Bladz.

Overzicht over een aantal jaren

Getal hulpbanken........

Bedrag der verleende voorschotten : naar den rentetax

II het maximum van het voorschot

II het maximum van den tijd waarvoor het voorschot wordt verleend

Getal verleende voorschotten naar de hoegrootheid

Aflossing door de borgen betaald en afschrijving wegens oninbaarheid. 77 Rente van voorschotten, boeten en restitutie van rente (of uitkeering

van premie) bij vervroegde terugbetaling van het voorschot. . . 7!)

Inkomsten van bezittingen

Rente van kapitalen

Administratiekosten

Winst en verlies

Banken van leening.

Rontetax der voorschotten

Beleeningen

Lossingen

Verkoopingen

Overschotten van de opbrengst der verkoopingen

Te-korten op de verkoopingen

Kapitalen waarmede de gemeentelijke banken werken

Kapitaal in den loop des boekjaars opgenomen en afgelost. . . . 120

Bedrag der onafgeloste voorschotten aan het einde des boekjaars. . 120

Baten

Lasten

Administratiekosten der gemeentelijke banken

Winst en verlies „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;

B IJ L A G E N.

Bijl. 1. Overzicht der ^^spaarbanken over 1881: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bladz.

Rijks postspaarbank

Spaarbank van hot Ncd. onderwijzersgenootschap. . . 136

Noord-Holland

Zuid-llollnnd

Utrecht

Zeeland......'

Noord-Brabant

Limburg

Gelderland

Overijscl

Drente

Groningen

Friesland.......'

Bijl. IL Overzicht der spaarbanken over 1882: Rijks-postspaarbank

Spaarbank van het Ned. onderwijzersgenootschap. . . 340

Noord-Holland

Zuid-Holland

Utrecht

Zeeland

Noord-Brabant

Limburg

Gelderland

Overijsel

Drente. . .

Groningen

Friesland

Zieken- en begrafenisbussen werden voor het eerst opgenomen in het rijks-verslag over 1827. Er waren destijds 443 zoodanige bussen bekend; slechts van 341 werden opgaven ontvangen. De besturen der 102 overige bussen weigerden opgaven te verstrekken.

In 1832 werden aan de tabel kolommen toegevoegd voor de belegging en conversie van kapitalen. Nadat in den loop der jaren nog eenige uitbreiding aan de tabel is gegeven, is de vorm sinds onveranderd gebleven.

Spaarbanken worden voor het eerst aangetroffen in het rijksverslag uitgebracht in 1824. Er bestonden in dat jaar 49 banken, te weten 27 in Holland, 1 in Utrecht, 3 in Zeeland, 1 in Noord-Brabant, 6 in Gelderland, 5 in Overljsel, 1 in Groningen en 5 in Friesland, üp weinige uitzonderingen na gingen alle banken uit van de Maatschappij «Tot Nut van ’t Algemeen.» De opgaven bepaalden zich tot het getal der inleggers, het bedrag van hun te goed, den rentetax en de administratiekosten.

Eene groote uitbreiding werd in 1827 aan de tabel gegeven. Behalve eene reeks van rubrieken voor de uitgaven en de middelen waardoor in de uitgaven werd voorzien en eene « Vergelijking tusschen den staat der fondsen en het door de banken verschuldigde » behelsden de opgaven ;

1°. een staat der rekening van de bank met de deelnemers, te weten: schulden bij de voorlaatste opmaking der rekening, in de bank gedane inlagen, aan de deelnemers toekomende intressen; en bedrag der opgevraagde inlagen en intressen, bedrag bij de opmaking der laatste rekening schuldig gebleven.

2°. een staat van het fonds bij de opmaking der laatste rekening, te weten; bedrag der inschrijvingen onder hypotheek, bedrag der beleeningen op effecten, waarde van de fondsen volgens prijscourant.

3

op de belegde gelden en fondsen te goed zijnde intressen. kontanten in kas.

Deze uitgebreide vorm was echter slechts van korten duur. De opgaven sub 1“ omschreven werden reeds het volgend jaar (1828) niet meer gedaan, die sub 2’ werden het laatste verstrekt over 1831. In de verwachting dat eene tabel, die met geringe moeite is op te maken, door de besturen der instellingen met meerdere welwillendheid zou worden ingevuld, werd voor 1832 en volgende jaren een eenvoudiger model vastgesteld, dat, behoudens eenige kleine wijzigingen in latere jaren aangebracht, steeds onveranderd is gebleven.

Spaarkassen verschenen voor het eerst in het rijksverslag over 1849. Destijds waren er 33, bijna alle in 1847 of 1818 tot stand gekomen. Als spaarkassen werilen aangemerkt zoodanige instellingen, welke de strekking hebben om personen die gedurende den zomer tamelijk ruime verdiensten hebben, in de gelegenheid te stellen daarvan iets af te zonderen en tegen den winter te bespareu, om alsdan aan hen, met of zonder rente en premie, in geld of in levensmiddelen, brandstoffen enz. te worden teruggegeven.

De tabel der spaarkassen, weinig verschillende van die der spaarbanken, is in den loop der jaren nagenoeg onveranderd gebleven.

Hulpbanken komen eerst na 185Ü in de rijks verslagen van het armwezen voor. Het eerst werd in dat over 1851 gewag gemaakt van de hulpbank te Middelburg, die in 1849 tot stand is gekomen. In 1852 werden mededeelingen gedaan van 4, in 1853 van 16 hulpbanken. De opgaven bepaalden zich aanvankelijk tot het getal en het bedrag der voorschotten.

Over 1866, toen er 34 hulpbanken waren, en volgende jaren werden aan de besturen dier instellingen opgaven gevraagd in eene tabel, zoodat in het rijksverslag over dat jaar en in die over volgende jaren, ook omtrent de hulpbanken tabellarische opgaven voorkomen, die, wat den vorm betreft, steeds onveranderd zijn gebleven.

Omtrent de Vereenigingen lot het uitoefenen van patronaat over armen en die tot het verschaffen van betere woningen aan minvermogenden werden in de rijks-verslagen gcene tabellarische opgaven verstrekt. Hetgeen daarin omtrent die instellingen voorkomt, bepaalt zich tot eenige korte mededeelingen van feitelijken aard.

In de rijksverslagen van 1828—1847 werden als instellingen ter voorkoming

van armoede nog vermeld Weduwen- en weezenfondeen. « De nuttigheid dezer fondsen » — aldus merkle de Minister van Binnenlandsche Zaken op bij de indiening van het verslag over 1828 — «is onbetwistbaar, wanneer dezelve op goede grondslagen gevestigd zijn. Het Gouvernement gaat voort met het onderzoek der te nemen maatregelen, opdat zij genoegzame waarborgen voor derzelver instandhouding opleveren. igt;

In 1848 meende de Itegeering eehter, ofschoon het onmiskenbaar nut en de heilzame werking dier instellingen ten volle erkennende, dat deze niet belmoren tot die instellingen, waartoe een verslag over het armwezen zich moet uitstrekken, omdat daarin slechts wordt deelgenomen door die klasse van ingezetenen, waaruit niet dan hoogst zeldzaam personen tot de klasse der bedeelden overgaan.

De overneming der hier besproken statistiek door het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid, deed de vraag rijzen of de verzameling van statistieke opgaven betreffende alle rubrieken der hiervoren genoemde instellingen zou worden voortgezet.

Van de zieken- en begrafenisbiissen , van de vereenigingen tot het uitoefenen van patronaat over de armen en van die tot het verschaffen van betere woningen aan minvermogenden waren steeds hoogst onvolledige opgaven ontvangen. Voor zooveel deze vereenigingen betreft, was dit hieraan toe te schrijven , dat do meeste een zoo beperkten of weinig in het oog vallenden werkkring hebben, dat haar bestaan aan het gemeentebestuur onbekend blijft — tenzij een opzettelijk onderzoek daarnaar wordt ingesteld, hetgeen, alleen in het belang der statistiek, niet gevergd kan worden. Volledige kennis van de werking dier vereenigingen zou daarenboven weinig waarde hebben daar de maatschappelijke werkzaamheid in de aangegeven richting daardoor slechts voor een klein gedeelte zou gekend worden. Immers die werkzaamheid gaat slechts voor een klein gedeelte van vereenigingen, hoofdzakelijk van particulieren, uit.

