VIII nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INLEIDING.

In het volgende rapport, over .1819, nitgebracht den 7 Juni 1820, wordt wederom van nieuwe spaarbanken de oprichting medegedeeld.

«Thans worden er 48 geteld in de provinciën Holland, Gelderland, Zeeland, Utrecht, «Friesland, Overijssel en Groningen. Het is UEdel Mögenden bekend«, zegt het Rapport verder, «dat het Gouvernement voornemens is die wijze en voorzienende instelling voort • te planten. De krachtdadige medewerking der Maatschappij tot Nut van het Algemeen «geeft het Gouvernement de hoop allengskens zijne bedoelingen te dien opzigte in al de «provinciën zich te zien verwezenlijken».

In de verslagen over 1820 en 1821 worden geene belangrijke bijzonderheden medegedeeld, doch dat over 1822, uitgebracht in 182.3 is het eerste, dat behalve meer uitgebreide gegevens ook een tabellarisch overzicht geeft, waarvan een afdruk hier volgt.

In den tekst van het verslag worden de gemeenten genoemd, waar de Spaarbanken gevestigd zijn, die de gegevens voor kolommen 3 en 4 der tabel verstrekt hebben, nl. Zutphen en Nijmegen (Gelderland); Amsterdam, Bodegraven, Briel, Heemstede,’sGravenhage en Rotterdam (Holland); Middelburg (Zeeland); Utrecht; Leeuwarden (Vriesland); Kampen en Zwolle (Overijssel). Daarnevens worden vermeld de gemeenten, waar spaarbanken gevestigd zijn, die niet gegevens verstrekt hebben, te weten : Doesburg, Thiel, Vorden (Gelder-

INLEIDING. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX

land); Enkhuizen, Weesp, Medemblik, Alkmaar, Dordrecht, Beverwijk, Hoorn, Delft, Leyden, Schagen, Middelharnis en Sommelsdijk, Koog en Zaandijk, Aalsmeer, Gouda, Purmerend, Haarlem, de Rijp, Monnikendam en Edam (Holland); Zierikzee, Biervliet en Hoofdplaat, en Vlissingen (Zeeland); Amersfoort en Jutphaas (Utrecht); Bolswaard, Workum, Marsum, Dragten, Oldeboren en Harlingen (Vriesland); Deventer (Overijssel); en Groningen.

Opmerking verdient voorts een aanteekening in den tekst, volgens welke het bekend bedrag der in de banken berustende gelden reden gaf om te veronderstellen, dat het getal deelnemers veel grooter was dan de tabel aanduidde.

Volgens het Rapport over 1823, uitgebracht in 1824, bestonden in dat jaar 49 spaarbanken, waarvan 27 in Holland, 1 in Utrecht, 3 in Zeeland, 1 in Noordbrabant, 6 in Gelderland, .5 in Overijssel, 1 in Groningen en 5 in Friesland, die op weinige uitzonderingen na, alle uitgingen van de Maatschappij «tot Nut van ’t Algemeen».

De opgaven bepaalden zich tot het getal der inleggers, het bedrag van hun te goed, den rentetax en de administratiekosten. In 1827 werd echter aan de tabel eene groote uitbreiding gegeven; behalve eene reeks van rubrieken voor de uitgaven en de middelen waardoor in de uitgaven werd voorzien en eene vergelijking tusschen den staat der fondsen en het door de banken verschuldigde, behelsden de opgaven:

• 1. een staat der rekening van de bank met de deelnemers, te weten :

• a. schulden bij de voorlaatste opmaking der rekening;

• b. in de bank gedane inlagen;

• c. aan deelnemers toekomende interessen ;

• d. bedrag der opgevraagde inlagen en interessen;

• e. bedrag bij de opmaking der laatste rekening schuldig gebleven.

