TIO SOPHISMATVM ETELVSIONVM, QVÆ. PRO SACRAMENTARIO ERRORE contra {acrofànûum Tefta» mentum Chrifti affera ri (oient.
ADIVNCTA SVNT ET ALIA quxdam eiufdem Argument! adco« gnitionem veritatis vtilia, '
ANNO I ƒ 7»
-ocr page 2-liiifarluf dicit,optimum käoTrm fcripturx ejje qui 'mde iuurit eo insert fentetttium. t^thiJ fanè txpeditiui eß udpropag^dos erroreSyCfUsim prmtu fcitè ßngcrc in cercbro bfllü aliquod fomniu ptmuit opmionta Dimde idipfaiH fokrter confirmure rutioeitijftdo fx lo* cif fcripturét non propric de ea ipfu fenlentia laijuentt-but- Poßremo audjHeraccedcrcad « omculu Dei, uèi ex profeßb de eu ipfu muterU it^itur,(y uod/eruri, uer bu efjepro fubtedu mitertuintelhgendit, Muterium ue^ rolalem ejje, ut tu untea beÜè probuuerts : Igitur uer* bu elje ad eamapplicanda. Ctÿod ft tarnen uocule alt» qu£ilJorum oraculorum per gunt eße moleßte,declimia tare, non feruiliter et fuperfliiiofé ex mortuu fyïtabis et appicibut pendendum, Scd fenfum analogum fidei kbtr» täte Spiritua querendam, ty praterea e/Ji tropum aut
bebraifmumaliquem, quem lUi indodi non Mellia ^ant. Hoc fane fitabaduerfarqs in boe errore luculenter.
-ocr page 3-gt;R AE P A TIÖ NOBILI AC VIRTVTB PRÆSTANTI VIRO DOMINO «eorgio a siberg, sinceram cognicionem amp;nbsp;ardentcm zclumEu-angelij Icfu Chii fti optât ex animo
Matthias Flacius îlîyricus.
B8yX^'*lt;*!^^^*^***^* vokntcs negatedî-*' iiinitdtcm Chrifli,egregiè fun quadam re üifUtarunt, un bet tm runt tn fcripturtt profMciht mttcriit in •ÄSAteäiB» tcDigmdj effe, et ptiuctorlt;t Iccd fecûdunt plurd. Vociferantur enim certtßmum effe^ extotn fwptura bquidtßinte conßare,Dc{{ tantum unum rffe.
Q»}(tre cum aliqua lUußrid hca diuinttatem Chrtßi •tßcritid fW proponerentur, clamabant Verba eße w» teOigcnäa fecundum fubieHam ntateriam : Agi uero ibi de DEO,quern certo cenflaret tantum Vnum eße: qua* te non poße Logo diuinitatètribui, ac effeiUum locum,
I, cz aha tSa pauca ßc exponenda, ut cum ip fa re ^ut materia, de qua agerent, confonarent. Quare Va* rios Tropot cr fenfut loci tUuit, Verbum erat DEVS, fommtnifeebantur.
CalumniabantUr item, eße perpauca hca, nun non* ^ihil expreßtui procatbcltcorum fententia h cuiuiJe* tè ur. lUa igitur pauca hca eße crnnina potiui ti fic^ett ttcc5n9d^a ad alia ni/tutBira de ur.itale diuir.ia
-ocr page 4-PKAE PATIO
tat is pronunciantia^ qutiiu fcriptura e/fct yefertißmi, Eadcnt prorfus ratione nobis Papist it totâ fermé re* liÿonem corrumpunt. Conquirunt enim mtwnera loca legalitcr de iuflitia ac opcribus filutcc^ hommis pronuis aaniia: Et inde ftmul acex fua Phtlofopkia c^ratione certo concludtint, iufltciam confifiere in Virtutibus, tar um operibiis, c / DE VM iufiißimum indicé iudicatu* rum fecundum bona maLue cumfuis mérita,
H )f fundamento femel apud fe indubitanter iaâo,po ftca torquent cr excarniftcaftt tlla pauciora loca Euan* gelij, qua ttimium perificuè uidentur coüocare iuflictâ ac falutem homints in folius Christ mertto , paßiottis, nobis per folam mendicatn fidem impntato. Hac lÜt ratio neadhtbitis fuarum Venenatarumgloffarum ferment is, totuin Euangehum in Legem,Gratiam tu mertt!i,ct CM ftum in liofem transformant.
Prorfus pmile arte ac fundamento etiamaduerfarq in re facramentaria nobifci(m,uel potius cum ipfa fince* raueritatetefiamèti Chriflibeüigerantur. Primuenim penitus remot is uerbis facrofanéite ccent (ubi boc myfie numproprièdiutnitusreuelatum edi.) ex métis oculis, fecum immotè ftatuunt, Chrifium eße fuo corpore tantu in certo loco,extra et ultra omnes ccclos in infinitum lo* caliter à nobii difians, ibiq- usé^ adfinem M.undi manfit rum: Nfc eße poßibile etià diuint omnipotenthe effice* re,ut fit,deturuè apud nos in terris m omnibus facris cœ nis ubicp gentium.
£ßi Item eius corpus wfibile rtcpalpabile,nec poße fitter
-ocr page 5-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A TI o
«hfer ßnedejlruäionecx1nberi.Tnmf)orrbeßepcni» tut mutilent eiut externam manducationè. Adh«eceutn fuo corpore nunciudm ad nos aliter, quant uißbtliter uen turum. Pojlremo cz ifti homines et omnes uericatis ad^ Uerfurijmunterasabfurditates et mpietatcsexuerafen
I teufw qua oppungnant, confequi ftbt indubitanter per» fuadent: quibus ita obßrmantur ucl potiut tnducätur,ut oppofita fcripturiie locu fub /^ecie alicuiut tropi fecurif» finie éludant.
I Hifce igitur omnibus apud fe certo ac immstè fuis qui» I butdà ratioânationibut,conclues detretisqi progrediit» I tur ad hoc facrofanüu tcjiantentii, ac diumàt ibi prtmii ( de fenfu, dart nobis tantu panem, quißt ßgnum kngif* firne rentoti corporis, ßcut ß ffionfa contempletur annu Ium jfionß m extrema India negociantis aut militätis, ut hicipfe aduerfariut difertè teflametttii Domini exponit: 'Veldartnobis prater ßgnumetiä mérita aut beneficia corpore Chriftt parta, ueldenl^dari nobis ipfummet tterü corpus Chrißi tantu /fiiritualiter,ut Calumus fiepe loqttitur,quod tarne aliquando exponit tantu de quadant infiuentia, et abftraäo à corpore Chrißi nos per fidê deriuato: quad quidèpermde accipiamus efta extra hoc Sacramentu, mo etiamfi hoc facramentu nuqua omnino accepißemus,allt;li ade'o fi nunquii mßitutum fuijfet.
Diumàt porro etiä permde prolibitudeuerbisipßs facris teflamenti Chrißi, in qua nam uoceßt tropus, (3-quis tandê tropus, in quorum utreq^ in mfinitu plane m» ter fefe att^ adeo etia fingidi àfeipfis uariant, ut co tpfä
A 5 fuma
-ocr page 6-P R AE F A 11Ö
iticerdtudmê fu^ fentètite craßißitnc proddftf]
Si lt;^uii eos urgc4t uerbu tefianunti DEI lubeniis dii Km ctbum O' po*'« cxterno modo edere, o teftunlti de lÜo ipfo abmento e/Jè fuit corpus m ftngtttntm, dicut eportere itu expont tcßjmcniuPcimm, ut ne pugnet çum artieuUs fidet de ucra nuturu corports hunuini et re ßurrecltone. Pugmre uero uerbj tliu, fifimpliciter 4C citr^omnètropK'.nteVigantur, cum iUis artKults'.Qtiif» rc ommnoadtropüejjeconfugtendunt
Prorfiisfic Arriant dtcebàtitaefieexponèdalocé de Chrifio, ne pugnent cum iüo /ummo ac prune cmniû ar» ticulû de unitate Dei. Sic etiam Papifl^ dicuntjta ex* ponendMejfepMMgelij promifiionef, ne pugnent cunt legeaciufltcuDel. Quodfiidoceamus, hommesferuari gratis per Chrifium, (ola fide, fine bonis operibus,aiiint abrogari legè Dei,et omnia bona opera ac iuflitiam Det, d n^ nfinitamlicenliam peccâdi, Impoßdiiiequoc^ef*. fe, ut Dein eum per imputationè lußi^et, aut lusiii pro n inciet, qui non fit retpfa planélulius. l^ihü ergoeße impMatiuam lußiciain, utimpi^ lebufite fun Karttaluia cisuerfibiu et Diabolicis farcafinis contra Monbemif Cda techifmü, mtputatiuam Chrtßi iußitiamexagitant.
V era rejfiondendum eR ißn keüis ratiocinatoribus, non inox eat fententias aut dogmata uerè ac coram Deo tnter fe pugnare,que^pforum fiulta rationi pugnare ui* deantur ■ Sicut Lutlxrut, pie memorie,multum mßitit, ut aduerfarij probent, pugnare Afeenfionem feßione fd (kxttrlt;iM titm pxbtbitione corporis Chrißi ittfacra (ftni
-ocr page 7-F R AE F À TI o
£»«4. No« fuit repugnuntu, tjucd cMftut Jjtc ‘m territ fubuit corptu tcrrenü Cf ignotniniofum, tarnen idctn tnonßrauit gioriofum tn monte fitnäo,qiiod claufo fepul» (hro et oftio domuf wtrauitet exiuit : ijucd poflqui gioa rificatim corpttsge{lautt,iidhuccomcdit zrbtbit, am* bulauittexhbuüetü ccrpui qua ft tgnomirdofiim mini dif ferens ah alqf mortalibuf homunaonibui, quod item pcji refurreSionem habetts ccrpui mßaurafum, luhilomiaui id mÖßrautt uulneribui lacer atu, ac mde agnoßi uduit, quod demqi pcß afcenftoni extflens tn illo fuo ßiirituali Kilo aut gloria, Paulo m um ad Damafcum etià fectindu iumanitatem apparuit.
Prohatioigitur ißit ncccßarioimubit, quodtflaa-ieo inter fefe pugnent,ut nec Dom g«idon fua omnipoa tentia uc ommfaptctta ea conciliare queatjicut ipß aua dactßtme declamtant, Ç^odß id non probet,ncceßarto labaß ente hoc eorü primarto jundamèdo tota ipforu tur ru Babel concidit.
Sumiitergofibi id Arriani,fumüt Papi Hie, fumütel ifli,ina mter fe coraDeo pugnare,qu£ humane rationi, fecundu harum terrenaru rerum turfuntpugnare utdc» tur'. ScdiHud tpfumeit uct maximeprobandum fucrat.
Keieilo igitur ißoru uamßimo prmcipio, de régula ipfa nen dicam, qua tnlibro hoc refutata cH. b'’on ctii exponamratione;, cur poiiuiexipfofacrofaiiäoTeßii iKcfefilif Deihoc myßeriumaducationis corpcrii Chri» fit cogncßendüßt, ubi proprie 4 filio Det reuelatu iß, qui aliunde, qtita de ea re dixi copicfuu,tr( ht appendice
A 4 demon*
-ocr page 8-P R AE P A T 1 o
iemottürationitj tum ctiù in prafatione omnium libella* rum de bac muiterij ftmul hoc anno exeuforum.
Qjiiu ucro multi exoptant, çr fane uehcmcniißime tlrdentißiml^ Cgt; optandUjÇy d Dr o oninibu'lt; uotu orû» dum eß, ut controucrfiu ißa pic tollatur, Ecdcfii^ m plerisq^ zr maxims articulis conft niiètcs, etiam iniÜa confcnttaiit,iJcè) ut commune uotum ac bonum meo loco f)romoucam,de hac quo^ re meam (ententlÙ exponam.
Dtije ßolcnt e/ße uiie rattonefuè tollendi controuerßas, fiîteru per nccuratüferianicji tüis dijudicationem, allerti fier amicamptacidamq- eius cumpofttioncm,
Priorem flatuoinbacdifccptione longe couenientif» ßmä effè,eiusq; earn efße expcditißimS uiam, utßatpla* ctdä, fed tarne accurata metbodicaq- dißgt;utatio ex uerbo Dei, ßecundu certas régulas, qu£ kuic, er cui^ Theolo* gicie controuerßu cÖmodißttme uideri er ab utraq^ par* tecomprobaripoßet. Cuiusnodirégulas nonpaucasno ßra pars in fupplice libcUo de fynodo dudam publice pro foßuit.
Qj^are cu aduerfarq ipß quoqi publico ßripto pro* tfoçauerint nos ad dißgt;utationi, puto omnibus modis, er apud Dcu precibus, er apud homines, qui eàpromcue* repoßent, inßandu eße, ut tale colloquium aut altermt fcripturje ßcrutatio qutm primum ßat.
Ipßquocy in hacparte Antagonißlt;e irßcdis noßris ßhs regults tndicent publice, quid m eis deßderent, ucl potius correäas publice legüdas proponät : utßiamuSt qualem ntcthodü cclloqu'q ferre queant, ut (cmprobatis utriió^
-ocr page 9-P R AE F A T 1 o
regulif coUoijuij tâià propimaddijudicationem (ontrouetfiis huitis accedamui.
Ift tiilt coüjquio aut dijputationc ff)fro,T)co benrdicêm t^ipoßead eußne controuerß^m ißä deduct: ut ligut^ló ^ppareat, utra fentctiu fincerè fehdrc^ ex uerbo Dci de* [mpti ßt : Vnde fiorro iudiau ßt omnibuipijs per facile ' fnturu,utragt;nlt;fmpleâifegui^, rcieüualtera, debeant. j Hlt;nc fane laudê, j^cro me à luflo iudicc itt extrema die tonfeijuuturum, quad coniroueßas Eccleße cupiuerm Icÿtme d^udicart, dû intertm alij fu£ caufe difßdentet, lipidibui dijfutare malunt, Qÿps réprimâtfiltusDct 1 potenter,
Df altera uia tranßgendi minuc profeäö benéßieroi Ham zr fcntentia partium nimiu inter fe dißident, et a* nmidijputantiu uidSturiußoplmafe inuicemaliento-fes: vt, cum recle fentiês pars cedere non poßit, er al* tera non ueht,parum plané ßgt;ei fupereßc uidcatur, eas jfonte amanterc^ inter fe de uera piaq^ fententia confen fur as eße. Sed tarnen etiam m hac parte commonßrabg aliquot aditus, ad aliqua initia conter die, faxit Deus,ut emnino plena ratio ac facultas pie Dec^ grate pacis re periri queat, cr ifiuct tarn diutinum fcandalum aliquan* do tandem, falua tarnen mprimis ueritate, toUatur.
Primum de effeäu aut ßuHibus facre cccne et omnino facramcntorum fuit anteaLutherocum Zutnglioet alijs aduerfarijs magna dißenßo er acris conletio : Sed Calui nus ac etiä Beza non raro admodu commode de facramè torum e^céïis pronuttetani, quorum aliquot diéia fubß*
A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neru
-ocr page 10-f gt;'p R. Xe F A r I ó
Hem iuiuf li^rUi centra ifeh-anium inferta futlK
Qt^corupronunciata credocum fententtanoflrd rumEcclcfiarum confentire. Ciÿare opmor hàcparti iitii propemodum toÜi poße/i modomeo perpetuo jibi confia-et.
Altera cótrouerfa fentitia efi multo difficüior,An uer iacanxDommi proprie aut pertropu mteUi^èdafint.
In qua tarnen ijnieftione Brxlt;lt; ct Calumui ita mterdS pronunciant,ut eorum fententia non procul 4 noflra di* fiare uideatur. Affirmant cnm ideo dia pane corpm Chrifti,(]uia ipfa rei ueritasfit uerèfuo elemento unita, taks facr amentor ü loijuutiones unionè fymboli u fignata fignificare. Proponut ettam lÜuftre exentplitm^ ^uod ideo colttba dtcatur S, S. gtaa m, aut fib, aut cu lüa creata ffeae colubic etia ipfe S.S.reuera illic adfierit ex bibitin^ fit. QjtorÏi cöplura perfincua diAa in XLVI. dcmonfiratione Appendicis recenfiu.Videibi.
In ea igitur 'fentitia fi Ber^a, eiil^ adhérentes perfifie reueüent, fanè maxima pars ac ueluti fundamentuty origo tetius buiiu controuerfi^ fublata effet.
Nam de accept'.one cr fenfu uerborum cana Dommi Hoe efi corpus meii, nuüafuperefiet dubitatio.
TertiueR, tjuod ualde ad concordiam inter nos pro» iteße pote fi, quod agnof it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alijquidà,
fixJeral.-m formula facrx canx, liiceflfanguis meus tioui teiîimè: iffumpiâ rßc ex ueteris faderk fanHione. nbsp;nbsp;1
^x: 24,. 'Va le earn eti tm Zpifi: ad Hebre: cap-. repe* th bifee Mti bk- Htv cü fanguistefiamenliijc. tantum^ diferi*
-ocr page 11-'iifcriminif C‘iU p t(d d tt/U r/^r* du4f hocuIm Meta, ul difo (crmtur lie fanguis Mefchr^e ab iÜo pecudu, et t:oui,ut dißmgujlur hcc feeduf 4. uetert. Hoc certcfunduwcto po fito, mox haltet, guis »am fenfus fit factlt;e ftrmul£, Htc tH fanguis teliamentii tropm né fit, 4tt potius uerbotu proprietiu.
Ojiortum eil, guod Caluimu t:!J- Bez4 al^uc tftorU plures concedutit, Clriftü »« eum ufum fuÄ carné ct fan» iumem exbiberc nobis 'm facra egna, ut efu corporis ae potu fanguntis erga »o^ facrofanüum lÜud feedus fan^ ciatur er conßabihatur, Qjiorum milita buiuf generit diHacitaui demonfi: V. Appendicis.
Qumtum eü,guod ad concordiä facer e ualdèpofiet^ guod Beza m rejponfione ad meat priores demofiratioa ues concedit, Qmö4 ficut in facra Cana uetert, in fadem re Exo. 24.. C? offWHtó 'm omnibus fxderibus ac facrifi» c'ifsdeeiitsdem ulflimacarneac fangume,tumDeo tum hommibus o/feratur ,ficut^etiam m propbanis fiederi» busdeeiusdem uiüimt carnibus utrac^ pars fadere iun genda externo modo participât: Sic etiam m facra noua Cana de eiusdem uiélinue Çhrifli, corpore ac fangume tum Deo fit femel oblatum, turner ttobss cum Deo fee» dus m facra Cana ineuntibus aut rcttouantibus guotidie »feratur.
Sexto er iüud no parumftcere ad concordiä gueaf, guod Lafeus copiofeinfuo libeUo dißerit ,nonpjnein aut umum, feu omtüw elementa lOa e/fe figna, fed to* Um Ham n^ioncm Sic ry ifiorum defimua ' nbsp;nbsp;..... »f»
-ocr page 12-P R AE F A TI o
tics affirmant J totum Sjcramentum efjeßgnutn. Kam V tpfe Chrtßia pronunciat totä tüam aiüionem, nem pc, manducationem corporis ac fattgumis eße ßgnaaut fymbola memoralia fui^T omntnorerumßirttualium, cum imjuit Hoc, id cß, hatte caenam 'm memoriam met facile: Hon ergopanisßgnum eß corportf,fed tota illa externa manducatio pams ac sorpons Domini efl ßgnu er pignuis jfiritualts ßuitionii Dommi, ^u£ fit per fi» dem.
Septimo, tUud ejuo^ percommodumad concordiant tR, quod Calumus fuperEphef. reijcitiÜos, ^ui^ua* runt quo modo iflud fiert pote^l. H^c enim funt etm uer ba: Exclamat enim magnum eße arcanum, quo mnuit, »onpoße uerbK expkeart, quantum rei dignttatpeflu* tat. Etfanefru^rahommesfe macerabunt,ficarnisfult;e fenfu comprehendere modum er ralionem fludeant,hic enim Deus imtnenfamßiritus fuipotentia exerit. Q^a re priepoßeri funt, qui nihilo plus m hac re concedunt, quam mgenij fui modulo confecuii fuer'ent. Qÿum nobis 'm facra Ccena carnem amp;nbsp;fangumem Chrißi exhiberi ne gant. MOD\rM.inquiunt, definiat-.aut nenperfuade-bis. Atqui ego myßer'fj al'fitudine mßuporem abripior, ttc^uerötnepudet admirattonemeamignorantiä cum Paulo fat er i, quanto enim id fa tuts, quam extenuare tamis meit fenfu,quod Paulus altum myflerium eße pro nunciatltd^ 'docet iHaratio. Quicquidenim fuper na* turalc eilj id profeâo captum mgenij noflri fuper at» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Qbferua bunc locum dikgenter^quod damnat Zum* nbsp;I
glia/tot
-ocr page 13-P R AE F A TI o
JiâitMtes, Qtjomodo rflpoßibile, Kodum in dicit aut ttopcrfuAdebn: R.titio enim tncrcdula uctcris Adnni, niß modum, c^uo ßt ali^uid foßtbilejtcrnat, nö (redit. ïdeo [»r^cUre lußunut ait, certißimum argumen tum eße mcredulitatii Meere, Qÿontodof
Eo jf m faeit, ^nod idem Catui: m libelio devpfima cctt cordis rMione confitetur, itlà manducationem corporu Chrißieße plane mir aculofam,qucd et oinncs patres in» culcarüt. Nam priores aducr/dr '^ negarunt^ibiuUunt mir aculum fieri.
Oâauo,nec lUuda/ficrnandum cfl,lt;iuod iißerte Ißezn (onfiteturtnre/fionßoneadmeas priores demonftratio 1 nes,numero 3^, quod Chriflus pronomtne Hoc, nö tantu pinem,fed Cf cor put fuit nobis in cibuin datum monßra Uerit, ß enim id möürauit, reäe ac citra omni Tropit^ Corpus de re monfirata pnedieatur. QJ{0 prteclarè facit fentètia 3uceri in Keuocatione,quod fepe eadè monßra tione,aliud oculo cor ports,aliud oculo métis mößretur, ' nbsp;nbsp;nbsp;No»o, non par um ad concordiä facere poßet, quoi
^eza'm fua fumma de doélrtna Sacramentoru affirmât^ materiàexternam autuißbilem facræcoena eße panent Crumum, internam eße corpus er fanguinem.
rgt;eemo,fummeadconcordiam faceret nbsp;nbsp;iUud dtäU
Calumt fuper 1. Cor: 11, Si'm eo cößanter perfißeret,cua ms bac funtuerbaiPraterea audio,quid VERBA SO . KENT: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortis tantü er refurreätonisßue
' beneficia nobis ChriÜus offert,fed CORPVS IPSVM in juo PASSVS refurrcxU.Cöcludo realiter {ut uul»
g*
-ocr page 14-ïgt; ft. AE F A T I o.'
golo^uStur.) hoceüv ERE nobis tn c«n4 dart cor fuit Chriflt. St uult tudirf, quid uerba SONEtiT,ceo rumfono confianler ttd}^rere,factlc nobis conueniret.
lUud ultimum ft uelknt concederc, quod faires ftepl pmè teßanturtmier quos et tam Ireritcus, qui proximèad Apaßolos acceßit,quod tudelicct panisiÜainfacracxn^ communtcamibus exhibttus iam non fit amphus panis ti tum,ß'd£uchartßia conßansreterrenapants, leßi corporis Cortßi,quod^ in ec^clbo etum ipfa noßri Corpora perctpiant corpus Cbrißi,ut ßt eis in pignus rt furreilioniSf\ cy quod tUa quotj^ una 'cum anima ieiern4 Uita ßuentur.
Hlt;c igitur omnia ß Aniagontßx uere ac ßncere coft cfdereueücnt, ßcut non raront fuis fcriptK (excepto ultmo articula. ) uerbis concedunt, fane ßgt;esforet, not nbsp;nbsp;i
cito traitßgere, Cf idem dicere ac fentire peße.
Haße iam rationes cancordite ac toüidie controuera ß^ iflius proponere uolui, falua omni meliori fententiat Alif etiam in commune, ßudio uerttatis acpacis confe» rant ea,qult;t eis Dominus fuggcßerit.
Qjiod porrb me quidam de calamiiatibus Eccleßt l^rabanticoe accufant, fimmam profeóibmihtimuriaiH faciunt : namego necatiliin Germania, nectbihuiitt contreuerß^ aut or fut, prepterea magni earn monenti effe, eoc^ non negitgendam abundè aduerfarij uel eo ipfo teßantur, quodeam uhiq; uehemenferurgeant.
Cum uiro eo uenißeiu, (y aduerfarios intellexißent । ««trtî’ïï*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iußtper M '
-ocr page 15-P R.AEF A Tl O.’
ftAlicK conàonibut uchcmcntißtme nojlros ad dif^uta^ tionem ftpitu prouocajje, fuafi ut ru omnibuf modU pUcidi coïloqui) ex uerbo Dei copM ßeret: Cun:^ etiartt quidam apud me mftarent, ut adiuuarem concordiam il lcrum duorum ccctuum m bac controuerßa,
Kejpondi me omnino nuüam magii piam, Dfo gra* t*ni,et Ecclcß^ falutarè ccncordite uiam repertre pofa fe, quam ut, placide conßerentef, fcrutemur faa tuU-‘ terat, qu/eramut^, utra fententia mdc fidelitér ßncea Frqj fumpta ßt, cic^ poßea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adbitreat. A4
«m coüoquuiionem obtuli omncm lenitatem,obtuli etU tm reguiat colloquif,/aóij eis potefiale emendationis.
QÿoniamiuerèHOS ßepißme atrociter mconcicni^ bustumipßi tum Papißx accufabant, ediderunt fand doâores noßri fuam coHßßionem, cut ego fubfcrip» fi,qult;iuiris^ reßondcrunt: Scd nuüum ex ipforum ccn cionatoribuf, acnecloca ijuidemeorum nonunarunt^ kt illi contra nos nomtnatim fcripßerunt, atrocitcr declamarunt.
Hifc eß uera er folida excufttio. Ipfos uicißlm accu^ [are nolo:nS enim malis ecru deleâor.'Alio^tâ quis ega [um, ut abEuangelio Chrißi crucem fepararequaami kliorum quorundam, quilux mundt uocitantur, ißi facultas decusc^cß.
Tibi ufr'o uur clarißme et nolilißime/criptü boc dedi to,cum ob ßngulari tuam erudirtonè, urtutem ac pu» ettam, c^u^ (Kcaßone t» aomt^ Nnte plura
-ocr page 16-P R AE F A T r o?
O’ fcrif) turn Jkc in ifta uicinU Brabant ig leganfjü' ueri tatemcaleflem agnofcant ac confiteantur, iram^Dft euitent. vlt;e enim illis,qui mdtgnècorpus Domini fumut, m liac cy altera uita. thulium uerb dubium eß, omnes ns indigné fumere, qui filioDeidicentidedafocibOt Hoc eß corpus meum, corde Cf ore contradicunt, dicen tes. Non corpus tuum,fcd tantumßgnumcorports tui est.
Domitius leßs teuir pr^ßantißime fuo Sanäo Spiri» tu regat adgloriam nommisfui, er publicamEccleßie Mpolituutihtatem, Amen.
Qal.Scpf, 1^6'p
-ocr page 17-E F V T A T I o SO.
PHISMATVM BT ELVSIO-num, q ux pro Sacramcntario crro« re contra veritatis demonftra» tiones proferri (bient«
Authore
Mattht Flac: Illyrico?
Vulgauït ptoximo verc quif-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nomine Abdilt;a Libertrau, Li*
6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syntagma tn quo profil
B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tetur, fe breuiter, certa^ MethodOy
totam controuirßam de Cxna Domi» Hl expltcaffe. Etft autem Homtms nouitas acperegrini^a f«, nbsp;nbsp;quod locuf author^ impreßionii non eil adfcri -
ptuijfitat, ut fu/ßicer eße hörnen fuppoßtttium: tarnen qàù noua quadam ßgt;eae, tum ßud,tum noflra argumen tu traüat,ut uerendum ßt,ne aliquot fecum in error ent tbducat, putauiornnmo reßiondendum ei eße. Hec me d hunc cenatum parum mouetjquoddumßmulat qui~ iem.feunum aliquem Ubrum noßr£partisrefutare,ne ÎBf tarnen eum notmnat, multiplexßbi compendium ad ^poRuram comparât. Primum entm propenit noßra ar lament a folutiones, ut ßbi ad eorum cxagitationem ««t elußonem commodißmit eR, facit nos ea eoq; moda ^oquentes,quo baud feio an quisquam noßrum ßt loquu» tut,nelt;^ potefl facile redargut,dum lÜc Uber,quem fe re lgt;ttareßmulat,nobis eR ignotusiTum porrb fua libertaa [tforte excerpit ex multorum noßrorupifcriptis, g««« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§ spfi
-ocr page 18-ipß lihetiVideo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{]u^d4wmelt;i,licet pirpMCi(,rp
fe male produiihi, nbsp;nbsp;cauiUatoriè Ijttcmata. neme^ eti~
ß^crauit, fe hoc modoimpunè euafurum^äum nuüt ui detur præbcre anfdm rc/fondcndi,pr£tcrciuim quad et
Poßrema pr^cipua caufa,c]uie me ad rcffottde»‘
fam redargwntes propofuerim, exiftimaui, fi adJere/it
priortbuf et là hoc genus fcriptionis,quo aduerfarij.pra»
fertim methodicam mtegramci} fci iptionem,examinarè,
tne banc qucc^ controuerfiam plenèpertraflaturum ef»
fe,attfi ita tum Deo,tum ccnfcienti^e mea fatisfailiirunt,
lt;7 ßmul,quant um in mc foret,ahquos,ne »« errorcin ab
tipiantur,Deo dementer bencdidionem dante,confer»
uaturum. Quare,tnuocator)omtmnomtne,ettambuic
labori manum admoui, tÜius benedidioni UKremcntunt
fucceffumc^ commendans.
Quodigitur ingenere attinef ad eins feriptionemac
fententiam, non fcquitur, tflam recenttorem Caluim CF
ISeza; opmionent, qu,e aliquant'o propius ad uerba ceethi lt;nbsp;accedere uelle uidetur, tametß fatis procul abfit:Sed il» hm uetcrem Z vinglij, cuifacra ccena tantumßgnuin ( aut fymbolum eß abfentis Chrißi.ßcut ipfemet declarat, j uerba Cocn^, Hoc eil corpus meumjpennde ejfe intelli» | ienda,acß Jfionfus abiens det ^onfe annulum,ac dicat, nbsp;nbsp;)
Hm
-ocr page 19-fef fÄ l^onfus 'dut mdrifUi tuut : (juoties Jiunc dttnuhim txofcul^U fuerK,f4cito in mcmoriam mei.
Porro in iefcndenda fu4, noftrac^ oppugudttda fcn» tentu^Mur tantum rdtiocmitionum fobhifmattbut,de» flitutui nmirS uerbo Dct,ut omnes ißi facere cogiintur. itngtl in (juibUfdü epißolif pro Sacramctirto errore nu ptr ßgt;4rßf admodum expedite et aperte Icquitur prlt;eci piens, ut uerbaftcrx Ctenx ßmßro oculo, ralioues au* tem, quomodo id fieri nequeat^dextro in/fiieumw. Eü» lirm pcrtinct quod Scb'xenckleldiiu feite prtecipitjUer^ ^ficrxCxnxremoueriex octtlii debere quenifaciunt tmnes ifli (iriptores, O' etiam ktc tpfc Ltbertrut, dum fubwidc meulcatjententiam non effi qitxrenddm ex bif» tr fylkbu CZ litcrif,crc. Sicigttur ifiiuel remote plané tx oculif Cordts h«c facro Teflameto filij rgt;ei, uel etiam ttntumfinißro oculo injfieéla, fudant fuis /fictulaficnt-Us,Mj lt;j«lt;crfn4j, dut potiut diuinanda^ucl etiam fingen «irf fenteiitu tefi.tßiu^ tdlt,qud: corum ccrebro nbsp;nbsp;libero
etbitrio Strigcltano concinnd effe uideatur.
Accidit ergo eif id^qued foletm tail rerun fdcrdrum tndatione ciufmodi magtßrts accidere, cz quod Paului ^om.t.fcribitjUt per fuat ftidlißmeu rdtioematienes ex ttemè euanefcant,
Nfc fané aliter fieri uel poteâ uel etiam xquum eH, ^andoquidemdiuinitut aCcenfam lucernam uerbiDei ^gliguntj CT fui cerebri fapientiam, aut ( ficut Paulut ^quit') fui mfipientis cordis fomnta^mfcrutandotanio ^fierto,fcâii^Hr.
e gt;nbsp;Vfrùm
w—
t
-ocr page 20-Ver'um hm âcccd^imui prop!!Jt,adetui pur» tes exammandiU zr refutandM.
înitio Meat, in quibut utrtnep cenuefuttmus:qult;e ont ttilt;tput ftnètolerubilù, prêter ülud quoi artißeiofe eo rem trahit,quaß facra Corna fit iymbolum,proprie figni ficansnoiiram tncorporationem m ChrifiumtCum Pau» lia id proprium potiiisPaptifinotribuat,dicens,Qÿtcuit que baptizuti e/Hs,Chriflummduifta:(y Chriftiadifer» tè tefietur, facram Ccenam dut comeßtonem corporis fii ejje mnemofynon facrific^ pafiionts fult;e,ficut et in ue ten Teftamento efia utâimarum er at teftmtonium, iHÛ nbsp;nbsp;i
eandem uiâimam de qua offèrens edebat,pro fe Deo ob» lat am effe. Kedar guit ur ergo m hoc duobui uerißmtis grauißma tefliDlu.
Secundo loco indicat ftatum confrouerfiit, quem du» plicem facit,primum, an uerba faerte cceme ßgurate fint tnteUigendatdeinde,an corpus ipfum exhtbeatur,an ue». rb eiui fymbalum et mnemofynon. Contra ftdgt; finem feri» ptihutui dielt e/feomnemcontrouerfiam inter nos, an corpta Chri/lifitcumpanerealitcrconiuntlu. Inquite» ttmi Atuel unit aliquod tefiimoniu^quo oftendant ipfunt paiiem cum corpore realiter coniungi,non poffunt pro» ducere-.cum tarnen m hoc uno omnit uerfetur noftra dif» fenfio.
Porr à ipfe pronUciat, prmum in uertis faerte cotnu. Hoc eß corpus meum,adtributum de fubieila non dici,fe cundumpropriamfignificationem,fedtropicam: demdoi I ^on corpus ,fecl tantum memoriale eius exhtberi.
