Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

INTER CLARISSIMOS VIROS, D. lA-COBVM ANDREAE, Præpofitiim ôi.CanccllariuniAca-demiæTubingenfis:amp;D. theodorvm BE2AM,Pro-feflbrem Paftorem Geneiienfem,

HAEC ACTA CANDIDE ET BONA FIDE ÇONSI-gnata,vaninîmosdehoc Colloquio fpaifos rumores, inprimis veto Epiftolamquandam, vanitatibus8ccalumnijslefertamgt;8ctypis ex-cufam,abundè lefutabunt.

Eo OPTIMO MAXIMO GRATVM OFFI-cium,(^Juaperfina dtgnumpr^a ßiterunt olim Chrißianijf^mperan tores, nbsp;nbsp;noßroßeculo multi pij

magno-^ cumßlicitudme^ indeßejßoßudloQ^ei^ que laboribus, neque fumptibus parcentesj in idincubuerunt.vtT^ligionis controuerß^i in pirentuK) Ttellegitimis rationibusprorßis ème^ dio t oller ent ur. ^um autem^ injuo pio conatu fcopum ßbipropoßtum habebant^vt nbsp;nbsp;erran^

tes in viam reduWt^animarumßarum exitium effugerent: ßiauißimus veritntis cœlefiis coi^ènfïss concentus in EccleßaChrifli^ad laudem T)ei Omnipotentis reßitueretur, paßim in 8ccleßjs audiretur.

8odemprorßis confilio)atque ad eundemfi= nem)8\Qos menße (i^^dartio )(*Änniproximè elapfij clarißimos Theologos T).Jacobum An^ drea^ ^Prapoßtum Cancellarium (tAcade^ mia P'ubingenßs,amp;' Tgt;Srheodorum Pedant) Proßejßorem amp;nbsp;Paßorem (ßeneuenßem, lt;i5\d'ompelgartum in arcem noßram euocauU mus : vt ibi in noßra praßntia de articulis in^ ter ipßs controuerßs,placide conßerrent atque colloquer entur, Quodßane haudquaquam à no^ bis ea de cauja inßitutumfuit vt de Confeßio=^ nls noßra ^eritate demum certi aliquidapud nos conßitueremus'.quippe qui iam dudum vna cum Imperij Ple^loribus^caterisque Principle bus Ordinibus,ßncera Puangelica dol:lri^ naßbßripßmuSi atq^^eritati ceeleßi teßimo^

niumpùblicum dedirnus:à quo^diuina adiuü grattaiHunquam recedemus:fed tüudpotins ad omnempoßeritatem extare,ratumfirmum^ que effè volumus. T^pgauerant autem nos de^ miße obnixè (jalli exules, qui à ^Pontißcia religione dtfceßionemfecerunt, vt Colloquium inter clarißimos illos TCheologos inßituere^i mus :propterea, quod magnamJpem concepe^ rant,fore,vt in articulis controuerßs, in quibu^ Q allie a Ccclefia à noßris dißident,pia concor^ dia conßitueretur : at que per hocjalutarere^ medium (ßaüica ali^e quadam externe define cum-j nofirü melius coalefierent,

^t autem antea ex commifèrationepia CpaU lis exulibus hoßitium in vrbe noßra z5\^îom^ pelgarto , conceßimus : memores dtdi illius Prophetici: Cgenos vagosq induc in domum i^^m:8t illius iApofioltci : Hoßitalitatis nolili Heb. U. te obliuißi : ita Colloquium Çipfis adeb demiße obnixèpetentibus^ denegarenoluimus : ne quidprnetermittere videremur, quod vel ad

PHABFATlO ILLVSTRÎJS. FRInquot; PRIDBRICI Ecclefia Chrißi tranquiUitateniyVeladipforum ßalutem aternamfacer e pojfet.

Cum autem Theologhquorumjùpra mentia onemfecimasdn arce nofra conuenijfent,vna cum ijs,quorum nomina in fiio loco Ccripta leguntur: admifmus ad earn Collocutio^ nemnon modo Conßltarios lt;(^aulicosno^ros, ^erum etia Ç-allo s exules, quotquot adefe cu^ per ent,et qui Latine^ lingua non ignari ejfent, ddfeqverô Jfosabtllo Colloquio^vel ad hoa ra momentum abefe voluimus: neq in re tan^ ta,aliorum negociorum quot;^Politicorum interea rationem habendam duximusj'vt huic vni rei expeditiùr vacarepojfemus.ls autem Colloquij procejjù^fuit infiitutus cA' obferuatuSy^t no^ ßra partis Theologi de fingulù Articulis cotro uerfs,primûmThefes fuasaduerfaparti tra:s derent: ab ea reßonßtm feriptum vieißim acciperent: quibus contrariß ßriptis publice coram omnibus praßntibus clarè recitatis, deinde deeozArticuloÇde quoThejesetT{e^

Theodor Ui ^e^y placide colio cutißnt, ^rticuli^ de quibui agebatur hi erant: LT)eCœnaTgt;omini IL DeTerfenaChrU fli. IIL De Imaginibuii templis ^fimilU bus rébus. IIIL De Dapttßno. T. De Trædeflinatione. Certb enim nobis conflabat, quod de his Articulisdnter noßroi Çallicos Dolores non eßet confenßss.

Etßautem inter dum in eiußnodi Colloquijs publici nbsp;nbsp;iurati J\(otariji quißngula vtriuß^

* partis di^a excipiant, conßituifilent: tarnen initio huius Colloquijj abvtraq parte iudicatu

in eo conuentum e^,I^(otarijs vtendu non eße: ne tempus cxtraheretur^^fiadpennam lo^^ quendum eßet: nefirmo tardior^ad excipU ^ndum accommodatus^qußiin multas partielle

lt;liflra^uSiminùs commode, â collocuto» rihus,^ ab auditoribus inteüigeretur.Hoc .n, in hoc Coüoquio quafiutmus^vt vtraqparsßa^ miliariter conferendo, alterißam fintentiam quam

PRAEFATIO ILLVSTRISS.; PRINCr FRIDERlxr quàmfimpücißime aperiret atqexponeretdtit quidem^vt aduerßtpars noßrorum meutern in fingulis controuerfis^capitibus plenepercipe^ ret:^'vicißimjuamfent enttarn ita copïoseamp;' abundè declararet/vtpoßhac cortqueri no poß fet(ßt ha^enusp€pe)quód nequefatis vnquam audita,neque re^e intelle^a ejßet.

Jnterim tarnenßngulispraßentibus liberu fuit^ea qu^e vellent) annotare. 8t quia non du^ bitabamus iam ab initio huiits Colloquij, quin multi abßentes eiußdem lt;iÄBa magno deßderia ejßent expetituri : quibußam ex noßrü id nets-gocijdedimusy'vtfingula^qua ab ^traqueparte dicebantur, quantapoßent celeritate^ dexterist tate,diltgentia(^fidefumma exciperent^ atq^ in Chartas conijcerenty ne quicquam^quodjcitu neceßarium ejßetdn ßaliquando publik carentUKi deßderaretur :ßedvt pars vtraque fateri cogeretur^ zABaillius colloquijbonafi^ deßuiffe coUeEla^

nuea annoture^qu^ ab a duc rjaparte contra ani^/imjtlicem^amp;ßnceram do^irmarndn ChrU ßiananoflra Catecheficomprehenßmidiceba^'X^^TZß. tur, atque pertinaciter ajjerebantur. Qualia erant: Qupd nullam aliam habeamus injacra Cœna T)omïnipræfentiam corporis nbsp;nbsp;fangui^

nis Chrißi y nißear^^quam/ùo tempore zAbra^ hamin^eterid^cßamento habuerit:cumqui^ dem tune Filius T)ei nondum eßßt incarnatus, caro atqueßnguis eins nondum exißerent.

QuodhumaniC Chrißi natur^e^propria diuiniFol. 2tt. tatis inßnita nuüa ratione communicaripoßint: itaque humanitati Chrißi ajßumpt^e realiter neque omnipotentiam, neque omnißientiamy neque omniprafentiamineque adorationem CO^ F0I.J46 34J. petere:quamuù cumFilioTgt;eiperßonaliterßt ’vnita'.ßed humana natura in Chrißo tantum Foi.247. ßnita creata dona eße communicata. Quod 47,. tnnumerabiles pueri bapti^entur , qui tarnen nunquam regenerentur ßdeoq, de infante ba^ pti^ato certo dici nonpoße^quodßtrenatus’.ta^

“metßde ea re beneßtßterandum. Q^d ChrU flt4s nonpro totins mundi peccatisßt mortuus: fed tnntùmpro electir.aeteros occulto ater^ no T)ei decreto perire. Qißd T)auid etiam in ipfo adulterio, Spiritum Jàn^ium amp;■ ßdem re^ tinner it) (^c.Hac fimilia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipßpenna

excepimîis. l^oßea verb ) fimnibns annotatie amp;nbsp;conßgnationibns noßrorum in vnum collar tiSimandauimnSiVt (quanta omninofieripojfiet diligentia fide) in unum corpus redigeren-tur:ut dißutationis contextus conßaretiet oratio non efiet hiulcameue quicquam, quodad ßbflantiam totius Colloquijpertineret) defide^t raretur.