Ten aanzien der meeste zieken- en begrafenisbussen is het gemis van goede opgaven een gevolg van het ontbreken eener wettelijke regeling. Veelal toch worden zij opgericht ten bate der personen aan wie zij toebehooren en geëxploiteerd op goed geluk en met gebruikmaking van geene andere gegevens als van eene practijk, welke gebleken is winstgevend te zijn. De publiciteit die door eene juiste statistiek zou verkregen worden, zou allicht de aandacht vestigen op misbruiken die thans slechts nu en dan aan het licht komen. De eigenaars dier instellingen zijn dien ten gevolge weinig gezind tot publiciteit mede te werken, en zullen dit vermoedelijk niet eerder zijn, dan nadat de wet hun de verplichting daartoe oplegt en waarborgen geeft voor de nakoming dier verplichting. Voortzetting van de statistiek der hier genoemde vereenigingen en instellingen zou alzoo slechts leiden tot vermeerdering der vele in hooge mate onvolledige en daardoor onbruikbare statistische gegevens.

Met de verzameling van opgaven omtrent de spaarbanken, spaarkassen, hulpbanken en banken van leening is daarentegen voortgegaan. Wel is waar hebben de tot dusverre omtrent die instellingen verkregen opgaven niet den gewenschten graad van volledigheid bereikt. Terwijl men van besturen van instellingen die in het algemeen belang werkzaam zijn, reden heeft te verwachten dat zij de bereiking van het schoone doel dat zij zich hebben gesteld, zouden willen bevorderen, door het verspreiden van juiste begrippen omtrent de instellingen aan hunne zorgen toevertrouwd , heeft het meermalen aan de ge-wenschte medewerking ontbroken. Wantrouwen in het doel van de bemoeiing der regeering was, en is ongetwijfeld meermalen nog, reden van weigering. Herinnering verdient dat in 1840 de Minister van Binnenlandsche Zaken aan de besturen de meest stellige verzekering gaf, dat de verlangde inlichtingen met geen ander oogmerk hoegenaamd werden gevraagd, dan om te dienen tot bijdragen voor de opmaking van het Rijksverslag van het Armwezen en op gemerkt dat het blootelijk opgeven van bestaande daadzaken en verkregen uitkomsten in geenen deele het begrip in zich sluit van het doen van rekening en verantwoording van gehouden beheer.

Twijfel in het nut der statistiek waarvoor hunne medewerking werd gevraagd, zal ongetwijfeld meermalen voor sommigen reden geweest zijn om de gevraagde opgaven geheel of ten deele te onthouden. Doch van verreweg de meeste der hier bedoelde instellingen hebben de besturen steeds met prijzens-waardigen ijver de opgaven en inlichtingen die gevraagd waren, verstrekt. Men mag onderstellen dat dit in klimmende mate het geval zal zijn, zoodra door verbetering der modellen en door oordeelkundige bewerking der ontvangen opgaven het doel dezer statistiek blijkt. Dat doel is de bcoordeeling mogelijk te maken of de inrichting dier instellingen en haar tegenwoordige toestand genoegzamen waarborg geven voor de behartiging der belangen van hen voor wie zij bestemd zijn, en tevens om bijdragen te verstrekken voor de kennis van maatschappelijke toestanden ten dienste van hen, die verbetering dier toestanden zich tot levenstaak hebben gesteld.

Vooral het eerste, het voornaamste doel kon uit de vroegere inrichting der modellen slechts gedeeltelijk worden bereikt. Omtrent zeer vele, voor de kennis der instellingen, belangrijke punten werden geene inlichtingen gevraagd. Voorts stelde het model dat gebezigd werd, den bewerker der statistiek niet in staat, een oordeel te vellen over de wijze waarop het beheer werd gevoerd en over de verkregen uitkomsten. Dit was een gevolg van het tweeslachtig karakter van

6

het model, dat gedeeltelijk geschoeid was op de leest eener kasrekening, gedeeltelijk op die eener winst- en verliesrekening. Dit tweeslachtig karakter der modellen had ongelijkheid in de wijze van invulling ten gevolge, waardoor het verkrijgen van een algemeen overzicht slechts ten aanzien van sommige punten mogelijk was. i

Nieuwe modellen werden alzoo vastgesteld. Omtrent onderscheidene punten, voor de kennis der inrichting en van het beheer der instellingen van belang, werden voor het eerst opgaven gevraagd, terwijl omtrent de financiëele uitkomsten vragen werden gedaan, waarvan de beantwoording het opmaken eener winst- en verliesrekening en, eener balans mogelijk zoude maken. Staten volgens deze modellen ingericht werden aan de besturen der instellingen door tusschen-komst der Gedeputeerde Staten en der Gemeentebesturen ter invulling verstrekt.

Ook in de wijze van bewerking der statistiek — die tot dusverre aan de provinciale bureelen van statistiek geschiedde — werd eene verandering gebracht. Ter wille der gelijkheid in de bewerking en verzameling, werd het beter geacht dat dit werk niet over twaalf bureelen werd verdeeld, maar uitsluitend aan hetIDepartement werd verricht. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ...i i,,,

De Gedeputeerde Staten van ééne provincie stelden er echter prijs op,idat de correspondentie over de tabellen niet, gelijk het voornemen was^ rechtstreeks door den Minister met het bestuur der betrokken instelling, maar door hunne tusschenkomst zou worden gevoerd, als. reden daarvoor aan voerende de wen-schelijkheid om ook ten aanzien van dit onderwerp, op de hoogte te blijven van.hetgeen er in hunne provincie voorviel. Ofschoon, gelijk hun werd opgemerkt, dit doel kon worden ■ bereikt door de kennisneming van de door de Regeering te publiceeren opgaven, bleven zij wenschenidat de correspondentie door hen zou worden gevoerd. Aan dien wensch,. die van geen enkel ander collegie van Gedeputeerde Staten is. vernomen, is voldaani

!.. I. ,, I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,1.....[I.. nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■ .1

..,.1 .1.. . .1 .,1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I...,|. 1... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ I,, I I , ■ ... . . .1. , . .1. - .! .

Te dezer plaatse moet nog vermeld worden, waarom de vroegere benaming der instellingen die hier behandeld worden, niet behouden is.

T)c, plnla,nUiTopische spaar- 'én ieenlanken beho'oren tbt de instellingen ter vOor-komirtg’van armoede , maar zijn geenszins, gelijk deze benaming zou aânduiden de eenige of de voornaamste' instellingen die dat ddel beoógeri. De vele instellingen tot ontwikkélirig der'zèdélijke en intelledtucele krachten van den mensch stellen zich, voot zoover zij onder dé rainvérihogetiden Werkèn, hetzelfde tot doel. Evenzeer dö' instellingen, die voor hen die erigébruik van maken, den prijs der eerste levensbehoeften' verlagen. De thans gekozen naam stuit uit de spaar- en' leenbanken die opgericht zijn in het financieel belang der oprichters zei ven en derhalve niet'alleen die welke uitgaan van naamlooze

7

vennootschappen, en geëxploiteerd worden, of althans moeten worden, in het belang der aandeelhouders, maar ook de coöperatieve instellingen. De oprichting van vele dezer moge te danken zijn aan de belangelooze bemoeiingen van sommigen, die in de toepassing van het participatiestelsel de oplossing vinden van tal van maatschappelijke vraagstukken, de philanthropische kleur die zij in den aanvang hebben, behoort allengs te verdwijnen indien de coöperatie meer is dan een vlag, indien zij is de grondslag der instelling, zoodat degenen die van haar gebruik maken, begrijpen dat zij geen hulp van anderen behoeven, maar door eigen krachtsinspanningen aansluiting aan gelijkgezinden zich de middelen kunnen verschaffen die zij behoeven.

Daar de philanthropie niet tot het wezen der coöperatie behoort, is geen der coöperatieve instellingen, ook al is hier en daar het philanthropisch element nog overwegend, in deze statistiek opgenomen.

Van de uit philanthropie opgerichte spaarbanken wordt meermalen gebruik gemaakt op eene -wijze, die in meer dan één opzicht niet met het doel der oprichting is overeen te brengen. Toch behoort bij de onbekendheid hoever dit gebruik zich uitstrekt, noodwendig de geheele omvang der instellingen hier te worden opgenomen en moet de vraag of eene Instelling al dan niet in deze statistiekI,te huis behoort, afhankelijk te worden gesteld van het doel dat de instelling beoogt.

