-ocr page 1-

(jJK.

E V C°H A R I-STÏCA CON TROVER^ SIA capita D Oct R 1 N AE THEOLOGICAE, DE CXVIBVS MANDATV 1 L L V S T R I S S 1 M I PRINCIPIS AC DOMINIj D, Iohannis Casimiri, Gomiti» Palatinii^R^num, Ducis Bauariæ,Tutorisamp; Adminifiratoris EIcétoralis Palatinatus,ofto, riipnblicisDifputationibus, (quarum primaefthabitâ 4 Apr. Anno Aer« Cbriftianx 1584, Marco Beumlerorefpondente) præfes loHANNK»

IacQBVSGryn AK V Sjorthodoxæfideirationetn interrogantïbus placidé reddidit.

^cceßit, lOHjfKHIS lACO^I Synofifis Orationis, quum eleA)iJptttationu tutntu, ctn^reßiont ntna, jutfinciditin i5 A^rilts,publicè habuit.

T/al.n^. iz,zy

Auolue à me opprobrium amp;contemtum: quiateftimenia tuaeu. ftodiui. EtiamPrincipes fedentamp;aduerfummeloquuntur: incerea fcE. BUS cuusmeditaturedidatua.

HEIDELBERGAE

TypislAcoB I Mylii, Anno 1584..

-ocr page 2-

PIO ET AE Q_V 6

LECTORI, t

' nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S. D.

Vum van« proveris fæpè valeant, maximèinbellls: vtdixitLiuius: vt belli, fit auditionis fama^ue quæ mobilitate viget, vires^ue acquirit eundo, inania milita fint: huiccertiæ edition! Dilputationisde Euchariftia , adiunéta eft fuperioribus menfibus, (non fine fcitu vo*, luntateque Superiorum ) édita hæc Orationis, de Difputatione HvideU bergenfideEucharifticacontrouerfia, quafi quædam fynopfis; vteadem opera, amp;nbsp;Tatis fieret ijs,quicitrapræiudicium ,rem totam, vteaaifta fuit,, cognofcere Se di judicare, cupiunt : amp;nbsp;haberent cæteri, qui fabularum qua, Tundam,hoc (èmeftri rparrarum,auditione non nihil obftupefafti funt,cut earum Mercurijs,Ciceronianum illud legeranr: Ementiunrurlipèhomu ncs,in eos,quos oderunt. Tu,quifquises pie Leiftor, vi’à nobifcum com, precareChriftum lefum Dormnum noftrum , vt nobis quidemadiungere pergat veritatis comites,Sapientiam amp;nbsp;Conftantiam: ijs autem, qui feipfos amp;nbsp;alios, fabellis inanibus laftant, det, vt vel confufionis fuæ metu adduifti,. iftud Auguftini Ç^'eritatexinci bonum eib) tandemamplelt;ftantur,amp;fe, quantur: nec earnpertinaciter oppugnando, dedecus amp;nbsp;noxamcettifsiw marafibiipfisaccerfant, Vale optin’^«

-ocr page 3-

IOHANNES lACOBVS

GRYNAEVS PIO LECTORI

S. D.

tmagjvem, tiptimeLe^or, titm mamp;ximè mtcwm ifji rei)eto,ciini anif mum jubit togiiatio de iniijuaAlief norumlcriptorumcenjura. Quem-admodum Chamtsleon omnem imif tatur colorem prater/juam tandif dum : fi{ nonnuUtndnlno in abends Icriptds obleruans, yt videlicet habes antqucdcarpant’^ cgtera^ejua laudas r(poteränt,tumfaßidiopratereunt. StCittiaM ille Jupers ßes eßet, yel adeihnicum Thilojopbum, ilb Cenjores ablegand,i nobts erant,yt eo magißro dijterenr, in aborum bbris,non 64 tans tumqult;e culpari,ßdetiam^ueemeritélaudaripolßunt,aceiiatn debent,dibg€nter objeruare. °Memoriie enim deeoproditum edi^, ^uajiffe ex/jHodam abo, ^ui plurima ^ntißhenisßbiadmodutn dißbceredixerac^^n neab^ua in eiuj'dem librishaberentur^que placerent d idocautem reßondenteßß nejcire; tum .^noßd/g-, tnqute, oportet te eßehominegnauiter impudente, quiea tantum tXiAnttflbenis ßriptis excerpas, qua car per e poßis, non etiam quxlaudare Ï ßtinamille quilquis tandem fuit, prtmuapoßresi tnueqpllaTH noiKondilci laboraßet.

T^prehenditTlutarchin, gfrmerito quidem bomines ins gratosamp;querul9S, qui Tdaturam accufdnt, nec interim eins tornt t»edaamp;benefiiiaagnoßunt: aceos ßmileseß'edicitijs,quinet gleBis puliherrimis quot;verfibtaHomeri,quteruntur quojdam eiufi dam Poette yerßus eße àittepa^ia?, tapite diminutos,quofdam Jed quam multi nunc magnorum hominum Caluini,

-ocr page 4-

Praepatio ^artyrts^ '^'lelancbtbonis, quot;Buctri^ erudittßimai JiuinaSerlf^ fturxexjgt;ofitionesile^ionefuanoniii^ttantur: folemuaquot;pirorum illorumäe (œna ‘Domtnijcrtpta,per tranjtn^ naminibiciunt.tx ijsnonnttÜAexcerpunt,amp;male interpretAnii dtprauanc ac opimontsnouamonjlrum àJeße conß^um, illgt;^ tan^uam auUoribtn afßngunt amp;nbsp;tribuunt, cÿ ^ndabattßn* deinäe eppugnantes,iinperitù auditoribtufumos 'vendunt!’ ciditauttmamp;bt4, gui faEîione elele^{dntur,amp;alien« fabulit^ß plaußorti a^unt, guodtaures canibuig. l^t enim taurm aflrutn, tanéscrotonem maures femel immiffum, excutere neguitt d* nec eiufmodi audttorts,inaures admiffasyoces contumeliofAsßt pijs noflris doÜoribw eßutitas,anathematifmos amp;alta tijetrtpof funt^Sic videlicet in 'Tttrifg^ iußua iudex,cotemtu luces yeritatisgit iudicio iußjßimo,'vleifeitur : cnmytrigjnodt'Peritattinueßi^^f da,jtd de opinions femel cotepta,mordicus retinendaamp;Jummacot tentionedefendedaßaborentinecmodeßedifintietesßrreyelint»

Enimuerè ß guiißudiofus alioguinyeri, a me tamenin hoc capite doÜrinx Eucharißica dijfentiens, hocperfuafttm hAf btat,gnodmonet 64»o» T)iale^lictes ; Inuenta Demonfirationt, non eli^locus dubitationi: ac dele^u babito, mihiJeupriuAS tim,feupubitcè opponat, illud ynuum argumentum, pro tuens da D. Luthtri deCæna Dominica fententia (guod eße Demoni ßratiuum planeg^ inuiilum, fibiperftiapt) fyllogißice mihi oppot nat i libentifimè, ita me Dominus meus lefus Chrißus bené at met, amp;nbsp;gratiamhahebo ,amp;ßme conui^lum jenjero ,herbampors rigam,harenag^ cedam. Siyero yitiumin illaDemonßratione (eo quot;pidelicet loco habita) deprehendsro, modeße illud indicabo t ac Demonßrationem ynicam,eidtm cenßtr« eruditcefubmittagt;r, magni^beneßcij locoßum habituriis,ßguidyitijineaeffe,aliui alignés, humaniter dißentiensanoßrarum Eccleßarumdo^frina, quot;ittl euidenter oßendat,yel conetur oßendere^ Sedßguii meint humanittt

-ocr page 5-

KD LectorsM.

hm^niter amp;intru(iirè ag^e^iarur-, contûtijs mttum ttrltti tntu^viM/nv/xa-Tamihi olijcùtidtcattfaa^uruiSophipnAtayet ttra,amp;})r'idtma nbsp;nbsp;nbsp;prtttptoribM^yiirhJdnèm^gniftf^pitnter

folidf^cofutiua,ytlut crAmbem re^ttat amp;ref)onÂt: ttflor mt ntn leBurumeiujmoiti j(ript^l,4cf^roindtne^ui(ltmadt4 rtjjionfura

Hahta.n.^uod^gam: âc maloftijs c«»« ChrißoSolilo^uijit hocifî, Dti Tatrt^ ^erjan^utn nomen/efu ChrißiSalu4tori4 tnti, inuoutione : amp;ßtie ac ingeniofit/uuentuté inßitutione,temf)Hit juo homintAliotfuinfatii occu/)aio,ygt;tt licebit, tonßumere : ^ubnt reßondtndonddudumamp;japeionfutaujo^hifm^tdy male tllud (oïlocare, aui perdere^

Net certè ynquam edilurm eram ^^ologiam, illam (^u» nu^er in liuemprodijt ) mea caußa ( ^uiper T)ei gratiamparai tiajum, pro Chrißi nomine, yxritateq^f amp;toniumelijs afßci amp;nbsp;inpuluerem, ß'Domirtrfi IES P'S quot;^irtutem inßde lttrgi/tlur,redigi) nißmealiorum magninominii TeirorumaMi Seritas mouifjet. 5i etiam alicui in eayideor,prater conßietum meumniorem ,duriùsinj4pologia perßrinxiße ^ntagonißanif iscogitet etiampormicaineßebilein: amp;me falso traduSum barbaruètraSaium ab dlo, ommno nteeße habujße,yt ne leniter agendo tulpam, ^uamillecriminando, mibi, ceunigramnotatn aj^jergereconat/ttefÇ,agnoßereyiderer^ P^'ideoautem etiam mt tacentCinon de futurum, i notas nigras abftergat noßra Vißiut tationi: '^uando amp;nbsp;ipjeinhttmaniterpraterfuum meritumhat bitief, nondeeßedebet caujapublica ,cuiuf pars faStu e^i^ : e2r 1 tnagisetiam, quam iple,otio abundat: deniqj etiam eomminut ' tum ^ntagonißa prïdtm eongreßles eiimq^ domeßiee prot ptmodum nouit..

1, Ego,pieLeSot ,te oro,'Ptyina metuntyota facias ad Doi Jejum, 'vt ne, rt docendifacras Literas exercttio,eir ah ini ttocationis 'Dd In J'iAtX' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maleditentia yli

) f 5 lii*^

-ocr page 6-

Praefatîo

liM homing, meßnat ahflrahi', neue me non neeejßtrijs eertdmtf ntbtUfCeu ericif amp;nbsp;remorti implKart eirfirapedtripAttatur. BoM lt;onfcientiadeS.EHchari/lia,i(lelocuiamp;docelgt;oin poßerutngt;tiMi hizTheßescontinent: amp;ßomninoita'^ebt D. le[us,tuelgt;or,ljanc doBrinamfro yinli mea parte, netjutt caußx dißßjum, ter^;aerf farielicat. Orotamen Chrißitauffd,eosetiamt^uime(timtorAgt;a €ontulerunt,'ygt;t‘Deiinprimti,litEccleßig,'vtpuiipforum,ytdtnij,, ß'vißimerit, meiquoque rationem habeanteamt ^uamhomines Theologoshabere, a^tiißimumfané e^i^.

ÿ''dit ‘Detti, ytalijalioram oneraportemw, quot;^t inßrmosM ßde toleremuiit)t raritatenon odio certemw, yt honorealijalif ospreeueniamtti: yt denique exemple ‘Domini deßt mîtesamp;buf milesßmus,proq^noßrtsoremudhoßibus, Keinam autemidof mne prxßare amp;nbsp;probare, ( Spiritu régénérante gratiam ßudm nobislargienteJ ßummo contendamtußudio.

Lugens ob domeßieorum dißidia Eccleßa, occinit no^M identidem hasgrauißimasßententias : Quodßalij altösmordeiß eir deuoratts, yidetene yicißim alijab abjs conlumamini, Gal. »5. '2dealtjaduerfusalios lo^uimint,fratres: ^uilo^tiitur(entra fratrem,qutqßan:natßratremßuum, lo^uitur contra legem amp;nbsp;daf mnatlegem,dac..^„ii, 2de ingemißeite aliudaduerßti aliumfratres l^t ne condemnemini: Ecce ludex-ante ianuam adßat, ia(.lt;)

Cogitent etiamij, ejuinobißeumpublice contuleru»t,feße eße homines, iferbi Dei minißros, ^ui non tijuidem minus^uam nos, expartetum cognoßcant, tum etiamprophetent : amp;ß nos humaniter etsreßondiße: duriußula tjuadam diila,fa^{a, amp;nbsp;preeiudicia, patienter tttltße, meminerunt : ßaltem hoc ßbiper» Juadeant,non minus tpßspro yobtsinuocandum eßeJeßum Chrii ßum, tjuam nos eundempro ipßs comprecamur, yt Videlicet eof rumamp; omnium noßrum mifertus, nobds det ampldii amp;nbsp;tuerip» um pacem,yeritatds baßßubntxam.

^^dei,

-ocr page 7-

AD Le CTORE M.

%Jei, haleantaliguam rAtiontf») ï)omÎHimei feftf Chrißi,cttiyntjloyreuerentiaßpjuperluaderepote^^^ -^gnojco amp;cleploro tnßrmitatem tneam,amp;injcitiam mtAm,etiam ante quot;vi^ ÿnttannoiin ßacrts o^ertaneù 'Theologiciexaminis, ab in^enij: tttttisßitnatoriblif animaduerßam : quot;vtquidam ei/tó ordinühomo, nuper edttofcnpto mundo teftari yoluit^ liefgt;tnumtro, notl tquidem quafinaturam incufaitj, repeto y eter ei yerjui;.

Inuida me jjiacijs natura coercuit arUu: In^enij 'vires exi^uas^ deäit.

Sed Tieipropitiam prouidentiam adomns,meoqj talent 0 conf tentw quafi hac tqrfa hora moritur un,Domino meo iejuChriflo pro meomodulo, teflimontum perhibto : luuentutem ad pietattiamp; doHrtnteßudium exhortarißludto habeo ; at tn htsdocendi labof ribui,qmhM diu iam defunSui, ’Deumyberttm benedixiUe,exf pertinjum ; libenter amp;nbsp;irebrorepeto,ytrilongéoptimt amp;do^ltßi ßmi, bonorum^ memoria digni/?imi, ‘Philtppi’KIelanihthonti 'ferßculos,quos oltm adpatruum meum magnum,Simonem Gry( nteum,jcripßt : inter quoi hoc Dißichen octurrit:

Interea tenui 'venapraconia Chrißi i)icerefipoßum jßat mihi laudis erit.

Ihion gigno noua dogmata ; net in interpretatione Serif' ptura fanElie dtßedo aßdei analogia. Theologiam peto exmof numentts quot;Prophetarum amp;nbsp;j^poßolorum : amp;nbsp;deletior in docendo ’^Tn^.TOeuß'iiaJi 'T^éssm, ac Logieds inßrumentds. quot;lgt;Ieminem ttiamputo mihtexagttandum:- tmodemtror quoßdam,quinifiaf lies perßringant odiose,docereleje non poffe put an t !

.^dduerlario, quem mihi-uPcitauit Domintn, au^lorfum, quot;itquum de^hrißt fanElißtmoglorietur nomine, quumßt minif ßer-yierbi Det, alios^ hortetur ad'mndeßiam, adcharitatem, ad yißera milerationum, deßnat tandem amp;'em os cir mortuosDei' ßruQS tnigitè exagitarett:s',quanium in ipjo efi,deßormare.

-ocr page 8-

Pr ab F ATI O

Coÿfff tnt amp;nbsp;alios honeßosyiros, ttß ia hat 'vtritaM itftnßone optime noèiißtmut confcij, ntctnttuimuiplumlea ii fßiw tela : tarnen amp;nbsp;tranquillitacM noßra t!raliéna,amp;honorii noßri caußßa,ab eo etiam homint,qui «o« ell^/uiiexnoßrie taußa, fidreut foramtota E(cleßa,idpoßulare iure optima, quodyertf cundèpetijt Cicero in Orationepro T. Quintio, dicens : Itaqut in hoc obßcraiQ.-4quili,ytquAmexißimationem,quamhoneßat teminiudiciumtuum ,propè a£iadecurßaq^atateattulit,eatnlit teat ei ex hoc loco auf erre.

Ego fanè,quoniam ignarium dr indicem mortalitatù tnea iam'ßiu/intio, eof^nomine deßderium clari conßtidMDei'Dot mini^mei lefit Chrißi,amp;liherationisà tatoptccato e^miferijshuf iuiyita,in meo corde magts magnq^accendicupio: magno^tre yelim, quando mto Domino meè terrena in cxleßem.gt;4cadegt;nit am euocare,yidehitur, tranquillo animo hincahire, ’tv ,lt;vcpH/xj« TtXffiJ5ju ; poßremdsq^ mets yocihua, potiua Chrißi laudes repet tere, quam honoris exiflimationtiqmexdefenfionem, aduerfa cuiufquammorfM,amicM drpoßeritatianxie commendare.

Tracefferunt nos ad Cbrißum fefum amp;nbsp;adeius tribunal, tximijferui Dei, Oecolampadiw,“Melanchthon,CaluininfUart tyr,‘BulUngerui,'BuceritsjCapuo amp;nbsp;alif quorum nomina baud duhièlibroyitafuntinfcripta : quorum laboresfanBi.amp;ccrtit mina protuenda yeritatefufcepta, Eccleßapluritnum profuef runt: quorumßripta orthodoxadréructa,poßeritaeiquoqtie admirationi erunt dryfui maxim o» nbsp;nbsp;nbsp;f

IKec Hits fané magmsyirts, q/^rurn memoriabenediHa •■HS t tttc mihi Opus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^ore dr apparitore inktta

mano,quiadSeruatori4 noßri J^JQhrißi tribunal nospertrat bat. Confido tnim in Domino,^s omnes cumgaadioaterno, ieatis Angelis congratulantibus dr dedutentibus, illudadiiuros, txoptatißimam^Jententiam : mite betitditli,poßidete regnum yol/it

-ocr page 9-

AD Lt CTO RÏM.

ffamtum amp;c. audituros eße, rtinam yero atm,non multot tx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc, proh dolor, hijirwnummore ludibitndi, nobi4 tut

dictum dluddenunctant,lugentes amp;plangentes duci y'tdeamw^

Enimuero ejuoticicir illosclarißimosyiros, /jui hac 'Tpita ftctâ‘^riecl4rèf)ridtmdefuni^iilunt,horribilttertraduci:amp;cfut ditißima illorum Scripta,magno cum Eccleßxamp;pixIuuetttutM incommodojproßribijyideo: magnoperèprofeBo demirorEthnit corum^uortindam moderataiudicia de mortuä ^uibufdam,ac dt torumjcriptds. l^lotifuntyerpa : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fäfciturinxiiuüHuor: p'o/lfatai^uiefeit;

Tuncfuitsex meritoquenquamtuetur bonos.

/(t nunc quidam Theologiprcectptoresßios, quibui omnia * ßtajecundum ‘Deum, accepta referre coguntur : amp;nbsp;quos fupert fli(esygt;enerati/ùnt: poßfuneraDel nullo kabentlocotyel etiam inhumanißime traducunt.

Erat publice le^urui .AgeÇtlaui,Orationemquandam Lyfaw dride mutandol^ipub» Lacedamonioru jlatUf^t qua dubia erga patriamfideyir illefutfjet, innotefeeret. Sedquum ex Ephorà quidam,grauiter dixißet : Lyfandrum mortuum noneffe refodb tndum: ^xberoicw, etfiaLyfandrofuperflite magndsfefeaft fe^umeßeiniurijs,meminerat: tarnenmortuumnoluitflagellai re. Jntelligebatenimyerum eßeidquodyerfuimonet:

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ouxStfiM KlaP-teo’o'ip W avtrpättfip

tlaudfoi eiî fu^eroccifisia^tareteipfum.