• 2. een staat van het fonds bij de opmaking der laatste rekening, te weten ;

• a. bedrag der inschrijvingen onder hypotheek;

• h. bedrag der leeningen op effecten;

• c. waarde van de fondsen volgens prijscourant;

• d. op de belegde gelden en fondsen tegoed zijnde interessen;

• e. kontanten in kas.

Deze uitgebreide vorm was echter slechts van korten duur: de opgaven sub 1 werden, reeds het volgend jaar (1828) niet meer gedaan, die sub 2 werden het laatst verstrekt over 1831. In de verwachting dat eene tabel, die met geringe moeite is op te maken door de besturen der instellingen met meerdere welwillendheid zou worden ingevuld, werd voor 1832 en. volgende jaren een eenvoudiger model vastgesteld. De opgaven bepaalden zich sedert dien in hoofdzaak tot het getal inleggers, het bedrag van hun tegoed, den rentetax en de administratiekosten ; de gegevens werden verzameld en bewerkt door de provinciale besturen.

Dat die gegevens onvolledig waren, werd reeds destijds erkend, o. a. in het Staatkundig en Staathuishoudkundig jaarboekje in welks jaargangen 1858, 1863, 1869 en 1873, de Spaarbanken behandeld werden door Mr. G. A. Fokker.

In 1880 kwam echter een belangrijke wijziging tot stand. De gegevens nopens de spaarbanken waren, met die betreffende de Banken van Leening, de Zieken- en Begrafenisbussen, de Spaarkassen, de Hulpbanken en de Vereenigingen tot het uitoefenen van patronaat over armen en tot het verschaffen van betere woningen aan minvermogenden en de Weduwen- en Weezenfondsen, tot dusver opgenoraen in de verslagen nopens de verrichtingen aangaande het armbestuur, wat laatstbedoelde fondsen betreft echter slechts in de jaren 1828—1847.

In verband nu met de oprichting van de Rijkspostspaarbank is de statistiek der bovenbedoelde instellingen, onder den naam van «Statistiek der Philantropische Spaar- en Leenbanken in Nederland» overgegeven aan het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid, dat in 1884 de eerste publicatie, de jaren 1880—1882 behandelende, uitgaf.

De overneming der Statistiek door het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid deed echter de vraag rijzen, of de verzameling van statistische opgaven betreffende al de groepen van instellingen, ter voorkoming van armoede, die tot nog toe steeds verschenen in het Armverslag, voortgezet zoude worden. Met name werd dit gevraagd, omdat van de zieken- en begrafenisbussen, van de vereenigingen tot het uitoefenen van patronaat over de armen en van die tot het verschaffen van betere woningen aan minvermogenden steeds hoogst onvolledige opgaven ingekomen waren. Daarom werd de verzameling en bewerking van de gegevens betreffende deze instellingen niet verder voortgezet.

De overige instellingen, nl. de spaarbanken, de spaarkassen, de spaar-en voorschotbanken, de hulpbanken en de banken van leening bleven intusschen behouden en zelfs werd aan de verzameling der gegevens, vooral van die der spaarbanken uitbreiding gegeven. Nieuwe modellen werden vastgesteld; omtrent onderscheidene punten voor de kennis der inrichting en van het beheer der instellingen van belang, werden voor het eerst opgaven gevraagd, terwijl omtrent de financieele uitkomsten vragen werden gedaan, waarvan de beantwoording het opmaken eener winst- en verliesrekening en eener balans mogelijk zouden maken. Staten, volgens deze modellen ingericht, werden aan de besturen der instellingen door tusschenkomst der Gedeputeerde Staten en der Gemeentebesturen ter invulling verstrekt.

Deze modellen werden herzien in 1893.

De belangrijkste wijziging, die sedert dien nog in de statistiek, voor zoover de spaarbanken aangaat is gekomen, is die waarin de nieuw toegetreden inleggers, naar geslacht, leeftijd en beroep onderscheiden zijn. Opgaven hieromtrent werden na gepleegd overleg tusschen de Regeering en de Centrale Commissie voor de Statistiek, voor het eerst in 1897 verstrekt.

