Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie Is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • de rug van het boek

• • de kopsnede

• • de frontsnede

• • de staartsnede

• • het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • the spine

• • the head edge

• • the fore edge

• • the bottom edge

• • the back board

CRAMENTARIORVM BRROREM PRO VBRÄ CHRP fti præfcntia in Cœnà Domini,

homil^aè DVAE, ÂV/ TORR nathanaei»% J NESEKIO.*****3!l

THEO.P OLE

^mT^d. lxxv.

homili’a prima,’

HABITA VIL APRI.

LIS, If 7 4«

i C T V R V S dc Cœnà Domini initium faciamà' Domini verbis ex capite 3 lohah. i/ Hæc eft inquit, Dominus, vita æternà, vr te cogno-icant folum verû Deum, Sccj^mque niififti lefumChrifturri. Exhisigitur verbis duo intelligimus. Prii#um,à Dei veri, qui etiam vnicus eft, notitia penderc falutem «oftrai^. Alterum, nanenotitiam ad falutem nobisde-mui^^fcfaétam efleintfilij perfona, it^nquideDeo extraCh^ftumfapi at, nihil ad falutem fapiat. Èxeo etiam illud efficitur,perfpeftl nob^pcr fona amp;nbsp;offició Chrifti (hæc enim duó fimul coniungenda funt ) int elligi ft-mul à nobis vitæ æternæ veram vni-eâmque rationem* Et quiim contro-uerfia dc Cœna Domini ad hunc fco-pum referenda fit,illud îÇuoque faten

A 2 dum

4 Pro Kfrlt; Chrÿi prapntii, 4uni eft,non pofte dirimi controucrlt; fias de his rebus exortas, ncqueinteh lig’i quid verè fit nobis conftituendu de CœnaDomini, nifi initium facia-* mus ab ijs quæ cognofcenda funt de îefuChrifto. Itaqueantcquam adrc ipfarti accédamus,quid fît de Chrifto n ôbis ex Dei verbo credendum cxpli-• cabimus.Res ipfa certè indicabit po-fito ill O fundament o futurum vt mul •ti erroftsfua fpontecorruant amp;eua-nefcant. Ccrtum ehim eft multas a-gitàta?qüæftiones inde natas eile, ■quód q.ui vfque adeó pertinaciter illa fuadogma» defendunt,aut nonin-tellexerunt aut diftlmular^t quid de Chrifto fitnobis ientienduiWçJJo-fitis igiéuealiquibus, ad hancamuf. firn dein dg exigemus varias acetiam tepÄgnantes de Cœna Domini opi-hiönes, amp;quæ principijsillisimmo-tis refpondent, veras,quæ difcrepa-t)unt fâlïàsaffirmjbimus. In Chrifto Igitur dico duo efte potiftimum nobis confider^ida, Pcriónam amp;nbsp;officium. Perfonæ noniäneintelligimus

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfum-

fnmi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If

ipfummet Chriftum. Officiu autchi vocamus munus illi impofitum àPa-tre nobisferuandis, quod ipfe perfc-ftiflimè amp;nbsp;cuinulatiffimè obijt. Pri-, jno autem loco dicédum dc ipfa Pcr-fona Cbriftj, quam certc ncccfle eft eiufmodi ft atui, vt illud munus fufti-ncrc «Sc implere prorfus potuerit. Nift cnimconftet talcm cflc Chriftum, vt omnia necclïarialt;5c congruentiafuo muncri implere potuerit, frflftra dc’ cius officio difleremus.Sunt isiturin Chrifto duo confideranda, nature vi. delicctexquibus jonftat,amp;iplaPer-fona ex ijs veluti ccflata.Ccrnaturas non int^igimusvim naturalem,vt cùtfuflcimus hancefle naturam ho-LminiSjbelluæ, ftirpis huiiÄ ^iillius .rei,ncque vim formalem:c^cnt ej^im duæ pcrfonæ ex quibus Chriftus con-ftitucretur,fed iftas dua^fetf'lasex quibus perfona Chrifti conftituitur. vt, verbi gratia,fi dicaayrs hominem cö-pofitum ex duabus naturis, vr a Ipiri-tuali,quæ eft animç natwra,altera cor P orca, quae eft corporis. Sic etiam dL , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A 3 cimus

0 ProueraChriffipra^tiitf

çimus Chriftum conftare ex duabus naturis,quarumvna eft Deltas, altera Humanitas. Obiter autcni hocdica, cogi nosnouofermone vtiadvitan-dosnouos errorcs, aut interpolates quibus multi hodie fefeimplicat. Vt enim fuo loco diccmus, exortifunt noftra memoria, q renouato partim ’ errore Eutychetis, partim Neftorij,

pro Deitate inuchût diuinitate. ideo ’ çoginfUrtiuncDoitatemàDiuinitate

diftinguerc.Etfanè non temere Paulus VDidicit plenitudinem diuinita’--tis habitare in C^rifto, vfus eft non XieoTitTos fet ^iÓTHTos nomine. Hæc e-nim,vtalia^nulta,Græcii^fcio quo modo mulPo melius exprimu^quàm Latini^llcmadmodumetiamin hoc ar^umei^o multo libentivis av^poTro-tnT«, id eftjfiloqui Latine ficliccat,ho minitatem.quam humanitatem per-fpicuitatis caufla dixerim. Itaque in pfona Chrifti iptelligimus duas efle fe(7'i’«,nempeDeitatem amp;nbsp;Humanitatem. Sic lo«iuitur Athanafius in fuo illo celebri fymbolo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Patri,id

UcMtilû prirnit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

eft, StA tx TM s âo'/e^ t3 ûraTf öS, avß juwoi sx XÎ!s^a‘î«iT‘Hi /XHTÇoi, id cft, ifJioia’tos no-bis, Poftca via cft Ecclçfia nomine çuertMC, id eft, Naturæ, SmoAo-tSms/j» in-quit Synodus ChalcedonêftSjFiliuni conftarel« «fvc-tu/j.Necfane temc-revfurpatum eft 4gt;!/«r£M? nome. quan-quam ft vocabuli proprietatem fpec-temus, vox fj’uo'twçnon competitdi« uinitati. V«nit enim iraycS to «pv^dSca, id eft, nafci, quod rei crçatæ ^ton ipfi Deocreanti competit, Ratio igitur quæmouit patres vthacvocevteren-tur, hæc videtur fuifle,quod aduerfus Eutychctera diflt;Ä:ptarent, quo non tantumiftænaturae, fedetiam natu-rarujn ^oprietates çoÿfundebantur. (^oniam igitur Eutych^ ^trunque errorem ilium tuebatur , amp;nbsp;nomen . mçcpuo-tuç prætcr ouo-la^ i^fasquloque proprietäres déclarât, quibus natura ilia definitur amp;nbsp;fecermtur àrcliquis, idcirco nomen «pvo't»; videtur à Pa tribus vfurpatum. S tdtuamus in fumma quum Chriftum diciinus ex duabus naturis conftare, intenigerc nos dei-

A 4 tatem

8 ProuemChrifl^prafetuu, tatcm amp;nbsp;humanitärem, 3£oT»TaH)io:vL ^jcüTrJ'WT« lam veniamus ad vocem Pcrfonæ.Pcrfonam dixerunt tandem quod priores appellabant v-KÓ^oo-ip, amp;nbsp;Latini nomen hoe Perfonæ retinue-runt.Cætçrtimindiuinisdiftinguun. tur ova-ra. óc ÛTrosao'/Çjhocmodo : Pcr vwosâcrîzç fignificantur quæfubfiftunt ^in communi cfrentia,adiunâ:a proprietäre,qua vna hypoft^fis ab altera fecerni twr.Nomine igitur oû(r/açDeus fine Deltas ipfa fignificatur ; ÎTrosao-tiç autem 8icuntur, Pater,Filius, amp;nbsp;Spiritus fanótus. Non autem eft temerc faftum, vt Scclefia vfurparit nomen Perfonæ,quodBoëtius fie «^jfiniuir, vt diceret efle^roprictarem coiftm^i-nicabile4jn«ationalisfubftantiæ,quo-• niam nimirummulti duabus his vo-cibu? u'TTosaa'ttui’ 5c oiv'ia^ promifcuè vtebantur,maximo erröte. SicLatini profubfiftetia fiueperfona dixerunt fubftantiam,id e^ vt Dialedici lo-quuntur, oia'i'ap fubftantiam appellant. £rgo vt bæc ambiguitasvitare-tur,coepitvfurparivox lani dicamus

liicamus planîùs,vbi agiturdcChrû ^Q, quid voccmus Perfonam, An il-lud,quodvcluti compofitum cfl: ex DeitateaflTumente Sc carne aflixmptaj ita,vt,filiceat nobis Chriftum inparr tesfecare,pars illius pcrfonæ fit Dei-Täs, amp;nbsp;pars altera humanitas ï Ncqua-quain. Nec enim Chriftus vocatur Perfona proprie humanitatis relpe-ftujfed diuinæ tantum , quanquani nonabhumanitatefeparati?. Caulà hæc eft, Si fubftitiflet natura Humana antequam afliimeretur à aiuina,id cft, àVerbo,iaqj eflet vnio duaruni perfonarumnon naturStunijacpro-inde Ciyriftus gftet pedbna conflata e« difabus perlbnis. Ænc multa ab-furda,incÔmodaacplan?^iam im-pia confequerenTur,de(^ibusj^unc non cft dicendi locus. Itaqucficfta, tucndumeft.Naturamdiuinâ aflum-pfiflc humanam formandoillam, amp;nbsp;dum formaretur »lûimpfiflc,id eft,hu manam naturam Chriftj nunquâ ex-titiftc nifi inDeitate.ïxftirco Humana natura in CHrifto non cftpcrfona,ftd

As humani-

Df «n’4 Chrifli pra/êniiii, humanitas fubfiftitin pcrfona Yerbi. Itaquc Çhriftus non eft perfona duplex, fiuc cogitatione fine reipfà, fed duarum eft naturaru vnica perfona. Nani Verbum eft fimul natura «Sc per» fona,humanitas aütem non eft aliud pcrfe quamnatura, quae (vtloquun» tur in fçholis) pcrfonatur amp;nbsp;fuftenta-«ur inDeitateaftumente,vtiamnon fint duo filij, vnus videMcet æternus ßc natui»lis flue ex eflen tiaDei patris, alter verb creatus lt;Sc adoptatus, led v-nicus iWejEternus Dei filius, vnitam fibi naturam fuftentans, vtnon duo fint Chrifti ,^d vni?us, Deus fimul amp;nbsp;liomo,ex quo fibi natura alT^iptam Vniuit, lam Iftbemu^quid voc«mus Chrifti ]|eilt;bnam,nempefiliumDei • jnanifeftatuin carne. Venianiusiam advlt;^:çm i^îiionis.Eftenimvnitioil» lud,quo copulantur iftæ duæ naturæ, Peitasfeu Verbi hypbftafis,«Schnma-nitas. Graeci t vwlt;ri/) ^p ellan t : cop ula» tionemvidelicet âuoru vel plurium, talem,vt ex ij^luribus vnum aliquid cuadat, Sant autem multæ ipecies

ï'ïcSysa’ . Nam interdum natura cum forma,accidens cum fubieólo, partes cum partibus ad conftituendum return vniuntur. Aliud ergo eft vnitio; aliudvnitas. Namvnitasnoneftnil. mcrus, nec neceflario præfupponit numerum,nifiincompofitis,fcd eft initiumnumeri. Ideo vnitatemqui-demperfonæ, vnitioncmautem turarum pRnimus in Chrifto. Ifta vo-cabulafunt obferuanda,qigt;orum nc-gleftio magnas in his difputationi. bus confufiones parit. Cerft res funt prorfus diuerfæ svwo'iç amp;nbsp;Ivomç. Siquû dem in myfterio Trinitatis vnitas eft eflcnii^j^Trinitas in perfonis.Contrà jn Chrifto vnio eft nâïurarum,amp; vnitas perlbnæ. Reótè ergcÄ’atres dixe-runt, in diuinisjton elT^Aliud amp;nbsp;Æi- * ud(nam in diuinis eft vnica fiiÄplicii-fima cflentia:)fed effe Aliumamp;Aliu. nam alius Pater,alius Filius,alius Spiritus fanftus. C:jufaeft,quia quum dicimus Alius,perfonä intelligimns: cum Aliud,naturam» Noneftitaque ^iud in diuinisTeflet enim multipli-

catio

»X Pro Keri Chrißi ^a/èntii, çatio Deorum. In Chrifto contràcft Aliud «5cAliud( quia Deltas aliud eft quàmhumanitas:)non Alius amp;nbsp;Alius, quia vnicum eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chru

ftus, conftans no ex duabus pcrfonisi fed ex natura afîunfpta,quæ fubfiftit in diuina. lam veniamus ad plenio-remvnionis explicationem. Vnionis Jkrc fpecies hypoftatica vocatur: ex cuius vera definitione pcfldet réfuta-rio maxiüiorum errorum, quibusho jiie nimiùm multi laborant, ficut intelligents quando ventum erit ad xem ip fam. Vnio igitur hypoftatica defcribenda upbis cÆ ex ipfo Dei ver-bo. PrimumdicitEfaias hunlt;^oftrw Teruatore clTc Ämanuelcm,id eft^nor bifcumDlt;i»n. Iohannes autem ex-• plicansimpletioncm huius prophe.-tiæ, i jfiquit, V erbum caro faftum eft. Quia verb quippiam poteft dici fieri multis modis,explicaturillemodus ab Apoftolo in Epjftola ad Galatäs, cum ait, Filiumaflumpfifle fernen A-brahç.Nomcn trgo afliimptionis déclarât illudIohannis:EtVcrbumcaro

fa (ft uni

primai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ij

fa3:um cft,amp; hoe vtrüquc rurfum ex« plicar quomodo Chriftus fit nobifcü Deus;amp;hæcomnia coniunftavnio* ncmhypoftaticamdefiniunt. Cætci nimqui locum ilium Iohannis exE*. piftola ad Hebræ^nô funt interpret tatijinciderut in varios errores. Nani alij interpretati funt, Verbum efle fa-ftum carnem , quod Verbum fuerit ,, aflumptocSrporiinftaranimæ,ném* pe vt ficut anima coniunólatum con. pore hominem informât, ita Fili; hyi poftafis affumpferir corpus.Tilud, vt fic Chriftus euaderet. Priuarunt im-

A

tur illi Chriftum animalhumana, cu-', nbsp;nbsp;nbsp;ius loc^Deitatem fubftituerunt. At-

' nbsp;nbsp;nbsp;q;ii ^ræterquàm quodîioc Apóllina-

rij dogma perfpicuis Scri|)i«iræ tefti-monijs refellitur pene Infinitis,nifl animam quoq; afliimpfit VeÄgt;um, perire animas noftras necefle fuerit, •quum id demùmferuetur,quodChri ftus in feie inftautajiit:neque propric pafl'us fuerit Chriftus, quum propric articiatur anima, vt alia abfurdiflima

lt;lt; pr3etermittam. Alij coifimenti funt

pro

»4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro uera Chri/ii ftnefent'mi

pro vcra carne fpedrum quoddarrij coque detorferunt oju-oicS/xaTt)? nomc in his Pauli verbis, Fadus in fimilitu-dinc Garnis peccati, quos J'«»t«Taç api pcllarunt.Horum fi vera eflet fenten-» tia, noncïTetChfi'ftus reipfa lefus fine Scruaror,vt qui rei^fa ncq; natus ncquepafliisfuiiïet pro nobis. Sunt ^uirepudiatisiftis erroribus incidat in alios,non minus abfuftios amp;nbsp;dete-r ftandosjquia,vtilleinquit, Dum vi-tant ftulti vitia, in contraria eurrunt. NeftorMs cnim fic interpretatus eft. Verbumcaro falt;ftumeft,ideft, Deltas Filij Dci^leniflîinè eftudit fuam j-YQo.u in illam aflumptam ^rncni, quæ in terpre Atio fi v fta eft, Clitiftus non eft Seas,fed diuinus i amp;nbsp;quanuis • inter fanftos exccllentiflimus, non tamÄiadorandus,neq; feruator ha-bendus, quum tarnen Paulus Chrifto non trib uat ^óni to«;, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toç ttäh-

