-ocr page 1-

FIDELIS

ADMONITIO DE SA-

CROSANCTO lEStf CHRISTI TESTAt mento iworru[gt;to,lt;tcfuo natiuo fenfUtCon»i^ tra omnes impofturit er So» phiftttiUahominuin,

PER MATTHIAM

FLACIVM ILLrRICVM.

Pr4fr« fecundum hominem dico^ Hominis licet Tei l^‘igt;nentum,tdmen^ßßt comprobatum, »emo re^it aut aliquid.Muho ergo mütiif licet Teflamentum ß» ^•jDeihumanis additamentis peruertere.

Qmnis quifumit corpus Demirn imdignèjiudicium (f '^idumßbimet fumitgt;Sed omnis non credens Cbrifio di ^^»li i Hoc,hoc eA corpus er fanguis mcus,ßtmit mdiga Igitur ßbtmet 'm exitium.

-ocr page 2-

-ocr page 3-

Fidelis admoni

TIODE SACROSANCTO IESV CHRI« ßi Teßamento incorriipto^dc in fuo natiuo ßna fu,contra omnes impoßunu cj-Sophifgt; mata hominum retmcndo,

OPtmaßrtunatißm.i'ii arma femper fuut conà trà Satanam,feduclores cr errorcs,ea,qu£ noa bis ipßmet ßgt;iritus finiluscommonßrauit,netn P^,prim!tmfides conßantißmc Deo credens cr adb£» ’^ensjcontemptis omnibus iaculis aut telis fopbifmatuin, O' tentationum:Demde uerbum Dej, g«ó(i eßgladius iHc penetrantißinias.Ciuare er Wie/i/m cßicax iÛu* fio,perlt;]uorundainhominuin acutißima 'mgenia^exia tniimeruditionem,zy ucrèpcrßuaßibitia,uerba tvAoa y»«J Qr}(P fjçaAa y tX5,tum contra alia fana dogma» ^lt;t,tugt;n Cf contra genuinum fenfum Teßainenti Chri» ßi,ö‘ contra ucramfacramentakmcjjprxfentiamcor» ports (y fangumis ipfius ,graffetur,nihil fiseritfimpli» cifinccroq- Chrtßiano tutiusac confultius, quam pri» »’Hin filio Dei(qui folus eü uia,ucritas,O‘uita(clarè af ßrmanti, HOC EST Corpus meum, HICESTfanguis »KUS, conßantißime totoq^; pedoreaffentiri'. Deinde huncuerbieius ancipitem acutißtmumqigladium ,ftnt W'ermßione in eorum oculot er corda uibrare.

A 3 A({»rra

-ocr page 4-

Aduerfarij qui Jem id unice fummoq; ftudio agunii nbsp;nbsp;nbsp;।

ttt deuit4to,lt;fut etiitm nobiipenitm è ntitnibui excujjo hoc felici Spirittu S/cuto acgladio^fecunt nos abripM ad dlitu obfcuriorei,dut ctiam peregrmdt, philofophi* cMq; mjteriiif,u( ad ueteris Teftamenti dubios typos, j figuras ac umbras,ad quafdam rariores pbrafis, ad ca» iuincryftallmum zyhabitacula ccelefiia contemplait» nbsp;nbsp;nbsp;i

da,ad dexteram Deiperquirendam, zy circumfiriben»

dam,ad perfcrutandain naturam corporis ph')fKi,ad di

tnenfionemcorporum,adlocalitatemzy ubiquitatent,

cr alias obfcuras,phyficas ty mathematicas dtfeeptatio nes.Qjtos fi derelido clartß: Domini tefiamentofeque» ris,fam dulce tibi canent,tam uarias philofopihorumpi

thanologias afferent,tarn multa abfurda ex uerbis Te» ftamenti CliriAi fequi (coopérante Ulis contra te, iant ffiiritualibus armis deßitutum,fi)irituali illuftonis effica cia)tibi perfuadebunt,ut tandem ueluti incantatustJ fifiinatus,eis afjentiare, nulla prorfus haèita ratione, quidfilius Dei a/ferat aut neget.

Sic fané Schuuem k feldius dare foliftis eß fcribert, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

quod,qui uelit ueram fidem ac fententiam de cana Do» nbsp;nbsp;nbsp;,

mini cognofcere,debeatfeponcre ex'oeulis uerba Chri» • fii,^ alia (^u£dam,qu£ ipfe proponit,expendere ac fe* qui. Attuo homo Dei, memor caleflispracepti, Hunc audite.Et,Ouesme£uocemmeamaudiunt.Et ,fi quis nbsp;nbsp;, gt;

fermonemmeum feru4uerit,ueniemuiadeum,t:yc.ac nbsp;nbsp;J

fimiliumuiuentis Dei mandatorum,audi çyfinniter nbsp;nbsp;•

vredeuoceinitnidPaftorfStHi,filgt;iDeidicentis-.HOC, nbsp;nbsp;j

-ocr page 5-

floc EST Corpm tneum, HIC, hic EST S^ngMititetUi Qjiod^quod, zy qui,quiprogcnere humatto traditur^ «cfundilur.

Q«o autcm clariui facrofanâumfilij Dei Tcfid» ntntum i»teUigfre,ei ddhitrerc,cr omnibus 'ntferorui» portKobfjcercpcßtf,anteoculostibiiOudin brad li» lgt;tllo,ueluti uerè feptcmplicem inuiâumq; ueritatis ani ^£,ftc falutis tult;e fcutum ita depingatn, ut primo ipft ^rba Chriüijfecundi) eorum quanddm iüifirationcin 1M conßrmationem,pcjlrcmbetidmcontrariarutn nu S‘ir«in aut fopbifmatum confutationem proponam.

verba institvtionis sacra.

nenti Corporis Sanguinis Domini,ex Euange» j ftis o Pdulo bonafide dcfumpta.

V' ESCENTIBVS AVTEM EIS, AC.

cepit lefits Panem,zy cum egiffit grdtiM,fiegit i dcditq^dißcipulis er ait: ACCIPITEe? cotnedi ’fjHOC EST CORPVS MEVM:H4teï efiêntiam Sacra» '»^ti/equitur iam eius frudus.QVOD PRO VOBIS TRADiTVR HOC^iciïf in mei commemorationemi Et ACCÊPTO POeVLO , GRATI.

isi^ aâis,dedit iBis dfcens'.Bibite cjc hoe cmnes,

HIC EST SANGVISMEVS,«o«(Tf/ïlt;lt;mf«», ^bes e/Jêntiam Sacramenti, fequitur frudus. QVI PRO VOBIS EEEVbiDlTVK inremißionempeccato» txm. Hoe [dcite,qHotie$cunq^biberitis,inmei comme» A 3 moratio»

-ocr page 6-

tnorafionem. Quofieicung; ettim cotnedfrilif pitnent huncjQf de poculo biberitn, mortem Domini annundit tedoitcc uenerit.

t-y Oc facrofandum Tfßjment um Domini lt;tc fer* •Ê uatoris tui,pie leäcrßdehfime conjiamißime* ~^que prorfus inuiolatum reiine, O' aduerfariit fubinde m oculos,cor^ o confcicnttum legendum obtru de,Sic tu o illos conßendes o hitreditatem Domini tui adibu-liec cum peruerforibus eins, tibimet iudiciü, M exiliu ex eo percipies,ut autem id adhuc ccminodius Jicerepcßtf,qudndam eiufdem illuftraticnem üdiicid.

ULVSTRATJO TESTAMENTI AvT CONFIRMATIO VERITATIS.

Ad intelligendum genuinum fenfum, cum alicru fcriptorum ac didorumjtim etiam buiusßcro finili Teßamenti4c Sdcramenti Chri^i,ualde uti!eeSl,reäedtftrtbiiere dc conßderdre membrd aut partes eius,ut unumguodq; fuo loco,guter atur ,ßcut e* tiam fuo loco à fante mentis fcriptonbusfingula poni f» lent ac dcbent.

Sunt ergo dud prbnarid partes buius irftitutionis, fuut o Sacramcnti ipßus. Sicut enim in omnibus rebui atiud eü effentia alicuius rei, aliud effèdusßudus aut finiSjficobic.Multi fiunt participes elßentia Sacra* menti fine eius uero fruâw.Aligui etiam contra perd* piunt fruilum fine eins effentia, pree fer tim'm aligna ne (eßitate o impoßibilitäte*

fr'mmi

-ocr page 7-

Primùmtgifur efjèntia^i^quaf] corpus S^crainwt (onjlituitur^dum indicatur, qidd i Chriüo detur, ^uid accipiatur,comedatur,aiu bibatur nempc,paKii (S'umum,uerum corpM^zJ «crus (îtnguis Chri/ii.Dein lt;ießnis,efjc£lut,fru£iuiaututilitM butta Sucramenti commonß:rdtur,lt;td quemßnem utilitatem dut commo* ^um iflud Sdcramentum itflitudtur,Nempe,in remißio »fmpeccdtorum,ut uidelicet^tum ucraßde^tum etidnt lt;iocendo,paßionM dc meriti ChriiH recordemurßlludqi nobiidpplicemta^zt^'pcridßdluemur. Efjintid Srfcrlt;ta »lenti defcribitur, ufq; dd illd uerbd, quod er qui pro lt;iobis:Sed ußa,ßu(lusdututilitdsdbtlüsucrbii, quod qui porrc) ufej}ßnem inßitutionis.

Aduerfdrij enim mird aßutid 'm priori quidem pdr* ft,ubi de ejfentid Sdcrdmenti dgitur,udldè multd de uti litdte,deq;ßgurdto corpore,eitaq;ßgt;iritudli Eßt idüi* ilt;mt,utßc iitcdufum duditorem, üh^ri qudddmßgt;ecie Militatis ,dconßderdtione eßßntite Saerdmenti ,tdna 9»^»» re mema frugißrd, dd/ßiritudles fruüta dbdu* tiiit.Ecfteddutem ubi dddlterdm pdrtem uentum cR, n^nipe ddJßiritudles fruäia Sdcrdmenti huius, ibi de* tiuonequiter ed ipfd ddimunt, qute priia dederditt, di^ tentes,JßiritUdlia bénéficia er cceleftid bond, non ejßc udterrendelementddlligandd.Tuuirbillds duM par* tesÇut dixi)fummd diltgentid diflitigue, nee uUo mo* do conßindi pdtidre. Sic eris db eorum impo/luris tUtlM.

Qotßderd efidtii origtnembuiia Tefidmenti aut fee*

A 4 dcïis^

-ocr page 8-

derisjd efl ueferä Dei feederfc folebdt olim dit* teChriRum fanari fcedia, tu eiufdemuiâim^ ftti^uts Ü Deo ojfèrrctur, çfpopulum /fargeretur. Sicut CT ipfduerbdtüorum fccderumprorfut cum nouo Teftda mentoconuementia/leb.p.recitantur^'TcvTO'ri at^ t^x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, »5 it'ïTflAa'TC TC^S V(iäs 0

Óiamp;'Mic eSifattguis Teflamenti,quod Deuimatidauit ergtt uos ZTc.Ciÿare (y hic in nouo Te/lamcnto,aut fo dere ftnciendo, aut repetendo, de codem ftnguute aut iHmUtqux Deo eü obllt;ita,nobis quoq^ fcedut per häc ui éHmamfàcientibui datur,non de alia re-Sicut fetnper in feederibui ßeiendis utraep par$ de eadem uiüima par» ticipare folita eü,

Ciuam utriutq^partii de eadem mediatrice CT fa derail uiüimaparticipationempaßim Spi.S.in recita-tione Teflamenti Cbrtfii 'tnculcat,affirmans hoc corpui CT fanguinem non tantum nobis dari ad ce:medendHm er bibendum,fed etiam Deo pro nobit cflrrri,

Articuli fidei er Sacramenta proprijs uerbis propo* twntur.Ciÿare propriè nonfiguratè inteÜigenda CT fX ponenda funt,

Prteterea quee femel obfcurè acßgurate dixit Spirt tus S.ea fokt mox^aut certe alibi répétons earn fenteit» tiam,illuftrare,er clarè reponere.At hic eadem uerba i/nculcat in totrepetitistextibut ,femper affirmansac inculcans^effe fuum Sanguinetn,pants frailionem uere effe participationem corporis CTC-

HQCipronotnen demonftratiuunt ^clarè cflendit, de qua

-ocr page 9-

ie re Domhtia loqudtur, Mcwpe de elt;t, ^u«e ad eden ium (y bibendum datur, non de umbrif,lypi5,figurif^ ^c.tiabes igitur indicatum fubieélum, de quo agatur, Jnocl ßdeliter rettne.

EST^erbum effentiale e^^rße^nonfignificare, aut ß^urare, aut ddumbrare aliquid ßgnificat. Habes bic per/ßicuam copulam^aut connexionem fubiefli bgt;rlt;e ^ii^Ati.Audi ergo piè er crede,non impiê peruerte uo» ^emunici pafloris er prlt;tceptoristui,ßI^Dei.

CORPVSjclare dicit, Corpus e^ Sanguis, non didt l’aura aut meritum,ßgnum,aut paßip corporis. Habes darum er perfßicuum prlt;edicdtum, quod Doninitt ftbiedotribuit.Habesinquam primo,de qttanam refit ferma, aut Dominus loquatur,nempe de re data in cibü int potunt'.Deinde quid de ea dicatur, aut affirmetur, Hempe quad fit corpus Domini. Habes ergo iam totatn er quidem per/ßieuam propofitionem aut fentetitiam, Audi igitur e^’ crede,non peruerte,erc.

QyOD PRO VOBIS,A«rfK Cbnliianeledor, qudz fe aut quodnam corpus detur,num figurât um,i ypicum, »«m fignuin aut umbra corporis, Obferua igitur, quoi bic circumferibatur aut definiatur prédicat um a liquan tiplenius, ne unica iRa uocula fit dubia er com uptea fis obnoxid.Dicit enim Dominus,fe dare iüud ipßtm,ue i'Km dc naturale corpus ac fanguinem,QyOD ET QVI prouobis traditur ac effunditur. Retineergo firmiter ifiauerba, Quod prouebis,authancdeßnitionemfeu Marationem pradicati,qnod Dominus rei dat£ tria

A $ buitf

-ocr page 10-

buttery ^lur'nnï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dducrfariorum^e fjgnii,ß*

giv!i,typ:s dc metonymijs fdcilè rctundes. De ƒ «vquot;!« ft» iiM Sdcrdmenti nihil idm prolixim difjeram.

dlteriufpdrtii^ncmpeCaliciscy ftngitinii inßi* tutione eddem omnia argumenta aut teflimonia ueritd tu retine,lt;iu£ in priori monui. Et ante omnia quod Do miwu eodem modo conßanter prlt;eßnttam fanguiru, ficut prim corporis inculcat, nullam fermonis figitrdin in prioribui diuerfa expoßtione demonßrans aut pate* ßtciens.

Hf'c eÄ fanguis mcm,noui Tcflamenti,qui pro mul* tis effunditur^in remißionem peccatoru. Sic habent duo Euangelißx,Mdtthem Marcus, fenfus autem eH uat de perjßieum. Affirmât enim Dominus icfusprimumil* lud,ad bibendum datum effiefuum fanguincm : Deinde dicit iUum fanguinem ef]e noui Teflamenti feu federis. iiam Teßamentum focdus tbißgnificat.Quod etiam ad uerfarij concédant. Eft autem, c? dicitur fanguis illei^ deo fanguis noui fœderts,quia abolitopaiHo uetere, no^ uum feedas nunc m ccena fancitur, dißributione ac par* ticipatione huius fangu’.nis, Scimus nouum Teßamen* tum auf f.edits inter nos er De«ni fanciri, uero fangitt* ne Chrißi,non umbris,typis,dut figuris.

Vt uero oßendat co clarias ac luculentius Domimts, quonam fanguinc nobifcum feedus fanciat, mox affir* tndt,bunc fanguincm noui foederis eundem plané cjfc, cumox effundendo incrucepro noßrtspeccatu-.Qua* ft dicer Ct, nunc quidemmeofanguine uobisad biben* duni

-ocr page 11-

I

‘ ^minh^tcpicracanitJiifofdficio «çwiiwe cak/lkmei I pdfrisfaduiuobifcum: Atmoxeodeinhocfanguinein ^uce fi'.fo uùbis,meum cœle/lem patrem placabo re» gt;nbsp;»lißionem peccatorutn ac uitain seternatn, mpctrabo.

Hic fen fut cü manißfte herum ßhj Dei uerborum» J nbsp;nbsp;A t guidjobfecro te Chrißtattce ßater,c}ariui dc cer

I liw did^aut etiain excogitari omnino pofJet pro fum» lgt;tione corporis dc fdngu'viâs Chriiii in candi

Lucds Pdulus pdulb dliter hæc eadem tierbd red fditt,ncmpe, Hoc poculum cfl tiouum Tcßdmenitm in ^(0 ftnguine,poculum ibi hauflum dut potionem ßgni» fi^dtßcut thox ibidem in Lucd dccipitur, cum ait, if«nßathocpoculumdme, idcH ktecpotio dut hdu» j liio,ttempepaßio.Cum etiim effèrturpcculum,effrrlur I ^iuftioaut p^o,nonipfum udtdenaiur. Cumdicit ^dulut,poculum,cui benedicimut, intclligit potionemz enim Cdlicem,fed potionem benedicimut.

Dicunt igitur fideles teßesChrifli,tUdm hdußionetn ^Ife nouumfodusJEt ccrtumfanèefl eum potionem dc inanducationem undcum^alifs partibut eiut ailionis, Sacrofdndit ceremonid efße non Symbolice,fed reu» ^ter ilidin nouam pdilionem, aut ßedat, quad tune in» iffp)eumcrl}omines,medidnteChriflo,fancicbatMr et ifunc 4 nobis guotidie renoudtur.

deunt autem iHi poculum effe feedut in fanguine ßf fb prdpoßtio hebrdis itißrumentale cafuwßgnißcdt, iffW propffrc4 Erafmut, Tigurini zy Bcs:4 ucrterunt f£R..fenfusergoefi, gubdillud poculum dUt potiofit

ffouum

-ocr page 12-

nouum fadM per aut propter fangtüttem Chri^i, ^ueti} unà tioliif in comtnunionem äet,nott propter folum ar^ gentum aut uinum.ldem ergo e si,quod al'^ Euangeliftif dicunt:,illud ad bibendum datum, efje fangutwm noui Teßamenti,feu quo nouum fœdus erga nos de co parti* cipantes fancitur,cr quod hie Paulus cr Lucas dicunt, iÜam potionem efJe nouum fœdus^per aut propter fan* guinem unà inpotumdatum,quo fanciaturillud. NaftI quod hoc Teflamentum aut fœdus non tantuin ergd tieum,fedcr erga noshom'mesdato fanguine fancia* tur,poßea uberius explicabitur.

yt uerp aliquisfruflui ex hoc diuino fccdere haberi Cradnosperuemrepoßit,ftmulqj etiam erga Deuni conßabiliatur,dieit Lucas,ßcut al'^Euangelißit quod iüe fanguismox pro eis effitndilur^t effundetur,

Ua uidemits optime cr concinnißime,utramqi red* t ationem uerborum Chrißi inter fefe inuicem conueni* re,crutramq; potenter cz euidenter priefentiam corpo ris ez fanguims Chriüi in ctena affeuerare,

Prodeß autem ißa uartatio recitationis uerborum ad iUußrationem ueritatis ultra omnem modum. Kam cum omnino spiritus S-fiatuiffèt uariare recitationem Teßamenti faltem in hac pefleriore parte, certèfiinil* ia priore acfimpliciore,aliqua cbfcuritas,figura,lypus aut fignum latitaßet,nunc earn fuo per pet uo more pa* tefeciffet iÜe optimus dicendi docer.diqi magifler, ne Bcclefia Deipermtiefi erroris occafionem haberet. Vf* rum Spiritus S. paululum uariatts uerbis, eundem

prorfiu

-ocr page 13-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumpriore textufenfumexpreßit,CiUdpdicci

^^t^quoquanodo quibmcunq; uerbis hunc textutn ’Itirum,tarnen hanc fcitoteeffe fententiamfacrofanili

' ^cjiamenti.l^amideoacßudiononnihildiuerfis uerbo ''^nformii eodem tendentibm eum recito^ utfciatii w effe ucrum acgenuinum fenfum,cr ntdlum alium, ^xpende Cbriftiane ledor hoc argutnentumjZJ ui* ^biitneoe/pingent lumen acrobur ueritatis, Soka fine etiam in communi uita fepè diuerßs uerbk ^'ftetiamfententiji eundem fenftm exprimere acin* ^’gt;lwe,uttdntbcertiut auditor mentem noflram tea quot;foftSic cr hie Spirittti fanâutfeeit.

^Hud autem in Lucaualde dignum obferuatu efl^

! Lutherutpriai monuit)dicit,Uocpoculumelt I quot;»««(ji Teftamentum in meo fanguine, QyoD pro uoa ^^cjfunditur.DicitLucoiipftm poculumjd ek,potio ''^'npronobiicjfimdi. Vnde inuida demonflratione Matar cr eaineitur,tllam potionem uel hauflum effe tantum folumuinum,quodcertc pro nd)K non efl l^diturfldetiamuerumfanguinem Clfrißitquo noa l^apeccataexpiantur.

ßeza,ttthoc euideniifimitmueritatis argumentum éludât pro libitu diutnat,ut folent ifli homines,facro f^nilo CbriHi Tellamento,uel effe folacifmum ,(Adeo

Lucoi uel poriui ipflmet Spiritus fanUtts eA imperi *w fermants, ut ipfumillius linguam emendare opor* M),uel etiam totamillam fententiolam effe fuppoflti ^^,(nmlt;iuidemflteatur,omnia exemplaria Grteca

amp; LatiM

-ocr page 14-

Ü Ldthu noud cr uetera ßc habere.

