-ocr page 1-

Coropædia,fp

DE M O RI B V S ET V irginum facrarum, libellus plané elegans, ac falubeni* mis præceptis refera tus:

5 A s P A R O STIBLI' no aurore.

^^VSDEM, DE EVDAE-’’’onenfium Republica Corn-men tariolus.

BasileAE, per ioan-nem Oporinui».

-ocr page 2-

-ocr page 3-

DOMlN^ß

- J c HOLEST I c^E a Falkjn^ i^^^^yv^bbatiJJalaHdatißimi m^zo s monaßerijßua F)ominA, ^Ci

s T I gt;• blinui s.

EATi mihiui dêtur, SCHO L A S T I C A, (inoulare uir^ O

! gi'num decus, — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d quibus acccx

ptum beneficium cumfccnore rependendi facultas data eft: infœlices ueró,qui bene de fè mentis nullâ prorfiis oratiam referre pofsût. Quare cum fugt; binde mecû repeterem, quan^ a a tum

-ocr page 4-

tum tua benignitas in me nihil

O

talepromeritum contuliflèt,ni hifque in hifcc humilimg fortu næ anguftijs occurreret, quod tua amplitudine dignum iudi'^ carem : decreui ßiltem aliquo chartacco munuiculo uolunta tis meæ propenfionem» animp que ftudiu teftifîcarûfîquideni tantis tuis mcritis crga me, par uitas mea reipondere non pof fit» Cdtn aute circumipecfla^ rem,quonam argumenro pe^ cfroris mei fignificationem da^ rem: commodùm ni mcntem uenitjdeuirginibus ac earum uita ftudiis^aliguid fcribere: quod T. dignitatinoniniucun dum forc,cert6 iciebam» Etß ueró Inimi non repatinuiolata

tua

-ocr page 5-

^uncupätor'id^ tua pudicitia , nee cgeat meiâ traditiunculis intcgntas tua, quæ fubh'mc uoläs arduu petit æthera, fupremumep conluni^-mata' uirtutis atq^ uidtricis pal mæ faftioiuin affeélatteiufdem O

tarnen uitc afleólatricibus puel lis ( ut fpero ) non erit infrugp ferus,nec ingratus libellus,fi tua fub tutela aulpicio'que tuo foras prodierit:ncqueetiä pau lo comendatior, fi tuaautorita te defenfus fuerit, Hafce ioitur

O ingenioli mei primitias ad magt; gnificos T* fublimitatis pena^ tes mifi, telles grati, necduin tantorum beneficiorum oblix ti animi : quas obfecro ferena fronte, hilarf que uultu accipi^ at Tfbenignitas, me'queconz a 3 fouerc’

-ocr page 6-

Eplloù fouerc pergat, donee aliqui'd ingenio perfeftius,induftria C' laboratius , tuaque pietate dp gnius elucubrem, tuoq^ nomp ni confecrem» Noli autémp rari,Generofà uirago, me ma^ ïorem libelli partem occupare nuthelrjs,hortationibLis,pare^ nefibiK : parciorem uero in dp daólerqs elTc^Loci enim quos tra0lo,alioqui triti ac noti Hint quotidianis ecclefiaftaru coip cionibus^Deinde non leuemo mentum ad pietatis officia ca^ pefeenda habere uidebatur, e-' iufmodi ftimulos ac calcaria ad preces, ieiunia,frugalitatem,ca ftitatem ampledlendti uirgum culis fubdere:àmundi delierjs, uoluptate turpi,defîdia,cupp ditatibus.

-ocr page 7-

’^uncupâtoria.

ditatibus, aliquanto liben'orc dicendi gencre deterrêre: item.

O

aduerfus carnem, diaboli im^ pofturas mundum, tentation nesqueconcitatiore ôdhorta^ tionibus congruo fçrmone ar^ mare* Qtianquamid opellac quod ad ueftri collegq alum^ nas attinct, plane neceflanum nonfuerit: quum meus com^ pater D» I ACOBVS BRENx 2iV s, ccclefiæ ueftræ antiftes, nir multa uaria'que dodlrina prædituSjUitefandtirnonia fpc lt;^atus, fimplex SC câdidus, de^ nicpmiraquadamdicendi fua^ uitate amabibs, de bis rebus in fuis concionibus ad plebem, (juibusôd Veftalesuos interez ftis,cxamufsim enucleate dif

feratt

-ocr page 8-

£pflola

ferattiii cuius Jïnoua,iTu'hifllt;?' xani'ma illa Siiadela feCsHare ui dctur» Cætcrùin cum hoc a' pographum uirgmum uhæ ûudtorum defcnberejUcïîrum inonaficmim , ijchiti archety^ pum exemplar quoddain bead cocnobr/ ,ob oculospo' üii, Ea enim apud uos eh pie^ tas, animorum coniun(hio, re^ Jigionis hijcericaSj ac piiritas: ea cbancas,S(^ erga pauperesbe nehcent:ia,m honehis'gue exer citijs alsidiucas : ut Solon quif piam y aut h quis hoc fanthior i eïî, ueiiram rempiiblicain com I poruihe uideaair.Abehluxus, / impudicïdæ edam fufpido,m' I utdïajüiperbia: uigêt omnium f uircutum exercida.iiiset uerus i

I

nuinïnîs I

-ocr page 9-

^uncupiitoria. huminiscultus:procul abaélæ fuperftitioncs,præftigiæ amp;nbsp;im pofturæ:corpons ornatus de^ corus, non monftrofus, qua^-lis ex uirgine laruale fîmula^ ^chrum faccre folet* menfa mun da, frugalis,amp;^ hilar isrnullis le^ gibus de ciborum dclcôru,dc peculiaribus quibufda ritibus, amp;c. eftis aftriêlæ: fed libero nimo, fumma alacritate, pefto rc minime fimulato,{ponfo ue^ ftroiESV CHRISTO uirgini tatem inuiolatam fcruatis : qui ueftrum contubernium inco^ lume ôôfaluutueri uelitperpe tuo, amp;nbsp;te in primis Cicnerofa amp;nbsp;magnanima SCHOLASTIK CA : qua foipite, in tuto Ma* zonis domus ftabit ♦ Sed de^ a s fino,amp;2

-ocr page 10-

Epißolai fîno, amp;nbsp;me T* amplitudini ti'am atque edam commendo« Valc* Seleftadij, Anno Do^ mini M D L V* Idibus

Februarip

Tgt; A.

obferuandfs ♦ Óó nè dedituSf Ga/parus Sdblinus,

-ocr page 11-

; iOANNI OPORINO SVO, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;timico in primis coleniJo,Ga'

j^4r Stiblinia S.

ßcri^

I ßue 'Ueßalibas uirginb lgt;tisfcriptUi Ht tuam cen ftit amfubeati amp;nbsp;ärbitrio cadat^ tuo ’.(^uentß dtgnHi Hidetur, o^ercè ftecium duxern, edere:ßn minni^ab^ ytere, ^uo meretnr tibi liberum e^-ßo-'UeijHe eniminiejue ßeram indicia ^^tuumiCtiam rigidiHS iir* aßerini,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P H I L I r P r S MEL^bl

H 0 nbsp;nbsp;nbsp;bonarum hocßeculo lite-

^litum ‘Phoenix, cÿ* alij doéii bonij^ ßnilgt;er ßurimi ßecerunt, Hieronymi bbrorum copia non eß, etß ( nißßU ' ^oßm'Stbliotheca E r I P.henani ' , mihi tarnen in^ eins nullum eB: nec uolui

-ocr page 12-

Epiftola.

nee uoluijàtigdremagiflrdtumi^^f-publicænegotijs nunquam non occupé' tum, interpellatwnes maleße jurent em. Ipfèprotuet prudentia (ftM‘ detur ) alia nid/upplementi uice adij' aas ex eodem Hieronymo, qui hocar^ gumentum non uno in loco tradat agit at, utpote nimius quoque uirgmitA ti6 admirator. Çregorim Hazianze- I nuietiamelegantißimum amp;eruditiß ) fimtirn de uirginitatecartnenjcripßit:^ j /taque, utßemel die am, adde, deme, l Tefeca, emenda, expunge, uel totum I fub tartara mitte, ut animo tuo colli-bitumßuerit. ,^diunxi huic de Eu- j damonis republic a Commentariolum, ' dequoitemproarbitrio ßatuas. quot;Deui ! teincolumemßruet, utperpetuoßm-ftUfindudria, uigilusßlabore e^du- i dio, ;

-ocr page 13-

1, Epiftola* ^empublicam literariAm augeat ^^^^e decores. ZJdle : Sele^A^

, Uibtis Februdrij, 15 5 5-

-ocr page 14-

MATTHAET TVNTHELll

Rheri dodecaftichon in Zoilum»

^tperiBS rnorfwgenuini auerte Zoile-.T'eßalifiripßmtu tfln pin.

Qun deuota Dto,cœlefii ut flaÿ-et amort, .yteternum ßruet uirgineum^ deem. Ne terrenm amor dtuinum extin^uat amtremt Ne ue inperniciem caro rebeilif agaf.

Caudiafed chriflm, Chrißm folatia, chrßm Solm deliciaßei^ßalm^ßtet.

Tabificmtÿtur fauces mox tmproheclaudm', ^t^ tua infœlix ilia ruptm ali.

iißdeo te, cr leuibm trado tua crimina uentisi Sat mihi,Hir^ineo complacuiffè chor».

-ocr page 15-

-ocr page 16-

-ocr page 17-

IDE VITA ET MO.

RlBVS sacrarvm vir crReMerciidij?. D. D.

SCHOLASTIC AM A' F A L« CKENSTEIN, Abbiitiffîan muîtùm dtUi Canobij äpud Mafniinfier, LibeÜits:

Gaßfitro Stiblino autore.

A RI AB prifcis tempo ribus crant Chriftiagt; ’*'’*^'* ms umendi rationes, miiltiplexqî ætatis agt; gcndæ Ilia: omnes ta* menadiinam mctam tendebant, iiidelicet i m m ortalîta tem ,fup e

bimqjconfortia. Ali] enimin folitarialoca We recipiebant, curfumcpuitæcum paucis fccijsin humilibits ccllnlis tranfigcbant. alq âbdicatis pcnitùs mundi commcrcqs,in de-Certa iiafiasîj; renas, auf fpeliincas fecedebât: folicp inter beftias ac feras uiuentes, afsidué precibiiSjdiuinoq? cultui uacabant.nohnul-lifollatisin unum pecunqSjCOiitubcrriiaeri gcbantjfaiffafortunariim communitatc:iif-' dem etiam ftiidiis,religione,ritii,precibusu« tcbantiir. Quodfaciebanr, partim adolc« fcenteEcclefia,propter tyrannorum in Ôhri ftianosfa:uitiam,quiferro,flamma,exilio,o*

b innis^

-ocr page 18-

Z GASPARI STIBLINÎ mnis^ generis cruciaribus in Clirifti Ecde fjæ gremium iccerfitos extirpare conabaii-tur.pai rim jam corroborara, aimpij, cœ/e-ftium remm ainorc iiKfri,miitidicj;, rciiint ferrenaruni fatietate capri, totos Deo Ce uo-uebant, quo minoreimpediracHfo, Siexpe' diciores in pietatis (Indium incumbereiif» Qyæ uifx genera, ram uiri-quain mulicres feclabantur^hand dnbic unique continentie ac caltitatis ampbisima premia à Deo-conCe» quuti. PriCex tarnen monaiticxuitxCeue-Carrn/itut no ritatis n Odra temp rftafe uix obCeuta ueCtigia ßiri temporis apparent:dum picriquebuius uitxcultores, mona^erio- j^qj, pi^t^fis fed luxus explendi uentriscri Ca* gtnanai (tiidio ducuntur. . Onm inrnona-' Aerijs uirtiitum cxcrcitia, iionedxdiCcipIine . indndria iiigebant : hodie impura moruni Ines,uitiaduxus, omnia prophanant.Et qux contubernia qaioiitiam eruditione Si uirtu-' । teclaros uiros in orbem dabantdiodieprx^ ) ter Penelopes Cpoufos, ncbulones, Alcino- / os'que, neminem educant, Phnetamgra-' I ui iauidia pleraque Monaderia iam iabo^ ƒ ranr, omniumlp fere odio digni liabentar: ƒ quod monadice uirxCefiatores,a pridina Ce» ƒ ueritateac uitx remperantiaad Epicuream ƒ quandamluxuriem delapCiCht. Calamita' . temautem caenobiorum, aut mooacborü, inprxCens non edanimus, neceriambuius indituti,infeiftarir Virgmes,qui Cbrido tui-quot; nbsp;nbsp;nbsp;I

pCeruntf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

-ocr page 19-

C Ó R Ö P AÈ o I À* 9 tsfcrû r,au t nubcrc iiolunr.erudiam: eariimfjf iiitam,mores, ftiidia, cæteras«]? radon es pro ingenioli modulo componam ,ac formabó: Hon ideOjReuerendifs.ac Generofa Scliola-ftica,qiiódT.Sublimitati meis renuibus tra« ditiunculis.hiimilitjjparxnefiopus efl’earbi trer : autquiaaliquid tuæ confummatæpie-tati amplius liinc accefliiriim fperem, cuiits iampridem abfokitü fpecimen edis ; fed hoc pafto iiitæ ueftrç inftitutû alqs probius com mendari.meicpanimi uokintatem erga T. Sublimitatem,iircunqj declarari poffe confi-dcbam. Per fumma autem rcrum capita i-turns,compendio ftudcbo. Qiiarenemo mi retur,mepkirimaomittere,quçkuc commo de afferri potuiflcnt,fi grandius uolumë mo liri in animo fuiflet. Volo igitur uirginc no folùma uirili contadln, fed etiam ab impiidi citioribus affedlibiis,ab omni fpiirca cogita« tionc abliorrere : hoc eft, animo amp;nbsp;corpore puram cädidamlj! e(Tc:quam in primis com-tnendabitmorum fimplicitas.Nihil enim o-diofiiis in piiella kberali, uafritie, aftiitoqj inpueiufii» fagaciingcnio:ex qiiibus notas animi fiibdo fbai. lijinconftantis, Proteolpmagis uarij depre* hendas. Abalienanr bonos uiros puellac mo • res nimiofub tiles,loqiiax tacite indoles; pii-dentem animiim declarant, candor, ßdinge-nuiis pndor. Exquifitioris corporis cultus fitnegligens uirgOjametmüdiciemmimiarn

b 2 lautb*

-ocr page 20-

4 GASPARI STIBLINT

Iautitiam,dclicias,ponipamcjjparuifaciar;fo to peólore ad cœlos afpiret. Sit iiiitrifa fau-ftis fubpcncnalibus, infitamqj iiim promo-uerircura,6^ educario. Nihil procadfer, nigt; hil inremperantcrjibidinolc, impiidenrerfa lt;iar,aurdicar. Virguncula enim Chrifto nu-prura,illib3tam uirginiraiemlpönfo primi» tiarum loco ofFerar : omnibus fe uirfutibus, animi(};do/ibus orncniirpulcherrimccom-' pta,ci placear.in qiiem foliim dcpcrir. Nihil ætjucClinihim in miifuum amorem ra' prar,accaftiras: nihil cifius adiram proiio-car.qium inquinamenra libidintim. Allidt Chnflum earum rerum confemprus quibiis uulgusmetirurfœlidrarcm. Qyo maiorcm occalionem uirgini,fexus,æras, forma,form na ad impudicitiam miniilranf.hoc fragraii* tiorgcncrofus illius animus, fam fuaui rararum uirrutfi odore referrus, qui feinuiólum aducrfushæcomnia præftar. Dabunrigirur parentes operam,utpuellam à reneris ungui culls ad uirfutem, amp;nbsp;rerum ærernarum défi-dcrium ducanr, ucrarpictarisfeminapaula- 1 tim inftillent.omnem occafionem in uifia Ä turpifudinem ptolabendiadirnant:innocen ( tiam.quam in baprifmo induir,pro uirilitue anturjalubribus doélrjnis,fan^alpinfiitU' tione. Non fat eil, in lucem liberos elle et I ditos, niCi feduladiligensijiinltitutio, mo-runiÿinforniario adlubearur, £a eA,lt;jura- nbsp;nbsp;i

nimum ,

-ocr page 21-

CORO P AE DI A. I nimiirn adhiic ab omni labe peccati integrum , crroribus uacuum, ftatim ad optima dticitjhoneftis opinionibiis imbuit,alibidi-nibus auertir.Eft cnim mens Humana primd mollis, qucmcunque in habitum fequax: utq) facile oprimis aflentitur, ita leui anfa prç bita.in uitia defuefcit. Quare in primis pa Kntum induftriam , educationiscp officium tequiro.fi puellam Huie ( de quo loquemur) uitæinftituto deftinarint. Nam cum omnife rè prate in utroqj fexu educationis cura pluri mum ualeatitamen maxime effieaxSi neceC-faria eif in puella, ifarim ab ipfis uitp primor dijs adhibita.tenacifsimc animis inbprefcûr, quçtuncimbibitafuerint, fiuebQna,fiuema la fint. Eft igitur puella etiamdum infans in uirtiitum cunabula pietatemtjj nutrienda. Primiim balbutire difcet Icfum, iuftitiam 8C gt;nbsp;Cdleftiaiborror quidam turpitudinis, paren turn curatenellis animulis ingignendus eft, lit uitia,antequam cognofcant,ueluti prpfen tifsimum uenenum fiigcre afl'uefcant, no a-liam ob caufam.quàm quód uitia fint:pieta-tem, amp;ipfum honeftum ampleéfantur.ad-mirenturejj prp cumflis rebus.Id fiet,fiparen tes coram libéris grauitcr, feuere, fan ft c ui-uât;fi CHriftum, ipfius doftiinam,cccleftcm lutam, ipforum auribus crebro occinant.'fi I Gehcnnæflammas inextinguibiles, horribi I Tartar! carnificinas fubinde inculcent: b 3 fi

-ocr page 22-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• GASPARI S T I BL INI

fi fæpcpcr lufiim cfiam Cliriftiiiiram.exem-pjacpfandloriim uiroriim référant; fi omnis oratio eiim in fcopum intenta fit, ntaliquid honefti moneat, 5^ä turpitudincdcterrcat; fi calla,ranóla,amp;grauisfïr. Præfentaneam bonis morib. pcrniciem affcrunt, colloquia prana.afpergitetiam adnltioribus labem ob fcœiius fermo, ncdnm facili llmplicis puellas rtritrunitb animo. VndeAriftotcksnö iniuria.turpilo femitM quia cRepnb.exterminâdalegibuscenfuit: quia plerunque turpia faóla cum tiirpibus uerbis coniunóia funt ; amp;nbsp;nulla pciiilentioi’ ed bonp indohs corrupteJa, quam uerbo^ riim obfcocnitas, Soletautem liberifxpe-piimeroparentumtam uirtutesquam uitii referre.Cauendum igirurfummopere,nc li» beri malo exemplo ad turpitudineni inuiten tunquin parentes ad honetfatemuite mori-busamp;fermone, ueluti faces prxferantlibe-ris. Confuefcar item puella,ftatim cü Deo (olloquiprecibus ; necidcü rxdio,fcd fum-' tna animi alacritatc.mirum, quantum menlt; tis bonç bine,bon findoliaccedat. Valdeaf* ficitur Deus innocents inrguncularS laudi-bus precibus, quas proeuldubio magno nbsp;nbsp;nbsp;I

diuinfgratif cumulo compefat.Nam utnon nbsp;nbsp;nbsp;I

paulogratius eft uinum,quod expurOjnuk nbsp;nbsp;nbsp;'

lotp acore corruptp dolio hauritur : Scmul» to fuauius fragrantapud Deum preculx ex f neero puroy illibati uirguncula: peóbi^ fculo

-ocr page 23-

lt; o R o P AE D I A. T fctilo manantcs. Abit enim afsidua confiic« tadoin naturam. Qijare fi optimis ftatim a(fiietafucritpuena,ficca coalefircnr, uram-pliusreiicllino pofsint:nccipfafacilèin fur« pitiidiacm retabetiir. Sic parentes fuam ni— tam moderentiir, ut ex hac, puella omnium Uirtiitum documentafiimere pofsit. Caue-biintfiimmo ftudio, neetiam leuifsimoriim uitiorum fpcciem de ic præbeant fiüæ.Nam fæpcinturabilismorbiparna initia fünf, iî medico ncgleftafiierint. Proinde paterfa miliâsnon fol dm ipfeciim coninge fanélos iiiciilpatostp exigat annos, fedttiam om-nemfamiliam in difcipliiia,morum(j} bone-ftatccontineatintepvam.Clandcfiina collo-

O

qiliamifceri iniiicem.nonferat: fæpeenim hocpiiflo occulta ftuprorum ncquitiæfœ derafcriuntur. Sicdeniquc cunulamftituat priidens pater, ut ubiqj piurima occafïo uir-tatisfitobiiia, nufquam fcneftra ad mali-tiamaperiatur. Sitipfeperpctud conftans, fui fimilis, ncc minus iucundus qiiàm feuerns, non præceps in iram, non metuendus fuis,fed uenerabilis. Solam cuagari non pa» tiatur, nifi adhibita ucl matrona, uel matte, ueluirginibiis honeftis. Nam iuxta Eu-ripidem,

lt;i{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tntfiiturifi à na/j)!.

Apiid Homerum fummx pudicitiæ uirgo, Alcinoi regis fili3,frcquenti famulariim fatel

b 4 litio

-ocr page 24-

s G ASPA RI STIBLINI

, lihoftipara.adlauandiun ueftes pergebut/ eut iierccundiam. ingçniiiim piidorcin/im-plicit:item,poeta tribuit. A' iuuenum collo quijs amp;nbsp;congrefsibus omnino coliibeafiir puella. Hic eniin primus arics eit, quopiidi’ ciispuelJf aninnis, quamliber bcneprccc-pris amp;iniiitiitionc miinirus, quaflânir. A' turpib. obfcœnis'uefpeôlaculis, iuuenum^ lalciuijs, oculos auerfere infiicfcar; ne quid maculæ criam paruæ,piiro pecfliifcuJo fufci« piarur. Lingiiarinrcmperanria minime fe~ rendaeAinpuella. Omnem cnim mulierem filenriü ornar,in primis ramen uirgincm.Eft nie morbus, que Græciuocârgt;x«iir«xjZv,ut huicfexuipeculiaris, ira iialdcdcdecorofus, interrogata, modeAe SibreuiterrcCpodeat. Iiicundam SiamanâeAepucIIam niliilpro-Jiibcr.ncfirramen in rifum eAufa SZprocax, loquelxcp nimiiim prodiga.Iioc enim ütfpi' cionem parum caAi animigignitùlludfauo-' rJaiitM rem honeAü conciliât. In omnibus memo era cotwioii- coj-pof/g app^feat 'wrjiiituiriwii^ ac deceits eâ^âteeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liabitusmon Indibundioculirïnt,ni

Jiillaiciuumaur impudenspræfcferant; fit «ultiisSrosucrccundiim; toto corpore ita compoAta,ut modeAiam Siuen rtatem ad' tnireris in ea,necullaimpudicitir: Agna dc' prebendas. InceiTus conAans,Si uerecun» dus,Siqualis uirgincm cômendatapud boo nbsp;nbsp;nbsp;.

nos uifos.HfC omnia parentum induAriaSi nbsp;nbsp;nbsp;J

cura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

-ocr page 25-

co RO P AED IA. 9

t»raprfftabit:fi non différant, ftatim in tene tos puellariitn animos femina uirtiitumfid lioneftatis, candidosip mores infererc: fi in Puella, ueluti molli cera, illico rudia uirtutu lineamenta effingant.quacpofteain pulclier fimariim uirtutum.ufu temporisïp progref-lUiperfecfas effigies abfoluentur.

Necminorem rationcm habebunt in ci- tAt» bopotiiœpncbendoîubicertummodumfi-ginecefleeft. Nam puella exquintis edulqs, delicatorüq? ciborum cupedqs innutriri,fra-ftam.mollem.laborum impatientem, uolu-ptatum auidam reddit. Affueta cnim femel lautioribiis menfis,xgrc reuocabiturad tem perantiam:fcmper(p plus operx uentri amp;nbsp;gii læ.qiiàm pietatis cultui impendet: nee pote-tunt altum quid aut fublime cogitarc, tali-bus delicqs faginatp mulieres. Vix enim cre-di poteft,quantam caliginem animo offun« dat .immodicus cibi exquifitioris ufus:in quantas item rerum contemptarum Tordes demergat mollis educatio , à Graccis «ïTAADT/tfyiA difta. Deniqj ualetudinem corporis labefaólat, uiresfrägit amp;atterit. Nam corpus, ipfumip robur,folidiorib. cibis gran defcir.attenuatur autem delicatioribus. Ve-rdm id adolefcentulis foliim præcipio : nam ætate proueftiores,uel uirium,uel ualetudi-nis imbecillitas, nonnunquam morbus,S^ i-pfumfeniuro,paulè tenuioribus,gt;(s« wsnaf«-’

-ocr page 26-

Kgt; G ASPAR I STIB LINI riitn alimentis uticogit. Fœmincus fexiia alioqui eftprodiuis ad molliciem.amp;Iiixiim: cdiicatione ueró molli fi t löge con upfior.

Otiamfuel- Meminerintdeniqp.germinantem uirgu* i4 non tndul culam uclüfi fruólifcram arborem alendam cflTcjKcxcrccdamlaboribiis. Qyisenimne-fcit.quæuitiafecnm trahatotiiim^quantorri maloriim occafionc miniftretdefidias'Colo igitiir, lanifi'doiÿ, pr-ecibus item amp;do(flri nxafsiduè iiacct piiclla: neculhim tempus pnetermittatjin quo non ad uirtiitcm proficiat. Hisitaqjproocmqs iiirgo Cliriftodc-ftinata,præludar ad aiigiiftiorum uirtufuni opera.Interim animus illiusfingatiirltone-ziterii infor ftis litcris à matrona, uelà iiiro fpc«ftafæpro »üditiiueUa. bitstis Äffidei, in quo eruditio amp;nbsp;do(flrina fitmcdiocris, mores fanfti: utnibilin puel« lam nififaniftum acfyncerum transftindant. Linguam uernaciilam cum laSte maternofu get:Latinas literas, ubi prima Grammarices elemcta mediocriter didicerit,percipiet tum cxfacris turn prophanis fcriptoribiis. Pro-tx pro- phanorum aurorum deleölus habendus cft. £i’nt^f'hold follim recipiendifuntin Coropædiâ, f•ntrtctbicd‘i. falubria uitac præcepta, eximia^hone-fiatis exempla continenr,qiif puellam ad iiir tutum ftudia alliciant,ac ceu tetniioribiis e» fculentis in grandiorem pietatem alanr./n quibus, fihgularem eleganfiam nö magno-^ fcrerequiro. 5af eAjLatinamlingnam fïcim bibifte.