^lt;iûpLa,amp;.lGngè fît alijid ^tav^pwTro^ elfe, quàm3îo4gt;opo/j, Iraq; NeftoriusChri-ftum facit nogvnione ipfîufmet hy-poftafeos Verbi Deum fed Trapyo-»« tantum

prime nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ip

tântùm amp;îvtf-Yiia fl UC donorum effli-fione dîuiniflimurti : Sc præterquanl quod Chrifti perfonâ diffbluens, pu. rurti hominem cum facit, petfonam ctiam ponit incarne, quum contrX caro aflumpta in Deitate aflumente fuftentetur. Eutyches in contrarium érrorcm lapfus exiftimauit his ver-bis,Verbum caro faélum eft, id figni * ficati, Vcrbfliypoftafin mutatam efle in carnem, Sc pro vnione naturarunl fubftituit Deitatis abolitionë, id eft, pro luce tenebrasîqua inreTurpifli-mè hallucinatus eft. nâ præterqüàm quödDeitaseft immiitiîiilis, fi verû cft,quqj^ Eutyches dicit,defierit Ver-biimî:fleDeus,îimulatî{uefaâ:um eft caro,quiaquodmutatüill «ft, defijt efl'e quod erat: Veluti qüiyn vir^ Mo fis mutata effet in draconé, defijt effe virga,amp; cœpit effe draco : ficut docet Ariftotcles priuatione fine abolitio-nevniusformæ ind^ucialtéra. Quod finegetur abolitio, vt ftatuaturper-mixtio,fiueipfarumnaturarû, id eft, deitatis Ôchumanitatis,fiuepropricu ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatum

»6 Pro uern Chrißiprafentiaf tatum alterutrius ,^fficietur quod ctiam eft illo abfurdius, Chriftum videlicet, nec Deumefle nechominé, fed quiddam terrium ex vtroqjcon-flatum,ficutimulfumnec vinum eft necmcljfed quiddam exvfroq; com-pofitum. Et quid iftis erroribus por-tëtofius fingi pofeft ?'Refutantur au-lt;cm breuiflime fimul ôc folidiflîmè pmnesifti errores vnico Aflumendi yerbo rgólè explicate, id eft, ex alijs Scripturæ collatis locis. Cedo igitur tandenequid eft vnio hypoftaticain ChriftoJ Eftaflumptio humanæ na-turæ fuftent^tæ à dftiina,id eft tails vt cxillavnioneprodcat vnicum Sijusà» in quo »atura iHa diuifft,id eft, hypofta^s^j/erbi dominatur. Iteruln • repcto. Vnio hypoftatica ea eft,ex quafefultaîvnica hypoftafis, cui dc-clarandæ Patres vfi font fimilitudinc corporis amp;nbsp;aiümæ,au*thore prçfertim Athanafio illoiftiusveritatiscóftan-tiflîmo (Sc fortifliibo vindice. Anima igitur quaed:^! lunda cuipiam corpora conftibuit vnumquoddam fup-pofitum,

frima, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir

pofîtum, vtPetrum,Paulum, loan-nem. Sic verbum ætcrnum Pattis af-lumpfit carnem illam Virginis, id eft, earn itâ fibi propriam eftecit, vt Hinç euadat illud fuppofituni, quod voca-’ tur Chriftus. Hoc myfteriumita nobis confiderandum eflcjiquido appa ret ex verbis Ioannis ro.cap. Potefta^ tern habeo gonendi animam mearn, amp;nbsp;rurfus afl'umendi earn. KcccfTc eft enim Chriftum fic locutuni efle vel feorfini fecuridum corpus ai^fecun-dumanimamjvcl fccundum corpus amp;nbsp;animam fimuljzeldiftinótè fecun-dum Deitatem. Secundum corpus lèorfimoconfidgratumgóhpótuitfic loqui*Chriftus,quianoft dlcitur corpus pohere', vel accipefe aftiftia, quu tribui non poflif aftio ta«a præ^ans inftrumêto,quodanimæ potiùs fub-ijeitur. Ari verb feorfim habita ànimç ipfius ratio.ne ? nequaquaril. Kam di-cendum potiùs fuerat Chfifto*, Potc-ftatem habeo dcporieridi m'éiplàm, amp;nbsp;i;urfum meipfam aflufh'cndi. Certe in refurredionc no iterum aflümitur

B aniiuaf

tl Pro «fri Chrißit^r^fentUf

anima,fed corpus, ergo ifta non poC funt tribui Chrifto fiue fecundü corpus,fine fecundum animam.Num ergo fecundum iftud vtrunque ? Imo neecfleefthocrefq;rcad tertium ali-quid,quod dicatur poncre S(. alTume-reanimam fuam. Chriftusigiturfe-lt;undum Deitatem fuam fic locutus cft,amp; quum dicatfc potc^atc habere depone^dx animæ amp;nbsp;rurfum fumcn-, ‘ dx, rurfum patefit illud, quod trafta-

mus mjißerium.Sic enim fignificatur ipfæ naturæreipfa fic coniunftæ, vt non duo,fed vnum» amp;nbsp;quidem abfqj confufione Tóftituatur,altera tarnen dominante, ft obfcyiandöChri-ftum dice^, Poteftatem habeo depo . nendiaiTima,nÓquamuis iedmeam.

No jioteftigiturhocco referri,quöd Deus fit omnium extantium rerum dominus : fed dcclarat hanc animam qUam depofiturus eft,alitcr fuam elle quàmreliquorû animas. Quqmodo ergo Chrifti cft?ncmpe vnione hypo-ftatica. Diciftcriptura Deu habitarc in nobis, i^cm tarnen non habitat in fanóli»

fânftis Vnitionéifta. Noftfa cnïm cor poraficfunt tcpla Spiritus fandi,vt tanicn nó conftituant vnü v'fisa^oii cuni Spiritufanóto,quum homo fail-üificatuSjfeorfirafitvnum-qtwddam’, amp;nbsp;Spiritus lândus^tidë, ncmpcDcus «ternus. Sic Dæmon amp;nbsp;quiipiam dæ-moniacus cöiunguntur. fed Spiritus impunis non eft in homine,vtanim^ in corpore.^anet enim feorfim Dæ-inonvnumquiddä,quaJe eft hol'pe« in hofpitio; amp;viciHim dæmôiacusiic eft Dæmoni hofpitium, vt alftis fit hd fpcs.iSîosauteip fie dicimushabitarc Verbi hypoftafin in illathumanitate aflumftfa,vt ei fe vnierit vnione hypo fl^tiA,fic nim*û, vt afUunpta ilia na-türafuftétatàin aflumcnifc «óftituat vnü fuppofitû,quod eft v^rbûætcrnû Dei. Ex eo confequitut non ed'e^uos Filios Deijiliultö minus duos Chri. Aos, vnumMariæ,alterû Dei filifl, ied Vnicum Emanuelem acScruatöremlt; k Hæc eftveradefcriptiovnionishypo * ftaticæjficutmultoeti^magislique- || bit,fi cühacvetitate cöpÄcmus iftius

B 2 vnionis

t» Pro urm Chri/fifrlt;f/énti^, vnionis dcfcriptiones partim ex vete ribus hxrefibusrepetitas,partim re-cens illis interpolatis excogitatas.Prl mùm funt qui aderte dicant,habita-tionemDei inChriAo non eflealiter eöfiderandäin Chrifto,quam in rcli-quis hominibus, imo etiä in reliquis •ebus crcatis. Scripfithoc totidc verbis in fuis illis, quibus ch^icum ceci-Vit thefi^us lacobus Andreas,nempe habitationem Filij Dei in Chrifto nö aliter c«nfiderari quàm in rebus omnibus creatis,quöd attinet ad habita tione eflcnt^alem,quoniamDcus eft vbiq;. Si qras, quæ ergo erit dilFerëtia hypotafticæ \»ionis?in co (iïf^)pofî taeft,q^ö^inreliqua omnia Deitzs effuditproprietates aliquas,inChrifti veroÉmmaffiitatc omnes.Mirum poft iftas tamdiu iampridé agitatas amp;nbsp;tarn folënibus Ecclefiæ Chriftiane iuftifli-mis iudicijs damnatas,tótque ex ipfo cælo in iftaru impiarü blalphemiaru auftoresautfautorcs exortis telisco fofTas opin|pnes,exoriri potuifle, qui amp;nbsp;ore amp;nbsp;icriptis illas tücri, öz. quidem tanto

prima» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1»

tanto cum impcritiflimorum homi. numapplaufu,audeant. Quiscnim, nifi plané cæcus,non videt, fi non aliter eft Verbum in Chrifto præfens quàmin rebus multis,nempeenter, praefenter, potenlcr, vt in fcholis lo-quutifuntilli : diftblui Chrifti perfo-nam ex Nêftori) dogmate. pofita at^-tem omnium Deitatis proprietatum reali in carÄem aftumptam effuftone, alteram Eutychianæ impit^atis pattem inftaurari ? mirum fane porten-tum,extamdiucrfis,nempe fepara-tione naturarum , amp;nbsp;proprietatum alterius in alteram cfF»fionc,noftra primugi memoria impudentiflimè cpnftatum, amp;nbsp;mfcientiflimè ànoftris Vbiquitarijs defcnfum,Stdlt;ioc quid fitjpropiusagè difpiciaqjus. I^cdi-co. Si hypoftatica vnio definienda eft cx omnium proprietatum cfiufione: confequi quod omnium maximèfal fum amp;nbsp;impiu eft, j^liqua,tenus Deum cflc reb’omnibus creatis hypoftaticc vnitum.Q^amobremïiquia omnium amp;nbsp;aliquarum tantum pfoprietatum

B J - cffufio,

Fro KfTd Chri/fi

Ci7ufio, non difFerunt gcncre,fcd tan*’ tùmfecnndû plus amp;nbsp;minus. Ergo vel, non aljtçrChriftusfueritDeusquàm quiduis aliud, quamuis perfcólior cas tcris fyerit : vel diuinæ fuçrint res cæ^ teræ, diuiniflima yerq Chrifti caro. It ê fi vera efict ilia hyppftatiGîç vniôis éefinitio, çôlèquereturtresperfonas Vnitas cfle illi catni affum^JtæifiquidS qflential^s proprietatcsipfiusDeiia-tatis funt tribus perfonis in yna ea-démqu®eficnti^ communes. Itaquç infinitum, omnipotente,omnifciû, omniprçfen^cm(vt»iunçloquuntur) cire,npn fun taut Patris, aut Filij, aut Spiritus fanâ:àpropri»tates,fÆÿgt;fius vnicæ ac^l^nè fingularis Deitatis ; éx • quocô.fi:qtur pofita ilia hypoftatica? vnidfcis dcftnitionç, trespfonascflç incarnatas, vt amplius etiam quàrti Patropaflianf euadaifius.Præterca fie fpoliareturDeitasfuis proprictatib’, iisinquath,quæfiîntçi maxime (vtlq quüturDialc^ici)quarto modo pro* prix. Nam yrtèfircipfa humanæ na-turæ aû’umptç communicantur, iam dcfiuunt

Uofnifiii frimt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If

dcfinunt cfle ^eitatis propri«, niff proprium amp;nbsp;commune idem eflefta-tuamus. Atcontrà,Dominusapud Prophetam,GJoriam mcam (inquit) altcrinodabo.Quid amplius? quern ifti priore dognfatis fui Neftoriani parte ex SîavSjwTr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciunt,

ciufdemcarnemommibus fine cxcc-ptione in earn effufis reipfa Deita#« proprietartbus,inDeiratc altera Eu-tychiana dogmatisfuiparie transfer xnant. la verb fi Deo nihil accidit,qut n a m reip fa e ffu fæ fu erÛ t i n^ flii m p tä carnem proprietäres,quibus à crcati* rebus diftinguifur, qn^^erit Humana natur^in faftitiam quandam ^toixioc commutata?^Quod S negent ifti,vt aliquando negate videe ÿcritatis i-pfius vi coaftoSjportetofajjjillamfu- • am omnipræfentiam,cifius vnfus caui fa(quidquidfimulent) monftru iftud vbiquitarium nobis a’dorädum pro- • ponunt,non hærere carni tanquam fubicdo,neque cfle accidcns,fcd dun taxat quali accident quænam hæc font portenta, carni ponerc realem.

B 4 in fef«

Prouer4Chrißipra/entit(f în fcfc oninipræfennam,quamuis pxfefCjCujuç tarnen fubieôtumnôfit çaro ipfa, fed Dei tas: no aliter tarnen carniquàmçæteris qbnfuis præfens? quidiftospudeat,quosiftarûvfq-, adep non pudeatjift: etjam aufint no-. b is obijcçre,quod Theo|ogica exiga-inus ad philofophiæ norniana? Profe-ébc)velint,nolint,fihypoftatica vnio definitur non ex ipfiufnftt hypofta-fços Verfeicum afliimpta carne in v-nuinidéjnquev4gt;»sâ/^'tgt;/J abfque vlla tarnen Äali vel ipfarum naturaruni vel eflentialium,quibus præditæ funt proprietatuqi vnioftc,fed ex vniuer-fali aflumentis naturg in alteram aflumftam eflbfione ( quod jnonftrujjnlt;um ex Neftorij turn ex • Emych^s fqctidis lacunis hauftum fi amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Brentius , Smidelinus,

Illyricus, amp;cætcriifti belli homines ,1 Ecclefijs Çhrifti propinant) neque */ Deus neque homo eft Chriftus, ne-dum vt fit 3»av^ç(ü7Toç, fed Çhimæra ex crafliflima conflata. Quid quod cxcipare quçdam neceflario co guntur.

Uomiliti primal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2f

puntur, poftquain omnia dixemnt cdundi? Nam ipfum certè, Abfquc principio, fine Afcipfoefle, tribui rei creatæ nó poreft, fed vniri hypoftati-cè potcftacreveravnitöefl:,quiavel rum illud efle opRrtct, Antequam Abraham exifteret, ego fum. nempe qaqui filiuscftMariæ faftus poft rot cuoluta ab origine mundi fccula, ide illc cft Aü-yo-^^ui eratin principio : no ob tvsç'vaœ; plcnam effufioi«em, fed obipfiufmer ^eotntck» in verbi hypo-ftafi e'MA''oT/HK'/jvnitionem.ItÄi;fiiftis creditur,æternus non erit iftc filius Mariæ, quoniam in aflhoptä carncm cfFufui^ non fucrit to ava^^o/j, cuius (vel ipfiscófiteTitibusifmniumalio^ proprietatum effuforibusf v»l potius cuerforibus) particeps e^c no poflit. Hine itaque veluti ex fuo quidam propugnaculo dcpulfi,çô tandem rc-fugiuntjVt dicant in co pofitam hy-poftaticamvnioncm, quodVerbum jiihil agat,nifi cum humanitatc amp;nbsp;per humanitärem, ficut anima nihil agit, nifi cum corporc amp;nbsp;per Ärpus. Hit

B 5 rclinquo

aé Pro uern Chrl^i prie/èntia, relinquo difputädum PeripatcticiyJ fitne vcrunianimani corpori adiun-ftam nihil per feagere. Non défunt cnim,qui forti ter hoe negent. Sed di-co,nonpofleftare illam hypoftaticæ vnionis definitioÊem. Concedo igi-turex quo verbum æternum aflum-pfit carnem, nihil vnquam illud eftc-WftlTe fine carne : ( quia ppetua eft hæc vnio:) fed hinc tarnen niSn confequi-tur,qui«quid fecit Verbum, id fecifle per carne. Etiamfi(inquam)nihil egit feparaAm à carne, quia quam femel aflumpfit, nunquam dimifit : non fe-quitur tamq^uicqflid egit, egifle per carnem.id quod oftenditurc^emplis certiflimis amp;thanifeffiflimis. Ghrift* cxcitautf fcfe diuina fuijpfius virtu-’ te,vt qui dix cri p Poteftatë habeo dc-pontndiaSimam meam, amp;eamrur-fumaflumcndi.Nurn idcirco Deltas, per ipfam carne id fecit ? Quum Chri-ûus cçrneret Nathanaëlem abfentS, an cum videbat corporis oculis? Sc quum abfqv alterius patefaôtionc cogitationcs aducxfarioium perfpi-

•-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cicbac.

cîcbatjRu hocfacicbat vlla human» mentis acicJvidithæc igitur vtDcus, neque mcntevel corpore, amp;nbsp;non ta. men fine hoir-inc,quia iJle Deuseft homo. Cùm lànaj^et pucrumeentu^ rionis abiéntem,an idfecit,vt quunx fanauitpræfentem coccum ilium ad. motamanuamp;faao luto ?nequaqu3. hoc enima^mota manu per carncnïj id eft,adhibito carnis aflumptç inftru mçnto cffecit,quia fie voluit*hune ait tê fanauit vnica fua Deitati^virtute, Non tarnen exutus crat carne,fatcor. Sanauitigiturciv^arne, non p' carne. Non eft igitur in ifta Deitatis amp;afliilt;hpta:najurzpc|^ta hypoftati-cavnio, Prætçrea etiaftifi côcedcrem Antecedens, nihilominifs flludnon confequeretur. quonian^vt nilyl niß per inftrumcntum agat artifex, tam2 propterea non vniuntur in vnum artifex amp;nbsp;inftrumcntum?

