-ocr page 1-


-ocr page 2-

-ocr page 3-

REVERENDIS-SlMo ILL VSTKIS SiMO Q.VE PRIN f'piac domino,Domino Hcrculide Gonfaga. S, R,E, Prcfbytcro Cardinali,Mantuano 6lt;c, Domino fuo ciementiffimo, Iohannes Cochlaeus

S, P. D»

^^^Eucrcndiflïme ac IlluftrißRme Prinrcps , fl Glemcntiffime Domine. Ltfinulla funt »nenta uelobfequiamea,quibus cominen datus ac fretus polTim coniidcnter ad Regt; uerendiffimam 8lt; llluftrifs.Celfitudinem j^l ueftramfcriberc, De urftris tarnen uirtuti ^''gt;s,praefertim depietatc,uitç^ integritate,ÔC facrarum li^ ' ^ftarumftudio tam multa frequenter audiui, partim à no^ fthsGcrmanis, quipcrMantuam,uelBononiâftudioruni gtatia,uel Romam proptercerta négocia fuaprofedi luegt; j funttpartim à Legatis amp;nbsp;à Nuneqs Apoftolicis,at(^ etiam‘ ■ Suicinis Veronenfibus, quialiquandiu apud nos in Gcr^ ' tnaniauerfatifunt,Vtinhispcriculofis temporibusauda? damfcribendiadReucrcnd.ót llluftrifs.Ccliitudinemue#

ftrainurgentenecelTitatcfumpferimjQiiod ut ueftracum ucnia,bonacç gratia,ac pace fiat, deuote oroac fupplico. Caiifa enim propterquam fcribo,publicaeft, quxpios Catholicos quoslibet tangit,maxime uero S.RcmaneEc clefiae Cardinales, facrofandîç fedisApoftolicæ Senatum, ß^fummi Pontificis primores â confiltjs. Inter quos fane R.euc,8C'IlU Celiitudo ueftra haudimmerito inter præcti? puoshabctur,Etenimfacratiffîmusac inuidiflîmuslmpc

rator

-ocr page 4-

R, Qard,MantUänum.

Receßu« Mtofftofter CAR.OLVS V»fcmper Auguftus,ni’^ Impcrialts moleftiflime fcrt exortii inter Principes ôô ftatus Cicri Spir« daÿ Imperif infideetreligionediflidiumjin nouilîimo fisconuentus Imperialis Receflu feupubico dcfrcto,poft eaquæ ad Turcicam expeditionemneceflaria difpofuitA diffidio ifto dolenter aepie multa commemorans ait, ßc ß’ here iam iftud Religionis diiridium,ut nifi Dens omnipo^ tens dementer in aliamuiamdirexerit,antoporttinaniclt;^*’ in hocreperta fucrint, nihil aliud quam pcrditio 0^interim tus facri Imperij Gcrmanice Nationis inde ßt expedandu. Quare pientilïîmeprofua ergahanc Nationem noftratn paterna folicitudineac pro Imperialis officij acMaicftatis fuæ debitodecrcuit,in proximo conuentu Imperial! Vuot maciç habendo quàm diligentitfimc de tollendo ifto

T 4 g’onisdiflidioagere, Quodcumtollicommodcnonpoli’ ^taton^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftiana Reformationem,Concilîjcÿ genera#

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ lisdeterminationem,promittitineo dccretofeomnieona#

natu procuraturum,ut quam primum in Germanica natio ne Chriftia num ac liberum celebrctur Conciliu, per quod öC graues abufus quiirrepferunt,emendcntur,8^pcrnitio‘ fum fchifma diflidiucß Religionis, diffenßoef et diffident tia Principum2Cftatuum(quaeinde ortum habet)etiny minentiaGermanicçnationipcriculadamna^ öidelcdio nes tollantur atijpræcaueantur»

faAanti'a Quoniam ueropars proteftantium Principum aefta# proteftan i tjumpotius Nationalcquam Generale defyderat Conci# lium,acdilatiha(ftcnus Generalis Concilijmorä inuidio# feimputarefoletfummo Pontifici Coetuiq^Cardinalfum, et Ecdcfiafticos Imperq Principes ac ftatus diffidentiar, lanquam peirimähabeantcaufam,iadanterarguit,uifuw eft mihi operç precium’ atq^ctiam neceffatium effehac de

-ocr page 5-

Contra duo fcripta Liithcranorntn,.

fcad Rew.ö^ IlIuft.Cdfïtudinem ue(iranifcnbere,tanquS 2d Principe et Cardinalem fummar authoritatis pictatis^ ôlt;^ûpientiæ,qut utloco^^ fîtu,ita óó gratia ac beneuokn* *gt;aGcrmanis nobis propinquiorcft, Qiiêhocfcripto fup# plici dcuotioncmaxinicrogatü uolo,utapud fcdcm Apo# ßolicä diligenter adiuuetpios acneceffarios Cacfarcac Ma^' *tftatisconatus,ad promouendumÓdcelcbrandum primo quoij tempore in Gcimanica nattone generale Concilié, ’ieiortcper Nationale Concilium Germania à carterisfi# deiCatbolicaenationibus totainijs quæfideiet rdigionis antiquæfuntjdeficiatjirrecuperabilccp detrimentumpatia tur.Ârbitrorcquidem,nondiffici!e forefummo Pontifici Tridentuinrurfus conuocarccundarum NationumChri^ ftianinominis Pælatosac Principes, pofteaquâ falubcrri# *na ac omnibus pijs dcfydcratiflîma pax inter potentiflî* tnos Monarebas,fiimmi Pontifteis udutpij patris inter# edfione aeftudio inita iam cRct confirmata, per quorum Mia Concilium antea edebrari commode non potuit.

Ne quis ucro putet, ftetiiTchadenus pernoftros in Get mania Ecclefiafticos Principes ac ftatus Impertj,quod Imperator nofter per tot côucntus Imperiales atg^ cttS per inftituta utriufc^partis colloquia,paeem etconcordiâ in fi de S^religioncinflaurareinternosnon potuit,æquum mi# hi uidetur 8C expediens, ut hoc ad R. amp;nbsp;llluif» Cdfîtudinc ueftram feripto breuiterrefpondeam,ad duo Concionato# Duo ferf# mm partis proteftanlium feripta, quorum unum latine c Luthlt;/ Viiittenbcrga ad Nurenbergenfes Concionî|torcs datum tft:alterumTeuthonicead Principes SC ftatus Smalcadia# nifœderisfcriptumeffedicitur,Antcannosquin(j. Quod fi menonfallitexphrafî SC ftylo conicâura,e Vuittenber# ga datum eftutrunijcomtnuni Concionatorum ÔCfedac

A 3 complw

-ocr page 6-

R, Cardiftakftt Mantuanum, Complied confilio latinu à Mclanchthone,Tcuthonicurtt â Luthero exaratum.Rogo itatj fupphciter,ut Reu. 8C111 « Celfitudo Lieft ra hoe meum ftudiiï, at^ pie inrentionis la^ borem benigne in meliorem partem act ipiar,amp; nóndcfpi# ciatinhochumilitatem meam.NamÓC olitor aliquando (ut in proucrbioeft)oportune locutus eft, Ssi. non eft apud

Aft.10. nbsp;nbsp;JDeumacceptioperfonarum, qulplerunc^ftultaä^inlitR’S

i.Cor.i. huius mundieligit,ut fapientesÔCfortes læculi cólundat, Qui periïmplicespifcatorcsEuangcliumfalutfsperto#

Proteftatio ^^'^°’^^^^humanogcncriannunciaredignatuseft, Authoriï. Qiiæautem didurus fum, nequaquam ad iniuria Prin cipum aeftatuum Proteftantium dicereintendo. Credo enim eos longe benignioris efle animierga Gcrmaniani,{?» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;triam fuam,â^ erga lacrum Rom. Imperium,cuius fc tneirt

braó^ fideles fubditos efle dcbercagnofcunt,quam funteo rum Concionatores QC nouae Thcologiçaffcrtorcs.Ipfietti inpublicisad Cæ fa ream Maicftatem ft riptis fuis pacis öi concordiae cupidiefle uidentur,offcrentcs fe et ad debitum CæfareæMaieftatiobcdientiam,ôf ad omnia çquitatistnc dia,quibuscitrafaGraefcripturç,ac Apoftolicæ doârinæia

Concîonalt; tftnrampofTitpaxinRepub.Si^concordiain religionccon tores Pro t ftitui.Concionatores ucro eorum,quidiabolo inftignante teftantium. antiquas haerefcsinkicemprotulerunt,acnouum fchifma excitauerunt, probefciunt, fuum regnu fîC autoritaténon niiî in difeordia confiftcre,audent uel aperte feribere, quod ùnpolTibilcfîr, inter nos ôô illos in fide ôf religioneconcor diamfieri»fecfcertoselTe,quod hoefebiftnaeorum Dco placeat, Ideo patronis fuis ubitçdifliuadentjne concordix tradatum nobifcumincant,talcs(^ proponunt fraudulent fer articulos,quos à nobis minime concedi pofle probe feit uat,licet fuis fainflfime affirment, eos efTeotnnino necclTa* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ioa

-ocr page 7-

JJe prc^citiont Uuórnmjcriptorum, ttojjtanquam ex fonte Euangclqpetites. Étenfm duo l'Ho^DuoeorS tum rcripta,inquibusdcfummatjidetfuîedifceptât,unumfcripta.prt ’c idem per omnia fcreargumentuhabent.Diftinguunt^ynei^a ’ia^fummSrci in tria Capita,Sicenimaiunt in Latino» nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;*’*

Totam autem deliberatione in tria mctnbrd parti* tißtmus.i^ntpetent indoi^rina ali(piidmutarijf^.gt;^t THadclibc cxttrnis rebus ncccJJarijSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut in externis proifos Capitula.

lt;gt;iiapboris. De dûélrina planeßc decreuitnus (in* ^uiunt') nos proßus nullam mutationem ulhus articuli

I Gütißjßbnisamp; \^polo^-iie admißuros eße cpiocunc^ pratextu,.

Le externis quoeç rebus,quas ncccflan’as uocant,nullas '’oluntadmitteremodcrationes.De adiaphcrisautcmni^ ^;lagipoiredicunt,nifiprius conucniat de rebus nccefla^ tijs.Hæc eft fumma corum fententiar.

InTcutbonicoautemficpracfantur.

d^on negamus, dißordias ßhißnata uideri ab* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^^orrcnda^ldcircoet ßrophetaatip^/poßohprode* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

j kßabililjimis hominibus habitißerunt, tan^ÿ ij qui fum*

^ts dßidijs diuißonibus caußs dederunt, per quas pitlcherrimcs Reßpublica^ac régnaßicrint dßipata. Et ^alßurgenßts dixit ^gußte, fiueiuEaßue iniu/la

gt; ftdo^^rina, de koc non difceptaret ipß, EJßt autem tur ^‘ittopacis.ldeouniuerja: poteßates contraeamdebeat quot;nbsp;jummam exercere ßeueritatem. (Jum igituradeo borirn

uideaturßhßnaf(e^uum cE, ut dihgentcf conßde*

retur

-ocr page 8-

d R. QiirdLManfuannm

Yttur^an caujïe^de ^u^us dißcptamus, tantißntponde ris etc momenti, ut fciafttuSj Dtum complaccntiam habe» tejitp hoc diljidio^ nojlkßijßcietcs ad hoc habere caufiit-Hcecilli.Ex quibus uneuerbis Reuer.S^ Illuft,Cclfitu^ do ueftra facilecontjccrcpotcft, quantü fibtjpfis placeant Pfotietb.î. ^cionatorcsiniinfchifmatefuo,inreuti^pcffima,tuxta ’ ’ illud Salomonis jQuilætanturcom maleteccrint,6i cx^ «kant in rebus peflîmis, Vt non pudcat cos affirmarc,hoc Error de fchifmaeorumproculdubioplaccrcDco.Ex eoforfitan« lib.arb. fore, quod præcipui huius febifmatis authores, Luthcrus 6^ Melanchthon,publice docucrunt ô^feripferunt ambo, Luth inaP 9’^°^h°æ°^*bgt;crumarbitriumnonhabeat,ne(5adbommï fert.artic. ' sdmalum faciendum, Nara mala opera (inquitLu rlt;j.Phil.in therus) inimpijsDcus opcratur,8Cquidem prindpalit« annotxad 0deftediue,utaitMcl3ncthon,adco,utficutuocatioPauli Rom, nbsp;nbsp;nbsp;fuitpropriumopusDci,ita6^D'auidss adukcrium

uiciaMank),quin etiamproditio ludæ Scariotbis,fucrit Ç hT nbsp;nbsp;nbsp;proprium opus Dei.

odibilia^ MiferabilisprofedoSChorrcndacftcaccitascoriini,qui Deo, bus taliaperfuaderipofluntjUt ex animo credantea efleue^ ra,Cumtotiint palfimin utrocj tcftamentofcriptmarum loci,qui fchifmata damnât ac maxime reprehendût,Quod Numc.itf. aliud fuitfcelus Chore Datan ct Abyron ,^ptcr quod uiui per abruptos terrachiatus in inferna dcfccndcrunt,nifi quod contra Moyfen amp;nbsp;Aaron fchifma fufeitarunt i Qiiofiesitem grauiffimecorripuit ôôpuniuit DcusS^ff^ ^Reg.iy, gos 6Cpopulos filiorum IfracI,propter fchifma,quorcccflè fùntâdomoDauidfltaenim habet facrahiftoria Regum-ProiccittjDominusomne fernen Ifracl, bC afflixit eos,SC Cradidit cos in manus diripientium, donee protjeeret eos a ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facie

-ocr page 9-

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De prÆ^tione. Concionatorum^

facie fua. Ex eo iam tempore quo fciffus eft Ifrael à domo Dauid,ô^ côftitueruntfîbiregem Hieroboam,fllium Na^ bathjôCc.Longetamenminuslæuius^pcccatum fcifma^ Pei'orLu# tisfecifreuidctur Hieroboam,quamfedthoctempofcLu quS theruSjNam Hieroboam iuflu Ahiac Sylonitæ, fanifti pro j phetæ,fclnfmaillud fecit,'inuindi(Sampeccatorum Salo? ’ monis.Ahiasenimfciditpallium fuumin duodedm par?

tes,8C ait ad Hieroboam. Tolle tibi decem fcilTuras.Hæc enimdicitDominus deusIfracl.Egofcindamregnum de manu Sa!omonis,ö^ dabo tibi decem tribus. Qiiid, rogo, fiinile habet in tota facrafcriptura pro fehifmatefuo Luthe ttisfCuiusiuirufciditEcclefiamDeirCuiusconfiliorecef? ßtänobis.'’Cuius authoritatein uno Chriftipopulo Sgt;Cout Lutheride litotfufcitauitdiuifiones ftot ftandala r tot facrilegiartot fchifmate. caedescorporumfix^interitus animarumrfi quiscicredere poteft,hoc fchifma eins placereDco,nihilprofc(fto tarn ab furdum cxcogitart qucat,quodtalis ei creditufus non fit.