Bij de bewerking van de tabellen der spaarbanken en der hulpbanken bleek, dat eenige spaarbanken zich ook het geven van voorschotten ten doel stellen, dat daarentegen sommige hulpbanken ook gelegenheid tot sparen geven, terwijl hier en daar de spaarbank en de hulpbank niet kunnen geacht worden twee afzonderlijke instellingen uit te maken, maar financieel zoodanig,aap elkander zijn yerbonden, dat beide als éónei jnstelling ■—■ eene|Spaarr en voorschotbank — moeten. I worden aangemerkt. De omtrent deze banken oyçr 1881 ontvangen opgaven zijn in eene afzonderlijke tabel verzameld. । j, |„j j, [.j.,,,, ,Pe instellingen worden behandeld in. de volgpndci ordopi ,| ,ii, n spaarbanken, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ........ nbsp;Hii m ..0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, ■ ,,n. ... i .,1

. n il'. spaarkassen , quot;nbsp;' 'b • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .gt; un। nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... . ii.:

iiiH I spaar- en vootsehotbanken ,■ I■ ■ .lö .. .l- .i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .1.... ,,1 .■ i|.„i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..i

hulpbanken, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. cf. । gt;..i„. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

11 ■ b I t • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ ' I ( 11 ! ■ I 1 11 gt;nbsp;I

banken van leening. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i. 'i. i i •'

De laatste statistieke opgaven omtrent deze instellingen , die in de rijks-verslagen over het armxvezén voorkomen, hebben betrekking op het jaarl879; die over 1880 zijn nog volgens de vroegere modellen bewerkt, maar nog niet gepubliceerd. Zij worden daarom in dit werk opgenomen.

Middelen waardoor in de uitgaven is vóórzie»

Vergelijking tusschen het credit en het debet der banken, bij het opnemen der laatste rekening.

Provinciën.

Inkomsten van bezittingen van allerlei aard en toegekende rechten.

Bedrag der gedane inlagen.

Bedrag der erlangde aflossing van hypotheken , der te gelde gemaakte inschul-den, effecten of andere bezittingen, en der daarop verschenen en ontvangen renten.

Voordeelige sloten van rekening. *

Verschillende

ontvangsten, 9

Totaal.

Beloop van het kapitaal der banken, daarin begrepen hetgeen zij te goed hadden.

Bedrag van hetgeen de banken schuldig waren.

Zuiver bedrag der reservefondsen.

Provinciën.

Noord Holland.....

*)

147,200.24

2,534,866.05’

•) 204,395.12

-) 43,630.43’

’)

1,035.10

2,931,126.95

6,947,640.47’

6,620,205.85

310,567.50

Noord-Holland.

Zuid-Holland.....

198,696 58

4,153,067-97

833,222.11’

55,198.28

15,833.36’

5,256,018.31

13,222,012.62’

11,682,206.94

1,639,805.68’

Zuid-Holland.

utrecht.......

‘)

89,942.01

517,317.67’

260,370.10

23,616.34’

24.80

891,270.93

2,251,801.15’

2,031,112.73

217,469.45

Utrecht.

Zeeland.......

40,397.46’

230,044.91’

50,442.57

11,897.53’

—

332,782.48’

1,033,510.44

854,788.09

178,722.35

Zeeland.

Noord-Brabant.....

90,894 27’

654,017.74’

157,919.85’

34,473.90’

2,741.87

940,047.65

•) 1,967,575.29’

1,728,854.52’

0) 238,720.77

Noord-Brabant.

Limburg.......

18,310.69

119,779.94’

51,656.93

^O) 6,944 20’ ( ‘

30.—

196,721.77

410,481.24’

369,806.71’

40,674.53

Limburg.

Gelderland ......

quot;)

160,012.11

1,283 022.11

491,952.99’

48,449.84’

i

3,056.42’

1,986,493.49

4,734,257.96

4,078,273.21’

655,984.74’

Gelderland.

Overijsel.......

K)

59,335 06

435,376.99

185,547.61’

23,786.21’-

57.05

704,102.93

1,624,807.22’

1,457,939.51

167,762.31’

Overijsel.

Drente.......

14)

22,533,37’

109,993.51’

59,207 63’

—

1,271.11

193,005.63’

519,409.42’

472,254.86’

47,154.56

Drente.

Groningen......

15)

275,691.05’

1,440,467.61’

745,156.14’

47,902.70’

—

2,509,217.62

6,012,463.81’

5,459,006.38

gt;0) 653,457.43’

Groningen.

Friesland.......

91,054.37

554,11516

251,927.95’

38,283.75’

30,625.17’

966,006.41’

2,194,923.31

1,916,330.06

277.839.11

Friesland.

Totaal , . .

1,194,067.23

12,032,069.70

3,291,799.03’

’n

334,183.22’ *

54,674.89’

16,906,794.08’

40,918,882.97

36,670,828.88

4,228,148.45

Het Kijk.

14

De bijlagen I en V behelzen opgaven omtrent de spaarbanken over 1881 ; die over 1882 zijn opgenoiueii in bijlage IL In de eerste plaats is vermeld de Rijks-Postspaarbank, daarna de spaarbank van het Nederlandsch Onderwijzersgenootschap, welke instelling haren werkkring evenzeer over verschillende provinciën uitstrekt.

Rij de bewerking der nieuwe tabellen van de spaarkassen en uit de reglementen dier instellingen is gebleken, dat enkele daarvan doorgaand gelegenheid aanbieden om tegen eene vooraf bepaalde rente gelden te beleggen en die op verschillende tijdstippen terug te halen, zoodat deze instellingen eerder als nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

spaarbanken moeten worden aangemerkt. De eigenaardigheid toch der belegging in spaarkassen is, dat zij slechts voor korten duur, gewoonlijk voor den winter, geschiedt en dat aan de deelnemers geene vaste rente wordt toegekend, maar van de door de instelling ontvangen rente en de bij haar ingekomen giften en bijdragen, bij de jaarlijksche uitkeeringen in geld of in natura aan de deelnemers rente of premie wordt toegekend.

In de kolom aanmerkingen van de bijlagen I en V zijn eenige aanteekeningen gesteld, hoofdzakelijk dienende om den aard en de wijze van werking der instelling te doen kennen.

Verschillende bijzonderheden minder geschikt om bij de betrokken instellingen te worden aangeteekend, worden hieronder vermeld. Zij zijn deels ontleend aan de overgelegde reglementen der instellingen, deels aan de correspondentie over de statistische tabellen gevoerd.

Het te-goed der Meggers vervalt bij onderscheidene instellingen in zekere bij reglement omschreven gevallen aan de banken.

Een reglement bevat o. a. de bepaling dat renten die in geen 5 jaren zijn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

opgevraagd, aan de bank vervallen kunnen worden verklaard. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 .

De belegging der gelden — aldus wordt in eenige reglementen bepaald — kan geschieden door uitgifte in dépósito bij soliede administratiekantoren. Het staken der betalingen of het faillissement van het huis waar gelden zijn belegd, heeft meermalen gevoelige verliezen ten gevolge. Hierover wordt onder de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

rubriek « winst en verlies k een en ander medegedeeld.

Schade of rampen buiten de schuld van het bestuur ontstaan , worden bij

eenige reglementen ponds-pondsgewijze over de deelnemers (inleggers) omge-

slagen. Van gelijke strekking schijnt de bepaling in enkele reglementen aangetroffen, dat het bestuur zich het recht voorbehoudt om bij daling der effecten

• 1 pCt. of meer op het te-goed der inleggers te korten en de bepaling in de

15

meeste reglementen voorkomende, dat wanneer bij ontbinding een te-kort bestaat, de inleggers dit naar gelang van het bedrag van hun te-goed moeten dragen, ofschoon het overschot, zooals onder de rubriek « reserve « is medegedeeld, slechts bij enkele banken ten bate der inleggers komt.

Dergelijke bepaling — omslag van het tekort over de inleggers — wordt ook gelezen in het reglement eeuer bank, van welke is bericht, dat één persoon , de boekhouder, alleen aansprakelijk is. '

Ten aanzien van de door sommige besturen van spaarbanken, ook op grond van reglementaire bepalingen, gedane uitgaven voor doeleinden afgescheiden van de spaarbank, en van de te-korten en verliezen bij eenige banken, wordt verwezen naar hetgeen onder de rubriek « winst en verlies n is opgemerkt. ,

In het reglement eener bank met een te-goed van ongeveer ƒ25.000.— komt de bepaling voor, dat wanneer de reserve meer bedraagt dan 30 pCt. van het te-goed, de instelling van welke de bank uitgaat, over de winsten kan beschikken. In een verslag dier bank is te lezen , dat een aantal jaren geleden tusschen 0.” en 20 pCt. op het te-goed der inleggers is gekort geworden.