Te beginnen met het jaar 1900 ging de bewerking der Statistiek van het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid over naar het Centraal Bureau voor de Statistiek. De eerste jaargang, die door dat Bureau bewerkt en uitgegeven is, was 1898, waarvoor de gegevens nog door het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid verzameld waren.

Een nieuwe uitbreiding onderging de inhoud van dezen jaargang der Spaarbank-Statistiek door het opnemen van opgaven omtrent de wijze van belegging der aan de Spaarbanken toevertrouwde gelden en omtrent de rentetaxen gemiddeld gekweekt met elk der verschillende beleggingen.

Tengevolge echter van oorzaken, destijds (April 1901) in de Inleiding medegedeeld, verscheen die jaargang later dan gewoonlijk de uitgifte van wege meergemeld Departement plaats gevonden had. De formulieren ter invulling met de gegevens voor 1899 waren intusschen reeds (ongeveer 1 Januari 1901) aan de onderscheidene instellingen toegezonden, waarvan echter vele terugkwamen ingevuld met de cijfers betreffende 1900, in plaats van 1899 zooals gevraagd was. Dit heeft niet alleen wederom vertraging veroorzaakt, maar heeft bovendien tot gevolg gehad, dat 44 instellingen, die voor 1898 wel gegevens hadden verstrekt, die voor 1899 niet ingezonden hebben.

SPAA.KKA.SSEN. — Terwijl Spaarbanken zoodanige instellingen zijn,waarin men beschikbare gelden te allen tijde kan inbrengen en die eveneens te allen tijde met de gekweekte rente terugvorderen kan, zonder echter genoodzaakt te zijn op vooraf aangewezen tijdstippen zijn geheele tegoed terug te ontvangen, worden als Spaarkassen zoodanige instellingen aangemerkt. welke de strekking hebben om personen, die gedurende den zomer ruimer verdiensten hebben, in de gelegenheid te stellen daarvan iets af te zonderen en tegen den winter te besparen, om alsdan aan hen, met of zonder rente en premie, in geld, of in levensmiddelen, brandstoffen, enz. te worden teruggegeven.

De spaarkassen verschenen voor het eerst in het Rijks verslag over 1849; er waren er destijds 33 bijna alle in 1847 of 1848 opgericht. De tabel der Spaarkassen, weinig verschillend van die der Spaarbanken is in den loop der jaren nagenoeg onveranderd gebleven.

HULPBANKEJi. — In het Rijks verslag over 1847 wordt medegedeeld, dat de Spaarbanken te Arnhem, Zutphen en Leeuwarden tevens tegen een matige rente voorschotten doen aan gepensionneerden en ambtenaren en dat die voorschotten, alleen te Leeuwarden, aan 40 personen verleend, ƒ3 615,11 hebben beloopen. In het Verslag over 1848 wordt die mededeeling, zonder opgave van cijfers herhaald en daarnevens bericht, dat in andere plaatsen, Zwolle, Deventer en Kampen, zulke voorschotten verstrekt werden door bijzondere, door het openbaar gezag erkende Commissiën en te Ootmarssum en in vele andere plaatsen door armbesturen of ook wel door besturen van andere instellingen van weldadigheid. Eerst na 1850 komen in de Rijks verslagen hulpbanken voor en wel in dat over 1851 voor het eerst, waar melding gemaakt wordt van die welke in 1849 te Middelburg tot stand gekomen is In 1852 werden mededeelingen gedaan van 4, in 1853 van 16 hulpbanken. De opgaven bepaalden zich aanvankelijk tot het getal en het bedrag der voorschotten.

Over 1866, toen er 34 hulpbanken waren, en volgende jaren werden aan de besturen dier instellingen opgaven gevraagd in een tabel, zoodat in het Rijksverslag over dat jaar en in die over volgende jaren ook omtrent de hulpbanken tabellarische opgaven voorkomen, die sedert, wat den vorm betreft, steeds onveranderd zijn gebleven.

