Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden: • de rug van het boek • de kopsnede • de frontsnede

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

De inumtioKe lib. it» TopiMdd Clt;tm»iTrfli4tiH(»» Purtitionet or4torilt;r»

T S 1 «egocÿî familiaribuf inipediti, P‘^f’ furnur, QT ip/ùm tjuod datur oci/ lir bcndus in pbilofopbia cöfumcrccoit heuintus, ttia «oj Mwen Cai Herëni noluntas cotninouitt ut de ratione ai cendi confcriberemas.ne aut tua caafa noluiffe,aut »oi 1‘iborcm patares. Et co flndiefus boc negociuin fnjcepimus.tjuod te non fine caufa uellc cognofcere Rbc toricam intclligebamur .Nö c«im parum fruäar habet copia dicendi,c/' commoditas orationir.fi rcSa intellir gcntia et dcfiwitrf animi moderatiöc gwberKctMr'. Qiiat ob res illa qtne cracifcriptorcs inanis arro^dtiie cast fafibi alfuntpfere.rclinquimns. Ka illi ne p^ntm multd fciffe Hiderentur,ca conqnifiuerunt cfuce nibil ad propo fitum attinebiit, ut ars diffialior cognitu iiidereturmos autem ea putattimits ad ratione diccndi pertinere, fnmpfimus. fion enint fpe quießits aut glorite commoti uenimus adfcribcndum, qucmadmodum cteteri. fed ut iiidußria noßra tute inorein geramus uoluntati. Nune ne nintium longa fumatur oratio, de re dice re indpie^ tnus.Sedfi te in«d unü monucrimus, artem fne aßiduj tote diccndi non multü iuuare,ut intelligas bane prtcceptionis rrtlionem ad exerdtalionë accotnmodari oportcre,

De Ordforw oßicio.O^ gencrihus caulJarum,(^Ct Rdtóm oßiciü cß de bis rebus pojße di/ cere,qua; res ad ufum ciuilë monbus et

legibus cößitutic funt.cü a/Jcnfionc au/ ii ditorü, quoad cius fieri poteritn Tritt Junt genera caulfarü, quic redperede/ bet orator. Dcnionßratiuü.deliberatiuü.iudiciale. De/ monßratiuü genus efl,tjuod attnbuitur ia alicuius ctf/ tip perfottie luudë ucl uituperiü. Di liberatiuü e/l.tjuod pojitü in con/ultatione,habct in fe perfuafionë ct diffus jionetn.ludicialecfi.i^uod pofitüin controuerfm, habet neeufationem in fe, dut petitionem cum defcnfione.

Nüc cjuas r« ordtorem haberc oporteat docebimus, deinde cfuontodo hos cau/as traâari conueniat, oflende tnus. Oportet igitur in oratore e^Je inuentionem.difpofi tionë,elocutioaë,memorM,ct pronunciationë. inuentio eß rerum uerarii aut fimihü exeogitatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caujjant

probabilem reddant. Dißjoßtio cß ordo cy dißributio rerum, qute demonßret quid quibufque locis jit collo/ candum. Eloculio eß idoneorum uerborum çy fcnteit tiarum ad inuentionem accömodatio. Memoria eß fir/ tna animi rerum CT uerborü difpofitionis perception fronunciatio cß uocis.uultus, et geßus moderatio cum uenußate. Hlt;f c omnia tribus rebus afjcqui poterimus, arte.imitatione.et cxercitatione.Ars eß pr^eceptio quat dat certam uiam, rationem^ dicendi. imitatio eß quit dmpcllimur diligenti ratione.ut aliquorum fimtles in di icendo effe ualeamu \ Exercitatio eß aßiduus ufuscon/ [uetudoljj dieëdi. c^uoniä tgitur demonßratum eß quas cauffat

oredoi'em recipere oporteat, ipias^ res habere conucniat.niic cluemadmodii ad orationem poßint orar toris offida accömodari, dicendü uidctur. iMMOitio i« [ex partes orationis cSßimitur: in cxordiü.narrationë, diuifionë, confirMationem, confiitationein,C^ conclu/ fionem. Exordjitw efl principiu orationis.per tjuod ani mus auditoris out iudicis conflituitur.uel apparatur ad audicndunt. Narratio efl rerunt geflarit, aut perinde ut geflarum expofitio. Diuifio cfl per c[iiam aperintitt ^uid conuenia.Lçy' (luid in controucrflafit,cr per ([uS exponimus cfuibus de rebus fumus diHuri. Confirma/ iio efl noflrorum argumentorum expofitio cum afjeue/ ratione. Confutatio efl contrariorum locorii dilfolutio. CoKcIupo cfl artificiofus terminus orationis. Nüc (Jmo Miitw unâ cum oratoris ojficifs, quo res cognitu eflet f4 alior,produäi fumus,ut de orrftioniy partibus loqucrc/ mur.cy eas ad inuentionis rationem accömodaremus, lt;Je exordia primum dicendü uidctur, Caufa pofita.quo commodius exordiri pofliinus,gcnuscaufle confider.ttt dum cfl. Generacaußrüfunt quatuor,honcflü,turpe, dubiü.et humile.Moneflü caufa genus putatur,cum aut id defendimus, quod ab omnibus defendendü uidctur, aut id oppugnamus.quod ab omnibus oppugnari uidc/ tur debcre.ut pro uiro forticontraparricidä.Turpc ge KMî cauße intelligitur.cü aut honefla res oppugnatur, aut defenditur turpis. Dubiü genus cfl,cum habet in fe caufa CZ honeflatis cy turpitudinis p4rt?. HMmilc gez «ttî efl,cum contempta res affertur.Cü hac ita fint,con Jteniet cxordiórü rotionë caufa genus accomodari.

Xordiorù duo funt genera. PrincipiuM tjuod G riece Trfaaifiniji appcllutur:et in/ Jinuatto, qua: 'ts!uJ'is nominatur.Princi piumefi, cü flaiim auditorû animü no/ -----Sä—hif idoneü rcddimuf ad audiendü.jd iia funiitur.ut attêtosM docilcr, ut bcneuolos auditores blt;t terepoßimur.Si genus cauffx dubiü habebimus, à be/ ncuob'tia princ^iü cÖßitucmus, ne qd ilia turpitudinit pars nobis obe/je poßit. Sin bumile crit genus cauße, faciemus attëtos.Sin tur^c erit caußce genus, infinuatio ne iitendü efl.de ^«4 po/ierius dicemus.nifi nadieri inus,quArc aduerfarips criminüdo bcncuolëtiâ captare poßimus.Sin hontßü cauße genus erit, licebit rede utl uti.uel nS uti principio.Si uti principio uolcinus,aut id eporiebu oßederc, quare caufa fit honcPa,aut breuiter ^bus de rebus fimus diduri exponcre. Si principio uti nolemus,â lege ucl fcriptura, aut ab aliquo ßrmißimo noßrx caußie adiumëto prlcipiü capere oportebit. QtfO ntâigitur docile,attentu,bencuolü habere auditorë uo/ luntus.quomodo acq- eorü cöfici poßit apcriemus. Do/ ciles Auditores habere polerimus.ß fumnia cauflt;e breui ter exponcinus,etfi attëtos cos facienius.Na docilis efl, ij attëie uult audirc. Attêtos habcbimus.ß pollicebimur nos de rebus inagnis, nouis, inufitatis, uerba faduros, aut de ys quie ad Remp.pertineant.aut ad eos ipfos lt;J!ti audiët,aut ad deorü ïmortaliü religionë.aut ad pietatë, KOS c[fe diduros: et fi rogabimus ut attente audiüt, etß numero exponcinus res de quibus diduri fumus. Bene/ itolos auditores f4fere «JtwtKor tnodu pojfumus, à no/ fra.ab

pr.i.jJf adaerfariorä.ab audttor!i,perfogt;t.'f,tt 5 rebus ip fis. A noßra perfona bcneuolmiia catruhemus, fi noßrü offidü fine arrogatiu Uudubimus, aut in Remp. Quälet fucrimus, aut in pardcs,aut in amicos, aut in eos ipfos ^ui audiüt aliquid rcferemus, dümodo ha-c oia ad cant ipfam rem de qua agitur.fmt accSmodata, itëfi noßra incSmoda profercmus, inopid,folitudinë,calamitatë,ct fi rogabimus ut nobis fint auxilio.ctßfimul oßedcmtis in al^sßie nos habere noluijfe. Ab adiierfariorü perfor na beneuolëtia captabiturfi eos in odium, in inuidiS.in cdtemptionë adduccmus.tn odiü rapiemus.fi quid corS ftperbe./purce, pcrfidiofe,crudelitcr,confidëtur,malir tioß.ßagitiofc fatlü proferemus. in inuidiä trahemtis, fiuim,potëtiS,faâionë,diuitias,incontinëtiâ,nobilitatë, cliëtclas,hofpitiü,foda!itatë,alfinitates aduerfariorü re feremus, et bis adiumëtis magis ueritati eos cSßdcre apcriemus.in contemptionë adduccmus.fi inertia,igna Uiä.deftdiä,luxuria aduerfariorü profercinus.Ab audi/ torü perfona beneuolëtia colligctur.fi r« corü fortitcr, fapiëter, mafucte.magnifiec ludicatas proftrci«Hr:ctft quee de ys cxißimatio.ct qua iudici/ expedatiofit ape/ riemus. A rebwî ipfis bcnetiolü cfficicmus nnditorcw,fi noßrä caufam laudando extollcmus, et aduerfariorunt per contcmptionem deprimemus. Dcinccps de infinua tione aperiendü eß. Triafunt tenjpoM.qitse diligenter funt coftdcranda.in qbus principio uti no pojfutnus:aut cü turpë eau/a babemus, hoc eß.cum ipfa res animü au Jitoris â nobis aliénât, aut cü animus auditoris pfuafus »detur ejfc ab ÿr 5 lt;i»t{ Cfftrrfdi'xenwt. «tut c« defejfws fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 4. cjl c»s

eß eos audiendo,(lui ante dixerunt. Si caujfa turpttuili/ item haMit.exordiri poterimm hisrationibusthomini! nS rem,rem Kon homing fpeßari oportere: non placere Hohn ipfif faßd dicantur ab aduerfarys, et efje inf digna aut nefaria. Deinde cum rem diu auxcrimus,nù hil fimile d nobif faSum eße oßendemuf, aut aliepiorit iudicium de fimili caußt, aut de eade,aut de minori.aut de maiori proferemus. Deinde ad noßra caußim pede/ tentim accedemu!,et fimilitudinë cofcremus.tteßi nega bimur nos de Aduerfarys.aut de aliijua re eorum dißu/ ros,et tarnen occulte dtcemus interießione uerborä • Si perßtafus auditor fuerit,id cß,ß oratio aduerfariorü 4« ditoribuS fide fecerit-. ne^; enim non facile feire poteri/ tnus,quonid nö fumus nelci/.tjuibus rebus fides fieri fo/ leat. Ergo f fide faßä putabimus, bis nos rebus tnfinua bimus ad caufa. De eo t^uod aduerfar^ firmißimü fibi adiumentü putarint, primü nos diäuros pollicebimur. aut ab aduerfarif diäo exordiemur ,çy‘abeo maxime tpiod die nuperriincdiXeritiaut dubitatione utemur,^d potißimü dicamus,aut cui loco primum refpondeamus, cü admiratione.si defeßi erunt audiendo, ab alic{ua re eluie rifum mauere poßit exordiemur, ab apologo,a fa bulaucrifimili,imitatione,deprauatione,inucrfione,am biguo,fufpitiöc,irrifi3c,ßultitia, exuperatioe,collati5e, adicßiöe,abieäione,literarü mutationc-.pnrterea expe ßationc,fimilitudine,nouitate,hißoria, uerfu-.aut ab ali cuius intcrpellatioe aut arrißöcifipmiferimus aliter ae parati fuerimus nos effe dißuros, nos nSeode modo ut tteteri foleät uerba faüurostÿd al^folcdt,ÿd nos faßu/

W fu»ia trcuiffr exponewKr. inter infinuationë el frm cipiü hoeintcre/ï.Prïcipiüeiufmodidebet eß'e,ut jlAtin Apertii rationibuf quibm prafcripfimttr.Aui bencuola. aut attcntü,aut docilë faciantus anditorë : at infinuatio eiufmodi debet e]fe,itt occulte per dißimulatione eadent illa ota coficiamur.ul ad eandem comoditatë in dicendi opere ucnire poßimuf. Verü hie tref utilitatef tametfi in tota oratione fint coparadcedioc cp,ut auditorcf fefe perpetuo nobif attentof,docilcf,bcncuolof priebeat, ta/ men hoe per exordiü caufe maxime cöparandum efl^ Kune neciuädo »itiojo exordia utamur, i^uie uitia uitan dafunt docebo. in exordiëda caujfa feruandü efl,ut le/ nif fitfirmo.ut ufitata uerborü cofuctudo.ut non appo/ rata oratio ejfc uideatur.Vitiofum exordiu efi qd in plit rff caufaf potefi accömodari,quod uulgare dicitur. ite uitiofum efl quo nihilominur aduerfariuf poteß uti, qi cemune appellatur-item illud quo leuiter comutato ad/ uerfarius ex eötrario potcrit uti. itë uitiofum eß qd'ni/ miit apparatisuerbif cöpofitü eß.aut nimiü longü eß,et quod nö ex ipfa caufa natü uidctur,quod feparatü uoca tur:in quo etiä trdflatü cocluditur.ut proprie cohitrcat cum narratione.ct quod neq; beneuolä.ncq; docilë,nef attentum facit auditorë.De exordia fatis diâü eß.dein/ cepsadnarrationemtranfeamus Denarratione.

Arr4tio«ä generatri4funt.vnS eß.quu exponimus rem geßS, er unumquod^ trahimuf ad utilitatem noßrä uincendi caufa, quod pertinet ad eat caufat, de quibus indicium futurü eß.Alterum ge/ 11 } n«i»

«MJ KrfiTMtioHij eß c[uoJ intmurrit nönun^, dut pslei, itnt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mt triinÇitioni^Mt dlicums appara/

tionis uel iMdAiionis.cdufa.T'ertiü gcntis eß id, (Juod à CAußi ciuili retnotü eß:!n (fuo tagt;ficti exerccri conucnit. ^:(o cöntodius illaf fupcriores mrrationes in caußf (Vii ^urepoßimu^.Eiut narrationif duoßtnt gcncra.uniM ^uod in negociffjulterü CfUod in perfonispoficüeß.id in negociorü cxpofitione poficü efi, treis habet parten, fabulä.hißoriam.arguinentü. Fabula cß cjuie ne^ uer ras nccluc uerifitmles continet res,ut h^e ^ute tragcedi^s traditie ßint. Hißoria eß res geßa.fed ab lt;etatis noßrtf tncmoria rentota. Argumenta eß fiâa res, quie tarnen fieri potuit,ueluti argumenta Comcediarü. illud geitits narrationis quod in perßonis poßtü eß,debet habere fer monis feßiuitate,animora dißimilitudine,grauitate,le/ nitatem, fpem,meta,fufpitionr,defideria, dißimulatior Kem,errorë.mifericordtâ,rerù uarietdtes,fortunce com tnutationë, infpcratü incSmodum, fubita lietltiä,iucun/ dum cxitü rerü, Veru hxc in exercendo truMpgcKtur. illud uero ifuod «ttJ ueritate pertinet, efuomodo truÄdri cSueniat aperiemus .Tres res couenit habere «arratio/ «em.ut breuis.etdilucida, ut uerißmilisfit:cluie quoniä fieri oportere fcimus,quëadmoda faciamus cognofccnr dum eß, Rem breuiter nurrure potcrimus,fi inde in/ cipiemus narrare, unde neceße erit, çy fi nö ab ultimo initio repetere uolemus.et fi fummatim nö particulatim gt;iarrabimus,etfi nÖ ad extremum, fed ußf; eo quo opus erit,profcqitemur,ct fi tranßtionibui nullis utemur.et fi «J decrrabimus ab co quod cceperimus exponere, etfi

txitu! rerû iw expone musM ante tjuoif; cfux failli fint, fciripofigt;tt,tamctfi nos rciicuerimui.ClHod genwj eß,fi dicä me ex prouincia redi)jje,prof ilü cjitoipj in proui»/ cià. intelligatur. Ef ownino non modo id quod obeß,fed et id quod ncq; obeß, neq; iuu.it,fatius cß pneterire. Et «C bù uut fepiuf idë dicamuf, cauendü cß, etiù «e id femel fupradixiMus,dcineept dicumus,hoc modo.Atbc/ «ir Megató uefperi uduenit Simoiubi aduenit MegarS, infidiitf fecit uirginiitnfidiai poß^ fccit,uim in loco at/ füllt. Rem dilucide nairrdbmuf,fi Ht quicq; prim« ger flit erit, ita primü exponemur, et rcrit ac tëporü ordinë cöfcmabimuhut geßtx rescrüt.aut ut potuifßc gcri Hide fcuMtur. Hic erit cèfidcradü,ne qd perturbate,ne qd co/ torte,neqd ambigue,ne qd noue dicamii^,ne qua in alia rem trafcamut.ne ab ultimo repetamut, ne löge pfequa »iKr.rtc q, ad rë pertirteitt.prf tcrfdWHj, ftfi perfequa/ tnur ca quie dc breuitate priecepta funt.Nä c(mo breu toir fo dilucidior et cognifu facilior narratio fict. Verifiwi lis narratio erit,fi ut mos,ut opinio, ut nlt;ttHrit po/ÏHl4t, dicemusifi fpatia tëporü,pcrfonaru dignitatcs,cofilior3 ratiSes,locorü opportunitates coßabüt-.ne refclli poßit, «Ht teporir paru fuiße, aut cauß nulls, aut locü idoneü Kon fuijfc,aut hoies ipfos facerc, Hut pati nd potuilfc.si Herlt;t res crit, «ibilomwiu hitc oia narrSdo conferuSda funt.yaftpeueritas,nifi hiecfcruatafint fidë fdccrc «3 poteß.sin crit fiäa, eo wHgiî coferuSdaerüt. Oei^s re/ bus caute cdfligëdü eß.qbus Ï rebni tabuhe.aut alicuiut firma autoritär uidebitur intcrfuijfe.Adhuc q didd funt «rbitror mihi cdßare cü cieteri! artisferiptorib. nifi 5««

irifinuatioite noua excogitauinMs-:^^, edi» /ôlt not pw iercteterofintria tëporadiuifmuf, ut plane ccrtâuiH etpcrfpicua rationë exorJiorü habereinui. Nunc quoi reliquit ejlyquonia de reru inuentione difputandü cfi,in ^ua fin^utarc cofumitur oratoris ojficiü. dabimuf oper rant.utnilnlntinur indiißrix q: rei utilitas pofiulabit, ^uiefiuifjc uideafnur.fi priur pauca de caufarü diuifioe dixerùnur. De Diuiftonc caufarum.

Aufjarü diuifio in duar parter dißributa eß.Primü pcrorata »drrdtiowe Jetemi» III nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobir cöueniat cü aduerft/

cöueniët, - quid in coiroucrßa relinquatur, hoc mo do.tnterßeää eße mairë ab Oreße cSuenit mihi cum ad/ uerfarijs iure fecerit et h'cuerit nc faccre.id cß in con/ troucrfia. item è cStrario.Agamënonë e/fe clytemne/ fira occißtm coßitentur-.cü id itafit.me ulcifci parcntem «egät oporluiße. Deinde quü hoc fecerimus.diflnbutio/ ueuti debemur. Eadiuiditurinduas parier, enumera/ tionem.QT expofitionë. Enumeratione utemur quit di/ ccMur numero.quot de rebus diäuri fumus.Eam plußß triS partiü numero effc no oportet. Nd et piculofum eß, KequSdo plus minus ue dicamus, et fufpitionë aßerct au Jitori mcdit.itionis et artificif'.quie res fidë abrogat ora tori. Exppfitio eß quü res qbus de rebus diSuri fumus breuiter cxponimus et abfolute.Nücad cofirmationettt tranfeamus. De Confirmationc et confutatione. eyi Ota fpes uincendi, ratiolp perfuadendi pofita eß in aonßirmatione Çf confutatione. Ndi» argu/

»N?f4»o/îrlt;lt; cxpofucrimus.cSiraria^ ili[fo!uerlmus,db^ folute niinirü munut oratoriü cofecerimus.vtntn/j; igif tur facmpoterimu^, fi conflitutionë caujfie coguoucri )nn!.C4uj]arü collttutioncs alif quatuor feccrüt, noPet doOor Hermeßes tres putauit ejje.no ut de illorü quic^ dftFiibfrct iijucntione, fed ut oßeuderct id quod opor/ tuijjiet fimplidter tyfingulari modo doccrc.illos diflri buijfe duplicitcr ÇJbipertito. Conßitutioefi prima deprecatio defeitforis cwm accufatoris inf mulatione ci iun(la.ConPitutiones itaque,ut ante diximus, tres pint» Conti‘ßuralis,lcgitima,iuridicialis.c5ic{iuralis eß cunt de faßo controucrjia efi,hoc modo, Aiax in fylua poß^ rejciuit qute fccijfet per infania.gladio incubuit - vlgt;p fes interuenit.occifum confpicatur.i corpore telü crueit tum educit.Teucer interucnit.ubioccifum fratrem, CZquot; inimicum fratris cum gladio cruento uidet, capitis arr ctßit. Hic quoniam conießura uerum quieritur, de far So ent controuerfia, çx ex co conßitutio caufe conier Suralis nominatur. Légitima conßitutioeß, quü ex fcripto, aut ex fcriptis ahqutd cotrouerfiie na/citur. E4 «iimditMr in partes fcx,fcriptum cy fcntcntiam,contrar rias leges, ambiguü.dcfinitionem.translationë.ratiocv nationem. Ex firipto er fintentia nafeitur controuerr fia.quumuideturfcriptorisuoluntascum fcripto ip/i dijfentire.boc modo.Si lex fit qiite lubeat eos, qui pror ptertempePatem nauim rehquerint emnia perdere.eor rum nauim egteratp e/fe,fi naiiis conferuata fit, qui rer manfirint in )MMuvlt;igMit«(/inf tempeßaiis omnes perr temti nauim rehqueruntttyquot; in/capham confeenderüt, prater

prtrtcr uitîi irgrotü. K propter tnorbü exire çyquot; fugéré ■ »OK potuit. Cafu cr fortiiitu »Mis in porta mcolunns ieldtd ejl.ÜlAtn legrotas poßidetMuim petit ille cuius fiifrat.H^c cSfiitutio Icgitimu ex feripto (y fententid. Ex coKtMr^ï legibus eötrouerßid cößdt.eptü alid lex iu bet dut permittit,dlid uctdt c^uippiä.hoc moHo. Lex ue/ tdt euin qui de pecun^'s repetüdis dändtus fit, in condor ne ordtionë hdbere. Alterd lex iubet Auguré in demor/ tui locü qui petut in condone nominure. Augur quidam dänatus de pccun^'s repetüdis in demortui locum qui pe tat nominauidpetitur lt;i!? eo muläd.Cofiitutio htecefl le gitima ex contrarius legibus. Ex ambiguo controuerfid ttafcitur,quüfcriptüduas autplures jentenriasfignifi/ cat,hoc modo, paterfamiliüs quü filiü hieredé faceret, ießamento udfd drgentea uxori legauit. Tullius h^eres meus Terentite «xori mece. xxx.pondo uaforü argen teorum dato quit uolet. Poß morté eius uafa predofa et aelatd magnifiée ilia petit. Tullius fequie ipß-uokt XXX.pondo ei debere dicit. Cößitutio légitima ex b(g%o.Ex de fini done conßat caufd, quü in cStrouerfid ffl,qtio nomine faäü appelletur, ea eß huiufmodi. Quu LUCIUS Saturninus legem frumentaria defemißibusit trientibus laturus eßet, C^uintus Cepio, qui per id temr ports Quießor Vrbanus crdt,docuit senatü irrdriü pa/ ti non poße Idrgitioné tantä. Senatus dccreuit,fi earn le gern ad populü ferai, aduerfus rempub. uideri eum fa/ cere.Saturninus ferre cœpit.collegie eius intcrcederci ille nihilominus cißellam detulit. Cepio ut illum contrd fenatufconfultütMercedentibus Collegis,4ducrfus rép.

UiJii fem.cS uirà bonis impetu facit,ponies diPurbaf. cißas deceit,impedimento eß cluo fècius feratur lex.aee cerfttur Cepio maiepatis. cSßitutio efi légitima ex dee finitione, vocabulü cnim dcfinitiir ipfum, cmim cluterie turauid fit minuere maießate. Ex translationecontre/ uerßa nafeitur, eptü aut tempus differendü, aut accufa/ torem mutandum,aut iudices mutandos reus dicit. nac parte conßiiutionis Gr(fCi in iudicifs , nos in iure ci/ Ulli plerunij; wtimHC. In hac parte nos iuris ciuihs feien tia luuabit.in iudicifs tarnen nönihil ca utimur.hoc mo/ do, si quis peculatus accufatur, ejudd uafaargentea p« blica de loco priuato dicatur jufiulijfe, poßit dicere t^uum definitionefit ufus, t^uid fi furtwiM* i^uid pecula/ tus.fecum fwrfi agi, non peculatus oporttrc.Hifc par/ iitio legitimie‘ conßitutionis bis de caujisraro ucnitm indicium, qudd in priuata aäione pratoriie exceptio/ nes fiunt, er caufa cadit is ijui non quemadmodum 0/ portet, egerit •. çy in publicis quießionibus cauetur le/ gibus, ut ante, ß reo commodumfit, indicium de accu/ fatore fiat, utrum illi liceat accufare nec ne. Ex r4tio/ cinatione controuerßa conßat.quiimresfinepropria lege uenit in indicium , quee tarnen ab ahjs legibus fi/ militndinem quandam aucupatnr .'Ea cß huinfmo/ di. Lex eß. si furiofus exißet, «igKatorMW gtntiliumquot; que in eo pecunia^; eins poteßas eßo. Et LfX. Qh* P^ rentem necaße iudicatus ent, is obuolutus et obligatus culeo.dcuebaturin proßuetem. Et Lex. Paterfamilüs uti fuper famitia pecunid ue fua legaiterit, lus eßo. Et LfX. Si Paterfamilias ntießatus moritnr. familia pecunia'^

pecunia^ eins dgnntorü gcntilium^}; eßo.MdlleoIns in/ Jicatus ejl mdtrem necalfc, ei damnMo jlntim folliculo Inpino OS obnolutum eß, ZT fole£ ligneie pcdibus in/ duätt funt,cr in carcercm dnäns eßgt; Q«i defendebant euntttabnlas in cdrcercm ajfemntAefidrnentä ipßgt; prx/ Jente confcnbnnt, tefles rite affiterunt, de illo fuppli/ cium fumitur^ iitjni htercdeserdnt.teßamentohierc/ ditatem ttdeitnt. Frnter minor Malleoli.qni enm oppn/ gnnnerdt in eins periculoifuH uocat hxreditate lege A/ gnationis.Hic ccrta lex in rem nnlln ajfcrturtZy muitte djfernntnr.i cptibus rdtiocinAtio nafcitur, ^nare potucrit.dut no potuerit inre teßAmentü fAcere,Conßi/ tutio légitima eß ex ratiocinationc. Cniufmodi partes eßent legitimte conßitutionis oßendimns, nunc de iuri/ diciali conßitutione dicamus. luridicialis conßitutio eß.ciuü faSü cSuenit.ßed iure an iniuria faäü f it quieri/ tur. Eius cößitutionis partes funt dute.tjuarü una abfo/ luta, altera alßumptiua nominatur » Abjoluta eß.c^uü id ipßtm (fuod faäü eß,ut aliud nihil foris aßumatur.reäe faäS eße dicemus, ea eß huiufmodiiMimus ßuidä nomi natim Acciü poeta copellauit in fcena.cum eo Accius in/ tunarü agit.hic nihil aliud defendit.nifi licere nomina/ ri eum, cuius nomine fcriptadcntur agenda.Ajßumpti/ ua pars eß.ßuum per fe defenpo inprma eß,fed aßum/ ptaex extraria re cöprobatur. Aßumptiuie partes funt Quatuor, Coneeßio, Remotio criminis, Translatio cri/ minis.Comparatio.Conceßio eß tjuum reuspoßulatfi/ bi ignofei. Ea diuiditur in purgationem, amp;nbsp;deprcco/ tionëlt;Purgatio eß i^uü con/ultofe negat reus feciße.Ea diuidi/

JiuiJittif in fortnndm, imprudentiam, neceßitudinentt. fortuitâM Cepio ad Tribunoî pleb.de exevcitmamiÇ/ fione.impntdentM,ut illetejui de eo femo ijui dominunt occiderat.fitppliciû ftmpfit.cui frater effet ante^ua ta/ bulas teßameti aperuerit, cü ifferttm teflamëto wdn«/ nti/fus ejfet.Necefiitudinë, ut ille dut ad diein cSmeatuS «on uemt.qudd eum aqute interclufijfent. Deprecatio tß.quum cjquot; peccaffe confulto feciffe cönfitetur. et tarnen poßulat,utfui inifercätur. Hoc in iudicio no fer2 poteß ufu uenire,nifi quando pro eo dicimuf, cuiuf mul tarcäe'faäaconßant. Hoc modo in loco comuni per amplificationem inif'ciemuf, qudd fi hoc fecißet, tarnen ei pro prißinis benefic^r ignojci cÖueniret, uerum nihil poßulat ignofci. Ergo in iudicium non uenitt at in Sena tum, aut ante imperatorë, aut in confilium talit caujfd poteß uenire. Ex translatione criminis cauffa conßat, quum feciffe not non negamuf, fed aliorü peccatif coa/ ßosfeciffe dicimus, ut oreßer, cü fe défendit» in matramp; confert crimen. Ex remotionc criminis caujfa conßat, quü à nobir non crimen,fed culpam ipftm amouemus,

Uel in hominë trasferimus, uel in rem quSpiS cöfe/ rimus. in hominem transferor, utfiaccufttur is,qui Publium Sulpitium fe fatetur occidiffe,çy' id iuffu Cot» pint» defendat,Gr eos dicat, non modo imperaffe, fed rationem quoq; oßendi/fe. quarc idfacere liceret. 1» ret» confertur, ut fi quis ex teßamento quod faccre iup P’pt ,cx plebifcito uetetur. Ex cöparatione caujfa ca ßat,cum dicimus necejfe fuijfe alterutrum facere, et i(( quad fecerimus,ftuius fuijfe facere, Ea caujfa huiufmo/

di e/lxaius pSpiliur, t^uû à Gallis obfidcrctur, ef/ fugere allo modo poU'et,ucnit cam hoßtü dacibas in col locationë:ita difccßKiat impedimenta relincptcret.exef cita edaceret. Satins ejje duxit amittere impedimenta» qaàm exercitum.exercitam eduxit, impadimentareli/ tjait,accerfitur maieflatis. Qult;e conflitationes,et (ptit con/litatioiium partes fini,fatis aideor ofiendiffe. Nanc ijaomodo cas,lt;y cpea aia tradari coaeniat.demojlranr dam ejl.fi prias aperaerimas, tjaid oporteat ab amber bas in cau/Ja deßinari, ([ao ratio omnis totias oratio/ nis conferatar.

Conflitatione igitar repertaßatim ^uierenda ratio eß. Ratio eß ijuee caujfam facit.çy' continet deßenfio/ nem.hoc modo, at docendi caußfa in hoc potifîimü conr fißamas. Ore fles cam conßteatar [e occidiffe matre.nir fi attalerit fadi rations, peraertit defcnfione : ergo afr fertam, tjitie nift intercederet.ne coaffa qaidé eflet. jUa enim,inqait,patrë meum occiderat. Ergo (»t oflendi) ratio ea efl,quie continet defenfione.fine qua nec parua quidë dubitatio potcfl remorari damnationem. inucnta ratione,firmamentü quierendü efl, id efl quod continet accufationë, quod affcrtur contra rationë defenfionis, de qua ante didum efl. id coflituetur hoc modo. Quant ufas fuerit Orefles ratione hoc pado. Jure occidi, ilia enim patrem meum occiderat : utetur accufator firma/ tnen,to,hoc modo,Sed non abs te occidi.neq; indemnatS pxnas pendere oportuit. Ex ratione defenfionis,et eX firmamento accufationis,iudic^ quieflio nafcatur.opof tet,quant nos iudicationë, ar«d Kpvs^iiroji appellant»

E4 coHlfitnetur fx cöniiut^ionc firntämenti, ration nis Jefcnf one hoc modo. Cum dicut Oreflca fe fotrit ulcifcendi cuulfu matrë occidilfc. redû ne fucrit à filia fine iudico clytemneßra occidi.Ergo hue ratione iudir culionë reperire cöuenit. Repertu iudicatione omnon rationct» totius orationis eo conferri oportebit. in or mnibus conßitutionibus CT partibur conßitutionü hue uiuiudicutiones reperientur.pr^tercluum in coniedur Ï4[i cönßitutione. N4»t m M kcc tiitio lt;jit4re fecerit ^uitritur.fecijje enim negutur, «fc firwÄmcmuFn exf ^uiritur.quoniumnonfubcflrutio. C^tturcex intentiof Kf CT ex inficiutione iudicutio conßituituy.hoe modo.

Intentio,occidißi Ailt;tce»». J«peilt;ttio,«ö» occidi.iudi/ cutio.occiderit «e.Ratio omnis Utriufy orlt;ttioniî,itt unr tè didum eß, ud hune iudicutionem confeirndrf eß. Si plurer er»«t conßitutiona.uut purtes conßitutionü,iu/ diMtiorteî (JMO^ pîwreî crunt in »na cuuffu.fed omnes fimilii-utione reperientur. Sedulo dedimur oper«»», Kt brcMÎter et dilucidci qttibwî tic retw (tdbnc dtcëdun* fuit, diccremw. Nnnc ^uoniant huiuf nofitininis n»(t/ gnitndo futis crcuit, eSmodiur eß in rtitero iibro de ccet teris rebus deinceps exponere, ne c^uu propter mnitit«/ dincM literurü poßit unimum tuÜ def^tigiXtio reUrdrt/ re.Scdfi twdiusbiec qudmßudes.ubfoluetur.cunt rentm niitgnitudini, turn noßris occuputionibus ußignure debebir. Vcrütiimen muturubimus, et £juo4 noßro negocio diminntttm fwerit, execijitetbintits indu/ ßriu.ut pro two in nos officio, lt;:3' noßro in tc ßndio m« boc ttcdtntxUtiPimc tx« Urgidmxr xolxntxti.

Liber fecundust nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

N primo Herenni breuiter expofni^ muf,c[Ms caujjds oratorë recipere of portcret,et in c^uibus ojfic^s artn eld borare cSneniret. çsr eii officia ({oa ratione facillime confftpti poffet-Vef ram tjuia nei^ de omnibus rebus fr mul dici pot 'Mt, çy de maximis primum fcribenduot fuit,quo cietera tibi faciliora cognitu uiderentur,ita no bis placitum eß, ut eaquje difficillima effent, potißif mum fcriberemus.

Cauffarum tria funt genera, Dcmonßratiuum,Debf beratiuü,iudiciale.Multo difficillimü efi iudiciale,ergo id primü abfoluemus. Hoe et priore libro egimuj, «w» de quinq; oratoris office's tradaremus, quorü inueniio et prima et difficillima cß.Ea quoq’ nobis erit boe in lif bro propemodum abfoluta,fed paruam partem eius i” tertium uolumen transferemus.Defex partibus oratio' nis primum fcribere incepimus. In primo libro locuti fumus de exordio, narratione, diuifione, nee pluribuf uerbis, quam neceffe fuit, nee minus dilucide, quam te uelle exißimabamus, D ei»Jc coniundim de confirinilf tione,et confutatione dicendum fait, (^are genera cöi ffitutionum, et earum partes aperuimus : ex quofiinul (gt;ßendebatur,quomodo conßitHtione,ct partes conßituf tioiiif

tto«if crfifjp poßta reperirioporteret. DcinJe Joatû mut, iudictüionem ijucmadmodum quieri conueniretz tpidinuentajCuranduM cfl,ut omMi'y ratio totius oratior Kis ad earn conferatw.Pojlea admonuimus cj]e cauffds complures, in quibus plures conßitutiones, dKt pitrtcs conpitutionum accomodarcntur. Reliquum uidebatur eße,ut oßenderemus, quit ratio pojßet inucntiones ad. Mianquanq^ conßitutione.aut partem conßitutionis ac/ cSmodare.Et item qualcs argumentationcs, quasarte ci ijTiXEffn'/iÄT« appellant,fequi, ÇT quales uitari oporr teret, quorum utrunq; pcrtinet dd confirmdtioHcm confutationem. Deinde ad extremum docebimus, cu/ iufmodi conclufionibus orationum uti oporteat, qui lo/ eus erat extremus de fex partibus orationis. prii»H»* «go quieremus quemadmodü quanq; cau/jam trado/ ri conwniat i er nimirum conieduralem, quie prirad, difficillima eß,potißimum confideremus,.

c4u^j£tconießitrdIi,n4rrdHo aceußato/ si ris,ßifpitiones interiedas, difperfas Si habere debet,ut nihil adü,nihil didum, nußjuam uentum, aut abitum, nihil de/ fadum fine caußa putetur. Defenfo

ris narratio,fimplicem çx dilucidam expofitionem de/ bet bdbere cum attenuationefufpitionis. Hki'uï conßitit tionis ratio in fex partes eß dißributa,probabile,colta/ tionem, fignum, arguments, confecutionem,approba/ tionem.HorMtn unumquodlp cjmd ualeat,apericmus.

care, Çy* afimili turpitudine hominem nunqaa ahfuifê fe. id diuiditur m caulfam,çyquot; in aitam. Caujja eß eA t^uie indaxit ad malcfidu comodorum fpc.aut incSmo darum euitatione : ut cum quieritur, «««J ^uod canto/ dum maleficio acquificrit,num honore,num pccuniant, num domtnatione, num alieluam cupiditaiem amorij. aut huiufmodi libidinii uoluerit explere. Aitt ««»» quod incommodum uitarit.inimicitiai.infamiam, dolo renti/upplicium. Hie accufator in fpe commodi, cupidi/ tatem oßendet aduerfar^'tin uitatione incamodi,formi/ dincm augehit. Defenfir aiit negabit fuiffi caulfamfi potcrit.aut earn uehementer extenuabit.Deinde iniefuii rffe dieet,omnes ad quos aliquid emolumenti ex aliquA re pcruenerit,infufpitioncm malcficif deuocari. DeiA de uita hominis ex antefaS is fpeSabitur.in quo printu confiderabit accufator, num quando fimile quid fece/ rit. si id non reperiet, quaret num quando uenerit in fimilem fifpitionem:Qr in eo debebit e/fe occupatus,ut ad earn caujfam peccati, quant paulo ante expofuerit, uita hominis poßit accomodari,hoc modo, si dieet pe/ cuniie cauffa fcctffe, oßendet eum fiinpcr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuifi

fe:fihonorts,ambitiofum:ita poteritanimi uitiumcunt cauffa pcccati conglutinare.si nö poterit par animi ui/ tium eum cau/fa reperire,reperiat difpar. si won pote/ rit auarü demonßrare,demonßret corruptorë, uel per/ fidiofum,fi quo modo poterit. Deniq; ahquo aut quàm plurimis uiti^'s cataminabit perfinaideinde qui illud fe/ cerit tam nequiter,cundë hoe tlt;w« perperam fccijfe non tffe ucbemëtcr caßus çyquot; integer exißima/

t)!tiir dJuerfdritif.Jicet fa{fd,n5 fdmS. fpeddri oportcre illüMtè occultalj^c fudfldgitid.fepldnüfadurüabco maleficiu no abelj^e. Defenßr primû dcMonßrabit uii3 integra.fi potuerit-.idfi no poterit.confugiet ad impru/ dentiä,ßultitia,adolejcentiä,uim,pcrfuafione,cinibus de rebus uituperatio corü cxtM id crimen erunt, ho» dfbc4t alfignari.Sin uehemeter hominis turpitudineim pedieiur ZT infamia.prius dabit opera,ut falfis rumo/ res dißipatos ejje diwt de innocete,et utetur loco cornu ni.rumoribiis crcdi no oportcre. sin nihil eorli fieri por terit.utatur extrema defenftone,et dicat,no fi de mori/ bus eius apud Cen/'ores,fed de criminibus aduerfariorS apud indices dicere. Collatio efi, t^uum accufator id ^uod aduerfariit feciffe criminatur, aly nemini,nißi reo bonüßiiffe demonfirat,aut aliü neminê poluijfe perfice rc nifi aduerfariü,aut eu ipfum atys rationibus out non Ô:,aut no leque comode potuijfe, out eu ftgiffe 0/

iones eSmodiores ppter cupiditatê. Hoc loco der fenfor ut demoßret oportet, aut a i/s tjuoij; bonü fui/fe, aut aliosc^uoi^ id ijuod ipfe infimuletur,facere potuißc,

Signum eß per efuod oßenditur idonea perficiendi facultas ^e quiefita. id diuiditur m partes f'ex,locum, tempus,/patium,occafionem,fpem perficiendi.fpem cer landi. Loc«r c^uceritur Celebris an defertus : femper defertus, an tum ijuum id faffum fit, fuerit in eo loco folitudo.Saceran prophanus, publicus an priuatus fue ri : cuiufmodi loci attingaKt,num qui eß palfus,pcrfpe/ äus aut exauditus cjfe poßit. Hör« quid reo,quid accu/ fatori C0ueniat,perlcribere non grauaremur,nifi factie b 4 quiuit

quiuis cduffapofit4 poffct itidicare, iMitwenim inueiu tionii ah arte debent proficifci, ctetera facile caparabit fxercitatio. Tempus ita quieriMr,qua parte anni.quit l}ora,noäu an interdiu.qua die, quota hora faâum ejfe dicatur,cr cuiufinodi tëporibus, spatium ita confide/ ratur.fatis nc Içngü fuerit ad earn rem tranfigendat», Crquot; faerit ne fatis ad td perficiendum fpati/ ßtiurMW. Nrfw parui refert Jatis fpati/ fui/fe .td id perficiendum, Ji id ante fcir^çy rationc prouideri nÖ potuit. Occafio quaritur,idonea ne fuerit ad rem adoriendam, 411 «ïirf tne[ior,quie out prceteritafit.aut nonexpedata. spes perficiendi qux fuerit,fpeßabitur hoc modo,fi quie fu/ pradiäa funt figna, conçurrerint-.fi prieterca ex altera parte uires,pecunia, confilium,fcicntia,apparatio : cX altera parte imbecillitas,iiiopia, ßultitia,imprudcntia, inapparatio demonflrabitur fuiffe, Quarefiirepotuc/ rit, utrum diffidendum an confidendum fuerit. Spet celandi quie fuerit.quteritur ex confc^'s.arbitris, adinë toribus,libcris out feruis,aut utripp.

Argumentum efi, per quod res coarguitur ^rtiori^ bus argumentis, CT* firma fu/pitione, Jd diuidi/ tur in tempora tria, prieteritum, inflans, confequens, Jnprteterito tentpore oportet confiderare ubi fuerit, ubi uifus fit,qui cum uifus fit,num quid appararit,num quem conuenerit, num quid dixerit, num quem habuet rit de confc'ifs,de adiutoribus,de adiumentis, num quid in loco prieter confuetudinem fecerit.aut alieno tempo ye. in infldti quteritur,num uifus fit cü faciebat,nS qui firepitus, clamor, crepitus exauditus, autdeniqi nuiU

^uidalitliio ßnfu perceptum ßt,dfpeilu,MditU,t‘t!{u,o/ doratu.gußu. Nam qiiiuif borum feKfu^ poteß conflare fufpitionem. ib conjcijuenti tempore fpcdabitiir, nuM ejtiid rc tranfaäd reliilüfit, (juod indicct, aut faftü cjße .gt;naleficium,Mt à ejuo fit faää, Fadum effe hoc modo. Si tumore çr liuore decoloratum corpus eß mortui, ftf gnificat cum ucneno necatü. A quo faäumftt, hoc mo do.Si tclum.fi ueßimetum,fi ijuid eiufmodi relidumfit, aut ft ueßigium repertum, fi cruor in ucßimentis.fiia eo loco deprehenfus aut uifusfit tranfaäo negocio, ^uo in loco res geßa dicitur.

Confecutio eß efuü i^uteritur.c^uiefigna noectir et in/ nocetis confeciui folcat.Accufator dieet ß poterit,aduer/ fariü ejuü ad cä uentü fit,erubuilfe,expalluilTc, titubap Je, inconßanter locutum ejfe, concidijfe, poilicitum ejfe alicjuid, quiefigna confcientiie funt, St reus horü nihil fccerit, accufator dieet cum ufjucadco priemeditatunt fui/fe t^uid fibi effet ufu ucnturum,ut confidentißime c3 ftfcretçy' rcfponderet,quiefignafuntconßidentite, «3 ?K«o(:c«tilt;f.DefcM/or,p pertimuerit.magnitudine peri/ culi.nÖ cäfiientia peccati cÖmotum efc dicet.Si no per/ timucrit,fretü innocentia negabit effc eSmotum,

Approbatio eß,cjua utimur ad extremum confirma/ tafufpitioiie. Eahabetlocos proprios at^;communes, Propri^ funt ij efuibus nifi accufator nemo poteß uti,çy* ij quibus nif: defenfor nemo poteß uti.Communes funt, qui alia in cauffa ab reo, alia ab accufatore tradantur, Jn cauffa coniedurali proprius locus accufatoris eß, quum dicit malorum mifereri non oportere, çy quuM b f rtwjrt

«Kgrt pcccati atrocitdtcm. Defcnforif propriut loMt cß,^ü mifcricordiam captat, quü accufdtorcm cAf btmniari criminatur.Communes loei funt.cunt aeeußu dcfenforis li teßibuf, contra teßes-.ä quießior KÎbus.cotra lt;^uteßiones:ab argumentis,cotra argumen ta:d rttmoribtis,contra rumorcs. A teßibur dicetnus fe/ eundum autoritatê ÇX uitam teßium.cy’ conßantiS. ter ßimoniorS. Contra teßer.uitie turpitudine,tcßimonio/ rum inconßantiS,fi aut fieri non potuijfe dicemus, aut Kon faffum eße t^uod dicant.autfcire iltor non potuiffe, lt;t«t cupide dicere,C^ argumentari, hiecty ad impro/ bationem.c^ approbation? teßiii pertinebunt. A ßionibus diceinur,^uugt;n demonßrabimus maiora ueri inueniendi caußa tormentis cruciatu uoluiße qua/ ri, ßimmo dolore homines cogi, ut quiequid feiant, Jicant. Et prlt;etcrf4 conftrmatior hac erit difputatio, ƒ( qute diffa erunt argumentando,ißclem uys,quibus 0/ mnis coniedura tra(fatur,irahemus ad uerißmilcmfu/ fpitionem, idem^ hoc in teßimonijs facere oportebih

Contra quaßiones hoc modo dicemus. Primum ma/ tores uoluiße certis in rebus interponi quaßiones, lt;jm2 qu« uere dicerentur/ciri, qua falßgt; in quteßione pro/ nunciaretur.refelli poßent hoc modo.C^iio in loco quid pofttu fit.GT fi quid eßetfimile, quod «ijeri aut aliquo jimili figno percipi poßehdeinde dolori credi non opor Icre, qudd alius alio Jit recentior in dolore, qudd inge/ itiofior ad cdminifcendu.qudd deniq; fapc feire autfu/ fpicari poßit,quid quajitor uelit audire : quod cum di/ xerit,intelligatfibi fin? doloris futurü. H(fc difputatio contfro/

tomprobitbitur.fi refellemuf.^uie in (Juit/fionibuf erüt didif probabili ArgnmentAtione,id^ partibtis conieäuf rie,c{ua! antè expofuimut, facere oportebit. Ab drÿu mentis çy fignis csr^ cxteris locls, cfuibus augcturjù/ fpitio.dicerc hoc modo couenit. Qj4um multd concur/ runt urgumentu çy pgnu,(fuie inter fi confintiat, rent perfpicud «on fifpitiofiun uideri oportere. itew plus 0/ portcrefignis çy argumëtis credi quùm tcflibus. Hitc eiim eo modo exponi, cluo modo reuera funt ge/lu:te/ ßes corrumpi poße.uel precio.uel gratia, ucl metu, uel fimultatc.Contra ^rgitmcnU, çy figna,et cteteras/ù/ fpitiones dicemus hoc modo:fi demonflrabimus nullant rem e}fi,quam nÔ fijpitiontbus ^uiuis poßit criminari, deinde unamcjuant^; fufpitionë extenuabimus,çy dabi/ mus operS, ut oftendamus, nihilo magis in nos earn, in ahum quempiä conuenire : indignû facinus e/Je fine itfiibus, conieàura çy fufpitionë firmamenti fiais ha/ here, A rumoribus dicemus,fi negabimus temere faml nafci folere quin fubfit aliquid, çy fi dicemüs cau/fant Hofiijfi quarc quifpia co fingeret et cSminifieretur. Et frjftere4fi cxteri falfifoleîit efie, argumëtabimur hüc e/fe uerû.côtra rumores dicemus primü,fi docebimut multos ejfefalfos rumores,çy exëplis utemur,de fbut falfafam!tfucrit,çy aut inimicos noflros,aut hominet natura malcuolos et maledicos cofinxifie dicemus:ct 0/ liqud aut fidü fabula in aducrfarios affiremus, qua di/ camus omnibus in ore cjfe, aut uerü rumorëpferemus, qui illis aliqd turpitudinis ajferat, neq- tarnen ci rumo/ n nos fidcm brfbcrc dicemus,ideo nbsp;quiuis homo pofiit

^cw«w turpem de cfuolibet rumore proferre, conr fl ff um fabulam dißipure. V eruntamen Çi rumor uehe menter probabilis ej]e uidebitur,argumentdndo, fame pdem poterimuf abrogure. Quo'd cr diffiallma. truf ffutu eß conßitutio conieffurulis, in ueris caußisße pißime trailundd efi,eo diligentiur omneit dut parteis per/crutatißtmus, ut ne paruula i^uidë titubatione aut offenfione impediremur,fi ad banc rationë pr^ceptio/ nis.aßiduitatem exercitationis accamodafjemus^ Nunc ad legitimce conßitutionis parteis tranfeamus.

liflitutionis légitima’ partes, vum uolütas firiptoris cum ßripto dip fidere uidebitur.ji â fcriptodiccmus.bis toeis utemur fecundum narrationem. Primum/criptoris collaudatione.Deinr de pripti recitatione. Deinde perconta/ tione.pirent ne adueifari^ id feriptum fuijfe in Icgç dMt teßamento, aut ßipulatione, aut quolibet feripto, quod ad eandem rem pertinebit. Deinde collatione quid feri ptum fit, quid aduerfari/ fe feciffe dicant, quid iudieem Jequi coueniat,utrum id quod diligëter perferiptum fit, an id quod acute fit excogitatum. Deinde eafententia quie ab aduerfari^s fit excogitata,Gr feripto attributa, amtcmnetur,(y' infirmabitur.Deinde queeretur, quid ei obfuerit,fi id uoluifjet adpribere,ut non potuerit per pribere.Deinde à nobisfententia reperietur,^^ caujfa proferetur, quare idferiptor fenferit quod perfcripfe/ rit,(y deinonßrabitur feriptum illud epe diluade,bre/ ttiïei“, comworfe, perfeffe, certa cum ratione. Deinde exempla

fxempla profcrentur, tjiœ res cunt tdgt; dduerlArijs fent teniiA redderetur.Çir uoluntiis ajferretur,à fcripto par tins indicatie fint. Deinde ofëdetnr tenant periculofnm fit à fcripto recedere. Locus communis eß cowtrd citn:, ^ui quum fateatur fe contra id cpiod legibus fancitum, «Kt teßamento perfcriptum fit.fccilfe,tarnen faili

defenfionem. A fcntentia fic dicemus. primum laar dabimusfcriptoris cömoditatem atcp brenitatë. ijui t(t« tumfcripferitc^uodnccejfefuerit: tlludc^uod fmefcrir pto intei/jgi potuerit, non neceffario fcribendum putae fit. Deinde diccmus calumniatoris cjfe ojficium uerba

literas fe^ni.negligere uolnntatem.Deinde id ^nod fcriptum fit,out non polfe fieri,aut ko« fege.non more, non natura, non leijno zx bono poffe fieri, c{uie omnia fcriptorem uoluiffe cfuamreâifime fieri nemo dieet : 41 e4 cpiie à nobis fada fint.iußißime fada. Deinde eötrar riam fententiam,ant nullam ejfe, aut ßnltam, 4«t iniur ßam,ant non poffe fieri, aut non conßare cum fuperio/ ribus cz inferioribus fententi^s, ont cum iure commu/ ni,autcum alifs legibus c5munibns,ant cum rebus iudi catis dijfentire.Deindeexemplorü à uoluntate, çy con. trafiriptum iudicatorum cnumerationc utemur. Dein/ de legum er flipulationum breuiter exceptarü,in c^ui/ bus intelligaturferiptorum uoluntas çy expofitio. Loz c«y edmunis contra eum, qui fcriptum recitet, cy feri/ ptoris uoluntatem non interpretetur.

Cum duie leges inter fc difcrepant,uidendum eß pri mum,num quie abrogatio aut derogatiofit. Deinde u/ trum leges ita dijfcntiant, ut altera iubeat,altera uetet,

M itd Ut altera cogat, altera permittat. infime ewtrt eriteius defeufiOi c^ui negabitfe fecijjetjuod cogdui', cum altera lex permitteret. plus enim ualet fanüio permißione. item illa defeufio tenuis efî, cum oßcndi/ tur id faäum ejje,auod ea lex fanciat, cui legi ahroga/ tum aut dcrogatüjif.id ijuod poßeriori lege fancitüßit, effe negleäum, Cumhac erunt conßdcrata,flatim nd ßra legisexpofitione,recitatiSe,collaudatio}te iitemur» Deinde contraria legis enodabimus uoluntatë^ f4Mi lt;r4l?em«y ad noßra caujßce cômodü. Deinde de iuridir eiali abßiluta fumemus rationë iurisiCt (fuaremus par/ tes iuris,utrü cü ea faciat,de ^bus poßeriusdißeremus. Si ambiguit eß firiptü.utputa quod in duas,aut plu/ fesfintentias trahi poßit,hoc modo traäandü eß. pri/ mum, fit ne ambiguu ^uarendü eß. Deinde quo modo /criptii eßjiy'fi id quod aduerfari^ interpretantur.fcri pior fieri uoluißettoßendendü eß. Deinde id quod nos intcrpretcmur,cr fieri pofe,et honeße, rede, lege,mo »•e.ttiitMrrt.bono zy aquo fieri poße. Quod aduerfarif interpretantur c contrario. Nec eße ambigue fcriptü, cum intclligatur utrafententia uera fit. Sunt qui arbi/ trantur ad hanc cauffam tradanda, uehementer perti/ nere cognitionë amphibologiarü, cam qua à dialedis profertur.Nos uero arbitramur, non modo nullo adiu/ mëto eße,Jed potius maximo impcdimëto. omnes enint illi amphibologias aucupantur,etiam eas qua parte ex alterafententiam nullä poßunt interpretari. itaq^ e?* alieni fermonis moleßi interpcllatores çy“ fcripti cum ediofi, t«f)t obfcuriinterpretesfunt, dum coûte

expedite lo^ui uolunt infantißiini reperiuHturJta littw mctuunt in dicendo ne (jiiid ambiguü dicat.notnenfua pronunciarc non pojjitnt. verü horü puerilet opinio/ nes redißimis r^tionibus.cü uoles,refcllemns. irt pr«/ fentin hxc interim dicere no alienü fnit.ut huius infan/ tiie gnrrulnm di/cipIinS contemneremus.

Cum diffinitionc utcmur, primü afferemusbreueM Hocnbuli dijfinitionëihoc modo. Maic/iatcm is minuit ^ui en tollit, ex ^uibus reî»«î ciuitntis amplitudo con/ ßat.quie funt ea capiunt fuffiragia populi.cyquot; ma/ ffßf^ins confdium. Nempe igitur tu or populumfiif/ magiflratum côfilio priuaßi.cum pontes lù/ ßurbaßi » item ex centrdrio. Maießatem is mimtit.tp« amplitudinem ciuitatis detrimento afficit. Ego nojt^p feci.ßd probib«: dctriwcnto.Aerfthum enim confi;rua/ uijibidini malorum reßiti, maießatem oiwnem luteri/ re no« pajßus fum. Primum tgitur uoctd^uli fententia breuiter.ty' ad utibtatem caulßie accommodatadefcri/ bftur. Deinde faßum noßrum cum uerbi deßriptio/ Ke coniKKgetwr. Deinde contrarite defcriptionis rAtio refelleturfi out falfa erit.aut inutilis.aut tHrpir,lt;tut in/ iuriofa. id quoijue ex luris plt;irtibi(j fumetur de iudida/ li abfoluta.de qua iam loquemur.

C^ieritur in translationibus primwn, nwm nlitjui» tilts rei aSionem, petitionem.^wt executionem Ixtbeit, quen» non oporteat. Num alio modo, tempore, loco, nitw alia lege,num alio quterente aut agente. Hac le/ gibus GT' moribus, leijito CT* bono reperientur,de quiz bus dicctur in iMridicinli abfoluta. in caulfa raiionnli primttn*

priMum cluieretHr,ccc[uid in rebus maioribus Mt ntiM nbus,autfimilibus,fmilitcr fcriptum Mt iudicutit ßb Deinde, utrum ea reî f milis ßt ei rei, cpM de re dgitur,-an dißimilis. Deinde, utrum conßulto deearefcriptunt nonßt, qudd noluerit cduere,an([udd fatis cuutum pu/ turit propter cteterorum fcriptorum ßimilitudinem. Dc partibus legitimie conflitutionis fatts diäum efl:nui ad iuridicialcm reuertewH»“.

ßfoluM iuridiciali utemur coßitutionee cum ipßtm rem cfucim noj feci/ße conß/ temur,iure fdäam c!tcemus,ßne ulld aß/ ßumptione extrarice deßenßionis. Iw ed' cju^ri conuenit, iure neßt ßailum. oe eo cau/ßa poßita dicere poterimus,ß ex quibus partibus ius conßet,cognouerimus. Confiât igitur ex bis parti/ bus,natura,lege, conßuetudine, iudicato, ceifuo bo/ no,pa{lo. Natura ius efi ijuod cognationis aut pieta/ tis cau/ßa obßeruatur,ijuo iure parentes à liberis Qrquot; p/t rentibus liberi coluntur. Lege ius efi id cfuod populi iufiu fancitü efi:quod genus, ut in ius eas cum uoceris^ Conßuetudine ius efi id quod fine lege leque ac ß legi/ limumßt,ußtatum efiiquod genus id, quod argentario obtuleris expenfum, àJbcio eius reffe repetere poßis. ludicatum efi id de quo fentëtia lata efi, aut decrctunt interpoßtum.Eafiepe diuerfitfiunt, ut aliud ali/ ludici, aut prieteri, aut Confiuli, aut Trtbuno plebis placitunt fit : CT ßt.ut de eadem re fiepe alius aliud decreucrit, ' aut iudicaucrit. C^uod genus Marcus orufius pretor' urbanus

wîiit««!. (fitJd cum bxrcde nMati dgcfetur, iudiciuM rcddiditi Scxtus luliuf non reddidit, item Caius Clt;f/ Ii«î wdcx abfoluit iniuriarum.eum, ([ui Litcilium poer tam infcena nominatim heferat : Publius Mutius cum qui Luctum Accium poetam nominauerat ,c3dcmnauit» Ergo quia pofjunt rcr fmili de caulJd dißimilitcr iudi catx proferri, cum id ufu uenerit, iudtccm cum iudice, tempus cum tempore, numerum cum numero iudiciorÜ proferemus. Ex i£c{uo CT bono ius conflat.i^uod ad uer ritatem ct utilitatem comunem uidctur pertinere-.cluod gcniiî.ut Hiiiior itniiij LX, ct cui morbus caujja efi, co/ ^nitorem dct. Ex co uel nouum ius conßitui conuenit ex tcmpore.et ex hominis dignitate. Ex pado ius eß, fi e[uid inter fe pepigerint, fi ([uid inter quor conuenit, Padaßtnt, cfute legibus obferuanda ßint, hoc modo. Rem ubi pagunt,oratione p.tgunt. In comitio aut itt foro untc meridiem caujfam coni/cito. Sunt item pufti« quif finelegibur obferuätur ex eSuentu, quie iuri præz ßare dicuntur.Hij igitur purtibuj iniurium demonfira/ ri, ius conftrmari conuenit, id^ in abßoluta iuridicixli fuciendum uidctur.

Cum ex compurutione quicritur.utrumptius fuerit «gcrc id efuod reus dicat fe ßeciffe.an id quod uccupttor dicut oportuiffe fieri, primum quicri conuenit, utrun» fiterit utilius ex contcntionc, boe cp,utrum fuciïiur.ucz itußius,conduabilius.Deinde oportebit quæri.ipfum ne oportuerit iudicure utrum fucrit utilius ,an aliorum fue rit ßatuendi poteßur. Deinde interponetur ub aceufa/ conjïitutione conie{lurAli,quure putetur

«'S e4 fitiioHe faäü ejjie, cjuo Mcliuf deteriori antepont/ retur.fed dolo malo negociü gcflum. Dctndc ijuitrctufi potuerit ne uitnri.nc in eum locü ucniretur.Ab defcn/ö/ re contra refellctur argumentatio conieäuralis alii]ii4 probabili cau/Jaide cfua ante diäum eji. His locu ita tr4 üatii.accufator utetur loco comnwnt in cum ijui inutile utili propoj'uerit.cunt ßatuendi nö habucrit poießatem. Dcfenfor contra eor qui gipium ccnfcant rem perniaor fam utili prxponi.utetur loco commuai per conqueßior nem.crfimulciutcrct ab accufatoribus crabiudici/ bus ipfiSyi^uid faäuri clßcnt,fi in eo loco fuilJent.ÇT te/ pus,locum,rem, deliberationsßiam ponet ante oculos^

Translatie criminis eß,cum ab reo faßt caujja in 0/ liorum peccatü transfertur. I« (|«4 primum tjuccrendi eßtUere ne in aliii crimen transferatur.Dcinde fpeßan/ dum eß, an iec^ue magnum fit illud peccatum, quod in aliud transfertur,atc[ue illud ijuod reus fufeepiße dica/ tur. Deinde oportuerit ne in ca re pcccare.in qua alius ante pcccarit. Deinde oportuerit ne ludicium ante fieri. Deinde cum faßü iudicium non fit de illo crimine,quod in ahum transferatur, oporteat ne ea de re iudicium fie ri.quie res in iudicium non uencrit. Locus comunis ac/ cufatoris, contra eum qui cenfeat uim plus, quàm iudi/ eia ualere oporterc : CT ab aduerfarifs percontabituf accujàtor,quid futurum fit,f : idem cietcri faciant,ut de indënatis fupplicia fumant, quo'd eos idem feciffe dicat. Quidfi ipfe accufator idem facere uoluiffetc Defcnßir eorum pcccati atrocitatë proferct, in quos crime tranß fertur, rem,locum, tempus ante oculos ponet, ut ÿ qui

tulient, exi/lintent out non potuilfe, M inutile fuilf« rem in indicium uenire.

Conccßio cfi,pcr qua nobis ignofci poPulamus» Eit diuiditur in purgaiioncm.et deprecationem. Purgatio tß.cum confulto à nobiï fadum ncgdmuï. Elt;t diuiditur in neceßitudincm,fortunam,imprudcntia,m. Dcbir pri mnmpnriibnf oßcndcndum cfl, deinde ad deprecatio/ «em rcnertendnm uidctur.

Primtt « fonpderftrtciü eß.nurn per culpam ucntum fit in nccc/?it«J(ncm,num culpam ueniendt neceßitudo fecerit.Deindequ^erendum eß.ecquo moJouis illaui/ tari potuerit ac leuari. Deinde is qui in neceßitudinent caujßam conferet.expertus nept quid cotra facere, nut excogitnre poljet. Deinde,num fufpitiones ex conieSur rali conßitutione trahi poßint.quit fignificcnt id conful to piÄimi ejpc.^uotl nccejßario accidifße dicitur.Deinde, fimnxime neceßitudo quiepiam fucrit, conueniat ne, tarn fatis idotteam caufam putari.

si nutet» imprudentia reus fe peccajße dieet, prir num quitretur utrum potuerit J'ctre, nn non potueriU Deinde, utrum data fit opera ut fcirctur,an non. Dein/ de,utrum cafu nefcicrit, an culpa. Nam qui fe propter uinum, .nut amorem, aut irncundinm fugiffe rntionci» dieet,is animi uitio uidebitur nefeilße,non imprudentirf» (^are non imprudentin fe defendet, ]ed culpa cotamir nabit perfonam. Deinde, cöiedurali conßitutione quier retur, utrum feierit an ignorauerit ; er conpdernbir tur.ptli;neinimprudenti(t prirpdydebeut cjfe, cu» fnSum Cjfe eonßet.

cam in fortanam caalfa conferctiir,lt;y' ea re Jcfclt; for ignofii reo dicct oporterc.eadem oinnia âiJentar c$ fiJcrâda cjUit dencaßitndinepriffiriptafant. Etenint hce tres partes purgationis inter fe finitimie fant, ut in omnes eadem fcre poßint accômodjiri. Loci communes in his caußis.AccuJdtoris càtra eum, qui cum fe peccafr fe confteatur, tarnen oratione indices dcmoretur.De/ fenforistde hamanitate,mifericordia, uoluntatem in a/ tnnibus rebus fpcâari conuenirc, çy“ quie confulto fa/ Sa non fmt.ea fraudi effe non oportere.

Deprecatione utemur, cum fatebimur nos peccafe, ttcq; id imprudenter.aut forteitM, aut neceffario fcci/fe Jiccmus.et tarnen ignofci nobis poßulabimus. Hic igno fcendi ratio quteritur ex ^'s locis.fi pluraaut maioré officia.quàm maleficia uidebuntur conßarc.fi qua uir/ tus aut nobilitas erit in eo, qui fupplicabit, fi quafpeS erit, ufui futurum.fi finefupplicio difießerit, f i ipfe ille fupplex.manfuetus cy“ mifcricors in potcflatibus oflcn/ dctur fuifjeifi ea quie peccauit.non odio ncq; crudclita/ te,fed officio QT reüo fludio commotus fecit : f tali de cauffa alifs quoq; ignotum f t, fi nihil ab eo periculi no/ bis futurum uidebitur,f eum miffum fccerimus, fi nul/ la aut à noßris ciuibus.aut ab aliqua ciuitate uitupera/ tio ex ea re fufcipietur. Loci communcs.de humanitate, fortuna.mifcricordia, rerum commutatione. His locis omnibus ex côtrario atetur is qui contradicet.cum am/ plificationecy cnumcratione omnium pcccatorü. Hac cauffa iudicialis fieri non potcß, ut in libro primo oßcn dmHs,fed quad poteß ael adfenatum, atl ad confihunt , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uenire,

lt;(ut in hominem noßri peccati cauftm confcrcmui si canfx in bomineirt coHftrctur, qmerëdum erit pn'mum, potturit ne tantü lt;]ult;twtü reus demonßrabit is in que«» CAupi conferetur, ccditoMlt;tm modo authoneße, dutjlne pfnculo potucht obfißi-Si muxime itófit.Hum ca rc c5 cedi rco conuenMt.quod aliéna indudu fcccrit. Deinde in conieduralem trubetur cotrowcrfium, c:^' ejuirretur. num conßiltofadiimfit.si caußa in rem ciuandam con/ fcrctur.cz bifc eudem ferc, CT omnia qu« dc neeeßi/ tudiHc prfcepimur.conjiderundit erunt.

HVoniamfatis oßedifßc uidemur, c^uibut urgumentutionibus in unocpioclue gc/ I nerccauße iudicialis uti cöucniret,conr I ßeclai uidetur ut doceamuStCpicmadmo/ ‘ dum ippr ^rgumentutiones ornate çy* abfolute traäare poßimus. Nurn fcrc non difficile înuenire quid fit caufs adiumento , difficillimum ucro eß inuentum expolire, çy expedite pronunewre. Htec enim rei fxcit ut neque diutiuj, qudm futisfit.in ijfdcnt locif commoremur, neque codem identidem reuo!u4/ mur.neque ineboutitm drgumentationem rclinquäjnuj, Meq; incomode ad aliam dcinccpî trunjcitmuf. I tuque lute rutionc ipfi memini|je potcrimus quid in uno/ quoqj loco dixenmuj, et uuditor cum totius cauft.tum uniufcuiußjf argumhationis dijlributionem percipcrc, CZ TOcminijfepoterit.ErgoubJolutipimucr perfctlij/ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c t pin4

cß argumentAtio ed ejuie i« cfuin^; partef eß Jißri , butd,propofitionem,rationë, rationif cottprmationcw, exornationë.complexiwem. propof tio cfl, per quam, oßendimu! fummatim quid fit quod probarc uolumur» Ratio cß caufa qux de»;onßrat uerum eße id quod in/ iendimu!, breui fubicdionc. Rationis confirtnatio eß ea quee pluribus argumentis corroborât breuiter expo/ fitam rationem. ExorHittio cß, qua utimur rei hone/ . fiandie.zy' collocuplctddie caufa confirmata argumcit iatione. Complexioeß, qucecoitcludit breuiter colli/^ gem parier argumentationir. Rifee igitur quinfp; par/ tibur ut abfolutißimc utamur.hoc modo traäabimur ar gumentatione. caufam oßendemus vlyßi fuißc,quare interfeccrit Aiaeem.tnimicü enim acerrimum de media tollere uolebat, à quo nö iniuria fibi fummü pcriculunt mctuebat:uidebat illo incolumi, fe iitcolumcm non futu rum : fperabat illius morte,fefalutëfibi eSparare, con/ fueuerat.fi iure n3 petuerat, iniuria quauis inimico exi tium machinari, cui rei mort indigna palamedir teßi/ moniumdat.Ergocy’ metur pcriculi hortabatur eunti intcrimere,ä quo fupplicium ucrebatur.çyt' confuetuda pcccädi maleficif fujcipiendi remouebat dubitationem,-. omnes enim cum minima peccatacum aliquacaufafit. feipiunt,tum uero illa quie multo maxima funt malcfi/! cia.aliquo certo emolumento indudifufeipere conaturt St multos induxit in peccatü pccunix fpes ,fi coplures celerefe contaminauerïit impcrl/ ciqnditate,fi multi le ue compendiü fraude maxima cömutauerunt, cui rnirÜ Hidcbitur ißum à maJeficio propter acerrimä formidi/

Hf muon i^peralpiVirutn fortißimü, integerrimS, ini/, miatiarum pcrjec{uentißimü,iniurM lAceßitü.irAexci/ tAiAm:homo timiduf, nocent, conßius fui peccati, infi/ diofuf.ininticü incolumë effc nuluit.cui tandem hoe mi/ rum uidehitur ? Na cum ferat befias uidcamus alacret ercäoi uadere ut altcri beßiie noceant.no eß incre/ dibileputandü.iftius c[uotp animü ferum,crudelcm ati^. inhumanü cupide ad mimici pernicië profedü : priefcir/ tim cum m biß^s niillä nc^ bona.nc^ mala rationë ui/ deamus : in ißo plurimas qt peßimas rationes femper. fuiffe intelligamus. Si ergo pollicitus fum edufamme daturü, ^ua indußus vlyjfes dccejferitad malcficiü,ct fi inimicitiarü acetrimä rationë.ty periculi metum in/ tereeßilfe dcmonflraui.nS eß dubium, quin confiteatur cdufam malefici^ futße.Ergo abfolutißima cß argumë/ tatio ea quie ex quintj; p..rtibus cdßat.fcd e4 no femper neceffc eß uti. Tum enim coplexione fuperfedendii eß, fires breuis eß.quie facile memoria cöprebëdaturitum exornatio prietermittenda cfl.fi parit locuplcs ad am/ plificandü.Çjr exornandü res uidetur effe.Sin çy' bre/ uis crit argumentatio.cr res tenuis aut humilis.tum ct exornatione et coplexione fuperfedendii cß. Jk omni ar gumentatione dc duabus partibus poßremis.htec quam expofui.ratio eß habëda.Ergo amplißima argumëtatio eß quinquepertitd.areuißima cß tripertita. Mediocris, fublata aut exornatione.aut coplexione, quadripertita.

Duofunt genera uitiofarü argumentationS.Vnum, quad ab aduerfario reprehendi poteß, td quod periinet lt;4 Cdufam, rdtermn, tanietfi nugatorium eß,

tarnen non indiget reprehenf ''one. C^uie fmt.quie rcpYC benfionc cofutari cöueniat.qn^ tacite content att/; niW rifinereprehen/ione.fi exempla fubiecero. diluetde int telligcre poteris. Heec cognitio uittofariim argumentât tionum dttplicem utilitatcm afleret. Ntim çy uitare uit tium in argumcntatione admonebit, ab ali^s hok ui tatum commode reprehendcre docebit. Qjioniam igit tur oßcndimus plenam çy' pcrfeâit argumcntationent cx cjuintp partibuf coßare, in unatpuaeh parte argutneit tationif quie uitia etiitanda ßtnt confideremus : ut Cf ipf ab bis uit^'s recedere, ac aduerfariorum argument tationes bac prieceptione in omnibus partibus tentare, Cf abalicpia parte labefailare poßimus,

Expofitio uitiofa eß, cit ab aliciua,aut à maiore pAf te ad otnnes confertur id quod non eß neccj^ario omnit bus attributü.utßi quts boemodo exponat. Omnes qui inpaupertateßint, malunt maleficio parare diuitias.q; officio paupertatem tueri. Siquis boc modo expoßierit argumentationem.utnoncuret quiercre qualis riitio, aut rationis confirmatio fit, ipßam facile reprabendet tnus expof tionem : cum oßendemus id quod in aliquo paupere improbo fit, in omnes pauperes falfo er int luria conferri.

Item uitioßt eß expofitio cum id quod raro fit,fieri cmnino negatur, boc modo. Nemo poteß uno ajpeäu, neq; prtetericns in amorem inciderc. Nam cum non net mo deuenerit in amorem uno a/peilu, cr cum ille net minem dixerit,omnino nibil dimrt,raro id fieri, dumt modo ahqiiando fieri,aut poffe fieri,intclligatur. itc»» uitioßt

Ititiofa cxpofitio eff,cugt;n omncis rcs olJcnJcnitu koï col Icÿlfc.cr aliquant rem idoMcani prlt;f ttriiMMï. bee mo^ co-Ciiioniamigiturhcmincm occifum confiât ejfic.ner cefje ejl autàprailonibus.aut ah inimicis occifum ejje, (tut abs te, quem ille haredem tcfiameiito ex pdrte far débat. Pricdonci in illo loco nunquam uifi funt, inimi/ cumnullim blt;(bfbitt:rcliM(Jui(ur,finc^; à priedonibut ftcq; ab inimicis occifus cfi, qitoniS alteri non crant, ab teros non blt;ibcb4t,Mt abs tcjit interemptus.'Nam in bu/ iufccmodi cxpopfione utemur rcprtbcfionc,p quos prx ter eor.^MOî ille collegcrit, potuifie jufeipere maleficiS ofiendcrimus,uelut in boc excmplo, cum dixcrit necef/ feefie.aut à prlt;edonibMî,4ut ub inimicis,aut à nobis oc cifum effie,diccmus potuiffe ucl ù familiu.uel ù cob«rez dibuf noßris.Cum boc modo idorum collcüionë dijlurz brtuerimus,nobis lutiorcm îoeum defendendi reliqucrb mus.Ergo boc quolt;j,' uitundü efi in cxpofitione,nequaH do.cuiH omniu coilegijje uidciimur.dlitJuS idoncdm pur tem rclin^udmus. item uitiofaexpofitio efi, qux côfiat tx fftlpt «»imcrutionciut fi,ciim plura fiint,pauciora di camus, boc modo. Dua? rcs funt indices, (Juie bominet ad maleficium impellunt, luxuries CZ auaritia. Quid rtmor induit quifpiam,tjuid ambitio,(^uid irreligio.quid metus mortis.quid imper^ cupiditas, ijuid denique alut pcrmulta? lie falfa enumeraiio cfi,cü pauciorafiint,et plura dicimus,boc modo.Très funt rcs, quit omnes bo/ minesfolliciiat.mctus, cupiditas, «gritudo.Satis cnim ♦ fucrat dixijje metü cz cupiditatë,(]ucnia a-gritudinci» cumutra^rc ceiunftamejje KceeJ^etp. itcmuitioft c i expopcio

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhetor, ad heren.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éxpofith efl, quit nimiitm longe rcpetitur, hoc woJij.

Omniümalorü/lultitia mater ejl.aiite prteciclerifpä^ rit immenfas cupiditates : immenfée porro cupiditatef, mfinitie, cjquot; immoiicratte funt.hie pariunt aitariliam, óuaritia porro hominem ad tjnodnis maleficinm impelr . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit, ergo auaritia induâi aduerfarif noflri, hoe in fe far

einitf admiferunt.Hic id lt;}uod extremü didum efl.fatir ßiit exponere.Ne Ennium,et cirteror poHar imitfi««)'» ijuihus hoe modo loqui coneejjum ejl.

Vtinam ne in nemore pelio feeurihnr Cixfa cccidt/fent ad terram trabet. Nene inde nauis inchoanda- exordium Ccepijfct.cluie nunc nominatur nomine Argo.qua uedi Argiui deled i uiri, Petebant illam pclli m inauratam arietit, Colchis imperio régis Pelite per dolum. Nam nunejuS hera crrdHf mea,domo effèrrei pedem,. Medea animo ^gra.ainore feuo[autia.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curalfet poëta:

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegra.amore fceuo fautia,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergo bae qumj; ab ultimo repetitione in expofitionibut

niagnopercfuper/edendum efl. Non enim repreherfior iie,ftcut alite cdplures.jcd fua fpontc uitiofa eß.

Vitiofa eß ratio, quee ad expofitionë non eß accomr modata, uel propter infirmitatem, uel propter uanita/

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem.Infirma rlt;ttio eß.quie nö necelfario oßedit ita effe,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Amicu»

AwifMi« clt;t/fig4rc ob merité Hoxi4m, imiMnc eß [.-tcinitf, «emw igt;t «tóte wti’e, Etcondwcibiïe.

H(fc fxpopio eßtuiJeanni^ r.itio ■iß'eratur. fient ego Amicimt bodie mcttwi.

Ex CO quod ipjc fnSnrnj eß, non ex co ^nod fieri co»/quot; «cnit, utile (^uid pt, rutiocinrttur. Vunu rutio eß.c^ui»’ ex pilfn cAuße coßetjioc modo. Amor fugirdus no eß, num ex co ucripimu nupitur umicitw. Aut hoc modo. philofophia eß uitenJa. Alfert cnitn focordiam ufque Jefidiant. tiem bir rntioncs nip ptipe eßeitt, expofitio/ naßuotff eurunmerut elfeconfitcretnur, Utminprz wrt eß rutio.quif non ncccjpiriam CMijfem ajfert expo/' ptioniriuclut Pdcuuius,

Fortunii infanS cjfc et ctecS et brutu pbibet pbilofophi, Sdxo^ inßdre globop prifdicunt uolubili. Cmunt, fdeo qudpixii impulcrit fors.cà wdcrc psrtundm autuf Ctecii ob cä rë iterut, 54 nibil cerndt, c^uofefe applicet^ tnßtnam dût diunt.ijuid atrox.incertii.inßdbilis'a; pt. Brutrt, cjuid dignit atlt;p indignii nctjucdt internofeere. Sunt aut dlif' pbilofophi ßui contrà fortund ncgdnt Miferiam c(]c Ma.fcd temeritate omnid regi.id mdgir,* Verifimilc diunt.ijuod ußts reapfe experiundo cdocet, Velut oreßer modo ptit Rex, modo medicus faillis eßt Ndup'dgiorcîcotigit.nepccrgobdud fortundobtigit. Nam bic Pdciiuiuî inprmd rdtiöc utitur cum dit.ucriur tffe temeritate ßudm por.tund res geri.flam utrdij^ opi/ ' ntone pbilofopborum fieri potuit, ut is ^tti Rex fui(]et. wendicuï

nendicus faOus ef^ct. item infirma ratio efl ejuir uiJe/ tur pro ratione afferri.fed idem dicit quod in expofltio/ Be dißtt efl.hoc modo. Magno malo efl hominibus 4Mlt;lt; ritia, iddrco quod homines magnis (y' multis incSmo/ dis confliäantur propter immcnfam pecuniie cupiditar tern .Nam hie alijs uerbis idë per ratione dicitur.quod dtäum efl per expofitionem.Jtem infirma ratio efl que minus idoneam, qudm res poflulat caufam fubifcit exf fofitioni.hoc modo.Vtilts efl fapientia, proptcrea quod

fapientes funi pietatem colere confueuerunt, iteot Bfi/e efl arnicas ueros habere habeas enim quibufcum tocdn poßis. Nam huiufmodi rationibus non uniuerflae It neqi ab/oluta.fed extenuata ratione expofitio confire matur. item infirma ratio efl que uelal^ expofitioni potefl accämodari.ut facit Pacuuius,qui candem ajfert ratione,quare ceca:eade,quare bruta fortuna dicatur.

In confirmatione rationis multa çy uitanda in no/ firaçy obferuandain aduerfariorum ratione funt ui/ tia,proptcrea^ diligentius conftderanda funt,quod ae/ furata confirmatio rationis totamuehementißime com probat arguincntationem. Vtuntur igitur fludiofi in confirmanda ratione duplici caclufione.hoc modo. Vtiuria abs te afficior indigna pater, Nam fl improbum Threfpontem cxiflimaueras^ Cur me huic locabas nupti/sifin efl probus. Cur talcm inuitam cogis Itnqueres

Que hoc modo concludentur,aut ex contrario conuer/ tentur.aut ex fimplici parte reprehcndentur.Ex cötr.i/ rio hoc modo.

Si probuî eji.bene locaAùfin cfl iwprobu», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Exfintulici pftrte reprcbciiderttitr.fi ex duplici cottcUe fione iilterutrit pdrj diïuitur.boc modo.

NAmfi itMprobwin Tbrefpontcin cxißimAuerM, Cur me buic locabds uuptifsiditxi probum. Errdui.poß cognoui.çy fugio cognitui«.

Ergo tcprebcnjio bitiitj conclwfiortif duplex cß.dcutior illdfupcrior, ptcilior h^ec pojïerior ud cxcogitdnduw. Item uitio/d efi confirmatio rutionis.cum ca re qult;r pU re! ra fignificAt ubutimur pro certo unius rei figno, boe modo.NciejTc efl ejuoniAin pullet lt;egrot£ij]c:uut mcz cejjeejïpeperirtc, (^uonidtn/u/iirtet puerut» infuntew. Num bicc juu jpoMte certAfigna non bubent, p non cee/ teru cpio^; fintibu concurrunt: cjuod p concurrerint.nö/ nibil buiupnodipgrtU uduuget jufpitionem. Item uitio/ firn efl cum uel in Alium nel in eum ipptm ijui dicit, tl ^uod in uducrjuriu dicitur, poteß conucnirc.boc modo. Wipri funt qui uxoref ducunt.ut tu dnxifli Alter Am.

Item uitiopmeßid quoduulgurë bubet defenponem. boc modo, irucundiu indndm peccuuit, Ant udolep:en/ tiA.Aut umore. Huiupnodi enim dcprecutionesp probu/ burttur, impune muximu pcccutu dilubëtur. Hem uitioz ptm efl.cnm id pro eerto Jumitur.quod inter omnej not», cürtßut, quiu ctium nunc in controuerfiA efl, boc modo-.. Ebo tn.dif quibus efl potcßur motus fnpcrü Attf; inpru, pucem inter fep conciliunt.confcrunt concordium. Nlt;im itu projuo wr« boc exemple ufum Tbrcjpontet»i Etutiuî

E«»i«r inJuxit, ijnafi iam pitit certis ratiSibuf itii tfft Jemonfîraffet.Jum uilio/ttm cß quoi iMn /Jiiaßfero ^iic a,(io ncgocio dia uidctur. hoc modo. In mente mihi fi uenijjet non comifi/fcm ut hunc in locum rci ueniret.nam hoc aut hoc feci!j^em,fed me tum htec rutiif fugit. Ite uitiofum efl cu td tjuod in Aperto deliäo poß^ tum cjl.tAmë aîiquu Icui tegitur defenjtone, hoc modo» Cum te expetehunt omnes florentißimo RegHO reli.lut,nunc defirtum ah omnibus SHMino periclo folu ut refiituum paro.

Item uitiofum efi cfuod in aliam partem uc diâüfit, pof teß dccipt. iij e/î huiufmodi, ut fi quis potens aeftütof fus in condone dixerit, fatius eß uti regibus quäm mif lis legibus. N.tm nbsp;nbsp;nbsp;hoc t.imetf ; r« dugendie c.tufd pof

teß fine malitia did, propter potentia turnen eins c^ui di cit.nö diciturfine atrocifufpitione. Ite uitiofum eß fol fis dut uulgdribus diffinitionibus uti. Fdlfte funt huiuff moditfi ijuis dicdt iniuria ejfe nulldm nifiquieex pulfdf tione.dut eduido coßet. Vulgdresfunt qux nihilo mif ttus in dlid rem trüsferri poffunt, utfi dicdt,quddruf pldtor Mt breiiiter deferibü capitdlis eß.Eß cnim impfO pur ZT peßifer duis. N.tw nihilo mdgis quddrupldtof ris furis.cfuäm ficur^ dut proditoris dttulit diffinitiof nem. itew uitiofum efl pro argumento fumere cfuod in difcfuifitione pofitü eß utfi cfuis que furti drgudt, dicdt eitm effe homtnë improbri,dudrü,frdudulcntü, ei rei tef ftimoniü effe quodfibi furtum fecerit. item uitiofum eß controuerfid controuerf’.d diffoluere,hoc modo. Non cöf itenit Cëfores ifiü upbitfdtisfdcere ex eo quod ditfenS potuijft

fotitiljie dde^e, lU ut wrdtw fitcrdt, (Juod fi ad exerw tum n5 uenijfet.id ne Tribnno miIitS diccret ( Hoc idco uiiiofum eß,(liiia na expejica, aut iudicata ra, fed imr pedita et infimili cStrouerfia pofitaexëplt loco pfertur Dein uitiojum eß c5 tddetjuo fimnta c5troucrfiaeß,pa rü cxpeditMr.ct trSfaäüfit,relinciuitur,fgt;oc mod« Aperte futur dtflio.p intelligar.

cgo profitcor cjfe weu.nuni me «eijM« c/I frui, Frutcrniî urmir mibii^ udiwdicurier.

Item uitiofum eß ipfam fibi in fua oratione dilfentire, ZT contraati^ unte dixcrit.diccrc.boc modo.QliUc«» fa accufem bunc.rtetjuto exponetido cuoluere.

Hamfi uerctur.qitid cum uccufem.qui eß probust Sin tnucrecunduiu anmi ingentü poßidet. Quid eum accufent qui id purui auditunt teßintetf Non incominodit rutione uidetur fibi oßcndijfe qult;tre non accufat.Qjiid qiiod pofeu uit;

item uitiofum eß i^uod dicitur contra iudicis uoluntiv tem.uut eorum qui uudiunt.fi aut partes quibu; illt ßu/ dent, aut bomincs qitos illi cburoi bubent lieduntur, Aut uliquo huiußnodi uitio liedatur uuditoris uoluntiu, Item uitiojttm eß non omnes rer confirmure qtiui polli/ Utf fij in expofitione. item ucrendü eß ne d« uliu re di catur.cü alia de re controuerfiu fit-.in^ butujmodi uitio cp/iderundü ejt. ne uut ud rë addatur quid, nut quippiS de re

ic rc dctrahAtiir, Mt tota caußi mutuM in alia cmÇuI^ Jcriuetnr.Vti npnd Pactinium Zcthm c.im Amphione, quorum controucrfiu cum de muf ca induäu efl.difpu/ tntioinfupientice rutioncmcy' uirtuti! utilitutcm conr fumitur. Item câJiderMdûeflnc aliud accufatoris crir minatio cStineat.aliud defciiforis ratio purget.quodfe pe confulto multi ab reo faciunt angufli/s caufe coa(lu quot;Vti quif cum accufetur ambitu magifiratum peti^'ffe.ab imperatoribus ftpenumcro fiapud excrcitum donaf tumc/fe dicat. Hocfi diligenter in aduerfariorum or at tione obferuauerimur, fepe dcprehëdemur.Çtr in eiufr modi dcprehenfione oßendemuf co{ de ea re quid dicät nó habere, item uitiofum efl. artem.aut/cientiam.aut fiudium quoppiam uituperare propter eoriim uitia, qui in eo ßudio fiint.ueluti qui rhetoricam uituperant prof pter alicuiur oratoris uituperädam uitam. iteuitiofunt eß ex co quod pcrperam fadum ejfe conßat, putare of-ßendi d quo homine fadum eß.hoc modo.Mortuum def formatum.tumorc prieditum, corpore dccoloratii fuip fe conßat,ergo ueneno necatus eß. Deinde fi fit ufquea/ deo in eo occupatu!,ut multi faciunt, ucnenum datu»l^ uitio non mediocri conflidetur. Non enim fadum ne fit quieritur.fcd d quo fadüfit, item uitiofum eß in com/-parandif rebur alteram rem efferrc, de re altera men/ üoncm non facere, aut negligcntius difpatare-.ut fi cö/' paretur utrim fttiurfit populum frumentum accipere an non accipere, quie commoda ßnt in altera re curct-tnumerare,quie in altera incömodafint, uclut dcprelfigt; pr^ttrcat,aHt ea quee minimafunt, dicat. itë uitiofun»

tß in rebus compurudir ncccjje pui.ire rtIteMm rem ui/ tupcrun.cum altmm Uudes. Quod genws.p quieru/ turutrismuiorboMorbubcndus pt.Albcnpbusun Vez . Kupnis.tjModrcip.CZ Popub Ro. pr^pdio profuerunt, et is c^ui dicut ub ultcris ultcros Ilt;fdut.Nö enim neccfje eßpultcrospricponus, uiteros lutupirure. Pieri cnim potcß, ut cum rtlteror magis Uuduucris, ulujuum alte/ ns laudis purtcm uttribiws, ne cupide pugnijje contre «cntutem pwteris. item uitioptm tp de nomine çy uoz cubitlo eiws rei controuerpum ßruere, quum rem conz fuetudo poteß optime iiidicure. Velut Sulpitius cjwi inz tercejprut ne exules quibws cituptm dicere non licuijjet rcducerentur, idem poßerius immuMtituoIuHtutc.citM eundcm legem ferret, uli.iin p'p' ferre dicebut propter nominum cömututioncm.nitm non exulcs.fed ui eiedos fe reducerc uiebut. Perinde c(«Äp id fuijfet in controucr pu.qito illi nomine uppelUrentur d Po.Rom.rtut pcrinz de quAp non omnes quibits rtqtt.i çjquot; igni interdidü eß, exules appellentur.Verlt iili fortuffe ignop:imus p cum cuKpi fecit, nos tarnen intelligumus uitioptm e|fc intcnz dcre controuerpum propter nominum cömututioncm.

