Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell
Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:
http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• de rug van het boek
• de kopsnede
• de frontsnede
• de staartsnede
• het achterplat
This book is part of the Van Buchell Collection
Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:
• the spine
• the head edge
• the fore edge
• the bottom edge
• the back board
A C C V S ÂT I Ó N l S C ÀP i T A» AB H O D 1 B MAXIM Ä.IM« portunicate per calumnias fummaque cum iniuria,' quidam inquicti, fcriptis illir fuisj,' in capita coacer. uant Miniûrorum Tigurinae Ecclefiac ,\quos per contunieliani Zuinglianos nuncupant,'Henrici Bul.' linger! TigurinçEccIefiçminiftri R.E S P O N si O; (^sc quidemvtbreuis eft , ita yera ftmulperfpicM « moderata, c Germanico in Latinum Sermo.
ncm conuerfa, à I O SI A SI M L £ K O
’ ProfelTqre diuinarum literarum in S chola T igurina.'
h^t Ktfitnfio ytl iSù »itxiini, ^uiftrtxfi i^Mitiarxm ©• ftri-fterxmfralixorum, erudiricxfiunl^eui ni(x» fya^iitrate /diqxv firiftingit ttititii (i»triMrfiit Siffnirifittttà'St
T I G V Rî
ÂPVD CHRtSTÔPHORVii »RÔSCliOVERV«. K, D,- IrXXV.
-ocr page 12- -ocr page 13-' nbsp;nbsp;nbsp;• ' V ,!* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ik
'ORNATtSSIMO AT« Q_V E DOCT155IMO VIRO, fideli lESV CHRISTI feruo, Domino CHRlstoPHORO THRETIO.amicu èc frairi honorando, i o SIA S S 1AÎ L E R V S
g'ratiam 8c paceni à Deo patre 8c Domino noftro I E S V CHRISTO precatur. ___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;... F ,
gnnm dolorem capit ex dißidijs es^ dilaeeratione Ecclefinrum Gertrnf^ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfiribufme^
deri Chpit.te quot;vuum effeputo Thre^ ttfrdter honorande. ixiSît enim in celeberrimii, qutbußjue Germnnixfchol^, vr amiciiiam cutn. doctißimii'viris contraflam hiBen^ ßncerafide, colutfli, quAr^ieri non pote^l quinfibt pturimuia ‘ioloritafférant calumnix vr' contuwelix, quibtts er amict tui nominatim,er integra qn^ eccleßa: fublicK feriftü profeinduntnr. Credo t^ttam cuta alijs bonii quot;vins exofitare, ygt;t altquando pioru prin~ cipum auiJoritate (ntblicaJynodus altqita inflitui^ t»r,tn qua cotrouerfia qua eccleßam turbanteom^. fonantur, autfitollt prgrfM nonpoffunt, faltem m^oderatio aliqua mßituatur, ne ht qui «undent Chrißum pradicant,/è calumnijse^' damnationi^, bus mutuis perpetuo lacerent : metttendum enit9
A 3
-ocr page 14-P R. AE^' A T r ©♦
rß ne àum noi inuieem mortlemM j tandem etùtt tonfumamur. Ut^ntam quot;^ero tot imftedtmenta ob^ ^ciuntur, itamerenttbfta feccatis »oflrtf,quot;vt nul. lam Jynodum fubluam, nedum facem hoc tempo, reJj^erarepoßtmt(S}hoc quot;vnitm nobt» reflat,yt apui bonos ytros ecclefite affliÜionem, èsquot; tniuritts ^nat fuflinemtts deploremm, esr fingiili laboremus, qui altquam opem eccleßtc pro yuiii afferamtu.Klihû yero mtht iueundius acctderepojjet.quàtn tetum v tnm tuißmilibus fape de hts rebus per Ittei as col. loqui,confdia conferre, esr confolattoaein aliquant exfciiptis y eßt K tapere, fed ne hot gaudto ere. l'riusfrutmur,immenfa lecorüdifiantta.er mul-iorum hominitm in literis curandis y el negligen. tia.yel etiaperßdta nos impedit. Quapropter etiant yolui nunûe liter^hts in publicum editis appeila. re,ßforte al^uardtionehce eitius ad manus tuat ferueniant. Âdiunxi autem m^ literu Itbetium à me ex 'wlgari noflra lingua in Latinum ferme, nem tri^sßriptum, Reuerendi patrtsnoflri.D. Henrici Bulltngeri, in quo iHepracipuacapita ae. euflttionum,quas aduerfus eccleflam noflranißar. gunt Aduerfarij,enumerat, er ad eap!efohde,er moderatd reßondet. ConatM qutdem eillacobua Smidelinus fcriptum hotbonfutare,ee‘fuis fophif. tn at lb us objcurare.fed aubîoritaillirelpondn,yt boiiisyirisomnibusfatisfecerit. Scio totam hant tontrouerflam tibi notißimam efße, neq^ hue ad tt
mtttt
-ocr page 15-P R AE F A T I Ó. 5 tnhto^ocmdigratia.fed tame» tibi »o» i»gritnm fere exiflimo compendium, cy fummam hane qu» capita ferè omnia grauißima controuerpa cculü fubqciuntur, c?quot; forte magno te laboreleuabit ,p quando apudvot Principes 'viri rationem certami^^ «it facramentarii tognofcere quot;voluerint. Nondubi to enim pro quot;Veßra nobipumconiunPlione, evquot; pn.~ gutari amore quo etclepas noflrasfemper eomplexi eßis, complures effe non tantu quot;verbiminißros,ßi magnipeos quo^i V generofos dominos, quoi cura eccleCiarum noflrarum tangat, qui^ue paratipnt eonplio cs'' opera fua hrec trtßia dißidiq tollere vquot; fed4sre,fiquaperippßit. Quomodo automnesiuM re poßitis.noH eftmeum quot;Vos dotere, quum quot;Vos pro quot;Ve^ra prudentia idipfnm optimd perßePluros cs^ deliberaturos ,phue cogitati^nes quot;veßrai conuer.^ tatis;»o» dubitem. Efutdenon paruqf quot;valet apud moderatos h'mifnes'Veßrarum eccl^rum exem^ plum.qua fublatis autfopitis non leuibssfeontro^ uerpis in quot;vnam eandem^, ioÜrina conj^ione ton fenferut,(sr quid? non dißimilem huic quam Hel ttetica,Rhetica,Sabaudica,G alliea, Jingliea, Seo tscte deniq^ w Hungarica ecelefia probarunt. At-q-te “vtinam pluribua per Germaniam quot;veßra hat Concordia perßteffior eßet,autfaltem earn diligen-ttus expenderenttpforitaliquorum animi ad pacis cvquot; coneordsa ßudium quot;veßro exemple ircUnari poßent. Üüpdptxtmplo quot;Vtßro adiut^anturferi-
-ocr page 16-•* P R ÀE À T ■ I quot;o»”
fti’veflrAaliqtm, v^frAternx Atfmoftitione!At^ AtlhortAtiones, certum cÜ ill A non fArum pondein Aftidbonos (sr moderAtosquot;Airos hAbittirA ejJe.T*Je^ que enim quot;vcßfA idco fAßidio crttnt noflris homi-ttibtis,qnoAmultAde hAc reà GernsAnis/ciiptA ex^ tentifeâ [gt;otttfs qui a ab exteris ttjferuntur, nbsp;nbsp;nbsp;no~
uafunt, Auidius quot;vt of;ifior legentnr. Keßri homines,atq, et ta Hungarijmuha acute, ptè esr eruditi contra Jntstrinitarios esr SamofAtcnianos'vernA-cula lt;ßr latina ItngtM/cripßerunt, csn tarnen audio noßroruni hominùm fcrthta, qux de eadém contro uerfia edita'fnnt,grata effe yeßria hominibw.quat renolite dubitAre’Yeßram quoq^ oj’eram, elt;r' fcri-ftaquxertn^ad toüendas Germanicartim tccleftA-rum contfouerßas edideritta, multis bonis yiris cörnplacitura eße. Q^oniam enim ftrofiter multâ incommoda'llix ftoteSf ßerii'Vtex tot tam^^ longd ißitisregnis in fttam fjnod im cotueniant mtni-ßriecclefiartim Euàngelicarum,non yideo qua ra iione mdiqifi ecc!efi.t conßuli f«^it,qndmßper lite Cas Atli ffublfcisrcriptis de controuerßs dogmatibuf fenteattos inter feconferAnt,esn omnibus modis ^cent coßcereßudeant.J^erantamen hacadterni ihreti ßeribo.non tibi a»t euiqtiam alteri quic-quam /t'afcribami/èd tibi homini amico e^fratri ineam fententiam exjtonerfyôlni, paratus or tua aliorum reilttfs fortè fentientiumconßlia aux dire of fequi, Neq^ arbitrer, quenqtia fore qui hoe^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtbi
-ocr page 17-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P R AE F A T I o» 4
Wîiîi quot;vitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^s licet quotidie in pub
lù:!tm eAere libellât refertot CAlamnijs.couieqt ogt;*' covt’imelijt bonorum'virorHf», cur no»mihilice^ ret.mea confilia ar'cogitntionet, quietantùm ai' î concordiam er pacem ecclefiarum ffgt;e(ia,nt, arnica zrf itri etiam pub licit literit.comunicare i ytù » im yjfro taiid‘-in »obtt iUucefcat ilia diet, qua pa f*w firmam eçclefijt noflrù afferat ; qnodßprohi~ bi^ntibui peccatis noßris quot;vota hac inania fHnt,'hoc faltem agimus, •vt quot iamdttdum eiufdem fidei co»iii»xit,mutua charitate.ar.^ius quoti-^ dte coale fiant, neq^ yllis »lundi cr fiitana ojtibus fe di/iungipatiantur.Atqi hoc quid? beneficio Det . baldenus'vellritnoflrifilecclelijtcÔtigit, lyeum^ peeeor bac coniunßio firma perpétua^ exiflati quod te ’vna mecum yelie er optareeertifiimè no^ ' ui,id?m(f^de magnißcia ergtOteroft Dominit,at^. püß'mit eccleßarum quot;veßrarti minifl^, nobit om^ »ibifi perfuafu^elii ^aproptereBamrogamut, »on ego tantum fed “Vna mecum honorandi fratret tnei eccletia Tigurinaminifiri.yithot ollinet reue» renter er ofßcto/e no flro nomine fialraare •yaelit, atnominatim D. BuBingerue 'iquern nobit Deut ^gf‘àui morbo refiituit, mtgnißeo Domin», miufio er tibi plurimam filutem adfiribere
iußtt. Tiguritfi.CalendatMaif, '^5 7 5-
-ocr page 18-AP SEPTEM AGGVf s A T ( o N I s capita',' Q^V AE Tigùrinæ ccclciïae miniftrfs obtjciun« \ar,D»H‘BHR'lCI BVLLIN»
G E R r Refponfio. “
PRAEFATIO AD BEHEVOs Ium Leftorem, *
N mirum e/^ homînibutpÿi amantilgt;ugt;tfumtno^ere diQfli^ cen infinite contentiones amp;nbsp;rixatt actria lt;ir contumeliofa, fcri^ta, quorum nullum modum amp;nbsp;finem hoditfaciunthominet quidam ptr^rfo it^icio praditi, qui neq^aptè tatert, ntqf^iquid rtUum amp;nbsp;'^ileprudencer loqui amp;nbsp;fcrioert noruntt Etenim iam à non-nullo rtm^rtfcripti amp;• inpitblicu editi fitnt li-belli nimf\mKlti,pleni refertipttulantidt-prauationtfanx amp;nbsp;fimplicü doUrina, horrtn-dütittm cantUmelijs , conuicijtatq. mendacijt, ytnimirum alicui yideri poßit /fi Calumniator ipfè ab inftTK yeniat^c os fùum,calumnia-rum amp;nbsp;mendaeiorum infirHmetttum,aduerfut Tetritattm infontetbominttexerttrt yelit.
oum
-ocr page 19-ttam ^oJTir turptut tSr imjfuJenttut 0 borfthir iittf a^fre amp;nbsp;loqui.
Quoniam ytro noa tantum noßrat ferfonar, tjuos Z^tnglianot quot;votant, Jeprauationibua tSr talttmntjs fratuntt fidyerani amp;nbsp;Chriflianant do^rinam til“ tcclefiam gt;nbsp;cuiuf nosprxconet amp;nbsp;minißri fumjtf,e^ tara» tffemui ractrt amp;nbsp;pa-tienttr i)ei caufa/ußinert conutâa,çqtttume-lias,amp;calummatttogtmar tamtn diuina ytri-tatif amp;nbsp;eccleßg tucndit caufa tqrum petulan-tia not oppontrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnim ^ati dtbtmufiquot;vt
fimplicet Chrißtani (/jui caufam hanc non bent cognitam babent, amp;nbsp;arbitranturhot calumnia torttttjui aliotfuigarrien^o mule um quot;valent,iu-ßam couaitiandi caufam habere^ ab ipfit fafei 'nentur tä“ fétlucantur. Quapi^pter conßitui, Deo adiuuatt,capita Âceufationit tfuam nobit inttndunt,fitmmatim proponere,tî^û noßram reßonßonem breuiter auoad eiutßtri potefl op-ponereipoflremo Chrifiiano le^oriiudicium fe-tundum quot;Veritatem committere. tnterea omnet ^ui noßram re^onfione legant, ero per Deumt quot;Vt beneuole tSr attente not audiant iUe^ extfli-menr not tx torum numero e]fe, ^uiomnempa-
Ï
-ocr page 20-cem yioftne amp;nbsp;dafTuum cananejfeJbottu^ tuant nos ^uidtm ^acü cupidos efft/td tam ab Âduerfarijs nolîrts impttrart no ^o/Je, a«^, ita
’-Sf yt yul?o didttir fCrintbus arrt^tos in tertamt protrahi.ï^triim nosLtdorum gratin er honorù «r^à /ordes Ulas tjttas fpargunt, hoc imbudentes amp;falfas contunttlias^at/^ con~ Uiciaytjuibuf eorum libri abundant, non com^ tnemorabimus,fedyt ante diximus, duntaxae capita accufationûyifua noflram dodrinam amp;nbsp;tideßam impugnaat, recitaiimut amp;nbsp;hii ne» ßram T^lßonfiontm opponemus : ipfot yiro deincept ^duerfariot no»
flrot ttominabimus.
-ocr page 21-- » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' • V s
PRIMVM G APVT
ACCVSATIONIS.
ZVitigîiMi negant verba Chrifli ^ttibuf in facra coena ufui eA,diccns,Accipite,cclite,hoc e/lcor p.u4 tncuin:Bibite ex hoc ont nés,hic eUfanguis mea^. Aiuntcnim, corpus c;“ fanguinem Chrifli non effè prlt;efentia in fitcramento corporaliter, nataraliter, fubflantialiter aut ejjcntialiter, SedfuKti rf fidehbut fjtiritudîifer, neeptorporeo orf pariter äßddibut c:r ntfidchbus pcrcipi. Into docent 'm ccenaDontini tantum eße nucU es- uaeua figna, ideo^; tantian fi-i gna ipfa, panem cr uinum, dari s::r percipi.
RE SP O JH S 1 O,
RIMVM ficuti^os ipfy neq;Ziiing Non finiu* Isneq;Lutheran(^nôminamus, fica neminepatiemurnoshominum raw, itd nominibiishuiufmodi grauari: cuius rei eau* Chtjflùni, fas fæpehaâenus Aduerfarijs noftA expofui-fnus, Paulus noluit difcipulosruosàfedenomf nari,aut à Petro,fclt;làChrifto fol.o,qui pro ipfis erucißxusfit, amp;inquembapti2ati(;nt,Çhri« flianos nuncupari voluit.Hoc vno nomine nos quoq; cótenei fumus, amp;nbsp;nos Chriftianos efTe di cimus,nô Zutnglianos aut Lutheranos. Quôd ß Zuinglius,aut alius quUpiam eccleGg do^or, quicquam ex verbo Oeidocuit,nos non pu4et
-ocr page 22-AD VII, CAP^ ACCVÎAT. iorum tlogmatum,atqnc ideoquia ex vcrbo D« i 'Icfumpta func, non quia Zuinglianaauc LuthtranafunGea probamus.
Cæterùm Aduçrfarijnoftri.iam à piultisan* Zuiogfij »isjfalGs calumnijs amp;nbsp;cóuicijs Ziiingtij nomen feodto™!» apiulpkrofqiiefnfpeflumamp;exofuin reddide' bâuu. runtjita vt (ïqiiiddicatiirZuinglianuni effe, nulla vberiori probatione opus Gt,quin totum bor ipfo nomine qiiôd Ziiinglianum dicatur, abfq-, vlla alia piobabili caufa horrendum abominandum elTe cenfcant: Gcutt olim ab ini tio Chriftiana» religionis idpnea mortis caula erat Chriftianum nominari, amp;nbsp;maiorum me« moria Hufsitam yocari. Zuinglianorum enim nomine fignificari voluncharrcticum, fedufio-rem, perplexum hominem,feditiofum, SC nul« liuspreci), ÔC, qnicq^id horrendum, turpe dC abominabile^fi. Dum autem hacratione Ad-uerfari) exofuq| faciuntZuinglij opmen,id ob-»inuere,vi nemo deinceps Zuinglij doßrinam audireaut videre volnerit, atq; noc modo do« Arina ipfofijm nullis fundamcntis fubnixa locum haber^otiiit, noftra veroinauditareie« - Aaamp;opprefTa eft,quam multo plures fcruti • fuiffent, Gillamaudirc aut legere potuifTcnr.
Ideoq; eciam efFecere vt omnibus leAionelibro rum Zuingli') interdiceretiir. Attamen Zuing-liusinomnivita grauis Ähoneftus fuif,neq; 0^ rails , qualem Aducrfarij ignarii amp;nbsp;imperiiis CMnglt;l{. heminibatfuineperfuadent.Na(useftin Hel« aetia.
-ocr page 23-RESPONS. j^VLLlNCBRI.
uctiajn comitacu Togg«nburgio,vico qui Do mus Glucftris nomen nabec, pareniibus iione. fits ex antiquafamilia, anno Domini 1487. piéeducatus,bona$ artes à pucritia amauit didi(it,ac fingularem diligentia; amp;nbsp;dbélrina; laudctnadeptuseft. Prgceptoresnaflnseft te» XiringUf lebi-es, amp;nbsp;inter alios darum virum Tbomam VuittenbachiijmBiclenfem,ThcolÔgia;dofio tu» rtm^ qui circa annum Domini 1505. BafilexdC T ubing J indulgentiasPapifticas inwUgnauir, amp;nbsp;publite in academia dilputauit,ndeles tana turn morte atque mcrito Domini noflri lefu Chriiii adipifci remifsionc flueindulgentiam peccatorum amp;nbsp;vitam æternam. Dédit autem opcram litcris in ccicbcrtimis acadernijs \/te-ntiifi, Tubingenfi,amp;Barilicnn ,in qua ctiam magna cum lande mag^ierij gradum afluma pflcneq; illi difficile fuirTctdoctiSratus gradum adipifci, ni* maluiflèt eniti v't*cdcfism docc-ret.quiefl verus doéforatnt à Deo inflitutus, Guam cxtcrnam pompam titulos amp;nbsp;gradus af« tcflarc.liaq; mox anno 1506. pumice concio* nan tapit, magna cum auditorufti admiration ne. Carebat eo tempore paflore Claronenfi* ecclefia, (eflautem Clatona Celebris pagns Hcl uetici faderis ) ab illis igitur legitime vocatus amp;eleófus, ecclefîæ^l*' magna cum lande pra:* fuit ad annum vfque Domini tj 17. Vocatus IJcmptnor deinde ad Eremitanam eccleflam regendam, hue fc cuntulii potifsimum ob frequenti^m
-ocr page 24-til, CA9. ACCUSAT, hominiJin,quitum magno numero ex varijs nationibusÄ lotis rcligionis ergo ad Ercmita« num templum confliitbantifperabat enim ton Clones fuas percgrinis bominibus truélum nó paruum aUacuras clTe, arque hoc modo Euan-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lon^c lateque per, or-
bem propagari polFe. ÎMam iam ante apud Claronenfes cœperat Euangeüum pure præa lt;îicare,priufquam Luihei'us in publicum proa diret , aut nominis illius vlla mentio fieret. Cum Claronæ docercc , Epiftolas D. Pauli, propria manu Græce , qua lingua à Paulo feriptæ funt, dcfcrîpfit, additis fcholijs ex pa« tribus ,Chryfoftomo, Hicronymo, SCalijs : liber hic adhue extat, ÔÜ mea: narration! teftia
monium præbet.
7ai»gKiigt; paftor Ti» gurinx Be-cicfix.
