De rebus quarum Elenchum ucrfa pagella exhibebit, ad Serem'flïmu An« gliæ regem Eduardum Sextum,autho^ reHeinrycho ßullingero*

. Hic cd Hltus meus dtle^usj'n quo plaeata eft anima mca. Ipfum audite» Mauh, 17»

Delefu Clirifto uero rege facerdote, derc*’ gno 8c facerdotio eius , nomine^ Chri# ftiano*

De anima bomi'ni's rati'onali, ei'us l'mmortali* tate6c ceruHima falute poft morttmcor/« pon's»

ïerenissimo angliae et f ranci AH. RBGI, HYBHRNIAB DOMINO» Vualliaf SC Cornubix Principi, Chriftianx iïdcidefenfori, Eduardo eius nominis Sexto, Gratiam SC pacetn àdeopatre, per dominum noftrum

VOD non itdpridcm R,T.M.poïticitu! fum, in pr^jcttiiarum precßo, ojferens Sermones Dccit dis quarts reliqttos odo^quos R.T. MJedtco, mé habejtcxmc Decades Sermonum intégras duas, fAifi inenfe tàartio Sermones X. 11. Eor perbenia gne acceptas elJè à R.T. ïA.fcribit fpe^atiß.pica tails eruditionis uir D.loan.Hopperus,uigilantiß, Gbceflrùe epifco* gt;nbsp;pus,frater nbsp;nbsp;compater meus 'm Cbriflo colettdißimus.Qtà er cotnmeit

dationeR, T. tti,ergame beneuolentùe cffècit,utmodomaiorefiducitt er libertatc quàm antea rcliquam hanc operis parte,de rebus lange m4a ximis er fanäißimisfrriptam,ßubmittam, Dedicatione hac mea nihil a^ Hudfpeólo, quam quod expoßui epiflola priore, ut luuem, pro meo mihi dono à domino conceßßo, pietatis Chriflian/e negotium, frliciter iamin WcLyto Anglic regno, R,T.M..aufpicijs optimortmt^ pr'mcipum conpa lijs ren^ceas.Gratulantur ob renafeentiam illam er R.T.M. er floren^ tißiino regno tuo omnes omnium in toto orbe Chriftiano nationum ucrc Chrißo credenteSyOrant^ Chriflum dominum, ut ipfr féliciter in eius ti inoreccepta,adfrltcißimumperducat ßnem,

Agrefra efifane R, T. M. opttr er 'mgens er UboribuS moleßijsq; quot;,7 refrrtißimum'.fed non décrit'mterimpijs conatibus, qui dixit : Eccergo ß« uoicn-ttobifeumfum omnibus diebus ufq; ad confummationem feculi.Obijciunt aid» iirde' p nunc quoq; ,ut ab eccleßie initio femper,fan0lißimis er faluberrimis 'm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uj'**

fiitutis remorlt;e permultie er impedimenta grauia, cœptaminterturbare Matth.js, fatageates religionis repurgationem, er iflud in primis,quod er prüden tiortbusnonpaucis'moreeß, nonita accelerandum authoritatepriuata, [ed omnino expeilandamejfe generalis Concilij ineontrauerfareligioiif

DR RETOR Aï ANDIS E C C L E S 11S determiiMtioncm, cuius iudicio non licent ne regno quident, nedu/n reipublicie alicui uel tuntillum in femel receptct CT hu^lenus ufurpatdre Vgione intmuture, Cteterum prophetæ apojîoli, no ad Concilia fenio» rum aut facerdotum,fed ad uerbum dci nos remittunt, imô legimus apud kre. 8, nbsp;nbsp;nbsp;If remiam: Ciuomodo dicitis,Sapientes fumus,cr lex doinini apud nos ejli

Vere mendacium opcratus eH ßilus inendax fcribarum. Pudefaôii finit fapientes^expauerunt zr capti funt, Ecce uerbum domini proiecerunt, t'ocx quie ergo in illis poteü effe fapicntia ç'Rurfus legimus in cuangelioiNemo qui manu fua admota aratro refpexit à tergo,aptus eH regno dei, Proint defuadet prophetica et euangelica authoritas,femel cæptam cum timoré dei ex uerbo dei reformationem religionis, iuüis abfoluere incrementis, nec refpeilare ad ConciUa, qult;e affèâibus homintmt non uerbo dei di* riguntur^

Quiiii ïU- Nâ)« Mid expeâemtis ex generatium Conciliorum determinatiot quotfacu* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r-

ti» ccicbri. nibus,docent nas proxima aliquot fieculorum exempla iam inde ab annif asonciiia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autamplius. Cauff^ Conciliorum fuere quondam morbi

ud dodrin£ uel docentium, aut collapfa difeiplina eccleßaßica, Et elattt^ tu/m eß quidem acriter ah optimis zr religioßßimis quibufq^ annis iant quingentis zx amplius. irrepßße in cccleßam fuperiîitiones errorcs abufits,fal terra; eße infatuatum, hoceß^miniilros eccleßarumignauiil inßitia cf fcelcribus computruiße, omncmc^ in cccleßa ^fciplinamce^ cidiße.Vnus inter multos Bernardus Clareualleßs, huius rei loquupletißi mus eß teßis. idcoq^ cclebrata funt non raro Concilia facerdotum,conuot cante eos pontißce Rom.operamq; fuam mutuam collocantibus non pau^ cisprincipibus.Verum quid eßrdum^zo' quie emendatio dodritut) do^ centiumzr difciplinx obtetaßtßpfa loquitur,proh dolor,res.Quo enitrt crebriora coiere Concilia,tanto magis inualuit fupcrüitio z^ error in do flrina,abufus inritibus,fuperbia,luxus,auaritia,omnis(^ corruptio in do centibus uel facerdotibus, deniq; foedißima omnis difciplin^ obliteratio, Pra;fuerunt enim Concilijs idi,quos aut primu in ordine redigi, aut pro' tinus è fandorum coctu proferibi oportuerat,ßd zr caußas in Concilias non légitimas ncqßegitime tradauerunt. Nam uerbum dei nec authori' iatem nec dignitatem fuam apud cos habuit,nequeadmiferunt adcaua farum

f(trum difcußioncm quos in primis admittcre dcccbat, fed quos ipß uolue runt,neq; his deiglorium ZT eeelefu incoîunùtaté/ed femctipfoSyid efl^ gloriam ly uoluptates mundi quießuerut. Uaq; tot cclebratis Cocilijs ni^ htl adhuc obtentum uidemus cmendutionis autreformutionis in eccleßi, quin potins crrorcs, abufus, Gf fucerdotum regnum imà tyrannident effè confirmatam zyquot; auélam.

Ethodic quidnobts ex ConciliapoUiceamur^etfi ctecis effe libeat,no ho-tarnen palpare nianibus no poternnus. Non habebit hodie uîlam authori= flent Chrû tatcin Conciliu ullum, quad no critlcgitime(ut iftis uidetur)couocattvm, conèiiTo. Non uidetur legitime conuocatu,nijt qttod pontifex Romanus couocarit, quodq; more bueufq; coficto cr legibus receptisfuerit celcbratiiy nempe PI quo fedeantfUocesq; dccifîuas,utaiunt,habeant,foli illi quibus reßden diey fententias in eo dicendi permiffà poteflas ell,quibusqs reputabitur infame er“ cum exhibita pugnare facramcto,aliquid uel cogitaffe nedmn dixi^fe çontra pont, er federn Romanam^contra décréta patru conßi tutiones Concilioru. Quid ergo expeâesab huiufnodi Conciliafldnimi=s rum^quodiamabanius quadringentis zyquot; ampliuf maxima cumpietatis detrimento miferà dci eccleßam fenßjfediximuSyticmpe quodcalcata fyit ceriore Chri/ii doärina, er oppreffadifciplina fanUayinagis magis^ i» diem 'mcrefcere GT coßrmari cemimus cum grauißima imó mtoleranda tyrannùle fedis feu cccleßa Rom. fdfam putidamqs doârinamyabufus fx dißimoSypliif quùm niTtüam licentia cy fceleratißimam uita facerdotum, Rnimuero clamât i^i, hecreticum effe erroris accuftre pontificem, qui 'm fcrinio peäoris fuiomnem cœleflé doélrinam habeat reconditam. Clas mant iHi, omnes fanäiones apoßolicie fedis accipiendas tanqua ipßus di u'ma uocc Petri ßrmatas.Clamant ifli, iniquißimu effe de dogmatis er ri tibus receptis à Rom.eccleßa,pr£fcrtim aut de facramentis, qute in nun dinationem feedißimam conuerterunt,litem mouere, aut iUa uocare in du bium.ClanMnt iili, Rom.ecclcßam ins habire iudicandi de omnibus,nul li autem hominu Heere de eius iudicare iudicio. Extant 'm Decretis Caners nesapertißimi, htcc adhunc moduproponetes er urgentes.Qu,amuero putabimus admifßiros reformationem talia mordicus retinentesf Maßent profcüo.totum inteiure Chri^um cum fuo cuangelio er cccleßa uent

Chrißi f^onfiy qu4m uel tMtiHum fuis decedere dccretifjritibus,()ofeßd tibuf,dignüatibui,opibiis et uolu^itatibui. Hl pro/èólo ttS uoiient in Con cilium ut iudicentur ab alijs^ut entendent ea quie ipfirummet confeientüt ttdeoq; totui mundui emendanda ejfe clamAt,fed omnes alios iudicare cf fubiugare, fuam ittapotentiaretinere, çxquiequidipforuobßatlibid'mi coculcare,è medio tollere,cotMbuntur. Na pracefferut tonitriia nwlto di fragore ledita cotra accufatoresfeu aduerfarios fedis apoflolicie,id eß,cor ruptionis papiüiciC, inßxjuuta ßtnt fulmina excommumeationis latit [ententie : inuocatum eß iam per annos triginta er amplius brachiufrt culare, er fttuitum eß paßim in homines innoxios, wn fcelera quide pat trantes er nequitiadeßendentcs,fed btuehëtes ’m fcelera acfceleratos,re fomustioneq; eccleftie poßulantes:necduhodicßlet lt;ediäa crudelißiiM, feuitur 'm die magis magis^ 'm nominis Chrißi cofefßores: prlt;eterea,qid funt impudentia er audacia,nßn dißimulant Conciliu fiquod mflitui d(^ beat,ad extirpandas h^efesfore congregandu,imö quod ßmel Tridenti inßituerunt in huncßnem inßitutumeffe non obfeure profitentur. QJiit ■cum fole clartm uerißima efje cernantur, prudentißime imo er religio^ 'fißimefeccris,6 rex piißime,ß non expcdlata Concilij generalis deternü natione perrexeris eccleftas 'm regno tuo reformare ad regulam librorä utriuß^ TeRamenti^quos redle credimus 'mjfiratos i ffiritufando ipt ■ ftßmiimt ejje uerbum dei.

hb« ecde- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuHibet eccleßtc Chrißiame, tiedu Chrifliano regno

PtChrißia' cfjytOj inconfulta Romans eccleßa ciusq;membris,religionis negotium K, per illos deprauatum ex mtegro ad nornum uerbi diuini rcformare,mde 'lt;laret,quod Chriüiani, regis fui Chriäi catus eccleßa uel fubditifunt^ '■cui er obedientiam debent modis omnibus perfedlißima. Precepit autent dominus ecclcßie fu«e reformationemt fanam er euangclicam dodrino,»» commendauit unä cum legit'tmo facramentoru ußi^ idem condemtuidt do ßrinAmfalfamßd eß,pugndnte cum euangeli9,damnauitabufum er pgt;^ phanationemfacramentorurn.-pratereaucru cultum tradiditßalfumproa fcripßt : iccirco Chridiani legibus er imperijs principis fui obtemperan tes omnem fuperßitionem toHunt^er ueram religionem, ad cum modum ^uent Chri/lits pr'mceps ordnuuit^inßaurant atq; cofcruant.Stultus proa fedoer

F(^o er towns ciuifyuis negat Chrilliante ca teßlt;e iut non cjjè erroa gt;■« uitia çr abufus corrigereMerim plerifque oculos fuos ita fafc'mäuit ^onu,nA tyrannisantputarintnihilhicßbi niß KonMconcçdenteliccs t^-tiiüorilt;e eccleßctß.cotnnKmordnt diucrßs in pronincijs fynodos eße ^flebrattisßn quibus traäatwinßtdcßdeey'eccleßlt;trum refomMtione, Xftiidinterim mentione habitapontißcisRomam. Ciuidc^uod 'mquibußa ^mSynodiSyHo hareticis fed orthodoxis catholicis^^illos tnuoùM eße ^eonununicatoSyij^ui appeUaßcnt 4fuii ecclefijs Romamf Certè S, Cy^i-ptianus fcribens Komano epifopo beato ComeliotCumflitutußt^ ait, omnibus nobisuequüßt pariter er iußtm,ut uniufeuiuß^ eaußnt. illicauiiiatnr nbi crimen esl admißum, erßngulis paßrribus portiogrca iisfitafripta^quam regat mwfqtiifqiCr gubernet,rationemfuiaélus do ^noredditurus,oportet utic^ eos quibus prafumus^non circumcurfare, gt;’.lt;^qifpifcoporum Concordia cohierentemfua fubdola er fallaci temeria coliidere, fedagere tÜic caufamfuaubi et accufatores habere er tc= frsßicriminis poßint.Sed omißis humanis teßmonijs ad diuina ^feent ^imus. Sanäißimus rex loßas tein hac caufa, rex pijßime^quidagas fure quidem diuino agas,unus,docere potefl. Inteüexit hic ex leüione di» ^^cnti Idiri facri^crex cotemplatione rerum prlt;efentium cultnsq; diuini ^Ki tune in ufu erat,graHiter er tongißime à fuis tnaioribus à ßmplici uca^ titate aberratum effe,protinus ergo connocat principes er omnef ordis ^sregnifuiyUnàcwmommbusfacerdotibuscomitia celebraturus facra. hihis non diu dißutatmaiorum ne exempla potiusßnt fcquenda quant Pgt;'itcrptio diuina ßmpliciter recipiedatan fcripturie fttrte magis credena:

an eceleß^^an fummo pontifici omneßt de religione indicium defe ^ondivmiiJam propoßto in medium libro legis fcripturie faerte fefe et ont Hf s fuos fubijeit, ex libro legis ipß difcit er aliosßos omnes dißcre iua f’ftquiddco placeat, idmntirumquod prtecipiebaturerdifccbatur le» flione diuina legis. Extemplo autemid ipfum omnes facere ßue exequi iußit,nulli ratione habita uetuiîie canfuctudinis,aut ipßus etiam eccleßic qae tune erat^uniuerfos uerbo dei fubiecit. C^uod failum eins ita laudoa tur^ut pofl Dauidem omnibus prlt;eferatur regibus iuda er tfraelis.

DK K K FORMANDIS H C C L E S IJ S fitädeoprofcäum,z^a!u/J'^quit deagitur acccmmodahßi^ quot;iTfor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcHgionis rcformuhne cr fide Chrifii uera. Eam fin ori»

n'i». ' ricoet0,tientpedoceriuerbndeiçj“iifirndicordibiu nofirif perfiiirttunt hoœ.io. fiinilum.PMÎtKe;Km:Fidcs,inlt;juit,exauditu eSl,iejditufautéper uerhunt Chri/li Proinde uera fides,ut ncn innitituruerbo hominum,ita eodc non t.Cot.i. docetur autplantatur-Abbi enim rurfiis dicit Apo{iolus*Prlt;edicatiomelt;t nS erat in perfitaforifs humant fapicntit uerbis, fed in oilciitatione figt;in tus cr potentit,ut fides ue^lra no fit in fapientia homim, fed in potentU dei Proinde merito repudtamus omnes humanas traditiones,cr conuertit mur duntaxat ad dodlrinam uerbi domini,extra quam ccrtifiime iam (Of flut tudban effe uert fidei dodrinam, nuÜum uerlt;e fidei fundamentutii'

«ßoaudicdifunt, quibus uideturfcripturof caiu»» œïnd« «- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufiicientes aut iniirudM clfe^quait**

«itßxfor- Jksm pofiintfuppeditare reformationis formâ.Blaflgt;hemamJfiiritui» ddt impingentes ei obfcuritatê çr imperfedionan, qiit uitia nullus fcripttgt;r prophanus lt;equo fert animo.S.Paulus ueritatéuindieans:Omnis fcri(gt;l^ ra, inquit, dtuinitus inflirata^utilis efl ad dodrinam,ad rcdargutioiuiKt ad corredionem,ad inditutionem,qut ed in iufîitia,ut integirfit dei ho* mo ad omne opus bonu apparatus.Qjùd in his oro uerbss omittitur,^itoi^ modo adperfedifiimam reformationem pertinere uideatur.eQjjid habend obfecro impudentes iüi,quod his opponantiPerge ergo^perge^rex piffit me,imitari reges fandtfiitnos, cr infaüibikmfcripturafandlt;ereÿiio»tgt; hoced perge,nuUahomituigt;nauthoritate expedata^cxueraeifiimoV abfolutißimo ueritatis diuini uerbi ogt;gano reformare ecclefias Cbrifü Anglicanas, Dominus iefus^ccclefit fut capta crprinceps,optigt;t^t » maximus feruet cr dedueat te cultorcm eius fidelißunutn in ueritatefu^f infinem ufqt,adgloriainnominis eius^cr totius ecclefit chridtantinc» lumitatem. Tiguri^CAenfe Augudo.Annodomini t$fo.

D « D« c ej«f fogni'tio«« HfM, cognofceitdi Ipfitm Mfijs-. Ç^od untafit Deus fiil’ßantid,perfoms tritiur.

ISPVTAVI halt;fl:enus per Sermones X X X11, de Verbo dei, eius^ expofitione légitima,de Fide Chriftiana, de dile^ione dei ac proximi, item de Lege naturae, Humana 8C diuina, de^ diuinae legis partibus, nempe de Lege morali, carremoniali amp;nbsp;iudiciali: de Vfu ---------- . 4^ legis,eius impletione amp;nbsp;abrogatione.de fimi» btudine amp;nbsp;differentia teftamenti populi'^ cum ueteris turn noui, de libertate Chriftiana, de Scandalo, de bonorum operum rationc 4cineriti$:de peccato SC peccati fpeciebus uatijs:item de gratia dei, f'ue euangelio lefu Chri(fi,in quo nobis pater cœleftis omnia cum turn falutis zternx deditdeniep de Peenitentia tjs qux uiz dentur pertinere ad pccnitentiam. Et quoniam inftituimusdepoz iiffimis religionis noftrxcapitibusfobriedifputare, prxterea in prg difputatis frequeniiffima incidit mentio Dei, cognitionis eiusac cultus,item ChriftiIefu,amp;Spiritus fandi,rurfus fpirituum 8C bono cum amp;nbsp;malorum, Eccleiix quoq;, Orationis, Sacramentorit Si fî* milium rerum facrarum, abfolutis illis, pofeit ipfa neceffitas ut iam ctiam dicamusde his omnibus SC (ingutis ex fcripturis fandis, quod loqui dederit dominus.

De Deo multxfuerunt quondam opiniones erronex, non in uulgoduntaxatjfed SCin philofopliorum gregeSf pfeudocHriftiaz norum conuenticulis. De illis dicere foiebat uetuftiffimusKeru-' ditiffimus fcriptorTertullianus.philofophoshxrcticorumeffepa/ triarcHas:de his dixit beams loannesapoftolustExierunt ex nobis, fed non erant ex nobis »Nara ft fniflent ex nobis, permanfifTent

utiqj nobifcum, Nec uideo quem frudum inde confequamini, IT pergam ßngulorumrecenferefcntentias.Prscftat forte audirequs in re errarint alq, ne in eundem fcopulum 8i ipfi impingamus. Proindcfiquiexercitatiores exterorum amp;nbsp;hacrcticorum fententias de deo cognofcere uelint,uel ex Plutarchi Placitis phil.lib.i.eap.y» uel ex alijs gcntilibus,aut etiam t.lib.Cyrilli contra lulianum, dec nique ex 4. cap.dogmatum ueldefinitionum ccclefiafi. colliganb f^ndeua^ Noloin prxfenti piasaures amp;nbsp;mentes hac moleftia onerare, Di* riftuj opit uerfitas illa opinionum aon alio fonte deriuatur.qua'm ex audaci» nioiium,amp; infcitia hominum, quos non pudct fuo arbitrio. Si ex fuocere* mdepften ßro ea affingere dco, à quibus omnino libertimus amp;nbsp;alienilfimuS da uera eft. Vt iam non commcmorcm humani ingenii angußiam acte* d« fogni» nebras. Quis uero eflcntiam dei intelleäu fuo capiat, cum nemt»

tu.

adhuc plencperfpexericquaiis fit anima hominis, qualiamulu in corport hominis.qualis fubfiantia folis Si lunx ? Adferunturqui* dem multae rationes phyfirg/ed maius mirabilius perpctuo nta net opus dei,quàin afiequatur cerebrum Si eloquutio liominiï» Nullus ergo hominum ccrtum aliquidde dco habcrecupiens.in femetipfumdefcendataut humano innitaturiudicio.AIioquifenu percolet figmentum cordis fui.ftultitiam.nugas Si deliria.Conira uero non poteft nô retflißime de deo fentire.iudicare amp;nbsp;loqui, qui nihil fibi tribuit, nihil exfuofingitccrebro, aut cöfidlumexcapi« alterius.fibi fequendam ddigir.fed in omnibus os dei obferuat.re/ uelationemfp dei fequitur. Proindeiielutilegeccrta cöftitutumüt. non polît deum rcäe cognolci mß ex uerbo dei : amp;nbsp;deun» taltm cffe credendum uel recipiedum, qualem fe ipfe nobis in uei bo fii® reuelat. N:mo certemelius quidamp;qualis fit deus dixerii, quam ipfe dciis,

Hic deus cum in uerbo fuo 81 per ipfam mundi machinam.per fcripturas facras Si per oracuta ex ore pauiarcharum prophetarum amp;nbsp;apofiolorum pronunciata, in animis denicp feu confcieiiiiis ho

minum teftetur fe efle,meritd rcgius propheta Dauid cecinit,Dixit infipicns in corde fuo non eft deus, Amentcm enim elfe necelfe eft cum,qui negat quod omnibus in mundo non deftitutis fana ra* tione eft pcrfpicuum, elfe uidelicet deum : cum Si Cicero author ethnicus lib, de Natura deorü, inter alia dicar, Omnibus innatum Si in animis quafi infculptuni eft eftedeü, Certequi negantdeum elfe, quem negant nihilo minus metuunt, mctuendo crgoconfi* tentur,acfeipfos ueluti redarguunt mendacq Si perfidix, - Ruifus fciendum eß, in quxßione, Quid uel quis fit deus, licet bare

©SCAB» îïïî. 8 MR MO III. 1 hrcinftituatur ex fcriptutarutn difcuirione.modutnomninoefTe Moduftii feruandum. Etenim cuiiofiusuclleinquircre.fcriitariautinfpicerc uandu elji ■pfam dei xternam efTenuam^non modo periculofum, fed amp;nbsp;moz »n frnjuifn dis omnibus eft prohibitum. Solomon clamat, Quemadmodum none, ^uid rnuhum mcliis edere no eft bonum, lie qui fcrutacor eft maiefiatis, fuDeut, opprimetur à gloria. Ante colloquium illud fingulare 8i cxcelkn.- Proucr.tf dlfimum, quo deus nofter in monte Sina congreditur cum uniucr fopopulo Ifraelis, audit Mofes.Circumferibeterminum populo F.xoJi tp. circum montem diecs.Cauete uobis ne afeendatis in montem.ncz que extremitatem eius attingatis. Qiiicuntv montem attigcrit.mor temoriatur, amp;c.En c'apitale erat præfcriptos tranfeendere limites ueltcrminos.Suntergodefinitaftudia noftra. Certe legimuspafa in facris literis excellctiflimos dei amicos trepidaffe plane con= fiernatos,quoties jpfedeus fpeiflro aliquo fe ipforu oculis fua fpon »eingeffit.Exempla non eft quod copioftiis iradc.Noftis quomoz dofe gefferit Abraham in colloquio fuo cum dco habito Gene.iS« Quiddixerint parentes Gedconis, in libro ludicum, Quid Hclias iuca Kegum 19. Petrus poftquam ex miraculofa pifeium captura inz tellexiifet Chriftum amplius quiddam elfequàm hominem,exclalt; niauit,Exi à me domine,quia homo peccator fum, Proinde famfli licubi alias in dei negotijs.hic maxime funt humiles.modefti ÔC relt; ligioft,intelligentes zternam 8C immenfam potentiam maieftaz tcmc^ ineffabilcm, nulla poftie definitione circumrcribi,nullo com« prehendi nomine.

Elegäter.pie Si ucre Tertullianus in libro fuo de Trinitate.Noz Jei mendei proprium,inquit,cdici nonpoteft, quia concipi nonpoz ineffttbile. ttft.Id enim nomine continetur quicquid etiam ex naturç fuz con ditionecöprehenditur.Nomenenim fîgnifïcantia eft ciusrei, quz «omprehendi potuit ex nomine. Atquando id de quo agitur tale eft, ut condigne nee ipiis intelledibus coliigatur,quomodo appeli Utionis digne uocabulo pronunciabitur f Quod dum extra intel* Irftum eft.etiam fupra appellationis fignificantiam fit necefie eft: utRicrito quando nome fuum deus ex quibufdam rationibus aut occafionibus aut adqcitSf przfert, non tarn legitimam proprictaz tern appellationis feiamus elfe depromptam, quàm figniffcantiam quandam cöftitutam, ad quam dum homines decurrunt, dei mife* ticordiam peripfam impetrarepofteuideantur.Etidem iterum,Dc deo amp;i|s quz funt ipfius amp;nbsp;ineo funt,necmcs hominis qux fint, quanta fint, SC qualia fint.digne concipere poteft : nec eloquentia (amonis humani zquabilem maieftati eius uirtutem fermonis exz

promit.Adcogitandam enim S; ad eloquendam eius rnaieflatem Si eloquentia omnis m cri to muta eft, 8C mens omnis exiguaeft. Maior eft enim mente ipfa.nec cogitari pofluquantusHt-quiaiico gitari poterit, mente Humana minor fît oportet,qua concipi poffir. Maior eft quot^ omni ferm one,nee dici polfit.Quia fi potuerit edilt; ci,humano fermone minor fit oportet, quo cûdiciturcircumiriâf colligi polTet-Quicquid autem de illo cogitatum fuerit,minus ipfo erin^quicquidenunciatumfuerit,minus illicomparatum circum ipfum erit.Sentire enim ill Qtaciti aliquatenuspo(fumus:utauteni ipfe eft,fermone explicate non polfumus. Siue enim ilium dixeris lucem,creaturam ipfius magis,quam ipfum dixeri$,ipfum non ex* prelferis. Siue ilium dixeris uinutem, potentia ipfius magis, quant ipfum dixeris Si. deprompferis. Siue dixeris maieftatem.honorem ipfius magis quam ilium ipfum defcripferis. Et quid per fingulx quactppercurrenslongumfacioïSemel totü explicabo,Quicquid omnino de illo retuleris, rem aliquä illius magis, quam ipfum ex'* plicaueris.Quid enim de eo condigne dicas aut fentias,qui omni^ bus amp;nbsp;fermonibus amp;nbsp;fenfibus maioreft^nifi quod uno modo Si hoc ipfum.quomodo polfumus,quomodo capimus,quomodo in (eiligere licet,quid fit deus mente capiemus, fi cogitauerimus idik lum elfe,quod quale Si quantum fit non polfit intelligi, nec in ip-* fam quidem cogitationem polfit uenire. Nam fi ad fobs afpeftum oculorum noftrorum acies hebefeit, ne orbem ipfum obtutus infpi ciatobuiorum fibi fuperatus fulgorc radiorum : hocidem mentis acies patitur in cogiiatione omni de deo.-Si quanto ad confideran/ dum deum plus intenditur, tanto magis ipfa cogitationis fine luce C!Ccatur,Quid enim de eo (ut iterum repetam) condigne dicas,qui eft fublimitate omni fublimior, Sialtitudineomni altior.SC pro/ fundo omni profundior, 5^ omni luce lucidior, amp;nbsp;omniclaritate clarior,omni fplendore fplendidior, omni robore robuftior, omni uirtuteuiritior, omni pulchritudinepulchrior, ueritate omni ue/ rior.8dfortitudineomni fortior,amp;maieftatcomni maior.Siomni potcntii potentior,SC omnibus diuitqs ditior^omni prudentia pru dentior,^ omni benignitate benignior.omni bonitate melior,om niiuftitia iuftior, omni dementia clementior. Munera enimfuftt necelfe eft omnium genera uirtuiumeo ipfo qui uirtutu omnium amp;nbsp;deus parens eft:utuere dici polfit id deus elfe quoddam eiuf* modi elfe cui comparari nihil poteft.Super omne eft enim quod di cipotcft.Haftenus Tertulliani uerba recenfui.

lorum uel hominum lingua plene explicauerit quid,quis,uel qua-' Torj«.# o-lis fie deus, cum eius maieftas fit immenfa Si ineffabilis, fcriptura rationes co tarnen,qux uerbumdeieft,atcemperansfe noArzimbecillitati, mo gnolccndi do$,formas uel rationes aliquot nobis fuppeditac,perquasfaltetn Dei, inaliquam deicognitionem.quæ interim nobis fufficiat donee hie in terris uiuimus, inducamunita tarnen ut cogitemus perpetuo immenfum defïniri non poife, fed occaßonem duntaxat aliquam ptjcberi.qua ad maiora perfpiritus illumination em efferamur.fem per^ in hac difputationeoboculos nobis prçHxum teneamus hoc ueriffimum æterni dei didum, adMofenprolatum, Non poteris ExoJi uidere faciem meam.Non enim uidebit me homo Si uiuet, Vbi egt; i, nim hinc migrauerimus exuti mortalitate Si inïïrmitatehumana, diuinam uidebimus maienatem.Nam loannes apoftolns dixit. Sei tnus quoniä fî apparuerit, ßmiles ei erimus .* Quoniam uidebimus lt;um ßeuti eß. Cum his meminerimus Si uerborum Pauli apoßoli dicentis,Cernimus nunc per fpeculum in xnigmate,tunc autem fa tie adfaciem. Proinde nemo prxfcriptos termines tranfilire.aut tempus deßinatum prçuertere,Ôf dei faciem, ipfam inquam dei ef* fentiam,intueri in hac carne Si in hoc fxculo uiuens, impia curio-' ßtate audaciafß prxfumat. Sufficiat cuiep ilia dei reuelatio, quant ipfe nobis in uerbo fuo dignatur aperire, nimirum pro bona fua uoluntate quantum nobis Si neeeßarium Si utile eß feire. Ac ue-' ram utitpfapientiam eßedicemusmeritd qux inhacrenonuolet plus feire autfapere,quam xterna fapientia fapere docet.

Prima ratio cognofeendi deipetitur exipfis dei nominibus in fcriptura ipß attributis. Ea funt multa amp;nbsp;uaria, quia uirtus, fapien= tia inquam bonitas Si iußitia atep poteßas eius infinita eß. Recen-febo Si explicabo pro mea uirili duntaxat excellentiora maxi/ ■neep uulgaria.

Inter nomina dei excellitillud maxime quod uocantteiragrant maton,id eß(ßquidem ficloqui licet) quadriliterum : componitur enim ex quatuor fpiratilibus literis, ac dicitur lehouah, Deriuatur Jehauah, hoc ab Houah uerbo fubßantiuo, cui prxponitur lod ; ac fit leho/ uah,id eß ens fine exißo, qui uidelicet eß avreef« exißetia ex femetip fo.uitam Si eße,non ab alio,fed ex feipfo habens,nullius indigens ut fit,fed omnibus eße conferens,deus utiep xternus, fine principio nbsp;nbsp;nbsp;•

Si fine,in quo uiuimus,mouemur Si fumus.Huc maxime pertinet , quod in hxc uerba legimus Exodi j. cap. Et dixit Mofes ad deum, Si ueniens ad filios Ifrael (ad quos nunc me mittis) Si dixero eis. Deus patruinueflrorütnißt mead uosupfi^interrogaucrintme»

Q^iodeft nomen eins ï Quid refpondcfaocisf Etrefpondii deuf Mofi, Sumquifum. Vel.Eroquiero. Et ait, Sic dices filijs Ifrael, Sum, Vel,Exifto,aut Ens, Vel, Ero mifit me ad uos. Id eft deus fun» qui ero.fi; is mißt me,qui utitß eft ens fiue effeniia ôC deus çternus. Futurum enim tria cöprehendit tempora. Qui eft,qui fuit,qui erit, /fpocal.t, mifit nse.Ceite bcatus loannes apoftolus Sd euangelifta uideturre fpexifte ad hoc uerbum domini, quod ôC interpretari uoluit, dices, in perfona dei.Ego fum 8C o,principium 8i fînistdicit dominus, qui eft,Sd qui erat.ßi qui erit (îue uenturus eft,omnipotens.Obfer/ uarunt alq in om nibus ferè linguis,etiam barbaris, nomen dei eife tetragrammaton.CertedeHebraica noneftdubium. DeGrçata una Sd Germanica non minus certum cft.Grxce enim deus dicitur «tàt. Latine Deus, Germanice (Both Addunt ex Perfarum lingua

Aegyptiaca Saisuel Siis, öd per contradlionem tàt. Porrôex quatuor literis myfteria plane mirifica proferunt Cabaliftx. De quibusutaliidiligentiusfcripferüt, itaegomalo his fubtilitatibus téh etHu, C. V.non implicari. Huic Hnitima funt 8d hxc dei nomina, Iah fid Hu. Illud in Pfalmis non femel occurrit,Dicit enim Dauid Halle/ luiah,id eft laudate dominum. Huius meminit idem Dauid, dices, Hu,ipfe inquam deus omnium eflentia öd creacor,dixit nbsp;faâum

eft:hu,ipfe prxcepit 8L cxtitit. Apud Ifaiam dicit,Ego dominus,HU eft nomen meum, öd gloriam meam alteri non dabo. Deriuantur autem öd illa uocabula ab eftentia, SC docent deum Temper fui elfe fimilem, effentiam ex fcipfa ab xterno exiftentem, omnibus^ exiftentibus,eirc côfercntem:utpote per qucm.in quo, öd ad quem, funt omnia,cum fît ipfeperpétua 8d perfedifîtma vnM)A(«feupera feôiihabia.

Adoftäi, Nom en uerd dei tetragrammaton leliouah, non ita legunt uel exprimuncHebrxi,fed pro ipforeponunt Adonai. Illud enim dû cunt elfe ineffabilc. Pro hoc repofueruntomnes interprètes uoca/ bulum Dominus.Eft enim deus dominus omnium rerum,tam uû fîbilium, quàm inuifîbilium. Neccft alius in toto müdo dominus, nifî hic unus uel folus,cui omnia in mundo fubieéla feruiût. Nam îpfe merum obtinetimperium, ödmonarchiam abfolutiftîmam. Hincdeiuocabuload euidentiamaliquandoconiungitur uoxSa baoth.Dicitur enim dominus Sabaoth.Id quod alijexponuntdo« Sahaoth minus uirtutum.alq dominus exercituum.Deus enim cum fîtom^ uelextrcb nipotens, uirtutefeu roborepræftat, imd öd in exercitu fuo, quid W!M». poftit öd quanta fit eius uirtus dedarat. Cum enim deus fit uniuer/ fx creaturx, 8d his utimperator aliquis fuis militibus utatur, ma/ xima^

DBCAD. HIT. SBRMo irr. 4 x!ma^ 8( ftupenda efFiciat,uel per minima, quantus 8C quata eins uirtus ßtdeclarat.In exercitu dei funt omnes angeli, de quitus di-* xitDaniel,Millenamillia 8( centena milliaminifirabantei. Ex his Ddniet r» unus angelus cçcidituna nolt;flemilitum,in caftris AfTyriorum.fub l'gnis régis potentifT. Senacheribi, centena amp;O(floginta quinque millia. In exercitu dei funt omnes ftellr, omnes uenti, omnes im* preffiones ignex,aêreic 8i aquex.In exercitu dei funt omnes caco^* dxmones,omnes homines reges amp;nbsp;principe$,tota omnium regno rum militia,omnes denic^ creaturx uifibiles amp;inuifibiles. His om nibus ipfe pro fuo arbitrio, imó pro bona iufla fua uoluntate u* titur, quando, quantum, Sf quandiu uult, ad efficiendum eins iu-/ dicium amp;nbsp;uoluntatem. In puniendo primo fxculo ufus eft aquis, in excindenda Sodoma Si uicinis urbibus igni,in perdendis Cha.' nanxis amp;nbsp;ludxis hominura uel militum opera. Aliquando addi*' tur uocabulo domini Aeleon, amp;nbsp;dicitur dominus xleon,id eft ex* pomims celfus.Nam Pfaimo nj.lcgimus, Excelfus fuper omnes genres do fxcclfus, minus,fii fuper eerlos gloria eius.Quis fieut dominus deus nofter, qui ita fe fublimat in habitationc ƒ Et Pfal.pz. ExeeKïor es domine omnibus qux funt in terra,nimis exaltatus es fupra omnes deos.

Rurfus nuncupatur deus EI, nimirü à robore. Nam quod uult poteft cificere, ideoep dicitur deus fortis, heros uel gygas. leremias enim,Dominus eft mecum,inquit,ceu gygas robuftus. Ifaias dicit, Jere.zo, Dominus gygantis inftar prodibit, Si ficut miles excitabitzelum, tlamabiramp;fuper hoftes fiios roborabitur. Huie confine eft uoca--bulum Eloah, cuius pturaleeft Elohim. Illa appellatio innuit dei prxfentiam, qui nufpiam deeft fuo opificio, amp;nbsp;fuis cultoribus. Ic^ temiasclamat,deum induecns loquentem, An non deus depro.-/ere.rj* pinquo ego,5i non deus de longinquo ? Nurn abfeondet fe quifz quam in latebras.ut cum uiderc ncqueä,ait dominus.^An non cccz Iumamp;terramegoimpleo,Nam prior dixit Dauid, Quoiboàfpp pfaL 138. ritu tuo d; quo à facie tua fugiam i Si afecdero in ecclum.tu illic es: fidefeendeto in infernum,ades.Si fumam pennas aurorx amp;nbsp;habix tem in extrema parte maris.Etiam ibi manus tua teget me,amp; tene.' bitmedextera tua. Ergo Paulus apoftolus, Non procul abeft, in« Aélo.ir^ quit,ab unoquotp noftrum deus. Per ipfum enim uiuimus.moue« tnuramp; fumus. Ea de canfla deus fortaflisà Grxeis appellatus eft ftrè,nimiru iiS/irà promptitudine 8( accurrendo.quod ipfe nuni quam défît mortalibus.fed femper Sf ubique opem ferat.Similitec Plato in Cratylo amp;eius interpres Proclus,sU/v,«» tó,v,hoceft à cur» tcndo.deduci arbitrantur/cxtesum curfum lUum nö reamp;rtadprx.«'.

DE DEO ET BIV S COGNITIONS, fentiam auxiliû dei : fed ad aliud .Nam cum homines uiderent Solcm.Lunam, Aftra.cœlum ipfumcurrcdoTemper circumuolui, dcos ede arbicrad funt. Sunt qui ä?pTc^i«,hoceft àmetu timoré inflexü uelint. Timor enim uel religio credit amp;nbsp;fuadet elfe deum. Fortcà Grxcouocabulo his formarunt Latini fuum uocabulum

Veut, Deus.Sedfunt qui purent uocabulum Deus deduiHum elfe à dan do,quod fcilicet omnia omnibus det. Ita enim Hebrxis Dai (quod moxdicemus)uelfckaddainuncupatur, qui uidelicetfîbi furîicir, nulla re indiget,fed omnibus omnia fufficit bona SCnece(raria.Alii deum Latinis didum uolunt, quod ipfî nihil défît prorfus.

Elohim, Porrd pluratiuam uocem Elohim feriptura non tantum deotri'' buit, fed Si angelis Si iudicibus, feu primarqs uiris.'utpote quibuS in officio ab ipfo inftituto laborantibus prxfcns adlît, amp;nbsp;per ipfos opereturqux uult, hominibusep falutaria funt.Hpc uox coniungi* turuerbis fîngulanbus.utGene. cap.i. In principio creauit dti(ba/ ra enim creauit fîngulare eft)cŒlum Si terram.Ea re proponitur no bis adorandx trinitatis myfterium.Tale enim quiddam dixifleui/ detur Mofes,In principio creauit deus ille trinus cœlum Si terrant. i.Samuelts r.cap. coniungitur plurale cum uerbis pluralis nume/ ri.rurfusad demonûrandam fuprabenedidj trinitatis perfpicuam dtftindlionem.

Schaddai. Porrd in fœdere quo^ pangit deus cum Abraham pâtre noftro, GeiM.17. iterum aliud fibi nomen indit. Nam dicit. Ego deus Schaddai, id eft fuffictens uel fufficientia.Deus ergo Schaddai appellatur. Id alii uertunt uaftatoremiquafi fe iuftum appellauerit uindicem Si ulto=» rem. Verum Mofes ille Aegyptius, Nome Schaddai cöpofitum eft, ait,ex uerbo Daij, quod eft fufficit. Si ex litera 'll?, qux idem poll« quodafcher.ideftqui, utSchaddaifit idé quifufficitfibiomniü^

Stuumus, fufficientia eft.Fortaffis Ethnici uocabulum Saturni hincillis attrib buerunf,quos impie putauerunt elle deos. Nam uta die deducitiir diurnus, fic à faturando nomë trahitur Saturnus. Deus ergo eft cui nihil deeft, qui fibi in omnibus fiC ad omnia fatis eft, qui nullius ope indiget, imó qui folus omnia habet, qux pertinent ad perfe/ dam huius Si futuri fxculi felicitate, folusep exaturarepoteft. Hac de caufa appellant deum Germani (Éott. quaff tu dicas bonü fine optimum maximum, ^46 ^ô4gt;(îcoberiflfjût. Quia utplenitudo eftomnisboni,itahominibus omnia bona liberaliftîme imparti/ tur. Germanica uox non multum abludit ab antiquiffima Aegy/ ptiorum dei nuncupatione.Vocant enim deum «w« uel ak Si enim reponas pro l ipfum gt;,leges Dominus ipfe Exodi 6, cap.hxc duo

BBC AO. HIT. 8BRM0 IIO $ duo uocabula fua Schaddai lehouah, ceu excclknciflima, congt; iungit ac didt,Ego lehouah.£t apparui Abrahx IfaacS^Iacob in deo Schaddai ; SC in nomine meo lehouah non fumeisnotus faâus. Non quod patriarchs non audiuerint aut fderint nome dei (el)ouah. Hocenim temporibus Seth moxabexordiomundiccezGotf,^' pit inuocari.Tale ergo quidpiam uideturdiceredominus;Egome patnbus aperui, ueluti dcum Schaddai,qui in omnibus poiTint ipfos cxaturare bonis, ideo^ terram latflc SC melle manantem pro mill. Cxtcrumin nomine meo lehouah cis nondum fadus fun» notus, id eft nondum przftiti quod promili. Audiuimus cnim Ie** houah diâum ede ab eo, quod ipfc cfte facit, ideoÿ 8C promilfiox Hem in opus produdtnam ergo opere complebo, inquit, declaraz bo'q; me non modo deum die Schaddai, fed SC lehouahcfTcntiam Ktcrnam, conftantem, ueracem SC mei per omnia ftmilcm.

PoftremdlegimusExodij.deumdixiffe ad Mofcn.Sicdicesad filios liiael. Dominus deus patrum ucftrorum Deus Abrahä, deus ifaac.SC deus lacob rnifttinead uos. Hoc eft nomen mcum in pere pdc c/m pctuum.SC hoc memoriale mcum in generationem SC generation coK Rem Proindc aliud .'am nomen dei habemus. Vult enim appellart Deus Abraham Ifaac SC lacob. Hoc, inquir, memoriale mcum erit * grncrationem SC generationem, in quo uidelicet rcfricabo mex beneftda patribus ilhs exhibita, ut ex illis pofleri me norint, mei^ memincrint. Quando enim audimus nomina patriarcharü, fîmu! îngerunt fe omnia d deo ipfts collata beneficia cum prxftaotii'Emx tum innumera que non fiuftra tanta diligentia SC figillatitn expo* nuntur à Mefeperprimum librum, quem didmus Gencftm. Vuk lt;nim nofter deus die perinde ut illorum deus fuinnifi non illi crc^ damu.«,ficut ipficrediderunt. Erit enim SC nobis credentibus lehoz Mali Sc Schaddai, conftans SC zterna ueritas, efie SC uita, confertif# fimus^ omnium bonorum cumulus.Interim non caret myftetio, frimC^ quod cum patrum quoij aliorum deus fucrit, utpote Adami,Seth, Enos,in primis au tem Enoch SC Noe, ex omnibus tarnen delege* tit triadem illä Ahrahf Ifaaci SC lacobi fingulisip nominibus fuutn id eft dei nomen fîngulariter przfixit dicens, Ego fum deus Abra^ ham,deus Ifaac,SC deus Iacob. Ita enim manifeftè myftcrium trini* latisinunitatedibinz effentiz docuit, SC quod perfonarum quxz , libeteiufdem eft diuinitatis gloriz SC maieftatis, id eft quod uerus i deus eft pater, uerus deus filius, SC uerus deus fpiritut fandus : SC quod hi tres funt unus deus.Dicit cnim.Ego fum deus,8Cc.De qux Rfuo dicctui loco, Hxc de nominibus del ha^enusex quibu»

Dionyfiut qualifcimcp dei cognitio decer|Jgt;i poteft. Scio Dionyfiam qiiendarrt deJiuiiiiï operofumdediuinisnotninibus fcripfilfe commcn«arium:ucruni non}«)iitw.in£cnigunt,opinor, pq Si apoftolicx doétrinæ ftudiofi omnes.apo ftolorum difcipulos res diuinas longe (ïmplicius tradlauiße. Sdo alios recenfere LXX Il.dei nomina ex fcripturis Si exCabaliftk cis libres, que ut alibi commemoraui, fie pauló poft ex Exodi cap.potiora ex illis recenfebo,

Speliraca- Secundo proponiiur nobis in uerbodei fpedandus,content* profppo* planduä.fiuecognofcendus deus peruifiones fpedltacjj diuina.ue« graphic lutin quadam parabola,dum perprofopographiasSiprofopo* dei uel Jeo pœias aut konas nobis quail ob oculos ßatuitur. Admonemur in* n«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terim.nehscreamus inuifibilibus illis,fed eleuemus mentem à uid*

bilibus ad inuifibilia SC fpiritualia. Neq? enim deus corporeus eft in fua fubftantia, quod fpecie humana nobis exhibetur in uifioni* bus. Net^quifquam fanlt;florum apudueteresantenatüCliriftuni humana imagineexprelTitdeü,quod fe Humana fpecie uifenduin afnfJiropo exhibuiff« patribus SC prophctis.AnthropomorpIiitarü delirium mofphita. «It.deumefTecorporeum Si inftarhominû Humana habere ment* bra. Ac ne quis fibi imponat hac in caufa,affingens SC ipfe deo rem aliquam indignam,antidoti uicerecitaboC.V.S.Äuguftiniuerba, quæ is exfefipturarum pura intelligentia aliorüqj ortHodoxorum dofi:orum leftimonqs adFortunatianum deVidendodco contra

Dfowicorz Anthropomorphitas feripfit. De membris dei,ait, qux afïidue feri« forto mem ptura commemorat,ncquifquam fecundumcarnis Huius forinam ir44tfriz Si figuram nos cfTe crederet fimiles deo, propterea Si eadem ferip* ^uurur ^uo tura Si alas habere deum dixit,quas nos utiqt non habemus. Sicut modoi ergo cum alas audimus.protedtionem intclligimus:fic Si cum au* dimus manus.operationem inteIligercdebemus,Et cum audimiiS pedes.prxfentationem.Et cumaudimus oculos, uifionemquaco* gnofcit.Etcum audimusfaciem,iuftitiam qua innotefeit. Etfiqui^ aliud eadem feriptura tale commémorât, puto fpiritualiter intellk gendum.Nerpego hoc tantum,autego prior ficfentio;flt;domnes quiqualicunqj fpiritaliintelligentiaobfiflunt illis qui ob hoc An* thropomorphitsc nominantur. Ex quorum litcris nemubacom* memoranda maiores raorasfaciam, unumS.Hieronymiteftimo* oium interpono Cum enim illc uir in feripturis dodUffimu,s,Pfal4 mum exponeretubi didtum eft, Intclligite igiturquiinfipictes eilis in populo,Si ftulti aÜqnando fapite,Qi.gt;i plamauit aurem non au« diet'ïaut qui finxit oculum non confiderat f Inter extera iftelocus, induit, aduerfus eos maxime facit, qui Anthropomorphitx funt» qui

ÖSCAD. nir. ssRMo rrr. # quSdicuntdeum habere membra quæ etiam nos habemus. Verbi caufa,dicitur habere oculos,Oculi dominiafpiduntomnia.-manus domini facit omnia. Etaudiuit.inquit. Adam fonum pedum doz »lini deambulantis in paradyfo.Haec (implicitcr audiunt,d^ huma nas imbecillitates addei magnifïcentiam referunt.Ego autem dico Suptdfunt quod deus totus oculus eft,totus manus eftjotus pes elf. Totus o/ },^c fi'ttro culus eft,quia omnia uidet.Totus manuseft.quia omnia operatur. „y tx Ttt Totus pes eft.quia ubiqjeft.Ergo uidetequiddicat.Qui pläiauitau tulliano, rem non audiet^aut qui ftnxit oculos non confideratlt;Et non dixit. Qui plantauit aurem.ergo ipfe aurem non habet^Non dixit, Ergo ip(e oculos non habet^Sed quid dixirfQuiplantauitaurem nö auz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

dier;Qui finxitoculos non cöfiderai'JMembra tulit.eificientias de.» dit. Et pauló poft idem D. Augußinus, In his omnibus qux dc pufculis fandorum atqj dodorum commcmoraui.Ambrofq.Hie« fonymi.Athanafq.GregoriiCNazianzenijS^ ßquaaliorum talia le gere potui, quç commemorare tongum putaui, deum non elfe cor pus, nec formç humanç habere roembra,nec eum elfe per locorum fpacia diuifibilem.S^ eftie natura incomutabiliterinuiftbilem. Nec. pereandem naturam attp fubftantiam, fed affumpta uifibili fpecie, ficut uoluitapparuiftcquibus apparuit, quando per corporis ocu** .

los in fcripturis Tandis uifus elfe narratur, in adiutorio dei inconx curïe credo, amp;nbsp;quantum ipfe donat intelligo. HzcAuguftinus. Subijciam his amp;nbsp;Tertulliani uetuftilfimi fcriptoris eccleßaftici uers ba ex libro eius elegantifT.de Trinitate,Efficatiz.inqnit,diuinz per membra monftrantur, non habitus dei, neccorporalialiniamenta ponuntur.Nam amp;nbsp;cum Oculidefcribütur, quod omnia uideatcx« primitur.Et quädo Auris, quod omncs audiat proponitur.Et cum Digitus.ßgnißcantia quzdä uoluntatis aperitur. Et cü Nares,pre* cutn quafi odorü perceptio oftëditur. Et cum Manus, quod creatii fz fit omnis author probatur. Et quando Brachiü, quod nulla nax tura contra roburipfiusrepugnare poftit edicitur.Et quando Pelt; des,quod impleat omnia,necfitquicquam ubi non fit deus explix catur. Necp enim funteiaut membra aut membrorum officia nex ceftaria,ad cuius folum etiam taciturn arbitrium amp;nbsp;feruiunt ST adx funtomnia. Curenimrequiratoculos qui luxeft.^autcurquzrat pedes qui ubiqiie eft^aut cur ingredi uelit cum non fit quo extra fc progredi poifit':’aut cur manus expetat cuius ad omnia inflituenda artifex eft filens uoluntas'ï Nec auribus eget qui etiam tacitas na uit uoluntates. Aut propter quam caufl'am linguam quxrat.cui co« gitarciufiiffeeft^ Nccefiaria enim h^c membra hominibus fuerüc,

Bfl DEO ET EIVS COGHITIOMS.' nondeo.Quia inefficax hominis confilium.(uüTet.nifî cogitagt; men corpus implefîet,Deo autem nö nece(raria,cuius uoluntaiem non tantum fine aliqua molitione opera fubfequuntur, fed ipfafta tim opera cum uoluntate procedunt, CæterumipfeiotusoculuSt quia totus uidet: amp;nbsp;torusauris,quiatotusaudit.-8^totus manus, quia torus operatur: amp;nbsp;totus pes.quia totus ubirß eft. Non enim ha bet in fe diuerfitatem fur quicquid eft (Implex. Ea enim demum in diuerfitatem membrorum recidunt, qux ueniunt ex natiuitate in di(folutionem:fed bare quz cocreta non funr, fendre non poffunu Et qux Tequunturllla enim omnia Tertulliani funt,

QjiOtnodo nbsp;nbsp;Ergo cum Mofes legitur uidiftie deu m de fa cie ad faciem,cum le

uiJerini pa guntur lacob Krael amp;nbsp;prophetar uidiife deii dare,non in xnigma/ tro-dttun. te,ligni(icatur exhibitam effe cius uitionem omnium manifcftidi* matji efficacem amp;nbsp;maxone familiärem.Vere enim dixit Theodore* tusCvriepifcopus.OKimus patres nonuidiftediuinamnaturant ant fubftantiam^qux nec circnmfcribi.nec comprchendi.nec men« te peicipi poteft,^ qux uniuerfa comprehendtt,fcd quandamglO’* riam SCquafdam lufiones, qux eorum facultatibus refponderent^ nec eius modiim exccderent. Veriifimf enim fempcrpermanci ill£ toon. ». certiiTimx fanffarum fenpturarum fententir, Deuin nemo uidil ■»Tim. unquam.Deus habitat lucem inacceifam, quem nemo hominunt }j, mdit nec uidere pot«ft.Itcm, Nemo uidebitfaciem meam nbsp;nbsp;liiuet,

id eft.dum hie in terris in hac carnis noftr» corruptione Si imperfc df lone uiuirur.nemo det effentia, qur eft xrerna SC inuifibilis lux, intuebitur.Etenim hac corruptione liberati SC clarificati uidebimi» cum (icuti eft. Proinde uifus legitur deus à patribus non fccundunt p'enitudinem diuinit3tis,fed fecundum capacitatem hominum» Deutptr Tertullianus arbitrator omnia Teftamend ucteris d deo patre aiffx filium tgit tffe per (Ilium, qui alTumpta fpecie compétent! hominibus appa^ cmr.ù enmruerit SC patribus loquutus flt.Paulus in principio epiftolx ad Mee fntritnf. braros ftgnt ftcanter loquitur de fîlio dei incarnato,non abfolute ne gans nanquam quicquam per (Ilium egilfcpitrem. Tertullianus, Filio data eft,inquit,omnis poteftasin carlo SC in terra. Omnia au* tern no erunt nifi omnis temporis fuerint. Filius itaip eft qui adhu mana femper colloquia defeendit ab Adam ufi]^ ad patriarchas SC propheras,iii uiflone.in fomno.in fpeculo.in pnigmate. Sic femper edifeebatdeas in terris cum hominibus côuerfari, non alius quant fermo qui caro erat futurns. Edifcebat autem ut nobis Edem ftrue* ret.ut facilius crederemus Elium dei defcendilfe in fxculum, SC re* (to tale quid g^eftum (ognofeeremus* Et caetera, Hacc enim omnia

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertulliani

DECAD. !Bl SERMO IIT.' 7 TertuIIiani funt. Poft hancprxmonitionem fubiicîemus tam uiz fîones diuinz maieftatis exhibitas hominibus fandis.

Viftones dtus feruis fuis uarias ôC multas exhibuit, quibusmaz kftatem fuäutcunt^ adumbrauit.quasomnesfîgillatimquoçprez aJumtra^ ferre ac exponerc immcß eifctoperis. CclebrioresinueniasExodi turäeut, «r.Ezech.i.Danielis 7.8i in ApocalypßbeatiIoannis euan

gelift« ÔCapoftoIi.Eas indtcalfefufficit.Poird celeberrimam 8i ah^ folutiifimam omnium tratflabo iam paulo fuftus. Ea extat Exodi

amp;S4. cap. ExperiebaturMofes facilitatem bonitatemlp dei, amp;nbsp;-Mofes defi quod ab ipfo niliil non impetraret, audet ergo illud à deo poftulaz derat uide te.quod omnibus frculis omnes uere fapientes unicc in uotis ha/ re glorian buere.deum in fua fubftantia gloria amp;nbsp;maieftate infpicere. Dicit e« dä, nim Mofes.Quandoquidem intelligo te mihi uelle peroptime,nez que quicquam denegare poffe, age obfecro ortende mihi gloriain tuamjd eft, line oro uc te talem infpiciä, qualis es reuera in tua gloz riofa eftentia Si maieftate. Ad hanc poftulationem omnium maxiz tnam deus refpondens.Ego.inquit.efticiam ut coram te tranfeat oz Rine bonum meum.'Sf clamabo nomen domini,uel in nomine do mini,coram te.Quibus ucrbis duo pollicetur Mort. Alterü, Omne bonum meum tranrtbit coram te.Cxterum fupremum hoc dei boa num aliud elfe nequit, quam ipfe deus optimus maximus.uel po* tius fermo dei,ipfe inquam diletflilf.dei rtlius, in quo recöditos cre dtmus omnes thefauros fapietuiç,diuinitatis,bonitatis amp;nbsp;perfe^o nis.Huius enim fpedrum uel fpeciem quandam humanam uirtbi« km (quando incarnandus erat in rtne fzculorum) obiecit oculis Morts. Alterumeft, Clamabo nomen domini uel in nomine do* minicoram te,id eft, proclamabo nomenclaturam mexgloriar, ex qua quisfimintelligas,uideasl^animo.PorrdnequismeritoMoz DfWpr« rts aitnbueret uirtonem tarn excellentemjnterponitur hxc à domilt; tuito bon^ nofent«ntia,yifioillatibin5obtingitpropter tuum meritü. Nam conßrt^ citra meritum humanum reuelo me cuicun«^ uolo, citral]; refpedü pcrfonxin quemlibet fumbeneficus. Qux confideratio gratuit« gratix amp;nbsp;bonitatis liberalirttmx dei admodum pertinet ad ueram dei cognitionem. Deinde redit dominus amp;nbsp;fignificantius déclaras Mort quomodo fe rtt ei exhibiturus.Non conceditur tibi.inquit, in hac adhuc uita agenti uidcre faciem meam, id eft ad plenum uidere meipfumin meafubftantia. Hocenimreferuaturbeatisfpiritibus amp;nbsp;clarificatis corporibus in futuro fxculo. Sic ergo me tibi oftenz dam,Tu afcendcs in montem : ibi commonftrabo tibi in faxo ca« ucrn4m,in earn te ßatues.'egp uero ponam fuper te manum meam^

nubem inquam ucl tale quipptam, ne in aeeedcntis uultü reéla itlgt; tueatis^Loquuiioneenim hacitnitaturdeus homines,quibus re/ ceptum cft manus in uiiltum eins expanfas ingerere, quem nolunt propius cötueri uel infpicere res. Addit dominus, Interim uero trän iibo.id eft Cprärum aftumptum,nimirum fpecies humana in qua tne uifendum exhibebo,tranhbit. Vbi autem tranfiero tucp redain nultum rrtcumafpicereamplius nequiueris,remoucbo manu, qua uultumtuum contexeram, tum uerolicebit infpiceretergumfpe* élri.uel pofterioramea.Catterum pofteriora dci funtdióla amp;nbsp;fada dei,qnx poft fe reiinquit.utex ipfis eum vftimemus. Rurfus con/ templatio faciei fuminir pro exadiifimacognitione.Qui autem in tergum duntaxat afpiciunt, minus exade cognofcunt. Prxterea po ßcrioribustemporibusmiütdcusfilium fuum inmüdum, natuin cx mutiere.Quem qui fide contemplantur, diuinitatem quidem in humanitatenonuident, ex didlis tarnen dftädis cognofcunt quis fit deus, adeoiÿ pattern cernunt in filio.Difcuntenimquod deus fummum bonum eft. Si quod filius dei deus eft, patri coxquatis K confubftantialis.

Qitomodo Videamus iam quomodo fe exhibuerit deus Mofi (iuxtapro' deusfcMo miflionem auditam halt;flenus)uifendum.DiIuculofurgensMofeS fi uidedum afcendit in montcm alacris ad petram,quam indicauerat dominus, nhibuerit, Krecipitfeincauernam,cupidet[juifionem fiuereuelationem dei expedat.Dominus uero defcenditin nube,nenitfß in montent ad cauernam petrac,in qua expedabatMofes.Moxuerd obtedafa cieMoßs,tranfijtfpedrum dei, id eft fpecies illa humana à deoaf/ fumptazcumtp iamtergum Mofiobuertcretfpedrum, nec inuul^ tum afpicere amplius poifetMofes,remouitdominus manum, ac Mofes afpiciebatin pofteriora domini, Vnde colligebat deumali/ quando,hoc cft pofterioribus fxculis, fore incarnandum a tcp iia re uelandum orbi^Dequa reuelatione dicemus pauld poft plura. Si/ snul ctiam clamauitdominus,Si catalogo quodam uti promiferac nomina fua recenfuit, quibus naturam fuamuclutiadumbrauir, Dixit enim,Iehouah khouah, deus mifericors, fi; beneficus, Ion/ ganimis,immenfç bonitatis 8i ueriiatis, cuftodiens beneficentiam in mitte, aufcrens uel condonans iniquitatem tranfgreflionem Si pcccattim.'attamen fceterarum non dimittens impunitum, uifitans iniquitatem patrum in filqs 8i nepotibus in tertiam Si quartamge ^la/if nerationem. Hoc quid aliud eft quam fidixifietŒgofumetfentia ■e«f. illa increata,ex meipfo ab ztcrno exiftens, qux omnibus eife con/ ferqquic omnia in clTe conferuat. Bgo fum deus fortis omnipo/ tens.

DECAD, Ilir. SERMO III. 8 tcns.Non abutor mea potcntia. Sum cnim clemens amp;nbsp;mifericors, quimeasamo creaiuras, hominem in primis.in que totis incalefco uifcenbus.Sum diues ôC beneficus creaturistp meisiuuandisprom ptifl'imus. Gratis omnia cöfero.Sum longanimis minime«^ homi-' num more irritabilis, praccepstp ad uindidlam. Ncque uerd pareus aut malignus fum,ut folet uulgus diuitum in hoc fxcuIo.Sum libe raliffimus amp;nbsp;bcnefiecntiiTtmus.gaudens diftraht amp;nbsp;beneficqs ado« petire fideles.Sum præterca fidclis ôi uerax. Necfallo quenquam, ntcmentiorquiequam:qiiod promitto.fideliterprscfto. Netp uer3 Opes meas prodtgo, aut has fpargens in homines, deficio tandem exhauftus.Cuftodio enim bcnehcentiam in mille generationesiut quanquam prius facculum ex meis opibus fplendide uixerit,pofte» ritamenadhnemufrpfaeculi nihilominusin me inueniantquod ad iucundam facietatem exaturet.Sum enim fbns bonorum inex» hauftus.Si quis uerd in mepeeearit, ipfuml^ fecleris pigeat,nô fum intpIaeabilis.Sponte enim condono errorcspcecata ac fcelera.ldco tarnen nemoexiftimctmepeccatis oblcdlari aut patronum elTefee leratorum.Idc enim fecleratos amp;nbsp;impccnitcntes punio:meos item,. Utretineam in officio,caftigo. Nemoautem putet feimpune pec* taturum.quod uidet maiores fuos impunepcecalfe.hoc eft non protinus eife deletes. Referuo enim uindiâam in tempus iuftunr, niodisl^ omnibus ita me gero.uc omnes fateri cogantur meeffe deumiudieii.Hzccum audiftetac uidiffet feruus dei Mofes,fefti* niuit proetditq; in terram acadorauit. Idem faeiamus nos.ceni quod dominus non dignabitur fe S^gloriam fuam,quoad in hifee Xrris uixerimus.plenius nift in exhibito Chrifto rcuelare.Quz ita« quefufficiebantMofi,fufficiant Si nobis, fufficiatcognitio Chriflk OmniumenimelariflimaSiprxftantifl'ima cognofeendideira Per cfcri* tiouel forma inlefu Chrifto dei filio incarnate nobis proponitur. ßumaperir Idcoenimmodo audiuimus Si Mofîobieâam effe Chrifti um» ftdeus tui tram,cum deus femetipfum ei uoluiifctreuelare qudm familiarif» dentißimt. fime.Etapoftolus Paulus illuminationemcognitionis glotiædei i.Cor.4. in facie lefu Chrifti reponit. Idem alibi eundem appellat paternae Hebra, i, gloriæfplendoretn Siexpreflâmipfiusfubftantiçimaginem.Certe Joan-St ipfe in euangelio clariffimc dicir. Nemo nouit patrem nifi filius,Si Matth, n, cuiuolueritfiliusreuelare. Nam ipfe eft uia ad pattern .• in ipfoiiiz jBan,i4. deturpater.Rurfus enim in euangelio lcgimus,Dcum nemo uidit Joan,i. ’ ' unquam,Unigenitus qui eft in fiiiu patris, ipfe rcuelauit nobis.Ite» rumucrdapofto!us.Poftquam,inquir,inf3picntiadeinoncogno» i.Cor,»». • uitmundusperfapientiamdeutn ,uifmn cftdeopcrftuhitiâ prse/. .

dicationis faluos facerceredentes. Sapientiam dei appellat ip'fani creationem feu opifîcium tnundi,amp; admiranda dti opera, quibut deus mundo innotefcercuoluit:SC in quibus excutiendis ôC confît derandis uniuerfa omnium fapientum fapictia hatflcnus incubuit. Rom. 1. quoniâ liacin parte nihil profecit mundana fapientia, rerü feré omniü cauffas alio refercte quàm ad unicü 8C ucrû feopum, deuiii, dum^fearbitrarenturfapicntcseiïe, ut idem dofior gentium ait, in fua ipforum ratiocinatione ftulti falt;Ri funt,plaeuit deo per aliam rationem mundo innotefeerejiauddubiè per (lultam przdieatio* nem euangelq.-nimirum quz reuera abfolutiffima eft fapientia, ue rumhumanz fapientiz uidetiireife ftulta. Stultum enim apparet hominibushuiusfzculi deum uerumincarnatum.conuerfari no/ bifeü in terris,egere, efurire, pati ac mori. At hac ipfa ratione quant illuftriflimc innotefeit mundo deus, eius^ fapientia,bonitas.ueri* tas.iuflitia 8i potentia. Inefrabilis enim dei fapientia in toto ChriA* negotio amp;nbsp;difpenfatione mirifïca.fîngulariter elucet, maxiinèlî caulfasfde quibus alià$)excutiamus, fi item dotflrinam ChriAiex/ pendamus.In incarnatione fîlij dei indarefcitqua'm bene uelitpeC catis immerfo mundo,utpote cui conneditur foedere indifiolubili» mortis^ ôC fathanz filios, adoptât per Chriftü in filios hxrede/^ * uitx zternz. Qudd uerô ChriÂus fingula quz de ipfo ex reuelalt; tione dei przdixeraniprophetz.tam cxadeimplet,quodcaqux in ipfo deus pater promiferat tam liberaliter przftat, dcelarat quàm Ai immotus amp;nbsp;uerax deus zternus.In iâôis feu miraculis ChriAi dnt, in refurreflione efu$,in gloriofa eius afeenfione ad coelos, uberri/ maip effufionein difcipulos fandïi fpiritus.in primis uetô in côuef lîone totius orbis a d ueritatc euangelicam ex paganifmo et ludaif» tno.apperit fe potétia dei.loganimitas.maieAas et benefieétia ineifa bilis.In morte filq relucet maximadei iuAiiia, utpotequz pereatis noAris offenfa plaeari non potuit,nifi uiâima tâta Interimàn co $ non pepercit filio unigenito, fed hune pro nobis hoAibus fuis impies tradidit.elucefcit mifericordia ilia quz meritdfupra omnia dei opéra commendatur. In filio itatp. Si per filium manifeAat ft deusorbi manifeAiffime,adeo utquicquidde deo 8( eius uolun^ tare feire opus cA.quicquid cœleûis Si falutaris fapientiz eft, id to/

14» aperitur Si peruideturin filio. kcirco roganti Phtlippo, Do* mine,oAende nobis patrem, fufficit nobis : relpotidifie legimus dominum, Tanto tempore uobifeum fum, SI non cognouiAi me{ Philippe,qui uidit me,uidit patrem. Et quomododicis tu: oAende nobis patrem ï Non credis quod ego in pâtre fuin,ô{ pater in me?

Keuocatautem omnes ffdelcs à perqutfîtione dei corioHore, pro/ ponens inyfterium difpenfationis, in quo nos uuk acquiefcere, in to nempe quod deus homo fadius eft. Ergo quicunt^ cupiunt deû uere uidere cognofcere, ocuios animi in Chriftum conuertant, amp;nbsp;huius myfterio uerbis acfadis credant: ex his difccntesquid K quis indeus.Talis enim eft deus, qualem fe nobis in Chrifto exhi* hetcognofcendunuaiq; in hoc ipfo alibi conftituit uitam xternam, dicen::,Hæcefta(nem uitaxterna,utcognofcanttefolum deumue loin, iz» ruip.dC quem mififtilcfuni Chriftum* Caueat qui ftbiconfultum cupit,ncquid aniplius rcireuelit,quam in Chrifto ab ipfo deo no.* bis traditum eft. Quifquis autc Chrifto negledlo.di^amen amp;fub« tilitates ingcnij humani fequitur, cuanefcit certc ÔC périt in fuis cogitationibus.

Quarta cognofcendi dei ratio petiturex contemplationeope* Co^fci^ tumeius.Nam Dauidcanit,Cœlienarrant gloriamdei,opera turJeutat manuum eius annunciatfïrmamentum.Sed^ Paulus apoftolus, fiât optri^ Qurfuntinuiribiliadei,inquir,cxcreatione mundi dum per ope-- hut. ra intelliguntur, peruideniur, ipfa netnpe xterna eius potentia ac Pfdl.t9. diuinitas.En xtcrnadeipotctia8(diuinit3$,inuifibilia iliadeifunt, Rom.i. fedea intelliguntur ex confideratione operüdei: ex operibus ergo deideus ipfe cognofcitur.Conftderantur autcopera dei bifariam. Opera dei Vel enim proponuntur nobis contemplanda in rebus propter ho* hifaria con minern conditis.ut in cœlo Si in terra. Si in tjs qux font in ccclo amp;: fiderStur» in terra, prouidentialp dei Si gubernantur conferuantur, cuius generis funi aftra aftrorum^ motus ftue curfus,inftuentiç cœleftes, temporis uici(ritudo,animantiaomnisgeneris,arbores,plantx,frtt âus tcrrx.mare 3^ qux in mari funt,lapides. Si qux in tetris latitat effodiunturlp ad hominum ufum. De his fcripferunt dodliiTime SC pijfTinie S.Bafilius Si S.Ambrofius in opere fex dierum, quod ap* pellaruntHexameron. Hie habet locü hiftoria ilia naturalis,quam gloria excellentiflîmus rex Dauid in Pfalmis,maxime poft centefi* Pßtl, 104. iniun.appofitifl’ime accommodât inftituto noftro. Verum ne inuol uamus res.dicemus quxdä paulo poft de Créatione müdi,diuina^ gubernatione Siprouidentia Inprxfentifatis fuerit agnofcerecœ Ium ac tcrr3m,amp; ea qux in Insfunt,nobis enarrare Si quafi ob 0* culos ftatueredeum ut fapientiffimum ita potentiftimum elfe, ad* mirandum,infïnitxmaicftatis,gloriximmcnfç,iuftifrimum,benc« ficcntiflîmum.optimum.maximum. Optime ergo rebus humanis confulcns Ifaias fideliftimus ecclefix dodlor, Attollhe, inquit, in Iftia 49^ fublimeoculos ueftros, SC contemplamini quis creaueritifta, pro*

duccns in numero excrcitum eorum, fingula fuis nominibus uögt; cans,cuius tanta eft uirtus.ut nullum quidem illorum délit.Quan* quam enim ab exordio aftta mundo illuxerint, 5^ fuocurfu ad quod creatafuntperfecerint,ufu tarnen neq; contrita,nelt;^ uetuftate confumpta aut obfcurata funr^Nam uirtute creatoris conferuantur litt, to. integra.ieremias quoi^ clamat,Domine nemo eft ficut tu.MagnuS cs tu,8C magnum eft nomen tuum cum potentia. Quis te non me* tuat,ô rex gentium.^Quia tibi eft decor : quia inter omnes gentium fapientes.fi; in omni regno eorü nemo eft tibi fimilis.Et mox, Do* minus deus uerus deus Si uiuus eft, deus Si rex fempiternus :*ab ira eius contremifcit terra,nec poftunt genres fuftincrc indignatio* nem illius.Qui terram condit fua uirtute, fapientia fua orbe difpo* nit,prudentia fua ccclos extendit. Cum ille uocë dat, ingens aqua« rum uis inacrecoit,SieIeuac nubes abextremiiateterrar.fulgurain pluuiam uertit, atep cducit uentos de receptaculis fuis. Vel propo* nuntur nobis opera dei contemplanda in ipfo omnium creatura* rum domino,hominernon tam in opiftcio eius quod fpediandum pulclierrimc depinxit Laóiantius amp;nbsp;Andreas Vuefalius, quam in operibus.quaeerga hominem uel in nomine aut per hominéHunt ab ipfo domino. Alios enim iufte punit deus homines,puniïdo^ déclarai fenouiife res mortalium. Si odiife omnem iniuriam K iniuftitiä. Alios cumulât bencftcijs maxiinis, betiefaciédorp drnion ftratfe efte diuirem, imrJ foniembonorum inexhauftü,benexÏLum, bonum Si mifericordem,clemcniem Si longanimem, Huiusgene ris innumcra funrin hiftoria diuina.Cain propter patratum parti* cidium uitam utuit in terra longe miferriraam. Vindicatenimin* noxium fanguinem iuftus dominus.Primum illud fxculum dilu* uio immifrocalitus,cötcmpti numinis peenas dat. Noe uerècum fuis feruaturin area per dei mifericordiam. AbraliamüeducitdcuS ex Vra Chaidatorum,Si reponit in terram Chanaan, bcnedicens^ ei omnibus bonis adobruit. lacobum quoquein uariaconieäum difcrimina.mirifice feruatjofephü per aftli/iioncs graues ad tliro* num euehitAegypti. Aegyptios grauiter affligit proptertyranni* dem exercitam in miferum Ifraelis populum, amp;nbsp;proprer contemp rum ueibi dei.Sed longum Si laboriofum effet commemorate fin« gula.Difcimus autéex his Si fimilibus deioperibus, quis Si quan* eus fit deus nofter,quam fitfapics,bonus,potens,munificus,iuftuSt Si xquus,Siquod huicoporreat nos credere Si obedire. Afapli lt;* Fptr®. nim canir.Qiia: audiuimus Si cognouimus,Si patres noftri narra* ueruntnobis^^eanS celabimus HUqs noftros,xatibus pofteris nar* rabimus.

Hbimut laudes domini robur eius,amp; Rupenda opera quae fedt:ut fiti) qui nati funt cum adoleucrtnt,.narrent ßlrjs fuis, 8( ponant in deo fiduciant, nee obliuifcantur operum dei, mandataqj eius obz feruent.Et quar fequuntur Pfalmo 73.