€t cum intelligeremus )ßudioße iuuentuti gratuatc^^ 'VtilefuturU)ßad marginem ßripto» ru illoruyquæ aduerfpars in hoc Coüoquio exi hibuit)Cafiigationes annotarentur, qua; hreui=i ter erroreS)^^ erroru caußiSyquaßdigito mon^ ßrarent:lihenter)Vt idfieret,conceßimus: tam^ etfiijdem error es etiam in noßroru refionfis copio^

copiosè refutentur. 8tenim hac mrehabenda rationem duximns nbsp;nbsp;l fmno r fm celebrù il*

noflri ! un dat or CS extiterunt omni ccrtè laude dignißimi : in qua ^niuer/itate inclyta, ohm dd^lorem egimus : ibiq^peculiares alumnos (in^Jum 8ccleßarum Scholarum noflrarumi) hberaliter fouemus. Horum alio^ rumque T^heologii€ ßudtofirurrL^ vtilitcts qua ex editione Colloquija ^d\(ßbis inßituij}er^ cipient,maioris aßimandafuit, quam calunia* tor um malitia:quibus(iuxta ’Hheognidisßente^ tiam)placetilludtCalfmniare avdacter-. Jemper aliquid ha^rebit:quorum improboru ho^ minum calumnias contemnendas iudicauimus, •vt quam plurimis prodejße poßfemus. T^ublice ^nim teßamurdn horum AElorum colle^lioney ^hhilomnmO)Velinßertum,vel ademptum eßfe, tnquoC^RDo controtersiarfm vertex batur-^^ghilenim in hoc toto ncgocio, vclfa^ uori^velodio huius vel tllius partis datum b 1 8tß

8tfiautem initio, non eo confiliofupra conu memoratos duos clarißimosT^heologos,ad coU loquium euocauimus y Vi illtus codoquij public ar entur: qua de cauja ettam publicos iuratos 8^ßotarios (ytßpra diximus^no adhi^ bendosputauimus:quippequi h^ec a (pads O' tranquillitatis matoris caufd) intrapriuatos quafiparietes deliteßerepoße exißimabamus: tarnen neceßitas mutare nos conßlium noßrum coegitmeßlentiumnoßrumgloriit nominis di^i uini ftl^ßluti 8ccleßce fraudi ejßet.Statim enim pod^ßnitum Colloquium longe lateqßarßßnt varijy'vaniO' iadabundt rumor es : (quipar tim ßermonibus , partim literis ad nos allati ßnt) quodvidelicet ab aduerßparte,piano^ ßraconfeßio (qua tarnen immoto T)et verbo nititur^ iniüo Colloquio confutata,deuAla, cA' explofa eßet'.quodq eius defenjores cofufionem amp;ignominiaminde domum reportaient. 8t quamuisißas vanißimasgloriationescontem^ nerepoteramus: quodßciremus (experientia

cdo^i) aduerjaparti, vanitates etiamcralfas J^argere,nimis tucwidam)mmimeci bißlittim ejfe: tarnen cùm etiam de Colloquia Mompels gartenß Cpiflola quondam typ vs euulgata m lu^ cem prodierit yfigmentis amp;nbsp;vanitatibus tota referta'.O'quidem/ubß^itio authoris nbsp;nbsp;nbsp;loci

perijprohibitum e/ße omnibus confiât) necejße fuitjVeritatemjet pcrjona noflræ dignitatem, contra iniurias Hints luctfugi nbsp;nbsp;nbsp;improbi ho^^

minis,qui nobis ipfis mendacißa relatione non pepercttjajjerere,editione AH or um Colloquij: ut hac ratione Uhus vanitas manifefie redar^^ gucretur.Ctfane aduerfaparsßpublic ationem prvediHæ Epiflolveprohibere nopotuijjet, cer^ te ne illa inter Juos latius ßargeretur, (y-pu^ blice in ijs loch ^endendo (y' emendo diflrahe^ ‘^^tur^cauere, idßefamojum fcriptum fappri-^ were meritb dehuijjet'.fi illipiaconcordlaamp; 8cclefiarum tranquillitas cordi effet. Sedad^ uerfapars conniuendo ad tarn impudensfigme^ b 3 tum.

5paßim dißeminatum hoc ipfôfiium cum 'vanißimo illonugatore calumniatore con^ ' fenßimßtis prodidit:iuxta vêtus di^um: Qui tac etjconßentire videtur.

3\Qobis igitur vanißima iüa Epifiola, amp;nbsp;aliaquoqueab aduerß parte hinc indefcripta, occafionem prabuerunt, nbsp;nbsp;nbsp;neceßitateni

impojuerunt vt CoUoquij A^la^ vere bona fide conßgnata,m lucem daremus^ nbsp;nbsp;Scclefi^e

Chrifit cognoßenda proponeremus : vt pia nofira partis cauß calumnijs pofihac minus grauaretur,(^perfonanofira abiniuria ifioru calumniatorum vindicaretur. Cumße veritas conßeßtonis nofir^e luculenter in Atlis Ulis de^ nuo demonfiretur:hoc ipfi vera nbsp;nbsp;Tgt;eo grata

pax aduerßarijs nofiris ofi^^ertur : qua confiitui facilepoteritfi illa veritatem cœlefiemdu ver^ bo bDeipropofitam amp;■ exprejßam, vnanimi co^ Jenß nobifeum ampleUi voluerit: idquod ex animo optamus, T)eumq vtfiat,precamur. Ef enim concertationibus Çprafirtim in religio^

COMITIS VVÏRTEMBERG. ET MOMPELO^ nù negocio) minime dele^amur : ita editions Colloquij, noua dißidia ßerere^aut maioribus animorum^ dißraitionibus caußnL-3 prabere^ animus nobis non fuit.

Qpodetiam author illius Spijlolce famofe nos tnfmulat, quaftfrDicis quidem favor ab i lis partes m Colloquto fepius tarn co^ memorato nobis fumpjerimus : ea etiam in re lueulentam nobis iniuriam facit.

Stenim/Dei beneficio, ex frequentifacraru literarum Hifloricorum monumentoru le^ ^ione iamdudum didicimus^ vnu fold Chria fum (ynicum ilium noflrum—gt; Magifrum^y quern audiendum T^ater cœleflis mandauit) Matth ir. flntentiajua inferiptis T^ropheticis ^(lydpo^i flolicis exprefl'a,omnesreligionis co trouer fas, etiam antequa exoriretur,dijudicajfe.8tprobe nouimus,magnu illumQiomine reJConflann tinum Eptfcopis inlJ\(fceno Concilio congrega^ tisgrautter miunxijfe, vt hoflili interfè certa-mine depofto ^prafentium quaflionumfilu-tionem^f

rum/an^iontbus, EuangeliciS)ac lt;L/ipoJlolicü librisfimerent.Jdcùm à noflrapartedn ajje^^ renda prima nbsp;nbsp;nbsp;incorrupta itAvigußana pia

Confeßtoneßeri y eiußlemque veritatis deßen^ ßone objeruariauribus noßris audiremus:plu:^ rimum nobis gratulati atque infide nbsp;nbsp;confite

entia noßra confirmati et deleft at ißmus. Cons tra ver o doluimus cum animaduerteremuS) aduerßmpartem) inuEia iüa clarißimaßs crarum literaru teßimonia, quibus meritb eru-diri) amp;nbsp;in viam reuocari debebat ) temerè vel eludere, velhumanaaliqua gloffit peruertere, ne que veritati cceleßi,apudfe locum dare ; qua fane pertinacia pernicioßßima animum nos ßrumv ehementer perturbauit,

Cprauiter etiam Jßos, iniuße, author ßpra diEta Cpißola m eo laßt, quodaudaEler confingere außts e^t : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofl habitum Cols

loquium Qallis exulibus poteßatemfieeißfie, vt vna cum ciuibus noßrisßb libera^proteßas tionCi

t tone y quod Confeßionemfuam (jaUicam retu nere v ellent,communie are,atqueßn^lam T)o^ mini Cœnam fumer epojjent:id quod ante Collo-quium (fvt nugator ille malieiosè confngit^ ipß^p^y'mittere noluerimusùndeq colligemdum cenßt,quod aduerjapartis Confeßioni aquio^ resfaClifuerimus. fn earn igitur fajficionem coram Ccclefia Chrifi^ nos adducere hoefg^ mento conatur, quafi ad do^trmam aduerfa; partis inclinare,atque ad earn aliquam aceeßio' nem facere incœperimus:in quo toto commente ■ author illius Cpißol^e vanißimus e^. Ea enim, per T)ei gratiam, facrarum rerumcognitione pri:editißmits, ^tjciamusfacram Tgt;omim Cœ^ nam,int er alios fines,etiam hunc fum habere, quot;citfit religionis, quam quifqueprofitetur, nota ^tque Symbolum. Qui enim cum Ecclefia ali^ ^^^in huius Sacramenti fumptione communis cant,hocipfo publice profit entur, quod eiufdem Cede fia dodrmam ampledantur,iCs^ contraria am reijciantfeq ab alijsfiep ar ent : njelutifiquis

PRÀÎFATIO IltVSTRIS«. PRIM«. FRTDERTCT cum nbsp;ontißcijs Jüb ^na Çvt uocanQ ßecie

communie at oßendit ^fe ^ontificiam religioa nem approhare : qui vero cum Lutheranis (yt appellant) CœnamDominißib vtraqueßecie Jumuntj teßantur, Jepuram Luangelij doUri^i namprojteri) nbsp;nbsp;contrariam ab tj cere :ßtaque

fumptione Cœna Dominica nequaquam lu^ dendum) autquiduis ßmulandumeße à quo animus abhorre at, ßmper iudicauimus. Qua:^ re Ç-allos exules,quotießunq cum noßris com^ municare cupiuerunt : Çpetiuerunt autem id^ ipßmßepius, licet a nemine efßent rogati:)femigt;i per illos, adConfeßionem noßram, tamp oïl, quam ante Colloquium,remißmus,admonentes eos, 'üt tum communie ar ent ,ß Confejlionem noßramßncere ampleïlerentur. Ut autem Jub libéra proteßatione Cretinendi Confeßio^ nemßam Ç^allicam) Cœnam Domini cum no^ ßrisßmerent, nunquam Ulis permittere vo^ luimus, etß illud obnixe(^ demißepeter ent: de qua re in ^Appendice Cqu^e (lA^lis Collo* quij

quij anneUetur^ copioßus traUabitur, Facilè enim mtelligebamiis jtulem permißionempiie noßri^ Conßeßtoni, non par um derogaturam) (y- fyncer^e religionifraudt futuram : nosque in earn/ußcionem ^enturos^quaßaltert etiam Confeßtomvelpatrocmaremur, velcertèoc^ cult eßauer emits.