Geschillen tusschen de inleggers en het bestuur der spcuirbank worden bij de meeste reglementen aan de kennisneming van den rechter onttrokken, om te worden beslist door drie scheidslieden, te benoemen één door elke partij , de derde door den kantonrechter of door het bestuur der instelling van welke de bank uitgaat. Aan de uitspraak der scheidslieden moeten partijen zich zonder hooger beroep onderwerpen. Bij enkele banken is de beslissing van geschillen opgedragen aan het bestuur der instelling van welke de bank uitgaat.

Verschillende besturen van spaarbanken, van welke over 1880 opgaven in den ouden vorm waren ontvangen, weigerden of bleven althans nalatig om de tabel in den nieuwen vorm in te zenden.

De redenen van weigering werden slechts door sommigen opgegeven. Zij zijn te eigenaardig om hier niet te worden medegedeeld :

de wisselende waarden der effecten; (*)

de vele aan het opmaken der tabel verbonden werkzaamheden (*) ;

omdat daaruit voor de bank geene voordeelen konden voortspruiten ; eene tabel in den ouden vorm werd echter door het bestuur dier instelling zonder bezwaar ingevuld;

omdat er geene termen bestonden om de tabel in te vullen ;

omdat aan het verstrekken der gevraagde opgaven kosten verbonden zouden zijn, die door de instelling niet konden gemaakt worden;

omdat het bestuur der bank geen tijd had (*).

• (*) De spaarbank waarvan het bestuur deze reden opgaf, is later opgehev en.

De Secretaris van het bestuur eener bank berichtte insgelijks geen tijd te hebben om eene tabel op te maken en verklaarde, dat de opgaven zelve hem totaal onverschillig waren.

Ten aanzien van eene instelling, waarvan geen tabel over 1881 werd ontvangen, werd het volgende opgemerkt: Over 1880 was opgegeven een te-goed van ruim f 60000.— en een reservefonds van ongeveer ƒ 10000.— Een gedrukt jaarverslag over 1881 vermeldde een reservefonds aan het einde van dat jaar van ongeveer /'8000.—, terwijl in de ontvangen tabel over 1882 een reservefonds van minder dan ƒ7000.— is opgegeven. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

De raededeeling aan de besturen der spaarbanken van de opmerkingen en vragen waartoe het onderzoek der tabel had geleid, had verschillende gevolgen. Enkele schijnen belangrijk genoeg om er hier ter plaatse met een enkel woord melding van te maken.

Bij eene bank met een kapitaal van ongeveer ƒ30000.— kwam bij onderzoek het slordig beheer van den boekhouder aan ’t licht, die deswege terstond is ontslagen.

Bij eene bank met een kapitaal van ongeveer ƒ8000.— kwam een verschil tusschen het grootboek en een spaarbankboekje aan het licht.

Omtrent een verschil van ƒ50.— in de tabel over 1881 opgemerkt, werd door het betrokken bestuur medegedeeld, dat de fout in het kasboek der aandeelhouders (inleggers) school, dat de noodige opheldering nog niet was verkregen en genoemd bedrag van ƒ50.— vermoedelijk bij het reservefonds moest worden gevoegd. Bij de correspondentie over de tabel dier instelling over 1882 werd echter bericht, dat genoemd bedrag een deel uitmaakte van het te-goed der inleggers.

Het bestuur eener bank gewezen op een verschil van ruim ƒ 150.— in het bedrag van het te-goed der inleggers, berichtte dat het verschil, ook bij een nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

nauwkeurig onderzoek, niet was ontdekt. lt;Zeer mogelijk»—aldus schreef het bestuur verder — «is het, dat het te-goed der inleggers (omstreeks ƒ 50000.— in het vorig jaar abusief met die som is vergroot en om dat te vinden is een onbegonnen werk, wijl (lees terwijl) het aan de zaak zelve niets afdoet.»

Het bestuur eener bank met een kapitaal van ongeveer ƒ 1000.— vond evenmin reden om de fout waarop was gewezen, op te sporen. Nu de verwarring — aldus berichtte het — eenmaal bestaat, is het niet mogelijk betere opgaven te verstrekken.

À

Bij de terugzending eener tabel waaromtrent, doch zonder het gewenscht gevolg, inlichtingen waren gevraagd, berichtte het Gemeentebestuur gerust nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

te mogen aannemen, dat de administratie zuiver is, doch sprak de wenschelijkheid uit, dat er eene wet bestond die zoodanige instellingen aan het toezicht van het publiek gezag onderwierp en bepaalde voorschriften voor hare administratie vaststelde. Deze bank was eene söm van ruim ƒ 12000.—aan inleggers schuldig.

In de drie volgende staten zijn de voornaamste opgaven omtrent de spaarbanken verzameld :

de eerste betreft het boekjaar 1881 (bijl. I en V).

de tweede het boekjaar 1882 (bijl. II) ;

de derde bevat een overzicht over vele jaren van de spaarbanken en de spaarkassen te zamen. Deze samenvoeging is geschied omdat door de overbrenging naar de spaarbanken van eenige vroeger als spaarkassen vermelde instellingen , vergelijking over vorige jaren voor elke soort van instellingen afzonderlijk niet mogelijk is. In de verhouding tot de totaalcijfers der spaarbanken zijn die der spaarkassen echter van zeer geringe beteekenis.

In deze verzamelstaten zijn de opgaven der spaar- en voorschotbanken opgenomen voor zooveel die de gelegenheid tot sparen betreflen, alsmede het totaal der inkomsten van bezittingen, dat der administratiekosten en de winstcijfers.

Het opgegeven cijfer der instellingen in vorige jaren drukt niet steeds het getal der werkelijk aanwezige uit. Verschillende instellingen hadden reeds geruimen tijd gewerkt, alvorens haar bestaan aan ’tlicht kwam. Over 1875 werden de opgaven omtrent de spaarbank van het Neder! andsch Onderwijzersgenootschap voor ’teerst in de statistiek opgenomen. Op het bijzonder karakter dezer instelling zal nader worden gewezen onder de rubriek «getal en bedrag der inlagen.»

Bovendien werden, gelijk uit kolom 4 en 5 van den staat over vorige jaren blijkt, omtrent eenige — niet altijd dezelfde — instellingen steeds geene opgaven vermeld.

Belangrijke verschillen in de cijfers zijn hiervan reeds dadelijk het gevolg , doch in ’t bijzonder wordt de aandacht er op gevestigd, dat over 1880 en vorige jaren van onderscheidene instellingen sommige opgaven ontbraken. Dit geldt bepaaldelijk de inkomsten van bezittingen. In de opgaven over 1880 zijn deze namelijk voor 33 instellingen niet vermeld. Met betrekking tot 30 dezer instellingen — 3 zijn er in 1881 opgeheven — is over 1881 opgegeven of berekend eene som van ongeveer ƒ 550000.— Hierdoor en doordien in 1881 het getal der instellingen 16 booger was dan in 1880, wordt het verschil verklaard van ruim ƒ 600000.— tusschen het bedrag der inkomsten over 1881 en dat over 1880.

') 29 banken met ƒ 1,662,544 73 te-goed en ƒ 263,953.93’ reserve.

*) Het te-goed

inleggers aan

der

het begin van het boekjaar kan niet worden vermeld, aangezien het voor voP'^oi quot;iet of niet juist is opgegeven.

Sp

A

18 8 S.

c

a w

Te-goed der inleggers aan

Bedrag der inlagen.

Aan de inleggers toegekende rente.

Totaal

Bedrag der

Te goed der inleggers aan het einde van het boekjaar.

Getal

Bedrag

Inkomsten

Admi-

Bedrag

van

PROVINCIËN.

«0

'S

het begin van het boekjaar.

*)

(Hieronder zijn de bij de hoofdsom gevoegde rentebedragen niet begrepen.)

vau

Kol. 3—5.

uitbetalingen.

der reserve-

8oekjes fondsen.

van bezittingen.

nistratie-kosten.

de winst.

het verlies.

Aanmerkingen.

I

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

_L_r

10.