Huic rationicontermina eft qux coUigitur tx coparatione qua.« Deut uJLe dam.Scripturaenim omnesin mundo prxftantiifimasrcsconfert umbratur cum deo, quem mox omnibus prxfert, ut inde coHigamus deum noth per fummumeife bonum, matefiatem eiusefTeimmenfam. Vnus collationé^ Ifaix locus elfe poterit pro multis,qui in hxc uerba legitur cap,4o» Quis menfus eft uola fua aquas, Si eerlos palmo quis xftimauitt Quis apprehendit tribus digitis pulucrem terrx, Sf appcndit mon» Us in ftatera Si colles in bilance^Quis direxit fpiritü dominie Quis àconfilqs ei fuit { Quis eum docuif^ Ciim quo inqt confilium, qui cumerudiret^Eccc gentes deo collatx tanquam gutta fitulx. Si rC'^ putantur tanquam momentum quod bilancem mouet, ucl propen det.Ecce infulas quafi minutiftimum pulucrem proijeiet. Libanus non fatis effet ad incendendum ci ignem.ne^ ferxeius fufficerenc holoaufto. Omnes gentes coram eo tanquam nihil funt, amp;ipfi tomparatz tanquam res firiuolx rcputantur.An hxe non intelligt.' tis/an non à rcrum primordio hoc nunciatum eft uobis'^an nô dox Ai cftis à iaAis terrx fundamentis'^Quifedet fupra globum terrr, amp;nbsp;qui habitant in ca funt neluti locuftx. Qui extendit coclos ut cor tinam.Sf expandit eos inftar tentorij.Quiredigit potentes ad nihîz l«m,amp; reddit indices terrx ut fîntinancs Etreliqua. Hue pertinent dei profopopœix. quarum inuenias aliquot prxter uifîoncs quas

* pofuimus in rationc fccunda, exccllcntiores autemPfalmo ij.fiC Canticorum cap. f. Bas inexplicatas tranfeo, ne nimis diu his uû dear immoratus.Eft enim Si ad alia tranfeundum.

Poftremàcognofcitur deus ex fentcnttjs ore prophetarum Sia' D«« Jifii poftolorum pronunciatis. Cuius generis eft ilia eximia beau lercz tur ex fett' mix, dicentis. Ne glorietur fapiens in fapientia fua.nccp glorietur tobuftus in robore fuo, nec glorietur diues in diuitijs fuis : fed in prontmâ^ hoc glorietur qui gloriatur.quod intelligat Si cognofeat me, quo. dr. niant ego fum dominus, qui mifericordiam,iudicium amp;nbsp;iuftitiam facio inrerratquaproptcr ijs unice deleAor, dicitdominus. Seruaz murautem mifcricordiadei,uartjs(^ ornamur muneribus. ludicio impqs amp;nbsp;inobfequentibus poenas irrogat commeritas,amp; feruat X' quitatem.Sicuti Si iuftitia qux promifit,prxftacueraciter. Dicimus ergo deum effe faluatorem Si liberalem omnium bonorum datos t{m,xquil{imuin iudicem,d( in promiirisfrjftandis ueritatem uc*

f'nutejl racifTimam. Hucrefcrcndaeftdoiflrinaprophctaniamp;apofloloi' t}]enti4 rum, qustradit earn eiïeueramdeicognitionem.quçagnofcüdeû (ItHt, in elTentia unum.in perfonis autcm efTe trinum.De unitate diuinx elTcntixCqua afTerta reqcitur Si condemnatur pluralitas deorü gen tilium)hçc fubiicimus ex diuinis literis teftimonia, Si excellentiora qiiidem ilUzquis cnim fingula enumeret.^CIarifTimuinilludcIl quód prophetica Si euangelica authoritate fubnixum, ex Deut. cap, petitum.apud Marcum in ix^cap. totidem uerbisexplanatur, Dixit lefus.Primum omnium prrccptumeft,Audi Ifrael.dominul deus nofter,dominus unus eft.Eidiliges döminum déum tuum eX toto corde tuo.S^ ex tota anima tua.SCex tota mente tua, Si ex totis uiribustuis. Hoceftprimum prxceptum. Et fecundum fîmile hoe cft,Diliges proximum tuü ut teipfum. Maius his aliud prarceptunt non eft.Sequitur in euangdio,Et dixit Scriba, Beneprçceptorcum ucriute dixifti , qudd^ unus fit deus ,Si non fitaiius prxteriUunii quod^ diligereeum ex toto corde,amp; ex tota intclligentia.ä^ ex toe taanima,6kex totis uiribus,acdiligereproximum utfeipfum, pluf fit quàm uniuerfa holocauftomata Si uiâimx. Cum hoc teftimoe nio faciunt amp;nbsp;alia in legeinfigniora, Legimus enim Exodi lo.ipe fum dominum in monte Sina ore proprio enunciafie, Egodonii* nus deus tuus.qui eduxi te ex terra Aegypti, de domo feruitutis.nó finttibidii alfitoram me.Kurfus canit Mofesin Carmine fuo ex/ trcmo.deum inducens loquentem, Videte quod ego, ego inquam, ipfe fum dominus»amp; non eft deus prçter me,Ego occido,amp; rurfuS uiuifico.ego uulhus infligo. Si egomedeor, nee eftquie'manibuf tnciscripere pofiit; Cum teftimonijs legis confentiunt propbeta/ * rumtenimonia,Nam Dauid Pfalm.18. Via dei integra eft, ait, elo/ quium dei repurgatum^cutum eft omnium in Tc fpetantium.Quis enim deus pratter dominum faut quiseft pena pratter deum no/ ftrum'ïPlurimaliuius generis alia pafiimoccurruntin Pfalmis.Do minusapud Ifaiam Si per Ifaiam clamat ô^dicir,Ego dominus.hu eft nomen meum, Si gloriam meam alteri non dabo, nee laudem J/aix 44, mea fculptilibus.Ego fum primus.SC ego fum nouiffimuSióf prx» ter me nötft deus.Et quis mei fimilis.'’Vöcet Si annunciet illud atüÿ hoc difponat mihi ab co quo pofui populum fxculi, Si imminen/ lia aefunira annuncient eis. Ego dominus faciens omnia, ccrlos. extendofolus,8êmea uirtutc terra expando. Irrita faciofignamen dacinm,8^ ftultos Si infanos reddodiuihos,auerto (apientes retror fum,amp; feientiam eorum ftultam reddo; Excito uerbum fcrui mei„ Si cofilium nunciorummeorum perficio* Ego dominus,Sd nullus ultra::

■An.'prçter mcnôcft deus.Ego dominus,amp; null us ultra,formsns Tuccm de creans tencbras.faciens pacem amp;nbsp;creans malum:«go do^ minusfacio omnia ifla. His proplictkisfubiungemusiam unum Si alterum S.PauIi doiflons gentium teftimonium.Is ad Timotheu ftribit.Vnuscftdcus,unusetiam mediatordei amp;liominum.homo i.T'im. a.-Chriftuskfus, Etitcrum.Vnus dominus, inquit.una fides,unum 4*-baptiCma,unus deus Si pater omnium, qui efi fuper omnia, Si per omnia,in omnibusuobis. RurfusadCorinthiosdicitidéapo^ iiCor^S», -fiolus,Nullus eft deus alius nifi un us. Nam ctfi fint qui dicäturdij, fiuc in ccclo fiuein terra(quemadmodum funt dq multi Si domini niulti)nobis tarnen unus efi deus, Pater ille, ex quo omnia, amp;nbsp;nos in illum:8^ unus dominus lefus Cbrifius, per quem omnia nbsp;nos

per ilium. Arbitror autem hzc tefiimonia diuina fatis efTe clara Si fiifiicerc ad demonftrandum,quod deus fubfiantia unus fit,efienti£ inquam.immenfaCjZtcrnar, fpiritualis.

Cxterum fub una diuinitatisefientia,demonßrat nobis feriptu.' Sub ma tafamfia dißindlionem patris,Sifiltjifi^fpiritusfandi.Diftindio/ Jeie/Jintiit! nem autem dieo,nö diuifionem aurfeparationem-Neep enim plu* efldißin^ res adoramus Si eolimus deos/ed unumtita tarnen ut nee conftin. àio. dämus,nec negantesauferamusefientiæ diuinæ fubfîfientias fiuc perfonas tres.hariimtp proprietates.Noctus reuera àw)iw,amp; Libyz eus ille Sabellius, homo impius, audax ac fiupidus (à quibus nata Errer eraf eft craifa Patrispaifianorum hxrefis) docuere pattern Si filiü Si fpi* fus Patriti ritumfandum nihil indeodiftindum fonare,feddiuetfa efiedei pa/Jiano^ attributa.Deum enim nôaliterappellaripatternautfiliumautfpû rum. ritum fanéium.quùm bonum,iuftum,clementem,omnipotentem., fapicntem.d^c. llliipfi,Pater,inquiunt,mundum côdidit,tdem filq nomine carnem afiumpfit Si paffus eft, idem ipfeeommutato no* mine iam etiam fpiritus fanâus uenic in difcipulos.Veritas autem orthodoxa prophetica Si apoftolica difertetradit nomina partis SC filii amp;nbsp;fpiritus fanâi, indicate nobis qualis fit deus in fua natura. Nam deus naturaliter Si ab aeterno pater eft,quia ab aeteino filium inefiabilitergenuit. Idem deus naturaliter filius cft,quia ab aeterno dpatregenitus eft. Idem deus naturalitereft fpiritusfanólus.quia acternus amborum fpiritus eft ex utrotp procedens, unus cum ipfis dcus;quicuminfcripturisappellaturdeusclemens,bonus,fapiens, mifeticors,iuftus,n5tam quid in feipfo fitfignificatur, quam qua* lem fe nobis exhibeat; Eadem fcriptura aperte dicit pattern per fi* lium condidiife omnia.netp uero pattern in terram defcendilTe,nec: earnem.noftiä afiumpfiire,nec pro nobis effe paffum. Filius enim^

tom.iS, Exiui à pâtre,inquit,tteni in mundumâterûrelinquo mundutn» 6i uado 3d patrem.ln monte oliiiarum idem iïiius proftratus or at, Wdttb.iö Pater, fi poffibilcefi,tranfc3t à mecalixiftc.Idem iterum in cuang« fio ait,Ego rogabo parrem, alium paracletum uel conrolatorcn dabit uobü.En alium,inquic,confolatorenTdabitpater, Iterum ta* men ne propter perfon« illas, perfonarumiÿ proprietäres, difiui» Zo4nao, geremus diuinä naturam.rurfus in cuangclio dicit,Ego 8( paterult; nurnfumus,Cum enimdicitVnum.eliditfubßantiam ucl natura diuinam feparantes aut lacérantes : cum uerodicit Turnus, amp;nbsp;non fum.eos cöfutat qui fubfifientias uel perfonas confundunt.Proin« dcapoftolica amp;nbsp;catholica dodrina tradit, SC confi'teturtres efic di^ (Endos proprietatibus.fed trium eandem elTc eifentiam fiue natu-* ram,eandem omnipotentiam,maieftatem, bonitatem.fapientiani« Quamuis enim ordo fit in trinitate, inacqualitas tarne in ipfa nulla cß prorfus : nullus eß alio tempore prior uel dignitate potiorfed pijpiitdtio trium eß una deitas,fiC hi tres funt unus 8C xternus deus. Ac prinii« exortd de tiua quidem ecclefia, temporibus apoßolorum SC proxime infe^ deo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quentibus fimpliciter fic credidit,fpretis SC repudiatis qu^ßionibuf

curiofis fuperuacaneistp difputationibus. Simul autem exortifunt in ecclefia dei uiri pefiilentes,loquentesperuerra,,quos apoßoluS Ado, io, meritó appellauit lupos graues.grcgi non parcentes. Hi noxias 0^ peregrinas cotexuerunt quxßiones, blafphemas linguas in ipfuni «clum exacuentes. Contenderunt enim tres perfonas nö poße u* nam eße naturam uel eifcntiä.ideocp aiferta trinitate plures à Chri-* ßianis cum ethnicis deos adorari. Rurfus cum non poßit eße niß unus deus, cöfcquens eße rundem fibi eße patrem,filium fpiH^ tum fandü Itaenim eos ineptire oportebat,quo$ nödirigebat uerlt; bum dei, fedcraßa carnis humanx imaginatio. Ac puniebatdeus hoc modo gyganteam ißorum hominum audaciam.quorum anii mi omni reuerentia amp;nbsp;timoré dei uacui,contendebant impie in ip* fam dei faciem aciem oculorum carnis defigere. Cpterum cogeban tut fideles ÖCuigilantes ecclefiarumantißites atq; paßoresacaulis ouiü Chrißi huiufmodi lupos abigere SC pro ueritate orthodoxa, hoeeß pro unitate SC trinitate,pro monarchia ö^myfieriodifpen*

furpatte, iuala.

Voets'm fationisßrenuecertare.Certamen uaria peperit uocabula,quibus bdc di/pu/ oportuitlubricos homines tenere uel circüfcriberc. Natafuntitatp tattone moxab initio uocabula Vnitatis.Triadisuel trinitatis.Eflcntif, fub ßantix.perfonx. A Grxeis ferc ufurpata funt »/«, nos dicimus eßentiam,fubfißctiam SC perfonam. Ex hisrurfus exgt; ortxfuntpoflcrioribusannis in ecclefia noux ö^rccentesaltercagt;i « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiones.

DB CAD, I III. SBRMO III. Il riones.Difputarunt acute de eiTentia amp;nbsp;fubfîftentia.eadem ne an di uerfa ßnt,Kuifinus enitn Aquileien.ecclefjußor.lib. t.cap. zg. De EffinAt differentia,inquit, fubftantiarum fubfiflentiarum, quas Graeci er fiibflatt is!«s8i wirMAiuocant.mota eßquxflio. Quidam enim dicebant tia, utlfub fubftantiam fubfiflentiam unum uideri : quia tres fubßantias non dicimus in dco.nec tres fubfißentias dicere dcbeamus, Alij uc rd,quibus longe aliudfubßantia quam fubfißentia ßgnißcare ui^ debatur, dicebantquia fubftantia ipfa reialicuius naturam ratioz nemi]; quaconßat.deßgncnrubfißentiaautem uniufcuiufq; perfo« nx,hocipfumquodextat fubfîiïit, oftendat. Saipfitd^Bafilius magnus doifiam epiftolam de difcrimine effentix amp;nbsp;fubftantix ad Gregorium fratrem. Pond Hcrmius Sozomenus hißoriarum lib» s.cap.ti.Multarum,inquit,ciuitatum epifcopi Alexandriam conue nientes, Nicena dogmata cum Athanafio SC Eufebio (Vercellen.) confiirmanr,d^ fpiritum fandfum pani amp;nbsp;Elio coeflentialem eifc lt;onß:entur,3c triadem nominant, hominem quem deus uerbû a(fumpfit,nô corpore tantum fed amp;nbsp;anima perfei^m cenfendum elfe docennfîcut 8l prifcis ecclefîae dodioribus uifum eû.Quoniam ucrd'quarRio de it!a8L ecclefîas turbarat.deqj illis acbrar c3 tentiones ac difputationcs motç fuerant, admodum fapicnter mihi dcierminaffe uidentur,haud eile nominibus illis ßatim initio de deoutendum:nißquis Sabellq opinionem retundereconetur, ne penuria nominumeiindcm tribus appellationibus uocare uideaz mr,fed fingulos peculiariter trifaria diftinâioneintelligat. Addit Soaates in hiftor.lib. j. cap. 7, Non autem nouam quandam reliz gionem.àfe excogiiatam in eccleftam induxerunt,fedquxinde initio Sf eccleßaßica traditio hab uit, amp;nbsp;Chriftianorum fapientes

Abeant ergo quo digni funtPapx propugnatores,qui docentk Omnia busnobis,omniauerzpietatis óffalutis plenecomprehendi óf tra ^uaJeJet difcripturis canonicis,obticiuntquofcriptura; lococontineantur atdenda nocabula trinitatis,perfoRx, effeniix, fubßantix, denit^ Chriflum /ùnr, plene babere animam rationalem f Tametfî enim illa uocabula totidem toiintri in lireris fcripta nö leganuir in canonicis libris, (ntpote alia quàm La ßriptttrit ttna lingua ahipßs prophetis Sf apoftolis fcriptis) res tarnen, quas cdnonicir*. uocabula illa fignificant, manifeftifTimc in his comprehenduntur atqj docentur,qua$ dcinceps omnes amp;nbsp;fingulac gentes fua lingua enunciate, pro^ fua militate 5f ncceffitatc pronunciare poffunt, Äbcant cum his Sf Sophiftae omnes, quibus dodtum i:idetur,adoz random trinitatis myfterium pcregrinis,çuriolîs,imô óf pernitiolîa

•înuoluere quæftionibus. Ptjs fatis lt;ft (împliciter, amp;nbsp;fecundum fciî* pturas, fymbolum^ apoftolorü, crcdcre ôi confiteri unam etTedi* uinam naturam due eiTentiam, in qua funt pater, fîlius, fpiritus fanólus.Net^ hicadmodum folidti fiimus.fiue fubftantiasautfüb fiftentias autperfonasnomines,mododiftinifHoneni amp;nbsp;cuiufque proprietatcsdiftin^è exprimas, uniratem^ de condtearis, ut inte/ rim trinitatem non confundas, nec fuis perfonas fpolies pro/ prietatibus.

ttßimo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verùm prxftat iam ex feripturis clara proferre teftimonia,qut*

niddJordn bustrinitatismyderium amp;perfonarum diftiniRionem proprieia/ da trinitagt; temcp euidenterdcmonftremus.Dicit in euangelio fecundum Mat tii mange, thxum dominus. Data eft mihi omnis poteftas in cœlo amp;nbsp;in terra: lieâ, euntes ergo docete omnes gentes,bapti(antcs eos in nomen patris, Allt;tttf).i3 fpiritus fandi:doccntes eos feruare omnia quæ prxcepi uobis.Ea uerba allegans Tertullianus contra Praxcam,Noui(Iime mandauit,inquit,difcipulis, ut tingerent in patrem,amp; filium, amp;nbsp;fpi ritum fandum.Non in unû.’nam necfcmeî,fedterad dngula no/ mina, in perfonas dngulas, tingimur. Hxcille. Vt autem dngulx perfotix dngulariter ntprimuntur.ita diuinitas omnium eadem X communis dngulariter in eo docetur.quod iubet baptifare nô tan/ tum in nomen patris, fed amp;dlij, amp;nbsp;Qjiritusfandi. Negatenim8£ pernegat apodolus Paulus ele^îionis uas:quenquam in uUiuS ho« minis.qui nihil aliud quàm homo eft,Tiomc eife bapnfandum.aiit t.Cor.T* ab apoftolis baptifatum. An, ait, in nomine Pauli baptifau f«iiftisi Deus eft itaque pater,dlius,8f fpiritus famfius, in quorum nomen baptifamur.

7o4n.i4« Idem dominus in euangelio fccundumloannem dicit.Cum ue CZié, neritparacletus, quem ego mittam uobisà pâtre, fpiritus ucricatis, is inducet uos in omnem ueritatem.Non a' femeripfo loquetur.ftd quxcunque audiertt loquetur. Illemegloridcabit, quia demeoac cipiet, amp;annunciabituobis. Omnia quxcunque habet pater,mea funnpropterea dixt quod de meo acciptet,fif annüciabit uobit. Ha besin his domini uerbis perfonam patrisa quo mittfturfpiritus, perfonam filij qui mittit,8i perfonam fpiritus fandli qai uenit ha/ bes item communionem diuinitatis SC omnium bonorum interfe mutuam Si xqualcm. Spiritus enim non ä femetipfo loquitur, fed quod audierit.De meo.inquitfilius.accipiet.Etiterü, Omnia qux/ cunque habet pater.mea funt;ergo amp;nbsp;qua: filius habet,patris funt: ■eftep coxqualis omnium diuinitas,gloria,Simaieftas.

Wum beatiflimi Ioannis baptiftse,amp; hocquidem duplex. Priju opio.Quem mißt deus,inquit,IS uerba dei loquitur. Non enim ad menfuiam huicdatdeusfpirttum Pater diligitfîüum,amp;omnia de dit ei in manum. Qui credit in filium,habet uitam zternam, amp;c, herum habes in una diuinitate tres petfonas diftiuóias propt ietati bus.Pater enim diiigit.mittitt^ filium, 8i omnia dat ei in manum. Filius mittitur,accipuomnia,fed fpiritus fandus datura pâtre,amp;ac cipttur à hlio iuxta plenitudinem. Deinde clamat idem tlle Baptifta amp;nbsp;ait,Vidi fpiritum defcendentem fpecie columbç decccio, man fit fupereum.Et ego non noueram eum.fed qui mifit me,ut baptk (arem aqua,is mihi dixit: Super quem uidcris fpiritum defcendrnz tem amp;nbsp;manentem fuper eum, hic eft qui baptifat fpiritu fando. Et ego uidi,ói teftatus fum hunc efTe filium dei. Rurfus demoiißran* tur nobis luce clarius tres perfonx diftindx, non côfufse. ER enim qui loannem mittit pater. Spiritus fandus non eR pater uel Rlius, fed apparet fuper capite ChriRi,fub fpecie columbx. Filius auté,fïs lius,non pater,Sf patris quidem filius cR, cuius capiti infidet fpiri« tusfandus.Hue iampertinetipfum patris ccelitus fuper ChriRum . delatum teRimonium, Dich enim, Hie cR Rlius meus diledus, in Matth, quo placata cRanima mea. Non poteR autem idem fibi effe pater c-17* amp;nbsp;fïlius.fed alius cR pater.alius eR fïlius.-ucrum non aliud,fed idem deus.eiufdem naturx.Filius enim alibi clariffimedicit, Ego óf pa^ Jotin,i9, 1er unumfumus.

Porró quid clarius dici poterat pro perfonanim in adoranda tri« nitate expreifa diRindioneproprietate(;^,quam quodarchangelus Gabriel apudS.Lucam dominicx incarn.ationis facramentumexgt; Luem» planans.manifeflcuirginideiparsc dicit. Spiritus fandus fuperuez tuetin te,Sf uirtusaltiflimi obumbrabit tibi. Quaprepter quod nafceturfandum,uocabitur filius dei.His quidobfecro poterat uel fiugi manifeRius S( eutdentius'^ Habes altilfimi perfonâ,nimirum patris.Nam pratceffitin uerbis angeli, Is erit magnus, 8i filius alz tiflimiuocabitur ERautë filius patris filius.Habemus 8i fill) Si fan di fpiritus expreRas perfonas, cum fuis proprietatibus, nee immiz xtas nec confufas. Pater non incarnaturnec fpiritus fandus, fed fi lius.Pacri nafcitur i uirgtne filius,is qui trat «terna amp;nbsp;ineffabili ge nerationcfilius.Spiritus fandus autem, qui eR uirtus altiffimi.obz timbrât uirginem.reddit^ fœcundam. Ita ueró diRindas non di» uifas uidere licet perfonas, proprietatibus, non effentia diuinitatis uel natura diRantes.

Jetrmùdt fanélorumapoftolorumteftimonia, Atrium quidéintotochor9 tt teßimos pi-xclarifTitnorum. Beatus Petrus coram ecdefia Ifraelis prædicanS nia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbum euangelij, ficuti teftatur Lucas in Adis, inter alia dicit, Ic^

fum hunc excitauit deus, exaltauitq; ad dexteram, ac promilTion fpiritus fandi accepta à pâtre, effudit Hoc quod uos iam cernitis auditis. En deus pater excitât iîlium nbsp;nbsp;exaltat. Filius excitaturdf

exaltatnr.'fedet ad dexteram patris. Ab hoc filius accepto fpiritu fan do donat hunc apoftolis. Spiritus ergo prodit à patre amp;nbsp;filio, in propria fubfîftens perfona, fed unus amborum fpiritus. Porrd in ZÄp, 10» Sermone habito Cxfarex in ecdefia gentium, hoc eft in domo fa/ milia^ Cornelij centurionis, idem apoftolus non minus obfeure patris filtj amp;nbsp;fpiritus fandi perfonam exprimit,ac trinitatem in un^ diuinænaturæelfentiam connedit.

Rom. X. Sandus Paulus apofiolus in principio epiftoiçad Romanosdt citfeordinatumad prxdicandumeuangeliumdei, quod promifc* rit per prophetas fuos in feripturis fandis de filio fuo.qui fit geni^ tus ex femine Dauid,fecundum carnem.dedaratus autem dei filiuS Calat,4. perpotentiam fpiritüfandificantem. Idem in epifiola ad Gala« tas,Deus,inquit,mifit filium fuum.fadum ex muliere:ut adoption neius filiorum acciperemus.Quoniam autem filq eftis, emifit deuS fpiritum filtj fui in corda noftra clama ntem, Abba pater. Et iierui» rie. t» ad Titum.Deus fecundum fuam mifericordiam.inquit, faluos no^ fecitper lauacrum regenerationis acienouaiionis fpiritus fandi»-quem effudit in nos opulente per lefum Chriflum feruatorem no^ ftrum.Veriffime ergo de S.Paulo loquens beatus Cyrillus libroin Ioan.().cap.4j.fcribit,Cognouitrediirime diuinus illeuirfand« trinitatis enumerationem.acideofingulas perfonas proprieatque diftindefubfifteredocet.-Sf tarnen incommutabilem identitatetri-* nitatis aperte'prxdicat. Teßimonia eius rei fi quis omnia colbgere enumerarec^ uellet.omnes Pauli epißolas haud dubie recitaret.

Beatus loannes apoflolus amp;nbsp;euangelifia myßerium trinitany Si dißindionem perfonarum prx exteris fortifiime amp;nbsp;euidentifligt; me afierens proponitcum in euangelica hifloria, tum in fua epiz ftola. Vnum ex multis proferam teflimonium. In canonica fua diz c«; Quis efi mendax, nifi is qui negat Fefum efle Chrißum Hic elF aniichrifius,quinegatpatrem 8C filium. Quifquis negat filium, is nepatrem quidem habet. Vos igitur quod audißis ab initio,in uo« bispermaneat.Etmox,Non necefie habetis ut quifquädoceatuost fed ficutipfa undio docet uos de omnibus,ôf uerax eß, 8i nö meu^ dacium. Audis in his patcem^audis filium, audis undionem.id efl^ /piritum

I^îritum fandum.Pater noncftfiliuj.ncc inc pater, nee fplrftus fan dus pater uel fïlius:fcd pater ßlti pater eft,amp;;Blius patris Olius, un* dio autem proHcifdtur ab utroqp.Suntautem illç perfonx ßc cona 'iundx 8C unitç,ut qui unatn ex eis neger, nullas liabeat.Imó quif* ■quis negat hanc trinitatem, antichriftus ciTe pronunciatur. Oeutn cnim.qut unus eft in trinitate.fi^trinus in unitate,negat,adco(i; pro priera tes dei confundens aut auferens, ipfum deum talcm qualis cft negat.

Hxc autem teftimonia 8C multiplicia 8iclariiTima arbitror fatis. ^imilituJi facere ptjs. Creduntenim fcriptuns.ncc curioßus in diuinamin* tutusadu-' quirunt maießatem,hi$ folis contenti quibusbonitati dei uifum eft bratur tri^ tllucefcere hominibus. Sunt qui hanc rem, quomodo uidelicet tres mMt» mj; perfonac dißindx dicantur, óC ßnt tarnen unus deus, parabolts uel ßeriutn. fimilibus quibufdam adumbrate contendant. Verùm nihil eft in rebus creatis(quod 8C ab initio huius negorij admonui)quod pro. prie dici poiïit ßmile diuinac naturae : nee ullae funt hominum uo* ces,quibus proprie loquamur de ea. Nee ullae funt humanae men» ris imagines,quae ad amuflim diuinae congruant ciTentiac. EtS.Ba ßlius dißerensde Vßadfhypoftaßdieit.FierinequitutexempIo.

‘ rum collationes pe)* omnia ad ea quadrent,quorum ufui exempla feruiunt. Iniuriam ferc adorandaemaieftatidicas fieri, ß conferatur cum rebus humanis. Sed quoniam infirmitati nofirx fcriptnra fan da non parum condefcendit, dabo ßmile, quamuis multum difii*

' mile.quod uulgo profertur,Contemplarc folem,amp; ab hoe manan les radios,tum ex utroc^ profedum calorem. Vt fol cft fons lumi* nis amp;nbsp;caloris:ita pater fons eft filtj, qui eft lumen de lumine. Et ut à foie fimul âf radijs manat calor, ita à pâtre ôc filio procedit fpiritus fandus. lam uero imaginäre folem, qui nunquâ coeperit efie,nec c(redefiturusfit,no'nncab hoefempiternofempiterninafeenturra dtj, amp;nbsp;utrintp profîcifceturcalor«que fcmpiternus,deniç^an non unus eftentia uel fubftantia fol cernatur,trinus autem idem ille pro pter tres fubßftentias uel perfonasiVfus eft parabola hac folis Ter» Contra tullianus,cuius uerbaqux amp;nbsp;alia continent fimilia non pigebitre. Pruxcrfm» citare. Non dubitaucrim,ait,filiü dieere 8i radicis fruticem,8f fon* tisfluuium,S;folisradium;quia omnis origo parens eft, Komne quod ex origine profertur, progenies eft ; multó magis fermo dei, qui etiam proprie nomen fîlij aecepit.-nec frutex ramé à radice, nec ftuuius à fonte, nec radius à foie difeernitur (feparatur) ficut nec à deofcrmolgiturfecundum horum exemplorum forma, profiteor CIC duos diccre,dcum Sf fermonem cius, patrem amp;nbsp;filium ipfius.

' Pîam amp;nbsp;radix amp;nbsp;frutex duxres funt.ftd coniumflæ.Etfons Sodus' men dux fpecies funt, fed indiutfx» Et fol amp;nbsp;radius duæformsÉ funt.fed coiixrentes. Onmequodproditexaliquo.fecundumfît eius neceffe eft de quo prodit, non ideo tarnen eft feparatum. S(lt; cundus autem ubi eftduo funt, SCtertius ubiefttresfunt. Tertius cnim eft fpiritus a Deo amp;nbsp;filio.ficut tertius ex radice frudlus ex fru/ tice; SCtertius àfonteriuusexflumine: SC tertius àfoleapex(uel calor) ex radio ; nihil tarnen à matrice alienatur, à qua proprietateS fuas ducit. Itatrinitas per côfertos SC connexosgradusàpattede/ currens, SC monarchix nihilobftrepit SC eiimi/oiulxi ftatum (ideft,di' fpenfationis myfterium)protegit.Hâc me regulam profeifum.qua infeparatos ab alterutro patrem SC filium SC fpiritum teftor.tcne u/ bique,amp; ita quidquomododicaturagnofces.Et reliqua.H^cenii» omnia Tertulhani funnqui non ica multo ab apoftolorum fxculo floruit in Aphtica*

CcrtituJo Verum omiffis idolis liumanisfiue paraboles autfîmilitudinP dôClrime bus.credamusfirmiterelaroDeiuerbo. Qitodnonaflequiturhu' detridiM/ mana ratio,teneat fides. Quod tradunt facræliterx.quodincarn« docuit Chtiftus.quod tot miraculis eonfîrmatum eft, quodperor-» thodoxam ecclefiam docet fpiritus Dei, id mulo certius habendum quàaî quod mille demonftrationibus probatum fit, autquodotn^ nibus fenfibus pcrciperepoifis.Paulus negat fe angelü audituruni, fi quid diuerfum ab euangelio Chrifti adferret. Quin potius artO'' gantes fiultitiæ eft, dubitaredehisquæ nobis in feripturis SC tanta quidem cüauthoritatetraditafunt. Maiorinfania eft, nolle diuinis credere oraculis,non alia caufla,nifiquod nofterintelieclus nôom nia aflequatur, quem tarnen feimus ex ingenio SC obtenebratum efle amp;nbsp;odiife deum. Apud philofophos impudens habetur, fiquis rcrjciat authoritatem feriptoris alicuius prxclari a tep probaci.Pyiha gorifis certè ad perfuafionem fatis erat iwrt tfaJpCe dixit. Et Chrk fiianus tergiuerfari SC quæftiones curiofas neiflcrc SC impUcireaa det,cumaudit,Deus hoc dixit SC ita credere docuit. De regis diplo mate nemo dubitat,fi modo figilliim agnofeatur : quanta ergo te/ méritas eftde diuinis addubitare teftimonijs, qux tam clara SC fpt/ ritu dei fîrmiflimeobfignata funt^

^ilma erei Proinde ut in breuem fummam colligamus id quod huius no/ dmdorum ft^rx expofitionis pr!edpuüeft,beati patris Cyrilii uerba C.V.com* de trinitas memorabo,qux leguntur lib.in loan.o. cap.jo.in hxc uerba, Re/ te., dla fides in deum patrem eft, SC in filium,non fimpliciter, fed incar natum,SC in fpiritum fanAum.Sanâa enim confubftantialis^ tri/ nitasgt;

DECAD. IIII. SEKMO HT. 15 nitas nominum diffcrentijs,id eft, perlonarum proprietatibus.dû ftinguitur. Pater enim pater eft, SC non ftlius-ftlius quocp filius eft, amp;nbsp;non pater; amp;nbsp;fpiritus fan(flus,fpiritus fanlt;flus eft pa tris atqj filq proprius.Eadem enim fubftantia deitatis eft:quare non tres, fed u* num deum prædicamus.Oportet igiturindeum nos crederefed diftinlt;nélatius^fidemexponentes,utiini£uiqjperfon5c eandcglo Tiftcationem refcramus.Nulla enim ftdei differentia eft.Non enim gt;naiordcbeteiîeinpatrem,quàm inftlium autinfpiritüfanâum, fed una SC eadem ratio eius SC modus eft,in tribus æquali menfura perfonis conftftens.-ut etiam bocpaéfo unitatem naturx in trinitaz tefateamur. Hxcftrmiter in animis noftris fplendere fides debet, qux in pattern SC in filium eft,amp; in filiumdieo etiam pofteaquam fadus homo,amp; in fpiritumfandum.Tantumille.Hxc omnia pie niorib us firmabuntur teftimontis, ubi uëtum fuerit ad aifertionem diuinitatis filii dei fpiritus fanëli. Id quod fuo loco refcruamus.

Nemoautemexiftimabithäc unitatisSëtrinitatisdeifidem uel Trinitatis 'à patribus ecclefiarumiÿ epifcopis efleinuentä,uel Chrifti demum myßerium fxculoabapoftolis primum prxdicatam. Adeumenim modum, patriar^ ad quern expofuimus hucufq?, ab exordio mundi crediderunt fan* chis a- pro fti patriarchx.prophetç SC omnes elefti dei.Quamuis non negem phetis trinitatis myfterium per Chriftum mundo clarius effe expofitum. gniti/Jimil. Certe'patriarcbisSCprophetis cognitiftimum fuift'e trinitatis myfte tium inclarefcet ex teftimonijs aliquot minimé dubijs,quxmox fubtjciemus : ubi illud prius admonuerimus faniflos dei patriar» (has Së propbetas fimplici reuelationeSf uerbodeiacquieuiffe, dC ideo nullas de VnitatcSftrinitate dei quxftiones curiofas conte:* Xuifle.Clarèintellexeruntunum effe deum pattern omnium, falua uatorem unicum,ôf omnium bonorum autborem, nec alium efte txtra uel prxter huncdeum. Illi ipfi clarilTime perfpexerunt dei fiz bum,fernen illud promiffum, omnia cumpatre communia babe* re:manifefti(fime enim faluatorem dici,amp; redcmptorem efle.a quo proficifcantur SC conferantur omnia bona credentibus audierunt: undeiam nullo negotiopotueruntcolligere pattern öffibü unum (rt'edeum,licet diftent proprietatibus.Quia enim fatis certi erant do Arinam de pluraliratedeorum damnatiffimam ex diabolo pullu« lafle,coluerunt illi non plures,fed unum deum,quem tarnen credia derunt efte trinum. Mofes enim eximius dei feruusmox ab initio Grne.l*. bbri fuiprimidicitJnprincipio creauitdq coclum SC terrant. Con« iungit autem uerbo fingularis numeri Creauit, nomc plurale Dq: nonucfolccifmumcomniittat,fedut myfterium trinitatis denotet..

Senfus enim eft,Deus ilk trtnus,creauitcœlum 8C tetrS.Nam pan/ Id poft fecum confultans deus de producendo uel condendo homi ne,dictt,Faciamus homme in imagine noftra. Et faciamus,ait,non faciam. Et, In imagine noftra, non mea, Verilm ne quis arbitretut confultationem cum angetis eft'e fatflam, audiatipfum deum apud Ifaiam dicentem : Ego dominus faciens omnia, extendens ccelum folus à me(id eft ex mea uirtuce abfqj adminicnlo aut focio) fïrmâf terram .Ergo cum Elio confultauit pater, per quern amp;nbsp;fsecula con/ didit.Rurfus ne quis exiftimet,quôdludçiobtendunt, numero plu ratiuo ifta de deo honoris gratia ad morem humanum dici, audiat licet quod mox in Ene cap. fequitur, Ecce Adam ille fadus eft cut unus ex nobis, ut fetat bonum 6^ malum. Pofuit autem faiflut eft per enallagen, pro Eetauteuenict utEtfentetia, Ecce hoc ipfum cueniet Adamo,quod uni ex nobis, nempe Eliomimirum utexpe/ riatur bonum amp;nbsp;malum, id eft, fortunä uariam, morbos uidelicer, calamitates amp;nbsp;mortem,fuauia(ut dici folet) amp;nbsp;amara. Hscc eft enim fors hominis. At Elius incarnatus pro nobis, non pater, non fpirk tus fantfl us,in Emilitudine ut homo repertus, amp;nbsp;uariam fortunam ctlam mortis expertus eft.Id quod Adamo confolationis (non illu Eonis)gratia didum claret. Sicut enim corpus protoplaftorum ue/ Eimentocontra iniuriam cœli muniueratbonus dominus,quiplt;c catorem in exilium eqeere ftatueranita animu mceftum folatur con folationis plenifTimo incarnandi pafiionistp exemple. Sicautem corpore amp;nbsp;anima inftruftos demum eijeitex horto felicitatis in ca lamitoEifimum exilium. Huius generis teftimonia ubiep plurima Cene.rs. occurrunt. Nam Abraham tres uidit,red cum tribus uelut cum uno Gme.is. colloquitur.df unum adorat.Et,Pluitdominus fuperSodomam K

Gomorram fulphure amp;nbsp;igni à domino de cœlis, 8i fubuertit ciui/ tates illas. Cxterum ne quis interpretaretur, Pluit dominus à do/ mino.id eftàcœlo,ipfefubiungitmox,Deccclis.Vt enim pater per Elium om nia condidinita per cun dem conferuat omnia : per eun* dem operatur adhuc. Poft Mofen uero prophetarum celeberrimus Dauid in Pfalmis ; Verbo domini,ait, cœli fafli runt,amp; fpiritu oris cius omnis exercituseorum.Audis autem unum efte dominum,in quo interim uerbum eft 8C fpiritus, utraq; diftinda,licet non fepa« rata.Dominus enim cœlos Eicit,fed per uerbum ; exterii omnis coe Pf4l, iio. lorum ornatus conftat fpiritu oris domini.Idem Dauid canittOixit dominus domino meo,fedea dextris mcis;donec ponam inimicos tuos fcabellum pedum tuorum. Alibi uero idem hie Dauid fatetur diferte praeter dominum noncEie alium. Hie interim non minus cUte

clarécanit, Dixit dominus domino meo, pattern utiqj inteIHgen«, qui filium Dauidisdominum collocaritad dexterâ in (ocleliibus, Exlfaiacolligipofl’untplurima teftimonia. Excelles ucrdillud eft, quod citauit Matthæus apoftolus hike uerbis. Ecce filius meus */‘”*4*» quern elcgi,dilelt;flus meus,in quo placata eft anima mea;ponäfpii ritum meum fuperillumiSic. Cum hoc congruit quod 8i Lucas ci Wuit.Spiritus domtnifuper me.eo qudd unxitme.ad euangelifan^ JJdiaei, dum pauperibus mifit me,amp;c. Habes in his teftimonqs pattern, fix 4» lium,amp; fpititum fandum.Hxc pauca ex multis. Nec enim afiedla Rius uniuetfas fcripturas uetetis Teftamenti cuoluete,.

Hane etgo fidem qua ctedimus in dcum pattern,filium,fpitL MyPmum turn fantflum.accepimus ab ipfo deo, ttaditä nobis pet patriarchas amp;prophetas,omnium clatiflime uetddeclaratampetipfum deifiz f}Jium lium,dominum nofttum lefum Chtiftum, fandos eiusapoftoz (‘‘‘»nauau los.'unde iam nullo negotto colligimus, cut omnes eccleßatü fyn» /putationi-* ctriotes antiftites,uel miniftti tota^ Chtifti ecclefia hanc fidem tan lt;«tioz tocoluerint defenderintijj cöfenfu.inde ab apoftolotum morte. Im/*^' pijffimü cette fuinet,hac catholica Si orthodoxa fideiforma relida, cligere amp;nbsp;fequi nouam. Extant etiamhodie multorûecclefiafticogt;t rum fcriptorum pqffimi Si doóliffimi libri.quibus orthodoxä hanc catholicamcp fidem exfcripturisfandis,amp;de£laratuntamp; defender runt contra impios hxreticos.Extant uaria,fed omnia eiufdemgcx nehs,Symbola fidei,tn multisxditaepifeoporum fynodis.Extat, difeitur Si recitatur hodie ab uniuerfali ecclefia, amp;nbsp;fingulis eius inembris doftis 8iidiotis,omnisfpiexusamp; xtatis hominibus fym boium.quod apoftolotum dicitunquo nihil aliud quam quod hax^ Aenusdeclarauimus profitemur, nos uidelicet credere in ununa d«iim,ncmpc in patrem,filium,S£ fpititum fanéium. Cum^ tant» femperfuerit ab ipfomundi exordio omnium fanóforumin fide îfta uera confenfio,ptifrime ab antiquis principibus regibusi:^ caux tum eft,ne quis porto audeat fidéhanc de fanda dei imitate Si triz niiate,uel in dubium nettere,uel curiofisquaftionibusdifputatiox nibusfß inuoluere. Confîgebaturolim in populoIfraëlitico, quif/ ^xoai quis limitcm præfixum fuiffet prættrgreflus. Sunt Si nobis prxfcri pti circa cognitionem dei termini,quos practerijfTc nocet,imô quod^ prxfentiffima morte punitur.

Faxit dominus,ut ipfum,qualis eft, deum fummum, optimum, maximum.cognofcamusuere', Si colatnus religiofe. Hadenusex^ nira demodis Siformis cognofeendi deum, qui fubftantia unus,. pttfonis teinus eft, difleruiraus,qua potuimus fimplicitate,fynco.^

rnateacbreuitate.AgnoRim'JS interim 8i faremur libéré, nihil ha/ deiius amp;nbsp;iftis quidem omnibus tanta digtium maidtateefTeprola tum.Maior eft enim deus xternus opttmus maximus, omni maie/ ftate.omni cloquentia omnium bominum,tantum abeft, ut exifti/ mem memea infantia hic prxftitifie tantillum. Quinimô fupplex dominum clementiflimum oro. qtio nobis omnibus, pro fua mile cicordia liberalitatc.intelleéium métis noftræilluminetfedigna cognitione,per Chriftumdoniinum noßrum*

Tgt;eum tjje ertatorem omnium, onmia^ fuaguienme prof uiJeniia : ubi c? de tona Jei erga nos uolimtate,ac prtedeßirut^ tionedijjeritur, S E R M O II II.

! E s T A T, fratres,uthis qux de deo protulimus.iani coronidisuicequxdamnonadmodum prolixadeea M *^*iCgt;^cationeiubiiciamu$hodiernofermone,quaip/ fe conditor omniü,omniaadmilitate hominum,falu/ berrimecondidit,cü uifibilia turn inuiribilia,eadem(p nuncutfem pergubernatuel moderator fapientilTime. Inde enim non medio/ crisdei cognitio nobis erbringet,ôi illuftrabuntur multa, qux in fu perioretradlatione parcius delibauimus. Inindaganda contîderan da excolendacp creatione uniuerlî.partiumq; eiuslaborauitoronit externorum domefticorum^ fapientum diligentia, amp;nbsp;laboratad/ hue laborabitep donee hie mundus durauerit. Qiiis enim liucußp uel fapientilTimus perittlTimus^, uel diligentilTimus feriptor natu« ralis hiftorix, non plurtma pofteris elaboranda reliquit\ Quis uel hodie, licet utaturdodilTimorumfcriptorii operainduftria^.non cogituradhueplura dé maioramirari,quam uelißihntalTequuti. uel ipfe airequatur*:^ Vult fapiennlTtmus dominus petpetud ho/, mines ingeniofos donisep cœleftibus locupletatos occupari, exer/ ceri^in indagandis prerferendisep creationis 8i naturae arcanis. Cxterum nos fimplicitercomprehcndimus fide côdita eife fæcula ex nihilo nullacp prxiaeente materia, per uerbum dein deo ,fubfi/ fierer^ in uirtutefpiritusdiuini. Sic enim crediderunt amp;nbsp;docueruni Dauid rex,amp; Paulus dodlor gentium.

Tametfi uerd uniuerfiratio.dCereationis modus.paucis nee com prehendi,necproponi queat, conabor tarnen quxdam proferrein medium,ex quibus uteunep rerum lumma diligenter cötemplanti cluccfcat. Acmalo hicalienis utiuerbis,quam meis,maxtmecum^ extfti/

DK C A D»

UM. SERHO Ilir.

'Cxiftimem hocnegotiüuixppiTeuiuidius exponi, quam enarrarit Tertullianus in hbro de Trinitate Iniiufmodi uerbis, Deus «xlum HiJIoritl aha fublimitate lulpendit.terram deieda mole folidauit, maria fos Crtationie luto liquore difrudit,amp; hzcomnia proprijs amp;nbsp;cödignis inßrumen brtudrut tis amp;nbsp;ornata amp;nbsp;plena digefTit.Nam SC in folidamento(firmamenx eompre^en to ) cœlAuciferos fob's ortus excitauit, lunz candeniis globum ad fa. folanum nodis menßruis incrementis orbis impleuit, aßrorum C' Calum tiam radios uarqs fulgoribus micantis lucis (nodfcm) accendit ; S( fydtru, hzc omnia legitimis meatibus eircumire totum mundiambitum Uoluirdiumano genen dies,menfes,annos.ßgna, tempora, utilitagt;' tcscj} fadlura. In terris quoqß altiffimos montes in uerticem fußu Tma, lit.uallesin imadeiecit,campos çqualitcrftrauit,animalium greges ad iiarias hominum feruitutes utiliter inftituit.Syluarum quoip rolt; bora Illimanis ufibus profutura folidauit, fruges in eibum clicuir, fontium ora referauit,amp; lapfuris fluminibus infudit, Pofl qux ne non etiam ipfis quo^ delicqs procurafTet oculorum, uarijs floz tum coloribus ad uoluptatcm fpediantium cundia ueßiuit. In ipfo quocpmari,quamuis eßet ö^magnitudine amp;nbsp;utilitäremirabile.mül Mare, timoda animalia.nuncmediocris, nunc uafti corporis iTnxit,inges niiim artificis de inftitutionis uarietateteflantia.Quibus nonconz lcntus,ne forte fremitus amp;nbsp;curfus aquarum cum difpendio poffcfz Ioris humani,alicnum occuparet elemenium, fines littoribus indu fit,quo cum fiemens flutfius, SC ex alto finu fpumans unda uenif* fft,rurfum in feVediret,ncc tcrminos cöceflbs excederet.feruans iuz ra przfcripta.ut diuinas leges tanto magis homo cuflodiret,quanlt; loillas etiam elcmentaferualfent.Poftquz hominem quoqj müdo MoiW» przpofuit, amp;nbsp;quidem ad imaginem Deifaflum : cui mentem 8C rationemindiditSf prudentiam, utdeum poffet imitari.-cuius etfi corporislerrena primordia, cœleftis tarnen amp;nbsp;diuini halitus infpiz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tata fubftantiaX^iz cum omnia illi in feruitutem dedifTet.foIum li herum effeuoluit. Etneinpcriculücaderet rurfum folutalibertas, mandatum pofuit.qno tarnen non ineffe malum in fru^iu arboris diceretur,fed futurum,fiforte in uoluntate hominis decontemptu datz legis admonerctur. Nam amp;nbsp;liber elfe debucrat, ne incögruen ter dei imago feruiretzSf lex addenda, ne ufqj ad contemptum daii tis.libertaseffrenata prorumpcref.ut amp;nbsp;przmia condigna SC meriz ta pœnarum confequenterexciperet.fuum iam habens illud, quod motu mentis in alterutram partem agirareuoluiffet.-exquo mortaz litatisinuidia uiiqr in ipfumredit.qui cum illädeobedientia polfet lt;uadere,ineandeinincunit,cuin cxconfilioperuetfodeus efiefez

Xngrli» ftinat.flfc.Idem addicfuperfolidamentuni partibus,qux hodienâ . ûint noftris contemplabiles oculis, angelos prins inftitntos, fpiri# males uirtutes digeftas, thronos poteftates^ przfetflas, 8i alia mul ta ccclorum (pacia imtnenfa, Sf facramentorum infïnita opera elfe j condica. Sic. Hare ille. Qwrum quidem omnium fumma lixc eftgt; deus ex nihilo,potentia fua^cccium condidit, mare, SC terräm, quiC mox ornauit,ditauit(ÿ omnium bonorum genere. In mundum au temiiuncquimeritóappellationcm accepitabornatu,ceuinmagt;' gnifïcenüliimum palatium.omnifuppelledile fplendidiffima in/* DauiJ telt ftru^um,induxit hominem,cui SC omnia fubiecit. ld quod Dauid, trat trea' multa cum admiratione celebrans canit.-Oomine dominus nofter« tionii ^mrquàmadmirabile eft nomen tuum in uniucrfa terra^Quoniamele fidiMitt nbsp;nbsp;uata eft magnifïcentia tua fuper ccclos. Ex ore infantium SC laden

tium perfecifti laudé,propter inimicos cuos, ut deftruas inimicutn SC ultorem.Equidem fufpiciam ccclos tuos.opusdigitorum tuorü, lunam SC ftellas qux tu prxparafti. Quid eft homo, quód memot . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eseius,autfiliushominis, ut rationem eius habeas'JMinuiftieunv

. . pauló minus ab angelis(uel à deo)gloria et honore coronafti eum^^ * nbsp;nbsp;nbsp;SC conftituifti eum (uper opera manuum tuarum.Omnia fubiecifti

* fub pedibus eius,oues SC boues.infupcr SC pecori campi, uolucreS cali.Si pifces maris,qui perambulantfemitjfs maris. Dominedo^ minus iiofter,quàm admirabile eft nomen tuum in uniuerfa terra. ^/al.s^. Plalmo 8. Idem alibi canit;Tui funtcccli.ô dfus,amp;tuaeftlerra.oï bem SC plenitudinem cius tufundafti ea. Tibi dies^, tibi etiamnox. tu ordinafti luminaria SC folem ; tu ftatuifti omnes terminos terrar, , xftatem SC hyemem tuformaftiea. Quis autem tarn ftupidus,qui non ex his nullo negotio colligat, quantus fît deus nofter, quanta uirtus dei,quàm bonus,diues,d^ munificus in hominem, nihil tale » nieritum,deus,qui tantas opes,exquifîtifîimas(p delicias,d^ ornatü, nunquam fatis laudandum,propter hominem condidit,amp; ea onigt; nia qux condidit homini fubdidit, feruireip uoluif^

Titus cun' Porro in creatione mundi confideranda uenit S; uniuerfî per £laguter' eundem deum conferuatio SC gubernatio.Netp enim mundus fua uirtutefubfiftitautpermanct,nelt;^fuoarbitriouel temeré mouena tur amp;nbsp;agunt.quxcuncp mouentur SC agüt. Dominus enim in euan Joan. f. gelio dicit : Pater meus ad hoc uftj temporis operatur, SC ego opclt;* Heb.t. nbsp;nbsp;ror.Nam amp;Paulus.Deus perfilium,inquit,etiamfxculacondidir,

AClo.i7, moderaturep 6^ portât omnia uerbo potentix fux. Item,Per deunt uiuimus,mouemur SC fumus. Et rurfus. Deus non expertem teftû monij fe hadenus linebat,dutn beneficia confenct, de cedo nobis dans.

^ans pluuias S)C tempora frudifera, impUns cibo amp;nbsp;Ixtitia cordä neftra. Et Theodoretus de ProuidcntiaXongeabfurdüTimum.in* ProntJétft (]uit,eftdtcere,deuincrea(reotnnia,eorumautemquxfecit nullam dd, iiabere curain.dC creaturam ueluti cymba aliquam öC clauo 8C gu* bernatore deftitutam à contrarqs uentis hue amp;nbsp;illuc impelli.feopu« h's^ S; rupibus allifam confringi. Proinde hoe loco eommetnoz tanda uenit diuina gubernatio SC prouidentia : quam cum Epteuz »cis negant etiam hodie omnes impij, dicentes in animis fuis. An turatet re$ terreftres qui ccclos inhabitati’An obferuaret dida SC fa« Aa noihra minutüTima omnipotens^Contulitille omnibus creatu« tisfuumingenium SCfuam naturam.relinquens modoinmantt eonfilti lui,utpro fuo ingenio moueantu^crefeant, pereant, breuiz ter agant quod libet^Nefcit hæc deus, nelt;]ß admodum de his eft foz licitus.Sic impij quidem impie ratiocinantunferiptura autem diferz tc fiC multis pronunciat imcgt; demonftrat,deum prouidentia fua cuz rareres morialium.omniumlp propter hominem conditarumrez rum.Ac utiliirimumimónecefrariumfucrit aliquot proferre fuper bis ex uerbo dei teflimonia.

regnum eius,regnum omnium faeculorum eil, amp;nbsp;domiatio eins in generatione SC generatione. En regnum dei, inquit,regnum eil omnium rxculorum,6C dominatio eius in fempiternas generatioz nes.Proinde mundum SC omnia qux in mundo funt,non tantum ireauitdeus,fedmoderaturamp;cöferuatadhuc,gubernabitl^accon t feruabit in Énë uflt;p. Nam idem rex SC uates Dauid prouidentiam dei circa iiominem celebrans canit : Tu domine cognouißi fiue fe« Pßtl, t}9» deam (tue furgam ; omnes uias meas exploratas habes* Quia non eil uerbum in lingua rnea. quod non uniuerfum noueris domine» ÄtergoK à fronte formaili me, SC pofuifti fuper me manütuam. Et qux fequuntur in Pfalmo ijS. qui totus hue pertinet. Congruh rum dodirinaDauidis.teftimoniumSolomonisdicentis.Corrégis prg.u, in manu dei eil ficut fludlus aquarum, quorfum uöletinclinabit. Sua cui^ uia placet,dominus uerd corda impellitNam SC in euan gelio dixit dominus.No'nne duo paiferculi minutoalfeuscoeunt: Mattl.w Ä unus ex illis nö cadet fuper terram fine patre ueftro Ï Veltri ucrc» «tiam pili capitis omnes numeratifunt.

Sunt prçterea alia in feripturis de diuina prouidentia tellimonia cuidentia.Daniel fapientilfimus Orientis.Si: propheta dei excellen Ddnicl.a* tilfimus.’Domini eil fapiétia,inquit,SC fortitudo ; ipfe eil qui mutât tempora, SC qux fïunt in tempore;abijcit reges inilituit reges;dat

ßpientiam fapicntibus,amp; fdentiam ijs qui pollent intelligciia.iplç reuelat profunda amp;abfcondtta;nouit quid fit in tencbris, amp;nbsp;liabiz s3, tat lux cum eo. Porrd Ethan Ezrahita canit; Tu domine, domina/

ris mari procellofo:cum atcollit fluétus fuos, tu compcfcis eos. Tu brachium habes omnipotentia prxditum, roboras manum tuam, attollis dexteram cuam.lufiitia sequitate ftabilicumeA regale fo/ lium tuum, bonitas Si hdes antecedunt faciem tuam. Oauid uerd* Pßd,io4.. De frult;Hu operum tuorum,ait,ô deus.faturabitur terra. Et produ*

cit fccnum pecoh.Si herbam ad iifum hominis,amp; panem qui con/ fïrmet cor hominis,umum aüt ut exhilaret.Et inox in eodem Pfalz mo: Vniuerfa ex te pendétit.ut des cis cibû fuum Rio tempore : te^ danteconigunt.amp;temanum aperiente fatianturbonis:Siautem abfcondas faciem tuam.turbâtur: filt;^ fpiritum eis eripias expirant, 1^1,145'. Si redeuntin fnum puluerem.ltem, Surtentaidominus omnescaz

dentes:8ierigitomnescoIIapfos.DominusiôIuitcompeditos;doz Pfal.146^ minus illuminât caecos.Dominus cuftoditaduenas.ofphanum

uiduam fubleuabit,Siuiamimpiorumexterminabit.lVlagnus doz minus nofter,Si magna uirtus eius,Si inielligentiz eius non eft nU merus.Hic numeral Relias,Si omnes fins uocat nominibus.lpfeo« périt cœlum nubibus.Si paratterrx pluuiam.Dat iumentopabuz lum fuum,Si pullis coruorum crocitantibus.Dit niuem ficutlanï, pruinam ficut cinerem fpargit; Proqcitglacicfuam ficut buccellaS,' antefaciem frigoriseius quis fufhncbitiMittct ucrbum fuum Si liz quefacietea; flabitfpiritu fuo Si ftillabuntaqux. Et herum :SciO' quod magnus eft dôminus.Si antecellit omnes deos.Qui fecitquç* cuntpuoluit in cœlo Si in terra, in mari Si omnibus abyffis. Qui eleuat nubesabextremitateterræ.Si fulgura conuertitin pluuiani» Q^ii producit uentosde thefauris fuis. Reciianturhuius generiî plurimainlibro lob cap.jS.Si jp.acpaflim in Pfalmis libriséj; fan* éforum prophetarumiuerum fufficiunt hxc quz hatffenus recitaz uimus tehimonia.abunde fatisceRiRcantia,deumprouidentiafuz’ gubernare hune mundum,Si omnia qux funt in mundoy homine in primisipfum mundi poflelTorem,propter quem condiafunt omnia:

CUfrrf^en, Nihil hic tribuimusfàto.uel Stoico.uel alirolôgico, neqj quicz tibjinum,. quam nobis negotrjeftcumethnica illabonauel mala fortuna.Ab horremus in uniuerfum àphilofophicis in hac cauifa difputatioz nibus,àfcripttirarumpropheticarum apoRolicarumlpucritatealie nis.In folo uerbo dei acquiefeimus, ideoip fimpliciter Si credimus amp;docemus,deuin omnia fua prouidétia gubernare,id^ pro bona' fuiu

DECAD. un. S ERM O 11II», 191 ifiia uoliitate, iudicio iufto, ordineip pukherrimo, per media iudif« fimaçquirîimatp'quar fi quis afpernetur ôi folü iaélitct prouidctiac uocabulum, fieri non poteft ut reifteinteiligatprouideniiac nego.» «ium. Obftrepunt,Qiiandoquidcdeiprouideniiagerüturin mun.* do omnia,non eftquod nos interponamus nofiram indufiriamdi« eetotiofis ftertereifaiisfuerit tantum dei expecflarc impulfum. Si ex nitn indiguerii nofira opera,uel nolentes adiget ad opus quod per nos fieri uolei. CxterO fanifti inkripturis proponuntur nobis Ion mf gefynccrius amp;nbsp;fentire K loqui, iudicaretp de prouideniia. Angegt; Jianonnea lus didt difertis ad Lotlium uerbis:Feftina in Zoar, ôC illic feruare: giigunt. neqj enim fa cere poffumquicquam,donee tu illuc uenias.En pro» cene.ip» uidentia dei fcruacur cum fuis Loth,perduntur dues Sodomir,amp; ui cinarum urbium In ipfo tarnen opcre conferuationis requiritur la bor Lothi,amp; fpontaneus quidc ille»Imó,Non polTum facere quicx q«d,ait dominus,donee tu uenias Zoar.Dauidpropheta amp;nbsp;rex.ela re dicit; Egoin tefperauidne.dixideus meuses tu ; inmanutua funt tempora mea.ldctamenillequifeiotüin diuinäcöicecratpro uidentiam.feduld deliberauit quomodo fiiadiligctia amp;nbsp;induffria «ludat.l'ubterfugiatcp Saulis foccrifui infidias. Neepafpernaturau i.Sam.ip,. xilium Startes Michol dileiflçcôiugis.Non regeritdicens, Omnia aguntur dei prouidentia, artibus ergo nullis opus erit. Poterie me cripere ex militum patris nofiri manibus, qui omnipotens efi, aut alio modo feruare miraculofo : quiefeamus nos, Si finamus deum operari in nobis. Intellexitautem prouidentiam, ut per media eer* tO(pordinepTOcedere,itafui e(fe offieq.in timoré dei femedijsapx plicare,omnemlt;p moiiere lapidem. Audit S, Paulus fibimanifefte diciàdominoiSicut Hierofolymisdemeteftificatus es, itaoportex aAo ij». bitte amp;Romx teftificari. Et quanquâ nihil de ueritatepromiffiox num dei addubitaret, nee ignoraret diuinx prouideniix uirtutem, nihilominus nepotem ex forore fua nunciantem, ludxos confpi« ralfein Pauli necem,clanculum dimittitad Tribunum,petitum, ne producatur ad poflulacionem ludxorum. Nee difficilem fe prxbet militibus Romanis,dcducentibus ipfum Antipatrida, inde ucro co mitantibus ipfum equitibus Cxfareatn ufqj.Idem rurfus nauigans in mari Adriatico, Si uicinus periculofilfimo naufragio, pereulfis innauialqs comilitonibus,dicit ; Hortoruosut bonoanimo fitis; laélura enim animx nulla eritex uobis,fed tantum nauis. Aftitit ex nim mihi hac node angelus dei,cuius fum ego, quern amp;nbsp;colo, di« tens: Ne timeasPaule, Cxfari te oportetfifti.Eteccedonauittibi; dtusomnes qui nauigät tecum. Propter quod bono animo efioic-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E 5,

HÎri.Credo enim deo.quod (îc erit quemadmodum diiflum eft mfi hi.Cactcrum paulô poft nautis c naui fugcre quçrétibus.dixit idem Paulus Centunoni SC militibus.-Nifî hi in naui manferint,uos falgt; ni ßeä non potfftis.Peninent itaep amp;media perquxoperaturdeuï adprouidentiatn;undeniininie func negligenda.Suntfanèexdiui na gubernatione ud prouidentia diuina omnis generis impreifio/ nés, igneae,aerer, ^aqueae. Dei cnim uirtute,non fua ipfîuf, nec^ réméré fœeundat terrant arther, ftuunt aquae SC refluunt, terra frutflus fuos profert. Et quanquamfanifli nihil hic fieri exiftiment propter fua'meriu,dicente apud Matthacu faluatore.-Pluit pater fu* per iuftosSC iniuftost nunquam amen obliuifcunturuerborum prophetK dicentis:Si uolucritis SC audieritis.bona terrae cornedetis. Si uerd contumaces fueritis.gladio deuorabimini.lt;^oniam os do mini loquutum eft. Propheta enim ille magnus Mofes prior dixit: Si diligenter audieris uocem domini dei tui, ut facias SC cuftodlas mandata eius.uenient fuper te omnes benedidiones. Benediâus cris in ciuitaterbenediélus eris in agro. Benediélus eritfruélus uen tris tui,benedidus erit SC fru^us terrg. Aperiet tibi dominus ipfuin cœlum.utdctpluuiam terrae tuae tempore fuo. Quod fî uocem do mini dei tui non audieris.nt euftodias atque facias.uenient fuper te omnes maledidiones. Malediâus eris in urbe, maleditHus eris in agrotSfcœli fuper caput tuum eruntaerei:acplagis multis percutiet te dominus, 8éc. Ac hiftoriae teftantur ilia dei populo cunfta lîceue niffe, certénon line dei prouidentia. Succelfus omnis dd benedi^ Aio eft;calamitas SC aduerfttas dus malediédo. Hincergo colligûc fandi,prouidentia dd moderari res hominum, fed ideo fibi minp me dfe ftertendü dé media afpernanda.quinimô fedulô ambulan« dumpergratiamddinuqs démediisftue in prxceptisacinftitutis diuinis. Nam prouidétia dd ordinem rerû non turbat,officia uitz, taborem SC induftriam non abrogat,nec tollit c medio ii^am aco Itomiam acobedientiam,fedperh3ccoperatur falutem hominum accommodantium fereligiofé per auxilium diuinum decretis feu inftituto dé operation! diuinx:cuimeritcgt; acceptum ferüt quicquid bene fît, contra corruption! humanxdé noftrxinfcitixacpeccaz tis quicquid male Ht. Bella ergo, peftes, SC uarias calamitates, etft per dd prouidentiam morales aftligere norunt fand!, illa tarnen omnia hominum peccatis ferunt accepta. Nam deus bonus5eft,qui mallet nobis benequàm male e(fe. Imó ipfe non raropro bonitate fua, peftima confilia noftra in bonü nofttü cöuertiuut uidere eft in hiftorialofephi in Genei!. . nbsp;nbsp;nbsp;_

‘ Certè ex accurata diuinæ prouidcntiæ confideratione colligunbßotM Jti oinnes pij drum optimum, optime uelle hominibus. Nam maxk.HofîÎMî dif »la illi de nobis cura eft, no in magnis duntaxat rebus,fed etiam in citHrcxdri minimis.Tenet ille numerates dies uitx noftrac. In çonfpeftu eiuSiprouiden» funt omnia,amp; fingula membra noftra,tam interiora, quäm exterio tia, n.Nam darcdicitin euangelio dominus, omnes capitis noflri pi* los efte numerates. Tuetur nos fua prouidentia eötra omnes mor* „• ' bos Si omnia pericula. Alit nos, reparat, conferuat. Omnes enim creaturasutadfalutemhominum condidit,ita conferuat SC bono hominis applicateafdem^

Non minus confolaturpiosdeicuLtoreSjdoârina dePræfciensjDeprrfi^eA tia SC Prxdeftinatione dei,qux cum Prouidentia cognationé quan JîiMiione dam habent. Præfcicntiam uocantillam in deo cognitionem.qua dti, cuntfla priufquam fiant,nouit.omniacp qux funt fuerunt Si erunt^ tenet ob oculos prxfentia. Cognitioni enim dei omnia funt prx* fentia, nihil prxteritufti,nihil futurum.Prxdeftinatio autem decre* turndei xternumeft,quodeflinauit hominesuel feruartuelper* lt;nbsp;' dere,certiifimo uitx SC mortis termine prxfixo.Vnde Si prxfînitio alicubieadem appellatur. De his difputatur uarie, Siamultisqui« dem fatis curiofe Si fpinofe,ac ita quidem ut no folum animatum falus.fed Sc gloria dei apudfimplicioresueniatin periculum. Re* ligiofi fcripturarum fcrutatores uel interprétés agnofeunt hie nihil * permittendum eiTe humane ingénié, fed à pronunciatis fcripturs fimpliciterpendendum, agnofeunt modum,ut in rebus omnibu?, , î ita in hacin primis feruandum. Perpétué itat^ hxc S. Pauli uerba, oculis Si mentibus ipforum obuerfantunO altitude diuitiarum fa Rem.tu pientix Si feientix dei, quàm incomprehenfibilia funt iudicia e* » ius,Si inueftigabiles uix eius. Quis enim cognouit fenfum demi* ni'^aut quis £pnfiliarius eins fuit lt;nbsp;autquis prior dédit ei. Si redde* tard Illi ipfi nunquä obliuifcuntur admonitionis fapientiifimi uiri IcfuSyrach,dicentis:Altiora tene quxfieris, Si fortiora te ne fcruta* Eccli.}k. lus fueris:fed quxprxeepit tibi deus, ilia cogita femper, Si in plue ribus operibus eius nefueriscuriofus.Non eft enim tibi nccefla* tium ea qux abfeondita funt uidere oculis tuis. Interim uero nec cenremnuntnee negliguntea qux de hoc negotie deus feruis fuis perapertas feripturas reuelare dignatuseft.Prxfcientixdeimulta cxtant,prxfertim in prophetialfaix cap.41.Si fequentibus,teftimo Ria,quibus etiam dominus demonftrat fe uerum eife deum.Cxte* turn ab gerne immutabilieöfilio prçfïniuit deus,qui faluari, quiu« (iamnatidebeant. Finis autem, lîue decretum uitic SC mortis breue '

eft amp;nbsp;omnibus pns perfpicuum Finis prsedtftinationis ucl prafîk nitionis,Cliriftus eft dei patris filius.Decreuit enini deus feruare O' e mnes quotquoi communionem habent cum Cbrifto unigeniroiï liofuo.perderçautcm omnes quotquotàCliriftifîltjfuiuniciconn munione alieni funt.Communionem ueró cum Chrifto habentiï dfles.alieni à Chrifto fuut infidèles. Nam Paulus in epiftola ad pheßos:£legtt nos deus,inquit,in Chrifto,antequä iacerentur fun^ damenta mundi, ut eflemus Candi irreprehenfibiles coram illo, per charttatemtqui prxdeftinauit nos,ut adoptaret in filios, per Ielt; Turn Chriftum in fefe,iuxta beneplacitum uoluntatis fuse,ut laude« tur gloria gratiç fuç.qua placatus eft nobis in diledo.En elegit nos deus, amp;nbsp;elegit ante iada mundi fundamenta, elegit autem uteiTe/ mus irreprehenfibiles, hoc eft, xternx uitx hxredes. Cxterumin Chrifto,per uel propter Chriftum nos elegir. Etadhuc clarius.Prj^ deftinauit nos,inquit, ut adoptaret in filios, fed per Chriftum, idÿ gratis fecit.ut gloria detur gratis diuinx,Proinde quicü^ in Cliri« ul9iin. J, fto funt,cledi funt.Nam amp;nbsp;loannes apoftoliis dixit : Qui habetfi* lium,uitam habet;qui non habetfilium dei.uitam non habet,Cum apoftolica dodrina congruiteuangelica. Nam in euangeliodicii dominus: Hxceftuoluntas eiusquimifitmepatris,utomnisqui uidetfilium credit in eum,habeatuitam;amp; ego fufcitaboeuin in Join.e, nouirtimodie, Eii hare eft uoluntas fine decretum dei xternü,ai(.

utin filio perfidem falui fiamus, Rurfus amp;nbsp;ex contrario de prçde/ loan. J, ftinatis ad mortem,dicitdominus:Qui non credit, iam condemna^ tus eft.quia non crediditin nomeunigeniti filq dei. Hxceft autem condemnatio,quodluxuenit in mundum, 8C dilexerunt homines Q^iit efe» magisienebras quam lucem. Proinde fi mcroges,an eledusfisad {lus O'prig uitam,an prxdeftinatus ad mortr.hoc eft,an fis de damnandorum, de/îwutKt faluandorum numero, fimpliciter ex fcriptura euapgelica ÔCae fitadditä^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto babes, prxâe

ftinatusesad uitam,S^ es de numero eledorum ; fi uerd alienuses à Chnfto, uteunep uidearis poliere uirtutibus, prsdeftinaius es ad mortem,acprrfcttus,utaiunt,addamnationem. Al tins S( penitius in confelfum diuini côfîlq fubrepere nolo. Atep hie repeto fiiperio« ra fcripturx teftimonia :Deus prsdeftinauit nos, ut adoptaret in fi* Iios per lefum Chriftum.Hsceft uoluntas dei, ut qui credit in filiii uiuanqui uerd non credit,moriatur. Fides ergo certiftimü fignum eftquod eledus fis,dum(^ uocaris ad communionem Chrifti, amp;fi dem doceris.eledionem 8C beneuolentiamfuamerga tedéclarai benignus deus.

Sane perquam grauiter tentantur SC exagitantur quzßione ele-' dlionis fimpliciores.Cotiatur cnim diabolus ingerere ipforil mena grdulx in Itbus odium dei, qiiafi inuideat nobis falutem, deftinariti]; morx (lt;(«/lt;• li. Hoc ut facilius perfuadeat nobis improbc fidem noftram labe-* fa Clare conteudit, quail dubia fît noftra falus. quæ incertx dei eles Aioni innitatur.Contra ignita hxc tela muniant ferui dei peClora, huiufmodicxfcriptura petitis cogitationibus, adeol^ confolatio-* nibus. Prxdeflinatio det nulla innitituraut mouetur uel dignitate uelindignitatenoftra.'fed ex mera gratia SCmifericordia dei patris» in folum refpicit Cbrißum. Et quoniam in liunc innititur falus no ßra tantum,non poteßnon elfe certilTima.Namhallucinantur qui . cxißimant prxdeßinariadeo aduitam faluandos propter mérita nel bona opera qux in ipfls prouidet deus.Nam apoflolus Paulus diferte dicit.Elegit nos in Chrißo, in fefe, iuxta beneplacitü uolun-* tatisfux.ut laudetur gloria gratix fux. Etiterum.-Non cß uolentis Rom, 9, netp currentis.fed miferentis dei. Rurfus, Deus fatuos nos fecit, SC uocauituocatione fanCla.non fccundum opera noßra.fed fecundü fuum propofitum SC gratiam,qux data eß nobis per Chriflum le/ funi,ante tempora xterna,fed reuclata cflmodo perapparitionem domini noflri lefu Chrißi, Gratis ergo nos ex mera fua mifericor/ dia.non propter mérita noflra,fcd propter Chriflum.SC non nifi in Chrißo elegit.SC propter ChrißumeompIeClitur.Quia pater ei ,8C hominum amator. De quo SC propheta Dauid cecinit ; Mifericors Rfitl, toj» Sc (lernens eß dominus,longanimis SC multx pietatis.Et quemad« •nodum miferetur pater ßliorum,ita mifertus eß dominus timentia bus fe.lpfe mim nouit ßgmentum noflrü,recordatur(p quod pul/ uisfumus.Qninimdapudlfaiamleglmus :Nunquidobliuifcetur Jfàiafti «nulicr infantis fui.ut nö mifereatur filq uteri fui'l Vtcuntj uero illa obliuifcatur,ego tarnen tai nö obliuifcar.Certc in Chrißo filio dei iinigenito nobis exhibito, declarauit deus paterquanti nos faciat. Inde colligit apoflolus:Qiii proprio filio fuo non pepcrcit,fed pro Rom. t» nobis omnibus dédit til um,qui fieri poteß.ut non SCcum eodcotn nia doneri Quid ergo non polliceamur nobis de tarn bencfico pa/ tre? Necß enini cöqueri poteris tibi nö elTe datum filium, uel tuum non eße, quem didt apeßolus datum pro nobis omnibus. Qtiint/ nto ipfedominus in euangelio damans dich: Venite ad me omnes Mdttku» qui laboratis SC onerati eflis.SC ego reficiam uos.Et iterum ad difei pulos: Ite in mundum uniuerfum, SC prxdicate euangelium omni Marti «*• creaturx,qui crediderit SC baptifatus fuerit.faluus erit.Vnde SC Pau lus dixiuSeruator noßer deus uult omnes homines faluos fieri, SC igt;

ad agnitionem ueritatis uenire* Vetuftiffimis cnim retro tcmpöri-* Gtrte.tt, bus diiflum eft Abrahar : Benedicentur in femine tuo omnes tribus terrr.Et loei dixitiEc ent,ut quieun^ inuocauerit nomen dornini, faluus fiat, ld quod ßi Petrus rcpetqt Adlo.cap,i.amp; Paulus Rom, tfaiajj, cap.tolt;lfaiasquoepdixit:Omnesnosquafiouiserrauimiis,unuP quifep ad uiam fuam refpexit : Si dominus fecit ineurrere in ipfum omnium noftrum iniquitates. kdreo 8C S. Paulus dicereaudebat: ^'Rom sgt; Sicutperuniusdeliclumpropagatumeftmaluminomneshomi/ nés ad condemnationem.ita ÔC per unius iuftificationem propaga turbonum in omnes homines adiuftificationem uitç. Proinde do minus obuqs ulnis peccatores Sipublicanos in euangelio recepifîe Mdtih.g, legitur.his infuper uerbis adieiflis:Veni quçrere quod perierat.Nefi X-Kf* 1$, ueni uocatum iuftos,fed peccatores ad pœnitentiam.Quæ quidein omnia hue pertinent, utpropius expenfa, confirment nos de botta erga nos uoluntate dei, qui in Chrifto nos elegit ad falutem ; qute quidcmfalus non poteftnon efTecertifrima.modis^t omnibus in/ dubitata pratfertim cumipfequoquein euangelio dicat dominus;

I»4rt.io. Oues mex uocem meam audiunt:8i ego cognofeo eas. Si fcquun turme:Siuitam xternamdo eis:necperibuntin xternum,ne^ra/ piet eas quifquam de manu mea,Sic.

fritdeßina Chrifti eleiflx agnofeunt uocem Ghrifti,fîrma^ fide prxditi indi* tcrUaduh uulfc inhxrent Chrifto, utpote qui tradum ilium fenferunt diuk t4m. num,dequodominusincuangelioait:Nemo uenitadme.nifîpa Joan,e, ter meus traxeriteum.ego uerd ut huiufmodi traiflum non fcniio, fie plena fide filio dei non inhxreo. Sane requiritur in primis uera fides ab eleóïis.Eledi enim uocantur.uocati ueró fide uocationein recipiunr,ac fe accommodant uocanti.Qui non crcdit,condcmna* Tim, 4, nis iam eft.Vnde Si Paulus:Deus,inquir,eftferuator omnium Ito/ minum,maxime fidelium. Porró nifi trahamur à patre ccclefti, ere/ dere non poffumus. Curandum autemetiam at«^ etiam.neuanas^ opiniones de traâu illodiuino concipientes, ipfum negligamu» al^o.9. tcaiflum.Equidem uiolenter traxit Paulum, fed non omnes erini« bus adfetrahit.Sunt Sialii modiquibus hominem ad feducit,no»' autem ut truncum attrahit. Apoftolus Paulus ; Fides, ait, ex auditii cft,auditus autem per uerbum dei. Trahit ergo deus, cum annun/ ciattibi per Teruos fuos euangelium,cum angiteor.cum ad preces te excitât, quibus illiusgratiam 8iauxilium,illuminationem Si tra Aum implores.H{C cum in animofentis,nolialium expe^aretraa gt;nbsp;ôuniinoli coutemnere oblatam gratiam, fed utcre prxfenti, Si ora.

cfpiras,intérim tarnen minora nô cft quod afperneris.In euangelio fecundum Matthxum ampliores opes redpiunt.qui pauculis talen tis acceptiSjfïdeliter negotiati fuerant.Qui uerô fpreuerat talentum creditum,£k ignauix fux nefcio quid curx prxtexcbat,grauiter ac* cufatur,imô pecunia femel data herum fpoliatur.Sf conqcitur in çlt; lernatornamenta,uinculisconftriduscondcmnationis.Quinimó , in genere pronunciat dominusOmni habenti dabitur amp;nbsp;ab unda Matib.if, bit.Qui nerd non habet,etiam id quod habet auferetur ab eo. Has betautem qui gratiam deiagnofcic,magnifacit Si excolit. Ei addi^ turadcumulum gratiarum,ac redditur abundantior. Non habet,' qui dona deinon agnofcit.dC fubindealia nefcio qualia imagina.* tur,interim gratiam acceptam amp;nbsp;przfentem non excolic. Et hi feré prztexerefolent.tratflum fibi nondum obtigUfezac periculoGifimu eife cum donis dei negotiari.Multdautem aliterS.Paulus iudicas, dich; Quin SCadiuuantes obfecramus, nein uacuum gratiam dei t,Cor,s» teceperitis.EtadTimothcum;Commonefacio te,utfufcitesdonit dei quod eft in te. Non quod (incdeo aliquid ex nobis ipGs poft i.* inuszfed quod noftramoperam rcquirit dominus,qux tarnen non eft extra amp;nbsp;(ine eius auxilio SC gratia. Vere enim idem apoftolus di xit-Deus operatur in nobis uelledf perheere, pro bona animi fui Philip.»^ Uoluntate,Item,Non quodidonei fimusexnobis ipfîs, tanquam i Cor.j, ex nobis ipfis cogitare quicquam, fed omnis idoneitas noftra ex deo eft.