8t quidem ea in re Chrtßianos Imp e rat orcs imitatißmttSyqui lt;iylrrianis,petentibus in conisi munionem Orthodoxorum recipi non prius poßulatumßum concejjerunt, quam Uli Or^»^ thodoxorum dolirinam approbarent : tameu ia cauerepotue^ rint, quin multi ore y calamo aliudproß^ terentur, quam corde premebant. Sic igU tur(jalios exules ypetentes cum noßris com' munionem y adConßeßionts noßra; lellionemy amp;nbsp;ßprobationem remißnu$:Ft interim eos grault er nbsp;nbsp;clementer admoneremusy ne quid

PRAEFATIO ILLVSTRISS. PRIN. PRIDERICI xtper iüam haßtationenhconßientiaßux lè conßlerent)amp;corpus at queßnguinem T)os mini indigne ad iudiciumjumerent, vtque Sacramentum illudßlutare advitam atqueßa^ lutem inßitutum) in mortem nbsp;nbsp;condemnation

nem ipßs cederet.ltaque in ^Jßatiuitatis ChrU ßi feßo (ante habitum Colloquium^ a T)omini Cœna abßinuerunt. ^Toßea vero T^aßhatisfe^i fliuitate, qua Colloquiumßbßcuta e^ , vna cum noßris ciuibus çommunicarunt'.idemet^ iamßquente Tirentecoßis feßo abipßsßaHum e^. ^nde colligimusyplaroßue exaudito CoU loquio tantum proßeciße :,^t int eiliger ent non ßram de Cœna T)ominißententiamßrmis immotis verbis Chrißi niti ; atque in ijs conßl» entiam hominispij tuto acquießerepoß'e.

Oußvero^nobisperegre abßntibus,quidam Q^allorum exulum coram aliquibus AdL niflris Eccleßa (S\d'ompelgartenßs proteßa^ tionemßecerunt :^ßevidelicct,ßb Confeßionis ßia Cpallica opinione communicaturos :poßea 'i^ero

^erb digreßis lt;i5M[mißris Çqui proteßationi contradixerunt) Çalliqiiidem eüam Jüperß^ proteßatione Inßrumentum ^per C^^tariwn publicum erexcrunt :idnos non modo impro^ bamuS) verum eüam annihdamus, nullumße valorem habere volumus : de qua re publice proteßamur. Idenim Inßrumentum öz- verre pietaü) amp;■ noßris decretdraliquoties ßpereo negocio datis,prorßi5 répugnât, nobisße amp;nbsp;Minißrü noßrarum 8ccleßarum inß:ijs erea ïlum esl. Et Minißri noflri Suangelici, offi^ ciumßum fecerunt, qubd ^inßru^i noßrü decretü) Gallos adcommunionem Coenre Do-minic(€ aamittere noluerunt,niß Confeßionem noßram approbarent,amp;Confeßionisßkre (jal here commoda explicatione,ad noßraniptam ßententiamaccederent, v a

Legationem in (jalliam pro exulibus Ulis (rogati à magnis Eril)ßußcepimus : non qubd ipfirum£rrores,quos in religionünegocio ha= 3 bent.

P RA E F AT I O’I LX V s T RI s s. PRIN» FRiÛÉSfCI bent:, approbaremus ; fed quôd tills condole^ bamtis , qui propter ea patrijsßdibu^spulß,in cxilto vagantur, quôd T^ontißcis ^Rpmani ty^ rannidemin 8ccleßa, multiplieemq Idoloma^x niam l^ontißciam auerfantur: Htsreditumin patriam, nbsp;ßeuritatem atque tranquillitatem

impetrare conatißmus: eorum autem error es fouere aut propagare,nunquam in animum no^i ßrum induximus. Commtßratione vero moti, oßiciumpietatis,intercedendo apud potentifù mum (falliarum ^ßep^enhmißris exulibuspro;-fare voluimus:prorßds eode animo, quo agna^ tus noßer T)ux Chriflophorus ^virtember^ genßspia etßeltcls memoria, olim Francofur^ ti adz^^dœnum habitantibus exultbus (fallts liberalem eleemoßnam dedit'.adiun^la hacpro^ , teßationeßearn eleemoßnam dare, nonipß^ rumreligtoni,ßdinopia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

Frecamur autem F)eum aternum,Fatrem T)omini noflrF^eJu Chrißi, vtper Spiritum ßiu

fangum eumfru^um Mompelgartenfe Coüo^ quiumproférâtij) qui adhuc fantfanabiles, Juam anima Jalutipraferunt, approbatione Confeßione veritatis cœlejlùy ad nos accedant^^fcpia at que dudum optata pax nbsp;nbsp;Concordia inter noßras et (fallie as Ec^

am ample^untur at q^profitentur,confiant er in ca vfque ad vita finempergratiam t)ei)perfe=i uerent:,zAmen. Scriptum zS\dJompelgarti in Ârce nofiira, 11.die Feb. (*y4nno à nato Sers: uatore nofirofefu Chrifio,

NNo Domini 15 8 ó.dic 13. lanuarii, colloquium Bjronis de .r.-M X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;. T TT • • Cicioan CUI«D,lacoBo

cutn fcrcniflimi Domini, D. Henrici Andrcæ de Colloquio Regis Nanarrcni Legatus,N.Baro de Clci'oan Stutgardiam veniflet, ôc D. lacobnm Andreæquoque adefle co-gnouiflecimiflbadipfum nuncio viro NobilijCum ad Colloquium familiare vocauit. Habere enim fe,de quibuscuperct cumipfo conferre. Elus voluntati cùm fatisfaceret D.Iacobus: de rebus Galli -cispaucaquædamcum ipfo contulit,interprètevfus fratre,BaroneMalroy,quôd D.Iacobus Gallicam lin-guam non intelligcret, nequeBaro de Cleroanlatine expedite loqueretur.

Poftquam verb D.Iacobus teftatus effet/e de rebus D.ucobMdenegocij» po-iiT^i«- X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hticis curuoxiuaiciumnon

Gallicis,quodad Politica (præicrrim motus in regno fumât. Galliæexcitatos) attinet, fibi iudicium non fumere, quæ ad lurilconfultos, amp;nbsp;ipforum iudicium pertine-rentiab ipfîus autem profclTionc aliéna effent:D.Baro inftabatjinveteri Teftamento, etiam Sacerdotesab Ifraelitisconfultosfuiffe. Cui D.Iacobus: quo minus Exod.«. ipfe cxcmplo fummi Sacerdotis refpondcret,vnum fi -bideeffe,vidclicctpc(fforale: in quo duodecimgem-mis nominaiz.tribuû Ifraclitarum inferipta fuerint; quo indutus fummus Pontifex,fic Deo ordinante,populo interroganti refponderit. Sibi autem diftumelfe,aiebat D.Iacobus : Quis meconftituit ludicem in- luc.ï.

tcrte amp;nbsp;fratcem tuum? Cui rcfponfo cum fubriJens Baro de Clcroan,acquiefcerct: de rebus Theologicis, inprimis verb de certaminc diflerere inccpit,quod inter Ecclcfias Gcrmanicas, Auguftanam CÖfeflIonem profitcntes,amp; Gallicas Ecclefias,quasipfc reformatas appellabatjhoc eft,quæiugum amp;nbsp;Tyrannidem Ponti-ficiamabiecerant,magnocum fcandalo plurimorum, amp;nbsp;præfentiffimo Regni Galliæ, totiusque Ecclefiæ da-mno, multis nunc annis durauerit. De quo cuperet cum D.IacobocolIoqui.

Sibienimvideri, Difputationcm circa vnamdun-taxat partem doftrinæ Chriftianæ, inter vtriufque partis Thcologos, videlicet, De Cocna Domini,verfaridn cæterisvcroarticulis fidei amp;confcfrionis,vtipfequi-demopinctur,per omnia pium confenfum effe.