-ocr page 27-

C o R o P AE D I A. »» BitirtcjUtfacrorum biblioru uolumina probe ad literani ( ut fie loquar )intclligar,amp; ce-^ lebrioribus Ecclefic doéboribus colloqui in* terdum pofsir, Quanquam ita fagacibus in-genqs muliebrem fexutn dofauerit narura, ut8( alijsphilofophiæ difciplinis difcendis fufSceret,ac p ar efierf ferc enim fœminis hac ■nrtmagis propitiafuific iiidetiir,qitàm lü-ris)ntin Medea Euripidis chorus mulie-rüamp; ingenium SC fapientiam fibiucndicar, i ’V^Offtf^H'Kü^ero^ixS tarnen non fatis rutiim eft, in iiarias artes e-rudiri puellam,quæ animutn lubricum, neqj fttis conftantem, fæpcnumero auertunt à utrapietate, ac in fraudem pelliciunt. Nihil enim liberales difeiplinæ, linguarumcp peri-' tia.ad bonam mentem faciunt per feinifi prn deiner his utatur, qui hxc afiecutus cft. Pre-ciiimenim acutilitas, dignitascjj ingenuarS artiiim,8lt;philofophiæ,meticnda eft animo, amp;nita pofsidentis. Nee tarnen me fugit, non paucas infignitæ pudicitiç mulieres ua-riariim doólrinarum gloria floruifie; quarü aliaintortos Siinexplicatos uiris nodos in* geniofc fecuit: alia diuinorum oraculoriim fenfagrauiterexplicauit apcruit: aliadeni que dulces pedeftris orationis numéros fua* uiter lufit,modulata(p eft.Scd cum talium c-xempla rariora fint.confultifsimum efl'c exi ftimOjiitpuellapcrccptis mcdiocriter Lati-, nis

-ocr page 28-

tl gasparistiblini

nis liferis.illico ad pietatis miinia accin^a-tur. Gratus Deo eftpiiclleanimus fimplex,-caftusjüulla^ labe denen ußariis. Simplex ca ftitaSjCaftaépfimpliciias, pluris apiid Deum fir qua'm.uniuerla diccndi artium panoplia, tonusip philofoplijx- fcienda, ciim animo improbo amp;nbsp;nequam connindra. Cpteriim uir'neaii millier probata, fitadhibendapucl lr,dubitanpofsiridum ali) matronas prcii-caSjfamp honeftf,ei uditas,prcficiendas cen-fenr,quibus tutiiis amp;nbsp;decentius firpiicibs ' c5mirri:alb,uin grauisjinnocenris uitc.grâ-diorislp natii,operam conduccndam ad hoc arbirrantiir,qui amp;nbsp;integriusamp;;fandbus,amp; fe licius fibi créditas uirginesinftituanficutab Euripide.Antigone 'I hebarum régis filia.in cuiufdam uetuli ppdagogi difciplinam tradi ta inducitiir. Ego non ira multum referrc arbitrer,fiue uiro, fine matronplifc erudien dp puellp prouincia tradatur.fidoftrina me-diocris.uifftp innocentia, morumtp candor paria faciant. id enim follicitc cauendum, ne quid luis aut uencnicaftp uirgiinculpà corrupte pfdagogo affletur. Nt fummatim dicam.tn finu ^gremio bonorum integro« riim'que parentiim, aut ppdagogorum cura fouearur amp;nbsp;alatur.necquicquam iiideat, aut faciar, nifiquod cü laude uirtutis coniuniffii , nbsp;fit: nihil audiat,nifiquod honeßialiqiiid mo

near, autà turpitudiue abhorrear, Hpe hre uitcc

-ocr page 29-

C o R o P ÄE D I A. «gt; Ilirerde prima inftitutione iiirginis, dû ad-hucin parctum cura eft, dixiflc fufficiar. iam reliqiia,quçadulrioripuella: falutaria uide-buntur,profcqiiemiir,

Vbiigirur uirgo mediocrirer in his pri-mis mrtatum rudimentis cxcrcita fuerit,gra dus faciendiis eitad grandiora, magis'que ïrdua: deliberandum'que de uirç gencrc, ad qiiod natura propenfior eile uideatur. Nam utbos adaratrum adhibcdiis.equus ad cur-tus.canis ad iienatum; fie homo earn uitaera tionem capeiTar, ad quam natura appofi tus fibi eile iiidctur. Parentes itaqj indolë amp;nbsp;inge nium puellf diligenterexplorabüt, animüip periditabuntur, quo potifsimum propen-dear.Cuius enim rei aut inftituti cupidinem natura nobis infeuerit, earn ferè folemus af» feftu quodam, naturahqj impetu per omne uitae Curium perfequi:quodcp nxTaMfufiHiiv »ƒgt;lt;/» in primo ætatis flore radices figitina-nimo.id poftea uix euelli poteft.Quaic fipu ellalt;à nuptqs natura abhorrere uideatur, Uirginitatemperpctuótueri cupiat, iam n5 amplius de generc uitsc ambigant parents. Iduerd mulns coniedturisexquoti-diano uitat ufii diuinari poteft:Si commercia Sign» »n!mt aliarumpuellarumfugiat: fola eflegaudeat: cahbem »»• precibus feduló intenta fit: fi deliciarum mu liebriuin, pompæ amp;nbsp;luxus negligens fit, uo-luptates initoneftas alpernciur: li denit^ fe»

uerior.

-ocr page 30-

14 G ASP Ar t S TI BLIN ï uerior.cocleftium rerum amore flagranrior', doélrinæ fatuflorumq; colloquiorum aui-' diorpiitetur. Hifce ôC alijs ciufdcm farinæar giimenfis,quæprodet confiieriido quotidia na,perfualiparlt;;ntes, dccœnobiofmecoiïe-gio aliqtio difpicianr. Siconfultenr. Hicui rd maxime cauros cllcconuenir, ne quid te« merc',autprecipifanferagarur. Suntenimua ria uirginum coJlegia.necomnia unius intii tuti monaftcriaidiïsiden t qiiippe ordincf fie

quibufdâ fiiperfririonum plurimum, pieratis minimum; in nonnullis merædeliciæearniSjUitaEpicurca.nonpau-ca uerius dici pofiTent luparûlaribula, qiiâm uirginum domicilia.ita quibuslibetimpuris nebulonibus parent, in plurimis,nimius cç^ remoniarum,nullus ueræ rcligionis ciilfus apparct. Habentétiam quælibetcccnobia qnafdam precespeculiares, habene fuos ut-uendi ri rus, régula m, corporis cultum,cibo-rum deleiflumiquarum rerum legibus aftri-élae uirgineSjiion audentlatû digitiim a' præ feripto difeedere. obtinent pieraris opinio-iiem amp;iinagincm, fedàrealicnifsimæ funr; non lecusac carbunculi ignis 8( nomen 8C fpeciem liabcr,cum ignem non fentiSt, pro-

Exifhor cu/pterijiiod xirviauTui duftifunr. Vraurcm uc tus c cere- Ritus,aborum deleôlus,cæter£cp ceremonie mc/isx- perleniliilanimo conferunr, ira etiamimpe dimenfo

-ocr page 31-

C o R o P ÄE n IJi. «ÿ öimtnto non funr proficienribus. Et queni^ ’dmodumncc reditniciikim,fnie diadcma, capitis dolore mitigat, nee annulus precio«' rediuiæ medetur, neep podagram nodo» amp;ni caligac lcniiint: ita nee exterior corporis habitus,aut cæretnoniæ fatis funt ad abigen das anitpifgritudines,adfcdandas perturba tiones amp;nbsp;infïnitas cupiditates:nifi mens in Dcum porredla, uitæ immorralis defiderió hagraiis, pqslp Euangelij doóbrinis imbuta accefl'erit.Deus cnim,qui fpiritus eft,amp; à cor porcanaturaremorifsimus, fpiritalibus offï cijscolidebenquolppietasa fcnfibus remo bor,hoc Deo gratior cft. In tale igitur colle «*-giumadopteturingenua puella,quodfitfa-mæ honeftæ, exiftiniationis bonæ: cuius alumnaspridem commendarit, uitæfanéli-monia.pudicitia, caftiras: ubi diuinis rebus afsidua opera detur,primacp cura tribuatur, minimum uentri ói. gulac feruiaturnutiijn fit illudabinfidiatoribus pudieitiarum: fint o» mniauirgineis moribus ßi animis confona, hoceft,cafta, fantfla.fobria, 8i fimplicia. Ab iftisomnino cauendum arbitrer,qui ftultaa piullas fxpc blandimentis ad fuæ uitp infti' tutum pcrtrahunt,amp; in cafles pclliciunt, un* depoftea fefe non facile' expediant.Huiufmo di male feriati homines fucis fimiles funt, quibus fi alas adcmeris,ac in alueum rciece-ris,aetms item alas adimçre conantur.ne

-- nbsp;nbsp;mçÜQj

-ocr page 32-

iS GASPARISTIBLINt melior alioriim cödirio fir quam fiia ipforiS^

Dcrur fpacium deliberandi puellarinon prarcipireturin monafteriü, fed adiilfrarbi” trium eligcndi uitæ genus,quod maxinnî uuIf.relinquatur.Nolo fid cm fuam inftitufo uni iuramenro aftringar, amp;nbsp;in profefsioncm oblaram conccptis uerbis iiatim iurcf, niff prius bcneguftata cocnobificaruiterahone; nec uolo ira affigi, ur auelli non po/sit ; ûtli^ benim fi^arbirrarium.nihil coartum,aurin-uirum.Deograrum eft, quod exhbera uolü-tarcprofîciff.‘irHr,non quod ui exrorquetun Pluiimum igirur peccanrin Iiocparcres,qui liberos fuos obrorro collo ad banc uirâ rra-hunr,qiiantumHisabIiorreär. Sçpeuixdiim in fantiç tempus egrefl'as pueUulas,mona{li* cp uitp obiiringunt 8C obligant, ne grandi cum doteuiriselocandpueni3t;amp;dum ran-tulçpecuniolpparcitur, non rard tocigeneri dedecus conHatur.parentes SCßhain luftus coijduntur. Alarura deliberationeopus eit, ne prpdpiti confi lio ßar, cuius poftea tarn pa fen res qua'm puellam, ierd h-uiira, pani^ teat.Parentum curpprudentip eft, optimé confulere ßliabustquarum naturpindoii, na turalitp animi propenßonimorem gerihac in reneceße eft,fi modo infodidoris liberO' rum euenrus metuentes ßnt. Calceusadpe’' dis formam ßiendus eß,non conrra'; ira uitp genus eligendum, iuxta animi affeódis, quot;nbsp;gt;

Formée i

-ocr page 33-

C o R o P AE D I A. Vf

Formcmiis igirur nos piiellam non am-plius fliidluâtem.fed cui fixum certume^ hoc uitæ genus fitihoc eft, quæ matiiro confilio, deliberatoip animo, hanc rationc æratis de-gendç conftiruentan qiia rc anrea omne c5-filiumadnaruram cuiufquereiiocandum eft (utdixipanloante)eacp luuendi uia lequen-da,iit in perpetuicate uitæ conftare pofsitxii ratp adliibenda.ne implicetiir aliqiio gencrc uiuendi, priiifqiiam poterie iudicare ob con filij imbecillitarcm,quod optimum fuerir.

Printitn mens atl e». l»m eitt'-Uen^ ein, ter* rents cnris

Amplexatacrgo ccclibatü uirgo,primHm ânimiim ku'i à terrenarû fugiciumcjj rerü eu ris lündicet, cœliqj 8t immortalitatis amorc inflâmet:qui mnlta Dei fternoiTiiu contcpla boneinardefcere.itigentemqjcumulumlçti« earntsj; cnpi dçlinmanxmenti afferrefolet. Nullamora dita-ibin 4gt; interieéla, animus alendiis eft cœleftisdo-ftrinæ manna: diuinisepeogitationibus om nesmotus,perturbationes,immoderati'quc nifcftus extirpandi funnii cnim animo tene« bras obducunt,amp; ad terrena cadiica 'que de-primiint. lt;i'igt;’!r'«i;/@',benum'qucinter--neciiiiim gerendum eft cum mundo, amp;nbsp;car-kis ciipiditatibiis, domefticis hoftibus, qui Ufluti cxinlîdrjs in nos tela iaciüt.animamtp lethali iiulnere lauciant.Mens prccibus.hym *]is,facrisqjcantilcnis cxcitanda,amp; ad Deum a mundi commerces auocanda eft;hifcc relis Wafsilientescurnis tentationes pugnâdum

-ocr page 34-

si GASPARI STIRL'INI

ent. Erranfftulfæ pueîlç, qiixbenefecant agipurant.ri.ipopitlari camfercmoiimnr, liominumqj coniieti'atioiiem fiigennf ; ciim intérim dreumfcrant reaiin mille cupiditat turn morbos,ftipcturq; longa affcifiuuin

caterua. Talibus ferc' accidir, quod inpelago dia aduerfa tempellateiaiftatis, fal fedinemtp reuomcntibiis acciderefolen qui pertxfïmaiora nauigia, utporemiiltiim làli ïêcum tralictia, in fcaphnlas aiitlembos de^ fcendunt,in quibiis inuJro maiornaiil'ea ob^ oritur, periculoriusép fcruntur quàm in ma^ gnis nauibus : Sicamp;iitTuirgines iieliemcn' tiorccumriim Si cupidiratum aiiierun-tur, quàm b in media liominum frequentia ftatem tranligerent, niCi 7^^! piant,alfeôluumqf pranornm buôîusdilcii' fiant. nbsp;nbsp;Sed niinc,quibus modis mens à cor

porta nanira, terrenislp aipidiraribas lit a-uellenda, totaep ad cœlos transferenda, do^- I cendum cil.

CitrilfiK »n- Principid afTaercariniriatanirgo, omnia fe omma fie ^d unum CbriAum referre: firille uniciis Ico ' in quem oculosffgat: omnialiociino quot;nbsp;meriarur:inhocunocôquiefeat:fit meta,ad quam tendat: fitconfagium, afyliim, prxfi' dium,folatium, fpespuellx:liuncin orc ha' bear hancinpeiîoregerat.huius coràmin' nbsp;nbsp;ƒ

tuendi defiderio tora ardeafadhuncomnes nbsp;nbsp;i

fonatusreferatiin Ituius uita,uelatiipe(ulo, /

-ocr page 35-

' CÖRÖPAEDIÄ. ' fequotidiecontempletiir; hums opcm in o-■tinicafiiimplorcrdnuiis nomcafsidiicado-ter.facefl’atomnis dcfidia c pedtoredii foliiis Ciirifti autoritäre delitefcat. omnes illius ui iiendi rationes rotis iiinb. feóletur. Sordeat ^okiptasjfordeatomnismundi ponipa;for« deantftrcpirus diiiitum Si potenrum, Niliil puellam iuuet,nihil recrect,nihil afficiar, prç tcrunum Chriftum: Chrifto fc totâuouear: 1'uic odoratuin uirginiratis florc offerat; hu nisamorcuidta,mundû repudietdiuiuspul« lt;hrit«dine capta,omnia terrcna contemnatt liuiiisdelicijs irrctita,abicétas carnis deli— rias reculer. In hocquietc capiat,in hocfom *10 expergefiat. Hoc nauclero, non ampliiis in ifto uariarum cogitationum falo fluftuet: Imicccufaxo adhçrefcar.nec ullis huius mü« diprocellisinaltumfeabripi patiatur. Hxc lint prima pietatis, Chriftianæcp militix ty-focinia. Hofceante pios affedus in Chri.» Alediutif ftum, ingignet animo iiirginis multaalsi» ntsiHAamp; dnac^ meditatio,quæ fit metis difeeflus qui» dam à corpore: fi tecum uoluas, quam uanæ finthuius mundi præftigiæ.quàm breue ui-iicdifpacium, quam inlîdiofçdeliciç carnis» ut nulla in hoc mundo ram fincerauoluptas fit, quin aliquidfellisadmixtum habeat: ut omnia huius commercia fint fucata, teófa » ’ fraiidulenta, animxfp exitiofa. Si item ob o-(ulos ponas illorum exempla, quos mum ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C a du»

-ocr page 36-

f GkSPAf.! ^TfBLINr

dus in æfemuin cxirium merferit.Denique It tibi pcri'uafuin fir, njliil in uniiicrfo oibe ef-fe,quod ribi pofsit iiiram immortalem.niil-liscp doloribus auf ægrirudinibus conr.imi-naram conferrc. Qyó igifur puella re uer* tes.ad qucm aiiuni coiifiigies, nifi ad Cbn^ irt»A;qui æquali imperio cum

tre mundiim adminiHrat, Iiabeiiasl:^ reruni ccrli amp;nbsp;rcrræ ffeciit: cuius in manu fuut om» nia.qui.quicquidpcricris,affariin ûippedi-

» tarepoceil^ lam inaugtirata piicJla cogires crebro, quam cliarum te CJiri/tus Jiabucrif, quanti te teceric:qiii tua cau/a c'fupremo foc li failigio, adoraiidocp diuinitatis tJirono, in hoe miiêriaruin pelagus deuolaritnjuiint morrahsjcfiagrh mortaliq^carnefubcattif-fimo iiirginei petüoris fcriniolo ueliiuerif.óC denfUsimas errorum, diaboliip ofhiciarum i caligines, ueneranda luce ueritatis difcuiie» j rit;dentcppro teceruicem itinociiam carnib» nbsp;nbsp;!

cum gladijs laceraudamprxbuerit: neccra* cis quoep fupplicium recurarit,ut te,qui ma» pceculpaperieras,immiiicriexirio ehperet, irerum'cpccclo ahereret, acueluri poblimi-' nio reciperetin priftmum coiiforriuin. Qiia: j facundia huniana eloquipofler benebcif hu I ius inffnitam magn/rudinem.’’ Deum, quent j neccaclicaperepolfunt.in humani corpufeu i li anguüiam coiicludi uoluifie,nr recluderet 1 m untrer^ adil u tn,geJicnpfuppltcij reis mor nbsp;nbsp;/

talibus, /

-ocr page 37-

C o R o P AE D I A; »V talibus, ad diiiorum uitä, in prifcamcjj liber-Utem ac dignitatem mifcrrima feruitute op-prcfTos reftitiieret. Hare fubinde repetens fecum uirgo,arcanam diuinitiis menti affla» tam fentiet uim : augefcetc]} mirum in modü ïternarum rerum defiderium.ac ueluti flam ma admota animus Chrifti amorc incale«

Extingiicntnrmox praua: cupiditate» carnis;fuaueamp; dulce fietiugum Cliriftirieiu-nia.caftitasjfobrietas, feueritas,afsiduæ pre» «sarridebunt: luxus,lautieiar,cçteraq; mala gaudia uitæ difplicebunt. Fruftra impetus fa detDiabolus: nullauisperfringet animum uirguncular.tam uigilätem aemunitum: nul larfyrenes mundi, nullar uoluptatum prçfti-giar.fraudum laqueis irretitam puellam deti nebunt.fi talibus contemplationibus feduló uacarit, acfubinde cœleftis politiar, fanéfo-tumip confortia animo intueaturrad quf ma gnodefiderioanlielet, folatp memorialia-tiim rerum recrettur. Hifce enim meditatio« nibus animus furrigitur, earletlisq; uitç cupi diiieaccenditur.

Qyodfinon pigeat,caftifsimæuirguncu-lar,accipitc paucula qufdam de mundi amp;nbsp;dia boli prçftigiisrde carnis fitu.acpafsionibus: cognofcitecj} fimul pharmaca aduerfus hafce periciilofas peltes,quç tàm eorpori quam a-' nimarexitiumintentantamp;moliuntur.

Trn tJttiu-leihoflei b»‘ nunu.

Tres igiturfunt hoifes capitales hominis, c } Caro,

-ocr page 38-

« GASPAKT S TI BLIN!

Caro, miindiis,amp; diabolus: qui coniun-iiis uiribiis obnixe fcndunt in pernicifm a-Clt;lt;r». nimarutn. Exquibiiscaro, infeftiriusaduer farius.arq? intra uifcera Iafifäs,amp; ob hoc Ion gc exifiofibr,oppugnarnos accrrimcinfini-fisprauarum cupidifarügeneribus: puhierc, renebras,caliginemcpo{funditanimo:ö^,ni' fi tcmpori occurrafur, diuinam æthereæna-turæparficulain, mcnfcm,incxfrcmas for-des deprimir, amp;C tädem in exifium ipfum degt; S*thlt;tn. mergit.Diaboliis mulris myriadibiis fatelli^ tum comitatus, cminusfifcominus in nos pugnafjOmnes machinas admouer,uf in fu-oslaqucos conijciaf, in xternosip cruciarus catenatos trahar.Hicin aere,in omnibus ter rarangulisjocis, latebris infidias nobis col« locauir, qiiçfeduloin animarum noitraruin I pernideminuigilant, omneiji genus crude' j JHuadm. litatis exercent. Mundusprobcad exitium I inftrurtus aftn 8i dolo, irrepit in animos ho I miniim, miferisip modis fafcinat. Perfona-tus enim fpecieboni, inniimerabilib. fucum facit:arridet,blanditur,iniiirat, illicit,pollice ; tur,artrahit:fedinriisimmcfam ueneniuim j condit, ipfam perniciem Cecum fert: tument I peélora feile3Cuirore : fub cutepus atrum, i immundacp fanieslatet. Inter feconfpirarut tii ho/tes, in necem hominis: mutuas^ tra' dnntoperas,ittnos deijciant. Hicürenuam indefeifum fe uirgo prxAet oportet, hîc

no»

-ocr page 39-

C o R o P AE D I A. »t

Hon fegnis exciibias agar, afsilicfestp bofte» fortiter furtineat ne.efle cft.ne quando ex ini ' promit) obriita iucciimbat : non auteni fiio, led Chrifti prçfidio fréta, manus cum hofti* bus conferar.Nunquam feriantur ifti,nullas j inducias pacifcuntur, fed perpetuó uel clan* deftinas necis infidias ftrtmnt, uel uioletitef aperte impetü faeiüt. Vt clancularias frau* desprudenter euitet.iiicifsimi^furentem ho ftem cautc extipiat uirgo.pnus animus mu' ’ niendiis eftdo^rina.cxcmplisifirmandus fa lubribus meditationibus.piiscjj precibus.A*

I boqui nuda.ßi omni occafioni ac fortunp ex ! pofitamensjfacilcquibufuis inciirfionibus Ï profternifolet,

Subindememinerituirgo,quätom?shu Cor/iarisó' •tianacorpore fitpra-’ftantior. Hocenim ca-ducuiUjflaccidumjCralîum,mortale,luteum: dlaexdiuinaparticula decerpta,ccrleftis,feni peruegcta,fublimis, proculepab interitufe-tnota eft. Hoc fordidis, fugacibus, amp;nbsp;qs fo» Ium qiix oculis cernuntur,capitur;illa diui-»

; nisjfolidisjäfenfu'queremotifsimis delefta i tur.Hoc deorfum tendif.illaad fuperos afpi rat. hoc cum beftqsnaiftifumus commune: illaad angelorü diguitate, Deilpexpreflam imaginéqjximc' accedimus. Et quäto ititer-uallodifsidct inter fe mortale 8i im mortale, {ternum amp;nbsp;caducü.tcrrenü amp;nbsp;ccelefte: tantu diftant corpus Si anima, difsidenc autem im

men'*

-ocr page 40-

»4 GASPARI STIBLINI

Contra ear- menfo dü'cnmiiie. Quare indigniim ani* ut antidota, mi prçftantia,carni, uciifricpfcruirc; idftnm bekiariim ert-, qiias nariira pronas, uentriiÿ obedictes finxit.Frcnum inijdat uirgo indo* mitf carni;qu?nifi colübeatur, fofainfe uo« Iuptatifubiiaf,8^nunquamfatiandiscupidi tacibus'.lioiTiincm differr. In primis ergo ufilc,iif puella perpcndatiioliiptafum natu« ras,aiümicj;nobilifarem.qiiippc nulla peüis capiralioruoluptatc, qua? non modd lumen animi exringuir,fed to turn hominem magi* ca quadam metamorphofi in beftiam tranf-format.autetiam infraillarum conditionem ponit.Qiiid ferdins amp;nbsp;indignius, qiia'm hominem fotiim emandpatum efl'e corporis nlupto! car lt;’’tniftcrio?quam,»gt;ä.«lt;’'gt;'lt;»A«yv turpitercarnis uu/attUes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liibiaccreï’ Alellc litum uenenum

uohiptas cft, qua? momcntanca deleclstiun culaguftanrcirrirat,amp; nccattandem, Pro-difnm eft memoriæ, lafrones ab Aegyprijs Philiftas iiocatos,in hocampletfli hominc, utftrangulcnt.fic iiolnprates.dum blandiun tur.ocddunt. Hæfunrillp SireneSjdequi« buspoefpfabulantur; qiiæcantus illeccbra, uoeiscj; lenocinio prptcrnauigantcs detinér, fafdnanr,fiibmerguntq;. Has Circcilla uene fïca fig urpr,qnc VJyfsis focios irretiuit,amp;in briita animantia iienefi'do mutaiiif. Hælotus arbor illa,cuius frinftu alleéli VJyfsis mi iices,uf^immori illi uoluerunt,patrix hone

Aarisy

-ocr page 41-

C O R O P AED FA. ■ if ftatis^ obliti.Hçmôftrum illud horrcndum Scyllfjatóra/Dx- »»Liii (ut Homcri uerbis utar) /urlti t‘lt;fti-^nrafi.

tjiisc fradas naues fcopulis illidit. Si abfor-bet. Qiiofcuntp peftiferç uoluptares am-plexçfiierinr,perdunt,acperprxcipitiain e-Xitium deuoluunt;uarris blandihariim pnc-ftigtjscaprant.inefcanr.iniiitant, irretiütftul tos mortalcs:captos in profundum cladiunt dem ergu n t.Ne igitur patcant aures huic al-leftantium Sirenumillicio:

lup TPUKvotv*

Vfàïriglw i'tp'ütngffns

Sed ceraobtiircnturaures, amp;nbsp;futXenopho 'iquit ) mes firmetur diuinis fermonibus ac doftrinis, honeftiscp aftionib.fortifsimalp tompede philofophiarprimi carnis impetus lt;onftringantur, Non libet bic commemo tare.quot Rcfpublicas, quot hommes illçla befaéiarintjfunditusip eiierterint; Quotui-rorumfacultatcs,fortunas,honores,famam obtriiierint, Si obfcurarint peftes illç; quorS exempla apud fcriptores uarios.plurima ex» tant. Et apud Spartano« olim adeó infames ßicontempti habebantur uoluptaribus de-diti.nt Pharax Lacedcmonius,cum Tarenti-nis in jsraelio adefl'et.ac occumberet.ob hanc folam caufam nefcpulturc quidem honori-bits dignus haberetur. Vt uidetur,balfama illï rorant, cynamomafragant, morfican-

Cf tes

-ocr page 42-

GÄ^P A Rï STlBLINr

fes flint oculi/uauium imprimunt.feducne* .Batiorcsa(pidf,pcrdüf,difsipanf,cxfingui)C intus cnim condiri funraculei,intuslties,fcc tor,pcftislatent. Nunquam fatiabiles uolu* ptatum cupiditates: amp;qiioaffluenrius hau* «unfur,eoardenfiorcni fmfitim rclinquuf: femper ueliiti Icabiofum mem brum, fruftu -opus habent.-titillatit breui deleóistiuncula, fed mox eandcm longe acerbioribus con(dlt;gt; a^ntiç aculeis comm titan r.Nceenim ulla uo-luptas fam melhta Si daleis eit,quçnon plu* rimum aculeorum Si ueneni fimuladdat. Qiiod uero aliud grauius damnum inferri quearhunjanp menrisprfftanfiæ,quàmiio-tiellatis aegleiia cura, leuitas, mollieies,i-gnominia,rurpi[udo, quibus uoluptascor' pons liia mSeipia affieiti Vtinterimtaceam, quara grau/rerDeus oifendaturintemperä^ tia:qaàm borribilta fupplicia incontinentia bus, iuxutp difduentibus minetur. Cogites uirgo, Û quando belua ifta incuriiones fa* ciat, qaant?e fit dementix.numinis iram tc prouocarc,animf exifiü accerfere, infra bru^ torum conditionem abijeitdiuinam illam ar elietypiDeiimaginem.quam in bomineext prefsit deformare, cccleiiis uitar iailuram fa xere.fcedarum cupiditatum gratia breuifsi-~ mx uoluptatulx morigeranteai; famxitein 6iualerudini3,digniratis,forrunaruiTf, diui' ai fauoiis difpeadiOf cantillxoblcifiatiunctt

