Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

X

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More Information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

GEORGII

TRAPEZVNTII DE RE

OIALECTICA IIBEILVS, VNA (umfeholijfloiinnif NouiMiitgi hukc teiltm ffcogn'Kit hcufltWit^

COIONIAE, lOANNES SO* TBR. rxrMïfrkt.ANNO M. D. XSOiVl.

ELENCHVS EORVM

3«lt;e hoe litelle conlmentur.

])( fnuutiatione.

DtquinjiuoMuffiJe/l^fr^eJicaiiliius.

De praJicif mentit,

De jyllogifmo cathegorica, id e{t,prtedicitt!«9, De fyllogifmo hyfoihetico lt;tc conditioneli. De enthymemate,id eSly fyllogifmo imferfeHo.

De dijfinitione tte diutßone,

De thefi,ne tiuid 4111 dicendo, Mtferiiendo alfurdutn fttgnnns'ite dicatitr,

Qjllerti Portt4Hi fifiltintlftum ft)t fnneilwym i» Arifltjtld»,

Sgt; IO ANNES NOVIÖ WAGVS «SPLENDIDAE VETV-fiiJJimte'^nobiHtatitailoIefcetttibiH, i 0« ANNI tfC CONSTAN' TIN odLwkfrcitn, S. D. P.

VM ANNI SVPERIOKIS ME» ƒk« hybertiit, Ceor^ij TrtftSyt'^ Dinleäi^' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rdi^uk nuditcribuf nefirit fra

K^yiirjriii fiterer, tiohfcentes orMtiffimi.nimii verum tJJicöferij^uodfafenumero dt multit etiam doÜH uudiui tnirum uideri,juod exiQlibella, um in flerif^t lu du duleüic* urtis elemenU fueris traderetur,i]ui ( fi ue id librariorum incuriafudum futem»n,fiue^uoduuthori friiu^ epufiulum hoc flene ab/ölui^et,ali^uid ttcciderk)um mrixlt fin, mutilin tc incondkm circumfertur, ut uix in Mo libro fa^elldminuenûf,ijult;enôninfig;nef aliquot foloecifinos.,aut fciukiimetiam habeatferiodum,exquare nonrudibitt moda fedamp; {rofefforibtn negotium exhiberetur^DoIuimm kaque aliquandiu amp;nbsp;difientium molefiot conatKt,fariter et fcrifta rk uicem, d quo, cum reliqua omnia emendate fitk in lucent emilfiiefjent,hoc folum,quod'adcaftum fueroriluculentiffi mum emendatijjimum'q; efortuk, ita ut habemui remanfit. Deinde quod froximum erat, exfeäabam ex tot doüorum ha minum f rouentu quo feculum hoc mirificefeli xeSl, breui fore,quiaut commentationeuel faltem cenfuraaliquaTrape-ct^untio et iuuentuti confuleret, ne ille fofterk «waQ' efie, amp;nbsp;fludiofi ambt^uis amp;nbsp;cieck flt;tfe conieäurit illiui fenten-tiam inquirere cogerentur.Verum cumhacffeufque fruftra remur, necquicquamex Typagrafhia tarn fiiifimileq Tra-pe^untq Dialeélica proueniret,amp; Mathias Aquenfis uir in-credibili morum modeflia ac ifigeni} dexterkate ( cui hoc no-A * «nm*

B P I î T o L A.

«î»f ««fwfi« ttiam miltum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unuw he eurft^ii^

grfx fibi eommiffin,rtüefie'lt;i; wfiigt;u4tur ) fiepe noshrtäre lurent iuuentiiti,!iuaper idtempuseurit nojirie eomendishi' tur,i»he authrefiuderemsif, non ultra fuß'uauimus difcert-tium animes «iimpreffu huiufce jiudij ,totmenlt;!arum mon' firii abjierreri.Quod ip,itur hseprimum erat,plurima ac ut' tufiijftma quit^; exemplariaeonfuluimus^tiuorumunum nei ka lacerum nuperncbis exbtbuii,exloannilt; Murmellif II' Iris, loannet Volfcius tunenfis homo fyneere doâus, dei»' Je^uie^uidabhoc authoredeartium prieceptioibus reliélunt t/l,juàm potui diUgenti/fime perlufiraui. Ste enim futurum fferabam, ut feriptoru tAù irtsuslur tpfesoivfubodoratus pent' (IM i(il hanchydram eon/ieiedam adreperem , quo labore cuni «O» »14 multum prefeci/fem, commodum nobit in mentem ut' nit.Trapezuntium m loeit pherifj; prafertim ubi de pronun tiatis eoiunâif,de finiiionibusac diuijîontbut fneeipkunre'

enim Ariftotelis funt)ex Seuerhti Boëthq tradkioe feri ne prell xos illiut de re dialei‘iica commen' tariof accurate euoluere coaâi fumuss Arifiotelit etiam in' ^ent illud Myiuiruolumê, deinde Ciceronie amp;nbsp;Fabijpleraq;, quoniam illius exemplie ,huiui ueropntceptionibuf abflru' fora amp;nbsp;in lucem amp;ad ufumreuocare conatus eil. Ex jU4 le Atone qnoniamJenfi plurimum pnefd^, ciepi primit crafftora errata ex quibus fitpe ambiguus fiepe nullus aut ridiculus fen fus efficiebatur,expupnare. Deinde claufulit pa/fim femiplc' nil, quod defiderabatur apponere, multas quoq; confufas pe' riodos^ nee fuo loco pojitas,in ordinë redip;rre.Breuiierexem fla et quiequid leAorem remorabatur,iia ut ingenij nofirl fa tultasferebat,remiuere.Quemlaborem{quontam nowomni no, utjjieramus,infelicitercadebat)audiioribus nofirii,uobie' ^ueingenuifratres, qui per id tempus nobis commiffieratit fommunicabam,pajfim odieAis more noflre adnetatiunculif,

^um

E P r s T o L A.

^u^uehJ «yäm «fl 4J exp'icjlionem prtteeftienum fti:ert utdelMtur. e/j: docendi ratio citm jluiioßs lt;iui'ufdigt;n hon lt;/lt;ß’/i«rft,Hoi’K, ftdforte nimio nofiri amore uehemëter fro-litrt tur, intelktti nos fuboptare, utamp;huius hbellicaßigatia^ nemamp;ea nbsp;nbsp;nbsp;parti01 mti admonendi, partim nofiroritm co-

flatus iuuandi p^ratia eollegeram , itt putlicum emitterentur, Scd utifiam hic non tam erretis iudicio, ijuàm comuni/ludio^ forum utdiiattetnojhro nominiimpenfe fauetü.Petiliientnt ut^uté dere dia'eëlica hoc bienniojhudioft i^uidam ex meau-diutffênt,qugt;t'q; uoifs domefliea fonfuetudineeffundtre foie» ham, ad omnes perueniant, uos etiam ai fentes confet^uantur. a' ^«0 nep^otio rtft erud'uum hoc fecutun , delicatum hominâ iudiaum,ietatein meam abfierrere poffint,uincii tamëuejler amor,impet'itaffeéius,utnoßraruni uiriumpericulum no» aibfq; pertculo faciens,ueßrieprecibus (^Uit faneapud me plu rimumpoffuntfinferuiam. R.elt;og«»(4 i^iiurnoßracaßigagt; tione,colleëlu'^; fubito in unum aceruâ, j««fparfi m fi^naU reperi, emùto hoc ijuic^uid eü Itbelli, ne uoto ueßre dicar de fuiffe.Qute fane opera,amp; ft minuf elaborate eß, uobù tarnen in^enui adolefcentes,lt;iuibut impulforibus nep^ttium hoc fuße-pi, in primit dedican^a erat, ^«0 d utrig; ueßrum tu xta pra^ tifftmum effe lt;^gnoui,fi juo per abfentiam uti no liceret, eum inhis ^uahbufeuuq; coin mentariolis juoties liberet(libebit au tem ftepiffime) ab fentes eerneretit,amp; noßri erpauos amork pipnus pere^utrunij; confequalur. Accipko ipitur chartf-ßma indolesiTrapetijtti tij nofiri libellum pufiHum i{uidë hüCt fed cura contrôÀrlîàmTlel ad maxima ultiem,noflra caftigu tione refiitutum if fcholijs hifce utcun^; illufiratum, ex ^u» fi alloua adfiudiofos manarit utilitat, uobù pre me habeatur p;ratia,finresalkerceciderit, candidumleßorem repatSu«' tumus,tantum utconatum apnofcat,hanc chartarum iaâurfi ferai animo non itiifuo txemplari emendatiore (_ fi forte nu

A f âw

EPISTOLA.

ftw futrtt ^utlanc ofertm utl objiuret uel etlttm extïnÿttt Bow itiuidtmiH.'Vos ualett, aj fmlcherrimitm ionnrum är-tium huJtm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ittte^rit»temfortiter ( utfacitu ) aj^ira

muiorumueflrorumimiÿitestcftemm4ta,^ua clartt tectpifiu inuobk nBnielinimt,fritfertimm4terni äuiinß» piii moJifiiit uiri,^uem nuper CSfulem Chrißus ex hac Co Imm w uertm illtm fuürum ciuium Colonitiiti wow abf^ue nm pio tBtius pene ciaiiiitM lu^a tranßulk, Cuiuf fummam pro Ulntein amp;ß uimcere non poljitû,efftâet tamen fecuîum tjuoi aos ^lum Ule nlt;täießitfeUduf,utfi4ihae4puii mor~

Ulet 4geret^nepotum eruikione fe longe fupe^

f4tum glori4retur.R.urfu)n u4lete,C O

loniae anno M.

D.XXXiiriC4lf«i/.Mlt;«r.

l,'Cyinn4/lo Mo«»

Uno.

VITA GEORGII

TRAPEZVNTII.

------lEORCIVS TRAPEZ VNTIVS

Critcui n4fionf eTri(pf^«ntc(^Mlt;e ciuiiM Ponti tfiiti Capp4Jocilt;t,tuxtlt;iliitmEuxinS cl4riflimit)'R}iomamuenit, ijuo tempereBU'» ---- geniuf huiinnomioiu ^uurtut PontificätS ha^ leret. V^rcinaomnef di fa flutes tjfidui latorù ,utriufi{ue limgua merpres dtlig^ent'.fj'imui, ncPudiofi/fimw Ariftote^ licit fhilofophiit.Rhetor ttiam non i^noiilit. OiidRhomit ^ymn^fio pritfeH'M ,fälitrio fuilico multi/annit rketoricain 4c philofofhiitm .docuit. Deinde 4 N(co/lt;(o ijuinto Eugenij fuc^ eejfore fcribii upoPolian fudin. Scripfit multa ipuihmerudi^ tionem pofterii contmendiiuit.Noßr4 alate hiec tx’anttQui» rhetoricorunt Iihri, quorum ionant partem (ut uidetur) ex Hfrmogfw tranßulit.Commentariuiperelegantin oration! Ciceroni/ pro Q^L/gMrio ad Vidorinum.De redialedica aJ PeiruiA Mtdicem TlorentiMum,hicIilellitt,Vtrtit autem Art fioteli/ liirum deanimaliiu/^eiufdem de artedicendi^Eufelij lt;{r praparatione euanp,elica,multo'^; plura theologica. Yrrtk ÉZ mathematicaijuadam, Centu uidelicet Ptoltmai aphorip mos,lt;iuosamp;commentarijf i!lufirauK,^uodopu/ nondumim.» preffum,apud Soterem nofirum latitat,ireui forte prodiiuru, Eiufdem ^ue^; itip^ens itlud opM, ^uod ni(gt;) /lt;»gt;•«*»/ Ttp/i.ypi/c^ Ttiotx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uod pariter Hr commentaria fcripta reli

^uit,quie leprehendunf unicii uerfone ailoane de Monte Re gio,ijs liiri/ijuituiTheon Alexandrinut defendsur,^ua re tS Um fii inuidiamcompara/fe fcriiiiur, ut à Trapet^unlij lijs Rhoma uenenoextirdin ipuiiufdamcredatur. Aemitf, los haiuit,prater eum ^uem dtximult;,PheodorumCaiytm,ai ^Oinnem Epifcopum Alerienfem ,utruniiueiuxta infeflum. ßf G4^« aduerfui Trapezsnlium ftmultatefie ferunttSerb pfit Iheodorus in prafatione liirorum de animMits Ari»

VITA TRAPEZVNTIk

ftttelif, hl ^uihus frtecifuc comme Jxtur, fifed nuUo dJiutUt nee aJeo certere cum citterh htterfrettbus, ^uot uincere in-^uityitullum erdt nrgotium.cum liimeofiem Trupezunttuf nutetffum tdin luculenter uerti/Jit, ut Ldtino Arifiotelipur JeeomJiiitus^uitufiidm uideaiur. De fftfcopo Alerien^ß fuif cduftm refuirtt Jegatepi/loldm iildnt fult;e ub eo pneft» Xd eH Strabotti.Trudunt TrdpeZunlium in extremu feneiiu te liiertrum omnium oblitum fuiffe-.fuod forte non itd uerum nidebuur,ft fuit epi/folum nuncupttoridm legatyfuu Ak* drens Trapezuntius pntrif fui uerfionë Ptolomtei de mugnee fompofitionefummo Pontifiet Sixto dedicdt,fcribens putrem R.om4 obitmulorum inuidiS Neupolim difcefftffe ,comaerlt;k

Alfunfo rege, nddito lzin'4li fHpendio,fufceptum : puulof [o(l morte pneuentum chiuSyfuùmauodin munibut

er it per furet, modo non fit fufpeAum ftlij pr» pitre tefiimonium. Obftiutemhicprole um fuperfi'ue Andra Tripe-

^Hti», euiut nunc memi-uinuf.

ttrt

ARS NE SIT DIALCTI-CA, DEINDE QVID DIF* ftrant Jialeâûetc logiet.

EKILOSOPHI ÀE p artitiomem (^u3 emmj fere qui in eluleîlicii, uel Anß»^ leHtyUel elleruin,ofere)» uliquum nemunt^re^ cenfenQIiquis requirat, Angeli Politiuni ^lt;e futuntmin Ariftotelem^quitn-cmiriTii^vin'u infaiiitiir.eenfiilut.M’Hfut'u er it, qui ov (lt;(nf«W ftri» ligt;nus,eu fdtë ef^nert, qu^e uel tn lute une feculiuria funt, Mtcitraqur hie litellut non rite i iuuentute tntelligi foteS, 1dfiet,ß paucû ofltntlfmus,ars'nefii tUttleéUcu.PorroQui» tiliunurnon olfcurefignifcitartemeffi,quonumhintfum' fto argumenta rhetorica fuh arte cotinericenfuit.iilem amp;hlt;e noces Jl'O(Muriutamp; atnloenim ft^enota fortitaeS) fatis inJicant ,Qt(iequan!agt;nJeclinationeafpofitafunt,at’ folut'e Mon ufurfarentur, nbsp;nbsp;qui Jem in hoc genere, ni ft ferffe

tua fuhintelleliione 4 iTriru/uii i -J nyrür^, quorum hoc arten illuJ feientiam ftgnifi cat.Verum ut fropius acceJamus,paue tis aperiemus ,fi quid Jiferimtnit fit inter logicen ac JiaieJii-ten,amp; cur hcec arsutrunque nom« acceperit, quorum hoc i Cr«rt, JbocAifOiM«/, queJe^ differtre ; illud Jt-r}) tb a6-» , qt modoorationem, modo rationem fignifieat.Sed dialed, ca.ut tiidetur,antiquius,ac olim non perfedi^ artis ^feJ partit Jun taxat namen erat, tantum in iuJican Jo fita, ut quid uerum, iitiJfalfum,quiJprauum,quid reäuin oratione ejfet,jiftine tueret. Qu« 4rf primumà Zfaonf, qui Pythagorlt;e tempori gt;gt;i‘tfuit,excogitatafcrtur,quam CiceroJeOraterelihrofi-«ndo Jl/ccAWTUcirdiÄimàStoicit (crihit,^ahijfdem multit uolumiinhus traditam, in quihus nullum Je inueniendouere hum effet. Po/hea Ariftoteles huic parti feientiam perlpicien Jiijitid inquaq. re prohahile effet, aJieeit, quam arte

A s uoct^

' ARS' NE SIT DIALECTICA?

IfOMuit! ^«olt;J tlt;t ATS rationisJJ cSi, frobutionis feu ur^umenf ti fylutun fuppeJitaret. Ex^uBcelligifûte/luetereiftuJium hoc in Juus partes fregilfe, ifuid iy Cicero^uurtt) definibui docetin hunc moduMuCum dute,i»iiuit,Jinturtes, ^uibus per fefie mtio uc orutio compleutur ,ugt;iu inueniendi, ultera di/fe rendi, hiiuc po/beriorem Stoieiamp;'Peripatetici, prioremtiu^ tem tin egregie tradiJerunt, hi omnino neattigeruni quidem . Ex i{uibut liquet Ari/lotelem di/Jiie»di rationem, quamStoi-ei folamdialeéiicam nuncupant, iyinuentionem,partes qub dem non tarn natura qudm traâatione difcretas ,inunius ar tit corpus coégiffe, quam promifcue logicamac dialeélicauo--tare folet, etfipofterioreutatur fit plus. Quin amp;nbsp;Logicen idï author accipit pro ea prohadi ratiene qua e commun! fenfu amp;nbsp;dialedicafumitur: aliam nanqiquatxprincipijseiusfcictiie ducitur eue demonfiranda adhibetur, «vkaw-wk*» appellat, id quod non obfcurléelbhisqui legeruntlibros dedemonflra' tionibue.Ali/ uolunt ita late patere logicam,ut omneseas artet töple{iatur,quie in oratione uerfantur. C # tametfÜTv/ÄiiMy!» non repugnet,nefcio tarnen an apte dieatur,grammatica, poé ticam, aut rhetoricam artes effe Myi]iKt,cum tarnen ha in ora tione uerfentur. Qiurf logicairatione,id ei},argumeto ( nÜ hoc Craca uox etiam fgnifecat^nomen habet. Ammonius dia leélicam aóiionis,logicam uero infjieäienti efft fcribit,perinde eetq; rhetorica nbsp;nbsp;eloquentia di/}at,fed nechod obferuari puto.

Qj^e folum itlud hic perpetuum effe ^oteil, elegantiorit lingua feriptores fapius dialeâices ,quam logices uocabula eeti.Item hoc epetketon,il!ud artie nomen effefapiut pra fertim Ariflcteh Porro de artis utilitate,mate-ria,amp; fine. ]të quid 4 rhetorica dißet,P.odolphi dialeüi ca uidta

tur.

CE OR.-

GEORGII

TRAPEZVNTII

DIALECTICA.

HBS» lALECTlCAESTDI

H' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligcns diffcrcndi ratio»

li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dincrcrcueroncmopo

tcrit diligenter, nifi quæ inueneritjdicendaq; ludicaucrit, ca fie coniunxeritjUt illis datis,quod in-tendit neceflario confequatur,quam orationem Graeci dicunt, Latini ucro ratiocinationem appclla repoffunt. Ea propofitionibus con-?-r'-« ,,, ftat. Omnis propolïtio, fi fimplex ».-ó.,.' eft, duohus terminis, fubicfto atqj. prædicato conncéritur.Q^poni^m go fyllogifmorum elcmcnta funtjCX*” quibus conftant,amp; ad quos refoluun tur( nee enim componendo altius re pctcre, nee refoluendo longius abirc

TRAPEZVNTir.

pofTumus) dc his primum dicamus.'

Vcrutn dialcçlicorum more, ut de

quo termino fermo nobis habetur inrelligas, uoeem in fignificationcs

fqas primum diuidamus. Termini tmharionu S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii »r

FomerMtw cFgoJocorum Hncs apcUati iunr,qm locum à loco diftinguant atq; fepa-rent.V ndc Græci fimilitudine duót i

ideftjUcrbum’de ucrbo,termi* nos, diffinitiones appellarunt. DiG» iungunt enim atq; difleparat diffini-tiones uniqfcuiufq; fubftantiam, cw differentias tanquam terminos ge-ncriadiiciunt. Terminos ctiam fim-

plicis propofitionis partes dicimus, quoniarn fignificatione, quafi con-ftriptam reni oftendunt,quam figni fïcant, Hine eft quôdrerum nomina implicitas difßnitiones,amp;difßni tiones, explicita nomina rcrum mul tiac clariphilofophi folcncappelU-

Dialectica.

te. T ermin um ergo quem hie dici-mus, propofitionis partem intelligi-mus,quc ita definit AriftotelesrTer-*’ minus eft in quem refoluitur propo-fitio, Eft autem omnis terminus uel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

complcxus uelincomplcxus. Corn-plexus eft oratio imperfeda,qu3C co ftat multis fimplicibus terminis ,uc Tcientia iuris äuilis.Incomplcxus,uc homo,fcientia,ut facit,currit.Incom plexus autem amp;nbsp;fimplex terminus o-mnis,aut nomen eft,aut ucrbü:amp; aut infinitum, aut finitum.Nomcn eft: '^•quot;*** üox ex inftitutionc hominum fine tempore fi'gnificans,cuius nulla pars feiunäa feparataq; fignificat. Verbû yerh»«.’ eft uox ex inftitutionc hominum eu tempore fi'gnificas, cuius nulla pars feiufta feparataq; fignificat. Infinita ucro nomina uel uerba, funt quibus negatio adiunda eft.Finita,qu^abfi;

ÏR.APEZ VNTtr,

tjuc ncgationc profcrunrur. Finir£(, ut homo,animal,legit,fcntit. Infini# ta,ut non homo,non animal,non Ic-git,non fcntit. Nomina igitur appellat Ariftotcles quæ nominatiuo cafu cffcruntur,qucmadmodum uerbaea quæ folura indicant prçfens tempus. Caetera cafus nominum S( ucrborü ' effe aflerit, ut hominis homini, agc-bas,agebat,agercm agere.Oratio eft, inftitutionc hominum fignificans, cuius aliqua pars fciunda feparataq; fignificat.

Oratio num quinq; funt genera: Enuntiatiua,imperatiua,deprccati-ua,intcrrogatiua, uocatiua. V ocati-ua,ut:

Heus, inquit,iuuencsmonftratc mcarum

Vidiftisfiquamhicerrantem forte fororum. Interrogatiua,ut:

DIALECTICA*

Sed LIOS qui tandem,quitus aut ue niftis ab oris^

Quo UC tenetis iter?

Deprccatiua,ut:

Sic pater illc deum faciat, fie altus^ Apollo.

Incipias conferremanum,

Impcratiua,uc:

Difeepuer uirtutem ex me ueru^; laborcm,

Forcunamexaliis.

Enunciatiua,ut:

Seat fua cuiq; dies, breue amp;nbsp;irrepa-rabile tempus.

Omnibus cft ultæ, led hmam ex-tenderefadis.

Hoc uirtutis opus. Item:

Nefeia mens hominum fati for-J tisqjfuturæ,

Et feruare modurn rebus fublata feeundis.

TRAPEZ VNTIÎ.

Harum omnium fola cnuntîatio uc rum à falfo difcernit. Quarc fola hu-ius negotii eft,nam cæreræ ad rheto-ricam magis uel pocticam doólrini pertinere uidcntur.

Dialeéiica eft diligenf dijfertnii ntio. ) Sic Cicero in Topicis diaktflicam appellat:Omnia , inlt; quic,diligé3 diHerendi ratiopai ces duashabet. Ec in principio deFacodicit,feAogt;miydiligencetn dif-fercndirationerouocare.Quodaucem rationem Docec dialedicam,nihil eß: aducrtus id quod Tupe tius artem eiTe dix imua, fspe enim rationis uoca baloanem ince!ligimus,ucapudeundem : Quod ctfî ingenqs magiiis prxdici(de dialedica loqués) fine racione contequunrur.ars camcn dux cft eer-tiorquamnatura. Eftautemutloqui quorumli« bcc,eloquioracorum,itadialedicorumdiirereres in quouerbo,ut Varronip]acer,me»phoraeft ab agrieukura fumpta.Nam holitor,inquit,diflcritin areas fuüutufi^geneiii*tc.~:ficquioratione quid propofito dinemancumgt;aut eófentaneum fit ape-tit.diflerere dicitur. Sed quod ad difFinitionê hanc accinec, uidetur potius efiè explicatio uocis diale» dlicx ,qflnitiorei:Quare illa Rodolphi apertior eft zDialediica ara probabilicer de qualibec re pro-pofita difierendi, prouc cuiufcpnatura capaxcHê poterir. Diffirtrtutrontmo fotentJitigenttr.) Indi-rat Trapezuntiusdiflerenci,reu ditpuranti duo efieneccfiaria.akerum utiniieniatact^cxcogiceC ca quibus quod defendendum, aut docendü fum-pfic,apetia(,ac tucatur:altcnuiigt;ut ca iaucoit»

DIALECTICA.

feuVnAd tem probandamidonea (ïncexaminet.

Exquo fît,ut uniuetfa diüerendi ratio duabus per DüIr/tioC ficiaturpartibus,inuentioneat ludicio.Eft autcm ^trtes. inuentionis pars ca, quae Cedes locos quoCdam arg umêtorum dotet.ex qu ibus ueluti theQ ur is ea cducuntur.quibusrespropofita probari in hanc Del illampattempolTit.Hxc ab AriRoteIe,quod locos continet, ^Trmiidicituriatqi ab eodtm oóïo Tefict^ uoluminibus,quxinrcribuntur Topica .diligent tiiïingt;etradica.Alterac(b,quzKfgt;fTiKiidi£itur,ca gulas ac normas quaCdam prxibrit it, qnibus qux nobis loei exhibueruntidijudicamus apiant an in cpta fint propofita : nee Colum hoc, ucrum etiâ ca« nones quibus ueloti perpendiculis Ccripta aut no* ßra,au(aliorum,redte' nec ne cohxreant, diCpici» mus.'at^cam methodaqua infuaquiC(^arce(rc' bus tarnen prxeognitis) quod pronuntiatum ue* tumfir,aut falCumiudicamus.CuiCetuiuntprxcc pta dediuidendo,partiendo,diftingucndo,0’col* ligendo ; id eft, quod pronuntiatum, cui ieipongt; deat,quodCequatur:deindcargt:mentacionû for* mulx.quatumfiquisplandrudis fir,non eft quod fperetCe in ullo diCcipIinarum genere quicquam fadurum.HancAriftotclcspro matcrixdjuerfita' tein duas formas Ceciiit: (n priorêanalyticen ,qua ratiocinationum dialedicsrum uis amp;nbsp;facultas to ta abfoluicur. In pofteriorem analyticen,quxeft de demonftratione feufyllogiC^ epiftenomico: Vltimam partem quxcftut^ hoc (ft,(ut Cicero interpretatur) de f allacibus co* cluliunculis,inuentioniadnumerant. Cuabushia dialedicx partibusclcmentariaadiedacft,qux u triuf^ pattisjid eft, argnmentoru m ac argumcn

TfcAPiZVNTK

tationîîcontinetprimordia.prçdicabilia.ér tyir»)* f Z«/,qiix Latine przdicamenta djcuncur, tradens. Ex his partibus Traplt;’zuntius ptirnam sc poßre« mamiiiccindéin hoclibello cradiddic.Quod inue tionem his non addideric,caufam erïeciedo.qiio« niam pteriqpeam parcem rhecori fubiecerunt, atcÿ ob id tertio libro rhetorices fiiz locos diligenter

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traAauit. Porto id quod fubrjcit neminemdiileregt;

re poHe, nib quz inuenerit, eain fyllogifmi forma redigat.non itaintelligendumeß,quafioeceirariä fit dialcdicum Temper ratiocinatione uti. Nam amp;nbsp;indiicSione, entbymemate.exëploiçTjpe colligit; fed quod Tyllogifmus aliarum argumenta tionum fit examen,nec ullz (înt probationes, qux in ratio cinationisfotmamuenitenonpolTunt. fafrofcfi^ tianiiuiconflut.) Gradationeinquirit quidin dialc* (fltcaprincipiumac minimum fît. Ownit frofefiii» fißmfltx e^.) Duplex enim eft propofîtio.una firn plex.qux nomineer uerbo cotinetur.ue dies eft; nzc przdicatoriauocatur Latine ,Grxce sr Altera compofîta quz fimplitibus confta t,ut it dies eft, lumen eft ;hzcuulgo conditionalis dici' tur.de qua loco fuo copiofius. QijoBiam frgo morumekmenUfunt,) Prima ilia initia,e'quibus re« ueluti materia conftant, elementa dicuntur, quo uocabulo Cicero in Academicis ro/je«« interprC' EIrmrnU. tatur:utruntterra,aer,aqua, ignis. Sunt O'in art», bus elementa primordia ilia à quibusnaturalior' dine principium fumitur.ut in grammatica literp, lt;3 ex hisfyllabziingeometria pundus.linea.pl«' num.In dialetfticis quoque argumentationum mi nimz partes ihxTuntuoces quibus oratio omni« conflatur^nomcn uidclicct amp;nbsp;uctbum : qux diale*

DtAtTCTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta

^lico funtjfyllal arum ueroac literarum CU-ra gra n matico commiHa eft. Voct in fi^utfictinoMs friinum tliiiiJamin.) Ambiguasenimuocesdialetfti. ca no recipit.Qux fi forte inciderinr.primum cnu* meratione fignificationum aperienjumeft,qua figntftcatu ufurpari debcant.-nefiOgnificatio incer ta fit, in dubiû ueniat, qua de re fermo habcatur. Quodquam turpe fit,Cicero indicat libro fccum do de finibu«: qub^locoEpicurumlapfum oftem dit,quod uocabulo uoluptatis nôc hoc, nunc illud abfcpdifcriminc inteiligercc. Ttrmûiitrgolocoriiiiifi' tiesafftlUtifiint.) Terminosuniufcuiuqireiprincp piuro,finlt;m, amp;nbsp;extremum fignificat ■ eft item la* pis aut ftipes in agtode(oiru£,quo a^icolar prat* diafua auicinis diftinguunt.qucmTtf/xiir« Crxci uocant.Hunc,quód poft Satutnum exac^um lites accxdes rufticotum de diuidundis agrisfuftulif* fet.Deumlacicbatgcntilitasteftc Nafonclibro fa

• ftorumfecundo.ficenim habet:

ft cantanciaudes Termine fände tuas.

Sactiftcabant huic.menfc Februario in xde quafu peteumforaméintcdopatcbat,quodncfa8 eftie putarent Tctminum intra tedumconfifterc,u(a* pudeundem:

Nunc qu ocp fe fupra,ne qu id nift fydera cernât, Exiguum templi tcda foramen habcnt.

Extatpetuctuftumaclepidumxnigmaapud Gci hum libro duodecimo de Termino.quodipfedicit fenolle folueic,uclcgcntium conicdutas acuat. Vetfushifunt: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Semel minut'ne,an bisminus,non fatfdo. An utrunqi hotum,HC quondà audiui dicicr, lout ipfitegi aoluit couccdcte.

ba

TRAPeZVNTn

SignificaturhocænigmaceTerminum fuiïïc,qui foluslouicedere noluit, ingens quippefaxfi trat* Non enim femel minus fuit,aut bis minus,fed ucrü que minus »ftilicetfemelc? bis minus, hoc eß ter minus.iö ert,Terminus« V tide Gntei fimd'Kudme duâi Ofamp;' ) opamp;' Grxcisfinemalicuius reifignificat xKXfov.quod cicero extremum uettit,cr|U»^j!fgt;;KÄ)Z P*'*’ finitioneieamenim nuncb'fgt;iivnuncófgt;/r|Uorapel lat Ariftoceles. Veromlt;i'(,©-,qbamuisad oerbum fît terminus Latine, non tarnen quemadniodum apud GrxcosJ'i»®' prodcfinitioncaccipitur.ita a« pud nos terminus: quare ubi in bac fignifîcatione Latinitransferunt,ftnicionemdicunt.aut finem, ut Fabiuslibro quinco:Duciintur,inquic,argu« menca ex ffnitione,fcu fine:nam utroq; modo traditur. Et recentiores Latine loquenjium é'pivirt hacfignificationcnunquam aliter q finCm tranf-ferunt,utlt;T «(gt;/e/4orfinicionem.Terinirof fnltnftmfhiit frofofiUonttftries ef[ediamui.) Tertia.inquit,termini fignificatio e(l,qua dicitur pars propofitionis firn plicis Compofiti nancppjrtcs fnnt antecedens cr confequens. Hoc eft, ot fupra îp©' pro uefinicione, ica hac tertia acceptione pro definite accipiturid enimeß rei fimplex iiocabulû defin tiôisindigcs. Hanc autem fignificationcm uult Trapezûtiusfu-perioriafiinem.-quodenirn termini, ideß, finitio-nesexpücantlatius.hociplum return uocabtila o* Rendue inuolucius.'uc homo ö* animal intellect ua le eandem rem fignificant.fed hocexplicatius, il-lud ucrocôtradlius. Quare uocesincomplexæ ob id dicerencur termini, quod in hislatenstflet finio WatoMf tio.Hwic tß^Modrerum nomina.) Platonem intelligit, Crttih. qui inCratilo exißimat nomina ita rebus elle ao

DIALECTICA.

Cominodata, UC ipfe tenor uocis rei quam fîgnifîca reuideturnacurain,quodâmodooüëderet. Cuiu« Cellius meminit eciatn libro decimo Nodiium hz-ticarü capice quarto. Ariftoteics quocp uoccs tifJi) nifi«f/x«' AKUocat.quas Ciceronotascransfert.quafiid fi velt;M. gnisindicarêc.adquod tïnitiones uclucimanudu cunc. Quod quanquam iierum eHe poteft, tarnen hzc ratio tam alca origine dult;fla, parumaccömo Propofttio^ data uidcbicur przfenci negotio ; nimirum ob id nüpartes propofîcionum partes cerminos dici.quodrerum ^uare terim nominaaliquofenrufînitiÔcsdi(ipoirunc,fînicio mdiraniur, nés autê Græce'dici îpisr, epo/ ueroad uerbum cermi ni fine. Verum quideinhoceft.fedprodefînicio' ne ïf®“ acccpcus , non apte terminus transfer' tur. Quare propofitioiium partes alia quadam ra tione termini uidcturdici .Nam.utantediximus, terminus cuiulcp rei cft extremû.fînis.ae limes : fie propoûciocônatterminisduobuStid eft.excremis feu limmbusiutidem fit apud Ariftotelê cf®- quod àiKpj*. Na m utrant^ propoiitionis parte t« £Kf k dice re folet.fimilitudine nimirû dult;Sa,à geometria, in qua termini dicuncur, quibus unaquzquc magni tudo contincturiuc corporûfupcrficies, harû li* nez termini dicuncur . Quare ut longitudinis ter* mini punâ:a quibus terminacur, ita propofnionis fubie(fiû£r przdicatû modo terminos,modoex' trema dicimus. Libencer nantp xriftoteles mathe' maticorü (îmilicudinibus. quippe quz ad fenfum maxime accômodantur ,rem docere folet : quod fatis teftancur perpétua ilia mathematices excpla nufquàm illi non ufurpata.de diametro.afymetro, de ttiangulo,circ(ilo quadrädo hoc genus pluri« bus.Siquidem itauniucriam dialediccs metho'

b I

TRAPEZVNTrr

don côcinnauit ,uc perfedz aliquodfciêtixoftS derer fpec imenzquz res fecic ar fe non oracionum exeplis alligarec. fed lireris in exemplö produdlis, Arifiattki doceret hocartiffeiu omniumorationtifcrmonüç turlittrk formisxqiie accomodaripofTe. QuinO*ipreteRa JukßieS tus dialedicä hoc eiTe rhecorica cerciorê.quod ilia (r«iilt;ierit. firmä habeat x^^Avj-zo^hpe uero opiniöibuj nicac.

Qtiodobid appofuimiii/Jt Lau. Vallpfupramo-dülicerasillas.i.Ariftotelisdialedica inuadêtt,pau cia rcrpôfum iit.QttéitiiJefnit Ariflottles.) Primo li bropriorisrefolutionisterminum hfsuerbis finit: Of»»A x^tAÎÎ.w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 7t^0§7/z,ozoyxgt;,TS

ou )0tnzgt;opMi^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;â Jlzoïzpouju^'ju

(irocz,iAlt;ÙM««z ;idell,cerminüuoco in quemdilfolui tur propoficio, ut prxdicacum Ijr id de quo prxdi* cacur,iproefTeaut nô elle addito ueirepaeato.Qui busuerbisadmonuit Arilioteles, quofenru termi» num in dialecflicisacciperet, nimirumpro parti« bus quibus propoficio determinacur, amp;nbsp;abfolui^ determinatumenimlt;S£definitumdiciturid,quod perfetflumeft. Igt;tcigt;migt;lexut Mtemamp;' fimplrx termini» «mn» tut nomen efl,tutuerium.) Hoc loco illud admo nendumuidetur.dialctflicosduas tantum oratio« nis partes Faccre, uerbum, fcilicec, amp;nbsp;nomen, ad qux tr pronomen erparicipium reFerri poiTunc: reliquas uero partes orationis , quas recenFent grammatici,nexuselTepartium tantum* Cuius etiam Fabius meminit iibro primo infticucionum, capitefepcimo.ff Prifcianuslibrofccundo de ora« tione.O’libro undecimode particip .Nomrne/i uox »X infUiutienehominum fine tern f ore fignifictns.) Eft eru ditauocisexplicatioapud vitruuium Architeeftu« tz libto quinto capite tertio : Earn ( fiquidemite«

DIALECTICA.

ifueniefthuius uocabuliindialedicisufurpatio) adfciibam ■ Reliqua in difFinicionibus noininis ucrbi fatisuulgatia func. Vox aQtcmcd.inquic, fpiritus HnensiÊraëris idufenfibilisauditui, £a mouetur circulorum rocundationibus infinicis: utfiindancemaquam lapideitnmifTo nafcantur innumerabiles undarum circuit,crefcences à een« tro.^ qu^m lacilTimc polTint: uagantei.nid angu.-fiialoci incerpeHauerit,autaliqua ofFenßo.qux non patiatur deßgnationes earum undarum ad cxitus peruenire.ltatpcum interpelluntur, primae redundantes inrcquentiumdifcurbantdefignatio' nes.Eadein ratione uox ita ad circinum elFiCiC mo tioncs. 5ed in aqua circuli xqua planitie in latiiu' dinem mouentur.ü'uox in latiCudinem progredigt; cur.O'altitudinetngradacim rcandit.lgiturtit in aqua undarum deßgnationibus, ita in uote cum ofTenßo nulla primam undam interpellauerit, non dißurbat fecundam nec infequentes fed O' nines fua refonantia perueniunt ad imorum amp;nbsp;fummorumaures.Hadeniis Vitruuius. Cuiusnul’ la parf feiunät fefartu'ii; fignißett,) Arißotelcs in libro TTiä if^ajyowfedione prima, cotnpofîta nomi na aiTerit earum effe partium, quariiquacepfignifi care aliquidquidemuidebitur,nperfeparscfFe. ratur.'uc in didione xsiaa/ttw©* , per fequidem fi-gniftcaC/TrTrO'equum.quem tarnen in Callippo (quod hominisproprium eft)lignificare ridicu Ium force, ueluti in omnibus proprijs nominibus (qux plerum^ex partibus pluribus/coaluerunt) partes per fepofitx,Crfialias ut integra fîgnifica re pofluDC,pattes tarnen eius didiöi« ut iinc,nihfl

TRAPEZVNT.il lîgnifîcant.non magis quàmin hoc nomine Ifocra tes,So era CCS O’ Graces, quae uctocum refpiciunc, tancirm ryllabarum func comprehenfiones,nan hominS propria-Sed in his ubi incompoßco par-tesfïgnificacionërecinere uidencur, maioreriedif' fo1uendidifhculcas.ucinhoe,refpublica,tancüre8 cfFicere uidetur,ac(prthac excorcspriuara.res Urbana, resrufttca : nec minus in eodem publica, quam fi dicas,negotiü publicum, locus publicus; fed iniedo aculeo difcedamus, quo puerorum induftria, relicfla quaerendi ulcerius occafîone fo* licicecur. Infinktiueronomhidutluerlgt;a funt,ijiiibin »fgii* tiotJtunüdefl.) Dialedici nomina quxdam inff* nica uocanc,qiiibus, fcilicec, à fronce negacio adiegt; dla eft, qua didionis certa Agnificacio collitur : uc non iußum, pro aliquo quodnon fit luftum.non homo, aliud ab homine,quemadmodum in hoc rittonù Placonis xntgmate: Homo non homo,perculTic non perculTtt,lapide non lapidc,auem non auem, fu per arborem non arborem,quo fignifiicacur, EU' nuchus perculTic pumice alam uefpercilionis fed^ l»5ni(or«w tisfuperfambucum. Verumapud Lacinosrarior Hoim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ft hxc nominum ururpatio,prxfcrtim in fubftaa

filtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiuis. Nam quod apud Cicerone eft in prima Aca»

demica. Nec ueroauequod efFiceret aliquid,aut quodefFicerecur pofteeiTe non corpus, e'Grzco uerfumeft aduerbum, ubi participium fubftanci-uum ty in hocgenercfermonis incelligitur. SedO* apud F.Quint.finc hacftguraMnueniesaliquotica fubftanciuumpernegadoneminfinicü.Adiediua ueronomina etfiapud Lacinosinfinicainueniun« cur,non tarnen ita prorfus, quin exconcrario certa ßgnificacto incelligitur,uc mons non magnus, pac

DIALECTICA, uusaut mediocrisintelligitur: homo non impro^ bus,forma nonmala,certamhabcnc(ignifîcangt; tiam ex contrario. Verba aucem infinita reddi non poirunt uraliquid figniScenc, Nam in propofitio-nibus(îrumancur,noniam infinita funt.fed nega* ta : ut pifcis non fpirat. Socrates non diCputat ; in quibusnoninflnicaTunc,non fpirat.non difputat. fed tantum negaturpifciinencrpiraculum,amp;* So.* crati fermo. Si uero per Ce fumätur uerba, hoc eft, extra orationem, iam nomina funt.tefte Ariftote. le.Vcrum idnö fit.nifiinfinitomodo.ut currere.ui uere.moueri.HuiuCmodienim Grsci omnium ca-ruumprxponuntarticulos.Latini tantum in duo. bus pronominibusufurpant, in nominaciuo,utde licet,0* accufatiuo, uti

Veile fuumcuitp eft. Et: Veile tuum nolo.

Orttionum ^uinj; fitnt gentry.) Diuilio eft oratio, nisperfedx : Illa enim qua oratio per perfedam erimperfedam diuiditur omifit.Quare faldhtiititH Nam reliquaqux afTedibusinouendis, ac animis demulcendis accommodatiora funt, oratoribus atque poeus magis in ufu habentur. Sic enim fcriptum eft ab Ariftotele in libro -Tiigji 1^^ v(i«u fedioncprima,namreliqux form* oratio. numiUtfunt interrogatio.conqueftio, exclama* tio,pcrcontatio,imperatio,optatio,inuocatio,de. prccatio, amp;nbsp;hoc genus fexcenrajn tercia parte rhe torices tradantur, ubi prxeipiunt de uerborS amp;nbsp;fententiarum exornatione,er partibus elocutio. nisrqup cum dignitatem quandam ucluti colorem lar fpecioftorem habitum adferant orationi, clarii eft hanc tradationem non ad dialedices, qui ft* dei tant» m V ucritatis inuenienda artiftcium do*

trapizvntii

cent.pertinere,fedadeloquencixmagi(lro3. £lt;«• EnuntMtïo. fkxenuntiatiotäoratioqutsali^iiijejjt.) Hoccft^enü

liatiua dicif oratio qua a(Teritur,aut ncgatur quid* piam.uc anima cftimmortalis.Enuntiacioneaau« tem hx uulgo uocantur,fîc cnim aduerbum tranf* ferri uidetur.quo Arfß'otelesuticur

'n «7^i(ivtt9Ki,quodenuntiare,pronuntiaie,O’pro* luqui aliquid fignificac. Quare Kiró^iKvirtr etiam pronuntiationes amp;nbsp;pronuntiaca cransEcrunc. Enun tiationestnimeflc putant.quasGrxci tWAjui««* uocant.A'5toicis ueroipw/xaê dicuntur.qux Cice ro nuncefFata,nuncpronunciaca,ö*cnüiiacionca aliquando transferia M. Varronc proloquiadi* cuncur.Cx[erumwf/M^«§:dicuntur Ariftoteli non qu xuis pronunciata, fed illa tantum, quibus abfc^ tilla doétrinaCr probatione fîrmus ab omnibus habetur alTenfus: ut integrum cA qualibet fua pat te maius.Mala fiinc détériora bonis, turpia hone« ft s.HxuuIgodignicates dicuntur.Cictro7r/iMii4-»r* idell.prxnotiones firanticipationes uocat.fine quibusnecintelligi quicquam.necquxri, necdi« fputari potell. Suncautem hxc, quxipfa natura duce,ab omnibus(latim intelligunturcredütur^. iiccotumed magisfua parte : feu qux fenfu ucra deprehendimus,uc ignem efTe calidum,niuem al* .. bam,meldulcc:tumquxp]urimorum hominum non infipiencium iudiciocoraprobacao-recepta frMctpia. funt.utdeumefTcypoft hancuitam expeAaria« liam.-hxc poftremacreduntur tantum:fecundi or« dinis,qudd experimur,crcdimus;quxprimo lo« co pofuimuSiC quod ipfanatura dufiet,Cr quod fenTusdoceat^neri p oHutnus canoncredcte ; lt;;(ua«

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r*

rchxcfub contradidionem cadtrenonpoHunr« reltqua autem poiïunc, ut niuem Anaxagoras negauit albam, Epicurus nou uiuere poft morlt; C .-tn animos,nee eHe poft hanc uitam aham exifti «na bat.Hxc obiter diximus, quód per hxc pleracp Ariftotelis in libris de Oemonftrationibus ó* Ci-ceronisinphilofophicis difputatiönibus tetflius j ftudiofts intelligentur.

Enuntiatio ucro,alia fimplcx,alia coniunftacft.Coniunftacx fimpli-cibus confiât, ut fi homo efl, animal cft.Simplcx ucro enuntiatio,cfl ora- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tio quæ aliquid efle ucl non cfic figni ficat,fccundumquod ipfatempora diuifa funtjUt homo cfl animal. Om nis igitur oratio qua ncccfle eft ali* quid de aliquo ucl aflcrerc ucl nega* rc,fi ut ucl cflcjuci non cfic ftgnificat, confidcratur,enuntiatio dicitur : fin lit ucrum ucl falfum, propofitio ap-pcllatur.Eft enim propofitio oratio, quç ucrum ucl falfum fignificat.

Propofitionum quçdam catcgori Profoß^t^ ex nuncupantur,quas prædicatorias

TR APBZVNTIl

Latine appcllarc poffumus^quçdanl' Eypothcticæ,lt;|U3e conditionales no* minancur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Miuto- Prædicatoria propofitio eft, cjuac »■i«' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duobus terminis conftat, fubieólo

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædicatoq;,

Sulieaun. Subieélum eft de quo aliquid di-citur,

Prlt;tJiatK, Prædicatumeftquoddiçiturdea-liquo,ut homo eft animal.

Subieólus terminus nunq maior, fed çqualis uel minor predicato fem ' per eft,'

Prædicatus uero terminus uel uer bum eft, ut homo currit, uel nomen firnul cum uerbo,ut dies ferenus eft, Præterca tam fubic(ftum,qprædica tum coplexos terminos pouunt cô tincre, ut fcientia iuris eft res utilis, , nbsp;nbsp;nbsp;') Omnis prædicatoria propofitio,

UcIaFfirmatiua uclnegatiuaeft, Af*

DIALECTICA.

firmatiua eft alicuius dc aliquo cnû-tiatio. Ncgatiua cft alicuius ab ali- Nr£4t/«4. quocnuntiatio.

Propofitionumaliæfunt uniucr* fales,aliæ particulares, aliæ funt inde finitæ,

Vniuerfalis cft, quæ aut omni aut vniuerfdit nulli inefle fignificat,utomnis Ho* mo currit,nullus homo curric.

Particularis cft, quæ alicui aut nó alicui inefte fignificat, ut aliquis homo currit, aliquis homo.non currit. Huicfingularemanncdimus.’Eacö: fi dicas,Cicero difputat,hic audit. In ^dcfinita eft,quæ abfq; uniuerfali atq; particulariauteftcaut noneflefigni ‘ hcatjUt homo legit,homo non legit.

Hie illud dicendum eft, huiufcc-modi uoceSjOmnis,nullus,aliquis, quofdam iuniores figna, prifeos ntpti/^S:appcllare,tiuoniim terminis

TR APEZVNTII

adduncur, ipfæ ucro termini noni funt.

Ad Eæçpropofitionum quædam contraria amp;nbsp;aliæ fubaltcrnæ,aliæ con tradidoriæ nominantur.

Vniuerfalis igitur affirmatiip amp;nbsp;Xiniuerfalis negatiua, in quibus cade omninoffubiiciuntur ac prædican* Cotrari^. tuj-jyjterfecontrariæfunt.

Particularis uero affirmatiua negatiua,in quibus cademomnino fubiiciuntur ac prædicantur,fubcon SultfilttTt' • 1 • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tranædicuntur.

Vniuerfalis uero amp;nbsp;particularis af firmatiuæ,amp; fimiliter duæ negatiuæ, fyjjalternædicuntur.

Cum ucro quantitati qiïantitas, amp;nbsp;qualitati opponitur qualitas,eifdc fubiedis 8( prædicatis ,contradiflogt; nominantur. Quareuniucrfalis affirmatiua amp;nbsp;parpf «lans negatiua^

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it

ac rurfum uniucrfalis negatiua amp;nbsp;par ticularis affirmatiua,inquibus cadc omnino fubiiciuntur, ac prædiçan-tur,fibiipfis contradicunt.

Harum propofitionum, fi cui ne-gatio præponitur, funt contradido-riç :fi poftponitur,prçfcrnm uniucr-fali fïgno,contrariât: fiucro cidemK præponituramp; poftponiturncgatio, fubalrcrnæ uim QC potcftatcm pofli dct. Quam rem iuniorcs propofitio Ae^uifolfn num æquipollentiam appellate fo/ lent.

Verum de oppofitione propofi-tionumfatis. Nunede natura dica-mus.

Propofi'tionum igitur quas con-trarias appcllamus, ea natura eft, ut cum nunquam fimulucræ inucniri poffint,fi una ucra cft,falfam ncccfta KT, rio alteram oftendat. Ncq; retro uer N4fMr4 ffit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

fofititnii Of tere licet :ncccnim fi alterurra falfa fofitrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quç relinquitur,erir uera.

Nä falfas fimul efle in iis rebus com prclicnclimus,quas contingentes ap

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir

óellanr,ut omnis homo feder,nulim nomofcdct.

Subcontrariç ucro cotrario fc mo do habcnr.nam cum falfæ fimuleflc no poffintjUeræ poffunt. Quare fal fifas unius, ueritatcm altcrius often dit,fed ueritas falfitatc minime. Poffunt enim ambaefimul ueritatcm in contingentibus rebus complefti: ut aliquis homo fedet, aliQs homo non fedct.

In fubaltcrnis fi particularis falfa eftjUniucrfalis falfa cft,ncc retro agc re licet. Vera enim efte potcft parti-cularisjcum uniucrfaliseft falfa,ut aliquis homo fedet,omnis homo Ic* dct. Si autem uniucrfalis ucra cft, Se. Particularis ncccftario.Nam fi oïs homo cft animal amp;nbsp;aligs homo animal cft.

At contradidoriç fcmpcruefüiïi c jfal-

trapezvntiï

. â Fa Ifo fciungunt Si feparanr, nafn fi iinaipfarumucra eft,falfam altera; fi falfa altera, reliquam ueram efle neccficeft.

His ita breuitcr didis.nutic de c5 uerfionepropofitionum diccndum poRufr^o. cffeuidetur.ConuerfioigiturcftjcS propofitionisfubiedus terminus in prædicatum, amp;nbsp;prædicatum in fubic dum träfponitur.Ea eft triplex.Sim plex,per accidens,per contrapofitio nem.

SfiRfkx. nbsp;nbsp;nbsp;Simplex cft,cum termini quidem

träfponuntur,quantitas ucro amp;nbsp;qua litas cadc omnino remanct. Hoc con uerfiöis modo uniuerfalis negatiua, particularis affirmatiua uertun-tur:Nam fi nullum animal eft,nibil • corum quæfunt,animal cftzSdfiali-quis homo currit currcntium utiqj aliquid homo eft.

DILÊCTTCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Per accidens autem eft couerfio, Pa«* cû tranfpofitis terminis qualitas dem manet,quantiras mutatur.Hoc modo ta uniuerfalis affirmatiua ncgatiua conuertuntur. Namfio-mnis homo eft animal, et aliquod a-nimal homincefte necefleeft. Etfi hominum nemo uolare poteft,eor ö cerre quæ uolare poflunt,quicquara homo non eft.

Per contrapofitionem couucrfio Ptremtr»: fit, cum quantitas quidc 8d qualitas f'’/’“*quot;*** cadem maner, termini uero tranfpo fiti in infinitos commutantur, Hoe modo côuertuntur uniuerfalis affirmatiua amp;nbsp;particularis negatiua « Ni fi omnis homo fpirat, quiequid non fpirat,cft non homo:amp;fi aliquisho mo non fcdet,quippiamquodnö fc dct,non eft non homo.

Harum conuerfionum ifta natu c * nbsp;nbsp;nbsp;t» tü.