Coronid^ locohacduoaddam,^lterume^, ’Me/Quguf ßanam Confeßionem, tta '^t earn auéor quot;Philtppui ’Melanchthon

I iamfentxinterpreratua eii^',femper probauißi,amp;ettamnumprof bare. Sed horrenda ilia dogmata derbiquitateCarnfsChrißf,amp;de orrtîi Ctrnw Chrißi manducatione, qua etiam impijs'yina cumß^ \ deliii« |it comm««« (licetilliiadiudicium,hti adfalutemeace^ ' d4t)ne^oîMConfeßione/iugußana (adqnamiußurandumquod

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim

-ocr page 10-

Pß AB F A T t o

cliitt Ttibnigitpritßstj^fecundum fairasScriptttntsamp;SymlaÎA tria, no! aßringebai ) txßarc ac fronde Janilè teflor ab hit duobu'S dogmat lis mtflanè altenum eße : if jam auttm Confeßiof nem y^ugußanam Itcundumorthodoxam eins jent tnudfr oian amp;nbsp;frofteri,amp;eandeiuxtaßdticanontminterfrttari.Sicin’mamp; Frideriii [ 11QomitdsTalatini,Eleiboris,fij: amp;nbsp;Eedeßie'Bat filienßs Confeßiones jan^bas amp;nbsp;orthodoxes,yt Ult cot^'entientes, affrobo. A’teru, txanitnoamare amp;UtenerariÄcademia Tttbint gen fern,amp;eint doiltßimos ^‘inteceßores eSrEiofelßtrts ofnni»»^ lattdatißimoram Ordinumtac tarn,ne /^uidem DniexUlis dodißit tnti hominibut, tjuosante yigintiannoshbenter audiui docentH, ali^uid diblo fabloiiP, derogandttm aut dttrahtndum, tenßißti ^u'am numjuam meifjumytcontu^nelta afßcerem, autytegt»' metf rohrte ytineta, ^uoddtci jolet, caderem, in animumindut xh Fideo eum hominem^ijui, licet Academia quot;Baßhenß!Ldtris, adTubingenßemßcriptiis, teßata eßet, me ne^juaijiiam inßÜat tum eße cjuenjuamalienteScboliei)odlorem, nedum ipjumftit rimonitefrecontm, amp;hoctemfore, non tarn Germania cymbat Ium, ^uàm fublitee fama tympanum : tarnen ßuj'urronibut juti nimtffatulas auresprabuiße:conßrmatum^^ eßtrv

(^ui me praßente ne mutireiguidemaudetideahjentijonit nia diußarßt mtlancholica,yt ne yideatur xTlad^()u)!iteris,fuit ins Ult multa faß a de meo Academica minißertoßta perfuaftt,'it dim idem amp;nbsp;adEhilippu^Melanchihonetde Ealtßaru Htluetit tarudo^oribw,datds, Epißolts crtminatricibuf,eos idefroßcidit, ^uos quotidiè coram ygt;enerabaturamp;fratres carißimosyocabat, ExemplarauteEpißola adEhUippum,ciclarißimoyirQprideM ad me mißum,habeo: ijuojatiis redargui Sinonite eius artes poß ßiint.^An non autem,yt nthUgraunts dtcam,culfanda credulttaS, ebi^,rujurronum,amp; archit eili epi floltorumfamojorum,fabelltis, locudaretnee ynjua ysl tribut Uneis eu,^uideßertur,interrogart:

aut

-ocr page 11-

Praefatio

tut faltim exaîijj (^uorucopia,'BaßUte tfl) yirn eertè bonés amp;nbsp;JapieabtnlciJdtarifnum na ita habtat resfSed odtudoSrina Eu» tharißica^t^ua ßneylltua mor tabu tnfe^atione)trado 'RSo’lt;aT«j« f^TiKop eße experior,iniuriarumamp;contumtliarum,tjuibwnuper affeBui-. j'enß tameSpirttu Chrifli mthifuggtßiße:Tu quot;^erofatßj animo (juieto, amp;nbsp;interim du hic ab Ulo inflammatuiiCorybantitè tnte debacchatur, benépretare ijs,^ui maledi(unttibi:amp; ora ^eum,ne^uod illi agunt,flatuatpeccatum.Sptroautemfutu» ^»m^'vt'vir ille^ybi ab eo Hißitto,qui diuß/ffudit ipßfrigida,amp; ^^odfe aduerjitmme neeßylo, nee ygt;oct tentareaudet, id aliéna ^^tnpericulo amp;nbsp;dcdecore (odijfui txfaturandi caujßi)bbenter fa» ^ß)ßbidata'ygt;erba,amp; adße de me doBrina Eucharißic« caußßa^ tn nejcio tjuasangufliasßanoßris hominibu» reda^o, mera nuga» tnenta eßeperßripta,animaduerterit : moleßeßeratßt tanquam •^rtßagoram alttnum induiße calceamentum,amp; dum alienee ira» titndiaßeruit,toutciandoimmerenti,ßtipßumtraduxißeapud hof mines cor datos:

rai; ;xt/j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï«a'O(U2jt/ àxViépStjsoî TTff,

2)e«lt; pactsaudor detpacem Eccleßx cum yeritate coniun» ^amt ß4men. Exefflorejcenteisrb^’ptdx)^ i^dcademia Hej» delbergenß, die 21 Tdouembrti, ^ua 1531 loannes Oecolampa» ditis, 'Baßlea piè obijt. Eiut in agone hit yoces fuerunt.

lAd liberos trtti adhuc inßantts, ^uos ordine complet x»sgt; eïr dißuauiatua e^ß^,dicens: ^Agtrni Eußebi,mea Irene^ mtaAlethea,DeumT^atremcceleßemtimete:cui e^o pater yt» fier ttrrenua O* pauper, y os alendos ynicècommendo,

». •-Ad’KUnißros Eccleßa 'Baßlienßs : Ego ‘Do^lrinee Euangelica , ^uam proßtßits jum : amp;nbsp;fintentia dt Euchaf

A »

-ocr page 12-

Praefatio ad Lectorem. riß'ianotnine,optimemthtconlctui : httm tam/td tribunalCijfif ßtaccedo ,adtjuoeltnenuf}erlcri/ttojuo T)ominM Lutbtrmreuoi (andumj'uotjuodamajfeitudußft^itenluit. ,fratres ßate in Domino, amp;nbsp;Chrtßo teßimontum fangum inl/oßerunt ^uoqueperhibtte, gt;.yldami(um,^uiadiamagentemantmamacceßera(: At ego ttbidico mebreuicum Chriflohjafore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

4. Dominum eir Saluatorem fioßremam hanc frotulit: Seruame hf u Chrifle. HxclanSru Ute Chrtßi)erutn, yirtsgmuißimtsftrxjentthui,ybidt'cißet,jjgt;iritum reddidit Deo conditori eir redemtori. Tote^^auttm de hoi yiroii^uiomnialtiA fauperibui eyexulihui ohßdtm Chrtßt, erogarefohtui fuit, id dicftjuoddeheato ^itgujïinomemorixe^proditum’. Obtjt^lot nose in defenfionegratia Chrtßi. Teftamentum non londidil, ^uia Cbftßt pauper, ynde tonder et non habebat, quot;Nattu autent -fuit 'D. Oecolampadittó in laudatißtmi l^P'irtenbergiii Ducatm ^fpidol^Kinjfergx: tjuedoiim telebre fa^lum efifob ilementit am Conradi I/1.Imperatortf,qui Ki^elphonem ^aUosaß ibidem ob/e/Jos, amp;nbsp;ad extrema reda^os, ingratiam recepit, quum herai^ nas {^quibtió dißedendi cum luis ornamentis copia ailementißtmo yi^lorefaElaeratJ apertaporta oppidi, humernßutf mantos ext portare, omnihinq^opthw amp;H.nfi.n'KiQi^ prxferre, animaduert tßet. Eratautem Cecolampadtuaanno'^nonatumaior, Domit no Luthero. Iß or urn idecf men none m pacio ,1)1 quum inclyta amp;nbsp;florentißimayrbs'B K s hgt;tßhxc qua dixi de pioobttuD, Oecolampadtfyerißtma eße noritamp;tefletur: ytdeant pix mentes quidtribuendum fit monßroßs mendaiijs,quxaquibuldamAnt tithrißianii initioconßfla, poßea amp;àqmbuldamalijs, odiodos BrimeEucharißicx,quam Oecolampadtw piè tradidtt, inßammatM, mnlm /lt; riptit fernere af fßerjaj-utrunt.

ILLV-

-ocr page 13-

ILLV s T R T s s IM o PRINCD Pl AC DOMINO, D. 1 OH A RUI CASIMIR. O, Coaiiti Palatino ad Rhcnum, Tutori amp;nbsp;Adminiftia-tori Eledoralis Palatina tus,Ba uatiæ Du-ciamp;c» Principifuo clemen-tifsimo.

et tage M à Cm^TSTO lefu [irecatur.

LLKST1lt;JSS1\IE

Domint ilementißimt, e/Ç mtlitantü

i’ in hoc mundo Ecdeßa ‘Domini nojlri Chrtßt, amp;ßngulorum etiam fiiorum tjuertla : _EJet mthi ^uoiitxuloinlvhlech, amp;hahi[oitt tabtrnaculii IÇedar, Diu hahttauit anima tnta lum hojlihmpacds. Egopacem expeto,feddum lo^uor ipß,ad lellumji comparant, TjaLizo. Etßautem dura e/lpiorum, tant ^uaminteracerrimoshofles, e^ryeliit in decumanorumfludluu 'ilnd5'Verfantium,Jorsiramen^urim non omnes^ui illosafßigunt eodem loco hahendt ßnt,lolatio id eße afßidlds dehet, ^uèd quum flacuerint opera eorum Deo, htc etiam inimicorum corda adpaf cemtonuertet, Twmdemumautem Çytiam de lontrouerfljs dof

meflicorum,dereligione,loijuar) operanoflraDomino 'Deo nof ßroplacehuni, ßhona cauffe optimapoßierimu^ fundamenta ; ß honain cauflam bené egerimw ; fi deniq^ modcfliam, Icnitatcm , fiudiumyeritatdspaciaq^reipfadeclaraiierimM.

Euiharijhclt;ie,fententiaf,noflra cuius nomine ^uis dam litem nohtf intendunt, haßsadamantina junt /nßitutionts CxmeDominiyerla.tjuaTaulua Apoflolus numero lomplixiti t^,qiiandoßripßt : ‘Poculum benediclionM cm benedittmus , «onne commumo fanguints Clrifli e^f Eanta ejutm frangif tnus,no.,necommuniO(orpotts Cbrißitif!’ itor.io..6. quot;Wn

•A 3 auiem

-ocr page 14-

Pro O8MIVK.

auttm iam ^uartiur ,ßtne Cbrijlm Jtfm omnilgt;otej,W/tx,i)Hinif lgt;ritfenSiadorantlitt:de hdj tnim nefariuforti duiitttre.'feddt'verf iorum Inß’ttutiondi óaw« Vomini ^ermana interpniationi, ^uttflioetQ: quandoquidtmnos^uidemfenie»iiam,^uaman^f logiaßdei amp;nbsp;omnium Sacramtniorum ratio amp;collatio doctnt, ionaconjcientiainoiisjiijutndamducimw: alij''»erô,fcri^tutit in yeriti Ccenie retinere malunt : illud interim non animadutrf tentes, ‘Pontifiti^eTransfuißantiationi, quam jux ConfuißtiM tiationi, illud magtsferuire.

^enèautem lonam noßram eauffam tum demum a^emut, ß in hac dißutatione mediam re^iam^ ingreßi quot;piam, ne^j ad dexf teram,nt^adßnißram nimium deßexerimut.'Quicun^ßuTranß ßißantiationem j'eu ConCuiflantiationem^roßtentur, Chrißutn tnundiafßgunt Elementts, amp;exSacramentes totidemJdolafaf ciunt ,eis^jalij indißtmulanter,alij tacite, iuflißcandiquandam yimtrtbuunt. EJi nimium addexteram feruntur : necquart Sal cramentaßgtlla, non caußa, iußitiafidei dicantur,faitsJ/erptM dünn (^uiyeróSacramentaßn^untnudasamp;externas/srofeßiot nii (jhrißiana teffiras tantJim eßfe, quot;vt Cataba^tißa, nimium dte fleÜunt adfiniflram,Sa(ramenta yidelitet euacuantes. ^dosWt borum Chrißifententiainßßentes, banc Jgt;ropoßtionem,'}^etonyi micam, inquaftgnotributturreifignißcata, (quafidelibusyere conferturinyjußacrie C'^^na) nomensTanisEucharißixe^cers fus Chrißißc interpretamur quemadmodum ‘Paulus ^poßoluf, quumdicit; Panemeffe communionem corports Cbrißh enimuero dubtum nobts ePf^, folosßdeles corporis (fbrifliparticii pesßeri,quando illos Colos ^brißiinßeitios amp;nbsp;membra eße,acfgt;ri)f inde yittißcari, Chrißo teße,audimus^ Quanquam autemamp;de €on[enfu orthodoxie yetußattSfyeregloriaripojßtmus: yt tarnen ßdem noßramCoitus T)ei exprefßoytrbo niti, oßendamitSinonniß

- exhocynoCacram e'vZnTxa'ipinßiitierefertanimust

Torri,

-ocr page 15-

P R o OE M IV M»

Tcrro, neceJJ'e ßtcontentiosetumtum agerttum ïojut^tjuimahscaußxpatrociniumjujcepit: dabooperamytßm tntmor prxcefitt P aidi ^j)oßolt,tjUüd in tota yi(a,ßc etiam in defenßontytritatti pijs ornntbitfiordi ejßedebtt: ^l^cun^ßin» guitillt,juntytra,^ujeiun^^yeneranda,^ult;e{un^ßußa,^uie(un^ fura,^uxcunt^amabiliat^uxcun/jßoninominii, ß^ua yirtM,amp; ßqualam e^^ß}iectogitaie, 'PhU. nbsp;nbsp;8. Optima enimamp;fanblijt

ßma caußa t^yquam nondentata charta cum abßntibtn (qut^ tum ntmiaeprouocamui, cupitntti potitts btnetum pricari, tum factre ijs, qut nobiiprofeßton/ä huiui caußa minuaaqui junt.) lt;S tdplaiido nbsp;nbsp;trudito c olloquio c or am a^ere cum ijs, qui yeritaa

tss amp;nbsp;Concordia ßudium piè coniunxtrunt,paratij'umin. “Dtlta ilamur enim trudita amp;nbsp;amabihßntsntiarum collatione z-^ae ficpènobiiinmtntemyenitilludPlatoniidt^um: MaKtxçjoi ot ^KVHKooi «4 t3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;só.^oLT^ ïóvTO/J Ao'ywpî

Peliceslunt,qtiibi0 datur audireftrmonts èjobrio orCyprudtntH nimirum mentis inttrprtte, prodeuntts. Speramits etiamfutus rum,yt ij,quibiu cordi Eccleßa adißcatio,pijs yotts ad Dtf umproftlicißicießu dßutationis ißiitsThtologicaynobü adßntz yt minime ßnt alt;rvpiamp;oÄoi amp;nbsp;muta perjonain publico congrtßt fuzStd conférant luumquoq^fj.tq'^ t7rißgt;ä55Uo/j. T)e lit trat a au/ tem 'hlobiUtate,ßemmatum,yirtutum amp;nbsp;ingenij laude florentez dejj alijs honeßißimis tir tgrtgia do^lrinaperpolitts Juutnibus, quiium'Mufis fud Gratias felicittr coniunxeruntytiobis pollict/ »i«r, dignam natahumßltndort amp;nbsp;ingenijs ipforum, alacrita/ ttm yfludium yeri, odiumfalß, dißtndt do^lrinam y tram amp;nbsp;«e« ceßariam, libérait deßderium,fauoremt enim yere ab Än/ tißhent diBum ; tou? àuTOu$b'vtvtî’tiVûa,‘n)ù'i?0t.vaçtTW!». Itaq^yirtutumy ac inter hasytritatisßudio, generofasfuas na/ turaSytgregie teßabuntur.

Tuo autem, Trinctps illußrißimt amp;fortißim(, nomint lauda/

-ocr page 16-

Pr o OE Mr VM.

haJatißim», Theologicam hanc‘D'il^utation(m ornartDifatn tum tjuiuDäum O^t: ’^laxunum, lux Celfitutiint^eltff ^iu amp;aujjgt;ictjsfeltctßimis, ingratiam eorum, qui quot;»eritatu co) gnojiendaferio ducunturßudio, in Heidelbergenß .^icadetnia, tutelle T. Celßhoc tempore commiffu,illa inßitutaeß, tum etiam yt non folrtm G er manic x gen ti : Jed etiam exterit populds, eun) dem 'Vnd nobifcum leßtmChrißum crucifixum agnojcentibiai . gratior eßet eiM le^io. Tslon enim ignorant,nec etiam diffitentur, tamnoflri quam exterifideles,quantum heroicte tult;spietdtiamp; yirtuti debeat l^f^ub, amp;nbsp;Ecclefia Cbrißiana : cut yt T“. tudinem,tanquam benignißimum lgt;dutricium, gloria,beneficen) tia,praßdijs amp;fucceßib/ti florentem, 'Domino /ejia Cbriflusgt; y^gum 7^x,diußtptrßitem ejfie quot;nelititotope^ore oramus. ‘Per) ficriptum Httdelbergx, z6 'Martij : ^nno Cbrifiianx cfieta M D XXClf^,

lllußrißimce tute Celfitudin^

Serutis addiÜißimM,

Johannes lacobtts Grynaeus,

-ocr page 17-

•DS, COUT^orE\SI^ CJT^CÂ'

iSrCH A^l STIC A Ml CAPITA QJ' AE^ AM, nitopro^eßta^yiideijsplaciilaamp;trudit^tcollaiiOfè

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^iuinii potißitnitm fcriprurii,^

injittuatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

VvmSanctorvmCommvnio aNobis poftulct, vtitidem fimusafFedi,ean. dem charitatem habeamu5,vtvnani. mes, amp;nbsp;fententijs vni firaus, nihilq; gcramus percontentionem, aut per inanem gloria, fed ex modeftia alios nobispræftantiores exiftimemus,Phil.2,3,4,5. illud initio teftamur te ftatumq; cflevolumus,hanc, de Rc Euchariftica,difputationem Theologicam, non alia ob cauflam à nobis effe inftitutam, quàm vt ea pri-mùmquidemEcclefiæçdifîcatiOni; amp;nbsp;piaeacingeni-ofæ luuentutis, (veritatis cognofccndælibeTaliftu. dioflagrantis) inftitutioni; deinde veto,Dci ætcrnr, amp;nbsp;magni Domini noftri icfu Chriftigloriæ, feruiau Oramus itaq^eundem omnipotentem,veracem,æ-ternumDeiFilium,quidixit: Vbifuntduovel très coaûi in nomine mco, illic fum in medio corum:

Ti'oemima is-yiotum.

Matt. 18,20. vt illeThcologicæ iftirH w'u^nTHc-a velut Epiftatesiotere(rcamp; præcfle,amp;fanâo fuo fpirituXy-ftarcha,eogitationesdiaaqjnoftra omnia moderari, inqs omnem veritatem nosducere,dignetur. Pios verô omnes, quibus 4«AaÄHfleaKlt;xilt;f»Aat^A$i’a veritas amp;chatitasfraternaeordicft,amantctamp;offieiosèio-gamusjvtpijsvotisftudijsq; nobisadefle: omnia,vt Sandos dccct, candide interpretari, velint ; Gntq;

B mémo-

-ocr page 18-

DrsPVTATIO* DE

mcmores grauifllmi didi: Quotquot i(3q;perfedi . fumus, hocfcntiamus: quod G quid aliter fcntiiis, hocquoqueDeus vobis retegcr. Atramcn in coad quod peruenimus, cädcm incedarausrégula, amp;iti-dcmGmüsafFedi. Phil.3. v.is.id.

- 7/.

9'ri^aßtio.

Dc facroSandaDotnini noftrilefuChrifliCœ-' na, cum non idem omnibus, qui Euangclium profi-tenrur, amp;c Babyloneoccidentali egreßi à Pontifici, orum maræologiaalienifuntjVideatur. Propofitum nobiseftplâcidèamp;vcrèoftenderc, tumdequibusc-iusdodrinæcapitibus,amp;quatenusconucniatijs,qui cæteroquin fententijs diflident; tum de quibuso-mninönon conueniat, Itaenimfuturumeft,vt no-biscitra Andabatifmum, amp;præiudiciainiqua, con-fetre in Dominoliccat, amp;nbsp;vt candida fententiarum partis vtriufq;collatiOjferuiatcharirati declarandr, amp;illuftrandæveritati, de qua præclarèpronunciauit Clemens Alexandrinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« a?(i!Saa

(Te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inuida eft vetitas,falfa autem opinio dif-

foluitur.

JIL

Controuerfia deS. Euchariftia (quæ tametfi du-riter Ecclefiam longo tempore excrcuit; amp;Papifti» magna?, illiberalitamen,voluptatifuit: hoc tarnen nulbt“ ’lit bonihabet,quódad vindicandäfacrofandamChri-tontroutrs fti IcfuCocnam ab amp;fTOAa'7jti'aMi(rç,amp;ad vcritatemil-Ja. luftrandam.plurimumfecir) hadcnusnoncftdcCoe-nç Domini Principijsextcrnisamp; internis : GJnquain, ea rcdcconfidcrcntur,dequibushçc noftra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quam fubiungitnus, vereamp;pcrfpicueagit.

Nana

-ocr page 19-

«VCHARISTICA COXTROYHlIii

Jlfl.

Nam n fpfäcsprincipiacxfcrna.vidclicctcaufla« efficientes amp;nbsp;finales facræFuchariftiæ, controuerfia nulla eft intereos, qui diligunt veritatetn fiepaeem, née quod dici foletjin Scirpo nodum quirunt.

De Cœnæ Domini caufla efficiente Principe,hoc q^ftgteitn eft, dceiusauiftorCjGonuenitalioquindiffidcntibus tt caujpi dehifceaphorifm is omnibus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quateaM

Cœna Domini inftituta cft à Filio DeiDomino noftro lefuChrifto.

r/.