Vixcnim aliud repcrias Paradoxum, quodpluribusrepu? gnet ac reprobetur fcripturçlocis qua iftud,quod de fchif? mate fuoaffirmâtLuthcrin,Dauidait,Deusunanimesba Pfal, titarefacitindomo.Item.Eccequambonumöt^iucundu, bbitare fratres in unum. Chriftus rogauit patrcm pro fuis ftdelibuSjUt fint unum,Taulus obfecrat Corintbios, ut no fint inter eos fchifmata,Lucas maxime commendat, quod

, ßinltitudiniscredentiumcratcorunumamp;^anima una,Ia?

cobus fraterDomiraait ad Paulum Apoftolû ,utiq;opor fctconueniremult{tudinem,Dionyfius2lt; Ignatius Apo? inepiftolis ftolorumdifcipuli unitatem fidelibus maxime comendat Cypn'.de Cyprianus tantamaiterfe maculam fchifmatis, time fan? fimpli.præ guincquidemetiam propter nomen Chriftifufo abftergi 1' u,. j ^ucat.AmbrofiusinfchifmatefidemelTenegat, Augufti? cxccifiT fra

B nus tris.

-ocr page 10-

^^^d Card, ManiuatîWn

nus denitÿ de nullo contra Donatiftas peccato crebtius aut copiofius fcripfîtquam deipforufchifmate.Etaudetnunc Luthea'n fuis perfuadere Lutherus, fccertum efle, quod fiium placeatjqui antea publice teftatus eft nonlt^ adGai,c,(j', jneJ Jmpium enequodcuntjBohœmorû fchifma,etiai^quot; ius diuinû ftaret pro eiSjCo quod fummû ius diuinû fit cha ritas,contra quameftornneinfideSCreligionefchifma.Et non uereturhuicimpijffi'mofcelerifuo prætexere prophet Roma.ir, Apoftolos,quafi QC illi fchifmata fufeitauerint, conf I. Petri.2. tra Régna ÔC Refpub,Cum fatis conftet eos ubicj doctiiß^ Matth, 17, obediétiâ,etiâ erga difcholos ÔC impios Principes,EtChtt

ftus ipfe iuffît Petru dare tributûjUt nô fcandalizcmusOti quit) eos,Deindeproteftant Cocionatores illi in eadéprst fatione,contraecsquinoluntfe fponteonerarepericulis» (^i^d non pétant, (ptempiatn ipfos dcfènderefdli-nat unufufpÿ ipjbs fio periculofîdeinßam conßteri,

inagnamj]itm y cluod (Jafar amp;nbsp;EpifcopiJtiafidoh* trias crrorcs abolerCjpuratnc^ do^rinam amp;nbsp;tieruia Dei ciikum acceptare uelifit,

„ nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;Haecautemeorümprotcfhtio nihil aliud cftquanifrati

ca^ortku*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hypocrifîs,qua fe fingunt fortes Ôd ad pericula

do Lutheri trepidos ,cum fint reuera timidiffimi,adeo,ut nufqu^m progrediaufîntnificertoshabeStdefcnforesôCfaluumcon dudûjVenit quidemfemel in Cæfaris confpedû Vuolt;®’ tiæLutherus,anteannos XXIILfedquantis rogocautio nibusnon fan's erat, CæCMaieft. publicam fidem fcdpf^’ firmatain et fîgillatâ dediflè adiunäo etiâ Imperiali Cadu* - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceatûte

-ocr page 11-

Z)e prafationc. (Joltdotiatofumi.

fcatotc in faluu condudü,requirebatun'nfuper quonïdam principu fideiuiïïojóóhefcio quot articulorucautjo. Cült;j ’ntegcrn'me per adiundu Caduccatorem feu Heroaldu fcr^ yatailli fides ubi^fuiflet,fcelerato taméfigmétofparfitex *tinerefamâ,quod effet captus, Qilin edâ publice feribere lu the. con nôerubuit,fibiuiolatâfuiffefidem publicam, ante^ Vuor ’’egem ’’’atiam effet ingreffus.Cumç ego ei tunc Vuormaciçfub scquali pcriculo certamê zelo tidci offerré,n6 fane inter alie ’’os,fed in ipfius hofpitio ÔC in coplicu fuoru cofpedu non ffubuit illeomne recufareno folum periculu ucrûetiâ fub ^fftisiudicibus,quos tarnen no Papa fed Cafarôd Princi^ pesdelcdari effentjCertamen^Tantu abeft, ut ex animo fie loquantinpfatione defubeundispericulis ^pter fidéfuS»

Dèniijin eadem prsefationemanifefte praeciduntom? nemCcncordixfpem,quiaindifcordiapermanereacreg?^^“i. nareciipiunu Dicuntitatç^

’'Partes/tint, amp;nbsp;diutfio tant uehemens c/l, uf no ha^ f^eatur ulla nia media Qportet enim ant conßrtare ac tnanutenere ldolatriaSjblaJ/)hemias, errores^ impudici^ cilt;is alia^ peccata, authuic adheerere Co/cßiontt^.^iC tttiin Ghri/lus,Qm no eß mccu,contra me eß^

Hæc illi ex quibus facile cognofeit, qua pertinax eft co^ lum in fchifmate obftinatio,quam fcelerata in Cæfaicm omnes Catholicos Principes calumntandi audacia, quatn impius deni^ atq? etiam indodus uerbi Dei prætcxtus» Nunquid em quifpiam corum eft Chriftus,utmox contra Chriftum fit,quifquis eis non confentitc O caecos ac ftupi^ dos populos Oratores^ et Confiliarios,quicx hacillorum præfatione non indent ncc intclligunt, quam longe fit menshuiufmodi Concionatorunidueraconcordiae inten

B z tione

-ocr page 12-

lt;■gt;4^ jR, Carâ.Mantuanum,

Regnum ^one, Quia longe plus poieftatis authoritatjs^ô^g^^t*^ Condona/ interfuos populos mtfere fedudos habcnt in fchifmatfjÇ Ecclefiæunitate, Nunf/',’^ cor la, exeompilatisacfacrilege fpoîiatisËcclcfijsMonaftc*'^®^ 6(. altaribus multo audiora habent ftipendia quam habitué fic(rentubifacrilcgiaforentinterdidaperconcordiâ.CtJni fchifmaticas cótioncs fuas in plebe ubicj praedo^ mincntur.eoinfolentiç procelTcruntjUtoptimatibusqu*’? timori eflecupiant.Itaenimfcripferunt latine Vuittcnb^ï^ genfes Antefignani ad Concionatores Nurenbcrgcn^^®

os ctiatn ctiam rogamus, ut nobis ucflram fi^nißcetis, Et Jperamns ecckßatn ucßram WeCpa^u« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ue/lraß^agia ♦ Etßßimus^ alioscluoß^f^^

corü prinlt; ißic eße. Oligarchicos homines^ ut ecckßa,it‘t Arfftocra# rßocratitt: pulcherritncv ac uobisnon lt;e(lui ßunt, tia,ideft,o# Qj^idu/n nouo et immodico fludio aucubentur üratui^ pnmattim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rquot; i

prindparj». bolhum lluangeiij,(juosexecrari propterqratianiacK bafitßatis fignijicant jßeuos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itbenter excußßroS)

ßpoßent-

Hæc illiLatine. Quos autem dicunthic Oligatcbicosfcos proculdubio Senatores amp;nbsp;Optimatesquipræalijs propter uirtutes gratificandiftudialmperatoriæRegiæ^ Ma^ ieftatibus cognitigraticji funt,Habcntenim Ctcfarcm gem^ omncs,qui non approbant nouû ipforum Euan^ Conctona# gelium pro hoftibus Euangelrj, quos cxecrari operiere torum su f autumant, Scioequidem ,quam audadcr Impcriofe^ tra^PircaT ö^furiofe pronunciarint ac publice fcripfcrintantealiquot merum. ' annoscontraclarilïimacacfüelicismemoriaeciucnijBilibal dum

-ocr page 13-

T)e pra^ßtiont Concionatorum^

dum Piïcamerum, propter pauculas propofîtiones quas ille fcn'pferat contra unumexeis,qui fecundam duxerat uxorem,utab ofticioprædicandiproptcr digamiatn amo^ DcDiga# üerctur,BoneDeijs,quanta nbsp;nbsp;fulminaexamina propo mialt;onten

fîtionum deDigamia,contra uirum ilium, ufijadeo omni “°’ gena cruditioneinfîgnem, acoptimedeRcpub. meritum ^Vuittcnbergæâd Niïrcnbergçciaculatifunt,Nc^ tame diffoluere potuerunt, quod ille ex Paulo de uidua eis obiegt; ceratjNempe utea alTumereturin Ecclefiaquae uniusuiri Uxor fuerit, Nam cumuellent eum duntaxat Digamum dicendum eire,qui uno eodemc^ tempore duas fimul habe# atuxores,non poterantde ulla muliere pronunciare, quod licite duos uirosfimul habuerit.Ergo Paulus intelligide? bet,quod earn excluferit,quac fuccefliue duos uiros habue# fit,ac pariratione de uirisquoc^fic intelligendus eft, nem# pe,quod eum ab Eccleiîæ minifterio repulerit,qui fucccfli# Ue duarum uxo'rum fuerit maritus * Elæc per digrefltonem dixerim,ut oftendam,quam longe ab omni côcordia Con cionatores huiufmodi abhorrcant.quiper fchifma tarn mul tapolTunt, per concordiam ucro plurima fe perdituros effe timent.Ettantum de praefationeTeutbonica.

Latina autem practatio,quia non adLaicos,fed ad Con cionatores,in dodrinçconfenfufamiliariffîme perlongam coniurationem notes fcripta eft, plus habet fubtilitatis 8C eonfidentiæ,Cuius architeâumfuiffeputo Melanchtho* nem,ficutTheuthonicaeLuthcrum.Prjcmiffaitaqjfaluta# tionefic exorditur»

tinam ßmdis confcnfitó tßct Ecckßarutn ubi^ Euangelij ut ucEr^ cccleßa tnukûs iatn annos Dct beneßeio nobifcum tcjn(piam una uocc

É 5 (Jhri»

-ocr page 14-

ex/’d Gardifiakffi Mantuatnim, Ghrißum pradicat,

DifïènGo# nes à Lu# (hero.

Haecin exordio,Adquaebreui'tcrdi'xenm, filaudcdig# num fîtjhæreticis confentire,Nurenbergenfes ifti Concio natores merito prac cgeteris laudant à Vuittenbergenfibus, quia nullialtj conftantius adhçfcrunt. Alt) nanij, ul aliquid efTe uidcrentur,noua au t diuerfa quaeda lupcraddi* derunt.Vndeôônouæfubortçfueruntintereosfedçetdif’ fenfîoneSjDequibus Lutherus ipfeuarieac mifcrabilittj plerunlt;^conqueftus eft.Nam diflenferunt ab co non folu Argcntinenfes,Tigurini,Coftantienfes,Vlmcnfes,0iAii^ guftenfes Concionatores Zuingliani,SC per diuerfa latibu ladifperfae Anabaptiftç, ucrum etiâinipfa Vuittenberga infurrexeruntaduerfuseumnefeio qui Antinomi, contra quos ipfe multas acprolixaseuulgauitdifputationes.Nu^ renbergenfes aut Concionatores ipfomet Luthero longc coftantiores in noua dodrina femelarrepta permanferunt ïicetSenatus Populus^ Nurenbergcniïs nolucrint Smal caldiano foederi nomen dare,ob reuerétiam (ut afbitror)c£ obedientiam erga Cæfaream Rcgiam^ Maicftates,quas turcacmerito,utDominos fuos,ÔCpoteftatesà Deoßbr datas,fidelideuotioneobferuant. Poft captatamitaijbe neuolentiam àdodrinç cohfenfu,ita fubiunguntf

Cum igitur maxime, tueri concordiam perpefuo cu* piamiiSjduxiffWS hoc tempore uobifcum communicandd eße conßlia,cum impendere deliherationesexiflimantur de mitti^afidispubîicis dißidijs^ Scripfitenim L uftdcit fis ad 'Principes non:roSj uenire Ctfircm in Germd-niam,non ut bellutn ciuik moueat,nec utfan^uinein pio* rum propinet exorbetidufft Pontißeibus Jedut ddibt

-ocr page 15-

JDc praßtiöntQondonatorum^ de coficordia moderatisrationibusßirtienda^i--^c ^°^tcituse/l noflros^ut diligenter cogitent^, qua ^tn rerum mitigatio adßrmam amp;nbsp;durabilem tranquil ^^tcitcm proßitura fît,

Hæc VuittenbergenfcSjExquibus cordatus Icdorfaci ^intelligitdolosMilleartificis,quifpintusefl: difTenfîonïs

pater dïfcordtarum,at(5 rex(ut aitlob) fuper omnes figt; Iob.41, quot;OsCljpei-biæjQuos perfecrctas ddiberattones ad amphus ^•fturbandam Germaniaminunumfirmiter connetfiit, Si ^utfacracommémorâthiftortade Samfone,qui adnocen# lud.if.