-ocr page 21-VNVM Chrißo fiiiffc firôpofitit. Affirmé etià UFTquot; tis prorfm iftc fcfe rè m tüii habere ,ac ft j^onfttf Jfonfe reliitquerel url annuls, uel aliud[ymbolum, ac diceret, Höc fiiR ego twitf^onjùs'.tjuoties id exofcubtitfucrn,fa^ cito m mei memoriatn. Verba eiuipropru bac funt, ne ^uid fingere Midear:
Ciuemadmodiî inter cSiaget mulua cbariMe infer fe fi tgrantes ,nonrarofoletufuuenire , utcumfuauKilU cofuetudo uel morte uel aho quopii diutterno mteruaÜo mterrumpitur, alter abiens altert fymbolum aliquod fui ctmoris quam poteü efftcacißmum rebnquaf.idq} uerbie commendet cr fignificantifimus ^ct-ad amorem teilatt» dun^commodatifitmii. Ad earn rem fumunt nonnuUi annutuK'.tionnulli effigiem lineamcntorum accurate efit ilam: petmulti etiam communia lüa amorii mutui ptgna fa,liberos inquam communef,in medio ponunt.Htc ipfit fymbola uolunt à coniuge/fieHari^ m ocuhs, in animo, tn pretio baberr.cr quo idteftentur fignificantiuf,iioc,in» quiunt,fibi e^ monituc tuiit,Vloc tibi eà Ipfe Egot Hoc tu Wuere,a[fieila,boc cole,boc ama: Hoc quotiefcunci^ eris ofculata.tn meimemoriamfecerii. Ita Chrifiui iam iant noribundui charißimo tOi fuo difcipulo lohanni mquitz Ueceü mater tua : lAatriuerbtUi fuautßimjt fanüißi* detohanne ait : Hîc c/î filita tutu. Sanè fi dixijfet^
Hic tibi ertt fignum uel fymbolum,uel imago filij OUI«« or JMo«w atq^ affr^lionif neruuf incifitf crrff iXV W rô cum ait ipfißmum eße filtum, hoc certè efl, fiopoßit i^amfolari.Huiufinodi exempla poßctif^^fl
B 5
-ocr page 22-vnfinitä. ScJ tantum Us uolo, ut, inëiuoitollra cen/tHai controucrfta,ritè inteÜtgatur.
Hxc fanctoto calo ab ifs difcedunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaluinifsO'
B.’x t tottcs i«gcirunant,uere nobis ac realiter ipfum cor nbsp;nbsp;'
fiii Cbriüi in facra cana exbócri. Q^ad fe fcrio fentire nbsp;।
uehemetißim;' contcndunt,dànant^ contraria docentes^
Confers uerba cccntc cum tSis, lAulier ecce films tuut rt ecce mater tuatvbi tarnen propriè uerba accipiuntur, nempefiltusadoptiMUcr mater adoptiua, ideceji eant lobanncs mox ad fe acccpit,tanquam fuam matrem ado» ptiuain,fuo ergo proprio gladio confoditur.
Tcrttb negat ipfos ueritatem uerborum ChriRi m fa» era Ca:na negare. Kejfiondeo. Conferantur uetb^pomi til cum iftoru.gloffa.Chriflus ad omnesmcptit:li/n^l cor pus meum. ifli ci contra reclamant, ißud non eä corpus tuum/ed tantum fignumßymbolum, teffera zy mnerno» fynon corporis tui. Expendat qui tremit ad uerba uiuen its Dei,an non ißa propalam pugnent inter fefe.
0,9 trto loco proponit ac tuetur banc regiilani,tan“ cjuam fui errons prim :rium fundamentum baßnq^ : om^ nem interprjetationcm ex argumento rel fubießo peten dam effe.Ci^e régula minis late patet,cyinfacnslice* fis iiebementißime er accuratißmte reslrmgenda eü.Hà contra ChriRm dicit, unum apicem out iota nullo modo paruifaciendu aut negligendS effe-.ut uelit nos diligentif* fimè,non tantu toti orationè,Sed etiâfingula uerba,a: nbsp;nbsp;,
fide'o fyllabas et liter as apicesc^ expèdere, cisq; mfifiere. I
^o^'Ui quid eßet cxpe^i^ fed^toribits, qui fin»
i quot;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■“ nbsp;nbsp;■quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;■quot; nbsp;nbsp;nbsp;- ^er^
-ocr page 23-ffre ftbi reS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twlunt^Oquot; poßeii (extum äd fui
tint fcnfum uiolentcr trahcreiSic Arrtuf faâttab4t,dt{l4 de diumitate filif deprauans, qutd fubteâum c/fet Dcut, ^uem ccrtum foret tdutunt unu cIJe.Sic C!quot; Papiflanunc fitciuntjomuUad fuam infufdmiußicidnitrddientei^qM iuftilu fit propriè quidam ^udlittu,tefte Arifi.
Opponmiui ergo bdnccontrdrii regulam, Nen /tofa ex rebus, fed res ex fûts notts ccgnofièdii funt: Verbi ua tem et fcriptio funt notæ rerü^non contra.Ob boc ipfuitt certè Deus et etti homo loquitur,ut mente eius ex uerbis ipfiiK cognofeamus. Hoc mandat Deus totiesuibèdo auü rc'.Sempe uerba non rct audimus.Uoc iàèuult Cbrifii re pdi,ex ore ct(ius(^ eum effe iudicandum aut damnanduj St ex uerbts re5 non funt iudicand£,fed contra,iptis tan^ dem ufus cß uerborum cz fermonisi
Alt^uts aUijuàdo ufus efiè ^oteü regube ifltus:Sed bote nofira contraria,ac uerbo uiuentts Dei çy etiam commit nt fenfu confirmata, eü perpétua cr 'mmota.
dji'td fi et là ufalibi paru ifta régula ualere debei ret,tum pr^efirtm in ludicanda Sacrament or u effentiat qu£ turn tn tnfinitu .t fe intàcé in ea parte uariant,tum e^i tià prorfus arbitraria funt,ut in appendice demonflratia »um ofirndi coptofius,ut non perindepeut alu res pof* fint ludicari 4 perpétua ac ueteri notaq; eorum naturd.-
Hx ftUacifiindamento male iaäo,incipit con^ituere argumentum rei fubied^ in facra eœna: Di:it id effe uelle inùituere S icramcntu corporis et fangumis. Q_ÿod fané ic^nceiatw[3cdtamen (ittdgt;iguitaspbrafis,e^tiahic zy
B 4 poftea
-ocr page 24-po^eti ithufiturjdiligcnter explicefur Cf'dmottcitur'
Namphrafts hac, Sacramentum corporis fangui* ttis^ eo ufu m Eccle/ia accipitur, quod hoe Sacramett* tuin conliet corpore ac ftnguine ( non cjuod ftgnißcct tantum corpusacfangumê, guofcnfittfle hac locutions abutiturißcut cum dtetnuM Sacnmêtum circumcifîonif, aut Sacrumentum Buptifmi uela^uit, uel SMramentum agni Pafckdlts, aut Sacramentum canæ Domnù, id eH, conßansilUs rebut.
lliKcprogredituraddefittitionem Sacramenti, lt;]uod Sacramentum fit fignum ret faerie. Vndc fie argumenta tur.Sacramentum eR fignum rei faerte,pants cR Sacra* mentum corporis Domna,Igitur panit eH fignum corpo rts Dommi. Quod Sacramenta fint figna. probat teflimo tuo liebrex ltngute,(]uo Sacramèta Otbot figna ncminat.
Rejfiondeo. Minor eR falJifiima,Qtiis enim un^uam fanie mentis dixerit,pancm,umum aut aquam e/fe Sacra menta. Sola elementa nequacjua funt Sacramenta,fed m* tegrx ilU aóliones,cumfuis dementis cr uerbo,falfißi* mum igitur eSl totum tllud Sophifina.
At uide ^uâtum ei iße tribuat,ut qui aufit inde ctiam ip fi s uerbis Domini (qu£ nobis cedo ac terra firmtora ef* I fe debent) utminferrcactnfultare: Inquit enimiQuodfi Sacramentum csl fignum rei faert, quit dubitabit, qutn ea Chrifli uerba,quibus inflituitur Sacramcntum,ex na* tura figni potius, quim /ÿüabarum apicibus fint afttmatt dailta ne folet pia mens exagitare fyUabat CT apicesui-uentjs ^i,quje nobts nbsp;nbsp;nbsp;ipfo firniora effe profeâô de
-ocr page 25-ifW ,/z moJô mMm piefdtis haberèmut'.
Iti:iert4mu! autem iRï argumcntationem^ut fiat eer» tißma demonjiratio ucritata, O' rcßutatio errorts lüo-runt. S'.^numreifjcr£e{lSacrdmentuin. PaniinoneH Sd:r amentum .tgitur pjnis none^ fignumrei facr£,hoa ciisotporis D3m:ni.Vel,Sdcramentu eü fignum rei ft» (gt;'£:Ti}ta d3io lUaaut comcHio.ufi cum rebut comefis, nèpc pane ac corpore fangiùncq;pomtni,cû Sacrament tiintt^juod nee iüi quidem negabut. igUur lÜa omnia fuut ßgnum,non res fignata, utiütalioqin contendunt:CiU4 propter ift or um propria dcfinitio Sacramenti,enertit to
I tam eorum fententiam, o jalfam interpretationem uer I borumCccnx'.tiamdefinitiodieittotamdlam aâtonent I lt;i«f commeüionem ejjc fignum memoriale pafiionis : kt peruerfio uerborum cane dicit tantum elcmenta cjfi fi^ gna cor ports.
' Hecuerà noftra argumentatio euidentifiimo uerba Cbri^ nititur, qui ita diHinguit uerba Cane, quod SU omnia, accepit panem o dédit, dicens.Accipite o co«
I me dite, Hoc f fl corpus meum,fint fignum. ïUa uerè que fequuntur,Hoc facite m mei memoriam,mdicent rem fia gnat am. Quod enimalteriiu rei nuiemofynoneü. Hoc rR eius fignum memoriale. Sed Chriüus dicit omnia SU precedentia efièmnemofynon fuiacfiuepafiionis.tgitur Sla omnia,nempe comeßiocorporis DonSnhfuntfignS^ non res fignata.
Hine igitur liquidé) cernit piut Leâor, quod Definitio Sairamcÿi optimè coiMcntt cum uodbut er apidbut
-ocr page 26-tuitft (îtcrofanUi (eü^menti ßlij Dei.
Çlÿ‘»tô ifrgumcnfdtur 4 natura Sacramenlorum,Di» at earn ejjè omnium Sacramentorum natural», ut in ifS ttomen ret /ignat£ fioijo attribuatur,nec tarnen lä ibi ex fcriptura uel probat,uel [altem probarc conatur : Sed tantum unum er alterum dtiium Auguümi er Theodo* reti citât. Poßea fin^it (ibi ipfc multat tropteof locutto* »cs, tanejuam 01 cowwKnr ußtatas : de tjuibus mox dtce* mus. Qjiod ad Auguümi diüa attmet,fanè tRa id non ha bent, quod omnium Sacramentorum natura fît, ut no* men ret fîgnattc fîgno tribuatur per lüorumUetony* mion.
Primum diélu Augudlmi cR, quod Sacramenta babed ant quondamfîmilitudmem cum rebus,quorum[unt Sacramenta. Qipdboc contra nos,out pro tüius obfentia corporis Christi à Catnap Pt not affirmamus [acra cœnà, feu iRam externam manducationem corporis Cltrifh, ha here aliquamfîmilitudinemcum eius /pirituali /ruitto* »e,CUIUS propriè eü fîgnum aut mnemo[ynon,ut clarifîi mè Chrißus ipfc affirit.
Alteru n eins ditium eR, quad non dubitouerit chri* fitu uocare corpus [u am,cum dar et fîgnum corporis 'Re üè er bcc, quittdoqaidem tlle etiam ea uocat, qua non fiant,er nonfrujlra uocat. Sed exponit ipfemet Augii^ IMS [uam [ :i '■entiam hi fee uerbis:Caro eius es'ljquam for ma poms opertain i n Sacramento accipimus : pt fanguis mus,quemfub uinifîiceie er faporepatamus:Caro uide* .
es] Sacrdn'atttihjnfon^unus-.Carne 1
-ocr page 27-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnuiJj!äU»f^trifualt^wte1UgtbiU/ignätar
tiißbile Doma» Chrisii corpnf,cr palpaMe, plcnumgi'atuomnittiiiuirtuiutn, (buma K-iieihtr^ nie audfs ita ejje iilud muifibile corpm fignum^ut fit etii tm uerunt corpuf pane opertum.
Poslrcmb cr Thcodaretu citdt^qui dixertt Chriiluiti permutaffe nom.na, corpori quidem tribute nomett fymboh/ymboh uer'o nomê corporn : Ua Mquit uite fefc nonùnMit,cr fyinbolum fingianetn fuum. At cur non « tunt inox adiunäa ibidem Tkeodoreti uerba citatiRffir tnat M perinde cum pane effè corpuf Cbrt/b in facra Cotti tiaficut cum diumitatf eä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in eiut perßoM.
At ego qutcro, an uel Tbeodaretut dicat, uel ipfe aufit dicere, eandem plane ejje formam locutioHis cz fenfun quolt;^, cum dicit Dominufj Ego fum uitii : Et cum dicit. Hoc fanguK meuil ibi ctiim lAetapbora eü m uoce w« tii,htc lam tjit uolun: finguinè proprtè accipi non metift phoricè^et fané Chriflut loquitur de fuo uero fanguine n» ui Teliamenti,nô de metapborico aut re fimili fanguini, fient inaltero diilo de metapborica uite locutusfueratJ
H:inc eundem fuum paralogifmum uult efiam probat te 4 commun! ufu diccndi,qubd fafccs et Kagiftratumua ccmin iufiiciam,quod annulum coniugalem uocemusiM trimonium, quod uellutaureumuoeemuiordinempa-’^ tritium.Ego ftnè nunquam findo audtui, uel legi queit-i quam ita laquentem, nec opmor quenquam finit mentit ( italoquf.Sed dicit librum uocari Ciceroncm:At cur non
f locutioncm fittrae Ccctiitl Hœ
”5®
-ocr page 28-rxcmpîumtuttc eonucniretß diceret, omnia à Chiflo tnßftuta Mt fiäa uocari Chi^ißnm,ficut liber ab autho» re uocatur Cicero. Summa non tantum uiolenta funt hM tpßut comment a:Sed et tarn plané ridtcula, cr magis ludi brioexponentia ipforum fententii, ejuam confirmantia.
Verùn cumgeneralfmregulamde pnedicationeSa» tramentorumproponat, curnecunum qutdemexem* plum tales locutionif de tdlo Sacramento lüic proßrt: Allf ipforum feriptoresfoliti funtproferreexemplude ctrcumcifione,item de agno pafchali. At fi in circumcift one ualeret ulu iHiim régula, quodfîgno nomen fignati tribuatur, turn oportem earn uocari luüUiam aut grati am,quïa teRe Paulo,fuerat fignum gratuite iuRitte:Sic agnum Pafchalemoporteret uocari ChriHum, quiaiüe unicum lUum agnum Dei ßgniftcauit. Citant idi colum* ham uocari Spiritum fanäum.At ibinon ßgnißcatui,fed ucrèexhibituf fuit Spiritui fanélus. Quare manifetlum eil,isiam iHorum regulam nuUafoUda ratione, omnium autem mmimè facris literis demonRrari poffe. Refutaui uero cam copiofè pluribiu meis demonllrationibuf,pre fertimin Appendice, nempedemonürationetium.i^.
Sextè ratiocinatur ab analoga rerum ßgnat arum,cr nommum permutatione. Proponit crgb.quodßcut in fa* era Caena Dominuf dtxit,lioc eR corpus mcum:ita uicif* ßm lohan.6.dixerit, Ego fum iÜe panis uiuificus, qui de ccelo defcendi : er quodßcut oporteat hoc poReriutdi» ilumex NATV RA SlGNi (bec enim funt eiui iteidia) mterprxtari^c er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ref^on»
-ocr page 29-^cf^ûnieo hoc ßalpMiter fttfum effè’.ijuK enim dùr uerbii Donum lohan.ó.cxponere:Ego fum fignum 4ut ßgnifico panem utuum de ctelo defcendentem. Q«4» »■c iHi}è inuerto lüud fophifma^ (y dico^ tiubd ftcut lob, C.Chriütit affirmât feipfum ejje uere m reipflt;t,nott au-tenj pgnificatiuè ilium cakfiem ac utuificum panemt ltlt; e turn i/n ftcra Cœna oportet uerbü fum de uera reo» hc^ exifientUy non de Metonymicu nuduc^ fignificalio» «f exponcre. Euertit ergo cum euu proprium cxem» plum uerborum lob.d,
Concludit audailer uerbu CbriHiex Analogidflgni O’ rei fignuta potiuf, ([utm ex uerborum ( ut tpfe bla^ /}gt;bcm4t ) fuperUttioft obferuatione exponenda ejfe. ^uiui ret rutionem uult.citatif uerbis Tbeodoretiexplia (lt;tre,qu£ cum mule citet,reâiut eu ex ipfo authore ud-fcrtbcmui’.Mani/e^lum cH müitutum ijs^qui funt dtuirii utyHerijs mitinti. Volebdt enim eoi,qui funt dtuincrum nyüeriorum participct,noitttendcre naturam eorunt^ ^uie uidenturt fed propter nomtnum permutationent' MvtatiONI, qu4fitexgratiiiiCredere,Qjt»e» uim,qgt;iod nuturu corpus eil,triticum er panem appcUit uitem rurfui feipfum nonunuuit^is fyntbclu cy fi» uidentur, ^ppeUuttone corporis cr fangumis, honoraiiit, non naturam ^uidem mutans, fed naturtc itam adtfiiens.
Con/er b^ cum ißius citatione,deprlt;eiendes pluret CorrupteUs,1iam i^e habet,Non obüupefcere ad natu» »■lt;« rerum fub o/fiedum cadenttui^At textus fimplid» . --
-ocr page 30-ier 4if:No« itireniere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éörim,^u£Mi}cnH^. Sii
rtîÀ adijcu uocem benefiau,qua in textu non ajejl. omnia cum fraude ctucritatis damna ab iflo adijduntur, Q^id bic ijuafo Tbeodoretus de frgno er re frgnata
Nihil prorfui'.Seddicit uerboruin mtttattonem fra üam ejfr ut tredamui rerumpermutationem, efKa ex ^atia frf. Inquit enim,Voluit eos,qui diuina bac fumunt ntyfieria^non attendere naturam eorum, e^ua uidentur*. Sedpropter nominumpermutattonemmutatîoni, c^uie fit txgratidyCredere.En clarè audii^non tam ipja iüa ui ftbiliafreilanda.cjuam adiunélam ac iiuiifibilem mutatio »em credendam effc,cr (juidl exponit talcm tbl mutatio ftem faAam, ut panit quidem non defrnat c/fr panit, fed fuhiloinmtisfit corpus Chrtßi,freut uerbum fit caro,ne^ tarnen it a prorfin mutet ur mcarnem, ut defrnat ejfr uerbum. Affcrit ergo Theodoretut unionem rei terrena panifier calefiii nempe corporis Chrtüi ,fimulc^ dam» tfat transfubüantiatienem.
Quamobrè mantfrflè pugnat Tlxodoretus reflè cit4 ius cum ifto fcriptore-.Dicit entmucrborumilla permuta tionem non eo frne failam effre,utper Metonymia tut* di frgmficat tönern (ut iflis fitydudatur^Sed ut ob eam credamuf reru m permutationi^ijua fit ex gratia Dei.
E X hoc alijs^ praecdentibus Sophifmattbut,concludtt fiaitc cammunem regulam, ut ipfe earn uocat, 'mquiemt EÆ cn/w hoc ilzi»ixtx uertfrtmumyommno nunquam tn ~ but facramentii nomen rei frgnificatx.quin fymbolice il* tudac facramentaliter t non reditor fubfiatltialiter fit explicandur^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amice
-ocr page 31-Amlcf triumplM düieMóiorbm.liondufn enim Móii Jirafli, ill facraincntiffigno nomen re( fianatic iribni^ ntulto miniupinemeffèfîgnumautfjcramenlum, wput efje rem ßgnijicatam. At contra panem non ej]c ficramentum, fttti fuprd ex ueßra propria definitions etßenfiim eü. Dcntc^omniummmimèprobaßijßofcnfii talem prxdicationem fi qux ufyuant gentium eß, fieri.
Faâa hne ex prscedent^ui condufione, dicit fe ar» ^mentari ueüe ab exempbuprimum dicit,fic inifiôGea nrfeos Bocdri arbor e m uits o- fiientM/jUafi perinde b Hlt;fc arbor eü uita feufcientia,ficut dicitur. Hic p4«jf f ü cor put .quit no uidet prorfui diuerfum effe, pradicari pradicatum de fiibic£h,ct duo fubßanttua itlt;t Wer fe conncdi, ut alterum per regimen pcnaiur i» ge mtiuo^lngcns etiam di/fiutatio eil.ciÿare dicatur arbor fetenthe dut uits : Si enim Dem dederat illai arbores m fÿmbolaautSjcramentafcicntbdiauitte, ut tße uult, itimfanèuelmaximèuoluifjet Inmiticm dceis comede» ^e,ut moneretur fibi à Deo feientiam cr uitam continge feficut ißi de pane dififerunt, qttbd ide'o detur ncbts, ut tefietur nobis corpus Chrißi douitri.
CirctimcifioGenef.17. non tantum figitumautSacrd tientum fixderis,uttfie urgef/ed etiam uerè fxdusfuit, Ktearnpaßmt feripturauocat: QnmetiamipfemetCal» I tefli« (y Beza teßantur Sacramenta efjefaderaiFt fané fertifitmum eA,totam dlarn adionem circumeifionis fu» ÿffatdiumterDeum cr Aàr«!?i«««mlt;tt:ciwpo^eroj.
-ocr page 32-SimlenMetonymhm autfj^ißcätiuim hcufionctil Mit tn co ^atuere, quód iMob locum ubi fibi Deus appif ruer at, uocauerat domum Dei. Atq; Ucob non uult,ut tl le locus fignificetßbi dontum Del, fed duré mquit :Q«4 terribilis eR iHe locuslUon cü hoc niß domus Det et por tacœli, Curautemnonuerèille locus diceretur domut Oei, ubt fcfe Deus tam berûgnè ac tam famtliariter cori exhibet ,cr incoquo'^ habttaturum Eccleßamfuatit babiturum faits mdicat'.tt^
Dicit Kofen uoca/fe aram khoua Niß : Sit ita fanèja netß non plané uerum fit: Aliud e{l,qu()d altcut ret ali* quandoper aliquemtropumpropria appettatiotrtbua-tur: Aitud quod integra or aliéné ahud de alto pnedtee* tur.Non dicitUiofesJiiiC araeü khoua, Qiiodfidixtf» fet, nthtlo minus non per figntficat exponendumfut/fel: Sed hitc ara uocatur khoua Ni fi. Aitud certè eü uni rei unum nomen proprié aut impreprié imponere, cr aüud integha oratione eliquid de aliquo affirmare aut negare: ntfi totam naturam ferments confundere uolumus.
Dicit quoc^ phafe cr omnia ftcrificia uocari expiatio ties ac purgattones: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fané etiam reuera fuere purtß
cationes,finon anime, at certé corporis, telle cptAola itdHcbræos ,tametfi ZT anime purificationesfitere , fi quis fide cas redéapprelxdit. An fruHra loties dtcitur, cjfereS pro expiattone. Item CT oblato facrificio mundut trit.CertèiÜa ftcrificia credcnlibusueré ac realiter pu* rificationcm Chrifii applicabant, ut etiam Caluinusae uebcmentißimc càtendurU. Arcafxdais nufquaM
-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ — ' dicitur
-ocr page 33-dicifur telauj exercttuum,ut ißeßngit: amp;nbsp;tarnenßJii tfretur^ ßgnißcaret untoaem, quandoquidè cUrè Deuf tefljiui fitcrat, fe m area, habitat ur um, ßcy ibi qu/tren» dtun amp;■ muocandum eße,
Pergit ukerim ntenuare per fuam ßgmficatiuant Wetonymiam realia fcriptura dtila, mijutens : In noua Tellamento Baptifmui diatur ablutio peccatorum, er tegeneriüioJßiritualts, dicitur 'm Baptifmo ir.dia Chria flui erc, qu£ omnia diäa uult etiam tropicè de fola me» tonymica ßgnifieattone exponi,
Ob feer 0 te autem Cbrißiane Leilor, 'an non eil bae fumma impietat, Saeramenta^ qua funt Dei non homiiiie albonef, tarn fade extenuare, quaft Deut per eat tana tum ßgnificet ablutionem O' regenerationetn,cr non re ipfapraßetur,quodtamen etiam Calumut ac fellatores eiut contendunt, Ajt igitur falfo dieitur: Hiß quis fuerit regeneratui ex aqua, er mundam eam lauacrei rcgenca rationn ? er Saul ßater ablue peecata fua ? Certè ifla falfi) dieuntur, Si Baptifmui eß tantum fignum ablutioa nis ae mundalionii er regenerations, non autem ucra ac realis ablutio ac regeneratio. Sicfcilicet oportet uà nam 'mfüetatem per plures alias tueri, er ex uno erroà •’c 'm alium ruere. Sic etiam Antuerpienfes Sacramena tarij extreme extenuarunt efficaciam Sacramentorum.
titfee falfo accumfummaimpietateaddullisexcma fk, bacfid/ijcitmquiens. Contra etiam cum res ipfe SynAolu tribuuntur, eadem explicattone utendum eß; ebrtflui dtcituragnus Opetra CrC‘ Debebat dixißei
C Con^
-ocr page 34-Contre eihm cutn Symboh refu^ ipßs trihruntia-, ß ß» h conflarc uolui/ßt. Scdfludio b lumphi ßu eonclußoa nk ante uiHortdm,non obfcruauittjuid diceret.
Verum cum Chrißm dicituragnus Dci, toUent peci tata rnundt, Item pctraß ’ritualis ßquens er reßcient lud^os^non certeßgmßcattuefed realuer mteÜigcnduM efl,qucd turè ac uertßme,(y ( ut ita dicam ) realißm^ C^ifiutjuunictuükagnuiüci totua mundi peccattt icßenf ac expùns. Sic etiainplané impie corrumpiidt» {lum,cumChrißuf dicitureße prcpiciatctiumnofbtimi, (Um iÜe reuera id nobu fuerit. Dicit A ngelos uocari Clierubm ßnnli ratione^An ergo uult angelos effê ßgntf Hut ßymbola Cl;eruhtnorum i O citcitafem esurematn.
TandemfiißceHerbis 10triunplje clamat • Quidmul ta. Qutcun^ premis labresßcripturamatligeruntj intel liguntfanè banc noßramregulam e/ß ueram, firmant ac perpetuam. Ita^ßaüitur nofler aniagpnißa, qui ex fingularibus nos exifiimat rattocinari. Haäenits ita^ de definitione Cfc.
imi) tu ipfe amice faUcrts ßaUis alles,dum non tan» tum ex paucis, fed etiam ex falfis até^ adeö impijs ßngtt larihus uniuerfalem, eamt^ falfißmam er impienttßmi regulam cudif, ut td)i plus fatis haäcnus oflenfum efl.
DE PARTIBVS.
Septimö, Abfoluta tarn prnclare definitione Sacra» tuenti, pirgit ad ratiocmationem 4 parlibus: Vbi etiam fuo more inox i» portu impingit, Inquit enim: Tantum
eße partes Sacramèti^emo efi quia^igabceclefli rumi»
-ocr page 35-îiîwiruM îifl muifîbileMgraiîiini, cr uifibik ßgnüml
Kef^ondeo. Atqui ornffium tUorum locoru doâarci ftnjtnimifer ediderunt ante anntt ccnfcßioneindn qua it4 i Sicrameittumtngeneredcßaiunt: Sun:autèSacramena ' fa fymMat myfiici,uel rittif finüi,aut fier4 aüiones, 4 ßro ipfo mßitutiiConßaHtes «, uerto fto, 3- rebut fifftißcatis, qmbui w Eccle/ta (umma fua beneß aia homini exb(btta,retmet tn memoria,cr fnhnde reno Hit, quibm Item promißiones fiat obßgnat czc.
An non kic ut mir,:m’.tm tres partes conßituuntur Sa I «tilt;menti,ncmpe Verbum,ßow (y R«fignata! Ciÿoi fi uelts etiam inter partes poncre gratiam Sacramento lt;gt;l^tgnatam,ut iße ipfe faat, iam quatuor partes facraa tnentiffecundum hanc deßnitionem crunt.
Qi^alts erg9 tandem iüe Kabbi o- uerbl Dei fecator J qui fam citô confeßiontsfute at^ adeo omnium iUoa Htm hominum commums prorfus oblitus efli Certè uera bum accedens ad elenentum,ex partibiu Sacranenti ßa fte extrema impietate exeîudi non poteü.
Falfum cr iüud eß, quod non tantum lue ,fed etiam fupra m deßnitionepoßut ßgna feramentaha utßbibi f}fe, ß ut genere ie omnibus pronunciat. Kam lAoyfeS Ü-Ezechiel atq^ adeo Caluimtsfuper Ezeebielts 20. cl4 f eaßirmani. Sabbathum fuiße facramentu aut ßgnutn p’atta^nec tamë certè SaUgt;atbum eß u^tbilc.Pbilippus^ quem tüt uolunt ejß fuarum partium^iocet Abfoluticnc tße Sacramentum, necy tarnen eß quiddam uißbile.
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed folent i/ii mtadua fdare trenaeum qui dicat,
..
-ocr page 36-Julian rcbtn ccnjljye Euclarifiiamrftfrrenät^cig^ Icßi. Va um Ircnitui ibi non totum Sacrumrntum Em charißum uocat^fed tuntum td^quod in facra Ca:niicor pore Hofiro peretpimus out comedimm. itlnd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab*
furdum efl, ijuod corpus Clmifti uult ejfe illam inui/tbiie gratiam, qult;emSacramenta cenfertur. Dicat enim ob» fecro,ubi gratta m fcripturafîgnificcl corpus Chriflii
Cum tgttur tota ifta enumeratio partium Sacramenti fit falfiflima,cr cum lUorum propria ac retenti commu» tue^ conßßionepugnans/equitur etiam ratiocmationet ' tnde extruüaSi nuüius roboru ac folidUatis eße,
Oäauo ratiocinatur à caufa tffitiente,a pronißione Ittdelicet, hoc fermone. Siporro caufam ipfam cfficicn» tem Sacramenti confideramus, profeäci ßet per flit uit, Chrifli uerba fymbolicôs uel tropicè debere mtelligi. O» mitmo caufa efßciens Sacramentorum eftpromißio uer bi diuini: Promißionißfide ttonpotcflaccipi. Ac fané nihil efl^quodfides corporali modo amplcäi queat. Kr ImquUur tgitur in bac Sacramenti prcmißtonc, corpo» ralem omnem intuitum debere amoueri. id ipfum docet Auguflmutuulgatißima fententia. Qtpdparas dentei er uentrem^ crede er manducafli.
Hane ego orationem pro mea ruditate, ad nuHum a» tùid argumentum reducere aut fermarepoflum quam ad hoc. Qnalis efl caufa effitiens Sacramenti, nempe pramißio, tale efl ettam Sacramentum ipfum : Sedpro» mßto non poiefl mfi fide atcipi : Igitur etiam totum Sa cramctuim tantumf^ aedpiendum efl, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non efl
-ocr page 37-leUi ntiocmitio, qui ncntpc ointtiiSicnmett/j (gt;enit lui euertuniur. Si enim Suer amenta carfgt;orc non accia piuntur,ut circumcißoßaptifmiu^Cana ftera, uetm ac noua,et alia,tum fané nulla jacramentaperagenturaut tmrtïnoerunt.
Verum falfißima eß tum maior,tum minor. Non e» n»m promißio proprieeß caufa eßiciens Sacrameti, fed Chrißui inßttuent ac mandans, nonetiamuerum eß, quad quahf ßt caufa c/ßcicns, talù ßt e/fââui per oma n:a. ï)enilt;^ ut maxme protntßio fola ßde accipiaturjta Cut omne uerbum Del tantumßdeacctpiendum eß, tia tnenres promißa aut ucrboindicatacorporeacctpip«a te(i Sicut certe panti c^uinum ui Cana, quod ipß conßteniitr, licet uerbopromittantur aut percipiantUTt tarnen corpore perciptuntur. Sic etiam Jiaptifmuc ,ßc bona ualetudo, pan» quo(idianuf,(y mnumeraaha Drï beneßeia corpore perciptuntur, quantumuts pronitßioa nes ipße fola ßde compleüendaßnt.
Augußint quoc^dtüopeßimeaduerfarq abutuntur] No« enun eo uoluit lüe tollere externam manducationè, qui ftp; affirmauit orc accipi corput acfanguinem Doa W!«i. Sedreprathenditopuioperatum, oßendens ßua äum,beneßdum,uel ejfeüum facramenti fola ßde accia pi,etiam extra communionem.
Talibia uero ineptißmis fopbifnatibui Cbrtßo er eiut teßamento fubmde proteruè infultat,concludcns et rxclamant, Non igitur ex fyUabis apictbtu textnt fett tentia accipienda eß : At Chrißiu contra uult, (Qo5 tpa
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘I fûl
-ocr page 38-fbtfitos cxpîcei, iota er fyOah^plUrif quditt ccdutri O' terrant fieri, nednm ^uim iÜM circiilatoriM praßigiat er maltaofat mpoßurds fophifma'umitijnißimoruni.
Decinte, à ßne promtßKnts argntatur,ntiritbili pror fut at tniricattß ntapiralogifnio: Cuiu!fortèbitc paffet efjèfuntma. Cmnis premißtottts m Sacramento ßnit henrfiathomini^non rei aut clcmrnto facramemit Igùar corput Cbrüii dafür hontinipc rfidem, non unir turpani.