Anno deinde tjeS. cum parochia fiimmi tempi! in vrlft Tignrtna vacaret, virtutis ôC do ôrinæ gratiaÄuc à Prgpofito5Cgt;ollegioillius ccclefiæ euocatus eft. Atque mox Calendis la« nuarij anr^equentis 1519. publice concionari încœpit,6Cprimum Euangelium, deinde Afta Apoftolorum,atque Apoltolicas epiftolas exa pofuit, Ab initio cnim nó nifi Euangeliftarutn oC Apoftolorum fcriptaproconcione interpre tatus cft,poftea demum propheras quoq; pub» lice exponerecoepit: nelt;|iue partitulatim , fed ordine integra fcripta. Primis veroannis non tantum contra Romanas indulgentias, veriim ctiam contra alios quoq; abulus qui in eccle* fiam
•4
-ocr page 25-RESPOND. I^VLLINÖERr. 8 fam irrepferunt.foncionatus eftjnierta etiam Qs'dZm'n fiiniil ociafione data , Hugonem Landenbcrx gium Conßantienfetn Epilcopum loti ordma I ium, item Pontiftcios legatos, MatthæumSe« . , diinenfem Epiftopum amp;nbsp;Rom.ectlefiæCardi# tialem,itrni Ennium Verulanum , ôC Anto-mum Puecium Piftorienfem Epifcopiin),lollia riiauit, amp;nbsp;fupplex ab lilts petijtjVt pro ofßcij rm raiione rebus Ecclefîat confulcré velint. Nam non pofTe negan multos efTe in ettlefia abulus.a quibiis sierito mifer populus libe* landiis fit, Sc illi prtedirandum purum vtrlt; bunt Dei : adharc debere primate» Ettlefiæ Chrittiano more, âCaliierquam haéienus fcx tt-rifit , vitam inßitucrc. Simul etiam pro» Zi.OijHm teftabatur? fi nolint rem agrredi, turn 1« adiu* honmir ««J r, r D» L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relMiaiUO,
uante Uto leno tX. vthÿiiertter concionatus rum deChrifliana reformation^tniliiucnda; acte cerio n^fTe diuinun. auxi^m nondefu-turum. Poftquam verô ab eis nihil impetra* re poniit, quamuis amicé illi relbonderenr, Ó^abufus confiterentur 8C deplorannt, eon* cionando ftrenud pergebat, tiemonßra« bat, neccflarium efTc vt reformatio aliqua iux* laveibum Deiinßituatur, Quoniamverô hi • qui ex officio teformare debebant, nihil fa-tiant, hortabatur vt fingulseeeclefiatdeeaco« gitaretit, amp;nbsp;commode iuxta morem veteris ÖC ApoOolicx Ecclefiie «andern inuecat«nomi-tie Dei luflitu «rent.
-ocr page 26-• AD VII. CA^. ACCVSAT.
ZutngHus Quemadmodum vcró inSaxonia Liichcrua contra Ko- feoppofijït Dctzclio impudenti indulgcntia* duigtniiac rum nundiriatori, ita cnam Zuinglius ante ilc pugnai. lum,Gcuti fcripGinus, indulgentijs ËC alijs Roa manie abüfibusfè oppofuit. Catterum eodem tempore in Heluetia adóerfarium habuiiBcrn« hardi'num SamronemfFrancifcaniordinis mo* nachurn, qui Roma indulgentias ad nos adùc« xerat,amp; eafdem in Heliirtia , Geut Detzeliut in Saxonia,prædicabat SC vænundabat; Huiefe oppofuit Zuinglius, Sc eqmexpulit. Habuit autem graues aduerfariós Tiguri facerdotes 6C monachos ,SCpræcipuc LeAores mona'choru Mendicâtium: ideoq; aliquot colloqùrà habita funt in asdibus prgpofîti, præfenteMag'iÛratu.
ZulRgHiis Tandem verô ad indagandam veritatem, 3C dtfpuMi. toiiendji difsidia atq; rixas, publica djfputatio infiituta el^b amplifsimo fenatU Tigurina; vrbis:ad han£ cuocarunt ordinariû epifeopum Conftantieniem fX. cius doflores, atque alios quôfcunq; vocare SC exoraf é poterant. Coniic* nerc igitm Tigurum complûtes vin dofli, SC frequent fftit conuentus cùm ccclefiafticoruin «um aliorum auditorum:in hoc omnibus faéla » cft libera loquendi facultas, SCZuinglius co* ram eo dodrinæ fua: rationem expofuit : hanc arciculis^7. comprehenderat, SC in publicum ediderat,pecens vt fi ali Abi erratet, ex facris Ij«
bum Del Qiioiliam veto in hoc colloquio Zuinghus prfdicandS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jd poa
-ocr page 27-RESPONS« BVLLINGERf» 9 idpotiGimum demont^auer^^fcripturam fa* cram vnicam cfTenormam SC regulam, iuxta qiiam folam omnia falucis noftrae.âCÇhriftia* næ ecclefi® negotia .dirigèrcopor^eat, neque. quifquam cx tam .magnq doftorum numero • hanceius fententiam confiitare po.tuerançom' motus ca reampliGtmus fcnatusvrbis.Tiguri-, n3e,decretü'proniulg3uir,nequirquafntn;pfogt;, - -rum cccleGis aliud doceac auc cócionecur quam facras literas vtriufque TeftamentL . nbsp;nbsp;nbsp;........ ,
Eodem anqo vchemens certamenexortum AittndP eft inter doAos pariter^plebeios,dçimaginu bus quae in templis habcbancur, SC mifTa ^num hxciollenda (int SCaboIçnda : qüsabqui reu- n». nere 6C tueri conabantur.Quare fub finé Oóèoz, bris alia difputatio infhtuta, eft,ac rpgaft func cpifcopi Conftantienns,Curienfis,amp; Baftlicns nSfVtadhancdtipuracionflm venant,SÇ.viros, doflos è fcholis fuis hue mittanv^uoratrlunt ctiam alij Pi JÄati SC. EcclefiafticÄjrdinis homi lt;nbsp;nes, quos Tigurini vocare pçtçrant ; atquead, diem confticutumdifputationis ciriicer fexeen ti homines epnuenerunt. ,■-■■91
Diu hic ÔC muil urn difputatura eft, neque Tm^sines oftendi potuit imagines amp;nbsp;miflam aliquod in facris literis fundamentum habere: itaq; man- ƒ«ƒ, datum eft miniftris, vcpopuluin é v.erbo D: gt;nbsp;*^**',§ enter edoeçant a,uid de, iinagipibus 5( mina feniiendum fît. Plebe autem ip edofiâjtx omnibus templis vrbisSC agriTigiirini ,hj:c
-ocr page 28-AD VII, CA% ACCVSAT.
legitimeabfquc tumultu fubbraSC abolit^ funt: atque horum loco inftitutar fuut quoti* diante facræ conciones, coena Dom mi no' ftrilefuChrifti.’decretumquoq'ie faflutn eft, hanc rcformationem Dei auxiho fcruandam cfTcinin quis aliud è verbo Dei e Jorcat. Si mul quoque fublatus cft inutilisille d£a feripiuri« • Schela. alicnustcmplorumcantus; Deinde vetus cola legium fummi teinpü iiixta primam inßiius tionemin fcholam mutatum eii, m qua bonx artes Sc præfertimtreslingiiæ Hcbraica, Græa ca Sc Lacina traduntur,SC loco feptem hora» rum canonicarum facrglitcrg in tribus lingui* pratleguntur. Ac propterca hoqcfto ftipendio alunturpij SCeruditi hominem,qui in pictateSC bonis liceris Sc pra;fertim facra fcripttira infb'* tuant adolcfcentes ah quo t iufto numero, qui populo pofsÜt pratdicare verbum Dei,SC ccrle liæin admtni^ratione faerameu^rumSCalii* enferuire. Simili modö Ccenobia iX. tnatio^ pratbendt^t vocanr, pofl obnum eorum qui natcantciWormationem in benefîcium aecepe rant, inpiof SC Chridianos vfus translata fiinr,
• Sc bona horum pars attributa eft publicsedo-» • mui Hofpitali alendis pauperibus. Multos ve« ró labores SC móledias Zuinglius in docendo lt;iininuit,dum vitia quæ rum publicè gralTa» bantur,fcortationem,adul(eria,incenus, crapu lam,cbrietatem,aleam,mili(iam mercenariam, tnunei'umcorruptclam, vfuram,£C (imilia, ac prxfcrcim
-ocr page 29-RESPONS. BVlLiNGERU io præfërtimcxecrationeSjblarphcmias, deicraiio .’ nes,fupcrbiam,inimoclcracumluxum veulumj ólt;c.oppiignat,élt; modeßjni Chriftianamq[; vi^ tam infticuir ÔC défendit.Scnatus qnoq; in hue . finem multa laudabiliter inHituit, amp;populo publiée edixit. Inde veróinuidia odium Si ini« micitigadutrfus Zuingimm mukü auélac funt, fed illccunfta h»c patienter feren? Deo cómit- f tebat ,5c eóHanter in opcre Domini pc'-gebat. corumm-Porro grauiórum laborum caufa eidem fuere '“«•‘“s- -i . Anabapiiftas.atq^editiofi homines in ruftteo«. rum tumultu. Nam cnm Thomas Muncenis tobrogorum feu Cletgouiorum pagurn Griefs fam veniOetjSC initia Kuiiici cumultus, quem« admoduin 8C in Turingia 5C Saxonia feccrat^ ieciffet, moxad cum ci^eruatim Anabaptifmi auélores exhisregionibus con*gt;larunt, quos vbi illc ron^rmafTet, confideigt;eradmodum fe Zuinglio poneaoppofuere. Verum ipfeforti-terilüs rc^itit,ac aliquot colloquia cum Anas baptißis publice corà ecclefîa babuit, eorumq; pefsimum errorë folide' conuicit.Âdeoq; firma argumenta ex verbo Del protulit, V( multi vii*tgt; docti in diuerfis regionibus, ZuingHj doflrinà plurimû adiuti fuerinrquatnuis enim hoc pte« rtq; difsimuleni, facile tarnen id ex feriptis eo» rum animaduerti poteft. Adhæc aduerfus fedin
B »
-ocr page 30-AD Vlh CAP^ ACCVSAT.
Porro inter tot varias moleftasque occupa ■ia|ntUBo liones nihilominus femper peregrinis, quo-***' rum multi quotidte adeum confulendi gratia venicbant,ttemqueciutbus humanttcr amp;nbsp;be« nigné relpondicliteras quoq-, pluriruas in va:« ria loca, Germaniæ,Galliæ hali^ücripGt, ac vicifsim multas aliunde acccpit. Praererea quo^-tidieinfcholafacraBiblia interpreta1»au.K-: pri mum enim piodoéioq; öiclaroviroD.Conra» do Pellicano,Hebrccum coTMottuinterpretan' te,Zuinglius poHca Græcum contcxni E X X. « interpreturecitabat ct cKplicabatznihilominus ctiä ordinarias luas coticioncs conftituris hori* habchacamp;pofiFemomultafcriptainterca per typagraphotwptiblicura edebat, qux omnia magnoamp;incredibililaboreperficiuntur.Atq; hocmodo omne tcm||psâium'diuno61uque in feruttio Doiqini eccUfiae negotijs inluine^ bat,prompta q||idemvolu4icatc«^nagno cum fruftu.
Oifpntirio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus laboris 5C moleftiseZwinglio
BadcnGs. exhibueruft alia quædam publica colloquia. Etenim cunftnno Domini publica dis IputatioBadacin Ergouia inftituta fuiïTer,cer^ • tis de caufis adduélus fcripto ratioiiem reddi« dit, ob quas caufas Badam venire no'lucric: nie hilominus veropublice editisfcriptisadoerfax BetnenGs «’iorum fuorumobieftiones conRitauit.Poftea 4ifput*tio. anno i $ tS. alia difpucatio invrbeBernenlï in« ßitutacB, Sc publica fide cautumhis qui illuc venirent.
-ocr page 31-RESPONS» BèTLLINÖERr» It venirent,ac üatutum vt tantumcx facrafcri' pcura difpuracetur. Quaproptcr Zuingliua quoque iHucprofcâus publicedifputauit.dC doélrinâfuam, quæ quid'em veraamp;reAa erat, défendit SCafTeruit/idqucteftanturAAahuius . difputationis in publicum édita. Quod fi Zuin glius do^inam fuam nonprobalTet ÔC confir** maßet facris liicns,red talis fuilTct qualem Ad-ticrfarij fingunt SC calumniantur, proculdubio grauifsimus amp;nbsp;amplifsimus fenatus. Si. prxtc' rea populus quoqlie Tigurinus honeftatisâC iufiitiat ftudiofut, nunquam ipfum vel horam vnam toleraflentatque clefendifiTent.Annode» Colloqnl* indcfequcntigt;;i9.Illußrifsimuspciciceps Phi lippus Hafitar Landgrauius, anâbosZuingKû* Si Luihcrum Marpurgum Heflèmm euxxa» uit,vtn«utud inter fcco^oquerentur, fîfortd per Del gratiam' de artieuKt «dM^onîs inter ipfos cenueSirepofTèt. PtofeAflkeftilhicZuin glius longo SC perkutofo itinerc.FaSum eftau tem Dei gratta, pofiqtiamvtrinqu^oArinatn fuam clarius explicaflent, vt inter le de omnic bus dogmatibus Chrifiianæreligionit confen** rirent, excepte modo forma prsefentise Chri • fti in facra coena : attamen fie inter eos conue« * nit,vt vtraq; pars Chriftianamcbaritatem erga alteram cxerceret, qyatenus vniufeuiufq; con« fcientia patcretur.Edita funt publice capita hu« lus colloquijfubfcripta vtriufqu« partisnomi' nibus,quaeteftimonium fufficicns fanae doAti
-ocr page 32-AD VII. CAP^ACCVSAT, Z'ulnjKi!« ns vtrique parti perbibenc, Falfum ipitiir eft nam nonre quod quidam fpargunr Zuinglnim 6C Oeco» HOMuit. lampadium Njarpuig; prißinam liiam dcflri' nam rcuocaCTc, nam cx eoru frriptis^ronrio' nibus demonllrari poteft, eos antea quoquc in eandem fententiam quæ articulisMarpur« genlibus coiitinetur doruilTe. Inane itaquefig' nientum eß ipfosa Linbero cdo^os priorem fuamdoélr)namrcuoc3ne,imó earn ipfam iU lie aperte amp;nbsp;conftanter ccnfefsi funt.Quod veto Lutbenis aliciibi qusdam in banc feuten* tiam iaâare videtur , fane abter fecit quam ipfum decuerit, eui etiam alibi abunde refpen-fum eft. Quod fi conuenta Marpurgi fada Lutherus feruaftet, amp;nbsp;qui eum fecuci funt ma* Èisftudifrentmodeftia:,eoncordiæ, charitati, ndei óeburnanitati, übt eauiftent abarro* ganria amp;nbsp;faft*, rixis eontentionibus non necel^rijs , h^ue tarn accibe amp;^lane iuxra aHedus fuos feripGlTent, melius adum fui(* fetcum ccclefta.ita hanqud veritasmagis fuif* (et propagtffii, minusque vuincratæ amp;nbsp;offen« fx fuiftentiÄÜrmiorum confeientiæ. Vtinam ädbuc Deus donct nobis intelligcntiam SC coa • cordiam. ’ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
SnaiiM cor ' In fumma Zuinglius totqtempore minifte* rij fui diliventer in Ecelefia Chrifti laborauit, eiusobiRis. aepie prsdicautt poenitentiam, (tue cmenda-tionem ÓC mutacionem vitx peceatis deditx in piam öC Chriftianam ÿitam,ôC præcipuc re-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ■■’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inifsio*
-ocr page 33-RESPONS* BVLLINGERI, lx ncm peccatorum pet fi^atn veram fidem in nomen lefu Cbrißi. Atq; in hac doArina conftan-tlt;r adobirum vfqticperreuerauit.Annoauteni Domini i$p.die ii.OAobris circahoram quin-tam pometidianam Captllæ in prælio cum mul(i°honcftis ôCfidelibus virisoccubuit,SC in confefsioneChriAianæfidei morcuusen.
Qui veto Zuinglio ignominiæ loco obij- ZuingUam ciiint,qiiódin pi jlio cum fuis occubuerit, igno rant aut non e*pcndunt quxnam antiquitus fuis adbcU filent confuetudo |^qpuli Dei, Nempe quod *“in»bi|t. farerdotes Hue ecclefiat miniftri cum populo ad bellum prodibant, vt milites ad precesex-citarent,docerent, confolarennir, fif corrobo-ratent *. fient Deus ipfe exprefTè 3C [êrio pra;-' cepit Deuteronom.xo.capite. luxta hune mos rem amp;nbsp;inüitutum excellens propheta SC milt; ni lier Dei Helifeus fuitTn exetutu trium re= gum Ifraelit ludæ amp;nbsp;Idumaiorum, ac toti exs ** creitui conluluit magnoque vnii fuit , ßcuti 4.Reg i.frribicur. Eodem modo pofiea Chris Aiani Imperatores Confiantinus, Valentinias nu$,Gratianut,Theodofîus, aliiqwe pij R eges, principes,ac populi, veram religiunem ôC cuU tumDciin fuiscafirisexercuerunt,neqiie re- * ligionit cxercitio amp;ecclcftæminiOris inbello caruerunt. Chriflianam hanc veterem atque budabilem confuctAdinem, Heluetij Temper Hduetiort retinueruni, atque adhuc hodie feruant, amp;nbsp;»gt;«•* fuos Sacccdotes vei £ccle(îarum Miniftros
B 4
-ocr page 34-AD Tir. CA^* ACCVSAT.
fecum ad bellum cduciint. Sicveteres biflorKe referunt Bernehfïs ecclenae parochum, tanquâ verum paßorem , cum fuis ouibus ad bellum lt;gt;}9.Iunii 'exï)rre,acmemorab)li prælio àdLaupam inter **• *•' ' fuifleiSó milites confifmafTe. SimiliterZuing» lius'cumadhucClaronen(tum paßoreßet,bis cum itiis veterilaudatoque Heluetiorum more in militiam profefiiis cß Mediolanum,öi duoÿ bus prælijs, quibus non aba magis mcmoratu _ dipnaah HeluetiiscómifFa funt.adNouariam ../£(■ Marignanum , magnU’^ia cum laude inter« fuin Ideoque etiam poßmodum piumhone« ßifsimlimq; popullim Tîguriniim in periculo deferërc'nQluit,fcd übens cum illis mortis difcri mini fc cxpofuit:quo nomine ab omnibus bo-neßis amp;nbsp;aliquo ludicio præditis hominibus laude potius quam reprehenßone dignu8a^* ßimatur.
Quonam ' CuniP^a hs^verc Ä breuiter a Jerendæ veri-Iwc narra, tätis caufa commemorate volui, vt barum re« (wtcadat.. rum jgnari, Si. qui Zuin^um longe atium quam quÄis reuera fuit animo conceperunt, certain qe Alonarrationcm babeant. Ô modo . alteram partem audire voluennt; Si pt æcipud • AdütTfaHi noßri, qui fürioGs fuis ciamoribu* Zuitigliano nomine,qtiaG id Gt horrenda quae« dam abominatio , vcram Si fanam dofhinam, ac Gdeles homines , Gmifl quoque innumeraa Chrißianas eccleGas calumntantur, êC contra omnem aequitatem condemnant. Alioquih negari
-ocr page 35-RESPONS. BJLLINGERf. IJ «egari non poteft,poft Zuinglij obicum (ficut anteaZuinglius dum in viuis eftctannoijxy. Andreæ Onandro aduerfus ipfum infanienti in quadam epiftola prædixerat) pafsim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-i
latcque innumeras eccleftas, in Germania, Ita* doAnnani lia, Gallia, Anglia,Scotia, Polonia, Hungaria, pturimi tet 5C in alijs regionibus ac populis, recepifte ean= ‘‘P“““-dem do^rinam amp;nbsp;bdem quam Zuinglius do« cnit, ÔC Itbris in publicum edicispropagauir« quoniam cognoucruntSCcxpcrti funt,Zuin« glij doéirinaniex QcoâC facris fcripturit con* Aäo.Ty. fencaneam e(Je- Oportebat igitur bonos illós viros, qui nihil aliud norunt ni(î conuiciari inftar rixofa* mulierculæ,melius rem fecum eX' Eendere, 6C faltem meminifte atque fidem triz uere hi« facræ fcripturj fententijs. Prouerb.ix.
Eft qui réméré profert ^omo futilis ) veluti ronfofsiones gladi). At lingua (amentum (anic tas eft.vel m^cina. Abommat^ Domini funt labia mendaciarqui autcm ftudenc veritati, pla cent ci. In ore ftulti eft baculus fuperbiæ, labia autem fapientum eonferuanteos. I^de à facie hominis ftulti, in cuius labijs noAcognouifti fcicntiam.
Secundo vaidd miramur noftros Aduerfa* quot;tftf rios ita odio fiC inuidia excatcatos elTe, vt non Eudeat eos publice de nobis alTirmare.nos verz nitcona is Chrifti, AccipiPe , édité, hoc eft corpus OoaóA meum, amp;c. non habere Adem eaque negare, Nam fatcmur verba hgc,Accipite,edite, hocaft
B J
-ocr page 36-AD VII. CAP. ACCVSAT.
corpus meum,6lt;c.€ flc vcrifsima Chridi feriiaa toiis nodrt verba, quibus Ecckltæfuæfacratn reenam tndicuit, SC vfqueadfincm muntiiob» feruandam tradidic.Fidem quoq; habcmus verquot; • bi» Chrifti.quomodo fcihcetd*ßa funt a Chri« fto,ac dciKi irripturæ folent de iacramcntis loquot; qui, SCquetncdmor'ü fanéla Chridtana Ecclcquot; La lila ab initio intellexit dC ifttcrpreiata ed.