nô cft,inquam,idee vnitum id, quo4 agit cum eo per quod agit.Sunt cnim duo feparata agens ôc^nftrumëtum, ^içfabcrnoneft vnitus cummallco.

fatet

M Prouer^ Chrifli praefèntîiti

Pater creauit omnia per Filinm, ficut teftatur Scrip tura. Num vero qa crca-nit Pater omnia per Fili urn, confequi turPattern amp;Fiiium vnitoshypofta-ticc? Minime. funt enim diftindæ hy poftafes.amp;quideÄireipfa. Ergoneqj in £vtj7aSp ciFufionc,ncquc ex roüt?-7«3/j communicationc rèdè defcribi •■irvnio hypoftatica. Maneat autem illud potiiis quod dixi,Vnionccaiii çfîc hyp«gt;ftaticam,quafit,vt,faluis na turis amp;nbsp;proprietatibus, vnica hypo-ftafis cjÄiuabus naturis euadit in vnu Slt;ffsaA«o/j, quarum naturarum vna (aflumptavi^elicei^ in altera alTumS-tc fubfiftit. quia fi vnaquæqi^c per fc fubfifterct, eUbnt duS perfonæ? Præ-terca ve^p^ntequam rem ipfam ag-• grediamur , dicendum ctiam’nobis eft, lt;^omÄio ex ifta hypoftatica v-nionc confelt;^uaturid, quodveteres vocantKoivuti’a/J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam fi fal-

uæ manent tum ipfæ naturæ tum pro prictates earum,vnicuiqueetiamna turæ fua man^ attribufa,ac proindc Videtur quad vnius naturæ eft, noti effe

HomH» primi, êfle atttibucndum altcri. Et tamê ita loquiturScriptura,quüdiciturDcu« paflüselTe: amp;nbsp;nos ita loquidoccmur in Symbol o,quumdicimuSjCredo ia lefum ChriftumFi^um Dei vnicum, cöceptum, natum, paffum, crucifixü, fcpultum. Vthoc norimus,oportet nos diftinguere attributa. Dicimm^ propric amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loqücdOjVniuicuiufqj

natur« attributagt; illi propriè amp;nbsp;reipfa cffeattribuêda. Hæceft prima régula'. Dicenius ergoChriftum fecupdûdei late cfle æternû filiu Dei,efle infinitu, vbiq;cfle,æternû«fle,creatorem reru, omnium, expertem moïtis, inuifibi. lcm,^ê. quæ omjiiatijbuenturverc amp;ptopric naturæ FilijD^vnitæcar-ni. Haec autem proprialunÆumanæ . natur«,quod initium li»buit,4|uôd cöcepta fit ex Spiritu fando, amp;nbsp;pafla, tandem refurrexerin Vnde verb hoc diferimen gt;nbsp;nempc ex eo, quod faluac manent natur« amp;inconfhf«, ne, fi tonfunderentur in vnione hypofta-tica, attributum vniu? natur« attri-bueretur alteri, Secunda autem hzc eft

I» Pro um Chril^prtifentii, eft reguIazQuaedam tribuuntur Chri-fto fecund uni pcrfonam,nonfccun. duninaturas ; nempe quæ funt perfo nalia, id eft, perfonæ ipfius attributa, quç tanien non tribuuntur figillatim naturis.vtft dicaiÄ, Chriftiis eft mediator. Attributum ill ud mediatoris, ncc Dcitati,nec humani'tati feorfîm wibuitur,fcd toti illi perfonæ Chrifti. £ft cnim mediator fecu^umvtranqj liaturaift : amp;nbsp;cruiTtAtMaTa iftafunt pcr-fonalia^Liod ni fatcamur,incidemus inNeftorianorum hærefim. In tere a tarnen fie ifta funt opera totius perfo itÇjVt nihiloftiinus luumopus ad hoc commune â-nortAîo-M« quxq^natura diftinélècontrat,vt’docet LebEpi-ftolaillÄÄebri , ne in alteram Mono thcl^tarun^uc Monophyfitarum has refim incidamus.Nondum tarnen ex* pedituseftnodus. Id.circonotädaeft in primis alia quædam ratio enun-ciationum de Clp:ifto,quæ vt vera eft: rcfpeótu totius perfonæ à concretd Vtrouis denc*ninatæ,itafine impie-late tribui fleutriuaturçpotcft per fc fine

ffûeîrtabftrado côfidcrafæîvtquunt dicitur,Dcus(Verbunividclicct)redc mifîc Ecclefiâ fanguine fuo. Sic rede crcdimus amp;nbsp;dicimus Deûpaflumôç inoftuû,quod im^iusNcftorius nc-gabat.Nifi enimDeus is eft,qui pafl’us eft pro nobis,non eft nobis faluifica ipfius paflio.Dicimus ergoDeû nat^ pafluin,mórtuum,refurrcxifle. Et co-trà rurfum dicimus,Filiumhominis fuifte in cœlis, quum loqufrctur irl terris cumNicodemo, ex hagregula: Qu^Cunque attributa propria funt alterutrius natui^ , nempe Deitatis Vel humanitatis, permiftari poflunt inconlt;cto,nQiÿnab^raâ;o. Quid, igiturvocamusabftraólum? Abftra-ôumvocamus formami^afti cogita tioncfciunftam àmateg^,vtfi^ufti-tiam alicuius, nô autem iuftû quem. piam hominem mente compledar, quod in alijs etiam prædicatis locum habet, luftitia igitur fuerit abftraéla, quædam,id eft, per l'c,ôc hon in fubic-ö:o confiderata res : CcÄicrctum autS fuerit, luftus homo,iJlatideiicetiu-

ftitia

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro uera Chrlßi^rafentia^

ftitia præditus. Ira in Chrifto confide ramus abftraólè natura duas, humani tatcmamp; Deitatem: concrete autcra Dcum hominem com.pleftimur.Sint îgitur abftrafta, Deltas, htinianitas: concreta veto Dels amp;nbsp;Homo : dico attributa humanitatis pofle tribui Deo, at non Deitati: dc contra quae' I5eitatis propria funt, tribui homini, non humanitati. Ergo vera eft hæc enuheiiftio,Homo ifteeftDcus, Verbum æt^rnum Patris eft homo. Sed iftæ impie funr,Deltas eft humanitas, vel humanitas eft Daitas. Sic dicendû amp;nbsp;lèntiendüfn eft, Dcum(Filium vide licet)natunigflc ex ^^rginc,f affum, mortuum, atnon*î5eitatem. I^ami.s quidem? qli Deus eftjpaflus eft, a t n Ô ipfiri^ Deit^g. Ideo quum Petrus di. ceretChriftum paftiim efl'e,addidit in carne : fie Paulus i.eap. Roma. Decla-ciara tuseft(inquit) FiliusDel potenter xa7lt;zTrv£ult;«-a icU;ft,fechndunifpiri-Tum.Caufla huiufmodl attrlbutionis in abftraftOjCÄ ipfa hypoftatica vnio, ncmpc,quAillud vifisa^op fine ilia perfona

Tciowïia prirnt, ))crfona Chriftus dcnominatur mw« J^oxiKÏiz ab altcriitra natura. Siue ergö dicatur homo,inteIligituretiaDcus: fiuc Deus, intelligitur etiam homo. Sed quum ipfas naturas gt;nbsp;humanitatS videlicet vel DcitAem nominamus, nihil ali üd iftis abftraftis nominibusgt; quàmfîngulæipfænaturæper fcîîgni ficantur. Et ne cui videri poflint iltlR ioquêdi forAæ obfcuræ amp;nbsp;peregrinç^ quafi Chriftiana religio quibufdam arcanis contineàtur à commun! vûi remotis,quurh è contrario Spiritus fandus de rebuç iftîs abftf uhflimis Ec clefiam docens crSflilTim^m, amp;; maxime vulgärem docedi rationemfitfc-quut®;docet no? PPCtè TheodoretuSi vix aliter loqui ipfum vulgas^onfuc-uifle. QuisenimPetrolooucntenon ’ dicat potiùs loqui Petrum, quàiftPci tri corpus vel linguam^ ôc tamenheq j mcns,neque iplîus Petripes aut aliud quidpiamquàmlingua vcl ösloqui.? tur. Sedquoniamiltahypoftaticèjid cftjin vnû J$isaAtvo/j co^uerurit, toti tribttitur vcrc in concret®, quod dê

C tôtiui

uen Chriß^te/entiiif totius partibus per fc conßderafis falib diceretur. Quidampiius? pro-hypoftaticam haue ipläm vnionein, quanuiscamorte diflblutafit, dice-tur Petrus Romx mortuus amp;nbsp;fitus, cuius tarnen aninfancq; mortua eft, neqije in terris vfquam fita.Sic qiium dico, Filius acternüs Dti mortuus eft, ?Snfidcro totum Chriftum, quanuis ciim denominem ab äl^cra , nempe mortali*ipfius natiira. Sic dico,Hie homo rcmittitpeccata, non tarnen quaten^s per fe eft homo ( quia proprium eft Folius Dei rcmittcre pccca-ta;)fedquoÄameft 3tav3^pw7roi». Hoc illud eft dicendi genus, quod^ton’osv/a/i 3J'iup.drau di^funT fheologi ,*quam pcrpera«n®iionnulli à Koivo-noiïa non diftinguui^, alij verb an fit rcalis di-fpuÄtes craffiflimam infeitiam pro-dunt. Idautçmex inimotis fuperio-libusfundamcntispofitis, fi conten-tionjsfpiritus abnt,dccidi nullonc-gotio poteftjderifuris nos alioquin ipfis fophiftijth hodie reuiuifeerent. Nihil falftau admitüt Thcologia.

Vexu«

ïlonfÿli pirimiî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$$

Verus eft igitur tropus «a/ruvT«? l/ia^ p-irap in concreto, id eft,in Chrifti perfona, vt tota quoda fimul accom-plcximcófiderató:necalitcrvfurpari rnqnam inEccIcf^a cönfueuit:in ab-ftradoverojid eft,defingulis naturis appcHatiuQ nomine,nunquana fine impietatc vfurpari poteft,neduh^^ verum fit D^itatis proprietates de hu inanitate,velhumanitatisdeDcitatè prædicari pofie.Hæc neceflaTió nobfs de Cœna diduris præpon^da fue^ tunt, vt melius reliqua intelTigantur/ de quib^s,fa^enteDeo,prox^ ma iedione dÊTc-

C,2 • •HOMè’ .

Df Kfrt Chrißi^^tlentu, HOMILIA ALTERA, HABITA VIII. APRI.

LIS, if7 4i

quæ fuperiorc côcione diximus,l'umma liæccft,pcdcrçvniuerfam falutis noftræ cognitionS àChrifti not^ia:inChri-fto duo nobis cfle in primisconfidc-fanda, ncmpe quæ turn ad pcrfonæ ipfiuSjt^piad ipfiusofficij cognitio-ncm rçferuntur. Pcrfonæ nomine in-tcliigiipfummet Cliriftum.:Eam per-fonam conffttui ex duabus natùris, Dcitatc videj^ç^t^ Jiumanitate fie vnitisjvtf^ufs Se inconfufisipfisna-. turis,amp; Arundê proprictatibus, Chri -Aus,^icuiil^4gt;i?a/Â.ivop, fie confiitua-tur. Deitatem enim fie alTumpfifle hu manitatem, vt iam non extent duæ perfonæ,fcdnaturç:quarumvna, afi fumpta videlicct,Tuftentctur, fiue, vt jta loquar, perfonctur ab aflumente. Hine dcfcend?musadattributa,quæ vcl de fingufis naturis,vel de tota per-fona

Howilia fecundi, Jbna dicuntur : caquc diximus fic cfle vfurpanda, vt vnio lèructur perfonæ, naturarum autem confufio vitctur. Cùmenimnaturæiftæ duæ in hypo-ftatica vnionc copulatæ fint, vtloqili tur ChalcedonenÄs Synodus, àcTicujî* T«ç,«j(«çîswç, jy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ricceflc cft

vnamquanque iftarum naturaru ha. here fua propria,ac proindc non cdW municabiliS attributa.Quædam ergo tttributadiuinitati, quœdaai huma-nitati vfqj adeó propria funt, vt quae vni tribuuntur,dc altera dilt;^^neim-pietate non poflint. Nihilominus tarnen propter illani vniofiem hypofta ticam,ÿræterquâ quod tribuitur toti pcrfo‘liæ,qiiodTfT^^ftque perfonae, Vt ciim Chriftus Mcdiaftju» dicitur: qux propria funtDcitatkac propter- * €a,ficuti diximus, de humanitäre dici nunquam poflunt, ramen atrribuun-turhomini: amp;nbsp;viciflim qua: propria funthomini, dicuntur de Deo, at de Deitatenequaquam. Ratio eft, quia dcnominlt;turctiâincÔ-creto ab altéra duntaxattiatura. 6ic

C 3 PCÏ

3® Pro nerd Chrifi^rafetitla, perHliuniDci nonnunquamintcnk' gimus non tantum dcitatemîilij pelt; fcjfcd Chriftummanifeftatum in car, ne;amp;pcrDcum gloriæ fignificamus Deum fadum hominem ; ac viciffim perFilitimhoming,declaramus ho, min^m ab æterno Filio Dei alFum,;, ptum:exquofit,vt propter illamv-monem in concreto dicanturdeper, fona tota,quæ alteri taiîicn natura: dnntaxafinabftraôlocôueninut. Sic dicitPaulus.Dcumgloriæcrucfixum fuifle,qfFæ propcfitio veriflima eft de ■toto Chrifto, id eft,fi Chriftum vt to-tum quiddÄn complexum fpedes: non ante de toto Chrifti,id^,fi ftn, gulas naturas^jTtînvle fpeftes, ^^uuni Dei gloMÎa^appclJatio vni Deitati in abftrado c^eniat.Hçc igitur propo-Fitio^’eraeft^fed impiû fueritdiccre, ^eitatem efle.crucifixam.Sic dicimus in Symbolo Apoftolico,Crcdimus in ïefum Chriftum ^nicum Dei Filium, concept um;natum,paflum,quævcrè amp;Chriftianè4icütur. Quamobrem? quoniâ noÂiinc Filij Dei in concreto

non

Homilû fecunJitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

iionintclligimus Deum Verbum per fe, fed Dcum manifeftatum in carne. Sic Filius hominis loquens cum Ni-codemo in terris,erat in cælis,ncoipc quia idem qui homo eft, etiamDefls eft ; non erat taAen humanitas illo tempore alibi quàm in terris . quo-modonuricetiam recepta in cælum carneChrifti,acproinde à nobisAfc-fente, præftns tame eft nobifeumFi-lius ille hominis, quia ident eft verus Deus, quern neque cæli nequeterra capiunt. Sicht igitur fall^funtiftae propofttiones, deltas eft humanitas, vel humanitas c*ft deit^dta iftæ verse funt,ly)mo ifte eft Deus,amp;De’Verbu eft h’bmo. qu^dWPteifiio vere dicitur Deus propter vnionemfli^oftatica, cfficitur, quæ tribuûtur humanitati,* merit© tribui Deo:amp;: c5fi trà, lt;îfhæ tri-buuntur deitati,meritó tribui homi-ni. Nûe veniamus ad alteram notitise fajutis partem, id eft, ad Chrifti offi-ciû. Hocofficiûdcclaraturipfîusno-minc.Içfus enim eft, ^l eft, Scruator, quoniäideödatus eft nobis à Patre,

C 4

ProuertChrlßi^ralentiif

yt nos feruet. Scruat autem nos iufli« ècandojquoniam vita æterna neceflà îio cohçrct cum iuftitia.Tribuit ergo nobis vitam, tribuendo iuftitiâ, idq; Ä mcra fua gratia,pcr vim amp;nbsp;efficacia fan ai fui Spiritus.*Eadë enim ilia vis Pci,(^uæ fcfe exeruit in creado homi-ne,fcfc cxerat ncçeflc eft inhominc /iRauraHdo.qucmadmodum,mQuâgt; Deus Pater gratis perFiliSmcumfua vlrtute,q«æ Spiritus fandus eft, crca-uit hominem : ita hominem lapfum perFiliufri inSpiritu fando refidum fcruando iuftificat,amp; iuftifîcâdo fer-üat. Spirituaienim Tanaus efficit in nobisilJudinftrumcntum, quod vo-camus fidem, ^Tfb^^o Chriftutn co-gnitum aç^ehendimus : neque hæc * fidcs cft fim^citcr aliquod accidens, fed hftitusvcrè infitus non à natura, fed à mera Dei gratia, Memineritis autem me per apprchenfionemChri-ftijintelligere apprehefionem ipfiuf-mct Chrifti. Oportet enim duo à no-bis confiderarién Chrifto, nempe ip-fummet Deusn amp;nbsp;hominê, amp;: ea, quse