Kefpandeo, concloßo non feefuitar. Kametiamß Sa* era monta er V et bunt, fotjcj^ religio ff edict falutem klt;gt; tmifK crglortantDei, tarnen ea non pendetex hoc fi* ne, nec uanatun feettndum eunt', fed ex libéra uclunta» te Dci,qut eampro fuo libuußc inflituit. Sane Bapltf* tnin, fa~ra ccem, uetut er ne'ita, erßmilta ebuiratu^ da* ta acinfiituta funt, non propter aquam, panetn aut ur-n tm, a;it agnumpafchelem. Sed tarnenpoHauamßcea Dcm inßttu.t, talia effe er pcmianere debent. Veut amp;• im apparuti Ahrahamo in forma fr tum uirorum, c^r a* 'iiàspofteamaliisfomiî. Sptritits fmflui appartiit ia forma columba, ftam-niirPt, uetift, halitiat cc. non fane propter tüat ipfat formai aut crealuraa, fed propter uti iitati hornttiif : Sed tarne quandot^uidè ei fic libuit talibui treatisrebiu autformii fefeunit e, tpaid fände habet htt* nana temerttofffuad m Deiopeributmutet aut cauiUe* turacobganniatl
Solentalicjuiidilare iniantfententiS ijuandSreguÜ » Cofput Cl^i^ adcft non propter pa* nentf
-ocr page 39-»nn,fed propter lomMe, RcIponJeo^/t iUitJildticrbui Propter jl^n.ficttcanftnt ß)itle,dlt;icfl fané dludtumob
1 falutê hoiniiu5,tuin ctiipropter ^loriä Dci.îin lUudPro ' pter ßgnificdt caufun eßiaente/um nec olf bomnê/tec tgt;b pané idefl, fed ob liberrintd omnipotentis Del ac fütf ciitsuoluntdlicri'iiftltiitionem, ijuiqu£ uoluit^ü- ßcut uoluU,fecit,Vnde etta ontitit in rerS natura fu4f format babent ac dependent: At boneDeua^ju-tmißimidtosa» hufu er mulo inteUcélu tßua rc^ulx, ueÎHticatlefits cu^ ! iufdà oracuti decipiunt,cum tarnen nihilßt ea inßrmn(i{
Inquit i^e, cum Baptt'mitf dicitur lauacru re^tnera^ tloruf,id nonßt in aquit gratia, fed eorii,qut baptizattn tur. R.ef^!fndeo,ßl ita fané: Hum propterea non eßue rum, quod Deuf uult nos ex aqua etßiiritu regenerarpj, loh. y er pcrlauacrUaquiC müdare, Ephe. et Tit.
ibidem ait, cum circumcißo dicitur fcediu,lt;(nmui na ad lüam aüionem conuertendui cR, fed ad fideles ipm fos, ad quos fernio mftituitur. Refßondeo, Imoafiimut Jùutiel maxime canner tendus 'tnillamipfam uiuêtis Dei aéîionem ac ucrbumtZy in Deum cam agentem.ac ibi fit dus cum hominepangentein. Sic inlSaptifmo lüa tota4» âio jfieél.tnda (y conjtderanda eß, çy Deus earn agens^ aut nos per manum minißri bapttzans, noslt;^ eo modo acratione regenerant, çy filiofuomducns.
Q^orfum ebrißus nos in face a C.enarejfiteere uo^ lucrit, fatis claré digitoty- uerbis oilendtt, monflratta ' do non ApoRolos, ac dicendo, hi per fidein accipienl WJiin corpus, qiw idlius fophifinata t endunt : Sed mon-
C 4. ftratido
-ocr page 40-fir Mio pMentic iicendo. Hoc efl corpia meum. Verû nihtlotnmui uerum efl, quod mcnflrducritpMcmdatu, non oblJtum,Mt reclufum, uel offèrendum,tiut ader an» d:im,cr de co tantum pronundaucrit.
Obijcit ille, fl fieret unto corporis cum pane, turn pa nispltu utilitatis acciperct,qudm homo, quod eH abfur» dum: toitur nuUa eft unio corporis cum pane.
R.eftgt;ondeo , eadem nomme ctum unionem/fiiritus fjndt cum ftammis, columba ty habitu refutare ac ne^a re Heer et,quia Deus non Hits ftguris,fed ^mini benefa» cere uolutt. Jmi etiam ipfim mcarnationem fi!q (y dua* quot;rum natftrar urn unionem fic redarguere pojfimusjquia ttidelicet Verbum leternum patris non propter tefum nenit, ut lUum feruaret,fcd propter totum genus buma num.
Atqui otnnes iH£ uniones flue corporis cum pane, ft Ue Dei ac ftnrifus fandt cum uarqs creatis ftieciebus , It» cet uerafida pnt,tarnen m bonum hommi,pro Dei fin» gulari beneplacito mftitutie ordmat aq^ funt : imo ft Chri ftus etiam lUum pancm Iranfubftanttare tioluiffet',ficut aquam m umum mutauit,tamcn ettam tUud tpfum ’m bo» 'titim bonum dirigcre potuiff'et,ficut non bonoranda aut iuuand^aqme gratia, fed conuiuarum itlorum,aquam in sittiUm transmutauit.
Bone Deus,quanta eft audacia ftmul (y fubtilitas car 'nit,cum femelftbi defumpftt,ludere m rebus ac uerbo di tatio omnia ad fill cerebri modulum dirigere.
ratioi^j^ipromifiionisfubftanlia. Pri
. nbsp;r-- nbsp;- nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;-
-ocr page 41-num conatur pcrfuitdcre le!lorem,(^uod iÜJ Uerba, ftoe tsi corpus mcuin non fint ßmplex ajfcueratio, fed pro nißio. verum nuUdsudeamretn uel tenues probation I «esdffcrt. tidmcoüdtionesaliciuarumfeHtenturumt ( ^ifoda!i:]uando fimplexaffcuerutiepoßit tnpromtßia^ Urin re fohlt, pnet er louant quod o- iU^ funt inept tßtrnf» ut maxime effent uerlt;e,nuUam turnen neccßitittent con» cluftoni affirunt. Quod autem iJU uerba non proruif» ftonent propriè, fedfimplicem uffrmdtionem contine* iintj;^ funt immot£ probationes.
Primum ipfiforma [ertnonis manifefiè puram affé* ueriitionem continet^ftcut ipfemet conßtciurhifce utr bis, Primum anmaduertendum eff banc loqucndifoff nam nullam omnino haberepromißionis ffseciem, Siuea rumefiquodconfiteris, qua ergo confeienttft tu iterbd t^omintinaliamffeciem transfigurai
Secunda ratio en,quod nuÜius conditionis aut perfoà Ut fit ment io,CUI quiequam promittatur, peut fieri alto qui in promißionibui feiet.
Tertio, cum Paulus earn alijs uerbis e/ferai ,pmpli» ^itcr eamitidem puroac tndicatiu^ affirmationis ucr» bis cxprmit,inqutens: Panis quem fiangmus, nonne cü participât io corporis Cbrifti i Et Cadix cuibenediemut Crc. No» dicit lUe, Panis quem pangimus, ent uobis,fi ^fedideritis, cor pits Chrijii ,fed pmplicitcr, id^ dd 'mquot; ^ignos loquendo, affirmai effeeerrpus.
(Quarto, promißiones er fides eas appréhendent^ poßea firm^ m facra Canafequuntur,ncmpe pro uoquot;
-ocr page 42-B» traJitur, pro uo^if cjfugt;tditgt;ir. I» «fworwm mti facite crc.
Qtf Kto necefft efl antepromtßionesptimum deflri tere ipflm eflentiam Sacramentt, poHea dcmum pro» tnißionet addcre, qu£ cantmcntflnem autfiuâum Slt;t» (ramenti, ut in ßjpuflno ac (.trcuincifionciitdicatur prmùm, quK cr qwmodo debeat bapttzari aut dreunt tidt ,autagnum paflkalemcomedcre : Poiiea detttunt eilpromtßio indicans ,quosßuiiui inde perciperede» trat.
PoHremo cum tofies iHa formula Chrtili ab Euange» liüis Cf Paulo repetatur, nufquam tarne mpromtßicni *refl)luuur, aut effe promißio fubmdicatur.
Efl igttur fimplexaffirmatio Dommi de re preflnti, ^uod iüud ipfum datu fltcorptuac faitguis fuui ,ftuetu credat flue non; non autipromißio de futuro,ficut uer ba,ln prmdpio creauit Deut ccelum ty terram ,aut d» tud Cbrifli, fleut ueni à Patrejta abibo ad Patrcm,fim flex affirmatio eil, ßue quit credatßue non,
Hmcigitur liquido palet, iiliut aßfeuerationem ab ipfo quidem necetiam utrißinilifer probatam, â me uerb ualidißime ac ex ipfo Dei uerbo conßitatam eße.
Ex hoe uero arenafo, uanißimo^ ßndamento ita porrb fenfum facrofanili teüamenti prorfus euerteliS eoHcludit : Q«« igitur ncgtbit,qMnhlt;ecuerba »Eibite, Hx eil fledui nouum in meo fattguine , itaacdpi de» ' tvant,quaßdixertt : Quiiqius crediderit^mcumfan»
P' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w pcccatomin remißtf*
-ocr page 43-Hem, Ij in hoc mro noue [adere, fstigutnr fancilo crfamp; febitur ? Hlt;ÉC uerb , Etüfe, tificcîi cerpui mcum, quei pro uotb traditur ^liebere refolui ngt; hutufmodii-liijuant promißionet». Quicunc/ur credtdertt, corpui me-um pro fe[e trndttunt er hoeßde credit: uprocuidti» bta corporis mei per ßdem ßel p^rtictps.
HÎc ego te Chrillilt;tne Lcâor iterum atatte iteruni obteüor, ut diiigeiitißitnc obferues hanc pro) pet facrigt;t legdm teüamenti Chrtüt huterßonem er {.)eruerßo9 nem: Cbriüuscreer digito moniirat^rcm datam iti tumerpotum^ er de eabit dißmäcpronunciat ,aeoi fit corpus M fanguis fuut : At iße ni fua läm poraphrafi prorfus ncgUglit fubtediutn, de quo pronuneialur, to» tam^ illrm adlionem, nulUni fitett tneniionem p49 Uis aut UM, aut coincÜis uel potionis.
An bcc esi bona fide reddirre fenfum quad debet facere fidus mterpres, reticcre nempe td de quo ah» quid prlt;edtcatur aut dtcitur. Hoc fané esi qued Pau» hl: de fanaticis pronarciat, qued non attendant, neyte quid, neque de quo ahquid dicatur.
Sic idli homines plus fius uanißimK argutiolis tribu» rntes, quam exprefjb uerboClmfthcoguntur mtBe mo» dis teüamcntum Chrifli torquere ac miiertere , do» Hec tandem aliquo modo cum eorum fomnifi con»
Sruat,
Licet autem omnet aduerfarq pro libitu nerba facro [xijÿi tefian^nti torqueant, euMrt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qwd fcian,
-- -.....
-ocr page 44-tjm procul, t4n.-}ujm Judjâer prorfm i uerbis CJirißi rcceßit, ut i^lcipfe arttfcx.
Duodccioio proponit, fe ucüe 4 r4/toftf m4nJ4ti 4Ya ^unKnS'4ri lnijuit enim : Adbiec guts duhilet ex ratione fnandatt promißionem anncxnm uüerprctari ? Quodß ammaduertintt», facile ottmts dccidctur con* (rouerßa. lubctC’irißmacctpi credi. C^idtandcml ypfumneCorpuilfacitaeffe. Et mcxtlubct tarnen Cb» nßui fuum corpi» manducari m Cana crc.
H!«c fcriptort/le peßma confe^ncntiaratiocinatur» aorpm fide tantum fumendum effe, addens fubmderatio nem,lt;iuod corpui Cbrifti non pcßit aliter quam fide fu» tni. tiihiluerlt;}ineptiuteß,qu4m Tl}eologum,in theolo» gicis rebut, depoßibilitate ac impoßibiluate dijfiutare, qua tarnenifleplurimu utitur pafiim tnboc firipto.Deo enim non eft trnpoßibüe omne uerbum, nec nobif man» datum eß, ut dißutemut de poßibilitate aut impoßibilt» täte cor um,qua Deut dicit: Sed uf ßmplictter credamui Deo affirmant i, poßibile er impoßibile ipfi, qui eft om» nipotens, commendantes.
At contra hoc tpfum eiui argumentum optimèae fo lidißtmc contra tpfum inuerti po/fet, Itoc modo :Exra» tione mandati exponenda funt iUa ucrba,Hoc eft corptu neum,er tota manducatio corporis Chrtfti. Sed uerba mandait, Acciptte er Comedite, Hoc eft corput meum, non poffunt niß de externa feu corporali manducatio» ne mtcüigi. Igitur corpus Chrifti mfacra Ctcnacxterno modomandacatur,
Qtfoi
-ocr page 45-Qjiod tHj urrhj fint de extern^ mlt;tnducdtione ^fHtgcnda, primum per fefc cß manifefiif.imum. Secutt^ tût J antitjuUiU ßc tüa uerbttaccepii: deni^ fî lUa utr non Mcipiantur de extçrnx manduculione, turn totd\ ^ccna Domini fublita eß. HuÜiim enim ainpliuf Chriili »lindatum fnpercrtt de celebrandaßcra Cana, cz /fW foquot; ijuoties ceUbrata eil,ui (y dutlxgt;ritate iüorum ipfo»
uerborum ac manduti Chrißi in eis contenti cele» Inruta eü.
Decimotertio argumentatur à finefacraCan^ioê fnodo,
A )î»e Sacramenti, de ^uo agîtur, cr lt;lt;6 ejßäis. '' ‘ Sf d quii tandem eß finii ac fcopm buiws Sacrament:? A n non commemorare Chriüi mortemt Omnino. An ’»O» uiuere nt Cbrtâo,(y fieri os ex ofiibut etua,ey caro ex carne eine- Et id guident eß extra contreuerfiata.
üm hos fines guomodo poffêmus conßguii Hum cor porah aligna manducationet Ego guidem non exiflima.quot;
Paulô posi in hoc eodem loco etiam fie ratiocinatur, Qjju/w eß ejfcâus Ccenie aut manducationK,talts cß ü-ipfa caKfa,nimpe Cccna feu manducatto: Sed finis eßßi ntualts: Igttur (2- ipfa Cana aut eius manducatto. Rri ßondeo. No« »fgrfWJ«fideßudus,fines ac effeâus fa» ^srt Cccna apprebendit Sed ea non in uerbiStAccipiteet Comedite.comprehenduntur, fed midis,Inmemoriatà W«. Qgod uerb etiam externa media profîntadßiri-^ tualesßuäus,eß in Ecclefîa notißimuni. Quorfum ea
aliogui externum uerbum itc e^ia Sacr amenta fa»
- eaettl
-ocr page 46-hrenf, nip itipercïpiendos /^intuiles puüui iupituê] re^mcnttonis ac Mhe tender ent!
Oec:mi-{Mrto urget, mterprie'-xtioKcm none fïcrlt;e fcarrtf, rx K-.i:ri feu pjfchjtii petendrA ejp, ijuu ue» tufilli ßt conucriU w banenou^m : nee tarnen hoe un» tecedem fatis applicat aduüamconelußcnein, ut non nffequar , cjuulem argumcntatioiieni tnde conüruere ueht. Qj^frenuüxaAphorifoluttonemdiget. lüud foïu n adiftio boe ipfum anteedent, Ex «f rz Cam no» mnnudicandameffê, optimum fundamentum prebere fiten quihufiam dcmonßrationibus, ttempe 19. (^30, tipp mdicii, m quibut hoe ipfum egi. V ide cm.
öetómotjumto proponif, fe ueUe argumentart à uer» torum p'^op'-ietate, natura diffarotorum, ita in» quien ■ ; Sanèß aerba attenté infficimui, mbit eß quod • fiotabbacfentenriaadcorporalematiquammandutan» tlirationem abdueaf, cp tropicam expoßtihnem è ma» nbsp;nbsp;nbsp;'
ffibuf cxc itiat, Ux renda cnim fuertt blaßibenia, ßne ' tropf eeiHmtre, corruptthle eie mentum Cbri^lunt nbsp;nbsp;nbsp;!
ipfumeße. De:nJe cereaeR régala : Q^otiet dua I ' Afparjta alter um dicitur de altcro, neceffarto ad tro» fum i'fe recurrendum, nißforte ex atijs infinitem mdi»
omnma conßet, Dei certißimam effe uoluntatem» ' Ut conera rcrum ordmem duorum di/paratorum infe» ’ fforabilii fiat umo. QuemadmoJumin unione diumiu» tu eum bumanitafe, non una fuhßantiui uerbt pradica» nbsp;nbsp;'
tione, fed infinitif ac certißimis teßimon^scöpi obetur» ' I« juafola rcalii di^aratornm uniopoteß mtclligi. '
. ..................
-ocr page 47-Kcßioitdfo, «0« fimplicîler Jicbmu, cenruptÜiile rf ff mentum punis Chrifium ipfum identicè effe, fed ajfett» timur ChriRa de fucra EucburiÜiu in cibum dutg, «« preßifnnepronunciüti, quod fit corpus uc fungms etus, fonfletc^ ( ut brnieus mquit ) non folum re rerrena pu» fed etium catlefli corporis Chrijli. Net hoc eft bhf» phemu, ficut non eft bhftgt;bemia dicere, ires ttiros ue» nientet ad AbrahamH, fuiffe ipfum Drum uiuentë. Aut columbàuelflummatiKuenrS.loh. i.Aâ.2 fuifjeftgt;t» rit um fandu, quibus exemplts etiam ifti utuntur. Qjiod autem rtW m facra Canafiat diffaratorü uwo, probaui i/iorum proprijs multiset teftimonijs, dcmonftratione 4Ó. ttl td ab ifto plané fine fronte negetur.
Decimofextoargumcntatur àuerbis adiundfs, ho« i in hoc argumenta, quemuel fdeliorè uel commo diorem mterpretè qumrtmus, quàm Chnftu ipfum, qui de calice ait, effe fredus nouiim fuo fanguktei Qjtod fr» nè nemo nifi prorfus amens fine tropo mteUigat. Tria I he falfa fine omni probationeponit, Primit, quod uerb^ ' Hoc eft corpus, fint exponenda per illa,Hoc eft nouu Tr flaiKentum: Secundu,qucd diâum,Hoc eft nouum TefttS nentum, quatenus de iBa potione mteUigitur, fit trepra «um. Tertium, quodfi hitc locutiofit tropica, etiam ü» ’ la fit tropica. Caterum de tota ifta coBatione duarun iftarumlocutionum,ut Lucas à Katth^o uarut,uide da snenftrationemy.m Appendice.
I Palfo etiamibidemcttatChr!ftum,inquiens: Chri» fins ttof inbat hoc facere m fui nctnoriam done« ue»
- -
-ocr page 48-nut. driflui enim non dixit i^^i ucrha, Donee uettutni eS’ {gt;orro argumentatur rerum a!gt;fcn'tum, non prafen^ tium fieri inemorum. At camra tatics Deuifeda zr nli^ttceremoniM uocat mentor alia fui: Hum igititr ctii Dein eis abfens ed ƒ Sed rejfioniiet ad boc Z^vniglunii fophifitu etiam Caluttius i. Cor. u. 2 hifie Herbu: Por rà quakm fui hiemortam uoluerit CkrtÜui tn Cerna re* coll, inox aueiiemuf. Q»olt;^ autem htnc nonnuUi colli* ffintjubeffè igttur à Cerna Chriflum, ijucniam memorta non nifi ret abfentisfit : Promptaed re/fionfiotfecun* dum hanc rationem,e]ua Cerna ed recordatio,Chrtftum ab tUa abejfe, ne^ enmi aded Chrtfius uifitbiliter,n.^ o* cults cernitur, ficut fymbola, eju^e ipfum figurando me» moriaiit noftram excitant.
illttdquo(iffalfumefi,quoddicit, Paulum t. Cor. gt;0.' nuta/fe uocem corporis m communionem corporis: Kif tat entmtpfe duo iüa,nempe,Edite corpus jin uoces,com nunio corporis. Sed de toco iUa Pauli abundè dtxi Hl propria demonftratione,lt;iM cd tn appendice 3;. Lege earn.
Dccimofeptimo defumit id fibi, quod uelet à circum» fiantijs pro fuo erroreargumentari, aeprimum ratio* cmatur dlocoloban. 6. dequoinahjs fcriptis coptofl dixtj qu£ nondum funt refutata, nec refutabuntur ueri tuinquamjCr pergit ide cr Strtgeltus loco niM pro fe fit ctente abuti. Kattocinatur quoc^ à coUattone ueteris Cie na cum nouajdequd differia abundè demonftratione Crao, Appendice^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
Mo»
-ocr page 49-W ox duabtu tantum Imek ar^utatur, gubd ijuandoi ^mden Dormnut paulointeaprtedixerit fuam morirm, ^go notucrit in facra Cxru cdi. ybi nUril plané bon^t ^fetfuentiie cü,nec etiam ab eo nonßratur.
yltertut dicitmfacra Casna nemmcm eße niratum, ^wd Chrißuf panent cor put dixerii : Vttde^fteri illi con* tlat nenuncm eße miratumtA t ego dtco antiet ßmpiici*
ad ucrbum iUud diHum accepiße, crßdem fuam in ^fequiumDeocaptiuamdediße. Ahotjiußaliumfett* fimeße putaßcnt,mterrogaße/ttjC^ pofieaalifsru^but «xpofuißent.
Kotiocinatur ab UebrM lingua natura, ^aß uerô il h fempcr onmia tantum figuratè et nihil plané propriè duat. Se^uentet ratiocmatiottet à arcumßantiispcrtia tient ad ubiquitatem, de qua materia atn dißrutant.
Exbfßcbetlif Sophifmattbui dicitfecertó ßatuere^ tierba Chr^i trofncé intelligenda eße.Qjialta atdem fu ^unt Sophfmata, talis cH etum conclufto inde extru* ^a, eiusc^ Triumpbut quem idem agit.
DE IPSIVS confvtatione;
fropoßtaeonßrmatione talamp;it Sopbifmatibut fiiKa^ progreditur ad exanùnationem noßrt Kefutationis, qua earum tffgmeata rojecimut. Ac primum cxpendit tonfutafionan argument aiwnit 4 natura ueri corporit fyimpoßtbtlitate,Quandoquuiemautem Jâcnon cemo tneomrefutationem traélari, twloomnesetut ambages perfequt,fed tarnen ipforum in bac parte argumentation Ara sxpetriijmiM tM ntw ti^ cü.tios propon'mM
D pro
-ocr page 50-fro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcntenili per/^!cUd ueria cTirifli de d/to ci*
to dicentii. Hoc r R cor pm meum, O' dicimm eats clare fonirc,lt;juod CJmftuiuehtiUum cibum ejje fuum corpia, ^e/pondent tHi, ut tn^xime uerba Uli nituraliterutdctcit turcndiare, Clriflum ueOe p^ncm rffir f;!um ccrpm^ tttm.-n nondebereettßcMeÜigi, feboc euidcnti Kento p''oblt;tre.
impoßibilüncmoftnufiiuTt iut tiffirmit. Cbrißutit exitbere[num corpm tn omntbtapcrii casnis (i^uod nca cefjjriofe^uttur ,p uerba eim Cane ftmpliciter mtcÜi^ gmtur) cA pUnè impoßibile: tgitur Cfp isîtii id non uult , quantumwi eiiauerbatdipfum indicare uide-timur.
Nosfotemuirejponderead Minorem, earn efße non tantum falfam/ed ettam extreme impum,quia Deo non fit mpoßibite omne uerbum : quare concidere totum t* flum pxralogifmum.
Hie contra tto/iram oppugnationem minor if, ali* quiiflorum aperte imcipiuntfuam bla/pbcmiam tueri, Ceo non ejje poßibile omne uerbum^quod expreße fece runt duoißorum precipui ßcrtptores,0 ifludtpfumferi ptum non raro facit. Qne tp for urn dcfputatio man feße cum fcriptura, o omnipotentif Dei gloria ac maießate pugnat.
Sed in hoc locoiße oblituifui argumenti,eirecurritt Vt dicat nos nondum probjjfe Chrißum idueîle. Inquit enmi'.Hicprimum fumit pro confeßö, quod eil unum tn | controuerfia, nempe otwùno eum uolutffe ut realder
-ocr page 51-'4dej]et p;ni W cemd'. t^exeo e^cit:£rgo O' ptUuißr, Et qui/i nes lÜHä conceffermiHfUerMur ui boe uno con fanundo, aequo nemo eü qui ambigit, uidelicet ntbil Deum ueüe quod non poßu.
Re^ontieo.Kedt ttJ tuum lt;sr^umentuin cuiuf fumnn n^ceffmb eu eü,quant fuprà propofuiv nuÜa alia.Zius inmorem i(u dore ofiendimus eße mpium,ut tu iple uttn earn non aufis tucri. Ergo con. idit hoc tuum argumen» turn tb mpoßibititate er corpore naturali dudum, ac fimplicifenfuiuerborum Chriftioppoßtum : Et hoc eil ^uod nunc eßieere uolunniu Stant igitur adhuc uerba fa eraCcenetn fuonatiuofenfu coll.:pfjfuo foplifmatede impoßibilitate.
Sed ißud htc uel mprtittis cb/eruatti dtgnum eR, quoi quantumuis contra pugnet,nihilomimu etiam ebrè con* cedit i Cbrislum uoluißepanem effe fuum corpus. î«« ^Mt entm : Non negamus igitur Cbrißum V O L V* ISSB , ufpantsiP.eSacramentariaßuurn ESSET «orpw : Sed ut realiter pani coniundum effet cor» pus , ut fubßantialiter uerba acciperentur • id uer» pernegamus. Hjc ißeferiptor difertè conßfetur, Cbrt» fium V EL LE panemeffe fuum corpus, qubd tarnen pruts negauerat.
Difertè etu» in iHis ipßs paucis uerbis fecum pu» pnat,dum dicit Cln-ißus uultpanem eße fuum corpue.cr non uult fua uerba, Hoc eü corpus meum, fubß.'.ntiali» ter mteliigt ; St non uult Cbrtflus uerba , pants eü ^orpus mcuttt ifubßantialiter nttelligi gt;nbsp;fcdflgnificattuè
D I tddfKm,
-ocr page 52-ttfUnm, nfiKfiefisHifcSißgnumdut flgnißc-t tintum forpM muni^um certi non uolutt panè ejje fuum cor* put,fed fblummodo ßgnum aut memoriale fui cor ports. Et uicißtmfi uult pane» ejjc fuum corpuf,uuitprofeâà etum fua uerbafic aduer^m niteBigt.
Argumentaturbic Cbrißumnon habere contrariât »oluntatef.Kefftondeo non funt contraria,qua tßis car naluerratiocmanttbiuutdentur contraria, ut habere cor put naturale ac cibo tndtgens, CT non edere tntegris ^o.dielgt;uf:Habere corpus ignomisiiofum, er oHendere gloTtamfuam in monte'.Habere corpus natur ale,c pc* tsetrare tapidem oßiunt. cr nafct muiolatts chußrit iWffnitatiSfUt oinnts uetußas hac tria afferutt-.Uffè uiß Me,et fubità dt/^arere, habere poilrefurredlionem cof pus gloriofum,a- non edens,0- tarnen edere,ambularet nihil excellere commune» ßteciemignonnnioforum cor porum,effeetiam uulneribus laceratum O'ßmilia. Hec tnquam non funt Cbrißo eontradiiloria, ßcut nobis ui» dentur eße cötraria,quia lüe non cü feruus natura, ut nos, fed Dominus.
Proponitbic etiam iüud Sopbtfina,corptts Chrißi eß pro nobts cructfixum-.panis eß corpus Chrißi:lgttur pa» nis eß pro nobts crucißxus. Keßondeo, Mutatogenere pradicatwnts non ualetconfequentiatutfi dtcot: omnis hoipo eß creatur^.Dtus eßhomo.AutfVerbumuelfili^ US Del eß homotlgitur filius Det eß creatura. Aut,Deut nuOum habet prmcipium'Homo iefus eß Deut Ergo ho» nolefut nonbtbet prwcipufm, nonnntMcßexUant
Wrginet
-ocr page 53-wrgiwf , non r/î/îlitts Dituitl : uclfi dicM. Columba çy fiammie,fupor t^.pofiolos (y Chrijium ui[£,fuerunt rei pereuntes:Spiritu4 finHuf funt iüa: j^ecief, Igitur Spirit twtfiniîiu efi rcs mortalii Sic tUi tyes hommes uifi Abri humofuerunt res mertales, crc.
Aefisottdeo non ualet ntiocmatio, cjuia in mitore fi» (ptficat tJrt um unioncm, non ouiemplané extrematn [ut cum Sophifiis lÔ!}uar) identitategt;n,ficut Papifl£ uo hint ejTemuerbis Doptintidenticam pr^dscatsonem.
Qjterit guo oraculo edoili fimus,potins eße unionent ^uàm transfubftantutionem.Ke/^ondeo ^uod fcriptur4 nihdommus uoeat panem genimen uitis, ettam poft^ ^uant eAfaäi« Pucharißid, er qun boe de naturd Sd-frantenti eü^ut non toUantur elententd.
Nrget porrô:,etiitm fi eßet unio, non propter ed uen b realiter eße accipienda^ exclufo omni tropo r Probat Id exemplojipiid cum ebriftus docet ßtam mirificam uni onem cum Ecclefid , cr dicit fe eße uitem nibilommut
I tßeadmùtendumtropum.
obferuet autem hic Cbrifiidniu frater ntdlicio/e cxca gitatam impofiuram, (}U£ enim tandem eH fimibtttdo in ter tflas duos locutiones,ponts eücorpus.EtÆgo fiim ui tis. t^c^enimfîcutnosdicmutsindicari unionem inter ponem cr «fram noturalet^ corpus-.Sic lUe dieet ßgnifi» fori unionem inter Chrißum er naturalem uitemtSed di I ertfsgnificoriunionem cumEcclefio. Non etiamdieet ' fiepropriè occipi uocem uitis, ficut propriè occipitur iwx corporis, in fumma ergo dißmihtudt^, qua fionte
ti ) dudet
-ocr page 54-éudft iße ab exempli) fophißtcari'Aliud cH d^J^^rind ua »iona tradt,altud nt utuca propafilione fignificariunio nein pnedicati cum fubieäo.
Sed obferuetur tßorum bclla concordii,(luodprüfen tiam ac exlabiiieitemcorporif Chrißi realem ifle bîc uc icmentißnn.-mocnvnatifijf uicibui damnat,lt;juitm tarnen Calumut hi fee uerbts dtfertè ad feuer at : Pr^terea audtgt; cjiud uerba fonent : nce^ enim mortu tantum ac refurre» Cionis fuæ benefietum nobis offert Cbrißut, ffd cor put ipfum, m quo paßut eA ac refurrexit. Concludo R E» ALITER ( utuulgi) loquuntur ) hoce^ V ER^Bi nobii in CaenadariChrist corput, ut fit anmu noflru incibumfalutarem. Loquor uulganmore : Sedmtelli* go fubßantia corp^ru pafet anmai ttoßrai , ut uc» ré wium effteiam'or cum co, e^yi. in Epijtolam Pauli i.Coi'mth.n.cap.
Acfané inhacparte longißimemihi difiidereuiden». tur Tigurmi d Geneuenfibut, Nam hi uolunt uere ac re» tpfi feu realtter adejfe er exhiberi tn facra Cerna cor» put Dommi, er nequtquam magtnarir, qu'egt;d crebro in* culcant ; qum etiam matcriam huiut Saertmentt dt» cuntejfe ipfum Chrifii corpiu.At iiie negat id fieri rea» liter . 'fed fie ut piâura aut annulut ffonfi eü imaginant f^)ftfii(ipfe, Sice'iamOrthodoxa Confißio Tigurmo» rum anno imprcfft clare habet ,iüafieri tan» tum per iin tgmationemjicut Chnüut Golatts ante ocu» los crucifixi» eü,
iitfee peraäis tatfdem cj ipfe deebnat ad iHam impl» amdi-i
-ocr page 55-iPM dijputatioHem,r)funi non ontnia po/Jc, ut fdlicet oi fiendit Dcum noit pojje dlt;trc corputmdiucrßa
I C£rnw;gt tamcnjupr^concejJcriU iióejfeco/ttreueirlunt} j nbsp;nbsp;Divif Ueitt uon pojfe Deunt facere, ut corpm Chrißi
«liaconßetquamcarncanatura ; intcUigit autem car» Kem,uteü t» bac utta communie naturaiifc^ coro. A.t qua la tandem er it caro m corpore Paulitcum lucebtt ut Sol^ Zf cum pro corpore ammali furget )fgt;trituale ? Porri eorpui Cbrißieil etiammwfinitumgloriofiuf,qwmoda erit Paull,
Praßigiatores mc bercle magi plue praßare poft funt/juàm ißi Dcotribuunt, qui adeà urgent uifibikta'^ tem et palpabi'ltatë cor porie Chrtflt ut Deue tpfc id noa ba mutßbtUter ac mpalpabiliter dare baudquaquÙ pof,-fit,cum etià prxßigiatores ac magi interdum fefe inuiflbi les ac plane infenßbiles prteßenf.nec curant qu'od legSt, ChriHü ahquettet fubito dtßgt;aruiße,aut craßtßunü fepul ehrt laptdem penetrajfe,de qua rcctiam poßca dicetur^
Proponit /aorri,quód uelit pneccdens Sophifma cona firmare àdefinitione corporis ,magnisc^ clamor thus cott tendit, Dr«w non poßcdinenßtonem, quantitatem zyi Jotalitatem .i corpore aufßrre ,ßne corporis ipßus tn^ tcritu ; probatio eius esi, quia inquit quomodo corpm nulla magnitudine conßet, nuÜoq} loco conßßat l id fta né ne inteüigentia quidcm comprabendi queat. In qua quidein retlè facit quod uel imprudens conßtetur , fe putareea tantum Dcoeffe poßibilia , quaipfcfua 'm^ tcHigenM comprtliendere iu^at : rebqua ueró ßbi ab»
: ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘l'
-ocr page 56-fur Jit UC impoßtbiliu uiJcri.floc cnm e/i pr^cipttum ifto rum hommufn ut tßu controuerftufundamcHtum.
AtipttDeut ea (juoc^ fuccrc crfuff prupurare po» teüjtjifte nee ocuhïf uidit^nec uuru audiuit^ncc uÜa mét un^ujntconcep!/. futetur Ariflotcks,futentur cy iflo» runtUiigißrifepitu, id^etittmtniÜo celebri ipforuin fcripto, titub Confenßo^Ccelum ut nuÜo loco conttneri, zy extru cxlum nuÜum eße locum ; cz WWf » extvu O' fupru ontne$ cceios coÜocant corpuf Chrißt ,cy om munt beutorum refufeitatorum corporaßd^ phyßcu locutio* tione.Num igitur quiu funt tn non loco, prepterea non funt corporui Sic àli fuie pr'mctpófs propt ia dogmata e» uertunt,neceffitrio^ fequetur CkrtHum inira cceluntiU» In localitaii,non extra^ubt non eü.
Teßatur fertptura fore, ut toties kic mundui uni etii mm calo omnibuic^ elementifconflagrent,hquefcant ae intereanttqitt ergo loca (ytocalitae tandem remanebit. Locality en'm 4 Deo tantum «j Aoc mundo condtta ell, ^uo fublatoneceffarioperibitetumIook. Qnare fectot dum ifluM Plùlafophiam etiam corpora bommum tnteri» tunt-.nam ipfenegat fe mteÜtgentia fua percipere poffè, quomodo corpui in non loco eße cjueat, eccy proculduhio ftiam Dcum idprteü^renon poße. Quidigitur fatten» dum triß.nempe ncgandaerit fcriptura,(}Uie aßirmat tn ieritummundicytotitu localttatK.Sic igitur Dem tan» dem cogetur eße non omnipotent,ut tpfe fit omnicapax uut omnüntelligensyühilt^ Deo ampliitfftt pofiil)ile,quä ^iod ipfeptit mteüigentM (ctife^ lulMt, Vt nero maxi tnèeutn»
-ocr page 57-I
•»f fWMif eretif m.-!n[urum munJum, IdmcH ipft regniM ^brtfu^tbi tpfe cum omnibut pijs habitat, po»ntfupra 0'extra totum ccclum. nütilommia mnonioco trunt.