Paleftinis cepitC C C.uulpcs, caudasc^ earum iun«! ^■tadcaudas, ô^facesligaiiitin medio, quas igné fuccen^ '^fnsdimifit, utbucilluc^ difcurrerent. Qiîæftatim per* f^xcruntinfegetes Paleftinorumjquaeconcrematæfuntin Jantum,utinneas quo^amp;^ oliueta flamma confumeret, ôf nunc colligat per malam concordiam fpiritus diflen* fionis iitrofij Concionatores, ut per colligatos fortius reti* ’’fat difcordiam, qua per illorum fchifma Germania à cac* tEtisCathoIicçEccîefîae nationibusinfideôi religionema xime difcordet, Non enim infuetum eft, in fcripturis per Pulpes haereticosintelligi,propter fraudesamp;aftutias»Com ’ï’unicant igitur fua confilia,utfuiscos proponant arti* ‘^ulos,quosCathoIicinunquam approbaturi fînt,at$ita pf tpetua remaneat difcordia,

Aiuntergoulterius, Sednos multa mouenty ^^fi/}gt;icetnur ueî omninofalßo /jgt;argi banc fimam, ut pulcherrime reißmulatione beneuolentiatn plan a ß^ßb^i coîligant adueijàrq aj^ud l}opulum ucl inßdias

ftruo

-ocr page 16-

d jR.» Qard.Mantuannm, ßruoprcetcxtu pacißcationum, 'Primumcnitnlt;iuanico ßntaneum c/l de Concordia aéluros ejjc^cum i/npctrari noftpoßit, ut f)roßriptio MyndenfisaboleatUTyCum parari omnia ad beîla conßet. Cum re^es inuitentur ai ficietateimpif etturpißimißxderis, cjuodin urbeue/lrd ßSlum e/l Ueniipj cumßrrete mentes 'Pontißcutn ni* hil magis ad^et^uitateßc^lipßintj 'Pharao poterat^ Calumnî« nbsp;nbsp;Eccequam candide, imo nequifTimein finiftrâ partcffl,

inCæfareâ omnia CaefareæMaieftatisfaâaetdidaintcïpretantlirno Maieftatc, ui ôô fchiTmaticiEuangelîjfuidefenfores i(ti. Pietaté,qua Cæfar abf(jfanguinccôcordiam in fide(quæ per ipfosprç cipuc turbata ac difrupta eft) cupit refarciri, fufpicâtur effe fîmulationem SCinfidiaSjfœdus Cæfarcæ ac RegixMaie^ ftatum,quoddefcniîonis duntaxatgratiacumCatholkis quibufdam Principibus Nurenbergæ pereuffum fuit, uo# cant impium SC turpiffimum, Cum nemo ignorer, defen# fîonem iurenaturali omnibus competere,Iniquuni prxto rea putât,quod Myndenfes, qui legitimo Iuris proeefliiin Camerælmpetialisiudicio propter facrilegasrapinas con# demnati fuerunt,non permitterentur in contumaeia fua prolibito fuo facrilegia excrcere.Denic^fcrrcasuocâtnifn tes Pontificum,quodnolunt manifeftas corum hærcfes, que antiquitus fçpedamnatçfuerunt,iuftificare,Nihil eiii eis æquum uidetur,nifî quod nouo ipforum Euangelioper omnia confentiu Subiungunt amplius.

Credamusfane (iae[eii\xnC) Lundeffinonßllöpro» mitti deliberationesde Concordia, PJeba (guidentua* cantperieuîo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optandum eß, Carolum uere

animo

-ocr page 17-

JDcprai^iiofic Concionaforum^

dnimo ueîk Euangelio fuam lucctn reßitui, nbsp;nbsp;nbsp;diuinlt;e

^ociparérej^ucsregibus concionaturdiccns Etnunc ifitclligitc: Ita mctuendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ut nunc fint

ulce plents fiphi/iices') boe a^atur, ut arte ohrua»

uera doólrina nouió pne/a^ijs^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ti’mïdi CS

Hæcilli» Quitimêtactiinore trepidant ,ubi non cratti

Rior, ut aft Pfalmifta.Dequibus per Moyfen ait Domi^ nus,Dabopauoremincordibiiscorumin regionibus hos^ Leui.ztf, ftiu, terrebit eos fonitiis folij uolan tis. Mens ein culpac fibi cófcia, omnia timet filt; fufpedla habet,óó dieft cum primo parricidaCain,Omnisquiinuencritme,occidetme,Si er# Gene,4. go timent arnicas fuper concordia deliberationes, ad quas abftç publica fide faluotç conduduuenirenunquä folent, ne($audent:quam trépidé (rogo)ucnturicflentadexamé iudicijjfî abfijfaluo condudu fecûdum leges dC Canones, at!$etiamfecundumfcripturas(quæfchifmataubi($damlt;= nant)iudicati,5lt;derefufeitatishærcfibus antiquis,dfc^tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

bulentisSicruentisfeditionibusrationem redderedeberétf' Nuhquidßc rrepidauerunt Apoffoli,quandoin confpc«' fnccrtîde (^«Regumaut Conciliorumde ChriftiEuangclio ration fuoËuan# nemreddereiubebanturcAtfîdcfuiEuangeliinoui ueri# gebo. tätetameertieffent apud fe, quam defuofucrûtApoftoIi, ncquaquamfîc omnia timerent,âJ fufpeda habercnt,ncc tainanxicpetcrentfaluum ad omnia condu(ffum,ftdfecugt; famétediccrêt Carololmperatori, fient dixit Paulus,licet Aâo.jaf, . Uinâus,ad Regem Agrippam, De omnibus dequibusaci» euforâ ludæiSjRcx Agrippa,æftimo me beatum apud te, cum fim defenfurus me hodie,maxime tefeiente cmnia quæapudludæosfunt» Aiuntrurfus,

C

-ocr page 18-

d 7^, Qardtnaletn Mantuanutn»

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idiflis baud duhie. Goïonicn/èfcriptu, In (luo aßi

^'utur abußbus comodiores interpretation's ^cthms Ings' nijputatur bas ßopbißicasgloffas excogitare^ Jta^ mceiatnetiii Gallijsinadmirationefunt artißcesbarü b^ucergo decurretur^f-^rticuh ^ponentur, ut errores et abußis,piSlißicis ^uibujda^, re/litudturßr taße ut eß:a aligna deliniti aßentiamur, nobis cpip^j do» na but ahpios noflros articulos. Deinde iubebut nos co ßlere,fto nobis tantü,ßd etid. certis ISlationihits^^c,

Efa.jr, Ecce ifti filij fuperbiç,qui gt;n ©culis fuis uident fibi fapienteSjphilautia QC fui coplacentia excçcati,fuafalfafo# phifmata pro pura Euagelij dodrina ubiqiiaditant. quid uero eiscofrariu dicitur aut fcribit, fophifticisglofgt; Lausuolui fishabétjCtiâiî^batifllmafint Ecclefiædogmata. Certetio minis Co lumenillud Colonfcnfe,qd' Canones Concilijproainciaüs Ionien. nbsp;nbsp;nbsp;compledit ,ita laudatur à fratre Ambrofio CathatinajOr^

din is Predicatoru Italo,fumç.et in iurc,ct in Tiicologiaffia ditionis uiro,utin fuo,que Speculûhçreticoru uocatjHbel Io dicat,fc his temporibus nihil uidifle eo orthodoxtus, do^ dius,fidelius,00omni laude dignius.Cçterû fî qui entorts aut abufus irrepferût,fine per ncgligétiâ, fîuegauariciâEc cleiîafticoru,nos eos minime defendercuolumus,fed emtn daripotiusperfalutarêôd efFicacé,atç aboptimisquibulç iamdiu defyderatâ R.cfofmationé,eam£j fieri primo quo?

Concîona» tempore cupimus.At Gigâtes ifti Cyclopici,dextro pnïiagt; tores Cy^ tioculo,toruoô^erronco fîniftri oculiafpedu fandifffti’a

quæij Ecclefîæ inftituta errores putant elTe et abufus.Do^ nauimus quidé eis Auguftç in feptenorû colloqiiio aîiquût in cofelTione ipforû pofitos articulos. At q nô erant eij pro prijjfed abEcckfîamutqati, Quicquidaûteispropriûe«»

-ocr page 19-

Z)e do3^rina Fidci,

Quod ucrefuucfle dicerepoflunt,id totu fetjcimiis.EtficuC S.HieronymusRuÖtno dixit,Noh'me docereqd'CCCC 3nnisncfciuitEedefia,itanosiuftiflime illis ditcre

Rius.NoIite nos nunc fubft'nem atcjadeoinfine fæculido fcre tandem quod M. D, annistotanefciuitEcIefia,quia uita necj eruditio ueftra takseft, ut noua fpiritus fan# ^ioraculaautinuenta credibiliter promittere poffitis»Ec baecde praefattone latina dida fint.

DE DOCTRINA.

AVguftæ anteannos XIIILIn feptenorumCollo# quio deledi ex proteftantibus multa nobis concefle# funt,Dequibus paulopoftpoenitentiadudi,8lt;in magis Kprobu fenfum trad/tt,nunc enibcfcunt,ó^ dicunt,

ugu/lcs run eo adduxcrüt,tit Çùnuî articulos co dcremus ambiguos^ßexiloquos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tratßmilis Syrtni»

^fißsillius txeplijly nnci^itiir cum ipfis (»nquiunt)£:rff culos nt^ua^y codemuS;,nt utritas antta illußrata uunc nouis ambagibusohruaturßiutritatun (puccruntj utia» Pliant^aßlcntiantur rcélt explicatis dogmatibusßi tan^ tumtlluda^unt,utcauillationibusnouis deccrpant aU^ (piid dt authoritatt do^^rinœ no/lra ßu^iamus tos ut lt;Sycophantas dt^nosodio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nesant amp;

Hæcillt latine. Quod fi uiri graues tam eßcquam uide retraçant riuellent, msmores forent uulgati huius uerfieuW. Et fe# propria uer ttielemifTumuoIatirreuocabileucrbum.At^illiusproucr# ba. bij Salomonis.Illaqueatus esuerbisoris tui,ÔCcaptus pro# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

prijs fcrmonibuSjEtilliusqd'in lege domini feriptu habe* tur.Qiiod femel egreflum eft de labqs tuis, obfcruabis. Itê

C 2 illl'us

-ocr page 20-

Qard.Mantuanutn^

Matth,f. qoodinEuangelio kgftur, Sit fermoucfterEft Eft» t, Cor.i. Non Non, Et quod Paulus dicit ad Corinthios, Serm® noftcr qui fuit apud uos,no eft in illo Eft ôd Nó,fed Efti^^ illo Eft. At miferi homines ifti per fpiritum fuperbiç öó ptf hærcticam obftinationemufçadeoimpudoratijcffrontcs, ÔC infrunitifadîfuntjUt non fol um priuatim, fed etiamin publicistra(ftatibus,nonpudeateosretradarepriuscôccp fa,Nam Sgt;C Hagenoiæ coram Regia Maieftatc retradatwt ea quæ Auguftæ conceftèrant,amp; Ratifponæ coram Cæfa^ reaMaieftateaufî fuerunt impudenter loquaciftimis qu*^ bufdam uere flexiloquis annotationibus rctradare 5^ ta* Præfatîo farenonnulla,quacincolloquio conccflcrant, Qiialisqtiæ^ Melanch, fo cftlonga Mclanchtbonis præfatio,quam fuis annotatio nibus poft habitum colloquium adiunxit.'quot;Reprcbenditibi Eccium,quod cam ob caufam dixcrat fe Synodorum aii^ tboritatcm propugnare,ut articulifequêfes,dequibusfunt controuerlîæjfînecertamineobtineri po fient. Laudatijcro Luthcrum fuum,quod is unus errorcs fut ait) Pontifictim Kfcholarum attingcrc aufus iïtjaudatamp;^fuas Ecclc/ias, quodillumfequantur,acnonpotiustotfæculorum Pond ficum SCfcholarum confenfum, Vafdeautcm rcprobatli^ brum,quem Cæfarca Maieftas CoHocutoribus propofiiei’ rat,in eo,quod aif,EccIe/îâ efïè ccetum,in quo unus fit Mo narcha Rom.Antiftcs,danspoteftatem caeteris docendiet adminiftrandifacramenta cæterispcr gradus,amp;^condens

Côin'cia in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pietatem8C fulciendam fidem.Hæc

Ecdcfîam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PbiIippus)Hierarchiaquam pingit,8Cfaüigid