BANKEN VAN LEENING. ■— Bijna van het begin van het Koninkrijk dateeren de mededeelingen omtrent de Banken van Leening. Reeds in het Rapport over 1817 staat, dat sedert 1815 verschillende nieuwe inrichtingen georganiseerd zijn en worden onder deze lomberds te Tholen, Namen, Luik en Dinant genoemd, terwijl in het Rapport over 1818 zelfs meer uitvoerige mededeelingen verstrekt worden.

In 1818 waren er 88 banken van leening, waarvan 76 in de provinciën, die thans nog tot het Koninkrijk behooren. Deze waren gevestigd in Noordbrabant 4 (’s Hertogenbosch Grave, Breda, Bergen op Zoom); Limburg 1 (Maastricht); Gelderland 15 (Arnhem, Nijmegen, Harderwijk, Thiel, Zalt-Bommel, Wageningen, Cuilenburg, Doesburg, Elburg, Groenloo, Doetinchem, Lochern, Niekerk, Ede, Barneveld); Noord-Holland 14 (Alkmaar, Amsterdam, Edam, Enkhuizen, Haarlem, Helder, Hilversum, Medemblik, Monnikendam, Purmerend, de Rijp, Texel, Weesp, Zaandam); Zuid-Holland 12 (’sGravenhage, Rotterdam, Dordrecht, Delft, Gouda, Schiedam, Gorinchem, Brielle, Vlaardingen, Woerden, Schoonhoven, Leyden); Zeeland 8 (Middelburg, Zierikzee, Vlissingen, Goes, Veere, Tholen, Sluis en Hulst ) ; Utrecht 6 (Utrecht, Amersfoort, Wijk-bij-Duurstede, Montfoort, Maarssen en Mijdrecht); Vriesland 9 (Leeuwarden, Bolswaard, Franeker, Sneek, Harlingen, Staveren, Workum, Hindelopen, West-dongeradeel en Workum); Overijssel 3 (Zwolle, Deventer en Campen); Groningen 3 (Groningen, Appingadam en Winschoten) en Drente 1 (Hoogeveen).

Het kapitaal dat de banken — ook de in de Zuidelijke provinciën gevestigde — tot beleeningen omzette, beliep circa ƒ 4 000 000; de interest waartegen de panden aangenomen werden, liep naar omstandigheden van 6 tot 16 percent; alleen in kleine steden waar de bank zeer gering kapitaal bezat, werd die interest hooger en wel tot 20 à 30 percent bepaald.

Xn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INLEIDING.

De administratiekosten beliepen ƒ 184 000, de netto winsten bedroegen ƒ 200 000. Slechts in ecnige provinciën strekten die winsten ten voordeele van particuliere ondernemers, doch in den regel kwamen zij óf den Gemeentebesturen óf den administratiën van Liefdadigheid, die de Banken beheerden, ten goede.

De oprichting geschiedde, althans in de eerste jaren niet dan bij Koninklijk besluit en zelfs de inrichting der banken werd op dezelfde wijze geregeld. Het Koninklijk besluit van 31 October 1826, n’. 132 had ten doel «in de inrigting van al de banken van leening «die verbeteringen in te voeren, welke sommige derzelve met lof onderscheidden» en hield voorts het verbod in om zonder machtiging der overheid beleenhuizen op te richten.