ßcunJa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

îp fi infunt.vt exempli gratiafquanuis non refpondeat per omnia fimilitu-do)fî in theca proponainthefaurum oportet accipi thçcam,vt obtineatur thefaurus in theca repofitus. Sic ih Çhrifto omnes ilÄthefauri fapientiæ amp;nbsp;intelligentiæ infant,amp;,vt ^aucis dicam, omnia il]a,quæ ad falutem no ftramrequiruntur, Oportet igituflR lumhaberi* nobis,vt ca,quæipfîin-funt,obtineamus,ac per illa^itam æ-ternam.Cedo verô,quo inftrumcnto ilium veluti manu quadam ^prehen dimus, vt to tus nofter fit, amp;nbsp;nos ini’? Fide.Spiritus autem fatiftus is eft,qui effedufus in nobis iftud fidei inftru-menTum,vtitur*?xtemi verbi prædi-catione,perquod ipfc fÂiw propris operatur inuifibiliteri^obis. Hoc veto vt melius intelligatur, âge natu. raie inftrumcntum cuqi ifto ÛTrtçcpyô-/-xw comparemus, Doftor loquendo docet fuos difcipulos id quod loqui-tur. Sermo cnim cft organum amp;in-ftrumëtum,quoalij aMjsanimi fenfa patcfacimuSyCx quorû ptreeptiotne !ƒ

C 5 quos

4i Pro «frlt; Chri/l^raefênria^

quos alloquimurjCuadant fciêtcs eo-rum quæ loquimur. Sic etiam Deo placet vtiverbo fuo feripto amp;prædi. cato^vtnosfeientiam ialutisdoceat. Atio tamc in eo plurimum eft diuer, fa, quod animus nftfter aptus eft na. turaii quadam amp;nbsp;ingenita vi ad intel-ligenclas tes humanas;amp; q’uamuis alij URgis J'rJ'aHTo? fintalijs. tarnen in ge~ ncre omnes homines facfiltatcillarû return ejc^ibrisveldoftoris orcinteL ligendarum funt præditi. Sed quum ad vctai^Dei amp;nbsp;diuini illius noftrx fa lutisarcani cognitionem vëtum eft, Deum neceflf eft loiigè alia vi forma, disamp; difponcndisanimisnolVis vti, Vt amp;nbsp;res ilias iiftiflji^^tia compleifti, amp;compi»l#nfascomprobate, iifquc ’ aflentiri amp;nbsp;acquiefeere poflin t aurib’ purgftis ; quæ eft inuifibilis ilia Spiri, tusfanifti corjiibusinfculpës quodpercipit animus. Alioqui pa-ûorcs loquerentur furdis, ficut nimi, ùm frequentibus cxemplis apparet, Idcircoait Apgsftolus Euangeliûefle feandalo Ju«keis,videri ftultitiâ Gen-tibus:

Hoatilia fecvnJti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4}

tibus:amp;âlibi, cflc alijs odorcmvitæ advitam,odor2 mortis alijs ad mcr, tem. Quibus autem eft odorvitæ ad vitam? ncmpe fic percipieniibus,vt idadmittant. Atquinon poteft pef, cipi,nifi gratia Spfritus fandi nos im, mutante.Ijs eft igitur odor mortis in mortê,à qùib’ repudiatur. Ncqfiftius ncgledus eaufa eft vel Deus, vel EflBh, gelium,fe^ipfa natura hominis cor-rnpta. Animalis enim hom® non çft îapaxeorû,quæfuntSpiritusDei. Vt adremredcamus, VerbüDÄ infonäs auribus inftrumctum eft ordinatûà Spiritu fando hobis dgcendis, vtin.^ telligjmus quæ ad falutcintelligêda funf,amp; q intcIWffWW amp;nbsp;quib’ aifen-ft fumuSjVcra fide nobisWj^licemus. Eftautc ifte Dei nobifcum loquentis * fermo interdû nuda drtmplÄ allo-cutiOjinterdum quibufdam alijs fic exornatuSjVtres ipfa propter adhibi-tos fermoni ritus non dici,fed geri vi., dearur. Nudi fermonis- exempla funt infinite Euangelicæ gt;romifliones,vt Quum hoe audimus, Sgt;eus fic ama, uit

44 Pw nbsp;nbsp;Chrißi^raßntkf

uitmûdum, vtdederit Filium fuum, vt quifquis crcdidcrit in eum , non pcreat,fed habcat vitam æternam.Sic fcgimus amp;nbsp;audiinus quotidie in Ec-cfcfîa Prophetica amp;nbsp;Apoftolica fcri-pta,adhibitis exhoAationibus, reprc-hcnfionibuSjamp;confolationib’jprout bonipaftores muncre fuo publicc Sc jÄfcatimfunguntur. Interdû autem adhibentar huicvcrbofî^acumcer tisritibustvt no tantum fermo feriat aures, fed etiâ qux fpedantur, incur-rant iu oÂlos,amp; hæç funt,quæ Sacra-menta Latini voçant : amp;nbsp;idcirco Au-guftinus Veri^ vifibilia vocauit.IIlud quidem confiât,Græcam voc^nijau-sH^ioiJ LatinosWWJM’gos etianî vc-tuftifïïmctf Batina Sacramenti voce •fuiffe interprétâtes, non modo vbi agituÆe fac^SînentorumEcclefîæri-tibus,velutide Baptifmoamp;dccœna Domini; fed in generc queries agitur de re arcana perfe,amp; abvfu cômuni prorfus remota. Sic vocatio gêtium, quam appellat gaulas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veteri

Latino interpreti facramenrum cft:

amp;toea

fccMdä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4f

êctotanoftra falus eft pictatis facra-mentum: amp;nbsp;Chriftiamp;Êcclefiæ (non autem, vt vulgóper imperitiam crc-ditumeft,mariti amp;vxoris cöiunftio) facraaicntum cftJmó amp;nbsp;illius impu-ræ mcrctricis facramcntum in Apo-calypfi coipmcmoratur.Deniqjfcapud vetercsLatinos Theologosnihilfr^ qucntinso^currit hoe nomine. Sra hancSacramentivocem Ecclcfia Latina anguftiorc fignificati^ accepit pro ijs fignis ac ritibus, quj^cus ad-iunxit promiflionibus fuis,vt plcniùs nobis patefadä falutem obfignarct in cordibus noftris.NuÄjuam tarnen, quo^ fciOjin ig^j^g^is Apoftolicis nomen /wsnf îw hac figrtificatione vfur patur:amp; ccrtè nomé Sacranieti valdc . ‘KoJ^i/a'K/JLOfi eftapudLatÿ^s,cuÿ^sam biguitatis poenas magnas ac multas nospoftcriluimus.Apoftolus a-Kp.êop amp;nbsp;vocat Circuncifionem,lt;Sc, Vt ingenue fatear quod res eft, etfi ab vfitatis vocabulis no libenter recedo, ncmain mala cumulAur,maluifl'em tarnen Latinos autoresVocem Pauli reti-

46 Pro nfra

retinuiflc. Sit ergo, vt ad rem tandem accedamus,ritus ille CœnæDomini fignum à Deo adhibitum j quo nobis teftatam vult amp;nbsp;obfignatam corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti communicatio* nem. Sedquoniam non vniuseftra-tioni^ ac modi quicquid in ifto facro cMuiuio vfurpatur , idcirco obferi u^dum eft nomen facrjynëti inhae ctiam anguftiorefignificationc àve-ttrib’Tifeologis Latinis triplicimo«. doacci^ Interdumenim perSacra-mctaintclligunttotam ipfam aftio-ncm,quaratiö.e tum Baptifmus tum Cœna ipfa Homini vocantur Sacrai inenta,id eft^^^^im^ myftiorc^ fine ritus extern! ,quiafiud quiddam in-tclleduite^ræfentant. Interdumaiu tem^voc^^rnontotaaftio, fed id, quodadhibetur in ifta aâioneivtin Baptifino, aqua, amp;nbsp;eiufdem afperfio: in Cocna Domini, panis amp;nbsp;vinu, cun» ritibusàChrifto iuftirutis; idqucdu«. plici rurfum loquendi formula. Nam interdum ho^ nomine fignificantur tantum extÇfua figna, Ycluti quuna dicit

VlómliafecuK^i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

4icit Auguftinus impios manducarc Chriftum Sacramento tcnus.Interdû veró pro fignis cum ipfa re fignificata coniundiSjVcluti quum Ircnæusdi* citjSacramcntum cóftarc ex duabiTs rebus,vna cœlefti^ltcra terrena. Cœ-leftemenim vocat corpus amp;ïiyigui-nem Chriftijterrenam panem amp;nbsp;vi-num: totiimq; illuddicitSacran^SR. turn. Et dlt;?voce quidem ipfaliadc* nus. Nunc tandem ad rem Äniamufc Q^um igitur Sacramentum omne fit fignum , ncccfle eft Sacr^ientum poncrcin rclationis prædicamento* Etquumrelatio necclffrio inter plu-ra mu^uó relata ftattiatur, in Sacra-menTis ncccfl??!Pfï^um amp;nbsp;rem fi-gnificatam fateri. NeaiW; quumhas duas partes pono Sacraincnta con- ’ ftituentes,verbum exclüdo. Afcedat verbum, inqujt Auguftinus, ad elc-mcntum,amp;fietSacramuntum. Non igitur cxcludoverbü, quod eftvelut Vtriufque partis anima,amp; cui tanqua figilla diximus Sacramëta adiungi.Et .ha^enus cófcntiüc nobtfcüijquoq;, qui

lt;1 Pro «fr4 Chrißi fr^entu,

qui Alioqui maxime diffident. Vidca* . mus ergo que fint ilia figna,amp;quæ res jllæ fignifîcatæ : hîc cnim minime in* teromnes conuenit« Signum in Ba. jftifmo vocamus aquam, rem fignifî-catam fanguincm ChriftijCuius ablu-tion^remiffionem peccatorû adepti amp;nbsp;carne mortifîcati feruemur. Sed de Äf^tifmo nunc non agam pluribus. In Cœna Veto dupliciaTunt figna* quædani*cnim ligna funt materia^ nempevinumamp;panis: quædamverô flint adiffncs amp;nbsp;ritus faeramentales; qui tarnen ritus minime fUnt inanes, fed habent fu^n quandam rationem facramentalcm , ex Domini ij^ftitu-tionc,qua de r8'pWT9?dicemus.Dico ergo in QodRaDomini figna externa^ ' materia ta, vifîbiliaamp; manu palpabi-lia,qiÂDeusTdiunxit verbo luo, elle pancmamp;vinum. Hoc/iegant Ponti-ficijjVtqui poftquamcôfeffi funt Sa-cramentaconftarefigno dcrelignifi. cata,poftcà accipiuntprô fignisnuda accidc tia pani»amp; vini.T uentur cnim in Cœna Donüni fubftantiam panis

amp;virii

fècunda» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42

amp;vini non fupcrefle, fed euanefeere, amp;nbsp;eins loco lùccedere fubftantiam corporis amp;nbsp;fanguinisDomini. Signa igitur fccundum illosernnt accidentia.amp; quænani, obfocro ? Albedo,ro-tunditas amp;nbsp;rubedlt;gt;, fi vinnm rubrum confecrarint; quæ accidentia gouo quod am nomine appellant Species. AtquijVtdocct Auguftinus,nifiq/fS dam eflet aRalogia amp;nbsp;conuenientia rerum fignificatarum amp;nbsp;figntgt;rû, non haberentur Sacramenta. Inter acci* dentiavero amp;nbsp;fubftantiasnJTeft conuenientia. ergo Sacramenta quae vo-cant, non erunt Sacramfnta.oportet cnim l^gna ita conuenjre rei fignifi-cat æ,^t rcpræfenT?î?fiÂmo id, quod Cgnificant. Dicam apcrtiWsj«Sivelim te oculis admonitum a^mo c^nci-i pere hominem,non proponam tibi imaginem cqutaut boyis fpedanda, quoniam fpecies ilia e.xterna equi vel bouis, non poteft gignere in animo tuo conceptionem fiue imaginem hominis;quamuis haecemnia advnu animalis genus refcrantar, Mui to

D minus

JO Df MfM Chrißi ff^/èntu, minus ergo hcrbævel domus fpccic« formam hominis menti mcæ fuggef-ferit. minime autem omnium accidentia ilia, omnis fubftâtiæ expertia, veluti albedo feu rubedo amp;nbsp;rotundi-tas, res fublîftent^, puta corpus amp;nbsp;fangwincmChrifti,mihi in mentem ^uocarin t.Atqui Domini propofitû CKinCœna cogitation! noftræ præ-berc pabulum animarum noftrarum, itcmpc (îlirifti corpus traditum pro nobis, ô^fl'ufum fanguinem pro no-bis, quibus nulla eft cum illis acciden tibus analogia : fed panis amp;nbsp;vinum, cfca videliccWcorporis, commodilfi-mè fpiritualcni alimoniamgt; oculis penè ipfis fubqcitTtt quum acciden. . tibus nAn15 paicatur, quînam acci-dcn^^æteiÿ^im illud pabulû repræ-fentant ? Prætcrea quamuis acciden-tibus interucoientibus res materia tæ oculislignentur, non omnia tarnen accidentia cuiui^ materie! conueni-unt. Pofliirit cnim multa alba cerni amp;nbsp;rotunda,qiiç tarnen non repræfen-tarint corpfts.amp; quis iftos docuit pa-nem.

iicm,qucm fraótuni Chriftus ptacbuk difcipulis, fuiRe album vclrotuduin, quomodo illü ipfi pinfunt? Vera ergo fignafuntveruspanisamp; verum vinu. lt;]uod dcclarat Apoftolus,quum diw 4it)Panis,quem Trangimus, eft com-municatio corporis Chrifti : pocu-luttijcui bened içimus, eft comty^iu ratio lan juinisChriftiióc ilia //.traa-i« déu tranüubftantiatio putidum eft Satanae commentum. laA veniamus adrcmfignificatam,amp;pri^n'im dicïu nius,quod fit iftud fignificationis ge.-nus.nam hoe nobis obijcitur partim ab ijs,qui ignorant, c^id doceaturin noftiis EccIefnSjDg^n àquibufdam malitiolcnos cafumniantibus, quaü inanem pifturâfiue morftiamquan-■dam imaginem nobi^ Sacri^nentis dicamus Ipeâandam proponi, qu»-Chrifti memoriam in nobis cxcitet: quumtarnen hoevbiqj inculcarecö. lueuerimuSjSacranicntis nobis Chri-ftumnon figniricari,ficuti confpcóta Caefaris ftatua, venfte folet in men. -tem Czfac^ac prætere fnihil.Propofi»

D 2. tit

Pro um

tiscnimamp;verbo adiunftisfymbolis^ •fic nobis amp;nbsp;Chriftnm amp;nbsp;ipfius beneficia docem’ noftræ niêti repræfentarij Vt^etiamfruendus amp;nbsp;reipfa (fpirituali -tamë modo amp;nbsp;perfidem) participan-duscum omnibus ipfius donis præ-beatu»Non eft ergo hæc aûio inanis, n^l^e fignaipfaamp;ritus ipfi funt rei» nudæ amp;nbsp;vacuæ, quum id q^od fignû fîcatur, tum à Deo nobis vcrilfimè prà:beatui*, tüm à crcdcntibus effica-ciffimè pc^ipiatur. Hoc fignificatio. nis genus Bernardus explicat fimiJi-tudineannuli, quem fponius padæ Iponfac traditjWon tantum vt traden-tisfponfi memincrit. led vt feiffum hac promifli^nis arra quodarnttiodo -.tradabldÄ) non tantùmdixit Chri-ftuSjHjj^ccft lt;^pusmcum,fedetiam addidit, Accipite, Comedite.Videtis fratres, quid de.iftis myfterijs fentia-mus,amp;quæfiatnobis iniuria,quum dicimur euacuare Sacramcnta,amp; in -Vana quædam abfentis Chrifti fpe-ftacula transfoAiare. Dicamus tarne quàm apertiflTmè, quidnam illud fir, quod

fieunii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f y

quod (îc cxternis fymbolis menti cô-tempJandum fiftatur, vt ctiam fidc participandum verè menti fidcli prç-beatur. Quidnam ergo illud eftïC^r-pus amp;nbsp;fanguis Domini. Quis hocno^f docct? Ipfe Dei fitius.Dicit enim,Hoc (id cftjhicpanis) eft corpus mQ*im:amp;, Hoc(id cft,hocvinü,ifto poculo tentum) fanguis meus. Obiter au-tem monebo, nc qs ofFendatur,quód non dicam, Hiceft fanguiAïieus,fed, Hoe eft fanguis meus. enim dc verbis non contendo, tarnen hoe di-gnum eft obferuatione. Certè qui di-cit,Hiceftfanguismets, nihil aliud den^onftrat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanguinem»