Porrd nolo defperare quenquam, fi non perfediffimam proti« Fidet aus nus experiatur in animo fidem.Scriptura euangelica ait: Vltrd ter* gmenta ha ta frutfiifi'cat.primùm herbam,dcinde fpicam, deinde plenum fru* bet, tneRuim in fpica.Sic enim SC augmeta habet fîdes. ideoep orarunt ipfiapoftolidominhAdauge nobis fidem domine. Prztereaapud Marct4, Marcum acclamat mifer quidam Saluatori; Age ft quid potes domi Xuez u. ne.fubueni mifertus nobis;fedaudit protinus dominum dicentem; Marei lllud ft potes credere.Omnia poifibilia credcnti.Hic uerd exclama* uit mifer.Credo domine, fuccurre incredulitati mez. En crédit hic mifer.fentiensutiqtfîdeminanimoàdeodonatâzquam tarnen in* ,, lelligitufqueadeo infirmam eflc.ut dei przfidio indigeat. Orater* go : Succurre incredulitati, id eft fidei mez ; quz fi conferatur cutn abfoluta fide.incredulitas uideri poterat.Verum auditequzfo.quid bzc quantumuis exigua effecerit fi'des, quid potuerit animus hu.* milis,amp; à fola dei mifericordia depcndens.Protinus enim fanat mi cripuerum, Si incolumhati x«ni(utü ueluticxmortuisexcitatum,

patri fïdeli reddit.Si quis ergo fidetn in animo (cntit.ne defperet,!»* eet inteliigat hanc fatis cfTe tenuem 8(. exilem ; coni]ciat fe totum in dei mifericordiam,minimum aut nihil prorfus de fuis prxfumatui ribus, pro augmento fïdei indeiïnencer oret. In quo inftituto certè faluberrimeconHrmarepofTunt quemlibethzc confolatione pie* KattJ).7, nilTima Saluatoris ex fantflo euangelio uerba ; Petite amp;nbsp;dabitur uo bis.quærite Sï inuenictis.pulfate 0£ aperietur uobis.Quifquis enim petit,a«ipit,amp; quicunqj quaerit, inuenit : 8l pulfanti aperietur. An quifquam eft ueftrum homo, qui fifilius eius peticrit panem, lapie dem datums fit illifAut fi pifcem petierit.numferpentem addel illKSi uos igitur,cum fitis mali,nofti$ bona dare filq« uefiris,quane to magis pater uefterqui eti in cœlis.dabit bona, ipfum fpiritü fane ftum.fi pofiulaueritis ab co. Hxe amp;nbsp;fimilia in facrofanâo cuange Iio nobis propofita ad confolacionem, plus mouere amp;nbsp;confirmare debentanimos nofiros de bona imó optima erga nos dci uoliintae te,quam diaboltfuggeftiones,quibus non tantum, fpemeledionis noftrx fubuercere, fed Si deum fufpedfum nobis reddere conatur, quafi odio habeat creaturam fuamiquam perditam malir,quàin fer Coir,}, uatami Atqui probe notus efl: famflis ex fuis artibus. Sie enim Si primis nofiris paren tibus impofuit.Teneamus nos firm iter peifloe ribus nofiris impreffum, deum nos elcgifie in Chrifto, Si propter Chriftum praedeftinalfe ad uitam.ideo'cp fide in Chriftum Si dona re fiCaugerc pctentibus,eundcm(p utpetamusinfpirarc.Omniaee dim falutis noftræ gratise funt diuinx,nihil nofirum efi prxter ope probriumi Hrchadlenusin medium attulifratres,demirificoade mirando^operecreationisabæternoucro ôi uiuodeo niilla pere fetflo molefiia nullotp negotio. Dixit enim Si iââa funt;ipfe man dauit,amp; CTcata funt. Adiecimus paucula de gubernatione rerum oe mnium fapientifiima 8c optima per diuinam ciusprouidentia fem periufiamxquifiimaml^jtcm de bona dei erga nos uoluntate,de Prxdeftinatione Si aliisquibufdam his agnaiis. Omnia uerdhxc recitauimus ad ornandam gloria cognitionemt^ deiereatoris noe flri. Cui teftimonium reddit tam inuifibîliumquàm etiam uifibie • liumiSCfémper Si tota natura. Quem angeli adorant,aftra miran* tur.maria bcnedicunt, terræ uerentur, inferna quxç fufpiciunt, Q^tem mens omnis Humana fentir, etiamfi non cxprimincuius im perio omnia commoucntur,fontes fcaturiunt,amnes labuntur, fin 6Ius aflurgunt, fœtus fuos cunda parturiunt, uenti fpirare eogunu tur,imbres ueniunr,maria commouctur, fœcunditates fuas cundla ubicß dilfunduntiqui peculiarc protoplafiis noftris fœlicitatis hore

DICÂDi HIT. 5ERM0 HIT.. Ij-turn plantauit.mandatumdcdir.ftnteiitiamJj contra deliélum Raz luit, Noe iuRiRimum dediluuijpcriculisdibcrauit, Enoch tranRuz lit in amicitiv focietatcm^Abrahamum adlegit.Ifaac protexirjacoz bum auxir,Mofen populo duccm prxfecit, ingemifcentes Rlios If« radis c iiigo feruitutis eripuit,legem fcripRt, patrum fobolem in ter ram promiRionis induxir^prophetas fpiritu inRruxit,S; per hos oz nines filiumfuum unigenitum repromiRt, amp;eopunôoquofefe daturum fpoponderat mi(it,per quern etiam nobis in notitiam uez nire uoluit.S^ in nos omnia bona ruacccleRiacffudit.Ecquia uitrei largus 8i bonus eR.nccotus hicorbisauerfus gratix eius Ruminiz bus arcfcerct,apoRolos dolores in totum orbem per Elium fuum niittiuoiuir,utc5ditio generis humaniagnofeeret inRitutorem.Sf (iquidc requeretiir.haberet quern pro deo in fuis iam poRulationiz bus.patrc diceret.Cuius modo prouidentia no tantü Rgillatim per homines cucurritaut currit, fed etiam per ipfas urbes ciuitates, quarum exitusprophetarum uocibus cccinit, imd etiam per totum orbem,Cuius propter incredulitatem exitus plagas deminutiones pccnaslp defcripRt.Et ne quis non etiam ad minima quxt^ dei piiz laret iRaminhtigabilem prouidentiam peruenire, Ex duobus,ait dominus.paReribus unus non cadet Rnepatris uoluntate.'fed 8C ca pilli capitis ueRri omnes numerati funt. Cuius etiam cura K proz uidentia Ifraelitarum non RnitnecucResconfumi, nec uiliiTima in pedibuscalceamentadeteri,Necimmcrito.Nam(ihicomniacom plexus eR continens, omnia autem amp;nbsp;totum ex Rngulis conRant, pertingetconfequenter eiusadufqp fingula quxcp cura, cuius ad Kitum quicquid cR peruenit prouidentia,Huie foli gloria.

Defolo d(o uitto tttro amp;nbsp;teterm adorandojnuocando O' co» lmdo,de'f ucra o falfa religione. S B R M O V.

BI I de deo,quis qualis 8C quantus (it, non equident’ quod debui, fed quod potui : adumbraui item quam bona propenfatp fit eius erga hominem uoluntas, quern in Elio unigenito xternçdeRinauitfaluti,quern amp;in prxfenti fxculo uniuerforum conRituit dominum, fubieâis ciomnibusjam uero neignoret homo quid debeat deo tampoz ienti,amp;parti tam benigno acmuniEco,fubiungam modo diflerz tationemdedeohocuiuo ueroamp;xterno,ab homineadorando,. inuocando,Si: colendo« Homo enim nec conditus nec natus eR,utt

lftrï,ncuti Philofoplius ille defipiebat.coiiKm plttur.fcd ut fit ïmS* go amp;nbsp;tcmplum dei.in quo inhabitetrcgneiqj dciis.idcoip deum a» gnofcat.reuereatur.adoret, iiiuocet ac colar, adeo^ amp;nbsp;deo coniun/ gatur.amp;uiuatcutnipfoxternum. Dicamuero deadorandodeo pnmum.deindedeinuocando.poftremodecolendo. Vndc nullo negocio intcI(igemu$,quK ucra, quæiie falfa fit religio. Vbemmi quidem funtloeipropofiti,fedcomprehendam breuibus quxfcri* pcura fanóla deillisriosdceet,non fingulaquidem.fedpotifiiima, amp;nbsp;quantum faluti nofirc fobrixi^ cognitioni fuificere uidetur.

^dorart Adorarein fcripturis diuinis, fignificat honoris caufacaput ape rire, incuruare fe, inclinare uel fledere genua, aut totoetiä corpore procumbere in terram, procidere in faciem ad pedes alicuius, more fupplicum, infignumhumiliationis,fubieifhonis deditionis^, ac refertur maxime ad corporis habitum. Hebrxi fubinde unico utun tur uocabulo Schaliah,quod omnes interprétés uerierunt per uoca bulum adorare.inclinare, incuruare procumbere. Gncci reddit derunt per uetbum :iei7xuvilt;vjd eft,genua fledo, caput detego, fup-* plicouel adoro.Efiautem n^oKuaiiais adoratio, uelabofculandofic dida;uel à moto galero.Nam xwU fignificat ofculor. Acofculuin quondam cultus,uenerationis aut adorationis fuilTe fymbolücol* ligitur ex ji.cap.iob.Quid quod uel hodie receptifiimum eft liono tis uenerationis^ gratia manum ofculari/Rurfiis kiw» fignificat galerum,biretum uel pileum : ut adorare fit nudare uel aperire ca* put uenerationis ergd. Refpexerunt fortaffis amp;nbsp;Latin! ad corporis habitum.Nam orare utrunep fignificat 8i peterealiquid amp;nbsp;dicere« *Adoratitaq;,quiconieäoin aliquem uultufuppliciteraliquid pelt; tit. Verifimilc eft 8i Germanos hucrefpexific. Nam âdorarereddîît per ttnbârten.Quod prjterea uerti poterat jü fuflen fallen. Matth, p.cap. legistEcce primas quidä uenitad kfum.dC adorauit eum.At Marcus eandem contexenshiftoriS, Et ecce uenit quidam, inquir, principü fynagogx, nomine lairus, 8i cü uidifiet eum, prociditad pedes eius,8i deprecabatureum multü.utit^ exponens nöbisquid fitadorare, nimirum procidere ad pedesalicuius, Sófupplicemfe fubfterneredeprecariip. Itaenim legimus amp;nbsp;in ueteri feriptnra de

Oene.jj, lacobolfraelepatre noftro;Et ipfc progredics, adorauitpronusin terram fepties,donee appropinquaret frater eius Efau. De Dauide a.S'din.iy. amp;nbsp;Abigaeleficlegimus in Samuele:Cum uidifTet Abigael Dauid, feftin3uit,amp;defcendit de afino, amp;nbsp;prociditcoram Dauidfuperfa/ ciem fuam,amp; adorauit fuper terram.amp;cecidit ad pedes eius,dicens: Milli domine gt;llaimput«turiniquitas,Ôlt;c. Similiter feriptum legi/ tur de

tur de iNathan propheta.Et cum ad Dauidcm ingrederetur, adora» j.Rrg.ti uit pronus interram. Hoc etcnim honoris comtnunicansconcelt;?îdordre dit dominus hominibus, uel fenio uel authoritate dignitate^ con.« hominer, fpicuis. Homo enim imago dci uiua eft. Et deus ipfe homines au=( Pfal. 81. thoritaiepræcellentesdeos appellatedignatur.VndeapoftoliChri loan.-io» ßiPetrusSC Paulus populum dei inftruentesdocuerunt,illequp dem.Deum timcte,regem honorate.hicautem.Magiftratus deimigt;' nifter eft.reddite ergo omnibus.cui honorem, honorem, cui timo^ rem.timorem. In lege dicitdominus, Coram cano capite aflurge^ Et,Honora parentes.Ptopterhocdei prxceptum reuerenturptj fe» nes,parentes,amp; magillratus,obedientia^ hdeli dco placcnt.Czte/* rum adorarc uelhonorare fimulachra,cuiufcun(^ tandemfpeciei autformx fint,nufpiam concedit dominus. In lege enim dicit;

Non 3dorabis,non coles.EtperprophetamIfaiam:Nulliïsne, in* Exodiie^ quit, apud feexpédithoe negotium, 6Cait:Lignipartem combufli Jfiitt 44* igtii.coxi panem.aiTaui carncm,ó^ comedi,fi( cxrcfîduo abomina* tionem facerem. Si ante truncum ligneum adorarem Apud eunx dem prophetam multa cum indignatione pronunciatum legis,Re Jftùtt i» piëta eft terra eius idolis,opus manuum fuarum adorauerüt, quod fecerunt digiti eorum.Et incuruauit fe homo, 8i humiliatus eft uir; ne ergo remittas eis. Proinde fpiritu prophetico infpiratus uetuftus fcriptor Ladlantius contra Gentes difputans', fie feriptum reliquir,, Simulachra ipfa quæ coluntur, effigies funi hominum mortuorü. a* Eft autem peruerfum 8C incongruens, ut fimulachrum hominis,à fitnulachro dei (homine) colatur. Colit enim quod eft deterius SC imbecillius.Deinde ipfte imagines facrx, quibus uaniifimi homû nesferuiunt.omni fenfu tarent, quoniam terra funt. Quis autem non intelligat nefasefie redum animal curuari, ut adoret terraml Qux ideopedibus noftris fubieda eftjUtcalcanda nobis non adox randafit,quifumus ideoexcitati,ut nonreuoluamurdeorfum,ne hune cœleftem uultum proijciamus ad terram,fed oculos eo diriga nuis,quo illos naturæ fuæ conditio direxit. Quicuncpergofâcra« mentum hominis tueti.rationem^ naturx fur nititur obtinere, ip fefeabhumofufeitet, amp;nbsp;eredlamcteoculos fuostendatin tcrlum: non fub pedibus quxrat deum.nec à ucftigqs fuis eruat,quod ado« ret. Qitia quiequid homini fubiacet, infra hominem fit neceffe eft: fedquxratin fublimi,quxratin fummo,*quianihilpotefthomine maius effe.nifi quod fuerit fupra hominem. Deus autem maioreft homineifupra ergo non infra eft : nec in ima potius, fed in fumma, tegionequxrendus eft. Quare non eft dubium, quin religio nulla.

fit ubicuntj iimutacrum eft. Nam fi religio ex diuinis rebus eft.Æ* «ini autem nihil eft, nifi in cccleftibus rebus : tarent ergo religionc ' nbsp;nbsp;nbsp;firnulacra. Quia nihil poteft eifeccrlcfteineare.quæfîtexterra.

Quod quidem de nomine ipfo fapienti apparerepoteft. Qiiicquid enim fimulatur id falfum fît necefte eft : nec poteft unquä ueri no/ men accipere, quod uerttatem fuco imitationemétitur» Si autem ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non omnis imitatio non res Ceria, fed quaß Indus ac iocus eft,non

religio in fimulaciis.fed minus religionis eft. Præferendum eft igi' turuerum omnibus falfîs. Cakanda terrena.utcœleftiaconfequa/ mur.Hxc non temerc redtauimus haâenus ex Ladfantio.rediinus modo ad inftitutum noftrum.

AJordtio Quoniam uerd exterior corporis habitus formatur fere fecun/ fpiritudlit. dum interiorem animi qualitatem, exterior corporis adorantis habitus,adorante Cubijeit dedicat atep addicit ci qui adoratur,trans/ ' ferturadoratioad interiorem quoi^ hominem, ucadorarefît deum reuereri amp;nbsp;refpicere,huic Ce deuoucre,S^ ipfî indiuulCè adhxrere.ab hoc uno pendere in omnibus, nbsp;ad hunc recurrere in quibuslibet

’ noftrisnecelCitatibus.PorrôanimumuerafîdeS^Canâo timoré dei fie redlc imbutum,Cequitur mox, cum neceiCe eft amp;nbsp;facultas conce/ Aiordtm ditur,exterioradoratio. Eft enimadoratioduplex,alia animi uel àufltx. fpiritus interior.fyncera ac uera;alia corporis,exterior,infyncera,fu cata,acfalCa,fîquis nulla fitreligione imbutus. Vera adoratio eftue rç fidei ST fanfti timoris dei fruftus, nempe addiâio fuppkx amp;nbsp;Im

' mills conCecratio,qua nos dedicamus, addicimus Cubtjcimusl]; deo noftro.quem intelligimus ut optimum demcntilfimumq; patrcni, ita Cuinmum amp;nbsp;omnipotent? efle deum ; toti ergo ab ipfo Colo pen demus, amp;nbsp;in ipCum Colum refpicimus:quod amp;nbsp;externa adoratione, protinus at c^ occafîo nobis d3cur,cxprimimus atc^teftifî'camur.To tum hoc reólius intelligemus ex Cubieâis his Ccripturx Camfix te/ pyàl. ^4. ftimonqs, CanitDaaid.Veniteexultemusdomino,iubilemusdeo Calutari noftro.Praeoccupemus facie cius in confe(Cione,amp;in PCal^ misiubilemusei. Quonia deus magnus dominus, amp;nbsp;rex magnus fuper omnes deos ; quia in manu eius Cunt fines terrx, K altitudi/ nes montium ipfius Cunt. Quoniam ipfius eft mare,amp;; ipCe fecit il/ lud,8^ aridam manus eius firmanerunt.Venite adoremus amp;nbsp;prock damusfiC ploremusante dominum, qui fecit nos; quia ipCeeftdo^ minus deus nofter,amp;nos populus paCcux eius SC oues manus e/ ius.Intelligisideonobis adorandum efiedeum, amp;nbsp;ipfîadhærcndô Iaudcsl]j canendas,quia deus eftpotentiftimus creator omnium,e« tiam nofter creator,pater amp;nbsp;paftor nofter.Similiter in cuangelio Ce/ cundum

DBCAD. mt, ÎERMO V. ±5 cundum Maithrutn fîdctn fcquitur adoratio.S^ quafîex ilia nafcû uirati^ fouetur PoRquacn enidiedodimiraculodifcipuliacdidifa fern kfuin eiïe Chrißum, Accefrerunt,ait Mattliçus, 8i adorauerunt euni.dicentes.'Vert dei filius es, Rurfus in loanne legis dominum Ioan,f, interrogafle eieftum è fynagoga cæcum illuminatum acdixilTe; Credisue in filium dei^Cæcum autem refpondiife, Quis es domiz ne UC eredam in eum Refpondißc auté lefum amp;nbsp;dixiife : Et uidißi eum.6lt; qui ioquitur tecum,ipfc eß, Ad hæc protinus fequitur in hi ftona,Atiileait:Credo domine, Si adorauiteum, Hue iampertinet quod dominus in euâgelio adSamaritanam dicit; Veriadoratores adorahunt patrem fpiritu ôi ueritate. Approbat cnim dominus fpt ritualem internam adorationem, nonexternamamp;fucatamuel hypoeritieam.fedquæ profîcifcitur ex animo regenerato fïde per fpiritiim fanflum,^ fyncere in unum deum tendentem. Nam le-* gimusin ueterihiftoria,inueriratcadoraflc eosprineipes.qui toto corde uni deo feconfecrarunt, amp;nbsp;à folo pepcnderunt.rurfus no in* regro corde adoralTe dominü,qui fyncera fide dcßituti,fimul à créa» runspependerunt. Rationem autem huiusadorationisfubqeit in euangelio dominus. Adoratio,inquit. adorato per omnia refponz dere debet. Deus autem quiadoratur fpiritus eft amp;nbsp;ueritas,delefta.* turc]; fpirituali culcu Si ucra fide . fpiritu ergo amp;nbsp;ueritate adora** ri debet.

Proinde fandlis maxima cura eft.ut interior mentis adoratio in* Feredae^ *rgra fit,adorantlt;p in primis animo Si uere,fyncera fideamp;numi* ris reuerentia: interim foris fuppliccsquolt;pprociduntamp; adorant coram domino. Sequitur enim interioremadorationem exterior. Adorant Si liypocritg deü corpore fatis fupoliciter.fed quia animus peregrinatur necadhæretfîde Si reuerentia domino,audiuntâdoB mino per prophetam : Populus hic labijs fuis mehonorat,corautc corumlongeabcftàme.fedfruftramccolunt docentes doiflrinas, Matih.rf» præcepta hominum.Et hæc quidem eft fucata Si falfa adoratio.Fal fa eft Si ilia imô fcelerata Si abominanda, qua adoranrur uel cum dco.uel pro aut fine deocreaturæ.Quinimd in uniuerfum nôado* rant deum,qui deum nec metuunt, necin deum credunt, neepen« dent à folo deo.

Equidem fatenturomnes deum adorari oportcre,fed non om* ^oluJfUfU nesfyncereagnofcunt S^confitentur folumdeücfteadorandum, Diioradim reftat ergo demonftrandum,quod folus deus fit adorandus ab ho t/Jt, minibus. Adoratio coniunfta eftcum uera fide. Si fyncera numi* nis obferuantia;quæ cum foli deo dcbcantur, folus certe deus adoz

Deut, 6.

Htir,u

*4’

Xpo.rj« 3po«

DE SOLO DBO ADORANDO.’ randus eft. Toties itatp in lege K prophetis repetitur amp;nbsp;ineukaturi, Dominum deum tuum adorabis,amp;deum alienum non adorabis* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eft aüt dens alienus,quicquid tibi extra prêter deü unicum, uiuii»

uerum Si jternum deligis adorandum:folus itaque uerus uiuus SC 4. xternusdeus eft adorandus. In euangelica lüftoria legimus dia/ bolum tentafte dominum noftrum Cliriftum.fubdudoip in mon« temexcelfum.indeillicommonftrafleomnia régna mundieorü^ gloriâ,ac dixifte; Hxc omnia tibi dabo,fî proftratus adoraueris me: dominum uerorefpondi(îe;Ahifathana, feriptü cft:Dominû deum tuum adorabis,Si ilium folum coles.Cohxrentautem interfemU'* tuum,ut difîungi non poftint, adoratio Si cultus : unde cum foluS 5,Re^.jS. coli poftulet,certè folus uulr adorari. Et magnus dei propheta He/ lias docens deum confortis incultu impatientifiîmumefle.adpo/ pulum cum deo fimul Si deum Baal adorantcm.claniat ; Qiioufiÿ tandem uos claudicatisin duas partes Si dominus eft deus, fcqui/ mini eum:fi Baal,ite poft ipfum. Qualî dixerit, non poteftis fimul deum adorare amp;nbsp;Baal.Ncmo poteft duobus dominis fcruirc. Do« minus enim deus nofter totum requirit cornoftrum, totam mente Si animammihil ergo relinquit nobis quod ulli ali] impendamus. In epiftolaad Hebrxosoftendit Paulus Chriftum angelis cxctllen tiorem efTe.quia Chriftum adorant angeli, nec uicilTim adorantur» Siautem angeli non adorantur.quemdabimus prxtcrdeum ui/ uum uerum Si xternum, qui mereatur adorari/Solus ergo deus a/ doranduseft. Nam in reuelatione lefu Ciirifti iâéla beato loanni apoftolo Si euangeliftz,fic legimus fcriptum:Et uidi alterum ange lum uolantem per medium cœli,habentem euangelium xternum: uteuangelifaret habitantibus fuperterram, Si omni genti Sitribui Si linguæ Si populo,dicentem magna uocezTimete deum, Si date üli honorem;quia uenit hora iudieij eius. Si adorate eum, qui fecii ccclum Si terràm, mare Si fontes aquarum. Etiterum in eodem ligt; bro legimus:Et cecidi ante pedes angeli,ut adorarem eum. Et dicit mihi:Videnefoceris. Conferuustuusfum Si fratrum tuorumhaz bentium teftimonium lefu, Deum adora. Rurfus in fine librieiuG» dem legis ; Et poftquam audifiem Si uidiftem, cecidi ut adorarem ante pedes a ngeli.qui mihi hxc oftendebat. Et dicit mihi: Vide ne fe ceris.-confcruusenim tuus fum, Si fratrum tuorum prophetarum, Si eorum qui feruant uerba libri huius. Nec multü ab hac re ablu/ idÜO.to^ dit S.Petri foófum didumlp, cuius ad pedes cum procidilîet Corne bus Centurio, Si adoraftet, dixit Petrus ; Surge, Si ego iple homo fiun,,firaul autem iniedfatnanu procumbentem crigebat. Religio« afiilim

fifRme ergo fcripfit de Vera religione Augußinus,dicens : Non Ht Dr F’rr4 nobis religio humanorumoperum cultus.Mcliores enimfuntipii rtligime artiftces.qui talia fabricantur.quostarnen coiere non debemus.Nö cap.ff, fit nobis religio cultus hominum mortuorum.Quia ii pie uixcrint, non iic habentur, ut tales qua:rant honores : fed ilium à nobis coli Uolunt.quoilluminante Utantur meritifui nos effe coferuos.Hoz norandi ergo hint propter imitationemmon adorandi propter re»» ligionem.Si autem maleuixcrint, ubicunqj fînt, non hint colendi.

Idem Auguftinus libro deConfenhieuägeliftarum primo,cap.i 8. OyareRa difputat : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romani nunquam receperint SC deum,amp; dci cul mam nun-^

turn Hebraeorum, cum tarnen omnium fermé Gentium deos recc= recet perint colendos.- SC refpondet nulla id alia faâü caufta.quàm quod peint D(S Hebraeorum deus folus uolueritcoli abfqj conforte. Verba eius fi ludaorum quis requirat,hacc hint; Nihil reftat ut dicant cur huiusdeifacra no colendinn» rcceperint,nihquia fefolum coli uoluerit : illos autem deos gentiü, quos ißiiam colcbant,coli prohibuerit. Socratis enim(qu£fapicnz tiffimum omnium hominum etiam oraculo fuiife hrmarunt) ren-* tentia eft, unumquenque deum fic coli oportere, quomodo fe ipfe colendum prxeeperit. Proinde Romanis himma neceftitas faéia eft,non colendi deum Hebraeorum. Quia fi alio modo eum coiere uellent,quàmfecolendumipfedixifret,nô utiep ilium colerent, fed quod ipfi finxiifent.Si autem illo modo uellent,quo ipfe diceret, aa Iios hbi colendos non effecerncbant,quosille coli prohibebatiac per hoc refpuerunt unius ueri dei cultum, ne multos falfos offende rent:magis arbitrantes fibi obfuturam fuiife iftorum iracundiam, quàm illius bcneuolentiam profutura.Hxc Auguftinus. Etquanz quam haec de cuitu dei fcripta hint, nos autem difputemus de ado« tationenuminis.non tarnen aliéna hint à propoiîto. Namcohac^ rent inter fe indiuulfe adoratio cultus dei.De hoc pauld poft plu ra.Ex illis autem colligimus.folum adorandum effe deum uerum, uiuum fié »ternum:iuxtaillam legis decantatiffimam fententiam: -Dominum deum tuum adorabis,timcbis,ci^ foliferuiestipfiadhac tcbis.iurabiscp in nomine eius.

Caeterum magna pracmia ueris fuis adoratoribus promifît fié ßottdcr pratftitit deus ab initio, pratftabittp quoad hic mundus fteterit. mala aJo^ Contra ueró ingentia credimus mala illis parata effe.qui uel deum rantiiwi et nonadorant,uel prodeoueroalienosadorantdeos. Dominusin nô aJoran reuelatione fua loanni apoftolo fafta : Timidis,inquit,fié incredu»' tium, lis.Sé execratis fié homicidis.fié feortatoribus fié ueneficis,fié idolo»' Apo.u» btris fié omnibus mendacibus, pars illorum cric in ftagno ardenti

huocart diximus hadenus de adorando deo, dicemus perro de în/ qiiijf uocandodeo, fecundo utique loco de quo medidurum promifi, S^inuocatio in fcripturis uarie ufurpatur.Significat enim in teftem uelteftimonium dicendum producere.SicinuocatMoleS-in teftimonium contra filios Ifraelis ccclum ôi terram, per pro/ fopopociam« KiirGis inuocarinomen alicuiusfuper aliquo, elle/ Cme. 48. ius nomineappellari.lnuocetur nomen meum.inquitlacob/uper cosjd eft.fuper Ephraim ôi Manafle,hoc eft, appellenturmeono« mine, perindc ac fî mei fïlq fint, dicanturcp non fîlq quidem [ofe/ iràit phi,fed fitij lacobi Ifraelis. Sic mulieres dicunt ad maritumdnuoce ’’ turnomentuumfupernos:ideft,fineutappellemurtuononjine, tuaclp fiiamus uxores. Hsc enim per coniugq copulam maritoruni' indipifcuntur nomina. Adeundein modumfxpelegimusinpro/ phetis amp;nbsp;facra hiftoria.Domus fuper quam inuocatum eft nomen' tuum,ideft, domus quæ tuo nomine appcllatur diciturîj domuS

»nKtg.iii domini.Ioab quot]^ militix princeps Oauidi dicit.- Tu cape urbem (Rabbam,Ammonicarum regiam)ne ego capiâ, amp;nbsp;inuocetur no/ men meum fuper cam ; id eft, ne ego dicar Rabbx domicor. SCri* pturarum itaqj amp;nbsp;loquutionwmfcripturx imperitiifimifunt,quiillt; lam lacobi fententiam,quam iam produximus, citant pro affeten/ dopatrocinio Si inuoeatione fandïorum, quafilacob uoluerit no/

■DiOtiel. ÿ, men fuum inuocari à nepotibus. In Daniele legis : Populus fuper quem inuocatum eft nomen dei; fed nihil aliud (îgnifîcat quam po pulus qui dicitur dei populus. Nullahic mentioinuocationispe/ titorix.Prxterea ufurpaturinuocatio proreligione. Lucas enim in

.4Ä0.9. Aftisdixit;Habuit Sauluspoteftatemuinciendiomnes qui inuo/ cant nomen domini. Et Paulus ; Difcedat ab iniquitate omnis quS' inuocat nomen domini.Item,Sedare pacem cum omnibus qui in« uocant nomen domini,id eft,qui funt uerx religionis ChriftianXè Poftremo inuocarc fignificat in auxiliü euocarc, clamoribus^ per/

Jaaofdtjo petuis aliquid poftulare, Eft ergo inuocatio dei, de qua in praelenti dilferimus,human! animi in fumma necclfitate aut in defiderioali quo,ad deum eleuatio, amp;nbsp;auxilq confilijiïe ardentilTima per fidem poftulatio, adeoip in ftdem dei deditio, ac ueluti rcceptiis quidam tanquam ad afylum Si unicum prxftdium.In inuoeatione ergo ue ra requiritur in primis animus fidclis, qui agnofcat deum elfe om« nium bonorum authorem ac datorem unicum, quiuclitinuocan/ Ics audire, 8i poffit omnia nobis nota defîderiatp largiri. Requiriu sur indcfuiens Si ardens petiiio. Verum de his plura dicenturcum' doîBÎ/-

DB CAD». II II. SER MO V“. ICT dominus dederitloqui deOrationefidelium, Nam inuocatioeft orationisfpedes.

lam ueró oftendam dcum in omnibus noftn's uotis inuocanz htum effe dnm,adeo(]; folum inuocandum eiïe. Gerte' funtdifena dei manx ùiuorundu. data priccipientia inuocarc nomen domini promittentis fe uota no ftra profua in nos bona uoluntateexauditurum,largiturumc]^ no.* bis falutaria Exmultis unum£f alterum profero tefiimoniumrSoi loinon omnium mortalium fapientirtimus, docet deuminuocare in omnibus finguliscpneceflitatibus, commemoratis fpeciatim po tilTimis hominum uotis.Idcm argumentum tradlat pater Solomoz nis fandiifTimus rexDauid, per integrum Pfalmum 107. Gommez inorat ergo uarios hominum cafus amp;nbsp;labores,affliäionem ßue op prelTionem, errores periculäue itineris,carceresfeuuincula, morz bos mortis^ metum morte nonnunquam atroeiorem, diferimina in mari ac fluminibus.fterilitates,inopiam,calamitatcs atqt contem ptum ignominiamtp.Hla, inquit, fi eui obueniant, non accepta fez rat uei deo tutclari.uel fortunç, uel conftellationi,fed deo omnifeio' amp;omnipotenii,cum(p hdefeduló inuocetNam fxpius repetit hçc Uetbauates:Etcum clamaflent ad dominum in tribulatione fua,ez ripuit eos ex angtidijs fuis.Ea uero de caufa repetit toties.ut ßducia conceptadifcamus in omnibus cafibus inuocare nomen domini. Solomon enim in Proucrbqsiterum dicit.Turris fortifTima eft noz Pro-men domini,ad ipfam currit iuftus, 8C exaltabitur (iue extra pericu Iumerit. Afapli quo(^ in fantfliscarminibus canirtSacrißca deofa crißeium laudis.Si perfolue altifiiimo uota tua, öC inuoca me in die lribulattonis,amp;eruam te.fi^honorißcabis me. Inducit autcipfum deum loquentem SC poftulantem facrißcia.non pecuina,aurea uel argentea,fed laudem amp;nbsp;inuocationem. Simul polliceturauxilium, amp;teßißcaturquodinuocandoäd laudando honoretur. Vndc Daz uiddixinln tribulatione meä inuocabo dominum,et ad deum meü P[al,i7i clamabo,6^ exaudietde tempio fuo uocem mcam,S^ clamor meus perueniet in aures eins. loel quoque dixit.’Omnis qui inuocauerit JoeUs nomen domini,raluu$ erit.Et dominus apud leremiamlnuocabiz Jert.is» lis me. Si uiuetis:orabitis me,Si exaudiä uostquaeretis me,Si inuez nietis.ßquidem ex toto corde ueftro quæfieritis.Præterea non legiz mus beatos patres noftros quenquam in omnibus fuis uotis hue paruis (lue magnis inuocalîe alium quàm deum uiuentem in fæz eula. Nam ipfe dominus apud Afaph dicît:In anguftijs inuocabas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;So.

me (Ifrael)Si cripiebam te. Dauid quoqj.’In te fperauerunt,ait,paz très noftri, fperauerunt libcraamp;i €osgt; Ad teclamauerunt,Sifalui Pflt;tl,2i^

faflt funt,in te fperauerunt 8C non funt confufi^His omnibus fub* iungeiam prxceptum Chrifti domini,Cum oratis dicitc.Pater nolt; fier, amp;:c.fubiungc qusc fequuntur Lucar it,amp; Matth.7.Petite da* bituruobis. Etreliqua. Condudimus ergo deum uerum uiuü X aeternuin ab omnibus hominibus in omnibus neceifitatibus inuo cari o portere.

tolumJfu Sed fruftra fortaiTis laboro in bis, cum pauci aut nulli negent tffi initoed deum inuocandum eiTe, hoe diligentius demonftrandum uidetur, dunit quodfolus htinuocandus. Nam multi deum quideminuocät.fed fimul eum deo aut pro dco deleólos etiä patronos, unde non folu deum inuocant. Solum autem inuocari oportcre fic oftendimus, {nuocationepoftulamus auxiliiim, ucluc bona nobis dentur,uel utauertantura nobis mala. ld quod nulla copiofîore indiget pro/ batione,cum nö polTit negari à quoquam rationc fana utente. lain uerofolus deus auxiliator eft,qni unus bona confert, mala au/ Mdttb.is fert,Nam in euagelio dicit dominus.'Nemo bonus nifï unus, nem pe deus. Vfurpauit autem unus pro folus. Rurfus in lege per Mo/ Deuf«ji. ' fen dieit dominustVidetequod ego fum folus,S^ non fit alius deus praeterme. Etiterum per Ifaiam ; Nunquid non ego dominus non eft amplius deus prxter me.deus iuftus X faluans non eft pre

PJal, 18^ ter mc.Et DauidiQiiis,inquit,eft deus prxterdominurn.fti quis pe tra,prxterdeum noftrumlt;Indigniftime itaep tuleruntcultoresdei quoties ab ipfts poftularunt homines ea qua; dominus confert. Di Cme, ccbat Rahel ad lacobum.'Da mihi filios ; alioqui morior. Sed fai/ ptura protinus addit;Et iratus laeob, dixit.'Num pro deo ego fum, 4. JLtg. nbsp;nbsp;quitibidenegauit frutSlum uentris.^Quinimodum rex Syripà rege

ICraelis loramo.non admodum pio, poftularet ut Naamanum cu/ rarer lepra infeiHum, ait loram.- N unquid ego fum deus.ut poiOm uiuificare X mortificare'^ Nam is mittit ad me, ut eurem hominem à lepra. Proinde certiftimü eft, folius clTe dei dare bona, mala a« uertere. Vnde iam confequens eft folum deum inuocari oportere. Nam ß patroni, quos inuocant tanquam auxiliares, qui nö folum deum inuocant.bonadare aut malaauertere pofTunt, profedo no unus tantum deus eifet. Nam X hi dq eftent. Non autem funt dif, quia unus eft deus.qui folus confert bona, malaaufert; folus ergo deus inuocandus eft, patroni non funtinuocandi, utqui necbene nec male facere poftunt.Nam quod quidä hic ex fuis capitibus op/ ponunt,patronos quidem non ex feipßs, fed ex deo bene uel male facere,dubium imo falfiftiimum eft.Dicit enim per prophetam ipfe

DEC AD. lill. SEEM O V. äs' gtoriam meatn alteri non dabo,amp; laudem meam fculptilibus. Cx tcrum gloria dei eft,quod folus amp;nbsp;unus omnium bonorü non mo dofonsincxhauftus,fedS£ diftributorxquiiïimuscftjco^ nomi.' neinuocatur ôi coliturab hominibus. Pfal. ^o.

Præterca cum nemini, niß uni deo ßt facrißcandum, ccrte folus deus eft adorädus. Clamat in lege dominus;Qui immolât dqs,prç Exodi 19, terquam domino foli.exterminetur.Ideo^ Paulus 8C Barnabas Ly ftrenßb.facrißcia parantibus.qux ipßs oft^errent apoftolis, tanquä adintolerädam blafphemiam ueftes fuas fciderunt. Rurfusenim in lege domini legimus : Quieun^ fuftimentum incenß ßbi fecex ExoJijo^ tit.utidolfaciat, excindeturrpopulo fuo.Atqui facrißcia piorum funt prece$,graßarumaif}iones, Kinuocationes diuini nominis.

Oauid enim:Tibi,inquit, facrißcabo facrißcium laudis, nomen Ppl.iif. domini inuocabo^Etiterum ; Difponatur oratio mea incenfum in Pfal.14.ot confpeiftu tuo,dlt; eleuatio manuum' mearum, facrißcium uefperti^ num.Paulus quoq;:PcrChriftum,inquitiOfterimus boftiam laudis HeRij. femper deo,boc eft, fruôum labiorum conßtentium nomini eins.

Nam S; propbeta Ofeas iußit nos immolate uitulos labiorü. Quo 0/rlt;n4» niam itaq, foli deo eft faaißcandum, utiqj folus deus eft inuocanz dus.Nec poßibilceft patronos illos calites, quos uocant. non fo« Ium deum inuocantes.ß bead funt, buiufmodi inuocationes poftu lare ab bominibusämd bi amp;nbsp;in deum 8^ in diuos peccant, ttibuen tesbis,quod null! agnofcuntbeati fpiritus. Dixit beams Auguz ßinus ,non bonideiangelos.fed cacodxmones eße, qui nö unum folum ac fummum deum,fedfeipfos facrißctjs coli uolunt. Cxtez rum bead fpiritus dum adbuc corporibus fuerunt connexi, oraue runt;Fiat uoluntas tua, ßcut in coelo amp;nbsp;in terra, iccirco liberati mo« do ab omni corruptione.multt) plenius imo perfcdlißime confenz tiunt in uoluntatem dei, qu« iubct omnes folum adorare Sf inuoz care deum.

Rurfus inuocatur is demum legitime Si cum fruâu, qui corda infpicit uocantium, uota audit deßderia explere poteft omnium uiuentium.Eum uer(gt;omnifcium8f omnipotente cordiuml^fcru utorem eße neceße eft. Porrd cum (blus deus is fit, proculdubio fó lus inuocari debet.Nam deum folum cordiü effe fcrutatorem,nulli conclufum loco,fed ubiqj prxfcnttm ac omnipotentem, Solomon hifce uerbis tcflatur : Ecce ctrli Si tali cœlorum non capiunt te, quomodo domus ifla quam xdificaui“? Tu itaqj cxaudies in calO, in babitaculo manfionis tux,S^ propitius eris.Facies Si dabis uniz cuiq? iuxta omnes uias fuas,qui cog^nofcis cor eius. Tu enim folds

no'iifti corda fîliorum hominiim.Patrom iicrô cccliti?,quos iftiuo canr,n«c hominumcogitationes nornnt,nefp per ca'lum per terras Si per maria ditTufîomnifcijiprxrenies ubicp,^ omtiipotétcîfunt. Aliciqui cnim in diuinam tranfihutati efl'ent naturam.deiînerenti^^ elîecreaturæ.-HeiumJiketper Cliriftum fruaiitur æterna beatitu/ diné,créature tarnen manent,necomnir(ii necomnipotentes funt, ergo minime inuocandi funt.Gerte in eodem punfto attp momen to innumerae mortaliû myriades nota fua offeruncubi fane'opof** teteum qui exaudiat, inpundo amp;nbsp;in momento, 8i non per inter.' ualla, nouifTe ôf poife omnia,adeoq; amp;nbsp;in momento inanum auxi liaré przbere omnibus. Quod ut nulla,quantumuis exccliens crO tura poteft.ita fol us deus omnifeius SC omnipotens, omnia potefi, ideoc^ folus inuocanduseft. Scio quid bis opponant patronorum cœlitum patroni,illosexfua nvura necuiderenec auditequçàno bis fiunt in terris, fed in uuitu dei ceu lucidiifimo fpeculo cernerc omnia qux deus dignatur reuelare, atq; ica refeireres noßras SC pitulari.Sed hoc fîgmentum per omnia dubium,Hulii$ poteßferi/ pturis fanélis comprobari.Quin potius contrarium aßerit feriptu/ Ifùtt äf. ra de diuis coclitibus.Nam in Ifaia clamat dei populusTu es pater noßer ô deustfiquidem Abraham non cognouit nos, neque Ifrael agnouit nos, tu uerci domine SC pater nofler SC redemptor noßef* Si uerd patriarchx populi fui tam ßudioß ignorauerunt quid age* ret.quem obfecro beatoru.m dabimusqui quid faciamus norit, ui*

■pJàLiS» uentiumtjj rebus mifeeatur Profeâo, quod facerPfalmus perfo-' nat,uerumcß, Quoniâ pater meus ÔC mater mea dereliquerüt me, dominus autcmfufcepit me. Si derelinquunt nos parentes noßri, quomodo obfecro res noflras uel noruntud curant Sufficiat no/

4-Ae^.u- bisquod Dauidiabundefatisfuic,dtcenti.'Oominus meicurâfu/ fcepit.Ioßam legimus ex hac uita translatum in aliam,nc mala ui/ dercc.quç dominus inferre ßatuerat populo Ifraelitico propter con fceleratilfimam uitä. Beatx ergoanimx dei confpetflu fruuntur,K ex hoc participant luce SC gaudio fempirerno,nullas tes noflras no runt,ncr^ node neceffe eß,domino folo gubernantc omnis.

lam SC illudconßat inuocationem exHdeuclutfrutflumexra/ Roöikio« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oriri.PauIus enim illud prophetx adducenstQuifquisinuocK

rit nomen doinini,faluus erii,mox adiicitzQuomodoautcinuoca« bunt eum.in quem non crcdideruntï En utalteruroduxeritexalte ro apoflolus.Non inuocatur in qué non creditur.Proinde in quern aedimus, eundem SC inuocamus. In folüautemdeumcredimus, iedreo eundem folum inuocamus.Nam ubicun^ fides uera efl.ibt cß etiam

(ft (tfam donum fanélifpirhuK. Nam apoftolus ait, Quod ft quit rpititum Chrifti non habet,,hie non eft eins. Et itcrum. Non accez piftis iterum fpiritum feruitutis ad timorem, fedaccepiftis fpiritum adoptionis,per quern clamamus, Abba pater. Vera ergo ftducia in deum prxditi,deum quern folum pattern omnium agnofcunt,inz uocant:.Nec poterit uel minima particula in ilia folenniinuocatio nis formula, tradita nobis à filio dei, ullo paâo attribut patronis, Proindc folus deus inuocandus eft.

Horrctfanc animus hominis peccatoristantam accederc maicz De'mtercef ftatem.Quis enimftbidignus uideatur,qui in confpedlum proz foreapiid deat fandiftimi iuftiftiimi Si tremendi dei^Hic ergo fuggerunt qui. deinn, dam patrocinium uel interceftionem coclitum diuorum, per qiiorS (nteruentum aditus nobis pateat ad deum.Sed hoc citra ceftimoniti fcriptursc proferunt.Scripturaftcuclegem nobis propofuit de inuo Cando deo, promiftiones^ adiecit ampli{rimas:ftc prçceptum proz ponit per quern inuocemus deum, addita promifttone prarftantiftl tna,per unicum Chriftum lefum aperies nobis aditum ad patrem. ïneuangelio cnim dicitdominus.-Amen amen dico uobis,quxcun ^04n,iS, que petieritis patrem fub nomine meo.dabit uobis. Hadienus non petiftis quicquam fub nomine meo.Petite amp;accipietis,ut gaudium Heftrum ftt perfedum. Et quicquid petieritis nomine meo,hoc l^z Zo4n.i4« ciam.ut glorificeturpater per ftlium. Si quid petieritis per nomen ineum, ego faciam. His quid poterat diciplenius Si clarius lubec Chriftus per nomen fuum inuocare deum patrem, Si promittit fe confetflum ftdelibus daturum,quicquidpoftulentin nomine Chri ßi.Quis autem dubitet uel tantillum de ueritateSf conftarttia pro* mittentis ƒ Quid ergo opus poft hac fuerit interceifione diuorum^ Dehisinuocandis.aut per internentum ipforum perueniendi ad deum,nullum habemus teftimonium faipturx, nullam promiftia nem. Quibus addo, contemnere mandatü Si prxeeptum dei, quiz nbsp;nbsp;nbsp;a v-

cuntp contendit peralios,quàm per Chriftum Si eius interceftione perueniri ad patrem. Qui obtempérât Chrifti mandate,Si per noz »ten Chrifti inuocat; ei nihil opus eft diuorti interuentu^An no om nia plene in ChriftohaberiDicimus ita^ diaflerimus folum Chri SoïusCftri fium eife mediatorem interceflbrem d^aduocatum apud patrem in jlttt inters cœlisomnium qui funt in terrishominum,atqpitafolum.utpoft ce}Jorlt;3‘‘-i ipfum non fit opus aduocatis aliis. Fatentur plenty Chriftum efic aduocatus rtobis datum intercefibrem apud deft, fed quia multos ei alios con= apud pa^ iungunt,certc non adfolum relegantomnes, necunicum mediaz trim. lorem predicant,Comminifeuntur Chriftum effe mediatorem tc«

reJempiiot demptionis amp;nbsp;unicum qutdem.cxteruni non unicum interceffio-* nix er inter nis.ï'ed piures fimul cum ipfo. Scriptura autrm ut nobis Chriftum ftfiionit, proponit unicum mediatorem redemptionis, ita interccfl'ionis« Vnumat)^ idem eft officium mediatoris redemptionis amp;nbsp;intercef« fîonis.Mediator medium fereinterponitinterdiifidentes, amp;nbsp;utrifi^ coniungituringenio dfnatura.Et incercefTor ingerit fe medium in-* terdifcordes,ac nißpartibus utriCepcommunis ütiintercefrorefTe non poteft. Vtrobitpfpeffaturreconciliatio difTidentium. NecefTc eil ergo ceriä effe difcordix cauHam, qua fublata difpareat Si dilH/ dium.CaufTa dilTidq peccatum eft. InterceiToris ergo uel mediator ris eft expungere peccatum.ut e' medio tollatur diftidium.Hoc non expiatur uerbis due precibus,fed morte Si fanguine.Hebrx.;gt;.Inde neceftario colligimus,folum Ciiriftum efte mediatorem ucl inter/ celforem apud patrem.Principio enim folus Chriftus medium fefe ingerere poteft inter deum Si homines ; quia folut utriuftp natur« particepseft. Diui altera tantum participant. Nam homines funrlt; Chriftus uerodcus amp;nbsp;homo eft. Deinde qui interceffor eft,idem Si recondliator fit oportet. Eft enim ftnis interccdentisreconciliatio« Solus autem Chriftus hominum eft reconciliator, ergo amp;anicuS^ interceifor. Nam interccfforiseft, cau(famdifcordixdifro!iKre,id eft,peccatum tollcre.Solus autem Chriftus,nulla creatura, tollit peC

«. T*»». a, catum, Relinquitur ergo Chriftum folum efle interceftorem. HuC iam pertinent icripturx teftimonia. Paulus, Vnus, inquit, eft deuS, unus etiam conciliator dci amp;nbsp;hominum, homo Chriftus Icfus,qui deditfemctipfumpreciûredemptionis pro omnibus. Etquamuis loquatur diferte apoftolus de redemptione,media tarnen hxc uer/ ba collocantur inter diftertationem deinuocationedei, utiqueper Chriftam,quiunus eft mediatorredemptionis Si intercefTionis. Vt enim unusnos redemit, ita redemptos iam unus commendat nos tifiin, ƒ• patrLOe hoc audiatur iterum apoftolus dicens ad Romanos.’Chri ftus cum adhuc peccatores eftemus pro nobis mortuus fuit : multd igitur magis nunciuftiftcati fanguinc eiusferuabimurpereum ab ira, Et adhuc planius,Nam ft cum inimici efremus,reconciliati fui* mus deo per mortem ftlq eius, multo magis recôciliatiiferuabimur per uitam ipftus, Alibi enim idem ainSemper uiuit Chriftus,ad hoc ut interpellet pro nobis. Et iterum;Deus eft qui iuftifîcat, quis ille qui condemnet^ Chriftus eft qui mortuus eft, imo qui Si fufeitatuS eft,qui etiam eft ad dexteram dei, qui Si intercedit pro nobis. Idem rurfus aditum nobis ad patrem aperit per Chriftum in epiftola ad

b EC AD. iril. SERM Ö V. JO non pluraoftcnditoftia, fed unumoftium tantum: Ego ueró.inz , quit^fum oftium.Et iterum;Ego,ait,fum uia 8C iieritas ÔC uita^Ne/ /lt;)4n.t » ino ucnit ad patrem,ntfi per me. An non omnia alia media, omnes alias uias 8C patronos alios omnes exclufit qui dicit^Ego fum uita, veritas 8i. uia,amp; talis uia,ut nö pateatalia aggrcifus ad patrem, niß per me ; id eft per me unum amp;nbsp;folum. Alibi ucro in euangelio ne quisretardaretur pudore 8^ indignitatis fuæpeccatorumq; cöfeien da,aut Chrifti fîlij dei gloria, quo minus per nomen Ciirifti inuoa cet eius fe credat patrocinio.ipfe idem dare amp;benigne omnes ad fe fuumlp patrodnium inuitansdamat: Venitc ad me omnes qui laboratis onerati eftis,8( ego requiem przftabo uobis.

His non minus euidentia cacp plurima pocerunt ex epiftola ad Hebrps colligiteftimonia.InteraliacxcellithocChriftus cum ma neat in xternum,ait apoftolus, perpetuum habet facerdotiü. Vnde amp;nbsp;faluos Ëtcere ad plénum poteft,qui per ipfum adeunt deumifcm per uiuens ad hoc ut interpeller pro illis.Talis cnim decebat ut effet nobis pontifcx,fanAus,innocens, impollutus, fegregatus àpecca^ toribus, 8C. fublimior cœlis fa^us, amp;c. Vide obfecro quot in hoc Pauli teftimonio habeamus argumcta probantia Chriftum folum in cœlis apud patrem effe fîdelium intercefforem. Sacerdotis proz prium officium eft intercedere. Solus Chriftus auté facerdos eft co* ram dco,folus ergo interceffor eftJam 8^ facerdotium Chrifti per* pctuü uelimmutabile efttnon ita^ nos femel immolando redemir, tantü unuscffedus mediator redemptionis,'fed perpetuus etiä me« diator intercelfionis interpellât pro nobis in iîncm uf^.Licet enint amp;nbsp;iudex fit dominus nofter,infideltum tame iudex eft,patronus fî* delium.uniuerforum autem iudexundem in fine fzculi. Et ft per* petuum habet facerdotium (àm(’âj}«i«igt;')immigrabile inquam,quod adaliumfucceffione uel communicationetranfirenöpoteft.folus uti^ manet Chriftus interceflbrfidelium.Practerea non eft ulla cau fa,ob quam alios poft Chriftum,uel cum Chrifto interceffores no* bis afeifeamus. Chriftus enim ad plenum nos faluos facerepotefb nihil alrfs quod ipfiagant relinquens. Obferuemus autem illud in primis,quod di ferte addit:Qui per ipfum adeunt deu m, Per ipfuni inquam.mediatorem.facerdotem, SC intercelforem Chriftum. Per huncenim folum patet acceffus ad patrem. Quibus accedit quod Ilic uiuit,8^ in hoc uiuit.ut interpellet pro nobis. Viuunt Si diui coc lires in regno dei cum Chrifto.fed fibi non nobis uiuunt, Chriftus nobisuiuir,utintercedat pro nobis : folus ergo intercedit, non diui intetccdunt, Manifcftilfime hxccuincunt|Opinor, quod de inter*

ceffionis mediatione nö rcdcptionis loquiturapoftoIus.Poftremft ■ ' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tales requirit in interceiTore notas, quales non reperias, nifi in uno

Si folo Chrifto domino. Licet enim angeli innocentes fint, tarnen oon funt fublimiores ccclis. Diui ccclites tametd iam purgati fint i peccatis,natura tarnen à peccatoribus non funt fegregati, neccalis fublimiores £i^i,domini uidelicctangelorum 8i uniuerfx creatu* rae. Solus fîlius tabs eft,amp; huic hxc referuatur gloria: folus ergo a/ pudpatrem eßintercefforbdelium.,

Iftis Paulinis teftimonqs adtjciemus adhuc unum S.Petri, Si alte alt;Ptiri s. rdm beatiïTimi apoftoli Si euangeliftæ Ioannis. San Aus Petrus do cet fan Aos,id eft, nos fïdeles,in hoc fxculo, Chrifto uiuo lapidi, ui nos lapides cifeimpolîtos per fîdem, faAoslp domü fpiritualem» Si facerdotium fanAum,ad offerendum fpirituales hoftias accepté biles deo per lefum Chriflum. En fumus impofiti non diuis,fed ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifto lapidi uiuotex quo Si uiuifîcamur,fi£ in xdifïcio conferua

mur.Conifituti fumus domus fpiritualis SC facerdotium fanAum« in hoc ut fpirituales non pecunias offeramus hoftias,nimirum nos mctipfos Si preces noftras deo,per lefum Chriftum.non per diuost Sunt enim amp;nbsp;hi nobifcum domus fpiritualis, uiui lapides, Chrifto t,Zain.tgt; impofiti,Sf propter Chriftum uiuentes. Porto beams Joannes feri* bit: Filioli mei, hxc feribo uobis ne peccetisjfî quis autem peccaue^ rit.aduocatumhabemusapudpatrem lefum Chriftum iuftum.Ei ipfe eft propiciatio pro peccatis noftris ; non pto noftris autem tan/ tum,fed etiam pro torius mundi. Non arbitror quicquS noftro pro pofito congruentius,euidentius Si fîrmius mcliûsuc uel conïïngi poffe. Audimus Chriftum lefum conftitutum nobis à deo, non tan turn redemptionis mediatorcm,qui femel redimat, fed qui htfetnpi ternus mediator etiä interceflionis, qui toties aftet apud deum pa/ ' trem aduocatus.quoties homo peccator delinquit SC patricinio o* pus habet:quem SC rei confîdenter accédant, ei^ cauifas coram deO peragendas commendent.Si quis,inquit Ioannes,peccauerir,habe mus aduocatum apud patrem. Enaduocatum appellat loannes, quem defenfores patrocinq diuorum nuncupant mediatorcm in/ Rrceifionis. Nam aduocatus,m/gt;mx)*r,(îgnifîcattutorë, ftutorem, confoiatorem,patronum, uel procuratorem, qui cauffam noftram agit. Ac obferua que nobis defîniat atq; proponat aduocatum,non diuam uirginem.non Petrum uelPaulum,non feipfum uelStepha num,fed lefum Chriftum.Sicredidiflet hominibus neceflarium Si felutare eife prxterea diuorum cslitum patrocinium, coniunxiifet S£lios Chrifto domino,nuncChriftumfohun nobis proponit..

DB CAD, I in. ÎBRMO V. JI Add(t:Iuftum,quod perindccft,ac fi dixifleuNö eft quod quis cius difridatpatrodnio,autpatronum patri minus exiftimet dfe gratu. Filius eft.CIuiftus eft,)uftus eft,ergo patri gratiffimus eft:qui in con -fpedu iuftifTimi dei pro nobis iniuftis comparere poteft. Talis iu* ftitia non inuenitur in ullo Adx fîlio. At requiritur in interceftbre. Communicat quidem Tandis iuftitiam fuam,per fïdem,fed ea fan« dis imputatur SL imputatiua eft;in CItrifto naturalis ac uelut inna ta eft propriacß inftitia. Nam Cliriftus lefus unusille in calo SC terra iuftus eft,cuinon necefTeeftpriuStUelprecari uelofferte, pro propriis peccatis,deinde pro populi fceleribus* Solus enim peccatii nonhabet,SCiuftitiaeftuniuerforum:folu$ itatpapud patrem inter cedit, quia nemo naturaliter Si proprieiuftus eft,ni(î Chriftus folt;* lus. Acprxflathicin primisobferuare,quod Chriftusappellatur propitiatio uel expiatio, non equidem peccatorum aut hominum unius aut alterius fxculi,fed omnium peccatorum hominumf^ toz tius miindi ftdeliü. Vnus ergo omnibus fufficit Chriftus:unus oma nibusproponiturintercelTor apud patrem. Quoties enim peccas, toties paratum habes apud patrem iuftum interceftbre. Non quod Inttrctfja imaginemur in ccclo tanquam in foro,patrem in throno, uelutiiu chrißi^u^ dicemcóiïdere.filiurnuerópatronum noftrum toties procidere in lit. genua,SC patrocinari nobis,quoties peccamus : fed cü apoftolo in* telligimus Chriftum aduocatum Si facerdotem ecclefîx uniuerfalS amp;nbsp;unicum femperapparerc in confpedu pauis : quoniam ut uis iHortis cius, (tametft no moriatur quotidie) fic uirtus interceftionit fempereffieax eft.Accedamus ergo ad deu per Chriftum, SC redem pdonis SC intercelfionis unicum mediatorem interceftbrem SC ad* uocatum. Non poterimus non placere deo patri,(i commendemur •pH per fîlium unigenitum.

Porrd infirma funt argumenta,quibus patron! patronorumcce Re/fw»/* litum ipforum conantur confirmare patrocinium uel interceftio* nem.Spiritus,inquiunt,interceditprö nobis,iuxta dodrinam apo* adutrßtr» ftolicam,ergo folus Chriftus non intercedit. RefpondeOjPaulum rttmdrg«* non loqui de alio interceffore in ccrlis, fed de fpiritu hominis pre# canti$inhocf«culo,quiincenfus SCilluftratus deifpiritu ingemiz feit Sc intercedit pro Tandis. Aperta Tunt apoftoli uerba. Addüt ift^ Legimus deangelorum precibus in Tcriptitra, 8C quod preces fide* lium conTpedui dei offerunt;ergo non folus Chriftus in cœlis orat uel intercedit pro nobis,fed SC fandi. Nos ueró negamus hoc con Angtlor» Tequi : quia fcriptura docet angelos efle miniftratoriosTpiritus,ac oratio. pro ipforum officio offerte preces tantum uelut miniftros in con*

Tpedü dei.fed non inccrcedere.aut homines exaudiri propter ange toSjfe J propter Chriftu m, qui intercedit, SC propter quem orationit lata ad deum,ip(î grata efl. Quod fl ifti tale quiddam SC de animaz -bus fandlorum beatis proferrc SC à fimili argumentari uolunt, do* eeant prtmum animas cöftitutascfTc fpiritus adminiftratorios. Sed nonpoterunt;Sihpo(fint,nondumtarnen approbauiffentdiuoS «Elites effe intercefTores. Nam ne angeli quidem proptcrca inter* eeiTores font,quod preces liominum deoolferunt.Eadem nobifcii, f nquiunt,charitate coherent, amp;nbsp;quia fpiritus beatorum in coelis V gentes,nos in terris amant,pro charitatis huius ingenio 6C pro no« bis orant.Refpondemus illos citra fcripturas lie colligere. Vtenim libenter concedamus diuos in coclis non elTc fine proximi charita/ tetaddimus tarnen hanc in fandis coelitibus minime habere nunc hoc Ingenium SC hxc officiagt;qux olim habuir in terra. Alioqui plu rima alia abfurda diuis tribueremus, quafi ea fadantaut patiannir, qux tarnen nee faciunt nec patiuntur. Oumin tern's uixerunt,pro charitatis ingenio indoluerunt amp;'exultauerunt orarunttp nobifeu« imo interpellarunt pro nobis : nunc cum exuerunt hanccorru^ ptionem,amp; deferuerunt nos.in ccclis agentes cum domino, neque norunt res noflras neqtmouentur ullis alfeâibus terrenis.Sentiunt nobis abunde confultum effe abflt;^ ipforum opcra.Sentiunt ita cólt; flitutum eifefalutis negotium.ut ipfi quiefeantà laboribus fuis,lx/ tenturip in Chrifto.hicuero intercelfor fit unicus apud pattern oni nium in miferia uiuentium hominum,quia omnifeius SC omnipo tens eft, neq; commouetur net^ delaffarur aut ignorât quicquam: fed omnia intercefioris perfedifiime obit amp;fperfidt.Sdunthanc gloriam folo dei filio competere: ideotp hancambiunt minime,ut ipfi fe intercelTores ftatuant pro Chrifto. Antecellit cnim hiechari/ tat del charitatem proximi.Obqdunt ifti,diuos non intercelforis il lius unici,ritu orare in cœlis,fed eo modo quo in terris orarunt pro confiatribus.Diximus autem modo no confequi. Hoc fecerunt in terris,idem ergofaciunt in cœlis, Nee probari poteft fcripturis di/ (ertis,quoddiuiin ecclis pro nobis orent. Cur ergo fubinde dubia uelut eerta nobis dogmata proponuntŒtut donemusiilos orare in ccclis, id quod patrum non pauei fcripferunt, ideo tarnen non fcquitur diuos clfeinuocandos. Notifitnia eftenim illaS.Aguftini fentetiaqux kgiturexaratalib.deciuitatedei zz.cap.io. Gentes dC dqsfuis fiftempla xdificaucrunt,amp;ftatueruntaras, amp;facerdotet inftituerunt,fi^facrifici3 fecerunt. Nos autem marcyribu$noftri$ non tcinpla ficut dtjs/ed memorias,ficu( hominihus n]orcui$,quo/

DBCAD. nir. SER MO V. 5I tum àpnd deum uiuunt fpiritus.fabncamus.Nec ibi erigimus alta» na.in quibus facrifïceraus tnarryribus.fed uni dco amp;nbsp;martyrum SC noftrofacrifîcioimmolamus ;adquodfacrifîciuin, fîcuc homines dei.qui mundü in cius confeiTionc uicerunt,fuo loco SC ordine noz ttiinantur.Non tarnen àfacerdotequi facrifîot inuocantur,Quia dei facerdos eft.non illorum.lpfum uerd facrifîciü eft corpus CInia Asquod non oftertur ipfisiquiahocfuntSC ipft.HxcilIe.Satis clard teftificäs fandos non inuocari uel inuocandos cfTe, quod deo com petat facrificium, no fandis.Proinde cum adqciunt aduerfarij.Ec« Ealtfta w defiam 3 muleis annis inuocaffe fandos,ecclefiam non errate, iccir uocant p»., co inuocantes fandos non errare. Refpondemus ecclefiä non er* Ues, rare quando audituocemfponft 8( paftoris fuberrare autem quan do negleda uocepaftoris.fuafequiturdecreta.Errauittotalfraelis ceckfta una cum fummo pontififee Aarone fenioribusé^ populi,. cum przterita lege dei,imagine dcum reprçfcntatum choris SC con centibus coluit.fecus quàm ipfe inftituerat.Ncc abfoluunturab era rote SC peccato Ifraclitx quod mult is annis excclfa no fuftulerunt. Regeruntjuuerunt inuocati.ergo inuocandi funt diui. Non rato féliciter cedit quod contra uerbum dei inftituitur. Quis autem inde colligat bonum efle quod inftituiturcontra uerbum deii^ueluti bel lodcprcdandosinnoxios.quiabcllisuidemus milites truculentos dkefeere^ Videbantur SC gentium dij exaudire uota fupplicum, fed nunquid ideo inuocandi funt dij gentium ^Verum nöinftituimus ad lingula iftorum argumenta refpondere, quod alias pro noftro dono fecimus.Concludimus ergo uerbum ueritatis ex orc dei proa nunciatum,docere nos inuocauonem nominis dei per interuétutn lefu Chrifti : necß legimus ullum ueteris uel nouiTeftamentifanz dumCcuius memincrit quidem fcriptura) ullum inuocaffe, quarts tumuis excellentcm patriarcham autprophetam demorcuum,nec^ ullum apoftolum apoftolorum^ difcipulü inuocaffe aliter quàm pernomen lefuChrifti: teneamusergofirmiteGperfcdilfimam SC tutiftimam efle dodrinam qua: iubet nos omnes deum folum per unicum lilium inuocare,atq; ipfum dcum hoc à lingulis nobis poz ftulare: SC cum*obedimus,deo placerc,

Reftatlocus ultimus de Colendo deo. Vocabulum colere Latu Coltrt nis late pater, Cohmus enim amicitiam,literarü ftudia,arua SC fez ncs. Nos in prgfenti ufurpamus colere pro feruire,hoc eft in omniz bus fe feruuli inftar morigerum SC obfequentem prxberc,teuereri uel uenerari cultum!^ exhibere.Hebrariutunturfuo Abad, quod Latinus interpres ueitit fcruiuit,coluit, uel facrifiauit. In libio Rez

gnmlcgis.Et AchabferuiuitipfiBaalipfumtpadorauk.Grxds ful tus hic uel ueM^moiappenatur. Sumiturakerumproaltero. Quanquam reuera feruire maius fit quam colere. Suftineas enim nulla diiïiculta(cco[ercaliquein,fedeide)n non item feruire. Dici^ CulttuJei. ™usergo Cultüdeie(referuituteni,quafe homines deoreucrentcr ' fubiieiunt amp;nbsp;obediunt, ipfumip iuxta uolütatem cius uenerantur.

Colunt itat;^ deü qui ipfum ferid timent, ei fe morigeros obedient do przbent,colentes ipfum interne SCfkternetfîcuti coiiftituit.

Duplex e/l Cultus enim dei duplex eft,Verus SC Falfus.Verus appellaturue Jti (ultut. ra religio, uera fîdes, ÔC pietas. Falfus nuncupaturfuperftitio, ido« lolatria S^impietas.Nam uerus cultus is elf,qui oritur ex uerotimo redei,ex fïde fYncera,foli fe dcofubdit,S£ ad uoluntatem deiin om nibus fe accömodat.Falfus cultus confiât rebus contrarijs, De quo plura dicemus ubi uentum fuerit ad fuperflitionem. Verus dei cul« tus rurfus diuiditur perfpicuitatis gratia in cultum dei internum K

Zufemut externum.Internus cultus foli deocordium fcrutatori cognitus eil. dei cultus, Verfatur enim in timorédei amp;ibilaobedientia, in fïde fpe 81. dia/ ritate.-undeoriunturadoratiodei,inuocacio,gratiarumaâio,patién tia,perfeuerantia,pudicitia,innoccntia,beneiicentia, ac reliqui fru/ élus fpiritus. His enim donis dei, 8L rebus fpiritualibus, deus, qui fpiritus efl,colitur ucrc.Sine liis nullus deo cultus probatur,utcun* que in cöfpedlu hominum fplendidus 8C fumptuofus purus^ elfe uideatur. Hic cultus dei teilimonia habet diuina amp;nbsp;humana,in pri/

Dexi.i«* misuerolcgisprophetarumamp;apo(lolorüln legeenimdicitMo/ fes.-Etnunc Ifrael quid dominus deus tuus petita te,niü ut timeas dominum deum tuum,d^ incedas in cunélis uii$ e(us,dilig3S cum, fif feruias domino deo tuo,toto corde tuo,amp; tota anima tua,utfcilt; licet cuilodias prxcepta amp;nbsp;flatuta eius.qux ego præcipio tibi hodie Mfcn. ff» tibi in bonum.Micheas propheta inducit de uero dei cultu interro gantes,quibus hic in rebus coniiflat, 8C refpondet ; Indicabo tibi ô homo,quid ntbonum,S^ quid a'te requirat dominus, nempefacc/ reiudicium,diligere mifericordiä, amp;nbsp;folicituni uel fubmilfum am* Rom.w, bulare cum deotuolt; S.apoftolus PaulusjObfecro, inqiiit, uos fra* tres per miferationes dei,ut prxbeatis corpora ueftra lioflia uiuenu tem,fan(flam,acceptam deo,rationalem cultum uellrum. Etneac^ cömodetisuos adfigurahuius fxculi.fedtransformemini perreno uationem mentis ue(lrx,ut probetis quxfit uoluntas dei,quod bo« num attp acceptum 8C perfeólum» Idem apoilolus paucis uerbis ue rum cultum dei in conuerlionem ab idolis ad deum fideml^Iefii a,Tbe//^t. Chrüli condudens ait,Macedones alix gentes de uobis annun* ciant

DECäD. hit. SKKMO V. JJ ciant,quotnodo conuerfi fueritis ad dcum à fimulacliris.ut feruirc'' ’tis deo uiucnti Si ucrad.Si expcftaretis filium eiu$ deccclis, quem exdtauitä monuis lefum, qui libérât nos ab ira uentura. Porto S, tacobus apoftolus ;Keligio pura amp;nbsp;immaculata.inquit.apuddcü läcobiü 6i pattern lure eft.inuifere orplianos Si uiduas in afflidiionefua,Si immacuiatuin feipfum feruateà mundo. Hçcdiuina Si perfpicatia fanilr fcripturjteftimoniaabundefatis dedararunt C.V. quinara fît uerus dei internus cultuS.Humana teilimonia nihil tarnen à di^* uinis diferepantia plurima ubitp occurruntin feriptoribus ecdefia* ßicis. Ladlantius lib. Inftit. e. eap.9, Indeiagnitione,ait, Sicultil fumma uerfaturtin hoc eit fpes omnis Si Talus hominis, hic eil fa^ pientifgradus primus,utfeiamus quis fit nobis uerus pater,eumc); folum pietate débita profequamur, huiepareamus, huic deuotilTi^ meferuiamusjn eo promerendo atflus omnis Si cura Si opera col locetur. Huius generis alia quoep idem ille copiofe récitât eiuTdem libro cap.10 . Si luculentiifima de Ncro dei cultu ca p, i, Placet a utem pro multisunum Romani martvris ad tribunal Rom.apudiudi* cem ATdepiadem libéré pronunciatum recitare de Veto dei cultu teftimonium. Poftqnam enim de deo animofc Si religiofc dixiflet De utro

quis Siquantusfitjfubiungit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jeicultu,

Cognofeis ipfum.nunc colendi agnofeite nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttflimoniii

Ritum modumljj,quale fit Templi genus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Romani

Qusc dedicari fanxerit Donaria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttwrtyr«.