Sibi igitur (quod tame pace D Jacobi diceret)hanc viam commodiflimam amp;nbsp;expeditiffimam ad piam pacem,amp; firmam concordiam faciendam videri : fi ab vtraque parte nihil prorfus de verbis Chriftiamplius difputaretur : Sed quoniam Chriftus dixit .-Accipite, manducate: hoc eft corpus meum, ôcc. Accipitc amp;nbsp;bi-bitc: hie eft fanguis meus noui Teftamcnti:fimplice fide hæc Chrifti verba compîeftcnda : modum autem præfentiæ , omnipotentige amp;nbsp;fapientiæ diuinæ com-mendari oportcre,qui vcrax,omnipotens amp;nbsp;fapientifi fimus fit. Idcoque facile præftare polfit, quod promi-fit,vt maxime captum ingenij, amp;nbsp;intelligentiæ huma-næ (ficutaliainnumeraDeiopera)excedat,

Cui D.Iacobus rcfpondit: ExpeditilTimam fanèra-tionem hanc,amp; viam ad piam concordiam, non modo conftituendam, efle : fed eandem quoquejam inde ab

de ab exortailia infelici controuerfia,à noftris femper Expedit» vis »a concordu propofitamfuifle. Eamfi ingreffi fuiflent Zvvinglia- c”naDorahir'*‘*‘^' ni:hoccertamcn,autnunquam exortum, autfacili-

mèdenuöfopiripotuiffc. Siquidem Luthcrus,amp;qui noarinaLuthendccœn» cumillo fentiunt,hancfidei fimplicitatem in omni-bus fuis feriptis amp;nbsp;concionibus vrferint, vt videlicet verbaTeftamenti Chrifti fimplicitcrintclligamus, fient ipfa verba fonant: amp;nbsp;fimplicitcr credamus,quód verè nobis in difpenfatione panis amp;nbsp;vini confecrati Corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti diftribuantur,amp; ore(fic enim inCoenamanducarepræcepit) ab omnibus in Cœna vefeentibus pcrcipiantur. Modum autem præfentiæ

aut Phyficus,fcd coclcftis amp;nbsp;diuinus,neque etiam ma-ducatio Capcrnaitica fiat) d e o , eiusque omnipo-tentiæ commendandum efle.

Verum,hanedodrinam de SaCramentali mandu- LutheiidoftiiBadeCœ«» cationccorporis Chriftiin facraCœna,Zvvinglianos

tanquam Capernaiticam lanicnam amp;nbsp;cyclopicam xçw4gt;ot-yi'xp,K9Ù av0çamp;i7ro4)ot7»ctpChrifti damnafle,amp; per-tinacitercontendifle.-Verba Chrifti non intelligcnda cfle, quemadmodum fonant, fed fimplicem hanc, quam nos conftanter doccamus,fidcm,horribilera idololatriam efle , omnibusque Chriftianis fugien-dam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Præterea, nondcvnohoc duntaxat articulo inter cert*m^înwrCaiuin--amp; Caluin. amp;nbsp;noftros,fcd dc alijs etia quàm plurimis cö- in multis atticults iciigio-trouerfiam efle,qui nö minoris moment! fint: videli-cct,depcrfona Chrifti, in qua omnes articuli fymboli Apoftolici, de filij Dciincarnatione, dc natiuitate, dc

paflionCjde morte,de refurreäione.de afcenfione, de fefTioneaddexteram Dci,inuoluantiir: Item.deipfius omnipotentia: deeiiis infinitaóc non menfuratafci-cntia amp;nbsp;fapientia; de eiufdem praefentia in adminiftra-tioneomnium creaturarum:dceius religiofa adora-tione amp;nbsp;inuocatione in omnibus tribulationibus : de Baptifmo : de Prædeftinationc elcólorum ad vitam æternam, amp;alijs;quos errores illorum explicationes fubinde magno numero gignant. De quibus omnibus , nifi pius quoque confenfusftatuatur : fruftradc Concordia in vno duntaxat articulo (de Coena Domini) facienda laboratum iri.

AdquæBaro de Cleroan refpondit: hæcfibiprius inaudita fuifle, plerifque etiam in Gallijs ignota. Sc enim hadenus , quemadmodum etiam alios quàm plurimos Gallos , in ea opinione fuifle : de Cœna Dominifolùminterillorum amp;nbsp;noftrasEccIefias, diG fenfionemefle.

confiKum Baronis de Col- De hiscùm intcrBaroncmdc Clcroan, amp;nbsp;D.Iaco-loquiointerD.iacobum,8c bum collocutio btcuis fada cflet,D. Baro Dodori la-. ezamin tun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cobodixiti An non inter ipfum amp;nbsp;D. Bczim familiatc

colloquiuminftituipoiTit? Adquam rem, vel Argen-toratum.vel Mompelgartum commodiflimum locii fore,in quo conuenire, amp;nbsp;placide de hoc ncgocio co-ferrequeant. CuiD.Iacobus refpondit: Quod ad fu-am perfonam attineret, fe femper promptem amp;nbsp;para-tum fore. Et fperare fc,yt maximeconfenfus, amp;nbsp;Concordia non conftitueretur : non contemnendum ta^ QnjsftuausexcoUoguio men frudum inde expedandum cfle,videlicct,vt fub-fperandus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mutuis accufatiouibus, quç cuiufquepartis per

Colloquium Mompelgartenje, pria cflentjtanquam in breui tabella depida,omnibus dcmonftrariqueat.

Vtrinque cnim partes litigantes conqueri, muka cisfalso tribui, quæin ipforum feriptis non reperian-tur. Verbi gratia; D.Beza cû fuis, Ecclefias Germaniæ, EcdefiæAuguftans con-Auguftanæ ConfcffioniSjnon modo in Gallia,fed per »«ifentM.“*”quot;’ vniuerfum Chriftianum quoque orbem,publicis feriptis acciifat,quód Cyclopicam amp;nbsp;Capernaiticam tna-ducationem corporis Chrifti in Cœna Domini,doce-ant:in qua corpus Chrifti dentibusatteratur, per gut-turin ventrem traijciatur,in ventriculodigeratur,amp; faluo honorc,pcr feccflumcijciatur.

Hoc perfuafi funt Galli de noftris Ecclefijs, quiD, c“JmanîàrefotmadsVb* Bezamaudiuntjamp;cifidcmhabcnt.Quihocvno dun- honeast. taxatpotiftimùmnomine,fc à Cœna noftra Domini- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cùm autem nihil horum vcl Luthcro, vclnbftris capemaiticamanducatio . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,i- n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catnis ChriftiiLutheio

in mentem vnquam vencrit;ncc cxvlhs noftrorum fcmpeidamnata. fcriptis vnica proferri litera poflit,qua id D.Beza, aut alii eiufdem opinionis aflertores demonftrare queant: quinpotiiishancipfam Capernaiticam manducatio-nem omni tempore apertilTimis verbis damnauerint: gradum adconcordiam vtriufque partis ingenua nc-gatione Capernaiticae manducationis non contem-nendum faâumeflc,omnes fateri oportet. Sicquo-que D.Beza cum fuis fratribus oftendere poffet, fi fu-am fuorumque opinionem noftri non aflequeren-tur.fcnonrcaè intelligi: fed contra ipforum volun-tatem ipfis tribui,quod minimètuerivelint.

Inalijs veró,fi neutra pars defua, velfententia,vel opinionc aliquidremittcre,autccdcrepoflct:remotis

illisaccufationibusfalfis, amp;nbsp;pofito vcro controucrfisc ftatu,vtnufquc doârinx fundamenta breuitcr fignata fubijccrcntur. Exquibus omnes pij, ctiammediocri-tcrintclligentes, facilè indicate poflcnt,vtra pars ex-prcfTo Dei v,erbo:an veto humanaglofla fuam doftri-naraconfirmaret. Idemquoquein reliquis Articulis controuerfis fieri pofle, vt collatione placide fada, vel nobis,quos Luthcranos vocant, afl'entiri cogerentur, quos fic appellant,Zvvingliani amp;nbsp;Caluiniani:aut tàm abfurda amp;nbsp;impia aflcrcrc , à quibus piæ mentes toto peftoreabhorrcrentjquæfua abfurditate,amp; impietatc feitaconfutarent.vt nulla alia prolixiorc refutatione opus cfle,omncs intelligerent,

roan, amp;nbsp;D. lacobum tradata effent: omnis deinceps fermo de conucntu,amp; colloquio inter D.Iacobum,amp; D.Bezam inftituendo,fuit.

Qua de re cùm D. Baro de Clcroan ctiam cum D. LucaOfiandro, in Aula Principis Vvirtembergenfis collocutus effct.-eundem diligenter rogauit,quantum in ipfo effet,hunc Thcologorum D. Bezæ, amp;nbsp;D.Iaco-bi conuentum promoueret. Sc .n. curaturum, vt D. Beza quoque compareat,amp; pacis ócveritatis fe ftudio-fum dcclaret.

Paucis dcinceps intcriedis feptimanis.quum D.Ia-cobo ignotum effet,quid Baro de Clcroan interim cf-feciffet: Illuftriff: Princeps Fridericus, Comes Vvir-tembergenfis, amp;nbsp;Mompelgartenfis, à Gallis propter Rcligionê Möpclgarti cxulantibus,aliquoties folicita-tur,fi qua rationc fieri poffitjVt Colloquium inter D. Bczam,amp; D.Iacobuminftitucrctur. Quorum petitio-nita-

ni tarne PnnccpsFridcricusafleiitirinoluit,niQ de vo-lûtatcipfiusBczæcÔftet,amp;D. Beza idem litcris petat.