Atqui certum cftCnrtft^m, cùm hoC diceretjficutpriusnon abfquc pane, corpus fuum, fic etiaijj^n hacaltera parre non abfq;vino voluifte langui-nemfuum difcipulis propinare.Itaq? TSlonecefle eft ad fymbolumreferri, •B-oTii'jio/jvidclicetjquodapudPauIum idcirco exprimitur, dé quo fanguis ipfe prædicetur : ex lt;^o illud eftici-tur, biü non aliter defflararc quàm

D 3 Hoe,

ƒ4 ProKfN Cîjnjlt ifæpntu*

H oc, id eft, ifta res, quam manibus tc-ncöjVinum videlicet hoc poculo con tentuni, quod fane non exprimitur m^fculo pronomineHie. Cætcrùm, Vt ad rem redeanijCxJ-iis apparet quid rci ipfius hue vcritatis Sacrame taliter fignifiearç nomineintelligam’,nem-P^lt;^rpusamp; fanguincmDomini.Dif-fentimus ergo primum ab ^nabapti-ftis, qui pro re fignificata Sacramenri pönunt dfintaxât, nefcio quid vm-bratile, (^^ali fit militaris quædam teflera,qua Chriftiani à non Chriftia-nis difeernantur. Item ab ijsdiiicn-tinius,qui prière Sacrament! confti-tuunt Chrifti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;merkj ab

jpfomctCh^ftôfèiunâa. Noncnim .dixit Chrfftus,Hoceft meritumcorporis j^ei tr^ti pro vobis : fcd,HoC eft corpus meum, amp;nbsp;, Hoc eft fanguis meus, ncc tensere additurTrçoJ'iojro'-/•■tfi) Quod traditur pro vobis, Sc, Qui funditur pro vobis. Ita vt apertiùs dici non potuerit ipfummet Chri-ftum,cuius^ corpus pro nobis tradi-tuni eft, (îdînguis pro nobis fufu^, » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verc

vcrè nobis in Cœna tradi ad ætcrnæ vitæ alimentum : ac proinde remil-liusSacramenti cflbillud ipfum corpus, quod pro nobiç obtulit in cru-ce, amp;nbsp;ilium ipfum fanguinem, qudn clFudit pro pcccttis noftris.tantum abcft , vt fymbolicum aliquod feu typicum corpus vel allegoricum fan-guinemfomniemus, vt ineptiiTÂ'As homines ne fuam quidem fentcn-tiam fatis intelligentes d»nobis lo-quiamp;fcribcre nonpudet. lamacce-do ad tertium huius traâÂionis caput. Primùm enim defignis, deinde de re fignificata dixi. Nunc tertio loco qitfcremus,quæ fitngnorum«Screi figmficatæ comgJFi^. qua in référé pofita eft omnis iftiusTO«troucrfiae de Sacranientis decilio. PontifîciJquot; cûiunûioncm in trafi/rnutafîoncni commutarunx.Namçertè fi panis amp;nbsp;vinum in corpus amp;nbsp;fanguinem reipfa tranfmutantur, hoc non eft figna çum rebus,fed figna in resipfàs com-mutare,fiue deperditès fignis res ipfas eorum loco ftatucre.» Illos igitur,

D 4 vtqui

f6 Pro uen Chriß^frafentia, vtquinc rcfutationem quidem me-reantur,miflbsfaciamus. Sunt alij nö minus hodie iniqui amp;nbsp;acres in nos, quàrn ipfi Pontificij, qui fie voluut ebniungi rem fignificatam , ipfuni Chrifti corp us videlicet, cum vel fub Velin Dane, vtcoipfoloco,vbi panis ille e fi,fit ctiam corpus. qiiod itidem {ft^no amp;nbsp;fanguinc Chrifti intclligen dum eft. itaque fi roges,vßi fitipfum corpus,amp;lt;anguis Domini in aiftione Çocnæ,rçlpondcrimus ex corum fen-tentia,ellTvcrèac rcipia in manibus noftns,amp; ore, ac proinde ctiam fané, nifimox euaupcrit, intra hoc ipfuni noflrum corpu5,cum, in vel fuigt; ipfis panisamp;vini fi^i?m£ciucatis amp;Tiau-ftis. HanorÄo confubftantiationcm

‘nominns quàni TranfTubftantiatio-ncm rîtioniîîîsjnon ex humana phi-Iofophia,ficutinos fac.ere calumnia-tur, fed ex Dei yerbo petitis,adeóq ue illam Honuizia/j.quarn cxDeiverbo do-cemus, maxime efle arcanam amp;nbsp;diui-namoftendenws. Noflra igiturhæc fententia eft wtrique illi fupcriori op.

pofita.

Jecundit

pofita. QuœdcSacramëtis dicuntur, Sacramentaliter intclli^enda funt» lt;nbsp;a- lt;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

Quid cnim æquius eft, quàm vt quæ-cunque dicuntur, intelligatur prout fcrt eius fubiefti natura, de quo agi-tur?Ccrte quæ àtiurifperitis de iure dicuntur jintelligenda funt, pr^ut in ipiä iuris feientia yfurpantur; idemq-, de rebus difciplinifque omnibui^a-tuendum eft. Sicergo quædeSacra-mentis docentur, facrameiftaliter in-telligenda funt.Quænam igitur fi-gni amp;rci facramentaliter ngnificatae coniuniftio? Sacramentalis. Per rela-tionem ergo,quæ eft iigt;;cr figna amp;nbsp;res lignificatas coniungqjiturfignum amp;nbsp;res.quodßcrurîum ^nifllmè expli-co. Vbi audimus quei^ptem noto nobis idiomateloquetqpijVocabuIa in aures noftras incidentia repræfen-tant animis id,cui fignificando adhi-bêtur. AuditoRomæ nomine ftatim dc vrbe illa cogitamus. Cæfarem fi nominarit quifpiam,Cæfar ftatim in men tcmvenit,quonifm videlicet, vt rede in fcholis docetur,*Ta tp 4imv?

D 5 funt

0 ProuträChrißij^r^fentsjt, flint «•«zia« ip Th 4‘'X?

Eadem eft prorfus ratio Sacranicnto-r um. Nih il e n i m ali u d fun t Sa era m ë-ta,quàin vifibilia verba, id eft,res fi-gTiificatas repræfentantia noftris ani-misper oculos, qufmadniodum audita v^rba per aurcs. Faciunt ergo vi-ftbiliahæc panis amp;nbsp;vini Sacranienta, vf Am ilium pancm Sc vinum illud verboDeiadiunda video amp;nbsp;accipio, ftmul corpus pro me traditum,amp; lan-guinem mo me cffiifum animo con-cipiam,^afiin re ipfani præfentem addudus. Etquoniamfignaillanon tantiim oculif fpedare iubeor , fed etiam accipcr^ manducare, feibere, idcirco animus fiSclîs res illas fle fi-gnificataj^ etiam tradantur, etiam ‘ apprehendi^ fibfque applicat.qua de re quaî’to loco pluribus difleremus; tjuado videlicet quærctur quomodo turn ftgna turn res fignificatæ à nobis pcrcipiantur. Nu/ic autem difputa-iiTusduntaxat de ipforum fignorum cum re lignifieata coniundionc fa-cramcntali. •Iftis non content! qui

pro

Howÿ-r /ècun^ti» quot;nbsp;pro facramentali coniunftione realem vnionem, magno certè Sccraffb errore, ftatuunt : hoc præterca requi-runtjVt eo ipfo loco, vbi turn fymbo-la accedentibus præbentur, præfen-temadefle carnem*amp; fanguine Chri-fti, id eft, ipfius quoq; humanitärem reipfa ibi efte amp;nbsp;corporelsinftrumen-tis-accipi f^eamur. Nos veto CÄrÄ ftumquodad humanitatem attinet, fient quum in terris erat,nofi erat alibi,qnàmeo ipfo loco vbi v^fabatur, ita nunc non alibi efle, quam fupra omnes cœlos, in quos afeendit, affir-mamus: ac proinde no#corpori cum figni^j^fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut verbo

audimus amp;fignovidrtn}js,vcrèpræ-beri, Supereft vt il]i,annos% veritatc . aberremus, rationibus verjjp Dei petitis expendatur. TeftaturScriptu-ra, verum corpus fuifle àFilio Dei hypoftaticè aflumptum.EademScri-ptura amp;nbsp;ante ÔC poft glorificationem, afliimptæ earn! tribuit, quæ vertta-tem corporis naturalifdemonftrant, ixcmpe,quôdvencrir,afficrit, modo praefent

Pro ueti Chrif^rajêniié^ prasfens modó abfens fderit.Ergo ift^ neceflarió corporis Chrifti veritatcni confequuntur, quæ fi illiadimas, ve-titatemquoque humanitatis Chrifti hollas oportet :vtadMarcionitaruin fine îfoxHTw/) hærefift tranfeas,Tollun. tur ^itê nianifeftè eorum dogmate, qui Chrifti carnem nûcquoq;reipfa Âriïul amp;nbsp;in cœlis, in quos afcendit, amp;nbsp;in terris adefle dicunt,amp; quidem qui-bufcunqtie locis panis ilîe amp;nbsp;vinum illud pr^çtur.vteos onûttam,quos non pud?t dicerç Chrifti carnem ab , ipfo vnionis hypoftaticæ momento, fimul amp;nbsp;in pr^'epi amp;nbsp;in cœlo, vbique denique rcipf^jnæl^ntcni aiftiiflc. Ad hoc primum rcfpondent, no fine magnp foelFre fubijci corpus Chrifti ’ naturæ leg^us. corpus enim hoc, quodTIi vnitafem perfonæ aflumptu cft,longe alia 4ona immëfa accepifle. Hîc, obfecro,attendatis quid refpon-deamus. Dicimus.habendam eflera-tionem grariæ vnionis,qua fatcamur necefle cft huenanitatem Chrifti eo vlq; cucdamivt fola Deitatc cxccp ta (fccun.

/fcun^a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é*

-(fccundum quam fcipfo etiam maior lt;ft)adeptafit nomen, quod eftfuprx omne nomé, id eft, omnia creata ipfi fubijciantur. Sed ex eo minime tamS cfficitur quód ifti putat. Quum enim quçntur,An humatiitasChriftivbiqj Vel pliitibus fimüllocis co de ni Empore reipfa fe fiftat manibus amp;nbsp;ore fn-mendam : non autem iJlud quæritfr* quid fit adepta x«t aATvo fiue rationc aiterius naturæ,cui hypoftatfeè vnita eftjfedän hæc proprietas ip^met in-fif,vt (quodvniusDeitatis proprium cft)fitvbiq; vel pluribuseodem memento locis. Et hoe eft, fuod fchola-ftici banbaro quMei^ ^d fi rem non verba fpeâ:es,non incomodo voca-bulo Gratiam habituaient vêcarunt-Hocdilcriminepofito,lt;^Hpd vi^vlli nifi plané .jiAoveKo'TaTOi negarint, dici-jtnuseosverè Chriftumçuacuare,qui carnem Chrifti negcnt «ar a;\Ao,id eft, non infefe,fedlecundii aliud, nempc quatenus cum Verbi hypöftafi hypo-ftaticè vnita eft ,verc ac »cipfa vbiquc «Û'c,ncdûvt inficiemux ed ipfo loco adeflc

6 » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro Ktri Chri/^ fira/èitM,

adefle vbicunque Cœna ipfiüs in terris celcbratur. Cur enim id de Chrifti earnc inficiemur, quod pro fuo modulo in quibufuis corporibus locum 1iabet,etiam vbi totuquippiamalio quàm hypoftatidfe vnionis generev-put^jeft? vt exempli gratia ; Dicitur arbor aut domus efle in fluuio, cuius ^atnen pars fuperior fuj)ra fluuium cmincnsinfefeconfideratafit in acre,non ifi aquis. Sic nunc ego dicor loquiiiyaacfede, quum tarnen vnica tantiim corporis parte fedeam: dicor ctiamloqui,quum tamefolalingua in fefc confii^crata loquatur.Ratio amp;nbsp;Veritas harumlocutionum gk co pen dct,quöd aroor^ômus, homo,fit to-tum amp;lt;n^m quiddam ex fuis partibus comp^ótum.Namalioqui vereid dici'^e duobus reipfa feparatis non poflct. Sic tptum Chriftum vbiquc, ncdumin Cœna cû pane,verè adefle dixeris,nempequatenus Chriftus vt totum amp;nbsp;vnu quiddam confideratur. neque natu»ru proprietäres ficcon-fundunturt At totum Chrifti, id eft, quicquid

UoffilidfrcKnJä, Öf qiiicquidChrifticft, non idcircodid poteft alibi, quàm vno loco verfari codem tcmpore.Hoc enim de huma-nirate infefcdtra Eutychianam fine Brentianam proprietatum confnfiS-nemdici no magts poteft, quàm ma-nus hæc mea,aut ifti mei pedes ^dero aut loqui. Hæc ft qui non intclligunt^ obfecro vtdifcanr,amp; maioremfulli fuijpfius turn eorum habeant ratio-nem , per quorum latus^eritatcm confodiunt. Vt ad rem rcdeam,hu-manitatem Chrifti nequeTua ilia in-finita maieftatc fpoliant, qui hanc carnem docentefîeFilü Dei carncm, fed i^fèo tills,qin3tav9jj|!7ro/) in transformant : nequead cætcrorum hominum conditioneiti «cedigunt, qui fecundum gratian-^quam habi- ’ tualem,id eft,carniiplftanquam fub-iedoinhxrentem,vocjant,agnofcunt cam lt;un(ft:is line cxceptione rebus (fola excepta Dei^ate Verbi,fecundu quam ipfe feipfo maior eft) inenarra-biliter fublimiorem »fed ij demùm in nihilum ftuc.in QR:drum cam

redigunt,

«4 ProueriChrißi^raftntii, tcdigunt,quidumei non fed prorfus avT«îgt; tribuunt,natu-ram ipfam humanam ncccffario pcri-jnuntjfiquidem Humana efle definit, qtiæ cflentialibus fuis proprietatibus amilfiSjideffe dcfiuftt,oportet quod fuerat. Sed amp;nbsp;alia ratióné ipfis ocur-remu?. Etenim ü pluribus locis vno tftilporeadefle reipfa non po(fe,eft Chriftigloriæ detrahere: çfliantô ma-gis mortaiem elfe, imo etiam reipfa mortuumelTe? AtquiHöc ipfum eft, quod furÄnani Filij Dei charitatem tefte Apoftolo commendat,tanro videlicet nlaior^, quanto magis fefc exinaniuit. ^uód fi infirmij;atuin omniû,exccpTOpîcc8Tô,infefcftalis reccptiojiiffil prorfus éius gloriæ de-‘traxit, quanto minùsquod proprietäres ipfas carrtis a/iaTÇÎTfJaç, amp;nbsp;«trw,* XV TW? cum ipfa carne in aeternumre-cepit? Excipiunt eas quoque à fe non aboleri. Ergo necefle eft repugnantia vni eidémq; fubielt;Æo,codcm prorfus refpcólu tribuaiit, nempé cifcunfcri-P tum efle vnt loco, qua: eû naturalis pro.

propnctas organic! corporis, amp;nbsp;famé vno eodémq; tempore tum incoclis eflè, tum innumerabilibus locis , vcl ctiam vbique in terris. Itaque vna ea-demquecarofimul fucrit quantita^ ficdéfinira, amp;nbsp;quJntiratis expers,id cftj'fimül corpus Sc non corpus.^r qd hocaliud eil, quam quiduis ex quo-uis faccrc?Audiamus tandem rurffuft quid excipiant.Volunttefirpusquod glorificationë carnis Chrifti præccr-fit,ab eo diftingui,quo in gloria iùani eftrecepta. Efto. Ergo fi à glofifica-tione pendet ifta realis cóniunftió carnis cum pane, in pr^a illaCœne inftitu^iöne locum non habucrit, qa tune glorificatTnon lt;rat hæc caro, imofuæ exinanitionipr8x«ma,neqj fane etiamnum hodie n^bis vt glo-riofa,fed quafi, vt ita Io^uar,ad1^uc in cruce pendens, nobis çffertur parti-cipanda.Huic cxcepfionióppohunt transfigurationisipiraculum.Sed gd habent ifta duo inter (è fimilc ? Nihil enim certè in ilia tranrfgurarionc e-ùcnitam^wo'jxo'/j.fiue qigt;od carnisil-