CumZuinglio idem quoq; obietdiim fuif« fet, quód non rcAe' feu tiret de his verbis Chri-* fti.ipfe co ram principibi^ Germanise in co« tnitijs Augudanis anno » j , o. epidola publia cata fe hoc modo défendit. Cum nullis mor« u talium nobis ed difsidium de verbis Coensç, »1 quad velimus ilia immurata ede, vtquidä, aut «gt; prorfus fublata , vt alij calumniantur.' Cum w enim defonant. Hoc ed corpus mcum. iam «gt; ipfum facrai^encunftugudius ed quam d di« »« ceremus, Htudgnidcat corpus gieum.vtom« nino nibil velRnus mutatum ede.Sublata verlt;» è medio quomodo cupiemus, quae ne mutata «gt; quidam vSlumus.^Atque plura in hanc fenten« *« tiä in cpidala hac quse publice' exeat leguntur. Corpus Tcrttd ex fequentibus corum verbis facile ^ißi iftn animaduertimus, cur dieant à nobis negativer Chridi.HocedcorpusmeumtProptercafei ftns in ft. ' licet quód dicimus corpus amp;nbsp;fanguinem Chri« «rMMoio. fti non edc prxfcnria in Ihrramento rorporaliquot; ter,naturaliter, fubdantialiter aut edentialiter. .Quibus refpondemus, primum non hoc dici verbi ■
-ocr page 37-RESPONS. BV|LINGERr. 14 verbis Domini, neq; hunc eorum fenfiim efTe, quod verum eius corpus infacramento corpo' ralitcr præfens ßt. Nam ß retinemus 8C fequigt; mur verba Chrifti, neeeßario ex hisconnei* lur,Dominum in prima rocna.quæ longe oms nium fanâifsima amp;nbsp;perfe^ifsima fuit, âCad ß-* nem vfq; mundi «rit,corporaliter cum difeipu-lis fuis menfæ afTedifTe, acque hoc ipfo fuo vero corpore panem difeipulis porrexiße, ac propte rea,vt omnes manifefté cernunt, non fuiffe cor poralitcr in pane aq^ facramento. Alia enim fuit fubßantia corporis ipßus, amp;nbsp;alia fubftan« tia panis, atque hæ funt duæ fubftantiac diftin flæ. Præterca Dominus non habuit duo cor* pora , fed vnum duntaxat verum humanum corpus : non autem vnum quod panem porris geret,SC alter um quod in aut fub pane 6C fa era* mento cfTet.Nequeeaeft rAio verweis SC pro« prietacis hun^ni corporis Chrifti, vt verum corpus ßmul menfg aflederit et interim nihilo^ minus in pane quoque præfens fuerit. Quart verbis Chrifti nihil aliud traditur,qi*m Chris fium vero corpore fuo menfæ afledifte, atque eodem fuo corpore vero panem aut facramen* turn porrexifre,ac panem hunc rede facramens tali more corpus fuum nominaf(c,acdixifre, hoc eft corpus meum. Etß autem Aduerfari) npQri contra horribilher infaniunt amp;nbsp;conui-tiantur, nnnquam tarnen quicquam aliud in secernum ex verbis Chrifti probabunt.
-ocr page 38-AD VU. CV» ACCVSAT.
C .vwaE- Præiereamuka verbi« Chrifti Aduerfari) de •- lt;ub- (tto add«»nt,veFuitcorporaliter,naturaliicr.fub' ftaiieialMcr.tffeiMialKer'.nequeenim Domina«
gt; ftc !oc(ituscft,autqaicqHâ tale in verbi« Chri« * ^inuenitur.Vbt qusefo lcrtptafunt cagt;(|n{igt;pf» addticnnt, amp;nbsp;pro fundametK»telt;iiM- contro« uerft^babent^Dicantapcric quiidnamChrifin« feruaior nofter hifce verbis, Accipite, comcdi-ee,hoc cft corpus meum,inftituerevoluerit’S» vernm dkere, 6C libcrc' profiteri velintdoéïrix eraaj veterem fimplicê amp;«atholie3m feu Chri« ftwnam, quam vniucrfa ccclefîa Chnftiana ab Apofto lorum vfqne temporibus veram agno« «it amp;nbsp;reeepitj^cbuntur Chriftum Dominum Mis verbis, Accipiie, édité, fiCc. facramentum fîaefig.Rum,(vt Chriftianaecclefia 8C feriptu« »X nominanr, Gtoei^.Rom.^JinflkBinc fli ordsnafTe. ^[uod (ïnoc verum cft, neqHeeoim AmsiAim: ^iter eflê po||ft , dicanc auaîTo i^pbis qui nam propius. aecedatàt adreroaChrtfti, S( fenfum Éùifiae Cbrîftîanx- eecIvAx rttimaae T Vel qua inre nos ^losZuinglianosveeati*,qui (amen iagt;fcilaliigt;d*fentimus qttamquotffempecftnßt
• vêtus ilîa fanfta SC veta Cfiriftiecclefia »dlrant *^«1. deMtquaen quaie peccemusdicentes,cumChri« «■sÄwHi ftns feruator nobis hoc loco lâcraraentiim in* ^'*®*’*'* ftituerit amp;nbsp;ordinaric, verba inftirution»« huiut facramentalkcr i tu eiligen da, 8C facramenniK« etiam à »obis explicanda cfteF
t»mlt;5c Sa* SacramemaUautem vocamus quod accipiv ■enmuialc.
-ocr page 39-RESPONS. Byg.LING£Rî. Ij fur pro more facramcniorum, feu vt fcripHira vocac,ngnorum. Natura autemfacramcnroi* Dim hxc eft,vein his duo có(ïderentur,ngnu«H ÔC res (ignatavekii in C«ena Domini, figrta f(int,panis vilt;iiim,res‘ngna(«,corpus Chri-ftipro noVis sraditunri SC languis eins effuftist. Amborumautem hate eft natura Oratio, vc neutrum in a'Iterum lt;onuertatur,red vtTunlt;|uc fuann fubftantiam fcruet,nihilominus tamen ftgsia aecipiunt nomina rerum ((gnatanMn,pagt; nisenimcorpus Sc vâium fanguis lt;Jhriftiuoquot; min»cu£,eum tarnen nauirahternonftntquod nomiaa«uur,fed rerta SC vera figna, qute nos de rebus verepcraftis,de pafsioneChrifti SCnoo ftra redemptione admonent, SC'de histcftai«-tunSirutetiama'DominodHftumtft, Hoefa» cite ad mes commemoratio^em, Neq; nosprt« ms,led vetuftifsimi doftorctChriftianatetvIe» (îx,verba Choisi,Hoeefteorpus •icum,faera« eft ngQumvel figura corporis mei: vt fepealibi à nobtsoftenfumeft. PaulusprxiercrdscKft^ giiahxeeftreftgiHaftueobfignationA iuftttsa; ndei.Rom.4.
Poftremo verba a vobis addita corporaliter, naturaliter,amp;c. non eonuenlunt nature fgt;era= mentorum , nshilominus tarnen eunftis hxc verba obtruditis,iSC po^ulatis vtcoofiteanttir Äeredant, corpus Chrifti in faeramento non tantum faeramentabter, led corporaliter qussq;
-ocr page 40-AD VH, C^P. ACCVSAT.
amp;naniraliter præiens efTe.amp;c. Magnum vero hoe veftro dogma'e in ccclefïa tumultum exci» tatis,£Ciamé vosipfi id nort creditis,moxenim diâis his verbis in eodem veftigio quo dixifti» cadem negatis, ac dicitis, Panem feu fub pane efTe corpus Chrifli corporaliter,naturaliter,fub ftancialiter,fed non carnaliter.neqï inxta natu^ ram corporum,aur.vinbili modo, Ncgari auté nonpoteft bancefTeproprietatem humanicor Eoris,vt carnem ÔC olTa habeat ( quemadmodii iominus in Euangelio viGbile Gt palpa bileatq-, fenfîbtie. Quod igitur aliter fe habet, no eft eorporcum. Ideoq; corpus Chrifti iuxta veftros fermoncs dC interpretationes .no aderit tn facramentocorporalicer.Neq; vero hoc vns qua negare potcritis, Sed hie deprehenG SC con cluGipoftquam co^m vniuerfo mundo veftrû iftudeorp^aliter vos pudore confondit,alio confugitis dicitis, cotum ho^negotium efte lecSibiiu snyfterium.euius modus 8C ratio Gt ineßabilis.
Verum (î ita res habet, cur ipG conamini cfFari quod infßäbileeftiEtenim dicctes corpus Chri fti in Caerfmento corporaliter efte, verbo Cor* . nbsp;nbsp;poraliter tnodum ac ratione præfentiç enuntia
tit. Quod enim corporale eft,eft vtiq; corpora* le,amp; vt dicitur atq; explicatur,corporale efte in ' telligitur.Quapropter cum ftc veftram opinio* ncm tueri SC tuto confttfere non pofsitis, aliud CwecHo. latibultj quæritis,acdicitis,Hæc non efte inda* ^*** ganda,fed fimpliciter credendx Verum vbiali-* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid
-ocr page 41-RESPONS. BitLINGERh l6 quid credendum eft, oportet vt rlarum Dei ver bum habeamus, velut in verbis ceen» Domini habemus exprcfliim Dei verbum. Dominum corpusfuumpro nobistradidifIe,fiCfangiiinc , fuumproabluendis pcccatis noßrit cfFudiße: hocigitur omnino credcre oportet. Sed non teneniurvt credamus,panem iprum,aut in,fub, rum panecfTecorpus Chrißi.Nihil'cnimaltud verbis Domini dicitur quam quod fupra indiis caiiimus.
Hxcatque plura dia firmifsima argumenta amp;tcßimonia,ßepe antehac in feriptis noßrit publice vobis propofuitnu8,atq; ideo nunc bre uioresfumus,veriim vosparuadpropofttutn amp;nbsp;forma reipondißis,multa interim extra pro» poßtum garricntes,noßram piam fententiam, ♦ peruertere,no5q; conuitii^obruerenoneeßa' ßis. Deus largiatur vobis vt hateBagnofeatis: nam co modoejuo coepißis, veß(B fententiam animo conceptam nunquam in æternum pros babitis : fed potius complurcs viros bonos ve-* ßra garrulitate amp;logomachia dubift ÓC per« exosfacietis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Porro non dicimus ccena Domini abfq; Do Clt;|||s Domino eße.Semper cnim diximus.abfq; ipfoDo
tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Dr fr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • fcquot;“* Do
mino no pof le nomihari oC cfTecixna Domini, miai. Interea non dicimus ipfum corporaliter aut car naliter in aut rum pan! in Canapratfente eße. Deutenim in ecclefia præfens eß^ßueeccleßse credentiü adcß,qu9c iuxta inßiiutum BCordi-
-ocr page 42-AD VU, CAP. ACCVJAT. nutionem Domini rcenam legitime cek-brar, Huic inguam ccclefiæ adert gratia fna, fpititu fiiOjÖC cmcaci operatione, qiicmadmodû ('em« perinrtitiicioni fiiar,^ fanflis facrameritisprat» * fensadfuic,atqüe ita illis, imo nobis fc adfijtus rumadrtnem vfq; miindi promirtt. Dominut cnim crtfoliurti(iædlt; fakitis, qui plenè,pront nobis necelTe fuerit,nobis i llucefcit, nosqiie cic menterconferuat,imonobisprtertac quæcui** quepromifit,
CorpMi - nbsp;nbsp;, Qnod veroquarfumlq|um attinet.nempe
Chtifli fpi« docere nos corpus ÔC fanguine Chriih tantum ncqiie corporaliter aut carnali ter, orequc corporeo à fidelibus SC inrtdelibus pcrcipi, huiusrationem Temper (Impliciterrcd
I clidirnus,n modo nos audirevoluilTent. Sedvt breuiter repetamus, denuo dicimus nos ore acque corde^rcdcre?lt; conrtteri,carnem SC fan-leaiua. gUinem Chrifti feruatoris nortri. nobis ab ipfo Domino iramraefTc incibum SC potum, vt ilia vere edamus 6C bibamus, fed fpiritualiccr.non carnalitei*iut corporaliter. . . . , , Corpus Spirituaiis vero manducatio fir per fidcm Chrifti fide quaChriftum recipimns.Quando enim credi-« ^diiur.w Chrifti carnem amp;nbsp;fanguinem pro nobis in morte tradita erte,vt nos his à perpétua mor teredempti æternùm viuamus, turn fide hac caro 8C fangyis ChrirtiWiunt nortcr cibus ÔC. potus,quibus furtentamur advitam æternam, ficuc corpoteus cibns fumptus, vitam huius
-ocr page 43-RESPONS* BVLLINGERf*
forporis conferuac« Non quod caro fangui» ^hrifiifpiritusfiant, Sc ita fintnofter cibus pocus,fed quod verum corpus ôÇ fanguinenj Chrifli, quæfuam fubAantiam immutabileni rètinenr. verc in cruce pro nobis oblata func, • nos fpiritualiter manducenjus,hoc eft vcra fide recipiamus, Veraenim fidcs eft proprium o^ animæ, Quod autem fide Çhriftum dominutn manducemus, ex ipfius domini verbis didici' lt;nus.1Mam loan. 6.dixir,Quimemanducaueric viuet.Et rurfiis, Qtÿ in me credit,viuec. Item. Ego fum panis vicæ. Qui venitad mcnonefu^ riet,SC qui credit in me nop fitiet vnquam. Dilt; . r i. dtcimus autem. ex Paulo fide ad Pcum accedi. Heb».**« Atq; cumhic.Domino dicçndum fuiflct, Qip biberit me non fitiet vnquàm,dicit, Qlii in i)r^ credit,atquc ita pro bibendi verbq cred^re nil, Quare edere 5C bibçr^oc loœ çft cre.dere|. Cur vero Aduerfarij noftri haft^us contend^ runt. Sc quit^m bene ac reéié, nos fola fide in Chnftum crucifixum verum Deum SC homi« nem.neq; vlla alia re in coelo aut tcriy luftifica-ri, Sc fakiari, ft idem nunc efficitmr corporate inanducatipne carnis Chrifti an fides non ampliusfufficitf Diligenter quaefoftatrescogi • täte,Sc diligenter expendite quidnam faciatis. u.i-
Quod prafterea dicimus corpus Chrifti pon cdi,dC fanguincm cias non bibi corporaliter ,urco«pogt; autcarnahter, hoc quoque ex verbis Domini tali««. Ioannis ä. didicimus. Cum cnim Capcrnaitic
C
-ocr page 44-Ad vir. CAP. ACCVSAT., dicerent, Quomodo^teft hic nobis çarnem fuam dare ad manducandum f atque exiitima-* rent corpus fine carnem SC 1'angiiinem Chri'» fti,corporaliter nacuraliter, quemadmodum • corporeos cibos fumere folemus , edi 8C bi-bi oportcre: Ibiexplicat feipfum Dominus infix , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neconcionis, amp;nbsp;oflcndii carnalem manducas
tionem,quam ipG incelligebant,nihil prodefle ad falutem, fed Ipiritualem : ac docet verba fua fpincualitcr intelligcnda cfTe, amp;nbsp;fe recipi,ac eo modo carnem 8C fanguin^ fuum edi amp;nbsp;bibi ad vicam æternam.
Dlkipuii Denuo autem hic nobis, vt Paulus docet Chrift'im prima Corinihiorumvndecimo,redtunduin ^^c''ed** primam inftitutionem Coenx Domi* runtcorpo. rii , Sc confiderandum quomodo difcipuli taliier. ChriAum inprima coena manducarint. Ëieti nim cerium^li nos in polira cccna , qux non alia eft à pri|||a , non polVc aui^dcbere aliter Dominum manducare,quàm quomodo ipliiin difcipuli in prima cam manducarunt. Afte* dit aucerrAJominus inenfæ vnà cum difcipus lis, éCpan^ accepit,ac i'llis porrexit, dicens?
• Accipite, edite, hoc eft corpus meum. Dæc B veto verba non potcrant ipG de vllo alio in-tclligere quam de huqiano corpore Chrifti Vero proprio SC vnico , quod vna cum ipGs meiiice aUidcbat, Si iplrcoram intiiebantur, Nam vtlupra quoquc diximus,Chriftiis non duo
-ocr page 45-RESÈONî* BVLtINGERr, iS duo corpora habnit le^vnuth duntaxac. Cor* pus aucem hoc quod cuin ipGs rhénfa: alTrdir, difcipiilos non edilTe corporaliccr omrdbns notifsimum eft; portera enim die eodeiti coigt; porc Chnrtus cnici affixus ÓC momius clt;igt; atqiie hoc ipfo nobis coràm Deovitam i(npe« trauit, Quare omnino neccrte elt aliam elTc rationem comedcnrfi corporis Chrirti in fiera cana quàm hanc corporalem, ciim difeipuü in prima cctnaipfum corporaliter non come« 'derint. Non rertat*icem alia ratio comeden* di corporisChrirti,quùm fpiritnalis amp;nbsp;facra« mentalis-.ficiiti paulô port ortendemus.
Ex his iritelligitiir infidèles corpus ciiiidem inflt'rles Il Chrirti mandiicare facramentalifcr, verum Ht quot;nbsp;que fpiritualiter, neque eorporeoore , vel vr pus cjrpo^ niinc portentofo vocabul^ nominant, Ürahi
1 ter. Garent enim ore animx, fideànquam,qua fola corpus *hrirti ad falutemOmaiidticanir.
Nequecciam alias corpus Chrirti oraîi ér fiue ore corporeo manducatur : non eiiim crt ci* bus corporeus , qui alioriim cibonim ihitar in Ventrem defeendat, fed ell fpiriraâlis ctbusad vitam aeternatn.Neq;etiam Paulus dicicindi^ • nos fiue infidèles corpusChrirti edere,fed pané • Domini,que fiimenies rei fiunt perincredulita tem. Cçtcrùm quod i^nnulli falfam ûiâ doifii 1 nam,quafi lacera vertem coniuere, bC hoc cauil la tegere conantur« infidèles edere ipfos quoq«'
G i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
-ocr page 46-AD VII»CAP» ACCUSAT, in facramento verum corpus ChriHi, fed ßbi« ipHs in judicium, aperce ab ipfo Domino ars guitur Sc conFutatur,qui difercd dixit, quicuna que carné fuam ederit viéFurum : Ecclelia item • Chrißiteflatur, ChriOum manducariautper« cipafempcrad vitam,à neminc autcm ad mors tem, Item D. Auguftinus fcribit, Iiidam non ipfum Dominum, l’ed panem Domini fibi ipG in iudicium à Domino accepiile. Legatur Au« güßinus in loannem TraSI. i6, Mulca alia hua ius generis teßimonia aii^ à nöbis ex Pacribui adduAa fünt.
Quöd n Adiierfarij noßi^i äduerfusfimpli« cem banc ccrtam^; veritatc diu lüultumq; ccr« tare perrexerint, SC abfurda alia fiibindealijB Xccumulauerint vtpertiriaciter Conceptâ opia tiioncm tueantur,SCprxterca etiam contra nos vociftrentur amp;nbsp;exeAentut non aliter atq; aua Éiggfolent ctwuin voragineac larriis hArence, fdluam tarnen nobis veritatem relinquere, SC fuas metces carnales atque corporales reponea re cogentj^.
Kes neu Veriim,vbi quinto loco nobis obijciünt eu»”gi^ 9^°^ doceamus in coena Domini tantum eße vacua ßgna,acpropterea in cœna Domini foa luirimodo figna panem SC vinum dari atq; aca cipijin eo nobis iniuriam faciunt, öC veram no ßram doólrinam perueruint. Veruntamen, fi intelligunt corpus 8C (anguinem Chrißi in pa* nc Sc vino coena; Dominicat corporaliter jana quam
-ocr page 47-KESP0N5, BVLLIWGERU I9 quam in vafe quodam inclufa e{re,et hoc modo volunt (îgna plena Sc non vacua clTe, ingenud fatemur nos non ita fentire.Non tarne proptec rea acbitramur panem domini SC vinum in fa« era corna inania SC vacua (îgna efle. Confites * murenim quod ha;c in facrum vfum adhibita, non (înr communia fîgna, fed facramentalia SC Domini (îgna àOeo tpfo inHituta,atque ab ipfo Chrifto confecrata SC fanfîificata. Quare noftra corna quam iuxta înRiiutum Chrifti ho die celebramus,adhiÿ eft Domini ccena ab inja tio fanAihcata, itaque qui hanc vera hde fu« munt, diuinggratiæomniumq-, donorum Dei qug nobis promifît participes nunt.Quomodo igitur harcpofliinteffc inania amp;nbsp;vacua (îgna.*
Qiiemadmodum verôfarpeantehacfcrip(î'' Ineow^Do mus amp;nbsp;côfefsi fumus, eodem modo nunc quo* quefatemurdCdicimus.noeles puitor amp;nbsp;inh/ pacipimu« deles m corna pomini, cxcerno oy fuo rumet c panem Domini SC potum, quar ipfe nomina« uit fuum corpus Sefanguinem, Fideles autem qui ante communionem cumChriO* habenr, SC. ChriAum in cordibus fuis fecumsad cccnam Dominé afFerunr, exercentSC renouant hanc communionem, ideoque non tantum externd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
edunt panem Domini, 8C eius potum bibunr, fed etiam interne per veram Adem,verum cor« pusSCfanguinemChrWli ,eo modo 8C ratione vt fupra expofuimus, fpiritualiter edunt SC bi* bunt.Sicnempe,vt verum corpus Chri Ai fit in
Cl
-ocr page 48-AD VIÏ. CAP. ACCVSAT*« oeliSjOon inferius in fth terris,nequcdentibu#, tnandurantium quemadmodum iplum facraw nicncum aut rignum atteratur SC confumatur,, ffd vt illud per fidem recipiatiirad vitam a-tcr-, nam. Virrus enim fidei per Ipiritum fanâiim, in fidelibus efficax c(i, yx ipfi per Chriftum dC in Cbrifio viuant,amp;CbriftusqU0quevi(iat in jpfis. Atquc lïc non habemus yaruatn £C ina» nem eornam, neque diiivaxat (igna panis SC vini porrigimus 8C aecipimus, Veruniamen. quemadinodum mini(tcr Ggnum,ita Domi* luis tbius datfidei-'bus /eipfumrcm fignatam. Sperainiis autem bis cxsoientos fore cmnes,qu^ magis vcrirati pari 6C fabiti quatn propri^ per» taiaeiar óC eontentionibus üudent,
secvVdvm gapvt
ACCVSATIONIS.
