• III. Spaarkassen

• 1. Aantal stortingen en deelnemers

• 2. Inleggersrekening

• 3. Winst- en Verliesrekening

Verzamelstaat van 1. Aantal stortingen en deelnemers

„ 2. Inleggersrekening

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ 3. Winst- en Verliesrekening

• IV. Hulpbanken

• 1. Voorschottenrekening

• 2. Kapitaalrekening

• 3. Winst- en Verliesrekening

• 4. Overzicht der verleende voorschotten

Verzamelstaat van 1. Voorschottenrekening

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;2. Kapitaalrekening

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;3. Winst- en Verliesrekening

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;4. Aantal verleende Voorschotten

Overzicht van de Hulpbanken 1853—1908

• V. Banken van Leening

• 1. Voorschottenrekening

• 2. Beleeners- en Kapitaalrekening

• 3. Winst- en Verliesrekening

• 4. Verkoopingenrekening

• 5. Overschottenrekening

Overzicht van de Banken van Leening 1883—1908

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ „ nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;1830—1908

Voor den jaargang 1908 zijn gegevens ontvangen van 246 Spaarbanken, die aan het einde van het boekjaar op 1 813 164 boekjes ƒ 246 305 455,69’ verschuldigd waren, terwijl voor den vorigen jaargang van 237 Spaarbanken inlichtingen ontvangen waren, met een saldo tegoed der inleggers ad f 236 490 910,38’ op 1 738 796 boekjes.

Niet ingekomen zijn de opgaven van de volgende 8 Spaarbanken, die in 1907 wel meewerkten :

Spaarbank van de St. Paulusvereeniging te Moergestel ;

Spaarbank genaamd „Spaarkas” te Epe;

Coöperatieve Voorschot- en Spaarbank te Uitgeest ;

Dorpsspaarbank te Tzum (Gemeente Franekeradeel) ;

Gemeente Spaarbank te Den'efnter ;

Spaarbank van het Plaatselijk Nut te Eiemio-Scheemda (Gemeente Scheemda) ;

Spaarbank te Vlagtwedde ;

Schoolspaarbank te Maashree ;

In het Algemeen Register komen dit jaar niet meer voor ;

De Spaarbank te Oudendijk ;

De Spaarbank van de Vereeniging „de Vriendenkring” te Eoodeschool (Gemeente Uithuizermeeden);

De Spaarbank van de Winkelvereeniging „Helpt Elkander” te Assen; deze instellingen hadden in 1907 geen opgaven verstrekt.

De volgende 18 Spaarbanken, die voor 1907 geen inlichtingen toegezonden hadden, hebben daarentegen voor 1908 wel gegevens verstrekt :

Veghelsche Spaarbankvereeniging te Veghel ;

Spaarbank van het Departement Nijkerk der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Nijkerk;

Spaarbank van de R. K. Werkliedenvereeniging „St. Joseph” te Tiel;

Spaarbank van het Departement Voorburg der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Voorburg ;

Spaarbank van het Departement Zwammerdam en Aarlanderveen der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Zwammerdam ;

Spaarbank van den H. Antonius van Padua, onderafdeeling van den Ned. R. K. Volksbond te Amsterdam ;

Spaarbank te Beverwijk;

Spaarbank van het Departement „de 3 Bgmonden” der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Eg mond aan Zee ;

Spaarbank van het Departement Medemblik der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Medemblik ;

Spaarbank van het Departement Schermerhorn der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Schermerhorn;

Spaarbank van het Departement Spanbroek der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Spanbroek ;

Spaarbank van het Departement Wognum der Maatschappij tot Nut van’t Algemeen te Wognum;

Spaarbank te Tzwmmarwm (Gemeente Barradeel) ;

Gemeente Spaarbank te Avereest ;

Spaarfonds voor jonge werklieden te Hengelo ;

Spaarbank van de Vereeniging „het Plaatselijk Nut” te Ezinge ;

Spaarbank te Hornhuizen (^Gemeente Kloosterburen);

Spaarbank van het Departement Gieten der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Gieten;

De navolgende 4 Spaarbanken komen dit jaar voor het eerst in het Algemeen Register voor, doch hebben geen gegevens ingezonden:

Twellosche Spaarbankvereeniging te Twello ;

Spaarbank „St. Antonius van Padua” te Beverwijk;

Schoolspaarbank te Twisk ;

Spaarbank te Marssum (Gemeente Menaldumadeel).

Aangezien gebleken is dat de Spaarkas van den Dordrechtschen Schildersbond geen Spaarbank doch inderdaad een Spaarkas is, is zij van de lijst der Spaarbanken afgevoerd en op die der Spaarkassen geplaatst.

Ook thans zijn, ter bevordering eener juiste vergelijking, in deze inleiding doorloopend, zoowel bij de Spaarbanken als bij de overige instellingen, in dit werk behandeld, dus ook bij de Boerenleenbanken, Spaarkassen, Hulpbanken en Banken van Leening, alle instellingen geëlimineerd, die niet in beide jaren opgaven verstrekt hebben, voor zoover opheffing of oprichting niet de oorzaak daarvan was.