ÏX

-ocr page 43-

co RO P AED I A. - nbsp;»7

If priiriniiindulgereï In peciidum nume* ro habendus eft.quifquis his ferinis uoliipta tibuspraciiinótiiseft. Inprimisautem dctc^ ftabiles funt eariim cupidifates in lürgiiie» s / lt;5næ Chriftoniipfit. Deterrcat ergouirgi nem à tam infamibiisuohipt3tibus,pritndtn ■platiirpitiido: focdifsimum quippc,quadrn pedu more toto impetufervi ad eas res, qug uentrem faginant, carncm'cp titillant, quælp plus aloes quàm mellis habent. Qyis enim nefcit, iioliiptatis indinidunin comitem ef* fedolorem^Deinde, nindiftçnuininis horton grauifsimèenimirafcitur rjs, qui belui» nis iftis uoluptatibus funt dediti. Crebró hnaginationeconcipe, unicum omnis uirtu tis amp;caftitatis fontem ac fpccimen, Chriftü: quidum mortali carneamidtiis,inter homi-^ caîhtati} nes ageret.fuo exemplo docuit, quàm grata exemplar ab. illi fi t paritas mentis corporis. qiuàm itemroluttßimutn •magno odio habeatluxuricm.cainiscj; coti» tagia libidinofaicafte, lobric, feuere uixit; de «irginenafci uoluit,ut Si mentis ßi corporis candorem, acfamftitatem pariter cominen» daret. Omnemætatemamp;operam confum-pfitieiiitiqs.precibus, mortalibustp docen-dis.Fleiiiflef£pcfertur,rifiifenunquam:cum teniiibus difcipulis frugali menlx fxpe accu buide, alfatis pifculis famem ftomachumcp placade; lautius epulatus nufquam legitur. Deteftatus eft ubiq; luxuriem, temperätiar»

fcmpes

-ocr page 44-

18 GASPARISTIBLINî ßllni'tMho- fcmpcr cominendauir. Fabricatus eftar-mitui. cliitedlon illeDeus hominem, fecundiimi-maginem fiiamnntelligcndi mm riibuir, im-mortalë efle iiokiit.paradili delicijs frui per-mifitlapfum uerd propria ciilpa,denud ei c« xir,fuoJyfangiiineccrloafleruit:animum de dir, qui carni impererSlt; dominetur. lam cogita,quam fnindignum.tam nobileamp;'prç ftans opus Dei, hominem, in quo quadam diuinifariseffigiesapparef ab hoeferernmo iioluptatum genere diicijurentibuslj cadu-a corporis affeeflibus fuccumbere.îales ni-’’’*™*'’gt;^gt;'J'^*g’’3uilt;simi uitij iiocabulo*'^'’-turpituJ^cor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ppcllsnt. Cogita guftus Si

/ern uoiup. taftus uolupratem efleplane(utdixijferi-utum. iiam,momëraneam, honeftati 8C uirtiiticö-rrariam, Deo inuifam, corporis ualefudini inimicam.animar mortiferam, adimmorta» lemuiram afpiranribus pemiciofam remo-ram. Qiiare uirgo.habens aliquidhuma-ni pudoris, iftis uoluprafibus, quarfunt ho-mini cum afino fue communes, nunquani gaudebir: fed poriusanimi delcifbfionema pierarisofficijsperef,/!nccramq;uolupr3teni »cra i;irfufe,Si diumi culrus minifterijs para bir,quæplena læriria, folidofjjgaudiomen« tem perfundiffæuis tumuinbus confeientiS Iibcrar,Chriilo3dg[urinar, aterrenis fordi^ bus uindicat,in fiiblimecjj erigir.Ira uerdpu« dlafandifsnnismenris recei'sibus aüabrn-

res

-ocr page 45-

C o R o P AE D I A. i» tfsblandarum noluptarum cupiditates ar-ceat, ut etiam iii minimis, leuifsimiscp, fibi nunquam ignofcau Vr rofc odor femper eft fiuuis.fïc uirtutis: at uoluptatum corporis treue SC euanidumgaudium.Habeat in pro dnftufalubriafapientiim monita, facrarüip literarum oracula, quibus oppygnantcs cupiditates fortitcrrepcllat: bonaqjSC diutur-na confuctudinc.mulroqj exercitio effrena-toscarnis motus giibcrnatrici rationi fubi« gataiecpatiatur animum affcftuiim procel-lis obnu.qnas quamlibet infanas,ratio nau-deri officio fungensjclauo prudentig ói fapi* ! tntixdifcutiat.

' Atfiibithuiccalamitati immani truculen tiaSatlian,quiitadeiiotiis ellin humanægé tis exitium, ut ne unum quidc temporis mo tnëtum uacuum prætenre linat.quin ccu leo tugiens,amp; fanguinolcto ridlu prçdæ inhiäs, obambuler,animarumcplaniçnamquçrar.

Hic ueró uerbis conff qui non pofium, quas tnoliaturinfidias,quotiafulis,quor tells co« minus amp;nbsp;eminus feriat,quibus arietibus mc ’ tes hominum concutiat. Non ufitata boftiü ferocia intilit:fed plaeruntp fub fpecie boni fu cum facit,clandeftinasiniidias collo cat, latitat,fubrepit,fafcinar,fallir,nunquam dormi-tat,fatumq;necem(ß incautis animis fecum ferens. Eximprouifoueluti fcrpens allabi-tur,tentât perfora mortalia U9iuptate,ira,f« perbia.

-ocr page 46-

0 GASPARI STiBLiNf pcrbia,aiiaritia,libidine. Conrabcfcinlleliit’ manç calamitatis auror Satlian,ram fœlici Si' beataliominiim conditionernecaliudftiido loris lcnimenriiin iiiucnir, qiiàm intentiiin' animanlm.Nimiainuidiaconfumifiirqiiód homo ad immortaliiim lodaliria admiifiis, fibi Herd omnis fpcs recuperandæpriftina: dignifarisfitadetnpra.Quareomneciudeli-rans genus in nos exercer.- Iioetjj uniim omni ftudio 3git, ur qua'm plurimos liominei perenninm cniciaruum conforres faciar.itj pcrperiiamqj fecurn pernicicrfi rr.iliar.Hico« porfer,non fterraf,neclangucarpiiclla;fed ui giler.grairantisqj bodis itepbarios conafus ' fpe.fide,rcóhq; confeia inenfefiibnixa.ir«-tos reddar,amp;; eludar. Arma capeflat, fieceile fu eri r: n e in ca ii ta SS in erm is opprima tur. Si^ bi aufem,fius£p niribus niinimr*fidat; fed fans præ/idij in Cfirifto duce efle, ad deplora-fum Iioftem fnndendum, arhirreriir, Ömnïs animi mefns abflergendns ed: eiiiranim.fra (fhirn,proftratum,nobis Chriifus qiioq; iiin

ÇHomoJo ^fndum tradidir. Qiiomodo igitur idiiis , iitibohtf um Sarlianar conatibns obiiiam eiiditmi

eendui. cjuomodo illiiis furore frangi oportet^ Chri I dus uigore fpiritus aóhis in deferrum abijf,

illiccominoiatus edejiiadraginta dies, aero

ridem notffes.per/tncransinprcearionibus,

Siieiunio,Si conrinenria.Vindturenim fpi' rttu Chddi,uindrurafeiduisprecationibus,

uinaiat

-ocr page 47-

C o R o P AE D FA. ' nbsp;nbsp;nbsp;)lt;

Vincitur perpétua uitac fobrietate.uindtur ar ! misfcripturardiiiiiia.’. Abftineat ergopiiella feomnilolatio niuudi ÔC buiusuitæ:fetno-ueatfe aturbahominum:fugiat protnifcuS multirudinc: donee domita earne, deieólocp diabolo,meditationediuin£lcgis,puris'que ' deprecadonibus , medio»ee fpiritus robiir coïlegerit.Tuni fiet.ut non ægreneemagno tiegücioomnes miindi uoluptares reijciar, ïderuntenim caleftiafolatia, aderuntarca* næillæmentis paraclefesiqup omnes terre-næluxuriæ fordcSjignauiam, molltciem fub tnouent. Qydfæpins autem iiicerit puclla, hoedcbilior à eondiétu Daemon difeedet.Si ipla robiiftior. Quare excelfo,in Chriftum^ fidenti animo fit uirago, qiiae ad gloriofain illam palmam.ciüus iam autoramentmn ue* luti arnbonem aeeepit,contcndit.

difficiltmum cft Mundo obfifterc,mo-'^^“”‘^‘* Icftifsimü buius delicqs carerc.Sunt q indem fplendidpamp;magnifïepilliuspollicitationes, fedaiqncinanes 8( iianpdïintillifuaincanta« menta,flintcarmina magiea, qinbus demeti tat incautos: funr etiam feorpiones,funt aric tes,arma,telacjj innumera, quibus nos ado-ntur.Sed omina illifuperaueritinitiata puel la ijs rationibus,quibus earnem domari.dia bolum uinci,panlo ante dixi. Meditatioiiib, fecretis animus firmandus eft:precibus,amp; fa crorutn uolunnnumlc4tionemulta,propul

fandx

-ocr page 48-

CASPARI STIBLINI fandæ funtcrudchterblandicntis niiindiin-iunæ:diuinæfapicnriçpotiiexringuendf im racnffcupiditates. Cuiæfliereus facri Pneu-maris ros afperfiis fiierir, cui diiiina uis ac-ceflerit.cui cœleftis philofopliiæ ambrofù fa puerit,is omnes mundi opes,uo!uptates,ho nores,magnifica8p5pas naufeabit,felt;pmul to infcriora ciiifmodi ludibria ueluri c fubli-mi fpecula dcfpicier.

»4 Accipitc.caftifsima uirginum concio.per-mundo coriremnendo oratiuncu lam. Omnismundiornatiis, dilapfusocci-der. Omnia conrinenrer labuntur.S^fluunr. Euolueuniuerfas eins opes, délieras, uolu-prarcs,rhefaiiros, régna, principatus,hono-res,nobiliratem,ftemmata:nilul lioriim du» rabile,nilnifirmû,aut perpetuum eft; omnia fragilia,fugacia,amp; caduca funnnihil quod a-nimo rranquillitarem præfter. Niliil non fu» catum ôiaduirerinum eft. hæmundi doloft merces, fuos negociarores in inges pelagus ealamiratum rrahunr. Qyod regnum aurim perium ram florens,non cecidit^qua: uires, quamliber ualidæ,non fraéle funrrCuius fœ liciras, non aliqiiandoin linfcum uerfa eft? QyisRex, quis Sarrapa., quis Dynafta aut Tyrannus unquâ ram laras dirioiiestenuir, opibus ram florens fuir, quem non extrema dies, miferiaqj fatalis tandem proftrauenrf Opuicntifsinium quondam ludxorum re* gnum

-ocr page 49-

C o R O P AE D I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jt

gnum óccidit. VixadliucregiæSoIomonis, Siillius toto orbe celebrati rempli extant rui næjimo ne quidem extant, nulla amplius uc ftigiacernuntur magnificenrifsimorum ædi ficiorum, qiiæ Solomon rex extruendacugt; rauir. Omnesmolestiirrium 8imerniorum Hierofolymorum, omnia architeéluræ mi-racnla,bella Si uetuftas aboleuerût. Euanuit CrœliiSjCum immefn auri ui. Abfumpti funt beatifsimi quondam Perfarum 8d Medorum' dynaftæxoloflorum altf,uaftç,prodigiofç(p tnagnitudinis ftatuæ corruerunt.Regum Ae gypri monHmenta,pyramides,quæolim to turn orbem fama implebant,attritæ funt ita, ' ut 110die ne uefrigium qiiidem harum appa« teat. Memoratilsimum illud CariæMaufo* Içutn collapfum, uix in tenui paucoriim ho-miniim memoria eft. Cæterairem omnium terrai n mirabilia fpedlacula,ita longa anno» rum fcncs deleuir,ut uix illorum obfeurafa-maapudnosdurer. Qxiotarcer.quotoppi« I da,quondam florentiisima, nuneproftrata i acdirutaanteoculos iacent^ Omnes-remo-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o

I nes,prOHinciac,Refpubliclt;c, quoties non ira ! longo feculorum traclu quaffatæ funr^

Diuitiæ ueró qu.àm funt inftabiles amp;nbsp;fluxac? quàm multarum cladiü origo 8lt; caufas'Prx-donibus inlidiandi occafionem præbenr.ra-biem amp;nbsp;bc'Ja excitant, incendio auferuntur, naufragio pcreunt: adco'q^ incerta harum eft d pof-

-ocr page 50-

J4 gaspari stiel INI portefsiOjUteofdcm ffpeuna dies,miacp lux, amp;nbsp;opulentos, Si ad extremam miferiatn re-daólos uidcrir. Diuitiaiiim friiiftus fæpenii-mero ad deteftanda facinora impcllit, innu-mcrabilibusqj uitijs fencftram aperit. Ho^ nores ante Si imperia quanta folicitudinum molcfuos adminiftratores obiuunt^quibus labyrinthis impediunt'^ quàm laclirymofos exitus potencum nö rard cernere licet^.Som num quiete' capcre baud ’finunt : mctuciida: funtdomefticorum infidiat, iirget externus lioftiSjftruiinrnccem familiäres: totadeniip lerna malorü aulas potentumcp liminapre-munt.Videas illicplurcs adultérantes, occi' dentes, infidiantes, rapientes, trcpidan;es, multos ab intimis amicis prodi.Attalo fïlius ucnenum porrexit: Lyfimaclio itidem filius infidias ftr uxit: Theflalus Alexander ab uxo re c medio fublatus eft.Alios inniimeros prç tereo.qui longè miferabiliora fpeftaculafui feculi mortalibus præbuerunt. Qiiis uerd non uidet, quàm multofellemundipræfti« giæfuamdulcedinem uitient quidpericii-lorum ôi miferiarum fecum tralianti Quid igiturintoto mundo eft, quod magnopere inuitarepofsit fanac mentis homines:' qiiæ res? quæ fpes t'quod animi folatium in hac denfacaligine^ Defpcratus igiturfit opor tet, qui ad hafee fugacium rerum prpiligias animum applicanqui uirtutisprofefsionem, liera

-ocr page 51-

C o R o P ÄE D I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if

Ueta mentis gaiidia,£tcrnam iiitam,ciim mo inentaneis miindi iioliiptatibus commutât: tiuiinhacuitæbreuifatenô adijcir animiitn ad æterna, nee ex denfifsimis tenebris ernt--, careconatur ; ciim bumanas res tam ridicu-I Ias,liiimiles,inftabilcsrcperiat, lamfipref-i fins afpieias omnia mundiornamenta, uni-• uerfanaturæopificis opéra, nilnl perpetuû, autab interitu femotum cognofees. Vari« finit temporum uices: nunc omnia uernanr, piirpiueisip florum ftellulis prata gemmant! niincrigente bruma omnia flaccefcunt.om-r niai]; rurfus déformât Iiycms.Non uides fo-lem amp;nbsp;oririjSioccidereî’ nonuides liinam ! nunc deficientem, fuocjj iubare fpoliatam, niincplcno rurfum orbe fulgentemiOblcu-rabiturfol,amp; bina non dabitliimen fuum,a» ftra de cœlo cadent; deniqj nibil eft in boc ma J gno mundi tbeatro.qudd nô quotidie fluar, euanefcat,aut olim interiturum fit. Qiiare «aTiXKAii»» uirgO;mundo aurcos montes poU licentiminime fidat, dolosillius Si infidias «ufinodi meditationibus éludât,8i uitet.

I Videor nunc utcunqj armafl'epiiellâ aduer fus très capitales boftes, carncm,diabolum, amp;mundiini. Qiiddfiexercitium, induftria, preces,animiq;fublimitas, qup perfpicitur uoluptatum reriinicjj bumanarum defpicien tia, acceflcrint.formidabilis etiam erit iilis truculentis beftijs. Hocuerogloriofiorpuel

d » If ui-

-ocr page 52-

GASPARI S T IB LIN I Glorhra ui. læ uióloria crir, quo animofius Satanam de-cloriitpuellx iecerit, Namindignifsime fcrt,fe a muliere aduerfui iha profterni ; uchemenfcrconcuritiir,a mulicre t«!»»». triumphatus,qiiiinfolcntifsimc totiitn or-bem uekiti nidum diripcre, iirbestjj ciiertere conatur.

Tehnij prjt^ ceptum om^ anti^

Sed nuncdoceamus uirgineni,quomodó Itiunium. iciunandiim, quis friuflus ex ieiiinio fit ca piedus. Olim coclibafum amplexi,aiit mo nafticf uiræiuftiturum feqiiuri.omnes dbo.-rum lauticia«, Pcrficoscjj apparatus contem nebant : fed uiiffii pcrparcouitenfes, eximia frugalifarisamp;eonfinentiæ de fe documenta dabanr.Intelligebautnimirum.omnium tii-riorum fomenta eile carnis luxu exiliencis pruritus. Vtenim ignis oleo infufo uehemc-ter exæihiar, indomitumcpfurir,urpotemagt; loribus flam mis inualefcens : fic aro, ex fua natura ad iiiria^ libidmem procliuis, cibo potiicp largiore efferatur, 6iin rabiem agi' rur, Qiiare uiiftus temperantia.ad reprimen doseifrenoscarnisimpetus, animiep mor« bos finandos,efficacifsima elï^oppidoé^ne^ cefïâria pietatis (liidio deditis.Neceilres no ua iciuniHm,fed omnium Dei mandatorum anriqui/simum, protoplaiiisparentibus in ipfis mundi riidimentis datum: coTtancum ( inqiiam) Adæ 3^ Elix eil.Hocenim primo rerum opifex fanxit, nc ederent deligno fei' entixboni Simalir Qjfdd rïEualècôhibnif'

fer, I

-ocr page 53-

C o R o P AE D I Ai Î7

1 fcf, abltinuilTétcp ab efu illius ligni, baud o« 1 pusfuiflctnobisiftoieiiinandigenerc.

! rdm qi^i inoffenfaualetudinelïintjiaudin» I digeiit medici opera ted langiiidi, malcljjha bentes. Lapfuillo in iaqueosdiaboliinci» dinms,gratia Dei excidimusjpcriculofis ani

' mi morbis opprefsi, quibus non nifi pocni-tfntiçpharmacoocciirripoteft. Pocniten« tiaautem abfqj ieiunio,manca 8i inutilis cft. Vtaiitem iciunium iimencs ad temperätiam afTiiefacitjfcnibus autoritärem dignitatcmq; conciliât (magisenim uencrandaeftcani-

! ciesfobrietatecommcndata, uigentitp actati frenum inqcit:)ita mulieribuSjin primis ue-to iiirginibiis dccentifsimum ornamentum eft.adpietatisprofeólum magno ufui futurum. Præclarè Bafilius ; yuueafi n

nÿù « VH^viat! itKMt! J f(ÿù fvrifi, Primùm ergo puella hilari Ictotg animo, lau riorum ciborum delicias,mcnfçcp luxus lafti diat:fpirituali aiitem diuinç gratif,ccclcftis^ mannæ conuiuio faginctur,ac delibet fobri-üm cratera,quem Sapictiamifeuit,cuius hau Sdpientu ftumensiciuna, rerrenaejj fcccarefcens,ri« gari folct. Abfit omnis horror, uultusep mcc« ftitiaiabfint tragicæ perfonarum laruæ: abfit male ominatus ueftitus ; quin ifta ad hypo* critasablcgentur. Confcquanturiciunium, lçtitia,ferenitas,tranqiullitas.Abfurdum eft, tetricoore ægrotantem pharmaca fumerc:

d } mul»

-ocr page 54-

}S GASPARI STI B L IN I multo abfitrdius.non gaud ere animi fanira-te. Qiicmadmodiim cheirurgiinualefcentia corporis mala nonnunqiiam feâioneautu« ftioflcrefecare cogiintur:ita atumi furgentia «itia ieiiinio reiiclli ac aniputari debent.Ca-roenim amp;anima internccinoodiodifsidét. Priidens iiirgücula illam caftiget, defpoliet, orbef, priiictl]; dclieqs iftis mortiferis, amp;nbsp;(ut fignifi'cantius loquar) corporis pe-ftiferam pçnitiis extirper, quo maiora animi gaudia cumuler. Qiianto cnim animus cor* pore præftanrior, tan to illius deledtarione» funtnobiliorcs, digniorcsq; Iiuius uolupra.-tibus. Certaautem ieiunq tempora non pncfcribotquin potius uirgo nunquam officium fobrietatis deferat.-necullum diem tarn genialem ac feftum efl'e arbitretur, in quo ul tracontinentiæ temperantiplj; limites falirc fas fir.Siint fua Ecclefiæ de ieiuniorum tem-poribus, ftatisep diebus placita: quibus non facile cftreclamandiim, Quondam Græ-corum ecclefiæ ieiunio folennes erant:accc-dem illçfcptemhebdomades.qiiæ eriam lio diepornirentiæac fobrietatifacræ funt; nec Bafilius , ßialfi religionisolim in Grecia Afia antiftitesjhocdifsimulât. Nullum ergo diem uirgo finelinea abirefinat;ideft,quori die faciat aliquamaccefsionembonæmen* ti« : femper aliquid pietatis profeftuiadijei-tr,lien tris ingluuiem cohercendojluxumfli-

bidinis

-ocr page 55-

C o R o P AE D I A. î» bidinis incentiuum)ceu pcftem animxfugi-I €ndo;parcc,feuere,fobrieipuiiiendo.Necpu tetfatis effc.d peculiaribus quibufdam cibo* rum gencribus abftinerc, uenrrem tenui ui-ftiicaftigare;nificniendctaninii uitiajibidi nes, iras, auaritiam'qj : nifi prauis cupidinib. rcfpöfet,inertie defidiç(jjoblu(fbetur:nifïuen tris obfequium reeufet. Talc enim ieiunium fokimin conftantiam 8C rranquillitatem a^ iunij^ nimutn aflerit; cundem affli^lis rebus fufti-netjfecüdis moderatur;uoluptatum, opum, lionorum,iniuriarum ncgligentem facit.

Hæc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lafciuiam, rjfus, meretriceas canti

lenas, infanas furiofaslp choreas, fcurrilita-» tem, adeoljjomnem leuitatemuelutifeuerns cenfor ex animis uirginiim extenninat. Angeli ctiam humanx uirx v®y.Ta’azs'«lt;, in.-defefsi 8^ alacres perfeuerant in falute iciu* nantis tutanda: neqj in caftam,fobriä,Deicp prçfïdio fubnixam animam , effera Dxmo* num malorü rabies quiequä poteff. Qyarc ante omnia Chrifti, 8i i eius artedfatorum exemplo, ieiunio tentati-onibus iiiatn intercludat,ueliam ingruentes repellat, carnisqj flammas extinguar. Atqj in lucre uiatorum induftriam imitetur, qui relidlis omnibus impedimentis, modicc ci« bum fumunt,quo nullarc prçpediti.expcdi-tius acfacilius eó, quo uolunt, perueniantt fieipfafe ieiunio fuccingat, animïfqj ad me« d 4 tant

-ocr page 56-

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4® GASPARIJTIBLINI

tam uiff cœlcftis adijciat, ne quid re move,lu xus,f3gina,uctris obftquiiim.currcn ftiuar, Cæteriim quibus cibis utendum, Siqua* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenus, amp;nbsp;qiioties in die, non eft luiiiis iiiftb

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiiti explicate,autdefiinire; habent fuas colie

gia bis de rebus traditiones. Eduliorumde-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ie(flum,reliquorumq?gcneruni ciborum in-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terdiiflum ufum, ludaifmo relinquendum

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenfenr. Frugalis amp;nbsp;modieus uirginum ui^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;flus efle dcbetdauricias, cupedias, magnift-

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cosqjccenarum apparatus, Cæfaruniamp;prin

eipum aulas magiadecerc arbitrer. Bafilius . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ktllu! natu. cognometo Magnus diiftus, in prima cpifto

raamp;necef- Ja ad S. Grcgoriiim Thcologum, docet,fafis fitMfuff. laiitiifn efl’e uidlum, qui naturae tenui cibo contentae, corporis!]; necefsitati fufficiat; lit panem fid aquam .•quorum illc famcm pellat, liaecfirim reftinguat.-item bolcra,amp;lcgumi-na,quæqj alia corporis ualctudinem fulciat autconferuent: gulamtp non irritent, fed a-limentum carni idoneum præbcant; quo-rum ufus amp;nbsp;facilis,amp; copiofus fit.