Verum ijuomodo totitm ißud ißorum principium. Unde omnis eorum fides fapientiatf, iependet, Ç^ÿod ui delicet uHum corpus codem tempore non pofiu eße m di nerfislocK, deprudeatex localitate ac tcmporalitate, quorum utrunc^tantum ad bane,non autem adffiirituoa lent Uttam perttneat,eolt;^ lUa IfiintualiaÇut ea Paulus uo eat^corporanonfintad haße Phyficorum corparutn ttrcumslanlias adtgenda,dixi m mets demonflrattniùh» tbundèypraeferttm « 4.Ç.
Objeruatu etucm dignum cü, ^ôd iHe contra feip-^ ßm a)nfitetur,»i^uiens:Fatemurenim fine fuLßantue iN teru« dmenfionem toUi po{fe,crc. S» dtmenfio toüi po*t teüfineful^antM carports humaniinteritu,i}uideil guod tam multa deloealitatecr dimenfione contra mOa nifefiaCbrisli uerbaphilofophaturt
iHud lt;juo^ notabile efi.^uod fcaribit,corporeuM enini eße nM altud efi,(juàm quantum effe, id e^, dimenfioa nequantitatu conüare, Cf hoc dictt eße fuhßanttalem proprietatem carports t qud corpus propriè faciat. Si hoc uerum, turn ettam linea O' fuperficies erunt ilU (orpera,quu äa qua^ quantitate quadam confiant.
Kox etiam fie ratiocuiatur, Si quamitas dißretafea numerus conuemt cor pon cbriAi, igitur o continua, ^Sar^ioàdififmdh Eodem modo paßet etiam de ipfit
-ocr page 58-de Df o et trilui perfouis raliocmttri,ß cou ut'itit eis quaittitiu dif:reta,lgitur et Min contmiM.Sic bel lè^oh^reitt argumenta erraniiuin 4C feducentiuin,ut fn oiculiex arena,teßc Hilario.
Vt.letur autem ludere in uoce corporis : Sumit entm J^Uthentiticumcorpus (quod dicunt efjeiongitudmcin er latitudsnem cum profunditate) pro Poyßco. . Sed Itos non di/ßutamus de quantitatibus (y localita» te,ac (ut ita dtcam) temporalitate ßiiritualium iüoruitt corporum zy regni f^itualts, hoc tantum fcmus,tem» puscy locumeffe huius terrethe uiticproprietates, Et twj lUius fpiritualts,
VtuerómaximèntuMa demonflratione er clarißi* tno oraculo Dei o/lendi{fcnt,Chri{ii corpus effe m certo 1oco,ey effe ita per omnia dimenfurn, ut hie fuit, tarnen rjfctunpietasbUßiheiiudicere, Deum id non poße in pluribus Cann eodem tempore dare,prafcrtm iam tait topereglorißcatum, er ad dexteram omnipotentis Dfi fedens,cui omnu loca ac tcmpora,ßue noflra,ßue Anti podum,per nde prxfentta ac tn eiu» manufunt, dÿid de contradidione Herum repetit, id fuprà a» iundedijjblutum edmaltu exemplis ac htslorijs iflun tpßus corporis. Aliud eîi omnmo ordmaria Det uedutat : cr K^io, aliud lpecialts,quiles funt miractdoßt (y Sacra mentales, ut quod uult ordi-norieaquam, panem ty ut» '..num tant.un hun terren^e uitæ ac corpori feruireiçyni hilonmas in B ptifmo ty Cana facit, ut fcruiat ciiam 0* yytf gc }p„-itui ad uttitm ^tcrnani» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
• ’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Ratioc'nHquot;
-ocr page 59-Kdtîocm^turetumttit^îoicfjèinîoco : SeJproèai' f^ntuin rationc rerutn^circa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agunt^ejje m hco, o*
îitw ßmplicitcr de [gt;er fc, tjinctß iti inß-ütuin iMior glo fU fit tribucnd^ cor per t Chrißi nuiic,gu4r» ulU ungèloj^ quorum nuUi ttfle Epiüola adtiebrxos^dixit DcufjSede lt;nbsp;dextrts mets. V t uero maxime effent m loce,tarnen non poffe Deum eos codent temporepluribui locif fißere fol ßßmtm cü.
Vrget dii.%m, Telle ffacia locorum corporibiti, ùd nufijuam erxn:,atiji adeo non crunt:qiiod m rcgulu Ph:f ßca buna mortaîn uitlt;e ualcat, m ff’ritualt Dfirr« gno ualcre ncceffc non eH. Et teilatur finptura quoi totui mundut mteribtt.lgituretiamffgt;acid!ocorum,nelt;^ tarnen propterea corpora bumana tnteribunt, certè ipfi ponentes corpus Cbrtslt çy omnium beatorum extra to» tum «flum in non loco ffacta eu außer unt.
Kitiocmatur quee^ à tempore ad locum : quta enitn CbriHi corpus fit tn tempore, oportere etiam effe m lon co. Reßgt;ondeo, teRatur feriptura, coram Dco cy in ilia eius ffirttualt rrgfio effe nulle annsffteut diem unam,ei contra, Qg tre gloriofum Cbrisîi corpus ad dexter an uiuenta Del régnant,non curat tempus aut eß in tempO[ re,eoc^ nec locum curat.
Verum non hbet diutius in bifee blaffhcmijs uerfarC uhiDeusfecunduStoicoriimpia paradoxaad fecundod caufas aÜigatur,quafi nibil poßit aliter agere, qua ut re» rü natura là effila ordmatac^ efi,at(^ ita fit fubieilus nd ^rahbiU régula acß^i^,nöaM pro arbifrio imper et
-ocr page 60-iüis. üixi aliocjui de Jt-ic re et il in demon^rJtioni^ui ta, prafcrtnn demontiratione 2j. m Appendice.
De pcnctratione dimenfionum ab omni uetuUate af» ferta (qut ctiam ex bïatth^o, qua ad fcpulchrii attir.et, patet) fit IS tn mea demonürationtbtu dixi. iüud nibtlo» tn ma matufeRc falfum lüua figmètum obferuetur .quoi dich hpidem fuiffe deuolutum, antccjuam angeli eb ue» niffêntyCum contra manifeüè MatthiCia narret, Ange» lum defcendtjfe de ccelo, acceßiffe ad fepukkrum ac de» uolwffe laptdenr.Cur ergo «urn notißimo euidentißi~ tnouerbo Deipugnat.
Dicit lohannem teRari,lapidem fdffedmotum,dnte» quam Angeh eb ueniffcnt,lt;jubd non efl uerü St niuUum ex }ol)anne coüiget,tum id tatitm habebit, lapident fniffe deuolutum,anteciuâ Karia uidit duos A ngelos in monu» mento. Sie ftlfa falßs, contra manifefla oracula Del pu» gnando, oportet conari probare,iuxta utdgarepratter» btHm,deuno mendacio feptem alijs paüiato,
SECVNDI IPSORVM AR-
I« bac parte à fine fumpti humant corpora, à fînuli» tudmc cunt nofiro, ab rfèâis dtmenfiona cr ab effeâà immenfitatis,illudunumurget ac uolnitJUud corpus fit» iffe nolirofimüe.certoc^ laco ac tempore fitum,palpabi ie,uifi,bile,cye.
Keffiondeo ut hæc omnia oitineat plané pro libitu, ttondum tarnenpraferipta eHregub omnipotentiadt^’ mua, ut id non poßu exbibfreftjutdctuhi cr ^udndo ue» lit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prit»
-ocr page 61-PrutteredaliudcädißfUtutrettuHcde îtlc gtoriofißi^ gt;tw corpore, quod ad dexter un uiuèlis Dei fedet,quitt de corpore ignoniritofo.
Scddicrtprirndmcccniimefje celeer dtdin, cum non» dum iBud corpuffutß'et glorißcdtum.he/^ndco illud ip fnm corpuf,quantu)niiii tune adbuc fecundum eius conta titunem rdlionem effet 'm fldtu ignomtmg, tarnen potua iffe je contra fudtnnaluram exlnhereetiam gloriofunt, ficut m monte fans otkndit,cum multoglorioftusappaa fuit,quampoR refurrc{lionen,at^ dde'o quam etiam in ipfd dla glorioßßtmaafcenßone.
Promde nuSa pcteRcffe maior Uultitid ac etiam aua 'iacia,quàm ßliumuiuentis Dcietm^glorwfißimumccr pm ad leget noürorumcorporum er ccgitationum a-^mgere,ut iîJf fubmde 'tnculcdt, fe iflud non poffe cogi tatione comprithendere,eoc^ non concedere.
Podremo tandem loco itcflagitdt,utprobemttf Chri üumtÜamfuam affeuerattonem de corporis exhihitione Uoluiffe corporaliter mteüigi. Keffondeo. ConfeffuseH fuperiut ipfemet Chrislum lußiffe not aeciperc lt;lt;£ cornea dere ipßut corpustlam non poßunt aduerfar'ti,etntmß cee Ium terrd mifceant,probare, iUa duo uerbd Accipite er Come dite, aliter intelhgi, quam de externa corporalic^ fUanducatione.Veriim dehac re copioßiudixi,tum in ßa dell admonitione,tum etiam in demonürattonibus pnort bin ac etiam poüeriortbut.
Im fccundi fui argumenti defenßone a^ de unione du Ç«« natur^um Cbrt^ Çf ubtquitate,qua( materii» adifl
-ocr page 62-lâuuto «on admodntn ncceffariit fuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
In defenßone tcrtif fut argumenlije afcenpone Chi i Rj m calunt.pugmn/c cum prafrntiit ctM iti Cctnit,mub । f KW labor ut. V uit omnino,ffitrituale ifiud ((rlum filij W fjJêhxtplumal^rflabtlecatum^etnonf^tritualemtfUiH ’ । d-fWg/orMW. DeffuoiAorumpureilogtßno fatudixiiR ' i iipprndiasdcmoniirattone nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^■t.CiJi'irennnc talt' ; j
turn quafdam eiat pr/rDigrof detrgam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Cttunrrat uduerfariut eiut diÜu Pefri Afl. 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
pportetcuperecœlumjOÜcndensfignificarecapereM- • lt;nbsp;pcrutn cœU ld didum idc contra torauef.dicit ualidißi* • 1 tnèpro fuafentcntia contra nos pugnare,auiafignificet. vportuijjè Cbridum capi aut comprtibendi catlo,ijuo ^ui-, 1 aient didotdtplurimum abutuntur. Refßondi autcmeü i abundè de ea in appendice,demonslralione 42.(ji{am tib 1 de : Nunc h^c tantum idius palpabitis uanitas obferuc tur,(}u»dnegituerbiimJ^if(€^^’ ufifuamfignificareti i tupare poffeßionemaltcuiusrei.'Verbaeiusfuntk^c. ]
oportet (intjuit)capcreca;lum. Hincintelli^ ) lt;nbsp;Itufuttur de lUo fua aduerfario quicuntf; demu ed)Cl^* fiunt ipfumdebcrecaperectelunt , id^ mterpretatiff, ; '
, guafi dicat, in po/feßionem cceÜ uenire. Veritm conllii nec gr^è nec lutin'^ diet (fuempiam m ea fignißcatioid
, fufeipereclt;elum,crc. Contrahancut audjcißimam,iti t:y uanißinsim afßrmafionem,rcperies aliquoties in E««
ßußetpereregnumDet, utLuc.it' ' ,
5«# Mara lo. '
-ocr page 63-'tion fulcf^erit regnim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut purrl c^e. vhi m^tntleß^
ucrbum caprre fignificat tn pojjeßionem regni ccrlbriàn uettire:guotl tarnen ifie adeo audailer perfiegare no» nt rctur,
Porrb producil locum Pauli Pphef. nbsp;nbsp;ijuem cmmnix
unit pro fe ftcere, nbsp;nbsp;nbsp;mde ratioctnetur, cuia thi
tur Cbriftum defcendijfe m wßtntm pi(rtcsterrte:crgà portutjfc eum etiam m fummat partet catlorum cdißen» dißr. Dr guo loco ego nunc non agam, folumntodo prti* ducam Kagißrum tßiUi Caluinum,^ui et pro me jbonde ut. Isigituritaexponitillutn locum , er defcenfnm ac tifeenfum Chrtßt.
lliud Mtem Afcendit(inquit)(}uid ell,niß (lucdeli^mt Aefcenderatprimininfericrespai-testerra. Qttoddrtl liißrationediuina^oria figuratèdiflumcH Qnts cnim ignorât in uerbo Afcendere eße fietaphoriimtnullunrrr go pondm habet, guod mfertoportuiße prias defeendea rc.tion enim bic contendttmorer)ialeßico,quid neeeß fario ex Propbeta uerlds fcquatur uel in fern queat : noa uerat Metdpboricé Dauidemde exaltatione DeiloquUa tum : Sed quin rurfm negari non potefl, quin Deim ad tempus quodammodo bumtaliiumfuiffe mtwat, qut eum prxdicat fuiffe exaltatum : mertto Paulus prius tBud ex hocfecundo coliigit. Ium uerii quis unquam tn/ertor D« fuit defeenfut, quam dum Ch ißusfetpfumexinaniuit, fiunquamfe magnifies cxtulit Dcus,poftquamtHa fus fuerat mglorias iacuijjê : idpracipuèfaüum eR^cnni f^bnßas ex mßma bac noßra eonditione m calefiem g/a
-ocr page 64-feSMamp;'; Cd^MHiwn expatKTf de/cenfum de cxmim» lione Det, Cf afccnfum de glorißcdttone. Hue acce» dù^uod ehtre aù fnidus,lU^an ajcenfionem Cbrißi effi» ctre ut repleut omnia.
PoU hune locum queritur, dlum fuum aduerfaiumt guûquiedleeA, obijeereets, quod Z-wingltunt fiâitium rnebimexcogitnuermt. Qtiod fnnèprobareeü ficilmu. Nam BU chtrißme et quidem ftepißme contenJunt, Chri ftum afcendijje fupra extra omneS ctelos ’ rrgo m cte» lis non eHjî r/î extra uel ultra eos • quare fomniant ex lum ultra calum, ubi confitentur nullum locum eß'e.
Dteunt etiam eum ibi effi Pbyfica corporali^ locatio Ke,O' tarnenßmul fepiut conßtentur,extra cxlum nul* lum eße locum,quod etum in libeUo confcßionls tmanimi ter faciunt. Dicer e ergo eum effe cor paraît locatione in loco,Cf nuUumeffetbi locum,eA fané fibimet contra di» fort,er idßngere quad nthil tr nufquam eA.
Oeafcenlione ChrilK
VfTttB probabmiis aliquot nommtbus ac leßim^ tàjs feriptura, uocem ccelum amp;nbsp;afeenßonem Domni in talos nonpropriè localem motam aut locum ßgmfica -re, fedfßtritualen Blam glorum, mquam Domnw ac feruatornofierlefifs,ex bac terrena conuerfationetrattt latUfeA.
Primumipßme‘ conßtentur extra er fupra omnet talosjdii ChriAum eoüaeant, non ejfe locum ullum.fgi» itonfunt call locates.
tpcw^ catii Cf iota ißn ^üaa mut^ confiagraldt
-ocr page 65-te '[»teribit, itt ut nee fol i/le ampliitt nobù luceat, fed tgt;:uf foluf fît fol noüer. Atgtii calutn iÜud ]jgt;iritude, tn ijuo Deue cy oinnes ftnHi funt, manebit perpetub.
î- QJiilii fuit defccnfiu Cbrisîi de cœlo, tabs cfl ZT ufeenfui. Sed defeenfus non fuit localis, Verùm propriè rjl exmMUio ^uxdà. Igitur cy afeenfui cflproprièglo rificatioquiedant. Hoc ipfemet DomtrM confirmât ,dia cens : Exiui à Pâtre cr uent m mundunt ; Itcruni rcloia ^uo mundum, cr proficifeor ad Patrem. Afcenfio e{i l)£c ipfa profeâio ad Patrem.
4. Afienfia m ccelum cfl profeciio ad dexteram : Sed
dextera Del non efl in certo loco. Igiiur lAa profcüio non fitit quiddam locale ,fed proprièexaltatio,
5. Chriflus ipfe fepifiitnè fuum i^um afeenfum dicit efa fe profeâionem ad Patrem. At^ Pater non efl in certo loco,nec cfl mmui hic m terris or 'm aere,(}uàm in calis. igUur ifla afcenfio non efl localis quidamprofeäio.
6. Paalus dicit noflram conuerfationem ejfem cccIk^ Item Chriflut ait regnum calorum mira nos eße, not eße conclues fan^lorum cr domeflicos Dei. Qjiis autent tam flultus fuerit,ut dicat iam nunc nos effe fupra cz ex tra omnes cxlos^ aut etiam illam conuerfationem e/fe m teiigendam de quadam fantaflie oberrationc extra orna nés ccclos, ficut aliqui iflorum fentiunt.
7. Kegnum Del non efl res aliqua materialis,fed iua flitia, pax zrgaudiumm ffiiritu fanilo. In tahum bonoa Tum ac gloriie fummum apteem, poffefiionem^i fuprea mamafeendit Qbriflus.
E ebria
-ocr page 66-t.' drrißia incuîcjt ß:pi:!s fuii ciifclpnlii, prcde/Jè efi ut abeat ad Patrem, cr {e mdt- mtjjurlijj’iritum f: Kun ueró Holent die ere, et tam ßitritü jar.ütt jltcubi luclufunt ejje eert o loco,extra to:u mundïe ƒ ut quid tandè pa* tejlprodeffe nobts localisdifceßioSeruaicrist Glcrtßcet tio autem fumma prodeß nobis pliirimum.
Definit fatis perßfieue Paulus Philip. 2. dcfcenfuni V a feen film Chrtflt, cum alt er um indtcat e/fie exitianttia nem,O' uictßim de aficenfitone mquien:: Cluapropier e* tiam Dcuseum exaltauit, er donauit ei nomen (upra o* tntte nomen, ident abttnde explicat ettam Dominus,eunt ud Patreminquit: Gtorifiea me ea gloria, quamhabui a* piid te ante cendttum mundum. iUa igiturtpfa glorifie a* tio efl propriè Chriîli aficenpo, er m lUud /fiirittiale ca* Ium cupit aficendere, nt quo fuit ante conditum mundtt, JO. Aficendere 'm altum tones de Deo dicitur figuratè^ ergloriam quandam ac potenti^t, dignitatué}^ etus de* flarationemfignificat. Q^are etiam 'm aficenpene Ch» rifhqsdem uerbis eandem rem Spiritus fianütts fignifi* care uoluit.
1 j. Cum quotidie eramus, Pater ncHcr, qui es m eee* lis, quts fian£ mentis tbi cerium de loco quodam et re* motißimo mtelligit, er non potius de ccrlefligloria om= nipotentisPatrtsl Aiq;neciUudqutdemnrg.,ripottß, ChriHum m lüoipfio ceelo effe, p quidem ad dexter am Patris fiedet. Ergo non efl m quodam locali ccclo, ultra tiouum Mundum.
M, ifiorumfiundamentum de ceelo ChriftitV lt;fiuod bic apud
-ocr page 67-^pttd nos /jiitul iffe nequodt, prorfus cÖ/tslit in ißis qui ttior phyßcorum corporuiitcircuinßMtijs, nenipeloca C7 ßtu,tempore ct motu. Atgui iß^e circttmßxmtj: funt pfoprie hiiic tuntum uitic necejßme.non etum ilii attca fi,ut abundtmipp^ndice,Degt;nonß. 4j, expofui. Q^;.« ♦■e ßulte lt;(tc^ udeo mpiè m rcgtium Dct corporales ac naturales ißx conditiones cogitaiiones transferun-tur,
ij. Mitlta abfurda fequentiir ex ißorum opmione, di corporah ccelo nbsp;nbsp;loco Chrtßi, includent cnim çy ueluti
capttu^djunt i« xnum locu illam^lorioßßimi hum.ntitati Cbrißi,quje ex »equo regnat cum uiuente Deo,et ad dex ter am eins fedet. Sequetur etiam tabcrnaculu Chrisl i oj exlo,ubi facerdotio fuofungitur, corporale quid eße Si quetur etunt pbirtmos credentes longißime à Chriüa ßaturos, eecy eiui conl^eilu cartturos, quandoquidè a -Iqpropiora loca tenebunt : ai^ita Hlialii maxima par iefelicitatif carebunt. Ç^ÿiduerofactent p.iru!puert^ qui proceriorum ßatura impedieKiur,ne uideani Cliri» ßum. Dicunt enim etiam ibißre talet c.trnes c oßt pal pabili.tacuißbilia,ßcuthicßint. Quareforteduce thxo arbores confeendere cogentiir.
Sequentur etiam eum neceßarib e/fe uel fupra nofli ü ecenith^ucl fupraantipodum, uelfipraorientahum, uel fupra ocadentahum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efiam a/ios inter oranduin
dum in fuum tantum cœlum conuertuutur, longifimè alt xo aberraturos eße, ec^ etiain aus bcnefi.ißcaritu»
B 2 Kc^
-ocr page 68-1 ? Non cMret etum nbsp;nbsp;iftorum op'mto^aniimpie*
Ute, quod cum Domma ore nbsp;nbsp;dtgito mcfi/lrauerit Sa*
cramcntum,eo^ oculos4c mentemnoßramconuertiuo luerit, ut ibi qUiCreremm cr manducaremut cor put ac fangutnem Domna, ifli nos contra à facramentit ad ocio fas jpeculationcs, per ccelum circumuolitationes ab* ducunt, ut ibi qutranms illud corpus : ficut fepetnfutt facramentaltbui admonitionibsss cf litssrg^s ad audito* res pronunciatii dicunt, non effe quod coguatione b^re ant m propofito Sacramento, fed tn liiud materiale co;* lum,nos anmio mentc^ fcandere debere,Cf cor put Ck* riftt lUtc quarere. Dem fludto fefe m uerbo cr Sacramc* tKpatefecit,cr ibiquieriuoluit,ßcut olmmarca. At tüt contra magno fludio inde mentes Cliriflianorum ab* firabunt,ßcut ohm Babilonim Tyrannuspuniebat Da-nielem,quod orando ccnuerti/fet oculos titercfolymâ. »5. Paulm perjßicue oftcndit,quomcdo Chriflm fur* fum afcenderit, (y qtàd ßt Cbrißum furfum cjfe, ivqui* ens: Si furrexiflis cum Cbrifio,fupcrna quterue,ubi Cb* tifim cßaddexteramDci fedens. Pn audit ubinamßnt iHa fuprrna, ncmpe ibi,ubi efl dexter a Patris,quie ubi^ rfl. DequodiHo moxplura.
1Ó, Conßdcrctur quam contraduloria cr abfurdafit iflorum cogitaiio, Dicunt ideo Domitasm afcendijfe hu* maniiäte fuaad dexteram Patris, ut cum eo ex aqtio regnetacregat,cum omnia alia,tumprlt;efertimEcclefii fuam: tyy tarnen contra eum in infinit am longinquitatë ab Eccleßa (tblcgant,fcilicet ut ibi in Elyfifs campisfibi
-ocr page 69-foil ocictur äc dtlicictur,(luiß non iabeat in uicin'hi pro ptui, nbt pcrmdc commode hubitet cum Patre.
Qjji i iniKut conucnittquim humxmMcm Cbrifti re gere mandum ic Eccleßam, finguloic^ pios, ac corunt oitines motui cr tiilioncf,cr nihilominut intcreit tnfinutt iiflxntU htnc ttbeße. Hoc gutd atiud eß, quim ficut Ho» ƒ«««! louent ad Aetliyopat conuiuatum ablcgat.
Qij lt;rt’ non fine caufa dicitlefia ad faos, Pgoero uobtfgt; funt ufc^ ad finem feculi.
17. nbsp;nbsp;Aduentut filij Dei fiepe qutdem uocatur deficenfio
ie cielo,cr aduenfui in mundum: Sicut crfiymbolum di» »t, quod propter nofiram fialutem deficendu de ccelis, qutdem uidentur fionare motum localem, cum tame non jûerit ibi reuera locahs motui,ut ficiltcet antea Uer* bum unà cum Patre babttauerit extra zy ultra omnes ^«los, pofiea demum ad nos ex tarn longinquo loco fit profeiHum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multo aptiori nomine uocatur appa»
•Vto autpate/aHiOificut lobannes tnquit : in hoc îlt;p«» h^ói^napparuit,utoperaDtaboIi deflruat. Item ap» paruit, uf peccata no fir a toUat. Item Paulus inqutt, De «îapparuit incarne, 1, Tim. 3. Sic etiammitio 2. Tim. Uocatur tmritpdvamp;x apparitiofieruatoris nofin. Nam uti dixi,non aliunde per longa ffiacia ccn 'edo itmere ad nos uenit, fed cum ub:^ effet, atcj^ adco nos m eo iiiue» femus ac moueremur, tandem nobis fie fie coram in carne bumana exhibait, ut eum coram ocuhs cernerc ac palpa lepolfiemus.
Sic uicifimi aficenfionem fitiam Chriflus fepe uocat
E 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
-ocr page 70-alcelJüinyZ^-tämcn intcrèlum cicpîicAtper dif^j,rcuiîâ^ ut cutn 'mquit aliquotics. No« utâebitK me quiet ttado ad Piurenh Et alibi inquit: Non uidebuis me,donee àicet ttf, Bi nedidiM qui ucnit czc.
Dcaiqj ctiam aduentumiüumultimufepe fcripturit uocat ma^tiproprtèapparittonem,Coloß. 3. Qtiando Cbrifltii uitii noftra apparucrit, turn er nos tn gloria cü coapparcb'miis. Sic ». loh. t. 2. Thcß. i. 1. Ttm. 6. t. Tim. Tit. 2, SicK.tt.2J^..(lieitur,quodßcut fulgur fubit'oab oriente U!^ ad eceidcntcmapparet, fie cttam Jilius bomtms.
Cinareprimus er ultimm aduentus, ac media iSla a^ titio, non propriè funt quadam migrationcs rf/ocoj»# ioemn, fîeutDij Homerici abeunt conttiuatum adAe-tyopM : Sed potiuspdtefailxnes aitt appanhenes, CZ »=gt; ieru:n tranjitus ni illtid fpirituale regnum ac gloriam P4 fw, quec hißce nofl.ts oeulu ßubtrila mminè(intt, CT (» ^uafait Chriflui ante conditum munduin.
Qy ire etiam nubcs eum ab ocults ApofloIorÜ occiit fauit,cr uetiti funt in caluin in^entis oeulis rem inu.ßbi* femfp.'aarc,ac quicrere quoperuetterit. A b'^.p^ß Df« ta uoluiffct credi ßhj fut realem penetration-m i-Horum aßi.’ilabilium cxlorum, proculdubioiufiifjèt cos attend trfp:!îare, amcmtfciq^nmne impedimcntuin nuits, quo polfcnt etiam apud altos de re, fuis ocidn uifa, tefiari, quomrdo lefus materiales cælospenctraffét, quandoqai irm cd lue ipfm» erant diainitus uocati er ordmati, ut omsiaproprijs aeulii uiderent i çrtantôçertiusteftao fentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yerun
-ocr page 71-Vcrunt Dem perMe filiunt juum nubeoccultiiuif, ne •Jiiiä uidcrenteorum, qu^ reuera itiuiflbtlia fitnt nbsp;nbsp;ef»
fedebent, ßcut feoLm tn tot apparitionibm ifraeli fa^ nidic muoluit, addens etiam rationem ,curid face» iet.
Summt ergo ßultttit cfl Paptßarum, t3- etitm iHo» irum ad'ucrfariorum , quad uolunt regnum Dei /^iri» tuale , (y habitattonem Chrisïi fuo cerebro ccmpleéli, (yhomimbmexponere, atq; itt etiam diriflumextrt (j- ultra ceclum m infinitum ßgt;acium procul ablegare, quandoquidcm ßiltcet ibi habet maiorem, meliorcm^ uoluptatum copiant, quam apud noi haberet, i8. No» parua profeüb confolatione no$ priuat iRe error, qui Dominum lefum caput noürum, ct perpe» tuum gemituum noürorum infiycHorcm, gubernato» tem ac defenforem, adco i» infiintum procul 4 nobts abu mfupcr tantum certo loco concludtt, ac ueluti fequeßrat.
Dem in Efaia fuamprouidentiamer pfeeßntaneam Opern declaraturm, dicit fe effe Deum deprope,ü- non delonginquo. Item alibi affirmât, feeffe nobißunt inipfatribuUtione. P,t Herum in Efiia, fecffenobiß* cumin medioigniic^aquarum, fy omnium pcriculoa rum.
Sic er Paulm itidem declaraturm prouidentiam Del, affirmât eum adeii nobtt propè effè, ut tu eo kiuamia ae tnoueamur, ac uel p tlpare eumpoßimm.
At iüi contrariam prouidentiam ae confolationem
£ 4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eäpta
-ocr page 72-capitis crrcgii, ^crpctui^i guberitatorîs, îmnffitisk» fu, nobn proponunt, quad fit in infinitum procul d noa bis^ idqi m uno aliqno locophyfica tollocdtione.
djiod fi iÜc cfi lum fupra itoftrum zenit extra onia nés calos, ^uàm ijucfo tandem proculeritab antipodia busnoftris ? aut contra fi jupra eorum caput eft, quant procid tandem erit à nobisi
Sic procul localitcr abripere caput Ecctefic .i mëbris fuis ,profeëlbfuerituerènosorphanosrelinquere. Ata qui lUc omnibus loris at^ adeo momentis deberet etiâ fecuitdum humanuatein ttiiferias,gemitus ac uota noflra ajfiscere, cac^ ad omnipotentem Patrem ilt eius regnum per ferre, nobis omnia impetrare, nos^ m omnibus uel etiarn miiibnts rebus regere. Qtiare tsla P.thniea potius quàinCmsliana Thcologia, fumma confotatione Ec-clefiam Del omnesqi pios Jfioliat.
tp. Ncc ueiô isii nobis tantumbominem lefumifed eb tetam diuinitatcm eedem quaftin exiliumablegabuntz Soient (Km urgere iÜud diiîum Pauli : Qucrite qu£ furfuni funt, ubi eft Chrislus ad dexteram Patris, CT il* lud SVRSVM inteüigunt [ocaliter de lUo'm infinit um, dqlantcffijcio,exlra er ultra omîtes cxlos. Qt^aredex tfrain Dei ibt unà cum Deo ipfo coÜocant.
Præterea cum 'm homme iefu tbta plcnitudo diuinita tes babitet corpor aliter,ncceffe quo^ efi eandem ibidem («eodem loco humanUatts Cbrifii conclufam. Quare • qui uolet uidere,Patrcm, ac ab eo ahquidimpetrare,eti neeeßeefi prtuifie m mfiiutam lüamdifiaittiam, idc^
-ocr page 73-m ali^ucm unum locum, lt;tn ßt fupra noßrunt, Anfia podum, oricntalium aut occidintalium Ixmmum ze» nuh,mccrtuincß.
Qj^Moßrmiorfida cr uterior ccnÇolalioeßet, fi ipßmet dicentt credircinui,euincße nobtfeum fcinper, idc^ ea tp^a parte fui,qua efl caput noflrum cr fleerdot nofler, quaq; etiam noün caufa m una per font cum ucr ho con ft dit ad dexteram uiuentii Patrif, ex qua tanqui capite noflro totuin corpuf p.cclefi£ congruenter coagi men tantum efl,cr per commtjfuriu fuat, recipiendo ut» talem fuccum acl^iritum tn omnia membra, conuctucn» ' tesqi operationcs, ahtur ac uegetatur.
2q. Summa, dico Paulum Ü-Petrum, clariflimè ex» ponere Afcenfloncminctelum, de ffirituali exaltatio» Uf, «0« de locali motu. ’Nam Paului Ephe. i. compleih» tur tUa omnia flru:l,nempe fufcitdticncm,exalationctii, feu afeenflonem, cr denic^ feflionem ad dexteram, quec omnu tandem eo deducit, quod fit idem ac Claiflum Oa mnia replerc. Confiderentur tpfa uerba Paull, qua ad* fcribam.
vtfeiatii ( inquit ) qua fit f^cs uocationis ipfiui, cy qua diuitia, gloria hareditatts lUius m fanüis, cy qua fupcr excellent magnitude potentia itliuf erga nos, qui credimutifecundum eflicaciam roborit fortiiudinis eittt, quam exercuit m Chriflo, dum illu excitauit à mortuis, CZ federe fecit ad dexteram fuamin cceleflibus, fuper o* mnem prmcipatum ac poteflatem, ty uirtutem, cy do» itutiium, t:y onttte ftomcn, quod nominatur non fclum in
B $ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fee»,
-ocr page 74-feculo loc^uerum etiatn in fut ure. Ef omnu fubijecit pe àibui tUnn, er eum dcdit caput fupcr cmnia Eccklite^ eft corpuf iüiuf o- complement urn eitu qui omnia îciomnibiif adimplct,
Sufcitare Cljrtjlum CT coSocare ad dexter am fuam, un non ettà medium aätonem feu motum, nempe a feen» fionem compleüitur i Qjjemodo enim ilia tarn fublimit coüocatiofieri potuitfine exaltatione, Q^are crCal umuf illam me^am ailioncm aut motum fua ilia expef t» none compleHitur, inquiens. Dicitur ergo Dcut Pater Cbrißumextulifjiead dexteram fuam crc.
Quomodopoßtbtle eü, ut aliquis in alto fedenf, aliu w bumili loco exißentem ad dexteram fuam collocetf fine omni exaltatione, qutt eß tpftßima afcenftol
Aüor. 3. manifeüè PetriK coniungit afeenßonem cum feßione ad dexteram, tanquam res utcmißmiU, er eandem uim habentes: Inquit enim : PoUquam igitur dexter a Dri exaltatus fuit, er promißionem Spirittu ac cepit i Patre, efflidtt lxgt;c quod nunc jpeiiatis er audttis ttos. Non enim Dauid afcendit in ca:los, fed dicit ipfe, fSixit Dmtiniu Dominomeo, fede addexteram meam, Vbi perfpicuè ita isla dtio centungtt, ut uolens oflende^ re, de folo ChriRo prtcdiäum effe, quod debeat federe ad dexteram Patris, id inde con firmet, quia id de Da-ttidc, ea loqueufe, inteUigi non poßit, ut qui ipfe non afcenderit mceelum, erq^ non poßit federe ad dexteram Patris.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi^ntfitdnti dut certc ui*
-ocr page 75-cmißimu fünf, adco uttnaJtcro älfcrum conttne^ifar] fiel faltcm altcrum ex altero dependcat : Vtenim litjuis in fumma gloria confidcat, eaue frustur, oportet tunt ei) extoUi aut exaltari ad eatn. Sie aßet.ßo cd acceptio lUiuiglorijetSißio ucro e/Hain plena pojjeßta etui, f^ßcenßoindicatiÜam femelßaäam exaliatiot» nem, feu cueäioncm ex ignomtnia ad lÜam gloriam} Seßto ucro ad dexteram iHum,perpetuum ßaium Cbru üt gloriofè cum Patre regnanttf.