Bij de overige Spaarbanken bleek het saldo tegoed der inleggers op 1 Januari 1907 en op 1 Januari en 31 December 1908 achtereenvolgens te hebben bedragen ƒ 230827490,—, ƒ234144786,— en ƒ 244550568,- en is dit derhalve toegenomen met respectievelijk 1,44 en 4,44 pCt.

In het geheel vertoont de Inleggersrekening voor:

Voor de Kapitaalrekening zijn thans gegevens verstrekt door 232 Spaarbanken tegen 222 in den voorgaanden jaargang. De staatjes 2 en 3 geven een overzicht van de Actieven en Passieven en van de verhoudingen tusschen de desbetreffende cijfers voor 1907 en die voor 1908 bij de in beide jaargangen voorkomende instellingen.

Tevens blijkt daaruit, hoe op het einde van het jaar, de actieven en passieven percentsgewijze samengesteld waren:

Voor de Winst- en Verliesrekening zijn in 1908 van 214 Spaarbanken, tegen 205 in 1907, gegevens ingekomen. Uit de Verzamelstaten blijkt, dat de baten en lasten, bij de in beide jaargangen voorkomende met de in 1908 voor het eerst vermelde instellingen en haar percentsgewijze samenstellingen zijn geweest, als in tabellen 4 en 5 aangetoond wordt.

* *

Voor de Kapitaalrekening waren in 1908 geen gegevens verstrekt door 14 Spaarbanken, welke die wel voor de Inleggersrekening ingezonden hadden ; deze 14 Spaarbanken waren op het einde van 1908 op 4 709 boekjes ƒ 1153212,45’ verschuldigd.

Voor de Winst- en Verliesrekening waren in 1908 geen gegevens verstrekt door 32 instellingen, welke die voor de Inleggersrekening wel ingezonden hadden; deze 32 Spaarbanken waren op het einde van 1908 op 10132 boekjes ƒ 3 507564,7P verschuldigd.

232 Spaarbanken met een totaal bedrag tegoed der inleggers op het einde van het jaar ad ƒ 245152243,24 hebben voor dezen jaargang opgaven verstrekt nopens den aard der beleggingen barer kapitalen. In den vorigen jaargang waren zulke opgaven ingezonden door 222 Spaarbanken met een saldo tegoed der inleggers op het einde van het jaar ad ƒ 235619615,07’.

Tabel 6 toont, hoe de Spaarbanken de haar toevertrouwde gelden, naar de verschillende groepen van beleggingen verdeeld, belegd hebben en tevens blijkt eruit in percenten, welk aandeel voor rekening van elke groep komt.

Ook hier dient opgemerkt te worden, dat de totalen in tabel 6, evenals die in tabel 7, niet overeenstemmen met de sommen der erboven vermelde bedragen, ten gevolge van de omstandigheid, dat niet in de opgaven van alle instellingen de verschillende beleggingen en de daarmede gekweekte renten gerubriceerd waren als gevraagd.

Naar dezelfde groepen verdeeld bedroegen de gekweekte rentebedragen in totaal en in percenten :

Uit de ontvangen opgaven nopens de gemiddelde rentetax in pet. gekweekt met de verschillende categoriën van beleggingen, is, voor zooveel betreft de spaarbanken, welke op 1 Januari 1908 een saldo tegoed hadden van een half millioen gulden of meer, en aan deze statistiek hebben medegewerkt, onderstaand samenvattend overzicht bewerkt. Totaliseering dezer gegevens is uit den aard der zaak niet mogelijk.

De 246 Spaarbanken, die voor dezen jaargang van de statistiek gegevens verschaft hebben, waren gezamenlijk verschuldigd aan de inleggers op het einde van het j aar ƒ 246 305 455,69®, waarvan komt ten laste van de Rijkspostspaarbank met 1463 kantoren ƒ 151638334,74 en ten laste van de overige Spaarbanken f 94.667 120,95®.

Einde 1907 was de Rijkspostspaarbank met 144-5 kantoren ƒ 145 495 650,995 en waren de overige 236 Spaarbanken ƒ 90 995 259,39 aan hare respectieve inleggers verschuldigd.

Einde 1907 waren bij de Rijkspostspaarbank in omloop 1 336 846, bij de overige Spaarbanken 401 950 en in het geheel 1 738 796 boekjes. Einde 1908 waren deze getallen achtereenvolgens 1 401 670, 411494 en 1813164. Einde 1907 was er één spaarbankboekje op de 3,31 inwoners en einde 1908 één op de 3,23 inwoners.

De aantallen boekjes waren naar de grootte van het tegoed als volgt verdeeld :

In dit staatje komen de totalen niet overeen met de sommen der erboven vermelde getallen, ten gevolge van de omstandigheid, dat niet door alle instellingen de boekjes werden gerubriceerd naar de hoegrootheid der bedragen tegoed, als hier aangegeven.

