DE DOGMATTE VS VE«

RIS ET EALSIS IN EC.

C L E S 1 A*

4

I VoNIAM MtHi NON SOLVM' docendijfcdetiani difputandipaw teshoclocoimpofifæfunttrem me non ingratam,non inutilem cerrc Thcologiac ftudiofis fadurum cxi# ftimaui jfi primum de Dogmatibus in Eccle(ia,deindededogmatum dijudicationege# neratim,tumde dogmatibus quibufdam,quæhoc tempore poriflimum controuertuntnr, fpcciatim difputationeshabcrem: vt quid fequendu.fugien« dumuefit, intclligcre qui vellent (omncs autera vcllc debent) facilius poflcnt.

I h

Dogma igitur omnc duplex eft in Ecclcfia.'ve. rumautfalfum*

in.

Dogma verum eft.quod cum vctboDci,amp; pro hodiernoEcclefis ftatu,cum verboDeifcripto,leu fcripturafacraconfcntit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

nil.

Er qui huiufmodi dogma trad untin Ecelefia, hoc eft,qui fie congruenter Scripturæ facrae do-cenr,Orthodo’xi amp;nbsp;Catholici olim dicebantur»

Dogma verum, vel exprefsè, hoc eft prçfcriptis verbis in Icripturafacratraditur; vel ex mente cius

 2 boiu

bona Sc neceffatii cónfequentia conigîtur,vt de czx.o«o'«'aPatris,FiIijamp;Spiritus fandi, de pædobagt; ptifmo, de militia Chriftianorum, Sic.

Dogma verum duplex eft .'principale,vel minusprincipale.

ru.

Principale cft,quo fundamentum Ecclcfiæ amp;nbsp;falutisnoftræcontinetur.

y III.

Cuiulmodi funtea,quæ in fymbolo Apoftos« lorum,quod vocant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;traduntur.-Qui a r ri

Guli fidei nominantur,quôd hisfides, ac proinde falus noftra innitatur ôcincumbau

IX.

Inprimisautem ea,quæ de Chrifto mcdiatorc inScripturaveterisamp;noui teftamenti doedntur.

Namhiccft totiusfcripturæ feopusatq; finis, Ad.io.v.43.2 adCor.i,v.2o.

XI

Hic eft illudfundamentum,quo ftante fiat, ruente ruit Ecclcfia,ta^nquam ædificium, i. ad Cor. 3.v.n.

Xll^

Hic eft,cuius noticia ad animæ falutem plane eft necciraria,Ioan.i7.v.i. Ad. 4.V 12..

- XIII.

'lt; nbsp;nbsp;nbsp;Minus principale eft,quod iuxta illud funda-

roentum ad vfusEcclcfiæ traditur.

Cuiuft

xnii

Cuiufmodi funt ilJa de cœlibâtu, de diuor-tio coniugumj.ad Cor. 7. deexcommunicationc, i.adCor.5»

xr.

Dogma falfura eft,quod cum verbo Dei feu Scriptura facra pugnat,cx naturali humanæmen* tiscæcitateamp;ignorantiaScripturçprofeduttiîatqî error generatim dici poteft.

Quæ definitie paucisexpHcandavidetur* \

XriL

Caufaigiturefficiens erroriseft naturalismen^ tishumanæcæcitasinrebusdiuinisjfcu ignorantia Scripturæ,i.ad Cor.2.v.t4.Matth.22.7.29.

Xl^llI.

Quænon prorfustolliturinrenatisfin nonte-natisautem planèdominatur.

XIX.

Quam in multisetiamrenatis,fouet curiofi^ tas amp;nbsp;negligentia.

- XX.

Itaqs nemo eft præter Prophetas amp;nbsp;Apoftolos quorum immediata eft vocatio,qui non fit obno-xiascrrori:nemoferè,quifit prorfus immunis ab errore.

XXI.

Quod fie fieripermittitfapientiftîmusDcus, ad patcfaciendaraveritatem,atq;adeôad iJluflran-damgloriamfuain.