11.

12.

13.

14.

15.

Noord-Hollaad. part.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R. P. S.

66

6,208,113.46quot;

162,045.39

2,644,782.00’

480,113.24’

191,785.95

6,918.79

9,044,681.42

649,077.42’

2,357,290.57

254,724.42

‘) 6,687,390.85

394,353.00quot;

632«’) 96?

424,692.73’

293,364.27’

29,947.48’

”)

64,786 07

■’)

1,930.62

Kol. 8, 10. Van een reservefonds is geen opgaaf gedaan door ;

‘ gt;nbsp;7 banken met f 32916.80’ te goed.

’gt; 1 bank » » nbsp;nbsp;4748.51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Zuid-Hollund. part.

43

13,011,419 91quot;

4,436,376.36

417,781.58’

17,865,577.86

4,145,495.61’

13,720,082.24’

’) 8793*)!,781,914.38

644,322.66quot;

90,864.68

■ a) 122,863.56

.8)

1,364 51’

’) nbsp;2 banken nbsp;„ nbsp;„ nbsp;78010.87 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

■quot;gt; nbsp;1 bank nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;2429.01quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

H

R. P. S.

—

202,828.54

569,139.93

8,933.76

780,891.23

301,848.29

479,042.94

118?'

—

—

—

—

—

’gt; 1 nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 „ nbsp;nbsp;3486.—

“) 4 banken „ » 20353.21 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

Utrecht.

part.

9

2,209,033.79

557,923.12

84,906.17quot;

2,851,863.08’

464,167.28’

2,387,695.80

1112’)

255,064.10

110,346.69’

2,746.43’

14,546,57

—

16 banken met ƒ 141944.41 te-goed.

ff

R. P. S.

—

49,195.87

106,823.60

1,738.90

157,758.37

57,884.97

99,873.40

222

—

—

—

—

—

Kol. 9. Geene opgaaf van het getal boekjes is

Zeeland.

part.

10

931,765 56quot;

240,601.31’

34,666.66’

1,207,033.54’

232,377.55’

974,655.99

699

195,168.07’

46,166.40’

3,332.93’

6,265.78

4,678.26

gedaan door ;

“gt; 2 banken met ƒ 128237-78 te-goed.

■gt; 2 nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;00’ nbsp;nbsp;nbsp;„

w

R. P. S.

—

41,621 07quot;

86,489.62

1,788.09

129,898.78quot;

38,081.43

91.817.35quot;

27^

—

—

—

—

■’)

’“gt;3 nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;r „ 308864.18

quot;’gt; 1 bank nbsp;nbsp;nbsp;„ „ 754066.18’ nbsp;nbsp;nbsp;„

Noord-Brabant. part.

12

1,734,731.12quot;

586,393.89quot;

48,445.32’

2,369,570.34quot;

624,448.29

’) 1,745,122.05’

I09i)

283,232.07

80,200.64

5,070.58

”)

22,276.31

quot;’gt; 8 banken met / 1.370706.15 te-goed.

tl

Limburg.

R. P. S.

part.

4

178,716.32quot;

440,259.99quot;

349,746.62

160,003.39

6,984.05

13,116.18quot;

535,446.99quot;

613,378.57

151,356.25’

129,384.63’

384,090.74

483,993.93’

547:

2731

57,962.20quot;

22,191.86

991.91

8,083.76’

Kol. 10. ” gt;nbsp;En een garantiekapitaal groot ƒ400000.— inschrijving op het grootboek der 2.gt; °/o N.W.S. en een waarborgkapitaal groot ƒ 1825.—

»

R. P. S.

—

46,366.73

114,918.33

2,056.08

163,341.14

35,689.71

127,651.4.3

2681

—

—

—

—

—

*■*) En een waarborgkapitaal groot ƒ 850.— en een groot f 200.— inschrijving op het grootboek der

Gelderland.

part.

82

4,423,555.61quot;

1,396,286.11

151,110,33

5,970,952.05’

1,253,874.23

4,717,077.82’

’) 2266i')

811,094.05quot;

246,799.42

11,771.26quot;

”)

46,280.83’

3 0^

1,944.77

2-2 °/o N. W. S.

**) En een waarborgkapitaal groot ƒ25000.— in-

n

R. P. S.

—

95,989.13

228,890.99’

3,961.15

328,844.27’

102,710.57quot;

226,133.70

5311

—

—

—

—

schrijviiig als voren en een groot ƒ 300.— *®) En een waarborgfonds groot ƒ240000.— waar-

Overijsel.

part.

13

1,565,552.05quot;

524,383.45’

50,625.65’

2,140,561.16’

465,847.01quot;

quot;) 1,674,714.15

1098'

204,916.82quot;

76,421,76’

4,775.38’

”)

14,667.64’

•’)

1,108.34quot;

van 10 °/o is gestort en een groot ƒ 2000.—

u

R. P. S.

—

33,605.53'

86,555.23

1,525.73

121,686.49’

35,861.48

85,825.01quot;

246S

—

—

—

—

Kol. 13, 14. Geen winst of verlies is vermeld van :

Drente.

part.

13

441,287.65

127,413.73

15,276.59’

583,977.97quot;

101,405.40

■•) 482,672.67’

196^

59,596.54

22,485.85

913.01quot;

”)

5,697.52

2 3 J

487.91

te-goed. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reserve.

”gt; 2 banken met ƒ 6504.62 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

*«gt; 1 bank nbsp;nbsp;nbsp;„ „ 23809.72 en ƒ 2000.—

’ »gt; 2 banken nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ 55575.85’ „ „ nbsp;nbsp;5943.22

gt;/

R. P. S.

—.

7,065.85

25,282.74’

391.37

32,739.96’

8,940.59

23,799,37’

63l

—

—

—

—

Groningen.

part.

45

5,062,657.83

1,176,338.14

174,175.89

6,413,171.85

1,197,894.66’

’) 6,215,277.18’

■“) 1400!

624,460.72quot;

259,265.93quot;

8,308.57’

”)

20,738.87

”)

1,761.10

1 bank nbsp;nbsp;nbsp;„ „ 16070.34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

“‘gt;1 „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ „ 67235.78’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

II

R. P. S.

—

15,932.43

34,626.90quot;

564.71

51,124.04’

14,427.72

36,696.32’

1028

—

—

—

—

”gt; 1 „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ „ nbsp;nbsp;2429.01’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

”gt; 1 „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ „ nbsp;nbsp;4681.05 „ „ nbsp;nbsp;1397.33’

Friesland.

part.

35

2,024,283.37

638,818.79

74,203.87quot;

2,737,306.03’

546,010.18quot;

’) 2,191,295.85

■') 989Î

316,231.34’

103,356.30

7,155.83

ITT)

8,233.36’

»4)

2,672.79’

»‘gt; 6 banken „ „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ 140017.56’

15 banken met ƒ 953940.66 en ƒ 149358.12

II

R. P. S.

—

25,255.98

75,123.17quot;

1,130.06

101,509.21quot;

31,816.94

69,692.27quot;

2228

—

—

—

—

®«) Het geheel bedrag der inkomsten wordt, na aftrek van 1 ®/q voor het garantiefonds en van

15,948.31’

Totaal.

part.

2S2

38,052,660.36’

12,489,319.31

1,256,094.23

51,798,073.90quot;

11.518,195.44’

’gt;40,279,878.46

■’) 24253»

5,014,333.05’

1,904,920.81

165,878.09’

.’gt;333,440,29

”gt;

de kosten, als rente aan de inleggers toegekend.

//

R. P.S.

1

858,622.85quot;

2,157,710.39quot;

35,984.69

3,052,317.94

1,033,342.38

•2,018,975.56

4624!

—

56,939.64’

55,316.59

—

34,361.63’

Spaarb. van het Ned. Ouderwijzers genootsch.

1,360,503.00’

203,511.81

^0)67,327.41

1,630,372.25’

149,901.35

1,480,470,90quot;

50^’)

1,883.73

68,827.44

1,118.29

744.33

—

Ten aanzien

der verschillen

tuschen de in deze kolom vermelde çÿfers

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gaanden staat, wordt verwezen

en die opgenomen in kol. 6 van den voor-

naar de toelichting op blz.

42 en 43.

JAREN.

1.

Getal der instellingen.

Getal der instellingen omtrent welke geeae opgaven zijn vermeld.