Tabel 10 toont in elk der jaren 1907 en 1908 de percentsgewijze verdeeling der spaarbankboekjes naar de grootte van het tegoed en voorts de toeneming der aantallen boekjes in percenten in elke groep sedert 1907.

De cijfers doen zien, dat zoowel bij de Rijkspostspaarbank als bij de overige Spaarbanken de saldo’s van minder dan f 1,— betrekkelijk bet sterkst zijn toegenomen.

Het gemiddeld tegoed bedroeg:

Voor de beroepsstatistiek zijn door 128 Spaarbanken de beroepen aangegeven van 146310 nieuwe inleggers, waarvan 125 033 nieuwe inleggers zijn van de Rijkspostspaarbank, en 21 277 van de overige Spaarbanken.

Van de uitkomsten dezer beroepsstatistiek geeft tabel 7 op blz. 159 en volgende eene verdeeling van de inleggers, of van de kostwinners der minderjarige inleggers, over het boekjaar 1908, naar de hoofdgroepen dezer statistiek.

Tabel 12 geeft hiervan een overzicht in totaal en in percenten over de jaren 1907 en 1908.

II. BOEREKTLEENB ATSTKLEdST.

Van de 578 in het Algemeen Register genoemde lokale Boerenleenbanken waren op 31 December 1908 aangesloten bij de Centrale Bank te Utrecht 271, bij die te Eindhoven 237 en bij die te Alkmaar 29, samen 537.

Bij de Utrechtsche waren aangesloten de lokale banken te :

Aalten, Ter Aar, Akersloot, Akmarijp, Alfen, Alkemade, Ameland, Amstelveen, Andijk, Angerloo, Anna Paulowna, Anjum, Annerveen, Apelkanaal (ter), Avenhorn, Azewijn, Babberich, Bakhuizen, Barneveld, Barsingerhorn, Bathmen, Beek, Beilen, Berkhout I, Berkhout II, Beverwijk, Blaricum, Blauwhuis, Bodegraven, den Bommel, Borculo, Borger, Borne, Boschkapelle, Bovensinil le, Breeden-broek, Bredevoort, Broek in Waterland, Broek op Langendijk, Brummen, Buinen, Buinerveen, den Burg, Burgerbrug, Burgwerd, Clinge, Cloese, Cubaard, Dalerveen, Dalfsen, Dedemsvaart, Deinum, Delden, Delft, Didam, Diemen, Dinxperlo, Dordrecht (Nieuw), Dreischor, Driel, Duiven, Edam, Eemnes, Eerbeek, Elden, Eist, Enkhuizen, Etten, Fijnaart, Gasselternij veen, Genemuiden, Giessendam, Giessen-Nieuwkerk, Goor, Gouda, Graauw, Groot-Ammers, Groot-Schermer, Haaksbergen, Haarlemmermeer, Haarzuilens, Hardenberg (Ambt), Haren, Harmelen, Harreveld, Hazerswoude, Heeg, Heemskerk, Heerde, ’s-Heerenberg, Heer-Hugowaard, Hengstdijk, Herwen en Aerdt, Hillegora, Hoogersmilde, Hollandsche Veld, Holten, Hoogwoud, Houten, Huizen, Hulst, St. Jan-Steen, Jubbega, Kloosterveen, Kloosterzande, Knollendam, Koedijk. Koegras, Koekange, Koewacht, de Krim, Kruiningen, Kwadijk, Lamswaarde, Landsmeer, Laren, Leiderdorp, Lekkerkerk, Leusden, Leeuwarden, Leeuwarden (O. Z. K.), Lichtenvoorde, de Lier (Kom), de Lier c. a., Limmen, Lisse, Loenen (Veluwe), Lopik, Losser, Maarssen, Maasland, Markelo, de Meern, Middelie, Molenaarsgraaf, Monnikendam, Monster, Montfoort, Moordrecht, Netterden, Nibbixwoud, Nieuwe Niedorp, Nieuwleusen, Nieuw-Namen, Nieuwenhoorn, Nieuwerkerk a/d IJssel, Nieuw-Weerdinge, Noorden, Noordijk bij Neede, Noord-wijkerhout, Norg, Nijbroek, Odoorn, Gene, Oldeholtpa, Ommen (Ambt), Ooltgensplaat, Oostburg, Oosterhesselen, Ossenisse, Oud-Beierland, Oudendijk, Oudenrijn, Ouderkerk a/d Amstel, Ouderkerk a/d IJssel, Oude-Tonge, Oudewater, Oude Wetering, St. Paneras, Papendrecht, Petten, Rectum— Ypelo, Rockanje, Roden, Roelofarendsveen, Rolde, Roodhuis, Rotterdam (Charlois), Sassenheim, Schagerbrug, Schalkwijk, Schellinkhout, Schermerhorn, Scherpenzeel, Schildwolde, Schoorl, Sillevolde, Sijbekarspel, Sleen, Sloten, Sloterdijk, Sniilde, Soest, Sommelsdijk, Spanbroek, Stad a/h Haringvliet, Stadskanaal. Steenderen, Steen wij ker wo ld, Stolwijk, Stompwijk, Stoppeldijk, Stoutenburg, Terbreggen, Terwispel, Tholen, Tijnje, Twello, Uitgeest, Uithoorn, üithuizerraeeden, Ulft, Ureterp, Ursum, Utrecht en Achttienhoven, Vaassen, Varsseveld, Vinkeveen, Vledder, Vollenhove (Ambt), Voorburg, V'oorhout, Voorschoten, Voorst, Vorden, Vries, Vroomshoop, Waddinxveen, Warmond, Wassenaar, Wateringen, Waverveen, Wehl, Wemeldinge, Werkendam, Werkhoven, Wervershoof, Westerblokker, Westervoort, Westwoud, Westzaan, Wieuwerd, Winterswijk, Wirdum, Worrner, Wijdenes, Wijnjeterp, Wijk aan Zee en Duin, Wijk bij Duurstede, Wijnbergen, Wijster, Yerseke, IJzerlo, Zaandam, Zeddam, Zelhem, Zevenaar, Zevenhuizen, Zieuwent, Zoeterwoude, Zuid-Barge, Zuiddorpe, Zuidlaren, Zuid-Scharwoude, Zuidwolde, Zutphen, Zwaag, Zwaagdijk, Zweelo, Zwolle (G.), Zwijndrecht.