TRAPEZVNTîi ra eft, Ut cum eadem mancat quanti tas, fl una eft ucra uel falfa. Si altera. Cum ucro mutatio quantitatis fiat, ucra femperin ueram conuertitur. Falfa ucro in qua fuperiora fubiiciu-tur,quoniacum cxconuerfioncmu tata quantitate, refta fit prædicatio, in ueram neceftario conuertatur,ut aliquis homo animal eft,uera eft, cû tarnen omne animal homo eft, ucra non fit.

Hæc de prædicatoria propofitio* nc dclibafte fufficiat.

SecunJum juoJ tempore iiutft funt.) Hoc eft, qua afteritur qnidpiam fuide, vc fuit Ilium : auc eftc, ut fol eft in Geminis:au t fore, uc anima non mo rietur. Nihilenim necefte eft verhumeffe prxfen lis temporis, quoniam c' verborum cafibus enun tiacionesfunt.modofueriucmodi indicaciui.aut falcem pro hoc accepti. Osirm i^kur oratio lt;]ua meeß fe eii alinuid de alijuo uel a/ferere.') Appâte t ex hac dif« ferêtia oracionem enuntiaciuam tüc redius pro* pofttionem uocari,cum argumêcationis alicuius parsefte conftituicurrquadoquidem in ea huiuir modi orauoncs fumuncur, non quidem quod eft fcauc

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»

fe,aut non elTerem quampiä ßgniHcent.fcd qua« tenus vericatem,aut falßcatcm cocinerent. Cuius rei indicium eft.quod Ariftoteles vbi de hac ota« tione difputac, tanquam argumentationis parte non KTTtfeariv vc in libro 7iîâ «fed ;t)« in libria priorum refolutionum vocauic, quam noftri traniFeruntpropofîcionem.Laurêtius Val la libro dialedices tertio, propoßtionem dicit fyl logyfmi initium; Enuntiacionem autégenuspro Euuntutûk poncionis,airumpcioois,conclufionislt;rreliquo« rum quæ non tam materia difFerunt, quam elo« quêdi modo- Non tarnen hoc Temper obfetuatur, quandoquidédiciturratiocinatio tribus confia-te propofitionibus. PneJicatorit frtpofitioe/l.) Pro pofîtio K$tT»gt;lt;if;xii,quam Martianus ptaedicatiuam vocat, efl qua unum uni aut tribuitur aut negac, feu quæ uno verbo contenta eft, vt tetra quiefcir.

Subieâum tSl de t^uo ttlii^uid dtcitur, ) Prior propoG-tionis par* cuipofleriortnbuitur,fubielt;flum vo catur. Opottet autem prius efTc intcliedlu, ordi-ne veto non efl neceffe.-ut vitiS efl omnis intern-perantia. Intelledu priu* illud, omnis intempe-rantia Rurfum, pium cft tueri patriam : vtile efl erudite liberos, fubiedla Tunt,cueri patriam, erudite liberos- SubieâuilerminuinunjuitmHiiiior.) Ex Ifagoge Porphyriana canon hic defumptusefl. Intelligitur autem de enûtiationeaffirmstiuaO* vera,inreliquis locum non habet. Aequaleautem fubiedlum efl prædicato, vbi idem de eodem di-citur,Socrates efl Socrates, au t vbi iunguntur fy nonyma.vt enfis efl gladi’,lethum tfl mors; aut vbi definitio defînito feu contra, vt homo efl animal tacionalc, rationale animal efl homo : aut ft

c s pro-

TR.APEZVNTII

pfoptî û de rubieôzo fuo.vt homo efl: rifibih’s. Prlt;t ttrtittm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/neJieatum.) Vbi inpropogt;

fîcionibus vitra verbum fubftantiuum aliquid ad dicur, id prxdicatum Græcis dicitur TiftfugiTnyefiS /choix de cR tertio adiacente, Latine' nond3 tralatu m cR. Omni» [rteJicittorit frofofttio nrl nffirma tiutuflnrgiitiuiiefl.) Hxcenuntiationum diuifîofe Clin dum qualitatem eR, Ibperior eR e« fubflâtia, quæfequitur.quantitatiicR. Acproinde très qug rendimodosdiuerfos propoficioni accômodanc. QiittrenJi Veluti quxrcnti,quod (îc pronuntiatum.prxdica trti, torium vel conditionale redditur;Qualc,afFirma tiuumaut ncgatiuum.Quantum vero.fingulare, autparcicularc,aut vniuerfale. Cicero afFirmati« uas 0* negatiuas.negantci lt;IT aientes vocat, Mar-tianu» dedicatiuaj û'abdicatiuas. A^tr«4tiH4fÆ

S3fJ:auo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dliiiiio.) Affiramtio alicuiu» dealiquo.

éliaiia'. Ncgatio alicuiuî ab aliquo eR cnuntiatio. Hoc ad

* ’ verbumc'CrxcoTiîîJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tradutSumeR, vbi

AriRoteles non alio difcrimine feiunxit afFir-mationem à negatione, quàm prxpoßtionibiis hii xstrAïZ ixv.vt fit afFirmatio, enuntiatio alicu-ius rnbi- Negatîo vcro.alicuius «Tri nvir .Vc* rumabö*deprxpoßcionesan contrariæ ßntß-gnifîcationis, grammaticis difcutiendum relin-. quamus. Signihcantiusforctß dicatur; AiFirma-kS* “°’^ftoratioquaalicuiquippiamineflcdicitur, girtn '®*vcdeuïefliuRus,homocR animal. Negatiuaorn tio, qua per negationem prxdicatum à fubieRo remouetur, vt homo nôcRiuftus.-aut in quo via cR negandi,vc nolût boni ab ofFicio difcedere, eR homo parum piur, argentum aliud eR quàm au-rumlt;Ncgandi patticula verbo intclledu tantum appo-

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39

apponenda eft. Nam fi nomini prxponitur, vt eft vir non bonu s.eft homo minime malus,affirma I iuæ funt ör œquipollen t hisreft vir mal us, eft ho moplanebonuj.'æquiponëtesaucempropofitio nes eiufdê qualitatis fin t neceffc eft.Quare fi hæc affirmaciua eft,homo maP,eric affirmaciua quo* que,homo nó t»onus,3equiponent enim fuperio» ri.Sciendü autem hoe loco minimecptacendüeft id profefforibus, efle propofiriones qiiafdâ quas Profoftti«^' in fcholis modales vocamus, quarum nacuram fi net ignoraiierimus.iudicarenonpoflumusdepropoler.

fuionum omnium qualitate û* quantitate. Eft an tern propofitio modalis, quæ non fimpliciter effete, ficut illp quas Ariftoteles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,

deinefte vocat,fed qugcndeterminationealiqiia modifica:ur,hoc eft, vt apertius dicam, qup Tumi tur cum expreffa qualitate, velu ci hic fimpi iciter efferuntur: vit3ndafuntpeccata,defendertdaert pacria,inftituendifunc liberiicum qualitate vero fumitur,fi dicam fic,honeftum eft vi tare peccata, pium defendere patriam, vtile inftitucre liberos: quareadiuntfta qualitas (quæ eöfueto vocabulö modusdicicur ) propofitio modale efficic : quod fitam receptumcCet .vocare liceret propofitio-nesquaIicatiuas.Suntaucemmoncdipueri,hanc qualitaternTumiex lacis generü caufarumapud rhetores.vtex demonfttatiuô tfr deliberatiuo ho neftumjaudabi!e-,magnifieum,cgregium,excel rom,vtilejiucundu,facile,poiribilc,necenarium, iuftum,æquom.redom, verum: O' quæ his contraria funt,vtinhontftum,turpe;fordidum,humi Ie,inutile,iniUcundum,difftcile, impoffibile, inl-quum,improbum,fairum: hotum aliquod vel fi-

c 4 nrlc

TR.APEZVNTIt tnîlefifumatur in propofitione ad qualitaté fen« tcntix demonftrandam,modale cricHic enim mi hivfusvidetur talium propofîcionu m, vc fente tig qualicatem agnofcat puer.magis quam fc moda libusde neccirariOjpofTibili, impoflibili, contin« gen ti, alliget. Nam quæ de hi« prsecepta dantur ab Ariftotele,altjsquo(çaccommodari refte po« cerunt. Memineritigitur.fî qualitaté propofïciöi addiderimus hac formadandium eft colerc numi na, eiïe modalem propolïtionem fumptam abho nello.Cuius fiibiedum fereTemper efl; infinitum verbum cumobliquo, aut infinitum folumprx* dicatam,modus feu qualitascum verbo infini« co:vt hic, iucundum elf legere portas, fubicdum cft,legere poêcas,prpdicacum,iucundumeft. Por tó in huiufmodi propofitionibus, quoniam duo verba funt, negatio modo finito,modo infinito verboadhaetet : fed ilia propolïtionem efficit ne« gatiuam.quæ finito verbo coniüda eft : vt nó eft aequum damnare infonces:hpcenim,expedit rei« publicxnonferuare tytannorumliberos,alFirma (iuaefi: propofitio. ImfeyïnKatfi Huiufmodi propolïtionem Laurétius Valla libro fecundo dialedlices dicitlïmilemefie O'germa« . nam vniuerfalis.Martianus Capella particular! adnumerat.cuius yerbaadfcribâ:Quod igicur,in quit,indcfinite'dicimu«,necelïario partïculariter accipimus,nôneceirariovniuerfaliter.* quoniam id potilTimum nqmerandum quodfecurühabet intelledum.indefinitûproparticulari accipim’. Hadenus Capella. Verum in argumentationibu« plerunque pro vniuerfalibus accipiu ntur,vc hone Hum cft laudabile. Ec f«d tune ,qn prsedicatum par«

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«r

farsed fubftantiæ fubiedi. vc homo cß anima/, n aliji nihil perpecu ü ptæcipi poccft: ob id cni in dcfinitj dicunt, nbsp;nbsp;nunc vniuerfalis.nScparticu

laris abfc^ determinacionc uim poßtdet.Prtycos ov» afftlUre.y Ac fï dica« cöprxdicacoria.

Ammonius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id cA, confignificatiua

nominac. Huiufmodi quidemfunt vniuerfaliaac panicularia Rgna notx tantum vniuerfalis ac par ticularis prxdicationis.Termini veronon funt ni' fi fumanturgenereneutro.vcamicorum omnia funt cómunia.deo omniafubicda runt,nonnulla ctiam mortalibus . projiefitionum i^uteJam con trtirbe.) Sxpe nuqc admonuimus dialedicesefle veri falfi'que cenfuram, neceifariü igicur erat co' gnofcere qux pronuntiata libi mutuo répugna^ rent,qux fimul confîdere ncquirent, O* qux inter feconfentientcseflent. Quorum hpc docebit Jö- Offejittt, id cib, xqui£ollentia ir conuerfîo ; Illud, oppoütio.quam denniunt,ut fit duarum propofi' tionum in quibus eadcmfunt fubieda iy prxdica ta, in qualitate tantum, vel in qualitate amp;* quan* titate fi'mul,repugnâtia:vc omnis homo eft iuib^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

omnishomonöelb iuftusibicfolamutataeftqux

litas.Cxterühp.'Omnis voluptaseftexpetenda,^ dam nó eft expeté da,amp;qualitate û'quâtitate pu

gnät.In hiscauendäeft.ne quaficTruvsaAioe vel am biguaVOXqaliud fignifiicet,autaliävimhabeac

in vna propofi tione atc^ in altera: Nä fi quis dicat.

Rhenus in Italia fiuuius eftjllü intelligens.qui Pa do vicinus. nihil repugnant huic dicit.qui Germa nix fluuium intelligens dixerit, Rhenus in Italia non eft. Item fi vna metaphoricwx, in altera citra tropumaccipiatuc: vtnon opponuntur,candor

oco*

TR.APEZVNTIT

ocuüs ofFicît, candor oculis non officit: fi hicanP mijibi corporis,candorem accipia s. Uarunifrtifo/i tionum/icui negitiopraponitur.) Obfcurc admodum Trapezuntiu» tradiræquipollentiam propofitio* num per tresreguIas.Eftautêæquipollentia.feii (vt grecé îiSJli/ratMi«. duaru propofitionû xqua vis poteftas, lt;amp;nbsp;in qualitate in quantitate, vt n5 omnesfunt Felice»,O'aliqui non func felices:fiunl auté oppolîtx æquipollentes.vni earnaccommo* data negati öe.de qua dialedlicus tradit tres r egti-Rfg«!lt;e las.Prima, fi alicuius propofitionis figno vniuerfk ÿuipoUctiit li vel particular! præponaturnegatio, facit cam su. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xquipollere fuæ contradi(Soriæ.fcu( vt Trapezn*

tiusait)fit fuperioriscontradiifloria.quodeundé fenfum habetlicet obFcurius.ficnimantegreflTx fit côtradicQoria, neccfle eft eâ eiufdë contradido rio xquipollere. Nam fi plures propofîtioncs vrii aÜcuiopponuntur in eodemgenere oppofitiôiy, cas inter fe eafdc effe oportet: veluti hpc omnis h6 jno eft iuftus.hanc habet contradiéioriam.aliquis homo n5eftiuftu»:proinde fi prior Furnitur cum .negatione figno propofitagt;fecundœ, id eft.contra diftorie prioriî æquipollebit,ô'priori cStradicet. Secundaregula:fipoftponitur,xquipolletcontra rio ruo,vc nullus Tapit,nullus nonfapit:liæcpoftegt; xior contrario prioria,qup e(rct,omnis fapit,æqiii pollet,feu quodidem eft,contraria fadaeft ilîi primo 1 oco pofitp.Tertia régula : Nega tio fîgno et præpofita Opoftpofita fit fubalcërna priori8,vt nulli ambulant, prxpone negation? fîmul amp;nbsp;pol pone.nonnulli non arnbulant.id eft.a’iqui non am bulant,afqj hæc fubaltenia eft eius.nulliambulâr. Prtcßrtimf^nouniuerfitli.) In omnibus «xéplaribus

leae*

»TALECTICa; m

legebatur hoc primx regulx appoiïcû, nftjpà m® in priore edit iöe anitnaduerfum:quod aütCvt no® ad rccundamregulara tranliulimus ) legendü fi® primum Facit negation!* natura, (]uæ particular* f»r3epo(îtaeffïcit vnioerfale ncgatioum.vt.non vP U»eftnullos, rnde nbsp;nbsp;compofîtutn tft:fic ne vnü

qiiidem nccquidqoâpro nihil, nec vfpiam pro nufiiuâ: Quare vt negatio vniuerfali fîgno prxpo^ ßta fignü ef fîcit particulare, veluti non omnia, id edaliqua nô.fîc viciiïim particular! præpofita cit vniuerfale;qua in re netp grammatica nerpcora fuetudine fermoni»; impcdimur. Quod auté clau-füla ilia (prxfcrtimfigno vniuerfali) ad féconda re gulam,adquam earn tranfpofuimus, pertinet,ejc eo venir, q* particulare (îgnum lt;î poftpoiîca habcc negarionê vnâ,refpu it fecundâ:fi aût figno puro ne gaciopoftponitur.nôxquipollet, fed fîteadë, vc aliqseiiiuftus,cuius fubcôtrariaeft.aliquis nôefl: iuftus:hic prior fi fumitur figno poftpofita nega: tione.fit eadé fux fubcontrarix,Necpaliter(q nos reftituimus)à Trapczuntiofcriptû eft.Suntauté monendi pueri fïgnorü; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ob td à diat

ledlico tradi.vt ex ea Latine loquendi régula data arbitrentur.ftdtantürationemiudicâdidcfîgnij, qiiibusauc répugnent autxquipollent.ö'qua fpS eppofitionis.Deledum aût fignorumà grammat! cis plane fumendûarbicramurrqreadhibe ad hâc (acultatêLau. Val.exii.lib dialeéiicescapitaaligt; quot.à XV. vftpad tricefimü quartum illistantn O' miffis.vbicumdialetSicisrixatur. Deinde Erafmî caput ex 1.1 ibro Copix,deœquipollentiafîgnor5.

Vtmm Jtofpeptionr fropofitioniinunefttis.') In oppo (icione propofitionum ailuefcant pueri per quatee nos

TRAPBZVNTir

no» digitos propoRtiones dißribuere, qnod amp;nbsp;In fyllogirmisconftruendisidcm tnonendifunc, Ha bet enim dialedicg in tniiltis pr^cepcis mathema ticæ Rmilc aliquid.quod vcl deüniacione, vel digi torum Rgura ob oculos ponere oportet ; quin ipfe Arilioteles in fuo ipRus volumine quatuor propoRtiones fie in quadrum redegit.vt duæ con-tratiae in fronte in bafi,ideft, inferiore linea totiJem eiTent:ficenimIegimuslibrodeenuntiaf fnfofltic^ fjjjjgngfetfiione tertia.feu (vt nüc diftintßus eft) KM ftrj|\ I j (ratflat.j j» Kiyiumi ix JrumJil^a poftquæ verbafequuntur quatuorpropofitionea «Wirf«, pçr quadtû difpofitp et paulo poft ttamz ov;t5flt;e/w/ êit JlzaqMt^IorwAxt^ iiào«A»ftwrfi',id eft.non perindeex diametro op po fit as veras eÎTe cotiagic.interpt ita rcfpexit fchcmatisdeferiptionê vt contentusfen' fum reddere,angulares tranftulerit/unt aüt ex dia snetro,qia polliceac medio,û'rurfum qup in indi Cetyannulari. SiuMuenrtUiiUMtftlftm effêofitiit,') Vera propofîtio eft.quac cum re confentit.vt fol lu cet,pium eft venerari deum Falfa aüt,qup à re dif-fentit, vtluna maioreft fole.-Animæ hominun) moriuntur. Udinfitlfâs fimul effi in ijs rtlus,) Cck haeret prædicatum cum fubierfîo trifariam.haa vulgo materia» vocât.vt eft necelTaria.contingês, frepofitia remota.Neceftario autê fubieifto praedicatu cohæ ret,cumveldefînitiopraedicatur.vtreligiodeicul tus eft.æther aftrorum mundus.aut genus, vt arbor eft fubftantia: aut proprium, vel perpetuum accidenSjVt homo ratione prgditus eft,cygnus cä dore, Harum ea eft conditio, vt in omni generc oppoßtionis,fi vna vera fit,reliqua falfa eritnecef-fario, Contingens dicitur, quando accidens prac-dica

’ DlAtSCTïCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It

dicatur* aut vbi voces ex diuerfis prxdica'mentis coniunguntur, vt homo eft iuftus, dies eft feregt; tius. Remota diciciir,cü pugnantiafîbimutuo tri R-**®^*« biiûtur,vcca!idû eft frigidû,homo eft lupus.In his afFirrnatiua eft falfa,negatiua Temper vera.Multo wlebtt illadiftindioad redle hidicandû deproba tionibusû'dialedlicisô'rhetoricis.funtenimaut tiecefiarip aut tantü verifimiles aiit ineptp ô'falfç. CoKfr/îoigifeft,)Côuerfionis multiplex vfuscft:A* lius, quo fyllogifmos diuerfarii figurarü in fefe co mutamus,acbcne uoicollegißeoftendimusact^ VfusCon* h U ic negotio ab Ariftocele deftinata eft li.i.prioris utrßoHit, refolAlius quo propoficionô quandam aperimus confequentiam,vc nemo ftultus eft beatugt;,nemo igicur beams eft ftultus. Et.pallent omnes inuidi, quofdam igicur pallidos inuidere necelTe eft. AlU quando veto propoficioni illuftrandae adhibetur. ft qua obfeurior inciderit, vt nemo in calamitate conftitiutus eft felix;felices igitur homines in ca* lamicate putas cftcconfticucosHdferéfîmileeft exornatiöi quam rhe tores «rr/^nftCtAii'r voeät. Per teeiJem auum cöuer/ia eß.) Pet accidcs dicitur,quocl fecundæ propofitioni qua conuerfa dicicur, acci' dat nouaquantitas. Per contra^fitioné.) Hoc genus conuerftonis ad fyllogifmorum quidem redudi onem nihil adfert,alibi tarnen non negligetur, ft'

quidem feppargumentacionis vice adhibetur.Eft * , cnimargumentandigenusà cöttarijs.vtapudCi- Cenutr/ii^ ceronem libro primo inucntionis;Deinde ft confti tucio 0quot; pars eius quxlibet intentiSis depulfio eft, y lt;}Koma quae intentionii depulfio non eft.ea nee confti tu- nbsp;nbsp;«(«»«♦

cio,nec pars cöftitutionis eft.ac ft dicas,omnis ho mo animal cftjgicur quod non eft animal,nec ho

mo

TRAPEZVNTfl ’

«no erit.Quod stutemTrapczunciu» adittonet «rr minof uertendos elTe in infinites, fatis etic fi cum negatione interpofica fiimencur : fubftantiuorum cnim(vt fopra docuimu$)infinitorum rarus eft v* fusapud Latinos Quare (k vcrcti hancrOmnis vo luptaseft expetenda.quod noncxpecicur noneft voluptas.Qiiid opus état dicerc cötra confuetudi «lem Latinc'Ioquentium.non expetendum tft ii5 voliiptas qu^conftruâio ridicula tft Û'fine ali^ fcnfii.

DE PRAEDIC ABILI B VS.

NVnc breuiter ( ut inftituimus) dabimus operam,ca primo cx* poncrc,quæ Grxci uoccs,Latin’ ptæ dicabilia folent appclIarc.Dcinde de prxdiamentiSjquas Grçcc di cimus,amp; de prædicatorio fyllogifmö pauca adraoncbimus,pofl:rcmo de propofitionc hypothetica,amp; fy llogi-fmo, amp;nbsp;de diffinitionc diuifione diffc rcmus, nec omnino ca præcepta ’con temnemus, quæ eius rci quam juniores obligationem uocant,uim amp;nbsp;na turam compleduntur.

Prxdtca*

dialectica; U,

Prædicabilc igi£ cft terminus, qui Prlt;tJicali' de plurib’ uniuocc poteft prædicari.

V niuoca dicuntur quorû nomen vwmm; commune eft, Si ratio fubftantiæ fc-cundum id nomen eadem,ut animal homoatqjbos.Nam utraq;animalia nuncupan tur,Et fi quis aftignet utri-ufq; rationc inquantum animal cft, utrunq; animatam,fubftantiam,quç fentiat Si moueatur cfte affîrraabit.

Acquiuoca funt quorum nomen AquiKof«: quidem commune, fed ratio fubftan tiç fecundum id nomen non eft cade, ut canis in aquis,in terris,in ccelo,nomine quidc idem, re autem atq; fub* ftantia diuerfa funt.

Prxdicabilia quinq; funt : Genus^ fpecies,differctia,propriû 8i accides. • Genus cft,quod de pluribus diffe c««,,-rctibus fpccie in co quodquid cft, u-niuocèprædicatur« ld duplex cft:nä aliud

TRAPEZVNTIt aliud genus gencraliflimû,aliud fub« alccrnum appellatur.

Gencraliflimû eft,quod cum fi'c gcnus,non potcft cfle fpccies, ucl fu-pra quod^aliud genus minime inueni tufjquæ funt dcccm genera rerum o-mnium.dc quibus poftca diccmus.

Subaltcrnum cft,quod cum flt ge nus,cft ctiä fpccies. Huiufmodi funt omnia,quæ inter fpccialiflimas fpcci cs Sigcncraliflima genera femper in* ucniuntur, 8i ad fuperiora quidem re lata,fpccies funt:infcrioribus uero ac cömodata,genera,ut animal,anima* ti quidc corporis fpccies hominis uc-ro aut bouis genus.

ettt, Species eft,quæ ponitur fub généré. Vel : Species eft, quæ de pluribus diffcrctibus numero in co quod quid cft,uniuocè prçdicatur.Ea eft duplex nam aliam ipecialiflimâ^ aliam fubal teinam

diaiectica; it ‘ tcrnam dicimus.

Subaltcrna eft,quç inter gencralif SuUttr^ fimiim gcntis,amp; fpecialiflimam fpe-eiem pofita eft. Superioris fpecics,in ferioris genus femper inuenitur, ut animal.

Specialiflima eft, quæ cum fir fpc cics,non poteft efte genus,ut homo/*' bos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hæ fpccialiflimæ fpccies, non in fpccics ampli’jfed in indiuidua fein-duntur,ut Cicero Ariftotcles.

Diffcrctia eft, qua res inter fe dif- DijferSî* fcrunc. Ea eft triplex. Communis, propria,fpecifica.

Comunis cft,quæ feparabilis eft: ita dicimus album hominc anigro differre.

Propria eft, quæ cum infeparabk lis fitjineft tame per accidens,ita cor uus nigrcdinc à cygno differt.

d fjpectfi'

TRAPEZVNTTI

tfeàfct. Specifica cft,quæ de pluribus dip fercntibus fpccic ucl numero in eo quod eft quale eftcntialc, uniuocc prædicatur. V el:Differentia cft,qu3 abundat fpccies à gcncrc.

Häc folam in numero quinq; prç gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicaciliûaccipimus,quæ duplex eft:

diuidens conftitucns.

TimJtnt. nbsp;nbsp;Diuidentem appcllamus qua ge

nus diuiditur,utfubftantiaquædam corporea quædam incorporea.

Cnßiiutt. Conftiruentem appcllamus,qu3e gencri addica fpcciem conftituir, uc animalium,aliud rationale, aliudir-rationale.Nam H animali addas irra tionalitatem,fpcciem quandam con ftirucs,qua fi nomine caret,aut men tc fola cocipies,aut ctia(nec cnim de rerum uocabulis folicitari debet phi lofopbus, fed dare fempcr opera dili genter,ut natura rcrum apertius pa-

DIAlECTrCA.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï(f

tcat)fî(îloautnouo uerbogcommo diflime poteris nominabis. Sunc cr^ go fpecificæ differcntiæ,quæcunquc aliam faciunt fpecicm, quibus ad di uifioncm gcnerum amp;nbsp;diffinitioncm ' ipccicrum maxime opus eft.

Proprium quaruor modis accipi- ProfriMw; tur: Nam quicqd foli accidit fpecici, amp;nbsp;fi nö Omni fub ca,ncq; fern per,pro prium dicitur, ut homini medicum cflcamp; quod Omni accidit amp;fcmper, 8i fi non foli, ut hominem bipedc fe. Er quod omni amp;nbsp;foli,fcd non fem-pcr,ut homini canefcere in fcneétu* te.Et quod omni amp;nbsp;foli Si femper in* effe poteftjUt rifibile homini. Et hoe modo proprium in quinqj uniuerfa libus connumeratur,quod ctiam fic dcfiniunt:Propriûefl-,quoddcplurî bus diffcrentibus numero uniuocc in co quod cft qualc accidentalc, fie d » ptatdi*

TR.APEZVNTII prædicaf ut ucrtcrc liccat, ut omnîs homo eft rifibilis, amp;quicquidrifibi-leeft,homoeft.

AeciJext Accîdcns cft, quod potcft adefle Z(. abeflc prætcr fubicôti corruptio-nem. Huius aliud cft fcparabilc, ut dormire,fcdcrc;aliudinfcparabile,ut nigrcdo corui Si æthiopis. Quæ Si fi fcparatim no inucniatur, tarnen fi abeflct nô infcrrct coruo aut æthio-pi corruptionem,quod à junior ibus ctiam fie definiri folct; Accidens eft, quod de pluribus prædicatur in co quod cft qualc accidctale non côuer tibiliter.

QuodautemuoccsCutGræcidi-îlrtuk often cunt)quinq; fint numero, hinc maxi fi» ferenu^ mc pcrfpicuu cft, quôd omne quod mtu une. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clicitur,uel accidens ci cft,ucl

fubftantialc.Si accidcns,aut conucr-ti prædicatio potcft, 8i habetur pro**

prium.

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27

pnum:aut non,amp; habetur accidens.’ Quódfi fubftatialis prædicatio eft, id eftjfi quod prædicatur eflentiajin-eft fubiedo, uel in co quod quid,uc! in co quod quale dicif.-quôd uc quali tas diciturcum pereffentiam ineft, differctia eft: quod in co quod quid, fi de pluribus diffcrentibus fpccie,gc nuseft:fin de diffcrentibus numero, (pccies eft. Iraq; cum fintquinq; præ dicabilia,genus, fpccics, differentia prædicationcm cam faciunt,qnæ cf-fentialis amp;nbsp;fubftantialis. Accidentis acpropriiprædicatio,accidctalisap-prlt;/4((« pcllatur. Nunc quoniamdequinqj'*“?'quot;'’ uocibus didum eft,de prædicamen-tis brcuiffimc(ut inftituimus)diccn-dumuidetur»

Nanc ireuiter wt inßiiuimus.) SupeUuîdialetSicî ttipartitam oltendimus.in elementariam.inuf n tionem ÉT iudiciuni: quaram vt natura na otdinc cciam prior eßelejnentariaria.Huiusiuitiuni alii

d 3 àprse*

TRAPEZVMTII

i prxdfcabilibus fumunt, Trapezuntïus j propo Ftionibui amp;nbsp;terminis: vel quod hunt ordinem ab alns quibufdä obferuacum videret,au( f aciiior cUec cradendi modus,(î qux adhuc grammatt ci iuris aliquaex parce videntur, principio trade rencurtvt quae de verbo.nomine, fignis.oratione doeencurgramnncicoi^auribuj no Tunc infueta: prills quidfgrammaricx praerepfis imbuti, ad dialeÆcâ paratiores veniinus. eit igiturnicordo cômodiracis non natuix. Sed nüc defe.'ehauri^ mus.quareadinftitutü rcdco.PrædicabiliaC-rfcJ pwro(gt; voeât, teile Araimonio Porpliyrrj parapSira fte.Latini veropraedicabilia.^d, vidclicct.dealtc U. ro nihil prpdicet aut dicatur quin fub aliqua haæ vocuen concineat. NeceiTariamliai^ cognicioné Porphyrius oRendic adea quæ func apud AriRo» telem in cacegorijs. tum ad (acultatê definitionü ac diuÜîonû. PoRremo ad methodü feientiae de» monRratiiise. Magna certd vtilitas.nec vilinegli-genda,qui(îbialcioresdifeiplinas perquitendas propofuit. Vniuoca dicuntitr.) Tradunt dialecSici îormasnominüquincp.équibusTrapezütiutdu a^d'kaxat pofuic.Nos reliquas fubiecimus, nihil eni miiïum faciemusex q Rudiolîs iuuenibus ali quid cômadi fore fperamus. Sunt autê:7)»Avwrv/4«, tfolyttfynia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trstfiiri'M^-Polyonyma

fnnt.quf vulgo iynonyma appellat, cum rcs vna varia nomina fortitaeR.vtenfis.gladius.fpatha, Hrtrro«ygt; ‘ET^wrizuiitiqux à nônullis alteradicuncur.CumtZ m. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re s O' nomina diuerfa funt, vt deu»,homo,arbor,

Syr.enynj. virtuj.zu»i4iV|M«, AriRoteleadefinitquoijtnomen cômune eR.er ratio fubRantiæ Rcundü id nomê cRcadê,hoc eR,quæ 0’nominis 0* rei comunio«

necon*

ÖTALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»»

neconiieniunt:vt homoJeo,aquila,haÄeiius c3 oentunt quod fu nt corpora uiucntïa.qux fcntiGtt ac ob id dicunt animalia.nuiufmodi aiic vulgo vo cant yfiiuoca vniuocata /cilicct,^ fub ca cômuni täte cötitic nt: boe ipfum aut plura cotine t vnt UQQum vpiuocans dicitur. Cum veto vniuocans’^ prædicatur de vnioocato, prscdicatio fit fubfian-tialis, quæ hinc etiam vniuoca à dialedlieis dici£: rcqoint ante ea,quae funt eiufdê catcgori3e:Vt ho moellanimal,iuftitiacftvircus. Ae^uiuoeafum.) Hoiufmodi AriftotelesS/xwrv/.«appellat,qiiæ con-Homonvnn ueniiint quidé voce,fed non rei cömunitate.qux per id nomen fignihcatiir: vt mons illeqiii Cilici-am à Galatia, Cappadocia ac Armenia diuidic, Taurus dicif.Item bos mas.cr apud Gelli ö philo-fophi nome eft. er apud Diomedem obfeosnum.

Hxc vulgo xquiuoca dicuntur. ipfum autem no men ambigux fignificationisxquiuocans. Pof-funtetiameaqux æquiuoca diximus vniuocafie tijfi ad fuperius quiddam referantur; vt Aiax Tela monis,er Aiax Oileifilius, Aiacesquidsxquiuo cé. Homines vero vniuoce'dicunt.Prædicationes, quæ ab æquiuocis fiunc, dialecftico (vc ambigua oîa)fummoperc indifputationibusfugiêd^ func. Poftrema forma nominû eft qup Trapan/iM« dicunf Cræcis, Latinis denominatiua: ea funtabftradtû DmomÎMa-tzcôcretum eiufdê fignificationis : vc fapiens Cz tiiut, Eapientia,iuftus,iufticia.Prpdicacioaric quæ hinc cft,dcnominatiua dicit iy accidëtaria: Fit qj cum accide ns fubietSo tribuitur, feu cum voces diucr forum prædicamentoijt coniunguntur : vt homo eft iuftus, ceel um mouetur. Hæ prædicationum formj diligenter funt commendandæ memorig.

d 4 Pluri-

TRAPEZVNTri Pitirîmumemadferunt momêti ad cenfcdasenS tiationcs. De fluribu/j^eieJi/ferentUm.) Differunc tes ttifaria.gencrCjfpecie «irnumero. Generc qui dem.qux au t ipfa diuerla func grnera, vc an, vir« (us;au( quf fub diuerfis funt generibus: vc iuftiria isr aRrologia.Specic difiFerüc indiuidua diuerCai^ fpccierûifeu fpecies fub code genere:vc homo if canis fub animali: Icê Socrates er Cerberus fub di uerlïs fpecieb’.Numero difFerüc,q fub eadé fpecie inhmafunc.-uc Cato.Cicero.SciendüaucéeR qup cüt^genere differüt illa fpecie if numero ferre:fed ab ampliore diRancia differétiam fume re nomê,veluti q fpecie diffecüt,différât if nume ro,fed priori difcrimine tin notant. Jneolt;iuoJquU lib'S I. rlt;e/f.} ExiftimacLaurêtius Valla fuperuacancum Flt;lt;t XX. cfTc in defînitione, in eo qd quid eR, lÿ quxrenti quid fît res non tantü genus reddendù cR,(ed ince gra fînicio;de quare plura vide apud Kodol-Agci cola. Verum fî fatis eR dicere:Genus qJ pdicaf de pluribusdifferêtibus fpecie,nô video ^pacRoâ fînicione generis accidêtiaezdifferêtiasexcludac Laurétius. Species qua ponitur fubgenere.) Sped es ArlRotelcs «JIh vocat,Plato «Jl4iw,Cicero in To picis mauult formx q fpeciei vocabulo Yci,qd ca fusquidapluraleshuius didionis durifunc,pro quibus dicicfe malle formis if formarum. Spfquot; titdilftms efi ^uitcum fit ffiecies.) SpecialiRima quam Laurenaus infîmam vocac, vocabulum cR indilt; uiduit commune er proximum : vcCiceroncm, CatonêJuIiü.proximc'homocöplcdicur.HuiuC' modi veto fpecies.auchor efl Porpliyri’,numcto efle finicas:fed qui propter mulcicudinê ac varies tatemfubnoflrâ cognitionem caderenö pocefl.

Quare

DIALECTICA.

Quart numerus quidé eft haru m a1îquis,qui nun g aut aefcit aut dectefcic, reruni enim mancc fpe cies(S£ ( VC Placodtcebac) extra (ingularia, id cR, in mente diuina ueluti fimulacra quxdam ir arlt; chety pa : vt in Architetfli animo theatri aut œdi» (ici) alcerius abfoluta cR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, qua ad rem pa^

randam accommodât. Cæcetum AriRotelts di-, cic id poëti cis iîgmêcis efle pcrfimile,T^T/(r/lt;aâ c-nimappellac. In'ntJiuiJuéfcmJuntur.) Indiuidua funt fïngula lt;l3r vnica,qup vnifoli rei compctüc.'vc funt propria omniadeorûû' hominû.inbrutii ctiam nonnulla inueniuntr: vtCerberus,Pcga* fus,Balius,Phllt;gethon.Icem omnia aRrorum,te. gionum.montium,matium.fluuiorü,û'vrbium: vtarlt;Rurus,Boote,Germania,01ymp’,Nilui,Are thura,Occanus,R.homa. Hæcobid appofui.neo* tnnia propria pueri protinus indiuidua putct.Ln pidû cnim herbarû propria 8C ü fint,non tn in* aiuidua;vcaquila,de]phin,moly,rmaragdua:fecl in bis circûloquimur indiuidua; vc aurum Crœiî, louis aquila,PeIiai haRa.Sophronifci filius.Ro*-dolphus Agricola exißimac rede fpecies dici in uidua,quandoad proximäfpeciem referuntur, amp;nbsp;infimam fpeciem genus dici quado indiuiduis comparatur: vt Danubius fluuiu8cR,Cato homo eR. Cato fpecies, homo genus. Sic ctiam apud Fabiû vfurpata hxc nomina videri pofTunt, libro xii.de genere dicendi,quo loco fic ait:Quos vc ho mines inter fegenere fimiles, differentes dixcris fpecie. Sic amp;nbsp;metalli genus dicimus.û* aliud her* bæ genus-genus,'videlicet,pro fpecie vfurpantes. Et apud AriRotcIê fgpe code fenfu vfurpanf, vt ge OUS pro vniuerfali,fpecies veto pro indiuiduoac.

d s cipia*

TRAPEZYNTri

elpîatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porphy

tius banc {r^»T»5:appellat,ea eft qua quisaotfïbi, autalcertqualicuiK^niojoditIiinilisc(l:vcapud Homer»,«àa»'©' a««/ i?«m/,d!ucrfus ô hofpcâ mi lûapparcs. Ineo^uoile^^uale cffcntitlt.') Ariftote* les libro v.t^pvrv. j« pi/ff/iyt vnii m efic genus qua ïitatisaîTerit.quæfubftantix differentia diciturî vt fiquprator.qoale animal fît homo.qualisfigu ta circoliis.acccromodatercfpondebimusratio-' nalc, carcns angulis. Exquoefficitur nihil aliud effe differentiam, quæ vna eft ex qu inqj vocibu» gqualitatem qua rerum interfedifferüc fpccies. Duplex JU4 Aliamqualicatemaccidentalê vocat,q»a inter fe tàar. différât indiuiduarvtPlatoizSocrjtes.qiilleiuue nis.hicfenex. 'DifftrttUed lt;jui aiunJjtfjieeits i gene rt.) Speciescx gencreôquot; differentia conftituif, vc fî animali addatur rationale.fiet bomo.Eo igi£ çp plus eft in homîne q in animali, fpecies genus fuperae,id aut eft rationale.Quare abüdare in prp fentia plus eftc5tinere,vtfî homo eft.neceffario eft ratioivt aüc animal fît, rationë effe nihil eft ne ceffe; ftcanimal fîiperat corp’’,quod ibi fenfus ne ceftario fît.hic non requ iratur. Nim/i unimJi aJJdf îrratiaimlititein. ) Id noftri brutu m vocan t.Grxci quod Fabius mutu transfert, péri nde ac fi fermone magis gratione homoabreliquis anigt; mantibus différât. Et apparet certe hoicm prius an'Ki* didü.quod folus inter animantia quæ deus creauit,loqueretur,reliqoa aütomnia («aq« quod fine fermone vitam ducerent. Deinde cum eident animali altiorem quandâ ingenrj vim tributant vidèrent, a»'/©* etiam rationem fignfi'care cæpit.

Fitio itut »o«o utrio.) Cicero libro i.Qufftionum Acadeinicarücandé firoge fencenciâ exfteûiffe

dialectica.' io

his verbis: Quali cates igil appellauiquas Crxci Tfiirn^i vacant ,quod ipfum apud Graecos noneft vulgi verbum fed philafophorü.ac^ id in muleis. Oialediicorâ vero verba nullafuncpublû ca,fuis vtuntur.Etquidéid commune om nia famp;gt; re'eR artium • Autenim noua func facienda rerâ nomina, aiic ex alqs transferenda. Quare «ir Art» ftoteles nos vocumfecuros eiTeiubec. Ornarf (in* quit Manilius in opere aftronomico) resipfa negt; quit contenta doceri. Yth0m:ni cMtfeere bi ftntftu^ te.) Ludouicus Viuesde corruptadialedtcanon uithoccxemplü veluci ineptumhuicloco; Nam fi in fenedute canefccreomnihomini.O'foliac* cidit.ïr femper accidet.Non enim Porphyrius ca nefeere pro exemplo,dédit amp;nbsp;explicuit in fenec^i te: fed totum illud canefeere in fenedute. Sic etri Cræcislegitur.x^'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trettîi,i,-ifri ir oerSfuTr^

irarn x w yifx vKiiA Cæterù Plinius author eft homines in Aloaniareccter natos canefeere. No« 'm ftrret coruoMut lt;etfcioft corruftionem.) Nifi pro Indo aut Aegyptio accipiatur.etiä hoc incommodum crit exemplü. Eft cnim sethiops qui nigra amp;nbsp;adu-fta e ft facie «’v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-f-:veru m hi c non poteft

Candidus intelligitvtnomen xthiopis tucacur.

DE PRAEDICAMENTIS.

PRædicamctumigitur,cfttcrmp pr^tficeme norum qui fecûdum nullam co »««• plcxioncm dicuntur,natura rerum coordinatiooEt funt dccc:Subftacia, quantitas,qualitas,adaliquid,aftio, pa(amp;o.

TRAPEZVNTII pafTiOjUbi, quandOjfituSjhabcrc^ Eorum quæ dicuntur, quçdâ dici de aliis pofliint uti de fubiedo, quae-dä non poflunt.Itcm eorû quç funr, alia in fubiedo funr, alia non. In fub iedo dicitur cflcjquicquid cum in ali quo fit, fine co cflc non poffit, 8i men non eft pars cius,ut albedo in corporc. Quarc quod in alio no eft, fubftantia eft, quod autem in alio eft,accidcns dicitur. Quæ uero de a-liis ut de fubiedo dicuntur, uniuer-falia funt. Quç dici de aliis non pof« funtjlîngularia funr.

Subftantia in primam amp;nbsp;fccunda SuißMtu partitur Ariftoteles. Prima eft,quæ fr«quot;*» ncq;dc fubiedo dicitur,ncq; in fubie do eftjUt hie homOjhic bos. Secuda eft,quç de fubiedo quidc dicitur,fed in fubiedo non cft,ut homo,bos, Quado altcru de altcro, ut de fub

DIALBCTICA* n

Jcâ:oprædicatur, quæcùq; de prædi-cato dicutur, omnia ctiâ de fubiedo nbsp;nbsp;i

dicûtur. Nam cum animal dchomi ne ut de fubiedo dicatur,fubftantia, fuiftanM. cum de animali dicitur ctiam de ho* mine dicetur,quod in ipfa ferie prçdi camenti apenius comprehenditur.

SVBSTANTIA.

Corporca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Incorporca»

CORPVS.

Animatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inanimatû»

CORPVS ANIMATVM.

Scnfibile, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infenfibilc ►

ANIMAL. Rationale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irrationale.'

ANIMAL RATIONALE.

Mortale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Immorcale.

HOMO.

Antonius. Cicero. Auguftus.

Subftantia no fufeipit magis 8( mi ^SiNulla enim hoc ipfum quod eft ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;“ magi»

.2_ TRAPEZVNTlï rnagis ucl minus dicirurncquïcquï ei contrariu. V crum hæc ira fubftan tiæ propria funr, ut ei cum quibufda aliiscommunia fint, llludmaxime proprium,cum una amp;nbsp;cadcm numero fit, contraria uiciflim fufcipiat,uc homo nunc albus,dcinde niger. Dc fubftantia quidem fatis.

PritJicMmtntum iglturefi terminorum.) Prgdframï ta Tune ordi nes amp;nbsp;velu ti ßationes.in quibut res v-nius generis collocanttir:vc ad vnum loc urn perti nenc omn ia quibus fubßantiae nomen compecir, quemadmodum animantes, ftirpes. lapides, aër, ignis, aflxa, vnius dicuntur prxdicamenti:quod his fubftantiæ nomen apte quadret. Et in ordini* bus bis alia funtlatiora;aliaangu(lioralatiotibu9 illis fubieda. Veluti in re militari alq altjs parent, vt Tribunus Imperatori, Tribuno altj. Quo fit vt nihil aliud fit prxdicamentum,quam return firn-pliciumordo,quo cognoamp;untur qupdam narura cfieinfima,vt Socrates, Cicero, Vergilius;deinde aha latiora, vt homo, animal, corpus. Poftremo amplilfimum fubftantia,vnde totus ille rerü prt^ pe infinitarum ordo nomen habet. Veluti exerci* tusquifqjdfiioimperafore.Vocanturautemhuia Tcemodi ordines HKTnrtfltcijd efi.prpdicatiôes feu prpdicamenta.quod hinc docemur.qup voces de quibus ncccfliuiopraedûetitur. Qh« Ircundinul»

Urnceni»

DïALECTICA.' ti

üm «mprfxïoifw.) Quf funtfignificatïonecomple xa ad nullum pertinent prædicamctomîvt homo iuftus, quofubftantia fignihcaciir vna cumquali.« wte. Qiiacautcm voet tantum copierafunt,per* inde ac lïmplicia ad fua prpdicamenca pertinent: vt fant quæ periphrafi proferimus. Et funt it-««. ) Scribit Boétius primum ab Archita Ta* fentinofcriptum eiTe librum de præaicamentiî, cul titulus elîet ?iïöiAjrMVK«^4Aï: quem apparet Ari ftotekm legilTeacrecognitum profuoedidifTe.

Sunt autem praedicamenta non re fed ratione di* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fcreta : omnia enim ad fubftantiam veluti funda* mentum referuncur, hoc eft, qualitas.quantitaa, rclatio,acfiio,patTio,d* caetera; à fubßantiaquide (ciunda elle non polTunt.Alia tarnen quantitacii ratio,alia fubßantip; vt in vno homine omnia prp dicamenta inuenias,qux lingula fuis notis dißin guuntur: veluti ß homo eft, magnitudinc aliquâ habebit,hicquantitatem vides.lamßingeniofus aut rudis,ß pateraut filins,filoquatur,li inambu* let,fi domi aut in foro,fihocaut illo tempore exi ftat,fi ßet au t fedeat, veßitus denique au t nudus.

Singula hæc fun t fuis notit difereta, re côiu nda. Fabius libro tertio c'prxdicamétis locos facit,per quos vnamquantpmateriam duci oporttre exifti mat: vtlîdereligionethcmafit,quxrendum effe ex prxdicamento fubftantix religio quid lit; de-inde qualis,cuidefcriptioferuit:ü*quâta,magna ne rcs fit religiofltem ex relatione,ad quid valeatf amp;nbsp;vbi fit,in anima ne an in corporelô* quo tempo reinvobisconfummataelfepoßitf Rurfum quid efficiat,quidfuflinere poftit. Verum huicreiloci accômodaciotcgfunt. Prædiÿamencapræftat res

TRAPEZVNTII

fui cuîufcp generis continere acepin aceruumcoHf gere. Eorsm^HieJicunturijuaJadicidetiIi)}fo/fitigt;t.) Vocum.aliæfignificâc res vniuerrales.vcfunt quid que illædequibüs nunc diximui:alig yero fiugu*' lates erinfimasjqu^de rebus inferioribus dici uö poflunt: vt Rhoma, Carthago. Accipicur autetn fubiedli vocabulum vario modo,cuius ambigui« tas ne quenquä fallar, paucis hic illius (îgnificata Sulir^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ubietflutn ita^in propofltionibus eft

entfiau quoaliquiddicitur.vt calum moueturrhic ca ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Ium fubiedumeft.Itemcuialiquid inert,vt ignia

fubiertum caloris : Colum hoc ovtr/ot,id ert, elTentia vel fubrtancia vocatur. Erteciam fubiedum infelt; riusfubruperiori contentum, vt virtuci fuhietrtx funtconcinentia, £orticudo,amp;'cstera,v(ru in hac lignificacione variac genus vereliqua adieäiua. Icë fubietrta vocac Arirtoteles circa quae aJicuius reiadio vel cradatus verfatur, vt fenfuü obieda.tSr artiü argumenta feu macetiae,qu^ inTtf« rdV Graccddicuntur. Itemeorumquitfunt.uhu infuhegt; a»funt.) Koc ert, rerum quxdam func fubftantip res per fe exirten tes 'n: arbor aquila,reliqu a in« hxrentia funt : vt virtus,'color ,magnitudo. Sub« iedum autem hic pro fubftantia accipitur, qux accidentium omnium veluti bafis quxdam ert.

Sui/itHtium in primum amp;nbsp;fecuniam pertitur Anflote-les.) Prxeipaus prxdicamentorum vfus ert vo« ces fimplices finitione compledi tquade realij fcripferuntledu non indigna. Ob id nos hic tan« tum eaexplicabimusquorö Ariftotel«,e'poft eum Trapezuntius capita modo recenfuerunt, principioquidem de voce Tuhrtantia. Ea ertapud oW«. Ariftotelé incategofijs jw'stquod effentiatranP ferri

dialectica. J?

ferripotuifftc.Subftantiaenim illi maglarefpon dcrc videturç^ Graeci C7r»«»zylt;iicunt.Cæter5 ver* ‘■xtibxtih bi infokncia facit vt rarius elTcntia quam fubftan Sulfi^ntig, tiapro eumdicatur. Habet autê Craeca g Lacina üTintu, vox varias (îgnificationes.Eft enim cuiufc^ rei( vt ~ ica dicacur)qiiidditas:quoincelle(îluaccidêcibus etiamfubftantiamcribuirnuj: vcvirtucisrubftan tia, mocus fubftantia, qucmadmodum Ariftotc* ies in praedicamêcis dixit de (ynonymis.Cz hono« iiymi8;fed ratio fubRantiæ fecundcim id nomen, tr caetera. Verum hiceve/KvefTentia melius quam rubßantiam traniFeremus. Omnibus enim rebus competit efle,no autem fubfiftere:Dicitur lt;3“ ma* teria alicuius rei,in qua fignificatione rediusfub ßanciae quam eitenciae nomen vfurpabitur; quart quam diuerfum videacur Laurcntio, vt fî quit ca licis fubftanciam aurum dicat. Item formam rei fubftantiam vocat Ariftoteles ; Laurentius quali* tacem re Aius vocari contêdir.Poiircmo fubftan* tia dicitur re»,quae per fc exiftit,0* cuiaccidentia inhærent: VC homo,arbor,terra,ignis.Hzc diuidi tur per corpore um er incorporeum.Incorporea» SuljtmtÎA fubftâtiasnosfpiricus, Ariftoce]esv«/,idcft,men* incerfortt, tei,aut(vt recéciorei)intcnigcncias,vocat.Ex his Devr. deus eft.quemCrzci à Au^«(deducunt, omnia Angric. confpiciat.PIato in Cratylo a' v.id eft, currendo Dtcmonrr. didfum vult.-huic enimaftra dc) funt .Sunt ex eo* dem collegio /«//.evA-,quorum qui boni funt,4ift' Aof erfpiricu« adminiftratort)dicuntur .'mali vero quorum varia leguntur in facris no

mina. Sunc eciam fubftancix incorporeæ animz hominum immortales. Hatflenus dé incorporea. Corporea fubftantia fuo nomine cotpus dicitur.

c quod

TRAPEZVMTn

qjodalîquoties fignificat quo anima cStînettirf quo fenfu à Platon« in Cratylo fcripcum eft, tûftsi veluti ^nx dizi.qujd ßc animæ fepukhrum.Dcin CarfiUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpus eft id omne, quod fub fenfum vel fenfa

Venire poteft.d* in quo func longum, latum O' al' turn, quo fenfu à Donatoaccipitur in deftnitionc nominisinomêeft inquic, pars orationis corpuj, au t rem fîgnifîcâs. Ho; vero aut ßmplex.aut mix* turn feu compofitum eft. Simpliciaautemnume ElemenU. roquioqucfunt.quatuorelementa.qupideoficdi cuntur,quódh ncrcliqua omnia conftent: aër,a' qua,terra,igois:O' cœium.quo nomine intclligu tur quicquid vitra ignem eft vfque ad mundi ex-Adler, tremum:quod cciam aether vocatur, yt Ariftote* lesexiHimat iv KÙ(ûv,quod fempiterno motu voluacur:auc VC Anaxagoras j Crxco , quod ardeat,Plato veto in Cratylo ex quatuor his dedti cit, videlicet, «à Sii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft'«», t^d femper circa iéré

circunfufuscurrac. Cóftatautê in vniuerfumdc' cemmaximisorbibue.Namfupremu cotlum if V nonum qd cryftallina dicit,rccétiores aftrolo Cflff, gi inuencrüt. Pendent fub his otfto alq orbet.-quo rum vnus qgt; aftra contint t fixa, «TrMn'n/ if firma-mentumdtcic.Cuifubiedi funt fepté inferiores, in quitus aftra ilia, quae per calum vaga ferStur, , continencurliocordine:Saturnus,Iupitcr,Mar«, Sol, Venus, Mercurius,Luna. Hadenus fimplicia diximu* if pt xcipuas mundi partes. Sequuntur Ctv^ojita, nutje compofna,oia terra humorc fpiritu O' calo re concreta,e'quihus ilia func, qux inabfolu ca di» cuntuT: VC funcgrando, nix,ros, pruina, fulgura, tonicru,O' hoc genus rerum,quae in fublimi gene 'Alfiïutt, ranc.Abfoluca auccftint^quo^ compofitioeft fit

nuor.