•
f^y^Vin^iani ferbii Dom’mi lo«»», nbsp;nbsp;nbsp;explir an
/iam negotiitmCorna dominirlt;e addi4cü[,cu)n temen buc nónperiineantt alia enim eä menducario, dfi/ua loen.4,agttur,^ aliainccena Domini. Adhac. dicuntearncitt Chnfltnon rlJr viuifiram carnet»,aU ^at ita (ontemnunt cz rUf rndunt earnetn Cbrißu ne ^iritui tunila tribuunt.
-ocr page 49-RESPONS. BVLH N GERk 20 R E S P O*N S I O.
BRVM eftCbrinumToannis^.lo-quide fpiritualimanducationc cor« poris fui,et pom fanguinis rui,etiam extra CŒna; Dominica; a^ionem fie ueadinininrationem.Coena enimDomînipO' piurainc« ftea à ChriAo inftituta plusaliquid habet ilia •'•»hïbrn-manducatione amp;nbsp;potu Ioan 6. nempeexterni SC farramentalem manducarionem panis do^ minici amp;nbsp;poculi cius fumptionem,addica pub' Iica congregatione invnum cœtumcum gra« tiarum aclionc amp;nbsp;atteflatione, ad commémora, tionem corporis traditi amp;nbsp;fanguinis efT.ifi, qiig, tarnen manducatioa credentibus non. fitab(q; ipiricualt ilia dequaloan.6. agitur.Quare quod corpus fanguincm Chriüi per fe attinet, vna eademq-, eft nàanducatio ♦oan.6, amp;nbsp;Matth.16. Sicut enimloan.6. Dominus ai^Panis quem «go dabo, caA mea eft, quâegoffabo pro mun di vita: ita fimiliter Matt.té.ait, Accipitc edit', hoc eft corpus mcum,quod pro vot:^ ttaditur. Item hic eft fanguis meus Noui teftgmenti, qui pro multis (fine pro multitudine feu coetu) ef» funditurinremifsionépcccatorum. Quemada • modû verô loan.6. earn dC fanguis Chrifti cof poraliter non edicur bibitur ad vitam, fie etiam Matth.i6.non «diturSC bibitur ad vitam. corporaliter,fed fpiritualiter et facramentaliter. Vtroq; cnim locodevnoeodécorpore SCfan»
-ocr page 50-AD yri» CAP* ACCVSAT.
euinc agifiir,dc quo Eft minus ante inftitutïo-ném canæ (oan.6.aperte teftatüs eft,carném fîiam corporaliter coniefam, S(. fanguirietn dem modo potum nihil prodefTe ad vita. Qua* . re proculdubio poft'ea non inftituit amp;nbsp;tradidit èccléfiæ quod nihil prodefTet, neque libiip(t contradixit,diuerfum mine faciendd.
Patres «. Pauci funt ex veterjbus Patribiis qui non 4ap loan. Chrifti verba loan.ó.in caufa coenæ Dominicas âce^mmo™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• 9“”'® ***®*’^ facimus,
djuu, .. ' nihil aliud facimus quam guod in more cort fuetudine fuit Chriftianxecclefia; ab Apollo* lorum vfqùc temporibus. Inter alios verôori* thodoxos Patres D. AuguRinüs feribit, folum beatumioanném EuangeliRam nihil decœnà Domini fctipflTe, neqi candem inftar atioàutn lt;rium dclcripG(re,propcerea quod antea(Ioangt; nis é.^quod fatis efT^de ea expoiuifTet.Legan« tureiusferipA, De confonant. EuangeliR. Traßatus in Aiannem. Pluribift teRimonijs non cR opus, res enim ipfa meridiana luce cla« rioreR: a^oq; miramur Atluerfarios noRroa hoc loco àdgô indignari amp;nbsp;contenderc,amp; veri* tatem adco manifeRam impugnare.
Qua veroratione de nobis aRèrere audenc quot;‘“i* Aducrrari),nos negatecarnem ChriRi elTeverê viuiheam carnem? Cum tarnen toto corde am* pleélamur 8C difertê pravücemus quæ Dominus ipfe dixit amp;nbsp;nos docüit, dicens : Atrien amen dico vobit, niR manducauericis carnem
Ali)
-ocr page 51-RESPONS* BVLElNPl^R-r» *1 (î|ij hominis amp;nbsp;biberitiFeius fanguinem, non tiabebkis vitam invobis. Et quae fequuntuç Ioan,cap. De carne autçm ChriÛi SC fangui« ne,non loquimur neque fentimus.tanquam de carne amp;nbsp;fanguine altcrius hominis «iam fan- ,i .■ Ai,fed vt de carne quam affïimpGt Filius Dei in vnam infeparabilem perfonam, qucmadmo-dum ipfc declarat his verbis,Ego fum panis vi-iius qui de ccclo dcfcendi. Siquis manducauee rit ex hoc pane.viuet in »ternum. Neque vero aliter locuti funt Chriißiani doAores ab ipfa Apoftolonim xtat? per vniuerfum Chriftiae num orbein. Legat qui volet Cyrillum in E-uahg. Ioannislib.4. cap,t4. amp;nbsp;iib.it. cap.xt.6C it,8Ç Ad Reginas,Sfc.
Ex his omnibus facile intclligitur nobis ab Koii eon,gt; Aduerfarijtnbftrisatroceminiufiam SCmani.
feftam viihfieri,quinos(Àmlnantùr quod le-ß, „üiJ iiitcr fenttamus de carne Chrifti^ cam cons pcndimufc cemnamus , Spiritui cùnAa trftuentes , amp;c. Nam vt modo diximus, credimus ëc conGce-mur filium Dei veram humanam Aaturam in
ex corpore beat» Virginis Marï^lîbijpfi af» fumpfiHe SC vniuifre,ac verum Deum amp;nbsp;homi nemnos in cruce redemifle.ac (écundumbu* 9 manam naturam mortuum efle, arque hoc fuu * corpus à mortuis refufeitatum euexiiîcincoe« los, ÖC ad dextram Qei Patris confcdilTè, vbi nontantû ab omnibus Gdelibusvenim etiam ab omnibus angelit adoratur. An hoc eft leui«'
-ocr page 52-AD Vir. CAP. ACCVSAT.
ter fentirc de came Chi, amp;nbsp;ChriHi carné con ' temnere? Condoner vobis Dominus temerarii veilram 5C inconfideratam accufarionem.
Igt;lt;rp4riia Qu» verô defpiritu Chrifli dirimus, ira dia CÜttAi. cimus ficut à Chrifto didicimus, amp;nbsp;ipfe qiioq;
hquutus eft. Plurimum certe miramur, quo tandem miferi homines Aduerfari) noftri (uis rixis amp;nbsp;cótenrionibus peruenruri lint. Quum nondû contentionibns his fe dedidiftent.éZ adz hue cum ali)s pijs doAoribus reftè amp;nbsp;fimpliciquot; ter fcribcrenr ôC docerent, confef^Uunr torum Noui teftamenti ncgotitift non elPe carncm aut hteram fed fpr itum,ac vim iuftitîcandi ho* mines non in lirera fed in fpiritu confiftere. Auditiim verbi Dei perfpiritum viitum reddi «JPsij, inhomine,Baptifmum Chrifti nonperablua tionem corpoream.fedperfpiritualem eius era tiam nos renouarc mandate SC regenerare:Q,uî igitur nucaliftrfiP? Quia enim nos vna cû alijs pijs doftoribi#,de Coena Domin^quj proprid Noui teftamenti res eft, docemus, præfentiam Chrifti in ^na. 8C manducationem veri corporis eins « fanguinis, in ecclefia afidelibus non corporaliter ant carnaUter fed fpintUaliter • ficri,propierhancfenrentiamatrociter accufa* mur, quafi carnem Chrifti prorfus abijeiamus Ä nihil faciamus (Cum ramen tie carne Chrifti o mnia credamusSCconfi^amur, qiit nos No-u u m Teftamentum crederc amp;nbsp;confireri docei)gt; amp;nbsp;piætcrea vacua df inaoia figtu habeamus:, imo
-ocr page 53-RESPONS. BVLLfNGERr. ** imô omni gratia Dei vfcui ccnfemur, nifi Gm« pliciter abfq; vlla exception« conGceamur totiim negotium ctxnae Dominica;pcragicar* nalucr feu corporaliter. Num vero fpiritut Chrißi inefTicax ÔC ad nihilum redaélus eAî Cogitate quarCo, amp;nbsp;rem melius vobifcum eXa pcndite, ËC diligencius legitc qux Chrißui fera uator docuic.Ioan.i4.gt;$.i0. Hsçccnipidoât'ia na vos ip viain reducct.
TERTIŸM CAPVT
ACCVSATIONIS,
ZVuingliani lacérant vnicii Chriflum, er ipfnnt in duos diuidunt. Dicunt enbn Çhrifiü in ccelot gftendiJJ'e, fgt;eMe ainpliui Iticin/rriuf inierracort poraliter ade^e.'fedjecundum diuiHitatem inceeb crin terrae^ Q^reomninp diBsfaciuntchrb. ftos,vnum qui tantum 'm coelo nen autem er in. terra etiam adejl:alterumqui er in çrwterra. tt^ti^prafenseA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
RESFONSIO«
lt; ONTVMBVIOSA h«c t( im- Car ncM, proba de|èrauatio do^inx noftrx, ' t quodChriftumdiuidamus.amp;ex V- îttf**“*** b. no duos Chriftos faciamus,binc ««s:
-ocr page 54-ÇhrWus a dell eccte» ^xlux.
V^e Orta Gnr difpu^ tiiioncs in-vcUc*.
AD VIL CAP. ACCVSAX-orta eß. Maiores noftri SC. nos quoque docuia musjSf adhuc conOanter docemus, Dominunn no drum lefum Chriftum arcendilTe in ccelos, amp;nbsp;in roelis non ante in terris corporaliter præ-» fentetn effc,atq; inde cxtremo demum die ven* turutn in nubibqs cali ad iudicandum viuoc amp;nbsp;mortuos:iuxta articulos veræ SC orthodox« (idei noRræ. Hinc autcnt concluferunt, Chri* ftiim nó in(ra in pane,aut mm fub pane cor« poraliter præfentetn elTè. NetVue tarnen propte rca Chriüum in vnitierfut^a nobis amp;nbsp;àctzna fua abfentetn eflè; fed ipfum adeflè eccleft« fu« vfq; ad finem mnndi fpiritualiteramp;efficaciter, quetnadmodum vcrbo fuo promilit Gc p2te(t^ cit. Adefleetiam ipfum verbofuoquodpfcdi.« catur, item facramentis qu« in ccclefia percigt; piuntur, quemadmodum femper his adfuerit. Fideles dcniq; ipfum ^gfentem habere acipfo frui Ç quemaomoditm femper ecc^ßa fenfit 8C communi conftnfudocuit) nonornaliter aut corporaliter,fcdfpiritualirerSf cfßcaciter,que« admodum apcleß« necefTarium Si. ad falutem vtileed,vtlqpra docuimus. Hoc argumentum firmius eft quam vt illud aduerlari) foluere po-« ßuerint,vcl vnquam deinceps pofsint. Verum cum debuilTent recinere articulos ver« 8C ortha dox« fidei, nequequicquamvlteriusquaxcre turbare ccclefiam. illi centra ad SophiAicen confugerunt,SC inutiles,pcriculofat atq; offen« (ionepknatdifputationeiinceperunt, amp;nbsp;cor« pua
-ocr page 55-RESPONÎ. BVLLINGERF. XJ pus Chrifti aggrefsi,c(ftati funt fua garrulitatc ßC loquacibus figmentis ccKlum (tmul atq-, cor** put Chrifti Vbiqiiarium faccrc,(îc vt non tans tum corpus Chrifti fit in omnibus lecîs.fcd cat tum quoqueipfumvbiqueexiftat. Voluerunt àütem hac ratione noftruth argumentum fok uere.Itananq; diftercbant: EtiamftChriftusin cOelos àfcenderit, tarnen corpus eiusvbiq;efte, ideoq; etiam in pane : ô(. quamuis inctèlis exk ftat,ccelum tametl ipfum vbiq; eftctideo Domi tium corpore fuo (îmui quoque in psine cfte, quando incdeloeft^tquchæc eorum vana cft into perniciofadC plena crroris Sophiftica, ÔC deceptlo. Quoniam verohuicaftentiri nolu-inus,neq', probàmus ÔC rccipimiis ipforum pra üam interpretationem diuing doArinæ SC Verg fidci, nos latronesproclamant, atq; falfôaiunc nos Chrifttim diuidcrc, êC ex vno duos Chri» ftos facerc : qudd tarnen ex noftrtFdoflrina nés quaquam confequitur. Nifi fo^c pcrpicxi ifti logodardali vna nobifeum tam horrendi crimi doArinads nis vniucrïâm Chrifti ecclefîam ream faccre vo corpore luerint, quôd feilicet Chriftum diuidat ÔC duos Chriftos faciat. Nam ab Apoftolornm vfque temporibuseccIefîaChriftiananô aliterquàm • nos quoque hoclie de corpore Chrifti docuit SC credidit, nempe illud corporaliter eftè in coelo, 6C non vbique infta%diiiinitatis præfens elfer multó minus verô agnouic dC docuit caluin Ybiquarium,dClt;.
-ocr page 56-: nbsp;nbsp;Äö Vir. CAP. AcevsATi
Dennapc/ Cæterùm vt panels perfpicuc noOfSm f nj amp;dua itinocentiam probeinus contra calumniatores iioüræ doftrinæ, ÔC pio» •hommes, qui Adnerfariorum gannlitate lolli« • crtii*lt; pcrplexi fafli funt, doccarrins ^Cconfo» lemur ; Credimns amp;nbsp;confîtemur ore SC corde, fecunJam facrol'anôlæ ÔC adorandæ Trinilaiis perfonà, viuum, æterniimq; Del Patns filiiim, invterofanéiæ ôC feniper Virginis Mariæ, ve» rum hominem fine humaaam nacnram , nô«-bis miferishominibus exiÿpto peccato ôC vi' tiofa ilia noftri corruprione per omnu Gmt« lem,afsumpG(Te, ôC Gbi ipG vnitiiGTe.ita vt cnm aGTumpto veri hominis animo âC corpore vna infeparabilis perfona verusDeus dC verusho« mo faAns Gt, ira vt vnns tantum Chriftni Gt amp;nbsp;non duo: Etvt in bac vnica perfona vtrgt;-que natura ^uinita^afTiimcns 8C hiimanita* aiTtimpta.fu^elîcntiam feruet^,ac vtraqne fuas proprieties intégras ÔC impermixtas re« tineat, Gc vt Dominus noüer Icfus Chriftus fecundumgtiiuinam naturam à pâtre genttus ab aeterno^mmortalis, omnipotens, omiii. ictus âC vbiqne præfens cxiüat, neqne tarnen! ® vlloloco concludaturaut circumfcribatur: fea cundnm humanam verô naturam temporis tnitium hab ierit, natns ex Maria macre,morta'
. lis.pafsioni dC corruptiotsi obnoxius.ecrtoloc eo circniTtfcnptus neqne omnipræfenstnihilo* ! minus tarnen tn eadem perfona infcparabih-
-ocr page 57-RESPONS» BVLLINGERI. »4 «rfubfiiht, nequein dfios diuiditur: nonmaz gis quàin homo in duas perfonas (ïue homi» lies diuidiuir , cum dicitur hominem qiioad animam immortalem ciTe, mortalem vero rar* nis leu corporis rationc. Sic enim refte quo* que coiifîtemur Chriihim mortalem fuillefea cundum cariiem,immortalem verö fccunJuni (piruum diuinam uecernicatem. Neque pro« pccreu ex /no Chrillo duos facimus , vnutn inortaiein , alterum ininiortalem, nam vntis (d iium Chrilius eli mortahs immortalis» àC ita etiam vniis Antum Chriftus eft omni-prxicns, (imul Óé non vbiqiie prsefens, omni* potens, Sc idem infirmiiati obnoxius cctnporc liumiliaciunis hue exiiian cionis fu«.
Vendicus ille tellis Chrifli Seruatoris In Teftïtitu Euangelio luo inquit , In piincipio erat Ver«» bum, cC Verbum erat ap«J Dcum , SC Deus etat Verbum, Hoe erat in piiftcipio apud Deum,Sé hot^pfum Verbum ca A fartum cft, iiC hdbitauit in nobis Verbum non iia caro fa-flüm elTe dicitnr a bcato loanne, c^ód Deus i . hominem conuerfus atii muiat|is ht , vel epiód tantum Deus amp;nbsp;non amplius homo Gr» led quemadmodum D,Pauluscxplicat Philip.. • i. ÔC Hebr. t. qnód aeternus Dei fihus veruin hotninein afTuinpitrit, Vbi vtiq; quod affi.mit amp;nbsp;quod alTuinitur nog cóinutaniur, aut in ic inuicem pc miiccntur, led hiceilfcnfu’, quèd virunqi tuam cfTeniiumiSCproprieiacem ieruct»
-ocr page 58-AD VII. CAP. ACCVsÂt.
interim nihilominus invna perfona infepara* biliterfubGAant, (îc vt diuinitashumanitacem
in fna perfona fiiÜentet. Eteniin fi mox ab inis tio afTumptiortis Humana* natiiræ homo in • Deum fuifTet commutatu5,quomodo Chriftus potuifTet pati Âmoriï Deus enim fua nanira impafsibilisamp; immortalis eft, homo verofe-(und'im nacuram pafsionrSC miorci obnoxius eft. Mancnt itaque invnione duarum natura* rum in vnam perfonam infeparabilc, non tan-rum ipfa nomina,« efrent^,vçrùm ctiam ipfaé proprjetates, vt funt mortale di immortal«,vbi que præfens efttsÖC non vbiq; praefens efTe.