Hicmihi non tëpcro, quin dcplorem no-ftri feculi labefadlum perditumcp monafte« riorum quorüdam ftatum, corruptamqjui-tam eorum,qui fe uulgd famfiimonixfpecie iicnditantcs,monachos,autccrnobitas profit en fur;etnliaecquerela noua no fit,fed mul torum dotfîifsimorum uirorum iampridetn fuent. Vbi tantus luxus, ubitam fteda uitio' rum

-ocr page 57-

C o R o P AED IA. 41 him colliinies inundaiütunqiiam, quàmin Deftlereiiit quibufdam cbiioriim monacliorum colle-gijseft'lVbi tam late rcgiiat cbrictas, omnis impudentiæ amp;nbsp;turpitiidiriis mater.'Non in nbsp;nbsp;nbsp;‘

bis omncs anguli,omnia conclauia, fepe e-tiam ipfum facri rempli pauimcntum,cra,pu-lamamp;uinum olet; Admcdium ufqj noólis tomcflarioncs protraluintnr. Hic uidcrcs ncioslenoncsjlieluones, kircones, ganeo-nes:taiira eft moriim barbaries inter eos,tan tainfcitia,fciirrilitas,leuitas illoriim animos obfefTos tenent. Omnia libidinum inqiiina nientisfcctennimpurifsimafcorta bine inde ■nangulislatitant, in ciibieulis iifq; ad darn •'iancftertitiir:ôi tum confeftim illotis mani bus (quod aiunt)eriam ftomaclio crudo, trapulacp noólurna nondiim delpumata, ru ^bis^acidosfpirantedyfepia, rei diuinxfa tiendæ munera obeuntmulla deuotio, nullus amor,8C(ut fem el dicam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vj-Af-Qiix

tnim pictas^quis ardors’ qui fanéli mentis re tcffus in iftis ucn tribus effe pollen t^At quan ta damna, quot pertes bine in communcm bominum uitam redundant^plebs offenfa nibili facit diuinum cultum, uilefcit religio, tnagnainuidia degrauatur totus facer ordo, uiagna'qj fcelerum uitiorumeluuics in or bcertunditurexbis tcnebricofismonacbo-rum fornicibus. NonfieuetcrcsErcmitac, Fetfc» Ere-quorum ifti fucceflores uidcri uolunt; fed a- maaruinu.

d f qua

-ocr page 58-

41 GASPARI STIBLINI qua amp;nbsp;pane uiram, in defcrtis locis humili faccllo extru(flo,fuftcnfabät:^Deuni afsidiiis prccibus follicitabär,hymnis pfalmisip mul« cebant,fle(flebantlt;jj. Nonipfis eranttot re-ditus annui.quibus uel fa trapas exgquarenr: non tä al ta palaria.tot equi,tot miniftrftam regalis luxiis; fed tenui menfula, holiifciilis amp;leguminibus, pancamp; duld aqua referta, delidabantur. Non fic in ipfis crcfccntium cœnobiorum ac monaftcriorum exordiis 1 fiebar,quum offïdnæ uirtutum Si pietatis lionorificèdiccrctur; cum horum colicgio« rum alumni eruditionc,moruml]; integrita -te commendarentur . Nunc, quorum mu-nus cft predbus fundendis opcram dare.lau dum diuinarum afsidue' præconiiim facerc, libros facros euoluere, populum uerbo diui no pafcerc,denilt;p ueluti lucerna fimplid ple beculæ pracfulgere:perpetuó potant.ludunt, fcortanrur,ftertunt,crapulantur,odantur,o-mnibusi^corporis uoluptatibus largifsimc indulgent: ut non immérité omni Epicuro, aut Ludano, uel fiquis alius magis impius fuerit, Mrtfct effe uideantiir: dum ncqj feo-lim ad Chrifti tribunal fiftcndos,rationcm(j; cxadlacuitçreddituros cogitent: dum neque ineffabili uitæ præmio ad piiriorcm uitam ducantur,nclt;5 liorribilibus geliennç flämis ■ à turpitudine deterreantur. Non perftrin go innocentes,nee ftylum in ordinem ipfum

acuot

-ocr page 59-

C o R Ó P AE D I A. '4) j anioTcduitamamp;impuritarcmquorundam deteftor. In candem amarulentiam excc-diintetiam monaclii,quibus prifcauitæ cor-nobiticf fanótimonia adhiic eft cordi.Cni c-nim non doleretpictatis tataiafturafquam acceptam feriint ifti profcfsioni, que olim Chriftianoru nomini uelprimç gloriæfuit. Homm culpa fandH abbares,epifcopijfaccr-dotcs,cartel ilt;p pi| monafticf piofefsionis af« feftatoreSjproculcantur, confpiiuntiir, per-wingütiirtp.Et uulgiis craflquot;um,incultuniqj, iudicijcj; finiftri præcipitis,cx quorundam uita intemperanti, illico tonim ordinem æ -ftiitiar. Sed iam fe eo referat oratio, unde digreffa eft. Qyorfiim enim attinet, tantam iniiidiæ tempeftatem friiftra fubire^

! Caftigaris ieiunio carnis affedibiis, ad , Pquot;C4fKi«fj I prccationes uirgo procedat. Vr enim abdo- ’”0' n’inifcruientes.jrtyi/’erqjilliepulariimfuaui- modo^ffer^dt tatibus aflueti,ad colloquia Dei non admit- trant, tuntiir,iicl frufrra accedfit: ita parci amp;nbsp;fobrij, purarum precum affedtu in primis ardent, nihilliquidi aiit fani manat expelt;n:ore,qtiod pinguis crafl’acp caro deprimitinecDeo grata potefteflc oratio,quç ex temuleto animo, miiltum terrene fccis ac crapule fecum tra« bit. Sobriç autem preces,6i purç, ad diuinita tis folium ufqj penetrant. Requiritur autë inprccaturauirguncHla,charitas fi'desmul Iis cutis diftrafta, nullo intcmperantioreaf-

feâa

-ocr page 60-

44 GASPARI STIBLINI

fedhi occupata fir.'fcd libera,pura.finccra,at» queinadorandumcocli numcn uniccinrcn^ ta:cogirer,qiiàin Jiorrcndum amp;C incffabiiefit myfterium,honiincmimbeciiIcm,cadiKiim, pcceatorenijin hoc infïmo, humili^ terrarü orbereprärcm,cum Deocolloqui; cuius ma ieftas ô^porenria.in immeniîim fupra cœlos cxtcdiriincuius magniruinc ne animo qui-dem côcipcre pofsit. Exhorrefcimus, fiRex * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut Cfiar nobis exorandus fît:accrrima coi-

tioprims. cum fatrapaaut principe, qui ea» dem qua tu naturp lege nari funt: amp;nbsp;non tre^ inas,nihil^ tirneas, nec cômoucaris, Dcum immortale, quem toties oifendifti, alloqmï Quarecauear, nepeftoretemulcto, cibopo tulp grauato, animo fluiRuantc, ac libidini-bus, prauisq} cupiditatib. inquinato, Dcum farigetpuelJa.neillius iram prouocetmagis, quam placenfed uerccundéardens,ij3eifîdu-açcp'plena,rupplex,humilis,acc£datad/.gt;7gfi( ««»/',id eft,fonfem illum uberrimum Siincx-hauiïum omnis boni. Nullum autcm rem

Orationum

pusprecibus uacaredebet.Vrenim Immana imbecillitas femperindiga opis diuinpcftu’-fa nullum tempus inutih ocio, piarumlp pre cum uacuo tranfmirtcndum, Vix did poteit, quantos bonorum cumulos aiferat, quan-dsopibus ditet oranfcm,pia,ó^ ex fincero perflore proferfla orafio.Dæmonum afsilié* Xium impetus repellit, cupiditatü malaruin ßaiU'

-ocr page 61-

co RO PAED IA. 4» Hamas extingiiitxarnis cffcrucfccntias, iras, faftuSjluxus comprifnit, prçcidit, SC rnodera tur.Hacccuclaiiouti potes aduerfiis tenta-tionum procellas. Affliftis rebus, fola ora» tioneauxiliuma Jeoimpetrarur; hacparta Dei beneuolentia alitur. Hine mundi fafti-diiim,ca:leftium rerum defiderium,)«»/ fpiritus fancti.arcana gaudia orantium men tibiisinferuntur.Veteratorille diabolus nu-quam cefsat,femperperniciem mohtur;aliäs exiniidijs ueluti ferpens allabitur, ferittp lethall uulnere animam; alias aperto impetu infilit. adiierfus quem prccatiófit feutum, loiica, fit fagitta ac iaculum,quo facilimd xwk'i« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/«AmAdKDf, ille quadruplator

conficitur.

Orandum ucro non in frequentia homi« num.Tcdditenim eares hypocrifeos fufpe-ftos homines;fed in loco folitario, ubi nullum fitimpedimentum externum,aut obfta-culü.Satis eft.’fi Deus ille kafiheyviiiH! pcdlus tuum infpiciat, qui in occulto agnitam pic-tatemtuam,in propatulo penfabit. Exofos SihominesK Deus habent, pietatis oftenta totes. Qiio ueró corporis ftatii fit fuppli- lt;^«9 candum.fuo exemple unicus liumanægen- corporis ora-tisdoftor Cliriftus fatisdocuit. Siquidem

1 nunc procidens in facie,nunc in genua pro-cumbens, patrem adorauit. Etfi autem o-tnni tempore in numinis cuItuSC precatio»

nibus

-ocr page 62-

4it GA SP ARI STIB LINI nibuspcrfeticrandii fin tarnen quotidieçer' ras quoq; boras precibus fundendisimpen--dendas eile, Omnino cenfeo. Daiiid rex S( propheta, fepties inrerdiu bumi procuin-bens,demifl'a in terrain facie,nota apud DeS depofuit. Daniel quoridie ter genua demir-tens, coclinumenadorauif. Seprenariumau-rem numerum Ecclefiamibtans boriscano-mas reprgfentat. Bafilius Magnus no clem intempeftam,feu mediam.rempus aptifsi' mum orationibus, pietatisl^ exercifio eile purar. Nam nodhirnum fileiifium animo X

f f (t r It c

ociiim ab exrcrnis amp;nbsp;träquillitatem conferr, cum nelt;ÿ oculi turpia uifu, nec^ aiiies fœda audïfiiin pcdlus franfinirrunf,fedmens Ii~ bicra,abomnicp rumuifu femora, cum Deo colloquium milccreporen. Sedaccurarius exaiiius de orando difserere, non eilpex fendsiiiliituti. Exrar pulcherrimus libellus D.Ioannis Chryfoftomi.cui ritiilus -aiii fi‘'X«‘',(}uem cupercm omnium ueræpietatis culforum manibus afsiduèreri.

U

If t

Ctntrplatio lairi decontemplatione foUtaria, qiiæma filttaria. gnani lum habet ad profeóium,8^ incremen rum bonse menris, niaximc'que nirgiitibus Chriilo defpon fan's coniienir Ea ptimiim naruiam caulastp return, mundi mitacula, pulclierrimiimép Dei artih'eis opiffeium ri' inarur,excitat(p miriffeum ardorem tnam in animis,utin fublimefetantur,8fue' luti

r

If

r

If


-ocr page 63-

C o R o P AE D I A. 47 liitifpirituabreptiin cœlo hærcanr. Fabula tnim menti præbent, cœleftium rerum mc-ditationes. Nulla reanimorutn diuinitas Ht inanifeftior.quàm pertinaci amp;nbsp;intenta com-I templatione.abalicnati enim mcte, ftatuiscÿ ' fimiles elfe uidentur,qui defîxius aliquid in* tucntur. Vtliincperlpicuum fiat, tum maxi» •nèà craflb corpore liberum eile hominem, ad prilhnumcp domiciliü,dignitaremlt;p furrt I gi.cum fic in fanélos meditâtis animi recef-fusaufertur, Huiusrei infignia documen ta dederunt quondam,tam uiriquam mulie resfanditatefpeólati. D, Pctro prccabudo, liirfum^ ucrfus fpedlanti, ac attendus mcdi tanti,apparuit in ccclo chafma. Paulus dum tœleftiapertinacius fcrutatur,ad tertiura coc . him ufi^ mente8i animo raptus eft. Apoca-lypfeos opus arduum,fublime,aditucp difff-ole.Pathmicæmeditationi Ioannis Eiiangc liftæ acceptum refert Ecclefia. Sunt præterea alioriim diuorum memorabilia exempla tnulta, quorum alius attolli, librarilp fupra tcrramuifus eftialius inter precandü in aerc uacuo pcdere,alius deniq; animi deliqiiio fi-tnilis aliquot dies in contemplatione perfc-Ueraiüt. Copiofam autem meditandi ma- me tcriam miniftrabunt.pafsio SC mors Clirifti, 'beneficia in humanum genus collata, uita cœleftis,extremum iudicium,Dei ineffabilis (apientia.uirtutis SC lipneHatis pulcliritudo

SC

-ocr page 64-

gaspari' stiblini

decor, uifiorû turpitudofccditas^.miindï præftigiæ ac iianiraSjUitac Imitis mifcriæ, re-rum bumanariim imbcciilitas. Quis enim non odi/rerimpieratenijficogitarif.lianclu-cndam efïcffernæ iii[xdirpendio,gelicnxï]f incxtinguibili flamrna? Rurfus, qiieinnon ad uirfufem Si imperata Dei facieiiduni,ca;-ledis uiff premiaalliciantï' qtiærniHalingua effari, nullamcns fanscogifarcporeft. Ob-uerfetiirigitiirob oculos index ChriiTus,a^ cerrimus feeleram iiindex. occiirfet crebró mend ccclellis aiilc procerinn (S^dinonim co rona,aiiro Cole'cp MgurSdor, in quorum al--bum SC te breui adicribcndam meinineris. Saxeiis illeß[neceireeli,qui, cuminfiiiitam J xternumqf malum expeccafo impendere ft' nbsp;1

bi norit,non à peccando deterreatiir.Subin^ I deigiturtacitd adorer admiranda Dei coiifi- I lia, humanise^ animis inaceeß'a ; qui fiiium I faiimin huncorbem mifcrir,ad fallt- I fem eommunem rcparandam,iiripfe iiideli^ I cet mortaliiim impiecarem morte fua oblite- I raretjobliitioneip apiid patrcobrueret.Con I rempletiiruulnera, corpuslaceruni, iierbe- I ribusep confdßum,fanguinolentiim,ludfo^ I rnm fpura,conttimelias, amariiientasSClio- I fiiles irrifiones,colapbo5, coronam deacu- I tifsimis fpinis cextam,SCin innocetitis fron^ nbsp;nbsp;'

fem ac tempora magna ui imprellamt flagra item, quibus ueJiementifsimc aefus, rotoi^

corpore

-ocr page 65-

C o R o P AE D I A. 4sgt; corpore defœdatiis eftanfontis aûtiefii man fuetudinem,mores placidos.pacienriam,qui etiam pro crudelifsimis carnificibus patrem appellarc in ipfo fere morris articulo iioluo rit.manus pedesi^perforaros.dolorcm im-tnenfum,amp;c. hæcfeciim aliquis mcditans, non illico in preces, gratiarumlp adlionem, amp;laclirymas eriam prorumpat^Cui non ad-deret hçc meditatio ftimulos pictatiss'De D. Clara Francifci forore quidam prodidcninr, qudd dum alrius fchema crucifixi lefu con-tcmplaretur, extra ferapta.iacueritàcœna Domini ufqj ad refurreétionis diem. Ergo puella pqs meditationibus iiacare fubin-de debet, qnxanimum fpercriim ccclcftiinn potiendi inflammant: miindi fordibus, libi-dinnmq; laqueis ac uinculi8expediunt,la-xantlp mentes, ac omnes inhoneRas uolu» ptatcsexcludüt,fedcœlefti pabulo animiim alnnt. Maximum aiitem mometum affert ad piefatis cultum Pfalmodia,cui operam puel-læquotidie dabunt, Deiep laudes Si benefî* ciain hiimanü genus collata hymnis amp;nbsp;can* tilenis pijs commemorabiinr. Dici non po-teft,quàm fiiaiiiter mclos cxfincero amp;ardcn tipeftoread cœlos fufum.fuprernum totius «lundiMonarcham afficiat, qiiàm dulciter fragretin confpeftu dniinæ maieftatis puel-laris modulatio. Cuius rei locupletifsimum teftimonium eR,Dauidicp citharj diuina bar

« monix

-ocr page 66-

0 GASPARI STIBLT Nr monta, qua adorâdum alti fs mai Dei nume« mulccre^ fledtere afsidur folcbat.qua inlai» äibus diuinis nodlestjj diescjj pertinadrer pcrfeuerabar. Manéigiturexonenteniifo’» km uirgo hymnis excipiar.diemij,diuinis laudibus aufpiceriiroccidcnrem iterum plal mis profeqiiatur, ftatiscp horis quotidie nio dulandisfacris carminibus uacet. Magnani uim Si efficaciam hpcdcuotio in conipedhu , Deiobrinet: Gratioresodpexfinccra liquida cp mente profedlfcieatorifunt, quamotn nes hccatombarum liv'tmM, Nee putanduni cft^Paulü apoftokim tcmereEpkefiosadmO nuifle, iir hymnis ae pfalmis, Ipiritalibusip cantilenis domino cananr,amp; grattas agant.

Auocatiirkoc exercitio animus abexter^ narum humikumîp return CLiia,exdtarur ad fublimia, confopiuntiiraffefius uenemen-tcsdibidinorarum uoluptatumjglorix.diui-tiarum cupiditates extinguntur; Icniuntur animi ferociores.aiigetiir ardor denote inea tiSjConcilianturtp animi rales motus, quales in pedlore rcligionis 8^ pietatis pleno elle debët.Hincfubkmitas animi,contcmptus ui hum return, lachrymæ, arcanum gaudium, ftupor, amp;nbsp;quædam fandla mentis alienaxio. Hincapud Homerüfut quidprophani ad* mifeeatn ) Vlyfl'csDcmodocicitharocdiino dtilarione ita animo concuiTus eft, ut large fleuerit;

-ocr page 67-

CORO(PAEDlX Si àtfA» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nÿù

if ii^fvirt /iû!i[vx 'Kdli-.iii,

Et Achilles belli molcftias perrffus,Agamen noiiistp iaiuiijs atrodter lacefsitus , ftoma-dmm cithara leniebat:

tt)! fKf wixf!,tfi'iv«~jifaiftyecfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lyttf^

Jl’a^yvfiJt ^vyis iiPy

^^'iyi Iv/Mii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lA'e^x kiamp;« fii/m/r,

Offendüt citharsc mulcentépcftora cätu. Wem multis in locis præconiaagit muficac, cum iii/ii iais UOC^t.üC,infUfH ùtri nyà ^iis ; item, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;càvi^t/jitu , de

nemodoco cantore loquens, Eft autem iucundum natura omnibus, fuaues uocum temperaturasaudirc.autmifcere. Sicuti a-pudAriftotelem in S.deRepub.Mufçus poe ta canit: t?/ jifiTiii i/iftfi àd/u/i. Habet tam en quodlibet Harmonia: genus peculiarem uim amp;uirtutem. Plirygio fuus diuinus impetus, Lydio BaccHicus furor, Dorio grauitas,Io-tiioiiicunditas adeft,8ic. Inquofcunquc igitur Habitus animum alicuius transforma* ri uelis.id efficacia diuerfe melodiæ effi'cias: fiuelangucntcm excitare,furentem pacarc, infolentem dcprimere,fiaólum accendere amp;nbsp;fonfirmarecupias. Sed Hare fortafl’e prgter inftitutain,iu laudem Miifices declamito.

Ex hoe itaque pfallédi al’siduo ftudio mul ta fpirit U3 fanéli yxfitruxTa in iiirgunculæ pe-ftus fcatcbunt.Cuius rei argumëtiun eft ( ut e » dixi

-ocr page 68-

li GASPARI ST IB LI NI dixi prins)rcx Daiiid, qui in medics Dei laii* dibusjuoce Si cithara diccndis,atronito fimi lis.diuinitatis fpiritû,præfciamîp.fiiturimen tem hauiit. Vf aiitcm pfalmoriim Dauidi« corum liber commendarior eflet puellis,Ii* buitquedam alrius repercrccx Bafilio Ma» gno,cuiusego ucrbapauloluculctius/nKo gaplijMa^. manam linguam transfudi.Pialmorum liber

omnisbonæ5lt;Euangc-

do(5lrinf,largirerfuppediräs.quodcui(^ tcmpeftiuiim ,fabitare,6C commodum eft:an tiqua uulnera, inueteiata^ damna iânat,fol lifip.recenfcriéio celcrcm opem conferf, af» feÂusprauos extirpât. Nouif ipirifusfan-(flus.mortalcgenusad uirtufem fardumôi fegnceilc, ad corporis uolupfates prçceps: quaredogmaraafperiora melodia: dulccdi» nc femperauif, uf aures harmoniæfuauitarc delinitae, fruétuspedeftrisorarionis, ueluti aliiid agcnfes,pcrcipcrcnf.Quemadmodiun folertes medicijÇgrotis aufteriora pharfnaca dafnrijiæpemelle calicem circumlinunf,di inungunt, nbsp;nbsp;nbsp;Perllrepant igifiir diuina pfal

morum oracula domi,foriscp:ira ucliemen-fiore cxaiperafisjfipfalmos modularicape» rint,confeflim feritas ànimi.’i^ abif» Pfalmus franquillifas aninii,pacis difpenfa* tor, tumultus ffuóbus^ mentis corifopit,in» temperantiam caitigar, amicitiasconciliat, partas aljf,unio difsideiitium,padßcatioini

mica»

-ocr page 69-

C o R O P AE D I A, ft micoriim. Pfalmodiacliaritatem conferr,dç mones fugat, angeloriim aiixilia affercnsrar maminiftrat adiierfus nodliirnos tcrrores. Pfalmus recreatio diurnorutn laborum,amp; £* ’'umnarum ; infantibus infipientib. afykitn, adultis ornamcnrum.fcnibus folarium.mu« liftibus dccus:deferta loca celebria facit,con Clones foiaqjad tnodcrationcmrcuocat.ini tiatis elementum, proficientium augmen-tum, perfcóforum firmamentum, ccclefiæ uox.pfalmus feftas cclebritates cxhilarat,do lorem expcccato conccptum fedat, ex. faxco pedorelachrymaiiim guttas elicit.Pfaltnus ïngelorumopus, cocleltis politia,fpiritalis fragrantia. Hincdifccs fortitudinis magni-ficentiani,iuftitif exagt;ff æ regulam,temperan fiæ grauitatcm,prudentiæperfeélioneni,pŒ nitentiæmodum.PfalmusTheologiaperfe* fta. Pluta in banc fententiam dicuntur in prima priniipfalmi HomiliaapudBafilium.

Eft igitur Pfalmorutn liber preciofifsima margarita,ac ucluti nauiinptotius facræ pagi næ. Huncpuellæ tcrant,legant,ucrfcnt,afsi-diic in orc huius fcntcntias habeant, niodu» Icntiir, canant, perfoncnt ubique. Vere angelica uita lia;ccft,qu£ afsidurdiuinis laudi-biis perftrepit. Qjid autem beatius, qua in cocleftes fpiritus in hoc pelago müdi iinitariï

Qiiando autem,amp; quoties in c}ie pfalinis reccnfcndis uacandum fit,mcum no cft prx« c j fcriberc:

-ocr page 70-

f4- GASPARISTIBLINI fcribcrc:fua quibuftp monafteriis.fi'ue college F, de hac re fun r placi ta : m arnriii um tam en tempus tam precibus ad Dcuin fuiidcnciis, qudm facris odis modulandjs aptifsirnum eftjtcmép uefpertinum 8i meridianum.

ld etiam addendum, non quodlibet me-Niitomne los,ncc quofuis numéros recipicndosinpii ellarum cocnobia eife. Qyidam enim modi f^PMdusa' lafciuinimisfunr, ófimpudicü quid praefeferuntexnaturafuaiutlomus,amp;:Hy-poionicus: undeSfuioIaricafti animi pof-lenr.ac malts cogitarionibus feneftra aperi* ri.Omnis autëoecaiïo impudicitiradimen» da eftpuellis. Qyód fi Ariftoteles quedatn iiarmoniarum genera c'fuaRcpub.exdufit, quód fntemperantiores affeiffus gignere ui deanrunquanto magie é pueliaribus eonfor tijs Chrifto faeris, falaces éilafciuse melodif txplodendf flint? Organorummuficorum, «fbane, lyrar.chelys, ufum interpriuatos paricrcs.autin cöniuijs interdidlum eße pu«

• cllis eoniienif.Muliebris enim fexiis alioqui natura uariabilis amp;nbsp;lubricus.hocpafto ama torum infi'dijs magis fîeretobnoxius, diim faepenumero perditifsimis amorum facibus animos mutud accendat 8C inflammetmu-fica, Qyare citra omnem oftentationem fin« cerc piotp alfeëlu in æde facraDeo pfallant, Iiymnosijt dicant : nee cuiquam placere ftu' deanr, prxterqua'm Deomec aliam liinclaii« dem

-ocr page 71-

C Ö R o P AED IA.” ff dem fîtianf.præfcr gloriam Dei:in quem tots mente intcntç puellf.liquidam uocem fub ætlicra roilant.

C(tlcfttum autem rcrum contemplatio-nc diiiiniscp offi'ciisfarigara pnella, nôfead inutile otinm, aut fegnitiem transfcratifed aliqnid opcris agar.Qyanquâ cnim hicom* nem fatietatcm, omnelt;]j faftidium in totuin «xclnfiim effe uclim; licebit tarnen nonnun-qinm refpirare.K interqiiiefcerc. Iratp lani-ficium ualdc uirgini idoneiim uidetur cxer-citiiim. Debent autem hic imitari ingcps il» lud cocli decus, Deiparam Virginem. qux à prima luce ad tertiam diei horam fedulô ni» mini placando uacabat: inde ad meridiem, honeftc8Çingenue'opus pucllare obire foie bat : moxreliquum diei facrarijm literarum leftioni impendebat. Multi uenerandç fan ftitatis uiri, adeoq; ipfi Apoftoli Chrifti,ab operibus manu exercendis nonabhorrue* runt.quoties à prçdicandiEuangelii nego-ciorequics contigiffet. Nam Petrus,Siloan nés Zebedta filius,in medio apoftolaru pifea ti funt:8C Paulus aliquan do fîmes texn'fe fer* tur: Lucas item euangelifta ab offices diui-nariim rerijm fcrians,fempcr aliquid depin* gere folebat.Qyare puella ab hymnis amp;nbsp;pre eibusociofa, aliquid ferium Sfconducibile Kliberale peragat.inhoneftum enim ocium, radix multorummalorum cft.alit'que uitia,

Mantttrl^ extrcitiit.

lt; 4 défi-

-ocr page 72-

gaspari stiblini defidiam,fiC corporis pigritiam: qua: animo quoqiie firum adducit. Prgclarc Hefiodus: liÿù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tÊifi/ fÎÀjtftt iSaiiijirii/

^3iuu^'iiif'.(igni'it.nX'ixyctf ^vy'^tirip ai'ifyst, Lt^ia fdcra. Lcftio ucro facrorum librorum longe u* tumferiptu - nlifsima, nullo^ pietatis cxercitio inferior raritm. Pnmiim cnim animo falubcrrimapabu^ la (niniifratitem excmplis.fententijsjdodri na.ucræqjlâpientiç medullis mentem fagi-natamp;alit.ac multis fordibus, erroribus^Ii berat.Qiiaccunq, tempeftas ingraaf, hue tan quant adfacram anchoram côfugiat uirgo: quodeun«^ malum,auf periculuni impen-deat,huc uelufi in tutaferccipiat. Icélionec-nim ab atro inuidiæ ueneno animum de^ Zdûianù tergcbitrledlioneallabentisluxuriæblandi-fiitdm. cias eludet: ledlionc auariciæ ingluuiem èL fordespurgabit: lelt;flioneimmodcrafas cu^ piditates, turpeslp affedfiones animi caftiga bit. Hic Abraham prarftô cft, qui exemplu fidei conftantis pra:ber;hiclfaac,mentis puri tatem ac fanlt;fl/moniam cxhibet.Iofcphus ca ftitatis ipccimen cdinlobpaticntif docume» turn dat. Vitas martyrum, faniflorum^ uiro rumaisiduc' quoqj leÆtcf.ncc tarnen citra deleélum quofuis.qui uitas fandlorum fe co ponere profitentur, cuoluat: utfercfi't.ciim anilia quædam fabulamenta, quæ no folum ueri limites cxcedunr.fed etiä nonnunquam impia nsuHiuitant, ceu facrofanda, admen^ fam,

-ocr page 73-

C o R o P AE D ï A. ' tr farn.ïn ccclelijs.cubiculistp leguntur,poftlia bita ctiä Eiiangeli] librorum cura. CQau* tem amp;facrilibrifscpcnumcroinfpcciem im pudica.caftis(]} auribus parum idonca con-tincant, prgfertiin fi in literarü fuperficie hg« reatpuella, uciim omnino illa à teneriorib. trâfiri.aut fpiritus thefaurum crui. Icui quip pe memento pucllæ offenduntur: faciles e-tiim harum animi,S^ fequaccs, quocunq; du cätur. Iraq) tutifsimum ca habercin delicqs, in ijs acquicfccrclibris,qui qult;àm minimum offenfionum habent;ut fünf Euangelia,cpi-ftolæ Pauli, aliorum Apoftolorum:ircm Prouerbia Solomonis, 8iEccIefiaftcs.Libri Regum.prgtcr uirtutum typos,qui in pijs re gibus adumbrantur,plenifunt ctiam exem« plorumimpietatis,turpitudinis, uariorS fcelerum:qua; mulieribus non nota eflc, prg ftabilius uidetur. Deipara uirgo lt;à nona dici hora ad primam,quotidie Bibliorum libres legi fie fertiir. D.Cçcilia, pâtre fenatore nata.Euangelicæ hiftorisc librum aut legir, autingremioobuolutum habuit. Huiuf. modi exempla pene innumcrabilia Inic atfer ripoflent.in quib.miros a{felt;ffus,eximioscjj profedfus legentium contëplari licet. Sup» peditat Icdlio afsidua facrorum librorum, pharmaca certa aduerfus animi perturba-tiones,mentcm(5p myftica quadä læticia per-fundit.Nam quemadmodum nonnulli feen

cir-

-ocr page 74-

j8 GASPARI STIBLINI circunifeiuntgcmmas qiia'ila aduerfus mor bos,ueneficia,ruinas,tonirriia,cæferacpmalt; la:ita fempcr ccclcftis pliilofophif décréta, fanftorumcp hominiim exempla ad maniim habcnda,aduerfus incurfuros animi mor* bos,Iibidincm,iracundiam,ambifiorTem,fiw perbiam.auarifiam, liislp fimilcsaffe^tus.