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

jnior.Hofum quxdam vitani haben t, quae viuen tia dicuntunrcliqua vitxexpertia.vtmecalla.au.* r um.viddicet.argentum,plumbum,œs, chalybs Crlapidum fpecic« innumeræ. Viucniia Rue fen* fu ftirpesvocantxuius fpecies funtaiborjiucex Stîrpf^ amp;herba.Viueascumfcn(u,animalnomitiacur:in' teliecÜualaquidem.vc homo: vel brutum.td vero vel volucre, vtaquila, cygnus,coiuus,accipicer: Û* ïJa.quæ infeda nominan«ur, vt apes, mufcæ: auc terreftrc, Ingrediens quidem, uc bos, leo: auc ferpens.vt coluber,vipeta. ^uncô* adhxfa quæ lo CO non mouent.Vlcimigentrisfunt: aquatilia.vc lupus,mulus,anguilla.Hislicctamphybiaaddas, quod genuscft caftor, rana, plioca. Quawdoitlu* rumde altert,amp;«elera.) ElTencixprpdicatiohicin* telligenda cft.alioqui canon ille locum nö habet, vt fî dicatur : Socrates cft homo, homo eft gene* riscömunis.'idnon dicetur ,proinde de Socrate.

Çp hæcpofterior prædicatiocx accidente tft,id cft,voce, non dcfignificatione. Sulftantiant»jufd

amp; m'ntuf.) Res omnit cuius aliquis term!

nus eft efleiitipfof .er ad quem cum pcrucnerint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’

habent eftcntix illius nomen, non dicuntur eße hoc magis aut min’quod funt: Quemadmodum Cicero de beato dicit,lihro quinto Tufculanarum Quxftionum:Nam O’ qui beatus eft,inquit, non intclltgo quid tequirit, vt fit beatior ; n cft enim quiddam quod défit,nc beatus quidem eft.Ita fub ftantiacum hocelTedictturquodcft , non poteft: idmagisautminusdici; alioquinon perueniftet MagwéT ad perfetftionem.Quatcgrammatici prpeipiunt mmw. ca duniaxat comparâti poffe, ad quorum perfc* Aionem altquid acc(derc,aut quibus aliquidde*

c » trahi

TRAPEZVNTir

trahi poted.Nihil enim aliud eft fufcîpere mag?« ^minus quam comparari, id eft, incendi lt;amp;nbsp;rC' micci. Verum fimagii minus accipiâtur proeo quod eft pocius, (Imilius auc propinquius, tunc fubftantiæ vocabula admiccunt has voces: vtma gis homines Pygmsci, quam fimip.amp;’fpôgia ma gis animal, quam planta, id eft, propinquior eft: er magis accedic.(^od fi ad eftentiam referas, fal Turn ericinon enim animal eft fpongia, nec ob id magis auc minus. Nrc^uicjuimei eontrtrium tH.) Qualitates qusefubftancijsinfunt contraria eflc poiTunc, vt in igne calot,in aqua frigus ; ipfa au' tern fubicAa diucrfa func,non contraria.

Quantum autcm eft, quod diuidi tur in ca quæ infunt,quorum utrun-que uel fingulum,unumquid 8clioc aliquid innarum eft eftc,

Ç wtkas nbsp;nbsp;Quantitas, alia continua eft, alia

ussjt.c, J./' dilcrcta.

Continua eft, cuius partes communi quodam rermino coniungun tur. Eius fpccies funt:Iinea,fuperfici i corpus, motus amp;nbsp;tempus. Sic C' nim princeps ille philofophoru, ac pene folus philolophus in quinto primae

DIAlBCTïCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf

primae philofophiæ partîtur.In caw goriis motum ncglcxit, locum pofu it. Locus tarnen ut à phy fico auditu colligit,fupcrficicifpccies cft. Qua» rc patet aut alios fccutû, locum à fu-pcrficic fcparafTc, aut ipfam trinam dimenfionem non ut in corpore,fcd potius in uacuo intellexiflc,

Continuorum per fc quidc funtli nca,fupcrficics,corpus;per aliud uc-ro quâta funt quæ infunt quantis, uc motus amp;tcpus. Nametfinæcadea, quae per accidens quanta funt, philo fophus reducat,ut album quantû,qa fuperficies alba,differenter tarnen, quod hxc huius funt prxdicamenti.

Difcreta quantitas cft, cuius par* Difcrtti tes nullo communi termino coniun guntur. Eius fpecies funt, numerus amp;nbsp;oratio»

kem corum quæ quanta funt,quç c • dam

TR-APEZYNTII

'dam côûant è partibus, quæ inter Ce f ofnionc habent,quædâ ucro minime. Dicûtur autc nabere pofirionc, quæ nonfolû continua funr, ucrum etiâ in loca ficapermanent^quæ ma-'ximcomnîûquâta dixerim. Huiuf-modi funt Iinca,fuperficics,corpus. Pofitionc ucro no nabere dicû£,quæ non funt fita alicubi, fed ordinc tantum partium habenr,ut numerus.

(^antitatifimilitcrut fubftâtiç, nihil eft contrarium: fed illud maxime proprium eius,fccundum cam æquale aut inxqualc dici.

Qutntitmtiutem eHquoj dtuiditurût ta ifu^eînfunt.y Quancicas vocabulumhic paubcommuniuse-rit.qiiàm vulgo vfurpatur, vt kilicct magnitudi-nem vnàcum multicudinecompktflacur.Nani quancus eft monsquxrimus.magnitudinem pu tantes.^Z quantum numorum.mtilcitudinems fed hoc folum in fîngulari numero. Non cm quan ti funt in exercitu milite», fed qoot, finumerum velimuj.quxrimuï.Quodautcm confiât magni* tudine acmultitudinc quantitas.oftendit fati»

OsaRtka/. eafinicio,qu2eftex Aciftotdislibroquinto.pri* m»

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t9

jn« pHüofophiae ii.Quantum diuiditur in ta quf jnfunc. Verbi gratia.tcrnarioinfunttres vnitates, inquas ilJum partiri licebit: ó'linea tripedalis in treilineas pedaks fecaripoteft. Hisenim parti-kus confiât tota. Quod u quifpiam diuidat integrum in partes illas.quaefola virtuxinfunc, non erit diuifio quancitatis. vt iï hominem in clemen-tadiuifum intel igamus:hæ partes non nifî potegt; fiateinfunt- Qu‘gt;’'u»gt; nirumjue.) Si in duo tantum diuidam^,aut fingulum, (ï plures fuerint partes. Innatum ril ell; vnum quid cr hoc aliquid :ne fci-licet intelligamus diuifïonem in partes eflentia-les.hoceft.inmateriamrizformam. Neutrum e-nim horum natum eft manere vnum quiddä ptr Te; fed forma ft fit, in materia earn efie amp;nbsp;materia forma aliqua inftrutflam fimilimodo ncccHari-umeft. QuéutÎÊiif^tlùcetttiftui.) Continua quan-tiras eft qua m nunc magnitudinem diximus,cuius partescoadunitz runcö'ica contexts, vtdi-fcindere ir ftigere opus fit, ft diuellerc velis: hoc eft,cuius partes in omni loco sque hxrcnt. Cuim ftrtts trnniMoiiuaifam commun!.) Terminus comunis Ttrmuiitt vnius quide e xtremum eft,alterius vero initium, commun», ideft.inlinea puntftus.in fuperftciei linca, incorpore fupetficies. £imffecitf/itnt.) Linea qua Crx ci gt;fixM|U»v vocat, longitudo eft fine latitudine lt;amp;nbsp;al titudine.quam mathematici intclligunt fieri ex fluxii pundi in longum. Eft autem pûdum quid punHum. damomnis magnitudinisexpers,quoterminan- snefr/îciêi turlinearumextrema.SopcrficicsfeupIananihil aliud funtqua'mcorporum latera, hoc eft, facies fiue apparentia.Arirtotelienim nunc JSiÎTrJlsr, id eft,planum, nunc tSbpx'rnKdicicur. Hate in duas

c 4 parte*

TRAPEZVNTrr

ïjlr» I- iii' parte« Colam lincas habet, vc Gellius inquit,e(l fktxx- nim laticu do cum iongitudine abfque profundü täte. Non autê hxc ita intclligenda funt.tanquam vCpiatnlongitudo fit abfque latitudinc.aut latum abfque profundo.rcdquodadlongitudinisratio» SoIiJi/m. nem nihil faciac latitudo.necde elfentia longitu* Vlenfurani dinisellprofunditas. Nam vtlögusfir,verbi gra »ininitM trb ti3,3geT centum pedes nihil refert.fiue viginti.fï* ftr'um ufnr tæ decern,fîue rnumetiam pedem latitudinii ha fMtur. nbsp;nbsp;beat. Sic ad fuperficieiracionem nihil facit altitu

T nbsp;nbsp;nbsp;do,vc fi circulum pingo,non hocago, vc profungt;

di habcac aliquid, fed facit eft fpacium illu d linea rotunda clauium elle. Nafcituraucemfuperficiea PfHowgif« çx linexfiuxu in latum, fed fola mathemacico» rum imagi natione .Tertia fpecies eft corp’ quod (rfolidum vocamus,Craecér«/«)tvely^'o»,vtro-que enim vtitur Ariftoceles, id eft,quod in omne □ partem lineat habet, qua longum, latum amp;nbsp;al* turn eft sutfphaera, cubus, pyramides,cylindri« In his tribus partibus cota eft geometria :quarc . . hue referenda flint omnium menfurarum gene* j” ra,vtdigitus,palmus,pe9,cubitus,orgya,paflus, **quot;*’ ftadium.miiiare.Quæ nomina CTreliquamenfu' *■*”*’’ rarumfvtobiternotem)aliquandolongitudincft gnificant:vtfidicamusorbis dimetientefeptem rlt; A. efte pedes longâ. Nonnunqprofuperficie, veluti fl 1 ' cumdicimus,fiquadratilatu8 quodlibet eftde* \| I cem pedum vniuerfum cecum pedes continebitt H hie pesarcolam fignificatlbg.' mirlatam vnum pedem,quem Columella quadratum vocat. Ali« Perfrefi'n quandoprætcrhæcetiamalticudincm : vtfige* omecer afferat cubum ( id corpus eft fex fuper* ficiebut quadracit concencum vt teffera ) cuius lacus

DIALECTICA. ir

!aW» C|uodlibec cft quatuor pedum, vniuerfum couftare feiragi nca quatuor pedibuschic per pedê inteHige folidn.longü, latum d* profunda vnope de,qbó accipifolec in eaGeometrip paree qup Ste reomttriäcompleAitur. Ad hunc modóreliqua omnia mêfurp vQcabula quibus fpatia metimur, accipiêda func.Motus eft aAus mouétis in re rao Ketm-bill ; vt ædifïcatioaAusædifîcantisin eoquod æ* difïrator.Têpusquid fk.Ciceronl difficile vifum eft'defïnic aüc Ariftotcles lib.ini. de natural! augt;-fculcatione, yc fït numerus mocus fecundü prius lir poftcr ius.hoc cR, têpus eft id, quod colligituc ex priore Ä pofteriore motu cocli: totem nume ramus an nos ,qu ot fu nt foli» per lïgniferü conuee fiones.tot dies quot primi coeli circa terra raptus tot horx quot módi ortx femunciæ. Macrobius Sacurnal.i.capite VIII. Tempus, inquit,certa ed dimenlïo qux ex coeli conuerfióe colligitur.Hinc igitureftquod dicatur numerus numeratus.Par tes temporis prxcipup.funt hota.dies, menfis.an nus ;de quibus nó indigna leAu coUegit in tabclla quads IoachimusRingclberchius,olim in mache maticisprxceptormeus. Looh uméuti fhyficottit JitK colligitur.) Phyficorülibró intelligit,infcrib2 tur enim nbsp;nbsp;nbsp;$usiKÏ;«i(rMinw/,id eft de naturali au^

fcultatione. Meminit huius tituli Gelliuslib.vltigt; mo NoAiSAtticarü.cap.iiii.InGrxcorü comen tatijs quatuor priores cicanf de principijs^'eliqui de motu .Finit aüt Ariftotcles locum in quarto ad hu nc modom .•wr» pmri gt;» i» ■nïamp;i)(;o»T©' •nifMwlrvamp;y ji^üSr.TT'ibï»5 j»7r@',id eft, continétis extremum primum immobile,id locus eft: nimirumambiê Lontf. • cis amp;circûfufilimes,quo cöprehenfum continet

« $ tor»

trapezvntiï

lt;ur,hoc cft.per quê cöta dus eft cöprehenRér c9 prxhédentis:vcconcauailla vafisfuperficietqua humor concinetur,ü’ per quem contaAus eR hu moris ïz vaßs.nö vniuerfum vas. Sic corpora o-jnniü.quæ imra coclumcontincnturjocuseftca ua coeli luns excremicas qua nos fpcdac ex quo liquidum cffc opinor locum, eflc fuperficiei fpegt; ciem. Quarrpafffaafaüos/fcutumj Solet Arifto* teleg errorej vctcrü non ante confutare.ÿ eo loco vbi huiufmodi tradio ex profelToagitur.Quarc cumab alqs hancfpecierum enumerationemac^ cepilTctiin cacegorijs locum reprehcnfioninö pu tauit. SeJfotiini»uäcuoitttellexiffi.) Idemautoreft in quarcodcnacurali aufcukatione, veccieslocûi inteHcxiire totum illud inanefpatiu, quo corpus quodpiam tencti pocrft : vcluti fi dicamus vni« «erfumfpatium quod infra coelom eft, locum e* Quïleffr lemcntorumir viuentium. Contiauoruinperfiifiti-p,amp;^uxn. demfunt.) PetÇequ^cadicuntur quortipartieadi *a ftr tcâ' quot;°*’ aliunde pctitur.vclongum,latum, pro fundum.Per accidensaûtquorumparcibilica.^ab altjs ê, vt tépus motus, Têpus cnim ex motu,mo tus uero ex fpatio,pcr quod fît partition« habet.

ßifcrttd^uxntiixsti'l.') Difcretumdiciturquodin cft.vt itianimabbusoffadifcretarunt.ner ui.caro.pcllis continua funt. Species huius funr, Humerus, numerus amp;nbsp;orat:o. Numerus quidem difetetoru menfuia, qocmadmoJum longum, latum, pro.* f andum continuorom. Sic dicimus homini in vgt; troeppede amp;nbsp;manu elTe quinep digitos, cidé irl cenosbinos detes : quod fi pro his continuüelTcc os.qiJcmadmodüdtPyrrbotraditüeft.non hoc iä numero fedmagnitudinemetiremur. Defïuitur numerus

DrALECTICA.’ »»

namtrus â BoScio colleiflio vnicatö, vtduo, tria» quatuor. VnicasYcronon numerus,fednumeri , , principiuin'eft.Oratio VC hicfumitur,eft tyllabav Otano, pronuntiacarü feriei amp;nbsp;cüprehenfîo, cuius princi pium VC in numeris vnitai, fyllaba eft. Quare ft quis hanc diAionem homo fonet oratio ent. Nul la autem hie fpeAaturfignificatio.nec refrrt.ftuc fîgnificabilislïuenon fignifirabilisdidionisfine ly llabp:fcd tantü qua breues funt auc longp.vc ho mo pyrrhichiuf eft, hominctribrachys. Species huius font daAyki#, fpondeus, reliqui pedes, rhythmi omnes . In duabus his fpccicbus iri-thmetica Cr muffca poëtica jL pars ilia in elocu.» tionc oratoria dr cSpofttione confumuncur. D(gt; «ntMrswffznfcstfrr pofiiionern.) Dicuntur ilia Arifto HaBrre ptß teli habere pofttionem.quorn partes adnnitx aligt; twnm.

lt;ubifitx func,O'quidem manen tes. Quare nec tépus nec mocus huiufmodifont, quod horü eC» fentia in continuaabicione ftta eft, nec numerus, qgt; partes non adunicæ fine,nec orationis, quod vc teporis.itahuius partesno manent:fedquéadmo dfi,Ariftotelcsinquit!A\A’Äfii3ti’T»lt;^m quod diAü eft id refumi non poteiKär notû illud Homericöeft:ÏTn«7iï»(i«r2«7t^gt;w»vA«,idcft,aIatisver bis affatus ê.Ad qd Flaccus alludes: Volat.inquit, irreuocabile verbum. Sed iliud maxime froprism.) Aequalitastrinxqualirasexmagitudinisirmul Aqsafit« titudiniscollationcnafcuntur,vt numerus nume tr ro.grexgregi ,möt monti xqualisaut inæqualis lita;, dicitur.Ex haenumerorum magnitudinumtpfu muntur proporciones fyllabaru in oratione qua de re eft apud Ciceronem in Oratore. Copioftifi« tiK apud Aldum Manutiü in Grammatica. Sxpe

ctiam

TR.APEZVNTII

«Ham in qualitatum comparatione, vt Oileiu* Aiax Tclanionio celeritace inæqualis fuit, forti» tudine HeAot Achilli. Qtialitatienim analogixM» magnicudincm cribuimuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i: ;gt;r-

QÿüitMt: nbsp;nbsp;nbsp;Qyalitascft fecundûqiiâqùales

cfle dicimur.Eius quatuor fuhr fpcci es; Affcdio amp;nbsp;habitus,naturalis porc tiaucl impotccia,panio8«:panibilis qualiras, forma ucl figura.

Afftüi«» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affeftionc Si habitû hoc în-

' tcreft,quôd affeftio Si facilius impri mitur,8i citius cômutatur,ut cû calo re autfrigore,aut fanit:ate,autaliis KéniH. huiufmodi homo afficitur.Habitus ucro pcrmanctior Sidiuturnior eft: utuirtus,urfcictia,Si fimilia. Quarc pcrfpicuû eft, habitum omne effe di îpofitionc quandam atq; affcflionc, uel quoniâ affîcit quodâmodo, Si di-(ponichabitus,id cuius c habitus;uel quoniâ temporis prolixitatc innatæ quafi fiunt affcâiones quædam,Si in habitum

DIALECTICA. habitum trasfcruntur.

Naturalis potentia uel impotctia dicirur iiis quædam infita,uel imbcA cillicas qua facilius quicquam aut æ« grius uel pati uel agcre natura poteft, ut durum,molle,ualctudinarius,ro -buftus,amp;quæ huiufmodl funt natura infita,non aduentitia.

Pafliones autc uel pafiibilcs qua* litatcSjfunt non affedioncs ipfæ, fed ca quitus affeäioncs cfficiuntur, uc calor,frigus,albcdo,nigrcdo,amari-tudo,dulcedo,8^ fïmilia,quæ no ideo palTiones diâæfunt,quodfubieâa carum quicquam ab cis patiätur^ue^ rum quia fcnfus immutando affici-unt ut amaritudo dulcedo. Colores coiortt ifnt ex motiöc folcnt 7

,1 . r - äKMitur» pcIlatiluntjUtex timoré pallor,ex'crubcfccntia rubor: quorum qui diutius permanent, qua

Iitate»

TRAPEZVNTII licares dicuntur:qui citius tranfcun^ paflioncs. Namauirubcr,quoniani pudct : aut qui pallet, quonia timen pan aliquid dicitur, rubens autc, auc pallidusnon dicitur.

Figura uero cft,ut circulus,trian* guluSjS: huiufmodi.

M agis amp;nbsp;minus fufeipit qualitas,’ fed no omnis ,ncccnim circulus auc rriangulus alius alio magis cfljd quod eft. Quare id maxime propria um eft qualitatis, ut fccundum cam fimilc auc dilTimilc dicatur,

Qjuliitit efl/tcunium fuam qutlft tfft iiclutur.)Hoc A riftocelet in hunc modûextuhc vttrnScj Myu vet* fi» Tfiiliint’meu Mitêu. In qua fînictone j. •«»{» indefï'' niceaccîpienaû arbit»or, veluti fi dicat : Qaalitaa cRfecunduquä aliqui*dicitur enequalis-Agitur autê de qualirati accidental i,undc fubirdlum no ciTeneixfux. Ted ahcuius inhçrentisnomf habet. Late'hocprstdicamentâfufumeR.tâ propter va.* tietaté , tum propter copia terô, qua vttat^in co maxima eft:id «^d Ariftotclc» in initio huius cate gor:x admonuit.’£]-gt; j « TfliiniT

inquit. T.iuff(eat!fiin(tifftHi9amp;htbitK$) NabitS, inquir.

dialectica. 40

îhqùtt CifcrOjtn rhecoricis appellamuj alîqua in re perfediôem.aut vimittî, aut ar cis alîcuius per ccptionem, aut quamuis fcicntiä : amp;nbsp;item corporis aliquam commoditacetn, non natura dàtam, fed ftudiotSrinduftriacomparatam. Suntigitur habitus.a'ijcorporis.alqanimi.Animi.funtarteî fiue fcientiæ, tr virtut cs, er quaecunep bis contraria runt.Diffiniturautem virtuj,authore Ariftote Virtue le.moraJium libro fecundo.fic : E’r/y«f« »ixfirli ïjir

9urof,id eft, babi tu s clctfliuus in medi jcricate conliftens. Cicero duas partes virtu ti (ubijeit: vnani, quae in fetentia cernitur : alterS, quae tota in aAione confiftit.qup fcilicet ad agen dum fecundum redam rationem nos incitât Hu- i iufmodi funt iuftitia,fortitudo, tempérantia. lu- ' nbsp;nbsp;*

ftitiaeft habitus animi communi vtilitatc ferua-ta luam cuiqj tribucns dignitatem.vel çquitas tri-buens vnicuiip quod fuum eft.Hoic partim fubie-dae,partim agnatxfunt, religio qug aduerfus Dc umeft,pietaiin parcntesntembp.bencudcntia, liberalita8,gratitudo,comitas,ciuilKas,e'quibus amicitia nafeitur. lam innocentia virtus qua quia abiniuria infcrcndacoercccur, er vindicatio qua illatâàliberisô' amicis drfcndimui. Poftremo fides quxereditorumiuftitiaeft, veritas, obferuan tia.'Sr IÎ qua plura funt. Fortitudo in animi patien tiaér iubcundis pericu!isccrnttur.Hanc Cicero in TortituJt magnificentiam.fidentiam.patieneiam.ö' perfe-ueranciam.partitur.Definitionesfatisobui^funt. Tempcrantiacftratiöis in libidinem atep in alios „ non redos animi impetus firma amp;nbsp;moderata do minatio.Sobiedpfunchuiccontinctia.clemctia, cnodtRiaiFinitiones require apud Ciceroncm in^

r ht tori.

TRAPEZVNTII

thetoricii. Sunt loci huius vitia, qus nihil aliutf funt, quam animi praiiicates .i. tum'tv per quaa ad pe ccaca lt;3f enoret con tra rationcm in ci cacur.Hogt; rum quxdam éregioneïr veluti ex (liamc(ro,vic tuti aduerfa funt : qusedam imitari videntur: vt agt; । micitiam,adulacio:fortitudinem,cemerica8:religt; gionem,fuperftitio:liberalitatê,eiFulïo:verecun' diam.ciraiditas.iuftitiam. acerbicas. Verum hæc non minui vicia funt, quam illa quxex dircdlo cumvirtucepugnanc.Ç^æhuc vfc^recenruimus voluntatis habitus dicuntur Jntelledus vtto funt: prudentia.fapientia, intelligentia,rcientia, ars O* his contraria.Sapientiam uirtutum omnium prin SiHnuiii cipem, Cicero vocat, «ï*bonarumartium matré.

Definicureodemauthore TurculanarumQuæfti onü libr o quarto, hoc padlorSapientia eil rerum diuinarum rcicncia,O' cognitio qu$ cuiuf^ rei fit caufa.Prudentia eft rerum fugiendarum expccen PfiieWM. daruml5rcientia:huicferuiuntmcmoriaó'intdli gt;nbsp;* gcntia,hpcaccipiendi,illaretincndifaculca8.Huc eciam prouidécia refçrri poeeft, virtus per quam animai ad eaquse fucuraruntreAcconQituitur. . 5cicntialïuears,eft firma alicuius rei noiitialon* ene» ia. g^yf^ acexercitationeparata.Harum triplex or« do eft,quxdam enim fola fpeculatione continent tur,quarum finis eft cognitio, Graeci (ufmin t^o' cant,vcrcientia rerü naturalium,ö’artes mathe* maticp:aftroIogia,geomecri^O’ cj terp.Alip funt quarâ finis eftatftio, fed quae intra feconfumitur, velut Grammatica,Oialedica,Rhetorica. Pofire mi generis funt,qug mecbanirp dicuntur feu poe* ' ticae : hae opui aliquod quod martct amp;nbsp;fubfenfum venire poceft,abroluHnt, vt pi(ftura,tes ruftica,ar chits

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

chiteAura ■ Hue vfcpanimi habitus recenfuimuî. Halit« nr Corporis veto funt, ad ^s animus non muhâ fa- for«, cit, fed qup crebra cxercitacione membros parâ tur; vt ats currendi,cquitâdi,ferendi pôdus,rohur quaefîtum.Yt M ilonis Crotoniatæncem natatidi.

C3edendi,pugnâdi,iaciendi,lii(ffâdi perioate* oés in quibuscdfuecudo maioté habetuim gincellc-dius. Habitibua AriftotelesadiungitZiKfutM, nos adverbû difpofitionemrcddimus.quaecorporis aut animi funt atFediones veloces:vcvalctudo,fa nitas.ægrotatio,morbus,atqjhuius fpecies pluri-mf.Fieriempoccft.vtexhsquisindiucrfam vale ' tudinê cito veniat.Sunt eciä afixdiones iliæ.quac ad confaecudinê, quafi viam ßrrnüt.funti^ ad ha bitum quxdâ acceHionestveluci (î quis eloqucciæ artis præceptiones calleat,acfemel(terumi^in côcione dixeric.non Jü hune tjir illam habeiedici mus,fed Natar«!« potrntia ufl imptintu Jilt;i' Ntitiirtlit luruit Sic Fabius jWrotjMir.qua voce Arifto teles in qualitate vtif, tranfFert. Sunt auté in hac ««foURtis, fpecieea,quxrhetoi^ nonnulliin perfonarû cir-cunßantijs dignitaces vocant,corporis nimirunt auc animi commoda vel incômoda à natura tri-bura.quibus dicimur aliquid poffe aut non poffer vt homini naturalis impotentiaeft degendifub aquis.pifcibus diuerfa. Nullû genus qualitaris pa tet ifto ladus. Omnibus em rébus incft quiddam d natura,q fe tueant ac dcfendant.Hæc in animi-tibus fpedanf bifariam : aut cm corporisfunt, vt robur,vclocitas,fortitudo,natura data, nô parata arte. Animi verodocilis,indocilis,memor,imme mor,facilis,difFitilis,tardüs;Ér oês animx poten lixdc quibusfatis copiofe abaltjs feriptum eft.

TRAPEZVNTIl

Pa/Jîantf tutem ud pafjihilesqualitatef.) PalTloflCî au tem o- paiïibiles qualicaces Tune, quibus fubieda modo quodâ afficiuntiir, fed aliter atqt habitu O’ nacuraliqualicace.Hxceminrubiedis manenc,ac refîdcntjllaeciâ mouencacincicant.Quare palTi' biles dicunturqualitatea.quiapaffionibiis,id eft« affetftionibus fubieefta commouet, veluti iracun dia.fi vt mocio animi incel]igacur,qualis eft in ho mine iraco.affedus dicit,feu( vt dialediic i loquun tur)qualitas pafTiua.ii veto pro ea procliuicate ac cipiatur.qua homines altjs ali] magis in hanc mo tionem proni funt.iam qualitas eft naturalis im» potcncia fcilicec « ïta innumera alia, quæ diuerfo fenfununcin hoc,nücinaliogenere collocamus. PifTilHit Sunt ante palTibilesqualitates corporis, qupcûtÿ fuaSitaf aliqua corporis noftriparceafticiiitjVtcalidum, torfwü^ frigidü,eam parte mouenc.in qua vis eft, tangen» di. Voeâtur hœc vulgo fenfuum obielt;fta,funtip in quintuplicidifcrimine.proinde vtfuntqiiinc^in tiobis renfus.'taftusjguftusjodoratusivifus O'au» dicus.Tatftnm mouent,calor,£rigus, humor,ßcci tasrquæ ab Ariftocele primp quali rates dicuntur. Deinde qup hinc nafeuntur graue,leue,lubricum, aridum.durum, molle, cralTum.fubtile. Guftum vero afficiuntfapofjt genera; dulce, amarum.fal» rum,O* caetera. Odoratum fuaueolentia, graueo» lcntia.Virum,album,nigrû,viridc,puniccum.Au» ditum vero fondsgrauis,acutus O* médius. Sunt nan iffeüionts ippt-) Nomineaffetftionis,non intel liges hoc loco animi motiones.'fedfenfionem, id cft,auditionem,talt;ftionemO’reliquasfen(îones. Hæ enim pertinent ad categoriampaftionis. Sen» üiiitaçeftaâFcdiones illas, td eft,fenfîonesnon

öl AtECTICA.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4X

ePTe htiius loci,fed ea pe r qux hiiiufmodi fiunt.id eft, fenfoom obicda. Cclerrsi^iitem quoj ex /»• titme ftkntinxifd.') Ariftotcles author eftübrofecS dogcneratione : colores diet paffiuas qualitatc», quod ab interna quadam afFedione.fiat cur hxc eädida rint.illa nigra. Eaaiitem palTio nihil aliud eit qudm qiialitatum contemperamcntii.Paflibi- A»'”«»lt;ƒ' les qualitates animi funt, quae CræccTroc^H dicun- feinte. tur.'Cicero morbos animi aliquando tran(Fert,fg pius perturbationeaCz ægritudines: vt ira.miferi' cordia,inuidiaXpes.Hæc differüt à vitijs quod ilia mouent, hæc manent.^pedät autem ad cam ani mipartem,qux rationij expert eft quamöi»|Mifr Crxci votant. Eft autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel vt Ariftoteles

paftiua qualitas.auerfa â reda ratione contra na^ turam animi commotio.Nafcuntur vero ex opp nione boni vel mali, futuri aut prxfentis.Genere igiturquacuor:Ixcitia,libido,crift:itia,metut:fpe« cie plures funt.Lxtitia,qux amp;nbsp;voluptas amp;gaudi Latäi* um dicitur, eft cum animus opinione prxfentis boni efFufc O' inanitet cxukat.Subiedp funt huic de]edatio,iadatio,ma]euolentia,raqua quii Ix tatur alieno malo inuidix coniunda. Libido feu LUiJt,' cupido qux O’ fpes aliquando dititur,cft immo' derataappetitio aücuiusopinati boni.cuifubie« dp runt:ira,cxcädercentia,odium,inimicitia,dit cordia,indigccia,deßdctiü.Metus opinio mali eft Klet». impêdentis,ciiiu8 partes funt.pigritia.pudor.tcr ror,timor,pauor,exanimatio, cöturbatio,formi* do.Aegritudo cft.dum animus turbatur opinione Aerrimd«. magni mali prxftntis: fub qua font inuidia.xmu Iatio,obtredatio, miiericordia,angor,lud’,mcc ror,xrumna,dolor,iam(ntatio,fo]ititudo,mole«

f a ftia.

TRAPEZ VNTII ftia,afflilt;flatio,d«rperatiö, Finitioncs harûrequi te apud Ciccronem quarta Quaeftione Tufculana tum. Has quatuor principes afFeAiones cómen' dentpueri memoriae his Boëtrj verfîculist

Caudia pelle, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nee dolor adiîc.

Pelle clmorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nubila mens eft,

Spemcçfugaco, nbsp;nbsp;nbsp;Næcvbi regnant.

Quashatftenusenumerauimusqualirates.tam corporis q animi, fî vt veloces ac citæ accipianc, dicÂtur Ariftoceli Lacinis afFedionet.id eft, (ubitaeanimÎYel corporis mutationes. Corporis: vc mcmbroi): horror.titubatio,tremor, pallor ex timoré, rubedo. Animi vero excandePcenciaime. tus.pudor.timor.d* cætera; quæ fi inuecerata hæ reant.paftiux qualicate8func,vt amor,odium,in. uidia,amentia,quoi$cquzdam inter vitia referre licebit. Namtjuiruift,qiiBnum VideMacro«-biumin Sacurnalibuslibro vii.capitexi.û* Gelli xix.capitevi.Figura, inquitEuclideslibro t. clementorum.eftqup termino vel terminis clauz ditur:termino,vc circulus.fphæra.'tcrminis.vc cri angulus, cubus. Accipitur autem figura pro fola terminoiç conclufionenpfz enim magnitudines in quantitatis przdkamenco funt. Figurz Arigt; ••T?»’ ftotelesadiecit-jàîiAlt;’fP»r. Latinis literarum tranfmucacione forma eft,quam animâtibus tri« buunt,quod ea formofa aut deformia dicant.Sûc huiusioci primum machematicorum figuræin lirmt, piano feu folido, deinde animant! ü forms,id eft, lineamentorum compofîtio, qualem in bomine expreffitOuidiu9:Os,inquit,liominifublimedc dit,©' cxteratnotus enim locus cft.Huc etiam vo cabula omnia referendafunt quibus fignifieâtur tet

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt

rei foloartificio abfoluc^.vt veftiom notnina:pal lium.chlamyi, tunica, calceus, caligæ^ædifîcio' rum etiam, yt domus, theatrum, turrii, pons,Cr Cf tera:er fupellcdilium ecarmorum.-Yt gladius, hafta, arietes. Vocabula veto renim quae artiiï^ cioquidem iuuancur, fed perficiuntur natura, ad fubßantixcacegoriam pertinêt: vclaceres.calx. nitrum.fal.panis.In hocprxdicamencocuriolï. tas etiam ditiinguendi nihil obfueric. Quart ij Maxime frofrium eü.) SimilicudoCrdilTimilitudo SiintliiuJ^ nafcuntur ex qualitatum inter fe collacioncvc diffimiles Mitio amp;nbsp;Demca.Vetum non tam artSd ea vocabulotum obferuatur vfurpatio : fepe em tribuuntur fubftantiæ, veluti fi quis hominem O* leonem genere fimiles dixerit, fpecie veto diffi-milesivt Fabius lib xii.ca.x. Quos vc holes inter fe genere diHimiles,difFerentes fpecie dixeris.

Adaliquidfunt, quæcunquchoc AJaUpâJ. ipfumquod funt aliorumdicuntur, Uel quomodolibet aliter ad aliud»

Rclatiuorum alia çqualiquadam ReiatîMri comparatione confiftunt,uc fimilc, 3Equale,amic’. Alia maiorc,ut pater, dominus: Alia minore,ut feruus,filins: Alia uoluntate,utamicus,inimi-eus: Alia fortuna,ut domin’, feruus.

Relatiua magis minus fufeipi-

( I uni.

TRAPEZVNTII

Bnr,magîs no omnia/cd quç fccun--i dumqualitatemdicuncur,amp;quæfor tuna ucl uoluntatc confiftunc. Item contraria nonnulla funr,ut uirtus ui tio,difciplina ignorantiæ.

Omnia ucro inter feconuerti ma nifcflum eft.Pater enim filii pater,8i filius patris filius. Sed oportet apte alterum alteri reddere. Nam lîquis ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicit,alam auis, quoniam alterum al

teri non apte rcddit,non poterit con iiertcre. Non enim in co quôd auis cftjfed in eo quôd alatü eft,ala cft.

Cafus funt diligenter fer uandi,uc doftrina docii, fed doól us, doólrina dodus.

Alt;/ ali^uij funt, hue iffum funt ) nftni Arp ftotcles vocat ea inter guxmucuuseftrefped-us, ita vt vtrun (p vtrinftp elfe dicat: veluti pater filij, ÉT filins patrucflc dicitur^û” domin’ferui.fcruus item domini.Horum id quod priusaccipiturrcla tiuum,adquod referturcorrelatiuum vulgodici tur.-duo ein temper eïTe necelTariîi eft.ob id Arifto tdes dixic mulcitudinis numéro, funt. ReUtîuo^ ruin.

DTALECTTCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

rum, tlu aijuuli tjuuJam (ouiparatione (anpUunt,') Lat# boe prçdicamencum patet, vfqueadco vt quibuC« dam videantur fex reliqua prædicamenta fub relatione concludi pofTe. Cuius rei Ariftoteks non ïgnarus, duplicia fecic relata: ea, quæ nihil aliud elfcntquàm refpeAus.reliqua quæ praeter refpe-tflutn vel qualitatem, vel TubAantiam (ïgnibea-rent:vt caput,rem js.vitium.fcientia.Quo^ prio-ta illa relatiua per fe funt, reliqua ex accident!. Quæ vero per fe funt feu vt vulgo, fecundum effe, propter confufam varietatem in fpecies abArifto telt non diftribuuntur. Cæterum Trapezuntius duas diuifionesnobistradidit-Prioreft, relatiuo RrUtiuorS rumquædamæqualiconiparatione cofiftunt,ea diuifu, videlicet inter quæ argumentum a pari fumere li» cet: vt venditor,e mptor,vxor,maritus. O' quæ fi-mili intclledu dicuntur.Nonnulla vero inpquali, vbi alterum altero fuperius aut inferius eft:vc pagt; ter filio.domin’ feruo.dodor difcipulo,inter qug argumenta fumunturà maiori minori. Altera diuifîo,relatiua aut volutate.aut f ortuna fiiiit,qu i bus fi adqcias alia arte,alia natura confumantur, perfeda erit diuifio.Natura vero conftant qup ex generationecomparantur, vt parés O' proles.Co gnatione etiam, vt auu s, nepos, foror,frater,pa-truus. Item afftnitate, vt gener, focer, vitricus, O' cætera.In his nominibus notadum eft,fub mafeu lino fœmininum contineri eiufdem cognationis aut afttnicatis, veluti fubaiio auiam, nepote ne-ptim,fubvicriconouercam,priuignopriuignam. Naturalis etiamrelatio eft in proportionibus.ve-luti dupla,ttipla,qoadrupla. Voluntate conftant telatiuaquæ confenfubunt.*vtamicus,hoftis,

£ 4 dux.

TR.APEZVMT1!

duT, comes, miles, quacenus ofFicq nomina funt non dignitatis. Item maritus, vxor,emptor,vend! cor.FortunaaucemeiFiciuniurhuiufmodi.domi nus,feruu9u^ex,fubditus,(îmili3, diitimilis, sequalt; lis,vicinus,fuperftes, conterrancus, collega, magnum, paruum, muttum,paucum Zx. arceCunc prxceptor, difcipulus amp;nbsp;qux dicuncur fimilicer, confultor, confulcus, gubernator, reftor. In hoc prpdicamcnto diligenter illud notandum eR,nô-nulla elTe relata quorum tarn relatiuo quam cor-relaciuo fuum nomen eft: vt dominus feruus, pater filius:nam lie redditur pater filq pater, cr exte ra. Aliquoties ambobus vocabulum eft commune, vt cogna tus.afFinis, amicus, focius; Sic cm di cimus, amicus amico amicus eR. Aliqn vero alee rius nullumcR nomen, aut non fatis vfitatum;vt iudex,cenror,relt;Ror,fcientia,caput,rcmus;in quitus nomina fingenda funt, quo apte referantur: Veluti iudex iudicati,remusremici. Omnia uero 'm terfeeonueriinuniftliumefi.) Hoc Arifloteles in hue tnodum cxtulit :

gt;t‘r;,hoc eR,ad conuertentia cunnadicuntur,qup funtadaliquid. Nonenimfatis eRex vna parte alterum alceri reddere/ed mutuam redditionem cITeoporcetrhoceR, fî primum adfecundum, fc-cundumadprimum releratur, vt fcruusdomini cß(cruus,0'dominus ferui dominus. Caßufunt Jüigenttr ftruandi.) Non redit femper fecundum ad primum in eodem obliquo,quo primum ad fe ' cüdum exierac: vt ala alitis ala cR,ales autem ala ales dicitur: feientia feiti feientia, feitum vero fei tiafeitum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adio

DIALECTICA»' 4f

Aó^:iocft,quacumquicquidagi-

cur in co quod fubiicitur, agcrc dici*

Adtionifex partes fubiiciStunGc

ncrarc, corrüpcrc, augcrc, diminue-

rc,alrerarc,loco moucrc.Horum fin

gulisfpecicsfubiefl:çSCindiuidua,ho minemucrbicaufia.uclhunchomi

ncmgenerate,autcorrûpcrc.Cremc

ti ucro Si diminutionis ipccies funr,

in longum,latü amp;nbsp;profundum. Indi

uidua hac longitudinc, uel latitudi-ne,uel altitudine id facere. Alteratio

n is,calefacere,albcfacere,cçtcra'quc huiufmodi. Extremi generis,aliqua fpcciefecundulocû motus mouere,

utfurfum,dcorfum.

Aftioadioninonnunqcôtrarîa,’

ut inccdcre,cxtinguerc, quare magis

ac minus fufeipit, fed illud præcipuc

aftionisinmotufit.Omnisenima-

Aio

TRAPEZVHTir

- nbsp;nbsp;flio in n^oru cft, Si omnis motus in

adioneferuatun

Paflïo eft adionis effcólus. Eius partes funr,gcncrari,corrûpi, amp;: cætc ræ quæ aftionis effe diccbantur,non ut aguntjfed ut patiuntur.

yjj, - Vbicftquæàlocicircumfcriptio ne procedit corporis locatio, nô e ft cnini idc locus Si ubi : nam locus eft in CO quod capit.-ubi uero in co quod circumfcribitur.Huic categoriæ ni-hil eft contrario, quemadmodû ncc ïoco.Et Ipecies cius,loci fpccies funt non utlocantis.fed utlocati.

Quando eft quç relinquitur ex te porererum affedio. Id diuiditur in præteritum,inftans,amp; futurum, quis nihil horü fit.Nam cum hæc tria te pora fint,quando tepus non eft, fed affedio,rei quæ fuifle,uel cftejUcl fu^ ruradicitur.

situ»

DIAIBCTICàï „ nbsp;nbsp;4«

Situs eftpartiû quædâ pofitîo ac brdinatio,qua ftantia,fcdcntia, afpc ra,lcuia,6^ huiufmodi dicuntur.Eîus fpccics funt accubitus, fclîus, afpcr« ctiam amp;nbsp;leue, non uttadu iudican^ tur, fed ut pofitionc quadam partiu inter feconftituuntur.

Pofitio non fufcipit magis amp;nbsp;minus, quamobrcmneccontrariû nec cnim ftarc ,aut federe cötrariafunt, ne uni plura contraria fint. Etquo-niam de quocunq; dicitur unum cô* trariorum, amp;nbsp;alterum. nam ftarc de nônullis dicitur, de quibus federe rede non dicitur.

Habere dicûtur circa quæ aliquid adiacetjhabcri uero,ca ipfa quæ adia cct. Huius fpccics,armatû cflc,anula turn cflc. Sufcipit autcm haberc ma-l gis amp;nbsp;minus,quia ctiam contrarium, non uthabitum,fcd utpriuationc,ut armacus.

•1

TRAPEZVNTII armatuSjincrmis. Et cu multis mo-disdicatur,quos Ariftotelcscnume-HJxriftx ritfcK funt: Habere q ualitatc, ut di-* tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ieiplina: quantitate. Ut proceritatc:

quæ circa corpus uel corporis parte funtjUt ueftem, anulum : membru, ut manum habere:aut in uafc,ut mo dius habet triticum : pofleflione, ut domu:aut etiam uxorem,8é uxor ui-ru habere dicitur,qui modus omniü , alieniHimus eft : nihil enim aliud q (ïmul habitare ' oftendere uidctur,è quibus omnibus tertius folum modus huius eft categorise.

Rfruwop. Opponi aliud alii quatuor modis dicitur.'utadaliquid,quomodo,du'' ‘ plum,dimidiü:ut contraria, ficut al- •• bû,nigrû, uirtus, uitiu : ut habitus amp;nbsp;priuatio,ficut uifus,cæcitas:auditus, furditas : morus,quies : ut negatio Si : affirmatie,ut fedct,non fedet.

Contra* I

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIALECTICA lt;r

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contraria funt quæ in codcm ge- Ctxtnru;

nercpofita, plurimiimdiftant. Eon rum alia mediata alia immcdiara.

Mediata dicuntur, quorum uideli#

( .cct altcrutrum non cft neccHe fufcc ' pribilibus incflb, ut album ucl nigrö

cfTe corpus quodlibet,ncceffe nö eft, I nbsp;nbsp;.poterit enim rufum ucl flauum eHe.

Sanum ucro aut ægrum cfTc nccelTc

* nbsp;nbsp;cft animal, quarefanu^ ægrum im-

mediata funt.

' Priuariuerodicuntur,quæcuncpPr(K4ti,;

i carccarent,quæcumincffenatacft, I ficumineflcpotcftnonincft,ncc

I cnim ucl catulusuifu,ucl puer dcnti-; bus antcquam habere pomt, priua-il tuscHcdicitur.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prius Si poftcrius quatuor modis Print,

1 dicuntur : Natura,tempore,ordinc, i dignitatc. Natura id prius cft à quo I üerci non poteft confequentia, ut ft , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuede,

TRAPEZVNTII currir,mouctur.'lt;juia non rerro fif, fi mouetur, currit, moucrc quàm cur-priuscft. Tempore aurcm,uc Romulus antequam Camillus fuir. OrdinCjUt exordium in oratione, narrarioneprius. Dignirate ut homo brutisjconful præcore. His quin tusacceditapud Ariftotelcm, quem ctiam natura confiftcre opinatunls eft cum corum quæ mutuo fc con# fequuntur, unum altcriuscaufacft, ut fi homo eft, uera eft qua hominem cftcaflcrimus ,oratio. Item homo amp;rifibile,patcr Si filius.

3tM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simul duobus modis, tempore ac

natura dicitur.Tcmporc fimul,funt quorum generatio ac corruptio in codem eft tempore. Natura, quæ-cunque mutuo confequuntur, cum neutrum alterius caufa fit, ut d u pl u, dimidium.Et quæcunquc genus ali-

DIALECTICA.* 49 , quolt;3 Siuïdunt,ut greflibilc,üolatile, animal diuidunr.

Mocus fpecics funt fex,gcncratio, corruptio, cremcntum diminutio, altcratiOjlocimuratio. Et generatie» corruptioni, crementum diminu-tioni opponitur,amp;quies in loco^nm-tationiqnac per locum ineft, cuieti-am opponitur in cotrarium locum mutatio, ut quæ ad inferiora cft, ei '* quæ ad fuperiora cft. Altcratiöi fimi liter in qualitatequiesmotui oppo-nitur,qui ucl ex cadc qualitate,ucl in oppofitam qualicatem cft, ut in albe dine quics cx albedine,ucl innigredi nemmotui opponitur.

Verum de prædicamentis fatis.’ Nunc de fyllogifmo dicendum.

Aßio tft quanmquijagitur.) Definitacfiioné PO'» «tanus, interprété Hermolao, his verbis; Adio ' feu fadio eft forma per quam in materiam fubie dam donorainamut agerevcl facctc.Rtquine niin

TRAPEZVNTII

«nim omnis aAio fubiedum in quod tendît, »tif id pati dicicur : vt qui fccat in co quod fccac,dici« turfecare. aHioanitnieontrtvutli.) Acfiiôeaqug: ex côtraiijt nafcuntur qualitacibus inter fe quoc^ contrarise fiinc, vtex calore calcfacere,amp;' frigore infrigidareeft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfttfiionisefftfhis.) Adioo«

' mnis pafliotKm efFicic, quare ctFecfiuin adionia patrionemeiTe oportec.Cxterum hoc loco ambi gerc quis poflec, ad qtiam (ategoriam fpeâent ea verba, quorum adio intra fe confumitiir : vtain' bulare,proficifci,faltare,vociferari,loqui,currere, natare.volareJn hit enim manifetius eft motus: QÿtfHonit quare au tadionem autpaflionemfignihcabût. (uiiifhn Aperta huius rei erit dilToIutio, fî modo videri* é/lHuti», mua vnde hxc vit mouendi oriatur, er animant elTe qup mdueat.corput vero impelli amp;nbsp;agidta in huiufmodi verbisadionêpalTioni coniundäcHc clarû eft.Sic in arboributetefeere, in rebut furdis cadere,afcêdcre,pati eft amp;nbsp;agere. Ea quor^ verba qup ad fenfum referantur,auditc,guftarc,videre, adionis voce paiTionernTignifîcant. Commrn* dent etiam pueri memorix, nomina aux gram* matici verbalia vocant.quoniam modoadiuam modopaftiuam habent ngnificationem.ad vtrûgt; libetcacegoriampertinere. VUe/F^ireà/oncirr«« firiftioHf fnctia.) Ex hoc prxdicamento eft ca de nbminatio.qua dicitur quippiâ alicubi heri, ciTe, fuilTe,aut fore.fuitCxfar in Gallia Vticp Te intere tnicCato,bellügeriturin Pannonia.Velvtrudiu* dicatur.quodcun^rerpôdemusinterroganti vhi QiMMdo, reafitautgeratur. Quitmloell ^uierelintjuiturtxteiit fort.) Id eft,denominatio,qux à tépore oritur^ vt ante fuie Homerus quant Hefiodus, ärprius ver quàm

DIALECTICA. 4«

Quam çHasiante ou5 fuit Gallina,fie obqc Olyih piade quart«, anno ab Vrbeconditacentefimo, tsr vt Chriftiani loquimur: Anno à c h r i s t o na* to millefimocentefimo tricefimofecüdo. SiiintS furtium ^u^Jam fojitio,) Situs cß toti’ corporis Vel Siiaf« partium i n corpore difpofitio. Hic in animalibus varius eße poteß.rebus inanimatis vnus tantum eß.vt iacet terra,feu pendet potius : fiant mötes, cautes, faxa, fcopuli, arbores: pendent aer, ignis. afira;Et in artificialibus,fiant turrea,domus,tem pla: iacent areæ,]acunaria pendet. In animalibua pluresfitusfunt,veluti nunc fiant,redent.iacenc, curua,reda,prona,rupina. Singulis etiam parti* bus fuus efi fitus, vt vuitus humi defixus, facie« ad coelum verfa, brachia expanfa aut coniunda, pedes compofiti aut didudi. In fumma tota cor* poris modulatio,huc rcFereda efi,à qua poët9 thosnonnunquamfumunt.vt: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dnjü

Obftupuifieterunt^comx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Et:

Tendebat brachia fupplex.

Item:

Tendensad fydera palmas.

Hue etiam refer gefium, quem in oratorefult;J Cicero ö* Fabius volüt.vt funt fia tus.eredus cel* fus, V estera. Htirre Jicuutur ciret tet.) Habere fignificat in prjfentia vefii bus aut är mis aut ornamentoaliquo cindum eße « vt ein* dus g]adio,munitU8Chorace,gaIea,ferro, toga, anulo, torque. Vocabula hu iusprsdicamenti pri-mogenia nó admodum multa funt:ipra enim ve* fiium aut armorum vocabula,ad qualitatis prpdi camentum fpedät, Hic veto fie fingimus bracha i tum.

TRAPEZVNTn

tum.togatum.armacum, torquacum, quæ Con» Creta funt.abßracfla veto torenc huiufmodi, bralt; chatura,cin(fiura,ü* cæcera. Sufcifit aute hdere nu ^üamp;minut.') Comparan pofTunc vocabiila huiua categoriæ.vtarmatior equespedite.frveliteca-taphrattiiä, amp;nbsp;veftitior Sarmaca quam Indus, amp;nbsp;CUI pallium quam cui lacerna. Qui motlus omnium tüirnfjimus jit.) 'Scu per iocumab Aritlotelc vide» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turdiëtumhunceiiealienißimum habendi mo»

dum, VC fi qpis nonconiugem.feddominarïi ha» beac.autparum fidam.Martialisin Candidumlu die:

Omnia folus babes,hoc me pnto veile negate. Vxorem.fed habes Candide cum populo.

Ec cuidam obiedlum qiiód ilium baberec feortû interprecatio ramen Aritftoeles nullum iocum Ofpoßtio teflfiC- Oppotti uliuJulij quatuormoäisJicitiir.) Oppo Kram. fido hic prorerum fimplicium pugnanciaaccipt tur,quam fic definiunt : Oppoficio pugnantiaeft duorum non permittetium fe in eodem refpedu ciufdem. Huiufmodi Cicero contraria vocat, ö* quae nunc contraria dicuntur.ipfxaduerlà appel lat. Tfmportfmulfunt.') Corrupcionemaddereni bil tft necelTe, nee addidit Ariltoteles. Simul etn ' nbsp;nbsp;nbsp;dicimus efle geminos. Item aliquando (ïmul dic3

tur fuifleautelfe,quorüneeortus necinteritus in codem tempore eft : vt fimul fuêre, Cicero amp;nbsp;Hortenfuts: Ycrgilius amp;nbsp;Horatius. Loeimuut-o.) Huicfpeciei propricmotus vocabulum compc» titfreliquis mutaciomagis. Nam ébono malum feu viucntemortuum£adü,nonmotum,fedmu tacum dicimuy,

DE

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f«

DE SÏLLOGISMO.'

SYllogifmus eft orario, in qua ex syH'fi’'*

Us quæ pofita funt, aliud necefla-rio confequicur.Syllogifmorumqui dam prædicatorii,qiiidam conditio* nalcs.

Prædicatorius eft, qui propofitio nib us conftat prçdicaroriis,qui fi tri bus enuntiationibus abfoluitur,per-feftus eft :fi ucro duabus, imperfed* cftSicnthymcma. j

Hie perfeftum.complctum amp;nbsp;ab-folufum,imperfeflum, incomplete ac inabfolutum idem intclligimus.