' Eccledx quam extruit^ôd ut Virgûtj ucrbis utar. Hic labor ille domus SCincxtricabiJis error. In hancDædalcam fait) domum introducereno5,quiderat aliud,quam pofîuhre confirmutionein etroram Pontificiorum,^condcnwatio

n«n

-ocr page 21-

T)c do^rina Fidek -

nemnoftrarum EcckiïarumrHabeant (inquit) fibi fuam Dçdaleam domum rcgna,iniuftas leges, fijpcrftitiofos cul ^us,Idolomanias,aucupiapecuniç,kixum, Quid attinet â nobis petcre carum rcriimadprobationemf Hçcibi Philip pns,Qiii8lt;^ Principumac ftatuumpartis fueKcfponfum îdCçfareâ Maieftatcm contexuit,ut phrafis ipfa prodit» In quo fane omnia quç uoluit, illorum confcnfu Si(! appro? Iiatione fcribcre potuit, Ait igitiir inter alia multa fie, His tantis caiifis moueniur, ne de articulis reprehenfis mute? niusiudicium,quod extat in articulis,quos collocutores de ggpjgpjjj, • lediexnoftriscxhibucrunt.Etpoftpauca. Acnecuidu;’ Proteftai}? bium fît,quod dodrinç genusinuniuerfuminEcclclqs no tium defua fttistradatutjiterumteftamur ,nosampledi CÔfeffîonem doârina, Auguftæ exhibita Cæf.Maieft.V.ÔC Apologiam quae adgt; ditaeft.Nccdubitamus hanc docflrinâ uereeflecôfénfum Catholicae Ecclefix Chrifti,quitradituscft in Propheticis 2«; Apoftolicis feriptis, Hæc ibi.Qualia ôô in hifceduobus fcriptiSjde quibushic ago,plane habentur, Ex quibus fane cuiiç perfpicuum eft , Iruftra attentari omnes cutn ipfîs de Concordia tradatus, quia conieffioncm fuam erroneâ pro Euangelio habent, eitjnon minuspertinaciter adhae? Paruade tcnt,quamTurcæôd Sarracenifuo Alchorano Cumigi concordla tur Principes ôôftatusilliConcionatoribusfuis omniacre dant llliufro fciant,non in unitateamp;^ Concordia,fed in fehif mate 8C difcordia,priuata fua commoda, opes, honores QC aüthoritatéconfîftere,acfedam totaminhiare ad reliqua Ecclefiarum bona,fubprçtextu ftipendiorum ad fcholas et ad Parochias,parum profedo fpei habeo ad componendâ pcrullumCoiloquq autdifputationistradatum,pacécum ipfis,uerâ($ concordiâ.Namamp;hæcpoftRefponfumCçf» Maieft.delibro ÔC colioquio datum,uerba inter alia multa

C 3 fubnc

-ocr page 22-

Card. Mantuanutn

Prxtextu« fubnéduhtur,Cum^uideamus(inquiunt)cfunrepfosp3 ftipendio? ftores,muluslodstotasEccIefîas orbatascffegubcrnafohgt; rum ad fa# bus,quia défunt ftipendia,deferi fcholas, quia nee docent^^ cnlcgta. bus,necfcholafticis pauperibusprofpicitur,non poflumus non deplorare Eedefix calamitatem, ÓCoptamus, td quod lufliiïimum efl;,ut aliqutd detantis opibus decidaturad ue ros ufus EcdefîXjid eft,ad miniftcrij Euangelici conferua# ctonem luuandas fcholas ôfc»

fthîf^a°amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probe fcimus, ante huius fchifmatls (quod illi'

fchol« Si placereuantflîme gloriant)exortû,omncs ubiçfcho* Êcclefiæa« lasplenas fuiffefcholaribuSjSf omnes Ecclefias Parocln'a# bundarût. les fuos in copia habuilTeô^ paftores, et facellanosjatcçetiâ concionatores, Poft$ ucro Lutherus ôf complices eius fcc leratum fufeeperunt bellû contra Papam,Epifcopos, Prefgt; byteros,Monachos,ô^omnem Clerumtomnia inîdeterius prolapfa funt ,Laiciem uidentes tam diris execrationibiis, cóuicqs,opprobrtjs,uexationibus,damn{s,exiltjs,acpublgt;lt;’ CO odiojà Lutheranis,alqsçp nouis fedis (quas Lutherana herefîs peperit) crudeliter 8î: impie affligi:malufruntfilios fuosquibuslibetmâcipareartificqsmechanicisjôfjjphanis excrcitîjs,$literarûftudio,undénulia foret cmergendiatn pliusfpeSjUtfueratanteaJndeigit fecutaefthxc idonearu ad Ecclefias et ad fcholas perfonarum paucitas ôi penuria»

Curnôeft Cume^g impiasfedas iftas, laus Dei et fandorû eius, uete De? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinicultus Ceremoniç, ex Eccleftjs nbsp;nbsp;Monafterijs

dio erga fi«® abo!iCæ,Deus uicilfim fubtraxit â nobis antiqux largi nos. tatis fuç bcnedidioné,utomniauite huiusneceffariamalig nius quamantea ex terra aquaproueniant» Vndefit ut quanto plus per facrilcgia rapitur ex Eccleftjs Qi. Monafte^ rtjsjtantomaior fequiturubiijpenuria, Slt; tanto pluribus inuoluunturdebitisipfîraptores.

-ocr page 23-

'Dcdoclrina Fidci,

Heu quæ efthæc mifcrorûcxcæcatio, uturn' Rhetorcu^ Efa. j.

Jo,qui abf($ omni fronte ôi rede rationis iudicio bonû dicit *naIumjS^ malu bonu,plus crcdendum efleputent, quâ toc fendis patribus,C5ciltjs,Pontificibuscç, 6^ Impcratorib, Contume^ ’ti^adeo uniiierfah'per tot retro fæcula Ecclcfiæ,Qiiam îe^ g’ uilfimusiftetransfugapoetico ludibrio Dædalcam nunc äufus eft uocitarc domu, Cum no ignorer eâà Paulo dici tolumnam 8C bafim ucritatis, O egrcgium Theologum, -pfnio ii 4uem furiofus ApoftataLutherusipfi Pauloaequareaut Jâltéproximû præ omnibus facere no ucretur^pptcr auda^ ciflîmasetplurimis in locis abfurdis impictatibus erroncas *nepiftolas Pauliannotationcs. Deqbus tn Rhctorculus ipfe poftea erubuit,et fuas efle negauit publico fcripto » Et nunc fibi fuiscj ualde acutus amp;nbsp;ingenicfus uidct, quod con tra CaeCMaieft.librû de Ecclefia ^nunciare nouii hune ex Virgiliouerficulû.Hic labor ille domus ÔC inextricabilis er# tor.Tanc^ nihil aliud fit Ecclcfia,quâLabyrinthus,hoceft domuserronb.intricatifli'ma,quâàDædalofadâalTerunt ,g Poetæ.NunquidueroChriftusdeLabyrinthointclligiuo liiit,quâdo dixit,eum pro Ethnico habendû efle,qui Eccle fiâ non auditf Non uerent ipfi Proteftâtes ad CçC Maicft, publico fcripto gloriari,lftuddodrinç genus,quodin Cô# feftiôe et Apologia fua(qu3eucreDedalca eft,abhocPoc ticoLogodcdalofabricata)cótinct,effecófenfumCatholi cxEcciefiæChrifti.Dicantergo nobis,fi poflunt,ubi ante cam ConfefftonéSCanteLuthcrifchifma fuerit Catholica Ecclcfîa,aut cius cofenfus et dodrina, Qualis uero fit ipfoÿ Diftordia ruminCôfeftîbnefuaconfenfus,^befciunt eruditifum# inExem# nii potificisimperatorisef amp;nbsp;Regis Romanorû,8lt;c.Theo logi,qui anteannos quatuor Vuormaciam ex Italia Hifpa ConfelTiol nia Gallialt;$ Sgt;C Germania in unum confeftum conuenc# ni«,

rantj

-ocr page 24-

d R. (Jard^Mantuanum

rant ,ut communi confultatione ôdiudicio cognofcercnt, ' quid nam ca de confeffîone Apologia fentiendum effet» Tanta namt^ erat in exemplanbus illius Confeffîonis ôi Apologiæ alio QC alio tempore æditis Vuittenbcrgacdiffoi» nantia,utcertaplcrun($fententiaeliciacftatuinon potuc^ rit,QuodutReu.0^111uftriffima Cclfîtudo ucftra cito ca# piatacclareuideat,exuno autaltcroloco exemplum refw rambreuitcr,ne quis putet me fingere,Etenim triacontu^ limus exemplaria. Quorum unum in fcriptis Caef.Maiefta tiAuguftactraditumfucrat.alterumtypis excufum Vuiti« tenbergæ AnnoXXXI.Tertiumitidem Vuittenbcrgx excufum Anno XL. Quod fanc,utmulto prolixiuscrat reliquisduobusjitaincompluribuslocis ingratiam Zuin DitTonan# gtianorum ab illis uariando diflentiebat. Verbi gratia tiadepccca depeccato Originali,Primum iîc habet. Doceturapud, to Origina nos,poft lapfum Adæomnes homincs,quinaturaliter na«» fcuntur.in peccatiscocipiacnafci,Secundum fîc.ltemdo# cent,quodpoftlapfum Adæomnes homines fecundiim naturam propagatinafcahtur cnm peccato. Tcrtiumfie.

Item docent,quod poft lapfum Adæ omnes homines r.atu ralimodopropagati,nafcenteshabeâtpeceatum originis. Ecce.primumaitjinpeccatisconcipi acnafci: Secundum, Dccæna nafcicum peccato,Tcftium,nafcentes haberepeccatu ori# Domini/ ginis. Sunt SC aliaccirca hune articulum, exemplarium di^ uerfitatcs,quas,alibi cômcmcraui.Item decoena Domini Primum fie ait,quod uerum corpus ÔC fanguis Chriftiue; raciterfubfpcciebus panis6C uiniin rœna praefens fît.Segt; cundumfîcquodcorpusÔCfanguis Chriftiuercadfînt,ô^ diftribuâtur uefeentibus in cœna domini. T crtiu fie,quod cum paneôCuino ucreexhibeantur corpus ÔC fanguis Chri fti,En primumait,fub fpeciebus panis ÔC uini : Secundum omit^

-ocr page 25-

Z)e doSlrina Fidei»

otnitttt Si fpccics fubftantiam panis et uini:Tcrtiü,omi'c ^Hfpecics Si ait. Cum pane Si uino» Sunt Si abac complu? fes f xemplariû diuerfitates tum circa hune de cœna Domi ni,tumdcpleriflt;5 alijs eiufdem Confeffionis Apologiæcç ätticulis^Quaremagna cftôi c æcitas Siimpudétia, dicere, 4uod ca dodrina fit ucrc confcnfus Ecclefiæ Catholicae,cü ’’ianifeftumfit exdidiSjCamdiiTentirein plurimis nonfo; QySta CS lutn ab omnibus Catholicis.ucrû etiam â fcmctipfis. Nee ßiodica eft fupei bia Concionatcrum, quihuiufmodi con? f^eRïonis fuacatqj Apologias dida omniaita confentire dl? funtprophcticis Apoftoliciscffcriptis, ut nefas fit aliquid fxijsin dubium uocarc.Idcopro Sycophantis habent cos otnnes,quicunc5 ipforu Confeflioni QC loquaciffimæ Apo '°S'æ(9wædcfola fidecontra charitatemdifceptans, ucr? Ijofiflimecandcm fententiam perfacperepctcns.X I I»Qua ternioncs fuper uno illo articulo adimplct) non per omnia 6iinomnibus confentiunt.Vftjadeonançinflati funtfu? perbias fpiritu Lutherus Si Philippus eins, ut fatis efle pu ? tcnt,fcdixifre, Sieut Pythagoricisfatiscrat,ipfum fcilicet Pythagoram dixifle.Nullûitaijpatiuolûtdcfuisditftisiu dtcium neq? Pontificis nccjConcilqjSed uniucrfis,qui ali# uangelis, tcr,quamipfidicuntaut docent,obtjciuntillud Apoftoli, SiquisaliudEuangeliumdocucrifjAnathema fit. Atfru? ftra id nobis obqccrent, nifi fuas jCatcchcfcsConfefTioncqj

Apologia m pro mero Euangelio Si puro uerbo Dei ha^ berent,Proh caecitatem plus quam ludaicam.Cum igitur eoru P rincipes et fta tus omnia ipfis credant,ne(5 ab ullo uel miniinoillorumdoilrinæ articulo defledereuclint,langui da Si exigu a profedo mihi rcliqua eft fpes de ucra bc certa Concordia cum ipfis erigenda»

Dere/

-ocr page 26-

Card. Matituanum

DE REBVS EXTERNIS Neceiïarijs^

VBidodnnæfuæ approbationcm 8i confenfumâno bis obtincrét,tunc dcrcbus externisneccflarijs has no bl's leges Impenofe præfcnpturi effent, fine quibus nullam prcrlusnobifen uoluntinire aut habere cocordiâ, Nempe» abro^c.ntur omîtes mijjàe, in quibus dejùnt qui una utanturjacramento,

t abro^etur Canon, qui iubet oßerri pro Iqs uiuis ac mortuis.

Illi. ICtabrogetur utiiucifa inuocatio inortuorutn dircélcuélindtre^c^

1111, abro^entur uota Monachatus,

JC,. nbsp;nbsp;JCtßat reßitutio coniugij facerdotutn nbsp;nbsp;inte

^reeßmaxeos,

1^1, JCtabrogenturMagiciritus conßcraiidaä» qucejherbarum)nolarutn,amp;ftmiliuin rerum, jem JCt abrogenturfunebriaßacrißcia, JClll^JCtabro^etur l^o.T^ontißcipoteßaSj quattiß bißmitßipracceteros Spißopos^

ICll, ICt abro^enturJatisßSlionesetindul^entia, Hæcïlli neceffan'oabroganda dicunt.Nosautem,fiCa^' tholici pcrmancre uolumus,neceffano haec retinenda puta# inns,nifi quod circa quintfi articiilu aliterloquimur, nem^ pe de retinédo celibatu facerdotü,qui in Catholica Ecckfîâ femperfuitJdeojpfimaleloqiiunt, du dtcuntdçreftïtuen dofa

-ocr page 27-

TJc Hcbu^ txtcrnisl^cctjjdrijs^

’^ofacprdotijm coniugio» Nunquam en im coriceflum fuit facerdoïibus poft facros ordines cóiugiu mire, ld fi nolunC fïederCjoftendant nobis contrarium.Sednulïuprorfus in? A. dicare poterut Catholicum facerdoté,quipoft fufeeptu fa? ; ’^Efdotij ordinem duxerit uxorem nifi forte propter adtnif? fîuascaufas per Papædifpenfationcmfatfîum fît. Nonre?

'^^eigitur petitur reftituiid quod nunquamfuit.