£ lius

ëÿ Pro uem Chri^i pra/ênria, lias pfoprietatcs eflcntialcs périmé-' retj ficuti idcirco veri homines efle iufti nondefincnt,quum inftarfolis -fulgebunt-.atvbiq; vel pluribus fimul 4 focis'cfle, eft proprietas vfque adeo rebus omnibus cftatis vtpotefinitis rcp^gnans, vtfoli Dcitati, quiafola inftnita cft,conueniat. Dcnique vno Tcîbo fie refpondemus, Glorificatio non ademit corpori Chr^fti naturam eorpore«m(id eft,quantitatcm amp;nbsp;eir-cunferimionem ) fed infirmitatem cius abmeuit,quam ad temp us fufee-perab infirmitatisautem nominc,in carnc Chrilÿ nulla eflentialis pro-prictas intei^itur,fed id d(intaxaf, quod.cxcepraapTiu^eccatilalTe, pec catum » naturam hominis inuexir. Quodjinq^am, Chrifti caro ante glo-riticAioncnf dicitur fuifle infirma, neque Deitatisrefpedu dicitur, qua femper fuit, eft amp;nbsp;erit inferior, fed habita eius gloriæ, in quam poftca cueflaeft,ratione, faluis tarnen ma. nentibus, vti»dixi, ijs proprietatibus, -quibus ipf« corporis veritas confti-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuitur,

. Vom'thi fecunJi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ir

tüïtur, inter quas quantiras,icproini de eircunicriptio vfque adeö præci* puumlociim öbtinet,vt dicatCyrillus, ncipiumquidcni Dcum vbique futurum, fi quätitatis cflctparticcpS. Aut igitur ifti tui« Vbiquitarij, tunl Antiphyfitæ aperte carnis Chrifti quantitate negata in Eutychet^s ca-lÏra concédant, aut fi quantitatciM non exuiffb contendunt ex ipfius Chrifii verbis, quilévidcri^ palpajri poft refurtciftionem iubet, oftendant pofte carnem Chrifti fimiffdc quan-tam-amp; vbique fiue pluribuslocis cfte, quod tarnen ne Deit^tcm quidem ‘pofte ^ertè amp;nbsp;Verè fcribit Cyrillus^ cuiu'5 alioqui Jftidhor^tc vel præci-puè pro ifta reali præfciftia abutun-tur. Probent denique menïitos An* gclos, quum dicercnt^ Chriflfts luf-tcxit, non eft hîc.Etcnim,quaçunquc tandem diftiniftione Vtantuf,^ dari poteft locus, vbi nön fit Chrifti ca-to, vbique elTe iion poteft . qüod fi non vbique, ergo pluribus quï» dem fimul Jocis tota. • Hinc ctiain

E 2 liquet

lt;$8 Pro uer4 Chriß'^rix[entii, liquet quàm abfurda fit Brentij amp;nbsp;ipfiusfeftatorum fcntcntia,qui for-mamDei Seformam fcruivni in fefe MumanitatiChrifti tribuunt. Intelli-guntenim performamDei,illudfuû oninimaieftatis Sc omnipræfentiæ fi-gmefitum, quibus reipfa.in fefecaro fucrit ab ipfo hypoftaticæ v-nionis niomêto prædita ^uam tam€ , exercre ad tempusnolucrit^quddcx-ihationis nomine intelligunt : forma autë ferigt;appellant cam conditionc, ,in qua fubfiftere voluit, quotiesilla Dei forma vti noluit.Enimuerö,fi vni fubieóto duA formas eifentiales tri-buas,quid alijid quajja Vnum^Duo confudcris^ IS aurem eft plane infa-. nire. Sujx'reft ergo, vt formæ appella-tiont^eqwcJDcitatem ipfam ncque humanitatem ifti intclligant, fed di-uerlam iftius’humanitatis conditio-ncm, vt quæ intrinfecus Sc in fe'fefue-rit omnibus in earn cifufis Dcitatis ornata, ncq; tarnen casfem-perexerucrit.^cd hoccerte fi'verum effet,definienda no erithypoftatica vnio

Uomilu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gp

' vnio cfFufione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fed potiùs

/«»«Aivu/J. Deinde quantameunque tandem effufioncm donorumincar. ncm intdligas , quomodo aperta bla/phcmia non fncrit, dicere hum nitatc Deitati vll(»modonne rapina exaequata ? Vbi igitur ilia to ties apud Patres repêtita fententia, Filium fe-cudum carnem efle Patre, ac proi«lt;Ä ctiamfeipÆjVt qui fit PatriDeitate coa:qualis,minorem?Illa igitur interpretatie vtfalfa,imóeriam yt plane Eutychianarepudiandaeft. AfFcrunt • autem iftudquoq;,Locum non efle I ex corporis fubftantia:^ proinde no aboler^corporisfubftantiam,ctiamfi locu^ei adimatHr. •MÄi verb multo vehementius doleret eo Æd^iftos efle Confubftantiatores, vt tarn abfurda * proferendo fefe papifhciffimft ipfis Tranflubftanti^toribus dcridendos propinarent, quorum alioqui funda-meto liia fuperftruunt,nifi ipfos illos Tranfiubftantiatores in Sorbonæ il-Jiusporcæ turpiflimælt;nammis educates vidcrem co fuifielt;cdado$gt; vt

£ 3 ifto

7» ProttcrttChripèfirjsentï^, ifto cti^m coeno putarent oblini flc pofle veritatem , vt oculis cuiufui? honpatcrct. Enimucrö qaæhæciir- ( ;^udentia eft(ignorcite, audirorcsqii- » ftifliniodolori meo) tam fophifticc agcreinEcclefia ifei, quæ fchola eft VcriMtis? Corporis vocem vixigno-^requifpiampotcft qui raticnevti-tur, interdura ad fubdaiKiam, inter-dum ad Qiumtitatcmrçfcrri. Itaque Corpus fnterdum vocatur ccrporca fubftaptit ÇX matçria ôc fornaa fub-ftantidque conftans/interdum vero quod tribus dimenfionibus confiât, putàlongitiÂinc,latitudinc amp;nbsp;pro-funditatc. hofcargume?!Wgt; in-terdum coiipus Chrifti confideramus . vtrem ilfam naatcriatä jfubftantialéj, , vifibij^pm ô«{î^lbabilë,quâ noftfi cau-fa affinnpfft. amp;nbsp;hoc modo fané quan-* titasquum fît‘accidcns,non eft pars illiusfubftantiæ, Interdum veto ifta cadé CorporisvoccvtimuXjVt quod quantitate ilia tripJici defînitur,ab , CO diftinguatffr,quod eft quantitatis çxpçrs t de hSemodo fane vel ifti pro- I

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcn^ ;

■ . !,

HowiZ« fecundi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tt

bcnt, oportet dcfinitioncm non dc-clarare carum rcrum fubftantiam, quæ definiuntur : vel nobifcum fa-teantur,nihil aliud effe corpus quam illam ipfam triplieem continuafh quantitatem. Ha»autcnifublata,ne-cclle fore verum corpus Chrifti^eri-mi^ßue glorifieatum, fiuc adhuc in infirmitate poßtum, negari non*p®-teft, quin Chrifto ipfi mcndacium impingatur, vt qui carnis fiiæ veritaten! etiani poft refurredionem pro. bet ex accidentibus illis quätitatcvidelicet corporea. lam de loco vidcamus. Quid^ ex Augufti” ni peglpicuis Sc honoris verbis re-fpondeaniLis? ^Tolle^inquit, fpatia locorum corporibus , liiifquam e-runt, Sc quia nufquam erunt, nec' erût.Corporibus,inqu4ent,cæferis,at Chrifticorporj non item. ImoChri-fticorpori, de cuius à terris.abfentia propriè Auguftinus in ca Epiftola difterit. Etcertè fi verum effet Chri-fti corpus alia diucrl'^ratione quàm noftra,iamnon eilet nobis i/xoiaioi?

E 4 pex

7» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro uera Chrißi^rttfentu,

pct omnu finiilis, cxccpto pcccato. Addam tarnen aliquid pcrfpicuitatis gratia. Quum Locum à corpore,id nbsp;nbsp;j

eft,abeo,quod tribus dimenfionibus cftnftat,tolli nori poflc,affirmamus, vt ifti confubftanwatores faciunt in fiäas oranipptentiæ latebras rcfugi- , entes,quas poftea illuftrab’imus,hoc rfclMine Loci non pcculiare fpatium nbsp;nbsp;?

aliquod intclligimus, quod fubindc pigtari pdteft, vcluti quuni Chriftus ; ex vno loco difccdens in aliuni abijt, j (hoc cninftnodo locus hic vel ille fie j accidit eprpori, vt leuiflinio motu '■ fublat.o vnp a^er fuccedat: ) fed locû nbsp;nbsp;;

ypçanaus eamveri o^anici cclt;poris ■ conditionem r^qua fit, vt neceIlario nbsp;nbsp;’

ybicunq; iit,So loco circunferibatur, •ncc dum ibi^ft,alibi elfe polfit. Hoc accidefts yt ndh fit ipfa corporis fub-ftantia, quatenus corpus fubftantia eft : at cei;tè corpus quatenus quanti- nbsp;nbsp;!

tas eft informât, éftquc corporis vt ’ fubftanriæ aceidens penitus Itaqucncminclt;ncflearbitror,quinô j intelligat quàm vana ôc fophiftica fit

yia exceptio. Scd,inquiût,ambulauit corpus Chrifti fuper aquas : ergo ve-ritatem corporis Chrifti non ftatim tollunt, qui extraordinariam amp;nbsp;inex-plicabilcm quandam condition Au ci tribuun t. Qute veró hoe negarit? Nonineoigiturquæftio vcrti^ur,an Chriftus lécuduni earn cm ctiam in-firmitatis tempore præter ordimAs naturæ humanæ leges plurima po-tuerit.Sed hoe quæritur, a»i,fiue poft, fiuc ante glorificationer^cum veri-tate earnis Chrifti ftarc pofllt iftud dogma de reali ipfius earnis pluribus vel omnibus locis pyfentia , quod fordvr ncgamus,ne^uc ex ifta fuper aquas ambulâtione ƒ vel ex co quód ianuisclaufis fit ingreflus^ amp;nbsp;non re-uoluto lapide fcpulchr^rcfurrcxcrirj colligi'Vlla idonca ctTnfecutfonc di-cimus. Primùm enirp hæc miracula in aquis ipfis non modó fub Chrifti, fed etiam fub Petpi pedibus folidatis, amp;nbsp;in parictis ócfepulchri mole repen-

quàm in ipfo Chrifti torpore édita £ 5 videntur.

74 Pj'® Chrißiffxfentiii, Vidcnfur. Deinde vt in ipfo Chrifti corpore fpedandaconccdamus, pon •deris corp orci fufpcnfio vel etiani ablatio, itémqueiftacorporcæ niolis « fuStiliatio,quLnn corporis quantita-

tem minimè tollat,Corpus non abor let, n(jpne,vt in fcholis loqnuntur, contradiifiionem implicar. Sedneqj qiftiititare fine circunfcri^tionc ca» rercvcrnin corpus poteft, quin corpus cûcdcftnat: ncqncfimul alicubi vtcircunic^ptum,alicubi vtnon cir-cunfcriptnm efle poteft,quin ftmul corpus elle amp;nbsp;nôeflcftatuatur. Sum. ma autem hoii^m omnium hæc cft, falfiirimum eflcûftud realis cum^^ane amp;nbsp;vino confub^antiationis dogma, VtpotequOcarnisChrifti veritas ab. ©leatur. lam ijprô hoc etiam argume-to long* grauiflimo idem commen-' turn refutatur, .quod ajialogiæ fidei plane repügnct, ncdumvt illiu»de. fenfores merito nos fidei vim re-ttocent. Aiccn'diflc fupra coelos car-RcmChrifti, ibi^;nunc refîdcrcScri, pîura teftatuÄ Ergo quæri in terris-

non

/ècunJit non potcft. Alioqui non afccnfio, fed difparitio fuerit. Venire profedó fine afccndcrc quifpianieó dicinen poteft, vbi iani erat, aut inde ab^e, defcendcre , abclTe, vbi permanent. Quot igitur loe’s ifta de Chrifto fe-cundum .carnem nulla figura» locu-, tione dicuntur, tot irrefragabili^us teftimonijsvera corporis ipfius thrift! à nobis ablatio cöfirmatur,amp; realç præfcntiæ illius in terris delirium', id eft, Twv /oKHTUfi fiuc Maijfionitarum dogma réfuta tur. Illud autem quod in nos regerunt, quum Chrifti car-nem nunc in coelis nec vfquam, alibÇçum Pevo,imlt; cum ipfis Angelis dicimus, quàfii abfurdum eftJ Chriftum,inquiunt,carlt;^rc fic cotv cluditis, quum tamejj dcxtci^ Patris ad quant fedct,id eft, diuina poteftas amp;impcrium‘fit vbiqtic. Quid ergo? quum in terris exiftens,cocfis abedef, (nec enim eo afcendillet vbi iam erat) into quum in vtero virginis,in præfc-pi fafeijs inuolutus (îÎTet, amp;nbsp;alibi itufi, quam^an erat carcere incluftis ? Imo quunx

Pro Hfr4 Clrißi ^afèntu, quuni omne corpus fuo loco, ipfæqj ctiam res incorpores proprietäre na turæ fus cÔcludantur(fola enim Deltas infînitaeft)quid aliud ex iftorum abftrrdiflîmo argumento confeque-rctur, quàm carccruai amp;: captiuoruni plena efle omnia? Etiamfi vero feflio-nis ad’dextcram appellatiônc illud ipÂiii| fignifîcari dicamus, quod fim-pliciter amp;nbsp;abfqj tropo dicit Apoftol*, Chriftumaccepiflc(nempe quatenus homo eft)nomen fupra omne nome, tarnen non^inùs ineptumfucrit o-mnîpræfèntiacarnis ex eo colligerc, qùàm fi tam lapatere corpus alicu-îus Regis dicamus, quàm latè patent ipfius imperij fîftes. SÄ1 præfcns,*n-qufunt, Cl^îftus omnia gubernat. rfempe quatenus Deus eft : neepro-pterea Âfccrpifur“ Chrifti perfona. Nam ctiam homo Chriftus vbique Dominus præfcns eft, nedum in Cœ-tia,quanuisnoninfefc, fed x«t «AAo, nenipe quatenus vna eft perfona, fine non in fefc, fed 1« ca natura, Deltatis videlicet, à qua fie afiiimpta eft, vt fit

vnum

fecunJi,

Vnum cum ca ùtpisa/^vo/j.ficut pa ul o ante diximus. Ergo præfcns quidcm eft homo Chriftus, quum idem ipfc fit DeusChriftus,nec tarnen alibi 1JÛC eft humanitas Chrifti quàm in coclis-DiciturChriftus*afcendifle incoclos, Vtimplcret omnia. Coiicedoiamp; hinc Colligo non impleuifle omnia priuf. quàm'aflt;^nderet,ac proinde filll?m efle definitionem illam vnionis hy. poftaticæ à gratia habitiîali dcfitm-ptam. Colligo amp;nbsp;illudjfi'ijfre afeSdir, nec priiis illam carncm fuifle in cœlis quàm eo afcedcrer,amp; in terris efle de-fijfle,exquoinde in gœlos afeendit. Se4j*quiunt^fccn(i}tvtimplereto-mnia. Ergo implet otaiva.Imo pfecit illud,cuius caufaafccndil* id eft, im-pleuit vniuerfum falui»s no^ræ my-ftcrium,quod prçdixerant Prophetç, amp;nbsp;cuius periodus, quod ad id attinet, cuiils cxcquêdi caulà Chriftus venir, afcëfione terminatur,ficut ab aduétu in terras incipit. Sin veto malumùs hoc referre ad ftuduft, qui afeenfio-jiemipCus confequutftscft, cx quo videlicet

^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prou{riChTißi^lt;^f^tiit,

videlicet non vt fern us, fed vtFnius regnuni inijt,ideo afeendit vt Spirituni fanduin mittens, omnia Eccle-fiæfuæ neceffaria donafuggererct. Af cAidlt cnim vt donis homines cumu laret.Q^od quuni t^tidemverbis dicat ApoRolus, quis finæ mentis ho. mo ijs credaf,qui quod de öfficio rc-g«i cfiicacitatc diduni eft, ad i. pfam perfonam transferunî ? a4gt; «»to? iy(viTo ex élhcipulorum oculis. Fa. teor. quod Hinde colligitur ifta om. ïiipræfcntft Hue multipræicntia. Hue omnimaieftas(Dcus bone, quæpor. tenta tam brtmi tëporc ciiata.) quid ni de Philippe idem ftatuatut ? Nam amp;nbsp;ille fubitö octfîis Eunuclfi fie cuanuitjVietiani Azoti fuerit rcper-tus. Et quid Prophctis euenire in-terdurft conTuKuiflet, ex difcipulo-fum Elioe exemple apparet. Vidit Chrifiunj Stephanus. ’ Ergo erat in terris. Nego. Vidit cnim è tertis po-fit um in cœlîs,vtnarrat hiftoria. Et quorfumin co^is viderct,fiad latus aderatin tcijis? Itaquç non in ipfo