Dceiufdcm mj’fticæCœnæcauffisfamulantibus, taußis hiquoqueaphorifmi extra controuerfiam, intet cos qui non fuut plane contention,habentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten^^^ cont

1. Kîiniflri verb’, légitimé vocati, dum fuomu-«f»i'’f' ncre in vrrbi amp;nbsp;Sacramentorum liturgia amp;nbsp;difpen-fatjone fiinguntur, Dei cooperarij, feuadminiftri fuut, i.toi. 3jgt;.

B 2 Eos

-ocr page 20-

DrSPVTATiO DE

2v Eos itaq; folos præconio Verbi Dei amp;nbsp;Sacra'-nacntorûJiturgia4n,Ecclefia defungi oportet: qpum' fintdifpcnfatorcsmyfteriorumDebamp;MiniûtiChri-fti. i*Cor»4. II. MatuaS.ip.

3. Eidishifce DomininoftrilefuChriftiMinißris, quando Aörvj^avnSjfuasin Ecclefia partesdeccnreramp; ordineobcunr, non difcedcndum eft vci latum vn-guem, à Domini lefu præcepto amp;nbsp;excmplo. i. Cor. II. 23.

4* Suntautem illiMiniftri Spiritus viuificantis, nonoccidentisliteræ.a.Cor^^.ô. Meniinerintautem pijjMinifterio externo eius cohoncftandi ergö,phrafi Sacramcntali cfFeöum miniftcrij intcrni hoc Paulie di(fto,alijsq; fimilibusgt;tribui».

riK

finibtis lamvero, fidefi'nibus facræEuchariftiæ cogii quätenus tcs, neutricorum quibusDominus nondumdcdif conutniat. to ài/TO 4gt;jov8z/^,feuidipfum per omnia fapere,dehifce capitibus, litigant.

I. Cocna Domini eft efficax Sacramen tn mnoftrç: cumChriftOlcfucoofotiationis. i.Cor.ao id.

2^ Homo internus fpiritualem alimoniam in S. Cœna percipit: quandoquidcm in ea eibus,nonven* tris,fed mentis, fidelibus exhibetur.

3. Mors Domini noftri Ie(u Chrifli, per fidem, Cocna hac vtentibus, eft annuncianda. Luc. 22. «9« J. Cor.t«.25j26.

4, Vnuspanisamp;vnumcorpusmultifumus: nam' omnes vnius panis fimus participes, i. Cor. 10. 17. ideodiligendifunt nobis é/xoo'Tiovæo/ Hoi op-oT^àTrilci, ideft^menfæeiufdcaa confortes futres.

quot;5gt;-Tamj

-ocr page 21-

' E V'C « A RI ST I C A , C o N TR o V ER s I A.' y. * Tara verbumamp;Sacramentaforis,quàDûSpiri- . tusfanftus intus,teftantuf.nosiam perfidem incc- ' * dcre, Sc nonperafpedum. a.Cor.s. v. 7. in habitarc Chtiffum per fîdcm in cordibus noftris. Ephcf. 3.

v.17. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

riIL

Porto, fi pîa mens confiderabit faGrofanâæ iftius Cœnæ principia interna, animaducrtet,nequidcm dehifcc «i'/ç (f'ià wao-Svjid cftjbis per orania differre ad-ucrfatias alioquinfcntcntias, îcd denonnulliscapi-ribusconucnircdiifidcntibus; ijs,inquam,quilu-gentcontritionem lofcphi, amp;nbsp;Ecclcfiæ paciconful- ■ tumeflecupiunt.-

Enimvcro fi Materialem cauflam fpcâ:cs,Eucha- ^tamlaa iiftiamduabusrebus,Tctrenaamp;cxlefti,conftarcIrc- tiuis quat næo Martyr! fubfcribcntcs, vttiq; confitentur. Ac il-lam quidemcwxÔMiiJp.fcnfibilem : hancverÓvoHTM/j in-telligibilcm,quæ perfidem intclligatur, reâè om tics cenfent. Resenim terrcnæ,panis,inquamjamp;vinum Domini,. etiam externis fenfibus amp;nbsp;organis digno-feuntur amp;difcernuntur: ,Cæleftcs autem, videlicet Corpusamp;fanguisChtifti,per fidem tum intclligun- • turtum pcrcipiuntùr. Ncc cnim de iftarumrcrum participationc, quicquam conftarc poffet,nififîdc intclligeremus, non panis amp;vini folùm, fed etiam corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti.nqs in myftico hocEpu-lo magis magisq-, participes fieri*

De rebnsTerrenis in Euchariftia, vttiq; negate aon poffuntveraeffe, qua; hi Aphorifmi indicant,

B 3.

-ocr page 22-

Dispvtatio d«

d. Sacramenta cxopereopcrato,finefidebono-ûevtcntium motu , non tantum non ptoQjntijs, „ cimirum abutentibus, fedetiam eisceduntadiudi-cium. Luc.io.i6. i.Cot.

XI.

Decælefti autemP-c, cuîusinfacracocnaratio praîcipua haberi debet,confircnturvtriq;.

I» Rem SacramentiefTe CorpusCbrifti pro nobis traditum: amp;SanguinemChrifti pro nobis eifnfum.

a. ' ' Corpus dcSanguinemChrifti inS.Cœnaverc

E '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adefîc

-ocr page 23-

BVCHARISTICA C O NTR O V J R S I A.

»dcflc ôiexhiberi : verum neeloealiter, nee vllo mo-dOjterreno, aut fenfibili.

J. Perfidem nosintclligere,înfactohücEpulo, nobisqüi in Chriflumlefumctedimus,ctiam cœlc-ftiailla dona verè exhibeti amp;nbsp;donari.

XII.

Haâenus etiamde correlatiuis,fiucvtalij lo-quunturde eflentialibus facræ Euchariftiæ partibus, cgimus,rcliquumeft,vtquatenusconueniatdcFor-malicauffa,candide amp;breuiter, ingratiamveritatis ócvirutis ftudio(orum,cxponamus.

1. Conuenit, alioquin diffidentibus, de forma formt quï 0'usa7iKH,feuconftituensdicuur,acSacramentis7»-4rf»«(«

i omnibus cû commuais. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«««rnwl.

! ■ .

-ocr page 24-

D I J P V T A TlÓ OB

amp; intelligensdubifat,facra-' ' ’«ento vifibiliamp;B,ç facramcnti inuifibili, Euchari-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiamfic conftare, vt horum fic vnioquxdamnon

phyfica aut cflcntialis : ncc arrificiofa aur localis; non edacn perfonalis : fed facramentalis : qualis in ’ Gircumcifionc quidem , inter præputij amp;nbsp;cordis - circumcifioncm : in Baptifmo verb, inter Aquam eins amp;nbsp;inter fanguinem Chrifti , ac inter vtriufquc afperfionemintercedit ?

z. Haftcnusautcmamp; de forma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(quxEti-

chariftiæpropria eftj amp;eamàBaptifmo diferiminar) diifidentibus conucnit, videlicet nos adhibitisEle-inentis amp;nbsp;Ritibus à Chrifto Icfu præfcriptis , cdere CorpusChrifti amp;nbsp;bibcre fanguinem Chrifti: quutn Cœna Dominii lire op timodicatur cibus aniroxjno-uumhominem alcns atqjcorroborans: amp;Chriftus veJit c/Tc cibus noftcr, 5: pafccre anima folam, quan.

• doquidem fides nullam aliamvitamrequirit, vret-iam D. Luthcrus p. m. in Catechifmo raaiore amp;nbsp;in Pafchali fuoHymno^pièproqunciauit.

X//L

Trnnfttk. Speramuseos,quibusnon eftpropofitumlitcra ex. lite ferendo, EccIcCiam ôc pias mentes turbarcgt; wava^/j-ovia/j, feu dulciflimum concentuni Sc con-fenfum, deijs quæiam adduximus,ita vtSanßosdc-cet nou Colàm iam agnoCcere Sc eiüs cauûa religioCo affid gaudio : fed etiam pro fua turn pietate turn doólrina,aliaquoqucCapita, dequibus ij, qui non faatplané /lt;rX‘'fo7Fû}/xoi/£ç^ amp;contumaces, non con-tendunt, quum eritopus, additucos efle, vt ca:fcri ' -^uoqj expeiiantur,illisaihilniasiseirecordi,quam verita^

-ocr page 25-

IV CH AR IST le A CONTROVSRSIA.

vctitatem {quae feientibus facilis, ignorantibus dif-ficilis eft,Ladantij fententia) Sccharitatcm (quae tef-fcracftfidclium) acoptimaconfeientia nos quidem in toto hoc negocioilla duopotiffimum, vclutCy.

nofuratnChriftianorum.rafpiccrc.

Poftulat autëm inftituti noftri ratio,vt pro ta-Icnti, quod nobisdiuinagratia largita eft, modulo fecundo loco,bona fidc,indiccmus,in quo potifli.

mupicardinc, controuerfiadcReEuchariftica, ver-tatur. Hie verb amantiftimc, ranquam in Domini vi

nca conferui,rogamuseos qui diuerfam ànobis fen-tentiam profitentur,vt hocfibipcrfuadeant,hanca nobis pugnantium (ententiarumAntithcfin tantum veritatisilluftrandaegratiaeffeinftitutam (contraria cnitn iuxtafcpofita illuftriorafiunt) acncsvctiftu-dio amp;confeientiaconfirmâtes,citracontumcliam,

abillisdiflentire: habereq;noftræeigaillosbeneuo-lentiac, Dominum Icfum Chriflum «ajd'fo'ivcósx/j, o-tnniumexoptatiffimum, nonteftem folùm,fcdet. iatniudicem; cuius præfentia amp;nbsp;gratia freti,in Publica Difputationc, veritatem à noftris ftarc partibus, nosfoUdedemonftraturoscflc,confidimus.

XI111.

Intelligunt autem crudiii amp;nbsp;prudentes visi , Capt, grauiflimè amp;nbsp;verifl'imc diftura ab Irenxo Martyre Cogunturmulta male interpretari,qui noluntvnum'“’®'^“^' leàèintelligcre. Idetiaminhaccontrouetfiavidcre^ licet. Etenim, quum femel nonnullis vifum effet, proTransfubftantiationePapiftica.Confubftantiath onem Cardinal! Camcraccnfi infclicitcr probatam, inEcclcfiam introducer«'. ptotucndahac,Ecclcfiae

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iam

-ocr page 26-

D J5P Y T A T I o DE iam longo tempore,proh dolor,Tancfta thefi: corpus Chrifti corporaliter in,cum,amp; fub pane latens:amp; fan-guisciufdcmin,cum,amp; fubvino,oralirer,percipiun-turabomnibus,qui vtunturCœna Domini,tarn fide-libusquàminfidelibus (quandoquidemverumvnu amp;nbsp;fimplexeft : falfum autem multiplex amp;nbsp;fibijpfi non conftans ) ea abfurda patronis eius thefeos, admit* tenda amp;nbsp;propugnanda fucrunt, à quibus alioquin piæ amp;nbsp;liberaliter inftitutæmentes,magnisdecauflis maximopcreabhorrerepoterant. Vtautcmæcf« ?£TaiT»/^ «tAH9aö/.',opiniovimfaeit verirati: ficillapa-rit multaabfurda : vt eft vidcrein Cadmea thefeosde eonfubftantiationc defenfione, quae confufioncm Articulorum fidci, amp;nbsp;alios crrorcspeperit; amp;nbsp;triftc con tentionis pomum Ecclefiæ obiecir* xp-.

De Capiribus, igitur,quæ fuperiusànobisad-du£tafunt,amp;fiita vt didumeftjhadenüsconucnit: tarnen quum non fatis fit fidem voceduntaxatcon-fitcri, nifîredè quoqscaminterpreteriSjVtolimSy-nodusEphefinaadNeftorium fcripfit ; fatend urn eft de quorundam verborum explicationc feriam efle controuerfiam, quævtàpijsomnibus prudenterdi- ' ' iudicaripofllt, polliccmut nos K£lt;faAlt;t^û3J'wi’aduros, primùm de facrofandi iftius eonuiuij cauflisamp;cir-cumftantijsquibufdam: deinde veto, de fundamen-tis aduerfariarum fententiarum, eorumq; æftimatio. ne.Faxit Chriftus, vt ea tantumquæverafunt,amp;pto-indepaciEcclefixferuiunt,redcprofiteamur.

XKl.

Quum autem pijsamp; cede iudicantibus valdè probe-

-ocr page 27-

BVCRARTSTICA CONTR« V BR JIA« probeturilJa amabilis amp;nbsp;vcrbo Dei modis omnibus confcntanca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coHatio Miniftcrij cxtcrnióc

intcrni; Rei tcrrenæamp;cæleftis; Hominis externiamp; interni feu noui: Oris animæ amp;nbsp;corporis, cius feu-tentiam breuitcrexponemus.

QuemadmoduminBaptifmo (in quoChriüo inferti coaluimus. Rom.lt;î,s. amp;Chriftuminduimus, Galar.j. 27.) Minifter externus aquacorpus perfun-dendo autimmergendo, abluit:* Chriftus lefus au-tcm,cuiuseftadiundum propriumSpitituamp;igniba-ptizarc. Matt.j.ii. fanguinis fui afperfionc,corda no-ftracxpiauitamp;fandifîcauit: vtiam noftrimunerisfit noua vira ambiilarc. Rom.6 4.Sic etiam in facra Cce-na, Minifl-er externus, homini externo, panem vi. numqjDomini, koceft,Sacramenta: orc corporis pcrcipienda,manufua porrigit: Paterautemcælcftis, homini interno feu nouo, panem ilium verc coele-ftem,quidafmundovitam,hoceft,corpus amp;nbsp;fangui-nemChrifti. Ioan.6.32. oreanimæpercipiendum,vc-rc exhiber, vt videlicet eundem viuificer.

Enimuerofi, vt feitè dixit alicubi Chryfofto-musjoatura noftra totafpiritualiseflcr,inftar Angeli-cæ: non nifiSpiritualia dona nobisin myfterijsiftis, exhiberet Chriftus. Sed quia partim Spiritu intelligente amp;nbsp;immortali, partim corpore organico con-ftamus: illiquidem Spiritualia hm votç«,intclligibi-lia: huicautem corporaliaKzxi »üo3-MTc!fcnftbilia,exhiber: ea tarnen lege,vtfruólusnoftraecumChtiftoco-alitionis totis nobis inftaurandis,fcruiat. Spiritualia igitur, cum ijs quæSpiritualia funt, coniungenres bCor.2.i3.dicimus,non minus abfurdumcflc(rcrum

C 2 vidcli-

-ocr page 28-

DiîPVTATIO DH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

videlicet otdinc inuerfo) dicerc,Orc corporis, non folumSacratnentum,fedctiamipfamCorporisChri-fti fubftantiam corporaliter manducari; quàm in-conuenicns eil dicere, panetn amp;nbsp;vinum ,fcu res tcrrcr naSjOreanima: manducari: autoculis nosaudire,ccr-nereveroauribus. Vident piæ men res noftræ fenten-tiacaduerfariam hypallagcn,ordinidiuinitusfanciro è diametrorcpugnarc: amp;c. manifeftè abfurdam efl'c.

XyiL

I.

JUiuißrk

lam veroordine de Eusoixacoo'tus iftiusCapitibus primarijs,agemus,iniriofaâoà Miniftris.

t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nos folos verbiDei Miniftros (EcclcfiærcftitH-

to miniftcrioCœnamDominiadmîniftraredebc-rc,nccfacrificulosMinaticcsad ciuslirurgtamadbi-bcndosefTejideoftatuimus.quia verbi 5c Sa era men-torum difpenfationcm cifdem demandatam fei-mus. Matt.2?. 19,20. i.Cor. i. 17.

Aduerfaautemin hocnegocio parsnondubi-tauit affirmare: Mallefe«velàfacrificulopapiftico^ Cœnamfibladrainiftrari.quàmcitraeiusvfam è vi-uis decedere. Quum etiamBaptifmumàmuIiercu-lis (incoramenticio ncccflitatis cafu ) adminiftrari veil nt, quid nîcademlicentia, Cœnæadminiftrandæ iuseifdcmquoqjpermiferint : quando,vrrcsipfalo-quitur, illis non venit in mentem commemorabilis illa fenrentia: Damnat, nonpriuatio,fcdcontem-tus Sacrament?

2. Nos verbi Dei Minifttos, Verbum externum prædîcarc, i.Cor.3. d. Aqua baptizare. Matth. 5. ii. Panem Vinumq;^ Domini in facraCaenapraeberc di-cimus.

Alii

-ocr page 29-

BVCHARÏSTICA C O M T R O V E R S I A.

Alijè contra,cum manibusMiniftrorumctiat» rem Sacramen ri,quæ nullo tarnen externolenfupcr-cipitur,hoccft, ipfumCorpus Chriftiamp;fanguinem eiusjtradi, 5c in ora hominum poni,incruditèaiunt: non vident;fc eadem rationeBaptifma Spiritus amp;nbsp;in-terni verbi præconium, quo nemo alius quàm Chri' fti Spiritusdefungitur, fibifalsoarrogate. Eiufdem enini eft, ifthæc omnia, ad inftaurationem faluando-rumprxftare. Xk'llL

Secundo.ficonnderesconuiuasFilijDciinhac Cœna,diucrfitas fcntentiænoftræ ócopinionisjquaï cidem réclamât, in hifcecapiribusconfiftir; dequi-busindicium permirtimuspijsomnibus.

r. Nosdifertè reftamur.EosdcmumcfleDomini Icfu vere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuiuas, amp;nbsp;corporis fan-

gninisque eius verè participes, qui vnum cum eo Iunt;quosq;ipreviuificat: tametfihorum magna in-terdum eft infirmitas.

Alij è contra.quafiimpiorumamp;infideliura pa-trocinium fufcepill'ent,probant hanctriftilllmam,amp; veteriorthodoxx Ecclefixinaudiram vocem: Panis eftnaturalfi corpusChrifti,quodludasilleproditor, amp;nbsp;omnes impijCcena vtentes, non minus oraliter manducant,quàm Petrusamp; omnes Sandi. Anne au-tem pia mens,illud fibi vnquam perfuadeti patietur, tantifper donee fandum (nihil autenTfandiuscorporis amp;nbsp;fanguinis Icfu Chrifti communione) cani-bus minime dari; Matt.7, d. amp;nbsp;partem fidcli cum in-ftdeli nullam effe. a. Cor.ó. ij. certo perfuafum ha-bebit? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

2. nbsp;nbsp;Nos externum hominem, in facraCœna, res

C J terre-

-ocr page 30-

Dîsp\rrATio»B

tenenas pb jrficc: in tern um verô hominem^ res cœk' fies, corpusvidcJiccfamp;fanguinem Chrjfti,fpirjtuâ-Hteeper Gdemj perciperCfideocrcdïmus, quiaquoct in verbo promiflîdnisadeft amp;nbsp;ofFcrtur, idem non nifi perfidem pcrcipifur.

Alij contra, Hominem Cxternu m,in, cum,amp;fiib terrenisrebus, cœleflia dona, orc corporis perciperc amp;manducarccontcndünt: quodequidem nonmi-nuseftinconueniens,quàm fiquisdicatjinCircum-cifîonc ordinaria, in, cum, amp;nbsp;fubpræputio,cordis q|uoquc præputium manu ciufdcm Adminiftri, co. demq;inftrumento,o]imfuiflcpra:cifum.

AT/X

Tertio, Geibum Sc potum Euchariftiæ,quicertc non cft ventris, fed Mentis, i. Cor.1r.j4.. quifpiamrc-fpicier,hæccontrouerfaeflcanimaducrtet.

1. NosSacramentalemvnionem, a'xtTixH/jrelati-uam,quaJiseftfigniamp;fîgnati,agnofcimus.- quiaSa-cramentumad Relationis prædicamentum reclère^ ferimus. Sicat autemin,cum,amp;fubB3prifmiaqua, non]atetfanguisChrifti,quera tarnen iJJaSacramen» talircrei vnita, rcpræfentat: itain, cumamp;fubPanc Domini, non corporaliter occultatum JatetChrifti corpus: fedabeodem repræfentatur; amp;non nißSa-cramentaJirer cidemiungitut.

AlijjSacramentalemquidem vnioncm vocant, fedintcrimrealemconfubûantiationcm fefeiroagi-narijfatis teftatur, quumMiniftri manu,rem vtramqj, paneminquam amp;corpusChrifti,ofFerri,amp;inora,im-piorum quoqucjnfcri, diditan t. Ncgant Ce probate impanationem : fed interim canunt : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttt

-ocr page 31-

I Y C H A KT ST î C A CO NT R O Y E R S I A.' amp;(ltt25rotfoflcin:Quodin tam paruopaneabfcondi-tumlatct.Quideiulmodicontradidioni firtribucn-«lum,ctiam erudita luuentusfacilèanimaduertit. 2. nbsp;nbsp;Nos Cibum huncPotumq; Spiritualem,nobis

cum Tandis Patribus (vtamp;clcdionis,vocationis,iu-ftificarionisbcnedidionem) quorquotindatholica Dei Ecelcfia,inde vfq; à Mundi cxordiofuerunt,idco communem efTedicimus, quialefusChriftushodiè amp;h«riidemeft,amp;in fecula.Hcb.ij.S* Agnusvidclicct maâatusiam indcàiaâismundifundamentis,Apo. J3.8. Neq; verb id mirum cuiquam videri debet,quan- ' do Corpus Chrifti, quatenus pro nobis traditum eft : amp;fanguis eiufdem, quatenus pro nobisefFufus eft. Cibus Potusq; fidelium eft : quorum aJij olim credi. deruntinincarnandumChriftum: alijnuncineun-dem incarnatum, credunt.