Syllogifmus perfedus tribus con T'rmîB/ ftat enuntiationibus tribus nis.Tcrminorum,unum minorcm: alterum,maiorcm.-tertiiirn,mcdiuni appellamus. Hos in fyllogifmo bis fumi neccflecft:nam aliteretribus terminis tres conficcrc enuntiatio*

ne«

TRAPEZVNTIt

tics non pofTumus,

Médius ergo cft^qui cum bis anrd conclufionem fumatur,inca tertio repetinonpotefl.

Maior uero is cft, qui in cöclufio neprædicatur.

Minor ucro,quiin conclufïonfi fubiicitur.

Pnpo/tt!»- Enuntiationum quibus fyllogi-fmu5cöftat»unam maiorem propo-fïtioncm,alteramminorem,tertianl conclufionem nuncupamus.

Maior propofitio cft,quç ex ma-lore 8c ex medio termino conftat.

Minor cft, quæ ex minore amp;mc^ dio termino conftat.

Conclufio cft,quæ permiffis dua-bus propofitionibus, maiore atq; mi norCjUcccftario confequitur : in ca cum rede infcrtur,maior terminus: cum non rede,minor prædicatur, quod

DlALECTrCAfT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

quod quinque modis primæ folum- Fg««'* ' modo accidie. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Syllogifmorum tres Bgurx : pri-* ma cftjin qua médius terminus fubii cif in maiore, amp;nbsp;in minore prçdicaf: gui s contra fieri amp;nbsp;foleat amp;:pofiit.

Secunda cfi;,in qua médius termi« nus Temper prædicatur.

Tertia eft, in qua médius termin’ Temper fubiicitur.Quas ob res patet ' ' figura nihil aliud eficjnifitermino* tumordinem,

Modus in fyllogifmo, propofiti-onum fcricscft,amp;funt omncsdccc amp;nbsp;nouem:nouem primae,quatuor fc cundx, fex tertiæ figurât, In hifee ca. uerba ponamus, quac amp;nbsp;uulgo Terun tur,amp; totam hanc rem præ oculis po nunt. Nam etfibarbariemquädam refonare uidcntur,apcrt?us tarnen at que breuius omnia tibi fubiicient: g gt;nbsp;Bar-

TRAPEZVNTIt

Art« fyjiegî Barbara, Celarct, Darii,Fcrio, Ba ralipton.

CcIanrcs,Dabitis,Fapefmo ,Fri-fefmorum,gt; ;

Cefare,Cameftrcs,Feftino,Baro cOjDarapti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

■ Fclapton,Difamis,Datifi,Bocac dOjFcrifon..

vofd!« In bis(uc uides)uerbis,quatuor uoca funifiant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A uniucrfa

lem affirmatiuâ îïgnificat, E uniucr falcm negariuam,! particularemaf-£irmatiuam,0 particularem negati-BMrbrrf. ujjj,. Quarc Barbara primum mo-dumprimæfîgurçèduabus affirma tiuis uniucrfalibus eiufdcm qualita tisS^ quantatisconclufionem infcr-rcfignificatjUt:

Bar Omncanimalcftfubftâtia,' ba Omnishôeftanimal.'Ergo, ra. Omnisbôcftfubftantia.

Sub*

dialectica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y»

tubßa. aTiI. Hó.

. O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SignîOniRÎJ.

\^OQZquot;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(-SigniAligsnS.

Refupina. hoc modo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïndirede colh'go

re fignificanc.

Eodcm paéto in cætcris omnibus, übi rede illara conclufio eft,prætcr-quàm in quinq; poftrcmis primæ in-direde, in quibus minor termin’ de „ maiore prædicatur in conclufione, ut uerbi gratia,Baralipton: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßintliiim.

Subßi. AÎaJ. KÔ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

) I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oc animal cfubftatia,

ra- OmnishôcaîabErgo, k Ô J liptô. Quædâfubftâtiacbô.

Ccfarc fignificat in primo,fccûdç ctftrt, figurç modo,cx prima uniuerfali ne gatiua, fecunda affirniatiua uniuer-fali, negatiuam uniucrfalcm inferri, hoepado;

Rill'

TRAPEZ VN TI!

Rifibilit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ccf-Nullusafïnuscftrifibilis, / \ a- Omnishôcrifibilisxrgo, t —re. Nullus homo eft afinus.

Afi. ** Homo.

DARA PTI.

In tcrtia figura p Darapti ex dua-bus affirmatiuis uniuerfalibusparti cularcmaffirmatiuâinfcrri hocpa-do:

RSe vti (i.Aïal. *

Dar- Quilibcthöratiöc utipór, a« O mnishó animal eft:Ergo, pti, Quoddaaïalratiócutipór« ‘ Homo,

Ex his palam cft, nihil ex duabus negatiuis uel particularibus euenirc. Et quatuor cöclufionum gcncra^pri mis quatuor modis infcrri, quorum ctiam duo fccunda, duo tertia figura cócludit.illa duplicitcr ncgatiuam, hxc fimilitcr particularcm duplici-j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter nc-

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f,

ter ncgatiu3m,hæç fimilircr partie« larem dupliciter. Qyarc patet ,fein-pcr conclufionem deteriori propofi tionum inhærcrc.Scd figuras amp;nbsp;mo-dos fyllogifmorû facile intclleftos irinondubito,

Verum quoniam quatuor primi modi primac nguræ,principatum in-ter alios obtinent, aliorum modoru omnium diligcns ad cos folct fieri re dudiOtEa fit duobus modis;Pcr con lier fionem ac comutationem propo fitionü,nonnunquam amp;nbsp;per impofli bile,id cftjcum ad contradiftionc ali cuius concçflæ,isqui cum difputa-musjcompçllitur : acpcrconuçrfi-onem quidc quo pafto fiat reduftio, confonantibus qux in uerbis iä fcri^ ptis funtjbreuiter perciperc poflii-mus.Nam cum quatuor primç difti ones ab, B, C, D ,F ,incipiâr,quæcun-

g s que

TRAPEZYNTH

que ab B ,incipiunt uerba, ad primur quç ab C,ad fecundumrquæ ab D,ad tertium : quac ab F, ad quartum mo-dum primç figuræ reducendum efle fignificanr.

'Artificium Prætcrca ubicunq; S Jitcra feripta f)ii0^^mo{. clt,propolinonem oitcndic,quæ uo-cali fignatur,cam quidem quæ immediate prçccfliCjCÔuertcndam efle fimpliciccr ; P, uero litera, per acci-dens:M,autc propofitiones quas prç miHas appellant, fie immutandas fi-gnificat, ut prima fecundæ, fecunda primæ locû occuper : quæ omnia ut apertius patcant,cxemplis utinon alienum eft.

Fapefmo ad Ferio reducitur,cum abcadem litera utraque didioinci* piat. Fiat ergo fyllogifmus in F ape-îmo fie;

Anî-

dialectica.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w

Ahiwi’, Homo, Upis- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.^1

II rgt; M Fap Omnis no animale, cC . NulI’lapisIiöcEigo mo.Aliqâaiallapisnöc.

Ecquoniam P Iitcra,primæ fylla-bæ,S ucro fecûdæinhçrcr,primapro pofitio per accidens, fecunda fïrapli cirer primo uertentur. Deinde quo-niam M quoq; afcriptnm cft, altera inaltcriuslocü transferenda cft,fic;

Fe Nullus Iiomo lapis cfl,quot; ri Quodda aïal Iiö c:Ergo o. Quodda aial lapis nö c.

iterum cadem cöclufioillatapcr primam, in quarto modo eft: amp;nbsp;Eu,» ius reduftionis, quæ per conucrfio* ticm fit,proprium cft, eandem con* clufionem, quemadmodû illius quæ per impoftibile dicitur,alicuius con-tradiûoriû inferre, ucru de ea poft.' Nunc

TRAPEZVNTII

Nunc alia exempla côgcramus.’Ca* meftres in Celarcnt reducirur con Mcrfione fimplici fccundç,quoniam S, poft uocalem fecundæ fyllabæ, fcquitur,amp; tranfpofitione propofi tionum ,quonia M, fcriptum in di ä^ioneeft,ut:

Cam Omnis ho animale, eft Null’lapisaîaleft, Nullus igi€ lapis ho,

Contedis non fcqui,idq; ft aliquo illorum quatuor(quoniamprobati-ores funt)infercretur,non dubitares, Prœponasigitur fecundam conuer* fam fimpliciter fia

Cef Nullum animal lapis eft, a Omnis homo eft animal.

TC. Nullus ergo homo lapis eft* Quæ conclufio etiam fi fimplici-çer cöucrtatur, erit illi eadem cui af-

fentiB

blALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

fcntiri non poteras. -

Item Darapti in Darii fie:

Dar Quiequid ridet,Iiomo eil, ap Quiequid ridef,animal eft, ei. Quoddä ergo animal Hö c»

Sccunda uertatur per aecidcs,quo hiam P poft fecundsE fyllabç uocaic confcquiturfic;

Da Quiequid ridet,homo eft,

ri Quoddam animal rider, Î Quoddä ergo animal hö eft. Ae per eonuerfionc quidem redu üio quo modo fiat, ex bis patet.

Per impoflibile uero, fccûdæ figU ræ quatuor modi fi'creducûtur : Pri tnam propofitionem redueendi fyl logifmi,primam eollocamus. In fe-cundo loco contradidôrium poni* mus conclufiôis,ex quibus infertur contcadiâoriû fccundx propofitio ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niJ|

I

TR.APEZVNTir

nîs,quç iä cücefla ac data fuit. Ira cô pcllitur is,quo cû difputamus,uel af-fcrere duo côcradidoria lirniil poflc ce uera,quod eft impoffibilc ucl prio ‘ ri côclufiôi affenrire. Hoc igi€ paéfo primus fccundç in quartum primæ. Q Cef Nullus lapis homo eft,

a Quicquid ridet homo eft,’ re. N ihil ergo qd rider, lapis c*

'quot;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• •

Huic coclufioni tu nô aff?ntis,c-' rit ergo cotradreforiû ci us uerû.qua re fit fyllogifm’in quarto primç,fic: FeNulIus lapis homo eft, f-po-ô ri Aliquidquod ridet lapis eft, . O. Aliquid ergo qd ridet, hô n ö cftJ

Dedifti aûc quicquid ridet l^omi-nem efte,das ergo impoffibilc,id eft, duo contradidoria fimuleffe uera. Sic igitur primus in quartum pri-* mæ,fccundus in tcrtium,tcrtius in fe

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cun- •

DIALBCTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit

fccundum,quartus in primum rcdu-citur. Nam quoniam rcduccdi fyllo gifmi maior,id eft,prima ctiain eo rc iinqucda in quë rcducitiir,deinde op pofitö conclufionis in fee undo loco ponendum cft, primam fyllabam di dionis primæfiguræfumeeiufdem üocalis,amp; oppofitum cöclulïonis fe-cundac fyllabç aptes diligcntius,amp; ui debis apertiflimc in quem unufquif-, qucrcducidebear.

Ex prima propofi'ciöe igitur fecun dç figurç oppofito cöclulïonis per banc redudioncm,oppofitû fecûdæ îâ datæ ^polïtiöis in prima figura in fertur.ln tertia ucro primo loco con clufiöis oppofitfi collocamus: deinde ipfam fccundapropofitionc fecû-do loco adhibcmus,ex quib’fcquiC in prima figura primçpropofitiôis redn cedi fyllogifmi ucl cöcradidoriö uel

con-

Trapez VNTiï contrarium.Quarc primo quanta Si qualis fit contradidoria concîufiôis confidcra,amp; uocali primæ fyllabç ali cuius diélionis ,quæ in prima figura fir, fie accommoda, ut fecunda pro-pofitio fccundç fyllabæ côueniar.lta reducitur Daraptiin Cclarcnr, Fêla pton in Barbara,Difamis in Cclarcr, Datifîin Ferio, Bocardo in Barbara, Terifonin Darii,hoc modo primus infccundum:

Ce Omnisliôrônalisc la Omnisbôanimale rentQuoddä igitur ani mal ratioalecR«

Homo.

Cuî fi non affentis ,crit id ucrum; Dar Nullum animal rationale eft. ap At omnis homo animal eft, gt;nbsp;ti. Nullus ergo homo rönalis eft.

Sed omnem hominem effc ratio

nalci»

DIALECTICA.

naîcm,iam datum eft,crût ergo duo côtraria fimul ucra,quod cft impof-fibilc.Itcmquartus inquartum:

Fe- Oîs I1Ö animal rônalc cft, Aliquis homo albus cft, /Ó ’ Quoddâ ergo album, ani rationale cft, Hô Quod fi nô fitjCrgo id cft:

Da- Nullûalbû, animalrônalcc, tif- Aliquis homo albus eft, i. Aliqs ergo homo animal ra -tionalenoncft,

Sed datum cft omnem hominem efie animal rationale, dant ergo duo contradiftoria fimul ucra, quod im poflibilccft.Nô ignoro duos quoq; poftremos primæ, in Analyticis in duos priores conucrti.uerû idipfum üirofnorä difficilius cft amp;. paru ad propofitum noftrum,idcirco negligcmus.

Ethçc dereduftiôe quçdiximus, h magia

___ TR.APEZVNTII magîsad excitanda ingénia gquod ad diccndum mulcum pertinent ) di dafunt.

Hæc de prædicatorio fyllogifmo fufficiât. Plura fi quis uclir, ex aureo fonte hauriat. Ariftotelis uolumina cuoluat:nos(utinftituimus)adcon-ditionalis præceptionc trâfeamus.

Ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abfolutaea parte qtiç

elementa artiî continet, aliam tradit Trapezun-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiui.quam Grxci Hfmxtit, nos iudicij panem dici^

inus.in qua argamentatio docecur.Ea eR oratio, qua probationê rei probandx accommodamus, per necenariamcöclufionem: cuiu» quatuor fpe C’Cj facit Anftoteles; Syllogifmü »InduAionem, Exemplum amp;nbsp;Enthymema : inter qux principal tum obtinet fyllogiimus,ad quem reliqux ueluti ad caput fontis rcferuntur. Dicitur aucem fyHo-gifmus à Grxco rvAAoy'irti^.quod computare, colli gcre tyratiocinari fignificat. Syliog^tfmut eft wt-tio.) Pofita,ideft,data,cöce(Taacadmifla.Eft ent apud AriftoteleTtJitrwvT/vwt.ideft.ad verbü, qui* bufdam pofitis.Gellius vertit confenfis amp;nbsp;concef» fiï. Vt enim t/Jh^ apud Grxco$,(Ïc Latinij pofitü, pro conceiTo ac dato vRirpatur : fic Cicero libro de Finibus tertio:Quo propofito isr omnium con Tenfu approbato.Et paulo poR:His,inquit,ita po* ütis, fequitur magna contentio. ER igitur fy]lolt; gifmut cum ex duobus ptonuntiatis cöccfTis, ter tium

DTALECTICA.’

tîum oecefTario colligitur: vt omnes (lulti infant unt.Auari omnes funt ftoki.Hf c duo fi admiferis, (equitur velis nolis.auaros omnes inCanirc. Quiji tr’bxicr.untutionitiisallQluitur.) Cicerolibro primo . , , de iniiencioiie petfedam ratiocinationem côten dit quinqjpartibus côftare. Propoficionem enim t'® atqjcius confirmacionem duas partes facit,fimi «f*!

li modo aiTumptionem ac illius rationem. Quin» tamdeindequam complexionem vocat.Fabius autem in triparcitomanet.Vidc vtrunqjlatiusôC Trapezuntium libro cercio thecorices. Si uera Jua lut imptrfeâui.) ImperfccSum ryllogifinü Arifiotc les vocat, cuius conclufio per fe non facis cft eui* dens.vt funt omnes, qui in fecunda amp;nbsp;tertia figu* ra coiliguntur, quorum conclufioncs fi cum pro leruoaltcrcatoreagas.perfyWogifmos primæ fi-guræ funt confirmandæ, Trapezuntiusimperfe ^umaitfe vocare, qui neccomplétasnecabfolu tus eft.id eft, cum altera propofitionum defidera tur: perfedum veto in quo duæ propofitiones er conclufio funt. Sic O' Ariftotelcs enthymema imperfedum vocat fyllogifmum quôd propofi^ tione conftet amp;nbsp;confequente. Syîlogifmut ferftiiuf tribus conß-at. ) Materia fyllogifmi funt tres cetmi ni,qui finguli bis fumi debcr.vc propofitiones to* tidem fiât quot termini. Eft vero terminus vnus, 'Termittui qui médius dicitur: hicfumitur anteconclufionê bis,femelin prima propofitionc,O' femel infccü-da.Ob id etiam communis vocatur, O' caufa con clufiôis, quod pereum feiatur quomodo maior terminus cum minore conueniat auediferepet.

Maior terminus eft qui cum medio fumitur in pri Maiw. ma propofitione,Minor,qui cum medio in fccüx Mùitr.

h a dafux

TR.APEZVNTII dafiimitur.ö'qui in conclufione (îdiredc conclu dicur,inatori rubijcitur.vthic:

/' nbsp;Omne animal habet fenfum,

Mundus eft animal: Igitur Mundus habet fenfum. Médius feu cômunis cerminus.eR animabbîs, enim fumitur ante côclufionem. Habere fenfum, maior:Mundus minor. Enunfiafionum ^uitinfyllogi. ProBwntu^/»quot;»f «’«/laf') Pronuntiatorum quibus fyllogifmui nrum infyl componitur.non funt eadem apud omnes nomû hg^mono^ na. Nam primum altj propofitionem, vt Cicero; mirta. Alij intencionem, Rodolphus expofitionem ap.* pellat.Secundam affumptionem.concorditer VO' cancVtrantp Ariftotcks 7r/gt;9Surlt;r,fcd primam ma iorcm, qudd maior terminus in ea fumaturTecü dam minorem à minori quot^ termine. Vitimam ^tfo/iti». vero svfttilfMiAtt, Cicerocomplexionem, Fabius connclt;Sioncm vocat. Propofîtionem fie finit Ci cero: Efi,inquit,propoficio per quam breuiter logt; eus ia exponitur.ex quo omnis vis oportet en«' net raciocinationis. £ft^ veluti locus communis amp;nbsp;nbsp;nbsp;quædam,id eft,gneralis fententia à qua Fa

bius etiam argumentationis initium efie vult, vt Tyrannos omnes licet impune occidere. Omnis loquacitas odiofa eft. Artes difeuntur exercitatio ne. Aflumptioeftperquamidquodexpropofiti one ad oftendendum pertinet, alïumitur, ve So' Condußa, phiftica eft loquacitas. Dialedlicaeftars. Copie* xio amp;nbsp;vt vulgo côclufio, eft per quam id quod cd ficicur propofitione O' affumptione breuiter fubrj citur; vt,DiaIedica igitur exercitatione difeitur. 5ophiftica odiofaeft. SyllBgifmorum trtsfigurtt.^ti gurarum vatictas ex co nafcicur qudd medi^ terlt; minus

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f9

minus none in vtrotp fubfjcitur, nüc prsdicatur, nunc in vno praedicatur in altero fubqcitur.Qua-re figura nihil aliud eft, quam medrj termini legi rima amp;nbsp;artificialis difpofitio. Prima eft, quando médius terminus in prima fubijcitur, amp;nbsp;in fecun-da praedicatur,authore Ariftotele, quod nifi fiat, erit vbiex propofitionibus veris, falfum colligasi vc in fecundo modo primx figurât,hoe paAo:

Nullaauaritia efteftufio, Omnis effufio eft vitium; Igitur nullum vftium tftauaritia.

Qwämu« contra ftrifoltit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sxpe incidei

in fyllogifmos vbi terminusmedi’in prima pro politione praedicatur,©'fubqcitur in fecüda,qua les oés illiapud Macrobiü libro ii.Somnq Scipio« nis, quibus probatur animat immortalitas, vt:

Anima feipfa mouet.

Quod feipfum mouet eft immorcale: Anima igitur eft immortalis.

Etapud Ciceronem quinto de finibug.

Bonum omne lau dabile eft, Laudabile honeftum eft; Igi tur bonum honeftu m eft.

Propter hoc genus fyllogifmi quidam quar« tam figuram faciunt, de qua quid cenfendum fit pauló póftdicemus. Barkra Cdartgt;it,©’c.)His vo FigHrani« cabulis arsfyllogifticaexprimit,excogitauitpri« m«4i. mus Grecé Alexander Aphrodifpéfisin fingulis fi guris,vt.7|gt;x^^i«TK ïr/ec-f* nbsp;nbsp;nbsp;1'^/, Vide eius comme

taria in pt imo priorum.

Latet in his vocibus tota ratiocinandi peritia in omnibus figuris.Primae figurx feruiunt ditftio nes,quae duobus prioribus vcrfibus continentur;

h t fed

TR APEZVNTII

fed quatuor tantum primae kgicimos ac vfîcatos modos faciunt. Eftautë harumdiéiionumvfus ctFicereinringulis niodis légitima ratiocinatio' nem.cui rci feruiüt vocales quatuor: A,E,i,o,qua rum in fingiilis fyllabis vna reperitur.Quare fi in prima fyllaba fit A,^nificat maiorem fyllogifmi fore vniuerfalem afFirmaciuam.ri E.vniiierfalem negatiuam.i particularem aiTirmatiuam, o pargt; ticularem negatiuam. Pari ratione fecundam fyl labam diiflionis fecundæ feu minori propofitioni accommodabis, lt;lr tertiam conclufioniTi plurea fuerint fyllabæ hæ ociofæ funt. Vocabulum igi-tur Barbara,primum modum primp figurg figni ficat, in quo fyllogifmus fit é maiore, minore ô* conclufione vniueriâli afFirmatiua. Nam quxuii fyllaba habet vocalem a .

cBar. Omnehoneftüeftlaudabile,

Iv*honeftû.Ergo îchematum ta. Omne bonum eft laudabile. nbsp;nbsp;nbsp;veto quæ

appofita funt, hic intelledus eit : folent cnim in amp;nbsp;hisfepueri corqucre.Sifigurarotundis tineis con I A a ftat.ertriplicivertice, primus vertex feu cornu f \ nbsp;nbsp;maioris termini locus erit.fecüdusmedij.tcrtiua

* L—ï c minoris. Ex lineis veto feu fpattjs primum maio* 3 nbsp;nbsp;rem ptopofitionem.fecridum minorem, tertium

qiiod vtruncp continet, conclufionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc

A 3 c fehema tantum primp figurp.Si trianguli fpecies cil cuius bafis fupina iacet, vertex fupremus me Z dium terminum fignificat,inferiorû vnusmaiogt;’ rem termina m,alter minorem : latera propofitio nés polïtdêt. Eftqjid fehema fccüdæ figurp. Trian gulus fuperiori côtrarius infimo angulo medium terminum fignificat, reiiquis maiotem amp;nbsp;mino' rem.

dialectica; to

r« m, que madmodü fignauim’ et eicmctîs, quoi» A maiorë termin5.B mediû.c minotem, amp;nbsp;nume ns ex quibus i propofitionis, i aflumptionis,; ci clufionis locü lîgiiiHcac.Secûdus modus primæ fï guræ ir reliqui oês.cuiufmodi propofîtiôibus cô Âabunc.iprx dicfliôes facis docctrob id exépla tnj appontm’,qbus beruitatisgra Trapezutius fup-

CEIARENT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fedit»

Ce* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nullum honeftumefttorpc,

la* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V irtus omnis honefta en::Ergo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

rent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nulla virtus eft curpis.

Tertius modus O'quartusconclulïonem efFscî unt particularê. Prior aftirmatiuâ, poRerior vc* to negaciuam,vocabula funt Darij f trio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

D AK.1 I.

Da* Malum omnefugiendum eft,

ri* Quxdam voluptatesmalæfunt:Ergo,

i Voluptatesquædamfuntfugiendx.

F E R 1 O.

Fe* Nemo fapiens animi xgritudine afticitur,

ri* Fortis fapiens eft,

O. nbsp;nbsp;ïn forte ig itur ægritudo cadere non poteft.

Hisadijciuntur quin^modi, quibus indiretftd ntJi ÎHiHre feu prxpoftereroncluditur,videlicetdummaior éiimcondit terminus in conclulione minori fubijcitur.vt: deattf.

Omne animal eftfubftantia,

Omnis homo eft animal: Exhisinfercn*

Igitoïs homo eft fubftâtia. nbsp;nbsp;nbsp;dû erat fie:

Pro qua ea fubrjcitur qux ex hac fequitur per accidens fada conuerfione: Quædam fuftatia eft: homo. Horum primus eft, quando ex maiorc O* minore vniuerfali alFirmatiuacolligiturpartieu laris affirmatiua, vocabulum eft Baralipton. Se^

h 4 cundua

TRAPEZ VNTIÎ

«ondut, qui fîgnificatur per didlionem Celante« fie colligit:

Ce- Nullatemperantiaeft vitium, Ian* Omnisfrugalitas eft temperantia;

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes nbsp;nbsp;nbsp;Igitur nullum vitium eft frugaliras.

In qua conclulîone minor terminus, qui cum medio in afttimptione fumebacur.dc maiore prg dicatur. Réducteur hic modus ad fecundam prigt; mæ figuræ,conclulîone verfa (împlicitér.Nam ex , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibufeu n qj prxmiHis.fcu é quocun^ an tecedeti

te conclulîo quæpiam (equitur.ex ijfdem conuer fa inferri poteft. Veluti ex quibus hoc fequit: Nul lum honeftü eft turpe, ex qfJem 'ly illud.’Nullum Rq»wîafcgt; turpeefthoneftum.Canon Dialedicoijteft,4d ftÿHutif. rarpalicuiusargumentationisfequitconfequés, fequitur ex eiufdcm antecedente. Porto hic colli gendi modus admodum rarus eft.Indiredam ve roconclulîonem «S'illam opinamur redlévoca-» ti.qux veræ conclufioni proxima eft.fîue quæ ex ea fequitur,non quidem conuerfîone,red alFinita te veri.vt:

Omne bonum eft expetendum, Omnis virtus eft bonum:

Wanifefta conclulîo eft:

Omnis virtus eft ex petenda.

Pro qua illam fiibqcere licet: Virtus non eft fu-gienda,aut: Virtus eft colenda.Meminit huius Ci cerolibroi.inuentionisdeargumentatione.Mar tianus Capella, hanc conclulîonem ait vocari fvft ir«f«»/4«,quodeftconfinis cSclufio Verum Arifto teles ea voce pro qualibet côclulîone vtitur. Tres reliqui modiindirefte'concludentes.cuiufmodl fintjdocent hx voces:Dabicit,Fapefmo,Frifefmo rum*

DIALECTICA.

rum. Secundae figuræ quatuor Tunt modi omner negaciui : nihil enim in hac fîgura ex duabus negt; gaciuis, auc maiori particulari,nece(rario fequu tur. Vocabulafunt Cefare, Cameftres,Feftino, fiaroco.

CESARE.

Cef Nulla auaritialaudabilis eft.

a Omnisparcimonialaudabilis:

te. Ergo nulla parcimonia ell auatitia.

CAMESTRES.

Ca Omni» improbusmifer eft, mef Nemo fapiensmifcr eft: tre». Ergo nemo fapiens eft improbus.

festiko.

Fef Nullus tyrannus remp. relt;Sd adminiftrat.' ti Auguftus rempublicâ bene adminiftrauit: no. IgicurAuguftus non fuitcyrannui.

BAROCO.

Sa Qui ex deo font.verba deiaudiuntt

ro ludsi Chrifti verba audire noluerunc:

co. ludxiigitur ex deo non funt.

Tertia fîgura fex modos habet, quibu» illud pro priumeft.conclufîonem femperefficere particu larem.ü* minorcm affîrmatiuâ habere. Vocabugt; lafunt:Darapti,Felapton,Difamis,Datifi,Bocar' do,Ferifon.

O A R A P T I.

Da Omnisvirtutlaborcparatur, rap Omnis virtus honefta eft: ti. Igitur honefta quaedam labore parantur.

FEE APTON.

Fe Nemo Graecorum Barbarus eft, lap OmnesCræcimendaces funt:

h s Ergo

TRAPEZVNTn

ton. Ergo quidam mendacesnon funt Barbatî» D I S A M I s.

rif Quidam Germanifuntebriofi, a OmncsCermani fuut fortes: mis. £rgo quidam fortes fuut cbrioiï.

D A T I s I.

Da Omnis voluptas deletflar, tif Nonnullx volupratesfunt perniciofx: j. Ergoquxdamperniciofadelcdanc.

BOCARDO.

Bo Nonomnebeüumfugiendomeft, car Omne bellum calamitofum eft: do. Ergoquxdäcalamitofa non fuut fugienda* ferisoh.

Te Nulla virtus nocct, rif Eft virtus qux in dandoconfîftit: on. Ergo date aliquid nihil nocet.

Quicun^præter diflosmodos fïngütur, ogt; mnes«i:mogt;/so/. Sunt qui tribus prædidis quartà figuram adtjciunt.in qua médius terminus prgdi caturin maiore.Cr fubqcitur in minore.vt:

Socrates eft homo,

Homo eft animal:

Socrates igitiir eft animal.

r ortaflis hac ratione moti.quo J huîufmodi ra tiocinaciones non infrequentes funt, vt apud Ma ctobium fccundo commencatiotû fuper Somnto Scipionis:

Anima fcmper mouetur,

Quod femper moue tur eft immortale. Anima igitur eft immortalis.

DIALBCTfC*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il

Etapud Ciceronem quarto definibu«:

Bonum omne laudabile eft, Omne laudabile honeftum: Igitur omne bonum honeftum«

Ec alibi :

Sapiences fiint fortes. Forcis non afficirur ægricudine: In fapiencem igicur non cadic ægritudo.

Poftremoapud Ariftocekmipfum, ^’incom mcncartjs Græcorum fuper cum ferëfemper hoc padlo colligicur.

Nos hoc genus argumencacionis ^rfiTyllogi^ fmo proximum eft,non tarnen plané fyllogi' fmum fed foriten feu gradatiôem exiftimamus, nihilenim vecaccumfic inceperis;Socrateseft homo,homoeft animal,ad quartam velquiU'« tam vel fextam etiam propofitionem peruenirc, vr tamtn genus argumentacionis non mucetur: vt Socrates eft homo, homofenfum habet, quod fenfum habet animal eft, animal viuum corpus, corpus fubftantia, Socrates igitur fubftantia eft. Qiiam argumentationem nemo retfté fyllogi-fmum vocauerit.O'fiMacrobiusaceruum ilium propofitionum de anima àmfut dixerit fyllogû finum. Omnis enim f/llogifmus tribus enuntia» tionibus,nec pluribus.-perlîcitur.Recftiusigituc cü Cicerone vbiad conclufioné gradibus quibuf» damperuenitur ,Soriten feuaccruû vocabimus. Verum ft fyllogifmum eile contendas.vbi ex dua bus tantum propofitionibusgradationeconiun» élis, ( vt homo eft animal, omne animal eft fufagt; ftantiajconclufionem collegeris, nihil tepugno, snoda

TRAPEZ VNTII modo tn hiiiiirmodi fyllogifmis minoré primo lo co,maiorê fecundo meminerimus polîtâ.Noti e* nim femper(vc Cicero admonet)à prppofîùpnc incipiendaeftratiocinatio.-fed abalTuniptiöeauc concluïîone eciä, quod apud Aridocelem non in-« infrequen» eft Nam in hoc fyllogifmo:

Clodius infidiatorefl;.

Omnis infidiacor iure occidicur: Clodius igitur iure occifus eft:

Eft quidê tal is medii difpofitio,qualc in quar-ta fingun tried maior feciido loco Éz minor primo pofita eft.Quas ft in fuü ordinétcdigas,vt omnia infidiacor iure caeditur, quæ natura ipfa propofi^ tio eft. Deinde alTumptio fit per quam id alTumi tur.quod ex propofitionead oftendendum perti . net; Clodius eft infidiator, igitur iure occifus eft, primam figura agnofces.Hsc prolixins oftendi» musquoadmoneremusiuuentutê, vtfiquando médius prædicatur in prima fubqcitur in fecâ da,aut gradationc quandam efie.au t allumptio' nepropofitionis.ffirpropofitioneaflromptionislo CO pofitâ elfe meminerit. Vtrum c^uonism^untuorpri mi moji.) Superius meminimus fecundg tertig fiigurp lyilogifmoj imperfedîos haberi.quod nô fatis euidcnter concludant. Qiiare vt neceffaria quocß videatur in his conclufio,oés ad primg i^u ræmodos quatuor reducuntur.Eftaôtredudio duplex,vna,quâoftcnfiuâ vocant.-eaficcôuetfio' ne propofîtionum «Sctranfpofîtione.vt fcilicet • maior minoris.iSi: minor maioris loco ponaf. Cg terû vtfciaturqtiis modus fccundæ amp;nbsp;lertiæ, ad qué modum primg figuræ reducatiir.notabis (5 fonantem didioni» iaitialê.Quæ ft s eft.fiet redu dio

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«t

dlio ad primum modum, fcilicet Barbara;fî C, ad Cdarenc;fi D,ad Darijifi F,ad Ferio. Omnesenim ex his quatuor vnam habent initialem,Deinde te nendum eft, fi S ponatur in didione, debere pro-pofitionem conuerti fimpliciter,quæ notatur vo cali.quam 5 continuo fequitur.fi P,per accidens. M vcro tranfpofitióem propofitionum fïgnifïcar, Cr fi C in didione reperitur prxter quam in prin-cipio.modum illtim non poflTe hocgencte conuec fionis oftendi. Verum vtquak (ïtquoddicimus clariui cernatur,vniucrram rem fpedlandam ocu lij fubiecimus.Secundæ fîguræ modi reducuntuc ad modes pi imæ, hoc patflo vt fequitur : Primus quidem cuius vocabulum ekCefare,ad fecüduni modum primæ figuræ.cumquo prima litera ton uenitconucrfaiîmplicitermaiore,fequitur cnim primam Tyllabam S:

CESARE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CEtARENT.

NuDa arbor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nullum animal

eftanimal, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cftarbor,

Omnishomo Ver.fîm. Omnithomo eftanimaliErgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clbaîaliErgo

Nullus homo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nullus homo

eft arbor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft arbor.

Secundus veto ad fecundum prima minore amp;nbsp;cS clufîone conuerfîs fimpliciter.tr tranfpofitis pr« miftis.M.enim indidionepofitum eft: camestrej. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celarent.

Omnishomo lt;1»^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nullum animal

eftanimal, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cftarbor,

Nulla arbor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnishomoeft

eaiakErgo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anünaliErgo

TRAPEZVNTII

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1Ï4

OtSAMlS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DARII.

Quidam homo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oi» homo eft

eft animal. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»?/. nbsp;nbsp;O fubftantia.

Ois hó cftfub- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OL'oddä aial é

ftantia:Ergo ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homoÆrgo

Aliquafubftan- Ver.fim. Quoddâ animal* tia eft animal, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft fubftantia.

Q^iartus in tertiumminore verfa (impliciter.

DATISI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DARJI.

Omnishomoeft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omnishomoeft

animal. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animal.

Quidam hóeft nbsp;nbsp;nbsp;ver-fîm. Qiixdam fubftâ

fubftantia: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tia eft homo:

Ergoquxdam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ergoquaedam

fubftantia eft aîal. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubftât.ê aîal.

Quintus hat redutSioncnonoftenditur, Sextus veto a 1 quartum primæ figurât minore conuctfa fimpliciter.

F8R.ISOH, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FERIO.

Nullus homo eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nullus homo eft

arbor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arbor.

Qiiida homo eft ver.fim. Quoddam aîal.

aïaI.Ergo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efthôiErgo-

Quoddâanimal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QiioJdä aial n3

non eft arbor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft arbor.

Ptr imftffliHe utro,quot;) Aà impoffibile diicimuî. ReJuâia cum falfurn oftendimus.quodfequiturexcon-ad tradicente illius quod probare volumus , ac tilf. proinde ipfam contradiccntcm elle falfam. Docent cnim dialetftici (inquit Cicero) fi ea quæ remquampiam fequuntur falfa font, faL fanieirc illam ipfam quamfequaiicur.Vtpeccata

non

TR.APEZVNT11

non Tunt paria. Hoc fi vclimuj per impoHibüc probare.accipiemusilliuscontradiceiucm qux Ar^uwfRt« eft, pcccata, ùnr paria. Deinde fie, fi hoc verum 11« ni ÎRcom eßet dicemus.omnia xqualicer punirentur .Hoc mtilt, aucemfalfum eßedocent leges, quægrauius pa« ricidam qujm adulterum puniunc. Igicur falfum eRilludex quofequicurnimirumpeccatacHe pa ria. Et fi hoc falfum,illud verum eR,peccaca non funt paria.Crcbrum hoc genus argumêtandi Ari ftoteli, necrarum Ciceroni prxfertim de F imbus lt;r in Tufcula. QuæRionibus inueniuntur apud Euclidem multæ eiufdem formæ. Qiiarc puerhuius redudtionis non eritrudit. Infyllogp fmis vero reducédisaucprobandisfvidecurenim magis noua elTe probatio.quam necelTariæ colic* dlionis examen)ficadhibebitur.Infecuda figura firyllogifmusfadiusfuerit.fiimeturconclufionis illius contradicens.loco minoris.fyllogifmi futu ri CÜ maiorc,ex quibus fiet fyliog ifmua in prima ß ■ gura.cuiusconclufioericcontradicensilliminori quamaduerfarius in priore fyllogifmo côcefi'erar. Quare cogitur priori conclußoniaßiencirCiaucid negate quod ante datü cR at^conceßum.pt hic:

CESARE.

Cef Nulliauarifuntfortes, a OmnesCermanifunrfortes! re. Ergo Germani nulli funt auari.

Admittit illecum quo agis propofitionem dT aßumptionem,red negat côdufionem.Credatigi tur neeeße eR quofdä Germanos eße auaros.HanC fumam minorem cummaiore fiiperiorisfyllogi' fmiinhuncmodum:

FERIO.

Nulli

ßlALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

Nulliauari font fortes.

Quidam Gerniani funt auarûErgo, Qiiidam Germani non funt fortes, lam fie agc. Atqui in priori fyllogifmo concef-fumfuic.omnes Germanos efle fortes:quare pri-'ori conclufioni velis nolis, cogerisaHentire, auc duas contradicentes efie fimul veras,qd fieri non pote ft. Prirndm fyllaba Jiâicnit frimit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In altjs

exemplaribus legebaturabftpvllofenfu in hune modum: Primam fyllabam primp fyllabp fumas eiufdem vocalii.ez caetera. Reftitui autem ex co quod fequicur, vbi hoc ipfum docet in renia figu ta.Eftip hic fenfus: Si cognofeere velis quis mod’ Seeunittfî» fecundac figurât, ad quem modum primae figurât g“’’* nn^ reducatur : accommodabis maiorem fyllogifmi redwtsutur teducédialicui primp fyllabac didtionisin prima ntoilot fïgura,deinde oppoficû conclufionis fccundp fylli bac,vc maior propoficio in Cefare quadrat cû Cc^ gt;'lt;• larenc, velcâ Ferio,fed oppofitum côclufionis in Cefare eff particularisamrmatiua.Hæc autem fc' cundae fyllabx refpondet in Fcrio,non in Cclatêt: quare primusfecüdaeRgurxmodus,in quartum primat reduci cognofcitur.Cameftresad Darq.Fe ßino ad Celaren t,Baroco ad Barbara. In tertia figt; gurafcicur fimilicer, nifi qd hiccontradidtotium conclufionis fyllogifmi reducendi ,refpondcre de bet primat fyllabædidionis in prima figura, d* tninorfyllabaefecundp:vtinFerifon conclufionis concraoidorium efi vniuerfalit afFir:natiua;hxc quadrat primaefyllabat in Barbara vclDarq,fcd minor in Ferifon tantum accommodatur fecun« dat f/llabae in Darij. No»ignoroJuosquaj; pofiremot friiiitittAMlyticH.) Philofophiacft vniucrfalium, i ob id

TRAPEZVNTII

ob ld modi paniculares primz figiiræ reJacua^ turad modos vninerfalcsfecüdæ figura;, er hinc rurfum fadla redudione ad modum vniuerfalem primx figurx.Daril enim ad Cameftres,er Ferio ad Cefare.per impotTibile quidem (î fumatur con tradidorium conclufionis cum maiore.équibus iiifercur oppolîtû minoris in fecunda figura.Cein de reditur ad primzfîguræfecundummodü con uerfîone ac tranfpofictone propofitionom.Doccc hoc Arißoceics in fine ptimzrefoluciöis prioris*

DE PROPOSITIO* ncconditionali,

COnditiôalis propofitio cft,qaæ plurium catcgoricarum iûâio-nc confîcitur. Oratio ca triplex cft: ^uæ Si,ra t i on al i particula, quæ V cl, difiundiua, quæ copulatiua Et, auc partibus confimilibus iungitur.

Omnis conditionalis duabus par tibus confiât, antécédente Siconfe-

quente.

Antecedens cft,quo pofito, aliud fcquatur ncceflc cft.

î««». Confequens cft, quod efle ncccf-fecfii

DIALECTrCA. o

fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id cuius confcqucns eft, prx^ '

ceflerir, quod ctiam anncxum appel latur.

Hæ igicur partes, in rational qui dcmCquamSipropric coditionalcm appcllatjordincquodam naturae inter fc rcfcruntur,atquc idco fie nobis deferiptç funr.In copulatiua Si diûü âiua non natura,fed cius qui dicit iu diciodifponuntur.

Rationab's fiuc conditionalis pro prie,fi negatiua eft, ucra'nc an falfà fit, ex affirmatione, remota nega tio nc(ut omnes conditionalcs) cogno-feitur. Non fi tu es homo, tu cs afi-* nus,hæc ucra eft,quonim affiirmatio Falla.

Eftautem negatiua hypothcticaNff;«fi«-. quaecunq; negandi aduerbium con-ditiôisparticulç ftatim propofitum habet.

i « Affiv

TRAPEZVNTn

Affirmatiua uera nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confequcn

tis oppofirum antccedcti rcpugnac; falfa uero fi non rcpugnat uc fï homo eft,animal cft : non cnim poteft homo cfTcjCum animal nö fit. ld prç ccptumiamdidumadomncs quas iuniores confcqucntias, Cicero fim-pliccs cöclufioncs,Grcci inivuiuMti appellant,cxaminandas , rede ne con* feqiiantur an non,plurimû ualcr.

Eft tame amp;nbsp;alia ratio, qua uera ne lit an non rationalis pcrfpiciamus,amp; communis ci cum conclufione fim-

plici, locorum uidelicct uis atque na tura, qua genus fpeciem fequitur, cf-gimeofMiio- feäus caufam, adiunftum id cui ad-iungitur, 8i extera quae aut fc inuicc.

aut una ex parte confequutur. Qux

omnia rationisnotain conditiona-

li adieda, ipfarum return no folum uijUerumetiam ordinc antcccdunt, treon-

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er

amp; confcquuntiir. Quarc ut aldus res hçc tota,pluraq; alia rede intelligan tur,omnium locorum uis,ordo,dif-ferentia pcrcipienda. Hæc de ration nali.

Copulatiua uera ea cft,fi utraque pars uera; falfa ucro, fi amp;nbsp;utraq; pars cius falfa,S{ fi altera falfa.

Difiüdiua autem, cum ucritas in co confiftat.ut femper pars altera uc ra falfa'ue fit,cumambç non poifint Ueræ fimulcfleuelfalfæ,neceifario cas res femper continet ,quarum alteram effe necelfe eft; ut effe,non cf-fe,dics,nox,ægrotus, fanus; præterca uiucrc,mori,uigilare, dormire in ani malibus, cæteraq; huiufmodi inter quç tertiû dari non poteft.-na in aliis rebus confida difiundio,forma tan turn difiundiuæ,non uim poftidet.

Quare difiudiua ucrajempcr nc-

i J ceffi'

thapezvntti

cefTariâ cft,amp; uel contraria immc Jia ta côcinct uel pugnantia, fed no fem per pugnantia ueram difîundiuam conftituut.Hæcenimfalfa eft : Aut homo eft,aut animal non eft, fequi-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur cnim ex ea, quicquid homo non

eft, id animal non efle, quod falfum eft. Falfum autem ex ucro fcqui non poteft, quamuis uerum ex falfo po* tcft,quarcin contrariis immediatis (appellamus autem contraria, oppo fita omnia praeter relatiua)in his igi-tur difiunftiua femper ucra eft, amp;nbsp;in repugnantibus, fi termini funt aequa Ies. In terminis uero inaequalibus ui detur quidem,fcd no eft,quod ut fa* cilius diiudices, quid ponit attende. _ Ponit cnim difiûéiiua omnis uel pri aifiunniutf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

mam partem lolam, uel primæ par* tis oppofitumpcr rationalem nota confcqucnticoniundum,ucrbi cau-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;,auc

DlAteCTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

fa,aut Jîcs eft, aut lux no cft.Eæc po nit ucl efte dicm,ucl fi dies non cft,Iu cem quoque non cfle: quod cum fal-fum fitjdifiunftiua quoq; falfa cft.

Illud præterea tenedum eft,c præ dicatoriis ac fimplicibus propofitio nibus,quarum uterque terminus nomen continet,conditionalc fieri.Et omnem rationalem, quae uerbo efte repetitoeöftat fimpliccmac catego ricam,flquis bine uerbum auferac quod illi acceftir,amp;: fi,rationalem par ticulam, ut homo eft animal. Si ho* mo cft,animal eft.Sed nee categori-cas in conditionales tranfire, in qui-* bus uerbum folu prædicatur, ut ho/ mo eft, homo legit, homo difputat: nee coditionales ad catcgoricarum fimplicitatc peruenire,fi partim præ dicata diuerfa,aut fi idem rcpctitum fit.ut fi currit,mouctur;fi pepcrit,cû j 4 viro

TRAPEZVMTr!

uiro concubuit:præccrca fi Homo ui uir,animal uiuit:nä Ci dieseftjux eft: fimplcx fieripoteft,8^ocsciufmodi fimiles.

Ad hæc,omnis conncxa propofi'-tio duabus coftatcategoricis, uel af* firmatiuis uel ncgatiuis, uel altera af firmatiua uel altera negatiua, qua ex Q«ifuor rc quatuor fiunt conncxarum fpeci-

Hoc pafto: Si dies cft,crgo lux cft: firnutMärH fi ncc illud, nec hoc. Si dies cft, nox non eft;fi non illud,hoc igitur.

ConMon/tlit prcpofitio tü.) De propofitiöibus lt;if fyllogifmis hypochcticis, vt in præfentia hy po* thefîm accipim’, Ariftoteles in ijsquidem libri« qui extâc nihil fcriptum reliquic. Cicero in Topi cis modos quofdam prxcerinfticucum indicauic, qspofteumBoëcius homo in philofophia pera-' curuSiincommecarrjstuper TopicaCiceronisIa* tiu9 cxplicuic: ciiius prxceptionibus Ttapezunt« umadiutumeHe fatis apparebitilli, qui quarcQ quincum commentariorum librum cum hac parte contulerit.AccipiturautemCwSirajv feu cö ditionale.pro quouia pronuntiato cönexo.id eil, ex duobus fimplicib’ compofito : vt neqjbonom lt;(1 voIuptas,ne9malum.Si prudencia eß;, virtue

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«9

eR:amp; dies tft.sir lux cft. Quod quidem fatis qua. drac vbiconiundione iï, duæ fîmplices propofî. tiones coniuncflæ Tunt. In alijs hoc nomen vide, tur parum congruere, nid in his conditio aliqua dicatur latere : veluti vir eft aut mulier, intelligi. tur fi homocft.Sanum aut ægrum eft, fed non ni li animal luerit. Copulatiua aSt non videtur con ditiöi» egere.vt calum mouetur ü'terraquiefcit. Sin aüc perfedta fuerit copulatiua implicitä quo tphabebitconditions! vt,diescftlux cftnam iicintelligit,!] dies eft,lux cft. Conftijiitnteü ^untl ntctffe tfl.) Hpc verba in omnibus excmplaribus quae quide nobis videre contigit, defiderabätur ß ne quibushunc locum mutilumeftequisnö vi. det^Quod aüt aTrapezütio ita vc nos reftituimua fcripcü fit, fatis docetea Boetrj finitio cöfequen. tis,qux eft libroiiii.commentariorü fuper Topi ca Ciccronisjcx quo Trapezütius ea ferddcfum. pfit, qux docet de conditionali propofitione.Eft aücfenfus finitionis, id iiocari confequens ,quod antecedetc pofi'to neceflario confequit.Nec référé priore'ne an pofteriore loco ponatur: vt dies non eft nifi fol fupra terra fit.Pofterior pars huius ante cedenseft.priorconfequês. Vocatiiretiamcöfe. quensCiceronianncxü,quolocoficalt: Cum id quod annexumeftnegaris, vt idquocpcui fuerit annexü negandum fit, fecundus appellatur con. cludcndi modus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratioxuli

Has finitiones antecedentisö'confcquentis o. ßendit rerftius compctere partibus propofitionü, qux proprio nomine conditionales dicütur, hoc cft,quarü partes connexx funt cödicione fi.In his cnim antecedens dicitur, n on guidé quod prîore

i f loco

TRAPEZVNTIt locoponatur, fed quod naturali rationealterutn fcquacurivc hominem animal,ratio/ermo.rifui, amp;nbsp;cxteratquorürefpeAu homo antecedens dici Cur .Itainhoc generepropofitioiiû, parti«ordo neceflarius eR. In reliquis auté amp;nbsp;copulatiu is Sc diffundliuisjid antecedens quod priore loco,hoc confequens quod poftcriore pofitum tft.dicitur. fiufconJititmilif frofrie.') Conditional nalct afFirmatiuæ funt, quado coniundioni quS principalem copulam vocanc.vt funt : (î, autjü*, trc.eiufdem generis, non adhærct à fronce nega-tio,alioquinihil prohiber ncgationem tinam,auc duas cciam propoRcioni adiundas ciTe , vt ta« men affirmatiua dicatunveluci (îanimal non cR, homo non eR : fifanum non eR, aegrum eR : auc CsHdaiona homo eR,aut rationem non habet. Negatiua ve« tium iierila/ ro quando coniuncRioni prxponitur negatio, vc nonautbonum aut malum cR voluptas: non (1 äswü, homoeR,doduseR.-nonO’bcataieRsir mifer: quae vers'nean falfæfînt detradanegacionevi« debitor. Affirmatiua ueratfi.') Ex hoccanonc manifeRumcR,non Cumi veritatem in connexia propolitionibus, d partium veritateaut falbta« te. HæccnimYeraeR:(îmuiidus noncRcreatuc, (uit ab æterno, partes autem falfae funt. Lororum itMiett uit atjue natura.) £a cuiufmodi ric,ani« gt;nbsp;inaduerticur ex maximis illis,quas Soccius in lingulislocitdialedicis tradidit.Ki funt X$(vorù,quibusdocetur quam vim argumenta du daélocis probandi auc improbandi habcant : vc in loco RnitionisiCuicunque definicio tribuitur, Cidem O’ definitum.-O’ cui dehnitum negatur,ei« dem 0'dcRnitio .Ex cuius loci feumaximse vi.

dialectica; ya

hx eondicûnalcs veræ funt : Si homo eft, animal rationale eft taut fî rationale animal eft, homa eft.trc/ed de his copiodus in entbymacedice muï. CepuUtiuM utr4 rd Ji utrtnnt[drt utrt nbsp;nbsp;nbsp;) Cefubt’ita

Copulatiux propoficionia veriratem docct Gel-

lius libro decimofcxto Nocftium Acticarft : Quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

illi inqiiit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos vel coniuncftum vei

copulacunidicimus,quodeftciurmodi:P.Scipio Pauli filius,amp; bis conrulfuir, ertriumphauir.O* ccnfura functus eft, O* collega in ccnfara L.Mu-mrj. In omni au tern coniuncto (tvnum eft men-dacium,eciam ß cxtera vcra(un(,tocum menda cium efte dicitur. Na« i« Jiff rftufeMfiâti iijtun^ Ai».) Vduti : Aut curris,aut ambulas,aut bt-bis aut cantas quod autore Gcllio

dicicurd Grxcis.PoiTunc camé huiufcemodi pro-nuntiata vera elle ex quads conditione, non qui-dem naturx fed cafus feu fuppodtionis : propter ancegrelTamquadam conditionem dicentis : ve-luti hac,aut tu me ambitu vicifti, aut mihi digni täte prxlatus es quod vtrunqt falfum efte poteft: fed ß alcetucer magillratus creacus ßc, non plus vnouerumeft.Itcm quod prxcipiturplures par- pjejn; tes in difiundiuis veras effe non poflc, incelligen - . '* dum eft in his quxduabus tantum conftant parti bus.Enumerationes cnim rhecoricx.quonia pluribus conftant,fub hanc legem non cadunt. Sti tunfemptr fugntntit.) Pugnantiafuntquæ ßmul eidem competere non polTunt,vt hominem que-piameiTeer nonelTcanimal, auteundemhominem effe er auem.amicum effe amp;nbsp;noccre.codcin CëporcR.omxeffeerInteramnx. QuamuM ucrum txfjfaDoccchocAtiftotcles hb.ii.ttfwrilH»

«VK-

TRAPEZVNTII

KtâtMTinuŸ. Et in refugnantihui fi termini. ) Dîcungt; turrcpugnantia in terminis æqoalibus, com ex duobus quae inter fe mutuoconfeqiiuntor.alte-rum fumitiircum negacione.aot cum eo quod ha bet negandi vim : vt homo intelleduale.nox Oquot; vmbraterrae, virtos ir honeftum conuertuntor, horum fi alterum fumatur cum negatione aut cum eoquod negandi vim pofTidet.repugnan' tia er lit ex terminis æqualibus.Ex his propofitio diffuntfliua fempereftveraac neceiTaria: vtho' mo eft au t intelletftu caret, nox eft au t vmbra ter rae non eft.virtus eft aut honeftum non eft. Repu gnanres termini inaequalesfunt.domille qui alte ro latior eft aut anguftior.cum negatione fumi-tur,vt hominem effenecanimal.iuftitiâabftçvir tute: nee folum tales, fcdquicunqjfuperiore mé* bro non continentur.Huiufmodi vcroeÿ'fi pognä tiaetiam fune,non tarnendi(îunlt;ftiuam veram rflFiciuntJvt homo eft, aut animal non eft, dies eftaut lux non eft, animal eft aut vita caret,falfg funt diiîundiuæ. Ponit di/liinâiuo ornait uel primaai färtem fobm.) Regula eft qua licebit fitftas di.* fîunlt;ftiuas,ô*qu3e formam tantum imitanturà uerisfecernerc. Legpbaturaotem inexemplari* bus veteribus coniuntftam , foeminino genere, id quod fenfum huius period! omnino turbabar, Quare ficintelliges,eam folum efte veramdi-ltuncftiuam,cui primæ partis oppofitum per con iuntftionem fi, apte confequenti coniungitur. Quo examine hanc falfam inuenies, aut dies eft autltixnon eft.Sume hieprimæpartis oppofi-tom,dies non eft.coniunge confequenti fictfi dies non eft,lux non eft : iam hanc falfaminuc^

nts

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y»

nîi, aliunde enimiumen effe poteft. Sic îJIud, aiic homo eft.aucanimal non eft examina iuxta præ fcriptum.canonem fi homo non eft, animal non cft,fàlfum etiam hoc eft: quare amp;nbsp;illud.aut homo eft auc animal non eft, lilui kq efi in lt;juigt; ufrlm omnitt re/oluuniur.) Hanc claufulamtotam fupereiTe exi ftimo,quamlîomittas darum cric quod prxci.. pitur. Videtur autem fuiffe fragmêtum cuiufdam interpretationis.primum in margine appofitum, deinde à librarioper infeitiam Trapezücij verbis interpofitum. Sifartim fr^fiiirtttii diuerfi utrhfunt, eut idem refetitum fit, ut: ji currit, mouetur:fi peferit, cunt «ir« conculuit.) Praedicata in conditionalibus func duo.vnum antecedentis, altenim confequentis: vt fi homo currit, mouctur, antecedentis prædi.» catum eft currit, confequêtis mouetur. Subieda namlt;5 intelliguntur in verbis fînitis in quibus vti intdligütur.Hpc aucê diuerfa funt.igitur ea côditi onalis.pracdicatoria non fit, nifi alterum abijcia* tur. Aniecimus etiam ex eadem periodo,verba hæc,aut diuerfa,qux vitiofæ duplicabantur,vc in alqs locis non nullis etiam fecimus. Quod fi quia omnis fadli mei rationem requirat, conférât vetera exemplariaquæ in emendata fatis circunfe-runtur.cum noftro laborc. Ad htec omnis conexa pra fofitio duiibus confiât ctitegoricis,) nbsp;nbsp;nbsp;Jndicat Trape-

zuntius quatuor efte formas conditionalium * quac omnes afFirmatiuæ dicuntur, Nam ea ne» gatiua tantumeft, quæ coniundfionifi, præpo» fitam negationem habet. Prima forma vbi ambae partes fumuntur abfque negatione, vt fidieseftluxeft. Secundahuiccontraria: Silux non eft.diesnon eft. Ténia ex priore affirmaciua teliqua

TRAPBZVNTir

KÜqoa nfgattux,vc fi dies cft.nox non eil. Quar* taquse huic concraiia,vt finox non eft,dilt;t cft.