I teris,quie pertinent ad exaggerandam locupletunz dum urgumentutionem, quic p'nt bis rebus uitiuconpz , dcrcmus. Simde uitioptm cß.quod ex uliquu purte dif

1 ’ pmiicep.necbitbetpuremrutioHemcompurutionis.uut I I pbÿpp obcß qui ujfert. Exempln uitioptm ePpuutfulz ÿ , pimcp.ut reprcbcndutur, UHtp improbum, ut non pt » I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d imitiiidum»

maim.aut minuf,(luclm r« pojluhit. iudicata uitiofe profcrtur./i aut dißimili de re profeT/ tur.aut de ca re qua de controucrfia non eß aut fi int/ proba.aut eiußnodi,ut aut plures aut magn idonœres iudicata ab aduerfari/s proferri poßint. item uitiofitnt iß.id quod aduerfarif fattum efje confiteantur.de co af ÿtmcntari, ty' ^anum facere faßum eßiemam id tant tum augcri oportet, item uitiofum id augere quod cant uenit doccri.boc modo. Vt ft quit que arguat bomincnt cccidiffe, cr antequa fatis idoncas argumetationes at/ tulerit, augcat pcccatum, Gr dicat mbit indigniut ej^e quam hominem occidere. Non entm utrum indignii/it an non.fed faßum ne fit quieritur.

Complexio uitiofa eß, quie non id quod primum di/ Hum eß compleßitur, çy quienon breuiter concludit, GT quce non ex enumeratione certum cr conßans ali/ quid rclinquit.ut intelligatur quid propofilum in argu/. mentatione fit, quid deinde ratione, quid confirmatio/ ne,quid tota argumentatione demonßratum.

Onclufionec quie apud Griecos îirîxctti nominätur.tripertitiefunt, nam cößatit ex enumerationc.amphficatione.çy cd miferatione. in quatuor locis uti poffit/ mus conclufonibus. in principio, fccun/ dum narrationem-.fecundumfirmißimam argumenta/ tioncm.in conclufione. Enumeratio eß per quam colli/ gimusGr commonemus, quibus de rebus uerbafece/ rmusibrcuiter/Ut renotictur »on rcdintegretur oratio.

ia* or^uicifuid erit didunt rffer4»,Hf, ut Mdi/ torp mi'Moriie mi»Hd.-iMent,rtd id quad ipfe tnemincr, t, rcditcdtur. in curundum eß ne 4«t lt;«(j cxordio.Kitt d nurrAtiae repctrtittr ordtionij enuwcMtio. Fiâd. enn« CT dediu opcru contpiirrtlit oratio «iciebitur effe artifi

f‘Sgt;tifo‘tgt;tdi,ingeni/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mcmongt; oßeit

Urtdif cMiß^a. QM4propter initiwm enuincMtionir cjl ä diuij ioneßumendum. Deinde ordine breuiter expo/ nendlt;eptnt rcj quie tradatie crunt in eonfirmatione et confutdtione. Atnplificrttio eß, (^«le per ioemn com/ munem inßigationts dwditorwtn canfpiptinititr. Loci c3 nwneî ex decem prieceptir cömodijiimc fuinuntur ad/ augendi n-iminiî cauffa, primus locus jumitwr ab au/ toritatc.cum commemorumus quunt« curie ea res fue/ rit Diys immortulibus, aut maioribus noßris, Regibus. ciuiMtibus.nutionibus.bominibuspipientiPimis. Senu/ twi. Item muximecjuo modo de bis rebus (egibusptn/ citumpt. Secundus locus eßeunt cottßderamus.illx' res de tjuibus criminumur ad quos pertineütiutrum ud omnes.cjHod atroeißimü eß,an ad ßiperiores, lt;^uod ge/ nws bi punt d ijuibus uutoritutis locus cömunis jumituri an ad parcs.hoc eß in cifdem purtibus unimi. corporis, fortunuriî poptosiun ud inferiores, ({ui bis omnibus re/ bus rtrtteceliuntur. Tertius locus eß ejuo percontumur

I (juidpt euëturûp omnibus idë c5ced4tur:et ea re neglr da oßedcmus ejuid periculorü uut incömodorü cöpquu tur.Quurtus locus cß.quo demÖßrAtur.pbuicpt rcmip fum. multos ulucriores dd muleficiu futures, quos rtd/ bucexpeflutio iudicij remorutur. Quintus locus cß,cü d X oßendemus.

eßettJemuf.fi femel aliter iudicatum ßt.nullam remf»^ re.cfutt incômodo mederi.aut perpcram faSam,aut e'll ratum iudicum corrigere poßit. Qj/o m loco non ineóf tnodam erit,uti exterarum rcru»« cöparatione.ut oßc^ damns alias res poffe, aut uctuflatefedari, aut confil‘^ corrigi:huius rei aut Icniendce 4Kt corrigenda nulhtquot;* rem adiumento futuram, Sextus locus eß.cum oßeiit demus ex confultn failum. CT dicemus uoluntario nori nullam excufationem, imprudentia iußam deprff cationem parata. S eptimus locus eß, cum oßendcntul tetrum facinus crudele.nefarium, tyränicum elfc,lt;^uei ^enus iniuria mulicrü, aut carum rcrum etliqüid, tjuitt rum rerum caulfa bellet fufeipiuntur, çy cum hofiibul de uita dimicatur, Offauus locus cß, tjwo oßcndiniiH Kort uulgare, fed fingulare eße malefcium, fpurcunh ncßarium.ty inufitatü:c[uo maturius çy atrociusuin' dicandum fit. Nonus locus conßat ex peccatorü coinl paratione, cfuafi cum dicemus maius elfe maleficiü fiuf prare ingenuam, tjuàm facrum hadere, c[udd alteruiU pibpter egcßatem.alterum propter intemperantemfut perbiam fiat. Decimus locus eß per quem omnia tjua in négocia gcrendo aäafunt, ijua^ rem confecfutßt lent.exponemus acriter, (y criminofe, ty diligenter, ut agi res lt;y geri negocium uideatur rerit conjeqiient tium enumcratione. Mifericordia commouebitur an/ ditoribus.fiuariam fortun^rum commutationem dice/ tnus.fi oßendemus in efuibus commodis fuimus, ct quiz businincommodisfimuscomparatione. Si qua nobii futurafint, nifi cau/fam obtiiwerimus, enumerabimai Çy oßendet

et oJîenJewuî. Si fwppliabimtw.et nos fub corii.^uorit il mijcricordiitin crtpiabimus, poteßdtcm fubifciemiu. S i •I quid Moßris plt;irc«tibus,Iibt‘ris,C(eteri$ Kcceßar^s «ƒ«/ il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritm fit propter nojîrds c^Umitates, lt;tperiemit$, CZ figt;

d mul nßendemus, illorum nos folicitudinc çjquot; niiprid, J non noßrii incotnniodis doltre. Si de clementw.bnind/ Il nitdtc, mijcrieordt^noßra, qitlt;t in lt;ilios upfuniiis, rtpez 1/ rietnits. si nosfcwpcr, lt;i«t diu in niAlis fwije oßendez ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus.Si noßrii f4t« dut forlunS conijKcrcmur. si «rniinï

,1 noßritmfortcm,p4tifntctn inconiodoruin oßendemus futurum, c ommifcrutioncin breuem cjTc oportet. Niz J bilenimiucbrjinucitiusurcfcit. Fcrelocoiobfcurtßi/ nos totius urtificÿ tïAÜMimus inboc itbro : (Juuproz ,( pter buic uolumini modus bic fit, reliquus prieceptioz jj nés quoud uidebitur in tertium librum trunsferemus» Miecfi ut conquij'ite confcripfiinus. itu diligenter fueris ,/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confecutus,lt;y nos indußrt x fruflus ex tu4 feientiu caj

ficmus.çy' tute noßrum dtligentiü luudubis, tua^; pr* ij ceptione httubcrc-.tufcientior eris prifceptorum urtifiz ut sio.Hos alucrtorcs lt;td reli^uum perfoluendum. Vcrunt il bxc futurufitisfeio.te enim non ignoro-.nos dez f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inccpsrtdclt;etcrlt;tprieceptittr4Mß'4mus,uk

■j/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uod libentißime f-icimus, tue uof

f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luntuti reUißiime moren»

tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcrunuu,

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

D otnMcrti iuJicialë causant ijuemäd^ modnin comeniret inuentionë rcr«»» accomtnodari,fiitis abuiidantcr.ut lit bitror, infupcrioribus libris demons ! firatum cfl. Nuhc earum rationcm re rum iitucmendarum qux pcrtinebant ad cau/fas dcliberatiuas ÇT demonßratiuor, in [jmhc Id hrum iranfiulimusiut omnis muemendi prifceptio tiH ejuamprimum perfolueretur. Reliquie tjuatuor parler trant artifici/. De tribwr partiSus in hoc libro dicemtts, difpofittonc.pronunciationetcr memoria. De elocution nc quia plura dicenda uidebantur, in quarto libre coiv /cribcrc maluimur,quern ut arbitrer tibi librii celcritef abfolutum mittemus,ne quid tibi rbetoricit artis deejje foßit.interca prima qua^; çy nobifiü cum uoler, amp;nbsp;tnterdüfinc nobis Icgëdo confiqutre, ne quid impediat re, quin ad banc utilitatem panter nobifeum progredi poßis.J^unc tu fac ut attentum te prabcas, nos proficd Jci ad infiituta pergemus.

^^‘^erationes partim funthuiufmodi,ut ‘ß^‘^^‘ttur utrum potius faciendum fit'-H) P^t'tim huiufmodi, ut quid potißimunt f‘tcicndum fit, confidcrctur hoc modo, VtrKt» potius Carthago tol[cnda,an ret linquenda

liHijufH J4 «iJcdfur. Q«id potißimum hoc paâo : ut ft Ann M con füllet cum ex itali-t Carthaginem uccerfi/ twr, an in italia remaneat, an domum redeat,an 1« Ac/ gyptum profeffus occupct Alcxandriam. ttemdehbc/ rationes partim ipfe prapterfe confultandæ funt : ut fi deliberet Senatus C4ptiuoî «b hofiibus redimat an nonz partim propter alupuam cxtrancam caufam ueniunt in dclibcrflhonctn CZ conjultationein, ut fi deliberet Scnatusbcllo Itdlico foluat ne legibus Scipionem,ut tuwi licedt wtc tëpMf Confulcm fieri : partim cy pro/ pterfefunt dclibcrandie.'y' M4giî propter extraneant cauffam ucMiwnt in confitlwtioHcnt, ut fi deliberet Se/ gt;Mt«sbello imIico £oc^s ciuiUtcM Jet an non. incpti/ but caußis rei Mlt;ttiir4 pteiet JeLbcrÂtioneni, omniî ra/ tio ad tpftm rem accommodabitur. in quibus cxtrane.t caulfa conficict dcliberationem, itt bir ipfd erit cauffit rtdïiugendd (Hit tieprijMcrtJit. Otrtuet r.itiones eoriint ^«i JententiuMiiieent, finem ftbi conueniet utilitatis propoKere, ut oniwis cd totiwî ordtionij rdtio confère/ twr. Vtilitas in duttt prfrtet in ciutli confultatione diui/ ditnr, tutam (y honeßam. Tut^ cß eju« conpeit in/ ßantis aut confeijuentis periculi uitationem ^iwlibct rlt;t tionc. H«c dißribuitur in uim cy dolunt ; quorum «ut alterum feparatimaut utrunip; fumemus coniuntiim.

Vis difeernitur per cxcrcitus.claffes, arma,tormentai rcuocättioncs bominum, er «(i«s buiuPmodirer. Doz lus confumitur in pecunitm, pollicitationes, dißtmula/ ttones, mlt;tturlt;»tionef, mcntioncî, ctcteras ret, de d quitus

quihus magis iJonco temporc loeptemur, ß cJumJo ch rcmilitari.autileaciminifirdtionercipub-jcribercueti/ muf.Honeßaresdiuidititrmreäumiy' laudabilc. R«*' fiitw cß cjuod cum uirtutc officio fit. id diuiditur i* prudcntiam,iußitiam,fortitudinem, modeßiam. Pru/ dcntid cß cAlliditus,cjUie ratione cfuadä potcß delcâuiH b.ibcrc bonorum (y malorum. Dicitur item prudcntiit fcieiitid cuiufdctm artifici/, 1 tem appellutur prudentie multitrum rerum mcmorid, et ufus plurium ncgociorS^ lußitiucr lecjuitas tus unicuiif tnbuens pro dignitiite cuiußj;. Portitudo cß rcruw magnurü appctitio.cr rd rum bumilium co)ttcmptio,lt;y laboris cum utilitatis rlt;t tionc pcrpeßio, Modcßia eß in animo continens modet ratio cupiditatü. Prudentiie partibus utemur in dtcidi fi comoda cum incömodis conferemus. cü altcrü feejui, alterü uitari cobortabimur. Aut Ji ^ua in re cohortabi/ tnuralicjuid, cuius rei alicpcä di/cipiinabilcmfcientiant poterimus hubcre,cluo modo aut c[ua quic^; ratione fid ri oportcat oßc'dcmus.Autfifuadcbimus ejuippiam, cid iwy rci geßif aut prlt;efcntem, aut auditam memoria po/ terimus babcrc.qua in re facile id quod uelimus exend plo allato perfuadere potcrimus. lußitiic partibus utd tnur/i aut innocentum.aut fupplicum dicemus mifereri oportereiji oßendemus bene mcrentibus gratiam refet n conucnircffi demonßrabimus ulcifci male meritos ot portere:] i fidem magnopere ccnfebimus conferuitdaim ft leges et mores ciuitatis egrcgic dicemus(eruari opot tercifi jociecates atq; amicitias ßudiofe dicemus coli cä/ uemre tjiquod lus in parentes, deos, patriam naturd comparé

hofpitiit.clientcUf, cognationes.ajfinitMcf caßc colcn/ ditî eße dicemuafi nec prece, nec precio.nec periculo, itccfimultate d uia redd oßendemus oportere deduci-.ß dicemitf icijudle iits in omnibus ßatui cöueni/ rc.His Attpi huiußnodi partibus iußitiitß qua rem in c3r tioiie,aut cScilio facienda cenfebimur, iußa effe oßeder mus,c5trarifs iniußä.Ua fict ut eifdem locis ÇST ad fuar dendum, QT nbsp;nbsp;dijfuadcndiißmus comparati. Si forti/

tudinis rctiMendic caujfa facienda cficid ejfe dicemus, o/ ßendemus res magnas ZT excelfasfeclHi ZT appeti 0/ portere-.ZT item res humilcs et indignas uiris fortibus mros fortes proptererf cotemnere oportere, nec idoneas dignitate fua iudicare. itetn à nulla re honeßa ptriculi «Mt ktoris magnitudine deduci oportere : antiejuiorent mortem turpitudinc haberi, nullo dolore cogi ut ab ojfi cio receJrttMr, nullius pro rci ueritate metuere inimici/ tiits.quodlibct pro pdtrid.pdrentibus.bofpititKs amicis er ijs rebus cpias iniußitia colere cogit,adiré pcriculii, ZT (Jueinlibet fufciperc laborem. Modeßiai partibus Utcmur.fi nimias libidines l}onoris,pccuniie,fimilium^ rerwm uitupcrabimus. Si unamcpianej; remcerto natu/ rieterminodefiniemus, sideniij; ejKodcuiij fatisßl oßcndemuSfZT m'miK progredi dijfuadebimus, ZT gt;n» dum unicuiip reißatuemus. Huiujmodipartes funtuir/ tutis,amplificand:efifuadebimus:attenuandiefi bis debortabimur.ut httc rtttenwetwr fupra demonßrd ui.. Nlt;tm erit nemo ([ui eëfeat à Kirtiite recedendä-.ueri ««t res IjMiwfmodi nö dicatur e^e, ut «irtittcm poßimut d s egregia»

egrcgirfw experiri.Mt in cotrariji potiur rchitf.c^iiili^ in bit nirtiis confiare ofiendatur. 1 tcnï Ji^no païlo pf tcriniuf.cluant tf (Jni contradicct iußiMm uocarit, «of demon/irabimiii ignnuiH cf^c çy incrtiam ac prauM^ libcralitatë.Qnamprudentiam appellarit, ineptM(t gtirriildm cy odiojam fcicntidm effc diceinui. QHit«» lile modifiant dieet effie, e4M nos mcrtiAm çj“ diljolit/ tnm ncgligentiAm dicemits, Qnam ille fortititdini nof minArit,eMi nos gladitttoriä CTquot; inconpderatä appela l.tbimus temeritatë. Laudabilc eß c^nod conßieit hone/ ß.imty priefcntëcy confecjuentë cömcmorationenl. Hoc nos ed lt;t redo feparauinius, non qudd hie ijuatuof partes lt;Jne fubi/ciuntiir fub uocabulo redijjanc hone/ fiatis comemorMonë dare non foieant, fed e^uani^uant ex redo laiidabile nafcatnr, tarnen in dicendo fcorfunt tradandu eß ab illo. Neif; cnim folum tandis caußd re dam fec^ai conucnit.fed fi tans conf tjnitur, duplicatuf redi appetendi uolitntas. Cum igitur erit demonßratü redum, laudabilc cjfe demonßrabimus, lt;t«t ab idoneis I’ominibus, utfiefua res honeßiori ordini placeat, (juie à détériore ordinc improbctur.aut abßuibus foc^s.aut omnibus ciuibus.extcris nationibus, poßeris^ noßris. Cum huiufmodi locorü diuifio fit in confiiltationc, bre/ uitcr aperiendaeß totius trad alio caujfte. Exordiri ticebit uel à principio.uel ab infinuationc, uel i/fdë ra/ tionibus.ejuibus in iudiciali caujjd. Si cuius rci narra/ tio incidet.eadern ratione narrari oportebit. ctuoniant in hiiiufnodi caußis finis eß utilitas , çy ca diuiditur in rationem tutam atij; honeßam-fi utrunij; poterimas oßendere.

ojîftuîfff poUiccbimur nos in JicenJo demons flraturos elje : fin alterii dcmonßraturi erimMr.fiwipîi/ citer t^nod diâttrifumits oßcndemtts. At fi noßrä ratiof Kiw tutâ eße dicemustdiuifione uU ntur in uim.cr coa Jilium.Nam cjitod in docëdo rci dilucidandie caußa tio luni appellaumus,id in dicendo honcßins confiliii apr pellabintus. Si rationis noßra- fententiä redii efje dice/ KUS,er omnes partes redi incident, efuadripertita di/ ttifione utemunfi na incident,cpiot erüt.totcxponemiis in dicendo. in confirm.ttione er confutationc wtctnitr locis,quos rfKtè oßendiintis, noßris confirKundis, co«/ confttandis.Arguniëtationis 4rtificio££f tradan dif Mtio de jeciindo libro petetur. Sedfi acciderit,iit iti cëfiiltatione alteri «f» tHtii ratione,alteri ab honeßafen tëtia fit, ut in deliberatione eorü ejui â Pœnis circufeßi délibérât c^uid aganticfut tutam rations fet^ui fuadebit, bi)' locis utetur,nullam rem utiliorë eße incolumitatet uirtuiibus uti neminë poße,qui fuas rationes in tAto nS (ollocarit-.nec dcos'tjuidë eße auxilio i^s,cliiife incofub to in pcriculum mittant.Hohcßum nihil oporterc exißi mari efuod non falutem pariat. Qjti tutic rei prieponet rrttiü««« honeßä,his locis utetur. Viriuten» nulto tci» porc rcIi«^McMddm,wcl dolorem,fi is timeatur,uel mor tem,fi ea formidetur, dcdecore çy infami« leuiorcm eße-.confiderare tjuir fit turpitudo confecutura. At «o» immortalitatem, neijue ittcrnam incolumitatem co«/ fijui, nec exploratum illo uitato periculo nullum in a/ liud pcriculum «enturof, Hirtutc uel ultro ad mortem propcijci eße 'pr.fclitr«. Fortitudini fortwîüiM (Jno$

lt;» RHETOR. AD HEREN. tffe adiumeto folcrc: eunt tute uiuere c^ui honefle uiuät, «o« ifui in priefenaa incnlumis fitity lum qui turpittf iiiu.'tt.incolumcm in perpetuü e]Je non pojfc. Concht/ ftonibuf ferèßmilibus in hif CJquot; ludidalibut caußis uti jilentus. nifi quod bit maxime conduat quamplurinti rcrum ante geflarü exempU proferre.Nunc ad demoiV ßratiuumgenutcaulJ'te tranjeamus.

Voniam hac cau/ßa diuiditur in laudtin çy uituperationcm.quibut ex rebus lau dem conßttuertmus, ex contrary's rebus ent uituperatio comparanda. Laus igi tur poteß eße rerum externarü er corr poris et animi. Rcrum externarü funt ea.quie caßt, aut fortunaßecüda aut aduerßa acciderc poßunt, ut genus, tducatio,diuitiir,poteßates,gloriie, ciuitates.amicitur, er quie huiufmodi funt,er ea qult;t bis funt contrario. Corporis funtea qua natura corpori attribuit comntot da aut incommoda.ut uclocitas,uircs,dignitas, ualetut do.er qua contraria funt. Animi funt ca qua confiliO er cogitatione noßra conßant, ut prudentia, iußitio, fortitudo.modeßia.er qua contranafunt. Erit igituf hac cêfirmatio confutation nobis.in huiufmodi caußo principium fumetur aut à noßra, aut ab cius de quo lot quemur, aut ab corum qui audient perfona, aut ab re. A noßra, fi laudabimus.dicemus aut officio faccre.qt caußa neceßitudinis intcrccdatiaut ßudio.quod eiußno di uirtutisfit.ut omnes cömemorare debeant uellc : quod retiumfit, ex ahorum laude oßendere qualis not

fer xnimuifit. si «itwpcrrttimitr, «itt nierttofacere,i^ «U tr.t(iatiJumii! : aut flttilio, lt;jMod utile putcmu! tjje, lt;b ownibMî unicam malitiam ntif ne(jMiti4W coÿiojdz iiiit quod placeat oßcndiiquid nobis difplioeitt, ex alio/ rumuituperatione. Ab eiut perfiina de quo loquimur, fl laudabimus.uerefi «os dicemus. ut illius failauerbit eonfequi non poßimus, omnes homines illius uirtutet prirdiMrc oportere, ipfa fa(ta omnium laud ut or ü elo/ ^McntiiWt «tntcirc.si uituperabimus.eit qiiie uidcbimta tuMtrlt;trilt;t pdueis uerbis cômut.ttis dici pojfe, dicemus, ut patilofuprà exempli c.tuffa demonfiratumeß. Ab 4« di'oruoi perfona.fi laudabimus.quoniam nihil noui.ni/ hil apud igMrtros Ltudcinus, nos inonendi cauffa p4«c4 eßediäuros :Mtfi erunt ignari, ut talem uirum«eliMt cogMofcfre.petciMMS.tjMomit in eodë uirtutis ßudiofint, /pud quos laudemus.atq; ille qui laudatusfucritfper.1/ rc MOS facile ijs, qbus uelimus, huius fada probaturor. ContMrii uituperatio.quoniü «orint.prtKM de nequitii eius MOS eße diduros-.quodfi ignorcnt,petemus ut igtw fcant,u:i malitiam uitarc poßint,quoniS dißimiles funt ^ui audiant, atep ille qui uituper.atur.fperarc nos ilhut uititMJ Hcbcmentcr improbitturos. Ab rebus ipps.iKcerz turn eße quid potißimü laudemus.uereri-.nc cum multtt dixcrimus.plwru prietereamus.zg' qute fimilesfenten/ lias babcbiwt : cjuibits fententijs contraria fumuntur à uituperationc.Principio tradato.aliqua harü, quas ««/ le cÖHiciMoruuiiMus, rationii «urrutio nö erit ulta, qux ticeeßario confequatur,fed ft qua inciderit,cum aliquod f/dü eius 4clt;]uo loijKcniitr, nobif n4rr4nd»tn fit cum kuHck

laude, dut uitui’cratione, prlt;eceptio namudi depri/ ttto libro repetetur. Diuifione Im uiemur. phmoex/ ponemus (juas ref laudaturi jltmus, ont uituperaturi Deinde ut i^uit'ijue, (fui ue tempore res erit gefîa.or/ dine dieemus, ut ijuid c(uancfue tute cMte^ erit intel/ ligatur. Sed exponere oportebit animi uit tûtes dut ui/ I d.Deinde camoda aut incSmodd corporis, dut reruin externarü,duomodo ab animo traâatafint, demößra/ re. Ordinë bunc adhibere in demonfiranda uitadebe/ tnus.Ab externis rebus, genus in 'aude.cfuibus maiori/ bus natusfit.fi bono genere,parem 4Mt excellentiorein fuiffe:fi humili genere,ipfum in fuis,non in maiorü uir tutibus habuijfe priefidiü.Jn uituperatione,fi bonoge/ nere.dedecori maioribus fuiffrifi malo, tomen bis ipfn detrimento fuijfe, Educatio in laude,tp bcne,boneße,igt;i bonis difciplinis educatus toto pueritiaiuelfi in main-inde fc retraxit.in uituperatione è cötrario. a cnrporit cömodis. A natura,fi fit dignitas at^ forma,laudi fuif/ fè eam,nS cjucmadmodü coteris detrimento atf dede/ coriifi uires atip uelocitas egregia,honeßis h^c exerci tatioibus et indußrifs dieemus cöparataifi ualetud0,ex perpétua diligëtia et tëperötio cupiditatü. iniiituperd tione,fi erüt hitc corporis cdmoda, male bis ufum dice/ mus,lt;Juie cafu et fortuna tanip ^libet gladiator babue/ ritifi nS criit,prater formii, omnia ipfius culpa ey in/ tëperatia no fuiffe dieemus. Deinde reuertemur ad ex/ traneas res,et in bis animi uirtutes aut uitia q fuerint, cöfiderabimus.Diuitio’ an paupertas fuerit,et efua po/ teßatcs,ilux gloria,Collie amicitiie, i^uie inimicitiie,

5^ ttî forliter in inimiciti^t gercndif fccerit.cuiitt crfujj^ fufccpcrit inimiciti.it.cliM fide.bencuolêtia, officio gcff firit amicitM, In dinars qualit (Mt in paupcrtatc cu/ lufmodi fuerit.qnëadmodü habuerit in potcflatibus gc/ redis tnimii.Si intcrierit.cttinfntodi mors fiicrit, cuiup rnodi res mortem eiusftt conpatta. Ad oi»«« out rcr, in (jMibwï animus bomtnis maxime confideraittr, tlhe quatuor animi uirtutes crût accSmodandie, utfi laude/ tnusailiud iuße.almd modeße,aliud fortitcr.ahud pru/ denier faäü effe dicamus.Si uituperabimiis,alMd iniu/ ße,aliud ignaue.aliud immodeße, aliud ßulte ßacli~i effe dicemus. Perßpicuüeß iamnimirumex bac difpofitio/ «(.(juemadmodSfit tradäda trpertita diuifio ioudis et uituperationisfft illud etiamaffimpßerimus, h5 n«cfj]e tjjc KOS onines parits bas in laude aut uituperationent transfcrrc.propterea qudd ßepe no incidunt,aut ita tc/ nuitcr.ut nö ßint neccjlari(e diäu.Qjiaproptercas par/ tcs.cjuie ßirmißimie uidcbuntur,legere oportcbit. Con/ elujionibus breuibws utemur, cniimeratione ad cxiiunt eauff(e, in ipfa cauißa crebras et breues amplfficationes interponere oportcbit per locos cÖmunes . Ncc boc ge/ nus cauffie cd raro accidat in uita.negligetius c5j ide randü eß. Nctp enim id qj uidcri poteß accidere.uc ßa/ ciendüfit ahquädo.nö oportet uelle faccömodatißime po(]c fatere.Etfifcparatim bxc caufa minus j,epe tr4 Satur, at in iudicialibus çx in delibcratiuis cauj isße/ pemagrtie partes uerfantur laitdis, aut uituperationis. Quarc in boc tjuo^ gencre caußee nönibil indußria' co/ ferfdü putauiinusiNuc abßohita nobif difficillima parte rbetoricx.

rf}etoricif ,hoc efl inuëtione perpolita,atf omne cdtt fe genui uccomodAta, tëpui eji ad cxterAt pArtes oïAf tionispficifii.Deinceps igitur de difpofitione dicemuf^ De difpüfitione.

VoniAm difpofitio efl, per ijuS illA cJM inucnimustin ordinë redigimui, ut eelt pronuncietur, uidcndufi efltcuiuflnodi rAtionetn in difponendo conucniAt, CenerA difpofitiot , ««HX funt duo, unum aïgt; inflitutionc Artis profeäum,tlt;It terum Ad cAfum temporis AceSmodAtum. Ex inflitutiot Kc Artis difponemus,cum fequemur eAm prieceptionent qua in primo libro expofuimus.hoc efl ut utAmur print cipio,nArrAtione,diuifionc,cöfirmAtionc,confutAtione, conclufloneiçy’ huneordinem,quemAdmodü preecepti efl,Ante in dicendo fequemur. item ex inflitutione Artis non modo totAs cah/Jas per orAtionem, fed per fingubts quoq; ArgumentAtiones difponemus.quemAdmodü in li brojccundo docuimus.id efl expofitionem,rAtionê,cont firniAtionem rationis, exornAtionem, complexionein. Hire igitttr duplex difpofitio efl,unA per orAtiones, Alte rAper ArgumentAtiones, ab inflitutione artis profcäA-EflAutem CZ aliA difpofitio,quie cum ah ordinc artifit ciofo recedendum efl,orAtoris iudicio Ad tempus accoin modatur: ut fi à nArratione dicere incipiAmus,aut ab itt ItquA firmifiimA ArgumentAtionc, aut à literarum alit quarum recitatione, aut fi fecundum principium confis matione utamur,deindc narratione, autfi quam httiup modi permutationem ordinis facuunus : quorum nibil’

LI B E R 11 r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ö/

Hip CitMjpt pofîulct, fieri oportebit. Nam fi uebemcnter aurer aitJitorum obtufe uidcbitntur, ati]; Mimi dcfatir gati ab aducrfari^s muititudine ucrborum, cSmode pü^ ■ terimur principio faperfcdere, et exordiri cauffam, aut à )iarrationc,aut 4Ïgt; alicfua firma drguwtnutioMc.Dez indcfi commodum erit,ijudd non femper necejfe efl, 4(1 principi/ fcntentiam reuerti licebit. Si cauffa noßra ma gnam dilficultatem uidcbitur habcre, ut nemo tetfuo ar nimo principium poßit audire, à narratione cum incer perimuf.ad principi^fèntentiam reuertamur licebit. Si narratio paru probabilh cß.cxordiemur rfb alii^ua firr ma argumcntatione. Hiï cÖm«t4üo«i{ittï ZX transla/ tionibus partium fepe uti neccffe efi.cum ipfa r« (trtip ciofam difpofitionë artificiofe cömutare cogit.in conpr matione Gf cofutatione lt;trgitMcnt4tion« difpofitiones buiufmodi conuenit habere,firmißimas argumentatio/ nesinprimiscr poßremiscau/fte p4rtititr collocarei mediocres (y neef; inutiles ad dicendum, net^; necelfa/ fiasad probandum:ijuiefi feparatim acfinguhe dican/ turdnfirmie fint,cum cietcris coiunäie.firmte Gr pro/ habiles fiwttt, iKtcrporti GT in medio collocari oportet, N4«t ßatim re «iirraU expedat «Mimuî rtuditorij, ex ^«4 re caulfa confirmari poßit.iluaproptcr cotinuo firz mam alic^uam oportet inferre argumcututtoné. Et q«oz KidM MMperrime didum facile memoria madatur,utile eßtcum dicerc definamus, recëtem alicjua rclinqitere irt Mimis audiiorü bene prma (irgumëtdtionë.Hirc difpo/ fitio locorü.tanquä inßrudio militii, ptcillime in dicertz do.pcHt lila in pugnando,parere nifloridm poterit. .

dum plurimü ualere. Nos qutdem uni dequinif rebus plurimum pojje, KOttp ale dixerimus, nec egregic magita ei{( utilitatem in pronüciatione audader cöfirmaueriniit!' Ham eSmodte inuentiones cy concinuie uerborum eh cutioncs.iy partium cauffe artificiof e difpof atones,et horum omnium diligens memoriafine pronunaatioitegt; non plus qudmfine his rebus pronunciatio fola uabfi potent. Qjiitrc (y quia nemo de ea re diligenter fcrit pfit.nam omnes uix pojje putarunt de uoce, çy uultih geßu.dilucide fcribhcum hie w ad fenfus nofiros pett tinercnt.çy quia magnopere ea pars à nobis ad dicerJ dum cöparanda efl.non negbgenter uidetur tota res c3 fideranda. Diuiditur igitur pronunciatio in uocis fiÿt r,tm,lt;y corporis motû. Figura uocis eß ea quaßtui* quendam poßidet habitum ratione lt;y indußria coinp^ ratum.Ea diuiditur in tres partes.magnitudinë, firtiii/ tudinem.mollitudinem. Magnitudincm uocis maxima comparât natura.nonnihil hone auget.fed maxime cd ra con/eruat. Firmitudinem uocis maxime natura parat.nonnihil adauget.çy maxime con/eruat exerci/ tatio declamationis. Mollitudinem uocis.hoc eß ut eai* tnrquere pro noßro commodo poßimus, maxime faad exeratatio declamationis. C^uapropter Je magnituiia ne uocis ly ftrmitudinis parte, quoniam altera nai«/ ra,aiiera cura co,mparatur,nihil nos attinet commotitt re,gt;iifi

re^niß ut ab i/r,ijui «ou injci^ fuut eius artifici/ ratio cii raitd^r uocir petatur. De ea parte firntitudinii.quie côr feruatur ratione declamationif, ry de moHitudine uo/ cif.cfuie maxime neceffaria efi oralori, quomä ea quoi^ Koderatione declamationis cSparatur, dicëdü uidetur, Firmam ergo maxime poterimus in dicendo iiocent confiruare.ji qmaxime fidata cr deprc/Ja icoce princi pi4 (/icewnf.N««» lifduntur arteriieji antequa itox be^ Ke pcfmulja efl.acri clamore cÖpleantur. Ft interualr lis longiùribtis uti cÖuenict.Recreatur rnim fpiritu wox Cr arteriif reticcndo acquiefmnt. Et continuum clof moremomittere.cir ad Jèrmonftranfire oportet ( zdf ntu:ationes enim faciunt,ut nullo genere uocis effufodn emiti uoce integrifimus ) ez acutas uocis exclamation nes iiitare. Jtlus cnim fit.GT uulnerantur artcrilt;e acit U atil; attenuata nimis acclamatione, çx fi quis fplenn dor efl uocis confumitur uno clamorc uniuerjus.Et uno fpiritu continëter multa dicere in extrema cöuenit ora/ tionc.Faucesenim ca!efiunt,cr arteriecöplentur.cr Uox quie iiarie traüata efl, rcducitur in quendam fo/ num lequabilcm atip conflantem. Stepc rerum naturle gratia quiedS iure debetur.uelut accidit in hac re. Nant quod dicimus ad uocë feruadam prode/fe, idem ad fua/ uitatem pronunciationis i ut quod noßraiuoci propt, idemuoluptateouditoris probetur. Vtileefl ad firmi/ tudinem uocis fedata uox in principio, quid infuaui/ y Ur, quam clamor in exordio caujfic': interualla uoceirt conpriMiXttt, erttjew fententias concinniores diuipone rlt;44wt, tpif rtu4itori fpatiunt cogitlt;t«(l« relmqwunt.

CoMpruiit uoccm continui clumoris rcmißto. Et auiU torem (^uidvm udrietas maxime delcÜAt, cumfermont attimum eiu! retinet.Çj' excitât clamore- Acuta excLt matio Moctw.cz fauces uulnerat, eadem Ittdu audito/ rem.Habet enim quiddam illiberale, (y ad muliekrciit fjotius uociferatiogt;iem,cfuàm ad uirilem dignitatem »• diccndo accömodatum. !n extrema oratione contimns tiox remedio cfl uoci, cjuid hiec eadem, nonne animunt uehementißime cale facit auditons in totius conclufit^ ne caulftei Qjioniam igitur res e.edem uocis firmitudi pronunciationisJuauitati profunt,de utra^ refi^ muleritin priefcntiadié}um,defirmitudine cjUieuifil funt,Qr dejuauitate, ^Uie coniunCla fuerüt:Cieterafitigt; loco poß dicemus.

Mollitudo igitur uocis, cfuoniam omnis ad rhetoris pri^ceptionem pertinet, diligentius nobis confiderandtl eß : earn diuidimus inßrmone,cätentionem,amplificat tionem. Serwo eß oratio remilfa, ly finitima tjuotb dian.e locutioni, Contentio eß oratio acris, ad dit firmandum Qr confutandum accSmodata. Amplifia ' catio eß oratio, tjute aut ad iracundtam inducit, aut ad mifericordtam trahit auditoris animum. Sermo diuidi/ tur in partes cluatuor,dignitatem,demonßratione,naft rationem,iocatione. Dignitas eß oratio cum alujua grct uitate,^^ uocis remißione.Dcmonßratio eß quie docet remilfa uoce quo modo quid fieri potuerit, aut non po/ tuent.Narratio eß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcßarum, uttt pertnde ac get

flarum expofitio. locdtio efi oratio qu.e ex aliqua rc rit fumpudentcmt^ liberalem poteß coparare. contët:igt; diitidiluf

Jiuiiüluirineontinitationem dißributionctn. Conti/ f «itittio eß orattonis enüciandie acceleratio clamoJa.Di/ ! ßribuiio eß in contentionc oratio ßrecjuens cunt rans et lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;breaibus interuallis acri uociferatione. Amplißicatio

» tatio eß OMtio.qitif aliquod peccatum ampltßicans.au/ • ditorcw ad iracandiofn adducit. conqiießio eß oratio, f qute incommodorü amplificatione anmä auditons ad. t mifcricordiamperducit. C^uoniamigiturmolliiudouo / CIS in tres partes diuißt eß, cyquot; b,f ipjte partrtßtnt iit i oßo partes alias dißributce, harum otio partium, quie ! cuiuft}; idonea pronunciatio fit, demonßrandum uide/ i t«y. Scrmo cum eß in dignitatc, plcnis fmctbus (Jiiänt ) fedatißima dT deprcßtjjima uoce uti conueniet, ita tlt;t/ wm Mt rtc db OMtorw confuetudine ad tragicam trän/ ! feamus. Cum autem eß in dcmonßratione, uoce paulu/ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum attenuata, crebris interuallis cy diuijionibus tiii

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oportet,ut ipfa pronunciatione eas res quas dcmonßra/

i bimus,injerere atq^ interfecare uideamunn animis d«/ '! ditorum.Cum autem eß fermo in narratione, uocii tum ! uarietate opwf eß.ut quo quidtp paäo geßüfit, tta nar/ 1 rdn Kidedter. strenuequoduolumus oßendcre faäii. ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celeriufiule dicemus, at aliud ociofe retardabimus. De/

Kes partes comutabimus, ut uerba, ita pronunciatione. 'I' Si lt;j«it iBciciennt in narratione diiSd, rogdtd.rcj'ponp, i fi cjttic admirattones,dc qmbws moî rrtrrdbiwKr.ciiligfit ! ter dtlucrtcniiif, ut owntnM perfonarumfenjus atq; ani

‘ '»loj Küce exprintrftnitj.sin erit fermo in locdtione.leni/ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter

ter trentebunda. uocc cü parudfignificatione rißu.fint ulla fufpttione nimiie cMlmtUtonif, leniter oportcbit Î fermone ferio torquere ad liberalem iocum uocë. Cu«« AÜt contendere oportcbit.qaoniam id aut per continué tionem,aut per di/lributionë faciendü eß, in continuité tione adauäo mediocriter fono uocis.nerbis continuant Jis.uccem quoif; iungere oportebit, et torquere fonunigt; çy celeriter cum clamore uerba conficerc. ut uint uoln bilem orationit uocißeratio confequi poßit. 1» dißribnt tione uoce n ab imit faucibut exclamatione quanicbt/ rißima adhtbere oportet,çy quanta fpati/ perfingulitt exclantationesßtmfcrimus,tantum in fingula interuub la fpatif confumere iubemur.in amplificationibut,cunl cohortationc utemur uocc attenuatißima.claniore Icnii fono .■equabili.cSmutationibus crcbris, maximacelcfit tote, tn conqueßione utemur uocc deprcfjd, inclinatf fono,crebrif mteruallit, longit fpat^s.magnis commut tationibut. De figura uodsfatis diüû eß, nunc de (Oft porif motu dicendum uidetur.

Motur eß corporis geßas,et uultus moderatio qui' dam,quse pronuncianti conuenit,cy probabiliorart^' dit ca quit pronunciantur- Conuenit igitur,inuultlt;* pudorem çy acrimoniS ejjc. in geßu nec uenufiatr c«'’ fpicuam,nec turpitudinë efje.nc aut hißrioncs, aut ofd rarif uideamur eße.Ad cajdë igitur partes, in quas ud^ eß dißributa, motus quoque corporis ratio uidetur qß rutcomodanda. flamfi crit jermo cum dignitate, tes in ueßigio leui pedis,dextera motu loqui oporttb'^' litlaritatc,lrißitia,mediücritale uultus adfermonisp’''

fcHtii« iccStnodaia. SineritindentonPrationefcrnto, fwlulun corpus à ccnticibw demittemus.N^m boc cjl Ä »MtuM ddtuwi.ut quamproxirrc tum iiultü admoueaf Mus ud Auditores,fi cfuum rem docere coî.CZ Mcbemf« ter i»jîig4rc uelimus. Sm erit m nurrAtionc[ermo, idl Motus potent tdoneus ejjc, q«t pAulo ante demonßrAhtt tur in jigntMte. Sin in locationc, uultu quundam debe MUS biinnMtf fignificnre fine cömutatione geßus. Sitt tonientfenws per continitationë, braebto celen, mobili Kult«,«« ufpeOu utemur. Stn contentio fiet per dißri iutionem.celeri porredione brAchif,inAmbulAtione, pe «liî dextri rAruJupplofione, nert ÇX defixo afpeäu uti oportet.Sm utemur nmplificntione per coborttitionew, p4«io wrJiore CT coMpderatiorc geßueonueniet uti. fmdibus firterif rebMt.at^- in cdtentione per continttetz tionejM, Sin utciMitr uinplificdtione per cötjueßionem, fifminep plangore, Ctquot; capitis idu, nonnunqäfeddto et conßantt geßu, meeßo Cjquot; conturbato uultu uti oporte/ bit.Nonfum nefcius,(^UAntüfufccperim ncgoc^,ciui mo tus corporis exprimere uerbis,lt;y tmiUrijeriptura eoz Kutus Jun» uoces. Verum ncc boc cöpfuj fum pojfe fiert ut debts rebus fatis cÖmode feribi poffet ; nee p id fieri Hon polfet,hoc tjuod feci.forc inutile putabam, proptez reu (Judd bic udmonerc uoluimus, duid oporteret, reli/ quxtrudemur excrcitdtioni. Hocpire turnen oportet, proHunciutionë tonù id perpccre, ut res ex animo agi Bideutur.Nuncud tbefuurS inuentorü, atlt;:j; omni« purz gt;lt;Hngt; rltftpric« eufiodi memoria tranfeamus,

Emoria utrum habeat eJuidJa artiM on omnis â natura proficifcatur, aliH“ dicëdi tempui magir idoncum dabitn^’ Nunc perinde ati]; (onfiet in bac re iiin^ tum ualere artem CT pYieceptioncmdt^ de ea re lo^luemur. placet enim nobis ejj^e artificiü tnorice : quare placeat, altfis oßendemus, in pnefex^'^ cuiufriodifit ea,apcriemus.Sunt igitur duie mcmori^' una naturalis,edtera artificiofa. tiaturalis efl ea.tim noßris animis infitaeß,crjimul cumcogitatioiieii^ ta. Artificioßt eß ca.ejuam confirmât indudio cpctedät er ratio pneceptionir. Sed ejuia in cicteris rebus igt;i/ genij bonitas imitaturßepe dodrinam.ars porro »atu/ rte comoda confirmât er äuget,ita fit in hac re,ut numjtiam naturalis memoria.fi cui data eß egregia,ß millsßt buic artificioße. Porro hac artificiofa, natufit cömoda retinet,er amplificat ratione doärina. Qÿ‘lt;^ propter er naturalis memoria praceptione confirm^/ da eß,ut fit egregia, CT hac (^ua doärina datur, indi/ get ingenif. Nec hoc magis aut minus in hac re, quàm in cateris artibus fit,ut ingenio,do{lrina,prieccptiogt;icgt; naturanitefcat. Quare er illis, qui natura memoi'd funt, utßis hac ent inßitutio, ÿ tute paulopdfi poteris intelligere : er fi illi freti ingenio noßra praceptioiU no indigerët,tamë iußa caujfa daretur,quare ^s,qui n' nus ingen^ habent, adiumento uelimus effe, Nuncii artificiofa memoria loquemur, Conßat igitur artificie/ fa memoria ex löcis er imaginibus. locos appellantiu eoh

tO! ,({»ibrei(iter,perfe{le,infignite, Mt nalurd.dut »w niifiint,(ibfiliiti,ut eos facile naturali memoria compre henJere Çjquot; ampleâi qaeamur.at ledes.mlercolumniiî, angulum.fornicem.çy alia,ciaie hirftmilta funt. ima/ giner funt formie duadam.ty notie, ctfimulacraeiut rciiijuam mcminilje uolamus, cptod genus,ci}M,[coner» aijuihe, quorum memoriam fi uolemus habere, imagir Mcf foruMi certis in locii collocare nos oportebit. Nm»c cuiufmodi locos inuenirc,cr quo paifo reperire, zr m lacis imagines cofîituere oporteat.ofcndemus. Quem/ admodum igitur qui lilerasfciunt, pojfunt td quod di/ (lumefi.fcribere, recitarequod fcripferunt, itaqui Mnemonica didicerunt, polfunt quie audierunt in loeit collocare,(y ex his memoriter pronunciare. Loci enim «ri' aut chartie fimillimifunt-.imagines literis : difpo/ fitio collocatio imaginum.fcripturie : pro««ncw(io ledioni. Oportet igitur, f1 moImmius multa meminiffe, multos nobis locos comparare,ut in multis locis multas imagines collocare poßimus. item putamus oportere ex ordinehos locos habere, ne quüdo perturbatione or/ dints impediamur, quo fecius quota quoq; loco libcbit, ucl à fupé’riore,uel ab inferiore,uel abmedia parte iWit gidcjfequi,ca qu,e mandata locis erunt,edere çy pro/ ferre poßimus.Nam ut fi in ordine fautes notas copia/ res uiderimus,nihil noflra interfit, utrum àfummo, 4» «b imo.dn ib media nomina eorum diccre incipiamus: item irt locis ex ordinc coHocitir cuenict, ut in quamli/ bet pitrtem «juoto quoq; loco libcbit iwdgÎHibKs cdmd/ ijiti diccre poßimus id quod lacis mddaHerimusiQuare

placet çy ex ordine locot comparare, et locot c(uos ap fumpjeriinuf, cgvegie cowwoiiitcr^' notare oportcbitt ut perpetuo nobis hitrere poßmt. Nam imaginef, ; liters deleiilur.ubi «ihtl illiï utimur : led tanquam cef ra rcmaiteredebciit.Ktnc forte in numero locorum ft poßimuf^ ^uiniü cptemji locum placet notarinjuod glt; nus,ft in Quinto loco manum auream collocemus, Cf f‘ in decimo aliijuem notum, cui pronomen fit DecinKn deinde facile ent fimiler notas cjuinto ^uo^ lococollo^ C4re. Nëcdmodiusefl indereliüa^in ceiebri regioiie locos cöparare propterea lt;judd fretftëtia et obambul^ tio hominutn conturbat ey“ infirmât imaginum notas-^ Solitudoconfcruat intégrasfimulacrorü figuras, frat terea dißimiles forma atij) «dtur4 loci cöparandifl^gt;tt^ ut dißinäe interlucere pißfint : nam ft tjuis multa inters columnia fttmpferii, conturbabiturjimilitudine locorit Kt ignoret (paid in cptorp loco collocarit. Et w^gnititdit Kc modicatCf mcdiocrej locos haberi oportet. N4»« st prceter modum ampliuagas imagines reddunf, çy nis tnis angußi fepe non uidentur polfe capere imaginuiU ' follocationem. Tkm nec nimis illufircs, «cc uehcmcns ter obfcuros locos haberi oportet,ne dwt obc lecentur tt/ nebris imagines,aut Jplendore priefulgeant.tnterualbt locorum mediocria c/fe placet ferè paulo plus, aut niis nus pedum ti'icenummam ut afpeäus, ita cogitatio «ti^ uus ualct.fiue nimis procul remoueris.fiue uehementet prope admoueris id e{uod oportet uideri. Sed cfuancjui . facile efl ei.i^ui paulo plura explorauerit.i^uamuis j tos et (donco^ locos cSparaxe, tdmenft (fais ad ißafttis :

Houfor inuatirefcno putabit.ipfefihi con/fitMl ijitint uolft multof liccbit.CogitMio enint.tjuamuis regioMfui potefi tmplcSi.or in ca fitum loci cuiufdS adfuum arf bitriitmfabrictiri.çy' architcßdri. Qjitirelicebit.fihat prompu copia contcnti non eriniuf, nofmetipfos nobit cogitationt noflra rcgio«ew conßituere, et i jo«cor«i»» locorii commodißimi dißinäionö compararc. De loeit fatis diditm efl, nunc ad maginü rationê tranfeamus, Quoniä ergo rcruin ftmdes imagines efle oportet, ex omMjbur iterbis notas nobis fimilitudincs eligere dez bemi!is,dttph/:esfim.ilititdines ejje debent,unie rerum,ti 1er« Merfjoritwt. Rerum fmilitudines exprimûtur, cui» fummatim ipforum negociorum imagines coparamut. Verborumf imilitudines conflituiitur, cum uniufiuiuflji «oiMijüj et uocabuli memoria imagine notatur. Rei toz tius memoria ßepe «nd nota.et imaginefimplici copre/ hendimuSfhoc modo. Vt fi accufator dixertt ab reo bo «iiîë uenenp necatü,çy‘ btereditatis caujflafailü argue rit,et eius rei mifltos dixerit tefles,ct cöfiios efle.si hoe primMM, Mt 4(1 (fejjCM(fcM(lHM nobis expeditum fit, mer minifle uolemus,in primo loco rei totius imagincm co» formabimus,trgrotum in letfo cubante faciemus ipfunt ilium,de cjuo agiturft formS eius detinebimus : ft eum non agnouertmus.alic^itcm tegrotum Kon de winimo lo to fumemus, ut cito in mente uenirepoßit, nbsp;nbsp;reurn ad

leàü eius adflituemus, dextra poculü, finiflra tabulas, medico tefliculos arietinos tenent^.Moc modo lefliü, Cr hcereditatis.çy' uenenonecatimemoriS habere pôe ierimus. iti deinceps cittera criwi«4 ex ordme m tods poncwtö

poHfMUf.et quotæfcutti^ nm memmiffc uolemus, ft vtMum dijpojitione, çy tmaginum diligcnti »outio«« tftemunfacile clt;t tjiœ uolcmuf,mcmona coitjea^uintuf' CumucrborüßmiLtudines imaginibus expnmcreuo^ lemus, plus negocif ßtfcipiemus, Zy magis tngemt»'^ Koflrum exerccbiniusud nos hoc modo facen oporit^ bit.Iantdomiultionem Rcgcî Atridig parant.in lo«gt; conßituere oportet tnanus ad ccelum tollcntcm Doind tiuin cum â Regibus Marti/s Ioris ccedatur. Hoc erit,ü domiultionem Reges.tnalttroloco Aejopum et Citri brum /ubomari.ut ad Jphigcniam ,Agamcmnonem,et Mcnclaü.hoc ent,Atridie parät.hoc modo omnia ucrblt;l erunt exprejJa.Sed hiec imaginü conformatio tum uri lct,fi naturiuem memoriam cxufcitauerimus bac notri tioncMt ucrfu poßto,ipji nobifcum primum tranfcamu! bis dut ter eum uerfum, deinde cum imaginibus iierb^ exprimamus, hoc modo naturie fuppeditabitur doöri/ tta.ndin utraip alteraßcperata minus ent firma, ita tri tnen ut multo plus in doilrina atifue prafid^ fit. Quoil docere non grauaremur,ni metueremus, ne cum ab iri fiituto nofiro receßiffemus, minus commodeJeruaretut hiec dilucida breuitas prieceptionis. Nunc.quoniain fo let accidere, ut imagines partim firime, ly ad moneri da tdonece fint, partim imbecilles et tnfirmie, quie uix memoriam poßint excitare, qua de cauffa utrunif: fiat, eonfiderandum efi,ut cognita cauffa,quas uitemus, C/ quasfequamur imagines, fcire poßimus. DocctigiM Hoj ip/i natura, quid oporteat feri : nam fi quas res itt ttttauidemtis paruas, ufitatas, quotidianas, casmcmi/

«0«[olentut, pro^tcrea quiid nullti nifi »omt, «ut admirMi re comntouetur animusiatfi quid uidemuf» MtMdintus egregie turpc,aut hone/fum ,tnuf tutü, mtt ÿiuin.incredibde.ridiculum, id diu, mcmmljc confue/ ui:nu!. At reces Mdiuimus,obliutß:imur pleriiif, qu£ acciderunt in pueritiu, meiuinimus optimeßepa nec hoc aha de caujju potefl accidere, nifiqudduj iwt« rpr fita/fi McMoriii elabuntur, infignes çj’ nouit diu/ tiusJtt animo mànent.Solis elt;orcus.curfus,occafus ne/ Wo admiratur.proptcrea quia quotidie fiSt ; at ecbpfis fülltmtrantur,quiararoaccidunt:lt;y' folis eclipfismU giî mir«int«r,^MitM lanit, propterea qudd hie crebrio/ res funt. Docct ergo fc natura uulgari fyquot; ufuata re na exufcitari, nouitate ueroiy' injigni quodant négocia commoueri. iiwitetitr igitur 4ry naturam, çy quod eu defiderat,inueniat:quod oßedit.fequatur.Nihil cß enint quod aut natura extremü inuenerit,aut doärina primS ß‘d rerum principia cib ingenio profeffa ßint, et cxitus difciphna comparantur. imagines igitur nos in eo gene reconßituere oportebit, quod genus manerein memo/ ria diutißime poteß : id accidet.fi quammaxime notas fimilitudines conßituemus.fi non multas nec uagas,feit aliquid noiumagentes imagines ponemits.fi egregiant pulchrituiline aut unicam turpitudine eis attribuemus, ft aliqua re exornabimus, ut fi coronis aut ueße purptt rea, quo nobts notior fitfimilitudo, autji qua re defor/ mabimus, ut fi cruentam aut cœno oblitam, aut fuhrt/ cadelibutä inducamus, quomagis infignita fit forma, AKtJtntficnUï resaliquas imaginibus attribuamus.

jiam ed res fdciet,ut fdcilius meminijje poJUtHHI H-iM c{uds m ucrds fdcile meminimus,e((fciem fiâAS,tl Jtligcnter notdtds memi»i/]e non efl diffidle. SeJ tllui fdcere oportebit.dt iJentidcm primos i^uof^ locos ^tnum rcitouanJarü cauljdccleriter animo peratrrlt;i/ UMs.Scio pleroflf criecos.quidemcmorid fcripfemntt fecilje.ut multorü uerborü imagines confcribcrcnt, ^ui eas edtfcere uellent,paratas haberët, ne quid inqu:i rendo con fumerent Oper te, quorü rationem aliquot ic eauflis improbamus. primS, qudd in uerborum in««/ tnerabilium multitudine ridiculii fit mille uerborü iw^ gincs copararc. Quantulü enim poterunt b«c ualcre, cum ex inpnita uerborü copia,modo aliud.modo alinil KOS uerbum memmilfe oportebid Deinde.cur uoluitta! db induflria qiienqua remouere.ut ne quid ipfe queriitt cum nos illi omnia parata quxfita^ tradamusr Prate/ rea fimilitudine alia alius magis comouetur. i^am fepe.formam fi quant fimilem cuipiam dixerimus eflci BÖ omnes habcmus aflenftres, qudd al^ uidetur aliub iia fit in imaginibus,ut que nobis diligenter note finit ee parum uideantur infignes alifs. Qjtarcfibi quctif fuo eSmodo couenit imagines coparare. poflremo pfif ceptoris efl docere, quemadmodum queri quic^ contt^ niat.CT' unum aliquod aut alterü, non omnia qua eiui generis erunt,ex?pli caulfa fubi)cere,quo respoflit cjJ* dilucidior. Vt cum de procemifs querëdis di/putaigt;tu!i rationem domus querendi, no mille proxmiorü gene/ ra conferibimus, ita arbitramur de imaginibus fieri co ifenire,Nunc ne forte uerborü memoriihout nimis dtjf/ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cil(l»gt;

■rfîrW.Æd pdrS ittilem arbitrerit.C^ ipf^ntm »rtf»Mri4 rtrom cStentutfn, quàd çy uiiliores fint. GT plus blt;V bejtftdiitiüir.admotîendity es, qurfre «crborü memo/ riom MO(t improbfiniis. Nlt;tM puuwur oportfre ror,(]ilt;i «elint reî fliciliomfine Ubore Gf molelhu fuale met ininijfe,m rebus dtjfialioribus elfe anti exereitatoS'. Nec nos hunc uerbor« wemorinm inducimus, ut «erfus meminilfe poßimus.fed ut bac exercitatione ilia rcrum memona, quif periinct ad utilitatë.confirmetur ut ab bac dtjficili confuetudine fine laboread ilUm fucilitiV teintranfirepoßimus. Sedcuminomnrdifcipltnainfir ma eß nrtij pr«ceptio finefumma aßiduitate exercittv tionis.tiim wero in Mnewonidt minim« ualet doärina. Hifiindufria,fludio,labore,dil‘gëtia côprobetur. plurimoj locos ut habeas,G^ quammaxime ad pracat pt« lt;tccêmo(ji(tor,curdre debebit. in imuginibus collor enndij exerceri ^uotidiecöueniet.'Non emm ,fic«t à ctee tens ßudifs «bducimur nönunquam occuputioneat« ab bac re nos poteß caujfa deducere «hq««. N«nqu«m ejl •«nim.quin «bquid ntemoriie trndere ueltmus, GT tun» •Witxime.cum niiquo m«iorc negocio detmemur. Qm4/ le,cum fit utile fociie memininc.non te fullit.quod tan/ •topere utilefit.quunto Ltbore fit appetendü, quod potez r« exißimare Militate cogniu. Plunbuî «erbif «d eutt» -tendborMri rt5 efl fentcntia.ne aut tuo ßudio di/ffi.aut winur quim res poßulat.dixijfe uideumur. De quintx parte rht toricie deincepi diccmuj, tu prim^y q«a|qu« pnrter in animo freejuenta, Çÿquot; quod nxtxime necelîa 'tßiexercitadone con^irmu.

Voniam in hoc hbro C4Î Hereni Jeef loctttione confcripfimur, etqKibusi» Pf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^bur Opus fuit exemplis uti, noßris

^xëplis ufi fumus, et id fecimus prit' terconfuetudinem Griccoram,lt;jMidc ^cripferunt, necejfurto facie«/ dum efl,ut paucis rationem noßri confil^' demur.Ati{iilt;^ hoc nos neeeßitudine facere, non ßudio fatis erit fi^«igt;' i^udd in fuperioribus libris nihil, ne^ dnte rem, nei^ut Îgt;rlt;ftt'r rem locutifumus.Nunc,fi pauca,cjux res poßit at,dixerimus, tibi id ijuod relicjuum eß artis,ita uti i«/ flituimus.perfolucmus. Sed faciliusnoßram nitioiicni tntelliges.fi prius c^uid illi dicant, cognoucris. Copl«/ ribus de caußis putant oportcre, cum ipfi pneceperM ^uo pado oporteat ornare elocutionem,uniufcuiuf^i ÿ Keris ab oratore aut poeta probato fumplS ponere exft plum.Et primumje id modeßia comotos facere dicut, propterea c^udd uideatur eße oßentatio tju^edam, näß tis habere percipere de artificio, fed etiam ipfos uidefi uelle artificiofe gignere exöplaihoc eß,inqutunt,oße«/ tare fe,non artem oßendere. C^uare pudor in primis eß ad earn rem impedimeto.nc nos folos probare, nos artii re,alios contcnere,cy' deridereuidcainur.Etcnifnciii» poßimus ab Ennio fumptum aut Graccho ponere exei« plum, uidetur eß'e arrogantia, illa relinquere, Zf f«^

fiti deuenire.Prietereif, exempla teßimoniorum lont»» 'ƒ oitm’ent. id cm»» ^itod adinonacrit, çy leuiter fecerit

pr^ceptio,exemple,fient teßimonio co»tprolgt;lt;ttitr.N5/ Kc igititr ridicttlaf fittfi c[nis in lite.ant in iudicio dome ßicis teßimonift pitgnct.CT* fui ipfius teßimonio xbnM

(I tun Vt cni»» teßimonium,fic exemplum rei confirmait i» dif caufafumitur. Non ergo oportet hoc, nifi à proba/ jf nbsp;nbsp;nbsp;tißimofumi,netjuod aliud confirmaredebeat,egeatù

|t' rtnteponlt;tnt,cr /«(t »i4xinic probent, aut negent opti/ t/ tnii e^Je exewpU, qute ct probatißimir oratoribut, aut ii pohisfumptafunt.Si fe omnibus anteponant,intolerar i,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biii arrogantiafuntifi quos fibi prieponant,çy eoruns

'X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exetnpirf fuis exëplis non patent prteßare, non pojjitnt

'i( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acéré,(Juitrepbi ilfoï anteponant.Quid igititr ipfanur

1/ torititf antiquorum^ Nam cum res probabtliores, tit»» 1» bominitnt ßudia ad imitandum alacriora reddit, imma tl tfigit omnium cupiditates,çy acuit indußria.cumfpes it inieäaeßpoffe imiwndo Gracchiaut Craßi confequi i ftcitîtAtem. poßremo hoc ipßimfummum eß «trtifici«, 'll res uarias çy difpares in tot poëmatis çy orlt;ttionibitï t, fparfas,(y uage difie(ias,ita diligenter eligere,ut unit i quodtf; genus exemplorü f tb fingulos artis locos fubijr fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tere pojïiï.Hoe p indußria folum fieri poffet, tamë ejfe/

il mts laudandi,cum talem laborem non fugilfemus,nüc )I uerofine fummo artificio nè poteß fieri. Qniî eß enint lit qui cum nonfumme tencitt «trient, poßit eaquig iitbciit 1» «irî,Jc tanta çy tam diffiifafcriptura noMre çy fepa/ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f îdiref

me? Cteteri.cum legüt nrationei bonM,aut pöentM probHt oMtorfï.CT' poetM.netf intelligüt cfua re cämf ti probet,tp fcire n5 poljitnt ubi fit,nee tptid fit,nec lt;{uigt; modo fatlum fit id c{uod eos maxime dclcäet.At is lt;fd tt htte omnia intelligit,cr idonea maxime eligit,etigt; nia in arte maxime jcribenda,redigit in fingulafratiet nes prieceptionis,necelfe efl eins rei fumas artifex ft' tiocigitar ipfum maximum artificium efî,in artefu^ foffe ly* alienis cxemplis uti.Hiec illi cü dicunt,ma^H nos auäoritale fua cömouent, ejuam ueritate difputatit onis.tllud enim ucremur, ne cui fatis fit ad contrarian rationem probandam,cjuod ab ea fleterint ij ,qui et int /tentores,l}uius artificif fucrunt,fy' uetufate iamfatd omnibus probati funt. Qjiod fi illorum autoritate rtl mota, res omnes uolent cum re comparare, intclligcn non omnia ejfe concedenda antiquitati. primum igitaf ijuod ab eis de modefia dicitur, uideamus ne nintian inutiliter ey pueriliter proferatur. Namß tacerc,^' nibil feribere modeflia efl, cur efuietjuam feribunt, aid locfuunturi Sin aliijuid fuum fcribunt,cur c{uo fcciusid nmiafcribant.impediuntur modeßia’' Quafifi (fuisai Olympia cum uencrit curfum, y fletcrit ut mittatiH'lt; impudenteis dicat elfe illos, efui currere cœperint, ipr intra cararem flet, et narret aliys (Juomodo Ladas aid Boius cum Sicyonifs curfitarint. sieißi, cum inarH^ curriculum defccnderunt:dlo~ lt;fui in eo efuod efl artifd ci/,elaborent,aiunt facere immodefle: ipfi al fluent aid tifluum oratorem.autpotiam laudant,aut fcriputf^

fie ut in ßadiuM rhetoric« artis prodire non audeant. Non attfint dicere, fed tarnen itereor, ne efua in rc laur dem modcßiie aenentar, in ca ipfa refint ttnpitdenter. Quid ertitn tibi ms alieptis inijaiettartein tuantferibis, gignif rtobir noaar pr^eceptiones, eas ipje confirittare non poter,ab alijs exempta fumis-.mde ne fadas impie denter, ijai tao notnini uebs ex alioratn laboribar liba re laadeiw.Natrtfi coran» uolumina pr«bertdcrint anr ti(Jai oratorcsiCy poët«, Gr fuum duiff; de librisfiiis talcrint.nibil ißis lt;jaod fuît uelint.relmcptetitr.At exet» pla, (Jaoniatrt teßimoniorü fimilia funt, item conaenit at teßiinonia ab botninibar probatißimis ßttni. Pritnä etnniaiH exempla ponantar bie non confirmandi,nc.jj teßificädi caufa.fed demonßrandi.Non cnim cmn didr mas eße exornat onem. ija« aerbi caafa conßet ex fi/ militer deßinentibar aerbis, ponimat boc txempIÜ à CraJßo,lt;jaod poißamar ejquot; debemar, teßimonid colla catnar.ßed exemplä.Hoc intereß inter cxemplä et teßiz

moitiü. Exêplo demoitßrtitur id tjitod iicitnwî cninj'mo di pt. Teßimonio ejje if {»d itlt;t tit «oî dici)ni(s,f3firn»4/ tur. Prtetcrert oportet t eßimowi« cut» re conucnire.itli/ ter en tn rent no poteß cöprtndre;lt;tt id tjnod itli fdciiit, aitn re non cönenit.Qiiid itlt;ttqitiA pollicenttirfc artet» fcriitere.C?* exepla proférât ab ijs plernnij;, lt;Jiti artet« nefciernnt. Tut« qitij cß ^ai poßit id tjaol de arte priz pßrit.cöprobarc.nip ali^dfcribat ex artet Cötra'^ faz ciilrtt. 5 poHiccri uidftartna cd j'cribere arte inßitaiint, «idftut dicere ßc excogitajje aliof doccrëticain uera f i jcribant,

fcribunt.oßendunt nobh il»id alij excogitarint. Athf^ ipfum di^icile e/i,inc{uiunt,eligere de multi^. Qjiid di^ atii d^ialciutrum laboriofiim.an artificiofum; Sit/i^ borio/um, nonßittim prieclaruM. Sunt enini multdlät boriofd.cfuxfi faciatis,non cätinue gloriemini,nifi te etidmji ueßra. munu fabuli(f,aut orAtiones totM tïîgt;. fif'pßlfetiitgloriofum putaretis.Sin autem ißud artiß^ ciumcgregiumdtcitis,uidetcneinfucti rerat» gt;ndiongt; uideammi,fi uos paruA ref,ficuti magna delcäat.Nant ißo modo eligerc rudif ijuidem nemo poteß, fed jiigt;t fummo artificio multi. cfuipfuit enim audierit deartlt; paulo pluf, in elocutione priiefcrtim, omnia uidere pot terit ^uxex arte diccntur : facere nemo potcra,niß eruditus. Ua utfi detragxdi/f Ennß uelit fcntentias cligcre, 4«t de pacuuianis pcriodor.fcd cjuia plane rat dir id facere nemo potcrit, cum fecerir, te literatißh tnum putcr, ineptuf fif,propterea ejuod id facile faciat duiuis mediocriter literatus. Uemficumex orationi/ bus,aut poematibus clegeris excmpla.cpite certis fignif artific^' notata funt, quia rudis id nemo facere poßitgt; artificiofßime tc feciße putes, erras : propterea quod ißofignoutdemus tenonnihil eius fcire, alßsfigniste fcire multa intelligimus. Quo'd fi artificiofum eßintcb ligcrequte funt ex arte fcripta, multoeß artificiofiui ipfum jcribere ex arte. C^uienim fcribit artificio/c-, db ali^s commodefiripta facile intelligere poteritiqui ell^ get facile,non continuo ipfe cSmode fcribet. F.tfießmi^ xime artificiofum,alio tëporc «Mntur ea facultate,noit

tuw.cwm purere ipfrcr gignerc.cr profcn-e delent, foßrcmo in co hiw confumant, «t ipp «tb alifs potius eiige«di,qitàm alioram bom elcftorei cxipime« tw. Contra ea cjitlt;e ab ys dicuntwr, dicttnt alicnij fe exemplis «ti oportere.fatis efi chaum. Nitnc quo-fepoz ratitn dici poßint,conßderemus. Dictmttj trgo eot ont/ hcj.idco qitodalienis utMtur, pcccare, tant etiam mo/ gis dell« Jterc ijuod â niKltis exemplapiniät, lt;3' de eo ^«od poßca diximitî.antè uideamuî.Si concederë ctlie^ nA oportere ajptmere exenipla.winceré «nias oporterc. Prinwnt.cjaod contra boe nulla ßaret eorum ratio.liccz ret enint eligcrent.cr probarent cjuenilibet, qai pbt tt» omncs resptppeditaret exempla.ucl poftain,ucl orator rcin.caius autoritate niterentwr.Deinde intereß magni

eias (jiti dipere «»It.utram m««m oninia, an omnia nez minem.pd aliud alium putet conp.'tl«i pojje.si enint pit tabit pojjc omnia penes «num conpjiere, ip^e quoij; ad omnium nitetur facultatenup id defpcrabit.in paucis fe excrccbit.ipps enim contentas erit.ncc miruni cum ipfe pr«ceptor artis omnia penes «num repcrire non potue rit. Allatis igitur cxemplis à catone.à Gracclfls.ù Liez lio.ù Scipione. Galba.porcina, Crajjo, Antonio, cietcz ■ ris^,iteinfamptisali;s à poetis, ctbiforiarumpriptoz * ribus,ncce|fe crit eum cjui difeet, ab omnibus putarc oz f mnia, ab uno pauca uix potui|fcfumi. quarefi uniut ♦ alicuius ejfepmilëfatis babebit. omnia ejuat omnesboz ' bucrint.folumbabcrep pojjediffidet, ergo inutileeß ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i,il«i difcerc Huit,no putare nnum pojfe omnia, igîtur

lt;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J gt;nbsp;nemo

nemo I» hafte mcidcrct opinions, f : ah utto exëp!a faut pfiffent-.nunc hoefigni eji ipfos artisferiptores «on pH tafje unü potuifje in omnibus elocutionis partihus exH tcre,(^uoniam neep fua protulerüt, ne^ unius alicaiaft aut deni^' duorum.Jcd ab omnibus oratoribus ^3quot; pot^ tis cxcmpla fumpjerunt. Deinde,fi ejuis uelit artem degt; monßrare nthil pfodeße ad dtj'cendü, non male utatuf hoc adiumento,cluod unus omnes artis partes confaput nemo potuerit.Ciuod igiiur iuuat herum rationem,c[iti omnino improbent artem, id non ridiculum eß, ipßiKi feriptorem artis fuo iudicio comprobaret Ergo rfb uingt; fumenda fuiße docuimus exempla, fifemper aliunde fumerentur. Nunc omnino aliunde fic inielligemusßnl menda non ßuiffe. primum omnium,^uod ab artisßd plore affcriur exemplum,de eius artifdio debet effc,n} ut fi cjuis purpuram.aut aliud tpuippiam uendcns,diaf fume d mc,fed huius exemplü aliüdc rogabo, tibi tpuod eßendam, si merces ipfi ^ui uenditant, aliunde exemt Idum epuaritent aliud mercis, aceruos fe dicant tritid gt;abere,çy' eonm exemplum pugno no habeant,auoi cßendant.Si Triptolemus,cum hominibus fernen largi retur,ipfe ab ali^'s hominibus id mutuareturiout fi pret tnctheus,cum mortalibus ignem diuidere uellet, ipfi uicinis cum tefia ambulans, carbunculos corrogaret, MO» ridiculum uidereturt ißi magißri omnium dicendi pracepiores non uidenturfibi ridicule faccre, cum id (juod alÿs pollicentur,ab al^'s cpuierunt.Si qui fe fontet tnaximos penitus abfconditos aperuijfe dicat, cf

fitiettf ^u5m maxime loquatur, neq; bdtedt quo fitint feiet,non irridcaturt ißi cwm m5 modo dominos fe fon/ tium,fedfe ipfos fontcî effe dicant, ÇST oMnium ri gare dcbeant ingenw, non putant fore ridicMlum, fi cum id Îiolliccantur alifs, ar.efcant ipj i ficcitate. chares à Liz ippo ßatuas fdcercnon ißo modo didicit, «t Lipppi« Mpwt oßendcrct Mironi;.trlt;icbirt Prdxitelis,pc{lus po i lyc'eti : pd omnilt;t coMm magißrum fitdcntë «idebctt, tieterorum opera uclfua fponte confidcrare potcraU ißi credunt eos qui blt;f c udint difcere, alia rationc do/ teri pojje commodiws. ptifterea, nec poffunt quidem ï4,(jM£f Jitmuntitr ab ali^'s exempla,tarn eße accommoz data ad artcm qitdm propria,propierea i^itod in dicen/ do kuiter unupjuipj; locus plerunq^ tangitur,nc ars ap/ pareat. in prlt;fcipiendo exprejfe conpripta ponere 0/ f ortet exempla, «t in artif formam coucnire poßint.et f ojl in dicendo, ne poßit ars eminere, CT ab omnibus uideritfacuhate oratoris occultatur.Ergo etiam.ut ma gis ars cognopatur.ptis exemplis melius eß uti. Poßre mo hiec quoq; res nos duxit ad banc rationem.^uod no mina rcrum graca quie cöuertimus, ea remotafunt d conpietudine. Qua’ enim res apud noßros non erant, earum rerü nomina no poterant elfe ufitata. Ergo blt;fc afperiora primo uideantur necefp ep.id^ piet rei, no« noßra dijficultate, Relicjuum fcripturce conptmetur i« . exemplis, bac alienappofuilfemus, faäü eßet ut ^uod commodius ejjet in boc Itbro.id noßrum no elfet : (juo4 «fperius et inuptattttn, id propric nobis attribueretur.

Ergo hatte ^ko^ incSinoditatetn fugimus. Hij dectin/ fis,cum artis inuentionë Gracorü probaffemus, txei»gt; plorum rationem fecutinon fiimui. Nutte tempus JIulat.ut ud eloeutiotiis psieeepta tranfeamus^ Riperiit ta erit igitur ttobis eloeutiotiis prireeptio. Primum dit Cfinus,c}uibus in generibusfcitiper omnis oratoria elct cutio debeateße. Deinde ofleitdemus, c^uas resfeittptf habere debeat.

y/nt igitur tria genera,c[Uie nos figuras appellamus.in ejuibus omnis oratio ttoU uitiofaeonfumitununam grauem, altet ram mediocrem, tertiam extenuatäuo/ eamus. C rauis e/f.quie cofat ex uerbu/ fun grauium mag«4 cmata conßrutHone. Mediot cris eß.cjuir coßat ex humiliore.neti; tarnen ex infima, er peruulgatißima uerborü dignitatt. Attenuatdef. ^u,rdetniffaeßuf^adufitatißimä puri fermonis cciit fuetudinem.

in graui confumetur oratio figura,fii}U(e cuiußjue fei poterunt ornatißima uerba reperiri,fiue propria,fit ue translata,fuie extranea, ad unamejuantj; rem accoin modabunturiCr ft graues fententia, tjuie in amplific/l tionc er commiferatione traSantur, eligentur : f:3' fi exornationes fententiarum,aut uerborum, tjute graui/ tatem habebunt.de c^uibus pofl dicemus.adhibebuntur, tnhoe genere figurieerit hoeexemplü. Namquiseß ueßrunt ludices qui fatu idoneäpoßitin eum p'óènaiii ''' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excogitart

■«xcogiUrf ,^«i proHcrc boßibus plt;ttn'rf cogitdn't^ ^uod fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum hoc (celm compararii lt;Jiiod bitte mlt;t/

1/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IdJcHt ingcn«ai«,tn4trcmflt;ttni[iäs conßrwpriiJJeMt, pul

'/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pijjt'tit Alt^uem.dut poßrcTOo ntcujjeut, muxitnu ßtppli

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ac Mcfurio fucinori fiHgwIurcm pcenuni non relique/

rtlieno peccuto iniuriuperuenit, buius jceleru qui funt djiner.uno conßlio uniuerpr ciuituî otrocißimAs culrf/

S nutates muebinuntur. O feros unimor. O crudeles co jiz t tationes. 0 dereliftos ab bunianitate boniines. Quid a/ I gere Atiß funt.AHt cogitate potucrunttQuo patio boß« I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuulßsntaiorumßepulcris. deicflirnjcenibus,ouantc$

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irruerent in ciuitatenit quontodo deunt ßpoliatis teplis,

! optimatibus trucidatir,ali;'s arrepfis in Jeruitutetn.ma/ I tribusfamilils.et ingenuisfub boßiltni libidincnt fub/ gt;nbsp;iellisiurbs acerbißinto concidat incendio conpagrataï quife non putant id quod uoluerint, Ad exitum perdu/ xiße.nip Janflißint« patria? miferanduniPcelerati uide ’ rint cinerent? Nequeo uerbis cojequi iudices indignita/ ' tem rei.fed ncgligentius id fero.quia uos nici non indi/ ' getis. VePer enint uos anintus atnantißinius reip.faci/ • le edoeet.ut eunt qui fortunas oniniunt uoluerit prode/ ' re, priecipit? perturbetis ex cAciiiitAte, quant ißeßpur/ ' eißimorü boßiü dominatu nefario uoluerit obruere.

in niediocri figura uerfabitur oratio.p bifc, ut ante ' dixi.aliquantulü demiperimits, ncA tarnen ad infintunt ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f j dep:cn/

drfcotderimus.fic. Q^ibuscum bellum gcrimafi»^^ tes uidetis,cuinjbci^s,tiui pro nohis pugnare, ÇT imj’* rMmnojlrünobip:um fimul uirtute Qr indußridcof/ feniarefoliti funt.Hiccum fetÇy opes fuas.Ç^ copi^ neccffartorum norunt, tum uero nthtlomiitus proptt^ propittcjuitatem.cr omnium rerum fodetatcm,tjuidi’^ omnibus rebus Pop.Rom.poffet.farecr teßimarcf»^ feront. Hl, c«m delibcrußent nobifium bellum gercff' ^Uiefo qu£ res erat.cpta, freti bellum fufciperc con^f«' turteum multo maximäj'odorum purtem in officie nere intelligerent.cumfibi non multitudinem milituiU' non idoneos imperatores, non pecunia publicam pflt;^^ fio effe uiderent.nö denicp uUam rem, quce res pe^xd adbellüadminißrandü.3i cumfinitimis definibusit^ Ium gererendf i tot« ccrtamen in uno pnelio pofitü pid tarent, tarnen omnibus rebus inßruäiores ac paratiiX res uenirent,nedum illud imperium orbis territ.cui iquot;* perio omnes gentes, Reges,nationes, partim uoluntittt confcnferunt,cum aut armts, aut liberalitate ä, ra.R!)' fuperati effent,ad fe träs ferre tatulis uiribusconaretuh ^uieret alitjuis c^uid Pregellani nö fua/pote conatißuiii eo' quid? minus ißi fädle conarëtur, tßto illi ijuëadintx da dcfciffcnt.uidebüt.Na rerü imperiti,qui untufciduff rei de rebus ante geßis exepla petere nö poffunt, imprudetiä fadllime deducütur in fraudé. At ^quißiÜ ali^s acddcrit, facile ex aliorü euétibus fuis ratio nibus poffunt prouiderc. Nulla igitur re induâi, nuH^ fpc freti arma fußuleruntf Quishoc credat. tiiHtai» amentini*

!0 tenture rtuderet nullij copyj fïctuI^ Ergo uliquid fuip fcnece|Jeep,lt;}uid uliud.niji id quod dico.poteß ejjci

ld In ftttenuuto pgurtf genere, id ejuod ud infimum et (t ^MOtidiunuin fermonë demijfum eß, boe erit cxcmplü, (t Num.ut forte bic in bulneuj uenit,cocpit poß^uam per/ i# fufus eß, defricari. Deindc.ubi uifum ut in alueum de/ ui Jcenderct,cccc ibi ißc de tranßterfo, Heui inejuit adole/ •h pens.pueri tui modo me puljauerunt.fattsfaciajopor/ (1* tet. Hic ^ui id lt;etatis ab ignoto, prater confwetudmem ti Äppellatujcßct.crubuit.ißcclanujcademcr alia di/ )ii ccrc ccepit.Hic uix tandem inlt;^uit,finc me confidcrarc. (I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tum uero ißc coepit clamare uoce ißa, c|ua pcrfacilc

d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuiitis ruborcj eijeere poffet. ita petulanj cj at^ accr,

J wt nc adßtlarium tjuidem idoneuj.ut mibi uidetur, fed id penesfccnam.ÇZ tn ciufmodi locis exercitatus fistCon turbatus eß adolefccnj.nec mirum.cui etiam nunc pa/ d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liter ad auricular ucrfarentur.impcrito ciufmo/

tlt; di conuictorum. vbi cnim iße uidijfct feurram cxbau/ 0' ßo rubore, qui fc putarct nibil habere, quod de cxißi/ (i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;matione perderet,ut omnia fine fama detrimento face

'tgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re pojfct; 1 gitur genera figwraru ex ipfir ex? plir intel/

ligi poteriit. Ertt cnim CZ attenuata uerborü conßru/ If flio quadä,cr item alia in grauitatc,alia pofita in me/ (I diocritate. Eß aut cauendum, nc dum b ac genera con/ 5t pfiemur, in fmitimacr propinquauitiaucniamus. il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam graui figura,qua laudada eß,propinqua eß eiH,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notninabi/ .

ttominitbitur.Nam ita ut corporis bonam b.ib'itiiJixco^ tumor imitaturßrpc, ita grauis oratio fape imperitgt;lt; uidetur ca.c^u.-e turget,et inflata eß, cum aut nouis,^quot;^ prij'cis uerbis,aut duriter aliunde traiislatis,aut gr«!'’ nbus ({uàm res poßulat, alicjuid dicitur, hoc modo-^ui perduellionibus uenditat patriam, non fatisfupp^ cij dederit fi prieceps in Neptunias depultus ent Men' nas. Pxnitet igitur ißum,cpii möles belli fabricatus cantos fußulit pacis, in hoc genus pleri^f; cum decl'^ naßent, (y lt;tb co cjuoprofeffiJunt, aberraueruntyCf fpecie grauitatis falluntur, nec profpicere poßuntof^ tionis tumorem. Ciui in mediocre genus orationispf»' feâi funt,fi peruenire ed non potuerunt,errantes peni‘ Hiunt ad confine genus eius generis, quod appctlamu^ fiuâuans çy dißolutum, co quod fine neruis y artiP^ lis ßuduat hue y illuc, neepotefi cofirmare, necuidi liter jefe expcdire.id eß huiufmodi.SociJ noßri cum ligerare nobifcum uellent, profeäo ratiocinati cßeiit etiam atq; etiam quid poßent facere,fi quidcm fuaßP'^ te faccrent,y non baberent bine adiutores multos malos homincsy audaces. Solent enim diucogitaft omncs.qui magna négocia uolüt agere. tton poteß iujmodifcrmo tenere attentum auditor? : diffluiteiiiiquot; totus.neque quicquam comprehendens perfeßis uerbd ampleditur.

Quinon poßuntin ilia faeetißima uerborum attef ttuatione comode uerfarbueniunt aridum y exuiit guc genus orationis, quod non alienum eß exile nomgt;f

Mxri.eiti'itJirtoJi efl hoc.Num ißic ad balneOf acceßikai bunc poßea dixit,hic tum ferum me pulfauit. Pofiea di. xit hicilh.confiderabo.Poß ille coniticiü fedt, ÇZ mof gis magis^ prafentibm multi! clamauit. Priuolm bic guident iam çy illiberalis eßfcrmo.Nün eitii« adeptus tß id (jMod bubet «ttcnitfttd figurrt pur« ucrbiî eie/ ßi! compoßtam orationem.Omne genus orutionis, gritue.cr inediocre er attenuatum dignitutc dj^iciüt exorniitioncs.de ijuibm poß lo:{uemur:cluteß rarx Ji/ Jfporterttur.dißinftitn» pcuti colortbm:fi crcbrie collocM btintur, obbi^udin reddiwt oMtionem. Sed ßiguram in dicëdo cSmutari oportet, ut grauem medioeri!, medio/ crem excipiut uttenuuM. Deinde identidem commuten/ tur.ut fiicile fatietd! uarictate uitetur.

Voniam cj^uibu! in generibm elocutia uerfari debeat.dißü cß,uideamus nunc efum re! debeat habere elocutio cümo/ perfeflu. Qkit maxime ad com/ modum oratorts accommodata eß, tret

res in [edebet habere,clcgantia,cSpo[itionë, dignitatë» £legantia eß,c^uie facit ut unumquod^ pure ZT 0/ perte did uideatur.Hxc dißribuitur in latinitatem ZJ* explanationem. Latinitas eß.qua [ermonem purü con/ feruat ab omni uitio remotitm. Vitia infermone.cluo mi nu! i! latinu! [it,duo pojfant effe, Solcecifmu! ZT sar/ barifmu!. Solcecifmm eß, cum uerbi: pluribus confe/. ^uem uerbüfuperiori nonitceSmodatur. Barbitrifmus

eß. cumuerbamaliquot uitiofeeffertur tioite uitare poßimu!,in arte grämatica dilucide difett tnus. Explanatio eß,(jute reddit apertam çyquot; dduadi oratiotiem. Ea coparatur duabur rebur.ufitatis uerbisi et propriet, vfitatafunt ca.c^uie uerfantur in fermoWi et cojuctudine quotidiana. Propria,ijuie eius rci uerb^ funt aut ejje po/Junt.qua de locjuemur. Compofibo eß uerborum cößrudio tecpialiter perpoltta,Ea cöjift uabitur, fi fugiemut crehrrff uocaliü c5curßogt;tet,lt;}n^ uaßam at^ hiantem oratione reddunt.ut hteceß.BiUt cie teneie ameenißim^ impeitdebant. Etfi uttabitiut! eiußiem literie nimiam aßiduitate. cui uitio uerfutbit erit exemplo,nä hic nihil prohibet. in uit^'!,alicnis eXt emplis uti. O Tite tute Tati tibi tanta tyrannc tulifîid hicciujdem pobte.Quicf, tjuifeß cuiq; ijuod conueitiOt, Meget.Etfieiußiemuerbiaßidiiitatem nimiam fugitt mus.ea eß huiufmodi.Nam cuius ratiöis ratio nä extrt. ei rationi ratio non eß fidë habere. Et ft non utemur eil tinenter fimiliter cadentibus uerbis.hoc modo, plëtes, plorantes.lachrymates.obteßantes.Etfi uerborü träft icäionem uitabimus, nifi iju^ecrit cäcinna.ijua den poßerius locfuemur. cfuo in uitio eß Ctecilius afiidmu, HC boc eß in priori lib. H4ï r« ad te feriptas Luci niifb mus Aeli. ttem fugere oportet longam uerborum cölb nuationem.cjuie auditoris aures.çy oratoris fpirb tum Itedit.His uitiß in cöpofitione uitatis, relit^uü ope/ ris confummandum eß in dignitate.