Bij de Centrale Bank te Eindhoven waren 31 December 1908 aangesloten de lokale banken te :

Aardenburg, Aarle Rixtel, Acht, Aderden, Albergen, Altforst, Ammerzoden, Appeltern, Axel, Baardwijk, Baarlo, Baexem, Beek (L.), Beers, Beesd, Beesel, Beifeld, Bemmel, Berg en Terblijt, Bergeijk, Berghuizen, Berkel (N.-B.), Berkel (Z.-H.), Berlicum, Best, Beugen, Bladel, Bleiswijk, Blerick, Blitterswijk, Bocholtz, Boekel, Bom, Boxmeer, Budel, Buggenum, Cadier en Keer, Coevorden, Cuijk, Denekamp, Deurne, Dieden, Dinther, Donk, Dreumel, Drunen, Dungen (den), Dussen, Echt, Eede,

Actieve n.

Aandeelhouders (voor nog* te storten), . . f 468 791,11

Kassa.............. nbsp;19 684.77

Twentsche Bankvereeniging B. W. Blijden-stein en Co............,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200,16

Effectenfonds........... nbsp;425 670.46

Gebouwenrekening.......... 22 000,—

Meubilairrekening

Hypotheekrekening.......... 506

Prolongatiën u/g........... 574 000,—

Gemeenten............. 20

Diverse Debiteuren.......... 50 238.40

Leenbanken.............. 670 173,10

Magazijnrekening.......... nbsp;453,87

EfFecten-Leendepót........... 86

Interestrekening {voor loopende rente) nbsp;. nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 033,05

Onkosten (voor nog te ontvangen). nbsp;. nbsp;. nbsp;. „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 200,—

/ 2 865 536,92

Passieve n.

Kapitaal.............f nbsp;474 000,—

I-eenbanken............ nbsp;2 126 054,20

Diverse crediteuren......... nbsp;116 470.23

Nederlandsche Bank......... nbsp;218,67

Reservefon.ds............19 168,74

Pensioenfonds............ 2106,27

Effecten«deposanten (Leendepót)..... nbsp;86 000,—

Reserve Effecten-koersverschillen (gereserveerd over 1908).........„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16 464.70

Onkosten (voor nog Ie betalen)..... nbsp;2 332.33

Interestrekening (voor nog te betalen) . . „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177.32

Provisierekening (voor nog te betalen) . . ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29,08

Winst.............. nbsp;14 626,38

Actieve n.

Kas.............../ nbsp;nbsp;nbsp;9 063 06

Diverse Debiteuren........... 1093,67

Aangesloten Vereenigingen (voorschotten) . „ nbsp;nbsp;nbsp;72 354,66

Effecten-Rekening.......... nbsp;224404.81

Hypotheken.......„ nbsp;nbsp;nbsp;10300,—

Rente.............. nbsp;855,60

Oprichting............... 670,—

Winst en Verlies (1907)......... 1 395,77

ƒ nbsp;322 037,46

Passieve u.

Storting Vereenigingen........ƒ nbsp;nbsp;nbsp;1 500,—

Nederlandsche Bank......... nbsp;28 021,—

Aangesloten Vereeniging (Depots). . . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;287 610,04

Winst en Verlies.......... nbsp;4 906,42

De Winst- en Verliesrekening over 1908 luidde :

16. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Winst- en Verliesrekening 1908.