Sed nos omißis eins non tantum tnepfis/cd etian ni mium audactbas,ne dicam facrilegis diuinationibusß^ (juidà btnc cognofcamus^adeo certum ejje cum pane cr , uiitoucrunt corpus cy fanguincm dari communicantP bus ut Euangelißa hic non dubitet dicere, tllum ipfuilt datum cibum ac pot um pro nobis crucifigi ac cffundi,

Cum hiße Lucie autpotius Spiritus S. uerbis tribu* entis ipß potioni cff'uftoncin pro nobis, ptilchrè cotiue* tiit, quod Paulus t. Cor. 11. corpori tribuit fi-jftionent pro nobis; Sumpto pnedicato conucniente propriè ifft nbsp;nbsp;j

Element 0 panis. Tant am igitur oflendit spiritus S.ejß j coniunâionem ifiorum fubieilorum, nempepanis cum

corpore,^ uini cum fangume, ut pradicatts cz cfuaß proprietatib.fuis aliquatenus promißue utantur.Depo » ttone enim dicitur,qubd pro nobts ßndatur, q, propriti

es'l fanguis,ut ftc oßendatur,qut)d in hac potione fit ue* rus fdnguis,non fio’ùm uinum: Et uicifiim de corpore di*

citur,quod frang.ttur,quàd eü proprium panis,ut fie ni

mirum oßendatur fumma corporis Domini cumpane

in hoc Sacramento connexio.

Régula Dialcâica,ad confiderationem ueritatis ai ' ( modumutilis,ei}:,Quoitaliafint fubieéia,qualiaejfe t àpricdicatis permittantur, Certèetiam uulgonotutit t eil,prtedicata aut epitheta pingere naturam fubieâo* i rum. Qttare cumhic corporitribuatur,quodßanga* । tur, quoi propriè pani,priefiertim in facra cana ßriptu nbsp;nbsp;c

ra tribifitjneccjße eiifignificari quandam cognationem । lt;nbsp;aut jt

I

-ocr page 15-

Utctmtatem [gt;mIs ac corporii In hc eeend^'Et uidf» f'''}icùin poculoaut potioni tribuatur, cjuod pro nobii ^^undatur^quod uerè foli fanguini ChriÂi conuenit,»e ^SJi eüibi cuin u'momea potione ctiam fanguinctn effet

QbferueturijiÜticoncinnitiu buim loci aut fexfm Ifnfiitnè Lucie, gu'od ßcutantea dixerat poculum aut Monem illam effe nouum fadui PER aut propter fuû (quot;‘ê'^memjquem tn eo fadere fanciendo coinmunicanti ^^pr^berettficCJquot; nunc idem poculum aut potioncm ^ob eandem caufamÇnempe propter pnefentiam fan» S«»» in potum dati)dicit pro nobis ejfundi : Quorum ’’itumq; nonniß uerb fangumi ChriHi conuenit.

filiasigitur Spiritus fandus dicit ,fanguinem effe •wi Teflamenti,item pro nobis effundi. Alias poculum i potioncm effe nouum Teßamenttim pro nobii '^tndi-Vt ifla tanta fubiedorum ez pr£dicatorum ala I ^ttnatio aut mutua commutatio licjuidb euincat,uerum ^pusacfangutneminiüa Sacramentali communione ' 'Ue.lHa certè epitheta aut proprictates effe nouum Te» l^itmentum,cy pro nobis effundi,nonnift uerb fanguini ^idi conuemunt. Mirificam prorfus lucem accera ^tudmem affrrt Tedamento Chridi uerac^jciusfena ^fiticiffatantaconcinnitas textus obferuata ac bene 'Xpenfa.

Prater argumenta porrb,^ua ex ipfo textu huius fa trofandi Teßamenti fumuntur,lt;juxproculdubiooptia ^ifrmiliimacji funt,conßdera t^- ea,qux ex al'fjt facraa futzi liter arum lotis petuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loots

-ocr page 16-

Locut I.Cor.to.Plt;lt;«M ^uem/rangitnui, ft re^e iiit teîligdtur,uelpræcipuènoßrain uerainq; fententiam exprtmit ac confirmât : Ver um dBeZ'i nunc ita depra^ Udtur ac urgetur, ut omnia alia Euangeliftarum diâa inde expotti oportere contendat, eoij^ tanq pracipuo telo aut machma contra nos abutatur: Cumeontrà illud adeo breue unicumqi diHu ex plems inftitutionisfinti* biu,toties iteratts^exponendum merito fit.

Conatur autemille Chrifiiano leîlori perfitadere, eam effe diüi fententiam/anquam Paulus dicat,ipfugt;n panein effê communicationem aut focietatem cum cora pore Cbriiii,fèu(ut ille porro eam torquet) teftan d( focietate nofira cum Ch'iRi corpore cr fanguine.

Vide quàm altenum à uerbis Paulifetifum tnde exa torquereconetur.PaulusdicittEü participatio : Bi'c autë ait, Tefiatur de nofira coniunàione cum CbriRô, At contra nos fingula eius diüi uerba aliquantb religio fias quàmilliexpendamus.

Primum Paulus non fimpliciter aut fiolum dicit,piia ttis/ed addit quemfî-angimus: Loquitur ergo non tana turn defolopane per fefie,fed de/raüione aut efu paa nis: Sicut zy- Chridius ilia uerba,Uoc eR corpus meunt, non de ipfb,ut it a dicam,ociofo pane aut uino pronuita i ciat,fed defraéîo, accepta ey comefo. Valet ergo omnia ' no idë ifia uox pants, quemß-angimus, ac/raäiofeu co j niefiiopanis benedifia potio.Porrb,quod uox itf* j vaifiafignificet participationem corporis fangui*, | tns,prjeterquam quod textus ipfe euidenter euimit, ut liquidé |

-ocr page 17-

liguiJo T).Tiletnlt;tntumor^äu!t,etiiimipß tiduerf^rï^ (tómdeuclmuiticonfiteittur. Inquit enm Caluinuiin ^itodantfüolibelloj/t nomine Lmtvuvix^ cur tuntofx» f( inlill4itt,nuüd e[l cditft.PAKTlCWATlQiiEîAfig» tiificat,qut(i tumfNam ft tnde c^c.

Senliu ergo ßmplicißimui minimeq; tûolentut ce ^iximègeniàn’M Pauli eRjquôd fraciio aut efu^illiut pinu cr benediâx potiofit ipißima partidpxtio aut fumptt« corporii cr [angumii Ckriflà

Af bre rto/fer fenfut loci Paulittiftcut clarè ex uera hùeii^dem accipitur,ita etiam optiinè confonat ,euM ^ngeiiftis 4C d}riüo, qui ßmpliciter de rebm in «• ' potum datii dicunf.HoceAcorpiis (yftnguit Oleut.Conuerttt CJ4W ftquentibui Pauli diâtt.

I OilJertißint'e igitur oßendit Paultu, fe uerbu CM» fii,iioc eA corp!W,H(c eH fanguis,de iUif ipfit rebm d4 (K ZT' acceptii ad comedendum bibendum,(^ de ue» •■0 icgeniiino corpore er fangu'me Domini inteüigeret ^ttfßrmatilloruin fumptionem rjfe participationent 'pfiiumet corporif ac fanguinb Domini Non dicit, iHe P^i nbsp;uinum funt typifigura/jgna,fymbola aut um

corporis^ indicant Oquot; te/lantur de noflra focietate t«gt;n corpore Chrilii,cr qua alia ifli uiolenter iHi facra lànHo Te/iamento afingunt.

idacprtfiUoeRarllißimaconnexio Elcmentorum ^ut materiarum huiut Sacramenti^ nempepanif cum

Vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum fanguine ,quandoquidem uniut

P^ptio aut participatio eÜMoxc^alteriui fumptio.

-ocr page 18-

Qttjf comexio cxcludit onman ßgnißmtionemjypuni acßguram,4li4,«^ ftcrofiniii huiui TeH^maitißlß* itunes, Sed de hoe loco eÙMi pcftca altqtàd clariui di* cetur,

Expendafur aufem (y iUud non unlgare fummd ü» Jigentij,ium itfhiße PmU uerbis, tumor mipfi Te» ßMienti hutui inflitutione , (]tKgt;d fepttrulim corptu paiti 07 ßorßm potioni aut uino faitguüftcro iplim te ftimonio itdiungatur. Si enim effet tantum /firitikfUti qu£dain coininunio,lt;ju£ fide 4cciperetur,M quidam uo lunt,'iHtfi eßetfignum aut fymbolum noftrx cum Cbri» fio coniunilionir.tum profiitofuperfiuaittKgt;cradlid* lendum comparut a eßet ilia difiributa inculcatio.tiam Ifirituahs cominunio pertnde tota habetur C7 e x altera tra parte fine omni difir imine ,ficut etiam extra com» munionein or ante hoc Sacrament urn habita eR.

Ciuarc^ifta quidem fintentia fiant e,fidfo feorfim ad panem corpui,^- ad u’mum fanguis/acrofanâi Domi* ni ore,or eiui fileRi argani Pauli ddiungeretur,cr fi alligaretur:Cumperinde uerè didpoffet, hoc pocu» lum aut potio eR meum corpui ac hetc fi-adio pants eR fanguts meui.

Nec ego hie admodiim moueor aduerfariorum phy* fids or papifiids fi)pbifmatibui,concomitantifs, ut eat forbonifi£ uocant ,or tneptis diuhiationibus, Corput non potefi eße fine fanguine,necfanguis fine corpore, ygitur tantum eR in alterutra folum parte, quantum in utrac^ i^am ChriRusnon/rufiraifiafic difiribuit,(y toties fc . nbsp;nbsp;nbsp;- -

-ocr page 19-

(àtitsfcriptifr^ feorfim inculcMur} fîec fuHt hïè phy/icte,frd Sacrament ales aHioaes, Vbi ftultè ftinul, ac tnpièexphyßcaratiocimtntur, corpHti tto» poljiejjê ) ft te fangttine (j-ftngninemfi.'K corpore, iflafttcur^ I Det\non noftra^an zy ^uomoJo alterum fine altera ejfe poßit.

De loco Pauli t.Corinf.tt.alilt;juidetiamfuprà dixN nus,cum textum inllitutionis expenderemuf^fied nune propter adiundadb^a aliijuanfà uberittsdeeodema» gentus.

Omnitto,/t ^uis diligenter expendel uerba Pauli, boc (J pr£cedenti capite, (juibus turn Corinthioruin norbum aut errantentfententiam depittgit, Mmjcr I cantrarium medicamen, aut uerum fenfunt proponit,aa tiinuduertet illos homines uelà feduâoribusperfuafieos, ueletiamfuis carnets oculis ipfas fimplices externas^ fjteciespantsacittntinccen.tDomini intuentes dccepa tos,plane Sacramentariosfidfie.

Videntur enimeffe opinati,nibil exîmi/ propont aut adejfc iuceena Dommi,prêter panent ac uinû,nec tjttic» ^uà minus tjuàin uera exbibitionem corporis ac fangui ms credidifiè.CUiire nec ulla religiefttatem ad eiuifimt prionem reijuiri. Somniarunt inguam tlli proponi ibipu rum panent cr uiitumficut ettemplis idotor!t,aut eti am in fuis domtbui-.Et panem ejfe panent,uinum uinum, ubicuntji demuinfitte iit allerufro feinplo, fiue etiant in adibuspriuatisapponaturt Licere ergofibi ulrobiq;

CHP,

-ocr page 20-

cum per'uide eaJem^ ratione come Jere, ©• nihil ejje ad: o opiK tllos panes aut menfas difiernere, nee uel fe» net,uel etiam ipluin prepofitum cibum dijudicare.

QuarecontraPaulut clamat,tion eil tantumpanii purusautuimminccena Domini^ut uos boni fodales fomniatis,An enim nefcitisicertè dudum fciuiffe debuif» fetis^quod illa frailio panisfit participatio corporis ip* fiusmet Domini ac feruatorisnoßri ,Et illa benediäa potio fit participatio fanguinis ipfiiM,Ego en'mfic acce pi aut didtei à Domino,ßc etiamdocui uos Corinthios, (juod Domintu lefus dans ilium ponemefum dixerit, fe dare proprium corpM,^ dons tûnum affirmauit, il* ludpoculumobfanguinemunà datum ejfe nou um f«* dus,ebuefanciri illud,

Cluare certo fcitote,lt;juod qui abutitur illopane aut tüno,ßat uiolator ac reus ipftusmet corporis er fangui* tiis Domini.Etobhoc ipfum fibimet exitium comedat ac bibat,quia non d^udicet illud corpus ac fanguinent Domini ab al^sprophanis ponibus ,pocidis aut cibis, liicetiamabufusacreatus tanta rei,ncmpe corporis ac fangumis Domini,eä caufa cur uos diuinitus tarn a* cerbis morbis er frequentibus fisneribus puniamini.

Haäenus de fcopo loci Pautini, tiunc de ipfb textu ac uerbis pauca quedam adijeiemus, Ham Paulus mox poß pro^ttionem accufationis, de qua iam dixi ,reci* tat inßitutionem Teßamenti ChriHi, cp ßatim inßrt mde,tanquamexantecedente,quantü crimenpatrent abutentes hoc Sacramento,nempe qwJ, qui abutunlur ül»

-ocr page 21-

^^^°(gt;äne^abufdntur corpore üomini,eo^i eitu rei fiant qui dbutuntur Uta potione^abutantur rei^i fiant falt ininiiDomtni.

(iuaß cliceref^quoniam paulö ante, uos mcrito ac. ^^fiM,qubd perinde temere uocctis cccnam Domini, fi, i ^iitfi mu^ris gdibtude prophanif epulis hctuaremis ' quot;1,^1 ut uos 4 tanto crimiw a!ficrrerem,modo ex ipfis gt;gt;frbts infiitutionu oflendi,Chri^iugt;n in fiia facrofonda f«na non tantum purumpancm ae uinum commumcan tibtu propofuilfe,ut forte aliqui prophani homines ex^ ierna firma decepti opmaittur : Sed uni cum pane ue»

corpiu,ty cum uino fanguinem dare : Nunc fiicik »iteUigitis id neceffario fequi,quodjciui abutitur eo pa* ! fe,abutat ur nbsp;nbsp;corpore,er qui abutitur eo uino,abuta

I turfanguitieChrifH,eo^illorumreusfiat. Quare ca» ftete uobui tanto fcelere er pocnaficutc^ mpritce=gt; demi capite uos monueram^t uideretis, quidnam age refis participantes de menft D^moniorum fimul er ChriRi,quandoqmdem in facracccna Domini non tan^s turn folo pane out uinofrueremmi,ut forte aliqui fom* niant out externa ßgt;ecies pr£ fefertiSed fiaiiio panis tifet communio corporis iffiusmet ChrifH,er potio aut haiflio iBabenediâa effetcommunio fanguinis eiust

Non tant um igitur uerba ip[a,Qtu indigne comedit C bibit,fit reus corporis ftnguinis Dommi, admo= dum perßjicua, (y qua iilius demum rei idiquis fit aca cufaturue rcus,quam uiolat aut qua abutitur.Sed etiam tota iRa argitnentatio diligeitfer expenfa,fi confidere

B 3 t«r

-ocr page 22-

fur propoptio acctipttionif,^^ pop utrecitationii’TeP^ menti conitigitturc^i iti anteeede/if cnm hac condtipone liocipfumeffidt atq^cnincitqubdMi Jjomim omnino ßierint in Sacramentarto erroi ejiue propßione, pue qubd magts credo,potiui carnaiiquadamopittionete* merè ex externu propoptarum rcruni Jpecie ccnceptu, infiùia ac negligentia in eoßertentes. Qjiare cmtiiuo IPaului meorunidamnatione etiam noflri temporis Si cramentarios pritferlim craßiores damnajße uidetur:

Huie clarlt;e argumentation addif l-aultts,ejuap Hicum pritceptum,quomodo igitur ßuiendumpt/it dig tièfumaturcorpus aefanguis Domini, dicit oportere eos d'^udicare turnpmet, tumç^ ipfum corpus ac fats* gidnemCbriHi^^ubdcum paneac uino futnerent,lt;y tionperindetemcrcibi conuiuandum acinquolibeta^ iioproi^ano conuiniodongißimi enhn dißcernendum ac dijudicandianefßecorpus c^ßanguinem Donim,qu£ ibi proponcrentnr ae ptmereniurab alijs prophatus e. pulis,quas in alijs conuiu^s Uti nbsp;nbsp;lauti ligurirent,

Clare ergo ac pr^potenter hic quoeji pritßentia cor* ports cz ßtnguitus Chri/ii in iUa facrofsnda cccnaaßi* ritur.

Hec minusperßneue ctiam inde probalur, qubdpeßiolus Ulis danum indigne commum'cantibus ob bunc reatum minatur ct iudicat panas diuinitus inßign tiamßagcrelurdeßolaJpiritMli comniunione ChriÜi eiusq; meriti,quàm etiamextra er anteboc Sacrame/i tumperßdemfumunt çrpmperptmpferunt pif,nibil

-ocr page 23-

proßflo Meceljf ftiißctfiii

'(a

(«ionem corporii fanguinii Dommi, (y tantum in^ i commMnxrfftfi'fcwtrfn« criminif,tantum otijccre «infuperetiatttpxnainiorborum ac mortis infligerez ^non foil,nee hac rationc tant o crimme flfe onera^ ''nt/ed non credendo, ex eequo oinnes increduli,

j ttldf dco«lt;i!Ïo)ntt»rfo.

Verum Pauluiamp;cit hane culpam reatui et non difu-icati corporii Domini,et poenam feqiicntiumq; mora fgt;orum,itc mortii proprium illif indigné commutticanti hn.Qjiareibi tantum digne aut indigné fumiturcor» pm Cbriüi,ubi reUe dijudicatur aut non dijudicalur.

Rduerfarij recetttiores,qui uolitnt uideri unà nobiflgt; I cunaflèrere ueram preefentiamet flonptionem corpo ^iCt fangtiinis Chriüiincana etiamex Ephe.‘^.eain ptobare conatttur,ubi dicitur qubdflmm membra Chri ßi,caro de carne, nbsp;nbsp;os de oflibui eins, Si is locus hue a»

I pte citatur, ut ifli uolunt, fequetur etiam indignorunt fumptio corporii ac fangtûnis Domini. î^amet' i'di funt Membra Qhriüi,licet mortua: Sunt certè palmites in ui teÇhriRo, licet infrugiflri(y tandem excintendi et ex iirendi:funt male pifees in eadeinfagena,funt malum fèi Menineodem dgroDomini, eidem bona ole£ irferti funtftametfî maneant okiflrijin codent Domini conui^ uio nobifeum fùnt,de eisdemq; prorftu Sacramemis no gt;nbsp;bifeum participant,idemq; feedus aut Te/lamen.'unt no-bifeum ergaDeumineunt:Sicutc^ impij /raelita o!im ' fUMpijsi.Cor.tcli

* 4 Dileélui

-ocr page 24-

ÜileiliU er intlmtii DonM apoßolm idjättnts cl4* riidq^rcpetenfüffirinat^Chriüum ueni/fepcraijuiun CrSitnguine)»^(^mpxlt;iicit'aguäm ty fanguitiem ad* buc teßari tn terrir.Nolohic citare authoruinmttrpre ttttionff,quorum plurimt dc duobm Sammetittihirc in tellexerunt,inter quos (y ipfemet oecoUmpadiuf iflo» rum fodalisfidt ,expcndatur modo ipfe textui dili* genfer,

Affirmttt enim Apoüoltts lefum ueniße, iiempe ad ttos,id eR nobifcum egiffe^non fignificat bic uet}ire,otio fum quendam aduentumßcut/t aliquis pcregrintts bo* tnuttcio in nofiram ciuitatem ucniffet, nikil uel boni, ueltn4li,nobisitllaturiu,autquicq omnino nobifcum aHurus: Sedfignificattitcceßit nos, egit, traäauit er trattsegii nobifcum ,ftcut ei proßafeenti ad nos, Pater iniunxeratfyipßmetaffirmai, loban, ty.Seiam opus ßbi à Paire iniunilum in agendo cum homitubui pere» giffeiCluare nunc ff redire ad eutn,

Venit ergo Chri^lus,ffu acceßit nos, er nobifcum e* git,Perqult;eautem media egiiibfempe perfuumfacro* fanilum fodus,quod nobifcum duebus diftinÜK-Sacra-mentispercußit,in quibiis cy uerbum comprebendittir. Ea autem funt Baptifmus er cana,ffu,uf ea uocat Ioan tteSfAQVA er SAüGVlS qua; quidem,ftffopuntßnem aut fruäum fßeäes , unicum feedus aut Trftamen‘ tum funt. Sin fprinam totam aäionis aut ritus, funt duo diuerfa fodera.Per ea ergo ad nos uenit,nos acceßit,no kt ff um egit cz transegit,in eam ffntentiam aut condi» ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttonesi

-ocr page 25-

fïoncs-.Q^ipfe ijmdemuelitnosPittricKÎtJîi recofto paßtone redimere C7 faluare, ncfler* ^Domitiuf,capttf,rexe^ Smeerdos effe: Et nos utcif, fincùinPatrem calcflem prouero Deo agncfcere (j' ^olere^um tS' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pto ucrc ferutUore Domino m ca

fitent^tro agnofccïe,(i^ ucnttari dcbeamus.