Quod cùmfaftumcIfet,FridericusComesadlllu- niuftnirptinceps,comes -r. nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tT • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FiidcricusaDuceLudouico

ftrilFPrincipem Ludouicum Ducem Vvirtemberge* petit D.Iicobum ad CoUo-fem, cognatum fuum fcribit, acpetit, vt D. lacobus Mompelgartum, adpetitam cum D.Bcza placidam

T, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...i nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;i-/- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fttifEPrincipis Comitis Fri-

crat.ldem quoque binis Utens ad iplum Doctorem denó ad colloquiumvo-lacobum (criptis,dementerpoftulauit, ne Colloqui-urn cum D.Bczadctreâ;are velit, quod tanto ftudio à

QuumigiturPrinceps Ludouicus non ægrè aflen-tiretur,amp; cognato fuo Friderico Comiti gratificari cuperet: D.Iacobo, D. Lucam Ofiandrum Theolo- comitesitiaeüsD.iacobi

X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^udics»

ris amp;nbsp;èruditione præftantes viros, loannem VvolfF- y gangum ab Anvveil,amp; D.Fridcricum Schutz,LV.do-ftoremadiungit.

Poftquam autem V virtcmbcrgici Theologi amp;nbsp;Po- D.Iacobus cum Legatis litici, 14.Martij Mompelgartum perucnerant:à Gallis fcumairexce^t«?’ cxulibuSjà Barone Bcluocs,amp; Barone V efin, amp;: multis nobilibus,viris dodis,in Arce humanilTimè excipiun.-turgt;amp; falutantur.

Abfente verb adhuc D. Beza cum fuis; Theologi ThefesdecontrouerfisAt-lt;«7 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r* A • ticuhs^TheologisVvu-

V Virtcmbcrgici interea,delinguliscontroueriis Arti- tembcrgenfibuscoafcü^ colis,quotö numero quinq;potiflïmücrat, deCoena Domini; de perfonaChrifti: de Prædeftinatione : de B3ptifmo;amp; de teplis Pótificijs reformandis, amp;c.brc-uiirimasjamp;pfpicujj Thefescöfcripferunt.Et vtcollogt; curio magis expedita eflet,in fingulisarticulis ab initio Thefes pofîtæfunt,quib. breuiteroftediturdequa rc

J. nulla controucrfîa fit, aut vnquam inter vtramquc partem fuerit. Qnaratione multx non necefl'aiiæ difi putationes refcindi pofsint.

2. Deinde,ftatus controuctfîæ verus amp;nbsp;proprius po-fitus eft,de qua re potiftiraiim in fingulis articulis co-troucrtatur, amp;nbsp;vtrinquepugnctur,

J Tertio, fundamenta aflertionis amp;nbsp;confefllonisEc-clcfiarum Auguftanæ Confeflionis in libro Concordias comprchenfa fubijciuntur, ex verbo d o m i n i pctita:quibus fuam dodrinam eius Dodorcsamp;Pafto-respropugnant.

Quarto, dodrina aduerfariorum, amp;nbsp;eorum dogmata recitantur,amp; reijciuntur,quæ cum exprcffb Dei verbo pugnant.

Comités itinerisD.Bezx. nbsp;nbsp;nbsp;Quibus pctfcdis amp;nbsp;abfolutis,poftquam D. Bczacu

Theologis, Abrahamo Mufculo Bernenfis, amp;nbsp;Antonio FaioGcneuenfis Ecclefiæ miniftris: Petro ctiam Hiebnero Græcæ linguae in Gymnafio BcrnenfiPro-feflbre publico, Claudio Alberio D, Profeflbre Phi* * lofophiae in Academia Laufannenfi, amp;politicis, Sa-mucic Mayero Rcipub. Bernenfis Senatore, Antonio Marifio Geneuenfi Senatore, (quos fecum adduxe-rat)20.Martij Mompelgardum peruenificttabllluft: Principe Friderico in arcc'm vocati, ftatim Theolo-gos Vvirtembergenfes falutare cupiucrunt.Quod cu Vvirtembergenfibus fignificatum eflet; candem humanitärem ipfisquoque dcclarare voluerunt.

Frimus congreflus Theoio- nbsp;nbsp;Primo ctgo hoc congrcffu fado: cum de fiia volu-

Mompel- tatc tcftifîcatus cflct D.Beza,fc ad collationcm hanc placidam,animum docilem, v.eritatis amp;nbsp;concordias ftudiofum attulifle: Vvittembergici Thcologi fuam ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoque

Colloquium Mompelgartenfe. p quoque viciffim voluntatem illis declarârunt.fecjuc non verbis multa polliceri, fed ipfofafto in collatio« neinftitutacomprobaturos,animum veritatis, amp;nbsp;piæ fandacque concordiæftudiofumjpfisnunquamdcfu-iire,autvnqu3m dcfiirunim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

Sequenti die,qui erat 21.Marti),lllnft;Princeps Co- Gaiiiexuies penmtfcad mes Fridericus rogatus a Gallis fuit,(qui Mompelgar- mini, ti hoc tempore propter Rcligioncm cxulcs i^ommo-rantur) vt illis quoque Colloquio interefle liceret.

Quod Cclfitudoipfiusclcmcnteritaconceflît,ytqui-bus Latina lingua nota effet,ne ab co exçluderentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;, \ a.

O B. A igitur fcptima.cùm Illuft: Princeps, Cornes Fridericus in locum Colloquio dcftinatum,vnâ cum Confiliarij^ amp;nbsp;Nobi-libus fuis aulicis veniffet : Thcologi quoq;

vtriufquc partis,amp; fimul magno numero Galli exules adeflent.duabus menfis pofitis, amp;nbsp;parùm'à fe inukem remotis, priorem Illuft:Princeps Fridericus cü Theo-logis amp;nbsp;Legatis politicis Vvirtembergicis fuprà npmi-ï^atisfquibus Concionatorem fuum Aulicum M.Gaf^ parumLutz adiunxit) occupât. In altera veto D. Be-, zacum Geneuenfibus,amp; BernenfibusTheologis,Phi-lofophiæ.Sc linguæ GræcatProfefl'oribus ,amp; ipfisab vtraque Repub.adiunûis politicis collocatilùnt. ' .

Omnibus igitur^d Colloquium inchoandum pa-Tatis:PrincepsFridcricuspcr Cancellariumfuum ora-tione fequentc Theologis de felici aducntu folcnni-tergratulatur,amp; cofdcm ad ftudium pacis amp;nbsp;veritaris dementer hortatur.

». p OßeaquaJ^Uußrißimus ^Princeps T)Oi: minus Frtdericus,Comes ^virtembera gicus^ zP\fontisbelgardenßsy e^cPPrin^: ceps meus Clementißimus, annisßperiorii. busper inclyt^ nobilitatis (jallican^ clariß ßmos quoßdam viros,non Jemel admonitus ßueratjSot illis^ dé quibufdam Articulis con^ trouerßs in negocio ^eligionis, collationis inßituenda hoe in oppido^el^ ipßus Celfitu^ dinis curia daretur locus : oportunitatemß^ quidem propter idioma (palltcum,amp; Impe=» rijd5\'laießatem,quibus htcfruiliceretßo^ re commodißimam. Quorum etiam petition 7n haélenus moderni quoq, T)omini exules

ßepius infliterunt, ^Prmceps meus Clea mentißtmusyprofibi innato candore, vtgraa ue illoru exilium)amp;- confcientiam (quorum vices pie Chriflianeq condoled) quodammoa do conjolaretur:deßderio lt;(5^- votis ipßrum deeße noluit. C\(egocio itaquetamarduo^ quamfalutari,ad Celßtudmis ipfius cognatu, lllußrtjß P). T)ucem ^virtembergicum Ludouicum, amp;-c. delato omnem tandem rem eb deduxit^vtipfius Celfitudo quoque proßo erga ^P^ligionem Chrifiianam pio ajfe^u afienfierit y ^B^erendifiimosfios Theologes pacis nbsp;nbsp;nbsp;cone or dia fiudiofis,

cum Toliticis quibußdam nobilibus hue tranfinifier it :id quod à vobis quoquefa^u tatumefieapparet.Qiwrum omnium aduea tui Clementifiimus meusTrinceps ex ania mo congratulatur ye^fiummis à T)eo Opt, lt;i5\Pax, preetbus flagitat^vt per gratiam prafidis Spiritus fiifin^i'i omnia adipfius Z nomia

ix Colloquium Mbmpelgartenßi nommisgloriam,^ ^ßeipub.ßluturem con^ cor dl am a vobis unanimiter ßntentia di^^ cantur. Sicituquebotioimtio inchoataresj optato quoqueperagatur exitupoßulat Cle^ mentißimus meus dPrinceps^vtprotuaßn^ gulari humanitate j^P^uerende T). ^e^.

animum tuum, amp;nbsp;tuorum Sjmmißarum aper ins. ^dem quoquefa^urißnt Illußriß ßmi Tgt;.T)ucts Ludouichamp;c. T^heologi:(^ perßaßm habeas ,ipßus Celfitudinemtotis viribus elaboraturam, vt nuncupatis votis^ deßderio omnium adprime quoadfiert poteRßlua veritateßatisfiat.

Poftcaquam hæcà Cancellario rccitatafunf;D. Beza D. lacobo honorem detulit, vt il le prior ad ea refponderct. Quia vero D. Beza pcculiariter Ora-tione Ganccllarij compcllatus fuit : D.Iacobus D. Bc-zamrogat amp;hortatur, vtad poftulationcm IlluftrifT: Principis Friderici refpondeat, amp;nbsp;animum fuum dc proccflii Colloquij aperiat.