Aedcm fibi ipfc mente in hominis condidit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TemphuHt

Viuam,ferenam,fenfualem,flabilem, Solui incapacem poife,necdeilruäilem, Pulchr3m,uenuftam,pr»minentem culmine, Diferiminatis inliiam coloribus.

' Illic facerdos ftatfacrato in limine, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitfcerdof«

Foreslj; primas uirgo cuftodit fides, Innexa crines uinculis regalibus, Pofeit litari uiólimas Chrifio Si patri, Quas feit placere candidatas.fimplices. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacnjiculi

Frontis pudorem,cordis innocentiam, Pacis quietem.caftitatem corporis, Dei timorem, régula m fcienti», leiuniorum parcitatem fobriam, Spem non iacentem,femper Si largam manum.

Ex his amœnus hoftijs furgit üapor, Vincens odorem balfami, thuris, croci. Auras madentes Perficorum aromatutn, Sublatus inde cœlum adufcp tollitur. Et profpcratum dulce deleéîat deum. Etqdx in hancfententianî ibifequuntur.Su(ficcreh{cputodeinternodei culturinterint agno fco quxdam in illis referri pofTe 8C ad externum deieultum.

Hxtemut Externus dei cultus ex interno nafcitur, nec deo foli, ut hic co/ tlfi tullus, gnitus eft/ed etiam uenit fub fenfum hominis, eft^ obferuatio uel cxerciiatio rituum,ab ipfodeo inftitutorum, quibus internum cul/ turn amp;nbsp;teftificamur apud homines,^ exerccmus,adgloria dei no/ ßramlp utilitärem. Huius generis erat in ueteri populo Templum, facerdotiumlt;$,cum omnibus cxremonijs à deo inftitutis, qux fre/ quentifiimeappellantur cultus dei. Acerat hie certis limitibuscir/ cumfcriptus^Nonenimlicebatcuilibetprofuoarbitrio cultumdei fingere.quemadmodum fufeoftenditur in lege amp;nbsp;in hifloria facra« Seruiebatautexternus illecultus glorixdei fidcliumtp utilitati. Id' quod plcnius expofui cum difTererem de Cxremonqs Ifraeliticis» Porrd hcutChriftus uetcrcs illos ritus abrogauit,ita pro eis oppido pauculos repofuit.Cœtum enimfacrü inftituittin quo uultadglo/ riam fuam noftramtp utilitatem prxdicari uel enarrari uerbum dei ex fcriptura fanlt;fla,orari in commune.fiC percipi difpenfariue facta menta. Ad qux necelfarius eft locus accommodus, idoneum tem/ pus,ratioiufta,cum inftrumentisfanâis.Vbi pq rurfus nihil per/ inittuntfuoarbitrio.Namexuerbodei,qi)écolunc,colendimodii. totam^rationempetunt.PequonönihildiAum eft in quartopri ni{ tabulç prçcepto.dicetur^ copiolîus loco Sfordine fuo.Breuiter, Goluntdeüextcrno culm,qui ex fidcS^obedictia ftatistemporibuS , in facrum cœtum coeunt,qui difciplinam feruant ecclefiafticam, ex uerbodomini depromptam,qui audiunt uerbum dei,uel diuina/ rum fcripturarum fantQam enarrationem, qui publiceorant cum •ccleGa, quifacramentis religiofe panicipant,alios^Iegitimos X blutares ritus obferuant.Hoc autem cuitu fuo deum gloriftcant a* pud homines,X utilitatem non exiguam à deopercipiunt, nempc beneditflionem augmentumljt donorum cccleftiü. Nullis, opinor^ Ilic opus efTeteftimonijs fcripturarum, approbantibus hxcquxha dlenus diximus de externo dei cuitu. Vbi^ enim in euangclicahi/ Roria,in Adis a^cpiftolisapoftoloruhiobuiafunt plurima, Nam dominus lefus ubitp facros cœnis colligit in quibus prxdicateuan lt;dium prcces^.CQminendat. De Maria fedente adpedeseiusau/ diente^

Bfi'CAO* nil. SÏRMO T. 54 ^iente^ prvdicationc (ius,pronunciat: Vnum hoe nccclt;rariu,Malt;« fia bonam pane ddegit.quç non aufereturab ea. Etalibi:Be3ti,in* iUM ii» quir,quiaudiuntuerbü deiS^cunodiuntilIud.Certèfananiéta ipfe dominus inftituit^ ufurpauit.Rcfraganti cnim Ioanni,à quo poz ftulabat baptifmum diccnti(]!:Mil)i opus cfl: ut abs te bapnicr.Sd tu uenis ad mc^ refpondit: Omitte nunc. Siccnim dccet nos ut comz pleamus omnem iuftitiam. Vnde SC apoßolus Paulus difciplinam ccclefîafticam diligenter commendans eccleüis, cœtusfaccos infiiz mit pulcherrimc.Lociomnibus funt cognitiifimi t. Cor. n. 14. ôC ta. item i.Timoth.i.8^ alibi.

Priufquam uerd hune locum concludam, dcmonftrabofolum Soltundt» deum enecolendum.Et cenè cultus ipfe,quo dehadenus diiferui/ tfji colew tnus non poteft impend! ulli creaturç, ncçp angelis neq; diuis ccrlilt; dum, tibus/oli deo competittunde nemo tam catcus eft, qui non uideat deum his folum coli oponere. Et cum dominus cultum fuum uel feruitutem à nobis rcquirit,totum cor noftrum requirit; nihil ergo rclinquitur quod impendamus alqs.In lege fua dicit fpiritu dei ple nus Mofes.’Poft dominum deum ueftrum incedctis.atqß eum timez Deut,it» bitis.prxcepta eius cuftodietis, SC uocem eins audietis, ipft feruietis att^eiadhxrebitis.Necrefert quodhicuocabulum Solus non apa ponitur,cum emphaß inftnuetur. Cum enim dicit.[p(Iferuietis, SC. ci adhxrebitis.quid aliud intclligemus, quam ipß amp;nbsp;non altj,ergo foli.Prxterca in tr.cap. Deut.non legis:Dominum deum tuum ti« mebis,2^ ilium folum coles,iurabist^ in nomine eius;fed,Dominu deum tuum timebis,êlt; ilium (emphatice)coles, iurabis^ in nomû neeius.Cxtcrum dominus in euangelio hxc Legis uerba adduces contra tentatorem,6i emphafim explicans:Scriptum eft,inquit,Do Mwh. 4« minum deum tuum adorabis,8f ilium folum coles,Quod quidem leftimoniumfaneluculentilhmum,folum fufticit demonftrationi noßrae,quodfolus deus fit colendus.Adqciam his humanum prx« terea teftimonium,fed diuino fufFuhum,quod Si alibi in libris noz ßris pofuimus.S. Auguft. de Quantitate animxßcoftendit folum deum eile colendum, Quiequid anima colit ut deum,nece(fc eft ut melius cffe,quàm feipfam putet. Animx aute natura nec terra, nec maria, neciydera, nec lutta, nec fol, nec quicquam omnino quod tangi aut his oculis uideri poteft, non denic^ipfum, quod uideri d nobis non poteft, cœlum, melius effe credendum.Imohxcomnia • nbsp;nbsp;..

longe détériora erre,quàmeftquxlibet anima, ratio certacôuincir» Et mox:Si quid ergo aliud eft eorum quç deus créa uit, quiddam eft dcterius,quiddam par;d(terius,ut anima pecoris.'par,ut angeli,-mez.

Kus au tem nihil. Et fï quando eft aliquid herum mrlius, hoe pecct to eins fît,non natura . quo tarnen non ufqueadeo fit detcrior, ut ci , pecoris anima uelpræferenda aut conferenda fit. Deus igiturfoluJ ° ei eolendus eft,qui foluseius eft author. Homo autéquilibet alius, tolendi/int quanquamfapientiffimus amp;nbsp;perfe^iiftimus, uel prorfusquxlibet Janitt, nbsp;nbsp;nbsp;anima rationis compos fi^beatiftima,amanda tantummodo amp;nbsp;imi

tanda eft.eiqj pro merito atlt;^ ordine.quod ei cögruit.deferenduin« Nam feripeum etlDominum deum tuum adorabis, amp;nbsp;illifoli fer/ uies. Hxc Auguftini funt. Ec ilia hadenus deunofolo uiuouero Sf xterno deo colrndo difputauimus.

De uera re Cacterum quicunqj fyncera fide deo adhçrent.S^ unum adorant fi^ione. inuocant 8i colunt legitime, religiofi redie nuncupantur : ftudiuin amp;nbsp;3vlio ipforum ucra eft religio. Hane alq didam uolunt à rclin/ quendo.propterea quod per ipfam relinquamus falfos deos, erro/ res omne$,amp; cupiditatesterrenas, Tedemur autem uerii deum, ue/ ritatem cœleftia.Maiïurius Sabinus.-Religiofumeft,inquit,quod propter fanditatem aliquam remotum ac fepofitumànobis eft, Didum eft uerbum àrelinquendo.tanquam cxremoniaeà caren/ do. AtM. Cicero religionem didam arbitraturarelegendo, quod qui religiofi funt, cunda folicite relegant, quz ad deorum cultunt pertinere uidentur.Cxterum confutatur hie multis à Ladantio Fit miano, antique ecclcfiçfcriptore, lib. lnftit.4.cap.zs.ubi inter alia, Hac condiiione gignimur.inqnir.ut generati nos deo iufta ôi debi taobfequia przbeamus, hune folum nouerimus, hunc fequamuh Hocuinculo pietatis obftridi deo Si religati fumus.unde ipfa religt; gio nomen accepit. Et mox, Diximus nomen religionis a uinculo pietatis efte dedudum, quod hominem fibi deus rcligarit,amp; pieta« te conftrinxerit ; quia nos feruire ei ut domino, obfequi ut patri, necefte eft. Hunc fequuti amp;nbsp;alq fcriptores ecclefiaftici,HieronyfflUS amp;nbsp;Auguftinus,8i ipfi religionem deduxeriit à religando, Ilie eniin in Comment.ad 9 cap.Amos,lftc,inquit,fafciculu$ una dominire ligionecoftridus cA.Rcligio ergo areligando,amp; in fafeem domix ni uinciendo, notnen accepit. Hie autem dequant, animzcap.tis. Vera religio eft,ait,qua fe uni dee anima,unde fe uelut peccato abx ruperat.reconciliatione religat.Idem de Verareligioneeap. ult. di« cit.Religet nos religio uni deo omnipotenti, unde dida creditur re Fer4fe/igt;’ Kgio.Diciraiis ergo religionem ueram aliud non efte.quam amici* çiodttU.'' dam.connexionem Si confœderationem cum deo uero uiuo Si terno.cuiuera fideconnexi.folum adoramus, inuocamus, amp;colix inus„àquototi pendemus,uiuentesiftoinnibusad uoluntatcuel fecunduim

fecundum prxfcriptum legetntpuerbi eius.ProinderediflîmetOx turn faluttsbdei^ negotium comprehenditurunorcligionis uoca bulo.quod alibi focdus ôC paótum, alibi uero coniugium in fcriptu risappellatur-Sicucenim fccderc uniunturconfaederati.llcdeus ôi. homo connedlnntur religione: 6£ ut coniugio in unum corpus rez diguntur maritus amp;nbsp;uxor.ita religionein corpus fpirituale connez Aim ur cum deo, ueluti marito, ôC cum ipfo dei filio. ueluti fponfo Sc capitenodro. Hue ergo pertinent quxcunq; in fcripturis profe* runtur de feruando focdere amp;nbsp;fidecoiugrj.Fccdifragi, perfidi,amp; az dulterio infamesfunt.quicunq; non uni deo perfidem connexi.fo lum adorant, inuoeât per Ctiriftum, SC colunt proutipfe in uerbo fuocoli uoluit.Illiipfi nuncupantnretiam fuperfiitiofi.

Superfiitioenim falfa eft religio, quae deum non colir.fed aliud Dcfuptr^' pro deo,uel non folum, uel non rite aut legitime colit. Extendit fe ßitione, iuperftitionis uocabulum ad aniles uftp fabulas SC deliros errores. Germaniceenimnuncupamus fuperftitionem abcr^loubcn/ini^ ^Uuben vnb mi^btut^-Exadiflimeuerd deuocabulohocdifpu tans LaAantius lib.Inflit,4.cap. i8. ficfcribitReligio ueri deicuk tus eft:ruperftitio falfi.Superftitiofi uocantur,non qui filios fuos fu perftites optannomnes enim optamus : fed aut q qui fuperftite mez rnoriam defun Aoriim colunnaut qui parentibus fuis fuperftitibus, colebant imagines eorum domi.tanquam decs penates. Nam qui nouosfibi ritus aftinnebant.utin deorum uicem mortuos honora* rent,quos exhominibus in caelum receptos putabant,hos fuperfti* tiofos uocabant;eos uero qui publicos antiques decs colerenr, rcligtofos nominabSt. Vnde Vergilius.Vanafuperftitioueterumljt ignara deorum.Sed cum iteteres quoquedeos inueniamus,eodein modo confecratos elfe poft obitum,fuperftitiofî ergo qui multos amp;falfos deos colunt: nos autem religiofi, qui uni SC uero deofupz plicamus,â^c.

Verfatur fuperftitio in his maxime tapitibus,Vel cum non coliz mrdominus,fedalqdqproipfo,reliAo uftouerofiiuiuodéo : uel msdtouH cum colitur quidemdaminus,fed non folus, uerum alq fimulcum ro rcliâo ' ipfocuel cum ipfe quidem colitur.fed non legitimo cuItu.Primofu cokra perftitionis gcncrepeccaueritntf«rc'gentes,quedeum uerum igno rauerunt,adcotp8i pro deo uerofalfos amp;confîAosfiuealienos colueruntdeos.Eadcm infanialaboraffe SC Ifraelitas dei populiim teftis eft fan Aiflîmus propheta Iercmias,expoftulâs cum populo âc dicens : Audite uerbumdomini omnes tribus amp;nbsp;familix Ifraelis, Jtre.u-ficdicitdominus.’Quidnain iniquitatisdeprehenderunt patres uez

T)B solo dbo co lend o» , Uri in me, ut tam longe à me recederent.S: feâarentur uanitJicm, iierentiÿ uani'fneq; dixerunt.Vbi dominus,qui eduxit nos de terra, ^®gyP‘*tqu* traduxit nos per dcfertum, per terram uadam amp;inui8 per terram rinculofam ôi umbram mortis, per terram per quam ne inotranfibarjin qua nec homines habitabant.^Etinduxiuosin ter/ ram cultam fertilem, ut comcdcretis bona ôC fruiflum eius, Ine greiti autem contaminaftis terram mcam,amp; Iixreditatem meâ red« didiihs abominandamSacerdotes non dixerunnVbteft dominus.^ SC qui tenere debcbant lege,non cognoueruntme,filt; paftores pr(* uaricatifuntin me, prophetxprophetaueruntinBaal, SC idolafe* quuti funtPropterea ultra iudiciocontendam uobircum,aitdomie nus,amp; difceptabo cum âitjs ueftris.Tranfîte enim ad tnfulas Chip tim SC nidete,amp; in Kedar mittite,amp; confidcrate diligenter,acinfpp cite num fîmile quid faAum fir,num ulla gens mutarit deos qui ta men dq non funt : poputus autem meus mutauit gloriam fuam in idolum. ObAupefcitecœli fuper hoc,exliorref(itc uehementer, ait dominus.Qiioniam duo mala fecit populus meus ; me derelique« runt fontem aqux uiux, 8C foderunt (ibi cifternas.ciRernas, inquS, pertufas.qux continere non ualent aquas.Audis populum IfraeliS inexpiabili fcclere deferuilTe deum uenam uiuâ,ac puteos fibi effo» dilTe pertufos. Aquæ fîgnifîcât bonum abrolutum,quo defideriuni ££ animx corporis fatiari poteft. Scaturigo talis folus deus eft fn premum SC confummatiiTimum bonum.Hoc deferto foderunt, id cft,maximis laboribusôiimpenGspararunt fibi lacunas, nimirum conuenerunt fe ad creaturas,ad eos qui non funt dtj.neq; defideria corum exaturare potuerunuHocmalum SC hodie uulgare eft,duni 'rcliólo deo multi cöuertuntur ad diuos cœlites, à quibus poftulant, JJoIoIm quod petendum erat à deo,ner^ dari polfunt nifi à folo deo. Hic lo {i-û. cum habet idololatria, id eft, cultus fîmulachrorum : fuperftitiofi enim funt non tantum qui fingunt fibideos falfos, relifto deo ue/ ro,aut fiduciam figunt in res nihili,fcd etiam qui uenerantur fimu« lachra uel dei ucl deorum. Nam imagines uel fimulachra ftatuun tur uel ipfi deo uero, uel dtjs falfis, ipfîs,inquam,creaturis.Nô licet autem ulla imagine reprçfentare deum immenfum,xternum 8C ui uentem in fxculatnec licet imagine expreflum uel adorare uel co^ kre:ergo multo minus licet creaturis ftatuas uel fimulachra confer crareadcultum.Plurimaextant fcripturxteftimoniacontra idololt; laniam, utExodi zo.lfaix 4olt;i-4.Pl^l.igt;;,i.Corinth.j.io.Rom.i, Galat.f.i.Thelf.i.i.Petri 4.i.Ioan.f.Ieremixio.cap.Porrôdiligen ter lue admoneo fimp liciotes ne fibi paciantur imponi. Nam ido/gt; lolatrx

felatrxnomen fubterfugere non poteftqui Hmulachra uenerauir, mctuit,illi$ nonnihil con fîdit,ante ipfa procumbit, dona cis offers in loco celebri amp;nbsp;honorato retinet, cxreos amp;nbsp;incenfaeisaffigit, ax •nat.ornat.tuetur,excolit, Si facris qualibufcunque colit. Verum de idololatria diximus alias copioliiTime.

Porrc» coluerunt quidem deum Ifraelis, fed non folum, uerum Nonfolum-alios quocp deos cumuerodeoillidequibusin hiftoria Regum le deumuts gimus.Et nihilominus colebant dominum : fecerunt autem fibi de rum,fid at aouiffimis facerdotcs excelforum, Si ponebanteos in pliants fubli inibus;amp;cum dominumcolcrcnt.dijsquocßfuisferuiebantiuxta cumdfoco titum gentium, dequibus translati fuerant Samariam, Et iterum, Gentes ita^ illx timuerunt dominum, Si fimul feruierunt fculptix libusfuis.-nec aliter fecerunt fîlq Si nepotes eorum,quam patres iplt; forum, uflt;^ in prxfentem diem. Hoc autem malum liodie uulgare eft prorfus.Inucnias enim cultores dei, quibus minime perfuadeas folum deum elfe colendum, imd aifeuerantes bserefim elfe execrax bilem,negare cum deo diuos Si inuocandos SC colendos. Conte» quos fatis difputatum eft alias Si in hoc noftro Sermone.

Hicquoque obferuandus uenit modus Si ratio uaria fuperftix tiofe colendi deum.Necp enim ille duntaxat fuperftitiofe colit dcü, qui in animo iîngitprimum quidem deum, deinde eundem fimux lachro exprimit,cui mox facrificia SC incenfa offert proftratus^ co ram illo adorat, SC fuppliciter ueneratur.-fed ille in primis,qui incox municabiles dei proprietates creaturis communicat, licetnullo exx Prepriaa»^ primat fimulachro : uel qui munera diuinitus accepta arbitratur dtinoit' à diuis ctrlitibus elTc collata. PorreJ incommunicabiles dei proprie« tribumJtt atesfunt,omnia pon'e,omniafcire,ubi(^ prxfentem effc,omnia au dire.auxilium ferre,benignum,iuflum,8C mifericordem effe. Gerte Kaias proplietarü eruditift. SC authoritatis maximç, hifee ueluti fïrx /yâw 4’» rniffimisargumentiseuincitdeosBabyloniorumScGentium non 42‘.O’e« c4fedeos:quia non poffunt prxdicere aut feire uentura:necpo(funt beneuel malefacere. Proinde poffeomnigenis bonis locupletare. Sc iuftis paniscohercere.itaomnifcium Si omnipotentem e(le,pro prictates dei funt.nulli creaturx communicabilesrfuperftitiofus erx go eft, qui has diuis cnclitibus tribuit, SC ideo cos colit Si inuocar. Ofcas propheta grauiter inuehitur in Iud£os,attribuentes dqs alie« Vona Jti nismunera dei, adeoipfynagogam taliumnuncupatfeortum uel nótrif’Ucn« nieretricem,FiIiorum,inquir,eius no miferebor, quoniam filq funt dafuntdijt ex fconationc fufeepti. Siquidem mater eoru fcortaö eft,quia dixit, alitnis,. Ibojfequar atnatoies meos, qui dantmihi aciuammeam,panem

DB SOLO DBO COLENDO, meumjanam meam.S^ linuna mciim, oleum meû Si pocula mca* Et moxjNec agnouit quod ego dedi ei frumentum uinü Si oleum, quodtß ei mukum argenti Si auri contuli, quz fecerunt ipfi BaaL, Necliodie infrequens eftdiuis cœlitibus.rion deo foli, proucntum terr« amp;nbsp;tempeftates uel temperatas uel Quas ferre acceptas« Verum ca fuperflitio eft nou pietas.

Coîere Jeu nbsp;nbsp;Præterea fuperftitiofè colitur deus.quando folus quidc.fed tame

fed non le* nô modo legitimo colft.Illegittmus cultus profïcifcitur tx arbitrio gttinte. hominû,alienu$lpeft à uerbod^inftitutisdei.Legitimeenim deus coittur.quando fecundum iplîus uoluntatem uerbum coliturln Deut.it. lege fie pnecepit dominus;Caue ribi nerequiras deos gentium,di^ cens ; Quomodo coluerunt genres illac deos fuos ; fie ego faciam« Non facies fie domino deo tuo,âfc.Quicquid ego prçcipio uobis, id obferuabitis ut faciatismon addes quicquâ fuper ipfum, necmû l,euit,to. nues ab eo.Nadab amp;nbsp;Abihuofferunt domino ignem alienü: ergo i.Reg.fi. concremantur coram domino flammacoclefti.PeritetiâOza.quod aliter contreffauifietarcam dei.quàm mandarat in lege fua domP ludic. 17. nus.Micliain librisludicü ucrodeo,quiappeliaturdehou31i,imagi nem,aram,facellü Si cuku inftituit. Sedreprobatur à feriptura fanlt; éla.quia i$ non tantü exferiptura diuina nô erat petitus.fed modis t.Tieg, II. omnibus legi diuinx aduerfabatur. Sed Si leroboam deo IfracliS culcum magnificum, cathedralia rempla, SC ftatuas aurcas pofuir: uerum cum non congruerentcumuerbodomini, damnanturin uniuerfum omnia procxecrandis facrilegiis. Imd quid in uniuer* fum fentiamus de omnibus culribNsddeo mecinftiturisneccum uerbo dei congruentibus, fed ex noftra bona intemione eonfilt;fliJ, déclarât nobis unicum prsilantifTimi prophetic Samuelis teftimO'' nium, contra Saulem Si eius faenficia his pronunciatum uerbis, bolocaufta S^uiiHimas.amp;nonpotiusui obediatur uoci domini^Melior eftenim obedientia quàm uitflimf, fi^aufcultareprxftatarietum pinguedini. Quoniam quafi peccaz tumariolandi eftrepugnare. amp;'quafi feelus idololatriic,nolleac/ ifiiit 6lt;s, quiefcerc.Huc amp;cit quod apud Ifaiam legimusiQui bouem immo lat,quafi quiinrerficiat uirum;qui pccudem cfdit.eft uelut is qui iu gulat canemtqui offert oblationem, quafi qu ilaoguinem fuillum offerar:quirecordaturthuris,benedicitiniquitatem, HfComnia ele

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gerunt in uqs fuis.âf in abominationibus fuis anima eorum oble/

dlataeft. Vani itatp Si abominabiles cultus funt, qui non reducun tur ad purum dei uerbum.Nam idem propheta,Fruftra,mquit,co/ Mattl’.if’ luntme docentes dodlrinas hominum.

Deus utuus.uerus Sf çternus.qui folus uult ac debet adorari. in.* Uocari 8i coli,uera omnes homines religione donet, Si ab om ni fn perßitione uana liberet,per lefum Chriftuih dominum iioflrumN

Fillum Jti ex patre ‘meffabilitergenitum, ronfuhßtmtialem tjjepatri, iJeo^Jeumuemm: eunaemeffe honünem uerum, nobis C0fubßamialt,ideotp uerii deum (S' hominé, manetéin dua bus intonfufis naturis, amp;nbsp;in mui perfona indhüfa, S B Rlt;

e S ipf« return^ ordoflagitant,ut poftquam in gee dixi de deo,eiuslt;p unitate SC tnnitatc,porr6 diifez

M Êytw t3m fîgillatim de perfonis adorandx trinitatis, in priz misautem de domino noßrolefu Chrifto ucro deo Si homlne, deinde de fpiritu fando : quo ß imbuti fucrint animi noz ßri,cedcnt omnia quxeunq; dixerimus audicrimusqjadgloriam nominisdeianimarum^ noßrarumfalutem.Oremus icai^,Sic.

Pater illexternusorigo Si author rerum omnium zterna Si in* FiHmiX effabili generatione ßliumgenuit.Vniuerfa enim fcripturaconcor patreab diter deum appellat patrem,Si patrem quidemxternü. Nullus au* «tmwgrz tem pater fui ipfius, fed filij pater eft: amp;quia pater hiexternuseft, rtitus ineße ncceuario filium çternum habcat oportet, çqualem fibi per omnia, fabiliter» coxternum Si confubßanäalem. Gerte S. Paulus ad confirmatie* IVm huius ueritatis catholicx profert ex ueteri fcripttira duo teßiz monta, Cuijnquit, angelorum dixit unquam deus, Filius meus es Pfalgt;i» tu,ego hodie genui tc?Et iterum.Ego ero ei pater, Si ille erit mihi fi ».Reg r» lius.qux omnia Chrißo lefu filio dei accommodât : de quo Si Mi* cheas teßaiuseß, Ettußethlehem Ephrata,paruula quidemesin milibus luda.-ex te prodibitmihi dominatorin Ifraele.Siexitus eius (ßueemanationeseius) àfxculo,àdiebusxtcrnitatis. Vndeipfein cuangelio fecundü loannem dick filius dei;Amen dico uobis, an* ; tequam Abraham fieret ego fum.Etloannes ; In principio,inquir, erat uerbum, Si uetbum eratapud deum, Si deus erat uerbunl. In* tclligit autem per uerbum non uocale illud tranfiens, non conßliü dei,fed filq perfonam. Mox enim fubiungit: Et uerbü caro fadum eß.Scimus autem filium dei non cogitationemautpropofitum det (ficut nugantur hxrctici)e(re incarnatum. Atqui is qui in tempore incarnatus eft, ante xterna tempora eratapud patrem, adect^ deus tterus cum deo uero.Nam Verb um eratapud deum,inquit,Si deu£

Cyrillut»

DE CHRISTO VERO DEO. eratuerbum.Quia in principio^nimirum ab çterno, erat apud Jeu. Hxc (împitcia fcripturis tradita, ideoip ueriffima, de generatione ft li) ex patre fern pi ter na minime curiofis (ufficcre arbitrer. Scriptura enim non explec hic curioforum uana dellderia, neqj fubtilicerde hisdirïcric, imd paucula quae credamus tradit. Qnod ante ilia uel non tradit uel pauculis adumbrat,falubriier uel ignoramus ueltra* ditis inhaetetes plura non inquirimus.SaniRus pater Cyrillus illud Ioannis euangeliftae exponens ln principio erat uerbum.Ne infï/ nita,inquit, quzrentes, inexplicabilis nobis bat conbderano.qux nunquam pofTit in exitum peruenire,nec prineipium principij da/ bimus, nec blium in tempore à patre genitum cöcedemus, f^d zier naliter cü patre ipfumeifeconbtcbimur. Si enim in principio erati quz més poterit unquä ultra illud Eratcöuolareïaut quando illud erat mente ita tenebimus ut cogitationes noftras nö atiteccdat^Mc/ riid igitur ftupore perculfus clamatlfaias.-Generationemautem ius quis enarrabit; Omnem enim inentem excedens.omnemlp ra/ tionem humanam fuperans.incffabilis eft.Etmox : Quoniam.in/ quit,ante fzcula filius eft.in tempore genitus eiTe non potefl:fcd «ft femper in patre quafi in fonte:ficuti ab ipfo diiftum eft : Ego ex pa» treexiui amp;nbsp;ueni. Quaßenim fontem pairem intelligimus; in quo uerbum eft fapientia.uirtus.charadler.fplcndor,; amp;nbsp;imago eius exi/ ftens.Quarefi nullum unquain erat tempus quando abfe^ fapien/ tia.uirtute.charaJlere.fple ndore ac deniqt imagine fua erat pater.fa teri necefte eft cozternum nbsp;nbsp;elfe filitim.qui fapientia uirtus,amp;c. pa

tris zterni eft.Quomodo enim cliarader,aut quomodo imago ty quißtiffima patris eft.nib pulcliritudinem illius perfeiff e confequu/ tus fit cuius imago eft 'ƒ Non eft autem abf urdum quod diximus in patre filium tanquam in fonte intelligédum elle. Nihil enim aliud nobis nomen fontis bgnibeat quam ut ex quo ; fîlius uero in patra 6L ex patre eftmon profluens foras,fed aut quafi à foie fplendor,aut quafi ab igne infita bbi caliditas. In his enim exemplis unü ab uno product amp;nbsp;ambo confempiterna fic elfe confpicimus.ut aliud abfq* alio nec elTe poffit nec naturz fuz rationem retinere.Quomodo e/ nim eritSolfplendorepriuatus^uelquomodoJeritfplendor,nififol fit à quo deftuat i ignis uero quomodo erit calore carens uel calor unde prodeat.nib ex igne,aut ab alio forfan non procul à fubftan/ tiali qualitate ignis difiedlo.'' Sicutigitur quz ab iftis probuunt fi/ mul cum illis funt unde profluunr, ac femper undebuant oftendSt: ficinunigenito intelligendum eft. Expatre enim effeintelligitur» £cdin £itre ctianienccreditur:non alienus à natura, ncijppoftpa/ trsiD:

Wem natura fecundus:fed in ipfo patre frmpcr Si cum ipro,amp; ex ip fo, fecundum ineffabilis generationis modü. Haäenus Cyrillus. Et lila quidem dc patre Sf de inenarrabili genera^ne filq dei Hrmi terfecundumfcripturas funtcredenda.

Porró de Filio dei teneamus Si indubitantercredamus.quod pa CSfê/tiodé tri confubftantialis atq; idco deus ucrus Ht, quod idem ille incarna fiüo dâ Je tus pro nobis,amp; homo fadus.in utratp tarn diuinaquam Humana fuChri/lo fubiîftatnatura,itatarnen utnaturxbar neipconfundanturinterfc domitw m necp diuidantur. Crcdimus cnim unu atlt;^ eundem dominum no= jlro^ ßrum lefum CHriftum uerum efle deum amp;nbsp;Hominem uerum.Quç quidem (îngula per fuas partes dilucide, Si quantum dominus gra tiz dederit,demonftrabimus.

De uocabuloHomoulij, quod cocorditerLatin! uerterunt Con FiliKtn pit rubftantiale,diu Si multum apud ueteres altercatum effe teftatur ec triefje con clefiaftica hiftoria. Quidfignificet Si quomodo ufurpatum fuerit à celeberrimaSynodo Nicena.breuibus amp;nbsp;iîgnifîcantirTime iîc expo Iftn, fuitdodiifimus S^ptiiTimusEufebiusPampHili Cçfarien.antiftcs, Quod patri fîlius confubflantialis dicitur, expreifam habet fîgnifï-' cationem, quod nihil Hmilitudinis cum fadis creaturis ftlius det habet,fed foli patri,qui ipfum genuit a(limuiatur,necex alia eß fub ftantia aut effen tia, nifi patris.Et mox idem,Cui fcntentiz ad hunc modüexpoiîtç, rede fubfcribi poifeuifum eß.-quando exueteribus dodos ac illußrcs epifcopos ac cömentatores de patris Si ftlq diui« nitate dißerentes, homoufij didione ufoseife cognouimus. Hxc Socrates hißoriarum lib.i.cap.s.Certèfandieccleüarû prçfides hae reticorumhypocrifi lubricitate ô^malitia adadi,uocabula maxime iîgnifîcantia ac minime ancipitia. Si ipiî ufurparunt Si alqs ufur* panda impofuerunt, quibus partim ueritatem orthodoxam diferte exprimèrent, partim dolos Si artes malitiofas hxreticorum redargt; guerent atep retegerent,imrgt; Si excluderent.Confîtebatur Arius, fî* lium dei deum eße, fed cöfubßantialem interim patri negabat, qua re declarabat fe non fyncere confïteri ueram filij diuinitatem, Nec refertadmodum 6 uocabulum aliquod commodum 8^ reiexplû candz idoneum in fcriptura facra tot Uteris quot in aliéna lingua fcribitur non extet,modo illud diferte fcripturis exprefTum legatur. quod uocabulo ItgniHcatur* Proinde (i oßendetimus Hlium eiufde elfe fiibflantiz aut nature cum patre,adeo(p equalem deo Si limb lem, unum^ cum ipfo, aliunde demonßrauimus fîlium patri eße bomoußon ßue confubßantialem.ZacHarias propheta deum indu Zatlt, ij« eens loquentem,dicit : Excitare, ô gladie.fuper paßorem meum,8C

fuperuirum coçqualem mihi,p£rcutepaftorem,KdifpergenwrOgt; ucs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paftorem percufTum appellat deus cozqualcfuum*

Mdtih, ts Quis autem ßt p^or ille pcrcußus,déclarai hiftoria euangeltca,ip* loan,io, futn nobis dei nliuin dominum lefum Chriftumexhibens* Nee obeft fed prodeft caufae noftfx,quod Hierony.non legit Virü coae« qualem mihi.fed Virum cohærentem mihi. Nam ut ille non negai amith fignificarc coxqualem, ita aliud reponit xque efficax, Cum enim uertit uirum cohgrentem mihi,intima ipfaml^ fubftantialem, ut ßcdicam.inhxrentiam ßuecoxqualitatem patris amp;nbsp;ßli), expru mere uoluir. Nam in Cômentarns addit;Et uir cohxrens cleo quiS eft niß qui ait^^Ego in pâtre 8i pater in me.

Jfttn, ƒ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rurfuslegimusin euangelio loannis.Propterea quxrebantlu«

Av «‘.è|V)fecl pattern fuiim (proprium uti(ç)dixi(r« deum.-xqualemCw^)!^ faciens deo. Cxterum Grxci exponune per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Ncc poteft illa xqualitas uilibi cößßere, niß in fubßantia«

Intelligunt enim ludxi,quod Ariani uiderc nolunt,dominum fin«' gulari quodam modo deum appcllaße ptrem fuü,uti(p progt; prium.natiuum feu genuinum,exquo naiuraliter naturalis amp;nbsp;con* fubßaniiaiis ßliusgenitus fit. Sequitur enim : Aequalem fe faciens deo,nimirum uirtuce ßue potetia,xtcrnitate amp;nbsp;effentia. Nam ident' JWn,8« dominus apudeundem Euangeliftam dicit : Ego ex deo procefiî ueni. Non tantum Veni dix«.'fed Procefll. Proceffit talis expa-* tre, qualis eß pater fubßantia, eene lumen delumine,deus uerusex^ feaHtS, deo uero. Nam iterum ludxis dich;Amen dico uobis, antequant Abraham fieret,ego fum. Non dicitFuiuel Erd,fed Sum, alludenS' ad nomen domini [ehou3h,8( explicans fuam fubßanfiam diuini« tatis eandem eife cum fubßantia patris, nbsp;nbsp;iccirco fe eße patri con*

Îe4gt;l,io. fubftantialem.Adhucenim clarius:Ego,inquit, amp;nbsp;pater unum fu* -mus.Vnum,inquam,non concordia,fed identitate 8L eßentia. Agi? tur enim eo loci de potetia maießate dei. Cum^ protinus (ud^i lapidibus dominum ifta loquutum adobruere uellent,clarc' fan's de darauerunt quomodo intellexerint uerba eins, tapidabante* nim blafphemos, gloriam deiuel conuittjs impetentes, uel ßbi iplt; ß arrogantes.

Coloff.K nbsp;nbsp;nbsp;Hue pertinet quod Paulus de filio dei loquens, air, Qui eßima*

go dei incöfpicui, primogenitus uniucr((creaturx,quod perilluni creataßnt omnia. Si enim imago eß dei inconfpicui,coxqualis fit Hditf oportet. Nam alibiappellateundem charaderédei expreßaim ($£lt;.per omnia probißiine refpondentem archetypo) imaginem, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cati

DE CAD, hit; s er mo VT. J»’ Gerte’ imago Si fimilttudo eft rerum non difparium,fed çqualium. Primogenitus aüc didtur.quia princeps Sidominus eft,no quod SC ipfcacccfeaturcreaturis. Omnia enim quae condita funt,per ipfuni condita funt.'Frgo ipfe non eft creatura.red deus uerus, naturç uti^ Si fubftantix diuinae,unus cum patre.Äd Philippen, idem apofto= pfiilipM' lus dicithliumefTe in forma dei.Atin forma dei e(Te nihil aliud eft, qvam deo per omnia xqualem confubftantialcm adeofp deum ipgt; fum eftie. Nam quid fît elfe in forma dei,dari(fime per oppofitum membrum illuftratur. Sequiturenim : Formam ferui alfumpfît. Id quod rurfus exponitur per confequens : In (imilitudine hominuin conftituEus,id eft,uerus homo faâ:us,cxteris hominibus nulla difti mills in re, cxcepto peccato : quod alibi dilucide exprimitur. Et hic rurfus addit.'Et ftgura repertus ut homo.Ideoi:t; in forma dei cffe.eft deo coxqualem Si confubftantialem elfe. Adqcit enim .Nonrapi* nam arbitratus eft,ut eilet xquahs deo. Rapina enim eft res aliéna;-nampolfideturper iniuriam. Natura ergo Si proprqlfimo modó coxqualis eft patri ß'lius,deus uerus. Et fenfus uerborum Pauli hie cft;TametlîclfetfîliuseiufdemglorixSimaieftatiscum patre,poz luilfetÿ extra humiliationem manerc in gloria,maluit fe tarnen exi nanire,id eft, hominis natura alfumere. Si fefe in pericula Si ipfam morte conijcere. Alioqui enim iuxta diuinitatem nihil fenltt munu tionis.Deus ctenim eft immutabiiis,Si uicilfitudinis expers,

Ifta cum itahabeanr,pieS. Ambrolîus libro de Fide contra Aria.* nos cap.f.Cum ergo hanc unitatem fubftantix, inquir, in patre SC filio non folum prophetica, fed Si euangelica authoritate cogno* fcas, quomodo dicis in fcripturis diuinis homoulîon nöinueniri^ quail aliud fit homoulîon,quàm quod dicit ; Ego de deo patre cxiz tti.Et, Ego Si pater unum fumus. Sic. Prxeeptorem AmbroilQ fez quutus difcipulus beatus Auguftinus in Altercatione cuPafeentio, Augujtu homoulîon fcriprurxlocisconftrmansdemonftrathocfandfe in fî »tir*. de Si religione noftra ufurpari.Idipfum facit libro côtra Maximiaz num Arianorum epifeopum ?. cap, 14. Sed quid necelfceft plur» coaceruarc .^Spero enim dilucidis feripturx fantffx locis clare fan's demonftratum effe,fîlium patri elfe confubftantialcm,atcß ita credi oportere.Hoc ipfum confequenti traftatione iterum perferiptura*^ rum teftimonia non parumilluftrandumforefperamus,.

Diumuerum elle dei filium dominum noftrû lefum Chriftum rîHumdni negauit Arius cum fuis côplicibus. Scriptura uero ucraciftîma tam utrum manifefte approbat, ut nihil pofttt addubitare cui iieritas cordi eft. deum,. Kccitabimus in prüfend teftimonia Si argumenta aliquot maxime^

DK CHRISTO VBRO DBO.' perfpicua.quibuj interueniente fpiritu fandlo cöfirmetur fîdes no ßra.ipfacp ueritas caiholica orthodoxa illuftrctur.

Apud Mattlirum in cap. baptifato domino noftro per [oan^ nem Baptiftam aperti funtcoeli, dcfcenditi^ fpiritusfanÄus fpccic columbx fuper caput domini noßri lefu Chrißi.protinus eiiatn au ditaeßuoxcnubibus ädiuinagloriaflcpronunciata:Hiceßßlius meus diledus,in quo placata cß anima mea.Et loannes baptißa a« Jodft !• pudloannem euangeIißam:Vidifpiritum.inquit,dcfcendcntcrpelt; cie columbx de carlo, manfit fuper cum ; amp;nbsp;ego non noueram cum,fed qui mißtme ut baptifarem aqua.is mihi dixitrSuperquem uidetis fpiritum defcendcntem ac manentem fuper eum,hiceß qui baptifat fpiritu fanifto. Et ego uidi Si teßatus fum hunc eße füliiim MdttJ?. is dei. Hue pertinet quod beatus Petrus rogatus à domino : At uos quem mc effe dicitis f omnium nomine refpondit : Tu es Chrißus ille fîlius dei uiuentis. Et iterü obqcicnte domino: N um 8i uos uul ttsabirc^ Refpondit rurfus omnium nomine S.Petrus. Domine ad quem ibimus.''Verba uitae xternp habes, Si nos credimus Si cogno Chrißut uimus quod tu cs Chrißus filius dti uiui. Dicimur quidem amp;nbsp;nos tiaturalit hh) dei,fed per adoptionem, Chrißus autem non per adoptionein tßdeifi' net^ per imputationem,fed per naturam.Nam Mareit4.dicit fum* liut. mus facerdos domino noßro ; Tu es Chrißus ille ßlius benediäi'^ Apud Matthxum idem air. Adiuro te per deum uiuum, ut dicas no bis.an tu ßs Chrißus filius dei uiui^Refpondit lefusrEgo fum. NS uidebitis ßlium hominis fedentem à dextris uirtutis. Si uenientem in nubibuscorli.Idquod repetitumapparetexr.Danielis cap.Cs'^ terumhanceöfefTionem domini coram Pilato ueluti blafphemam Joan,i9gt; morte^ expiandam adducunt, clamantcs:Nos habemus legem,^ L(uit, 14. fccundum legem noßram debet mori:quia ftliumdeifefecitAtilli iph in euangclica hißoria contra dominum intonant.-Nos c ßupro non fum us nati.unum pattern habemus dcü. Certum ergo eß, lu^ dxos non aliam ob cauffam accufaße faluatorem noßrum crimine maießaris diuinx lxfx,quàm quod dixißetfe naturalem non adoz ptiuum eße dei fîlium.Hoc enim non eratcapitale.illud erat capita le. Nam 8i loan.r.legimus, Propterea quxrebant ludxi magis in* terffeere lefum, quia non folü foluiß'et fabbatum, fed amp;nbsp;patré fuum dixiß'etdeum.xqualem fe deo faciens. En habes modum quomoz do appellarit fe dei ßlium, non per adoptionem aut reputationem, . fed per naturam atep fubßätiam. Nam iterum uolcntibus lapidare V4n.t9gt; dominum, ipfe opponir, Multa bona opera oßendi uobis cx patre meo, propter quod eorum bonorü operum melapidatisï Refponz derunt

DSCAD. IIII. SERHO VI. 40 dcrunt nerum [udKi,dicentes.*Ob bonum opus non lapidamus te, fed ob blafphemiani,nimirum quia tu homo cum fis.facis teipfum deum.En quid poterat dici darius Facis teipfum deu. Et quid oro dixerat unde hçc colligebanf^ Ego ouibus meis do uitam pernam, necpenbunt in xternum, neqt rapieteas quifquam de manu tnea« Pater meus,qui dédit mihi,maior omnibus eß:dd nemo poteft rape rede manu patris mei.Ego amp;nbsp;pater unum Turnus,Dare uitam xter nam, eft uirtutis diuinae, Teruare Si ita feruarc nt nemo de manibus poffit rapere, eiufdem eil uirtutis. Probat autem fuam affertionem dominus tali argumentatione. Nemo poteft oues rapere ex maniz bus patris mei : ergo nemo poteft rapere ex manibus meis. Probaz lio antecedentistquia pater maior omnibus eft:ici eft maximus oraz nium efttcuius uirtus diuina fuperat omnia. Probatio confequenz tiæ,quia ego Si pater unum Turnus, nimirum non uoluntace dun* taxat concof di, Ted poten tia Si maieftate de qua agitur in przTenti, non de concordiaiTed pari poteftate uiuiftcandi Si conTeruandi.Dc qua copiofiflimeipTe dominus diTputat per integrum cap.f.cuanz gelt) Ioannis,demonftransTeremitterepeccata,uiuiEcareatq; ex ci* tare ex mortuis Tua uirtute, perinde atqj pattern, ergo ipTum efle c* iuTciempoteftatisST taaieftatis diuinçcumdeopatre.HzcTunttani euidentia Si illuftri3,ut ft nulla alia haberemus teftimonia,Tola hxc abunde Tuft'icerent pro affertione uera filtj dei diuinitate, quod Tcili cet Eii'is eft deus uerus.

RntTus idem dominus Si Taluator nofter magnalibertate Si uer borum luce abRp omni xnigmate Si uerborum obTcuritate palam Si diTerte ad diTcipulos dicit : Ne turbetur cor ueftrum, Creditis in, loan.'nff deum,fi£inmecredite.EgoTum uia ueritas S; uita,qui uiditme.ui dit pattern. Nó creditis quod ego in patte Tum,S^ pater in melt; Cer. turn eft autem Chriftum dominum dotfiorem efte cccleftem, ueriz tatis conftantiflimum aftertorem, qui neminem nec Teduxit nec po tuitTeducere.Sed iubctnoscredere in ipfum utdeum uerum. Eft itatpdominus nofter deus uerus.Nam Si alibi clariftime diciuEgo, Turn panis uiuus,qui de ccclo defcendi,qui conftdit mihi,habet uigt; tamxternam.

Idem iterumin cuangelio perTpicue pronunciat,8T ait,Pater uez nit hora, gloriEca ftlium tuum,utôThiiuscuusglorifîcette. Sicut dedifti ei poteftatem omnis carnis, utquotquotdedifti ei,det eis uiz tarnxternam.Hxceft autem uitaxterna,utcognoTcantteToIum deum uerum,fiTquem miftfti leTum Chriftu.Quibus uerbis Si uni* latcmdei contra ctlinicos,plures deos colentes,afteruit,amp; perfonaz

'rumdifiHidionempukhrcinlînuauit, intérim ctiam feuerudeum dTc cum patrc prxdicauit. Mox enim fubiungtcGlorifica me tu pa ter apud temetipfum gloria, quam habui priufquatn hic mundus ■eifetapud te. Non puto hic mihi prtrtereundâ Tertulliani argu* mencationem, quo minus C. V. recite ex iibro de Trinitate,in quo plurima colligit diuinitatis Chrifti folidiiTima argumeta : St homo tantummodo Chriftus,inquit, quare credcdi nobis rcgulam talem pofuit,quo diceretcHxceßautemuita æterna, utrciantteunum X uerum deum,amp; quem mififti kfum Chriftum.Si noluiiTct fe etiain dcumintelligi,curaddidit;Etquem mihfti lefum Ciirilt;iü,nifiquo* niamamp; deum accipiuoluit^quoniamßfe deumnolletintellig(gt; addidiiTenEtquémifîfti hominem lefum Chriftummuncaütnetÿ addidit,necfe hominem nobis tantummodo Chriftus tradidit,fed deo iunxit : ut amp;nbsp;deum per hanc coniundionem ßcuteft intelligi uellet.Eftergo credendum fecundum przfcriptam régulant in do^ minum unum uerum deum, 8i in eum que mifidefum Chriftum confequenter.'quife nequaquam patri,utdiximus,iunxi(ret,niß deum quo(^ inrelligi uellet.Separaffet enim ab eo,ß deum intelligt fe noluüTet. Inter homines enim tantummodo fe collocaßet,!] ho*' minem fe eife tantummodo fciret.nec cum deo iunxiHct, fife no X deum nofTennunc X de hominctacet,quoniam hominem illû efié ^nemodubitat, âfdeofeiungit merito,utcredituris diuinitatisfine formulam poneren Si homo tantummodo Chriftus, quomodo dicit;Etnunchonorifîca me gloria quam habebam apud te priuflt; quam mundus erat^ St antequam mundus efietgloriam habuita» puddeum, X claritatem tenuit apud pattern, ante niundum Fuit. Neqtenim habuifiet gloriam, nifi prius fuifiet qui gloriam poftet 'tenere. Nemo enim habere aliquid poterit.nifîipfe ante fuerit qui aliquid tenet. Sed enim Chriftus habet gloriam ante mundiinftk tutionem.ergo ante mundi inftitutionem fuit. Nifi enim ante mun di inftitutionem eftet,ante mundi inftitutionêgloriam habere non poffeticum ipfe non eflet.Sed enim homoglotiam ante mundi inx fiitutionem habere non potuit,qni poft mundnm fuit. Chriftus au tcm habuinante mundum igitur fuitnon igitur, homo tantummo do fuit,qui ante mundum fuit. Deus eft igitur,quoniam ante mîin dum fuit,amp;gloriam ante mundum tenuit. Poft bare oftendit Ter«' tull.hçc non interpretanda elfe de prædeftinatione, fed de fubflan/ ttiaChrifti. Sedhzchaftenus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Sandus apoftolus Paulus in epiftola ad Romanos femel X ite* rum oftendit uerbis minime obfcuris, dominum noftrum Icfum’

'BE CAD.' UIL SER MO VI. 4l Chriflum uerum effedeum.Namin ^.cap.dc Chrifto loqucns.di«* cit:Quieft in omnibus deus laudandusinfrcula.Notidima funt qux idem ille fcribit in i. ad Corintli.s.cap. Diuus apoRolus Elt; uangeliRa loannes in fua canonica diuinicatem filij tam manifeRe demonRrat, ut qui non uideat,corpore 8C animo cxcus fît. In fîne 'CpiRolx.'Scimus.inquit, quod fîlius dei uenit, 8C dedit nobis men/ t,Io4n. r. tem.ut cognofcam us ilium, qui uerus efl: Só Turnus in uero,in fiilio cius lefu CliriRo,Hic eR uerus deus,ST uita xterna„

[am deus eR per quem uiuimus, mouemur 8C Turnus, teRe Pau/ /iSo.ir. lo.'perChriRum autem dominum noRrum uiuimus,mouemur ST Turnus : fîcut ipTe claredocuit in euangelio Tecundum loannem: ChriRus ergo deus eR uerus,

Apud ITaiam in cap.4).ST 4s’.dtcit dominus : Ego rum,ego Tum dominus,ST non eflabTq; meSaluator.Oeus iuRus ST Taluans non cRprxterme, Arlereraiasin ij.cap. Chriflum Dauidis fîlium ap^ pellailehouah STiuRitiam noRram. Itemapud ITaiam defîliolo/ quens pater:Dedi te in lucem gentium, inquit, utfis Talus mea uTi^ Ifaia 4ÿ. ad extremum tcrrx. Cxterum eum non (itullus deus alius, prxter unum, nulla alia uera Talus ST iuflitia, nifî unica ilia diuina, conTe/ quens profedo eR, Chriflum uerum efle deum patri coxqualem per omnia.

Apud eundem ITaiam dicit dominus:Per meipTum iuraui,exibit Iftiitiff» de ore meoiuflitix uerbum, ST non retradabituriquia mihi flede/ turomnegcnii. ST iurabit omnis lingua. AtquiPaulus dixit ; Dob Philip.t» natumeR Chriflo nomen quod eft Tupra omne nomen, ut in noroi ne leTu Te tiedat oninc genu cœleftium acterrcftrium, ST inTerno/ fum, omniscß lingua confîtcatur quod dominus RtIcTus ChriRus, ad gloriam deipatris Proinde necefleeR Chriflum uerü effe deum, Nam cum adoraturcolituri^, cum confîtemur ipTum efîe dominü, idquidcmnon cedit ad ignominiam.Ted ad gloriam dei patris. Si/ quidein in euangelio Tecundum loannem fic dicitdominus : Pater loan, f» omne iudicium (nimirum omnia iura ST omnem adminiflrationé gloriam ac poteRatem) deditfilio, utomnes honorent filium fîcut honorant pattern. Qtii non honoratfîlium, non honorât patrem, qui mifitillum.Hucergo iam pertinetquod apud ITaiam prophez tam herum legimus:Ego dominus,hu (uelipTe) eR nomen meum, ST gloriam mcam alteri uel alieno non dabo,STc. Dat autem glo/ Jjaitt 41. riam Tuam ßliojiic ergo TubRantia Tua, Tecundü diuinitatem, non cRalienus à pâtre,licet in propria perTona agnoTcatur. Quid quod in euangelio Tecundum loannem dominus nô diciEt nunc glos loan* ir»

rifîca tu me pater apud temetipfum gloria,quam dedifti priufquailt hic mundus eifet apud te ; fed quam habui priufquam Ilic mundu» cifet apud te.Habui,inquam,dicit,non accepi.Quanquam fcriptu^ ra amp;nbsp;hoc uocabulo utitur non raro propter difpenfationis flerium.

JHich,4, ApudMichzam dicunt Chriftiani.OmnesgentesambuIantu/ naquzcp in nominedcifui, nosautemambulabimusin nomine dei noftri. Cxterum ambulant in nomine SC uia lefu Chrifti,di/ Joanao» centisineuangelioEgo fum uia SC oRium, Ego fum lux mundt, «4,3. quifequiturme,non ambulat intenebris.DeumcrgoeffeChriftü ‘l“* ignorerNam apud Ezecliielem dicit dominus : Solu» ego pafcam gregem meum. Etmoxfubiungit: Pafcet eum feruuS meus Dauid,nimirum Chriftus.Dauidis filius,paRorilleuniucrfa lis eccleflz unicus,at(^ iccirco deus uerus. Oportet enim uniuerfa« km paRorem regem SC facerdotem zternum omnifcium 8i omni* potentem eife, omnibus hominibus in omnibus locis przfentenu Proinde uerus deus eR Elius dei,quia Meifias eR.

Prçterea quidorodarius SC minus cötrouerfum eR, quam quod Sfdrct nbsp;nbsp;nbsp;folusdeus pcccataremittitïNecefle eR ergo nihil effe darius SC mk

nus dubium,quàm quod credimus ChriRum eile ucrüdeum Quigt; Zoan.t* nbsp;nbsp;eR agnus dei,qui tollit peccatum mundi.

». Tim. I. Rurfus cum ChriRum redte appdlet Paulus fpem noRrä : nam Jfdite u, SC Ifaias przdixit ; In illo genres fperabunt. leremiasuerodamen Jtrc,t7. Maledidusomnis qui fpem fuam collocatin liomine:beatus uero qui dco fidic,neceirario ChriRum deü confiteri oportet.Nam fzpe apud loannem ingeminat ; Amen dico uobis, qui Edit mihi habet uitam zternam. Polfem huius generis innumera ex fcripturis pro^ ferre argumenta, atteRantia filium dei dominum noRrum lefuni ChriRum unius SC eiufdem eRe cum patre natlirz,ideo(p deum ue« rum ex deo uero : ucrum fpero fandlis SC minime contentions aua ditoribus illa quz produximus,fatisfacere.

De iitraîiu nbsp;nbsp;ReRat utdemonRremus dei fîlium incarnatum pro nobis,SC ex

mana^ Maria uirgine, uerum homine, nobis per omnia, peccato excepto, Chrißi tar confubRantialem, efle natum, Lex,prophetx SC apoflolimanife* Rüfima nobis exhibent uerx carnis ud humanitatis Elq dei argu/ Cene.}lt; menta. In Lege enim dicit dominus ; Semen mulieris conculcabit caputferpentis. Cxterum caput ferpentis, quis nefciateifediaboli regnum,uim,uel potëtiam’; Hane autem fregiffelefum ChriRum, tota aiteRatur fcripiura. Atqui hic nuncupatur fernen mulieris. Ei üunen quidem propter uuiutemhmnanxnaturxt femen auiem (nulie*

Ittulieris.non uiri,propterconceptionem ex fpiritu fando amp;nbsp;natû uitatem ex Maria uirgine faótam. Et quoniam hare fuit fîlia Dauiz dis.Abrahx Si Adam,(onrequens cli Alium Matix ucrum elfe hoz minem.Quetnadmodutn enim Adamo didum audiuimus .-Seme mulieris conculcabit caput ferpcntisjta eandem promifïionc Abra hx rcnouatamamp; inculcatamlegimus hifceuctbis. In feminetuo*j^*»**' benedicentur omnes gcntes otbis.PauIus ucrd ad Galatas manife^ nbsp;nbsp;nbsp;fgt;

ße dicit.'Semen hoc Abrahx,in quo benediAionem confequimur. Chriftum eflelefum.Idem apoftoIus;Nufpiâ,inquit,angelos aflu* Heb.i» mit, fed fernen Abrahxalfuminper angelos uticp excludes quafuis fubßantias fpirituales.per fernen Abrah^ iplîfTimam in tell igens hu manx carnis fubllantiam.Nam fubiungit: Vnde debuit per omnia fîmilis fratribus effe. Et quoniam hi communicant carne amp;nbsp;fangut ne,amp; ipfe fimiliter particeps faiflus eft eorundem. Certe fcriptura li neam profapix Chrifti diligentiflime deducit ex lumbis Abrahg in lacobum.d^ ex hoc rurfus in Iudam,inderurfus in Dauidem.Huic renouantur iterum promiftiones deincarnandodei Elio. Nathan cnim Dauidi dicit:Sic dicit dominus : Cum copied fuerint dies tui, itRe^.ra dormieris^ cum patribus tuis, excitabo fernen tuum poft te, quod cgredietur deutero tuo,regnum^ eius Ermabo.Isextruetdomum nomini meo : amp;nbsp;ego conftrmabo regni eius folium in xternum.

Netp eft quod hçc quifquam interpretetur deSoIomone.Hicenim uiuente patre Dauide natus.regnum^ eius cito dilapfum eft. Caez ternm Nathan loquitur de Elio qui fit Dauidi nafeendus poft mor tem.Cum dormieris.inquir.cum patribus tuis, excitabo fernen tuü poft te.Et quale hoc futurü Et.manifeftiifime déclarai, amp;nbsp;ait, Quod cgredietur de utero tuo.Nam SC Pfalm.i}t.legimus,De frutflu uen tris tui ponam fuper federn tuam. Porrd uirgo Maria Dauidici fuit feminis propago.ex qua genitus eftChriftus dominus, de quo loz quens angelus, ÔC uetufta ilia exponens uadcinia, ad uirginem diz cit;Et dabit illi dominus deus federn Dauid patris ipEus.regnabitip tutg t, fuperdomumlacob in xternum;6^ regni eius non crit Enis. Hue quotp pertinet quod Elifabetha dicit ad uirgine ex Galilxa in mon tana ludxx uenientem : Et unde hoc mild ut ueniat mater domini mei ad me^Benediâa tu inter mulieres,amp; benediâus fruAus uenz tris tui.Certe Matthxus SC Lucas ex profapia SC ueluti lumbis Daz Matth.i» uidis lineam Chrifti deducuntin ipfam uftp uirginem Mariä, quxXhc«). concipitex fpiritu fando, id eft, fœcundante ipfam fpiritu faniflo.

Eadem menfibus completi$,quibus abfoluitur feetus, peperit : qui wero natus eft, modis omnibus apparct homo uerus .* collocatur in

prxfepio fafcijs inuolutus, crefcit 8i adokfcitpro rationc corporïï humani,fatigatur,recreatur,gaudet,dolft,ffurir,fitit,cdir,bibir,melt;' tuir.denicp moritur.Id quod multis approbat ueritas euangelicæhi ftoriac. Nee ipfa erubefcit fcriptura Mariam appellare matrem do« mini,non utiep putatiuam, fedueram fii naturalem, utpotequx de propri] corporis fubftantia ueram carnem amp;nbsp;liumanam fubOantiSi Jfata 7, deditfiliodei,atceßante cum Ifaiaangelodej,ac dicentejn utero cS JiKfie I. cipiet uirgo amp;nbsp;pariet filium.En in utero dicir. Et rurfus apud Ma» Wdttb. I. discum dicit angelus idem:Quod in illa conceptü eft, à fpiritu fan* C4/. 4., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profedlum eft.Vnde apoftolus ad Galatas dicit filium dei fäcftu

elfe ex muliere, nimirum fecundum naturam humanam. Eß eniia Clirißus fruâus uentris Dauidis.SI uirginis Marix,genitx ex lunv bis Dauidis.Sed amp;nbsp;loannes apoßolus amp;nbsp;euangelißa, Verbum, in/' quit, caro fatHum eß, Si babitauit in nobis. Carnem nuncupans deum,uerum utiq; hominem appellat. Nam idem apoßolus alibir l^Jo4n.4, Omnis fpiritus.ait, quicôfîtcturlefum Chrißum in carne uenilTe,

ex deo eß:äf omnis fpiritus qui non conHtetur lefum Chrißum ill' carne uenißie, exdeo non eß.Libere ergo pronunciamus, Valenti/ num,Marcionem,Ap(llem amp;nbsp;Manicheum, negantes ueram Chri/ ßi carnem.eße ex diabolo,amp; ideo modis omnibus unà cum omni/ bus ipforum feiflatoribus fugiendos.Locum aiitem de uera Chrißi^ carne hifeedilucidißimis Pauli uerbiscocludimus.■ Cum Chrifluf cfTetin forma dei,femetipfum exinaniuit, formam feruiaccipiens* in (îmilitudine hominum conßitutus, ôi figura repentis ut homo: humiliauit femetipfum, faâus obediens uftp ad mortem, mortel« autem crucis.Proinde indubitatum eß,dei fîlium ueram amp;nbsp;huma/ nam aiîumplîfTe carné, 6i in ea nobis per omnia, peccato excepto* cife confubßantialem.

Hefufclta^ Neep ueró refufeitatus ex mortuis dns noßer.tamettrcIarificatuS«, jKîKwîMz ueritatccorporisfutfemel aifumptidepofuit.Etclarificatioueritatc ttm corpo» naturg non abolet. Dicit enim di feipul is : Spiritus carné amp;nbsp;oifa no«’ rhnon de^ habet,ficut uidetis me haberr.Proinde ueram illä fuam carnem fc/ ppfuit do^ cum uexit in cœlü, in uera carne apparet pro nobis femperin cön/ nmut, fpedu dei patris.in uera carne uenturus eß iudicare uiuos amp;nbsp;mor/ tuos,in uera carne uidebunt eum qui cößxerunt ipfum.Secunduni banc naturam Clirißus (qui iuxta diuinitatem noncrcatura, fed creator efl)creatura efl.Habet enim caro Chrifli initium,defcédit^ cxAdamo,quießcreaturadei uiuentis. Etquamuis hgefatiscom munita fintrobore feripturarum, non pigebit tarnen C. V. recitare fententiam bead pauis Cyrilli,quam cadem de rehifeeuerbis irr epißol»

êpiftola ad SucccfTutn epifcopum iCauri^ Dioczfarien.fcnptam re-^ liquit, Quia in tuo Comonitorio talc quippiatn reperi, quafi poft-rerurreâionem, fanda caro Chrißifalualtoris omnium rtoßrüm« in dei ta ris (îtconuerfa naturam.ita ut iam tota diuinitas fola etfe uï deatur oportcre.tredidimus etiâ ad hoc darerefponfum.Et poft ali.* quotuerba, Poft refurredionem eratquidem corpus ipfum, quod palïum fuerat, ueruntamen iam non habensin feinfirmitateshua mahas. Non enim illam patienté famis laboris uel fimilis alicuius aflerimus/ed iam incorruptibile confîtemur.nec hoc folum, fed SC uiuifîcum.Vitæ enim corpus eft, id eft, unigeniti filii dei.glorifïca» turn eft claritate deo digniffim3,amp; intelligitur dei corpus, kcirco lî quis illud diuinum dicat, ficut amp;. hominis humanum, à dccentifti^ marationenon deuiat. Vnde puto beatilfimum quocp Paulum dicereiEtfi cognouimus fecundum camem Chriftum, nunc tarnen a.Cor.f» non nouimus.Dei enim, ut dixi, proprium corpus cxiftens,omnia Humana tranfcendirConuerlîonem autem in deitatis naturam,cor pus e' terra non potuit fuftinere. Hoc enim impoflibile eft : alioqui deitatiderogamustanquam fadr, uelutaffumptoaliquidin fe, quod eitis iuxta naturam proprium non lît-Dehinc xqualis proba tur ineptiz dicereconuerfum elfe corpus in deitatis naturam, amp;nbsp;iU ludquoduerbumfîtincarnisfubftantiamcommutatu. Sicutenim hoc impoftibile eftrquia inconuertibile SC incommutabile compro baturJta etiam illud non eft polfibile in deitatis effentiam uel natu ram aliquid creaturarum pofte conuerti. Eft autem creata etiam ca.* ro.Ideocp diuinumquidé dicimus corpus ChriAi,quiacorpus eft dei ineifabili gloria illuftratum, incorruptibile amp;nbsp;iam fandum attp uiuifîcum confîieamunquod autem in naturam deitatis fttiin mutatum.net^ fandorum patrum quifquam fenfît aut docuit,neep nos ita fcntimus. Hzc Cyrillus. Thcodoretiis uerôCyriepifco* pu$,dialogo t, Eranift.Oftendam, inquit, corpus domini etiâ poftf afccnfionem corpus uocari. Audi ergo Paulum dicentem ; Noftra* côuerfatio in cœlis eft, ex quo expcdamus Seruatorem dominum' Iefum,qui transformabit corpus humilitatis noftrx.ut fit conforme corpori gloriç ipfius. Non eft ergo mutatum in aliam naturam,fed‘ manfti quidem corpus uerum diuina gloria impletum, SC lucis e.* mittens radios.Sin autem illud in aliam naturam mutatum eft,eoz rumquotp corpora fimiliter mutabuntur. Fient enim illi confort mia.Sin autem corpora fandorum feruant fux natitrz charade.* rem,corpusquocpdomini fimiliter habet fuam fubftantiamim* tnuubilctn. Tantum Tlnodorctus illc,

DB CHRISTO HOMINB VBRO, rf)rt/}uJ)4 Vorrö quandoprofîtcmurChriftum ueram habere carnem, n3 btreratio-gt; intelligimus inanimatam carnem. Confitendum eftcnim Chriflû nalemani^ habereanimam rationalem fiuehumanam,non expertem mentis. main. Arius docebat dei filium folam aiïumpfiiïe carnem abfqueanima, uerbumautcm fuilTe animxloco. Et Apollinarius animam Citrix ßo tribuebat.red adimebat mentem, rationalem elfe negans. Scriz ptura amp;antmam Chrißotribuit,amp;animK nonadimitmentem. Matth, io ipfe dominus dicit in euangclio : Filius hominis uenit,non utfibi minißrctur/ed utipfe miniftrct,utlp det animam fuam redemption nem pro multis. Idem Matthxus de ipfo fcriptum rcliquit; Cccpit Matth.ig affiâ dolore dCmccßicudine. Et dixit lefus.Triftiseß anima mca uG Zodn.tx. que ad mortem. Et alibi ipfedominus.'Nuncanimameaturbata cß,ait.Quod h hxcanima Chrißi mente deßituta fuit, qux potiiTi* ma animx portio eß,quomodo animam habuit'^quomodo triftari ^uctt it. Si intelligere,denderare amp;nbsp;meminilîc potuiK Defîderio,inquitdo* minus,defîderaui hoc pafcha manducare uobifcum antequam pa« tiar.DeHdcrium uero ex deitate non exiflit, net^ ex fola carne, neç ex anima métis exorte,red ex perfeda humanitate corporis amp;nbsp;men luttetis.Prxterea legimus in euangelio dixilîedominum .-Filius homi/ nis no uenit ad perdendum animas hominum, fed ad feruandum. Iccirconon folamcarnem,fed rationalemaifumpfitanimam. Homo enim amp;nbsp;anima 6( corpore perieranut ergo anima 8C corpo referuaretur.ucre humanum corpus Si rationalem animam affum plicfcruatorChrißus,hoc eßperfedilfimum hominem.Secundum fcripturas itaq; confiteri ueram Edem docens beams Atlianalius, di xit,Chriftus deus eß,exfubßantia petris, ante fxcula gcnitustS^ ho mo exfubßantia matris in fxculo natus.Perfcdus deus, pcrfedus homo,ex anima rational! SC humana carne fublißens.

Mtertiicttî His uftp hue demonftrauimus Chrißum lefum dominum noz error c ut flrum efle deum uerum SC hominem uerum,confubflantialem pa^ ritdr ortho tri fccundum diuinitatem,nobis autem cöfubflantialem fecundum doxa circa humanitatem.Nam animam rationalem amp;nbsp;carnem habet uereliu» myßerium manamidicemus porróde coniundioneuel unioneharum natu-' inrdrtMtio rarü in unä perfonä.-qua in re turpiter à quibufdä ueteribus quons - tüt, dam aberratü efle tradunt hißorix. Eutyches enim conflituebat in Chrißo unä tätum naturä,eam^ ex diuina SC humana compoflti.' id eß,confufam, à quo non longe receflerunt Monothelitx, unam duntaxat in Chrißo uoluntatem agnofeentes. Illam carbonariam uitare uolens Neßorius,inciditin calcariam.Confltens enim duas naturas,totidem perfonas alTeruilTe uidetur, docens uerbum cami non

DECAD. HIT. SERMO VT, 44 non unitum effe in eandem perfonam, fed inhabicaife duntaxat: unde amp;nbsp;diuam uirginem deiparam appellari uetabat. Cötra quos communis totius ecclefiz, fecundum fcripturas fentientis affertio, tradidit,duas in Chrillo naturas,naturarum(jß proprietates eifecon fîtendas.quæ ita coierint in unam perfonam indiuifam. ut nee di* Uina natura mutata fit in humanam.netp hxc in illam,fed utraque fuum retineat ingenium, fubfiftantautem utrç^ in unitate period nx» Vnus enim idé Chriftus fecundum ingeniü diuinç naturç. immortalis, fecüdum ingeniü humanx naturç.mortalis, atcß idem ille deus immortalis amp;homo mortalis.unicus eft faluator müdi.De qua re dicemus modo.deo afpirante.paulo plura amp;nbsp;explicatiora.

Deipfa coniundionediuinitatis amp;nbsp;humanitatis uerx in Chri= DeunioR* fto, non fpinofe ne^ fubtiliter difputarunt prophetx apoftoli. diuinitatii^ Simpliciter enim loquentes dixerunt : Deus homo faäus eft. Vel, o* htmutni Deus hominem afl'umpfit.Nam loannes apoftolus 6^ euangelifta, tatit. Verbum,inquit,caro faAumeft.Ideft,deus homo fadluseft.-ueldei Toan.i. uerbum incarnatum eft.S.Paulus,Deus,ait,manifeftatus eft in car/ z.Tint.)» ne^Et iterum,Filius dei nufpiam angelos aflumit, fed fernen Abra« hx aftïimit. Secundum apoftolorum ergodoólrinam explicantet coniuntflionis diuinxamp; humanx naturxin Chrifto myfterium, dicimus,Deu$ incarnatus uel homo faâus eft.Deus homine aifum pfît.Deus in carne huroana apparuit uel manifeftatus eft.Subtilio/ ra his rimari uelle.eft fe in ingentia coqcere pericula. Sût qui in his plenius exponendis utuntur uocabulis focietatis,participationis äf communionis,nec citra authoritatem fcripturarum, Paulo dicente. Quia puericommunionemhabent cum came amp;fanguine,8lt;ipfc _ (imiliter particeps fadus eft corundem.