Ute di)!i«gue»f. H*c cj* in «cybor«»» ÇT Jênientid/ fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum fxofflittiortcm diuiditur. V erborutn exontdtio e^,

fl qiisippuîprMoniî infigniUcontinetwr peypolitionf. |J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ ententiurü exornatio ejl, qw« nô i» uerbû Jcd i» ipfiï

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«erboi» rébusfimilibusetdi/

1^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principinfumütur, bocModo.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iwbëdit, uobis rcs ißd erit bonori*

tj pto Crtrtbitginem delcuit.Scipio pneem peperit. Scipio ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuitAtetnfcruuuit.item.Tu in forum prodire.tu lueem

4/ confpicere.tu in borum con£pefium uenire conuriss Au/ (t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des ucrbüfitcere.itudes ^uic^ rtb ißispetere,nudes fup/

t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plicium deprecnriSQwid eß.tjuod pojjis dcfëderetQuil

(I «)l,lt;|uod (tudens poßulnret Quid eß.tjuod tibi putes c5/ t, «di oporteretNon iufiurnndum comtempfißisnon dmi/ }l cos prodidißi'non pnrenti mnnus intulißi^non dcniij; i« j, omnidedecoreuolutntusessHiec exomntio,cum wul/ jji tum uenußntis bnbet.tü grnuitntis et Acrimonix pluriz fC rimum. Qunre uidetur ejfe ndbibëdu.CT' nd exornnn/ j, dnm.cr nd nugendn orntionem. Conuerfio eji pc» fi/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ut nnte primü repetimus uerbum.fed nd po/

i/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iujticinuicit,nrmisuicit,libernlitntcuicit. Uem.extluo

d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore cöcordin de ciuitnte Jitblntn eß, libertns pibln/

kt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lflws

L«liut homo nouuf erat, ingeniofus erat, doilui hoais uirir et fîitdiofif amicu! erat, ergo in ciuitate pf'it tnus eratAtem,Nain cum ißos ut abfoluant te rogas, «t peierent rogar, ut exi/limationem negligant rog^s. K* leges Populi Rom.tuie libidini Ltrgiantur rogas.

Complexio ejl cjute utram^ compleäitur exornatini Kem,Qr hanc,c^ i^uam ante expofuimus, utÇT'rej’i^ tatur idem primum uerbum fcepius (y crebro ad idcquot; poßremum rcuertamur,hoc modo. Quifunt ijui fce^' ra fiepe ruperunts carthaginenfesicjui funt, ^ui crui‘1 le bellum in Italia gelferunts carthaginenfes:c[ui ^ui italiam deformaueruntf Carthaginenfes : cfuifWi^’ ^ui fibi poßulant ignofeit Carthaginenfes.Videtc efg»' ^uid conueniat eos impetrare. item.c^uem Senatus^^ tnnarit, c^ue populus Rom.damnarit, cjuemomniäerii fiimatio damnarit,cum uos fententys ueßris abfoluetii^

Traduäio eß, tfuie facit ut cum idem uerbum brius ponatur,non modo non offendat animü.fed elun^ concinniorem orationereddat,bocpaflo. Ciuinihilh^ bet in uita iucundius uita,is cum uirtutc uitam non teß colere, item,eum tu hominem appellas, efuiß piP /et homo nunefuam tarn crudeliter uitam hominis t^lfet. At erat inimicus,ergo inimicum fic ulcifci uolnil' ut ipfefibireperiretur inimicusi itcm,diuitiasfincdiiquot; tum eße, tu ucro uirtutem prtefer diuiti^s. Nam fi uolti diuitias cum uirtutc compararc,uix fatis idoneit tibi“^ debuntur diuitiie,(lue uirtutis pedijjeijuie fint. Ex demgenereeß exornationis, cum idem uerbum

powitur Mac, modo in nltcM re, boc modo. Cur ettn» 11. rem tâ pAdiojè cnrdî.^it« multAs tibi dabit cwwntei» ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;im(thiitcitndüep,pcuretwrnelt;juidinfitlt;tmdri. item,

wciîum lt;td uoj.p mibi Sendtits det «cntlt;tm. In bit qitlt;t/ til nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiior gcnenbtts exorndtionit.qttie ddbttc propoptic j'unt

woninopiftwcrbomm ptutdd idtmwerbitm redcrttur pEpint, fed i»eß ppiitit« tjuie dÜ, f^ciliuj «twribus ld dÿndic.iri.cjitàm «crbiî demonßrAri poteß.

Id citur.boc pufto.Hubet uJJentAtio iucund^t principiit, eA/ Id dem exitus umiXripimos a^ert. itcm.inimicistepUcaz ilf biltm.amicis incxorabilé prlt;fbfs. item.in ocio tumulz ;ti tuaris.in tumultufolus a ocioftt^. in re frigidiPima ca/ ■It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ics.in pruentißima friges.Tacito cAtn opus eß clamas,

'd cum locjui couenit obmutepcis. Adcs.abejje uisiabes, rcz (if uerti cupis. in pace bellum qutcritas. in bello pace dez ill pdcras. in concione de uirtute loqueris, in prcelio per

ignauiam tubir fonitum perferre non potes, Hoc gene/ re p dißinguemus orationem, CT ornati CZ graues poterimus c|]e.

Exclamatio eß, qu« conpeit pgnipcationcm doloz ris. aut indignationis alicuius, per bomints, aut urbis, aut loci, aut rei cuiufpiam compellationem, boc modo. Te nüc alloquor Apbricane, cuius mortui quoq; nomett fplëdori ac decori eß ciuitati.Tui cUrißimi nepotesfuo [anguine abluerunt inimicoru crudelitaté, I tern, O perz fidioße Eregellte, quàm facile [celere ueßro contabuiz ßis, wt cuius nt tor urbis italiam nuper illußrauit, cius g nunc

nunc uix fundamentorü rcliquiie mMeät, ucm,blt;ix^ rum inftdiatores Utrocinio uitam innocetißimi cuitn'tl fetiflif, tantam ne ex initjuitdte iudiçiorii ueflrù cdlit^ tnni)S dljumitit fucultatêi Hdc excldmAtione Çi loco ulc/ mur.çy' rdro.c?* cum rei magnitudo poßulare uidii^ tur,ad ijuam uolemus indtgnationcm animum auditof rii adducemui. nbsp;nbsp;intcrrogutto no enim grauis

concinna,fed htec cjult;c cum enumerate funt cd t^tue funt CAuße Aduerßdriorum, confirmAtfuperiorent of^ tionem.bocpAdo.Cum igitur hiec omnia facercf, res.adminißrarcf.utrum animos fociorü dt rcp-i'cngt;igt;gt;, uebas (y alicnabas.an noi GT utrum aliquë exonttif cportuit,c{ui ißa prohiberet.ac fieri nÔfineret,an no»'

Ratiocinatio eß,per cpia nos ipfi à nobis rationif»' feimus cfMrc cjuica dicainus, et crebro nofmet à «0!’^ petimus uniufcuiuf^ propofitionis explanationem-eß huiußnodi.Majores noßn ft cjuam unius peccati lierem damnabant, fimplici iudicio multorum mnbf'' ciorum cöuiilam putabant. Quo paâot cjuoniam impudicam iudicarant, cam uenefic^ tjuo^ damnnti»* exißimabant. Quid itactjuia neeeße eß cam corpus addixerit turpißtmee cupiditati, ( 1 me re perw»^ tos.Quos ißosiuirü.parentes.cteteros ad quos uidetß* dedecoris infamiii pertinere.Quid poßcatquos tantof re timeat.eos neeeße cß,ut tjuoouo modo poßit uenep cio petat. Curo i{uia nulla poteß honeßa ratio retinf* cam.cpia magnitudo peccati facit timida, inlempef»^ üd (tuddc{m,natur(i muliebris ineonßderatä. Qü'^ j

Heftcÿ damnatS; lt;J«id pwtabant; impudicS ^uo^ necep fario.QHare;(J«ian«lfa facilins ad id wakfici« CAufa, ^«dm twrpis amor.CT intempérant libido commootré pot«it,c«m cwiHs animus mulieris cjfet corruptos, cius corpus caßwm ej|c n5 putarint. QMtd in «irist idem ne hoe obferwobant; minime, quid italt; ijuia «iros ad «n«/ Ïuod^ malcficiumfingulte cupiditates impellunt. Mitz ieres ad omnia maleficia cupiditas «na ducit. itë.Bcz «c maioresnoßri hoe cöparaMcrütiWt neminem regem, ^ucm armis ccpijfcnt.uita priuarët. Quid ita; quia ejaS ttobis fortuna fac«ltatemdedtjfet,inilt;{«um er At in eo/ rum fupplicio confumere, ijuos eadem fortuna pa«lo antè in afnpli/?imo ßat« colloearat. QMid ijuod exerz citiim contra duxit'dcfino meminijfe.QMid itafi^uia uiz ri fortis eß.cjKi de uiftoria contendant, cos hoßes putoz re:lt;[«t uiftiJitrtt eos homines iudicare, wt poßit bellun* fortitude minuerc.pacë humanitas augcreiAt tllc.fi uiz ciJJet.Hum idem feeißet i non profeflo tamfapiens fuifz fct.cyjid igitur ei parcisrc|U!a talem ßultitiä conténere»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nÖ imitari eofueui .Hiec exornatio ad fermonë uehemen

ter rtcc5mo4rttit cß, et dnimü «uditoris retinet attent«» éuw Mcnwp.itefcrtHonisjtum ration« cxpeftatione.

Serttentia,cß oratio pmpta de «ita,cj«x awt cj«id fit» awt lt;j«id cjfe oporteat in «ita,brc«iter opcndit.boc mo/ do. Dijfidleejlprimtttn wirtwtcs rewereri, dui femper fecttnda fortnnafit «f«s. item liber is eß exi)timand«s« q«i n«lli twrpitudini ferait, item e^cns lt;rque eß is qwi «onfatij habet, Çÿ* i$ cni nihil fatis poteß cjfe. item, g X Optima

Optima ttiuendi ratio eß cligettda, cam iucundant co^ fnctudo reddet. Huiufmodi jcntcntite fimplica nonfrquot;^ improbandiCipropterca c/udd habet breais expofitio,l‘ rationis nullius indiget.magnam deleSationcm.Sei lud cfuo^ probandum cß genusJentcati^, quod coiiß^' matur fubiedione rationis, hoc modo. Omnes bereu'^ uëdi rationes in uirtuteßint collocädie,propterea tju»^ fol a uirtus in fua poteßate eß.omnia pricter earn dafunt fortunic dominationi. Jtem, Qui fortunis CUIUS indudi amicitiam eius fecuti funt.hi fimilacfotti^ tta dilapfa cß.deuolät omnes. Cum enim receßit ea isslt; qu£ fuit confuctudinis cau[fa,nihil fupercß quare pof/ fint in amicitia rctineri. Sunt item fèntcntiie qu^ citer eßvruntur,hoc modo fine ratione. Errant, qn' profperis rebus omnis impetus fortunée fe putät fugt Je. Sapienter cogitant, qui tëporibus fecundis cafusil^ uerfos rcformidant.Cum ratione hoc pado. Qui adtit fccntiü peccatis ignofci putant oportere,falluntur,pf'gt;' pterea quod ictas illa no eß impcdimento bonis ßuilß at hi fapienter faciunt, qui adolcjccntes maxime cap gant,ut quibus uirtutibus omnem uitam tueri poß‘^ easino-tate maturiji ma uelint coparare. Sententie interponi raro conuenit.ut rci adores, no uiuendi ceptores effe uidcainuricum ita intcrponcntur,mult‘i’'' ancrent ornamenti. 'Nam ncccjfe eß ammo cam cöpp bet tacitus auditor,cum ad cauffam uideat accömoi^^ rem certam ex uita (y moribus fumptam.

ex rebus Hiuerps Juctbus dlterdm breuiter fAciic coHprmdt.boc prtflo. Nam cjn i fitis rationibus ini micus fuentpmper.euin quomodo alieiiis rebus amicït fore Jpercsi Et item. Nam c[uë in amicitia pcrfidiojum cognoueris.cum cjuare pûtes immicitias cum fide bate repoffet Et ^ui priuatus intoleratiiifuperbia fucrit, eumcommodum cy cognojeentemfui fore inpotePar tc (plisfperet' Et tjui in Jermonibus CT conuentu dini/ corum ucrum non dixerit.nunlt;|uid eum in concionibus credas à mendacio tcmpcraturum^ Jtem.Quos ex colli bus deiecimus, cum ys incampo metuimus dimicarec Qui cum plures er ant paucis nobis exatjuari non potc/ rant, bi pofi^uam pauciores funt, metuemus nefintfue pcriorcs; Hoc exornationis genus breuibus et cötinua/ tis uerbis perfeflü debet effe, et cum comodü eßc.uditlt propter breuë çj abfoluta conclufionë.tum uero uebez

tnenter id c|uod opus cß oratori, cöprobat cotrariare, amp;nbsp;ex eo (juod dubift non eß, expedit illud ejuod dubiii eß,Ht aut ddui non pofit, aut multo dipicillime poj?it.

Membrum orationis appellatur res breuiter abjoluz tafine totiusfententia dcmonßratione.cju« denuo alio membro orationis excipitur.boc modo.Et inimico pro/ deras, id eß unum lt;piod appellatur membrum ; deinde bocexcipiatur oportet abaltcro, cr amieü. Itcdebas. Ex duobus membris Jolis bare exornatio poteß conßa/ re,fed commodipima CT abfolutißima eß, ejua? ex tri/ bus conßat,boc pafto. Et inimico proderas, Çjquot; am:cü Udebas.cr tibi ipfi non confulebas.itcm.Nec reipub.

g r confuluißi.

Articului didtur.cum fingula lurbd ittteruallis Jb flinguuntnr cufd orationc.hoc modo, Acrimonia,uoce, gt;nbsp;ftultudduerfariospcrtcrruißi. Ucm, inimicos muidid, fniuri/i.potcntia.pcrfidia fußulißi. i»ifr bwiMj generis er illius fupedoris uebementia hoc intcrefl,cjudd illud tardius er wius uenit, hoc crchriui er celcrim per' ucnit. Udipi in illo gencrc ex remotione brdcch^ er ‘d iortione dextrie glddius dd corpus dfferri.in hoc duttiH crehro er celeri corpus uulnere coufdulidri uidclur.

Continudtio.cß denfd er continens frequetdtio ucr/ borum cum dbfolutionefententidrü. Hd utemur cdmi}/ dißimc tripcrtito.inßentetid, in contrario, in conclußo/ ne.ln fententid hoc pdäo . Ei non multum poteß obeßt fortund.dui fibi ßirmius in uirtute.^uàm in Cdfu priejir dium collpcduit.in cStrdrio hoc modo. Nam fi c^uisfpei Kon multü collocdrit in caßi.cfuid cß qudd ci magnoper re cdfus obejße poßitfSn conclufione.hoc pdäo. euddfi in eos plurimü fortund poteß. tpuifuds rdtiones omnes in cdfitm contulcrunt.non funt omnid cSmittenddfortn nx.ne mdgndm nimis in nos habcat domindtionem. W bis tribus gcncribus dd cölinudtionis uim adeo frcipuen tdtio cß neeeßarid, ut infirmd facultas oratoris tfided/ tur.nififententiam.Ç^ contrarium.er conclufione fre ijuentibus ejferat uerbis.Scd er aliäs (Juop; nonu«lt;pu3 Kon alienum eß, tametfi neeeße non cß, eloipui res alb , ^uas per huiufccmodi continuationes.

fait, Je ^uibus anti diximuf,(lute confiant ex pari fee !■£ numero fyllabarü. Hoc non de enumeralione nofira petMrn id lt;Juidem puerile efl.fed tantum a^crt ußts et txercitatio facultatif, ut animi tjuodam fenju par ment Inrum fuperiori referre po/iimuf, hoc modo, in prielio Wörtern pater oppetebat,domi filius nuptias compara/ hat.hac omnia graues cafus adminiflrabant. item.llli fortuna felicitatem dedit,huic induflria ttirtutein come parauit. in hoc gettere fiepc fieri potefl.ut no plane par ft numerus fyllabarum.CT' Uwe« effe uideatur.fi mk4 aut etiam altera fyllaba efl alterum breuius, out fl cunt in altcro plures funt. I« altero longior, aut longiores, pleniorautplenioresßllabit erüt.ut logitudo aut pleni indo harü,multitudiné alterius affeefuatur et exie^uett similiter cadens exornatio dicitur, cum in eadë con ßruSione uerborû duo aut plura funt uerba, cfuie flmili teriffdemcaflbuseffcruntur, hoc modo, Hominem laue das egentem uirtutis.abundantem felicitatis, Item.cue ins omnis in pecunia fpes efl,eius à fapientia efl animus remotus. Diligentia comparai diuitias, negligentia corrumpit animum, ez tarnen cum ita uiuit, neminent pra fe ducit hominem. nbsp;nbsp;nbsp;Similiter deflnens efl, cunt

tametfl cafus non infunt in uerbis tarnenflmiles exitus funt,hoc pa(lo. Turpiter audes facerc, nct^uiter fludes dicere.Viuis inuidiofè,delinc(uisfludiofè,lotlueris odioe fl. Item,Audaffer territas, huinilitcr plaças, Hiecduo genera, tfuorum alterum in exitus, altcrum in cafus fie militudine uerfatur, interfe uchementer conueniunt,

CT* cd fe.cfui his bene utuntur, plemn^ f muled colb cdntineifdem pdrtibds ordtionis. ld hocpdâo fùcfrc oportet, pcrditißimd ratio cß amorem pctcre,pudere/» fugerc.diligere formdm,ncgligere pwidw. Hic ez ei ucrbd quie cafus habet, ad cafus fimiles, ZT clt;t i^ud habent.adfimiles exitus uemunt.

Annewinatio eß, earn ad idem uerbum çy“ noine» acccditiir comutatione uocü, uel additione unius literi Mt litcrarüidut fyllabie:aut fyllabdrü,aut ad resdißd miles fimiliduerbaaccomodantur.Eamultiscr iiari)i ratioKibus conficitur. Attenuatione accoplexione eit^f dem liter te,fic.Hic efui ßc magnifiée iaßat ati^ oßcntit, Uieniyt à te anieijuä Romam ucnit. Ex confritriofic-jHit ^uos hommes aléa uincit,eos ferroßatim uincit.Pred» ßione eiufdem hterte, hoc modo. nunc au,um duleede ducit ad au'um.Brcuitate eiufdem literte,hoc «iodo,Hi^ iametfi uidetur effe honoris cupidus, tarnen ne tantui» curiam diligit,cluantü Curiam. Addendis literis hoc pit fio.Hîc fibi poßet temperare, nifi amori mailet obtci»' perare.Demcndis literis ftc. Si Icnones tanduamleo»e! uitajfet,uitte fe tradidijfet. Tram ferendis literis fic.^' dctc ludtccs utrum homini nauo,an udno credere iis. item,Nolo effe laudator,ne uidear adulator.coiitt mutädis,hoc mndo.Dcltgere oportet,tjuë uelis diligere-Hiefunt annominationes, (puie in literarü brctii cöt»»t tationc dut produâione,dut tranfießione,autalilt;fuo tiiufmodigenereuerfantur.Sunt aut alhe, ^uie no»bit ibenttam propinMä in uerbisfiinilitudinetn, amp;nbsp;W’**'^’* dißimil^

ißiinilc! non funt,c[iiibus Je gencrihus umum eß huiuß inoJi.Quid ueniii,^ Jim.Qjiare ncgt;tia,cfitë infimulë,cut frofiMt,tiucin pofitilë.breui cognofcetis. N4in hic cß i« ijuibufdä uerbii quiedäjiimlitudo no tam aßväanda, ■itlg Jupcriores,jed tarnen adhibcnda nonnunquÜ.Alte/ runt'gcnut hiäujmodi,Demus opera Qjtirites,ne omni/ Ito p.c.circunfcripti putentur.Hiec annominatio accc/ dit magis ad fimilitudtncm,q: fupcrior : fed minus.clui ill^ ßiperiores, propterea (juod non foluin additie,fed uno tempore demptie ciuoij; literießint.Tertium genut (ß.ijuod uerjatur in cafuii commutatione,aut unius aut •plurium nominü. Vnius nominis hoc modo,Alexander Macedo ßimmo laborc animum ad uirtiitcs d pueritiu confirmauit.Alexandriuirtutes per orbem terrie cum laude ty gloria uulgatie ßint.Alexandrofi uita daM longior effet oceanü Macedoniim gloria tranfuolaffet. Alcxandrum omnes maxime metuerunt, item plurtmu dilexerunt. Varie hic unum nomen in cömutatione ca/ fuiim uolutatum eß. plura nomina cafibiis cömutatis, ■hocmodo facient annominationë.Tiberium Gracchum renpiib.adminißrantem prohibait indigna nex diutiut intacSmorari. C.Graccho fimiliter occifio oblataeß, reipiib.uirum amantißimumfubilo de finu ciuita/ ■tis cripuit. Saturninum fide captä maiorum natu per/ fidia per fcelus uita priuauit. Tuus â Drujejanguts do/ neßicos parietes.cr uultum parëtis afperfit. Sulpitio, ctii paulo ante omnia conccdcbant,eum breuifpatio nd modo uiuere.fed etiam fepeliri prohibuerunt. Hifc trid gcncrx

geHtrn proximo, exornotiontim,lt;luorum unum in fnii^ liter codentibus,Altcrum in fimilitcr defim-ntibuf utf/ bit.tertiumiuonnominationibus pofitum ejl.perror^ fnmendd funt,cum in ueritatc diccmur.proptereo ijuoil non htec reperiri pojje uidëturfine elaborotiune.et ßimptianeoperiei Eiu/modiautem fliidiaod dcled^lt tionem,(fudm ad ueritatem uidentur occommodatiof^ Quarefidet etgrauitas, çy feueritas oratoria tninitit tur hif exornationibtt^ frequenter collocatif,çy nd do toUitur autoritas dicëdi,fed offenditur quo^j in eiuf modi orationc auditor,propterea quod efl in hit leposgt; etfeßiuitaf.nSdi^itat.neq; pulchritudo. Quarequie fitntampla et pulchra,diu ptacerc poffunt : qua lepid^ cy concinna.cito j'atictatc affidunt aurium fenfum ßidioftßimü. Quo modo igitur.fi crebro hit gcneribut utemur.puerili uidebimur elocutione deleäari, ita fi ro hat interßremut exornationet, o:y in caußa totaal rie difpergeinut,commode luminibut dißinäit itlußroi bimut orationem.

Subießio eß,cü interrogamut aduerßtriot.aut quat rimut if^.quid ab illit, aut quid contra not dici poßitgt; Deindeßtbi^cimut id quod oportet dici, aut non poteß, aut nobit adiumento futurum fit,aut ofßuturü illit è cd/ trario.hoc modo. Quaro igitur unde iße tarn pecunio/ fût fit fa(lut,amplum patrimonium reliâum eßt At pii/ irit bona uanierunt.Hareditat aliqua obuenittnon pe/ teßdici, fedetiam à neeeßdrijt omnibut exharedatus eß. Pramium tdiquod ex (ite aut iudicio cepdtnS mod» j idiw* I

ii non fecit.fed etiam infuper ipfe grdnJifponfione ub /lusefi, Ergofihifrationibui locuplctatu!noneß,fi/ tut omncs uidetif,aut ißt domi nafcitur dumm,aut unt denSeßlicitum.pemnididccepit. Utw. Stepeiudices animaduerti,multos alicfua ex honeßa re, cfuam ne ini/ mid ^uidcm criminari poßint.fibipmfidium pelere, Quorum nihil poteß aduerfarius facere.Nam utmm lt;tfl putris eins uirlutem confugictt ai cum uos iurati capi/ tcdamnaßis. An adßtam rcuertetur antiifuam uitant dliciibi honeßc traäatät Nam hic quide ante oculos iie/ ßros ciuomodo uixerit, fcitis omnes, An cognatosßiot enumcrabidcfuibus uos conueniat coinoucrir at hi qui/ dem nuliißmt. Amicos profcreti at nemo eß qui fibi nS putet turpc.ißius amicum nominari. item credo inimi/ tum, quem noccntem putabas, in iudicium adduxißif »on, nam indemnatum necaßi. Leges, quee id faccre prohibent, ueritus esi dt ne fcriptds quidcm iudieaßi» Cum ipje te uetcris amicitiie commonefaceret,commo/ tus est at nihilo minus,fed etia ßudioßus 0ccidißi,quid, tum tibi pueri ad pedes uolutdrentur,mifcricordia mo/ ^s est at corum patrem erudclißime ßpultura quoque prohibuißi. Multum incß acrimonie çx grauttdtis itî hoc exornatione, proptcrca qudd cum queßtum eß quid oporteat, fubifcitur id non eße faSum : quart fa/ cillimc fit, ut exaugeatur indignitas negoc^'. Ex code gtKerc pt, tit tfd noßram quoque perfonam refera/ Wßtbieliionem, ftc. Nam quid me facere conueni/ itet, cum ä tanta Ctdlorum multitudine circunfcdercri andimi/

4« dimicarcmi at cum paru a manu tum prodiremusJi turn (Juof inimicißtmum habcbamut. Sedercm i» cigt;' firisi 4t neipi ßtbfidium, quod expcäarem, habebawu!' tte^ue erat tjuo uitam produccrcmus. Caßra rclinf ^ueremt at objidcbamur. Vitam militum McgligiT«'*-at eoi uidebarea accepijße coHlt;iitio«c, ut quoad pojit» ' incolumci patrilt;e parentibut coferuarcm. Hoßmi'' conditioncm repudiareo:' atjatus antiquior eß niiM’ quam impedimcntorum. Huiu/modi confcquuntur iJf* tidcmjubicäioncr, ut ex cmnibur oßendi uidcalur,iigt;^ bi/ potius,cjuam quod faäum fit, faciendum ßiiffe.

G rrfdittio eß in qua non ante ad confequës uerl-uiK •deß:cnditur, quam ad fuperius confcen/um eß, hocrni» do.Namquie reliquafpes libertatis manct,fidlislt;^ ([uod libct.licetiQT quod licet,poffunt-.et quod polßuih audëticr quod audent,faciunt:iy' quod faciunt,uobis moleßü no eßr Jtem,Nonfcnfi hoc,ctnS fuaf:neq;fi“gt;^ [1,0^ non ipfeßatim facere cœpi,ncq; faccre cœputf no perfecimeq; pcrfcci,et no probaui, iie,Africaxo dußriauirtutö.uirtur gloriam, gloria amulos coparor uit. Item, Imperium crieei,e fuitapud Atkenicnjcs, Atbenienfium potiti funt Spartiatee, Spartiatas fuperat uere Thebani.Thebanor Macedonet uicerüt, qui ad i» fierium G nbsp;ci'if breui tempore adiunxerunt Apain M

0 fubaäam. Habet in Je quondam lepärem fuperioris cuiu/que crebra repetitio uerbi, quee propria eß huins exornationis.

potc/Jdtff trcMiter et abfolute.hoc moJo, MMc/las reif fiib.eß,in (JH4 coKtinentur dignitds ÇT amplitudo ciui tutïs. Item, iniurii^ßmt, cpiie aut pulfationc corpus, ant conaicio aiires.aat aliciua turpitudinc uitam cuiuf/' piam uiolant. Ucm, Noji ejl ifla diligentia,fed auarù tiA,idco qadd diligentia efl accurata conferuatio fuorüï aitaritia iniuriofa appetitio alienorü. itcm,Nö efl ifla fortitwdojèd teineritas,propterea tpuo'd fortitudo efl c3 temptio l^orifcr periculi cum ratione utilitatis, Çy* compeitfatione cèmodorumitemeritas efl, cum inconfi/ «JtTiitit labarum perpeitfionc gladiatoria pertculorüfu peptio.Hifc ig tur cömodaputatur exornatio, cpua'd o/ WHfw rei cuiufpiam uim poteflatc,ita dilucide pro/ point,ft brcMiter explicat, ut neip pluribus uerbis opor taiflc dici uideatur, ne^ lucidius potuiffe dici puictur.

Tranfitio uocatur, cpcie cum oflendit breuiter cjuod diâum j it, proponit item breui (}uod confequatur, hoe •no(Jo,in patriä cuiufmodi fluent habetis, nüc in paren/ extitcrit,confidcrate. item. Mcainifluinbe/ neflicia cognofcitis, nunc quomodo ifle mihi gratiatn re ialerit accipite. Praflicit hiecalupuantum exornatio ad duas res, nam cr t^uid dixerit commonet, cr ad rcli/ tluum comparât auditorem.

Corredio efl, cjuie tollit id duod diffü efl, zy pro eo ld il^d hidgix idoneii uidctur,reponit,hoc paäo,Cluod fli ißcfuos bofpites rogajfet,imd innutjfet modo hoc fla/ ^leperflici pnffet. Jtem,Nam pofltjuü ifli uicerunt,atcj-^eo uiâifunt,cam i^uomodo appellem, cpiie uidoribus plut

plus caldtnitutis, ejuâm boni dcderit^ O uirtatis •«»ijw.ijuif bonos infecjucris plcrumj;, atif; udeo in^ ffuris.Commouctur hoe ÿntcrc animus auditoris • R** mim edmuni uerbo efata tMtummoda diâa uideluf-f'^ po/l ipftus ordtoriî correäionem mugis idonco. fit fti’t nuitciatione. Non igitur fatius cljet.dicet aliijuisiubii^ tio,priefertim cum feribas, ud optimü çx elcilißi^»'^ uerbum deuenirci Efleumnonefl futius.ficönMtUii^ uerbi id erit demonßratura. Eiufmodi rem elje,ut tarn communi uerbo appellaris.leuius dixiffe utdcuri^’ cumadeleäius uerbum accédas, infigniorem reinfi^ cias,^uod fi continuo uenißes ad id uerbum,nec reiuK^ uerbi gratia animaduerfa elßet.

Occupatio eß.cum dicimus nos prieterire.aut wjO re,aut nolle dicere, id cpiod tune muxime dicimus, modo,Nam de pueritia ^uidë tua, c^uam tu omni intend perantiee addixißi,dicerem,fi hoc tempus idoneum tarem,nunc conßtlto relincpao.Et illud prxtereo, te tribuni rei militaris infretjuentë tradiderunt.DeinJ^ i^uod iniuriarii fatisfecißi Labeoni, nihil ad rem pert*' nereputo.Horü nihil dico, reuertorad illuddes^uoiut diciumeß. Uem, Non dico teabßocifs pecunias accst pißemon fern in eo occupatus.^uod ciuitatcs,regn‘i,^'gt; mos omnium depeculatus es,furta,rapinas omnes tuos omitto.Hiec utilis eß exornatio:fi aut rem cpiä non pci/ tineat ally's oßendere,occulte admonuilje prodeß, autß longü eß,aut ignobile,aut planü,aut nö poteß fieri, lt;i“t f4Ci/e poteß rcpre}}ëdi,Ht utiliusßt occulte feeißefuß^ tionenh i

Difiintâio eß, cum eorü de ijuibus dicimuf.aut unüijuod^ certo cScluditur uerbo,fic, po.

Ro- NumMttiâ dcleuit, Carthaginë fußulit, Corintlmm difiecit, Fregellat cucrtit. Nihil Numantinù uifucof/f^ forit uuxiliutir funt, nihil CarthaginèfibuT fcientiarei' fttilittiris adiumento fuit, nihil Corinth^s crudita callif diiits priefid^ tulit,nihil Fregellanif morS etfirmonit focietuf opiiulata eß. Itcw forme dignitas aut morbo deflorefat,aut uetußate cxtiMgwitwr. Hic utrü^ et in fu periore rxëplo unàijuanif; rem ccrto uerbo cëcludiui/ dmu!. Coniunâio eß, cum interpofitione uerbi C?* fuperiores orationis partes côprehendiitur,^^ inferior tes,hoc modo. Forme dignitas aut morbo deßorefcit, uetußate. Adiunßio eß. cum uerbû cjuo res comr prehenditur,nS intcrponimus.fed adprimii aut poßrer mumcollocamus. primum hocpaßo, Deßorefcit forr me dignàas.aut morbo, autuetußate. Poßremumfic, aut morbo.aut uetußate, forme dignitas deßorefcit.

Ad feßiuitaicm difiunfiioeß appofta. Quarerar rius utemur ea,nefatietatem pariat. Ad breuitatë con/ iunäio ualet.Qjiare fepius adhibëda eß.He tresexor/ nationes de fimplici genere manant. Condupli / catio eß, cum ratione amplificationis, aut commijera/ tionis, eiufdcm unius, aut plurium uerborum itcratio. hoc modo. Tumultus Cai Cracchi, tumultus domefli/ cos er inteßinos comparât, item, Commotus no.'f cs, cum tibi pedes mater amplexaretur, non es commotus item,

Itcm,N«Mc etiam auJe^ in horü ciwfpedü ucnire proJi tor pathie.proclitor :ntjn.'( patriie ucnirc audcs in korÜ eonfpeäü^Vehcmenter auditorë cèmouet ciiifdë redit/ tegratio uerbi, ÇT unlnus maius el^icit in contwrio cdu^, ^nafi aliciuod lelum ßepiur perucniat in eiuu dem partem corporis-.

Interpretatio ejl. ipcte no itéras idë red ini c grat ucri bum, fed id cSmntat qttod pofitum c/f, alio uerbo quad idem naleatjw modo,Remp.radicilits cu-ertißi,ciiiitit/ tern fundiius dcieaßi. item, patrem nefar.e Herbert/ /li.parëti mamts federate intulißi. Neceffc eß eius qid audit animiim comoueri, cum grauitas prioris diäirc/ nouatur interpretatione uerborum.

Commutatio eß, cum duo- fintentiie interfe difert/ panics ex tranjiciiione ita effcruntur, ut à priorepojle rior contrari.i priori proficijcatur.boc modo, sfe opof tct,ut uiuas.non untere ut edas. item ea re poëmataté fado, quu cuiufmodi uolo non poffum, cuiufmodi poß fum nolo, I tew, Qtite de tilo dieütur, dici non po futt, qu,e did polfunt,non d cuntur. item. Si poëma loques piäura eß,pt/lura t.idtü poëma debet elfe, item, Qijrf fiuiius es,ea re taces-.non tarnen quia taces.ca reßuluts es. Non poteß did,quin cömode j-'iat,cum cStrariteßti/ tentiie translatione uerba quoque conuertantur. plurt fubiccimus exempla, ut quoniam difficile efl hoc genus exomationis inuentu, dilucidü cfet, ut cum bene eßet' iKtellc{iii,facilius in dicendo inueniretur.

ftw tfoÂmçyquot; concedere alicuiui uoIuntMifa Qÿoniitm omnibus rebus ereptis folü mibi jupere/l unir ”quot;lt;1C?* corpwy, htec ipft ^uie mihi de multis foU reli/ ^■(ftnt, uobis or ueßrie condono potef4!i. Vos me ^0 puâo uobis uidetur,utamini atip abutamini licebit, i»ipugt;ie,in Me tjuictjuid libet,flatuite,diate, at/^ obtent Hoc genus tUMetf alids ^uof nonnunqutl trur ^wdum eß.tumen ad mifericordiam cdmouendam uer ^fmentißimc eß accommodatum.

Dubitatio eß.cuM cjuierere uidctur or4tor,Mtrttw Je duobus potius.aut ijuid de pluribus potifimii dicat,hoc *nodo.obj-uit eo tempore pluriMum reipublicie.Confr lum.fueßultitiam.fue malitiam dicere oportet, fue utruni:. Item, Tk ijîuJ aufus es dicere homo omnium »lortaliumtijuiero, feilem «ot»i«f.

Expeditio eß, cum rationibus cSpluribus enumerar tis,^uibus aliijua res out fieri, aut no fieri potuerit,cier tfrif tollUtur, una reliniJuitur,lt;JU4 nos intendimus,hoc modo. Neceffe eß, cum cSßet ißü fundü noßrum fuißie. oßendas tc aut uaatum po/fediffe, 4Ht ufu tuum fecijje, aut emilfe, aut h:ereditate tibi uenilfe. Vacuü,cum ego adeffem.poßidere non potuißi. Tuum ufu fecijfe etiam nunc non potes. Emptio nulla profertur, hiereditate tir bi me uiuo mea pecunia uenire n3 potuit. Relmquilur ergo ut me ui de meo fundo deieccris. HiCc exornatia pIwimMwi iuuabit coniedurales argumentationes, fei non ent tanifuä in pleriff,ut cum uelimus.ea poß.mus uti-.namfacere id nö poterimus, nif nobis ipft negoci^ natural

Dijjolutio efl.ijuit cottiunHionibut uerborittMcJi^ fMatit,partibufJépariitiseffcrti(r,hocmodo.Gereiiiigt; rem parenti,pAre cogn4tii,ob/èt}Kcre amicù.obteinp^ gt;”4 legibui. Jtem.Dcfcende in intcgram dcfenfilt;»të,M^ li quicijuam recufure, da fertios in quteßione, ßude ut/ rum inuenire. Hoe genus et acrimonu habet in fe,etiit/ hementißimü eß.ty’ ad brcuitatë accömodatum.

Prieaf ^o eß, cum didis ciuibufdam relicptu eptoi clt;t ptitm eß, did relincjuitur in audtenttü iudicioßc, Miki priTCcrtrttio no« cß.idcocjudd Po.Ro.gt;ne,»(ih dicerc,ne cui forte 4rrog4«y wderfr, te 4m£ prpeiÿ'^^ tninia dignum putauit. i tcin, tu ißud nunc ondes iitti re, {pli nupcr aliéna' domui, non außim diccre, «et*''” ie digna dixero, me indigna tjuippiä dixiße uidcaf-Ki^ atrocior tacita fufpitio q; diferta explanatio fada ef-

Conclufio eß, quie brcui argumentatione ex ijstß^ dida funt,aut fada,conficit id efuod neceßario cäß^'gt;^ tur,hoc modo.Qudd fi Danais datü erat oraculnmi'ö* poffe capi Troiam fine pbilodeta fagittis.hir autei»'quot; iitl aliud fecerunt.nifi Alexandrum perculerunt,!»^^ i‘xtinguere,id nimirum capi fuit Troiam.

ußant etiam decem exornationestid borum,cluas idcirco non nage dißt/' fimustfcd 4 fuperioribus feparattit'''^ sp omnes in uno genere pofita Nam earum omnium hoc propud r utid^ufitata uerborum poteßidef^^^

i4inr, in aliMit ration? cnnt tjnaJS uenit/late or.u 'tiocoaferatur. De^itibut exornationibnf.Nomnatia ■cßprima, qua nor admonet.ut cm reinom?aut nö fit, aitt fatir idoneü non fit, earn nofmct idoneo ucrbo nomi nonm.attt imitationir.aatfignificationis caujft. Imi/ Mionis hoc modo, ut maiores rädere, uagirc, mttgire, ez murmurare, lt;:y fibilare appellarüt. signtficand^a rei cMjßafic.poflquä iße in rempub.fecit impetum.fra gor ciuitatis in primir eß aaditttr. Hoc genere rrtro efl utendnm, ne noui uerbi aßidmtarodimnpariat.fedfi «wmodc qms co utatar lt;:y’ rrfro.Kon moJo non oßenr det nomtate,fed etiam exornabit orationem.

ProMoirtitjittio eß, qaa fitat; cognoinotf qnodS exf toco demonßrat id (juod fuo nomine appellari «ö po teß.atfi quit cum loquatur de aracchir, 4» non Africa ni nepotes,inqmet, ifliufmodi fuerunt lt;nbsp;item,fi qais d» aducrfario dicat, Videte nunc, inquiet, indicés, quem/ admodû me plagiofippus iße trailarit.Hoc paäo nö in/ ornate poterimus et in laudädo,et i« tad?do,aut in cor pore,aut in animo, aut in extraneis rebus diccre,ficuti cognom? quod pro certo nomine collocamus. nbsp;Dcno/

ininatioejl.quaêt ppinquiset finitimis rcbur 0/ Mtione.tjurf poßit intelligi res, qua nö fuo uocabulofit dppellata.ld diet db inucto cöficitur,ut(i qs deTarpeio io^dff.eü CdpitolittK nominet.Aut ab inuetore, iit j'i qs pro Libero «m«, pro cerere fritg? appellet. Aitt db in/ ßrumento doinniM.itt fi qtiis Mdcedondr dppc(idrit,boc modo.NötamcitoSanjfa oraciapotitijunt.At ulci» C^o; pgnificdt dicdt,N«£ td fOiCile cx Udliddrmtiturd bi tran/id/

tranf IpiHaikpulfae/l. Aut iJtjuodßtabco(fuifnofi ut fi quis otm bello uelit oflendcre alitjuid qucntpuft' cifje dic4i. M4« ifîud tt fucerc necelfuno coegit.Aiufl tjiiod facit ab co quod fit.ut cam deÇidio/'am anem mur, t^aia defidiojós facit, or frigw pigrum, tjuiapH grof ejficit.Ab co quod cont net id quod contnctur.hoC tnoJo dcHomiuabitur.Armit Jtalia non poteß «wä.ttrt Crien'd dijciplinisinam hie procratcit ZT ualu continent noiata funt. Ab to quod cotinetur id quod cSt t net,ut Ji qua ^Mi-wm uel argcntum,uut ebur nvintnet, quum diuitias uelit nominarc. Harum omniU denoinif nationum magic in prtecioiendo d uifio, qudm in qMgt; rendo di/ficilic inuentio ejt.tdeo quo'd plena conjùctuda efl non modo poctarü ty oratoi ii.Jèd et,am quotidi.ii* fermonis,huiuJmoJidenomin.itionum.

Circuitio efl oratio rem JimpLcem affumpta cireur/ fcribens clo:utione,hoc paào.scip.onit prouidêtia C4/ thaginic opec fregit.Nam hie nif ornädi ratio quathtM effet habita.Scipiopotuittyquot; Carthago fimpliciterap/ pellari. Tranfgreßio efl qute uerborii perturbât or/ dincm peruerfione, aut tranfiedionc, Peru erf. one fie. Hoc Mooiî deos immortalcs arbitror.dediffc uirtutc pro ucflra. Tranfieffione hoc modo, tnflabilif m iflum pl* rimum fortuna ualiit. Item omnes inuidiofe erip itti/ bi bene uiuendi cafus facultatcs . Huiufmodi tranftedio qu:e rem non reddit obfeuram multum proderit ad co* tinuationec.de quibus ante diäum efltin quibuc oportet uerbapeut â po'étis in quendam extruere numerum, «t perfeäe cir perpolittßune poßmt e/fe abfolutir.

Superlatio f/! oMtio (ïipen,nt ueriMl', alicumr »M |f«ui miHMCKdiMe caulf^. Ho’c j'utnitur fcpArAtm, aut tuut comparattu»e.Sep.irAtim pc.CiuJd ficoncordiatn retinebmus in ciuiiate.imper^' magttitudinem fobs or/ tuutijf occalu meticmur.Cum comparationc.aut àJ:nii litucine,uut à prirflantia ]gt;.perLtiofumitur. Afmili/ tuJineJ IC.C orporc niucum c..ndnrim, afpedu igneum trdorcm ujjecliiibatur. A prafluntia I oc trodo. Cuiut »rcjcrmomdledulcior projîucbat. Ex codent gcni re loc eß.Tätiif crut in arntir fplendor,ut Jobs ßulgor ob/ fcurhruidcrctur.

tntilli dio cß.cum res tota parwA de parte cognofei/ fxr.aut de toto purs. De pane totüjic intclligitur.Non Hilf te nuptiales tibitr dut ntatrimonif cornwortebdutl Ndhi hic omnis ßtatlimonia nuptiarâ uno f ^guo tibia/ Tum dtelligiiur. De toto pars.ut fi ejuis et, qui ueßitum aut oriiatunifuntptuofum oßcitiet.dicatt oßentas mi/ bl diuiids, ty locuplctcs copias iaäas. Abunoplura irtelligiintur hoc modo. Pxnoj'uit Hifpaniis auxilio, fuit immanis il‘e Tranjalpinus.in italia qi oep idem n3 tiento togatut fenjit. Apluribus unumfic intelligitur, Atrox calamitas pedora mxrore pulfabat, itaep anhc/ Iwf ex imis pulmonibus prie cura fpiritus duecbatur. Itain inßiperioribus pluies Hifpani.cr Calli.c^ toga ** hi; unum pedus ly uitus putmo intelligitur, cj* tnt illic diminutus numerus f cßiuitatis, hic adaudut trauitatis gratia.

Abujio eß.qute uerbofimili CT propinquo, pro ccr/ lt;• CiT proprio abutitur,hûc modo. Vires homims bre/

nes fuut,aut parua /!atura,aut longutn in hoinine filium,aut cratio magna,aut utipauco ftrmcne, hc factie efi intellcdu.finitima utrbti rcrum d^iniilill' ralionc alufionis effe tradußa.

yranslütio (ll,cum ucrtum in cjuandam rcw tW*'/ fcrtur ex alia re, c^uod propter fimilitudinë rede uitlet tur poffe transferri. Èa utimur rei ante oculos poneiit die rei cauffa,fic, HicUaliam tumultus expergefccit tfrrore fuhito. Breuitatis caulfafic, Recens aducitluS excrcitus fubito ciuitatcinextinxit. cb/ccenitatisuit tandie cauffa fic, cuius mater cfuotidianis nuptifs dekt fiatur. Augendi caujfa fic.Kullius moeror.cz calaniit tas ißius explere inimicitias, ZX nefarid faturarecfut dclitatrm potuit. Minuetidi cauffa fic,Magno fepradi cat auxilio fuilJc, ejuia paululu in rffcKï d^icillintis fpirauit. Ornddi caujfa fic, Akßuädo rcip.rationes.^uit inalitia nocentS exaruerant,utrtute optimaium reuiret fcunt. Translation? pudentë dicunt ejfe difimilëopoft tere,ut cü rativne in confimilë rem tranfeat, nepne det lcdutemcreçsr cupide uidcatur in dipimilë tranfciitt rijfe. PcrwïMtdtio efl oratio aliud uerbis,aliud fcnieit tia demonßrans.Eadiuiditur in tres partes, fimilitudi^ Hem,argumcntù,contrariü. Per fimtlitudincmßimiM cum translationes UKrf aut plures frequetitcr penuntuf à fimplici ratione duäteßictnam cum canes fungantitf tijfic^s luporü,cuind prafidio pecuaria credemus e Pf argumenta traßatur, cumdperfona, aut ä loco, autd feah^ua fimilitudo augcndi,aut minuendicaußaducit

Ac4t. Ex contiquot;.(rio ducitur fic.utfi ^uis homi»e prodi/ juwCr luxuriofunt illudens, parcii diligenté ap/ pellet.Et in hoc poflremo, (ptod ex cotrario fumitur, ct. gt;llo primo, quod à fimilitudine ducitur, per translation »em arguméto poterinius uti,pcr flmilitudinéfic,Quid •tit hie Rex Agamemnon nofier,fiue ut crudelis eß, potinj AtreustEx cotrario, fi qùé impiü qui pâtre uer/ beraucrit, Aeneüuocemus:intcmpcranté er adulterü,. ^ippolytü nominemus. Hire /itnt ferè, qute dicenda uin debantur de «erfcorü exornationibus,nunc res ipfa mo »etiutdcinceps ad[entétiarÜ exornationcs trüjeamus^ Exornationesßententiarum.

Hjßributio eß cum in plures res aut pern fonas negoca certd quiedä d’fpertiütur, hoc modo. Qmi ueßrü iudices nomen di/ ligit, hunc Senatus oderit neeeße eß;pe/ tulantißime enimfemper iße oppugna/ Kit Scndtiim. C^ui equeßrem locum Jplendidi/iimü cu/ pit eße in ciuitatc,is oportct,ißum maximas pxnas de/ diße uclit,ne iße fua turpitudme ordini honeßißimo m4 cd:e atq; dedecorifit : qui parentes habetis.oßenditc i/ ßiusßipphcio Mobir hommes impios nö placerciquibut bberi junt, ßatuite exemplum, quantte poen« in ciui/ täte fint hominibus huiufmodi comparatte. item, Se/ K4fMs oß'icium eß, confilio ciuitdtem iuuart. Magißra/ tus oßicium eß, opera er diligentia confequi Senaiut uoluntatem. Popult eß oß-icium, res optiinas ÇT homi/ ncs idoneos maxime fuis jèntetl/s eligere,etpbare. Ac/ ^atoris ojficiüefl, inßcrfccrimitta.Dcfenforis.dilucre i» CZ prov

CT propul/àrt. Tcjlis cß dicerc.ciuit fderit,Mt Mtiiti rit. Qute/itoris efi.unumc^ucntjf borü in ofßiciofuoco» tinere. Ciiiare L.Caßi.fiincaußatcßem pra-tercluM ijuod faat.aut audimt, argumetAri, Çy cäieäun ffW I fequi Patiemdns Accufitoris cum iure teßiMoni) coitU tnifcehis.teßii improbi cupiditatem cöfirmabii.reodiu pliccm difenfionem parabif. iß htec exornatio copiof jd. Comprchendit cniin breui rnulta.çy ßium cuuj; tn buens.oß'iciumß’parat.cy m dtuidit plum,

Ucentia eß.cum apud eos, ^uot aut uercri, aiitine^ fUtrc debcmuf.tamen alicjuid pro iure noßro dicimus, ijuod eof minime offendat,aut tjuoi bidiligunt, cumm aliquo errato uerc reprcbendi poße uidcantur bocmot do. Miramini Quintes,qudd ab omnibus ucßrit ratKU nes deferantur, audd caußam ueßram nemo ßifcipiA cjudd je nemo ucßri defenj'orem profiteatunid tribuiU ucßrie culpif.at^ definite ißiid mirari. Quid eß enim, tjuarc non cmnes ißam rem ßigere ac uitare debeMti Jiccordamini t/ttos babucritisdefenforcs.ßudiacorui» Uobis ante oculos proponite. Deinde cxitus omnium cät fiderate, tum uobis ueniat in mentcm.ut uere dicä, «et gbgentiaueßra.jiue ignauiapotius, illos omnesantt cculos ueßros trucidatos eße,tnimicos eorü ueßrisfuß fragus in amplißimum locum perueniße. item.Nai« tjuid fuit iudices.cjuarc in jentcntijs ferundis dubitauet ritis, aut tßuihbomine nefarium ampliaueritist «o««lt; aperiißintir res erant crimini datoti non omnes Ine te/ ßibus comprobattei non contra tenuiter, lt;y nugaiorie Ttfßonjumi H)c uos uiriti eßis,J'i primo cœtu condciw ‘ naßetisi

LIR K R 111 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn

ti4f^tti{,ne erudcici exißimarcmini. Dkw mm uetaßü tutuperationcm.qute longe uotif erat abfutura, toM inucnißif, ut timidi atij; ignaui putaremint. Maximtu Oquot; priuotascr publicar calaniitates accepißit cuM ttiiim maiorcs impenderc uideantur,fcdetis çy oß:ita/ mini. Luccnoilem, notie lucë cxpcdatir. Aliquidquor tidieaccrbi atc^ue incomniodi nunciatur.cy eum cuiut opera Mobir fjitc accidunt, uoj rcmoramini diutius CT ölitis.ac rcip.pernicicm retinetir e^uoad potcßis in dut/ Me. Eiußnodi licentiafi nimium uidcbitur acrimoniit babere.multis mitigationtbus lcnietur:nam cótinuo ali ^uid huiußnodi licebit infcrre. Hic ego uirtutë ueßrant ^thrrotfapientiam dcfidero,ueurent confuctudinent re/ qwiroiMt c}uod erit commotum licentiajd lande mitige/ tur, ut altera rer ab iracundia cy moleßia rcmoueat, altera w ab errato deterreat.H^cres,ßicut inamicitia itaindicendo.filoco fit.maxime facit,ut çy illicfuiatt dient,à culpa ah[int,cy nor cjui dicimus,amici eoruiw, (y ueritatis effe uideamur. ftß autcm ejuoddam genut licentia in dicëdo, quod aßutiore ratione comparatur, cum aut ita obiurgamus cor qui audiunt, quomodo ipfi fecupiunt obiurgari, autidquod fcimur facile omnet auJituror, dicimus nos timere quomodo accipiant.fcd tarnen ueritate cömoucri, ut nihilo ßecius dicamus. Ho/ rum amborum gencrum exempla lubipciemus. Prioris buiufmodi,N,mium Quintes animis eßis fimplictbus et manfueiis, nimium creditis unictuq;, exißimatis uhmw/ quenq; cniti,ut perficiat Ouie uobis pollicitus fit : erra/ Us,Ct frußra falfa jpc taitdiu detmcnuni: ßultitia ueßra

tfl, c^MA cjuod erat in tu'Pra poteßafe, tih aIi/s peteff/ ^udm ipji fumeremaluißif. pofîerioris licentiiehD^ trit exempta. Mihi eu ißo iudicet fitit amicitid, fed tarnen amiciiia.tametfi uereor quowoJo acceptunf^^ (dwen Jicdm, uor me priuaßif, ijuid ita •: lt;juia ut uobif tffem probaius, eum ijui uos oppugnabat, imwic«wgt; q«4M amicum habere malui. Ergo hireexornatio.au Licentitr nomen eß.ficutt demonßrauimur, dupliei tione tradabitur : acrimonia, efute fi nimium fuit dfptr ra.mitigdbitur laudeiet aßimulatione, de qua fuperiut diximus.quit ko» indiget mitigationif.propteredqdild iKufdtKr ficentidm, çy fuafponte fe ad animum audiu ton'f accommodât.

Diminutio eß.eum aliquid effe in nobir, dut defendimur.aut »Mtwrd.dMt fortund,dut indußrid dieet tnut egrtgiumiquod »c qua fignificctur arrogüs oßeitt tatio, diminuitur^Ç^ lt;tttfn«dtur ordtioMe, hoc modo-NdW hoc pro meo iure indices dico,me labore, et indut ßrid curaße.ut difciplinä mititarë no in poßremis tenet rem.Hic J i quis dixiffet.ut optime tencrem.tametfi ucre dixijfet, tarnen arrogans uijus effet, nücCf ad inuidid teitandä.Cf ad laude cöparandam fatis diilü eß. Itftf» Vfruw igitur aiearitiir cauffa, aut egeßatis aceeßit nd tnalefieium f Auaritiic f dt largißimus fuit in dnticosgt; quad fignü liheralitatis eß,quie contraria auaritia eße Egeßatise dt huic quidem pdter,nolo nimiü dicerc,non tenuißmti patrimonia rehquit. nie quoq; uitatü eß, ne , magnum aut may imü diccrotur. Hoc igitur in noßtisgt; i i(4t eorum,quos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egregi^s commodu,

fmnjii olfcruabimus. Nrfi» eiufmoJi rfi et inuidiant fôMiMbtiHtitt uita,c7' odium morationc,fiinconfù derate traâcr.Q^m e^uemadmodü rufioMc in uiwMda fu^itur inuidia,fc in dicendo côfilio mfrftui' odium.

Defcriptio nominaïur, lt;juie rtrü confcqucntiu con^ tinet pcrjpieuam ty dilucidü cum grauitatc txpofitio/ HiM.boc W!O(/o. C^uddfi if um iudicer uefrit fnteKt^t hberaueritis, fatim ficut è nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leo miffur, aut aliqun

teterrima bellua folutd ex catenis uolitabit,cr udgatH lur in (oro acuens dentés inultos in cuiuff; fortunas,in onnes amicos atep inmicos.notos ijue iguotox mewrz Jàns.aliorü famà depeculans,4liorü clt;(pMt oppugnanr, ediorum domü ac omnêfamiliÜ perfringrs, rfWp.fwM/ ditus labefadàs. QHrtTf indices ei^cite cum de ciuitate, liberate omMM formidine.uobis^ ipfis confulite-.nam ß gt;fum impunitum dimiferitis, in uofmetipfos.mibi credi itifcMM et truculents befiSliudices immiferitis. itew, i^antfide hoc indices grauem fintenliS tuleritis,utio iu dicio fimul multos iugulaueritis, grandis natu pareng euiusfpes fenedutis omnis in huius adolefccntia pofitt( tf, ejuare uelit tn uita manere non habebit, fili^ parui priuati patris auxilio, ludibrio, çy~ defpeäus patcrm'g inimicis erunt oppofiti, foU domus huius indigna con/ tidct calamitote: at mimici fatim fanguinolëta palma» crudelifima uidoria potiti infultabSt in horS miferiar, Juperbi re fimul,cr uerbis muehentur. item,Nam ne/ niinem uefrum fugit Quirites capta urbe, duif wijëz rit conférai foleant.arma qui eStrâ tulerint, fatim ou delifiintt trKc«U»t«r, (tcteri qui poffunt fer «utew,

er «iV« lal ortm fcm.rapiuntur mjemitute, c(ui »o* foljl,nt,int4 pr.uMtunuMo d'-ni'f, aLJ; rot-fW tewpo« demies hoßili ß-grac inandio,iy qiios natura aut w/ luatasneceßuudineaut beneuolefitiaconuinxertt^iii/ firalmnturjiheri partim i gremifs parmtum eiripiuM tur,partim i« /i«it lugM/iintitr.pùrtiw ante pedes cäßu/ prantur : nemo iudices cfl.t^ui poßttßatis rem confcijiu t(erbis,necreferreoratione magnitudinë c- lamitatis, Koc gtnere exornationis.uel indignatio, uel mifericort diapoteß cömoueri, cum res confecjuentes eópreherft itntuerße, perfpieua briuiter exprimuntur oratione.

Dmij 10 eß^tpitr rem lemoucns â rc, utrantf; obfolait rationefubieäa,hoc modo. Cur fgo mm«c tibi ob^ciaigt;gt; ^uic^uam'tß probus er.non meruißiißn improbus.nuin cëmoueris. ttem.Quid nuncego de meis proprifSmit ntjf priedicem'fi memmißhyobtunJam.fin obliti eßis. CKWi re nihil egerim.^uid eß,ijuod uerbts proßcereppß fim; Jtem.Duir resfunt tjua poffunt homines ad turft compendium commouere.mopia at^; auaritia:teauar» in fratema diuißone cognouimus.tnopem attf; cgentei» nunc uidemus-.i^ui potes igitur oßenderecauß-mntali'f ftc^ n3 fuifßei Inter hanc diuifionem.ty illamtjuade partibus orationis teriia eß.de ejua in libro primo dixù mus, et cfuä fecundü narration? demoßrauimus,hoc iiv tereß.tjuod ilia diuidit per enumeration?,out per exp»/ ßtione,if iibus de rebus in tota oratione difputatio rajit-.bo'cfefatim explicat.or breu, duabus,autpluii Itu partibus Jub'jciens rationes, exornat orationem, eß, cunt r« w totacaufa difperfirc^ guiliut

unum in locum,lt;juo gr4uior,lt;t«t /lerioy.Mt crif *^»Kfior ormio fit,hoc p^ilo.A lt;{uo tandem abiß ife ui ijmd ejî ÎKdicrr.cMr uelitu cum liberaret Suir pudi ^'dir proditor eß, infdiator Jienir, cupidut, intempe/ gt;petulanf,fuperbuf,impiut in parentes,ingratus i» *’’gt;gt;co[,inftßut m cognatOj',in fuperiorei contumax i» *^«0î çy pare; faßidiofus.in lUi eriores crudclis,deni/ in omnef intolerabilii. f-iufdem generis eflilla frg i'^^'ntatio.ci’nr plurimum conteduralibus caujts opnu/ ‘‘^‘tricumfufpitiones. lt;Ju;e fep.iratim diü^e, miMutif,et •quot;firmƒ frdMt,««« in locum coafftt rem uidentur per/ fpicuam facere, non fufpitiofam, hoc pc.âo. Nolite igigt; *gt;*r, noleeludices ca ijuf dixi, fiparatim Jpeâare.feJ ^niitiacolligitr.ty co'ferte in uiium.sicr côn.ocunt ißunt ex iliius Worte ueniebat, c:^ mt« l.ominis efï i^rpißinta, animus auarißinius, fortunée faniiliaris rei ritenuatißimie, Çj rey ißa nemini bono prêter ißunt fait,itcip abus ^uifjuam lecjue cSmode, neijf ife cômo/ •fioribitî alifs rationibus ficere poiu:t,neij; pr^teritunt ^niccjuam eß ab ißo, ijuod opus fuerit ad malcjicium, Xeiji f^äum cfuodopusn5 fuent.iy cum locus tconcut Kixme (juxfiius, turn occafioaggrediendi comntoda, hmpus adeundi opportunißimum, fpattum conficiendi longißintum fumptum eß, non fine maxima occultandi CT perpiciendi malcfici/fpe-.iy pr^tereaantequaoc/ rifits homo is eß,ifle uifus eß in eo loco in quo efl ucctf» fatla,folus. Paulo pufl in ipfo loco malefic^' uox tlltui occidebatur,audita efl-.deinde pofl occifonem,iflunt itwit« Mofle dowtt red^/[e cSflat, poßera die titubanter

ittconßMtcr de occifiotte illitis locutâ. tejlimonijs.pdrtim quießionibus, arguMetis omit'ii coprob^Htufriimore popiili,t^ite ex iiïÿiMeiitis xi iwn uece/Je eß cffe ucrü : ueßrum indices eß bis ii»it « locum coMtis ,certdnt ßemcre fcientiä,nonfiijpitioitent maleftci/. Nant nnü alic^nid ont edterd poteß in ißuin ci fu cecidijfe Jùfpitiofe, nt omnin inter Jè à primo dd pot flremü côneniant nMleficia.neceffe cß caßi na pojJefie ri.Vehemens eß hcec exormitio, or in coniednrtili w» flitntione cMtße^ fermé femper nece/fitriit, et in cieteris generibns cMptrS.Çtr in omnioraiione adbibendinôt niMiJndm,

Expolitio eß.cnm in eodem loco mdnemns, et dlùî nicp aliud dicere nidemnr. Eæ d»t dnpliciter fit, ß i'-d cAndem pUne dicimns rem, ant de endë re. Eundë rcin dicemus «0« eodem modo,nam id ejitidé obtüdere aulb torem eß, non rem expolire, fed cömiitato, cörnKtabb mus tripliciter,uerbis,pronüciando, truSando. Verbif commut(ibimus,cum res femel eß diüa.iterum, emtf^^ fins uli^s uerbis,cpiie idem ualcunt. Eadem res profe/ retur.hoc modo. Nullum tantum cß periculS, ejuodfü picns pro filutc patriie uitandum arbitretur .Cum aut getur incolumitas perpétua ciuitatis, lt;pui bonis erit rit tionibus prxditus, profedo nullum uitx difcrimenfibi pro fortunis rcip. fugiendum putabit: çy erit in ea fe» tentia femper,ut pro patria ßudiofc,in cpuamuis magud ile/cendat uitee dimicationê. Pronunciando cSmuiaitit mus, ft tum in fermone, tum in acrimonia, tum in tdio iut^ alio generc uocis atiji geßus, eadem uirbis eämut tmtde.

iMJojproituneidtione ijuocfue uehementiu! immutabi/ jBMf.Hoc nc^ comodißime fcribt potefl, neip; parum cß dpcrtii.ijuare tton egct exempli. Xertium genui eß côf mtdtionis.cjuod tyailando conficitur,fi fcntentia trdi)^ tiemuj.Mt dd fcrmocindtioné. Mit ad cxufcitdtionenu Semodnatio cfl,de ijudplanius pauto poßßuo loco di/ temu. Nunc breuiter dd hanc rem tpeod ßüis fit dttinr gcmus.in cfnd conflituetur dlicuius perfortie oratio acr contmodata ad dignitatë.hoc modo, ut quo facilius res cognofapoßit,Heabeadem fententiarecedamur. Saa fient,qui omnia reip.cauffafufeipienda pericula puta^ hit, fiepe ipfeßcum loquttur. Non mihi foli, fed etiam atq; adco multo potius natut fum patriie : uita quie do debetur,faluti patriie potißimum foluatur.Aluit hiec MC tute atq; honeßc,produxit uff; ad banc irtatem.mu) nift meat rationes bonts legibus,optimis moribus,bone ßißimis difciplinis.Quid eß,quod à mefatis ei perfolui foßit,undchiec accepta funtt Quia hire loquiturfecS fapiens, fiepe ego in periculis reip.nullum ipfe periculä fugi.jtem mutatur res traäando.fi traducitur ad exur fcitationë, cum or nos comoti dicere uideamur,Gr ax ditoris animü cÖmouemus,fic. Quiseß tarn tenui cogie iationc prieditus,cuius animus tantis anguß^'s inuidii» eotigt;tetur,qui non hunc hominem ßudiofßtme laudet, fapientißimum iudicett qui pro fdute patriie, pro incolumitate ciuitatis,pro reip.fortunis,quäuis mlt;ig«ä at^ atrox periculü ßudiofe ßtfcipiat,et libentcr fubeat, iquidë hunc homing magis cupiofatis laudarc, quant fojl‘in,ideml^ hoc certofeio uobis omnitiM ufu uenire.

tajem r« igitur hit tribut in diccjtdo comutäbitur but.uerbit.pronunciando, traäandoijed traffandodat plidter,fergt;nocinatione,etexufcitationc. Sed deeädcm rc c«gt;n dicemus.pluribus utemur comuMüonibuf-^^ | CUM rem fimpliciter pronundauerimut.rotionem pout nmut fub^'cere. Deinde duplicem, uelßne rationibust uel cum rationibut pronundare fententiam.Deindeiift ferre contrarium, de t^uibus omnibut diximut in nett borum exornationibut. D«»Jc fimile er cxemplü, dt ^uoßto loco pluradiccmut. Deinde conclufionent, dt ?«4 m (ecundo libro,lt;juie oput fuerüt,diximus,dcnioiit

rantet a,rgumentlt;itionem,ciuemAdmodum concludeti oporteat, in hoc libro docuimut.cuiufmodi cifet exom^ tio uerbitCui concliifioni nomen e/f. Ergo huiufniodiiU hementcr ornatit poterit ejfe expolitio, ^uie confttibit tx frequenttbus exornationibut uerborum er ' darum. Hoc wodo igitur feptem partibut tradabiut’ fed ab eiufdem fententiie rto« rcceduMut exonplo,!*^ feire po/}it,duim fadle prteceptione rhetorica rcffi»^ plex multiplid ratione tradetur. Sapient nullum repub.periculum uitabit.ideo ijuod fepe fit.ut cum pt^ republicapcrirenoluerit, necejfarto cum republùupt^ read Etejuoniam funt omnia commoda à patriaoetd pta.nullum incömodum pro patria graue putandidl’' ergo ejui fugiunt id periculum lt;juod pro repub-fubogt;‘^^ dum e/i, ßulte fadunt. Namnetj; effugere incommod po^funder ingrati induitatem reperiuntur.At (fuip triie pcriculafuo periculo expetunt.hi/apientes pd^ Jifunt.cum tyquot; eum ^uem debent honorem reipubb

pro multir perire mdluntfiJuSm ofnt mub tgt;s. Elatiin uehemcntcr cjl iniciuum, uitAtn ^iiam à «4/ *«r«4faptitm propter pairiam conferuMcris, tirftur« OW «gilt reddere,patriie cüVoget non dctrc. Cjquot; citwi foßii mm fummauirtutecr honore pro puirw inte^ fire,malle per dedecttr çy ignatiiam uiuere : ejquot; cttni pro amicit, cr parétibitr, ZSquot; cetteris neceff^ari/r adiré ftriculii uelir,pro rep. in cy hoe çr illud fanSip fmwn nomen pairiie cowtirtct«»', nolle in difcrimen ite fiire. U4(}Mcuti contcmncnJiw eß, lt;Jui w nauigcindo fe jitim nauim mauuft incoluinem, ita uitnperandu!,c[ni w reip.difcrimine fuee.plus cfiiàm communi faluti con/ ßdit. Ndue cnim fradd, multi incolumes euaferunt, ex

pdtriif fdluus «cwo poteß endtdre.Ctuod mi 1)1 be«c uidetur Decius intcllexiße, tjui fe deuouijfe tiici

• er pro If gionibuî in hoße^ mi) iffe medios. Vnde *nußt uitdiM, dt non perdidtt:re enim uilißimd Cjquot; pdr ■M.mdxiinatn rcdemiudedit uitam.accepit patriä-.ami/ filittiiinitm, potitus eß glorid, cum fummd laude produduetußdtemdgis qitoticlieenitefcit. Quddfi pro rep.debcre decedere ad pcriculum,ç^ rdtione demo«/ ßratum eß,^y‘ fxfwjplo coinprohrttum, ij fdpiétet funt rxiPimandueiui rtulliem pro falute pdtriie pericitlü ui/ U«t. in bis igitur gcncribus expolitio uerfatur, de product JumMs »t plwra diccrcniur.fjjio'd nö modo en»» (diifitm dicim«s,lt;idiuit4t,cr fxornrtt ordtionè.fcd mul *0 maxime per edm exercemwr «d clocutionis fdcultrtz tcm.Qjjdre conttenift fxtrlt;t cdufam in exercendo rntio •wj ddbibere cxpolüionir, in dkendo nti cki» fxortidbi

wwî dfgummtiitionem.clc cjitd diximus in lih.featiiJi)', cdmoratio eß,cum in loco firinißtmo,ciuo tota cm/ fa continetar, manetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eâdemJlepim redi/

tur.hac uti maxime conuenit, çy id cß oratoris boni maxime proprium. No« oum datur auditori poteß/is, ffnimumde refirmifîmadimouendi. H«ic exemp/w» fatir idoneumßtbi^ci no« potuit, prooterca t^uod hic 1»/ eus non eß foU c4Mp feparatus, jicut membrumuli/ ^uod.fcd tanc^uam fanguis profufus eß per (otw» col/ pus orationis.

contentioeß, per cfuam contraria referuntur-^^ rß in uerborum exornationibus,ut 4«tè docuiinus.cinß modi.inimicis te placabilem.amicis inexorabilem pfif bes.ln fintentiarum huiufmodi.Vos huius incommodii lugetis, iße reipub.calamitate hetatur. Vos ueßris frf' tunis difpditis.iße fnlus fuis ed magis cdfidit.inter lgt;a‘ duo contentionum gener« hoc intereß ; illud ex uerbis eeleriter relatis confiât,hic fententiit contraria ex Wquot;* P aratione referantur oportet.

Similitudo, efi oratio'traducens ad rem tfuampiif'* aliijuid ex rc difpari fimtle. Eafumitur.aut orandi cMgt; fa,aut probandi, aut apertius dicendi, out ante oculos ponêdi.Et ^uo modo efuatuor de caufis fitmitur^ita. cpi^ tuor modis dicitur, per contrarium, per negationenir per breuitatem.per collationë.ad unamijuamt^fioxe’^ dit caufam fimilitudinis accomodabimus fingulos ni»' dos pronunciandi. or«lt;t«(Ji caufa fitmitur per contf/t' num,fie. Non eKiw ^Mc«jlt;td»jod«m in palafira dos ardëtts accipit, celerior efi in curfu côtinuo,

iHt tfiii traJit, îu tnelior Jmperoior noutu, lt;}ui acdpit txcrcitKm.qiiâm ille qui Jccedit.propterea quod deflt;i/ hgdtur curjor intégra facem.hic perituf imperator imperito exerdtum tradit.Hocfinefimilifatis plane.et perfpiate.ty' probabiliter didpotuit, hocmodo.Did/ ter wiHus bonot imperatores ä melioribur excrdtü itc (ipmfolere.fed omandi caufa fmilefamptnm eß, ut oraHoMj dignitar qmedä comparetur.Diâü eft autë per coitirariS. Num tuncfimilitudo fumitur per contrariu.^ turn fi r«' qua not probamitt, ahquä rem negamut eftd fondé, Ut pauld antCidé de curforibut afterebainut. Per nejtUioKfm dicetur probandi cau/à, hoc modo. Neque indoinitiit, quamuit natura bene compofitus fit» iäoneus poteft cfc ad eat uttlitatet,ct aptut,quce defide fanturab equoi neq; homo indoüut, quamuit]it tnge/ »iofiit, ad uirtutépoteft peruenire.Hoc probabiliut fu/ fium eft,quod iWiigiy oft uerifimile, nS pofte uirtuté ftne lioiSrinucompururi, quonia nee equus quidë indomitut idoncut poftit efte-.ergo fumptä eft probadi caiiftt.Diäii tft oute per negationé.id enim perfpicuü eft de primo fi inditudtnif uerbo » sumitur çr apertiut dicendi caufet fimilc per fcreui(rttc«j, hoc wouo. In «micitiu gmntiu. ficut in certamine currendi wo» ita coKucMit exerceri, ut quoad necefte ft, peruenire poftit * fed ut produßus fiudio.et uiribut ultra facile proairrat. Nurn boc fimile eß, ut apertiut intelligatiir, malaratione facere qui reprehendant eot,qui uerbi caufa poft mortem amict li berat dut cuftodiant, propterea «Juod in curfore tunt« nelocitatit effe opoxteat, ut effteratur ufque ad fmem.iit

(imico tantü beneuolcntite jludium,ut ultra ({uint amtgt;' eus fentirc poßit.procurrat amiciti^eßudio. D;3ii ‘tud fimilc rß per breuitatem. No« eniw ita ut in cateris (( bus res abs reßeparata eß,fcd utneet res contunäe confufe pronunciatx funt.Aitte oculos ponendi negoeà cauj'a, /umeiur fimilitudo cum dicctur per cnllaMX^ fic.vti dtharxdusycunt prodierit optime ueßims.pttH^ inaurata indutus,cu chlamyde purpurea colortbus Vijs tntexta.Z!r cttrt» corowlt;* aurea magnis fulgentibm gemmis illuminata.citharam tenens exornatißinuuth auro CT ehorc dißindam, ipfe praterea forma Cf défit, CT ßatura appoftta ad dignitatem, fi cum gnam populo commouerit bis rebus expedationem,ftf pente flentio faäo.uocem emittat acerbißimam cü tut pißimo corporis motu:c{uo melius ornatus fit, Cf rttl/ gts fuerit expedatus, eo magis derifus cyr contempts ejeitunita ft tjuis in excclfo loco,çy in magnis ac loot pletibus copijs collocatus.fortunie muneribus, Cf ittt turte commodis omnibus abundabit, fi uirtutis Cf d! tium.cjuie uirtutis magißrx funt, egebit-.epto magis ci teris rebus crit copiofius, Cf illußris, Cf expeäatus, ro uebementius derijits, Cf contemptus tx omni cout uento bonorum eijcietur. Hoc f mile exornationc «tw ufp rei,cf a!tcriusinfcittaartificij,alterius ßultitiafr mili ratione collata, fub a/pedu omnium rem fubiedtt Didum autem eß per collationem, propterca tjuod pftgt; pof 'ta f militudtne, pana junt omnia relata, wjimilit bus obferuare oportet diligenter, ut cù rem a/fcrantul fimilenficniiff ret (oufa fmilitndinê atuiltritnus,iierb^

liii:ifgt;noJi. Ua ut hirundines a-ßiuo tëpore prie/1o funt, P'igore pulfit receJunt, cx eudem fimililudine kSc per Itansltitionem uerba fumimu!,it4 falfi amici fereno tti/ i‘e tempore prießo fiint.fiinulati^ bycmem fortunte uir ^cfint.deuolat omnet. Sed inucntiofimiliü facitir crit, Si (juis fibi omnes res anim^itas nbsp;nbsp;nbsp;inanimatas, mutât

(tf loejuentes, feras Qt' manfuetac, terreßres çy cx^ ^lt;^ßcs,crmaritimas artificio.caßt,natura comparatas, ttßtahtias atque inufitatas, frequenter ponere poterit •tnteoculos.çy'ex his aliquant uenarifimilttudinë,quie «wt ornare, aut docere, aut apertiorem rem facerc.aut ponere ante oculos poßit.Non enim res tota toti rei ne/ fum ad quad conferetur fimi

Exemplum efl alicuius faßi, aut diSi prtetcriti cunt oerti autoris nomine propofitio. id fumitur iy'fdëde cau/ ßs.quibusftmilitudo. Rem omatiorë facit, cum nullius feinifi dignitatis caufafumitur. Apertiorem, cum id quod fit obfcurius.magis dilucidum reddit.Probabilio/ re,n,cum magis uerifimilem facit. Ante oculos ponit.cit txprimit omnia perfpicue, ut res dida propè manu ten taripojl^it. Vniufeuiufq/ generis fingula fubiecilfemut exempla, nifi exemplum quod genus effet in expolitio/ He dcmonßralfemus,!^' caufas fumendi in fimilitudine apcruiffemus.quare noluimus,neque pauca,quo minus Mtelligeretur,neq; re intelleda.plura confcribere.

Imago, eß forniir cum forma cum quadam fimilitit collaiio. Hirefumitur,out laudis out uituperatio/ i t xis

tlis cdufi. ImJis cdufd ,fic,ibat in pritlium corpore Idil h ualidilpmi, impetu leonis'dcerrimifimilif.Vitdperd/ tionit, ut in odium dut in inuidiS.dut i» contemptionei* (idducdt.ut in odium.hoc modo.ifie t^uotidie ptrforuiH medium tdncfuAm iubdtus drdco ferpit, dentibus ddn»^ cir,dfpe3u rdbido.fpiritu ucnendto, dreunfpelidw hut (y illuc,fi quem repcriai,eui dlicpiid mdli Ésucibutdff fldrc.cfuem ore dttingerc.d^ibufinfecdre.lingudafpcf gere po]iit.Vt in inuidiä ddducai.bec modo.ljlc diiidi^ uitids fuds inâdt.Çicut gallus è pkrygia, «Kt ariofus piam depreffus, çy oneratus auro clamat. çy dclirat. Vtin contemptionem adducdt,fic,iße,ijui tanijudin col chlcd abfcondms,retentât fefe tacilus, ijuofit tutus,col ineditur cum domo fua,^ aufertur.

EfflUio eP.cum exprimitur et effingitur uerbis i)orw cuiufpiam forma, tjuoad fdtis fit ad intelligetulil, hoc moJo.Himc dico iudices rubrum,brcuem,incuruü, cdnum,fuberifpum,cirfium,eui fané magna eß w mcti to cicatrix, fi ijuo modo potefi uobis in memoriam redi re. Habet hire exornatio cum utilitatem, fi quem uelis oßendere, tum uenufîatem ,fi breuiter çy dilucidefoi amp;aeß.

'Notatio ejl, cum alicu’us «dfwr^ eertis defcribiMt fignis.ijuie ficuti notg tfuædam naturie fuut attributif Vt fi uelis non diuitem,)ed oßentatorem pecuniofum de fcribere,lfle,in^uics, iudices ijui fe dici diuitê putateffe prrcUrum.primum nunc uidete, ifuo uultu nos iittud atur,nonne uobis uidetur dicere, dare)n,fi mihi molejH uonelfetistcum «ero ftniflramentifmfubleuat,exiß'i

w4t/cgf»!M(C nitorc, aurifplcnJore afpcSut om/ Kiiun perßringere. Cum puerum refpicit hune unum, ^wmego noui, uof «on rfrbitror nouijfe, alio nomine appellat, deinde alio atejue alio, Hcmî tu, imluit, tteni Samio, ne quid ifii barbari perturbent, ut ignoti qui audiunt.uKum patent etigi de multis.ei diet in aurem, »ut Mt dorni leâuli /lernantur,aut ab auunculo rogetur Aethiop!,qui lt;«1 balnear ucniat.aut afîurconi locus an/ teoßium fuumdetur. aut aliquid fragilefaljie chora/ gium'gloriee comparctur. Deinde exclamat, ut omnes «udiant, uideto ut diligenter cnuineretur.fi poteß ante roâem. Puer qui ïam bene hominis naturam nouit, tu illo plurcs mittas oportet, inquit, fi hodie uis tranßtu/ Huitterari.Age inipiit, duc tecum Libanum CT Sofiam. Sanè. Deinde cafu ueniunt hofpites homini, qui ißum fplendide,dum peregrinarctur,receperunt:ex ca rcho/ gt;»o hercle fané conturbatur, fed tarnen à uitio naturie nonrecedit. Bene,inquit,facitis cum uenitis.fcd reßiut feeiffetis.fiadme domum reää abi/jfetis. idfecilfe/ n!usinquiuntilli,fi domum nouiffemus. At ißudqui/ dem facile fuit iindelibet inuenire. Verum euntem il/ lum.Jèquuntur illi, ferma interea huius confumitur ont nis in oßentatione. Quarit in agris cuiußnodi fru/ tnentafint.negatJe, quia uilhe incenfe fint, accedere pojfe, nec ledificare etiam nunc andere, tametji in Thufeulano quidem cœpi infanire, cr in afdein fun/ damentisiedificare. Dum hire loquitur, uenit in ledcs quafdam, in quibus fodalitium erat eadem die futur tut», quo iße pro notitia domini itdium ingreditur chm

hofpitibM:Hic incjuit,habita, perfpicit argentum erlt;tt expofitum.uißt triclinium firatiim,probant, accti dit fcruulus, dicit homini dare dominum i^tnt uentiin fi uelit cxire.Jta ne inc^uit t Eamus hofpite^, frittcf nit ex Salerno, ego illi obuiam pergam, uof hue decit «ld uenitote.hofpites difeedunt. ifleferaptim doimo» {'iiam conceit,till decima,c^uo iu-lferat ucnMnt,lt;^uaruiit iunc,reperiunt domus cuiafit, tn diuerforiü dcrifieeiit ferunt jcfe.Vident hominem poflera die.narrant,expot fiulant, acciifant.ait iße eos fimilitudine loci dceeptot' angiporto toto deerrajfc, contre ualetudincm fuamjf ad multam nodem expcdalfe. Sannioni puero negoequot;* dcderat.ut uafa,ueßimcnta,pueros corroglt;(rrt,ßtuut lus non inurbantis fatisßrenuecrconcinne comparid, iße hofpites domum deducit. Ait fe ledcs maximascut dam amico ad nuptias accommodajfe. nunciat intettit puer argentum repeti ( pertimuerat enim,({ui darat)Apagcte,in^uit,iedes commodaui, fimiltamdd di.argentum quoi^; uultt tametft hofpites habeo.tintie^ utatur licet,nos Sarnes deledabimur.Quid fgo f«Jc efftciat.narreteiufmodi eß hominis natura,ut fingulis diebus efficiat gloria atejue oßentatione.ea annuo fermone narrare poßim. nuiufmodi notationes, t^Uie defcribunt ^uod confentaneumfit uniufcuiufy turæ, uehementer habent magnam dcledationem. toM enim naturam cuiufpiam ponunt ante oculos, aut ÿ. riofi,ut nos exempli caufa cceperamus.aut inuidi.aui^* midi,aut duari,ambitiofi,amatoris,luxuriofi,furit,^‘'^ druplatoris. deni^cuiufuis, ßudium protrahi po‘y ‘*

tteJiMi» tali notatione. S ermociMrftio eff, cu»t alicul ferfon^eferma attribuitur.ç^r is cxpoititur cum ratio/ IledignitatiSthocpaüo. Cum militibus urbs redunJa/ ref.cr omncs timoré opprcjfi domi contincrcntur, uc/ nitifecumfago.gladiofnccmüus, tcnês iacubi,cluini^ adolcfceittes homiitë fimili ornatuJiibfctjuuKtur, irr»«» fit in iedcsfubito, deinde magna uoce. vbi cß iße bclt;(/ tus,incjuit,tedium dominusrquin inihi prteßo fuitrcptiit tetis'Hic alij omncsßupidi timoré obmutucrüt.Vxor illius infelicißimi cum maxima ßctu ad ißius pedes ab/ tót pjf. pnrcc, incluit, r:^' per ea t^Uie tibi dulcißimri fuitt in uita, mifcrere noßri, noli extingucrc cxtinßos» Fermanfuete foiiunam.nos c[uot^ fuimus bcdti.nope/ tc eße homine.At ille,Ctuin ilium mibi datis.ac moj d«/ hiJKj mcij opplerdrc dcfinitisrnon abibit.tlli nttncidtut intcrea ueniße iflum,^^ clamorc wdximo mortem mi/ Kitri.QHocJ fimul ut audiuit,}icus,incpiit,Corgia pediß fetlua puerorum,abjconde puerosidcfcnde.fac ut inco/ Iwncs ad adolcfcentiam perducas. Vix btec dixerxt.dt tcce iße pritßo,Scdes,inciuit audax t non uox mea tibi uitam ademitrexple meas inimicitias, ZT irdcwndtdtn . plurx tdo fangtiine. i He cum magno fpiritu,metueba, iniliitt.Ke plane uidus elfem, nttne ititJeo in indicio me/ cm contendere non uis, ubi fuperari turpißimum eß, fttperdre paicberrimä; interfictre mc uis,occidar et^ui/ dem,fed uiäus non pcribo.At illc, in extremo uitte tem porc etiamfmtcntiofc fo(jMcrir,iie£jue ei tjuem uides do »liHdri.KirJuppIicdrcrTam malicr, imo' qaidem iße yo 2lt;it ç;- yappliciit,|cd ta ^atejo eommoucare, ZT tu per i gt;nbsp;dti»

«ï RHETOR. AD HEREN* deos iutfuit, hunc amplfxare, dominut efl, uicit hic tt, ttince tn nüc Cur nö definis, inefuit tixor.loipii, ^nie me digna në funtaacc.et qittr curanda funhcufi'-tu celjas mihi uitS tibi omnem bene uiuendi fpem met morte criperee jfie mulierem repulit üb fè lametUMl: illi nefcio quid incipicuti dicere quod dignum uidelicet älius uirtute ejfet.gladiü in latere defixit. pmW i» hoe exemplo datos eße unicuiq; fermones ad dignitatem u. fommodatos, id quod oportet in hoc genere obferuare-Sunt item fermocinationes confequentes hoc genus, M quid putamus illos diâuros.fi hoc iudicaueritist mo»''' bdc omnes utentur orationet deinde fubijeere fermoni-

Conformatio efl, cum aliqua quee non adefl perflnt confingititrquafi adfit, aut cum res muta,aut infosmis fit eloquens,cs' formata,ty ei oratio attribuitur ad lt;ii gmtrttem accommodata, aut adio quiedam hoc pado. Quod fi nunc hiec urbs inuidißima uocem ewitMt-”''’* hoc pado loquaturesgo ilia plurimis trophieis oi*’*'** triumphis ditata certißimis, clarißimis locupletatauit ßorifs.ntine ueflrisfeditionibus d dues uexor.quam do lis malitiofa Carthago, uiribus probata T^umantia, fdplinis crudita Corinthus labefadare «0« potMit. patiemini nunc ab homunculis deterrimis proteri aiqae conculcaridtem, Qudd finunc Lucius ille Brutus seait Kifcat,et hie ante pedes iieflros adfit,nd hac utetur «tat tioneeEgo reg« cied,uos tyrannos introducitisiegolh bertatcm.quie non erat,peperi, uos partam fcruafd*^ uultisiego capitis mei pcriculo patriam liberaui, aosfl fscrifotc pertculo e^e non curatu. Hxc conforniadO'^

eet in plurcs rer mutas atcjuc inaitimatas transferatur, f rofidt plttrimü in amplificationis partibus.ty' comi/ feratione. nbsp;nbsp;S ignifxatio e/l.ijua- plus in fufpitione rc/

linquit,lt;^uiint pofitum cjl in oratione: m fit per cxuper gt;'‘ttionein,ambiguum,confecjucntiam,abfciftoncm,/imi lituiiinë.Pcr i'xupcrationcm,cum plusdiffum cfl,tjuàni patitur ucritas,augëdte fufpitionis caufa,f :c. Hie de tan *0 Mtrimonio tarn cito tefiam, clua fibipetat ignem,n3 reliipeit. Per dwfcigwä, cum uerbum poteß in duos plu/ fee ue fententias accipi, fed accipitur in earn parte, qud is,qui dixit.ut de co fi dicas, qui multas Ijaredita/ Iff aiiierit,Profpicc iu,qui pturimum cernis. Ambigua quenudmoda uitanda fuut quie obfeuram reddunt ora donem,ita hire confequëda ,'qu:t conßeiunt hu ufmodi iÿtificationë. Ed repenetwr facile, fi nouerimus et a»f *»aduerterimus turborü ancipites aut multiplices pote/ fiâtes. Per confequcntidfignificatio fit,cum res qua fee qwittur aliqua rem.dicuntur, ex quibus iota res reline Îluitur infufpitione,ut fi folfamentar^ filio dtcas, Ciuie ce tu,cuius pater cubito fe emungerefolcbat.Pcrabfci fionë, fl cü incipimus aliquid dicere, prttcidimus,et ex fo quod iS diximus,fatis rclinquitur fufpitionis fie. Qui tfia forma et tetate nuper aliéna domui, nolo plura dir cere.Per fimilitudinë, cum aliqua re fimili allota, nihil tmplius dicimus, fed ex eafignificamusqd fentiamus, hocmodo.noli Saturnine nimiit populi frequëtia fretus clje,ßultitiä nofce,inulti iacent cracchi.Hac cxorKdtio flurimum feßiuitatis habet interdü et dignitatis. Sidtl tnim quiddä tacito oratore ipfuin auditors fufpicari,

srcuitAS,e!i res ipfis tantummodo uerbis nece/färi/f txpcditd.boc modo. Lcmnü pr^xtcriens cepit.tnde fi pritfidium reliMit,po/}urbem inBitbyniafafinlit’ ittdc pulfus in Hcllefpontum.fîatim potitur Abydo. Wodo Conful,(fuondam tribunus.is deinde primus fW* tiuitaiis.në, Tum profidfcitur in Afiam, deinde exub C:r boßis eß diäus,poß imperator,cy poßremoeß Sus Conßtl.Habet paucis comprehcnßi brcuitasmub^ tum rerum expeditionem. Quare adbtbendaßepe turnout res non egent longtt orotionis.out tempus finit cemmorari.