Propriet»- lliiiufmodi autem proprietates vtriufq; nates natura» mraf poftca non funt commutatæ, nenne in re-rumimpcr» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;_ ’ .
mutahiirs lurre«ionea moriuis,neq; inalcenltoneincct* nancHi. los,aut felsionead dexrcram patris, exceptis iU
lis quar clar^catio Tua natura ÔC proprietat« corpori Chrifti attuiit. autem corpus Chri fti non deificat, neque iHi membra atque for* mam dC figuram hurnani corporis adimit,neq; c corpore^iritum facit, vt vbique prxfens ext fîat,amp; noainfuo loco qui clarift'cato corpori conueniens fit.Hgc autem non funt noftra fom, , nbsp;nbsp;nbsp;* nia,nonproferimusnoftrasimaginationes,fed
loquimur iuxta verba fan^oru angelorumdC FIttC.1«. ipuus Seriiatoris noftri. Nam poft Chrifti fe-furrefhonem angeli de ùomino dixeruntjSur* rexitjSCnonefthic. Ecce locus vbi pofuernnt eum, Pratcedet vos in Galilæam. Diligenter
hic
-ocr page 59-RESPONS. BVLLINGERL
Ecce locuSjPræcedet vos. Quin SC Dominus à refurreAioriefuadikipulis aie,Spiritus carncm amp;nbsp;ofTa nó habet,(ïcut me videtis habcrc. Quo* modo item Te Thomæexhibuerir, Ioan.toj'cri bitur, Rurfus poft afrenGonem Domini An» AAo.i, igeli dixerurit,Hic lefus qui afTumptus eft à Vó* bis irt ccélum, Gc veniet quemadmodum viâià ftis eum eiintem in edelum. Quid pofTct de hoe hrgotio, quod fcilicet in Chriftq faluar niarieat proprietates humaga; naturiê, clarius nbsp;nbsp;apcrgt;
tiusdiciï Cæterüm audire cupimüsnuttt irtgt; duieti illt SCrixoG Aduerfarij noftri,etiamfan' Aós Angelos aceuCare velint, proptérea quoa diriint, imó teftantui* Chriftum Domitium iti ccetos afcendifTe, SC noti amplius corporaliter hic inferiiis cum difcipuîis eiTè, ncque etiàtii venturum donee ad iudicRim ve^at.niifquarii aiitenl cïieunt corpus eins quo iri cdtids afcendic vbiqué eftem^m hos quoque acAfabunc quod Chriftiim diuiferintöicx vrioduósfeceriritï „ nbsp;nbsp;,
Praïterea quód corpus Chrifti iijcoslofer* Ptoprteü^ uethuman«natura?proprietates,ajijs qüoquc Chnft?in pkiribuslocis fcripturahim tam perfeâecxpri caiomanigt; mitur 8cafterkur, vt riuila vlterius quarftionc, G nos edoccri pateremur, opus effet. Matih.id. Dominus ait,r ilius honiiinis, (Nota ha?c deFi« lio hominis dici) venfct in gloria patris, Matt, sÿ. Qiiando Filius hominis fedebit fuper thro* num tnaieftatisfuae.Matth.14. TuncapparcÂ
-ocr page 60-AD VII» CAP, ACCVSAT.
bit ßgrtütn Fili) hoitiinis in cuelo. Matth.ly. Cum autcm venerit Filius hominis in maiefta-tefua,6lt; omnesangeli cum eo.Matt.iÄ. Amo* do vidcbitisFilium hominis fedentcm à dcx« • rris virtutis Dei,ÖC venientem in nubibus cceli.
loan.i^ Zach.»1. Apocal.i. Ecce veniet in nubi bus, amp;nbsp;videbuiit cum omnes oculi, amp;. bi qui cum transhxciunt. Ex his omnibus antiqui Patres refle concluferunt veram humanam naturamcum fuis proprietatibus non eße ab» ieäam à Chrifto in gloria ÿtificnte.fed in after» num retineri. Ideô cnim ipfum exiltencem in coc!is,amp; in Cede gloria? fuafjÄ vcnientem ad lux diciunominari Fihum hominis. Aperteetiam fcribi, omnium oculos eum vifuros, etiam ho* rum qui ipfum conbxcrunc. Notum autem ac certum eft,verum ipfius corpus in cruce tranf* hxum efTe, ^uod effam in extremo die often* der,itaquc v^è adhuc illnd retinet amp;nbsp;feruat. Hueetiam p*uhariter fpeftant^'a quæPaii« iusferibit Philip.j.SC i.Thcfr.4.illicenim di« ferte' docc^hdelcs expefiare defeenfum Chnfti ècttlo(N ©T a) qui corpus noftrum humile transformabit,óC fimile faciet gloriofo fuo cor pothorF pori Mineautem vetercs deniió eonciudunt ÔC giotiHcäia. ,,Qg cumillis,nos vens corporibusa' mnrtuis rcfnrre(‘luros,amp; hçc iioftra corpora glonfican« da ciTf.quia veró Paulu^dcribit Dominum nos conformes fuo gloriofo corpori reddiruriim, ocfeirario Icquiiur , Domituitq verurn fuiim
corpus
-ocr page 61-kESPONS, BÿLLINGERh ±6 corpus cum fuis proprietatibus forma amp;figu« ra etiam in gloria reruafTc lt;?C perpétué feruare. Nifi forte veram corporum noUrorum refur« reflioncm abnegate vokierimusi de qua Ad« berfarij noflri » ex merafua pertinacia càpe« tunt non necefTarias amp;nbsp;inutiles imo pernicio« fas ftibt■ Iitares èC àrgutias ventilate. Ita vt verû omninO fit vetus di«nm,Contcndendo veritai amitcitur. Prgterca à Paulo additur,Dorninutri ipfiim defeenfurum deccelo, fideles autem qui à mortuis refufeitag funt ; SC qui extremo die vixeruntjdC transmiitati funt, Domirio in nubt bus obuiam rapiendos in.aera,atq; Dominurn hosfecum abdufturum; O.bferuandumautetri eft in verbis Apoftoli quod fcribit domlnti de« feenfuruni de ccelo 6C in nubibus ventiifunii Item fideles Veris corporijjus Domino obuiarri ventures in aera , SC in ntibibu^abripiendoà effetatque Dgminum nos inde fi||um abduAu-tum effe in æternâ beatittidinem. Hæc teftimô hia tam firma funt vt conuelli non pofsint,qiig affirmant corpus Chtifti in caloódtpfabeati'' tudinefuas proprietatesrccinere; rMtii ipfe etia fiedt rtoft.ra corpora de loco irt locum rrioue-tut, ideoque non vbique præfenseft.quamuis rum diiiinitate vna perfona infeparabditerper tnaneat, Qiiod fi corpus eiiis vbiq; effet queni admodum diuiniras,(ton opus haberet afeenfu amp;nbsp;defeenfuznam iam antea fupra öC infra ôC per circuitum undique pratfens effet.. Verum nori
-ocr page 62-AD VII. CA^ ACCVSAT. stafehabet,ni(i falfum fit quod diuiniï tefiimo» nijs cotnprobatur.Quærimus autem drnuó ab Adiierfarifs noftris,num beat! angelijamp;Ü Pau lus qui ea quæ attulimus de corpore Chrifti tea ftati funt « docuerunt, propterca perfonam ChriAi lacerarint, ÔC ex vno ChriAo duos fecea rintjVnum qui fokim in cœlo, alterum qui in ceeloamp;in terra amp;nbsp;vbique præfens fit? Nemo vtique Chri Aianus hoc a Aeuerabit. Qiiare no* bis quoque nolite molefii eAe, neque veAris ca lumnijs illa nobis atcribuatis, quæ de fanélit angelts amp;nbsp;Paulo non audetis dicere, cum nos non aliter qua ipfi ioquamur SC fcribamus, 8Cc. Hæc ÔC complura alia facrarum licerarum tcAimonia fæpe haélcniis ipfis propofuimus amp;nbsp;oculisfubiecimus, acdoiArinænoAræraripa nemrcddidimus, ver^m bis omnibusnon plu» cfFecimus,q«àin vt nos immeritô contra orna nem æc^uitat^ , ac forcé etian^ontra fuam ipforumconfcientiam coràm vniuerfomundo (amquam omnium morcalium pcfsimos diffa* marine SC Andemnarint.
Cttfiei/eus ' Obiecinfus ctiam illis catholicum confen* ccclefig,
• quætum purifsima fandifsima fuit, Attuli* mus ante de hac re teAimonia veterum Patrum amp;nbsp;martyrum.luAinijrenæi, Cypriani,ac vêtu Aifsimr doflons Tertulliini, qui omnes vnani miter eodem modo docent de Domino noAro lefu ChriAo amp;nbsp;eins corpore quemadmodum amp;nbsp;nos
-ocr page 63-RESPONS. BVLLINGERI. »7 te no«. Vixeruntautem tHiomnesante vniuer ûba concilia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Atdilimu« præcerea Décréta fiue fymbola Symhol» primorum vecerum^onciliortim Nicæni.Con ftan'inopoluani, Ephciîni ôC ChalccdoncnGs. Recenfuimus rtiam hærefes hxrcticot qui fe ver« fidei SC fan« doftrinæ oppofuerunr, cum quibu« nos nihil commune habemus, fed per omnia fymbolis fine confefgt;ionibus vete^ rum Conciliorutn confeniimus. Quotie« vero conciiioriim mentjpnein facimtis, nô cicamut ca Papillarum more, qui ctiam fua qu«dam concilia contra nos ia^ant.fed côciliorum qu« modo nominauimusideo mentioné facimus, quiafuam dofirinam SCEdei confefsionem ex (acris licerisacceperunt, éC eamfidémconfefsi func,qu«ab Apoftolorum «taie adipfusvfq; pcriicnic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
PoAremo inhac controuerfi^ vetera Sym- Symbol* bola Athanaff), DamaH, H ierot^mi, SC aliorû Aduerfari)« noftri« oppofuimus : atque his ad« iecimiis confefsionem fidei D. Aii2®0ini, quai ipfiusxtate in vniucrfa ecclefia Chriftiana re« cepta ÔC invfu fuir: h«c aiitem ad verbum in profefsione ilia fidei ipfîus Icguntur.Ët fie ven* turusefi ilia angelica voce tefiante, quemad* yy. modum ire vifus efl in coelum : idem in eadem carnis forma ÔC. fubftantia.eui profedô immot talitaiem dédit, naturam non abfiulit. Secun« ilum hanc formam non eftputandus vbique
D J
-ocr page 64-AD VII* CAP* ACCVSAT, ^liffufus. Cauendum e?enim nc na diuinitaquot; tem adHruamus hominis, vt veritatem corpo:* ris auferamus. Noneft autem conïëqucns, vt quod in Deo eft.ifa fit vbique vt Deus.Nam SC ’ de nobis verifiima fcripiiira dicit, quod in iilo viuimus,mouemur, amp;C. fumus, nee tarnen ficut ilte vbique fumus : fed aliter homo ille in Deo, quoniam aliter 6lt;Deus ille in homine,proprio quodam ÓC fingulari modo. Vna enim perfona Deus 8(. homo eft,éC vtrumque eft vnus Chri« ftus Icfus, vbique per id qiwd Deus eft,in roelo autem per id quod homo. -Atq; hsec funt D. Au guiUni verba,quæ cum vergfidei apertam con iêfsionem rontineanr, nonpudet nos ea farpe in noftris feriptis repetcre,
Çertmina Etfi autem his próctildubio plerifquc abun^* nihilominustarnen illaquoq; attulimus poft^uperiores illos alij pijà yeteres doftojMS atque epifcopi olim fcripfere contra Eutyenianos , quibus Äduerläfij noflri nimis affines eOè videntur. Ex horum patrum numero fi*it Leo Romanus, Theodoretus in Oriente,amp;aFulgentius epifcopus in Africa.
Repetam autem hic denuo quafdam eiiam B.Vigilij epifcopi Si martyris, qui fie feribit Quoaioda lib.t.contra Eutychianos. Si ergo hæ tres pers fonâBffacrofanôatTrinitatis)habente8 finvii« duabutna- læ propnetates uias, qumus ugmncantius dis «utif. üinguantur non quibus fcparentur, ynus eft D«;us, quomodo l ilius faiua vtrnifque naturat proprie«:
-ocr page 65-RESPONS» B VLLINGER f* 18 proprietatejnonvnusfhChriftus.^Item lib.4.
SicuH ergo vnushomo eß.qui moriturex vno, de itonmaridirexaltcro, (icvnuseßChrißus, qui mortuus eßcx carne, ÔC noneß mortuus exVerbo.
Idem hbro 4. veteriseccIeGæ doélrinamat« Vetermn quefidei confefsioncm de hoc dogmate,his ver bisexponir. Apparec vnum eundemep Chriz ßum vcriufqi efTe naturæ, ôC eße quidem vbi* que fecundum natura ni diuinitatis ruæ.âC loco coniitreri fecundutn naturam hiunankati* fu^ Igitqrvnus Dei fihus,idemquehominis fa^u% fuæ, 8C loco non capitur per nacurâ diuinùaz tis fuætmorcuus eß natura carnisfug,de noneß mortuus natura diuinitatisfuæ. Hxceß Rdei NOTA de confcfsio catholira, quam Apoßoli tradide« runt, martyres roborai^unt, amp;nbsp;hdcics nunç vfquecqßodiunt, hlæc Vigilius,
Qtiôd fi îduerCarij noßri vÄ vu,i.cum ,ali-quod huiufmodi darum d( euidens teßimo-» nium haberent, cuiufmodinos pl||pa adduxia mus de illis propofuimus, Deus l)pne, quart» tum quæiotum contra nos vociferarentur 8C fiirerent.«’ Verùm quid haélenus ad nofltarcs ® fponderunt ƒ Certè vt rem ipfam aperte fatea« mur,nihil prorfus adobieda refponderunr, fed furioforum modo colt;itra nos exarferunf,noslt;^; malediftisobrucrunt, ac hæreticos vocarunt, dCapudeos quibus noßra doólrina incognita
C).
-ocr page 66-AD VIE CAP. ACCVSAT.
eft nos infamarunt, fic vt doftrinam noftran» tanquatn nouam amp;nbsp;haîreticam audire noliie-Tntefdicuniji^f leftjonc noftrorum librorum interdi-ledioncno* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ftrorum lu xertnt^acnos innocentes inauditosplunbus inlociscoodemnarint. Cinn tamçn femperab c V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petierimus, vt ita fe ergj nos gerant ficutî
nos erga ipfos. Libri enim eorum libère apud nos vendpntur,atqgt;ie bos emere 5C kgere licet, quod tarnen ab iplîs nunquam obtinere potui« rnus. Hincautem apparet quantum caufte Tu» confidant.Nos equidem lugem nunquam fugi mus,amp; denuo petimus ne refponfio noftra ini que Tupprimatur, fed patiantur earn in lucerts venire. In fumma damnamus Neftorianos 8C. Eutychianos, Chriftum veto non diuidimus, neque naturas in illo permifeemus : fed pratdi« camus vnicum Chriftijm verum Deum SCho-« rninern, in vuuerfuiS eo modo quo Temper in cccIeGa Chrilbana ex verbo De^ pratdicatus fuit : quetmdmodum antehac fatpe SC, nunc quoq; abunde demon«
• ftrauimus.
oyAR*
-ocr page 67-RESPOND. BVLLINGERIt 19
QVARTyTM CAPVT
ACCVSATIONIS.
2^ Vi ngUdni negdnt Chriflo hominiomnêpo»
Jtejli tern intfrlo cr m fftr« datant, ipfuitt^} r(Je omnipotentem. Het^enim plmtribnunt Chn» fto.aut magnificentiut de eo fentiunt,^tiàm ti^tchoK metiu cr Turei in ipforum Alcorano, nejne Twr« tttmeUaresfunt»
R E O N S I O.
^QNTVMBVIAMÔC crime quod nobis proxima accufatio impingit, abundc quidem confutauimus, 8C do cuimiis nos Dominum noIlrum Ie* him Chnftum vcrum D*^im amp;nbsp;hominem crelt;* lt;lere,confiteri,SC pr*dicare, idco^ue ctiam pro (iteri ipfumfde arrernum, omti^o(entcm,6Cc. ipfiusq; cfTe agnofcimus cüâa qug fupra ex fcri pturis facris de illo contcdati fumi^.NihilomU nus tame hac contumclia afhcimqf, proptcrea tantum quod nolumut cum Adueriari|s duas naturasCnrifti interfeinuicem permifccre,hoc* eft docere quod Chrifti corpus vbique he Gcut Deus: vtita corporaliter inpanemderiuariôC quad deftillari pofsi^ aut cum paneconiungi hueineo includi. Verùm (âlua veritatediiiina noftra fide, nullo modo id facere pofTumua
D ,
-ocr page 68-AD VIE CAP. ACCVSAT, pifcrimen «Ut debemus. Quid en^n notius eftquam»ngt; *quot;edlfcritnen inter vnionem fiuecopulas guaiioociD. tionem duarum naturarum in vnam pcrfonam infeparabile,6C inter exæquationc naturarunri, . , vt vna fit fifiit altera,fiue no plus habeat quani altera? Vniocnim naHjras coniunflas intègres éC iinpermixtas (êruat, de vt vna quoad lub« fiantiain non fit quod altera,neq; altcrius proa prietafes habeat, nifi per communicationem idiomatum.Exxquatio autem naturarum,qua dicicur vna eodem modo fe habere vt altera, fiue vnam efifentia id efle ^od eft altera, non tantum eft permixtio naturarum inter fe inui# cem,Verùm hoc raodo vnio diftinflarum natu rarum in vnam eandemq; perfonam foluitur dCaboletur. Proprietatesenim diuina; naturte funt omnipotentem £C vbgt;qiKcfte,amp;c. Quod fi Chriftus homo licStindum humanam natu« ram ctiam otffnipotens flCybique eft, turn hxc ciu* natura eft^atque ita verus heffbo in Deunt tnutatus eft, neq; amplius manet verus homo, aiqt hoc m||do.infolubiLevtuculuviiionisperfo nalisfcindi^r,ita vt Chriftus Doniinus no am plius fit Deus amp;hon*o,fed iâ tantùmDeus erit.
• Non ignoramus Aduerfarios noftros hoc loco exilireamp;clamare, Hic-cerni polTe quid ex Zuingliana doólrina confequatur;Chriftum in ctxlis efteimpotentem, ;yque nobis in his tergt; ris nihilprodefte, quotuam hue non vetiiat lt;3C nobis non fir prtefens, turn non fit omniprægt; fens
-ocr page 69-RESPONS* BVLLINGERI. Jo fcnsôCoinnipotens. non inquiunc hoc eft Chrißum abnegare 5C euacuarcï
Verùm adiharefpondcmus, nos deDomlt;= no nofti o lefu Chrifto , in quo diligenter prq- fmiiie Sc. prietates naturarum retinemus,non loqui tan= doc»/e «-quam de mero ÔC infirmo atque impotenti ho-mine, aut tanqua de aliquo fanöoruni, in quo Deus ita Hcut in alijs fanais inhabitet. Nullo modo prorfus : neque enim fumus Ntlio« riani. Sed loquimur ôC docemus de Chriftq quidem vt vero homine , fed non propterea mero homine, fecTvt de tali homine qui cum Deoin vnam perfonam infepàrabiliter vnitua eft, ac propterea verus amp;nbsp;»ternus Deus, Si. vez rut «t»Ü atq*, naturahs homo eft. Quarc etiamft iccnndum humanam naturam non eft omni-pracfens amp;nbsp;omnipotens, tarnen idem vnicus dC indiuilits Chriftus (ecuHtlum diuinam natus ram omnipotens SC omnipraefeM eft:ita vt etfi non fecundAn vnam,tame fecÄidum alteram naturam prtefens fit, atque etiam omnipotens, non autem tmpotens ( vt craHe dC wm magna offenfioneloquuntur) neque inu^is nobis in terris exiftat.Non enim prgdicamus dimidium fed totum Chriftum, verum Deum amp;nbsp;homi-* nem, amp;nbsp;vt a' Raulo vocatur, Dei potentiam 3C i Cor.t. fapientiam, in quo habitat omnis plenitudo Cololt»* diuinitattscorporali^r, Atque hoc modo Chri fto Domino non aliqua tantum particulatim tribuimus , neque ilh nomen tantum abfque
-ocr page 70-AD VII. CAP. ACCVÎAT, lîibRantia amp;nbsp;reipfa datttus, fed rem ipfam cum nomine. Simul etiam Aduerfarijs noRri* ex* pendendumrelinquimuüjan non muko magis ipfi ChriRo homuii tantum nudum nomen re* , Iinqtrant, cum dicunt eum fecundum illam qiioque naturamomnipotentem Ä omnipra?-fenrem efTe.^Ira nanque humanitas eius diuini* tas faiRa eflet, ita vt illi tantum nudum hoini* nis nomen relinquatur. Denuo quoque cos ex« pendere lubtmus integrum ne an dimidiatum ChriRum prxdicent, fpoliantes ChriRum ho« miné luis proprictatibus,Scalias illi attrtbucn* tes,quibushumaniiatis propria aboleniur/
Ännihll »!. Facile vero ex his intelligi poteR quam in« nobis impingatur,quod nihil magnifi« musquim centius SCaltius de ChriRo fentiamus quam M^chome^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjj Alcorano , atque nihilo
Turcismeliores lîmfts. Arque alicubi quidam polypragmoft, homo garrulus SC inquietus, JUcoiMM. Alcoranum Aahometicum ma^no faRu in medium protulit, fciiicct vt terrorem Sfadmi« rationem ^nplicibus imperitis hominibut incuterec,Æitacommodius fabulam Riampc« ragere poRec,S£ rudibusperfuaderc nos nihil • akius de ChriRo fentirc quam Machometus, amp;nbsp;ad Tiircas propenderc. Venim talia Deugt; à nobis in perpetuu auertat, amp;nbsp;certe nunquam tales erimus.Nam amp;nbsp;nos^uoquedudum Alco ranum vidimus SC kgimus, amp;nbsp;deorehendimut librum cfTe abfque vllo ordine,indoâum,inep« « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum.
-ocr page 71-RESPONS, BVLLINOERt, Jl ptum, turpem, abominandum ^blafphemum,' plenum deprauatione fanAæ.veritatis,plenum nngis,Fabulis, fomnijs, fimul 6Crebus ftultis, plenum denique mendacijs SCimpofturis, vt mirum fit vnquam inuentos eße homines fana ration« prædttos qui huicfidem haberent. Sed hic impletur didum feruatoris noftri ChriHi, qui ait; Ego veni in nomine Patris met,amp; non accepißisme. Si alius venerion nomine fuo, illnm accipietis.
Sedvt veniamui^ad argumentum quo no» in fufpicioncm vocant apud imp^ritos ôC igua ros homines, quafî Turcicc de Chrifto fentia» mus,adducuntur ab illis verba Akorani Azoa ra 4,vbi fcribirur, Oeum exaltaflc Chrißum Mariæhiium, amp;nbsp;iUi ded.fTeanimam fuam,6C virtutempræ omnibus aWs. Atqihoceftegrez gium.illud argumentum quo euerer« volunt nos eße Tutos. Verum vbinam vnquam di« ximus Chrinum eße animamDei? Vbivero vnquam docuimus Chriftum non aliterexcel* lere, quam hoc folo quöd illi plus^lijs fanfli» datum ß( ƒ An non potius Temper diecimus hanc eßeChrißi excellentiam, quod fitverusâCæ-rernus Dci filius : verus inquä Deus fiC homoi * vbi nam quæfo Machometus hoefatetur?