Inreliquisaûtarticulisarbitrcrcquidcm nosmuttofaci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lius cû Turcarçt Impcratore cocordarcpofle,etiâ ß pleniffi ß,-an1s pcr^ ’ï'enosfubiugatosCquoddcusauertat)habcret,quâcure? mittûcTur ^dIibusSlt;intamibusiftis Apoftatis. QtiippeinipfaCon? ex qus Lu ftantinopolipmittitTurcaru Imperator adhuchodie Chri therani ftianiscclebrarcmiflas,oblationcsô^facrificia,recitarefa^ crum Canonéjinuocare fandoSjfaccrc nota Monaftica,co fecrare fafaquâ QC alia,faerificare pro defundis, 8ë alia face fe,quçfuperbifrimigigâtesifti,homincsnibilietfcelcribus duntaxat nobileSjabrogari uolunt,fî ullam nobifeu concor diam acceptarerogent.O dedecus facri Ro.împcrij fempi impî] con? ternumjubicûcjiftieorû articulilegent .Cote fie confido traconcor? in Domino Iefu,qui eft ipfa ueritaSjS^in fpiritu fando qui diam arti? eftfpiritiis ueritatiSjCt in fanda matre Ecclcfîa, quæ eft co? lumnaueritatiSjUtnolimfuperijsarticulisconfentircdcfer« toribusiftis,ctiamfîmecaptiuuin ^fundiftiina turriuclin manicisfcrreisuelin aeneoTauro tenerent. Tantum abeft, ut dignes exiftimem ucl ipfos uel ecru articules, qui ad ul? Iumconcordiaîtradatumhoneftcadmittiqua:ant,nifipræ miferinthumilitati aliqua pcEnitentiæindicia,amp;immanif? fîmafcelcrafua publice confitcantur,quitam multos publi cefcandalizaucrunt.

Vt igitur aperte ac libérédicam quod fende,Non pote?

D 2 rit

-ocr page 28-

d R. Gard, bdantuanum

ritInuidi'flïmusImperator noftcrpic óihonefteulkimco cordtædefideSCreljgionetradatum mdicere, fi parti ad^ Attentari uerfac concedendiim fit,tales abrogationes à Catholkis pe concordiâ tere. Qiioenim maiorum cxemplo ufquam aut unqium fruftra. hacreticis tantumelationis ói. arrogantiac permillum luit f

Nullos prorfusiudicesacccptareautlerreuokint.Qiiid £tf go per concordiæ tradatus efticiqueat ptc honclle aiit uti* liter,ctiainfi.X.annis pcrpetuo cumeis tradart tur,fi ncmo Luth.con* debcatiudicaretandem,ancorudodrina ucrafitan ialfaf traftaruin Etfutiuit hanc fuâfupctbiâLuthcrusante annos XXH» Ecckfiafti ■) quod nollct ullum ferre iudicem dodrinae fuæ,nc angckim quidcm de cælo, Qiiid igitur fruftra quæruniur conc ordiç tradatuscuinobftinatisf Vuormatiæ ante annos XXIH» quando coram R..ArchicpifcopoTreueréfl Luthcrusciim illius Officialiprohxecontcndebat,fibiliccrcConciltjscon i.Cor. 14. tradiccre,pcr hocdidum Pauli,fi cui reuelatu fuerit fcden# tiprior taceat.EgobrcuifTimcinterrogans, anipfi reiiela# turn efret,co($id impudentcr affirmante, ukcrius quxfiui, quo nam figno aut miraculo id nobis,ut credere dcbeamus, probaret,nihil habuit osimpudcnsamplius,quoillud Pau li didum fibi arrogaret, Redeenim in cum dixit aliquan# dododiffimusuirErafmus R.oterodamus,quoducl equfi claudum fanarc nequcat, tantum abefl ut ullo claruerit un# quam miraculoimpiusifteomnis fandimonixconfpurca ' tor ô^hoftis.Non eft igiturdignus ullo concordiaetrada# tu,qui tot maximorum ludicum fentétijs iampridcm dam natus eft.

ConRAat nbsp;nbsp;nbsp;Tanta nihilominus eft loquaciffîmorum nebulonuraar

mediado# rogantia,ut fuosdoceant,neullas interpretationes noftras admittant,quas ex feipfis uarias confingunt, quafi nos cas in condoriae tradatu aliaturi fimus, tanquam apta ad con# cordiam

-ocr page 29-

JDc Rebus externis necejjarïjs^

fordiam media,faciuntquidcm hoc in utroqifcnpto,petii# lantius tarnen in Teuthonico.

^ent (^uadam y petentea conßi aut tnutari etiam,

ardculos, ([Uales nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^lißntßd limpliciter

àicemuseis^ut Qonßßionem 0“ pologiafft noßra ^cipiant, Oquot;ßi (pua in duhivm uocent aut reprehendant, ßtiseisejje debet ^puod ftos^epuotnodo intelligendiim fit ßißciefiter declarare uerbo ßripto tiolumus. Cate-^itt nouosßper ips articulas cuta eis conßere, aut conféré nolufnus^Pdoc()t^^.^l^^^^nihil e/linipuüjfed puan

Atuosimpijdefertoresnon habetistus autpoteftatem ullampræfcribcndinobis nooamfidei confefiionem, qui fjHio, ' reâam fidem in Ecclefia ( quxeum ßt coUimna uentatis ‘iticjcrrarcfalfuniueautimpiuindocerenon poteft) did ici *ïgt;us,quam ôô uos in baptifnio acceptaftis, amp;C pluribus an^ nisnobifcum unanimiter confcffieftisdiutiusfane quam nouam illam Conieffîoncmueftram. Qiiaccum publice rc probata Streieda ßtAuguOatabipfo etiam Imperatcreet 3bomnibus(exceptisperpaucisPrincipibusetduabusdun ïaxat Ciuitatibus,â quibus obfata 6t fubfcripta fuit) totius jmperij Ordinibus', nô uideoequidc, quomodo pofîît idc ^peratornoftfr,fercniflîmusq;Rex Romanorum St alq Romani Impcrtj Principes ac ftatus honefte permittere,ut

D 3 Confefif

-ocr page 30-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d Qardinalcm Màntuatiwn^

Confeffîo ilia noua tam imperiofe in cocordiæ tradiatuno bis proponatur. Non enim decet tantos Principes kuiter et inconftantcr(fîcutfepticeps pleruq^facit Luthcrus)fuam mutarefententiâ/rantLimigiturabçftjUteamnûctandetn recipiamus CóielTionéjquod nedignamquidem rcputa# mus, ut in ullum concordiæ tradatum ulterius admitta# Confuerc mr. Qtiare nihil opuseft nobis, nouos ex ca confucre culos* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mctiunt ifti)aut condere fidei articulos,quiaccf^

tos QC antiquitus,à temporeufcj Apoftolorum, approba^ï toshabemusCatholicacfideiarticulos,quos citra acternas damnatonis periculum reijccre auf.mutare non pofliimus» Nëlt;$ igitur confutos nccjfucatos aut pidos ex illa Con^ I Cor I f^^^ione quacrimus articules fed antiquam rede fidei con# Roa.ét7lt;^. fcfflt;onemretinemus,De qua hortaturCorinthios Apollo Gal.i, öis, luSjUtin eafirmiterftentödfaluentur, QuamödinRomai’ nis agnitam magnopere commendat,St^Galatas acriter ar guit, quodea rclida in aliud fe abduci Euangelium peri' miferant»

fumusigit tarn mcticuloiîautdubîjinfidenollfa, go æ’. utprecariorecipcrctip|iniusabillis(quoshçrcticoselfcnc# mopiorudubitat)denouoconfutosarticulos5autdeprcea toriasac mediatrices öd antiquæfidei noftræpræiudicati# uasprætendercglolTuIas,defolafide,demeritis bonorum opcrum,dcEcclefîa,depœnitentia,depræccptisEcclciîçet defandoru inuocatione,quas ilIiTeuthonicccómemorat fed dicemns eis potius côftâtcr Ôduirilifcr, Donee tranfeat cœln 8d terra,iota unum autapex unusnon præteribit âle^ Gai I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Catholica, quam in Eeelefîa didicimus. Ana#

thema fît,quicun(5 nos aliud docetEuangelium quam iCf cepimus,

Ifti

-ocr page 31-

TbcrcbuseXtcrnis l^cccjjàrijs,

Iftiaût Concïonatorcs, ftrenuifchifmatis fin' præconcs Martisfa^ difcordiçpropugnatores,ut ad bellajtancw Martis aut di «rdotes ôc ^æMcgcrae Bclloneue facerdotes,fuggerât faces animosc^ Megaræ, ‘UorumaccendantjTcuthonjcæficR.hctoricantur.

Ncceffàrium cfl igitur (l'nquiunt) ut in bac parte ßnalitcr dchberatijiipcr (jitibiis extreme pejjèue-^^reuelimus^tanßßiper neeeßario abolendisac minime ^oncedcndiSjeiiamfibella amp;ßmpiterna dcitaßatioin-^ ^^timenda fint, d^mejàne breuis plana e/l (aiunt) refponÇio , ]Sdon poteß admitti, aut dißimulari ^dolatriaßedadhocprcecipue creati redemptiß^

} ut Idolatriamßuerißime arguamus nbsp;nbsp;oppugne»

ueram(p Dei cognitionem amp;nbsp;latriam manutene conemur, Ploc e/l primum mandatum,fimme ac Ion ^^pxceßrendum pad, Reipub, corpori^uita;, Itnmo cotlo amp;nbsp;temr^ati^dta permanct hoc mandatum ^^imitabileßgite Idolatriam f-litc cum itafintß^uü ^^t^,([uod nos J\IiJßm cumßuo Canone, boce/l, cüfua ^l^latione nbsp;nbsp;applicatione approbare aut admitterenon

P^ßumus,nec unam necplures,multas autpaucas , ^uia f»anißfla idolatria eÀ,ftcut in Ifraèl Baal d, ^ futrunt, Bx bisßane rationibtis. fßwa Sacramen-t^xtra inßitutum ipßrum ußm non funtßacramenta^ . ^Usçnim nullo agit opere^ circa (luod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promt fid

'' quot;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;' •quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ l Bicut

-ocr page 32-

s teut non uuk alhgatiis ÿc ad imagines nbsp;nbsp;nbsp;Sic nunc

Turcica CT ludaica circunc^io nullum e/lficrafftctt^ tum^quia nullum circa earn c/i uerbum Ueu Sic eß in 'PapiHicamijJa, Cum non fit ullumdeoblationc^l}' applicatione mandatum^certum e/l, cam non magis eß facramentum ([uamefl Circumefio Turcica VU» daica.l’'^ndc darum eß, t^uod mamfc/la multißcx ibißiit Idolatria^

Hæc illi Rhctorcs, Qui cum non ignorent ,quam dut’ öd abfurda merito uideatur omnibus Chriftianis hacc fua fen tentia,ad earn acceptandam comprobandam fuos ua rqs Rhetoricac artis fucis 6d gfuaiîonibus, abfij uerbo De» imo contra uerbum Dci inducunt,

- crum quidcm c/?(inquiunt)ß nbsp;nbsp;nbsp;boc conßdt*

rct^quod cßadcohorrcndum, ut obßupefcat, autccg» tet^non cjjè. poßibde,Eccleßä ita dcrelinijui^ut tam loft gcabcrraucrit hallucinatafucritjScd damnuftikoc multo mains eß, cpiam utcor humanü (eEimarc (pttat, tip idco nobis cxc(ccati fanditam furioß mßnß ßinty^uia non poßint crcdcrc,crrorcmßum in Ecekß^t tam magnumfuffc^

Ecce Reucrendiffimc ac Illuftriflimc Princeps, quanta eft Rhetorû iftorum confidentia öd fuperbia, quanta Lai# corum,quos decipiut cçcitas ödfupiniras, in retam ardua, NihilprofetSo in Chriftianifmo liabemus,antiquius, fan# (ftius-ac uenerabiiius.quam tremenda Euebariftiat amp;nbsp;fact’

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' meno

-ocr page 33-

De P^ebustxicrnisnccejJàrijSf

wend altans myftcna,Quaîfatuiifti ftolidiiïîmaimpicta# teôiaudacj'a fubuertereconanturper duo falfa 8C inaniafo fophiftna^ P^itfmata,necinuerbo Dd,necinrationeullatûdata.Quo ta.

Wmunumeft.Deumnihilagereautnullum opus'operari âbfij uerbo promiffîonis. Al t er iî, Sacramêta,extra ufum,ad 4ucm inftituta funt,non eße facraméca » Cûigiturcirca ob^ htioncm et applicationémiffç non fît uerbû Dei (inquiût) nec facrameti altaris ufus fît oblatio fed fûptio, horrenda eft •bi Idolatria, etiamfî tot fæculis in Ecdefîa fuit, et Ecclefîa gt;n tantis erroribus tam diu à Deo derelida fuit,

Atnosfacillimecofundcmuscosjfî hæcfophifmatane* , . . , r.,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lutn.dcab

gemus, ÖC næc mendaaa retorqueamus in eoru gutturaex proprijs ipforum uerbis.Certum eft fane, hæc fophifmata Etin aiTer. WilquaminuerboDeiautfacra fcripturahaberi.lamipfî art. Wetdicunt.Quod in feripturis non habetur,hoc plane Sa^ dnæadditamentû eft.Item,Mira cft(aitLutherus)noftra pcruerfîtas,utalijsteftimonijsquamfcripturænoftra ucli? mus probare.Damnâturigit hic^priofiio iudicio,Quem îdmodum â^inal^s omnibus erroribus fuis hauddifticuU ter proprio ipforum iudiciodamnari poffiint,Quod ego fa ne in fepticipite Luthero ante annos XV.per multa exem^ pla2lt;capitula aeditis 8Clatineet germanice exemplaribus falfum fedarumfundamentum feci 8C oftendi.