BEDRA

inlagen i uitbetalingen en

(Hierin zijn geel uitkecringen reutebedragen^njg|. ^ente en premie), beerrenen.)

G D E R

Bedrag aan het einde des boekjaars van

inkomsteu van allerlei aard.

8

administratiekosten.

9.

het te-goed der inleggers van de spaarbanken.

10,

de reservefondsen

der spaarbanken. __

Spaarbanken,

2.

Spaarkassen.

3.

Spaarbanken,

4.

Spaarkassen.

5,

6- !

s 1.

J part.....

•) nbsp;nbsp;nbsp;283

19

3

12,762,140.22’

11.739,888.98’

1,975.226.98’

’) 168,241.60’

41,760,349.36’

5,016,216.78’

1882

1 R. P. S. , .

1

—

—

—

2,157,710.39’

1,033,342 38

56.939.64“

55,316.59

2,018,975.56

—

1 part.....

289

19

—

2

12,645,211.31’

11.237,710.12

•) 1,818,610.67’

’) 135.169.18’

39,504,316.45

4,713,100.26

1881

1 R. P. S . .

1

_

—

—

1.126,961.96

276,622.38’

12,724.94’

57,760.55

858,622.85’

—

1880

part......

27

7

3

12,140.022.64’

10,197,705.12

’) 1.197,436.48’

123,164.88

36,670,828.88

4,228,148.45

1879

» .....

274

29

10

4

10.821,351.92’

11,278.003.27’

1,071,504.72’

125,448.35’

33,302,629.30’

3,840,954.95’ ■

1878

U nbsp;nbsp;.....

269

29

10

4

10,997,187.82

9,443.506.44’

1,007,151.44

109,146.46

32,781,777.01’

3,536,249,97’

1877

w .....

266

31

9

2

10,908,592.11’

8.355,389.18

889,268.77’

99.559.49

30,378,595.71’

3.179,811.51’

1876

W .....

259

31

11

2

10,098,489.761

q 7,439,444.01’

774,807.36’

86,463,39

26,723,024.42

2,995,369.90

1875

w .....

223

31

12

4

8,930,762.61

5.915,487.06’

650,880,13

73,913.08’

23,104,990.99

3,032,466.14’

1874

ff nbsp;.....

■) nbsp;nbsp;219

32

14

3

7,282,991.27’

5,455,200.83

521,542.71

64,643.59

18,907,880.00’

2,751,070.75’

1873

u . • • • •

209

32

13

3

6,404,811.81

5,147,676.40’

473,196.69’

59,033.01’

16,617,408.17

2,303,962.93

1872

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • • . »

196

32

11

3

5,703.913.90’

4.595,326.75

420,790.41

48,083.29

14,754,988.82’

2,179,913.51

1871

9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 nbsp;9 nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;9 nbsp;nbsp;9

189

33

12

2

4.988.951.43’

3,932,076.27’

546,915.63

48,046.58’

13,206,941.71

2,022,608.38’

1870

» .....

171

31

12

3

4,079.040.12’

4,757,265.38

568,195.32’

52,689.57

11,104,674.16

1,745,268.59

1865

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 • 9 9 •

158

32

11

—

2,943.454.06’

3,139.790.90

304,392.24

23,473.91’

7,972,656.42’

1,384,081.11’

1860

n nbsp;nbsp;9 ••• •

136

36

8

1

2.398.582.59

2.091.730.80’

222,246.86’

20,022.05’

5,544,714.54

676,014.75

1855

II .....

101

41

9

1

2.093,849.09’

1,706.804.37’

148,978.36

13,281.91’

3,997.376.18

376.829.36

1850

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. • • • ,

82

41

9

3

1.339,481.37^

t 1,092.933.07’

91,961.51

10,260.28’

3,811,167.52’

188.056.64

1845

n .....

57

—

3

—

978,405.87’

833.317.57

80,518 18’

7,582.—

1,879,583.59’

193,489.77

1840

II nbsp;nbsp;......

46

—

2

—

622,472 44’

609.792.28’

53,555.52’

5,817.80’

1,192,458.14’

68.102.32’

1835

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • • •

40

—

3

—

235.718.32’

276.596.34

44,952.47

4,553.54

933,933.13

69.062.27’

1830

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

57

—

11

—

676.736.49’

769.885.20’

109.970.23

4,753.07

2,309,725.27’

64,610.21’

1825

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 9 •• •

51

—

4

—

—

—

—

4,848,53’

2,426,477.55

—

1824

II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 9 9 9 nbsp;nbsp;9

51

—

—

—

—

—

3,425,12

1,553,045.22

—

De in de voorgaande staten verzamelde opgaven geven aanleiding tot ver-scliillende beschouwingen ; zij worden hieronder bij iedere rubriek behandeld.

Getal »paarbanken.

liet getal instellingen waartoe de opgaven over 1881 betrekking hebben is 290, te weten; do Bijks-Postspaarbank en 289 particuliere spaarbanken (waaronder de spaarbank van het Nedcrlandsch Onderwijzers-genootschap en zes spaar- en voorschotbanken). Wanneer de spaarbank behalve in de plaats waar zij gevestigd is, ook in andere plaatsen, aan bijkantoren, bij correspondenten of aan scholen (zie blz. 31—33) gelegenheid tot sparen openstelt, is daarvan, voor zoover er inededeeling van is gedaan, bij de betrokken instelling melding gemaakt. Bovengenoemde Onderwijzers-spaarbank heeft 15 hulp- of bijkantoren, gevestigd in verschillende gemeenten des Rijks. Over 1882 zijn vermeld 283 instellingen. Over 1880 waren opgegeven 273 spaarbanken. Het verschil van 10 in meer wordt volgender wijze verklaard:

Voor het eerst is melding gemaakt van de 26 volgende banken:

Noord-Holland ; de stuivers-spaarbank te Amsterdam, gelijke instelling te Haarlem, 2 banken te Haarlemmermeer, 1 te Diemen, te Hilversum, llpendam, Midwoud, Sint-Pancras, Schellinkhout, Schermerhorn, Twisk, Uithoorn, Westwoud, Wieringerwaard, Wijdenes, Zaandam, Zwaag;

Zuid-Hoïland : nbsp;Katwijk ;

Gelderland : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Haaften ;

Drente : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diever ;

Groningen : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nieuwe-Schans , Wedde ;

Friesland ; Dantumadeel, Kollumerland c. a , Ooststellingwerf.

Voorts zijn onder de spaarbanken opgenomen zeven instellingen, die tot dusver als spaarkas bekend waren, doch het karakter hebben van eene spaarbank ; deze zijn, gevestigd in de volgende gemeenten:

Zuid-Holland'. Hillegom, Waddinxveen;

Zeeland : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Brouwershaven ;

Gelderland : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bpe ;

Overijsel : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deventer ;

Friesland : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Achtkarspclen, Henielumer c. a.

Opgeheven of als opgeheven aangemerkt zijn de 23 spaarbanken gevestigd in de volgende gemeenten :

Noord-Holland'. Hoogwoud (Aartswoud), Barsingerhorn (Kolhorn), llpendam,

Nieuwendam ;

Zuid-Holland'. Oudewater, Sassenheim, Voorschoten;

Gtrecht ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Baarn , Rhenen ;

Zeeland'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Colijnsplaat (op Noord-Beveland), Kruiningen;

Noord-Brabant'. Eindhoven, Heusden, Waalwijk;

Gelderland: nbsp;nbsp;nbsp;2 te Rheden (Dieren en Ellekum), 1 te Wamel, Zelhem;

Drente : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oosterhesselen , Vries ;

Friesland'. Het Bildt, Menaldumadeel, Westdongeradeel (Ternaard).

De oorzaak van de opheffing dezer banken is voor de meeste de oprichting 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;der Rijks-Postspaarbank. Ten aanzien van onderscheidene banken is dit zelfs

uitdrukkelijk bericht, soms onder de mededeeling dat de gelden in de R. P. S. waren overgebracht. Slechts van ééne bank is eene andere oorzaak opgegeven, n.1. de verwarde toestand waarin de bank door slordig beheer was geraakt.

Getal en bedrag der inlagen.