A 9 Cura

XX îi:

' Cum crtitti fentcnriarum difsimilirudincm videmuSjpigritia nobis cxcutitur,amp; ftudium indar gandæ veritatis amp;: illuftrandæ gloriæDei in nobis., accenditur.

XXIII.

Dogma faJfumponôeft in déclinationeà fen« tcntiafcripturæf

XXII II.

Namquodàfcriprnra diflcntitamp;cum ca reuera pugnarjdfalfum fit neceßecih

~^XXK.

: nbsp;nbsp;nbsp;Iraq; non in fermone feu verbis çfi crror»fed

in fenfibvt rcdè ait Hilarius: fine id quod verum. cft,faJfum,fi.uequod falfum eft,verum putetur.

XX Kl.

Pugnat autem dogma f-lfum cum fcriptura dupliciter:velcumcxpreftisfcripturærôftimonijs, Velcumeorum conlequentibusneceflariis.

XX K 11.

Taleigîtureft dogma falTum amp;nbsp;talis errorge# neratim; amp;nbsp;qui fie errant,funt vcl fedudôresvel fedufti -* Illi errorera tradunt; hi tradirum acci-piunu

XXPllI.

Dogma falfum feu error duplex eft : aliusle-uior,aliusgrauior»

XXIX.

Errorleuiorfeuminusgrauiscft,quiin dogma, te minus principal!,de quoanreadidum eft,com-mittitur,atq5 adep fundament©falutis noftræ fu-pcrftruitur. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui

XXX,

QiiiabApoftolocumlignis,fœnoamp; ftipula, quæ fundamento fupcrædificantur, amp;nbsp;manentc fundamentorurfus abigne exuruntur, compara-tur,t»ad Conj.

XXXL

Nam fic crrantcsligna focnum amp;nbsp;ftipulam^hoc eftjvilia feu aliéna, quæ fundamento non refpon-dent, fed fundamentum dehoneftant,fuperædi-ficant,

XXXlk

Cum enim nobile fit fundamentum, fupet ipfumnoncftexcirandum, nifi nobile aîdificium amp;nbsp;fundamento refpondens.

XXX 111.

Itaq; in piosetiam tails error cadit,ncc per fe fa-luteminteruertit.

XXXI III.

Seruanturenim, ait Apoftolus, fed tanquam pcrignem*

XXXl^.

Talis error ell Pharifæorum ad Chrifium con^ uerforumdecircumcifione.Ad.iy* v.5. Galatarutn de diebus feftis,ad Gal.4.vuo.Romanorum de efu olerum,ad RomJ4.Chiliaftarum de regno exter# nomilleannorum,àChriftoantefincm mundiin his terris cxerccndo i Cypriani de rcbaptizandis ijs,quiab hæreticisbaptizatierant.-Hieronymide virginitate feu ccelibatu; Tertullianiamp; Hierony# mi de fecundis nuptijs: Anabaptiftarum deiuras» aientis,amp;bcllo,amp;c.

\

xxxyi.

Errorgrauior cft,qui in dogmate prindpali,de quo fupra diótum eft,feu in rebus ad falutcm nw ccflarijscommittitur; vclquicum fundamentofa. lutispugnatJiucapertcconuelIat Sfeuerrat funlt; damentum, fiue ex eo fequatur cuerflo partis alb cuius fundamenti.

XXXl^lI.

Talis eft error Sabcllianorum, Aria norum, Marcio nitarum,Neftorianoru, Eutychianor um, Pela^ gianorum veterum amp;nbsp;rccentiorum»

XXXl^lll.

Talisitem error Pontificiorum demeritobo? noruni operum, de interceflione amp;nbsp;inuocationc Sandorum demortuorum, de facrificio Mifi'æ, amp;c.

XXIX.

Errantiumbîcduogenera : alij pcrt’nacesamp; refradarijtalijnon pertinaces. .

XL.