AuguHinus percommode incfuit de AfcenßoKc Clrii fti, non eß cunofe ferutandum ubi ßt, Sed de eo fuhlimi ter eß fentiendum Et federe ad dexteram, ait intcUia gendam ejfe de fumma bcatitudhie, ubieß iußitia,paxt er gaudium.
2i. I« 6rfc parte de afeenßone Chnßt in ccrlum, mult» ißinit-mtur iüa uißbili difceßione ChrtHi, qua Domtnut i)i d(f Afcenßonis fublatut eß,iatlantes lUud eße certtf» ßmum argumentum ucritatis, ocularemc^dcmcnßraa tionem, qiiodClffiUicorpiK à nobfflocalucrdißcjfcrit in ccelum,(::}- nunc ibi agat,
Reßondeo. Notißnnum effe,apparitionef Dci ac An gelorum, er cont r(fri4j dißaritioncs fieri ex ccclo ty contra i« c(elu,nec tarnen propt er ca ßgntficari, Dcu ac A ngclos tantu in iHo uißbili ccelo habitare. Kequitur ali equaties Deu! de ccelo ad filiü dicens: Hic cH filin'! meui di L dui. Ifë, Glortficaui er glorificabo. Sicßinthi f. fiß» eceio defeendit uißbili ßecte colubie,uentt amp;nbsp;flaminarul
filius Del dicitur caclu dcfcendijfepropter nos amp;nbsp;Koßr^
-ocr page 76-fälutcm, loh. 3. nbsp;nbsp;nbsp;er fupcrnèuenifje, ibiiî. y
SKlt;i»gf/«î(«f(rZ«indHa/.if,I«£/. 13. S:cerfcbaltuide-
tur 4 terra w cœlum perùitgere , eut Dein fuperne m»
feendere ,ereo redire ut duré Gene. 11. dicitur Dent defceniijjc,ut uideret ædificium turris HabcL
Hunt uerô lüaomnia mtrabtltaDciJfieâaculaf:^pit tefaâtoneiid omnino tttdubicantcr fignificant er demon firant,(juod Dem w ccclo habit et,aut ctiam fupra cr ex tra oinncs calcs, non uero permde etiam hic in terrisi Hequaquam : Sed fuam inuifibilem er incomprebenßbia nbsp;nbsp;)
lemmaiefiateinerbabitationem,ficDemadnoftrunt nbsp;nbsp;I '
captumfefeattemperando,nobis pate facit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•: '
QM ire etiam lUa Chrifii uifibilis afeenfio aut abiti» ad Patrem, itidem tails quiedam patefaiitoac contefta* tio efi ad nofirum fenfum captumc^ acceminodata, indi cans^ qdod regnu eim fit cxlede,nd terrenum, quoj^c/- nbsp;nbsp;nbsp;'
iSe porro deferta ida terrena honùnum famtliaritate, ia fumma lüa jpirituahc^ maiefiate lumieterno Patre, recipient fuam prifitnam gloriam, regnabit : Et non eü certum document urn, quod ultra cr extra omnes ccelos corpusfuum tranfiulerit nbsp;nbsp;coBocauerit. Quare etiam
Lucas Alt;3.1, teftatur, tantum eum fublatum effe er nu kern eum ab oculis eorum abflulijfe. Qjo ipfofpeäacuB lo nubis tefiificari uoluit Deus, eos nec fcrutaridebere^ nee comprelxnfwos effe, mcamprcbcnfibilem habita-v, ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionem
-ocr page 77-tionem glorioß Chrifli, ad extcrnam ^eterni Pairii rei gnantK.
Hoe idem eiiam Angclorum obiurgattounit, quire-prtehendunt eo5,quod furfumJpeâcnt, qunfî uifuri, quó Dommuf commigret: Tantum iüud monentes,ßcglori» ofèac uifibiliter cum in extrema die ad tudiciti reuerfua rum eße. Qÿod fi uoîuifjet Deuf^doccri ZSquot; credt, Chn fi um reuera localiter ita afiendiffc , ut perrumperet i* fias letScreos aßgt;eäabileslt;^ calcs, abi^ße extra ul tra omnes calcs,non folum profeüo non impediuiffct nu bc ear um uifum, nec eos figt;eHare prohibuiffet, fed cona trafilßocalo, uteRMardi, lußiffeteosfummoftudio intucri j quomedo per iüum meadim calos omnes penea tret, quo de re oculis fuis uifa tonte certius teflon poft fent. Voluit enim eos efle ocular es fledatores ac tefles rerum t:y adionum Chriüi, ficut Iciannes e:;r Petrus teüantur.
Eodem facit Stephani uipo, qui dicit,fe uidere calos apertos,er Jefum ad dexteram Det. ISlum putant dextca ram Dei effe propriè certo loco in calol Tarnetfi er il» lud dubium efl, an uocet cahs iBam atheream aut hanc aeream plogam,quie creberrimè m fcriptura nomine cc: It notatur. iüa ergoipfa uifioStephaniindicat, non tlia ideo fic fieri,quta Clmiftus cum dexter a Tgt;d fit intra cer ta loca conclufus, fed quod talis efl uifionum natura ,■ ut tantum ex fublkni fiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quareillauifibitis Chrifti
difeeßio nequaqua probare potefl, Cbriflum extra ul tra omnes calos afua Ecclefia commigraffct ut ifli nunc fomriM^» - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hailes
-ocr page 78-Del ope ùerbo^ proiMlmtu, aßenßoitent fJo ejj^: propriè corporale ac locale qmd, Sed glor lofant exaltaiiJtte.'t aut trau/pofitionem ex hac terrenam* ta, in illam ipiritualent, inejfabilemc^gloriam, ttn/tc ad eim arg I lientationef reuertamur.
In '.pario fuo argumenta ratiocinatur, tjuodfi cor» pUf Chrijh in omnibics cxnii exbiberctur, e]fct immen» fum aut in/initum. Keffondeo, ut maximèisiorunt pby» fic£ regiilx ualerent m hoc tanto myflcrio, tarnen ißud adhuc non fetjueretur, St enim totm terrarum orbii non eft infinities, quomodo inßnitum effe poteft, quod intra ehisni'Ms continetur , Ctaliqua tantumetui locate» plctl
Sed probaui Demonftr, Spirituale iÜud regnutn, pratftrtm autem tautopere exalt atum hominem lefum, tionefti- fubieäum islisphyficorum corporumregulif, de io.'o, fttii, tempore ac metu.
I-t pnto argumenta urget ilia diiia : tterumrelin» quofrundum. Eti lAenonfemperhabebitis. Dequibui ci l'a •gt; refpondtfdemonftratione 42. appendicis. y ide *bi. Ct^'bus (3- illud accedat, quod Caluimts fuper po “ fieri its ditlum fcribit contra iAorumfoplnfmata. Isigi* tur ita inquit.
Qjii^d fenegatcumdifciputisfemperfore,ad GEa fiV:; prxfentie referri debet, cui carnahs cultus amp;nbsp;ftmotuofus honor conueniat. Nam quod ffiritus fuigra tia et uvrtute nobu adeil,quod habitat in nobis, quod not ^iam carne fua cz fangwne paftit mhil hoc ad cor po»
rcos
-ocr page 79-^fof ëulfui^ È« tiuJii iSuJ tiiftfum adgcnm fentint terrettjc pcrtmere, ut jcütcet ci beneßeri fioßit^
Qÿod atttnet dd priut diäuin, ß totui lUe loit» cx« penddtur^fdcileueruseiut fenfut dnmtdduertitur. In« enim iLi Dommui, Extui d Pdtre cytteni fiiniundii, iterumrelinguontundumcr proßcißordd Pdtrem. v« bl dntitheßf cidre oßendit, ^uod tdlis ßt dbitio in gf nm rf dduentus newpe ßcut dduenta^ fuit extitdiiia tio, itd uictßim reditui dd Pdtrem ,ßtg!orißcdtio.
An ucrbisie hoc dpertè dudebit dicere, qucdCbri^ ! profedto dd Patretn ßt dißeßio extrd tctum Muttdum, ^Udßin qudfddm^nfulns fortundtdt, dut quod Chnftui indeddnos ucnerit? Num tgifür Deuitdntum extrd tnncs calos hdbitdt ? iRd uerbfententid non folumfdlfd, fed etidm extreme bidjßbemdcfl.
I« fexfo drgumento urget dillum, Sic ueniet ,ftcut rum uidisiu dbeuntent. Keßpondeo, Leujuuntur AngeU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v
; dedduentu ChrijHmextremoiudicto. tiondutemnea gdnt, i^uod nunqudm aliter ßt fuo corpore apud nos fu» turus. Appdret lefus Sdulo in uid ad Damafam, dc cum roloquitur. AÆ Et item in templo Hicrofolymitd-gt;10, Adi. 22, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamenßc aduenitplane externa,uiß»
iilgt;(^f^ecie,ßcHt abierat, nccper iRudtingelorüdiäS ftegdtus fuit tabs dduentus ad Paulum.
Stcctiam i.Cor. i|. clarèteflatur, lefumßbiuißtmt ty quidi mteOigit de ipfo eius corpcre,^uia tnde prebai rius refurrediionè ; nuntidnegauerant,fortdliAngelit •ut plane eadem forma ad Paidum uenit i Protndi ---------- . . --
-ocr page 80-■ foltii ic Hrmi rej^onfîa eß : Cum Uftgdt affirmant ßc Chrißam t« extrcino iudtcia uenturum^non r.cgint eum un jmm prtui mt aliter ad nos uenturum eße. Plané i* gftur nibil tn de canfequitur. Argumentai lo enim eA à particulariadnniuerfale,acfidiceres : Venietautne» mtalijmndo Verbum in Carne ad hommes. Ergo fern» perfic iieuict aut uenU,^- nunquam aliter.
dat nos confundere Afcenßonem cum Seßione aJ dexteram. De qua criminationc [atts cis reßionfum eß Demonßr: 39. C7 etiam faperuK quod uidehcct Aßen floßt fubueht m fummam lÙam gtoriam, federe autem, fit earn teuere acpoß.dere.
In Septimo répéta didum Pauli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;furfum funt^
quierae^ ubi Chriüm ed ad dcxteram Dei. Q^od dia dum mantfedè pugnat cum tpfo. Primum, quia Paulus clore dicit,illud SVRSVM CbriHiibi ejfe, ubi dexter a Dei cd, qu£ ccrte non esl tantum ccrto loco cccli a:therd aut acrei, fed cß fumma potentia er gloria Chridi, utcrillad furfum cjfe non locumjedgloriamfignificet,
Prxtcrea riiam magis ibi Paulus déclarât, quid cale fiiae^j-porrbterrena uocet, nemperegenerationem ac uetcrem Adamumfeu .iitta,quod er isic clarèfate-iur, quorum utraq; perinde He interns funt, quare fur futn er cxlcâia, ac Mctßim terrena no à loco, fed à qua iitate dicuntur. Pugnat ergo id didum mamjedè contra errorem Sacratnentarium^delocali inßnita^ diflan tls corporis Chrißi à nobis.
bl odiKo arguiuctito abutitHT didp lohan, 6. contra
-ocr page 81-fios,^Uie locit cum fjcßiui itfiundèexpofuerlmj/fr^/értim 'm mcis demonßrxtionibui, (y contra eum, ^ui mihi re^ fonder at,m mea Apologia obtmucrm,nolo hic copioß* Ui trailare: tantum qutedam ipßuf crajja ßgmenta brei uißtmeredarguam.
Prmiùm ita fophißtcatur,Ciuia idem fît feepm loh.6} ^ut in facra Cana,ttèpe ßfintualts fruit to corporii Cbrii fli lgitur oportere uerba eodem trepo acctpi, Refpon-deo, bellum Sophifîna,fedfronte caret,tota enm ßrtptu ra habet eundemfinem, nempe Chrißum. Hum igitur omnia duHa eodem tropo ac uerborum fîgnificatione ae cipienda erunt^
Secundo iüud longe idifurdißimum (y contra omnem Grammaticamaut ratiottem lojucndi omnium üngua» tum efijCjuid eadem iUa duo faertt Cante uerba ac man--data, Acctpite ty Comedite, modo propriè uult accipi^ cum ad panem referuntur,modo figuratè cum ad corput toomim. QgK f«wn eum un^uam docutt ,fîc unam eani demifiuocem ac mandatumm eodem loco, modo proi prie modo in^oprie accipere,diuerfiu^ fîgnificationes ei tribuerei Arißoteles dicit,unam uocem,unam remfîi gnificare.pt fanèjt dtuerfum fiat,erit Pabylonica qute-dam confufîo,omtûs^ certitudo fermonii toHetur. s
Tertio,pr'mum contendit in dtüo^Caro non prode^l quicquam,agi decarne ChrißiiRtec enm funt eins uerbai Poßulat aduerfariui,ut demonßremui m hit uerbit,Cai te non prodeü quiequam, agi de carne Chrißi : Vertan er res tpfa loquitur, amp;nbsp;tota orationit feriei euindt.'
F ejn/îî»
-ocr page 82-Clrifiiif cniin iif, Cdrnem fuitnt il4rl mutila ad mandui canduMjC^c,
Mox eonlrarium affirmat^chrißum loqui de tjuacun ^uc carne à SpirUus uiiaftcittione feparata. tixcenM funt eiut uerba:tiec enhn ßmpliciter de fua carne loqui» tur Cbriflus.Sed dequacun^ dcmum.quje à uiuißcatio-ne Spiritui feparetur. At contra turn m pracedenti fua diflo,tum m proxma commttni iflorum confeßtone,tun in omnibuf alijs fcriptis uehementißme haâenui contra» num conten^unt, utdelicet lUud proprii de carport Cbrißi pronuncuri.
Quarto dtcit nuÜimanducationeChriftiefféufilent^ ttiß qua ßde ßat.Vndeuüt idprobabttiSi enim panii mä ducatto externa in Sacramento uttlts cü, cur non multi ntagis cor parti DöminrSed tarne uerum efl,quod etiä ß» desadejßedebeat,ßne qua omntafunt peccatum. Vanißi num ergo commentum edi,nullam manducationem ejfe utilem,niß qua ßde fiat.
Videmuitgitur iflum er falfa proponere, fecunt pugnare : Verùmdeeo loco remit to leäorem ad alta tneafcripfa,ubt coptofiui de eöegi.
Scribrt inter alta etiam hac de fuo aduerfario : Ponit ( mquit ) fundamentum,er tanquam ex oraculo pronun» dat.Qjiotiefcuncß in feripturts caroopponitur ffirituif id non paße Hitelligt de carne aut corpore Chrifii, fed femper de ueteri r^damo. Hic arrigat aures piui leHof, er tarn folidum fundamentum, non modo prima capite, (ed prima pcltè ucrßcißo epiflolarum PauHwum, fun»
-ocr page 83-dîflurbdfi dniW4duerti(t. Pdulut efùm ait^Eitdnge» Hum fuû ejje deßlio Dei^fiäo ex femtne Dmiuk feeunit duin cdrnem,definito autem ßlto Dei fccundum fßiritum lunfiificdttonii , e^c. Videnehic cayftefft fßiritut per dntiibcßnoppoßtdm,non turnen mteSigi de ueiete Äda ino uut peccuu cerruptione^fed de ipßßmto Ckriüi ccr^ fore.Huüenui tße.
Reßgt;6ndeo eu dicuntur proprtè cppotiijn ^uibui Ut Hijuu contrtrietM ofler.dUur.id unten in i^lu reguluß^f tum curorepru:1xnditur,crffgt;irituiljudutur.tioccnni ho miexf i/iiJ rrgKMui inloJj.ö.ßt-.QutretUu ub uhciui Hui proponitur pleniut hoc modo- Qÿoliet inßripturit taro itu opptnitur Spiritlà, ut eu quidem uirvperetur, hc uer'o luudetur,tu non pojße id tntcÜigi de curne Chi t III, fed denoßroueteri Adamo.lnitibi ejpondeo:tion eil oppoßtio, fed tuntum coÜufio carnis o- Spiritut Chia fli. Veriun ißt forte pleniut reßödebit if,cuiiii fcriptutn feßtut,quicunq^ demum is eü.
In neno argumenta tuetur ßtam rrguïù,quum ipfe itu ddferibit: Itu fine quiu omnibitt omnino Sucrainètis cömn hf f ß, «f quoties ad exprimendam fignificationis emphu fin,quodeßi et ßgnißeute propriu,i^ fyntbolo per urrbti (Efl) udtribuiturAd nö realiter, fed pro Sacrumèti nuM tea,id eil, ßgnißeutiue ut^ fynd^olicè accipi debeat, ßne idla uel trüsfubßuntiatione,uel cofubflantiutione,uel de iU(p, ßgnoru cum rebus confufuneu permixttone. Ideo dia timui in hue Cten^ mßitutione idem debere inteUigi.
A/j bunt régulant ulij^er cudunt, utpoteinrein»
F a cfrtdi
-ocr page 84-•erU acfioM. Satt'ijccivguliparum cum eiuitn/erpre taiione^ autpctunperuerßone uerharum Ccenie Doffii» tti,conucntt:natn régula habet ^uodpropria rdßgnatie ßgno tribuantur m SacrameittK.At iße cum fun fodali* bui ita uet ba Domwi torquet, ^ucd figrtatum ipfum, non Cf ut propriaßgno tri^antur, nempe corpiunon corpora propria. Cithare fingunt lÜi [ànèfibi fuat ißai tr aliasplurmiM leges, aut régulas , er hypothefes ac fundamenta,pro arbitrio, qua tarnenplaruni^ tandem alijs error um fomnifs manifeüe repugnant.
Tuctur autem earn regulam propoßtis tantum duo» bus mdiuiduis,ijsi^ 'mfuper falßtmempe quorum prmum eH. Agnus eß Pafcha, quod tarnen didum nufquam t» fcriptura reperuur , ut alibi oßendi, ßecundum eü Ba» ptifmus esi regencratio, quod itidem nufquam in feriptu ra legitur,fed tantum ab ißo confingitur. Vult ergo pro» bare regulam uniuerfalem paucK er quidem tommenti» tqsmdiuiduis.
Regulam quoi^ fui aduerfar'q citât,quam fi-ußra refu tare conatur. Ea autem eil De Sacramends efl iudican» d'im ex propria cuiasq; inflitutione-.Qjjam iße conatur reßrmgerc tantum ad ßpecialia ßngulorum. Cumuero ctiam intpfogencrenonprorfus conueniant Sacramen ta,utnecejfe ßt,ibtquoc^ deeiscxfua fedeaut inßitu» tione ludicare. Nam cum ißt uelint genus Sacramend eß» fe ßgnum uißbile, certeid Sabbato non conuenit, quod rffe Sacramentum teßatur Mofes,Ezechiel (y etiam i~ ßorum preceptor Caliwwf. Voluut ißi etiam ad genut
Sacra»
-ocr page 85-i^crumentorunt perttncre,ut fignum Cf rei pnt tnilogn. Scd Caluinui ncg4t cj)è alujuumßinilitudtnen Malagiam mter Indem fcrcnitatcin.
Prefer t iße exemplum de natur it generis ac /pecien rum anénalium: C^uaß eadem ratio fit generum ac Jfea eieruin t'a Sacramentts.Vn «« longe aha eH ratio aäio« Hum ($■ operum Dei gener ahum 4C ordmatoruin, tjualiit funtin creatione , quant/fecialium cr inordmatorum, qttalia fiint miracuU ac Sacramenta,qute plane funt ar~ buraria^cf pluritnum a fefe muKem uariant.
Proinde clora reuelatio ac uox Det,prlt;efertt)n in in» flitutione ipfap»ßta, audiendocli,ßueritatemaudire O' agnofeere uolumui, non ex mala dißmilium coüatio tte pcrperaindiumanduin.
Dtfo autem ex ipfatnßitutione,quiä alia loca fepè liud agendo tantum quoquo modo aHudunt ad Sacramtn tum, non propriè ipforum naturam defcribunt ; ut cum Schveenckfeldioni ex duHo, ßaptizabit Spiritu cf igne, uolunt probore,Baptifmum aquec negligendumeßi\quia ibißaptifmsis Spiritui lcludetur,Cf Cbnßo tanquain pro priui laudetur,illo(^ßtcumprimh falutarbs- aqua uero fit tantum qt'iildam terrenum.
Deteila.tdo ergo efl ifiarum peruerfitat, quod fextu proprium mßitutionishuiui Saenmenti nobis per trou puin inuertunt, nosc^ aliunde ucram fententiam Domini de corpore ipfim querereac diuhutre iubent. Pademoa per a quiffiiam mibi imtertat uerba Chirographi autTe fiamenti,et itdteat probare aliunde debituntaut bitredi* titenL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e 3 Keiefid
-ocr page 86-tu corum diitlis in nnpendicu demonärnlionc 46. pro» 5 tj:{im:lt;t.Verùiît nd/cribnm enm propres uerbtt Cnlumi. f
Cur ergo (inqiut) appeUntio corpora pnni tribtutur?
Omncj piUo conedent,Endern rattone,^un Spiritumfnn
tid fignum uifîMe.Cur hic negnmutßtnilem eße locutio»
corporispnni tribuit item. Hon minusptè
^unm apte mterpretamur, nomen ret transferri ad fynt
iiolum,(iuin mdiuidua buius fit cum ueritate cr RE con--
nexio. lnKgenernlcin hnnc teuere regulammomnibut i incrnrnei'tfs non humnnn tantum ratio cogtt,fed piëta» tis fenfui nbsp;nbsp;perpetuus ufiis fcripturg ita diüjt. Plura et
lucu’entn coruin teüimoiiia de pr^edientione unionu,M» deubiinodbindicMt,
let decimo argumenta tuelter iBam tetr am pertierßo» nein textus Pauliiti i.Car.io.guod ifmelita idem nianiin comederunt,ty eundem potum biberunt.ld diümn tßi i» tn (itant, acp eßet fcriptum, eundem N O BIS C V M. potum. cum pt primum manifeßa collntioiriter fe, non nobifeum.
Expendnntur ipfa uerba Pauli’.Holim nutemCimjuit'y Uos ignorarepatres, quod patres noßri omnes fub nube erant.ty omnesper mare trnnperunt, cr omnes in Ma p baptizatifuip in nsipt çp in mdn omnes eandem
-ocr page 87-fjcitrn j^irilMÎem comederunt, çr omfiei eundent po» ^urn jpiritiicilem btberunt. BdiebMt enhude Jpirituali, idot fequebatur^petra-.Pctriiucrô fuu Chriflus.Scd pluref illorum grati non fucrunt Deo. Proßrau enim ßue runt un deferto. li£C autem figurte nobis [uerunt, ne not ßmuiconcupißentctiualorum gt;nbsp;queinadntodum er iBi (oncupiuernnt.
Ënelarèauduprimum (utßerifblet) tantum typum tra3ari,(y- [olos ifraelitat mter fejè conferri,poslea de num de ttobis agi.feu adnos applicarv.Summa autem ac (enfufloci hic uerißime e{i,quodifraeiitie hcetßmnet ex equo de etsdë miraculofis Dei benefit ijs parttcipauerimt, non tarnen funtferuati. Qÿore cutn dit typui noßerfue» tmt,nos quoc^,Ucet oinnesdeehdem Sacramcntis inter nos participemutynon tarnen omnes faluos fore.
Proinde manifeda uiolentia cr plane intolerabilt au dacia fcripturam ad flaiiliendes fuos errores deprauÙt^
No/o fiMi aduerfartu m alijs mmutiorilna reprtehen» ftonibm hîc excufarcjcum eiits libru nec habeam^ nec no tuen norintjUt [tire nequeant,quàmuerè autfalfo eiits di» da citet. An manna fuerit Sacramentum, fatis dixi de» tnonßranone zi.erin eutt defenßone contra B,
Inundecimo argumenta à fimilitudtw Bapttfini cutn Caena, brcutfiimè aduerfarij dtda ßringit, ut ei reßgt;on» derenequeam ; lüuduerô argumentum Lutheri m hac tuateria ualdc obferuatu dignum e3,qui dicit^quôd quan doqutdemßaptifnui clarif ac proprijt uerbti inßitutut fit f nc( uBa fit tbi pofita Sacramentale Metonymtaf
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F 4 qudm
t
-ocr page 88-^U4tn iJUmontnibia Sdcramenfis ßngunt 'Agifurnectn « ftcrd Cana iflerum tropos neceßariö admittcndos fß'e, tii ^uia maximè aquum fit noui Tefiamentißacramcnta in t( ter fefe conferri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
IM defenpone fui duodecimi ttrgumenti finè lt;iiMm o tnahciofumartifiaum prodtt : negat fuos ex pngulari» nbsp;nbsp;(
hut regulam flatuere^cum ita ratioemantur : In cireunia nbsp;nbsp;o
ciftcnedefrtkendaGen47. ponitur EÜprofignipait. Item in facra Cana uetert, cu m dtcitur, Agnm eü pa~ fchj'.SitnUiter cum Baptifmm dicitur regencratio, czó c igitur ubi^ in Sucramentorutn defcripttone EST w/ff nbsp;nbsp;t
pgruficit f frtwm m uerhif Can4e , Hoe eü corpus
Contrijeude m Sophßicit no’ois tr^uit ratiocinutio^ Kem ex fingul4rihuf,quod tumen non probat, cum fciat • , ttetHinemh^cnobish-iélenutobtecijfe. Etenimiplî {in» guit ) fie ratiocinanturiln uerbis Caenlt;t dtcitur panis ef* nbsp;nbsp;nbsp;,
fe Chrißi corpui. Ergo realiter ld accipi debet Cf- non tropicè. Qj^ie fanè complexio nuHum pendus habet, nifl prmum getter ali axiomate conflituto. ç^od ubicunip per uerbum (Eâ) alterum altcri tribuitur, etiamß fint dißarata, fentper fit inteUigendum realiter non tropicè lÜud accipi.Haücnus lîle.
Atgui hoc non eR ex fingularibus ratioemari, fed ex 4xiomdte,Kt (K ^fiid ttocas iftw id generale :
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;axioïKd !
-ocr page 89-ixiom-f fit uerum, ßue falfum. Jiios uer'o ifl'id axio» nt-t nonponimm , fed dicnnm^ciKod ucrb^m ftan li» terts ßnt propriè acciptenda, nifi potenter contrarium tu-.ncät uel tUetpfe textus, nel aliquis aims mnlto iUtijlri or.Hoc axioma eR uerifmiumtHec abiüts negart potcH, Qj^od quidem nifi ualeat, tota fcriptura erit tneertißia tna.
Scribit inter alia etiam hic ucrbaillluduerb^quod ne gat in fcriptura htc uerba reperm, Ctrcuntcißo esl fa* dus, non poteü ntß cauillandi Hudio tribui, omntno e* tiint quemadmoduin m Cana Chriflus iubet acdpi:ac tnanducari panem,cr fubijcitfioc eH corpus meum • in Cn-emnet/îone Dommus ait,Hoc efi fadus meiim,cir* cumcidite omnem mafculum. Qtj/i autem non uidet, hxc effe utrobu^'^aria^Tamen quia fentit hoc effùgio fe non iuuari,alib rccurrtt,crc,
Ke/ffondeo primum denubfalfo citas textum.Nam ist eo loco non itaßinpliciter legitnr,ut tu citas,Hoc eüfx* dus nteum,circumcidite omnem mafculum : Sed hoc mo* do. lâud e^ fadus meum,quod objeruabitis inter me CT infer uos,at^ inter fernen tuum pofl te. Circumcidetur w uoins omnis mafculus. Vide quot uerba hîc ijle è me* dio textus exclufit.Secundo dico non effepana, quia «M facra cana una quadam certa res, nempe ctbus iam da* tus,m5ßratur.At m Geneß nihil dum erat propofitum, quod digito monßraretur. Sed fequitur dcfcriptio totiuit Sacramenti circumeißonis, perinde ut ß Chriftus A po* ^lu dixijfet : lUud/adusfacietis tnter patrem er cre«
F f dcHtct,
-ocr page 90-icntes, ^iptiz^buntar dquä omncs conuerß, ’m ttomtne er ßbf.cr Sptrttuf fanili.
In tall igitur locutione tion unum tjuid fcparatu mon* '^tur,ßcut in facra Cxna/ed tat a lÜa aàia Sacramcnti dcßriütur. Q» lt;rc non cä uerum eam locutioncnt i*ßjuagt;n in fcriptum babm,Ctrcumcißo cA fxduis.
ibidem porrb htec fcribit:uox tnquit:(loquitur de fuo (tduerftrio) circumcißonn ali.is latins pro tota circumci ßonif ailione fumitHr,^- tum eù ipfißimum ßedus-.Ali* Äs angiißius pro fola prlt;tpui ij abfaßionc : tum aut cm eB fignum fœdem.ldem^ de Bapttfmo did pojjê tr adit.Sei quis ci dabit adionem drcucißonis ejße fxdus, niß ßmul hac uoce adionis compr/ehendat rem ßgnificatam^nmi» rum promißionem Del ßde acceptam ab eo, qui patitur fectrcumcidiK^odß ita cd,quid obßat quo minus ident depanis Sacramcntalisnani^tationcßatuendumfcn-liat,
bii: ißc b:s craße errat:Primum,qubd uult remßgnia ficatam Sacrant: ntt eße ipfam promißionem,cum resß* gnißcätaßtipßcespromißacynon promißto, Dicitur emm drcumciß iignum iußieue, etr Chrißtia inquit : Hoc im memoriam mctpxietd: Sc tndicatts fuam^ paßioneni per iHam externan nun.iucationeni corporis ßgnißca* rs,non promißionem de fe.
Deinde errat t!irpiter,qiiod tune demiim uult eßeßs dus, cum promißio ßde aceipitur. Ndm circumcißo er Baptißnus acCxna falt;,raßmt fzdus, etiamßkypocritt»
cwde ridentet ca ßißtp'.ant, idco toties Dem ßraclua
-ocr page 91-ob^citttjuoJ negligint,uiolfnt,aut fyropl^nanl ItdM fccum initifm. Ijie error eo nimirum tandem redia itt^ut SJcramenta non fint Sucmmenta^ nifi dignis con* twgant. Sic oportet unum errorem multu alijs flabiltri O' cumulari.
In deemotertio tirgumento iddem nflutc nouam eïud lionem ueritatu cxcogitiuit. Dicit enint fuos tantum phrafiin fdlitos conferre,non rej ip/iwj cumprotulerunt iSa diéi^, Columba e^i Spiritui^ Area cR Dein. Atqui Caluinui fepifitmè dicit, non tantum locutionis, fed I ffrt/iM ac r er uni eandem effe rattoKem,quod uide'Hcet fim (Ut ide'o nomen Spiritui columbte trtbuitur, quu ibi uerè limul Spiritus finâus fubiüa figt;eae fuit : httione corpuspani tribuitiir, ob unionem aut prüfen* tem exhibit ioneni, Diâa Caluim er ßeziceius generis (omplura repcries in demonflratione ^6, Appendicis, Supri etiain unum adferipfi.
I nbsp;nbsp;£ƒ? igitur euidentifiimum fignum pefimx caufe,
! KfiiMi paruin candide ueritatem qu^entis, quod contra ! fententiam fuorum primariorum magiftrorum,cr mant» friîam »eritatem^nouas elufiones artificiofè comminifei lur,ficut cr fuperuisaliquotiesdeprttfxnfus efl fectfife.
ïn tip. Argumenta quia ignore,quidproprueiusada uerfirius fcripferit,non fatis pofifum animaduertere,qui apte eihic ref^ondeat.
Quod attinetad ilia uerba,Q»od prouobis tradilur. Ski fine cUre ifiorum tropum expulerunt ex uo» (f corpora, ubimulti ifiorumuojÿcrunt figurâtiuum aal
-ocr page 92-tlut typicum,ucl eti^m my/Ucum corpm coJlocdre. i/ero mox eorum fentètiitm ilï» utrbn comprobari, itU omîtes [lilt cartidlt fapientM animtduerterc pojje.
Vox ctum TeAamenti sn co reâè propriet dtem fer* tnonis teüdri dicetur/t detUd poltone^qu^ per calicem exbibetur,pr^dicetur.Ndi}tiÜdpotio cum adiunÜou'f bo eü uerè fasdni,/tcut Bdptlfinum nominuttcs totdm il* lam dâioncm und cum adiuitüo uerbo complcHimur»
esl uerè fadus cum Deo, non tantum fymboticè cr tnetonymicêfcu perimagmation(m,fjcut ifiorum ortha» doxa confeßio habet.
Studiofuorum troporum nonuereti/r etiam ex iüii tgt;ommi uerbiSt Ecce filim tuin, Ecce mater tud,tropum fabricare, cum lüud proprijßime Dominus dicat de ado ptiud matre erftlto, Qtiid enimmeptiusfuifjetjquàmfi dixilJètlohanni, liiecßttibißymbolum,ligHum,typM aut figura tua ntatris mor tua aut uiua :adoptaiido igitur lohannem Maria tn filium,commenddt earn iBi, ut poil* bat fito loco earnfilij offieijs ac beneficijsfubleuet.
In 1$. argumenta dicitfuumaduerfitrium nefcirequid fit tropus'. jt ipfe feit tarn bené,quid fit tropus,eur nt to to bos fcripto no e fl aufus mdicare, »elt;^ 'm qua uace uer horum Cxna Dommi fit tropus, nec^ etiam quit fit iHe tr)put,nedum ut idfolidè confir mauer it, cum dlioqui 'm 0 wibut Imeis meros tropos crepitet’Hoc né efl docere, e lertere uerborumproprietatem,cr uociferari effe tro '.m,elfe tropum : Si quarmiufubi tandemefltropusf Qj^stropitt efliQtiomodoprc^^^.Ciuomodo aduerum
-ocr page 93-fenfunt ifôpum fuum atfemperM^on nbsp;nbsp;iomi^nihil rp«
Ipondet^dormit rabbi noRer^
Hlt;c (juolt;^ uebementer exagitat aduerfarium, ^ui ne get pronomtne Hoc,monßrart ptsnem,Si^e putat, win I riam inibi facit, Clare titimfcrtpfijCjuèd no propr'^ßinie folum panent mon^ret, quare oüendi etiam panent mdi
I Citre.QuodtumntmeafideliadmonittoneeHjummAa pologia.Sin ahum putattcur non eunt non»nat,ut ei com node rejf onder i poßit,ccüatoutro(^aduerfari» ferip» to^quodadexaimutionemueritatK plané eü neeeßd»
I Whm.