Quoniam verö iflis hominibus libuit recen fere quid Machometdk de Chrißo fentiat^cur ChORlCtuS non ill usrerwentiaminteeramplenèrecenfuft runt/ btenimlihocrccillcnt, facile «mmi vi* ftedescai.
-ocr page 72-AD VII» CAt’. ACCVSAti diflent 8C autTijfTent nos longe aliter fentirf, adeoque nobis atroccm inniriam fieri. Qiiart confiitui ego hie txponere qiiidnam abomi' tiandus ille ôC blafphemiis Machometus in liio Alcorano de Chriito ftribat ; adnotabo atiterh Azoaras fine capita vbi hæc reperiunnir, vt (Î quis forte dubiter.aut ipfiiis Machomtti vcrbâ aiidire malitjloca fingula quærere pofsit. Pri« Itiiim igiturnegat amp;nbsp;blafphetnijs afficit ficro^ fanftam Trinitatem,idqne qiiam plnrimis Io« cis. Deinde ncgat lefiim Cbriftiim Mariæfiliû, efTe Dei filium : ac dicit horrendum diflii efTc Deiim haberefiliiinT.imo-Chrirtum ait tantiirri efTc nuncium ant Iegatnth Dei. hem Chriftnm non efTe pro nobis mortunm , fed quendatrt atinmipfinsloco occiftitn «fTe. Multaqnoqne alia horrenda fenbit^u* non rteccfTc tft vbegt; fins cómem^fare : nam vel in hi* rtimmm tur« pidinis amp;nbsp;ablt;||^in3rionis ineft: ^horii quoq; nnllam mentióncm fccifTcmus, nifi AdiKrfarij nos hue adegifTent. Legiinturautem haecqiia; adduximi* Azoara 11.12.19.to.Ä nbsp;nbsp;Cacterùtri
hon necefli eft plura de hac re verba facere. Nam ficuti cöllatione noftræ de Chrifto do^lri itx Sc Machometictb, irlnocenria noftra facile ab omnibus pcrCpicituri fic etiam facile appi-ret ingens peculantia SCinaudita impudentiä torum qui nos Turcis aiÄiiimerant. Deus lar-giatur illis meliorem mentem.
Ccrtcri'im vt lotiim hoc negotium SC noftra X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque
-ocr page 73-RESPONS, BVLLINGERU lt;jiioquc iniiocentia rci^iusperfpiciatur.- doce* mws cum otnnibüs Chriftianis doftoribus fi* tHt Chrilli. cuti efiam facræ literæ tradunt,duplicem atqtie diftinftüm ftatum elt;Te Chrißi, Vnum acpriz mum hiimiliationis fine exinanitionis, cuiti in * fumma humilitace, afftiflus SC contemptus ab hoßibus fuis in his terris vixit. Pertinet autem •lue ßacus à naciuicate ipGus vfque adenteem ÓC gloi'iam, Veriîm tarnen inhoequoque fta« tu,ficut alibi quoquecopiofeexpofuimijs, pc-culiaretn fuam gloi^am dC maieüatem habilita ficut Ioannist.écZ.cap,indicatur. Alter ftatua eft gloria* feu cxaltationis, qui à refurrsftione, afeenfione in cœlos, 8C fefsione ad dextram Dti durât in aeternum. Devtroquehoc ftatu Pana lus loquitur,Chriftum feipfum humiliafle vfq; ad mortem crucis; ideoque Deum ipfum exaU tafTe, donaffe illi noineff quod fupra ont* ne nomen.Philip.».
Huic ergo rundamento innixi confitemuf Qvsr’”m . libère, homini Chrilio exaliato, omnia, nulla reexcepta quar ad gloiiam pertinea^plené da* Qo.
ta clFe. Vcruntamen hoc modo, vt diftinflar in ipfo natiiræ amp;nbsp;proprietates non permifeeans _ tur,aboleantur aut corrumpantiir: amp;nbsp;vt ttterna ilia vnio invnam perfonam non difloluatur^ Hue autem fpcélant multa tefiimunlai vtluti Mtrfc.jt. cum Dominus ipfe tt^atur, Data eft mihi omgt; ’• nis potertas incœlo 8C in terra; Item quod Paulus fcribit, Deus operatus eft iuxta potentiant
-ocr page 74-AD VII. CAP. ACCVSAT.
vinutis fuæ in Chrifto, fufcitans ilium à mor* tuijjiXconflituensad dcxceram fuam in foelea ßibus, fuperomnem principatum amp;nbsp;potefia-tem,amp; viriütem , amp;nbsp;doniinatiohem, amp;nbsp;omné • nomen quod nominatur, non foliirti in hoe fc* culo fed etiam iri future,S^c.Ephef.i.cap.
atqwe fimilia facrarutri fcripturarnni fltcniurnia» teftimonia ex animo confitemur, ac proptcrea non corttradicimus maieftati Chrifti,quemad« modüm hos illi aceufant.qui argutias quafdani deillaafFcruht, 6Cmagnifie loquuntur, cum reipfa nihil aliud agaht, qua'm Vt his colorihus dCtnuolucris fuas imaginationes de vbiquica-te corporis Chridi teganc óC ornent. Nomine enim arcana: maieOatis vniuérfo mundo Vbilt; quitatem fuam obtrudcre amp;nbsp;perfuadere conan tur.Quicunque igitur Vbiquitatem,quam fe» lam fpedant.non pAbant dC celebrant’, hi di« cuntur efTe h^es maieflatis Chrifli, Ariani, äC quicquid atrÆ hoHile conhii^ poted.
Verum ô boni, quid G odendam vedrum Dodoren^uthcrum,ha3 fubtiles vedras artes nonpluris/ecidequàm deidcationem corpo« risChriditraditamàSchuencfeldio, ciimquo * pariter impuras aquaS eadem vrna gedatisî Re cicabo Vobis, d modo audire volueritis, quid« nam de hac re Luchems feripferit in Podilla f iper verba cpidolæ ad Webr.i,cap. Verba eins ha?c funt.Cum Chridus inquit de hora extremi »udicij filium hominis nófcirc illam fedfolum
patrem:
-ocr page 75-RESPONS. BVLlrMGERG JJ
patrem : non opus ell hac glofa, FiHus homnns Luiherii«;. nefcH, idellnonvult diccre. Qi_ns vfus elt hu- JiuumJ« ius glofe^Hum.ina Chrirti natura quemadtnos h'omin?» dum fiC^ahenus fan^i hominis , non quoui« LHruU. tempore omnia cogitaiiii,dixit,voluit, animad uertit,Gcuti quidam omnipotentem hominem lt;x ipfo faciunt,naturas amp;nbsp;earum opera impru* deneer inter fc permifcentes. Ac paulo poil, Plenus fait gratia Si. fapiemia , atqiie omma quae ipfï propohta fuerunt diiudtcare SC Jocere potuit, quia diuinit^s qua; foia omnia videt fiC nooit,perfonaliter ipG vnira dC prarfens fuir. Denique omnia quardeChrifli humiliatione atque exaltatione dida funt.homini aitnbui debent: diuina enim natura neque humiliari neque exakari poteft. Haéienus Luthcrui;
Num vero hunc quoque ad Turcasabs Icgabiiis ƒ Sed proAildubi^alu ter ftatuetif. _
c
-ocr page 76-AD Vit. CJ^P. ACCVSAti'
QVINTVM CAPVT
ACCVÏATIONIS. -
ZVinglitini hotninibut Chrijlianis in tentationi» buf zy affliäionibiü jummam confolattonem quam ecclcfia habet ertpiunt nempe cogt;^poralein thrifli nobifcum prlt;efentiam, qta tarnen frater no' fter,fecundum carnem, viäet, nouit çr audit noflras afriiilionesQr-foUtcitudines. Contraveri Zutnglia» ni dicunt, ipfum non audtrytc^} noße re$ crJoüici^ tudines nofrrM. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
R E S P O N 5 I Ö*
An lt;«po-talii prx. fern ia Chri dl Gtfumma confolatio affliAorum.
HRIMVM öitinium confidetâbfa mu« an corpöralis ChHfli prarfentia ^n terri^vcrë fit aut efle debeat film-» wa nofira cónfolat^o in otnniljus tcntationibus SC affiióbonibus, acqiie num hoc tradatur hobis in Euangelio, quod cR lætum nunciui*.
ChnfUis igitur in Euangelio drfcipulis aitj Sed quia hgc(Nunc vado ad eum qui mifit me) loquutus film vobis, tnfiitia impleuit cor ve« ftrum.Sed ego veritata diro Vobis, expedit vou bis vt ego vadam. Si emm ego nou ahiero, pan racletus non Veniet ad^s.Si aiitem abiero,mit tam eum ad vos,amp; docebit vos omnem Verira-
Ipan. t4'
tem.Item in eodem Euangelio aliquanio ante, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ego
-ocr page 77-RBÏFONT» BV^LIfTGERr.
• fe( ego rogabo Patrem * SC aliiim paracletutn dabit vobis,vt tnaneai vobifcum (n O T a) in ætcrnum.Spiritum vcritati5,6Cc. InhisaHx tem verbis Domini totiim hoc negotiü de vera confolacióneinafHi^ïonibusSC tentationibiM, ante ocülos proponiciir tSC optime cxplicatur. Primum cnim difcipuli Cbriiii anxij âC folliiigt; ti erant, 8C confolatione indigebant. Secundo» confolanonrm banc animo conceperàht,fe Cer^ tiandosforefi Dominus corporaliter fecii ma-
■ iieret; ideoqiie proffercorporalemdifccfTum’, qua praffentia ciiiscorporea carcre cogebantur, trilies erant,Tertio huius erroris arguit Domi nus difcipulos, ac cos melius indituit, const ifol.uur dicens: Veiitatem dico vobis (attendit« ' fratres quae nam fit vera fçntentia de optima confolatione 3 expedit v^is vt ego vadam. Qiiod fi bate verba Chridnunt ip^ veritas, vc reuera funt ne^ue aliter eiTe pofTi^itjnempe ex pedireatque vtilius cfTcjVt in coelos ajÇccnd.it,6C non maneat corporaliter in terra, turn neceffe 'eft vedram feiîtentiâ falfamcfTe, ne*pequod corporalis præfentia Cbiifltin terristfit fumma 'confolatio affliftorum cordium. Nequeverd 'opused vt Zuingliarii , ficut nos nominaht^ quenquara corporali præfcntia fpolietu, ciiin Chridus ipfe terris excefTerit, 8C famp;corporaliter - difcipulis fubduxerit ,**mulqiie tedatus fit hoe illis vtilius edemagist^-, expedite. Qiiartô cat«» fä indicaiür à Chrido quare expédiât ipfutn
-ocr page 78-AuBuftin,« na Alt in loamxu.
AD VII» C^P. ACCVSAT. corporaliter è terris cxcedere.Si non abierojisr quit,paracictus non vcnict ad vos. Si autem abiero, mittam eum ad vos. Stmul vero expo« nit fpiritum hunc (nimirum patris amp;nbsp;ipfus fpi' ritum) cfTe fpiritum vcritatisteffe cófolatorrm» acque hunc confolatorcm qui in auernum in ccclefïa manfurus Gc, etiamh corpus fuum non perpetuo maneat in haceccleGa. Hoe autem i confolatore ecckGam Gdelium tórentam fore. Tam claris amp;nbsp;perfpiciiis verbis Chrifti Domi* ninolumus alia amp;nbsp;pluaa explicationis giatia addere, fed veram noGram dofirinam de opii* ona coufolaiione Gdelium in afflióiionibus SC ; tentattonibus,hiseonGrmaram volumus,ac Glt; I mul oftendimus nos non eripere afOiflis cor* I dibus vera confolacionem.ctiamG illam quanf Aduerfarij ex fei^s contra verbum Dei abfqs I vlla ratio^e con^xerunt, SC hominibus per* I fuaderccoi^ntur, non magni^elpotiusnihili i
Cenftnfiit Pairum in hacrc.
PofTemusetiam hoe loco veterum Parrutit conGmBbs fentencias adduccre , amp;nbsp;præfertim D.AugiAiini in loannem traft.94.. lod.SCtit. j fed hac de caufa illa prxcermi(timus,cum quod | hi qui Chrifti verbis Gdem non habent.multo ' minus credent hominû teftimonijs, tum eciant ' VC prolixitatem operis eiiitemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Quod G Aduerfarii,Rioftram doflrinam de« nuo conati fuerint peruercere,quaG de prxfen« tia Chrifti ita fentiamus ac doceamus, quöd|
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lU»'
-ocr page 79-I I
I
• r
I ■ c lt;
{ i » i
1 1
J J
Ji (
RESPONS. BVLLINGERI.
eiuscaro Gue incarnaiio^At Humana natura ni* hil ad confolationem amp;nbsp;faluiem proGc, fed fpilt; ritus omnia efGciat : refpondemus nospcrfpi« ctiitatis gratia diRinguere inter aduentum feu prxfentiam veri hominis Chrifti Glij Dei vi' uenti$,qua à natiuitate fuavfqiadafrenGonem in ccelos verein terns pratiens hiit,oc intenrx prxrcnti* lam prarfentiam quam nuper Aduerfarii noftri in eccleliaconhnxeruntjinoclub pane,quam dicunt corporalem eHcjnon tarnen carnalem amp;nbsp;viGbilem,amp;c. Quod G quis eos interrogée num fpiritualis Gt.* N^gant, fed veram amp;nbsp;corpo ralem eileaiunt, attamen ineHàbilem. Huiuf-modipræCcntiam cum Gthumanum Ggmena turn , 3C nullum fundamentum in verbo Dei
, habeat,equidem afpcrnamuramp; nihilifacimus.
De altera vero amp;nbsp;priore ita fentimus 3C doce« mus quemadmodum ex varbo Dei didicimus, amp;nbsp;quemadmodum fupra leRati llmus in re* fponGone noMra ad fccundum ca^it accufatio nis. Addimus hoe qtioque, humani generis re* demptionem amp;nbsp;falutem non potui^e perGci abfque fanâacarneChriRi nata ex maria vir* gine. Nam vt Paulusfcribit.vbi teffamentum Hcfcnp. cR, mortem teRatoris interccdere oportet, dC • •bfque efFuGone fanguinis nulla Gt remifsio, IdeoqueGlius Deivt nos a peccaris redimeret, amp;nbsp;vniuerla teRamend bona nobis addireretgt; amp;nbsp;perfefte faluos faceret, fafius eR perfcéKis homo anima amp;nbsp;corpore, (vt verum fuum (an*
-ocr page 80-AD VU. CAP. ACCVSAT«
gninem effunderc mori pofTet ) quem« -àdmodum ctiam veriis pcrfcfliis 8C immoita.' i lis Dens erat, vtita fidclespcr ipfuni ad'pifcc-rentur remifsione peeratorum SC. hatreditatem • æterng felicitarîs, Poftqnam veto fic noftri gra lia mortem pernilit, reriia die à mortuis refnra re^it, êC quia nihil prarterea reOabat qiiodfalu I, tis noflræ gratia in his terris peragcr«i,plenain enim petfcftaniqnc falutem nobis omnibus impeirauit, idcó corpore fuo in ccelum aft en-dit,5lt; terram corporaliterrcliquit,atqne incex-Icfli throno confedit. HiÄc autem nonnifiad extremum iu 'icium corporaliter in hunc miin dum venturusen,ficui docent articulifidei nos Aras, Hine etiam quemadmodum pollicitus fnerat Spiritum lanaum mißt, in quo eccleßae . fuæ adert V fqiie ad finem mundi, Geut alibi co-piofc expofuimin,*
Ogemedo ldeoque9piritus fanAus, Gent Chriftusiis' frifieii» fan Euangelio tWeet, ert verusconfi9latorcrcleGat, ÄU« Gt con ■ ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;lt;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
foiaiortc- ÇiiimanetcumtliavrqHeinæternum, non ta* . men hoc ^odo quo forte quifquam imaginari pofTer, qtjemque Aduerfarij nobis impingers
' ' conantur', nempevt abfque Chriftociufq-, me- ' • fito in cordibiis hominum operetur. Sed per prasdicationeni Euangeli) efflcacitertertaturih ecrdibiis hdclium,nos Chrirti morte SC pafsion ne,er gloriofa ciiisrcfur^^ioneXpcccatis mun datos,liberatos a morte^Ä hatredes æternæ vi*
lt;* faâos clFcySC mifericordem acq; Gdclem me-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diatorem
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l
-ocr page 81-RES?ON5* EVLL1NGER.I, JÄ ótatorem in coelis haben*» in quo omnem pU« nitudinem habeamus, qui incerea nihilomi'* nus nos in terris non déferai fed nobifcum fit , ' vfque adfinem mundi. In haefidefratres pofigt; ta eü vera confolatio, non in vefiris imaginas tiomVus quas vos ipfi excogitafiis,quöd feiji» ’ cet corpus Chrifii corporaliter amp;nbsp;tarnen non corporeo modo, in terris exinat,df non fpirt' tualiterfed oraliter, attamé fupernaturaliter,6C nefeio quo modo edatur.
Obiecimus vobis antehacegregium amp;ele« Corpa* gantem locum vetuÄifsimi dofiorisTertullialt;i tu,é quo ficut exalijstcftimonijs quaf pro- Dcitftctr-duxeram,u$ cognofeere debueratis.nos nó adeo leuiter fed magnified ficut oportet deCheiftr (eruatoris noRri carne fentire: npnpi.gebitau« tem nos denuo ipfa Tcrtulliani verba»dferibe« Dercrur» re. In ipfa regia eoelorunradhucfedet lefus ad r«lt;l.c»rni^. dexteratn Patri,s,homo etu Deus.'^dam nouif-fimus etfi §e^o primarius, SCfanguis, Ctfinofttis puriora,idem tarnen Sc fubfiantia Sc forma qua afeendit, tabs etiam defeenfurus (vt angeli.adfirmant)agnofcédus fcÄcet eis qui ilium eonuulncraucrûc. Hiefequefter Dei atq; bominû appcHatus ex vtriufq; partis depofito . tómifiTo fibi, carnis quoq; depofitu feruat in fc* tnetipfo,arrabone fummæ totius.Quemadmo dum enjm nobis arraboncfpiritusreliquit, iia à nobis arrabonc ca/Ks accepit,dC vexit in car iy pignus totius fiimgiliuc quandoq; redigenr
E 4
-ocr page 82-AD VIT. CAP. ACCVSAT.
d.T Seriiræ eüote carrÄC fanguis, vfurpaüis dC rcsinm amp;nbsp;regniim Dei in Chrißo.
I'fi'Chri- Secundo locofirmis teftimonijs diiiinx ve» Donii' num verum Deum amp;nbsp;hominem fratrem no* firnm eiTejidqiic ex ipfis Clirifti verbis qui Ma loin. 10. '■'æ inquit, Abi dicito fratribus mtjs, Vado ad patrem meii flC patrem veflrnni, Deum meum amp;nbsp;Deum venrnm. Sed banc fraterniiati m nOQ efbeit ynio corporis Chriiii rnm pane,fed jnde èd.quód ætrrnus viiientis Dei fîlins, verns hoe mo^xnodra rame amp;nbsp;oli-lbns. facrificinm ex« piatorinm pro nobis in crute fafluseft, Sieuti etia AthanaGusad EpiAetûteftatur bis verbis. Corpus feniatoris noftri vern rorpnseft,Gmile enim cft noilris corperibus. Maria enim foror noüra (uK.quatenns oés ab Adamo fnmus.dCc.
ChtJlhi« in Teruo loco Adt^rfanj dennô intollerabili rotiitr«no petulantia iÄnos iniiebunrur, non enim pudet ui\l«'amp;*au cos de nobis^pargere quod fentikmus Cbriftu dit. ' in ccelo nos nrfeire, neq-, vidcre aiitaudirc ne« eefsirates,curas, amp;nbsp;dolores luorum.quos in prg fenti remf^re paiinntnr. Cum ramen dicamu« qiiemadmSdtim 8C fcripturg docent, Cbridum Matth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yocare omnes laborâtes 6C oneratos, cum
cerra confulationis promifsione, quod leuatuc nisGteos onere ôC requiem ipGsdacurus. Rur fus cciam Dicit Dominus in Euangelio, Qiiic* loan 14. quid petieritis in nomii^meo faciam,v( Pater '' honoretiirin Filio. Atque vt nos magis confir-maret, denuo ait, amp;. eodc loco fecundo repetir, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si
-ocr page 83-RBSPONS. BVLLïNGERk
Si quid petieritis in ncWhine mco fartani. Itaq; cum Sitphanu; in fua affliflionc amp;nbsp;mortis do* Afto.7. Innbus ad Domiqutn lefum clamarct, DomU nus in gloria ad dextram Patris fe paraium cfie ad iiniandum oflcRditiVC baberrruus æti rniim certifsirriuniq-, tenimoni(im,quód non tantum necefsitares « (ollicitiidines luorum norit vi« deat 6(. audiat/cd paratus etiatn fii amp;elScaxad ipfos iuuandos.