Alijcontra,ficnouiTcftamcnti Ecclcfiae pecu-liarem efleconrendunt, vtveterisTeftamcntiEccIc» liævmbras tantum relinquanr, amp;: tarnen infîdeles^ canes videlicet impurös, lise fanda, verè,corporali-ter,oralitcr,^ibiipfistamenadiudicium,perciperein'-terimclaraitent. Scilicet potior eft infideliumhuius ïtatis, Coena vrentium conditio,quàm olim fueric fandorûDeiHominum : quum illiquidem mandu-centCbrifticorpusamp;bibanteiurdemfanguinem: hi verb vmbris olim vidirarint?.

}» Nos corporis pro nobis traditi amp;nbsp;fanguinia Chrifti pro nobis effufi ( Chrifto ipfo quo ad car-nem attinct, iam gloriose fupcr cælos, non in terris, ncc alibi vfquam fito) præfcntiæ modum mere ,hoccft, vcrum quidem, fed-merb

-ocr page 32-

DîSPVTATIO DB

mere Spiritualcm,amp;huctcndcntemprofîtciimr,non vt aliquo contadu reali corpora credentium cum Chtifticarnccoalefcant: Scd vtSpiriruali perfidem cum jpfo copulationcj omnia Chrifti beneficia, ac tandem ipfa quoq; vira æternajn nos Spiricualia ipû-us membra amp;palmites,deriuerur.

Alijsutem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eû,realemipûus cor^

porisin terra præfen tiam,imó vbiq; 7ra^vo‘lap,Cea prx-Iènriam,amp;in alijs ad vitam, in alijsad iudicium effi-cacem, docent; quafifintvniuseiufdemq;corporis Chrifti (verèperceptiamp;reipfaparricipati^ tanquam caaffæcontrarijeffe£tus:amp;qaaûvisviLiifjcandirepa-raripoftit à comm U nioneipfiiis corporis Chrifii?

Quanrô redius Auguftinus. Trad. 26, in loan-nem. Qui,air, manducauerit mcamcarnem,amp;bibc-rir fanguincm meum, non morieriirin xcerniiai, Nempè virtatem racramenti, non viCibilefacramen. rum: amp;nbsp;qnidem Jntvs non Foris; qui Cords comedir, non qui premir De nt e ?

Figmentoaatem de reali ipdas Corporis Ch ri. ûi in terris inairibili præCentiaj opponimus nobÜe Tertulliani didum : Qaemadmodum nobis arrha-bonem Spiritus reiiquir, itaamp;à nobisarrhabonem -Carnisaccepit, amp;nbsp;vexir in cxlum ,pignus rotiuslam-m.Tillùcquandoq; redigendx. Secaræenot€caroamp; fanguis, vfarpaûis amp;coelam Sr regnumDci in Chri- 1 üo. Decarnisrefurredione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

XX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' I

tnflrtit Qijartô, û manducatioais inûrumenra mo- - i coniideret mensverirariscognofcendarcapi. 1

tionùmft dat depræbe/idet'ha-ncTenrenrixnoûrxSieidem op- nbsp;nbsp;nbsp;1

ilf. ooû'tæopiaioaiSfdiaerûrateai, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.î^os f

-ocr page 33-

EVCHARISTICA C O N T R O V E R S I A.

I» Nos in facra Euchariftia, Terrcna quidem, id cft,Panem amp;nbsp;Vinum Domini,orc corporis : Cælcftia autem,oreanimaî, feu fide (refpcftuinquaminftru-mentorum accipientium) percipi, dicimus.

Alij contra, Non minus cælcftiaore corporis quam terrenapcrcipiaiunt.Idquodnonminusagre-ftc abfurdum amp;nbsp;x«xöo*us«tov eft, quàm fi quis per hypallagcn rerum ordinem inucrtcntcm,dicat : Pancm amp;Vinum corde percipi: ipfumautem Corpus amp;fanguinem Chriftijore corporis, Miniftrum externum bap tizareSpiritu, Chriftum vcroextcrnoaquæ baptifmo defungi. Deumcircumcidcrcpræputium carnis, tcrrcnum autcm pattern circumciderc cor fui filioH gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .

lam fi modum manducationis perpendas, NoseaquæinCœnaadfunt amp;nbsp;nobisexhibentur, eo modo quo adfunt, cxhibcri amp;nbsp;percipi iudicamus. Adfunfautem terrena fymbola localitcr amp;nbsp;feiifenfibilitcr. Ideóamp;percipiunturnaturalitcr,Io-caliter,corporaliter. Cæleftiaautem dona (corpus inquam amp;nbsp;fanguis Chrifti) non adfunt nunc in terris, autinCoena localitcr: nec ante extremum dieraadc-runt, nifi menti amp;nbsp;cogitation! inpromiifioncm fa* cramcntaliperccptioniadiunäam,intuentl. Hæci-gi tu r fpi rit ua li ter amp;nbsp;verb n obis præberi, amp;nbsp;earum per fidem participationenosviuificari,dicimus. Ac di-lerte teftamur, manducandi amp;nbsp;bibendi vocabula , quumadpancmvinumq;rcferuntur,propric: quum ®utem ad Chrifti corpus amp;nbsp;fangninem, tranflatè fu-•nenda nobis efle. vtPfal.14.4.

Alij ccontrario, Corpus Sefanguinem Chrifti, D quae

-ocr page 34-

Dl sP VTA TIo DT

quçlocaliternonadeflefatcntur: pcrcipi tarnen corporaliter,realiter, oraliter: Sed modo cælefti,fuper-I natLiraIi,incfFabili(fibiipfisfœdècontradic€ntes)vehementer contendiint. Mcminiffe cnimueró illos decebat Platoniei prouerbij: t3/j ojüSp J'oSti/TO/Jjiiipa?-çto'ii’ olx ts»/», Ea, quæ rede data amp;nbsp;conccfla fünf, au-ferriamp;negariminimèdebent. Conceduntautemilli öcrede quidcm, nonadefle localiter Corpus amp;fan-guinemChriftiin facra Coena.Quareigitur affirmant oraliter ilia iSc corporaliter manducari amp;nbsp;bibi ?.

XXL

Sed en im d ice t pi u s aliq ui s, a n i m i h a c i n parte

«ra-.

Trrorisàra dubiusamp; î/jTÇioiPû Ao-ira-zAw/JConftit ut us, Q^ç tandem « FacWisilli us diucrfæ opinionis, quam im probans, cauflaef-ßiamfons: fepoteft ? Rcfpendeo, Ignorantiam vcrædodrinÆdc firremedia Ljtgfj amp;Spiritu,crronca: opinionis,fonreni primura extitiflè. Quumenim itacomparatum fithominum ingenium,vt, Chriftofacilènegledo,cxternocu!tii (qui literæ proprius eft) amp;nbsp;corporali exercitatione maxime dcledentur, fingantque Dcum Elementis mundi præcipuc coli, amp;nbsp;his læpè vfurpatis falutimaxime confuli: etfi miferrima fcruitus effet ligna pro’ rebus ipfis habere amp;nbsp;accipere : illis tarnen,propterea quodfenfibus obnoxia funr,plurimum femperdefe-runt,facramcntorumabfolutam neceffitatemjVimqj; naturalem quandam comminifcuntur. Acceffcrunt autemamp;alij errores, vtManichæa imaginatio,qusc fingit ffgnisfacramcntalibus mutatis, ipfasquoque rcsmutataseffe ; Opiniofalfiffima,quæffcChtiftura amp;eius beneficia, noui teftamenti propria facit, vrPa-ttibus nihil præter vmbras relinquat : quam hoc

tem«

-ocr page 35-

î V CH ARISTI C A CO NTR O V E R SI A. 'tcmporeeum Anabaptiftis quidamcommuneni ha-bcnt: dcniq; papiflicum commentum de facramcn-tisvim iuftificandiamp;fâluandi habentibus, quod re-âèdixeris efîe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©^,id eft, primam falfita-

tem in hocnegocio.

Occurrentautcm Pij omnibus iftiserroribusj fi illudpcrfuafum habuerint,Icfum Chriftum heridc hodiè cundcm efle ôc forein feculajhoccft,fi eundcm nobisfaâ:umàDeofapienriam,iuftiriâ, fanftificatiÿ oncm amp;redemtioncm crcdiderint: fiRederatorcm omnium faluandorum.luftrantem eos fuo fanguine, pafecntemcos fuocorpore,yercagnouerint: acdi-diccrintvetusamp;nouumTeftamentum nonfubftan-tia difterie, fed tantum difpcnfatione: amp;inverboamp; facramentis,nonliteramTeures externas,ceremoni-as«5lt;clemenr3,fed fpiritum, hoc eft,Chriftum ipfum, amp;eiuscaufla,verbuminternum,afperfionemfangui-nisChrifti,regenerarionisgratiam,efcam, potumq; Tpititualem, deniq; benedidionis lefuChriftiobfi-gnationem perSpiritum fanTlum,præcipuèexpeti-uerintamp; magnifecerint.

XXII.

Plurimum etiam proderit piæamp;ingeniofæfu-ucntutijconfidcrariojtum Analogiæ Vcrbiamp; Sacra-mentorum (quævifibiliaDei verba feitè ab Augiifti-nonucupata funt) turn phrafium facramentaliura, figurataruminquam, vtde multis alijsnihil iam di# camus.

Annon enim pis menti amabiliseft ha:cana. logia, ficut Minifter exrcrnus, quando Euangelion regni piè purèq; annunciat »verbum externum,

D a quod

-ocr page 36-

DispvTATio de

quodauribus Auditorum omnium percipitur, pro-nunciat: DominusaurcmlcfusChriftus.ts'wG?/,,verbum internum, quodfîdeli corde abipfius demum frattibuspercipitur,annunciat: Ira quotics teipfum probans, ad facrofandam Cœnam accedis, Minifter extern us facra fymboia, hoc eft,pancm amp;nbsp;vinum Do-mini ore corporis percipienda, tibi exhiber: Ipfcau-tem Chriftus Icfus,facrofandi fui corporis pro te tra-diti, Sc fanguinîs pro te efFufi, te magis magisq; parti-cipemfacit. Appcllohiceonfcientiasomniumpio-rum,quitamen in hocnegocio nonnihilhxfitant.vt ctiam atq; ctiam vel hoc fecum îpfi repurent, Quum lætentur non folùm quia aqua àMiniftro verbi, fed quiaSpiritu ab ipfoIefuChriftobaptizatifunt: nec SpiritusbaprifmumabalioquàmablefuChrifto fibi conferriintelligant: quid tandem cauflçeiTepofTirjVt malint manu hominis, quamDeiipfîus,in facra Cœ-na,corpusamp;fanguincmChriftifîbiexhiberi? vtma-lint ore corporis,quàm animç,feu fide,ilia pcrcipcreî deniq; vt malint fibi pcrfuadere,illa fandilTima dona, fibicumhuiusçtatisimpijs feuinfidelibus,nÔautem cum fandiflimis Dcoq; noftro charifiimis Parribus (quorum vnus. Abraham, fidelium,amp; proindeomniü noftrum quoq;, Parer perhibetur) communiaagno-feere? Siftant hoc loco pis mentesgradum,amp; quid fibi velint illaChrifti verba: Panis quem ego dabo,caro mea eft,quam ego dabo pro mundi vita. loh.t^.ji.quç fit fidei,pr« orc corporis, præftan tia: quæ etiam com-muniofandorum totiusCatholicx Ecclefiæ: quæ fi-deliumamp;infidelium feu profanorum fegregatio, in timorc Del ctiam atqs ctiam,perpendanr.

Pruden.

-ocr page 37-

EVCHARIJTICA CONTROVERSIA.

XXI IL

Prudenter autem Orthodox! Ecclcfi® ex præ-fcriptoverbîDcireformatæ doéloresquidam, phra-fesSacramcntales, quotquor funtfigurât®, in qua-tuorclaflcs diftinxerunt ,de quibusin iuniorum gra^ tiam brcuilfimc agemus.

Prima eftearum locurionum,inquibusfigno» tribuitur nomen reifîgnatæ: vt quum de paneprædi-catur,quôd fitcorpusChrifti, Matt.26.26.

Sccunda earumeft, in quibus viceverfarei fî-gno, tribuitur figni nomen : vt quumCaro Chrifti viuifica,panisappeilatur.Ioh.d.5i.

Tertia eft earum,in quibus effèdus rei fignatæ fignotribuitur. vtquandoPauIusBaptifmum vocat lauacrum rcgcncrationis amp;nbsp;renouationis Spiritus famfti.Tit.j.j. Item.quando Ecclefiamlauacro aquas mundatam/cribir. Ephc.5.26.

Poftrcma clafliscarum locutionum cft,in quibus figni efFcdus reifignatæ tribuitur: vtquumcaro Fill j hominis comedi dicitur,fanguifq; eius bibi, loh. 6.5lt;î. Enimuero caro Chrifti ore corporis non editur, needentibus (vt tarnenBcrengarianapalinodiaha-bet)teritur: nec fanguisciusbibituroralitcr,amp;pro-inde corporaliter , vt Capernaitis olim eft vifum : quando, vtalicubi Auguftinusdocuit,maius fcclus eft humanas carnes mandereamp;deglutire, quàm hominem occidere: amp;nbsp;biberehumanum fanguinem, quàm fundete Sed quum Chrifti communione fruimurfpiritualitcr, per fidem, Chrifti carnem ede-rc,amp; fanguinem ciusbibcrc,reâèdicimur. Ac nota funtpijsdiâa Auguftini;Crêdc,amp;manducafti.Item,

D 3 Quii

-ocr page 38-

Di s PVT A TI o D H

lt;Q^idparas dcntemamp;vcntrcmjamp;c. Et illudCytinii quo affirmatur, corpus amp;fanguinetnChrifti percipi fola,fimplicc amp;nbsp;inexquifïta fide.

Cæterum de facramentalibus prçdicationibus, quç idco propriç dicunt ur,quoniam quod fignorum cft, fîgnis; quod autem rerumfignificatarum eftre-/ fausfignificatiSjtribuunt, in ipfacollâtionefentcn-tiarum,nobis,o-«Ä3£wediflerendumcrit.

xxiy.

•Reftat vt de fundamcntis tam nofiræ fenten-tia:,quam aducrfariæ opinionis, vice coronidis agentes, quidinterillainterfir, bonafide,amp;,breuiterex-ponamus.

Noftræfententiæ, quæ voifîeèW voîjÔj» oudamp;NTa,'^ô«eOH7w,hoc efijintelligibiliamente: fen-■fibilia fenfibus,totius hominis pafcendi amp;nbsp;rcficiendi cauflapræberi doccu

I. .Fundamentum eftverbumiehouæmanensin ætcrnum,è quo vno quid in vniuerfum deSacramen-tisomnibus,acfeorfimquid de Euchariftiafiatuen-dumfit,peterefolemus,

Suntautem hæcTeâamen^i verba, quibusni. timur:

‘Dominui lepu ea noBe,^tia prodit m efi,accepitpAnttn'.amp; grAttjsaUdsfregUjacdixù: XcapiteiComedite,hoc meum eß (orf fui,quodprQ'^obtdfrangiturt hocfadreadmei rtcordatïonem. jltidemamp;poculum,poflquam ccena/fet^dicens: Hoc 'Pocultim,tll iioaum Teflamtntum per meumfanguinem, hoc facile ^uotteß eun^^hiheritii,admeirecorda[wnefn.i.Cor.u. 23,24,25.

Vt autem pis mentes re ipfaanimaducrtant, verbis inftitutionisplaneconfentaneam eïTcdefun.

( damento

-ocr page 39-

E'VCHARISTI-C A C O N T R O V E R S ï Ai dàmcnto noftræ fententiæ, gloriationem noftram^ fânâam, fubijcimushas euidentiffimasdemonftra-tiones.

Certo certiusefteandcmciTcR.ém facramcnti* tamin rypisquàm inantitypo: ctiamû nonfintea-demfacramentalia figna»-

Sed in Pafchatis amp;nbsp;Petræ iniusantitypojvideli-cetDoaiinicaCoena,ResfacramëticftcorporisChri-

amp;fangûinis Chrifti comm unio.iCor.io.Kf.

Qnare idem de Pafchalis Agni efu, amp;dePetrâ’ iHa,eftiudicium’: vt ex verbis Apoftoli liquet: Et o-tnnes eandem efeam fpiritualem ederunt : Et o-mneseundem poru'ïi Spiritualem biberunt. Bibe-bantenimex feqaenteSpiritualiPetra. Petraautem’ iGhriftus. i.'Cor.io.3,4*-

Éf perconfequcnSjCtiam Pâtres manducârunt' Chrifticarncm,amp;.biberuntChriftifanguincm: quan-doeitra Ghrifti participationem, nemo eorum vn-quam faluusfieri potuir.

Nihil dubium eft in Cœnæliturgia, Paftoribus * quidemea quæ in prima Coena ChriflusDominus: Gregi autem ea qux Apoftoli egerunt, cfle diligenter obferuandaôc præftanda.

AtquiChriftusDominus, Panem initio accent,fregitadis gratijs,dédit difcipulis,dixitq5: Hoc eft'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corpus^

-ocr page 40-

Dispvtatio de

Corpus mcum,quod pro vobis frangitur : Hoe fäcite ad mei recordationem : Difcipuli veró, acceptuai panem ederunt. Itidem amp;nbsp;poculumpoftquamcoc-naffêt difcipulis exhibuit;amp;c. hi veró exeobiberunt omnes, amp;c.

Quarc nuncquoqjPaftores Ecclcfiæ, mortem Dominilcfu annunciate, panemacciperc,frangcrc amp;diftribucrc: PoculumDominiexhiberc: Grcgem veto dominicum,panem Dominiaceipercamp; cdcre, eq; Dominipoculobibereoportet; Sic ramenvtfe-ipfos probent, difeernant corpus Domini, amp;nbsp;ilJiiis mortem annuncienr.

II. 24.

Pronomen demonftratiuum Hoc,dccoaccipi debet, quod Chriftus lefus accepit,fregir,dcdit difei-pulisfuis.

Accepitautem panem,cumq5frcgitamp; difeipu-lis dedir. Ergo de Pane pronomenillud,fubicdum defignans, intelligidebet : qui propriè panis eft amp;nbsp;dicitur.

Illud eft prædicatum, quod de fubiedodicitur. Atqui depane dicitur quod fitcorpusChrilU.

' Iftudigitureftprædicatum: vtfaniomnesvident.

Quptiefeunq; in propofitione aliqua verbum fubftantiuumEfi,iuDgitdifparata «quzformisfpeci« ficis

-ocr page 41-

RyCHA'RÏSTICA CONTROVERSIA. ficisdißcii. Ujiuaifatcndumcftprscdicationcmnon cflepropriai’ujfcd figuratam.

Atqui in hac propofitionc : Panis eft corpus Chriftijidfit: difpatatum cnim videlicet Chrifticorpus, de pane prxdicatur*

* Quare certum cft figuratam eflc prædicatio-nem.

6« DeMetçnymia* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

RediflimèMetonymia dicitur,quando figno tnbuitür nomen rei fignifîcatæ: vtoranesmediocri-ter doâi vident.

Atqui in hacpropofitionc: Panis cft corpus ChriftijfignOjVidelicetPani, tribuitut nomenrei fi-gnificatæ,quæcftcorpus Chrifti. Neq; enim in illa, idemdefeipfo dicitur,quum fpcciedifférant panisôc corpusChtifti:neq;fpcciesdeindiuiduo,ncq5defpc-cicgenus,differentia,proprium autaccidens: fed de figno fignatum,analogies tarnen,vtrclatorum ratio poftulat, prædicatur.

Metonymiam itaq; in Cœnæ verbis illis iure ftatuimus : quæ ncquaquam Sacramentum in piélu-raminanem transformans,illudcuacuat: fed idcófi-gnAim remfignificatamvocat, vtanalogicèdoccar, tamcertó rei cæleftisnos participcsfieri,pcr fidem, quàm certum eftjCtiamexternorum fenfuum noftro-rum teftimoniojtcrrena amp;nbsp;vifibilia,illirepræfentandç . dcftinata.nos pcrcipcre.

7. De prxfentia,modo pereipiendiamp; de inftru-mcntisapprchcndentibusamp;applicantibuseadona, quæ in facra Coena,exhibentur.