C^od autem Cbfrißut non folum pane fed etiam fuum datum corput monflrauerit , conßtetur Bezatpfe hu uerbif,quie etiam in mea ante fefquiannum édita Apo» logia ßdeliter adfcripß,qute etiam uni cum mea re/fon* ßone tune oppoßta hic ßatm adijetam, ut uideat candi» dl : leäor,quäm fyncerè ifle di/ßutet,qui dicitime nega» re ponem monflraripronomme Hoc. Ita igitur tbi habe tur,
Beza etiam h^c fcribit-'Dic quafo quam rem uocauü Cbriüut corputfuumerfangumemfuumi Annonçant ipfam^quam accepit,fregit,deditdifcipulitfuis{ Quid autemtubeteoiaccipere,comedere,biberei Anno quod tcceptum ey fraHum eu inmanutporrtgebat {Qt^od ß txcipiat,eum non dedtjfe folum pattem nec folum uinum, (oncedtmus CT not : dabat enim Sacramentum t cui erat SacramentahterconiunHa ueritoi. Sedftduo deditSa» franvntum uidelicet ar rem saenmenti (, Kem Sacra» metut
-ocr page 94-^êntïitiir uoci{f corpui cr fangtùncm Chrißi^ilubdncgi tretto (iufis,cur iUudquôd:» fcnßu externa incurrebtitf er de quopneapuè admenitos difâpulos oporluit,ut Sit ertunenta .i rebui communibui diftmgi'.erent, prorfiu in äemonßntione pritermitteret? Keßgt;ondeo, Abßti netUt dien m Domnmm «« demonfirando eo, quod dealt »« feerti ccemßpft clementitpKnK de utm pratermtßlße. ferplacctueroqucddieii , DoniiKum pronomme Hoe fitonßraßeid,quod dedit comedendum dc bibendunf.de» ^ße ueró non folum pitnem O' uinum, fed etiam cor put Crfdnguinem.Coudre non ejße fentiendum,quodtdntu» Korput dc fdngMtieinJed etum ipfd elementd dctnonflrd fiuo prononunedemonflrduerit,hdäcnuf ex prioribm fcriptis Bezjc dc mett.
limcmdnifeflè liquet ißum ßudiocontrd ueritdtetn taqui,ß me eo nomine dccufdt,quod negem prorfut pro» twnùne Hoc pdnem monßrdri.
Kox dicit fuum dduerftriu, quicuni^ lUe demum eÜ, ^orrimperetextum Eudngetißdrum : neqi tumen idfd» ^isexphcdtytn'dlto minut prob nt,
Corrumpit uer'o ipfe,dunt dicit,Kdreum OJÄdttiet ijw ro. Hoc eHftnguif meut, cum omnes prater u» ntim ^eZJm tierter'mt. Hie esl ßtnguit, inter quos etidin Cdluinut O' Tigmniipßinßiduerßone , ubiifiiutli» Brr impreßfui eil,O' iüe forte uitam dgit. Etftnèßc uer lendum ejje,dbunde oßendi M mets priaibiu demonßru ti6nibut,edrum^ Apologid lium.2^.
Hfc /rtttó fw dduerfdrio qu^ qudtuor tropof pro uno
-ocr page 95-UHoâdmittttt : St candide dij^ufare uoluiffrt,»oimna/Jéi eum,cf porro uerba eim adfcrtpfij]it,cr pcßea demutit totiUos tropos monßnjjet.
Dieu ß monftretur corptti , fequuturum ut cor pat fit corporiuHitum. Ke/ßondeo.Vnto non à nobu folutn, fedettam à Calumot^ Beza flatuitur , ut m 4.6. de-monßrattone oflendi eorum proprijs dtâu : Id au-tem/ù, quatenui pronomine Hoc etiamponts uuU-catur.
Confequetsteramp;liec fcribitiEodemplonè modo nett potes de pane dicere : Hoc eü corpus Chrifli, niß pri-inum flotuaejom effè anteo realucr unitum cum corßo» rraltoquietàm (Hoc) nihil ahud ßgnißcoret quôm nu* dum ponem-CiUjdßtta eil:neceffe eil,ut uitcUigas Chri ßumaccepiffe ponem loin unitum fuocorpori, cum^ ßoilumdcdtffe difcipulis, Crtumdcmumuerèdixiffc, Hoc eH corpus meum. A te^ ito intclligitur panis iUe cum Cbrtfli corpore coniunólus futffe, non quidein in Sacra* menti inflituttone, fed quo primum momenta capit effe ponts. Kejfondeo,nihil tale fequitur,nc^ tufequipro-bas aut probabis unquam.
çii^aritporr'o, unde ßt ibi corpus. Re/fcndeat et ^ezo , qui dicit mutationem, quæ ibi fiat, nonexui Uerborum , fed ex uoluntote mfututione Chrifli péri.
Si ufquam alibi, hic profeüo cernere ell,quontit fit petulontio humona audacia m exagitondis , ad fia cerebri mctfiilum reformond^ dit^ myflerijti
-ocr page 96-^/erif unde (y quofaodoibißt corpus ? Krj^i)ndro,Dei ( uerbumnondebestAmpirutj-acereuthonvnumjqiafru^ ! j /Iru pron^tncunt aliquid,nifi rei uerit/u tant antea adßf^ ) lt;nbsp;A t Deut uoeat qu£ non funt^ut ßmul adjint: ipjitu du e* reefilaccre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
Eodem prorfut modo poteR exa^itari etittm tpßruni f itUcrpretatio ac dicrSi Cln-ilttuuoluit urre pronuncia* j re pmii m effe fyntbolum carporif fui, tum oportet tant untea fiéî'tm fuijje fyabolum etui, nempe quimprr.nunt , fiilui etl pMii^fyc.aliopà futfo pronunauuit ejfe fym» , totum.
I lt;
Sed âge retorqiteitmuieiui propria uerba ttt ipfuntfUt , iumana audaaa cr petuUntia m fuu afiutè tnuentu So* J phtfmattbui captatur .Eah£c funt. Eodem plané modo tion potes de pane dicere , Hocefl fymbolum corporis ebrißtt nifi primumflatuatiameffeanteauerèjaâum fÿmbclu ncorporii eiui.Altoquienm (Hac) nihil altud ßgnißcarct,quam merumprofanumép panent. Qiiodß ita es'l,neceffe esl ut inteUtgas Chrtflum acceptffe piûieM tam faflum fymbolum corporis fui,eumq} fr.:élu)n dedif* fe d(fcipu'ts,cr turndem:tmuere dixiffe, Hoc eü corpus titeum dut fymkolum ccrporis mà. A q^tta tntelligttur /nnu ille corpus Cbrisiiaut fymbolum etui failuifuiffe, non quiiem -4 Sacramen i mßitutionr, fed quo prnnunt tttomento ccepit effê pants, y ides te tuo proprio fophif-mate mtricatum tenerd
I t
lt; lt;
J t i t i
Qu dati bone uir, an non captuies in aflutijs tuis ?Si , ficfophiflisan Ubeblt tti rebus myfierijs^ dtumtt,contra j expref-
-ocr page 97-. txpyeffum uexbtim Dd, duidtdutiem intc^uni mdficbil i« myjicrijs rgt;cd Tdlibiu tdis ardtiearum er ttcbiiln dUn
' dent isli contrd cxprcßißmd uerba Teßdmenti ßlij Dei pugnure.
1 nbsp;nbsp;nbsp;Alih igitur ZiT cmnibui p'hß pr/tfliteric, otnißis ditd»
tlxmdtiZiftiiéiii^iorumpriCÜig'^seyy intpoiluris, crcdc^ re cum diuo lren£o tataip ueteri Uecleßd, ilium datum dc corporeperdpiendum cibum, dut Eucbdriüidm non tdntum terrene elcmcnto, fed etidm re ccrleÜi, nempe corpore Donuni ex eiut insiitutione, uerbo dc uoluntdtc (onjidre. At^inidcrenittmur uerbo uiuentts Dd^ ^ucddlumipfumddtumabumdicitcr pduemeßcf corpuiChrißi.
Si ucr'o me impefit, cur non refutdt medi probdtioa ties 29. demonflrdtione cr in dut Apologia propoß» tdii.
Hjc denub interferit fudin erdmben de ubii^uitdte, qudmfuomore exdgitdt. Qiiod argumentum dliorutn cAiCr meo inßituto non neceffarium.
Hoc loco etidm drgutdtur,qubdß tn uerbis Luc^ß^oe poculum cH nouum Teßdmentum in meo fangume, pro uobis c/ßifum, necc/Je ßt tropum ddmittere,tumen ßm » pliciter uerbd Ca;n£ ßnt per tropum exponendd,ncm -pc itlaboc eücorpM meum:Sed nec fequitur id, nec ipfe probat confe^uentidm.
ibidem nugdtur^net^ uirrnm eße pro nobis fufum,t!eu ^ue fingumemumo permixtum,Grc. Réprimât Deut ia flampetulantem Sopl)ißiccn,qute omnia ad carnales co^
G gitdtioa
-ocr page 98-(raducil^ttt rldendj prcf^nii fjom'nih/f pri pnict,qu:iß ßt Dea tmpoßibile lUn facramelttiditer unt» re,citra tßam craßam confußoncin, ßcut ß umum aijtta I t cmpcres ; itlt;t ut tubilominits ßt uerut 4c pro nobisfufm ftnguiijUtChriflufclarißmelo^uUiir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
A ffirmit pronomine,Hoc,ahnd monßrari non pojjêf quam qnod ocuitf ccrni queat. Verum fuam ißam afßrmtt tionemnuha omnino probatioite confirmât. Quarr Iona j gè uerior cA Bnceri fctttentiaßntcrdum aliud motiflrart j ocuIm,aliud niteUeilui'.qubd riiani quattdiana cxprriett tia liquida eutncit,ut ß dicojjoc uinum.ceruißa aut fru» nbsp;nbsp;nbsp;j
qu£,cumßnt prorfiu incorpore£,pronomitte Hoc mon*
ßrari pojunt, ut cü Chriflui dicit, H« efl uita ietern4,
ut te dgnofcant.Q^are oruculum ex ijhuf tripode pro»
latum,qui)d eu tantumpronomnxHoc monßritur ,qu£
fub fen[uum iudicium caduntmerum « pa^abile ßg* jncntumcA.
Glorutur hx loco, fe ueUe à confeßione aduerfarif fuam ßntenliam obtinere, eum^ uelie in lucem protra* here, quia etiam ipfe cogatur eonfitert, diAum, Hx eA cor put meum, eße Sacramentalein pr^edicationem. Di« cit porr 'o Sacramentalem pnedicationem non eße aham, quatncumßgnatum/ignotrßiMtur,fed non probat. At
-ocr page 99-8^0 püHnt ct^rntior Citlumo cr Brz^f gt;nbsp;ititerJni}i tciilè diatnt, camrffe SjcfiifneniAlcm prtCdicationc:^* turn unio SAcrtmintdu duf/um cüuerfji iim imm ut 'coluir.bxijr Spirits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitßcifiar , quorum
CrtUuftriii diäi demonßnticHe ^Ó.rcataui.
Exitgitut etijm iUm ueterum periphr^^fcf, nbsp;nbsp;C VM
SVB,i]uùß eti cfßt SitcramentnUumlocutiotK)» idf, tum oporteret dKi,lt;ignum effc in,cum, 4ut fub tranßtu. Bipti/rnwH eße fn,cum,Mtfub regencr4tionc,t:^c. vbi ioniti Sophiftdprit ftudiocituiÜ/indinon obferudt quid iK4t. tionenmfubieilumdicimufeffcmt cum aut fub predicjto, ut tßit ißiuf exempli habent, fed contra : No»panemeffem,cum,aut fub corpore, fed contra Corpus.
Verum lUud deberet ißetam ingeniofuf dtßgt;utitor friutprobijfe,quod ufquam ut fcriptunlegatur^Ronm rR Pifcka,iy Baptifmui eH regeneratio,quc)d nunquam probabtt ,ctitn turnen bancphraßnfubmde iKculcet,fafi» quam ußtitißmimin fcripturaiSed ut maxtwèrepenrc tur poßcrior,refie ßncdiceretur regeneratie eße CVMautSVSBc-ptifmo.
Quod de Calice teßatnento dicit , reüè pn^^ ted rxpetn, quod in, cum, auf fub ea pottnne ucl co* ineßtone ßt ncuum feedui quia ea ipfa pctione cr verbu fadiu inter Deuin cy homines mitur ac pera* gitur.
efiim fua commentitia exempla :quod inßgne ^•ei uclltsrtS dicatur ilk ords equeßris, qued annulut
-ocr page 100-^c^titrcct}ii:giuin,(^uo modo neme praier ipfum lo'litia • •im', ut hic tantm Kabbiferè ctùm puer is cichnmos mo» nbsp;nbsp;(
ucut, quod :lle nobii fujui'cr ridcndo cbijcit. Sed mouct I prcfcïïb lUc (quaddi-teriut c^) eiium Cco fioinuchumf , « duin in tuntii Dei myflm;s,ßit; aui ticrbo, mera auda^ lt;nbsp;(i i et petiilintia ku!nun.c dicucil itis et Scphißices graf* 1 fatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
fern rci cü fymbolum ? ncmpcjßtri'.ualis ß-iätioms C bri* ili j eius^ paßionis ac m ntßciorum qtiod hifce uerbis dccbratßoc facite in mcinori’m AI E IjC? raerte m tnc* am annunciate, quod idem eh aeß dixijßct-.Eianc exter* ttam Sacrainentalemqi manducatioiunm cumßnenfa* । cite,:ilßde manducetis aut perciqnatis inc,meam^ mor tem,^ omnta mca beneficia.
Ecce ß dur clarè monßrantem Cbrißum fequendo confitim.;r,cxtcrtiam mandtlcaticnempanis ac.corpo* rh Domini effe fymbolum interne,qua perfidem Chrißo eiusc^ paßionc ac benefit iß fiuimur.
Sed idi malunt fuum cerebrum ß-qui, contra Cbrijü uerbum ac dißinhionem, ac ex;pane lacere fymbolum,
-ocr page 101-er ex corpcre facere remßgftdtitm, i^uoii ey aim tier~ chri^ii i;^- ctim nntur^ SMramauorumpii^nat : non ( ^nm nbsp;nbsp;nbsp;clemente proprie fuut fymboh, f. ci jdienest
quad etiem ipforim Lafcm coptoßßime p;-cbjt, ut in
I Ji^ptifmot'.onitiluajfcdlotio. Sic drcu}ncißo,ßc contc:* ßio agni p.tßkdii : ßc eßgt;?rßo ßnguinii Cxod.i^.intcr n^m afßerßonem ßgnjuit.
tiugitur kic porro ißc rittiocin^ndo /c^uutttram ky» poßtftidi unionan, fcculiirds etkim effeplurcs itnioncSt ÇJ- (jutt alußbi ociofê fomnint : Sed non fequcntiir, lautet
I Hon dicif Ckrißitt, Hoc cgoßm, fed de älia re dicit, Hoc-eü corpui^ er de alixjdoc eßßnguK meuf.
Exigitd item koc loco odioß noßr.rm pi.im er grit« uem fentcnti.im:^ayftertj Det kiniani ingcnij ade curio fè iw.icßigindi er ferutanid non eße^omnemc^ curtoß^ Mem kuinan£ uttddeu cempeßendjm eße, ßcd t^ntiint uerbo Dei ßmpUdßde, rdigtofcq; cordeßnnitcr crc* dendiim eße.VnJe facile inteüigerc potes,c(U(dts ßt iftoa , rum unimui uc Tkeologiuin kit: iiuidcm p:trre, ßd Hera commodeeosCd-uirM fuper EpJteßos hße uerbif ob» furg4t;
Exclamât emmP^ulutmionmt} eße arcanum , ejuo tnnuit non poße uerbit explicari, (juantinn rei dignit-n poßulat. Et fané ßußra fe hommes macerabuntji carnis fu£ fenfu compr^kenderc moduni er rationem ßude~ ant.üîc cnim Deus immettfam Spiritus fui potcntiam exe rit.Qjiare pr^pofleri finit,(jui nihilo plus 'mkac re con cedunt^quamingenij fut MODVLO conßeutifuefmt.
G 3 QKum
-ocr page 102-'m[äcrd Camcarnemer làngumcmClri» fti exhiber! nrgMt,modunt (Muiunt) de/intdfaut non perfuidebu. Atoui ego myßer^ altitudme m ßu^orem abripior.Heci} ueràmepudet admirationemedm »^«o-rdntum turn Pa^lo ßteri. Qÿimà emm id fatiut, ^itain extenmre cdrnii me^feKfu, guod Paulits altutn inyßermmeßepronuncidt ? Id^docet ipfaratio.Qtiic=' ^uid emm fuper naturale eü,iel profeiisi captum Koßrifuperat,
Hic fané non partm tnodeßior ae religioßor ed in Itße rebui ac myßeri^s Cei, lt;juam iße ßriptaral^e^ CM ghani funt,
ïn lô.argumento ait, Chrißiim ita dtuerfâ fyinbola di ßinxi/ß, ut non poßit rerum ejßntialts cornunüto ßa^ tt'.i, niß uel conßifispermixtim fymbolti , uel ipfurebut feparatim diuufßs. în ejuo nMliiplieiter ac ßtde nnpin» gif.ne^cmmuÜamunionem Chrißutßatuit/ui corpo» risac p.-tnis extra mandueationem : quafi fimunacef* î nia fit parut, (fi altéra utnum, etiam corpat ac fang'â*
dhi frorfuin cortiunfla ibi repoßtaßnt : Sed inipfi (i-^utn nanducatione aut pcrceptione coniunôlio Chrißi-t cidin de ïam dato m cfum cibo pronunciat,id efi fc fuan cor put.
Secundi) errat fade,lt;}uod ßcut uidet mer tua iUa ele» ment a p.inem ac umum locaiifer dißmfla effe, ita etiam f)gt;rpiii ac fangument Dointni frwtuti localitatis ac tem porilitaus fub'^cit.
Qiwuum ucr'o ^rauifimt ardt dc peccdt, quQ d mi*
-ocr page 103-Vult fuo ßulto ccrchro,lt;^u.in cxpre/fo uerho Dei creJe» n:ç^Q uno funiamento totum reb^ionem 4C pietdtcnt eucrtcre potr^.
CoHtri noßru m Ijic paté ergumentatio tterd dc fo» liducH, (juod ß ßdeitanttimminducdtio corporif dc fdngiumf Dom’M fitm flt;icrdCa:ni, tiunßt frufiranea illu dtßinäio,(iuid cum KÎterutro elemento utruncy dcci» piitur, tmo e*ùm prarfut extrd cr ßnc iUis elemena tii percipidtur ; tumetfi fccundiim ißiui fidem neutrum fumatur , guid iUe omncm rcdlem prdfetitiiim torporis dc fdnguinii Donuni 4 fdcra Citna fepdrat, tintum nuda elemcntdeffe facit, ßcut annului rS tüii.-giim,dut ptifïuraßfonß eflßgt;onfut, gui tarnen alt» cubi apud Actbiopatuagatur zy ncgociatur.
Nec Mcro tantum ent frußranea, fed etiam dd impoa fiuram idonea, quod Chrißut adco grauitcr feorßm de pane pronunciat ,Hoc eil cor put meum, cy feorßm de potu, guoißtfanguis eiut : Oues ensm Chrifltuocent eiuf audiunt , (y piæ mentis eil ßmpheiter aßfenti» riuerbo uiuentisDei ,ßcut Abrahamuifecit, ty non conßderare ac dubitarciam debuitis, iamdeiBiusrei tidtura , guie uerbo repugnare uideantur ßcut Sara
Zdcharids faciunt. Qutre piorum animt audten» tes tarn graues diflmHasq; aßinnationcs, nonpoffunt ticc audent eam op;nioncnt fufeipere , guod pants ßt perinde fanguts ut corpus, er uicißim iitnum penn» de corpus, aut guod dlterutro fumptoutrunguc acei-piatur.
G 4 Dictt
-ocr page 104-Dicit ßdct:i uxrîct po/ß dißhi^ttere ^TS-t 'mfer a!ù in* nbsp;nbsp;nbsp;r
^uit:Un hicc difitudcfiJcs ctmplcdititir, nitniruin uerè qtiiden: nobii uitam cita corpore^ ßngtar.c uero redem» t ptionem p^rtan fj'z. ucrö ßt al;ud acquire* reredcmp:iinem qunmnitun : tcutahud trebis corpm Chi'ifli(lM!Kf-ingMS eilt!paraucrit.G^mtpro (trbUfio, nbsp;nbsp;! ;
fid;nsfuielo!}Uicit4li,i:y non cogdan^qnidgärriat.
Tuctur bic etim P^pijhcdtn concomiticntidinii^ di*
lut ein non confequantur ; Igitur nee corpm Domini ßlt;* mint ,e oq^ nct^ etiim uerè ebrpm Domitu m Can.i ideß fe. M,iiorem ego bic pofia uniuerßiliter, uti oportet fie* ri,ß ratioc'mittio ualere debcat,cuin ipße am tinlum in definite pofuerit.
At ipßus ßententii eSl rctiern pirticulariSi ß id hoc • ürgUKtcntumippliceiur. Inquiteitim : Nos fiituimus binc ßi titentiiin Chrißi e/ße plitt4m,perjfiicuim3perpe nbsp;nbsp;i
tuiri 4tq^ indubifitim, quod quisquis ederit curnein e* nbsp;nbsp;|
ius er biberit fiinguinem eins^uitim in ße babat. p.eßgt;ott deo b£c Chrißißententii loquitur tantum de quadam 'm* term mindncdtionc, Hempe deßiritmlt 4Ut fidei, de qua
-ocr page 105-f/tij lobM.ó.DoinirM'i agit.In Sacfanif/Ko ueto Can^e m fferbis Acapitec;-Comcdite^Hoc corpnt m'euKtjagu tnr ntanifc/iè de externa fumptione ac manducaf.cnet qua; nequaquain e^ ontnibm falutaris, ftcutipfimct citant ilLid diiï'.'.m PauhCcr.iO.Ontnes biberuntppiriluit km potum de pet ra Cbrifl^/ed non omttcf tarnen [crtian. ti(!lt;nt.tgiturillim.tKducatioChrißt uel ipforumtcfii-tiionio nouÇuit iüii falutarii,
Non uaiet ergb ißiuiratiocinatio. Aliquamanduca:» tio carports Chrtßieftßlutaris. Ergo omnk edt ßluta^ rii-.Atit fpiritua'is ßdei irianducdtto corporis,de (■ua Ica han.6.agitiir csl ^alutaris.ïgitur et lüa ertt ßbitaris ßin pcr,de qua inuerbts Can£ dicitur,Ccmeditelioccd} cote pus mcum.lioc etleitispritnunt Sopl;ißni.
SequenSjinquoabutitur feßimonijs Augußinißmtle
Di'cU AKga^(««W negarc,indigno5perctpereii:rtii» tem,cßi:aciam er rem Sacramciiti. Item non comedere n,tus acßirifuaüter, Qaid boc contra nos aut contra il» lam exlernam Sacramentaletn^ manducationem corpa nsCMßi, quamrtiam indignaspercipere Auguß.nut fatpißimc teßatur,ut qui eametiam tudatribuat.
Confitetur iRe t;t hoc ipfo loco ex A uguß.no, impiot Sacramentotenits carnem chrtßi cómedere,nentpcquaa tenus in Sacramento externo modo inüitiita csl:Sed islis Sacrainentotenus idem eil,quod typotenus autßgtirati» uè,usnbratiliter , aut ßcut dicunt in fua anerthodoxa confeßione, per fortem hnaginationem. Sic iBi nolis ß* gntficatittä ac itnagtnariam tätum commun tonem corpo» rts chrtßi nonrealem concèdent G 5 Pro«
-ocr page 106-’Pro!nii'rti( cliK aducrfiriiM indf^norum m^nducda f ttoncm teß.monto Pauli i.Cor.ii.Af tße eludit Pauli left ntcn:a,'iuia dijudicare (m^juit ) fignißcat exmiuin ac t. fn-eaafum tudicare,ctiam ß bngißjn? m cœlo ßratcy (• nbsp;nbsp;nbsp;c
bi d^udicare ßgnißc.rt potiuf cum tudicb difcernerejl-
ßigt;e ad profanam mcnfam acccdcrcnt. l» cadcm ßgniß*
cationc hoc uerbum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßatimibidemufurpatur ]
Mm !mquit:IUcnm ß nos ipfos dijudiCiÿ-emtiSinot) punf^
Q » ïrc multb reäius hunc locum Caluimis O' Theod-
iorciitsexponunt, quorum ucrba adßcribam. Caluima
eium !ta habet ■: Priusfcclcris atrocitatem nonune deß-^Hiuif.quumdixUrccis fore corporis o flt;itiguinis Oo» tn'm,qui mdignè eder ent-.nunc pccnlt;e denurlciatione ter ret.Niultt enim 'unt^qui non mouentur ipfopeccato,ni* ft Dei ludicio perculß fuerint : hoc ergo facit cum pro* mtneiat cibum hun: alioqui falutarem futurum exith,ct Pi uenenura conuerfum iri iridignè m.inducan‘. ibus : B.a* tioncmadiit,qfM non dißernunt corpus Domini : nein» petaa ■mii fa ru 4 profano,pcrmde eji aeß üK er et lUotlS fnantbus a: trcilant ßacrtim corpus Chriß r.isKo iierKide ac ft testn':r.U foret,non cogitant qu-^ntumßtausprecium. ï:).tbunt igitur pee.iac tant.e iri .■'finationis Memoria au* icai tenearit Icftiores, quod twper docui^o^rri lUis cor* ■
puf, 1
-ocr page 107-puf,licet ciuipjrticipJtioticliM eot'mdi^dtpriiùi.
Por ró Theodoretui hoe modo, ^äeram iÜam ont»-ni ex p.irteßnÜJm no^em in memorûm reuocauit, tn. 51« er typico Pifcbiitifinem impofuit, er uerum typi archetypum oftendit, er ftlutarn Siteriimetttiporttti lt;(» peruit : Pt non folum undccim Apoflolis^fed etum (Ho» ti) ludit proditori preciojiim corpiucrftti^Mnemim-^ perti^. Docet autem ijuod tütut nväis bonis fernper frui poßmuf.Pt moxt lUud dutem^prit reut corporis etfan» ^uittK,boc ßgnißcdt, guod,gucmadmodit tradtdit ipfun iudds, ipß dutem infultarunt cr eum probris çr conui» ttjs affecerunt ïudasjtd eum ignommid er dedecore aß» ficiunt, qui fdnätßimum euis corptu immundis msni» bus dccipiunt, er tn poUutum er mcefium os immù» tunt. Poßqudm eos ùd terr uit tu qu«e pur eâ «tdmo» net erc.
Qt^treeuidenti teßunomo D. Prftt/ißctusdUdeius hic jpdrfd Sophtfindtd omtttdm, tüudunum breuiterdt» t'mgens, quad hic iterum redeut dd locum Icdt.ô.çr dt» cdt fe inde probdre poße, Spirit um uiuificunt dut uiuiß» (ittonem d corpore Cbrißi fepdrdri non poße, dd quod dntcd fdtis reßonfitm eâ^tbi Dominum dgeredeßiritu» th dut fiiet mdnducdtione,cui uiutßcdtionem dthuniUnt eßehbenter cottßtemur.
Obqcit nos dtßcrimcn mdignorum 'induxiße,cum no» tißmum ßt, id prim-em Caluinum propofuiße, cut om* ttesnoßriiH ho(, prectcT unum quendant, recldutd^ runt^
dktteta
-ocr page 108-At (exif O' iU'.td Sophtfimt^non poIfc indignes conmtt fticare de corpore Gonnw, q'Mndoquiden: od ufum Sd -erttmentinon attendunt. Qui/i Kcróex loininumfide et dttentioncipfii Sucr^mentoratn fubftantü dependeat.
Pofiremb loco inciptt difiTcrere de pjtrum icftimonijSi ib lUo fiio itduerfdrio ciMisj-n qua parte it a vicipit.
C^eieraquicfequuntur argumenta .i Patrum aiitborio täte petita funt.de qua breuitcr ahqiiid diecdum eH. Ac primum quidè fatentuTjO'c. Pdtres mfiniti: locis pancm Sicramenti carnem ipfam ChrtftiVE R A M appeUare., Idccq^ ait infiinuf nosedo({oselfcbunccibumperpre=’ cationis uerbum^quod a Chriflo prolatum eH, benediélu iïïiui left Chriflijquiboino fitólas edl, carnem o fanguts nem faâum effè. Eodem pertinent Ambrofac propemo dum reliquorum omnium uerba, abaduerfarto ad banc tattfam produda.Sed quafo te bone le{ior,antmaduerte' propiut,an bac patrum dióla uUo omntno modo ad cons fubfiantiationis doilnnam pofimt pertinere? Ego fané fi uerba fine tropo Sacramentali mtelliganiur, nihil ex ijs poßm coüigcre,ntfi uel panem m Sacramento in corpos ris fubfianttam conuerti,ue!fi nulla fiat cenuerfio ipfunt panem e/feuerum Cbrtüi corpus, tiorumutrunc^perne gant aduerfarij, adhuc tarnen clamant patrum uerba ifefefacere.
jtios uer’o non ttegamtfs panem ejfe uerum corpus Cljrifii,quinpotius Chrifiohocdiccnti omnibus modis affentimur : Sed intelltgmus banc fententiam non fecun* dum Scott idcnticam Çuti uocant) pr£dKationcm, quafi pants
-ocr page 109-pMÎslÜcfurMuidctitiiJleßt cerpui Clrißi, ßuntlil prorfus alud fit quM corpiu Cl;rifii:Sed dc Si(crtii:ien» taliuincne.
Obfirui aufem quod O' confitelUTt piitres in infinit tis locis pinent Sdcr^mentiappiUarccorpui ipfutnuc* t rum Chrifti : o tarnen pernegat eas nobifcuin fcntirr, gut hoc ipfum Holumui.Caufam alfrrt,quia ipfc nonpofi^ fit alfl^er iKtfÜigcre uerba Cam fine tropo accepta,lt;jui de transfubjiantiatione,0'C-'ßeüa confirmatio.
Additctiammoxkiec: producunt multa tefiimoniit
I tum ex Cynllo,tugt;n ex Hilario,(luibusdeclaretur,hoc Silt; I cramento nos reuera coininunicare, non modo chanta» tiffed etiam cat ni Chrifti, Qÿod nefirum nemo uttquam ncnauit. At uel unum al^:^UDd,lt;luo oflendat ipfum panent cum corpore realiter coniungi, non poffunt producerez xum tarnen in hoc uno emnu uerfetur nofira diffcnfio.
initio dixerat omnem difi'enfionem ejfe, an iierba fa» cr£ Cjen£fine tropo ucluero figurâtè accipicnda fint.
I Inucrtit ergo hicfcopum ipfum totius controuerpie.
I Cateriim mox contra confitetur patres paßun tefia» ri.SacrainintumJtocconfiarereterrenao calefti. Si hifcc duabiK rebus confiât hoc Sacramcntum,nempc pa» ne o cor pore,an non crit inter ea coniuKdio?Sed dicet forte non efiè realem coniundionem, fed folum per for» tem iniagmationem,ut e^l in corum confefiione : Scilicet igitur ent tails coniundio , ficut eü relidi demi an» null aut pidura ffonfi in india ncgociantis cum ipfo f^anfoj utipfemctfuperiM fuamifiatn imagmationen
Dr
-ocr page 110-ileS^CTtdlleftîoftfifcrjfè (^Imprudent-er decUrauit^ ^utim ^crtmcntiprofamtionem non uno loco Caluniuf infeHatur.
iren^ clarèaffirmit iHam ipfum cibuni iut tucbi» ri/liJnt, qui corpore i commumc^ntibia percipiatur^ tonß^re re terrene ac cxleßi, nempep.ine uc corpore Domnfi'. A» «o« oportet lü t infer fefe unit a effe,qu£ a* deoumm remeffiaxHt,utfimulidc^ corpore feuexter» tto morefutmtntur^ V erkt eitu h£c funt.
Ex lib.Ircnæi 4.Cap34.
QUomodo autem conßibtt en eum panent, ut qno ^ntiæ aSteßnt,corpui ejfe Domïni fui,(y cahcem fan» ^umis etut,ß nonipfumfabricatoriitnundi ßlium dicöt, id fft, uerbum eiw, per quod lignum frudißcut, deflu» unt ßmtet ^^ydat primum quidem fenum, poR demde /ßicä,dcuideplenum friticiim mßiica, Q^omodoautcin rurfmdtcitcurnemincorruptionemdeucnire, cr non percipere uitam, qu£ 4 corpore Dommi cr fangutnea» liturl^rgb uut fentenfiam mutent aut abßineani o/feren do,que prediÂa funt. Noßra autem confonan i eß fen» tentia EuchMrißie,lt;y Eucbarißia rurfui confirmât fen» tentiam noßr^m. o/f.rimm enim ei que funt «w, con» 'gruentercommunicationemcr unitatem predicantes, cornu (y Sptritut. Qjiemadinodum enim qui eü à ter» ra pana percipiens uocationem Dei,iam non communis pints ed,fed Eucltorijin, ex duabus rebus conßans,ter» rena lt;y cacleßt : Sic cr corpora noßrapercipientia Eu» charißiamßam non funt corrupti^a/^enir^ftirrcHio»
-ocr page 111-ïJtm Hè. f Sic aùtem fecundum è^c uUclicef, nec »unui fiiiguine fuo redemù nos, »eq^c^ilix Eucharifiùs ^ommuniatio jsn^uinu eim, net^panii ^ucm fratigimut communicatio corporis ans câ.
Elt; Jwox : Euin ctdicemgui cü creatura [iium cor put tonßrmMit, ex ç»o noflr4 auget corpora. Quandocï^ go cr wtx^ui calix zr fr^iliiS pMS perciptt ucrèion
Euch-trißii fanguittis iy corporis Chriftij ex èusaugefur c conßftit carms noftrxfuhflîtitir. quoino do carnrrn nrgmt capace^'i c^e donjtioms Del, qtii eil uits^lerm ,Qy E ßinguine ey corpore Chrißinutrh tur, cz mcmamp;ram dus, quemudmodum CZ Apoßolits ait isea.qut rslad Epleßos Epißola, Qtioniam inemira fumus corporis eiut/e carne ctus,^ de oßibtis eau : no» de fbirititai'i dique qy muißhili Ivmine dicens heee : Spi» t-.tus cnrm nco^ ..jßi nec^ carnes habe!: Sed de ca dißgt;ofu tione ,e!:£ csJ j'ecitndian èoiu 'wcm, qui ex arnipuscy HcruM lt;y cßibus ecnßflii, qua de caliee, qui eü 'anguis eius,nutrithr,çy de p.iije,qua eü :orpiu,'iiigetur.liailö tius Irfttlt;fKlt;.