Demonßrotio eß. cum ito uerbis res exprimitur. iii geri negocium.cr res ante oatlos efße utdeatur.ld ßi^ poterit.ji ijuu ante, er ppß, er in tpfa re faäa erunb eomprehcndcmus.aut à rebus confequeiitibus.aut Ä tif cunßätibus non recedemusjjoc modo. C^uodßmulati G rdccbtw profpexit.ßuäuare popubim.uercntë ne ipß autioritateßenatus cemmotus àjénteniia deßßeret, lU/ tet aduocart concionem. iße interea federe et malis c» gitationibus redundant cuolat ex templo louis, CT dbtns,ocuhs ardentibus.creßo capillo.contorta toga,ci flunbus ali^s ire cderius expit. I Ui pratco faciebat out ilientiom.bic fubfeUium quoddam calce premes dextrO federn defringit, er altos bec idem iubet facere. C«w Gracchusdeosinciperet precari, curfim ißiimpetü fo/ Ciunt.ex ali^salij partibus conuolät, atip è populo unus, fuge inquit Tiberi, fuge. Non uides rrefpice inquion-tgt;ande itaga multitudo fubito timore perterrita fugere fttfit.Ät iße fpumom «c orc reddens, onbelains ex i*p

^dchtatcm.contortjuet bruchiunt.çy' di» ‘twti craccho quid efjet, neqiw tarnen locum in qu» ^’‘l'itcrat gt;'elinquenti,percut:t tentpuf.ille nullam uoigt; '‘■'»fJc«; inßta uirtutc cencidit tacituf: ifie uiri fort fi ^fit'ando fanguinc afperfu!,quafi facinus prtecU ’^'1 '^xntfecijJeticircumfpcâanfiCr hilarefielcratam S^‘ttiilantibu! manum porrigenr.in tcmplum Jouir co» ‘‘^Jfi.Hifcexornatio in amplificaitdaÇT commifer ’■lt;*»44 re plurimum prodefl.c^ in huiufmodi narratior enim totH rem, et propè ponit dnte oculou Omnes rationes honeßandie elocutionis fîudiofe col '^ÿi»ifs, in quibus Herenni ft te diligenter exercueris, ** ègt;‘lt;taitntem,et dignitatem,et fuauitatem habere in di ^‘^do potcris.ut oratorio plane loquaris: ne nuda atque ’»orH4t4 inuentio uulgan fermone ejferatur.Nüc idenr *‘dtnt nofmetipfi nobis inßemus.res enim cdmunis agir ^^r,tit frequenter et aßidue confequamur artir rationl l'KJio.et exercitationeiquod alij turn molcßia tribus de ^‘^nfis maxime faciunt.aut fi cum quitus Itbenter exerr ^^aittur,non habent.autfi fibt diffidunt, aut fi nefciunt i‘lt;^mutamfequtdebeant ; qute à nobis abfunt omnet dijficultates. Nam etfimul libenter exercemur propter *»iidtiam,cuius initium cognatio fecit.cietera philofor fhiier4tio confirmauit. Ht nobis non diffidimus, pror p*«'e4 qudd et aliquantulum proeeßimus, et alia meliit rafunt.quif multo intcntius petimus 1» uita,ut etiam ft aû» peruenerimus in dicendo.quo uolumus,parua pnre lutte perfrflißimte defideretur. Et uiam quam fequar lt;»iirgt;babtmiu,propterctiqud4 inhif hbrif nihil prteter ritnt»

ritumeß rhetoricie prteceptionis. Demonßratitnttß enim.ijKo modo res in omnibnsgeneribus cuufarunnn^ ueniri oporteut.Diäunt eß.c^uü pudo eus difponere cqH ueniut. Tradituin cß, qua rutione eßet proituncùetdib pr^rccptum tß, quuuiu mcminiße poßemus. Dewon^ flrutuin cß, quibus modis perfeâu elocutio compariirt' tur-Qu^fifcquegt;nur,itcute,Qr cito rcperiemustdifliquot;^ deCy' ordinate difponemus: grauitcrQf uenußepflt;^ nunciabimusifirme ly perpetuo mcminerimus,orn‘d^ £ƒ• fuauiter eloquemur, e rgo in arte rhetorica nihd 4*

amplius. H.^c oinnia adipifcemur, fi rationes pr^ceptionis diligentia conßque mur Ct excrcitatione.-

■JÄ : cum coÿtMi.boni ne un mali \ attulerit hominibuf et cir H't^t'bns copia dicëdi,ac fumr eloljuëtice fludiii. Nù eut« noflrte reipttb,detrmeHta maximarü ciui Ail tatûuetercranimocolligocar

iamitater, non minimam uideo per difertißimos homir «« inuedam elJe partem incommodorum. Cum autem ret ab itoßra memoria propter uetußatem remotas ex literarum monuments repetereinfiituo, multas urbes eoitßitutas, plurima bella reflinäa,ftrmißimas focietar tes, fandißimas amicitias mtelligo turn animi rationct turn etiam faalius eloquentia cöparatas.Ac me tjuident diu cogitantem ratio ipfa in hanc potißimitJêntentiam ducit, ut exißimemfapientiam fine elociuentid parum ftodeffeciuitatibus-.clocluentiam uero fine fapientia nir Kium obelfc plerunip.prodeffe nunciuam.Ciuarc fi quis omißis redißimis au^ honeßißmis ßudifs rationis çy* effiei/,confumit omnem operam in excrcitatione dicenr dijis iKuti!isfibi,pcrniciofus patnx- ciuis alituriejui uer fo ita fe armat elocpientia,ut «oit oppuguurc commoda fatrite,ucrüpropugnare poßit, is mihi uir fuis er publicit

publidf rationibu! utiliißmta.dtcjue amidffiniu! ciiült;‘ jorc uiJetitr.Acfi uolmnus huius ref, c(ute uocatur Ctói ^uentiafiitf artis ,fiuc ßult;i^',fiue txerdtationis cuiuß dam,fine facultatd à natura pro feilte confiderare pi'i'* eipium.reperiemus id ex honefiiîfimis caufis natü, optimis rationibur profeffum.Nam fuit c^uoddam tcfiti puf.cum in a^rif bominer pajfim beßiarum more bantur.et fibi uißu ferino uitam propagabant, neefitt doneanimi cluiccluam.fe plera^ uiribus corporif nißrabant.'Nondum diuinie rehgionir.non humant ojfi

^uid utilitatis baberct, acceperat. tta propter erroreitt infiitiam cxca ac temeraria dominatrix animi oit piditas ai fe cxplendâ uiribus corporis abutebatur ptf niciofijfimis fatellitibus.Qjio tempore quidam magnus uidelicct «ir et Jàptens cognouit qu,e materia effet, (f quanta ad maximas res opportunitas animis inelfet b» minum,fi quis cam poffet elicere, et pnecipiendo mcli» rœ rcddcrc,Qui difperfas hommes in a^is,et in teâù fylueßribus abditos,ratione quadam compulit unuin i” locum,et congregauit, et cos in unamquamqi rem indu cens utilem atq; honeßam, primo propter infolentiä ret clamantcs,dcinde propter rationem atq^ orationemßat ilioftus audientes, ex feris et immanikus mites reddidit iet manjuctos. Ac mihi quidë uidetur hoc,nec tacita,net: inops dicendi fapientia perficere potuiffc,ut homines d eonfuetudine fubito conucrttret,et ad diuerjas uitx rO) tioiics traduccrct. Age uero^urbibuf (onßitHtis,utfid( colefti

DE INVENT. LIBER I. 14.5 foltff,et iußitiam retinere difarent, et tdijs pdrm Çm tulitntate coiifuefcerent, ac non modo Uborcs exapieit lt;ios commttnif caufi coinn- odi.fed etiam uiturn amitten dtmexifiimarent.ilui tandem fieri potait.nifi bominet faqitit ratione inuenijfent, elo^aentia per] a adere po/ iaijjent^profedo nemo nifi graui ac ßiaui cdmotur ont tiofte.cMni uiribur plurimam po!Tet,ad int uoluijfetßne Ki defcenderci ut inter quorpoßt exccllere. cum ift/è pateretur le^uari, et fua'uoluntate à iucundijßima con/ fxftitiiinc reccderet,aute prefertim iam naturte uim ob twerct propter uetuflatem. Ac primo c]uidcmßic, et na/ ta et progre]Jd longiut eloijuëtta uidetunet item pofîett KWximij irt rebut pacis et belli cum fammis hominutn ulilitatibus effe uerfata. p oßijuam «c ro comoditas c]ute dampraua uirtutis imitatrix fine ratione offici/ dicëdi (opiam confecuta eß:tum ingenio fréta malicia, perucf itre urbes,et uitas hominum labefaâare ajfucuit. Ati^ Ixtius quoque exordium mali,c{uoniam principium bo/ tiidiximus.cxplicemus.Verifimiliü mihi uideturepto/ dam tempore,ne({ue in publicis rebus infantes et infipi eitles homines folttoseljeucrfarimecucro ad priuatas CM/fas magnos,ac difertos hommes accedere: fed cunt ifummis uiris maxirnte res adminißrarentur, arbitrer ^lios fuilfe non incallidos hommes, ijui ad paruas con/ trouer] las priuatorum accedcrent.Ciuibus in controuer fi/s cumfepe à mendacio contra ucrum fare hominee eonfueferent, dicendi aßiduitas aluit audaciam,ut ne/ celfurio fuperiores illi propter iniurias ciuium refißere andacibus,et opitularifuis ^uif^ nece]fari/s cogerctur.

jtd^; cum !n Jicendo fiepe par, wmuncfuam eh'am pcrior uifus ejfet is,lt;jiti oinijfo fludio fapientig.itihV PI prêter eloejuentiam cotnparalfct, fieM ut if W“’ iiti(dinit,(y' Jito iudicio dignus ({ui rcmpub.gererei'^^ । «ferc/itr.HiMc nimirum non inMria,ci(m ad gubemao'^ la reip. temerarif atij; audaces homines acccfferant,i^ xima ac miferrima naufragia fiehant. Qutbus tantum odi/ atif; inutdiie fujeepit elocpcentia, ut honu^ nesingenioftßimiytjua/iexalujua turbida tetnpejItU in portum.fic ex feditiofa,Cf tumultuofa uita fe dium alicfuod traderent efuietum. Quare mihi uideitiuf Stoßea ccetera fludia rctla atif; honeßa per ociunt co«« ekrata ab optimisenituiffe, hoc uero d pieriff eortit defertum obfileuilfc eo tempore, c^uo multo uehemet^ tius erat retincndum,(f ftudiofius adaugenduM.Hai* !fuoindigniusrem honcflißimam(f rellißimamuv)/ abat fiultorû, Çf improborum temeritas (f audacit

fummocum reip.detrimento,co fudiofiusCt' fiendum fu!t,if rcip.confulendü. Quodnoflrutniditit non fugit Catonë,ne^ Lielium,ne^ horumCut uere dit cam') dtfcipulü Aphricanum, neif cracchos Aphric‘»gt;i nepotes, (Jutbus in hominibus frdt fumma uirtus, if fumma uirtute amplificata autoritas, et lt;jue his rebut omamento,(y reipub.priefidio ejfct,lt; loeiuentia.

Ve meo efuidem animo nihilo minus elocjucntia fade«/ dum efî,c:ji ea cfuidam zy priuatim z;r publicepenut /è abutuntur, fed ed cfuidem uehcmentius, ne mail intt gno cum detrimento bonorum, Çf cSmuni ommü pert iucie plurimü poßmt t cum priefertim hoc fit unü ^uod I ad omîtes

Hettt.hoc Ma,hoc honeßa, hoc illußrif, hoc codent uùti iiicandafial.Nam hinc ad rentp. plurima commoda ue ttiimtifi moderatrix ontniû rerum prxßo eß fapientiaz bitte «d ipfoi (fui earn adepti funt, laus, honor.dignitas coitßuit : hinc amicis (faoip coritt» ccrttßmü. ac tutißi/ mittti prgßdiü contparatur.Ac mihi efuidê uidentur hoc mines.cum multis rebus humiliores et infirmiores ßint, bac re maxime beßifs preeßare, ep loifui poßunt. Ciuar ie praclarum mihi (fuiddä uidetur adeptus is, ^ui (fua tehontines beßi/s prteßent.ea itt re hominibns ipfis anr ittellat.Hoc ft forte non natura modo,neij; exercitatio/ ^conficitur.uerum etiam artificio (fuodam compara/ iitr.iion alienum eß uidere cfute dicant if, tfui (fUitdant tiusrei pracepta nobis relufuerunt. Sed antecfuam de fteceptis oratorifs dicamus,uidetur dicendum de gene ipfius artis, de officio, de fine, de materia, de parti/ M-Nam bis rebus cognitis, facilius, ly’ expeditius u/ ^‘ffcuiufiff animus ip/am rationem, ac uiam artis con/ Jwrare poterit. De iure ciuili ÇT partibus etus.

luilis efUitdä ratio cß,cfuie multis et ma gnis cx rebuî conßat. eikj cfutedä «lt;(/ gtt4 ampla pars eß artificiofa elo/ lt;fuentia,lt;Juam rhetoricam HOMt«.Nlt;tttt nerfj cum ijs fentimus,cfui ciuilem feien/

elotfaentia nö putant indigere, çy (tb ifs,cfui {■««tti P'lt;t‘(itt omne rhetoris ui ty artificio contincri,magno/ f'^'^diffentimus. Quare hanc oratoria facultatS ineo cä ciuilts fciëti^ parte effe

oß'icium autcin «ïtr facultatif uiJctur effet appojitead perfuafionë. Fini!,pcrfuadere dtâione-ter officium autem lt;y fincm boe iatereß, ([uod iit CIO tjuid fieri, iu fine quid officio conueniat, confidci''^ tur,ut medici officium dtcimut effe,curare, uppofr^‘“j fanandum:fincm,curatioite fanarc. item oratorit iji*'’ officium,et quid finem effe dicamuf intelligemu!, idquod facerc debet,oß^icium effe dicemus : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^**'***

Materiam artis eamdicimur, in qua omnii ea facultas quie conficitur ex lt;trte, uerfatur, ut fi dicinte materiam dicamus morbos,ac uulnera, quoii» his omnis medicina uerf .‘tur: item quibus in rebus lUft fatur ars, facultas oratoria, ea res materiM lt;irM rhetoricif nominamus.Has aut res alij plures alijpit'^' ciorcs exißimauerunt. Nam Gorgias uontinusuuib quißimus ferè rhetor,omnibus de rebus oratorem oPtb me poffe diccre exiflimauit. Hic infinitd ty iinmenfiKt huic artificio materia fubi/cere uidctur.Arißoteles A qui buic arti plurima adiumcnta atq- ornamentafubi minißrauit,tribus in gentribus rerm» uerfari rbetorii officium putauit,demonßratiuo,dcltberatiuo,iudicittli‘ Demonßratiuum eß, quod tribuitur in alicuius ceftit perfonar laudem, aut uituperationem. DcliberattuuiU cß,quod pofitum in difceptationc, lt;y confultatioiiecit uili,habet in fe fententiie dtUionem. ludictale cß, quoi pofitum in iudicio habet in fe accufationem y dcßnt fionein, aut pctitionem y reeufationë. Et quemadmot dum noßra quidem fert opiniojoratoris ars,ct facultas inh^

îrt bite wîdtcn'it tripertitx ucrfdrî exißimäniJa eß. Ndt» Hcr»j4gor4î ([uidein ncc ijuid dicat attendere, ne ^mkÏ polliccutur tntclligerc uidetur.cjui oratoris maieridnt incMffdin.cr queßionent diuidit. Caußam eßedicit, rent^u^e hdbeat in Je cStrotierfidm in dicendo pofitant cttm perjonctrü certdrum interpofitione:ipnam nos ijno/ ^«c or4fori dicimus eße attributs, nam ei tres cas pur/ its, cpids Ante dixiMUS,ßtpponimus,MdiciAlem, delibe/ idtiuAm.dcmonßrAtiuAnt. C^Uießionem AÏit eAtn Appel ^»ificehAbeAc infe controuerßtAm in dicendo pofi/ i’txtßnccertArtim perfonArunt interpoßtione. lt;t(! bunc wofiKw, ut, duid fit bonum in uitA, prlt;eter boneflAtë,. Vtrineßntfenßis• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßi mundi forntA. Quie ftßolis

gt;gt;MgKùiido.dHAs cjnießiones proctil db orAtoris officio ftmotAs.fAcile omnes intclligere exißimAmus. Nd ^wiz bus in rebus fummA ingeniA philofopborum pltirimo fumlAbore confumptA intelligimns, cas ficut AlicptAS f«niAs res orAtori Attribuere ntAgnA ArnentiA nidetur,. Qiso'dß niAgnAm in bis HermAgorAs hAbuißiet fAcuItA/ itm.ßudio ty difciplinA compArAtAm.uiderctur fretus fuifcientiA fdlftm qniddAm conßituiße de orAtoris oß/ fitio, no» quid Ars, fed quid ipfe poffet, expofuiße: xuncuerocAuiseßinhoinine, utei multo rbetoricAitt fitiitf quis Ademerit, qnàm philofophidnt coneeßerit, ^ttpf ed dico.quod eius Ars quAin edidit.mihi mendofip lintcfcriptA uideAtur:(NAin fAtis in eA uidetur ex Anti/ ^ubartibus ingeniofeçy' diligenter cleâas res collo/ tAffc.or’ nonnihil ipfe qiioif noui protuliffe ) uerü orA/ tori minimu eß de Arte Îo^hi, quod hic fecit: inulto mA/

ximû ex arte dicere, cjuod eut» minime potuific uidemuî.Qtiare materia ijuidem nobis rhetoriea uidt^ turartis ea, elua Arifîottli uifameljediximus.

Pdrt« aSt hie funt.ijuas pkriif dixerunt, iniictttielt; difpofitiorelocutio,memoria,pronanciatio. inueiitior^ exeogitatia rerum uerarum.aut uerifimilium, tjuaciia [am probabilcm rcddant. Di/pofitio efl rcrHW inueul^ riiw in ortJinf dißributio. tlocutio efl idoneorui» herum cr fententiarü ad inuentionem accommodiitioi /Aemoria eß firma animi rerum ac uerborum ad inuen tioncm perceptio, Prominciatio eß ex rcrü çy uerbe' rum dignitate.uocis CTquot; corporis moderatio. Nuiichi! rebus breuiter ccnßitutis cas rationes, putbus oßeiitict re poßimus genustCT' officium, çy“ finem buiusartisgt; alitid I« tempus differemus. Ham et multorum «erl«’/ rum indigcnt,et non tantopcre ad artis defcriptionein, et prircepta tradenda pertinent. Eum autem cjui ürtfW rhetorieam fcribat.de duabus rcliCjUis rebus, denutltt m «rtir ac partibus firibere operiere cxißimanius. Ai mihicjuidcmuidetur coniunäim agendum de materia acpariibus. Quare inucntio,(lua' princepseß ernnium partium, potißimum in omni cau/àrum gcncre tjualil dcbcat effe cenfideretur.

j Wmij res cfuie habet in fe pofitam in Ji ftione, aut difeeptatione aliejuäcontriit !• uerf am,aut fadi, aut nominis, aut gf ii neris, aut adionis cStinet ejiueßioncm-faäiut conieäura ; nominis, ut fmisi gciitrii»

Jenerîr.Mt lt;{uitlitM:a{lionis,ut prirfcripiio. Edm l'gifur «jittfîionë ex cjua cm/a Hajcitur.conßitution? appillA/ wur. Conßitutio cß primicëfliâto caujarum cxdce [Hil/ionc i«tf«tio«w profeâa.hoc modo. Fecifli, non fe/ ci,«Ht iHrcfcci.cMM faâi coutrouerfia eß,ciuoniäcon/ itäms caußi firmatur.conßitutio conielluralis appel/ ktitr.Cum (litt nontinit, cfui.i uis uocabuli lt;iefinif«ti4 Xerbiî eß, conßitutio definitiaa Bomi)t4tMr. Cum Mtro ^H«lis fit r« ifuieritur, lt;]Milt;t et de ui et de genere nego/ (i/cStrouerfia eß.conßüutio generalis uocatur.At cmm c«Hf« cx fo pendet. ^uod nö aut is agere uidetur tjuew* eportet.HMt rto« cum eo cfut cum oportet, aut non apud gt;iMs,ifuo tëpore.cjua lege.cjuo cr,mine,qua peena opor M,traslatitia dicitur cößitutio, quia aäio translationis ft emutationis indigere uidetur.At^ barit rtliqttrt inoz Wne c«Hff gennî incidere neeeße eß.Na in ejua nö inci/ dfrit, w ea nihil ejje poterit cötrouerfiie. Ciuare eÜ nec taufam tjuide cöuenit pMt«ri. Ac fdfti quidë eötrouerfia womni« tempora poteß dtßribui.Nam tjuid faëiumfit, foteß (fuari hoc modo.occiderit neAiacemVlyjßes. Et ^Hidfwt.bocmodo. Bojto nc animo)int erga populunt Row.Frfgell.ini.Et quid futurum fit,hoc modo,Si Car thaginem reliquerimus incolumem, num quid fit incö/ wodiad rempub.peruenturum. Nonrnir coMtroiterp4 tß, cum de faäo cortucMit, ct quteritur id quad fadum fß, quo nomine appelletur. Qho in genere nece/fe eß itieonominij effe comrouerfam, nÖ qudd de re ipjà «3 tOHuetiiiit, noK ejuJd de f«äo non conßct,fed quo'd td f«flHt»fit, (tliHd etly Midctltnr ejfe, ct ideirco mIiuc mIi*

Kûmine iJ appcUet. Qttdrc in huiufmodi geiteriiuf lt;ïtp nienJa res ertt uerbi!,et brcuiter dcfcribëda : fturü ex priuatofurripucrit, utrü fur, an jAcrilegns jd itidicanduj.Nam id cü (]uteritur,neceffc crit defittire truntf;,quid fit fur.ijuid facrilcgtts.cr fia defcriptitquot;'^ ofëdcre.alio nomine tllam rem de nbsp;nbsp;nbsp;agitur,appelle

Generic efl controuerfia,ciiin Çjquot; ^iiid fadüfiit»quot;' uenit,(y quo id fadum nomine appella.ri oportcat,«!^ flatiçy tarnen quanta,çy cuiufmoditÇy ont«i«olt;î’“*^ le fit quitritur, hoc modo, lußum an iniußum, utile inutile, cz owwM in quibus quale fit id quod faßii ef’ quieriturfine ulla nominis controuerfia. Huicgcw’'* Hermagorar partes quatuor fuppofuit, deliberatiult;»ii' demonßratiuam.iuridicialem, negocialem. Qholt;I ut nosputamus, non mediocre peccatum reprchendcnt dum uidetunueru breui, nefi aut taciti praterieriinut’ fine cauffa nonfecuti eum putemur,aut fi diutius conßiterimus, moramatq; impedimenta rcliquis pflt;e^ eeptis intuli/fe uideamur.

St deliberatie,CT“ dcmonßratio genera funtcaußt rum, non polfunt rede partes alicuius generis caujfit | putari. Eadem enim res al^ genus cjfe, ali) pars poteß । eidem genus ejfe,cr pars nopoteß. Dcliberatio dutfi» er demonßratio ge«crlt;t funt caufarum. Nam aut iiub ; Jum caufe genus eß, aut iudiciale folum, aut CT ciVJc.cr demonßratiuum,cr dcliberatiuum. NuUui» dicere cauft e/fe genus, cum caufas effe multas diciiti Cr ineaspraccptadet,amentia eß.Vnumautentiul'/

LJ B ER' J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ»

^aJcfbïunt e^c cjui potcfl i cmw delibefdtio ÇT icmonf jlriitio »eif; ipjirfimile! inter fcfiKtyCTquot; ab indiciali gez Here plurimiim dißtdeaiii, CjT Juunt ejutri^ finemba/ beat, (juo referri debeat r Relinc^uitur ergo, ut oninii« tria gênera, fuit caufarum. Delibcratio igiturGT de/ nonßratio nS poffunt rede partes altcuiur generir eau fepntarijviale igitur eat generalid confitutionis par/ 4« effe dixit. Q^àdf gencrit caufte parier non poffunt rede putari,malto minar rede partir caaffae parter fuz tóuMtur. Pdry autem caajie confiitatio eft omnir. No« utim caalfaad conftitationem, fed conftitatio ad eau/ fam accSmodatar,fed demonftratio r::^ deliberatio ge/ neris caafßte parter non poftunt rede patari, tjudd ipfà funt genera. Multo igitur minur rede partir eiur, t^uod bic dicit,parter putabuntar.

Deinde fi conftitatio, ipfa, CTquot; parr eiur epaali/ bettintentionir depulf ^^o eftiepuie intentionir depulfio nS eft.ea nee conftitutio.nec pars cSftitutionir eft. At fi e^uit intentionir depulfio non eft,ea nee conftitutio, nee part eonftitutionir cftidemonftratio.çy deliberatio,neep cS/ ftitatio.necparrconftitutionireft. Si igitur conftitutio, 'pfi-Cy parr eiur cpao’libet intentionir depulfo eft: deliberatio.çy dlcmonftratio,ne^ conftitutio,neei; part eonftitutionir eft, placet autem ipfi conftitutionem inte« tionir eftie depalfioncm. placcat igitur oportet, demon/ ftrdtionem,cr' delibcrationem ncc effe conftitutionem, nee partem eonftitutionir. At^; boe eodem incomodo ur gebitar,fiue conftitutionem primam caujf^e aceufatorit confrmationem dixerit,fiue d'efenforir primam depre/

Mlio«?. Nrfw tum eadem omnia incemoda feijtiatiif‘ tgt;ciniie conieäitralii caufa ho» pote/l fimul ex code» farte eodtm in genere çy conuäuralif effe. et définit hua. Ritrfiu nee defiititiua caufa poteß fimul ex eadtnf ^arfe eodem in genere definitiua eße çy translatif Ha. Et omnino nulla conßitutio.nec pars conßitutionif foteß futtulcy fuam babere.çy alteriusinfèumcëf hnere.ideo tfuo'd unaepuir^ ex fe.CT exfua natura fut fheiter confideratur.Altera autem affumpta. nutnernf amßitutionum duplicatur, non uis conßitutionis äuget htr. At deliberatiua caufa ftnul ex eadem parte eodent in genere çy conieHuralem.cy generalem, (y défini huam.çy translatiuant folet habere conßitutionem.ei Hnont alicfuando, cy plures nSnuneJuamiergo ipfaneC eonßitutio eß. nee pars conßitutionis, idem in deiuoitt firatiSe folet ufu euenire.c encra ergo.ut anti diximuti here caufarii putanda funt.non paries alicuius conjlitn^ tionis. Hire ergo conßitutio,c]uam generalem nomi' Hamus,partes nobis uidetur duas habere.iuridicialenti et negocialcm.luridiciahs eß,in qua icqui et redi naUt ra.aut prem^ aut pxnee ratio quaritur. Negocialis eß in qua quid luris ex ciuili wore, et lequitatefit c^ider^ tur-.cui diligeniix praeffe apud nos lurifconfulti exifi tttaniur.Ac luridicialis quidi m ipfa in duas dißribuitnt partes.abfolutä.et affumptiuam, Abfolutaeß, quaipfi in fc continet iuris et iniuriie quaßioncm. Ajfumptin^ eß quic ipfa ex fe nikil firmi dat ad recufationenufof^ ante aliquid defenfioms affumit. Eius partesfunt tuor,conceßio.ren)otio criminis, relatto cnminis.eo''’^ paratih

faraiio.Conce/iio f/î.cuw reut non iJ tjuoj fa^um cß, ilefettclit.feJ ut ignofcaturpoßulat, Hlt;fc in duos pttrtcf diuidititr.purgationem et deprecationem.Purgatio efl, turn fadum c5ccditur,culpa re woMcfMr.Hir c partes bet tres,imprudëtiam,cajum, neceflitatem.Deprecatia iflcum peccaffc et confulto pcccaflc reus fe confitetur, etMmf ut ignofl:atur,poflulat:lt;juod genus perraro par tefl acaJerc, Rrmotio criminis efl, cum id crimen tjuod wfrrtMr,«!, fe etâfua culpa,ui et poteflate in aliü reus rcmouerc conatur-ld dupliciter fieri poterit,ft lt;ttlt;t caur fa out faOum in ahum transfcretur. Caufa trasferetur, cum aliéna diciturui,et poteflate faßum. PaßumaSt, cum alius aut debuifle, aut potuijfe facere dicitur. Rw Ifttio cnwittif efl,cum ideo iure faßum dicitur, c^uod a/ hut ante tniuria laceflierit. Comparatioefl, cum aliud «liquid faßum reßum aut utile contenditur,c{uod ut p« fct.illud ^uod arguitur,dicitur efle commiflum.

In ijuarta conflitutione.cfuam translatiiiam nominev gt;gt;tus,eiusconflitutionis efl controuerfia.cum aut ejuem. Out quicMin,Aut cfuomodo,aut apud ^uos, aut quo lure, aut quo tempore agere oportcat,quteritur, aut omnino aliquidde cômutatione aut inftrmatione aßionisagi/ (nr.HuiMf conflitutionis Hfrwdgorlt;« inuentor efle exia liimatur,non quia non ufi f mt ea ueteres ordtor« fepe multi,fed quia nô animaduerterint artis feriptores eant fuperiorcs,nec retulerint in numerü conflitutionü. Pofi «Ht «b boc inuentâ multi reprel)enderüt,quos no ta ima pruJentia fallt putamus (res enim perfpicua eflyqimâ dia atqj obtreßationc quadä impediruEt conflitutiones quiden»

^uiJeM,çy* earum partei expoß{ii»ui,exemplaauteKf gencrii tune cömodiui expoftturi uilt;ieniur,ciuit in unumcfuod^ eorum argumentorä copiant dabiw^i^' Kant arguntëtandi ratio dilucidior erit.cunt QT ad gtt HUI cy^ ad exemplum cauffaßatim poterit accomnt«' dari.Confiitutione cau/fa reperta ßatim placet confide rare utrü cauffa fit fimplcx,an coniundatçy fi cottiunt Ha erit,utri( fit ex pluribui ejiiaflionibut iiinäa, aiteX aliejua comparatione. Simplex eß, c^ute abfolutamin fe continet unam tjuteßionem,hoe modo, Corinth^sbel lum indicamut, an non, ConiunSa ex pluribui ßionibui, in ({ua plura quaruntur,hoe modo,Vtrü ibago diruatur, an Carthaginenfibui reddatur.Mcd colonia deducatur. Ex cowpdrdtïoMe, in epta per coitt tentionem, utrum potiui, autefuid potißimüfit tluard lur.ad hunc modum, Vtrum exercitui in Macedoniat» cötra philippü mittatur, qui fociji fit auxilio,agt;i tenea' tur in Jtalia,ut qmaximie contra Annibale copia funt-

Deinde confiderandum cß, an in ratione, an inferit pto fit controuerfia. N4w feripti cdtrouerfia eßea.qua ex fcriptionii genere naßiitur. Ei«s autem genera qua fùntfeparata conßitutionibui, quinq^ funt. Nanttui» uerba ipfa uidentur cum fententia fcriptorii dißidere. tum inter fe du a legei aut plurei difcrepare.tü id quod feriptü eß dual aut plurei rei figniftcare uidetur, tunt cx eo quod fcriptum eß aliud quoq; quad nonferiptuM eß,inueniri, tum uii uerbi quaji in definitiuaconflitut tione,in quo pofita fit,quari. Quare primunt genuidc firiptoi^fenuntia.fecundumex contrar^t tegibui, tertiui»

lertium Mbiguum, cfuartum ratioditdtiuum, iefiiiitiuutn ttomiitiiinus. Ratio autem efl, cunt omnit non in fcriplione,fed in alitjaa argainentatione conjißit.Ac turn confiderato gcncre caHlJar.cr cognit^ conßitHtionc, cum fmplex ne an coniunila f t intcUexe ru, or fcripti anrationis habcat controuerfiam uide/ risidcinceps crû uidendü,lt;Juie ^uteflio, ejuit ratio,^ult;e iuiicatio.qnod firmamentü cauffiefit, ^uie omnia à c3 ßitutioneproßicifcantur, oportet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c[uig

«x conßidione caufjarû gignitur controuerfia, hoc ma/ do,Non litre fectßi.iure feci.Caufarum aüt hxc eß co« ftidio.in ^«4 conßitutio conßat .Exea igitur naßituf controucrfia.eluam ((uirßionem dicimuf,hoc modo, iiv re ne fecerit. Rlt;tn'o eß ea c^uie continet caulß.tm,qiiie ft ftblataßt,nihil in cau/fa controuerfue relincluetur,hoc ngt;odo,nt doccwdi cauua infacili peruulgato exemr floconftßamM,oreßesfi accufetur matricidi^, nifi hoe dicat.iure feci,illa cnim patrem meurn occider.it,nÖ ha betdefcnl'ionem,qua fubhta, omnir cfuoifi controuerfia [Matafit.Ergo eiuf cauffa ratio cß,c{udd illa AgamS/ itonem occiderit. ludicatio eß, clu.e ex infirmatione et conßrmatione rationirnaß:iturcontrouerfia,Namfit eanobit expofita ratio t^uam paulo ante expofuimut» lila enim meum,inc(uit,patrë occiderat. At non, inijuit aJuerfarius.abi te filio matrem necart oportuit, potuit enim fne tuo ftelere illiuffadum puniri. Ex hac dedu/ Sione rationis illa fumma nafeitur controuerfia, quant luiicationem appellamuf.Ea eß buiufmodi.Retlum ne fucrit Oreße mutrein occidhcum illa Oreßit patrem occidilfet^

ecdJi/^et. firntionentttntcß finni/iinMarguiiUHt^^ Jefenjoris.et aptißima, ad ludicationent, etfi uelit ore' fies dicere.eiufntodi atiintü matris fuir fuijje iit patreiH fiiam.m fcipfum.ac forores,i)t regnam.in famam geiu ris et famili^,ut 4b ea pxnas liberifiù potißimuni p(t lt;erc debaerint. Et 1« cteteris (Jaidem câ/litationibiU itd bunc modam iadicationes repertuntur : in conieâur^ •tót conflitutii)ne,Mia ratio non eß (faäum enim nS c3 eeditur) non poteß ex deduSione rationis nafci iudiciV tio. Quare neceffe eß eandem eße cfnirßionem et iudid tionem.ut faim eß.fatfam non eß.faäitm ne fit. Q{folt;l etut in caufa conßitutiones, aut earum partes erunt, iet tidem neeeße erit (pexßiones.rationes, iudicationes.ßf mamenta reperiri. His omnibus in caufa repertis, tuet denitj; finguhe partes totius caufe confideranda fanU tlamnonutcpiic^ dicendum primum, ita primunhou maduertendü uifjettM*: ideo ijuod illa efuae prima dioeit tur,fi uehementer uclis cSgruere.et cohiercre cum caut fa, ex eis ducas oportet quie poß dicenda funt. Quare tum iudicatio.et ea tjux ad iudicationem oportet muet niri argumenta,diligenter erunt artifao reperta.cura et cogitatione pertraäata, tune deniif ordinanda funt tieterie partes orationis.Hir partes fex eße omnino net Insuidentur.Exordium,Narratio, partitio,Confirma/ tio, Repriehenfio.Conclufio.Nunc quoniam exor dium prmeeps omniü eße debet, nos cjuo^ i^uc primum in rationc exordien/ dl prxcepta dabiinus,

Xordium cß oratio Mimunt tuiitorit iJonee comparant ad rchqaantdiätor nem:tjuod eaeniet J i citm bcneuolâ, aht tentum.docilem fccerit. Q^are.qui ber „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne exordiri caujam aolet. eum necejfe

/'gfxitjjune cauftx diligher ante cognofcere. Ccner4 ^‘^ftrnmfunt tjaitt f , Honefium.Admirabde, Humik. ^quot;‘■‘‘Pt.obfcuritm. Honeßnm canfe genat eß, citi ßof ^'quot;ißne oratione noßra auditorit ßanet animat. Admi f'd’ilecß, rt quo alienatut eß animut eomm, qui audi/ ^'*’'‘funt. Hutnilc, quod negligitur ab auditore, et no» *'^2*iopfrc attendendum uidetur. Ancept, in quo aut *quot;^'(‘1110 dabia eß, aut caufa, çx boneßatit ÇX tutvir ^‘quot;linis particepi, ut beneuoientiam pariat CX offen/ roten, obfcurum, in quo aut tardi auditoret Junt, diffialioribuf nbsp;nbsp;cognofcendum négociât cauja im/

fl'eu« f/?. QH.tre, cMitt tarn diuerfa ftnt genera caufa/ exordiri quoque difpari ratione in unoquoque ge •ifre neceffe eß. igitur exordium in duat partet diui/ ^itir, in principium, CX infinuationem. Principiunt *ß oriitio perfpicue r^quot; protinut perficient auditorent benatoltim, aut doalem, aut attentum. infinuatioeß oraiio quada dißimulatione zx circuitione obfiurefu/ bient auditorit animum. I« admirabili genere caufie, /i«o« omitiMO infeßi auditoret er«wt, principio be«i«o /cBtidm comparare licebitifin erunt uehemëter ababe/ nati,cöß(gere neceffe erit ad infinuatione. Nam lt;ib ira/ tu fi perfpicue pax CX beneuolentia petitur,non modo ta non inueiiitur,ßd augetur potiut atqf infiammatur ediUm«

cJiKM^ Jn humili Mtem genere cauffie, contemjitioi^* tollendie cauffit necc/Je erit attenta efficcre auditoren* Ancept genus caulj^ie, ft dubiam iudicationcm habcbiti ab ipja ludicatione exordiendttm eji: fin ante parti tuft pitudiniSiOr partem honcflatir habcbit, beneuolitiitiif captare oportebit.ut in genus honeßum caußdtranrl't/ ta uideatur-.cum autcm erit honeßum cau/ße genus,uel prateriti principium poterit, cr fi commodum fuerd aut à narratione incipiemus, aut à lege, out ab alicptA ftrmißima ratione noßr^ diäionis : uel fi uti prinapiD placebit,beneuolentio' partibus utendum eß,ut id ijuoi eß augeatur. I« obfcuro autem genere caußfte per pria cipium dociles auditores elficere oportebit. Nunc ijUDt niam, ijuas res exordia conficerc oporteat diditin eß, rehquum eß.ut oßendatur quibus qutetp res rationibuS confici poßit. Beneuolcntia quatuor ex locis compatit tur. Ab noßra.ab aduer/àriorum, ab iudicum perfont, ab ipßi caußa. Ab noßra, fi de noßris faäis cy oSßidjs fine arrogantia dicemus fi crimina iilata, çy aluiutt minushoneßasfufpitiones inieäasdiluemusfi quirl'*^ commoda acciderint.aut qu,r inßent di^icultates, feremusifi prece et objecratione humili ac fupplici ute/ mur. Ab aduerfariorum autem, fi eos aut in odiü, uid in inuidiä,aut in cätemptionem adducemus. inodiunf adduccntur,fi quid eorum fpurce, Juberbe, crudeliteti malitiofe fadum profcretur.ininuidi.tm,fi uis eorum, potentia,diuitiie,cognatio,pecuniie proferentur, atque eorum ußts arrogans çy intolerabilis, ut bis rebus mt gis uideantur, quam cau fie ßtx conjtdereJn contenu

piioBfm aJditceittnr.ft eorum inertia,ttcglige»ti4,ign4 KW, defidiofitm ßudinnt, Cz Inxuriofum ocinin prefer Mur. Ab auditornm perfona beneuolentia captabitiir, f' res ab his fortiter, ftpienter, manfuete gejlte prefer Mtiir.ut Kc qua affentatio nimia fignificetur, ÇT fi de l)if, (juiin hoHi’ßa cxißintatio, qaantatfi eomnt iudicif amp;nbsp;Mtoritatis expeâatio fit.o/lendetur. Abipfir rebus finoßram caufam laudando extollemus, aduerfariorü coufam percontemptionem deprimemus. Attentes d« ^^»tfademits,fi dcmoßrabimus ea quee diiluri erinws, WKg««, notia,incredibilia cljc,aut ad ontnes.aut ad ces ßxi audiüt.aut ad ahquos illuflres honunes.aut ad dcos i»ilt;nortales,aut ad fumma reip. pertincre:etfi pelltcebi WKr nes breui noßrä caufam deinoßraturos.atq; expor »lt;wasiudicationem, aut ludicationes, fiplures erunt,. l^ociles auditeres facicmus,fi aperte cr breuiter fumr »fa»! caufe exponemus, boe eß,in quo confißat coMfro 'X’i'fia. Nwî cz cww docilem uelis facere, fimul attenr turn fadas oportet. N^tw ly maxime docilis eß, qui atr toitißime eß paratus audire. Nûc infinuationes quemr tdmodum traüari cëueniat, deinceps dieendü uidetur^ tlifinuatione igitur utendum cß,cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genus

Maße eßihoc eß, ut antè diximus, cum animus auditor ris infeßus eß. id autem tribus ex caufis fit Maxime,fi Oat ineß in ipfa caufa quadam turpitudo, aut fi ab ißs qui ante dixerunt,iam quiddam auditori perfuafum uir detur, lt;wt fi eo tempore locus dicendi datur, cum iant illi qujs audire oportet defeßi funt audiendo. N4m ex hacquoq/ re non minus qudm ex primis duabus in ora

tiomnt noit»unlt;^uS animus auditorii ojfenJilur-ft turpitudo contr^hct offcrfioacm, aut pro eo hoKi'”^, in ^uo offcnditurtiilium hominê lt;jui oportcbtinl pro re itt (pia ojfènditur.aliit rem ifut btitur:aut pro rc hominem. aut pro homine rcmgt; eo tjuoJ odit, ^id id efuod diligit auditorit ammuf catur: çy dißimulare id te defenfurumtCjuod exiß''quot;^. »ir defenßtrHt. Deinde.atm tam màior faäus eritii“^ torjngredi pedetentim in def-nfione.iydicere e^^^ indifftantur aduerfar^.tibi ^uocfue indigna utderi-^ inde,:um linieris eum qui audiet.demonßrare wiWy rum ad te pertiHere,ct negare te quicquam Je nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

r^'t ejje diäurum,neque hoc,neque illud, ut neif; apeft iitdot eos qui dtliguntur,çy tomen id obfcure fäcie»^’ iquood po/iir dlicnef ab eii auditorum uoluntatein, nhquorum iudicium ftmilidere,aut dutoritatentpf^ ferreimitotionedignam. Deinde,dut eandem,Mt. jimilem,aut maiorem, 4ttt minorent lt;tgi rem in tia demonflrarc. S w oratio aduerfariorum ßdent uid bitur auditoribut feeilje, quod ei qui intelligit j Zeîwj fider pat, facileerit cognitu, oportet autdet^ । ^uod aduerfarif fibi firn ißimum putarint,Cf niaxi^^ y qui audierint, probarmt, primum te didurum po«*' ceri,aut 4b aduerfarif diäo cxordiri, ab eo potipi^ tnum, quod ille nuperrimc dixerit, aut dubitaiio«elt;^^ quid primum dicat,aut cui potißimum loco re/pondo^ cum admiratione, Nam auditor cum eum defcnforo* quem aduerfarif perturbatû putant oratione.uidet t!iofirmißimocontradicereparatum,plerun^fepotiii!

Sin ^uduorii ßudium defAtigntio abdlicnauti * «uifit, te breuiui ({uâm paratM fiierts effe diâuruntf fOfimodunt eß polliceri.non imitaturum aduerfurium, Si» rw dAbit.non inutile eß ab aliijua re i!ouilt; CZ indpere, aut ex tempore lt;}uie natafidcjuod genus fittpttum,acLlamattonem,aut iam parata.i^uce uel apo log«m,Kf( fabulam, uel alicjuam contineat irrifionem. *‘»fireidignitaf adimet iocandi facultatcm, a!i(luilt;i ^fie ) Houum, horribile ßatim non incominodum efl lt;»i/cerf. N(im ut abt füietas, nbsp;nbsp;nbsp;faßidium aut fub^'

^'»ara ahaua re releuatur.aut duld mitigatur, fic ani/ defejjus audicndo, aut admiratione integraiwr, «Kt nf« renourttwr. f^c feparatim ciuidem ijuce de prim àpio çr infmuatione dicenda uidebantur, here fere f»tt:nunc ijuiddam treue eonJinHnifcr de utroi^ue prie dpiendunt uideluri Exordium fententiarum grlt;lt; i«t4tis plurittium debet habere,omnino emma cpuie pertinent ad dignitatem,cStincre in fe, propterea ^uod id optime faciendum eß, cjuod oratorem auditorimar xmc commendat. Splendori!,^^' feßiuitatis,C^ con/ cinnitiidinis minimum. propterea quod ex hisfufpitio qaiedam apparationis atque artifictofic diligentite no/ flitiir, qua maxime orationi ftdem.oratori adimii aut toritaten.

Vitia uero hac funt certiflima exordioru,quie fumt nopere uitare oportebit-,uulgarc,c5mune,cbmutabtle, bnÿ(in,feparatumitran(latum,contra pracepta, '

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I le V«(g4r«

Vulgäre eß, quod in plures caujjds potefl McSkio^ Jari.ut cöuenire uideutur. Commune efl.quod «‘bi/ lo minus in hanc quäm in contraria partem cauße teflconuenire. Commutabilc eß.quod ab aduerßti'^ poteßlcuircrmutatumex cätraria parte did. W»/ ^um eß.quod plurtbus uerbisaut jenuntifs ulträ fatis eß.producjtur. Separatum efi,quodnöcxijgt;ß caußa duäum eß, nccßicut altquod mëbrum aiinexiV^ orationi. Translatum eß, quod aliud confidt,quint caujße genus poßulat-.utfi quis docilem fadat auditor fcm.cum bencuolentiä caufa defiderat,aut fi prindpin MUtur, cum infinuationcm res poßulat. C JtM cepta eß quad nihil eorum e/pcit,quorum caufa detxi ordifs priecepta tradunturihoc eß, quod eS. qui audit, itcquc beneuolum.neque attentum,neque docilcin rflt;i/ ditiaut quo profedo nihil peius eß,uc contra fit,fätil‘ Acdeexordioquidemfatis didum eß.

------Arratio eß rerum geßaru.aut ut ^^trationum tria fuut amp;lt;^lt;^t'a.Vnum genus eß,inquoipft caufa et omnis ratio controuerfue cour ----jjgfrcßig aliqua extra caufßtm, aut criminationis, antfiinihtudinis.aut-deledationis non alienie ab eo negodo, quo de agiiuft aut amplificationis caufa interponitur. Tertium getut eß remotum à duilibus caufis.quod deleäationis cauß. non inutilicum exercitatione dicitur,lt;y'fcribitur.^iut farter funt dua,quarii altera in négoces,altera inperr

fonts iHiixlntc uerfatur. Eaquie in negociomm cxpofi iionepofita eß.trcs habet partes,fabulam.hißoriatn,ar ^nmcKttm. Fabula cfi,in e{ua nec ueriCjnec uerijimi los res continentur.cuiufmodt eß.

Hißoria eß, geßa res ab cetatis noßrte memoria rcr »tota,^ne,d genus. Appius indixit Carthagincnfibus bei

Nam ispoßc^udm cxceßit ex cphebis Sofia, dlaautcm narratio, tjua uerfatur in perßgt;nis, ciup modi eß,ut in ca fimul cum rebus ipfts perfonarumfer/ fnoHcj animi perfpici poßint,hoc modo,

Cur potattcur tu bis rebus fumptus fuggerisf ■Veßitu Mimio in,dulges,nimium ineptus es.

Himium ipfc durus eß, prater actuum er bonum, Kocin gencre narrationis multa ineße debet feßiuitas tonfeda exrerum uarictate,animorum dißimilitudine, ^rauitatcilenitate, fpc,mctu,ß{fpitionc,defiderio, dißir mulatione.errore, mipricordiaifortunie comutatione, infperato incommoda, fubita hetitia, iucundo cxitu re/ nm. Verum hiec ex ys cpta: poßea de elocutione pne/ cipientur.ornamcnta fumuntur. Nüc lt;Jc narratione clt;lt;, ^Uif caufe continet expofitionem, dicendum uidetur. Oportet igitur cam tres habere rw.wt brcuis,ut aperta, utprobabilis fit. Breuis crit,fi undc neeeßeeß,indc ini/ dum fumetur,lt;^ iio» ab «/tiwo repetetur,etfi cuius rei

fatis eritßimmam dixi]Je, ciui; päftc^ w dkentuf!itlt;^ ßepepitif cfl tfuod faäüfit diccre,gt;ion ut eMrrcttli^ admodum fitfaSum: etfi non longtus cfuiint oDus cfi.in nnmndo procedetur ,lt;y l‘ nullam in aliam tranfibitur: çx itafi dicetur,ut nonnunauAint^ to ^uod didum fit, id c^uod faäum nonfit,inhtlig^k'^‘ ZT fl non modo id cpiod obeß,uerum eiiAm id ^noi obe/l.necadiuuat.pmeteribitur. Etfi femel unüijno^^ dicctur, lt;y ft non ab eo in quo proximè deftii erit,^t^ inceps incipietur. Ac multos imitatio dedpit breuitatHi ut cum fe breues putent ejfe,longißimi fini.cS dent eft rain,ut res multas breutter dicant, non ut omninof^ cas res dicankey' non plures quàm necelfeft.Namflt riff; brcuitc-c dicerc uidetur, qui ita didt,Acceßiad tt des.puerum cuocaui,refpödit, qutefiui dominum,demi Kegauit ejfe. Tametf i tot res breuius non potuit dicere, tarnen quia fatis fuerat dixi/fe.domi negauit effe.fitft rum multitudine longus.Quare hoc quoq; in geitereid tanda eß breuitatis imitatio, non minus rerum «0» neceffariarum.quctm uerborum multitudine fuperfcden dum eß. nbsp;nbsp;A perta aSt narratio potcrit effe, ft ut quicif

primum geßum erit,ita primum exponetur,C?' terunt ac temporum ordo feruabitur,ut ita narrentur ut gejlt res erunt, aut ut potui/fe geri uidebuntur. Hicconßdet randum erit,ne quid perturbate, ne quid contorte dicor tur.ne quam in aliam rem tranfeatur, ne ab ultimo ret petatur.ne ad extremu prodeatur,ne quid quod ad rein pertineat,prietcreatur,et omnwo qu,e praceptadebre uitatefunt.boc quo^j in generefunt conjemanda-Nam

r*pf res pän ejl intelleâii longitudinr md^s ohfctu fiUtf B4rMt(o«iî. AC Hcrbis sjdoij; dilucidis iitcndü i jft de generc dicendum cß in pr^rcepiis elocutionis.

^fobitbilis erit oratio, fiinea uidebuniur inejje ea.tfhe [o'nt app.irere in ueritate, ft perfonarä di^nitates fer/ '^ugt;uiir,fi caufce faßorü cxtabant, fi fuil^ facultates f^iuitdi uidebuntur,fi tempus idoneü.f fpati^jatis,fi lo opportunus ad eandë rem cpiade re narrabitur.fu/

*llfoßendetitr,fi res cr dd eorii ijui agunt.naturam.et ‘iulgi rumorë.et ad eorü qui audiùt,opmionë dcconi

woJdhtKr, Ac ueri quidë f imilis ex bis rationibus e/fc foterit.illud autë prceterea càfderare oportebit.ne out obfit narratio,aut cum ntbil profit,tune interpona fur,out no loco, aut non quemadmodü caujfa pofliilat, ’'‘«n'cinr. obeß tum cum ipfius rei gcßix expofitio ma/ I ffiow excipit ojfenj ionem,quam argumentando,ct cdK ' fonagendo lenirt oportebit.Qjtod cum acciderit,ment iratim oportebit partes rei geßie difpergerc in cau/a. C’’ ad unomquame/; confeßim rationë occomodare, ut I , nulneri pra/lo medicamentiiftt, et odiü ßatim defenfto

Kitiget. Nihilprodeß narratio tunc, cü ab aduerfarif's feexpoftt4,gt;toßra nihil inlereß iierü.aut alio modo nar rare,iuit cü ab i^s qui audiunt,ita tenetur negocium, ut neßra nihil interfit,eos alio pado docere-Zmod cum a£ àderitiomnino narratione fuperjedendum eß.Non loco dieitur,cum non in ea parte orationis collocatur,in qua respoßulat: quo de genere agemus tum, cum de di/po/ fitione dicemus, nam hoc ad difpofitionem pertinct. Na qitemadmodü caufa poßiilat,narratur,cum aut id quod ■

dduerfaria prode/f, dducideçy^ ornate cxp.ogt;tiUf,‘‘i‘‘ id quod feip/itm adiuuat, obfcure dicitur CT' gt;iegli^tgt;^ ter. QuarcjUt hoe uitium uitt tur.omnta torquendafuiit ad commodum fute cauße,contraria quit praterinfo^ tcrunt prietcreundo.quie dliuitrunt, leuiter attiti^tquot;^ do,fua diligenter, Çy enodare narrando. Ac de narrte tionequidem fadrdtüunt uidetur. Dcincepsadpatiit tionem tranfeamm.

HEßc habita in caufa partitio, ilbißteift cy perfpicuam totam cfficitorationt-Sius partes dute funt.quarumutraque ntagnopere ad aperiendant caitfain, d

-------------- conftituendant pertinet controuerfiM' Vna pars eß.quce quid cum aduerjari^s conueniilt, (ƒ quid in controuerjia relinquatur, oßendihex qaaccrdi quidda dejignatur auditori, in quo animutn debeaiha/ berc occupatum Altera efl, in qua rerum earum de quit bus erimus dißuri, bfeuiter expofitio ponii^r dißributi uaiex quaeonßicitur. ut certas animo res teneat audv tor.quibus dißis.intelligat fore peroratum. Nile utroji genere partit,onis quemadmodum conueniat wti. trfW tfr dicendum uidetur. Qute partitio, quid cducniat.imf quid non conueniat oßendit, hiec debet illud quodcoitt ucnit, inclénare ad fux- cauße comodum hoc modo, W terfeffam matrem eße à filio conuenit mihi cum aducï farifs. Uem contra, Jnterfeßü eße à clytemneßra Agu) memnonem conuenit.Nam hicuterq^ çyid pofu tquod cottueniebatió^ tarnen fine caußie commodo confuluib . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ceiiidt

DeinJc.cjtôi} in controucrfa fit,pogt;jcgt;tiJum eß in iudtc4 tioniifxpofitioiic: i^uee quemadmodii inuenirctur.Antè diâum eß.Ciu^e autcm partitio rerum dißributam co« duet expofitioncnhhiec habere debet breuitatem.ab/'o/ l^tioMni.paacitatem. Brcwtrfï eß, citzn nifi neccßd/ rixmmtllum affumitnr ucrbuni- Hire ik boe gencre id/ dreoutik eß,qiiod rebus ipfis,cr' partibus cauße.non iierbis, neip extraneis ornamcntis animus aud:wts ter •loidiK c/ï. Abfolutio eß, per quam omnia quee inde ^nr,t in can fain, gem ra,de quibus pofea dicendum eß, toiplellimur partitione.in qua uidendum cß,ncaut ali ^nad genus utile relinquatur,aut fero extra partition?, iff quod uitiofißimum ac turpißtmum eß.infcratur. fitiicitas in partitione feruatur,fi genera ipfa rerum po quot;foitar, Mc^; pcrmtße cum partibus implicantur. N«wi ÿiiuf eß quod plures partes ampleäitur, ut animait P‘'rseßquirfubeß gcneriMtequus. Sedfa-peeaderes dlij genus,aly pars eß.'Na homo animalis pars eß-. The kni aut Troiani geKUî.Hiec ideo diligentius inducituf fraferiptio, ut aperte intellcda generali partitione, pilucite generum in partitione feruari poßit.Nam qui dapartitur. oflendant propter cupiditatem.ey auda/ ciain,ç^ auariciam aduerjariorum omnia incommoda ^drempub.pcrucntßciis nÖ intellexit inpart.tione ex/ Polito genere.partefe generis admijcuijfe. genut ‘ß omnium nimirum libidinum cupiditas, eius aute ge/ «WîfiMc dubio pars eß auaritia. Hoc igifur ‘J .MC cuiiw genitî poftteris, eius fecum ahquä, ficuti di/ xtrjam dißimil? partem ponas in cadepartitione.'

QhoJ(i([uoi in gcnmplurct incident partu.idcuntiH prima partitione caufte ent fimplicicer expcfitam ,lt;lit fnbuctur eo tempore eSmodißime, citm ad ipfim Miv iiim erit explicandum in cauße diäionepofi partitioni. Atej; illnd ^iiocjuc pertinet ad paucitatem, «e aat quiim fatis eß demonßraturos nos eße dicamitSihocm» do,oßendam aduerjarios.tjuod argiiimus.z?' potml!^ facere,C/' uoluiße.Z?’ feaße: nam fectße oßendereß tis eß.Aut ciim in canßa partitio niälafit, cjquot; quiddait fimplex agatur.tamen utamnr dißributione.idil; ro poteß accidere. Ac fient alia qteotf; pnecepta partitio niim.ejieee ad huneufum oratorium non tantopereperr tinët,é{U:e uerfaniur in phtlofophia-.ex quibits hacipß tranßuhmus quee conuenire uidebantur, cpiorui» tnw in cateris artibus inueniebamies. Atlt;j; bis de partitione I pneceptisßn omni diätone meminißc oportebit, tü Cf J pn»ut ijueeij; pars,'.et expof ta eß in partitione,fic cnUt j «etranfigatur.iy omnibusexplicatis.peroratSfithoo tnodo,tit ne e^uid poßerius pneter concltifionetn inferat tun Partitur autem apud Terentium breuiter Cf «i» | gt;nodefcnexinAndria,cjutecognoßerelibertumueliti i Eo paßo Cf nati uitam,CT conftlium meum ' cognofees, Cf efuid facere in hac re te uelim.

is poßejuam exceßit ex ephebis S oprf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Deinde fuum conftlium,F.t niée id operam do. Poßbir^ ftid Sofiam uelit facere, idijuodpoßremumpofaili* partrtiUW’

*- 1 o C K I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(yf

^iifioKc. pof!remum Jidt, gt;iunc tmm cß o/fidum, ^cmadmodum igitur hic (y- ad primam par/ frimait acceßit,cr omnibitr abfolutir, finrdicëdi rdtijic nobis placet nbsp;nbsp;nbsp;ad fingulas partes acccdcre,et

«wniiiKy abfolutis, ptrorare. Nunc de confirmatione ^tinceps.ita ut ordo ipfe poßulat.priecipiendü uidctur» Df coKprw4fiOKe.

0)1 firmatio eß.per i^Ham argumëtando noßne caufie fidem C7' autoritatem, ct firmamentü adiungit oratio. Huius par tis certa funt prxcepta, e^uce in ftnguU coufarum genera diuidëtur. Viriinta/ •Me« «on incommodum uidettir cjuandam fyluam, att^ riateriam unitierfain ante permißam, OX confufam txponcre omnium argumcntationum : pofl autem tra/ ^^(.({uemadmodiim unumcjuodtjue genus caujf^.binc ^»titibusargumentattdi rationibus traâis, confirmare oporteat. omnes res argumentando confirmantur, ex eo quad perfinis, out ex eo epuod negocijs eß at/ tributum. ac perfonis bas res attnbutas putamus.no/ ttten, natur am, uidum, fortunam, babitum , affedio/ tient, ßudia, confilta, fada, cafus, orationes. Nomeii fß.tjuod unicuiejue perfonx datur.cpto fuo eputeepuc pro ptio, amp;' certo uocabulo appellatur. Naturam ipjam definire difficile eß. P(lt;rffy itwfcrti eius enumerare eas, ipuanim indigemus ad banc prteceptionem, facilius fß- H.e autem partim dittino, partim mortali in gene/ reuerfantur.Mortalium autem,pars in bominum, part w beßiarum gcncre enumcratnr.At^ hoininttm genus.

CT in fexti confdcratur umle m muliebre ft,et in nil' tione,patrM,cognatioiie,ietate,Natione,Grains an bnf barns. Patria ,Athenicnfis an Lacedtemonius. coÿH/ tione.c^nibns maioribns.cpiibus confangnincis. Actiùe, fucr rt« adolef:ens,natn grandior an/enex. prieterei (omntoda CZ i«cowmodlt;t confderantur ab natnra dnt ta animo, aut corpori.hoc modo, Valerss an imbecilhs, tongns an brcuis,formofus an deformis, uelox lt;ik tuf' dus fit, acutus an bebetior, memor an obliniofus : co/ mis, officiofus, paticns, prudeiis.an contra. Et omninn ^uie à natura data animo nbsp;nbsp;corpori confdcrabnntnt

in natura confiderandafunt. 'Nam cpix indufria coint parantur.ad habitum pertinent.de quo poferius diceiv dum ef. I n uitiu cdfidcrare oportet, apud quos CZ ‘[‘le tnore.GT cuius arbitratn fit educatus,quos habuerititf tium liberalium magiflros, quos uiucndi pneceptores, ^uibus amicic utatnr.quo in ncgocio, qult;efu,artifn'0 fit occupatus,qnomodo rem familiare admimflret, qnd confuetudine domeficafit. in fortuna quariturferms fi't.an liber: pecuniofis, an tenuis:priuatns, an cumpo' teflate:fi cum potefate.iure.an iniuria:felix,darns,an cötrd,quales liberos habeat.Ac fi de no uiuo quaretur, etiam quali morte fit affettus, erit confiderandum.nat bitum autem appellamus,animi,aut corporis confian/ tern GT abfolutam aliqua in re perfeäioncm.ut nirtut tis aut artis perceptioncm alicuius.aut qnamuis feierte tiam.Et item corporis aliqnam commoditatem non no/ tura datam.fed jludio.G'' indnjlria comparatam. AffeHio, ef animt aut corporis ex tempore

lt;4upcowMf4tîo,Kt Itetitia, cupiditil!, Mclut, moleßia, morbus, débilitas, et alia ijute gcncre m eodcm repen/ untur. Studium autem efCanimi aßidua uehement ad alicluam rem applicata twdgnrf cum uoluntatc occiu patio,ut philofophiie,poëtic^,geometrie,literarum. Confilium eß atii^uid faciendi aut non faciendi uerunt txcop^tataratio. Faäaautem,C!r' caßts.c^ orationcs Iriburtx temporibus confiderabuntur,tjuid fecerit.aut ^uid ipfi accidcrit,autßuid dixertt,autcluid facial,tjuii ipfi (tccidat.ijttid dicat,aut tpiid faSurusfit,cpuid ipji c4 furumfit, cptafit ußurus oratione. M perfonis ijutdetn bxc uidentur ejfe attributa. Negoc^'sautein^ute funt attributa.partim funt continetia cumipß negocio, par tim in geßionc negocij conßderantur, partim adiunda »egocio funt,partim geßum negocium confecjuuntur.

cü ipfo negocio funt ea, i^uie femper affixal fifcuidêtur ad rcm,neif; ab ea poßunt feparari. Ex J?« prima eß breuis complexio totius negoci^, qutefumma contwrt faäi,hoc modo. Parentis occifio,patriie prodir tio.Deinde caußa eius fummx, per quam (y rem,(y cuius rei caufa fadü ftt,quieritur.Deinde dKte rem geßam, qute fada funt continenter, ufy ad ipfunt fiegocium. Deinde in ipfo gerendo negocio quid adunt । fit.Deinde quid poßeafadum fit.Jn geßione autem nee gocif, qui locus feaindus erat de i^s quce négoces attrif butafunt,qu^riturlocus, tempus,modus,occafio,facul tos. Locus confideratur, in quo res geßafit.ex oportur »itate quam uideatur habuiffe ad negociü adminißran «Um. Eaautë opportunitas quteritur ex tnagnitudme.-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interualle»

intenMllo,logt;tgigt;tauitate,propi»lt;juitdie,folituJiiie,at^ britate,nMura ipftus lod.cruianitiite totius rcÿonis^ Ex hif etium attributionibus.facer m prophtVMhp*!^^ liais M prittatus,alie»us m ipftus.de quo agiturjocu fit an fuerit » Tempus autem efi id. quo nunc utiniufi (Namipfunt quidem generaliter definirc difficile eß) pars quiedam irtemitatis cum alicuius annui, nteßndf diurni.noüurni ue fpatlf certafignificatione. i» quie prieterierunt confidcrantur, eorum ipfofui»» que propter uetufiaiem obfoluerunt, ut incredibiliind deantur, ty iatn in fabularum numerum reponantuft ÇT que iamdiu gefia, ZX à memoria noßra rentotä, tarnen faciant fidem.uer'e tradita clße.qudd corai» Kumenta certa in literis extent, çy nupcr gcß^ fint,que fcire plerique poßint, Cf item que inßentiif prejentia.ty que maximè fiant, er que confcquaitt tur. In quibus potefi confiderari,quid oeyus, Cf 4““' ferius futurum fit. Et item camuniter in tempore peffpt ciendo longinquitas eius eß confideranda. Nam fap^ oportet commetiri cum tempore ncgocium, ez aidetf potuerit,ne aut magnitudo negocij,aut midtitudo tel'S in eo tranfigi tempore. Confidcratur autem tempus,^^ dnni,ct menfis,et diei,et noäis.et uigilie, höre, Cf i* aliqua parte alicuius horum. Occafio oute eß pars tci» poris,habens in fc alicuius rei idoneam faciendi autM faciendi opportunitate. Quare cü tempore hoedifferi* Nam genere quidem utrunq; idem effe intclligituriuera in tempore fpatiü quodammodo deciaratur.quod in an iiir,{UU in anno,aut in aliqna anni parte/peäaturiin o«

itdfpdttum tcmporit facicnJi ^UiecLtm apporta J't« intelligitur Adiunäa. C^re cum gcnere idem fit, P Aliud c^ttod parte tjuadai» ,et fpcdc,ut diximus^ difr tftiü.Hoc dißribiiitur in tria gencra,in publiatm,comr ^‘otefingulare^publimm efl,^uod duitas uniuerfaaU de caufa frcijucntat.ut ludi,dia feßus,bellS.Comr ’'“aieeß.tptoj acadit ontnibar eodem ferè temparc.ut ^lt;^ßif,uindimia,calor,frigus. Singulare aüt eß.quoi

de caufa priuatmjólet alicui aeddere, ut nupa ^‘^facrfi.iumfunur.conuiuiâ.fomnu!. Modus autem ^ßin^uoijucmadmodit, et ([uo animo fa{iumfit,^Uiea fitur^ Sins partes faut prudentia et imprudeittia. Prit)' deniiie ««ton ratio ijuitritur ex ijs, cltue clam, palàm, ^'•perfuafione fecerit. Ii«prit4cntj4 autem in purgatii» «fM co)tfcrt«r, cuius partes funt infdtia, cafus, ner teßitasiet »t ajfeäionem animt, hoc eß moleßiam, irar tundtam, amorem, et catera quiein ftmili generc uerr fwtur. Facultates funt, autejuibus fadlius fit,aut fine ^ttibus alicjuid confia non potefi. Adiundtim auteta Kfgocio id iuteUigitur,c[uod maius cr quad minuStty' qaodfimile eritei négocia de qua agitur, et quod if$te Wi(gBu)M,ct quod contrarium, et quod difparatum,çy“ genus,et pars,et euentus. Maius et minus,et teque ma ÿutm.ex ui et numero,et ex figura negoc^,ficut ex ßa iura corporis confideratur. Simile autë ex fpecie coma parabili, aut ex con ferenda atq; aßimulanda natura ik dicutwr. Contraria eß,quod pofitû in genere diucrfo, ab eodem cui contrarium efe dicitur,plurimum dißat, »tfrigus calori, uitte mors. Difparatmn autem eß id.

Ith ali(lM re per oppofitiunem ncgtttionif iurjjoc modo.fipcre Cotton J'apere. cettM e/l,lt;lii^ partes aliciaas ampleilitiir,ut atpid tas. P4rs Jubeß generi. Ut cupiditati amor, auaritia. Euentigt;! cß alicuius exitus ncgoci/, in ^uo tjuieri folet, ^tia/J; re euenerit, etteniat, euenturum^- fit. CUtareho^ I« genere,ut commodius cfuid cucnturüft, ante colligi pofit,cfuid epta^p ex refolcat euenire, Jü cfl,hoc modo. Ex arrogatia odiit, cx infoleitii^‘iff‘' gantia. Quarta autem pars eß ex ^s,lt;ju4s negocijt ili cebamus eße attributas,conß'cutio. in bdc he res ru»tur,lt;luie geßum negocium confetjuuntur. priinurl' ^uod faäum eß, quo id nomine appellare conueniat. beinde eius faäi quifnt principes cz inuentores, denique auioritatis eius cjquot; inuentionis comprobatores Mlt;p ,emuli. Deinde ecqu:e ea de re, aut eius reißt hx, coftfuetudo,a(lio,iudicium,fcientia,artificium. DeirJt natura eius cuenire uulgo folcat,an mfolenter ac rtro, Poßea homines id fua autoritate com‘'robare:an oßciit dl in his conßieuerint. çj- ctetera, qute fadum aliquoi fimilitcr conßeßim aut ex interuallo folet confequi. DW indc poHremo atrendendum eß, num qux res ex ßs rei busqure fuitt pofit,e in partibus honeßatisaut utilit.t/ tis,conjèquantur, de quibus m deliberatiuo geuezf clt;tt/ f:e dißindius erit dicendil. ac négocias quidemßer'ires hx,quas commemorauimus.funt attributie. Ontnisadd argumentatio, quie ex ’is has quos cSmemoraiiMUS, fuinctur,aut probabilis,aut ncceffaria^debebit elße. Ett/ nim,ut breuiter defcribamus, argumetatio uideturelß itinentnid

(tli^uo ex gfrtere. rem aliqMm Mt prohabi/ W oflendem, aut necclj'itrie dcinonflrMt. Nece/firie ^quot;lonß^tur c4,(fiiie aliter acdicattiar, nee fieri, nee pi'obiiri polfnnt, hoc modo, Sipeperit,cunt uiro concur ‘’“It. Hoc genus arguinentandhcpiod in necejfaria der quot;‘‘quot;tflratione uerfatur,maxime traäatur in dicedo, out f'^’‘(omplcxionem,aut per enumerations, out per fimr flitcin concluf:oncm. Complcxio eß.in ^ua utrum coi» ^^ift’tis.reprehenditur.ad hunc modü, siimprobus eß, 'W uteristfin probus, cur accufasi E »«merlt;ttio eß, in pluribus rebus expofitis.ct Cceteris infirmatis.unn '^‘^^'‘{uanccelfario c3firmatur,hoc pado.Ncccffe eß aut ^^quot;»ùitiarum cauffa ab hoc ejfe occifum.aut metus aut

lt;tut alicuius amici gratis, aut ji horum nihil eß, ^bocnon eße occifum.Nam fine caußa male fie turn fn r'^plumeßcnonpoiteß.Scdneijf inimiciti^ fuerût, nee 'quot;‘‘‘U ullits.hec jpes ex morte tllius alicuius commodi, “'ï;‘id amicum eius ali^uem mors eins pertinebat.Rer 'i^uitur igitur ut ab hoc non fit occifus. s implex aut i^dufio ex neeeßaria confecutionc conficitur, hoc mo ‘gt;gt;Siuos me ißud eo tempore feeiße dicitis.ego autem ‘pfo tempore trans marc fui, rclinciuitur, ut id ejuotl ®“'*5.Kon modo non fecerim, fed nepotuerim quidcin hoc diligenter uidere oportebit, Ke ijito pit/ . 'i/nus hocrcfclli poßit, ut ne confirmatio modum Vargumentationis folum habcat, cj- quandam fimi ^udincm neeeßarue cäclufionis,ucrum ipfa argumenr ^'“«»ecc^itriit ratione confißat. probabile aüteß ^i'iodferèfierifolct, aut^uod inopinioncpofitüeß,

Kc id falfuin eß,fiiie uerum. Jn eo gcncre tjuod feriß^ ht fieri,probable huiußnodi eß,Si mater eß, diligitf lium:fi auarits eß, negligit iufiurandum. I« eo aute^ quod in opinionc pofitum eß.buiußnodi faut probabud Jmpß'sapud inferos pœnas eße pritparatas. philofophiie dent operam, non arbitrari deos eße. militudo autem in contrarias, çy l'n paribus, amp;nbsp;’quot;r rebus (Jutr fub eandem cadunt rationem, maxinteß^^ ßaturtin contrar^s hoc modo,Nnmfi^s lt;jui imptinl^’' ter lteferunt,ignofci conuenit,ijs cfui neceßario ptofr'^ ruwt, habcri gratiam non oportet. Ex parific, N»«*“* iocMî in mari fme portu nauibus eße no« poteß ii**i*[’ fie animus fine fide ßabilis amicis non poteß eße. I» rebus cfuie fub eandem rationem cadüt, hoc modo babile con]idcratur,Nam fi Rhodi^s turpe no eß pod^^ rium locare,nec Hcrmacreonti ejuidem turpe eß eond“^ cere. Hiec tum uerafunt, hoc pailo, Ctuoniam dcatfi^ eß, fuit uulnus. Tum ucrifimilia, hoc modo,si niulfd er4t in calceis puluis, ex itinere eum uenire oporteb^^' Omne aüt,ut certas ijuafdä in partes dißribuamus,pi^^ babile tjuodfumitur ad argumentationë autfis»‘'“l:' autcredibile,autiudicatü,autcoparabile. SigmtmcP' tjuod fub fenfum alique cadit, er ejuiddam fignifd^' ^und ex ipfo profeäü uidetur,duod aut ante fuerd, in ipfo negocio,aut poß fit conjccutum,çy' tarnen ind^ g« teßimou^',cr grauioris c5firmationis,ut cruor.ß' g“!, pallor, puluis, cy cjult;e his funtfimilia. credibd^ eß,lt;^uod fine ullo teße Auditoris opinione firwAtidß'^ iDDli'’

WoJo.Njmo efl qui nÖ liberof fuof incoluntet Çy* beu/ e/fe cupiut. Judicutü, efl res dljenfione.aut Mlorita/ iudicio alicuius uut ahquorü comprobutu.id tri/ ingenenbusJpcäutur,religiofo,c3muni, approbu/ *0. Religioßtm ejl, quod iuruti legibus iudicuueruitt, Commune ejl, cptod otnnes uulgo proburunt, ZT fecuti ffxt.buiufmodi.ut inuioribus natu alfurgatur.ut fuppli ^ni mijereatur. Approbatü ejl, quod hommes cum du/ l’wm cjjet,quale haberi oporteret,fua conjlituerunt au/ i'gt;ritate,uclut cracchipatris faäum, quem Pop, Rom.

fadum, qudd injciente Collega inCenfura nihil ^^Ifi^t'poß Cenfuram Confulem fecit. Coparabile aüt tß-quod in rebus diuerftsfimilem aliqua rationem cm/ i‘net.Eius funt partes tres,imago,collatio, exemplum. iigt;iiigo,efi oratio demonflrans corporum aut naturarä jnilitudinë. Collatio,ejl oratio rem cum re ex fimilitit dineconferens. Exemplü cfl,quod rem autoritate aut titjn alicuius hominis,aut negoci^ confirmât, aut infir/ Witt.HorK exempla çy deferiptiones in prieceptis elo/ cutionis cognojcentur.Ac fans quid? confirmationis,ut facultas tulit,apertus eß,nec minur dilucide, qudm rei natura ferebat,demonjlraturus efl. Quemadmodü aüt quaipconflitutio,cy pars cöflitutionis,cy omniscon/ Irouerfiajfiuc w rationc.fuc in jeripto uerfctur,tra{ia/ Ti debcat,Qr quie in qtiafq; argumëtationes eSueniant, fingulatim in fecundo Itbro de unoquoq; generedice/ mus. inpriejentia tantummodo numéros çy modes, ty partes argumentaitdi confufe ty permifle difper/ fimus : pdfl difcrele. çy eleäe in genus quodlp caujfie, m 1 quid

««• CE ÏNVENTIONE ^uid cui^i conucniat,ex hoc copia digcrcmus'.Alif niri ijuiJcm omnis ex his locis argumëtatio potenï, in' uentam exornari, çr certas in parta di/lingui, ct fn^ uißimum eß,cr fumnte nealfarium, CZ abartisfcrit ptoribur maxime negleSnm .CiifareQrde ea mtu' ptionc nobir, Çyquot; in hoc loco dicendum uifumefl, hUlt;! tnucnlionem argumenti, abfo[utngt;quolt;}j argumentai' di adiungeretur.Et magna ctim cura cr diligeittialo' cur hic omnù confiderandus eß.qudd non reifolum W‘lt; gnlt;t ulilitaseß,fcd prlt;rcipiëdi cpioq; fumma difficultac^ indudio^

Mnis igitur argumetatio, out per indu' âionem tradanda eß,aut per ratiociiti tionem. Induâio eß oratio, rebus non dubijs captai aßei^iones eius c^uicct inßituta eß : cjuibiu aßenftonibus fad’ ut illi dubia ^uirdam res propter fimilitudincm erfcuW rerii cjuibus afßcnfit, probetur s Me/«trtpMdSocrlt;itiolt;i’* Aefihinem demonßrat Socrates cum Xcnophontisuxf rc,^^ cum ipß) Xenophonte Afpafiam locuta. Diemi' hi.incjuihijua-fo Xenophontis uxor.fi uicina tua mclim habeat aurum ijuâm tu habes, utrum illtus, an tuü ma lise tllius inquit.Qudd fi ueßem cr ca!terum ornamen turn muliebre prcci/ maioris habeat c^udm tu habes,tnS Ke lt;trt illius malts': tllius uero refpondit. Age, intjuit,fi uirumilla meliorem habeat tjudmtuhabes.uimmre tuum.an illius malis;nic mulier crubuit.Afpafia autein cum ipfo Xenophontejèrinonê inßituit. CluieJo,i)!i{iiit Xenophon fi uicinus tuns meliorc eijuum htsbeat t^uim iniif

intis eß,tuunc etfuu Malif,an illiusi Ülius fi fadum mdiorcm habeat,^uäm tu habes.utrum ton/ lt;l(in ßtndum habere malis r Ülum inlt;^uit,meliorefcili/ ((t‘ (Judd fi uxorem ineliorem habcat quam tu habes, ntrü illius malis s Atq; hic Xenophon quo^' ipfc tacuit. foflAfpafia.QuonMUter^ueflrum, inquit, id mihi for Inmnon rcfpondit,quod cgo folum audire uolucra.cgor »tetdicamquid uter^ cogitet.^nam ex tu mulier optir txiiin uirum mauis habere, ex tu Xenophon uxore ha/ tert leäißimam maxime uis.Quare mfi hoc pcrfeceri/ iis,Kt neq^ uir melier, neq;fxminaletHor in terris fit, frofeäo id jcmpcr,quod optimum putabitis ejfe, multo rtaxime requiretis, ex tu ut maritus fis quamoptimie »inlieris, ex hac ut quamopiimo uiro nuptafit. hic, ciun rebus non dubßs e^fet aifenfum,faäum e/l propter fmditudinem, ut etiam illud quod dubium uidebatur,fi ^“isfeparatim qui£reret,id pro certo propter rationent ^'gt;gandi,concederetur, Hoc modo fermonis plurimum Socrates ufus eß, propterea qudd nihil ipfe ajferread fofuadendum uolebat,fed ex co quod fibi ille dederat qiiicum difputabat,aliquid ccnficere malebat,quod ille tx eo quod iam conceßilfet,nece/fario approbate debe/ ret.Hocin gcMerc priccipiendii nobis uidctur.primum, nt illud quod inducemus pcrfimilitudine, eiußnodifit, lifitnecefeconcedi. Nam ex quo poßulabimus nobis illud,quod dubium fit,concedi,dubiii ejfe idipfum quod inducimus nö oportebit. Deinde illud,cuius confirman caufa pct induâio,uidëdum efl ut ßmile ijs rebus fit,

^liciuiJ nobis conccljum efjc nihil prodcrit,p fi dijlimi/ le erit id cuius caufa, dlud coKfrdi primü uolutriimugt; Deinde non tntelligat.^uofpeücnt ilia prima indudio nes.Ç^ ad cjucm fini cxitüperuentura.Nam ^uiuidet, fl et rei cpea primo rogetur.reâe ^cnferit, illam tluof rem qua f ht difpliccatalJc ncceljario cpncfdeMiiti.pIf/ run.-j: aut non refpondendo,aut male rcfpondend} loH/ glus procedcre rogdtioncm non ftnit.Qudrc rdtiotif W gationis imprudens ah eo quod conccßit ad id quod nult concedcrc.dcduccndus efl. Extremü autem taceif twr oportet,aut concedalur aut negeiur. Si negabimri tuit oßendenda eß fimilitudo earum rerü, qua ardc co« cfjjif j'unt.aut aha utendum induüione. Si conccdetur, coucludenda eß «trgumentfilio. Si tlt;tcftit«r,lt;(Ut clicioi da eß reßporßo:aut quoniam taciturnitas imiïdiurcow ftßioiiem.pro co ac fi coneeßum fit,concludere oportet bit argumentationem, ltlt;t pt hoc genus argumenlaitdi tripertitum.Primo,pars coßat exfimilituditie una phu ribtisue.Altera, ex eo quod concedi uolumus,cuius cM fa/imiluudines adhibitafunt. Tertia ex conclußoiut qua aut confirmât confeßionem.aut quod ex ea conßt ciatur,oßendit.Sed quia non fatis uidebitur alicui dilu/ cidedtmonfiraiii,nifiquodex ctuili caufarum geiuf‘ extmplü fubiecerimus, uidetur huiußmodi quoq;uteiu dum txemploino quo praceptio différât, aut aliterlioc in fermoneatq^ in dicendo ft utendt~i,fed ut corumuiu luntaii fatisfiat,qui quod aliquo in loco utdcrinhalioin loco,nift demonßratü eß.ncqueüt cognofeere .Ergo in tac cauja.qua apud C riftoy eß peruagaia, quod Epi^

HiitondM Tlebanoruitt imperator, ei ijut fibiexlege PratorfuceclJerat, exerdtü nS tradidit.et cum paucot ipjc diet contra legem exercitum tenuijjc t, Laccdiemor »los funditus uicit : poterit accufator argumentatione »ti per indudioncm.cum fcriptusn legis contra fenten/ tisun dej'endat.ad hunc modum, si iudices id ijuod Ep4 wiHoofJ^y ait legis fcriptorë jtnfifje,afcribat ad legem, addat exceptionem hanc,extra ^uamfi t^uis reipu, t'iiifaexcrcitü non tradiderit, patiemini lt;nbsp;non opinor, Qÿddfiuofmetipfi.quod à ueflra religionc çy jàpienr lia remotißimü efi, ißius honoris caufa hanc eandë exf (eptionë iniufju populi ad legë afcribi iubeatis, popur Ins Tbebanus patietur ne id fierté profeäo no patietur. ^od ergo afcribi ad legë neßas e/ifid fequi cfuafi afcri ftuw fit.reäü uobis uideaturtNoui ueßra intelligentie, »onpoteß ita uideri iudices. Quod fi literis colligi nei^ illo,nei^ à uobis fcriptoris uoluntas potcß.uidete ne »mlto indignius fit id re ei' ludicio ueßro mutari.quod »euerboijuidëeSmutari poteß. Actif irttiMffiOMf lt;j«igt; demfatis in prafentia didiü uidetur.T^unc dcinceps ra/ liocinationis uim natura confideremus. Ratiocir »atio.eß oMfio çx ipft rc probabile alicpiid eliciens.tp txpofituç^ perfe cognitüfua fe ui et ratione confirr met. Hoc df genere qui diligcntius confiderandü putaa uemnt, cum idem in ufu dicendi fequerentur, paulü i« pTiecipiendi ratione diflenfirüt. taä partim quinif; ciwt partes elfe dixerunt, partim non plus quäm in tres par tes pojfedißribui putaucrüt. Eorucontrouirfiamnon ificönwdum uidciHr cmw utrorum^ ratione exponere.