Cauendum hie tarnen in primis,ne coniunâas naturas in una chrißum perfona confundamus,aut proprictatibus fuis fpoliemus.Nä deus utraff nat natura fua eft xternus amp;nbsp;immntabilis, deusitacp idem femper ma/ taras retù nens.non commutaturin humanam uel in ullam aliam naturam, nere imper fedhumanamfibi coniungit,fociat.aflTumit.adeolp unit.Rurfus mixtds. nifihumana natura creatura maneat, hocipfum fît, quod dici/ tur,humana non eft, manens ergo hxc in fua fubftantia alTumitur àdiuina.Proindemanentin unaChrifti perfonadux naturx, di* uina humana,8^ utraqj retinet fuum ingenium fuaml^ proprie/ tatem.Id quod aliquot fcripturx locis iam oftendemus.lfaias in cai pite fepiimo, Virgo, inquit, concipiet amp;nbsp;pariet filium,amp; uocabitur nomen eius Immanuel. Vtranep in Chrifto agnofeit naturä, nam fecundum diuinam appellatur Immanuel, id eft, nobifeum deusi

fecundumhumanain naturam cöcipitar Si nafdtitr.Idctn propht/ Sjtùa ÿ, ta, Puer natus eft nobis, inquit. Si filius datas eft nobis. Sic. Datur enim qui ab zterno eft ; nafeitur autem qui in fzculocfte incipit. Proinde unus ati$ idem Si diuinatn Sihumanam retinet naturam. fficL/, Nam SiMicheasdicitEt tuBetbIehé Ephrata, paruula quidim eS tn minibus Iuda,cxtemihiegredietur qui dominator fit in ifraele: Si exitus eiusa fxcuIo.àdiebusxternitatis.En quid poteratdici cla riusi Vnus attp idem duplices habet natales, quatenus enim deus eft,gen eratio eius eft à diebus xternitatis ; quatenus uerd homo eft, nafeitur in Bethlehem. Proinde unus atqj idem Chriftus deus ue-* rus attp homo uerus eft.Kurfus interrogat in euangelio feciindunt Matth-tigt; Matthzum dominus phariheos,Si ait,Quid uobis uideturde Chri fto,cuius films eft^Dicunt ei:Dauidis. Att illis.-Quomodo ergo Da Ppi. 110. uid in fpiritu uocat eum dominum, dicens : Dixit dominus domû no meo:fedeàdextris meis,donee ponaminimicostuos fca bellum pedum tuorum.Si ergo Dauid uocat eum dominum,quomodo fi lius eius eft*! Quad dicat.- Cum Ciiriftus extra controuerfiam fit figt; lius Dauidis,^ hie eundem,non ex aftedu humano, fed ex fpiritu fanSlo appelle! dominum, nimirum deum uerum eiufdem potefta tis cum patre,confequen$ eft Chriftum Si hominem uerum Si deS 4kcx 1« efte uerum. Angelus Gabriel utranq; hanc natura non minus cla/ re defignans,uirgini Marix dicit.Quod nafcctur fanilum,uocabi/ tur filius dei. Nafeitur enim ex uirgine homo uerus,ex homine ue/ ro.-atquihic eft films dei. Nam SiElifabetlia appellat uirginem ma trem domini, nimirum dei. Prxterea in euägelio Ioannis legas plu rima huius generis,qux utranep in eodem Chrifto naturam,ueluti Joan,t4- digito demonftrent. Creditis, inquitdominus, in deum, Si in me

credite.Etiterum,Patermaior me eft.Item,Exiui apatrc.Siueni in tnundum -. iterum relinquo mundum. Si uado ad pattern. RurfuS Marei i4. alibi,Pauperes femper habebitis uobifeum,menon femperhabebi« Matth,z8. tis.Et iterum,Ecce ego uobifeum fum omnibus diebus nfcp ad eon fummationem fxculi. Qu« quidem fententix iieluti eötrarix non poftuntfimulelfeuerx.nifiagnofeamus Chriftumretincrenatu/ rarum proprietäres inconfufasuel Impermixtas.Paulus ad Roma« Rom.1. nos manifefte dicitfe uocatum apoftolum ad annunciandû eitan/ gelium dei.quod antea promiferit per prophetas fuos, in feripturis fanihs,de filio fuo.qui genitiis fit ex femine Dauidis, fecundii cars nem,declaratus autem fit filius dei,perpotentiam,fpiritum faiufli/ ficationisSi refurreflionem exmortuis. Agnofeitergoutranque naturam in Chrifto apoftolus.Nam fecundû carnem,inquit,Chri* ftus eft

DKCAD» IIII» 8ER5MO VI. 45 flus efl Dauidis fiilius : ß ueró fpedemus potentiam miraculorutn, uiuißcann ex mortuis rcfuirelt;flionem,8lt; quod Ghriftus fpiritü fan« dum onines fîdties fanäißcat, appareteum qui Oauidis fllius eß.fccundum carnem.dei quoep efVe ßliü.fecundum diuinatn pocentiam. Licapoßolus parieuidentia 8C lucein gt;.cap.ad Philip« utranep in Chrifto naturain äßeric.Quoniain uerd is locus iam plus addudius et),ad aha tranfeo citanda«

Sanftus Auguftinuj non fuamduntaxat, fedtotiiisecclefix in Nó tjiiyJen toto orbe fuo fa-cuio florcniis,cö.*efiionem fidei exponens, epiftoz tur ud con la ad Dardan um j z. ßc feriptum rdiquit .'Noli dubitare ibi nunc funJuntur eße hominem Chriftuinlcfum unde uenturus eft,memoriterçrez naturit in cole, amp;ßdelitertenc ChriOianam confeßioncm.quoniam refurrez Chri/io. xità mortuis.afeendit in ccrium.fedet ad dexteram patris, ncc aliun dequämitideuenturuseßiudicarc uiuos Si mortuos:8^ ßcuentuz rus eß iila angelica uoce teßante, quemadmodü ire uifus eß in cœz Ium,id eß, in eadem carnis forma att^ fubßantia, cui profeiflo imz tnortalitatcm dedit,naturam nö abßulit« Secundum hanc formant noneßputandusubtt^'diffufus.Cauendumeßenim neitadiuiniz tatem aßruamus hominis, utueritatem corporis auferamus. Non eßautem confequens ut quodindcoeß.ita fnubitp utdeus. Nam amp;nbsp;de nobis ueracifTima feriptura dich, quod in illo uiuimus,moue inur 8i fumus.-nec tarnen ßcut ille ubiq; fumus;fcd aliter homo ille in deo,quoniam aliter deusillein homine proprio quodam SC ßngularimodo.Vnaenimperfenadeus SChomoeß, S^ utrunque eß unus lefus Chriflus, ubi^ per id quod deus eß, in carlo autc per id quod homo. Idem cnim author pauld poß ; Spatia,inquit,lo(oz rum tollecorportbus, nufquam erunt, Si quia nufquam eriint, nec erunt.Tolleipfa corpora qualitatibus corporum, non eritubi fint, Sc ideo neceflfe eß ut non fint.Et in fine epißolz ide ille dicit.Chri« flum dominum noßrum unigenitum dei filium,patri coxqualem, eiindcmqj hominis filium,quo maior efl pater,SC ubiqjtotum pgt;f* fentem eife non dubites tanquam dcum, SC in eodc tempio dei eße tanquam inhabitantem deum, SC in loco aliquo cœli propter ueri corporis modum. Hocipfumadhuefufius idem ille exponit Traz ftatu in loan.ro.SC cotra Felicianum Arianum cap 9.10.SC u.item de Agone Chrift. cap. 14, ufqj ad iz. Qiiibus coniungemus SC S, marryris Vigilq epifeopiTridentini teflimonium. Is enim contra Eutychempro aifertione uriuftp in Chriflo naturae difputans.diz citrSi uerbi SC carnis una natura efl, quomodo cum uerbum ubitp fit,non ubique inueniatur SC caro i Nam quando in terra fuit,non

cra(utilt;ß in ccclo:fiinuncqiii3inccrio«ft,non eftutiqjin tcna : SS in tantum non eft, ut fecundum ipfam Chriftutn fpcifleinusuen^ wrum de carlo, quem feciindum uerbinn nobifcum elTecredimuS in terra.Igitur fecundum uos aut uerbum cum carne fua loco con^ tinetur,aut caro cum uerbo ubiq; eft. Qiiando una natura contra/ rium quid amp;nbsp;diuerfiim non recipit in feipfa.Diuerfum eft autem 8£ longe düfimile circumfcribi loco SC ubiq; efte;SC quia uerbum ubi« que eft.caro autem eius ubitp non eft,apparet unü eundemtp Chri« ßum utriufcp efte naturpSC efte quidem ubiq; fecundum naturam diuinitatisfuar.SClococontineri fecundum naturam humanitatis . fuar.creatum eife 8i. initium non habere ; morti fubiacere SC mori non poffe:quod unum illi ex natura uerbi,qua deus eft:aliud ex na tura carnis, qua idem deus homo eft. Igitur unus dei filius idemtÿ hominis faäus h'lius,habet initium ex natura carnis fux.SC nö ha/ bet initium ex natura diuinitans fux:creatus eft per naturam carnis fuae,SC non eft creatus per naturam diuinitatis fuaetcircumfcribitur loco per naturam carnis fuç,8C loco non capitur per naturam diui/ nitaiis fuae;minor eft etiam angclis per natura carnis fuæ,SC xqua/ lis eft patri fecundum naturam diuinitatis fux : mortuus eft natura carnis fux.SC non eft mortuus natura diuinitatis fux. Hxc eft fides Sc confeftio catholica.quam apoftoli tradiderunt, martyres robora uerunt, SC fideles nuncufcp cuftodiunt. HaClenus Vigilij marty« ris SC epifcopi uerba recitautmus,in hoc ut pukherrimus intelliga/ turconfenfus fcripturxfandx.ecclefix uniuerfalis SC pqffimorum patrum atq; dodorum in hoc dogmate, quo cöfitemur in ChriftO utriuftp naturx proprietates inconfufas manere.

Chrißu in Rurfus modis omnibus cauendum eft. ne propter naturarü pro unaper/is prietates afferendas retinendasip, difcerpamus unitatem perfonxt na manere quafi duo fint Chrifti, quorum alter paflibilis SC monalis, alter fit tndiuifum, impafiibilisSC immortalis.Nam unus SCidemeftChriftus.qui fe/ cundum diuinitatem immortalis, fecundum humanitatem morta* lis agnofeitur. Neftorius negabat diuamuirginé Rlariam efiedei genitricem, Dicebat enim deum immutabilem, 8C iccircoinnafcibi lern eife matreq; carere. Vnde orta fufpicio quod dominü nudum effe hominem diceret, SC dogma Pauli Samofateni 8C Photini tues retur. De qua re multis agit Socrates hiftoriarumlib.r.cap.jx. Peo cauitautem eötra feripturam SC ueram fidem Neftorius. Elifabeth enim Zacharix uxor,8C mater beati Ioannis baptiftx.fpiritu fantfto plena, difertis uerbis diuam uirginem falutat SC prxdicat matrem dominiyid eft,matrem dei. Et quamuis diuina natura generationis

DîCAD. I irr. s ER MO vr. 4$ corruptionis exors ßt, certifTimum eft tarnen eum quem Maria peperit,reuera deum eite, Nam quodex ipfa natum eft (aicange« lus)fflius der ert:peperit ergo deuin;ac meritoappellaturdeigcni-' trix.Si enim deum non genuir.nudum hominem peperit,nec del ff liu$hominem infeparabüiter fibi fociauit. Ad eundem modü cum deus naturafua fit immortalis.mori certe non potefttfi uero quis ea de caufa abfolute negarec deumpro nobis crucifïxum oblatum, adeot^ mortuum efte, contradiceretPaulo dicentiiSiipfum cogno i.Cor.si ui(rent,haudquaquam'dominum gloriæ crucifîxiiîent. Quis uero nefciat deum glortz uel deum gloriofum non pofte cruciftgc^intez rim cum ille qui fecundum carnem patiebatur 5^ cruci affigebacur, deus erat,non nudus duntaxat homo.reéle dicimus deum pro no^ bis paftum amp;nbsp;cruci efiTeaftixumfticet i$ qui paftus fit, fecundum id folum pafTus fic,quod pati potuit.Nam Petrus apoftolus.Chriftus, uPeti^-t inquit.paifus eft pro nobis carne.Eundem fequuta fynodus Toles tana prima,in hxcuerba decreuit, Si quis dixeritautcredideritdeiz tatem n3fcibilcefte,anarhema ftt. Si quis dixeriiuelcredideritdeiz tatemChrifticonuertibilem fuifte uel paftibilem, anathema fit. St quis dixerituel credideritdcitatis carnis unamin Chrifto efte na turam,anathema fit. EtDamafus epifcopus Roman. Si quis dixcz tit.inquit, quod in paftionc crucis dolorem fuftinueritfilius dei 8C deus Si nö caro cum anima.quä induit forma ferui.quam fumpfir, ficutdixitfcriptura,anathema fit. Ergo cum Paulus dicit deum fibi .etß.xm acquifiuifte ecclefiam fuo fanguine, quis um infanus ut credat dts uinam naturamhabere,uel unquam habuiftefanguinem'^interim quis tamftupidus ut non uideat carncm quam deus aftumpfit haz berefanguinefn, cumqj deus id quod aftumpfit non reputet uelut alienum,fed proprium .retfliftime dicimus deum proprio fuo fanz guineredemüfemundum. Vndeamp; Theodoretus Cyri epifcopus dialog.Eran-j.fubfinemdixit;SiChriftus eftamp; deus Si homo,ut tl facra docet fcriptiira 8i beatifTimi patres perpetuo prardicarunr, ut homo ergo paifus eft.ut deus autem manfit tmpafttbilis.Qiisnz do uero corpus uel carnem uelhumanitatem paftam eftie dicirnus, diuinam naturam nöfeparamus. Sicutenim unita erat amp;nbsp;efurientt tl fitienti amp;nbsp;defatigatac ; quinetiam dormicti 8l de paftione fubeun da triftitta 81 mcrrore confeélç, nihil herum quidem fufcipiens,fed ei permittens utnaturçaffeéliones 81 paftioncs fufeiperetüta etiam eiconiunä:a erat dumcrucifigeretur, 81 conceftit ut perageretur palTio.utpaftione mortem folueret, dolorem quidem ex paftione oon fufeipiens, pafttonctn antem fibi adaptans 81 accommodans, quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ma.

utpote templi fui Si carnis coniiindlr, per quam etiam membrj CbriHi appellantur qui crediderunuSi eorum qui crediderunt ipfe caputappellatus eil. Hxciile,

De fommu nbsp;nbsp;H«c figuraloquendiappellaiurabalqsaJtiwarf/f alteratiouel mu

nifdfione tatio,à loan^Damafceno àirrl/oais mutua largitio uel alternata aitrix WiomarM. butio.Vulgo nominarifoletidiomatücommunicatie, nempecum akeri naturx ca proprietas communicatur.qug propriä eft alterius, Ioan,}, Verbi gratia.Nemo afeendit in coclum,ait dominus,nifi qui defeen dit de cœlo.filius hominis qui eftinccclo. Gerte non erat tune hu« mana natura in coelo, cum htec loqueretur dominus, fed in terra, quia tarnen aflumpta cftcaro in focictatem diuinitatis, huius pro« prium, humanitati communicatur. Et Fulgentiu» epifcopus hanc interpretationem agnofeens libroad Trafimundum regem fecun» do.fic reliquit fcriptum;Non(hoc dixit) quia humana Chrifti fub/ fiantia fuerit ubiep difiufa, fed quoniam unus idemq; filius dei atq; hominis filius,uerus deus ex pâtre, ficut homo uerus ex homine,Ii cet fecundum ueram humanitärem fuam, localiter tue elfer in terra, fecundum diuinitatem tamen(qux loco nullatenus continetur)ca; Ium totus impleret Si terram. Hæc ille. Proinde diligenter obferz uandac funtfententiae de Chrilloin euangelicis SC apoftoheis feriz ptis teftantes.Quacdä enim peculiariterrcferuntur ad diuinam eiuS naturam.quales il lac funt.Ego 81 pater unü fiimus. Antequä Abra* ham fieret cgo fum.In principio erat uerbum,8C uerbum erat apud deum,SC deus erat uerbum.Ipfe elf ante omnia.imago dei inconfpi eui.per quem condita funt omnia.Qiixdam uerd referuntur fingu lariter ad humanam eins naturam : fiue ad miffionem difpenfatioz Kft i. myfteriü.cuius generis illa: funt:Patcr maiormeeft. Minuifti eum pauldminusab angelis. Triftis eft anima meaufqj ad morte, Suntrurfus teftimoniaquxadutrantp refpiciuntnaturam, neutri 7olt;»n.lt;rgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;congruunt.Talia funt harezCaro mea uerus eft ci

Jodn 10' fanguis meus uerus eft potus. Poteftatem habeoremittendi pcccata,cxcitandi in uitam quos uolo,iuftitiam fanftitatem con ferendi.Ego fum paftor,oftium,lux,uia,ueritas SC uita. Nemo uez nit ad patrem.nifi per me. Hçc enim ueram Chrifti fubftaniiam no bis proponunt atq; commendant, ueri, inquam, faluatoris 8C mez diatoris dei 8c hominis perfonam,Nam nemorcmittitpcccata.nifi fokis deus. Rurfus non remittuntur hxc fine morte 8C fanguinis effufionctficuttcftaturapoftolus in 9.cap,ad Hebtços. Rurfus funr Kftimonia qux nonpolfunt expediri commode nifipetcommuz ■icationem idionigt;tum,Pequa hxcfufficerefpero.

Rurfus perfonam mediatoris dei amp;nbsp;hominis minime bcerat, Nó Jifetn quifquis propter unionem naturartunnon tarn lateextcndit huma piturpcrfo nitatem.qudm late diffunditur(ut fie dicam)diuinitas.N3 in euan/ nd Chri/li, gcliofecutidum Matthxum non ingreditur corpore fuo domum Matth, 8, Centurionis dominus,cum tarnen dubium non (it,diuinitate prza fente no abfente,curatum elfe morbum famuli Centurionis. Quis autem dixerit ideodilfolutam elfeperfonâàbeatoMatihzoquod humanitatem Chrifti non extenderit ad diuinitatem ufrp ƒ Angeli de corpore Chrifti refufeitato ex mortuis iam glorifi'cato.mulie^ bus loquentes,dicunt:Non eft hic.Surrexit. Atnon ignoramus ua Marti tSr biqueeft'ediuinitatem.Et tarnen non diftuerunt indiftblubilem perfonam angeli.quod humanum Chrifti corpusdiuinitatinon æquarunt per omnia.[Hi ipfiangeli non lacérantperfonam Chrifti Aä,u cumfubldtoex monte oliuarum eins corpore in eerlos, ipftaftanx tes in terris teftificantur, ad eum modum rediturum ad quern mo/ dum recedentem uiderunt. At quis dominum tunc quoque eis prxfentem fuiffe negate audeat In ccclis ergo eft non in terris, fez cundum ueri corporis modum, ubiep autem in ccclis Sd in terris do minus nofter fecundum infinitam ipftus diuinitatem. Homo conz Rat anima amp;nbsp;corpore,amp; hpenaturis inter fediuerfiffima, unam per fonam non duas conftituunt. Quifquis autem cuiep fuum propriu attribuit Si défendit, perfonam minime difeindit. Dormit corpus, anima non dormitdixcpropria partium,non efficiuntduas perfoz nas. Hue pertinere uidetur quod Theodoretus in r. Dialogo fcriz ptum reliquit,dicens:Naturalem animç Si corporis unionem non foluimus, fed need proprijs corporibus animas feparamus ; fed ea quz funt naturarii propria confideramus. Quando ergo dicit fcriz pturaiExtuIcrunt autem Stephanum uiripij, Si feceruntplandfum magnum fupcr ipfum, dicesne anima cum corpore cfTe fepultam^ Non opinor.Et quando audieris lacob patriarcham dicentem.’Se« pelite me cum patribus meis, intelligis id decorpore no anima effe diflum. Interim legis.Illic fepelicrunt Abraham Si Saram uxorem eius,8fc. In quibus corporis non meminit fcriptura, fed per nomi* naanimamfimulôi corpus fignificauit. Nos autem redediuidiz mus 9; dicimus animas elfe immortaks, fola autem corpora pa« triarcharum fepulta effe in fpelunca duplici.Itanosquoc^dicere confueuimus.in hoc uel illo loco.hic uel itle fepultus cft;amp; non di« cimus corpus huius uel illius, fed hie uel ille. Quicunc^ autem fanp mentis eft,fcit nos loqui de corpore. Ira cum euangeliftæ toties mez miniftent corporis Chrifti fepulti, tandem petfonx nomen pofue* - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 5

Cum ueró extra controuerfiam fit, hanc fïdem S^doârinamà temporibus Chrifti ad noftram ufquc æcatem, in (anóla dei ecclcfia iloruific.S^ contra innumeros fathanx hxreticorum afiultus fir* mifiimamperftitifie.attpilla ipfa fcripturarum teftimonijs amp;nbsp;fan/ diarum fynodorum fymbolis tradita amp;nbsp;cöfirmata fit, hortor C.V, utinuocatoChriftinomine,inca pcrfeueretis,Sf Cliriftoucrodeo hoinini ucra agglutinati fide amp;nbsp;obeJientia perpétuas agatis gta tias,adorantes regnantem in fxcula fxculorum.

EMONSTRAVI C.V. Cbriftum lefum domî/ num nofirum uerum efiedeum 8C hominem,id quod luculentiorem habebit utilttatem, fi intelligamusquiS eius reifrufius fit. Is uero potifTimum cognofeiturex Oiïictis Ghrifti domini. Hic rex eft Si facerdos populi dei, regnum

ergo habet amp;nbsp;facerdotium : quæ fi paulo diligentius expenderi/ mus, aperient nobis maximum diuinitatis ôC humanitatis Chrifti fruiflum.

Chrißut Rex eft Chriftus Iefus,ergo amp;dominus eft uniuerforum.retflor tßrexunit flfgubernator omnium quæ in cœlofuntamp; in terra, in primisip/ uerfirtun, fiusecclefix catholic«,quæ eft communiofanâoium ; quia rex eft ac dominus,certc proregali munere liberator fine afiertor.uin/ Cene.j, dex ac defenfor,denitp dC legislator eft eleiflorum. Hicenim co n tri Z.uclt;e II. uitcaputferpentis,fortem illum,populideif«ui(finnumhoftem,a[/ Colofßi, ligauitfuperatum.âf diripuitfpolia, Eripuit eledtos c'poteftate te/ nebrarum,amp; repofuit in libertatem filiorü dei, ut fimus eius pecu/ i.Pet». lium,fanguineregis noftri fandfificati, populus acquifitionis, qui i. feruiamus ei in iuftitia 8ifanditate. Ipfe humilis benignus amp;de^ mens eft,quod de to etiam euangelica hiftoria ex Zacharia repetit Mauh. ti.Ipfe pro nobis uigilat,ipfe défendit amp;nbsp;tuetur nos.ipfe cm ni bonorum genere nos ditat, inftriiitcp contra hoftes armis fpiri/ tualibus,amp; uires refiftendi Si uincendi hberaliterconfert.Ipfetem/ plum dei eiedis Chanançis repurgauit, iniquas leges fcidit,ab illis Chrißut nos liberauit,nunc uero feeptro oris fui nos moderatur Si regit, le/ rfl monarf gibus aequifiimis Si opumis promulgatis. Nam deus eft Si homo, Àru ideeip folus eft moaarcl)a,rex regum, SC dominus dominantium,

DECAD. nil. SERMO VIT. 4S Nam fubditos fibi habet reges dominos in orbe uniuerfos, Hos quidem fua fponte per fidem obedientes ; illos autem uel relu «Hâtes potctiafuafubifdtos.Ideolÿ proplieta Dauid.Sapite, inqiiit, Pfal.i, ó reges,erudimini iudices tcrrar.fcruite domino in timore,amp;: exulta tecum tremore, Ofculamini filium ne irafcatur, amp;pereatisinuia. Alibi enim idem proplieta : Dixit dominus domino meo.ait.fede à Pfal, no, (iextris meis,doneeponam inimieostuos,feabcllumpedumtuoquot; rum. Dominus emitter uirgam fux potentix è Zion, dominate in medio inimicorum tuorum Ifaias quotp dominum loqnentem inlt; ducens.Leuabomanummeamfuper genres, amp;nbsp;inter populos exal Jfailt;e 4^^ tabo fignum meum,amp; apportabunt filios fuos in humeris,eruntcß reges alumni tui,amp; reginx nutriees eorum. Id quod copiofius exz ponunt liiAorix eceleßafticx.De hoc rege Chrino uaticinantes pro phetx,dixerunt;Et prxparabitur in mifericordia folium,fedebitlp fuper co in ueritate, in tentorio Dauidis, iudicans amp;nbsp;ueloeiter red.' dens quod iuftiim eft. Er iterum, Ecce dies uenient, dicit dominus, ffe.i}, amp;nbsp;fufcitabo Dauid germen iuftum, amp;nbsp;regnabit rex fapiens crit, 8i faciet iudicium K iuftitiam in terra,ln diebus eius' faluabitur lu da, Ifrael habitabit tuto:amp; hoc nomen eius quo uocabunt eum,. Deusiuftitianoftra.

Quoniam uerd Rex eft dominus nofter, iccirco regnum habeat De regno Oportet. Regnum appellaturtam ipfa regio ditiocpregifubieâa, Jti, qudmipfedominatus,imperium, poteftas Sf adminiftrandiratio.

Proinde ecclefia faniHorum communio obediens fubieiHaqj regi Chrifto.appellatur regnum dei. Dicit enim Micheas : Et regnabit Mkh, 4, dominus fuper eos in monte Ziontergo Zion (qux fignificat cede fiam)eft regnum dei. Ac regnare dicitur deus cum fuosillos in ec' clefia regit, gubernat, feruat amp;nbsp;afferit, deniq; uarqs charifmatibus donatatqi fcccundat.Paulus enim dicit.Regnüdci non eft cibus SC Rom. 14. potuSjfed iuftitia amp;nbsp;pax SC gaudium in fpiritu fanfto.Prxterea re^ gnum dei eft xternaillagloria amp;nbsp;Felicitas, quam deus eleélis fuis communicat.Dicit enim in euangelio dominus ; VenirebenediiHi Matth.if, patris mei, polFidete regnum, quod paratum eft uobis ab exordio mundi.EtLatromorituriismoxmorienti dominoin crucefuppliz cans,amp; confors huius regni fieri cupiens ; Domine memento mei, Zuca if,. ait,cum ueneris in regnum tuum.Rurfus cum euangclium nos do ceat quomodo regnet in nobis deus in hoc fxculo.in aliud uero ilgt; ludnos aliquando ad fe transférât, hoc eft cum euangclium illud fit per quod dominium fuum erigit dominus,non lemerè appclla.r uitregnum dei apud Mattli, in u, cap. Alibi uocaturcade^aufi».

fermoregni Infumma.nos inpra fciiii pcrrtgni'm deiiniclligt'* mus ipfum cœtum faiiifloriini.ecdcfiam.inquan), catliolicam, uirx tutemcp feu adtninifliationem rcgnantis iii ipfa deijioc cft confer uantisgubernantis amp;nbsp;glorifîcantis eam.

gt;^«««1 d« Et hoc quidemregnumdei unicum cft Nam unus modo dcus, rtgnu con^ unus duniaxat rex Chriftus, una f cclefia amp;nbsp;uita atcrna « ft. Cartes fideratur rum unum hocdeiregnum Cccundum difpenfationcm confijeraz dupliciter. tur dupliciter, Principio iuxta omriipoieiniam dei. Hic enim eutn fit fummus amp;' omnipotens,rrgnum poteOatem iuftam æquifïi*' mamcß habet 8C tKctctt in omnes creacmas uifibilcs amp;nbsp;inuiftbiles, fiue hr uelint fiue nolintfubefte.Deinde iuxta fuum Ipiritum, quo régnât in fuis eledlis.Ita uerô dupliciter l urfus cöfideraiur regnum dei.Velenimterrenum eft.Sddicitur regnum gratizzuel cœlefte cft. Si appellatur regnum gloriz.

Regn» dei Regnum gratis terrenum.non ideo appellatur terrenum.quod in terris c3rnaleterrenum'q^(ît,inR3rregniBubYlonici,Petûci, Alexandrin! ^r4(M, uel Romaniifcd quod in terris fit.San^a enim ecclefia dei bona ex parte uerfatur in hifeeterris, carne Si fanguine participans, donee uiuitin terrislicet non fecundumearnem uitam uiuatterrenam. Nam fecundum fpiritum, perquem regitur, uiuit uitam cccleftem.

Pro. z . Non quod non peccent confortes regni dci, Septies enim caditiu/ ftus.amp;refurgit.Vndc Sigratix regnum nuncupatur. Donee enim uiuimus in hoc fzeulo, gratiam Si mifericordiam fuam nunquam t.Sam. 7. negat rex Si dominus nofter.ueniam nobis poftulantibus. Ac pen* dent toti à gratia regis fui fideles,perpetuam agunt pœniientiatn. Si ad perfeéliora fubnituntur. Nam omnia fua componunt ad le/ Qfiomodo ggg fui regis Si principis. Etenim régnât hic in eledhs fuis per uer/ bum ueritatis Si perfpiritumfanftum.Verboueritatisquidfaciant Chriflus in jyi fugiantfamfli docet.Spiritu fuo fanélo commouet corda, Si ui terrwin re fufficit fugiendi prauum Si perfequendi bonum. Siquidem gnofuo. pQp tam fibi régnât rex nofter quàm nobis. Facit enim Si nos te^ Apoe.t. gcs,ut liberati à diabolo, damnatione, peccato amp;nbsp;malediifHone, Re^w det diaboli.damnationis, peccati amp;nbsp;maledidionis, adeotp rerum om/ fpirituale, nium fimus domini, amp;nbsp;ipfius filti dei cohzredes. His de cauflis regnum dei fpirituale regnum dicitiir. Nam confortes regni deifpiritu dei imbuti, fru^lns proferuntfpiritus, non opera carnis, /(M«,!?. deniqp gubernantur fpiritu dei. Neep uerô more regum huius fz/ cuti régnât dominus nofter,dicens Pilato.Regnum meum non cft ex hoc mitndo. Qua fententia abutuntur nonnulli,colligentes ni» hil cxcerni fore in ecclefia dei, quo nomine dc magiftratum remo* uenr,

DSCAD. nu. 8BRM0 VII. 49 ^ent, amp;’ tam fubtiliter de regno dei loquuntur, ut nefcias ubi fît.auc qui huiiis regni fint côfortes. Non uidentcx materia didii colligen dum eiïe fenlum ludçi accufantes dominum apud Pilatum, impin guni ei crimen affectati regni.Hoc diluens dominus, Pilato often-, du regnum fuum non taie futurum, quod eie(fto Tiberio Cxfarc parandum fit .3^ retinendum atmis, moreiÿ huius fscculiadmini» ftranduin. Lidemouftrâ$fubiungii:Si exlioc mundo effet regnum meum.miniftri mei uticp pugnarent ne tradercr ludçis.Infert ergo: Nulle autem regnum meum noneft bine : ideoep nô pugnant pro me,ut eievQo Tiberio me coUoeent in folium regni.Ei mox,Ego in hoc natus fum.inquit, SCadlioc ueniin mundum, utteftimonium feram iieritati.Omnis qui eft ex ueriiate,audit uoeem mcâ,Quem.* admodutu ergo ueritace(non mendacio doits amp;arribus inftar prin cipumlmius fxculijparat fïbi regnum,ita ueritate amp;nbsp;retinet amp;nbsp;ad* miniftrat regnum fuum Chriftus:d^ quicuncp ampleéfuntur ueri* tatem, confottes funt regni Chrifti, fine principes fint fiue popula* Tesiomneshi obtempérantuoci regis feruiunt^principifummo,. Hic tarnen diferte addimus,non polîe reges aliter feruire domino amp;regifuo.quàm reges, id eft faciendo ea quae debent facerereges, exercereuidelicet iudicium 8^ iuftitiä. Licet en im hi in mundo fint, non regnant tarnen iuxta mundum:quia gubernantur iam à fpiri« tu régis fuiClirifti,omnia(pdiriguntad praeferiptum uerbi dei,8£ in omnibus ducendos fefe prxbent fpiritui dei8i eatenus nehorü quidem regnum eft ex hoc mundo. De his alibi multa fecundum feripturasex beato Auguftinocitauimus. Actueturaliquandorex nofter Chriftus opera principum ecclefiam ac miniftros. Aliquädo expofitam pcrfequutionibus per inhrmitatem eandem feruat 8C propagat. Premimrenim.fed non opprimitur, régnante femper uincente in fuis Chrifto principe maximo. Iam termini Imius ter« Termini rentregni Chrifti porriguntur adextremos terræfines. Pertinent regni chri eitim ad regnum Chrifti omnia régna mundi 8i omnes genres. Jiitn ter^ Pertinent hue omnia prophetarum teftimonia de Vocationeom-- fis^ nium gentium,quorum plurima inuenias in Ifaia Sf Zacharia.qui regnum Chrifti in terris magnifiée deferibunt. Vndeoccafioneac* ceperunriudæi fingendi nefeio quam amplifica de maieftate amp;nbsp;ui* iflorfis Mclftac.-quæ tarnen ab unde in Chrifto iam dudum complc« ta funt.fed fpiritualirer magis quam carnalitcr.Illi uerci dum carna« lia fomniant ÖC expédiant, fpiritualia faftidiunt, deftituuntur iitrif= Propletet que. Fidelesautem munificentia 8d liberalitateChrifti régis abun deregno dantiffimeconfequuncurquppromiferuntprophetx bona, nempe dei,

picem cum dco amp;nbsp;hominibus amplifTimam.omnigenamip felicî* tatem.uc femper fînt bead, femper ßnt tuti (licet pugnent perpeiuo) ab omnibus hoflibus cum uifibilibus turn inuißbilibus, gaudeâdÿ incolumitate fempiterna.Quz quidem ampliiTimo dicendi generc propofuerunt in fcriptis fuis prophetae, nihil tarnen intelligentes a/ liud, quam quod modo diximus. h'deles feliciifimos futuresacin Chrifto poifeifuros omnia bona cum animx turn corporis, quan* turn uidelicet fanais eft neceftarium 8i falutare. Et hoc eft illud re^ gnum (utrun^ iam intelligimus tarn gratiae quam glorix) quod cxpeiflauerunt lofeph ille Ramathçus, Simeon iuftus,amp; Anna pro phetiffa cum altjs famflis. Hoc ipfum regnum annunciauitSama« rids Philippus diaconus, SC Romanis beams apoftolus Paulus, Scits utl quod teftatur Lucas in Adis apoftolicis cap, 8. Sedes uero folium rty uel folium adeo^ palatium régis noftricœlum eft. Afcendit enim ^itChri^ uidorin ccelos, SC confedit ad dexteram deipatris omnipotentis.

Inde uelud fol iuftitix illucefcit omnibus in ecclefta uel in regno cius agentibus : imd ftdelium quo^ corda ftbi delegit in quibus habiter. Alioqui nullam in terris federn uel paladum regni habet, Quinimó ut intelligamus regem SC fi corporaliter non prxfenteni in terris, fed carlo illatum efte, propterea non abefte regno fuo, fe quidem in uerbo fuo capid, nos autc corpori uel membris comp»/ rat. Iam ergo ficutcorpori fuo nunquä detftcaput, ita regnum del non eft fine principe Chrifto.Et ficut uitalis fpiritns ex corde,ex ca* piteautem uirtusfentiendi mouendii^corpori infiinditur; Sic ai principe Chrifto uiuifîcamur.illo nos iuftificante.conferuante.con folante, confirmante, SC ab omnibus malts defendente. Sicut ont/ nia membra reguntur à capite, fie omnes fideles in regno Chrifti d 1» fcge Chrifto gubernâtur. Paulus crgo,Deus,inquit,fufcitauit Chrî ftum ex mortuis, SC federe fecit ad dextram fu3 in cœleftibus, fiipra omnem principatumac poteftatem, nbsp;uirtutem, SC dominium,

omne nomen quod nominatur,non folum in fseculo hoc,fed SC in fiiiuro, amp;nbsp;omnia fubiecit fub pedes illius, SC eum dédit caput fuper emnia ipfiecclefîr,qua; eft corpus illius,complemenmm eius, qui omniain omnibus adimpict,Cuius quidem generis alia complu» rima inuenire licet in literis apoftolicis : in primis illud,Chriftus eft caput ecclefiv, SC idem eft qui falutem dat corpori. Nam expofuit femedpfiiffi pro ecclefia, utillam fantflificaret mundatam lauacro aquae per uerbum,ut adhibereteam fibigloriofam,amp;c. Etharcha* Acnns de regno Chrifti in terris, quod SC gradae regnum SC milû ans eeddia appcllatur.

Porró Regnum dei, cœlcfîe glorix regnum nuncupatur,ca RtgnS dd de caufa,quod dominus amp;nbsp;rex noßer eos quos in terris fanâifîeax in rctlit Uit amp;nbsp;direxit fptritu fuo adeo^ 8i iuAiiîcauit, liberatos carne amp;nbsp;ere gloritr, ptos exhocfxcuto,in ccclis glorifîcat, in^ fuum 8i omnium fan* riorum confortium gaudiiim^ recipit. Animx enim fîdelium fi* inul att^ migrant ex corporibus, protinus recipiuntur in ccclum.ut regnenccum ChriAo rege xterno, amp;nbsp;Ixtentur Ane Ane cum omni bus fan (ft is. In iudicio uero ultimo.quo credimus per ChriAum re» gem uiuos 8C mortuos iudicandos, excitabuntur ran(ftorum cor^ pora,cIariAcabütur,animabus fuis rurfus coniungentur, 8C uniuer A, quotquot ab exordio mundiadbçferunt régi ChriAo, unà cum ChriAo rege 8C prindpe {ternum uiuent regnabutin gloria. De hoc regno fandtorum multa prxdicauerunt prophetx amp;. apo Aoli, in primis autem beams loannes apoAolus in fua Apocalypfi, Hoc ^(gt;oca.iu appellarunt alii triumphantem eccleAam.

RegnumhocdeiuelChriAi.xternumeAregnum. Sicutenim in h'nem ufqj mundifutura eAecdefia in terris,utcuncß infaniat hic Chrißi efi mundus Si. mundi princeps : Ac poA indicium corporibus amp;nbsp;anu mabus Felices xternum cum ChriAo regnabunt Aue uiuent A.* deles.Nam in euangelio dixit dominus;Ponx inferorum non prx Matw.iff. ualebunt aduerfus eccleAam. Erunt item nouiAima tempora Acuti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

luit fxculü Noe, in quo licet multis partibus fuperarent Adelium eccleAam imptj.feruatus eA tarnen Noe cum fuis in arca,impti uero cxtinAi funt diluuio. Sic prxualebit quidem modis omnibus ini.* quitas in Anefxculi,fed feruabuntur interim eledi in regno Chri= Riiper ChriAum,quern illi iudicem expedabunt uidebuntip redem ptorem uenientem in nubibus codi.Sed amp;Daniel in prophetia fua Dunitl^ r» omnium regnorum ortum 8^ interitum etiam AntichriAi defcribit. regno autem populi fandorum nullum Anem tribuit,fed çternum fore teAatur.Idem facit Zacharias propheta in cap. n. Nam fanifti in terris regnant per ChriAum,SC i terris in ccclum translati conrea gnabunt cum rege ChriAo in fxcula fxculorum. Et fcriptura fre* quenter de altera tantum loqui folet.De utroep regno intelligimus multos fcripturx locos, in primis illud quod dieftum eA à Saluato* rc,Cum oraueritis dicite:Pater noAerqui es in ccclis : SanifFiAcetur Matthes» nomen mum,Adueniatregnum mum. Oramusenim,utipfedum in tetris uiuimus in nobis regnet, quo ipA quoqj regnemus fuper mundum nbsp;nbsp;principemmundi,adeoipneregamurafatana,neue

regnet in nobis peccatum, quin potius ut hie ab ipfo gubernati re* gnemus aliquando cum ChriAo in calis.

R^ntwn Ex aduerfo regnum mundi quale fit,claret ex confideratione ex munJi ^ua pitis feu régis Sf principis eius.qui eß diabolus,author prccati.imz le^ puritatisac mortis. Kegnat hie in mundo,princeps utiq; regnitrne brarum.Non quod deus ddChriflus eius non fit rexuniuerfniuni: fed quod perfidi apofiatx fua propria malitia, à deo ad diabolum defieientes.hunc fibi conftiiuant principem, cui amp;nbsp;fponte fefcfubq ciunt 8^regendos prçbent,uiucncesin omni impictateiniufiitiaô^ immunditia,eöformantes fe fuo capiti diabolo.cum quo xternunt in futuro firculo punientur, quemadmodum in prafenti fireulo taan, 12. palfifuntfefegubernariabipfo.facientes uoluntatem eius. HunC i.Cor. 4. principem huius fæculi,ahbietiam deum huius fxculi cognomina a,Ioan,}, tum.fuperauit Chtiftus uerus rex 81 monarcha orbis, regnücj; eiuS defiruxit: non ut non fit,donee hoc fxeulum manenfedneeledis noceat.Viuii Si xternü uiuet (licet in miferia, qux uita reuera mors cfi)fathan3S:fed nulla ei uirtus eft contra redemptos Chrifti princiz pts. Regnum habet fi^habebitad finem uftp mundi, fed in filq'S diffidentif.fed Si periturum in hoc fxciilo Si quafimomentaneunt eft hoc regnum.Nam mundus tranfii. Si omnia perefit mundana: uerum alieniffnni ab hoc regno, imcgt; hoftes quafi iurati huius rez gni funtelcifii deiomnes. Neepoteftfua uirtute princeps tenebraz rum confortes regni Chrifti abripere in regnum iniquitatis. Cona tur hoc quidem fedulo,8C uartjs tentationibus uexat eledios ; fed hi uincunc per eum qui olim pfetidoregem ilium latronumcp princi^ pern fuperauit,docuit(p ut fpreto principe hoc fcrdo,amp; miido muil danistp concupifcentiis,innocentix ftudentes, fpiritui bo no nos rC gendospermittamus. Hxederege Chrifto Si regno eius unicoót zterno qua potui breuitate expoiui hadtenus.

Chri/iut lam ueróChriftus dominus nofterfacerdos eft.adeolp pontifex Jc/mipon' illemaximus unicus Si xternus,quem fummi pontifices populi ue tifexnMxi» teris prxfigiirarunt. Dauid enim in carmine fuo planediuino ct' cinitdurauit dominus,Si nonpcrnitebiteum.tu esfacerdosin xter

Pfal. uo. fecunditm ordinem Mechizedek. Qux uerba beamsapoftoz y, lus addticens Si illuftrans in epiftola ad Hebrxos hxereliquitferiz pta:Incœlum prxcurfor pro nobis ingreftus eft.iuxta ordinem Cent 14' Melchizedek.pontifex fadlus in çternü, Nam hie erat Melchizedek rex Salem, pontifex deialtiffimi, quioccurrit Abrahx reuertentid cxdc regum,amp; benedixitillitcui fid décimas ex omnibus impertitus eft Abraham. Quiprimum quidem ex interpretationediciturrex iuftitix, deinde ueró etiam rex Salem, quod eft pacis, ignoti patris, ignotx matris,ignoti generis, necinitium dierum neip uitx finem, Habens,,

Iiabens.fed affimilatus Alio dei.tnanetfacerdos in perpetuii. Equis dem dominus nofter lefus Chrißus rex lußus pacificusi^, iußi/ tia atq; pax Adelium öC facerdos ille cß perpetuus,qui iuxta huma^ nitatem ex uirgine abfcp uiri femine xdiius creditur.SC iecireo igno ti patris,iuxta diuinitatem autem ex patre genitus, öC ideo ignotx mairis.amp;genicusquidem ineffabiliter abxterno,acpropterea ge-' nerisignoti.necp principium necp Anemuitsc Habens. Licet enitn iuxta Humanitatem mortuus fit fepultus.iuxia diuinitatem tarne manetimmortalis 8i fempiternus deus. Idem illequirexcß.etiatn facerdos agnofcitur.non fccundum ordinem Aaronis, fed fecundü ordinem Mekliizedck. ,Sicut enim fcriptura hunc unum commcz moratfacerdote: ita unus Chrißus facerdos manet in perpetuum, facerdotium Habens fempiternum, Vocabanturautem 8( inunge^ bantur quondam fummi facerdotes, non ingerebant fe ui aut artiz bus tanto muneri.Vndc apoßoHts dixit.'Nemo fibqpß ufurpatHo* Hfkft norem,fed qui uocatur etiam à deo, quemadmodum amp;nbsp;Aaron. Ita amp;nbsp;Chrißus non fibijpA ufurpauit gloriam, ut fieret’ pontifex : fed ab eo conflttutus cß.qui dixit illi.-Filius meus es tu.ego hodicgenui PfaLi» te.Sicut SC alibi dicitTu es facerdos in aeternüfecundum ordinem Melchizcdek, Nullibi uerd legis noßrü ilium oleodelibutum eße chripus uißbili.-nam undus eßchrifmate inuifibili, fpiritus fanifli uidelicet unäut. plenitudine,prophcta teßaiite:Vnxit te deus,deus tuus oleo Iztitix Pfal.4f‘ prx confortibus tuis.Et Herum, Spiritus domini fuperme, propte« Jj'aiie 6t, reaquod unxitme.adeuangelifandum pauperibusmilitme. Cxz terum quando officium facerdotum quondam fuiffelegimus fcrz uiretabernacuio.docere populum,intercedereinter deum SC Homi nes,orarepro populo SC Huie benedicere,item facrificare.SC confez crareuelfandfificare.SCiamcößet lefum Chriflum legitimum effe facerdotem,cerium eß eundem illis ipAs obßridfum effeofficqs.fed his quidem tanto prxftantioribus, quanto facerdotium confequuz tus eß excellentius. Seruiebant Aaronici ißi tabernaculocorruptiz Qyomod» bili SC fignificatiuoratdominus nofler fublatus in uerum taberna/ Chrißusfit lt;ulumipfumcœlum,miniflratfani5lisdeiomnibus. Nam cceliim ardos.oht SCecclelia fanftorumeß uerum fummi noßri facerdotis SCtaberz at faardo naculum 8i templum.Chrißus facerdos noßerdoftoreß SC magii tir tn«tilt;« flerunicusSCxternusuniuerfalisecclefixfux. Etenim docuitnon ra. ilHid duntaxat fxculum, quod uixit in diebus carnis fux,fed fpirk Chrißus tus Clirißifuitin prophetis, per quem SC nunc regit omnes cathoz dcäorejl. licx ecclefi.T cathedras, Ipfe Chrißus loquinir nobis adhuc, SC logt; ecdeßa». qpeturinßnem ufç fxculi,per os fiueferiptafandorumapoflolo«

rum omniumcp dodorum annunciätium dodrinäapoftolomm» Ac fufficit dodrina hxc Catholicae ccdefiK.Namomniaeaplene c7)riJ?u{tnconiprehendit,quKplt;r(inentaduitamfandam dffelicc. ChriftuS ttretdit, pontifex nofterintercedit pro omnibus fandis in tempIofuo.Orac enim pro nobis apud patrem in dextera dei unicus omnium fîde/ lium aduocatus dc patronus.Nam afcendit ad dextcram dei patris, ut ibi fempcr appareat in confpedu dei,amp; omnia noftra négocia ß delicer exequatur.Qua de re dixi cppiofius Sermone proximo, ubi cT»i/iuf diilerui de inuocanone amp;nbsp;intercciTione. Idem dominus nofter be deneJicit. nedicit nobis folus.lpfe enim faduseftexecratio fiCmaledidio pro nobis,ut nobis benediccreturin ipfo : iuxta Angulare amp;nbsp;antiquum illud uaticinium ; In fcmine tuo benedicenturomnes nationes ter/ Chriflutfa rae.Prgtereafacrißcatpro nobis Chriftus dominus nofter.Nam thy cri^cdu miama adolet, cum pro nobis fupplicat amp;nbsp;apparet in dextera dei, Hoftiam uero pro pcccatis non pecuinam, fedfemetipfum obtulit deo uiuenti, hoftiam Temper efficacem ad expianda omnia populi peccata. De qua cum copioTediiTeruerim in tradatione Cxremo/ Cmißut niarum, hic data opera breuior Tum. Rurfus cum dominus noiler ftnäifictu, lefus Chriftus fit fandus fandorü.fandificat uti^ catholicä eccle/ fiä amp;nbsp;cöfecrat,inungcs ipTam oleofandi fpiritus.ut efficiciamur SC Tandi SC Tacerdotes qui afferamus deo Tpirituales hoftias. Lcgimus enim unguentü illud Tacrum in caput effuTum Aaronis.defcendifie in barbä,amp; extremas ueftiméti eins fimbrias. Nam Chrifius fum* mus pontifex uniucrfalisecclefixfux.rpiritum Tuumeffundit tarn in remotifiimos quam in propinquos. Clamat enim in euangelio: rolt;«.7* Si quis fitit, ueniat ad me SC bibat. Qui credit in me,ficut dicit Teri/ loan,i7, ptura,flumiRa de uentre eins fluent aqux uiux.Etiterum.-Egome pro cis fandifico, ut fint SC ipfi fandificati in ueritatc. In fumma. Cum dicimus SC confitemur lefum Chriftum eite facerdotem fine fummum pontificem populi fidelis,hoc dicimus, Chriftum eflcele dum SC propofitum nobis dodorem SC magiftrum,qui uniuerfa« lern ecclcfiam regat SC doceat,qui intercédât SC omnia noftra nego tia fideliter agat apud patrem in cœlis, qui fit patronus,interceflbr amp;nbsp;aduocatus fidelium Tolus apud deum, qui hoftia corporis fui Tu perpétua omnium peccatorum totius mundi unica expiatio.abfo« Iutio,iuftificatio^,quicredcntes confecret in facerdotes,utamp;ipfi deo patri per leTum Chriftum acceptas offerant oblationes,ac fint domus SC tabernaculum dei.

DefaetrJo nbsp;nbsp;Ex his facile crit xftimare quale fit Tacerdotium Chrifti facerdo/

(io ebrijii. tis SC pontifias noftri. Sacerdotium eft ipfutn officium uel ipTa fun dioSC

DKCAD. HIT. SERMO Vil. 5I éKo amp;nbsp;opcratio facerdotis, qua ipfefacerdos Chriftus in calis ac in catholka ecdefia omnia agitquçfuntmuneris facerdotalis.Proz inde neceiïeeftfacerdotium hoe Chrifti pontifïcis noftri non uiiï/ bik amp;nbsp;corpörale,fed omnino eftc fpirituale. Rede enim Paulus,Si cftet in terra Chriftus.inquit, nö poftetefïe facerdostubi miniftrant tabernaculo uel templo qui funt de tribu Leuitica:ubi eft templum ueltabernaculum cum ueftibus SC uafis multiplicibusfandis.Cx* terumChriftus dominus nofter eft de tribu luda,regia inquamtrk bu natus.-quamuis interim non ignoremus tribum regiam amp;nbsp;pon tiftciam fuifîecommixtas. Nam legimus Elifabetham,qux erat ex filiabus Aaron, fuifte cognatam uirginis deiparx Dauidicx. Nec temploaut uafis faeris unquam legitur ufus dominus nofter in mi nifterio fuo ^Tametfi enim aliquoties docuerit in templo, tarnen non in eo folo docuit.Nunquam in eo ad aras faeras, uel thymiaz matis uel holocauftorum facriftcauit;nuUis unquam ufus eftueftiz bus facerdotalibus fîgniftcatiuis. Dequibus dixi dum expofui cxz remoniales legesErgo cü pro expiatione peccatorü uniuerfthuius Riundi faerifi'eare ucllet,extra portam paftïis eft, 8C femetipfum uiz uam SC fandiftimam obtulithoftiam ; iuxta quod typi SC uaticinia atcp ftgurx prxcefterant in lege Mofts.de quibus rurfus diftcrui in tradationc Legum cxremonialium. Oblata uerô corporis fui hoz ftia afcenditin calum,Sf confedit ad dexteram partis, ut inde illuz cefcat fux ecclefix, SC ibi femper pro nobis appareat in confpedii dei patris.Ideoÿ corporaliter iam non fungitur officio facerdotali in terris,ira nos nunc erudiens fîcut in diebus carnis fux fui fxculi homines docuit. NutK enim fpiritu mentes fuorum illuftrat,doz drinami^ apoftolorum euangelicam reparat quotidie,adeo^ ipfe nihilominus loquitur per ora docentium SC prxdicantium euange lium. Benedicit nobis ccclitus, hoc eftomnibenedidionecoclefli nos locupletat. De illo loquens apoftoluSzEt undio.air.quam acz iJoan, », cepiftis ab eo,manet in uobis.Et non necefte liabetis, ut quifquam doceat uos,fed ftcut ipfa undio docet uos de omnibus SC uerax eft amp;nbsp;non mendaciü.Et fîcut docuit uos.manete in ea.De hocloquens diuinus uates dixit:Effundam aquas fiiper fîtientem, SC fluenta fu* per aridam.'cftundam fpiritum meum fuper fernen tuum,amp; bene« didionem meam fuper ftirpemtuam. Etgerminabüt inter herbas quafîfalices iuxta prxterfluentesaquas.Ex quibus difcimus, Ponz tifîci noftro Chrifto nullo opus efte fuffraganeo cpifcopo aut uicaz rio in ecclefîa. Ipfus enim adeft ecclefîx,amp;regit earn pcrfpiritum ûuim.ldem illein ccclis ad dexteram patris non tories fiippkx pto

DE S A CERD O T JO CHRISTT, nobis procumbefls in genua intcrcedit quotics peccamiis. Semcî ’*’» cxauditus eftà paire pro reuercntia.cum in diebus earnisfuæpro nobis prêtes obtuliflet tum tlamore iialido Si laclirymis. N une e^ nimfemperapparetpro nobis in confpectudei. Omnia noftrare^ lucent in confpeólu eius.ac pater refpicit in faciem Clirifti fui.proz pter queni omnibus eius membris eft plaeatus, audiens eos Si tri^ buens eis quxeuncp poftulantfaiutariaJuxta illud faluaioris didü: Amen amen dieo uobis,quxcunq; petieritis patré in nomine meo dabit uobis.NulIx ergo bic nobis turbx,nulla moleitia, nullus la/ bor imaginadus eft.quo defatigetur qui omnium eü in toelis apud dcum patrem interceiToraduocatus Si facerdos. Idquod proxi/ moSermone ubi diileruide inuocationeamp;interteiTionemonui. ProindeSacerdotinoftrofungentimunerefuo in cocliscoram deo nulla opus eft ara thymiamatis,nullo thuribulo, nullis nafis aut ue ßibus facris:multó minus opus habet ara holocauflorum. Nam in cruce.qux ipiius ara fuit,ipfe femetipfum femel tantü obtulit. Nei^ enim quifquam mortalium dignus erat oiferredeo uiuo deiuiuen tem filium.Vniea autem hoilia illa femper efficax eft ad expianda omnia omnium bominum totius mundi peccata,

Etqnamuis intraflatione legum Çxremonialium debistefti/ monia plura adduxerim.non poftum tarnen bic mibitemperare quin fîngularia aliquot repetam^ Nequitenim hoc negotium di/ ‘gne 8i diligenter fatis hominum imprimi pedoribus^ in quo eft fruiflus diuinitatis Sd humanitatis Chrifti,deni(p uniuerfa Talus no flra.Paulus ad Hebrxos de ueteris Teftameti facerdotibus uel pon tificibus loquens,amp; cum his Chriftum fummum pontificem con« ferens.imo omnibus modis præfere'ns, dicit ; Ei illiquidem plures fadifuntfacerdotes, propterea quod per mortem non finerentur permanere. At Chriftus quod maneat in xtrrnum,perpetuum uel immigrabileCquodfuccefftoneadalium non tranfit)habei facerdo tium^Vnde amp;faluos faceread plenum poteftqui peripfumadeut deum.fcrnper uiuens ad hoc ut interpeller pro ill is. Tabs enim de/ cebatuteffet nobis pontifex pius,innocens,impollutus,regrega* tus à peccaiortbus Si fublimior ccrlis fadus.-cui non fit quotidie ne ceffequemadmodumillispontificibusprius pro proprijs peccatis uidimas offerte,deinde pro peccatispopuli, Nam idfecitfemel cumfeipfum obtulit. Et idem iterum, Non in manu fada fanda, inquit,ingrefluseftChriftusexemplaria uerorumrfedin ipfum ccc lum,utappareatnuncinconfpedudei pro nobis. Non utfxpius offeratfemetipfum, quemadmodum pontifex ingreditur in fanda fingulis

D5CAD. irir. SERMO VIT» $5 ffngulisannisper fanguinem alknum. AlioquioportuifTctitlum rxpiuspairumfuifleà côdho mundo.Nuncauteinkmel fubcona fumniacionem farculorumad profligationcm prccati per immolai tioncm fuqpfius apparuit. Et quatenus illud manet omnes liomi* nes.ut femel moriantur.poft hoc autem iudiciumuta amp;nbsp;Chriftus fe mel oblatus eft, ut mukorum peccaia tolleret, rurfus abf^ peccato Confpicteturliis qoiillumexpedlantinfalurem.RurfusidemPaua lus.Omnis quidem faccrdos a(fiftitquotidie,inquit,facraperagens f/tfi.t». 6C eafdem f$pius offerens hoftias.qux nunquâ polfint aufcrre peca caca.Hicuerouna propeccatisoblatauidima perpetuo fedetadde Xteram dei,id quod fupercft expedaiiS:donec reddantur inimici ip. IÎUS fcabellum pedum eius. Vtiica enim oblationepeifeâoseffeeit in perpecuü eos qui faniflifîcâtur. Hxc baólenus omnia Pauli funt apoftoli. Non exiftimo autem ifta teftimonia eopiofiore illuftran* da e(fe incerpretatione 8C propoftto noftro aptanda. Omnia enim fine ulla noftra expofitione funt illuftrilTima, cauffxqj quam agiz musquamaptilfimecongruunuNamtotum facerdotium Clirifti, prxfenimquodintercefl'ionem achoftiam uel expiation? unicam amp;nbsp;xternam attinet,plane (Iftunt atq; exponunt oculis contemplan da.Eiufdem facerdotij eftetiam fîdelcs omnes deo facerdotes conz fecrare;non ut otferamus pro expiatione peccatorum, fed ut finguz lis quafimomentis preces noftras.gratiarumaéfiones, nofmetip Cos pietatisqj officia offeramus. loannesenim apoftolus 6i euange lifta, klus Chriftus princeps regum terrx,inquit,dilexit nos, amp;nbsp;laz ^poc.t, Uit nos à peecatis noftris per fanguinem ip(?us.*amp; fccit nos reges SC facerdotes deo amp;nbsp;patri fuo. Eandemfcntentiam inuenireeftfi^in ‘ epiftola beati Petri. In omnibusuerdhiscernerelicet,quisfruôus rtobisexiftat defluattpexditiinitate amp;humanitateClirifti régis SC pontifiicis iioflri. Neep enim poffet iseffe regum princeps SC pom iifexfummus, nifî deus effet 8c homo.

Arque hie locus poftulat modo utdicamusaliquid de nomine De nemine Chriftiano SC offices hominis Chriftiani Chriftiani nomen habcz chrißia^ mus à Clirifto.cui indiuulfecônexi membra fumus corporis eius, no. cuius ipfe caput eft.Chriftus autem non proprium (lefus enim aps pellatur)fed officii nomeneftachrifmatededinflum, ut Chriftus idem fit quod unélus.Ideofp Tertullianus appellationem effcait non nomen. Ac addir, Vmflusnon magis nomen eftqult;im ueftiz tus,accidens nomini res. Cxteriim ungebanturchrifmatc reges SC fummi pontifi'ces.iccirco Chriftus ftgnifi'cat nobis eumqni eft rex amp;nbsp;faccrdos uel pontifexfummus. Quoniam uerc) Chriftiani nunz chrlßiitni

njn e- ft cupamur à Chrifto qui unxit nos fpiritu fando,certc fumus 8^ noi rfr4oi((. reges 8C facerdotes. Vbi cernere licet quantum beneficium ex Chri fio deo amp;nbsp;homine acceperimus, fecit enim nos reges amp;nbsp;facerdotes. Cernimus quodnam fit officium Citrifiianorum,hanc dignitatem ad extremum ufe^ tueri fpiritum, ne rurfus à fatitana nobis cripia* Ctfrißiani tur.Cxterum fireges fumus.certc rerum domini amp;nbsp;liberi fumus,re genres utiq) non redi non fubieâi. Liberi, inquam, à peccato 8f d morte xtcrna,amp;ab omni impuritate:dominiautcmfatlianar,prin* cipismundi,8f ipfiusmundi.Regimusenira mundum 8C carnetn: ^9tn,egt; nonabhisregimur. Hue pertinent ilia apofioliuetba, Ne regnet peccatum in mortaliueftro corpore,ut obediatis illi per cupiditates cius: neque accommodetis mem bra uefira arma iniuftitix peccatet/ fed accommodetis uofmetipfos deo uelutex mortuis uiuentes,K ‘ membra uefira arma iufiitix deo. Peccatum enim uobis non dolt; minabitur.Ideo^ quando princeps mundi adeol^ ipfe mundus X caro, eiuslp affei^io praua peccatum,in feruitutem ex libertateretrz here fatagit, nos quia reges fumus firenue omnino repugnemus' oportet,acperfeucranres in pugnauincamus per uiriutem Chtifii i*704n.y. regnantisin nobis. Etenim S.loannesapofiolus, Omne, inquit» quod natum eft ex deo.uincit mundum.Et hxc eft uitHoria qux ui* cit mundum fi'des noftra. Hue pertinet doârina de Libertate amp;nbsp;Ser uitute,de qua Decade proxima differui. Colligimus ex iftis omni^ bus primarium Chriftianornm officium efle femper flare inacie»' , : locum fuit tueri, uigilare X adniti uiribus X modis omnibus, nec* ubi ab hofte fathana fuperati. regia dignitate fpoliemur, detraha* murep in feruitutem infernalem. Certè fi in Chrifto flf cum eodcm ruperaucrimus,conregnabimus,id cft,uiuemus cum ipfo dComnb bus fantffis in gloria in fxcula fxculorum.Sic autem reges in Chri flo,fic Chriftiani fumus.

Chrißiani nbsp;nbsp;nbsp;Rurfus quia Chriftiani hoc eft un Ai fumus, facerdotes certe fie*

facerdoy inus,8f proinde pro officio facerdotali docemus, admonemus.ad^ Iff, hortamur,8; cofolamur omnes fiatres noftros X noflrx fidci cons miffos homines. Vbi tarnen neceflario difiinguimus inter facerdo* tium Chrifiianum X minifterium ccclefiafiicum. Omnes quidem Chriftiani tarn mares quam faminx facerdotes,fed non omnesmi niftri ecclefix fumus. Ne^ enim omnes promifeue concionari pub blice,facramenta adminiftrarc, aliac^ paftorum officia facere,nifi lex gitimcadhoc uocati ordinatif]^, poflumus. Sacerdotium hoc nox ftrum commune, eft fpirituale, uerfatur^ in communibus offieijs : pieatis, non in publicis X legitimis ecclefix miniflcrtjs.Vnde prix^ uatini

DK CAD. un. 8ER MO VIT. 54 mim alius alium crudire 8i admonere poteft fif debet, dum!^ hoc fccit.faccrdotalt fungitur munere : ueluti cum paterfamilias liberos fuos inftituit domifuae in pietate,cum materfamilias caftigat eru dit filias.-denicÿ cum quifcß noftrum proximum quenque hortatur ad ftudium pietatis.Nam apoftolus Paulus,Exhortemini uos inuilt; Htb, 4* cem,inquic, quotidie, quoad appellatur dies hodiernus, ne quis ex uobis in durer ur fedudione peccati.Prxterea cum fimus facerdotes, deo noftro dignas hoftias offeramus oportct.Satis autem teftati fult; mus,poil Chriftum fummum df unicum facerdoté feu pontifîcetn noifrum omnibus farculis toto in orbe neminem offerre factifî* cium cxpiatorium. Is enim femel, fed Temper d^ omnibus cfficaz ccm purgandis peccatis omnium hoftiä obtulit, cum femetipfum ebtulic. Nos ergo offerimus illi gratiarumadiones laudes^, mcz moriam facriEcq illius unici célébrantes ; offerimus preces, oiferiz tnus nofmctipTos,hoc cA: corpora noftra, hoftiam deo uiuentem ac f ationalé,una cum pietate omnifaria ac benefîcentia.Paulus enim. Per Chriftum, inquir, offerimus hoftiam laudis Temper deo, hoc elf frudum labiorum conhtentium nomini eins. Ac benehcentix dC lt;ommunionis ne obliuiTcamini.Talibus enim hoftfjs deledatur deus.Verum plura de his Tacrifieqs dixi Sermone proximo.in quo Iradaui quis fit uerus dei cultus, Quando uerd omnis fandificatio eft 8C exiftitex uno pontifier Tummo leTu Chrifto, non poTTumus nos aliter Tandifiearr,nifi honefta amp;nbsp;pura conuerTatione uitx;qux à nobis requiritur.nimirum ut fimus Tandi, amp;nbsp;innocent! uita Tanz difieemus nomen dei nofiri. ne propter nos male audiat inter hoz Riincs,quin potius uideant fidelium bona opera,amp; glorificent paz tremiflcalis.In hisautemnemoeftqui non uideatcomprehendi omnia Chriftiani hominis officia, in quibus nifi nos cxerceamus ßrenuc,non uideo nos tanto nomine dignos,

Nomen autem hoc Tacratiffimum Lucas author eft fidelibus pri ji/omtn »um efteinditum Antiothix in Syriaud qiiod tarnen nemo fic inz chrißidnS telligat quafi antea fuerit omnibus omnino incognitum. Nunc e« uttußijjigt; nim fadum eftuulgatifiimum,quondam fuit tantum cxcellentifii* tnorum fandiifimorumlp hominum, 8L re magis quam nomine, quamuis amp;nbsp;nomine utcunty cognitum. Nam EuTebius in Ecclez fiaft.liift.cSmemorat antiques patres Adamum, Seth,Noc,Abraha tnum d£ his alios fimiles omnes fuiffe Chriftianos, ideolp religioz nem Chriftianam longe integerrimam efie uctuftiffimamlp. Verba CuTebq fi quis requirat hçc Tunt, Non noua Ted coram omnibus ho

ETuius libriaclitcrxuetuftos uiros continent, rares quidem paw cos numéro, pietate uerô 8i iuftitia omnicp uirtutum genere prx« ßant(S.ante diluuium differentes,poftea alios ex fîliis ac nepotibus Noe,utpoteTliaram amp;nbsp;Abrahamum.dequo tanquâduce ÔC. genitore ipfi Hebrxorum pofferi gloriantur. Quod fî quis hos ont nesiuAitix teftimonio decoratos ab tpfo Abraliamo adprimum uftp hominem ip(is operibus, etfi non nomine Chriftianos fuilTe dixerjt,lt;i ueritatecerte' nô aberrauerit^ Chriftianum quippe nomen uirum (ignificat.qui per Chrith cognitionem fid do(^rinam,animi moderaiione 8i iuHitia contineniiaé]} uitx S^uirtutisfonitudineac pietatis conkiïfoneerga unum aefolum omnium deum excellir. Hocautem prifcis illis non minus curx fuit quàm nobis, Neccorx poralisitacp circumcihonis rationem habuerunt, ficutinecnosrnec fabbatorumobferuantix, quemadmodum netp nos.nccabftinen* six cibornm^neqi difcriminumaliorum:qux poftea Mofes primus omnium inifituit,acfymbolice perßeienda tradidit.-ficuii taha Si nunc quoq; Chriftianorum non funt. Sed tpfunrcttam Chriftû dei perfpicueuiderunt.Siquidem illü amp;nbsp;Abrahx apparuilt;re,6lt; refpon* fa dedilTe [faaco amp;nbsp;Ifraeli Mofilp, prophetis poft ipfum loquutu e(fe,iam antea declaratü eft.Vnde 8( pios iftos Chrifti nomen fortix tos efte innenies.'iuxta uocem de illis di(fiam,nempe, Ne attingatis Chriftos meos,amp; contra prophetas meos ne malitiofe agatis. Max nifeftum itaqj efthanepietatisinuentionem uirorum illorumqui temporibus Abralixrpie uixxrunt, qux nuper per Chrifti dodrinS cundiseftgentibu$annunciata,primame(re.omnium^antiquiifî mam Sf uctuftiÛimami Hxc Eitfebiusi

P'aurifuit- Porrô (îin hocfpeculo nominis Chriftiani contemplémur nos,, ChrijUa-ai. uidebimus paucilfimos elfe hodie hoc facro nomine dignos.Omx nés quidem uulgo Hc appellamur, amp;nbsp;omnes Chriftiani uolumus appellari, fed pauci uitam profefTione noftradignam uiuimus. A chrifmaie facro nuncupamur Chriftiani. Chrifma facrum eftipfe JfM tfff. fpiritus fandus. Super quo autem requiefcet fpiritus meus.aitdoa minu$,niftfuperhumili 8( quieto Sf tremente ad fermones meos^ Nos uerô uerbum dei ftoccifacimus.turbuIentifTimis fumusmenx tibus.affeflibus prauis corrupti,tumemus fuperbia^ idcofp chrifma te caremus faniflo.Qtiis ergo Chriftianos nos effedicat^ Regimur plericp afte(fhbus prauis,carne, mundo, 81 à principe huius fxculi. pauci regimus mundum accarnem 8i qux ineisfunt. Imperium ergo in nobis,nô fpiritus dei,fed fpiritus mundiaccarnis, obtiner. Elominatur nobis, failtan ,.caroÀ mundus, uiuimus enimin illisi 8i obe^

DE CAD,. IIII. SERMCr VIT..- 55 amp;obedimus eis.undeliberiab-omniiuftitia ranâitatr,fcruirugt; Rius^feruiturem fcrutentes turpilÜmam. Neep enim liberari cupien tes.uel redemptorem quxcimiis, uel impatientes tyrannidis rebek làmus, fed ignaui Si molles fubigendos SC fub tyrannide retinen* dos nos fubtiernimustimej piget df tçdet nos Iaborum,uigiliarum, precum.omniumcp officiorum pietatis,fecuri^ delitefeimus ueluû in ganea.Quis autem taies porcos facrofando nomine Cliriftiano digiiaretur, ntfiincptiifimus ôC fadiffimus quifep;’ Nihil ergo mk rum fl tales xternü arfurrdetrudätur ad tartara,ut ibi xternû ei con iungancur, quem hic fibi fequendû iniquiilime elegerût. lam uero quoiufquifqf noftrüdocet, monet, SC hortatureodé Chriftianono mme gloriautes'f' Nihil hic dico de dofloribus ccdefiafticis, fed de oificio Chriftiani hominis mihi fermo «ft. Atfegnes fumus plericp in erudiendis noiiris confratribus.Vel enim piget laborir,uel tk memus periciilum. Retjeimus ergo monédiinftituendiip officium adpublicos ecclefïxminiflros.-quan huius à nobis plane nihil relt; quiratur. Aodiuntur iccircouoces ab omnibus fere'indigniffimr, Non habeo facerdotium,non fum pfaff. cur ergo doceré.cur mo* nerem ƒ Atep his non eß curx uteunep blafphcma nbsp;nbsp;fpurca dicans

tur uel domi uel foris.Sibi enim uiuunt; óf gloriam dei ac proximi falutem nihil adfe pertincre putanr. Qitas uere) hoßias deo nomk neep noftro dignas offerimus^ Vbifuntpreces SC gratiarumadio« nes i Vbi eft mortih’catio carnis noArz^acabnegatio huius fxculi? Vbi eft mifericordia feu beneheentia i Vbi eft uita innocens SC fan« 6la^Contraria poifem.fiquidem nccelfe effet, longo recenfere ca ta* logo, fed quorfum attinet manifeßa omnibus hominibus copiofa expofitionerepetere'ï Nam quis oro negatuitam præfentis fxculi, hominum,inquam, qui Chriftiano gloriantur nomine, feedam foc ten tem ac peßiferam effe^ Quae cum compertilfima fînt, nihil pecca ui qui pauld ante dixi paucos hodic elle Chriftianos. Qui fapiune IKfuo nomine cupiunt refpondere.audiant faluatorem nofirum-dicentem in euangelioMatthçi, Contenditeintrareperardlampor tamiquoniam là ta eß porta SC fpaciofa uia qux abducit in exitium, multitp funtqui ingrediuntur per illam. Quoniam angußa efl por ta SC flriôa uia quz abducitad uitam : SC pauci funtquiinueniunt earn. Czterum quodin priniis diâum oportuerat.peccantinrelk gionem profe(TionemlpChriftianagrauiffime,quiutfacerdoti«m (hr'^üanoti Sc regnum Chrifti nôfyncereagnofcunt, ita feinprimis commcn dabiles SC catholicos effegloriantur, quod eadeflgnantqux mo* (Usiomnibus rcgnumfiCfacerdotium Chrifli obfcuranr.Chtiflianii

foto hoc titulo 8C nomine conrenti,nulla tn aliam ambiunt uclad/ mittunt appellationcm. Ifti ucro quad leuis (it Chriftiani appella/ uo.non quiefcunt donee alqsquot^ uocentur nominibus, quafiin nomen Brunonis, Bcnedidi, Koberti aut Francifei (int baptifati» Chriftianifoli iegislatori magiftro amp;nbsp;dodori Chrifto adhxrentes, alicnorum uocem non agnofeunt, diuinis^ à fcripturis non rece^ dunt uet latum culmum. Ifti autem hxrciicû efle criminantur, nifl quafuis Komanç ccclefix conftitutiones, licet ex diametro cum uet bis dodrinalp Chrifti pugnantes.recipias 8i prodiuinisadores. Chriftiani agnofeunt fe habere unum regem, liberatorem.faluatoz rem amp;nbsp;caput tn ccrlis.Ifti uicarium in terris adorant, Si falutem tri« buunt rebus nedumleuiculis, fed putidilfimis. Chriftiani omnetn fiduciam indeumfi'gunt.cui uota amp;omne$ precesofferuntperle/ Turn Chriftum, quern folum credunt pontificem fummum ôi pa** tronum ueladuocatum hdeliffimum effe omnium credentium.Ifti creaturis fïgmcntistp hominum fupplicant,ac tot fibi deligunt pa* tronos 8( interce(fore$,quotin ccclis uiuütfandi. Chriftiani feiunc hoftiam Chrifti femel immolatam femper effe cfficacem ad expian da omnia omnium in toto orbe terrarum omniumip fxculorum hominum peccata. Ifti uerd ter Si quater hxreiicum e(fe clamitant, ' non agnofeere Chriftum quotidie immolari à facrificis ad hoc con fecrati$,Itacp omnibus commune eft nomen Chriftianum.fed res nomine deftgnata duntaxat fidelium uni Chrifto adhzrentium, Conclufio, Concludimus iam totam de rege Si facerdote Chrifto dilferta« tionem hifee S. Auguftini uerbis. Filius dei qui fecit nos,fadus eft inter nos, Si rex nofter regit nos.-d^ ideo fumus Chriftiani, quia ille Chriftus.Chriftusachrifmatedidus eft.ideftab undione. Reges autem ungebantur nbsp;nbsp;facerdotes, ille uerci undus eft rex amp;nbsp;facer#

dos.Rexpugnauit pronobis.Sacerdos obtulitfefepronobis.Quä do pugnauitpro nobi$,quafi uidus eft,iure autem uere uicit.Cra* cifi'xus eft enim, Si de cruce fua in qua erat (ïxus diabolum occidir, tl deinde rex nofter. Vnde autem facerdos quia fe pro nobis obz tnlit.Date facerdoti quod oftcrat. Quid inueniret homo quod da# rctfMundam uidimam'^I^am uidimam^Quid mundum poteft oifcrrepeccator^O inique,o impie, quicquid attuleris immundum J eft.Quçre apud te quid offeras,n5 inuenies.Quxre ex te quid offe« ns.non deledatur uel arietibus.uel hircis,uel tauris. Omnia ipftus funtetft non offeras. Nihil mundum inuenitin homintbus quod offerret pro hominibus;feipfum ergo obtulit mundam uidimam, boftiamimmaculaum. Non ergo obtulit quod not iUidcdimus, fed

D B C A o, lin, SERMO VIII. 5^ fed quod accepit à nobis, Si id mundum obtulit. Carnem ex utero’ uirginis accepir, ut mundam ofTerretpro immuiidis » Ipfe rex, ipfc facerdos.in co Isrtemur, Ipii gloria in fzcula fxculorum.

E s T A T àt poft exporta myßeria filii deidomini noftri kfu Cbrifti, cöfcquenter dicamus de Spiritu Fan âo,eiusiÿpoteniia df operatione diuina^ Niiiautem is infpiret mentes Si rcgatlinguam, nunquam poteriz mus quicquam de ipfo uel dicere uel audire ulla cum dignitate aui utilitate.Sicut enim ea quz dei funt nemo nouit nifi fpiritus dei,ita homines Fcientiam rerum diuinarum fifcognitionem fandi fpiri» tus non aliunde hauriunr.quàm ex eodem hoc dei fpiritu. Oremus ergo deura pattern, ut per filium dominum noftrum lefumChriz ßum,mi(Fo in corda noßra hoc Fpiritu Fuo Fando, dignetur dlußra re tenebroFas mentes noßras, Si dirigerc nos Fccundum feripturas Fandas in uia ueritatis Fyncera.

Initio autem uidetur nobis non inutilitercxplicandum Spiritus Expomtttr uocabuIum,quodidinFcripturisuarie 8i Frequetißtme uFurpetur: fpiritus uo undenonraroimpinget grauiter quiFquis uim eins uocis ignora/ eabulum, uerit. Spiritus proprie nota eß dementi,fignifîcâsacrem.uentum, Spiritus halitum.Eafîgnifîcationedidum Icgimus à Faluatore,Spiritus ubi aerueluea uult Fpirat,SF uocem cius audis,fedneFcis undeucniat,aut quo ua/ tus. dat. Et Paulus, Si orem lingua, inquit, Fpiritus meus orat, at mens 7od»i. j* mea Ftuduuacat.EnFpiritu uFurpat apoßolusproßatuueluoce. i.Cor,i4, Nam lingux Fubiungit Si menti opponit. Per metaphoram trans« fertur ad omnem incorpoream Fubßantiam,opponitur^ corpori. Spiritus ergo Egnifîcat angclum fiue bonum fiue malum.Prophe/ Spiritus ta enim,quod Si Paulus repcttir,dixit: Qiü fticit angelos Fuos Fpiri, angelus. , tus,amp; minißros Fuos flammam ignis,Item,No'nne Funtomnes ad p/d.,04^ minißratorti Fpiritus'JHxcteßimonia de bonis intdliguntur.-quai) dodemalisIoquiturFcriptura,Ferc'additaliquid, ut fpiritus malus, uel Fpiritus immundus.Äppellamus Si fpcdra,ucl Fpecies, aßum« Spiritus pta aliqua forma obFcuriore,Fpiritus.Sicapoßoli non credentes re/ fpdlrutn. Furrexi^euero Fuo corpore dominum, ipFumquidem uidentes,exi tum *4^ ßimaruntFe uidereFpiritum. Quibus ille pedes Si manus oßendes, Spiritus caincnt Si oßa non habet, (icutuidetis me habere,.