Verum quoniam propofitioncs (quas répugnâtes diximus ) tertium condicionalium modum condunr, de his nüc diflcremus,fi prius quæ rc-pugnantia dicantur,cxpofuenmus. ktfuimn. nbsp;Repugnantia dicuntur quæ ita in

terlcconfcruntur,utquod unii con* trarioru confequitur,reliquo contra rio cöparatur: ucl ut unius partis op-poiïtum,altera partem natura confe quitur. Nam eu amicusSdinimicus eötraria funr^quoniam nocendi ftu** dium inimicitias confequitur, fi quis amicu ftudere ut noceat dicit, repu-clt;fegonc4 gnatia dicit. Répugnas itaq; propofi rrfKgMwï- nbsp;nbsp;cft,quç repugnätib’ terminis aut

conjitioM partibus cönedif.Terminis categori wkwctSM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. . . .

ca répugnât, Ut 11 dicas inimicu pro/ delTc inimico;partibus,cöditiöalis,q fidua-

DfALCCTfCA« ri

fi Juabus affirmatiuis conîungitur,' adicâa,ficx duabusnegatiuisdem-pta ncgationc poftcrioris partis rc* pugnanscft:fin ex altera parte affir* inatiua,altera negatiua, côditionalis compofita cft,fiuc ncgationc dema* mus J fluc altcri quoq; parti ncgationc apponamus,repugn5tiacfficiun tur:hoc paâo,fi dies cft,lux non cft: bçcrcpugnâspropofitiocft,quoniî pugnâtibus cöRatpartibus,nälucc non cflenoâc confequitur ,nox aüc dici oppofita cft. Quarc fi pugnâtia funt quoties quod côtrariorû alteru fcquitur,altcri iûgitur,dic efte amp;nbsp;lucc non cfle,pugnâtia funt.Eft aût repu gnans propofitio.quc bis conftituta cft. Hæc ergo,fi dies cft, lux non cft, quæ cas partes côtinct,répugnas eft^ Item fi animal non cft,homo nô cft, ex hac répugnons fie, fi pofteriori

parti

, ___ TRAPEZVNTII parti negatio dematur, atq; ira dicagt; tur:fi animal non eft,homo ius propofitiöis partes funt pugnan tes, quoniam oppofitum unius ali;c-ri natura iungitur: eft enim animal, fi homo eft, Item ft dies eft, nox non cft,quodfi noneftdies,noxeft* In his(uE diximus)fiue alteri quoq; parti negationem adiicias,fiue cam quæ încft,tollas,pugnantes facies : utraq; cnim pugnans eft,fidies eft,nox eft; amp;,dies non eft,84, nox non eft. Nam Sc nodem cflc oppofitum eius fcqui^ tur, quod eft die cflc ; fequitur cnim, fi dies no eft, nodem efle, 84 nodem non cflc fi dies eft,fequitur:dicm au-tem efie, ei opponitur quod eft, die non cfie,pugnantigitur partes,ergo répugnantes funt 84 propofitiones. Sed de conncxis propofitionibus ha dcnus.Nuc de fy llogifmo dicamus.

Syllo-

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7,

Syllogifmi quos côditionalcsLa- SyHogJfmi tine,ucl propofitiöcs appellarc poG fumus,tribus conftant partibus,pro pofïtione, affumptione, conclufio-nc.Horum fcptem funt modi »quorum tres èrationali,quatuor è difiun ftiua amp;copulatiua oriuntur.

Primus modus eft, cum primum primuj mo-aftiimitur, ut annexum cocludatur hoc modo:

Si homo eft,animal eft,

Atqui homo eft: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

A nimal igitur eft. Item:

Si animal no eft,homo no eft:

Non eft autem animal,

Non eft igitur homo.

Secundus eft cum annexum in af* sttuni», furaptione tollitur,ut id quoq; quodquot;”'*'“* antecedit tollatur hoc pado:

Si homo eft,animal eft: Atqui animal non .eft, k Nec

TRAPEZVNTII Ncchomoigitur. Ircnji Homo nó cftjfi animal no eft:» Atquihorno eft, Igitur animal eft. Item: Si dies eft,nox non eft: Scdcfthoc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ,

Non illud igitur. Item: Si fan us non eft,aegrotat: Atquinonægrotat, Sanus igitur eft.

Tertius eft modus cum propoft. tionis negatiuæ conditionalis, quæ rcpugnantibusautcontrariis côftac partibus,antecedens affirmatur uc annexum tollatur,boc modo:

No fl homo cft,animal no eft: Atqui homo eft, Animal igitur eft. Item: Non fl rcpudiatacft,uxor eft: Sedrepudiataeft, yxor igitur non eft.

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y*

Significantautcrfi huiufmodi nc-gatiuæpropofitioncSjimpoflibilco-mnino cfTc, fi antccedcs cft, quod co fcqucs fit, undc amp;nbsp;conclufioncm nc -ccflario fcmpcr infcrri dcmöftranr.'

Diximusautcmècötrariis uelrc-pugnantibus cöftarc partibus huius tcrtii modi propofitiones, quoniam quæ aliter fe habct,fyllogifmum nul lum conftituunr,ncque impofTibilc fignificant, pofito antécédente non cflcconfequcs. Quare fyllogifmum inde nullum facimus,fcd qui contra fieri polTef, cum deftr uimus, ut pro Milonc Cicero: Nifi ucro aut ille di CS in quo Tyberius Gracchus eft cæ-fus, aut ille in quo Caius, aut in quo arma Saturnini,non fi è rep ublica op prefia funt,rempublicam tame non uulnerauerunt. Nam cum poflent ckinfn aduerfarii Milôis dicere, fi c rcpubli k » ca,fui(

TR.A PEZ VNTIt ca fuît cædcs Clodii ,rcmpLiblicam non uulnerauit, uulnerauiü autcm rempublicam quoniâ aduerfuscam fafta cftjUt fenatus dccrcuit, non fuît igicur è rcpublica, ut Milonis de# fcnfores innucrc uidcntur. Cicero, non fl è rcpublica fuit cædes Clodii, rempublicam tarnen non uulnera* uitjOpponit; cuius fenfus cft,uc dixi-mus, antecedete dato, non fequi efle uel non efle quod annexum eft. Idq; probat tribus exemplis, quorum pri mum( ut in forma fuam feparatim redigatur)ideft,non fi èrepublicaTi berius Gracchus oppreffus eft, illc dies in quo cæfuseft,rempublicam nô uulnerauit. Alrerû,non fi Caius c'rcpublica oppreffus eft,illc dies in quo cæfus eft, rempublicam nô uub ncrauit.Tcrtium:Nô fi arma Satur-Tî ini in illo die quo cæfus eft ,c'republic

DIALECTrCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj

blica opprcfla funt,rempublicam ta men non uulnerauerut, quod fi Eæc ira fc habent, poteft amp;nbsp;Publias Clo-dius e republica cæfus rempu blicam tarnen uulncraffe,cum nulla fît uis in libera ciuitatc inter ciues fu feepta non contra rcmpublica. Hæc diximuslatius,utiliclocus qui fub-obfeurior eft(cum multa in unu con torta orationc confundat)rcélc intel ligatur,uelutcx hoc etia intelligas, quam rudes quamq; ignorantes illi fint, qui fine artificio praeclaros ora-torcs fcripfiflc contendunt : quarc ft gs artificii expers cos intclligere ue-lit, is ad nucleu cum nullo pafto per uenire pofTit, quafi infan’ contemne dusciTcuideatur.

Duplex ergo ncgatiuçhuiufccmo di conditionalis fenfus eft : Vnus ex quo tertium conditionalem fyllogi '• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k » fmo*

TRAPEZVNTI!

fmorum modumconftituinms; alter cx quo nullum facimus ipfisfyl-ïogifmum Jedaut fadum diluimus, autnefiatprouidcmus. Prioriscxc-plum, non fi dies cft, lux non eft, id eft,non fequitur, fi dies eft, quin lux fit. Poftcrioris,nó fi dies non eft,lux non eft,id eft, non fequitur non eflc lucem,fidics non cft. Item,non filio mo eft, albus cft, non enim fequitur albü effe fi homo cft. Ita primus fen-fus in iis, quæ ex contrariis uel repu-gnantibus conftant, alter in rcliquis habetur.

RffKgWdHt.'o JiciDitur, igt;ti 'umtrfttenftruntur.y Repugnantia funt.tefte Cicérone, quæ cohaerere non pofrunc,vt (ï quis dicat hominé non cHé ani mal.auarum eflc pium, Tapientes infelices. In hit prxdicati oppofitü fubiecfio ven iungitur.rt fap£ cos efl: (elix,auarugt; efl impius, homo cftanimal. Quæ propoüciöes fl prædicacoriæ func,repugnâc tcrminia,idefl,rubicd;oérprædicato.flncôdicia nales,parcibut,id cfl, antécédente»’ confequen-ce. Syllogifmi lt;luos conUtiontilei Lititiè.) Syllogifmot cöditionalctalfehc propofitionesctiam dici.for

té ob

DÏALECTrCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytf

t^obhScracroncm, quod propofitiofyllogifinl (teftc Martiano)pl«numargumétuni ^7 pknnm id de quo quxtho eft contineeftue quod lam af» fumpcio quam concluiîo (nihil eniui excrinfecus fumitur)in propohtione contineantur, tr non rato fola propofnio pro integro fyllogifmofumi* ttir.Quanquam eciam hie locus deprauacus vide-ri poiTit,ô'ficlegendus;Syllogifmi hypothetici, quosconditionalei appellate polTumus.uibus co Rant partibus. Primu t moJus til turn pnmum iffumu Primut Mt »«r.) Appellant.inquit Cicero,dialerftici earn cô- dm» clufîoncm argumenti.in qua cum primum fum-pferis, cófequitur id quod annexum eft,pnmum cdcluhonis modum.Exempla funtrSi diescft.lux cft.Eftautem dies: Antecedens hie aftumitur.fe-quitur igi(ur,lux eft. icem fi non eft lux, dies quo que non eft,collige eodem modo:Non eft autem lux,igicur nee dies. Quod (i fecundumaftu mpfe-ris.aut ante cedes fuftuleris, nonftec lyllogifmus nilî in terminis pqualibus,id eft,qui (e mutuo c5 rcquuncur,vc ft nox eft,vmbra terrx eft : vbi fi fc-cundum fumpferis, primü fequetur,auc ft hoc fti ftuleris, fecundum quot^ fuftolletur.Ia aiqs veto non codem paftofe habet. Homo nëtil,/ïnnimalnS tfi.) Ponitur hie confequens priore loco, antecedens vero pofteriore,quod infra fieri pofte admo nuimus-Signiftcant autem verba tollere lt;tr pone- ToHtre. re,non idem quod negate iraiTererc.Eft enim tol Ponere, kre oppofitum antecedentis vrl confequens ad-hibete,id cft,finegata erat pars aliqua in propoft tionc, negationem tollere : ftn abfque negatione illi negationem accommodate, vt fi lux non eft, dies non eft.toHicur confequens fie: Eft autc dies, k 4 nbsp;nbsp;nbsp;«quot;an-

TRAPEZVNTII

6’anttceJens quoqj, igitured lux. Ponere zero eftimmutató relinqiiere. Vocaturhic modus Ciceroni à confequencibiis quemadmodum fuperi' •rabantecedencibus. TLtttiinmodineflcumpr0figt;lgt;' tttnii,) a' repugnancibus hic dicicur.quod propo fitionem pugnâtibus partibus conftare oportet, vt fî homo eR,animal non cft;cui, vt vera efFicia-tur.negacio additur.Qua ßgniftcaturomnino fîe ri non poHe vt confequens fît, fiancecendens eft, veluti:non ß homo cll.anima! non eft;hoc cft.im poHibile ednon eHe animal,fî fîthomo. Fit vero modi huius ratiocinatio, quando antecedens a£-firmatur, id eil, cum negatio quæ coniuniSion j prçpofîcaeft.abncicurideindetollacurannexum, vt non fîlux non cR.dies eft:fîca(rumes;Lux au-tem non eR. Confequens tollendum eR fîc, diea igitur non eR. Diximm itutem è contrarijtuel refugmn nkm.) Si tales funt partes quæ nec pugnant, nec necelfario cohærent.vt hominem effe triuRum, er doRum quempiam elfe ac eundem bonum.in huiufmodi conditionalis negatiua tantum fîgni-fîcat, no ede necedarium.id eR,polTe effc aut no elTe confequens, fi fit antecedens : vt non fi ad illS veniebat hpre8,idcirco ab eo occifus eR.Non fi tu me dignitatefuperafti.ego teambitu vici:Non fi homo eR,iuR’eR. Harum propofîtionû vfus eR, qn oRendere volumus aduerfatij argumentum effe ad rem probandam parum efficax, nec pof-fefequi ex eo, id quod intendit,vein conieRurali bus.lnfyluahominemfepeliuiffe vifuses.occidi Ri igitur,fic negabitiNon quiconque alterum in f/luisfepelit, eundem occidit,poteRenim id e(F( cere pietas. Talibus autem propofitiöibus in hoc

modo

DIALBCTICa*

modo nihil colligimui.red tantum obfîÆimus ad uerfario. VtfrtMilontCictrc.) Vtlocus hicrctfl^ inielligacur, alcius quxdam repetenda funt. Ci» cero in oracionc ea longc pukherrima, qua Mû lonifquod Clodium inódiantem in via Appia oc cidifiret)patrocinabacur,itat im poft cxordiü,aut (vc Fabio placet ) in ipfo exordio tres aduerfa» riorum obieAiones, quibua rota defenfîo inualû da reddebacur,côfutauit.Qiiarû præcipuafuitfre liquas enim ex ipfo Cicerone cognofce)ea præiu-* dicatio,qua Senatus cxdem in Appia fatftam cö^ tra rempublicam efte decreuit. C^o Sc na tu s c5 fulco ipium quocp occiforem MÜonemprxiudü ciodamnatüfuiire,ciu«aduerrarndicebant.R.efu tat id Cicero vera interpre tatione fententip, qua docet Senatü iudicaiTe, per cxdem illam vulnera tam quidem elle rempublicä, non camé per eum qui(ecic:oftcndcnsexemplis£r iudicatis crime quidem aliquando improbari,vt camé autor eius abfoluacur.qui voluncatem peccâdi remouic. Fal fam igiturcftc hanc conditionalem orator often ditiSi é republica fuiftet cxdes Clodqjd eft,(i iugt; recxfuseftetClodius.refpublica nonelTetvulue' raca.Ex qua propoficione fi colligas in fccûdo mo dofquemadmodum Clodiani facicbanc) non va* kbit fyllogifmus, vt;

Si Clodius iure cxTus eftet, ea cxdes nS vul neraftctrempub.

Vulnerauitaucem rempublicam: Igitur non eft iure occifus.

Simile enim eft ac (î lîc colligas; Si docftus eftJmprobuB non eft:

Eft autem improbus.

Igitur

TRAPE2VNTII

Igitur non eft doflui.

Cæterum Ciceronis verba fie habent : Cut igl* tut incendiS curiæ.oppugnationem xdiü M. LC' pidi,cçdein banc ipfam contra rcmpub.Scnatua fadamefTedecreuit i Quia nulla vis vnquameft in libera ciuitate fuRepca inter ciues,non contra rempublieam. Nonenim eft vlladefenfio contra vim vnquamopranda,rednonnunquam eft tie* ceftaria.Nifi veroaut illediesinquo Tyb.CraC' chus eft exfus.aut ille quo Caius ,aut quoarma Saturnini opprelTafunc.cciâ fi erepubliea,remp. Camen non vulneraucrunc.Legit autem Tt apezS tius pro did ione c tiamfi.nonfi, quod quanquam huic pixeeptionimagis congruac, habet tarnen cundemfenfumealetftio quam nos modocitaui* inus.Nâ negatio ilia qua tres cöditionales negan tut apud Ciceronem latet in particula nifi, quant hoc loco aceipies pro eo quod eft no fi .Erit ita^ hiefenfusNon fiérepublicafuerûtcpfi Tyberiu« 0 frater eius,amp; Saturniniarma opprefta : ttngt; publicamnon vulneraueruntiica quoque fieri po tuit »vt Publius Clodius iure cxfusfitaMilone, amp;nbsp;tarnen refpublica per cxdcm vulnerata fit. Omnis enim vis eft contra rempublieam, quam qui à ciuibus, aut liber is, aut ftio capitearcet, iu* tc id facit amp;nbsp;quidé permiifu legis. Nifi «rro autitie Aft iH^Ko Tyitriih Griechin.) De motte herum fra» tfum vide Plutarchum in vita Gtacchorum ; amp;nbsp;de Satur.apud eunde in vita Marij, ö* Appianü de bellociuili. Aiuerfari]Milon«.) Fuerunthi.T.Mn natius.Q^Pöpeius.C.Salluftiui.Patroni veroiCi* cero,Hcrcennus,Mareus Cato amp;nbsp;nonnulli alti.au* tot Afconius. Niß irtfuHùafuit ctejes CloJij ) Ee gebatur

DIALECTICA* rt eebatar hoe abfc^ negatione, cuirepagnat quo4 aicitur,opponit:hoc eft.obfïttic aduerrarioca pro pofirionc negatiua; Non fi lt;?republica cæfus eft Clodiui.rempublicam non vuIncrauit.Cuius pro pofîcionisfenfuj eft, non effe necclTariû fi fit ante redens,cHe confequens Cxterum orator earn ora tioné non expreftit, fed in tribus illis cxemplis, d quibus fequitur vi fimilitudinis.intellexic. Pottft Cr P.CbiÙKr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In

veteribusexéplaribus legcbaturnegatioantc ver bü vulneraftf ,ex quo tot us hiclocus obfcurus, lt;tf prpceptorepugnans rtddebat,nosabieciinus eâ.

Vcrum hoc tertio ratiocinatiôis modo breuiflime infcrûtur (Cicero ne tefte ) cjuæ ad Hcrennium ipfc cô ria appcllatjQræci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per excel*

lentiam dicunt nam cum omnis fen tentiaquot;!“/-»!««Graeccdici poffitjhzc^^**?**** maxime quæ funt acutiflima, nome commune tanquâ propriû poflede-runt,qua ratione Ariftotcles etiam motus, omnern imperfeclam ratio* cinationem«lt;v;4»^« uocar,cft cnim ta-to acutior abfoluto fyllogifmo fim-plex conclufio,quâto breuior. V crû enthy-

TRAPEZVNTH

cntHymcmata rhetorûquæ acutiffï mafunt,ncfcioquaratiöe impulfus BoctiuSjtcrtii modi folam efle contc dit propofitioncm in commcntariis quos fuper Ciceronis Topica cdidir, maxime cum Cicero cx contrariis hæc conclufa dicat,8^ ipfa ratio nihil acutiusdici oftcndatquodinfeuim rationis contineat. Quare circuitu (qucm Grçcc-n5ôfolt;/io» appcllamusjuti, proprium oratioris maximc,multi dicunt. Quoniam is orationis uno contextu brein ac coaólo propofitio nis,rationis ac conclufionis uim ab-folutior quidcipfisuerbis contincs, ïmpcrfpcélior colligit. Vt ergo cir-cuitus magnam idcirco uim habet, quoniä argumcntationemtotäbre-uius amp;nbsp;occultius, amp;nbsp;uno fpiritu abfol uir,ficenthymcma(quo rhetoresma ximc laudamuSjfi ca facile ac copio-fc vbi

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;79

fe übi oportet, utätur rationc)côclu di crcdcndum,quod 8C Cicero innu-it preflius,ut plcraq; folet,cum dicat cxcörrariisconcludi. Quarcnócrit fyllogifmi propofitio , ut Boctius fentit ,fcd conclufio fimul ac aflum* ptio enthy mema,quod ut aperti’ pa-teatjcxcplo latius cnodctunQuos cö plurcs cflcnt,uicimus:cos pauciores tirnemuss’Pugnätia hæc funt utriuf-q; ratiöCjamp;quoniä pofterior pars prç cedentis oppofitu cöfequitur;amp; quo-niam præcedcnti poftcrioris oppofi tu anneflitur : quamuis amp;nbsp;uerba ipfa plurcs ac pauci,uincere ac timere cö-traria funt. Modum ucro conclufi-onis hunCjtä in contrariis quam in rc pugnantibus fieri diximus. Quarc 8^ enthyraema quod aflumptione 8i conclufionc conftat,huiufmodi eft: Quos cum plurcs effent uicimus, eos pauci'

TR.APEZYNTII

COS pauciorcs timcmus deinde afTu mamus, fed cos cum plures cHcnt ui cimus, cos ergo pauciorcs non time mus. Huius ratiodnationis affum-

pcioin enthymemare primo ut dc-bct,pofita cft. Conclufio ucro cö nc gatiuc inferri dcbuiflcr,abfq; negari-one quidcjfcd cü inrcrrogationc pro lata cft, renet enim picrunq; interro

tnhymnid 8^^^° ncgatiöis uim.Itacntbymema titamp;ßmfii huiufmodi ad fimplicc conclufionc redire uidecur,qu5(ut diximus) A.rb ftotcics enthy mema uoluit appclla-ri.Diffcrt tame ab ca no folû acuitalt;

tc,ac uirib’quas maiores poftidet bic modus, fed ctiâ quoniâ uis illationis apcrtiifima ibi,occultior hic,ac idco animum fadlius elabitur,aclabefa

dat,quod omniü propriü cft, in qui bus arrîHciû magis latct additü. Hic autemita reconditü cft, ut nö rudes , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foluoi,

DTALECTICA, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«•

folum/cd cciam qui thcroricam pró fitcntur ac docent,omnino fugiat, quos tarnen redius quis foetores qua rhetores appcllaucrit,quiamp; fi nö ma gis grati quam rudes funt, ta me quo niam cupimus hæc omnibus efle no tiflima,aliacögeramuscxcpla: Qui fe amicis inexorabilcm prçbct,is eric placabilis inimicis.^Hçc oratio côtra riis partibus iûda eft,ex hacin tertio modo ratiocinatio fict hoc pado:

No q fc amicis inexorabilc præ bet,is crit placabilis inimicis, Sed is fc amicis inexorabilc præ bet: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cis.

No is igif crit placabilis inimi-Itcm hoc metucrc,altcrum inme-tu non poncrc.Hoc cnim ita breuius in Topicis pofuit Cicero, nos latius atq; apertius abfoluamus. Paucos in tcrhccrc dues metuis, cocam rempu blicam

TRAPEZVNTJ!

blicam ïnterire nö mctuis? Hic fimi-liter contraria,mctuerc 8C non mctii cre.Omnia oppofita prætcr rclatiua fæpius cötraria folent nqminari.fiat igicur ratiocinatio in tertio fic:

Nöamp;paucos intcrircciucs me tuis, amp;nbsp;totam rempublicam intcrirc non metuisf gt;

Sed paucos interirc ciues metu Totam ergo rcpub.intcrirc (is, magis metuis.

Magis, adiecimusjuroftederemus crcfccrc nönunq entby mcma,amp; ma-ioris ac minoris uim acutius fubo* ftcdcrc.Non enim quemadmodum dialedici diftindiuis ratiocinationis partibus pofitis,arq; fimplicius(ut in hoe opufeulo docendi cauITa feci mus) fic oratores feparatis atq; intc* gris partibus argumetatione conclu dût. Nam id ut docctincccflariü,fic abc»

DIAtECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt

ab CO qui dicit alicniflimum fed con fufis nonnunquam partibus pier urique aliis negIcdiSj aliis mutatis,aliis mancis, preflius quod uolunt amp;nbsp;acri Us compIedutur.QuodS^ princeps ille non folumintelligcdijlcdctiani dicendi Ariftotelesfaditat. Verum qui docet, nifi rem omne ordine fuo in lucem efferat, uel quoniam ignorât , uel quoniam inuidia laborat, o-mnia fic confundir, ut auditorcs dc-difeant potius, quam difeant : quod ita efle Hoc figno maxime pcrfpicics, quod cum multos annosdocuerinc neminem tarnen dodum cffcccrint. Verumid ignorantia ita fieri magis quam inuidia,idfigni eft,quod nihil unq Huiufmodi homines laltem gio ria fempiterni no minis feripferunr. Nihil enim magis dodrinamhomi tiis quanta fit möftrar, qua multa re*

I äcTcri-

I

TRAPEZVNTIf

élcfcribere. Qiiemadmodum nihi! magis ignorantem hominem prodit, qua m nihil ex fc rcélccliccre,ad aliéna femper confugcrc,accum ad fua redire cogitur, labi ac conciderc, Non enim mcmoriam (ut pueri) o-ftentarcjfeddoccrcdcbcmus. Qua-rc nos ,qui hæc amp;nbsp;doccndo amp;nbsp;fcribcn do in lucem profcrre conamur,faci-naus, qui amp;nbsp;fi fraude ignorantiç (qua multa pcrpefh fumus)ucxati,tarnen hæcftudia defidcrantibus, non gra« Uabimur qualc fit quod dixim’ c' Cicerone oftenderCjUt ad fimilcm dili-gcntiam excmplo ac dodrina cætc-ros impcllamus.

Vfruoi hoe tertio ratiocutationie moJo.) Ciceröis yeS fca in Topicis fic habent ; Ex hoc(de tertio modo conclufionisloquensjfunt illarhctorumex contrary« edelufa, qiii ipß enthymemata appellant; nonquodnonomnis fentenciaenthymcmadica tiir,(ed vt Homerus propterexccliêiiam commit ncpoëcarum nomé efFicit apudCraecos fuum: fic

cum

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïgt;

cum omnis fcntentia enthymema dicatur, quia videtiirea.qiix excontrartjsconficitur acutiffi-ma, fola propriécommune poffidct. Qmi ui He, rennium ip(e contraria appeltut.) Locus eft apud Cite ronem(fi modo ipfic horum libronim author eft) libro quarto vbi definit hoc modotContrariS eft C«»(r4nSF« quod ex rebus diuerhsduabus alteram breuicer er facile confirmat.hoc paAo: Nam qui fuis ratio flibus inimicu s fuerit fempcr, cum quomodo ali cnisrebus amicü fore fperes^ EcaIibi:Namquod feisprodeft,nihil igiturquod nefeis obeftcln hit fi dicendi vis animaduertacur.cftfyllogifmi con ditionalis aftumptio cum conclufione in tertio modocolIcSaomiffa propofniôe. Hxe enim tec trj modi propofitio eft : Non fi quod feis prodeft, quod nefeis non obeft.Ex eo afTumatur atFirmati ue in tertio modo antecedens hoc patfto: Id aute quodfeis prodeft,conclufio:Nihiligitur quod r.c fcisobcfteltcm: Non fi vitamClodtjnolitisiudi-^ ces mortem vkifei debetis.Vitam autem nolitis, aflumptio eft.ConcIufio vero hæc ; Mortis igitur non eritii vltorei. Quam argiimcntationem Cicero elocutionisvenuftateacdicendi fulgoreita obruit,vtqui non pauloaltiusinfpiciatnudaex-pofitionem putabit Sic enim aittEius igitur mor tis fedetis vltores iudices, cuius vita fi putetis pet ▼os rcftitoi pofife, nolitis. Utlcio ijud raticneimful, fmBoetiuftertif moji[oltmefje eanteniit frafo/itionem.) In huiufmodi enthymematis Boctius elocutionc folam attendit, acobid non ratiocinationes .fed propofitioncs tantum aflerit efle tertrj modi, eo quidem intelligendi modo no malc.Sic cm quinto libro commcntarioijt in Topicis Ciccronis feri

1 » bitt

fß. APE2VNTIÏ btcSedquIanö cotut (vcfupra pofuimus) in hi^ argumentation ibus ponitur fyllogirmu9,rcd pro pofitio, cuius afTumptio 0‘conclufio notx funCi ^iccircodicicur enthymemaquafi breuit anü miconcepClo.Hxcille. Qiure circuKU tjuer» Gntce äppellaiHM.) Cicero i n Oracore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cräf'

fcrcamoitum.circuitum.compreheniione. Item, ConcinuaciOnemCr circunfcriptioncm* Fabiusli« bro nono.circiin Juflum îr conclufîonem isr clan fulamappeliac. Habet autem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dupliceitl«

teliedlum: vntim, quo(Donato teilejfignificam* omnem orationis corttexcum, in quo integer eil fenfus.cui’partes fUnt.-RÜx« ö* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M»Dril

fe tu dtcere folebas.ùcram ciTe rcmpublicä, qui* Cuntp earn violalîent, ab omnibus eile ei poenas perfolucas.AltCrum vero.quocertacuiufdamelo cucionis forma intelligicur, quam Ariiloteles ter tio Rhetoricdrum librö.itc finitiAv« A TiiètinHn fivîyVfKvxfylirKÿlt «w-rZi 1(91}* «vM »0m»7Üor, id eil, circuitum voco compofitionem* qux ipfaperipfam principiü habet«rftnem, ma gnitu1inem(:ßmeJiocrem, hoc eil.circuitus con* Kat partibus mutuo à fe dependentibus.quaruni liulla extra contextum Cententiam abfoluit: qua le ilkid Ciceronis eil pro Milone : Poilremo nifi eumdfjimniortalesineam rrlétem impulüTent, vt homo ciFceminatus fortilFimum virum cona* retür occidere.hodie nullam rempublicam habe* récit.Hoc tribu» membris ita connexu eil, vt nul* Ium per fe fencêtiam abfoluat. Eil autem huic co trariaquaediciturabfolucio.cum vnumquodque orationis membrum abfolutam Cententiam coti tinec, vt illud Ciceroni«,pro lege Manilla : Dicen* dura

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«f

dum eftde Cn.Pompei fingularicximia^vir« tuterhuiusautemoracionisdifFiciliuscftexituin quam principium inueniteJta mihi non tam copia quam modus indicendoquxrenduseft. Sed quod ad hunc locum attinet, ait Trapiezûtius rhe torum cnthy memata ûa tfFerri.vt partes non it« diftindpanima juertanturquomodoin argumë tationibus dialedici9,fed ita plcruntp latere, vt vi deatur oratio expolîtioni,quàm argumentât ioni fimilior.Probat id fimilitudine fumpta à cofuctu-dine oratorum.apud quos laudantur ambitus.ç^ inhiscôtinuifpiritus pronuntiatio vftpadfineiq requiratur : ita quotpin huiufmodi enthymema-tis conclufio amp;nbsp;aHumptio fun t,etiâ fi lateât elocu tionisartificio. PugnantiahiecfiintutriufijuertitieMt.) Superius vide repugnâtia diiplicitrr de finita. Hpc autem vtra^ ratione pugnantia funt, O* quod po fterior parsiTimerepauciores, antccedentisop-pofitum quod eft vincete plures, fequatur O' po-fterioris oppofitumifcilicet, pauciores non time-re,antecedenti cohxrete poflit.Memineris autem (quod O'Cicero admonet)huiufmodi propofitio nibus vtveræ fiant adijciendamefle negation?, aut vt plurimum incerrogatione,in qua negandi uis eft, efle proferendas. QaàmuH uerta if ft flurrt tcpMciuwtrtitc limererefu^ntnt.) Si pro verbo re^ pugnant,contrariafunt,IegasO'quodrequic.hoc padlo:Modum veto conclufionis hunc.cam in cd trartjs quàm in repugnantibus fieri diximus.fen-fui O* prxceptioni quadrabit, alioqui nullus erit fenfus. IttenihymemiitahuiufDieJitilfiinflictm conclufio nem.) Trapezuniiushocdicit,huiufmodi enthy Tncmata,qup ex contrartjs conftant,ha(fienu8 c5 i ) oenir«

TRAPEZVNTH

oenîre cum fim pl i ci cöclufioiie, quam enthyme« ma vulgo vocamus.quo J qutmadmodum maio re aut minore Temper conftac cum cöclufione.ica enthymema ex contrarrjj.aiTumptione ô*côclu' fîone. Quoi timen rediin fixtores ÿrhetorei.) Agno* minatio ieuitf»(Svi/4Kc'«. eft ex cömutatione prin* cipij ditftiôis. Hocf»i;oi iiiiireuiiu ittTopidt fofuit Ci^ tero.) Ciceroni» exempla hune habent.non hoc, poteft'qjfBoctio tefte) ad Lctulum 'ir Cethegum refetri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5uncenchymemata,qug

cell ex contrartj» conftant.tamc à maiore aut mi nore verius dudia videri polïunc. Qyale eft illud: Perderc an poilum rogas.feruare potuis' Vide Ro dolphum libre 1.decomparatis. Ncn enim iuemnJ. HDilumJiilefiici.) Docet id Cicero ctiam in rhecorî cishis vetbis.'Variaroautem orationem magno« pere oportebit. Nam omnib’ in rebus fimilitiido eft fatiecacis mater. Id fieri pocerit,fî nô fimiliter femper ingrediamur in argumentiationé. Et pau 1Ó póft: Deinde, inqiiit, in ipfaargumetatione no femper à propofitione incipere.nec Temper quin« que partibus abuti. Meminit huius rei Fabius, de vTu argumêtorum libro quinto;Exemplorum apud eruditos Tcriptores Tatis magna copia eft.

Quoii iy frinceps Hit non folum igt;ntelli^enji,/ij etiim di^ Artltote’ef ('»‘liArißotelef.) Hine facile liquet Ariltotelem in ^’cenJietiS dicédovakiifleplurimum, quod necfacultasnec terHUi. nbsp;nbsp;ftudium viro defuit.DiJigentiam enim ir curam

* nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;in diccndo,amp;fî non alia,Tatis ramen declarac ilia

cum ITocrate æmulatio, treum eodem in dicen« docertamen.Dcindequodartioratoriæpluraat-tulicadiumentaf tefte Cicerone )qiiàmrhetore» iplî. Ingenio vero cam indy to ac diuino quid dee rat

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4

tat quo minus potuifTet ? Cui((î reliqui fpeétêtuf fcriptores)acrimonta fuitautfola,aut fumma. Huius rei non ignarus fapientiiTuntis rcgum Phù lippus, a ureum illud orationis tliimenfundêsfvt Ciceronis vcar verbis} ßliofuoAlexädroacciuit, vt ab co non agcndi modo, fed izdicendi praece-pea acciperec. Qui €■ƒ frtuJt i^nornntiit^itt mtltaptr fefftfumtn.quot;) Pro eifi.nifilegebatur, didioncm ramen, adiecimuspropterfinfuni .Quodfiminua plarct,habes quod fequarisinobis abfque hac mti tatione parum plena pcriodus videbatur, nec integer fenfus. Cum aute m hunc locum fecundo Ic giirem.vc prglo libellus redderetur.commoduni iiicidimus in exemplar quodJam fcriptum, quo Trapezuntijeommentarijs liber aphorifmorum Piolomaei de adrorum fignificacionibus enarra-tus eib,nobisantea nunquamvifum: qddumeur fim perlegerem, repperi locum vbi Trapezütiua apotelefmata adrologorum vera afierere niti tut experientia, atqueadeo Tua: ipfius viiac irfortu-rx expofitioi: vbi lt;a, quæ libi in vita accidiffent, docetconuenire cum horofcopo,dom iplc nafee recur à paretibus obferuato. Venitaurem (vcipfe fcribit)e'Creta inrula.quam patri3habuit,inlta- Ceorgiiu liam,vna cum coniuge (r liberis.Quod obid ap- Trapf^a»-pofui.quia vulgatum eft.eum Trapezûte in ciui- tim Crtteu rate Anae natum fiiiiTe, quern errorem ego inp ƒ,( j, vita eius exponenda fecutus eram. Deinde in kali cis acadernqs aliquandiu profclTum,R.omam po ftea venilTc,vbi propter librorum à fe fcriptorum contentions, magnas inimicitias habuit cü Poggio acaltjs plenfquc, hiftoriä fî qui? requirat pro pc dictn cric cognofeendi copia,dabirur cnim fcri

1 nbsp;4 ptuin

TRAPEZVNTII ptumbreuiexcudendü ; continet ccttcTummam rerun) caleftium cognitionem.

In libris ergo de diuinatione ira tuntit fcriptum rcliquit Ciccro:Si funt dii, ncque ante déclarât hominibus,quac futura funt, aut non diligunt homi-

ncs,autquid futurum fit ignorant, aut exiftimant nihil intcrefle homi-

num fcire quid fit futurum, aut non ceffent maieftatis fuç effc,præfignifi carehominibusquæ funt futura, aut ca nc ipfi quidem dii fignificarc pof-funt. At ncq; non diligunt nos(func enim bcnefici gcncriq; hominu ami ci)neq; ignorât ca q ab ipfis cóftitu«» ta amp;nbsp;defignata funt,ncq; noftra nihil intcreft fcirc ea quæ euctura funt(eri mus enim cautiorcs,fi fcicmus)ncq; hoe alienu dueüt à maieftate fua:Ni

hil enim cft beneficctia præftantiuSt Ncq» nö poffunt futura prænofccre: Non

, dialectica; at

No igitur funt dii,ncq; fignificat: Suntautcmdii,

Significant ergo.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et;

Si non fignificant.

Nullas uias dant nobis ad fignifi-cationis feientiam.

Fruftra cnim fignificarent.

Nee fl dant uias,

Non eftdiuinatioc’

Eft igitur diuinatio.Hæc Cicero; Nos uidcamusquæ uis,quæratioci-nationes huic infint orationi, Vis in eft loci, qui ab antccedcntibus dicî-tur, amp;nbsp;eius qui à partibus cft. Principalis il le locus, à partibus antcccdit.' Argumentationcs quatuor. Ab cnn mcrationc partiü una, qua probatur annexum illud, ncq; ante declarant hominibus quid euenturum fitQui buspartibus enumcratis,atq; infir-tnatis, relinquitur fi funt dii, futura

I s ab

TRAPEZYNTII ab iîîis bominibus declarari.Qua co » clufioncm intulir, propofitionc ipfa reperita,quod Temper fere faditar, cum oratio ncceHitate rerulongior quam perfpicuitas parieur, fibi cöTc-da eft. Propofitionc igitur ipfa rc-fumpta, integram ratiocinationc in Hoc tertio modo fie conftitiüt:Non igitur flint dii,neqj fignificât futura. Nam falfam ilia efle qua pofuir,cnn meratione dcmonflrauit.Si cnim ali qua iftaruquinq; partium fold fieri pofle uidetur, nc dii futura fignificce quibus minime fieri poife, omnium infirmatione demonftratum eft, répugnas hoc cife probatur,fi funt dii, non fignificantfutura. Huiufmodi autem propofitioncs non répugnâtes effe non poffunt,quarc oppofi-tum cius intulit ncgationcadieóTa, ucl lie ucru infcratjUel ut tertii modi

propo-

DIALECTICA.' y* propofîtione utatur ,uel ut often-dat repugnantem affirmatiuè à fupc-rioribus fcqui.Nô îgi£ funt dii, ncq; cnim fïgnincâtfutura, fed funt,figni ficancergo.Hac deinde conclufionc ancccedentis loco accepta, aliam répugnante negat, R epugnâs hæc eft: Si dii futura fignificant, nullas danc Uias ad fignificationis fcictiam ; hoc cnim oppofitum præcedentis infclt; quitur;nam reâè infertur: Si non fignificant,nullas dare nobis uias ad fignificatiôisfcientiâ. Eft ergo repu gnans affirmatiua quam negauit, uc exca integrum fyllogifmum faciat que intellexit hoc modo:E t fi nô fignificant , nullas uias dant nobis ad fignificationis fcientiam :Significâc autcm,igiturdantuias adfignifica-tionis feientiam. Hanc conclufionc tertio fimiliter ut Si fuperiorcm in fc cundo

TRAPEZVNTir

cundo fyllogifmo antccedcs facitrç pugnâtis huiuSjfi dant uias ad figni* ficationis fcientiam, non eft diuina-tio. Quam negauitutex ucrapro^ pofitiöe uera inferatur:in tertio modo fic.'Ncc fi dant uias, non cft diui-natio.-aflumptionc Icólori doólo rc-linquit.Nullius enim fibi curç indo fti Iunf,atqui dant uias, hinc conclu dit, ergo cft diuinatio, V ides mi Pc-tre,quo artificio locushic prçclaro il li uiro 8^ oratori cft abfolutus,quc li tenter interpofuimus ut amp;nbsp;quod do-cemus apertius faccremus ,amp; uno it pfius loco tam Sc esteras çloquentiç ftudioibs quam docentes admonca-mus,maiorc cura quàm faciunt.opc ra Ciccronis exponcre, ne indoólio-resreddantaudiroresquam accepe* rûr,neq; nudos animos ipforum, fua îgnorantia, ineptiores ad bona ftu-^ dia

DrALECTICA. «ƒ ^ia cfficiant.V crum de primis tribuS quos oratori cum dialeólico Cicero comunes fentit, didum erit, fi illud cômonucrimuSj quod iâ tetigimus propter orationis clegantiâ demi,ad dijcommutariq; nônulla eorû pofic, quç in diccdo ut res pateat,fieri opor tereaflerimus* Commutatiôis illud tibi excplo fit,quod negatiuâ dixim’ conditionalcjCÛ coditionisnotâ ne-gatio prçccdit,quâ Cicero poftpofu it,cû dicat:Et fi no fignificant,nulIaS dant uias, detradiôis illudrnô igitut funt dii, ncq; enim futura fignificat, tiam. Si,côditionisparticulamin prî ma propofitione pofitam detraxic* quant rem alTumptio demonftrant* Nunc ( ne quid huic doârinæ défit) alios quatuor breüitcr exponemu quos dialeélicorû effe tatum Cicero O pinatur quamuis ipfc ccrte oratot “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummuij

TR.APEZVNTÏI

fummus jdialedicus eriä ( ß quis ira iiult(uclinorationibus nôtîunquâ, his ufus fit. Quartus igi£ modus eft cudifîundiuæ antecedens inaffum ptione ponimuSjUtquod fcquitur, infirmetur hoc modo;

Aut dies c,aut lux folaris no eft» Sed dies eft, eft igitur folaris lux. Item, Aut fanus eft, aut ægrotat: Eftautemfanus, Non ægrotat igitur.

Quîntus modus eft,cum id quod in difiunlt;ftiua præcc(fcrit,in aftumpti-one tonitur,ut quod fcquitur,confir mctur,hoc pafto;

VeluiuitjUcl mortuuseft;

Sednon uiuit,

Mortuus eft igitur, fiiumq' o*

• biitdiem. Item:

- nbsp;nbsp;Aut no eft dies, aut no eft noxî

DIALECTICA

Scd dies eft,

Non eft igiturnox.

Sexius amp;nbsp;feptimus ex diftunóliua in copulatiua mutaca, negatione addi taconftituuntur fextus quidem fit fi antecedens ponitur ucconiun-clum, acconfeques intcrimatur,fi'c:

NÔamp; nfibilc no cft,8i homo eft, Sed riflbile non eft, Non eft ergo homo.

Item:

. NonrifibileeftjSihomonocft, Sed riflbile eft, Igituramp;homo.

Septimus fit,fi negatiuæ propofi- Sfftimw, tionisquæ ex difiûdiua copulatiua fafta eft,antecedens tollitur,ut quod fequitur ponatur hoc modo:

No amp;prudcns cft,amp;ineptuscftj Non eft autem prudens, Eftigiturineptus,

Trapezvmt» __ Ita feptc hi conditionaics modi, tres cxpropofitioncprofieifcuntur,qua condinonalcm propric appcllamus, duo cxdifiundiua,amp;duo cxcopu* latiua ncgatiua.in qua copula fit cx difiunftionc ucrfa , Hinc patcc xtum ac feptimum modum in qua** dänö in omni materia fyllogifraos cflc, quarc fyllogifmos ego potius quofdam,quam fimplicitcr appclla* ucrim. Simpliciter cnim fyllogifmu dicimus, qui ea ftruéfura cft ut fi ca quæ prçcedunt ucra finf,conclufiöis neccffaria colligatur cöfccütio,quod tam prædicatoriis quam aliis ferme omnibus conditionalium modis in* cfle uidemus, nam tcrtii modi côtcri dat quis non cffc fimplicitcr fyllo* gifmû. At ucro Sc hi duo poftcriorcs, non cx omni uera copulatiua fed ex ca folum, quæ ex difiunâiua ue* tavcf'

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

ra ucrfa fit, ncccflariam habcnt con* fccutionem. Hæc cnim ucra cft,non amp;nbsp;homo eft 8i animal non cft, in o* mnibus cnim contrariis ac rcpugna-tibus, quæ fimul eidcm inclfc non pofluntjhuiufccmodi copulatiua nc ceflitatem continet. At feptimus ex ca modus conficinon potcft,non c-nim fequitur, fi homo nö fit, animal quoque non efle. Item hæc ucra cft: Non amp;nbsp;lux cft, amp;nbsp;dies cft. Lueem c* nim efle, amp;nbsp;non efle diem firn ui fate ri quis potcrit. At fcxf ex ca modus confirmari nö poteft, ncq; cnim fit, fi lux cftjdicm non efle. C^od fi fim plicitcr is fyllogifmus cft,qui ca ftru dura conftat, ut femper ex ucris ucra colligat,idq; fextus ac feptimus modus non faciar,quofda cos amp;nbsp;non fimplicitcr fyllogifmos efle ncccfle cft, V tuntur ucro tam philofophi J m oraco'

_______ TRAPEZVNTït oratorcs,nö minus his omnibus fyl-logifmis qui rei,quam iis qui compo fitionis gratia confequuntur. Nun-quam cnim erubcfcüt fi res patitur, rempotius quàmcompolitioncdili fequi, ut pro M ilonc Cicero: ’ NifiuidiîTetablolui cumquifatcrc-tur, nô dcdiflct uobjs tam falutarcm in iudicando litcram. Abaffirmatio ne cnim non præccdcntis,fcdannc-xi ratio proccdit. Itc,quàmuisprcfli us.-Si hic illi fccic infidias, non fit im punc: fi illc huic, turn nos fccicrc fol uamur.In altcro cnim,fi quod prçcc ditaffirmcs ,conncxum primo mo* do confirmatur,in altcro, fi antcce^ dcns toll is,t ollis 8d confcqucns,quod non compofitionis, fed rcrum ui fc* quitur. Quas ob res danda eft opera diligcter,naturam,uim,acordincm rcrum noffe, quod cxaâa Topicorû accx«

DIALECTICA.

ac cxquifita dod rina pollicetur lt;Jc^ indcfyllogifticæ compofnionis ui-res non ignorarc.-nam is mihi folum pofteritatc dignacöfcribcc : cjui hacc neglexifjCius fcripta tanquam flofcu li ccicritcr dccidenr. V crum dc pcr-fcdis fyllogifmis fatis, nuc dc impcr fcâis dicamus.

In liirii erge de Jinitmliotie /Icfcriftunirtliiiuii.') Lo» eus fft de diuinatione libro primo, «rrurfum li* brofecundo, vbi hac argumentariene coUigunc Chrylïppuï.Diogenesö'Antipater elTcdiuinati* onem ; quem locummukis moditdeprauacüex CiceronereRituimus. Nar uiieitmus lt;iult;euii,lt;iiue ra^ tiocitmtienes hnic infint oritiieni.) Trapezütiur ex qui* rit in hoe exemple,qup fît vis loci.hoc ett.ex quo loco dialedico argumë turn fît dudum, dein qop argumentandielocutio fiiieargumentatio. Qux duo in omni oratione qua quippiam probat, qux ri poÜunt.Eratautemlocus.bifariamapudTra' pezuniium dcprauacu». Sic enim legcbatur in ve teribuacodicibus: Argumentationet quatuor ab cnütiatione partium. Vna.qua probatannexum il!ud,^cxtera: nos fîc vt nunc legit.reßituimua. £(l autem totiiu loci hicfenfus; Principio rccefec argumentum.quod ipfe vim loci appellat. Id ve« ro duplex eft. Prius ex loco partium feufpecietü (nemina enim hsec fppe confunduntur) cuius ea ma «ft

TRAPEZVNTir

cß in probando vis.vt fi nullæ conuincantur eße fpecies aut partes, totum etiam er genus proiii' de non eße: vtnec anima eft,nec corpus, non igu tut homo efle poteft:0' par nö eft, nec impar,ii5 igitur numerus. Alterum efte ait ab antecedenti-bus. Eaftint ex quibus aliud neceirario fequitur: Vt homo animali antecedens dicitur.vitium tur* pttudini.Csterum Boetijteftimonio hocfolum ab antecedentibu s argu metum ducitur, quando conditionalis antecedcs aftumitur, yt annexum concludatur ,quomodo3confe()uctibusdicitue, dum propofitionis conditionalis annexum in af-fumptione tollitur. Verum hoc fenfu nifi Ciccrö eapro argumétis recenfuiflct.ad alteram partem dialcdices referri poterant, Qua de re videat Bee tius commentanoijt in Topicis libro v. amp;nbsp;Rodol* phus Agricola libro i.de locis accidétium.Nefcio tarnen an hoc loco legendum potius fît pro voce antecedcntibus.repugnantibus.Sunt enim hi fyl logifmi tertij modi conclufiones.quæ tantum ex contrarijs aut repugnantibus ducuntur, nili for^ téob id abantecedentibus dicantur, quod antecc dcns in aiTumptione etiam hic affirmatiir, vt an* nexum tollatur. Prmdpalü Ule Incut à putclui anted eUt.) Principalem vocat locum ilium, quod eins argument! longior eft traÄatio. A' principio efn vfc»)ad eum locum: Non igiturfuntdtj,perdurât, amp;nbsp;totius difputationis Fundamentum continet.