Ham çy ircuis ejl, cy non eiufmodi, ut alter! [mrliii nihil dicere putentur.Cr locut hic nobis in dicenJe tnme negligendus uidetur. Qui putant in quin^ dijirii lui partes oporterc,aiunt primum conuenire exponefi ftmmam argumcntationis,ad hune modum.McIius iitgt; curantur (pix ccnfilio geruntur, quàm fine confié lio adminißrantur.Hanc primam parte numerattheM deinceps rationibus uari/s Qr e{uam copicfßimis uetl bis approbari putat oportere,hoc modo,Dotnus ca ijuit ratione rcgitur.omnibus inßrußior efi rebus, «(pP“* ratior ^uàm ea (jwir ttmcrc ZT nullo confilio adminit flratur. Exercitus is cui priepofitus cflfapiens, QT lidus imperator, omnibus partibus comodius quàmisqui ßultitiaettcmeritate alicuius adminißti^^ tur. Eadcm nauigi^ rdtio efl, N4gt;« nauis optime curßiin conßicit ca, qute feicntißimo gMteraatore utitur. CuW propoßiiiofit l}oc paäo approbata, et t/ttie partes traut fierint ratiocinationis,tcrtia in parte aiunt, quod oßeitt dere uclis,id ex ui propoßiticnis oporterc aßtimere.hoc pado,'Nihil autem omnium rerum melius cöfilio.quain omnis mundus adminißratur. Huius aßumptionis qiaf to loco aliamporro inducuni approbationem, hoc mut do. Nam er fignorum ortus çy obitusdefinilumtjiieit dam ordinem feruant, er annux commutaiiones, «o» modo quadam ex neceßitate ßemper eode modo fiurt, Herum ad utilitates quoq; rerum omnium ßmtacconu modatieer diumie noäurnie^ uicißitudines nulhiin re unquam mutatie quiequam nocuerunt. Quteßg»^ funt cmnia,non medtocri ^«o4ä eonfilio naturä mundi adniinif

tJmmßrari.Quinto inducunt loco cSpIexioncm earn, ijiiif Mt id insert [olum lt;juod ex oinnibut parlibus cof ÿtur hoc modo.Confilio igitur mundus odminiflrMurz Mt unum in locum cum coduxerit breuiter propof itio/ txitt ÇX afj^umptionem, id adiungit, ejuod ex his confix tutiiMdhunc modu.Quddfi melius geruntureu ijuai ^onfilio, tjuùm ijuie fine confilio adminifirantur, nihil Mtcm omnium rerum melius,ejuam omnis mundus ad/ gt;'‘igt;tiflratur,confilio igitur miidus adminiPratur.Quin/ ^‘lepertitam igitur hoc pado putant effe argumëtatio/ •’t’«. Qhi autem tripertitam e/fe dicunt, ij «0» aliter fittMt traäari oporterc argumetationcm, fed partitiof •Jti« horum reprehendunt. quot;Negant enim no}; à propo/ liiione.ne^^ ab alfumptionc approbationcs earum fepa/ fiiri oporterc, netj; propofitione abfolutam,ncif; ajfum/ fdonemfibi perfedam uideri, ijux approbationc con/ firmata non fit.Qjtare c[uas illi duos partes numerant, t^'opof tionem cr approbationc, fibi unam partem ui/ '^^tipropofitionemiquatfi approbata non fit, propofitio ^'^nfit argumentationis. item, dit« 4fgt; il/tr ajfumptio/ *11 ‘tpprobatio dicitur, eandem ftbi apumptionêfolant ‘lt;‘deri.Ua fit,ut eademrationearguincntatio tradata, ‘difstripertita,alijs quinijuepertitauidedtur. Qu arc e/ ““»it, ut res non tarn ad ufum dicendi pertineat, c^uUnt ‘1‘i Mtionetn pra-ceptionis. Nobis autem comodior illd fartitio uidetur clfe,(tuie in ^uin^; partes difributa eß, 1‘lt;am omnes ab Ariflotele Theophrafloprofedi nut ^‘»lefecutifunt. Nam ({uemadmodu illud fupcrius ge/ per indudioncm fumitur, ma/

xime Somtci cr Socratia traâMcrmtt.fic hoc, per ratiocinationem expolûur.fummc eß db Arißw^^ Atij; PeripAteticisty Theophraßo frequentatum-Deti^ ^e à rbetoribut ijs, cpii elegätißimi atijj actificiofißii»‘ futati funt.CiHare auiem nobis ilia magic partitio biiur.diccMJnm uidetar.ne temtre fecuti putcmur.Cf breuiter chcendum.ne m huiujinodi rebas diutius ratio prteapiendi pofiulat, commoremur. Si eiaadit»* itt argumentaiionejatis efl uti propofitione,et nô oport tet adiungere approbationem propofitioni, (luaditäut i« argumentatinne infirma efl propofltio, niji aJittnâil fit approbatio,feparatum cpiiidda efl d propofitiotic probatio. Qjiod enim adiiingi et feparari ab alic^tto fû/ tefl, id WD« potefl idem efle, quod efl id ad ^uod adittct/ gitiir.ty' à ijuo Jèparatur. E/î aatcm (pttedâ argumc'^^ tatio, in qua p ropof tio non indiget approbatione, cf ^uardam in qua nihil ualet abfqi approbatione,ut ofeii demus: feparata efl igitur â propofitione approbitio, cflendemus autem id quad polliciti fumus, hoc woiioi Q/(lt;e' propofltio infe quiddam continet perfpicuuin,to qudd conflare inter omnes necejfc efl, hanc uelle appf» pare CT firmarc nihil aitinet. Eaeflhuiufmodi.Sißuo die ifla ciedes Romie faâa efl,ego AtbcKir co die fui,igt;t/ tereffe in cade non potui • Hoc quiaperfpicue ueruni efl.nihil attinet approbari. Qjiare aljumt flatiniopor/ tet,bQC modo. Fut autem A:benis eo aicihocfi non coitt flat,indiget approbationis,qua induda complcxio cont fequitur, igitur in cade interefle non potui, sfl igii‘i^ propofltio, qua non ittdiget approbdtioïKt

turn e^c cJuiJcm ^tiandam ijute indigent, ijuid rtttiuft oßenderc.ijuod cuiuis facile ptrfpicuunt efl'Quod fi iM eß,ex hoc.cr CO tjuod propofucramus, hoc conficitur, /cpmtum e/fc c^uiddam â propofitione approbations. Siautcnt ita cfi, falfum efl no« effc plur.qttànt tripcrti/ tmargumentationcm. simili modo liqact altéra ^uo/ jaeapprobationem feparata effe ab a/fumptione. Nun» ƒ1 quadam in argumcntatione Jatir cfl uii affumptione, amp;nbsp;«on oportet adiungcre approbationem affumptio/ n.iiuadam autem in argumëtatione infirma efl a^uiw piio, niß adiunSa fit approbatio, jcparatiim quiddatn fßextra affumptionem approbatio, Eflautemargu/ wmutio ijutedamàn epua a/fumptio non indiget appra baiionis.tjuitdam autem in qua nihil ualet fine appro/ iaiione.uto/lendemuiifcparata efl igitur ab ajfumptio/ t’e approbatio. Oflëdemus aùt quod pollicitifumus, hoc •noi/o. pcrfpicuam omnibus ueritatem continet ^umptio.nihil indiget approbationis : ca efl huiufmo/ di.si oportet uclle fapere, dare opera philofophiie coue »‘t.hiec propofitio indiget approbationis.Nö enim per/ fpicua efl,neep conflat intsr omnes.proptcrea qudd mul ti nihil prodeße philofl)phiä,plerilt;j; etia obejfc rfrinfr««» tor. Aflitmptio perfpicua efl hac. Oportet aute fapere, hoc aüt (jKiii ipfum ex re perfpicitur,^^ uerum cfle in/ telligitur, nihil attinet approbari.Quare flatim conclu/ denda cfl argumentatio, igitur dare opera philofophiie cöuenit.Efl ergo aflumptio quadd, quoi approbationie nö indiget. Nä quandä indigere perfpicuü cflifeparata ^ß ‘ÿtur ab aßumptioe approbatio,ealfl(m ergo cfl.nü

«jfe plu! ^uàm tripi-rtitam argumentatiouent fcix illud iam pcr/picuunt cfi,cjjc c^uanddm drgumc»^ iioKcin, in ^uanetj; propofitio neif; alfumptio irtifig“''** itpproliationis.htiiufinodi.ut certum quidddm, ut exempli cdufjd pondmus,Sifummcgt;pere ftpicuMf^ tendd efl.fnmmopcrcßultilid uilada efi:f{mmoplt;^‘^‘‘'‘ tern fapieiitia pctenda efl,Jkmgt;Kopere igitur ßult'M tMdaeß.uiccr a/fumptio et propofitio perfpicui^^’ ^re neutrdejuo^ indiget appropatione.Ex fcif bus illud perfpiaium efî,approbAtioKcm tum etdiun^ tum non udiungi .Ex cjuo cognofcitur.neijj in tione.neip in ajfumptione contineri approbutionemt^ KtrMtp fuo loco pofitam uim fuam tan^uum ccrtMn‘^ proprium obtincre. Qttod fiitaeß,comodepurtitifrquot;^ tlli.quiin^uin^ parier dißribucrüt argumëtalioneiHt Ciainejffunt igitur partes eins argumcntionis ^nie Jgt;tf ratiocinaiionem tradatur. Propof itio, per ^uam niter locusts cxponitur,cx ^uo omnis uis oportet eV-tJ net ratiodnationis, Approbatio.per cpiam id tjuod btt uiler expofitum eß.rationibus aßtrmatum,probabibt t er apertius fit. Affuniptio per ^uam id cluod ex pW pofitione ad oßendendum pertinet, ajfumitur. Afuni/ ptionisapprobàtio,pert^uamidquod breuitcr ajfunU ptum eß,ratiouibus firmatur. Complexio, per id cpuod conficitur ex omni argumetatione,brcuiter cw ponitur. Quteplurimas habet argumentatio partes, ea conßat ex his ejuinep partibus.Secüda cß quadripett tita.Tertia tripertita.Dein bipertita.quod in controuef fia efl. De una.jiat}; parte poteß altcui uideri poffeart gittiienitf

?K»tWHU(?oKf)« cof.fißcre.Eorumigiturtjiiie confiant ‘Xemplaponentusihorunt ^uie dubiafnnt, rationesafr tremas. Q/tiniJitepertita argumentatio cß huiafmo/ Owtter leges indices ad commoda reipublicie refer oportet,eas ex iitilitate comuni, non exJcriptior in litcris eß, interpretari. Ed cnim uirtutc ty* l‘'p‘entiamaioresnoßri fuerunt, ut in legibus fcriben/ nihil fibi aliud,nifi falutem.atip; utilitatë reipublicx piopOKiTciit.NeÆ enint ipfi cjuod obefjct,fcribere uolef ßfcrip/ißlent,cum effet intelleâû, repudiatuni ‘gt;'1 legem intelligebant. Nono enini leges legum caufit Iditas effe unit,fed reipublicie,(Judd ex legibus omneis fefpubticas optime putant adminißrari. Ciuam ob rent •J'fnr leges fcruari oportet ad earn caufam fcripta ome f'^interpretari conuenitihoc eß, c[uoniam rcipublicce Jeruinius.ex reipub.commodo atep utilitate îeger inter/ picfcwKc, ftu ut ex medicina nihil oportet putare pror l'fifci,nifi cjuod ad corporis utilitatem fpcilctfCjuoniant OOIS caufa eß inßituta-.ßc à legibus nihil coiniemt arbi/ isari,nifi cjuod reipub.conducat,proficijci, ejuoniä eitn foufafunt comparat^e.Ergo in hoc cjuoip tudicic/ defini ie literas legis perfcrutari,lt;y' lcgem,ut cecjiium eß, ex militate reipub.confiderate,cjuod hicfecit, Quid enint Wdgir utile Thebanis fuit,cjudm Ldcedif monior opprie mit Ctuid magis Epaminondam Thebanorum hnperar torem ,'cjuàm uiäorice quot;Thebanorum confulere decuitf Ojid hunc tanta Thtianorum gloria, tam claro atejue exomato tropheo carius atef; anticjuius habere conue/ »iti Scripto nidelicet legis omiffo,Jcripioris fcntcntiant confiderare

confiJer^re debebdt.Atif; hoc quiden^ti'f cópdefiitH''^ tß.nnlUm cfje legem,nij i rcipu.cau)]a fcriptMi, S»”’^ tudm igitur amentiam effe exifiimabat, ijuod fcripi^quot;^ eßet reip.ßtlutif CMpt.id non ex reip.filute interpfd^ ri. Qftdd fi leges omnes ad utilitatem reip. rcfcrrito'^^ Kenit,bic aition falati rctp.profait, profeüo noaf^V codcm fado, çj“ commanibus j-ortunis confuluiffe, lcgibns n$ obtempcrajjc. Qj^atuor ante partibus fiat argamëtatio, cnm aut propontmns, autalftntt'^'^ fineapprobatione.ïd facere oportet,cum aitt prop^'^'quot; fx fe intelligitur,aat aßitmptio pcrfpicua eß, et approbationis indiget.propofitionis approbatiëe terita quatuor ex partibus argumentatio traäatur, hune modum,ludices,qui ex lege iurati ludicatis, bitf ohewperitre debetis. obtemperare autent legil»^ nonpoteßts,niftquod feriptumeßin lege ß^quantiuu Quad cnim certius legisjeriptor teßimoniü uoluuM*^^ fute relinquere potuit, qudm quod ipß magna cuntotl ra atq; diligentiaßsripfitsQjto'dft litcra non extareitb magnopere eas requireremus,ut ex hisferiptorisuobi^ toscognoß:eretur:nec tarnen Epaminonda perinitittt^ tnus.nif ! extra iudiciü quid eßet, ut is nobis fenteotii^ legis interpretaretur.nedum nunc ißud patiantur, f“quot;* pTießo lex ftt,non ex eo quod apertijsime feriptunt ei’' fed ex f 0 quodßtie caußie conuenit,jcriptoris uolunt^ tem interpretari. Q«od fi uos iudices legibus obteMp^l rare debetis,iy id facere non poteßis,nifi quod fiript’* eß in lege fequamint,quid cauffie eß,quin iflum legem feeiße iudicetisi Aßumptionis autein

•'Wf prxttnU,(luadripertitd fi c fict ar^metdtio. C^i fffieituinero nos per fidcm fcfcllerunt, corum orationi f'dcnt habere non dt bemns, Si^nidenim perfidiatilor detrimenti acceperimus.nemo erit prieier nojmitr 'gt;!gt;fos,t}iic)n iure accufare poßimus. Ac primo quid? def opi wcowwodKtn eji,iterum ßnltnm,tertio turpe.Carr thaÿnenfes dût perßepe idm nos fcßcllerüt,fumma igir Iw amcntid efl in eorü ftdein fpem habere, quorS pcrß diatotics deceptusfis. Vtraq; approbatione prieterita^ tripertita fit,hoc pado : Aut metudmus Cdrtbaginenjes oportet f'i incolumes eos rehquerimus : «wt eorü urbent dirKi(mus,ac mctuere quidë non oportet. Keßdt igitur. Kt urbem diruamus.Sunt autë qui putant nonnunquant pojfe complexione fuperfederi opportune, cum id pere iPicttamfit.quod coficidtur ex ratiocinat onc. Qjiodfi fi‘it,bipertitam quoq^ fieri argumentationë, hoc modo, Si peperit, uirgo non efi, peperit aütihic fatis elfe dicüt proponcrc ty' affumcTe,quoniâ perfpicuû fit, quod co« ficiatur.ex rdtiocindtione,quod fi fiat,côplexionis rew non iudigfre. Nobis dût uidetur ty omnis ratiocinatiu nndudëda elfe,y illud uitiit, quod illis difplicct, mar gnopere uitandü eft, ne quod perfpicuum fit,id tn omni cotnplexione inferamus. Hoc dût fieri potent,fi compte ximum genera intelligätur. Nam dwt ita copledemur. utin unü conducamus propofitionem y dljumptionë, bocmodo,ciuddfi leges omnes ad utilitatent reipubhe o^^t'efcrricoia{enit,hicdutemfdluti retp. pro fuit, pro/ feSo non potefi eodë faëlo, y faluti cÔmuni confuLuif/ legibuf non obtemperafje. Aut itd ut ex côtrarta fententùt

JcntentU cottpddtur.hoc modo,Sumnt4 igttuf eß.iti eorum fideJpem höhere, lt;juorum perfidie deceptuf fit.Aut ita.ut idfolm» quad confidMr.iiß^'*^ tur.ad hune modum.Vrbem igitur diruamus^ Aut quot;nbsp;^uod MM rem, ijute conficitur, fetjuntur necejfe cßi eß huiußnodi.Si peperit,cum uiro câcubuit,pcperit‘‘‘^ icm. Conficitur hoc, Concubuit igitur cum uiro-Kolis in ferre, nbsp;nbsp;nbsp;inférai id t^uod fe^uitur, feed

ineeßum, ÇX concluferii arguntentationem, Cf P^1F‘ cuam fugeris contplexionë.Ciÿare in longii arÿtnti'^ tationibui, ex condutHonibui, aut ex contrario cSpld üi oportet-.in breuibui id folum tjuod cofidtur expoii‘^ re-.in ifs.cjuibus exitus pcrfpicuui cß, confccutioiteifd' Si qui autem ex una quoq; parte putabunt conflareàd ^unfMtationem.poterunt dicere.pepefatis effe hoc do argumentationem facere.Qjtoniam peperit, cuiitiu zo concubuit,nam hoc nulliui neq; approbations, »cf ajfumptionis.neq; complexionis indigere uidetur-^quot; nobis ambiguitate nominis uidentur errare- Nam et al gumentatio nomine uno res duas f gnificat, ideo ejae« Cr inuentum ahquü in rem probabïlc aut nccelfariaU argumentatio uocatur, çsr dus inuenti artificiofaeXi politio. Cluando igitur profèrent aliquid huiufmo^ii Quoniam peperit,cum uiro concubuit, inuentumprofe rent,non expolitionem. Noy autem de expolitiunis pal abus loquimur.Nihtl igitur «td l?lt;wc rem ratio illapefi iincbitiatep hac dißinäione alia quoq^, qux uidebuntuf officcre huic partitioni,propulfabimus,Ji qui aut ajfini ptioncm aliquando tolli pojfe putent, autpropofitionl*

Qÿf [i ^«id habet probabile 4ttt necefjarimn, daocjuo noJo commoiteat auditorcm neecffe cfl. Quo'dft folujn fpetoctitr id tjuod inuëtü eß.ac nihil quo paßo traCla/ ffter id quod efjet excogitatum referrct,nequaqui( tä/ inter funtmoi oratores ZX mediocres interelße ext ijlimaretur . V4rwre orationem magnopere ‘‘portcbit.Nam omnibus in rebus fimilitudoefi fatieta/ m4ter. id fieri poterit,ß no« fimiliter femper ingrer ‘If'iiMitr in 4rgt(i«eitt4tionem.N4m primum oinniü ge/ «fnbuî ipjîs dißinguerc conuenit or4tionc)n,boc eß tu wtooitcuti.tum ratiocinatione.Deindc in ipßtargur quot;trntatione nö femper à propofitione incipere.necfcm/ per quinq; partibus abuti.neq; eadem ratione expolire fWitiones.fed tum ab affumptionc inciperc licet,tum ''l’‘ipprob4tio«e ulterutra,tum utraq;,tum hoc, tii illo innere complexionis uti. id «t perfpiciatur,aut feribar 4«t in quolibet exemple de ^'s,quie propofitafunt “tijuSJ^cilefit f4ßM,hoc idem exerceamus. Ac de par/ fibusquidem argumcntationis fatis nobis diflum uide/ *«r. illud 4ute»n moImwks intelligi, nos probe tenerc r4tiortib«s traäari argumentationes in pbiz lojopoM multts ZT obfeurts.de Quitus certum eß arti/ ficntin coaßiiutum. Verum nobis illa 4bbor»'t'rc ab ußt Worio uidentur.Quie pertincre autem ad dicendum pittrtiiiMS,c4 nos commodius, ejudnt cietcros attcndijfe gt;tonajfirmamus,fcd perijnifitiws ZT diligentius con/ ßripfiße pollicemur. Nnnc ut inßituimus, proficifeiot diitc 4d rcii^i«4 pergertJKs»

gfjl Eprehenfio cß,per cjtiam arfftmeiitSJo aduerfariorum cäfirmatio diluituf, iw* i«firw4tilt;r, aut leuatur, Htec fonteins

r. ijg* firmatio, proptcrea cjudd Outbuf tx dt alilt;Jiia res confirmari potcfl, ^fdê potefl ex loeit fimiari. Nihil enint confiderandunt eß in bis onuiibut inueniionibus.nifi id quod perfonis aut ncgoci/s aittit butum eß.Quarc inuentionem çx argumentatioxx» expolitionem fumptä ex illis ejute ante prtecepta fxxti hatte tfuo^ in parte orationis transferri oportebit-mntamen ut c^tieedam prxceptio detur huius eptoef tis.exponemus modos reprehenfionis.c/uos ejui obße^ hunt,facilius ea e{ult;e contradicentur, dilucre aut ix^ mare poterunt. omnis argumentatio reprehexditxt^ aut ex ijs cfuit funtpta funt,non coneeditur afiefußdtttt^ pluràue:aut his coneeßis, complexio confici ex gatur : d»t fi genus ipfum argumentationis uitiojx''' oßenditur-.autfi contra firmam argumentationexhX^ teque firma,aut firmior ponitur. Ex ^'s quit ßixutxtxt’ aliquid non coneeditur,cü aut id quod credibile diexquot;^’ hcgitfwr eße eiufinodi, aut quod comparabile pxtaX' dißimile oßenditur, aut iudicatum aliam np^rtetx . ducitur,aut omnino iudicium improhatur, aut qaoal gnum eße aduerfari^ dixerunt, id eiußnodi negatxt^^ fe, aut fi complexio, aut ex una, aut ex utraque f reprehenditur,aut fi enumeratio falft oßenditurgt; al ftmplex conclufio falfi aliquid continere denioxßf^^

Wrfw OMHf ejuoj fumifur dJ argumenidnJuitt, fiue pm ^obitbili.f ^Mc pro neceffario, nece/fc cß jitmAtur ex hit ^is, ut anti oßendimus. QwoiJ pro credibilifamptuin infirmabitur.fi aut pcr/picue faljàm cri:,hoc mo io.Ncmo eß (jni no peemtäcfuànt fapienthï ntalit. Aut *x contrario :pio,i; credibile ali^uid habcbit.hoc modo, QB'f eß, c^ui no offiic^' cupidierjit ßuüm peainiie ? At(t TO ontnino incrcdibile, ut fi cjuir ßueni conßet efje atia fuWiJicAt dlicuiuf mediocrii officij cauja.fc inaxiinant tecunia neglcxiffciAut fi ^uod itt i^iiibufdam rcbiiSidut ominibuî accidit, id omnibus dicatur ufu euenire, hoc P'föo, Qui pauperesfunt, ijs antiquior officio pecunia ‘ß,(iui locus defertus eß,in co ctedcmfailam ejfc opor loco celebri homo occidi qui potuit ^Autfi quod ^‘gt;^0 fit, fieri omnino negaiur-.ut Curius pro Fuluio.Ne *gt;o poteß uno afpedu, netp pratemns in umorem inci/ ^c. Quod dutem pro figno]umetur,id ex ijfdem locii Imbus confirmatur,infirmabitur,Ndm in figno,primit effe oßendi oportet. Deinde dus effe rei fignü pro/ frium.qud de re agitur,ut cruorë cadis. Deinde fddü tife,quod no oportuerit : aut no fudü.quod oportucrit, foßremofciße eum,de qua quaritur.eius rei legem (y* xwfuetudinë.Ndm ca rcs funtjigno dttnbutie.quds di hgtntius dpericmus,cum fepdrdtim de ipft coniedtirdli eonßitutione diccmus. E rgo horü unumquodq; in repre fxgt;tfione,dut «on Cjfefignum,aut pdrum Witgn«»» c/fe, •lutdfe potius, quàm db dduerfurijs ßdre, aut omnina fdfo did, dut in dli.-tm quoqf fufp.tionem duci paffe de/ 'Otinfrdbitur.ÇumdHtëpro compdrabilidliquid indu/ n i, cdxr

inducetur cfuoniâ id per [mil tudinê maxime traHMfr »« reprdjëdëdo coueniet, fimile id ne^arc cfje i^uod «« firetiir « qaicü cSfcrtiKr.id ficrt polerit.fi denüßrJÜ tur diuerfum efjie genere.natura^i, magnititdine.teiii/ pore,loco,perßma.opmionsiocfl quoin nurnaoillui^ per fimilitudinem a^ßeretiir.CT“ quo in loco hoc g«Wgt; cuiuf caulfaajferetur.haberi conueniut, oßedetur.oe/ inde quid res cum re différât,dcmöflrabitur,ex quo dof cebimur aliud deeo quod comparabitur, CZ Jc w cum comparabitur, exißimari oportere, Hwi'mî facub tatis maxime indigemus, cu ca ipfa argumetaiio.qut per induäionem traäatur.erit reprehcndcnda.Si imlv catum aliquod inferctur.quoniU id ex hir locis maxiuit firmatur.laude corum qui iudicarunt, fimilitudire cut rei qua de agitur.ad mm rem,qua de iudicatuin eß: mcmorando «on modo non effe reprehenfun: iudiaü, fedabomnibui effeapprobatumtiy demonßrädodißf ficiliur ÇT maius fuißfe id iudicatum quod aßer.-itut’ quàm id quod inßet. Ex contrarifx loeit fi ret aut uer^t t(ututrifimilis,permittet,infirmari oportebit: atif w* cbfiruandii diligenter, nc nihil ad id quod agatur,p(f/ tineat id quod iudicatum fitior uidendum eß, ne ea ret proferatur.in quaf 't offenfum,ut de ipfo qui iiidicitriti indicium fieri uidcatur.Oportet autem animaduerterci ne cum aliter multa fint iudicata,folitarHi ahquodaut rarum iudicatum afferatur. Nam hit rebut autorits iudicati maxime poteß infirmari. Atq- ea qiiidê argut menta,qu£ qua/i probabilia fumuntur, ad huncmoJu tentari oportebit, Qute ueroficuti necefjdria induc«v

iWiM fi forte imitabuntur modo necelfarlant argur nicntiiiionfMt. ne,'^ crunt eiufmodhfic reprehcndctttur» PriiKKi’i complexio, epiis utrum conceffcm, debet toi/ Im.fi Herd eji,niincludm reprehenJetur: fin falfd,duo/ bi(s moamp;.dnt comterfio»e,aut dlterms partis infirma/ tioKc.Conucrfione hoc modo, titiKifiucretur,eiuid eum dccufcs,cjni ejl probus' Si» i««crcc(t)S(/i(gt;M unimi ingcniuin poßidet,

' Quid (’M»t accufes.tjui id parui auditu exißimatf ^cfiuc ucrcri dixeris,fiuc gt;:o» uereri,concludendii boc fnUt.utnegcselfeaccujandum. Quod coniterfione.fic rcprchendetiir,tmd uero aeciifandus eß. Nä fi ueretur, 'lt;«uƒcf,Ko» enim parui aitditu exißitnabit, Sin innere/ cttndim animi ingenitm poßidet, tamen accufes, koh ^improbus eß. Altcrius autë partis infirmatione, hoc »loJoreprchendctur.Verum fi uerelur.accufatione tMlt;t nrre3iis,ab crrdto re cedet. E «umccrttio uitiofa inielli/ iitur.ß aut preteritum ijuidda dicemus tjuod uel mus cmceJere, aut infirmii alicfuid annumeratii, ^uod aut tontradici poßit, aut cauffa non fit, ejuare non honeße foßimus concedere.preteritur Ouidda in eiufmodt eittt »leraiionibus.Quoniam habes ißum ecjuum,aut cmcris oportet, aut hereditate poßideas, aut munere accepe/ rtî, aut domi tibi natus ftidut fi horum nthil eß,furri/ paeris neceffc eßifed neep emtßi,neep hereditate uenit, «ep domi natus eß,neip donatus eßmeceffe eß ergo fur puerif.Hoc commode reprehendetur,fi diet poßit ex ho pibus eejuus effe captus, cuius prede feßione ucneritc ^«0 dUo i«prM41«r cnumeratio.i^uoniä id fit indußü,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it 5 lt;Jwol

ijuod pritteritu fit in cnutncrationc. /iltero inoJo rfpff hendetur.Ji aut contrà dlitjuid dicctur ■. hoc efl,ft exëpH caufi ut in codent ucrf -mur, poterit oflendi hirredititti ucniffe-.aut ft extremum tilted non erit turpe concedere, tit fi ejuir, cü dixcrint Aducrfa.ri^,Mtt infidiAs facere not luifli,aitt amico inorcm gcflifli,Aut cupiditate clatnf a» (imico fe morem geßiffe fetcatur.

Simplex AMcin conclufio rcprehenditur, fi id ijuodflt quitur,non uidcAtur ncce/fArio cum co quod Aiiieccflit, cokurere.NAm hoc quidë,Jifpiritum ducit,uiuit,fi ditt efl, lucct,eiufinodi efl, ut cit priorc ncce/fArio poflerini cohxrcrc uideutur.Hoc Autcm,fi muter cfl, dihgit,fl quAndo peccAuit,nunquAm corrigetur,fic coitucitiet it prehendi.ut demonflrctur no neceffarid cum pricre fot flerius cohxrere.Hoc gcnuf çy cxtcrd neceljAriA, omnino ommr Argument Atto, çr eius reprehcnflom^ iorem quAndum uim cotinet,çy' lAtius pAtet, quimbio exponitur,fed cius Artficif cognitio eiufmodi efl,itt non adhuiurartispArtem AhquAm adiungi poflit,fl^'l’r fcpArAtim longi tempons çymAgnte Atq; Ardueecoint tionis indigcAt.QUAre ilia nobis alio tempore,Atqiien» aliud inflitutum.fi fucultAs crit,explicAbuntur.t^gt;gt;obb prxccptionibus rhctorum ad ufum orAtorium tor nos e/fe oportebit.Cum igitur ex ijs quiefuinuntnf' aliquid non conceditur,fic infirmAbitur. Cunt Aute^ his conccßis,complcxio ex his non conficitur, confidcrAnda, num aliud conficiatur,aliud dicAtur,blt;n tnodo,Si cum ahquis dicat fc profeäum e/feäd eXetO“ dum, contpacj; cum quis uclit bac argumentationen^^

^‘tfniljies ad exercitum, à Tribunis militaribut uifut es autem uifus ab his, non es igitur profeäus

^exercitü. Hic cum concefjeris propofitionem (y- a[/ r'nptionem, complexio eft infirmanda. Aliud enint juin cogcbatur, illatum efl. Ac nunc quidem e[uo facie 'IKS res cognofceretur, per]picuo ey grandi uttio or«/ pofuimus exemplumifed fepe objcurius pojitun quot;itium pro uero probatur, cum out pafum mcmincris fsod conccflms.aut ainbtguum alic}uod pro certo cone ^ffcris. Ambiguum fi conccjferis, ex ca parte, tjuant 'Pfl intellcxcris, cam partem ft aduerfarius dd aliant fartent per complexioncm uelit accommodarc, demon ßrare oportebit non ex eo ejuod ipfc concefleris, fed ex ^0‘juodillefumpferit, confici complexioncm. adhunc , si pecunite indigetis, pccuniam non habelisi ^ipecuniam non habetis.poApervs eflis. indigetis autë f^cuniie : mercaturie enim nifi ita rffet, operam non ilaretis, pauperes igitur eflis. Hoc f ic rcprelicnditur, Chw dicebas, f1 indigetis pecuniit, pecuniam «on bd/ tel hoc inteiligebam, ft propter inopiam in egeflate ffiif, pccuniam non habctis, lt;3quot; idcirco concedebam.^ Cwn autem hoc fumebas, indigetis autem pecunix, ile lad accipicbam, uultis autem pecunice plus habere. Ex ifiiius concefliontbus «ow conficitur hoc,pauperes igi/ tur eflis : conficcrctur autem, fi ubi primo ejuoefue hoc concefliflem, sjui pccuniam maiorem uellct habere, «W pecuniam non habere. Scepc d«to» oblitum putSt fluid concelferis,C3 idcirco id fluod no conficitur,fluafi tonficiatur in conclufionc inferunt,hoc modo.si dd ills n a- h£reditas

hifredititr ucniebat, uerif mile efî ah illo e/Je necMilf* Deinde hoc approbant plurimis uerbii, pàfi alJumuiii) ad illttin autë htereditas ueniebat: deinde infcmr, igitnr occidit:Jd cjuod ex ijs quie fumpferant,tton cû»f' crtur.QKitre objcruare diligenter oportet, ly t^uiilfrt matur, csr quid ex hir conficiatur. ipfum autë gémis àrgumëtationis uitiofum his de caufir o/lendetur,fi‘tigt;^ in ipfo uitium erit.aut ft non id quod inßituitur.äcconit tnodabitur. Atq; in ipfo uitium erit.fi omnino totuinf“^ fum erit, ft commune, fi uulgare, fi Icue.fi remotum fi tnala dcfflnitio.f ' controucrfum,fi perfpicuum,fi no con ceffum.fi turpe,f; offenfum, fi cötrarium, ft inconßam, fi aduerfum, Falfum efl in quo perfpicue mendaciuni e/f, hoc modo, Non poteß cßefapicns,qui pecuniM net gligit:Socratei autcm pecuniam negligcbat,non igituf fapiens erat. Commune eß,quod nihilo magisabad/ Uerfaryi,quam d nobi^ facit,hoc modo,jdcirco iudices, quia ueram caufam habebam,breui peroraui.

Vulgare cfl,quod in aliam quoquc rem non probabilêgt; fi nunc concejfum fit,transferri poßit,hoc modo. Sitter caufam non habcret, uobisfe iudices non coimnb fißet. Leue eß,quod dut pofl tempus dicitur, hocino/ do,Si in mcntem uenifßt,n5 commifijfet: autperfpiaie rem turpem leui tegerc uult defenftone, hoe modo, Cum te expetebant omnes ßorentißimo In regno rcliqui,nunc defertum ab omnibus Summo periculofolautreßituam para, Rewotuw eß,quod ultra quam fatis efl,petitur,hocim) do, Ciuddfinon P. Scipio Comcliam filiam Tiberio crdcciw

CrtoLo collocdffet, ex ea duos Cfdcclos procrc/ “Ijet.tdntie feditioncs nutte non eljent. Qjture hoc incS/ ^otluin Scipioni afcribendum uidctur.Huiußnodi eß tb lt;ftociue conclucßio,

HC jn Hcmore Peliofecurihus ^dfii cccidijß t ttbicgnu a.dttmm trübes. Engins cnim repctitu eß,cluäm res poßulabat. ^^initio cß,cum Mt cSmuniti dcfcribit,hoc modo,Sedi ^itiofiis cß is,lt;jui nialus attj^ inutilis eß ciuts » Nam hoc »OK KMgir feditioß,^udm ambitiof:,c{uàm- calumniator ([uàm alicuius improbi hominis uim defiribit. Aul fdj'um quiddam dicit, hoc paäo, Sapientia eß pecunite letjitirendie intelligentiatAut aliquid nä graue nec mar ?K«w continent f c, Stultitia eß immenf e glorite cupi/ ’litas.eß htec efuidem ßultia,fed ex parte quadam nö ex Omni gcMcre definita. Controuerfum eß,in quo ad du ' i’wm demonßrandum dubia caujßa aj^crtur,hoc modo, tu,dij quibus eß poteflas motus Juperäm atque inr foriim, Pace inter fife conciliant, conférât concordtS. Perfpicuutn eß,dc quo non eß controuerfia,utf quis eu Oreßem accufct,planü facial ab eo matrë eße occifam. fion concelfum eß, cum id quod agitur,in controuerfia fßiUtfi quis cum vlyßem accufet,in hoc maxime com/ moretur, tndignum effe ab homine ignauißimo uirunt fortißimiim Aiacë necatu. nbsp;nbsp;Turpe eß, quod Out eo lo/

(o,in quo dicitur,aut co homine qui dicit, aut eo têpore quo dicitur,aut ijs qui audiunt,aut ca re de qua agitur, indignum propter inhoneßam rem uidetur. o/fenfum eß,quod corum qui audiunt,uolunt4tc Itedit,.

- i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M J «»ƒ»

nt fl t^uii apud Equités RomMos cupiJos iudiciiiidi Ct pioitis legem iudiciariam litudet. C ontrdriii ejl,qgt;ilt;)i contru eu dicitur.qute i) qui uudiuntfecerunt.ut fi quii ttpud Alexandru Macedoncm contra ahqué urbis exf* gnatorem diceret, n.'hil efe crudelius, urbes w ruere, cum ipfe Alexander Thebas diruiffet. incont fans ejl.quod aigt; eodem de eadem re.diucrfe dicitur.id fl quis cum dixerit, qui uirtutë babeat, cum nulliusrei ad bene uiuendum indigereineget poßea, finebonaui letudine po/fe bene uiuere. Aut fe ainico adeffe proptef bcneuolentiamfpcrare tarnen ahqutd comodi ad je pet Kcnturum. Aduerfum efl, quod ipfi cauffie aliqua parte officit.utfi quis hoflium uirn.cr copias,lt;y felid tatem augeat, citw dtJ pugna milites bortetur. Si ni di id quod inflituitur, acconimodabitur aliqua parsargut tnentationis.borum aliquo in uitio reperietur. SipluM pollicitus.pauciora dcmonfirabit, autficumtetumid Debit oflenderc.dc parte aliqua loquatur.koc molt;io, Mulierum genus auarum efl:

Aut fl non id quod accufabitur defendet, utfiquis,cton ambitus accufabitur, manu fe fortem efle defendet, ut Amphionapud Euripidem.ttem apud PacuHium,quiui tuperata muftca,fapiëtiam laudat.Aitt fi res ex hominis teitio uitupcrabitur,ut fi quis doär nam ex alicuius do/ ßi uiti^s reprehendat.Autfi quis.cum aliqucm uolet IdU dare,de felicitate eius, non de uirtute dicat. Aut fi quit rem c«m re ita comparabit, ut alteram fe non putet In» ilare,nifi alteram uituperarit,aut fi alteram ita laudet, malte/

•itdltcrÎKî non facut mentionem: utfi ^uîf.atnt alitjui ^(l‘berent,bcl!um geratur.an non, pacem landet omni »Otnoti illud bellum inutile ef^e demonfîrct. Aut fi,cum de certa re qult;eretur, de cômuni inßituetur oratio. .Aut fl ratio alicuua rei reddetur falfa, boc modo. Pecunia bonum eß, proplerea ^uod ea maxime uitam btdiü effi riat.Autfi infirma,ut plautur.

fmicum lafiigare ob meritam noxiam iMKîdMc efî facinut.uerum in atate utile ^tconducibile,nam ego amicum bodie meum tien caßigabo pro commerita noxia.

^at eadem,hoc modo,Maximü malum eß auaritia,mul iosenimmagnif incômodis afficit pecunitr cupiditof. ^tpamm idonea hoc modo,Maximum bonum eß ami citia,plurima^ enim deleâationcs ßunt in amicitia.

Quartur modus erat reprebenfionis, per clucm contra firmam argumentationem letpie firma aut firmior po/ Xebatur.Hoc genus in deliberationibus maxime uerfar iur,cum ali^uid.quod contrd dicatur, lecfuum effe conr (ed!mus,fLd id i^uod nos defendimus,necclfariit ejfe de/ uiOKßramus.Aut cü id eptod illi defendant,utile cffcfa/ teamur,ijuûd nos dicamus, demonßremus ejfe honeßüt Acdercprehëfionehac ^uidë (xißimauimus effe dieem da.Deinceps nüc de concliifinne ponemus. Hermagoras digrefionë deinde, tum poßrfmam conclufionë ponit. I« bac auiem digreßione ille putat oportere ^aandam inferri orationcm à caufa atep à iudicatione ipfa remo/ tam,c{uie aut ßti laudcm,aut aduerfarij uituperationem contincat,aut in aliam caufam deducat,ex epta cofictat alijuid confirmationis aut reprehenftonis, non argu/ mentando.

titentanJo,fed Mgendo per ^uMdiimamplificätioiteiHi Kancfi parlent putarit orationir,/è(itiiitur gorani licebit.Nam 1:3“ augcndi^CT' laudandi.CT uitK pcrattdi prieccpta à nobis partim funt, partim fuo loco dabunticr. Nobis autcm nonplaeet banc partent in tint mcro repotti,^udd de caiiffd digredi, nifi per locü conit muitcm difplicet.c^iio de gcnere poßerius eß diceitdiinn Laudes autent er uituperationes non jeparaiim placet trat}an, Jed in ipps argumentatiónibus ejßc iniplicitas, Nunc de concluponc dicemus,

Qnclupo eß exitiis cr deterniinatioior tins oratiöts.Hiec habet parles tres,eiiii/ mcrationent.indignationem, concpicßio nein. Eniimeratio eß, per ijuant res di/ ----- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dijfupc diSa: unum in locii co/ gimttir, cy reminifeendi coupa unum fub aPpeSüfubiJ ftuntur.HiCCßt fentper codent modo traSabitiir,perjpv cue ab omnibus artipcio efuodant iraSari intelligetuf-Sin uariè pet, Csr kanc fufpitioKent C Patictatë uitafc poterit. Qjiarc turn oportebit ita faccre, ut plcruj; faci/ uni propter pacilitatem,pngulatim unant^uanupte rfW aitingerc, çyquot; ita ontnes tranßirc breuiter argumenta/ tioncsitum itutent,id epuod dipictliuseß,diccrecjiiaspaf tes expopucrif iii partitionc,de cjuibus te pollicitus ps di dlurunt, er rcduccre in memoriam, ^uibus ratiouibat ttnamipuantciue partem conprntaris: turn ab ijs ejui an/ diunt,ipult;trere c[uidpitcluod fibi uelle debeant denioit/ ßrori,hoc modo, Docuimus hoc,illud planunt ßecimm-

1.1 ß E R I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aoj

iwpm«! CZ iti Wfmori4»i redibit auditor, çy putabtt »ihd effeprieterea, cjuod dcbcat dcfidcrare. in bis ^eneribiis (. ut ante diâutn cfi ) tum tuas argumenta/ tiones tranßrefeparatim, tum id e^uod artißctoßius eff, tum tuis contrarias coniungcreiCr cum tiiii argumen/ totianë dixeris.tum contra cam quod afferebatur ^wei» timodiim dilucris,oßendcre.Jta per breuem compara/ tionem, auditoris memoria (y de conßirmationc, ct Je feprchenfionc redintegrabitur.Atquc kxc alif's aäionis

modis uariarc oportebit. Nam tum cx tua perßv •WfHHmerlt;tre poßisyUt quid, CJquot; quo quieq; loco dixe/ ^isaimoneas-.tum ucro perfonam aut rem aliquam in/ ducere.c^ cnumcrationcm ei totam attribucrc. Perfo/ «(im.boc modo, Namfi legis fcrißtDr exißat,et di(lt;erdt â «obij quid dubitetis,quid poßitis diccrc, c« uobis,hoc O' hoc fit demonßratumt Atq; hic item ut in noßra per foiia licebit alias finÿtlatim tranßre omnes argumcntii tiones,altäs ad partitioncsßngula geKerd referre.dli« «biwJitore, quid defideret quarerc, alias htec ßteerc percoMpilt;r4tio«emjuarumçyquot; conirarwräargumen/ (‘»lionMiM. Rer autem inducctur,fi ajicui rei buiufmodi, legi,loco,urbi, monumento attribuetur oratio per enu/ merationë hoc modo, Qjiod fi leges loqui polfcnt,none hac «piid itoj (jUiErercjitur^QMiJ nam amplius deßdc/ ratis iudiccs, cum uobis hoc et hoc planü fadumfiti l« boc quoq ge«ere omnibus cifdem modis uti licebit.

Commune autem prteceptum hoc datur ad enumera/ iionem,ut cx unaquaq^ argumeniatione, quoniam tota ittrum dici non poteß,id eligatur quod crit grauißimü,

CZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quAmbretiißime tranfe4tur,ut Htemi'

ria non oratio renouata uideatur. indignatio eß tio, per cfuam cöficitur ut in aliijuem hominem nMgii odium,aut in rem grauis offenfio concitetur.inhoegn nere illud primum intelligi uolumur, pojje omnibuseX locis ^'s.quos in conßirmandi prieceptis pofuimus, tft/ Qari indignatione, tlt;am ex ijs rebus,c^uie perfonisoi/f Hcgoci/s attributif ßtnt, cfuieuis amplificationes Çf dignationes nafci poljunt.fed tarnen ed quiefeparatint de indignatione pr,ecipi pofjunt confidcremuSi

Primus locus fumitur ab autoritate.cum commeMi)/ ramus (fuantif curie res ca fuerit aut Dijs immortdit bus, aut eis ijuorum autoritas grauißima debeat efje-Qui locus fumetur ex fortibus, oraculis,uatibus, oße»^ tis,prodig^'s,rcfponfis,fimilibus rebus.Uem ex maioru bus noßris, Rcgibus,ciuitatibus,gentibus,bominibusß pientißimis. Senatu, populo,lcgum feriptoribus, Seatndus locus eß.per ijuem illa res ad ijuos pertineatt cum amplificatione per indignationem oßenditur, a» ad omnes, an ad maiorem partem, ijuod atrocißimw» tßian ad fuperiores, tjuafesfunt i/, quorum ex autorit tote indignatio fumitur,quod indignißimum eß : an aa pares animp,fortuna, corpore quod iniquißimumel'i an ad inferiores, quodfuperbißimum efi. Tertiusl^ eus efi, per quem quarimus quid nam fit eucnturugt;ngt;p idem cietcri faciant : ez fimul ofiendimus, hitiefi eeffum fit,multos lemulos eiufdem audaciie futuros: quo quid mali f d euenturum,demonfirabimus. Quartus locus efi, per quem demonfiramus multon ercs^-

^^expe!fi(re,ciiiid ftatudtur,nt ex co ^twJ mkï conccft hitfu, fibi ^uoij; tali de re quid liceat, intelligere piÿ r’it« QHintw loMt ell,pcr quem oßendimus cteti-rat ’'«perperdm conßitutor. intclleäa ucritatc cömutatas ^orngi polt;ße:haitcel]e rc, qua- ß fit femel iudicata,ne^ ^io cëmutari iudicio, neq- ulla poteßate corrigi poßit.

SfxtKf locu! eß, per quem cotifulto dc indußria ej]e demonßratur, tyquot; dlud adiungitur,uolunr twio maleficio ueniam dari »on opnrtere, imprudent *gt;ir concedi itouttunquam conuenire. Septimus lo/ i^fl.per quem indiguamur.quod tetrum,crudele,ner fwiiuti,tyrrtrtuicMm faäum efje dicamus, peruim, per opulcntam, quie rcr ab legibus, et ab lequabiU ’“fe remotißimafit. Oäauus locus eß, per quem de/ ^'»tßramus non uulgare neq^ faäitatum cfe, ne ab a» ^oßimis quidem l}ominibus,id malefic.um dequoapf *'*fgt;ittq;jddfcrisquo,jihogt;ttinibus, ç:^' àbarborisge» bins çr immanibus beß^s remotum e/fe. Hicc cruiît, ?•lt;* in parentes, liberos,coniuges, conftnguineos.fup/ fites,crudeliter ßaäa dicenturzty deinceps fi qua pro-(«■«tur in mtiores natu,in hofpites,in uicinos,in ami/ tes,in eos quibufeum uita egeris,in eos apud quod edu/ tntiis fis,in eos ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eruditus fis, in mortuos, in mi/

feros.çr mifericordiadignos, in homines daros,nobi/ it CT honore ufos, in eos qui neq^ l^edcre alium.nec fi ^fcndcrcpotuerunt, «t m pueros, fenes,mulitres:qui/ iw o»j«iigt;Mî acriter exercitata indignatio Jùmmum i» Wwijni uiolarit horü aliquid,odium cSmouere poterit,.

joS pecciita,hoc ^MO de cfuteßio cß.comparatur: çyitAptf fontentioMcm Quanto atrocMfçy mdigitiusfitilhtd^f ^uoagitur.oßcnditur. Decimui locuf eß, per , cmitia,quie in negocio gercndo affafunt,ijuie^; pofnt gocium confeeuta funt; cum nniufciiiufij; indignalioiu (yquot; crimin4tione colligimns,Qrrcm ucrbir cfudrKtMXt me ante oculos eius a.pud ^iicm dicitur, poniinus, ^uod indignum eß,pcrinde illi uideatur indignum.ittp ipfc interfucrit.uc priejenr uiderit. yndccimus tß,per cjuë oßendimus ab co fa,(lü,à lt;Juo minime opolt iuerit-.ct' à quo,fi alius faceret.prohiberi conueiiiret-

Duodecimus locus cß, per qucm indignamurq«'’^ nobis hoc primis acciderit, necalicuiunquàmufieuf' nerit^ Tertiufdecimus locus cß,ß cum iniuria contu/ tumelia iunda demonßratur: per quem locum m biam çyquot; arrogantiam odium concitatur. decimus locus eß,per quem petimus ab ijs qui audiuit' ut ad fuas res noßras iniurias referantifi ad pucrospc^ tinebit.de libcris fuis cogitent-, fi ad mulieres,de uxot^ bus:fi âd fenes.de patribus aut parentibus. decimus cß locus, per quem dicimus inimicis quoqilt;^ hoßibus ea qult;e nobis acciderüt, indigna uideri friere* Et indignatio quidcm bis fcre de locis grawßime tur. Conqueßionis autem huiufmodi dc rebus peterc oportebit. Conqucßio eß oratio auditorum fericordiam captans, in hac primum animum audiuii^ mitem çr mijericordem coBpccrc oportet,quo conqueßionccommouerc poßit. id locis cömunibui^ cere oportcUt, per quof forttw« uis in optnes, iriiw’'

wiK«w infimîtai oßenditun c[m ordtionc h^it4 gra/ or fintentioje, maxime dimiUitur animus bomt/ ad mifiTicordiam comparatur, cum in alieno quot;’^lo fuam infirmttatcm confiderabit. Deinde primus efl mifericordue.per que quibus in bonis fluerint, nunc quibiis w malisjint,oflenditur. Seci~idus,qui in tempora diflnbuitur. per quern quibus in m'alis fue/ ’fint.çy fint.cr futurijint.demon/iratur. Tertius.per unumquodi-^ deploratur incommodum.ut in mor ^f'ii/.pucritiie deleitatio.amor.fpes, /olatium, educar f iquafimilt in genere quolibet de iitcomodo per nonqucflionem diet poterunt. Q«4rt«j, per quern rej gt;nrpes,ç;r humiles.ty illiberales proferentur, inz ‘'■gK«' atate, genere, fortuna, priflino honore, benefir ^/igt;qiias paßi perpcjluriuefint. Quintus efl,per quem '»nniaanieoculos fingulatim incommoda ponentur,ut niiiciitMr IS,qui audit,uidere ly re quoq; ipja,quafi ad/ fii,nonucrbis folumad mifericordiam ducatur. sexz instper quë prater jpem in miferifs demonflratur ejje, cum aliquid expeäarct,non modo id non adeptum fße, fed in Jummas miferias incidilfc. Si-ptimus, per quemadipfosquiaudiunt.ßmilem cafumcöuertimus, (T petimus ut de fuis liberis.aut parentibus,aut ahquo illis charus debeat effe, nos cum uideant recorden/ tur. o3aiius,pcr quem aliquid dicitur effe fat}it,quoi ni)koportuerit,aut non faâii,quod oportuerit,hoc mo/ do, Non alfui,non iiidi, «on poflremam eius uocem d«/ •iiw.non cxtremntM eius fpiritum excepi. Item, Intmi/ wum inmantbiis mot tuas tfi, hoflili ;n terra lurpiter.

iitatit infcpuhuf, à ferit d:u uexMttt.communi honore iit morte caruit. Nonus, per cjteë or4iio Ai imit tAs çy expertes animi res refertur-.ut ft ad a^uitiHiiD/ mum, ueftem, fermoncm alicuius accommodes, ifuibtii animas eoram tjui audiunt.cr alic{ucm dilexcrunt.uo hementer commottetur. Dccimus.pcr quem inopiA,«^ firmitas.folitudo demonfîratar. Vndecimus,percircigt;i Out liberorum,aut parëtum aut fai corpons fepelieitih aat alicaius eiufmodi rei commendatio fit. Duoieàt maf.per Mem difanëlio deploratar ah alicpao.cum if ducaris ah eo.cpuicum libentißime uixeris : ut à pAreii^ te, filio, fratre, familiari. Tertiufdecimas, per CKM» inJigrt^tionc c3ijaerimur,cpadd ab ijs à efuibus mit niine conueniat, male traâemar, propinquis, Ainiciti ({aibas benefecerimas, epuos adiutores fore putAuent mas,aat à epuibus indignam e{l, ut fcruis,libertis,cliegt;it tibus,fapp!icibas,cômcndaticijs. Ciuartufdecmius,lt;fii per obfccrationem famitur.in cpao orrftwr modo dli audiunt,bumili cr fupplici omiowc, wt inifereAnlur, Quintufdecimas, per qaem non noßras, fed eorumi(m cbitri nobts debent effe, fortanas conqaeri nos iemont Promus. Sextufdecimus efl, per qaem animum itofrÜ in alios mipricordem effe oßcndimus,cr tarnen AM/ plamç^ excelfumor patientem incommodorumcßti

futurum,fl quid accident, demonflramus, nAmfe/ pe uirtas cz magnifieëtia, in qua grauitas ZSquot; Autorit tas cfl,plus profiat ad mifincordiam commouenJaM, quàm humilitas ty' obfecratio. Commotis autein Aitd mis, diatius in conqaeflione mown non oportebit.

QwmitJrtiöJa e«im dixit Rhetor Apolloniut. Lachryr »itt nihil dtius arefdt.Sed ijuottiäm fitis uidemur de 0/ oinibus partibuf orationis dixilje, cyquot; huius uoluminif quot;Uirnitiido loitgiuf proce/iit, »[Uie feijuuntur deinceps iitfecnndo libro dicemur.

Rotoniatie ^«ouddm, cum florerent omnibuf cop^'f, er in Italiacumin numerarëtur, templum lunond, ijuod religiolißinte colebät, locupletare itohter runt, itaif; Heracleoten Zcuxin, c[ui

predo conduäuin adhibuerunt. tser exterat ^ulns cotnplure! pinxit, ejuarum nonnulla parsupf; ‘^'l xoßrntn memoriunt propter fani religionem reman ['‘•Ç^utexcellentem muliebrir formte pulchritudtncnt xgt;iita in fefe imago contineret, Hele««- fe pingerefir ’’’Kliicriiw uelle dixit. Quod Crotoniatie,c{ui eum mur ^'tbri i« corpore pingendo plurimum ali/spra-ßarefctr pt accepiffent, libcntcr audierunt. Putaucrunt enim ‘xxi.ft efno in genere plurimum polfet, in eo magnoper ’''^^1‘tboralfet, cgregium fibi opus illo in fano relidu/ ^n.Neti; cor lila opinio fefellit. Nlt;ti» Zcmxij ilir ßuefiuit ab eir ^uafnam uirgincs formofat haberët.

llli autem ßdtim hominem duxerunt in paheßrM^^ lt;•1 pKero! ofiendcmnt multos magna prteditos te. ( Etcnim ^uodam tempore CrotomatiemultuK^ mnibus corporum uiribas, dignitatibas antell‘l‘' runt,atlt;[uc honcfiißimas ex gymnico certamine rias domum cum maxima laude rctulcrunt.) rorum igitur formas CZ corpora magno bic operei'gt;‘' rarctur, Horum,inquiunt illi.fororcsjunt apud nosi^^' giHfr.QiMre quajint illa dignitate, potes ex hisfrlf^ cari.prabcte igitur mihi qu^fo, inquit.ex ißis bus formofißimas, dü pingo id quod pollicitusfui’f'^ bis,ut mutum id fimulacrum ex animali cxeinplo tas transfcratur. Tunc Crotoniatx publico dccorjih^' ttirgincs unum in locum conduxerunt, çy piHori uellet eligendi poteßatem dederunt. llle autent dele git,quarum nomina multi poetie memoria tr^idid^ runt.qudd eius in iudicio probata,qui ucrißiniumfHquot; chritudinis habere iudicium dcbuiffet. enint p»gt;^ uit omnia, qua q iareret ad uenuflatem, uno ii.corp)^ refereperire po/fe, ideo quo'd nihil fimplici omni ex parte perfeäum natura cxpoliuit. itaq; qua cateris non fit habitura quod largiatur,f uni (fa conci'lfcrit, ahud ali/ comodi ahquo adiundo iitcoin modo muneratur.C^od quoniam nobis quof uoluitta^ tis accidit.ut artem dicendi perßriberemus, non iitiuit ahquod propofuimus exemplum, cuius omnes patllt;^ quocunq; effent in generc, exprimenda nobis neccjjß no uiderentur. Sed omn bus unum in locum coadisjcri ptoribus.quod quifij commodißime pracipereuideb^ lUl'i

•nil excerppmut, et ex uari^s ingcni/s cxccUcnlißiinA libauimus. Ex bis enim cjui nomine et memoria ^‘inijunt, ncc nibil optime, nee omnia pr^clariJiMe dicere nobis uidebatitr. C^uapropter flultitia ’’•’i’is itifa efl, out â bene innentis alicuius recedcrc, p l^oinuitio eins offenderemur, aut ad uitiaejuoij; ciur ^‘^dere.cuiusali^uo bono prceceptoduceremur.Qudd^ piltcxteriseptotj; fludi/s à multis eligcrehominescorn quot;quot;^di/limiim ejuod^ tfitâm fefe uni alicuicerto uellent ^Jiccrc, minus in arrogantiam oßenderent,nb tanio/ pfif in uitifs perfcuerarcnt,ali(juanto leutus ex in/citia ^fWent.Acft par in nobis buius artis, at^p in illo pi/ ^'lt;^‘epientiafuijjet,forta]Tcmagis bocfun ingcnerc ’P*fsnofirum.quàm illc injua piäuraiiobdis entteret.

niaiore enim copia nobis,quâm illi,fuit exemplorü ‘“l.endi potcfias.jlie una cx urbe,et fx fo Mttmcro Mir/ qiif (MW fr4»t,cfigcre potuit:nobis ommih ijmi/ ‘îî’ ultimo principio buius pr^eceptionis, ad hoc tempus expofitis cop^'s,(iuodcuni}; placerct *quot;^tndi poteßas fieit.Ac ucteres tjuidem fcriptores ar/ ab principe illo atcjue inucntorc Ty fia repetitor 'ß'am in locum conduxit Arifîotcles,ty nominatim cu/ prtceptd magna cötjuifita cudd perfpicue confcri/ PJit.iU^ enodata diligenter expofuit-.ac tMum innen/ ’’tibus ipps fuauitate çy breuitate dicendi pra‘ßitit,ut ”'»»0 illorum priecepta ex ip/orü libris cognofcat, fed ^quot;‘nes (jui quod dli prxcipiät uelint intelligere, ad büc 'rajiad {^uendam multo conimodiorcm explicatorcm bic quidcm ipfe, er fefe tpfum nobis,

O' coî.dMÎ Mtefc fuerant, in medio pofuit, ulcittenf CT flipfum per fe cognofcercmus.Ab hoc aute ^ui frlt;» fcifi funt,iiiiMc}uam i« maximis philofophite partibti operie plurimum coHfump/crunt,ficut et ipfe, cuiutin^ flitutuJeciuel'atur, fcceriit:tamen permulta nobis prit^ cepta dicendi rclieiuerunt. Atej- aly quot^; alio ex fonte priTceptores dicendi emanauerSt, qui item permultai» ad dicendum,fi quid ars proficit, opitulatifunt. NiU* fuit tempore eodem quo Arifloteles,magnus CT nobilie rhetor jfocraies, cuius ipfius quam conflet effeartcnii non inuenimus. Difcipulorü aulem atop corutn (Jui tinus ah hac funt difciplina profeäi.multa de arte prat cepta reperimus.Ex his duabus diuerfis.ficuti fantilifi' Îfuarum altera cum uerfaretur in phtlofophia, nonnnb am rhetoricie eptotj; artis fibi curam affumebat, alttf^ «fro OMMi'f in dicendi erat ßudio.Qr prieceptioite occt tata.unum quoddam efl conflatum genus â pofltrief' PMj-.tjMi ab utriftp ea que commode did uidcoantafi quot;* fuas artes cStulerunt-.quos ipfosfimulat^ illos res nos nobis omnes.quoad facultas tulit,propofaiiiiii^’ CT fx noflro quoq; nonnihil in commune contulinttf' Qudd fi ea que in his libris exponuntur, tantopeft dt genda fuerunt, quanto fludio eleifafunt. profedoxe^ Kos,ncq; alios induflrie noflre pœnitebitiSin aSt re altquid alicuius preteri^fle, aut non fatis elciitx^^^ fecuti uidebimur.doäi ab aliquo facile et hbéter tiam cÔmutabimus. No« «iiw par« cognoflc,fed i” rum cognilo flulte et diu perfeuerafle turpe e/hpffP^ rca quod alterum communi hominum infirmitati,

pnguliXri uniufcuiufy uitio efl atlributS. Qttdrc not ^dem fine ulla affirmatione, fimul quierentes dubù t^lcr unitmcfuodi^ dicemut, ne dunt pArutilim hoc *»ife^uimur,ut fatis commode h,ec per/cripfiffe uidca/ wur : illud amittumus, ijuod maximum efl, ut nc cui gt;'« temere attjue arroganter affenferimus. Verum hoc lt;{‘iidennos,et in hoc tempore, cr in omni uita fludio/ l^gt; cluoad facultas feret, confetjuemur ; nunc autem,ne oratio progreffa uideatur, de reliquis ejute preea

^gitur primus liber expof ito généré huius artisçy' ^ffcio.çy fine.c^ materia, (y partibus, genere conr ^’'oaerfiarum, ex inuentiones, et conflitutiones ex iu/ ^icationes continebat. Deinde partes orationis, ex' in omnes omnia pritcepta. çfuarecum in co cateris tibus difiinilius diäum f -ttdifperfc autem de confirm gt;'iationc,ex dereprehenfioncinuncccrtos confirman/ ^‘(X reprehendtndt in fingulacauffarum genera lor ('gt;1 tradendosarbitramur. Ett^uia quo patio traäari ‘oxuenirct argumentationcs in Itbro primo non indili/ inter expofitum efl, hic tantum ipfàinuenta unamr

in rem exponentur fimpliciter fine ulla exorr »‘Uione.ut ex hoc inuenta ipfa, ex fuperiore autem exr politio inuentorum petatur. Quare hire quie^ , nunc prtecipientur, ad confirmationis

ferre oportebit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

1 Muis er demonflratùiit, et Jchiefilt^ I ludicialif cau/jitncceljcefliini^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cor«»» quit Anti expofita fiitt,

I /îiiMtioBiy gcMcrc Mrto pliiribus ue ' jetur.Hnc quMquam ita efi,tarnen enquot;* communiter qutdam de omnibus prtcipi poßint,fe^quot; ratim quoq^ alit (unt cuiufq; gerieristCy diuerft pfiquot;' ceptiones.Aliud cMim laus.aliud uituperatio, aliudfctr tetttta- diäio,aliud accufatio aut recujatio conficerede^ tit.In iudic^squid a-quum fit quaettur. I« demonjlfquot;^ tionibus,quid bonefium.Jn deliberationibus, ut itosnf' bitramur,quid honefurnfit.cr quid utile. Namceteii utilitatis modo fnem in fuadendo (y in difuadtiti'’ exponi oportere arbitrati/unt. Quorum igitur gener« /mes cr exitus diuerfi funt, corum prtcepta eadëejfe «OB poffunt.Ncij; nunc hoc dicimus.non cafdem ineidtt re con/litutiones : ucruntamcn oratio qutdam cxifgt;[quot; fine cr gencrc can fie nafcitur, qut pcrtincat ad uit^ alicuiusdrmonflratiomm, aut ad fententit didioneiquot;' Quare nunc in cxponendis controuerfi/s in iudiciali^‘ nerecaufarumc^ pntcepiorum ucrjabtmur.Exiliiquot; plera/^ tn cietera quotf; caufarum genera fimili ta cÖtrouerfia nulla cum dificultate transferentur,pei' autemJeparatim de rcliquis diccmus,

Nmkc à conteiiurali confitutionc profiefeemur, eif «« rxftMpkw fit hoc expofiium.ln itinere quidäprefquot;^ efceniem ad mcrcatum quendam, cr fccum ahqaan^ Kummorum ferentem efl comitatusicum hoc, utfer'ip in uiafcrmoncmcontulit,ex quo flatium efl,ut iltud iiequot;

HT f'WiliitrÎMf ficere uellcut. Quarc cum in truandant ta/ WMdoi diucrti/jcnt Jimul cce«drc, ÇT in cndem loco loninü capcrc uoluerunt. Cœnati dijcubucrunt ibidem.

lt;(Mtc)M(Kd»» Ud dicitur pofl inuentum.cum in 4/ ‘ilt;'inabficiodeprcl)enfus el]t:t)cum d umediertimui/ lt;lelicet qui nûmos habcret, animaducrtilJet, noäu pofl/ urâiur. Ht fit.idw ex laßitudme dormirc fcn^ l‘tgt;iicccßit, çjquot; alteriui corunt, qui fine nummis erat, êl‘tdium prope appofttum èuagina. cduxit, çy ilium idterum occidtt,nnmmo! abflulit,gladiuin cruentum i» *lt;‘gt;ÿgt;t‘imrecodidit,ipfcfifein leilum fuum rcccpit. lllc ^‘‘tem.cuiuf gladio occijio erat faâa.multo ante lucem fttrexit.comitcm illumfuum inclamauit fcmel.cr fer fins ilium fomno impeditum non refpondere exißima/ quot;^’ipfe gladium.cr cirteraquie fecumatiulerat.fußu ht.jolus profeâu^ efî.Caupo non multo poß clamot ho »lincmefje occifum, cr cum quibufdam diuerforibut ilium qui lt;t«tè exierat,confequitur, in itinerc hominem eèprebcndit.gladiü ciur è uagina educit.reperil cruen/ «««,bomo in urbë db illis deducitur.ac reuf fit. Jn hae întoitio eß criminis.occtdifii. Depulfio.non occidi. Ex qnitHs confiitutio eß. Quießio cadent in conieäurali, qult;r iudicatio, occidcrit net Nunc exponcmus locof, quorum pan aliqua in omnë conicâuralem incidit co« trouerfiam. Hoc autem m horii locorum expof itior Hf.CZ i« ca^terorum oportebit attendere,non omnes 1« ewtiem caufam conuenire.Vt enim omnc nomen ex ali quibut, non ex cwnibKs literis fcribitur, f ic omncm 1« tuußun non omnis drgHmcHtontw copia.Jed eorum net o f cejfarm

ceJfaM pan alicfua conueniet. omnis igitur ex ex per[oM,ex faäo ipfo coniedura capienda cß.

CoM^a. dißribuitur in impulßonem, cy in ratiociitii. tionem. Jmpulfio eß.qax} ne cogitationc per affedionem animi facere atiquid horMurM amor irAf cundia.tegritudoiuinolentia.çy omnino omnia in buf rtMimuî itlt;t uidetur affcdus fnifje, ut rem perfpicd re cutM confilio et cura non potuerit : çy id cfuod ffcif-iwpet« quodä animi potius, efuam cogitatione fecerit-Ratiocinatio autë eß diligens çy confiderata faciendi ali^uid,aut nS faciendi excogitatio. Ea dicitur tum int tcrfuiffe.cum alitfiiid faciendum, aut no faciendum ff td de cauffa uitafjc, autfecutus effcanimur uidetur, nt fi amicitia tjuid caujjd fadù dicetur,fi inimici ulcißcnt di,fi metur.ß gloriie,fi pecunia.fi deniij;, ut omnia gtt Keratim ampledamur,alicuiur retincndi, augendi,adit pifcendiue cömodi,aut cotra re^'ciendi,diminuendi,det uitandiue incötnodi caujjd. Nam bora in genus alterut tram ilia ejuo^ incident.in quibus aut incömodum old quad matons uitandi incomodi caußt, aut maioris add pifcendicSmodifufcipitunaut commodum aliquodmit tons adipifcendt cömodi,aut maioris uitandi imcoww’ di prateritur. nie locus ficut aliqtiod fundamentumeigt; b«i»r coßitutionis:nam nihtl faäum eße cuiquamprn/ batur,nift aliquid quare fadum fit oßenditur.Ergoact cufator.cum ahquid impulfione fadum effe dieet, illuin impetum et quadam comotionem animi, affidioneimf uirbis et fentëti/s ampli ficare debebit,et oßedere qujmt ta uis amoris fit,quanta animi perturbatioex iraeüdd

ex itliejiia caufi carunt.ijtm impu-lfum alitfuent ‘lifedlJe dicct.Hic et excmplorü commcmorationc, ejui fioiili iinpulfu aliejuid comntiferint,etftmilitult;linû colhi ‘ione.et ipfiue animi affèdionis explicatione curandunt non mirum uideatur, fiquod nd facinus tab pw Ixrbitione cdmotus animus acce/jerit. Cum aût no im/ f«l[ione,uerum ratiocinatione alicjuem côniififfic quid ^‘^d.quid commodi fit fccutus,aut quid incommodi fu^ lstit,dem5prabit, et id augebit quammaxime poterit, x* quoad fieri poßit.idonea quammaxime caufa ad pec «indum hortata uideatur.si gloriit caufr, quanta glor fbmeonfecuturam exißimarit.itemfi dominationis, fi fseuniirft amicitiie.ft inimicitiarü.et omninoquicquid tritquod caujfie fuijfe dieet,idfiimme augere debebih Et boc eum magnopere confiderare oportebit, n5 quid ixueritate modo.uerumetiam uehcmentius,quid in opi xioneeiusquemarguet, fuerit. Nihil enim refertnon fuiffciOut non e/fe aliquid commodi aut incommodi,fi oflendi potefl ei ui/ùm effe qui arguatur, Nam opinio dupliciterfalluhomines, cum autres aliomodoeflac futatur.aut mo» is euentus cß,quem arbitrati funt. Ret aliufmodi efi turn, cum aut id quod bonum eß, malunt pKtiUit ! aut contra quod malum eß, bonum : aut quod Mfc malum eß nec bonum,malum aut bonum-.aut quod wJkm dKt bonum eß, nec malum nec bonum. Hoc in/ ttllc3o,ft quis negabit ullam effe pecuniam fratris aut amici uita, aut deniq;officiofuo antiquiorem aut fua/ uiorem.nS erit hoc accu/atori negandum. Nam in eum (ulpa, fummum odium transferetur, qui idquoii

11» DE INVENTlONB , trfjM uere (ypie dicetur negahit. Verum illtid crit.illi no eße ita uijùm:ijuod fumi oportet ex ßs, ad perjônam pertinent.de quo pdfl diccndum e/i. Eftf* tas Mt turn fultit,cum aliter accidit.atqf ij qui arguunt tur.arbitrati effe dicuntur, ut fi quir dicatur alium oc^' di/Je ac uoluerit, quàd lt;tMt fimilitudine, aut fuj'pHifXt’ aut demonjlratione falfa decepturfit : aut cunt necafli^’ cuius teflamentonon fit hærcs, qudd dus tcflatnentoff bieredem arbitratusfit.Non enim ex euentu cogitàti'’^ nem fpcâart oportcre.fdqua cogitaiionc etfpe ad Icfiaum proj-eäusfit confidcrare : çr quo ammo quifip fadat.non quo cafù utatur,ad rem pertincre' hoc autem loco.caput illud erit aceufatori, fi demößr^ re potent ali^ ncmini caufam fuiße fadendh Sccuitdat rium,fi tantam aut tam idonea ncmini. Sinfuilßtali/lt; ^oq; caufa faaendi uidebitur,aut poteflas al^s dijaif fe demonftranda e/f.aut facultas.aut uolütas. Potefi^’ ft aut nefctffc.aut non a^iße, aut con fixere abquidiK’ potuiffedicetur, Faciiltas.fi ratio, adiutores.adiitmctt ta, çy' ceetera qua ad rem pertinebunt, defui/fe altcttt dctnonflrabuniur. Voluntas.fi animus à talibiis falht uacuus cz mteger effe Jicftur. Pofircmo quas defett fionem rationes reo dabimus, if's aceufator adaliost^^ culpa eximendos abutetur. Verum td breui facieitduf efi, ZT in unum multa funt conducenda, ut ne allerijl defendedi caufa liunc accufare.fcd butus aceufandi fa defendere alterum uideatur. Atlt;f; aceufatori quidem haeferè funt in caufa fuctendac?' conjideranda. fenfor autem ex contrario pnmum impulfionem ad nullad

HiJIdtn fuifft Jicet.aut concedet, extemtdbit,et pitiKitUm duandam fuifjt- dcmonfîrabit, dut non ex ca folerchuiujmodi fnäa nafci, doccbit. Quo ent in loco dcmonjlrandum.cfute uis çy «4(um eins fit affeâionis, •{wiinpulfuf alitjuid nus cominififfedicetunm quo et «cwp(lt;t zy fimilitudines erunt proferendie , (y ipft iiligenter nutunteius affeâionisqùàmlcuifiimcqute/ tißmam ad partem explicanda, ut zy res ipfa à j-'aâo cradeli ey turbulento ad quoddam mitius lt;y tr^tnqiul l«ï trdduwtitr, çy oratio tarnen ad aramum eius qui aadict,(y ad animi qucndam intmum fenfum accomr «odetur. Ratocionationis autem fufpitiones infirma/ fcitifi aut cSmodum nullum fuiffe.aut paruum.aut ali/s fuiffe.aut nihilo jibi magis quàni ali^s, aut inc?/

Modum fibi maïus quàm cÔmodum dieet, ut nequaquâ fucrit illius commodi quod expeditum dicatur, magni/ fudo.aut cum eo incommodo quod accident, aut cum il lopcriculo quod fubeatur,comparanda:qui omcî loci fimiliter incommodi quoq; uitatioiic traâabuntur. Sut lt;lt;ccu£ator dixerit.eum td elfefecuium, cjuod ei uifum fit commodum,aut id fugijjc,quod putareteffe incommo/ duw, quanqu.im in f.JJa fuerit opittiowc, demonflran/ dum trit defenfori neminem tantie elfeßultitiie,qui ta/ li in rc poßit uiritatem iguorare. Qudd fi id concéda/ turillud MOU concelfiim iri, nec dubitajfe cjuideiw buitc quid eius iuris e/Jet, fed id quod falfum fuerit,fine utla dubitatione pro falfo, quod ucrum pro uero probalfe. ^ddfl dubaauerit,fumm:e fui fe amentiie, dubiafpe »»l’ul/umccnum in periculum je commitiere. Quem/ admoùuM

aclinoJuin datent dccafdtor, cum ab ali/s culpam Uffcit, defcnforii locif utetur,f c ÿs locis tlui accufaton dati funtMetur rcus cü in altos ad /c crimen uolettrSf^ ■jwre. E X perfona autem cöieilura capietur,fi et r« c^ut perfonis attributx funt diligenter confidcrabiituf’ t^uas omnes in primo libro expofuimus, nom et de «et tnine nonnunquil alic{uid ßtfpitionis nafeitur.

Mtem cum dicimuf, cognomen cfuoque ZT agnoiKti^ intclligatur oportet. De hominis enimcertoCf ftrto uocabulo agitur, utji dicamus idcirco aluiuêc^quot; lidtum uocari.tfuod temerario et repentino confiliej^ autfi ea de re hominibus C rivcir impentis uerba dedip fe.quod clodius,aut C (rciIi«r,4Mt Mutius uocarltuf-^ lt;fc licet ali^uantulum ducere fufpitionis, oi««‘f enim htc.uir an mulier.huius an illius ciuitatis bus fit maioribus,eluibus cSfanguineis, c^ua ttate,^ lt;itnimo,c{uo corpore,efut funt attributa, m lt;lt;nbsp;ijuam conieSurä facienda pertinebunt. Et fX ’’’j tlt;e trahunturfufpitiones, cum quemadmodS, ZT ‘‘P“ ^uos,etäefuibuscducatusetcruditusfit cfutritui'’ ^uibufcü uiuat epaa ratione uitt,cjuo more Hat. Et ex fortuna fepeargumentatio nafeitur e«l HUS an liber,pecuniofus an pauper,nobilis anigtett. » felix an infelix, priuatus an cum poteßateft,auip‘ rit,aut futurus fit confideratur-.aut deniip 2utritur,qute fortunt ejfe attributa intelligüi“^' itus aüt ipaoniä in aliijua perfeäa ZT conflaitti aut corporis abfolutione confßit, ipuo in generc ej tus, feientia, et ^ut contrariafunt res ipff

*lfe3ionis (juidem ratio perfpiatam foletprit fe gcrcre ftiitieäurätUt amor.iracüdia, moleftiaipropterca c^uoi ipforü uis intellig tur.et tjuce rej b4r« alitjita rcw c3 hitantur.facilcs cognitufunt. Studium aüt.ijuoniain *l'lt;tßidua ct uebemens ad alirpia rem applicata magna fWN uoluntate occupatio,facile ex eo ducetur argumea 'iitio.tjKam r« ipfa defiderabit in caußa. i tem ex con/ f'liejumetur aliijuid fufpitionir. Nam copliü eß alit^uid f‘teiendi,non faaendiiie cxcogitata ratio,item faâa.ct ^^ßts.et orationcfpijuie funt omnia ( ut in confirmation ”11 prlt;eceptif efl) in tria tempora di/iributa, facile erii »idm ecquid afférant ad coniedurd confirmandafuf ?» *io)Uf.Ac perfonis ijuidë res elt;e funt attributie, ex epiin l’Kf omnifcuf unum in locum coadii aceufatorir erit int 'ftobatiune hominis uti, Nam caufa fadi parum firmi/ ‘’idinis habet,nifi animus eius cpii infimulaiur, in earn [“fpitionë adduccretur, ut à tali culpa no uidcatur ab/ lgt;orruilfe.vt enim animü alicuius improbare nihil atti/ ‘’(tcum caufa cfuarc peccauerit,nö intercefferit, fi eau/ fmpeccati intercedcre lcuccß,fianimus nulliminus boneßie rationiaffinis ofiëditur. Quare uitü eius quem ‘•’'guif.ex ante fadis aceufator improbare debebit, çx “ßendere, fi ijuo in pari ante peccato couidus fit. Si id *‘onpoterit,filt;juä infimilcm antefufpitionë uenerit,ac Maxime fi fieri poterit,fmili alicjuo in gencre eiufmodi ^‘txfa alicfua cömotum peccaffe,aut in eeejue magna re, *“1 in maiore,aut minore, ut fi c^itis pecunia dicat indu feciffe.poßit demonßrare alujua in re cius alicjuid fAäUI«

faâKin audrum. item in omni cdufd natnram, dutiù' (Idm.dut fluJinm.dut fortunä, autali^uid corumtlitt ferfonis attribnta funt,dci cdnt cAnfAmiC^ud commotm» feccalje dicct, adiungere, ex di/pari cfitot]; geKK ci(lparitgt;n,fi ex parijùmi-ndt faculrof non erit intpr»^ bare animuin dduerjdri/ oportebit. utfmiMntiAiniti/ ßunt argnds fecilje.ty' auarunt enntctuent accufcf.J^^ monßrdre non poßis, alifs affinem effc uit^s doceas, d ex ca re non efje mirandum qui in illare turpis oui en/ pidiif aut pétulant fucnt.hac quo^ in re eum delitinif fe. Quantum enim de boneßate çy autoritateeiastjni argiwar detr.iftum eß, tantum de facilitate totiuitß Jefenßonif diminutü. Si nulli affinis poterit uitin ftit} ante admiffo demößrari, locus inducetur tlle pert}iiti» bortandi indices erunt, ut ucterem famam hominis ni/ hil ad rem putët pcrtinere.Nam cnm ante celajfe, mine manifeßd tenen. Quarc non oportere banc rem ex fv periori nita fpetlari./èd fupenorem uitam ex bac rc mi probari, çy aut poteßatem ante peccandi non fuil]egt; aut caufam. Aut fi hlt;ec dici no poterunt, dicendum ttii illud extremum, non effe mirum f [ nunc primum deli/ querit. Nam necejfe eß cum tpii uelit pcccare, alitjttan/ do primum delinquere.Sin uita anteaffa ignorabiinfi hoc loco pr^terito, cur prietereatur demonßrati), argumentis accufationem ßatim confirmare oportebit-Defcnfir autem primum, fi poterit, debebit uitam etus qui in/imilabitur,quâm boneßißimam demonßrare.lii faciettp oßendet ahqua eins nota et communia officia, I qnod genus in parentes, cognatos, amicos, affines, ne/ ceßariim

^lfirios ; rtifJM (jKif mm ZT exintia[unt, fi nb CHI» mlt;ig«o aligna labore.aut periculo, aut utratfue •^.wtn nealje »5 efjet.offic^ caula,aut in remp. aut in f*tentts,tMt in (tîi^uof eorum.cjui modo expoßti funt, i^atjje dieet. Deindeß nilnl delicjuilje, nulla cupidi/ ***cimpeditum 4b oficiu reeeßiffe.ctuod co' confirmai ['‘*5 erit,ßcum potejlas impune alicfuid faciendi minus ccucßefidlfe dicetur, uoluntas ei faciendi demonßrabi ‘'‘’tHhfulfe. Hoc 4»tfW ipfum genus erit ed ftrmius, fi

‘gt;t genere tjuo arguetur, integer antea fuijfe de/ quot;‘^ßrabitur. ut fi cum auaritia caufa fecijfe arguatur, quot;•'Niwe Omni in uita pecunia cupidus fuiffe doceatur-*''cill(iD)4grt4 c«M grauitate inducetur indignatio iun ^'^co»(ftefliogt;ti,per lt;J«4»h miferum facinus effciZ^ in/ deMon/ÎMbitur: ut cum animus omni in uita fue ^'‘àuilifs remotißimus.eam catifam putare,t{utr homi ’’ff wdoccs in fraudem rapereßleat, caßißimü lt;Jmo^ l’iX’iMem ad peccandum potuilje impellere: 4Mt initjuii ‘jp'iyquot; üptimo cui^ pernicioßlßmum.non uita honeße tab in tempore tfuamplurimum prodeffe, fedfu/ ^itaex criminatione,tjuie confingi facile poßit, non ex ^teada uita.ijuie netj; ad tempus fingi,neef; ullo modo iwwMtxri poßit.facere iudicium.Sin autem in anteaäa lititaliiftie turpitudincs erunt, aut falfd ueniffe in eam txißimationem dicetur, 4«» ex aliciuorum inuidia, aut lt;ibtreäat:one, aut falfa opinione.aut imprudentia, ne/ ctßitudini.aut per/uafioni,adolefcentiie, 4Mt alicui non »laluofa animi affedioni attribuentur.aut dißimili i» jnterc uitiorum ; Mt 4«imw non emnino integcr,fed 4

ttdi culpit remotwf e/fe uideiUtir. Ac fi nidlo modo lûl^ turpitudo, aut infamia leniri poterit orationc, oportebit de uita eius cy' moribuf cfuteri, fed de eo ci'' mine, c^uo de arguatur : cjuare antefaän omißis, ^uod tnfiet agi oportere. Ex f4lt;ïo autem ipfo fufpiti'gt; nes ducëtur.fi totius adminißratio negoci/ ex oMnilgt;igt;i partibut pertëtabitur.atif hit fufpitiones partim exn^ gocio feparatim,partim communiter ex pcrfonir,‘ti'f'^ ex négocia proficifcentur. Ex «egodo duci potenoii’ fi cas res iptie negoci/s attributie funt,diligenter coup derabimus. E x ijs igitur in banc confiitutionent cottutt nire uidentur gênera eorum omnia,partes generttpl^ risil;. Videre igitur primum oportebit,quafintcëtiiitt tiaeü ipfo negocio,hoc efl,qua ab refeparari nSpq' funt.Quo in loco fatis erit diligenter confiderare,qigt;i‘^ fit ante rem faäum.ex quo fpes perficiendi nota,et ciendi facultas qua) ita uideatur: quid in ipft re gere’i' da,quid pofiea confecutum fit. Deinde ipfius eß ncgolt;^ geßio pertraâanda. Nam hoc genitf citruw rerîi,qi^ wegocio attributa funt fecundo in loco nobis eß exf®* f itum. Hoc ergo in genere fpeSabitur locus,tempusi‘gt;^ cafio,facultas,quorum uniufcuiufqi uis diligëter iittigt;' firmationis praceptis explicataeß. Quare,neautb'^ non admonuijfe, aut ne eadem iterü dixijfe uidcami^’ breuitcr demonßrabimus quid quaq; in parte conjid^' ran oporteat.In loco igitur oportunitas.in tëporel^ ginquitas.in occafione commoditasad faciendum i«' nea,in facultate copia cr poteßas earü rerum, ter quas aliquid facilius fit,aut fine quibus omnmigt;t‘'^

ti KO» fgt;otef},conftderMlt;ltl efi. Deinde uidendîî e/l,c[uid «diunâitm fit negocioihoc eft, quid muiui,quid minu^, quid leque mugnU pt,quid pinile. ex quibut coniedurii qufdü diciturp quemadmodum m maiorei.minoref, «que magnie, fimileeft; agi foieant, diligenter confider fubitur. Quo in genere cuentuf quoq; uidëdus erit,hoC ‘ß.quid ex unaquaq^ re foleat euenire,magnopere con/ fiderandi! eft,ut metus,littiti.{,titubatio,auaritia.Qtiar tlt;lt; uutë pars erit ex ft's quas negoefts dicebamus efte at/ gt;ribiÿas,confccutio. I« e« quaruntur ea qua geftü ne/ gecHiconfeftim,aut ex interuailo confequuntur.Jn qua uidebimus ecqua cÖfuetudofit,ecquie lex,ecqua adtio, fcquod cius rei artificiSpt,aut ufus,aut excrcîtitio ho/ utiitii.aut approbatio,aut oftetifio, ex quibus nonnun^ dieitur aliqdfttfpitionis. Sunt autë ahqueefufpitiones, quacomuniter CZ ex negociorii et ex perfonaru attri/ iutionibus funiuntur.Nä ex fortuna,et ex natura,et ex uillu,ftudio,fa{lis,cafu,orationibus,cof :lio,it ex habitit Ultimi out corporis plxraq^ pertinët ad eafdë res, qua rem credibilë incredibilë facere pojfunt, c* c« faâi fufpitione iunguntur. Maxime enim quari oportet in hacconftitutione.Primu potucrit nealiquid peri. Dein dcccquo ab alio potuerit. Deinde facultas, de qua anti diximus. Deinde uirü id facinus fit,quod pxniterc pie/ rit necelfe. Itë quod fpcm celandi haberet • Deinde ne/ cfftitudo, in qua num neceffe fiierit id aut peri, aut ita fieri,quaritur. Qtorww pai s ad confiliü pertinct,quoft ferfonis attributum eft, ut in ea caufa quam expofui/ Um » A«te rew ent, quod in itincrep tarn familiariier p I applied/

US nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE INVENTiONE applicaucrit.ifuod femonis caufam ciitiepuerit,^iioifgt;( mul diner ter it,dvhinc cxnarit. Iit re,nox,fomiius. Pop rem. ^uodß)lur exierit, qnod iH« Mm familiäre eonti^ tarn ircpto Animo rcliefuerit, quad cruentü gladiuM hilt;t bnerit.Horum pan ad cöfiliü pertinet. QuarMf eitii» utrum uideatur diligenter ratio faciendi e/fe hahut^ excogitata.an ita temere.ut nä uei^'imile fittpiéijii^ iam temereadmaleficium acce/iifle.in cjuo ^uaritul' num ijito alio modo cömodiur potuerit fieri.uel dfufl tunaadminißrari.Nam fiepeji pecuniie adiui»enta,li adiutores defint.facultas fuifje faciendi nö uidetur.hi»: modo.si diligenter attendamus, apta interfe effe isiel bgimus hicc cfuie negoci/s, et illa ^ute pcrfonif/ùntitt/ tributa. Hic kc^- facile efl.neque nece/jarium difli»^ guere.ut in fuperioribui partibur, quo paäo quic^ cußttorem.Cf quomodo defenßirem traäare oportenf' Non eß neceffarium propterea quod caufa poßta, in quamt^ conueniat.res ipßt docebit eos, qui na onisi^ hieße inuenturos putabüt.fed ad ea quie pneceptaßm^’ comparationif modo quädam in commune mediocrest intelligentiam confèrent. Non facile autem, quod et igt;it finitum eß tot de rebur utraq; in partem fingulatim de unaquaq; explicare, er altar aliter hiec in utramf tem caußee ßolent conuenire.Quare coßderare hactpt'^ expoßiimui.oportebit. Faetliur autem ad inuentiosl , animur incedet.ßi geßi negocy.çy ßuam çy' adueift^f narrationem f^pe cyquot; diligenter pertraäabit, Cf quieq; pars ßußpitionis habebit, eliciens conßideriJnl-QuArciquo conßilio.quaßpe perficiendi lt;jnic^ fäHüßt^ I

Cur boe woJo ootius quàin illo:air db hoe potiut, lt;juS tb illo:cur nullo adiutore, aut citr hoacur newo fit cott fiKf.Mt cur fit,aut air hiefe : air hoe ante faüum ft, eur hoe ante faüum non ftt: eur hoe in ipfo negoeio,ciir boe poß negociü:aut ejuid faüum de indußria,aiit quid rem tpfam cö/icutum jii. Conßet ne oratio,aut cum re, tut ipfa fecumthoc huiui ne reift fgnum, an illtur, an buiiu ÇT dlius.or utrius potiut s quid faüum fit quod w» oportuerit.aut no« faüum quod oportuerit.cü ani ntuslac intentione omnes totiui negoe^ partes eonfde rtlit.tum illi ipfi in medium conferuati loci procèdent, de ^Kibus ante diüum eß, çx eum ex fngulis, tum ex eoniunüis argumenta certa nafaitur. Qworww argue *i««tor« pars probahili, pars neceffario in genere uer/ ftbilur. Accedunt autem ad eonieüuram fape quiee ßiones.teßimonia.tumores, qute contra omnia uterque ßmili «14 prteceptorum torquere ad fuce caufe commo dum debebit.Nam ex qu,rßione fufpitioncs, c?* cx teßi «oMio.cr fx rumore ahquo pari ratione, utexcaufa, (y ex perfonatty ex faüo duci oportehit, C^uare no/ b'i 03quot; ij uidentur errare,qui hoe gmus fufpitionum ar tific'i) non putant indigere, cy ^qui aliter hoc de ge/ «eWidc de omni eonieüura prtecipiendum putant, Om »IS enim ^fdem ex locis eonieüura fumenda eß.Nam et eius qui inquteßione aliquid dixerit, cy eius qui in tc/ ßmonio.cy ipfus rumoris caufa.cy iieritas ex i/fdem »üributionihus reperielur, Omni autem in caiifapars »rsumentorum eß adiunüaeicaufe folü quee dicitur, ** «tb ipjit ita duüa, nt ab ea feparatim in omnes eiufdê p J gefter«

generis cM/às transferri non fatis cotnoJe poßii. plt;hï autein eß peruagatior, ZT out in omnes eiufdem gentf ris, aat tn pleraßfi caafas acconwiodata. nbsp;nbsp;Hire erg®

drguwentit tMMjfern in multos caufas pejfunt.ln cos communes nominamus. Nuw locus communis oui ccrtir rei c^uandam continet amplificationein, utfitjuit boc uelit oßendere.eum ijui parentem necarit, maxitno fupplicio ejje dignum : qtto loco nifi perorata, lt;3“ pnt bata cdufa non eß utendum. Aut dubite, quit ex contré rio quoif habeat probabiles rationes argumentandi;!tt fufpitionibus credt oportere : çy conrtâ, fufpitionihts credi non oportere. Ac pars locorum communium, aut per iiidignationem, aut per conqueßionem inducitur, de quibus antèdiâum eß:pars per aliquam probabilei» utraque ex parte rationem. Dißinguitur autem oratin, titq; illußratur maximi raro inducendis locis committ nibus or aliquo loco, iam certioribus illis auditorhs cr argumentis conftrmatis. Nlt;iw CT tilt;»i concediM commune quiddam dieere, cum diligenter aliquis prot prias caufse locus traâatus eß, çy auditoris animus, aut renouatur ad ea quie reßdt, aut omnibus iam diSii txufcitatur. omnia enim ornamenta elocutionis.inqui bus cy' fuauitatis, ZT grauitatis plurimum conftfiit,et omnia quie in inuentione uerborum z^ fententiarui» aliquid habent dignitatis, in communes locos confeniti tur. Quare.non ut caufarum.fic oratorum quoque mub torum comunes loci ßtnt. Ni nifi ab if s qui multa exett citatione magnamfibi Z3' uerborum, z?quot; fententiaruin copiam comparauerint, traôari non pottrunt ornate et grauitet

ffituittr.dncmddmodum naturd ipforum defîderdb ^tlt;Jlhocfit tiubif diâum communitcr, de omni genete ^lt;gt;wuincommuntum. Nunc cxponemut in conieâurd/ conflitutionem, ^tu loa communes inddere foleöt^ ^“fpitiöibus crtdi oportere, et nô oporterc. Rumoribus ^tdioportere.et uô oportere. Teßibitt credi oportere, ^»S oportere. QutefUonibus credi oportere.et nô opor Vitd antè dâdm fpeßdri oportere, et nô oportere.

effe qui in illa re peccarit.cr hoc quoq; ddmir nô e/fe eiufdem.Mdximè fpeSdri cdufdtn opor/ m5 oportere. At^j bi quidem ty fi qui eiufmodi proprio argumento cSmuner loci ndfcentur, m con/ ^drias pdrtes diduccntur. C ertui dutem locus eß dccu/ fdtoris,per quem duget fdâi dtrocitdtem, ÇT dlter per Keg4t mdlorü mifereri oportere. Defenforis.per l^focdlumnid dccufdtorum cum indigndtione ofien/ ^idr, çy pgf qifent cum condueßione mifericordid cd/ f^dtur. m çy cietcri omnes loci communes ex if'fdetn pi'Wfptiî fumuntur, quibus cieterlt;e drgumentdtioness ßi iltr tenuius, çy dcutius, çy fubtilius trdüdntur.hi ^dtem grauius çy orndtius.çy cum uerbis.tum etidi» i^lentifs excellcntibus.Jn illis enim finis efl,ut id quod Teitur, uerum effe uidcdtur: in bis tdmetfi hoc quoque Rideri oportet, tarnen finis eß amplitudo.