Door verschillende ministers zijn onderscheidene, doch steeds vruchtelooze pogingen aangewend om do regeling, voortvloeiende uit genoemd Koninklijk besluit bij wet te doen wijzigen. In 1869 werd de laatste poging er toe door Minister Fook in het werk gesteld, welke eveneens schipbreuk leed. Toch is het Koninklijk besluit geheel buiten werking gesteld in de eerste plaats door de praktijk, waar gegadigden huizen van koop met recht van weder inkoop openden, die, zooals Prof. Buys in het Sociaal Weekblad van 3 Maart 1888, bladz. 66 in zijn artikel «Het crediet der armen» zegt, «aan de binnenzijde als twee druppelen «water op de banken van leening gelijkend, daarvan aan de buitenzijde naar streng rechts-«kundige o])vatting toch onderscheiden waren.» Doch bovendien was de handhaving van het Koninklijk besluit van 1826 niet meer mogelijk, omdat het door de intrekking van art. 411 Code Pénal, straf bedreigend tegen de overtreding van het verbod, geheel krachteloos is gemaakt.

Samenvatting der uitkomsten van de statistiek in vergelijking met die over 1898.

Voor den jaargang 1899 zijn om de bovenvermelde reden geen opgaven ontvangen van 44, overwegend kleine, spaarbanken, die deze wel verstrekt hadden voor 1898.

Voorts ontbreken in dezen jaargang de «Spaarbank» te Steenbergen, de Spaarbank, «School Akkrum» te Akkrum, gern. Utingeradeel en de Spaarbank der Xaveriusvereeniging te Sittard, die opgeheven zijn. De eerste dezer drie spaarbanken is wel later weder gereorganiseerd, doch daar het eerste boekjaar der nieuwe instelling loopt van 1 Juli 1900 kunnen gegevens daaromtrent hier niet opgenomen worden.

Zes spaarbanken, die voor 1898 geen gegevens verstrekt hadden, hebben die evenmin voor 1899 ingezonden.

Van twee spaarbanken, die geen opgaven voor 1898 hadden ingezonden, zijn die voor 1899 wel ontvangen.

Voorts zijn in het algemeen register nieuw opgenomen 16 spaarbanken, alhoewel geen opgaven van haar ingekomen zijn; bovendien N”. 13ö de Coöperatieve Voorschotvereenigingen Spaarbank te Amsterdam, N“. Iö3 de Schoolspaarbank van het Departement Abbekerk en Lambertschaag der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en N’. 376 de Spaarbank te Stads-Kanaal (gern. Wildervank), die opgaven verstrekten.

Ter bevordering eener juiste vergelijking worden in deze inleiding doorloopend de bedragen, in den jaargang 1898, figureerende voor de Spaarbanken, Spaarkassen, Hulpbanken en de Bank van Leening, die toen wel, doch voor 1899 geen opgaven verstrekt hadden, uit de totalen van den jaargang 1898 geëlimineerd. Bij de overige spaarbanken bleek het saldo tegoed der inleggers op .1 Januari 1898, 1 Januari 1899 en 31 December 1899 bedragen te hebben respectievelijk ƒ133388.041, ƒ144058.792 en ƒ 155132.640 of dit bedrag sedert 1 Januari 1898 toegenomen te zijn met respectievelijk 8 en 16.30 pCt.

Niet alle instellingen echter, die gegevens verstrekten, gaven deze volledig; sommige deelden geen cijfers mede betreffende de kapitaalrekening, de Winst- en Verliesrekening, of de Beleggingen-rekening, of aangaande geen dezer rekeningen, al of niet met vermelding van de redenen, die daartoe hadden geleid. In 1899 kwamen van 217 instellingen opgaven betreffende de kapitaalrekening in, tegen 254 in 1898. De volgende staatjes geven een overzicht van de Activa en Passiva en van de verhoudingen tusschen de desbetreffende cijfers voor 1899 en die voor 1898 bij de in beide jaargangen voorkomende instellingen.

INLEIDING.

Voor de Winst- en Verliesrekening waren in 1899 van 211 instellingen, in 1898 van 248 spaarbanken gegevens ingekonien. Uit de verzainelstaten blijken de baten en lasten te zijn geweest bij de in beide jaargangen voorkomende instellingen:

A. BATEN.

Het verschil ad ƒ 1133 tusschen het totaal der lasten in 1899 en de som der erboven vermelde bedragen is het gevolg van een gelijksoortige oorzaak als bij de baten vermeld.