Non agitur bic proprit de ip ft eßentia aM perfona ^fiSii,»onetiamdcbenrßcijSiqu£ nobis confcrt,fcd ^fmed'^s,per(}ult;t ills Hobtf urn agit aut tratifigit. Ea funt ifia ipfi duo Sacramenta aut frdera, Baptif cz Co;«lt;»,g«or«m alferum peragitur ty ftabilitur pcrAQvAHi^lterumptrSANGVlNEM nobis difiri ^um(y Patri obUtum,

Indicatis igitur nedijs aut fadtribus,per qua Chri^ Ibu ad nos uenitjd efi nobifeutn egit cr transegit,mox bpo/îolus nos deufu iOorum mediorum Sacramento= ^autfcederumdocet,cftendens,quidnam ilia nobis *ihuc commodi afférant, hoc nempe, ut teftentur per a txtuoin terra coram toto mundo fUeniffê aliquando ^uendamtalem Dominum ac feruatorem, qui hi fee ft* o^ofanâis rebus ac ceremonifs,ritibusac faderibus cum loto mundo egerit,ommbu{q; fe Seruatorem obtulerit. Et bac memoriäia fui,media(ii fecuin agendi pt^ fegea iKribumanoreliquerittReliquum igitur effe, utqui* uinqiuelit e(fefaluus,uicißim uera fde per ilia frdcra lt;c i^es ad ilium Dominum ac mediatorem ueniat, eié^ lffepereaadiungat,eitu^ beneficiorum femet partici* ^ffeiat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hie

5

-ocr page 26-

Hic UCrl eil uftu duorutn SticrMe/fforunt autfaJea rum chriüi^uj guilw ç?' ucrbum aut proinißio mcludi* tur.QnareC7 Chriili modui ad nos ueniendi,C!igt;^ ucrM genumustic proprius ufuf Sacramentorum denit^ ipfs uerbit agute cy fatt^uniis potenter eumcuttt dio» b(lt;«nciflj^oiï/(f/orfMo Sacrament a Chriüi btl{lligilt;lt;f proponi.Eoqinecc/Jàriôper aquantBaptifmum (2'pf^ fanguinem cernant Domini accipiendam efjê cr ideo re* ueraincanafacro^iliiDomem fanguiram diftribui.

Adijcit autem Iohannes iftts duobus teßibui,ptf ^uos pritnuin Chriilui ad nos uenit amp;nbsp;nebifeum traifi* git,etiamtertiumtrilemnempefßiritunt. QMafiper iSos duos tefies uetûentcnt ad nos Clrriüum uere admit tmiK.iUe niM ctiam tertiût»in corda nefira det, epd clamet abba Pater,tefiimonium pnbeat ßiiritui tio ßro,lt;JiKgt;d ßhf Dei fumiu,lioc rÄ, ^ubd idionnes dteit, (jui credit in Jÿium,habet teßimonium in ßipfo.Et Chri ßus, ß lt;]uis fermonem meum eußodierit, ueniemus ad ipfumjtyc,

Huie perßiicug ac naliuie explicationi huiut loci Io» bannis pulchrc afiipulatur tota fcriptura,pritßrtmt do ärina de officio ChriÜict- dénatura Sacramentorunt:

K

î‘

If

ti

'li

n b

If

Ante omnia autem, quod ipfemet ChriHus dicit de ßo fangtäne in ccena dato,qubdfit fanguis noui Teßamenti aut foederis, erqubd nouum Teßamentum autfccdß fiat in fanguine aut pe r fanguvnem. Sicut enm ibi Domi HUS affirmât fuum fanguinem in cana datum confirma* re,faHcinÇf cotfiabilire illud fuum feedits nobifeur»' ua

4 f 4 lgt;

I

-ocr page 27-

Iohannes dîcù ftnguinemtf/ldride dhriüocy ''^bcttcßcijs.ulplanéfumpfiffèlohutints hoc fuutnte» i^îotottium deinßitutioue Teftarnrnti Cln-i^li uidcatur^ grtoq^Dotjiinui uh» tcftimonijinhoc Sacra* ^gt;^io etiä ilhs uerhis in tnemoriam mci ficictis, id c^l, '^/^licmini de mcü-tnea paßioneßcut alibi domnifle ^fiujuiLErith mihi {eßesjißp ad fines terre,

Scd fuut ali(juiji}ui per hafie duos uoces aejue nbsp;nbsp;fan

in hoc lobdfJNM loco,quidtiis aliud potiusquam Γô4 urrba ipfafonant(diuinantes ul cui^ libet) inielli ih’emalunt,

Qÿibus rcfijottdeo Spirilum fanüum ter eafdem uo* ^^^repcterefineullauerborum mMatione, qua ergo '^»ßientia aut fronte illi audcnt eiut conftantem affer* ^'^nenteludere^Ctinalias quasdamres transßrmarei uerb Spiritus fanäus non potuijfct iUoi ipfas res, 5«« ifli ßmniantjclare fids uocibus nominare.Profiéio (■'wBc audacianrn peruertendis facris Uteris admiferi*

uis potius,quàm ueram fententiam ex Ulis ex ^ttnusSed dicam etiä de una aut altera ifiorum inter tfetationeaut potius peruerfione hidus ta illidlrisloci. (^idamigituruoluntperfimguinem ftgnificaripaf* ßonemChriRi,Verümtextus répugnât. Ham Chriïiut ’X’« uenit ad nos per paßioncm,quin potius Ule dicit, fe frr paßionein à nobis abire ad Patrem :Noneü paßio »ledium quoddatn perquèd nobifcum agat Chriüuu ^atereaptßionon magis teflaturde chr'.Ro, quan ^i^uidepi^'one. Dudtmeaex octdif memoriaque

tiomiNMa

-ocr page 28-

lommtmeudnuit,»eccAiidhuc perpétua in terris ut

teftificetur de Chriûo.fcd Sacrament a funt talia media

ac te!limoHia,i^ue omnibtu obuia cy in omnium oculos fèfe ingerentia ubiq; de eo eius^ bencfic'^s, uf^ dum ue nerittejianturcrteflabuntur,

Denicfi ij ipft qui per fan^uinem paßionem cMi , tnt elligunt,nihilomirMS per agiiam baptifmum intelHgf

re cogmt ur,ut Cf htec uox fangutnis neceffdrio de alte j ro Sacramento ititelligi debuijptf.Admiffo enâ» bic uno SacramentOfCuralterumexcluderent.

Alif^tefertim Sacramentari) torcjuent aquain ad fanüificationem aut rcnouafionem,(^ fanguinem ad tu fiißcatio»em,fed non credopoffe, ufquam infacris Ute» rts talem haruin uocumftgniUcationem reperiri. Dem= de ilie fenfut non conuenit buic textui,agii enim Spirit tut Domini de rebut aut medijs, per que ad nos uenit Cbriüutfßu nobißum agit ac tratßgit, nondeipftsbei neficiis,que ueniens affèrt.

^ion conuenit etiam iUud,quàd dicit ilia adht« ejfe । in terra,item tefiari, nam ilia interna beneficia non -fimt media teftantia,fed bona aut beneficia Christ ,de quibut teflimonium datur. Preterca non diffèrt reno* ■ uatio ab inhabitotione fpiritut fanât. Qtiare bis idem * uoceaquacrfpiritutdiceretur inepta tautologia aut

battologia. Deniq^quod tandem teftimofiium m terra preflat,renouatioautiußiRcatioe At feripturahica* git de publicû tefUbut, qui adhuc in terra quotidie co* ram omttihu teftentur,

îlt;

a

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atqui,

-ocr page 29-

Atqtù^dicunf illi,fcripturlt;t iie loquitur de tribui', 'm nobis funt ,Refpandeo. Peß hunc locum detnutn efictm de tellimomo interno. Hec tarnen dicit uUu

•» bifce teßibas tantum 'intra nos teflari. Pcßts autem ^itrre tefiimonium utternutn ad Spiritum ßndum^qui I Ion tantum firis cor am hom'tnibus, fed etiam 'tntus itt ^orde tioHro de ChriÜo tefietur.

J Vide autem iftorumperuerfitatem, tjuod contra ma quot;i^fium contextum malunt locum hunc de ueteris^iam obolitiTeftameKti expiatoria aqua er fanguine quot;Heiligere ac Mterpretari, quam de Sacramentt Now, t qtio tarnen propriè agitun Qjiare hic manififlum te lintonium Ioannis Euangelifitehabemus,quod fanguif 1 ’ibrilli uere adpt im ftcro/ànâa eius ccena, ey illud fa* '*lt;« conjirmet ac tefietur de CbriHo c? ««» beneficiii ^anos.

Credo autem ideoeolibenlius inculcare Jobannent ie medio aut mßrumento fangumis, per quod Chriilui i «fno-if^ctc de teßante im terris fangu'me CbriHiJd eÜ, lt;lefacra ceena , quod in Euangelio hoc Sacramentum , freteriif.uel potiuiideo prlt;tteriijfeEuangelio, quad ' hic fatis de eo fit teßatus,docueritqi effe medium te» ßem Christ,quod proprium Sacramentorum eil.

Dediüo Pauli Heb.^mc eUfanguis Teßamenti, quod Deusmandauit,ex 24..cap. Exodi petito, diüum ^videm eH fupra, (licet prorfus nimiitm breuiter pro tanta rei magnitudine ac amplitudine) cum monui ori* Jiwni hiùui tanti Sacramenti expendendam effe. Qÿa inde

-ocr page 30-

hide procuMio utrißlme, ut ex lèquemibitt dpptiK» nbsp;nbsp;।

bit,petitur,quiuciittij^demumalij diutnationesifiro^ , phiitti cottfuetudinibui aut hommbut par um reliÿ'ofé afférant.

Qjiod aulem iUttic fft petenda occaffo (3- ueluti ori go ffederiijtndc quoqi euidenter dcmonfiratur, quod ip nbsp;nbsp;nbsp;1

femet Paulat non folàm in Epillola ad Heb. feder lt;1^ , Gal-.nobis huiiK rei doHrinamproponit, Namprimiim j e^endit effeduo fxdera autpailiones Vctus cr Nouü, Vetat in monte Syna mediante Mofe faäum, ut habetur ■ Exo, 24,. No««,'» in Hierufalem per chriüum initum ac fdncitum,CiU£ duapaäionesfint j ueluti duamatreS duorumdiuerforumpopulorum j nempe legaliumDEl cultorumerEuangclicorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Q»’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taittam illußret, confirt [

etiam iHat duoi paäiones cum duabut uxoribm Abroha tni,quod ticut A brohamt» terrenm pater,duos diuerfos nbsp;nbsp;j

populos exditabui uxoribusprocreauerif.ltaetiäDeut ucras ac ffiiritualts pater,ex duobia foederibui autpa^ (lionibtn duos diuerfos ccctus cult or um fibi geiiueritiEx Synaico qui dem federe ludaicum populum, Ex Hierofo Itmitano autem ipfam Eccleffam,qult;e illi fuceeßit. Dein de illud Teflainetttu aut fedits in monte Synaper Moy ffit Exod, 2.^,. fiélum confirt cum nouo Hierofolimi ChriRo infiituto,id eil,cum ipft facra ccena oftendetis, hoc ejfi illo prajlantius er hoc illi fuccefijfe. Nantnul* Iumcertealiudedl Synaicum fxdus, quam illudExod, 'n, 2q. nec aliud Hierofilimitanum,quàm facra ctena.Qaa readbuc :

-ocr page 31-

ttAcaliquantoaccwittiui^tumioc ipßtm didimt Inn cy confoiiantiitm Juorum foderum nc imprimis oa iigiiirm ac IcMurigf nem noiü foderis in limore Dei ex fenditmiti.

ConßderemusigUur^tiuodnultumplané cekbrias ßimefl cum populo ifraelilico per Mojèn ftneitum, ?iinj (7/«d S^zwico.lt/fo id Miofes Deuter.^ dc diligenter ißdelitis inculcat.

Deinde confideremus, quod resplanè eadem agdtur îlii,i}uehicimc(vna:tJdinfrdiacuinDeocerlis mutuis '1 1teco«lt;/jno»it»« tic promtßionibiis per mediatorent (nicitur,

Tertio,ßcul ibißi gloriofd Dei dppdritioHe fupet quot;imtem Synai^ traditum decalogum ali/^ prlt;ecepa ^“iCypcft recitdtim librum mandator urn à Deo aecep ,expcßtam^ dotHrinam, Ita erhic pofiquam ^Hus plenè apojtolos de uoluntdte pdtris totaq^ doa ^ind,utßbi iniunäum ßcerdt^nflruxit.

Q«;frfo conßrmdtur etiatn ac peragitur ßmili re dt ifremonia, nempe eiußkm fccderali uiélinue fanguinc 'nn Deo obldtOjtam in poputum^ cum quo ßvduifit ^ßributo^ut Exod.2-l..it^iilu!tur,et fepe pcliea repea litur cz citdturd Rege lo/Î4,E:'rlt;r cz alijs.

Di^toddhibeturGr'meo fadere conuiuium,dtcf-paitis Gr uinum^dc faderalium uiélimarum caro, ut ^inbdcparteilludpdélum per omnij cum faerte cara ’i^lxdereconfonet.

Dem^ uerbd quoc^ ipfa eadem plané funt, modo ea diligenter

-ocr page 32-

diligenter expenddt^txOji^^tiei.^.'fbv'rà tc allait '^^SduHÇ^Hg ivirähCCTt! Ttamp;g VlÂCÎg oSi®'- -, Natth.26.Marc,t4.. Hic eüJâftgUK Teüamenti i^uod mandauit Deuf erga uos,Hic efi ftnguif meut noui Te* ftamenti,

UMi/tßum ergo eiî,Chri^ttm,cum pro uetere Te* ft^mento äut firdere nouum fuo fangidne inter Deun cr honunci/ecundum promißiones Prop};etarum,f‘igt;t* cireuellet,tll!{ipfa ueteris piüi uerbi fludioin fuun fodui transtuli/Jè,ct folummodo difctiniinii caufa duM uoculiii adiecijjè^nempe ME vs,ttf cßenderet eos baâe nui pecudum [anguine [anxi[[e cr inßauraße illud priuf fadui, 'at nunc fùo multo preciofîore, ut qui ßt i [anguiifilii DehPcftea addidit l^ouum Teflamentunt, ut indicaretjboc non iam ampliia ej[e illud uetui Teftu nentiv», [ed nouum,quod m eiui locum [ecunduin Pro* pheiiaf[uccederef:Ciihi[t diceret DominuitHaâetius [epèfanxitacrepetiitmeus Pater cœltflisuetus fcedus ucbifcum, conditionibus parum uobii tollerabilibus, quod uidelicef,[ificeritis mandata ipfîus,uiHetis tu eis, ( Idq; per inßr tores mediatoresMofency alioSpeccato* res,zy denit^folo pecudum [anguine inuosaf[er[o:[ed tomen promifirat idem dudum [e antiquato uetere pa* âo aliud multo melius Teßamentum aut fiedus, aeper nobiliorem mediatorem,cum amplioribus promißiotii» bus,ey quidein [anguine propriffila autMeßie utdtii* cum miturum, ey [anciturum.ld iÿtur ipßm nouun promißumq} fodus antiquoto uetere ^nunc ego [eriio*

-ocr page 33-

^ornundi^uobifcuttt nomine tic lu/fupatris met fancla ^gu'.nc (tc corpore mco hic iamuobis diflributo zf 'quot;ox pitri prouobis ojjèrendo: Vtßcut er iUuduetM l^dut Exod.2ip.diftributoerga Deum zy hoinitief fata ^ilis uiâimi ftngutneßn utrttmq; pirtem confirimta ^^tur.sic er hocipiilum ad utramq; p^cifeentem parte ^nßrmeturitii uobisnunc in cibum dato er pittri max ’^rendo,tanciuam ueré quodam facrofando pignorCt ^nfrmatum fancitum.

Verifimileetiam ualdé ed Chridtim facraccena prit '^iramcancionemhabuijfedefcedcribui ueteribui de» I'll eorum aboUtione er noui fuceeßione, ficut Lucoi ^ii clirè,tametft nimis paucis^ uerbis indicaf, cum fcri

turn dixiffe,Defideriodeftderaui hoc pafeba come» ^e uobifcuntjpriuiquampiterer J Amen dico uobif, •'“« comedam ampliui de eo ere. Qu^ibuf uerbis fatis in ^Cit Dominum docuijfe Apoßolosßtlud effe ultimunt ^ilepifcha/egimiro defiderioflaÿ-^jfe conatumaó j l^iidionemfuamadhunc exitumaut finem deducere^ gt;nbsp;ot mipoßtoßne ueteribus ceremonifs ac fa:dcri,Nouum ' ^^amentum aut feedus fecundum uetera Prophetaa

•»» promi/faet mandatum Patris erigeret.De quo per ^ilo operc dodrma er fcrderis,mox poß inßitutam ft

coMom gloriatur CJmdiK coram Patre oi-anst ^iiodeis dodr'inam ac religionem,utßbi à Patre mana ^ttumßit plenè tradiderit.Verùmde uerbis feederis ea ^‘tnp(ßeaagetur,cHmdicentusde ißorlt obiedionct I ïtóif nos figuram in uerbis comteponamus.

C Sd

-ocr page 34-

(

Sed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multis,quo mïnui hu»c locum er alios

de fiera cceHiitdeqifangumcTeflamenti rcólc expen* dantji^uod aut ignorant Sacroinenta^rxfertim hoe, eft fe guadam fœdera,z:r folùm tiel ipfam paßionem uel be nejieia inde ae ex federe prouenientia Teftamenfunt uocant.Qji^titmenCaluintK Beza(neetsinitiriaitt ßccre uideamur)noiißciunt,ffd diligenter ineulcant ipfa Saeramenta ejfe Tefiamentum aiit fedus, qubd in* ter duof partes,nos ac üeumfriatur, Errant atiqui e» tiam ideo,qnod non putant boefedui adeo ftniiè con» firntari erga nos,fed tantum erga Deum: Prtefertim au tem^uotiesdeeiui confirmatione per fanguinem dici* tur, mox cogitant folum erga neum cenfirmari oblatio ne eius,Erga nos tiero non item.

CalumuiinHarmoniaßtetur eptidem fangumispo» tione etiam erga nos fanciri hoe fcedus gubd ualde pro» bo. Veriim mteUigit defangtünejfiritualiter perfideitt baufo,Quod non probo.Nam Saeramenta non mternis cy fpiritualibus benefic'^s,^U£ iam eorum effèâta funt, fed extertûs notM,ceremon^s, ritibus ac rebus faneiun» tur cr conflabiliuntur.

Qjiare feriptura cum alibi turn pracipuè in ipfa m» fiitutioneccena ey t.lohan.^.contrariumhifce fomn^s docet,nempe fxdas Ixx fangtune ac corpore non tantü erga Deum,fed cy erga nos fanciri, Proinde dijfulfa i* fta nebula err oris aut fomnij fiamus ChriHum infuaid tima ceena uerè nouuin fiedus fanxiffe inter nos ac Deu, ' id^i tum erga homines fuo facrofanilo corpore ty fan» nbsp;nbsp;j

guine ‘

-ocr page 35-

«0amp;W 4 J edendum ac tibendum diiló, tum eri ^iDeumeodetnpro^eccatis totimmundi. oblato foli» üßtm? confirmsjjê.

tiocmodoßexpcndetur boe fdcroftniïuinüei fee» iiiieimq-uera origoaM occaßo c^rßinguiidc corpiit ^om’mi,quo conßrntdtum ßincitumqi eß:, cldriui buim ^icramenti^atio iliorum jän^lißimoriim pignorutn ac mitof coH^^icictur.Scd nunc dd propefuum ßco funredeamiu.

Suinmdigiturißoruntdnorunt ßaederum ccngrucNa ,mutudqißuccißio deniqite er uerborum ipforum (onfonantta de pluribiK in hac pricfenti controuerßtt '^bferuddis^ttos utilißime inoncre ac docere poteß.Qjip fw» aliqud ordme recenßbimuf.

Primum enuncim origo ca:n£Dom!niexitlti tietè fiifoderii f^^n^^tone petita ftt,apparet plane er in no» KtTeßamenti conflitutione eiufdein uiüimce ChnW, tiondiuerßeßanguinemnon tantum Deo oblatum,fci ttiam communicantibui datum ,ßcut er olim in ueteri Tejiamento Exod, 24.cz alias flüttm eßfl conflat-üant ibidimidiumquidetnßtnguiws flcderalis uiilm£ Deo ojjirebatur,alterum uerb dimidium in populum di^tßcra ^ebatur. Alicquiß non effet fanguK cbriili utnff pafli feentiparti propoßtuf aut oblaitu, noncerto perinde «tramq; partem ad boc fledus obligaret.

Secundà,utuerba,Hicefl fanguis Teflamenti, ibi Hott ßgurateffed propriè,atlt;^ adeo proprüßime accipië

C 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(/((«C

-ocr page 36-

dit de intcUigendd funt^quod ibi monßectur dc diftribud tur prifens illius utdimj: fanguts : Ita zy bic infacros fdttdo Teflamento Dominion fuapropriattdtiutt'q;fh gnificationeaccipiantur nece/fc Quare ne torqueä tur ac ucluti crueißgatitur tot uiolentis figuris, utßt nunc ab aduerfarüs^nifini extrema dießlfar 'qTefiameit tißlij Dei iudicari uelimui,

Tertib,Conquirunt lUi ex oinnibm angulis aut late» iris ueteris Teßainenti obfcurißinas quasq; liebraiciit figuratasq} locutionesßdq- ex materijs cf negotqs dißi mtlimis uolunt noscogere j ut perinde figurate da* rißma uerba cceiheDomini mtelligamus.Aß contra cur non potius fumunt banc loquutionem aut ßrmulam re* bus cz uerbis infiitutioni cænie Domini fimilimam(ttt* pote qu£ etiam ex ueteris ßederis fàndione'defumpta e^,zy' totidem uerbis 'm mllitutione noui ßederis repe* tita)ac ex eius claro perjßicuo'q^ ßnßi eiufdemßgnifica tionem in cccna Domini indicant ercot^ituunt-Hoc longe proßdb icquius er ueritati conuenientius ejfet. Exßmilibus en'tm rebus ac loquutionibus^non toto calo diuerßsßudicandumedi.

Qutrtb^quemadmodumuerbabxcHi'c eäfangus Tcßamentißßgmficant 'm uetert Teftamento, qubdiHo prießentifangume,quo tune a}ßergcbatur,aut continge* baturpopulus,confirmabaturillud Teßamentum, aut lila ßederis fanilio, Sic er in ccena Dom 'mi hiec eadem uerba,Hic eA fanguis noui Tefiamenti, aut hoc eß no* uum Teßamentum inmeofanguinede priefentiac ibi difiribnto

-ocr page 37-

^iHribufoftn^ninfinfeHigenda funtÇnon de aligna ab* hte,typicoaut tnccvio empyreo rcclufo)qu'odeoill(t 'ff‘ifanéio aut jècdemPiftaunttioconftrmetur.