J)Rimtirnigiturlllußri/p.Principi., ComitiFridericopropio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b«»«-

votOi(^ clementißima 'uoluntate ^Atias egit Fi.‘BezA: Bezaoptarctfcdptiscoiu-cuiu^pietate htec colUtioadpetitionemGalloru inftitutafit. **«“«« ^od 'vcroadprocejpm Collot^uijattinef. optaret.omniain Jcriptis per agi. Poß enim in collatione inflituta,alicui 'vocem inconfideratam excidere : quod in fcriptis caueri queat, ubi omnia accurate expendantur, ^fingula maqis circumjpeite Jcrihantur.

Placereautem rationem^quaperPrincipem^Comitem Fri- peproceflu coiioquij con-dericum,illiflatim,pofl aduentum eiex fentent ia Theolo- fenf^sD-Bezat.

gorum Vuirtembergenfium pridie fignificat afuerit'videlicet ^vt primkm de cont rouer fis articults breuißima Thefis proponantur,in quibtts prAmittatur,de quibus infingulis ar-ticulisdnteripjos Theologes difputantes conueniat. Deinde fiat us controuerfiit difirte,perjpicue, ^breuiterponatur, 'vt Auditores intelligant,de qua redi/ceptetur.

•verho aßignentur, quibus qualibet parsfuam doFtrinam in eontrouerfisarticulis confirmer.

T^c tranfitus in collatione infiituta ex 'vno Articulo in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

alterum fiat ; fed tantijper de 'vno duntaxat colloquantur Theologi,donecin eo 'velconfenfiuspiusconfiituatur-.autqui-bus in rebus 'vna pars alt eri cedere non poßit y aperte fien-datur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' .

lacobus y dim ipfi quoque dicendi locus datus effet, su^'^a lefponfi d. laeoW V • priraùraDeo«crno,patriDo.nini noftrilefoChti-

Colloquium Momp eigar tenjé, fti gratias cgit pro hoc connentu inftitutoæiimq; rogain't,vt fuagratia aclefl'e,amp; vtriufq; partiscorcla fuofàndo Spiritu gubernare,amp; fingulorum cogitationes amp;nbsp;fermones, ad no-minis fuigIoriam,amp;Ecclefiæ falutem dirigerevelit.

Gratias quoq;Illufl;:Principi,Co!TiitiFridericoegit,quôd ipfiuspietate,amp;clementifsima voluntatc, adpropagationé vcritatis doftrinæ cœleftiSjpiamque ac Deo gratam côcor-diain conftituendain,hoc Colloquium fulceprumeffet.Et cùm in eo promouendo n ullis fumptibus pepcrcerit; Dcum largifsimum remuneratorem forc,dixit.

Qupd veto adproceffumColloquij attinet:probarifibi propolitam rationem,teftatus eft. De qua ipfi quoq; Thco-logi Vvirtembergici cogitauerintjnec meliorem videri, qua Notmi amp;c régula iudicij, oiTUiiacompcndio peragi,amp;expediri qucant. Normamau-veibumDei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem, amp;nbsp;regulam dijudicandi omnes controuerfias vnicam

amp; folam elle verbum Dei,oftendit;quod ad dirimenda omnia certamina in Ecclefia fufficiatjfuiqucipfius optimusfit interpresjcui omnia fubijciantur.

p.iacobusvrget Collo- nbsp;nbsp;nbsp;Vtautemfcriptisduntaxatagatur;fibiminimèconfultum

videri. Si enim hæc colloquendi ratio ineunda fuiffet : potu-iffe vtramq;partem,amp;fumptibus parcere,amp;moleftijs quàm plurimisfublcuarijquæinitinerecundo,amp;rcdeundo fufti-ncndæfuerint,hacpræfertimaërisinclementia.

Deinde,exoptatumfinem nonfuiffent conlêcutiaudito-rcSjdixit. Quicùm iam pridcm vtriufquc partis fcriptalege-rintmôtamenfemperinillisfeexpeditepotuerint. Optaffe ergo,amp; defideraffe eos familiärem illam collationem,in qua viuo fcrmone (qui nefcio quid latentis energiæ habet^ fuam fentcntiamadinterrogata alterius partis, fingulidifertè,amp; perQîicuè explicét. Q^d D. Bezæ minimè graue,autmole-rtum futurû Iperet. Ncque cffe, vt quidquam infidiarum, autcaptionum hîc metuendum fit. Candidè enim,amp; lÿnce-rè, ad inquirendam veritatem omnia adum iri ; amp;nbsp;vtrique

• t ?partiintegrum Temper fore, fi quidminus circumlpedèdi-.r .,T' j; dutnfit,vclretraâ:are,Yelfn4infententiammagisperipicuè

explicate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qüia

Qjùa veto initium controuerfiae,quæ inter Ecclefias Gal- colloquium cm \ c œn» licanas* amp;nbsp;Auguftanæ Confefsionis Germanas,nunc multis Dotwni inchowidiiw. annis durauit, in ArticulodeCoena Dominifadum fit,ex quadeincepsaliæquoq; ortæ fint:videri fibiconfultum,vt collationis quoq; placidx exordium ab eodem articulo fiat.

De quo vt magis expedita collatio cflet, D.Jacobus The-fespaucasfcriptocomprehenfasD.Bezæ exhibuit,amp;vteas cum fuis Collegis non modo diligenter expenderet,fed eti-am quid in fingulis defiderarent, breuifcripto ipfi quoque compledi,amp; fuam de CcenaDomini fententiam explicatam Vvirtembergenfibus Theologis tradere vellent, lt;,ogauit. Quibusvtrinq; perlcdis.deincepsad familiärem coUatio-nem in præfentiallluft:Principis,amp; reliquorum auditorutn procederetur.

XT RA controuerfiaeftjomnes fideles fpiritua-liter manducare carnem filij hominis, amp;nbsp;bibere eius fanguinem;fecundum illud Chriftididumj Nifi manducaucritis carnem filij hominis,amp; bi- loan.«, beritis fanguinem eius, non habebitis vitam in vobisjioan.d. Hæc fpiritualis manducatio fit per fidem, eti-

am extravfumCcenaeDominicsej amp;nbsp;fempcrfalutariseft. Sic cnimChriftus ait: Qui manducat meam carnem,amp; bibit me-umfanguincm,habctvitam aeternam,Ioan.6.Cùmmandu- Difciimenintermandu«. catioinCœnaDominiinterdumfitpernitiola, amp;adiudici- tionemcamischrifti lo-umcedat. Itaquc confiât, banc ab ilia diucrfamefl'eztametfi a«am*nt m. ad falutarem Sacramenti Cœnæ Dominics perccptionem, fpiritualis manducatio fit ncceflaria.

Manducatiociinischrifti Ncqucvnquatn cum Capcmaitis fcnfimus, neq; fentie-capciuaiticadamnata. nbsp;nbsp;nbsp;mus: qui putabant, carnein Chrifti dentibuslaniandam, Sc

manducandam eo modo,quo carnes bouinæ, aut aliæ com-eduntur. Quare nihil opus eft de Capernaitica laniena aut manducatione dilputare.

Transfubftantiatio Papifti- Nequc ttansfubftantiationem Pontificiorum recipimus, cadamnata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui fingunt,paneni in facra Cœna Domini conuertiinfub-

ftantiam corporis Chrifti, amp;vinum tranfmutariinlangui-nem Clt;lrifti:fèd fatemunquôdin facra Cœna verum panem edamus,amp;verum vinumbibamus,nulla intercedente tranf-fubftantiatione.

Præfentia,corpons Si fan- Ncque Phyficam 8c localcm, cotporis amp;nbsp;fanguinis Chri-guinis chrifti non localis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cœnapræfentiam, autinclufionem ftatuimus.

Status contiouerfiæ. In coiîtrouerfiam autem venitiAn in facra Cœnaverum corpus, amp;verusfanguis Domini noftri lefu Chriftiverèamp; fubftantialiterfintpræfentia; atque cum pane,amp;vino diftri-buantur,amp;ore fumantur,ab omnibus illis,qui Sacramento vtuntur,fiue digni fine indigni, boni aut mali, fideles aut infidèles : ita tarnen,vt fideles in CœnaDomini confolationé, amp;nbsp;vitam percipiant : Infidèles autem earn ad indicium fumant. Inhac quæftione, nosaffirmatiuamfententiamam-plcéümur amp;nbsp;defendimus.

BeparticuiisIN, svB, PcrvocabuUIn,Cum,Subpane;nihilaliudintelligimus c V M pane,amp;c. nifi hociquod ij,qui in Cœna Dominica panem ilium com-edunt,amp;vinum bibunt,fimul etiam fumant reuera corpus Devocabuiis.fubftantiaii- Sc lànguinem Chrifti. Sic etiam vocabula fubftantialiter, corporaliter,realiter,eflentialiter,oraliter,nihilaliud Hobis, nifi veram corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in facra Cœna, præ-fentiam amp;nbsp;manducationem fignificant.

verba Chrifti,Dei Sc hominis,qui in làcræ CœnæDominiez inftitutione (panem difeipulis fuis porrigens) dixit: Edite,

, hoceftcorpusmeum,quodprovobisdatur.Etcalicemvini Matth.i«. exhibens,dixit:Hic eft languis meus, qui pro vobis effundi- ^quot;1 *' tur. Et Paulus de hoc Sacramento loquens,ait: Calix bene- i-cot.io. dilt;ftionis,cuibencdicîmus,nonnè c o m mvnicatio fan-guinis Chrifti eft ? Et panis quem frangimus,nonnè partici-patio corporis Chrifti eft? In hoc primo fundamento ver-borum Teftamenti Chrifti, etiam fequentia comprehen-duntur.