Idem ctiam tnidii aüj patres dtßertißime teßantur, quod necifie »ec dij .sduerftrij negare poßimt,
BfXrf qutdem 01 fuis Dialoges difertc tcüatur pa» tres afßrmare, ettammi^ationcn'.ßeri penis at corpus^ »empe non ut deßnat fitnui eße pains. Martyr utri ♦B fuo iUo magno uoiumme ntidtas praceptiones at tieiufi Str at agemat a excogitet t quibusßntpatrumdai ät 4 noßriiuera^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipforum peruertendt
--
-ocr page 112-'ft pcrtralrnda. Q«uolentes nolentes co^untur con ßteri patres nobifeum fentire (j lo^ui. Vide coüeâatiat ielli'mQniorutnpalrtiinVuefipbali erD, D, Marbachij, altorinntii. Hunc quafiant ueluti appendices ortiffo ijlo tiduerfirio, (uiplaifattsref^onfHincjJèconfido^adii* aam.
TRIPLEX DISTIN^
CTIO TEXTVS SACRO-fanftiTcftamenti fiiij Dei.
PRIAIA DISTINCTIO DE DVPLICI »2it»d«C(ifio»c externa CZ J^irituali.
D. îefus accepit panefn,freoit,dc^ dit difeipuh's fuis dice'As : Accipitc (Externamai!dilt;catio)Con^cdiLC , HOC EST CORPVS MEVM, quod pro uobis traditur, Hoc facitc (Spiritna’is manducatio fidci) in memoriam ßici.
obferiM ebrifiiane fi-ater lie ditplicem manducatio ttem,Exter nam qiudem tn tterbis,A CCIPITE,CO» M E D11E, hoc cH corpus imum : q-ta: unba non pofi pttit nifi de externa tnatidueatiene intclli^i : aatfi defi*
-ocr page 113-^ei ueî mterftit mlt;inJuc:ttioncinfclli^entla [uni, tum nut lum plané iui 4Ut mandatum de celebrancta Cana habe mui:lnternamucr'o'muerbK,liOC¥AClTE IN ME» MORIAM MEI, quorum [enfut eß, non ociofa cogttaa Hone deme cogitate, fed certa fideita met recordemi* tti, ut ßatuatti, quod ego ol;m ueflri caufa ßm incarna^ tui, cr cum me a paßtone cr beneßcijs ßm uefler, uos^ iuflificemcTuiuificem.
Nc ergo patiare [ubpr£textuß)iritualismanducaa Honif, iüam prioremac externam toHi, [edunaqu£^ fuo loco ac in uerbn,in quibus Chrißut earn collocautt,re Imquatur.
Prior manducatio eß eßentiaSacramcti : Poßerior eß fiuäui: Prior [eruit poßeriori, nosqideducit ad e» tim. Fit enim, teße ueritate, 'm eum finem,ut [einper If » [um cum fuis beneficijs memori fide accipiamus,noßruin quefaciamui.
SECVNDA DISTINCTIO DE SIGNO €?■ rf ßgnata, Chrißi nbsp;nbsp;Calumi.
D. lefus acccpic panem, fregit,deditdifcî pulis fuis dicens, Accipite, Comedite, HOC EST(Cal:ßgnum) CORPVS MEVM, quod pro uobis traditur, Hoc ( liailenus Chrißißgnu ) facite in memoriam mei.
Obferua quod Clnriüus ponat tiocê er rem SlGN VM inuerbis, HOC FACITE wjmfmorMwmfijo/îfwdfndo quod omnia lila prtecedeniia ßntmnemo[ynon, [eußa ^numemoriale Chrifiicua^ beneficioru. Quadenimnt
H alte»
-ocr page 114-aUerîui'fnemorhtn fit, Jioc ejl eiut fîgnum memorùlef quodcftpcrfcfenotißtmum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
Djcw f rgo Chriilus tot am iUum comcfiicnan O' po» i tionem, panif o corporti,lt;tc uini o ftttgums ,effe no» f htsftgnum memoriilc fut, ac ft diccret : Htc rfui corpo* i rts met ,ßt uobts ftgnittn tnemoriale mei. At tüi contra t uocem SIGNI, ponunt ante nomen corpui meunt, dicen lt;nbsp;tes lila uerba, Hoe e/ï corpus meum,idem ualcre ac, Hoc f eiïßgnum corporis met. ludtea ergo ChriflianeLcüor, » utrius interpratatiotiem, Chrisiinè an ipforutn, fcqui i malts.
TERTIA DISTINCTIO INTER ES«
fentiam o cjfeilus aut ßuäus hiatis Sa* cramcnti.
D, lefus accepit panem, fregit, dédît Di^'
fcipulis fuis «iicens : Accipite, Comedite*
ußqi eßentia, htne fi-uiliis Sacraincnti eü ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’’® ’
uobii traditur , Hoc facitc in nicmoriam
Obferua poßremb diligentißitne Clrißiane kflort
comprobant. Ham in illis uerbis, Acciptte et Comedtte, Hoc e/i corpus meum ,quod prouobis oc- effentia Sa* cramenti hums defcribitur. At in feqHcnttbuf,pro uobts tradttur, Hoc tn mrmoriam mei facile, o mortem Do* mint annunciate,dcfcribttur efficaciajeffêâifs acfruâut Sacramentihuwf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kafé
-ocr page 115-Kd'cr^öcorrumpunt hune [uirunttexlunt ftern» finHiteliumeittijilii Oft aduerfirij, dum/^urittiult'sIr't {tM, ufunt, utduatem ac iwius feufjùrùuukin munducittionem in uerbu gt;nbsp;/i.ea[nt'. , duc, Hx eji corp.’s mcKin,titclt;:c!iccr cent, -(li rormn m turalcm f. nfmu m, rudunt. cuni Pjii i '.i^dii b. i- jü’n liiiS ilt;,ru.;:cnti, pnpnè t.-.r.,::,n '.niii^nt b't'tticcrein ptrtanauii: .i; :,^,'c:'jb,stru,!::!:r, H -CfuCitc.nKca noriitmtici.rt ' ■» . .uitnt^it^'ixprcpricLucrci mu* tcri'-tip ■; el. . 'de tractcui)'.
VA VLVÎ SENTIAT, E-Xti««.»ïuigza’;m.!nduckrccorp:tiD^nura in fuouCcciia,
’• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ CO'quot;. lo. confer ::i; ifraclitus cum Chrifltaa
ms, äicitomticscuadem jfi)-itu^dc!n ctbuin ccKicdijfc^ fy qutdcii:cti.'.»dicit eos deChrislobi'oiffc. Rumtex^ tuin itlt;t Caluinus cy alij corum doitorcs fxpe exponent, ^uodPauluidicat, omnesidos cundcmlfirtiuah mci-bum ncbifcum comcdtjfe. lam constat plurimos ex ffraa elitfs et etiam Clnrijltams indignemauducare. Igitur de eodem Chrifto man.iucant ac bibunt digiii er indigni.
Sed ut maxime ipßmct uciint difedere abido fio tn -tcUedlu , tarnen argumentatto iüud infum concludet.. Summa enim eues ed : Sicut emnes Jfracli:£ dtgià ty indigni cundem fpmtualcm cibum e beruht, ty tun dem ßgt;iritualem poium externa modo fmpferunt, ncc tarnen ideo feruatifunt: dazyncs C.bi ij'liani digm ac Vidi^ni,dc eodoti Cbrißo infacra Cœna externa raticne
U 2 com«
-ocr page 116-tommumcamu aut mandttcanut, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut lene»
ficia eiuf non omnes percipimiK.
X. Quia cum A poftolui ueiit fi-ailionem aut part ici* pationem panif effe ipfampartiapattonem corports^ ut Demonßratione 34. appcndicts ipforum propres teilt* tnonifs copiofè demonjlrauijmantttfla ratiocmattone fe quiturhocmodo: Omnif accipicns fraüionem pants,ac* cipit communicattoncm feu participatwnè eorports Cb» rißt, quia tUa ßadio pants eH manducatio corporis. Sed indigni accipiunt frailionem aut partictpationem panis,-Jgttur CT Corpus Chrißi. f radio panis ftpe fimpliciter manducationem dénotât, tcßc et tarn Beza.
Mantfcßum eß, quad Paulus Icquatur de externa communione corports ac fangumis Dom'mi,quia earn co* fert cum externa communione idolothyterum : Item cü externo efu ac potu miraculoß diuimtw.^ datipoius ac cibi ifraelitarum. Illa uero externa comunio cd non mi* nus mdignorum quam dignorum.
4. Paulus reprebendit banc communionem aut par* ticipattonem corporis Cbrtßi,ut noxiam fumentibiis : at dignorum communio rcprehendi aut noxta ejfe minime poted. Igitur etiam’mdigni iflareprehenßbili noxiaé^ communione communicant.
. Paulus dicit nos tdeo effe unum corpus,quia omnes de uno corpore participamus. Certum uerb eß, fentiic^ idem eiiam Calumus, quod non puri pants, fed propriè corporis Cbridt participatto nosfaciat membra eius, Hes^ m unum corpus redtgat, igitur etiam mdigni de H*
-ocr page 117-to pine,qui eH corpus Chritii, pirticipant, fiuni^ eiut ntcnt'jn, fed non uiui, ut pulmites uitts non frugtferit
«f pl fees putres in figeni Dommifuni.
Oji’-t Pttului ob hoc ipfum Cormthtos ut indignas obiurgit, O' diat: Panis quemfrangmus, nonne eft c5m tnitnicatfa corporis Chrijli ? quia Hit per fimmam negli» gentiam facram Ccenam adeuntes, no cxpendebantquid fumèrent, putabantc^fe tantum purumpanem accipea fc. Qÿire Hie contra obiurganseosdicif.îüipams fta Hio non eft folius pants, ut uos fomniatis, fed etiam cor pons Chriftt participatio, quaft diceret : An nefeitts net non cogitatis,fraaionem aut participationem iftius pa» nis, ejfe ipfiusmet corporis Cbrifti communicattonent feu participationem {
7. Qbijeiunt tfti nuüam minducationem corporis Camp;« risii indignes contingere, qutadicat Paulus : Nonpote^^ fits C7C. At uerö h'.nc potius fequttur mdignorum i'âcatio. Non enimagit ibi PaulusdenonpoffefaâLfei de non pofte iuris : Non e nim ftmpliciter negat cor uns failum,ut prorfus impoßibile, fed dccufat,itt luri ac uo* luntati D« repMgn^nj, Contingit ergo etiam mdignis U la communicatio.
8. Paulus fumpftt ifta/ta uerba cr fenfum, Panis que frangtmus cH communxatio aut participatio corporit Chrifti, non ex fuocerebro, fed ex ipfismet uerbts fa» era Cacn£. Naneilla prima uerba fen fubieâum, panis quern frangtmus, exprimant ilia uerba, Accepit panent çr fregit as ^dit dicens. Porro ilia fequentia, Pft com»
G J munio
I
-ocr page 118-tnutiio änt participatio corporis Clrifti, cxprimunt it» h Chrisîi uerba, Acdpite Cr Comciitte, Hoc efl corpus tfieum. At ccrtum ch ülis uerbis Chrihi, Accipite cr Comcdite, flgniflc^ri externum eC'^m, etam tndignis cominanem. ignnr ctùm ribs Fmi, Eil ccmgt;«««ic4« tio corporis CiiriSli, etian indrgnis ctrnmutm mandu» catioiiataur.
9. Tauius I. Cor. n, Cb hoc ipfumuerba Cbrihtde ptne dao dulitj Hoc csl coepu rrteum, re'cnflt, ut moa mat CortKibic-s t'ad-gnè m . m. rè jaerdm Coenam fa* incmcs, utfltint ae ccgrtent fl nor, tangt;um flmphcipaa rc abut I, fed pottits ipfl corp'^rc Tbornmi^ ejtua, tefte ip formt Ccrii^o, äe pants non fît fîiirpkxacpurus pants fld cci.M ucrnrii corrn: Clrifli, st: eos abflerreat, ne perrb rndrgiii cot pus ijoituos fl;;t art. C^ÿ^re cum Pau lus a euni fl'scrn Ue/Krn : ter ba reatet, in ifl''ndjt, eiurd ntin fl.iiiai!, c? cfitàtipreKtcft rcfeedfliiitcabutJin^irj^
a flirts itidignoruni cerports Cisrihi manducatioa tre;n,
10. v’.'-ré.c D. P.ihguicun^ ed~.ritpuiieifi nunc, aiit bibcrit poculum Oatmaiindigné, raus errt corporis V flngumis Ftornmi • Hie.: irauam uei ba ex pr^esedeua ttbus netnpeex uerbiS inflitut:cnisiliata,iKanifefte hanc ibi pffl Paaliargumenfationem siidicant, P^nis cfl corpus 'd!}rt(li,tefl.inlibus id eius propers uerbis, modó ci-tatis: itaép mdtgnè fumens aut abuten; ulo pane, abutt-tur tpfo corpore Chrihi. Hfc argumentatie) ,ft ilkc nou proponitur, nonuidcolt;itneKdmcgt;lcpoflit,
ü»
-ocr page 119-11. r» mox fetjuentièiis dicù, ideb tUos abutentet ficrit Cau fibtmec exitium mxnductire ,lt;jtactnond(}i(dt:ent corputDoitimi. dtijdhicaltitdpotc/ieffcnond^udicj» re car put Dont'ni, cjuüm non difccrnere banc panent ac Canam, gui cft corpm Dofnnu, ab alij» communibui panibuf aut Ccc/us, Sed permde cô iUotif ( ut aiunt) manibuf ad jumenditm ibi cor put Dommi irruere, ac ß ad atium guemuii cibum aut purum panem accurre= fent, ßcut modo ex ipßufCaiuini cxpoßtione oilcnu ah.
12. D. expreße dicitj aguam zj fanguittetn teßarihtc in terris de Chrifio: guomodoautem teßa» tiir, nempe agua baptizando aut pcrßndendo cor put ttoßrum teßaturde Chriüo, O' ßnguis dumbibitur. Sunt ueró hgt;ec teäimonia non mmut mdignit guim dia gnis communia. Segtutur igitur ettam indignas perd» pcreipfos teßesChrtfli, nempe non tantum aguamnt Kiptißno, fed etiam fangumem m facra Ccena, jj. Fcctirra unà cum fuis proprijs ßgiÜis autpignori» but, non mi»m itidignts gu.îm dignis conmuntcaiitur, feu cum this ea Deus mit. At hec faedus in fanguine Chrißi, teß: ipfomci Dommo, o po^ us lüius fangiunis ^ßmemoriale tliius fccderis. Igiturßcut ctm fan guis ueteris feederts eß realiter comntunicatttsdigttts et HiJigH’f, tum in ucteri facra Ccen lt;, tum cliatn in jadere Hxo. 2^^.. vbietiant cadeiniierba fivd-ralia funt, qua in facra Ccena : ita u- nuncfanguis jeederalii nen numis in digmt guàiti dignis conuuunicatur.
H 4. S4cr.f«
-ocr page 120-»4« Sdcftimenid omnid ijuodd effcntidm, fnnf commit tud dignis cr mdignis, Sciî ijuodd cjfcâum dut fi-uäumt utüitatemuc, tantum dignu funt propria. No» potcfl ue ro ncgart, uerba A ccipite (y Comcdite, Hoc c/i cor put meum, propriè ad eljentiam facramenti Cccntc pertine» re, guod ty BcX4 ac Calumus concédant. Kam cffeilm aut fruSlus m Hits fequentibus, pro uobis traditur, CT Hoc pctfc m meinoriam met, ac Mortem Dommi
annunciate, contmeiur. Quareiüa manda» caito etiam itidignis eß communts.
Quod exucrafententi'ade præfèn* tia corporis Chrifti in cœna non fequa-turpanem ßcrum adorandum aut offerendum elfe.
PApiftx amp;nbsp;Caluiniani uehementifsimè con tendant, quandoquidcm panem in Ccena effe corpus Chrißi fateamur, fequi neccßario, quodiüc ipfe panii adorandus, meludendus cr etreumgeflandus fît.
Reffîondeo. Ken aalet hdc Regula in iHis loquutioni lgt;us,(iuibus propriè duarum diuerfarum rerum unio no» tatur, uidelicet, ut quod alten lUorum fît proprium, id mox utric^ propriè conueniat. vt exempli gratia reélè de Chriüo dictmus, Hie homo eß Deus : (y rurfut, Hoo uerbuinefîcaro. Kontamenidcirco propriè uelmorta litof uerbo com^nit, ucl t^nortiditus amp;nbsp;mfinitaf huma nitaa
-ocr page 121-nîtatij ^uie funt altefiuf tantum nature propria.
Kcàè igUur dicmua, duM quidem ndurof unitoi ef» fc m ChnRo, non autem confitfas, fed dißirila(,lt;}uemad modumcr earum proprtetates dtflindie funt. Sic mor* tahtM quidè bumanitati tantum mmortalitac uero tan turn diuinitati conuenit : Krr«(«jpropter lUam fum* mamconfociationemuel iMuriCuelproprtetates earn (ommifcentur.
Sicetiamni unitionc Spiritus S, cumcreata colum* ba^uentOjflammao'JtalituChriüi^ioh. i. 20. Aä.2^ cr • «Ö fuerunt idcirco ilia crcatura adorandae, quod omnipotcnsrieus fe cum tills unirccy nobis hoc modo patefacere uoluerit: At nemo negauerit reâè diei,Hic Columba, hac flamma, aut hie uentus, C}' hie halitused ß’trituf f. Q3olt;i uer'o dico de non adcranda creatura ffiritut f adiunHa, hoc eo notabiliin eß, quod magis de betur aideratio ffnriiui f. quàm corpori Chrißi,ut tan* to mmus fequatur adiunäum panem adorandnm uUa modo eße.
Vt igitur reâè dtcimits : Hlt;rc columba eß ßiiritus f. Et uicißmreäe dicitur : Spiritus fanâus eß hac co* bmba. Sic licet etiamdtcere: Hic plt;lt;«w eß corpus Chri* ßi. Et quemadmodum ißa columba tdcirco adorandn non eß, quodß^iritus f. uel IN, uel SVH, uel CVM ilU columba prafens adeâ : Sic nec panis lüe propterea adoraridebet, quodcorpusChrtâilN, uelSVBf uel CVKälopaneadßt.
litc ratiofirmaefierfatis perfficua tconßanter^
H f rm*
-ocr page 122-tu'ncit,pinem ilhm facrw« ttelt;fu4lt;jMtn ädorjndut» cf* fc, Et inatitinfe facerc aducrfurios, (juod nos eu de cm* l-i adeà odiofe culumnicnturzyexagitent.
Deinde nnum tfjé Deunty cr iliuin foiumttdordnduns
O' prj:ter iUum neminem, confitcmur, Sed neque CtmîlM lifjiMm ficruin illum puni ipfiminet Dcum ap ÿcUuifit, n( nos tta de cœna Donwii fcniinms. tcon i^i tur ctdorandus efiiUe punis, tshtmaduerfiiriorumfoplii ßic£ concomitantiie ntbili factendic funt.
Prater eu nojlru non cfl,lt;jMcquumprteferlim m illis fumnis CO difficitimis Keligionis ncgotijs inflituere, mfi ^liod perffiicuè ac difertc nobis d Dro mandutu accept* jRîw: if «lt;Tû bac Ciiena nihil ahud fieri iußit, cjuàm ut faerupané accipcrcmus et comederemus. NÖ iiifiit offer re punêynö idorare,n5 circûgefiure, no ettâ includere. Qÿod fi igitur in aliu ufum punè fitcru,(iuam eu,^ut eâ fccudü Chrifli màdii u,trisferPtiifs,pcccamus cotra nifii tuUonèdiuinignuifinnèytt in idolatriâ tmpmgmus.
Aceedit hitc,(fUod ntanififiïi cfl, diuina fucramentn nonpffe naturales quafda-n res, qua fempcr durent co permuncant cted m. amp;:d tota eorutneffcntlào' dignita tcinexmfiit'Mene acmrbo Dc^, cr ex uoluntute tantn authorts dependere. ytenim fi quts liuptifini facrameit to abuti uellei ad fiiperfiittafam quandam corporis fia* nutionem, aut canuerterc :n fàcrifii,tum uel funèbre fia* trum, aut in e tntpanurum e? iapidum conficcrationem, tllc profcelo nuHo modo Euptifinuni cclebraret, fiedpro* om!tfHigt;^ra.2dcfdcril£gium commit* quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ç quot;nbsp;’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teret
-ocr page 123-ter et'. Sic citti Sdcr-tntenfunt Cœn£, non ccemmMt mjfi ducationem (juandà fffc permit ta ,fed eam m facrifietti etr idoluin, c^uod circumgcftandum, mcludenduin^cr a* dorandam ftt, conuertit, n profeüo twn Sacramentum, fed horribtL m idolatrtatn effiâttt oportet,
Corpui Chri^iigitur ai Cceita itoncfl ^uidda^femper permanens ibt (y durant, jeu raterdtier irfitum, infer tum,aiit ji!ltgatiim,ciKemadmodu reliquat creetura, qujt Deut mtio femel tales condidit, datit eit certts ac per^ manentwiajormii fubjlar.tia’àbt;'/. noneß etiatîtei.ifno di, ut uatum lUud fuit, quod ex aqua feccrai Chiitiut ( N4gt;?i dî;,4 ctLm in p ßimm dnrareer permanrre idem potiofât p no, epctum fuqjet ) fed corpus lUud tantum a.a/1 mlc^iaima tycutnatjlitutioKe conuenh ente relehr.t: i^ne, turn cum faerofancia Catnant Chrisli comedtrtfeso 'daenies celcjramiu. Adcü,Kquain, C pra-iintetttnC'-’-. corpus iPad pro arbitriocr uo* li. ttiate eiii^ ■_ . nd .tuit Sacrainentuin, quandocunq; itii quoct'tta- modo i:tf;.m c/h Non a«fcm quofies ftultis mor. libitum eß, eiyprout lUi cum eo ludere cr ne ^oaari ue'unt e.c folent.
Sic Circuit cißo, p.'ift]a,(;r facrifjcia Leuitica,Sacré ment a cuidëfuerunt, non aulcdiutiuf quàm Deo placua It. Hcq;cnsm ludieoru noßra £tate,Turcaru,Scytbaru, Cr aliorU Macbometißaru circucifio.Sacramentu dice* du eß, fed tetra plane zy abomnaiilts idolatria. Hinc patet jopbißicä ißa cocluficnê,qua utriua^ partis aduer
^°ftrafct!tctia infcp^e coiMHr,tudlo(fmomenti
-ocr page 124-efjè, nee, quia in Ccem uerum corpus ChrtSii ddcffè ajjea rimus, idcirco lUud ibidem adorari, circumge/ttiri, in» cludi, O' offerri oportere.
Confiait ergo ueritdi chriili, dmotif fopbi[mdtum ttebulis, qudt iüi ilii ojfundere conantur.
EXCERPT A CONCIO N]S ISEBRANDI IN DIE STE hdbitic, de inefficdciidte Sdcrdmento» rum, Auditd cr confcriptd 4 M, Icwc/jimo Hdrtmdnno , pdßore in Comitatu - ' Uidnsfeldenfi : und cum oppofi» ta refutdtione Cal» uini.
Propofitio Concionis.
De quatuor Locis hoc tempore agemus^ ijuos ut potertmui breuißtme expediemuf, Si^ut , nbsp;nbsp;dem muiii funt, qui facram Dommi menfatn aca
(edent.
t. Prmto firmis drgumeniii oflendemiu, quod gratia remißiopeccdtorumtyiußitia non fintaütgdtaddSda (ramenta, nec ab qs pendeant,
3, Sec«»4o quod in ufu Sacramentorum nulla confota tiofitpropofita, utdduerfar'qnoßri fingunt cr laäi» t ant, cum ea folummodo in uerbo ante Sacramentorum aiUiibitioncin exphcetur amp;nbsp;(xhibeatup, Scd quod sa» ;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ramena
-ocr page 125-tr^mentd tantum pnt externa pgHU, promißionem ’m uerbo exhibit am ccrtificantiacr ßdem ccnfirmantia.
3. Tertio, qu£ ßt uera fumptionis ratio.
4. Qjiirtb, quteßt uera prlt;eparatio ut digne ad ta»
bulam Dotnmi accedere pcßimiu.
, DE PRIMO.
Aduerfarijtemerèaffcrunt, dileâifi-af res grif tiam, remißtonem peccatorum, iufliiiam Gr uitam ater' nam pendereiSacramentis,^:^ ßmulcum iÜK exhiberi. tiequaquam id ßc habet, nos falfam eße hanc ajjertionê, argumcntis ex fcrtptura dibits extruüis irreßagabili» ter oflettdcmiM,qua diligeuter obfcruabitis. 4 Row. 4. lt;/Ki7PdK/iM,Afird?)lt;imKWantecircumci» ßonem acceptant futffê lußum, id eß,habere gratiam,re mißionempeccatorum,donationemßiiritusf. erhare^ dttatem uita aterna, ut dicitur : Credidit Abraka Deo, i CZ imputatum eß et ad iußitiam,poßea tandemaccepif» fecircumcißonem ,qu£ßtßgtllum,utDlt; Paulusnomi^ nat,feu ßgnaculü iußitia fidei,quam acceperat 'm pr£*i putio. Hjc clarè CT perßicueauditis dileäi ß-atres,quoet Abraham credens prcmißloni in uerbo fibl oblato, acce pent gratiam, remißtonem peccatorum, iußitiam t^c, Gr aliquanto poß circumciftonem : non ut ea, qu£ per uerbum Grfidem acceperat, per tüam acciperet, fed ut eßet ßgnaculum ißius promißionif, gt bonorum ante» acceptorum.
Quare ißa bona non funt aHigata Sacrament is, qute tantum funt ftgiHa confirmantia, fed m uerbo ante ufunt ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;Sacrit
-ocr page 126-üforui» ëxiibenfar' lfn,ic:nio uct-^iofunti lt;nbsp;l'ÂXtxlinguæfuiuolubiiùatem) utGromnufcgu‘:nM exjggerxuit, ut omma tn auret er pcélora Judiloruitt îxmîo pfoßittdiut demergeret.
L«c. II. QÿiMfô mxgK p tlcr uellsr catlefta dibit fjiintumf. petentib:» tiicùerüaidmiit domticncfbiri (uif.o- ciuf donoTtij ncn paniere d Sicramciitn, fed il tigitttc]J'sucrbo(9'pi'.eciticn’bui. Qiumprmttinigia tur credent et pctiwt», ditur j]gt;iritits f. non po/leu tin* dem !« ufu Sicramentet um
‘ ïn Efiitt dicttur, Pnui^ui clatnabunt cxiudiï. lllu* flre eil Jnx tejii'HK:iii(,cjuod Sonitmu dicit, (e cxiuditu ru »it, rjuts cianet. pecafores «lt;•gt;■0 non cxiu* dtuntur,fedilli(}tii credent lnaerbunt,(!ucdpromittit gritti, remißtonein pecatorH crc, quot;Zrgo filjb alferiiur 9» Sicramentis tandem iHidari, cumintierbozj-pro* tnißioKtbus ßde appratbenjis accipiantur.
Mitt. iS.dtatChriflui: Sidnooonfcnfer'mtdeomni rc quamcuncii petierint, fietcis d pitre meo, qui in cce* ft! eH. Manife/lum cr hoc tcßimonium eß,gratiim,re* fnißionempeccatorum crc. dariin uerbo, non Dendere iSicranentis. O^ere falfo aduerfarij docent, qui iliit homaUigant Sacramenti!.
InorattoneDoniinica pettmui. Kemitte nobif trecca* ti noßra. Stathn cutn ilia petuionefimuifit rcmtß, pecm €it: Quare falfoaduerfarndocent, qui ißabona aÜi* ^anc Sacramentis. Sic in TSaptifno remißtopeccatorum fit per uerbum non per aquam.
’ ~ ” ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbrumi
-ocr page 127-Sit fd) euÆgt; / vmS bee fetSm Cl?rifît 3^c(il iviïlcrt / ibae ir cueb bic njigt; berfaeber «ne biefer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U|ï vlt;r^
fâbrcrt/ lt;»lofoUai ©oteeôgnabc / verge* biiog ber Stinben/^ctliger (?5et|ï/vnb b.;3 ewige Icbert/ an bieSccr^inieitt gebunbcît fein/fo fie boeb tnt wort alkin gegeben/ X'iî mit bem (Stauben angenomen werben f îDic ©acrameitt «ber feinb nurfiegel vnb cuffcrUd)C5cî4)c bcrtrbt.’ig-'bicbaö woie fcibt*
Hoc rfl, 03/rc obf^croc}- cbt'llor uosfrrp.if-^ fionent tc/u Ch ißi, ne nos ^b adnt rfarijs tgt;er h »rit 4o» 'ürin^nn ßJuci patianm, oui di:unt gratia:» Dr/, tfi mtßionem pccCAtorum, Sptritum finèum^v uitam^-tvrntmSMainen:K aihgatdeffe, cumtdmtn infolover bo dißrtbuantur cr fuie accipidnfur Sdcramcnid, out funt folummoda ßgiÜ-4 cz exteriu figna edrum rerumt ^UM !» uesbo acapmits.
SicHfè. II. dicitur. QKodDrusrejfexerit Abelcnit Cr fidem tUius, cr ideôfxcrißanin eiuf dicep:arii. £ft graftdm ejfe attigatanuerbo, guod fide apf)rehet:diturt non Sdcramentis feu externis figw. Hoc exemplum A» be lts er dliorum Pjtrum,lt;^uoru fit tbidem n:cntio,b ngi declitmtdtione endsratat ,mult^ dicens deufu faertfia aorum Pdtrnm. Tandem condufil-^^ geben Viitgt; bringe» nwn bic ©«crcme’^t »i«bt»erjamp;
bu»»F
-ocr page 128-buttge ber SSnben / wcîdje nKetrt f(î i’ii« wore/ vnb im (eiben »n (ïerben (£bgt;^ißi 3« fit!/ blt;i6 (tm CreuQ für »ne ge|iorben/eta Id ed. Ergo non affèrunt Sacrament a remißionem peca catorum, qut eß in folo ucrbo er paßione Chriüi.
DE SECVNDO,
Aui^mut nunc confutationem mendaciorum, qu^ nduerfar'^ ex uerbif Ccen£ extruunt, Dicunt aduer» far'^ in corporali manducattone , Im mündlichen ef* fen, nagnam confolationem proponi, h£c ß toüatur, nuUam utilitatem relmqui. Audtamm igitur, quam te* nuem crmißeram confolationem habeant in manduca* tionecorporali, Sed er mendacia audiamui
Interrogant aduerfarij, tVOrumb gebe(7u
Sderrtment ƒ Öarrtuffarttwdrtcn |îc / bas icb b4 bo(e Vergebung ber @dnben / (Se/ rec^tigbeit vnbiScligäeitf.
Cur accedis ad ccenam Domini ? Et reßgt;ondent ßct Vt accipiamibi remißionempeccatorum, luflitiamcf falutem.
H{C Zo»g4 confutatione opm fton eß, Anted oßena dimutgratiam, remißionem peccatorum er uitam £ter itam dari muerbo,ty alligata ejße tantupaßioni et me* rito Chrißt^er exhiberi uerbo fide accepta. Sacramenta uerb tantum effe fignacuU er externa figna erc. Hub laigiturconfolatioibiaccipitur. ^arumb (inb t9 Arme (eue mit frem erbjî«. Q«s«rre miferrmü ho» • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ minet
f
-ocr page 129-fearr fünf. uttJ cumconfuhtionc.lijcc mtdtis exptici Uita!ij:utrbn.
Etpiulbpofl.
öarunib fc^t licbc Srôber »«b Sd?B5e «540 fAr «nc« £rô0 |îe ^4bc* Sie b«tp feit e«0 @4cröincntKrcr/fïc fe^c« jîd) fSr / b40 pec0 md)c feilt / nw fetuxtermet me^r bettn pC/CTC./icc efi.Vtdetii tgitur Meili mChrifto^ ^Uilemconfoltaionem habeant,Vacant nosSacramenta tiof'.caueantneSUpotiui eo nomme appcÜandi ßnt» Hamquamagti errat ijuamtpß^.CJ^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
CONFVTATIO CALVIN!
CZ Bezi.
HiWe impiam doärinam non uno loco Caltümuäccu^ Irate confutat, cuiui aliquot loca adßrtbemui/uper £• phef. ßc fcribit’.Ciÿod Baptißno not ablui docet pau» luf,ideöefl, quad tBie nobis ablutionemnoftratn teßa* tur Deus, Cf-ßmul efficit quod figurat.üiß enim cemun da eßet rei ueritat aut exbibitio,qttod idem ed-.improa pria hac locutioeßet, Baptißnused lauacrum animi, interet cauenium e^, ne quod unius Del eil, uel adß» gnum uel ad mnijh-um transferatur,boc eil,Ht Mitiißer tenfeatur abtutionis iutben-.ut aqua putetur anime for* àes purgarezquod non niß Cbrijii fangumi conuenit.De tii(j;cauendum,ne uUa fiducienoßre pertto uel inele^ tuento uel m bomine bereat î qutndobicdemumuerue ,4C rrdiH Sacrantenti ufus eâ^eââ nos ad Cbrißum ma* 1 nuduiea A • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—
-ocr page 130-BK iucere, amp;nbsp;w îpfù fiflere. (^oj ttutcui ati()urm foi ^ptifmi elogto magK extenu-,ndo(ucL4nt,ne figno ntmi WW trikiMlur.fi uocetur anmt litu4crum perptramfit» aunt, t-um primum Apojlolut no docet fignü cffe cptoi tnundrt, fed afferit folium Del efje opiu. E il er gó Deuft ^uimundat, nee transfirri boe honoris ad pgnuntfiU fü^utpgno communicart. Verum figno Deunt taijttatit orgtino uti Hon eü abfurdum,non cfuia uirtus Del ittelua fa film figno : Sed (juia nobts eam pro imbeciUtfatis m» firn enptu tah adminicuk) di/iribuat r id guofdam male habet,(juta putantSpirùuifaniio auff. rri quad eüeiut proprium,cr quod iSt fcriptura prjitm uendtcat.Sed fat luntur:nam it a Deiu per ßgnum agit, ut Iota ftgnt i ^c4 cia nihilominus lt;t Sptrttu fuo pendeat Ita nihil plus ftgtio trihuitur , quam uc fit mfertut organum , ty quidein ifeipfoinutilef niß qudtrnisi aliunde uim fuam mulitn atur.
Exinftitutionibus.
Qtfamoh-em ßxum maneaf, no e/fe aliMSacrameit torum quam uerh Det partes.qun funt offerre nobis ae proponere Cbriflum,(y in eo cabflis graiin tbefaurosz nthil autem eonferunt aut profiint nififide accepta: non fecuiac tanum,uel oleum,uel alius liquor quamlibet lar* ge mfundat,effiuet tarnen ac peribit,nifi aper tout fis oa re’uas autem ipfumundicf^ perfufum. mane nihilommut SU uacuum manebit. Et paulo póA.