Habentô^aliudfalfiflîmûfophifma,fuperquod fupra didas impias abrogationes fuas malefundant, Nempe, Qtiod in feripturis non habetur, non efle credédum aut te nendum.Hocex noftris plurimi copiofe reprobauerunt, Qtiod ego in copluribuslibellis meis ÔC Latinis 36 Tcu^ thonicismultipliciterreprobauitum fcripturæôi S.Patriï teftimontjsjtum iuftis euidentibus^ rationibus,hoc prçfer timannoinduabus Philippiciçô^in tribus contra Bulling

E facrifw

-ocr page 34-

Card, Mantuan um

Summu» fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ÔCnupcr contra Mufculum de faccrdotioöi

dcinofirx facrîficionouçlegisdilTerens.Sinodeomnibusqu^obie# aruculus, ci,falte de hoc futho fidei noftræ artic ulo,qlt;f funt tres per^ fonçin Lina Deitatis eflcntia,mihirefpondeant,Ex qiiibus poffit probarifcriptiiris,quod hi tres,Pater66filius^ fpirt tus fanduSjdcbeant dici trcspcrfonæ non tres uiri, Aut cur à Græcis dican tur potius très hypoftafcs, quâ très An^ dri aut tria, Profopa, Auteur àîatinis non dicanturircsfub ftantiæjlicut dGræcis très Hypoftafcs,

An nô igit ualdc inifc rabile cft Ô6 iniquu, p talia fophift Condonalt; mata totGcrmaniæ Principes Ô6populosilludi.deeipi,ab tores Tur# Ecclcfia in fchifma, ôt ex portu falutis in æternç dânationis bidres ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abducif Occupault hifee (proh dolor) annis Ty#

tnagts imV •'^nnusTurcarû magna inclytiRegniVngariçpartem,At pij. ' non legincqjaudiiiicum à deuieftis Chriftianis pcttjfleta^ les abrogationesreligionis noftræ,quales audcntimpij Co cionatoresifti(quibus nullu j)ifuseft fupernos insaut Im perium)ànobis fupcrbiflimapfcriptioncô6paeifccndçco cordiæfaftu,quafîiubentcs exigcre.Quis de tigitiir nobis, Vtaperian ut 5enignitateô6mifcrationeDeiaperiant tardé oculinc;« princi'pùm qm'ffîmcfcdudoru Principû Ô6populorum, Sicutolmiad fedudorQ. preccsElifæiprophetæ aperti fucruntoculi Syroruinme^’ dio Samarieô6 oculi feruieiusin Dothaim: ut poffint mife re fedutfti falubriter uiderc Ô6 quomodo per fuos côcionafo res ( Diaboli fatellitcs) cxpacifico Ecclclîac loco abduÆ funtin dânabile fchifma,hoc cft,(nmcdiiîciuitatishoftiû humanæfalutis. Si quod nobifeum in Ecclcfia Catholica longeplurcs funtquamcumillis. Quorumconcionatores ftultifTimcparitcr ac uanifllime fibi nunc arrogant Eccleiîx Catholicæ nomen, Cum in præfationefupradiéEipfimct tnanifeftefateanturfuûfchifma.QiHsùero unquâaudimt « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........ aut

-ocr page 35-

ÎJc rebus eXternis l^cctjïarijs^ îUtkgitEcclefiâCathohcam did fchifma i Sunt igiturin Longé’plu ^acquotjftulntia06arrogantj'afuaproprio cÔdcmnatiio res (unino ^icio^Vtinam ucro fedudorum aperiant oculi,ut uidcant, bifcQqy» Quantopiuresfuntnobifcumquâcumipfîs.Etcnim funt ’lobifcuminEcclefiaCatholica Nouem Chori Angcloru, ôequorû mukitüdine lîc ait Daniel. Milia miiiû miniftra ^antei,8lt;dedcsCentena inilia,fcu(ut aitin Cœlefti Hic:# farchiaDionyfiiis)Dedcs milies denamilia,Aut(ficut co Dîonyf. in tfa Praxeam habet Tertullianus) Milies centies centena cœleft.Ic^ wiIiajaffîftebantei,Quodautemillitam multi nobifeum •nEcclefia iînt,teftatur aperte Euâgelicus propheta Efaias Efa,tf2. txore Domini dicens,SupermurostuosHicrufalem con ftituiCuftodes,totadie8lt;totanodein perpetuum non ta cebunt.De quibus nbsp;nos facerdotes Domini,quotidieo?

tamusincanonicisprecibus Primae,diccntes,Etangclitui fanâicomitentur nobifeum ,ad dirigendos pedes noftros (nuiampacisfalutisôCprofperjtatis.Suntpretercanobifcû omnes fandi patriarchs 2lt; Prophets,quos laudabilcm nu mcruuocatEcclelîa,incantico,Tedcûlaudamus.Dequo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ;

nim lino ait feriptura,Hic eft qui muîtum orat pro populo*' ÔCuniucrfa fandaciuitate Hieremias propheta dei. Sunt itemnobifeumueridodoresEuangehj,gloriofus Apofto^ lorum chorus,eorum(çdifcipuli,Quorû prçcipuus Petrus in pofteriori epiftola fua fîc ait»Certus fum,q(J’ uclox eft de i, Petri,i, pofitio tabcrnaculi mei,fecundûquoddominus nofter le/ fus Chriftus fignificauit mihcDabo aût operâ, et frequent ter liabereuos poft obitûmeu.Sunt infupçr nobifeû Can# ditati Martyrum excrcitus QC legioncs,amp; innumera multi,; tudo fandorû Confcffbrum, Monachorû, Anachoritarû, VirginunijUtduaru,omniûq^laicoru,quotquot ex Eeclefia

E Z niilitan#

-ocr page 36-

jR, Card, Mantuanum, militantcintriumphantemfoelicitcr perucncrunt, Dcni^ nobifcumfuntin terns quo^longe plures quam cum ilhs. Nam in eodem Ecclefiæ gremio SC Ecclefiafiicae pacis uin culofuntnobifcumtot fandorum Monachorumac Deo confecratarum Virginum Miliainlatiffimisôd potentiffi# mis regnis Hifpaniae, Galliæ, Italiæ, Poloniæ, Portuga«? Uæ,amp;c,quiomnes contra hæreticospro Catholicisdieno^ du^orant, Necpauci adhucin plerift^ Germanixprouin ctjs,maxime in terris Inferioris Germaniac Cæfa. Maieftati fubiedis fupcrftitesfunt.quicontra fupradidasabrogatio nesad Dcumlachrymofisgemitibus fufpirant,etuocib«s cçlum pcnetrâtibus ad altiffiraum clamant. Nunquid uero furde perpetuo ernt ad prcces eonj aures Domini fabaothC Luc.iS. nbsp;nbsp;Non certe. Ita n. ait ipfe Dominus in uero Euangclio fuo.

An’ Deus nonfaciet uindidam eledorum fuorum daman tium ad fedie ac node,etpacientiam habebit in illisDico autera uobis,quia cito faciet uindidam illorum. Sunt po^ ftremo nobifcum ineadem fide Catholica et Eccleiiçfînu ^ogregati longe pluresetpotentiores Reges Principefijac

Dolofa adquot;

plebes Co# nbsp;nbsp;Qiiarcuaniffimus eft fuperbig iftorum Concionatofum

cionatorü tumor,quo in angulis fuis ad indodam plcbem turnet, ne# iaÄantia. quiffimo dolo iadates, feiampraeualuifle. Data .n.opadi# cut,olim offerebat in miiTa altjs, Viuis et mortuis,olim de murmurabât horas Canonicifacerdotes Monachiet Molt;gt; niales, olim inuocabâtur fandi SCc. Quaß iam nÓ atnplius ca fiant.Stuka plebsillis credens,quia apud fe talia aboli# ta uidet et Ecclefiæ latitudinem ignorat,putat il los ubiçp# iiaîuifre,etnunibiampliustalia fieri,nifiinpaucis,quosex uicinitate cognitos habét.Inde uanilïima ducunt fpe,fere!i quos,quiadhuc aduerfanteis,citoacfacile traduroslibris et contioni#

-ocr page 37-

Ut Rebus externis nbsp;nbsp;tetjjarij^^

cocionibus aut ui armifiç compulfuros eflc in partem fua. Non cogitantes, quodbcclefiaCathoÜcafupralirmampe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

ttamconftrudaeiljcuiportæinferorumfinaliterpræuale? tenonpoflunt.

Audent ifti Concionatores fuis dicerepopuliSjEa, quae in Ecclefla retinemus SC ipfi abolenda putant,nobis conceal Syllogifr dinondebere,etiamfîbellaôd fempiterna deuaftatio inde fal# i'Equerentur,quiaIdolatnafugiéda fit.Quomodoaütproü fu,, igt;anti ea Idolatriam effcf' Certe non alias uidco ibi probatio nesquam duoilla fophifmata ,fuperius memorata »Deus (inquiunt)nihil agit fine uerbo promiffionis,In mifltc ob^ iationeKapplicationenoneft(aiunt) uerbum promilTio^ nis,ergo Deus ibi nihil agit.Hçc prima amp;nbsp;potiflima eorum fatioeft,ôdquidemfalfi(ïîma inomnibusfyllogifmi partie i’us,Maior lane falfa cft,quiaDeus agit multa abf^ uerbo ptomiHïonis.Quid enim promifit,quando crcauitcœlum

terram èC omnia quæ in eis funt{quot; Quid promifit, quan# doexpulit ècœlo Satanâ,ê Paradifo Adam,è terris gigan tes e' Qiiid,quando ignefuo duosfilios Aaron,ôô hiatu ter« taîChoreDatan Ôi Abyron,ad fepukhra concupifeen« tiæ murmuratores intcrfecitr Certe non puto feribas 5lt;pha Multiplex rifæos iftos adeorudes Sgt;C ignaros efle,ut nefeiât multiplex effein feripturis uerbum Dei,unum promiffionis, alterum comminationis, unum benedidionis, aliud malediëiio^ nis, unum collaudationis,altcru increpationis,unum præ« ceptionis,alterum prohibitionis,unumaffirmationis ,alte« rum negationis ôôc.Efto igitur,quod non fitCetfi non con« cedimus) in miffæ oblatione uerbum promiffionis, Non tarnen moxfcquitur, ergo Deus in ca nihil agit. Quia altjs qiiâpromiffi'onis poteft agere uerbis,Certe Pauli difcipu« lus S,Dïonyfîus,de ifta oblatione QC facrificio altaris diffe«

E 5 rens

-ocr page 38-

d Cardinales bdantuanum,

Dîonvf, in rcns,fic ait.Peraâa ucro Iaude,ueneranda($ ipforum ôCin^ Ecckr. fc# telh'gibili fpeculatïone fpiritualibus infpeda luminibus» rarch.c.y. Turn ueroettam ad facra myfteriain fignfs cclebrandapro greditur,/d($cx tradinonediuma. Qiiodrcareucrenterfî^ mulet ex Pontifical! officio, poff facras diuinorjj operuin • laudes,quod boftiam falutarcm.quæfupra ïpfuni cb, iitetj fe excufat,Ad ipfam primo dccentcr exdamans. Tu dixi^ fti'jhocfacitein meam commemorationem.Deindetanto minifterio, ad nnitationem Dcï inftituto, dignus fieri po^ ftuIat.Ecce Pauli difcipulus uocattraditionemdiuinani, hoftiam falutarem, mi mit cri um à Deo mftitutura, opera diuinajitarefioffiam quæ fupra l'pfuin eftminiftrumô^c» QiJidbahentqijxfoConcionar.ores ifii contra tot 8^ cai^ ta fandiflîmi ÔC antiquiffimidodon's tcftimoniar Allcgat ts Euangclquerba,Hocfacirein meam commemoratioi«

Lutheran/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;po(lunr,ubtfcriptuni{it,Noliteboc

proprio lu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siergonon prohiber offerreaur Jitarefalutareni

dicio con f boüiâ Cbrilias,qiio iurcprohibentiplic Nonne Ôôhic ftJO demnach proprio condFi-nnancariiidicioc'procuIdubio, Utquidcin uarijsmodis 8^ratioinb, quas l'n f'epticipite Lutherc circa

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XX f JI I,c^puî cômemoraui. Hic duo rufficiuntloca,rx

quibiis aperte codeinnant, C^orum altcrum l'n racramen^ tarios.aJteruin AnabaptiÛ-asrcripGtipre Lueberus, Naai corn facramentartj negarentEucbaridiam in feripturis ci racramentaiTifSdAnabaptiitxbaptiûnum pariiulorumt Contra utrosfi^ Lutherus inuebens ait, Vbiea Cuntin feri^ pturis probibita SiDeusautferiptura non prohiber, quo iureprobibeantillic'ConCyderanda ciTcnon minus opera quam uerba Dei,Cam igiturea tot fxculis in EccIcGa nte^ tintfDeus utiepea tarn dianon toléra ffet,G non coprobaret ea, HxcipreLatheraSfSed iongior Cum qua neceffarium eßi

-ocr page 39-

Z)e Uthuscxtcrnis ISJcctßarijst

tft.Nos fanenonfolumex Dionyfio,fed etiamex fpfo Paulo noftram oblationcm ÔC facrih’cium probare pollui mus. Alt enim, Onwis Pontifcxcx hominibus afTiim# Hcb,y. ptusjpro hominibusconftitutus cft,utoffcratdona 8Cfa# crificia pro peccatis.Ccrtenon a!t,Omnis ludæorum dun taxat PontitcXjfcdfimph'citcramp;^abfi^rcftrKfiionCjOmnis Pontifex.EtadhLicclanusaitjinfinectufdcmad Hebroeos Epiftol«, fpcciaUtcrdeCbrilbanoru altanloquens.HabCi? nius(inquit)altarc jdequocdercnon habcnt poteftatem, quitabernaculodeferuiunt.Conftatitai^exqSjParalogtfi!

mum ilium Concionatorum ex totoialfum cfle,

Exaltero quot^ fophifmatceiufmodi formant Paralo^ Aker Co^n gifmum.Sacranicntaextraufum, ad quem infhtutafuiit, nonfuntSacramenta,Atquiinmifla oblationis Eucliari? “ ftiacft extra ufum,ad quem inftitutat'ft,lgiturnoncftfa?