Homilia feCKnJi». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T9

Chrifti corpore, fed in oculis Stepha. ni fpeólandunï crt hoe miraculum, JMccalió relpexif Ecclefiæritus abo-mni vcrudate vfurpatus, quo magna Voce cdicitur vt SVRS VM CC^-1) A attollätur. Quorfumenimiftud S V R S V M, fi in ore amp;nbsp;mani^us ha-bemus quod quærimns ? \ ifus€ft Chriftus Paulo Damafcunicun|^.gt;c-fpondct Auguftinus in I’jalm. 54. caput quod erat in eoclis ckmaÜe pro corpore,quod erat in terris. Vidit Paulus Dominum quum orarct in Tcmplo. Ergo fuir Dominus in ipfo Templo.Vidit, fed ij^txswe.Fuit er-go vÿo fpiritualis, ncc adremquic-quJmpcrtinef, quaiAiis falfum Paulus non viderit. quo efi^n alia eiuf-dem Apoftoli manifeftc teferuntuf. Refugiunt denique «cfOmifîpotcn-tia: latibulum. Etquumopponimus aliqiiid Dcum non pofl'c,ftatim in nos clamores tanquam in plane blaf, phcmosamp;impios eiaculantur, Ego vcrôlàltcm hoc abiilis popofccrim, Vtæquo animo refpoiWcntcs ferant, . _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* neque

i

to ProvtriChrifîi^itfènt’Hf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

nequc tam impotenter ineosferan-tur, quos vita falte (Deo fit gloria ) ab omni fufpicione blafphcmiæ libérât. Si omnipotentiam Dei negat quifqs alrqd efle dicit, quod Deus nö poflit, blafphemi certe fuefint, qui Deum dixeri^t fallt, mentiri, mori nÖ pofle. Imo, inquient, quum iftà non fint pÄti^atis alicuius,l'cd imbccillitatis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

idcircohocnon eft impotentem,fed nbsp;nbsp;nbsp;«

potiùspdtentiffimum Deumfacere. nbsp;nbsp;nbsp;j

Et fane itaeft, quod iampridem inter cætcros Theodoretus Eutychianis idem prorfus dogma hac ipfa prorfus ratione defent^ntibus rclpödit. Hîc ergo pedem fi^mus.QupdDejjis qui ex nihilo fecit omnia,oninia penitus immutare«tqj adeo folo nutu abo-lere poflit, ytra controuerfiam eft. Atillu3effice/t,vt quod fuerit non fuerit, velvtaliquid fipiul fit amp;nbsp;non fit,vclfinaul tale fit «Sc talc non fit, id verb non poteft, qqoniam ex duodus cÖtradiftorijs alterum fitfalfum ne-, ccflceft,ipfe ve» quumDeusfit,me-tiri,acproin(itcÖtradiótona fie veile

aut

Kofÿliit fecund^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9s

aütfacercnon poteft. Idcirco merii dacij quidcm Deum,ftul titiç vcro fe-ipfum arguit, quifquis Dei omnipo-fcntiani ifti commento prçtekit,qqp Chrifti corpus Cireunfcriptum eflc,lt;5c tarnen (quo vnifis infinit« natutæ' proprium eft)pluribus fimul Ic^is fi-inulrcipfaadeflh,id cft, finitum öc int finitum, quantum amp;nbsp;non quansftiÄ; corpus dcnique efle amp;nbsp;non effe fingi-tur. Dico amp;nbsp;illud, Çmod effe imma^ labile Déus femel fine e^cepticnc voluit, id ab ipfo nc mutan quidem^ ncdumabolcripofle; quia deficcrcà fcmetipfo non poteft. ^iuimodi au-temeffc Chrifti corpt^,vt perpetuö i Verum illud ac proinde circunferi-ptum efle oportueritamp; opÄreat, ex-tra controuerfiam ponc^ Dico amp;il-ludjNccDeumà DeocTeari, nccrerii crcatamin Deum cÖuertipofte, quia? fiplupes eflent Dij,necDcus»cftetcui acqualis efletalius crca*us,nec Deus iftc crcatus eflet Deus; quia Dcum cflcamp;temporis initiuA habere con-ttadiiftoriafunt. Garo igitur Chrifti f euadcrc

ggt; Pro uerd Chtißi

cuadcrcDeltas nonpotuit,necpro* inde incommunicabilibus Deitatis proprietatibus donari, in quibusinfinitum amp;nbsp;vbique fiinul totu efle non poftremoloco recenfetur. Hoccinc verb eft Dei omnipfttcntiamnegarc, vel Pljpij illvis blafphemi impictate fequi J Negat cnim ille Dcum pofte nroilViles donate immorta^itate,aut dcfunftcs tcuocare,quod non inodo fa Ko, fed etiam impie diciiur. Idem negatipfiwifibi pofte mortem con-fciicerc,vcTefficerc,vtquivixerit,non vixerit, aut vt bis dena non fint vigin. ti- Et rede negat, led in co fœdilfimè labitur, quod gæc efle velit inijaecil-Ittatis argumenta , quum è contrario, ideire# hæc non poflit, quoniam 3ÎCCpetite ip^, necmentiri,nec mu-tari poteft. S?d ecce tandem ad cos peruenimus, qui omnium æquiflimi vidcntui^ cætcrifq; vitatis commêtis, vnis illis Chrifti verbis nitûtur,H O C EST CORPVS MEVA1,amp;,HOG POCVLVM»EST SANGVIS MEVS. CrWendum cftjînquiunt, Chrifti

fecund, 8gt;

Chrifti verbis, quantuniciinq; noua atqueadcö carni fenfibüfque noftriS incredibilia pronuntiantis. Conce-dinius. Sedqdfiverifati amp;: Analogic fidei miniis confentanca videantur? nempe credenda*quideni funtgt;quum. Hlius Dei fit ipfa veritasified it»cxpli-canda,vtpcroniniaconfcntiant teris Scrijjtufæ locis, amp;: ChriftiaAæ n-dcicapitibus: quia quiequidab iftis vel niininium diflentit, faÏTum eflc'o-portet. Talcni autem elÏc^amintcf-pretationem quæ vel tranflubftan-tiationem vel realem confiibftantia-tionemfignorü amp;rei|fignificatæ fta-tuikjriuribuse^ànoJjis demóftratü. Atuponatur lacranÆtalis exiftentia rei fignificatæ,vt in cçteriftacramen-tis, itacriainhocmyftlt;io, lÿruatut carnisChrifti veritas ,*«5c fidei analo-gia. Hæc demum igitwrinterpretatio cft vt vera amp;nbsp;orrhodoxa rÄipienda. Scd,inquiunt,nuUus eft bic tropo locus, amp;to|hto/j fimplieiterlcruadum. Quis veró nobis hanf regulam dióla-uit,quüilludfatis conffet,vfq; adco

Fa vfitatum

84 TroueriChriPip^elênt'uif vfitatumcflc,deSacramcntis,quæ amp;nbsp;ipfa fîguræ funtjfiguratè loqui, vt vix proferri poflit diucrfæ locutionis cx-ciwplum? Ratio igitur fuitafFcrenda, cur quodin cæteris^alcr,in hocvno nonvaleat. Sedagè propiùs hoc in-J f^iciaAus , Çc fingula inft-itutionis-

Vögba cxpendamus. Primùm quæro* quid^elint demöftrantc ilko prono-niipejHoc^^enionftrari.Refpondènt* Pontificij merè identicam cfle enun-tiationê,alt;^roinde nihil aliud quàin ipfummet corpus oftcndi, vcluti ft dicaSjResiftaeftmeü corpus. Atqui ncccffe eft id dÄnöftratum cfle,quod acccptum amp;nbsp;frÄlum ^rrigcbaÏ ^a-ncm videlicet,quod Paulus cxpreflit, quûdiccret, Panis quem frangimus-cftcorfioris ftvnmunicario. amp;nbsp;in al-tero meinbro adicftumt5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no

men manifeftè probat hominibus no prorfuscontentiofisrSjo idem valere atqucouToc; S‘Et confiteor nul-Jufn hîc efle trô^um, quoniam fignû propriè explicari ncccfl'e fuit,ne falle-remur. At noftri antagoniftæ-, amp;nbsp;qui./ bus

Homilia /êcundi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf

bus idem peue valet tropus quodhæ-refis, quid refpondent rogatiï nempe ifto pronomine, Hoc, turn panem turn corp us, id eft, tum fignum tuni rem fignificatam reipfa amp;nbsp;eftcnti?ili-ter vnita declar;lt;i. Atqui (vt modo lt;lixi)Paulusvnampanis vo.cem yfur-'pat,amp; illüd demum certumelfofton-di quod acceperat amp;nbsp;fregerat^Bri-ftus.Nuiftveró corpus quoquefuum acceperat amp;fregerat? Saièèfihoqita cfte dixerintjUon iam pependcrit hçG coniunótiorealis à vcrbiFinftitutio-nis, quum iam antea quod Chriftus acceperat amp;nbsp;fregerat, non tantum pants, ^detiam corp ik effet, Neceffe eftî^iturfatcrf,Hoc.eft corpus meû, amp;,Hicpanis eft corpus nj^um,ideni valere: quod non modo fcribunt ve-teres omneslocis inrwimeri^ ac etia Lutherus paflim, itemque Brentius tumtin I’yntagmate turn in,Catcchif-mo, Selnecccrus,amp; Bberus totidem. verbis teftantur. lt;^Qd fi volunt nl-hilominus corpus csiam fic demon-ftrari pani vnitum, erg» (ynccdoches

F } tropuin

TrouefdCkrifHfiga/ênti^j troputti admittant neceflc cft,ac prö2 inde non fine tropo inftitutioncm Chriftiintclligi. Sed amp;nbsp;illud,cuifanö h^rnini perfuaferint, corpus de pane funul amp;nbsp;corpore abfque altera fyneO-dochc dici ? lani er^o dupliceni tro-puin ^mpciientur ftatuctc, qui ta-nxn horrcndani hærcfim efTcclami-lOTlICocnæ verba per tfopyni intclli-gere.Iarn vcnlainus ad verbum EST. Qnü quic^d cft non vno modo fit (liquidem E^'c in omnibus prædicame-tis locum habet) obfccro,quum ifti fic colligunt, Elic panis cft corpus Chrifti, ergo nbsp;nbsp;nbsp;eßcntialitcr corpus

Chrifti;an noj^erin^cloquuitti^rac fi diccrcntjiftc cft animal,ergo cft homo 1 EtruRum, quum fic colligunt, Hiepanis eft^orpus Chrifti, ergo, Hic paniscftcorpus Chrifti,non abfens, fed prxféns : aa minùs ineptè ratio-cinantur^ Corpu§ autem, quodfub-ftantia cft, quum.dicunt non pofte aliter quàm ftibftantialiter pronun-tiari, debueruTit Pontificijs hocre-Unquere, iddïrco tranftubftantiatiö-

nem

l^oinilta fecunJJ.

nem panis inuehere coatSbiSjVt qui vi-dcrunt difparata, non pofTc mutuó prædicari, ac proindc falfam cflè e-nunciationé, Panem elle corpus, piß polira panis ipfius vel annihilationc, vcl muratione ifi corporis fubftantia

.Iraq; foli ifti ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Âruant,

amp; quidem incptiflimè. Hi veró^de quibus npnc’ago, quanuis verbfc tro-pum omnem répudient,rc ipfa præ-ter illos duos tropos,netnpe Syrtec-doches repetitæ , aliun# quendam eùmque prorfus admirabiJem inue-hunt,quumidcm volunt fignilîcare. Hic panis cft corpu# meum, arque Ccy;^s meuiji reipéa præfens adeft cum,vclin,veHub hoc pane. Certè qui hac pofteriore formula vritur, non quidna lit corpus^edv^^ fit corpus déclarât, acproinde verbum Eß, nö in Subftantiæ, fecHn prædicaméto Si tifs vfurpat.Iam ad ipfuiïl Corporis Vocabulu accedo, Accufamur qùod pro veto Chrifti colore tradito pro nobis, corpus nefcio juod typicum iiuc fymbolicum, fiucetiam phanra-

F 4 fticum

83 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro «fr4 Chù/i^r^c/ènMi

fticum fubftituamus,quum Corpi|? dicimusdicidcpanç,nô quod paniç |xt ipfummet corpus, fed quod fit fymbolum veri illius corporis pro nftbis tradjti. Hoccinc verb eft fidi-.tium corpus Chrift® affingerevt ifti calumniantur, ac non potiusoften-^rc,quo fenfu verunl ilJud vnicum çàr^ips de pane dicatur,n^mpenpn quatenuspaniseft, fed quatenus eft ■çcyporisiÙius fa crânien tum ?Itaque ’ ôinnes iftæ in tcrprctatioiics, quas file putidus calumniator Illyricus vt ’répugnâtesexagitat, Hiepanis figni-iicat làcramêt^itcr, vel eft facramen-talitcr corp us c hrifti,amp;,Hic pa^is eft facramentum corporfs Chrifti, vnaip eandémqn^; per omnia fententiain txprimunr. Corpus autem proipfo corpora figno^aflim à veterib’ qui-bufuis orthodoxis vfv.rpari, velint nolint n ^efle eft noftri aduerfaMj fa-teantur, quum ab Vfis corpus Chrifti fieri,conficijfiïingi^ confumi dicitur. atcurnonetia«#,quumin osintrarc diciturï Deni^j quæ hæc eil ifi^oveKi'a? * nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;panem

Koÿtilllt;t/ècHndâ» et9 paneni cfle corporis Chrifti Sacramë» tum, quum inficiari non aufint, cur hanc intcrprctationem non ferunt? nempe quoniamvcllcnt dicipræfen-tiscorponsfacrainentum. Non tur fuerit çon rrowerfia de hor nm ver-borii interpretatione, iij quibjjs nulla cft neque præfentiæ neq; abfentiae mëiio ; fed d nu taxa r de co quæjip Ar, Sitne præfens an vero abfens illui corpuSjCuiqs iJle panis faoramentuni .pfc dicitur; quam contr^uerfiâ mi-ror,qudnam tandem rationç poflint ifti ex illis verbis,Hoc eft corpus meû, definire. Sed agè ad^lteraminftitu-_lioni^ Cœnæ parten'jjfranfeamus.cc-doigitur quid pocüh nomine intcl-Jigitur? nempe ipforum «pnfcffionç, id quod poculo çontitj^etur ; vinuni videlicet, ac prætcrea*vt ipfi^olunr, languis ipfe Çhrifti. .Illud concedp, iftudnego ijsipfis, quasantè dixi ra. tionibusfretus. ^iue tarnen hoc fo-lumvinû, fiue vnicum vino fanguis ctiam ipfe dcmonÜKtur, necefleeâ jftos tam capitales trof oruni holles

F 5 jBiçtpny-

PnueréL/hrijti^rifieitiiit,

. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- T

metonymiara contincntis pro con. Tento agnofcerc. Sc eundeiii illiiin ciufdem fynecdochcs tropum, quo fiatvtvinum amp;nbsp;fanguis,fanguis cffe dicântur. laruvero quî tandem abfq; tropo fœdus ipfufli id effe dicctur, quo ijiteruviicnte fœdus fancitur? • illud præterca ex cis libeter quæ-ficrifci,fi (ëruató vfquc ad^o præcifè rcalis ilia cófubftantiatio fta-tuutur, qfiînam non fequatur, non modo dil^ndis, fed eriam reipfafe-paratis fignis,reipfa quoque corpus à fanguinc fcparari?Sæpc verb cogitati mihi cur tanden veluti totius noftras rcligionis præÿpuuq|^ caput ift^rca. lis eonfubftantiatio tantopere ànô-nullis vrgÄtur , nihil fane nifi refu-tatu facillin^m venire in mentem potuit. Nifi jînquiuLpræfens ipfuin corpus Sc ipfe4anguis- adefle mani. bus ctians amp;nbsp;orc accipiendum cTeda-tuv, vacua dcinania ligna fuerint pa-nis amp;nbsp;vinu m. lt;6gt;iccine verb ? Ergo fue-rint omnia Paft um, ante reipla crca-tam Chrifti c5rnc, Sacramêta inania.