I Vw e/I nowmis càtrouefp'^, •*'’ I caituli dtffintenda uerbis efi, con/btutio I difpnitiiM dicitur, Eiiu generis exé^lo nobis propofiM fit hxc cdufa.C- Fldwi* gt;1.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if Coitful remp.male geßit beb

lo punico ftatndo, eu Trtbunus pl.eflet.inuito Se«ilt;Wgt; CTquot; ownmo côtra uoluntutem omnium optimdtum prt feditionem populum legem agrdhdm prebdt. Hhh^ pdter fuus confiliü plebis hdbentem de templo deJuxi*! Mcerfitur mdieflatK, intentio efi, mdiefldtem muimllb ^uod tribunum pl.de templo deduxißi. Depulßoeß,M minui maießdtem. c^uteßio eß, maießdte neminucrü’ R4tio, I« ßilium f«iw ejudm bdbebdm poteßdt^, ed ufos fum.Rotionis infirmdtio, 4t enim ejui putrid poteßdte, hoc eß, priudtd. ejuudam tribunitiü potefldtem, koc eßi populi poteßatem inßirmdt.minuit is mdießdtem. tudb catio eß.minudl ne is mdießdlem.i^ui in tribunitidin ft* teßdtem pdtrid poteßdte utitur. Ad hdne iudicdtioiieM argumentdtiones pmnes dfferri oportebit. Acneijud forte drbitretur nps no intetligere alidm tfuoij; incidefC conßitutionem in hdne cdußum, e4M nos pdrtent friiii» fumtmus, in qua pracepta nobis d4nlt;i4 funt. Omnibus dutempdrtibus hoc in bhro explicatis, ijuiuisemniii cdufd ft diligëter uttcnJrt.ownfs uidebit conßitutioneSi çy eurum purtes.Ç^ controuerfids.f i (j«if forte in edS incident-Nd de »mnibus perfcribemus, nbsp;nbsp;primus.ergD

dccufdtoris locus eß.eius nominis cuius de ui tjuieritufi hreuis uperta, 03- ex hominum opinione dijfi»it‘ogt; bet

w W0(îo,Mdie/?4tfW mmuere efl de dignitdteMt dtn pote/!ate popi(li,aut corum quibw popu/ potejfatem dédit,alt^uid derogare. Hoc pc bremte»• ’xpofitum plunbus uerbis eß, et ratioKÎbm confirmdn tta eße ut defcripfcris,oßcndenduM.Poßea dd ‘‘^‘juod diffinierih fuSunt eius qui aceufabitur, udiune ^^toportebit,et ex eo quod oßeMderts,eße:uerbi cm/ pMitteßatem miituere,docere aduerfarium, maießate quot;quot;»Hiße, nbsp;nbsp;hune totum locum commuai loco confire

quot;gt;Htc,pcr ûuë ipfiuf fdäi dtrocita!, aut indignitas, d«t ’’««ino cMlp4 cum indignutione Mgeutur. po'ß erit in/ pi'Mandx aduerfuriorum dcfcriptio. Ed dKtcm infirma “'••‘r.fi falfa demonßrabitur : hoc ex opinione hommü ßinetur,cum ejueiiiddmodum, quibus in rebus ho/ in confiieiudine firibëdi Mtfermocindndi eo uer quot;^Htifoleiwt.confidcrdbitur. item infimdbitdr.fi tur/ inutilis eße oßendetur eius defcripttonis dppro/ quot;‘quot;io, çyquot; fl qu£ incommoda conjecuturafint, eo con/ ^0, oßendetur. id dutem ex honeßatis et utilitatis pdf ülgt;Hsfumetur,de quibus in deliberationis pra^eeptis ex/ ftnitmus.EtJi cum diß'initione noßrd dduerfdriorü dif/ finitionem conferemus, Ç3' noßrdinueram,honeßam, Htilem eße demonßrabimus,illorum coMtrà. Q«lt;ere quot;HOdutem res,dut mdiori,dut minori,aut pari in nego ciigt;ftmilcs,ex quibus dß'irmetur noßra defcriptio. lam fi fes pltires erunt dißugt;ticnd£,ut fi queeratur.fur fit,an ßcrilcgus, qui uafa ex priuato facra furripuerit, erit Htenium plunbus diß'initionibus.Deinde fimtli ratione e^ufa cfi traâitndd, uoexf autem communis in eius

tnalitiS.tfui «o» modo rerum, uerumetiam «erWafiJ' tcjlittcm fibi arrogare conctur.ut cr fadnt tjuod uclit, et id quod fcccrit.quo uelit nomine appellet. Deindcde fen for I! primus locus eß.ite nominis breuis et dperWirt ex opinione bominü defiriptio.hoc modo, Maiefiatëini Kuerc eß aliquid de republicd cum poteßdtem nonh^ bcitr adminißrare. Deinde hunts confirmatio eßßmib bus ZT exemplistZT rationtbus. Poßea fuifdäiabill^ diffinitione feparatio. Deinde locus communis,perqul faiii utilitas, aut honeßas adaugetur. deindeßquituf itduerfariorum diffinitionis reprchenfto , que •X locts omnibus, quos acci^atori prefcripfimus, co'i^ ficitur,ZT cetera pdß eadem prêter communeinitit cum inducentur. Loc«r autem comunis erit defenfor^ b per quem indignabitur aceufatore fui periculi eduß non res folum conuertere,uerumetiam uerbacèntuU’^^ conari. Nam illi quidem communes loei,qui out caluiti' nie accufàtorum dcmonßrande,aut mifencordieC‘iß tande, aut faäi indignandi, aut d miß-ricordiadeltf^ rcndi caufafumuntur,ex periculi magnitudine, non^ taufe genere ducuntur, Quitre nS in omnë caufu»,]quot; in ornnc caufe genus incidunt. Eorü mentionë w ßurali coßitutione fecimus. Jndutlione aut eorunt, caufa poßulabit,utemur. Translatio ZT cöniut^tif-

VM autem affio translationis tationis indigere uidetur, quod uon is agit quem oportet,aut cum eo quif* oportet.dMt apud quos,qua tia,quo crimine, quo tëpore

fiiilio tfMsldtiua dppellatur. Htiiuf nobit cxëpla per/ quot;nthd opus funt,fi fingula irdnsldtionim generd tpute/ i'Mius:fed cfHid ratio prtrccptorü fimilis cfi,cxcmplorî ’^bituJinefuperfedendum cp.Atij; in nojlra spiidë con l‘‘etiidine multis de caufis fit,ut rarias incidant transit 'wiff. N4gt;»cr pra^tort/s- exceptionibus multir exclu/ •fwtur aSiones.çy ita ius ciuile habemus conßitutum, I“ uufa codât is,lt;Jui non cjuemadmodü oportet,egerit. Qîilt;rc in iure pleruni^ uerfantur. ibi cnim ty excep/ ^iDnes poßulontur, y ejuodominodo agendi poteßat y omnis conceptie priuatorunt iudiciorum co» (''toitur.i» ipfu aulem iudtci^s rani« iKciduKt, y ta/ p^MrtHdo incidunt, eiußnodi ßtnt, ut per fe minut ^^cont firmitudinis: confirmentur aute oßumpta alia •“Î«« conßiiutionc. Vt in (Juodant iudicio.cunt uenefici ‘^fdom Home« eßet delatuin,y tjuia parricid^ cau/ i‘‘iwßripto eßet, extr4 ordwew eß^et acceptum, cum, ‘lt;cmfotione alia c^utrdam crimina teßtbus y argu/ confimtarentur, parricidi^ dutom folum mentio r^^‘^^I}^^^’‘lcfcnßjr in hoc ipfo multü oportet ut diu con 1'1 ‘it,cä de nece parëtis nihil demonßratü fit,indignum k»ii(r ejli afficere eum, ejua parrictdie aß-ici oütfi dagt;nnaretur,fteri neeeße eße, ^uoniäet fubferiptü, et ex ea re nomen extra ordinë fit '■

*^^'^ptö,Eo igitur pxna ft affici reü n5 oporteat, dam/ »5 oportereitjuoniäea pœnadanationë necef

C'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defëfor pxnit comutationë ex traf

quot;w genere inducedo.tota infirmabit aceufationé. Ve cieteris ^uo^ criminibus deßendedis coieilurali conßitu/

cmflitutioMe translation? conftrmabit. Exentplum dtf lem translationis in caufa nobis pofitum fit huiufriixli. Cum ad uint faciendam tjuidam armait ucni/feni, 4r/ mati contrà pritßo fucrunt, et culdam equiti Rowi«« Quidam ex armatis rcfPenti gladio manum priecui Agit is cui maniis prtecifa eß, iniuriarum : PoßidatiSi ^icum agitur, d Prietore exceptionem, extra (ptim i» retint capitis praiudicium fiat. Hic is lt;J«i rtgit,ii(iJicw»i purum poßulat : die cfuicum agitur, exceptionem alt;l^' Ott oportere. Quaßio eß,excipicndumfit,an nS. Ran no enim oportet in recuperatorio iudicio eius malefid/ de cjuo inter ficarios tjuieritur.prceiudicium fieri, tnfit matio rationis, eiufmodifunt iniurite, utdehisimhl?“ fit non primo cfuotf; tempore iudicari. ludicatio.atrocit tas iniuriarum fatis ne caufce fit. Quare dum de ea iidi eetur.de aliefuo maiore maleficio.de quo iudicium cdki paratü f t.prieiudicetur.atij; exemplum quid? bx efl-In omni aüt caufa ab utrotf; quari oportebit. Ä qao.Cf pcrquos.cr quomodo,cy quo tempore aut agi,a»“quot; dicari.aut quid ßatui deea reconucniat.id ex iuris,de quibus pdß dicendum eß,ßimi oportebit.Cf tiocinari quid in fimtlibus rebus fieri foleat, O' fitrii malitia quid aliud agatur,altudfimuletur:anP titia.an ncceßttudtne,quod alio modo agi non oecafione agendific fit iudicium out aâio conßituta, rede fine ulla re eiufmodi res agatur. taicus communis contra cum qui translation? inducet, W iudicium ac pxnS.quia cau/fie diffidat. A Men omniü fore pcrturbationcm.ft no ita res a^

in iuJiciutn ucniat,i{uo paff o oporteat.hoc eß,fi 4Mt «w co agatur,({uicum nö oporteat.aut alia pxna.alia frminctolio temporc.at^ hanc rlt;ttio«e«t 4lt;i perturba/ lioncm iaJiciorum om»i» pertiuerc.Tresigitur ete coa fituüones.tjuie partcr non habent.ad hitnc modutn tr4 ^^ntur. Nunc generalem conßitutionem partei tint confiJeremus^

Vum cr faffo.et faffi nomine conce/Jb, nc^ ulla affionif illata controuerfia.uis çy natura,et genus négocié ip] lus tptie/ ritur,conßitutionem generalem appelle mus. Hmiuî primas eße partes duas no/

nijeri diximus,negocialcm,çy iuridicialem. ^tgxialiscß.cjuie in ip/à négocia iuris ciuilis habet im flteatam controuerftam. Ea eß buiußnodi,Quidam pu filium hirredem fecit, pupillus autem antè mortuus eß Ju»m in ßtam tutelam ueniret, De htereditate ea tpex ^pillo uenit,inter eos patris pupilli hxredes ficundi RtiCy inter agnatos pupilli controuerfia eß,poßeßio ^nredumfecundorum eß. Intentio eß rfgndtorum, no/ l'ti pecunia eß, de c[ua is cuius agnati fumus, teßatus ’’On eß. Depulfio eß.imd noßra epti haredes fecundi i^ßamenio putris fumus. nbsp;nbsp;Quießio eß,utrorii fit. Ra/

*'o efl.pater enimc?quot; fibi et filio teßamentum fcripfit. ’nw is pupillus eßet.QHarc,^ute fili^' fuerunt.teßameit *0 patrir noßra fiant necejfc eß. Inprmatio eß ratio '^fimd pater )îbi fi:ripfa, nbsp;nbsp;nbsp;fecundum hieredem no»

fuit in iefliOnento.ulliuf neßrnnt efje mo» poteß. catio,poßit ne de fil^ pupitli re teflari. A» reJcî fecundi ipfins patrisßtmiliäs, no» filif duoij; pupilli hteredes fint. Att}; hoc non alienum multd pertinent, «c out nufeptâ aut ufe^tteefuntf hic ndmonere.Snnt ciutfx, tfuie ptnres habent rtitiont^ in fmplici confîitutione: qnod fit cum id ijitod fttäU ei’’ Mt cinod defenditur,plurtbus de cnufis reäunt, lud f'’ bnbile uideri potefl.itt in bne ipfn ennfa. Supponlt;iifte‘^ nim ab bieredibm hiec ratio. Vnius enim pectmia res dißimilibus de caußs hiercdes effe non pojTititt, «f*quot; untjnam fadunt eß,ut eiufdë pecunite alius tcfîanteni’’’ alius lege hxres e/fet. infirmatio autem hac erit.nôejt una pecunia, propterea c^uod altera iam erat pupilH’’’^ uentitia, cuius hteres non illo in tempore in teßanienif tjuifquam feriptus erat,ficjuid pupillo accidißet : amp;nbsp;altera patris etiam nunc mortui uoluntas plurimü ««* bat, iiu,e id mortuo pupillo fuis hieredibus coMCfffffquot;*]; ludicatio eß, una ne pecunia fuerit. Ac ftbaceruntiil’ infirmatione, poße plures eße unius hteredes pecunne dißimilibus de caufis. De eo ipfo iudicatio nafcitKen fint ne eiufdë pecunia plures dißimilibus generibus e/ß hteredes. Ergo «Hd in conßitutione intelleßüefi modo ÇX rationes,çy' rationum infirmationes.etp’''^' terea iudicationes plures fiant.Nunc huius generis cepta uideamus. Vtrif/J;, autetia omnibus bigent,ius ex ijitibus rebus conßet eß confiderandui”’ initiü ergo eins ab natura dudü uidetur. C^uedä aSt utilitatis ratione,aut perfpicua nobis, aut obfeustt^ fuctudinfi“

fuiitJin? uenilje. pàfl Mtê approlmtit lt;]KieJa Mt à cm fiittiuline,aut rt uero utiha. utfa.legibut cffe firmat^. ^cMurie quidë im eß,^uod nobn nS opinio, fed c^uicf innata ui! affetrat,ut rcligionë,pietatë,grM!Ü,um^ ^cMonèyobfemnntiZueritatë. Religionè cam cjult;e in »mil w cerimonia deoritfit,appellant. Pietatë,ijuit er i^tpatriam «wt parente!,aut alio! fanguine coniunäot »ficium conferuare moneaL cratiätCpiie in memoria »emuneratione ojficiorü et bonorum, et amicitiarS »bßruantiam teneat. Vindicationcm per cpiam uim, contumeliä defendendo. aut ulcifcëdo propulfamut o»obi!,ct « nuflris,cfui nobi! ef[c chari debent, per peccata punimia. nbsp;nbsp;obferuantiä.per cptä le Ute,

“*1 j«piëtM,4Mt honore,aut alicpta dignitate antcceden ^^^tmeremur,lt;y'colimu!. Veritatë,pcrc{uamdamus ’ptfiw.nc quid aliter qudm cöfirmauerimu!, fiat, aut

, aut futurum fit.Ac nlt;ttitr(f quidem iura minas 'fßqutruniur ad hanc controuerfiä, quod neq; in hoc ^‘gt;ili iure uerfantur,ct 4 uulgari intelhgëtia rcmotiora Imtiad fimihtudinë ucro aliquä,aut ad rem amplifican fiepe funt inferëda. Confuetudinii aüt im ejfe pit j^Kr «i quod uolätate omniü fine lege uetußas compr» mrit. in Cit (tute imm funt quadä ipfa iam certa propter quot;ftufate-auo IM gcnerc er alia funt multa,ztr cor«»» quot;w^to maxima pan, qua pratora ediccre confueuer tunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gewerd iurn iam certa confuetit

mefaäu funt.Quod genm.padum.par.iudicatum. '‘‘dlü eß,quod inter aliquo! cäuenit, quod iam ita lußÜ fw-ttttr,«! iuri praßari dicatnr.Par.^uod omnes inter aquabtle

tetjudbile e/l. tudicatum de tjuo iam antè fentêtiâ iili euius, outaliijuorumcon/litutaeß.iamiurategilim^ fX legibus cognofci oportebit. Hiî ergo ex partibus «0 ris ({uicquid out ex ipfa re,aut ex fimili.aut ex mitiort, Mit ex minore nafci uidcbitur,c{uif/^ attendere.ati^ cid cere pertentando unamquamip partem iuris debebit-Ijocorum autem communium c^uoniam (ut ante Jidunt eß)duo funt genera, quorum alterum dubiic rei,alter) certic continet amplificationem.quid ipfa caufadet,tf quid augen per communem locum poßitt^y oportcait , confiderabitur. Nä certi qui in omnes incidant loci fcribinon po/funtiin plcrifq; fortaßeabautoritatei)^ rifconfultorum, cyquot; contra autoritatem diet oportebd' Attendendum eß autem in bac.cy in omnibus.nütlit)^ locos communes, prtrtcr eos quos cxpofutmus,ipf‘‘ oßendat. Nunc luridiciale genus, cr partes eins com ßderemus.

Vridicialis eß, in lequi et initjntquot;^ tura.crprtemi^outpcen^ratioI ntur.Huius- partes funt duie,lt;JiMtiigt;ii‘‘^ tcram abfolutam, ajßtmptiuam altert nominamus. Abjolutaefl,lt;]uieipfi‘’' fe.non ut négociais implicite cr abfiondice.fed tius€T expeditius retfi cT non redi quiejiionemco^ I tinei.EA e{i huiufmodi y cum Tbebam Lacedietne»'^^ bello fuperauilfent,(y ferè mos elfet C raijs, cunt fc bel htm gtßiffeni ,utij cfui uicilßent trophteü infmtbus fiutuertnt uidurite modo itt prlt;tfcntM‘^

Wniif cdupt, non ut in perpetuum belli mcmorid mu/ iteret, encum ßatuermt tropbteum. Accufantur apud ^mpbydiOiMf.id eft upud commune a riecice cSfilium, tntentio efl.non oportuit. Dcpuljio eß,oportuit. QK.e/ ßio efi.oportuerit nci Ratio efl,eiim cnim ex bello glor tMmuirtutepeperimut.ut eius xterna iiifigniu poßeris »ojlris relinqucrc uellemuf. inßirmatio eß, rtitamot ttcmum inimicitiurum monumetumaraiot décroîs fittuere »o« oportet, ludicMio eß, cumßtmmte uirtur *11 celcbrandie cuußi G rui) de c rui^s xternum inimici btrunt monumcntum ßatuerint, reäe ne an contra fc/ tcrmt.tianc idco rationemßibiecimuf, ut hoc caußce ge ’’w ipßtm,de c^uo agimut, cognoßceretur. Namß: earn f^PP‘gt;l'uiffemus,lt;]ua fortalje uß funt,Non enim tuße ncr ^tepie bellum geßißit, in relationcm criminii dilaber

^ua pdß locpiemur. Vtrun autem cauf c ger hunc caußam incidere perfpicuum eß.ln hatte ar ^mtationer ex iyfdem locisßtmedteßtnt, atlt;f; in cait Ititn negocialem efua de ante diâum eß. Locor lt;iät com? ”’*11« et ex caußa ipfa, fi c[uid inerit indignationit, aut ^gt;tlt;lueßionis, ÇT ex tuns utilitate CT natura multos gMttfsßumere licebit,ty' oportebit,fi cauße digni/ uidebitur poßulare. Nunc alfumptiuam partem iur fi^icialis coitßideremus,

Aßumptiua igitur tune dicitur, cum ipßum ex ße far **™ probari no« poteß,altc{uo aute foris adiunäo arr ÿimento defenditur.Eius partes ßunt quatuor,Compa/ ’’‘•’io. Relatio criminis, Remotio cngt;ni«i;, Conceßio.

non pt probaniJum^ex fo c«iMf iJ cM^pa faHunt fenduur.Z A eß huiufmodi.Quidam imperator.cumiib hoßibits circifidcretiir,necjue cffkgereullo modo pep fet.depdSus eft cunt eis,ut arntu et impedimenta retint (pueret,milites cduceret.ita/p; fecit.armis et impedimét tir amißis, preeter fpem militer conferuauit. Acmfttiur tnaicftatir.tncurrithue diffmitio, c^uidftt Ixdcrenuüe/ flatcm-.fed nor hunc locü de ejuo agimur,confidcreigt;iitr-intentio eft.non opnrtuit zx impedimenta retint tjuere.Depulfio eft.oportuit.Quctftio eft.oportueritne-Ratio eft,militer enim omnerper^'ljent. infirmatioe/l-aut conieüuralir.non perif/ftent : aut altera conieäar^ lir.non ideo fecifti.Ex cjiiiburftint iudicationer, peV ßmt net CT i Jeo ne fecerittaut ha-c comparatiua, oiin^ nunc indigemur. At enim ftatiur fuit amittere militer $ arma er impedimenta hoftibur concedere. EX (prit dicatio nafatur, cum omner perituri militer eftientiiip ad hanc pathonem ueniffent, utrum fatiur fuerit atnip tere militer,an ad hanc conditionem ueniret Hof C‘*“r genur ex hir locir trailari conueniet, oportcbitadhiltn^ re cieterarum conftitutionü rationem at/t praceptit’^“ maxime coiedurir faciendir infirmare illud, ipiod f*quot;* CO c^uod crimini dabitur.if cjui accuftibuntur, coinpigt;^‘‘^ bunt, id fiet, ft' aut id lt;puod dicent defenftorer fuiffc.nift id fadum effet,^uo de fado indicium rum fuiffc negabitur, aut fti alia ratione, cr aham cauftam ac dieet fte reur feciffie, dcmonftrabiturejftr I £um.Eiur rei confirmatio, er item contraria de infirmatto ex coniedurali conftitutione ftumetur-^'^

Mmcerto aomittc maleficif uocabitur in ittJiciuni.fi/ tut in hnc cdufo, nam maiefiatif accerfitur, diffmitione (y diffi'nitionif prieceptis uti oportebit. Atij; hcec ((ui/ dem plemnij; in hoc gcncre incidunt, ut coniedurd çy“ dijfinitione utendiim fit. Sin dliud tluod; dlicluod genut ixcidct, eins generis prieceptd licebit hue pdri rdtione *M«jfcrre.N4W dccufdtori mdxime eß in hoc eldbord» ditmM id ipfum fddum.propter quodfibi reus concedi fttdt oporfere, c^udmplurimis in firmet rdtionibus. Qsod jüci/e efl,fi i^udmplurimis cößitutionibus dggre/ didtur id improbdre.jpjd dutem compdrdtio fepdrdtd amp;nbsp;trteris generibus cötrouerfidrü.fic ex fidui cSfiderd/ bitur, filllud ijuod compdrdbitur, dut non honefiü, dut ^‘on utile,dut non neeeßdrium fuiffe,dut Mott tdntopere gt;ttile,dut non tdntopere honeßum, dut no tdntopere ne/ sefdrium fuiffe demonßrdbitur. Deinde oportet dccuf( foren» illud quod ipfe drgiidt.db eo ßuod defenfor coniA fdrdt.fepdrdre.id dutem fdcict,fi demonßrdbit non it4 fierifolere,nc.^ oportere, net]; e/fc rdtionem cfudre hoc propterbocfidt.Mt propter fdlutem militum cd quie fd/ bttiscduficompdrdtdfunt.hoßibus trdddntur. Poßctt eompdrdre oportebit cum beneficio mdleficium, çy o^ Mitino id (]uod drguitur,cunt eo cfuod fdäum db defenr fore Iduddtur.dut fdciendum fuijje demonßrdtur, co«/ tendere,(^ hocextenudndo mdlefici^'mdgnitudinent fimul dddugere. id fieri poterit,fi demonßrdbitur, ho/ xeßius, utilius, mdgis neceßdriü fuiffe il'ud ijuod uiid/ ritre«f,(juài»illudquod fecerit. Hoiteßidute,et ut.lis, (y iteceffdr^ uis et ndturd in deliberdtionis prlt;fceptis q 1 coÿtofecf

eognofcetuT. D einde oportebit ipfam illam conipiif^ti^ UAM ludicationê cxponcrc tanepiam caufam dMertiti^ «rtm.CT' de ea, ex delibcrationis preeceptis deinaps iù cerc. sit enim hiec iudicatio, quant ante expoßtimui, Cum omnei perituri militct c/Jent, nifi ad banc padm/ Hetn uenifjent.utrumfatius fuerit pehre mdites, lt;lt;«‘1'1 blt;(Mc padionë uenire. Hoc ex lacis deliberationis, (jH'ip ahquam in cSfuUationem res ueniat.traßari oportebit' Defenfor autem quibus in lacis ab aceufatare alia con^ ftitutianes crunt indu{lit,in i)s ipfe quoq; ex yfdetncan fiitutionibus defenfionem comparabit, ctetcrosauUin omnes lacas, qui ad ipfam comparationcm pertinebüt' ex contrario tradabit. Loci auiem communes crunt tU eufatoris, in cum qui cum de fado turpi aliquo, autint utili,aut utroq^ fateatur.quarat tarnen aliquant defenr fioncm,cr fadi inutilitatem,aut turpitudmem cum im ihgnatione proferre. Defenforis eß,nullum fadumint utile,nef turpe,ncf item utile,nef honeßumputariigt;t portere, nifi quo ammo, quo tempore, qua de caufaft/ ifum fit.intelligatur.Qui locus ita communis efi,utbct ne tradatus in hac caufa, magno ad perfuadendummf ntento futurus fit. Et alter locus,per quam magnacui» amplificatione bénéficia magnitudo ex utilitate, lt;«(lt;1«' ncßate,aut fadi neceßitate demößratur.Et tertius, ptlt; quern res expreffa uerbis ante oculos eoru qui audiurh ponitur,ut ipfi fe quof idem faduros fuijfe arbitrëtuti fifibi ilia res atf eafaciedi caufa per idem tempus av cidiffet. Rclatio criminis efi.cum reus id quod argui' turconfeffus, alterius Jeindudum peccatoiurefecijlf demonfirat-

LIR E R I T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ,

eß huiufmodi,Horatiu! occifiî tribus Cur tilt;tti/s, cr duobus amißis frutrtbus, dontum fc uittor tsccpit.Js animaduertitfororcmfuam defratrum mor ^'^«onkborantem .fponfi Mtcm nome« appdlaittem •‘foitidcm Curiuti/ cum gemitu çy iMientutione, indir ÿxpjfus uirgincm occidit.dccupitur.inteiitio cfl,iniu fw/ororcm occidißi.Dcpulfio eß, turc occidi, Ctutrßio fßiiurc Kc occident. Ratio cß, ilia citim hoßiü Mortew» l«gci)4t,jT4trMin negligcbat.mecy populü Roommmu» *Ki(Jcmolcße fcrcbat.infirmatio eß, tome â fwtrc in/ icmnatànccari non oportuit,ex cfua ludicatio fit,Cnn» Hordtw jratrum ntortem negligeret, hoßium lugcret, Jefratris ry pop.Row. uiäorianon gaudcret, oporr •writ Me e4w à frittre indemnatam necari. Hoc in ge/ •icrcc4Mfie, pnmum fi c^uid ex cieteris dabitur conßiiu •ioMibiif fumi oportcbit, ficut in comparationc priece/ ptutii eß. Poßeaß c^ua facultas erit, per atic[uagt;n conßi/ •WioMctn ilium m quern crimen transfertur.defcndcre. Deinde Icuius eße illud quod in alterum pcccatum reus trmsferat, ^nàw cjMod ip/e ßtfeeperit. Poßea trans/ liuionis pitrtibuî uti,(y oßendere à quo, cy per quos, amp;nbsp;quo modo, ey q«o tempore, aut agi, aut iudicari, tutßatui (Je eil re conueneribacftmul oßendere non oz portuiljc ante j'upplicium,quàm ludicium interponere. Tum leges qiio^p et ludicia demonßradafunt, per potiierit id peccittuw, quod fponte ßta reus pumtusftt, moribus Çy iudicio uindicari. Deinde »cgiirc debebit, «iidiri oporterc id quod in eum criminis conferatur, de I ^«0 is ipjè ^iii conferitt, ittdiciMW fieri nolucrif : y id ç( » ^uod

dKod iuJicätu non fit, pro infcâo haberi oportefe-fica impiidcntiS demonflrare corihcfui eum iudiccr accufent,lt;juem fine mdicibus ipfi cödemnitniil-çy de eo indiciü fadant,de ijao iam ipfiftppliciüf»'^ pfcrint. Pof ca pertnrbationë iudic^ faturä diceMiisgt;d indices longius cptâm potcßatem habeat progrejlarn!' fifimul et de reo cfaem rcns arguadindicarint. Dei’’“' koc fi conßitutHm fit, ut peccata homines pcccatis, ininrias iniur^s ulcifcantur,(juantü incömcdorum fei^uatur.Acfi idem faccre ipfe qui nüc accufat, uow'l' fit,ne hoc qutdem ipfo quicqua opus fuijfet iudiciof ro ctetcri quoq; idem faciant, omnino ludicium »uUi^ futurum.Poßea demonßrabitur, nefiiudicio quidid' damnata elfet, in qua id cri nen ab reo conferatur,

hunc ipfum de illa fupplicium fumere. Quart r indignü cum qui ne de damnata quidcm pxnas funtef^ ipfe potuilfct,de fuppliciü fumpfiffe,quie ne addiid^ quidemfit in iudiciü. Deindepoßulabit, ut legcin, lege feccrit,profcrat.Deinde (quemadmodu in coitilgt;‘d ratione pnecipiebamus^ut illud quod cÖparabati(r,t’‘^ tcniiaretur «tb accufatore quammaxime:ßc hoc in re oportebit illius culpam m que crimen transferd^*^’ cum huius malcficio,qui je iure feciffc dicat, edparad'

Poßea demonßrandä eß, ko« eße illud eiußnedb cb id hoc fieri conuenint.Extrema eß,ut in cöpardid nc,ajfumptio iudicationis, çy de ea per ampliftddod^ ex deliberationis praiceptis diäio, Defenjor aut per alias conßitutiones inducentur, ex ijs locis quidquot;^ dtti funtjinfirmabit.ipfam rtlafiOHfi« cuprobab'd

piwui« tiugendo ciuf in quë rcfcrei criMifit, culpänt et ‘^icitin,(y ^;»»i(xiwe per indignationë,/i res feret, conqueßione Mite oculos poncndo. Poßea Icmus ^onflrando reum pnnitù,lt;ju.âmfit ille promeritus.ct ßninluppliciü cum illius iniuriu confercndo.Deinde 0/ poi’icbit eos locos, i}ui itu erunt ab accufitorc tradati, lircfelli.or contraria in parte conucrti poßint.quo in i^ercfunt tres extremi, cötrarijs rationibus infirma/ ff • dlaaüt acerrima accujatorü criminatio, per cjuant f^tlurbatione fore omniü iudiciorü demonßrant, fi de ‘»Renato ßtpphc^ fumendi poteßas data fit, Icuabitur, Prtmüfi eiufmodi demonßrabitur iniuria, ut nö modo ’•Ifo boMo, wer« etiam homini libero uideatur nS fuiße *lt;gt;^randa.Dcinde ita perfpicua, ut ne ab ipfo quide lt;lui faißet,in dubiü uocaretur. Deoiiie eiufmodi, ut in earn 'tnaxime debuerit animaduerterc, c^uianimaduerte/ fit.W itö tarn redü, non tarn fuerit honeßü in iudicium illam rem peruenire, c[uäm e0 modo, at^; ab eo uindi/ tari.i^uo modo, er à quo fit uindicata. Poßea fic rem fiiße apcrtam,ut iudicium de ea re fieri nihil attinue/ rit.Atif hic demonßrandum cß rationibus,C:r rebus fi/ i»ilibus, permultas ita atroces, er perfpicuas res effc, W his non modo non nece/fef /cd ne utile quidë, quin ntox iudicium fiat,expe{tare. Locus communis eß accu fatoris in eum.qui cu id quod arguitur, negarc n3 pof/ fit,tarnen aliquidfibi fpei comparet ex iudiciorum per/ turbatione. Atq; hic utilitatis iudiciorü demonßratio,et de co conqueßio.qui fupplicium dederit indemnatus-.in «Cf 4«tfm fumpferit audaciam er crudehtatem,

inJignatio. Ab clcfm/nre,in eius t^u? ultus fuiconcjueßione.rcm Mo« tx nomme ipfiu^negoc^tlt^ ex conjilio c^us qui fecerit, tyquot; caufa et tempore confié dcrari oportere : cjmd malt futurum fit, aut ex iniuri^ aut ex fcelere alicuiur,nifi tanta Cr tam perfpiaM it»t dacia ab eo,ad cuius famam,aut ad parentes, aut ai l*' beros pertinuerit,aut ad alujua rem,lt;ju3 chara clfeoint nibus, aut neceffe e/f.aut oportet e/fe, fuerit uindicM*

Remotio crimmif ejl cum eius intentio faäi cjuoil aduerfario infertur,in alium,aut in aliud dimouetur.t^ fit bipcrtito. Nam tum cau/d, tum res ipfa remouetut, Caufe remotionis boe nobis exëplofit.Rhod^ efuo/dart legarüt Athenas. Legatis Qutrpores/umptû duëopoft tebat dari.non dederunt. Legati profeüi nonfunt.Acot fantur.intcntio e/l,proficifci oportuit.Depulfioef.nc'' oportuiLQucefioe/},oportuerit «c. Ratio cfl,fümptitf enim^uidc publicodari folet,isab Ciute/lorenontf datus. infirmatio efi, uos tarnen id cjuod publice uobit datum crat negocif, conficere oportebat. Judicatioefr cum ^scpui legatierant,fumptusdebeatur,(}uidepubH co non daretur, oportuerit ne eos conficere nibilom'^ nus legationem. Hoe in genere primum f cut in citttds ft cjuid aut ex cöießurali, aut ex diffinitiua, aut ex iili^ confituiione fumt poßit, uidcri oportebit. Deinde plet ral]; ex comparatione, et ex relatione critnims in han^ cjuoip; caufam conuenire poterunt. Aceufator auton ilium cuius culpa id faßum reus dieet, primum defot det,f ! poterit : fin minus poterit.negabit ad hoe iudiciÜ ifljt{s,fedhuiHs ^uem ipfe aceufet, culpam pertincfC'

Mm Jicct,ßio (fucui^ o^icio confulere operiere : «cc f'illepecMfJet, hunc oportuifje peccare. nbsp;nbsp;Deindeji

‘^deltijuerit.fep.iratim illum.fieut hunc aceußiri opof non ennt huiut dcfenfione coninngi illius accue filionein. Dejènfor nute cum caetera, ficpiaC?' ex nlijt »iddcitt con/hiut.onibus pertraiiarit.de ipjd remotione ^'^‘»'gumentdbitur. Primum cuius décident culpd de/ »lonßrdbit. Deinde cum id dliena culpd dccidijfet,o/lett ^ttfednt non potuiffe, 4(tt non debuiffe id facere ijuod ^cufttor dicdt oportuilje.Quod non potuerit, ex utilir •“«if plt;trtib«f, m tjuibur efl, neceßitudinis uis implied/ ^‘t’demonfirdbit.Quod ho« dcbuerit,ex honefidte con/ [‘^ernbitur.De utroip dißinäiui in deliberdtiuo gcncre liicrtMr, Deiiidc oninid fuiîit eßfedb reo, que in ipftus f'^erint potefldteiquod minus quäm conuenerit fdäum ['bnlpu id dlterius dccidijje. Deinde in dlterius culpd t’tponendd demonfirundum eß, qudntum uoluntdtis et f'idiffuerit in ipfo, CZ id fignis confirntdndum huiuf/ ’’oiii.cx Cd terd diligentid.cx dnte faäis dut ditiis.dti^ M ipfi utile fuijße fdcere,inutile dutem non fdcere.çy* wm exterd uitd mugis hoc fuijje confcntdneum, quànt ^«oii propier dlterius culpdm non fecerit. Sin aiit no» wfcommcM certum,fcd in rem dliqudm cdufd dimoue/ titur.Kt in hdc eddem rc,fi Queßor mortuus effet, çy* iicirco Legdtis peewnw ddtd non effet,dccufdtione dite tinSiÇy culpd depulßonc demptd, ceteris fimiliter uti lociî oportebit.çy ex conceßionis pdrtibus que conue »ient,dffuincre,de quibus poß nobis dicendum erit.

rioribu! afjumptiuif incident. Hi tdwcn cerlißimi.ACfl fatorir, faSi indignatio, Defenfom, cum in alio cul^i ƒt,aut in ipfo nonfit, fupplicio reum affici non oporte' rejpfjus cuit rc! fit remotio, aim id c^iiod datur cnini'X ncgat nei^ a.dfc, neij^ ad offidü fuum rcus pcrtinuiflt^ nvcfi c[uod in eo fit deli{lü,fibi atiribui oporten.id ÿ' nus cauf e cfl huiufinodi. Jn eo fxdere ijuod fadum e/l tjuondam aim Samnitibus ijuidü adolefcës nobilispoV corn fußinuit iujfu impcratoris. Fcedere aùt ab improbato.cr imperatorc samnitibus dedito, c{ludall^ ÎB ScM4tH eum ^uoif; diat ^ui porcÜ tenuerit.dedi opiîf ifrc.iBtcntio eß.dedi oportet. Dcpulfio eß,non oportd» Qui^ßio eß.oportcat bc, Ratio cß, «ob cbib» meww (w* offiaum,nec mea poteßas.cum Qr id letatis çy tus eß'em,Qr effet fumma cum autoritate ^3quot; poteßate Jmpcrator,ijui uideret utfatis honeßü fxdus feriretur-infirmatio eß,attamen quonia tu particeps faduseti’^ turpiflimo fordere fummie rcligionis, dedi te conuend-Judicatio eß.cü is qui poteßatis nihil habuerit iußit i»“/ pfritton'f in fxdere, çr in tanta rcligione interfaerd’ dedendus ne fit hoßibus. ncc ne. Hoc genus c.iufe dfr' periorc hoc divert, quod in illo concedit fe reus opof^ tuißefacere id quod fieri dicat accufator oportuiffe.f'^ alicui rei, aut homini caufam attribuit, qua uoluntatt fua fuerit impedimento fine cSceßionis partibus. Wi» carum quadam maior uis eß, quod paulo pdfi iKtellil,f tur.Jn hoc aiit nd accufare alterü, nec culpam in aliiu» trans ferre debet, fed demonßrare cam rem, nec ad fence ad poteßatem,neq; ad officium fuum pertinuilfeA“^ pcriiitef^'

piJtiHerf. Af^; in hoc genere hoc dccidit noui, cfuod M.r ^fitor cjuoif; fepe ex rcwotione crminMonë conficiu ^‘fi‘[UIS cunt accuf:t,c[uicum pretor effet, in expedi/ luJ dr(«lt;t populii uocarit, cum Cöfules adeffent».

ut in fuperiorc cxcniplo reus ah fuo officio ac poe ^ßute faäü dimoucbut, fie in hoc lt;tb eius officio Ac po/ ^ßute.ijui Accufutur ipfc Accufutor fuilum remouendo, rAtione cofirmAt AceufAtionë. J« hAc Ab «tro^ ^omnibus partibushoneßatis, ÇT omnibusutilitAtit f^^tibus.exëplis fignis.rAtiocinSdo ([uid cuiuftf; officif, quot;*fis,poteßatis fit,^iiseri oportebit, (y fucrit nc ci i[uo ^^‘‘ÿtur.id iuris,offic^, poteßutis Attributum, necne, ^tos Aüt comunes cx ipjA re, fi c[uid indignationis ac ^'»«{ueßionis habebit, junii oportebit- coneeßio ejf, f^^uinonfAdü ipfum probutur ub reo, fed ut igno/ l^ur,id pctitur. Cuius pArtesfunt duie, purgAtio ÇX ‘^'piccirtio. PurgAtio efl,per ^uÄ dus ([ui Accufutur,itS {‘‘Hum ipfitni.fed uoluntAS defenditur, Ea hAbet pArtes *^ttgt;linprudentM,CAfum,Ncceßitudinem.

ttnprudentiA efl, cü feiffc Alic[uid is c[ui Arguitur nc/ C'it-VMpHj ([itofda lex erat.T^lc quis Diunie uitulü im/ quot;quot;ilAret.fiAutA e[uidä.cum Aduerfu tëpefate in aUo iA/ ^*tentur,uouerunt,fi eo porta t[uë confpicicbÀt, potiti (j/ent.ei deo qui ibi effet,uitulumfe immolAtaros. Cdfit trut i« eo porta funum DiAnx eius, cui uitulü immola/ Il wn ticebat. imprudentes legis cum exiffcnt,uitulum 'ß’iuobtuci'unt.AccufAntar.intentio efi, uitulum immo/ hßis ei deo,cui no Itcebat. Depalfio eß in cöccßione po ftu, R4tio cß, nefeiui «o» liccre. JnfirnMtio efl,tAme» guonitiiw

(Juoniam fccißi iJuoJnon licebat, ex legefupplido^^ g«!lt;y cs. ludtcatio efl,cum id fecerit i^uod won op(iftgt;i‘^ rit.zjquot; id non oporterc nefcicrit,fit neßipplicio

Cafus Mtcm inferetur in conccßionem,cugt;n ßrubitur aligna fortunieuii uoluntati obßitilfe gt;nt''* Lac,Cum Laceditmon^'s lex effet, ut hoßias nifi crificium ^uodda redemptor prabuiffet, capitale cffd' hofîits is ([ut redemerat, cum fàcrificif dies inflaret, «rtcw ex dgro cxpit agete, turn fubito magnis tus tempefîatibus fluuius Eurotas is ijui propter dxmonem fluit, itamagnusCTquot; uehemcns faâus efi»^ fo IrdtfMci uiilimie nullo modo poffcnt. Rcdemptorfr^ uoluntatis ofîcndendie caufd hoflias conflituit littore,ut ((ui transflumen effent, uidere pojfcnt.cu» omnes fludio ciusfubitam fluminis magnitudineiap rent fil!ffe impedimento, tarnen quidam capitis accefgt; fierunt. intcntio cfl,hofli(e quas debuifli, adfacrifid»quot;^ prtefîo no fucrunt.Depulfio efî conceflio. Ratio,fbine^ emm fubito accreuit, çy' ea re traduci non potuerunt-infirmatio efl, tarnen quoniam quod lex iubet, fad«^ non efl, fupplicio dignus es. ludicatio efl, cum in eit i'® redemptor contra legcmaliquid fecerit, quainref»^ dto eius fubita fluminis obflitcrit magnitudo,fupplid^ ne dignus fit.

î^eceflitudo autem infertur, cum ui quadam quod fecerit,fecilfe defenditur,hoc modo. Lex eji apni Rhodios, Vt fiquaroflratain portu nauis dcprchenif fit, publicetur. Cum magno in alto tcmpeflas effetgt; ucntorum inuùis nautis Rhodiorum in portum namquot;*

LI B E R 11» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xjj

‘ ClUir/!»r ttduim populiuocat. Nâuk domimt publicari oportere. intentio efl,roflrata nana nt fori« deprehenfa cß.Depulfio efl conceßio. Rrftio.ui et fumu! in portû codßi. Infirmatio eß, «rtwii» lege tiiwert populi eße oportet.luiiicatio cß,cunt roz 1'f‘UAmniiuim m portu deprehenfim Icx publicarit, bifc inuiti! nanti! ui tempeßatis inportum f'»iieä4ßt,oporteat ne earn publican.

Horum triKM generunt idcirco unum in locum conz *nIigt;N«î exëpld,lt;Juod ßmili! ik eu prieccplio drgumcMZ toramiMiiitK)'. Ndin inhisomnibu! primum,Ji(^uid •'os ipßi dabit fucultati!, conießurum Kt accufatore mr *lKoioporicbit.Mt id ^uod uoluntute fdßum negubitur, (Onßlto ^aüum fufpitione uliqua dcmonßrctur.Deinde liulaccrc diß'initionem neceßitudini!, d«t cujus,aut inu ftitientiie,cr exempla ad earn diffmitionem adiungc/ l'fgt;w^«jbws imprudentia fuilfe uideatur, rfut cafus,aut gt;itceßitudo,(y ab his id cjuod reus inferat,ßepararc-.id ^ßojlendere dißimile,cjuod leuius,faci[ius,non ignorof ^ilt,tionfortuitum,nonncceßarium fuerit. Poßeade/ ttion jlrare,potui ße euitari.et hac ratione prouideri po/ itt'fle.fi bóe dut illud feeißet, dut Kept feeißet, preeca/ Xeri : et dißinitionibus oßendere nÖ hanc imprudcntiä, Mwt eußtm, aut neceßitudinem, fed inertiam, ncgligen/ tidw.JdtwitdtciK nominari oportere. hc fi ejua neeeßitu ^0 hirpitwciiKc Mi(iebitur habere.oportebit per locorum communium implicationem redarguentem demonßra/ Itftijuiduis pcrpcti.mori denitj; fatius fuiße, quam eiiif/ »loJi neceßitudini obtemperdre. At^ tum ex ijs locis, de

dc tfuibut in négociait parte didatn ejl, iaris Cf tatis naturam oportcbit tjuterere, CX lt;Jifaft inabf’l'y iuridiciali perfe hoe ipßm ah rebus omnibus tim eonfiderare.At^; hoe in loco,/i facultas erit, plis uti oportebit, cjuibus w fmili excufatione hW, ignoiMtH : CX cotentione, magis illis ignofceitdH R fe:cr ex deliberationis partibus turpe out concedi eant rem ijuie ab aduerfario cömiffu gnum effcfÇy' magno futurü detrimëto.fiearet^^“ ^ui potcjlatem habent iudicandi,negle(taj it.

Defenforaüt conuerfis omnibus bis partibutf^ rit uti.Maxime aüt in uoluntate defendenda bitur,çx in ea readaugenda, c^ua; uoluntati ,• pcdtmento, cr fe plus.quâm fecerit facere nonp'’^' Jlt;;,Cr' in omnibus rebus uoluntatem/peäari opod^f' ez fe couinci non pojfe, tjuod non abfit à fuo nomine comunem hominum infirmitatë poß^ . nari. Deinde nihil indignius effe qu.im eunt lt;jit‘ ‘ j. careat./upplicio non carcre. Loet aüt comingt;t^. cufatoris,unus in confeßionc, cr alter tpuanta fy, pcccandi relintjuatur,ft femel infîitutü fit, ut no» ito,fed de fadi caufa quteratur. Defenforis auto'*’ fpicflio calamitatis eius, cpuie non culpa, fed ui W ^M4(i4wacciderit, (y de fortuntepotefatc, num infirmitate.c^r utt fuum animü non euentui» fiderent.in ijuibus omnibus côquefiionemfuaf“ narum, cr crudclicatis aduerjariorum inelje oportcbit.Ac neminem mirari conucitioj' ^'s,aut tn allés exempli fcripti cptoij^ controuefj'**^

uiJebit » Quo Je gencre p3ß crit nobis fepAm/ ''nJicendü, proptcrelt;» tjuo'd tjuteda generA caujArum. Igt;»tpliciter Ç3quot; cx fuA ui conßderAntur-.cjUiedAm dittcn» Pi’i ii/iud lt;juo^ Aliijiiod controuerfiie genus Afjumimt» QswcoiMttibur cognitis, n3 erit difficile in unäi^uAnift trAnsfem,quod ex co cpcocfi gcMere conuenief, w bis excmplis conceßionis ineß omnibus fcripti co/ ^foueffiA eA Calice ex firipto cy fentëtiA nominAturifed ‘fiMde conccßionc locfuebAmur, in eAm prieccptA dedi ’’•w.aIio dût loco de ffripto çy fententiA dicenMs.Nüc «iiîterd conceßionis pArtl cnnßdcrAtione intcndemus^.

DeprecAtio cß.in ijuA no dLfenfiofAÜi,fed ignofcca ^ipoßulAiio continetur. Hoc ge««; mx in iudicio pro/ ^fipoteß, idco cpuo'd coccffo pcccAto difficile eß uh eo IxipeccAtorü uindex effe debet,ut ignojcAt impetrAre. Qwrc pdrtc eius generis cum cAußum non in co confli/ •“«l'if. Mt liccbit .Vtfi pro ulitjuo cluro, Aut forti uiro, ^insinremp.multAjintbeneficiA. dixeris, poßis,cunt 'diaris non uti dcprccationc, uti tAinen, dj hunc mo/ ^m.Qudd fi ludices hic pro fuis beneftcif's,pro fuo ßu/ ^'0 ^Kod in uos hubuit fcmpcr, tuli fuo teporc multorü ßoruuireäc fAilorücAufAuni deliäout ignofferetis, poßidaretjam dignum ueßrA mAnfuetudinc, qudm uir inte huius effet indices à uobis hune rem boe poflulAn/ ^mpctrAri. Deinde Augere bcncficiA licebit, çy iudi/ ^iperlocücomunem Ad ignofcendi uoluntAtê ducere^ Qjwrc boe genuf ^udiitjud in iudici^s non lierfttur, ntfi liiuld ex pArte,tAmcn iJuiA et pArs ipfA inducendu nö/ quot;“'‘jeßtfy in SenAtu Aut cöfilioßepc omni mgcncrc

ÈrddMJd.in id cpio^ pr^eceptd ponemuf. NäiaiitSt/ ttatit.çy' in confilio de Sipbace i/iit lt;le/.îgt;cr4fMWeß.iy de Qj Nnmitorio Pnllo apnd L.Opimium, eyquot; ciitsc^' filium diudiäumeß.Et magit in hoc cluidem ignojcen difCjuim cognofcëdi poßulMo uuluit.T^am feinper itni' wo bono fe in Po.Rom.fuilJc non tarn ßicile probidi^' cum conieüurali cSßitutione uteretur,cjiiäm ut propte^ poßcrius beneficium fibi ignofceretur.cum deprecMin/ tiix partes adiungeret.

Oportebit igitur eum lt;}ui fibi ut ignofcatur.pofiuht/ bit.commemorarefujuajuapoteritbeneficiatiyfip^ terit, oßendere c4 maiora e/Jc tjuim hxc c^uie rit.ut plus ah co boni.tjuam mali profeäum effe uide^ tur. Deinde maiorum Juorum beneficia, fitjua extabiii' proferre.Dcindeoßenderenon odio.netf; crudelitateß cißc auod feccrit,fed aut ßultitia, lt;«ttt impulfu alieuiK^' aut aliijua honcßa,aut probabili caufa.PoßcapolIittf C)* confirmarc.fc CZ boc pcccato dodum, cy beiitfr cio eorum cfuifibi ignoucrint.confirmatum, ontni porc à tali rationc abfuturum. Deinde fpem oßeitlc^^ ali^uo fe in loco,magno ifs lt;Jui fibi concejfcrint, ufuif'^ turum. Poßcafi facultas ent,Je aut confanguineunt,^'*^ Mw (t maioribus in primis amicum ejfe dcinonßriici^' Cy amplitudinc n fuce uoluntatis.cy nobihtidein ris eorum cjui fcßiluum uelint,lt;y dignitatem ofleixl^' re,çy ccetera ca ejux perßinis ad honeßatent, amp;nbsp;plitiidintm funt attributa, cum conijueßionclmeii^ ganliainjèeffe demonßrabit, ut honore potiusahf^ jaàw ullo fupplicio dignus ejfe uidcatur.Deinde

foi,proferre, tjuibus maiora deliüa eotice/ftfunt t tit fuliuniprofiaet.fi fe mifericordcm in potejiate.et pro ftnfitm ad ignofcendum fuijje oflldet, Atef; ipfum illud peccatum fnt cxtc«MitKd«m, ut quamminimü obfuiffe uideatur.c?' out turpe aut^ inutile dcmonfirandum tali iehom:ne fupplicium fumerc. Deinde locis cSntunibuf «iifcricordiam captare oportebit ex ijr pr^rccptir, ejutO wpnmo librofunt expoj'ita.Aduerfariur aüt ntalefaâa ^gebit,nihil iniprudenter,fed omnia ex o'udelitate et fiabtia faâa dicet. Ipfum immifericordem, fuperbü fur ilfoiir fl, potent, oflcndet femper inimicum futlfe, «wimw fieri nullo modo poffe.si beneficia reus profer frf.««* aliijua de caufa faâa,non propter beneuolentiS iononfîn^it.aut pojiea odium elfe acrefufceptum.aut illaomnia maléfices cffe delcta, ««t leuiora beneficia Ç(iiM maleficia, «Ht c»mi benefices boKOî habitus fit, pio malcficio pœnam fumi nportere.Deinde turpe effe, W inutile ignofci. Deinde de ijuo ut poteffas effet,f rpe optarint, m eum potefiate no uti fummam cffe flultitiat cogitare oportere, quem animum in eum ,uel quale odium habuerint Locus autem communis crit indigna/ tiomalefici/ : cz «fier foc«r,eor«»i mi/èreri oportere, ;flt;i propter fortunam non propter malitiam in mifcri^f lut. Qmomkwj igitur I» gc«er«li coußitutione tamdiu pfoptir eius partium multitudinë c5wori««i«r, ne forti iMfiel4tc aut difimilitudine rerü deduäus alicuius anir w«s in quenquam errorem deferatur, quid etiam nobit ex eo généré reßct,et quare refîet.admonendü uidetur, •Hfnùcidlè caufam ejfe dicebtUniis,in qua tequi et iniqui r nmrrfi

ndtiifil.et pramif aut pxnx ratio (iuiereretuir-S‘i^^ fas in qnibus deiequo çy iniijuo tjn,rritur expi’fiti' nwi.Nunc reflat ut deprtemio et de pxna Sunt enim ntultie caujx.cluie ex prteini/ alicuius one confiant, ft am et apud indices de pnemio flt;dp‘^ cufatorum i}uxritur,(2r à Senatu.aut confilio dlitino» prtemium f^pe petitur.Ac neminem conueniet arbitra* ri nos.cum alicfuod exemplum ponamus lt;}uod in tuagatur.ab ludiciali genere excmplorurn recedt^^' Quicquid enim de homme probando.aut improbitnao dicitur.cum ad earn didionem fententiarum tio accommodetur.id nôfiperfententiie didionëdlgt;^ turdeliberatiuumcjl-.fcdeiuia de homine /latuituf’'“' diciale efi habendum. Oinnino autcm ^ui diligéterontt Kium cauffarum uim.ty naturam cognouent,flt;l nere primo, turn etiam forma, eas int.lligetaliß'^^^^ C uteris autem partibus aptas inter Je omnes,etdli'n'* in aliam implicatam uiJebit.Nunc de prxm^s confidef remus. L. Lucinius Craffus côfullt;juofdamincit(f'0^‘ Callia nullo illufiri.neij; certo duce,netp eo notninti’'^' ^ue numero prieditos,ut digni effent cpii iomani effe dicerentur:ijuod tarnen excurfiontlnu latrocinifs inxflam proumciam redderent.confednin^ efl.çy' confecit. Romam redift,triumphum ab poflulat. Hic ut ty in dcprecatione nihil nd nos ntti» rationibus et infirmationibus rationum fitpponëdis iudicationë peruenire,propterea cfuod nifi incidet conftitutio, aut pars confiitutionis,ftgt;npbx iitdicatio,et in ^uxßionc ipft continebitur-^n

trOnc hwufmoJi.oporteatne pcena afficî.lnhMhuiup *iodi,oporteatneprieiniü dari.Nunc adpritmif quar/ fiionë appofitos locos expoKcmus.Ratio igitar prlt;em^ ^Mtaor e/i i» pdrt« dijlributa. in bencficia.in homù »«ti.iti pram^ gênas,in facultates. Bcnrpda ex fua ni. ex tcmpore.ex animo eius c^ni fecerit.ex cafu coup/ •lefiWlur. Exfua ui tjmerütur hoc modo.magna «i» pwiM.|4ci/Kt an dtff^icilia,fingnlariaÇnt an tudgaria, •*«■44» falfa quads ex oratione honeflentur. Ex tem/ pûfc «Mtertt, fl turn cum indigeremus cù cxteri nô pop fitautnollctopitularijfi tücü fpcs deferuifpt.opitu/

fit.Ex animoifi «on fui cômodi caufa,jed co con/ pW fcq't omnid ut hoc conficcfc pojJet.Ex cafu.fi «o» fonuna,fed indufiria faSü uidebitnr.nut fiindufriie fottuna obfliterit. in hominë autem.quibus rationihuf

fiimptus in eS rem aut laboris infumpjèr t» quid aliquando fcceriti num alieni labens,aut deo/ igt;o«itrttir priemiumfibi pofîulet; num ahquSdo ip/ ß talent ob cauffam aliquë prami/ affici negarit opor/ *^f-autnitm iamfatis proeoquod fecerit bonos habi/ tusfit, 4Mt nccejfe fuerit ei fact re id quod feccrit: huiufmodiftt faSum, ut nif feciffet, fupplicio ^‘?,»us ejfet, nö quia fccerit priemio-.aut eüantetëpus pi'lt;fmi« pft4t, tt pfttt incertS certo uêditct precio-.aut pppliciü rtb'quod witct.eo pr«»HM pof ulet,uti '^fpritiudiciü faäü elfe uideatur. I» prifwÿ duten» ^were quid,et quantü,et (jn.ïobretn pofulctur,et «{«o, quaq; res pramio digna fit,copdcrabi‘ur.De/ **‘1' op«d nwiortf, botbus, et quibus de caufis

talis honos fit habit^f, {ftieretur. Deinde ne his bow» nintium pentagetur. Atefue hic eiut.ijui contra aüifiei» priemiitm pofulantem dicetjocus erit commuHÎf.pW^ tnia uirtutis ZT off ici/ fanüa cr cafîa effe oportei’f' Ueijue ea aut cum improbir communicarhaut in médité cribuf hominibuf peruulgart. Et «t/u-r.mtwMî bowi«« uirtutis cupidor fore uirtutif priemio peruulgato.Qÿ* t«im rlt;trlt;t cr «rJi«« fint, ea ex prirmio pulchra Cf cunda hontinibut uideri. Et tertius.fi exiflant qui4p«il HKtiorer «o/?roç ob egregiü uirtutë tali honore diÿntd funt, none de fua gloria cum pan priemio taler heinù nes affici uideant.del.bari putenttçf eorum enumefil^ tiOtCfquot; cum eis.quos contradicat.comparatio.Eiusdût ^ui prtemium petet.faili fui amplificatio, cy eorü priemioaffeffi funt,cumfuis faSis contëtio. Deindeta teror 4 uirtutis fludio repulfum iri, fi ipfè prirmio nôftt affetius. Facultatcs itutew confiderantur, cum aliquoi pecuniarum priemium poflulatur, in quo utrumcojii^ nefitagri,ueifigalium, pecuniie, an pœnuriaconfidet ratur. Loci communes, facultates «tugere, oportere.Cf impudentem et am,qui pro beneficiomU gratiam,ucrum mercedem poßulef.contrd autemde^e cunia ratiocinari fgt;rdidum efje,cum de gratia referent da deliberetur: Cf fe preaum non pro faäo, fed honot rcM ita ut faâitatumj tt pro beneficio poßulare. Ac de confîitutionibus quidem fatts diâum efi,nuncdei/sco» trouerfi/s,quie in jeripto uerfantur,dicendü uidetur.

Bl N fcripto ucrfttur controuerfia,cum ex fcriptipnir runöe ahtjuid dubi/ nafcitur. id fit ex eimbigup, ex fcripto CZ ftnten tiii.ex contraxifi legibus, ex ratiocina/ ® tiOMc.ex diff'initione. Ex «jwbi'gMO auti gt;i»f(itur controucrfia,cum ijitid fenferitferiptor, obfeu/ tlt;on cß.quod fcriptum duas plure's ue res/ignificat, ad lgt;iincmodum.paterfagt;niliäs,cum filium haredemface fet.tiaforum argenteorum pondo centum uxori fuafic figauit,Hares meus uxori mea uaforum argenteorum fonda centum,cfuie uolet.dato. pofi mortem eius uaft ttiiiffifica.cy' preciofe calata petit à filio mattrnHc fe ip/e uellet,debere dicit.Primum ji fiert poterit.de/ Wod/irawJKm eß non effeambigu'e /cripium, propterea 5i(olt;iowHCf in confuetudtne fermonis jicuti fotinteo •Kriio «wo plurtbus ue in ca fentétia, in ijua is tjui dicct tccipicndum effe demonßrabit. Deinde ex fupertore et inferiore feriptura docendum id ijuod quaratur, fiert pcrfpicM««. Quarefi ipfa feparatim exfe utrbaconfi/ ilcrent«r, omnia aut plera^ ambiÿta uijum iri. Qjiie mttemexomni confiderata feriptura perfpicuafiant, b««wtbig»« «0« oportere exißimari. DciwdcijM«!« fententiaferiptor fuerit, ex cateris etus feriptis, cx f«/ dis,ex diäis,animo atip uita eiusfumi oportebit.Ç^ el ipfionfcripturam in efua inerit illud ambiguum, de epto ^««ritwr.totetti omnibus ex partibus pertéidre, fi quid «it ad id appof tum fit quod nos interpretemur, «ut ei jwii «uUophi« intelligat,aduerfetur. N« factle,quid r * uerifimiU

ueripmik fit eu uoluijfe tjui fcripfit, ex omni fcriftur^ Ct ex perfonA fcnftoris, Atlt;}; ys rebus (^uie perfontsutt tribut le jitnt confderabitur. Deinde crit demonfîrâdKigt;t fl quid ex ipfa re dabitur facultatis, id efuod aduerfurd us intelIigAt,multo minus commode fieri poffc c(u^gt;n id tjuod nos accieimus.cjuod illius rei nct^ ädminißrätti)gt; netf; exitus ullus extet.nos quod dicAmus fncile et conit mode tranfigi poffe ut in hac lege( Nihil cnim prohiba fitlum legem exempli loco ponerc.quo facilius refiw ) MfCetnx corortjM aured nehabetoifihitt bucrit publica cßo. Contra eum qui meretricem pubbt can dicat ex lege oportere, poffc did, neq/ adminißriV tionem e/fe iillam publicie meretricis.neq; exitumlet gis in meretrice publicandoiat in auro publicado et adt miniflrationem CZ fxituw facilem cffe.et incommodi nihil inelfc, Ac diligenter illud qnoijj attendere oportei bit.nii iilo probato quod aduerfarius inteiligat.utiliot res.aut honeßior, aut magis itecelfario, d fcriptorenci glcäa uideatur. td fiet.fi id quod nos demonßrabiMUs, honeßü.aut utile,aut nece/fariü demonflrabimussamp;' ß id quod ab aduerfarius dicetur, minime eiufmodi dices mus effe. Deinde fi in lege erit ex ambiguo eötrouerßa, dare Opera oportebit, ut de eo quod aduerfarius intellu gat,alia in lege cautü e/fe doceatur. Pcrmultü aüt pfofi ciet tilled dcmon,ßrare,queadmodii fcripfiffet.fi id quod aduerfarius accipiat, fieri aut intelligi uoluijfet : ut in hoc caufa, in qua de uafis argeteis quxritur, poßit wM her dicere, nihil attinuijfe afenbt qu£ uolet, fiharedis liolifntati permitteret. Eo f»iw »o« aferipto nihil inefp dubita/

WiUfioMÎî tfuin hieref (jMiC ipjc uelIet,Jii)‘et,Agt;uenlix ^êitur fui^l'e cum hteredi uellet cÆUcrc. id lt;^cnbcrc,(jMO **OK afchpto iJibi/o minus hieredi caucretur. QHiti'e hoc gf»ere wlt;tg«opere talihus in caufis uti oportebitifi hoc quot;lodojcripfijjct, tfio uerbo ufus non effet, non ifto loco Xtrbü ißud collocaffet. Na ex his fentëtia feriptoris ma/ Ximeperfpicitur.Deindeduo tempore feriptü fittC^ute/ ftftJü eß,ut (Jupd eum uoluiffe in eiufmodi tempore ue/ ^f'milefit,intelligatur.Pdfl ex deliberationis parttbus. ^lidutilius.et lt;juid honeflius.et illi ad feribendS, et hit comprobandumfit.demonßrandumiet ex his fi quid ‘^nplificationis dabitur,communibus utrinque locis uti “portebit. Exferipto zy fententia controuerfia confù fiit.atm alter uerbis ipf is qu^ [cripta funt.utitur: alter ^id quod feriptorë fenfiffe dieet,omnë adiungit didio/ *^tin.Scriptoris autë fententia ab eo qui fententia fe de/ HJct.tKi«femper ad idem fpeâare.Ç^ idem ueue de/ ^‘Wßrabituntum aut ex fa{lo,aut ex euentu aliquo ad ^tnipus id quod,inßituit accömodabitur. Semper idS ffeäare,hoc modo, Paterfamilids cum liberorum nihil buberct.uxorem autem haberet, in teßamento ita feri/ pfit, Si tnibi filius gcnitwi fucrit unus, plure's uc,ts mi/ bilweseßo. Deindequee affolent. Pußea,ftfilius int'emoritur, quam in tutelam ftiam uenerit, tu mihi, dicebat,fecundus hceres eßo, Filius non efi natus,am/ i’igKnt.rfgndti cum co qui eß fecundushares, fi filius ^ntequam i« tutelam fuam ueniat, mortuity fit. i« boc gewf re non poteß hoc dici,ad tempus, aut ad euen/ tumaliquem fententiamferiptoris,oportere «tccomwo/ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r duyi

duri, propterea ijuod eti fold demonjlrittur, (fuafrttiil illc qui contra fcriptunt dicct,fuam ejje hiereditatcntdi fendit. Alterum autent genus efi corum qui fcnteumif tnducunt, in quo non fimplcx uoluntas fcripiorisoflat' ditur,quie in omnc tempus.ty in omne faßü non ide» ualeat, fed ex quoda faßo aut cuentu ad tempus inM' pretanda dicitur. Ed partibus iuridicialis ajfumptiiht tnaximc fujhnetur. Ndw (hm inducitur comparatio,iit in eo qui cum lex aperiri portas noßu uetaret, apernit quodam in hello, cr auxilia quiedam in oppidum reß pit,ne ab kofibus oppnmerentur, fi foris e/fent, prope muros cajlra hofes haberent. Turn relatio criw* mi, ut in eo qui cum communis lex omnium hominei» Occidere uetaret, Tribunum militum Jiium qui uimfild inferre conabatur,occidit. Turn rcmoliocriminis.util eo qui cum lex quibus diebus in legationem proficifeer fetur, preelhtuerat, quiafumptum non dedit Qutefîof, profeßus non efl. Turn coneeßio per purgation? ct pO imprudcntiam.ut in uituli immolatione-.çy per uim.id I» naui roflrata ! e:^ per cafum, ut in Eurotlt;e fluminis tnagnitudine.Quare out ita fententia inducetur.utunU quoddam uoluijfe fcriptor demonflretur : autfic, utin eiufmodi re f^r tempore hoc uoluijfe doceatur. E)'?'’ fr (jMi fcriptum defendet.his locis plerüq; omnibus, iorc autem parte femper potent uti. Primumferiptoris collaudationc, çy loco communi,nihil eos qui iudicent nif id quod fcriptH fit fpeßare oporterc.çy hoc co mat gis,filegitimum feriptü proferetur,idefl,aut lcxipf‘lt;gt; /tut ex lege aliquul. poflea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wfaemt ntißtmum ‘ß’

fdSi dut intentionit aJucrfariorü e«M ip/o fcripto co«/ gt;mt:oiie,quidfcriptum fit,quid failum.quid luratus iu/ dexiqut-m locutn multit modis uariare oportcbit. Tu»t ipfunifecum admirautcm quidnam contràdta poßit, ad iudidt officium rcuertentcm.cr ab co quieren/ lern quid priCterea audire aut cxpeäare dtbcatitum ip [“Hl aduer/àrium,quafi iMteMUtw loco producendo.boc ‘ll,interrogando, utrumJcriptuin neget effe co modo, “H ab fc conträ faäum e/ff, aut contra contendi negcti ■itr««! Kfgurc aufus fit.fe diccrc defiturum. Si neutrum (y co«trrt tarnen dicat, nibil effe qwo hominem ^pudentiorem quifquAm fe utfurum arbitrctur, I« boc ^lacommorari conueniet, quaji prieterea nibildicendü [‘biy quafi contra diet nihtl poßit, fepe id quodfertp/ efl.recitando, fepe cum fcripto faäum aduerfari^ ^Hitjbgendo, atq; interdum acriter ad iudicem ipfum re “frttndo.Quo in loco ludici demonflradum eft.quid iu/ faiutfit, quid fqui debeatiduabut de caufir iudicë du/ bitare oportere,fi aut fcriptum fit obfcure.aut neget aü aduer/ärius. cum çy feriptü fit apcrtè,ZP' aduer/ Janus omnia confitcatur,tum ludicem legi parère, non ^terpretari legem oportere. Hoc loco confirmato.tum dduere ca quee contra did poterant,oportebit. Cowtri o«tc»i dicerur,fi aut prorfus aliud fenfiffe feriptor, çy* “bud demonflrabitur, ut in illa de tefiamento •^uam pofuimus controuerfia, «Kt jt cauffa affumptiusl ^fferetur,quamobrem fcripto nonjgt;otuerit,aut nd opor ^“eritobtemperari.si aliud fenfiffe feriptor, aliud Jeri/ tfijf dicctur, is qui fcripto utetur.hoc dicet, non opor/ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r j tere

tere de ei«î uoluntute nosargumentari.tlui He id fttcrtt po/Jcmus.iudidum nobis relitjuertt fuie t(t iitcommodii confequi,fi inßituatur, ut à fcripto reugt; datur. Nam ÇT cos qui aliqutd fcribant, non exifîint^ tKroî id quodfcripferint.ratum futurum:ç^ eos lt;J»i dicent,certum quodfequantur.nihil habituros, fi Âfcripto recederc conjucuerint. Quddfi uoluntosfcd/ ptoris conferuanda fit, fe non aduerfarios à uolunt^tt eius ffare.Nam multo propius accedcre ad fcriptons luntatem eum, qui ex tpfius eam liurts iHtcrpreteW’ quant ilium qui fcntent:am fcriptons non ex ipfuisflt;^ Îitofpeffet.quod illc fùir uoluntatis quafi imaginent rit iquerit ,fed domcßicis fufpitionibus perferutetur. Si» cauffam afferet is qui à fententia flabit, primS eritcon/ tradicendum, abfurdum «on «egdre coMtW hlf feciffe.fèd quare fecerit.caufam aliquam inutnire. Dit uide conuerfa omnia effe.antè folitos e/fc aceufatores i» dialn» pcrfuadere.affincm effe alicuuts culplt;z eum tlit* aceufaretur, caufam proferre qu^ eum ad peccan^nm impuliffet.nunc ipfum rcum caufam afferre quare querit. Deinde banc inducere partitionem, cuius infquot;*^ gulas partes multie conuenient argiimcntationes. Pi'*' »HHHtKMWd inlegeullam caufam contra fcriptutaàc/ dpi conuenire. Deinde fi in Cicteris legibus conucitiitt' hone effe huiufmodi legem, ut in ea non oporteat. ßremofi in hoc quoq; lege oporteat.hanc quid? caufrquot; accipi minime oportere. prima pars his ferè locis tnabitur.fcriptori neq; ingenium,neq; operanttneip ullit facultatew defuiffe quo minus poffet apertè

î«oJ cogitdrci, nee fuiffe ei gritue, nec difficile,eam excipcre,lt;^Min aduerfirif profcrant.fi ijuiccjui ^‘^p'cndiim puta/Jct.confucuiffe eoî tfui lege fcribAitt, ^^^fptionibus uti.Demde oportet recitare legacü exce P'oitifcus feriptds, çx maxime uidere, fiqita in ea ipft de agiinr.fit exceptio aliefuo in capite, Mt ae W eandem Icgii fcriptorem,^uo magif enm probetnr ^'1]^ excepturum,ft tjuid excipiendum putaret.et ofiea caiiliim accipcrc.nihil aliud clle,nifi legem tollere, ijuid cum femel caufa confideretur, nihil attineat J“*”! cx lege confiderare,c(uippe quit in legeferipta «5 )'*‘Qijo4 fiftt infiitutum.omnibus caufam dari.GT po/ ^ßatem peccädi.cum intellcxerint uos ex ingenio eins contra legem fccertt,n5 cx lege, in cfua iurati fitij, ’''Wiudicdre. Deinde CT ipfir iudicibur iudicandi, Çy*

ciuibMî tiiucndi rationed perturbatum iri, f i fe/ ^clilegibur recejfum fit. Nam çy iudicet neijue tjuii rlt;fMntur habituros.fi ab eo cluodfcriptum fit.recedati quo paâo alios improbare poßint,quid cohém fe îf« 'udicarint; Qf citieros ducs c[utd agant ignoratu/ ^ct,fi exfuo tjuifjf co»ftlio,et ex f4 rdü'onc cpis in mcit •‘'W aiit in libiditicm uenerit, non ex cSmuni praferipto unamifuamijj rem adminißrabit. Poßea (futea ^cfcàiudicibus ipfis, tfuare in alienis detineantur ne/ iccijs ,eur rcipub. mutiere impediantur.cum fiepius fuis febnj ÇTquot; commodts feruire poßint gt;nbsp;cMr in certa uerba '^tent, cur certo tempore conueniant, certo difcedant, Nibil affèrat caufte (pio minus |'rc^ttinteif o^crareipub. det,nifi ejuce caufa ex lege excepta fit,an

fc lcgibitf obßrißof in tanti^ moleßi/i eße ifiluunt feant.aduerfarios noßros leges negtigere coWfed^t'D'' inde item ^u^ercre ab iudicibus ,Ji eius rei caufarip’^^^ pf er ijuam fe reus contra legem feeiße dicat.except''’''^ ipfiin legeodßcribat.pajßtri nc fint.poßeahociliio«P eiat indignius ty impudentius eße quam fi Age porrd, quid ft ipfi uelint indices adferibere ► rwj ne f it populus^atip hoc eße indignius, rcntn^’^^ CT literis mutarc non poßint, earn re ipfa, CT maxime commutarc.Deinde indignum eße de fege ^uid dcrogari,aut legem abrogari, aut aliqua ex commutari,cum populo cognofeendi, er probaitji'gt;‘‘^ bnprobandi poteßas nulla fiat, hoc ipfis iudicibus Jio/ißimum futurum.No hunc locum eße, «eif; hocti''^ pus legum corrigendarü,apud populum,hocetpesp^^ pulum agi conuenireiquod fi nunc id agüt.uellefefd^^ ^i lator fit, qui fint accepturi, fe aßionesuidcreieti^f fuadere uellc. Quod f i htec cum fummè inutiha.tii to turpißimafint, legem cuiufincdifit in prafenMSfquot;'^ feruari d iudicibus ,pdfl fi difpliceat à populo corriff uenire. Deinde fi fertptum no extaret,magnoperequSi reremus. neefj ißi nifi extra periculum quidem eßel, f’'* deremus.Nunc cum feriptum ftt,atneHiiam effe eius cf** peccant potius,quä, legis ipfius uerba cognofcerc * HK CT huiufmodi rationibus oßenditur caufam extrußd* ptum accipt non oportere. Secunda pars eß,in quaq oßendendumfi in caiteris legibus oporteat, in hacuiquot;* oponere.Hoc dcm5ßrabitur,ft lex aut ad rcstnaxinu**' »ülßlimasthoneßißimasi rcligiofißimas uidcbitutp**'

'”**^‘^*‘***^ f«rpe,lt;t«t ntfiU e^Jie tali in re no» '^enti/iinte [ggi ohtempcrare : aut ita lex diligenter ^•^ipta ejje demonflrabiiur.ita cautum undijna^ de iu ^i(o4 oportuerit exceptum.ut minime conuer '''‘^‘{aicifuä in tarn diligenti firiptura prifteritü arbir ‘'’quot;i- Tertius locus eß et.cfui profcripto dicet,maximi ^^'^IfariHs.per quem oßcndat oportet,ß conueniat C4M contra fcriptü accipi,eam tarnen minime oportere, 1“« aduerßarijs ajfcratur. Qui locus idcirco eß huie '^^clfarius, (juod femperis^uicontra ßriptum dicet, ali^uid afferat.oportet. Nafumma impudenr

(jui coKtM (ftod fcriptum ßit.alufuid pror Hellt,non lecjuitatis prteßdio id facere conrfri. Sir iHiilcin igitnr ex hac ipfa tjuippiam accußttor deroget, “quot;’’ii!«« pitrtib«! iußius probabilius accufare uir Numßtpcrior orlt;ttio hoc omnis faciebat, uti iur ’'Cesetiamßt nollent, neccfp; eßetiheec autem,etiam fi ’^cffe «OM ejßct.ut uellent conträ tudicarc.id aute fiet, l'lt;lHibitsex locis culpadcmonßrabiturnon elJeineo, comparatione, aut remotione, lt;iMt relatione crimü ••w.imt cöceßionis partibus fe défendit, de cfuibus ante, 'quot;potiiiinus,diligenter pritßripßmus, de bis locis (J»« poßulabit ad caujam aduerfariorum improbandam ^mfcremus-.autß caußit çyquot; rationes afferëtur,ijuare amp;nbsp;ijM conßlio ita fit in iege,aut in teßamento Jcriptü, Htfententia tptoif; cy uoluntateßcrtptoris.non ipßaßolu fcripturit caußa confirmatum eße uideatur, d«t ali^s iHo.j; conßitutionibus faßum coarguetur. Contra ßcri/ j'iumdKltm dieet, primum eum ludicet locum, per

^iiem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cAuÇlt;t demoitßreturtaut oßendet ^ti» lOiJ

mo.dito confilio,ilM dc caufa. fccerit: ÇX quantcuiKjue cau/ónt affumet, aßumptionis panibus fe defendet, d( putbus ante didam eß.Ati}; hoc in loco cunt diutius «1* moratus fui fadi rationcm, cr atpiitatem caufie cxor^ nauerit,tamen ex hie lode ferè cotra aduerßari^ dieet, oportere caufae accipi demSfirabit, nullam ejfe legeiH' efutr alitjuam rem inutilem aut iniijuam fieri uelit, oin^ niaßeppliciaijuie ä legibur proficifcàtur, culpeedcrmt litiie uindicandie caufa conßituta eße.Scriptore ipfi»»’ fi cxißat,fadum hoc probaturum : zr idem ipfÜM,ft^ tales res accidißent, fadurum fuiffc. et ea re legis fett' ptore certo ex ordine.iudices.certa letate praditos co» ßituilfe,ut effent non i^uißriptum fuum recitaret,a‘io^ tjuiuts puer facere poffet, fed ijui cogitationem aßeifit polfcnt.çy' uoluntatem intcrpretari. Deinde ilium fett' ptorem,fifcr:ptafuaßultishominibus.iy barbarisiti' dicibus committeret, ownu fumma diligentia perfeti' pturum fuiffe : nunc uero tjuod intelligerct quales W* tudicaturi ejfcnt,idcirco eum quie pcrfpicua uidcret.t^ etfitipfifemeijue eniw uos fcripti fui recitatores,fedult;f luntatis interprétés fore putauit. Poßea ijuarere ab a« uerfarifs.e^uid fi hoc feciffernttjuid f i hoc accidilfet, equot;' rum alujuid in cjuibus aut cauffafit honeßißima.autnt ceßitudo certißima, tum ne accufaretis lt;nbsp;Atepii hoc Itt^ Hufquam excepit.Non ergo omnia fcriptis,fed ejuadatt (pt:e perfpicuafunt.tacitis exceptionibus caueri. Del«' de nullam rem ne^ue legibus, neijue fcriptura ullaße' m^ue Hf i» fermone quidcm duotidiano atque irttperiff

^nieflic'nrcSepojJ'e adminißntri, ft ugt;tufquiß{iie iielit fpeßare, amp;nbsp;non ad uoluntatem eins qni uerbit hitbnerit.itcccdere. Deinde ex utilitntis ZT honeßa/ tiipnrtibns oßendere qnàm inutile, ant qndm tnrpe fit xlclnod adnerfarif dicant fieri potni/fe, ant oportere, id qnod fecerimns ant poßnlcmns, qndm utile aut

honeßum fit. Deinde leges nobis charas e/fe •gt;0« propter literas, quie tenues ÇT obfiurie notie f int »olnntatis, fed propter earunt rerum, quibus Je ferir f^meflutilitatem, ZT eoruin,quifcripferunt,fapienr

ZT diligentiatn. Poßea quid fit lex de/cribere, W« nideatur in fententi/s, non innerbis confißerc, index is nideatur legi obtemperarc, qui fententiant fins, non qui feripturamfequatur. Deinde qniminr dignum fit eodcnt affici fupplicio enm, qui propter ali/ Inod fcelus ZT audaciam contre legcin fecerit, et ennt fnboneßa aut necejfaria de canjfa, non ab fententia, ßdabliteris legis recefferit : atque bis ZTbuiufmodi fntionibns, ZT accipi cau/fint, zT in bac lege accipi, eam caußdnt quam ipfe aßirat, oportere accipi de/ »tonßrabit. Et ^itcmtjJwocfuw ei dicebantus,qui dferi fto (iicerct.boc fore utilißimnm.fi quid de cequitate ea, ‘{ne cum adnerfario ßaret,derogalfet,fic buic qui con/ itnfcriptum dicet, plnrimum proderit ex ipfa feriptn/ nhquid ad fuam caulfant conuertere, aut ambigue diquid fcriptnm oßenß^e. Deinde ex illo ambigua Mw partem qme fibi profit defendere. ant uerbidif/ Witionort inducere, ZT ilhus uerbi nim, quo urgeri ui/

fcriptn non fcriptuin alic^uoi inducerc per ratiodMUi ttcm.de q'xA pàft dicemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dufew in re.cjuiuiv

Mir /cMitcr probabili fcripto ipfe fé défendent, etiä ci»ii teijuitate cMfn ttbundabit.nccefjand multum proficid’' idea ejitdd ft id ijno nititur aduerjanorum caufa,fMi^ xertt.omnem illdm eiiu uim cracrimoniam lcnieritii^ diluerit. Loci autem co/nmunei certif ex affutnpttonit pnrtibus in utrantf; partem conuenient. praifred qai d fcripto dieet,legef exfe,n5 ex tiuf Olli contrd cei miferit utilitate fpeäari oportere,(y legibut antitjuiif ht^en nihil oportere.Contra ]criptitm,icges in conftho fcriptoris CTquot; utilitate cömuni,non tn uerbit confiliert' Qjidd indignum fit teijuita'em literis urgeri, t}itf itti luntate eiui qui jcripfric,defendatur- Ex contrariisttit tern legibut controuerfia nafeitur, cum interfe dua uir demur tegcr,aut plures dtfcrepare,hoc modo. Lex efi Qjii tyrannum occident, olympionicarum pramiUi» capito,lt;y' quam uolei fibi rem à magiflratu depofcitii, CZ mdgi/îfdtitr et concedito.Et alteralex,TyrAnnnlt;gt;t cifo quint/; eiux proximo! cognatione, magi/iratu! cato.Alexandrü.qui apud phiereof in TheffaliatyrAitt' nidem occuparat,uxorfua, cut Thebe nomen flit, no/ ßu.cumfimul cubaret,occidit. Hxcfilium fuum, qitem ex tyrannohabebat.fibi pnemiy loco depofcit.Suntqui ex lege puerü occidi dicant oportere. Rex in iudicio ejl-1« hoc genere utranq; in partem iydem loci, atip eadeni priecepta conueniimtudeo.qudd uterq; fuam legem con firmare,contrariam in firmare debebit. primumigitnf leget oportet contendere, confiderando utra Itx ad mO' pre«

•orM.boc f/î AÎ utiliorcs.ad honcfliorer de mdgh vecef/ fdriiis res pcrtineat. Ex t]uo confidtur, ut ft leges duur, ^tfi plures.dut cfuotquot erunt.conferudri no poßint, iluitt Jifcrepent inter Je, ed maxime conferuandd puter iw, duie ad maximas res pertinere uideatur. Deinde Mra lex poflerius lata fit, nam pofrema tjuoif; grauifr fima tjuie^^ eß, Deinde utra lex iubeat alitjuid, utM fermiitat : nam id cjuod imperatur, ncce/farium : illud pl rmittitur,uoluntarium eß. Deinde in utra lege, i non obtemperatü ftt,pxna afficiatur, aut in utra mar gt;orpxnaßatuatur. Næ W4xime conferuäda eß ea cjuif diligentißima Çjquot; fanüa eß. Deinde utra lex iubeat, ur iratietet, Näfepe ea cjux uetat, cjuafi exceptione quar ■Um corrigere uidctur illä ^uar iabet. Deinde utra lex it gcHfre omni,utra de parte cjuadam, utra communir *tr in plures, utra in ahtjuä certam rem fcripta uidear

I« pdrtc aliquä, er qux in certä quandS ftnfcripta eß,promptius ad caufam accedere uidetur, ad iudiciü magis pertinere. Deinde ex lege utrüßar dm fieri necejfefit, utrü babeat ahquä morä et fußetar donf.Nä id quod ßatim fadendûfit,perfici prius oporr M. Deinde opera dare, ut fia lex ipfo jeripto uideatur niti. Cotttrdrw aiit aut per ambiguu, aut per ratiodna/ donem.aut per difpnitione indud, quo fandius ÇT' firr ndus id uideatur ejje.quod apertius defcriptum fit. Der indcfuie legis ad Jcriptum, ipfam fententiam quaq^ adr ningere, contrariam legem item ad aliam fententiant dradiicere.ut fi fieri poterit,ne diferepare quid? uidean dir inter fe. Poßremo facere, fi caujfi dabit facultatë.

ut noßrd fätioKc utra.^; hx cofcruari uiJedtuf, (f uerjATtorü ratiSc.altcrafit ncceljariä itcgligcdn. LO-lt;'lt; AÜt cÖmunes, et cluos ipjà caufa Jet, uidcre oportebihd exutihtatif honcßatif amplißimis partibuslii”“^ re, demonßrantem per amphftcationcm ad uira potiK^ legem acccdcre oportcdt. EX ratiocinatiöne itafcdf^ controucrfia, cum ex eo cjuod ufpiä efl,ad id ([uod nuß fcriptum efl.perucititur, hoc paiio. Lex eß,si furiofr cß,agMtorii gëtiliü^ in eo pecuniaij^ cius potcfiareßo. Et lex,paterfamilias utißiper familia pecunia^ ƒ«lt;* gaucrit, ita ius cßo. Et lex, Si pater familiâs intepf tnoritur, familia pecunia^ eins agnatorä gentihnt^'!’ eßo.Quidam iudicatus eß parente occidifßc, eißalit»^ f/ßtg.icndi poteßas non fuit.ligneiefoleie in pcdes äixßint: OS aüt obuolutü eß folliculo, çy prielil‘gt;i'*'''’' deinde eß in carcerë dcduâus, ut ibi elfe tantifpertdun* culeus in ipuem coniedus in profluente dcferretur.co'quot;' prfr^retur. iKfercrt cjuidä eins familiäres in catccrH^ pwfrfî idferunt, çy teßcs adducunt. H^rccfer tJiiotW iubet,fcribunt,tabullt;e obfignantur. Deillopdßfrpi’, ciumjumitiir. Inler eos c/ui hieredes in tabulis funt, (y interagnatns de h^reditatecontrouerßitr Hic certit lex,cju:e teßamenti faciendi tfs, ^ui in fint,adimat poteßate,nulla profertur i Ex clt;ftel'll bus, çy iJUie bunc ipßim fupplicio huiußnodi et ^Uie ad teßamenti faciendi poteßate pertinet,pf^ iiocinationë ucniendü eß ad eiufmodi ratione.uttli^^^ ratur,habuerit ne teßamenti faciendi poteßate-aät cömunes in hoc gcncrc argumentandi hos, Cf y

XifnoJi (fnofditm eljc arbitramur, Pd'wMW eiut/cripii Hwdprofcrdfjautiiitionë çy conprmitionem.Deinde ‘iu! rei (jna de qnieratur, cum eo de citto confiât collo/ tionem eiufmodi.ut id de cjuo ^iiitritur, rei de qua con/ fi^tlt; fimile efie uidcotur, Pofico odmirotioné perconto/ ‘iowc, tfui fieri poßit, ut ijui hoc xe^uü effe concedot.il/ l«(J ncgct,lt;juod out xcptius,out eodé fit m genereroeitt idcirco de hoe re mhd effe ficriptum.^uo'd cum de ilto te effet ficriptUyde hoe re is qui ficribebot,neminë dubito turum arbitrotus fiit.Pofiea miiltis in legibus multo effe f'i‘‘eteri!o,qux idcirco prxterito neinoarbitretur,qudi ex exteris de quibus fcriptü fiicjntelligi poßint. Deinde equitos rei demonfirondo efi,ut in iuridicioli obfioluto^ Contra Out qui dieet,fïmilitudinem inftrmore debebit, qKoifociet.fidemonfirobit, illud quad conferotur, ob eocui conferotur diuerfum effe genere, naturo,ui,tno/ ^xitudine,tempore,loco,perfona, opinioneifi quo in nu wcro illud quod per fïmilitudinem offertur, cr quo iit loco illud cuius coufo offertur, hoberi conueniot, ofien/ detur.Deinde quid res cum re diffcrot,demonfirobitur. utnonidemuideoturde utroqi exifiimari oportere. AC fi ipfe quoq; poterit rotiocinotionibus uti, i^fdem rotioci iMtionibus de quibus ontè didü efi, utetunfi nö poterit, negitbit oportere quiequom, nifi quod fcriptum fit con/ fiderore, periclitari omnio iuro,fifïmilitudines occipi/ Mtur, nihil effe pene, quod non altcri fimile effe uideo/ tunmultis dißimilibus rebus, in unomquanqf rem ton/ turn fingulos effe leges. Omnio poffe inter jè uel fi/ nilio, Uel dißimilio demonfirori. Loei communes A c * MtiociA

rAtiocinAiioHc, oporterc cStcilurd ex eo cjttod fcripiunt fit,ad id cfuod nonfitfcriptum peruegt;ttre:C7‘ wewiiitei» polfe omnes r« per fcriptitrant contpleât, fed cum cûA tnodi/limc feribere, ejui curet ut quicdain ex cjuibuf dam intelligantur. Contra ratiocinationem huiujiemo/ di comeäuram diuiitationem elfe, çyquot; fulti feriptoris effe non po/fe omnibur de rebus caucre ijuibus uelit.