Argi/ntrwUtionfr t^uatuor.) Argumenta vnde dudia funtoftêdimus: Argumêtationes veto afferiteflc iinmero quatuor. Vnam.enumeiationcCfyllogi iniintiatie. fmosconditionales tres . Eftautem cnumeratio • (teße Cicerone in rhetoricisjargumetarioinqua pluri'

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9f

pluribuïrebuscxpofitis,amp;cçten'sinfïrmatÎ9,vn« reliqua necenarioconfirmacur. In quarto ad He-rcnium dicit expeditio.-quo in loco lt;r hoc txeni' plum eft: Qtioniam liunc fundum côftac meum fuiirc.quem nunc tu poflides.necefie eft aut hgre ditate tibi veniffe, autte hue emiffe,aut vacuum poiTedifte.auc vfu tuumfectfte.aucper vimoccu pafte.Mea res,me viuo tibi hxredicate venire non potuit: vacuum cum ego adeftem, poftidere non potuifti: tuum vfu fecifte etiam nunc non potes: emptio nulla profertur;relinquitur ergo vt me vi de meofundoeieceris.Côftataucêhuiufmodi arlt; gumétatio tribus partibus, expoftcione.infirma' doneer conclufione. In fcholis vocanta fufficicn ddiuifione. At)teq;nen Jiligunttios.) Adhuncvfqi locum enumeracionis eft expo(itio,quincp parti.* bus abfoluta.cuius fenfus eft. Côditionalê illam: 5i flint dq,nec declarant ante hominibus qux f u* turafunt, no efte veram nifialiqua ex quin(5pat tibus illis vera inueniatur.Oeinde confucantur fin gulx partes eoordinequo cxpoiitx funt. Prima oftéditur falfa ab arnore er ftudio deorum aduer fus genus humanum. Neque ignorant ta i}ute ab . flint(onftkuta.) Secundæpartis confutatioeftab abfutdo amp;nbsp;natura diuina. ftidiculum enim force fi fata, qaxdecommuni dccre co deoru m confti-tuuntur.abipfis ignorentur. Neijutnoftranihil tertilfeire.) Tertia reprchenditàfinefeu vtilitate noftra.Prudentiores enim fieren t,homines fifu* tura præuidercnc. Neque hoe alifnum Jucunt à maiefia ttfua.) Quarts partis rcfutacio fumiturabhone* fto amp;nbsp;muntre deorum.quodeft iuuare mortales. Hfijnenon foffuntfuturairienofctre.') Poftremxpar m } tis eft

TRAPEZVNTII

Vaeft fublatïoabimpoffibili û*finî« confutatio-» nis,quameniimeracionis conclulîofcquiL No» (girvr)Knt4lt;fgt;*i')*f pgnificifnt, ) In côclufione hac de fideracur côiunÂio ß,qux cameclîà Cicerone nd eft exprclTa, tarnen ncceflario intelligitur ficNö igit fi dqrunc,ßgnißcanc homtnibutfutura.Nam hac enumeracione non cfFicit.quod non Tunc dij, hocenimpro confeirohabetur,fcdillud.’fieri non polle fi dfj funt.quod non fignificét hominibus ea qux futura func. Msec igitur enumerationis eft cd clufio: Non fi drj font fignificant hominibus futu ra.irprimi fyllogifmibypothetici propofitio. Artificiofaenim argumentationû connexio, qua fuperioris conclufio fit nouse argumentacionia propoficio.Deinde alTumitur in tertio modo aftir niando ancccedés hoc modo:Sunt autem dij.qux aiïumptioindicioeft in propofitione incelligen-* dam eiTe particulam fi. Hine infertur cöclufio per fablationemconfcqucntisrSignificantergo.Eftip hoepaftoabfolutus primus fyllogifmushypo cheticus, cuius conclufio iterumnt nouærcpip gnantis propofitionis antecedens. Si fignificant, non dant vias ad fignificationis feientiam. Hpe re pugnans eft ô* falfa, quarc vt vera fiat adijeienda eft negatio ante fi, quam Orator poft pofuit: Si non fignificant nullas dant vias ad fignificationis fcientiam.Intelliges autem negationem prxpofi* tarn fi,vt:non fi fignificant nullas dant,amp;' extera: quam propofitionem loco totius ratlocinationis pofuit.airumptione Crcoclufionefiipprefta. Verum ficintelliges.fignificantautem, igitur dane vias ad fignificationis rcientiamKurfum hxc cd clufio quant non expreftit, fit vlciinx propofitionis an-

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çi

Hî» antecendens hoc modo: Dant vîa» tgîtur non cft diuinacio : cui quoniani pugnacibiia parcibua confiât,adticiêda tft negatio.fic: Non fi dant viai non cil diuinatio. Airumptionem etiam hic fubti cui(,quæ cllrDantautem vias.Concluhonem pro pofîtioni appofuit.'Efligicur diuinatio. Suntergo in fumma quatuor argumêcationcs ; enumeracia vna,expo(îtione,infïrma tionc amp;nbsp;conclufione ab-Coluta, nbsp;nbsp;très fyllogifmi conditionales,quorjt pr j

mus intègre exprelTus, fecundus abfqj afl'umptio» ne ir conclufione, tertius abftp alTumptione poû-(used. Qurntiwit/lfx#fcormode.) Qui,veteraexem plaria habebant.nos quem.Iegendumputamus« deindefyllogifmumilium integrum ponendum (iïe hoc modo; Et (î non fignihcant .nullas dant viasadfigniHcationisrciétiam.fignificâtautcsn, dant igitur vias adfignifîcationisfcicntiâ, quant rem fatisdemondrat quod fequitur;Hanc côclu fionê tertio fimiliter.û'caetera- Vides mi Ptirrquo trtif!eiolocuiigt;ie,amp;eitterd.) ApoftropheeiladPetrS Medicem filiumCofmiillius Magni,Crpatremlt;^*«fc Laurétij, viri nobilitateac cruditionc clari. Quot eratsri cam didieâico Cicen tommunes fentit.') Id eft, in Topicis; Hoc genus, inquit,attingit omnino ve-ßras quoque in refpondedo difputationes/ed phi lofophorum magis,quibus ed cum oratoribus it la ex re pugnantibus fententijs communis conclu fio,quae à dialedicis dicitur tertius modus,à rhe-tonbusenthymemanuncupatur. CcmmittdtieMÛ illudt'l’ifitexemigt;!o,) Suprahoc admonuimusinfe cüdi fyllogifmi propolîtione, vbi pofitum eft. EC ft non fignincant proeo.non fifignificant. Srtr^ Aioxif illuj.) Id eft,in lt;nbsp;numcrationis conclu (ionc.

tn 4 qux

TRAPEZVNTir

quae eA primi f/Ilogifmt propofitio, cuï detraxi* Si, quam rem docec facit huiut fyllogifmi aiTum' ptio er cnumerationis expofitio: ibi tantum po-nebatur Si. Quot ttUleâicorum tffi tdntum Ciceroopw4 iur,:juigt;nuit iffe certè.) Reliqui, inquic. Cicero diale äzicorum modi pluret runt.qui ex diftundioni bu$ conftant.auc hoe aut illud,hoc autem, nö igi tur illud.Icem.auc hoc,auc illud,non auté hoc,il-lud igitur. Qi^ix condufiones iccirco ratae funt.çp indifiundioneplus vno verumefTe nonpoteft, Atepex his cóclufionibus quat fupra fcripfi,prior quartu»,pofterior quin tus, à diakdlicis nuncu pa rur, haften ut Cicero, Summin JidleâicusetiS.) Qoä tum Cicero in re dialeftica valuerit,declarant (a-cilequxfuntin Tufculanis «ir AcademicisQuae-ftionihus. Item de finibu» ö* in tjs.quac de re dia-CteeroJiit lefticaexprofeffofcripfic.Tumftudiuin hac'ar-teäuuf, tediligêtilTimum.ScribiceminBtucoà Diodoro

Scoico, qui cum vix it 0* domi fuæ mortuiis eft,fc in arte dialeftica ftudiofiflime eruditum it exer-citum fuilTe. Quin eciam iubecinOratorefuo tenendam efle dialefticam apprime'.non modo ve ram illam qux eft apud Ariftotelem,red quoepfpi nofam illam ö'Chryfippxam,ei qui benedicen-di laude extimulacur. Sextiu amp;feftimin ex ud w eofiuldtiudm.) Propofitiones in hit modit tantum valent ex rji terminit e'quibuicôftantdifiun ft iux,nimirum e x concrari)« immediatit,aut re-pugnantibut rerminorum xqualium. Fiet autem difiunftiua copulatiua.difiunftiua coniunftionc tnu tata in copulatiuam, it capiti appofita nega-tione.Quod Cicero in hunc modum rxtulit.-Dein de addunt coniunftionumnegantiam fic^non it hocamp;

DTAlECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çr

hoeamp; ïïlud,hocauctm,nonigitur illud. (rrftKtK teftftimïi.) ld folet in fcholii fîcdiciiquaP dam raciocinaciones valere propter formam, in quibus forma amp;nbsp;modus fyllogiitic^ obTeruacur: nonnullosvrro gracia materix.vcfïquiscolligae ex particularibus.autnegatiuis veram conclutio' nem.iitilludNonnuIliimperatoresfunttyranni.SyFjgïy^é Neroeft imperator.’gitur ecia tyrannus.Et; Nul'fimplictt lus homo eit immortalis, leo no elf homo,igitur^uÜlt;tm* non elf immortalir.Quxconclußonesex mate» riadicuntur valere.Trapezuncius fyllogifmos t« ]es,quordam vocat, quod nö omnibus id accidac. Hx enim funt falfx,homines quidam callent lite ras,Barbari homines funt.igit barbari tireras cal» lent.Quod (ilex fyllogifmi obferuarecur,fierin5 pofTet vt fequeretur ex veris propofitionibus falgt; laconclufio. Vtfrt WiloneCicero-.Nijiiiiiiffettbfelul mf».) Eft hoc in confutationeantenarracionem, vbi orator oftendic Milonemno efTedamnatum erxiudicio G.Pompei. Cxtcrum apud Cicerone nc legit: Quod nifi vidiflet poffe abfblui eum qu I crime fateretur,cum videretnosfateri,nelt;pqux ri vnquam iulTiflet, nec vobis tarn falutarem nSc in iudicando liter am, quam triftem illam dedif» fet.Sumptum autem eft hoc ex confuetudine fo» renft.Nam in maioribus caufis, tefte Afconio Pe» Modi« fn-ê diano,non fînguli indices fentenciaferebant, fed di/cntèiilt;u« Vniuerfi fimul conftitucbant.Quart abeo qui iu dicio prxerat,ideft,prxtore,(ingulis iudicib’da banctrei tabellp.quarûcaufa perorata.quift^ vnä in ciihilas conqciebat. Etant autem iniculpcx ta» bellis liters: A abfolutionis, Ccondemnationis, N L,quibui fignificabatur no Citis liquere.Sed m f hzpo»

TRAPEZ VNTIl fcæ poftremx literæ tantum dabantur în caora,‘ qua de capite non agchatur.Sic igiturcolligi-tur.Nifî Pompei us vidilTct Milonem abfolui pof* fc,non dedifTet iudicibus tam falutarem li teram, dedttautem.igiturvidebatpoffe abfolui. Verum alTumptionemO’conclufionê nonexprimitora Tr^paSt!/' tor.nec neceflariumerat.Porro quod ad Trapezii tium attinct, non video qua rations putet hic in fecundo modo male colledumefle,cumptocegt; datur à fublatione annexi ad fublacionem ancece* demis, id quod in fecundomodo facere oportet« Hicenimfenrusen.-Si non vidiiTeteumpoiTe abfolui , non dedilïet vobi^ falutarem literam. lam colle annexum, hoc cR, aufer ab eo negationcra. (Tollere cnimdiximus oppofitumponere)hoc (nodo:dedit autem,conclude nunc oppoiîtum an tecedentisfic: videbacigiturtumpoîre abfolui. Nam inpropofîtione fuitnegatio, quxlatuit in ditRione nifi.Simile eft fidicatur : nifi virtus cflec non eflet fortitudo.id eft.finon eft virtus.non eft (ortitudotex quo collige lt;îc in fee undo raodo:Eft autemforticudo.igiturO'vircus.Qiiâquamcnim hic aiFitmatiue ponuntur amp;nbsp;annex u m amp;nbsp;antcce-dens.non tarnen non tollitur.Qui lapfusf lî tarnen lapfuseftdicendus) ortus eftexambiguitate vn borum.poncreCrtollere, Noncnini idemeftaf-fîtmare, quod poneremee negate, quod tollere. Quanquam Cicero in Topicisautnegarepofuic pro eo quod nunc tollere dicimus.aut fecundum modum fyllogifmoru m non facia generaliter de-fcripfit. Sicenim ait: Cum id quod annexum eft negarisjVt id qiioque cui fuerit annexum, negan-duo) ÛC .Qjodnonfatû côgruitprofofîüonibua hypo»

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94

hypothf tîcii, quarum para vna aut vtraque negt; gatiuaelt Iterrujuimitit ^efflitf.SihiciHifec'tt ts.) Ex «dem oratione in principio confïrmacio nia Ciceronis verba habcnctn hûcmadum:Nuni quid aliud igitur in iudicium venir, niiî vtcr vtri infîdiasfeccrit i profeAo nihil, fi hic illi, vt ne (ic impune, fi ille huic Cum nos federe foluamur. Itt altfr« tnim ft fnectjitaffirmts.) Ideft,quodfclt; cundu loco dicitur : Colligitur enimà pofitionc anrecedentia ad poficionem cofcquêcis in primo fîc;Si ille huic fccii infidiat,cum nos federe folua mur.Feciraucem.igicur foluamur. In alter« ft 4nte crdenstoHw.) Hoc eft.quodpriore locodicitur.ß hicilli.ne fit impune. Tollitur in alTumpcione an« teccdens. Atqui Milo nöfecit.anncxum quoque tollitur in conclufione, id eft, abfque negatione rumicur.Nam in propofitione negacio ne, adhx* fit confequenti.Igicur fit impune. Vdutifidicais Si vitium cft.expecendum non eft. Atqui vi« tium non eft,igitur cxpetendum.non neceftario fequicur.Nec enim cö tinuo expetendü eft.quod vitium nö eft. Quare

apud Cicero« nem non cora-(gt;oßciont9,fed terminotum virequebatur.

(♦)

TRAPEZVNTir DE SYLLOGISMO IMPER-

fcfto, feu enthymcmate.

conclufïoeftquæ unius Opropofiitionis neccflaria cófecu-tionc conficitur;fimplicitcr,hoc pa* do:

Eo ifto fcmpore, quo Romæ ftudà mcfadum dicis,ego trans mare fui.

Non ergo feci, nee potui quidc faccrc.

Compofitè Iioc modo.

Conremnis tu uirtutcm,cuni fis 110 mof

Virtu tem ergo contemnisf

Huius rei à iunioribus qui de dia' ïcdica fcripferunr,multa dantur prç cepta, quorum cognitio difficilis parum utilis. Illud löge magis jieccflarium ad dicendum, locorum uimomnem rationemq; pcrcipcre.

DIALECTICA. ÿî quod non rhctorc folum conftituif, dialcdicum armatiucrum Sc ad cçtc ras facultatcs tam ornamcntû quam copiam adferrefolctmec folum cn-thymematicum facile redder, fed o* mniumlyllogifmorû radices SC qua-fi principia funditus aperit.Quas ob res maxima fempcr diligentia, topi^ ca cft à maioribus noftris ratio cele-brata.-Et profcflo qui credit abfq; lo corum,idcft topici artificii cognitio ne redCjcopiofc,facile inuenire,is cu neqj per fc quanta fit bxc res intelli-gere queat, neq; maiores tä Latinos quam Græcos audiat, qua fi démens contemnatur. Quarc tu quem ad ma iorum imitationem non cafu,fcd rc-da ratiôc inftitucre cupio,terminos quæftionis fie diligeter confidera, uc genera,fpecies,differentias,propria, quæ inhærent accidentia, partes fin*

TR.APEZVNTIf

lofor« rnu guîas,diffïnitioncs,notas, anrcccJch iia,confcqucntia,cauflas,cffedus,cô iunfl:a,paria,amp; rurfus maiora,minora,contraria , rcpugnâtia,ut inquam omnia hçc quæ intrinfccus funr,afpi cias .Ncc te fugiat fyllogifmorü uis, natura,fimilitudojdiflidcntia. Nam f] reflè locos intcllcxcrisjcxercitatio neadhibita,mirabilcm quandamSi facilem habebis dicedi copiam. Ncc indoftis ac rudibus aufcultcs,qui id-' circo piitan t uel nihil,uel per exiguû îndc nobis fuppeditari, quod ipfi aut nihil aut paru cduccre poffunt. Ncc te quoniâ res ardua cft deterreat, fa-cnim cam ufus facile. Nam que-ftaintte, admodum quiliterasfciunt,noncft necefle, quoties Icgunt aut feribunt, tories cogitationc literarum uim at-q; numerum côquircrc:fic qui locos mente conccpcrür, cxcrciiatione fit-ourunr»

DiAtÊCtiCA.' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91«

hiarunr, cos ncccflc non cft, quoties quæftio propofita eft, tories ad eins fcpofitos locos reuolui, fed occurrûc ilico peritis ad explicandam quæftio ncm,ut liccrç ad fingula uerba feribe da, etiam fi non quæris,ut nacura no arte ad cas inftitut’ efle uidearis. Sed pleriquc adco funt rudes atque agre-ftcs,ut antequam locos bene nofcat,’ inueniendi copia habere uelint, qua h ucro quifqua uerba legere fcripta poflit,nifi litcrarum primo figuras ceperit, deinde ufum Icdioni fæpius atque fæpiusaccommodaucrit. Verum indoftos tabcfccrefinam’,nos nc indoóti fimus,claborcmus.

Omnesigiturloci undeadfyllo-gifinos medium queritur, en thyme matici funt.Non enim cft aliud per-fc(fti,aliud imperfeóti fyllogifmi mc dium. Quod cum ita fit,rcrü tarnen '' ' ipamp;uum

1

TRAPEZ VNTir

îpfarum ucl pcrfpicuitas,ucl trica cô fuetudo facit, ut conclufione potius fimplici quàm pcrfcdo fyllogifmu utendum fit. Nam ficut in re parum cognita,ratio cinari oportet abfoluti us,fie in re aperta, propofitionum al vtrdfrofe tcrafaftidium parit. Sed cum tribus SthyZZ côftet ratiocinatio propofitionibus teomitieda (conclufioncm enim ctiam propofî tionem uoco } enthymema duabus, dubitare poteris qua ex premifla cô-clufioncm potius enthymematis in-ferre folcmus. Quaeres ut tibiccria ratione comprehenfa, non finat Hue illud lanquam imperitum fluâua re, medium terminum maiori amp;nbsp;mi-nori compara. Quod fi æqualiter art fecederc ucl cofequi ad utrunque ui--detur extremum (quod poife fieri co tenderemus,quàmuis raro çqualitcr ex alterutro infertur conclufiojpræ-mûti

DIALECTICA.

tnittî potcft utralibcc. At fi locorum ui confïderata^ccrtius aut uerifimili-usextremo^alterum antecedit auc lt;:onfcquitur,ccrtior aut uerifimilior cft præmittcndarquod in diccdo qui non obferuat,nô ignôtantiç folum, fed tarditatis quoi|; criminc aceufan dus. lllud àpprime tenedum^ fïmplt cis conclufionis (fi rtcccflaria uti de -bet confccutionc ) côclufionis oppo fitum præccdcnti rcpugnare.fi ucrifi militer confcquatur,conncfti poffe, ncccflaria ifta non cft côfccutio, ma ter cft,ergo filium diligir.

Ad bœCjquoniam fimplicis Côcîu fionisconfcqucns,altcriuscônfcquc tis antecedens fit, 8^ eins fimiliter cô feques alii antcccdit, quod primo o-mnium anteceffit, neceflaria confccutionc ad ultimum confcqucsprac ccdcre,quod ctiam in oratiôibus fie-a ti ob»

TR A PE Z VN Tir rî obfcruauimuSjhoc pado; Si ri homo cftjfi homo cft,animal cft,8d fi animal eft, fubfi:antiacfi,Siaflumen do,atqui rider,crgo fubftâtia cft .Prç terea tenendum optime cft,oratores maximein diccdofolerc, cum ratio ncaliquaquicquam uclint compro-barCjUnicam propofitioncm diccre, auditoribus cætera rclinqucrc. Halt; bet cnim plerunq; breuitas, quando rcs adaperta cft,maiorcs neruos im-plicita,quos incidit explicita oratio, lit»# x.r4 ut in cpiftola ad Plancum;

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nô amicitior efi,g to

ta ciuitas.

Mirabiliter ènim PopuI’ Romanns uniuerfus, 8^ omnium generum ordinumq; cofenfus^ad libcrandam rempublicam confpirauit.

Quæ ratio 8i fi plurimû moueat, parum tarnen accommodata, fubti» “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius

dialectica; 0 îius hxc per fer utanri uidcbitur, niô ad fyllogifmum cuius uirib’ nititur, abfolutius rcducarur,plurimumc^ nim afferrc ad probädum, ta/n fena-tum quam rotam ciuitatem amicilTi mamcflcPIanco,primo impetu ui^ debitur fola exanimata lagucfcir ac labicur. Quareuircs fuac per fyllogifmum pcrfpicianrur Iioc pado:

Omnesquiad liberädam rempu blicam mirabilitcr confpiranr,uchc-menter amant cum quircmpublica libcrarc Sl. uult Sipoteft,

Sed Populus Roman’ uniuerfus,quot; Si omnium gencrum ordinumq; co-fenfusad liberandam rcmpublicam mirabilitcr confpirauit:

Populus ergo Romanus uniuer-fus,amp; omnium gencrum ordinum^; eöfenfus uchemeter amant cum qui rcmpublicä libcrarc uult amp;nbsp;poteft. n z Sed

TRAPE2VNTft

Scd utraque tibi infunt:

Tibi ergo tam fenatus quam totâ ciuitas eft amiciHima.

Ita üna propöfitio,fynogifmiu«* hius amp;nbsp;fimplicis concluHonis uirc^ habet.Qua ex re uides quanta igno-tantia illi funt inuoluti, qui putät in oratoribus, ac maxime in Cicerone uerborumeficcopiam nonfentetia rum. Nam cum nee quid dicat, nee cur dicat, nee quomodo intelliganr, uerborumqjfolam uenuftatem con fiderent,damnare aüdent quem nort ïntclligunt: nee mirum, cum picriq; corum,qui banc dicendi copia profi tcntur,quiq;doccndo Ciceronisli-bros apcrire conantur, id ita efle con cedunt. Verum tu hos ignorâtes cö-temnc,amp; plurima fïc dida diligetius examines, fubtilius accomodes, nee ratiocinatione putes,fed inuenta im plicite

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99

plicitc atquc inuolute cöfcripta, uef Ötmagis brcuitatc mourant,uclut artificium abftrufum latrat ♦ Quod nullus crrtc percipirt,nifi quod in-uolutius compliçatum cft,Iatius rx* plicrt, quod timen non inornnibus.Nsm cunda quærationis uim obtinct, ad pdicatorios fyllogifmos rrduci pof# fr,nrmo prritus nrgabit. Non rrgo in omnibuSjfrd in obfcurioribus fact çndû rflr arbitrot. Ac dchis fatis.

P£ $IMPi;CI CONCLVSJONI.

olmpkx condu/o efl) Simplex conclufïo quod vuL ^go enthy mema Yocamus,cft argumêtatio qog propoficione, id eft, antecedence O’ conrcquencc ' conftat, VC lac prgbet,igitur peperit, Verum quid zntK^wrm« interfit inter enthymema 0 limplicem cdclufio* amp;nbsp;fimfltx nem. O’ quo pado his vtédum fit.quo rede intel eouclufiofi ligatur, alcius quaedam hue referenda exiftima- difftnm. ui.-é quibu8,vtrpero,rcde iuuêtus incelliget,qup de argu mëcatione apud Ariftotclem in rhetoricis amp;nbsp;refoluciuis.quæcÿ apud Fabium quinto inftitu tioniim tradunf. Eft ica^enthymema non vt vul go pu tat certa quaedam argument! elocutio aut forma probacionis.quemadmoda apudoratorea complexioautcnumcratioifed omnis ptobatio

ora*

TRAPEZVNTrr.

oratoria artificial I s non cxcmplaris. Siquîdé Arl ftoteles fecundolibrorhetoricesjomnem proba* tioncm qux arte conftat,fcu vt ipfe loquiturTr/j-m in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partitur.atçex oratoribm

alios nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alios wfv^i(|M«T/njù/,hoc eftjqP

dam rebus dubtjs fîdcm facerc exemplis, alios ar tificiofaac commentitia probatione ; cuiufmodî eft quæélocis ducicur.Quo intellcdlu ctiam '/O' cabulumaccipicur apud Plutarchù in uita Demo fthenis, quo loco fie aic:)(^ rruJfi« îâirKWT^fciv jUav*quot; }^riuy if Hint S(iv «vtS t«{ mSufni^ecS:, id eft, û* Py theas infultâs,eiusenthymemataluccrnâolcrc aiebat. Vfurpatur apud Gellium in eadem fîgnificatione EartyDitw* libro xvii.capice xx.Definitur autem enthymcx titßnkio. snainpriorcrefolutioncab Ariftotele:

^Tt\îif «KWfciï S in)|U«wi',id eft,ratiocinatio imperfe «fta.ex verifimilibus if figni$,vt hxc mulier pepe rit,nam lac pracbet.ex fîgno eft,{2r:Beliri calami* tofa res eft.pacem igitur pofeamus, ex credibill eft.Dicitiir autem ratioeinatio imperfeda.quod liée difti ndlis nec totidem partibu s femper colÜ' gitur.fedpauciorib’ferc'qua'mryllogilmus.prz fertim in re aperta. Vt quod Milo coronabitor.fa tis erit, fi dicaï in Olympqs vici(ïètnihil hic opu» eft addcre:Qui Olympia vicie coronabitur. Quôd fi reBobfcuriorfit.nihilabCurdicftfiplurib’vel totidem partibus.quot fyllogifmus, concludatur enthymema.vt collecftio.aut fubietftio.autenu* meratio,apud oratores.Quod fatis videtur fignilî caffcArittoteles i.rhetoricorum, vbiait:Entbygt; mema faepe ex paucioribus conftare quàm ex ijs exquibus eft fyllogifmus. Qparefvt femel dica* turjenthymema quod idem eft (vt ex Cicerone col*

BIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat»

ne colligere licet O’ Fabio)îa!gt;.Bpn^îe, nihil aljud eft, quam excogitaca oratoris probatio nulli cer tæ elocutiôis generi aftrida. Liberior multoeft rhetoricaelocutio quam dialedica. Hie enim ar-giimencatio fyllogilmo aucindueftione tradla'c, ibi oratio vt concioni magis accommodetus, latt useuagacur,iKCcertisargumentationumforinu lis fubieda eft. Efferimiis aute enthymemata no- Enfiymfw^ nunquam fim plie iter, vc magis ornatus caufa, gfKi]Hlt;eeIoz faciendæ fidei adhibita videri poflint, vt ilkid Ci- «ti». ceronis: Ei virq mors parabatur, cuius in vita Talus nitebatur ciuitacis. Nonnunquam interrog a-tione,vt:

- Audes fulcire ruinam

Sub qua Roma iacetT-

Q^iemcumaliqua gratianoluit,hunc voluie Cum aliquot;! qucrela-'quem iure.quêloco, quem tempore non eft aufus.hunc iniuria.iniquo loco, alieno tempore.cum pcriculo capitis non diibita uit occidere?Sæpepropofîtionecui ratio fubijei-tur,vt:Ebrtjs ignofeendum cft,peclt;ant enim igno ranter. Au t ratione propofita,quae turn antecedés vocatur,rcliquofequente,hoceft,fimplici coclu-fione.vt hoc ipfom:Ebrtj peccant ignoranter, igitur ipfiseft ignofeendS. Verum fîstpius ficelo quimur, vbi argumentti eft neceflarium, quem-admodum illud-.Eo die Interamne fui, igitur Ro-mx in cade interefte non potui. Frequentiflim« propofitione cônexa,id eft,conditionali,vt:fi bel Ium horum malorurricaufa eft,per pacem emen dabimus. Porrdquo poiiiTimum elocutionis généré enthymemata exptfari debeant.nihi! poteft prxcipiperpetuum.Namftequêtcr vna eft lOen-

n 4 thyme

TR.APEZVNTI!

thymematis tr elocutioniï inuentio.quemadmo dum accidie enumerationi,violacioni,pluribusii! alrji.Quz caufa eile videtur.cur apud Fabium 0* AriRotelem pauca admodum dc argumentation formis prxcipiancur.Numeranturauté vub fionum Jecégo decem, videlicet: complexio,enumeratio,fwn. ftntgtntrd plcx côdufîo/ubicdio.fubmifrto.oppofitio.vio ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l3tio,indudio,colledi:io,ratiocinatio, Nos bis vei

Gculii memorise commendare Colemu s.

Complex, enumerat,(implex,fubiedioifubmif. OppoGtum,violat,indudio,conige,rumma.

Quarutn Gnttiones require apud Trapezuntiü libroni.the(orices,o*inR.tietorjcoadHerenniü. Nobis ne inftituci immemores elTe videamur,a(l dialetüicam feuertédum eft.fi hoc prius commolt; uerimus, (implicem cöduGonem eße certä quan dam enthymematis docutionë, amp;nbsp;enthymema quoep vocari, quod (implex condufio examen 0 régula Gt omnium enthymematü, quemadmon dum dialedicarü probacionü fyllogifmus. Qua* re fit VC al cerum pro altero fxpe accipi^tur. Com fofite hoc moJo.) De cöpoGto Gmplici enthyme/ mate nihil vfpiam inueni,niG quod Ariftoteles fe cundo Rhetoricorum nbsp;nbsp;yuinut hoc inter cæte»

ra admonef.quafdam fentêtias eße enthymemagt; cicas,eas videlicet quibus ratio adiundla eft, yt il lud «/«roSv Ifyir fiiAaift (nit lür, hoc cft,iragt;n im mortalé,cum fis mottalis,noP ferua. Si de huiuP modi Trapezuntius non loquitur,vix video quo locum intelliges.Sit igitur enthyme* eoiKport * nbsp;nbsp;compofitum vbi expropoGtionc rationccon

Grmata.quidpiam coßgitur.vt hoc compoGtom eft.lmmortalciramkcum Gs mortalis,non ferua.

Nam

dialuctica; oi

Nam (implex eft.iram ne feruej immortalë.Huic fubiungitur ratio à contrario, quoniam es mot ta jiï.Proindc fi hinc fequitur aliquid, com'poGtum ent gratia propofitioni$ feu ancecedentis compo liti,hoc pado: Mortales cum fimus.immortalem iram ne feruemus,Te igitur immortajé itam fer^ uare minime decet.Deefl: hic aiTumptio.quam (! apponas perfedus eritfyllogifmus.Nan^ Gc ple^* na ratiocinationc colligeres. Mortalis immortalc iram non habeat. Tu morealis es,immortalê igi» tur iram non ferua. Ad cundem modum hoe Tra pezuntij enthymema compofltum videri poteft, iïlegatur antecedens O’ confequens cum interro« gatione in qua negandi vis inert. Virtutem tu con temnis cum fia homofcompofitumeft. Simplex cnim Cententia eft, virtutem non contemne, cuira tioadditur, cum (is homo. Habet enim virt’ in fe diuinumquiddam.vt vel improbohomini viqua dam fui honeßa ac expetenda videatur,O' vt So^ crates dicerc foiebat,mirabiles exci tatet in nobii amoresfioculit cernereLQuare compolîtûhoc effe agnofeitur. Virtutem.cum (is homo,non c5 temne, proindc Rc fyllogifmo colliger« lt;nbsp;Atqui homo es,virtutem igttur non contemnes.Affum ptiofvt vidc8)apud TrapezuntiB omiilaeft. Hue locum ob id prolixi^ cxpofui.quod enthymema* tis illius Ytra^ pars hic abfi^ negatioe legebatur, ac ob id quod rarum efifetde compoRtoac fimpli ci enthymemate.hic locus muleis depyauatus cf-fsvidebatur. Porto huiufmodifententiat, quod Arirtoteles etiâ indicat Ttigi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fatius erit abf*

que confequente efFerre hoc modo: Virtutem tii contemnis cum Rs homo.'Itam immortalem fer* n f uas

trapezvntm

cas cumfîs mortalis ? quid opus erat adJere* Virtu tcmigitur non cötemnes! immona'e iram igit ne ferues? Probe itacpab Ariftotcle huiufmo» dl /ru.M«' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicuntur.quod en thy mema

talatentia.idcft, occultæargumemationes ßnr, vide Rhecoricum ad Herennium libro quarco.ö’ Trapezuntiülib.vJcimorhecoriceadcmagnicudi ne. Hkiw rei i iunioriiin,qui de dialeóliea fcripftrüt mul^ ttJtnifritcefU.) Simplicis cöclußöis intclligit có fequcntiam.Ea eftcönexio anteccdentis cum c5 fequente nonconfequcns ipfum, vthic; honeftu cft igiturlaudabilc: conrequcntiafi negecur, nt' gac hoc ex eo fcqui, cuius probatio eft diflimuîa ta propofîtio, q uam femper rcqu irer« cogit: V r, fapiences nullius indigent,igitur fuut bcati,hoc li negatur, fubqcienda eft propoRtio probationi* loco.* Qui nulliua indigcc eft beatus. Oanturautê Ctnjê^uen» de confequentqs regulæ aliquot non omninocó' ti«. temnendæ, quales funt nonnullae apud Ariftote* lemiifâ If^KKtwwde coniundisCrdiuifis. Apudrc/ centiores multa.vtineo tradatuqui dcconfe* quêtijs infcribitur, fed ilia prolixiora forte'quàm vtiliora. lllui Itnge necelfcirium tid diceniHî locarum uim emnrm r^tionem^; percipere.) Vislocorumfvtfupra admonuimus ) animaducrticur ex maximis illis Boétian!s,quasipfe Rngulis locisappofuic. Sunc autem propoRciôesquædamindubitatæ acadeô cerix vt ipfx probatione non egeant.atque ob id enthymematisex locisdudis tantum côfirman naxîmtM disadhibcntur.Exbiscernerelicebit,quidexquo Iacm /idez fequatur.-quare in difputandi vfu ac iudicando ne Âieï. nbsp;nbsp;nbsp;quaquam negligcndx funt-Nam fi cum prcteruo

a^as aksrcatare, ad has fæpe vt factam an thora confié

/

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toi

confugîendiim eft:vt fi huius entbymematis.no cet ruditaSjprodeft igitur erudîtio,negetur confc quêtia.Vndecn'tprobatiopracterquani exeama ximaquam Cicero cradidit, contrariorumcôtra riafuntconrequêtia.quod veluci principiumeric eius probationis.Et Fabiuî in loco generis Cr fpc Liiro v. cici hiiiufmodi maximas annotauic. Omicctincur à Hodolpho Agricola.quoniam ad inuentionem nihi!faciunt,funt enim ad iudicandum inucntæ.

Neefolumenthymemutùumfiicile redJît.)

eft que vulgo ac barbare difcurfiuum vocât, hoc k'm. cft,(olers,accr in argumentationibu8,Cr in cômi nifcendis probationibus felix.Eftautem hoc præ cipui dialcdiei officium. Quod autê â Trapezun tio dicitur,hu iufmodi cft,locos dialedticos nô fo lumhoccfficcre,vt prompte faciliter Ijjinuenia* mus.fcdetiam magna ex parce conferreadiudp candum Odifpiciendas vires argumcntacionum dialetfticarum. Ttrinmas tiuffUonù ftdüigtntercotiji dfrt ) Ex Rodolphe Agricola fatis liquet omni differenti propofita effe quæftioncm,id cft, dubiâ fententiam.Namrebu» de quitus nemo ambigiE, probationemnonquseris. Admonetaatem Tra» pezuntius quæftionis cerminos effe intuendos. Quod vtclarius intelligaf, primii meminetimus TermW oportet,eofdé termines effe cSclufionisfeucöfe*!«*]^'®’'*« quentis in enthymemate amp;nbsp;in omni probationc tam dialedica g rhetorica,Cr quaeftiôis.Solo on efferendi modo differt à conclulîonequaeftio. Vt hui’ entbymematis, alteri’ felicitate torqucf.igi tur nô eftbeat’ inuidu s.Qftio foret, an inuid’ fie beatusfeuius termini font fubieclü amp;nbsp;pdicatû in* Uidus amp;nbsp;bcatus, qui etiS côfequc tis termini font.

Hi dein*

TR APEZ VNTII

HÎ deinde cum medio.eo videlicetqui fuit in an« tecedente nec in confcquetne repeticus cft,confc« rendifunt, vidcndumijpquaratione cum maiore ac minore médius conueniac, hoc eft, fit'ne illius genus,difFinitio/pecies.iircaetera : vt in prædido enthymematcnnuidysaiterius felicitate angitur igiturnon efl; beatus,argumentum feu médius terminus eft, angi rebusalteriui, id fi cum auaro conferatur eft illius finitio.fin cü beato,répugnas, Eritigitur rata enthymematisconfequêtiacx Io codimnitionisrCuius eifea in probando vis,vt à 3UO diffinitio remouetur.ab codem dimoueatur efinitom,Quarefiangt rebusa'teriusin beatS cadere non poteft, ncc proindc in beatü inuidia, feuexlocorcpugnantium.repugnantiaenimfibi snutuo non conueniunt, Scd haec forte’argutiora funt.illud autem longe necelTarium ad dicendi fa cukatem.quæftionis terminos per locos dialed!

. cosducere.quemadmodum Rodolphusfccundo Jfthcu. dialedicesjlocis aliquot oftendit, Vtgene rlt;t,lfrciet,diffntntUs, frofrit.) Capitalocorû fum* matimrecenret co feréordinç.ac tjfdem nominp bus, quibus ide author libro tertio rhetorices fux fufius eos docuit. Nos, vtletflori fpecimen tantu artis huiusindicaremu8,fingulisexêplaaliquot fubiecimus, longior tradatio aliunde quxratur. A'genere itatpargumçnta ducimus ad firmatiua ac ncgatiua hocpado;Si dialedica ars eft, difcc' curexcrcitatione.Item.non eft virtusin homfne, Cmiw. igitufncÇContinêtia.Maxima eft: de quo genus ’ ncgatur, de eodem er fpccics inferiora omnia. Sptcttj. A'fpccic ad genus afFirmatiuc' fic;Eftconful,igif magiftratuwontinentia cftjgitur virtos. Maxi

ma

dialectica. ibi

ina cui fpccies tribuitur eidem genuï.DifFcrentia Tiifftrtmii cft qualitag qua rerum fpécics inter fe diiFerüt. É« ea argumentum fumitur in vtranç partem.vt Pjr gmæi ratione vtuncur, igittir homines funt, eadé tarent Satyri.igitur homines non fuht. Maxima huiug loei eadë eft cum locofinitionis.A' proprio argumentum eft période atcpàdifFerêtia: veluti, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;*

fi tyrannicidæ proprium eft ciuitatem liberafe ty rannide.Brutus tyrannicidaeftjiberauit enim ci* ues tyrânnidciMaxima hic eadeni cum loco fupe riore. Accidentia funt, quae ali) inhærentia Vel âd' Àc(i4(ntilt;* hxrcntia,alq adiacentia vocant.Ciccro adiundta« Hincargümêtorum magna copia amp;nbsp;maior varié tas, ob id quaiit rationem habeant probandi, diei facile non poteft,nec vna lege oninia polfunt een feri.Sumiturauteih argumentum abàccidêtibus quando ab eo quod fubiétft o inhxre t ptobatio du citur.Sic Ariftoteles colligit fólem non elTe ignc3 quodcolorem habeat nön igneum.nec reliqua agt; ßraelTc ignes,quoniam calida non funt .Et alibi: Vanum eftê commentum de mundi concentuj quod orbes illi fonum edere nequeät. a' difFrnitio Dt^nitWs ne argumentafurnuntur in vtranqj pattem, vt fi fa crilegiü eft à locotfaéro qüippiä furriperc, facri» legus eft qui deorü delubra fpoliae. lté negätiue: Si fummum bonum eft quod per fe expetitar, olt; pes qux alterius gratia expétuntur,fummùm bd num non funt.Max imp huius loci mödo meminî mus. Partium multiplex eft conditio : aliæenim funt integrântes.exquibus tale argumentum eft: Tedo caret ac pariere, igitur aides non funt.Alix funtfubftatiales exquibusficcoliigimus,anima ewet igitur animal non eft^îd exforma eft^ Item aé

I

TRAPEZVNTII

V ex materia : Vcinam ne in netnorc Pelio tecidif' fent abiegnx ad terram trabes, non effet fadla i^ la nauii Argo. AfFirmatiuum argumentum tantum verifimile eft: Yt habent Indi aurum.habcnt ferrum, quare nec moneta nec armis carent.Ma-xima eft, fi partes défunt, integrum effc non po-Nof*. teft. Notx funt rerum vocabula.quæ ab Ariftote le dicuntur, ’(sr abaltjs etymologia, quant Cicero notam ér notationem tranftert, origina* tionem Fabius: Rodolphus nomen rei.Hinc pro-Iratio etit.fi ex vi vocis argumentum fumitunve lutiffquis Solemfolum inter aftralucere dicat, aut affraignes efleà nomine æther,qucd fiab «(quot;J» eft vtdixitAnaxagorat.inccdiumffgnificat. Verum hæc argumenta vrbanitatis autridiculi gratia fxpius adhibentur : vt (5quis dicat fquem-admodum apud Atiftotelê eft) in eum cui fit nomen Polus,femper tu polus es.mutabilemenim fignificat. Aut fi quis leges quas Draco tulit,non hominis, fed draconis effe dicat. Maxima eft in-terprctatio nominis amp;nbsp;nömé ipfum.eandem virrt ÂttttiiJiii' habent. Antccedentia funt, qua rem quampiam neceflarioautverifimiiiter anteceduntjVtcutati-one m morb us,p ligna vidloriam, partum concu-bicu8,confuetudinem,colloquia ér congre flus,eg dem odium,eriiditionem,Iabor,vigilia.Huiufmo di in omniquaftione diligéter côfiderandafunt. Confijut^' Ducimus autem argumenta à confequentiad an tecedens neceffaria affirmatiuc, vt fi cinisreli-eftus eftincendium praceffit, fi eruditioftudium, ficjdes,odiumautirafuit,fi'pcEnitentiaerrorem fuitTe oportet: Slab Apeftolis homtnibuspecca-tare-

DÎAIECTICA; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fei

tarftnittebantur »confeffionfmdelidiprxcedc* re oportuit. Ab antecedentibu« ad confcquentia argumentum affirmatiuum non femper necefla rium, negatiuum ferc'femper : vt error non fuit, igitur nec poenitentia, afF.rmaciuc non fequerc» tur nifi verifimiliter -In rjs qux tempore antece* dunt ù* coofequuntur: Maxima eft, ficonfequen tia font, præceiît aliquid. Qusc veto naturali or» dine inter feteferuntur, vt fupcriora CZinferiora, earn habenc maximam qiiam genus O'(pcciej. Verum hic locus O'fi per omnes alios difperfus eft,non erit tame inutile fub hoc nomine aliquâ» do argumentum quærcrr. Caufa eft cuius vi ali» Cdupt, qd eucnic. O' funt quatuor: materia O' forma quae pertinet ad locum partium.efficiens O'finis quæ iunt huiusloci. Ab efficiente negatiuum argu» mentum neceffarium eft, vt non fuit exercitus, igitiir non eft commiffa pugna. Telo ac ferro ca» ruit, igitur hune non occidit, affirmatiuum non femper neceffarium, vt fi artifex fir, opus proin» de eife non fcquitur. A' fine autem huiufmod* p;«« funt;

Quo mihi diuîttæ fi non conceditur vti?

Tints enim diuitiarum vfus eft. Et,fibcati fieri n5 poffumus.quid virtutem fequimur?Et,fi difei ne» quit adolefccntia,fruftra homines difeunt dicen» di prxcepta.Huc fpedant ca qug ab vtili O' hone fto fumuntur. Maxima eft, vnamquanquc rem à caufis effc fpedandam. Effcifta font quae à eau» fis oriuntur, vt à futore cakeus, à pitftote pitffu» ra,ab arbore (rutftus, à parente proles, ado» iftorc difcipulus, Hine argumenta funt hoiufmo» dk

C

TRAPEZVNTir

di;Bonui paré»,quia bonus filius.mali coruï.ma^ lumouuin,^ cxcera. Maxima eii, caufas ab efFegt; ifiis non feparari.Coniunda fun t,qup vt plurimS acciderc rolrnc,vt pallor ægricudini, morbus fené Auti auc morum difFiculcas,c2di iurgium.concé tio,inuidia,odium. Ab bis conieótaralia func ar*’ gumenta : vcfïlaborareeum dicamusqui crebro fufpirac,illutn occidifle qui pridie cum occifo inilt; micas habuicconccntiones.Sunchuiuilocifîgna veri(îmilia,vc amac qu i ofcula tur.amp;ncceïïaria, vc viuitquirpirat,aRoaoIphoconcingéntiahxc dp cuntur.5pedlantetiamhüc,locus,tempu8,conne xa.Maxiina eft,ex adiundlis adiunda debere per pendi.Paria,maiora,minora,vno nomine compa rata dicuntur. A'pari huiufrtiodi arguments eft; Si imperator aliquando vincitur j cur non etiam orator? Arte eligitur gubernator, igitur amp;nbsp;magigt; ftratustû* fi vobis locare turpe non eft, nec nobi» côducere.Maxima eft, sequa paribus conueniûti A' maiore argumentum ducitur,cum id quod mi nus eft inferturtqui facrilegium facit,facict'et fur tum.’fincdq quidem omnia fciunt, quopaÀoho mines? Maxima,quod in maiore non valet,valet nec etiam in minore . Ducituf argumentum d minore cüid quod maius eft infertur, vt qui fur* tumfacere noluit.huncfacrilegiumcommifiUru putas?û’,an tibicines q qui fidibus vcütur,fuon3 multitudinis iudicio,cantus humerosqjmodcran tur, vir fapiens qui mulco arte maiore prseditug, non quid vetiiTimum,red quid vulgus velit exqui ret/Icem apudCoinicum

Hie tarn parus confuetudinis

Cau{a,huius mortemfert tarn familiariter:

Quid

DIALECTICA. lo;

Quid fi tpfc amaflecrquid mihi hic faciet patri* Maxima eft.quod valet in re minore, valet quofÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

in majore Contraria hic accipiej omnia oppofi- Ctiurtrit, ta.przeer relaaua. Ducuntur ah his argumenta, quæ fola rhetores enthymemata vocant propter exce11cnciam,vcilIud:Cumfatenturfacis magna vim inelTc vitijs ad miferam, non fatendü eft can* dem vim intffe virtuti ad beatam vitamf ec apud Ariftotelem: Si bellum horum malorü caufaeft.

per pacememendabimus.Siquodfcis prodeft, quod nefeis obeft. Maxima eft.contraria contra' rijseonueniunt. Repugnantia func, qux neccc' hærerc,neccidemconuenirepoffunt. A'contract«, rijs dilFerunt quod horuvnumvni duntaxatad-uerfum eft, hie plura vni, aut vnum pluribuj, vt ebrietas continentix ftudio, vigilijs labori repu' gnat. Ab his argumentamur negatiue, vt fi aua« ruscft.nô comclTatur. Si voluptuarius, titerarum ftudiofus non cft.Si inimicus.non prodeft. Si dU es,non funt tenebrç. Maxima propofttio huius la ci eft,vni repug nantia non conuenire, nec cohx' rere. Vt, emnin mtritifecin fjint tilfici-•t) E'locisquos hucvfqucTrapezuntiusrccen fuit ducuntur argumenta artifîcialia.quzartcac ingeniodifferentiumexcogitätnr.dicuntur'quc à Cicerone ineoiprode quo ambigitur hxrere. Quare Trapezuntius huiufmodi locos intrinfc' eus rem arpiccre djcit.Quodquidem cum Rodob pho non pugnac,apud quem illiipfi quos hic Tra pezuntius intrinfecus hxreredicit,diuiduncur in internos «r externos. Nam Ciceroni amp;nbsp;Trapezun Argwwxr« tiointernadicuntur.qupexipfacaufa ingeniodi autexiffi Centis finguntut.Qux veroaliunde adferuntur,

O vtfunt

TRAPEZVNTII

fitHuïit lt;r«t vtfijntteftïmonia,prgiudicia,fan]a,mmoreJ,toi fvmiturfi» nienta, iuiïurandum, probattonei func , id ed.inarcifïcialM, non quidê ob id quod ane tra» dlari non poiTunc, extenuantur enim aut ampli» ficantur artificio; fed (Tdcfunc a' diHcrctibus ea ex cogitari non pofliint, at(y ob id Ciceroni amp;nbsp;Tra.gt; pczunciocxcnnfecus bærcredicuncur. Quemad modum fi Helenam quis longe pulcherrimam ciTc aflerat, quod dei nlia.qudd per tot difcrimi» na ccrrse marit'que Paris ad cam rapiendam pro» fcdliis fit, quod totCraecorum principes tot co» pij j,totc!aliibog, repetitum venerint.decénalen» obfîdionem fuftinuefint,artificiales crunepro» bactoncs. Ex locis enim caufarum O'deAinato» rum qui incrinfccus funtJioceA, cum re coniun» lt;îli,Âcuntur. Quod fî(vtapnd Ifocratem eftjpul» cherrimam cfiedicas qooniam Thefeus ita iudi» cauic.iiiartificia'e cA, id eA, aliunde extra eau» îrKrti^^cîa» alïumitur. Habent autem inartificialia ilia Iw ihdiorfin loeiä' maiotem vim, prœfertim fi magnæ autho» «JinlKiiït. ritatij virorumaut deorum fuerintteAimonia:

V t de Socratc.Si quod fapier.s fu it dicere velis.fee tius erit, quoniamita iudicarit Apollo, qua'm iï cum philofophix continenter operam dediAedi f as. Sic in fa cris, quod confitendum fit, efficaci» TmU X erit,quoniam ica lacobus apcAolus praecepit, quàmi)dicas,hominibus remittebantur pecca» ta, confitebantur igitur. Prolixius hæc recenfqi» mos.quoftudiolïgaditum qualemcun^addia» lectices vfum patefaceremus. Argumenta igitur omnia aut forts alTumuntur, vt hoe verum eft.dt

• X it enim Marcus Cato ; aut in rebus funt, vt bo» BUS eft,quoniam boni parentis filius. Ute it quo' »iitiii

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108

MMm rt! ariu» Jetirrett.) Ab vtilïtate ac facilita« te locotum brcuis commcndatio cR. Sununam enim vcilitatcm diccndi eleganter, ac inueniendt expedite cum ea facultate cóiunAam, quam dat cxcrcitatio, continent. Vt enim vfus legendi le« Aionem paulatim reddit faciliorem, acemen« datiorem, paulo'que póft abfolutam. Sic crebra locotum vfurpatio facit, vt illi ipfi loei qui quæ-ßionibut explicädic aptiores funt, vitro fefe offe« rant. N4mqurm«Hnie4wni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aptaümi

litudofumptadlitcris:ham vtargumeta omnia tnfinita^ élocis runt,italiccris nö amplius xxiii. vnaqu3e^YOxcötinccur.Quinetiä Ariftoteleslo« coi argumêto^, feo( vt ipfe loquic) enthymenia tum ii.Rlictorico^ vocat,4 nomine quoq) lit«raïfignificantGrfci.Eftauté(vtvidetur)hoc fmilcdcfumptumcx fecundolibro Ciceronisde Oratore, vbi de inueniendodifputatur, quo loco fîc Antonius ait: Ac tibi fapienter monêt i L. Craf» fe libenteraffenticmur, vt fingularum caufarum defenfionei, quasfolentmagifttipucris tradere, tclinquamus.aperiamusauteeacapita.vnde oîs ad omnem caufam ö* orationem difputatio duci turiNeque enim quoties verbum aliquod feriben dum eft.nobis toties eius verbi literse funt cogita tione conquirendx, ncc quoties dicendacaufa eft,toties ad caufx fcpofita argumenta reuolui nos oportet, fed habere certos iocos,qtn vt literx ad verbum feribendum,fîc illiad caufam expli* candamftatimoccurrant, Omnrsigvur loàutidt fylltgifmos mtdium Eifdem locis oratores vtuntur quibus diale Ai ci.Quarc qui rhe torka tra Aant hos ctiä exponüt; vt Cicero libro fecüdo de

OS otato«

thapezvntii

oratore nbsp;nbsp;nbsp;Fabiut libro quinto. Ariftoteles qtn»*

queltbrofecundo.Quod vero alios quofdam petquot; fonarumaddunc,ö*quascircunixantias voiranc, quoJfub ijsnoininibuj argumentum aliquotiei inuenitur citius, id fadlum eft. Cstcrum natura ab his quos anterecenfuimus difcreti nô funt. De qua re lacius videatur Rodolphus circa fînem li' bri fecundi. No« f»«'« «lÎMiiferfeéH^ahuJimfttfeüiffl fUtHum, hgifmimeJium.) Medium diciturargumentum O’ inltrnmencum faciendæfîdei,quoniam duoillai quæ Ariftoceleg tm «f«,id eft,extrema vocat, con iungitieft'qucfemper fï fyllogirmo vti velis,médius terminus. Nam ßcuc in rf purum cogna a ratioci' narioporttt aifolutiui.) Siargumentum huiufmolt; difuerit quod non Tacis quale fît (nifî omnibus fu is partibus diligenter acfuferationibuscorfirma tionibus'queaperiatur) intelligitur, fyllogifmo li^o v,fa. Fabio aurore vti nefas non eft, vt amplüTima ilia fàe V. ratiocinatioapud Ciceronem multis partib^ tra-

(ftata,in principiorefutaiiôis pro Milone .* Quod fiduodecim tabulae,O’ cxtera, vfque ad eum lo-cum:Eft ergo hæc indices ;quam rem Fabius ani maduertic libro quinto capitc vlcimo. Sic in ret^ ftrta propofitioMum alterafafiidium para.) Ad eundem modum Ariftoteles fecundo Rhetoricorum. Non cnim,inquit, fumentem auClonge, aut omnia o-portetcolligere. Nam alterum propter prolixita tem obfcuri tatis eû, alterum quoniâ ca qux ma-nifefta funt, dicuntur, nugationiseft.Etpaulo póft: Si qnid eorum perfpicuum f uerit id dicen-dum non eft ; vt quod Milorecfte fecerit, fatis cric dicerc oratori;quoniâ vim illatam repulit. Quod autem vim à fe repclletc liceat^auditoribut relin* quen*

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lor

quendum eft ,ex fe cnim hocadferunt. SfJcuM trilui cenfiet uttociniitio fropfititnitui.) Syllogifmus impetfedus aut propontione ,autaifutnptione cum conclufione conßac. Quod fi in antécédente C confequente idem fuerit fubiedum, deeflet propoütio maior, (in idem pratdicatum, minor.