Renterekening (voor het saldo)....._/ nbsp;nbsp;nbsp;17 376,64

Boete Algemeene Vergaderingen . . . . „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170,—

Safehuur.............. 30,—

Provisierekening (voor het saldo) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 106,17

Bijkssubsidie...........ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 600,—

/ nbsp;nbsp;nbsp;23 180,81

De winst is als volgt verdeeld....................ƒ 14 526,38

• a. Afschrijving op gebouwenrekening............./ 1000,—

• b. „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ meubilairrekening.............„ nbsp;nbsp;90,—

• c. Te storten in het pensioenfonds..............„ 1 000,—

------„ 2 090,—

Blijft.....f 12 436,38

Gaat af 4 pCt. rente van het gestorte op de bewijzen van deelneming, gedurende de volle maanden, waarover werd deelgenomen, ter bijschrijving op die bewijzen . . . „ nbsp;nbsp;198,44

De rest ad......ƒ 12 237,94

is bestemd voor het reservefonds, zoodat dit stijgt tot ƒ 31 406,68.

Winsten.

Rente..............f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 108,466

Provisie............. nbsp;180,80

Transportverzekering........ nbsp;100,20

Inspectie..............

Effecten winst........... nbsp;3 644,07

Bijkssubsidie............. 600,—

ƒ 6 683,526

Voor wat het bedrijf der Centraalbanken aangaat, ontleenen we aan haar verslagen over 1908, dat bij die te Utrecht aan het einde van het jaar ƒ 2 643 972,23’ in deposito was en ƒ 713 442,27 aan voorschotten uitstond.

Voor zoover de belegde gelden niet dienden om voorschotten te geven aan aangesloten banken, werden zij uitgezet op prolongatie, of à deposito tegen onderpand van effecten, terwijl tevens een gedeelte belegd bleef in effecten.

De waarde der onderpanden voor de belegde gelden overtrof steeds het uitgezette bedrag met meer dan het verplichte surplus ad 10 pCt.

Het uitleenen van geld aan de aangesloten banken geschiedde steeds in Eekening-Courant.

De credieten voor de aangesloten banken werden, na grondig onderzoek barer credielwaardig-heid, en na het inwinnen van de adviezen der Provinciale Commissiën en van den Hoofd-Inspecteur, door het Bestuur vastgesteld.

Het bepaalde maximum van ƒ 40 000,— voor het boekjaar 1908 werd voor enkele banken tijdelijk verhoogd tot een maximum van ƒ 50 000,—, gedurende een vooraf bepaald aantal maanden van het jaar.

De rente in rekening-courant bedroeg :

Van 1 Januari tot 30 Juni 1908.

• a. 3,75 pCt. ’sjaars, door de Centrale Bank te vergoeden voor alle stortingen van-en te berekenen voor alle betalingen aan de lokale banken, zoolang deze van de Centrale Bank te vorderen hadden ;

• b. 4,75 pCt. ’sjaars, door de Centrale Bank te berekenen voor alle betalingen aan-en te vergoeden voor alle stortingen door de lokale banken, zoolang deze bij de Centrale Bank in voorschot waren. Provisie, promessezegels, porto’s en assurantiekosten werden niet in rekening gebracht.

Op 1 Juli 1908 werd bovenstaande rentevoet wederom teruggebracht op 3,25 en 4,25 pCt.

De bank genoot, over 1908 een rijkssubsidie van ƒ 3 400,—.

De Coöperatieve Centrale te Eindhoven zag het aantal lokale banken, dat zich bij haar aangesloten heeft, met 21 toenemen ; dientengevolge bedroeg dit aantal aan het einde van 1908, 237.

Het kapitaal bedroeg op 1 Januari 1908 ...............ƒ 432 000,—

Het vermeerderde in den loop van het jaar, door toetreding van 21 lokale banken, met „ 42 000,—

zoodat het kapitaal op 31 December 1908 bedroeg..............ƒ 474 000,—

Op de 237 aandeelen ad ƒ 2 000,— is gestort 1 pCt. of.....ƒ 4 740,—

en bijgeschreven uit de winst van vorige jaren......... nbsp;468,89

„ 5 208,89

zoodat het ongestorte aandeelen-kapitaal bedraagt

In 1908 werd, evenals in voorafgaande boekjaren, eene rente berekend van 3,25 en 3,75 pCt., resp. voor crediteuren en debiteuren.

De bank genoot over 1908 een rijkssubsidie van ƒ 2500,—.

Bij de Coöp. Centrale Christelijke Boerenleenbank te Alkmaar was op 31 December 1908 ƒ 287 610,04 in deposito, terwijl ƒ 72 354,66 aan voorschotten uitstond.

In tegenstelling met het voorjaar van 1907, overtrofien in 1908 de deposito’s steeds de voorschotten.

Voor zoover de ingebrachte gelden niet werden gebruikt, om voorschotten te verleenen aan de aangesloten lokale banken, werden zij belegd in eSecten ; het bedrag op hypotheek belegd, verminderde.

De credieten voor de verschillende banken variëerden van ƒ 10 000,— tot ƒ 50 000,—.

De gunstige tijdsomstandigheden maakten het mogelijk den rentevoet, bij het begin van 1908 voor voorschotten en deposito’s resp. 5 en 4 pCt., terug te brengen tot 4'/* en d'/j pCt.

De bank genoot over 1908 eene rijkssubsidie van ƒ 500,—.