Sicut fe haben t vifibilia Sacramenta,ad corpus

E hominis

-ocr page 42-

Di SP VTA Tl o DE hominis Cocna vtentis amp;nbsp;eins inftruraentaphyffca: ifa fc habet öcResSacramen ti,qux cæleftis amp;nbsp;inuißbi-liseft,adMentemamp;eiusorganum. Colligereidlicet ex vnioneSacramentali, Si. analogiafigniamp; fignath quæ nulla efler,nifi ilia proportio vera cflef.

AtquiSacramen ta^manibus amp;nbsp;ori Cœna vtcn-tium,corporaliterpercipicnda,cxhibentur: vtfcnfus amp;expericntia teftantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c-

Ergo R.es Sacramen ti, Corpus videlicet amp;nbsp;fan-guis Chrifti, Menti noftræoiFetuntur, vt perfidem,, Spiritualiter, percipiantur.

8. nbsp;nbsp;nbsp;A corrclatiuis Vcrbo inquam promifTionis,

£c fide-

, nbsp;nbsp;nbsp;Id quodinDeiverbo ôcSacramentisàDeoPa

tte nobis verè offert ur, verè quoqj fed fpiritualiter, fideaccipitur.

AtquiChriftus ipfe in verbo promifTionis amp;nbsp;Sacramentis, àDeo Patte nobis oiferturamp;exhibetur.

Quare idem verè, fed Spiritualiter, percipitur. Hxcautem perceptio, mctaphoricèvocaturmandu-catiocarnisChrifti. Ioh.6.54,55. Acilludeftcertiffi-mum, illa demum verè percipi à nobis, quorum per fidem fpiritualiter fimus participes. Loquimurau-tem de my ftcrijs regni Chrifti, amp;nbsp;de donis cæleftibus ac fpirituaiibus.

Qiiemadmodum vna eademq; eft eleäionis, vocationis,iuftificationis,omnium faluandorum bc-ncdidio.àquaomnesReprobialîcnifunt; Sicvnica eft viuificationis illorum caufla, aqua plané alieni l«ntomncsinfideles,eriamfiin finumilitantisEcclc-fiæv.eiféntur,5cSacramentisq,uotidièvtantur.

Viui-

4

-ocr page 43-

ÎV CHAUIS Tl CA CONTROVERSIA»

Viuificationis autem faluandorum cauflavnï-Caeft,cfüsviuificæ GarnisChrifti. loh. 6.45. Qui edit carnem mcam, amp;nbsp;bibk meum Sanguine, habet vitam. -çternam.Eiusautcmratio traditurfequcnteverfu Qui edit carnemtneamA bibit fanguineoimcunijn me manet,amp;egoineo.

ExhiseuidentiflTjmeconigimuSiamp;manducationc Garnis Chrifti, hauftumq; fanguiniseius, nobis cum fanftisPatribuscomtnunemeffe: amp;infidelesnequag Chtifti camera edcre,ciusuefangnincmbibcre.

A confideratione corporis ^HEç-ynTix».

Si ideo CorpusChrifti,non fimplicitcr, fed fc-cundumquidjcibus animarum noftrarum eft,quatc-nusvidelicet, pro nobis traditu eft: amp;nbsp;fanguisChrifti potuseft,quatcnuspro nobis fufus eft.Turn verb non mirum videri debet, quod nobis amp;nbsp;Patribus hunccibum poturaq; (fincquoncmofaluatipoteft) com-munemcftedicimus: negantes interim eundemab infidelibus pcrcipi.

Vera funt qua; antecedunt: vt exhisCœnæDo-minicæ verbis liquet; Qnod pro vobis tradituraut frangitur. Qu’ pro multiseffunditurin remiflioncm peccatorum.TraditumenimeftChrifticorpusgt;amp;fan-guis eiuseffufus eft,propter fideles tarn veteris,quam noui Teflamcnti.

Verumigiturcftamp;quodfequitur.

XXK

«♦ Regula nobisvnicaeft. Fidci noftræ,cuius Ar-ticuHHiftoricifunt.analogia; Prophetandumcnim nobiseftpro proportionefidei. Rom.12.6.

2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis eft tota crudita amp;nbsp;ortho-

£ 2 doxa

-ocr page 44-

D I s P V T A T I o DB doxaEcclefiæ Antiquitas.Prophetiascnim pronihi-lononhabcmus; fed omnia explorantes, quodbo-numeft tencmus. i.Thcfr.5.20,21. fcmper tamenad Chriftilefu inftitutioncm oculosmentis dirisimus, quiaciusaudoritateamp;teftimonio fubnixi, tutôac-quiefcimus : ac fæpè repetimus ilia beati Martyris Cypriani verba : Non quid hic aut ilic antè nosdi. xcri't: Sed quidChriftusIefus, qui antè omneseft» -dixerit, nobis attendendumeft.

Ne verb cos non confulcre videamur, hacc fe-ledaeorum tcftimonia,fubiungimus.

' AtthanafiusdeverbisChrifti: QuidixeritVerbum contra Filium hominis: Quomodo fieri poffet vt totusmunduscderctdeCarncipfiuSjquænonfuf-ficcret paucis hominibus? IdeoDominuscum Apo-fiolis fuis de carnis fur manducatione loquens, a-fccnfionisfuæmentionem fecit : vt à corporalieos cogitationcabftraheret,amp; velinde difccrentamp;intcl-ligerent: Carnem,dequalocutus fueratCibumcas-Icftem amp;inalimoniam fpiritualem dari.

Chryfoftomus.Homil.45. In lohannem. Car-nale eft dubitare : quomodo nobis poflir Chtiftus’ carnem fuam admanducandum dare: cumhocfit - myftiecöcSpiritualiterintclligendum.

Hom ilia 60. ad Populum Anriochenum.^uo-niamergo illcdixif.Hoceftcorpusmeum, nulla te-neamur ambigu! ta te: Sed eredam usjoculis Intel-1E c T V s id pcrfpiciamus amp;nbsp;intucamur. Nihilenim fenfibile traditum eft nobisàChrifto: Sed rebus fen-filibus,omnia qux tradidir,infenfibi'ia amp;iotclligibi-liafunt:Sicamp;inBapiifmo,pcraquain,quærcsfenfibi-lis

-ocr page 45-

EVCRAR1$T1CA rCONTROVERSIA. liseftjdonumiiludconceditur: amp;quödineaconfici-tur,regeneratiofcilicct amp;renouatio,intelligibilceü. M

Auguftinuslib.j. adMaxim.Cap.22. In Sacra-mentis non quid fint: Sed quid oftcndant fem per eft attendendum : quia figna funt rerum aliud exiften-. tia:aliudfignificantia : inquibusaliud vidcturamp;ali-udintelligirur. Quod videturfpeciem habctcorpo-ralem,quod in telligituFjfruól um habet fpiritualem.

Auguftinus fermonead Infantes. Quomodo panis eft corpus eiusóc calix vel quod habet calix, fan-guis eins? Ifta fra tres idcoSacramen ta dicuntur: quia incisaliudvidetur: amp;aliudintelligitur. Quod vide-turfpeciem habet corporalem , quod intelligitut fruftum fpiritualcm. Corpus ergo Christi fi vis intclligcre : audi Apoflolum dicentem fideli-bus: voscftiscorpusChriftiamp;membra. f Auguft. Sermon.2. de verbis Apoft. Tunc autem crit Vita vnicuiq; Corpus amp;nbsp;fanguisChrifti, fi quod in Sacramento vifibiliter fumitur: in ipfa veritate fpiritua-litermanducatur.

3. Rationiautcmhumanæ quæpcftregenerati-onemSpirirualisfaótaeft : amp;nbsp;probat non errorcsPhi-lofophiç; fed vera principia de huma ni corporis proprijs eflentialibus : quatenus verum teftimonium Creaturispcrhibetjfidemnon detogamus. Reuera cnim pium cft,quum Si de facro Chrifti lefu corporc quæriturueftarijillud locale,amp; noftrisfimileefle re-fpcftufubftantiar.Hebr.2.14.. Item corpora noftra ins vita beata conformia fore gloriofo iplius Corpori. Phil.3. 21. Quanquam cnim multasHypcrphyficas dotes,ex vnioneperfonalicum U gt;hv S(. gloria, quae

E 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re fur-

-ocr page 46-

DiSPVTÀTIO DB tcfurreûîonê illius fubfcquuta eft, ad carncm Chriflî rcdijffe, amp;nbsp;nobis inenarrabilem illiusgloriam eflc,a-gnofcimus:tamenantiphyficispropricta(ibus (qua* lis eft immenfitas, quæ nulli fubftantiæcorpore« amp;nbsp;crcatæcompctit) in illam realiter efFufis eiusnatu-ram deftruàamefle, negamus. PerfcdiocnimCar-ni Chrifti obtigit : Veritas autem naturæ eius non deftrufta eft. Vt ergo Marcionis, quicorpus phan-tafticumcnmChriftoaffinxir.Scyllam: jeueri.qui ea lege atq; ominc fubftantiam naturæ humanæ in ChriftoagnouitjVt tarnen proprieta tes ei us Phyficas abforpraseflc, contenderet,Charybdin: deniqucôc Schvvencfeldij, qui Chrifti carnem fie deificatamcô-tendit,vtcrcaturameffeneget,alio'rumq;tetros erro-res euitemus: libcnter repetimus èSymbole fanfti Arhanafijjhæc de Domino noftro lefuChrifto verba: Sid ntaU^Artfun nbsp;nbsp;ad aternam falua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incarnatioHtm

^ut ‘Domininoßri/eßt Chrßi,ßdtlittr irtdat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trgofidesrtf

yt crtdamtti amp;nbsp;confittamur: ^uod Dominns nofltr Jefm Chriflfn Deißliua,Deiu eirhomo efi : Deui eïi^txjubflantiaTae antf/ecula^enitut, amp;nbsp;homo exfuhßantia marris in fetulo nattn. trds Terfeilm Dem amp;pirfe£lmhomoy exanima ratienaliamp;hut mana carneßthftßens» Æqualcf Tatr^ecundu Deita(em,fntnor Tatrejicundum Hnmanuattm^ Qm licet Demßt amp;nbsp;homo, non duo tarnenißdynuf ei^Chrißw: quot;vnmatitemnon conuetfione dtitait}incarnem,ßedafßumptionehumanitaetiinDenm'. Vnin omninononconfußoneluhßahtix,ledquot;rmtatefgt;erjo»a, 7'^amßf cur anima rationaid amp;caro,yngt;deil^homo: itaDemamp;hotno yntu eS^ Chrißtd,eirc.

Ergo cum beato Athanafio dicimus, aduerfus Arianos, tiliumDci,finematre,cxIubftantiaPatrii ante

-ocr page 47-

E V C H A R I S-TI C A CONTROVERS tA^ ante feculagenitum ; aduerfusMarcionitas, humä-^ num corpus organicum ipfum habere: aduerfus A-jgt;ollinatiftas,animano rationalem cundeui obtinerc: aduerfus Neftorianos,vnum efleChrift urn, necdiui-di eius Perfonam ; aduerfus Eutychianos, nullana feu proprietatum feu naturarum confufioncm effc fadam , quando vnionc perfonali , ætcrnus amp;nbsp;14gt;islt;x/aSIm©-' illc Dei fcrmo amp;nbsp;Filius, naturam huma-namfibi iunxit, inconfuse, inconuertibiliter, indi-uulsèjinfeparabiJiter, vt habet Confeffio fidei édita in Chalcedonenfî Synodo, quam totam ex animo probamuSiamp;profitcmur.

XXPl

Eorum veto qui à Con fenfu otthodoxo Ecclc-fiæDei, bac in parte difccdunt, amp;nbsp;nobis co nt rad i-€unt, principia duûm gencrum funt, quando alijs quidcm,fuamopinionem vtcunquetueri: alijsvero, VC ram noftram fententiam confutace gt;nbsp;infeliciter fatagunr.

Principia illorum , confîrmantia, inquam^ hæcfunt,

h Scriptum in verbis CocnaeDominicæ: quod ß quis fcquatur, Papiftica potiusTraosfubftantiatio, quàmCardinalisCaraeracenfisnugamentum, videlicet confubftantiatiOjConfirmabitur.

2. Garnis Chrifti commenticia multis in locis prçfentia ignota toti Orthodoxæ Antiquität!,vt plc-tæqjEcclefiæ orbis Chriftiani teftantur, amp;nbsp;reuera ex Eutychianifmoortum ducens»

3« Opinio qusfingitjideo Carnem Chrifti vbiq; aeproinde in Coena corporaliter præftôadcfic, quia illalcdctaddexteramDei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.Crc»

-ocr page 48-

DrSPVTATîO DE

Crcfphygeton falfun;amp;feipfumeuertens,de GarnisChriftipluribuseflendi oiodis,quumnonn'-û vnusfifjfecundura quem in Verbi pcrfonaillafubquot; üftit,

5. AdhæcacceditD.Lutheri, ÀcvToç ïsfof. ErfiâU-tem hic vir eximium Dei organum fuir,ac præclarè de EceJefia meritus cft: fient tarnen Petrus Apoftolus, •apud Antiochenos, non reólo pede, vtveritatiEu* angelij congruebat incedcre,amp; Barnabaxn aliosq; eX” emplo fuo in eandem fimulationcm potuit abripe-rc. Galat-2.13.14. Ita PetroinferiorLutherus,humani aliquidfcfcpaflum fa tis demon ftrauit,quando extra contentionis ealorem, de myfterio Cœnæ Domini multôrecliuspronunciauif,quàminilliusæftuamp;pa-roxyfmo.

Ideôprudcnterfaciunt,quicunq;malunt,cum codem Concordiam cumnoftris incunre (id quod AnnoEpochæChriftianæ 153lt;î»faâ:umconfiât) po-fterioribus cnris, quæ melioresefieconfueuerc,locum dare, in veritatisviam fefe reciperc, amp;nbsp;in ca in offenfopedeprogredi: quàmcumeodemperturba-tionibusquibufdaminduJgente,amp; ànonnullisinfti-garo, à verô aberrate : probare Nicolai Papa; iiiflli præfcriptamBerengarijpalinodiam (qnæetiamSco-liafie Iuris Canonici diiplicnitjcöquód affirmât cor-pusChrifii dentibus teri) Impijsiaxta pijsq; faccrc communcm carnisChriftimanducationcm.licctnô codem cffèdu: vfuni vniusfpccici in Cœn3,Elcua-tionem papifticam, interadiaphon reponere; amp;nbsp;alia quædamaffîrmare j«A*â7w/gt;^«vgt;aTa,quæcertèin nullius quan tum uis clati cm critici hominis gra nit

-ocr page 49-

EVCHARISTICA C O N T R O V E R 9 I A. nishominibus qui nafo fc duci non ferunt »recipicn« da funt.

Confutantia autem eorundcm princi pi a fünf» ’• Contcmtusrationishumanae, quævt eft radius diuinæSapientiæ, ita quutn fit poft lapfum pri-niorumparentumobfcurata,poftca tamcngratiætc-generantiseffîcacitatc J fit‘jrvtult;y.aTiKH,fcuSpiritualise lt;iuo nomine ingrati hominis foret,cximiuin Dei do-uum vili pendcrc amp;tragice exagitare. Scrip turn enitn «ft: Nefitis ficut cquusA ficut mulus,quibus non eft intclligentia: capiftroamp;frcno maxillameorum con-ftringis,neaccedantadtc5 Pfal.32. 9.

IrrifioveræPhilofophiæ.Enimucroquumnos finesegreiïam fuos Philofophiam, amp;nbsp;de mundi æter-nitate,deviribushumanis,departiculariprouidcn-tia,àvcrôabctrantetn,nonfequcndam; quumetiam de ijsquæfidei propria funt,minimècôfulendam fa-teamur : ca tarnen,de quibusvera teftimoniainPhi-lofophia cxtant,idcô quiaomnis vetitasinLogica, Ethicisamp;PhyficisàDco patefadûeft,magnifacienda ccnfemus,qaishomo prudensid nobisvitiovertatï Irafcuntur quidamPrincipio, quodftatuit, Otnnc corpus effe loco amp;nbsp;tempore circumfcriptum : amp;Phi-lofophicum cfle, nec ci locum in ScholaThcologica conccdcndum, clamitant. Siitalibet vitilitigarc, quid de doârinæF.thicæ ptincipijs amp;præceptis,qu« amp;nbsp;cffeDeum, amp;qualis is fit, Ôcquales nos eflevelit, cdoccntjfict: Num illaquoqjluucntutiingeniofæ irridendà propinabuntï NurndodifiimosfolidasSc feuerioris Philofophiæ, (in qua grata de Deo fama fparfa eft, Ôc quæ id quod de Deo cognofei poteft, P ptofi.

-ocr page 50-

DïSPVTATIO d e profifetur, Deo manifcflanre, per naturæ lumen, Rom.i.19.) promos amp;condos,hoiliumJocofehabe-rcgloriabunrur? Iftud fanè fifeccrinr, iuuenibusc-rudiris in memoriaal reuocabunt PJatonis diâum, quod moner, infciriæcertum fignumefle, fiquisab crudififiimis viris fefcalienum cfi'edicar: km rt/xillofi TtK/Xÿ^iop f H ixv TH^ron^ kcl'KoI^ avJ'^da'i J'iecfé^ fUTOO.

^Sophiflica muJfiplex,dc7r(,7rAair«(7'/i’:(9i5 ea2o in Colloquijs, narrationes falCx de t[3gico interitu præcJarorum Cbrifti feruorum : audacia præiudi-candiEcclefijs reformatis amp;multis millibuspioram fanâum leCa Cbriiii nomen inaocan tiam : licentia contradiûorÿf, in diCputationibas ferijsvtendi, in defpedum hamanx rationis, amp;nbsp;alia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3c triilia,

quorum cerre DEI fcraos magnopcrc pudere debet»

xxrir.

Ex ijs qux nobisbaûennsdiäa Scdemondra-taTunr, coliigere prom turn eil, non detota quidcm doHrina Enchariûica : fed ramen de prxfentia in, cum,rubpane,amp; de manducationis CorporisChriili ratione, amp;nbsp;de quibuTdam circumilantijs di Panda-mentis controueriiam eiPeCcriam quidemillam, fed ramen qua Ecclciiam fuam exerccri veiit Chriilus,vc qaiprobatiPunt,manifeili6antintcrnos. i.Corinth, '^11.19. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Hortamurautem in Domino eos omnes,qui-basdedit Chrillasidipfam nobifcnm fentire, vtadij-cianrfideifnx viftatem, virtuti vero feien dam, feien- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

tix verb tempcraadam, remperantiis veropietatem, pietati

-ocr page 51-

'eVCHARISTICA CONTR o ver S IA, pïctativeróanimum infratres propenfumjanimo veto in fratrespropenfo chari ta tem. a.Pct.i.s,6,7'

Monetïiüs etiamcos,quiveritatem qaidema-gnofcuntDeidono,quia tarnen multisin locisexo-famvident, Polypimentem obtinent,necquid fcn-tiantprofitcntnr: vtnccontra confcicntiamagant, nevideliccretiam intelligentie lumen tandemamit-tant.Nunquamenim non illis accurate cogirandum eftid, quod bearusHieronymus, haccommemora-bili fentcntia rnonuit: Si propter timorem mortis ta^re veritatem, impietas cft : quomodo noneft^ maiorimpictas,proptermifcrum ventrem,amp; honoris vanamfpemjtacercveritatcm ?

Eos, qui in hoe ncgocio nohdumpcrætatcm verratifunt,amantifljnièrogamus, vt fóliChriÜofe. feadiungant: cx illiusfoliusvetbo, quiddeillo fta-tuend urn fit, in timoré Dei ftudiosè difcant ; acme-minerint diâumvctus:\Vcritatis inueftigatio pec-catis impeditur. Calculieorum,nepræuertant co-gnitionem tantæ rei. Deniq; boe fibi perfuadeanf,amp; ueftigationi veritatis,ccleri ta tem iramq;, non minus quàm confilio, Thucydide tefte,officcrcplurimum: amp;nbsp;fedæ alicui per imprudentiam addidos , fcruili conditione vti, quandoab aliorum nutuamp;renutu pendent: amp;nbsp;inhorum graiiaradiuerfamodeftèdo-csntibusmaledicunr,neccosaudire,auteorum fcri-pta legere, volunr: perfimilesq; ijs funt, qui incu-rabilifcabielaborant,vtalicubiGalenusmonet. Si v^cre dixit Alcinous ille Platonicus : d'il iAiuBïfiop t'VoiZ T« to/j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quanto æquius

eft t cum qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, diuinas res inue..

F a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftigarc

-ocr page 52-

Disp VT A. di ivch. contr.

ftigarc 5c cognofcece cupiat,liberali mente amp;nbsp;fenten« tiaefle?'.