Qjicdßdeftnguineincoenadato hic in intcHeflut nrrw efljîcut omnino nccejjariô eSl tterißimn^ ,fegue* •ur ultra cr de altera cccnt parte^corpm nctnpe Chri* lit ibi pr^efens ac in cana datum ßc e/Jê accipiendum çy »iteUigendum^ut fit pignut cr confinnatio illitu Tcfta* »ienti,paâiottisautfa:dert!,

EpiflolaadHebreosindeab initia incipit dißerere lit mediatare,per t]uem nabis Deus fit lacutus z? de ftra »liter tenendapaàione, guàm Deus per eum nobifiuin inierit.Sed cap.to. etiam clarius 4c plenius ^°»firt duo ifla fccdera,uctus cum noua, e]U£ funt ipfie ^cramenta nec aliud omnino funt quàin fccdera cum ^eo,oftendit igitur Apoftolits uaria, in quibus ifta duo paüa aut fotdera inter fefe canueniani aut non conuea niant.

Dicit ergo ilia duo fccdera in bifie diffèerre:Primùm ^uàd nouumfccdus habeat priefiantiorem mediatorcm »ut conciliatorem quàm uetus' Deinde cjubd hoc fit iura nientoDei confirmatumjillud non. Tertio, quàd fit fir* miusaut intmutabiliui illo : Quarto,quôdnouumme* lioces ac maiores promifiiones ac bona afiirat quàin il* lud,

Loquitur autein propriè de ipfi5fcederibus,paâioni hus aut Sacramentis,non de bonis ex fccdere dependen* tibus aut tn jèederepromifis,quia dicit nouum fccdus ha

C 3 bere

-ocr page 38-

here matons promißiones,feparans difertè bona pro» titilj'a ab ipfo fcedi’re.Noii ctiam de caufa aut acqiiifuio» \ nc lUorani bonorumi vt pleriq; perperam hoc tempore uocetn Teftamenti aut fcederis tnteUigunt cy exponere (blent, magno cum damno obfcuraiione ueritatts, ^ubd etiant inpratcedenti argumenta monui.

Porrbcap.p.dtfferithxc duo faderaineo quident conuenirc,quodiRudfit ccvtitvisoii huitti, ideüad» umbrauerit aut figurauerit hoc,ç^ qubd ftcut illud tie* tus ell fangtùne uiéîimlt;t'm populo j(iar(o fancttum aut confirmatü,tta etiam hoe nouü itidem (angume cotißr» tnctur ac fand at ur. Qup aiit magis cotigruentta duorti fœderum,quoad flabilitionem fangtimts,perljiiciamtis, reeeufet nobis etiä ipfa uerba quafob'tuseïlSacerdos proniiciare 'm renouatione tRim feeder is, defattguinei bi 'm populii((gt;arfo,qua prorfui conuemut eti uerbis ito uifade}-fs,utinprtecedctt arguinëtooftendt prohxtus.

PoftreiKo capt IQ.hortaturApoßolui Chrifttatios ne deferto boe tam fatido fddere deficiant ab Ecclefta, nee fefe fubtrahant: Cluia,cum deficientibus à lege ac feede» rc hioyfis meuitabilis peena mortis fit propofita, multo fiünus tahbtts apofiatis uRa ampliui alia ^es aut uia lutis fuperfit, ut qui turn mediatorem huius padionis Chriilum cum fuo merito coneulcar'mt, t unity fangui* ,^ni fiederis femel cum Deo initi communem aut pto* phanitm arbitratifint,idelicontempferi)itcf prefina ucr'inc fangu'mem m facra catna datum, quo fcedus iBitd Ciitcr nos ty Deunt mediante CbriHo fancttum eycon*

Ex ^ua pauli diligenti coRationeuea

-ocr page 39-

(fris ac «oui fxderis tnaiti/fflifiimè appitret Oquot; cntif, ftrnccoiid!tditur,oinninombocftK^ißimo fccderc ca:3 ne Domini dari uerum fanguincm Clniüi mediatoris inconjlibilitioncm iüius: Qjtcmnel magndùciw.isac ^Uifi fttidificantus fiudè feruando id pddum, uelctid deßciendo (ontemnimus ac prophanamus.

Si ueruin fcnfum Teftamenti ChriHi retinere uolua niiiSjtieceJJê oinnitto eA fentire ibi quandam nouant o* t«ic Srfcrrfmfflto proprium manducationem corporis ccf^llitui,(}uod koe argumenta probo. Vera coa nuftio corporis Domini ccene eA noua, cy kuic Sacrua inentoprorßif f^ecialis: Aduerfariorum jßirituales co-^ ! nufiiones non funt huic SacramentoJßeciales, i]uod ipß netßuenturAgiturnon funtinhoc Teftamento uerA. (liÀortm probo fe^uentibus rationibtfs.

Qtti4 omnia Sacrament a in ipfafui effentia aut corpore dfe Meern dißirunt, elianft 'mßuAibus aut fßtdibtit aliqua congruantgt; Pert'met autem fumptio corporis ae fangutnis ad ejßentiamyUt ßupra oflendi.

Quid defcriptio ßrme kuius Sacramenti po^ nitur in eius 'ttßitutione. Petinent autem ßngule injiitu tiones ac deferiptiones propriè ad ßua Sacrament a c? non ad alia^nec funt conßndende.

3. Q»ilt;t idtannes feparat fanguinem feu fumptio» nem fangu'mis ab aç[ua,id eA,à Baptifmo,Ergo non ha» letur ea fumptio 'm Baptifmo.

4» Qwd iUa tarn plena ac perßgt;icua defcriptio,tarn accurata duarum parttü aut ^eeieru diß'mAio, cz cor

C 4 poris

-ocr page 40-

porti ad panent ac umi ad fangüinem affociatio, deni^ tamcrebrarepetitioauttnculcatio illiui ittftitutionii, (omeflionii ac potiont5,cmnino 'vndicat, ibi alicptid noa vum acproprium inßuui:Alioquift quidpiam commu* ïte alijs Sacramentisjbomimbui^ac temporibin trailarea tur,nihil certè cpm effet,tam fcdulo ld inCana proprie agi,circumfcribi,t^inculcari.

y, Quia fupràfitiioftendijtocSacramentumad imi lationemueterii fccderiiExod 2^.cf-Heb,(j.infiitututtt tffe'Abi uerb illa diflributio fattguinii ,tnconfirmatioa ttemillii» Sacramenti làila ,€rat illi plane propria ac fpecialis^ QuarecT'Canæhiec diflributio corporisac fanguinis eR plane flecialts propria, zj non cum aa lijs Sacrament is communis.

Quia Paulus prêter recitationem uerborum 'ufli tutionis,etiam alia diila addtt, quibus participationis corporis ac fanguinis abufum,tion dijudicationem, reaa tum er ptsnas male fumptt corporis, propriè huic tan* tum Sacramento afcribit,feorflm ab aliis, 7. Quia Chrißus ipfe tantum HU flederiaut sacraa inento id afcribit,quc)d fuo fanguine fanciatur, er ^uia dem clarè motflrans dicit, HIC, hic fanguis e^i Teflaa tnentLHufquam autem legimui,quodBaplifmus fumpa tione corporis acfanguims Domini erga nos fanciatur,

Quia omnis uetuflas totaq^ Ecclefta femper fetiflt ibi quandam nouant er huic Sacramentoßecialem cora porismanducalioneminflitui. Qult;efententiaadeoftät rrcep}a,Stt propterea Cana uocatafit er adbuc uocea

tat

-ocr page 41-

Ini' Säcramentum corporis ac fangu'mist

Inami uero obiciiio cR^quoti ifti citaitl, baptiz^tos iiniiiere Clntüum,qu£ improprtetds acfigura Hcbraa ■ notaeil.Siccuimdicuntetiam biduere benedtâionem ' maledidioncm.Eademrationefiuftracitant,in u:gt; Hunt corpus baptizlt;tti fun:iis,qui)d de myfiico aut Eccle fia corpore diet fur.Pritterea lUadidanonfunt «î irfii lutioneBaptifini,ficut in infiittitione Cante,fed ubi ebi IcrtantimattingiturBaptifinus. Honfuntprolixaaut fIenèdefcriptioneseitisSacramenti,non crebro, cisa

uerbis inculcatte, ut ilia de Cana, deniep, flatim txponuiitur,çiult;)d non de comefiione corporis Chrifti n^unt.

Probata igitur Maiore,conclufio neceffarib fecui^ Inrjnentpeomnes iftas fiiirituales ccmmuniones,quas U fii nobis obtrudcre conantur,aliénas c/fe ab hi fee uerbts Ct injiitutione,Comedite,PiOC f Ä corpus, HlC ed fan* luis meus.

Ciubdftiflauerba, Accipitecemedite, Hoc fÆ (orpus,nic ed fanguis non funt propria huic Cante, aut Hon quandam fingularem huius proprietatem afferunt, toHantur hitte p'orfus,cy uel in Baptifino uel alt bi, uel ttiam nullibi recitentur,ficut turn dudum quidant Sacra Htentarijea ex facra Cana fufiulerunt, ct quidam cor* fuperunf.tum ernunc'quidamin Gallrplidem conati (ffcdicuntun

' Dixi hadenus tw blt;tc fccunda parte huius fcriptio* His,qua potui brtiùtale,de uerbis Teftamenti Domini,

C $ O-iw

-ocr page 42-

âîijs fcriptuTte lacis,pari pcrjfgt;'icurfdte ac ener^U a/Jerentibm ucrain dc ftibJiMiialem corporis Cbn^i priefenlidm or participdtioncm in Cccm DomtM- QUo tneipfum g- alios rudiores ntoftcrcm de retincndo ßde^ lißitne Tcftamento tefu Chriüi,idq^ ift fuo ucro ac nati^ uo ßenfu,reiei!lis omnibus eius corruptelis acfillationi* busaßutieG cauponationis humante ; liundnterM feparatim etiam dc rc/utatione aduerfariorumtraäd* bimus,

TERTIA PARS SEVRE

FVTATIO QVARVNDAH SEN-tciiliarum g fophißnatum Aduerßtrioruin.

HKflenus in fccunda parte tantum ueluti iUußra tionem quandain Teflamenti Cf}riili,ac conßr* mationem uera fententie propoßcutiunc in ul* tima rejittabo quasdam primarias aduerßariorum fett* ttntias.nlt;^ras'q^ iUis contrarias confirmabo, g pcjire* tno etiam quedam fophismata ipforum dtffoluam.

Recentiores in re Sacramentaria aduerfarij, ualdê clamant teßantur g proteßantur (quo animo et quant uerè alij uiderint) fe credere ac docere ueram, realem ac corporaient prlt;eßentiam,exhibitionem Gperceptio nent corporis ac fanguinis Domini in ccenai^ßus.Cium etiam accufat G refistett acriter Caluinus Zuuinglianos paßim iM fuis fcriptis,quod câ in dißiutationibus contra fffßras Ecelefias g ßriptis »egauerint, quod

plurmK

-ocr page 43-

^rßgt;icuis er uehementibut eitu diäis liquidi pfoberi pote^l,quorum aligna hic reeënfebo.

Ex 'militutione Calu'mi de cana, Chri^htm eße pa» ’’fW uit£, quo 'ut falutem aternam nutriantur fideles^ ^nio eïl^niftprorfui irreligiofiK,qui non ßteatur: Sed ^oc non perinde int er omnes eonucnit, qualisfit eiui ptirticipandi ratio, Sunt enitn qui manducare ChriHi ^»neni,^ fangumem eitu bibere unouerbo definiunt ^VttLeße ALlVD^quàm mChri^lum ip[um credere, Ifil mihi expreßiu^ac fublimiuf quid uidetur uoluiße do (nchriieiu prteclara illatcneione,ubicarniifiiieinä iiteationcm nobis eommendat, neinpe ucra fui partici* pittionc nos uiuifieari.

Vent, Vcrùm hoc inter »tea ZT ipforum uerba IN* '^^^EST:,qu'odiUis manducare e/l duntaxat CREpEgt; ^^'.e^oeredendo MANDVCARI Chriüi carncm, qui fide Keßer eßicitur,eamqi manducationem ß-udium ef* flhtrnq; e{fefidci dico,aut,fi clarius uelts/liis mandu* lt;^‘itio(hfides/tuhiexfidepotius confequiuidetur. In gt;‘^bis patuum , fed in re non mediocre eü diferi*, men,

item-.yiecy ILLI miW SATISFACIVNT qui nonnul* iamnobirefie communionem agnofcentes,EAM. duiH cliendcre uolunt, nos SPIRITVS modo participes fil» ciunt,prieterita carnis c fanguinis menticne.QJiafi ue tôtüa omnia de nihilo diâa firent: carne eiiu itéré eße ClßVM.SANGVlNEM eius VBRE eße POTVÄL No» habere uitamjUifi qui carnem iäam manducarit et

-ocr page 44-

fanguïnem hi{)mt,cr qu£ eodcm per (inent.Qnare fi ui trueorum defcriptionem folidain Chriüi coinntum'ot nemprogrediconjlat,lt;iuoufci;pateat (^3- fefe proßrut pitucis perftringamta,

Itenr.Dico igitur in ceend myßerio per fymbold pd* niseyr uini,CM{lum VERE «oéw exhiberi, ddeoij^ cor pufcr fdngt{inemeiui,in quibi» omnem obediemiant pro comparanda nobis iufltcta ddimpleuit, quo fcilicet primum i» CORPVS unum citm ipfo coalefcamiu. De* indepdrticipes SVBSTANriAE eiusßfli, in bonorum omnium communicdtione uirtutem quoq; fentiamiM.

Itenr.Catersim his abfiirditdtibus fubldtis, quicqidd ddexprimenddmVEMUi SVI^RNTlAlemqi cor» poris ac fitnguinis Domini communicdtionem ,qult;e fub fdcris ccence Symbolisfidelibus EXfiibetur ,ßcere poa /f/?,RECIPlO. Atq^ itd,ut non imdgindtionedunfdxdt, dut mentis intelligentid peixipere, ßd ut reipfa frui in dlimentum uitæ dtern£ inteÜigdntur^

item i-n ócdp.lohdn.inquit. Hec reâè etidm illi, qui dtri Ri cdrnem prodefje dicunt,qudtenus crucifixd eil, come fam uerà nihil nobis affvrre,qutn potius comederc earn nece/fe eil,ut crucifixa preßt.

ibidem porrb^qui ex hoc loco ntdnducdtiottem Cbri^ fit NIHIL ALlVDeffecoIligunt^qudmfidem non fatis APPOSITE ratiocindntur.

Jtemt.Cor.thVidedmusQyOMODO nobis detur corpus Chriüi.QVlDA M nobis DA RI expoiiunt, dum lgt;lt;trticipes efficimitr omnium bonorum,quie nobis Chri* flus

-ocr page 45-

jli« 'm corpore fuo acquifinittdumfide 'nt^uton, ample» ^imur Chri^um pro nobis crucifixum er 4 mortuis ex »tatum,eoq-modo cjficaciteromnib'meiui bonis com» ^tmicamus.QuiSlCfentiuntfiuantur [anè iUo fenfu. Ego rfHfon tune nos demum partici pare CHRISTI l»j» quot;isagnofio^pcftijuam Chri^umipfum obt'inemus. obti , nbsp;nbsp;autem dico non tantum,cum pro nobisßüum uiäi

quot;lam cjfi credimus,fed dum in nobis habitat, dum eit lt;*'gt;u)nnobifcum,dum eiusfinnus membra «CARNE deniq^cruitamer fubftantiamÇut 'faloquar)cum ipfo coalefi'mus.lbidcmfupcrt.Cor,n. ^^ucrbisccenie Dom'tni firibif. Prlt;eterea audio quid '/SRBAfonent.Neq;enim mortis tantum er refurre»

I ^'o«K fu£ beneficia nobis offert Chriüm, SED COR» EVS iPSVMji« quo PASSVS eA er refurrexit, hoc eit^ Vere »otis in Cana dari corpus Cbriüû

, d)idem:incredibile hoc uidetur,pafci nos Chrifli car

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proculànobis diff at. tiemineris arcanum

nirificum effie Spiritus fanilus opus,Ciubd 'mtelligett 'i« tu£ kc)DVLO petirifit NEFAS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Neq;

ßmpliciter er fine adieilionc Dominus corpus fuît ''°bis offert : Sed quatetnus pro nobis imrnolatum ^t. El’ll« ergo membrum fignificat nobis corpus exbiberi.

fecundum cxprimit,quis indefi-uHusad nos perue mox.Qjiod autem hinc nonnidh colligunt,ab» iÿtur à Ccena Chri flum,quoniam memoria non nifi abfentisftf.Prompta eff reffionfio (yc.ïbidem, Sicut ^i°fiteorquofdamejj'e,qui VERE fimulin Cana er tarnen

-ocr page 46-

iliinen IMDIGNE ChyiUum recipîM, Quiles funt mut ti infirmi'

Super Epfx.^.uehententer errM, i^4incum inC(Ci H4 doceant commemorationem fieri mortis Christ: Communicutionem tton admittunt. Qu4lem nos ex Chrîüiuer^is ajfirim'4S,Vtim'4r hoctefiimonio aduer* fas eos.Citabuntur or pojleu quidam.

Ex hifiefttis liquidé 4pp4ret damnare Catuinum (quo animo aut cotfilio ipfeuideriOeos Sacramental rios,qui contenderant non adejfe nec exbiberi aut acct* piuerum corpus ac fangumem Domini in facra cccna* Eiporro iHiiampropalam non contradicunt ,fed po-tius,uelutiagnofeentesculpam^affintiri iiidentur. At Deus bone,quibus clamoribus, quanta uebementiaamp; quim importuna contentione,ac deniq^ etiam conuitijs anted contra Lutherum cr noflras Ecclefias contende* runt,fe ueram ac falutarem fententiam ac doéîrinam de Sacramentis profiteri ac tueri^nosq^ ut Papiflas, acer* bifiime accufarunt.

Kleritoprofiólo deberet iftatamgrauis ipfarumer* raris demonflratio ac redargutio aliquem non leucnt fcrupulum i{fis eorumq^ auditoribus inijeere, ut Paulo modeflius polihac tumultuarentur ,uel nos damnando, uel etiam fua qualiacunq; placita,aut etiam fomnia pro pugnando,

Orandusuero Deus eR,ut qui unum errorem Sacra mentarij dogmat is mundo patefècit,redargu4t cz con* fitndat alios quoqi adiun^os illi,qui fefe a^mc lt;tgre fi* culneis

-ocr page 47-

tiilneii ßlijs contegunt^pal^dlitio' fueWtir.

fitter um ego eelinquam nunc prmam iHdm (JUdflia Hemdeuerapriefimtiacorporis C7 ßnguinis Doinini, lt;le^U4 diamantrecentiores Antagonißä nuUum pror» J-lt;sejJecertdmen,clU(inci;fatisfuprcidfirui, cr niuUo I (^ewus al'^ ßnceri nc^traruin Ecclrfiarum Dot^or«* j Nim inter multa alia in banc fententiam Beza bicc quo ' Ϋ contrà D.D. Hcßhi^iumßribit.

Zxtracontrouerfiam e^l tani ucreßumi cz effèrri i i ^OjCZ 4 fidelibm percipi, non tantum frudum corpo» I '■^Cf fanguinisfid etiain ipfißmum corpus ©• fangtii» 'flu d]rifH,qu4muerèojfirunturexterna tHarumre* ^lt;imlyntbota,ideü,p‘inisa-umumct^c, 1 Credam fané ego eis nunc,ne nimts longam feriptio^ '’fw contmuare cogar, ac de alijs quibufdam fententijs, j Çw funt noßra buic materia nibilominus propria, Hg; iüi controuerfas effe ßtentur,ueluti refùtationis ^oco ficoinuanteita différant,ut noßram piamq; fen* ^tiam contrà ipforum opiniones detnonflrem,funt au lemhafex.

Quod sacramentalis exhibitio participatio corporis ac fanguinis Domini 'ut facra cœnaßt quiddoin externum zy corporale^non internum anmx foli proprium aut ffirituale.

2- nbsp;nbsp;Qubd ea nonfide percipiatur aut peragatttr,fei

orefumatur,

3gt; nbsp;nbsp;Quod non à folis dignis,ßd etiatu ab 'tmdignis at

hpocritis,modoßnt Chrtßiani,

-ocr page 48-

4- Qtibiin uerbii ficr£ cxn£ uox CORPVS proi l»-iè cr non fignratè dccipicndci fit.

Çjubdibîein«corpus naturale nominetur,eius^imatt ducatio plurimutn différât à myffici corporis focietate aut communione.

6. Qupduerbum EST w fua natiua fignißcatione crnonprofigiuficataccipiatur.

De guibus dubii«,qub ffcilius cz fclicius flatuert gueam,pauca G[uiedam de iffa locutione : EDE= KE,corpusChriRi,feuetiain deffeciebus efus aut fumpiionis corporis ac fanguinis Domini dicemus, neuelrerumconßtfionejUcluocum ac pbrafiuiti abuju aut ambiguitate uera acgenuinafententia controuer* fiteobfcuretur,

Quantum ergoprlt;efentes difceptationescum aduef fariis zy- ipfas etiam facras Utero« expendere potui,rea perio quatuor comeffiones aut fumptiones corporis er fangmnischriRinominarier agitari ,nempet.phyfu cam feu Capernaiticam 2. Sacramentalem {Hyllicam, qua membraChriflifimus,er ^..Spiritualem.

Phyßca qualK fit,ffcile ex communi ufu aut efu can nium aut aliarum rerum intelligitur. Earn Capernait£ Chriüum polliceri fomniabant er adtierfarij,nobis fea pè fdfo obiiciunt,TaU etiam quadam ratione in Sacroa niento PANEM er uinum fumimus, licet nonin pbyft-cum carnalemuè finem aut fru£lum,fed in ufuin religio» fum.