igiturfanóliisimosquofqjlibros.quï cxemplisinfignitipietaris, acerrimxDei ul tioniSjK iiinduHæ atrociiim iniuriariim fca-tent, doftrinisq: faltibribus abundant, no-fturna atqj diurna manu uerfef. Abfîraii« rem inter legendum impia ciiriofîtas, amp;nbsp;in j omni fere negocio matc'audiens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

rMH! cum iudicio dcleéïu^ uenerabunda Ie» nbsp;nbsp;f[

JUorninnti fa »inmibus tb/eritandi.

gat ipiritus fanlt;fli oracula.omnia uencretur, j cxofculetur,adorct:ardearamore,6^piamc- i tis flamma: abfir languor, tædium, ütietas. gt;nbsp;auidc, uigilanter, fobrielp légat; digna fcitii in memoriam rcponaf,animolt;jjaffigat, quo fcmperin procincflu amp;nbsp;obuix fint opes ills falubrium dodrinarum amp;nbsp;exemplorum, ij quibus animum aduerfus omnia mala com r munifum liabear.

lamdeculfu amp;'moribusmcnfæ, qninon J flint ncgieiflui uirginibus habendi.EÎt cnim i men fa,res facra, ad quam non nifi defecatis animis 3cccdcdum;amp;quampietas,mores^ cafti decent,ornant^. Sit itacp frugalis mun« dicics.arridcat mediocris apparatus,qui cor

poriâ

-ocr page 75-

co RO P AED I A.

poris neccfsitati fatis eft. Sybariticas lauri* cias,Siculasc[! dapes.ad Heliogabalos,Sarda napalos, Domitianoscpablcgemus: tcinpe-*^ntia,frngalitas,muiidicics,uiótiisci;patciis Chriftifpontas decet.ac coinnicndar. Qijan quatninedia macerand,is non cenfeam. fed quantum natiira modico contenta cxpofcit, tantum cibi fumcndum efl’e puto-Luxum^n gluuicm uentris.carnisfp illecebras odi ar teo.quibus craifitm corpus faginatur.aninn fpiritus-ftrangulattir.Sociamenfæuirginutn fitfeftiuitas.modcfta'qj hilaritas, qualis uir-i gineam fandlimoniam decct.Non exigo Ca tonis tctricam fcueritatcm à teneris piicllis, isù Crafsi uultü: fed colloquia cafta, lïta.fanfta rcquiro. iocos meretricios, ob-fcœna uerba, facettas, leporesl]; fcurriles re-ijcio; ne quid hinc pudicitia detriment! capiat,quod in procliui eft. nam turpitudinem uerborum fope turpialaóla fequi folct. Sint procul à menfa nigri fales.fcommata, diófe» riafalfa,amarulentiat]^ uerborum, quæ non taro in mutua odia animos uertere folent:

i adfitreuerentia qna:dam,8icultus.inferior ûiperiorinô inuideat,fcdfauear,S^morigere tiir. Prius preces folénes Deo fundät, qnàm

I cibu capiant: exadlo item conuiuio,laiidi-bus diuinam benignitatem profequantur, idep exemple Chrifti:qui in ultimo conui* uio, quod cum difcipulis agitauir, patri fuo grates

-ocr page 76-

GASPARI ST IB LI N I grates pcrfoliiit, laudes^ dixit. Nec mihi difplicetquæ in aliquibus locis inolcuir fuetudo legendi ad mcfam aliquid facrarum hiitoriarum.aut literarum Biblicarum; neul lum tempus officio, acpietatis exercitioua* f cuum fit.Nulla in re conniuendum, non in* dalgendiim corporis uoluptatibus, defidiae SCinertiærfeuere' caffiganda caro: aures ante femperfint occupatac audiendis diuinarum rerum narrationibus. «Z/4/.*gt; iV',rixas,ingiu uiem,clamorcm, indecoros rifus.fcrmoncs obtreefatorios, uirginum /ruaiiux excludere debent. Velim non minorereligionemen» far accumbant, quam fi rem diuii.am faciant, Quare quicqiiid fandlitati di caftitati aduer-fatur, id omne foras quariatur. Cibaria res, immenlac Dei benignitatis donum eff, inmortaliumalimcradiuinitiisSigratisda- j turn. Non ad praeferiptü calicis potetur, nec ad infaniam ufque bibatur: fed tantum.quä' tum ad reficiendas Hires,corporist^'iialetudi ncm tuendam far eft. Perpetuum in conui uiofflentmm,argumentum eftinuidiarmu-tuar, aut racitp difcordiar. Condiri ergo de-bentuirginnm trapczpfeftiuis caftisqjcollo quqs. Cfterdm à largiore potarionc cauen» ‘ dum.-ne animo uino incaleicentc.irreparabi lepudicitia damnum accipiar. Sobrietasfru ' galirasÿ optimar funt cuftodes landlimO' tuaedicontinentix.

Somni

-ocr page 77-

C o R o P AE D I A. ßt

Somniuirgo fit parci ßCmodici. Qiiic- SomnM. liiniiparcciiiuunt, rjs renuis qiioqj fomniis fttis fft:ex immodico autem paftu, crafsisal tiscp foporibus mortales fcpcliiintur.Hefio-dus fomniim mortis fiatrem, amp;nbsp;Stygiæpaki dis amatorcm elle fingit: qui fi modum non kneatjßi animo amp;corpori calamirofus eft. Hçc uita uigilia eft,ôi breuis:quare non com mittendum, utmeliorem uitj partem, quae diuinis laudibus ac precibus impend! debet, fomno perdamus. Omniü autern preciofil* fimü|tcpus eft antelucanum, fiue matutinu: 4uod,fi defidiac uirgo det,non parum difpe-dij amp;nbsp;corpore 8lt; animo feret. Somnus igi» tut ad necefsiratem,non uoluptatem.capia-tur.Nam diuturna quies(utpoetainquit) uitiisalimenta miniftrat ; omnis turpitudi-nis.corporcarum^ uoluptatum fometum. Virgo igitur Chrifto nupra.mafculo Si feue-io lit animo,non fomno fradlo.delicijslp ef* fœminato,aut inhoneftia uoluptatibus dedi »0. Sit uigilans, precum purarum ftudiofa, Sntefolis exortum diuinis offieijs occupata. Hurimdm apud Deum ualent nota fubluftri luceoblata.quarefi immodico fomno addi-fta, in darum mane ftertere alTueuerit, iani corpori proftibulum ad omnes illiberales üoluptates patefeceritpuella.

Veftitus.corporiscp cultus, no fit exquili« Hahituf, fi-tus,nimiumlt;j lautus; fed mundus,decorus, tttHitm,

«

-ocr page 78-

Si GASPARI STIBLINI

élt; lionefttis.Sæpenumcro mortalcs n5 per-pcrain.ingeiiii Si morü ex Iiabicu argumenta colliguiif. Indicium inremperanris animi eft.ucftis fiipra modum operofa.Natura,fo-Icrrifsima rerum opifex, abüdc' l'atis docuir, non tanta arte,tantoiÿ fumpru ad corpus te-f;eiidinn uelamcnta elTc coinparands, cum lomincm nudum in luincorbcm abtjciat.

Kicnimirü prfcipuus iieilis ufus e(î, ut hoc præfidio corpus aduerfus frigus Si etlum, imbres amp;nbsp;tempcftatcs turumiit. Qiiorfum igirur affiner auro,niargariris,gcmmis,feri-fo,byifo,purpura corpus tcgi,ne dicam one ranï.urifta tain iîu/rc âilaborioCè morfales q icruntÆieifraai uoio i(tam molliciein tge tierofr uirginisanimo:quætü demum/pon fo dirilto piacebir,cum huicmundo di^li-cec.tiî oiïinis popæamp;' ilrepifus négligés eft.

SaifUtPt“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nana ueilinm genera exiHar,

ne. m-. qu?e matcria,coiore SZforma JiiFernnt; earn »;;itl; ite-itit uf'fîcj.ji ratijnem fe^jiicndSarbirror,quant nbsp;nbsp;nbsp;'

ib. La- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/lcria 8êquxîibet cœncbia

t abt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eins eniin,f}iitxiisaorir,iir pierati

4e iu gt;nbsp;ne- iiihilaJijcif.ifanihiJ detraliif. Non admo- j durn uero pfobaneiam quorundam prodi.^ ! gioins habitus, lt;]nipleninq; furpieioiù hY.‘ foa'nejsji'tnulaca-^ pierafisJocum danr. !

S tigitur tegiimeiitam coiporis munduirr, ! fruga!e,honeâum,àluxu(palienum,quodi^ /itis eft ad arcendum frigus Si xilum àcor^

pore.

-ocr page 79-

C o R o P AE D I A. gj pore.ita tarnen fit temperatiis cultus, ut non Lamia,autEnnnys.Tlieifala ueauus uidta-tur;fed decora iurgo,uirtutum exercitijSjfa-Crarumqj reruin minifrerio deuota.

Non tutumTatis eft.coliegia uirginn qui« Canobia uit buslibet patêre: periculofius ueró, uirgines amünoiniui ûcras.amp;proteiuos iuuenes inter fe toUo- èu/uu/iatert quia mifcere. Primus enim hic gradus eft ad impudicitiâtSc fæpe ex afpelt;flu, folocp nutu, ûigensflamma conceptaeft.Itaqj omnesin-fidiarü occafioncs ablatas cfiecupio.Hone-ftis uiris,affinibus.cognaris,paren tibus,tra-trib, cougrelfus non dctreifleturnnid hone-ftifsimiimeft, horum commcrcio ipfas uti, unaqj cibum capere.Nihil cnim Deus offen-ditur, fi interduin frontes cum fuis tempc-tanter explicent,nec tain en fepta uirginci pu doris tranfiliant. Adfit hic bilans 66 feftiua feueritas.feueracp hilaritas: fermones habea tarde rebus fandtis, dufluhoneftis, cognitu ütilib.memoratu dignis. Qiiàmleuitermacula concipitur, eximproba conuerfatione: quoties caftitas 86pudicinaimpofturam pa* titur.ex confuetudine procaciuin fan (fit ta-tis infidiatorum Dociut hoc non femel euentusôiresipfa. Qiiarenon minima ratio eoriim habendaeft,ejuiad uirgines fa- Co»»fr'ât»( erascomaieare fuient Necenim fatis vmquâ pudicitiaeuftodiri poteft. Sir autem uirgi «'«t“»“”»'* num inter ûmcundifshnaconucrlàtio adlït

m utuus

-ocr page 80-

«4 GASPARI STIBLINI muriius amor.iniiruatp beneuolenfia,óC co-miras:faccfrantodiiim,inuidia,«i'tó?i/«,jnfo-kntiaifed candor, fincerifas, Sfpax, animos illarum copulcnr, accömifceanr. Sciniiiccm exliorrcntiir,ftimulenr, excitent adpictatis ftiidiaxertent inter feofficijs: adfit quidam jcmulatio.amp;flaudabilis nbsp;nbsp;Hf Stut [iM uirtu»

tü. Animos à fiico S/C fimulationc, occuhocp odio,quam zizaniam diabolus in tnctes lio* minum ijjargit.repurgatos habeänNuIImn genus beneuolentiæôi ben efïccnrii infer fe omittanr. Exulatenimamente uera pietas.

quam occupauit odium; abhorrer Spiritus

fanóluspeóius,quod inuidia contaminauir, nitnisar Hocetiam non eftfilentiopritcreüdum:

I t i I t t ( c'

lt;1

{

quorundam inftiriitis,feu Ç utipfi loquutur) f'fflliaflnn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^quafiin pet'

pffuoscarceresconiicijUfranrum non lucis Si diei aipetflus ipfis adimatur; nö parentes,

non frarrcs.non propin qui admittStur,qui' busuix peranguftas fcncftel/arum rimulas colloqui fas eüjn hoefdlicet apicem pictS' tis eiTeperruafx muliercular, finelatum digi turn abillispliis qudm Sroicis,nedieaininla

nis conliirutionibus difeedanr. Itacp ueluti finrabomni humanitate,mortalium^ con* fortio exci{t,umbratilem Si caliginofam ui'

C

n tl

tx rationem perfequuntur.Mifcrum fanè, üultas puellas,netp xrateneep rerum ufu tri' tas,inbxcerga(iula, in hafceuitp aiigulhas intrudi,

-ocr page 81-

co RO P AED IA.’ lt;Ç intnidi, qiufïin liberiorc cociiobio nullus piæ uitæ locus fit reliólus.

Virginem decet elle colloquij rari amp;nbsp;par.» CuBujiiiim cùpræfertim cum pcrcgrinis. Dcdecorofit quippe uirgini loquacitas; ornamento uerd «idem filciitium eft.utuere' Sophocles:

rmxtfi hJiriiiii i fiyu ftfd.

Non igitur fit lingua præcipiti, pétulante, gïrrula : nemini labern afpcrgat, nullius fa-main rodât: nihil impudicc,nihil acerbe',ni» hilinfolcter,nihil fiiperbè,nihilferociter,ac foganter, uirulentc' loquatur: fed cafte',parte, uerè,fimplicitcr,T«3^«i'âif,manfuctè, placide fermonc cum alqs mifeeat : memineritep, »aturamin hoc communiuifTe linguam ual lo denrium, netemerè effutiamus quod for tein buccam uenerit, 86 turn demiim loqua-mur.cdm res urget,86pofcit:cum nulla mo» deftia,autnon finedamno filerepoft'umus. Quarelfocratis confilium omnino fequen-dmnfuadeo,quiitaad Demonicum fcribit:

*1^ xvxyneüii/ àmâii, itiriTiit yxf fuintt iKey®quot; quot;y^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rs'i! «Hdfip riyxy^ i hiyai/t

Qiioriim uerborum fenfuß eft: Geminas lo-quendi occafiones captabisiautdcqs rebus, quas familiariter aperteep nouifti:aut de qui Us neceflarió dicendum. in his folis fermo filentio præftat; inalqs, tacere pneftabilius tft. Qiiod prseceptum, tametfi latins pa-

f teat.

-ocr page 82-

es GASPART STTBLINI teat, ad omnesiß pertineat ! ramen iiirginci piidoris fmgnlare ornamentum eft tacinir* niraSjOdiofauerd »

linguae morb. foemineo fexui ur familiaris, ira omnium odio dignifsimus haben foler.

Virgo femper curain ftii gerat; id eft,nun ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quä fui fit fecura, fed in didlis faóiisip fit cau

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta.Omnis fermo diuinægloriæ infcruiat.'iiil

nifi pium/andtum.caftum fonct: fadla, Si ui fæ alt;flioncs, conformes fint Euangeiicæ do lt;flrinae,fanlt;florum(p uoluminû monitis.Py thagoricfi iierficiilû qnotidie in ore habcat; vu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftet Jlit/i iytt iTtMrtai •*

Id eft, Qiid fum tranfgrefla/quidfeci :'qii/d omifsi quod fadlum oportuiK’ Longrdid cius fi'et cœnobiticæ uitæ inftitutum pucl-læ.ficogitetdiancuiramrepræfenrareimagi riu pnftru nem peregrinationis difficihs. Viator femel fcre^niitio iferingrefiTus, ufiÿ moræimpatienseft.do-Cexiliiu». ncc eô perucncrit.qud ireconftiruit.Non ilium blanda ncmorum uireta, nonfonrium amorniras, non multarii urbium celebriras, nullum fpetffaculum.nullæ illccebrx, nullx deliciardetinent.'Omnia poUferelinquir, ne । gligit.faftiditfillicanimus eft, illic uoluntas,_ ' inens,illic torus,quo rédir.qui bad lapidem impingar,fi in prpcipitia,raxa,monres,feias, aJiacj! eins generis mala incident,breui labo j re exanrlato periciilum euadir,fupera[lj! Si fukeprani profeÆonc connnuat.amp;c äC præ

i'cn$

-ocr page 83-

C o R o P AE D I A. 69 fensuitajn qiiaperegrinantibiis. Si ad eerie ftem pàrriâ propcrantibus mulra mala, plu-rimxcp remorç impedimenro elfe foknr.exi lii fpeciem refert. Bcatat igirur uitæ am ore ardentcm.non uoluptas,non diiüriae,nöca-ro,n5mundiilltcia,nclt;paduerlitas,neqj itll» tctatioabinftitutoirincre rcuocabir. Quarr alacrioribus animis uirgincs.omnes labo rfp,mokftias,uigilias fiifcipient,fi finem pc-Kgrinationis, fi cocleftcm patriam, uitamc^ inuuortakm fibi propofucriiit. Afpera qui* dem,Sidiffitills,impeditalp uia eftsrf« -jiut «lt;(/«T«/ügt;/:fedinuertice fiimmo,grata fupcrantibusoffcrturrcquics.Voluptatis aiitem itcr amplum 8i fpaciofum eft, fed in finecalamitofifsimummam uiatorcin pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

fundum, Si perpetuü exitium prædpitc dar.

Ergo puclla non deficiat in medio curfu, »onfuccumbathuiusmundimalis.nontæ- f*crM Adb»r dear ipfam laborri,8iiugiClirifti,quodmi-k8(dulceeft;Siquominusuiçreftat,co ma 'orecontentioneadfinêufqjeluóletur. O» tlfe,loc» JimturpeeratapudLacedicmonio8,flt;4«'gt;i ’'%hoc eft,haftam abqcere pugnantë:quan toturpius Si damnofius,uirginem Chrifto deuotam.Si aduerfusomnem mundi ftrepi

1 tum, carnis illecebras,diaboli mille fabricaa dimicantem,inipfoferuorcpnclqhaftä ah-

: tieetk,aclaguereilllos demum uiilorix infll gne corona manet, qui proftrato bofte, ui«

i i ótruia

-ocr page 84-

«8 GASPARI STIBLINI

élricia figna referunnnon qui fe turpiterfu-gxinandanr Adiuuat Deus cgregios cona« tus.fauctram fiiblimiuiraginisfpiritui, nee | uirginem diuinoprarfidioamp;opc lïibnixam ' deftifuit; pracftó laboranfi,auxiliatur,ful« ' cit labarirc diuina graria, fuggerit uires, ftat fuccenturiatus in prarfidiis,deficienrem fublt; Icuar,rcuocatlt;p uim fpirirus in deictftis ani' mis. Idcirco puclla,femcl fideCbrifto data, perfeueret, Si ui(ftrix fände uirginitafcm nbsp;nbsp;J

illibatam acinuiolatam Deo offerat: gratif- I fimam nimirum uiólimam, Si omnifacrifï- ’ ciorum nidorc fuauiorem : fecp de mundo | triumphanrem,adaltifsimam catlicdramdi uinæmaieftatis fiRar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Alors »» ex- Abftergcndus inferim omnis metus mor timtfctnda. tis crit, quæanimum,particulam dediuina

mentcdecerpfam.tctro accaliginofocarce-rc corporis liberar. Suftinendus eftanimus fpe re fiirrcólioniSjiy^ rUfi fwie oHuvis xfiréui/. Bonis ergo amp;integris mors non debet efle formidabiliSjfed exop tata.ut quæ ex hac lutea corporis euftodia animum eripiat,prio-ritp dignitari amp;nbsp;fedi reddar.

lam ueró fi pneconium uirgin/tatis facc-reuelim,dii boni quanta hicdicendifyliiafo rerquam copiofa orandi materia hinc fup-peditareturï Veriim rem per felaudabiletn acpræclaram cömendare, eftuinouendibi-li hederam fufpendere. Hæc enim proximè nbsp;nbsp;nbsp;{

ad ange- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]

-ocr page 85-

C o R o P A E D I A.’ ëq sd angelicam digtiirafem accedir.facrisfp fpi t/ttu ulr^liti I ritibiis focios facit homines: animü ab om-*‘*^'*' niterrcnafecc, omnibus uitiorum fordibus purgans,amp; aucllens ad actcrna, ad Dei con-templationem erigir, fanfiiratc óC tranquil-litatem menti confcrt. non humt repit.nö in terra moratiir : fed arduü çthera tranat.fubli mis uolat. Eft quidcres fand!a coniugium, Ccniimum. gt;b ipfo ren'i opifice Deo, in infantia mundi primiim inftitutü,amp; confecratmquod ctiatn Chriftusfiiapncfentia in Chana fandlifica* uit,amp;firmauir,8iinconiugio caftcpietp ui« ui poteft: nee Deo difplicet, liberis creandis operam dare, creatos fanólceducare.gcnus gt;nbsp;tnim humanü opera Si bcnefieio matrimonii 3b interitu aiferitur. Sed longe fuperior Uirginitas.quæ tota cœlefhbus acternisrp rebus occupatur,in fublimefertur,angelorum commereiis utitiir. Hinc Chriftus.uitç fonsj ex Virgine nafciuoluit. Répudiât illa, iur-' , gia,lites,rixas,quibusraróconiugalis torus uacarcfolct;non opum cumulandarum ftu-dio tenctur:affeólus carnis praccïdit; pedife quas habet caftitatem,fanftitatc, pietatem, niodeftiam.denicjjtotum uirtutü chorum: nihilep ipfam præter contcmplationcm ,1c« ftionem,prcces, pfalmodia, cacteracp rcrum

’ diuinarum officia follicitat. Qiiare,fandlif, fima: puella:,quac mundo,Si omnipom-I px ac ftrepitui illius bellum indixiftis, qux f j decreni-

-ocr page 86-

70 CO RO PAED IA.

dccreuiftis caftirarcmillibarä Chrifto /pon-fo ueftro o{ferre,Si fcmotç ab hominutn tur ba,caftam,piam,finccijlibidincS«; fcelcreui' tam traduccrc; gladiatorijs animis rem ad-gicdimini, amp;. peri'cucrate obfirmato pedo-re;durafe afsiduatin pieratis ciiltii, ót prcci-busmirginitafem^ candid3m,5i abomnila bepiiram Si niridam iiobifcum ad tribunal Clirifti fertc: qui nos amabili cöplcxu foucs ' fuauiabitur.lponfas fuas,5^in ddicijsJia« I bebit in regno fao, per omncxuitm. Con I filium ucró hoc iiofti u,amp; cöpcndiariam in- ‘ /litufionem uitar uirginear, nobilifsimar Do i minæ, clsrirsimorjf Virginum CJiori fideri, BCHObASTiCAE àFaJckenftein acce-ptam fcrtc.ciu unihüclibcllumfcfipfi,noii qucidipüi^iampridem ad faitigiü cöfumnia tæ uirtutis cucifta, meis pr(ceptiunculis ege i f et: fed utipiius aufpicio Si rurcia libellus tu« j tiorforàa prodiref, alijs^ eiufdem in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

ftitufipuellis Si ufuj amp;nbsp;uolu-

ptati foret,

FINI 5»

-ocr page 87-

COMMENTARIO-

tvs DE EVDAEHONEN^'

fium Republka, eodcm

SPAR o STIBLINO.

autore*

-ocr page 88-

-ocr page 89-

Tam piet ate clvam doflrwiJJjcääto uiro, D. lacobo Srcnziot

Suo compatri charißimo, Ga/ßar Stiblinus S.

Be I tam diuturni filcn tl], chanfsime fympa^ triota, nullam alia eau fam fuifle augurabe-. i ris, quam iter ad uos incelebrejinfrcquêSjminimecptrL tum. NihilominusBrentius meo Hunquâ clabetur peóore: cu quo, prçtcr fympatriotç necefsitudinê, ctiam pridemftudtjSjConueifatiOx He, bénéfices çotraôaamicitiain^ tercefsit. Ne italt;ç minus dextra ! de me fufpicio tibi fubcat, hanccL ùedeMacariaamp;Eudamone lucu i bratiunculâ, amicitiænoftræ fym-! bolum, ôiteftemanimi memoris, ad te mitto,quafœlicis Reip.feu ciuitatis imaginé rudi calamo adgt; umbrare uolui.quam fi leta fronte ■ accepiffeteintellexerOjreddes ala f y c riorem

-ocr page 90-

^4 EP IS TO LA» cn'orcm admaiora. Vale, cum tua dukifsnna foroicula: Sgt;C me Simo^ ni à Pfiirtjfiapud uos agit,cómcnz da-quem egofufpicio, amo,0iuc-neror: uirum no tantum maioruffl imaginibus darum,fed etiam eruz ditione, uirtutc,ac facundia inter ca teros eminente, Ducalem fenaz, tore in Ensheim, denicp uere noz bile, qui dC me uidetur amorc quoz dam fingulari compledi. Fcdiccs Refpublicas, quibus tales prudent tia ö^fapientiaNeftores pratfidét, qualis is eftquot;, licet aerate adhuc floz fens. Valeifcrum: Selefradr|,Anz

no Domini M d. L111, pri-

• die Iduum Augifiii,

-ocr page 91-

•7^

DE EVDAEMONIS

MACARI AE CIVITATIS RE^ pub, Gafpaii Stiblini Com-mentariolus.