Secundum eft: quôd Chriftus, qui Deus eft, mentiri ne-feit, Tit. I. amp;nbsp;quôd in ore eius non inuentus eft dolus, I. Pet. 2.

Tertium eft:quôdChriftuseftDeusamp; homo,in vna infe-parabili perfona, Quare ei nihil eft impofsibile, Quæ enim impofsibilia flint apud homines ; pofsibilia funtapudDeii, inquit Chriftus,Luc.i8.EtAngelusGabrielinquit;Nonerit impofsibile apud Dcum omne verbum, Luc.i. Et de Homi-neChEiftoinquitIoannes:SciebatIcfus,quôd omnia dedit ci pater in manus, Ioan. 13. Et Scriptura teftatur : Chriftum Ephef.r. filium hominis collocatum elfe ad dexteram Dei: quæ eft in- pf^tno. finitaDeipotentia:amp;datamefle illi omnem poteftatem in cceloamp;interra,Matth.28.ItaqucChriftus omnia, quxpro-mifit,præftare poteft. Cùm igitur verbis T eftamenti fui pro-iniferit,quöd v e l i t nobis corpus fuum manducandum, amp;nbsp;fanguinem fuum bibendum dare: amp;nbsp;omnia quæ promifit, præftare p o s s i t ; certifsimum eft, quôd infacraCœna

Modus autem, Qy^o m o d o in lâcra Cœna cum pane amp;nbsp;ne modo præfentia: k mï-vinOjdigniamp;indignifumantcorpus amp;nbsp;fanguinem D o m i- ducatiomscorponschnfti, NI jin □. Utens non expnmitur. Quare de Modo tantum hoc diccre poffumuszeumeffe fupernaturalem, rationi

humanæ incompræhenfibilem : idcoq; de eo non difputan-dum. Deusenimplures rationes amp;modos (profuaiminé-fafàpientiajamp; Omnipotcntia} inuenirepoteft, quibus effi- . ciatjVtcorpusStfanguis Chriftialicubi fint, amp;nbsp;vefcentibus exhibeantur,quàmduntaxat Phyficum ôc naturalem mo-dum,quem fola Humana ratio intellig^it. Itaque in hoc diui-noMyfteriorationem noftram captiuam ducimus,amp;fim-plici fide verbis Chrifti (Hoc eft corpus meum; Hic eft iàn-guis meus) fana amp;nbsp;tranquilla confcientiainnitimur.

QVôdverba Teftamentilefu Chrifti non fimpliciter, vel «J* '2* fonant, intelligenda fint. Ea enim ob-fcuraefl'e: ideoqueverum eorum fenfum exalijs Scripturæ locispctendum.

QupdiniàcraCoena tantum panîs amp;nbsp;vinum orc accipî-antur; Corpus vcrô Chrifti ipiritualiter duntaxat, fide nimirum,fumatur. Fide enim incœlum afcendendum,vt ibi corporis amp;nbsp;(ànguinis Chrifti participes fiamus : quia Chrifti corpus poft afcenfuminca:los,ante nouifsimuin diem nufquam nifiin cœlo fit»

Deum enim ne vniuerià quidem fua Omnipotentiaeffi-cere pofte, vt corpus Chrifti, vno eodemque tempore,in pluribus quàm vnotantùm loco,fitpræfcns.

Itaque nobis in Sacramento Euchariftiæ corpus Chrifti non magis in terris præfens cfle, quàm olim Abr^« fuerit.

Iti facra Cœna duntaxat virtutem, operationem,amp; meri-tum abfentis corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti difpenfari.

Qi^d inter indigne manducantes, amp;nbsp;indicium (èCœnç Domini perceptione) fibi fumentfes, numerentur etiam ij, quialiqua fidei imbecillitate,autalijs infirmitatibus laborant; cum tarnen veram fidem habeant. '

ex manducationefacramentalifequi, corpus Chrifti in ven- x. Theoiog:«* «o triculumtraijci,amp;ibi concoqui,vel nonconcoqui; indeque tandem adeo vcl excerni, vel non excerni : ct fi quç fuut fi-

niilia,auditu horrenda,amp; Chriftianis hominibusindigna, , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ''r-r.-

Teldifta,vclfcripta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. = nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Vm it a. Theologis Fvirtembergicis videatur-.ßbi quoque propoßt am colloquendi rationem non improbur^ideo re~ pugnare nolle^aieb at.

Dimifsis ergo auditoribus.D.Beza eodem die cum fuis fratribus Thefes de Cœna Domini exhibitaslegit.cxpcndit.fuamquc fententiam cùm Cœna Domi-ni,tùm etiam de Thefibus, fcriptis comprehenfam, Theologis Vvirtembergicis fequente die ante prandi-um cxhibuit;de quibus hora Pomeridiana prima ciufdem die familiaris amp;nbsp;placida collatie inftituta eft,

Scriptum D .Bezæ; in quo ipfius amp;nbsp;Collcgarum cius Confcßio dc Cœna Domini,con-tinctur.

K V E » B N D Ï 'vtri,c[uibiti cum nunc e?t nobls 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc teßamur^ nos qui ex w-

erincipis 'Friderici, Cotnitif Vvirtembergenfis et Ädompelgartenfis,ex Eccle-fiamp; Bernenßs nbsp;Geneuenßs conßnßi^d banc colUtione veni-

mus yhac omniavt priuatasperßnas agere,nullo pror/us 'vllius Eccleßa 'uelpaßoriscuiufquam » praiudicio.

Deinde hac,quaßquunfttr,'uobisproponimus:'vtcitm bre-uem totius noßrA.,de Cœna Domini,doetrina fummam ha~ buerit'u,tantofaciliusea cumuefiroßripto comparataßn quibus conueniamus , aut dißßntiamus, vtrinque animad-uertipoßit^

Qmd Sicramenta Beza ß- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E S l G 1

(s,kc-B.kiA.^nT\)lati- V Igna,liueirmbolaßue racramenta,cumanauUioreßani-ciefijs noftris fcmpei duas ßCAttone hac VOX acctpttur, appeilamus tn hoc argument» amp;cSdfJ^rl«amMu-quot;’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcnfusextcmosincurrentesiexDomini inßitutione^

Colloquium Mompelgartenje. 21 ficris nobisßgnificanel'u, deftinAtas. Cuiufinodi funtpsnis vinam in Caena Domini,vnii cum ritibusà Chrißo in eo» rum reSia adminiflrationeprAfcriptis.

Hanc autem ßgnificAtionem fAcrAmentAlem dicimus (c) chriftusnonadßgnifi-minimenudAmeßererum figntjicAtArum externAm reprx- nemrcrumfpirituaiium, fentAtionem,tjttAmens tAntiim AdmoncAtur ad id concipien- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otgana oi^iaiut.

dum,quodßnfibus ob^citur., qualis est imAginum Qquot; piïlurA-rum 'vfus vulgAris :fedquod Ad Deum Attinet jßmper cum ca coniun£iAmeJß ipßim rerum noßrisoblAtAm prAbitionem.

InhAcre^ confintire nos per omniA ArbitrAmur-^eo vno (d)Niiiiushkconfenfuseft. txcepto, quod fili Menti prxberi res fignificAtas docemus, l'/eXbTtîonetn^.n^^’dfi-quasvosexißimAtis ori quoqttefitmendas exhiberi. ^a de redicendum eritin Alter a qu^ioneßnquA videlicet Agimus »' faaamentu deftinata defignorum éf rerumßgnißcAtArum exhtbitione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;““ ’

O Ane iBoi corpus illud Chrißi pro nobis traditumi vino il-lofinguinem ilium pro nobis effu/um ; pAnis illiusfrAéiio^ ^‘iamp;fAnguinis illius fußone\diros illos pro nobis turn in cor-pore,tum in snimA -, « Chrißo tolerAtos cruciAtus ^exteriore eorundemfimbolorumtrAditione, interiorem AcfiiritUAlem mentibusnoßris À ChrifiofA^Am prAbitionemideniqueeo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re) Exdiuina ordination«,

Cbrtjttper jiaem recepttonem facramentAUter ^eretarnen non fignificationis.fcd co (ficutidtximus}exipfixs chrißi^ordtnAtionefignficArLdo- rv^XæaShÂ’quot;“

Cîtrn Domin tu, non tantum quibmßgnis vtendumßtin hù Myflerijs, oflenderit : fed et tam faciendum praceperit, quodfecit-, docemu4,non tantiim panent, 'vinum,fed etiam Ritus in Sacramentis Ulorum admintflrandorum rittts diligenter obferuandos ef ftuffe“ua'idos7tï«pi^''quot;^-^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgnifictuionc, dx ea quidem minime 'vana, non

DE SIGNORTM ET RERVM SIGNI-ficataniin coniiinélione, fcucopulatio-nefacramentali.