Bovenstaand staatje toont voorts aan, dat de lasten procentisch verdeeld waren als volgt :

Voor de Kapitaalrekening waren in 1899 geen gegevens verstrekt door 11 instellingen, welke die wel voor de Inleggersrekening ingezonden hadden; deze 11 Spaarbanken waren op het einde van 1899 op 3 452 boekjes verschuldigd ƒ 580 198.

Voor àe Winst- en Verliesrekening waren in 1899 geen gegevens verstrekt door 17 instellingen, welke voor de Inleggersrekening wel gegevens ingezonden hadden ; deze 17 Spaarbanken waren op het einde van 1899 op 5950 boekjes ƒ 1054 7G4,— verschuldigd.

Een verblijdend teeken is het, dat het aantal spaarbanken, die opgaven verstrekt hebben nopens den aard der beleggingen van de haar toevertrouwde gelden, toegenomen is. Dergelijke opgaven verschijnen in dezen jaargangj van 217 spaarbanken met een saldo tegoed der inleggers op het einde van het jaar ad ƒ 154 145 399 tegen 195 met een tegoed ad ƒ 140 221 652 in 1898.

Het totaal der instellingen die door het inzenden der gevraagde gegevens tot den jaargang 1899 dezer statistiek medewerkten was 226 en haar saldo op Inleggersrekening (ultimo 1899) f 185 132 640.

Het tegoed der inleggers op het einde van 1899 bedroeg in totaal/154 145 399; hiervan was verschuldigd door de Rijkspostspaarbank f 78 344 637 en door de overige banken f 75 800 762.

Einde 1898 was dat totaal ƒ 144 058 792 waarvan verschuldigd door de Rijkspostspaarbank f 70 012 149 en door de overige spaarbanken ƒ 74 046 643.

Einde 1899 waren bij de Rijkspostspaarbank in omloop 764 201 boekjes, bij de overige banken 292 541, in het geheel 1056 742 boekjes. Einde 1898 beliepen deze aantallen respectievelijk 693 228, 336 463 en 1029 691 of in totaal op het einde van 1898 een boekje op 4,93 inwoners en een jaar later een boekje op 4,60 inwoners.

De aantallen boekjes w’aren naar de grootte van bet saldo tegoed verdeeld in de volgende aantallen :

In dit staatje komen de totalen niet overeen met de sommen der erboven vermelde getallen tengevolge van de omstandigheid, dat niet door alle instellingen de boekjes worden gerubriceerd naar de hoegrootheid der bedragen tegoed, als in het staatje aangegeven.

Doch het staatje toont de volgende toeneming der aantallen boekjes in percenten in elke groep sedert 1898.

en voorts dat in elk der jaren 1898 en 1899 de onderlinge verdeeling der spaarbankboekjes naar het te goed was als volgt:

Door verscheidene spaarbanken worden de beroepen der nieuw toegetreden inleggers, of zoo dezen beneden den 12-jarigen leeftijd zijn, de beroepen hunner kostwinners vermeld. Echter zijn de ter zake beschikbare getallen nog niet van voldoenden om vang, dat men uit die beroepstatistiek reeds bruikbare overzichten voor het geheele rijk zou kunnen trekken. Voorzichtigheidshalve blijven derhalve vergelijkingen hier achterwege en zij slechts medegedeeld, dat door 129 spaarbanken de beroepen werden aangegeven van 123 929 nieuwe inleggers, van welke 105 966 nieuwe inleggers zijn van de Rijkspostspaarbank. Deze instelling treedt in de beroepstatistieiï zoo zeer op den voorgrond, dat althans voorloopig met eene verwijzing naar haar Verslag, voor wat de beroepstatiek aangaat, volstaan kan worden. De wensch zij echter hierbij uitgesproken, dat het houden van aanteekeningen omtrent het beroep der nieuw toetredende inleggers meer algemeen bij alle spaarbanken ingang moge vinden, opdat deze beroepstatistiek, welke beoogt aanwijzingen te geven nopens de kringen, waaruit de spaarders voornamelijk voortkomen, in toenemende mate aan hare bestemming kunne beantwoorden.