' ’ 'Oft s P IR IT V S ANCTO, lt;'$piri(Uf Rurfus uCurpirur.^piriiuspro aniniali uita, fuut amp;’ Latinit fpiravé 4HM. äiti(re,expirarc mori eil. DauulCuin d(deris,colligui)t, inquit.'^’ Pftd, cumaperismanutntuam/atianturbonis;cum ueroabfcondisfa^ Py4/.to4. ciemtuamconturbantur.cura cqlligis fpiritu corum dcfiuunt, SC Gfne.s. in puluerem fuü rcuertuntur. Et dns apud Mofen,Pcrdam,inquit, Spiritui uniucrfam carnc, in qua eil fpiritus uitx.Peculiariter item rational »Mi« bomt lis anima hominis nuncupatur fpiritus, adeo^ fpiritus facpifTimc nil, ponttur in facris literis pro anima rationali hominis. In euanges Lucitii. lioenimlcgisjcfusinchnato capitetradidit fpiritum.Etdefando Aâ.7gt; nbsp;nbsp;manyrcStcphano kgis; Et lapida bant Stephanum inuocantem äC

diccntem: Domine lefufufcipe fpiritum meum.Solomon enim EccLult. priordixitiKeuerteturpuluis in terram.lîcut fuit, amp;nbsp;Ipiriius redibit Spirituiat ad deum,qui dédit ilium. lam uerdfignifîcat Spiritus aiTcdum, agi nmi ()ƒ(gt; (ationcm animi, propeniîoncm att^ impulfum. Solomon enim, âio. Vrbi.diifipatx fimilis eft,inqiiit,cuius fpiritus caret retinaculo.Sçpe Prouir.if feperias poni in fcripturis fpiritumfupcrbix,iræ,libidinis aut inuû

diç.pro aifetflionc fuperba,iracunda,Iibidinofa autinuida.DiciI fpiritus infiirmitatis Lucx i}Jpfa,-inquâ,a(feôlio pgra^Sf morbi uis* Spiritus Signifïcat fpiritus amp;fpiritualesmotus,quos excitât in cordibusfan motui fpi^ Aorum fan^us fpiritus,adeo^ ipfa doua per fpiritum in corda ho rituales, minum transfufa.ld quod in Paulo ubiqi obuium eft. Alicubiop« Spiritus poniturfpiritusliterjc.corporijfigurar.typouelumbrar.ufurpaturlp tnyßicus proaltiorefeu myfticofenfu ipfo^ rei nucleo-utcum Paulus dicit: fenfus. Circumcifiocordis,circumcifio eft qux fpirituconfiâtnonlitcra. Rom.t, Et iterum,Dominusfccit nos idoneos miniflros noui Teftamcnri, 3i.Cor.f. non literar.fed fpiritus.Nam litera occidit: fpiritus uiuifiicat. Ergo Spiritus inuenias fpiritum poni proinfpirationercuelationeatcp doiflrina, reuelatio, loannesenim, Necredatis,inquit,cuiuisfpiritui,fed probatefpirk t,loan.4, tus an exdpo flnt.Item,Spiriiü neextinguatis.prophetias neafper» i.Thtlf.f. nemini Poflremô appellaturdeusimmenfaamp; incffabilis ilIauirtuS Spiritus fpiriius.Deus,inquM,dominusnlt;jfter,eftfpiritus, 5f eos qui admît df«f. cum,fpiritu Si ueritaïc oportet adorare. Hac ratione uocabulôfpk loan,4, ritus commune eftomnibus perfonisadorandx trinitatis.-pecuha*

riter tarnen icnixperfonxtrinitatis accommodatur,dequaSermo« nem hunc inflituimus.

Spiritus Et quamuis Spiritus fanftus,eó quod deus fit, nullis poffitcir/ fanäus Cumfcribi limitibu$:eft enim natura fua ineffabilis, immenfus, in^ ^uid. compreheiifibilis,æternus:ut tarnen certoordinede co aliquiddk cam,adumbrabo faltemidquod deipfofufiffimetradit fcriptura' ipfius fantfli fpiritus infpiratio,Spiritus fandus efl tertia in adoran«' da tri«

DECAD. Till. SBRMO VIIT. $7 ‘äa trinitateperfona.deus uerus,(X patre â^fïlio procedens.qui fîde les illununat,regenerat,fanólificat,amp; omnibus bonis adimplet. Cg terum Spiricum fantflum tertiam eiïe in adoranda trinicate petfona demonftratumopinorabunde fatisin Sermone hums Decadis Equidem unicahxeSaluatoris noftrifententia, Baptifateeosin no men patris,amp; fpiritus fandli, abundc confirmât pqs menti.' bus,quod fpiritus fandus eft tertia in trinitate perfona.

Porto drum efteuerum.eiufdem poteftatis,gloriæ,maitftatis SC ^piriiu/in effenttxcum patreamp;filio,illudinprimis arguit quod tertia eft in ilumejji fan^ta trinitate perfona. Neep cogitandum eft hunc illis minorem ueruJeii, effeqiiod tertio loco numeratur.Nam licet ordinecommemorctur à nobis trinitas beata, nullus tarnen gradus,nullum tempus,nullus locus aut numerus eft in benediôa trinitate. Nam fecundum fcriz pturam confelfus eft beams Atbanafius, amp;nbsp;dixit, Fides catholic» lire eft.ut unum deum in trinitate,amp; trinitatem in unit3te,uenercz munnei^ cöfundentes perfonas,nrqi fubftantiam feparantes. Alia eft enim perfona patris,aiia fihj,aha fpiritus fandiifed patris amp;nbsp;filq amp;nbsp;fpiritusfandi una eft diuiniias, zqualisgloria, coxternamaiez ßas, Qualis pater,talis hlius, talis fpiritus faniflus. Incrcatus pater, incrcatus filius,increatus fpiritus famous. Immenfus pater,immen fus fîlius.immenfusfpiritus fanflus. AeternuS pater,zternus hlius, xternus fpiritus fandus : 81 tarnen non tres xterni, fed unus xterz nus, amp;c. Sed S. Auguftinus libro de Trinitate cap. is. In ilia fummatrinitate ait, qux deus eft,interuallatemporum nulla (unt, per qua poiTitoftendi aut faltem requiri, Vtrum prius de patre naz tus fit filius,amp; pofteadcambobus procefferitfpiritus fanôus.Eire liqua, Gerte cöfitemur unum elTe deum pattern,filium, amp;nbsp;fpiritum faniflum, 8i hunc effexternum.Neminem ergo coturbet quod uU timo loco ponitur fpiritus. Nam cum apoftolus in epiftola ad Coz rinthiosbenedidionemcotexit,Gratiadomini nofttilefu Chrifti, i.Cor.r;.* inquit,8i dileifiio dei amp;nbsp;communicatio fanóli fpiritus fit cum omz nibiis uobis.yitimo quidem loco commemorat fpiritum • uerum idem Paulus,Diuifiones donorum funt,ait,fed idem fpiritus: Si diz ,,Cor.ia* uifiones minifteriorum (unt,fcd idem dominustSi diuifiones ope/ rationum funt,fed idem eft deus, efficiens omnia in omnibus : priz mo utitp loco conftituens fpiritum, docens ordinem nominü non facere dignitatum difterentiam. Hac ratione etiam in prioreteftiz moniopatri filium prxpofuit, non euertes ordinem,quern pofuit apudMatthçum dominus:fedtrinitati$ in honorexqualitatc often Matin, »9 dens. Quid cnitn clacius dicas, quam quod fcriptura dicit fpiritum

fanólum fan^ifïcare, renouare.regenerarc, uiuiRcareacfaluatc^ Hx autem funt operationes foli deo congruentes. Ex operation!^ bus ita^ manifefte agnofcimus fpiritum fandum efTe deunt. eiuGlt; dem etÏennx 8i potentix cum patrc 8C Elio. Eft enim fpiritus fan* óus ab xterno ante omnes creaturas uifibiles ói inuißbiles, creator non creatura.teftiEcante lob,Spiritus eins ornauit coelos.Item,Spi/ ritus dei condiditme,8d afflatus omnipotentis indidic mihi uitam.

lt; lucte I, Zacharias facerdos paterloan. BaptiAx, Bcneditff us.inquir.domû nus deus Ifrael,quia fecit redemptionem populo fuo.- ficut loquu^ tus eft per os fandorum, qui à fæculo funt prophetarum fuoruni«

I, AtS.Petrus, No uoluntatehominis,inquit.allata eft prophetia, fed à fpiritu fanfto impulft.loquuti funt fandi dei homines. Ex his ob feao quis non colligat fpiritum fandfum eftedeum'^Deus enim lo quutus eft per os prophetarum: amp;nbsp;fpiritus fantflus loquutus eft pet os prophetarum.Spiritus fandus ergo deus eft. Idem Petrus fpiritu faniRumdifertisucrbis appellauit Deum.Ananiamaccufansfurti tmd amp;factileggt;i.Cum enim dixiffet.Cur feduxit Sathanas cor tuû, lt;nbsp;uttumentireris fpiritui fanófo^fubiunxit protinustNon es mentis tus hominibus, fed deo. Dodrinx S. Petri per omnia conueniunt qux docuit doiftor gentiumS.Paulus. Crcdcntesenim nuncupa/ i.Cor. ““ templa dei, Nefcitis, inquit, quod templuro dei eftis, amp;nbsp;fpiritus a.Cor.ff*. ‘J®* habitat in uobis. Et iterum, Nefcitis quod corpora uefira funt templum fandli fpiritus quern habetis a' deo, amp;nbsp;non eftis ipfi ueftri iuris'ïProcodem ufurpaiPaulus,templuelfe dei, amp;nbsp;templum e(fe fanlt;fli fpiritus : confequitur ergo quod fpiritus fandus fit deus^ Nam in epiftola ad Corinthios difcrte fpiritum fandum nominat i.Cor, IX. deum.Poftquam enim dixifl'et,Oiuißones gratiarum funt,idem au tern fpiritus, general]^ gratiarum recenfui(ret,moxfubiungit; Omz nia autem hxcoperatur unus amp;nbsp;idem fpiritus, diuidens peculiari* ter unicuii^ ficut uult. At idem pauloante dixerat, Diuifiones ope* rationum funt,fed idem eft deus.omnia efficiens in omnibus.Eui/ dentifiimum uerd diuinitatis fpiritusfandi argumentum cöftruic infignis eruditionis uir Didymus Aiexandrinus ille, oftendcs item naturam eius alienam prorfus elfe ab angelica.Nam i.lib.de fpiri* tu fando fie interprète beato Hicronymo feriptum rehquit. Si fpi« ' ritus fandus unus de creatnris eifet,faitem circumfcriptam haberet fubftantiam,ficut uniuerfa qux fada funt.Nam etfi non circumfcri banturloco amp;nbsp;finibus inuifibiles creaturx, tarnen proprietäre fubz fiantix finiuntur:fpiritus autëfandus cuin in pluribus fit,non ba* bttfubftanüam drcumfaiptatn. Mituns quÿpcicfusprxdicato/ sef do*

b K CAD. ÏIII. S1BRM0 Vlîï. 58 ir:sdoânnKfux,repleui(eos fpiritu.Neq; ueroomnesapoâoliad omnes gentcs pariter funt profedi, fed quidam in Afiam, quidam in Scythiam, K aiq in alias difperßnationes, fecundum difpenfa» tionemillius quemfecum habebant fpiritus Candi, quomodoSi. dominum dicenté.-Vobircum fum omnibus diebus ufq; ad côfum* tnationem fxculi.His SC illud congruit,Eritis mihitencs ufq; ad ex trcmum terrx.Si ergo hi in extremis fïnibus cerræ.ob teftimonium domini côftituü,diftabant inter fe longüTimis fpatijs, aderat autem cisinhabitator fpiritus fandus, incircumfcriptam Habens fubilan^ tiam,demonftratur angelica uirtus ab hoeprorfus aliéna. Angelus quippe qui aderat,uerbi gratia,apoftolo in Aiîa oranti,non poterat limul eodem tempore adelfe alijs.in exteris mundi partibus confti* tutis. Spiritus autem fandus non folum feiundisàfehominibus prçfto eh,fed SC iîngulis quibuftp ange[is,principatibus,thronis,do minationibus inhabitatoraififtit,8^c. Quis autem hic non colligat Tpiritum fandum uerum elTcdeum^ Plurima alia diuinitatis uerx fpiritus fandi argumenta collegit idem illc author, deinde S.pater Cyrillus, SC abfolute difputauit de ea S. Athanafîus ad Theophi.' lumlibro de Trinitate n.nos paucula hxc hadenus recitata,obrex quentibus ueritateml]^ amantibus fatis fore credimus.

Hxcqui fîrmitercrcdunt non mouentur ullis opinionibus SC ^piritut quxftionibus peregrinis,circa hoc negotium curiofe imô impie à [anClut nS male feriatis quibufdam indudis. Nam negaife quidam feruntur efiminifîer fpiritum fandum eiTedominum.Miniftrum enim ac ueluti inßru.' iiec inßru^ mentum quoddam patris SC ültj e(fc tradiderunr, Cxterum Chri/ mtntum» ftus dominus fpiritum fandum fibi Si patri coniunxir, tradens bas ptifmi formam. Dicit enim,6aptifantes eos in nome patris,fîlij, K fpiritus fandi. Atqui manifeßum eß creatori non coniungi in baptifmo cre3ntram,necß fubferuiens elfe quicquam in diuinitate. itaqueSynodus Conßantinopolitana in Symbolo fuo uoces ali* quot fpiritui fando addidit,quibus errores aliquot elideret, domi* num SC uiuißcatorem ipfum appellans. Nam cum dominum uo* cat,fîlioxquat, SC excludit feruilem uel minißerialcm coditionem, prxterea negat ilium ißorum eße inßrumentü. Vnus eß enim do* minusmon funt plures domini. Et ßlius non eß fpiritus fandi do* minus gt;nbsp;fed dominium eß commune trium perfonarum, qux funt unus tantum dominus.Cum aut dominus fit fpiritus fandus,certe non eß minißerio feruili addtdus, fed dominica authoritate prxa ditus-.nec ad opus exequendum fubfcruit,fedcooperatur patri SC R lio,adeoÿ ipfe ut dominus opcratur.

^iritut Ferunturrurfus alij quidam docuiiïe fpiritum famflum non efler fanâus fub fubftantiam uel perfonam.red ueluti accidens, hoc eß concitationc fîantia tfl, uelagitarionem aut motum ptx acrenouatæ mentis. Ac reuera ap« non dcciÿ pellatur nô raro mens noflr^mritu fanâo illuminata fpiritus:fed Jenr, probe nobis diftinguenda erfereatura à creatore,amp; à fubftantia aez cidens.Difünxit beams apoßolus noßrum fpiritü à fpiritu dei fan*

Rom^s, lt;fio,ciim dixirQui fpiritu dei ducuntur.hifuntfilii dei. Idemfpiriz tus teßimonium reddit fpiritui noßro,quod ßmus fill] dei. Ac idem apoflolus : Caro concupifeitaduerfus fpiritum, fpiritus autem ad* uerfus carnem. Quis autem non intelligat hominis mentem à fpi* ritu fantflo inßrudam hic appellari fpiritum, non ipfam tertiam in adoranda triade perfonamŒt mens ilia, quod illuminationem at* tinet,non ex femetipfa exißit, fed proficifcitur à fpiritu fanifio illult; inin3nte,necab alio,quàm qui eß tertia in trinitateperfona, fed nô eßipfa perfona fpiritus famhitficutimaginatio proficifcitur ab ant ma, nec tarnen eß'ipfa anima, Concitatio ilia fpiritus in nobis cß: accidens r deus autem non eß accidens netp accidenti permifeetur. Confitendum eß itaepfecundum fcripturas,fpiritum fandum efie perfonam fubfißentc, natura aut eßentia patri Si filio coxqualem. Si iccirco adorandum nobis Si glorificandum uti deum uerum Si creatorem.rurfus pium uel fantfium motum inanimisfamfiorum per eundem fpiritum fanólum excitatuin,elt;fe effetfluin Si creaturâ huius fpiritus fanlt;fH,dicilp fpiritum famftum.fed fuo modo. Alio* qui non negamus ipfum nobis famftum fpiritum promifTum corn municarhuerum pro modulo noßro amp;nbsp;ficuti illc uult. Quis enira hominum comprehendat plenitudinem xterni Si immenfi deiƒ

Deproff^ Porto de procefiione fandli fpiritus ex pâtre Si filio fubtiliter fiant fpirii: Si grauiterdifputatueß à theologis.Quçritur enim an à pâtre folo, tus fanili,. an ôf à filio procedaf^ fn quaqujßioneLatinia Grxcis plurimum diifentireuidentur. Quzrtturitem qualis fit ilia procefi'io'f Nos o* miffis pluribus curiofis quxßionibus, ea breuiter proferemus in medium,quçfalutaria Si fcripturisfanâisfuntconuenientia.Quis enim curioforum hominum quxßiones omnes ocioforumtp co* Sfir'itus gîtationes SC audaces â^immundascitraoffenfionemopiimoruin fanéius nbsp;nbsp;uirorum,8ô maxime fimplicium auditorü excuficrif? Spiritum fan«

froceJit a ftum a pâtre Si à filio procedere feriptura manifefledocet, quxa* pâtre a- fi pertiffime oßendit ilium utriufcp uel amborum eße fpiritum, Ille iioi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim eßde quo dicitapoßolus : Quoniamauteeßisfilij,mißt deus

4. fpiritum fill) fui in corda ueßra. At de eodem fpiritu loquens filiusgt;. ait, Nonenimuos eftis quiloquimini, fed fpirituspatris ueßriloa quituG,-

cpiitur in uobis.Rurfus idem fîlius de fpiritu fanélo dkit:Quem C' Ioân-if‘ go mittam uobis à patre.Et iterum alibi, Quem mittet pater in no/ Ioan. 14» mine meo. Procedit ergo de utroqiie tarn de patte quam de filio.

Tametfi enimalicubi legaturdiftum efTedefpiritufando,Quia Iodn.ir» patrepro^dit, non negatur tarnen éi exfiltj fubftantiaprocedere.

Quinimo Cyrillus fcriptorGraccus S. Ioan, euangelium interpre.’ tans,amp; huncipfum locum enarrans lib.to. cap. jj. Cum fpiritum ueritatis,inquit,id eft fuumCipfeenim ueritaseft)paracletumappeU lauerit,expatreipfum procedereait.Nam ftcut fîlij fpirituseftna* turaliter,in ipfo manens 8i per ipfum procédés,fic certe patris quo* que fpiritus eft. Quibus autem fpiritus cömunis eft.q profedo fub ftantialiterdiftepararinon pofTunt. Rurfus S. Auguftinus in if. de Trininitatelib.cap.zc.Quipoteft intelligere,inqiiit,ineo quod ft/ lilts dicit,Sicut habet pater uitam in femetipfo,nöfine uita exiftenti Ioan,ft iam ftlio, uitam dediife, fed ita eum fine tempore genuiffe, ut uita quam pater ftlio gignendo dedit, coxterna ftt uitx patris,qui dedir, intelligat,ftcut habet pater in femetipfo, ut de illo procedat fpiritus fandus.ftcdedifte ftlio, ut de illo procedat idem fpiritus fan^ustSf utrun^ ftne tempore,atepita diélum fpiritü fanélum de pâtre pro/ cedere.ut intelligaturquodetiam proceditde ftlio,de pâtre elfe amp;nbsp;ft lio.Si enim quicquid haber,de pâtre habet ftlius,de pâtre habet uti» que ut de illo procedat fpiritus fandlus. Hxc ille. Ex iftis omnibus colligimuj.fpintum fanélum procederetamàpatrequàm ftlio.

lamquod modum procelfionis attinet,duplicem uidemusefte Tiuplex eji fpiritus fanéfiprocelfionem.temporariam xternam.Tempora/ procefsio riaproceffioeacft,quafaniffus fpiritusprocedit adfanéliftcandos ydnrii fpirî homines.Aeterna ueroprocelfioeaeft.quaab xternoexdeoema/ tut., nat.Vtrobi($ ab utroq;,tam pâtre quàm ftlio procedit fpiritus. Nec diuiftm à paire in ft'lium, Sf ex ftlio in creaturas prodit. N am una cademlp,indiuifa,inquam,e.ft natura amp;nbsp;fubftätia patris 8i ftlii,adde S( coxterna. Temporaria procelfio fere'appellatur milfio acdonü. Tempora.» Mittitur autem fpiritus fanâus hominibus dupliciter, uifibiliter,ui rM mifsio.^ delicetfubfpeciealiqua uifibili.utpotecolumbæ amp;nbsp;linguarü ignea rum : ficuti datus legitur in euangelio nbsp;nbsp;Adïis apoftolorum Chri/

ftoamp;apoftoIis:inuiftbilitcrquotidicSéftngulisquaft mométisdo natur ft'delibus, irrigante gratia fua nos fpiritu Chrifti K côferente nobis ftdem,fpem amp;charitaié.Porróxtcrna procelfio fpiritus fan/ Aeterna ûiquac'fubftantia patris Sd ftlii procedit, perinde ut ftltj genera/ proteftio,. tio ex patre,ineffabilis eft. Vnde in euangelio non dicitur procelfit »ttçrocedetjfcd procedit«Itaenimoftenditdominusprocedendi«

Kiernîtatem ac cozternam tiC infeólilem minimeêp differentem 'CfTefubRantiain patris.S^ fïlq,^rpiritusfandi.S.Augu{iinuslibro de Trinitatetf.cap.x6. Qui poteftintelligere fine tempore genera^ tionem fitij depatre,intelligat fine temporeprocefiionem fpirituS ranlt;fti de utroq; Si uetó quis roget,Cü fpiritus fandus dttfubfian^ tia patris amp;nbsp;filq procedat,qui fiat quod non dicatur filius.'' Refpon deo.frripturam fecundam perfonam appellate filtum,acteftificati huncunigenitüefiepatris:eandem nufpiam memorare fpiritü fan dum generari uel filium dici. Nee aliud ad hancquxftioné refpon derunt uetcres. Placet autem fimilitudo qux hic profertur,fi è duo/ bus fontibus emanarct unus fluuius, rede diceretur ab utrotp pro/ fluere,neutrius tarnen filius diceretur. His non fine frudu nee ex/ tra propofitum cöiungere uideborDidymidifputata demilTione, nequisperperam fecundum carnemintelligatquodinterprctan dum eft ex fide fpiritualiter.Spiritus fandus confolatora filio mit/ dtur,inquit,non fecundü angelorum,aut prophetarum, aut apofio lorum minifterium,fed ut mitti decet à fapiëtia 8i ueritate fpiritum dei,indiuifam habentem cum eadem fapientia SC ueritate natutam» F'idf Ser/ Etenim filius müTusàpatre non feparatur nccdifiungiturabeo, tnonem;. manens in eo,amp; Habens ilium in femetipfo.Quin fpiritus ueritatis buiui De/ fupradido modo mifius à filio de patre egreditur, non aliunde ad caJ'n cirea alia tranfmigrans. Impoifibile quippe hoe paritcr SC blafphemum iniiium. cft.Si enimhiefpiritus ueritatisiuxta naturas corporum certó fpa/ tto circumferiptus eft, alium deferens locum adaliücommigrauit; fed quomodo pater non côfiftens in loco ultra omnem corporum efinaturamnta SC fpiritus ueritatis nequaquam locorumfine clau/ ditur.cum fitincorporalis, SC ut uerius dicam cxcellcns uniuerfam rationalem creaturam.Quia ergo impofiibile efi SC impiü,tifia qux diximus in corporalibus aedere, cxire de patre fpiritum fandu fic intelligendum.ut fe faluator deeo exific cefiatur,dicens.-Ego ex deO cxiui amp;nbsp;ueni.Et ficut loca SC commutationes locorum ab incorpo/ ralibus feparamus, fic SC prolationes intus dico SC foris ab inteltea dualium natura difcernimus.quia iftx corporum funt recipictium tadum SC habentium uaftitatcs.Ineifabili itatp SC fola fide noto fer tnone credendum efi, faluatorem didum efie exifie à deo, fif fpiri/ turn ueritatis à patre egredi,8fc.Alias quçfiiones SC intricatas SC pin rimas tranfeo intadasneligiofam SC minime curiofam, fidelem SC. nonargutulammenteminhisrequiro.

/piritHi/4n nbsp;nbsp;Vnus eft autem fpiritus, quia unus atep idem eftperpetuo deus,

élut. Idem ergo fpiritus eft qui loquutus eft pauiarchis, prophetis. apo/ ftolis,

DECAO. Ill I. SERMO VIII. 6o ftolis, SC qui hodie loquitur nobis in ecclefia. Ideo enim Synodus Conftantinopolitana (ic confeiTa fidem legicur, Credo in fpiritum fandlum dominum. Et mox, Qui loquutus eft per prophetas in nam cacholicam SC apoftolicam ecdeftam.Sumpta funt hxc ex fail éla fcriptura. Nam S, Petrus difertis uerbis tcftifîcaturin prophctisi.Peti. fuiife fpiritum Chrifti.Non autem alius fuit in apoftolis,quam fpilt; titus ChriftU Et Paulus apoftolus, Habentes,inquit,eundcm fpiri/ z.Cor,4* tum.ficut feriptum eft, Credidi,propter quod loquutus fum:amp; nos credimus, ideo loquimur. Ex quo teftimonio Tertull.infert,amp; or^ thodoxequidem, Vnnsergo SC idemfpititus eft qui fuit in prophe tis SC apoftolis.Eundem promittit in ecclefta femper futurum. Erra ueruntergo,8dturpiifimequidem,quicunq;apud ueteres fïnxerüe alium deum SC fpiritum ueteris, alium uero eife noui Teftamenti. Didymus ille Alexandrinus, illuftre eeclefîarum Grseeix fuo f^culo lumen,libro de Spiritu fandfo primo.-Nec exiftimare, inquit,dcbex mus fpiritum fandum fecundü fubftantias eife diuifum, quia mul titudo bonorum dieitur. Impaifibtlis enim SC indtuifibilis at^ im.* mutabilis eft,fed iuxta differentes efficientias SC intelledus, multis bonorum uocabulis nuncupatur:quia participes fuos non iuxta unameandem^uirtutem communionefui donat,8^f, Cacterum^”^”'^^ incrcmentum uelaugmentum.adde SC diminutionem atep defeftu habet in homine fpiritus fandlus: non quod in deum (qui.ftcut uul go amp;nbsp;reäe dieitur, nee maius nec minus recipit ) cadat ulla muiaz tioj'ed quod homo pro modulo fuo, pro ut fpiritui fando uifum cft.fpiritum copiofe SC liberalitcr.uel modiceaut parceaccipiar.Da batur corlitus duplex portio fpiritus Helix Helifxo.Etde Saluato/ 4.^*'^ renoftro dieitur,quod pater eifpiritum dederit,non admenfuram. Nam alibi dicitipfedominus,Quifquis habet,dabiturilli,S; redde»j. tur abundantior. Quifquis autem non haber,ctiam illud quod ha.* bettolletur ab eo.Saul egregia acccperatcharifmata.quoniam uerd i.Sam- tS ca non excolebat,rece(fitab eo fpiritus dei bonus,fuceeftit ipfum aftligens fpiritus malus. Recedit autem fpiritus dei fîeut SC accedir, non perinterualla.Cum enim deferimurd domino,recedit à nobis fpiritus dei. Vnde orafte Dauidem Icgimus.Ne protjeias me à facie tua,5{ fpiritum fandum tuum ne auferas à me. £t iterum, Spiritu principal! conErma me.

Poft ifta inueftigandum uidetur,quis fit effedus, qux uirtus fan De tjfefl» di fpiritus. Ineffabilis eft autem uirtus omnipotentis SC xterni dei, e uirtute^ nemo ergo ad plenum expofuerit qux fit uirtus fandi fpiriius.Di' fanfli am tarnen aliquid, ca profeiens in medium, qux in hominibus ttq»

^maxime operatur. Alioqui enim per fpiritum pater operatur om* «iia,peripfum créât, fuftinet, mouet, uiuifîcat, uegetatamp;f conferuat otnnia;pereundcm fideles fuos régénérât,fantfiifîcat Si uartis ctia/ rifinatibusdonat. Vndeindcfcriptione eius fuperius pofitaqua* tuormembris prxcipuaseiusuinutesinliominibus fefc exerentes complexus, dixi illû fîdeles illutninare. regcnerare, fandifîcarc SC adimplere bonis omnibus. Qiix ut intelligantur rcdius,proderil in primis fpiritus fanâi nomma uel appellationes, quas ipß fan/ 6la tribuit fcriptura.utcunrp cxponere.deinde unum Si altcrum ue terisamp;nouiTeftamenti locum de uirtute fanifli fpiritus xditutn Spiritui lt;ecitare.Principio nuncupaturfpiritus dcifan(ffus,quia fanélifîcan ftuüut. luromnes per huncquotquot fandificanturcreaturx. Sanârifîcat gratia fua patercœleftis.fed per fanguinem dileôli filq fui.fandifî/ catioautem per fpiritum in nos deriuaturamp; obfignatur, Sanâifî* cat ergo nos fanÄa trinitas unusdeus.Impiumeft ergo fandiRca/ tionem rebus tribuerealienisautperegrinis. Impium cRpuriRca/ tionem Si iuRiRcationem à aeatore ad creaturas transferrc.Oicituc prxterea fanffus ad difcretionem aliorum fptrituum. Legimus e/ nim in fcripturis fuiffe amp;c(fe fpiritum mundi,fpiritum uertiginis, fpiritum fornicationis Si immunditix, fpiritum fuperbix, Ab his quot;nbsp;omnibus fecernitur fpiritus famflus.qui infpirat iiuius mundi ton

temptum.qui aperit (cripturas Si confirmât in ueriiate, qui purifia cat corda,Si caftas redditconferuat^ mentes,qui denitp humilcs Si Spiritui mites efficit, amp;nbsp;omnem à nobis malitiam difpellit. Idem fpiritus fanâuidti fanflus appellaïur dei amp;nbsp;fi'lii fpiritus. Dei quidem.ad ditferentiam ff'' fpiritus fathanx Filq autem.quia filii proprius Si naturalis eftque ritut. nobisquoçp cômunicat,ut fimus etiam nos filndei, Paulus enim: i.Cor.t» Templum deiuos cfl:is,inquit.8lt;fpiritusdcihabitatin uobis Item, Roffj.S. Si quis fpiritum Chrifti non habet,liic non eft eius JEt îterumrQuo niam cftis filq.emifit deus fpiritum filtj fui in corda iioftra,claman« tem,Abba pater.

Spiritui Porró Paracletum nuncupauit ipfe dominus nofterfpiritum fan fttnäui pa ^um inhiftoria cuangelica,dicens:Egoiogàbo patrem,f!^alium ' racleiut. paracletum dabit uobis,ut maneat uobifeum in xternum,fpiritum /PAn.14. ueritatis,quem mundusnon poteftaccipere; qiiia non uideteum, nec nouit eum. Vos autem cognofcicis eum, quia apud nos manet. Si in uobis erit.Signifïcat autem aafinTinifii confolatorem, impulfo* rem.exhortatorem.aduocatum Rue patronum^qui clientis caulTam agit. Eft enim fpiritus fandlus omnium fideliü o.s.oculus, cor, corn filium,manus Si pcs.Didymus in operefuo deSpiritu fanAo, Ab operatione

«operatîonc fpiritui fanfto,inquit,nomen imponens.CôfoIatorem Confolatov uocat. Quia no folum confolatur cos quos fe dignos reperit, amp;nbsp;ab omni triüina amp;. perturbacione reddit aliènes, ucrum incredibile fpiritut quoddam gaudium Si hilaritatem ei$ tribuit, in tantü ut poiîitquis fanéluh deo grattas referens quod tali hgfpite dignus habcatur,dicere : De* diAi Iztiam in corde meo. Sempiternaquippelxtitiain corum cor de uerfatur,quorum fpiritusfaniflus habitatoreft.Certèfolusfpiria tus fanélus fecuras Si tranquillas reddit hominum confeientias co ram deo in iuHîftcationis negotio.Si in omnibus mundi tentation nibus. Paulus, Hoc folum cupio difeere à uobis,air,an ex opcrtbus kgis accepiAis fpiritum, an ex przdicatione fîdei. ApoAoli uirgis cx(i,cum donati elTent fpiritu fando. Si confolatorciilum prxfenx tem liaberent in animis, ibanegaudentes à côfpeâu co ncilq, quod digni habiti citent, utpro nomine ChriAi afficerentur contumelia. Ita legimus in hiAoria eccleAaAica,martYres ChriAi fpiritu fanilo plenos in ipßs tormentis Si mornbus acerbiifimis, panentifTimos fuiiîe ac deo ceciniife hymnes Si cgiflegratins, Przterca audiub Spiritur mus fpiritum fandlum à domino nuncupari fpiritum uetitatis, fanélut fpA Nam Si alibi eundem eodem ornât nomine, dicitenim ; Cum uex rittit utri^ . nerit paracletus, quem mitiam ego uobisà pâtre, fpiiitus ucritatis, tatit. quia' pâtre procedit,illeteAimonium perhibebitde me. Veritatis au Joan, is, tem fpiritus dicitur, quia eA alius fpiritus hypocriiicus, fpiritus im» poAQr,crroncus Si mendaxin ore omnium pfeudoprophetarum.

Hic fpiritus noAer fynceritatem, candorem Si integritatem opéra-* turin fuis cultoribus.Hos docct omnem neiitatem ; nam dominus noAeralibüneuâgclio;Paracletusille,difit,quieAfpiritus fandus, Joan,t^t quem mittet pater nomine meo, ille uosdocebit omnia, amp;nbsp;fugge-* ret uobis omnia quxcuncp dixi uobis. Omnem itaqj ueritatem cre dendam, omnemep pietatem apoAolos docuit fpiritus ucritatis ; Si tlli eandem plenetradideruntccclcfiç.Nam fpiritus fatiiflus omnes difeutit errores, om nés extinguit hacrefes, omnem idololatiiam Si impietatem praHigat, Siueram fidem cordibus infundit. Si ucx ram rcligionem in ecclefia confirmât. Exempla plurimafuppedi* tant Aâa apoAolorum. Ex hoc dei fpiritu fuiura prardixerunt apo ftoli,inter alia AnticliriAum Si corruptionem poArcmi fçculi noAd adumbrantes,admonenteslp ecclefiam ne eledi erroribus Si impie tatibus blafphemis implicentur.

Spiritus autem promifftonis ideo uocatur, quia patribus .à deo fpiritut per prophetas Si apoAolisomnibuslp doflrinx apoAolorum cre^ promijiig^ dentibus per ChriAum promifTuSitande Si pleniffime per eundem nif.

eft cxhibttus. Admonet hoe uocabulum pios.ne fuis meritis îngen» Cal, J. nbsp;nbsp;ac falutarc hoc donum acceptum fed merç dei grattar fcrant.Ex pro

miffione diuina conceditur imddonatur nobis fpiritus fanôus: unde confequens eft omnia dona e(fe gratuita ; id quod apoftoluf Paulus unicc in fuis epiftolis urget amp;nbsp;inculcat, ad Romanos mae xime 6; Galatas,

fânâusJit feéloperuenitaduosregnum dei. Eadem uerba reddens beatus gitutJd. Maichzus:Quod fi fpiritu dei. inquit,ei)cio dvmonia, ergo peruez Àurlt;e 11. nie ad uos regnum dei. Proinde fpiritus fandtis appeilatur digituf Hatth.n, dei.nimirum uirtus ôipotentiadei.Digitis operanturopihces.diui ' na uirtutc per fpiritumjiiquam, fuum operatur opera fua deusicu ius potentia ranta eft, ut uel minimus (liccat fu loqui) eius digitus Exod.S. omnemin mundo excellât uirtutem.ldapparuit in magis this Aez gyptiacis.Didymus parabolam refertad unitatem fubftantix diuM ne,amp; diligenter ac in loco admonct. nc propter corporalis corpoz ralem rerum fpiritualium fenfum nobis conftngamus.Oicit enim, Fide^«lt;e Verum caue ne ad humilia deie^}us depingas in animo tuoeorpo tliflafum ralium aâiium diucrftiates, amp;nbsp;indpias-tibi magnitudincs amp;nbsp;inre tontra An qtialitates 8( extern corporum maiora amp;nbsp;minora membra confinz tJiroponior gere.dicens digitum à manu.d^ manüab eo cuius eft manus.mulz phitas^rr, tis inzqualitatibusdifcrepare. quiadcinco.-poralibiis nuncfcriptu J huiusDe ra loquitur.unitaieni tantum nolens non rtiam menturam fubftatl taJit, tic demonftrare. Sicut eiiim mentis non diuiditur à cotpore, pec qua cûtQa perfi'dt amp;nbsp;operator; amp;nbsp;in eo eft cuius eft manu$:ficd( di gillis non fepanmr à manu cuius eft digitus. Itaqj reiice ina quali/ lates 8f meuùra» rum de deo cogitas, amp;nbsp;intelhge digiti amp;nbsp;manus amp;’ toiius fubftaniix unitatc.'quo digito lex in tabulis lapidcis frriz pu eft. Hzcillz.

fpiritut dt fam peraquam Si fontem uiuum fiue perenne fpiritus fanâus ft font adumbratus Icgitnr , cum tn proplieticis, turn in apoftolicis literis« iHKicr. nbsp;nbsp;nbsp;Effundam, tnquit apud Ifaiam dominus, aquas fuper fitientem.Ä

ftumina fuper aridam. Et per interpretationem mox addit/EffundS fpirirum meum fuper fernen tuum, amp;nbsp;benedi^lionem meam fupes 7» ftirpem mam.Et in euangelio dicit dominus ; Si quis fitit.ueniat ad m«,amp; bibat.Qui credit in me.lîcut dicit fcriptura.flumina de uentre cius fluent aquae uiuz. Qiiibus perexpoiitionem fubiungithiftoz ricus facer: Hoc autem dixit de fpiritu,quem arcepturi erant credeni tes tn eum.Aqua certe foeciindat ftcriks agros.puriflcat coinquina* ia,fiiiente$ potat,amp; »ftuantes refrigerat, Foccundat Si gratia fanâi fpiritus

fpiritus fteriles mentes ad fruAifîcandum deo uiuenti. PurtRcanz tur corda noftra ab omni immundicia per eandcm gratiam.eadem fitim cxtinguitammx.affliâamq; refociliat, Sfomne eius cxplet deiïderium.

Ignis (implex eft SC purus,8( alia quidem corpora confumit.alia ■S'piritur nero purgatiora mundiora^ reddit,cakfacit item,amp; multas in ho= finäut iÿ mine operationes habet utiles KnecefTarias.Redeergo per ignem adumbratur nobis fpiritus fandus. Nam purus eft SC rimpllt;x,im« pios confamit,fideles à fordibus peccatorû expurgat.redditcp amo* re dei proximi flagrantes,fui nimirum amoris igneaccendens. Cum hie apoftolis dabatur in die pentecoftes, audiebaturfonitus, tanquam impetu uenientis flatus uehementis : qua re fignilicaba/ Splrhiit tur pietatis doârinam diuina uirtute SC mirabili fucceffu per totum JanClutfU orbemforc propagandam»nequicquam renitente toto mundo, tututht^ Ventus enim nemitie obfiftente totum perflat orbem,omnia pene« menr. trat,ànemineexcludipotcfl.*mirositc habet in corporibus effedus Aél.t, mutandLEt fpiritus fantflus pénétrât omnia,corda emollit, SC ex in traiflabilibus ferocibus^ facitobfcquentiffimos modeftiffimosÿ. Apparent fuper capita apoftolorum difcipulorumtp donatorü fpi^ Spirttur ritufanflo,igné«linguae,fîgnificantesutitpoperationemeius.cus fanflut lin îuserStfymbolafantflifpiritus.Nam érudit hic,exhortatur amp;nbsp;con«” gwignew. folatur fidcles.necp frigidis fed igneis linguis inftruit fideles.Fulmi nare enim df tonare uifi funt apoftoli,non loqui,cum praedicarunt euangelium; quo nomine dC quidam illorum nuncupati funtab ipfo faluatore Filq tonitrui. Prarterea apparetfanâus fpiritus fuper Spiritus deifïlio,iam à baptiftaloannetinâ;o,fubfpecie colübac.Nam hzc fanäuseot snitisacmanfuetaeft,fellecarens.Quaelocumdeditprouerbio,Co lumha, lumbini mores.*item,Columbina ftmpliciias, SC, Mâfuetior colum Matth.j, ba.Eft enim columba in auibus.quod ouis in quadrupedibus,quae nullianimantium meditatur noxam : unde SC Chriftus appellatus Jfaite$j, eft O uis uel Agnus. De fpiritu itatp dei, Sapiés ille reâifrime,Spiriz loan. i. tus fapientiae,tnquir,ranéfus eft.unicus, multiplex,fubtilis,difcrtus, îlluftris,incontaminatus,certus,fuauis,boni ftudiofus,acutus, prO' Sapicn^r, hiberi nefeius, benefîcus, benignus, ftabilis, fecurus, omnipotens, perfpiciens omnia,omnesi^ fpiritus rationales SC mundos, etiS fub tililfimos penetrans.

Rurfus appellantur fpiritu faniflo donati undi à domino. Nam Spiritus fpiritus fandus dicitur SC oleum di unftio. Nifi enim à fpiritu fan fanClut ôo irrigati fuerimus,ftenles contabefcimus.Deftituimur enim hu.' cr M mort uiMlicalcfttÿidénatura noftrafemperarefeimus. Vnâionis ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q. 1

DE VIRTVTE S. SPÎRITVS, autemhuius Celebris typ us prxceflit in un^lionecxremonialiro* itliun, 2, gum facerdocum. Beatus loannes. Et unâio, inquit,quam uos accepiftis ab eo,inanet in uobis; 8i nô neceife habetis ut quifquam doceat uos,fed (îcut ipfa unélio docet uos de omnibus,amp;uerax eft, SC nômendacium.Et(îcutdocuituos,maneteinea, Nam amp;apud leremiam dtcit dominus : Hoc eft teftamentum quod difponam do x Htb.St, tnui Ifrael poft dies iftos,dabo leges meas in mentem illorum,£6 in corde illorum infcribam eas,Sd ero illis deus,amp; ipfi erunt milii po/ puIus.Ec non docebit quifcp proximum fuum,amp; unufquifcp frairé fuum,dicens;Cognofce dominum. Nam omnes cognofccntmed tninimo ad maximum. Qtioniam plaçants erofuperiniuftitqs eolt; rum Si peccatis eorum,6i iniquitatum illorum nô recordabor im/ plius. Verum oftendimus pauiôantefpirituni fandlum eiïe uniucr falem omnis ueritaiis dotfiorc.Huc pertinere uidetur quod S.Pau* lus,Deus eft,inquit,qui unxitnos , quietiâ obügnauit nos, deditlp Spiritus arrlta.m fpiritus in cordibus noftris. Nunc enim nô tantum uniflio fanâus ar nuncupatur fpiritus fanulus, fed Si obiîgnatio ucl anhabofalutis rhdbo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftrx. Afè» enim fiue aîfiSifi pars eft folutionis,quae fîdem facit to

niitdtis tius fumrnzperfoluendæ.pignus fcilicet, Etfpiritus quidcfantflus naßrit. nbsp;nbsp;teftificatur nunc,imó Si obiïgnatcertincat^ quod fîmus fiiq dei,alt;

liquando autem recipiendiin zternam iixrcdicatem. Paulus enim rurfus,Obfignati eftis,inquit,fpiritupromiffioni$ faniflo,qui eft ar rhabo hxreditans noftraf.in redemptionem acquifitx polTelfionis, inlaudem glorixipftus.Ephef.t.capEacertificatiomirumin mo/ dam confirmât mentes fîdelium in tentationibus confolatur(p,ani mat praeterea ad patientiam in aduerß's. Si ad fandimoniam uitar.

11 Joan, 4.* Hine enim dixit beams loannes, Vos ex deo eftis filioli, Si uiciftis eos,quoniam maioreft qui in uobis eft.quam qui in mundo. Elite Hi Joan, 2,.rum,Nunc filij dei fumus,8i nodum apparuit quod futuri fumus; feimus autem quoniam{îappanierit,fîmilcsei erimus;quoniamui debimus eum ftcuti eft.Et omnis qui habet hanc fpem in eo, purifia cat fe,fîcut Si ille purus eft..

Spiritus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quemadmodumuerd fpiritus fanflus nexus eft ineftabilis,quo'

fanflus sterna Concórdia infeparabiliter fibi iundx funttresperfonx, Ita fharitas, idemindiftiolubili uinculd fponfam Citrifti coniungitfponfofuo, omntaljj myftici corporis membra fempitemo ferdereinter fefeco puIat.Nam ftcut membra corporis noftri cohfrentintegra.benefi./ cio fpiritus,ita corpus Chrifti myfticum côglutinatur per fpiritum Betni f-, fanftumj Nihil itaq; mirum eft quod hie charitatis nomincdnfignii tur,qui Si cordibus noftris cliaritatem infundiu.

Vtciintp ueró ex his nominifaus Candi fpiritus intelligi poffit o# Opei-aiiO'^-pcratio eius.fubijciam tarnen tcftimonia fcripturse aliquot, ex quiz net /inZïi bus plenius inteUigatur uirtus hue efCedus eius,in nobis maxime, fpiritu!. rCaiasinprincipioferelibrifuidefcribensperfonam régis fVieHl«, //«(t n, inter alia diciuSuper quo fpiritus dotnini requiefcet,fpiritus fapicn tix nbsp;nbsp;intelligentir,fpiritus conhli} 8i fortitudinis, fpiritus fcientix ■

8i timorisdomini, 8C facieteum fpirare timorem dotnini. Multis quidem membris expohtis nondum omnes fpiritus uires enarraz uit.Proinde non eil quod in ardü feptenarqi^ angußias cum uulz go cocludamus uires uel dona fpiritus. Audiuimus enim hadenus elfe fpiritu promilfionis,dodrinç,humilitatis amp;nbsp;mäfuetudinis,S;c.

Quibus infuper hxc quotp plurima connumerantur.Eß enim fpiz ritus fapientiç.Hxc ueró quanta ht quàm late pateat.claret uel in Sapuntid, rebus Solomonis.Sapientixconiungiturintelligentia, qux dicitur InulUgtnt cffe praxis Si applicatie fapientix,rebus,locis.tempotibus nbsp;nbsp;perfo tia.

nis attemperata.Confilium autein requiritur Si daturin rebus duz Confiütun. bqs.K quid cömodifTime agamus often dit. Fortitudo uires ac conz Fortitudo. ftantiam fufticit exequendi perficiendiep.adde Si patienter perfcren di,quxconftlioueifaciendauel patienda eftedidicimus. lam ueró Scientia experientia eft, longo ufuâf tempore conquifita. Accedit Woitirf. liis timor.id eft,pietas Si uera religio, ad quam nifi referamus omz Timor, nia noftra dida Si fada,nii proderit fapientia, intelligentia, confîz Hum,fortitudo Si feientia. Breutter,quifquis fpiritu dei fueritdona tus.fpirabit timorem dei qui equid uel dieet uel laeiet, denic^ omnia dieet Si amp;ciet ad gloriam dei,6^ omnia quidc hxc ex unico fpiritus fandi Fonte gratis Si plenèliauriuntur.

Paulus apoftolus in epiftola ad Romanos miriheam fandi fpiz Rom.8, ritus uim in nobis operantem renatis defcribens,dicit:Qui incarne funt.deo placere non poftunt. Vos autem non eftis in carne, fed in Spiritui fpiritu, fiquidem fpiritus dei habitat in uobis. Quod li quis fpiritu mortificat Chrifti non habet.hicnöefteius.Porró fi Chriftus in uobis cft.eor« cr uiuifi» pus quidem mortuiim eft propter peccatum, fpiritus autem uita eft cat, propteriuftificationem. (^od fi fpiritus eiusquiexcitauiticfumà mortuis,habitat in uobis, is qui excitauit Chriftum ex mortuis, uiz uificabit Si m ortalia corpora ueftra propter ipfius fpiritutn inhabiz rantem in uobis.

Idem apoftolus in epiftola ad Cortnthtos docetper reuelationc i Cor,*« fandi fpiritus myfteriüregni dei nobis quàm manifeftifiime efie reclufum,Nobis deus reuelauit,inquit,perfpiritumfuum. Spiritus Spiritui «nimomnia f£rmatur,etiäprofunditates dei.Quis enim hominum fltnt reut-’

lat myjlta nouitea qurfunt hominis,nifi fpirituj hominis, quieftîneoïSîc amp;nbsp;ea qu« lunt dei, nemo nouif,nifi fpiritus dei. Nos ueró non fpi/ dri. ritum mundiaccepiniiis,fedrpiritumquieftcxdeo,utfciamu$quae aChrifto donatalunt nobis. Hue pertinent hzcdominifaluatoris ioan^ is, ex facrofanólo euangclio uerbæ Veritatem dico uobis.expcdit uo^

• bis ut ego uadam, N liî enim abtero.confolator ille non ueniet ad uos.'fin autem abiero,mittam ilium ad uos.Et cum uenerit ille, ar.* guetmundum de pecrato, amp;de iuftitia amp;nbsp;dcindicio. Oc peccato quidcm,quia non credunt in me.Oe iuftitia uerd.quia ad patré na* do.S; poÂ bac non uidetis me.Ociudicioautcm.quia princepshu tus mundi iam iudicatus cil * Manifeftum cft autem omnibus hifee capitibus comprehendi totam uerz religionis fummam, quam pie nilîimc tradidit eccleßz fandus fpiritus. Quod in expofitione fpirituttt nominum Candi fpiritusattigimus.Sequitur in euangclio:Ad hzc futura^rlt;t multa habco qu; uobis dicam.fed non poteftis portarc nunc.Cum dicit, autem uenerit illequi eft fpiritus ueritatis.ducet uos in omnem uc^ ritatem.Non enim loqueturàfemctipfo.fed quzcunqs audieritlo* quetur,amp; quz futura lunt annuneiabir uobis .Ille meglorificabit; quia de meo accipiet amp;nbsp;annunciabit uobis. Cum autem conftet ue nifle fpiritum fandum,claret eundem apoflolos in omnem indu.' * xilfe ueritatem;adeo ut quod cum liorum feriptis non côgruit, mex ritd fufpcdum fît de mendacio. Alioqui non dubito quin hodie Io« quatur perfuos in ecclefîa : czterura abfc^ controuerfîa efî,fpiritum fandum fîbiipfî minime contradicere.Ac futura per fpiritum rcuez lata efîe apoftolis.in cxplicatione nominum fandi fpiritus attigi' ^^,11, mus.NecdubtumeftquinadhucmuIta fandis inecclefîareuelct, quz uidelicetpertinent adeonferuationem ueritatis Chriftianx X fandorum.

t.Cor.ii. Rurfuslegimusinepiftola PauIiadCorînthioSîVnicui^datur Kurid Jo' manifeftatio fpiritus ad id quod expedit.Huic quidem per fpiritum tw c muz datur fermo fapientiz, alq uerd fermo feientiz fecundum eundem nera fpjri^ fpiritum,alq fîdes in eodem fpiritu, alq dona fanationum per cun« tur fanât, dem fpiritum,alij facultates potentiarum, alq autem prophetia, altj uerd difcrctiones fpirituum, alq genera linguarum, alq uerdinter« pretatio linguarum.Sed omnia hzc efficit unus SC idem fpiritus, di ftribuens fîngula cui^ pro ut uult. Clara funt hzcomnia,ncc ulla prolixioreindigentexpofîtionc.Magna uerd SC euidentiafunth{C dona fandi fpintus,quibusfîea quot^ fubqciamus quz idem a' Gdl.f. nbsp;nbsp;pofîolus de eodem dei fpiritu côtexit,uela colligcmus.Frudus fpP

DCC AD. nil. SER MO VIII. 64 fid«,manfuetudo,tcmperantia. Harc.inquam, 8; omnes alias uir« tuKS iiiferitanimis piorum,plantar,cöferuac, tucturi^, Si adiuftam frugem produdt fpiritus fandus,qui operaiur omnia bona iit omnibus.

His omnibuscpiloginicefubticicmusmodo «legantiffimäTetElegMJr tuUiani de Spiritu fandodifputacionem.Ea talis cR,Quoniam do^ fputatio minus in ecclum effet abiturus, paracktum difcipulis necefTario da Vertui. Jt bat,ne illos quodammodo pupillos, quod minime decebat, relin« /piritu/ûn» queret, Si ßneaduocato 8^ quodam tutoredefererct. Hic eftenim^p» qui ipfotum animos mentesip fîrmauit, qui euâgelka factamenta dii)inxtr,qui in ipfis illuminator rerum diuinarum fuit, quo confîr mati,pro noininedomini neccarcercsncc uincula timucrunt,quin imd ipfas fseculi poreftates 8; tormenta cakauerunt, armati iam fd licet per ipfum atep fîrmati.habentes in fcdona quæ liic idem fpiri.* tus ecclefix Chrifti fponfz quafîquacdam ornamenta diflribuit S(. dirigti.Hic eft enim qui prophetas in ecclefia conftituit, magiftros crudii.linguas dirigir,uirtutes amp;nbsp;fanitates facit,opera mirabilia ge* rit,difcretiones fpirituum porrtgit,gubernationes contribuir,confie liafuggerir.quxip alia funtchrifinatum dona componitamp;digcrit: Si idée ecclefîam domini undiq; Si in omnibus perfedam Si conz fummatam facit.Hic eft qui in modum columbz,pofteaquam do» minusbaptifatus eft.fupereumuenit Si manfit, habitansinfolo ChriRo plenus 8f totus,nec in aliqua menfuraaut ponione mutigt; laïus,fed cuin tota fua redundantia cumulate admilfus, ut ex illo de libatinncm quandam gratiarum exteri confequi poffinttotius fan di fpiritus in Clirifto fonte remanente, ut ex illo donorum atque operum uenx ducerennir, fpiriru fando in Chriftoaffluenterliax bitantc.Hoc etenim propitetans Ifaias, aiebat : Et requiefcitjnquit, Jfaiit ur fuper eum fpiritus fapientiK Siintelledus, fpiritus confilq Si uirtu lis,fpiritus feientix amp;nbsp;pictatis.Si impleuit eum fpiritus timoris dei. Hoc idem atep ipfum Si aiio in loco ex perfona ipfîus domint.Spi/ Jftia ritus domini fuper me, propter quod unxit me, euangelifare pau» peribus mißt me.Similiter Dauid.Propterea unxit te deus tuus olco Pfaï, lartiti» à confortibus tuis. De hoc apoftolus Paulus;Qui enim fpi= Ront.s. ritiim Chrifti non habet, hic non eft cius. Et, Vbi fpiritus domini, x.Cor.j.-ibi libertas Hic eft qui operatur ex aquis fecundam natiuhatem fc* men quoddam diuiiii generis Si confecratorcccicftis natiuitatis,pt gnus promifTxhxreditatis, Si quaficliirograplium quoddam xter næ falu(is,qiu nos detfaciattemplum, Si nos cius efficiatdomum;. qui interpellât diuiaas aures gemitibus ineloquadbus aduocatio«*

înJs implens officia, amp;C defenfionis exhibens munera. inbabhator •corporibus noRrts datus,amp; fanäirans effeäor.qui id agens in no* bis ad zternitatc äC ad : efutretflionem immonalitatis corpora no* ftra producat,dum ilia in fe afTuefacit cum ccrlefti uirture nnfceri, amp;nbsp;cum fpiritusfanóiidiuina çternitaterociari.Erudiunturenim in Ülo amp;nbsp;pcripfum corpora noilra ad immortalitatem proficere.dum ad décréta ipfîus difcüt fe moderanter temperare. Hiccftenimqut cötra carnem defidcrat,quia caro contra eum répugnât. Hic eft qui inexplebiles cupiditates cohercet.immoderatas libidines frangit,ib licitos ardores cxtinguiLftagrantcsimpetus uincit, ebrietates rctj* cit, auaritias repellit, luxuriofas cômelfationes fugit, charitates ne* éiiT,aftediionescôftring!r,fefias repellit.regulam ueritatis expedit, hxreticos reuincit, improbos foras expuit, euangelia euftodit. De 3, hocitem apoftolus.-Non enim fpiritummundi accepimus,fed fpi* i.Cor.7. ritum qui ex deo eft. De hoc exultât amp;nbsp;dicit : Puto autë quia amp;nbsp;ego ».Cor. gt;4* fpiritum dei liabeo.De hoc dicit : Et fpirûus prophetarum propbe* », Tim,4, tisfubieélus eft. De hoc refert, Spiritus autem manifefte dicit quia in nouiftimis temporibus recèdent quidam à ftde.attendentes fpi* ritibus feduéioribus.doéirinis dzmoniorum,in hypocrifi loquen» i.Cor.Il» tium mendacia.cauteriatamhabentium confeientiamfuam.In hoc fpiritu pofîtus nemo unquam dicit anathema Icfum, nemo nega* uit Chriftum dei fîlium,autrepudiauit creatorem deum.nemo con tra feripturas ulla uerba fua depromit, nemo alia amp;nbsp;facrilega de* liferei;. cretaconftituit,nemodiuetfaiuraconfcribit. Inhuncquifquis bla* fphemauerit, rcmifllonem non habet non tantum in ifto fçculo.ue rum etiam nec in futuro.Hic in apoftolis Chrifto teftimonium red dit,in martyribusconftantemfîdem religionisoftendit.in uirgini* * bus admirabitem continentiam fignatxcharitatis includit, in exte» ris incorrupta incontaminata doÔrinz dominiez iura euftodit, lizreticos deftruit, pernerfoscorrigit, infidel« arguit, fimulatores oftenditjimprobos quo^ corrigit,eeclefiam incorruptam inuio latam perpetuz uirginitatis Si ueritatisfamfiitate euftodit. Hade* nus Tertullianus.

Summdde Vfqjhucuerdnonfinetremoredifferuimusdeadorandztrini* tmitate cy tatis facrofando myfterio, de pâtre, filio, Si fpiritu fando, quodex trinitdte feripturis didicimus:acfubfiftimuS hic tandem, unitatc banc in tri* de», nitate Si trinitatem in unitate fupplices adorantcs.Retineamus ault; tem inanimis,8iconfiteamurdiftindionemfcripiurismanifeftilTi me notaiam.Si unitatem fumma nobis commendatam diligentia* Nam in feriptura patri principium agendi rerum'^ omnium fons Sifea*

DBCAÖ. IUT. 8SKM0 IX. 6$ amp;nbsp;Tcaturigo tribuitunfilio fapientia, cöfilium, ipfai^ in rebus agcti dis difpenfatiotCpintui autem aflignatur uirtus amp;C eföcatia adionis» Caueamus tarnen ne propter diftinftionemdiflociemus unitatem fubftantiædtuinx.Vnus enitn deuseftjn quofunc illx proprieta^. tes. Vnus eft ignis,licet in eo tria cernantur, lumen, fplendor ca« lor.Simul enim lixc exurgunt, fimul confißunt : non przit lumen (plendorem.nccp bic calorem.Et quanquam aliud tribuatur lumi-» ni,aliud fplendori,aliud calori,infcparabiliter tarnen operätur* Ita* quecumlegimusdeum crcaffe mundum, tntelligimus pattem ex quo omnia,per fîliû.per quem omnia,in fpiritu faniflo, in quo otn nia,condidiffe mundum. Ec cum legimusfilium profaluce noftra incarnatum,pa(rum,mortuum 8i refufcii3cume(Te,credimuspatrc, ti fpiritum fandumCetft exortes fuerintincarnationis â^pafîionis) falutcm tarnen illam noftram operates per filium, quem credimus ab illis nunquam fuiiîe feparatum.Cum«^ peccataremitti dicuntur in fpiritu fanäo,credimus hoc beneficium amp;nbsp;omnia alia beatitudi nis noftrx beneficia infeparabiliter conferri ab uno,folo, uero, uiuo amp;nbsp;zternodeo,qui eft pater,fitius,amp; fpiritus fanäus.Cui laus Si gratiarumadlio in fxcula fzculorum. Amen.

De tonif er nwlif Jpiritibui, hoe tß, de Angelis det fanflis, diabolis fiue cacodamonibus eoruif operatiombus, S E Rlt; MO IX,

VE IVNG A M SermonideSptritufandlo.difptj* tationem de Bonis amp;nbsp;malis fpiritibus, hoc eft de ange lis dei fanólis, 8i diabolis fiuc cacodzmonibus, eo* rumq; operationibus.De quibus cum fcriptura fanifia certam utilemq; modis omnibus dotflrinam nobis tradat, minime uideturea nobis negligenda, fed qua pofi'umus fide amp;nbsp;diligentia proferenda ad luccm.T urpe foret pietatis ftudiofo angelorum bo* norum Si malorum ingenia ignorare,quorü tam frequens fit men tio in facris literisiimó perniiiofumefi’etnefcire quales fint diaboli, qui eo nomine nos deprzdarentur , nobistp imponerent faci» lius. Dicemusautem primum debeaiis angelis,deinde decaco* dzmonibus.

Angell uocabukim dicuntofficq non naturæ, accommuneeffe Angelut» Latinis Grzeis à quibus mutuatum eft, fignifîcare autem nun* cium milîum nellegatumtideol^latius patere. Dicunturenim an» Matach, geli prxdicacores ueritatis, utapudMalacitiam 8i apoftolum Pau* i. Cpr.

».Ptt. I. Ium.Sunt enim legati domini exercituum.Sandlus Petrus cacodae» i,Cor, s, mones quocp uocauit angelosificut amp;nbsp;Paulus, dicens Hdeks iudi* a.Cçr. ti. caturos aliquando angelos, 6i fibi immilTum effe angelum fatha-* nx ; peculiariter tarnen appellat fcriptura beatos dei fpiritus mink ftros.curfores 8i fatellites,angelos.

Angelot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et etle quidem angelos negarût Sadducxi. Lucas enim in Adlis

t}[e^ apoftolorum, Sadduczi, inquit, dicunt non elfe refurredlioncm, nelt;5 angelum,ne^ fpiritum:Phaiifzi utraqj confitentur. R.c reat^ ra angelos effe teftaturuniuetfa fcriptura,qux pluribus in locis cö/ memoratipfosapparuiiTeliominibus.eisc^annunciaiïe uolunta^ tem dei.uel petfeciiTealias opus eiufdem.Ccrtè dominus lefus con Matth,iit traSadduczosdifputans in euangelio : Erratis, inquit, nefcientes rcripturas,ne^uiriutem dei. In refuncdlioneenim neqj matrimO'^ nium contrahunt,ne(p elocantur, fed funt fîcut angeli dei in calo» Credamus ergo angelos elTe. Merito enim plus Edei apud nos in« uenire debet filq dei authoritas, 8l fcripturarum fandiarum ueritas irrefragabilis, quam omnium Sadduczorum impiorum^ homk A.SteucK num nugz. Quid quod gen tilium poetz amp;nbsp;philofophi angelos, Je perenni quos ipfi deos appellant,confeffi funr’Fingentes enim deos à iuftis philojö^ hominibus in fpecie hominum hofpitio exceptos elfe, nihil aliud phia lib,3, dodlillïmis quibufcp fcnßlTe uidentur,quàm quod facrz literj com cdp.c.ü- s memorant Äbrahamum SC Loth angelos refeientes homines pere« grinos excepifle hofpitio. Vtcuntp uerö hoc habea^certiifimum eil ex fcriptura fandla amp;nbsp;ex uaria cxperientia elfe beatos dei fpiritus, hoc e(l:,angelos bonos.

Qualisautemßtnaturaangelorum,exadle non poteftabullo mortalium explicari. Plurima enim funt in ordine creaturarum, quarum natura no poteilad amuilim Si; perfedliflttue exponi:por.' funt tarnen utcuncp ad captum noilrum adumbrari. Sunt ergo qui dicunt angelos elfe fpiritus bonos,mini(lros,ignitz naturz, in mk nifterium dei Sd bonorum conditos.Alii,Angelifunt,inquiunc,ca; Iciles fpiritus, quorum miniilerio Sd obfequio utitur deus ad exc* quenda omnia quç decreuit. Proinde non uidebimur toto abcrrare cœlo,fî dic3mus:Angelos elfe fpiritus bonos, cccleftes, fubftantias inquam incorruptibiles, in miniilerium dei Sd hominum cöditos. Creator Creates efle angelos à deo,teflantur feripturz prophetieg Sd apo e^f angt^ fiolicz. Nam Paulus illud citât Dauidis;Qui créât angelos fuosfpi ritus, Sd miniftros fuos flammam ignis. Idem apoftolus. Per Chrk i. nbsp;nbsp;num,inquit,creata funt omnia.quz in coclis funt Sd in terra, uifibk

flue poteftates.Proindc nugas protulerunthxretici, dicentes ange^ los creationis eifedores coxtcrnos cite deo uniuerforum. DeM enim in tempore angelos Si omnes alias creaturas condidit per filium^

De tempore autem quando creati fint, cum luce ne ante homi-- Qÿtitndo nem.an poft hominem uniuerfa^ dti opera, dicat qui poteft tacen creati aw te fcriptura cenum aliquid pronunciare.Veteres fcripturarum inter ^rlt. prêtes Épiphanius Si Auguftinus, diferte Si uere fatentur de illo ni hil in fcripturis efte tradiium. Quod autem fcripturis non eft tradie turn,non fine periculo quidem inquiritur, at fine periculo ignoraz tur. Satis eftagnofeere angelos effe cöditos.quandocunq^ demum conftec conditos. Agamus deo potius gratias, quod humanogez neri cam prxftances crearic miniflros. Viuamus in confpeâu fanz dorumdei angelorum uitam faniflam Siangelicam. Vigilemus ne fub bonafpecie nobis imponat, qui fe cransfigurac in angez lum lucis.

lam quales creaturx fint angeli pond uidendum eric ; Sune coez Angelot leftes fpiritus fubftaneix^ incorruptibiles expcditiiïimçl;^. Signifiz (ijf cancer dicimus angelos e(Te fubftancias, hoc eft creaturas eftentia tiat. prxditas.Quidä enim negant cos efie fubftantias, in propria efienz tia fubfiftentes:fingunt enim angelos nihil aliud eiîe quàm qualk neem, motus feu infpirationes bonarum mentium, Sedferiptura fJeb.i, canonica appellat eos miniftros. Saluator nofter dicit refufeitatos fi Matth.a, miles futures angelis dei. S. Paulus demonftrat filium dei angelis cfie excellentiorem, ut qui adorent ipfum ueluti deum creatorem. Idem apoftolus, Nufpiam.inquit, legas filiü angelos afTumerCifed fernen Abrahxafiumpfit. Quxteftimonia manifeftiffime docent angelos efie fubftantias,non qualitates aut motus in mentibus hoz minum.Vt iam non commemorem quod toties fub fpecie uel ima ginehominum hominibus apparuerunt. Teneamus ergo Si conz fiteamur angelos efte fubftantias.

Porró quales fintfubftantixalq forte melius explicarint : quod Qftalet nemini inuideo.Ego fateor fpiritus efie bonos, ad difterentiam ma fintfubßan lorum. De quibus poftea dicctur.Bonos autem fateor,non tam bo tiaangcli, nitate naturx, in qua perftiterunt, quàm operatione, femper enim ad bona inftigant.Fateor item angelos effe fpiritus, id eft, fubftan* lias fpirituale$,cceleftes, incorruptibiles Si expeditiffimas. Scriptuz ra cnim teftatur. Siait.-Qui acatangelos fuosfpiritus. Si miniftros pfal,to4, fuos fiammam ignis.Spiritus,inquam,nominatfcriptura angelos, amp;nbsp;fiammam ignis : non quod angeli natura Si fubftantia fua fint

DE BONIS S PIRI TIB VS, ignis corporalis: fed quod ignis cos utcunqjreferatquidiaplioni» pulchritudinc incorruptihilicateip, agiliiaie item celeritatepuritalt; teÿ funt ornatifTimx 8i prxftantiffimx creaturx, Definitiones ec^ Subßdtitt clefîafticffatis craffe traduntangelos effe fubftantias corporeas, fed torporea, fui generis. Nam folus deus eft incorporeus.Iftx ergo in hxc uerbz ftatuerunt, Creatura omnistorporea eftrangeli ÔComnes cœle« fies uirtutes corporez.licet non carnex fubfîftant. Ex eo autem crez dimus corporeas,quod localiter (hodie forte commodius dicuntur angeli non circumfcriptiue fed defînitiueeffe inloco).circumfcrix buntur.ficut 8i anima qux carne clauditur. Nihil incorporeum X inuifibile natura credendum, nifi folum deum, id eft, patrem amp;nbsp;h'« lium 8i fpiritum fandiû. Qui ideo reéle incorporeus creditur, quia ubicß eft,de omnia implet atep côftringit.ideo 8C inuifibilis omnib, Qjtalid creaturis,quia incorporeus eft. Hçc ibi. Cxterü corpora lUa uel iult; corpord a/“'quot;“ fenitm.in quibus apparuerunt non raro angeli patribus, fumpta ab fuerunt his propria uel naturalia, fed alfumpta amp;nbsp;aliunde ue« aiptlit. lutimutuoaccepta.ad tempus, dlt;adcaptumimbecillitatis noftrx« Qiialiaautemilia ipfaalfumpta corpora fuerint,aurundeaffum^ pta,aut quo poft difpenfationem depofna (int,difricillimum eft exx plicatu.S.Auguftinusin EnchiridiofuoadLaurent.cap.rp.Quis tx plicet,inquit,cum qualibus corporibusapparuerint hominibus,ut non folum cernerentur uerum etiam tangerentur, 8i rurfus no fo* Iida corpulencia fed fpiritali potentia quafdam uifiones non oculis corporeis.fed fpiritalibus uel mentibus ingrrant,uel dicant aliquid non.ad aurem forinfecus, fed intus in animo hominis, etiâ ibidem ipfi conftituti.ficutfcriptum eft in prophetarum libro:Et dixit mihi angelus,quiloquebaturin me. Nonenimait.'Quiloquebaturad me:fed. In me. Vel appareant amp;nbsp;in fomnis, 86colloquaniur more fomniorum.Habemus quippe in euangelio:Ecce angelus domini apparuit illi in fomni$,dicens, 86c. His enim modis uelut indicant fe angeli contredabilia corpora no habere .-äciuntcß diificillimam quxfttonem, quomodo patres eis pedes lauerint^ quomodo la* cob cum angelo tarn folida contredatione ludfatus fit Cum ifta quxcuntur,86 ea ficutpoteftquif^ conie(flat,non inutiliterexercen lur ingenia : (î adhibeatur difeeptatio moderata, 86 abfit error opi« nantium fe feire quod nefeiunt. Quid enim opus eft ut hxc atque huiufmodi afFirmentur.uel negentur, uel defiinianturcum diferimi ne,quando finccriminenefciuntur^Hçc AuguftinusAgnofcamus in his 86 fimilibus caufis omnipotentiä 86 admirandam diCpenfa* ttonem cius,qui quz uuit facit, cui fane non difficile eft fubftantias

DBG AD. Ill I. SER MO IX. 67 creare fuo inßituto idoneas congruasÿ : cum ex nihilo condiderit omnes uifibilcs df inuifibiles creaturas.

Porrd ex gratia uirtute^ diuina afterimus angelos eflefubftan/ Angeli in^ lias incorruptibiles,adco(p SI immutabiles in fua felicitate, fineo/ rorrupti^i nere dc impedimentis. Nam d^ beams Auguftinus dixit de fide ad Its, Pet.diac.cap,i}.angebsnöa naturainfitam efleimmutabilitatem, fed de gratia dei collatam.Idcm de uera Religione cap. si. FatendS efi,inquit,angelos natura rfic mutabiles(fi folus deus eft immutabi lis)fed ea uoluntate qua magis deum quam fe diligunt, firmi SC fta biles manent in eo, d^ fruuntur maieftate eius, ei uni libentilfime fubditi. Congruunrcum bis quzin hxc uerbalegunturinDefia nition.ecclcfiafticis cap.si, Virtutes angelicç, quz in diuino amore iixar perftiterunt.lapfis fuperbientibus angelis, hoc munere rctribu tionis acceperunt.ut nulla iam rubigine furripictis culpx mordeati tur,ut d^ in conicplationecôditoris fine felicitatis finepermaneanr. Si in hocficconditçxterna ftabilitatefubfiftant-Hxcillç. Gerte fcri ptura incorruptibilitatem angetorü oftendens, affcritnos in refurz Mattfi. it, fedione futuros angelis fimiles. Refurgemus autem incorruptibiz i,Cor, if,. Ies;funtitaq;angeliincorruptibiles. Sicenim dicitSaluatonFilq hu iusfarculiducuntuxores.d^ nuptum dantrilli uero quidigni habe« buntur fçculo illo Si refurredfione ex mortuis.nei^ ducunt uxores, netp nuptum dantnecp enim ultra mori pofiTunt. Aequales enim angelis funt,d^ filq dei funt.cum fint filq rcfurrcdfionis.Ex quibus intulit in diuinis decretis beams Theodoretus : Angelos ergo nec, ut Grzcorum poetx Si philofophi.in deos rcferimus.nec in mafcu linum Si fœmininumfexumincorpoream naturam diftinguimus, [mmortali enim naturç fuperuacanea eft generis diuifio.nei^ enim incrementoopus habet cum non diminuantur,d^c. At expeditifiiz ExftiUtifr BIOS fincimpedimentoamp;onereefieangelos multis inlocisfignifi fimfunt cat faiptura.In Aflis apoftolorü ita legimus .Sacerdotes pofuerüt engefi, apftolos incuftodia publica.Sedangelusdni perno^emaperuit ianuas carceris,edult;ffiscp illisdixit.Ite Si ftantes loquaminiin temz plo populo omnia uerba uitxhuius. Cum autcuenifientminiftri, necrcperifient illos in carcere.reuerfinunciauerunt.diccntes : Car« cerem quidem inuenimus claufum cum omni diligentia, Si cuftoz desforis ftantes anteianuas. In eodem libro fic fcripmm iterum lez gimus;Herodes Petrum pofuerat in carcerem, ac dormiebat Petrus inter duos milites.uindlus catenis duabus. Si ciiftodes anteoflium cuftodiebant carcerem. Et ecce angelus dominiaftitit,amp; lumen re« fulfitinhabinculo,percuffolt;$ latere Petri,excitauit eum,dices,Sur*

ge uelociter.Et exciderunt catenae de manibus eins. Et mox, Cutn autemprxtenfTcntprimaniac fecundam cuftodiam,ueneruncad portam ferream, quæ ducit ad ciuitatem, qux ultrd aperta eft eis. En nulla quantumuis magna amp;nbsp;fortia impedimenta angelum do* miniimpediunt, quo minus exequatur expeditiflime commifTurn (ibi à domino« Cedunt omnia amp;nbsp;legato dominiaditumprxbent. Decidit fua fponte ferrum ex manibus Petri. Hic tutus ambular, prxeunte angelo,perconfertas militum turmas. Sera portx nullo homineaperientereferatur.amp;feruis dei egreffis rurfus clauditur, Angeli, hoc eft legati ifticœleftes, natura fua fpiritusexpeditifTimi celerrimil^.diuina uolente 8C opérante uirtute iam quidé uerfantur in cœlis.fîmul autem atq; uniuerforü domino uifum eft eueftigio adfunt hominibus in terris,ad quos ccclitus à deo mittuntur. Ac in terris modo apud hos.modo apud illos confiftunt. Non quod Io.' co fuo modo non contineantur. Etenim cum angelus mulie» ribus annunciaret Chrifti rerurreiffionem,acuerfaretur apud pulchrum,non eratfimuleodemmomento in coelis, Solus enim deus loco non concluditur. Nam eft prxfens ubi^:fed more cor« porum corruptibilium angeli lente nec procedunt neep cum labore aut moleftia mouentur.Interim difertein feripturis in cœlos afcen^ dere, amp;nbsp;inde ad nos defcenderecömemorantur.Redfèomnino ere dimus, animas noftras (îmul atep excedunt é corporibus protinuS ingredi regiam cœlorü.Dominus enim in etiangelio dixit; A morgt; loan^f. te tranftuit in uitam. Et, Hodie mecum eris in paradyfo, Atqui de Xkcx i}« mendico Lazaro legis. Accidit autem ut moreretur mendicus, amp;nbsp;de« Ciiï. portareturabangelisinfînumAbrahx. Huciam fif illud Danielis pertinere uidetur,dicentis;Adhuc autem meloquente Kfupplican ' te Sf confïtente peccatum meum amp;nbsp;peccatum mei populi Itrael. SC, fundente meas preces ante dominum deum meum, pro monte fan do dei mei.'me,inquam,adhuc deprecante.uirille Gabriel quem ui deram in uifîone à principio,cito uolans ad meperuenitEn animç noftrx ab angelis fubuehüturin cœIos , qux tamëalibi dicunturez ueftigio rapi in cœlum. Deinde (îmul atcß orat dominum Daniel, nulla moradiuturniore interpofîta, celerrime aduolans(itaenim pro captu noftro feriptura loquitur) angelus oranti adeft,exaudiz tum'cß à deo elfe annunciat. Suntitaep angeli celeres SC expeditiftt mi.nullooneredeprefti, netp ullo impedimento exclufiaut impez diti ab his,ad qux mittuntur cœlitus, tametfî ut creaturx loco conz tineantur (licet non circumfcribantur) SC moueantur ratione certa fidmodoeinaturxfpiritualicongruo« Exigit hxcfortaffistradaz tio,ut

DSCAD. nil. SERMO IX. ^8 tio,ut nonnihil dicatur amp;nbsp;de roborc potentia feu fortitudine ange= Fortittido lorum. Sed quorfum attinetinremanifefta mukafundere uerba^ ^ngrloril. Cum enim dominus angelos mittens fit omnipotes,nihil efi quod angeli in fuis illis legationibus nbsp;nbsp;minifierqs non pofTint, nihil eft

in uniuerfa rerum natura,quod fe obqciat miniftris dei omnipoten tis.Net^ enim fruftraappellantur angeliPotentiae SdVirtutes.Vnü ex multis.necp hocquidem maximum referam. Vnus angelus una node.nullo apparatuaut negotio,in caftris Afiyriorum ad mocnia Hierufalem eæcidit centena oiflogintaquinc^ milia militü fires nuifiimorum.In Daniele talem habemus Angeli defcriptionem,ex qua SC robur SC prxfiantia angelorum colligi potefi. Corpus eius fieut tharfis uel chryfolithus,8C facies eius ficut fuIgur,SC oculi eius uelut lampades ignis, SC brachia eius SC pedes eius ceu fpecics xris candentis, SC uox uerborum eius ut uoxmultitudinis«Itanoncft Angeloru quod pluribus difputemus de cognitione SC fapientia angelorum. cognitio^ Nam hæc non efi immenfa.cum fint creaturæ. Quantum uerd au tinetlegationes SC minifieriaipforum.fapientilTimi certe infiruCfiP fimi SC nulla parte diminuti funt.Qui enim ipfos mittit,ipfa efi {ter nafapientia.Iegatosep fuos infiruitperfeCfiifime.