Sacramentalem corporis CHRläi manducatiomm

uoco

-ocr page 49-

'‘‘^0 e4nt,^u^ il/iui Sdcrament i, feu m confrmationetti orefitjine fenfußne confequentibui phyfids adioa motibui aut transmutationib.^quai( aliqui malicio f X carnali quotiäianoru ciborum ufu aut efu ratióci 3

■ quot;^ntur nobts^obtenant, QUiemanducatioquotnam P^^nèacclarè,qualKnam omnino ratione tctiu^ fitic ^^mefn^explicata 4/piritu fando non na à ncbii Ibidem inueftigari debet autexplicari potedï'atentur ftnèzy^ipfj dduerfarij rationem.modumue manducatio '’^corporis Chridi perueftigari nonpojfe.tianc noitSi ^X’n'mccenaDommihtflifutam cffe zy Hcri affertmu^i extra c(en£ufum haberi negamuf.

, nbsp;nbsp;Myflicam fumptionem corporis ChnHi ttoco eam^

^^qua Epbe.^.Gr4.-Rom.i2. t.Cor.»ie? infimilibui agitur,qua fimus caro de carne cius, cr^os de cfi» l’as Chrisli,eiusqi uera membra,quie'etiam nihilomimd ligt;iritualis ed,qu.im percipimus etiam extra ccenam Do adeo pueri quoq^ percipiunt,qui nunquain ad Ijucconmiunicarunt.

Voco autem rdeo Myjlicam, cum Cf jfirituatis dici !gt;ojfet,quodPautuiEphe,^.hancnoflri totiusq^ Ecclea fieconiundionemcumChrido uocat magnum my/lea fium. Df brfc paßPn in fcriptura agitur. Uanc folam cr lèquentem mccena fieri recenttores aduerfarij content iwt.

Ciuartam fumptionem corporis ac fangums uocaui SPIRITVALEM, qu£ propriè ed participatio meriti cr^aliorum /fiiritualium beneficiorttm exeius D pafiione

-ocr page 50-

(f^ione ac merito nobif (trouetüeütïunu

H4I!c folMi Zuuinglittni ddmittere uolucrmt, etß(,U[ fuprididuinelDquMutche.mutteream in pria ri p4rte TeßMnenti extra fuum locum pro Hid Sdcm* mentdli nobii obtrudcrc conati funt^tum ßcile eandent peftea Hipojicriori Ipco^t^j- ubiproprie de ipfa aÿtur, fujlulcruttt.Vcrù.n nunc reprichcnficonuiHià receit tioribui,uidentur etiam lUam tertiatn fuprd indicMin feu inyliicain in Sacramento concedere.

De bac quarta ac Jßirituali comefiione, proprie lo» han. Ó. agitur. Eatenui enim demum dicit Domintu car* nem fuameffe uerum cibum, quatenm pro mundi uita traditur aul offcrtur,nobiiqiiußiciamautuitam mere tur.Hafceduaspüßeriores manducat tones Christ not non in uerbisfioc eü corpus, fed inpoßerioriparte bu iits fiuilus numeramus.

NVne igiturad propoßtas quaßiones reueren* teSjdicimus fumptionem corporis acfaitguinis Chriüi in facra Cccna inßitutam, eße quondam externam corporalem ailionem, non tantumßiri* tuali motu aut aäione Dei, aut etiam noßra: fidei con* ftantemzy‘anim£ exhibitum, ç^uèd bi fee fequentibut tefiimonijs Qy rationibiis euidenter probatur.

Primitin ex ipfo textu manißflum eü non poßi uer ba /àcr£ Caen£ mtedigi, ut ifli uolunt, de ißa myßica er ßiirituali tncorporatione,aut etiamCut ita dicdm)im membratione in corpus Chriüi,de qua agitur Epbef.q.. CZ y. ut poßea clarius tflendetur.Quare agitur de qua dam

-ocr page 51-

a'itfj exterM communionc corporis äc fanguaits Dos

ÿlijpiritMliscommunictüiocumfimus uiuit ment* fin C.hri^i,cA tngens Dei beneficium cr ex méritapafi )tonis eius profluens ell:At ^cramenta non prcpriè iHa jiimnti Ipiritualidéj-, beneficia funt, fed titntti fignacula «Ht piÿiora, cr ficut Iohannes dicit media ac tefltes ne* forum beneficiorum.

• 3. sainmaillajfiritult;tlid^ibeneficia tantum promif fione ofiiruntur,At in Ccena non promittitter nobis cor

I put cr fanguis,fedfimpliciter afferitur id, tptôd datunt tüadcibumc^'potum^ejfe uenim Corpus cj- fangui* Uein Dominù

4. lÛ(t myfiica aut jfirituaîis communicatio aut pa* tins mcorporatio, ^:io ifli coine/itonem corporis Chri» fii zr uerba cæn£ trahunt, mullo magis ßaptifmo, ^uàmccen£ conuenit.ïbienim inferimur cr recipimur mEcclefiamctr corpus Chriili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membra fimus^

ttonpropriè hic, tametfi idipfum beneficium, hic nobis augeatur O' confirmetur,

$• Suprà fatis di xi,quod fi efièt fenfusTefiamcnti,dlt;t ri ibi tantum internam ac Ipiritualetn c^uandam comma nicationem corporis,no folum fuperfiua tautologia, fei ftiam adßüeudum appofita atcp adco fiilfa efièt iUa fe* parata or tam accurata diftnbutio,ciuod Spiritus S^to*

, ties repetent 'mculcat dato aut accepto pane dari er ac cipicorpus.Datociy accepto uina participari fangui* ^atntUa myftica autlfiirituaiis communicatie,

D 2 fictit

-ocr page 52-

ficut aliä {^iritualid bond integrd exdlterutrd /^ecie dut parte haberi poßiint.Quin et extfd conmntmonentt K.edè enim periniie diceretur (li ißorum fenfui ca:nlt;e ef fet uerui)de pd»e,hic e^i fdnguti,dc de mtiojxc rü cor put,Reftè de folo pane,aut de foto uino, hoc eü cor* pusz^fanguis, Deniq; reftè ^e folo uerbo aut de foto baptifmoidempronunciaretur, QuareexterndacSd* eramentalu ^uddamcommunio corporis ibi proponun* tur.

eiut !

-ocr page 53-

t

ner if or um.sic ^uod ultimo toco (jyopno eiui Tefi4 ^mto eR,collocat tarnprimo^ Verum Sacramenta fan* ^unturnon/firitualibuibeneficij!,fedprlt;eter uerbutn ’^fbuf externis,notii,elementis ac ritibui, w circumci* fto abfcifione praputijfodui in Sinai ajjierftone fangui*

; gt;lt;iiExod.2j^..Baptifmuflotione,cccnaefuacpotih

j 8. iAoban.^ affirmâtaquam etfanguimem,utuerbit ‘ ^pfaclarèfonantcyfuprà pyobaui,effe media perijuie ^niatadno$ClmlliK,creffe teffes de Chriüo eiuf^ Ixneficijs. Noh ergo funt ipfa ffiritualia beneficia, de

I ^uibuiteffimoniumdari oportetXertè media per ^Uic «obifeum agit Cl}rilluf,Z7 teftantur deCJtriüo,

I f‘lt;iit,çy ejfe debent res externa nbsp;nbsp;plane diuerfe ab ip*

! /'S ffirituahbuf internitq^ beneficijs. Debent enim «gfre coram toto mundo ac teffari de ipfo,eiuiff,ffiri*

1 fualibusbenefidfS.NamiUa myßica incorporatio guo* ; »lodopoteüe/fi medium aäioniSjCumfit meta aut fco j ptu^Cittomodo etid ipfa coram toto mundo teftari pof* ßt,cumfit prorfus obfiurum acreconditum myflertu, lt;nbsp;Iblis pijs credit um, aliéna tellimonio ac confirma* Hone plurimum indigens.

9. Sacramenta aut fcedera(nam etiam iBi concedunt Momenta ejfe faderaffunt omninores exfernie aedi ^fe ab i^s jjgt;iritualibiK beneficijs, qu£ nobis per [æ* ierapromittuntur.Sed fcedushoc magna ex parte con* jiat fanguinis,guo conjirmatur,porreäione,acceptipne C participatione.ldeo^ etiam fanguis faderis aut Te* flanunti in Epifiola ad iiebrjty- alibi in feriptura uoca*

D j tur.

-ocr page 54-

fur.Quod autem de fanguine fecderiidicitur hocde alterapM'fe ccen^inempe de corpore intcUigi omnino neccffê.Q^re cum totitm fxdtii fit qiiiddam cxter* nunt^necefiê cii etiam eitaprimariampartem ejfe ex* ternum quid cr ueluti corporale^

to. NcmPii ohe/i Jfiiritualia beneficia Chri^i accipe* re^tunc quidem^cum ea accipif.tiam aliud eüfi poftea per contemptum eadcin reijciat tficut in corporari in CbriRumeiiuq} uitttim tnembrum fieri uere ingensbe* ncficiumipfiicseii.Quodnonpotclinott efiè filutarc, enim ipfiamet fianatio aut faluatio'.Sed fieriptura afigt; firmatmultosfiibi inexitiumfiumere corpincT fiatigui* nem Domini, igitur ifta communio non eil queddatn Jfii rituale beneficium,fied externa adio.

». Paului clarè dicit indigné fiamentem fieri reum corporis Chriili,ey non dicit iUius myfticte incorpora^ tionis.Dicitquoqieumnondijudicare corpus. Ergoox portet ipfium ênteUigere de quodam corpore,quad pro* prié ibi coram fiumitur,non de quadam myfiica incor* poratione,quàm dudum in ßaptifimopercepit.

jz. Spiritus S. ftudioitauarié récitât in diuerfiislocis tierbaC(cnie,quod adpofteriorem partem atl'met, ut hanc iftorum cr alias fi-audes excludat. Kam modo di* cit,liic cd fianguis nom Teftamentijd ed, quo uobis di fiributo nouumTcfiamentuin erga nos confirt}tatttr,mo do hoc poctilum ed nouum Te/lamentum in meo fiangtd ne,id ed,oß aut PER meum fitnguinem. Kam et illi uer f'.snt (K exponunt iHud in fiaiigttinede Tefiamenti aut

-ocr page 55-

kdeiis coh/ïrm.ificne per Clm^i diflributMH fattgiii* quot;^ifi.Q/lcndit igitur clarc fc agere de externa foderis ^fanguinem datum confirinatione^ei non dej^iritu^ ut hijuar)infanguinatione, aut myftica 'mcorporatio

'‘^incmbroriimEccIcfiam,(iUiecA corptti Chri/li, ’5' Dixi ac o/lendt fupra plané,cmnifio hoe foedui ai ^itationemueïertsfriiumelJèiUtpote, cum tumalia p!urima,tiim cz ipfa uerba,tiic e^ fanguii Teftamenti, ^uod Dem erga uos ord'mauit[aut mandauit, Hebra:.^ ^torfm conuentant, Ef ibt per aliquot capita ix duo feedera conjrrat,ç^ dicat etiam, quod/tcut ue= ^fit conßrmatum fanguine,ita(^ nouum eporteat ftngume quidem,fed inulio melioris uiüim£ confirma* ti'Atibi fdnguisitle confirmatoriut »eiaigj inpopulum lt;liflributio^t quiddam externum or corporeum, igi* ^ur O' hic eii.

'4. Confideretur ez iUud,quod in fiederibm fiue di* iimii,fiuc hunianii fanciendis,de eadê uiéiima mediatri (e aut ficderali uiriq; parti dari fit fioHtu^ut utraq:part ftiret,ilJud fœdm cl iam ad fi per liner e, zy utranq; par tem ad feruandum illud obligaret. Jgitur zy hie idem fit,fKut feriptura noui teflamenti toties inculcat,de hac nediatrice feederaliq- uiilima, id efidc ChriSlo, quod nunc quidem in Cana detur corput cz fanguis eim ‘ eommumcantibm,et quod uieißtm mox etiam patri pro nobis,inplenam confiabilitionemhuiuf fadcris efiere* tur, Sed patri realis feu externiu fanguis oblafus esi, tgitur cy nobis infacra Cana, Vev'tni aliqui ^fomniar^

D 4. mdentur

-ocr page 56-

uidenturfxduitantu eygaüeum^ftonetidin ergd nos, ^»il/!lt;mus altera padfcens pars,confirinan quod contra fcripturani ©■ natur am fccderum eh,

O Deus bone^ nbsp;nbsp;nbsp;eü ißa audacia in miferis bo*

tn'tncionibuf,clara ac perlpicua uerba Teßamenti Chri ftiinuertenditfiliuf Dei difertè, er guident repetent di cit:ACClPrrE,COKEDlT£,acBlBiTE, Koe eßcor» pUi ineum,HlCeßfdnguis meut,non myßieus autßgt;iri» tualis,fed illeipfe,qiii out qttodprouobis effunditurcr traditur.At !ßi,prcrfm itiolenter cr contra omnia ucr bai^ntiyUolunt facrofandnin Teßamentum ita peruer tcre,c[uafi diceret ac dixiffet Chri flus, accipite cr co^ tnedite, aut bibite, hoe eß itfttio aut incorporatio ue» firi in corpus meum myflicum,(}u!)d eß Eccleßa, ut pbe.^.babetur,

HAßenusprobaui primam controuerfam fenten* tiam, nempe quod ißa Sacram'entalis commua nio corporis ac fanguinis Dommi, lt;jua ßnßunt fatdus confirmatur,fit quiddam externum ac quaß cor» porale,non ljgt;irituale,cr tantum internum, ïiunc,duce Chrißo,fecundam aggrediar, quad uidelicet eadem iÜd communia non proprièfide,fed ore fumât ur ■ ». Probatum eß in pracedentibus,ißam cotnrnunio» nem e/fe quodam externum opust igitur corpore pera* gitur,ficut omnia corporalia corpore peraguntur.Cre* denda quidem illa eß/ed tarnen nonfide, ucrum ore ae fipitur.

j. nbsp;A ffirmât fané ipfemet Dominus earn ore percipn,

nam

-ocr page 57-

quot;‘lm de eo,quod dédit er prlt;ecrpit edere ac bibere, di* gt;iit:hüc eä corpui meumgt;Hic eÄ fanguK mem. Dare,ac I fitgt;ere,edere,bibere externa cor{)ons non Merna fidd otgt;frafunt.fjecifii,(]uantumuis audaces,po/funtproba ‘ quot;f/rf idem ualere quod credere, CÜm igitur Chriilui di W,édité cy btbite,credamus ipfimet ueraci er omnipo Itnti Dominoßlud ipfum ore perceptum,cß'e uerii cor* pi« o- fanguinem Domiiii,eoq; communtonem i/lam o* ffpercipi,

' tgt;°^e.Teflibus quidem credimui,fed tarnen eos nonßde fercipimus.'Verùm ea bona,de quibtts tUi teßantur ßde iccipiendafunt. Alia ratio fft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nequis

lgt;icnoscaluinnicturt

$. Pide tantum ea accipiuntur, qu£ promittuntur, lt;tt qu£ ßmpliciter ajßrmantur à Df 0, ea quidem cre* denda funt,fed tarnenßde non apprehenditur. Sunt illa fiantue reuera/tue credamus,ßue non credamus. Chri* ftum incarnatum eße er paßum, mundum à Deo er«« tumßmpliciter Deuftefialur: Credenda quidem htc

D 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[»»t»

-ocr page 58-

faut,fed tarnen non pendent ex no/lrd fide. At Deum «elle nobii effe propitium pi optcr Cbri^itin promitti* tur nobts, idqj cd nttione dut conditicne,fi credsderia nmAdeofide hoc beneficium accipiendum eSl, alio^ui ttoncontingetnobit.Siccrtnccend Chriilui non pro* mittit fe djturum fuum corpus credentibus, fedfimplici ter affirmât fe iam dedifife dare.l^itur non fide acci* pit ur,fed corpore.

6. Omnia fide accepta funt faint art a,fed mult is fum* ptio corporis cr fangutnis huius eSlperniciofa. Jgitur non fnmiturfide. Paulus accufat fuos Corinthios, lt;juod indigne fumant,fiantó' rei corporis ez fangutnis, er nö dijudtcent corpus acfanguinem Dominr. Lequittrr igi* turibi de tcmereacfine omni pio iudicio diferetioneqi fianpto corpore er fanguinc: At omnisfide fumens cum iudicio fur.nt,non abutitiir eo, non fit reus eius. tgituv non proprie fide accipitur.

•p. nbsp;nbsp;Paßio Domini nobis initium acßns omnium bo*

nor um eR.Atdeea Ule eiusq; fruilibus trailat in pcfle riori parte Tefi:amenti,cum dicit pro nobis traditur, ef fùnditurttn remißionempeccatorumUn memoriam mei fiidte.f/iortem meam annunciate.Cum igitur ffiirituales fiudus,inter quos etiam eH ffiiritualis manducatio fide fii{ia,paßionis in pofteriorent partcm,feu in effidum Sa cramenti filius Dei tarn accurate difeernens fepofuerit, quo iure nos eadem illa/fiiritualia beneficia i nepta, ne dicamfacritega tatttologia, er inpr^cedentia intrude* reaudemiis?

i.oftendi

-ocr page 59-

ƒ Cflendi fuprä r/^ fiamntim conurnitMiinn luim gt;^lt;^’'Kcuniwteri,qmcftierba prorftis eadem utcx ^^y-^.perjj^ictiuntc/l. Verùmtbt illc fod^alis fängt;

Hon fide,fed ext err,o corpore perccpttn e^. igitur ^em tnodo nbsp;nbsp;Inc fit Imiui fitiiguinb pcrccptio.

Di'xi yï/prrf ali^uoties non temere,non ocicfe, non w longe grauifikna CAufa ac rei ipfiui foltdd ucritäte, tam accuratam defcriptionem feorfim corporis fcorfim finguittis 4 Christ o fifldm,cr tam follicite fe f^atimpani corpus,cf feparatim uino fanguincm aN ^il’Utiim ddiunäumq; ejfe,itidcmq- fände 4 Paulo cbferuatum duodfifidefolum ifta fumptio corpo^ lt;10 fanguinis peragetur,prcfidb aut ociofa ctx incon* l^erata.autetiamfiillaxz^impcfiurie plena effet ifta I nbsp;nbsp;accurata diflindio eS' definitio. Ham fides nbsp;nbsp;cor*

; l'’lt;s O' fanguinem in alterutro ifiorum elementerum pa quot;15 Zit uigt;u,itno etiam extra périr,de perciptret,ut ipfi* confirmant,

'®- Paulus t.Cor.to.affirmat panem fradum fu fi-a* ^ionem panis,Gt poticnein aut haufium benedidum ef l^participationcm corporis ct fanguinis üomini. lam ltadiopanisctpotio,authau/lio illacertc cxttrnoo* perect ore,nonfide peragitur. Argumentatie cH ma* ^fifia.Fradiopants eüparticipatio corporis, Cj hc» fides percipit fiadicncm panis. tgitur os non fides per* tipit in Sacrame nto corpus ct fangutnem,

quot;• Deus Lone,Ptlius Dei dicit de dato corpore acfan itiine,Accipite,cditc,bibite,atifti uoliit ex édité et btbi

-ocr page 60-

feficerecreditc.Quæl^cobfecro äudacideSl humh tuperuerfitattó'Kcpctcnsdico DomitiiMbic guident iufirwi fidrteTéfiamenti^cum dicitiÜudddtumejJi furnn corpusac fctngumemtpritcilKre efum patio» tiem,Poßed dutem ubi de paß:one eiusci; frudibus dgif, fldgitdre üdem.tidmpromißio pro uobts requtrit ßde: Sic mcmoridm,dc commemordfionem mdnddfts, ip* fißimdm fidem exigît.Dctellemur f rgo ijidm nefdnddiit duddciam,quôdifliU€rbdClrrilli perucrtentes uolunt « COMEDERE (S’ biberc,qiu oris diliones funt,jÀ(c* re, crcdtnez^ßdcdccipcre'ultmd Tefidmentii»pgt;fi^ mm» locum perucrtentes.

QMd etidm mdigni communicent de corporedç finguinc Chrilli,poliedprobdbitur,unde liquida dgno fceturjquàd non fumdtur ßde.Cdrent enim indigmfide. Nedutem uidedtur boc cfiße noflrum inuentum/cire de* bemus etidm ueteres,ßc cr fcnßße or locutos fuijfedc docuißße.lidmD.Aug.Epiß.n^.dicit corpus Domimin os ncftrum ingredi. ïdem etidm dffirmdt in fcrmone de tempore211).ïtem lib.2.cdp.^.contrd dditerfdriumle* gis dffirmdt,nos corpus Domini non tdntum corde ,fed ore etidmpercipere.Similid teßimonid reperiuatur dpud dlios Pdtres,ut dpud Gregor.lib.didlog. 4 O' Ho» mel.2zfuper Eudng,

HAec nunc fufficidnt ddprobdtionem, quod cor* pus dc fdnguis Chriâi,quôd quidem dd iüdm Sd* cramentdlem mdnducdtionem dttimct ,percipi* eintur 4 nobis in fdcra cand, nonpropriè fide ßed ore.

un

-ocr page 61-

Uin JJ. jp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententia ägemiu^quod uidelicef efiam

fumant,comeditntacbibantcorfitM cr fanguia . Domini (^uoadSacramentaletn fumptionem atti* tantumymfacrofattfla eitu cana,Qjiôd fequentibut ^gumentiseuidenter demonflratun

'• Primtim ft ißa communia corporis ac fanguinii ^Uidä externa egt;l,ncc ßdefid ore peragitur, qtioa utrunq; fttperius abundê ajicndi,ftquitur ultro ty ledern neceffario earn etiam ac wdignis Chrißianis fu» quot;’ct^am er ipß accedunt ad facram canam, er illud fae insexaquocumuerèpijs fréquentant ,nec quiequam aliud deeft,qudm uera fides, 'm qua Sacramentalent ^ommunicationem corporis acfangumis non eße fitä, inde dependereßufricienter antea oftendi.