Crcdimusigifur ÓCdoremusbafc atque alia tntrgrva his ronGmilia, ficuit etiatn in RcfponGone ad Chriftum fecundutn tapuiaAufationisoftendimus, atq; prsedicamus integrum non dimidiatum Cbri« pizdica*-ftum.Si iia doccremus,Oinnifciumefreeftpro “*“• prieras diuinænaturæ.Gcui humana* nonotn* niafeire.-amp; Chriüuseft tantum homo Geut car ten homines, amp;c. turn prardiraremus tantum dimidiatû ChriGnm. Nene veró ditimusChri fiumnon tantum c(Te hominé (IM Gmulciiam verum Dcufti.ldeoq; dicimus etf amfi non om* Ilia norit, fccundum humana naturam,nihilox minus tarnen vnum eundemq-, ChriGum fecun diim diuinam naiuram omnilciumefTc, idcoqi ChriOoin «oelis veroDeoôC hoinini nihil abx Gronditiim eße. Qtioniâ verô humana natiiradiher^u* rum diuiniiatein vnam perfonam infeparabis liter ViiiraeG/ummam inde confolationc per» lt;o7lt;i?mj.ois lt;ipimut,Gcuti etiaq^aukis Gimmâ confolatio ttficcu. rem hinc petijt fcribrhs, Nó habrmus fummu PoniiGfcqui non pofsir compati noftris inGr-mira'ibiis , 5£c. amp;nbsp;qi se pratterea feauuntur Hebr.x.amp;4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E lt;
-ocr page 84-AD VHP CAP. AC CVSA’P.
Quamobrem cum apflrce ablque dolo óó folt;■ philbca aliqua fic doceamus, oportebar Aduer farios non ita temerc 8C petulanier homines in» fontes tam atroci contumelia Si. crimine graua* re. Veriïm adeant Lutherum doftorem fuum,ei;
hunc confulant quid de hoe negotio dicat ; is es Lotherifen nim in Poftilla fpa fic fcribit, Dominica poft o'^nirdtn *’3talem Domini. Confinxerunt quidam fibi •iahununi. 3rticiiIumfidei,Chriftü à primo momento con ceptionis fijx plcnu fui/Te fapientia SC fpiriiu, adeo vt non plus capere poftet, nefcientes quid aut de quare loquantur. Abàjciant igitur huiuf tno u articulos ndei qui funt niera ipforû fom* nia, SC. humana ftulticia, ac verba Lucg fimplis
cifsimè incelligant de humana Chrifti natura. Etfi enim Omni tempore plenus fuit fpiritu Sii f'ratia, nô tame Temper impulfus fuit a fpiritu: ic Lucas inquit ipfuq| corroboratû fuifte fpiri tu. Atq; h$c L*thei;us,amp; pluraalia in hanc ien» tentiam feribit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Qi’amobrê amici tandé quiefcite.Neqj enim p^oidcii. hi fumus quos fingitis,âC qualcs veftra impros. b,i et petul.Mti loquacitate efficere vultis'.vobis emm quiefcïntibus, ccclefia, amp;nbsp;præfertim qui «in itia funt fimphees homines non tnrbabun.' tur, Mitmentote quæfo grauifsimorum verb,p* turn Pauli Apoftoli, qu:ç de ecclefia his qui in ill.i non oeceftarias quaeftiones excitant, feri hir.Qui aûf conturbat vlt;^inqiiit,poriabif iu« dicium,quicunque eft liie. Vtinamabfcindan« tur qui vo s conturbant.
SEXT VM
-ocr page 85-Xt SP o NS; B VLLl N GERI;
SEXTVIÄ CAPVT
ACCVSATIONIS,
NEmo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prrfff r ZuingUanos nbsp;afcenßof •
ne Chrijli inet^l^m ,-cotulußt cl:vii'!unt 'n )gt;t^ ejjè corporaliter uj facr'amento, ne(]ue eorporabier tnanducart. Pcruert^nt autent doâh-in^tm de afcenfi» Ite Çhi^li,lt;ttlt;^ietiam de ealo ipfo Dicttnt en m cor« itnn efje certunt iocum,dejiin^tum Chrijlo nbsp;nbsp;eleäit
çw. in hoc cacJp Cf^iß:lt;m ijttaß captiuui» detinerß ^'^ippe ij'ui hufquant alibi ejfe poßi- tfyne ad rxa^ tgt; emum iudlt;cißtH Item in hoc calo corpora fidt hunt eorporeo morehapitatura efJe.At^jtaßnguntigt;ia^ ehometicumßueturcicuniceeltun.
E S P O S I Ol»
SID prirnamparrem*uilt;xs accufatto AfccnGon« nis brcuttcr ita refpondcmus amp;nbsp;dis Chti.ü i« cimus , nos non parum adniitan,^^ hanc accufationem, cinn manifertq lis cfui c«/ « inch agabiliter conftet ex 6, cjpitc loanoi«, Chnftiim ipfum afrcnOonc fua rcftitade opi* nionem de corporali mandiicarione corporis fui. Ciitn enim Capernaita* concionem Domi-ni inrellexiflent ik corporali mandncatione carnisfua;,rcfpond^llisacdixit feinroeloi.af* cenfurum, e(Te, vndc facile intell gere po/sin.t,
-ocr page 86-AD VII. CAP. ACCVSAT.
qnôd corporaliter in terÄs nó comedendus (ît fed fpiritualiter. Neque vero no» foli aut primi Verba Chriftihoc tnodo interpretamur, fed prj cipui doftores Chriftianæ ecclclîsreadcmantc no» (îmilitcr interpretati funt, nempe beatu» Athanaf us, amp;nbsp;D. Auguftinus: ille quidem in oratione fuper verba Domini,Qui dixcrii ver* bum contra Filium,amp;c.hic verô traAatu 27. in loannem.Aihanafi) verba hate funt. Sed prop« terea afeenfionis fua* in ctzlum mentionem (ca cit, vt eot à corporali intelkélu abftraheret, ae deinde carnem fuam de qua Acutus crat,ribuni è fupernis coeleftem dC fpiriiualem alimoniam, fie ab ipfo donandam intelligerent. Idem ante hsec verba feribit, Dominum loqui deciboqui vniuerfum mundumfatiare pofsit,(èd cerpn* corporaliter non fufTecilTetori mundo,imô vix paucos homines fatia« potitifTe (i illud come* difrent.D.aut^uguft.Hincfoluit,inquit,ilIult;l vndefueruntfc*ndalizati, Illi enitk putabane cum errogaturum corpus fuiim, ille autem dt* xit,reafcenf«vum in rtzlum, vtique integrum. His fperamin innocentiam noftram fatis after.' tam cfre,ac nSs neque nouam neque falfam féd •eterem ôC. onhodoxam doârinam ccclefi* proponere.
Ne«i|Mnicr Secunda verô parte huitis acrufationis non simin afceii minus iniuria nobis fît quàm priore. Neque fteaiCiiri' afeenfionéChrifti «mmini peruertimu», fed deillaita fentimusdCdocemu» quemadmo dum
-ocr page 87-RESPONS. gVLLINGERI.
dum fonantaniculi fide« noftrac,6C Euangelica acque Apoftolira doêirina traditur. Ncmpc ChriHum Dominum poftquam amoituisrc' {urrcxera(,dic 40.corpore dCanimo verè 8C in** tegrc,a terris rurrumincoelosarccndiHe^amp;reli» * quifTehunc mundum, ira vt non ampiius corporaliter hicreperiatur.Sic namq; fcriptura lo' quiturdeafccnfîoneChrifti Marc.id. Luc{t4. Aélo.t.Qitoniam vero cum Aduerfarijs confi-teri nolumus, Chriftum afccndinequidemin clt;zlos,nihilomin«s tarnen infra in terris efre,ÔC rnancre corporaliter fub dC cum pane,eo modo quo expofuimus,ab illis calumnijs SCconuitije pctimur. At prudentius fecifTent Adu^rfari) no hri, n articulum hunc confolationc plenum de afcenfione ChrifH in cizlos,integrum amp;nbsp;inuio** latumreliquifTentjnct^e hunc incontrouer« Gam Sc proptcrea etiam apud («aiplices homi« nesindub^mvocafTcnt.
Tertio loco Geut doéfrinam de afcenGone OoArtna Chrifti nonperuertimus;ita etiamveram-vete« ‘**‘®'** remq; eccleGj doélrinam de ccelo9iurquâ muta uimus. Arque ver^ affirmamus, hanc do^rinâ de crxio Gcuti fcripturse, SCantiquifsimi pt^ ' tres ab ApoGolorum vfque temporibus, tra* dunt,ac vera ChriGi eccleGa docuit SC credidit, eandem nos quoq; retinere, 8C docere integram Sc inuiolatam SC nWquam immutatam.Aique in DefciiGonibus noGris id muhifariam SC cut dentar oGendimue.tta vt hare omnibus nota
-ocr page 88-\ : Ä D V11. A C C V ^'A-n cfTe potuerint^ nifi Aduerfarij kélione no(Jrói •gt;runi iibrorum iiiterdixifrciii.
CotiumrlTe Qijarta parte acciil'ationis indicant vbinart» cciiûlocumirt doélrinadecoelo peccemmj ’ rienipe qma dicimus ccelum effe certnm lo* cum Chriiio öCeleflis.eiiij deflinatiinrÓC praf--päratum Ac.verè quidcm hæc diùmus, neqiie nos hiutß fentcnti» ptidet : didicimiis cnim ils lam ex verbis feruatoris noÜti lefu ChriAi,qui omnium optime nouit, quid; qua le âC vbi fît cceium, bic autCm cœlum ^eatóruni exprefTe locum nomindt. Ioanniscnim 44. inquit, Itî domo patrismei tnannonesmuhae funt, Etd abiero^prgparauerb vobis locüjtcrum venio fCacripio vos ad meipfiim, vt V B 1 fum egoSC vosfitis. Ex bis æternæ veritatis verbis ita de hCosloedoéli furnps, cfTe Cbrifli Hdeliuni cer-tum locum SÇi^abicatfonem^vt iam conflanfèr in bar fenrétia^erfeueremus friches illarh eflc verifsimâ.Caticrùm in alijsnoflris feriptisplu'* ra argumenta anulimus,ad quæ niinquam fuf« bcicnrem t^idoneam rrfponfionéarcepimus.
Morb'ins Quod fi aoelum btatorum fedes non efteer-« «dismagna tus locus, quam conlplationcm babebunt liti exeunt,ac iuxia veftram fenten» * ‘ , liam incerti funt quo ptrueniant, quandoquia dem nullus certus locus paratus vfl in quein fufcipi pnfsintî Multo iq^ius hoc loco nos iii Aducrfaiios inuchi amp;nbsp;detonare pofTcmus, quâ , ipfi iinniçritô contra nos fulminarunt, ac diqt-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te ipfog
-ocr page 89-respons. ^VLLINGERt 4Ó
reipfos magnam confolationem tnorituris6C lam anima agcntibus eripere, eosq; turbarevt hcfciant quo abeant, qiioniam c«lum ipfis nó eAlocus. Cogitate quæfoamici quo tandc vos abripiat veAra pertinax contcndendi libido. CcAate tandé qugfo per Deum,5C abijcite mira bilia ilia veAra figmcta.plus fatis enim (implex 'fidéi negotium iamdudum perturbaAis.
Quinto loco rurfus expendite quo vos per* cwffusnS ducanr abfurdi illi amp;nbsp;inconfiderati veArifera eftoptiuui mones. Si CbriAnein coelo captiuus detinetur.
'oportet omninocœlumcarceremefTe. Ergo nc ' ■ ■* fideles ex hoc mundo ex mufera eaptiuitate 'carnis Iiuius emigrantes, fperantesq; fcmelio-rem locum inuenturos , rurfus in alium carceâ tern deiieniunt'ï Confiderate quæfo quomodo ’veArseres fe li^eant. ^ifcrrlus quidem verd eA amp;nbsp;nominator carctr, ccelu* autcmeAlo« rus libcrriq^is recreationis arruje gaudij læ« tîtiæ. Qiiarecum dicimus ChriAum vnà ciim elcAis fuis incalo habirare, non conijcimtis in carcerem , Ä captiüum facimu9Dominu(h cum eicólis fuis, fed in fumrna gloria Si. maic' Aateeollocamus. Dolet autem nobis ex ani^ tno,quod veAra pcrtinacia vos in hæcabfurda conijeiatis.
Quod vero tarn cóAanter dicimus amp;nbsp;pradi
ramus Chri{tum Uwtunu oportere calocapi, cocumpcC. àutcixlum pofbidere,doneeredeatad iudicanÿ dumviuosamp; mortuos,id didiciinus primum piairi.i«»;
-ocr page 90-AD VII. CAP. ACCVSAT.
exai ticijlisfidei noftrærlta nanq; confitemur, ladç (notandum quod dicimus inde.nempecX t«fis in qiios a'cendit)veiitiiriis e(t ad iiidicart* diirn VI IOS amp;nbsp;tnortuos. Deinde ide noi dociiC'*
. re Verba D,Petri, qniin Alt;^is Apolloloru ait, leiiim Chriftiim oportet rtrkim fufcipere (capi ant poûidcrc tiy Svfatif JlkyiA') vfq; in tempora re ftinitionis omnium quae locutus eft Dens per os fanftontm fnornm à fecnlo prophetariim.
' Cjteriimlernperoitendirnusvoccm, Oportet, co modo accipienJam effe jiio alibi atcipitnr, Lm t^lt; Dominus ipfe ait, An non oponuit Domi* numhæcpati fleita intrare tn ^Io'lamîVbi ver bum Oportet nullam vim amp;nbsp;coa^lionem figni ficat, ßdeertam SCimmutabilc ordination««» Dei, quam ita dC non aliter fc habere oponuit, cuiChriftusvoluntarie'acquieuit, amp;nbsp;illi, ficur fieri oportuit amp;nbsp;JebiA, obtemperauit. NequC enimalioquÆhriftuscogitur, vcneccflario in ctzli aliquo lAo ipfum ledere aiW ftare opora teat, fedmeritdaciureilii liberum eftincoelo agere vbi ^qiiomodocunq; voluerit. Verutn de hacrealiji in noftris DefenGonibus copioa fius fcripGmus.SC dare oftendimus Dominum •noftrum lefiim Chrifttim, qui fecundum hit* manam naturam in coeloeft, quoniam idem et iam verus eft Deus,coeIumÖC terram impUrc, vbiqiie fidelibus fuis adefte.fiCc.
Hrinnoeii. Porro quod attinet corpora fideltiim, fextg bàhtuiun part« huius accufationis de his fit meniio.ôC ac»
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cufamur
-ocr page 91-RESPONS* BVLLINGERÙ 41 ciifamurquôd dicamus^la corpora'i modo in cŒÜs habitacura.Nos igitnr ore fîmul atq; cor» de coiifitcmur articiiliim fidei noHræ dereiurrc Ftione lorporis fiiiecarnis, atq; credimiis om= hes fidekü illo corpore atq; anima quæ in præ' , fcnti vita habiierunt, vitam æiernâ pofltfTuros cfTe.Vf I ùm h|C noltra corpora extrema die cia Corpora 'rifitabnntur, non qiiidem vt in fpiritu commit tcnturj fed piitgabnnturab omni coiruptione, amp;nbsp;prorius tiarafiCgIoriofa fient, liberabiinur ctiaomni anxietaic Ji corporea necefsirate SC in fumma omnibus Rtolcftijs, fit nt Paulin do* lt;et i.Cor.15. Qiiareiuxta natnram ÔCmodum corpnni’m,fed tlanficatorum non auiem moni obnoxiornm,vera nollra caro vna cum ^nima ccelnm pofsidtbit,co modo omnino qnem ipfc tótra Saddnrgos difputans L ue.ro, nos dqciiit. Per omnia vtrô de hac re i* lentimns qiiemad ntodii dininæ!iterætefiainnr^amp; Ättres fa’ióli Patres (intet c^to; amp;nbsp;HitronymiiBad Pamma* chium contra loanné iïicrofolymitanum)con« fimiliter fiimmo cólenfti fcripfcrunt.Moncmiis aótem Aduerfarios vt rem bene expetidant, ne fuis Contentïonibus SC. rixis tandem fine perne» niant, vt vnà cum Origenianis talia corpora • poftrefiirreélionë fingani, qiiæperchalybemi ferrnm,petras amp;nbsp;omnia pénétrent,amp; nihgt;l niigt;. nus fint quàm vera hqmana corpora.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Extrema parte buiul acenfationis Inquieri Non hab«^ jfti garruli homines, fubinde nos contra no-itratn voluntatein Machuntetayos 8C Turcas ip.'utî'ui C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U»aiigt;«
-ocr page 92-AD Vir. CAP. ACCVSAT.
facere conantur-.atq; 19nge aliter fe gerut quant calcs homines deceat.Si cnim ignorant quæ Ma chumetus infuo Alcorano de paradifofcribir, ÖL nihilominus aiunt nos Machtimetanû coelû . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fingere,nimium ccrtè temerarijfunt.Si verôno
runt quidnam rentiat,SC tarnen nihilominus di cuntnoftradoélrinam decoelo Machumetana cfTcjContra fuam ipforu conCcientiam loquun** tur,8i manifeGâ nobisiniuriafaciunt, dC ad id mcndacijs vtuntur. Machumetus enimamp;qui iili auxilio fuere in fuo Moreto conficiendo, öC Mcwiiaut. confarcinando abfurdo AYcorani libro,Azoara t«47.54.6i,S£.ita fcribunt, Deum daturum fa* mulis fuis in Paradifo mundas mulieres,et pul
V chras^tirgines,pulchris ocu1is(talibus ipfe for-» te deleélabatur) dacuru item cibos optimos, ÔC malogranata.SC potum generofifsimu, quena cxelegantibus poctriis öC pretiofifsimo argen* co bibitun Alt:vefliédos efTe auro, SC purpura atq-,(crico,gBlaturos torques adteos.'prgfertim vero bibituros ex amanoSC fuauifsimo fonte Zdzcbil. (forte Phantafticorum fonte) quem ipfeZelze
bil nominat. Atq; prorfus ludicrè 8C ridiculê de paradifo loquitur, non aliter quam quidam • per iocum fabulâtur dcCyribiria aut Vtopia.
Dicant nunc Aduerfarij vbi nam vnqtiâ huiuG modi diiltas fabulas de caloôCæterna félicitas te docuerimusautfcripfQ'imuslt;’Nunquâinper petuutn boconenderc^ probatepoterût, nili noftra verba peruertant. Curigiturnos publia co (Sc tnanifeii^ mendacio turpitcr infamant?
Not
-ocr page 93-RESPONS« B|quot;LLirt GERt. 4»
Nos vero è cótra vcrè pofTumus illis dcrnoTju Catlumubi llrare,ipforü Rabbinostalc cœlum cótcxuide, quanum. quod in nUllo loco amp;nbsp;tarnen vbiq; fine in omni bus locis fit,in quo etiä diaboli fint, quonia c« lum eorumetiä apud inferos,6Cfurfom inaere ÖC nefcio vbi non cxifiit.In fiirnma dolendócft ipfos fuis rixis 0(. contentionibus de cœna Do-tninicoufqi progrcfTos cfFe. Veru hæc e(l iuftä merces quæ il!is à Deo reperiditur,cü enim otrt nem fuä diligentia impendcre deberent, vtthrö num que Deus pat^ Fillo fuo in coelis gloriofe præparauit.coràm omnibus celebrarent amp;nbsp;ptoi ponerent,illi contra buius exiguamautnullarrl ration« habderüt, omnemq; opéra óCla^ioreni fumma cum diligentia in eo confumpferunt,vt Ghrifto alium ÔC nouurti thronü inferius ih tet ris in pane erigercnt,itaq-, bic pérturbati amp;nbsp;iérigt; plexi, fubinde magis rnagnq; per^rbantur.
Atq-, hgc quidé baftenus,neq; ^itït plul^ de eorû cttlo vmquario,5C inferno quoq; VbiquM rio(namdebocquoq-,abfq-, vllis argumétislt;io ua quædâ flulta imô abborrenda fir^unt) dice mus aut feribem’, parcctes fimplici»ribus quo minus bi offendantur. Interca tarnen fraternae cbaritatis caufa admonemus Aduerfar. noftros Vt cautius 8c. magis côfideratè loquantut 8C ferî bant,ac fxpe animo répétant grauifsimaveiba Seruat. N.Iefu Chriftl x mundo à fcandalis. NecefiTeeftenim vtveniâtfcandala,veruntamé Vg homini illi per que fcandalû venitzexpedit ei vt fufpendatiir mola afinaria intollo eius,SC de mergaturinj^fiindum maris« ,F a
-ocr page 94-AD Vik CAP. ACCVSAT.
SEPTIM^M CAPVf
A C C V Ó’ A T 1 O N 1 S,
f Vinglianiab'mitioijuandoccnfeßio jViguftd
J i anno Domini 15 j o. eil,fe tncau/4 kai-ra iienti veritaù oppoßterunt, fehifma in eca clefiafecerunt. Contcmnunt (3- contumelia ajjiciunt virum Dei doélorem M..Lutherum:cuius tarnen pro.-phetia nite impletur,guaprieclixit,fore vtficut nunc prifcntiam eorporalem i« p^zic negent, ità etiain di uinitateni in car/ie Chrifti afnegaturifint.