Di/finitio efl, cum in feripto uerbum aliqttod eji poftum, cuius de ui qu^ritur, hoc modo. Lex efl. Qui w aduerfa tempeflate nauim relilt;jucrint, omni/t amittuntoicorum nauis cr oncra funto,c[uiin nauiret manferint. Duo quidam, cum iam in alco nauigarcnt, CZ eorû alterius nauis,alterius onus cjjct, naufraÿtm quendam natantem, (y manus ad fe tendentem aitb maduerterunt-.mifericordia cômoti, nauim ad eumapt plicuerunt,hominem ad je fuflulcrunt. pojica aliqiMitt to,ipjbs quoq; tempeflas ui hementius iaüarc expit, «p queadi o ui dowinxf nauis,cum idem gubernator ejjet, in feapham confugeret, lt;y inde funiculo qui à pupp* relegatus feapham annexant trahebat, nauim quoiid pofet, moderaretur : ille autem cuius merces crant, it gladium in naui ibidem incumberct.Hic ille naufragui ad giibcrnaculit acceßit.cy naui quoad potuit, efl opb tulatus.Sedatisautem fludibus, Qr tempeflateiamcét mutata, nauis in portum prouehitur. i lie autem qui it gladiü incubucrat, leuiter faucius facile efl ex uulnctt recreatu;. Nauim cum onere horum trium fuam quifj/ elfe dicit. Hic ontnes feripto ad caufam accédant, Kominis ui nafcitur coniroucrfia. Nam relinquet'

remanerein r.Aui.dcnKj- nAuiï ipfa •'jfinitinnibus t^ititritur . ufdem aiitem ex locis oiniu/ '’«î.qMibitî diffinittita confiitutio trailAbitur. Niinc ext fofitis ifs urgHtnentAiionibus, clueitt iitdiciale CMjari ientts accommodantur, deinceps in dcliberMiiium gez *•«1 ez demonßratiuum urgithicnUntii locos (y pree/ ffpt* dabiinus, «ott qnod tn alitjtia conßitut onc omnis ßmper cdufa uerfetur, jed tfuu proprif t.Mlum hdrunt f^pirum quidam loci/ùnt.non à conßitutione fepard/ ^bfed Ad fiMcj horum genemm AccominodAti. N^m p(it frt in iudiciali gcticrt- fincm effe leejuitAtemdioc cfl par (luAndam boiicfîAtis. I« tfe/ifccrutiKo Autem Arißo/ ‘tlipUcft utilitAtcin, nobis (y honeßatemy utilitA/ demonßrAtiuo Auiem honeßAtcm.QuAre in hoc gcncrc cauße tjnfdAm ArgumentAtiones cow fnnniterAcfmiIitcr trAilAbuntur; quiedAmfcparAtiut «li fmein.ijKo referri omnem orutiomw opomt, ndiuit JfittMr. Atlt;j' uniufcAïuf conßiMionis exemplumßtp/ foncre non grAUAremiir.nifi illud uideremus.clucmAd/ Motlunt fef obfiura-, dicendo ficrent Apertiores, fic res AptrtAs obfcunores fieri ordlione, Nunc ud dclibcrar tionif praceptA pcrgAinus.

H’~ Enim cxpetendArum triAgencrAfunt. PAr Antem numerus uitAndArii ex con/ trdrid pArte, NAm eß ijuiddS c{uod fuA ui nos aIUciai Ad feje, non emoiumenio ----CAptAns Aliquoijed truhens ßiA dignitAA genus,uirtus/cientiA, ueritAs cß. Aliud Aulent

non propter fuam uim natura, fed propter friidiiHi ai (lue utilitatem petcndum, c^uod pecunia eß.Eß porf^ ^uiddam ex borum paritbut iunltum, cfuod jitauh cy dignitate nos indudos ducit, çj“ prie fe ^uanditin gerit utilitatem,cluo magis cxpetatur.ut amicitia,bo«^ exißiinatio.Atip ex bis borum contraria facile taanlit iîMf «obiy intelligentur. Scd ut expeditius Mtio trad^ tur,caquie propofuimus.breui nominabuntur. NiHin” primo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt boncßa appellabuntur :

autcm in/ècundo,utilia:Hitcautcm tcrtia.iluia parta» honcßatis çy utilitatis continent,c:r quia maior eß honcßatis,iun(lie rer omnino ex duplici generc intellb gcntur: fed in meliorem partem uocabuli confcrantur, Ctr boncßa noniincntur. Ex bis illud conficitur, utapt fctendarum rerum partes fint honeßas er udiitiuiw' tandarum turpitudo er inutilitas.His igitur duabur bus duie res grandes funt attributie,ncceßitudo e!quot; 4' fedioiquarü altera ex ui.altera ex re er pcrfoniscoiv f deratur. De utraq; pdß apertius perjeribemus. honcßatis rationes primum cxpliccmus. Quod auta» totum,aut aliqua ex parte propter fe pctiiur, boncßui» nominabimus. Quarc cum cius duie partes fnt, rum altera fimplex, altera iunüa fit, fimplicent prim confidcrcmus.Eß igitur in eo genere omnes resunam atq; uno nomine amplexa Virtus. Nutn VirtMî eß unit mi habitus naturie modo rationi confentaneus. Ciuaint obrem omnibus eiuspartibus cognitis.iota uis eritßi»t plicis boneßatis confidcrata. Habet igitur partesqiuV tiu)r.Prudtntiam,iußitiam,fortitudtnc,timperantiaiii-

PruJeMfï^ elf.renim boMitrutn çy malarum C?* lürit/ Tuntjifaentia. Partes eius memoria, iatelligentia, prû/ uitieittia. Mcmoh.i eß, per c^uam animu; repetit ilia, fiicrunt. latelligentiaeß.pertjuamca perfpicit, ^M junt, Prouidentia eß, per cjuam futurum aliciuid uiàtur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faâum fit. lußitia cß.habitus attimi

communi utilitate conjeruata, fuam tuiip tribucnsdi/ gnitdicm. P.ius initium eß lt;tb natwrd profeâum : Je/ igt;ule(]u:fdam in confuetudinem ex utilitatis rationeuc «mi»t : poßea rcr ab natura profeOas,cr 4b cou/ fuetudme prob4t4î, legum metus ÇX religio fanxit. Natura lus eß, efuod non opinio genuit,fed qucedain 1*111414 Mi'f inferuit,ut religionem,pietatem,grattà, uinr dicatio)tem,obfcruantiam, ueritatem, Reltgio eß,quie fuperioris cuiufd.im naturce ( (fuam diuinam uocant) curant ccrimoniamii; affert. Pietas, per (fuamfangui/ »cconiunâis, patria(f’ beneiiolis officium diligent tnbuitur cultus. cratia,in ifua amicitiarü,iy' officior rumaltcrius mcmoria,ty alterius remunerandi uolun to continetur. Vindicatio eß, per (jt(4W uis et iniuria, O' owMiMo omne cfuod obfuturü cß,defcndendo aut ul eifeendo propulfatur. obferuantia eß, per qua homincs aliquadignitatcantccedëtesculiu quoJücr hunoredi g«4iiir. Veritas cß,pcr qua immutata ea quie funt.aut nnt'efuerüt,autfuturafunt,dicritur. Confuctudtneius eß,quod aut Icuiter à natura tnaitâ aluit,ct maïus fecit ufus,ut religionc,aut fi quid corü quie antè diximus,ab tt4fi(r4profcflS)n4iHy fadü propter cöfuctudinë uider tous, Mt quod in morcm uctufasuulgi 4pprob4tnK« pcrùuxile

pcrduxit, ejtiod genus, padum.par, iudicatü- PiidM eß,quod inter aliquos conuenit. Par,quod inter cinncs sequabilc eß.tudicatum, de quo alicuius Mt aliquoriM iam fententys conßitutum efl. Lege ius cß, quod in eo fcripto quod populo expoßium eß ut ohfcruct, contit netur. fortitudo eß,conjiderata periculorum ßißeptio, çy laborü perpcßio. Eius partes magnificcntia, fiJfW ü.ptrpHcfrttm. Magnißiccniia eß, rerü unit gnarumç^ excelfarunt cum animi amplaquadantet fplcndida propofitione agitatio atq- adminißratio. FV deniia eß, per quant magnis çy honcßis in rebus tnub turn ipfe animus in fe fidutiie ccrta cum fpe collocauit, Patientia cß, honcßatis aut utilitatis caufa rennt lift duarumac difficilium uoluntaria acdiuturna perffß fio. perfeucrantia eß, in ratione bene cöfiderata fiabilil Cy perpétua permanfio. Tempcrantia eß,rationisiii libidincm atq^ in alios non reâos Impetus animi firm^ cy moderata dominatio. Eius partesßint,continentiili clementia,modeßia. Continentia eß, per quam cupidif Mr confify gubernatione rcgitur.ctcmentia,pcr qunnt animi temere In odium alicuius inueilionis concitati (O tnitatc retinëtur. Modeßia, per quam pudor honeßnt claramçy ßabilem comparât autoritatem. Atquehn^ omnia propterßeßtlum ut nihil adiungatur emolutnent ti,petendafunt. Quod ut demonßretur, neq; ad hoenot ßrum inßitutum pertinct, çy à breuitate pnecipienJi remotum eß. Propter fe autem uitadafunt,non eoniot do,qu,e bis contraria funt, cy ßortitudini ignauia, amp;‘ iußitiie iniußitia, uernm etiam illa, qute propinquanit

Jntur finitintd elje,abfitnt Mtem longißime-.cluoi genuf.fidentiie coMtrunutn iy dijfidentM, cy tu. rcwt tiitm eß.Aiid^ida non contrarium.ffd appofitum eft.ac propintjuum, çy tarnen uitinm efî. Sic unicuh}; uirtuti fiHitimm uitium rcpertetur, ant certo iam nomine apf pellatnmiut audacia.ijnx fideti^:periinacia,quie per/ ßuerantiie finiiima eli : fupcrßitio, lt;ju^ religioni pro/ pin^iiM eß, aut fine ullu ccrto «omirtc.QMte omnia item uti contraria rerum bonarum in rebus uitandis repone »ins. Ac de eo guident genere boneßatis, ijuod omni ex pnrtc propter je peiitur,fatis diOum eß. NuMc «Je co in tluoutilitas cfuoti; adiungitur.quod tarnen honeßum uo tiimus, dicendum uidetur. Sunt igitur multa, qua nos (umdignitate, tum quoq; fruäu fuo ducunt ad fe : quo ’» gfMere eß gloria,dignitas.amplitudo.amicitia. G Jo/ »‘^eß,ßreques de aliquo ßama cum laude. Dignitas eß, •ilicuius honeßa çy cultu er honore er ucrecundia ^igna ouloritas. Amplitudo, potentia aut maießatis, ^tahquarum copiarum magna abundantia. Amide li‘t,uo!untas erga aliquem rerum bonarum illius ipfius c^fa quem diligtt,cum dus pari uoluniate.Hic quia de ciuilibus caufis loquimur, fruäus ad amicitiam adiune gi»ius,ut eorum quoq; caufa petenda uidcatur,nc forte

Äor de omni amiatia dicerc cxißimant, reprehende reindpi.int:quanquam funt qui propter utilitatem mof do petendam putant amtdtiam, funt qui propter fe joe bim, funt qui propter Je er utditatemiquorum quid ue rißimeconßituatur,alius locus erit conjiderädus.Nunc ioefic ad ufum oratorium relinquatur,utranq; propter

rent amicitidm cfjc expetendam. Amicitiarit dut rath, Jiuonidin pdrtiin fuut rdigioiiibus iunihe, p-irtim ho» wnt.C?quot; (Jitid pdrtiM uctcrcsfunt,partit» »oUie.partiiit db illorü, pdrtim db noßro beueficio profeild-, pdrtini utiliorcs, partim ininur utilcr, ex caujaruin diÿiitaW buî.ex temporum npportumcatibur, ex clficifr, ex relit gionibur,ex uetu/iatibur bdbebitur.

Vtilitds dbit, dut in corpore pofitd efl, dut in extritt Keif rebuf, qudrum tdinen rerum multo inaximd plt;trs nd corporir cStnodum reuertitur, ut in rcpublicdquttt dam funt,quie ( ut ficdicain ) ad corpur pertinentciid tdtif.ut agri,portuf,pecunia,clafles.nautie, milites,fo ci/, quibus rebus incolumitatem ac libertatem rctinent ciuitates. Aha uero qui iam quiddam magis amphtin, CT minus nece/flarium conficiunt,ut urbis egregiaettt ernatio atq^ amplitudo, ut qu:eddm exccllens pecunid tnagnitudo,amicitiarum ac jotietatum multitudo.Qiiit bus rebus non illud folum conficitur,utfaluie CZ int^ lûmes, ucrumetiam ut amplte atq; potentes fint ciuitdt tfî'.QK4rc utilitdtis dute partes uidentur efle incoluntit tas.Ct potentia.incolumitas efl/dlutis tuta atq inleÿtil conjeruatio, Potentia efl, ad fua conferuanda, nbsp;nbsp;Alter

rius obtinenda.idonearu rcrum j-'acultas.Atq; in ^somr mbits quie ante ditlafunt, quid difliculter fieri, ctququot; facile fieri poflit,oportet coiijiderare. Facile fieri ill lt;11^ cimus, quod fine magno aut fine ullo labore, fumptt’ tnoleflia,quambreuißimo tëpore conficipotefl. Difl'tlt Ie aiit fieri,quod quanq: laboris,flimptus,ntolelliie, 1»'^ jl^inquitati) indi^et,atquc aut omnes, aut plurimaS’rd tnaxil»'^

WttiWi« cMfits habet difliailtatif, tarnen his[ufccptii ^ifficaltatibus cnmpleri, atij; ad exituni perduci potefl, Ciuoniä ergo de honeßate.cr de utditate dixintiis.nüc fi/lat de ijs rebus cjuas his attributas eße dicebamus,ne (tßitudine affcßionc perfenbamus. Puto igitur ejfe ^‘igt;icgt;ieceßitudine,cui nulla ui refißi poted, cjuce netjue »mtaritne^ Icniri potcß.Atili ut apertius hoc fit, exenir flis licet uim rei ijualis, et tjuanta fit, cognofcamus.Vri fofje fl^ma ligneä materia nece/Je eß. Corpus mortale atilt;{iio tëpore mterirc necefje eß, atrp; ita neceffc, ut uii foßulatea, quam modo defcribebamus, neceßitudinis, ‘Ki nulla ui refißi potcß,quie nerf; mutari neep leniri po dß.Huiufmodi neceßitudines cum in dicëdi ratione mr ‘ident, reße neceßitudines appellabuntur : Sin aliqute fei incident difficiles, in ilia fuperiori, poßit ne fieri, ‘juaflione confidcrabitur. Atq^ etia hoc mihi uidcor ui/ dere.elfequafdäcumadiußione neceßitudines, quafd3 fmplices CZ abfolutas. Nam aliter dicere folemus ne/ “Iß eß Cajfilienfes fe dedere Annibali nifi malintfame ferircialiter autem,necelfc eß Caßilinum uenire in An/ mbalis poteßatem. illic in fuperiore adiunßio eß hiec, nif[ malint fame perire: fi enim id malunt,non eß necef/ fe.Hoc inferius non item.proptcrea qy fiue uelint Caßi/ linenfesfe dedere, fiue fame perpeti at^ ita peri,rc,ne/ cejfeeß Caßilmum kciwc in Annibalis poteßate. Qjiid igititr perpccrc poteß hac neceßitudinis dißributiot fropc dicä,plurimii,cum is locus neceßitudinis uidebi/ turiofurrert. Nä cüfimplex crit ncccßitudo, nihil crit ^»od muiw difiimJWjC« eä nulla ratiÖe lenirc poßimus,

Cutn äutem ita neccfle erit, ut alicluij pifci uclimu!, tunt adiunäto :lla tjuid bubcat utilitätii dtij; hoiifßatii crit confidcranduni. Nam ƒ! ucli!‘gt;d‘^ derc, ita tanttn ut id eju^rraf, tjuod conucnùt adufi^ tiuituth-, reperiar nullam elfe rem ejuam facere »ecejjl fit.niß propter alicjuam caulftm,cjuam adiunâioitëti» mtnumus. Praterhtecautcm effe multas inueniitif^ neceßitudinis, ad cjuas fimilis adiundio non aaeii' C^iiod genus, ut homines mortales necelfeeß interd^' ftne adiunäione, ut cibo utantur n3 ncceße ejl, nifi illa exceptioae.extra e^uam J i itolint fame perire. E''ÿ Kt dixi,illud c[uod adiungiturßimper cuiufmodi fit.d'* conjtdcrädum. Nam omni tempore id pertinebititt^^ ad boneßatem hoc modo exponenda neceßitudoßt, ceffe eß hoc faciamus,ft honcße iiolumus uiuere:iMt^'‘ incolum,tatem,hoc modo, ncceffeeßfi incoluntesuo^ mus elfe:autad comoditatë.hocmodo,necelfeeßf f'*‘ incömodo uolumus uiucre.Acßtmma ejuidë neceßitK^'^ utdetur e/fe honeßatis,hutc proxima incoliiniitatis,l‘fl (14 ac Ituißtma cörnoditatistcjua cum his duabus xniii poterit contendere. Hafieautem inter fefape Wttßl eß comparari,ut efuanciuam preeßat honeßas incoh»'^ tati, tarnen utri potißtmum conßulcndum fit, delibdi^ tur.Cuius rei certum ejuiddam prafcriptum mJfWquot;* perpetuü dari pOjJe.Nam c^ua in re fieri poterit,ut incolumitati conjuliicrimus,c^uod ßt in prafeittia dc b'' ncßate deltbatum,uirtute altjuando CT indiißria perctur,tum incoliimitatis ratio uidebitur habedaicuiU autem id non potent, hoiteßatis. ita in huiufmodi

LIB E R T T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j,

mcolumitati uiJcbimnr confulere, uerepo/ ‘quot;inu! dicere.nof honeflatis rationë habcre, ^iio:iia!n J'»cinco!uinitate e-tni nullo tempore poßmur Adip’fci, Qquot;'« « rc mI concedere ulceri, uel ad conditionem ab *quot;1«! defccndere.iy tit pro’fcittia qu^eßcere, atep altttd cxpcäare opor-.ebit. In commodicatis nero rar modo illud attcndMur.dignanc caufauideahir '■’»JüT ad utilitaicm pertinebit, cfaare aiit de ma^nifi/ JWm aut de honeßate efitiddam derogcttir. At^; in hoc wo mihi capat itlud utdetur e/fcM ({aieramur lt;Juid fit aaod ji adipißi aut effugere uelimur, alilt;j'.ia res jit necelfana, hoc e/i lt;ju^ fit adiundio, ut pro/ quot;gt;lt;le uti j-w frit,(4fcoreW!(r, çj- grauißimä quä/ ^“^^‘tufjamuehementißimc nccelfariam iiidicemus. cß e^uxdam ex tempore.aut negocioriim euen/ ^•‘1‘it adminißratione, autßudio hoininum commuta/ *quot;gt;teriim,utnon talcr.cjualei ante habita fint, aut pie/ haben fo[eant,habend.e uideantur e/fe, ut ad ho/ l'^stranfire turpe uidetur elfe,atnon illoanimo t^uo ^hlfcs tranfft : i::y pecuniam in mare deßcere inati/ ^lOt nöeo cocftlio efuo Ariflippus fecit. Sunt tgitur ret l^ad w ex tempore, çy ex coifilio, non ex fua natu/ ^‘tconfideranda, tjuibus in omnibus c^itid tempora pe/ ^‘ithaut quid perfonis dtgnum ßt, conjiderandum eßt (tf »OK quid,fed quo quic^j; animo, qui um.quo tempo ^(•quandiu fiat attendeiidü eß. Hu ex partibus ad fen/ ^tntiain diccndam.locos fumi oportere arbitramttr.

Laude,- autem ecj“ «ititpcMtioKef ex locisfumen/ ^t,qui loci perfonis funt attributi, de quibus ante ditfü ‘ß-

e/iiSin Jifîributiur traßare c{ui{ uolet,pArtiiituY in mum çy corpus cr extruneas res licebit. Atiimi cji iu( tus, cuius de purtibus paulo antè dißun» eß. Corporifi U4letudo,dignitds,uires,uelocitus.Extrancie,ho»os,pt cunid.affinitas,genus,amici,putrid,potentia, çy cgugt; rlt;t t^uie fimili eße m gencre intelliguntur. At^ in his ii ^uod in omniu udlet,udlerc oportebit : contrurid tjiio f O' c^Uieçy' cjudliafint intelligentur. Vidercautemin Idudandocy' uituperundo oportebit, non tumijniein corpore dut in extrdneis rebus hubuerit is de lt;luodget *(tr ,cjuàmc}uo paSo his rebus ufus fit. Ndm fortunuin ^uidem cy laudarc ßultitid,ct uituperurc fupcrbide/l^ Animi dutem QX luus honeßa,cr uituperatio ueixnüt eß.Niinc ijuoniam omne in caujfe genus drgumentiott di ratio tradita eß,dc inuentione prima dc maxima

te rhetorictc fatis diffü uidetur. Coudre quoniam C?quot; und pars ad exitum hune ab fuperiore libro perduâa cß,et hic liber nô par rum continet literarü.cpite rer ßant in relitjuis dir

Aiofff nos res fcribcre ingreljos C. Trcbati çj* ijs libris cptos breni te»» pore fatis multos edicb'/ mus, cligitiores, è ipfo reuocauit uoluntiis tua. Cum cnim mecü tn Tufculano eljcs, cy itt bibliotheca fcparatim u/ lerij; noflrit ad fuum Pudui libellos cjuos uellet, cuolue/ fct.incidißi in Arifiotelis Topica tjuada.tjuie funtab ib io plitribus hbris explicata. Qjia infcriptione cämotus, eSiiniio â me corü librorü fentcntia rcijuififli. Qua tibi oiinexpofuiffcm, dijcipliita inuenicndoru argumeiito/ gt;■«)», utfine ullo errore ad earn ratione uia pcruenire/ WHS rtb Ariflotele inucta,libris illis cotineri ; ucrecunde tjuidë, ut omnia, fid tamë ut facile ccrnerë te andere fludio.mccum ut tibi ilia tradcrem,egifli. Cum aüt ego fc »0« tain uitandi laboris mei caufa,cfuàm ^udd intern elfe tua arbiträrer, ucl ut eos per te ipfe legeres, uel ut (otrf rationë à dottißimo c^uodâ rbelore acciperes horn tatus cjfem.utrumij; ut â te audiebâ,cs expcrttis. Sed i libris te obfiuritas reiecit. Rhetor autcin ille magnus ut epinor ,Arillotelica fiignorare refpondit. Ciuodtjuin iem minime fini admiratus, cum philofophum rhetori

won ejje cog»ituM, tjui ab ipfii philofopbis pTteteraJ/ ntodum paacos ignoretur. Qjiibuf fo' wmwî iguofceiv dum e/l, qudd non modo rebus i^s, qute ab illo diäa et inuentif funt,allia dcbueruntifed diccndi qaoqi incredi bill qaadam cam copia,tum etiam fuauitate.Non potui igittir tibi Jiepias hoc roganti, t^wicn aerenti neuii hl grants elles ( facile cnim id cernebam ) debcre diui tias.ne ipji luris interpret! fieri uideretar iniiiria. Efe/ Rint C« tu mihi.meislj; multa f epe cauilfes.ueritusßtntr ne fl ego grauarer, aut ingratum id aut fuperbumuide retur. Sed dum fuimus und, tu optimus es teßis qubu fuerim occupatus. Vt autem à te difeeßi in creciuM proficifeens, cum opera mea nee refpub.nec amici ute/ rentur.nec honefic inter arma uerfari poßem.ne fi tuto id quidêmibi liccret, ut ueni Veliam.tualj; et tuosuidii admonitus huius leris alieni.nolui deeffe.ne tacitaqui/ Jem ßagttationi tuir.ttaqi hiec cum mecum librosuou haberë.memoria repetita in ipfa nauigationecofcripfh tibilp ex itinere mi/but mea diligentia mandatorü tuo/ riim.te quoq;, etfi admonitore non eges, ad memoriM noflrarum rerum excitarem. Sflt;i lam tempus eß ad id quod inßituimus accedere.

Vm omnis ratio diligens differed! dual babeat partcs.unam inueniedi, alteram iudicSdi: Htriufqi princeps, wt mihi quit dem uidetur.Arißoteles fuit.Stoici autl in altera elaboraueriit. ludicandieitiiu uidj diligenter perfecutifunt-.eam fcientiam quamDi4 leäicen appellant. iiiueniendi ucro artem qua Topice diciiur,

Atitur, ({tite ad ufunt potior erat. çy ordine naturig Wfe prior, totam relicjiterunt. Nor 4Miem quoniam iit Militas cfl. zy Mranij' ft erit ocium pcrr flt;{ai cogitamus.ab ea cpax prior eß, ordiemur, Vt igi/ earam rerum cjax abfconditie funt, demonßrato et tintato loco facilis imcntio eß,fic cum perucßigare arr ê^onentum ahquod uolumus, locos nolfc dcbemus. Sic wiw appellatce ab Arißotele funt ba: cfu^ifcdes c ijuir i’Ks(irgMmcntd promuntur.itaij; licet dimnirc, Locwot ^l[^‘‘gt;'gumcnti federn. Argumentum aut rationem cptte f« dubite facial fidcm. Scd cx bis lotis,in quibus argit •’ïf’it.i inciufa funt,ali/ in eo ipfo de ifuo agitur, bierëtt alfumuntur extrinfecus.in ipfo,turn ex toto,tum ex f‘irtibus eius,tum ex «oU, tum ex ijs rebus, cjuie quo/ ’lanmodo affeäce funt ad id,de quo quteritur. Extrin/ ßots autem ea dicuntur, qute algt;funt,longequc difiun/ ^afunt. Sed ad id totum de quo dijfcritur, tum dijfini/ ^gt;0 adhibctur, qua: quafi intlolulum euoluit id de quo {'■tmtur. Eius argumenti tabs eß formula, Jus ciui/ ■eßiequitas conßituta ijs, qui ciufdem ciuitatis funt ‘^dresfuasobtinendas. Eius autem aquitatis utiliseß ifignitio,utili; eß ergo iuris ciuilisfcientia. Twm prfrz ^iuincnumcratio,qu:e traäaturboc modo. Si »c.j certz fu.neqj uindiäa, ncc teßamento über fallus eß, non eß libcrmeij; cß ulla earum rcrum,nä eß igitur liber.Tunt »outio, cum ex ui uerbi argumentum aliquod eliciturt boc moJo, Cum lex Aelia sandia aßiduo uindicem aßi duum effe iubeat, locupletem iubet locuplcti. Locuples Wilt» aßiduus, Ht Hit AeÜHb appcllatus nb lere dando.

1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t OltCKtttHt*

Ducuntur etiam argumoitii ex ÿs rebuf.ifuit tnôJo affèâie fuut ad id dt (fuo cfutrritur. Scd hoe go/ nuf in plurcf partes dißributain eji. Nam alia cSiuggt;t* appellamus.alia ex genere,alia ex forma.alia exfini^ litudine,alia ex differentia.alia ex cötrario,alia ex ad/ iunffis, alia ex antecedentibus, alia ex confccfueittibiis, alia ex repugnantibuf, alia ex caußis, aha ex aßcäi!, alia ex comparationc mainrum, aut pariü.aut miitorii. Cöiugotadicütur, c^Uie funt ex uerbis generis eiufdeingt; Eiufdem 42t gcKerij uerba funt.ejuie orta ab uno iiitrie comutancur.ut fapiës,fapiëter,fapientia : haeuerbori cöiugatio nluyla dicitur.ex (pia huiufeemodi efî arÿl/ mentit,Si eSpafiuus ager efî,ius efl câpafcere.A gcuftï pc ducitur,QjioniS argentü omne mulieri legatù eß,iti igt;oteß ei pecunia eptte numerata damt reliüa eß.nS effe egata. Forma enim ägencre,cluoad ßiü «owe« retinet, nun^ feiungitur.Numerata aut pecunia nomen argeitü rctinct,legata igitur uidetur. A forma generis,c}ua terdum c]uo planius accipiatur,partes enumerare licet, hoc modo, Si ita Fabtce pecunia legata eß à uiro,fi cilt; uxor materfamiliäs eßet, fi ea in manu uiri cSttenerat, nihil debetur.Genus eß eni uxor-.eius dute forntie, uita matrumfamiliäs.hx funt cfua- in manu conuenerutiFäl tera eanim, tjao’ tantümojio uxores habentur. Qjia i»» parte cum fuerit Fabia,legatum ei nö uidetur. A fimili t:tdine,hoc modo. Si ledes exeße corruerunt, uitiamue fc'cerüt.quarü ußusfruäus legatus eß, hieres reßitttett nö debet.nccreficere-.nö magis lt;ju,im firuü reßituere, fi IS cutus ußusfruäus lcgatuseß,äepcrijßit.A differëM,

fiSfiuxörl tiir legaiiit offtne argentu i^uoJ juü eßct,iii Wco I« nominibiis fuerüt.lcgata/unt.MuItü eitiin Siffert in ATM ne pofitü Jit Argcntü, 4» in tubnLs dcbeA •xv. Ex coNtwio Aüt fic.Nd debet eA mulicr.cui uir ba »orü fuorü ufnmfruäü [egAuit.eellisainAr^'s et oleAri^s fltnis reliäis,putAre id Ad fr pcrtinere. vfus enini non ^Afrs legAtus efl.EA funt inter fr colrAriA.Ab Adiüdit, SieA mulicr teßAmcntü fecit,tjuce fr capite nunip dimi/ »Ait,n5 uidetur ex edido Prtetoris frcundit eAS tAbiilAS fofrßio dAri: Adiügitur enitn ut frcnndü frrAorü.frmit ^exnlüfrcundü puerulorü tAbulAs pofreßio itidcAtur cdido dAri. Ab Anteccdëtibus AÜt.ct co!ifrtjAëtibA!,et ’’fpAgitätibiit.hoc modo.Ab Antccedetibu!,Si uiric^lpn M« eß diuortiiZ etfi mulicr nuncnt remifit^ fAmen pro l'beris tM4Merf niM oportet.A confrquëtibns.Si nf.dier fü frißet nuptA cü eo,cAi cönubß iut n5 efret, nunciü re ^‘lit,lt;luoniÄ tjui nAti funt pAtrë no frquulur,pro libcris ••‘XHcrc nihil oportet. A repugnÀtibus, Si pAterfAmiliâs Kxori AncillArü ufiim frudü legAuit 4 filio.nep â frcutt ^oh.eredelegAuit.ntortuo filio mulier ufumfrudi't non Amittet. Ciuod enim frmcl teßAmento Alicui dutü eß,iJ Ab co inuito cui dAtum eß Auferri non poteß ; repugnAt' fAim rede Accipere.cr inuitum reddere. Ab efficienti/ Ixj CAußis,hoc modo, Omnibus eß ius pArietë direduin Ai pArietem comunem Adiungere, ucl folidum,ucl forr tticAtum. Atfi ijuis in pAriete cömuni demoliendo dAm/ Ai infeäi promifrrit, non debebit pr^eßAre tjitod fornix Aitif fecerit.Nö enim eius uitio ^ui demolitus eß.damnii fAdum eßifrd eius opcris uitio,^uod itA tedificAtum eß.

Ut fufpendi non poßit. Ab effcSù rebus,hoe modo.cS muiter utro in munü conuenit.omnid qux mulieris [ue runt.uiri fiunt doiis nont:ne. Er cómparatione omniuuulët.iju^ funt eiujntodi,Qiiod in re muioretUgt; let.ualeut in minore, ut j't in urbe l'Inès non reguntur. Keet uqun in urbe ArceuturAté contr.i,Qjiud in minore ualet,UAleAt in maiore. licet idem exemplii conuertcre, Item.Quod in re puri ualet, ualeat in hue, ijuie parejl, uc quoniAm ufus AUtoritAS fundi biennium eß.fiteliM tedium. At i« fege ledes non appellAntur,(y funtcieter rurum omnium, quArü unnuus efl uflisiUAlcAt w^itiis, ijuie pAnbus in cAußis pAriu turu defiderat. QuieAUtl cxtrinfecus afjumuntur, ca maxime ex acitoritatedur cuntur. UAif; Grieci tales ArgumentAtionesaTtXris eant,id efl,Artis expertesiutfi ita refpondeat.QuoniM Publius Scieuola id flolum efje ambitus tedium dixerit, tjuantum parietis communis tegendi cauflateäüproi/t ceretur, ex ejuo in tedum eius tedeis ^ui porrexifj^i A^uA deflueret,id tibi ius uideri. His igitur locis ijuiflnt expofliti, ad omne argumentum reperiendum tanijuAtn elementis quibufdam lignificatio Cis' demonjlratiodii/ tur. Vtru igitur hadenus fatis efl rtibi quid? tarn acuta Cy tarn occupato puto. Sed quoniam auidum homiitett ad hasdi/cendi epulas recepi,pcaccipiam.ut reliquiant pt potius aliquid, quàm te hinc patiar nonjatiatumdi^ pederc. Quando ergo unuflquiflf; coruM loconiltiqu'^ expofui,fltA quiedam membra habet, ea quàmfubtilfl fime perfequamur, cy primum de ipfa difiniiionedit catur,Diff'tnitio eft oratio,qua id quod diffigt;titur,cx[lgt;/

T o P I C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*9»'

«Jm'J fit. Diff nitionü autem duo funi gmcfA prima. y’’itfn,elt;irnm rerum cjUie funt.alterü carum ([u.^ intel/ ‘ßitur. E ffe ca dico,qux ccrni tangi üe polfunt, ut fun ^'gt;gt;gt;lt;edcs,parietcm,iiillicidium,inanciptum,pecudcm. I'fprilctlilem,pcnui.e[ CiCiera, quo ex ^cncrc quicdant 'iterdunt nobi! difftniendafunt.Nö cffe rurfus ca dico, stangt dtmon/irari üenou poffunt.ccrni tarnen ani tntclligi poffunt : ut fi ufucapionem.ji lu. clam., f‘ gent:m,fi agnationcm diffinias.quarum rcruiw nulliï [“l’eßquajicorpu^.efttamcn qiL-edam coiiformatio iw fÿtita (^imprcffa intelligcntia.quam notionem uoco-. *‘i]lt;epe in argumentaiido diffiniticue cxplicandacfl.

etiam diffinitioncs, aliic junt partitionum.aho' di/ '‘fionum. partitionum, cum rcs ca.quec propojita cf, in membra difccrpitunutfi quir iur ciuile dicat id, ^lfe,quod in legibus, Scnatufconfultis, rebus iudicatis, ^rifpcritorum autoritate, edidis magiflratuum.more, i^iiquitate confißat. Diuifionum autem diff initio for/ W4S omnes eomplcditur, quee fub co genere funt, quod dijfinitur, hoc modo, Abalienatio efl eins rd qme man/ tipi efl,aut traditio altcri nexu, aut in iure ceßio,inter lt;I«oj ea iure ciuili fieri poflunt.Sunt et alia genera dif/ finttionum,Jcd ad huius libri infdtutum ilia nihil perti/ Kent-.tantum efl dicendum, qui fif diffnitionis modus. Sic igitur uetcres pracipiundcü fumpferis ea qute funt eiretquam dijfmirc uclis,cum al'^s communia, ufq; cd ptrflqui.dum proprium cfficiatur, quod nullam in aliS rem träsferri pojjit.Vt hoc, Hareditas efl pecunia,com inmeadkuc, multa enim genera funt pccuniie • Adde gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t t ^t(0l{

^uod fe^uitur, cfiite morte alicuius dd ijuenipiiliut’f^l^ nit,nondiim eß diff^nitioMulM enim modisfigt;iehitgt;'‘^ ditate teneri mortuoruin pecunia' poßunt. Vnunt addt uerbum,mre,iagt;n à cSmunitate rey dijiunda uidebituft Utfit explicata diffinitio fic, Harcditas eß pecuit:it,lt;l‘i‘^ morte Alicuiiis ad t^uempiam peruenit iurc.Nondum fAtis:Adde,nccea aut legata teßamento, dut poffeßi»»^ rctentdjconfeilum eß.ltemlt;jj ut illud.Centilef Jugt;it,lt;liquot; interße codent nomineßtnt.Non eß fatir, Qui ab nuir oriundi ßtnt.Ne id quidem ßttit eß.Quoruni’»'^'^^ rum nemoferuitutemferuiuit.Abeß ctiam nunc,Ciagt;'^‘^ pite non funt dintinuthhoc fortdjfc fatir eß. Nihilf’*'’*' uideo Scauoldm pontificem adhanc di/finitionei»^^ didifJe.Atque hac ratio ualet in utroque genere diffigt;^'^ tionumjiuc id quod eß.fiue id quod inte!ligiiur,diff‘'*'^ endum eß. partitionum autem CT diuifionum quale effet oßendimuf ,fcd quid inter fe différant, pl‘^ musdicendumeß. inpartitionequafmembraftntgt;igt;^ corporis caput,humeri manus, latera.crura, pedes Cf catera. in diuifione forma funt.quas craci tW*“' uocant.noßrifi qui bac forte traçant,fpecies appell^^' non peßime id quidem,fed inutiliter ad mutandos cafri in diccndo. Nolim cnim ne f [ latine quidem did pfß'h fpecierum (y' fpeciebus dicere,et fape his cafibus ute» dum eß;at formis CT formarü uelim. Cum autë utrn^ uerbo idem pgnificetur, commoditatem in dicendo no» arbitrer negligendam. nbsp;G enus CT forma diffenin»^,

hoc modo. G enus eß notio, ad plures dißerentios ptdi tuns» nbsp;nbsp;Forma tß notio,cuius dißerentia 44 capita

. T o P I C A.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;içj

•Krif, CT tfuafi fontcM rtftrri pote/l. Notioticm apd/ lo.ijuedcrieci turn irtoi«ii,tum irfÎMi4iigt; dicunt. Eilt; fflin/mGr antepcrceptacuiuf^ forma; cognitio.eno datioris ittJigens. For») if igitur junt ha.in quas genug fireulliut pr^termißione dtuiditur, ut Ji {/uis tus in le/ f,‘W,tnorcm,ifquiiutè d uidat. Formag qui puiat icle/n t/lequcd panes,confundit artem.cr jimilitudinequa/ dam comurbatus non fatis acute,qu;e juntjecernenda, difinguit. Sifpcdi^ dtffiniuntç^ oratorescrpoetee fertranslationcs uerbi ex jimilitudme cum quaflant fiuuitate. Sed ego à ueftris exemplis nifi neceffarid lon'recedam.soleb^t igiiur Aquilius Collega (y fami haris meus cum de liuoribus igeretur, qu ic omnia pu/ ^licaelfeuultis,quitrentibus ^'s ad quosid pertinebat, 1'lt;id ejjet littus,ita dijfinire,qua fluilus eluderet.hoc eß i^afiqui adolejcentiam ßorem Glatis, feneäutem oc/

Ult It uelit dt/finire. Translatione cni») Utens di/ [‘‘(debat d uerbis propr^'s rerum ac futs.Cîuod ad diffi/ ’‘dionesattinet.hailenus-.reliquauideamus. Partitione ‘“ftfm ficutëdum eß, nullam ut partem rclinquas, utji partiri uelis tutelas, infcicnter facias, ft ullam preetcr/ quot;’ittas.At (i ßipulationum aut iudiciorum formulas par dare, non eß uitiofum in re in finita pnetermittere ali/ ^aid.Quod idë in diuifione uitiofum eß. FormarS e»:»» (rrtus eß numerus,quit cuif genen ßibßciätur.PartiS dtßributio ftpe eß infinitior,tanquam riuorum â fo«to deduOio. itaque in orator^,■ artibus qutßicnis gwfre P^'opofito, quoi eius formlt;e fint.fubiungiiur abfolu/

«CMm de omMtentis uerborum ,fenteniiarumque t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prifoi

f)rtecipiti(r,quie uocantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fit iJent, RfJ

enim eß infinitior,ut ex hoc cjuoi^ igt;itclligatur,c{uoi «C limns inter partitionemcyquot; dinifioncm interejfc.Ciuili pliant enim uocabula propè idem uctlere uideantnr, tä/ men c^uia res diffcrebant, nomina rerum dißare uoitie/ runt, Multa enim ex notatione fumuntur : ea eß auteni cum ex ui nominis argumentum elicitur, quam craci innöKorixii uocantad eß.uerbum ex uerbo uerilo^uiii-Noy autem nouitatem uerbi non fatis apti fugientes, ge nus l}oc notationem appcllamus,a[uia funt uerba renin nota:.Jtalt;jJ]Ocidê Arißotcles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;appellat.ejuoi

latine eß nota. Sçdcumintelligitur cjuid fignificctur, minus laborandum eß de nomme. Multa igiturin difpu tando notatione eliciuntur ex uerbo, ut cum quceritif/ Poßliminium c^uid fit,non dico ^uiefint Poßliminij. id caderet m diuij'tonë,cjuie talis eß. Poßliminio rcdeiit hiec.homo, nauis, mulus clitellarius, ecjuus, eijuaßiue frena recipereßilet. Sed cum ipßus Pofiliminß uisCiUit ritur, ty uerbum ipßum notatur, in quo Seruius noßcf (ut opinor)nibilputat effe notandum nift poß, ty lind nium illud produdionem effeuerbi uult,ut in finitino, legitimo, leditimo, non plus ineffe timum.quctm in inc/ ditullio tullium.Scauola autem Publßfilius iundü pu^ tat effe uerbumM fit in eo c:}“ poß,Qr Urnen: ut qute H nobis alienata funt,cum ad hoßem perucnerint, lt;:y fuo tanquam limine cxierint,hinc cum redierint pdßai idem limen, poßliminio uideantur redifffe. Qjio in get nereetiam Mancinif cauffa defendi poteß, poßliminio rediiffe,deditum mo« fjjje, quonia non fit rcceptus.wn

Witi'oHfW, nei^ donationem fine acceptione inteb pofc.Sccluitur is locus lt;jui conjlut ex i^s rebus,([uie ^‘(odamtnodo affeâie funt ad id de lt;Juo ambigitur.tjuê '’loJo dixi in plures partes dißrtbutum. Cuius primus locus ex coniugatione,tjuam crteci a-i/fiirlxii uoeàf, f'tóimus notation!, de ijua modo diäum efl: ut fi aau2 plumam cd« modo intelligeremus, quant imbrt coller dam uidercmusiucnirct Mut:us,qui quia cSiugata uerr eßent pluuia Qr pluendo, diceret omnem dijiw opor *trearceri,quie pluendo creuijfet.Cum autem à generc ^teetur argumentum,non erit nccefc id ufque à capite gt;tcclfcre:fepc etiü citrâ licet, dummodo fupràfit qwoj [tmitur, quàm id ad quod fumitur,ut aqua pluuia ultir ’’gt;0 gcMcrc ea eß,quie de caelo ueniens crejcit imbrhjej, pfopiorc loco m quo quafi ius arcendi cotinctur.Cenus ^ß aqua pluuia nocensteius generis forma:,loci uitio et gt;»anii nocens-.qttaru altera iubetur ab arbitra coerccri,

«o)î iubetur.Commode etiam traüatur hitc argtt itcntatio.quie ex generefumitur,cù ex toto perjequare paries hoc modo, Si dolus malus eß cum aliud agitur, aliud fimulatur, cKwmcrdrc licet quibus id modis fiat: deinde in corum aliquem id quod arguas dolo mala far dum includereiquod genus argumenti in primis firmS nidcrifolet.similitudo fcquitur,qute late patct:fed orar loribus et philofophis magis quàm uobis. Etfi c«iw om ’’fs loci funt omnium difputationum ad argumenta fup. feditanda, tarnen ali^s difputationibus abundantius ocr turmiit,alijs angußius. Jtaq; genera tibi nota fint, tibi

tnim fimilituJMet,cjua' ex pluribus collaiioniiut pefui munt (jud uolüt,hoc inodo,Si tutor fidë pne/faredebet’ fi focius,fi cui ntAnduris.ft cjui fiduliam acceperit,debet etiü procuTAtor. Hicc ex pluribut pemeniens ejud unb, Appellaturindudio, quieGrtece nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noiniitAtur,

^iiA plurimü eß ujus in fermonibus Socrates. AlteruM Jimilttudinis genus collAtione fumttur, c« u«lt;t tes uigt;b par pan comparatur hoc modo.QjietnAdmodiifi i» Ktt bede finibus controuerfiaefl, quia fines mugisagtotii uidentur ejp' urbis.finibus regendis adi/cete Athittn poßis : (icpi aquA pluuia i» urbe nocet, quonia reï ioM mugis Agrorü eß, aquiepluuitr urccndie udÿccte ho» poßis urbitrii. Ex codé fimilitudinis loco etiü cxtntpl^ Jßimütur, lit Cruffus in curiana cuußd cxcplis plunntis ufus eß, Agens de eo qui teßumento j c hterede inßituiß fet,ut fi filius natu: ejj^et in dec? menßbus, is'q; inortuus priu/q in fuum tutelum uenijjet.fecundus bif r« brrfftf» tute obtinuilfct-.quTcömcmorutio txcplorü uuluit,eiU^ uos in refpondedo uti multü foletis. Fiäd etiS exeinpU fimilitudinis habet uim:fed eu oratoria mugis funt m ßru.quanq; uti etiä uos folctis.fed hoc modo.Fingcmät cipio aliqu? dediffc id quod mancipio duri nö poteß, nü idcirco id cius fahii eß qui accepittautnü is qui mancit piudedit, obedrcm,feullareobligauit iinhocgeneti oratoribus et philofophis concc/fum cß,ut muta etiû lot quätur.ut mortui inferis excitëtur, aut aliqiiid lt;[ito4 fieri nullo modo poßit.augendie rci gratia dicatur.uut minuendie, quæ Hyperbote dicitur. et multa mirabibd Ilha- Sed latior eß camput illorum,eifdem tarnen cx lot

lt;îrCut int'e iixiyçy' in mAximis çy^ in minimif ^iiie/Jio nbiii argumenta ducuntur. SequiturfimUitudinê diffè fentia rei maxime contraria fupcriori-.fed eiufdcm dißi

etfimdc inucnirc.eiur generis hcec funt.Nô etilem/ madmodum ijuod mulieri debeas reâe.'pp mulierifine ^tore autorefoluas, ita tpiodaut pupillie autpupillo debeas.rcde poßis eodem ntodofoluere.Deinccps locus ^iii à contrario dicittir.Contrariorum autem genera fxnt pliira.Vnum corum t^uir in eodem généré plurimS ^'jférunt-.ut fapientia çy ßullitia. Eodem lt;tHte»i gener ft dicuntur, ijui propof itis occurrunt tancitiam c regio/ ^^uadam contraria.ut ccleritati tarditas,non debilir te. ex qiiibus contraries argumenta talia exißunt. si fi‘tltitiani fugimus ,fapientiam feejuamur, ÇT bonitar

malitiam. Hiec efute ex eodem généré contraria b»t, appellantur aduerft . sunt enim alia contraria.

priuantia licet appellcmus Latine , Grace appcb prapofitio enim in, priuat ucrbü à ni, ^»am haberet fi, in,prapofitum n3 fui If et: ut dignitas, '»dignitas.humanitas inhumanitas.cy catera generis fttts.Quorum tradatio eß eadem qua fuperiorum,qult;e Aduerfa dixi. Nam alia quo'^ funt contrariorü genera, ndut ca qua cum aliquo conferuntur, ut duplüfmplS, pauca.longum breue, maius minus. Sunt etiam ‘'^Idecontraria alia, qua appcllantur negant ia, ea âest famx Grirci, contraria aientibus, ut ft hoeeß, illud

eß. Quid entm opus exemple efl r tantum intellir Jlt;lt;fur argumenta quarendo, contrarias omnibus cona non conuenire, Abadiunäis autetn pofuier ^xidrut

^iJcm exempla paulà ante.multa Jalieet aJiu^ii fifcipiendaeffent, fiPawffemuf exediâo prietowf^^^ fundtan eas tabuLr poffe/fionem dan, auat is inPUi^r f‘t,cui tepamenii faßio HuUa effet. Scd focus bic ad conieâurales eauffas, tjute uerfantur in iudici/s, »‘l/ tet:cum cfuxntur tjitidautfit,aut eucnerit,aut futurunt nbsp;nbsp;nbsp;|

»14 tails eß. Admonet autë bic locus, ut cfuieratur (f“'^ I CMI« rc,cluid poß rem euenerit.Nihil

ad ius,ad Ciceronem incfuicbat callus naßer,)tlt;jfus‘‘^ tum tale tjiiid rctulcrat,ut de faäa tjuxreretur. Tutlt;i/ tnen patiere nullum à me artis inßituta^ locum prtetcr riri,nefi nihil nifi ijuod ad te pertineat.ßribenduntfn^ taris, nimium teamare uideare, Eß igiturmagnaeX parte locus bic oratorius,nS modo non lurifconfultofü' Jed nephilofopborum quidcm.AHte nw cK/m quientiv tur,^uie talia funt,apparatus,collo(iuia,locus,eonßiW tutum conuiuium. Cum re autem pcdtim crepitusgt;ßf^* pitus hominum, corporum umbrif, etfitjuid eliißnedi. At poß rem,rubor,pallor.titubatio, et fi cjua atiafignii eonlurbationis etconfiietiir: prieterea reßindus ignis, gLidius cruentus.cieteraéf^ cjuie fufpitionem faät pcßüt tnouere.Deinceps cß locus dialedicorù propriusex con fêcjuentibus er aniecedentibus ,cr repugnantibus.^itt itiam ab adiundis longe ditierj'us eß. Nam adiunäa.dc auibus paulo' ante didum eß.non fcmper eueniunt.cont jequentia autem femper. Ea enim dico confequentiit, que rem neceffarid confequuntur.uem^ cranteceJe» repugnantiatquicquid enm antecedit quamqite

’’»1, îj cohteret chi» re necclfurià : ^uictjuiJ rcpuf i'iiit.id eiufinodi cß,ut cohcerere nunijuant poßit. Cunt ^fifertito igitur dißribuatur locus hic in confecutionë. ^tKeßionem,repugnantiam,rcpericndt argumenti la ^itsfimplex eß.trAÜaitdi triplex. Nii i^uid intereß.cM» ^ocfumpferis.pccuniam numcratam mulieri deberi.ad ßtomne argentum legatum, utrum hoc modo cocludase ‘'i'guwfrttKMfSi pecunia fignata argentum eß, Icgatit mulieri: eß autem pecunia fignata argentum,legata

‘ÿtur.An illo modotsi numerata pecunia non eß legar eß numerata pecuntaargcntum: eßaute nunter f‘tt‘tpecuniaargcntum,legatajgitur eß.An illomodoi ^onQr legatum argentum eß.crnon eßlegata nume ’'‘tia pecunia-.legatum autem argetum eß,legata igitur Numerata pecunia eß, Appellant autem dialeäicieata tondufionem argumenti, in ijua cum primUfumpferis, ^»»ß^uitur id quod annexum eß, primum conclufionis Woiütm.cuw id t^uod annexum eß negaris, ut id cfuoifi 'w fwcrit annexum, negandum fitifeatndus appellatur toncludendi modus.Cum autem alitfua coniunäanegtt ds.Ctr bis alia negatio rurfus adiungitur.z^ex bis p« gt;»unfumpferis,ut tjuod relinquitur tollendumfit.is ter tiu! appellatur conclufonis modus. Ex hoc illa rhetorS funt ex contrarius eonclufa.cjuie ipft Enthymemata apr fellanunon ijiiod non omnis fententia proprio nomine Enthymema dicatur, fid ut Homerus propter excellenr dam commune poetarum nomen efficit apudcrtecos fuum.ficcum omnis fententia enthymema dicatur,lt;luia diietureaquisexcgtrarifsconficiatur acutißima,fola

proprîe nomen comttne poßidct. E wî generii httc futttt Hmc metueretakcrii in metu, n5 ponere.^Am cfMitt ni/ bilaccnfis damnaf:bene quam meritä effeMtumaf,di/ CK male mereri. id quodfcK, prodefl nihil, id quod ne/ fiis,obefl. Hoc differendi genus attingit omnino ueßr^ quoq- in re/pondendo difputationcs: fed philofophonm gt;nagis,quibus eß cum onatoribus ilia ex repugnantibnf fintët^s cômunis conclufio,quic à dialeâicis tertius dus.à rhetoribus Enthymema nuncupatur.Rcliqui di^ IcSicorum modi plurcs funt.qui ex difiunilionibus con/ ßantiout hoc.aut illud:hoc autem.non igitur illud.Ué^ aut hoc.aut illudmon autem hoc.illud igitur.

clufiones idcirco rat.e funt,quad in difiuüione plus uno uerum effe n5 poteß.Atq; ex iys conclußonibus.quasßtf prd firipp,prior quartus, poßerior quintus d dtaledids modus appellatur.Deinde addut coiunffionü negantid, fie,Non et hoc eß ly illud-.hoc aiit, non igitur illud:hi( modus eß fextus.Septimus aùt.no et hoc et illudindaut hoc.illud igitur. Ex his modi côclufionesinnumerabiles nafcütur, in quo eß fere tota dialeäica. Sedneete quid! quas cxpofui.ad hanc inßitutione neceßariie.Proxintus tß locus rerum efpeiemium, cauff^e appcllantufi deinde rerum effeäarum ab e^icientibus caußis. Hitrï exempla, ut retiquorum locorum, paulo' ante expofuù er quidem ex iure ciuili.fdd htec patent latius.Caujfu/ rum igitur genera duo funt.Vnum.quod uifua id quod fub ea fubiedum eß.certe efficit,ut ignis accendit. Atie^ rum,quod naturam ejficiendi non habeat, fed fine quo tffici nà poßitmt fl quis ees,caulf4m flatuie Hcld dicerc’

^oipHe fo »0 po/iit tffid.HuiM gentris eoulfaru/ine î'w Ko» e^icttnr,a.lta. jiint tjuieta, nihil agentia, fiolida i‘*'^'ilt;tmgt;nodo,at locus, tempus.materie, ferramèta,rt eiufdê. Alia autë pSiecurfioné quandam ^bioët efficiendi(,et ciu:eda ajfcrüt per fcadiumen/

nS ncceffaria, «t amori cengreßio cauffum attue ^».amor ßagitio. Ex boe genere cau/farü ex aternir ^^^yendentiü fatü à Stoicis neüitur. Ati^ ut earü cour l'^^«line cfuibus effid nd poteß, gf«erlt;t diutfhfic t-firt«» ^'tientium diuidi poßunt.Sunt eniiw aliie caulJ^is,ijU(e P * ‘'lficiüt nulla re adiuuantc,alite ijute adiuuari ue/

Japiëtia efficit ptpiëtes fola per jeibeatos efficiat ^'^[ftejola per fe ijueßio eß. QKlt;trc cii in dßputatioiiS ^^titteru caufi eß^.des alt^d neceßarid,ftne dubitatione

‘l’^idtur ab ea caußi concludere, C uia aiit erit ^^'fcaußa,ut I» eanôfitejficiëdi neaßitas, nece/ßaria ^^iclufto nöß^uitur. Ati-p illud cjuidë gcKHf caufarunt l^od habet uim eßficicndi necelßariä,crrore afferre »oit ryoletthoc aüt fme tp.io nö ejficitur.ftrpe contitrb^t. fKiut ß„i. paretibus fili^ elfenö poßunt.propttreti ^‘’‘‘Ifafuit in parentibus gignëai neceßaria. Hoe igiittr l'^s ijiio Mö pt, lt;tfgt; co in quo cer:e fit diligenter eß/epar

illud ent eß tan^, Vtinä ne in nemore peho jecu ^'^iitCtefa cecidißet abiegna ad terrä trlt;d?e ;Nip mint ^^^l'li/fet «bifg«4 itd terrü rabes, Argo illa faä^ nÖ eß ehnec tarne fuit in his trabihus efpciëdi uis necelfaria,

I« Aiacis’ nauim crifpijulcans igneü fubnen inie j^^fldnßämatur nauis necelfarid. At,J; etiä eß caujari *‘Plt;niilitudo, qudd alhefuitt, «t ßne uUa appeiit.one

aMt.uclut omnc intereAt.cpiod ortum eß. Alite aiUM • out uoluntAte cff-iciuntur.aut perturbatione atiimi, babituMt »4tMr4,4«t Arte,Mt cAfu.Voluntate.uttuci hunc libclluin Icgis. Perturbationc, utfi ([uis ciientuns borient teMporum timeAt.HAbitu, tit facilecitdirAi fcatur.îAatitra,iit uitiü in dies crefcat.Artc.ut bene pin/ gat.cafu.ut profpere nauiget.Nihil horunifine caitjfti, ncc quiciluant ogt;nnino,fed haitifinodi caalfte non neeeß fariie. omniant autem caujfariim in alijs meß conßan/ tra.in alif's no ineß. in natara ly in arte conßantid eß, in cteteris niilla.Scd tarnen caram caiiljarum (}ute non fant conßantes,altteßint perfpiciite.alice latent.Perfpù eilte flint,cptitt appetitione/n animi.iudidum^ tangiuß-Latent,qiite fubießie funt fortunte.Cuin enim nibilßne cauffa fiat,hoc ipfiiin eß fortiinte,ciietiis obfeu/a eäußh qute latenter eßicitiir.Etiam ut ea qtix ftüt,partint ßnt ignorata,partiin iioluntaria.Jgnorata, quie neceßitni‘ effeäafiint.Voltintaria,qiiee confilio. Quie autemfof' tuna,iiel ignorata uel uohintaria. Nam iacere tehi,no/ luntatiseßifcrire quem nolucris,fortunie. Ex ^40 lt;tncs nie fubycitur in ueßris adionibus, Si telii manu fugü,. magis quam iecit.Cadunt in ignorationcm at^ iniprn/ dentiam perturbationes animi, quanquamfint uobintit rite ( obiurgatione cnim py admonitione de^'ciuntuf) tarnen habent tantos motus,ut ea quie uoluntariafrnt, Mt neeeßaria interdum, aut certe ignorata uideantnft Toto igitur loco cauffarum explicato, ex earumdifß/ rentia I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(aufis ml oratorum.uel phU»

-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fophornifi

w4gH4 drgKwenfor« fitppeiil eapi4 • ik «w fint Ment fi non uberior.at fortalje fnbtilior pyiitatit tum iuJiciii m(tx)Milt;zttgt;K guident reiquot;«»«.!»» iurifconfnl tornmmihi itidentnr effepyudentUt Nant çy adfnnt oudhtm.cy adhibltuy in confilio,çy piUyonit diligen/ •ibuf 4lt;J eoyumpyudentiant confugientibut haflat miKi fifMt. In otnniPMî igituy ijs indic^t, in tjnibut ex fide to«4 efl additS.plnyiinut tityH ufis efl. Vbi ueyo etiant inter bonos bene 4gi opoytet, in pyimis^ in arbityio feinxoriie, inijno efl quid lequius. melius payuti eflie debet. illi enim dolum mulum, illi fidem bonam.illi gt ^nuw bonum.illi quid fociumfocio, quid cum qui nego aliéna cuyaflet, ei cuius ea négocia fuiffeat, quid egt;int qui manda^et.eum He cut mandatu effet, alteyü al pygflaye oporteyet, quid uiyü uxoyi, quid uxoyent i*ii’o.trlt;(JidfrMnt. Licebit igitur diligenter cognitis art Ï»i»«tor«nt locis, non modo oratoribus zy philofoy fbit, fed iuris etiam pcritis copio/è de conf.dtattonibus fitisdifputare. Coniunilus buic caufarum loco locus il/ ^tefi.qui eff'icitur ex caufls. Vt enim caufa quid fit effê/ Sum indicat.fc quod effedum efl, qug fierit caufa.de/ xionflrat.Hic locus fuppedttare folet oratonbus cr poH fisfxpe etiam philofipbis, fed ^s qui ornrtte copia/ ft loqui polfunt,mirabilem copiam dicendi, cum denun fiiMt quid ex qual^ re fit futurum. Caufarum enim co ÿiitio,co^itionem euentorum facit. Rehquus efl com p‘(rilt;tio«iï locus, cuius genus et exemplum fuprd pofi/ ^inefl,ut C(ftcror»fn, «««c explicanda traSatioefl,

CoMpdrMtur ig!tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nmiorii, Ml minof

itut paria dicuntur.iit (Jaibuf /pcâaniur hirc.nitmcnh fpecier.uis.tju^dam ttia ad ret alicjuaf affcâio. Nnmtf ro fie comparabantur.ut plura bona paucioribut bonn an eponStitr.pauciora ntala malir plitribitr, diutmiof r4 bona breuioribuf, longe et late peruagata angafîist ex iju:bit{ plura bona propagentur, ijutej; pluret intif tentur,çy' faciant. Specie autent comparantur, ut ont teponantur cfuo’ propter fc expetenda ftnt,i/î cfuie pff^ pter aliud, ty' ut innata atef; infita alfumptis çyquot; adiicf titif'r,integra contaminatie, iucunda minut iucundis,!» ne/la ipfit etiam utilibuf, procliuia laboriofie, ncctfl'^ ria non neceîfari/t.fua alienit.rara uulgaribut, dtfido rabilia tjs cfuibue facile carcre poßit.perfcäa incho^i^ toM partibu{,ratione utentia rationii expertibut.uoHi^ taria neceffari/e, animata inanimatie, naturalia nön^ turalibus.artifici^ »0« artificiofie. Vit autci» 1« parationefie cernitur, efficient cai^a grauior efficient, (Juce feipfit contentafunt meliora.cfuài» egent alift, eju^e in noßra ejudm cjuit in aliorü poteßate funt,ßabilia incertit, cjuiecripi no polfunt,i/t tjuif funt. Aff âio autem ad rct alitjuat e/i buiufmodi.pfiquot;^ cipunt commoda maiora cjtiàm reliijuorum,item'^ iueundiora.tjute pluribut probata,qu{e ab optimo quot que laudato. Attf; ut hxc in bac comparatione nteb^^ ra.fic détériora quie ijtfunt contraria, parium autem toinparat.o nec elationem babet, nec fubmifioneniiif enim a-qualit. Multa autem funt qua aqualitate ipp

lU fcri concludunlur.Sl eonfilin iiv Ki'f ciM« ÇT auxiho.ircjua in laude ponendum efl.pa/ fi gloria dcbent elje cfui confulüt, çy if e(ui defendûtz ** (luod printü efl, cfuod fecfuitur igitur. Perfeâa eß oe WNir «gMwe»tonlt;«» inucniendorunt pritceptio, ut cunt ftoßduißs à diffinitione, à partitione, lt;» KoMh'oHf.iÏ funiMgtttir.â grtierf.rf fornta.â fimditudine.i different contrarifs, ab adiunäif, à confetjuentibuf, ab an/ ^tccdëübusA repugnätibufti caufir.ab effeäir, à com/ t‘t'httione maioTÜ, minorü, parium, nulla pricterea/e/ tjuterenda fit. Sed cjuoniam ita à princi f'o dtuifimur,ut aliot locof diceremur.in co ipjö je iju» *'^bigitur,h^rere,deijuibuffatit eß diäumialior affa quot;‘i extrinfecus.de Ifs pauca dicamut.çy fi ea nihil om/ gt;gt;gt;gt;10 4(J utßrar difputatione! pertinët, fed tarnen totant ’■«» pcrßcMrtjwr, (juandotjuidem ccepimuf. f^eif; enim if M.^MCM nihil nifi iut ciuile deledet : çy cfuoniatn *lt;l te hitc ita f ribuntur.ut etiam in aliorum manurfnt «rofurdjetur opera, ut efuamplurimum ifs, (ptos reä.i jliidiadeleäät.prodelfe po/iimus. Hxc ergo arg«««!/ lt;luf dicitur artis expert, in teßimonio pofita eß,. Tcßimoniü aüt nunc dicimus, omne quod ab alie}ua re txternafumitur ad faciendam fidem. Perfona aüt ao« ^ifcuitij; teßimonif pSdus habetiad faciendam enim pdem autoritas quieritur.Sed autoritatem,aut aafura, lt;Ht tëpus ajfert. Ndfarx autoritas in uirtute ineß ma/ xinte. In tempore autem inulta funt ijuir afférant au/ itntatem, ingcnium, opes, utas, fortuna, ars, ufus, 9 » neceßitas,

Keceßitiif.cSatrfio etià nSnuncfua rerû fortulMAJ^^ Cy iitgeitiofoi et opulêtot, et irtatis fpatioProbdtos gitoi quitus creJtUur putähnÖ reäe fortalJc, fed opinio mutari uix poteß,ttd eAmip ontnia dirigunt, Cf ^ui indicant,et ifiii exifltmät. Qui enim hit rebus dixi.excellunt.ipfauirtutc uidentur excellere. Sedreu ^uis (juotf; rebus, ejuas modp nutneraui,lt;juantjutgt;t iu^^ MullaIpecies uirtutis eß, tarnen interduin confirm^^^ fides,fi aut ars qutedam adhibctur,magna ernt« eß ad perfuadendumfcientiieaut ufut. plcrunq; cnim^'^' diturÿsquiexpcrtifunt. Vacit etiamneeeßitasfidtquot;'' quie tum à corporibus,tum ab animis nafeitur, Nanid uerberibus torti, çy igni fatigati quie dicunt, eatiidd tur ueritas ipfa diccre:çy qult;eà perturbationibas tnif mi funt, dolore,cupiditate,iracundia,metu, quii fitatis uim habent,affcrunt autoritatem çy fiden-ius generis etiam illa funt, ex quibus nonunquH ucfliiu inuenitur,pucrilia,ßmnus,imprudcntia,uinolcntiitiiid fania. NÜCSquot; pucrißepeindicauerunt aliquid,adq‘io^ pertinent ignarr.zy perfomnum,uinü, infania»i,niii^ iaßepe paicfaâa funt. Multi etiam in res odiefas Îirudentes inciderunt, ut Staterio nuper accidit,quied ocutuseß bonis uiris fubaufcultantibus paricte intet/ pofito,qutbus p.'ttefaäts,in tttdictum'j; prolatis,rticitfi talis iure damnatus eß.Huicftmile qutddam de LaceJit monio Paufania accepimus.Concurfio aüt fortuitorunt talis eß,ut fi interuentum eß cafu,cum aut agereturali quid quod piroferedum non e^et,4ut diceretur. im b« gnett

pHrtY rtiitin l'ÎU e/î in p^lcmcdeni ciiieSd fùfpitionuM frojitionis multitudo, tjuod genus refutarc .nterdunt UcritM uix potf/l, Huius etiant generis e/l fama uulgi tftoddam multitudinis teßimontü. Qute dutem uirtule [idem fdaunt,ea bipertitd funt.Ex quibus ditcrum nd/ turd udlet.diterum indujlrid, Dcorum enitn uirtus iMt« T4 cxcel/it.ljomm«»« dutem indußrid. Diuind hiec fe/ r«pnt teßimonid. primum ordtionis, orACuld enim ex « ipßgt; dppelldtd ßtnt.cfudd ineß his deorum orutio. De/ WiJerfr«, intjuibusinfuntcjudfi opcrddiuiitd quieda. Prim«« ip/e mundus, eiuslf; omttis ordo ornutusz deinceps t^rei uoldtus duium dt^ cdntus : deinde eiu// dem derisfonitus çyquot; rtrdorer, multdrumlp rerS in ter/ td portentd,dtcpue etwm per extd prtefenfio. A dormientibus ^uof multd fignificdtd uifis, quibusex l«cis ßtmi interdum folent dd fidem fdcienddnt teßimo/ »id deorum. in Imnine uirlutis opinio udlet plurimit. Opinio dutem eß.non modo eos uirtutem h.ibcre tjui h4 bcdnt.fed eor etidm cjui hdbere uidedntur.itdtf; qtiosin/ goiio,({«oî ßudio, quos dodrin t prteditos uident. quo/ Tum^ uitdm conßdntem probdt.im,ut Cdtonis, L.e ty.ScipioMij, dliorum^ plurium, rentur eos ejße qudles ßipß uelint. Ncc folum t os cenfer.t idles eße qui tn ho/ «oribMf populi.dttf; in rep. ucrjuntur.fed et ordtores ct fhdoßiphos.ty po'etds.iy hißoricos.ex quorum ct di/ Sit cr fcriptit.ßfpeuutoritds pctitur dd fdcienddm p/ iJfm. Expofitis omnibus argumentundi locis, illud pri itum itttelligendnm eß,nec uUam ejße difputdtioncm.in

non aliijuit locus incurrat,nec feri omnes locos tidcre iH ow«fw ^««r/ZioMew, ct cjutbufcldm his alios, ({iiibufdam ejfc alios aptiores locos. QijiX' fltonum duo funt genera.alterunt infinitum.altcrü iffp «»MW.DffiizHMm efl.efuod iniSia'ip Grlt;eci,noscauftin-tnfinitum,lt;juod lltrip illiappellant, «oj propofitäpop fumus nominare.caujjd cents ptrfonis, lody.tfwpi”'*' bus,a{lionibus,negoci^s crrnifur.aut in omnibus,autix flerifijt eorum. Propofilunt autem in aluluo forMW.i*''* in pluhbus,nec tarnen in maximis. ttai}; propofitS pXtt caulfir efl. Sed omnis tfuitflio earü aliijua de re bus caufle continentur.aut una,aut pluribus.aut nSnioi ^uatn omnibus. Quitflionum autem quacü^ de re flu*’ ^Mo funt genera, unum cognitionis, alterum aSioxit' Cognitionis funt l}ir,cluaru finis efl fcientia, Vtfi^it^^ ratur d natura ne ius profeßüfit,an ab alloua cjuaflst ditione bommwm çy paÄione. AÂioniî auUm huiufixot dl exempla funt. Sit ne fapicntis ad rempublicatn derc.Cognitionis ^Uitflionis tripertitie funt,cuinitxfllgt; aut quid fit,out qualeft,quirritur.Horum primumcoX îeâura.fecundum dijfinitione, tertium iuris ixixdX diflinßione explicatur. Coiedune ratio i« quatuor tes diflributa efl. Quarum una efl,cum quaritur.fltxt oJiquid.Altera.unde ortum fit.Tenia.quie id caufaeffl cerit.ctuarta.in qua de mutatione rei lt;juaeri(urgt; fixes fie fit. Ecquidnam honefiüfit,ccquidlt;equum reuerX. an hire tantum opinionrfint i Vnde autem fit ortHWi“* eum quaritur natura an dodritta poflite^iciuirtiu.

4BffM ^tcieHf f c, utcum quirritur, tjuibus ref doqiuntia ejficidtur, Dt commutationcjic, pofîit '*‘'eloque»ti4 commutatione Aliqua conucrti, in in fan/ ■ C«m aiütm quid jit quteritur, notio explicanda 7’diuijiocr partitio. Hiec cnim l'*''tdiff'initii)ni attributa-.additur ctiam dc/criptio,qu3 CrifQ ««rajfÂÿiju uocant. Norio pc quxritur.fit »c id

quod ei qui plut potvfi.utile eß. Proprietät f :c, hominem ne folum cadat.an etiam tn bclluar irgri/

bonorum fint. Dcjcriftio, quaiis fit auurus.quA/ quot;^lt;t]jeKtator, Ciitera'q; ciu/dcm gencris.in quibut nam f'* uitA dcfcribitur. Cum autem quitritur, quale ^‘lt;idftt, out fimpliciter quieritur.aut comparate.sim/ f heiter, expetenda ne fit gloria, Comparate, priepo/ ^indane fit diuitijt gloria. Simplicium tria genera Jtw, de expetendo fugiendo^', de lequo cr iniquo,de hoitc/lo or turpi. Comparationum autem duo,unum eodem cr alio, altcrum de niaiore cy minore. De txpeiettdo (y fugiendo huiufmodi. Si expetendte di/ ‘dtia.fi fugienda paupertas. De eequo çy iniquo.Ae/ quum ne fit ulcifci d quocunq^ iniuriam acceperis. De hoitcfîo çy turpi, honeßum ne fit pro patria mo / fl • Ex flitfro autem genere quod erat bipertitum, u/ tfim eß de eodi-m,çy alio, ut fi quxratur, quid inter/ fit inter amicum çy affentatorcm, Regem CT tyran/ gt;iiM.Alurum de maiore çy minore, ut fi quteratur,

tlolJucHtîit ne bïurtt fit, an iuris duilis /cientia. 13e eot ftiiticni, sjutefîionibus hadenus. AÛionis relicfute finit ^uarum duo funt genera.unum ad officium.alterum lt;1J iwotH animi uel gignendü, uel fcdandâ plané ue tollen/ dum. Ad officium ßc, ut cum tjueeritur, ßifcipicndi ne fint liberi. Ad mouendos animos, cum fiuntcohorii/ tiones ad defcndendS remp.ad glorirtw et ad laudem, ^uo ex gencrefunt c/uterclir,incitatives,miferaliones^ flebiles, rurfus^ oratio, tum iracundiam refinguens, tum metum eripiens.tum exultantem hetitiam cowpi^ inens,tum tegritudinem abflergens. Hteccum inpro^ fitis qutefionibus generi«fint,eadem in caufas transfe/

. Loci rtMtem ^ui ad cfuaßjuc qutefiones acconi/ modati funt,deiHceps cf uidcndum. Omnes quidein il^i quos fuprä diximus,ad pleraßf;ßtnt,ßd al^ ad ali‘iigt;gt;‘^ dixi.aptiores.Ad cöieäuram igitur maximeapta, rx caußs, qux ex cffcäis, qutr ex coniundisfumip'^r funt. Ad diffinitionem outem pertinet oratio QT f‘^. tia diffiniedi.Atij; huic generi finitimum ef illud, q“''* appeilari de eodcm CT rtîte ro diximus-.quod gf«iw f®* Wilt; quiedam diffinitionis ef. Si enim quaraturi^^^ MCßt pertinacia CZ perßeuerantia,difftnitionibus fondum ef. Loci autem cöuenient in cius generis if*^^ ßionem, conßquentes, antécédentes, répugnantes, lt;*“ tandis etiam duobus ys quißumuntur ex caufisCf^r feäis.Namfi hone rem ilia feduitur.hanc non fiquittti^ aut fl huic rei ilia antecedit, hnic non antecedit : ƒ |n«c rd repugnat,illi non repugnatiautfi huic t«

T o P ï C Ä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»j»

8!i«f 4fi4 c4Mp ejl : aut fi ex alio hoc,ex alio illud effi/ Suw efl:ex efuouis horunt id de quo quieritur, ident »• alius fit, inueniri potefi. Ad tertium genus quieflio/ »» i» quo quale fit.quieritur, in comparationem m cae quie paulo ante in contparationis loco enumeraa tafunt, In id autem genus, in quo de expetendo fite (fendo'q; quieritur, adhibentur ea qult;e funtautanimi *Ht corporis, aut extema,uel commoda uel incomoda» item'q; cum de honefo turpi^ queeritur, ad aninti boe tiaUel mala, omnis dirigenda oratio efl.

•ie equo çy iniquo differitur, tequitatis loci colligune ^r:hi cemuntur bipertito, cy natura, cy inßituto» Niüur« partes habet duas, tuitioncm fui, cy ulcifcendi las, Inßitutio autem lequitatis tripertita efl. Vna pars légitima efl, altera conuenicns, tertia moris uetuflate eonfirmata. Atqi etiam rurfiis lt;equitas tripertita did/ *•lt;gt;■ ejfe, Vna ad fuperos deos, altera ad mancs, tertia ad homines pertinerc. Prima pictas,fecunda fanßitas» lertiaiuflitia aut aquitas nominatur. De propofitofa/ lis multa, deinceps de caujfa pauciora dicenda funt. Pleraljf enim funt ei cum propofito cSmunia. Tria funt genera cauffarum,ludic^',Deliberationis, Ldwdrttiojiiï» Q«4r«m fines ipfi declarant, quibus Mtewdum Iods fiU ^am iudicif finis efl iuj.cx quo ctiam nomen, iuris an/ tew partes tum expofitio, tum tequitas. Deliberandi fmisutilitas, cuius hie partes, quemodoexpofitierc/ funt expetendarum. Laudationis finis honeflas.de qiM •Um efl diüü. Sed definitie quafliemts ifuis quo/

tfue tocÎ! lt;^adß propriff inßitiiuntur in accufationl dtf ftnj ionemifi partitteJn cjuibuf exiflunt hctc generA,vi ticatfdtor pirjonant arguai faâi, dcfenfor aliquid op/ fionat de tribui-.aut no» eljie fa/iunt-.dut ßfit faäum,di iud eiuf fdäi nomen eße:dut iure eßt faâum.ltdif out inficialù, aut conicâuralir prima dppellctur, dcfiititii K4 «/terd.tmw ijuamutt moleßum nomen boept.iurù Jicialir uocetur. Hantw caufarum propria argumein (4 ex ijs fitmpta locis effios expofuimus,in pnreeptis o! tatorijs expiieatafunt. Refutatio autem accufatio»isgt; in ^ua eß depulpo criminis, grif cc tdnt diaturJaline appclletur ßatusiin tfuo primum inftßit quaft ad repus gnandum congreßa defenfio • Mtpf etiam in délibéré tionibus CSquot; /audationibus ijdem cxißuntßdtus. Ndi» CZ negdturfepe ea futura lt;fuit «tt aliijuo infcntentiu Jiäa ßtnt fore,il aut omnino fieri non poßunt, aut fine fùmma difficuUate non poßunt. in ijua argumeiUdtios ttc ßatus conie/luratis exißit. At cum alicptid de utilitiis te,honcßatc,telt;juitate dißeritur, de^ his rebus ^ua hit funt coutrarite, incurrunt ßatus out iuris aut nominir-^uod idem contingit in laudationibus. Nam auHiegits ri poteß id faäum eße efuod laudctur.aut non eo nomi/ Me aßiciendum tjuo laudator aßccerit.aut omnino «on eße laudabtle ejuod non rcâc.non iurefa^um fit-Quir bus omnibus generibus ufus eß nimis imprudenter Cu far contra Catonem meum . Sed efuir ex ßatu content ho eß'icitur.cam Crxci ufitlftoieii uocant : mibiplacet id. ^uoniam ijutdem ai te fcribo, ijua de re agitur mw

Citri. Qÿîamp;Mî lt;(«tcw hoc cjua Je rt ngiMr, continetur, htc contiMcntid uocentwr ^uafi firmamenta Jiftnßoe »htijuibns fublatir Jcfcnfio nulla fit. SeJ ijucnia fege ! firmiusin controucrfiaJifccptanJiîejfe nihil Jebet, JtinJa eß opera, ut legem aJiutricem çj' teßem aJhie beamus.in qua re ali^' quafißatut exißunt noui,qui dj» fcllantur legitimlt;e diJceptationer.Tum enim JefenJi/ tKr non ij legem Jicere, quoJ aJuerfariur uclit./eJ a/ liuj.ij aut contingit cum fcriptum ambiguum efl, o* «f«lt;f differentesfententite accipi poffunt. Turn opponi fxr fcripto uoluntas fcriptoris, ut quaratur, uerba ne flus dM fententia ualere debeat. Turn legt lex contra/ gt;^^affcrtur.itafunt tria genera quee controuerfiam m »ntni fcripto facere poffunt, ambiguum, diferepantia flripti uoluntaiis,fcriptura eötraria. lam hoc per/ Ificuum cfl,non magis in legibus qudm in teflamentis, *’^ßipulationibus,in reliquis rebus quie in fcripto ago/ fur,poffc cStrouerfias cajdem exiflere. Horn traâatio/ in ally's libris cxplicatur. Nccfoiw perpetute aâio/ ^ss.fed etià partes orationis yfdë locis adiuuantur, par ^ntpropri/s,partim ccmunibus,ut m princip^s,quibuf nt beneuoli.ut dociles,ut attëti fint,qui audiöt.cfftciëdS *ß propres locis.itëip Klt;irrdrio»M,ut ad fuos finesfpe/ ^n.id efl ut plante fint, ut breues, ut euidëtes,ut credi/ biles.utmoderatce,ut cü dignitatc, Qiiie quanq in tota îdtioMc effe debët.magis tarnen funt propria narrandi^ aùtfequitur narrationë fides,ea pcrfuadëdo quo/ ^üefficitur,qui ad pcrfuadendü loci ntaxitne ualeant,

Jiâum eft in ÿf.fn tfuibiu Je omni ratione JicenJi Jixif mus. Perorgt;tt:oautem çy aliaduiedant hatec, çr mi xinte uMptific^lionem, cuius effeâus hieJebet ejje,iit out prrturbeniur attimi, aut truncpcillentur, cy Çiiti iam ujfeâi anti funt, ut auJeut eorunt motus, aut fedet eratio. Huic gc«en in cjuo çy mifericorJi4,çy irAcun/ Jt4,çy oJium,çy inuiJiu, et Cietero’ animi AfféâioneS perturba»tur,prlt;ecepta fuppeditAtttur altfs litgt;ris,lt;]AOi poteris mecum L'gere, cum uoles. Ad id autem (fuodte uellefenferam, cumulate fatisfadum effe debet uoluit tati tute. Nam «e pneterirè alufuid, lt;Juod ad argument turn in omni rlt;tfio«e reperiendû pertineret.pluratlitdiO i te defder ata erant, fum complexus, feci^ ^uod fil'* liberales uenditores folét.ut cum tedes fundum ûe «lt;* diderint, rutis œfis receptis, concédant tarnen aiicpt^ tmptori.c{uod ornâdi caujfaapte, cy loco pofitum ej}^ uideatur. Sic tibi nos ad id c{uod cfuafi mancipiit dare debuimus, omamëta ijutedam uoluie mus non débita accedere.

'Cudeo, mi pAter.lMine ex te audtrc en qitie mi hi tu de ratione dicett/ di grxce tradidifli,ft modo ttbi eß ocium, et finis. C. PAter.Aneß mi CicerOiCfuod ego wi4 /im tjuàm Ie doäißimS efß.'i Ocium autem pngt; »inmetfummum eß,^:ioniMt alujuando Rom4 exrun/ polefîas duta eß : deinde ißa tua. ßudia uel maximit ^Kitptticnibus meis anteferrem hbentcr. C. Filiur, ^isne igitur «t tu me griece foies ordme infcrrogdrc, pcego tibi uicißim eifdem de rebus latine interrogemt C. Pater, S4mc fi placet. Sic enim et ego te memini/fe intelligà lt;fuie accepifli.CT tu ordine audies quit rc^uia fis. C. F. Q«ot m porter dißrtbuenda eßomnisdor Mnadicëdit C.Prtter, Intrer, C. Filius.Cedoquasi C. P. Primitm in ipfam uim oratoris, deinde in oratio/ »em.tuminquießioncm. C.Filius, Inquoeßipftuisf C. P. intfbwî et uerbis-.fed et res et uerba inucniend4 flint et collocanda. proprieautem in rébus inuenire.itt «erbù tloqui difitur » Cellocare aulem etfi efi eSmune, tarnet»

titmeM aJ inueniendü refertur. Vox.motut, Uultiuttlft omnis dßto elixjuenJi comes cjl, earum^ff omniü rerü cttßos ejl memoria. C. F. Qgid orittio«igt;, ^«otjïwï* partcy^ C.P.cmatuor.Karü dult;e ualent ad rem doceft dam,narraito Cf cofirmatio. Ad impellettdos aniinoS Jute, principMm çr peroratio. C.P. Qiiid ijaafîiof jjuafitä habet partes^ C.P.iafinitä.cluam confiiltationi appeIlo:C^ defmiti.cjuam controuerfiam nomiao.