V P E R RI M B' fcho!^ moleftw pcrufui, pcrq; autumni fempuf à ßmäto' niimct negocij$ uacuuf,tt' O nmi reficiendi gratia, re-rum^;nouarumßudio, A-rißotclii, Platonis, nbsp;nbsp;Xe

ftophontis Hrbes, toto orbe celcberrm4x,îuür4-baw.foHidêè pereontans ac difcenf,quomolt;io illt;i ficrc/publie^ conßitutie effrnt,quMpridegt;n fio' rentißimat ej]e accepcramM^ uerum ßtte(tr,f9.' Wit ipfa re bwngè minutior ct tcnuior uidebatur: tanta ciuitatnm maießMdamq; bfrfMrfrwm cc« diiio,primoßatim obtutu c ffvrebatur. itaq; aliquot dies in his comorattts, ccepi me quorundant ßmiliaritati inßnuare, ut fingula horum opera, tommodiuf poffem cognofccre. Complures igi-turTnefummahumanitatecr beneuolentia cciif mores,leges zx ftudta harum ei-uitatum luculenter commemorabant : quic-quid erat inßgne, (tut admiratione dignimanttti grtuatim comiwf^^rttbaitt, Brant autent bauuN

-ocr page 92-

7(S De Eudafmonis repub.

b£ uicin£, guarum media Xeno()honti{:4 cutut vtroq; latere triginta fladiorumljgt;acio, Platonis Cr Ariflotriis mtxnia dißabant. Xenophontif, Platonis, zj- Arißotelis urbes dici aiunt, (juod bi quondam uirieruditione zr eloquentta da' rißimi,fiindarint,condiderint, cr legibiu inßitu tisói ciuiliiitsornarint,hitte pofleritas tanti be^ Iteficijnon oblitaßn horum perpétua menwriaitt ßc appeÜari uoluit, Paedere autetn fefe dcuinxe rw»tperpetuo,uiresci; coiuttflashabent, quant' UK moribus zr inflitutis no omnino confentiât: nee quantamcutt^i uiin hofliumßrntidant. Solet iüadiuerßtof, ciuium animos fiepiufeulè ittmii' tua odia uertere,ut nonnunqua inter fefe tumul' tuetttur:fedadarma Cfclademnondum di[c ft fum eü. Otium uero huius loei-.lionnulla me fatietas ciepiffêt, zr aerii temperies, cœliq; ck' meniia,ittneris etiam comnwditas,cid alias quoq; urbes uifendas inuitarent, adEud(attlt;gt;nem,M.a' cari£ infula metropolim, iter inflitui,cuius ma' gnifica celcbrisq; fima iampridê me aUiciebat: etßagre Ariüotelici zx Platcmici dues dimittegt;

Odyir.x.

rent, tnulti/iriamqi meum ab itum remorari cO' narentur. Pedeßri ergo ü biere fatis fadicitcr conßdo ,naue eonfeenfa, i nare uerfus orientent nauigare coepi:cr primo fanè die aura fecustda fumus ußfltM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttùs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iH/ai'

-ocr page 93-

Commcntariolus. 77

ro die uejjieri coorta tempeUate, cr feuiente A~ guilone,id}ii ßiiffet de noüra falute, ni naucleri perititt cr arte id periculi difcuffum fùiffet. Mane ueró iam aurora fubrutilante ,otnnes mcolu-Wf J /««orc potiti fumuf. nbsp;E/l autem Macaria Micari j de

w Eoo Oceanofublimis,ac rotunda :omniu re~ fcnptio. »■«tn, quib. humana uita fußentatur,firtilißma, adißci/s çr moenibui egregiè cuîta, legibui ac

tnoribui pulcherrimè exornata. Metropolis 'm Eudacmou huius meditullio Eudamon eUtcuius urbtsß pro Macina: feidignitatepraconium fitcereuelit ipfa Pcitho, ^etropo-çrßcundia,fuis proßHi dicendi opibus ^uamJi tfl amplis exhaurirentur. Tanta huius amplitu io, magnificentia, GT fcelicitas, ut nihil 'm toto

: nundo uel admirabile mdgis, uel liter arum mo-nument'is dignius effe arbitrer. Cum primùm i-pftm 'mgrederer, ad tantam omnium rerum çr adificiorum maießatem attonitus obflupui. Con

1 /tftjm occHmtdnG qui data dextera me faluta-j rent:conifciebant enim ex cultu er ore,rae no pe

Nif«lt; 4 Mufarum commercijs abhorrerez Clt;ete-tlm paucißtmi funt illicliterarum expertes, ^q;fumma in ignominia cSquot; inßmia. Quare hu-inanißmte excipiunt me, fuamc^ erga me beni-^nitatem multis modis déclarât: peregrinum,ç}* itineris moleflia delaffatum, ho^itio comfmtniagt;

cato,con-

-ocr page 94-

De Eudæmonts repub* cato,confollt;tntu)',exhilarantq;4 Mjn/îautem il' pudtOoi tjuatuord£cimdies:Hbi compotationet f£pe mmultm nodem produximia, non qai' dem luxin explendigratia,fed commentationii, rx coüoquij {quo nihtl priuf, nihilc^ antiquim habebam) caufa. Sicenimego Rempub. Eudf' monen/ium ueluti per lufum cogitofcebàùpfi aU' tem aliarum regionum mflituta ac leges ultra citroq^ habit is fermotubus, ceu itccfieyas di[ce' haut. Qjteueró auimaduerti, cr mewria com plediipotui,oper£precium mefidurum fumar bitrat ut,fi pofierorum menwria; proderêtut hoe abfolutißimü foelicis reipublic£ exemp'ü -, eraf-fo ae pingui ingenio 4 me adumbratü, cetere ei uitates emularcntur. Stc igitur mores çx miHtu taEudemonenfium defcrtbam,utno de Repub. commentarium componere uoluijfe,fed que ßr tè memini, breuiter retulijfe uidear. Frimùm dues Eudemonenfcs perjuafum habent, fenon temerè conliuxille,fed numinis prouidentia uite communione fociatos coiffe: ut à priore uiuendi rilu, quo ff ar firn inagriscrfyluis currebant, omnia^ uirtbut,nihil autem prudentia Cf ratio' tteadminiftrabant', ad manfuetiorë cultiorernq; letatis degende rationem traducerentur.e^ mul tie uelutimembrisquibufdâ,unuincorpw,quoi duiutem uoearit, coflaretur,congregareiur^:

(uiin

-ocr page 95-

Commcntan'olus»

eHiiM pl«« CT mcolumitm ex leguo omnibut cure effet. Deunt «cro mundi rerum injjgt;e£li}rem, iimodum bic hom'mum focietete deleâeri, prei Klaff; confirre ijs qui tueentureiuffnodi »«ortit-lium cofortifi.'grrfHKfr eutem irafci ijs,qui que-cutiq; ratione uiolent iura humane focietatii: Cr horrenda fupplicia fumplurum de utolatori-biw.CZ 'm Rempub.iniurijs. Vnde omnes eodeni ftudio communes opesaugereconiendunt, mbit penli habentes fuis priuatim commodis confule-fe. Malè audiunt apud illos,qui propries res pu blicis anteponunt ; qui Rempub. propter fuunt compfftdiitm negligunt. Finem fue conuerfe-lionis ç}- admintßrationis effi itrbitrantur,bene beiteff;uiuere.Beatam uitam iudicant, que cunt Beitâ uît» iiirtuteconiunóla,4turpitudinemaximèabhor' ret,craliénaefl,Hincomniseorum inftitutio, tSquot; mor«i« regula.ad honeflatis cuitum,zT turpi tudinis panam ffteâat. HuSus Budemonë/îutn

I tum Baotico cy Ilupido ejl ingcnio,quidigni-' Utfin preflantià hominis juo inomento pon- Pr^rtanttl i derare nonnouerit,quiinfeexpreßam diutne homimsab ! «itureimaginem nonagnofcat.lt;:itiareturpißi-

munt liucunt, aliquam peccati labern tam pure ftudiofè Sc ffitsieiaffgt;ergere,cr uitiorum aliquo netioea- ferio pan-le/hs ffmulachri tantum canJorem deuenu/iare. derari. Crcferó rej^iciunt ad condttorcm, archetypunt

[uum,

-ocr page 96-

So. DeEudæmomsrepub.

fuum,tiui non pur cm, no inclemens,no abieHiit, non tniuilucfed munificentißimm, totunt mun-duin fuis tam fffußs largitionibm fullentat: tjui nuUo äeliäo lt;juamuis atroci in tantum iritatur, ut nott iüico conuerfus ad mifericordiam,p(xni' tcnti reo ueniam donef.qui de altißimo coeli ßfli fn/f)ici,ac dominum uaflißimi huius mun di theatri adorari colicj^ uu't: quiiußitiitacie gu^ecunque ßcinora diffecat, lt;equitatisq; trutina humana aila pondérât cf examinai. Adhoc confummatißimum uirtutum exèplar,ceu ad culum fc componunt,uitamq; fuam moderantur: Secundum nbsp;nbsp;nihil tam fecundùm natura effeputant, quant

nâtaram ui caflè,fcbriè,feuerè,iuüc crpièuiuere, omnes^ conatus fuos ad coinmunemutilitatem conßrre. contra omnium inaximè natur£ aduerfari, turpem,libidmofdm cr impiam,ßneq‘ contentione aliqua,traducere attatem. Ciÿarefedulà cauent, ne quid inDeue^ üaturam pcccent, ac délinquant : non tam propter impendentis fupplicij me turn, quàm quia turpcßt,quodexfui natura fiigiendu m arbitrantur. nbsp;nbsp;Ceterum ut in corpo

re humano alia membra alijs digniora funhcj“ nobiliora, alia in conßiicuo, aliaueri occulta çy recondita: ita in Eudemone non omnium eH eadem dignitas er conditio,fed perfonarum mul tiplcxdiffrimcn, lliquippeplebeij funt,illipa'

tricijt

-ocr page 97-

Comnicntanolus» st trkij ; hi in magtid uencralione crßieäati, iHi obfcuri cr ignobiks:zir ut guifq; de Repub.me-rttur,prudcntitiq; GT uirtute pr^ftat, ita quoq; honoribuf augetur. Adeo mode^li funt, ut inferior fuperiori, pltbeiuf patricio non inuideaty fed/âueat:proceres et magnates, humiles tenuiq; ßrtuna dues, non contemptui habeant, fed tue*! »ntur,acßueant,

NuOa defpedio, nuUumq;ßßidium ipforunt eoniundionem laxat. Eo conatus, cr ownrnt operam uertunt, ut rempublicam faluam po-fieri acdpiàt.t^ullus, ^ui magiftratta imperium detreéief.fed omnes amabili concordiatcr harmonie quadam coherent,ac cofentiunt. Claros tute cr amplos uiros maximis honoribus profe ^uuntur,uenerantur, cr fufiiidunt.Norunt boni dues, (juanta fepe mala reipiiblice dederit contemptus, atq; negledus,de omnibus beneme ritorum,c[arorum(j; uirorum : cr ^uodleirtutis m'gor languefcdt, nip premium fuum gloriam expdiet. Hmjc ißud Euripidis crebro ipps i» ore fold effe:

cvrûy/lt yetf Utx/a.ynaiffM'irifO^.su er«f) Tie fiâ^X,û{ Iim mßiiSviJies iit) ßitJicv fé/nijixt -liliff HaHicywf/aä^tef),

Ex Hecuba.

Tales ita^jpoHeritati comendant,ueltitulisuel fiotuhtuel claripimorii uirorit monHmetttis,guo

J alacriore

-ocr page 98-

tz DeEudacmonisrcpirk alicriore dd cojlmihduirtutis exèpia cdeddiini }M minores excitcntur. Mihi uero mirMti,cur tdntis impendijs Slatuds,quM uidi, pdrlim £reiis, pdrtm aureas, erigerent, hoe Tragici diólo rc' Ipondebant:

ExHceuba à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/zov fiiXuyiKiA,tlt;d‘fTsä k'cMnXt uil

turipidis. nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Nobihtas nbsp;nbsp;-tiobilcs apudEudamonenfes nonhdbentur,

hudæmo- p . nbsp;nbsp;* . - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fgt;

nenfij. iphignauhlongof auoru cr tmäginum/e^^ ries enumerancfed qui propria uirtule clari dd deciis ac gloriam perucnerunt,quirebtis gedis 4 fe florcnt,ij in precio cr/jgt;lendorefunt. Honc' ila tarnen fùmilia nô(À{liditur,fi mores fint coït fimiles,zyreßgt;ondeätuniopinioni quam indue reuolunt. At exploduntur,qui plumas in galc' ro geüant^buccas inflant, titanicùm obtuentur, (^feutheroas dutfemideosfujjgt;iciuolunt:ct(n ' perditi,luxu diffiuant, CT perpétué delicientur, nec quicquam Reipub pradlent, Occinunt He ßodicum lUud protritum, huic ambitiofo homi'

. numgeneri:

èiicLvxTOi^ fixu^ôt Jlf ItM »(»■i-s tu' ««-xltdgt;,e3'e,

Oti û igna- inßme habetur, ionauia er inutili otio toT' kudxmo. pfß‘^tre,lttuqiobduct,nullaq; reinclarejcere.Vit iafime. defiUif diebus certamintf inüitttunhzr pramia ponunt

-ocr page 99-

Commcntan'olus, sj fïnwnt uióioribui, tjuibtis inuitenturäd indu^ llriim,atq-huiufmodipr£ludi/sädßrtitudineni flt;Xtrccaniur,cr affucßant. Eadem ftrê difci' füllte feucriltti, gute quondam Spartteßit. Se~ intiM e/laugußißimut, ex uiris prudètia, moru Senatus Eu fiteq;fan0iimonial}gt;eilatisfeleäut. Afcifcutur d^moncfis. 'fgoirt IjorHiu HMmfr«!«, (lon quiuiS)fed guo' ''gt;Kieruditio,integritaiSi fidesper/peäa e{}:‘ uulgi, fed optimaiumfuffraggs magißralut

^liinantur. Nam plerungucresuulgi arbitriö Ww'è adminiHrantur: nonenitn iudicio duci-fed afßäu cranimi eupiditatibusrapitur.

’üsocireauiriprudètifiimijillamdemum Rtm-f^firmam,üabi!em,c^ fœlicem ßre arbitrati '“’■»tw prießdentdoäi çr graues uiri, guorutn' ’°ililio er [apientia esptimi pro/fiieiatur cont' *''»iibus commodis. lOorum gubernatorüm mu Çfïîc'ûW* Cil,itum ciuitatisfaluum retiriere, iura tue

''docentes ac fceleraios punirejbeneßäa prtC' ^enfis. '*‘!!penfare,iniuriaf ab omnib. propulfare,pe' '“Kiaer publica er“ priuata declinare,dignita ’^reipublica; pro uirili augereac tueri,ßngul4 j '’'ig; giue ad commune falutem attinet,fapien~ ' :^lt;idminißrare.gute probe ab ipfis omnia præ ^turiexportationibw import4tionibus re- -\cößliis,iudiciis,mandatis,fenatu/confult(f, l^M,munificetiitfmnnitionibut,prfßdifs uir^ ’• ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g gt;

-ocr page 100-

«4 DeEudacmonis repub.

tutum e:^litcraruculta,crc. Tam initoceni^’ ''l ofiicqsillußremuitamtranfigunt,utfiblt;^^^^ si*’ for«ni exemploadhoneßatemprouoeati,ip^[ uenerabundi obediant, obtemperentq;. Tant“ di Q gnitate ey autoritate apud plebem [unt,iit quid décernant,id omnibus oraculi uice babe“' di tur.luris rationemabiequitatenon feiun^nquot;^- ^‘i Nfcfolumfenatores,fied es- promifeui duesgt;I“' ‘‘ borem,Ingenium, crfidem R.eipub.proinptain, »i expofitam^priebentdta iußi çs boni, utnatU' tf ra,non difciplinaconfulti efifi uideantur.Ea de^ lif «jgi bonitOiS ipfis innata eft, utnihilnifipuruntf liquidumq^indehaurias. Cauëtautemprüden tißime.ne quis ßmtt l!tbordns,dut maculiialiijM fliigitij deturpatiu, ad publica munia admiM' tur:i quibuf arcét quoq^ paruin honeßo qu/eflut deditof,aut alias fœdè ac fcekre opcs paranttSlt; Hiec quippe res magnam (u/pidonis mahe ßne ßram aperiret,ß iüi ad Kempub.adhiberentur, alijsq; moderandis prieficerentur, qui inquimt' tiores fib lip fis inederinefiirent. Curqsauttm, ubi confefiuszffreqaentiafenatorum fieri fo' lent, appmxerunt oculum cum fceptroiqua inut gine Aegyptij quondam,principis fimulachrun reprafentabant. lÜi magißratus fie figurant: ni' mirum quod oculus in animalis corpore, idem mitgtßratits film Republicit, Oculorum benefi (ioetiiiii

-ocr page 101-

Commentan'olus.

' (iocduti^ficimuigradum, ne toto corpore im-ywgdmutxernimtK enim^cjud uiapateat Sic md i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muncre Re/^ub. floret,dccofirmatur.

Qjtod item fol in ccelo, idem mdgiflratui in ciui tiite.Sol oculu^ mundi efl, mdgifirdtM inultitU' ünisoculns.Vnde Pindarüdixiffe drbitrdntur: litt/ii/cyTct o'i 7!ü».x üvjjiü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In Olymp.

'gt;ii!Tce/jii,SincXlxe lt;A' itraif/

pr£tered htec uerbd in its incifit jlfganfMr:

PRINCIPES, MAGISTRATVS*

A-VE, RERVMPVBLICARVM iOCVLI svnt: cvm ivstu tTlA, VIGILANTIA, LEGIBVS, iVirtvte micant: facibvs^ ave svis 1NCVBANTES,COM MVNIVM PERICVLORVM ET DAMNORv'm CALIGINES Dl SPELLVNT. TENEBRAE VEz KO', SI SOCORDIA, TEMERI täte, LVXV, TYRANNIDE, CHAOS CtyoDDAM CAECVM CALAMITATVM civitatibvs ÖRBi'qvE INVEHVNT.

i - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 , Pingunt

-ocr page 102-

De Eûdæmonis repub.

Pingunt etiant Mucm in fcopulis herentent, erfludibus penè aiobrutitm: cuiui gubewtor. ' incMtui cy tenwnriiu excu(fiM-,in incdijs undif , ftJtiiCuedlores necjuiccjudm rndtiutndcœluin toi iutit,diui»amcii opent implordnt. Qt^o fchemdte mortent, ne imperij clduui committatur cuiuH, ■•'O ..i fedfdpientiii inllru£loeiufmodi,quienônfolàin rerum cognitionem,ueruntetùmliudium morent honeßt copledidtur. In ndui jortaffè ijuid mercium, aut alicfuot uedlorunt pericUtdntur: fedKeipub. natjfrdgio^multd inillid hominu pe~ reunt(jUie piâura tali inferiptione inßgnita eil: RIFGAT NAVEM Q.VI DIDICIT: INGRVENTE VERO' PERICV-LORVM TEMPESTATE, CLA-VO PRVDENTIAE AC SAPIEN' lt;nbsp;TIAE INSANOS FLVCTVS DI' ' SCVTIAT, FORTITER'QVE PORTVM INCOLVMr NA= ' VE OCCVPET. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Deni^; aurigam coloribus ia pariete altera ! (urilt;e exprejjerun t elegantißime, oui cum equis i er curruin profiindantßueant magna impetu ' pr£cipit4tur:adumbrantes opinor Reipub.pe' riculu,ß ab imperito,zy m'mui idoneogeratur-

Ciuilis uitiC moderand^ rationem ingenioß deprehendunt in ipfo homine lucere, in qua ani taut

-ocr page 103-

Commcfttarioïus» f7

pfmcipatü obtmet, corpus fe obtempérant prlt;ebet:animjK fapit,corpus obfetjuiturùmperat animuf, fed corporis bono:ifii Ma^ißratus non ftbi adminiflrttre debet Reinpüb'. fedpopulo,cui prafidet. Inßium efl cr blt;gt;c: Euda^monetißunt animiSjDeum ejfetypumprincipttm,ac omnium ma^ißratuum:guare iüos optimosciuitatum rC' üores leßimant, lt;jui proximo adßrmam arche typi fui dcceßcrint. Deus nihil non perßjicit, nihil non fen tit, nuUis affcdibus corrumpitur: ■ita Senatores fuarum partium effe putât,pruden ti conßlio omnia profßicere, cr adminißrare, nihilomittere ciuod adpublicam falutcm pcrti' neat,nullo affèéîu 4 iußitia er ueritate abduci. Non punit Deus nifiraro, idq; codduc. lAagi-firatus ißie lt;^uo(j; crudelitatis fu/picionem lent' Meacclemêtia toüif.nec f£uit 'm fubditut, quos ut pater liberos caßigare debet, tiobis adm 'mi» flrat hunc mundum Deus, non ftbùquare cy Eh demonenßum primarij, non fuum negocium 4-guntyfed publicas ßrtunas tuentur, er augent: er pritmif loco habent, ßproßcerint. Cùmc' go d(cerem,apud noflrates potißimum diuitibits Reipub. prouincias tradi:tenuioribut!‘dutem,li-cetdodiserprobis, omnemaditumad honorés preclufum effe: mirabantur ameiitidm ißam, (7quot; fefoeneratoresappeßarefolitos aitbunt,qui mtd

g 4 tunt mi

-ocr page 104-

88 DeEudæmonisrcpub.

tum auri congejîum habercnf.Semtorem Mltm Senator hit rcbuilt;ellmiri,pliber(it4 fordidishuntilii! bonus, rerunt cupiditittibui^fißlCißiinif uti'gi opinioni bui udcuuf {it fi prudentia poUeatfi de rebut/e' ciu guim multitudo fentidt. Q_uid illi dicerent, fi dudirent dpud nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;or fordidfii'

mos cjuofq; {enatores fdlutdri ? guibus negueiifn necji doürind prudêtid pdrtd efimihilominut td mè iudicijs, coßlijs^ct publicis negocijs prlt;efuiK, Quale ho- A.dulteros,ebrio{ds,iinpios,dUdriti£notd inu minum gc- ßos,feditiofos,nouis rebut{ludentes, dfdpientifi nus nô fe- fludio dhhorrentes,luxuideditos,no modo {itb' rant Eudæ- mouet è {endtu,Çed ignominije z}“ infâmie gus' monenfes. qugtfddunt. Eiufmodi hominum {entindin EU' d^mon non pdtuur,fedueluti uenendtißimditt pefletn eijcit, euomit^.

Præmium Premium nullum dliud expeädt Eudlt;emonen Rerüpub. fium fenatus fuorum ldborum,{ollicitudmum,ui' tutorum gilidruin,cr moleßidrum gudt pro E.eipub.{dlu te fuffèrre necclfe eß, gudm[empitcrndmcœle-üit templi federn: dd gudin dnimut corporis CU' flodid liberatus, olim ßt peruoldturut.Pldtonit enimfententid ipforum dnimisomnino codluit: eorum dnimos,gui terrum tutdtifùerint, in ca^t Ium reuerfuros,et pr^mid explicdta uirtutis dc-cepturos,uitdm fcilicetcum dijscomunem. gui ticro fe uoluptatibus dediderint, impulfu libi dinuM

-ocr page 105-

Commcntanolus. 89

Jinum omnia iura uiolariHt,illis nuüu acceffum adfuperna patere cofortia. (^idaut ipforum animis cü fublmiM,quitanto robore res huma ‘ nof cÖtemnunt^qui no cxtguai» ac uilë cum pro bro captant pecuniolain ex admini^ratione,fed laboris fruit urn, er uigiliarum precium 4 Dfo, cuiui uiceingerunt,expeaanttCiiiidporró bea tiuf tHis Rebu/pub. quac non plebcij, quorum temeritate aliorum ciuitateslabefiunt,nonino^ pes confiliorum.fcd philofrphi gubernattQiiid dcniq; Deo gratiui,quàmtam fanitagrautßima rumjenatorü uita,quiproxiinèad diumitatcnt quandamafrirantt At noüri omne munua dc' frgiuiit cr afr)ernatur,cui no aliqua luceüi frei præfrilget. Célébré iÜud diuini Platonif diâum apud Eudamonenfes eü:tum demiim beatumfr Plitonica turumorbem terrarunt, /i aut philofophis fom fententi*. mittcretur imperiumtaut quibut imperium con»

gt; philofophiam fequercntur. lu E«di«-monendum Rrpub. quemlibet fua tuetur digni~ t4S,quibufq; ordinibuffuuf eü graduf Oquot; honos: quo quifq; uirtute eminètior,hoc ftatU fublimior eü-Sumaaßignaturturpitudini,/! bonteer in~ Obtreda-tegra fima; homini obtreâet quis auidiut. In/i- tores odi® me etiam ell,in uirum magna exiilimationif cr I^iberi a-fiilendoris probracongereretadeofanilitmha-bent, uirtutehonorem emeruijje, ut iiephaa frt

g ƒ quicquam

-ocr page 106-

po DeEudxmonisrepubgt; Ordines amp;nbsp;quiccfUttm m proceres dicere. Credunt optimé flatus non c on full rtbut huminis,ß faa cuiq- autoritin in ci confundan uitiitemanetit:fi populo tribuatur, guod lt;ei^uiiiit eß:ßßenatui tantum cocedatur,lt;j!iantuerudüio, leges, Cf £lt;]uitifs patitur:ß ßc alij ab aliß tempe rentur, cr firmofoedere confient omnia, quem-admodum elementa in mundo concordi ^uadaiil dilcordia eodcmfiatu perpctuà durant.

Eudtemonenfes non fèrunt eos, qui fortis fuie obliti,maiora conâtur quîmpro ficultate: quad ïntra fortu hicc res exitiofa plerunq^ßturbibtu.Volunhut nâfuâquiC- Spartam fuam, qua qui/c^eRnaóius, omet, nec quemanere cum R.eipub. detrimrnto pennas nido maiores extendat,priefertimfiinidoneutc!' ineptus ad aliamuniaexifiat. Sicma uerà laui,fi quis ciiat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirtute è tenue ad lautiorem fortunam emergat,

aut in dignitate aliqua ampliore collocetur. lion iBiberali figmento in quodam pariete depi ^0 monentur Eudtemonenfesmefuiequijq; coii' ditionis obliuifcantur, Afintu leonts exutiiunt indutus,multis circumfiantibus ßrmidabil^ efi: ho/pes autem adperfonatam befitatn accedens, afinum e/J'e,ex aurium prominentium mdicio eognofcit,ac füftibiti ad necem ufj; œdif.itaque aliéna peBe exuta, befiia ignaua, omni^ htt rifum excitât. Piüura tali inferi-ptione nobilitata eßt

Kuiïm

-ocr page 107-

Commentanolus. pi

NVLLVS EVDaEMONEH SlVAl, fortvnab svc-CESSIBVSELATVS, SVAS C O N D I t'l O N I S O B L I V^-S C I T O R: Q. V I S Q.V E A V-TEM INTRA SVAMPELH CVLAM CONTINET© R, ET

SB SVO MODVLO

Ai E T r T O R.

Opfriepwtww effet,ZTno{ir£gcntis homi nes eiufmodi intägiitibM ad moderatioitê quan^ damducere,quifatiandarü cupiditatumgratia nihil non animo concipiuni,craudent: cum for tcfua qucm^i contenta ttiucre, er ip/is cr Kei-pub. longe falubrit»ßreh. Sed malumt princi^ pes aliquando totum oriem tumultibus concuti-, quàm intra fuam ßrtunam quietà agere atatint. at quanta id cr fua er regni totina pernicie, ui~ demui. Rurfusin alioquodâmurodepiéiaeü Cleon A-Cleonis AthenienfishiRoria-.qui exbyrfopola, theaienE»,' fcoc eft coriario, creatus dHdfor exeratus,firtu «4 indulgente,uiiloriam reportauif.eaptaq; Pgt; lo,fuam ipftas patria /jgt;oliauit per clande^inas in/idiai,atqi eximièditatus eßttande per alia eie Üuf,m4leq; acceptas,poenas dédit,quad ultra co riarif forte a/firaret. Epigraphe huiustaliseß:

SI CLEOli IN SVA PELLE

CUV IBS-

-ocr page 108-

52 DeEudæmom'srcpub.

Q^VIESSET, Ä COAÎICORVM SALIBVS ET MORSIBVS 1M« MVNIS, SALVVS SVA SOR

TE MANERET.