cramentum, Si nosbæc quo® omnia lalfa efled/xerimus, quibusquæfofcripturisliaccfua probabiintf Nonneipfi# met fæpe dixerunt, Abufus non tollit rei fubftantiam^ fi cï^ go non tollitabufus,quanto minus tollit ufus aut no iifus f Non poterunt fane probare, rem feu fubftantiam extra ufumautabfqucufu confifterenon poffe«Vfus enimacs? cidenseft, quod adeffeamp; abeftepoteft praeter fubiedt aut fubftantiæcorruptionem. Norunt hoc omnes Dialedici ac Philofophi,Nec ufpiam in fcripturis cótrarium aflerit ♦

■Quantaeftigit audacia,fic abrogate tâfacraô^antiqua Sacramettó Mi(remyftcria,per fophifmata manifeftc falfaôf ineptaf' atari» Non eft au tern hie fola Maior propofitio falfa (quanquam ad Maioris deftrudionem totus deftruitur fyllogifmus) fedôf minor, DiciturenimEuchariftia my ftcritim ftuefai? cramentualtaris.Altare aut tarn GracccquâHebraiccàfa« crificionomenaccepit,Ego faneantcannosXXIII» In

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Baby

-ocr page 40-

Gard. Mantuanum

Contra ca# Bobylonicamcaptiuitatcm Luthcri fcribens dehocfacra# pduitatem mcnto,Inter alia quani plurimafîcfcripfi^Qijærecx Gram Babylo, niaticis,expoetis,ex Paganis,Iudeis,Turciset Sarracenis, non fold ex Chriftianis,inuenies profedo in omni religio# ne,facra,facrificos, facrificia, hoftias, altaria ôi: facerdotes. Curtuigit apud ChriftianoSjUblperfediffima eftreligio iftaniteris nonfolum contemnereamp; confundere, uerum etiam uelut impia penitus è medio tollere. Certe uel fola he braica lingua,cuidas (ut audio) opcram,poiret ab errorete hoc tarn impio liberate,(i rede confyderes, quid ibi dicitur facrificare feu immolate,quid facrilicium,quid altarc. Vna eft enimradix horumtrium apud Hebrços uocabulorum, paulo poft it a fubiunxi.Non ucra,fed fallax eft fertfacra*#' nbsp;nbsp;nbsp;fimilitudo(qua fimplicemplebemuis decipere) dehoc

mentis,

de altjs facramentis.Differt enim hoc facramentum alta# ris ab alijs multifariam.Primum, in eo eft uera caro 0^ ue# rus languis Chrifti fubftantialiter, in altjs non ita, Deinde alia perficiuntur folum in applicatione SC ufu fumédi ,hoc autem in confecratione perficitur.Itcm hoc præ alijs habet, ut non folum fit facramentum quod fumitur, fed etiam fa# crificiumquodbffcrtur,Eftdeni(j aliorum cofumjnatio» ut egregiedocet S.Dionyfius.Ex his ita^ facile conuinct# tur lophifmatis Concionatorum ( quod reuera fine fcri# pturis diuinis humanum eft figmentum) falfitas.Ideo uani ÔC impfj funt conatus eorum contra miflas,

Sophifma contra ap?

Addunt ÔC alias duas rationes, fed acque fn'uolas Si ex proprio cerebro fine fcripturis confidas .Vnam contra Ap plicationem,alteram contra oblationcm.

Dicunt nant^ appheationem effe dircélt contra doélri^ nam deßde,^u^ eßffjucd^erßdetn pro^riam hahcfniU reinißugt;

-ocr page 41-

Tbc Rehus cxtcrnis ncccjjarijs» ^fftißionem peccatorum propter (Jhri/lum, no» fifh opcribiis mcritii»^

Athanedodrinamnufquam ponk fcriptura, Sed con# ^fan'utn côftatdeparuuh's rke baptizatis,qui abfij propria fide remiffîonem confequuntur per gratiam ôt etiicatiam fiaptifmtjEt in Euagelio ait ipfe Dominus de mulierepcc# fatricead Pharifçum,R.cmktuntur ei peccata muka,quo? Euc.7, •^iam dilexit multu»Etnosnon ita Ioquimur,ficut ipfi no^ fiis odiofe ac falfo imputant,nempe, quod hoc opus facer* dotis,mi(raefcilicetcelebratioautapplicatio(ut ipfi uoeât) •nercatur uiuis Qt defundis remiffîoné, fed dicimus, quod ^is profit, turn propter oblationis uim,tum propter oratio num,quç pro illisinmiflafiuntjcfficatiam,Quantum uc* fo fingulis profit,Dei relinquimus acceptationi iudicio, Cui certam miferendi ac remktendimenfuram aut nume* rum pracfcribcre nec debemus nsc poffumus, Quemadmo dum pieac fapienter dixit fanda uidua Iudith,quod hoc fit ludith.^, t€ntareDeum,poncre domino tempus miferationis, 8C in arbitriumnoftrumeiconftituerediem^

Contraoblationem uero abfurdeacimpie,abfijomni fcriptura fic pronunciant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacioncm,

Oblatio propeceatiseßblaJThcfiiiaßolusemfn Cbri fills hatte f)cr mortemfiiam effecit oblatiottem: ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

Corum (Jaitonemconfintiremus, coßrmaremii^ earn Ido latriam amp;nbsp;blajfihemiam,

Hæceis indodi Laici ftulte credunt,licet illinullas ex uerboDeiprobationesafferant.Nos autemex utrocj tefta inentoplurimahabcmusteftimonia,quodpropeccatisofi!’ ferre Iicet,ac bon um atep piumeft. Netjhoc Chrifi us aut uIlusApoftolorumuu^aut ufquam prohibuit,Q.uot{es

-ocr page 42-

d ü. Cardinakm Mantiianum.

Lcui. 4.

Macth.y.

Hcb.ij.

CcnRdæ glofae de (Eifla.

rogo uel in folo Lcuitico fit métio oblationis pro pcccato {' Et Chriftus ipfeaitjfiofferes munustuum ad altarc,Nuf$ autem dixit. Noli oflFetre. Paulus quo^aiuPcripfiin’^^i’g® offeramus hoftiam laudis fempcr deo.QuareSCin Canons Miflæ rede acpie hoftiam laudis dicimus,

Muka alia mendada.

Abfit ueroânobis,utimpiasSifalfasillas cxcufationcs prætendamus,quas illi nobis affingunt, Quafi fic uelimus rem giofare, quod debeat de miffatolli oblatiofi^ applies^ tio,lieri tamedebeat ut gratiaru adiOjfifut quâdo plalmu’ aliquiscanitur aut dicitur. Nos hanc glofam nun^ cogita^ uimus,tantum abeft,lit câpraetendamus autapprobemus« Et tamêilli adeo funt proterui, ut ne talemquidem fcnfijn' nobis admirtere uclintUmpudenteritaij mentiuntur,di* centcs,pcr huius gloflç apparentiam multi in omnibus na# tionibus decipiuntur.Nemo enim Catholicorum cam gio* fam uii^fcripfît aut prætendit. Addunt SC aliapermulta uerbofe mendacia,Verbi gratia,

rium porri^etidi alifs.

Si hoc uerum eftct, ubi quaefo manerent miniftcriumöi poteftas confccrandirHoc autem fublimius 6C maiuseft quam minifterium porrigendi alijs ,friiftra cnim porrigl* tur,fi non eft confecratum Jtem dicunt,

Hoc ante eftefalfurnjoftenduntfarrificia Cain et Abel, Noe 5C Abrah3e,qui obtulcrunt SC altaria erexerut.Dcqui bus nullum habetur in fcripturis mandatum Dei, Et in no

uo

-ocr page 43-

De Rebus cxtcmis AT'eccjjarijs, UoTeftamentopluntnashabetnusCeremonias fandasae • -pias,quæ in fchpturts non funt mandatæ, Quos illi abolcn das clic impie cenfentper falfam hanc regulam, quæ nu($ •nferipturis habetur,

Falfum igitur ÔC hoc eft,

Il h Qjtod dicunt in Euangdio nuUatn e^c Ceremoa ^iam ex opéré operato, fed per Ruangelium omnes t(i= ^csreijci^

Qiioniam ucro folummodo dicunt, per nullâfcriptu ram probant,tam facile à nobis negatur quâ ab illis dicitur, Conftat fane ex Euangelio abipfo domino mandatû elfe, uthocfaciamusineiuscomemorationem.Falfum eftitem amp;nouumfinefcripturis figmentum,quod dicunt, UIL Rlemini îicerc Ghri/îum offèrre nifi ipCimet Chrtfo^

Fallîtashuiusdidipatetexhoc,quodCbriftus ipfcfiiis * j dixitdifeipulis,Hoc facitc, Nuf$ autê dixit, Nolire me in milTa ofterre.Et conftat ex Euangelio, quod parentes eins bbtulerunteum Dno fecundu legem domini,in templo in Icrufalem,Oblatus eft item à pâtre,qui pro nobis omnibus Efa. Jî» tradidit illû.EtdeeiuspairioneaitEfaias,Oblatuseftquia Ipfcuoluit.Exhoc tarnen falfofigmentoinfcrunt,

Q_uod mifjà fit manifèfla ldolcitria.

Sed faciunt hoc midis uerbisfuis,abf(ÿomni fcriptiira 5C tatione,ficut ^baripoteft ex ipfoeorûlibro, côtra quêhçc fcribo.Certe nollepterircautdilfimulare,fi quas attulilftnt féripturas aut rationes,quibus tam graue crimen Idclatriæ Contra nos ucllentprobare.Ipfisaût ex feripturç authonta^ te Idolatriae erimciuftiffirnc imputari poteft, per hoc didii Samuclis prophetæ, Qç'afipeceatumariolandieftrepug^ narCjCt quafi feelus Idobiriae nôîle'acauicfccre,

F i Friuo^

-ocr page 44-

d R. Qard.Mantuanum

Calumnia Friuolaitêfunt,quaede Ceremonqsfinefidcfadis dc Ccrtmo runt. Nos.n.non fine fide noftras pera^imus Ceremonias, u*j’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neij hoe fecerunt patres ueteris tellameti, ficutipfieosin*^

que calumniantur,Nam et illi in Chriftum crediderunt fu’ MefTiamuenturum, Dequo aft Iohannes in Apocalypf*’ quod agnus occifus fitab origine mâdtQuod aut cam fo^

Apocij. fum modo ^bant fidem,qua quis credit fein gratia effcjôi Deû fibi eflè propiciu propter Chriftu qualiaciinÇ fint eins peccata,Ö^ rétorquent ad hune fenfumhæciicrba ChriftijHocfacite in meamcommemorationem, Noumo eft inuentum QC. figmentum humanum, quod in nullis u« fcripturisjuelpatribuseft fundatum»

Humana fi kontra fandorum inuocationem itidem humanum at^ gmentîi zo fcruntfigmentum dicentcs»

rum côrra (Jmnis inuocatio corum, ([uictbjentcsfiintjtrihuit ngfanfto?^ omnipot?:ntiam,(iuodomnium bominum corda getnituslt;^ rum, coqnojcant,

Hoenostam facile negamus jquamipfî affirmantfin^ omni feriptura ratione.Et dicimus fandos in asternabca titudinecognofeereinuerbo Dei omnia quæcunaad eo# rumgloriampertinent. luxta illud B,Gregorij. Quidcft quod non uidcat qui uidentem omnia uidet. Et reipfaatç ex fado confiât,quod Phitonici Arioli ôô Necromâtici ad abfentes daemonesuerbafaciunt, SC ad impia amp;nbsp;feralia gocia fua uocant SCinuocant, Nc(j tarnen propter hoc tri^ buitur dæmonibus omnipotcntia ,quiuoces Si defydena illorum cognofeunt.Qiiantoigitur iuflius creditur, quod boni AngeliSCfandoru animae, qui Deum omnipotente perpetuo uidét,poflînt nota SC uoces noftras audire Sdcog Math,iJ. nofcere,ficutaitipfedominus inEuangelioVidetc,neco temnatis unû ex his pufiUis Dieo entm uobis quia ange«^ lico

-ocr page 45-

De Reblin extemis ]gt;lecejjàrijs^ tieorû in cœlis fempcr uidct faciem patris mei qui in cœlil^ t fft.Hicfameniinumex fcripturis locum nobisobijciunt, i fed maleintcKedum, Affcrunt fane ex Efaia,quod non de^ ’ beamuspro uiuisauxiliumquærereapudmortuos.Atno indicant, ubi nam IddicatElaias.Memini uero Bullinger tum ex VI Il.capite Efaiaeillorum protulifle fententiam, Noftra tarnen translatio non ßc habet, ut ipfi dicunt.Sed tfto,dixeritEfaiasficutipfidicût,Nos intelligimusdemor, tuis damnatis,n5 debeatis,Qiiia Efaias ibiloquitur de Phi tonibus ÔC diuinisqui ftudent incantationibus. Debcatis

I autem refertipfe dominus noftcr darum exemplum in Eÿ I tiangclio,ubiDiuesdixitadabfentcm8lt; longeabeopofi?

tiim Abraham,Pater Abraham mifereremet

De uotis quoc^ßne fcripturis tumidefic dicunt.