Verum quod Trapezuntius admonet/pedadum ytrt fnfti efte ex vtra potius propofitionc colligendum fit, ptio tmittt» medioctis crit iudicij. Quis enim non videt huius ü, tHtkf confequencis:Ego hominem non occidi, hoe po- meiMte. tius fore antecedens. Quo tempore hic occifus eft ego in prouinciafui ,quam illud : Qui in pro-uinciafuit,eodichic cxdem facerenon pocuit.

Ob id hie no tam canone quam iudicio opus eft. Veriorem cnim aut certiotem ptseponendam non perpetuo verum crit. Ad httc i^uomamjSmflicit (»ndußonii cenßttjutns alttriin confe^utntii f! t tinKctdins.) Recenfet obiter earn argumentandi formam, quam Grxei fufd-Tia )($ij KhifAtuMt. vocant, Latini a- zm/utva ceruumtz gradationem.Eaeftargumencatioin qua multafumuntur.vi ex primo inferaturfecun Qrtdttit, dum.ex fccundo tertium O' ita deinceps, vt quod omnium poftremum eft, cum primo coniunga-tur, feu dum continuo prioris propofitionis præ-dicatum, autannexum, fequentis fit antecedens autfubiedum : vt apud Cicerone quinto Tufeu-lanarumQuaeftionum. Atque omne honü laeta-bile eft: quod autem læcabile, id praedicandum: quod autem tale,id gloriofum:ft glorioftim, ccr-telaudabiletquod autem laudabile, profedoetf-am honeftum.quod bonum igitur honeftum. Vj des hie poftremum cum primoconiundunV fit etiam vbi conclufto non apponitur,vt:

o f Vilius

TR.APEZVNTI!

Vilius argentum eft auro,vircutibutatirUfisi Tradidit liane argumentandi formam AriftotC'* lej in prgdicameticisiQpando aiccrura de alcero, O' egcera.'nocuaenim locus eft. A' fyllogifmo diffère,quod hie (1 petfedus eft tribus partibu« tantti perhcicur,gradacio certo numero non aftringic. Numeraturetiâinterornamëta fententiarü huic argumencationi no mulcü abfîmilis: yc Africano virtu? gloria, gloria æmulos.atmuli morcê pepe-rcrûtQiiangautem paulo ante huiufmodi argu-mcntationcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocari diximus;mcmine

Xti(urvt- rittamêpucr apudartiü rcriptoret^eovargumé cationcm efte fuperiori nonnihii diuerfam,videll eet cum paulatim addendo aut minuendo nuf-quam fifto, fed probo nee efFici quicquam, nee deftrui.Dc hoe fie eft apud Ciceronem in fecunda quxftionc Academica fcriptum : Genusillud minime in philofophia probari folet.cum aligd mi-nutatim aut gradatim additur aut demitur.Sori-tas Iios vocant, qui aceruum eiFiciunt vno grano addito.Huius exemplum erit ß quæratur.fcptem multa'ne an pauca funtf Si pauca dixeris multane erunt: ft vnum addiderisf deinde 6alterû,fî tertiû O’ ita deinceps ad quemuit aliu m numerü. Quod ft multa dixeris feptem: pauca'ne eruntßvnum detraxerof O' ßc deinceps, vt nee quantumuis ma gnum numerum multa, nee quemlibet paruum pauca effe dixeris. Sic quantum addendum aut demendum ßt, vt diues, pauper.clarus.obfcurui dicatur aliquis,aut multa pauca,magna parua,15 ga brcuia,Iata angufta,quando dicantur, certum non habes.Captiofa igitur argumentatie (rtufirno eft quemadmodu Croeodelites, Ccratine,Dilemma,

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wf

ma.antîftrephon.û’ id gemis rdiquç captiüculg.' Quos i»(iciJ^txflicit4oratio.) Perftat inmetaplio-ra;Neruo3 em dixit quibus incidit, apte redditur. Docec veto Cicero hanc eandem fcntentiam libro ». Rhetorico^t, de Oratore libro i i.poft trada^ tionem locorum. Vt i« tpifiela aJ Plancil Senatus ho« tH,tT citttra.) Locus eft libro decimo epiftolaruni in ea, qux incipit: Et fi rcipublicat caufa.Mcmini-muaautem fupra enthymemacafæpc fie cß-erri, vt quod ptobandum fic.primo ponatur loco.drin fübiügatur ratio,quod fi inuerta» formacrit fim pH cis conclufionis.vtnnirabiliter populus vniuer ftis.^r cxcera.Igitur Senatus non eft tibi amiciot quam tota ciuitai. Verum nifi pro eöfefifo habere-tura Populo Romano iliumamari, qui rempu-blicäliberare vult ö'potcft: dein, Plancfi eum ef-fc virum,popofitioni non videretur fatis accömo • data efiTe ratio. Sedinutntaimfücittatj; ittitoluiecoii^ feriptt.) l.nuenta feu argumenta tacite aliquoties aebreuifiimeorationibus inferuntur ,aliquando vcroargumcntationc» expolitione,quo argumc ti vis fufiustradatacerniqueat omnibus fuis par tibuslatiflimccxplicâtur.vt: Turcarum irruptio nés femper timeamus quandiu incolumes funr, oportet :aut [radia eorum copijs fumma vi eos d confînio profligaredebemus. AtmetumBarba- iKuêtae'i» roiphominum cum poflumus nô fuftolltrc.lôgc ipuimur W-ftultiffimûeft.Quare.nififtultiene velimus.extrc fariam. mis noftrorum viribus femel excerminabimus gétem tam Barbaram ■ Hoc fie fimpliciter eloque ris. Quoniâ perpetuum impetum eoij! fuftinendû «3 putamus.aduerfum eos pugnemus:aut breui-Qs: Aduerfus Turcas nCamph^ nobis timori fint,

O 4 pugnan-

TRAPEZVNTII

pugnandumeft. QmJurnen non in omnilm.) Clatfgt; fulam hanc rupcreBe opinor, aucaliud quippiam deeiïe. liquidem cum co quod fequtcur non fatis quadrat: Vniuerfa enim, inquit, in quibua aliqua probationis vis eft,ad {yllogifmum prpdicatotiu poftuntreduci.quodea argumcntationum diale tüicarü régula fît. Quadereplura vide apud hâc ipfum libro tertio Rhetorices.

DE DIFFINITIONE

ET DIVISIONE.

NVne de diffinitione ac diuifio* nc cöiunólim paucadicamus.

Nam itafehabent,uralter alterius egereuideatur. Necenimnifiquirc da diftributione ufus eft diffinire fe unquam intelliget: ncc unquam tc' de diftribucre potcris,nifiquid fir quod diftribuendu eft, coferipferis.

Diffinitio eft coadæ in fe atq; co plicatac rei breuis atque abfoluta ex* plicatio.

tfjffinito. Diffinitionum quatuor genera: Subftantiale,dcfcribens, per partitio ncm, per diuifionc. Nam qui plura (aciunc,

DIALECTICA. 109 faciuntjCa conncâûtquçautad hæc facile rcducuntur, aut leuiora func^ ut difinitioncs appcllari poflint.

Subftantialis diffinitio eft oratio quæ id quod diffinitur, quid fit expli cat, brcuitcr, Si abfolutc coplcditur.

Per partitioncm diffinitio, eft o-ratio quae per cnumcrationcm partium breuiter amp;nbsp;abfolutè aliquod to-tumoftendit.

Per diuifioncm diffinitio,cft oratio quæ fpecicrum difiunftionc bre-uiacabfoluta genus aliquod often-dit.

Diuifio alicuius in partes fuas eft diftnbutio,cius duo funt gcncra:V '• , c 1. J./L .AKlJt»»««. num,quod per fc rem aliquam diftri buit:altcrum,quod per accides parti tur.Prioris rurfum tres funt fpecies»

Generis in fpecies,quæ propriè di citur diuifio,ut animal hoc rationa-

TRAPE2VMTZ!

Icjillud irrationaie.-diffcrctiasctiä for mæ fpecici^; nomine cöplcólimur, Torins in partes,quam partirions propriè poffnmus nuncuparc,ut do mus in fundamctü,in parietes,tC(Sn, Diuiiit ftr Vocisin fignificatiocs,qu3ediftin appcllaturjUt canis uel pifeis, ucl terreftre animal ucl fy dus.

. Pofteriorisitidemtresfuntmodi quo fubftantiâ quae fubiicitur,per ac cidetia partimur, qux fubied i in ac-cidetia diuifio dicif ut hoim alii pii, alii impii.Quo accidetia per fubftan rias,qua àccidentis in fubieda nomi namus,ut omniu qux expetiitur alia in corpore, St alia in anima fi ta funr.' ' Extrcmus,accidenris eft in accidc tia diftributiOjUt candida omnia uel dura funtjUelut lapides albiffimi,ucl liquenria,ut nix. H çc accidentis in ac cidentia diuifio fola in altcrutr û fepa taîur*

dialectica; n» rarur,uteorumquçdurafunf’quçdâ alba funtjUt lapis Parius,qiiædam ni gra,ut rcrcbinthus ♦ Et rurfus corum quæ nigra funt, alia dura, ut ebenus, Canon alia Iiqucntia,ut pix.His ita didis ni linieer,illud mihi præcipiendu ui* dctur,diuifîoncm gcncris,8^ cam que fccundum accidcnscft,inoppoiïta femper fieri, amp;nbsp;cum oppo firionis fpc des quatuor fint,côtraria comodifii me omnium adhiberi,côtradiéf oria ctiâjàquç per priuationc Si habitum dicuntur,non cfie abiicicnda,qu3c Hero relatiuè opponûtur, fi rem per fc diuidamus, nullum habere locu: fi per accidens non omnino ncgli-genda. Dicimus autc homines alios dominari, alios feruire. Item omne diuifîonc(ca excepta quæ uoccmin fignificationes diftribuit)nil oportc replus minus'uc contincrc.

Nitne

TR.APEZVNTII

Nune it iiffinitionticdtuifione (oniutiâim ftuctiiiCA» mui.) Plato vniuerfam dialedicam partitur in dl' oifiuam.definitiuam.Ér analyticen.id eft, refolii toriam.quarum duæ priores ad chcroatisfimpli' cis, vlcima ad compofiti theinacis explicacioném percinent-Êft aucetn diuidcreac definire vniufcu' iuGpdoAoris infua profelTione. Nam quidplanS aut folidum.feu quidcirculus,axis,diagonusgea mecradicecquid abri9,apogium,arpcd:us trigo* nus,auc cetragonus.auc quid Pleiades,Hyades.as Aurusue fint,nemo nifiafl:ronomus..Sicfcripcor Jiïfftmrt moralis,quid virtus.quid vitium. Verum dialedi fuiinfitérti ci tantum tradere canones acleges.quibus opor* feit, tetomnemdifFinitionem,acdiuifionemperfici: locos etiam oftendete vnde irdiiiifiones «irdefinl tiones petendaefunt. VtfiquidvoluptasfitqiiX' tatur,monebit diale Aicus bic primo loco genera liut quiddam quærendum,genus nimirum,dein de aliud quo resgencre fimiles, fed fpecie différé tes fccernantur. Q[iæ vero iliafunt non eft huius artificisfcrupulofe perquirere. Diffinitio efl in fereidti^; ccmpheata ttbfoluU explicitio.) Metapho--ra effin vocabulis coadæ accomplicatæ. Nam quoddefini(ur,infeconuolucüû'conclurum vna Cmähw. tantum voceoftenditur.Quod fl orationeea res, Compliet^ veluti veftis aut pugnus complicatus apetiatur, tum. defîniri dicitur : vt idem eft homo), tr animal in-telledluale mortale fcientiæ rationis'que capax: fed illud veluti manui in pugnum contraria, hoc vt ea quæ in digitos didu^ eft. Nam plur^ fiieiuHt, tt etnnedunt. ) Enumérant Boëtius lt;19 Georgius Valla, Viiftorinus, û* alij nonnuilidefî-nitionü formas löge plûtes, in guibus fi gua func guz

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iir

quf ad noftrii inftitutü facere videntur nö nrglü gemus. Subfiatialtt diffiniiiotSiefatio ^u^eitl juoj diffi tiKKr.) HancoviTfwA^ Graeci, Scholae cfTentialern vocant. Legebaturaucem bic dcfînicum,aftelen' fu,nos dïfinitur redius legendum pucamus .Sie cnim à Cicerone dicitur : Debnicio efl; oratio qux id cuiod definitur.quid fitexplicat. Vocacautem Antfcoteks ót'» JtSi perfetSam rei effen tiam,qux ge nere ac differentia explica tur ! Latinorü nonnulli quidditacê vocât.quorû eff Hermolaus sarbarus. Per ^artitionemdi/^imtio til oratio) Oeduabus hisdc finitionum form is vide Ciceronem ad Trebatiö. Différant autê diuifïo partitio.quod fpecies amp;nbsp;partes.integrum amp;nbsp;genus. Sunt veropartes vclu VtrUt. tl membra, Yt caput,humeri,brachia,nianus,pc dus.latera.crura.pcdcs.Species autemfuntfvta- Sfedtf. pud Ciceronem eft ) formx quas fiJl» Ariftocelei Plato HAi'dcr Yoeat, vc iuffitia,prudencia,ipecies virtuels func.Confunduntur tarnen fpecierum 19 partium nomina.ac proinde diuifïóis 19 partitio« nfs. Vocuinfignißcationes.) Hancpartiêdi formam Rodjlphuinö fatisbene diuißonisvocabulono tari rcribir,quod fcilicet ineptu (îc,fî dicaturiTau* rorum,aliusmons,alius animal,alius fyrdus.CX' terum Ciceronem aliquoties diuißonis vo cabulii vfurpaffe videbis, b quado vocis cuiufpiam figni ficaracniimerat. Eftö'apud Platonem diuifïo iti resbgnibcatas quod ö* Alcinous Platonicus an« Botauit. Qjw fiib]lantiaiti'^uitfiilgt;ijcKurprr accidentia fartintur.) Huiufmodi ftiiic ferc'omnes diuifïones qtiaj Rodolphus Agricola ex pluribus locis diale* dicis quxrêndas docet. Secundus modus eft quo accidens quodpiam per fubkda diuiditur cuius ctiam

TRAPEZVNTII etiamRodoIphua meminit.Et adiacendajnquit,' per fubiedta.vt feritas.alia aui$, alia ferpctis, alia reliquarum beluarum. Apud philofophos non in frequenjcft hoe diuidendigenus. Hlt;relt;(aW(nrgt;lt; In tifdjegt;it!ii iiuifiofolt, htdterumcemmutatur.) Ex Boe* tio id fumptum eR.Sicenim ait in libro de diui' fionc: Sedhuiufmodi diiiifio viciffim feinperin altera permutatur. Poffumus enim dicere ; Eorn qua: dura funt,alia nigra funt.alia alba. Et turfus: Eorum qux liquidafunt, alia alba,alia nigra.Si-* gnifîcacur autempofTein hocgenerediuiiîonfs diuifum illius contrarium , pet eafdem dif* ferenciasdiuidit vefîalbum perdurum acmoÜe licdiuirum.potcrit amp;nbsp;nigrum. Deinde (îngula m€ bra in diuifum ac illius oppofitum rurfum polTc commutari: vt fi durum per album tr nigrum di uiFum fit, ram album quàm nigrum in durum amp;

,, molle pofliint diuidi. Q^lt;eJain nigi-^,ut terebiti' 'Tntenith nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Terebinthimeminit Pliniuslibro decimo

, nbsp;nbsp;ter tio,capitefexto. Arbor eftligninigriexiraijij

tlenu(.gt; fplendoris ttfidelisadvetuftatem.Ebeniautem meminit idem libro duodecimo capitc quarto: Eft O' huius materies folidiflima.vt vel igneabfu mi vix queat,fplêdoris nigri Ct fine arte protinu* îucundi.Nigrum autem habere folam Indiam te-* ftatuscftpoëta:

.U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sola (inquit)îndia nigrum fett ebenum.

Purmmar' Ç^itJMalhfur.tutlâpifP^riui.) Marmorintel* ’”1’^.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligit ex Paro infula, quæ vna Cy cladum eft circa

Delum û'Siphnum.authore Plinio O' Ptolemæo. Laudacur ex ea marmor quod alio nomine m.v ae ro lychniten vocatum fetibit .* quod ad luternas in cuniculitcsdetctur.

Tcxiwn

DIALECTICA. ui

' Vcru cum uocc in fua lîgnifîcatâ 'êiftinguimuSjCa copied! nonnung fufiicict,quç ad remnoftram faciüc. Eftaucem omnisdiftindioduplex: DifiiniH». Na auc unius ac fimplicisc termini quæ diftindio æquiuoci dicicur, aut orationis,quam Græci, nos ambiguum dicimuSjUt:

Aio te Aeacida Romanos uin-cerepofle.

Ambiguö adiedionc termïni,uel mutationc orationis, aperiendum.

Aequiuocu fi inftitutiöe æquiuo-cu eft,ad gramaticos eófugiendum, Dicimus aiit ;cquiuocü,quod nee ac Atiuiutet. Centn ,nec afpiratióe,nec genere, nee orthographia,nee numero diftingui poteft.

Sin modisqnibufdam admultipli CCS uariasq; res terminus appllicarï poted, aut ex fc fblo,aut ex adinndo lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pottu^

TR.APEZVMTK

potius huiufmodi uim habere dici* tur.Primidiftindio^non unius do* MtJißpii' ftrinæ.-Multa enim aliter phyficus, - aliter primus philofophus,aliter dia ledicus, aliterorator exponit . Qua obrem infanirc mihi uidentur non-fïulli,qui adeo rudes atqjindoéli funt ut audcat aflerere dialcólicum æqui-uocationem effugcre non poflc,nilï fingulorum uerborum uim ac potc* flatcm optime noucrir,quae à gram-maticis traditur : quam fi apprimc tcnucrit,æquiuocis ipfum implicari nonpofle. Raroenim 8lt;penè nun-quam multiplici fignificationc uer* bi dialedicus aut decipir,aut decipi-tur.Modi ergo quidam funt qui ctia cos ipfos qui ratiocinantur/allunt, quac cos diftingucret, unius non cfTc difeiplinæ Ariftotclcs oftcndit ,qui multa in phyficis ut naturalis,q mul tain

tolAIECTiCAf , lit fa in prima philofophia'ut meta* phyficusi’mülta in cthicis ut mora* li$,nónnulla in dialcfticis ut logicus diftinx^.-■ i -

y crum ut quäle fit quo d diximus pateatjcxemplis utamur. Infihitfl dii»/ini»K«» cimus, cuius terminum inücnire nö pdflumusiimum ergo fignificat,fcd tarnen alio quoda modo continu«, alio dilcretUjinfinitû dicimus-Et hoc quidc appofitiónc,illud diuifione infinitum aficrit Ariftotcics. Tempus autem utroq; modo(quis fi quis coh tinuiim non diuifionis termino, fed magnitudinis infinitum fingit) noh diuifione folum, ucrum etiam appo fitionc infinitum dici poflet.

Item, unum in phyficis qüidcm Ariftotcles continuo didtjUt linea una,indiuifibili, ut pundus unus, ra tionCjUt Hinum,uappa.In quinto pri p nbsp;nbsp;nbsp;mx fht«

TRAPEZ VNTFI mx pïiiîofbphiæ fecundu fc,amp; (ecuo dumaccidcns unü diftinguit. Eius^ quodun^um fecûdumfcçft,mulcos fubiicit modos, ac diaicftici nume-* ro,fpecic,gencre(ut Cicero,homo,a-nimal)unum dici perfpcÿcrunt. Iw cum un qm fitquodàcætcris fciur^ dum fit,ipfum fccundüunum quo4 indiuifibilc eft ,hac una cadcq;figni ü'cariöc fcmpcrdicif,modus uariaf» . Aiccrum modum mulciplicis dif -Ximus, cum nö ex fc,fcd cx adiundo terminusadco uariisatq;mulciplici bus modis fumiiur,ut non eandc po teftatem, fed aliam atq; aliam habclt; rc uidcatur,ut homo cum dico,quid fignifiect uides, pro quo accipiarur, jgnoras.Si difputac:aut,fi fpccies cd, adiunxero,alitcr atq; aliter accepifti. Has fuppofitiones iuniorcs appcb lant. Quas fi quis penitus tenere cu* piae.

DIAIECTlCüZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114

pîât, dialcdicos qui ca Jc re multa Ä protcnfa uoïumina cö(cripfcrunt,di ligcccr cuoluat.Nobis folum admo* nuiflc tcrminorum acccptioncs cx adiundo mutari fufficiat.Nam cius rcidiligctior dodrina amp;nbsp;longior cft, amp;nbsp;ad ufum oratorum affert pene nihil . V idcrint ctiä ne complura ciuf-modi non ad ufum,fed abufum inie-äa fint. Quod fiqs putaucrit in fta-tu Icgitimo per ambiguum huiufmodi poffe inciderc,cum id u/ fu cucncritjdialcflicos confulat: nos quoniam raro ac pene nunquam ac-cidcre putamuSjtam lögam atq;ob-fcuram dodrinam prætcrmifimus. Et bæc quæ diximus co tendunt, nc tu ctiam fleuri omnium rcrum igna-ri,ad dialedicas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çquiuoca

tioncs »grammaticum putes multa poffe conf erre.

Nxn

TRAPEZVNÏÏ! •

N4« Ml KHtin tH ac fimplicit term'uii.) Eftvbi ffflguTg voces ambiguicatem faciunt qug Gr (CIS

AfjuÎMtti' dicitur,recenéioresæquiaocacianeiii Yocanc,qua tio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do rerum auc pCrfonarum pluriù'm, vha eft appel

laüoiYccaucusIiauis.ïrin Cilicia mods, itemfy derisquoJ inter'duodcciin fignifetî orbis figh» numeratur fccundum.vere cumlblcexoriens-Sic Cenforius.ÿ'ille quocpqoife Vtica iflterfecit,di flus eft Cato .Eft etiam vbi di'flionesalio fcnfii iac(grærut]t,aliodiuifæ,velut ingenua,coruintr* s a^niamentuin.Apud Ariftoteleminelenchisdiui (ioniser cöpofitionis ambig uitat dkicw.Huiufce vocabuli diftcetionem Rodolphusenutnetatio^ nem vocàt, Boctius parcicionem squiuocatiois.

■Aultgt;ititionit,ifuii)H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Critcinot iimbigMin

Hicimiu.) Nafcitut etiam ambiguitas ex intcgto iSmfSiîof»-, îgt;tationis côtcx tu quæ iftifiAtMylxà Cicerone, ab Ariftoteleà^ç/jSjAi'ixnpminatur.quod Fabius am« Xitgt;.7.«.ngt;t'guum transfert.Fitautem mulctsmodistaue per cafus.cuminfînicom vtrincpaccufatiüum ha bctiYc,audio üemeam-percuiTilTe Lache temiauc vocum dubiadifiunflione.Yc:

Quinquaginca vbi étant centum inde occi« , dicAchilles.

VideFabium librofeptimotir Diomede libro ft' Cundodefiguris. Dico ttAtaciJäR.hoitiMosu'mcerf^

VtrfutA- Ennq verfuseft.quofinxit ApoIIinemPyt' foüittif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^pyrofarum Delphis refponfa dedifle.

* ‘ nbsp;nbsp;' Çxterum Plu.tarchus diligens in primis feriptor

huius non meminic negaturtpà Cicerone lib.fccu dódediuinatione,(!r quod Apollo Crxcé.non Lagt; eine'Jocutuseflcc.irqudd Fyrrhi temporibusde fijfttc vcifus facets. £ft autem Aeacida yocaciuus

Cisco«

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii?

Crxfotn confuctiidinc, ànominatîuo Aeacides, quod Pyrrhipacris nomen (uit. aJieiHi«-nettrmitiiyuelmututione or^üonitaperieniium efi.) Solui A’iift’iM»' tot amphibologia termini adiedione,qijando du nbsp;nbsp;folutio,

lucatur vtri antccedentium duorum.ftrmo fubiü rfius fit : vt volo hxres meus det vxori meæ aura quod elfgrrit.Dubium eft an vxor an hæres autü «liget! adiedione fokiitur,volo qtiod hares det vlt; xonaurum quod ipfe elegeiit, aut ipfa. Mytatio-ne cafuum foluitur,dum ex duobus accufaciuis at ter in abîàtiyumyertitnr.Ferunt Demofthenem ciccifle Aefchine’m.Soluitur, Aefchinemdbcmo* fthene pulfum aiunt.Tollitur etiam orationis àm biguitas diftintflione fcripturæ. vel mora pronu tiationiî,vtrnoriturus iuffitponi ftatuamaurca baftam habentem; diftindione fublatum dubiu: luftitponi ftatuam,auream haftam habctem. VJ de AriftotcleminelenchiscirFabium infiatule.' giiimoperambiguum, Ae^uiuoeumfiinftiiuticHeie^ ^u!utgt;tugt;»t/},iulgra!n»ntinscon/ugienJui/itil.) Dicitur AeijKwtet aequiuocum ex inftitutioe.quod plura fignifîcar, JufltXi. tionfimilitudinequadamautmecaphora: vcho' gt;no pidum â* verum hominem fîg ni Heat,fed iuxca rebus diuerfïs abfq; vlla cognatione conucz nit.quomodo gallus hominem amp;nbsp;auem inftru mentum futarium fignificat genere foeminino. Eoc in fcholisà cafu, iikiJ à confilio xquiuocum dicunt. Dicimm itutem leijuiuocum quod nee aceentu.') Si vox quaepiam in multis ffgnificatis adeo fui fimi lis fit, vt nulla nota difcerniqueat,eaæquiuoca «ft,hoc eft, vt necaccentu d'ftingui qiieat,fob 4 tempus cc tonum comprehendc: vt malum quod pomum,ü* malum bono contrariii,non eft æquî

UQCum:

TR.APE2VNTIt uoctim: tempore enim differunt. SiccJoamp;elt;iolt; Item quod tono diflFert ^quiuocum non eft.vt vè reez verc', fiepóne verbum, 0'aduerbium pone'« Nte^t^rttione.) DitFercarpirationc ara ab hara, oraab hora. Nergfuere.) Quare ficus mor* bum amp;nbsp;frudiü fignificee, non tarnen æquiuocutn cftjgcnere enim difFert.vt illud:

Oicemus ficos.quasfcimus in arbore nafci« Dicemus ficos.Cccilianc tuos.

£ub gencre etiam comprebede diuerfitatem par* tium orationis, vt amor verbum 0* nomen. Sic mane temporis aduetbium, Isrimperaciui modi verbum. Neceriiogritfhia.) Orthographiadißin* guicur quæftus per diphthongon à quxro que KU8 e fimplo, à queror. Item fitus,citus lir fei tus.

Nflt; HMmero.) Vt acdes fingulariter pro facro loco pluraliter pro prophano. Sub numero vero co prehcndereliccccafum, vttribusdatiui cafusO* ablatiu', j nominatiiio ttia,ct trib* nominatiui c» fus.Etiam decJinationem,vt opus operit O’opus opuntis.anus vetula, quartx: amp;nbsp;corporis obfeoe^ na pars,fccunda: inflexionis. Horum igitur nihil eft Ó; fiquidem Temper nota aliqua pro di* uerfis fignificatisdiftinguitur. Sin moiiiquiiufdtM nJunri/fs (rntultiplicts.) Efta'iud homonymiæge* nus, cum vocabulum no inftitutione multa figni ficat.fedducftu quodain fignifîcationêafFinem traniFcrtor : vtpleraftpvocesaliterfumuntdiale* dtici,aliterphyfici,alitermathematici,alitcrme' titro Ytt. dici,al iter alq. Qtio fenfua Fabiodidumeft.nul* ctf ite X, lum efte verbum quin philofophis multiplex eP fe videatur.Fit autf m hocbifariam.aut ex fe folo: ■vt virtus à graramatico accipitar, quod nomé fit gene*

DIALECTICA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntf

generis foeminini.decünationis tert îac.td fîgnifî* cans quod GrfC!»«ftTl». A' dfàlcïSico veto quod ge nus fît aut rpeciei ju bicdum auc prscdicatum. At ter modus,cum ex adiundo diuerfitas oritur, vc ii dicas.-virtusexpetcda eft.virtus qualitas eP ,'ut genu8:aliterac aliter vocemacccpifti-Qi^iæaccc.

ptiones vulgo fuppofitiones dicuntur. Ef /jot iitnniffigt;/ïtiigt;nr,illtijjinifiBnt.) QpemadmoduminKumerwMt numttorumaceruacione nufquam ßllimus : vbi cnim ad decadas perucncrim*, frmpcr numerum tefledlimus, idlt;5infinities, hoc eft.toties non fit, quin fæpius fieri poflit.quot; fic quoqjin magnitudinc feu quantitate continua diuidenda nufquam con fiftimus. Verum illudmathematicorum fuo quo damiufcfit,erquidcm imaginationc: vtcircus ium cuius ambitus quàmuis vixtrium pedueR, partiuncurin partescccix.deinfingulasin ix. qux minuta prima dicütur.O' hoi^e vnu mquodtp iterum in tx. quae minuta fëcunda vocantur : fic deincep$diuifionefexagenaria,fecundumvnita-tatem in infinitum crefeentem. Temfitt tutulrc^i

Tempusextenfionefeudurationeinfinp Tempi«»«* turn didcur his.quibus mundus nec initium ca* ƒ««««. pit.nec finem habiturus eftiquarationeafFinita* tern habet cum numero.Sempet enim folis d're* ]iquoruma{lrorumconuerfioncsredicerantur,ac prxteriti$addunf,vt hora,horae:dies,diei.annus. anoocötiniiofuccedit.Ita!^ tempus in infihitü di citurcrefcerefucceffionc.vt numerus addif tone.

Dicituretiâ infinitü partibilitatc. Annumenin Jill menfes jd hoc in dics.diesin horai diuidimuf.d* has inminuta; in quib’rurfumin infinicu progre dimurdiuifione fexagenaria per rnitatc creRStr, p vt fu-

TR.APE2VNT«

vt füpra dlxlmus. Ittm unum wi iuiJtn Arifi* ntinuo l’ck.) Aridotelis verba primo libro na tural» aufcukationis fic habehcAtT«-^ A’tv,ï i» r«* Î gt;nbsp;àiJliKÎfiamp;y, » w» « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ó «(wr@'., nbsp;nbsp;nbsp;VIS *»

VnifR. nbsp;nbsp;lnii,uTTf^ih i, iïvamp;',hoc cft, vnum dicitur partim

cötinuo,parcim indiuilïbili.-parcim ea. quoqi vna ratio vnum^ efle cft,vc vinum,meruni.Cxteruni ratione voum dicimus fynonyma, aut duo ciuf^ dem rei noia.vt veßis,indumetum:M.Tullius:ho mines mortale». I« quinto frimit fhiltfcfhite fecundum fe,amp;clt;ettr^.) Locus eft in vulgau voluminü fedi or.c libro v.in vetuftioti, libro ini.habent aüt ver ha eius in hunc modü.tv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;n/^CtCi)KifJzor

Mfitnamp;'Etpaulópèftz-j^^

}lt;iuuov Tix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pxKMt/Aiir^iÜjd efti

coip qu^ per fe vnum dicuntzhoc quidê continuo, vt vinculo fafcis. Ac Jialeâici »umtriiy f]gt;ecie, genere. ) fjett, Dialedici vocat illud non vnum fed idem, nee eft apudAriftotclci.Topico^Ïiz.fedgiö^v. Verba eius figs requirat.hacc funt : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A’ «Èz x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w njifi

^/;(ïA(«/(’««S,S it ï gt;û((,hoccft, vide (ur vero idem vt exemplo dicatur,diuifum tripli** citer,aut einnumero,autfpecie,autgenereidem dicitur. Hasfugfo/ttionetiuMoresniifelldM.') Suppo* fitiones vocum accept! óes. vt cum dicitur, virtus hominem beatum efticit.aliud fignificat quam lï dicas; Virtute Scipio hoftem fuperauit. Hic certa virtutis fpecies in cell ig icgt;ib i pro totogenere acci pit ir vt ifti loquunt, aliter ir aliter terminus fup Sufpoßlio, ponit.Definiuntautéinhâcmodum;Suppofîtia eft acceptio termini in propolïtionc, pro ali«? v'* aliquibus.dequoveldc quibos.huiufmoditermi nus verificat nxdiante copula fux p ropolitionis.

Quod

DIAIIGTÎCa; «ƒ

Qu^/gt; futautr'tt infiétu Itgitimo.) Status feu cô fiitutio aucsDcm Crxce,djcitur id quod orator lt;ï bi pociffimum probandü confticui(,feu quo pro-* bato ßatutjid eft,caufa perfedlacß-Nafcitur au^* tèm ex intcntione accufaroris, depulfîonc degt; (enforis,Yc:Occidifti Aiacetn Vlyflesjntêtioeft: quôd fi neget.non occidi,oritur quæliio anVlyf-fe8occideritAiacem:qua probata in hancuelillS partepi caufa peradiacR « Quate eadem ftatum feu conßitutioncmcontinet.Suntaucem ßatus varq.Natn fî facflü negatur,conieâuralis dicitur;

Vt id quod fuperius pofuimu8,amp; apud Martiale:

Sedlis eß mihi de tribus capellis,

. nbsp;nbsp;Vicini queror bas abcffe f utto,

' nbsp;nbsp;Hoc index fibipoRulatproteri.

Siri îute aut itiiurià fadum probatur, iuredicîa* lis dicitur,vt;occidcrit'ne Clodium Miloiure.Bß ctiam vbi lis nafcitur ex fcripto, qux conßitutio légitima dicitur,cuiut hoc loco Trapciütiusme ' sninic.Fit autem quatuor modis,inter quos vous Cow^KHti« qui Ratus dicitur legitimus per ambiguum.cum kgRimi« faiptumvidelicetambiguitatem.authomony.'ptramlii, »liam continet:vtlegaoit quidam amico fuo tau g«««, tum, poR mortem ille petit feruum cui Taurus nomen erat.hxres bouem legatum dicit. Interdit idem fit ex amphibologia : vthæres meus vxori mes centum argenteorum vaforum pondo quæ velit dato.PoR mortem mater à filio petit magni fice C3elata.Illc dicit fe debcre qux ipfe volet,non qux ipfa.Yerumhsc controucrfia tantum nafcï tur ex amphibologia,aut fy nony mia: ferc'nun^ ex eaqux exhisfuppofitionibus reliquis^vocû ArgutijseR,Quare ad hanccößitucionemfuppo'

P t fitione

TRAPÉZVNtff^

Rtîonum tratflatuj.quidefuppoficiocmatcrîalî, perfonalijConfiifa. propria, natur ali, accidental^ ice de copulacionibus,fîgnifîtatiôibus,re(lrid:iôi bus ali)S(ÿ vocûporcentitinfcribütur,nihil adfe« runt. Tin longmi atijut tilcunn io(irin4m frietermi/i» miH.) V ide authore m ad Heren ni û libro n .de coit ftirucione coniedurali quolocoacri oratióe has fophiftarum nugas reprehendic.

Nunc quoniä dcuocis fi'gnificagt;' tionc diximus, pauca deparritióc to lius ctia generis difleramus, nam cs tcrorum uelexiis quædidaiâ funr, ueljcx iisquæ diccntur,apcrtiflimc ratio conftabir.

Totum igiturquatuor modisdi-4icgitr. citur:Spccic,continuo,uniuerfaIi,uir tutcac poteftate.

Totum fpccic cum partimur, in fubftantiales partespartimur.Sub* P4rtff, ftantiaics partes funr quibus uniufquot; ciiiufq; fubftantia primo conftar,ut materia amp;nbsp;forma. Hoc modo dici-mus hominem anima amp;nbsp;corpore cô ftare.

dialectica: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o*

Totum continuum in partes fcm per integrates fcindimus. Intégrâtes partes dicimus, qux totum ita com* ponunt,ut nó adformam, fed ad ma teriam eiusrcduci uideâtur. Harum aliæ fimilcs,aliç difl'imilcs.SimiIes di cuntur,quç funt eiufdc rationis,ut ca ro,oira,ncrui,cçtcraq; quitus anima liû corpora côponuntur.Diflimilcy, quç nô funt eiufdc rationis,ut homo in capur,thoracc,manus,8i pedes par litur. In partitiôe huiufmodi, prçtcr» ca quç de omni diuifione cômunircr diximuSjdâda c opcra,nc partes par* tiû commifccamus,nâ quihoîemin pt des,thoracc,cap ut,brach ia,manus amp;digitos partimr:aut cû dixit capur, oculos,aurcs, cætcrasq; ciufmodi ad dit particulas,omnia confundit.

Totum uniucrfalc in indiuidua difeerpitur.

Pofttc*

TRAPEZVNTIl,

Poftrcmum cft totum porefta* tc;Id in uirtuces ac potcâates fcindi tur,ut anima in ucgctantem.fcnfjbi-Icm,rationakm. Non cnim generis in (pccics ucl differentias hæc diftri-butio cft, impermixtæ nanque funt Qïccics femper ac diffcrctiæ:ncc cura parcibus fuis continuum uUo mo* do prædicari poteft. Nee eft rei unP uerfalis in indiuidua^ucl quonia po'*’ teftacesipfæ genera non indiuidua» uel quoniam in indiuidua aequali-tcr uniucrfalc defeendit : ucr udc to-tius difleparationefatis didum cft.

Ir'cie totü dicicur quod materia amp;formacoiifta(,vc *'*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo, arbor,frutex, quae partimur in forma O’

matcriâ,vc fi arbor is vna pars dicatur lignû,altera vica;O'hominis,aliudrorpus,a]iudanima.Specie aüc cotü dicicur ob id,quod genus pro matet la eft« differctia vice format,e'quibus omnisTpecies cö fticuitur. Tot« rontWHÜ in partes femfer inffgrSfrr fcvit Toluman-dirntts.) Totûconcinuûdicirur quod mêbris con tMuo, nbsp;nbsp;nbsp;flat quota vnumquodç auger O' ad integriper*

(edionem facie,vt fi orationem in exordium.nar latio*

DIALICTICX: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;(9

fjtîonem.contêtioncm Crepilogum.diuidamus: änt hominem in caput,brachia manus,latera,pe« des, lt;ly caetera. Harum partium quxdam(imiles Partr»4k funr.quas GraeciJ^ögt;»vS(?'ri,Mejo^ip3f appellant.La^ plictt, tini fimilares aut cognatas, non qutdem quod inter fefc fimiles fint huiufmodi partes, vt ncrui,ca to,oifa ; fedfingularum partes fi iterum feccntuc fimiles funt,nccalia re quam magnitudine diffe-(unt:vt fîngulæ partes olTisfuntos, pattes lignilî gnum.lapidis lapis. Alrj veto quas tnf9xivM/,qua« rum partes fi fecundo diuidantur, non tantû ma« gnitudine diiFcrunc,rcd figura,nec de his integrS ptaedicari poccR.vtcapitis partes fingulx capuc tton funt, ncc brachi) brachium. Totum igitur co ÿnuum bifariam partiri pofiiimus, in fimilarea partes, yt fi hominê in carnem.ofla, neruos,fan-gt; euinem,cutem,partiamur;aut in difiimilates, vc fi per capuc,humcros,brachia,pedus,pedes,diuf (urn mteiligamus.Sic arboris alia pars Rondes,ra (ni,cruncus,radix ; û* arboris aliud lignum aliud Çortéx, 'tJZ. D4n44 tü oftr^ «e ptrtiu fitrtts CQmmifee4 MI«. ) Membra partim turbato ordine, partim tfntikitudine conÈundere, non diuidere eR (vt Ci« Cerpnis verbis vtar)fcd frägere. Decoruscnim in rebus ordo feruâdus eft, quemadmodum Plinius (nbifitoriamcmbrorumanimalium.äcapitein« ccpit. Partium uero partes recenfendæ non func in eadem diuifione.in qua prscipux partes enu« merancur.Nam qui terram incontinê tem.infulas Cr peninfulas diuidit,ridiculé hic addit,Afiam auc A(ricam,Sed noua partitione opus eft,qua has ex pliccmus,qux fubdiuifio vulgo dicitur, vc continet» tetra in Europam,afiam O* Africam, diuidi

TJIAPEZVMTïI

Cur.-quanim fingulas icerumfnoua partîtîonefiù lt;fla)in alias minoresxxponere Ikebit.Qpain par tiendi rationem obferuant etiam rhccorcs: vt Cp cerode laudibus Pompeiprimü tria ilIarerenfeC de genere bclli.de magnitudine.de deligendo in» peratore.quodpoftrcmum itcrum alia diuifione in quatuor membra diu id it. Totuni uniuerftkitiitt^ Tatum uni diuiduadtfarpttur.) Vniuerfaletotumdicitautho. Ktrfulf, nbsp;nbsp;re Boécio qd (ingularibus contlac in vnum collex

lt;Si»,vt homo ex Cicerone.Catone, Antonio ctete risl^ indiuiduis efficitur. Quare li dicaf, hominS alrj Grpci.ali) Romani,alq Barbari.parcitioerit to tius vniuerfalis in partes. Verum Rodolphns hoC genus enumerandi redlius diuiiioncni vocaucrii« quod infiimafpecies fl indiuiduis comparetur.gc Tatum fatt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomen obtiner. Pafirtmum ell tetum patefilt;fte,y

fiutt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DefiderabScur hxc verba in omnibus codiefous*

qux fifupereTe contenda», pronomen id,refera* tur neceite eft.ad indiuiduum:cui fenfui ca,qus fcquuntur plane repugnant.

©?«?ƒlt;, gf. nbsp;nbsp;Generis aucem in proximas fpcci

nna^/fe^ diuifio, nam qui dicit,fubftan tiæ aliud animatum,aliud inanima-turn, cum non in proximas differ«!

, tias partit’ fir, no rede diuidic : nam ctfitam animatumquam inanima-turn fubftantiaefr, no tarnen in hxc primo, fed in corp’amp;incorporcum fubftan*

DrAlECTICAx. na fubftantia fcinditur. Deinde corpus in illa, à corpus animatum per fenfi bile ac infenfibilc, coq; modo ufquc in fpecialiffimas fpccics. Primu igi* tur diligenter aduertamus,ut in primas fpecics ueldiffercntias diuißo fi at: deinde ut fpecics potius quam dif fcrctias accipiamus. In fpccies enim propric genus no in diffcrctias fein-

, Vcrumquoniârcrum fpecicsplc iunque nomine carent, maximcq; il lx,quærurfus tâquam genera difiun gipoflunt,quas fubaltcrnas nûcupa mus, diffcrcntias fpecicrum loco po nimus.Nam cum differentia fit qua aliud ab alio diftare afferim’, omnis differentia ad diuifioncm, quamuis non omncm,idonca eft.

Differentia igitur triplex cff,qu3c T)iffertnih aftu à fubiedo fcparari potcfl,ut fe-’ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ detc.

TRAfEZŸNtlI-dcrc,flare,cändidum cfic,nîgrS Quç aâu qüidcnfi non fcpâràtur jTcd fola rationc, ac mente difiurigi'poflc percipitur, qilomodo albiihïcygriô à nigro corüo diffère uides. Et qui nullo pado,nón modo nôiiflii ,fed ne mente quidem tolli poti^,nam ft tollitur, id quoq; perimitur iquod câ re ab ali is differt, ut rationali à cætC' ris homo differt. Et fi ratiôem ab co tollaSjUec homo quidem crir, quant differentiam folamin diuifioncgc^ neris adhibcrcdebemus» Nam'rclt* quÇjdiuifioni quç per accidens fit,ac commodantur.

ifx i.'Kî/î» Ipfas ergo fubfiâtiales quas 8C fpc cificas appcllari diximus, fub gcncrc ponemus proximo/emperq; oppo* /iras ( utiamdiélû cft)inucnicmus. Per præpofitionem negationis cum uni tantum differentiæ nomen fit in

ÜIALBCTICX.V m

dimm jütnumerorum dîi prinii fi* lt;uttrcs,fcptcm:alii non.Jgt;rinfii,ut no iicm:per côtraria,ut colorumalii ni gri, aiii albi j alii neutri: per habitum amp;nbsp;priuationcm,utanimalium alia ra tionalia,aliairratiôalia.Rciiquaquç rclationis eft oppofitio,in diuifione generis locum non habet. AdhæCjOr dinem quondam rctinercdcbctdiui fio, ut negadó femper poftrema po-natur,a{firmatio amp;nbsp;habitus procédât «5 amp;nbsp;docemurfaciliuSjamp;natura pri* oraffirmatio Schabitus eft,poftcrior ticgatioatq;priuatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

Diuifione generis ufq; ad fpecies ultitnas rede diduda, facile erit o-mnem'fpcciamp; quæ primo generi fub iefta fitfubftatiali diffinitione com-plefti. Cohftat enim diffinitiogc- BifuAHg nerc atq;differcntiis.Quarenccgc- 7.''^ ncraliiïima hac diffimdone,nec indi q uidua

gt; T.llAPEZVHTlf

lïîJui fubftantiali differentia difïcf* te poflunt.Cum igiturrem aliquam diêinireiiolumus, fada diuißone fu pcrions generis ufque ad’extrcmas ipcciesgenus cius reiproximumpri jno, deinde cius gcncrisdiuidcntena diffcrcciam generi adiungimus: quæ fi reinonexcquancur^’fa ut non con uertantiïTjtcrtiam adiicicmus,ucl cti am quartam,quoadufqucdifHnitio nee plus nee minus,fed rc ipfam per • feefe abfolütcq; compicdatur, adco «tcumcaconucrtatur.'utcum uolo diffinirc hominem, primo anima! quodhomihiproximum genus cft, deinde rationale aflïimo, dicoqjho* jninem cflc rationale animal, qua o* rationc fubftantia hominis cxpb’ca-' /rgt; ta cft, nifi qs putetf ut PIatonici)cœ*

^^qôlt;îgt;qült;corpora;quç perpétua ac immortaliàftiHt fdaonalia cHe . \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' ani-

DIALECTICA, f U* , änimalia. Tunc cnim ex fcctionc ra tiöalis animalis, morrali ajq; immor cali,iT]ortalitas diffinitioni hoïseft applicada ,'UC homo fit animal ratio nalc atq; mortale .Quodfi nbsp;(ut an

tiquitas crcdcbat)nymphas ccquaf* dam ]ongçuas,morcales quidem,{cdl hoe hominibus diuiniores, quod ex fcratiocinando difcant, cum homi* nes fi nihil penitus audiant,nihil dïgt; fcût,fî quis inquam id ucrum eflc pn tabit, faflahuius innominati gene* ris diftributione, quod hoe ex fc qui dem ratiocinädo feiat, illud uero no exfcratiocinando primo,fedquod audiendo re acque a Au didiccrit, feiat, diccremus hominem elfe animal rationale,mortale,difciplinæcapax» I nbsp;nbsp;Ac ita demum quiequid homo crir*

huiufmodi crit animal,amp; quiequid huiufmodi animal, homo crit, nee q * flus

TR.APEZVNT.il \ plus necmmus pofiEumcrit in difn-nitionè rQ^dcuixiaxicidîtiiicrcére retro pbtcrisu Dicfiinotiwira diffi-nitio ucrbB^TnätoremUbundanSjiiii noremTcruïn cuihulumfacit. nbsp;nbsp;nbsp;5

- ïtctiijeurhquid(itu£rbnmadinue ntre ftuHeanjygenus primoi'Uöc'e fcï heer, aflumam,6i cumbmne uoccni uideamdn ditp fcindi,in cam quæ aliquot; quid in cainquæiiihil :hgnifîcaf, Bocem fignificätcmdiciOöfFe ucrbûÿ fed noitfufficït, nam’hgnifîcantiurn uocum,qtiæ natura fignificantÿucr-ha nô funt^addo igituf inftirutionc fignificans:ut à nomine feparc,curn tempore /litab oratione uerbum fe-grcgem,cuius nulla pars fignificat fc parata,uidcp efle adiicicndunl, Ira diffinitio uerbi.rcicxæquata eft,uox jïiftirutipnc lîgnificans cum teporc,; euiusnulh pars âgnificat ïèparata;^^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verum'

151A LE CT ICA. ____ u»

„ Verum quemadmodumcxdiui- IXutfiti er fionccoliigitur diffinitio,ficcx nirioncrurfus habcri diöifiopotcft, uclmicxhacipfa ucrbi diffininonc, uoccm diuidemus fignificantcm, in natura fîgmfïcantcm, ut gemitus: amp;nbsp;ïnftiturione,^ banc cum rempexre, nel fine,8ó utranq;, in eam cuius par- , tes feparatæ aliquid fignificat, ut ora tioîamp;in cam, cuius pars nihil fignifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ \

cat feparata,ut nomen,fi abfquc tem porcjficumtcporc ,uerbum* Nam cum ex una parte differentiæ in diffi siitioncm indudæ funt ,facilc eft co-dem ordine oppofitascxaltcra parte collocate.

Ex hifee omnibus illudpcrfpicu-um eft,tes multo pauciores effe q ter minos, nam fi termini rebus cxæqua rentur ,tam diffinitio ,quàm diuifio duobus tantum terminis incomplo * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q 3 xi»

1

TR.APEÉVNT»

xis fieret,Ut fi huic generi quod eft nimal rationale mortale (nihil enim prohiber itacxcmploutiitanquam filongæuænymphæ nulla cxiftcrcC difciplina fcictcs)fi huic,inquam, rei quæ gcncrc unacflet,incomplexus terminus cfTcc impofitus,fimilitcr^; huic differenîiæ,quæeft difciplinae capax,diffînitio,quæ lögior fada eft v.^ terminor um inopia,duobus tantum confeda eflet : codem modo fi ci ge* ncri uocabulum cflct,quod orationi ' cum uoce ex inftitutionc fignifican ti cum tcmporc,uel fine tempore,cô munceft, amp;nbsp;huic diffcrctiæ fimiliter, quæeft cuius nulla pars feparatafi* gnificatjdiffinitio noîs uel uerbi duo bus terminis côftarct. Hoc ipfum amp;nbsp;in diuifioncconfpiccrclicctjUt cum dicîmus , rcrum omnium quædam func bona,qu;tdamfunt mala,qux' dam

T) ÏA IEC Tre a; r„ , M4 indiffcrcntj3,quæ Gr^cidicunc tripartita facta diuifio c ,quo riamciuiquod eft indiffcrens, proprio iiocabulo caremus. Nam ft qs iradiftribucrct,return omni'malia differentia,alia indifferentia « differS tium alia bona,alia mala, in duos quî dem termin os fecaret ,ueru tarn au-ditores quam feipfum ignorantia co funderec cu diffères (nift' aliud quid dam antcccflcrit) differctiæ omnis amp;nbsp;çqualitatis aut fimilitqdinis cuiuf-que fignificantiam habet vQuareo-portet diuidedo ne cófufio fiat, quae diftinftiofii oppofita eft ,cert3 prac-ponerCjUtincertiora quafi circûfcri pta dcrermincrur. V crum de fubfta tiali diffinirione haftenus. Nunc uc ro cærera breuius perfttingamus. j Noh fH(M gentris in (Récits tut differentilt;itf!lt;tc difrriiu'f tiat/i.) Docet hanc partiendiration«abalrjsdif-£erre,a generis (juidê äuißone, quoniam fpecirs e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 4 return

^-Î . TRA’PE^rNTtr -

«erum âiftloAæfunt.nec vt raafic,r(liqua optigt;. e(l.Hoinoenini etiamfînon fint bruta, 'üf bnita fi non fit homo.cfle amp;nbsp;non efife poflunt. Animæ vé ro poceftas fupcrior abih£etiorete ipfa difçreta efle non poteft. A'partitione totiuscôtinuï quod de partibus totum non dicacur : No A ^tiim capuç efi liomo ,nec,par8 integri integrum quomodo vnaquaet^animæpoteftasânima abfolute'cft djcitimA'parfieibne totiusvnjuerratis,quodhu*' ius partes indiuidua font .‘animæverogenera.

In ifeciéi e'nim frofriè genw non t« differtnùts fMvur.y ybifpccierü numerus certu? eRnecimpendio» magnus.fi nota non impediât, melius in fpecie« quÀm diflFe?entiàs diuidimus.vPvirtntem in pru* detiam3ufticiatn,fortitudinem,lt;rtemperantia: fie corporum fi'mplicium aliudccélnm.aliud elé snentum.Qu jeftionum alia thefis,alia hypothec fis. Vbi yero fp«ierü numerus infinitioreft, aut défunt no^inà.heceffafio pér difFerentias diuidf musivtanipiiajitttn' aliud rationale ,ailudbrut5« Vtrationiliifttttrishomodiffert..) Hominem ao?«'»» ^««»dicSóhitjÜraamvoluerunt.quod folus inter; animaiitiql^ueretur.Alij(quemadmödumCice ro) à rationc, id eft, vt Macrobios interpretatur j vi mentis^«« èàfacùltas intelligendi.piâto^gt;ixilt; ditftum fcril^it quod computare folus fcirec. Ha:ç «nim omnià Myamp;' fignificat. NwiftewKm äJijfrimi, tli) non.prtmi.) Imparis numeridiuifio.eft.Dicitur vero nunaerus impar primus,quem nullus aliult;, numerus aliquaties fumptus emetitùr fîue exæ'quot; Nsiiifn« quat.quare vnitatibos numeret necefte cft : vt i. imparpri' v.vii.xni. Nullushoiji autfimilium eftquem nu

mtiusquiCpiamnujnaatepoflit.’Ytu fifumacut bis»

üîaleçtica; «?