Pertinaces fun t,qui admoniti ex verbo Dei,non ecdunt meliora docentibus , fed errorem fuum, mordicus retinentamp;propugnant,non opinionem' fuamad Scripturam examinantes,fedScripturam, ad opinionem fuam detorquentes»

XLl.

Quorum error vulgo hærcfistritavocisfignifî* cationcdicitur.

XL 11.

Non cnim omnis error dcTheoIogia eft hærc-fisin Ecclcfia,fed is demum qui contra fundament turn falutis,hoc eft,articulos fideipcrtinacitcr de^ fenditur:’

fenditor.' fîuc dogma i11uddîrcûc,fiàe dôgmatîî’ illiusconfequens fundamento falutis aduerfctur/ amp;nbsp;rcpugnet, ôlt; in articules fidci impingaf.

XLIIL

Et fimiliter non omnes qui errant,funthærcti-^ ci,fed ij demum,qui errant in'fundamento,amp; erro-ri mordicusadhærefcunt, feu qui erroremcontra fundamentum pcrtinacifcrdcfendunt,amp;admoni-^ ti ex vetbo Dei cedere amp;nbsp;verirafi locum darcno^* lunt,ad Tiujvao.amp;a.Pet. 2.V.I.

XLlllL

Hæreticos enim non facit error, ctiam contra fundamentum,fed pertinacia amp;nbsp;obftinatain erro-re contra fundamentum perfeucrantia.

XL K.

Aeproindeodiofum amp;infamcefthærefeôsnoÿ men ; amp;nbsp;interoperacarnis quæcxcludunt àregno Dei,ab Apoftoloreccnfctur,adGaI, 5. v.2.0: Et ma^ lèoient amp;audiunthîErctici,ad Tit.3.vao.2,Pct.3. V4.amp;fcq*

XLVl.

Similiter autem Pfeudoprophetæ amp;nbsp;PCeudof Chriftiamp;generarim iÀnrichrifti dicuntur amp;nbsp;intel-liguntur,Matth*24.v.24.2.Pet.2.v.i.i.Ioan.2.v,i8,amp; 22.amp;4.V.2.amp; 2.Ioan.i.v»7. qui videlicet doârinæ de Chrifto,cuiusfe fedlatores profitentur,reipfaad-uerfantur.

XLl^ll.

Cuiufmodi haîreticos inde ab initio femper fuiffe amp;adhuccflc,libriab IrenîEo,TcrtulJiano,Epi piphanio, amp;nbsp;Auguftinode hærcfibus amp;nbsp;hæreticis

B feripti

fçrîpti, hiftotîaEcclcfîaftica amp;nbsp;cxpcncntia teftani tur»

XLl^lîL

Quos hæreticosSathaujDeofingulariconfilio ficpcrmittcntejcxcitatamp;protrudit.

XLIX.

Ac Sathanæ quidem finiseftjVtpcrturbetEc# clefîam,vtremorctu£curfuni Euangeli/,deniq; vC gloria Dei,cuiushoftis eftdnter homines obfcuref.

L.

Kt Dcifiniseft, turn vt probetcleftosSc àre# probisdifcernat,dum in illis ftudium veritatisamp; zelum accenditjhorumautem occultascogitatio-nés, malitiam amp;nbsp;hypocrifin inluccm protrahit amp;nbsp;reuelatjuad Cor.n.v.iQ.Deut.ij.v« I, amp;nbsp;feq.tum vt gloriam fuam,hoc eft, fa pien tiara, potentiam, mi-fcricordiam,iuftitiam illuftret»

Qrae cogitation os raouere debet, cura Ecclc-fiam tot hærefibus iaétari vidcmus, vt ne perturbe)« mur: fed defîcientibus alijs,nospotius cxemplo Apoftolorum,Ioan. 6,v. lt;J8.in veradodrinadeper# fona amp;nbsp;officio Chrifti conftanter perfeuereraus, Se adDeiconfilium,Sathanæfcopum interuertentis, amp;ad confirraationem veritatis,ad falutempiorü, ôcad gloriam fuam omnia mirabiliter dirigentis, refpiciamus*

Llh

Pertinacium feupertinacitererrantinm porrô duogenera: Alij enimex ignorantiaamp;cxcozelo, ali) ex malitia errant- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x

Ex

LJ IT. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;

Ex ignorantia,videlicet qui fcrcftc fen tireamp;n« quaquam errate certô ftatuunt,àSathana fafcinatt

LU 11.