-ocr page 62-

pärticipJiio corporis de fan^umis Dom'nti.

4. nbsp;nbsp;IfciM dicit indigné fumentes reosfieri corporis

ftnguisüsChriRi ,unde hoc ,nifi quia abutuniur tlt;M praeiofis rcbusicertè dus rd nemo fit rctK,lt;jud non dbgt; tititur,qudm non uiolat aut indigné àaÜM, ac ne attin git quidem.Calumus'^fiifie uerbis cum locum exponif.Pe rinde eüficfidiceret,illotis manibiudsTTPiECTAHT ficruin corpus Dontou ac fi res nibib ßret:,ncc cogitant C^^c-Ergnetiam indigni fumunt corpus Domini^eaq^rd done fiuntrei i^ius. Eodeinficit, quod idcmAp^loi las dicit eofidem indigné communicantes non d^udicare corpus DomiràjÇlÿaUs non dijudicatio fida fit à Cor'ni thiis,abundeexpr/ecedcntibus apparct, nempequod non dificernentes corpus Domimibioblatuinac nccre* dentes quidemoffcrrijperiiideuocauerint illam canä, ac alias prophanas epulas domi fiu.Ergo itéré fine iitdi doacteinere,eoqiindignefitmpferunt corpus Gf fagt;f= guinein Demini.

Pafiio dusqi ucri frudus, qtd pijs proprié conue^ niant,pofiea tradantur,nonhocloco,ubifiimptio cor^ ports ac fiangiimis conftituitur. tgituribi demam digni ab indignisfiparantur.ilec priora utrisq^ funt comma* nia. Heergofacrtlegdperuerfionetanti Sacramentied priorelocoponantur aut tradentar ,quiepropriè fie* quentibus conueniunt.

6. Piorum feu dignorum fpiritualis communia aut partidpatio omnibus lods ac temporibus periode prom ptd ac parata ds ed-Sed hitc proprié ad CKiiani afiriu* gitur^

-ocr page 63-

quidemtotiesMtamßudiofeiwulcatii teßi» *^nijs.}ÿtur b£c Sdcramentilts communia corporii ac f^nguinii etiammdigniiconuenit. Dcquoargumenta [uprà in fine fecund£ partis prolixa: diüuin eil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

7. djriili ac tefics eins perinde erga dtgnot indignas teftantur,etiam ipfeSpiritiK faiiHui quoi lt;^d externam teftificationcm attinetSed Iohannes docet ^■tptifmum facram Ccmam, adeoqj [anguinem huiut ^ei:it£,e(Je medium £7 tcflem dmili, er quidem adhue terrts teftari omnibus,pricfertim incatu cbriHiano* fuimlgitur fumptio corporis ac fanguiws etiam mdignii sonuenit.

riixi fupra de conuenientia ueteris feederis ac na* 'djü'quod etiam eademuerba,Hiccil fanguis Tejiat iitcnti,utrobiq;ponantur.fcd ilieftnguis non minmin* ilignis,quàm dignis communicabaturdgitur ex bic etii indigni de fangume buius Teftamenti participant.

!)• Sacrainentorum efientia aut ßtma non pendet ex tiifira dignitate,fed ex fiola D« ordirtdfJonfjQgdre fa (raCana integrueperagitur^fiue dignus fiuc indignut /iimat.Sed indigmu bonis e/ß^libus aut fruéiibus eim fèmetipfum priuat. Qjfin ex contrarias malos fibimet «ccerfitt

gt;0. Satis fupràaflendi ex profita ex ipfotextuPau lii.Cor.io c:X mmanifißume/i,Cormtbiosideo 'm illa peccata ex abufiti ca:nlt;e delapfos ejje, quia fenfermt, i» ea ccena tantum communes res,aut cibos,nempe panent lt;cuinüfibi proponijicut in fuis icdibut aut idolorti templis.

-ocr page 64-

templis,Gf nihil aliud inJgis (acrofanüum.Qjtarenul^t la m religioßtatem,nullam etiam fui aut rei fumende di^ iudicationem ab accedcntibusrequiri.ïdcototies ti^tä frio Paulus mculcat, cos ibi etiam uerum corpus cunt pane,ac fangume cum uino fumere.E.ofdem autem abu* tentes cœna Corinthios affirmât Paulus fumffiffie, licet indigné ac ßne pia dijudicatione, corpus ac fangu'mem Domini.

t}. nbsp;nbsp;Si filio Dei unica ueritati crederecJ' cedere ueUe

musjàci,effet de hac propoßtionefficut zy de tota ilî‘t (ontrouerfiaftatuere. Nam filius Dei tam de co, quod olim

-ocr page 65-

luJtC dédit,dut »une wdignis ddt,affirmât Îjûc e^ ^orpui meum,ijuàm de eo,guùd dignis : Idq^ in cana fr» ^it,cumidmiUi accept[Jent c^rdeeô uefeerentur. No« *lt;f iÖCjSi credideritis,fi digne fionpl'eritif,erit hoc cort Plt;tiCffanguis,fedfimpliciterz^fine omni conditione lt;‘igt;[olutè or difertè pronunciat de eo, quod dat in coma ^unionem,z^quodcomeditdignM aut indignui yeffie f^um uerum corpm ac fangumcm. Credamui igit ur illi ^aciüomittoctunicopaftori, quod etiam iUud fit ^orput etc fanguinis eius,quod indigni fitmunt.

Udflenui Chrifii ope acduilu probaui, quod etiaM ^’^iigniparticipent de corpore ac fianguine 0omini,nec nofira dignitate aut indignitate ueritoi Sacramenti tS' ueracitat fit if Dei dependcdf,quod qtadem ad ipfain ^ioieffientiamattinef.üainde huiut aliarumue Sacraa ^entorumimtilibtudliae^do£îrina,ad quorum per* (fptionem manifijiè fides flagitatur.

Quodautemcr ucteres fenferint,etiam indignoi (onmunicare de corpore ©• fanguine Domini, fitfficiat ^hoebreuitatis fiudio,uel uniui Rugufiiin tefiimoa ^utn,quiidinpliiribuslocK atjvmdl,^ut adfi-atresin ^eino ferm.'^^.

Sed poft buceüam intrauit in fudam Sataniti cfièftit opere,ft'd tamé bona fiât bucccîla,quam Chri^us di fcipulis dedit,bonum etiam Sacramentum, quod ei tri* l’uit,fed aliquando bona obpunt,z^ mala quandoq; pro* funt.Corpus emm Domini quod bonum eft, malts ma» ^Unt eÄ, Item in Serm.ad Heophytosjtoc accipite in ac»

E cipùc

-ocr page 66-

tî^îfe 'm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoi pcp^nlit 'm cruce,ct hoc dccipittllt

calice,quoi e^fufutn de Cbn'^ii latere. Erit enim et mors,nonuita,quimendacem exiflmuuerit uitam.li eA,qui non crediderit ade(Je,z/ fumi uerum corput ds fangurnem Doinini,

Ad iuliatiuifi comitem inquitt ^^muquifq; antequan corpus et fangu'mem Domini noftri lefuChrtüiaccipiat feipfunt probet £7 fecundwit Apoßoli pritceptu. Sic de pane tUo edat,zy de calice bibat,qMa qui indigné mangt; ducat corpui zy bibit fangitinem Domrd ,iudiciumftbi manducat ey bibit, In libro contra Pulgentiitm Donati» liam:Sicut qui manducat corpui zy bibit fanguimm Do tnini,iudicitim fibi manducat crbibit,Sic o qui accipit mdignè Baptifina,iudiciuin accipit,non falutem. Nam Ztr iudas proditor bonum corpin,^ Simon magm botiu baptifmaCbriéiipercepit: Sed quia bono bene ufi non funt,mali ntalè utendo deleti funt. Bonn eH chriüi cor» put fanguiî, bona eü amp;nbsp;lcx,fedft quit légitimé uta* tur,ltemlib tt.contraEpiftol PetiLcap.^^.Hiutiqidi* éluri ftint,m nom'me tuo manducauimut cz bibimut,^^ audtturi.Nonnouiuos,quicorput fanguinem eiut m Sacramento manducant,zy' bibunt, er membrna eim in toto orbe d ffufa non agnofeunt,

IAm etiam adqujcdampaucaaduerfariorim argu» menta breuftimé refpondeamut : Acprimum quoi citant Augi^mum dicentem, Apoftolos comedilfte pane Dominum,(cd ludam tantumpanem Domini, Rf« fpondeo.Aüudit AugufUnm ad locum iohan,6.vbi chri

ftM

-ocr page 67-

lt;tffirmlt;(t,[efaundùni utriimt^ Kuturam rffe ueru^ *(falutarem lgt;Meni,id eil,med!a/orem ac firuatorein, M loquiturAuguftmm de partici()atione Chii ßi- Talem communiowm iudiis non pmepit, didt au» tfm,eum fumpfijjê panemnomini, quid ei idem eil, ac (or(gt;ut Domini,re/igt;idens in Paulum,qui edam didt p4 •ifin aut poculum Domim.Et intdiigit non tantum pa» fcr» aut peculum tfedcx ipfum corpui ac fanguinan, W Wox déclarât,

Citant illi praterea cz alium locum Augujlini,in Juodicatilndignos tantum Sacramcntotenui ccmedere corpus ChriüijCr uclunt id idem ualere, acfidtxiffet^ fgt;lugt;n umbram aut /ignum corporis comedit. Verum tex ^‘ueiuse{lperjj}icuus,fj’ kocuult, qiiodindigni tan» inm Sacrament all fnmptione, corpore Chriiii ß-uan» iur,^ in folo Sacramento,non autem (Ha ßnrituali ZT ubiq-^etiamextrahocSacramcntum. Hwkliquidoappa f(t,quam eis nihil Patres, pra:ferttm pratdida locit patrocincntur.

tJuncctiamunumCalutni argumentum ,qwd pro tnuidadcmonßratione nojirie fententiæ ,prlt;eßrlim di ^digttoruni communicatione, cpponere folet, rejùta» iiw.tf.

Didt ergo iüe-Ampcßibile eße falutarem Chridi ßi» fitumfeparariàcarneeius. Sed/piritum non dariin» dignis uut hypocritis,lgitur nec carncm. Rejpcndeo,

Sententia de feparatione carnis,zy /piritus longa ex (gt;li(atione indtgeret,Qr bic eins fcnßis,quo ab ißis cita»

E 3 tur^

-ocr page 68-

(Urfilfui eH. fjam cdto ChriRi in cruce çy fepulchra fiiit inclufii fine Spirifu, Certè non cfficaxibifiât fpiri* tUf.Sic Filtres ante Chriûtm babueruntfiiiritum cM* ftiiCJ- nunc /àn^îi angelihabent earn fine carne eins. Spi rilui ChriRi non debet feparari etiamàdiuinitateeiui» dem,CUI lt;^uidem magis eh coniundus quim humanitati Ct‘tarnen inmultislocis^ati^ adeoetiain mimpifs eil fua quadant ratione diumitai Cbnilipibi non adeftdo* tum^ Spiritus. Spiritus fandus etiam non ed feparan* dus à uerbo nbsp;nbsp;Sacramentis, e? tarnen multi participa

de uerbo a- Sacrainentis/tnejfiritu.

Spiritiisjfirat,uhi Cf quontodo uult, telle Domino, iUc replet infiruit ßezeleel, ut artificiofè operetur tabemaculunt,Fropbctatper Balaamum, Caipham Cf iUos^qui dicent in extremo die,Domine Domine, nonne in nomine tuopropbetauimus,Cf multa miracula ficia nbsp;nbsp;j

mus(quosnegaretCaluinuspercipere corpus Chridi) j nec tarnen eos efficit uerè pios. Sic uidemus Spiritu non

tantum à corpore Domini,fed etiam à fuis propres zf principaltbus adionibusalicubifeparari.

Ex hi fee manififtum ed, iflud inuidum argument tum Caluini nullius momenti effe, Sed ,ut id eb clarius

apparent, feiamus non omnem fumptionem corporis Chridi falutarem effe,aut habere adiundum faluificuni

eiusjfiiritum. Quad præclarè Auguflinus hifie uerbis thiuturfedproßdbedquidammodusmanducamüila tarn carnem, O' bibendum iUutn fanguinem, quontoda qui ntiinducauerit amp;nbsp;biberit,mlt;(net in Cbrido^çf Chri nbsp;nbsp;nbsp;i

ftui

-ocr page 69-

ßut 'm eo.Uon ergo ^tiocuncj; tnoJo guisq; manducadc» . rit carnem ChriÀiiGT biberit (attguinem Chrifli,manet Chri/lo zy Chri^lm in iRo, fed certo qnodam modo, Huemuticj^ ip/i uidebat ,(iu(mdo ijla dicebat. Hai^e* nmiHe.

Ob/eruemui hoc diélum non folumpropter pr^di» üumfitndamentum Calu»ii,fcdetiam,utfciamui plu^ . ftseffecomeftionescorporiicrfangutrjis Domini. Et ienif^propterfophißicas tfiormn citationcs teftimo» riorum Augußmi.

CA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per pet ub bailenui contendit, Metony^

miam ejfe in facræ ca;nlt;e uerbis, pricfertim in uo ceCOKPOB.iS,eoquod,utipfe fbhtut eA fèfè f»plicare,nomenreifignat£jprofigno poneretur, uo» ffß nbsp;nbsp;nbsp;fenfum,dcfi drri^uc dixiffet ; Hoc cÄ

figura aut fymbolum corporis. Quam uocis hu» corruptclant olim Qecolampadiut pr^cipuè urgere folitus eä. At Beza contra Heshifiunt in plurunis Iccis contendit expreffe,tropum effe non in uoce CORPOa RlSj fed in uerbo EST.Quàm preciofßimam gemmam ‘'limfcripfit Cinglius, fereperijfe m cuiufdam Batafti ^cinula. nbsp;nbsp;nbsp;igitur manifijlum eü^eos fibi inuicem in

*[gt;foßatimjundamento contradicere, nempe quonam ^odo uerba facrofanHi Teßamentifilij Dei intelligent ^‘‘fmtfieuquisnamfiteorumucritsacimmotus fenfus, '^ißndamentnin controuerßg esi ,ztr de quo praci« P'^fanguntur (^laborant confcienti£,utpoßeaplea ^dicetur.

VcrHui

3

-ocr page 70-

Vernlt;n e^o nunc iliänt corum diljènponcm, iuccrtù nbsp;nbsp;nbsp;jj

tudinem ac inconfluntiam itt cxponettdo ftcro textu l}rieteribo,pMl(gt;pcß accuraliu^ de ca re aàurui.Ac an te omnia facrcfanduin oractdum cecntc Dommi, affe» ram dcftnßs contra ipforum corruptelat iflis duabid jorim trifs uocibiic,rs r cz CORPVS, monflraboq^ ope j fil^ Dei^eiui uerba proprièac infuottatiuofenfu acci. pienda ejjè, non ad iflorum incertos tropos (rahenda C7 peruertenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Propriè igitur C7 notgt; figurafè accipiendam e/fie uo:gt; cem corporii crfanguinù plurimis tefiimonijs uerbi DeiprobaripotejijUt.f, QuodfcijuenslextuiiQuod i prouobistraditur,Ciuiprouobii effundilvr')neccjjda rt'oidelficitcr eutncit,utibicorpua ue)um chriÛi,cor pui ac fanguinem pro nobii m cruce datum inteßigda ( J tnuf^nifi uelimui dicere iftorum fymbola/igna awfigu nbsp;nbsp;nbsp;। .

ra.fpronobi{pajjafeße. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ,

2. nbsp;nbsp;Ciuod in altera ffiecieaut parte habemu^ fianpuia

nein teflameiiti,t^ teflamentum in fanguine: Vbi uocem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

faitguinii proprtèyZy necjuaijuamfiguratè, eiiam ipfoa j »•««propria confifiione in natiuofienfiu retinenda cH, certèpari iure aut conditione etiam uox corporis/ruea fur.Nifiguis eouelit dementia erumpere,ut tantum । umbris ty fignris fiacrofianiiunt hoc teflamentum fil'^ IDeiperadum fiincitiunci- efië fentiat aut aff'erat, 3- nbsp;nbsp;Çpuod Paulus affirmat,p-a(lioncm panis effe parti nbsp;nbsp;nbsp;r

eipationem corporis,cor ports tnquit lUe nonfigm cor» nbsp;nbsp;'

jpQtiSf nifi nelint ali^ui dicere fie tantum de fymbolis

fignii r

i

-ocr page 71-

l’élis aut figuris. in facra cana parficip.iye} 4quot; Qupd Paulu'S affifmat indignam fumptionein pa ’’’S uitti elfe reatuni, non dijudicationein aut te* ’l’i^fariam partielpationein ipfiM corporis nbsp;nbsp;nbsp;fangui*

’lis Dominf.Non dicit Ole umbrarum, typorum aut fynt ^olorum reatu»t,aut non dijudicationcm.

Ciÿod Epiliola ad Heb. différons de fangume feede» i^is ueteris ac noui,non umbrant aut typiim ,fed realem f/fentiam per uocem fanguinis intelligit.ßc zj Johannes olfirminSjfanguïnem adhuc teßari de Chrisio,uerti.m ac ’ealem non figurât um,au; adumbratum uelfignificatti fanguincm intelligtt.Scd quoniam Eeza contendit, non eße ullam diffutationem, an ucx corporis propriè acci piatur.ld enitn eos large conccdcre,Credamus fané cis, O' 0) hac quoqi parte eos proprtus ad ueritatem accefi fffeftntiamus.

REliquum igitiir eR,ul iÜud probemus, COR« PVS Ilic ipfum naturale Chri^ii corpus, Pi quo paffusO' refurrcxitfignificare,non illud my fiicû,quod eil Ecclefia,dc cuius focietate agitur Eph. 4,. O'S-Qtÿj femper ißi huius Sacramenti communionem O uerba trahunf.Contendut enint illi perpetuo cz (tcri ter,nullam aliam communionem fanciri in facra ccena, prater earn, qux Eph ^.defiribitur, N.iin inter alia fic Caluinusfuper ilium locum fcribif.Dcniq; cam hcfrii c«m Chrislo unionem hie Paulus dejeribit,cuius /sgt; fa= era cana nobis fymboluin cz pignus datur. Et mox: Jta tfiettdimus nuilamnos i« cod reprefentationë doccre, ß 4 tiifi

-ocr page 72-

n:fi cutui EFFECTVS et uerittK hic i PmIo (jr^edicatur, Verim qmd aliaßt in ccena communia aliud cor piis,quhn Ephe, ^.probatur non m'i»ut facile, quàm rui* denter, tametß etiamfupri fatis id probauerm. Nam Chriüuitcfiatur/c hic dare nobif illud ipfum corpiu, quad pro nobii crucifigendum erat, et fanguinem, qui pro nobii erat ß(ndcnduA.At iüud myfticum Chrifli cor piudequoagiturEphe.^.et Rom.n hCoraznonpä titur pro nobiSt Sed contra Paulut dicit fe pati pro eo Coloß. r-ldud eft una perfona cum Deo : Hoc non item, iüud uerèfiliui Del .Hoc adoptiuè. lUud eâ de Spiritu fanflo ab unica uirgine concept um,et certo tempore e* ditum:Hoc omnibui temporibiu ex toto orbe terrarum coÜeâum'Üludglortofum.Hoc adhuc calamitofumullud (utiflicontenduiit)tantum incerto lococceli. Hoc per tot um orbem terrarum ßgt;arfum. lÜud efl ipfemet Domi tuff.Hoc tota Ecclefia. iltud fola diuinitas ßrmauit, hoc Paului dictt,etiam feßrmare, et omnes ueros Dodo* res icdificarc.Sic tota ßriptura et perpetuo tota Eccle fta difiinxit corpus naturale à myflico.

Quare uelint nolint coguntur concedere de alio cor pore Chriflt,ty de aha come/lione eius agi in ccena Da inmi,quàm Ephe, q..et ^.Romat. et ». Cor. tz z^ infimi libus lacis.

tiec obßat Emphaßs uerborum,caro de carne os de cßiius-.^qarn et uir cum uxore dicitur e/ß una caro, feu caro de carne,et os de oßibus (quaßmilitudine ibi pauhti hatte noftram myfticam cum Chriflo unionem explicat)

-ocr page 73-

fxplicaOnihilominui aliud e/l corpus naturale uiri, a^ hd fan'tn(e,quie ftcut antea fiterunt difiunila', ita etii f(r mortem aut diuortium diueUuntur.

Qvódporroetiam uerbumEST ,f]t [iropriècf itonpro fignificatfiguratè accipiendum, nee i» dem ualeant uerba Ccena,quod panis fign-ficat (orpui,aut uittum ftgmficat fanguitiem ex fetjuentibm dimdeeonßabit,

». ïpfemet filtiu Dei unica ucritOi in fuo facrofanilo teßamenti dicif.liOCÈSTCOKPVS,cum bene potu:gt; i/ßt dicere,Hoc fignificat. Qjtte eH ergo ißa audacta ptruertere unici iWus paßoru uerba,quaß uel non po* tuifjet ipßmet clarèfua fen fa exprimere,uel etiamßua

I iio fnoshteredesacdileäamßonfam totam Eccl^iant , wre tanti momenti ac in fua ultima bora decipere uo» lui/fet,

I Toties repetitur infcriptura,ißa facrofanila itfli tutio,uel certè ei tequiualentes fententia ponuntur,nec tarnen ufyuam ißa[gemma Bataui patefit, uel SIGNI* tICAT pro ESTfubßituiturtCumisfitperpetuiis moi Spiritus fanäi, ut ßcubi alit^uid figuratè dicit mox id,prießrtimfife occafio repelendi effèrat ,clare ex» primat.