Poftremo cos, qui fbrteabfentcs,dcntata charta prouocarc ad trifte cerramen,quàmcoràm placidé conferreSententias,malunt: admonitos volumus» nobis (quibus perfuafum eft pergloriamamp;ignomi« niamChrifto lefuferuire) nccanimum nec otium cf. fe,adinftitucndam wofpößtwelitationem vllam:De-iim potiusproillisinuocabimus: amp;charitatecerta-bimus: non conuieijs: necin aliéna fcriptaeenfori-amtemerèvirgulam nobisfumcmus* Dominusno-ftcr Icfiis Chriftus ,dct piam pacem Ecclefix,reducat quafi poftliminij iure veritatem in ca loca è quibui exulat: benedicat ftudijs florentifllmæ luuentutis. Extradât operarios fidos in meftem fuam : amp;nbsp;fandi-fleet nos totos ad opus fuum, ad quod ille nos vocauit. Amen. ScripfiHeidelbergs

aó.Marti), Annonouiflimi

Temporis 1584.

■oS'S^

Dauid Propheta, Pfal. 31. lit te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non confundar in attrnum..

EPHES IN AE SY NODI

DETERMINATIONES, ISTIS anathematifmis à Cyrillo Alcxan-drinoconceptæ.

Ç I quisnon confitetur Deum eflë veracitcrEmanuel, amp;proptlt;rea DEL genitricem, fan Aam virginem (peperit enim (ecundum carnem,Carnem. faftum Dei Verbum ; recundumquocLfcrip tum eft, y erb um ctro faclumi eft J aaatbenwEtr.

-J

-ocr page 53-

n. ynâmeffcChriflii:Yfônim,^eumlt;(2‘hominem,

Siquis non confitetur,carnifccundumfubftantiamvnicumDeiPâtrît Verbum,vnum^ue eflè Chriftum cum propria£»rne,eundem fcilicet Deunt fimul^Si homineqi, anathemafit.

Jll. Haturaajjttmtanonhäbeträtionemperßnte. '

Si quis in vno Clirifto diuidit fiibftan tias poft vnitatem, fola eos conne» xioneconiungens,eair.^uequa: fecundum carnis dignitatem fit, veletiam authoritatein amp;poteftatetn, ac nonpotius conuentu qui per vnitatem £1» ftuieftnaturalem, anathema fit.

////. ^roprietates 'ttriuf^ natura perfonatribuunturin concreto.

Si quis in perfonis duahus vcl fubfiftentijs eas voces qua: in Apoftolit ftriptis continentur 8c EuangeIic)S,diaidit, vcl quæ de Chrifto dicuntur à SanftisjVjjagipfQ : aliquotquideniexhis,veluthomini, quipra’terDei *trbum fpecialiterintelligatur^aptaueritjillasautem tanquamdignas Deo,, foil Dei Patris verbo deputauerit, anathema fit.

. ^ifiernenda quot;vnio naturarum tn Qhrißo àpraßntia ^Dei in ahjtfanciis.

Si quis aiideat dicere, hominem Chriftum»JI*0$0 id eft Deiferum,. acnon potiusDeum efle veraciter, dixerit, tanquamhilium per naturam ,, fecundum quod Verbum caro faftumeft, amp;communicauit, fimiliterv* nos,carniamp;fanguini, anathemafiti

n. 20yo9 nea^^eum,ne^^ominumChriflidieendunt.

Si quis dicit,Deum eftc vcl Dominum Chrifti Dei Patris verbum,amp; no«:

Oiagis,eundem ipfum confitetur Deum fimul amp;hominem,propterca quód' Verbumcaro faftumeft fecundumfcripturas, anathemafit.

VU. Chrifium non eß tantùni a^yavoii deitatü.

Si quis velut hominem lefum opérante Deo Verbo dicit adiutum, amp;nbsp;gloriam,tanquamalteriprseteripfumexiftenti tribuit, anathe. »a fit.

rz/l. Vna adoratione adorandurn Chrißuw ^eum nbsp;hominem.

Si quisaudct dicereaffumtum hominem coadorandumDeo verbo, amp;. eonglorificandum amp;nbsp;connuBcupandum Deum, tanquam alterum cum ak. *ero (namConfyllaba fuperadieciahaccogitintelligi ) acnon potius vna.! fupplicarione veneiatur Emmanuel, vnam^ue ei glorificationem dépendit, luxtaquod Verbum carofaiftum eft, anathemafit.

/JV. Chrißum eßcacem eßeßtiipßui quot;virtute non cemtnunicata.

Si quis vnum Dominum lefuniChnftumglorificatum, dicitàfpirittti *wto,tanquam qui aliéna virtute per emn vfus fuerit, amp;nbsp;ab co acceperit efi

£. 3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecacia»

-ocr page 54-

ficadâin contra inimundos Spiritus, poflè amp;nbsp;coram tiominibus diuinaiî-gna pcrficere, acnon potiùs proprium fatetiir tius Spiritum per qucm diuina fîgna cxpleuit, anathema Ht.

Pontificem «Sc Apoftolumconfefsionis noftræ faAum cfleChriftitw, diiiina fcriptura commémorât. Obtulit enim (ëmetipfum pro nobis in odoremfuauitatisDeo amp;nbsp;Patri. Si quis ergo Pontificcmöc Apoftoiuni noftrum dicit faftum non ipfum Dei verbum, quando caro faiflum eft, homo iuxta nos homines: Scd velut al ter urn præter ipfum fpetialiter hominem ex muliere; aut qui dicit quód pro fe obtuliflet fcmetipfunt oblationera, amp;nbsp;non potius pro nobis fojis, (non enim eguit oblatione quipeccatum omnino neiciuit) anathema fit.

Si quis non confitetur, carnem Domini viuificatriccm eflê Arpropri. am ipfiusVerbi DeiPatris, fed velut alterius præter ipfum,coniundiei-dem per dignitatem, aut quafi dininamhabentis habitationem,ac non potius viuificatriccm eflè, quia faótaeft propria Verbi cunfta viuificare va. Jen tis, anathema fit.

Siquis non confitetur Dei Verbum palTum carnCjamp;crucifixum carne, amp;nbsp;mortem carne guftaflèjfaftum^; primogenitum ex mortuis, fecundum quod vita eft, 3c yiuificator vt Deus, anathemafit.

^Pfal.qç. îj. 14.

Explora me îteus, cognofce cormenm et examina meamp;co^oa fee co^itationes meas.

Et’ÿidean'fiairritatiimisftinme.iirdeducmein'fi aßcnli-

PINIS.

-ocr page 55-

ORâTïONIS; CtVA FINEM

IMPOSVI DISP VT ATIONIBVS DE COMTRO VERSIA EVGH ARISTICA» ^nno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^.deltneatio.

■ Llvstrissime Princeps fraœmi». ' amp;nbsp;clementiffime Domine : dinum Dodores amp;nbsp;Profcffo-res in hac Heidclbcrgenfi Academia : heroica Nobilitas,

ingeniorum amp;nbsp;virtutum ftemmatumq; laudefloren-tifßma : Hofpites Icdiflimi amp;ob eximia decora fu-fpicicndi: TuqjlirerataIuuentus,Ecclefiçamp;Reipub. Chriftianæ feminarium magis magisq; cfflorefcens. Siperomnemmeamvitam, vUo aliotempore,diu, niultùmamp;optimèpremeditataOratione mihivten-dnm fuit; hoc enimuero tempore ciufmodiOrati-oncmihiopusefle intelligo: quo videlicet, fum ma manusSc velutiCataftrophe, o-v’/j öt?-, imponcndaelh publics huic de controuerGa EucharifticaDifputa-tiani ; tum quia llluftriffimi Principis heroica dementia, amp;erga nos bonitate, nobis vrendumeft,öc habenda occupationum ciuilium quoqj amp;nbsp;maxime ncccflariarumrarioquædam: tum,qaiaptætcrhuius amp;aliarum AcademiarumvGtatummorem , fæpenu-. metó iam eft difputatum : tum quia illi, quorum eaufla potilamp;mutnDifputatio iuftituta fuit, eadem

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Argu-

-ocr page 56-

Ok ATX ô Ni8

Argumenta fcxcenties rcpctiucrunt: amp;nbsp;nunc ocett-pationibus Ecclefiafticis pafehalibus, fefc diûrahi querunturs tum denique, quoniamànobiS; odies iam, difputandi copia illis ( quorum equidem fuerat dilTerendi copiam nobis facerCj Si. fuatueri dogma, ta) fadaeft,quum fuperioribusannis, noftris homi-nibus, fupplicitcrfefcaudiripetentibuSjnequidcra Colloqui,',quodhorulævniusfpaeioamp;vfuraconfta« rct,poteftatëàfuisprædeceflbribus,amp;àfefadameire, probe mcmincrir pars altera ; quæ quod hoc tempore,totiesSc tamhumaniter, eftaddifputandumad-miHa,inuitata,auditaq;, id veröllluftriflimi noftri Principis fummæ benignitati,acceptumferre, gta-toq; animo agnofeere, debet.

Verum enimuero,quum res îpfa loqüatur, me deftitui hoc tempore,amp;otio, admeditandum : amp;nbsp;libris,conßliarjjs videlicet mcis,adeosconfulendos: ita mcDeus bene amer, nec ingenij,nec facundiæ, fed dulciflimæ promiffionisDomini noftri lefuChri-fti {‘Dabitur'vobMÏllAhor^quodloquamini: nontnimyoseßii ij^ui loquuntur:[edSpirùui’PatrM'Tfeflrif u inyobis) ftduciaaddudusamp;conftrmatus: dicam bre-uitervcrcq; deiftius difputationis,in qua fementem piæ amp;nbsp;veræ dodrinæ de S. Euchariftia, mihi videorfe* cifîe, fucceflu amp;nbsp;frudu.

, Erit autemomnium vcftrum,quotquothaud dubièin foliusIefuChrifti nomine congregati ade-ftis, cximiæpietatis, prudentiæ amp;nbsp;candoris,caqu£ nullius mortalium infedandi aut lædendi gratia, digt; âurusfum,inoptimampartcm,itavtdccctfandos, accipcrc amp;nbsp;intcrpxQtari» Vt cnina vos omnes minime fu«

-ocr page 57-

Synopsis.

mè fugit illud diuinum perceprum : to ÎTrrôHîç J«?/, Moderata æquitasveftra nota fit omnibus homini-bus. Dominus propeeft: Ita mei muncrisefi,qiiæ. cunqucfuntvera,quæcunquevcncranda,quæcunqj amabiliaamp; ’t»$«Aafunt, turn profireri tumpræftare. DominusIcfusChriftusdetjVripfigrata, hoc eft, vc-ta amp;7rjoslt;2zÄ«, ad diuini nominis (andificationem, cdiccrepoflim.

Fert autem animus, verèamp;perfpicucoftendc- ‘n^o'Saa’iç-re, nospræcipuoDciOpt.Max. bencficio, idefleaf-fecuros, quod vt agcrcmus, amp;nbsp;vt nobis polliccrcmur, fecit noftrum amp;nbsp;de Controuerfia Euchariftica (eo-rum, inquam, quorum ftudiiimveri amp;nbsp;cariratisDo-minus Deus nofter hoc tempore explorat,quafi quo-dam Lydio lapide, amp;nbsp;de ijs, qui à nobis non nihil diffident, iudicium.

Qui enim optima confeientia, id vnum agunt, vtnon modovetitasdodrinæ fyncerç deCœna Domini tumeuidentcrdemonftretur,tum perfpicucil-luftretur: fedetiamvt (etiamaduerfariorumvoccamp; fadis) diluanturfiniftra prxiudicia,quibusi]la, tan-quamnigris notis,immcritôamp;inhumaniflimèafpcr. gitur; ij .fiquidemiftud obtincant.finem fuum, qui reivltiraum optimumq; eft j Ä:,vtAuguftinusait,o-puslaudabile reddit,a (Tequuti funt.

Magnas autem toto pedorc gratias habeo, Filio Dei Domino noftro lefu Chrifto, Agonothc-tæ amp;Brabcutæ noftri agminis amp;nbsp;cerraminis, quod inæftimabili ipfius beneficio, id ipfum concefluin nobis fuit, amp;nbsp;reuera illuftre exemplum nobisexhi-bitum, commemorabilis fententiæ, viri bonorum

G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amotc

-ocr page 58-

Orationis amore amp;nbsp;malorum odio clarifTimi Philippi Melan-chthonis.'(7«w^?'^ o/ ßuntper medi^ contrAria-.^ quan-do nonipfi folvitn, prout dedit Dominus, cauflàm egimusnoftram; fcdetiam parsaduerfâ, id eft,conférai iliinoftri,quinon pcromniaidemdcEiichari. ftia fcntiunt, quod nos, contulerunt non parumad noftræ cauiTæ bonitatem amp;nbsp;euidentiam confirman-dam Sc illuftrandam, id quod cordaros amp;nbsp;pruditos homines , qui odo noftris congreftibus interfue-runr, amp;cum iudicioomniaaudierunt, facilèanim-aduertifle, mini in Domino mco Iesv Christo perfuaJeo.

Etenim,u nos, qui quod corde credimusadiu-fapiensæftiquot; • 5» «öirf/intueatur; amp;V quid ànobis inftiturum, di-dumamp;præftirumfit.candide^^üj) vavrjew,; confidcrct^ eriam nobis impofterum facro filcnrio vrcntibus, deprchendet ifta, quxiam numéroperftringemus, omnia.

I. Optima confcientia nos ad optimæ noftras cauflæ iuftam defenfionem acceffîflc, tum vt facr» noftræ vocationi amp;nbsp;profeflioni minime deeflemus, tum vt religiofiflimæ Illuftriflimi Principis (Eccle-fiæ tranquillitatis amp;nbsp;veriraris doârinæ cocleftis a-roantiflimi) voluntati,ita vt nosdecebat,farisfacere-mus, Demc autcm (vtiftudxaTrJ'/'a/jprofirear^ ne-quaquam iddicipoteft,quodeftinProuerbio: Firo Lydo ntgoiium nonerat ,ita^ foraspr ofe^m emit quedagereu Non enim obfcutum eftijs, quivitæmeæamp;occupa-rionum,addoamp;genijamp;ingenij mci rationes pen'pe-das habenc : eftc mihi domi in patria Academia' ' quod

-ocr page 59-

Synopsis.

xjuod publici boni ergo, diuinasprofitendo litcras, agam. Vocatus autemab Illuftriffimo Principe,non âne commcatu amp;confcnfu indy ti n't ci Magiflratus Sapientiffimi,jnquam, ceJcberrimæÈafilienfisCiui-tatisSenatus,hueacccfli, nonvc aerizHaxTO/» Periclem, in laudatiflima Heidelbergcnfi Academia ageremj quince avucrx^J'iâle/JTà (Ptavra, necfi veiim (dicendi facultate nonitamagna præditns) poflim fuiguran-do, tonandodcpermifeendo, rescrudascommoue-re,vtHippocratisvtarverbo. Nunquamfni t7r/«n(o7r©-',nçc ero vnquam,ira mihi dexter perpetuo affitDominus meusIefusChriftus; qui cum abado-Jefeentia mea iugum ipfius me ferre volucrit, hoc mihi iam pridem perfuafit, vt ipfi amp;nbsp;per gloriam amp;nbsp;^etignominiamferuire.mihifit propofitum. Quod ramenCommunionisSandorum, publicæq; cauffæ rationem me habere, pietasipfa iuberet, Præfidisin hac difputarionepartes, ab iJluftriiTimoPrincipe,amp; Sapientiffimis Dominis Confiliarijs , mihi deman-datas, licet on us viribus meisim par, amp;multö mains, quam prænidcram, mihi palTns fum imponi: plus enimuero tribuens amp;bonitati noftræ cauflæ,amp;gra-uiflimorum hominum iudicio , quàm amp;nbsp;aliorum præiudicijs , quæ mihi medirataiam erant omnia, amp;nbsp;meæ tk tùôvAi“ quæ mihi occinebat bcati Augu-ûini didum ; Tutior comlitio audient^f, quam dû tentû. Vnusitaque, hofpes, lib.tis deftituius, ex-cepi tela corum , quiferiptis, librorum adparatu inftrudi, amp;ciues huiusloci, focia iungentes confilia amp;Thcologica arma, nonfineapplauforibus fuis accedebant j animis, vt fæpiculè fenfi, nonnihil

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 2 com-

-ocr page 60-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Or ATI o nis

commotis} quonomincmihi abomni vchcmcntia amp;acrimonia conftanter abftinendum eflcduxi, ncc me, vtfcitisomnes, vel fæuis diótisvllis»pafTusfum concitari: euius propofitime quidem non pœnite-bitvnquam.

2. Propofitas antcm efleThcfes, perfpicucve-rèq;, accirra aliornmodiofam reprehenlionemaut infeclationemfcriptas,resipfa tcftatnr. Secutusau-tem fum methodumTabellae, quæ dcConrrouerfia Euchariftica ingratiam hcroicorum amp;nbsp;nobiliflimo-rum quorundamluuenum non ira pridem fcripta: amp;nbsp;à magni nominis viro alibi aætszroT©^,abfcn tcau^o-re, bonoconfilio, editaeft* llludautemcertófcio, audoriTabellæ,nequcperfebrim nequeperfomni-um vnquam in racnrem venilTe, deliramentumim-piumftolidumq;, quod fingit CœnæDominicæln-ftitutioncm, ad TOVAÓ70V reftringendam eflc, quum illa totiEmmanuelisIefuChrifti perfona:accepta fit ferenda. Vtautem mihinequaquam vnquamvifum cft, Antagoniftarum vllis, feu fimplicibusfeu con-iundis verbis, fimulandi ncfciocuius non vericon-^fenfusgratia,vti; SedpotiuscumdifertifllmisOra-toribuSjApoftolis ScEuangeliftis: accum rota An-tiquitate Ecclefiaftica, amp;nbsp;fcntire amp;nbsp;loqui : Sic exi-ftimauiinitióca,dequibusca;teroquindiiridentibus conuenit, ordinè amp;nbsp;perfpicuè amp;nbsp;fidc optima reci-tanda , vt oftenderem àCœna Dominica nequa-quam Chriftum Domin urn, fine quo nihil fandum, nihil falutarceft, ànobiscxcludi} aut vetitatemln-fiitutionis verborum, Chriftiq; lefu fidem in padis feruandis, omnipotentiam aut pcaefentiam , qua toti

-ocr page 61-

Sy N o psis.

toti EcclefiafticoMinifterio à feinftituto fcmpcr vbiq;gcntiumadeftjndubium federate à quoquanj noftrum vocari: deinde, in quo cardinc contro-uerfia verfetur: poftremóquibusvtraqiparsfunda-Hicnris nitatnr, quàm fit manifeftaamp;inuida veritas amp;bonitas noftræcauflæ: hæctria,inquatn,fic mihi exponendaduxi,vt partem alteram baud fccusinterim traftarcro, quàm meipfumabea cupiaraoffici-osctraâariamp;haberi.

?• Refponfumeftetiamad Argumenta (vtaman-tercafievocem, quandopartialtcri taliaefle viden-tur) placidé: amp;nbsp;cumPræfidismunere mihiefletde-fungendum, necelfc habui declararc nonnulla. Vet-bigratiaEnunciationemiftam; TotusChrtfim

totum Chr 'tßi, expofui verbis Damafceni, qui ait; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isi

Totumdénotât naturam,ror»#«utem perfonam. Pro-feffus fum me agnofeere, Chriftum quà homo eft, vbiqueefle: fed vt beatus Cyrillus aitjXaT’aAStko quandorcétèdixitAuguftinus,Serm.iiS. Solacaroin J'epulchro iacebat : amp;nbsp;tamen confiterti ‘Dominum Chrißum in (if fulchro idtuiffe: fola caro iacet: amp;tu dic^, Dominai nofler Meet. Nihil à me retraftatu eft,nihil quod dextera da-tumfuit, finiftravnquameripui: fedvitandæambi. guitatisgratia,ncce(rariasexpoGtionesvocum,infti-tuijVt intelligen tes omnes facile animaduerterunr.

Quam verb facile fuerit, ad obieftiones Ad uer-fariorum,mediocritcrcxcrcitato,refpondere,vel fola prccipuarum recenfiofatisoftendit.

I- Non eft tropusin fubicâoamp;praedicatohuius Enunciationis : Paniseft corpus Chtifti, Ergo nullus

G 5 ineft

-ocr page 62-

Or ATI ONIS.

incft tfopus. Quafi veto non fitingencreattnbuti-onis facramentalisj necmultade totoverè dicipoi^ ïînt,quæ de parte aliqua non itaprædicantur.

Quafi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al iqua fir eins rei ,quæ nullo mo

do extat in natura rerum ? Noncnimillis libctnobi-fcumcredere,carnemChrifti,quçordinenaturçnon-dum crat Patrum inquam ætate, îr eoram Deo pro-wittente, amp;nbsp;ratione fidei, quae facit vtexiftent qux fperantur, amp;eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corum quæ non videntur,

Patribus neutiquamdefuiffe: quandoIefusChriftus heri amp;hodie idopi eft amp;in feeula.

' Î Haecautcm deAgnoPafchaliamp;deManna did* nequeunt.-

Quarc haec duo inter propriè didaSacramenta rcferrinequeunr*

n fl. Atqui in propofitione : Hoc tor^s meum, Ita fumitutCorporis vocabulum. ErgOjScc.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod

-ocr page 63-

Stn OPSIS.