Spaarkassen.

Van vier der Spaarkassen, die in 1898 wel gegevens hadden verstrekt, zijn die thans

INLEIDING

niet ingekomen, terwijl bovendien de Spaarkas der Gereformeerde armvoogden te Aledem-blik opgeheven is.

Vijf spaarkassen, die voor 1898 geen gegevens ingezonden hadden, hebben dat evenmin voor 1899 gedaan.

Om hier dus vergelijkbare cijfers te kunnen niededeelen zijn, evenals bij de Spaarbanken geëlimineerd de instellingen, die alleen voor 1898 opgaven verstrekt hadden.

Vergelijkt men de beide jaren met elkaar, dan ziet men:

Het volgende staatje geeft een overzicht van de Winst- en Verliesrekening betreffende het jaar 1899; slechts- 8 instellingen zonden gegevens voor die rekening in, terwijl, wat 1898 aangaat, een totaal voor het rijk niet gegeven kon worden.

BATEN.

Giften en bijdragen van anderen...........ƒ

Rente van belegde gelden.............»

Inkomsten uit bezittingen.............»

Andere baten......•...........»

Totaal.......f

LASTEN.

Bedrag der aan inleggers toegekende rente en premie . . . ƒ 1212

Administratiekosten ...............»

Totaal.......ƒ

Zoodat het saldo winst was .... »

Hulpbanken.

Veertien van de Hulpbanken, waarvan voor 1898 gegevens ontvangen waren, hebben die voor 1899 niet ingezonden, terwijl drie, welke voor 1898 geen opgaven verstrekt hadden dit evenmin voor 1899 deden. Daarentegen zijn drie instellingen in het algemeen register voor het eerst opgenomen, die ojigaven ingezonden hebben en een, waarvan die niet ontvangen zijn.

Het volgende staatje geeft een overzicht van de bedragen, alle berekend zonder rente, der voorschotten.

Door het laatste staatje wordt tevens aangetoond, dat van het op voorschotten afgeschreven bedrag per ƒ1000,—.

Niet door alle hulpbanken zijn gegevens voor de Kapitaalrekening verstrekt: in 1898 door 62, in 1899 door 53.

De beide volgende staatjes geven een blik op de Activa en Passiva der hulpbanken op het einde van het jaar.

INLEIDING.

Als gevolg van minder volledige opgaven in 1898 stemmen de totalen van de activa en passiva voor dat jaar niet met elkaar overeen.

Voorts toonen de voorgaande staatjes, dat de procentische samenstellingen der activa en passiva waren als volgt :

A. ACTIVA.

De in 1898 en 1899 verleenden voorschotten waren naar de grootte der bedragen als volgt verdeeld :

Hierbij dient opgemerkt, dat in het totaal voor 1898, 135 voorschotten begrepen zijn, die niet in een der boven het totaal vermelde aantallen opgenomen konden worden.

Tevens toont dit staatje aan, dat procentisch de verdeeling der voorschotten was als volgt:

Voorts geven onderstaande staatjes een overzicht van de baten en lasten volgens de Winst- en Verliesrekening gedurende het boekjaar.

A. baten.

Procentisch bleken dus de baten en lasten in elk der jaren 1898 en 1899 te bestaan, voor :

Voorts blijkt uit de Kapitaal- en de Winst- en Verliesrekening het volgende ;

INLEIDING.

Banken van Leaning.

Tengevolge van de opheffing van de Gemeentelijke Bank van Leening te Texel, worden in deze Statistiek slechts 23 Banken van Leening behandeld tegen 24 in die van 1898.