Tantum hic çuteritur proprtâne ey mtrinfeca (ut la ^iiuntiir)uirtute operetur^ùs, anextirnu fymbolit refignet
-ocr page 131-1 •
fuM uUes.tios uer0 contenditnui,^uectif;ê[i dH bibcAt ergéna, primrite etut cperatiotti nihil dccedcre^ ld c«m docetur de Stierem-ntK,C!r eomin dt^nittupr^» thrè cùntmcnlt;Litur er ufm eperte indicatiever
abundè priedicatur, er fnoduc 'm iii ntni-ibm cptnniM retmetw vUenrq} d'./rratur illis quiclt;^:;a‘n quad non tgt;» f ortet tHri^ turfum qiKd Ait conKcni! ddrakut'.ar.
Item Beza m Im fuinma dodgt;rn:ie de rr Sacramenta» tia, de efficacia Sacrainentorutn in hunc irodum [nibif.
Qÿcrfum et M quem ßfiem inftuuta funt Sacramen» tatKefpandco. Pretnum iit ce effi ictut Chnßum iplun pcßideamufvUnumfidli eumeo. Secm io, ut quo arèior TÜ ttcjlra cum tpl'o Chrifio coalitio.eo ma^ac mttgis ui iaJUC hrißi m nof deriuetur, eum rctiquts ipßtn donii,
£t paulbp'o/i: yndccfficMiiiîla Sacramentorumi Reßgt;onJeOj A Spiritut fanäi operatione infc)fidum,ttcn nutcmifignMmß quateimtexternisdlri cbteiÎK tnt cri» cresfenlitsmouentur. Hosuerómcttu Sptrift» fanCiut, tUii adntintcuif noflrte infirmtattf eaufa utcns, reddit ejßctutfvqua menfura lt;y quo libuit moment ogt;
idem lindem-Qneeil matcrij Sacranientcrumt Rea Jpondea externam materiam uoca mtn figna ipfa,td aqmm tti Riptijmo, panent cyutnum m Ccena und cumf^eremon’qsäChrißo inflitait},ß(utuerbuin tp^ fint teßatw.quit et tpfc res maxmtis ac prorßn diutnai fierèfignificantMernam matcrtain,ßite rem ipfatn Sa» eramenn fepè ïam diximiis à nobis diet, non tantSçutra fdd 4 ebrifio m nos deriuitur,f»i ipßm inprimi: Ch t»
- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I J
-ocr page 132-lt;JUO o^’Crfct ut uttu fiamtif ttntei^uà ex ipfa qtüè ijuâ hauritmm.Proponitur tiutcm nobu m ß^ipnfmo gui lié uerui ptngiips Doniitiiut l4uattü,guo ftngutrneablutit uc nut^is mfcrimur crccn/epelunur cum Ckrillo. Irt tlt;r»4 «(TÓ corpw o- fcnguis etMdetu nobu d^nuturt ty gulden difimä» fymbolK , ut ucrw nofter cibut Cf uerut fKtutln idtam tttetn^m.Eadnn cü igitur matertlt;t intcrttu uerbifimplicii o-Sucru!nentorum,Cbrtftut ipfe ludehcet cum ommbui jun betitficijt, ad guorum parti» (ipaticnemuocamur. Sed differentia tarnen efl aliguat fecundum plui er mi)}Ut,ut dici folet in fcbolis. Prmö, guonumguandóaduerbum ßmplex accedunt Sacra» tnenta ,neceffe eüuberioreme/fe dcclarationem ben^ uoluntatK Dct erga nos: er guo plura acpugls expreffa funt obieila, eo uebementtus mouent. Secundo guoniam guanun uerbum ßmplex omnibus uniuerfaliter propo» fît um tßnguds poflea fidekbui uirMe fidet applicetur: tarnen ljoc non ita e^l expreffum ut in Sacramentit, m Jyatbiii mdeheef Cbrifiui ß^Uatm off-rtur, unde fit,ut tnguii guodemmcfioin ipßus Cbrißtpoffeßionemper Sacramenta intrnUt^mur.
Cabenut fuper Ezecbielencap.io ßribstinbaic ueP ha:Teflaturhoc loco neut modo rite dtdaei Sabbatba ob* feruent/enfurcs tffeäum etut pratte, guam uoluit lüie reprebentjri.Dixnnusenm Sabbathum futffe Sacfamett tum regenerationif. Nunc ergopromtt^itefficacum Spi rttw [in ,mod'o ne ianuam ipfi claudant lua mptetate Qp fontemptu, tiittc Hidcmuf Sacramenta nunguam defluui'
Spiritnt
-ocr page 133-spirittu uirtute, niß cjuätrfiw bominet fe inilignas rrit dunt oblutitfibtgritu. PapiH^ecumde SitcramcniK lo» (]uuntur,äiiunt iMbere eßicMum.moiiö ne poMtnM o« btcetn peccdti morttilti-tüic nuSa fidel mentio.lAodo tgi tur ne qutfiiiiini fit fitr,Mt adulter,aut homicidi^dicunt Sacramenta habere fuumejfetlum : exempli gratta, S( ^Uf ettam,gui ne guttamquidem fidel habeat,fe mgcrat ad menfamChrifii,illetnquiunt,recipict nontantunt car put lt;y fangumem eiut, fed Jruäum mortis refurreäi onitup- tantum quia non pottit obicem pcccati mortaîUf bac eü nonpotefi conumci furtt aut homicid'^ : videmm quo demerfi fuerint ctecitatis, or hoc fuu iufium Del iua dicuim.Tcttendum igitur e^,mutttam effe rcbtionem m ter fidem Cf Sacramenta, idto^S-icramenta ejfi-^unt fuum nanet fit ex fidetnon quod tridtgnttM homnum ilkt quicquam derogit. ^acramenta enimfemper retirent fit am naturam:3aptifmus eil {anacrum regenerattoni^, e* tiamfi totus mttndtn efiet Hicredulus : Cicna Chrtfii eü communicatio corporis ce 'angmtus eiits, etiamfi ntilU effet fcuttiSafideiin mundo : Sednon pcrcipimuf grati* am quoi nobis offertur, çr quamuis rcs ffiritualcs fem» per maneant eadrm.nonconfequimur tameneffdiim, necfentM'lt pùd uileât,nifi caiteamus, ne noflramfide btat profanet, quod Dent confccrauit in falutem no* ftram.
Deniq^ i» Confeßtone omnium Heluetiorum lt;7 Gene Uenfium recentifitmè édita fie de Sacramentorum effica» (U legitw.vt Deus Sdcranentoritm itutbor eü^ita pe^
I } petui
-ocr page 134-pefuô optrifurm quot;Ecclcpä, tn rité fer Jguntur Sèi» crament it, adeöutßdtlescum d mmifirù Sacramrntd percipiuntydgnofcant operari Deum infuo tnßituto : i» deo^ Suer amenta permde ac ex ipßw Dei manu per a» p!unt,crc.
Et mox : Catterum prtecipuum i^d quad m omnihut Sacrami»;is proponttur à Deo,eÿ- attendttur à pijf om» nibuf omnium tenporum, (quod alif nuitcupant fubßan» tiam etmaterumSdcrdmentorum^Chrißu'Scfl feruatote t)i)flia îtla unica, «gntu item iUe Det maHatut ab origme tnundt, petra quoc^ iUa de qua omnes maioreî ttofiri bi» irrunt,per quem clcâi omnes circuaciduntur fine ma» ttibutper Spirttum fanüum, abluunturckà peccatisfui* amni^i, C7 aluntur urro corpore er fanguine Chrißi ad ViTAM teternam.Et quantumquidematitnet ad ü» Itid juodiü SacramenUt eü priccipuum(:trretipft,pa» riajant ulrii.f^ populi Sacramenta, Nam Chrtßutuni» cut mediator er firuator fidehum utrobie^ edl lüudpKt cipitum er ipfa res Sacramentorum. Etmox’. Alioqui e» »i« S;lt;cr.cmf non eßent,quie re figmficata duntaxot c.'lt;nßjrent,figna non e/Jent:fed ideo ufür pant Jigna re» rum nomma,quod rerum facrarum funt fymbola myßi • w, amp;■ ßgna er res fignificatie, inter fe facramentaltter coniungantur, coniungantur tnquam, uel uniantur per fignificationem myßieam, er uolunfatem uel confilium riua,qut Sacramenta inßituit. Non etiim aqna,pants er Stinum.funt fignauulgaria fed facra. Et quiinßituit a» quam Baptifmi,noit ea ucduntateconfilic^ inßituit, ut
-ocr page 135-fÜelef 4c{ult;i dunt4Xdt , perjundttnlur : lt;joi iußit 'd) Caiflt;t pttnem rdere, (y n .turn hibcre,non hoe ua luit,ut ßdeles.pitnem (y umumtuntumperapiint^fine ittyfterifi,/icuttlomijuiep4ncm ntinducant/edut rebut quo^ßgn’ftclt;Mi,ßgt;irituc.liter cownunnenttet uerèper ßdnn ibbuituur 4 pec(atK,ty Cbriflo partieipent.
Et mox : Vißbiliter hoe forii Sicntmcnco per nmi’* ßrum reprttfentatur, (y ueluti oculif coittemplandum exponitur, quad mtut m antmit muiftbiliter, per ipfutii Spirùumfenflu pr^sîatur. forn offertur à mmißro pt* nis ,tytudlunturuoeet DomitUiAceipite, Edite, Hoc fâ corpM meum, Acetpue (y diuidite utter uos, Bibtte ex hoc omgt;tes,Hic fâ fanguK meut. Ergo accipiunt fide* les quad datur 4 m^mfiro Donttni, (y edunt panent Do* miM, 4c bibunt de poculo Dommi : intm intérim operit Cbri/li per Spiritum fanélum, percipiunt etiam ctrnent iy fanguitiem DomM, (y pafeuntur hts in uttum^ter* Hant.Etenim caro ey fittiguu Chrtfii, uerut cibiu (y po* tut efl ad uititm Kternam:iy Chrillus ipfe,qudtetuu prt ttobu traditiH et faluatornofier ell,iUud prtecipuÙ Cet* ttit efljUec pjftimur quiequam tliudinlocu citufubJlimC
V cru n edifiamiu (.-inc adbuc unum nbsp;nbsp;nbsp;altcrum Clt;â
uiw tcfltmonium.
Calumui fuper prim.im Petri inquittBreuiter Mtent uim ufunt^ Baptifini definit Petnu^quum ad confcientt» aim reuocat,ty nommatim fiduciant requtnt,gu£fißlii * •it Dei eon^edluni,cr apud eiiu tribunal confiflat.tiam bu iterbu doeet ßaptifi^ praccipua fiti parte/fitritualent î 'JTf:
-ocr page 136-tlfc : (frweif pecciftorum rcmißionrm cy refcrmafionent tteterif hom’A’is infe compleiii Qt^omodoenmbotuCr pur a e]Jë cofcientia poterit^doncc correilmfumt uetut homo no/ier.GT i» lußitum Dei renoujtißmiuiZt quo -nodarejjtondebutiufcoriim Deo, ttifi^atuiU peccato» rum uertM fi-eti dc futfultii in funund Bapufmi ^eüunt indiCitre uoluit PeirM.
idem m Tit.^.Ccribit’.Soknf autcm Apo/loh lt;i S^rrrf« mentis ducere argumentum, ut rem iUicßgnatam pro» bent’qiaaprmcipiumtUud italeredebet interpios,De-utpnon inanibus nobifcum figuris ludere, fed virtute ftia intus prçftare, quod externe fi gno demonftrat.QîMrc Buptifmus côgruenter et ue rè lauacru regenerattonis diettur. Vtm et ufum Sucramê torumreüèis tenrbtt,quirem O' ßgnumitaconneäet, utßgnum nonfdàut mane aut inefficax'.nee^ tarnen eitH orandi aula, Spiritui ßanAa detrabat quod fuum eü, Tametß autem net^ abluuntur ïi-iptifmo imp'ij, neep re» nou4ntur,nibtlominut utm iß^m quod ad Deum^retinetz quiautcuntp Deigratiam reßgt;uant,tüif tarnen offertur. Porro bic fideles Paulus cöpeUat, m quibus quiafemper BaptifmuteH cffiax^meritô cum [m ueritateet efifieÜu coniungitur.
Uuius generis plané innumera teßimonia proferri poßent ex iilorum ßriptis,quibus liquidb euineeretur i» ■ßos nec tantum quidemproponere fane doârinae de Sa» eramentis,quantum ipforumpritcrptores Q,wd uehe» Wenter dolendum eß fieri in tMta Ecclefii,Seduenient
-ocr page 137-tertè pctn£,(fUAi Pjult» mnMfur 4lufentiliiu ficr^cM H4,':untnilt;fUit:Proiiterei dormiunt multi, non nuturaÿi thmiruf9,(e4 diuimtui H'fliéla morte.
Qÿ-id porró t)ier4tiocmatitr,remißionem(gt;ecciitoa rum intcihubuinM.lgitur « Sucramêto Ca:nlt;e non per^ cipimit. RtßtonJeo omnibm barif ac momentn ncu9 pcccitorwn renußione tndtgemut, luxtu (ontinuum pe^ titionem.Remtttejremute licbitt noßrtt:(y^ Q^i lußifi^ (4tus eildußißcetur udhuc.
Si( etiuni tSud Sophifnt4 ineptißimum eß : Per fident redpimus rem^ßionempecctitoruin amp;nbsp;iußtßcumur'.lgu tur non per SiMrlt;tment4.3unt enim di4£ diuerßeperfonlt;g i« ßulute noßra perlt;tgtnd4,lt;jU£ ßngula fuu hubent orgn tiu 4c ueluti m.inut,p!-r i^uje fulutem tßam perugunt. De Ui hübet fuum orgunonuut munum nempe, uerbum ac S4crlt;imentu,per quad nobif omnü bonu offèrt-.iuxtu U -lud : Euangeliumeil potenttu Del udfulutem omni ere» denti. Hammes contra habent fuuin orgtnen, quo omnn beneficia à Deo menduint et accipMt, nempe fidempa ƒ if j pre clt;ifMgt;jem.
Hr dult;e maniKfibimuicempefmde obuiantmltacfe crofanila diltone,ac manui diuitis eleeinofynam Itrgfa entis er pauperifaccipientis.
Errant igitur u'rii^ Papiß^ fimut cr ißi lÜi enim ar gutanturSacramentorummaxima eSlefficacia. Ergbe» tum non credentibut ex opere operato profunt.lßi cona tra fophißicantur. Magna efluis fidei in percipiendis ^i^Deibe^ficqs : igiti^tionper Sdaatucntanin,
-ocr page 138-lif rendßio pecc/itorum er grlt;tf û eottfirfur^
Dem coftuerM utrosq;,cr reprmi4t feduäores,pro fter glorùin nontimf fui. Amen.
Hoc ftitê dogmdte ifle prorfm fut partit primariutn trrorrm, de foU {^irituali manducatione m facra Cané palpabifiter euertit. QJ}« enimpote/lilUcefjeprtefiif
I ZS' Jpiritualu comeßio corparn ac fangamis Domitii, ß nulla ibi eü gratia Chrißi,nulla remißio peccatorttm, àc omnM» nulla confolatio.Verißme ergo nof eu obija» Ivm^Hod non tantum corporalemjèdetiam ßiritua-ti» pr itfe ntiaa ac màducaiionemcorporisçrfanguniif tgt;onum,cx ftcra Cana funditutiollant,lt;fuanrumuu tn» terdum mjgntßce contrarutm laHent et contra not pro teßentur^oti]^ adeo eo nomne audactßme nundac^ ar fjunt.
Arguit lt;pto^ craße femetipfum fdßtatif meo, tjuod dtatnuUamejJèconfolattonemm Sacramentis, er ta» tuen interim dtcit eße figiUa gratu ac fauorts Del erg4 ttot ; Ingeni enim profeäa confoUtioeslaffîiilu , cunt tantum bom »ii alicuiut potenàt teßificationem fauo-rif ac opti accipumi : (^uintö igitur magu anxi«e peccOa torum confientite confolatio ampHiinna proponttur, eumaccipußgiÜautuentis Deidepaterna grattaaefa» Hore! '
Hon fotum ergo cum ßriptura er fait prlt;eceptori -fccutnipfepugnatifebrandut. Deutcon» fund at omiesfeduiforci amp;nbsp;llberet l^cclcßam fuam po» tenta.
Contra
j
-ocr page 139-Contra StrigHcm.
VftißimopIäncDeiiudicioÄt, ft (jut non bahcnt dileäionrm ueritatu, Met» dont in efftctcfs illuftonet j cz prtecipuet lt;} katana ex gt;s Iio errere in nltum iaHentur amp;nbsp;uvln^ntnr.Sic fanèeliam Strigüi acddit : çui ex alto er* rore t» alium ruit. Qjiotiet uel iBum Papifticumßmui V pcflikniißimum errerrm Synergie extenuaufentt peccatumorigmale, t:^ amphßcantem liberum arbitré uni,biße annu zo. nm défendit, lameontra danttUMt, iam Herum pertinje^imé exeuftuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
la colkmutp Vuormaeitfifi aceriimcpugttiitàt cy pM tejiafui emm eü fclennis er contra Synergifiat, Adia» phortjlai cr Maiorißaiiat aliguatitôpcil ad eottransfa git: à ^uibu^ nunc denuó contra adSairamentarios deße cit,contra quoi ttidem m colliquio vuormacienfi Mhe=i neniipimè contenderat zy preteßattu fuerat, Sit iße Vertumnuf ex alia figttra tn aliam fe conuertil, Veriende eis erroribm Çf fumma mcoßantiaaceti» pcrßdia mreli^neutde epißolam meamadpraiagt; (ipem,in ultima editione dtfßutationif Vmarienfts. facie 3lt;3. nbsp;nbsp;qua ontnia merito cum omacs pij fu^eäumbaltt
te nbsp;nbsp;Cauer e debereitt.
Qgonji uerc),ex quo ad Sacrament ar ium errore defe tit,epißolaf quafdä ß^arfit,qudgt;uc iDud ucnenu iitcautia rtbuf fumma ui obtrudere,Ecclcfiasc^ rcÄr fcntiitet fut Uertere conatur,neccffariu omnmo effc duxijtrtuif^uio tf uhquid ue^i Mtidotiuice
-ocr page 140-PritHUM igitur(n-o^onit regutam fiijudtcandjeS^cra tneniitrtie con!rouerߣ,dut etiam prodit myßcrium fuo rum fodilium fan; dignum obferuatu'.Docet cnim dextra oculo ejfe rcf^iciendMin ad ratiocutationcs^t^noi dicit fe (oüigrre lt;tut pattui diumar; re/^ictendo ad totam rcli» ffonem omnium tempor am : fmißro uetö ad ipfauer^d façrofdtidi TeflamentiChrijli,
Sirte ille non tarnßnißro ocub refpicil ad tüad facro fandam te{lamentum,(}uam occipitto, aut ei phnc po» ßeriora obuertit î Nam cum uaria Sophifmata conlt;juia rat,(y bommum tefiimoma corradat,tarnen de uerbis ü liuadiumioraculipbnètiihildtjfcrit nitiliö mmusmdç fiiamfentcntiam probare conatur.
Obfecro autem ontnes finie menfK non folum Tlteo» bgo!,fed etii quofuii Chrijlhnos, atij} adeo etiam quof» fits url gentiles tjuotj^.an non ßt extremus faror »eile de aliquomyjierioDeicertooraculopatefado de^ eiui oracult fenfu differ erCj Çf interm prorfus uerba eins ew raculi negligeren
Si ^uif caußdicus inforo ueüet de fenfu alicuius teßa menti differere, a- interim nec femel tjuidem textum teßautentt mjficere, ne(^ uerba expense i antiuafu tton cenferetur plané ittfaniref
Sed hoc nmtrum eß tkeologicari fecundum tUam Sch wenckfeldij legè,olim 4 Luthero pi£ memoria patea fadam'.Volentë habere uerum fenfum de facrofando Sa aranunto corporis Chrißi, op örtere textum facr£ Cof« »a ex (fcnltf reniMere ,lt;3-aluitidc ratidcmando ac ffe»
-ocr page 141-iidinJoütratnfîntenthmeiuiorâcuUi^uln’er^^ '
H/c fitnè prima ac maxima nota fanatici J^tritiM mè tito po/jet omnet cupidos ueritatn ac falutu Chnflunot tnonere, ut ßbi ah i/lo mpoflore omnibuf modis caurôt, eum^ ut anathema deut ent.
Expendamuf uerb etiam alia eiiuSophifmata ac im-pofturoiiUt ait! error tantb magts caueri poßit.
Dicit Chrißum afcendißein calum,lt;^ federe ad dex ter am patrif,inde^fic uenturumiudicarc uiuos Cf mor tuosficut bine ahiirit.lgiturnohexkibericorpiueiiitiii ftera Qtna.
Keßicnded tjubd ad dexterainpatrisßtper iîlam a» fcettßonb glorifict^ionem cxaltatMyCjuodc^ tn eagloriit nun:{edeat,dubium non eßiSedtjuoddexteraDei^-iU la cathedra aut feßio Chrifli tantum extra Ct fupra om» net ccelas fit tocaliter, hoc tße nec probauit nec proba» bit unquamt cz contradicunt ei iam omnesetw fodalet, ^os ita expugnauit Luther uf pite tnemorite, ut confite» tcnturdexteramDeiubie^effe.
Demde ut maxime prorfiu obttnuiffet, Chrißum fe» ticreaut babitare alicubi extra ty fupraomnes calos, fortefuper Zenith tiierofolymé aut mentis Oliuett, ty fic uifibiliter mde ad indicium uentweum, an fcijuitur e» umantea ac aliter nunquam ad nos etiamfecundumbua Manitatemuenturum^ ißam meptißmum peßimans^ tonfequrntiam nobis certo demonßret ac confirmed At • qui eamfalfißimim effe quitté uel folo communi fenfu ' ^nditut cernerepoteil. Kefutauit etiam Cbrifius iüud
ßuit^»
-ocr page 142-/tuttißmumSop^finä uiud^itxi, ipùuenitadf^ulmn IN templum quic^ et etiam m uin uerfta Damafcitm ap^a* fuit, (iu^ luce ac miießite'emn ac ipfia^ conätes pro» firumtiUc poirö cum eo uudientibiu etiam cotmtiluKlo» fUtuteil.
Kc uutem guis dicut eum Paulo (amen fecundum de 'tumtatemautfolamefficacum apparuiffe, clarètejiit» furtbi Dommi«, feeßeiUum ipjum lefum,guem lUe per» feguebatur : gucmautem iefumpcrfcguebaturPauluti n^ mpe dlutn paulà ante lUerofoiymie cructfixum, ut fit ttecejfe faleri^eum ibt fecundum humanitatcm in uta ap» paruiffe. Cigare eiiam Paulus probat kac apparitione CbrijUrefurrcflionem^tum 2d tum etiam i.Cor,i^gt;. Vbit eflat ur Paulus eum fl bi poflremb poHaliosappa» f ui/fe. Nam fl fola dutmitas Chrifli aut eius cflicacia ap* paruiffer,non pojfet certè inde dus corporis refurreâio 9iem peotare aut dicere fe eum uidiflê.
Necefftri'o tgitttrfequifur,Chriflum etiam fecundum fuambumanitatem Paulo htcmterris in nia apporuif-fe eo^ nulls modo feqtti iftud aducrfariorum So» piifma, giua Chnflus exaltatus eil ad dexter am pa» trit, ly mde uenturus eil Mflbiliter tudicare : Igirur nunguam antea y aliter apud nos fuo corpore ejfe po-terit.
Secund tmSopbifma eil, guod dicit omnium tempo» rum Pccleflam eadem bona habere. Re/pondeo eadem habet,guoad iu/lificaKoncm,Spiritum ac renouationem
C^iftipattifm : non tarnen
-ocr page 143-iicKturiBui^fcrlinèn j fùd prior juerit ßb umbrK oc It gu ptcdagogia^cim nouits rei ipfia tu ueritate ac libertate fruaturtjuit illi cupiue» titnt uidcre, tiouiu popultu tcmporc gradte cor ton htdgt;t atac fruatur.
Lonfictur nikilominUi Î4cr intenta effr diUcrfa^ Ca» dk ergo cttuft propria fcHfentia. Nd» tnandixatio por K Domini ad Sacr^mentum Cane per loot.
lüorum fttdui olim eoiißrmatdt Mofti f ngKftreint» lorum pecudum dicem HiceüfaHguKte/iamentr.Âtna fimmpeduiconßrmatßluM Del proprio fanguinr ia* ^imt : Hic cfl fang-tii meiu nota Teßamenti. Üh tu fini facraCanacomcderuntcarneiaui corpus typiciagiA rwj i« aoua corpfu ueri aghi Dei.
Q^id ergo agit ißa petulans Sopbiflica niß ut mita luin piane ßt dißrtmen inter uetus amp;nbsp;nouum Teßda tnentuml
Terttum SopUfma c/i, tjuoddicit ex parte noßra efi fe nnicum mftrumemum apprebendens Chrißum ty- ea iiMbeneficia, nempefidem, ExparteDeiautemVefa bum (y Sacramenta. Keßondeo , St Sacramentafuni u^umenta Ckrifti noiis Chrißum exhibentia , d« UM torpore omnw Sacramenta excipimtu ? Cera If hx negari haudcjuaquam poteA^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß faa
era Cana nobu corpus Chrißi datmanducandum eaoreaccipiendaeA ; Sequitur nos corpiu Donum ort, oKctpere,
^^‘MSo^ßna eAtfobiiium^onfiouao^
-ocr page 144-jriSicrimtiittK c}Ufim Herbe. kcj^tttleo.no*i «1 bottum externe modo [untere cor[)Uf ac fjngumct: ' ’« trnni^quod M Csiiit fif.quum fide Ckrtftuni cum oKtfJ.’Ut euK mtritif noftrum proprium [ucere, concidtt ergo ij-boc Sophtfmct.
Qÿmtoucpofiremoîocoifthiic epiftolucitut diâu AKgujï.iii, liieronym {y Lutheri de amK: 't.-. .e Clnrifii/[tritujli ,lt;lu£ bubeutur etiam extra[aeram Cee nam,ut [ib at»pTittextu nobis externam commutiio» tient auffèrat. Ç^Kod [anè Luther um audet in hac :c ntro uerpa pro [e citare, extrema impuderttia eH. New f• «w unquam uehementtus errorem iflum damnauit Lu» tkero.
N« WM/fo minor audacia efl, tjuod Augtt/llmim pro fe citât jt mus mnumera plané luculentifimta^ ■ e/lmtonia fro noftra [ententia extant, quale eü ßuä m condone adüeoplfytos’.Hacacapiteinpane, qt'ôd pependitin cruce.Et hoc accipite in calice^quod esî ejfifum de Chri» fil latere. Sic Eptduia iiS. placuit ipiritu'[indo,ut,itt honorem tanti Sacra menti, prius Domitiicum corpus n os mtraret,quim cccteri cibi.
in[ecundaEptjiolanuÜaprorl'us habita rafionectei lefitsoraculiauttejixmenti filijDei, negat externant fumptionem carports ac [anguints Chrifit, cum id ex» prefiifiim: mandetur in ucrbis Accipite cp- Comedite, fine eâ corpus meum. NamnonpoteH negaricttraex» tremamtinpudentiamdlauerba de corpore Chrifiiditi O* manaare externam manducationen,
i ......... ■ M
-ocr page 145-te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otîùd ttlt;ttmütlonê J5irfw extërtite
»cißko tinnundatgcamefiimu tAutitur capite loa lt;wgt;».6, Dicitibt Cknfium fftfitmreifecilfe externam mân dutationem ihtpiici 4rgf(mento quutnmimpofiibiUit tum num phtné inuiilù fit. Et fi uutem luculentifimè oa ßettderim (»btribut f(nptK,locitm ilium prorfut nibtl pra ijlorufhertorefitcere , édeà ut meum iüum explicnto» nem fhtjh-it plunè itJuerfarif oppugtuueniit ; tamrn csr lüculiquitlifdtftitK peruerfionem fieri textui re/fo/tu àeamM.
Dicit igitur cirifium nonfirtjje ImpafiiMiftiem i» ßitttmimiiuctttoHltdiotndo: tiocuos^ndititiatdfil tiideritts fiitum ’hommit afiendnttem, tAi ern print! h/ftra fimè noual^ Tbeologiit fi Chrifiut effirtiuite-Ut fibt mpcfitbde efjèdiire nobu cnrnemptam mumlu» cuttdtmf gnàd loties prùn uffiruemt oporterepmnct fèruMiloseamcomcdere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Atifta bic nihilprorfitt udditur de pofiibditett ne tm pofiibihtnte nunduenttonk. Pneteren integris to.uera fi^, idc^ pïntiè in diuerfô fermone hnbeiur iÙa Cnper» iuitarum obmurmurntio. Qÿcmodo poteü hic noùsdd re cnrncm fitam lt;td mnnducnndumf
Adknc Aon aderant ampîiut ibi Capemaitie, fed n» îi^tà di/apult tufUum obmurmuraffe dicuntur. De çiM nutemreobmurmurnueriint,nempe deeo,^iK)di»pro» teimè Mtecedentibut fepties repetiernt ac mculcauernt^ ßejjetiimde cado, tum feru4t»ref(t dut dotutorem uù
-ocr page 146-U tHerndt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(}uo cm firmet fè effè pmtn falutda
rem at ccckflem, dicit fe eo ar^^mento ruidrntißirne fvobaturum, qma fit UrTOto cb itfcenfurm, Vnde uene» rù : « ç«o liquid!) ßnt cogmtKri,fe e/fe de calo. Ktcrâ omnmo propriut ifcgmwtiW iBiufdiât feu fut, ^àd ex uerbit eiui ac contextu liquidißimepatet.
Su fanèipfemet Strtgil M fuit tiypomncmatibus fuper lobannemrecens édita hune beum explicuit tnquicni: Ofindit) Abfurdauobit haceoncio de manducatwne tùdetur.Maga mira ret erit refurreHio ex merteerfor ma regni,cum dtmna potentia regnabo. V td er at prituy td eA,ad patrem ubt regnabo diuma potentia,da^ Spi» ruum fanäum zr uttam leternam defendam Eccîea fiant.
Altenm ifiiutfigme»tumeÛ \ quod dicit Cbriflum affirmalfe fut carnif manducationem effe inutilem'. quod itidcmanteafepiiurefutaui. Affert autem (Ha* nènouamcycum omnium fuorum complicum expoß» tionibuf pugnantemexpoßtionem diâi: Caro non pro» deü quicquam. Damnat entm expoßtionem Ttgurtno» r«l)j, Calumi cr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qtâ earn uocem de came Chrißi
MeOigunt. inquit en'm : C^ro non prodeft qiacqitam, Crc.Hic manißftum rft, Dominum loqui non de fua car» ne:quae certè non eH inutilif ad uiuificandum: Vimficat entm noßram natur am partim mérita, partim quiaZo» go coniunila eß'.deqiio laannetmquittin ipfouita rrA 9 uiu erat lux b«nmtum.Si( utdat/ium artificem pri» maruat
-ocr page 147-nurium fumiicncii/uin fucrun pr^cepta-umfubucrte-te, (jtu perpetttö bailenm uehementißimccontende-tunt contru noßrlt;u Eccleftat, nuUum pUnè dubium ef» fe, Unperuocemcirius, ChrtflicorpiuintcBtgendum
Cur ttatemnoH probat tßetantus Rubbi uUo tefli» monio fcriptur£,etirnem folere figtuficare aluuiia etr» uolem cogtituicnem aut opuaonem, er Spuritum j^irU tualein,tju(i(ftfeyiauerbatrabitf
Sed ucrtigwofi Spiritus matu/êflum indicium eß, ^ubdbanc ptam interpretatio/tem probaturut, citât A» thanaßum, in eo ipfo dtäouerbis^ lt;tb ipfo adferiptu iBi mattifcßecontradtcctitem. H^c enm {wtuerbtAtbUa itaßf abißo adferipta, Spiritus eil ( mijuit ) ijui uiui» ficat,Citro non prodeH cjuicguam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hfc enim de ua
tro^curnccrSpiritu SVO locutuseH,Spiritum4 carne-difcrinviuuit, £n audit clarißtme, Atbanafiumei eontra dicere in expoßtione uocis Cara er Spiritutm pr^dtHo loco Jobannis, er frfmr n iße audet citare (üun profuaetuidtüi interpretatiotie.
Verum non libet aut etiam per occupationes nunc li cet pluttemporif impendere ißiut hommif uanißinus So pbißnatibus,(]ui uult ßnißro oculo aßueiendo teßamen» tum CbrißifUelpotiut ei occipitium obuertettdo,de ue-roßenfu tlbut ßacroßanili myßer'^ dißiutare.
Vtinam mihiltceat coram rcäa ratiotie cum eoex aerbo D« de ifiu ^uo^ (0ntrauerfia dißutare. Conßdo
K a pM
-ocr page 148-pmèJfgr/titi
ttiJeitter eiiu U4nißmn( SophifnuU refutaturiim ».tjiMM tiufiembenilKiaeum de lAerotffbitriom dif^utattone yuurien/innttufc/lißunerefutitiu. Qtfto» legatcrM» ^cet fludiofui uerMisU^r. Agtufcet profeibtfluM iomtnemfuam Tbeoh}gUmmagisexPbdof:^ta^
ttbtacis lc»ptorihtt,Gr ruttonu himiittie pu» iMtrtrt,gi(àm ex orucuùf mut»«
Dei^gu^ iBe profe£ÿ) pe» fènimisPni^è
j _
-ocr page 149-Ofditfie amp;tnilericortüfm j eflo proptttmpu/nit jrfg» tuo : Errorej ty feduäores quotité crefcunt, Hi-ter c}uos Oquot; ifbußw.VeritM paßm obfcuntw.iMdtife^ ducunturz Canet gregK Dommi magû niagis^obmu». tefcimt, prêter eos, qui in lupos trii^onnantur : S4-pientes (y potentes uoâferaatur , tioliie ftiUare (y arguere : Vulgus ueritatem prorfus non curat : Ira Dei ntagis ac magis exardefcif.Hmc Anticbrtfius cumfuu f4 teUitibus a mde Turcus niferatn Cbriflianitatem confu» nuntj nec eil qui doleat fuper contrùione lofeph. •
At tu O fili Ofj, cui omnis poteßas mcKlotym foP-î radata eil, quii^poUtcituset, te forecum tuaHccle-fiaufque m finemmundt, nec rebâurum eam orpha,-nam out pafjurum, ut eam quifyuam de manu tua pa» trn^ rapiat’.adfistu ty defende tuos uahde,lt;ic feprimit fatanam (y omnta eius organa, fcandala at opera po» tenter i propter gloriam , mtfericordtamae ueritaient tuaHiftuorunicßpufiUoruni perpetuam falutem : Serua Hobu etum fdnâum fernen uerorum doilorum ac doitti pat tu, ne adeô repente ficut Sodomaac Gomot» rhafiauuuAmen-.OretiydKatomnii ptut toto peiiote uera!^ p» de. Anten.
-ocr page 150- -ocr page 151- -ocr page 152- -ocr page 153- -ocr page 154- -ocr page 155- -ocr page 156-