3. Mojcîm altera/fiecie in Matth, er Marco uerte» runtjomnes uerfores,ctiam Tigurmi er Caluhnts, ex» teptoBeza,aiCeß fanguisnoui Teßamenti, ubicerte PSTnuÜo modo poteßponi profignificat. Sed neeeßä» rib fubßantialiter accipi debet.Qttarenec inpracedeit

-ocr page 74-

fi /^fde dut pdrte. Qui J cnitn fdtiguis Chrijlißgnißcdi rct,dut cuiui rei demum typiu e/Jêb

Lucdt zy Pdulut recitdtit ucrbd huiui ipßui (iei,dut pdrtiifloc poculur-î EST itotium Teii.tmen* tun l N mro ftnguinejd fÆ, P E R dttf OB «cwm gumeit},ubi nitÜo modopoteß ijliiu trop!» in uerbo EST locum bdbcre,qititß poculum fignißcct fmiguinein, non enim ibi poculum^dut potio cum uace fdnguimi. Scd cu Ttfldmenti coniungitur.iston pote{l diam poculu,/! ßg itificare Teflameiitum. Njw poculum,id eà, potio iBd Cy commcftiOyUttd cumadiundis adionibui ,rcbui promißiünib'M,esi reuera illud prießeits tcßamentum, dut fodatc:^ non tant um ßgnißcdt iÜud, Quare cunt hic EST nullo modo poßit exponi perßgnißcdt, ncc in priecedinti quidem membro,cum dicitur, Hoc esi cor» p!» mcum,potcrit per id exponi,

5. L HC4lt; bdbet, quad poculum,id eil, illd bettedidd potio effunddtur pro nobii. Vnde neeeßdrioßequitur il* lainpotionem non eße tantum uinum,fed etiam reuerd tßentidüfer eße ipßßimum ßtngutnem Dom'mi,ut ßupri abundc monui. Quodfi iUa potio reuera ßanguis Danti* tti e^l,non poterit tantum ßgnificat fanguincm inccclo inclußum.

£. Oßendi prolixe ucrbd ißd,lllC eß ßanguis repeti tdeßßedChriRoexueteris foederis fanéiione,vbicuin uerbumEST realiter dut eßentidliter dccipiatur, non figmßcdtiue,nece/ß; eil cf hic eodem modo, dccipi, Se* ^crclur dlioquißrmi«rireuetus ßadut noue ßrmari:

-ocr page 75-

'M enhn uero fjitgumf wfHntæ Deo oblate fuit fàtui ^‘lotjhoc eßet umbra autfignuin non res ipfa.

7. Monui aliquotics r,on frußraillamiam acatra* ^lt;im clißin^iionempartium Sacramenti totiesàspiritu fméio iwulcari feparatim quidem parti adiungi cor pttf^u'moucrbfangumcm'.Atßuerbum EST accipere* lt;ur tantum proßgtnßcaf^cr tndicarct aliquot ßiritua» hconiundioncs cumClmüo,tumßußroeffct prorßut •3j fd)» ßedula zy tom confiant difiributio. Nam utrum clemcnfum perinde om/tia ßriritualia bcneficiaßg»

»ificat ac ccnteilatur.

Clare Paulus dicit^anis fi-aflio eR participatio cor ports (Xpomodo poteühic EST accipi pro ßgnißcali t^Kt ßrte diccnt, in uerbis cccnt EST itidicare corpus amp;ßinguinem,VHC uerö tantum corporit participatio* fiem^utitaeisifiudniiferum EST nihilnonßgnßcare, Ü m oinncs rerum fiecies, pro ipfiruin arbitrio, fiß« Wertere cogatiir, p. lAohan. y Epiftola ad Eiebr«cos,cr ipßum ßanüum ChriHi Tefiamcntumaffirmant,ßanguir.em confirmare fudus inter not er Dcuin per Chri^}uin:îdco uocant fan puinem Tefiaincnti aut fœderis iïliut Item Chri^lum ue tiific per fanguinem : ex deniq; fanguinem de co in ter* ra teftari.Jgitur prüfensibi adefi fanguis er nonßgni* fcatur aut figuratur abfensccclo, oportet in Mrbis cccnie uerbii EST propriè accipi,et non proßgni nificat.Pru^ènti ac ibi difiributo fanguinefilij tefiatur feriptura fanciri ti facrofanüü fadut, non cius umbra

-ocr page 76-

typo aut ßimbolo.lJitm ^uodCaluïnuf dicif f^irituaU potione fanguinis confirmari boc fodus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuprà cit

reßitatum.

»o, Pauiui i.Cor.n.ajJêrit indignam aut abu* fumpaniscr uini efjc reatumct tion dijudicationem ^uindifcretamßttnptioneniipßui cor ports nbsp;nbsp;fangui*

nisDom'mi.Attttonhifcetttrbtsclarê affirmât Paultu, iüa data in cibum er potum effe uerc corpus ac fangui* tiemrgt;ointm,eorumqi perceptionem effe corporis er fangümisperceptionemfQuare uult Paulus uerè,reali* ter aut effentialiter ESP in uerbisfaera: cccnte accipi, non autem tantumffgnificatiuèffieut ifti uolunt.Ex hiß teprobationibui credo perffncuè liquerefiguram aut tropum nec in uoce CORP VS nbsp;nbsp;fanguis, ncc i» uerbo

EST admitti poffe aut debere,quandoquidem hifee cor* ruptelis multaac manifffia uerbiDei tefftmonia euiden ter er potenter repugnant.

VErtiin,ut finem huic feripto imponam, reffitabo adhuc unum aut alterunt eorum fopbißna.

Contra naturam Phyfici corporis eil, ut ßt fitnulinpluribusloets’.CorpusChriiliin cœlo Criflalli* no aut empyreo alicubi fedet ad dexteram patris. Ergo non poteß effe in fiera ccena. Relßondeo.. Sacra* menta non funt alligata ad pbyßcat, mathematicas aut Ariftotelicoi reguloiffed ad arbitrium er uerbum Dei, 2.Tunc CbriHui nondum a fender at m c(rlum,eri» u* no tantum loco ccena celebrabaturSi igitur tune pbyß* (acrafenßo non impediuit prlt;efntiam corporis er fanguinis.

-ocr page 77-

fcg«(wî,«f nunc quidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra pbyftcant

fiilt;mefl,utcorpui naturale hommis penetretlapt» ^,ueflet furfum/edeat ad dexter am uiuentif Dei : Et linten omnia hlt;ec credendafunt,quiaàDeo affirman»

ipßtnet affirmant in fua confenfione^Clmilü afcen* iiffe fuperomnescœloi^ubinullusßt loan, tiocetiat» (onträphjßcam eü^ut corpw fit non in loco.

Deniq^ hoc argumentum magis contra ipfos, quim kontra nos eA quia Dem er eim dextera ubique eü, ^a fifiioaddexteramomnipotentiamfignificatf t» I'M fi regnat corpus ChriRi,non curat régulas Ariftote ^aut Euclidis de corpore Phyßcoer Mathematica, ^nßderetur hic illud quoc[;,quod pronomen Hoc er hic titvTo remibiprlt;efentem,noninca:loalictdii longißi ^cremotamfignificet.QUftre affirmaiuttunc Domia ^,ernuncadhucquotidieinfacra cccna affirmât ibi (gt;fefens effie corpm ac ßtnguinem.

Verüm cum ipßmet m exeußanda illa fua myßica tontmunione corporis Chriüi ad omnipotentiam confita ÿant,ut fuprâ ex Caluino audiuimus^ cur non licet noa bis eademfolutione util

Sicut Chrifius afeenditnta^ydefeendet, Afl.i. Item Piulm dicit,donee ueniat,Ergo iam non adeß dm cora pus,fedfoladimnitasl Reffiondeo.

Plures poffiunt eße prafenthe ,quâm tantum iß^e dH£,fecundum folam diuinitatem, er fecundum uifibia lem humanifatem m Maießate uenientem. Ham Chria ftus adhuc duos alias ponit Luc, 24. cKm inquit^Uac loa

ctuus

-ocr page 78-

tutM [um uobis,cum difbuc effèm uobifcum. Indicdt ê» nimtumiÜitmcitriialemprdfèntiam, qud antepaßio^ nem cum cis uei-fatut frcrat^ßc ncgat fc tutte cum tis ef, fettum illam nouant poß refurreüionem,quie tarnen ad iuc plurimum diljvrt ab ca,qua in extrema die gloria» fus aduciiiet.Habet ergo CbrtRufplures rationes pra» fentiiC^quas nos in noflra Arithmetica non reperimus. Et po/jitnt uerba,donee ucniat, nbsp;nbsp;fiiniles loeutiones ad

dliquam illaru alludere^nec tarnen alias tollere. Ingens ergoaudaeia eâ, eredere fc omnes modos pratfentie, autab/cntiiCCbriRiplané per/feilos habere,lt;y- idea per/ßieuum eius teßamcntuin eonari euertere.

ipfemet ChriAus lohjn.6.dicit carnetnnon pradef ß quiequam, Rc/fondeo. Qjtid igitur tandem pro* deji,ft caro^qu^e daturpromundi uita, or cuius uibice ac fanguine fuinamur,non prodeRl

At ChriUtis ibi Jfiritualein coinmeftionem earnis fua per fidem comniendat. R ejßondeo. Nihil ibi agi* tur de Sacramento cam aut alio. Cur ergo ille textut hue trahitur? Etiamft ibi Dominus doceat percipere /fi ritualem fi-uélum,ex carne cy paßione fua per fidem, non tarnenproptcrea illam Sacramcnfalem manduca* tionem corporis tollit, quant pofiea tarn difertè itijli* tuit in facra fua caena, 'm confirmationcm noui fccderis acTeflamenti.

Omnium Sacramentorum eadem ebl ratio'.Scd in a* lijs non datur corpus aut fanguis Clrri^i, ita ut uos hie dariajferitis.Ergoncchic, Refigt;ondco,Eadem quidein cH ali*

-ocr page 79-

'S iliqiiomodo r4tio,^uod ad cmJm tj^cienfrs nbsp;nbsp;ßttlt;i

ijon quoad materiales acfirinales: Diuerfa enint ’^menta or ßrm£ funt in alijs ac alifs SacramentiSt ^od mam/r/ium e^.Pertinet autem corptts Oquot; ßnguii ’^boc Sacramento adcaufam materialem. Palfa ergo 'ft inaior,attj; ideo etiain concilia,

Vofmet ßcitis aliqnamfiguram inuerbis Teßamen ^CbriHi,Dicitis enim dari corpuscumpane aut 'mpa* Kaut fub pane z^c. Ergo eA quidam ßiitechdochet ^ergonobisparciure non liceret aliquam figurant ’quot;Kisdem conflituere. Re/pondeo. CXäiauellr a figure ^htrè penter tit ueram ac natiuam fignificationem uer* w ChrislijHoc eil corpus meum,et fimul lollit pra ^ittiam corporis: Ac jynecdoche(fi max'mtè earn poneri ^t)non toUtt aut mutât natiuamfignificationem uer» ^t)rumCbriili,nonetiampriiefientiam corporis tollit, jKoJ eil ingens dtficrtmen.Verùm non concedimui effe ^ipfis Chnili uerbis.Hoc eil corpus meu,figuram ,(^lt;1 ill bifie aliqui coitcedunt fiynecdochen ,fi dicmus panit ^ilcorp!is,umumeil(auguiidumctfialij malmt dicere 'jfe mufinatä C7 Sacramentalem priedtcationem, quid ton improbo.

tiam cun Cbriilus dicitjioc eil corpus. Hie eil fan luismeuSjtametfiinresUlasufibiles digitum dirigat, ton tarnen proprijßime de pane laquitur,aut folum pa* tent et uinum mdicat,aut quidnam ilia efient expltcat, E4 enim adefic et quid efient fine omni iudicatione uide bant et norantApoftoli-.Sed ipfie lilud lou^è pr,eftaKtius tteprga

-ocr page 80-

ac prccio/iusifionjlrat ,guod /jtnulcumpjne er MM dabat^quodc^iUli fine admonitione filij Dei ignorafi fent,

Hechocprofjuodam figmento me£ audäcia dccipi debef.Ndin ipfimct Euangelifi^ clarè tefiantur. Dont* ttum propriè indicalJê ipjum fitnguinem dixifiê. Hic fitnguiscHnouiTejiamenti.

Porró etfi Lucdi nomitiet poculum^tamen ChriRunt propriè monftraffe ipfumfitttguinem clafè 'mdicat, du dicit,illud monfiratum pro nobii effè tjfufum^quod nee poculo nee umo,fied foli ftnguini Qhrt fii propriè con* uenit^

Qtiarepr£dicatum,pro uobis effunditnrtabunde docet, quodnam fitbieéum Chriüus uerè ac proprie monfiranerit^de quo loco fuprd abundè differui, ïiucfiicit,quód etiaininueteri Teftdmento, unde h£C 'iitfiitulio petita e^l pronomen monftrat ipfitm fangutitemnoncratereSfinquibusfianguis lUe cont'me* batur.

Cum autemconfiet fDominum monftralfe proprié îpfûmfangumemjfcquitur etiam in priori parte mon* ftra/fe proprie corpus,non autem panem unà datum,

Sed expendamusfane natur am fermoms aliquantô diligentius,prop(ftti5 ex communi uita utcuncp conue* nientibus exanplis.Eâ enim oratio propria nbsp;nbsp;non fi*

guratajjmonflrando candensjèrrum ,dicam ,boc efl ignis,hoc eR firrMm,aut fi habens ante me uas, dicantt boc cü uifutm,hoc e^l oleu,hoc eß: cereuifia aut aqua, tiani

-ocr page 81-

etiimß digitum porrigam ergd udt, ßcut ibi Dûà quot;■in.« iUdf uißbiles res mdicajfe uißas eä, nec tu extern ’’*5 oculis aliud,qudin uits,ccrnere peßi^ : tarnen te ania ^0 non externum lignum (guod ^uid fit etiain fine med '^icatione nofii)fed id,quod intui e^,i}ltueri uolo, ud

idem hie jerino,dcfi pleniiu dicerem : Hie liquor, l^eR'mhocdjlio,efiiMium,oleum , cereuifia aut da ^li-Tatis igitur oratio caret omni figura : Sed fi porro *flim dicere, hoc fiirum efi ignis, aut hoc um e^l uia ^'^ni,tum 'tmeffet quedam fiynecdoche. Nam ibi firruin non tantumfie,fedQfadiunilaaut conientafiga quot;'ficaret.

(iÿàautemresh^c aliquanto melius percipiatur, hponam regulamcum exemplis, quam tarnen pioa

O' int^eUigentium ludicio fiubijeio^

Qj^andocunqiKpluresresfunt ar^lißime inter fiefie ^niunild, non tarnen prorfius confisfie, poffumus uerè t'gt;'opriè monjirato eo^uafi toto fingutarum iUarum rea nomina ,aut prtedicata ei fribuere ,utfide hoinine ^gito monjirato diceremus, Hoc eH caro, hoc efi jana SkUjIjoc jiant olfa,'Hoc eil anima rationale, hoc eil cor l‘'U,aut monjirato muro,hoc eH calx,hoc eil lapis. Nd ^tfitu nil nifi cutem ex terms oculis cernere poßis, ta a Senega monjlrando uolo te oculis inteUeilus intueri Barnes aut fanguiKem,ojfa aut animam.

H(c /êrmo meo iudicio ejfit proprius, fed fi dicerent, (aro eil os aut fanguis,aut anima, aut homo eH caro, fngt;n fané ejjet oratio minus propria, Fateor tarnen mia

nut

-ocr page 82-

nuihäcfi^uräfitm ejfetîl4mordt!onein,p4nisell cor* pM^ob Sdcrdmcntalem connexiottem.

SuindDins cxeinph rcrum/dcraruin, gu£ alicjudnto erunt aptior4,ft monflrdtd columbd bhd. t.dut flamulis fupercdpitd Apoß:olorum.R0lo.2.dicerem,Hoc eâSpi ritiu fdnôluf uerè de propriè dicerem. Ndmibi rcuerd iNjSVß 4Hi CV^\ ittdspecie columbx fuit Spiritui S. fed fi ueüein dicerc,coluinbj eû Spiritui,lingu£ igned futlt Spiritui fdnäi, effet dliguidfigurdtum. AutftHelifeui, tnonftrdtis fdiiiulo Hln fljmmcn equitibui,diceret ,Hûc funt Angeh indgtspropriè loifueretur^cfudinfiftmplicia ter dfirm4ret,'ll4i ipfdi eudniddi fpeciesfidiniadrumef fe fibfldtuidhter ipfosinet dfigclos Dei.

Qudre in uerbiS Teflamenti Chriüi:,l1oc eB corpUi meumßic eil faiiguis meui^negdimn uüjmfigurdin ef fè: Sed in hi fee inde fuinptis ^tfuibui dliijuomodo Chri» ßi fententidm exprhnere condinur, punis eil corpm, ’ aut uinum eH fanguis,alilt;fui quiddam quaft Synechdoa j cJxcum e/fe arbitrantur^alif malunt dicere, e/fe inußtda | tamcySdcrdmentalempTtedicdfionem^ ideocogimur dut coiidmur edin explicdre iflis iam olim in Ecclefia uß tdtis circumloculionibiii It^iCVtAdut SVBpdtte eil er fumitur corpui Cbriili,

Admodum odiofe itfiantaduerfarii ,)nulta quttria tdntes or re/ßonfautes, quomodo poteA uerum corput in muhis loaseffei Quomodo autemifid participatio peragiturtQjfomodo i/lud corpus, ptßquam ore pera ceptum eA)muti(tur,cy quo tandem tratfiti cr alia hua iufmodit

-ocr page 83-

tuftnodioculii amp;nbsp;rationi alfurJa 'mgerufift

Quibn4 in promptu effet reff andere, iUud patrumt ^uoduox:QyOlAODO,fit uox lud£orum cz 'mcredu^ litd/K, Item iÜud uerißimum ac firmißimuin, quod hic tionßnt PhyßcXjfed Sacramentales alliones: Vbi non is tlt;t omnid fefe inuicem confequdntttr,aut omnes cdrndlei circumftdnti£ concurrdnt, ftcut nofira caro liultè, ex fm lttudine or proprietdtererum ndturalium ,pbyßa CHinq^ordinem fequentium ,rdtioc'indntur : fed tdmen nuncoinißn hifceßpforum praceptorii oreeii reffon» , dedmuf,ddfcript^s eiui uerbis.

Et fdnèfrußrd fe homines nidcerdbunt,ß cdrnis fuii fnfu,compr£hendere modum er rdiionem ftudedntt Hic f/jwi De«i immenfdm ffiritus fui potentidm fxe» tit. Çijt tre pr£poßeri funt,qui nihilo pliu in bdc re con , cedunt,quim tn^enijßu MODVLO confecuti ßterint. C«»n nofcw infdcrd cœna cdrnem ct ftnguinem ChriHi j exhiberinegdnt,MODVM inquiunt defini£s,dutNON perfuddcbis.Atquiegomiflertj A LT ITVDINE,in ftus porem dbripior.Neq; uero me pudet ddmirdtione me^ IGNORANT AM cKm Paulo Uteri. Ctudnto en'm eil id5ATlVS,qudm extenuarecarnis me£ fenfu,qubd PdU bu ALTVM myßenum effepronundatiidq; docet ipfit tdtio’.C^icquid enim SVPERt^ATVAALE eil, id pro fidb CAPTVM. ingenij nofiri ßuperdt. Proinde magis Idborandttm, ut Chriflum fentiamus potius in nohii niuentem, quam ut communicationis RATIO notw pdeat.Edntergoidmeimdifiipuli ,er modum,ratios

P 2 nem^.

-ocr page 84-

nemq;,iicomnei phyßctu circutn/ldntÏM tanf^ rei ex nob:s ferul art con(ntur,guasfi eii ante cculos depin* gere non pojfumui^ox clament,nos aut incerta aut ab -furdadocere.

Non eR magni moinentii/le articulus, Relfondeot Cur ergo illi nuUüßrme magis urgent,ejuam hunc,nos^i eisnonaffentientes, utPapifioi accufantffed maximi proßdo momenti eR,retinere Teftamentum ChriRim corrupturn,tn fuo natiuo fenfu. Prlt;eterea omnis iUe fu* tnit indignéfibi 'm exitium,qui Cbri^o dicenti, A ccipe comede,lioc eü corpus meum,contra 'm fuo corde re fjgt;ondet,non e^l uerum,Tu mihi fymbolum,fignum aut figuram tui corporis offers.

Nece/fe eA aut Metonymiam concede 'm uerbis cate the rgt;omini,aut multaabfurda admitti.Reffondeo. Ab furdinibiI fequitur contra arttculosfidei. Rationis auo temabfurda nocuramus,Sed inuertecontra eos: Quid enm abfurdiuf, quim contradidoria in tanta re dice* retquodilli fàciunt.

Nam, ut taceam ipforum clara diéla, quorum non pauca D. Tilemannuf Heßhuftui prafertim m proxima reffgt;onfionecitauit:Qÿibus liquidègt;oftendit eos ueram prafentiam corporis in ccena negare, crebro illi difertè C?- deniiß importune contendunt, in uerbis ca:n£ effe tAetonymiam,ac poni nomen reiftgnatlt;e pro Ctgno, aut eerie EST pro ffgnificat,ut ftt hie fenfus, hoc eff fignum corporis ac fanguinis mei:Aut,liocfignificat. meumcor pusaefanguinem^ Hiec leilio aut peruerfto Teflamenti

Domini,

-ocr page 85-

Domi«/ ,in4gt;iißjle fünf um figni prjcfentidW affirmaf, et lorpora oinutir^iit(^ iiaprorfuf tollit, Neq; entm quic:gt; ^'4Mi crederc aut conßngcrc dcbemuf,non addn e aut d;m:Kuere de uÜo uerbo Dei,ncdum de tarn (acrofanfio TeflamentoDoint»i,quedipfcmetdißm non ajfcruit. flt;t fecundum iftctm transfigurationem textuiynii^quain »ffirmat Don!in:!^,feibi tradere corpiu. ToUit igitur tnanißße Metonymia,pri£fentiam corpora Cbri/ii,

Rurfui contù iidtm contendunt uchonenttßime, fe Ueramacfubftantialem ueri ac realis coj porii Chriüi prjeßentiam ,cy exhibitionem infacra (cvna ßatucre. Q#»me/t'stw amplitn Calu'mui eamuult^ex ipßsmet uer bis cx/he probare. Sic enm fuper ea uerbct t.Qor. u.ßtri* bit.Pr£tereit4udio,quiduerbd fonent. Heq^eninmor» tis tantum ac refurreéîionii fua beneficium nobis cßirt Chri^u{,fcdcorpus IPSVM,inQVOpaffuscüacre* furrexit.Condudo REALITER, (ut uulgo loquuntur) boc fiijVF.RE nobts dari tu cam corpus Cbrtîîi, ut fit animisnofiris in cibum[alutarcm, Loqtior uulgaremo^ re,fed tntelligo SVBSTANTIAM corporis Qhnfti crc, Haéienm iOe.

mcuultaudiri,quidipfiu€rbd ChriHi natiuo fono fonent,de exhibitione realicorporis ChriHi. Alibi totu eumnatiuum fonum negligit,et fu£ Metonymia: fonum nuit audiri,qui dicit,Uoc eü fignum aut fymbolum cor poris mci.