De uotis RLonaflicis et Cchbatu nulla poffùnt firrc^îoffàm, Qjtodfi ca uincula nolucrint abolere, o-portebit zrosCinquiunt) contra eaprcvdicareetfi:rd)ere,

Ad hæc brcuintmcrefpondcrim,Nospro uotis ôd Cçli# batunon indigereg!ofis,quiproijstammultosô^ clarosin utroejteftamento habcmustextus.Ipfi uerone^ glofam neœtextum^batum affcrrepofliintjUbiilla prohibeantur»

Poftremode utraçfpeciefacramenti confimilifupetbia deccrnût,quodunius fpecieiufus iuftificari aut approbari non poflitjQuoniâ uero hoenetj fcripturis ne^rationibus probant,abfqj Omni peccato ÔC impudentia tam facile nega mus quâ ipfi affirmant, rurfus ^pr/o iudicio condemna tos^nunciamus,quiahicdefpeciebusloquunt,quitamen tmpio amp;nbsp;iam olim damnato errore panis SCuini fubftantias remancrc contendunuCur igitur non potius de fubftantijs quâdeaccidontibusloquuntur f Sed urget eos ubilt;j Pauli de haereticis fententia,quod feipfos proprio codemnant iu #

F 3 dicio

-ocr page 46-

C^dCard^ Mantuanum dïciöjd quod ego de utraf^fpeciecbriffime ac multiplici^ teroftendi tn fepticipue Luthcro,

DE REBVS EXTERNIS Adiaphoris*

Dchis fane rebus, quas gratce Adïaphoras, Latine Ia# differentesuocâtjUcrbofîlTima eft eorum in Teutho# nicofcrtptoperquinlt;j integra folia fuperbia SCftuliifllnia deccrnendi arrogantia,qua fibi ius ÔC potcftatcm ufurpant, adconftituendas nouas in Eccleiïa leges QC Cerimonias.In latino aûi fcripto breuius haec omnia refcrunt,confimilita# menarrogâtia.lta ut nihil dubitem,noslonge aequioresac tolerabiliores proretinendarcligionenoft ra,quam nos do# cuerunt patres noftri ÔC fanda mater Ecclefia,impftra«'e pofte à Turcis uidoribus (quos Deus aucrtat) pads condi tione?acleges,quaininfamcsifti Apoftate Slt;hafrctidno# bisproponuntjn Latino igitur fic ftatuunt.

Tcrtia pars dchberationis e/l de rebus ^^^diapbo^ ris, utßint alujttfv in templis leéliones pilt;£j ueßitus O'ƒ■ mdiati tem lt;h JSpifcoporu authoritatCf îur^iéhotttct ordinatione, Ue his rebusa^inihtlpote/l^nißpriiiS co» ueniatde rebus necejjar^s. Si Epilcopi mordicus rtii* ntbunt errorts impids (Jcrimomas, necejje e^l TaU litiie requite obtemperare^ Si (luis aliud Èuangeliuttt docuerit^^,.^athema fit, (Si er dh no/lras Eccleßas or itaturi ,Jed potiusua/laturi elJent, Sed ßqui ejjent Epi Jcopi,quiut EiaabjUereretttur ludicium Uei, utreß'i* iceremißras Eccleßas, ac primum amplcSi Euatt^c» *liu‘m propter^loriam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuum oßtetum reE^

-ocr page 47-

De rebus cxtcrnis iiaphorîst-^eTeuellcnt:(Jum hüfacile de nbsp;nbsp;nbsp;diaphorisßretcon

^^itire, t nunc dfimilitudines in ritibus lt;^dia phons paßun boni conJulimus, modo ut at fit impictaSy

retincatur dodlrinlt;£ juntas.E.tpoilpauca * Sed ^‘iniendetotaßnna T^olitiie EcclefiadliCiZyinterpios ^^fic dehbcrandum ent, ßtjui erunt (^ui ampleéluntur Suangeliu, 1^1 am ßrma ordinationis corrigeda ef ßt,^ tollen di Canones de Dii^amia y nbsp;nbsp;nbsp;emendandlt;^

^^utle^es 'Pontificùedediuortijs.lSdepojjuntquidedu ^cibiles efe le^^eSy (^uæ non ßint Diuinitii^ traditce^ ^c,

HæcinLstinahabcntEpiiloh.

EcccR.cijcrédinimcDneamp;^inuftn(rjme Pnnccps,qu3 Impcriofc dieu t uobis Epifeopis, nifî anre omnia aboleatis oniniailla,quæ ipfi inter rcs externas nclt;eflariasponunt,fc nihil poireiîobifcu agerederebusadiaphoris. Et tarnen in Adiaphoris quoej milita dccerpi uolunt deueftra authorita te lurifdiâione £lt; ordinationczVnde facile intclligcrepote ftisjuos longe faciliores pacis conditioncs impetrarepoffe âu!doribus(quodabfit)Turcis,quamàfugitiuisfilt;excu tiilatis iftisMonachis»

In Tcuthonico aût feripto funt adhuc mukoatrociorcs» Mox.n.inprincipiocalumniantuosexuerbis.quçmortiio affingunt Epifeopo Auguftenfi, Chriftophoro foelies me in Epifeo^ woriæ,Nerope,qd*uosmagniSèpotétes Epifcopitâindu po», ratietobftinatifîtiSjiJtmanetistotuChriftianiim noméex tingui antc^ uelletis eis qiiic^ cocçdere» Sed reuera extin# gucretur nomê Chnftianu in uobis, fî Neuem ill a s abregà tiones,quas,pneccflariis habent.cis permitteretis. Addût prçtcrea impoffîbileeffejUtuos dodrinçeorûgfecurores^

Epifeo^

-ocr page 48-

(Jard,Mantudnufn^ '

Epifcopis haamp;eâc,auc ordinationes ueftras recipiant, eo itnptjsiuramentïsordinandosobligetis.ConruIuntitac^jUt fuaepartis Principes acftatusuobifcû pace aliquâmundai* nâ et corporalefaciât,tan^ cum uicinis alterius fidei, fîcut Facet belli, feceruntolim filij IfraelcumfilijsEdom. Addunttnmox cxfelhsfui amaritudine difcordiæ abfynthium,dicentes. lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ic ^tiietißdcatit 'tt

per mittant,quod Chriflianiiuxtalatuseorum occidan tur, [dolatria nbsp;nbsp;nbsp;impudicitia coßrmentur. Graue item

c/i (inquiunt)Mf Epßcopi Ganonici 'lt;27'' f^bbatesre» maneant in bonoru pojjeßione, Euangeliußme enecatt» tes,et impedientes,nc idonet ediicentur homines.

Hæc eft profedo illa Helena,propter qua Troiants bel* lutninfercndumefledeccrnuntjUt Epifcoporûamp; Abbatâ bonapoffîntoccuparefubEuangelijprçtextu.Noeftigit admirandu,qd'pcffimaquæ(5ContraEccIefiafticospdic5t ’ etferibut, quia cupiunttjs extindis bona eorutn obtincre» Deinde aliud comemorât Concordiç impedimentû,Pa Superbia pam^Opem nollét pro fummo Pontificc agnofeere, etiâfi ^quot;p^amquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*'8^ Germanicam nationcm ita feexhiberet,inbonu

‘ ÔC Eccleiîarum 8C fuum,ut ipforum Dodrinam Cerimo* niafi^eis uelletadmitterc,Quiaadbucpro Anathemateha ■ bêdus efTetjiuxta regulam Pauli,lîquis aliud Euangelium lt;nbsp;pracdicaucrit,

lUe cnim (inquiunt)eyroresßios in alijs regnû abolie turns non eßet,fed eos multo mawre tyrannidc con^rtHtt turitseßet qudanteaßcit, lam tenemurnos buiujinodi erroresimpugnare. Qq^^madmodu lt;27“ d bonis ex Italic hominihu6 admonemur,ne tale recipiamuspacenuln qtfii alias

-ocr page 49-

d R, (Jard^M.antuannm

«/ilt;c ISlationcs cxcludantur, Cum igitur cx T^atdofitü ifitelligcttur 'Papes regimen in Ecclcfia nticbriéli quot;^^gimen ejjè.,non poßumii^ in duspoteßatem conßntire, ^Hamßbißiper E-ccleßiam ußrpat, iure diuino habe^ ^^contendit,uolens habere poteßatem conpituendi leges

cultum diuinum in Kccleßiajdocmultis répugnât ^fticulis doélriftee E-uangelijyCpiod nos conßtemur. Idea talcm poteßatem cotßentire non poßjumus^

Hæc illidilcofdiarum patrom',quitiment gloria SC pote ftatem fuâ per falutaré aliquâ in religione cocordiâ obfcu lt;■ •■ari acminuLQuoniamuerofolummodo effutiunt ôi nul iisferipturis aut rattonibus didafua confirmant, non opus tftcalîic prolixins à nobis cónfutari, Qtiilibetcnimeale# gens,facile intelligit,quid illiquærantÔCintehdant.

Audiatquaefo,Re.etIlkCelCueftra,quam multas pro# Leg«eor3 ponant leges ijs Epifcopis, qui in eorum dodrinâ SC rcs cx# nbsp;nbsp;nbsp;’’i®

ternasneceflarias côfentire uellct,Quanta illis uiciflim ipfi Lutheranî uellefit permittere, Primum fanc,quâdo fit cômunio(quæ fiunt. iùxta eorum fententiâfiullamliabeatinterfàcerdotêLai t Cos diffcrentiâ)utpoffînt tune côfueta de tepore circa earn tctinerecantica. Deinde ut pofTint priuata quotj abfolu tionem feruare,fed ita utnemini praeciperetur per confeffîo nempeccatacommemorare. Tertio ut in ciuitatibusqfce m, diebus,quando noferuat communio,poflint decantariho rat Canonicæ de tempore poft fernionê, ne Ecclefiae defola tacüidcantur.Id coricotdiae gratia ùolunt permittere, fi ha# béant perfonît décantantes^ QuâTto,ut fefta Cbrifti cum IIIÏ» (onfuetiseanticfsferrtion'tbusqiSCcom'munionepoffînt ce kbrari. 'Qj.iinto, ut iîe(üïÿfâriClônî fefta celebrare uelit, V» nullam ibi faciat inuocationem ficç direC^é nec^ fndrfcifte,

G Sexto

-ocr page 50-

^—^d(Jard, Nlatituanuin

SextOjUtdcdifcnmincciborfl permaneat dodfina ipfo, ruïrijufusuero ftetiuxta uoluntatem domtnorü uniiistii^ iufq^loci. Dicunt tarnen confcienttjs tiitiirimueffc^iünif* modi traditiones hominu penitus cx hoininu oculis ablega rijficu t fcn'ptura praccipit Idola 3^ aitaria diriii 8C cxtirparù

tSi Z)w(’rgt;4'^”'Jnt) (Jcrctnonijs cotetiti eße uchnt Ep fcopi,bofjum eßet, Si aüt Ep^copi ejje uelifit nonfiJwn JÏeculares 'Principes,uerüettainoßtciufn Ecdeßadicii ßbi reßituiuellent^dehocconßiltanduinßret^ (piia ina» gneeßrjitan ciuitatesZJ^ ^Principes aÏK^ui nonlibetiter patientureis Ecclßaßicam TuriJdilt;Eionemreßitui,

Hæcilli.Dequibusqualcfiiturûfit Chriftianïfllmiîm# pcratonsnöftri,cnifdpm($ Catholici Regis HifpaniaruiW diciuin,libenter4)fcdo,fi deus dedcrit,tritcUigä. Non poO fumequtdéperfuadt’remihijhæcinü æquoanimo laturiini e(re,qui talia lampridê.ondênauit Vuonr.adçet Augiiftç inpublicis Recelfibus Dietarû (utuocant) IiTipcralîûaKJ etiâ feueniTtmeinterdixit et puniuit ïn fuis hercditartjs Infe n'orîsGcrmaniæ^jinctjs. Supcradduntautilliloquacitcr adhucaliasIegesdecaufisMatnmôialib.ctdeOrdinatioi# bus in Catliedralibus SCColIegiatis Ecckfiîsatcjin Mona# chord et facrarum uirginû Monafterqs nouo ritu fnftituen dis,Tan^ tonus iamGermaniæfadiïîntVifîtatores,qui^ bus metu Principu fuorû parendû fit,ficut fadû cft in qui# bufdam,qugfubditæfunt illis PrincipibusGermaniçpro# üincîjs^Egoaûtin dno confido,quod miferebif Germaniç aliquâdOjCtliberabit nos àuanis iftis legis!aionbus,quibiis longeoptatior cft perpétua infehifmate damnabilidifcor^ dia,quam âpqs omnibus iampridem defyderatain unitatc Ecclefîacfalutarisconcordia,

- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ha«:

-ocr page 51-

Uc rebus e'xternis ïiaphoris^

Hxc funt R-cucn Domine ac illufthfs, Pnnreps quae adueifusduopfeudo Euangelicorum Concionatorû ptarefpondéda cnt’duxï,hocprçcipuetemporejdum apud nos Germanos Cathohcaiides rcligionis noftrae antiqu» facro fanda apud cundos ucre Catholicos fummi Pon« tificis ApoftolifætjScdisSlt; S.R.o,Ecclelîæ potcftasctaii thohtasperrebclliü Apoftatai}ï Rhetoricas ucrfutiasimü: piaftjcalumnias tam grauitcromni diabolica arte ac fraude ^PP'^’g’^^nt.DcqiiibusR.óf^lllufhCclf.ueftram fupplici)» teradmonereuolui,utpios Cæfarcç Makftaiisconatusad mature celebrandü Generale Concilnf apud fedê ApoRoIi câ efficaciter adiuuare dignef, per qd*fane unku nobis fu« pereftremediû5Cad falutaréinEccleiia Rcformationêcon tra plurimaqbusplus ôufimplcx populus Chriliianus of# fendit, fcandala,rcprchcniib)lcsq:auanciçet negligêtiç ab ufus,fceticiterinft'itucndam,2Caddiu defyderatam in tide ôCrcligtoncconcordiâ reftaurandâ, qua nos German! uno fenfu cumreliquis Nationibus Deo patriSC lefu Chrifto Domino Sc Redemptorinoftroper grariam fpiritusfandi dcuotcferuiamuslaudefqiSCgratiarum adiones concina# mus,ficut abantiquofadumeft,quandomu’titudinis ere# dcntiumcratcorunum 3Canimauna, BeneualearRcuer, ô^llIuft.Cclfs.ueftra,Pij(Rmeftudioforum Patrone

acGcncrofifsimc Princeps.Ex Ciuitatc Ey# ftetenfiX. Calendas Decembris, Anno abtnearnatione Vcrbiacterni.

M, D. XLllIL

In^oljladij Excuâebat ^^lexander jenhorn. Menje lanuarû)

-ocr page 52-

ccM 5*^56*^ o