Voor den jaargang 1908 zijn gegevens ontvangen van 436 Boerenleenbanken, terwijl dit aantal voor den vorigen jaargang 331 was.

De volgende 73 boerenleenbanken, die voor 1907 geen inlichtingen toegezonden hadden, hebben daarentegen voor 1908 wel gegevens verstrekt, n.1. de banken te :

Liessel (gemeente Deurne c. a.), Fijnaart, Geffen, Herpt, Lieshout, Zijtaart (gern. Veghel), Uzerlo (gem. Aalten), Eerbeek (gem. Brummen), Didam, Elden (gem. Eist), Oene (gem. Epe), Netterden (gem. Gendringen), Heerde, Herwen en Aerdt, Cloese (gem. Laren), Hatert (gem. Nijmegen), Hees-Neerbosch (gern. Nijmegen), Twello (gern. Voorst), Silvolde (gern. Wisch), Varsseveld (gern.

Wisch), Zeihern, Zutphen, Terbregge (gern. Hillegersberg), Hillegom, Nieuwerkerk a'd IJssel, Papendrecht, Oude-Tonge, Voorhout, Wassenaar, Andijk, Blaricum, Broek in Waterland, Enkhuizen, Liinmen, Medemblik, Middelie, Nibbixwoud, Ouderkerk a/d Amstel (gern. Ouder-Amstel), Oudorp, Sloten, Sloterdijk (gern. Sloten), Spanbroek, Uithoorn, Driehuis (gem. Velsen\ Wervershoof, Westwoud, 0. Knollendam (gem. Wormer), Zaandam, Groot-Schermer (gem. Z. en N. Schermer), Aardenburg, N. Namen (gem. Clinge)-, St. Jansteen, Utrecht-Achttienhoven, Eemnes, Leusden, Lopik, Montfoort, Soest, Wirdum (gem. Leeuwarderadeel), Tijnje (gern. Opsterland), Ureterp (gern. Opsterland), Jubbega-Schurega (gern. Schoterland), Wijster (gern. Beilen), Dalerveen (gem. Dalen), Hollandsche Veld (gern. Hoogeveen), Rolde, Sleen, Zweelo, Lottum (gern. Grubbenvorst), Kerkrade, Montfort, Mook en Nieuwe-Niedorp. Laatstgenoemde instelling, hoewel het vorige jaar reeds in werking getreden, komt dit jaar voor het eerst in het Algemeen Register voor.

Niet ingekomen zijn de opgaven van de volgende 19 boerenleenbanken, die voor 1907 wel meewerkten ; de Boerenleenbanken te :

Baardwijk, Milheze (gern. Bakel), Berkel, Cuijk, Neerkant (gem. Deurne c. a.), Made (gem. Made en Drimmelen), Sambeek, Vught, Puifluik (gem. Druten), Hengelo, Heer-Hugowaard (No. 498), Schagen, Venhuizen, Heer, Neer, Ottersum, Vlodrop, Tungelroy (gem. Weert) en Buggenum.

Van 35 boerenleenbanken, die het vorige jaar reeds in het Algemeen Register voorkwamen, doch eerst in 1908 in werking zijn getreden, zijn ook opgaven ingekomen ; n.1. de banken te :

Langenboom (gern. Escharen), Wanroy, Appeltern, Noordijk (gern. Neede), Westervoort, Delft, Nootdorp, Voorburg (No. 397), Voorschoten, Zwijndrecht, Anna-Paulowna, Barsingerhorn, Hoogwoud (No. 509), Kwadijk, Schellinkhout, Sijbekarspel, Tholen, Maarssen, IJsselstein, Anjum (gem. Oostdongeradeel), Terwispel (gern. Opsterland), Burgwerd (gem. Wonseradeeb, Delden (Stad), Genemuiden, de Lutte (gem. Losser), Nieuwleusen, Geesteren (gern. Tubbergen), Vasse (gern. Tubbergen), Vollenhove (Ambt), Buinen (gern. Borger), Norg, Zuidwolde, Blitterswijk (gern. Meerlo), Sehin op Geulle en Stein.

Voorts hebben 16 boerenleenbanken opgaven verstrekt, die dit jaar voor het eerst in het Algemeen Register voorkomen ; n.1. de banken te :

Vaassen (gem. Epe), Winterswijk, Nieuwenhoorn, Charlois (Rotterdam), Beverwijk, Koegras (gern. Helder), Uitgeest (No. 572a), Harmelen, Wieuwerd (gern. Baarderadeel), Deinum (gern. Menaldumadeel), Akmarijp (gern. Utingeradeel), Scherpenzeel (gern. Weststellingwerf), Blauwhuis (gem. Wijmbritseradeel), Zwolle (ov.), Markelo en Haren.