VonifOnigiturprimMW ePiitueitift oratoris.ijiiid ijniercti c.p.vtitiue W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidemfadateit,

pt^tfuadere, çyquot; (jueitir aitimis a^riitgt; c.F.QMifci« rebas fides fit^C.P.Alt gamentis, lt;fate dicantar ex locis, aat in re ipfa inptir, aatalfumptis c. F. QMor aocas locosr c. P. Eo/i* ^Mitur latent argumenta. C. F. cß arguintn/ tarn i C. P. Protrfbife inaentam ad faciendam p dem. C. F. Qjfomodo igiturdao genera ifladiiiidit. C. P. Q«^pne arte patantar.ea rewoU appello.ut tet ßimoma. C.F. Quid inptar C.P. Qif.e inh.eregt;ttigt;ii/ fßtre. C.F. Etteßimonioram.cptiefänt general C-F« Diainam er hamanam.Diainam.ut oracala,utau/ii^ cia.ut aaticinationes, ÇX refponfa facerdotam, arujpi^ cam.conie/iorü.Hamanü, cjaod fpeiiatar ex outorMe er ex aoluntate.cr ex oratione aat libéra aut expreß fa.in ^ao infant fcripta, pa^a,promilTa, iura,ijaiefi“^

C.î. [uni dicis infita' C.P.Qu/t tnfix^ifunt rebus ipfis.tttm cx toto, turn ex partibus, tum ex nota/ lioitc,tum ex ijs rebus, eju^e quodammodo affeHir fuut adiddeciuoejuieritur. Etadidtotum de (juo differv tur.tum dijfinitio adhibetur.tum partium enumeratio, tum notatio uerbi.Ex ijs autem rebus efuir ijuodamma do ajfeßie funt ad id de efuo lt;juieritur,alia cöiugata ap pellantur.alia rx geHerc,lt;t/i4 ex forma,alia exfimili/ tudinc.alia ex differentia,alia ex c5trario,alia ex co«/ iunSg.alia ex antecedrtibus.alia ex cöfitjuëtibus,ali4 »X repugnantibus.alia ex caufis,alia cx effeSibus,alitt « cSparatione m.u'orS.aut pariû, aut minorù-.ut diffi/ uitio.ut conlrariü, ut ea tjua- ffnt ipfi contrartó uc eiut *utfimilia,aiit di}iimilia,aut confentanca,iMt diffenta/ “M : out c4 quse funt e^uafi coniun/la, aut ea quie funt iM'pugnantia interjè-.autearürerüde efuibus agir •“f ««ƒ(?,Ä«t caufarü euétus,id eß qua- funt effeSa de ^^fis.ut dißributiones, ut genera partiü, generum He partes.ut primordia rerum, çy' quafi priecurrentia,itt ' putbus ineß aliquid argumenti : ut rerü contentiones, •[uid maius.quidpar.quid minus fit. in quibus aut na/ ^“rie rerum,aut facultatcs coparantur. C.F.omnibut »eigitur ex bis locis argumètaßtmemus^C.p.Jmd ue/ rofcrutabimur,(y quaremus ex omnibus.ßd adhibe/ bimus iudiciü.u: leuia femper re^ciamus, nónunquam tiü cömunia pratermittamus, cr nö neceffario. C.F. Qüomä de fide refpondißi,uolo audire de motu. C.P. lt;^co quidë quaris.fed planius quod uis explicabitur,

tuM AiorAtionis ipf ur, ^ue/lionum^ rAtionf Mnet9gt; C. F. Quidfccjuitur igituri C.P. Cunt tHtienerit,i:igt;l^ locAre Cuius 1« infiMA (fu^efîtone orio efl idem fer(' ^uem expofui locorum. Jn dcfinitA aüt. AdhibendA fmtt ïIIa etiAm cjAie Admotut Animorum pertinent. C. F« (mo modo igitmr i/lA expltcAt; C.P.Hlt;tbco commMi'^ pritceplA fidem fAciendi, commouendi. QjtoniAiH fides eß firntA opinio.Motus Autem.animi indtAtio.AUt Ad uoluptAtcm.Aut Ad molcßiAm.Aut Ad metum, Auttii (UpiditAtem. Tof e«iM funt motus generA.pArtcs^btff^ generum fingulorum. omnem collocAtionem Ad fw”* Accommoda queeßionis. Num eß in propoftto finis, p rfwiut CAiift.izr ptf« CZ wofKf. QisArc cum decäulf^ iixero, in tjuA eß propoßtum, de utroij- dixero. c. F*

hubes igitur de cAufu diccrci c. p. Auditor« c-ff jencrc dißingui .Nurn Aut Aufculutor eß modo ijui dit,AUt dißceptAtor.id eß reißententiA^ moderAtor, M ut deleßetur, AutßutuAt Alitjuid. StAtuit Autcm,AAtdgt; prirtcrifir.ut iudex:Aut defuturis, ut Senutus. Sictfi^ fknt geneTA, iudici/, deliberAtionis, fxor«4fio«if. ^uia in lAudAtiones mAxime confcrtur.proprium kAbtl Mitt ex eo itoiwen. C.F.QUAsrcs fibi proponetinifid tnbus generibus orAtor; C.P. DeZefludoueWwexi”'^ KAtione-.m iudicio rtutßauitiAm, Aut clonetiAm iudicif-in ßsAßonc Autem,Aut fpem, Aut reformidAtioncm délit berAntis. C.F. Cur igitur exponis hoc loco generAcSt trouerßArum' C.P. Vf rutioncm collocAndiAdfineM (uiußjj Accommodent. C,F. Quo num tAndetnmoJoi |

C. P. Quiit (fuibus in oMionibus Jeledalio finis c/?* fitriffunt ordines collocandi. Nam out tcmporum fw iMiititr gradits, ant generum dißrtbtitiones.aut à mina fituf dd maiora afiendimus, aut à maioribus dd minor fitdilabimur, authiec inceduabili uarictatc dißingui/ iniu, cum parua magnis ,fimplicia coniundis, ol^cur tadilucidis.lieta trißibus, incredibilia probabilibus in/ tcximus, quie in exornationem codant omnia. C. F* Qitid irt de!ibcrdtionc,lt;jMid ßpeßasi'C. p.principia, ucl »onlonga.uel fepc nulla.Sunt cnimad audiendum cjui délibérant,fua caufo parati.'Necmultum ßtneßepe «dj* fondim eß. Eß cnim narratio protcritarum rerü, d«t ffoßniium-.ßtafio autem futurarum. C^uarc ad fidem admotum adhibenda eß omftis oratio. C.F. Quid gt;»iadici/s,^uic eß collocatio; C. p. Non earn accufatof rebquod accufator rerum ordinem profei^uituiTi fingula argumenta ^uafi haßa in manu collocata »ehementer proponit,concludit acriter.confirmat tabtt ^tgt;decretis,teßimonijs, accuratiusiji in fmgulis commo fotunpcrorationis prie.ceptis,c[ute ad incitandos anir Wo; liaient, ZS“ in relit^ua oratione paululu digredieits decurßi diccndi utitur, CT uehementius in perorando» ^ßenim propofitum.ut iratum efficiat iudicem. c. F. Quid faciendum eß contrd rcot C.P. omnia longe fet tat-Sumenda principia ad bencuolentiam conciliendä, ^arrationes aut amputandic cpiie leedüt.aut relincjuen totlt;e funt molcßte. Firmamenta ad fidem pofita, »atper fc diluenda, aut obfcuranda, aut digreßionibus

abrite»J4: Perorationer autcm aJ mifericorJiàDt^'^^^ rendit. C. F, Semper ne igititr ordinë collocandi uolumut,tenere poljumusf C. P. No«pMC.N4«» loruw auret moderantur oratori prudenti.G^pf^*^ '

ijnod reßwunt immutandü eß. C. F. Expo»e^^ cept cfitit ippnt orationif.iterboritm^ priecepMf‘*’i^' C.P. Vnii igitur genu! eß eloquendißta fpontc fnl'y'. nlterum uerfum tUèf; mMutum. PrimA itis eß but tterbiitin coniunäit fecunda. SimplidA funt-.coniunSd collocanda ßtnt.Et fimplicia uerbif tim ndtiMfunt,partim reperta. Nlt;ttiMlt;t ca,lt;jMß^'''r cota fantfenfii-. Reperta, cptx ex hii faâafant.et ta aat ftmilitudine,aitt imitatione, aut inflexiSeiOai^ iunâione uerborum. At^’ etiam eß htc dißindio bir.altera natura, tradatione altera-NaturaïUtfini^', confo»antiora,grauiora, leuiora,Gr quodammodo w*' diora,alia coMfrà. Tradatione autem cum aut propri^ ftmunturrerum uocabula.aut additaadnonieih'^ noua.aut prifca,aut ab oratore modificata, Çf quodammodo:qu.ilia funt ea qut tram fcruntur aut mutantur.aut ea quibur tanq abutimur,aut ea qua fcuramut,quie incrcdibditer tollimur,quie^ miriibiliu! fermonit confuctudo patitur ornamus. C. F. HitfcfO de fimplicibuf uerbif,nüc de coniundione quitro. C.P' Numeri quidam funt in coniundione feruandi,confeai/ tio^ uerborum. Numéros aures ipfe metiuntur,ne Oit «0« compleas uerbis quod propofueris,aut redundes. Confecutio iMt,ne generibus,numerif,temporil’ut,pff^

pcrturbctur orMio.WM ui !rt fimplicibui •tfrf»«, (juod non efl latinS./ic in conitinäu,cptod nö efl tott/njuens.uituperandü efl.Communia ti~tt fimplicium tonitin^/orum^ funt htec tfuimf) cjnaft lumina.dilitcidS, problt;ibile.illuflre,fitMc. Diluddum fit uptatii »trbii,proprifs,difpoptis,aut circun/criptione cSclußt, lt;lt;«t intermiflione.aut condpone uerbortiin. obfcurum ^të,4ut longitudine.aut cötrnäione orationis.Mt tgt;iÿtitKte,4ut inflexione ttt^ intmutatione «erhör«. Bfe «It« itMt conficiturfimplicibKf uerbir, femel unaijudij^ f^dicenda,nullt rei niji ut diludde dicas.feruiëdo.pror itiéile dutem genu! efl ordtionis.p »0» »iw« e/J comp/ *««• dtit expolitum, fi efl dutoritdS ÇT pondut in ucr/ tit I fl jentcntiie uel gtdues uel dptte opinionibut homi/

Çr moribuf.illuflrif dutem ordtio eflfiçr «rtbi» P^itdte deleäd ponunt.ir dc trdnsldtdiCf fuperldtd, amp;nbsp;dd nomen ddiunäd,^^' duplicatd, çy idem fignifu uittid.at^f db ipfd aätone dt^ imitdtione rcrum nS dbr borrentid.Efl enim hire purr ordtiónis, lt;]ute rem confli te4t pene dnte oculof. If ewï mdximefcnpif dttingitur, fed cieteri tdmen,Ç^ maxime mens ipfd moueri pote/f. Sed ijuie diâapent de ordtione diluddd.cadunt in bane illuflrl omnid. Efl e«im plus alicjudnto illuflre, illud dilucidi-.dltero fit ut itclligdmus, altero uero.Ut uidere uidedmur. Sudue lt;t«t genus erit dicëdi.primü clegdit «4 Ct iucüditdtc uerborù fondntiü et leniü.deinde cHiuit dione,tjuie netj; dfperos hdbedt conairfos.nei}; difiüâos 4gt;f biantesiet fit dreunferipta nS logo anfraffu,fed dJ

fpiritttm'uoàt apto, ßmilitudinem tem^- uerborum, tum ex contrarias fumpta uerbis cto bra crebris,paria part bus refpodeant.relata^ uerbum.Ç^ geminata at^ duplicata, uel etiampcpiitt iterata ponaniunconßruäio^ uerborum, turn coniunt üionibus copuletur.tum difToluUonibus relaxetur. fi* eti4»nfitauis oratio, cum alufuid aut inuifum,aut inOUt dit um, aut nouum dicas. Delcäat cnim cjuiccfuid eß mirabile, maxime^]; mouct ca cfux motum alidueinatii tni mifcet,oratio : cjuir^figniftcat oratoris ipfius lint‘s blies mores : ijui exprimuntur aut fignificando iutlidigt; ipfius ex animo humano ac libérait, d«t inflexionefett monis,cum aut augcndi alterius, aut minuendifui fa.alia did ab oratore.alia extßimari uidentur,iil^ mitate fiert magis tjudm uanitate. Sed multafu»tfiait uitatis prifcepta, cfute orationem aut magis obfcurM aut minus probabilem faciunt, uatf; etiam hoc loco no/ bis eß ipfts,(fuid caufapoßulet.iudicandum, C.P.Rc^it cfuum eß igitur, ut dicas de conuerfa oratione atif ntn/ tutd, C.P. Eß ita^ id genus totum fitum in commutit/ tione uerborü : cjuie fimplicibus in uerbis ita tradaMf, ut aut ex uerbo diLüctur gt;nbsp;aut in uerbum contrahiitiit oratio. Ex uerbo, cum aut proprium aut idem ft^nfi/ cans, aut faäum uerbum in plura uerba deducitur. Ex contrdßiortc.c«»» dut dijfinitio ad unum uerbum rc uocatur,aut ajfumpta uerba remouentur, aut in circuit tus diriguntur,aut in coniunSione fit unum uerbum eX duobus. in coniundif autan uerbif triplex adbiberipo teßcoiti/

coMmwUtio HO» ucrborum,fed orJinis tdniummo/ do:ut cum femel diäum pt direäepcut natura ipfa tule fit.inuertatur ordo,et idem ejuafi furfum uerfus retro^ dicatur,deinde idem intercife atif; permifle Eloejuendi lt;uttem fxcra'utio m4xiwc in hoc toto conuertendi gcf itereuerfatur. C. F. AßioigitMrp^Mitur.KtopiHor.

ita:c{Uie quidem or atari Gr cum rerü,cr cmh» KfrborMM momentis commutanda maxime eft. Frtcit mimer dilucidam orationem,cr illu/lrem,cr proba Mcm.cr fuaucm,non uerbir.fed ueritatc uocum,motu mrporis,uultu,quir plurimum ualebant.fi cum oratio/ »it gtnere confentient. eiusif; uim ac uarictatem fubfe/ tpentur. c. F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ordfore ipfo reftatc

^•P. Nihilptne prieter memoriam, quee eft gewmd li/ ^maturte quodammodo.tyquot; in dißimdi genere perpmi/ fit. Nam ut lila confiât ex notis literarum, cr ex eo in imprimuntur ilhe notie.fic confeäio memorite tan ^nàm cera locis utitur, zy in bis imagines ut litcras '^illocat.

_ Voniam igitur uis oratoris omnis expo fita efi, quid babes de orationis priece/ ptisdiceret C.P. Quatuor effe eius par tesiquarum prima er pofirema ad mo tum animi ualct.ts cnim initifs efi er* ferorationibus concitandus.Secunda narratio, ÇT ter/ tia confirmatie fidem facit orationi. Bed amplificatio iüanquam habet proprium locum ,pepc etiam primü, X i pofiremuia

foßremum (fuiJem ferè femper.tamen relilt;Juo in cttffil prationis adhibenda efi.maxime^ cum aliquid Mt firntMunt eß aut reprehenßtm.itatf; ad fidem ijuo^ pluritnum ualet. F.ß enim amplificatio uehement dam argumentatio, «t illa docendi caufafit, hac coW/ tnouendi, C.F. Pergeigiturordinrijuatuormihi partes explicarc. C.P. Faciam,^^ à principes priitnt ordiar. Quit cfuidem dicuntur, aut ex perfonis.auteX rebus ipfis. Sumuntur auteni trium rtrü gratia-.ut ami^ cc.ut intelligenter, ut attente audiamur. Qjtorum mus locus eß inperfonis noßris.difceptatorum, adueft fariorumùcfuibus initia beneuolëtite conciliaudie coni^ paratur.aut meritis noßris.aut dignitate.aut aluju» g* nere uirtutis, çy maxime liberalitatis, offici), iußnif’ fidei:contrart)s^ rebus in aduerfarios conferendiSiCf cumif'sduidißseptant aliijua coniunäionis aut c/ußi act fpe jignificanda : Cr fi in nos alitfuod odium offene fio ue collata fit.tolleda cd, minuenda tie,aut diluendo, aut extenuando,aut compenfando.aut deprecando, IW telligenter dwtem ut audiamur, attente, à rebus ipt fis ordicndum eß.Sed facillime auditor difcit, (J agatur intelligit,ficompleâare à principio genus, ititt turam^ cauße,ft diff^inias,fi diuidas,ft nelp prudential eius impedias confuf tone partium,nec mcmoiiam miib titudine : cpu,£(J; mox de narratione dilucida dicentuf, cadem etiam hue poterunt reâe referri. Vt attente xU tfm audiamur,trium rerum alis^uä conßeduemur.fix» Mt magna tpucedä proponemus.aut necejjaria, aut eon iunäa

«»Ä4 fUM ipfis.apmi quos ret lt;tgetur.Sioui hoc etiant Mprieccptis.utfi tjuando Untptis ipfum.aut ref.aut lo/ (Ht.M iHtcruëtuf alicuiuî,aut iHterpelllt;iitio,Mt ab ad/ gt;ifrfario diäum alttfuod, ÇT W4ximc in pcrorando,de/ dtrit occafionem nobis alicpiam, ut dxantus ali^uid lt;«4 •fwpMî apte,ne derelintjuatnusiç;^ ^ult;e fuo loco de ata plifiMtione dicenuu, multa ex bis poterunt ad prtna/ piorum prtrcepta transferri. C. F. QmiJ in narrationet ^itlt;etandemconferuandafunti C.p.auomamH4rr4/ to efi rerum explicatio.ty' quitdam tjuafifedes ac fun conjiituëdit fidei.ea funt in eaferuanda m4 ’ftoe, tfuit^ etiam in relitjuis ferè dicendi partibns.ciute t^rtim funt neceffariu,partim funt ajfumpta ad oman/ ^m.Nam ut dtluade probabiliter^ narnmus.necelfd ^ilt;t»teß,fed a/Jumimusetiamfuauitatem. Ergo diî« ^de narrandum codem ilia fuperiora exphcandi nbsp;nbsp;nbsp;il

^firandi priecepta repetemus, in ^uibus efi breuitas, *^^ftrpißime w M4rrlt;4tio«e laudatur, de ^ua/ùpra dû ^nin efi.probabilis autë erit,fi perfonis,fi temporibus, [' locis ea (^uee narrabuntur, confintient.fi cuiuff faâi fi euenti caufa ponetur.fi tefiata diet uidebunturji cunt bominü opinione, cü autoritate, fi cum lege,fi eu more, fii»* feligioneconiunâa.fi probttas narr antis fignifica htur.fi antiijuitas.fi memoria,fi orationis ueritas.et uû to fides, suauis autem narratio efi,tjult;t habet admira *iM«, expeßdtiones, exitus inopinatos, fi interpofitos »lotus animorü, collo^a perfonarü.dolores, iraeüdias, iüfUiftlatitias.eupiditates.Sed ia ad relii^ua pgamus.

C. P. nlt;t eß, (plie (juidem m confirmationciti ex in reprehenfionetn diuiduntur. Natn i« confirtit^tii^ do, noßra probarc tiolnmus, in reprehendendo redAft guere contraria. CiuoniAtn igitur omne quod in coniro/ uerfiam ucnit,id autfit.nec nefit.aut tjuid fit,dut (ludlc fü cpiieriturtin primo coniedura udlet,in altcro defiitb tio.in tertio rdtio. C. F. Teneo ißum dißributionetiu Nunc conieäurie locos (Juxro. C. p. Jn uerifimilibus er in propres rerttt» notis pofita eß totd. Sed dppellcr mur docendi grdtid ucrißmile, (juod pleeruntf; itlt;t fidt: ut ddolcfcenttdm procliuiorem eße dd libidincm. Prlt;V priie dutem notte drgumcnium, quod nundudm diitef fit,certumlp decldrdt,ut fitmus igncm.Veritimilid rep^ riunturex pdrtibus, er ({udfi membris narrationis-.cif funt in perjonis,igt;t locis.in tcmporibus,in fd{lis,in tuen tis,in rerum ipfdrum negociorumep ndturir.jn perfonis Mdtune primum fpcßdntur, udletudinis, figurd’.uiriih tetatis,mdrium,fœmindrum,dti{ue hiec cpiidcm in cor/ porc.Animi dutem, dut cptemddmodum dffeäi funt.uir/ tutibuf,uiti^s,drtibus,inertifs: dut cpicmudmodumcont ntoti,cupiditdte,metu,uoluptdtc,moleßid. At^ hdcifui dem in ndtura fpeäantur. in fortund,gcnus,dmicitiic. Iibcri,propinciui,dffincs,opcf, honores, potcßdtes.diui/ tiie,l:bcrtds,er nbsp;nbsp;lt;juce funt i^s contrdrid. in locis mt,

er illd ndturulid, mdritimi dn remoti à mdri,pld»idn montuofi,lceucs dn dfperijfdlubrcs dn peßilenfes.opdä an aprici : er illd fortuitd,culti dn inculti, célébrés dii deferü

iefcrii.coæJificuti dn uafli,obfcuri dn wc«»» geßdrum nobilitati.confecraù an propbani. in temport/ tuî autcm,prif/cntia,ç^ pr^terita.CT' futura ccmnn^ lur.in his ipfif,uetußa,reccntia, infîMa paulà pofl.aut ali^uando futura. Jnfunt etiam in tcntponbitf ilia ijttic temporis epuafi naturam notant,at hyems.uer.ieflas.ax tKmnus:aut anni temporaMt menfts,ut dies, ut noxjjo fa.tempcfias.^Uiefuntnaturalia. Fortuitaautcm,facri ficia.fefii dies.nuptite. lam faSa cr eucntus,aut co» funt,out iinprudëtiie,qua; efl dut tn cafu.dut in cpid dam animi permotione. Cdfu cutn aliter accidit ac pu/ tdtum f'.t. Pcrmotione,cü. out obliuio,aut error, d«t me/ tus,out alicjud cupiditatis caufa permouit. Efl etiam in imprudentid neceffitds ponenda. Reritm autem bottarS amp;nbsp;maldrum trid junt genera. Nam aut in animis,aut i» corporibus, aut extrà effe po/funt. Huius igitur ma/ teriie dtj argumentum fubteSx perlufträdie ammo par teserunt omnes,Ç!r ad id quod dgetur.cx fingulis con/ iedura capienda. Efl etia genus argumetorum aliud, quod ex fdâi uefligi/s fumitur.ut telum,cruor, clamor editus, titubatio, permutatio coloris.oratio inconflans. *i‘«nor,cz' eorum aliquid quod fenfu percipi poflit.etid fl praparotum aliquid, ft communicatum cum aliquo, fipofteduijum, auditum,indicatum. Vcrifimihaautcnt pdrtim fingula mauent fuo pondéré,parttm ciiam ft ui/ dtnture/fe exigua per fe.multum tarnen cum funt cod/ ceruatd proficiunt.Atqi in his uerifimilibus infunt non/ uunquam etidm certir rerum cr propriit »otlt;e.,Mdxi/

MMt liutem facit fiJem ad fimilititdittem ueri p/iDttliif txcntplum, deinde introdaita rei fimilittulo:fabnla eti^ Hoununq:,etfifit incredibilif,tagt;nen homines cÓmoueti C. F. QMid diff initionis:'tjutr ratio eß,et cpiit uiai C. F-No« dubium eß id quidem.tjuiit diffinitio genere decli tetar, proprietate tfuadä,aut etiä comuniü frefteit tia,ex epiibus propriü cfuid fit eluceat. Sed tjuoniam de proprijs oritar pleritntj; magna dißienfio, di/finiendunf eß fepe eiiam ex contrarias, fcepe ex dißimilibus,ßtpe ex paribus. Quamobrê defcriptiones mo^ funt in het genere fepe aptce,.Ç^ enumeratio confecjuentiii, i» ffi misep commouet explicatie nocabuliac nominis. C.f‘ Sunt expofita iam ferè e4 tfuir de faßo,c}itie^ de fadi appellatione cluceruntur. Nempe igitur ea reßant,tfnie tum. failum conßet et nomen,qualia fint, uocatur in dn biuM.C.P.Eß itautdicis, C. F,

genere partestc. P. Aitt iure faâum depellitur,aut ulch fetndi doloris gratia.aut pietatis,aut pudicitiie,aut relt gionis,aut patrice nomine, out deniq; neeeßitate, infein tia.cafu.Nam quee motu animi cr perturbatione fädn fitte ratione funt.ea defenfionem contra crimen,in legt timis indicés non habent : in liberis difceptationibitf habere poßunt. Hoc in generc, i« quo quale fit quérir tur,cx controuerf\a iure Cfrtâe «e adum fit quieri fa let.quorum difputatio ex locorum deferiptione fumeur tlaeß, C. F. Agefis ergo.quonia in confirmation! çf reprehenfionetn diui/èras orationis fidë, çx didum de ajtero cß,expone nüc de reprehendendo, Ç.P, A(tt tptï

f^it, fi fiäum aut falfitm efjc poßis dicerc, aut redar/ guenda ea cfute pro uerifimtlibus fumpta /itnt.PrimuM dubiaftmpta effeprocertit. Deittdc ctiam in perfpi/

••o« dKiX uelint. Accedere aià oportet ad jingula, ficuitiuer/a frangentur. cämemorandafunt ctia cxcm flu, tfuibus ftmili in difputatione crcditum no» fittcom tjucrenJa conditio cSmunit periculi,fi ingcn^s hominä ^ininoforüfitcxpofita uita innocentiü. C. F. Qko«i5 '*'gt;de inucniuntur.ijuit ad fidë pertinent habeo, ^uëadr »loJum in dicendofingula trailentur expeäo.C. P. Ar/ cfuterere uiderif,tjuir eß argumëti expli ^ttio.ifuie fumpta ex ifs locis ijuifunt expofiti.confici/

ct dijiinguëda dilucide efl. C, F. pUnc i/f«c ipfum dtfidero.c.p.Eß c-rgoCut fupra diää eß )explicatio ar ^umëti argumentatio.fed ea conficitur, eum fumpfirii në dubia,aut probabilia,cx quibut id eff'icia^ quod ‘‘‘‘idubium aut minus probabile pcrfe uidetur. Arg«/ aüt duo funt gcnera:quorü alterü ad fidë di/ ’’tHo fpeäatcalterü fe inßi'äit ad motü. Dirigitur^cum f'^^pofuitaliquid quod probaret, fumpfit^ ea, quibut 'foufirciurtatO; his confirmatis.ad propofitü fe/c retu/ ^utt/jconclu/it. illaautem altera argumentatio, quafi frtro çy- contra pnus fumit qute uult, eaij; confirmatt dfindc id quod proponëdum fuit.pcrmotis animis iacit txtremü. F.ß etiä itla uarietas in argumëtando,et nS ‘fdicunda dtßinßio,cii infcrrogamus nofmctipfotMl

fercontdniur, aut imperamui, aut opiamuf,lt;jua[itgt;if eum al^'scompluribus fententiarum ornamenta.Vitarc OKttm ßmilitudinem poterimuf non fcmper à propofito ordicntes.çsr ft non omnia confirmando difputabimiHt breuiter^ interdum qua erunt fatis aperta ponemits: quod^ ex bis efficietur, fi id apertum fit, non babebi/ tnurnecelJefcmperconcludere. C. F. QuitJ 1/(4, füie drtc appellantur.qua iamdudum a/fumpta dixißigt; tcquonam modo, ecquonam loco artis indigenti c. P» ri/d uero indigent, et nec eo dicuntur fine arte cptoi ptnt, fed quod ea non parit oratoris ars, fed foris aJf dehua.tamen arte tradat.çy maxime in tcJhbur.Noin de toto genere te/lium, quâm id fit infirmum, free Ji/ eendum e/i,c^ argumenta rerum elfe propria,teflintD/ Kia uoluntatum,utédumifi eßexemplis, quibus teßibm ereditum »on fit, defingulis teßtbus,fi natura uani, fi leues,fi cum ignominia, fi fpe,fmetu,ft iracunJiafi taifericordta impulf:, fi pramio,fi gratia adduSi.coi»/ paranditf; fuperiore cum autoritate teßium, quibus to/ men ereditum non fit.Sape etiam quaßionibus reßfien dum eß,quod çy dolorem fitgientes multi in tormentis tmentiti perfepefunt, mori^ malucriitfalfumfatéilti, q[uàm uere inficiando,dolore. Multi ctiam fuam uitant Heglexerunt, ut eos qui bis ebariores quâm tpfi fibi eß fent,liberarent.Alif autem aut natura corporis.aut cou ißtetudine dolendi.aut metu fupplic^ aut mortis,uiin tot mentorü pcrtulerunt. Aly cmentiti fuiit in eos quos oJt trunMt^ hac exemplit firmädafunt.Ne^ efi obfeutS, quill.

in utrniji parte funt exempla, etitenntJ coitieâuram faciendant Iod, in contrary'! cotraria fittt [xmenda. At^- etiam incumt alia clundam in teßilwt d i» ^uaßionibus ratio. Stepe cnim ea ^Ui^e diilafunt, fi wt amigt;igue,aut inconßanter,aut incredibiliter dißit fw.aut ettam aliter ab alio dtâa, fubtiliter reprehertr c. F. ExtrcwM tibipan reßat orationis.cptee pofitain pfrofitnJo efl,de cjitafaneuelim audire. C.P« ^‘icilior efl cxplicatio pcrorationir. Nam efldiuiftitt •iwî parteis,amplificationem,cy' enumerationem.Au/ S«Ji itutm çy hic efl propriur locuf in perorando; et curfu ipfo orationii declinationcs ad ampltficandunt •JitttMr confirmata re alilt;jua,aut reprehenfa. Eƒ? igitur ‘^plficatio grantor efu^tdS affirmatio,cjuie molu ani/ •’•Orion conci/ict in dicendo fidcm. Ea uerborS ge/ confidtur, ÇT rerum. Verba ponenda funt, ejuix 'fimhabeant illuflrandi, nec ab ufu funt abhorrentia, ?,gt;'auia,plena,fonantia,iunäa,faäa,cognominata, non '*‘‘lgata,fupcrlata,in primis^ translata,nec infingulis ’•‘‘•'i’lr. fed in continentibus foluta, ijuie dicuntur fine (oniunffione, ut plura uideantur. Augent e-tiam relata '^fba,iterata,duplicata, çx ea ejuit- afcendunt grada/ •w ab humilioribu! uerbir ad fupcriora. Omninoli; fem por «dtMMfiî, ÇT non explanata oratio,fed gra/ gt;*ibus rcf'crtit uerbir, ad augendum accommodatior, igitur in uerbir,e{uibm aiiio uodr,uultur, CT ge/ Pas congrucns,et apta ad animos permouendos accont xiodataefl. Sedç^inuerbis, inadionecaufaerit tenenda.

tenenctdityquot; fgt;ro re agenJtt, NS hiec (Juia uiJentUf fff! nhfurda.cum grauiora fnnt quàm cMfi,diligëter jertf ^uid ^nem^ deceat, iudicanditm eji. Rerum ampliß catto jumitur eifdem locis omnibus, cpiibns ilia ^uedit ßa fant ad fidcm,maxime^ diffinitiones noient cogt;igllt;gt; batie,ct' confei^uentium frclt;{ucntatio,cr contrariant) CT dißimilinm, çyquot; inter fc pufftantium remm conflit âio,çy' confie,et ea cjuie fnnt de confis orta, maxime^ fimilitndines ÇT exempla : fiâie etiam perfonlt;e, deniij; loijnantur. omninolp /«nt odhtbenda.ft caafr patitur, lt;fnie magna habentnr, tjuornm ef duplex gd nus. Alia enim magna natura uidêtur.alia ufu.Naturigt; ut cœleflio.ut diuino, ut ea tjuorü obfcurie caufe, ut i» terris mundo fp admirabilia ijuie funt: ex cjnibus finiilit busi];, fl ottendos, ad augendum, permulta fuppeient-vfu,clug uid?tur hominibus out prode/Je out opejje iKt bementins, quorum funt genera ad amplificandùtria-Nam aiU charitate mouentur homines, ut deorüatt P'*' triie,ut parentum-.aut amore,ut fratrum.ut coniugünu ut liberorum, ut familiarium: aut honeflate, ut uirtutS, maximeip earü quie ad cômunionem hominum ralitatem ualent. Ex ^'s Cr cohortationes fumunturai ea retinendo.et in eos d quibus ea uiolata funt. odia int dtantur,çg' miferatio nafcitur.Proprius locus augendi in if s rébus aut amißis,ant amittendi periculo. Nihil eß enim tam miferabile,quàm ex beato mifer. Et hoc totS qutdem moueat.fi bono ex fortuna quis cadatiet â quo/ rutn charitate diuellatur, quie amittat aut amiferit, i»

mJir fit.futMrKî uc fit.exprimalur treKitw-Cw tCenimarefcitliwhryma.priefertim inalienù Kuhf^ Nfc tjincOMm in amplificatione nimis enucleandn-tfl, minuta eft enim omnis ddigcntia.hic 4«(ew locwr groat diareijumt.illud iam ejl iiidicif.cfuo cptatjf in caufaget Itère tttamur aitgcndi.in Ulis enim caufir ijute ad laudt tion^exomantur,^ loci traâandi funt.tjui mouere pofi Jifnt expeffationem,admirationem,uo!uptatcm. in ca/ hortationibu! autem bonorum ac malorum enumerao tiower çz exempla ualent plurimum. in iudieijs accufa tori fere.ifuie 4lt;i iracundiam-.reo plcrut^p, ^utt ad mû fencordiam pertinent. Nonnunquam tarnen acenfater niifericordiam mouere debet, ciquot; defenfor iracundianu EKKMerrttio rclicfua eP.nonnuncptant laudatori,fuofori nonfiepc.accufatori ßepiur cfuàm reo necefJaria-Huius ipfa tempora duofunt, fi aut memorite difftdat eorum, qiior agas.uel mteruallo temporir, uel longüudû »eorationir, aut fretfuentatir firmamentir orationir.et trtnùcr expofittr.uim eß babttura caufa maiorem. Et I'« rlt;(nwf utendum eß, lt;juod ponenda funt contraria, ijuorum diljolutio in breuitate latebit, aculei pungent, SfJ fht m enumeratione uitandü, ne oßentatio memao I'iafufcepta.uideatur eße puerilit. id effugiet.tjui no» omnia minima rcpetet,fed breuia fmguia attina

aif^ßionitm genera, ijnoritm alteruin finitum temporibui Çy perßonis.controuerfam cauftia appello. filterum infinitum, nullir net}; per/(gt;nis,neifite temponbuf notatum.propofitnm ttoco. Sed cß confultii tio qaafi parr caufit qatedä et controuerfiie.lneß eitim infinitum in diffinitOyCy ud illud tarnen referuntur o»* nia.Ctuamobrcm priur de propofito dieamus,cuius gd Bcru funt duo.Cognitionis alterum, cius feientiaeßfit ttis, ut ueri ne fint fenßtsialterü aâionis, lt;}uod rcfo'Wif «d efficiendum c}uid,ut ft epteeratur, cjuibus offici/siiiiu citia colenda fit. Rurfus fuperioris gcncru funt tria ■ sa Bec ne.tjuid fit,lt;}ualc fit. sit nec ne,ut ius in naturafagt; an in more. Q«id autë fit.fit ne ius id quod maiori parti fit utile.Ciuale autë fit iufle uiuere.fit nec ne utile./^^'^ nis autem duo funt gcnera.Vnum lt;td perfequendunt a^ quid aut declinandum-.ut quibus rebus adipifei gîoi'i'*'* poßis.Aut quo modo inuidia uitetur. Alterum, quoi aa ahquod cSmodum ufum'q; refertur, ut qucmadtnodiff fit refpublica adminißranda, aut quemadmodü in P‘^ pertate uiuendum. Rurfus autem ex cognitionis coulai tatione.ubi fit nec ne fit,out fuerit.fiitunim ue fit ritur.Vnü genus eß quteßionis, poßit ne aliquid eßau Ut cum quieritur,ecquifnam perfede ftpiens cjfe pr'

ijuictf; fiiit, ut (jitottam paSo nirtiispitriatitr.natura ne,on rtüionc,an ufu.Cuius gc/ «erij funt ogt;ngt;tei,in tjuibuf ut in ob/curis naturalibut^ fUirPionibur, cAufie rationes^ rentw explicuntur. ib liKf Autê generic, in lt;juo ejuidJlt id de cfuo Agitur, t^ucee titur,duo funt gener a : cjuorunt in nltero difputAndunt

Altcro ijMtfm defcriptio generit Alicuiur.çy ^uufi intA/ go exprimendA eß, ut ijuAlit fit AuArus, Aut lt;luid fit fu/ firbiA. Tertio Autem in gcnere, in ijuo cJuAle ft efUirri/ •Ar.Aut de honeßAte,AUt deutilitAte,AUt de teduitAte die tfitdum eß. Be honeßAtefic,ut honeßuin «f fit pro Ami to periculumAut inuidi.tm fubire. DeutilitAte Autent fit,ut fit ne utile in republicA AdininißrädA uerftri. De »ijKitittc ucro fic, ut fit ne Aifuum Amicos cognAtis An/ Itferrc. Atif in hoc eodem generc.in cfuo ({UAlefit,c{UA/ exoritur Aliud cJuoddAm difputAndi genus. Non wim fmpliciter folum cfuAritur cfuid honeßiifit, cfuij tgt;ile, cfuid Aijuum : fed etiAm ex compArAtione, ifuid ^AeßiHs.cfuid utilius, cfuid A^uius, At^ etiAm cjuid ho leßißimum, cfuid utilißimum, cfuid xduißimum,cuiut generis iUafunt, cfUA prAßAntißimAfit dignitAt uHa. *tlt;li eA cfuidë c[ua dixi cognitionis funt omniA. ReßAnt ‘•3io«u. cMiw (t/tcruM eß prAcipiendi genus, cfuod Ai fitàonem offic^ pertinet,ut cfuemAdmodum colcndi fini fArentes.Alterum Autem Adfedundos Animos, ÇTquot; orA/ boiiefAnAndos, ut in confolAndis mxroribus,ut in irA/ tnndiA comprimendA.AUt in timoré tollcndo,Aut in cu/ y piditAte

piditäte MÎaitenda. Cui cluidcm generi contrdriuineß difputandi gcnur ad cofdem dlos animi mntur, cjucid in antplij-icanda orattoneßepc faciendum efl, uel gigneti/ dof.uel concitandof, fcre ba‘C partitio conjultaiio/ Hum. C.r.Cognoui,fed cluie ratio eß in bis inueniendi Cr difponendi.recjuiro. C.P.Quidtualiamnecenfef, et no eandë elfe efua: cß expofita, ut ex eifdcm loci^od. fidem.ty ad inueniendum ducantur ommat collocant di autem cfuie eß expofita in alifs ratio eadëhue trara/ fertur.Cognita igitur omni dißributione propofitaritM ionfultationum, controuerfarum caufarum gcncrare/ fiant omnino.Et earum quidem forma duplex cß,tl‘t‘‘' rum altera deledationem fedaiurauriumialtiriuint obtineat, probet CTquot; eff.ciatauod agit,omnisefl jafee/ pta contentio. itatjucillud fuperiut exornatio dicitun tjiiod cum latum genus effe poteß.fandf; uanum.uitiiiii ex co delcgtmus.quod ad laudandos claros uirosfufee/ pirnus.ty ad improbos uituperando .Genus chiim »ub lum eß orat:onis,c]uod aut ubcrius ad dieendü, aututi/ lius ciuitatibus effe poßit,aut in quo magis orater in W gnitione uirtutum uitiorum'fi uerfetur. Reliquit autent genus caufarum,eut in prouifione poßeri temporis,ont in prietcriti difceptationc uerfatur : quorum altering delibcratioms cß,alterit iudicif. Ex

genera caufarum extitcrunt.Vnum,quod rt meliorip'if te.laudationis eß appcllatum.dcliberationis altirii,ter/ tium ludiciorum.Quamobrem de primo primum,ß pl4 (ct, difputemus. C.P.Mibi uero placet. C.P.acLü/ dandit

iiiiJi, uiluperändilji Mioner, ciuce wo» i«J fcfHe lt;{1«»/ iiftii/olunt.fed ettatn ad bone/le u:uendutn ualeitt, exf port4»H breuiter.atijf à pnnapijs exordiar laudan/ di lt;y uitapcrandi. Omnù enigt;n profeila laudam da,(fax conianHa citm airtate fant, er cja^ c«Mt uiti/s Mitperanda. Qg^w’obffw finit alteyiut cfl honcPat.ol terms turpirudo.Conficiar aatcM genat hoc diäionif, narrandit exponendisifi fadit.fine allit arg» nentatio/ wibnf, ad anuni ntotut Icniter traßandiv W4gtf c[»Jw» ad fident ftciendant, aat coifirntädant accommodate^ Non enim dabta firmätur.feJ ea certa.aat pro ccj* ti! pofita flint, aagentur. Q« imotrew» cx ifi c^ax 4wte diSafant,'^' namndi,!^ aagendi preeceptarepeten/ tgt;*r. Et ijaoniam in hit caafit omnif r^t 0 fere ad uo!it^ pUtfMi ««(iifons.CZ (tJ dcLâationë rcfLrtaf,utendagt;n W hisinorationcfingulorü urrborä infgnibut, ijait fc'ti’fnt plarimum fuauitatit : id cß ut faäit uerbit, aat »etußii, aut translatif freepaenter »tttmur, crin ipßt tonßruäioncuerborum, er paribut, er f 'imilia fimilibutßepe refer.,ntar,ut contraria, ut geminata,at t ratnfcripta numerofe non ad fimilitudinem uerfuam, ßdad explendum auriitm fcnj'am.aptocjuafiijuodant •tffl’orä modo.Adhibendaéj; frcqaentias eiiä illa ornar wentn rcrit funt,fiue qua mirabiha,nec opinata,j’iiie ft/ ^nif’cata mößrit, pdigi/t,oraculis, fitic lt;j«if uidcLütMr n Je qi(o «giwMs, accidiifc iJimih4 atqiie j-rttnfirt. Omnit tnim expcffiitio eiat q riittiit, et admiratio, et improaifi *xitK; habet aliquä in rtitJiëdo uoluptatë. Sed q^owiiu«

iu tribut gtnertbut bonu mollit ue uerfantur, extemif, corporis.cr animi,prima funt extema, cluit duauttuf à genert : lt;jito brcMitcr modice^ laudato.aut fi erit iiv fantcprittermiljoifi humileucl prirterito, ucladiut' gendam dus, ^lucm laudas, gloriam taSo : deinceps,ji rcspatiatur, de fortunis crit et facultatibus dicendiiM, Poßea de corporis bonis : in (fuibus cfuidem cfuit uir/ tutem maxime f gnificat, facillimeforma laitdatur. Deinde e/i ad fada ueniendum, quorum collocatie trit plex cß:aut cnim temporumferuanduseß ordo, aut m primis recentißimum quierp dicendum, out multacf uaria fada in propria uirtutum genera funt dirigëdiU Sed hic locus uirtutum atq; uitiorum latißime patens, ex multis çy uar'ijs difputationibus nunc in quandant angußam (y breuem concludetur. F.ß igitur uisuir/ tutis duplex. Autenim fcicntia cemitur uirtus, out at dione. Nam qux prudentia,quie calliditas,quit'tl; uißimo nominefapientia appellatur, htecfcientiapolt let una. Qur uero moderandis cupiditatibus, regent dis^ animi motibus laudatur, dus eft munus in agent do.cui tempérant!J- nomen eft. Atque ilia prudentia in fuis rebus domeftica, inpublicis duilis appcllari folct. Temperantia autem in fuas itidem res, çy in cSntuncs diftributa eft,duobuséf^ modis in rebus comodis diftert uitur.çyquot; ea quie abfunt.non expetendo,(y ab ijs qua in poteftate funt,abftincndo. tn rebus autem incommot dis eft itidem duplex. Nam quie uenientibus mails obt fiat, fortitudo : quie,quod iam adeft, tokrat, cr pert

ffrt, patieHiia nominatur. Quie autcm hitcUHo gene/ re cotnpleäitur.ntagnittiJo aniini dicitur, cuiui e/i libe Titlitas in ufit pecuniir.fimul^^ altitudo animi in cApicn. dif incommodis, çy maxime iniur^'s, çy omne cpiod eßciitsgeneris,graue,infcdatum, turbulcntum. i« eonimunione autcm c^Uic pnfita pars cjl.iußitia dicitur, ea'ij^ erga dcos religio,erga parentes pietas, uulgo au/ teilt bonitas,creditis in rebus fides, in moderatione ani triaducrtcndi lenitas,amicitia in bencuoicntia nomina/ tiir.Atij; hie ijuidem uirtutes cernuntur in agcndo.sunt ‘tuicmaliie ctiiafi minißr,e comités^; fapientheiqiiarii ‘dttra,tjult;ejint in difputando uera at^j) falfa, quibus^ fofitisefuid fciiuatur,dißinguit,Qr iMJicdt, quit wirtuf emnis in rationc fcieniiaip difputadi fita eß : altera au/ temoratoria. Nihil cnim eß aliud elocfuentia, nifico/ fiofe locjucns fapientia. efuie ex eodem baußa généré, ^uo lila clUit in difputando, uberior ati^ latior, ty ad Motus animorum, uulgilfi fenfus accommodatior. Cu/ ßos ucro uirtutum omnium,dedccus (iigieKr, laudeml^ Maxime confcijuens, ucrccundia eß. Atsp hi funt qui/ dem ferc quafi quidam habitus animific affcfli çy cö/ ßituti, ut fint fmguli inter fe proprio uirtutis genere diflinäi, àquibus utqualj; res geßa eß, itafithoncßa gt;teceßeeß,/umme^ laudabilis.Sunt autcm ali^ quidam pcrfcâi animi habitus ad uirtutem quafi praculti, ty preoarati rcäis ßudifs çy artibus’,ut in Juis rebus,ßu/ dia litcrarum, ut numerorum ac fonorum,ut mcnjurie, iitfidcrum,ut cquorum.ut ucnandi,ut armorü. im comv y ; munibus.

titunibuf, propenfiora fudiainahquo generf uirlutie cohndo.aut diuints n bus dtfcruicndo, Aut purentibus, «Micif, bofpitibus, prircipuc Atij; tnjignitir diligcndis. f tif; bxc ijuidem uirtutum : uitiorii autem Juut gaierit coHtrarw. Cf)»fKtirt AUIeni funt ddigcter, nc J^Allant cA r.os Uitia.ijUit uirtuUm uidcntur i»ïiMn. Nunt CZ prw dcntiant mAlitia.CT’ limpcrAtttiAm immanitas in uolu/ plAtibus AjpirnAndts, er niAgnitudinem unimi fuptr/ pirf I» Animis cxtollcndis, Çjquot; dc/piciertiu in cdicmnen tUshonoribus.CT' libcrAlifAtë cjjùfto, er fortuuiiititw MdaciA imitdtur, er pAtitniidni duritia immAnis, CZ iufiitium Acerbitas.cr rtligionem fitperflitio,cr AAtem mollitia animi, er uerecundiam timiditAs, 0quot; iUam diJ'putAudi prudenti. m cöccrtAiio CAptAtio^ uer/ boruin, er hAnc orAtoriAm uint inAnis quiedAW prof fiuentiA loquendi.Studies Autein bonts JimiliAutdcntitr cA quie funt in eodem gvnere ntniiA. QKawofcrtwoM Mis uis lAudüdi uituperAndi^ ex bis fumetur uirtMutn uitiorum^; pAriibus : fed in toto quAfi contextu oratioe nis hdc erunt illußrAndu mAxinte.queniAdniodü quif que gencrAtus, quemAdniodum educAtus, quentAdmo/ dum tnßitutus,morAtus^ fuerit-.er ft quid cui niAgnü, AUt inmdthtle Accidcrit,niAxime/J; fi td diuinitus accù diffc potuerit utderi : tum quod quiftp fenferit, dixeritgt; gejfcrit,Ad eAquie propojitdfunt.uirtutu gencrAAcem tnodAbuntur,cx tllisép ifjdtm inueniendi lociscAußrfe rum,er cucntus.e?- conßquentiArequirentur.l^eq;'“ ro won eorü,quorum uitA lAudAbitur,filcntto pratifu

fi JtMit, fl wuJo (juid erit animaducrtcnJu, aut in iz ffo gcnere mortif, aut in ijs rebus tjuif p aß mortë crût eoiijiaita’. C.F.Accept ißa.didiciif; breuiter, n5Joluiit ^ueniadmodum laudarcntaùerum.jed etiam (jucmad/ utodum tn.f. riT ut poßcni ipß- iure laudari. V ideanius igitur deinceps m jententia diccnda.qitS uiam.cr cjute frieccptatcneumus. C.P.Efiigiturin deliberandoßi/ n t Uiilitas.ad ifuem omnia rifcruntur in conjilio dan/ do.jeatcutiaij; dicëda, ut illa prima jintßiafori aut dtp [upriuidenda, tjuid aut poßitfiiri aut non poßit, CjT

ÄUt nccejjcfit «ut non nece/fe.Nam CT j ([uid effi e‘gt;tügt;ipotcß,aclibcratiotjllitur, efuamuis utilejittetfi ^uid neceljceß,nccelßc aüt id cß Jine cfuoJalui liberi ue tiße non pojfumustid cß relitjuis boneßatibus in ci/ •*(it rationc, ty cSmodis anteponendü. Cum aüt tjuie/ •■»Mr i{uid fieri poßit, uidendum etiam eß ejuam facile f oßit.Nä quie pcrdißiciliaßunt, perinde habcnda fape funt,icfi fieri ejfici non poßint. Eteüde neeeßitate atz tendcmus.etfiatepiidnö necelTariü uidebitur,uidcndii lami'n crit fit maffiü. Ctuod enim permagni intereß, pro neceffarto},fpe habetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruw conßet hoc gez

Hus cau/drum exJieaj tone CT dijfuafione.fuafori pro/ fonitar fimplex ratio, jt CT utile eß, et ji fieripotefl, fiat. Dilfuajöri duplextunafi non utile cß nefiattalte/ ra,ß fieri non poteß,necßtj'cipiatur. Sicjiiaprt utrun/ ijue docendum eß,dt/fuajori alterum infirmarc fat cß. Qiiare c^uoniatn in bis uerfaturomne confiliunt duo/ lusidt utilitate ante dicamus, in dijçerncndis bo/

nis mtdis^ ucrfüur. Bonorum autem partim nccejftV na[unt.ut uita, pudidiia, hbtrtas, ut liberi, coniugcs, germani.parottcs-.partim non ncceffaria, quorum alia funt per je expetenda,ut ea quie fitafuntin ojficifS uirtutibus:alta quod aliquid commodi efficiiit, ut opcs, C/' copiie. Eorum autem, qute propterfe expetuntur, partim honc/late ipfa, partim commod.tate aliqua ex/ pctuntur. HonePate,ca quie proficifcuntur ab ^'s uina tibus.de quibus paulo ante ejl diäum-.quee funt lauda/ bilta ipfa per fe. Commoditate autem aliqua, qua fuif ïn corporis aut fortune bonis expetenda. Quorum alia funt qua fl quodâmodo cum honeflatc coniunäa, utho/ nos,ut gloria : alia diuerfa, ut utres, forma, ualctudo, nobilitas, diuitite, clientcite. E/ï efiaw quafiquadat» materies fubieHahoneflati, qun maxime fpeäatur iquot; amicit^'siamicitite autem charitate cr amore cemun/ tur.T^am cum deorum, turn parentum,patriieéj; cultus, torumép hominum, qui aut/àpientia,aut opibus excel/ lunt, ad charitatem rcferri folct. Coniuges autem, (T liberi, cr fratrcs.Cf alif,quos ufus familiaritas^ coo/ iunxit, quanquam ctiam charitate ipfa, tarnen amore maxime continentur.in his igitur rebiw cum bonafmt, facile e/l intelleâu qua fint contraria. Qudd fifempef optima tcnere poffemus.haud faKe,quoniam quidemea perfpicuafunt,confilio multum egeremus. Scdquiatë/ poribus qua utm habent maximum, perfepceuenit.ut utihtas cum honeßatc certet, earum^ rerum contenta plerun^ deliberationcs efficit, ne out opportuna pro/ ptet

pter dignitatem, aut honcßa propter utilitatcm relinr ^uantur, ad hanc difficultatem explicandam pr^cepta refcramus. Et cfuoniam no ad ueritatëfolum,fed etiam ad opinioner eoram lt;Jai audiunt, accommodanda eß ot tatio.hoc primum intelhgamas, hominum duo eße ge/ ticroialterum indoiium agreße.cfuod anteferat Jem per utilitatem honeßati ; alicrum expolitum, tjuod re/ Iwf omHifcws- dignitatem anteponat. Ita^ue hitic generi laat,lxgt;nos,gloria,fidef,iußitia, omnis^p uirtunilli aw temalteri tjuießur, cmolumentum, fruäus^ proponi/ tar atque etiam uoluptas, (fute maxime eß inimica uir/ tati, bonitfuc naturam fallaciter imitando adultérât: !faam immanißimur cjuißp acerrimc fcquitur, ne^ß)/ amhoneßis rebur, fid etiam neceßar^f anteponit. in faadendo, cum ei generi hominum confilium des, fiepe fane laudanda eß.Et illud uidendum, lt;{uanto magis ho mines mala fugiant,quàm ficjuantur bona. Nam neque honeßa tam expetunt,({uäm dcuität turpia. Quis enim honorem' tjuis gloriamr^uis laudcmicjuis ullum dccus tarn unifuam expetat, cjuàm ignominiam, infamiam, contumeliam,dedecus fugiat' tjuarü rerum dolor gra/ uis efi.Eß genus hominum ad honeßatem «4tM w.wd/ locultu.prauis^- opinionibus omnecorruptum. Qitare incohortando at^fiuadcndo propofitum cfuidem nobis erit illud,ut doceamus ijua ui bona confiqui,mala^; ui/ tare poßimus. Sed apud homines bene inßitutos pluri/ »t«i« de laude, çy de honeßatc diccmus, maxime^ ea airtatum gcncM traäabimus, ^uæ in communi homi/

num utilitatc tuende augëdu'j; uerjQtntur. Sin apudinf ilo^of impcritosip diccinuf.fruâm, cmoliimciitu.uolu/ pt^tct.uitattonefij; dolorü proferantur.addMtur iti-urt concuintlix atij; ignominiie, Ncmjo enitn cft tamugW fiis,einem non ft ipja minus honvßus.contumi liu tunieit dcdccus mugnopcrc moueut.iiuare quod ad utilM temIpc^lat.cx ifs qu^ diäaJunt.rcperiitur. Quid Mti pojiit ißici.nic nc poßit.in quo ctiam quam facile pop I It, quamij; expédiât qncnjólet, maxime ex cauf s ijs, que quamiprcmefficiant.eß uidendum. Caujàruut autem generafuntplura.Nam funtaliee quet ipfacoiu ficiunt, alite qu:e uim ahquam ad conficicndunt ajfe/ runt.ltaq; ill,e fuperioresconfidentes uocentunhatel hquie ponantiir in eo genete,utiine his confici ni pop fii.Confciens autem caujaalia efi abfoluta, perfei ûa per jcialia aliquid adiuuâs, et epicundi focia quai dam.cuius generis uis uaria eß.i^ jiepe am maioraiH minor, ut lt;y ilia quie maximam uim habet,pilafepe fouja dicatur.Sunt autem alie caujx,qu£ aut proptet principium,aut propter exitum,conficientes uoc4)iwi'' Cuin autem quxritur quid jit optimum faâu, aut utilii tas,autfpes e/f'icicndi ad aifentiêdum impellit aniniot, Èf quoniam de utilit.ite iam dixtmus, de efficiendinu tione dicamus. QMOtoio gencre quibufeunt, ei' ira quos,quo tempore, aut quo loco, aut quibus faeuti tatibus, urwor^ni, pccunt,e ,/()ciorum, earumtie te! rum qute ad quamép rem epiciendam périment, pofil titxes nil, requtrenduin eß. NtijMc Jôlum ca funt qua

Kobis fuppetunt^fcd etiam ilia cjute aJuerfantur.uiden/ da. Etp ex contcntionc procliuiora crunt np/lra, «on folumefjid poffe ijuir fuadcmus , erit perfuadendum, ji'd curnnduni fiùw, Mt ilia facilia, procliuia.iucunda HiJeMur. Di/Jiiadentibus autcni aut utilitas lalefo/ ffaitJa eß, aut efficiendi difficultates effcrendie, itcclue alifs ex prieccptis, fed iffdem ex fuafionis locis. Vten^ Kfro lt;d itMgfdMm babeat exemploruni, aut rccentium, ^«0 Koiiorafiat, aut ueterum, cjuoplusautoritatis ba/ beaitt, copiant. Maxime^ fit in boc gcncre meditatus, ut pnßit uel utilia ac nccrfjariafa-pe boncfîis, uel b^c illis antefem. Ad commoueitdos autem animos maxi/ ni proficient, fi incitandi crunt, buiufmodi fentcntiie

lt;«( explcndas cupiditates, aut ad odium fatian/ dnw. ««t ad ulcifccndas iniurias pcrtincbtint. Sin au/ tan reprimendi, de inccrto ßatu forluno’, dub^s'cjue tiientis rcrum futurarum.cr retint ndir fu.s fortu/ ttis,fierunt fecundiT :fin Mem aduerfir, de pt nt ulo commonendi. Atcjuebitfuidcm funt pcrorationis loci, frincipia dMtfW m fenteni^'s dicendis breuta effie de/ behunt. Non rni»»f upplcx ut ad iudicem uenit orator, fed hortator attj; 4Mtor. Q«4rc proponere, ijua mente dicai,t}uid uclit,(juibus de rebus diäurus fit.debet.bor/ tan'f ad fe breuiter dicentem audienduni. To ta autt w «ratio fimplcx,cr graww.cz fententifs debet ornattor ^e,ciuàmuerbis. C.F. CogKCMintm laudationiscr ftafionit locos, nunc ^uee indices acccmntodata funt txpedo.

expeSo.iJ^; nobis genus rcjlurc unum puto. C.P- Rf'' äe intelligis,atlt;l; fins ifuiJem generis finis efl ifijuitiis-(^uie non fimplidterfpcäutur, fed ex côparatione nuncjuam, ut cum de uerißimo accufatorc difpuMMh tutl cum hitrcditatis fine lege, out fine tcflamento peti^ ^’'polfl^ß‘‘gt; • iquot; ‘{‘iibus coups, quid a-ijuius.iecluiflii»“ Kcfit, quier.tur : c^uos ad coufos facultos petitur mentationum ex ijs, deijuibus mox dicetur, letjuiUtiS locis. Atij; etiom ante iudicium de conflituendo ipfo iigt;^ dicio folet e/fe c0tcntio,cum 4«t fit ne aâio illi ifui agit’ aut iam ne fit,aut num lam ejfe defent.aut ilia ne legtgt; bis ne uerbisf it aäio c]uirritur:quir etiamfi ante i^uiin res in iudicium uenit,aut conccrtata,aut d^udicata,aiit confeda non funt, tarnen in ipfis iudicifs permagnuM fiepe babent pondus : cum itadicitur, plus petifli,flto petifli.non fuit tua petitio, nqn lï we, won lege, non hisuerbis,nonhocludicio. Quorum caufarum gennt efl pojitum in iure ciuili,c{uod efl in priuatarumacpnt blicarum rerum lege out more pofitum. cuius fcicntia negledo ab oratoribus plerify, nobis ad dicendum nt/ ce/faria uidetur. Quare de conflitucndis adionibus, act cipiendis.fubeundis^ iudicifs, de excipienda inicluitatt adionis,de comparanda iecpiitate,cpedd eofert generis eius funt,ut quanijuom in ipjum iudicium fepc dtlabon tur, tarnen ante iudicium traäanda uidcantur, pauhu lum eo fiparo à iudicifs, tempore magis agendi, cjuam dißimilitudine generis. Nam omnia cjua de iure ciuili, out de at^uo or bono difccptantur, cadunt in earn for/

Kilin,in cfttä quale quid fit ambigiiur, de qua diSuri ft niur,quie in lequitite çjquot; iure maximeconjiflit.ln om/ nibu! igitur caufs trer funt gradu;, ex quibus unus alt quit capicnduf efi, ft plures non queas.ad rcfificndum. Nam aut ita confißendum efl, ut quod obi/citur ptduw illud quod faSum fateare,neger earn uim b4 birc.ittiji id effe quod aducrfariut criminetur.Autfi ne/ de faSo,neq; dé faSi appcllatione ambigi potefl,id arguerc,neger tale efe.quale die dicat, nbsp;nbsp;nbsp;reäii

tflequod fecerir, concedendum uc defendar. itapri/ Wits die flatur, çy quafi confliSio cum aduerfario,con leôkM quadam : fccundur autem dijfinitione, aut de/ fmptiont atq; informatione uerbi-.tertiur iequi,cr ue/ amp;nbsp;redt, er humant ad ignofcendum difputatione Wdnjgf efl.Et quontam femper ir qui défendit, non folum reflflat oportet aliquo flatu, lt;tHt inficiando, aut dijfiniendo, (tut cffjMitatc opponmda.fed etia rationem fbifciat recufationir fuie: Primum die flatur rationem I’«!)« mi^m criminir.ipfam «egtüioMf, inficiationem^ Ml : Secundur, qudd non fit in re,quod ab oduerfario pOHiiMr in itcrbojTcrtiUî, qudd id rede fadum efe de/ quod fine ulla nominir controucrfia ßtßum ßt/ ‘tlur.Deinde unicuiq; rationi opponendum efl abaccua f^iore,id quod ft non effet in accufatione,caufa omnino

[ ^l{lt;inon pofet. Jtaij; ea quiefic referuntur,continentie ^aufarum uocentunquanquam non ea magir,qu!e con/ ^farationem defenfionir afferuntur, quàm ipjie defen/ fonir rationer continent caufts. Sed diflinguendi g^a/

lia Mfiortcm apptllam^is edm ejuit affertur amp;nbsp;«a iW cuputJum depiwnJi crtminis cauf4,(J:(e nifi elfet.ijuii dcfcnJeret non haberet. Firntamentunt autcm, qitoJ contre labefaânndam r^tioncw refertur, fine cjuo accnfitio fare non potef. Ex Mtiowiï aittent, cr eX firmamcnti confiâione nbsp;nbsp;nbsp;quafi concurfa tjuitßio ei^

oritur tjuirdam.ijiiant difccptaiinncnt mocü.i« cjua i{uii deueniat in iudicium, ÇT de cjiio difccptetur, tjuarifot let. Nlt;lt;m prima aduerfariorum contcntio diffufam bii^ bet ijuieflionem, ut in conieâura, Ceperit ne pecutiùf Dccwf. I« diffinitione, Minuerit nemaicfatem Nor/ banut. lu irijuitate , lurc wc occiderit Opimiut criC/ rhum. Hieccfiiie primam contcntionem habcntexaf/ guendo çy' refifîendojata.ut dixi, çy confufafunt-.ltii tionitm cy firmamentorum contentio adducit inariif flam difceptationem, ea in coniedura nulla cß. Nemo ruim eiut duod negat faäum, rtttioncin nut poteß, debct,aut folct reddere. ita^f in hu c-iufis codé O' wx ijuefio.çy difceptatio ejl extrema. In illif Mteio, ubi ita dicitur.non minuit m iicfatem.ijuod agit de Cet pione turbulentiur. Populi enim Romani dolor iußts uim tum illam excitauit, non Tribitni aâio. Maufinf autcm.cfuoniam eß magnitudo ejueedam populi Romiit ni in eiuf poteßate ac lurc rctinendo, auâa eß poiéd-ijudm diminuta, cy ubi ita rcfcrtur.Maießas eji intpe' ri) ntcfi in omni populi Romani dignitate.epiam minuit ij lt;jut per uim multitudinif rem ad feditionem uocaudt txißit iila dijceptatio, minuerit ne maießatem, tjui tot

luBfxff POpitli RoniMt ffw gruUw CT lei^Uiim per «im cgeht. In hii autem caufis, ubi abcfuid refle faäü. tut concedenJum, eljif fuilum defend.tur, cum eß ßuäi jubieäu r4iio, ficut ab Opimio, Iure f, ci,j4:utis o«i«iÜ CT coitferuädie reipublicat cMfa-.relatum'j; iß ab Der CIO, Nefcch rMißimum ijuidem einem fine iudieio iure ullonceare poiuißi, oritur illadifceplalio, potueritne teSe falutis reipub.caufa ciuem euetj'orcm ciuitatit tn/ dennatum «fcitre. U4 difceptaiionei in bit cör trouerßfi oriuntur.cfuie funt certis perfonit ty Cporir bus notatie, fiunt rur/us infinitie, dctraäis^; temporir bus perfonis, rurjum ad eonfultat.onis formam,rar rcuocantur. Sed in grauißimis firmamcntit fT illa po«fMJ4 funt, fejua ex firipto legis, aut teßar Went, aut uerborum ipfius iudic^.aut alicuius ßipula/ ^ionic.autcautionis opponuntur deßenfioni coHirurM. f‘C «f boc ciuidcm genus in eas caufas incurnt,cjuir cör icSura conlinentur. Q^iod enim faßum negatur,id ar/

«on poteßfcripto. Nt in diffiniiionê cfuidcm uenit, KMi(Tf£cripti Ipfius. Nurn ftMin fi uerbum ahquod Je feripto diß-tniendum eß, tjuum uim habeat, «t cum ex fsßametis tjuid fit penus.aut cum ex lege pratdif ifuie/ •■'twr tjuiejiint ntU Ctefa, n5 fcripti genus.fed wcrbi in/ •fîpnt4tio controuerj lam pant. Cmw autem plura fi/ g’'ifiC4ntur fcripto,propter uerbi aut uerborum ambi/ jHiMtfin, ut liceat ei, tjui contr4i{iC4t cJ tr4berf figni/ ficationem fcripti, tfud expcdiat.aut lieht : aut etiamfi feriptum ho« fit, «cl J uerbù «oIurttAtcnt

fententiitmfcriptoris abdncere,uel aliop eadem re cSr trarie fcripto defenderejum dijccptatio ex fcripti cour tentione exiflit,ut in agt;gt;tbiguis di/ceptetur, cjuid wlt;»x(gt; mefignificetitrdn fcripti fcntentiie^ conteniione, utrS potiu! feijaatar iiaiexiin contraries /criptis.utntm wlt;t/ gis contprobandum. Difi:eptatio aatem cum eßconßi/ tuta.propofita cfje debet oratori,lt;Juo oMoej lt;trgM»nc»/ tationcs repetitie ex inueniendi locis coniiciatur. QKOiJ sjuantjuam fatis eji ci i^ui uidet, ijuid in (fuoijue loco lor teat.qui^ illos locos tancluam thefauros alujuos arÿtf mentorum notates habet, tarnen ca tjuie funt certarum caufarum propria,tangemus. I« cowieÄurd igiturciun ejl in inficiando reus, aceufatori hicc duo prima fuut, fèd aceujatorem pro omni adore, CT pefifore appelle, Po/funt enim ctiam fine aceufatore in caufis hiec eadem controuerfiarü genera uerfari, fed hire duo funt ei prd ma, caufa Cf euentus. Caufam appello rationeine/fe ciendi,euentum id quod ejl ejfedum.Mclue ipfa ejuideni partitio caufarum paulo ante in fuafionis locis dtfiribur ta eß. Qjfie enim in confilio capiendo futuri temporis pra-cipiebantur, ijuamobrem out utilitatë uidentur hiV bitura,aut ejficiendi facultatem,eadem ijui de fado an gumentabitur, colligcre debebit. C^uamobrem et utilia lilt tjuem arguet fuijfe, çx ^b co ejficipotuijfe detnoiu fret. Vtilitatis coniedura mouetur,fi illud ipuod argui/ tur,aut fpe bonorum,aut malorum metu fecijfe dicitur, (juod fit acrius,tfuo illa in utroij; gencre maiorapoiuos tur.Spedantur etiäcaufum fadi, motus anmorum,

P IM recens, fi odiü uetus.fi ulcifcendi ßudium.fi inin rt« dolor, ÇI honoris, fi gloriæ, ft imperil, f i. pecuni,e cupiditas,fi periculi timor, fi ^es alicnuni.fi angttßi,g tel fdmiliaris, fi i(udi(x,fi leuis,ft critdelis,fi impotês, [i incMtus.fi inftpiens, fi ttm,tns,fi commo ta mente fi Xinolentus, fi ciim fpc efficicndi ,ficum opinionc ce/ ^idi : aatfl patefaffam elfet,dcpcllcndi criminis,uel perrumpcndi pcricitli,i(el m longinqnam tempus dif/ ferendi tautfi iudic!/ pcena leuior, quâm faâi prier ’tiuitt-.autfi facinoris uoluptas ma:or,c[uàm damnar i'onis dolor. Hts ferè rebus fadi ftfpitio confrmatur, (y uoluntatis in rco catife reperiuntur,

I« uoluntate autem Militas ex adeptione aliat commodi, uitatione^ alicuius incommodi ijuarir ‘“t.ut aut fpes,aut metus impuliffe uideatur, autalir '''ttepentinusanimimotus, cptietiam citiusiit fraur iJitàM ratio Militât is impellit.Q^amobrem fint ®«lt;lia4de caufts. C. F. Teneo, çy quairo qui Rillieuentus.quos ex caufis cffici dixißi, C. P.Co« ; RHcmu quiedam figna prieterithcy quafi impreßa ' I lt;lt;31 ucßigia; quce quidem uel maxime fufpicionë mo O' quaft tacitafunt criminum teßimonia. Al^ quidem grauiora, quod caufe communitcr «i/ ’’l“»' infimulare ÇT arg^ere omnes pofe , quorunt JJ®« iiitcrfMerit aliquidihac proprie attingunt,cos ipr l^^lt;lniarguuntur,uttelum,ut ueßigium, «tcriior.i« ^tejjcnjitm aliquid , quod ablatum ercpfMWKc uir refponfim inconflanter.ut htefitatum, ut tir

tubdiUM, ut mm dliijuo uifuf:ex tjiio pifpitio ortól«)*. ut eo ipfo in liKo ttijùf in cfuo fadnu!,ut pdllor, «t tre mnr.ut fcriptum.aut obfignatum, aut dcpofiium cjttip piant.H^rc enim, çy taliafun(,qute dut in rc ipfd.dut etidm ante cpitm fadum e/l, dut pvflca, fufpiciofuM crtmen effxiant. Q«:f fi nS erunt.tdmen cdußs ipfifgt;-çy e/ficiendi famltdtibuf niti oportebit.adiunädilU difputdtionc contmuni, n5 fuifje ilium tam amentem, ut indicia faâi aut effugere aut occultare nonpofjet, utita apertus effet,ut locum crimini relinqueret.coit munif illc contra tocu!,audaciam temeritati, non pra dentiie effe coniundam. Sequitur autem ille locutud augendum,non effe expedandum dum fateatur,dr^t mentis peccata conuinci: ty'hic etiam exempla po^ nentur.Atque hiec quidem de argumentis. Siu 4wte»» erit etiam teflium facultas : primum,genus crit ipfrn*-laudandüidicendum^.ne argumentis teneretur rem, ipfum fua cautione feciffe, tefles effugere nS potuifje. Deindeßnguli laudentur. Ctult;t autem effent IduaiV bilia.didum eß. Deinde etiam argumeto firmo,^uitt tarnen ftepe falfum cß.poffe rede nö credi: Mi’rofco«®

firmo.fine uitio ludicis non poffe non credi.Atque etiam fi obfiuri teßes erunt,aut tenues, dicendum crit non elfe ex fortuna fidem ponderandam, aut eos effe cuiußpte lompletißimos teßes, qui id de quo agitur, facillimefcire poßint.sin quteßiones habitue, aut por flulatio ut babeantur.caußam adiuuabunt.confirman dum genus primum quießionum crit,diccndum deui dolorih

ioloris.èlc Of intone mMorum, (pii ea,in rcJM totam ni/ fi probaijcnt, certc repudiaffent. Dè inßitutis AtheA «lenfiunt, Rbodiorunt/f doäißimorum hominitnh^iA pxd ciuni eÜAm (id tjuod acerhißtuMin eß) liberi, d/ nef'} torijuentur. Oe noßrorum ctinm prudcntißie nontm bomtnunt inßitutif, cfni c^iiuin dc feruit in doe fifinot qu^ri noluifßnt, de inceßu tAmen, CTquot; conin/ Utionc, quie faäA me Confule cß, quitrendum putAe nennt. 2rridcndd etinm difputdtio eß, tjM folenc uti *d iitfirmandds t{Uießionet, çyquot; meditatd pucrilif^ dicenda ; tum fdcien^ fider, ddigenter eße, ty ßns npiditdtc (ludfrtum ; diädß; quießionit drgumentif, amp;nbsp;conießurd ponderundd, Atque hiec dccufdtionis ßr'emembrdßtnt. Defenfionis dutem primum infire iitAtio cdufarum, dut non fuiße, dut non tdntdt, dut »0»/iamp;i foli, dut commodiu! potuiffe idem conjêqui. Äitt non bis moribus, dut non cd uitd,dut nullos ammi notus.dut non tdin impotenteis fuiße. FdCttltatum ton infirmdtione utetur, ft dut uircs dut dnimum.dut copias, dut opes dbfuiße dcmonßrdbit, dut dlienunt tempus, dut locum non idoneum.dut multos drbttros, quorum crederet nemini : dut non fe tdm ineptum, ut,^ iifußipcret, quod occultdre «on poßet-.neque tdw de mentem, ut paends, dc iudicid contemnefet. ConfcA qnentid dutem diluct exponendo, «on eße illd certd iniicid fdäi, qux etidm nullo ddmißo confequi pop foit; conftße'tque inßngulis, lt;y ed.dut eorum, qu«

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

criininif, autfifibi cum accufatore communie e/fmtt pro periculo potiuf, cjuàm contra falutem ualere det icre.Tejlium^, Qr c^uiefîionum genus uniiierfum.et ^uod poterit in fingulis, ex reprehenfioiiis locis, dc ^uibus ante Jiäum efl.re feilet. Harum caufarum prit cipiafiijpicio/a lt;t(J accrbitatem 4b accufatore poitenr tur : dcnunciabitur^ infidiarum cSmunc periculunh exdtabuntur^ animi.ut attendant.A rco autcm.tptet rela conßati crintmis, colleffarum^ fu/picionum,Cf accufatori. infiditr.Cf item commune periculum pra feretur,animi^ ad mifcricordiam allicientur,cy' dice beneuolentia iudicum colligetur. Narratio ii/.i tem accufatoris erit tpuafi mcmbratim gefli negoctf fufpiciofa explicatio,fparps omnibus argumentis.ob/ fcuratis defenfionibus. Defenforis.aut prieteritis,Mt obfiuratis fufpicionum argumcntis, rer«w ipfaruit euentus erunt.cafus^ narrandi. i» confirmandis au tem noßris argumentationibus, infirmandis^ cotitrA r^'s.fispc erunt accufatori motus animorum incitiidi, reo mitigandi.Atijuc hac eputdem uiriijue maxime i» peroratione faciendatalteri frecjuentatione «rgMiwe« torum, nbsp;nbsp;nbsp;coaceruationc uniucrfa-.alteri fi plane cai

fam redargucndo explicarit, enumeratione,ut^iiic^ diluerit. miferatione ad extremum. C. F.scirc mibi iam uidcor quemadmodum conieäura traSanr da fit. Nunede difftnitionc audiamus. C. P. CoW munia dantur in ißo gcHcre accufatori defenfori^ priecepta. Vier enim diffiniendo defcribetido^ uerf quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bomagis

Bo Mrfgif dd feitfuM iuJicif.opinionë^ penetfdric.Cf uterad communan ucrbi uiin , çx cdtn perception?, ijudin inchodtam hdbebunt in animif i) cpii dudicnt, nagif or propids acceffcrit, ii uincat neccfje efl, gt;lä enint argumentando hoc genus trdildtur.Jèd tdn/ ^udm explicdndo excuticndoip uerbo. utfi in reo pe/ cunid abfoluto, rurfusip reuocdto, pneuaricationent tecufdtor effe diffinidt, omn? iudicif corruptelam ab reo:defenfor dutem non omnem.fed tdntuminodo dc/ tufdtoris corrupteldnt lt;tt) reo. Stt ergo hteccontentio printd uerborum, m ejiid etid»» ft propius dcceddt dd tonfuetudinem mentem'^li ferntonis defenforis difftni/ *10. tdmen dccufdtor fententid legis nititur. Ncgdt er »int probdri oporlere, eos ejui leges fcripferüt.rdiunt Bdberc iudiciunt ,ftot um corruptum fit: ft unus dccu/ fttor corruptus fit, refcindere nititur iriJuitdtf.Kt illd fcribendd lex fic ejfet, tjuie^ tdmen complcßer Marin iudici/s corruptis.eduerbo uno prirudricdf Cionis comprehendilJe dicitur. Defenfor dutem tefldd *«!■ confuetudinem fermonis,uerbi^; mim fx coMtrdrio »^periet.qudfi ex Mcro dccufdtore, cui contrdrium cß »Omen prteiidricdtionisiex confec^uentibus,t^uod ed li dc dccufdtore foledt ddri iudici : ex nomine ipfo, ^Koil fignificdteum efui in contrarias cdufis, efudfi •*‘lt;«0 ejfe pofttus uidedtur. ScJ bwic tdWf« ipfi confii JioKtli«») eß dd lt;e(juitdtis locos, dd rerum iudicdtdru *‘*ori(4tf(n,4d pMfM dlifjMCM periculi : commmmc^ litbocprjfcfptyif,, Mt lt;■«« MtcrcjMc diffinierit lt;jMdM/

niaxiMe potuerit ad communem fenfum.uiin^ uerbit tuM fimilibuf exetnplis'^ eorum qui item locuti fuitt, fuam diffinitioMemJèntcntiam^ confirnict.AtqucdCt cufacori in hoc gcnerc caufafum locus ille cSntunis, tninimc iffe conccdcnditm.tit is qui de re confiteatuf, Kerbifeintcrprctatione de-'cndat. Defenforautemdc ta quam propofui, lequitate nitdtur, (y cd quumfet cum fdcidt, KO» re ,fcd deprdudtione uerbiß: «rgfri queratur. Quo iit gcitere pcrccnfere poterit plerofqnf vtueiîiendi locos, Nam çy ftmilibus utitur, QT co»/ trdrijs, et coiip-qucntibus, qudnqudm uterque,tdgt;»(» reus, nift plane crit abßtrdd cauft, frcquentius. A)»/ flificandi autem cdufa.quce dut quum digredientur Ä cdufd, did folent, dut quant perordbunt, h^c ucl ai odium, uel admifericordidm, ucl ad omitinoanimos iudiium mouotdos ex if s qux funt antepofita fume»/ tur, fi modo rerum magnitado, hominumuc aut inui/ did aut dignitds pofulabit. c. F. Haamp;eo ifa, »une ea quee quum quale fit quippiam difeeptatur, quafi ex utraque parte deceat, uclim dudirc. C. P. co«/ |^ïtc4JtiMr in iflo generc, qui arguuntur, fc id fecijie ipfum, in quo reprehenduntur. Sed quoniant iurcfe feciffc dicunt, iuris efl omnis ratio nobis cxplicanda. Quod diuiditur in duos partes primas, naturam atqi legem, Qr utriufque generis uis in diuinum CT Im/ tnanum ius efldiflributa. Quorum aquitatisefl unS, dlterum rehgionis, Acquitatis autem uis efl duplex-

o R ATO RI AE. »9 tKÎMj alte ra ^iretli.cr Mcr.cr iupi.cr (ut Jicitur) çy boni ratione défendeur. Altera ad uiapitu dinent referenda: gratis pertinet. C^uod in benefù fio gratia,in iniitria ultio nominatur. Ate^ue h:ec coin iKuniafunt naturel atcjue legir : fed propria Icgir.çy* M (Juie feripta funt, lt;:;x ea cjun fine litertf, aut gen/ Hunt iurc, aut maiorutn more retinentur, scriptor turn autem priuatum aliud eß. publicum aliud. Pu/ ilicum.lex.Senatufconfultum.fcedur. Priuatum, ta/ iulf, patium,conucntum,flipulatio. Ciuii autem ßripta non funt, ea aut confueludine, lt;t«t conuenti$ fcommuw.CT' ijtiafi confenfit obtinentur. Atefue etiam loc in primii, ut nußror meres leges^ tueamur.^uo/ iammodo natiirali iure priifcriptum eß.Et quoniam ireuiter aperti fontes funt ijuafi quidam aequitatis, nieditata nobis ad hoc caufarum genus effe di-bebunt fa quie diceitda erunt in orationibus, de natura, de legibus, de more maiorum, depropulfandainiuria, dculcifceiida, de omni parte luris. si imprudenter, aut neeeßitate, aut cafu quippiam fecerit, quod non concedereitir ifs qui ßt.t fponte et uoluntate fecijfent, ad eius fadi deprccationë ignofcëdi petëda uenia cß, quifumctur ex plerifq; locis aquitatis. Expofttü eß, «t potui breuißime.de omni cotrouerfiarü genere.ni/ fipratcrea tu quid requiris. C. F. illud equidë,quoil iä unü reßare uidco, quale fit, cit dijeeptatio uerfatur btferiptts, C.P.Rcfle tntclligis,eo eniin expofito mi*

Ktifpromißi omne confcccroJsunt igitiirliiKbiguî Juobus aducrptrijs priecepta cöir.unia.. Vteri^Kc iwi» hätte figttificdtioncin ifua utetur ipfe digitam fcripto/ ris prudentiä elfe defettdet. Vtcrt^uc id quod äduerfä/ rius ex ambigue feripto intelligcndum effe dieet, äid äbfurdum,aut inutile, aut iniquum, aut turpe e/p: de/ [endet, üut etiam diferepare eun: aeteris fcriptis,uel aliorum, ucl maxime fi poterit eiufdem. quainéj; dc/ fendet ipfc, earn rem (y fententiam quemuis prüde» tem (y iuflum bominem, f ! integrum daretur, ferip/ turum fuijfe, fed planiuseam'ip fententiam quamj'i/ gnifeari pojfe dieet. nihil habere aut eaptionis, aut uilif: contrariam autem fi probarit, fore ut mulot ui/ tiä,ßulta,iniqud,eontrdria eonfequantur.Cum autci» aliud feriptor fenfiffe uidetur, çy aliud feripfiffe, qui feripto nitetur, eum reexpofitareeitationeutiopor/ tcbit:deinde infare aduerfario, iterare, renouare,i»/ terrogare.num autferiptum neget,aut eontra fadiii» infieietiir. pdf iudieem ad uim feripti «oert. H4c eow firmatioitc ufus.amplificet rem,legem laudando.au/ daciaméf; eonfutet eius,qui quum palâm eontra fece/ rit,id^; fateatur.adfit tamen.fadumrj; defendat. Dc/ inde infirmet defettjionem: eum aduerfarius aliud uo luiffe,aliud fenfi/fe fcriptorem, aliud fcripfi/fe dicat. non c/fe fercitdum quoqua pofius latoris fenfiin,^ li /ege expheari. Cur ita fcripferit.fi ita non fenferilt Curcum ea quie plane fcripta fint, neglexerit, qua tiunqudmfcripta fint proférât'Cur prudentifimos ht friben/

Î« fcribcnJo uiros ßimm^ ßultitite putet cffe ({iitMHdit doi' Quid impedierit fcriptorcnt, dito minus excipe/ ret illud (fuod adtierfarius tanquajtexccptuin eßet, ita dicit fe fecutum s Vtetur exemplis ys, t}uibus idem fcriptor: nutfi id non potcrit, quibus al^ tjuod exci/ piendum putarint, exceperint. Quierenda ctûm ra/ tio efi fiijua potent inueniri, (Juare nu»ßt exceptum: •lut initjud lex, aut inutilis futura dicetur, aut alia cauljd obtemperandi, alia abrogandi : dißentire ad/ Ucrjarif woeew atejue legis.Deinde amplificandi eau/ fa, de conßruandis legibus, de periculo rcrum publi/ carum atepte priuatarum,cum ali^s locis, tum in per/ orando maxime, grauiter erit uehementerß; dicen/ dum.illeautem ^uiß;ß:ntenttia legis,uoluntate'i}; de/ fendet, in confilio atijuc in mente fcriptoris, non in Herbis ac literis uim legis poßtä e/je defendet, (Judd/ ^uenihilexcepcrit in lege laudabit.ne diuerticubt peccatis darentur, atip ut ex faäo cuiiif^, iudex legis tnentem interpretaretur.Deinde erit utendum exem/ idis, in cjuibus omnis teejuitas perturbetur, fi uerbis tgum,ac MO« fententi^'s pareatur.Deinde genus eiuß »todicalliditutis,cr calumniie retrabatur inodiunt iudicis, cum cpiadam inuidiofa querela. Etßincidet imprudcntiie caußd, qute non ad dcliäum,ßed ad ca/ fon, neeeßitatem ue pertincat.quod genus paulo an/ te attigimus, erit yßiem xquitatis ßntentifs contra aecrbitatcm uerborum dcprecandum,ßn feripta inter ß diffentient.tanta feries artis eß, cz ƒlc inter fc funt z Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pleraf

flerd^ connexd çyquot; aptd, ut tjux puulo ante prdcet ptadcdimuj- amb:gui, proxime fentcntiie Çf fcripti.cadem ad hoc genus cauÇce tertiutn transférait tur. Naniquibus lacis in ambigu o dcfendtmus cant fignificationem c^ux nos adiuuat.tifdem in contrarijs legibus noflra lex defendenda eß. üeinde eß eßieieiu dum. ut altcrius fcripti fententiam, altcrius uerba ie/ fendamus. ita cluæ modo de fcripto fententia^ prx/ cepta funt.cadem hue omnia transferamus.

■p Xpofit^ßunt tibi omnes Oratoriit Partitiacs.cpi^ ^c{uidem è media ilia noßra Academia ßoruennt, Keejue fine ea aut inueniri, aut intelligi, aut fwSiiri poffunt. Nam çx partiri ipfum.cr diffinire.gtr am/ bigui parldiones diuidere, cy argumentorum loots tioße.ty argumentationem ipfam concluderc.yui/ derequ^ ßtmendain argumentando ftnt,c{uid^ex ^s ejuee [umpta funt ejficiatur, lt;y uera à faljis, ueri/ fimiliaab incredibilious d^udicare, y dißinguere, y aut male fumpta, aut male conclufa rcprchcitic/ ye. y cadem uel anguße dijjercre, ut dialcßict ijiii appcilantur, uel ut oratorem decet, late exprimere, ilhus excrcitationis, y fubtiliter difputandi, y co/ tiiofe dicendi artis eß. Dc bonis ucro rebus y ma/ IS, tehuis inicjiiis.ulilibus inutilibus, hnneßis turpi/ bus.ijitam poteß habere orator, fine illis maxima/ rum rcrum artibus, facultatem aut copiamt t^uart hire tibi fint mi Ciccro, ijux expofui ijuafi indicia fontium

fonliuM îllomm, ad lt;juos Çi koIgt;k eifJcM ducibut. lt;l^s u( perueneris.tum cr hiec ipfa mclius.çy mub •o ntaiora aha cognolces. C.F. Ego «ero, ,lt;c»«4gM0 ^itidcm /ludio mi pater.multis^f cx tuit prie/ (larißimis muncribus nullum m/./

Contparabile» Comparatio, Comparatio cauffte. tx Comparationc argument. Comparatio cnminir. Comparationis locur.

	iji
^duceitio.	éi
‘'h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘”'2* ttrs^	121 19 lt;
	15lt;P
* ?g««tu qtiij.	9Ï
	Î-W
	4-15®
	19 Î
	fD.lCf
^'’HWrrlt;ttio	41.197
^’^‘^0(111.	$gt;lt;
	1(
	6
^“fntns.	J7Ô
^*c/aw4t.io fig.
^’‘'■''»pluta.	H!.t7?
^’'‘■»jp/unj uitiofurrt.	49
çj' teflimoniuM ^iivJijferlt;tgt;H.	s»
	4
	j;6.5S
parfff^	I59gt;
^*or4ù unde petMtuf.-^^ordiont,,, iniM.	Jilt;S
^*or4ù unde petMtuf.-^^ordiont,,, iniM.	J.l5J.l6
‘^ordium jententiArtitn^ *'’'lt;’gt;■«4110.	109 JS-49
Hcrbcrnirt.	n4

Çf » EXpcdi/

iKeohmthit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,gj'

infaa argumcntei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ju.ji?

Judicatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1S7.1s1.11s

Judicaiuin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140.iS»

■ Rclatio criininis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»44.15$

Rewotio cnwim'r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17.57.1$$,14s

Repreljenfio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.551

Script! controuerpA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,jg

I N D	lt; X.
Atteepi ctüifit genuf.	*
Animi bona aut mala.	Äo.iyi.isi
Annominatio.	lo4*
ab Antccedentibus Iod,	191.199
A-so^etTtKcca	199
Approbatio figura.	15.18$
Approbatum iudicaiunt	179
Argumentum	Io.14..)i8
ab Arguments Iod.	IT
Argumëtationes ^uomodo omadie.
ArgMiwcnMiion«»« uitiofarum genera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f9
Argumcnii conclu] toner.	P
Argumentum nar.pars.	l6j
Argumenta unde petantur.	189
Argumenti explicatio.	5»
Argumentatio.176.iS!. eius	reprehenfi0.lp9.CfC.
Arr.
Arte expertia argumenta.	551
Ariiculus figur. Rhetor.	49
Affiimptio.	IS41S8.1S7.'S
■’ A/fumptiua con/iilutio.	10.154441
	191
Aitenti ejuomodo fiant auditoref. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6.161
Attenuatum dicendi genur.	91-91
Auditor defe/fur quomodo attentur faciendur. gt;6!
Auditorum goterd.	51«
Autoritatem qu^e a/feront.
ab Autoritate loci, codent.

1 N 0 E X.
B	V
^Tbdrifmut	9»

^'^euolcntia qKonioJo coWprfMH^rf»	lt;.l6o
	J4«
in partitione	16?
	14«
	»1»
c
QAKj'ctiJgiJ.	»49
^«Txi^afn-	Hl
^‘’‘lt;Jwmnï geiterd trid.
^enm t^tiatuoft	5
genera ijuint^ ‘^‘^larum generit pluntr	•59 «Hï
^‘“'Arutn diuifto.	u
	11
^ß^cfficicMS,	»I»

^2«lt;Uio.	•7-1
^W4tio*	«9
	M.I79
	Î1«
^‘”’»wz/'rrlt;ttio eiuomoio montitJ^	0
cxoHiutn,	H* 164
^'*‘’^xtlt;ibilc exordium.	Iä4gt;
^‘”»««4110,	jn.jn.ij
	Compaf

I N rgt; E X.
expeJiti'o	ttC
Expctendüritm rerum genera £xplanjt:o ijuid. txpltcaiiü argumenti.	IlF »77 9 *11
Expoliiiofig.	gt; gt;*
£xpojitio uuiofa, ■
V •pAbula (fuiJ.	«0.165
Faalefieri,	«8«
TaSum quo pailo conJidcrattilMin.	«5
Taäa tyquot; cafu!^	«78
Tadi fufpiiio.	I7i.«u
Tadi controaer/ia.	gt;8«
Pacultar,	17$. uo
Tama uulgi.	gt;0$
Tidentia,	«30
Tides quibus rebus fiat.	118. nt
Tides quibus habeatur.	So7.jot
Tiguris dicendi abutentium uitia.	9«
Tirmamentum caujie.	1S.158
Tirmitudo uoas.	67
Tormaquid,	19
3 Forma generis argumenta.	19»
Formas non idem ejfe quod partes.	195
r ortifMtio.	J6.1S»
Tortuita.	Jot
Fortune.	I7i.ut
Fortuna quomodo confideretur^	26 Fort«««

L J Atiititof. '' Uutidbiïf cfitid.	9»
L J Atiititof. '' Uutidbiïf cfitid.	-58 s te
undefuManMf. U«s,	lt;9
uitttperandi^; modi»	ts$
ipnie/int» ^»ex.	59 1
^ge iHï.	»i.lS •
**£«»1 tïi/czfp.inti4.	XS.19 iS
confliMionis parier»
Ifue «rgwmenti wiüitn».	ai A
-ctrttU fig. •-OCMf lt;Jitl(i.	1' tS9.51S
*4)ci cotHttï«ttcï ad augendutn crinteH»	5C
l-ocnf trt conieflHrif.
'-O'igum fxordiïtm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M	164«
Aießatcm minMeK	91 38 *
Mdgttificenttit.
^ediocris dicendi figwM.	£1
oMtjoJttf ijuid»	1*1
^i»orM ij^nid» cr ♦	4.15». 179 MCW0ïilt;t