Quizelunihabent,licet non fccundum feien# tiaiUjad Rom.io.v«2.amp;vcritateni acgloriam.Dci,amp; fuam atque aliorura falutem quxrereomninovi-dentur.

Quifi errate fe certô feirent, erroremvtiqjrelin qaerenr,amp; in via ni redirent»

LKl.

Quorum ignorantiaminterdutti fouet (fiXaUT/'of, 4;iÂoV(«aajamor odiùniue perfonarum,inuidia,præ# iudicium,auaritiajfophiûica,calumniæ,quibusvc-radoârinagrauatur;,conrcniptusEcclefiæAc.

Ll/ II.

Quorum deniquealijabifta ignorantia libe-rantur,amp; in viam redeunt, vt Paulus, Auguftinus, EufebiuSjamp;hacætatemulti: ali) in ignorantia ita confirmanrur,Sathanæ præftigijsjamp; proprijs affe-étibus indudi,vt exilium j pœnas corporis, imó mortem ipfam fubeanr potius,quàmcrroresfuos abijciant,qucraadmodum in miferis anabaptiftis videre eft.

LKlIl.

Ex malitiajvidelicet,qui de doârina fua dubi-tantesverafit,ancontrà,cum difeere poflint,non faciunttautconuidi in confeientijs,tarnen agno# fcerecrrorcm,0(reuocarenolunt, fed quibuspof-

B 2 funt

funt modis fucarc amp;nbsp;tueri,fæpc etiamvi amp;armïs propugnareconantur, neerraffe videantur, amp;au-toritatem fuamamittant, vt olim PharifæijArius NefioriuSjEutyches amp;nbsp;ali;, amp;nbsp;hodie ex Pontificijs mulei.

LIX,

Quam maliriamexcitatamp;foiietreicélio bonæ confcicnriæ, contemptus Eccicfiæ, impatienria, metusignominiæ ob mutatam fcntcntiamjadu^ ra ho noris^aut commodi temporalis.

LX.

Talcs igiturfunt,quipcrtinacitcr errant,amp; hç-retici vulgo nominantur.

L XL

Non pertinacesfunt,qui exinfirmitatcerrant, paratifcmpcrcedcrc,amp; errorë corrigerc,fi melio-radoccantur.

LXll.

Qui non funt dicendi hæretici: alioquin hæ-retici fuiflent Apoftoli,qui initiô magnis errori-bus laborabant.

LXIH.

Atq; hoc modo Auguftinus,crrarc,inquitpoj tcro,haîreticus non ero.

LXIIIL

Qui vclconcipiuntipfierrorem,velabali/sac# cipiunc.

LXr.

I CoacipiiittVidclicetexrimplicitiite,vtApoilolL

t ..r... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXl^I.

, Accipiant abaïifs,qa3damüaJtâC[edalitareî quam

quam in eis excitât curiofitaSjfanædoârîna: faftw diumgt;amp;aurium pruritus,auf admiratio fapientie, cloqucntiæ amp;nbsp;fandiratis docentium; quamq; fo. uet negligentia amp;nbsp;focordia : quod non fcrutantuc Scripturam, nec cum ali/s conferunt dedodrinas vcritate.

LXÎ^IL

Itaqjnullacfttam abfurda hærcfis, quin inue# niatfedarores:quia femperreperiunturhomines, qui expofiti funt hæreticorum impofturis , vani, curiofi,inftabiles,auribus prurientes,præpofteri pcrfonarum admiratores,ignaui amp;nbsp;négligentes.

LXP 111.

Vtriq; de fuo errore admoniti,facile cedunt melioradocentibus,amp; inviamredeunt.

FINIS.