Het hiervolgend staatje geeft een overzicht van de aantallen panden ;

Hierbij dient rekening te worden gehouden, dat in deze opgave niet begrepen zijn voor 1898, 14 756 panden en voor 1899, 81 575 panden, waarvan niet bekend is of de lossing plaats gevonden heeft binnen 8 dagen of na langer tijdsverloop.

Het volgende staatje geeft een overzicht van de bedragen der beleenersrekeiling.

De beide volgende staatjes geven een overzicht van de activa en passiva op het einde van het boekjaar, volgens de Kapitaalrekening.

A. ACTIVA.

Uit bovenstaande tabellen blijkt, dat de Activa en Passiva procentisch bestonden uit: A. ACTIVA.

De procentische samenstelling der Baten en Lasten blijkt uit bovenstaande staatjes te zijn geweest.

A. BATEN.

1898. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1899.

■

Wat de verkoopingen-rekening aangaat, zij hier opgeinerkt, dat in den jaargang 1898, in navolging van de vorige jaargangen, bewerkt aan het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid, opgenomen werden de verkoopingen van panden, wier opbrengst

een tekort of een overschot lieten. Het bleek echter wenschelijk in deze rekening ook op te nemen die panden, welker verkoop het voorschot met renten en onkosten wel dekte, maar geen overschot liet. Onderstaande staatjes geven een overzicht van de verkoopingen.

A. Panden welker verkoop een overschot lieten.

112/113 staat bij Noordholland in kol. 13, 332 731 en in kol. lö, 13 232 587, lees: resp.

347 231 en 13 247 087.

Ö §

2 1

Naam der

Naam der

plaats van

■= cö ö

“o

ïaD^

Naam der Instelling.

Aanmerkingen.

.^§3

Gremeente.

co

rt QJ ö Q

vestiging.

g-

fl

■lt;

•

l.

3.

3. I)

4.

B.

6,

T.

1

’s Hertogenbosch.

—

1830

1,1

Spaarbank v/h Departement ’s Hertogenbosch

der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen.

2

s,

—

1893

1,1

De Katholieke spaarbank.

Gegevens omtrent deze instelling werden

niet verstrekt.

3

—

1873

1,1

Hulpbank v/h Dept, ’s Hertogenbosch der

M. t. N. V. ’t Alg.

4

11

—

1863

1,1

G-emeentelijke bank van leening.

6

Alrakerk.

—

1877

1,1

Spaarbank v/d ver. tot bevordering der

spaarzaamheid.

6

Bergen op Zoom.

—

1847

1,1

Gemeentelijke bank van leening.

■■l

Breda.

—

1839

1,1

Spaarbank v/h Dept. Breda der M. t. N.

V. ’t Alg.

?,

—

1889

1,1

Hulpbank v/h Dept. Breda der M. t. N.

V. ’t Alg.

9

1830

1,1

Gemeentelijke bank van leening.

10

Helmond.

—

1874

1,4

Spaarbank genaamd „de Spaarkas.”

Gegevens omtrent deze instelling werden

niet verstrekt.

11

Sprang.

—

1860

1,1

Spaarbank v/h Dept. Langstraat der M. t.

N. V. ’t Alg.

13

Steenbergen.

—

1877

1,1

Spaarbank v/h Dept. Steenbergen der M.

t. N. V. ’t Alg.

13

11

_

1877

1,1

Spaarbank.

Gegevens omtrent deze instelling werden

niet verstrekt.

14

Tilburg.

—

1871

1,1

Spaarbank.

Gegevens omtrent deze instelling werden

niet verstrekt.

16

Veghel.

—

1876

1,10

Veghelsche Spaarbankvereeniging.

16

Werkendam.

—

1855

1,10

Spaarbank v/h Dept. Werkendam der M.

t. N. V. ’t Alg.

1) In kolom 3 is slechts dan eene plaats van vestiging genoemd, indien de naam daarvan niet overeenkomt met dien van de gemeente.