«. Quód (verè amp;propnc loquendo) manducatur,. idorcmanducarur. AtquiChrifti corpus (proprièlo-^ quendo) mandueatur.Igiturore manducatur..

7. Auguftinus dicit etiam In fidelem rojuroSa-cramcnfum percipere. Igitur infidclis manducafc Chrifti carnem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Quafiveröx^uguftinus non fitfynecdochicèlo-ciitusJ OmittoaljorumSophifmatum recenfionem. Vtenimleonemexvnguibus; ficcx ijsquædixiAcæ-rera ieptologemata. amp;€osquibus illaplacent, pru-. densæftimator facile agnofcet amp;nbsp;dijudicabit.

4' Dlxi vera amp;nbsp;conlcntanea per totamDifputar rionem, quia nonrefpcxiadlatiflimos humanaruoi dodrinarum, feu potius opinionum, Scptentrio-ncs, fedadCynofuram vcrbiDei, quæ ncquaqùanx fallit. Ideó, quicquidnonnulli (dilertiluiinTheo-logia profeduspatroni) falfó diditenc amp;nbsp;fpargant, demeo filentio, quo menunquaminhaedifputati-oncvfum,omnesquotq«otadfuerunr,probènouc-runt: amp;,denon Entisefficacirateconccfla (quamab; hotninibus,qui feTheologos dicicupiuntjinquxfti-oncde lefu Chrifto, qui Eft, qui erat amp;qui Vçnf urus eft,mihiobiedamefle, fapientesbomines quitus a-nimis audituros, iudicatis? (mequidem neqdidorum meorum, ncc laborum, quosfuftinui minimè certèvulgares,pigetautpœnitet.. Ex^animoautem^ vt verum dicam, miferçt eorum omnium, qui fibi dauern cogoirionisfumunt,amp; nonintroeu43t,intro^ ircautem cupientes prohibent. Veram’C præfentiam, qua habitat ip cordibus noAtis per dctn, ôcnosfibi concorpqçesefficit^, ex.tc^oEuji^

-ocr page 64-

Or ATIO NIS. gelio,pcrfpicuèprobaui: cum pars altera praefenn-am corporis Chrifti in pane ne quidem vnicoScri« pturæ fandæ apicc, confîrmare potucriu Sacra Sym-bolaOraliter ,ipfam autem Chrifti carnem perfidem Spiritualiteraccipidocui; quumOralem illamCat-nisChriftimanducationem, qua fenfualitereditur amp;dcntibusteritur, pars altera, nonnifi NicolaiPa-pas, amp;Ncotericorum fuffragatorum cius ) quibiis tc-ûèScholiaftesIuris Canonicireclamauit) auftotita-tc,ficulno fané prçfidio,poflittueri. Pronomen Hoc, in verbis Domini noftri Icfu Chrifti : Hoc eorpin meam, de paneintclligi deberc oftendijquando amp;nbsp;usenunciatumfuit, quàm corporis fadaefletmen-tio: amp;alioquin nondifparatumdcdifparato, fedi-dcmde eodem inepte prædicaretur : amp;nbsp;deniq Paulus difertè dixit, ^utm frangimut nonne communia CarporMNihil dceo iamdicam, quod de poculo dicitur, fubiedi demonftrandi gratia: Hoc ppcuîum nouam TeflAmentum infanguinemeo,Sic. Magnum equidem argumentum optimæ Si fandiffimx noftraî cauflæeftjilla omnium cius partium finceritasn^Trot# ÿaçMô»/«, feu confenfio, quando verum veto per o-mnia fuauiftîmcconfonat.

$. Contumeliofas voces, quibus tam nonnulli fandiDei homines,in Icfu Chrifti finu iam quiefeen. tes, quàm fupcrftites quidam eximij Dci ferui, à par. te aitcra'profciflî fucrunt: Ideo furdis auribuspræ-tcriuimus,quiadclcdamur, Nazianzenigrauiffimis Äfaluberrimis verfibus, quorum hæc fententiaeft. Siquandocontumelia vrittuumpedus; memento Chrifti,memento ciusvulnerum. Quota autem pot-

-ocr page 65-

Sykopsis.^ tioeftcorumquætua caufla tulitDoirînus? Itarelut infufa aqua id dilues, quodtc vrit, amp;niagnopcrc tibi doler*

6, FortalTis autem iudicio fapicntum , pcecaui nimiacrga intcrrogantcsqiiofdam lenitatc,quacfe-neftram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;digicfiionum, ac rcpctitio-

num (nihil vtgrauiusdicara)illisaperuir. Scdirain-gcnium tneum eft, nunquam non, dccharitatispræ-cepto tam fanótc nobis ab ipfo Deo præfcripto ; amp;nbsp;de ludice noftro antcianuamadftante; deq; mca im-becillitatc cogitanti, fentio vifccra miferationuna commoucri, quando ctiaminfcftumôc infolcntcm Aduerfarium, vclhacrcrepcrplcxum (fic vtSyllogif-mosinilliusgratiamnscformarcnccefiTcfit) vclfibi ipfijinconfultisdidis, humanitatis dedodrina; laugt; dem, de eruditi hominis perfonam,cora(n multisar* bitns,eripcre,animaducrto. Malui tarnen patienter multa ferre,de tædium omnedcuorarc,quàm inflam-matusT'H Itrxv^oynta^oo'Stfi, dcaccrbitatcdidorum,ta-lioncmreponcrc: dcdifputationisabrumpcndæani fam cuiquam præberc. Non cnim ingenij amp;vberta-tisdodrinæ (quamin menonmagnamagnofeo) o-ftentandæ : fed aflTcrendæ piæ veræq; deCœna Domini noftræ confeflionisgratia, mcadefle, fundio-neq;rcligtofapublie!muncris medcfungi,perChri-fiigratiam probe noucram. Fortaflis autera morofi quidamCcnforcs, vbi raco excmplo in profeenium aliquando prodicrint, de arduam aliquam caufTam fufeeperint tradandam; diucrfitatisq ingeniorum guftum pcrcepcrint, ac quid ipforutn quoque hu-meri valeant, fuerint experti, non nihil œcis iftis

H fiudijs

-ocr page 66-

ÖR ATI ONI s

ftudijsamp; laboribus, æquiorcs erunt. -Audîoantcjn amp;nbsp;illudimpaticnter quendam ferre, quod à me,ho-fpite inhacSchola, amp;nbsp;quorundan» in dilTcrcndo vit* tmisamp; vfusignaro, nomin3ru5., poftea tarnen con. ferendi mccum locum non obtinuir ; vcrumfiqui-dem is,pro fua modeftia, fuis felecollegis doâiorcm efle non iadicar,hQfquec3uflæ fus non defuifîeccn^ fer : boni confulcr, quöd,non vllo noftro confilio, fed collcgarurn fuorum copiofa facundia, eofuit add uâ us, raccrc VI illiliccrct, exemple Anrcfigiiani, foculi agminisfui) quem fcii in harenam non de-Iccndiffc; fed amp;nbsp;tyroncsfuos.triariorumlocolibcn-lerhabuiHe, eifquerem toiamcomtnilifle , fibique cgregic fane amp;nbsp;comice cauiOc.

SiAttfaga» Dixifide bona, quomodo vt caulTamnoftram niftaiipfi ageremuSjDominusdederit.- poftulat iaminfti* tuti noftriratio, vr cadem fide amp;nbsp;perfpicuitate,ci. tracuiusquamodiofam nomenc]aruram,oftendaQi, quomodo pars altera negocium fuum egerir. Eniin-uetôquum plurimùmlaborauerir,incodem taincn ftatu hærens, noftræinrerim cauffænonparumpro-fcâôcontnlitj vthic quoque admirabilia Deiiudi-cia, nosagnofccre,amp; fandilfimo noftroinftjtuto,ex animo nosgratulari,æqui dim um Cn, J, Si cnim âxçoêo;^»lt;rzxo^,feuprimam velitationcm, qua cminus nosadoriendo.ambigua,vbinullapla-nècrant fedanres,fubquouislapide Scorpiumqu«-/tuerunt.'amp;dcindcjiuftumdiircrrationis prçliun),in qiiocolIaris/îgni$,illorumSophidicisamp; noflrisApo* diäilt;:is,3iflu{nrint,prudenterqajrpiamcor)ß(jcret:re jpfa dcprehcndctjiBosinitioquidemespitumquo-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rundaiu

-ocr page 67-

Sr N Of SIS»

rundam, de înftitutorc CœnæDomini,deciuspr«-fentia ,amp; de veritate verborum lnftitutionis',deqai-biwControucrfia inter piosnuDaeft.quafiquofda tu margines, genuino infixo fruftrà concutcrc amp;lacc-tarc conatos .• vt fcilicet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;cifcumfpcdio-

nisadmirandam,apud rerum imperitos, famamau-cuparentur:deinde verô, vehemcnterrogatosàno« bis, vt fi ita ferrent corum animi virefquecuni hafia, cumfcuto, ipfam cauffae arcem inuaderent. Ac donee moderte ab iliisaélum fuit, iaud,c ea à me ornatifunteitra fucumaliquem: quam illi immodéré pofteaagendo.fibiipfis abfterferunt. Vtnon tarn fifjCur if meum inlaudando can/lorcm,conominc ambitiofèallcgcnt,fuividelicct ornandicaufla,qui. bus ipfc portca admonitionis ad modeftiam fale, non nihil fui moleftus : quamcurfibiipfiseo difpli-ceantnominc,quôd grauitatis Theologie«propo-fitura mutantes,in rcprehenfioncm.non meamfo-lùmj'ed etiam aliorum quorundam prudentium hogt; minum,inciderunt.

Ex Sophifticis itaque Catapultis amp;nbsp;machinis, tclaamp;phalaric« plumbcæ,in Veriratisadamantinam petram ciaculatscamp;conrortx funt,tanto cnimuerô conatu,vtamiflaacic,obtufarclabcrcntur.

Opcræprctium aurem fuerit amp;illudfcire,quos fines illi libi propofucrinr, amp;nbsp;quæ tandem capita do-ârinæ obtinerc conaiifint. Primum crat, an infidèles , Cœna Domini vrentes, manducare, amp;nbsp;qui-dem ore corporis , faäiifimum illud lefu Chrifti Corpus; fed tarnen ad judicium^ Atqui nccinillo-

H 2 zum

-ocr page 68-

•Or ATI o NIS.

runs gratiam inftitura eft Coena: amp;nbsp;corpus Chrift/ manducatunijVitamj fprctumScabicclutn,mortem (fed hocaccidcntalitcr, non participarionis, fed pri. uarionis refpedu) opcratur. Secundum, fandifli. mos Deoqj charifsimos Patres,non ma nd ucaffc corpus Chrifti, fed tantum eins lt;vtp7lt;!w; quafi veto dc-tcrior olim fucrit Patrum conditio,quàm hoc tempore (opinioneillorum) infideJiumeft.vel criamvis viuifîcandià participatione corporisChrifti feiungi poflit; vel deniqjChriftusIudicismuncrcfungi ne-queaTjCrga infidèles,nifi hi corpusilliusOraliterpri-usmanducentjquo pofito,fcquiturnoniudicandos cos infidèles , qui facra Coena nunquam vtuntur. Tertium, Oraliter non minus Chrifti camera, quàm panem in facra Coena edi. Atqui implicat contra-di(ftionem,fiquis dicat, corpus Chrifti localitcr non adefte,corporaliter adeflej otaliteramp; fupernatura-litermanducari. Quarrura,Scriptum in VerbisCoc-nx Domini fequendum : quo pofito Tranfubftan-tiatio Papiftica potius fequetur, quàm Cardinalis Cameracenfis delirium,videlicet Confubftantiatio, feupratfcntiacorporisChriftiad locumpanis. Talia autem fuiffeaduerfæ partisSophiftica leptologema-ta,qualcsfucrunt, Thefes, quasdefendendasfufee-perunt,quishomo prudcnsmiretur,cum fimilesha. bean t labra lad ucas^

2. lam quumijdcm,erroribusillis,aliosinfuper Bouos, amp;nbsp;in Ecclefia nunquam antcaauditos,addi-dcrintj amp;nbsp;quidem eiufmodi,vtmihiquidemdubi-um non fir, etiam prxeeptores iftorum interrogan. tium,dodosamp;cxcrcitatos homines,nunquam cos efle

-ocr page 69-

Synopsis.

«fleapprobaturos: quisnonvideatjpfosfibi amp;cauC fæ fux male eonfuluHFc? Quis vnquam inEcclefia autSchola Chriftiana audiiiit hanc xtro^pcovla/j : Filij Dei appellatiorcftringendacftad Asy)/): quum Pater a!ternuscoelitusclamauerit, diccns: tndjle^/n,in/^uoac^uitf(of Item, quum toties inScri-pturis.ctiam FiliJappellatio,xotT’ ^ox»/jlumta, to-tamImmanuclis,vcriDeiamp;veri Hominis, perfonam defignet? Quis vnquam fandoaudiuit,è propriedi-öorum Sacramentorum Albo expungendum efle Agnum Pafchalem amp;i\lannam ? PaulusMagiftro fuo IcfuChrifto fubferibens , inter proprie diótaSacra-nicnracarcfert,amp;cum noffrisillaconfert, S (PtZy« ex Interrogantibus negat: vtri, quæfovos Opt. Auditores, credemus? Equidem Apoftolomalim ipfefi-dem habere. Negauit idemfortircr,CordisCircum-cifioncmcneremSacramcntijin Circumcifione: amp;nbsp;identidem Fœdus rem Sacramenti efle contendit, cumhoevttotum,cæteracompledatur. Fortitcraf-firmauit,Patrcs ncc promiffionem habuifle nec mandatum de came Chrifti mand ucanda: quum Paulus dicat: Omnes tandem tfcamßiirituAlemtderunt: amp;nbsp;emnes eundemfiotumJI^iritualcmlithtrunt, quot;Bihebant enimexjequente ßfiriiualiTetra^ ‘PetraauttmeratChrtßtti^ t. fori«, to. 3 öZ/j.. Negauit etiam idem verba Inftitutionis Cœnæ Dominica, fidei conditioncm requirere,: quail vero non fint verba promifllonis gratiæ : vr pie monet Auguftanæ ConfeiTionis Apologia. Dixit quidam exaduerfa parte,fatisprofcâôCathedralirer, Non exftare apud Mofen, Gen. 17 Enunciationcm, Cir-cumcifioeftfocdus, Qtiafivciocam nonftolidusle-

H J dor,

-ocr page 70-

Orationii dor, exferfîb. !o amp;ii colligercnequcat;quum^a habeantverba : Hoeei^pdÜummeumquodoblïntAiiw^ ttr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter Jemen tuum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te, ytcircumcidaiurt»

yoinomnfim^ifculue^ Circumcidetis quot;ifero carncmjgt;rie/gt;unjw firi,erit^ ßgnumpaBi inter meamp;yoif Pollicituseftidcni oftcnfurumfc,RcguIam dcSacramcntalibuslocutb ónibus,quasFiguratasnuncupamus,inquibus ßgno quidcm vel nomen rei fignatæ, vclhuiuscfFc^him: fignato autem,vel figni nomen vel huiuscffcüum tribuitur, auream non eflc,(Siccamipfcmctappeb laucram ) fed vix efl'e plumbeam , amp;nbsp;nee veram, nee villus precij. Idem, quum dixiffem , Prxdica-tionum dcFilioDei aliascflcproprias,figuratasali-as.’achasadtropum ii.vTt/ólt;rilt;üii óc fynccdochcn fpe« öarc,ad propriasreuocari poffe : exclamans admo-dum zelofè : Ergo rropicum Chriftum facis :.ergo Dciratcm jJliuscum Arrianisin dubiumvocas. Ma-lebatjhomoacutus,dicerc,in.ufitatascire : nonintc. rimvidensquonatn (eodemmodo, filibuiflct.quo illemc argumentanteJ ei res cuafura cflet. Sapius autemanimaduerti,amp; Sacramcntaics.amp;casqux dc Filio Dei in Scripturis fandis occurrun t, prxdicatio-ncs.nimisinufitatascflc quibufdam Rabbinis: qui-bus videlicet ajquè vtEcclefiafticumdiccndigenus, amp;vfitafæfuntamp;notas. Ecclefiæ me mifcrcf,quæ tales habet Hierophantas, quos ccrtc non puduitinam-pliflimorumamp;grauißuMorum virorum corona ,Syl-logifmosmihi exigenti refpondcre : Qaorlùmoiittie^^ Syllogijmii ^utrationtbfn f Vt iam de co nihil dicam, quodmihinegantilemma aliquodinipfotumargu-ti/s/sepèrefponfumfuit tu^

Quid

-ocr page 71-

Synofst’s.

Quid talia diccnti,aliud refpondeas,quàtn quod mihi ilia audicnti rum didauitcharitasjvtinam mij hi priuanm iftadiccrcs, fic vt filcntio tcgi poflenr, ncccoram tot tantifquearbitrisamp; tcftibus, tuxper-fonæparumconfulcrcs ƒ Anncautcm Prophcrarum amp;nbsp;Apoßolorum loqucndi rationem , tori crudirae pixque Antiquität! ignotam fuiOe , aut ab hac de« prauaram cfle putabimus.'’ldcm,quumSacramcnta-1cm cfl'e prxdicationcm in Verbis Pauli : quot;Pftr^ trat Chrtßm^ dixilfem, allegato ctiam Auguftiui difto ex Epifto. 102, non fine Sardonio ri(u , illud nega ns :^M«r »^HKr,4jr,r4Nz/r»» J4rrxmf«r41 ()»ƒ »gt;«gt;ƒƒ Hæc feiJicet homini ( Antiquitatis Ecclefiaftica: opcr-ta neorum fa c ror u nn My ftagogo^ideodicerrda era nr, Vt, fi Deo placer,exdiuerfisPatrum diâis,quaï da-ccntjCotpusCbrirti orepcrcipi,colligercr, oralem illamcarnisChriftiroanducationcm ƒ Noncnitnin-telligebat PhrafiSacramentali,efFedum figni, figna-to tribui. Meronymiatn tandem agnofccbat in di« fto , ‘PttraeratChriflttt •, in verbis Gocnas non agno* feebatMetonymiam,nc Tropicum Corpus Chrifti ftatuerc videretur. Erat fane nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scilicet

omne id iropicè rantiim, non autem reuera cd, de quoexftanr, non propriçfolùm,fcdetiaro translat» dicendi formulx ƒ Simile fuit quondam ciusviri a-cumcn, qui negans verbis illts, //or Corpui mtuntf ttopum inefle.'interim quiddamTfoTpttJ's’i’,feu tropo fimilimum inelfeingenue fatebatur.

Qiiumdicercm, Baptifmum dici lauacrum re-gcnerationis.ibi idcmille, Baptifmivoceamp; fignum defignatum cxiftimans indicaci» ncc bomonymi«

V0Ç1S

-ocr page 72-

Or ATroNis

rocisBaptifmi', ncc didi Petri,Baptifmus nos feruat, non quo Garnisfordcsabijciuutur,amp;C4 vUamhabuif rationcm.

Omitto, (vthonori alicnoparcam: nonnifi atrocC'7r5o;(nç«Ti’t!icauflacompuKus,caprolaturusin luccm)aliaabfurdaK9ÿ/vo-4gt;K/xa; nam amp;ifta,(licetij, qui adCatadupa pordigiofi fui dogmatisamp;anathc* matifmorum hadenusverfati, nobisgladiatorio a-nimo fefc oppofuerunt, ca quæ dixi, confidentiffimè protulcrunt) non fine commiferationcamp;crebtisge-mitibus, repeto, Deivero indicia vcncroramp;agno-fco .’ cumqs oro, vt nobis det vcritatemconftantcr profiteri amp;nbsp;tucri; ac vt cætcros quoque in vcritaiis viam deducat.

3. Porro, quum ipfimet Domini interrogantes adduccrent amp;probarcnt quædam iiluflria deCœna Domini dida,IoannisCaluini, p.m.amp;V.Cl.Thco-dori Bezx, amici mci optimi, eaq; toti Auditorio prælegercnt, non femel, fed iterum ; An non ipfimet rcftaiumfccerunt,arrocem noftrisdodoribusamp;pa-ftoribusiniuriamfieri,quandoapudimperitammul. titudinem, non equidem fine ftentoreisclamoribus, traducuntur, quafi in Cocna nihil aliud agnofcant, præterquam nuda, amp;tantùm figna effi« caciæac meritorum ; nonetiam ipfiusviuificæGarnis Chrifti communicationcm ftatuant ? Redcc-quidem Ariftotelcs pronunciauit, camlaudem ma-gnificiendam effe , quam virtutis manifefta documenta, etiamhoftibusextorquent. Debemusergo Dominislntcrrogantibusaliquamgratiam,quod nc quidem rogati« honorarios pra:conc$, innocenti« noftrx

-ocr page 73-

SrNorsis.