R.£SPONSlOi,
V D V M qiiidern ôi fajpc antehac ad omties partes hiiiiis acciifationis refpondWnus , nos defendimiis, n modo aoud Aduerlarios arnica
relponlio Ö^f'xplicatio conrroWerfiæ aliquem Iqciimhaberet. Attamen dcntió rcfporidemus eodemq^ tnodo quo antehac, idque propter eos qui iigrtram relponfioiiem nondiitn perte-perunt.ne illioffendanrijr,amp; falGsaccufdtioni bus contra nos exaccrbci)[i)r,acpræfére3 ctiam fcducaniur: itaque de controiierfia alioqui va« fia mukipiici, in hanc fciicentiam breiiiter rcfpondemus.
Vndcti»c nbsp;nbsp;nbsp;Cum fideles Chrifif8C. ecclefiae ipfius mini*
dofSrina or fl ■'7 ■ nbsp;nbsp;nbsp;1. Oz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i- •
♦ 'fit in no. ttri Zzinng'ius cc (Jcvoumpaduis piætnemo« cnniliis multi alij pij miniltri, in fupe«
, nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nori
-ocr page 95-ÎÇESPONS. BVLLINGERr»
Viori Germania magno cum periciilo moleftia de laborc, attamen fîmul eiiam Dei beneficia magno cum friiftu Euangelium prædicarenr, Sc noua dogmata atq; errores Papatus impu* gnarent.iSC Deo adiuiiante profligarent, vicif* firn veró Chi ifti doflrinatp propagarent,6C ec* lefiam €}f tdificarent, inter pios amp;nbsp;fideles homi nes complures fuerunt,qui apud fuos paflores conqucrebannir de pccuiianbus 8C arcanis fuis tentationibus6Cafflifiionibus. Nam cumha« flenusin Papatu ed^fti fuifTentjfibi necefTario credendum cfTe corpus Chrifii ea magnitudinc qua in cruce pependit in facraméto adeffe, atq; adco ipfum corpus Chrifti præfens cffi^fiçvt panis non amplius fit panisfed ipfum corpus Chrifii, quod fub fpccie panis adora,ri SC corporaliter à nobis mandu^ri oporteat. Addez retur autem, nifi quis hæcita cr^at, in ærer« num damnaurm eUe.Qtiare Cunyiæc non pof-fent credere, oC iudicarent fe in dnerimine falu« tis fuar vcrlari petebant cófilium a fuis panaris bus, quôfuam confeientiam tranqBillam red« derc Ä falutem adipifei pofTent. •
' Grauifsimahacoccafione oblata modônoa — minati Chrifti miniftri, qui baflenus conciona ti fuerant contra facrificium Mifræ,oftcntatio-nem qua idoli modo proponitur facrametum, Si eius adorationem S^circtimgefiationem, Si confimilia,cogitarunt (id quod ante quoq; fuo tempore data opportunitate facere conftitue--
-ocr page 96-AD VII. CAP. ACeVSAT. rant) ouibus fidei fuceconiifsis ,idq; ex animo id de(idcrantibus,ex Verbo Dei proponere cera tam amp;nbsp;firmam doélrinam de corporali prgfena lia ÔC manducatione veri corporis Chrilii iti * facramento.
Cgtcrùm vt çômqdius rem aggrcdi pofTent, coTnrMntquot; conftituctunt Petri Lombardi quern alias Ma* doerre de gilirum fcntentiarum vocant,doctrinam confii erroris arguere, propterea quod ea turn quid impu- in vuiocrfo Papatu recepta elT«. Quarc turn »1-jnaiiui. Jani doélrinâ de Ccena Domini noitn lefu Chri fti propofuerunt,qiig hodie qpoq; in his cede« fijs quibus nos ex Dei vocatione inferuimus çonÜanter retinecur.Hac aucem doârina mul« torum vt dixi animi anx'j amp;nbsp;afflict pturimum exhilarati Si. pacati funt,quo nomine etiä fedu' IpDepgratias pgerunt. fada autem funt hæç anno Dpmiiu »5 4^54* jzs qup temporenui la a4huc eratAuguftana confefsio,neque eins rpentioadhu Aliquot annispoft ft da eft. Eq* derg tempore legitime ordineMifta abrogate gft,Sc facr|ftCt:cnaDomini magnoapplaufuSC gaudjo fide^um in eius locu fubftituta, SC lau* dabilifcr çelebrata eft,quemadipodum hodie *quoquc quinquagefimo iam abindeanno cele# bratur. Largiaiur etiam nobis hanc gratiam Deus in ppfterum.
Poftquamveroin hi^egipnibuscognitum «rumen* certamcn exortum elTe inter D, Dutherum enum amp;nbsp;D^CarploftadiumCeuius tarnen agendi ratio
non
-ocr page 97-' RESPONS* BVLLINGERI. 44 non per omnia noftris ^obabatur) atq; dicere lnr Lutherum fe parare ad oppugnandam no» flram doólrina de Coena Domini, dC dcfenden«
I dam Petri Lombardi opinionem, ô(. quamiiis t Tub alio nomine, pro illius tarnen fcntentia SC doflrina fcriptunim 5C pugnaturiim, ibi amice cum Luthero afium eft. Admonitus enim fuit Vt diligenter fibi caueret, ne forte grauiter tm-pingeret 8C laberetuf.neigiturconareturPapi/ ftis auxilium ferre in iilo dogmate, in quo à prima amp;nbsp;veteri Apoftolica ecclefiareceftirint, amp;fupraquod præcipuèfundatum fttipforum regnum,nehacratione Papatum rurfus erigar. Prattcrea feinterpofuerunta1i)pi)6C doAiho* mines, vt pratuenirent nc certamen ofiretur inter eos,qui alioqui in præcipuis capitibus SC vniuerfaftre Euangeiica dofirina eodemmo« do doccrent, ac indicabafit quantum fcanda* lum infirmis, imo omnibus « qfiasgaudia SC
' quantamfpeA Papiftis,quantutwdeniqtie im« pedimentum libero rurfut Euangelij certamen nocallaruru eftet.Verum hgcomni^ibila^ud Lutherum cfFecere.quominus prorpmperct,0C morefuo adueramp;is noftroru doflrinâ fcribcret.
Noftrivero non poterant propter Luiheri fcri • pta agnitamveritatc negiigere.atq; illius doéiri
I na,qu; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcntentia cft.in hoc articuto recipe
re.prgfenim cum ilia no melioribusrationibus quam Papiftf c0firma%t. Quarc hoc modo oa ftri ad refpondendu t ómoti funt, ftc certame
• F 4
-ocr page 98-AD vrr. CAP. ACCVSAT. roepit 8C in publicum •«pit, atq; deinde varijs fcriptis Sc refponfionibus grauiter cercaiu fuit. .Qu’s ’g'tur veram occaGonem huic certamiui pr,rbueri[,amp; potifsimum in culpa fit tam fcan» . dalo pleng 8C perniciofæcontroucrfiæ in eccica fia Domini, iudiciopiorumatq; prudentu qui hæc legerinf ôi audierint comniivimin.
Hoc tempore Sc interen diim bæcaguntur, milita colloqiiia in his noltris regionibus ipfii tiitafunt, præcipuè vero magna 8(. laudabitis Difputirio difputatio Bernæ publii^habita fuit Anno a præ'eniibu''. mnitis pijs atq-, dpflis viris, Atq; noürà doólrina de Cocna Domini publia ce illic fortner defenfa efi, fient fuperius breui* fer inlt;ffcauimus Af non malto poiî anno 1529. per IttufiriGininm'pnntipem at Dominum D, Philippum Haisiae Landgraùium.SCc aftiim «li de pace ituer Luifiernm SC nofiros, ficut ab initio huiushbclli indicauj,
Augiiftanx Port ifta oWinia anno demum^hrifti t î ) o. coufiu.io, Ai^urtana côfefsio nata ertj Si coràm (.'æiarea maiértate^i magnis comitijs printipiim, lia» Tiium SCciyitatii Germaniæ,propofita. Verùin ante illam ecclefiæ nortrarum regionum latn an'e'bb aliquot annis Chrirtiano more inliitu« fæ fuerant.SC Dei beneficio pergebant SC qno« tidic crefcebant.Cæteriim huic confefsioni ne* monortrorû fefevnquyn hortiliter oppofuit, in fnmmis capitibus Si. prgeipuis do^lrinæ par tibus^earidemfentenLiam vtriq;côfitebanrur:
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed
-ocr page 99-RESPONS. BVLLINGERh 45; Selt;l qiiod alt;t Coenani Bomini amp;nbsp;M.fTam fpe* /^abat, muka artribuebaiit noflri grauifsimi» illonim temporum , quibus confcfsin pro* pofïta fjit, perirulis , ■ Præterea paiiló ante Marpurgenfisconuennis ha^'itus fuerat,vt iïilt; • pra meminimiiSjfuius paflis noflri ßabantjru terea docendoineccïcfijsfuispergerttes, fiC pa* tiencer ferentesalterius partisdoólrinam , bolt; na fpe fore vt progrefTu tempons fe inuicem meliusintelligerenf.
Itaqiie breui pgftea aflio concordia; inter Coaecrlia. noftros 8C Lutherim inchoataeft.Actum Lu tberus noftram explirationem cnntrouerforü artjculoriim ,imó noHrarum ecclefiarum con« fefsionem detoto religionis negotio (criptam, approbaiitt. Itaq; nirfus indiicix aut pax,idq; opera magiftratuum qui bas no dras regiones gubernant,faóaeft. Sc A.utbe^9 non diu pa* rem feruanir, fed per inquietos Ä contenriofos homines,alBque vlla noftra cu“a in nos exar« cebatus,turpem librum aduerfus nosnojtuna« Lu'herl tim ed'dit,quem Breuern confefsi^em infcri-pfit.qucm tarnen multi Luthero prorfus fauen tes non multum probarunt, Atque hoc modo nobis canfam prsebuit, 6£ quodammtïcio noT coegit.vtad conuitia ipfius rerponderfmus,6C noltram RefponGonem ipftadhucviuenti mit tercmus. In illa aurer^ vbirius defcripGmus to» tins hiiius negotij hidoriam, quid nam afttim fit ab anno Domini »ixj.vfq.ad annumi j 4 j.
-ocr page 100-AD VIL CAP. ACCVSAT.
6C paulo vlterius.Num ^itur nos à noftra par« te, an verô Aduerfarij noftri in hoc negotio fchifma in ecclefia fccerint, amp;nbsp;occafionem atqj canfam fcindendxccclcß; Ghrifti præbuerint, . denuo iußo iudicio noHrorum audicorum committimus.
Senperpa' Interea hoc addimus, quod fsepeantehacin pu^l’fèeditis Apologijs noßris teßati fumus, nu*. nos nôfeiungereaut feparare nos ipfosabvlla ecclefia, aut pijs amp;nbsp;Chrißianis hominibus,qui præcipua capita amp;nbsp;fumniâChriHianædoâri* næ integrarctincnt,ctiâfi inritibus moribus 8C eccIefiæadminiOratione, atq; etiam in negotio Coenj Domini, quoad modi) SC forma prgfen* tiæ Chftßi.nö per omnia nobifeû confentiant. Semper enim iperamus ipfos fi veritatis cupidi funt,amp; hanc in timoré Dei quxrunt.illam Dei bencficio inuenturosf ße.Neq; quicquam illos curamusqui nos propterea criminantur. Etes nimfanfïi m^yres Cornelius Ô^Cyprianus, etiam de (âcro baptifmo inter fe controuerfiam aliqu^m h^uerunr,non ramen propterea chagt; ritatem amp;nbsp;r^aterniratem, fine vnitatc in eadem fidefibi mutuo renuntiarunt. Atq; cum prtrei« ^ui eptfcoporû Italiae atq; Africa; eßent, propter hanc fuam controuerfiam nullum fchifma àut feparationem ecclefiarum feccrunt, cum in prxcipuiscapinbusnon dißentirent. Quam« obrem nos quoq; amp;. antchacctnuncquoq;ob-lt;ulimusamp; oßlt;lt;'imu8 charitatc^ çonrçrdiam • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo
-ocr page 101-RESPONS. BVLLINGEHb lt;44 modo diólis ccclefijs. C^nfidimus autem in Dq mino.quamuis mulei immodefti homines nos Satanae eradant tanqua illius miniftros, ac fu« res amp;nbsp;latrones nuncupent, pr^cerea noüras ec' clefèas quæ Chrifti fune, laeropp fpcluncas vos cent, nullamq^ pacis mentioncmaudire fufti« néant, nihilominus plures elTe miniRros ec-clefèas,qui noRra cxpofètione SC verx fèdei no-* Rræ confefsione contenté fintfuturi, erga nos atque noRras ecclefèas ChriRianum anis mum gerant, Alteros vcro pugnaces 8Cconten tiofos ad lafsitudincm vfqne certare pat'iamur, donee rcRius fapiant, ac iudicium eorum Do* mino çommitcamus.
Quod autemaiunt nos Lutherum cAttem» Vuthetu« pfifTejôC contumelijs afiècifTe, falfum eR,atque de eo libri noRri tcRimonium perhtbebunt. contumely Verum quidemeR alicuBi cymabfurda qua:* ’fftcinus. dam nobis impingeret, inrefp^dendoacci* difTe quemsftmodum vulgari frouerbio di-citur, Qua voce quis fykiam inclamat eadem illi refpondcri. Alioqui Temper illi^ honCri fa uimus,eumq-, honore profecuti Tutpqs, pro-* fefsi etiam Turnus Deum tnulta bona eccieGte per ipTum pratRitifT«. Veruntamen idiMnoij* attribuimus, quod quidam nimiû illi dediti tri-* buunt,vt eum ApoRolis parç faciamus.Homo enim fuit heut amp;nbsp;nos omnes, qui errare po.tue* rir,nifî Tequeretur Tolum Dei verbum. ApoRm* liChriRi pluradpna habueKunt,vtpoteUgatj
-ocr page 102-AD VII. CAP* ACCVSAT.
mîfsi à Filio Dei, qiiibu? nos conferre non de* bemus. Actijdit aiitem hic difcipulis Lutheri iiixta viilgi diâiim, Aut nimium, aiit pariim* QuMfteon Ac forte exiftimant Adocrfarijjeam quoq; cfTc hviquot;?urin *^1118 regionibusconcionandi tonfuetndinetn «ni qna ipfiinterfuos vtiintiir,vbi(vt referunr) au **‘’*'l*' ditores pkirimùm conquerüttir, fcex ioforum concionibus nullam fcré doélrinam SC conCo^t Jationem, atq; ædificationem pofTe perciperc. Conciones criitn ipforû nihil aliud cfTe qnatn tonitrua.iurgia ec fcutrilia jpnuitia côtra Zmn glianos ôC Caluinianos, qiioscriminantur efTe Sacramootarios , hoftes SC prophanatores Sas cratneÿorum, Suermeros, fures,! arrones, qui corpus Chrifti è Sacramento furto ab ftiilerint, amp;nbsp;animas trucident.Eofdc dicunt efTe Arianos amp;nbsp;Tureas, quicquid deniq; mali excogitare poiTiint.Finiÿ igitiirconcione,auditores nihil aliud fccû quam côuiiia Ä maledifta referunt. Vcrùmhic nros córionandi pronus nô invfii «ft ianoftris regionibus SC eccIcfijs.Neq; enim Lutneri nmntioné aliquam non hononficatn facimus,ne«|; confueuimus Aduerfarijs noflris cora'm plèbe coniiitiari aut fcuƒ^llire^ maledis ccre,a^f ahqiia alia contumclia eosafficere. Cæ terùm f.llam doftrinâ modedcÄ quanta pof-fumus perfpicuitate ex verbo Dei tófutamus, amp;nbsp;ca prædiramns quæ.^1 ædificationem veræ fidri faciunt;explicamns facram fcriptnram.ôC exillapcccataarguimus, honamur ad refipis * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fccnciam.
-ocr page 103-RESPONS« bvllingeri. 47 fcentiam.vrgemus cöÄmaces, confolamurafs fliftos amp;nbsp;anxios,amp; in fuma ftudemiis ita conlt; cionari.vt ecclefia per grattam Dei hinc ædifi« cctur 8C erudiatur,confirmctiir,confolationtm percipiat, amp;nbsp;ita rum fruóiu aliquó à concionc difrcdat, Oeum laudans amp;nbsp;illi gfatiasagens. Q[iód fi aliter agere veilemus,tum merité pin» amp;.Chrifiianus maglftratus,et vniiicrfa ecclefia id non paterenturfieri. Vtinarti vbiq; màgiflra tus hums rei ciiram gererér,nc hominibus im« probi ons, ratione defiituris, quiq; tantum ahos contumelia aTFiccre (indent,pro fua libidi ne agere cóncedatur.Templii Domini non ell domus cótcntionum et conuitiotü.fed domus orationis,amp; vtilis atq; früftiferæ doflftnæ.
Porto prophetia ilia qua dicitur, nos dein* I*“**'quot;! , i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,-gt;1 n- propli»«»
cepsabnegaturos elle diuinuateCbriUi incarlt; ne, ficut mine ncgemu^ræfentiâcarnisChri fli in pàne, nunquä in æternur^Dei beneficio perficietiir^ vera erit in nolÄs ecclefi)s. Ac noturri e(f vniuerfo orbi,nos fidelifsime qppu* gnafTeomnes ho fles oppugna^res snuinia tatis Chrifli, Scruetu, Gentilem, mandratam, Alci3tum,amp; omnes his coiiiiin6los,cui rei fcria pta nollra reßimonium perhibent. liljod iW forte ludas ahquis efTet inter Apollolos , num id Apofiolis obijci debet Suntetiam prorfus difsimilia.Chriiii carnem in pane efTe, SC Ver* bum carnem faólum* fine DeumcfTeincarnc, Deum enim hominem fa^um cfre,teftimonijlt;
-ocr page 104-AD Vir. CAP. AC'CVSÀTi legis,Prophetarû, tarins fcnptijrar comprdz banir, quod autem ChriHus panis faétusfif^ Chridus ne nufquam fcriptiim cxtac. Atquc vt bic alia te» Ueihiius. liinionia verse diuinitatisCnnin prgtereamu», . tres telles funt qui lia de ea teftantiir vt clarius non polTent. Primus eft D Petrus Apoftolu«, IoaD.0. qui interrogatus a Domino, Nunquid amp;nbsp;vos vultisabirer'Relpondit, Domine ad qucm ibi« musî Verba vitse æternce babes. Et nos credi-mus^cognouimus, quia tu es ChriftusfiliiM Dei.Similia eius teftimonia in Aélis Apoftogt; lorum leguntur,amp; i.Pet.i.
Ioi.i.(tio loannes initio Euangelij fcribit. Verbum quod Deuserat varnem faélum efTe Ac Euana gcliunftuum conckiditbis verbis, H»cautem fcripta funt vc credacis, quia lefus eft Chriftus filius Dei,5C vt credentes vitam babeatis in nogt; 1.101114. mineeius. Acrurfu^eftatur loannes. fn boc cognofcitur l^irirus Dei. Omnis fpiritus qui eonfitetur Ie(igt;n Chriftum in carffe veni(re,cx Deo eft. Item,Hie eft verus Deus amp;nbsp;vita jterna.
PaSlus ^oque teftatur his verbis. Deus ma nifeftatus eft incarne, iuftificatus in fpirku, apparuit angelis, pratdicatuseft gentibus, ere* ^itus^tt in mundo,aftumptus eft in gloria. Sic nos quoque credimus ôC prgdicamus,ac Deum precamurvtnos in hac nde 3C dodrina in fia nem vfque confirmer.
Cenduflo. ^‘9’ breuiter volti refpondere ad pra;lt; cipua capita accufationis quam nobis Aduerlâ
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rij
-ocr page 105-RESPONS» BVLLINGERr» 48 rij noOri intendunt, vAac refoonfione tcftarer noAram innocentiam, óCdoarinam atquecc» cleftam noftram defeiiderem. Obfecro autem omnes qui noRram refponfïoneni legerint auc audierinc, vc earn abfq; afFeélibua diligenter ex pendant, Confidimus enim in Domino Deo Sc liberatorenortro,dolt;ftrinam noftram Chris Rianam eiTe.atq; ecclefias quibus inferulmu!, elTe veras, Deo gratas SC ChriRianas ecclefïas, vt quae habeant propria fignaverae ecclefiaf, V erbum veritatis,re«am fîdcm,fîdclcs preces, fanâaSacramenta *panitentiam ,Rne redpi* fccntiam, fpcm dC paticntiam, item ChriRia** nam mifericordiacn,charitatem,modeRgt;am SC. concordiam, SC veram remifsionem p9ccatoz rum in folo «SC vnico Domino noRro lefu
ChriRo. Cuifït honor,laus amp;gloriagt; cum graciarunftdione. in æternum.
* 1 N X S.
-ocr page 106- -ocr page 107- -ocr page 108- -ocr page 109- -ocr page 110-