Om de plaats te leeren kennen die de spaarbanken in het maatschappelijk D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leven innemen , is de kennis van het bedrag der inlagen en van het le-goed

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;der inleggers bovenal van belang.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hierbij moet echter worden gewezen op het bijzonder karakter der spaar

bank van het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap, waaromtrent van 1875-^1882 mede de opgaven zijn vermeld. In de door die bank aan het einde van 1882 op 506 boekjes verschuldigde som van f 1,480470.90® zijn begrepen' de kapitalen van de Lcvensverzckering-Maatschappij en van het ondersteuningsfonds, alsmede het garantiekapitaal, resp. ten bedrage van ƒ 522678.11®, ƒ 15950.43 en ƒ 5979.92. Ten behoeve dezer fondsen van het genootschap wordt van de spaarbank slechts gebruik gemaakt tot geldbelegging.

Voorts wordt opgemerkt, dat de wijze waarop van sommige spaarbanken gebruik wordt gemaakt, niet altijd in overeenstemming is met het doel harer oprichting. Meermalen toch worden voor korten tijd sommen die geenszins den naam kunnen dragen van spaarpenningen en kleine erfdeelen van minderjarigen in de spaarbank gebracht. Waar aanleiding eener opmerking omtrent het hooge bedrag der inlagen, werd door een bestuur bericht, dat eene som i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;van f 12000.— in de bank was gedeponeerd en na korten tijd terug

gevraagd.

Sommige besturen trachten dergelijke afwijkingen van de bestemming der instelling tegen te gaan, o. a. door de bepaling dat voor sommen korter dan bijvoorbeeld drie maanden geplaatst, geene rente wordt toegekend, of door vast te stellen dat in cens gedane inlagen van zeker bedrag (b.v. van ƒ 500.— of

26

hooger) eerst na één jaar kunnen worden teruggevraagd, andere door de bepaling dat wanneer de inlage of het te-goed meer beloopt dan zekere som (b.v. / 1000.—) eene lagere rente wordt toegekend.

Enkele kleine spaarbanken — o. a. die ten platten lande, voorts stuivers-en schoolspaarbanken — brengen haar kapitaal in eene groote spaarbank in de nabij gelegen of in dezelfde stad. In de tabel over 1883 is aan de besturen der spaarbanken verzocht, om, wanneer dit geval zich heeft voorgedaan , daarvan mededeeling te mogen ontvangen, zoodat het vooruitzicht bestaat, dat in eene volgende uitgave de tweemaal opgegeven sommen bekend zullen zijn en van het totaalbedrag afgetrokken kunnen worden. Bij de onbekendheid echter van het bedrag der dubbele emplooien in de jaren waarover de opgaven thans loopen, en de onzekerheid of die wel van beteekenenden invloed zijn op de totalen, kunnen de cijfers niet anders worden medegedeeld, dan gelijk zij in de bijlagen en in de verzamclstatcn zijn aan-geteekend. '

Het is intusschen van belang den om vang te kennen van het eigenlijk sparen van gelden in kleine bedragen, overeenkomstig het doel der oprichting van de bank. Deze gelden zullen hieronder worden genoemd gespaarde gelden, ter onderscheiding van de overige, die ingebracht zijn zonder het oogmerk van sparen en derhalve belegde gelden zullen worden genoemd.

Om dit tweeërlei gebruik dat van de banken wordt gemaakt, eeniger mate te kunnen nagaan, is in de nieuwe statistische tabel aan de besturen der spaarbanken eene opgaaf verzocht van het getal inlagen, naar mate deze minder dan ƒ 1.—, van f '1—10, van ƒ10—100, ƒ100.— of meer bedragen. Van 233 particuliere banken, bij welke in 1882 eene som van ƒ 7,019905.— is ingeicgd, zijn de gevraagde opgaven ontvangen; van 49 banken met ƒ 5,469414.— aan inlagen ontbreken zij.

Eene berekening der spaarpenningen kan gevoegelijk worden gemaakt door als zoodanig aan te merken alleen die gelden, welke zijn ingebracht bij posten van minder dan ƒ 100— en door het gemiddeld bedrag der inlagen te vermenigvuldigen met het totaal van het getal der inlagen, waarbij als gemiddeld bedrag der inlagen van minder dan ƒ 1.— wordt aangenomen ƒ—.50, van die van ƒ 1—10 ; ƒ 5.50, van die van ƒ 10—100 : ƒ 55.—

Eene berekening naar dezen maatstaf toont aan, dat van eerstgenoemde som van ƒ 7.019905.—■ een gedeelte groot ƒ 4.659934.— is ingeicgd bij posten van beneden ƒ 100.—. Neemt men gelijke verhouding aan voor de som van ƒ 5.409414.— ingelegd bij de 49 banken die de gevraagde opgaaf niet hebben verstrekt, dan verkrijgt men voor deze banken een bedrag van ƒ3.630691.— ingebracht bij posten van beneden ƒ 100.—, zoodat van de totale som van /' 12.489319.—, bij de 282 particuliere spaarbanken in 1882 ingelegd, een

27

gedeelte groot ƒ 8.290625 — moet worden aangemerkt als gespaarde en het overige gedeelte groot f 4.198694.— als belegde gelden.

Dat bij deze berekening de som der gespaarde gelden niet te laag wordt* voorgesteld, volgt hieruit, dat voor alle inlagen beneden ƒ 1.—, dus ook voor die bij de stnivers-spaarbanken gedaan, een gemiddeld bedrag van ƒ—.50 is genomen, dat alle inlagen van ƒ10—100 zijn aangemerkt als spaarpenningen en dat voor de inlagen van ƒ 100.— en meer (in totaal f 4.198694.—) het gemiddeld bedrag slechts ƒ 135.— zou zijn.

De voor deze banken gekozen maatstaf kan intusschen niet gevolgd worden voor de Rijks-Postspaarbank, daar bij deze bank het gemiddeld bedrag der inlagen (ƒ 12.19®) aanzienlijk lager is dan dat bij de particuliere banken (ƒ25.33). Werd het bedrag der bij de rijksinstelling gespaarde gelden op gelijke wijze berekend als dat bij de particuliere banken gespaard, dan zou, gelijk uit onderstaande becijfering blijkt, als de som dier gelden zoodanig hoog bedrag worden verkregen, dat van het totaal der inlagen een bedrag overschoot te laag om bij het opgegeven getal posten van f 100.— en hooger te kunnen zijn ingelegd.

Samen.....ƒ 1.902215.59

Voor de 5187 inlagen van ƒ 100.— en hooger zou dus slechts overschieten...............» nbsp;nbsp;255494.80® aangezien de totale som der inlagen bedraagt. . . . . . ƒ 2.157710.39®

Voor de berekening der bij de rijksinstelling gespaarde gelden moet dus een andere maatstaf worden gekozen. Meest eenvoudig schijnt om het getal der inlagen van ƒ 100.— en meer (5187) te vermenigvuldigen met het minimum van het bedrag dier inlagen, alzoo met ƒ 100.—, makende ƒ 518700.—, dit bedrag van het totaal der ingelegde gelden af te trekken en het overig gedeelte ad ƒ 1.639010.—, te beschouwen als gespaarde gelden.

De slotsom der berekeningen is alzoo , dat van de 12|^ milliocn gulden in 1882 bij de particuliere banken gestort, ongeveer | en van de ruim 2 mil-lioen bij de rijksinstelling ingebracht, ongeveer J moet worden geacht spaarpenningen , en het overige | en |, of respectivelijk ruim 4 millioen en | millioen gulden , belegde gelden te zijn geweest.

De spaarbank van het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap wordt hier, wegens het speciaal karakter dier instelling, waarop reeds op bladz. 25 is gewezen, buiten beschouwing gelaten.

Het volgend overzicht bevat eene verzameling van de totalen voor elke provincie, van het getal inlagen in 1882. Door 24 banken, bij welke eene som van ƒ 709048.42 is ingebracht, is geen opgaaf van het getal inlagen verstrekt. Dit cijfer is voor deze banken gerekend in gelijke verhouding te staan, als bij de banken in dezelfde provincie, van welke de opgaaf is ontvangen. Te minder schijnt hiertegen bezwaar te bestaan, omdat de som waarvan het getal inlagen niet is opgegeven (ƒ 709048.42), gering is in vergelijking met de som waarvan de opgaaf is gedaan (ƒ 11.780270.89).