Thans zijn de navolgende 37 boerenleenbanken voor het eerst in het Algemeen Register vermeld, doch hebben geen opgaven ingezonden ; n 1. de banken te :

Rijkevoort (gern. Beugen), Boxmeer, Haps, Oerle, den Hout (gern. Oosterhout), Ruckphen, Vlierden, Waspik, Beekbergen (gern. Apeldoorn), Gorssel, Oldebroek, Rheden, Heilo, Oostwoud (gem. Midwoud), Midsland (gern. Terschelling), Haamstede, Hoedekenskerke, Koudekerke, Dragster-Compagnie (gern. Smallingerland), Denekamp, Schalkhaar (gern. Diepenveen), Hulsen (gern. Hellendoorn), Berghuizen (gern. Losser), Schelle (gern. Zwollerkerspel), Exloo (gem. Odoorn), Smilde, Arcen (gem. Arcen en Velden) Cadier en Keer, Klimmen, Maasbree, Mheer, Nieuwenhagen, Nieuwstadt, Simpelveld, Spaubeek, Ubach over Worms en Ubachsberg (gern. Voerendaal).

De Boerenleenbanken te Barneveld en Zuid-Schalkwijk, komen dit jaar niet meer in het Algemeen Register voor.

Ook voor de Boerenleenbanken volgt hier een Overzicht, dat een vergelijking toelaat tusschen de werkzaamheid dezer banken in 1907 en die in 1908; evenals bij de Spaarbanken zijn, ter bevordering van eene juiste vergelijking, alle instellingen buiten rekening gelaten, die niet in beide jaren opgaven verstrekt hebben, voor zoover opheffing of oprichting niet de oorzaak daarvan was.

De Inleggersrekening vertoont voor;

Uit de Voorschottenrekening blijkt :

De beide volgende staatjes geven een overzicht van de Actieven en Passieven der Boerenleenbanken in de jaren 1907 en 1908, zoowel de percentsgewijze samenstelling als de betrekkelijke toe-of afneming van elk der samenstellende deelen.

gt;) Het verschil tusschen deze heide bedragen vindt zijn oorsprong in fouten, die, in vorige opgaven van de Boerenleenbanken ontvangen, voorkwamen en, hoewel verbetering voor den betreffenden jaargang, ondanks met de besturen der instellingen gevoerde correspondentie, onmogelijk bleek, thans hersteld zijn.

Omtrent de wijze van belegging der gelden, zijn de gegevens van de Boerenleenbanken niet zoo ruim als van de gewone Spaarbanken, wat vermoedelijk verband houdt met de omstandigheid, dat de boekhouding der Boerenleenbanken zoo eenvoudig mogelijk aangelegd is en bij vele dier instellingen in de balans nog geen onderscheiding is gemaakt naar de verschillende groepen van effecten, waarin de waarden belegd zijn. Toch zijn de ontvangen inlichtingen reeds belangrijk genoeg, om ze hier te vermelden en tevens ruim genoeg om reeds vergelijkingen te trekken tusschen de beide jaren 1907 en 1908. Uit het hier volgende overzicht blijkt, voor zoover de ingekomen formulieren hieromtrent inlichtingen gaven, hoe de gelden der Boerenleenbanken door deze belegd waren, welk aandeel elk der groepen van belegging in het geheel had en de toe- resp. afneming van een en ander van 1907 op 1908.

Ook hier dient wederom opgemerkt te worden, dat de totalen der voorgaande tabel evenals die in de hieronder volgende, niet overeenstemmen met de sommen der erboven vermelde bedragen, tengevolge van de omstandigheid, dat niet in de opgaven van alle instellingen de verschillende beleggingen en de daaruit gekweekte renten gerubriceerd waren overeenkomstig de in de formulieren gestelde vragen.

Wat de gekweekte rente betreft, bleek het bij de eenvoudiee wijze van boekhouding, door de Boerenleenbanken gevoerd, niet doenlijk deze naar dezelfde groepen, ook voor efiecten, te verdeelen; voor de hoofdgroepen van beleggingswijzen geeft tabel 22 intusschen een overzicht ;

XXV

Voor de Winst- en Verliesrekening zijn voor 1908 van 43ö banken gegevens ingekomen tegen 326 in 1907. Uit den Verzamelstaat blijkt dat de baten en lasten bij de voor de vergelijking tusschen beide jaren in aanmerking komende Boerenleenbanken en haar procentische samenstellingen zijn geweest als in de beide hier volgende tabellen 23 en 24 aangetoond wordt.

23 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BATE N.

24. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LASTEN

Hoe de aantallen spaarboekjes, bij de Boerenleenbanken in omloop aan het einde van het jaar, naar de grootte van het bedrag verdeeld waren, blijkt uit de volgende tabel, welke tevens doet zien de [ percentsgewijze verdeeling dier boekjes naar de grootte van het tegoed en de toeneming der aantallen boekjes, in percenten, in elke groep sedert 1907.

2' „ ........ 2 177

XXVI

Ten slotte geeft tabel 26 een overzicht van de aantallen der verleende voorschotten, de verdeeling dezer in percenten naar de grootte van het bedrag en de toeneming sedert 1907.

• III. SFAARKASSEN.

Voor den jaargang 1908 zijn gegevens ontvangen van 26 Spaarkassen, terwijl dit aantal voor den vorigen jaargang 21 was.