Duo Rei- D«o autem potißima ornament ceu fui-pub. firma- ciiMent4 Euditmonenp! Reipub.funt,eloquen' roenta. tid,^ literarum ßudia.Eloqucntiam excolen-Hoquétia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cêfent.Primùm, (fuia hac fola,

ratio,nobilißima hominif portio, f^e,fuam^} uim explicet,lt;]u£ alioqui quap caligine muolu^ ta latuiffcf.undecr folùm hoc difcrimme tant inßgnibrutis animanttbuf praflemm. hominet enim ItngUie ufu deßttuti,parum à beßiji diffir-reuidentur. Deinde ,cum foli homini loquendi munui à Deo mdultutji ßt, par eßut id fu£natu r£ tamproprium, diligenti fiudio excolat. Df-»15; reipfa comperiSt, nihil prudèter fieri citra iicendi operamtomniumq; fu£iorum,officiorum Crcogitationum ducem efje fermonem : quo qui inßgniter pollent,c£teriimaiore prudentia cT conßlio anteceBere putantur. Pr£terea inteüi' gunt fapientes uiri,orbem terrarum magnis i' gnorantiæ ac errorum tenebrû immerfum iri, niß eloquenti£ muntre de £quo,bono zj-honelt; ßo, alijsqirebut, quarumcognitio inuitautilif Philofô- efltdilucidè commode differeretur. Philo-

c'uM

-ocr page 109-

Commentan'olus. p? f «m nuUa uitlt;e pars his uacare poßit: txeo qwp pefonte ràpub. adnüntflranda fcientiam,om^ niaq- morutn zy honeilatis pracepta hauriimt: extra gu,e uita humana potius caligo atra ey mors,quant uita effet. Ergo fummacura caiient, ne ßntes ontniu rerum bonarum, literas er pbi

lofophiam,amittant. Collegium magniß genti fumptu extruxerunt,in quo honeßti

Scholl Ett-dçmonëfii.

rijsutriufq^lntguie peritißimosuiros coduâos, /flendidè ac laute aluntfuflentätqi:qui iuuentu iem,à teneris ftatim unguiculif, in optimas artes erudiàttcr in peâoraddhucuacua,inq; omnent hab it um fequada.inßißent opiniones bono uiro dignosfalubribufq; de honefto decretis muniät. Suget Eudamonenßs pubes ex optimorumferi-plorum Ubrii utriufq^ lingua: medußas, àprimis auirudimentis. Vbi uero ad folidiorem erudi' tionemgranduerit,mox fanilioris philofophiiC inßitutis traditur: quie non ex putribus barbae rorum Sophiflarunt lacun(f,fed rx limpidißi' misAri{lotelis,Platonis,Plutarchi,Tbeophrafli ßntibiu petunt.Sunt autem difdplinaru fapiett lia omnium praßantißimi proßffores, magnis impendijs undeeuq; coquißti. A' Philofophia ad dicèdi artesgradus fit,qua tradittur ipßs ex De moßhene,Ciceronc,lfocrate,Platone,Q^itiiiliti oo,alijs^ difertißimM autoribus:qups,exaäo iti dido,

-ocr page 110-

54 De Eudaemonîs repub.

dicio, crmagno tngaüj acumine cxjplicât Rht' tores,dd id adhihiti. Mox adulciores in fidis co treuerfijs ac tbematijs, ^u£ dGrtecisdicuntur ttt^(rx{,exerccntur,lc)roq; cr Reipub.parâtur: ne dnimi nintio litentrum otio moUefcdiit, emd' fculenturq^. Quarc arttbus ingenuisgt;eloc]uen' tld, rerumcj; cogiiiùone inRrudi, ad Rempub, accedunt. H'olim tamè ciuii hinc fuJjgt;icetur,EU damo nem multa fopbißarum turba corruptant el[e,lt;jui id foliim operum dent, ut magno cum dp plduiu populigarridtittficut quendâ Attica fuif' fe dicitur,ubi GorgiM, Lyßas, ifocrates et ?rO' dicmfalijcii fudutter cr ad aurè dicendo, multi» tudinis ßiuorem cbtandiri,nec mediocrem merct dem cmendicare folcbant. Imô aniii^udin qudtt' dam feueritatem fjgt;irat,nec patitur a uera uirtU' te ad ignauu otium per hos iuuenes traduci: fed philofophiæmunerefibieducat idoneos acegre giosgubernatores. Quôdautem exofoshabeat ijlos rhetorcutos,cr oßentatores blaterones, ex tnHecuba iUo Euripidis epigrammate, quod in CoHegio guodam marmori mfculptum uidi,cr dejeripß, apparet:

— ^vSgô)7s)iai(gt; in atm Tï^xyi^x-nutnlav yXoïosciv aeXiof/t aiXX' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiyfif/:

àît' euv î! »quot;ifx, ^i!s Xcy m (ifM axâ^cce,

leds

-ocr page 111-

Commentan'olus. py tói Jiu-vXiSrsu ail Xsyap fifi't/jiai/ if/(iff' (I ffffiiil' HKgf^uniris-,

liotantur enint hit uerCibuf,c}ui alienis auri-buf efcM colligufit: aut tjui corrupti, caufu de-prauiintbonMyiiut maloi fucant.

Pratereo interim poetM,lt;jui, (juantä mdiefl,i It er dignitate, hic Hoiîwn uati-s eminentißimi poëmata moduletur cr explicet, alter Vergilif fublimem grandilo^uentiamititonet acdemon' ftret,tertitu denicj; tragica ßriptapenßculetat' fn«c/fft, uerbis confegui non poffum. N« Wt«iM//orfnt wj Eudiemonen(iügymnaßo,MU' pee cum clt;eterif Mathematum diPciphnif : ^uof opprimé utiles effe,iis lt;]uoq; tjui Rempub.capef-ßrtaße dubitat. Aodulisautem ZT cantionibus no lt;juibufuisututur,fcd ijs tantum, qu£ a«imj uim ac /}/iritum excitant,cr impetunt quendam ad res gerendas inducumt. QHor«nt PbrontiftfriKm hifce uerpbns inpcriptum efl: ’7I iJTajf ttJlv/jop iiei^dp.

Ariftoteles in8.de Repub. «xMu

T»M»f fin/ntfpoz «iz/,4« «io'îâf.Svi'f«* (èfiXffOisxe

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' n' A ff- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y a- liomcri

J fvKfp ffcotJltap,. uçjfut cx

Ittduk.ubibiec drspwflrfpttjfircHmcircrf prr/Î4nti(?tmifitblt;rocd« depiâ:ifunt,qui mirum

Itfw:

ïtw/ yXfM'd^û'üSifftp 'eTii^ici/teiffip àitiAci

inmo-


-ocr page 112-

9(î DcEudæmonis repub.

iîj tnodum ingredientes primo obtutu alleâitnt. Prenantes di/îrahunt, zT morantur. Dcmodocut Phifit' aliquot ci- CMWregM A/««oi menj'£.aßißit,(ycitharipigt;l A,mphioniimodulationfnt coeunt fixa, CT Thcbana mania conflituunt. Arion delphtno per ^ejuor apertum inueâtü, chordis digitos appltcatos habet. Orpheuf tri' ftißimui citbar£ fidtbui canit, cr amiffant Ery , dicen mceftißnnis numerii luget: circumftant ud riaanimantium genera, de fix is in Orpheumo' culiSttjuafi permulceantur harmoniie dulccdine, (ondoleantq; infaelici citharoedo: currunt arbo reî, zy motant ad melos fua eacumina ejuerciu: fifiunt luoscurfiu flumina,(uauitate càtus incre dibiliattonita. lo^as Sidoniusepulasexhilarai: dumq; coeleflium corporum nwtus zf efivUus cd nit,modulaturqi,obftupefcunt Dido, Aeneas, ac 'cateri conuiu£. Horn choro adfunt cr quot;^cr' pander,cr Timotheus.c{uorum lOu Ephori mal üantiquôd unam tantu chordam pr£ter neeeßi tatem intenderat, eiusq;citharam arreptam pd xiBo affigunt-.hisnc cjuidam ex Ephoris enfedi' ßriäo incerrogat, ex utra cithar£ pa'te chor' das, qu£ultrafeptein accejfcrant,ineiiiuelit. Dautd quoq; Regius propbeta in terra procuM bens,athar£ pulfibus diuinos Pfalmorum nuna rosperfondt,acmodulatur.

i.'iagnimt

-ocr page 113-

Cornnientarioliis. 97

MigHMin etiäm decM E-udtemottenfjs fcbolte, Theologi. Thcologi, qui ttuinero tres, facras literds profit tentur:quo in négocia,non friuolis quorumlihet iiitcrprctamentis utuntur,[ed ip/os adeunt fau' t(s,trium linguarum peritia fili,ac itide uera di' «inoruni oraculorumfenfacrMint : uetuütßimo

1 tMin tnlcrprclum te^imonijs fuaßilciunt, flabi^ Huntatq; conßrmantihorum conß'ijs inlbruéii, ablirufasfacr£ßcripturie opes profirunt,expli' : czßncera; religionif cultum.abolcri opi nionumuarietate no pjtiuntur, Medici quoq; Medici. fatisfrequens auditorium habent ,quôdhoruni fcientia m Kepub. neceffdria uideatur. quod C'

, nim aliud per/ùgium inmedijsmorbi angu^i/s, quint medicorum conßlium, ey auxitium^ Su£

I igitur diatrtb£ parietes ornariint Cbirone,Ae' fculapio, Apolline,e^ P£one,deorum medicoii-tem Galeno,Hippocrate, Auicenna, Nican dro,pr£cipuis medicine cultorib.afq;patronis.

Dcniqßegum ey iurisdutlis /ludtu tn Eudie

»Ugt;neß gymnaßofloretißimü eü. Clt;tteriimnul lurifconful lus locus Pariholo ßaldo,Abbati,c£tcrisq;Ope ti. ro/isiuxfit^j barbatii comentatorib.rclidus eß: i'mo purwin ey liquidü iuris intrlleilü,legui];ßn fus,ex ipfo purißimo et Latinißimo uerboru co

. textuhauriut. 1« ro latere collegif,quod ad farÜ /ßeiiat, b£c ucrba marmori infcripta uifuntur: b S.P.Q..E.

-ocr page 114-

DcEudæmofiisrcpub,

s. P. Q. E. VIATORI S, «t nbsp;nbsp;nbsp;Arfcùrrfti fumut ai noürlt;e ciuitâiif lalutêcf

t, diuturnitatè no minm pertinere.ùiuentutë, uni „ camßiturit Reip.ßgt;e,probis mortb.bonisq;litt' t, ris inftitui,c]uàm urbé moenib.cingi,mutiimëtis^; », alijsßrmari.Tutißimu cjuippr prafidiu,^-ftnbi 3-gt; limentum longg incolumitatis,in prudentiui»ui », rorum conßlijs, crßtpienti omnium rerumad-„ nuniilrationcpoßtü e^. Ç^^arthoc coUegiuntt ». crhancfcholam,utpublicambonoru uirorum ,3 officinam extruximM, inüituimu^.cj;, çr anniiis „ redittbus ampliter dotauimus,ex tjua dodi zy i-», donciad Reipub. munera uiri, ubcri perpétua „ prouentu prodeant, in noüra ci'

uitate efflorefcant.

Kerum no-

SeddeScholafatis-.tranfeo ad alia.Rerum na uandarum uandarum üudium prorfiMdamnant,ueterunt re^tiabîle a- manent. inteüiguttt enim, innouatio-pud Eudæ- radices effè magnarum feditionum. Ex «de «•nenfes. rumannaltbuidocumëtahuiusreifumiint,(juàd uidelicet ißa immutandi,omniaqi pcruerteiidili bido,cùmmultisalijsciuitatib.cr imperijs, tum etiam Athenienßbus ac Romanis male cefßerit. nam ex innouationibut,priuata commoda qua' runt homines,publicasq} res morantur. Quart in eum qui leges abrogare,aliaqi qu£ maioribus ttift funt,antîq»(ire alt;tut nQMcondere üudet.

furrißi'

-ocr page 115-

Commcntarioius. ÿf fcaerißime animaduertunt,ut quifalu^ ciuitatis fiatum labejiäare tentet:nißeuidentibut ratio-nibtts planiißcerit, comuni utilitati p/urimuni binc acceffurum. Vbipopuli conuentui fieri folent,h£cnotaapud Athenäum fcntentia faxd inci[a legitur:

synethn anaphn esti eh

MEnEIN TOIS PAAAIOIS

AoTMASI KAI ZHAXiMASn

Qttitnfo beatioret Eudamonèfes nobitfunt? ijuibui impuni licet, pro libidine, tantum no ex lum cr terram tnifeere? Refc'mdimui uetera, cT fancimui noua: eag; rurfut abolemuf, cx denuo aliud rogamut: pc fit, ut omnia furlum ac deor^ fum agantur,nec guic^uam fuo in fiatu diu ma-neat.hac occapone legib. pia dignitoi périt, mlt;« giüratuicr primorKmrfMtorif«« l!ebefcit,con-tumacia plebem inuadit, uitia cumulantur.fiosperducit luvore^ices fiudium. Ci; Seruiliut Hala,Spurium Meliumnouis rebut ftudentem, fua manu occidit : e3‘ nofiri perpriit, effrenati ac fiiriopim (juorundà licentia innouandi e]uic-ijuid cr m Rfpuk er i« religione libeti Vnde tintastumultuum proccHasinmudoeffie orf«, HondHtiumf/l-

leges cQnduntur[en4tinautóritate,(^popu L»gum

-ocr page 116-

too Jue cuaacmonisrcpub. Itconfenßi rogantur, muh is nntèdein^nfirdto, tjuattto emolumento Reipub. fùtur£ fint. Sunt J^eges qua- autem eiufmodhut nonfolüm commintnturpx lesapud Eu nis mdleficis AC trjnfgrel]'ogt; ibtts,fed præmijscf dxinonen^ IjonoribusinuitentAiircéîè Agendum. SeditiO' Sedition«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cent

pendiAriA uia ht ad perniciem. Concihahula priuatA conuenticulA ciutbus, quibus fepiculè conljgt;irationes contra Rèpub. fiimt^uctitAfunt, Siquideprehenfi ßterintAÜcjutdaduerfut publi cum ciuitAtis ßatummohritcapitepxnas tanti feeler is exoluunt.

Porro fapientißimtis PudAmonenfiummas.i flrAtui citrn intettigeret,feditiones çy tyrÀnides, potißimitm exluxu ey delùijsnAfci:fumptuc[; ijuælium fuperante,Ad malos artes homines ft uertere,lt;iuà luxui femper pecunia fuppetat: legi Luxus amp;nbsp;6IW fumptuarijs prifcoru exemplo intcmpera/t' immodici ciuiumcohercent, ut qu:fîj;pro moduloß fumpeuj, fuarum fumptus ßciAt. üuüa tjuippe pr^fenttor Reip. peßis,(juÄ,m luxuria, tjutecunt uita libidinofa er intempérante coniunâa ed: ^uam max feguitur animus nuHumßcinus aut fcelus harrens, fi-angitur ey emafculaturiuuen' tus, er inutihs ad omnem ßinäionem mtempC' rantia uitje redditur. Htnc tot tnorborum agnti tiA ueniunttfubßAntiA exbauritur, M,entis ejuolt;i;

ßupi'

-ocr page 117-

Commcnfanolus, »oi

IrufMconiitJlurimmotJicam ddiciarüaffiuciitiâ:den!cj; fedilipttes, adulteria, proditionfs, rapinte, ZT (ut femeldicâ) ipfiut Keipub. euerfio, ex hoe mAo puHuBàt, fiullutn feelu^,nullumßcmiK e/l,adejuod fufeipiendunt nonimpellu uoliiptatii libido. Conllat bonit ui)-is,nibtl prti/hbiliui mete homtr.i efje ddtum. gt;iolii}]titaq;,hoc diuiniim inunui ac donumuo-luptatectrluxucorjmintV'iteotq; ab honoribut iircent,quos feiuntdeheifs indu'gentiores effe, iju£ loiililiuin cr cmnemrjtioncm mipediuiit. VerfiM Dipbtli, qui ap'td Athen£Uin legufitur^ de legible jumptuarijs Cormthi latii, tabube U' ptdeic infcripti lüic apparent:

vc/Ätijiofi ig’i 6fÄT/y’ crdiéiAt lgt;-!ißivdioi{ lil' civ,Tiv' u'-^ai'cvê]' xd

Leges fum ptu.iriç C» rinthi latae olini.

•nedev

1 ßjiitui-i itoiüfj.liCiLV (dpi ïstiw

I ie M-Tiçe/ffodlet Atlmmài’ixKci’fÂ.XTix, (àfi ATtaXxvftfiibTOfj i/Jlm» ßia. (xydl’ v7!S^-tIm ieixv JlxTaxvüf rî’^u, UfièTiDfxèvJÜTbTü ni/Teeteif) tTi.

»e dt w j' liij Tieidiïj'd71 fßxAn(j lew dig lJLud{ CTtif/ eyup TIOÄUTf JtMf, ’rüdl/i/uiCfi •yieLfgdluiiiciv eivTOf/. it^XHXaf. ivH cvdlg^irxi yiXf f/w xyav nxni TWef. toi-roiiaiivlHs. oczx’ wxyHMCüi g^a

nKuiei-

b Î

-ocr page 118-

»01 DeEudæmonisrepubi

O'Ciçyr apud nos leges fumptuarilt;£ ftrrèluri cr hi uerfus omnibus parietibus, ßribus, uilati infcriberentur-.non in tuntd fcelerum immdititd-teuerfurcmur. Qÿidenim corruptiiis luxuho^ die eft'quim Germunid omnis generis uoluptd' tibus dddiilißimdi ubi omncs lenones,hcluones, gdneones.dfylum dc proßgium habent: hntunt degenerauit 4 prtfçd illd pdr/tmonid dcfrugslitd te, ut omnid uoluptdte metidntur.cuiits fruélunt fuinm£ fælicitdtis efje arbitruntur. Hntc iüdub Bonauale- tiorum iUiiuie totd firè obbrutuit. inoffènfiud tudo Eudx ictudmeiuitt Eudemonenfes ufy; ddultirndta o' decrepitdmlt;etdtem: idg^ debent diaet£,cr conti nentis. dt nos uixdum tuuenldm egrejfos podd grd,fene{lus,morsq; citd occupdt. Omnes EU' djemonisciues remediocri funt,dcdeluouiuuti dpud nos amnia plena mendicabulorü circilßrd tieonß Sapientid, ingenij acumme, prudètia ni hil no per^iciut,excagiti!nt,G' ddminißraf.nos temeritdte, duddcia,ßupiditdte mentis, animo^ f excentis morbis corrupto ,fldgitid fldgitijs dC' cumulamus,cr Rèp. peßu damus. tàiru,prince fes tâta luxuriie dànd nS [areire leg u feueritite-

Sbrifd

-ocr page 119-

Commcntanolus, toj

'Ebrietatemufiji adcô deteßantur,ut ficrtle- EIgt;ri«tK« goscr ebriosxgualiodio perfcquantunncc in-iuriii^ut ego ^uidemfencio. nam infra brutorum tonditionem poncndiK f/î fcomo, gut fuatn natu fam immodico uinoftrangulat ,rationis^ uitn praßcat, qua fola homines did meremur. Et ciim nihil tam fecundttm naturam fit, quam fru^ gahtas, uidusq; parfimonia : quid cxecrabiliuf homme,qui ingurgitatione natura ius uiolat, w iiuq^ limites egreditur! ( quod ne ipfa guident beflia frciunt^gui natura, optima rerü pareu tis,ac modico contenta, immemor, uoluptatem, intemperantiam, luxuriem,pro uirtute,tempe' rantia, er continentia ampledituri quibus natu ram fuam extinguit,ßbi^ uitam decurtat.

Quare ßquem in publico madentem uino Ebriospu-immodico,mccfruuacillantem,erineptiusgeüi “‘“t Eud« culantem offenhnt, confrßimcomprchenditur, ©■ in cuflodiä traditur,al]eruàduf per triduum: quo exado, coram tribunali ßRitur,cr grauißi nù criminis reus arguitur.guaß ipfe ßbiuimat-tulerit, er intemperantia nexuerit infidiasuita fuatquoddeteüabile Eudamonenßbiis habetur.

St priui honoribui fùnâus fß, ijfdem priuatur: fm minus, in perpetuum omnis fres er occaßo potiundimagiHratus aufirtur,adimitur^. Per' fuafim quoq; habent,Dtum ueheinenter oßendi h 4

-ocr page 120-

104 DcEiidæmonis rcpub. abufu tam prtedjntium rerum,(juas nobis non maligne, fed effïifè quotidie dilargitur: itaq-, i' moreboneüi, cr metu numinis irie,ad punièdos ebrios, immod.ratoq- potu opprtmi folitos int' peUuntur. At apud nos Germanosufq- adeo uni garis ed} illa feu angina uinaria, ut tant nondedecus habeatur uinolentia: fed ceu iucuai dum er amœnum ffgt;e(laculum, omnibus rilunt excitet,ac bencuolentiam apud qnofdam conci-lieti/iuemus entm tam jàr etis er ß^iuis combi' bonibusiniillacitiuas.iiutlusuicus, nullas angU' lus peromnem Germantam c{i,qitinonoleatui nolentiam,qui non crapulis jordeat. Videntboe magiüratus jproccres ■. prtncifics : fed cum cO' dem in lutoha'reant, eadc in cbarybdi laborent, conniuent.quaentmmodejiia alios corriperët, ipß eodein uitio inquinatiores^

Laîti Sc mo Ciffcrzd» hilares er modeilæ compolationes defta fym- nonimprobanturEud^monenfibitsinecidcoin * ' ' ins uocatur, qui potu moderato dyfopiam er fit cum excutit, ac çj^ras clutt,ad htlariorcmq; uni turnerftëiiuitaièquandamconuertitur. Qw^z-reoenopolioru ßribus tabula, hoc Euripidco infcripta carmine,uidetur affixa:

------i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y'eves

Ex Bac- ßcT^vü! usiiia !^fi,liciaiviyuceTii chis drH-ri)le,a rtM/cntis TtvXxiTiti^'iif CpcTbr

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xi’Ttns,

-ocr page 121-

Commcntan'olus. «of

X^TTZ/f, iroLv TfK'j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1/J ix(A.7iêKÿ fcnt.

v'Afÿ Tl Kijêlm liaêNiiincu' b-cMût)

Hue mihi pertinere uideiur celebrh iÜJ SO' mtiiapiid Xcnophontem,debihèdo fententia:

Tsiyeifi (ACV Ù ciï’tfl^is liM èi^oi vicwv lt;^mä. InSynipo» rù ycef ÜVTI ei vee, CZC-

Ob/coeilitatcnt uerbonim ( ^Utim Grieciaùs Obfcœat-dieiMt, nos uerbo uerbum reddentes uerbo-lurptloeiuium} Irgibus c fua ciuitatc extermina runt.tales enim credunt fuos euadere, qualta col loijuia quotidiaiiA (int: zr turpia uerba, turpia ^uo^ue ßda proximè (cquiperfuafum babent. iquidem omnis contiibernij confliüatio pluri-itium mometi habet tam ad corrigenda quàm ad deprauanda ingenia mortalium:tamè pnecipuè ualet oratio, cju£ ex penetraltbus antnü dc-prompta,occidtam ^uandamuimcr energiain (ecum affirt, ac in auditoris animum traffiindit: ft ßicrit pcjiilens çy impudica,prte(cntaneum ue nenum: f boneßa çr (alubris, cfficaxremediunt efl. Cynicorum fententia pridem exibilarunt» plus tribuentes Arißoteli i« 8. de Repub fie fern benti: t’xaif lacv ciw dn^peXcyioev in tûs TicXsuf ûaaiip èiXKcTi^tAâ TCfgt;vc(Ao6éTlu- i^cf'ifci(i,iKTi yot^ trii^ifUe Xsyei(i igt;T'ii(gt; TÜip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yiviTXe

àtUTO‘si(ii(îiJCMgt;eyyv!, Quod fl noflrorü mo-b s r««»

-ocr page 122-

»o(j DcEudæmontsrcpub.

rumßiurcitiem er inuetcratam apui plcro[lt;}i(i uerhoruin obfcanitatein conßdero, illorum ue' recundiain, ej [crmonil ex marum hone/hiteitt tiencror,noßram pudtnditm impudentiain exe-cror.cjuitetid ad menfas, (lua; tarne mora caßoi CX deftcatos aninws deßderabant, attj; in bono -rum uircrum conuiuijs turpißima er foedißimst ^Uicq- eruäarenon erubefciiniu ; imo ex inßgni obfeoenitate gloriam quarimuf, nobiiqßaudeiit arrogamut. Videos [ipißime iam canicieal' beßcentes fenes,adeo non abhorrcre à uerboruni turpitudine, utßtcile[pureißimos lenonesfaedi' täte er impudentia fuperët.eß luee clarior: nemo tarnen apparet, qui prißinam morum[yu ceritatem uindicare uelit.

Shfphe- nbsp;nbsp;'Blajpbemios, quibus ßtriofa mortalitos non ■■

«nia;. «Hfjgwxi« Df um,altosqi caleßii regni confortes ineeßit, nemo in E.udlt;£inonenßuciuitate audit, adco horribile ducHt,'Deum,omnis boni ßntem uitaeautorem,exccrationibits irritare. Cyuod fi quis huius criminis reus arguatur,er conuni' catur,eueßigio ad fupplicium ducituricui ntox Blafphemo ceruicem exlraßa lingua abßinditur. l/i ea rumpocna. f/fi/fj E.udlt;emonenfesfunt:nißmdleß' cospunirent,priefcrtim qui in Deum impij funt, ob uniitsflagttioß ciuisdeliilü totam Rempub. periclitaturoin. Vndeer tteßodunt dixijfeau^

-ocr page 123-

Commcntanolus. 107 tumnat: TSCXKXHlltM^i/iTïCiaXTlcKl! Kani x,v~ Jlgit fT^xu^Ä. Quid uerà uulgatiuift^uid cornu» niM cr u/itatiui blajjihemijsiquid etinn impuni tim^Parüuirtfftcreditur,nifî quißrtitcr blaf-phemiof eiufmodi intonet. Putant magni animi indicium effe, tuliu diuorum conuicia ingcmb nure. Jam quid Deo benignim CT indulgenties, quiimpunitätehäcimpietatemquotidie donat, i «fc rfccfkrrft CS^ fèllinat ultioneml Proeeruin j erat, in tales bla/phemos animaduertere-.niß fc' j nbsp;nbsp;cttri coinunis tranquiUitatis, dd fuam rem effent

I dttentiores.

Prauos mores,cr d ueteru difciplitta pdtrijsqi Mores amp;nbsp;A in/litutis dégénérés corrigunt:nec minus ocula-tifunt in eiufmodi leuiduulgiuitid,qudm ind-trocid fceleratnon ignari,ex minimis uit ijs maxi mam fepe uitiorum folluuiem inundare. Quart prtncipijs objlat,ne mora interieilamorbus itt' grauefcens, maiorepericulo/ttrefecandus. Si cr noßrates idem /èciffent,non tam corruptum effet uulgus’.cuius Ingenium incorrigibile, nunc peccandi libidine penitus computruit.Ab initii fdcilis nafcenti malo medicind fitiffêt’.fed quid connixumßt ad minuta ißd errata, immedicabi-lis uitiorum luesemerßt.