In het overzicht zijn mede opgenomen de inlagen bij de Rijks-Postspaarbank. De spaarbank van het Nederlandsch Onderwijzers-genootschap is daarin, even als in de volgende opgaven, echter niet vermeld. Zooals uit de bijlagen I en 11 is te zien, is het van deze laatste bank opgegeven getal inlagen zeer laag, wat hierdoor wordt verklaard, dat de 15 hulp- of bijkantoren, de Levens-verzekering-Maatschappij en verschillende fondsen des Genootschaps die van de spaarbank gebruik maken tot geldbelegging, elk als één inlegger en de door deze gedane stortingen telkens als ééne inlage worden ingeschreven.

Het lage cijfer der inlagen van Drente trekt in ’t bijzonder de aandacht.’ Voor Limburg, waar slechts 4 particuliere spaarbanken worden gevonden , wordt nog ongeveer het dubbel verkregen.

Ook in de Rijks-Postspaarbank is het getal der inlagen voor Noord-Holland en Zuid-Holland het hoogst. Grooter gebruik van de rijksinstelling dan van de particuliere banken werd alleen in Limburg gemaakt, hetgeen klaarblijkelijk is toe te schrijven aan het klein getal dezer banken in die provincie. Voor de beide andere zuidelijke provinciën, Noord-Brabant en Zeeland, alsmede voor Drente stond het gebruik nagenoeg gelijk.

Naar de hoegrootheid bedroeg het getal inlagen bij de particuliere banken , voor zoover daarvan opgaaf is gedaan, en bij de Rijks-Postspaarbank , beide in 1882, ten 100 als volgt:

Getal inlagen ten 100

De grootste afwijkingen van het gemiddeld cijfer der particuliere banken vertoonen zich voor de inlagen beneden ƒ 1.— bij Groningen, Drente en Gelderland , waar zoodanige inlagen in zeer gering getal voorkomen. In verband hiei’mede is het cijfer der inlagen van ƒ 10.— tot ƒ 100.— en van ƒ 100,— en hooger voor die provinciën het hoogst.

Ten aanzien der Rijks-Postspaarbank vallen dergelijke afwijkingen niet op te merken. Voor de meeste provinciën is het perccntcijfer ongeveer gelijk aan of weinig verschillende van het gemiddelde voor het geheelc Rijk.

Voor kleine inlagen werd van de rijksinstelling betrekkelijk veel meer gebruik gemaakt dan van de particuliere banken.

Het gemiddeld bedrag der inlagen in 1882 , mede in verhouding tot de bevolking op 31 December 1882, leert men uit het volgend overzicht kennen;

Het hooge middencijfer der inlagen voor Groningen wordt hierdoor verklaard,

dat onderscheidene kleine spaarbanken haar kapitaal in de bank te Groningen plaatsen. In 1882 werden, gelijk in bijlage II is aangeteekend, 166

sommen van ƒ500 — 1000.— en 84 van meer dan f 1000.— in deze bank gebracht. Behalve voor deze provincie wordt bij de particuliere spaarbanken een hoog middencijfer voor Drente en Gelderland verkregen.

Noord-Holland en Zuid-Holland leveren in deze opgaven het laagste cijfer.

Per inwoner daarentegen is het gemiddelde voor Zuid-Holland het hoogst , daarna voor Groningen en Noord-Holland. Limburg en Drente nemen per inwoner de geringste plaats in.

Bij de Rijks-Postspaarbank is het middencijfer het hoogst voor Noord-Brabant en Drente, het laagst voor Friesland. De verschillen loopen bij deze bank echter niet in zoo hooge mate uiteen als bij de particuliere spaarbanken.

Per inwoner is het gemiddelde bij de rijksbank het hoogst voor Noord-Brabant, Zuid-Holland en Noord-Holland, het laagst voor Groningen.

Het gemiddelde per inwoner bij de particuliere banken en de rijksbank te zamen is bet hoogst voor Zuid-Holland (ƒ 5.87®), het laagst voor Limburg (ƒ 1.12®), ofschoon het cijfer van Limburg bij de rijksbank alleen ongeveer gelijk is aan het gemiddelde voor het geheele Rijk.

Het schijnt niet van belang ontbloot ten aanzien der acht particuliere spaarbanken, bij welke bet te-goed aan het einde van het boekjaar 1882 meer dan 1 millioen gulden bedroeg, het gemiddeld bedrag der inlagen per inwoner te kennen. Daarvan volgt hieronder eene opgaaf. De volgorde waarin de banken zijn genoemd, is de hoegrootheid van het gemiddeld bedrag per inwoner. Het cijfer achter den naam der gemeente geplaatst, wijst de volgorde aan waarin de gemeente, naar het bevolkingscijfer op 31 December 1882, zou behooren te staan.

Gelegenheid aan scholen tot inbreng bestond in 1882 bij de hieronder vermelde spaarbanken. Meestal worden voor elke school de inlagen gezamenlijk op één boekje ingeschreven. Voor zoo ver echter een cijfer van ’t getal spaarboekjes aan het einde des boekjaars is opgegeven, is het hieronder nevens de betrokken instelling vermeld.

Getal

Getal schoolspaar-scholen. boekjes.

Amsterdam (de spaarbank voor de stad Amsterdam). 10 Haarlem (de spaarbank van bet Nuts departement). 1

Alkmaar

Aalsmeer

Abbekerk

Anna Paulowna............2

Beemster..........■ nbsp;nbsp;. . .

Haarlemmermeer (de schoolspaarbank te Abbenes) 1

Hilversum.............2

Hoogwoud

Hoorn

Koog aan de Zaan

Krommenie

Medemblik.............1

Ondkarspel.............2

Sint Paneras (schoolspaarbank).......1

Rijp

Sloten

Texel

West woud

Westzaan

Winkel

Wormerveer............. 1

Delft

Dordrecht

Rotterdam

Brielle

Charlois

’s Gravesande............ 4

Haastrecht........... .

Lekkerland (Nieuw-)

Maassluis

Ridderkerk........... nbsp;7

Rijnsaterswoude

Voorburg.............. 1

Woerden

Amersfoort

Getal

Getal schoolspaar-scholen. boekjes.

Loenen

Wijk bij Duurstede

Middelburg

Brouwershaven . . . ,

Sluis...............4

Arnhem

Beesd...............1

Aduard (Aduard)

ld. (den Ham)

Wonseradeel (Arum)

ld. (Makkum) .........1

Baarderadeel (Weidum) . •

Perwerderadeel (Perwerd)........4

ld. (Hallum)........1

Praneker..............1

Hennaarderadeel

Kollumerland c. a

Leeuwarderadeel (Gornjum)

ld. (Stiens).........1

Schoterland (Heerenveen)

Smallingerland

Sneek

Utingeradeel (Akkrum)

ld. (Oldeborn).........1

IJlst

Ecne verzameling van het getal scholen waar gelegenheid tot inbreng bestaat, geeft de volgende cijfers :

Provinciën. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;spaarbanken. scholen.

Noord-Holland......... 23

Zuid-Holland.......... 13

Utrecht........... nbsp;3

Zeeland......... nbsp;3

Gelderland........... 2

Groningen........... 2

Friesland........... 16

Totaal..... 62

Getal en ledrag der ’uitbetalingen.

In de nieuwe tabel is aan de besturen der spaarbanken eene opgaaf verzocht van het getal posten, waarbij de opgevraagde sommen zijn uitbetaald. Even als de opgaaf van het getal inlagen, ontbreekt ook die van het getal uitbetalingen bij eenige banken. Van eene som van ƒ 915651.76 door 26 banken uitbetaald, is die opgaaf niet verstrekt. Ook met betrekking tot die som kan gelijke verhouding worden ondersteld als ten aanzien der overige banken in dezelfde provincie , van welke de opgaaf is ontvangen.

Naar deze berekening beloopt het getal uitbetalingen in 1882 als volgt:

Het getal uitbetalingen is, even als dat der inlagen, het laagst bij de particuliere spaarbanken voor Limburg en Drente en bij de Rijks-Postspaarbank voor Drente en Groningen , het hoogst voor Noord-llolland en Zuid-tlolland.

Tegen 100 inlagen kwam het volgend getal uitbetalingen voor :

Groningen , Drente en Gelderland, die ook in andere voorgaande opgaven de aandacht op zich deden vestigen, treden in deze percentcijfers bij de particuliere spaarbanken , weêr het meest op den voorgrond.

In de verhoudingscijfers der Rijks-Postspaarbank worden geene groote verschillen onderling aangetroffen.

Het gemiddeld bedrag der uitbetalingen in 1882, alsmede het bedrag der uitbetalingen in verhouding tot de bevolking op 31 December 1882, is inliet