Cxterum de muititudine ordinet^ angelorum difputatum eft à De muitte theologisquibufdam acriterSC fubtiliterfatis. Scripturafimpliciter tudine a-traditinnumerabiles efie angelos.Daniel enim : Mille milia mini' ordme an^ ftrabantei, SC decies mille myriades fiabantante ilium. Chrifius ^r/orum. quot^ ad Petrum dixifie legitur. An non putas quod pofium nunc Damel.r^ rogare pattern meum, 8C mittet mihi plus quam duodecim legio' Matth, ts nes angelorumCSed SC Paulus, Accefiiftis, inquit, ad ciuitatem dei Heb.iz. uiuentis,Hierufalem ccclefiem, SC adinnumerabilium angelorum coctum.Pleritp innumeram illam multitudinem diftinguuntinno Ncuédo.^ wem choros.SC hos rurfus redigunt in tres hierarchias, quarum fin ri angelos gulas tres ordines habere affirmât, nempe primam Seraphim, Che rum. rubim,Throno$:fecundamDominationcs,Virtutes,Potefiates:tergt; tiam Principatus, Archangelos, Angelos. Addunt quid inter fe dû fient,SC quodnam cuiq? proprium fit.Cxterum beatus Augufiinus in Enchir.cap.jsQuid interfe diftent,inquit,dominationes,prinz tipatus.poteftates^, dicantqui pofiunt : fi tarnen polfunt probare quod dicunt, Ego me ifta ignorare confiteor. Et contra Prifcilliaz niftas ad Orofium idem ille;CcrtcdicitapoftoIus,inquit, fiuefedes (throni) fiuedominationes,fiueprincipatus,fiüepoteftates. Eteffc itacp fedes,dominationes, principatus SC poteftates in coelefiibusap paratibusfirmiilime credo, SC differre inter fc aliquid indubitata

fîdeteneo : fed quae nam ifta fint amp;nbsp;quid inter fe différant nefeio, Nec ea fane ignora ntia periclitari me puto.ficuti inobedientia (i do mini præcepta neglexero.Et mox idem ibidem indicat in hxc ope« rofius äi curiofius minime e(fe inquirendum.Cuius quidem eonit 110 libenter obfequimur.cernentes fcripturas omnia nobis neceifa* ria amp;nbsp;falutaria fuppeditantes de illis nihil tradere.

txpofitio Hoe tarnen negate non pofTumusuocabuIailIaCfîucordinesap uoeabulo^ pellare malis angelorum)facris exprimi literis.'unde pro noßra te« rumangey nuitate uteunq; explicate conuenit. Beati illi fpiritus cccleßes ange litlt;(ttriïult; li in genere ôC fimpliciter nuncupari uidentur,quod fint dei fummi torum. curfores 8i tegati. Qiios dici Archangelosapparet, quädo in rebus Zngeli. nbsp;nbsp;dei maximis ablegantur.nunciaturi aut faifluri res omnino arduas

/trehatti fif diuinas.Itaenimlegimus in Paulo, dominum cum hortatu geli uocearchangeli ac tuba dei defeenfurum de cœlo. Nam ut magnis x.ThefJquot;. 4 liceatcomponere parua,uidemus reges acprincipcsnegoiqsgraui Throniuel bus non nifi principes uiros deßinarelegatos.Thronosdiciappa^ ftdeSf retiUelquodthronodeifemperafTiflunt.uelquod deusinangelis

fuam ueluti federn collocaße legitur in prophetis, amp;nbsp;ab Ins ceu in Pfal,i3. ledica regia uehi,Oauidecanente, Inclinauit coclos dcfceiidit,6C caligo fub pedibus eius. Et afeendit fuper cherubim. Vel, Veheba/ turfupercherubim, uolabat: uolabat fuperpennasuentorum. Nota efl praeterea deferiptio currus foirj dei apud Ezechielem. DouMtidf. Dominationes,Ptincipatus Poteßates nuncupari uidetur, quod Prinrip. deus imperium fuum per angelorum minißerium in mundo ad^ Poteflat. miniflrat.fuam^ potentiam exercet. Sic enim Virtutes amp;nbsp;Exerx P'irtutef. citus fiue Ccrleflis militia dicuntur. Dominum enim ceu ßipatores £x(rcitut. cingunt, 8i bis ille utiiurceu militibus fuis ,di(fbus Deus Zabaoth, uel exercituum;dominus,inquam,omnium angelorum fpirituum 8C creaturarum.quarü minißerio quando ubi quomodo 8C quanz efctrutim, tum uult.utitur.Cherubim diiflosarbitraturamultitudinefcicntiac Seraphim, beams Hierony. Alijceleres exponunt. Seraphim abardore nomc habent. Velquod igni purüTimo Sf clariffimo comparantur.-uel quod amore flagrant.

De«t Uth Ißis interim uocabulis adumbrantur multiplicia angelorü offiz turOpera eia operatione'sue uariar, quas ros paucis comprehendere uolen* tngelorii^ tes,diximuscreatos eße angelos à deo in ipfius dei amp;nbsp;hominü miz nißerium. Nam Dauid cecinit. Qui creatangelos fuos fpiritus, X minißros fuos flammam ignis.Et iterum alibi, Benedicitc domino omnes angeli eius,potentes uirtute, fadentes uerbum illius.ad augt; diendam uoeem fermonum eius, Benedicitc domino omnes uirz

rtutes eius,inini(lri eius qui facitis uoluntatem eius.Dixit S.Paua lus de angelis ; No'nne omnes funt admtniftratortj fpiritus, qui in tninidcnum etninunturpropter eos qui hxredes eruntfalutis/Cx« Krum utitur deus angelorum minifterio nulla neceHitate,fed bona fua uoluncate.Nam illis carcrepoiTeccum nutu fuo perfïciat quod uult. Dixitenim Si fadafunt, ipfe mandauit Si creatafunt, nullo (ibi angelorum cooperante.-ita hodie quoqp quod uult etiam abfqç angelis perfteerepolTct. Quoniam ucro ex optimafua uoluntate illos condiditadparticipatum uitx âC falutisxternx,ipforum erga nos fifuti Si aliarum crcaturarum opera utitur ; quibus iplifuam déclarât tïdem erga deum obedictiam^, ac deus ineffabilem fuam exercetbeneuolentiam cum erga ipfos quos xterni gaudij particix pcs fecit ex gratia, turn erga nos ,ques dignatus eft Honorare tam prxclaro famulitio. Inter alia enim innumera K maxima dei bene fïcia,adqux non immerito obftupefcimus, non poftremoloco nu merandum uenit quod angelos nobis famulos dedit. Equidc nu/ ximum hoc eft paternx erga nos folicitudinis Si curxargumétum, in primis quod tarn pulchrc fe nobis noftroattemperat captui Si ingenio.Loquebatur quondam ipfedominus oreproprioin mon ExoJi i^, teSina cum ecclefta Ifraelitarum, fed cum intellexiflct malic illam Veut.f ipfum loqui per inierpreicm Mofcn.accepit conditionem,Sf poftea loquebatur per Mofcn, huius erga illam minifterio ufurpas. PofTet ûnc deus pcrfediifimam fîdrm animisnoftris infundcrc per fpigt; !ritumfandum,abf(^ ulla cooperationehominum : uerum quia Rc inobis^tile fore nouit,minifterium uerbi inftitui(,amp; per prçdiratio* nem euängelq apoftolicam plantat ftdem. Ac illam ordinationem femel inftitucam tarn arde cuftodit,utcumperangelos idem facere potuirtet.pcripfos tarnen angelos releget fide inftruendos ad apo-* ftolos. Manifcftum eft enim quid angelus domini in Adis apofto/ lorum egerit cum Cornelio quern ad Petri prxdicationem rclea gat. Ergo cum deus angelorum minifterium nobis côgruumclTe uidir, bona iamuoluntate, nullaneceftitateeorum ergahomines opera utitur.Etangeliquidem homines impenfe amant, amp;' fponte non coade nec inuite faciunt quod faciunt.Etenim eos no polfunt non amare impenfifttme, quos uident creator! fuo tarn cfte charos, utipforum caufla unigenito fuo non pepercerit, fed pro omnibus iradiderit in mortem acerbiifimam. Vt hie non commemorem paz ratilfimam obedientiam.quam deo fuo prxftant, qui uult Si iubet cos inferuire (ibi Si liominibus. Dominus in euangelio teftaturan Luca ip. gelos in coclis gaudcrc de conuerlione peccatorum hominü. Apud

Zachanam induciturangelus domini ualde folicitus de miferia càgt; ptiuoruminBabylone amp;libe[atione excaptiuitate. Quæomnia commendant nobis angelorum ftudia 8( amoréerga genus mof'quot; talium.Alioqui enim non commouentur beati illi fpiritus affeâio nibus,folicitudine,triftitia,pcrinde ut nos in carne atïicimur. Gault; dent autem exultant uti poiïunt gaudere beati fpiritus.in quibus nihilefthumanx affedionis:qux tarnen non ipßs modo fedipff deoattribuitur, pertropum 8C ücucdicuntài'«^lt;u?r0aâSM.- quoanimf noftri res Tpirituales diuinas ueluti per parabolas reâius ôC faci/ Hus inielligant,cogitemus tarnen perpetuo parabolas non omni« alTequi.ideoq; mentes ad altiora eife exaltandas/piritualiai^ iudi* canda fpiritualiter.

Qiiie /inr nbsp;nbsp;Patet autem angelorum minifteriumlatiffime.idquodreccnfiti*

engeforufflaliquot fpeciebusquàm polîumbreuibus perfpicuis cxplicabo. tnimßeria^ ^nncipió feruiiint ipßdeo.quod iam fatis declaratum atbitrorprx cedentibuSjin omnibus.Eundem concelebrant laudibus fempiter* nis,adorantes,glorifîcantes Siexultantesinipfo. Theodoretus nim fuperhacrefcripturarum aliquot reeitans tcftimonia, Ange^ lorum minifterium, inquit, eft dcilaudatio. Si hymnorum decanz Jfaia 6, tatio. Oe Seraphim enim dicitbeatus llaias.quodclamabantSi dix cebät:Sandus, fandus, fandus dominus deus Sabaotlnpleni (unt ctrlt di terra gloria cius. Oe Cherubim aiitem dixit diuinus Eze# chiel quod audiuitdicentes ; Beata eft gloria domini ex loco eius» Canit item toia militia (œleftis Chrifto nato principi Carmen na» iHttti, talitiumapudfandumLucam.dicendo: Gloria iiiexcelBs deo,SC in terrap3x,hominibus bona uoluntas. Simul autem monalibus cxemploprxeunt,docentes quid Si ipftfaciant, laudes Si hymnos deo excelfb oftcrant,quem amp;nbsp;angeli nobifcü colunt Si uenerantur.

Deinde amät ucritatem angeli, eamcp propagatam, Si gloriatn dei modis omnibus promoiam cttpiunr, ideolp 8i pfeudoprophei* ns cum execrabilidodrinaacantichriftoodictes.impediunt. Nam s»Per,i4 S.Petrus commémorât euangelium fülq dei admodum iucundum gratum^ Cpedaculum efle angelis.In Reuelatione kfu Chrifti fa« da apaftolo loanni, alligat fathanam angelus domini ; Si angeli ubit^fefeantichriftianis Si pfeudododoribusopponunt, promoz M4t{^.iS,uentesucritatem Chriftianam. Nam Si in fine ixculi mittet filius hominis angelos fuos,Si colligent c regno illius omnia ofFendi# cula Si eos qui patrant iniquitatem.-ac mittet illos in caminü ignis.

Illi ipßallant in confpedu dciomnipotentis,expedantes mangt; datum eius, qui fimul at^ iuiTerit prodirc Si mâdata ipiîus cxequi, eiießigia

DB C AD. IIÏÏ. lÄRMO ï'Xi 70 tueftSgto expediuerunt. Veniunt ergo ad homines nundatum uogt;* lunutemaciuiTadei.Sicuenit Gabriel angelnsprimum quidem iuctit» ad Zachariam patrem Baptiftae,deinde ad diuam uirgincm.annun datum incarnationem hlq dei. Innumerahuius generis exempla ubiqj in fcripturis fandlisoccurrunt.

Excubant pro falute noftra.folidti pro^nobis, fine conturbatio.' Re tarnen, quod 8C prius admonuimus, admonent fideles mature Tatis,futuraprxdicentes pericula,6^ confolanturaffliäos.Nam Maith.t» Magi admonitiper angelum Hicrofolymam ad Herodem non rex deuntes, ingens difcrimen dedinanulofeph quoqj iufTus ab ange* lo,fugitinAegyptum,liberans Chrißumdominiexcrnentismaz nibus Herodis.Sed SC Chriftus ad montem oliuarum fanguincum tucxiu profundens rudorem,confortaturab angelo.Et Hagar andlla Sa/ Gene,iff, rxinfummoconftitutadifcrimine, angelica confolationerefodlla tunficutamp;Paulusapoftolusnaufragioproximusaudit ab angelo domini: Ne timeas Paule,Cxfari te oportet fifii.Et ccce donauit ti« bi deus omnes qui nauigant tecum,

Rurfus mitruntur angcli ad uindiAam nocentium, ad Turnen/ dum.inquam.fuppliciüdefceleratis impccnitentibus. Nam pri/ ExoJi iz. mogeniti Aegyptiorum perçu tiuntur ab angelo. Herodem Ägrip/ pam percutitangelus domini in Adisapoflolorum.CaftraAffy/ riorum referuntur cxfa cecidifTe ab uno angelo.Et Dauid uidit an/ 4 R‘'g. ^9 gelum euaginato gladio inter cœlum nbsp;terram hxrentem,grauifri i,Rfg-uh.

ma peße aÀigere populum.Ita credimus cum filio hominis in iu/ dicium uenturos Tandos dei angelos, atteßante Paulo, 8^ dicente.-Reuelabitur dominuslefus de coelo cum angclis potctix Tux,cum t.The/J'.t» incendio flammx, qui inßigir ultioné qs qui non nouerunt deum, d^qui non obediunteuangelio domini noßrilefuChrißi.Nam Si inReuelationeIcTuChrißi effundunt angeli plenas ira dei phia/xpo,iff, las in capita antichrißianorum.

Prxtcreaiubentedeodefenßonemnoßri fufcipiunr,adfuntcu/ Rodes noßri,aduigilantes ne quid nobis accidat aduerfi, ac uias no Rras dirigun t. Hue enim pertinent PTalmorum teßimonia,8; com/ plurimafcripturxexempla. Dauid, Affiidusiße,inquit,inuocauit, Pfal.j44 amp;nbsp;dominus exaudiuit cum, 8; ex omnibus angußqs eiusferuauit cum.Caßra fîgit angelus domini circum cos qui ipfum timent, SC cripit cos.Et in alio Pfalmo idem. Nd accedet ad te malum,inquit, pfal,9tt Sc flagellum non appropinquabit tabcrnaculo tuo.Quoniam an= gclisfuismandauitdete,utcußodiant te in omnibus utjstuis.In manibus potiabunt tc,ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.

Super afpidem bafilifcum ambulabis, 8C conculcabis leonem X fitdufj, i3 draconem.Et inieuangelio claredicitdominus,pueilts additos tlfe Ctnt.ît» dei angelos,baud dubiecuftodes. Iacob patriarcha ualdemetuens fratrcm Efau,angelos fîbi obutam uenientes ccrnir,amp; intelligit an* gelos fib i additos elfe uip duces cuftodeSiContra fcrociam frairis» 4.Reg- s,. In rebus Helifaei legimus regem Syriac graui exercitu obfediffe ur* bem Dothan,in qua tum agebat Heliracus,quem ille inftituerat ca^ pereJd cum fenfiiïetminifter Helirp,SC angercturdeploraretcp ma giftri rortem.dixiiTehunczNetimucris, eorum enim qui nobifcum funt, pluresfunt,quàm quicum illis funnoraiîeitem propbetâ, ac dixiffeiAperi quzfo domine oculos pueriutuideatiapcruüTeci; do* minum oculos minifiri, qui uiderit montem plénum currubus ig'^ neis,uidelicet Helifæum inlïrudum efl'e, SC munitum cuflodia an« Gene,a4gt; gelici exercicus.Abrahâ quo^ dicitferuofuo : Dominus deus call qui dixii:Semini tuo dabo terram iftam, ipfe mûtetangelum fuunilt; ante te,nimirum qui dirigat uiâ tuam,tueatur te, faciatqj uotixom* ExoJiS4« potem.Nam ipfedominus in Exodo MofîdixitrEcce ego mitto an gelum meum ante fâciem tuam,ur cuifodiat te in uta, 8C introducat tein locum quem prxparauk In Aélis apoftolorum fxpe legis an* gelos inferuifîeapoftolis.ac inftitutum ipforum promouille, defedi diffelp contra aduerfarios;

lîdes,utMichael cum Gabriele,regni Ifraelitici.alius autem quidam regni Perfici, amp;nbsp;abus quidam regni Grxcorum, SC borum quilibei fuiregnicauifamagere,acpro ipfodecertare. Non quod incalo ullum bt dilfidium, ubi fancfumma pax SC xterna eft concordia ac quies,necquod bella gerantur interangelos, ceu Deos Homericos; fed propter imbecillitatem capcus bumani conferturccclum perpa nbolam allulionem^ aulx principis alicuius potentiffimi, in qua ex diuerlîs regionibus legati diucrîas agunt caulfas. Sic enim ani« moconcipere debemuS , déumuniuerforum regnorü unicum do« minum,omnium audire caulfas., omniiïres agere ; angelos autem pro nutu SC uoluntate det deo miniftrare,quando bis utatur difpen.

Daniel. 4:. fàtoribus. Sic enim amp;nbsp;Vigilem NabucbodOnoforin uifionecer» nit defcendere coclitus:fi^ fata arboris excindendx przdicere.

^nvelit nô) Cauendum bic tarnen modis omnibus,nenimium angelis con uerg religionis Ingenium tribuamus,neadoremus, inuocemus, tr^jtendii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Certe'cum homines audiunt angelos ßbi datos

* elfeà deo miniftros, SCperhos nobisdeum bcnefacere, protinuS achûrantur. nihil non honoris ipfis elfe defercndum . Cxterum^ fynccrai

DSC AD. nil. SERHO. ly» 7F fyncerapietasdocet nosagnofceredeum effe omnium bonorS au« iltorem, angelos efîe dei miniftros, ôi ceu inftrumenta per quae is operatur.ficuti uidemus eiTcfolem.Iunam.aftra, patriarchas, proz phcta$,apoftoIos.Quisueró mentis fangfolemautaftraquantumz uis (int illuftria utilia hominibu$,adorauit.inuocauit,aut coluit^ Et quis obfecro ueræ fîdet particeps, patriarchas, prophetas 8i i' poftolos.licetmaximisinftruiflos donis, amp;nbsp;miraculisadmirandos, adorauit aut coluit^Deum adoramus 8C colimus omnes, agnofei-* mustp deum operari perfandos : qui unà cum fandis dei angelis nihil minus poftulant qudm adorari amp;nbsp;coli à nobis.Vere enim Laz datius libro Inßitut.i.cap.17. Angeli cum fîntimmortales, inquit, Sanfli baud dici fedeosautpatiunturautuolunt-quorumunumfoluml^ lum a no^-officium eftferuire nutibus dei,necomnino quicquam nifi iuffu b'ucoli^ ius facere.Slcenim mundum à Deo regidicimus, ut à redore proz u«nciam,cuius apparitores nemo focios effe in regenda prouincia dixentquamuisillorumminifterioresgeratur, Ideo^legimus dó Sandum Auguftinum dixiffe, Cumexaudiuntangelidei,ipfein ExauJit eis exaudit,tanquantin uero nec manufado templofuo. Certe' (1 dtut m 4n fcripturam fandam propius infpiciamus 8i expendamus,deprez gdu, hendemus non unO' loco dei 8C angelorum nomina indifcrimi» natim poni . Angeli enim cauffx funt remotiores amp;nbsp;inRrumentaz res,ut uocât,deus autem caufla eß proprqßima 2^ principaliifima. Namin Adisapoßolorum legimus dixiffeStephanumrExpletis annisquadragintaapparuit angelus domini indeferto in monte Sina.Et mox idem fubiungit,Et fada eß uox dominiad eum, Ego Turn deus patris tui, amp;c. Eundem appellat dominum, quem paulô antedixeratangelummimirum quodcrederetangelüomniaiuffu diuino dicere amp;nbsp;facere.-utfermo opus fît dei proprium,angeli ue rd ceu inßrumenti. Similiter dominus appellatur libro ludtcum cap.fi.qui iamdidus fueratangelus.HagarancilIa Sarae accepit ab Ctnt.iS^, angelo domini benefîcium ingens in deferto, fed eadem huic non fert acceptum.fed domino. Eadem angelo non agit gratias, neque angelo confecrat mejnoraculuni.multo minus angelum adorat 8C înuocat,imdcolloquium quoqj addeumrefert. Sicenimteßatur gt;nbsp;feriptura fanda. Vocauit autem Hagar nomen domini loquentis ad eam.Tu deus qui uides me,amp;c.Filii Ifraelis.quos præcefîît ange lus domini indeferto, nunquam duci fuo immolarunt, nunquam ilium adoraruntuel colueruntlta necferuus Abrahx angelo comz niendatus,eidem fupplicat, petens utinAitutum fuum bene fortuz Betffed deum adorat, SC ab hocpoßulat ut mifericordiam fuam cxa

erceaterga herum fuiim Abraliamum. In Daniele apparet angeluJ Caniel,}, domini,ambulans inter ^oniedlos Danielis fodales infornacem ardentem;fedliberatià dammarum uiolentia, non laudantangelü, nechuic liberationis beneficium feruntacceptum.fedfoIideo.Ca^ nunt etenim.'Beneditftus es domine deus patrum nofirorum,amp; lau dabilisS^ gloriofus amp;nbsp;fuperexaltatus inrxcula,amp;c, Itaamp;Paulus difertis uerbis deum fateturefie,cuius fit ipfe,amp;quem colat,licet inz Aâ.z7, terim amp;nbsp;angeli mentionem feciflet. Sic enim dicit in Adis j Aftitit mihi liac node angelus dei.cuius fum ego.quem 8C colo, deum ni Apo.ii, mirum. Nam alibi loannc uolenteadorare ante pedes angeli, cla^ inatangelus;Vide ne feceris. Gonferuus enim tuusfum 8c fratrunt tuorum prophetarum, 8f eorum qui feruant uerba libri huius.Hxc elara fands feripturç tefiimonia euidenter nos docent,tametfi deus opera utatur angclorü erga nos,hos tarnen agnofeendos elfe à noz bis pro minifiris 8f cöferuis dci,ideo^ necadorandos necinuocan dos,fed deum folum adorari.inuocari,8f coli oporterc.

Ab hac fanda feripturx dodrina nihil difeefferunt quidam ec/ ' clefixueterisminifiriSffcriptoresecclefiafiici, Ladantiusenim in eo libro quem pauld ante citauimus; Angeli nullum honorem fibi tribui uolunt,ait,quorum honor in deo cfi. Illi autem quidefeiue« runtadeiminifierio,quiafunc ueritatis inimici 8C prxuaricatores, dei nomen fibi 8lt; cultum deorum uendicare conantur. lam uerd non aliter de hoc negotio iudicans beatus Augufiinus,fic feriptum rcliquitiQuem inuenirem qui me tibi (alloquitur autem deum)rez conciliarefïAn eundum mihi fuit ad angelos'^qua precc.quibus fa* cramentis'ïMulti conantes ad te redire.netp per feipfos ualentes,fic, ütaudio,tentauerunthxc,amp;incideruntin defiderinm curiofarum uifionum, 8£dignihabiti funt illufionibus. Hxcextant ConfefT, lib. 11. cap. 41. Poft qux muleis ofiendic lefumChrifiumefieme/ diatorem 8i intercefibrem unicum omnium fidclium. Idem libro de Ciuitat.dei lo.'eap. i6. declarat multis optimos dei angelos deo non fibqpfis expetere facrificia.De uera religione libro ultimo cap. Optimos angelos,inquit,amp;excellentifitmadei minifteria uellecre damus,utunum cum ipfis colamus deum, cuius contemplatione beati funt.Nei^ enim 8i nos uidendo angelos beati fumus.fed ui/ dendo ueritatem.qua etiam ipfos dtligimus angelos, amp;nbsp;his congra Cultus an tùlamiir. Quare honoramus eoscharitate non feruitute. Neceis gtlorugra templa conftruimus. Nolunt enim,ficfchonoraria nobis.Quia tâterdamy nofipfos cum boni rumus,tcmpla fummi dei efie nouerunt. Rede MMS. ergo feribitur hominem ab angclo prohibitum ne fe adoraret, fed unum

DECAD, nil. SERHO IX. 7I unum deum,fub quo ci effet amp;nbsp;ille coferuus. Ergo idem ille in Ca.* talogo tiaereticorum inter hxrettcos numerat angelorum cultoreî, nuncupans Angelicos. Namin difputationefuacontraMaximi» num Arianorum epifcopum lib. i. probans fpiritum fanâum cfTe dcum.cultores angelorum manifefte appellat facrilegos,fif anatlie mate à Chrifto eiuscp ecclefia percuffos. Verba authoris fi quis regt; qutrat,hxcfunt;No'iinelt;itcmplumfandoangelo excellentiffimo Vtde tjuij de lignis lapidibus faccremus, anathcmatifaremur à ueritate ftntim Jt Chrifti,amp; ab ecclefia dei^Quoniam creaturx exliiberemus cam fer tcmplo ev uiiutem quz uni tantum debetur deo. Si ergo faailegi cfiemus fa« truâo ciendo templumcuicuncpcreaturx.-quomodo non efideus uerus, Miefiaetr' cuinontemplumfacimus,fednosipfitemplum fumusquot;; Hxcille. inmonte Illa de fantRisuel bonis deiangelis dixi haAenus percompen/ Gargano, dium.tranfeo iam ad difiertationem de fpiritibus malis, de angeli% l^e cacoJtt tnquam.nequam S^refugis,idcft, decacod£monibu$ ueldiabolis, monibuf, didiurus de his brcuibus df perfpicue quod fcripturz nobis fandx fuppeditant. Efie diabolos negarunt quondam Sadduczi.amp;ne.' Efjediabo-gant etiam hodie parum religtofi imd Epicurei quidam. Qui nifi ior. refipifcant.fentient aliquando maximo fuo malo 8! dxmones effe fif omnium impiorum amp;nbsp;Epicureorum efie tortores atqtarnifis ces.Nam tota fcriptura 8i omnes uiri pq amp;nbsp;fapientes quotquot ui' xeriintab exordio mundi.in hanc diem confelfi Cunt efie caco dxmones fiue diabolos.

Qiiid uerd fint diaboli.non minus difficile eft exatfliffima ratio« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßf

ne definire.quamdixiangelorumnaturam plenedefcribipofie.-ad diabolus». umbrabo tarnen illos defcriptione qualicun^, quo ordine certo de cis pofiim difierere. Angeli mail,fun t fpiritus deprauati, 8C ob defcâionem xternum condcmnati.fubie^i quidem deo.fed nihiz lominus deo amp;hominibusaduerfi,utpote qui omnia fua ftudiaad defpetflumdeihominumip deceptionem acperniciemcöuenunt,

Principio diabolum effe crcaturam inde claret, quod unus dunz DidwiHtn taxat eft creator,deus uidclicetille trinus 8i unus.Hic omnes condi dit fpiritus:at fub cenfum fpirituil uenit Si diabolus. Tempus créa tionis prius diximus in fcriptura non definin', quando oftendimus nullibi exprimi quo temporeante hominem uel poft hominem an geli fint creati.Iftis iam fubqcimus angelos males, non ex creatioz nefadlos efie malos,fcd ex defeâione propria. Omnia enimqux Dubolum^ condidit deus,erant Si funt ualde bona ; omnes ergo angcli, ficuti no tfji at» Si homines, natura boni funt creati. Cxterum ipfi in bonitate hac dtum tniit-fibi diuinitus infita concefial^ non pcrftitcrunt,fed propria deprat /«nb

uatim2litia.(ùut amp;nbsp;homines, prolapiî Si cœlo feu felicitate dona» Ce lap/â decurbati funt ä iuftiifimo deo.Quâdoaüt hoc faélû lt;ît,rurfus no ex tin^elorum primit rcriptura:apparet tame id tadum elfe ante hominis lapium. i fab, nbsp;nbsp;Etenim dxmon parentes noßros per ferpentem folicitauit ad pcc/

dum, pertraxit^ in miüriam SC mortem Eadem fcriptura nec pec* catum diaboli quale fucrit peculiaricer définit, nec modü dciedio/ nis c' cœlo diferte âf (îngulariter referein généré dicit repertam ciTe in angelis prauitacem,idco^ prxcipitatos in tartara. Nam in libro 7oamp;4. [oblegimus :Eccequt feruiunteinon funt Habiles in angelis i.Pet,u reperitprauitatem« Ab his nihil abludens fandusPetrus.dixit deum angelis qui peccauerunt nonpepercilTe, fed catenis aliginis feptos aut uindos^prçcipiraffein tart3rum,feruandos in iudicium. Sed SC ludas frater [acobi,apoftolus domini,Tliaddxus cognomi* natus, eandem fere'repetens fententiam, dixit ; Dominus angelos qui non feruauerant fuam origincm ( fuam nimirum naturam in qua erant côdiii)fed rcliqucrantfuum domicilium(fuam nimirum ßationem fuum officium fuam^Hdcm) ad iudicium magni iU lius dieiuinculis xternis fubcaligine feruauit. Quid quoddomfe foan.S nus SC feruator nofterChriffus de diabolo loquens. Iltehomicida cratab initio, inquit, SC in ueriute non Hetit. Hincenim colligere pofTumus diabolum aliquatido ftetiffe uel fuifîe in uero.fed defet* aiilfe per defedionem perfïdam. Ea teHimonia,*eftifîcantia uideliz cet peccarte angelum refugam, amp;nbsp;prçcipitem elfe datum in tartara, fatisfaciunt piis SC minime curiofis mentibus. Cttanturprçterea ab JfaM 14. alijs exlfaia SC Ezechieleceftimonia eadem approbanria:quç ut n5 rcqcimus.itahisnoftrisperailegoriam applicari nondubitamus. lucit 10. Quod exLuca producitur:Videbam fathanamficutfulgur de calo cadentem, minus proprie de primo angelorum lapfu exponitur. Elf enimalius diabolilapfus,is nimirum quo exciditex fua tyran« nide(quaanimos hominum occuparat implicaratlperroribusSC uittjs)peraduentum Chrifli inmundum df perprædicationem ez uangelii fynceram, Dubium autemnôcft,3ngelosomnes bonos elfe conditos, defciuifTe autem malos fua non dei culpa. De quo di xinonnihil SC Decad.j.Ser.to, ubi de origine peccatidifputaui, Quibus iam adtjcio elegantiffimam euidentilfimam^ SC n adytis fcripturarum petitam Theodoren Cyri epifccïpi demößrationem, qui in Epit.diuin.decret. Conßderemu$,inquit,an diaboli iuße pa riantur, cum talem naturâ ab eo quiiilos fecit acceperint.Quomo« do autem bonus uocari polfet creator uiti) i Quomodo autem iuz dus,qui punit naturam » qux nihilpoteß boniucere, fed uitij uinz culis

fflilis conftriâa cH ói alligata^ Ätqui iuftum efTe fdmus deutn unïgt; ucrforum ^fontcm tuftitiæ. Non ergo iniufte punier dxmoncs. Et tllorum dueein amp;nbsp;bonorum opifïcem efl'e fcimus deum, qui ab omnibus redle fenrieiitibus bonus uocarur. Non ergo fabricatus cft naruram qux nihil quidem poiïer boni facere,(bluni aurcm ui* tium.prxrer fiiam fententiamjnuira pariar. Si autem nee malä na-' turam deus cft fabrieacus:bonorum enim eft,ücur Si bonus eft,'effc dor; neep iniufte punire in animum indueir.-iuftus enim eft amp;nbsp;iufti« :tix legislator,punieraurcm diabolü amp;. qui eifubfunt:fuapteergo fententia amp;nbsp;fponte maluseft dxmon, amp;nbsp;qui funt ab eius partibus. Sieut enim hominem bonum ab initio deus fabricatus eii : libero autem mentis arbitrio.hi quidem (angeli boni) feruarunt incorru-' ptam amp;nbsp;integramquam^eceperuntnaturam,iiliueró(homines)in peius declin3runt,amp; diuinos charadcres corruperiint, 8I: qui erant deofimiles, fcrinos reddiderunt; ita Si diabolus Si dxmonum ca-* Krua.qui erai cum alqs incorporels, illorum quidem in dominum deum bencuoleniiam non funt imitati : infolentix autem Si arroquot; gantix morbo fufcepto ad id quod eft deterius, conuerft funt. Si à priori forte exciderunt.Hxc ilR. Cum Theodoreto cöfentit Si bea-* tus Auguftinus.qui libro de Vera rclig, cap. ij Diabolus in quan-' turn angelus eft,inquit,non eft malus, fed in quantü peruerfus pro priauoluntate.Magis enim feipfum qudm deum diligendo, fubdi tus eielfenoluit,amp;intumuitperfupcrbiam,amp; à fumma eiTentiade fecit.Etiterum Tradat. in loan. 41. Quxris.undc diabolus ? Inde utiip unde k cxuriangeli.Sedcxtcri angeli infua obedientia per-' ftiterunt.’ille inobediendo amp;nbsp;fuperbiendo lapfus eft angelus, amp;nbsp;fa^ dus eft diabolus. ,

lam quod alferui fpiritus illos deprauaros ob defedionem xter Diabolut nxaddidoseftecondcmnationi,uideoa nonnullis negari, polh« aternuejl centibus damnatis fpiriribus fub diem iudictj, redemptionem à poe conJemM* nis. Sed contra hos difpurarunt plericp dodores eccleßaßici. dams tut, nantes uno oreomnes dogma fcripturis iam olim condemnatum. Nam iudexin fînefxculi, finalem contra fathanam Si omnes im-' pios fententia pronunciaturus,dicet.'Difcedite à me maledidiin ig Maith.tf, nem xternum.quiparatus eft diabolo Si angeliseius.Etmoxfubz iungit teftis ueriratis apoftolus Si facer hiftoricuS:Et ibunt hl in fup plicium çternum-.iufti ueró in uitam xternam.Nam apud Marcum Mareip. quoepdixit dominus: In gehenna uermis eorum non moritur,8f ignis non extinguitur.Et a pud loannem longe fignificantius:Qui Joan, ft bona fecerunt prodibunc,ait,in refurredionem uitç, qui uerd mala

egeruntjn refurreâionem condemnattonis. Non dicic ; Ibuntâd in uicamuel in condemnationem:fcdinrefurredionem ucluitie uel condemnattonis,td eft,in fempicernam permanentiam uitx uel D4nùt gt;zgt; Daniel enim, ex quo dominus hxc uerba mutuo fumpfîr, dixit:Multitudodormientiuminpuluereterrz refurgent, hi inuiz tam xternam, illi uerô ad probra nbsp;nbsp;contemptum xternum. Nam

Apec, io. toannes apoftolus dixit fumum ex condemnatis 8i prxcipitatis in tartara afeenfutum in fxcula fxculorum. Certum eft itaque damnationem impiorum omnino fine carituram futuramÿ fern« piternam.

Diaholi Porrô angelos defertores appellantes fpiritus, non uriip mtellt/ /ûnt gimusperrpiritumaffetfiionemanimiprauam.qualitatcfeumen^ tutac fubt lis perturbationem aut corruptionem atep peccatum. Nôenim de* Pantine, nbsp;nbsp;funtquibus uifum eft diabolum non aliud effe quàm hominé fee^t

leratum,uel commotionem animi fceleratam amp;nbsp;peccatricem Intel* ligimusitaep perfpiritus fubUantias fpirituales.prxditasfenfu dC Jokt. inteÜigentia. Comparer enimfathanas inter miniftrosdci,collo* quens cum domino, apud lob in cap. t. Euangelium quotp refert

Mattf),s. nobisdxmonaseie^los exhomine.inualîffe gregemporcorum» ac demerfiiTe in profundum paludis uel lacus Gadareni.Refert prç Joan, e, terea euangelium diabolum peccalfe abinitio, non perfiitilfein ue ritate,mendacem elfe ac homicidam.Iudas commémorât angelum Marei i. pugnare cum diabolo.Apud Marcum clamant amp;nbsp;dicunt ; Quid rei nobis tecum lefu Nazarene“; Venifti ad perdendum nosïQuinimcî Matth.If. dieet ad diabolos Saluatoriam iudex conftitutus.'Ite in ignem xter num.Qux omnta congruunt fubftantqs perfe fubfiftentibus.non

CQjeaKd qualitatibus. Suntergodiabolifubilantix fpirituales Qualia uero diabolorii (int corpora quçfçpea(fumunt,amp; in quibus apparent hominibus, ajjuntpta nemoopinorexadledixerit-quod amp;nbsp;paulofuperiusadmonuimus torpora. cum difputauimus de aifumptis à bonis angelis corporibus. Ete« nim corpora Si alienam quidem fpeciem à propria diabolos indue ».Santtis, re.euincithidoriaexcitatiperuenefîcam Samuelis. Non excitaba* tur ex mortuis Samuel, fed Samuelem mentiens mendaciorum ar« i.Cor. «, chitedlus, regi Saul imponebat. Et Paulus teflatur fathanam fefe transfigurare in angelum lucis.Sed amp;hiftorixceflanturmirißcum elfe prxftigiatorem diabolum in aifumendis uarqs formis atque

npeditus Sicut autem dixi de bonis angelis expeditiffimos effc in miniile« uaftr tj’ rio fuo,(îne onere SC impedimentis, ita dubium non eft in fuo ge* potent, Qece SC opeK daemonas elTe inßruäiflimos.Tradüt enim feriptur«

DECAD, un. SERMO IX. 74. tries his efle mille, callidintetn fi^aftutiam mirifîcâ, cognitionem acutifTimam lati(Timam^,ad omnia denicß fubeunda amp;nbsp;perlîdenz da prompciihmos eiTe 8i infatigabiles.Pcrerrant totum orbem Kr.* rarum celerrime,omnia fua inftituunt uerfutiiTime, ideoi^ fortiun* tur appellation es miras, ipforumuiresadumbrantes.Appellature.' nim dçmon uel dxmoniû, ferpens uctus.impoftor, princeps buius fxculi,priHceps tenebrarum, cui poteftaseftaeris, leorugiens. De quibus alijs no diflimilibus.mox dicam copiofius.ubi hoc prius admonuero.infînitam eflc dxmonum turbam. Nam à Magdalena Drfnwmwn cijciuntur dxmonia feptem.Septem alios fe nequiores fpiritus affu infimca tue «nit diabolus ille.qui apud Matthxum femel eieâus cogitât atque confultatdereftitutione in integrum. Fit prxtereain euangclio fex Marei la, cundum Marcum legionis mentio. Nam fpiritus immundus roga Matth,tt, tus à domino.quodnam fibi nomen effet i Refpondit : Legio mihi Marei nomen elLquia multi fumus.Ergo cum alicubi mentio fit in facris litcrisfathanx, non ita acdpicndumeft,quah non (it nili una uel fubftantiauel perfonadiaboli. Nam fub capitcmembra d^ueluti fpecies fub genere comprehenduntur.Meminit quidem alicubi fcri ptura prindpis dxmoniorü. Hoftes enim Chrifti clamitantJn prin Morel cipe dxmoniorum etjeit dxmonia:fed eadem tarnen non exprimit qualis fit principatus ille, 8i an ordine à fe inuicëdißindi (int raa« ligni illi fpiritus. Conftatautem omnes impios effe fub uno capite, ficut omnes pq funt fub uno Chrifto domino. Conftat dxmonas omnes effe eiufdé uoluntatis deprauatç.in hoc unice omnia fua in.* tendentes,utdeo aduerfentur,Slt;hominibusincommodent,Sedde operationibus.adis feu effefiis dxmonum,dicam ubi nomina feu epitheta eorum obiter explanauero.

Oiaboli generaliter appellantur deprauati fpiritus, quod perin/ Diabolus, de eft ac fi tu dicas Calumniatores.Nam Grxeis (ignifîcat ca iumniam.-atuocabulum diabolus petitum eft à Grxeis. Struitautc calumnias,deferendo homines deo, 8C homines inter fe cömitten^ do,ut iam non commemorem quod deum öi opera eins fufpedla rcddereconaiur hominibus. Ideolp mendax alicubi appellatur.Së «nendacii author, omniumtp hypocritarum pater, proinde 8C om.* nium errorum,hxrefum,amp;impietatumfcaturigo. Quoniam uerd ludas hypocrita erat, mcdaxamp;calumniator ati^proditor,rede no loan.e, men diaboli accepit à domino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sathan uel

Aduerfarium nuncupauitPetrusapoftolus diabolum.Nam amp;nbsp;Aduerfa^ dominus ipfeappellauitinimicum hon)inem,feminantem zizania rius, înagrumdominicum.Eftenimhoftisddamp;hominum,opponens i.Petr, ’

MattR I}, fcuoluntati dci.cui amp;nbsp;gloriam fuam prxripereftudct.impccliens^' Miitth,4, falutem hominum.acrcrens infinita in ccdcüa dei fcandala. Etfa^ thanam qutdem Hebrxi nominant, quern nos aduerfarium dicigt; mus.TransferturuocabuIutn ad homines. Quia enim Petrus diui nofeobiecitconfilio.auditadomino: Vade retro fathana. Sed5£ t.Sam. igi Dauidad nepotemexfororeZeruia Abifaum : Quidmihi, inquir, ÔC uobisfîlii Zeruia,cureificiminimihihodiein rathanamf Cötra^ dicebatcnim Abifaus confilio 8C decreto Dauidis.

Dttmn, nbsp;nbsp;nbsp;Daemon appellatur,nimirum feiens,callidus, 8C multarü rerum

peritus,«» t feio. Etenim Plato in Cratylo arbitratur ex Hefio« di fententia dacmones quafî Mtutim dici, hoc efl prudentes 8i fcieil tes.Huc referte oportet uocabulü ferpentis.Serpens,inquir,fcriptu« ra,callidior eratcunftis terrg animantibus. Serpentem ergo djmon delegit fibi domieiiium, ex quo artes fuas exerceret nbsp;primis paren

S^rpftircr tibusnoftrisimponeret. Hic enim eft impoftor deceptor amp;fedu* Draeo,. ftor orbis.uetus ferpës Si draco ditffus.Quicquid enim in mundo eft feduffionis artium malarum 8i fallaciarum, ex hoc uno omniü malorum fonte deriuatur In prophanis literis uocabulum hoc Ion gc diuerfiftima ufurpatur ratione. Socrates enim apud Platonem: Ipfeaifero.inquit.dxmona.id eftfapientem omnemefte hominem quicunc^ fttbonus,eum(^ dxmonicum efte.ideft, fapientem dó fe^ licem uiuentem atqj defunëfum. Proinde apud Honierü frequenx tiifimum eft heroes hoc infigniri uocabulo.în euangeiica autem hi ftoria dxmoniaci dicuntur obfcifià dxmonio. Paulus in prima ad Timotheum ad hoc ueluticaputredigit omne corpus impofturae rum falfat^ fapientia fucatarum dodrinarum^

Im rugit! Saniffus Petrus,Sobrii eftote Si uigilate,inquit,quoniam aduer« rius uefter diabolus tanquam leo rugiens obambulat,quçrens que deuoret.'cui reftftite folidi Ede.Per leonem adumbrat nobis diaboli Ingenium. Eft enim dxmoni robur maximum, improbitas perui« cacifT.truculentiif.ferocia : unde Si ä quibufdam nominatur trucuz

Homicida lentabeftia.Dominusnuncupauithomicidam.Hicenim 8iCaino Si omnibus parricidis infandas cxdes infpirauit, 8i hodiequoque claificum ad omnia bellaSd ad omnes cxdes ac feditiones canir,

Tentator, iram deniep inccndir,odia ferit, inuidiamiR nutrit. Tentator cogno minatur.Nunquam enim nöad malum folicitat, obtjeiensomnia.. quxeunep putat allicere aut trahere pofte ad res peftiimas.

SpiritU! In euangeiica hiftoria Si in feriptis apoftolorum diabolus obtf*‘ tnalui amp;nbsp;net fere nomen fpiritus immundi,mali uel maligni, impuri Si iaotuduti. quam.Etenim non tantum decidit fua culpa à putitate.in qua pri^ mumi

DUC A Di Ilir. SERM O IX. 7^. mum ,3 deo purilTimoconditus fuit, fed nunc quoep impuritate dex Ic^aturSCadimmundiciam pellicitomnes. Exbocauthoreprofix cifeuntur omnes libidines foedæ,omnia ftupra,adulceria,omnis lux XUS, ebrietas Si crapula, omnis obfcocnitas amp;nbsp;uanicas, fuperbia SC arrogantia.amp;c.

lam amp;nbsp;Beelzebub uocatur diabolus in cuangelio, eo quod ali/ ' quando Accaronitae in Paleftinaputantes fe uenerari deum,diabolt; Ium reuera coluerunt S.Paulus : Quis confenfus.inquit.Clirifti SC »gt;Cor,s, BelialiBelialem oppofuitChrifto, deo uti^diabolum. AtMofes ßclial, pofuitcogitationem Belial pronepliaria SC impia. Diabolus ergo nepharius eft impius,rebellis deo SC contumax. Belial enim om nino aiuntidem poliere,quali tu dicas,irregularis,fine iugo SC ßne difciplina. Nee défunt quibus uifum eft diabolü ßgurari feu ßgnix Bcari apud lob per Behemoth SC Lcuiathan.Iob 40.amp; 41.cap.

San (flus Paulus dxmonas uarijs donat nominibus, dicens belx Principat Ium pqs efteaduerfus principatus SC poteftates, aduerfus principes tus.pote/ia' mundi SCtenebrarum fxculi huius, aduerfus fpirituales nequitias ter. in ca:leftibus,aduerfus principem cui poteftas aeris, eötrafpiritum Epheßt, qui operatur in ftlqs inobedientix .’quem alibiôildeum huius fxx a-e.cap;. culiappellat. Quemadmodum ucró deus potentiam fuam exercet in mundo, iS^ in bonis fere per angelos bonos,quos ea de caufta di xi nuncupari principatus dominationes. Ita quia idem ille iufto fuo iudicio imperium permittit diabolo in impios.principatus SC poteftates reifledicuntur.Nö quod merum SC fummum imperium' deus illi tradat;Omnis enim poteftas eftfolius dei:fed quod ei perx mittittYrannidem.Significanter enim dick principem eifemundi,. nimirumimpiorum.Namperinterpretationem fequitur;Princeps eft tenebrarum fxculi huius, Quis autem ignorât tenebras in fcrilt; pturis ßgnißcare ignorantiam,cxcitatem, incredulitatem Jmpieta^ tem SC fcelera.deniq; his immerfos impios homines.'’Et rurfus fuhx iungiturquod ueram explicet fentetiam, qui operatur in filijsinox bedientix. Eximuntur ergo eiusimperio fideles 8iobedientes,qui' in regno Chrifti non in regno diaboli funt. Necaliarationefatha Vtusluiut' nas nuncupatur deus. Nam adiungitur huius fxcuIi.Keuera enim deus nö eft diabolus,fed quia infani quidam in mundo inueniunx tur qui hunc pro deo habent, dei nomen accepit. Non aliter expo« fuit hxc beams pater Auguftinus, Nam Tratflatu in Ioan.2;. dicit: Abfit utdiabolum mundi principem itadi(flumexiftimemus,ut' eumccclo SC terrxdominari pofle credamus ; fedmundus (dicitur cnimprinceps mundi huius )appellatur in malis hominibus quü

toto tertarum orbe diffufi fuut. Et idem herum de Agone CIiriftigt;* Prineept no cap.i.Pnnceps huius mundi,ait,mifrus eh foras.non quia extra tttttnJi ries mundum miflus ehzfed foras ab animis eorum qui cohaercnt uer« fiiras. bo dci,8;non diligunt mundum cuius itleprinceps eh:quia domp natur eis qui diligunt temporalia bona.qux hoc uihbili mundo co tinentur.Non quia ipfe dominus eft huius mundi, fed princeps cu piditatum earum.quibus cöcupifcituromnequod trän fit. Per ha nc cupiditatemregnatin homine diabolus amp;nbsp;cor eius tenet. Interros gat idem ille dodor Trad at. in Ioan, f z. an ex animis propheta/ rum Si patriarcharum nô fit eiedus fathanas, quando referatur in euangelio per Chrifium effe foras pulfus,ac refpondet : Eiedus eft plane.Quomodo ergo didum eft: N une eqcietur foras i Quomo^ doputamus.nifiquia tücquodin hominibus paucifiimis fadiim eft,nunc in multis magnisejj populis iam mox futurum elfe prxdû dum eft'ïSicut illud quod didum eft : Spiritus autem nondum erat datus,quia lefus nondum fueratglorificatus.poteftfimilem habere quxftionem,amp; fimilem folutionem.Nondumenim erat ilia abun Prmnper dantia gratix fpiritualis data qua dabatur poftea. Hxc ille. Porto nerh* cum apoftolus dicitPugnam efte nobis aduerfus fpirituales nequi« lias in coeleftibus.percœleftia non intelligitgaudia cccleftia, collo/ cans herum dxmonas incoelos.fedaerem, id eft, inferiorem mun/ di partem adeol^ ipfum mundum.Nam alibi dicitSecundum fpi« ritum,cuipoteftas eft aeris.Etuerfanturquide principes huius mun di in aere circa,infra,8^ fupra nos, unditp nos impetentes. Alioqui necccelumfiue inferior regio aerisdiabedorum fubiacetimperio, ut quod in to uelint poffinr.aut illis abutantur pro fua libidine,nifi quantum deus permiferitiudicio fuoiufto.Nam in hac difputatio* ne femper pro confefia S( indubitata ueritate tenendum cft,domi/ num deum noftrum regem Si gubernatorem efteomnium creatu/ rarum.dominiumipfuuminomnes retinere creaturas.exercere^t ratione xquiftima,

Ofteratio« • Quanquam uerd exhisomnibus colligi poftit, quanta qua/ net did^/ Hsfitoperatiodiabolica.plufcnlatarnenillis adneiam nequidhac If in re defideretur.Contraxi in defcriptione diaboli omnes illius efte dfus.adlus uel operationes in duo capita. Sunt enim dxmones deo Si hominibus aduerfi, utquiomniafuaftudiaaddefpeélüdeiho/ minumc^ deceptionem Si pemitiem conuertunt.Summa igitur eft. omnia fua dirigunt ad contemptum dei hominisqj perniciem. Ac * potentiam eis efte non exiguam nocendi.perfpicacem item intelli/ gentiam producendi omnia in efteâum,iam femel Si herum audi* uimus»

DECAD. IIII. SBRMO IX. 76 ttimus.De uoluntate nocendi non eft quod quifquam dubitet.Dia xitenim adfuos in cuägelio dominuS;Ecce fathanasexpeciuituos tucxzi, ut cribraret ßcut (riticum. Et iterum, Vigilate amp;nbsp;orate neintretis in Matth, is tentationem.Sed ôC S.Pe(rus;Obambulat,inquit,aduerfarius ucfter i.Ptt.f, tanquam leorugiens,quxrens quem deuoret.Refiragariautein ik lum deo 8C perpetuo ftudio contradicere.omnescp creaturas in eius odium defpeäum excitare,ubi^ teftacur fcriptura.Primorü cerz tè parentum noftrorum animis improbe infpirabat opinionem de deo longe indigniftimam,quafi eis felicitatem maligne inuide* rct.Dicebatenim perSlt;rpentem:Dixitnedeusn5mandu(andum Gene.f, effe de arbore illa^Ec mox, Haudquaquam moriemini, uerum do.* minus nouit quod eo die quo ederitis ex ipfa, apcrientur ocuti uez ftri.eritisc^ fkut dtj,fcientes bonum malum.Quibus fallaciiTimis uerbis cum crederent.perierunt ipft,S^ totum mundum fecum pera traxeruntin ruinam amp;interitum.Neciiodiequidrmdéfinitcalum niaricumdeum ipfum turn eius opera, utpariter fecum nos abriz piat in odiü dei, in diftidcntiä ac deiperationem ßi ad interitü femz piternum. inuidet enim nobis falutê, ad quam deftinati fumus per Chriftum. Verum prxftat pauld diftintflius hac de re loqui : Nocet fatlianas bominum animis, corporibus 8i facultatibus. Animos e« nim perpellitautfolicnatad peccandum. Przterea perturbât menz tes bominum inc]^ furorem adigit, mox etiam furore tumulniantc* mifere diuexat at^ conftcit. lode legas medicos aliquot maniS feu furorem appellate dxmonium malum. Corpora uerd uarie affliz git morbis ponlfimum.Exemplum habemus fandiifimum lob.In cuangcliofecundnm Lucam diciturmulierem illam contraiffam.a tueatp fathana alligatam fiiifteannis decern dlt;odlo.Rurfus incuangelio fecundum Marcum legimus de puero habenrc fpiritum mutum, Marti9^ Quandocuntp corripuerit,lac(rat eum,ac fpumans hie ftridet dengt; tibus fuis amp;nbsp;arefeit, incp terram prolapfus prouoluitur. Idem fpiriz tus ille malus opes uel facultates urrenas homini eripit, uaftatac minuit.ld quod tterum claret in hiftoria lobi Sfeuangelq.Iob enim omnifua fubftantia cxuitur,ftcdifponenteres per milites prxdO' nes fathana.Grex quoq; porcoruimmerfus paludiamp; fuffocatus,in» gens dedit Gergefenis damnum. Atqui raptus adxmonibus per przeeps in paludem deuoluebatur.Cxterum in his perftciëdis feez leratus, quxdam per feagit focioslp fuos angelos nequâ.quxdam autem per alias creaturas. Per feagit exterius amp;nbsp;interius hominem tentando commouendo'q;. Obqcit enim fpecies fallaces, transforz nans fe in angelum luds^inlinuat fe animis hominum, Alloquitur

^plendidas proponens promifHonts Si minas grauirtïmas. omiii® tarnenhç; adukeraia doits Si mendacijs. Adducit enim nö raro ra« tiones apparentes quidem.adeoiij Si fcripturac loca in fpecié uaLdc congrua,fed ramen ad inftitucumfuummalitiofedetorra. Hacau** tem ratione fidem ueram in animis hominum nel impcdit luxat^, ueleripicamp;rubuertitprorrus,moxoccupâttotos amp;nbsp;incenifTimam loan tt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perniciem. ka referturingreïTus cor ludsc totum praccipi/

* terndedifieinexitiumCempiternum. Soliquidemdcopatetcorho ■minis.lsenim folus eft cordis ren urn fcrutator, Sed diabolus ar/ tibus hominem circumuenicndo amp;immittcndocordibns prauas perfuafiones.corda hominum intraredicitnr.Per alias ueró creatu/ ras contra hominem idem ille agit,ueiuti per elementa, cum contra nos excitatignes,uentos,maria,gradinc$ fimilescp calamitates.Ex/ ciiat prxterea homines contra nos,amicos/]ui nosdiuexcnt ac pro dant.amp; inimicos qui cxdibus bellis amp;perfequutionibus nos atte/ rantatep conhciant.Teßimonium hisiterum perhibethiftoria lob, cui annumeres perfequutionesrultoribusdeiillatas. Iam amp;pfeu/ doprophetas SCincantatores idem ille contra nos incitat.'quo per/ tinent prxftigia Si magiæ fpecies omnes, quas efficaces effe tedan/ tur magorum Aegyptiacorum Si Simonis opera, amp;nbsp;locus Mofis Deut.i}.Pertinent hue in primis miracula falfa.ó^ refponfa uel ora culadeprauata. Olim quidem his permulium nocuit ccclefiaedei, ffeut tedanturhifforix,nelt;^ hodie nocere defînit.tdquodnos docct ipfa experientia.

Mdttb.ir» Quamuis enim certum (ït fathanam non eqctuirtute faihanr, cedittamenalteralteri ad tempus, in hocutfacilius hominibusim ponant,regnumtp obtineant.Chridus certecumapodoloPaulo prxdixeruntpodrema quoq; fxcula fallacibus (ignis amp;nbsp;uirtutibus mirum in modum fore dementanda. Extant ea dere loei clariffimi apud Matthzumin cap.i4.amp;in x«ThefÏ.t cap, Plura deoperatio/ nibus diaboli,amp; fußus quidem C.V. recitari poterar.fed fperamus hvein compendium recollcéfa fufficere, utquse occaßonem fuppe ditant cogitandi ampliora,

Definita Iftaautem nemoficintelligatquaß diabolus omnium fitpotes froteßat qusc uelit mox etiam poffit. Nam determinata uel définira con/ diaMi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«ft «ius potentia.ut nö tantum poffit,quantum uelit. Alio/

quidudumfubuerfa perqlfent omnia. Proindenon przterraiionë adieci in defcriptione diabolü effe dco fubiedtü. Nam nihil hic nifi permittente deo poteft facere. Permittit autem deus, uel ut fuorum cxerceat patienciam, acccleret^ falutem .-ficuti claret in hiftoria lob 6^ uer«

'Br uerbis Pauli ad Corinthtos.dicentis : Neexcellentiareuelationü i, Cor.tf* fupra modum cfFcrrer.datus nulii fuit ftimulus in carne,nuncius fa thanz.ut me colaphisczderct. Nec dubium cftquingrauiiîimis perfequutionum tormccis multos martyres egregios prouehat, uel hodieäf olim promouerit ad gloriam ££ requiem fcmpiternam.

Vel certe permittit diabolo poteßatem fzuiendi aut irruendi in hos mines, ut co paóio ipforum caftiget improbitatem.uelincredulita-' tempuniar, Etenim diabolifunt inilrumentairzdiuinz.quzipz flus exequuntur uindiiffam. Paulus enim.Antichrißi aduentus,inz uTheffitt quit,elf fccundum operationcm fachanz,cum omni potentia ac 6= gnis amp;nbsp;prodigqs mendacibus,fiC cum omni deccptioneiniuifitiz, in ip qui percunt: pro co quod dilcdionem ueritatis non recepez runt ut ialui fierent. Et propterea mittet ill is deus cificacem illuÜoz nem,utcrcdant mendacio.ut iudicenturomnesqui nocrediderunt ucritati.fed approbauerunt iniuftitil Atcp hic ferc eft neruus uirz tus niagiz uel incantationis.quz in fïdclibus elumbis elf.

Proindcnon elf quod quisfibimiferemetuat à diabolo. Quin potius dominum exerckuü ipfum.ait Ifaias.fandifïcate.is fit timor fortiter cóa uefter amp;nbsp;pauor ueller. Aiunt genres aliquot orientales uenerari ca® codxmonem.nimirü ne ipfis noceat. Sed hi cum rationeinfaniunt nömri prorfus. Deo enim nolente.quod modo dicere cœperam, aut non tuendttm, annucnte,non potelf tibi fatlian uel pilum attingere.Non enim po tuitgregem porcorum prope paludcm Gadarenä apudGadaram pafcentem corripere SC perdcrc nilîpcrmifTu dni. Sed Si S. Auguz . llinus cnarrans Pfal.si. his uerbis hilforiam lob adducit;Quid ipfe diabolus^Nunquid aufus elf uel unicam ouiculam tollere uiro (an Ao lob,nid prius dicerct ; Mitte manum tuam,id elf,da potenatem'f Ille uolcbat,fcd deus nonfînebat.Quando hic permi(ît,ille potuit: non ergo illepotuit, fedqui permilît.Ideo bene eruditus ipfe lob, non ait (îcut modo commemorare folemus. Dominus dédit SC dia bolus abifulicfed,Dominus dédit,SC dominus ablfulit.Hzcautcm intentationibus nonmcdiocritcrconfolanturpios,quiintelligunt übiextra dei permifïtoné nihil cuenire polîet nec ilium quicquatn nilîqtiodademendationcm amp;falutem conférâtpermittere,ideofg fefemper in diuinaconferuari prouidentia beneuolcntia^. Na oz mniaquz haAenus de potelfate SC operationibusdçmonum diAa funt, no hue pertinent ut nos deijciant, fed ut uigilantiores reddät. Vigilare iuffit nos dominus, qui dxmonem uicit,Sf uincendi ratio nem tradidit. Ideo enim cum fathana congredus elf femel, iterum, iC tertio, ut nos inlfrucret quomodo pugnaremus contra holfem

human!generis. Vicit hunc nobis,nc diffideremus iam fraiflum i t,Toont ft nobis fuperari pofTe facilius^Vinccmus proculdubio per fîdé. Fide enim Chrifto connedimur, h'de fpiritum Chrifti haurimus, cu^ »♦Pef.f. ius uinute triumphabimus. Certc Petrus ea de caufla iuflit nos fîde reftftere.Sandlus Paulus ad hanc pugnam nos adliortans,ac panoa piig prxftantifTima nosmuniens, dicinAlfumite uniuerfam armalt;* turä dei,ut poiTitis reiiftere in die malo. Si omnibus peradis dare. Sate igitur lumbis circuncin6lis per ueritatem, Si induti thoracem iuditir, Si calceati pedibus ut parati (itis ad euangelinm pads. Sux per omnia aflumpto fcuto fîdei, quo pelfitis omnia iacula mali il* lius ignita extinguereigaleamip faluraris acdpite, Si gladium fpi* ritus quießuerbüdei, inomni deprecationeS^obfecrationeoran fcCor, IO, tes in omni tépore.in fpiritu,amp;c.[Quibus Siillud accedit quod,eo* demapoßolo teße,deus non finit nostentari fupraid quod ferre poffumus.fimul^tenutionibus felicem conceditexitum. Hunc igitnr deum reuereamur,hunc oremus,^ui ipfius uirtute uina* snus.Amengt;

OGNATIONBM cum fpiritibus habere ani* mam hominis rationale fatentur omnes, net^ cß, opi* nor.fapientum ullus qui neget faluberrimam Si omz nibusptjs neceßariam efTe cognitionem rationalisaz nimx iiominis,dequatam mulia Si diligenter przdpitfaiptura fanâa. Proinde ordo rerum,utilitas attp ipfa neceßitas requirit, ui ctiam de anima hominis rational! dieam.Sequarautemfcripturx eiusip interpretum fîmplidtaté,phYfica illis explieanda relinquens* quorum officium Siprofeffio eß, nifiquatenus phyficis in noRra difputatione carere non poffumus. Scriptura fandaamp;eius inter* prêtes de anima hominis nec curiofas quxßioncs mouent, neccu* nofishominibusfatisfaciunt,cum eadefiderent (cirequz exponi Bonpo(runc,autßpofrint,his tarnen nihildü apte didum eße per* petuouideatur.Semper enim hzrent,Temperdifcendodubiant, nunquam ad cognitionem ueritatis tranquillo animo perueniun^ nunquam in flmplici ucritate repera conßßunt,alia multd plu* n Si acutiora quam intellexcrunr,indagât. Nos uerdfaipturis fan Ais nouimus omniafimplidter SC dare tradi, quz funt neceßaria

amp;falutaria,at9 his fimplicitcr pie uel religiofe acquiefccdum «fle: ergo quar his tradita non funt ( in negotio falutis noftrx) fcimus netp inquirenda efTe nobis,ne^ falutcm inicrturbare fi nrfciamus.

Vocabulum Animx.uarie ufarpatur in fan^a fcriptura.Piinci» Animit ua pio accipitur anima pro uiuenic quolibet. Mofes enim inducic deü cabuli!ua^ loquentem : Producac terra animam uiuentem (ecundum Tpecitm riru/iapd* ruam,iumentam,rcptile, 8C befiiam terrx. Quis enim ignorât aniz turn, mae tresfpecies uel partesdiceat interim fie loqui docendi gratia) Gtnc.i, autfacultates principales recenferKEfienim anima uegetatiua,qug in plantis agit.Efi anima fenfitiua,qux non cft fineuegctatiua,ani matlp animantia bruta. Eft item anima rationalis potentqs pluri* bus inftruda,amp; utramc^ illam côprehendcns, qua donati funt hoz mines. Hinc anima in feripturis ponitur pro fiatu quo fpirant re Anima fia fpirant homines,adeo^ pro uita hominis aut animantis. Ira legiz eus et uita, mus.'Anima eius in ipfo eft. Et herum, Non perfequarte ultrafin* Ad.zo. quit ad Dauidem Saul)eôquod anima mea pretiofa hodtefuerh in i.Sam. is oculistuis.Grxci animam appellarunt^i/)ûlt;quafia»lt;«^i')lil',quod relpirando refrigeret. Hebrxi Nxphxfch appellitantà rcfocillans do.Rurfus ponitur anima in feripturis pro ipfo animato adeoep X»im4pngt; quouis uel potius toto homine. In lege enim dicitur : Anima qux homint. deelinauerit ad magos SL ariolos, ipfa morietur. Item in Paulo lez Letût, to, gimus.-Omnisanimapotcftati fupereminenti ficfubdita.Etiterum Kom.is. in Genefi dicitrex Sodomx ad Abram:Da mihi animas,amp; fubftan Gen.14. tiam ipfam uel facultates aecipe tu. Solet enim feriptura à parte toz Cum denominare. Sicut enim per animam totum fignifieat homiz nem^nobiliorem recenfens partem,ha SC perearnem inferiorem to tum dénotât. Prxtereacum homini ficut SL reliquisanimantibus Anmmtle» fitanima appetiiiua, ufnrpatur anima in feripturis pro affedlu,uO' Z'deriim. luntateâddefiderio,uel eupiditate. Ezechiel enimdicit: Animam Ea:«quot;. 7, fuamnon faturabunt(Germanicc,@y werbenb fren dluflnit 6ûf|cn)Ufntreseorumnon implebuntur. Poftremo fignineataniz Anima /pi ma fpiritum hominis rationalem. De qua difi'eremus,deo infpiran te,in prxfeijti.Difl'imulare tarnen hic non pofiTum.apud feriptores prxclaros contraucrii de anima animo, idem ne an diuerfa finr, CL elfe quidem rationes inutranq; partem. Quidiftinguunt, aiunt ^nima O' nos anima uiuere.animo autem faperc.id quod Ladantius dich de nnimut. ©pificio dei cap. 18. Ego uideo probatifiîmos quofqj feriptores per* mixtim uti utroq?,amp; alterum ponere pro altero.

Ncqtenim putandumeftinhomineduasertcanimas.Redilfiz f^name/Ji Bteenitndefinierunt dcGaitionesccdefîafticx, pronunciantescaz animam»

DE ANIMA HOMINIS RATrONALL pire decimoquinto; Non dicimus duas elfe animas in unohomfe ne;fîcui lacobus SC quidam Syrorum feribunt, unam animale, quT animetur corpus SC immixta (îtfanguini.Sf altéra fpiritualrm que rationem miniftret.fcd dicimus unam eandemq; elle anima in ho/ mine,qux SC corpus Tua focietate uiuifîcet, amp;nbsp;femetipfani Tua ratio £fje anilt;gt; ne difponat.Ita^ non putamus ullam corumrationem efTe haben mdzn. nbsp;nbsp;nbsp;dam,qui in uniuerfum negant eifeanimam.Hi enim perinde in fa»

niunt,ut quifolem lucere neganr. Omnes enim folem SC uidemus fentimus:(îcut SC animx beneheio uiuimus*

Porrôquid fît rationalis anima hominis,nondumpotuerecon/ corditer defi'nire fapienteshuius fxculi, quippe adeo difTentientes,. ntuixduosinuenias quiidem dicanuSiintautem fententix interfe difeordeS non paucx. Quid quod ueceres feripturarum interprètes in dehnienda anima cundâtius progrefli funf^Ladantius de Opi* fîcio dei,negat animx rationem amp;nbsp;naturâafTequi poffe homines^ Iccirco nihil prorfus aberraruntàuero,quibusuifum eßanimant nulla fïnitioneabfoluta condudi pofTc ,,qua uidèltcer eius naturx exadifîimeexprimatur: interim poffe eius ingenium utcuntpadx umbrari,idcp ex operibus (eu aiQis eius artributisl]; feripturx. Sunt ergo qui dixerunt animam effrfpiritum uitç.ad imagincm dei aca tum,amp;corporihumanoinfptratum.Eft qui lîcdcfcribatrAnimacft (piritus,pcr quem corpus, eui cft connexus, uiuit, aptus cognitioni dei propteramorem ratc^hincconiunâioni cum eo ad bcatitudi«* nam xternam. Aüiis ficd£fïnii;Ânima rationalis,cftfpiritus iniek ligens,altera pars fubflantix hominisineeextinguitur cum à corpo redifc€ffit,fedimmortaliseft, Caffiodorus fie définit: Anima homi nis efi à deo creata.fpiritalis proprialp fubfiantia.fui corporis uiuifî catrix,rationab.ilis quidc amp;nbsp;immortalis. Nos deferiptionem petiot tam exferipturis expendendam prjç.Ô^ quxtotam hanediffertatio . nem nofiram dirigat.proponimus: Anima eft fubftantia fpiritualis, corpori humano à deo infufa, ut ei coniunfïa ipfum animet Si di/ rigat,reparata aucem à corpore non intereat,. fed immortalis xter/ num uiuat;

Xhimar Negant nonnullt animam eflé fubfianiiàm. Nam contendunt tfjefiib-' nihil aliud effe quàm uimuitalem in homineadeofp qualitatetn fiant'w, quandam.Scriptura uerd fanifla agnofeit animam fubfiftctem effe Matth.iogt; efientiam. Dominus enim in euangelio teflatur animam in gehen na torqueri poffe. Id quod protinus eadem euangclica authoritate Jitteteis, in anima diuitis epulonisquaßoculiscötemplandum demonfira/ Jtuctei}^ tur. Latroni'dixit idem dominus, qui mentiti nonpotefi rHodie-mecumt

O-tCADi Ilir. SER MO X. 79-mnum eris in paradyfo, ld quod non f oteftde ullalatronisparte quam anima exponi. Corpore entm affixus crud hxrebat.Vnde SC foannes apoftolus 8l euangdiüauiditfubter altare animas interfe Afo, Aorum propteruerbum dei. Audiuit eafdem clamantes uocema* gna,ac dicentes.Vfquequodomine/qui es fanifliis SC uerax non iu dicas amp;nbsp;uindicas fanguinem noßrum de bis qni habitant in terrai Idem uidit animabus fïngulis fingulas dari ftolas.his infuper addilt; tis uerbis,a domino : Requtefciteadhuc tempus modicum, donee compleantur conferui ueftri ólt; fratres ueftri, qui interheiendi funt, ficuti uos.Qux quidc omnia non qualitatibus.fed effentrjs fubd ßentibuscompetunt.Sunrereoanimie hominüfubßantix. Quod Corpore« ut exprimèrent (ïgnificantilnme, arbitror nonnullos feriptores ec^ on ùicorpo clefiaflicos quondam tradidiiïe, rationales animas hominum eife rtafubßa» corporeas.hoc eû fui generis fubßantiasproprieexißentes.Nec pu tiieaninMf to me C.V.moleftum futurum (îreciiauero ad uerbum quxde hac caulfa in utran^ partem difputauit D. Augußinus epißol. adSgt; Hierony.quaeordineeßiS. Incorpoream eße animam, inquit, etfî dißieile tardioribus perfuaderipoteß, mihi tarnen fäteor eße perlt;lt; fuafum.Sed neuerbi controuerßam uelfuperfluo faciam.uel merit to patiarquoniam cum de re conßat, non eß opus certare de nomi ne;ß corpus eßomnisfubßantia ueleßentia, uelß quidaptius nun cupaturid quodaliquo modereß in feipfo, corpus cß anima. Item fieamfolam incorpoream placet appellare naturam qux fumme incommutabilis SC ubic^ tota eß,corpuseß anima : quoniam tale aliquid ipfa non eß. Porro ß corpus non eß niß quod per loci fpa» cium aliqua longitudine.latitudine,altitudine ita ßßitur uel moue« tur,ut maiore fui parte maiorem locum occupet, amp;nbsp;breuiorebre* uiorem,minus(^ ßtin pane quam in toto, non eß corpus anima. Pertotum quippe corpus quod animat non localidißußone, fed quadam uitali intentioneporrigitur. Nam per omnes eius particu las tota ßmul adeß.nec minor in minoribus. SC in maioribus max ior,fedalicubi intenfius.alicubi remißius,8^ in omnibus tota,fiC in fingulis tota efl.Netp enim aliter quod in corporc ctiam non toto fentit,tarnen tota fentit. Nam cum exiguo pundlo in carne uiua ali quid tangitur, quamuis locus illc, non folum totius corporis non fir,fed uix in corpore uideatur.animam tarnen totam non latettnex que id quod fentitur per corporis cunâa difeurrit, fed ibi tantum fentitur ubi fît. Vtide ergo ad totam mox peruenir, quod no in toto fît,nifîquia ibi tota eß ubi fît, nec ut ton ibi fitexteta deferitVix Bunt enim SC ilia ca prxfcnte ubi nihil talefaâum eß .Quod ßi

DE ANIMA HOMINIS EATIONALL fîeret,amp; ucruiicp fimul tïci|ct,fimul utruncp towm parüfr non latc* rCt. Ffoinde amp;nbsp;in omnibus fimul 6^ in ftngulis particulis corporif fui tota fîmul effe non pofTet.ri per illas ita difTunderef, ut uidemu* corpora diffufa per fpacia locorum minoribus fuis parubus mino* ra occupare.Sfamplionbus ampliora.Quaproptcr (i anima corpus cfTc dicenda eft.non eftcerte corpus, quak terrenü eft nec quak hu^ midumautaereum aucrthcreü. Omniaquippe talia maiora funt in maioribus locis,amp; minora in minoribus, amp;nbsp;nihileorum in alk quafuipartetotumadeft.fed uefuntpartes iocorüitaoccupantur partibus corporum. Vnde intelligitur anima.fiae corpus fiueincor porea dicenda fit, propriam quandam habere naturam, omnibus his mundanae molis elemcntis excelkntiore fubfiantia creatä : qux ueraciter non pofiit in aliqua phantafia corporalium imaginum quas per carnis fenfus percipimus cogitari, fed mëteintelligi uitai; Xnimij ejl fenciti.Hadenus AugufiiniuerbarecenfuUScriptura quoquehuC' incorporea maxime inclinatut incorpoream cfle animam doceat. Diligenter fiuefpiri^

enim difertc fpiritü appellat. Nam dominus in euangelio fecun c*!« dum loannemiEgo pono animam meä.inquit, SC iteriun fumatn Zoon.io. cam.Nemotolliteäame.fedegoponoeäameipfo. Atapudeunz Joan.t9, dem cuangeliiiam legis, Dixitautemlefus: Confummatumeft,SC • inclinatocapitctradiditfpirituin, Namapudalium euangelifiam Lucait. cxclamat:Pater in manus tuastrado fpiritum meum.EtMatthieus: Matth,i7. {efuj autem cum iterum clamalfet.inquit, uocc magna,cmifitrpiri« tum. Quo referri poteft proculdubio quod in Aëîis de Stephano ^^^7. protomartyrekgimus : Etlapidabant Stephanum inuocantem 8C. dicentem:Domine lefu fufeipe fpiritum meü. His uerd fignifiicanz fubß:antilt;t tius exprimere non poffum qualis fitfubfiantia animx hominis« tmmteho^ quam fpiritum efie credo, propriam utiqjacfingularemfuamhaz bentemfubfiantiamà deo creaiam.Nam Augufiinuscuiusuerba pauld anteadduxi,dcnuoini.cap.deQuantitateanim£dicit:Subz flantiam animx nominate non poifum : non enim earn puto eile cx his ufitans notisep naturis quas iftis corporis fenfibus tangimus. Nam necp ex terra, necp ex aqua, netp ex acre, neqj ex igni, netp ex his Omnibus aut aliquibus horumconiundis animam conftare puto. Simplex animæ natura dici potefl:, quia ex alrjs naturis non eft.Quac Auguftini uerba imitäcTo referre exprimere'cp uolcns Cafz fiodorus dixit; Anima hominis à deo creata fpiritalis propriai^ fub ßantia eft '. Ergo fimpliciter affero fingularcm imo cxcclkntctn quandam amp;nbsp;ab alrjs fpiritibusdifferctem fubftantiam habere ank tnam,uercquidemcxifien[emâCàaeacione fua femperagentem.