Bî«,qulnarium non actingant: fi ter,rup.érant,£r ficinalcj). Priji^usvocatur non nacuraltorcjine; nam fie Colas c«narius yoçarétur primus impar: fed ob id quod vnitaubus duntaxac quae numero rumfons efi.dimeciaturn.Nonprjin^us dicitur im-Non fr/«*. par.qyem no vnitas mo.do,(ed alius menfurac ƒ VC nouenariü ternarius ficerfumatur,abfolujtac perficic.Sicxv. ternariusquinqesauc quinarius terfumptus meCuracd'xxi-feptenariuscergemt natus.Cscerumhic nomine non caret: ypcant cuma.rihtmeticiCecundum,qupdnQn vnitatefo-. la,(cd alio numerocciammenfurccur.û* cómpoiï tum, quonism ex numero aliquocies fumpto ve niac. PerhtbitH amp;nbsp;friuntioMni^ jUiimtiliü alia rationalit’ tiiairrationa'ia.) Irrationale».ipf^nfiliile, inanima« Cumr,aireruntà diakdieis voce cantu efie priuaci'«^ ua»ßgnificare aute nacuram quandä diuerfam ikquot; li,cuius ex aduerfo pqnunt, in'corporeum pro Ipiricujnanimacü pro corpore furdo,irrationale, pro bruto accipiacur.MeminichuiusRodolphus libro I. Nifi nbsp;nbsp;nbsp;ut Plaloniei eceltftia ^ue^i cerfora.) Pla Tria JforK

to cria deoçt genera facit : Vnum, in quo fummii .gewf ra aff deum ftacuic lt;Jlt;r«/x«2*,vt ipfe dicit, mundi opifice Pktow«. trfquomodo de loue apud Homerum eft)honû-num Odeorum patrem. De hoc deo fic in Timpo fcripcüreliquit : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Jr v/m-tÜ; hsÔtotC/ocwA t3

srstvxr n tUfirSi M xotvSc «lt;Au'r«âr, hoC eft, mundi quidé au thorem amp;nbsp;patréinuenirene-gociumeft,cgt;'inuencâ vulgo eloqui impoftibile.

Àlios facit decs animales,quoiü quidam corpore funcigneo acimmortali,mente verorationali.qs ikos aftraefte dicit, nee errantia folum,fed illa q-qtie quæ fixa ccleri ac irnmucabili circa terra vol

lt;] S uuntuc

TRÀPkzVMtit■ nbsp;_

«lin tufCUrFiJ. Siä éniin in Epinomidû âîtîK«Alt;/»«'J /m JI« Trix'yS Tüèxatü’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yîm.iJlii rSf

Xf il fin*^ Jlffurytyinveti. tuutaO“ tox” H$i\\!s’sr,-}-u)(H/ lt;A’ iv4«'Alt;onrfl[TW it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ift, HgC

cœleftia puumus animalia cHc, diùinum atiroi^ gchut.corpore pulcherrimo,animi^beatißima C optima confticutû. Ho» à fempittrno moto ac Céleri curfu jijrinCranrJodilt;flosfcribit,«v-w ffr, id cft, à currendo. Poftremum locüm habent iJli quoi dxmoncs diçic, animales ctia lt;amp;nbsp;rationabû 1 ;s Yt fuperiorés ilii,corpore au tê aëreo ac immor ta!i,animo vt homines mutabili CzafFciSo (x in^ terdum oculishominû confpicui. Quos veterts tatino^t Lares,Genios,ac Penates vocabanc. De hisfîc eft in Epinorrildc ; mit« Arirsiif ivri^ii Jlâü/xSvÆ’ Kip/jy A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if/»»'

»««/«Zwr, id eft, deirieéps Yëro fubhis dxmones runt.gënusaèreum, intertia media^jregione, fjntinterpretatioiiiscaufa. Quodfi^uH(ut4»ti^iii'' t» creJetât) Nymfhs effei^aitfJtm,) Nympha fpotJ' fam.virginc nobilem.ö' deam lt;amp;nbsp;mufam (îgnifî* cat.Dicûtur etiam vires ôccultac.tcrræ.ftirpiboS irriguis ac fluêcis per quas frucftuum hôuoi;i edS tUrftaturigincs.Harumalipfuntmaris.quaea'Nc r:opâtre Nereidesdicütur, qoas multas recenfec' Homerus Iliadojxvit.Alixâfluminibiijô'fonci' bus N«f«Jlélr. Aliæ ab arberibus ac fyluis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'etquot;

JUk.quarû d Marone longiflima vita exiftimatur-Reliquæ funt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^tn'ajldbâ praxis ac

«nontibur noia fortitæ. QnoJeytfe rMcc'minJtJi^ JtMt ) Ratiocinâdodifrunc.quiapudfementep3 cata ac tranquilla alia ex a 1 qs colligêdo abfcp do-âotis opéra ad rerumabftrufarü cognitioné fcc y ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueniunt.

BIALECTICA.' »iff

netuunt. JDtmhmtt enim iiffmit'u iinlk, iin!trnn:lt;iiuii rtrum tumulS fu«.') Hoe eft,diffin itio gt;n qua quippiä defidetstur laciu»patetgt;^ id qd diffi* nitur:vtfiquijequomdefiniê»,dicat.aniinal qqa oroj^f.hoc pluribuï cSiiefiif, g vocabulü cquos. Quôdfîrediindaucritqutppiâ,eontrariû(iRniet: vt homo animal rationale medicü, id pauciorib’ cöuenic gquod difCinicum «ft- Ex hifet etunHit' illtii ferf^cutim eÿ, rej muit» pitKcifirrj effi ÿ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imó

noc poti’ fcquebatur, vocum præfertim propria rum magnam eße penuriam. Ciim in vnius rei differéciaj explicanda fit opus longa ptripbrafi. Nee tamé hinc fequi t vocei cflc plure s quàm res. Nxenim irifiinitæfunt , voces vero finiiæ, vr eft apud Arißotelcm in Elenchis.Nam fxpe voeibus vtimur eifdem in diuerfa rtrumaliarumcxpli« catione.

Defcriptio accidcntalis different! Deferiflie, as quç feparari no pofTunt continet. Etlitotâré abfolucehuiufmodi una oftendit differctia,eä fola poncmus, nt homo c quodridcre poteft: quod fi id non accidit cçtcras apponcmus, quoufqj ucrtercdcfcriptionemcum rcpoflimuSjUtaniiTiaieft quod pro pria ui poteft in oppofitos locos mo ucri. Enumeratione partiu aliquid

diOk-

TR A PE ZV N T I!

diffinimus, cum integrants ùHîflôS atque principales afliimirnus panes, ut quod uolu.mus oftcndamus ,‘hoc modo : Domus eft quæ fundamcn-' tisamp; parictibus conftat. Quod fi parurn partes afferre uidentur, pel for* ;mam,uelfinem apponcmus .'Nam rheatra columnis ex aliqoapartc fu* ftetata Si reda, domus nôfunt.Qua re, fi undiqiparictibus coiunfta atq; conclufa dicas,formam:fi ad babin* tionem conftitutam,fincm:fi Utfrun q;,utroq; rem' fi'gnificatius exprefle* ris.Hæc à defcriptióc diffcrr,nàmct fl quafi' partes in illactiam connu* merantur nonnunquam ,hid ramen Temper fingula diffiniendo minora funt, quæ in dcfcriptionc uel maiora uel æqualia,nunquam mifiöra inuc-niri poffunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• .

Per diuifionem diffinicmus,cum

■ aliquolt;J

DIALECTrCA'..

aliquod genus quid ßt per fubîcdas frdiuipa-ci partes otnncis proximasarq; difiu ^afccx^Iicamus, ut aniwi cft quod fenfu tantum ucl fenfu fimuî 8^ ratio ne ucicur.Hæc diffinicadi ratio gcnc raliflintis gencribus aecojnmodatif-fimacft 4 Nec cnim )EaciIius aut per-fpicacius ea quid fint cnodare poifii mus^quàm fi fpcçics ucl différent tiaseisprimofubieftas omneis,uel (pecicrum diffinitioncs difiûgendo proferairms : ut ûjbflantia cft ,quaÈ ucl fenfu ucl mente per feefle corn-prebenditur. Et quahtitascft,cum cuiufquàm partes ueVeommuni ter mino coniunguntur,ücldiftinftèa-çcruum ex unitatibus conftituunr,' hoc modo,id quod eft, deferibimus, cum dicimus:Ens eft quod uel per fe^”^’ confiftitjUel alteri inbærct. Quodfi quisnonproximaJcdlóngiofa^^U'

toetaCf

TRAPÎZVNTIl,

meraf ,quæ tarnen cunda propret mukituainem côprehendi non poP furir,non per diuifioncm explicahir,' fed ca ratione utctur,quam nonnul DifpnBif. li diffinîtionc (w) non rcéle,Græci

wr appellant, ucfubftanti3cft,ucrbf * - ' gratia: homo, cquus, bos,arhor. Sc4 de diuiiîonc ac difhnitione fat is mut ta : Nunc de obligationc nônulla af« feramus,

TDtfcrifttbieàitntdit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftfgfintmnfbp

fuHt,ctniititt.) Deferiptionê vocancdialedici.quæ non difFerentijs. fed accidécibus rem propofiiatn cxplicat,quales (qnt fipitiones lapidâ,herbarum( arborum.animalin.apud Ariftocclrmerplinium« Vtfiquisphilomelamauiculamdkat, magnitu» dîne infra pafTeremiVcntre candido,caetera fubei nericîum.vocefupramodîî canota. Crebrumeft hoc ßiiiendi genus: quâdoquidem illæ quas efïcd tialcî Yocant non femper occurrüt propter differ Dtfcrîftti, rentiarum penuriam.Quare in deferibendisper* rotiis,vrbibus.popu}is,prouinci}s,rrgionibuB,niS tibus^fluminibus.foncibus, hoc genus vfurpabt* mus. A' Rodolpho Agricola deferiptio reAiusdi* ci pucatiK oracio.non qua quid fie res, fed qualis« Fußus oratorió'ac poëtico more exponif : vt qua* kt Galli,quälet 5tÿthæ,qHalis auarus,gt;qualis al^

©rAlïCÏÏCA', 119 jRntatortquemadinodü^quaniCjnecÏKKrKx^ jjür vocanticfl autem poçtûfrçquentilTima in rc* tuin O'perfonarum cxpiicatiouibuiperciKunv ftanqaî.alîpwptij. StMaiitatientm {onftKuttmfr jv«.j A' fine definit domumkrjftoceles primo li “ nbsp;nbsp;*

bro de an ima, fed obiter : ^irMf/xoc xeAuniçjv ÿfOfÂj

)u(V|(^i)crwv,hoc cfi:,(CgunKn tumprohibena inçommoditacem ventorum.ini briutn sfius. Nam if theMra (olumnit xlijiu farte ffit nitu.) Theatrum ædificium publicum trat, in quo populos ludos fpediabaCjdtkAum à lt;iii»na.i^ quodeU fpeculor tr contêplor, xdificabat céda Concamcraco amp;nbsp;in formam htmtcycli côpofito, quôd columina paribus intcruallis in prbem poli tafultetitabâc.quade re vide Vicruuiû lib.Archice .durs till. Mor M«iis (7 ^KodetfeAriiim«-) Trada tur id apud Arin:otelcm îib.v.aut( vt none diftin« âi funt) quarto pimæ philolopbix : Quod.vero perrecft,abeoevo/«dicitur,aliudov^uCgt;C«x'w. Qu$ Mnnuttidt fuiiiteM »o» reâi,Cra(imvraf feIUnt.) Eft ^fl»Ku (nodusquidSdefiniendi feu indîcandi potius non finiüonr,fcdcxemplo rem.guid fic,veluti di« gito oftenditnus: vc fi quid accïdens fit gupratur« »eipondeaturfp: Accidens eft,vt candor, nigredo* Soient aûtGræci vbi hoegenere vtûtur, infercre claufuIaniiûrTVTrM MCfr y3UZiuù/Tvrtgt;HjrtiY,Vt Ari« ftgtefesincategorqs :îy/«A, wo/xA^i/wTusuûff«/, eftjfubftïuuiaeft, verbi gra«

.tia,vt.homo,«quus. Alii vcrtuiu yt fit figuraliter — nbsp;nbsp;nbsp;,

dicere.Hinc eft quod Grsci iÜud definiêdi genus »ifj^.vclAuthorc Georgio Valla ùniir®'. Latino« tum quidam,fed nimis duré defini tioné vt, quod De^«b» ui gt;d vçtbW.Sce' Crpco tnduiftü cft ybüttv fie ac-

i TilAipEZVNTII

cïpi folet, qu ïh ö* hocloco opinor lêgtndulHdfe in Trapezunrfo hoCpa^Ao : Quam nón déffhktn* ncm vt,nón teéië'G^fif tj^pon appellant. A' Wti* neloquentibus'éxeihplansdefïnitjddicitur.Tra' duntut', przterfofmas has, quàs quatuor Ttaplt;gt; zuntius recenfuit plerpque alip. Quindectmenint fecerunt.qtias intellexiffe M.Tullium Vidorinus author eft in Topicis, q loco (icdicit:Suntlt;âr alia num gen(r4 genera definitionum ,fcd ad huius libri infticu* maitt. eü ills nihil pettinent. Noieapauciiexponemuit quo iuue ntus diuerlaj definition uni fórtfia », fuis OvtiiiAnt. I nominibus notetappofite. Prima igitureft,eùe/Mgt; Hotatio, a Jlw.id eft,e(Tentiali»,dequafatis diximus'. Sectin* da »«»^«t/iii.quæ notio dici poceft:eaeft,cum no' tis quibufdam res defcribitunvt fi Romanos gta tern cogata dicamus;aut hominê qiti aniniStibus De/êri» a cûdisrationcsr cöfilió'Iongc'prpftat.Tertia eft, f tig, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttfi, qua ^icguid ex circunftan tijs ad rem

pertinet.latiffime exponit. Poetis crebra,necora ■“ gt;■* tóribusinfrequcnsélf.5untautefflcaiifa^,,nego ' riorum,perfonarum,locorum,tempôn?m,defcri

ptiones ; quarum ryluamquot;©- tradatS habesajfud Ki,$ 4 Erafmum in libelllode Copia rerum. Eft alia quz »»Tr« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicituf.cum vocein voce interprétabióT,«

côticuere eft tacnerc,'f«oi'eft animal, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hó

T.xdiffegt; f mo.Ité aliud genus, com quid inter res duasi^U' rmtia. tes'ue interfit docemus .* vt odium ab ira differ^

quódhzcbreuisfit,illudinueterattinf.Hl96cCrZ-' firtriß e ce'i^lt;/l(»(Çà^oi»dicitur.Sextaeft,qujeiÇ*|Mt5^f«vdi htionem, citor, cuius meminit Cicero in Topicis ; vtlitus Per«», f quafludoselûdit:Adolcfcentiaflosætatiseft,Sc trgriiini, ptima diciturper contrariü.Crç ctS](^fKfiftrijrS iMiti!», Vt virtn» eft vftfli fugerciSapiÉttó; ftultnia

Ci'

carjifTçQjiXiâlciexhis 8 Ptrmti^

^tyncwivy^rfhJk 9 ùi-tStiu, JJV^ntmus.Cècim^, tPirJÜttrirAHf«/ U n ómjjm»/, io Per m» gttiCTisiw JigentiS

‘î^^ô'****^*’ X«; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F^^”’'

»’T^w.hôceïÇper ïairdénijvtTex éft 4n»nu»,mc$ n PerhtuJ! ^eciAflliktt^flffiitft^erpiMtof^hia cftatA arciu aiçicur.ùnitfiwifftbdinefhi pö0orridne defihi^ tntltÿS. pnüo(oDliisdicitur.Decimatertiacft«i(nt^ii/,qu£ u Exmm« ,P,®^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiMttofeles '^rirtro i^mii^ar : HvK^ fis,

dicipPari Ï?**^^’'*”^*’^ópicirfinit,*|MV«,inquit,»A'8 9«foè 4in^'gt;Sgt;2^,hoceft,d}99 eftlàtw fólisTdp'ér tcrrani:

Ariftotelcs exiftimateflc primp virtutjï.qriod dónfelüni.quid'res fintdoceât.fed IÉ qin^i caqfîïtjriâeuri qùinçtjg intcgr â rat ioné /*h'OçÇï«lit,Ücui explicate e.amjilitat. Poft te- .. ety çx vfnôfn'inis quid- melefu.

OuidiuimFocu j.qoodfoqe ° l(t omnia,diclus.Profueric ad definiendi faculta' “linA.'fi quidhfttJjiwnhocmax'imc-, adbibere ad j^finipoiumtftngulos locos dialeâicos-t quo-înodo ]^oàol^u$ docet de diuîlTone. kul« Sb?« duüàftbl ehitjdEiinftioni'Hjäh idobeù«, gt;nbsp;J. , ipueniia uqrq (açilû^u^Mx^P *? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘ dtifi‘rarfbné;lt;^ùaiTi de diu» ‘

'i~ ihh-ib 3Äiwi?o™it;«iqpiÄ.'ioor eiufdémfa' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï

cultatis eft diuidete ac definvt:'

.P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;------ c DS

«4-

I- DE OBLIGATIONS.

OBligatipnc iuniorcs appellant^ cum nee ncccflaria,nccimpof* £bilî re propofica de a fîc difputa^ ut propofitionem eu (lodiant, quam amp;nbsp;ob ruditacem infeitiam que forde« feere iam fcccrüc amp;nbsp;ad nihilaptam: eioii ergo quxdamCquam nosinhniti. onem in rhctoricis nominamus)ób-ligatio eft ; quam qui défendit, ideir co dicitur obligatus,quöd non licet ei quiequam aflcrere,quod contra id quod pofuitjcfle uidcatur. Quara adrcmprxccpta ctiamqüxdaniaf^ ferunt rherorcs,mca fententia utilip fima. Nam qui ca ncgliguntjautcilr dem obtortc amp;nbsp;nequiequam utun* tur,cosuideo tanquam pueros aut omnino rudes, modo hoc,modo il lud inconftantcr, ne ftultc dicam af-gt;Hrniare.

dialectica. o»

Quod ne tibi ucl in fcrmoftc, ud in fcribcndo accidat, primo diligen tercaue,ne(]uodex care quamianî propofuifti, icquitur.uel ex ea Amul cum unopluribus'ueiamdatiSyigno ranter neges, ut fi hominem dixeris, nö negabis animal : aut fi hominem eloquentem, non negabis prudente, amp;nbsp;fi nsc,probum quoque uir um cfTe «on repugnabis.

Contra uero îi quid pofitionircA pugnat ,aat unipluribus'uc in difee Înando côcefTis uelquouis modo in crmonc datis,(cmpcrncgädum eft» Aliter enim nos ipfi caufam nofträ euertemus, Si exaduerfarii cauiTa nö ex noftra diccremus. Itacloqucrcm quem dixeris, ineptu negabis. Nam uero amp;nbsp;eloquentem/i impr udentem affcrcrc ftukitiæ eft.

Adhxc danda eft opera,ne quid ‘ s » affc-

' nbsp;•« TR-ÀPÉZVWll'^____ .

HfcrasûüojuoiaHcuius rci (ÿuaniîam protUUâinoppofîtunT eiiâniact ut ft qucnrinfolentem hippelkiieris ycuil ocm püiiioa coliab lijâihiâbüs affîrf lt;nes,âs(^itur enimin(i)^rïait1 ar* ax)^aricta;8lt; iianc ödiuhY,x|Uare 8i in* folcnmrniiîcr : li.cniiiGZKft;,’^ riö« / ■. PcæœfeïR qnid «tÿïqoœîaiTiôô cêflafüric, 8f ppppfitövCïus»qutgt;4 abi* nuis, uno pluribus'ue conficitur i id uero fl ciimrafleucrariDoeymagis af* firmädumeft, ut fi qwôfwam omn« hommes natura cIoquÊtcs ercdis,ar cifido negabis eloquentes) rllud cort ftanter proferendum öftj’nuila te ob (cruàtionead eloquentîanïiuuarL'’ i Semper igitur quicqOKJfeqöitÜP ex iis quac aut iponteiauf ihxerrôgàti dedimus j aut etiam éctaâftonccfft-^ mus, aut oppofîtis coruhi^quæ repü 'gnantjijcl fpontc cWéÈdcftdummel 4 “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fipcri-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or

ftperimep^.ni^ducimusjj^pj«9js»4 g^injiJSfi^jejiïdg^npfiixçcijçipû^j hiû rçi gJfM^^ÖFincficfl'^j.öfeliW^* ppflibili^fnir^lHji cöf^uffpöis^ mpI çcpugnapjtjpf nçfppnderidurn*J^mgt; de uçro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^wscÂimidr

ïçs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çticttijti ÿkqHal««

h reruôT.^|gWtn,qHÇ pippoigontuj lt;lt;/pondç9^mi,aç,«6ppR fq^Höd ne sel^riunîtîit nwnqt^iK^aipidùnii» fie •in'ppß^irilc.pßrif? üun^ysitï ço» çcdçfidag,^;

rr.jrj.IL Blib muiriffî ti' Qy^^rc^wgcnîftianiïltftîftn^ rçn q^id^rpacriter pcffpicere des bcm'us, fingwla éorû ^«3^ dîtihlH^ içji confiç}craRdi»nc quiçqtt^^Qjé.qua cjqnquercxjqftfcqijaturjla^^tir ■ -..^ I . y eruniqnqnianpcraîîpÿis ipate^ çaplcfunqiiéucrifïmilisiiçarp-necef Una eft, àç uerifimilia in jutmq; paï tçm noonûnqiiam wahô€ur,aut nsi-^

T______ Tit APEZVHTft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

fccnf ex altera quoq; parte aliquid uC rifîmile, ut ipfa qux uerifimilia funt, quandoq; opponi uideancunut, mul ti pecuniæ quam officii cupidiores funt,cuiopponitur ucrilîmilitcr dicitur,quis eft qui non officii quâm pecuniæ cupidior fief Quoniam et' go ita fe res nabct,diligenter animad uertendum cft,nc ut ignorantes bio do lioc, modo iliud in eade dife^pM cioedicireuideamur. Quod oimoquot; mnium difficillimum in dtedo fit* fît facilius, fi finem quo j«ructuri fil mus,mente complcfta«nur,8( quiclt; quid dicimus eo diri^amus.

V crum ne quis putet hæc praccc-pta quæ breuiter cxpofuimus,nô tan topcrc utili3cflc,nongrauaborucl addodrinamtuam,uelad rHetorû commendationcm excmplorum lo . co ea dicere, qux multi fuo Si multi* r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«(îi*

BIAlïCTÎCA/* I» tudinkîudicio dodiconftanteraflc xfît Quos (fiuidcbîtur)alüs uolumi nibus n'ominiâtim rcdargucm’,ut co rum mcfïioria', non ut ipfî putanr^ torn fcicnciaÈ laude,fed cumignoran dæ culpa quidem quoufq; lingua Latinafaddam amp;nbsp;Grçlt;a)extitcrit,po ftcris tradacur. ' tiiSib'; m .

Solentergö multi rltctoricae artis ignari nobis dctrahcre,cum eloquc* tiæpiincepsM.Tulliusmultauolu mina cade re nobis reliquerit,quo nc minem unquam melius rbctoricam docuifleafferunt. Deinde fui obliti, cum longiuf in fermonem procefle rint.M.Tullium aiuntalitér atc^ali ter cadem de re fcriplilTe, ac in diucr fis uoluminibus diuerfas opiniones tcnuiflcjcx quo rudes amp;nbsp;agreftes homines; confici non uident confudiß feipfumrhctoricam, non docuiffe» r 4 Non

TIll^’ÇC2;Y»jrnlt;î îwon

7«Uiu«

i’ii 9rcQii)aglt;^iîiihifcr|lHii4ttmif«îircï çiod Çpcrû kot Àpirti0»fi»(jit^ 4icunt){^uc^s fitT^lKkt ltl^rpsk;did}A Quidfquo^gt;^âfofçw|^iît;^;^urp^^ cft,inquir,Latinis à G^ççiJiom^iK4 Deinde oMwtoulwuftli ÇcAftçndhprc à ïnaioribiiiw qdliüs rebéUfdf fewlt lAtc diçcnd» «olumina? Aciftfifçlpjnî Hcrmogen^h, DcmQftbewejxi^a« Ifocraticam fcholai;ntin;nKdm9)44lt; çlucir.-qui’omncs quonia® (ïÔJiçi fub runf, npn duUlo quiij widçaftàrctifj tiixn uerbid ûib cêneihaâuetOitiuni« Hæôadiioejclplacuit ^ohuti^npr» tiara alicuiusHctegereiiarfmininfnt enim nominaiu)fed utinrelfigas prç cepea IiacobiigariojaisCîmpçriJxo» jîini/ermone^c dirccpcatiô(^ac.mtil R i ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to ma*

«I» »öPnagts,io^fcfibeHdo£onflt;ifUarrda.’

Mtiohepo!tOT5(qu0d’lt;^^ro adrnö»

«eî^aïjôi^ferèfifiTîânitâto •^jjjupoiiK nuLS.p:';iiin«:na3ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^•‘ f”

neg^^ggar^casuïdcoiïIifitmLaotXQS»

KBnö'tDt^reaflicinö'ieibhm/qaan’ .

.ui'

Oif0=fesbé£

lt; n.oiibup ♦Uir?tTÏ.i.Y-?é 'li Mui. »'Ir ‘. H,lt;’pi

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arÿuiu«uc(,na£uiiJ3oiilt;i{a^rinç*pH

J nbsp;nbsp;mmia ideum faccre putatcc* Qmre

dödo flis’ omnibus atq; peritis dede clt;»^iSwin,lt;îum intcç epÄnumexatur^. Tft Wö^ä opcräniiueMiSjf bée fot® '3-JUtT 51»r4Iï „i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. lt;j.t7 rcr .'■^.ït^iiqOhÂ

Herum uamp;mulco mâiaxamp;'^pluracô« ditcdi^ ta;amp;rtiaiOTÔ fcicntiarerumndnabife

' nbsp;nbsp;nbsp;âa,weiç“lt;^ HS fis

ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?* .V*i»ye nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r e OiU^

' 'OHigdiàtttw iuaiercs tfpetltnt.) Obligtim ffló* tur q^uiÇpiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vQcabu.lo,cum chcinatis de

a HO in rtranip pârfèm, difteri potcft,vnatrt parcê i^nd tdam fump Rric, ciiiufmodi funt aJ(lt;rlt;ik tioàts fcholadicç.gu f iogtor) exe rci ca ndi graua fiant,aut dirputationecïcristivbi pro veramfeer*’ «icupn (upc Cictroniepkrxçde; finibus jKflt (h Tüfculanis. Fie éciam abfcp aduerrariô otaeîo' ne perpétua, veluci funt ‘Ciceronis , de aeo,5]c diqinappne ; £(l aptetn (ru(üui5ouusarlt; (18 dialedlicx, huiüfiiiodi de te alitjuâ in vträeunx que pareen dd^care; Th(fi^serg9qii^44)t:(lt;jinMgt;iiit Qite^îoBM iûjiHKionemtû'e^tter^ ) Diuidunt quaçflipnérheto^ ét^^ecitf, reiinKAretWgfÛjV^PriüsitturfdCtCerbné infinit« tfr'prenoiitum (r3Ci(jnip|tatiodicitur,ä Tra|^eetfn tio innnitio.Efi ^utetn eim vniUctfaJis qu^fiio.nS Rotata certis cireunftamp;nif ]ocr,teniporia autf fpnae.y t : Sint'ne erudiendi 1 iber i, itt'ne du ccn^4i vxor. In huiufmodi thêmatij vuk AHRôtéleiàd rhetorum copiani.iri vtranq; partem „xcornatio* lt;r vbcriuï dicipoflk.iuueoeî diiigçntiflime exer tJtÜtru» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: vTriIttit qu xftio èft cettis perfonis, krei», aut

temporib’ finita,d Latinis caufa dtcitùt.vt« fitirc Caconi ducendi Yxor,vrl an fineerudiendiScipio nis liberi an tyranni, an pacis, an belli temporel Hanc auic oratoria mstcriâ dtcunt, fuperioré.pllt; lofophorum. Non video auté qtia fàtlonc TrapC' Xuntius exiftimetinthefi Iblumeneobretuand« haecpraecepta, cum ir in hypothcfiæqucnecefTa (ium fît h«c cauere.nifî fojtddicamus thcfinprd Îrium (fie dialedicoDr,a]ioqui bas dicendi regu-* 18 in omnigcncrc difpueaeionisact^adeo orario

QÛaiftoditc OPOttee. QjMmadrtwPrecq’iar*«'*

BT A lie TT ca; iu âfftnnt rktiwtt.y Hutus rei pr«cepw' paP lim tradunturiVt de arcificio interrogandi, otiféj lt;ndi,rerpondendi, confuundi, quemadmodtim «ftapud Ariftotelem in otflauo Topicorum erin tlenchif.icem apud Fabium dcaltcrcacione.O’ a-* Ijln vi.e4 podrecentioresdedifpucando. Primo Jiligenter ét fkt ix, «r,w fii»J tx rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itm fro^fxi/H.) Difputa n c( dïK

genter cauendum cft,ne in eorum qux vel probà •ionis loco adduxit, urladuerfariovrgenti coa« dlus, aut fua fponte ctiam conceile, obliuionem veniatralioquificriponetvc difputationis progt; greiïufuperioribusdiuerfumaliqdcxcidat. Awt f ktmtntm tlt^etnttm, »»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fruJentim

NamOrator(vtâM.CatonedifFinitur)eftvirbo» nus diccndi peritus. vide Fabium libro duodecL mocapite primo, CrCiccronemdeOratorelibro Eimo. ftlt; th^xentem ^urm Jixtrù itieffaai negtbu.) eprus quit dicatur,oftcnditCrairus apud Cicc' vonem libro ii.de Oracorc bis verbis.'Quetnenim Jictiur, no* ineptum vocamua, is mihi videtur ab hoe no tnen habere dudlum.quod no frtaptus,idipin fer Wonisnoftricófuerudineperlatépatet.Namqui ' 3 alt;ic tempus quid poftu !ec,lt;ion vidcc.auc plura lo quKur,aut fc ollencac, aut eorum quibu* cum cft vcldignitati*,velcommodi, rationem nö habet, aut denique in aliquo genere aut incöcinnus, aut mukustft,isinepcu*Jicitur. ytßjuotiitmomnit lumitift nttitrtttltnjvnitejatJif.) Natura ad difcendt} plurimó valere doect apud Ciceronem CralTusli bro i.de Oratore. Vel jpSte eaHeeJtnJSß ftrimniä Ju «tmi«.) Nam extorta conceflio extera oTa.tr qug dida font tr qug dicuntur, fufpedla reddit, pura« bitÿ aducrlâtiuselTe vidorixaliquam partem^ fi vr*

^quot;g(fn»qgt;V‘Jpiân’ çxtprÇcrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Samp;

Si intcrrpgàbimpr

fcilis eïl refponlîp^’àut non fecqs^qpaif^f^qflf 4ü aduerfartj fehtentäm dari |)oteft|.jnce

. interrogàcionc fîmiïi ytgebimus Cjipi^'l|ô Fa» Àlioqui fires aperte néfeîraria auçj^po^p^^û ' lit, non grauatim'tiut negabimufAuça^e^e^Uf pro rerum qualiti.tejlt;?pterum Trap^uncn qup ih hune modumhabent; Vel inipo0ijMl(^fi^ ex vi confecutiopis,àuc repugnantiae refp'pnden* ‘duin.nuilum fen/um efificiunt.C^ace Çc helegeoi duiri fit vide, Sih impéfifi^iilia fint Vel neceffaria, « yi confecûtionis au,t iépugnanti« re.Qjonderif dum; vel vt vêtus l^Aio.habct. omiïTô in fipç,vçi[ fmfertwê' borefppndendum. S^ttfmBdifmtqyi^^iuf'iorfs.^^ (14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftriitientia Jicunt.) Impertjnentiàà iuniôrfbüsôlt;î

uato yocabulo dicuntur^ qux Cræci c^^-rot/jdjtftj , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intempeftiua.quxiçaàrcprQpofitaabhottenjtjjfj

fiue verafint’fi'ue ^aljâ;, npil^ ratioçitoiba^g5 probandi antiinprolmdi .êii|iJ réi qua â^diîïçFJrt tuç.ytfit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^nç ^um

dei/idpiHUtidus/jigenitusi^feu fit'nejjpï^n Çan^

ifàndenj Fabiüsfçntentiafli^ lt;^al|t^rcatipne;,hàbçt!ya}è,t,inqoic,in41tprt,^wÇ pluriipurn acumpiß, j|ßO|d fine dubib, eç ariÈ:npil yciiit. Naturâ çqim nop^pc etur, arte tsrnçHaM'f «niatur,inquailJp^’pi^cipuum elJ^fej^.eÔ'A inoculis haberc iîe.q^quæritur, irquod-vo)“'-(nus eificere. Nomi^atirn reJar^uimui^) 'Sufpift*? hanccriminationern efie adueifus lohâ^e'm ÈpM. Kopum Alerienfemae Thcodoriim Gazapf^pj;^ qqibus Trapezuhtiuj ûùnicas habuit

JjfÀt’écMÔÂ?quot; \ os tjt'X^icnfis'quidenifiïti'ultàtéûtiî tfAillât câépïftola qùam S'cràliibhi êjccufo pfà^« i£ic,Ôàzie Yero,in vita (cTiptorn metninrmalt;îc(i iu9.qiîôi^înià'(iianl adaerrus frapezurrtium ipffc fttts tjeclaraujt in opert! grammatico, vbi eu A îJy4plt;ÿi{p^'qHOd mcretidcts aTentemfonac.npni^ ^at.y rde ea qüac ruperiu'rànnôtaaimuï, cum fegt; tund(jfiuH'c1ibellum prxltf'ptœpararem. Solen fi^o’mùl/irketoricie irlit nob'lt detrahére.) Scripifit Truf^Zitii^ ïrapezfiiîüs quinfpltbroïde thctorica.qtrfaberù dtrhett^ «fttis'hS ihîprpbâtur.Eos illfos æmüli fiue hr quoi riMliirt tnrhcdrxi,(ïüe''al^ tanquafnfiiperuacaneos rioli liitsij! értiôlumcnti cenfeBânt, Rationcm a;fiece. * Fuhfhuiüfmodi.quod hónio G^tuskomitto Tet Inorfit de rhctorica fcritiértt.ô^quidem poftckfc îoàém, âpUdquemrt01}:i Vôlùlhina func CiuTdS àrgui^çtî.Vt quæ ad {lerèrittïum ( fi modiilfiua fUriiy.t^ai'dtinueniert'do.quæad M. filiuml^ Itià nfàde pràtore, amp;nbsp;iiJe qui oratot infcribiï. hoc itt véiiitf tHefîil lïapezOTqlàborcrfîfu^eti oacatieijm eÏÏe.katio.qiîbniqin optimm doqué^ Â^ma[^iÂéiè'fÀlt;i/multade'cdkttefcriptarcliqùir. lam vide g apte cum rationç hac qùadrét ,quod fequitur. Juinde fui obliti cum lô^m i»/ermonem .fjocep /^âSf^'iVtdijÉtaigtéfiôi'CcWiratettïôenîm-præ* nSh é(Te*aliqurd adducchdnnfex' quo qùippiâ'fc» (qgwrjs'tequi poilec .Quod ab his dtcicus Marcum Tiflliu m conf udilTc rhetoricam,hoc cf* ficic; operaepreciu m efle lult;Jul^iu$ aecliftfrfiftHlS fcribcre quempiam rhecoriram, quod aducrfus fl((((h«ft,qua dicebacur non eße (cribédum poß: Ciccroncm, Mlt; TMllium uiunt «Iker utjue uliier Citdem dtre

♦V TRAPlZVNTTf'

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tcftii lt;ft ipfe dcfc Cictto in « d«

oranrr, rhetor ica przcepta (quz de inueotionC fiunc vocamus) fibi admodum adolefcenti excü düT . In alijs »ero libti» non quid Ipfe rentiat, fed qualit L.CralTi M Jlntonij de re rhetorica oliin fententia (i)ic.dialogirino reccret.Quain rematt fibt Fabius fcribêdi poft Ciceronem caufamfuif* lelibro m.capiter. Qttidlt;iu»ÄA.f^afBferi^.) Vidc tur Trapczuntius ad Cazz nomen planéallude* re,quem per contemptum agafoncm dicic. Tw* LatkirdGriee» kmirtr.) KTrtriiinw» eft, fermo nimirum mdnu'u.vt illud poitp:Quos cgO| feu iron^a perfermoniseclypHm. Sic veto hicingt; telligcs.turpe ((Te Grzcz nationis hominem La* linam eloquent iam veile tradere Romanis, à quo rum maioribui fatis mqlta func de dicendi arte ne litfta volumina. Arifiottltm, Htrmtgenm, Demefiiif' nrm «r lfocriiti(am fchtitm in medium udducit.) Horum omnium opera extant.Docuit auté Ifocratet pri* mus domi fux rhetoricam, quare fchola Ifacratit ca à Trapezuncio dicitur. Qi(«d Cueroudmenti.) Eil id in exordioad Hcrcnnium Cralqs in loeit çqmplufculis.

Verum difi'undiuæ partium pugnantium,amp; copulatiuæ affirma-tiuæ amp;nbsp;negatiuç formar^qu^ fubiidS cur ncccflariae func»

DfAteerte^^ï m

* formae pisivri‘^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ’'r.

okoa 1.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..U

'MKtß/ia3tß. Äiitdiete/l,4tttno'xefl, AtijtdAtß, . EßMtentJiet, UoaigüurBeft,' NoniÿturtfinoXt ,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«1. nbsp;;gt;

ir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atfliänoxtßt

tHonigitur'Atfi, Nontß'i^w^t: quot;nbsp;*’

tlL AtifttAnoneft,, Dittdtttemuoneftf * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Noxigtureft* ' ’

Xnr. BMfwnoBf/ï, UoxtWtmnoneft^

*■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'fi» .. t/gt;

•\.a^;^^^secvndvs ORoa

A«t A »0 tli,!iut Baöê. Aut die} nS ê^ut mx ttSr«

V,,^,^AtijuiAnoneft, Atqui dies none ft, j.;-* ' ' ' ÈftigititrB. HoXfftigitur,

yi,, At^Baoneft.^ At^inoxnoneft,

• ’ Bftigiturdiet,

- -. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. [1 iiuJ

^^Ï^^AtqttiAr#, Atqiddieseft,

' NoaeftigüurBt HonigiimeftnoXt

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vni.

-, «• ïiAïïfetWrt'’

non tgitnr nm igitur diet.

TER'nvs^OltDO.

Aut Aefliittt Bjton eß. Ajtfd/q Laut lux folii tto êt

• IX, Atgui

t,»L W^.^ï^eux

No« igitufejtA« ïgiiitr nécauj eji, ïgUHr fte^B'^‘ ïsfô igituir îuxfdlarit tß. xn:^^ent^^

Igitur er A eß, nbsp;nbsp;nbsp;Igitur (^‘iti^ efl,

.^jÇJ^TARÏ.VS ORpp.,

A notfeß,aut '^ox «5 eß^aiau^^wenie, Xllü AäiÄrmwon^ ^,ISox JUttrnnofteß, ,, Jguturnt^t^ ïgiturtiecimbratarA

Xnil/BaWttKfj[F, '■‘^L At^ttiumfirafefrteeßi^'

Igüurer'Af^'^^ iguuramp;nax^^

• XV. ^h^uiA-efl^^i-L UóXAuieiHéJF^ -IV Igitur erießß igitarernwbrÄerrte.

• XVI. Biörfowrtöjt^^^X Atquiiimfrdteii^ienSeß. .'■iamp;turnecA.w sieàIgiturtfö^

FOR*

DTAlBCTtCA; i»

F O R M AE C O P V» ' ItUittuaffirmittMit. i , , „ PRIMVS ORDO,

EtuirttUftjlcrhoHtfluelff

I.t IgtierAeftt Virtmi^turcfi, ir» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Honefiumiÿtutefi.

SECVNDVS ORDO.

A cß,nc^Befif Nt^iuirtia r ,«f hontflZt^ III. Aigitiirnontfif nbsp;nbsp;igiturKonrftuirtut,

Iill. Bigiturtionrfft nbsp;nbsp;nbsp;igif«r nontfiboneflum»

TERTIVS ORDO.

non rß, I ; ^Vitiu rß^tt bottrßtitn non V. nbsp;nbsp;Aigiturcß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vittumigiturtßf

y/. Bigiturncttcß» nbsp;nbsp;nbsp;Honrßunttrgp non efft

QVARt.V.S ORDO.

A»o»f/?,c7 BfÄ, 'ViriuiHoneH,c!rturpecS, Vil. A igitkr nonlt;ff^ Igiturnon cß uirtust Vni, Bigiturcßf Tutpcigitur efi^ ÏORMAE COPVLATIVAEI negiiiM.

PRIHVS ORDO.

KSAfJlü lifßt tJof!e^f«)moê,amp;'ttritionlt;iIee, I, nbsp;nbsp;nbsp;At^ui rß A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aiqui eß hotnOf

Kottigitureß B, Nonigù«r c/rrdhWe,

n« nbsp;nbsp;Äf^uieAB, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irrationale dntemeß,

tienigiturA» nbsp;nbsp;nbsp;igiturnoneßhomo.

ÎECVNDV5 ORDOi

KOH

trapezvnth

Na AnSe/i,CfBtioeß, No/gWfS Ul« SdAMoHfÄ, nbsp;nbsp;nbsp;Scdfdniinoeß, (noeft,

l^itttrtßß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E/iigiturirgrclum,

it

Secl^g;!-tgt;tyinnwtßf i Stinamigiturtßt .,t,

No« A f/î, O' B no f/ï. Non c bo et r^tioriilc nSeßgt; y, Atejuiefl A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At^uitRhomo,

V ^igittircrB. nbsp;nbsp;ERigiturtyration^u yi. SfdnonfflB, Stinonefirationnîe,^

Ue^igiturA, igiturnechomo,

QVARTVS ORDO. t .V No» A Ko efl,cr B eß, No ezbo no eß,tt foKäle eßgt; y Ut iSei A non tß,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed hgmonon eR,

, Igiturne^B, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Igitnrnc^ rationale»

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .1 : y rî ,

yiU, AtquießB, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AtquieRrMîon^lf,

Jgttur(yA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Igitur^'homo.

c ■

PRO.DISI VNCTIVA ET ' ntÿitilu copuliitûu re* j . y; ». ^kqtMuor.

ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si pottû antecedens,tollisâdiitnRimi,

IL ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

III, S J toUii lt;^iiod iintecedit,ponis ndiunRuntt UUt Sit^((lt;(imfRHgt;n,poij(}^uç4i(!Kecedit, i,., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRO

DIALECTICA.' - U»

-■ PRO COPVLATIVA AFFIR* mlt;tti:lt;4rrguUun{clt;(.

Colgt;iil4ttM affirnutiM, antecedem cr dij*, iunâumponit,

Tormit Jiftundiuit.) Propofîtionutndifîundiaa rum afFirmatiuarum funt( vtantequoi^adtno' nuimusjquatuorfpccies. Nam aut vtraqj pari ne gatioe carc t,vt:au t dies eft,aut nox eR.eft tp hpc prima fpecies : aut habet vtraç negationcm vt: aut dies noneft,auc nox non eft:cuiu8 fenfus me lius deprehcndi potcft in cöditionaJi, quae ratio palis dicitur: per hanc enim examinätur obfcurx difiundiuœ : vcfupra pluribus docuimus, velutt hxc:aut dies non cft, aut nox non (ft, fignificat priorem aut pofteriorem partem tantum efte ve ram ( plures enim vnà veræ efte non poffunt) aut priotis partis oppofitumper coniunóiotiemfi, confcquenti coniuntftum, hoc au ttm erit tale: ft die8eft,noxnoneft:Hancautemeuidetcr veram efte facile perfpicimus: eft^ hxc fecunda forma propolîtionumdifîundiuarum. Fiuntautêdux hæfpeciesexcontrariisimmcdiatis : Tenia forma ö* quarta neiftuntur ex terminis conuertibili bus, vt; homo Cz rationale animal,nox Cz vmbra terrx,dies lux rolaris,quotum alter tantü cum negatione fumicur.h cöfequens, fît tertia forma: Yt,homoeft,aut rationale animal non eft.Si ante ccdcns cum negatione, fit quarta forma, vt dies non eft,aut luxfolariseft.Habent autccz hx (ot mx,tertia inquam öquot; quarta, obfcuram intelligS tiam: proindeexaminenturpercömunem iüam Kgulam,ideft,Ytantecedctisoppofitüper cöiun s a dioncm

TR.APE2ZNTII

ÄionemSi, iungatur confcquenti : vt.authom« cll,auc racionak animal non eft.häc habet incel leÄumtühomo non eft,animal rationale nö eft, quodnuncfatiseuidcnseft.Simiiiterhfcin quar ca forma;aut dies non eil,aut lux folatis ell:,exa' minata per canonem fic habec:Si dies efl, lux fo' laris eil, quad iam quotp clarius intelltgit.Adma nui hoc proptcrea, vt pueri cernant propofitio-» num huiufmadi vim d* naturam, IT qua obfcu rior incidat, redaiflam ad commune ilium canO'« nem clarius earn explicent, co enim valet hocar* tificium.Poruimus autesn éregione uoces fTgnifl catiuas quod ex liceris, qux in omnibus propofi« tionibus egdem funt.nulla eil naturalis difcrepä tia.aucaffinitas.ö' vtdilcentes hoc modo percipi anc,cuiurmodt voces t qualibet forma propofitio num requirantur. Nafcuntur au tem ex quatuor hifceformispropofitionum difiundliuarumfe*’ decim ratiocinationes.d' (ingulis quatern^, nant propofitionisdifiuntSiug utralibetparte vccun^ in afTumptioncpofitajidell finenegatione vtJ cum ncgatione,feqtiituraliqu!d necelTaria cödu.» fione.vt huiustautfanus eil,aut ægrotus.antece* . dens alTumi poteftafFirmantcr,fed fanus eft.fc' quitur.igitur non eil acgrotus: fimilitet idem ne* gâter afTumicur.fed fanus non eil. quid fequacut inanifellumeil: ficconftquens bifariamafiumi potell.cum nega tione ö* fine negatione.Ad hunc modumex vnaquacppropofitionedifiudiua, vc niunt quatuor fyllogifmi.cum au tem formf dip iiindliuarum fint quatuor, fit vt fedecim eucniät fyllogifmi.quorum tarnen afTumptioncs ^rcou' clufîonesfæpe conueniuiit. Verum expropofitio nibus

DIALECTICA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»9

nibufConditionalibus perconiunAioncm fi.qua rum Trajxzuntius non meminit,non poilênt to tidem fieri, ham tam ancecedês quam confequea vnofakem modoaiïumi debet,vehuius: lï homo cd animal eft, poli to antecedente in afTumptio^ ne.aut fublato confequente a,liquid fequitur.fubla co aucem antecedenteaucpohto confequente in . alTumpiione.nihiirequitur.-vt.fiambulat.mouc* turduas habet alTumptionesconfiftentes.àpoft tioncantecedentis adpofitionem confequétis, amp;nbsp;àTublationeconfequentisad fublacionem antcce dentia : alt) autem duo non confiftunt videlicet d fublationcantccedentis.etpoßtione confequétis: ex quo fit, vt e' propofittonibus quatuor conditio nalibusodo tantum fieri poHint conclufiones. Ham amp;nbsp;conditionalium propofitionum per par» ticulam fi, font etiä quatuor formst,ut fu p ra ofte fumeft.Verumbis Trapezuntiusfuperfedit, qd exantegreffis facile intelligt queant; ficui tarnen adderelibear.habet hic vndepoflir.Erantautéde prauati modi illi apud Trap czuntium.quod vitiii niliex vocabulis deprehendi non paterae.

Form* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cop^ibtiua.) Huiufmodioratt

onesratiocinationum nunquamfunt propoli'tio nes,nee in dialedica traditur aliqu is modus colli gendtexh'S ,quinetiam carent alTumptionibus, nam antecedente aut pofito au t fublato, fimilitcr «t confequente,ex partium inter feaffinitate nihil fequitur,vt: Scipio«/Aphricam P. R. fubiecit,«/ Numantiam deleuit, non habet coniundionem, qu3eaffumptionéaliquamrefpiciat,nelt;ÿhabent partes inter fe aliquam necelfitudinem: vt (i affo n)eceturgt;acquiÂphticârubiiigauit,auenonfubiu s } gauit.

TRAPEZYNTH ' gauit.nô fequicurjgitur Numantiam deleuit: ne que ortet ex propoßcione huiufmodiafTumpcio. Sunt igitur hie nulli fyllogifmi.niß forté dicam* effe argumentationem à coniuntfliiad diun'a.

Form« eofuUtiu^ nrg4tiH«.) Has propolîciôes cS ftanteifdê terminisquibus propoßeiones dißun« • (Siitx.O'cxaminanturadeafdêregulasîproinde in histotidem poiTent fieri fyllogifmi quot in dii^ iundiuis xvi. nimirum.vt nô eit dies ly nox, fed dies eft,non igitur eft nox:deinde à poficione con fequetis fed nox eft.igicur non eft dies,turn à Tub« lacioiieanceceden(is:vt,fed dies non eft,û'àfubla tione côrequentis,fed nox non eft.Trapezuntiuî vero contentus fuic.osfto fyllogifmisqui fumurt tur tantum à pofitione anteceden tis lt;y confeque* tisrreliquos o(So facile adtjeias per eariidempar tium fubIationem:Etunt igitur hie propofitio ncsfedccim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,t

ERRATA.

Folio ar.ficie prima,lineavltima,abundat,n'a.

Folio si.faciefccunda,verfu izlfge proquantati* quaiititatis.

Folio öff.facie prima, linea iff. lege pro quonim, quoniam.

Folio 7(.facieptima,!insa 17-pro vti Jegc nenJ’*' uatiui.

rOANNES NOVIOMAGVS Leâtri S. P.

3Î] litrti PeretMÎ fcripttris non IfitruJki liMlIt eui tttuIS fecit -nS^ îf ,tum ante anni /litjiofis forte frlt;elegtffein quemaJmodS fS ! Laf»«« fecit Kermolaus 3arbaTUs,omiffitci' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mëtariffillit.^ietfrpceJfMl’aietÇficenimua

H»if» /'//« J uocant (M ^«0 fiint Ariftotelica hafienut in fcfio^ ^^{'gt;'^lefia,cSigt;rolixa juailacommëtatione,cui»i d'.fcifUntt et feifno aaide ah hoc feculo abhorréQ^uie miki inter fralege dien Stemorta fupfeditahat auditores ereifere fajfus fum, taii;iffa forié ad me délita relegi, et ad incudé reuocan/ tifeajurui ijuilafda, ^ui hoeà mefeteiSt, ùtellS lenà cit iltnUtjtfcu^; haie dia’eAiclt;e,ca ijaa «rgawfto coutniehae adifette decreuera-.fed nbsp;nbsp;inter e rctidendS loca fal/iminTrit

frohxitu expllcaréfmanferat enim iiuada w ftiori edàiôiame no fatu animaduerfayreuerat liieiluf ittfia ma'» ^nilùdine amp;nbsp;Ty fografhui cörnodiinforearberatmeü, ui fi ^uida Gyberto fludiofngratificari ueHem^feorfam excudt fafimreme fueri(hû enim excHdttar)et ijui alterutro folS a.» fm h^gt;te^nS uece/faria emftiôe ffraaarenfyitafaudiio eiut ce/iltl^j(Ci]ilieiii;iiielt;e caufa fuit id nô effe frafiitily^uod infra liffictolMfromt/fumefl, (^odueroad Trafizantiîladti nct,fàttorflitrat[; i« friore ilîa cafiigativeimenofuiffeani tKiiit^rfa, i^uteda eiia incôfderaltonetas effudit,è {Kitw i J U nï ßit i^ittd uu!f,atier famade f atria authorii,nobit imfofn ir,5K0(J amp;aJijs ^bufSa cotiÿi^ut Triikm/o:«? ir illud ^uott «îf criminatione eiut ii«itd3fer etnit Auras cômentabar: fcorS tiSnuUa du forte afud fr-elu f xëf Ur recoftiofcebi, i« crlt;{i«ê redc^i,»lia foA i mfreffianê friut flt;ignoHi.C«iii(ilt;JS igU leAa rï orlt;tiî uoUyttt f qua in fchoHitfeferiat fo/iliininio ailinei retiocata,eo aio accifiat quo id à mf f«lt;S« efl,mihi quid! iuuS «l( fait defiderium,quod inconfderationit dijfimulation! non fuJimtt.Yalt Colow« t Cynnaft) noflro M,D.XXXV1.

Çlun priuilcgio ad fcxcnnmn**