PeregrinariEudiemonenffbui non eß/Äs,ni' Psfegf'na# fiimpeßat neceßitas,aut negotium [erium poflu '*’quot;**•

let.adfi

-ocr page 124-

log DcEudæmoni'srcpub.

tf.4Jfô feduló cauet/enjtui,ne quid peregritio rum morum contagij attrahant ciues,cjuódex boe fonte omnn rerumpublicarum pernicies na' fci /oleat, Qjii autè non ßrt fuos liberes iuxta patrium ritu müitui,iureciuiüpriuatur. Per-ffiiciunt prudentißimiuiri, omnesprontpiiore ingeiiio efje ad neguitiam,(iu'im ad uirtutetn, Quare ey negociatoref fy mercatores paucif-fimos in fua ciuitate fèrunt : guia horum culpa Cy uitio ficpepubes optime inflituta, corrumpi foleat.ln eos guiperegrinorum morum fludio/i nimium funt,tale Epigramma,ex Pngt;daro,inief inctfum,ettamnum legitur:

Ex Pytlii-

cis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^ctTDuÓTarofif

£ia TiXTÏjMi/a Tix

p.ClttlAÙVl«dH-

fOVU/J ÙH^XITMe

fK’ntfftf),

intelligo nune ,efuantum malorum Germd' niæßt inueilum,ex hoc, cjuôd recefjerit à maio rum inflitutis,cjui frugalitatem colebantjuxum horrebant, ßmplicitatem morum probabant: at ipfd^tds noßra peregrinarum nationum admix tu corruptißima,et luxu barbarico effoeminatiß fimaßüd tä. Ciuotufquifeif enim non patrium

cultuM

-ocr page 125-

Commentan'oliis. 109

cultum fàliidtrnon inc(f]iM,conu(rfätiones,mo'

fes, hictîilpanorum,tile Gallotum,tertiMUa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

lorum effingmw^Dilplicent arma patria,pere-grina placciit.SjufcaniM adueterum parfimo-niam çr uilt;fiuifrugalitatem:luxum,u(tce^ßre^ pitumamamus.ßc ne uelligiu guidcm prilltn,e feueritatisac temperantitc I'upercH. Mußitant principes, conniuent magiftratus, leges nulhe uetereni Germanic difciplinamuindicant. L4 tediinonif quondam militem [cutißrum intere-mere,quod fcuto nonnihtl purpurei panni prit' ter morcm intertexutjjet. in tantum borrebant exemplum peregrinlt;e luxurbe.

Sed modus in ueflitu ciutbut Eudamonen Veftiendi ßbus prafcriptuseß: alius Senatoris,altuspriua ratio ciui-ti-.iilius parricif,alius ptebeif, alius matron£, a- bus Eudæ-/iiM pueS£ cultus atq; ornatus eft. Luxu ex £- æonenfib. quo omnes horrent,cr fùgiunt. Arguit aût ue-ftis prudcntiam,grauitatem,fanâimoniam, mo-derationem,modeftiam,aliosqi animt penitiorcs aftî'ilus,uirtutcsq;.

Rcj magiftratusauftiiciogeruntur.quodusd Penes »rbi gus decertiit,id fuftteiium habetur:propterea f'û magi-quóif nonratione dudus,fed aftrâibus ablatus plerunq^ pefttma pernicioliftimaq; coJulat.Nam optima pauciftimis placent : deinde cum diuerfa wtlgi iudicia,contrarta^ ftudiaftnhnthilboni

-ocr page 126-

«o DeEudaemonis icpub, Mtfctniloquitur,conflituitq;, Quareimpefità multitudiniifuffritgiii non admittunt^feddrehus agcndis iircent:quod hoe nihil inconflantiui /ït: niiBiif Euri(gt;u4,nullumfretum tot motw, tMfttf tdtnqi uariAi agitationes hdbettt.Kulta quoq; in plcbe imperitia eß, nuüuf^ rerunt deleÏtM, Ex Xeno- prauitdtem ingeniataindoles : quaminfcelwt impellit egeßds,infeitict,ic ^no ' uerba. itMd eruditione condïti: omnidautem lucro

GT pecunia metitur:ea ßudia,zr eas artes foliint in precio habet, qu£ poUicètur qu£ßu,^M Tx xKfiTie(ut Gr£corum prouerbio dicitur) ß ciunt,C£terlt;is,quódnuUam lucri ßgt;empr£ßß rant, deßgt;icatui habet: ad aninti bonoru pulchri tudinem,non ftcusaclippus adfolisobtutunti caltgat. Nc$ b« ideo dico, qu6d populus EU' damonenßs moribus tarn corruptis fit, cuius ui t£ honeßatem f£pius pradicauhfed ut occaßone nali fublata,ßatus er or dines ac dignitasKeip^ retineantur: qu£ ßciU labeßeret,ß uulgi urbi' trioadininißraretur, quod ad Ingenium fuutn, leui anfa pr£bita,redirefolet.

Inparietequo Curia adßrum ßteilat, piiHuf eil Phocion Athenienßs,qui è fuggeßuadpopa Ium exaßuantem loquitur-.proditq/ßeßi iÜunt, quem oraculum omniufententijs aduerfaturunt ießgnaritfquod per/^iceret tntonditum multi-tudiiKitl

-ocr page 127-

CoiTinicntanoIiis. ni tuJînem nihil fani nee lt;tgcrr,nec loqui.cuim pi^ âur£ talif cil Epigraphe:

VVLGVS PESSIMVS RERVM GERENDARVM AVTOR EST.

idem uerba ßeit ad populu,^ui cùm manuum flrcpitu plauderet cr eiut[ermonem approba^ ret, conuerfut ad amicos : Ç^id ( inquit ) nunt niali quippiam dixi imprudenslPerßiafum cnint habebat, nihilplaceretmlgo, quad è reéio iudi-cio profjci/ceretur.Nec illafigura inferiptiont caret.n^ h£c uerba faxo infcripta leguntur: QVOD OMNIBVS PLACET,BO

NIS V I R I S SVSPE-

CTVM HABETOR.

Deecclefia inflitutis, numinif culfu, ntiïïa Religî«. prorfiu difjenfio eÜ apudEudamonèfes:qui mnium aliarum rerum fummâyfcopumq;, «from rf/ïg(oBfm effe arbitrantur.quam ex Itmpidifii' inoEuangelij finie hauriuttt,nullif fuperjiitio-numerroribuidetenti 4tq; impediti,diuinorunt oraeulorum interprétés non qttofuis reeipiunt: fedeostanlùm, quqs uetuflas, eruditio,integri' tasq;uitiep(rfieritaticomendat. T«inf4 deuotio* ne,iamq; prompto animo facris interfunt,dc Euangeli/ conctonesaudiunt,ut ipfiuifi^irituf numine afiiatos diceres'.nulla hypocrifis, nuHai fdtholicafide defiexio:nihil ambiguum ,omni4

-ocr page 128-

U2 De Eudæmonis repub. fgt;urii,fyncerlt;t,candidä, planeq; ipfunt C H Rl' S T V Aï re/ipifcentia. FriCcipuS religionis in-cremetitum,cr ecclefi£orndmentü c[]e credunt, cùinpiet(Uglt[cù 'm populo,ciini Uitia decrelA boni mores augefennt, iinn(acra BuMgdij da Miniftriec dlrinauiget. tlt;\ini{lriecclel}ieyquos,utnos,[^ cle/îç facer cerdotes appeBMtdmitatione uit£ ermorn doces. c H R1S T V AÏ ipfum reßrunt, cuius in mu* nerts fucceßionc [e eße perfuafi funt : populii ad pietdtisofficia, e:^' Chrffiianlt;euitie proßäuirt, fuo exemplo inuitant.affiduèplebe docenda, fd' crisßciimdis,precibtis Deo offirendisoccupan' tur.ideoq; magno in precio ffint : quorum tantd autorit as zr exilUmatio, ut tliorumuerba ora-culorum uice,uita exemplar uirtutis integri' tatis,officium nbsp;nbsp;dignttas omnium fupreina hd'

beatur:ab audrittd,ltbidinc, uitiC luxu, aliortiq; uittorum inquinamè'is alienißimi funt : aluntur dutem ex publico Eccleߣ £rario. Tantu ueri ftitdium, tantus religionis ardor atq; dflimatio, lit fi labafeere bane, cultuinéq; diuinuin laiiguere cr ßigere animaduerterent, uniuerf£ Keipub. omniumq; ßluti timerent. Clÿare pietatis ty nu , . minis cultusacerrimi funt uindices.Seccuiuisè °d£'d*5 ^^Itgione permiltumt iudicium tfedifS mon. de re nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'’f P^oßßo id negocij tradant. Si

ligione fta ff»«(w CT arrogantius qu£ in buccà tuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/prfè

-ocr page 129-

Commenranolus. 115

forte uenermt,in rcligtoncm,c^ ccclefilt;e conßi-tutiones deblaterantè def)rehendant,iÜic6 è Re-pub. (ijciunt,ut communie ftatm ac incolumitii-tisturbatorem,euer(breniq;.

frorfui ab Eudiemoncnfium more abhorret, ^nter fcy-infer pocuïadertbu!grauibutdi/fgt;utare.}ntclli ^untprudentef utri,quaniumalorumfepe hmc ortumfit,cr quant am interdiim uitijs fincSiram dæmonen-aperuerit, talis loquendi di/jjutandi libertas. fibus. Wirlt;ifcit«(ttr Eudamonëfes,apud nos tam uarias religtonis feaai,tothi£refes,tumultiK,optnio~ tics e[Je:cum tarnen CHRISTI dcârina nuHi ßtobjcura,cr tot epifcopi,cardinales,purpura-ti,papsc,facerdotes,albates,monachipra‘fideât: quorum officium fit,banc rem lam incertis opi-iiionum ac dijfenfionü labyrinthis tmplicatam, txpedire,ac fXtrif4rf.Ego dicebam, ip[bs fecu-res in utramq; aurcm dormire : magûq- de uihe flrcpitu.e^ crumena nummisdiflendenda foUici tos e/fe, quàm de rerum pace. Pratcrea cuili^ bel p/ebeio etiam inertij^imoliberum effe fiatue re,aut refcinderein religionis caufa, quicquid coUubefci rct: neminem ,autperpaucos ejfe, qui adSynodorum arbitria ac autcritatè, rem tan~ tam flatuat.

Annonce fuum precium prlt;ei}itutum,fixumq; Annonæ tflttiec IM cuiqs efi mercei pro arbitrio uèdere. Pfe«-'*““« t àlioqui

-ocr page 130-

114 DcEudæffloni'SrepùE aliocjiii homing prauitateecxxcrtfceretreruilt cnritM, nbsp;nbsp;teßimatio, ut in ip fa afßuentia nbsp;nbsp;fO

egmntciucs:omnes etiim apprimè docilfS fumui ad auaritiam. Si guis rem aliguam pM ucndat,gult;!iin confuetudo firat, mulîià und cum re produâa pende re cogitur,

Waledici M.nledicos, obireâatores, fy(ophanfa(,giiii amp;:fyco- bonorumßmt infidianlur, odiafuair. aho' phanrx. rum perniciem deßinant, ciue’cj- in mutuamri' 'Pures. biem{'nflammant,èciuitateeijciunt. Fures,ut Ocio de- nos,incrueemaffgunt.Ocioinutililanguentcs, aut eompotationibus cr luxui nimium indulge» tes,feuere puniünt. Vident eiiitn optimiuiri, ex turpi ocio frepemagna uitia nafci:notinunguäm guog; Keipub.perniciêexhoc fuppuHulafcere. Malcfici o- Maleßcosomnes,latrones,honucidtis,prodi' mms gene tores,erhoßespatriee,incendiaries,adu/terof, crc. è medio tollunt, Qjtamuis hoe genus fcele' ratißtmorumhominii,rarißimü ßt in Kacarû.

Publica Cf/f brdnfwr etiam publica prandia, ac conui piandia. uia,apud Eud.emonenfes: gutolim Lacedo'nua nßs fcilt;/liTilt;x ü ffttuiTiaidictbàtunad gutecouC' tiiuiit primari/ciuitaiis utri.nec deridrcu!is,fcur rilibus, aut ettàfoedis rebus, ( gui apud nos ni' oleuit mos^ficbulàtur inutiltter,fed de ßrijs Rei' pub.zr comunis incolumitatisnégociastraâant. Qjilt;e rnundt(ies,guàm lauta frugalit4s,guànihi

Uris

-ocr page 131-

Commcntanolùs. nj

Urii modeßia,atqißfliua [cueritof »ß« iu conui fii/s cernitur?

Optimam hsreditittem liberis fuis parentes Hçreditas fdmquere uidentur^ßhoneflis difcipltnis, çx optima a-fro!iMtnon6i«tm6«f«Joîdcffnrr(j ßatimwt- puJ^^n^ç-guicurent. Prcbro autemdatur,fî quis niminm anxiè cr foüicitè,na^ fuis opes congerat:u»de niitior luxui materia fuppetat, otium alant commodius. Co£los enim çy bonos uiros, non opulentos,ciuitatiemolumento ßre autumantt (yßrtunamlautamßgt;ontefequiuirtutem. De» niq-hancfummam adminißrationis Reipub.effê Summt ad txißin;ant,qucmq; publicum negocium aut mu- miniftra-ntisgerentem,femper,omniincafu,ßatu,tempo tioms re,caufa,loco,iußitiie inferuire,aquttatcmtue- Ke'pubi ri,malosG‘fcelerofosinfeéiari, exagitare, ulci-fci,extirpare pro uirili:bonos honore profequi, toléré,cr benignè ßuere. Quare aureis zy gran diufculis literarum notis hoc epigramma infcri' pfHHi marmori inßro cernitur:

SiStxi(tfviMhnê‘ {quot;jsM^cTéip, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex Eùripi

HfCHSS^fàp vccU’ra^iàxHûe àf!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hecuba.

Quirudedonati.cr à publicts muneribits di Rude do-nißi funt,alîttur ex publico: quemadmodii olim natiamp;eme Aihenienfes ,bene méritas de communi flatu, in ”V nbsp;nbsp;P“quot;

PryfdfifHW recipiebant. Si quifquam Eudamo fitnßum 'mß^ne ßdnus in heP.o edidetit, ha-

» i ttorißco

-ocr page 132-

»15 De Eudæmonis repub. . norißco premia afficiiurtemporùq; progre/J*^ filjiemde fe deflinalam nonßßüertt,ad anip^H' fimoshonorcscuehÙHr.

Bellum 8c Pacem beÜo longé prueßrunt. iUam eninK^'* p»s. cunteßimatretnfcolicitatis, çr florem Reipi*^’ hoc ßre cmnisgeneris calamitatu ptlaguf,p^' niciemq; publtcam. Quôd fi tarnen ob cornTTüf nem ciuitatis (iatnm retinendum crfitlutis p^^, culum depellendum,[ufcipiendum bellum fitgt;lt;lgt;‘‘ nonpoteüquanta prouidentia,guo confilio‘1' lud adminifiràt, cjuantif animis gerant: nemo ^ui tlon uitam negleiüut habeat,mortem pro pff“ tria oppeteregefliatAtaq^ pro/pero fuccefiii pil rifq; beBis conßäis,uiäoriam reportarunt.

Munitio- Ciuitof ipforum tam bene munitaeß, ut nul' aes Eudæ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßefit, qui non prima fronte, ipfo^jßii

quot;’°quot;*’' tim intuitu,cmnirerum potiendarum fredepul Affiiäisre ßuißt. Inangufiijs Grfcbusaffliäii,fiduciaamp; bus ad diui i^fi diuinum auxilium confiigiunt,«t( fugiunt. defiituumtur: nihil arduu aut magnum aggrediuntur,nifi prim numinis opeimploratiu quod ubi cffrnfum fufricantur, iBicô /upplicd plaçant, puraq^ mente er pijs precibm litant. Artes mt- Artet ,quas Mechanicas er frdentarias uo» «hanicse. fdHf, pdr«»»/iter«»/« fclt;jfcc»z«r Eudamcnenfi' bm'.prmùmquàd corpora ipforum incomtno' dcttt GT atterant, qui hifre utu ntur.Corporunt auicn

-ocr page 133-

I

Commentariolus» »17

, iutenfiletriment:i,animorult;]uoq; uimninuunt.

I Prieterea ad Rémpub. inutiles putantur manua i rif,qui in humiles tantum,fordidasq; res oculos I iefigunt,aniinoq;funtdeieilo.obqttam caufant . bos artes quondam apud Spartanos quoque fo' lùm mijiicipw attingebant. Agriculturam ta- Agriculw , utenliberalihominedignißimamiudicant. Cit^ f»* , tcrùm no indigent opißcio negotiofo ad quaflu, turn paruo contenti uiuant : diuitias autem in to turn neq; admirêtur, neq; magnopere defiderët.

Vbi nunc noürorum hominum tartarea habendi Auaritia., ingluuies ? ubi harpagones iüi, qui turpißimis V inhoneRißtmis rat 10nibm opes cumulant, fordidtßimis queüibus rem /ibi parâtf qui leuittf firunt totiiis ciuitatis detrimentû, quàm paruic

: pecuniohe dijpendium i O ' corruptißima tempo fa,cr homines ab honeflate dégénérés.

I Eudfmofi metropolis efl totius i»ful£ Maca Eudatrao.

1 rie, in cuius meditullio rA (ita. Sic autem fuam

■ ditionemadminißrant. Perßngula oppida cr Hçcferè pagos,pr£ßi;ios conflituunt,quorum prudentia Xenophon Cr arbitrio Reßiublice gubernentur, populiq; in Oeco-paßim S. P. Q; EMdjemonfn/îpamp;ffAGWJcoI«- quot;omia de mes contineantur. Singulisquibufq;annisEu quot;quot;nbsp;demoneßs magißratus ex ordine municipia cyquot; pitgos luHrat ac uißt. quos animaduertit credi-tamßbiprouinciam probe adminißraffe,terrant

t ; item

-ocr page 134-

118 DcEudæmonisrcpub.

ite m bene cultam Jï uideat, arboribm crfitiâi' bus ubereinfoecunJam^;,iedificia bene injlaurii' t(t:hos alU ainpliore prousncia hone fiat, pr/te rea muneribus ornât ac cumulât. Contrù ß oßttt dat terrum ßerilem, horridä,drbußis fentibtudi conßtam,domos colldpfiis,ciues paucos,eos^igt;ti feras,er exaóiiontbus jßoUatos,aIij prouincini» tradit : priori autem grauem muläam inftigih er cum magna ignominia officio motu abiegat-Deferiptio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clarius Eudamonenßie Reipub. am

Eudæino- plitudo ac dignitaseffulgefcat, paucis defertbc' ms. mus ip/am urbem. Eigura itac^ ipßus circulafif eü. Portlt;ie(}udtuor,miraoperum mole conSrU' ä(e:quarum prima Orientem uerfur„fectmdaai Meridiem, tertia ad Occafum,quartadcni^iif ad Septentrionem ffjeäant. Triplicimuro exbt terculo coäili inßruäo cingitur: qui diftingui' tur tribusßßis perennem aquam continentibiu. Aedißcia manibus noßuntadinota, ßdmedio' cri Ißacio abfunttambitusc^ perpetuus intra met niacircumduâus efl. Bac autem caufa ßit,cur totam urbem no occuparent teflis : ut uidelicth fi quid tumultustm oriretur, aut ho fles aßilireh milites conßßere pojfent : fi inquam externa ttif ingrueret,fatis ampla area effet aciebus,ex fidijs. Exinde plates ufe^ ad mediuciuitatis pof riguntur,ubi omnes coeunt t tteluti line^ ex cir^ ■ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumßrttt'

-ocr page 135-

Comvncntan'olus. ngt; cumfrrcnti^ (eu extiino umbau aJ cenlrum du' cuntur.rurfat tp(£ tranfuerßm pltae£ älio umbi tu inieriore interleptx funt, cjuo expedilior uiu ficin quofctMtq^ciuitaiif angulos currendi, aut I fCurtu in ipfo punólo circulttrii ciuitu tis fita,mjgiiificennl?im£,pljneq;regiu cß,ßber rima fculptura uuriurum imuginu cr epigram matum inßgnita. C£terùm ciuiudomiciliifjf’len âida çx honeßd (unfJpft machinis betlicis omni' biMegregiè inßruüi,omnibutq; reb.qu£ adbcl^l lum rcquirütur, ut ßcilc quantamiüs bojliu u'mt propulfare queant. Turres habent munitißimas, . ^uarum/ùndamentaaltius 20 pedibusin terrant demi[fa funt. Vinetis, aruisq; ßrtilißtmis,om^ gcnrris ßugum uberrima prouentu nuHi laudaltßimarum regionu, imà ipßs quidem for tunatii tnfulis no cedit.ln editiore loco ipfa urbs ßta conßgt;icitur,quö uentis er auris falubriori^ bus ßt magis expoßta. Sed fubijeio fchemd, quantum ego uidere potui, ut urbs quam

Laconicè deßripß, oculis patefcat.

i 4 Kacit-

-ocr page 136-

-ocr page 137-

-ocr page 138-

DeEudætnoftisrcpub.

Hfc/èrè funt,qui£deEud£mo!icnliunt R?' pub. dicere compendió Itcuif.quteßlatiuf dif-fitndere udlibuiffet, aut alia quoquc innume^ rabilia Eudifrnonenfiuin mUicuta ac leges hue ttfjèrre, ßngula^ recenfere, qute ad ornamen-tum crgloriam Macari£ualent:parua pageb lain 'mgens uolumeii excreuijjet. Tertiaauieia luce Eud^mone difceßi,^ per Maearfam U' niut diei iter habui, ufque ad mare. Poflera luce emenßa tequoris uia,domum reuerfus fum.

^'E. EVD^EN^O^E^^iSîV republica Stuif,

-ocr page 139-

lit

EEN I AE QVERELA ÄD I Q uem: ad M.loanne Fabri, prudentifsimum uirtim, 8i iureconfultum, archigram» mateum Seleflatinum.

Vppiteromnipotës, fcelcrum rigidißimeuindex, Qtii Phlegetontea criminlt;t punif aqua:

Nfc paterii longùm uiolentof tjjie btatoSf

Et tumidos ualida deijcis ultor ope: Acci()e,quaffùndo iuilas,Rex fumme,quere!af^

Et tua ßt uerbâ auraaperta mit.

En lacérant Peniâ (me hoc dicunt nomine Graiß Paupertof Latio nuncuporore ) uides:

Qjtießcies, qua ßrma mihi, quif corpore cul* luppitcr,t^a oculiffunt manißüa tuif. (tut, Hon mca membra ( uides) T y rio uiciata ucneno Purpura,nec Serum ueüera piäa tegufit, No» fgo rcgafrttwfrr pinguefcere luxui

Affoleo, Siculas aut agitare dapes:

No» e bore,aut auro mihi Ißledida teila renidet. Hon etiam eü alto Urata tapete domus:

Non fnm diues agrhnec me uaga plurima campo Vacca beat,paruum uomere uerto[olum.

Hecfequitur ßra pergradientê turba clicniumt Hec Ganymcdaapocula/umo manu,

N0n

-ocr page 140-

’^4

Non ego mignorun celebro commercé regum, t^emo uidet pjuiditn teéij fubire ducum.

Kemo mihiiffurgit,negt;nonKpopliteflexo Sulpicit,ut curuint nemo filntat Mitm.

Non mihi funt cenfm, no,qucis dcfindere uitiint Poßm,funtpinguifMniM lucra fdti.

Non mihi pdmpineißtndüt noui muüd rdce/tii, Nec pdtulo aitif coUe ’Edlerm uiret.

Turpiterajjiitis furtaeR togi, i:2r obßtdpdnnif} Corporis orndtin fciffd Idcernd mei.

quot;R-Uptd pelle pdtet uilis mihi cdlcei(s,uddnt Cdlco,ßue nines,ßue ßt imber,humum.

Poculd dulcis dciu£ ßccis è ßueibtu drcent Plendßtim,ß:omdcho dulce medeturholui,

Af$ Ccr«:fc4r«m nunqudm me copid rerum Deferdt,zr ßsero forte bedtd med.

A' pluuid Gr uentis me teguldpdrud lueturt Strdmineo ledoßjfdcji membrdleuo.

Soldq;defertds perdgro j^retißimdterrdf, Nec eß defertæ ijui ßrdt uUiit opem.

Mf /KgiMt ueluti fqudmmofum tergd drdconem, Hdud putoßc Stygium terribilemeße cdne, lßh£c nongrdueßrreßiif.nec digndquerelis

Rff fiterdt,qudmuis uix tolerdndd tarnen: Qge mcfofltci'tdt longé eß iniurid maior, Grdndior eß qu£ me,o bone.caufd model.

CdßbiM infultdnt noßris, quos euehit aura

Proßgt;er4

-ocr page 141-

«y

Vrol^era:cum potiM ßm miftrandapijt^ Si guis prlt;etereat locupletum,d(ßgt;uit in rntf

At^i uicis tumidus ridet acerbe meat. iDe nofijf digito medio,cx fufßendit aduncis l^aribui,aü alter turpiaprobra iacit: Tertiwi impingit calcem,protruditcuntem

Obuius,cr linguam hic exerit ore fuam» Turbag; poflicis abeuntem plurintafaitnis,

Oßenfo pofl me ludere dente folet.

Hic iacet in fadam merdacia feommata ueflentt H«ic ßcies prabet puluerulenta iocos.

iAc rident,in me mingunt pueri atq^ puell^f Nare pulant dignam (oemina uirg^fua: Me licet inßgnis probitas comitetur,cr altlt;e Gloria uirtutis,Pieridumg; chorus: lam guogißma meretotum prredara per orlei» Doâ rinre uolet, crfurgat m aßra poli:

Diues mcüito manet ßcundia ab ore,

E t melos è noßro gutture dulce fluat: Pt ßt iunda ßmuliucundis gratia dtdis, Contulerint Charites omnia dona mihi: Eijcior,trudorg; ßras,in terga recepto

Verbera.nam dotes hte mtnus afje ualent, K unguam facrilega uiolaui templa deorum»

Nunguam diripui myßica ßna manu:

Nemo mei ceciditßneßo uulnere teli, NuBius euerti fanguinolenta lareis,

Non

-ocr page 142-

lig

tJonégoffcunJo liepono infoettor: numm'os. Altering nunquim retia tendo bonii.

Qdi letißrd ntenddces aßiidepeim, Odi etiitm Imgune dira uenena mallt;e: Ardeo pncera calidopietatif amore, Fatidicam^ Themin,iuSliciamqi cola.

Sed mea purpurei ffternunt commerda reges, Titdid principtbus, Clt;efaribu^^ ßro.

Kdgnificisprocerumfbrdens ßßidior aulis, t Sublimis Rom£ curia claufa nuhi eü. Ad magnosfoli eü aditus praclu/iu honores^ Creduntur curie munia nulla wee.

Pollens confili/s dicor,fophi£^ repertrix: Nemo tarnen tanti munera noflraßcit.

Sit fitr,ßt nebulo,latro,pollutui adulter: Si loculi tumeantiere,ßnator erit.

Diuitibus folis data funt moder amina rerum: Virtus ßultorum fub pede preffd iacet.

Quo no crediderà,uelmaxima naufeanoßrieß: Supprema eß rerum, pontificalia bonos: Papa tarnen celfa guatit extra limina porta Mc miferam, atej^ graues fubijcit inde minas.

Sdcrifici excludunt,Abbdtes dira minantur, Et toto palmam Plutos in orbe tenet.

Kuic ccdit Virtus,pietas,mens confcia refii, Pórrigis huic uidas CaUiopeia manus.

Hiectu, q^uimagnunutumQdtmris olympum, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ Accipitns»

-ocr page 143-

»27

Afcrpif umdice telä rntfuu: ^lolidum rutilos iaculcris in orientgt;

Et tala hominum perde lues: Quo tandem la/iexperiantur numbiis tram, Difcant uirtutispluris habere deeus, QuàmgeniM,aiej; auri magnos fùlgètis aceruos^, 'E.t quàm deauralæ teda fuperba dermus^ iUa tuum fupplexjj^aeio/a uolumitia eceli

Qutte)r^ues,nuniennuda Peniarogo. Hos.fpeâate Pal er, uerfus mea ruftiea pattxit liufa tibi:hojcebetti eonjuluiffeuelis.

CASPARVS STIBUNVS

BUviÉhHt.

ÈASILEAE, EX O F F I C I-«rtlOdHHM Operitti, Anno Salut is hum4' nx M. D. L V. lAenfe t^ouembri.

-ocr page 144-

' J'S Z