Vqgtüia fècun^dt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91

fgnis, inquit Auguftinus, diuerfa, re paria. Re vcro cuiufmodi? ncmpe Chrifto. Petra cniniillafpiritualiSjid eft/vtidemfcriptor explicat in Pi^l. 77.)fpirituale aliquid fignificans, crat Chriftus:amp;eand?n‘iatque nosefcam illiederunt, amp;eüdunr potumiiaufc-runtjChriftû videlicet nafciturum^vt • no5 iani i^tuhi. Qu‘àm igitur fAfum eft euacuari figna, nifi reipfa prxfens res fignificata cum fignoTopuIcmr? Imonumfignum eft inai^ aqua Ba. ptifmiJ ÔC tame reipfa fanguinc Chri. fti CÛ aqua confubftantiari neminem adhucaudiui,quidilt;gt;ret.Ncmpe,in. qui4^Ât,quonÿim n^ixitDominus hanc aquam efle fvrtim fanguinem. Efto. At illud interca effilt;ïtur,nö exi-naniri facramentum j^etian^fi alibi fignum, alibi res fignificata extiterif, modôverèvtrunqult;gt;donetur. Et de hoc’quidem tertio capitejid eft, de figni cum re fignificata coniunftionc facramentali hacicniA didum efto. Summa autem vei;^ amp;nbsp;orthodox» lententise hxc eft, Sacramcntalem

cam

fi» Deùeré Chrifli j^rafèntra^ earaefTe coniunûioncm, qua ex diuina inftitutione, quod fignis adhibitis fignifîcatur, quantumuis procul nunc abfens ( nempe Chriftus î{Âe fccudum carnem) tamverè taipc Spiritus fanfti virti*teamp; fpirituali eo quemmox diccmus modo fruedum . ’præbêifur,quàmvcrè fignà ipfaocu* Jigt;Cj^rnantur,mainibustanguntur, amp;nbsp;ore percipiuntur, lam veFo tandem ad.quartaiii amp;nbsp;vitimam quæftionèm accedamus, Qtialis fit nimirû amp;nbsp;ipfo-fumfignoTum, amp;nbsp;rei fignificatæ fum-ptio. Defignorumigituracceptionc nulla eft controuerfia, quin fitnatu-jalisamp; extern^vt quæ corporelsin-’ftrumcntismamfeftc^ quibuluft âc-çcdentibuiperagatur. Res autemfi-gnifîcata , Chrifti videlicet vera ilia çaro amp;lt;Ver’ iö« fauguis ficuti adfunt amp;nbsp;præbcntur, Jta etiam fumuntur. Adfunt ;^utem præbentùrque menti ßcfidei, vtpotc que nunCjVtidiximus, non fint in tq:ris,iedincoelis,itaquc MÓ nifimente 4^fiSe yiciflimfumuntur,redç diacute AuguflinoQuid

paras

Homilie

par« os amp;nbsp;ventrem ? Cibtishîcnôeû ventris fed mentis. Crede amp;nbsp;mandu-, cafti. Hine autem amp;nbsp;illud efficit'ur, quofuis quidem accedentes (ficiui idem feriptor lolt;|uitur ) corpusDo-inini,id cft,corporis DominiSacra-mentum, pancm ilium ^delicft, fu-merc, atfolos fidelcs^Corpus Don]^-num,id eftf Chriftü ipfum facrailfetô nobis incidit cum illîs antagonift’is controuerfîa. Volunt enihi ilïi orc quoque percipi rem ipfanî fignifica-tam, id eft, carne ipfam amp;nbsp;fanguinena ipfum Chrifti,idque,qlt;od neceflario confii^uitur,tUBi àdi^js tumabiri-dignis pcrcipi. Nos hoc vtrunq; per. negàmus.acprius quidê ilTud oralis,. quamvocant,percepti^is etynme-înm ijs teftimonijs Scrip türæ oppu-gnamus,qüibirs præfcfttiâillam real5 reifignificatæ expunximus.Dcpofte-xiorevero fie diflerimus. Vtvniuerïa nietur alia quàm vnius fidei mariii Chxiftujn in verb© fine nudo fiueSa-’ cramentis

94 Pw nbsp;nbsp;nbsp;C hrißy^rttfentidf

mmcntisvcluti vcftito apprchcndï» HÎC quærunt, quidigituramplius in Cosna quàniin quotidiana prædica. tionc verbi accipiatur,fi vnicaipiri» tifalis pcrceptio fufficit : fi nihil amplius in illa quàtn in ifta percipi. tnr, cÿiorfnÿr Cœnafuerit inftitura» • Refpondemns nihil lane alind infa-cÄr^entis quàm in fimpjici verbo præberi,amp; à credctibns pcrcipi. Quid cnina amp4ius quàm Chriftumipfum cumomn^us ipfiusdonis vcl nobis largiriPatQ-jVel accipercipfi à Patrc cœlcfti poffumus? Chrifto autem ipfi per fldem in I^plici quoque verbo nos vniri non ma tantùm ChrUli verba oftendunt,Ioan.6. Quifquis man-ducauerit«arnem meam, amp;nbsp;bibcrit quot;fanguinem ]jieum,amp;:c. qua: pari non poflunî antag^niftæ de alia quàm de verè fpirituali Chrifti perceptione in. verbo intelligi : fed ilia quoque cx-prcffa,Ego amp;nbsp;Pate^veniemus,amp; man-lioncm apudecuni faciemus. Et illa, Manctc in me^quum tarnen nÔdum eflet inftitutl Coena Domini : amp;nbsp;ilia,

Vt

/ècunia,

Vt Vnumfint, ficut tu amp;nbsp;ego vnum fumus. Etvtvnoverbo abfo]uam,fî fola Chrifti Uicmbra feruantur, nc-ceflceft fateri nos Chrifto perfide^ verèinfcri,ctiamantèquàm ad Cœ-namaccedamus.^deo yt ad Cœnani nemo rite accedar, nifijjui iajjn per fideni turn in Baptifmo turn in verbo • fâdus eft ÇhrHli nieftrbruni, aqprB-indc cum Chrifto ipfo eft vnitus. Ncc propterea coniéquitur Aiperuaea-neamefle Coenæinftitutilt;ÿicm,qua jninimè quidem priinùm j fed ta-jnen magis ac magis in Chrifto coa-Jcfcinius. Quem cni^ iâm poflide-paus^^huc quotidie^obis quærèn-dus eft : amp;nbsp;quo plura ac fortiora funt obicd:a,eó magis excitatafu fidc par eft tanto cfficacioremnÿdi. Alioqui quidifticoncludunt, ^nod noliceat ex ipfa prima Cœnæ Uomini celcbra-tioncr aduerfus ciufdcm repetitio* non colligere ? iSiam certè li fuper-uacancaCœna Dqjnin«ftatuitur,co quod nihil in ea per(#piamus, quod nonantca iu vcxbo amp;B^rifmo fum-pferimus/

%

96 Pro Kfr4

pfcrintus,illud quoque cfficiturîrii utileeflc dcnuoad Cœnam Domini acccdere,quû nihil ampliusaccipias fe^undo vcl l’æpiùs accedens, quàm idipfum quod iamapprehedifti qua primumeo açcederÂ. Scd,aiunt,da-tur quibufuiinon folus panis,fcd pa-

* nKqui cfl;Sacramcntum,alioquifrui âi*rAa eflent Cfirifti \^crbg, Hoc eft corpus meum. Concede. Sed nego confccutilt;?nem, Datur quibufuis v-Trunque,lt;argo à quibufuis vtrunque accipitur. Porriguntur enim duo, num corpöri,alteruni menti:vnum corporis inflrt^iërovelad vitamvel ad mortem: alarum fide noniw^ ad vitam apprehendendum. Qiiidmiru eft igitur, cÄobus diuerfo inftrumcn-toacci^iendi^,quantumuis codem,-vtloquuntur,â(ftu præbitis, vnum à quibufuis corporis organum comu-nc aftereiKibus aecipi,altcrum nfenifi abijs, quialteru illud fpiritualcvni-ciimque Chrifto ipfi apprehendendo upturn inftrumïntum afferant^pcrci*-£t hîc riîffumvidldotCjOblecrd^-.

quanti

» 'Homiïit /êcnnidt - j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp

quanta firvis vcritatisi Qui pro intjL gnistani pcruicacitcr, amp;nbsp;cerrènullp Ecclcfiæ fruólu, cótcndunt (qnorfum enim dc illis tantopcre laboramus?) tamëdiftinguunt inter indignosno XatisChriftia.’iéiiiiicnfes,auta]ioqui non fatis ad Cœnç fumjf tion^ prç-paratos, qui tarnen Chrifti quoq; cajgt; • ^emacci^iargt;t,idqi»ead cxitiujpÉiô refipuerint : amp;nbsp;eos qui plane funt im» pij amp;nbsp;infidèles, qui nihil prætcrfigna percipiant. Atqui fi vera illarealis lt;;onfubftantiatio , quicunque figna ïumunt, fine vlla prorfus exccptionc, imo (fit honos aurions, neque hoc quifijuani vt blafphcmè diet uni ac-cipTat) ipfæ paîiem Jlumedentes, amp;C vinum illud haurientes hrftiæ, Chrifti quoq; carncmamp; faijguincm fum’-pferint.Excipiunt incWgnos Âici reos corporis amp;: fqnguini;Domini. ,Con-cedimus. Num verb quqd indigne corpus amp;nbsp;fanguiqem fumpferint? ne-quaquam : fed qi^od indigne ex pane iïjoederint, amp;nbsp;ex ilèo poculo bibe-tint, fiuc quod corptft Domini non

G dijudica-

ÿS Pro KfT4 Ch i/Ji

dijudîcarint. Rèdundat cnim in rcl fignifîcatx amp;nbsp;oblatæ contcmptum, ilia indigna facrorum fymbolorum vfgrpatio,quum rcus ctiam maiefta. t i s Cœfaris ccnlcarur qui Caefaris fta*. ïuamvcl imjginemTpcrcôtumeliam Violarit. Iralt;iue rci funt corporis ôc ■fagguinisDomini,non quæ accepc. tint(«ïfivt fçpè (5ccurrrt apiid Patres, Corpus pro corporis figno accepc* Tisî)fedquS incredulitate fuareiece-rint.Etcni#! feparari à viuîficailla fut virtutcChnftus ipfc non poteft, pro-indc à quocunque percipitur,( pcrci-piturautema l^lisfidelibus) cosnc. Ccfl*ccft,ficut ififemej clarètcft^ur, ab çterna itiorte*liberari.Et quum ifti 'çon trà cxcf^iunt, ad indicium quoqj dari Cluiftun?^ipfa quidem audien. tiumculpa,fatcmur id quidem, fed incrcdulitarerepudiatum, nôaurcm fidcrcccptum. Quôddeniqueijtiem cxiftimant non podè verè Chriftuni ipfum commftnicari, nifi manibuS ttiam amp;ore rei^l’a apprchenfum,ac proinde non^pfiufmct Chrifti, fed

tant^

jecunäit»

tantum «o/vlt;üvi«p à nobis po» pi.agcctiam cxpcndamus. Primum jgiturfcicndum, quum corporalenx manducationcm toUimus, vt fpiri. tualcmac myfticam ftatuamus, i?on de rç jpfaquïE c®minunicatur,fcddc communicationis n}lt;^o vt^nquc hocintelligi.Ncqucenxm dixitChri- • ftus,Hoc cft mortis «teæ mcritiyjitut beneficium, fed,Hoe cftcorpus illud ïueum traditum pro vobis. Ncc arbi-tramur ipfummet Chrif^um minus infeire feparari à fua effiçaeia, quum de fpirituali alimonia qritur,quàm fi gs inficietur oporterc ànobis ipfum-m et ^ancm comedi nbsp;nbsp;ipfunimtft vi.

nuni bibi, vt*poftcà corporale nu-trimëtumindçhauriami». Sedhune 'participationis modugi dicimus no cflc corporalem, neqfte corfJ^jreis in-ürumentis pçragi, fpd fpiritualem amp;nbsp;inyfticum,vtpotcqui fol^fidepcra-gatur,rcm oblatajn in verbo amp;nbsp;Sacra-mentisamplcdcy:, Qupdfi fieri hoe poflenegent propt»tantumiocorü intcruallum, definanf nos tandem

Ga impieta-

löo DeMemChriffi

iÀipietatis aecufare, quafi Dei omnu poten tiam ncgcmus, a ut ex human« philofophiæ regulis de ifto myfterio iu^icemuSjFatemurtamcnlocühuic ©biedioni fore, fi per kojwv/k/j intelU-. gaturquædajji c®rptgt;ris Chrifti cum noftrQ»rcaIis»applicatio feu permix^ • tio.fiuc totiuscumtoto, fiucpartiij evnn«f'artib’,vtfiÎEccleTia i^ipîàcor, pus ex innumerabilibus credentium corporibu? cû Chrifti corporercipfa conflatis v^luti ferruminatum, Sed apagcànoiwsiftudportcntum. Quis enim corpus hoc ex ifta xoivuvîa con-’ fur^ens, dcali ^tam fpiritualempe-nitus pertinent, myfljcum cfli?Bon intelligit? Verè*igitur fed fpîrituali ^odo amp;nbsp;nf^fticè vnû per fidem cum ipfomc^Chri^ o fimus,vt ex ip fo vera in nos vita difïfuat : amp;nbsp;ficuti membra ifta cum anima naturalkcr iûda indç ienfum aomotuni rccipiunt, ita’nos fpirituali inexplicabiliq; modo ( ma, gnumenimcfgt;, vtipfc Paulus excla-matjiftud Chrilfî Sc Ecclcfiæ fpiritua-Us connubij Ayftçrium ) in Chrîfta

viuanius

t

' UoMÎiia fècundd, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ogt; ,

VÎuamus ipfîusSpiritüaélr, amp;îpfein nôbis fuam hî^yttap exerat. Hoccinç vçrôcftcômunicationcm ipfî’Chri-fti tollere, ac nô potiùs verè diuin:yn accœleftemftatuere? Atficumiftis oralem illam ftaAia», n^n fane fucric ftüpédumâut infigne q«iippia«n ifta communicatio. Qujd cnim eft masis • naturale côTuetum, quàmvti|uip-piam reipfa præfens, fi nobîs edëduni tradatur,manu accipîamu^,amp; ore de-« glutiamus ?Sed nos,licet tlt;inc in terra amp;nbsp;non alibi pofitos hortiunciones, nihilomînusvcrè acreipfa fieri carnis , amp;nbsp;fanguinis ipfiûfm^Ôhrifti in cœ-lis «iffion alibiiiunclacundû carnem, refidentis membra, inde jcternæ vi-tæ fuccum reipfa haurirc,flô obftantq-tanto locorum interuaèlo, iâvero o-mnem humanum captum fuperat, ^ftquc illuftretum veritatis turn om-nipôtentiæ Dei teftimonium. Atquc ira etiam eorum ealumniæ refpôfura cfto, qui facrum koc Ayfterium cia-mitant à nobis in iiÄa^inariumfpc-ôrum transformari, quum menti ac

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 3 fidei

toi Prouera Chfifli fntfentUi fidcitotuhoctribuimus. Nam fi hoc ycxc concluduntj^d fupercft vt Chri-ftianorum quoq; Baptifmum phan^ tafiiiaquoddam inane efle dicamus, amp;*imaginariam corum falutem qui prius intercant,quà«i Coenç Domini întereiTe poAcrint ? Quod fi natura-, lis ipfc intclTedus Sc aflenïùs vfquc adÉo cfficax eftf vt hi» facultaribus adiuti tot return petiti çua3amus, no hopefieccait in nobis fides, cxccllcns 2IudSpiritusfandi donum, vtquod fide accipi^dum offert Deus, hoc i-pfumverèacrcîpfa quantumuislon. giffimç pofitum apprehendamus: amp;nbsp;quiwii Solis quîntumuis proegi po-fiti calore orbisf^niuêrfusvcgct«ur, non poterg fçilicct Chriftus, carne ipfius Sc ûn wne in cœlo permanë-libus , ffquwdco verè noftrum elTc myfticum caput^vt aîtcrnæ vitæ fuccu nobis inft^llet? Sed deifiishadenus didum efto. Voliy autem pluribus hæcvobis,Fratgcs,ejpIicarc,aduerfus malcuolorum oalumnias, vt cognira Bccicfiarum «ofirarum orthodoxa dodrina, a

Hoififlia fècunJi, ««I -doélrinâ, nemo corum qui ad banc Ecclefîam accedunt j cœtus noftro» ac præferrim facram lynaxin intia. paucos dies celebrâdam réfugiât : lÿd Vt potiùs rcligiofè omncs facrû hoc cpulum celcbrcrflus,D^mprecati vt turbulêtos fpiritus conipcfcaB,Tcdè fcnticntcs confirmet,dct nobis omnibus dcijiqifb vt iiT* ipfo vnaainfc« Vitam in hoc fcculo innocentemcxû gamus, ac tandem in œterÂâ quietem fecipiamur à Domino q^ftro Icfu Chrifto, cui laus fit amp;nbsp;^oria cura

Pâtre amp;nbsp;Spiritu fanfto in le-culafeculc^um,

I tc-j' ‘