Niet ingekomen zijn de opgaven van de volgende 2 Spaarkassen, die in 1907 wel meewerkten ;

Spaarkas „Werkmanswelvaren” ten behoeve der leden Textielarbeiders, Bond Leo XIII en Textielarbeidsters te Goirle.

Spaarbank van de St. Paulusvereeniging (Spaarkas) te Woensel.

Aangezien gebleken is dat de afdeeling Spaarkas van den Dordrechtschen Schildersbond geen Spaarbank, doch inderdaad een Spaarkas is, is zij van de lijst der Spaarbanken afgevoerd en op die der Spaarkassen geplaatst. (Deze instelling heeft ook gegevens ingezonden).

Van de volgende 6 Spaarkassen, die vorig jaar niet ingezonden hadden, werden dit jaar wel gegevens ontvangen ;

Spaarkas van den R. K. Jongensbond, onderafdeeling der St. Paulusvereeniging te Geldrop.

Spaarkas der Gastelsche beetwortelsuikerfabriek te Oud- en Nieuw Gastel.

Spaarkas van de O. L. School te Geldrop.

Spaarkas der Vereeniging „Nut en Genoegen” te Leiden.

Spaarkas „St. Nicolaas” te Haarlem.

Stadsspaarkas te Bolsward.

Voorts komen de volgende 3 Spaarkassen, dit jaar voor het eerst in het Algemeen Register voor, doch hebben geen opgaven verstrekt :

Spaarkas van den R. K. Volksbond te Arnhem.

Spaarkas genaamd „Spaarbank” te Vaassen (gemeente Epel.

Spaarkas „St. Nicolaas van Myra” te Alkmaar.

• IV. ZEI U L F B 3Sr ZK E lSr_

Voor den jaargang 1908 zijn evenals vorig jaar van 67 instellingen gegevens ingekomen.

Niet ingekomen zijn de opgaven van de volgende 6 Hulpbanken, die in 1907 wel meewerkten : Hulpbank van het Departement Oudshoorn, der Mij. tot Nut van ’t Algemeen te Oudshoorn. Voorschotbank van de Vereeniging van geëmploieerden aan ’s Rijkswerf „Vriendschap zij ons doel” te Amsterdam.

') Het verschil tusschen deze bedragen is niet opgehelderd.

XX vin

Hulpbank van het Departement Alkmaar der Mij. tot Nut van ’t Algemeen te Aikmaar.

Coöperatieve Voorschot- en Spaarbank voor Uitgeest e. o. te Uitgeest.

Spaar- en Hulpbank van het Departement LJlst der Mij. tot Nut van ’t Algemeen te IJlst.

Voorschotbank van het Departement Vredewold der Mij. tot Nut van ’t Algemeen te Leek.

De volgende 5 Hulpbanken, die voor 1907 geen inlichtingen hadden ingezonden, hebben daarentegen voor 1908 wel gegevens verstrekt ;

Hulpbank van het Departement Zaltbommel der Mij. tot Nut van ’t Algemeen te Zaltbommel.

Leenfonds van de Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland, afdeeling den Haag, te ’s-Qravenhage.

Voorschotbank van het Departement Medemblik der Maatschappij ,tot Nut van ’t Algemeen te Medemblik.

Zwolsche Hulpbank te Zwolle.

Rentelooze Voorschotbank te Kampen.

Hoewel de Vereeniging „Israëlietisch Hulpfonds” te Arnhem.i vorig jaar reeds in het Algemeen Register voorkwam, is zij eerst dit jaar in werking getreden en heeft over dat jaar ook opgaven ingezonden.

In de hier volgende recapitulatieve overzichten zijn, op overeenkomstige wijze als hiervoren met betrekking tot de Spaarbanken, Boerenleenbanken en Spaarkassen vermeld, de jaren 1907 en 1908 vergelijkbaar gemaakt.

Het volgende staatje geeft een overzicht van de aantallen voorschotten:

Tabel 31 geeft een overzicht van de bedragen, alle berekend zonder rente, der voorschotten.

•) Het verschil tusschen deze beide bedragen vindt zijn oorsprong in fouten, die, in vorige opgaven van de Hulpbanken ontvangen, voorkwamen en, hoewel verbetering voor den betreffenden jaargang, ondanks met de besturen der instellingen gevoerde correspondentie, onmogelijk bleek, thans hersteld zijn.

XXIX

Door het volgende staatje wordt aangeduid, hoeveel van het op voorschotten afgeschreven bedrag per ƒ 1 000,— door leeners en borgen is terugbetaald en hoeveel als oninbaar op de voorschotten afgeschreven is, met de verhoudingsgetallen dier bedragen in de beide jaren.

Niet door alle Hulpbanken zijn voor de Kapitaalrekening en die van Winst-en Verlies gegevens verstrekt: in 1907 resp. door 58 en 52, in 1908 resp. door 60 en 53 instellingen.

De beide volgende staatjes geven een blik op de Actieven en Passieven der Hulpbanken op het einde van het jaar.