■ noflr« amp;nbsp;fincerç confcffionis noftrx, co pa£lo cgc« runt:acut cadem fidclia duos dcalbarent parietcs, Hierophantisfquidcnudis Symbolis vitilitigationc nobis intendant) ora obftruxerunt,quando vident 'Dofflinum Bezam,ctiatnillisattcftantibus,tam per-fpicue docuide amp;nbsp;docere. In Sacra Domini noftri lefuChriftiCocna primùmfignaSacramcntalia,pa-ncmvidelicet, vinumque Domini; deindè rem Sa-cramenti, ni-mirum Corpus Domini pro nobis tra-ditum , Sanguincm Domini pro nobis fufum : po-fttetno effiçaeiam fruftumque Spiritualem , fefe ex tofo corde agnofccre, conftanterque amp;nbsp;perfpicuc profitcri.

4. Illudautem ,quàmmagnum fanâiflîmæno-ftrxcauflæ argumentum fuit,quod quum parsaduer-fa,nunquam antehac,dumadfuimus,Difputationc inftitura, nobis argumenta noftra adducendi copi-am fccerit : quod tarnen profeffionis eorum ratio diÛabat amp;nbsp;poftulabat : fed oâies nobifeum congref-fa,fuam cauflam fummis fuis viribus egerit; nun-■quam tarnen, veldigito extremo attigir,illa fuainw qu3præiudicia,quibuE tamen abea tcntatafuit,Cô-fclfiofidei,il!uftriffimæmemoriæ Fridericij Pif, Comitis PalatiniadRhcnum,SacriRomani/mpcrij Principis, Eledoris amp;nbsp;Archidapiferi, BauariæDucisj amp;c.qu3mhcroicoSpiritu,finccrcamp;conftanterpro-fitetur, Illuftriflimus amp;fortifllmus nofter Princeps, Dn. /ohannesCasimirvs,CornesPalatinus,amp;c. optimi parentis veftigijs inüßens, pro cuius ctiam ConfeflSonis defcnfione hæc difpuîâtio DeiaufpL ci|s,Principis autem mandata, cil inftituta amp;(. iam

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I habita»

-ocr page 74-

o RATIONIS

habita^ Nemo , vel confcclcratiflîmi Ananifmî, qui à nullis Magiftratibus maioré Zelo ^quàmàno* ftris, vindicatus; à nullarum aliarum EccleGarutn doâ;oribus , maiorc demonftrationcSpiritus,con-futatuscft, abGtdiâoarrogantia,quàm à noftrarutn Paftoribus amp;Dodoribus jvelimpuriflimiNeftoria' nifmi, vel dicis cauffa nobis afpcrgcndijvno vetbulo inter difputandum vnquam commeminir. Mani. fcftumcnim eft,nonmagisverèamp; fpecîofè.illaopi-nionum hæreticarum portenta, noftræ Orthodoxæ Confeflioni obi|ci pofle, quàm olim Euangelio amp;nbsp;dus fidelibus promis amp;nbsp;condis,Euangeliftis, Apo-ftolis cæterifquc noui TeftamentiMinidris, dodfi-næ Legis, Mofis amp;nbsp;Prophetarum abrogatio amp;nbsp;con-temtus fuit obiedus,

5. Conuitia autem , contentiofas voces amp;nbsp;alia Garnis opera, pefliraæ eauffæ figna Pathognomo-nica, quotics audiui, totics mihi in mentemvenit illud Ciceronis diâum : Qui in alium dicere paratm innoetntid legtm pralcrihic. Sumant Cbi fane Cenforiam Virgulam, qui fibi caftæ modeftx-que adolefcentiæ probe confcijjioc etiam ætatc virili confccutifunt à Domino, vt fobrictatis,tcni-perantiæ, humilitatisjdoftrinæfinceræ ]audc,con-fpicua fit illorum virilis ætas amp;nbsp;fenium : qui iuuc-nilcscupiditatcs fugiunr, fcûanturautcm iuftitiam, tcmperantiam,fîdem,charltatemjfrugalitatenbcum omnibus ijs qui inuocant nomen Domini noftri /eluChrifti. Non autem ij , citra populiDei fuf-fragia, Cenforiam in abcsaudoritatemfibifumant, qui Curios fimulant amp;nbsp;Bachanalia viuunt, Mc , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cquidem

-ocr page 75-

s Y N o P s I S.

equîdem conuitijs anilibus, non magis quàm an-ferinis fibilis affici fcntio, qui etiam hoc in fchola Dominimei Iesv Christi mihivideordidiciflc, nequidem vipercos fibilos amp;morfus,niihi extime-fcendos. Perplacet cnim mihi iliud Tertnlliani: Siapud Deum depofuerii iniuriamfififeyilior Si damnum^ ifje reßjtatore^^ : fidoloremjijtlemeditMei^: lîmortem,ipf jt rejujiitator

Parum in fchola Chrifti profecit, quifi audi. »tjdfibiabhomine temperanriæamp;humilitatis thc-®logicæ laude non admodum celcbri, virio dari, quod pofterioribus curis^qusmelioreseiTcconfue-uerunt, locum dédit, id moleftèfert .■ aut qui graue cfleputat tacere ad van a condicias quideniqueini-micos non diligerc poteft,vt maximèerrorescqrum» prudenrer amp;nbsp;merito aucrfctur, morum inciuilita* tem,improbet ?

Vidcris,Crari(nmiauditorcs,Dciaercrnî propi. tia prouidentiaid nosobtinuifre,quod nobis in hac tota dilpurationc maximè cordifuit, vt videlicet Veritas piç noftræconftflionisdeCœna Domini magis magifque confirmarerur amp;illuftriorredderetur. lntclligirisetiam,tum quid 0s2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciusrei cau-

fa à nobis pratftitum fit, quid etiam altra pars, cùi certè ex animo benè volumus , ad earn iuuandam ton tulerit.

Prudentiæ veftræ pietatisqueiam erit,animiocu-lis ad Deumconuerfis, eius miranda ôciufta iudicia adorare; amp;carnis ac ianguinis præiudicijs antifcrtc W quod Deum iam egifle,res ipfa loquitur.

I a

Ad

-ocr page 76-

Or ATI OKI»

•^‘^f^'f''^”c,Tuucntusftudiofa,gaudiuni,3cco-nentutem mea,mcconuerto,ca perDeigratiambrciiiter Uteritt4m. di^turuSjqu® vfibus tuisferulrepotcrunt. Turn de. mumautem plerófqjiuniorcsinhoccoctufidemha-biturosorationirocæ, augurer,vbiveluf manu lefu Chrifti prehenfis, amp;nbsp;in Thcatrum cruditiorum ho-minumprodudisjdcrebusmagnis ( ira vtmihitoti-esiarafacienduiMfuir,inhacfplendidiinma,illuftrif-âmiPrincipisjilluftrium, nobiliffimorû hominum, corona^ ex temporc aliquando refpondcndumcrir, in Scholis /urifconfultorum. Medicorum,Philofo-phorumjautThcoIogorum.SciocnimquidætaSjCx-crcitium ,ardua quæftio,eruditorum confpcâusdn-firmitatispropriæconfcicntia,tandemhomininon^ nihil rebus aduerfis amp;nbsp;ingenti laborc domiro, in ciufmodi Theatre fuggcrant. Ac ,vtdc me dicam, quod resell, in tot conflidibus, amp;nbsp;tot telis in mè vnum contortis, fenfi tandem animum meum ob-fundi, amp;nbsp;me varictatenonnihildiftrahi, nulla autem realia , quàm intempérie amp;nbsp;importunirate, amp;nbsp;fan-âiflimorumquorundam Chrifti feruorum, quiiam inCoclo cum codem viuunr, faryrica infedatione, perturbatum eflef vt nihiliam de vitrea huius terreni domicilif raci valctudinc, dicam) fateor ingenue. Sedadrem.

!♦ Duæfuntingcniorum quorundamquafiquæ-dam pefteSj J'o|olt;u.av/a ,hoceft,opinioni3 femel con-cepræ amor inconfultus amp;nbsp;infanus5amp; Trjotr-toTroAKji'oc feu nimius perfonæ refpedus, amp;nbsp;vcluti fatuus quidam ftupor,amp;admirationimia amp;nbsp;plancinconfulra* Jlla facit, vt opinio âne omni dijudicatione femel ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apprehen/

-ocr page 77-

r

Syn opsis. apprchenfa, feien tiæ loco habcatur,ac vim facial vc-ritati: Hæccfiîcit, vtvniusadaroatiMagiftri autori-tas omnium rationum inftarfit, amp;nbsp;vt prxcludatur intclligentiæianua» His malis medentur, amor veri, amp;nbsp;ftudiura ac adjniratio vnici dodorisIcfuChrifti, in cuius folius verba omnes iurauimus.

Quöd ergo de vita rede inftitucndapræclarcdi-xitSencea , id ad veritatis inquifitionem amp;nbsp;expofi-tionem rede refcremus» Iftud,inquitSeneca,maxi, wè nobis eft præftandum, nepecorumrituantecc-dentem gregernfcquamur, pergentesnonquàcun. duBieft, fed qua itur. Ne igiturvnquam errantium multitudinem fcquamur, fi quidem falutinoftræ confultum efle volumusj fed ijs nos adiungamus, qui in veritatis via fefc continent,amp;citra turbulen-tosaffedus,eandcmprofitentur,acrcipfa teftantur, fibi cordi cfTc illud Syracidis ; ad mortem det terta pro Iigt;eritate3amp; Tiominue 2) e v s t«»/ pugnalit pró te. Ne etiam nobis perfuadeamus, nunquam nos vel erraffe, vel etiam errare potuiffc.Stat enim il. IndTcttüïiiiXïi:.rilftrrarenun^uam,magt4 diuinumf fuam humantim^

2. Intueatur luucnrus etiam Ethnicorum quo-rundam exempla , quae virtutis cauffa cclcbrari de-bent, amp;nbsp;difeat ftudere turn pact turn publico bono, cui communes noftri hoftes infidiasftruunt. Inter Antifthcnem ôtAefehinem olim fimultasexortafuir, de qua cum illiquidamillitcraruslrondixiflerjvbi iam eft Philofopliica veftra amicitia,dc qua tanto-perc gloriamini ƒ Dormit, refpondit Antifthenes. Ego veto paulo póft illam expergefaciam» Ncc diu

1 } cunda-

-ocr page 78-

Or ATI o ni s cunâatiis Acfchinem adit,amp;, Quando,tandem,aif, definemus nu»ari, ac Ccrdonibus, Salfamentarijs, funonibus,aluraFijs,alijsque id genus, cgrcgijsfcili-cet proceribus,nosexagitandianfam præbere? Re-fpondit Aefchincs , quîitn tibi quoquc videbitur» Tum Antifthenes, cogita ergo,inquir,me,quùm natu maiorenem,pacis inipctrandæ caufla priorctntc adijfle. Refpondit alter; Profedo, vires memultô ' n»clior;namà mequidemofFenfæ,abs teautcmcon-ciliatæfartæque gratiæ,initium fuir. Rcdicruntita-quchiduoin gratiam. Si propret communem Phi. lofophiæprofeflionem, Sc nciœperitæmultitudini, ©brredandi mareriam anfamque prabercnt, Eth-hicis illisvifutneftjfimulrate depofira, amicitiæftu. dcrc; quid hominibusChriftianiSjquibusDcuspræ-ce Pi t : Z)jY/^/re quot;vrrirare»» Crƒf»J, fa c i e n d U m j U d ica bi-n»us? Porrô.quotiesdecommunihofteAntichrifto^ amp;de eius a A utia amp;nbsp;poten tiacogiramus,cuF noncoms miferatione ergaeos, qui nobis in partcaliqua do-drinænon fatisfaciunt, inoti vcl illud cogitamus, quod Agefilao Régi Spartano , principi Erhnico de patriæ faluteamp; gloria cogitanti, in mentem venir, quand© ingentiCorinthiorum ftrageedira, fugicn-tes in vrbem, obGderccoepit, amp;nbsp;eælorum cadaueri-bus confpcdis, Eheu, ait, fatum Græci«, quætot fortiflimosvirosamifir,quorum opéra vcl Petlarum Imperium debellarcpoterat? Vrinamamp;ipfi,amp;ijqui nobis pacem amp;nbsp;offerentibusamp;flagitan tibus,dcrcSacramentaria bellumindicunt amp;faciunt, fairem ea rc, quod nunquam quicquam hadcnusobtincreporu-«un t j,q,uod An tichxifto rem gratifTiiiia m j'efe à con-kiui^

-ocr page 79-

SrNOPSï».

fcruisfciungcndo,faciunt,motj,fbcia nobifcum arma iungantaduerfusAnrichriftum? Viinamnobif-cumincadé acieftare.quàra fcdirionë intcrfideido-mcfticos; amp;commilitones(nihiIoccrtèdonisSpiri-tus fandiamp;armorum fpiritualiumapparatu, ^ala-critatc pro dcfcnfioneEuangeliJ.pcrChrifti grat iam, inferiores) naouere malin tjVtinamChri ft urn in fuis mcmbris,magnifaccrc amp;nbsp;amarc difcanr. Nosfanè, optimenobisconfcij, turn quia veritasà noftrisftat pattibus, tum quia Ecclcfiae caufla fæpè paccm illis obtulimus; non dubitamus Deum fandæ noftræ cauflæfempcrcflebencdiàurum.

i. Intueatur etiam ingeniofa amp;nbsp;pia luucntus, magnorum amp;nbsp;illuftrium Ecclcfiæ Dodorum amp;nbsp;lu-minum cxeoapla, quas tcftantur cos,vbi fefe graui-tcrerrauifleanimaduertiflent, fentcntiamin mclius mutauiflc. EufebiushiftoriæEcclefiafticæauüor, ante Niccnam Synodum Ariana hærefi imbutus fuit; fed erroris conuidus, eundem piè abiecit: ac funt qui Symbolum Nicenum ab codem conferiptum eflc,perhibeant. Auguftinus initio Ma nichas us fuir, ac religiofx matri Monicæ diuturni amp;nbsp;ingentis lu-ûusautor extitir. Sed banc confolatuscftAmbro-fius,McdiolanenfisEpifcopus,dicens;FiIiustot tan-tarumque lacrymarum perire nonpoteft. Actanta fuit Auguftiniicnisvirtusjtantumveritatisftudium, Vtiam olim Ofthodoxaut ârnplexusrcligionem, Cenex Retraófarionü libresfcripferit,commemorabi. lifanè ftudijergaveritatem amp;nbsp;modeftiæcxemplo.Ac profcâo digna cft memoria hxc illius fententia:

srr4ref/i»^tlicum errortm dtftndtre^diabolicum.

Philippus

-ocr page 80-

Orationis

Philippus Mclanch thon,ledOjDoâoris crfbo-doxi amp;nbsp;pijjD.OecolampadijjCelebcrrimæBAsiLisNSis Ecclcfiæ vigilan tiflimiAntifti tis,Dialogo dcEuchatiquot; ( flia, locumdedit noftrac doflrinæ, quam elle vcram tumanimaduertit; amp;poftca cura nortrarum Ecclc-fiarum dodoribus amp;nbsp;paftoribus, conftantervfq; ad extreraum vitç Cpiritum pacero,fanâè coluir.Horum op timorum virorum exemplisluucntutcm commo. ueriçquumeft,ficvtcosnonaudiat,qui,vfAuguftini verbis vtar,Nimis pcruersèfcipfosaraa nr, amp;ideö alios errare vol un t.vtipforum errores la teant: quifedar alicuius Androclidas^gutiamp;fibi pcdancosfulFraga-tores quærunt amp;nbsp;conciliant; nee tarnen hos aliter trafta nt, quam olim Dionyfius tyra n n us fuos patafi-tos,quosSaliuaraipfiuslingcrc,amp;nedarishaberelo-cOjOcceflecrafi.

4. Semper autemintucanturomniumordinum amp;ætatumhominc.s, lefuChrifti Domini noftri, qui Veritas amp;Sapientianoftra eft, exemplum, acfæpè repetantilluftredidumignatij. Martyfis.-^/xo/ajx^/a oMihivenerand» ’antiquitatis inftar eft Chriftus, cui non dido obtem-pcrantem clTc, manifeftum cft cxitium. Etillud bead MafryrisCypriani: quot;Mon quid bic aut ills ante nos dixerit, tî^attendendum, [tdquid dixerit Cbrißia, qui ante omnes Chriftumicfumitaq; audiamus,amcmus,fpiremus, imitcmur,GeIcbrcraus, oeinipfoinfempiternum v-numefleexoptemus.

CæteraMagnifîcusDominusCanccllariuSjîIlu-finftlmiPrincipisnomine,iameftedidurus.

Quuffl

-ocr page 81-

LECTORI AEQVO s. D.

V V mIn CoNTROVERSÏxDe s. Eychk» alioiluin difsidentibiu,quit{polttahat Hjp9» theß ; btfideles, licet Cena ilia Domini^tantur, carnem taa menChriftinen edunt : neceßario fequatttr, tantùmfideiore,i^ à folit fidelibui,fpiiitualiter,illammandMari : firtanimushjipothefin illant demenßrare.

I. 5i homo inßdelis nonpercibit Chrißi carnem,in rerbo:multo mia nits in Sacramento (^uodeßy'ißhiie 'etrbum')illudpercipit.lK^tio. ÎZant inytro^aeChrißitsannunciatur (a'oß-erturpercipiendut, Etfinenueant iungi.Kerbum fufficitßne Sacramento:'ft ex eo colli^i poteß, quod mul» ti5inundificulisSacramentaliaillafipna,Circumcißo,Taßha ,Afanna, iaptismtis, Eucharißia,nonfuerunt in 'eßi.quum nondü eßent fancita : (S'quid Circumcißoamp;'Pafiha , olim diu fuerunt intermißa. E contra Sacramenti fine \erbo nullus eß quot;vfits.

Eerumeft quodantecedit. biam qutt concordia (ßrifiocum^e» lialiautquieparsfideli cuminßdeli. 2. Cor. 6.

Verum igitur eß ö* quodßequitur.

X. Si olim nonSaluandiÇhißsnt inßdeles,MarcA6.i6.') etiamficare necircumci/t eßent, corde tarnen incircumcifi erant. Tumßquitur.non ßluandos fieu infidèles,etiamfiaqua tinblifintaMiniftroyerbi: ajpera fionetamenßanguinis Chrifli,noneßeßanflificatos : eosdem,etiamfi quot;vea fcanturpane'Doniini rÿ bibant è poculoillius, tarnen non edereQhrißi »rpus.necbibereeiusßan^uinem. lt;î{atio. Q^ia Taulusnobis Circumci* fionem Chrifii tribuit .Col.i.u. Tatribus autem tribuit baptißnutn ts^Eucharißiam. i.Cor. 10.2.3.

Verum eit quodantecedit. ^lor.j.^i, Verum igitur eß nbsp;nbsp;quodßequitur.

-ocr page 82-

PSAL» Ilp,

Superbi Jerißrunt me pimimùm : À doUrirti titmin tataea difießL

Er ASM vs.

Irrideri abimprebis,laadariePt^

Precatio»

■ ’ T^lonegodur/ipatidißcriminamillerecußOf

Dum tua conßanti tutor mandatalabore» ^ednedeficiam,nefauo'vincaralgt;hoßef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Tu mihipretßo ytnijtufuffice roboraftßb^

GratiaDominineßri lefuChriflifitcumomnit baf yobù, jdmen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

• k

Errata fic corrigenda.

dele epponat,fol.lt;B.b.Ieie Sdcrtpm^ia.IbidJin.i^^ *a,'\il'^iia.pÆ.z.a.l.f^, pofldillionemdummaque,dele punllum. Ibid, bdzQ.fimM.p.^.'^.à.l.yinhabitare.ihid.b.l.z.adhiberi.'B.^.a.l.z^.'vire tutis.fol. Qb.l.i^.lep^e: ita^tdibiä eflhablenii,5,ci)nHenit.C.z.b.l. t^-^vsoiXiicgt;ilt;ri(i3^fol.Igt;.z.a.l.z6.nuncupata.lt;D.-^.b.l.ii.äduerläria. ^.^■a.l.i^.erat Qbriflus.fol.E.yb.l.zo.patris.Ibid.lin.zt. dele ß/lla

* bamtreis.E.^.b.l.zoproinJegeini.Ibid.l.z'^.à'vero.fol.F.a.lsC.dW ro.Jbid.b.l.^.â.iiÀoylce. Fz.t.L!^t~inuefligationi. Ibid.b.l.iy.Deipn ram.F.ya.l.n. jlpofli)li{is.Ibid.l.^4.lege,(namCon,ßllaba.lbid.lgt;.lin, quot;vit.in 'Viaßeuli.foLG.al.i$.lapide,^Ibid.b.l,i^.inpoßerum, G.id. 2f.

îu^î*/x/a,tiua-G.4.l.i. Quod.Ibid.l.^.f^ lO.Catera.Ibid. l.i^-iadi» (dtisQIbid.b.l.zi.'itro.B..i.a.l.t7.dele aa.

-ocr page 83-

-ocr page 84-