Manififiifiima igitur cr palpatißima contradiilio tH audire,quid uerba can£ fuo uero fono fonenf.Econ*

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;»■lt;

-ocr page 86-

irx^eädemper Metonym!äm tn figurât um, ct longé ahum fonum transfirmure : Ponerc ucram ac realem priefientiam ac exhibitionem corporis Chrislijnc 'm ter ris in facra ccena-.Pt per Metonymiam tollere, ac clama re,corpus Chriüi ejfie tantum in uno lococccli inclu=gt; fum,cr ttonpo/fie hic in terris, pricfierlim in multis faigt; cris ccenis e^e ac exhiberLciuid hac contradiüiotie ab^ furdiits.

ob'ijciunt iÜi contra,at non pon'tmus nuda figna,fid una etiam res/ignatas.P.cfigt;ondeo.tlt;lon quarimus, quid Vos ponatis,fied quts ftt uerus fenfus aut (onus uerborum Domtni, Nonamplius refiiiciendumefi muefira efiu=! gia,aut elufitones iu/tarum repr^henfionum,fed in iplius facro/anäi tefiamenti uerum fenfium, er ifftus ChrlHi afifirmationemi Qui aut ajfirmat fe nobts dare fiium cor pus,ut uerba ipfia natiuo fono fonant, éy nos Dominum dicentem intelligimusiAut contra a(firmat ,('efignum, fymbolum,figuram aut typum fui corporis exhibere, ut VOS eius facrofanflum teftamentum, per ue/tras figuras transßrmatis.

Hic inquam,nos Chrißiana piet as iubet inharere ue ro fenfui Domini (negliäis omnibus humanis addita mentis)fiue is fit,quem uerba fonant, ey nos creditnus, fiue iüe,que uellra Metonymia nobis pro natiuo obtru^ dereconatur,necomninoquicquam ultra earn commis nifci,addere aut adimere.Omnino oportet religiofe ah terutri fenfui tefiamenti,nuÜa ratione habita humanas Tvm glo(farum aut commentariorum,credere, aut huic

natiuo

-ocr page 87-

^tiuoafjii-niiftgt;i,exhibitioitem corporis, duliSHflo» tum pro corpore fîgnum,fymbolum Mt typuin fubßttii* nti.Quire nccejprioiîbimet coniradicunt,dum tant tlimant,Dctni)iumnobtsfuuin ucrum corpm tradere^ ium contra negant,eum uerborum ipCuts fenfuin eße, juod tradat ipfum corpiif,fed dicat,lioc e^ifignum cor Poris mei. Verimi dencaßitate lubendi ueriaccerti hfui uerborum Teftamenti Chrisli etiampoßca age^ luus.

At obijciunt ill:,ßgnd DEl non folent rße ntida, dut fild.Re/pondeo. Idem iterunr.Non licet aliquid, in teflct tuento ChriRi,ultra er extra uerum fenßim eins uerbos tum,certo affirmare aut negare : Deinde, quam multa figna funt in facris Uteris, qui non pre fentes res exhix hentjfed tantum uenfuras fignißcanHipfamet Cccna, an tion eil memoriale,fignum er fymbolumpaßionis çUri» ßiiNam igitur ibiquotidie CbriHus o(}irtur er crucifix amp;turlCiuare irritum ell hoc iftorum fopkfma aut pro» pigium.

AbfurdiRimaergocontradiflione erfollunter af, ^unt prafentiam corporis ac fanguinis Domini in «ena.

Ariftoteles er dlij eritditi dicunt. Tangere ucl tangi ^uicquid poteiljhoc cor put eil,fd incarna nibila’iud, quimpanemer uinum fentimus.lgitur non cil ibi uerii t^pus dut fanguis. Re/fondi fuprà, nos in Sacramentis Regulas Ariftotclis er Euclidis non curare.

ycrumegoiliis contra, unam rcgulam Ari/lotelis

t 4 CZ E««

-ocr page 88-

Euctidis pro/rrdtn ipp ndtr.iftere etiatni» Theologia cogetttur,lt;juie[ahs eil.ln contrcuerfijs non clariora uc certiorti,ex obfiurioribu^probandd aut con fùtanda funt,fi d contra cbfcuricra incertiora ex no tioribiti cr euidcniioribui. Hac una lcgc,tanqujm Del* phicogladio omnes aduerfarioruni argutias ^poßii po* tenter diffoluere conadere.

Quidenimdiet aittctiamexcogifari potefl dilucî* diui,euidentiui de ualidiUi tpßs ucrbii filij Dei,clarè per/picuè dicentis, affirmantts et ingetnnianiii'.bioc, hoc,quad uohli do,eil corptu meuni,’.llud ipfum, inqua, corpus,quad pro uobis iam tradetur: Koc hoc,quad uo* bif pofiericrc loco do, eü fangun, quo fattguine nunc qui dem fancio,nouum Tefiamentum auf fcedui ttobif* cum : MOX autem eundem fanguinem pro uobii inartt critciitnremißionempeccdtorumejfundam. Quid in* quam excogitari potefl ctariM, tteriui ,firniiui ,hißce uerbis teflanientifilij Dei,quifolui uerc cH iiia,ueritai C7 «ƒ/lt;/.

Huiui facrofanâi teflametiti pcrflicuitiH,accerti* tudo uel inde abitndè elucefeit, qubd nuÜa ratione à tot acutißimis hominibui expugnari, tam lotigo tempore potuit,quodqitpßmet aduerfarij omni ft udio deuitaiit eiiii adßuamßntenttarn plenam folidamqi applicatio* ttem, Vixttnoillud aut altcro ucrbulo altingunt er moxjanquain Ct eßßct candens flrrum,de manibiti prot ijciunt.

At contra,quid obfturiutftnualidiincr inccrttttiil* liitof

-ocr page 89-

tof uetnißimis rdtiocindtiuncuhi^aiit pof im male con (wk fopjjiitnatibiu,gt;lt;£ aduerftrij ad tucrfcndum tcfla li‘imentumfiltj DetfubMe ccmmmifcuntur. Quarunt tgt;lurimM pricribui ufitafißimdt, etiam ipß rcccntiora intagonifbteauf rident,auf etiam rcßttant.

Zuu'ntgliM,cjui gloridtur,fe iUam preciofam margari l‘im,ESTprofiggt;i:ficat,in cuiufdain Bataui farcinulct ttpcrilJe,ccnfitetur «: fuo libro,titulo Subfidium,fe per folios dies inopemßiifße probationum, quibus earn in^ terprefaiionem confirmarct,nec tarnen interea parum lt;‘gt;txiumdeiÜisfüi{ße,deniq;ßbi perßoinnium apparua '{ß (Jucdpiamffieârum,de guo ipfemet dare fcribit, fe iubttare an ßicritatrum albùmue,^- fuppeditaße teßi toonium Excd n Agnus e^ paßchaßd e{i,ßgnificatpda ßkct^de c/uo mox ßeijuentt die fit cum approbatione oma »lum concionatus. Vndeapparct eos nonexfiripiura friitentiam,de Sacramento baufiffi,fcd alibi reper tlt;im,atq^ adeo à Jßedris ßuppcdttatain,in ßacrofandum Chii^ii tefiamentum tmportafße. Prorßusfic Aioneta= tius,autor rußticec feditionis,gloriatus ßecrat/tbi c/ucn* dam in fomnis apparuißße tradcntemgladium G^deonis tircßrmandos Cf caftigandos principes Germanite.

iftud igiturfinaticum commentum, EST pro fignifia cat^urgetc-ßeza ,aciftum ipßum locum Exodtzey ^uedam fimilia,ut ßunt,Arca Deus, Agnus cü pa^ ßha,Columba eß ßirituf,in quibia omnibus didis, ifiis l’omimbusEST aaletidcm^quodfignificat. Sednullum [gt;rorfusifiorumdidorumitaaducrbumtn ßacris iite=

*quot;5 ru

-ocr page 90-

ril report fur. Qjiod cis ium fepius ub ul^s fat is cR mon flratum.

Sic nee locus Paul; t. Corint lo. comitans^peira erai Chriüus,poteslprofgnificat exponi. Nam clarc paua lus non de petra ntortua,fcd de petra cos comttanlc loa ^uitur Chrislus esl uit is, etiaiK non habet tropii in uera bo EST,fed in VITE.

Illo uno maxitnè confidunt;Circumcfio EST f(rdiis. Quarectiam regulam inde fabricant ,(]ucd in Sacra* mentalibus loejuutionibus EST pro fignijicat ponatur. Verùm nufquam plané eü in fertptura ißa loquutio'. Circumcifio EST fcedus. Eir.gunt igitur ipfi eain flt;o arbi tratu. Vt auf cm ejfet,tarnen non fvniliter in ccena did* tur.pams ell fcrdus.Ciuare hinc,EST idem ualcre in fa era ciena,qubd fignificat,nunquam probabunt.

Veriun quidcin e^l,circu)ncifoncn} in Genefi uoca* rifccduSjUocarietiamfignumfa:deris,fed loquutioißa ab eis citata,circumcif]o EST fcedus non extat. Veriun fdendum efl,quod uox circumcifio alias latius accipia* tur,proeotaillaaélioneaut ca:rcmonia circumcifwnis: A lias aittem pro fola prtepulij abfcifione. Cum folam ab fciftonem lignifkaf,tum eü cy fignum aut nota fnnul et pars feederis. Cum aufem tot am iüam aélionem, aut ex* rcmoniam,tum cRipfißimum fcedus.

Sic poffemus dicere cy de noßro Baptifmo, quod a* lias,folam illam lotioncm,aut immerfionem mdicet,C!‘ tune eü 27 nota cy pars Sacramenti:Aliäs totam illam i{iioncm,ut mandatum DEl de Baptifmo,noflram pro* frfionem^

-ocr page 91-

!rßionem^prigcdftof}em,immcf/jone»t, cum recitätione

*(rborum er promißiontm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totaailio nunc d no^

uocatur, er e^} ucrè nonßgnißcatiue feedui. Taks nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

furies afltonk aui ctercmoniie, baud dubie fueruM er w circuincifione,ßeitq; illa tot a aóiio,nomtne circumci* Homs notata uerè er nonfignißcatiuefccdui,

Kinc emanißßum cR, i/los homines ex incertis, Helpotius d frfe confiais phrafikusfitam incertißimam, fttj^adeofii’fißimamopinionemfruftrd probare cona3 ita hoc ipfo fuam argmnentorum er teftimonio= fnminoptiam caufiefifàlfitatem confiteri.

Î~i vufgauerat olim optimus ac dodifiimus uir loda chim’.is Vitcfipbalusfirrägincmquandamdiuer^ - farttm et contrariarum interprætationum tefla’

Hiemi filif Det\(luarH al'n i%rum alias nobis, ut ccrtißi^ nas,obtritdcre,nos'n à ßyncero ac genuino eins fenfit ab iucere conantur Eandem eiiam oltnt, ut euidens ludi^ dum incert£,iwonftantis dcfluauantis,O' denicj^fibi^ tuetrepugnantis ißoruin opinionis,Luth.prima memo tiemfiusßcriptis EcckfiaDEl expendendam,et de= tefljndam propoßuerdt.

Sed relfionderunt Uli nihil refirre, lt;]uonant modo ipßum ßdcrofidnilum Teßamentum intelligant aut ins ierpretentur ,ciudndoelt;uidem in fumma conuenirenr. Tamctfinecid cjuidem fit Kcrum,(juod per omniain fumma reiconfentiant,ut ex priiu citatis Caluini re» pf-ehenfionibus Zuuinglianorum aliorum bfitiido pd twf,

Si(

-ocr page 92-

sic Cf Cafuinui,cum anted maluerit Mefonymiam in uoce CORP VS çy SANGVIScoHocare, cf nunctii* deat Bezdm fijclicius fuam opinionem tueri ponendo tropum in EST,legem aut priuilegiim cjiioddampro li bituinfdcro Tejiamentofiguris ludendifibifuis^ con* ditinijuiens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

£tß autem in hi fee uerbis NONNVLL A eH diuer*

fitlt;u,panis cflftgnum corporii, uel figurd, uel fymbo*

lum:uel pdnii fignificat corpia:uel M.etapboricd,uelMe

tonymicd,uel Synecbdochia e{l appellatio : de futnmd tamenreioptimeconHenit,utputidè nugentur Vutll* pbalua O' Ueßbufim,nodum in feirpo (judrentes,

Verum non itd fefe res habet, nec putidè nuganlur,

dut nodii in feirpo ^ujcrunt, g«i de hac re eos accufant: Hon enmdeeoprdcipue Ecclefia Dei follicitaeÂ, i»

^udfimmadutfcopo alicjui homunciones conneniant, aut non,fKUt omnes impij in eo belle conueniunt, ijuod

fnt aduerftrij Chriüi'.Sed de eo, t^uanam uercßtuoiun tdis ac mens Dei, o gu£ fit uerc genuina fententia fa^ erofandti Teflamenti aut federis,cum Deo,per eius di* leilumfilium nobifeum fanciti ,quo ibi uerum faluta* rem!pßnfumfequ:,cfßLlfumac perniciofum deuitare

..... [

Audite igitur quid a uobiipoftuletur,o dequdre MOS,omnes Chrißidni compellent. Eilius moriturus con* didit Teßdinentum: Nos omnes credentes in eum, fu* mus hxredes Dei,cr cohdredes ßlij ipßus.Ad nosperti* net iflud facrofandumteftamentum. id nos oportet itd ucré '

-ocr page 93-

•Jfrê ac folidê zy fïfte omnt dubittttione int eiligere, ut ’inllaplané uocula in ea noslateät aut fiigidt,ut^ eo ft lanter u;i pnßtntM^cr nor nobumet mdc exitiü hau* filt;witt!,unde uita petenda erat.

km ueri) uos nobis au/èrtis cr damnatis eum fen» :^'n,^uemipfaucrba Domiw ac feruatoris noftri,fuo iiero,genuino acnatiuo fono,aut fignifcatione nobii himßrant.QHodperinde planeell,ac/t nobis to* ^ttnilludfacrum diploma aternorum bonorum außr* ^ttis.Nam idem prorfts eH fcriptum aut inßrumentunt Hero,eer to ac conßanii fenfu carens, ac nullum friptu intinjirumentum. Quidentmmihifcriptumautfer* ino,fme certOyConflanti ac folido fenfu ? Nunc igitur fe* ho 4 uobis ßagitamus, ut ijuoniam teftamentum Cbri* lii euertiftis,adimendo ac damnando natiuum ac uerbis !gt;roprium fen fem,nobis alium ueriorem,firmier em, ac finioremfenfumaut fententiam^itafilidéac firmiter froponatis, ut litjuido monftretis,qua tandem uoce i/la uefira figura hicreat, zy ubi nos à preprietate uer* borum tarnftcrofanéli fccdcris difeedere oporteat, aut nonoporteat. Quandoquidè enim Eeclefiam à propria Cf natiuo fenfu uerborum facrofanUi teflamenti filij ^i,qui in omnibus bnguismaxiné proprius, maxtmé tenus mmimeiji ^llax haben folet, abftra hbis, necejfe tH uos aliquein ueriorem pro illo ccetui Dei in manut dare. Steur Luth, pite memorite in maiore eonfißione, luultum hanc regulam contra Zuuinglianos inculcat. QjioJ qui alicuius loci naturalem fenfum filfum efife uult

-ocr page 94-

uuU prob^rcjcneatur alium uerim ac bißtlibikm non tantum pro[)onere,fcd liquidé dcmonllratc ac con^ ßrmare. Certè cntm boni medici cil, non tantum urcre lt;tc fecare,fed etiam fanare, cz quod decü bonis rebut ac qualitatibus/itpplere ae ta wjfcgrwm refiituere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

A udite,inquagt;n,igitur boni uiri,fides nbsp;nbsp;confiientitt

'Çuti uulgb dicitur)locum mimmè patiunlur. lufii fumiu feuerißime ù cœlefii pâtre,dileâlum einsfilium, unicum Seruatorem ac prseceptorem audire. Sennut etiam eum non fi-ujlrù aut teinerè ilia uerba in tam facrofaniîo Te /iamento ejfudiUc,nec nobis fiecuro, ocioßoue animo ita contemptim tranfilienda ejfi- ,fcd, (ficut ipfe prtecipit) diligenterfingula ficrutanda eße, quia citius catlum (y terra tranfibunt,quàin unum eius uerbum. Vulgo diet fo nbsp;nbsp;nbsp;,

let, pnneipum liter as bis terq^ relegendast^ fingula uerba expendenda effê'.At hic habemus regisregumez domini dominantium Teftamentum de noftra aterna falute. Singula ergo eius uerba tanti momenti effi apud nos debent,ut nobis ccelo ac terra maiora effe uidean» tur.

Agite ergo pTitftare ordme hlt;ec fequentia ad inftau* rationem Tefiamenti omnino extreme necefiitria: Quo rumfi uel unum neglcxeritis, h^efitantes confeienttat incertiores reddetis,qHàm antca ^erint,

Primùm manififiè per/fiicuecj; oflendite natiuum, proprium aut i^tatum /ênfumfacrofanili huius Tefiaa menti,quem haiienus Ecclefia retinuit, Z!?' ttosretinere cupimus,filfum eße,

Ce'mde

-ocr page 95-

DcirtJc’ proponiff nliam ucr^m, ftluf^rem de irnnto htnfenteniiamauttMcllciïum iflitn ecekftis diplomda textui uerbis^i comenientem.

Tertio,propiiii ad ipfa uerba accedite, et Uijuidb oa hndite,lt;jUi£iiam uerbatam fando firdere prepriè «c til fuo natiuo (ènfu^e:^ ‘IU£figuratè tn peregrmo,id^; ftrquain figuran, cz inqiupereghnd fignificatione tccipi debcant,

Qjtarto diligenter folidec^i concitwdtè cy conjeru* Oiiiiaté illdf tam à uobis immutatof, aut in alio^figurai fransmutatase:^ nouât at uoces,cugt;n alijs preprtéintela letlis,ne cjiud in illo tremendo oraculo laeerum ,mana (um aut b;uicum,non apte alijs cohterens, aut monftroa (urn relinquaiurfied dmnia coneinnt\ueré,folideqi cohte teantac conibnent.

Pojlremofijfie omnes uefirat fibricationc,aut epea Utioncs in rccudendo tam protêtofo Kiion). 'tut adimon ttnisclauisuerbiac teftimoniorum DEi nobis confolia iate ac mdijfiotubiles reddite. Harum quinque rerun tut partium fi ullam ommifcritis,uerum fènjùm tefiaa ^cnti piorumq^ confeientiat incertas dubiasq; relin* juetis.

Ham fit negleila accurata inl^eüione teftimoniorum ^i,fernere tantum humanat pitbanologiat ac uerifimi ^^tudines,z:r ueftros B.bctorculorum ftoftulos,auriumq^ ^landmientain tanta re fequeinur,pcfiimê bic erga tofti Wfid propriam Satanaq^ tentaliones,c^ in extreino iu Üiioergafilium Dei de tfta faerilega Teftainenli ftd fill fatione

-ocr page 96-

fdtione feuerißime rationes repofcentem, confilïemM Hoe eib Ulis tant anitis ^.o.fèrio noftri dodores ac Eccle fiiefljgitaueritnf.uerim nunc}Mmlt;Juiclt;}uam tak impe trare potucrunt,ficut etiam cis prtcßare prorßts cd im pc^ibtk. Qji'netiam regulamjegem ,aut priuik* gium quoddamßbi ißos hammes condidi/fe, ut mhil re* ßrat,quoinodo uerba ccvne interpretenturföi^ id pro libitu liccatycx antefignani ipforum ore modo audiui* mai. At tu Chriftiane ledor, adhere immotafide e* uidenti et folidißime ucritatifi'ij Deifiocq^ inexpugna bile feutum omnibus ignitis telis ac machines aduerfario rum confidenter oppone,(y hunc uerhi,dut facri tefia* menti cim textum.ueluti acutißimum, fiilgen'emyanci* pitemq;gladium tn eorum ßophißnata,ora,oculos, cor* da zy confeientioi indefinenter uibrato. Sic demunteos foliciter conßitcs,ZJ' uidor euades.

Domtnui tefiis Kextysacerdos,frater ac caput,Do min’aiacDeuinofier,quiadhoc ipßum cœlituià pâtre inijfiu ed,ut mediator exiffens, noaum ac uere facro* fandum foedits inter nos ac eum fuo preciofißinto fan* gu'.neac corporeutriq-parti ob'ato fanciret, nos fiios fratres ac coheredes,zr funm hoc Tefiamentum autfx dm,contra omnes corruptelai ac deprauationes huma* ne cz Diabolice dßuti£,cknienter conferuet indiffolu* bile, incoluine c? incontanunatum, ad gloriamno*

mmis fui zr Ecckfie utilitatem propter miferi* cordiam ac ueritatem fuain,Amen.

y/rfeUis excudebat Hicolaus He/tricifs*