DE CAD. m T. S ER MO X. ga fed quam nos noflro eloquio circumfcribere eloquinonpsG' fiimus.

Intérim non probamus eos, qui exprimere uolentes qualiCnam fit animx fubftantia, ac dixcrunt animam ctfc deum, uel certè par-- /ninu nre tem portioncmue dci.Nâ utrunt^ reprobat fcriptura. Etenim anû drur tue ma creatura amp;nbsp;uictflitudiniati^ peccatis immerfa eft, creator autem pdrtdâ

munda ex femetipfa Aon cft.Et quoniam creator incommutabi. eß. Iis amp;nbsp;indiuifibilis eft, anima dei portio e(fe non poteft. Eleganter ergo 81 uereAurcl.Prudentiusinfua Apothcofî,€um multisfcrdos hos errores confutafTctirceoUigens tandem ueritatis fententiam» canit:

Nunc bibit,obrequio nunc culpa aut crimine perdit. Et modo fupplicium recipit,roodo libera calcar, 81c.

Hune errorem ut elideremus 81 animam difeerneremus ab alqs fpiritibus fubßantqsde fpiritalibus, adiecimus in noflra deferiptio.’ ne, animam bumanam âdeocorporibnmanoinfufam:undecréa tam elfe quilibetiam nullo intcliigit negotio, fed 81 fpiritum elfe, non angelicum,fed humanum, ideftà deohumano corpori infu^ fum,fux elfentix at^ naturx.

Vbi rurfus noua fe nobis offert explicSda quxftio de animarum origine. Quxri enim rolet,undc ucniantanimx,quando aut quo/ De origmr modo ingrediantur corpora fua.' S. Hieronymus author eft,pluris nninutf^ maseas^ inter fediucrftftimas fuilfe quondam de origine anima* rum fententias. Scribens enim Marcellino 81 Anapfychix: Super ânimx ftatu,inquit,memini ueftrx quxftiunculx imó maxime ec* elefiafticx quxftionis: Vtrum lapfa decoclo (it,ut Pythagoras philo fophus omneslt;5 Platonic! 81 Origenes puiSt,An à propria dei fub ftantia, utStoici.Manichpus,81 Hifpanix Prifcilliani hxrefes fufpi» cantur.An in thefauro habeanturdei,o!im conditx,ut quidam ec* deliaftici ftulta perfuafîone confidunt.An quotidie àdeofiantSl mittantur in corpora .fecupdum illud quod in euangelio fcriptum lt;ft:Pater meus ufep modo operatur 81 ego operor. An certéex tra« duce,ut Tertullianus, Apollinarius Si maxima pars Occidétalium autumanr,ut quomodo corpus ex corpore.fic anima nafcatur ex a* nima,81 fimili cum brutis animantibus conditionc fubfiftat.Cxte* rum refutatx funtomnes illx opiniones folidis argiimentis à fcri* ptoribus ecclefiafticis.pro ueriftima autc recepta 81 alferta eft, quæ ttadit animam ex nihiïo creati 81 corpori infundia deo.quando 6b

lus in utero matcrno fua forma fuisi^ panifuts perfefluseft, D^* nitiones enim ecclcfîafticir ficpronundant-Dicimus creacionc ani^ mz foium creatorem omnium noife, amp;nbsp;corpus tantum per coniu** gij copulam feminariidci uero iudido coagulari in matrice Sf com pingiattp formari,ac formate iam corpore animam creari infun dt Vnde 8C beatus Hieronymus aduerfus erroresIoan.Hierofolyz mitaniepifeopi difputans adPamachium.poftrccitatasuariasde origine animat fententias.ait, An certe(quod cccleHafticü eft fecunz dam eloquia faluatorist Pater ufq; modo operator,ego operor. Etinud[raiz:Quiformatfpiritumhominisinipro. EtinPfalmis; Qui fingit per (ingulos corda eorum) quotidie fabricatur deus ani mas,cuius uellefecifteeft'jdf conditoreftenöcdTat^Hzcille. Gerte feriptura difertis uerbis docet animam non oriri ex tcrra,ncque efte ante corpus conditam . fed proftcifei ex creatoris ore, nimiriimex uirtutedeifecreta.infundicp formatecorporùformationemenim patris noftri defcribens Mofes. prius commemorat Adami forma« turn eife corpus, deinde informatum Si abfolutum corpus infpira Ctnt,t, tarn animam uitx.-Formauit,inquit,dominus deus hominem de lilt; mo terrx^S; infpirauitin faciem uel nares eius fpiritû uitz, fadfust]; eft homo in animam uiuentem. Signifîcat enim fpiritus uitat aniz malem rationa{emlt;;;,ideft,humanam animam, quam uides corpo ri formate infpiratamftue infufamefte. Cumf; mulierem ex cofta idem crearet dominus, animam certê non ex Adamo eiustp anima traduxit inEuam,fed creatamformato corpori fua infuditboniiate Sdpotentia. Net^hodie aliter nos creari à domino quam ut corpo* ri formateinfundatur anima, locupletiifimus leftis eft lob, dicens:

IO, Manus tuz (ô deus) fecerunt me amp;nbsp;plafmauerunt totum. Nonne ficut lac mulftfti me, Si licut cafeum me coagulafti'^ Cute amp;nbsp;carne ueftiuifti me.ofTibus etiam Si neruis compegifti me. En habes his clegantiftime dercriptam,Sd conceptionem Si formationem in ute* ro materno corporis humani. Sequitur iam deinceps in lob de ani ma.'Vitam Si mifericordiam tribuifti mihi. Si uifttatto tuacuftodiz uit fpiritum meurn. En uita,id eft,anima corpori iam fbrmato eft d deo infufa.Vitam.ait, Si mifericordiam tribuifti mihi. Adiecit uitae mifericordiam. Eftenim mirum,in utero materno fottum uiuere, totuidelicet membranis inuolutum, exeritergofein comifericorz dix diuinx beneficium ingens. Sequitur autem per interpretatioz nem:Et ui fitatio tua,id eft, prouidentia Si conferuatio tua,cuftodiz uit feu conferuauit fpiritum meum. Nuncenimfpiritum uocatid quod appellarat prius uitam, id eft, animam. Proindc redle Si fez cundum

candnm fcnpturas tenemus, animas liominum creari à deo fundi abfoluns ïam in utero corporibus, utcunq} non attingamus acu, quoddici rolet/ingulahuiuscauflicpundaacq!momenta.

Infpieiendum modo quid operetur in corpore hominis anima; Opfrdtîo* breuibus id in defcriptionceomplexi fiimus, dicetitesconiundam »ex (y u,, coipori botnincanimate dirigere. Etenim complctflituranima retaniitur» rationalis uim iiegaiiuam 8C frnfniuam.fi^ eatenus corpus animat; prxierea partes habet duas,o{ficq$, non ciTentiadiAim^as, Intelle*' flum Vo!untatem,amp; eatenus hominem dirigit. Intelieôu enim qui démens ôC ratio dicitur.percipitdtiudicatamp;cognofcitintellix gibilia.cernir^quid perrequaturautqnidfugiat. Voiuntateautem feuappetitu cognitum eligir.hocampleflens.illud uerorepelicns. Qttæ rurfus patent latiiTimè. Proinde fingula perfequar pauld co= ptonus. Principio anima corpus hoc mortale Âterrenum prjcfen-lia fija uiuiffcat, colligit inunumatç complexumiroretinet, nec diffiuere ncqicontabefcere finit .'alimenta per membra xqualiter, _ fuis quibuftp redditis, diftribuit, congruennâ eius modumqj con* fsruai.non tantum in pulciiritudine,fed etiam increfcendoatqjgiz gnendo. Sed hlt;c omnia homini etiameum arbuAis communia uidert queunt.Hxc enim etiam uiuere, in fuo item quidq; illorum gencre cuAodiri,ah,frefcere,gignere uidemus atq; fatemur. Videa* musiiatp quid anima poAitamp;opereturinfenfibus, ubieuidentior uita intelligitur. Iiitcndiife anima in tatflum.â^eocalida, frigida, afpera, fenia, dura, mollia,Ieuia,grauia,fcntiiailt;^ difcernii.Deinde ■nnumerabiles differentias faporum, odorum.fonorum, forma* rum, guAando.olfaciendo.audiendo, uidendo^ dijudicat. Aiq; in hi$ omnibus ea quz fecundum naturam fui corporis funt,3fcircit aitp appetit.reqcit fugitif comraria.-fcctibus quoqj nô iam gignen* dis tantummodo, fed etiam fouendis, tuendis, alendis atqj confer* uandisconfpirat.Sedhzcrutfus omnia animam etiam inbeAqs poife nemo negat.Confideremus ergo quz fit uis anima hominis propria, dC hieexpende milii mirabilem intelligcndi amp;nbsp;rationandi facultatem.nec uulgarem.qualts efi in brûlis memoriam, fed remt* nifeentiam animaduerfione at^ fignis coremendararum acreten* tarumreruminnumerabilium.'confidera mihitot artesopifîcutn, agrorumcultus.cxtruifiiones urbium,uariorûrdificiorum aemo* liminum multimoda miracula:inuentione$ totfignorurn in literis, in uerbis.in gcAu.in fono, in pifiuris atq; figmentistot gentiü lin* guas,totinAiiuta,tot noua, totinAaurata, tantum hbrortim nume* x. . tum,Slt; Ituiufceinodi monimentorum ad cuAodiendâ memoriam,

lanquam curam poftcritatis, ofTiciorum, poteftatum,honoruni,dîgt; gnitatum^ ordines,fiue in familiis.fiue domi militiattp in repu* blica.fïuein propbanis, fîue in facris apparatibus : confidcra mihi uim uereadmirabilcexcogitâdi f1uuioseloqucntiç,carminü uarie* tares, ludendiaciocandicauiTa milleformes fimulationes, modu* landi peritiani,dimctiendi fubtilitatem, numerandi difeiplinam, præreritorum acfururorutn ex przfentibus conieéluram. Magne quidtm Hz in hominis anima utrtutes feu operationcs funt, fed bonis ôi malis communes. Sequuntur ergo ex quibus uera boni* tas atq; laus homini ex uiribus anime exiftit, que in folis inue* niuntur pijs. Audet fe anima uniuerfo corpori preponcre, bonaif cius bona fua non putare, imo amp;nbsp;contemnere : amp;nbsp;inde quo magis fe deleiflat eô magis fefe abdrahere à fordibus^totamrp fe purgarc per fidemSf fpiritum fanfium, roborare item fe’aduerfus omnia que de bono propofîto dimouere moliuntur ; focictatem przterea magni pendere,homines charitate profequi,nihili^ uelle alter^ quod fîbi nolitaccidere.Nam fequitur dofîrinam diuinam,amp; cre* dit per banc Cbi deum loqui, coniungitur per fpiritû amp;nbsp;fidem cuia ipfo deo.in quo delcôatur uerei^ féliciter uiuit,om nis generis uir* tûtes proferens. In hoc tam przclaro animz Audio magnus adhuc labor eft. Acerrime enim cum carne ôi mundo confligiicneque uf* piam tutaab infeftationibusincurfionibus^ fathanx conquiefeit* Verum hic quotp à domino confîrmata pulcherrimas reportât ui* Norias ac triumphos* Operatur ergo fanôi(fima quçqj opera ani* ma,fed fanôorum ranime enim impiorumomnisgeneris fcelera perpétrant. Sunt aliz operationcs animarummultz, quas nehm zqno prolixior,recitare defîno. Haôenus uerô de anima hominis corpori adhuc coniunôa ditferuiûn qua diifertatione mira relucet deibonitas,animz imo totius hominis munifîcentiifimicreatoris» cuius gratiz meritd acceptum ferimus, quicquid laudis animz at* tribuitur.Dicam porrc) de anima à corpore diffociata.

De anima Separata à corpore non defînit elfe quod fuit, fed extinôo iai» d corfore corpore ipfa in fua permanet eft'entia fuperftes, immortalis omni* Jepdrdtd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnis corruptionis expers. Mors enim homims non eft ani

mz extinôioaut pernicies, fed difîunôio duntaxat aut difeeftus lt;) corpore.ToIlis ex laterna lucernam,Iumcn abftulifti laternç, lucer* namuerô non extinxifti ; laterna propterablatamlncernamtene* bris fqualet quidem,fcd luccrna adeo nihil damni fenftt ex transla* tione ut exempta ex laterna iam clarius luceat ôi latius fpargat ra* dios fui luminis. Ita certc anima feparata à corpore fuo terreo Iw* uo'uegt;

DECAÖ. lïlï. 8SRM0 X. tl teoue.adeo non fcntit ullum incommodum,utmoleftia corporis li berata.liberius iam effkacius uiuat amp;agat. Cxterüuulgus hoe ^nimatjl non uidet,corpus duntaxatin extiniHis anima fpoliatum uidet, SC imnortalit quia hoe omni fenfu 8C motu caret imo amp;nbsp;computrefcit, putat totü interijfTehominem. Nee défunt audaces amp;nbsp;impii nequam, quibus in ore eft neminem unquam à morte ftue ex inferis redijftc, qui rcz dim fuo approbarit extindo corporc fuperftites remanere animas» Sedmalitiofe mentiuntur.ftmulantes fe nefeirequodeertdnouei* runt. Quisenimnefeiat Chriftum dci filium mortuti amp;fcpultum quidem.fed tertia die à mortuis efte exufcit3tumgt; rediente in corpus ilia ipfa anima,qup ante mortem animarat fif,rcxerat Corpus'; Quis nefeiat Chriftum uero corpore SC fuaiplrus rationali SC genuina a.* nima afeendiife in ceclos.ac confediife indextcrapatris,utilluc quaft depofito pignorecertiftimo, toti orbi, atteftaretur, nbsp;nbsp;animas

noftras proprias SC corpora noftra propria aliquando illuc fore transferenda lt;nbsp;Quis nefeiat tot mortuos ex mortuis in uitam reuo* catosrecepÜfenö nouas, feduetcres illas fuasanimaslt;^quodmini3 me fadum eifetfi mor« corporea extinguerentur animæ hominü.

Obiiciuntferipturamipfam meminiiTe mortis animæ.Fateor id ffjgrte quidem.Animaenimhominis amp;nbsp;mortalis SCimmortalis’eft, feeun animarii, dum quendammodumfuum. Nonenim omnimodoimmortalis t.tim.it cft;(icutdeus,dequo didum eft, quia folus habet immorralitatem. Et quidem memorabilis eft mors animx in feriptura fanda, fed ea referturadconditionem non ad fubftantiam animae. Nam ft uita anim£ deus eft, certe mors animg eft deo deftitui SC (îbiipfî relinqui. Siquidem uiuit nitrilo minus in eftentia fuarationalis anima, fed cum mifere uiuit,mifera uita mors uere appellatur. Sed SC defpera^ • tioipftifimaanimx mors eft. Namfpeuiuimus. Et Paulus : Viuo Galot,*, non iam ego,ait,fed uiuit in me Chriftus:ac uitam quam nunc uiz uo in carne,per fidem uiuo filq dei tjergo fide deftituti mortui funt, fidedonatiuiuentes, S. AuguftinusdeFide SiSymbolo cap. lo. Poteft Sc anima, ait.ficut corruptibilis propter morum uitia,ita ctiam mortalis dici. Mors quippe animx eft apoftatare à deo, quod priffltim cius peccatü in paradyfofaerisliteriscontinetur. Et idem iterumlib.de Trinit. i4.capite4. Habet SC anima fuam mortem,' inquir, cum uitabeata caret, qux uera animx uita dicenda eft. Sed immortalis ideo nuncupatur, quoniam qualieunqß uita etiam fi quot;nbsp;miferrima uiuit, nunquam definit uiuere. Profitem ur ergo orelibe ro animas hominum à corporibus feparatas feu exemptas non in;* icnre,fed immorales xternum uiuere,fideles quidem in xterna fe*

Teflimo^ Id quod folidis aliquot fcripturx tcAimonijs comprobare per^ niaimitiori gam.fiilludmonuero prius,tedjmonia fcripturarutn inhaccaufTs' talitatii lt;t« longe elle uiuidiora, quàm rationes humanas é philoCophia côte* mmarum^ xtas.Petunturenim telîimonia exoreipfîus uiui, 8i in uita confer* nantis dei.qui cum uerax fît, mentiri nefcit, qui cum uiiam largia* fur Si uita fit,de uitaomniücertiifime tcftari poted. Netp dubium eß coopérâti uerbo dei fpiritum dei, à quanifî tangantur corda lio minum.niliil efficient in mortis periculo maxime in alqs tenta* uonibus,qu3i)tumuis euidentes pliilofophicx rationes.Carnei er* go 8^ animales funt prorfus qui non erubefcunt dicerefcripturis duntaxat fîbi non poffe perfuaderianimarumimmortalitatë. Imo fîrmum acßabile in tentattonibus nunquam erit,quod ex carne SC fanguine profeéfum fuerit.Subqciemus itacg aliquot certa teßimo« tnonia Si ea maxime clara^

DauidrexinorbepotentifTimus 8ëfeliciffimus,unico uerfu animarumimmortalitatem Si corporum refurre^ionem compte« xus dixitiNon dèrelinques,domine,in inferno animam meam,ne* quedabisfanifium tuum uiderecorroptionem. Confiât homo cor« pore Si anima Corpus corrumpitur morte, Si tedtgiturin puluerc; fed ideo non peribit. Sicutenimcorpus Ciirifii fepidtum non com putruit,fed teriixdîerefurrexit.ita in dieiudîcr|excit3buntur8i cot pora noftra Si uindicabuniur per Chriftum à coitoptione. Anima uerôitofiranon demergiturad inferos. Sed ficutanima Chrifiiad corpus exittferisredtjt, Si im refumpto corpore in cœlos afcendit; ita Si animr nofiræ uiuenrper Chrifium,non morientur.

Solomon filius Dauidis, regum Si omnium mortalium fapien ti(rimus,uno Si ipfe uerfu fata Si corporis Si animz exponens,di* cit.'Keuerretur puluis in terra ficut fuit, Si fpiritus redibit ad deum, qui dédit ilium. Puluis appellatur à Solomone corpus humanum, quia à deo fail um referturin Mofe.cx puluere terrx. Corpus ergo redit in puluerem, computrefcit enim refoluitur in idquod ante fuerat in die ufcp iudicij, prottunciante domino:Puluis es Si in pul uerem rcuerteris. Verum fpiritus,id cfi,anima rationalis non interit cum corpore, non refoluiturin puluerem, quia non efifumpta de puluere,nec diffipatur in aerem,quia aere non confiât, fed redit ad déum fuperfies à morte.Ideo autem ad deum redit, quia deus dédit animam, Si fingulari modo hominem condiditad fîmilitudinem Si imaginem fuam,infpirans in faciem eius fpiritum uitz, uitaein* qpamiid cfi uitalis potentiar, non fpiritum mortis. Nö potefi ergo interir^.

DS CAD» II ir. s ER H O X, 85 întrrire,quiaimmonalitaté accepitàdeo,quicum uiu Ht, uitalem fpiritum quem condidn conferuare poteft.

Qomiiius Iefus,uerus dei filius^uita SC refurrciflio fideliam.in et uangelio clare dicir.Ne metuatis uobis ab bis qui occidunt corpus, 10. animam autein non pofîunt occidere.fed mctiute magis ilium,qui potcft Sianimam amp;nbsp;corpus perderein gehenna. Si cxfo corpore à tyrannis,anima non cxditur, man« ergo fuperftes ab extindo cor pore,at(p ita certô maner,ut exuia corpore,propterperfidiam acterlt; num arfura à iuftifTimo deo contjciaturin gebennam. Nam in eo» . demeuangtboiterum dicitdominus:Qui uoluerit animam fuam Matih^is, feruare,perdet eam,fi^ qui earn mea caufa perdiderit, inuenret earn. ■ Perdit autem animam fuâ.non is dnntaxat, qui uoluptatibus mun di ipfam dtiraudatâ^temperâtifTime uiuit.fed isquo^.qui feproz pterconfeiTiûnemfideitrucidandumofr«t tyrannorum truculen« tüTimismanibus. Hicauteminuenitperditam animam,manenter go fuperftites Si immortales animae hominumetiam poft mortem^ corpoream.

In euangelio fecundum loannem dicit dominus : Amen amen Jotui^ dico uobis, qui fcrmonem meum audit Si credit ei qui mifît me, lia betuitamxtrrnam,S^intudicium non ueniet.fed tranfiuit à morte in uitam.Habes in bifce domini uerbis mortem corporcS. At protia nus ab bac teftatur nos trâiîre in uitârfuperftites ergo man« à mor te hominum anima'»Nuncenim nibil ioquitui de corporis rcfurct tatianeSffalute.fed deanimz uita poft mortem;

In eodem euangelio rurfus dicit dominus.'Amen amen dicouo Joan. K bis,fî quis fermonem meum feruauerit, mortem non uidebit in ternum. Cxterum conftat omnibus bominibus conftitutum e(fe Htb.gt-femel mori,nimirü morte corporalbuiuit ergo anima â morte cors , porali, Necefte eft enim bominem fïdelem non uidereuel non ex« periri mortemmift is falfum dixerit qui facramento quod dixit, af* firmauit.Vtrobicß enim iulîurandum adhibuit.diccns : Amen dico uobis,quo minus dubitaremus de animarum immortalitate.Pluri* ma extant eacpeuidentiflima in eodem euangelio teftimonia Chri ftißlijdei.utcap.ff.io; Si n, quibusconiungemusmodounumâC alterum ex feriptis beatiftimorum Cbrifti apoftolorum»

Sandus Petrus loquens de animabus patrum iam olimdefun* dorum, dicit monuis prxdicatum efte euangelium ,ut iudicen* tur quidem (icuti alii bomines carne, uiuant autem iuxta deum fpi ritu.Spiritus funtanimx beatorum patrum.quorum corpora iam* dUdum fepulta expedant uniuerfalem generalis illius finalisé iu*'

DE ANIMA HOMINIS RATIONAL!,’ diet) fententiam.id eft,ut caro eorum refuCcitetur.S^ fimul cum aliji hominibus iudicetur in ultima ilia die : interea uero animx uiuunt apud dcum. Superftites ergo funt animx hominum,etiam iamdu« dum putrefaâis corporibus ipCorum.

S.Paulus in epiftola ad Timotheum, dieicManifeftc uitä 8(. im* mortalitatenipcrCbriftum eftereparatam. Idem ubiip animarum immortalitatem tarn dare a(rlt;uerac,ut cxcus fit qui non uideat.

• fub patrocinio C Inifti, qui eft lioftia nbsp;nbsp;propitiatio pro peccaiis mu

di,latitantes animas uiuentes atque damantes:Vfquequo domine non uindicas fanguinem noftrü;' Videt eafdem indui ueftibus can/ didis,donari^ reqnic fempiterna. At erant iftx animx martyrum Chrifti animx,quorum corpora exfa interierant in terra fub tyran nis amp;nbsp;perfequutoribus fidei Chriftianx,immortales funt itaip anilt; mxhominum.Ideol^ ueriftimaadeoep indubitata funt qux legun S'dp,}. tnr in libro Sapientix his prodita uerbis:[uftorum animx in manu dei funt, amp;nbsp;non tanget illos tormentum mortis, infipientium iudiz do mori uidentur : calamitofus exiftimaturexitus eorü 8i difceftiis à nobis exitialis,cum illi fruantur felidtate.Etenim dum crudantur in confpedu hominum fpem alunt pknam immortalitatis.df lea uiteruexatiampla beneficia confequentur, Quoniam deustentaz uit eos 8(. fe dignos comperit,Tanquam aurum in fornace probaz uit eos,SC ut folidum facriftcium excepit.ltai^ teqipore uifitationis fux effulgebunt,SC ut in ftipulis fdntillx difeurret. ludicabunt gen tes, dominabunturlp populis, SC regnabit in eis dominus in perpe tuum.Venftimeergo SC fecundumferipturam canonicam pronun dant Definitioncs ecclefiafticx icr. cap.Solum hominem credimus habereanimam fubftantiuam,qux exuta corporeuiuit,SC fenfus fuosatt^ ingenium uiuaciter tenet. Non cum corpore moritur, fiz cut Aratus afterit.-netp poft modicum interuallum,ficut Zenon diz

, duquia fubftantialiter uiuit.Animalium uerd animx non funt fub ßantiux, fed cum carne ipfa carnis uiuadtate nafcutur,SC cum carz nis morte finiuntur moriunturip.

O»merpz nbsp;nbsp;Veritas porrei ilia de animarum immortalitate ueluti lege natuz

fientesJot rxinferipta eftmentibusomnium hominum. Vndenihil mkum euerunta^ quodfapientiftimi quicp inter genres nunquamfuftinueruntaniz nimasefje mamappellari mortalem. Confenfus enim omnium, quinaturx immortda uoxputatur.prxcipue maiorum.declaratanimas immonales.Idÿ , Itf- etiamafreritM.Tullius:Vt,inquit,deoscfre natura opinamur,qua4 , lesij fint rationc cognofeimus, fic permanerc animos arbitramur, confenfu

DECAD. nil. SERMO X. 84. confenfu nationumomniü. Omnes itacpprifd, S^omnesquieos infequuti funt, animos xternos dixerunt, Trifmegiftus, Mufaeus» Orpliæus.Homerus,Pindarus,Plierecydes (p Syrus Pythagorj prç« ceptor, 8i huius difcipulus Socrates. Ipfe Plato,qui utPythagorea difceret, in Italiam nauigauit,deanimarum immortalitatenon feti fit idem modo quod Pythagoras,fed rationes ctiam attulit. Hi raz tiones,tefte Tullio,pluresfunt,utqui kgatlibrum eins, non uideaz tur aliquid defiderare amplius.Seneca tarn dare animorum immor talitatemalferit.ut nihil clarius. Nam idem fecit Epiâetus infignis philofophusSenec^fynchronos. Siquiergofuperfunthomines Ie iies,quibu$ dubia effeuidetur animarûimmortalitas, autquihanc prorfus negant,hi certe hominum nomine indigni funt. Nam pez fles funtreipubiicæ amp;. beftir, digni qui hominum explodanturab dicantur^ confortio.Freno enim caret, pudorem^ omncm abfler fit,S^ adomne nephaspatrandum inftruiffifiïmuseft,quifquis ere* dit animam hominis efl'e mortalemt

Demonflraui feparatas per mortem à corporibus animas homU F^indm sninum non interire fed uiuerefuperflites,reflatutporrddoceam ogw«»!« ubinam deflitutzcorporis domicilioagätautuerfentur. Dum con tna ftpara iundr eflent corporibus his eeu domiciltjs fuis utebantur, ita ut t^e a torpo quamuis dicantur loco non circumferibi, non errarint tarnen extra corpora fua,ucrum in ipfis ceu ergaftulis ad diflblutionem ufcp fue rint uelut cöclufz. Ulz ipfz ergo à corporibus iam diifociatz, cum fenfus iuos, ingenium fuum, totam^ fubftantiam fuam uiuacitet reiineant, etfi ne nunc quidem loco circumferibi dieantur,non difz flu unt tarnen autdiifoluuntunnufpiamcxiftentes, fed eôpaâz in fua effentia alieubi funt iterü, habentes non noua quide corpora (li bcr{ enim funt ad iudiciü uf(ÿ,quo denuo corporibus eoniungenf) fed tameeerta fibi à deo parata in quibus degant domicilia. Per me fane licet alt} perquam acute SI fubtiliter difputent,quomodo fpiri tus loco eötineantur, uel no contineantunego fimpliciter cum feri ptura aflero,animas à corporibus feparatas colligi uel in ipfum cee lum,uel demergi in tartara, atep eos ibi fie uerfari ut cû hie fin t alibi non fint. Nam dominus in euägelio dicit fignificantiflime Lazari iut/tta». mendici animam delatam e(fe in finum Äbrahz,diuitis autem epu ionisdeieiftamin tartara. Qtunimd fequiturprotinus in hiftoria. Inter nos SI uos (colloquuntur auté animz beatz SI infelices)hiaz tus ingens firmatus efl, ut hi qui uolunt hinc tranfire ad uos, non poffint,neq? indehuetranfeendere. km SI S.Paulus diflblui cupit PW.igt; amp;nbsp;elfe cum CIirißo.Dilfoluimur motte.'migrante enim anima difz

DK ANIWA HOMINIS KATtONALt, foluitur Siconcidit corpus* anima ad Ciiriftumeuolat Cbriftuns uero indicat nobis fcuptura in ccclis addextcrampanis. Coclmn auiem ubi ß(,nenio neicic. Ct nos aliâs«a de re copiofius difputa^ Joan uitnus.Inenangclio feeüdum loaonem ipfed;gt;niinusanimaru(n contubernium animabus à corporibus feparatis paratü, df locum appellat amp;nbsp;manfîotiem rcuhabitationem:his infuperadietflis uer* bis:Aftiimä uosad mcipium.ut ubifum ego,amp; uos fitis. Ideocp ui Xpo. 6gt; det beatus loänes in carlo animas fub ara uelpatrocinio Chrifn de* gentes atçp conquiefcentes.Illuc enim excedentes ex corporibus ad femetiprum collegerat. Hue pertinet elegans amp;nbsp;inireliuic negoz tio accommodas beati Pauli apoftoli locus, bis uerbis in fecunda a.Cor. ad Corinth, conferiptus. Scimus quod fi terrenum noftrum do/ micilium tabcrnaculi deCiruatur, xdibcationem ex deohabemus, domum non manufacQara xternam in ccirlis, £t reliqua. En dum corporibus noftrisfueruntcotiiundxanimx noßrx, hxcceudo« mos fuas inhabitarant, deieda autem domo corrnptibili aliam ani mx meliorem 8C diuturnioremrxtruxttdeus.ipCum.inquam, cor« Ium, in quod cxcedcntescx corporibus benigne recipit.Nam corz pus ipfum quak nunc habem US appellat domicilium tabcrnaculi, Sicutenim tabernaculaleui materia necîolidofundamento ad bre ue tempus cxtruuntur,deindepaulópondirnuntur autfponte ca» dunnita corpus mortaledatum cfthominibusueluticaducum tuz gurium.quod paucis dtebus incolant, moxautem migrent. Simili allcgoriaufus eftSi S.Petrus* Petrii.Huicopponitxdificiüduraz tionis perpctux,ipfum^nquam,corIum,Cumenim dixilTct nos ha bercxdifïcationem ex dco.per interpretations fubiungit:Domum non manufadam.Etadhucclarius.-AeternamincccIis. Necimpez ditautalium fenfumfuppctit quod moxfequiturrDeßderamus do micilium noftrum quodecarlistftfuperinduere.Nam rcalts perz inde fonatae ß tu dicas corlcfte : domicilium ergo animxcorleße uelipfumcœlurn eft, locus,inquam.depuratus beansfpiritibus. Redit ani' Enimuerohabitabit in cariis anima ß'delisadeum ufq; diem, quo Rilt dd cor iudicabit dominus totumorbem iudicioillo fuo uniucrfali : tune pKi, fed no demum redibit ad corpus refufeitatum, n t poft iudicium totus lioz mitiudi' mo corpore amp;nbsp;animaapud deum xternum uiuat Sicenim teftatur tiitm, Paulus,Ipfe dominus cum hortatu ac uoce archangeli ac tuba dei defeendet de carlo.Sd moaui in Chrifto refurgent primum.'deiqde nos qui uiucmus.qui reliqui erimus,ßmul cü illis rapiemur in nuz bibusin occurfum domini in acra,S^ ficfemper cum domino eri» anus,in ccclis nimiiu qu£ fupra nos funt,ubi nubes confpiciuntur.

DECAD. rin. 8ERM0 X. 8$ Troindcomittis uanis rpeculationihus difputationibus^ curiofi;, credamusdotnicilium paratum à domino fcparatis à corporibus a« minis in carlo, in quod recipiantur fideles, rurfiis paratum ciTe igc nem xtcrnum,in quern conijciantur omnium infideliumanimx.

Docuimus Caelum efle fedem uel habitationcm feparatis à cor/ Qj/owoîi» poribus animabus recipiendis à deo parataro,reliquum eft ut often unimteirat damus quomodo 6C quando illuc à morte transfcrantur.Demodo ßrMur ai non poifum aliuddicere quam ipfum efle deo plenc cognitum.no locum bis ucro quantum fatis uidebatur in fcripturisadumbratum, ne!n= pe quod per angelos animas fubducentes mom fiat celerrimo. In cuangelio enim dixit dominus animam Lazari ab angelis deporta tam in finum Abralix.De qua re amp;nbsp;fupeûus diximus,cumconciolt; naremur de Angelis bonis. Qualis uerd motus ille fit, naturalis an fupernaturalis.fccutari nolo. Credo deii perficereacprxftarequod promifitPromittens autem,dixit:De mortetranfiuit ad uitam.Rur îoitsgt;,f, fus LatronidixicHodieeris mecumin paradyfo; uelutimomento Xune tj, totamillamdelationemcomprehcndens.Hicilludquocß ncceffa/ rio adijeimus, beneficio Chrifti deferendum efic quod in coclos ra pimuc.Ipfe enim eft oftium amp;nbsp;uia.

Quandoautem transferanturanimx in coclosuel detjeianturin Ott^ndu inferos, quxftio uideturhodie non tantum utilis, fedetiam modis transférait omnibus necefiaria qux excutiatur.Etcnim funt noftro fxculo ma lur aninte le feriatihomines ,qui puram huius caufix fimplicitatcm corrupe/ incalum, runt, inueniasenim dicentes animas è corpore migrantes no reóla tendere in ccclum,fed ueluti lethargocorreptas. in ultimam ufque diem 'udicq dormire.Inuenias alios contendentes animas non nifi cxartiiTimc purgatas igne luftratorio, quem ipfi appellant purga* torium.euolare in fcdcs beatas.Quafi intercipiantur à piratis amp;nbsp;prg donibusmedioin itinere,conticiantur^ in tormenta,donee uclip/* fxfatisfaciant,uelalii pro eis uelut xs alienum contradum exolz uant. Ego utrunrp nego amp;nbsp;pernegotafTero autem animas no dorz mire.nec à morte corporea torraendsluftrari ullis,fed uigilantes,ui uenrrs, à fupplicqs quibusuisliberatas, à mortecorporea protiz nusSó inpun6ioquidem,uelincalos deportari, ucldemergiin tartara,

Dormitantii uero nihilquod prolethargofuo afférant, habenr, Amnitt^^ nifi quod fcriptura non raro fata defcribens fandorum meminit parataa fomni 8( obdormitionisiObdormiuit Siadditus eft ad patres fuos, cerporibut Et Paulus dixit: Nolo uosignorare de dormientibus, cum loque/ non dormi tetur de morientibus* Cxterum ficut animx coniundx adhuc caz mt,

h® ANIMA HOMINIS RATIONAL!, duco huic corpori nunquam dormierunt netp dormirc potuerûwîr ita liberatæ ab onere corporis multó minus dormirc credcdx funt. Ad corpus itacp rcfertur obdormitio. Nam obdormitin domino quicunq; in uera fide moritur. Sieur aucc dormientes recreatis fomlt; no artubus moxeuigilant.furguntSCoperantur.-Iia morte non extinguiturcorpusprorfus ne aliquando reuiuifcat,fedrecipitur nunc quidem in quietem,ad iudicq uero diem rurfus refurgit 8( ui uit:ac proptcrea obdormire non mori dicuntur in fcripturis fantfii, ut myfterium refurrediionis carnis nofirac fîgnificetur. Id quod no uidenc craiTi ißi homines.unde anim£ tribuunt quod corporis pro» prium eft. Alia argumenta qua; ad fiabiliendam uxfaniam fuam profcrunt.indigna funt quç recenfcantur.Vel enim fcripturas uioz lenterànatiuo fenfudetorquent, uel corrupta ratiocinationc falfa exfalfiscolligunr,

Qitiucroopinantur animas à corpore migrantes nonretflafiC farataa euefiigiotendere in caelum, fed abripi itinere medio in ign cilium forporit«! purgatorium,!n quoluftrenturafordibus peccatorü in carne con» no deferun tradlis, deinde purificatastnconfpedlum fantfiiifimideiab angez tHrtttp«r- lis deferri, dormitantqs nihil tolerabilius hallucinansur. Vel enim gaioriwn. purgantur animx ignejllo purgatorio àpeccatorum lordibus, uel ablininiurautluftrantur dolore autcruciatu tormentorum quxibi peiferunt.Si uirtuteillius ignis purganturpeccata.confequens eft, non folo filij dei fanguine peccatores famflificari.Quibus utto fcri pturisapprobabuntnobis uim illam purgandi daiam effeigni-Aii uero mutauitdeus confiliii fuum amp;nbsp;ignem hunc pro Chrifto fanz élificatorem inftituit^Proh pudor. Si uero propter noftra tormenta rcmittuntur pcccata,ergo non proptercrucemSd pafi'ionem Chriz fli duntaxat purificamur.Doceant illi nos ex fcriptura id merit! con celfumelfeadeonoftraepalfioni. Cæterum folo Clirifti fanguine fidpaffione fandlificantur omnes quotquot fandlificantur, ergo purgatorium eftcommentum diaboli impium, quod Chrifticru« cem ac meritum obfeurat, imd SC euacuat. Quid enim illis eftpurz gatorium.nifi fatisfadlio pro pcccatis, fadla ab animabus feparatis SoloCMt à corpotibus^ Mouetur in euangelio Ioannis quaeftio à difeipulis fiifangtime beau Baptiftae de purificatione animarum. AcBaptifta demonftrat furgantur fideles fide per Chriftum purificari.id quod SC fantfio baptifmoatz animtt, teftatus creditur. Praeftantiffimi denique apoftoli diferte teftifiran» Joan.f, tur foIoChtifti fanguine SC pafiioneunica,amp;merito ciusabfoz lutilf. omnes fideles mundari. Nam Petrus qui in Alt;fiisdtxit;Non eflin alio quoquam lalus. Nec enim aliud nomen eft datum inter homines.

DRCAD.. Ilir. èBRMO 5f. gé homines in quo oporteat nos faluos fîeti ; idem,inquam,fcrip(it in Canonica fuapriore.-Seins nos redemptoseiîe non caducis rebus, hPet.u uelut argento auro.fedpretiofo fanguine agni immaculati.loan nes quoq; apoftolus;£tfanguis,inquit, leCu Clirifti filq dei emunz i.Joan,T, dat nos ab omni peccaco. Et idem herum ; Chriftus dilexit nos, nbsp;nbsp;Apo.t,

lauit nos à peccatis noftris perfanguinë eius. Paulus uero ad Ephe Ephef.f» Eosamp;adTitumdemonltrat nos Colo Elij dei fanguine puriEcari. Tit.j^ AdHebnros;Perfcmctipfum,ak,purgauitpcccat3noftra,amp;confe. fleb.t» dit in dextera deiin excelfis. Per femetipfum EgniEcanter dixit, ut alia omnia exduderet.Nam alibi ficpronunciauit;Si ex lege eE iuz Gdf4i, Ù ftitia.ergo Chriftus fruftra monuus eft. Ad eundem enim modum argumentamur 8ë nos.-Si igni purgatorio mundamu^ergo Chriz Qus fruftra fuditfanguinem puriEcandis nobis. Qiiid enim opus eratipfum fupplicio aificigraui(fimo,Eigncpotuimus luftraripur gatorio'^ Prxterea uniuerfa fcriptura docet nosChriftum effefaz dsfaifhonem amp;nbsp;propitiationem noftram unicam. Idquodalijsin lociscopiofe oftendimus. Iccirco animx non fatisfaciuntin purz gatorio, niß Chtiftum fuperuacaneum hominibus eße faceri uea limus.

Suppingunt ifti uim purgandi purgatorio igni data effe ex gra= tia ucl fanguine amp;nbsp;merito Chrifti,purgarefp hue no fua uiriute,fed filrj dei potentia. Cæterum conEnxerunt hoc quoque nequiffime. Nam fcriptura ubiep remittit (quod modo diximus) ad Eliü dei Si pretium fanguinis SC emundationis eius, cuius participes nos Eeri docet in hoc fxculo uiuentes per fidem amp;nbsp;fpiritum fandfum: purgatorii aucem ne uerbo quidem ufpiam meminit.nufpiam dicit in alio facculo nos purgari gratia deilt;Suffurantur ergo ifti gloriam filio dei propriam,8( comunicant igni prorfus Edtitio S( blafphez mo.deniq; aliud tempus gratiar conftituunt extra hoc fseculü,quod àfcripturisalienumeftprorfus. Clamauitenimin euangeliodoz minus nofter ; Me oportet operari opera eius qui me mifit, donee dies eft. Venit nox quando nemo poteft operari. Et Paulus:Operez Galat,e» mur bonum, inquit, id eft, beneEci Si liberales Emus in paupez res.dum tempus habemus. Id quod fumpEfte uidetur ex Eccle= Eafta Solomonis, dicentis ; Cum nubes impletae fuerint.pluuiam Eale.ttt cifunduntin terram;cum arborceciderit ueladauftrum,uel ad aquilonem,in quemeunep locum ceciderir,in eo permanebit. Allez gorijs enim utiturduabus, quibus diuites liberalitatem docet. Priz ma fumitur à nubibus. Nubes ex terra colligunt uapores, qui conz denfati mox (cu c' fpongia exprimuntur effundunturl^ in terrain^

ip fam rigantes. Idipfum faciant diuites.conquifiias cxIiominibuF opes in homines itcrum fpargentes. Seeunda fumttur abarborb biis.qux excifx in ijs locis mancnt in quos eadunc. Monet ergo Sa« piens, opportune faciamus quod faduri rumus.ubi cnim bine ex^» ceflerimus nulium efTe locü poenitentiç. Etin cuangelio arbor non raro ponitur pro homine, ubi ôi dextrum ponitur pro loco beato, finiftrum pro loco damnationis.Dicit ergo ; Vbi mortuus fueris,in damnatione uel beatitudine fempertnancbis« Oiuinisconfonant humana.S.CyprianusenimcontraDemetrianumdixit:Qiiando ifthinc excelTutn fuerit, nullus iain locus pœnitentiæ cd, nullus faz tisfadionisefTetflus.Hicuitaautamittiturauttenetur.Hicfalutixz ternae.cuitu dei,amp; fruftu fidei prouidetur.SCc.

Pline pur* Obiiciuntrurfuspurgari quidem animas à corpore decedentes gdrtfanguineEli} dei, fed non plene, remanereenim aliquid fordium mas fangui in purgatorio eluendarum^ Difcedere enim illas non plena Ede ex ne chr^i. hoc fxculo^Si^ iccirco non prorfus bonasnurfus cum aliquid eis Et

Edei,non cEc prorfus malas ; amp;nbsp;quoniam non Entbonx prorfus, in cœlumingredi nonpoEe:rurfuscum noomnino pefTimxEnr, , non poEeipfasdamnariiitatprelinqui locum medium in quo ad plenum excoquantur, amp;dcmum puriEcatx Eliantur confpcdiui dei-Cxterü Engunt ifti pro more fuo quod uoIût.Nos uero fcriptu ris fanélis demonftrauimus.folo fanguine Eli} dei per Edem non per purgatorium puBgari animas fideliumroftendam porrd confe quentibus etiamad ptenumgt;ideft.abfoIutiEimeunica Cliridihoz Ria purihcata elle omnium hominum peecata, prxtcrea gratia dei infanguine Cbrifticondonari inarticulomortis,quicquidinErz mitatis ôi reliquiarpm peccati remanet in decedentibus à corpore Joan,ij, Edelium animabus.Oominusenim in euangelio dicit: Qui lotus cR non epus habet nifi ut pedes lauet,fed eft mundus totus. En tolt; tus,inquir,mundus eft.qui lotus eft gratia Chrifti, Ec utcoinquina tio pedum, inErmitas, inquam, 8( imperfetfiio remanens poft rege nerationem, non poifit eum redigere in numerum impurorum. iottn 17, Nam dbminus iterum in euangelio dicit:Ego fantfliEco meipfum pro eis.ut Ent amp;nbsp;ipfi fanéÜEcati per ueritate. Tradidit femetipfunt dominus in hoftiam pro peccatis noftris,ut nos fan(fiiEcaremur,id cft,purgaremur à peccatis uere.id eft,plene 8i perfetfiiEime, Paulus ^tlr, 10. enim dixit:Vnica oblatione perfeftos effecit in perpetuum eosqui fanâiEcantur.Obferuate quxfo apoftolica uetba ; Chriftus unica, en unica dicitoblatione, perfeéie fanéiiEcauit omnes quotquot amp;i)âiEcan[ur,hxredes^ Eunt uitxxternie. Hincnos colligimus:

Si unica Chrifti Iioftia,ftmel pro nobis oblata, purificanturomnes animz-,S^perfcdcqugt;detn purifîcantur, ira u( nihil defit purifîca* tioni,quid obfeci'o inuenit purgatorium quod purificet^ Figment turn cd ergo impudens diracp blafphemia contra meritum puriiï« cationis Clirifii kfu filtj dei. Kefarcit hie in hoc adhuc fxculo fua gratia fi quid iam deccdenti animx diminutum aut deelTc uidetur, Impia uox efi SC indigna quç audiatur inter Chrifiianos populos, nofira pafTione in purgatorio expleri quod nondn plene expiatutn eft fangiiine SC paflione Chrifti. Quafi ucró pafTio noftra, filii dei pafiione prxftantior fit efficaciotlp.Obticiunt iC; nobis fidei imbe cillitatem in morientibusnos uicifiim ill is opponimus dei miferiz cordiam fuos fideles plenhfime abfoluentem. Pater lunatic! euanz gelicus auxilium poftulans à domino,audit;Si potes credere(me ui Maraff, delicet filium tuum fanare pofle)omnia pofiibilia funt credenti. Et quamuisfentiretliicfidemfuamnö efieomnino abfolutifiimam, fed plurimum fupercife imbecillitatis,diuinum tarnen auxilium infi'rmitate eius non impediebatur.Quiaenim fupplex fe totü con* qciebat in miCericordiam dotnini,obfecrans SC dicens : Credo do* mine.fuccurreincrcdulitati mex.fuccurrit dominus ilico.S^citradi lationem fanauit puerum eius. Ita dubium non cft.dominum clcz mentifiirnnm fidelibus fuis quibus ueniam promifit plcniffimam, in hora mortis agnofeentibus infirmitatem, ideo^ SC implorantiz bus mifericordiam SC ueniam, non deeffe, fed egredientciam ani* mammoxperfedlefpiritufuopropterChriftü fanâificare, Kom* ni genere charifmatum ornare.ut uere purgata ab omnibus peccaz torum fordibus euolet,mereatur(p in confpetfiu dei apparere. Hoe ueró morientibus ineukandum fuerat. Extant enim amplifiimae dei promiftiones.Extant multorum faniBorum morientium SC in« uocantium exempla-Cöftat pr^terea ex his qux iam attulimus, per Chrifti morte plenc expiata efte peccata.ut iam nihil ampliusrelin quatur purgatorió igni expurgandü. Euolantanimx reda à mor* tecorporeain calum.nihil fecum auferentes expurgationedignfi. Ergo ignis ille purgatorius nihil aliud eft reuera, quam auariffimo rum hominum negotiatio, qua loquulo$,non animas pauperunt SC diuitum,artificiore expurgant.

Hiipfiruenti flrufturx purgatorianx protinus fubijciuntful.- De oratio^-lt;ra duo.Prius,Veteres,inquiunt.oraruntprofalute animarüa corz nibut pro-pore feparatarum, eft ergo purgatorium. Nam cum in calis non dt/unClif.. opus habeaiitprecibu$,in inferno preccs nihil profinr, cum ex inz amp;ris.nulla fit redcmptio:relinquitur eertc locus médius, in quo rez-

tîneanturanimx,quitus profuncorationesuiuentium.iseftpurgX torium.Sic illiquidem argumentantur, fed ex fcipiisfîneauthori* tacc feripturarum confingentes omnia. Verum fanéiUud eft quod aiutituetercsorafteprodefuntflis. Scio quid doftor ecclefijc infi-’ gnis Auguftinus.quid eloquentiff. Chryfoftomus alijlp uiri uetuz fti ac clan hac de re fcriptum reliquerint. Sed quaero num hi rede fecerint quod feceriint.Non enim omnia qux dixerunt Si fecerunt fandi patres, qui no raro nöniliilhumanipafti funt, abfolutefunt probanda uelimitanda,Probanda Si imitanda non funt qux proz fcruncur ab eis (id quod ipfi etiam facentur ingenue)contra fcriptu rarum décréta, fed ilia duntaxatqux funt feripturarum fandarutn authoritate confîrmata atep prodita. Illg copiofe Si apertequicquid in dodrina pietatis cognitueft neceifahum, copleduntur. Verum nihil inuenias in eis de oratione pro defundis. Quod enim quidä . nbsp;nbsp;nbsp;adferunt ex fecundo Machabeorum libro, nihil probat.Liber enim

ille non eft canonicus.Id quod uel ex Hieronymo dudum didiciffe oportuerat. Adijeiunt orationem pro defundis traditionem elfe az poftolorum non feriptam. Audio. Vertim far fcio traditiones non fcriptas non pugnare cum fcriptis apoftolorum. Sac fcio fcripta a* poftolorumnullibi prxeipere orationes pro mortuis, riullibi his Cum apoftolus Paulus Thelfalonicen. hortaretur ut mortem fuorum xquanimiter tolerarent, ac turn maxime oportuz num fuilfet prxeipere de orationibus pro mortuorü fpiritibus offe rendis,ft modo illas utiles Si neceffatias putauifTet, nullum tarnen carum facie mentionem,imc) (împliciter docet quid credanr de fepa ratis à corporibus ftdelium animabus,nempe quod agantin beatiz tudine xterna apud Chriftum, expedantes eorporum fuorum rez furredionem.f^is autem non uideathanc firmitatem lîmplieitaz temcpdodrinxapoftolicx,traditione ilia apoftolicafida con cuti Si implicari periculoftlfime^Si enim in Chriftum credimus, h'dem uerbisac promilfis eius habeamus. Dixit hiefe elfe fidelium refurz redionem Si uitam.animascp credentium iam inde à morte corpo reatranfîuilfein uitam. Hi$,inquam,ueraci(fimisdominiuerbislî credimus,quid adhuc foliciti pro mortuorum fpirituü faiute, quafi nondum falutem confequuti (întdeprecamur^ Apertum fanèprez cibus 11 is noftris argumentum xdimus,de noftra nos fide addubiz rare,Si de animarum falure non id fperare quod Si uetbis profitez mur Si fperare iubent uerba Chrifti Si apoftolorum. Fides certc Si. fpes firma credentium Si innitentium Chrifti promilfionibus, pro tiibent hic auas in obUtionibus pro defundis ueftes fumerc, quoz

^DECAD, nil. SERNIO X, Sÿ rum animas indumenta albaiam fumpfifle aedimus: prohibent oceaflonem dare uel incredulis uel imbedUibus in fîde.meritô nos reprehendendi,quod eos quos apud deum uiuere didmus,ut in ig nem conieélos lugeamus,deolt;^ fupplicantcs miferos ex tormcntis liberare fatagamus, id eft, fidem quam fermone uoce depromi« mus.cordis 8C pedoris imo Sf externorum opcrum teftimonio re* probemus.Si ita pergamu$,fpei profedlo fîdeitÿ noftrv prxuarica tores rumus.Simuiata.ftâa.fucata uidentureiïe quae dicimus. Nû hil autem prodeft uerbis proferrc uirtutcm, 8i faóÏis deftruere ueri^ tatem.Rccipiatcrgotraditionem illam apoftolicam, utuocant,de orationibus offerendis pro Hdelibus defundis,qui uelit, ego nihil pugnanscum uera fide Kdofirina apoftolorum recipio, nccid cuiquam recipiendum fiiadeo.llludquo^diifimulare no poftum, id quod ifti Tradicioncm apoftolorum appellant, S. Auguftinum nuneuparetraditionem patrum ab eeelefta reccptam.Nam Sermoz ne de uerbis apoftoliji. Hoc à patribus, inquit, traditum uniuerfa obferuatecclefta,utpro eisqui in corporis amp;nbsp;fanguinisChrifticoz munione defundfi funt, cum ad ipfum facrifieium loco fuo com* memorantur,oretur, ac pro illis quoque id offerri commemoretur. v Er icerum de Cura pro mortuis gerenda, cap. 4. Non funt prxterz mittendç, aic,fupplicationes pro fpiritibus mortuorum.quas facicn das pro omnibus in Chriftiana fociecate defuntffis.etiam taeitis no minibus quorumcp fub generali commcmoratione, fufcepit ecclcz fia. Hxcille. Quitametfi alieubi Traditiones apoftolorum latius cxtendat,his ramen ftgnificantius innucre uideturhuncrituoran« di pro dcfundis ecclefîxà pacribus traditum, amp;nbsp;baud dubie poft longa interualla à temporibus apoftolorum ab ecelclîa elfe rceeptü. Idem ille Auguftinus contendit non uno loco cueharißix percez ptionem.perinde ut baptifmum, infantibus iam iam ex utero maz terno effufis adfalutem confcquendam elfe necelfariam. Loci infî* gniores quibus id agit funt lib.i. contra lulianum Pelagianum, 8C lib. de peccatorum meritis 6^remilfione contra Pelagianos. Nec fegniore Audio id dogmatis quam traditionem urget, quodid eo fxculoinecclefia effet reccptilfimiim. Quisucrrieumritumhodie rccipit ut apoftolicum Quis non uidct optimos illos patres amp;nbsp;fiz delilfimos alioqui paftores ea in re liumani aliquid palfos efTe.^Plu rismcritdfithodiefcriptumapoftoli Pauli,quam antiqua illaecclc fix traditio. Scribit Paulus: Probet feipfum homo, amp;ficdepane ez i.Cor. Wi dat amp;nbsp;de calice bibat.Indcintelliguntomnes, adultorum, non inz fantium elfe eucliariftiam» Ea de caitfa licuit maictibus noftris tra*

ditionem illam dcfercre, amp;nbsp;propius accedcre adfcfiptiirani.rcf* minantitaq; nobis quottjiiacin caufadifccderea' patrum traditio* ne incerta,S^ inhxrere fidet certiffimx/tripniracijf apoftolicx.

J)änm4ti Verum damnatus cft,(nqtiiunt,hoc nomine Aerius quod inutp Aeriani, 1«® crcderct orattones prodefunftis. Scio equidem damnatum efCe Aarium.nec-illumntihidc'fendendum fumpfi, qné Arianum fuiife Phylaftrius.Epiphanius Sc Augußinus commémorant, alijs^ fix^ dis pollutuin erroribus. Qitod autem preces pro defunflis at tin et, utiles ne an inutiles fînt.dubium non eft catholicos non hxreticos effe qui credunt quod tradituîiï eft fymbolo apoftolorum. Crcdi« mus autem iuxta huius tt3ditionem,B,emifrioncm peccatorü, Hugt; (US carnis refurredioncm.Et uitani xternam. Hxc qui credunt,aP fequuntureaproculdubioquçaedunt.Dixitepim Centurion: do Mattk.s, minus.Abi.Sf qucmadmodum credis, ita fiat tibûErgoquifquis credideric remilTioncm peccatorum 6^ uitatn xtcrqâ, remifltonem peccatorum confequutus efl,ac uiuet certo uita ætecna.Id ß uerunt cß,ut falfum eife non potcft quodfymbolo apoftolorum nobis tra ditum eft,quis oro locuseritorationibus pro defunîHis fNam de« funâisremiftafuntpeccata.ergoremoræ aduitâ fublatxfuntom nes,itaç uiuuntapud deum. Quiuerô non credidcrunt.fua rcti* nuerunt peccata,^ demerß ad tartara hxrcnt in lut» inferni. Qux cum indubitanterita habeant, certc non habent ullum ùfum ncq; apud deum ne^ apud Hdeles orationes pro defuniflis. His accédât ■tot fanAorum utriuftp teftamenti exempla, prxferenda nbsp;nbsp;uaditio^'

nibus 8C condemnationibus hominum. Ç^uis oro fandlorum pa« trum unquam orauit pro fuis defuniftisùiunquid Adam pro Abe« lefuo^nunquidfilij pro patte fuo Adamoi;Quas preces obtulitdeo pro anima defumfM patrisTliare,pro anima uxoris fux chariff.Sa* rx.''Quas precesfuderuntpro patre mortuo Ifaaco Efait 8i lacob? pro lacobo duodecim filtj Ifraelis^pro Dauide Solomon,'’ In nouo Teftamentodecollatur ab Herodeloannesbaptifta,lapidatardlu'' dxis Stephanus,truncatur ab Agrippa capite[acobus,ftrpeiiuntco^ rum corpora difcipuli ipforü, iuftatp peragunt religiofe, fed in tot funeribus nulla ßtmentio orationis pro animabiis defundlis. Cre dideruntenimcasàmorteprotinusdelatas effein uitam xtcrnam. Quis ergo imponat nobis poft tot celebria fanftorum exempla, SC poft tam claram catholicx SC orihodoxx ßdei pröfeffionem,neceflt; ßtatem orandi pro animabus defunftorum f Quis uerd hxreticos eftepofthacdixerit,quioperccomplemiis quod profeffionefi'dei Jiel oris confdamp;one profitcmur,imó qui nihil aliud faumus, quàm

DECAO, tin. 8 ER MO X. 89 'quod ante nos feccrunt celebcrrimt utriufque Teftamenti culto^ res dei^

Poftcrius fulcrum,quod fubftituunt ruinç purgatorq fui.cft ap-» Appantit paritiofpirituum. Rabanus cnim epifcopus exGrcgorii PapxSC fpirituinjit «£nerabilisBedacKftimontisoftendit,p£rfrequ«erapparuincmor tuoruin antmas,ac edocuiffe oblationes ôC preces permultum ipfis proddfe. Crierumrniror nirosnon nullx eruditionis negotium îuum tam ruinofis impofuiffe fundamentis. Prohibet enim domû Dewf. if* nusinlegefuaueritatemfcifcitari ex monuoru fpiritibus. In pro« J/iâas, plietis abliuiufraodi oraculis relegamur ad lege amp;teftimonium. Apud Lucam clamat tn tormentis diues epulo, amp;nbsp;ait : Rogo te pax £uclt;£ !«'• ter Abraham.ut mittas Lazarum in domû patris mei. Habeo enim quinfßfratr£S,utteAeturillis,ned^ipnueniant in locum hunc crux ciatus.Sed audit: Habent Mofen öiprophetas, audiätillos. Cum^ diues refpondilfet.-Non pater Abraham, fed fî quis ex mortuis ierit ad eos.refipifcentlterii audittSi Mofen 8C prophetas non audiunu neqj fi quis ex mortuis refurrexeritcredent.Certilfimum eft ergo 8C (uangelica authoritate confîrmatum.ne beatas quidem animas no bis mini à deo qux nos aliquid doceant. Impias amp;nbsp;condemnatas quis OTO audiat^Relegat lios omnes ad fcripturam canonica Chrû ni euangeltum.V nde iam cöfequens eft, nullius momenti imd fal* laciftima 8C mendaciifima effe teftimonia, qux petuntur ex oracux lisautapparitionibus fpirituum mortuorum.

Diuinisteftimontisacceduntetiam Humana, qux interim nos Animas erudiunt,n5 pofte animas à corpore feparatas in hifee oberrare re« cerporibus gionibus, Nimis longa funt quxhacdere dofte difputatTertul- feparatas • lianus in fine propemodum libri fui de Anima, hue tame tenduiit non oberra omnia,ut oftendat animas à corporibus fuis feparatas, Sffuislocis re in his re deftinatas.non redire iterum in hocfxculum.Obieftioni quorunz giombus» damiaftantium artem magicam,fed amp;nbsp;uirtutediuina multos ex mortuis in hanc uitam rediife, refpondct;Scd etfi quafdam reuoca uit in corpora dei uirtus,in documenta iuris fui, non iccirco com/ municabitur fi'dei Slt; audaeix magorü, 8i fellacix fomniorum, 8C. licentix poetarum.atquin in refurreftionis excmplis, cum dei uirz tus fiue per prophetas, flue per Chriftum, flue per apoftolos in cor pora animas reprçfcntat, folida contreftabili fatiata ueritate prxindicatum eft hanc efte formam uetitatis, ut omnem mortuoz rum exhibitioncm incorporalem prçftigias indices, Chryfoftomus ergo Homelia in Matth, ip. interrogans : Quid ergo refpondebiz mus ad illas uoces Anima talis ego fum ï cxcipit, Non anima do*

DB ANIMA HOMINIS RATIONAL!, funélieftquæifta dicit, fed daemon qui hxc ut audiences decipiat effingu. Et tnox:Qiiare netularü hxc uerba imô defîpientium duz cenda funt puerorum ludibria. Et iterum : Non poteA anima Sap.j, corporefeparata in his regionibus errare. luftorum animx enim in manu dei funt,infantium quo($ fîmiliter.non enim peccarunt. Peccatorum uero poft huneexitum ÇONTINVO abducuntur: quod à Lazaro amp;nbsp;diuice planum efticitur.Sed alibi quoc^ dominus Iwtriz» ait:Hodieanimam tuam abs te repetent. Non igiturpoteftanima cumàcorporeabfcefteritapudnoshicerrare;nec idiniuria.Nam fî qui iterfaciuntcum in ignoras regiones inciderint, nefciunt quo ituriftntnifîducemhabeantquanto magis anima relido corpore cum nouam fibi omnino uitam 8C uiam ingrediatur, quo itura fit ignorabit nifiducem confequatur.Multis c locis feripturx côpro* bari poteft.nô errare bic poft mortem iuftorum hominum animas. Nam Stephanus ainSufeipe fpiritum meum. Et Paulus refolui ac PWi. cum ChriftoefTedefiderabat. DePatriarcha quoqj feriptura dicit:

Et 2ppofgt;tnseft ad patres fuos.mortuus in feneftute bona. Quod is tterô nec peccatorum animx hic commorari poftunt, diuitem au^ dias quid dicat, perpendasfcp quid petat 6lt;non impetret. Quod fi poifent animx hominum hic conuerfariiUenilTec ipfeutcupiebar. Si fuos de tormentis inferni feciftet certiores.Quo ex loco feriptur£ illud etiam patet aperte, quod poft exitum à corpore in locü quen** dam cenü animx deducuntur,unde redire fponte fua non poiïunt, fed terribilem ilium iudicij diem ibi exfpcdant, Hxc haâenus ex Chryfoftomo.

* Samutli HisopponuntSamuelisapparitionempetitam ex feripturis fan morte fua ^is.quaprobare contendunt animas poft fata redire,8^ homines 5d»linon crudiredeinterrogatis. Refpondemus paucis : Samuelem pertro* apparet, ptttn appellari perfonatum ilium qui uidebatur quidem elfe, reue« B.â'dni. 13 rasutem non erat Samuel. Reuera enim erat fpeârum prxfti« giiimue ac illufiofathanica.Nam magia diftriéleprohibeturin lex - ge domini.'non ergo obtempérant prohibitis nephandis(];artibus bcatifpiritus.quicarni adhucconiundi illas modis omnibus op« pugnantesexhorruerunt.'damnatiautemfpiritusin illis fefecxerx cent. Atquis credathorumoracuIis'^Sed prxdixit Samuel ille, inz quiunt,quodpoftridiceaenit'^Quid turn poftea^Non difficile hoc erat dxmoni.quippe cum dudum pleratp prxdixiffet uiuens amp;nbsp;ue rns Samuel,fed amp;nbsp;ex re prçfenticaftrorumcjj trepidationefolcrsille indicium dei futurum prçnofceret,Tertullianus in hbro de Anima: Abfit^inquit, ut animam cuiuslibet fanâi, nedum prophetx, à dx* monio

DBCAD. nil. SERMO X. Çà inonio credamus extratflam, cdotfli quod ipfe fatlianastransfigu*^ returinangclumlucis.ncdum in hominem luds.etiamdeüfcaiïez ueraturus tignacß portentofîora çditurus ad eucrtendos fi fieri poP feteieiflos.^c. Idem deeadem apparitioneindicate beamsAuz guftinus libtoadSimpHcianum i.quæft.j.amp;ad Dukitq qu^fl.âfe.

Iftis uerd abunde dcmonßramm fpero, animas hominum fepa« «ratas acorporibus non errare autapparerepoft mortem in hifcere gionibus.Nam ad iudicium ufcß manent in deßinatis fibi dei fen= tentia locis.Proinde à domino nec mittuntur,necipf« poßiint egre diadhomines erudiendi aut monendi gratia, uel de prxfentibus uel de futuris rebus. V nde iam confequens eß,animarum apparitio nes,reuelationes oracula^,meras eße illußones fathanx, inßitutas contra fynccritatem amp;nbsp;puritatem rcligionis uerx.Et quoniam hoz rum prxßdio utuntur qui purgatorium nobis approbate contena duntjindubitatum eß illos falfurn probare per falladam, Si incerz tum per longe incertius.indubitatum prxterea reiinquitur,fcriptuz ris non poße oßendi eße purgatorium,in quo animx corpore fuo cxutx purgenturad uitam fempiternam.

Et quoniam remorasexpeditißimoinieiflas itineri amouimus,.^ninuu redimus ad inßitutum noßrum,quo propofuimus demonßrareeertocz animas fi'delium per mortem feparatas à corpore redia Si eueßigio mox k mor à morte corporea tranfire in ccdum, atqj ita certißime Si dercpente te corporett faluari.Similiterintelligimus animas infüdelium redlademergi ad^eori* inferos,8^ protinus à morte corporea certißima Si repentina damz natione perire. Dominus enim in euangelio diferte didt.Qui crez Ioan, ditin filium dei, non iudicatur : qui uerci non credit,iam iudicatus eß, quia non credit in nomen nnigeniti filrj dei. Item, Qui credit in ßlium dei,habet uitam xternam : qui autem incredultis eß ßlio, non uidebituitam.fediradeimanetfupereum. Et herum,Hxceß: uolütas eius qui mißt me, ut omnis qui uidet ßliü Si credit in eum, habeat uitam xternam: Si egofufcitabo eum in nouißima die.Hoi Nouifsima minis autc nouißlima dies, eß articulus mortis;in eo feruat nos uhz dits homi^ tute fua Chrißus, ne anima noßra uel pereat uel tormenta ulla fen nis, tiar.fed uiuat 8i beatitudinefruatur.Eß prçtereadies nouißima, ulz timaillaiudict] dies,qua Chrißus refufcitabit fidiudicabitomnem carnem,corpora fi'delium fuorü glorificans ad uitam fempiternä.

Rurfusdidt in euangeliodominus : Amen amë dico uobis,qui Ioan,f, fermotiem meum audit,SC credit ei qui me mißt, habet uitam xter« nam,Sd in iudidum non ueniet,fed tranßuit à morte in uitam. Sola h£c domini uerba irrcfragabiliter fententiam noßram de certifTima

8i repencina animarum falucc abundefatis 8^ proponcre 8( d(dl^ rare SCprobare confi'rmarec^ poiïunt. Prindpio£nim,nequisadlt; dubitaret de rei proponcndæcertifTima uericate, ab initio protinus fantfliiTimeiuratiideft.ueritatem interpofîto iurilîurandi facramen to acteftando confirmât. Deinde fubiungic totam falutis noftrx raz tionem.’quxucrfaturinaufcuitatione ucrbidiuini, amp;nbsp;in uerafïde recipiente diuini ucrbMieritatem.Neq; enim fatis eftaudiuiiïe uer^ bum cuangelij.niri eidem uera fide inhacferimus. lam uerôobfer* ua milii quanta certitudine Chrifto crcdcntibus uitam Si falutem promittat; Habet, inquit, uitam xcernam. Habet dixit,non Haz bebit.Non ergo reliquit uel dttbitatioui uel interuallo tocü ullutn» Imdadhucclarius per interprctatioriem quando, Si quomodofiz deles habcant aut ccmCcquantur uitam explicans, dicitjn iudicium nonuenict/edtranfiuitàmortein uitam.In iudicium ueniunt,qui caufam apud iudicem difcutiendam habent. In iudicium item ue* niunt.qui ex fententia iudicis proptercaufam fuâ malam puniunz tur. Sed fideles nullam habent caufam difcutiédam apud iudicem. Nam remiffa funteis pcccata pleniifimc, Deus eft qui iuftificat SC abfoluit.qms ilie qui condemnct^ Ergo non fubqciuntur ullis fupz plicqs. Chriftus enim fubiit crucis fuppliciü.ut fideles ipfius ab ont nibus tormentis liberati effent indemnes. Qttin potius ne quis rez moram aut interuallum inter mortem corpoream Si uitam ucturt fxculi interponcret, dixit .'Sed tranfiuit à morte in uitam. RurfuS Tran(îuitdixir,nonTranfibit,ut per ucrbumpræteriti temporis cet tiiudinem figrtificarer.oftenderettp protinus à corporea morte aniz mas credentium rapi in uitam xternam. Ac fat fcio aduerfarios niz bilhichaberefolidi.quodopponanttam claræSi inuidlæueritati. Verbis quidem Si fophifmatibuspugnarepoffunt, ueritatcm fubz uertere non poffunt. Animaenim fi'delis ab ipfo ore (quod dici foz I«'»on iniinb »ffjfibiiitînclfàrcnjderepenteingreditur fedes beatas,fruiturfp per fidem felicitate acterna.

Rurfus legimus in Reuelatione domini noftri lefu Chrifti fa^ ôa loanni apoftolo, didlurn effc ; Et audiui uoccm de coclo dicenz tem mihi.Scribe, Beati mortui qui in domino moriuntur, amodo. Etiamdicit fpiritusut requiefcantàlaboribusfuis. Sed opera illplt; rumfequunturillos.ContexiturhisoracuIum cocîeftc, Si indubita turn debeatitudineliominumin fidemorientium:aciubetur beaz tus loannes coclitus oraculu fcribcre, quod extet omnibus tcmpoz ribus,8i Icg-atur ab omnibus hominibus, Eius oracuH fumma hxc «fi,Beati mortui qui in domino moriuntur,amodoiMbriuntur auz-temitu

tem in domino quicuncß in fide lefu Chrifli excedunt ex hac uita. Ita enim hoeloquiitionis genus ufurpat ApoRolus r Corinth. if. amp;i.The(r.4.C!eterumquiinfi'deIefu Chrifti excedunt ex hacuiz ta,fimplictter amp;nbsp;uere pronuncianturbeati.nimirum felices amp;( aliez ni ab omni tniferia. Imc) adijcitur temporis notatio quando beatiz tudinem illam confequantur,Amodo(ânâ|gt;n)id eft,ab inftanti,congt; feftim,nimirum,utâdin euangelio dixit dominus,protinus à mor« tecorporêa. Subiungitur aliud quo rurfusexprimiturfelicitatis certitudo, adde SC non procraftinata perfedio. Etiam dicit fpiritus: Virequiefcantalaboribus fuis, Spiritus,inquam.ueritatis.qui men tiri nefeit,dicitt’«,id eft,amen, etiam, certe, uere beat), 8C ab inftanti quidem bead funt fideles,SC ita beati,ut lt;à laboribus fuis requiefcar. Labores frdelium funt xrumnae, calamitates, afflidiones, dolores, terrores,SC alia huiusgeneris mala,'quibusin hoc farculo funt diz ucxati,imô exercitati potius in fide. Ab his liberantur animx fi'dez lium decedentes à corpore, ergo non pnrgantur per tormentaSC moleßia$,nö torretur in medio itinere,fed felices SC beatx protinus omniliberanturmoleftia.Quod liquid paftifuntuiuentesadhuc in corpore,ft quae ex fide bona fecerunt opera, ea fequuntur ipfos. IMemo exiftimet ea,quia nuncce(rant,fui(fe SC effe uana.Rependiz tur enim eis in beata ilia uita. Id enim cft,opera ipforum fequi eos. Obferuemus autem quod non dicit.Opera aliorii fequunturillos, ut libèrent uidelicet eos ex purgatorioefed, Opera illorum fequunz tur illos.Etenim in euangelio quoq; ingrediuntur cum fponfo ad nuptias uirgines prudente.«, quibus oleum in lampadibus erat paa ratumtexcluduntur à gaudio uirgines fatuae, quæ nullum ftbi in ui ta parauerant oleum,fed aliunde id ftbi fufficiendum fpcrabant.

DEO aHtcomnipotcnti,patri noftro clemcntifttmo.omniurcfp bonorum fond perenni SC inexhaufto, qui corpus noftrum in utc« ro materno formauit, eidemc]; animä rationalem infp irauit uel in* fudit,qux nos.dum corpori coniuntffa eft,animaret dirigeret^, fez parata ante à corpore, protinus à morte corperea transferreturin cœlum,ibilt;p féliciter uiueret, donee in iudicio extremo ad corpus excitaium amortuis rurfus redirer, cum quo xternum SC fine fine-l^tetur SC cxultct:ei,inqu3m,per lefum Chriftum,propter quern tantum nobis obtigit beneficium.fitgloz ria,laus SC gratiarumatffio in facula fx culorum. Amen,