Vm S Sacrament a angufliore ( vt didtum eît) ßgnißca-tioneßnt fignafacrament aient coniunclionem ponimtu in mutuaßgnorumidf^^^^i^ßgnificatarum relatione dl'ba-bitudine : qua ftyVt res ilia in fenfta incurrentes, ex Chrifti ordinatione, à communi nbsp;nbsp;naturalifuo ojfu ad res Jacras

Primum fundamentum huius Thefeos eli, ’’ veritas cor-prxfentiaeiufdcm corporis fortftcationemquA vcritos fare nonpoteil aliaratione Chriftixcaliin Sacramento j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ * • ti 'quot;t • i i •

non pugnatj quoniam Phy- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtdCjJCpftmfChY'yti COTpi^^fjUATmllA ycl^ttUAnAbltH^

teflimonijs ilia veritas corporis Chrifli con-_ ßrmatur, {junt autem pene innumerabilia) totidem tefii' monßrealisconfubfiantiatio confeditur.

i I ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ports chrißi dtfceßio à terrts in cœlos, eiu(dem de exits re- nbsp;nbsp;nbsp;sic quoque phyfica dif-

ucrßo,extremo demum illo diefutur a', tot locts refutatur illud ru'eum (acràmcntaîf pix-' ipjùm dogma,hii ex diametro repugn ans.

etire abeffe àDomino-, amp;nbsp;vt fit cum Chrifto,cupit dtlTolui -,iu- Peregiinatio corporalis L ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, lE , \ fcuterrcnaaChiifto.non

bens^^ noslupernatpuarere, nontemere addit, vbt Chrifltts piignatcumfacramentaü ‘H ad,x!,rA», Dei/edem -, ,u,d tufen.,can,,m cjjit .ß^.

hue in terrts nobifeum ver far et ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’°” eft terrena, fed cojeftis

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;fupeniataralis.

ItidemÇvt aliainnumerateflimonia pratereamics)tefta- ioan.14. turChriflusexpreß'is verbis'. Je ire ad Jarandum locum, vbi fuos eli recept ar us.

Ex quo effleiuntur duo: p'num,abqße ipftm in certum (lyputatBeza cum fuis, nos locum, cum hunc mundum defer er et. Alt er um, qui funtin quot;u“ chiUium ^îtet'^nôbi'f mundo,non ejjè cum Chrißo,id eß,nonejßeo in loco, vbi nuc nbsp;nbsp;nbsp;effepoffe.nififiatidia-

/T r J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calitcr,amp; Phyfica præfcntia*,

€st Cdro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yjcci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CTHliTidiQ ytYi' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qiiolt;ifnn4aiTgt;gptuæ eft to--

vbi iam Chrißus ePi,id ePt,in Paradyfum :ßcut ipjeexplicat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtcœ»»

^uartum ; Affirmamtis perpetuum hunc fuijfe veterts 4. ' Ecclejia “ confenfum de ver a elßntix carnts Chridi ,exciuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veteris

' f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. V f. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' d amp;puiiorisEcclcfix confcH'

tn cKlos afeendit ,an0bis abjentta: amp;nbsp;perpétua eiujdemef- fumUnfoiida refutatione Jenttacarn 'ts chrißi,nunc in exits, non in terrispofita, cir- monftrl^Snîft'’’“'’““ cumferipttone organica localitate qua cum aliafacra- (n)Coniunftio corporis mentait coniunEiione , quam cum flla quot;nbsp;«lÆ«« relatiua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iquot; t«n’gt;

coharere non magis pojfunt, quam ftmul fare contradi- fcTreaufLuïirdÏna’’' etortA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scfupcinatuialis.

DE SIGNORTM ET RERVM SIGNI-ficataruiDjin CœnaDominiritè admi-niftrata,perceptione.

(o) vocabuii (sacrimenti) Tm ° SicrAmcntA (hoc vocabulo lAtiore notAtione Acce-ffifc^uod’pÄc-“' nbsp;nbsp;nbsp;pto) duAbuirebtts confient i 'vnA 'videlicet terrenA,Alte-

ciefix doftoribus duas re» ^4 cœlefli'.docemui., rem terrenAm, id eEi, pAnem nbsp;nbsp;'vinum,

ftemrficut vocabuium quo- terrcnii tnftrumentiStmAnufithcetiÇy oreperctpt : ejfimtlt~ que tux^ûtçjsjûtç, apud fCT rittts SAcrAmentAlcs, corporels itidem infirumetis per Agi. Ecciefi fcnptorei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autcm cœleficmdd eEi,quidquidper ill afiler Ament Aliter

fignificAtur,ßcuttfioli Ment ifiubij citur, fitefioU Mente perfidem Apprehendi.

duTari'uflîtV^’unTmenTiî, Ttfil P corpits chrifli,quodin CœnAfitmendumprAbetur, (q) chrJfoftoZs tetta^ur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orgAnlcum tAmcn AnAlogiApoficit,'vt quA-

ebrifturn per corporalia, l[f (U AlimontA,^ ciusfiniS ; IaHsfilt UUttS AÜmoniA per dpi-fpirirualia difpenfare, cum j • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• t t-t

exhibens dicit: Ac- cndAmodu^. AtqutreijAcrAmentAltterßgmjicAtA^ tdett^cAr-clîXTum'lu’edam!'^ amp;fingutnis ipfitss chrifti,AlimoniA (irfinÙfiuntfiirituA-percorporaieorganum.hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idcEl, AdfbiritUAlem coniunEHonem eumChrifto,^

ett,ore aoeipere iufiit. Ana- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t, t ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 n ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ t

logia ergo optime quadrat: 'Vit Am Atem Am cx illo (jAurtendAm JpecfAnt. Spiritualem XVoïusc'hïiftiikao^E eirundem rerumpercipiendArum ' modum ejfienecejfie pcrcipitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eEii^AnimAinflrumentopropriOfideEijfide, tAmin'verbo

(r) Corporaicm efle modu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

petceptionis, ex verbis ehrt Jtmplict,quAmtnSAcrAmentisperAgt. Deinde terrenA Jigno-mandu«te^quod ore fitT’ terrenorumfumpüo,pignus eEi Alterills,nempefiirituA-non dicit. Crédité. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;risillitis',Acproinde Voces comedendiamp;bibendi,ficuti proprie

(s)Nequaquängurataman- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;'t t d ■

ducatio corporis chtiftiin de [ignorumJumptionc,^ SIC FIG TR AT E derebusfignt-M^^SîsTquiin rayfteHo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SAcrAmentaU MET0 NTMIA-,quA,quod

ei^'*non^abe7quot;’*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cotnpetit,reifignifieAtx Attribuitur.

Vtraque ergo fumptio ore per agi nec potefi, nec debet. t) vtfsquefamptio on ^ia autvtraquereseffithac rationepignu^ terttAalicuitts ret,toto venere diuerfa^ aut ear urn altera elTet fuupfiui donum oeum amp;nbsp;hominem vno par-J • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r '^t r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i tupeperit:Quamuisaliara-

fftgnu'sjiuejimuljtgnum^c;* res flgmpcâtuyiucptgnui^ nbsp;nbsp;tioneDcum,alia hominem.

». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/e». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti Myftica fit mandii-

€cek]tu AppelUtury nbsp;nbsp;a terr en a dtjhnguitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catio.in rhyfica manduca-

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionc facrati panis in Sacra

SecUo,'^ dfubfiantia ipCiuicorporisChrifliorepercipere- quot;) siphyficacorporischri-’ -J J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f .. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K fti in Coena Domini effet

ittr i maner et quo que tpfaJ altem tnpqs ej p de lions qui pro - manducatio ; fequetentur indefierentfubflantialia membra Chrtfli vndecenfiquere- cœieÊ'amp;fupelnVturaUs, tur aliudabfitrdißimum,Eccle(iam videlicet non effèmyfti- »deoqu« ngt;pdns pianifpi-r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , pr I fl . ritualis ; ideo confequentia

cum corpus christ },Jed corpus quoddam exjubjtantia hæcnuiiaeft.EtficutEccic-ipfius corporis Chrifti, amp;piorum omnium corporibus retpfi coVpuTeftdm e°t™m hT amp;nbsp;ePfentialiter confiât urn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcrceptio in myfterio st.

•quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X) Membra Chrifti, ratione

Tertio, Ciimcaro ilia Chrißi 'vinculumfit,equopijomnes ^/^^“uTwmfn^nihUomi-dn vnicum corpusmyflicum coale[cunt',necefi[aribefficeretur, chriftomyftic'e, t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, lealitet,no 11

non eJjejepArAta'S jubjtAntias Jtue perJonasptorutn:Jed petit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autrdatiuh

cumcapite Chrifto', it a interfefuis reipfiefifientijsidf per fonts fedvere in hoc myfterio, coharere. Contra 'verociim Jpiritualisfit, fix tarnen 'verifit-ma nbsp;nbsp;ardtifiima iliafidelium membrorum inter fi connexio, y) coniunaio autem nia

adeo quidem,'vt'vnumcor,ds' 'vna animaefifidicanturicon- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autreian-

Jequttur,Jptrttualtter quoque ilia amp;perfidem cum fuocapite tiua.fedexhibitiua. ^coniungi. ^icitmproptereaficufvnum corpus,-nempe /ityfticum.itaettam 'vnusfiiritusefiedicuntur,drperffiiri- c/Vc2sHfxociocorum no., tumChriftus in eishabitare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tollitjcirm coram Deo, amp;c

^^pfiiritualem ejfie,amp;fidei inftrumentoper- L^atop« organa fifeVr-quot;' AgtiCnriJliDei Hominiscoiundiionem cum Ecclefia jbon- poraiiaamp;externa:quares iii«u aóui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lihn, fr„agt;.„„ßi- S“;:”.;',quot; quot;■

^ApfelUntur. ^alu enim eßproiuconditio',talemetiam 9jgt;ortet ejjè,tum conceptienentttum generAtionem,turn etiAnr tpfum conitigij modum.

i’nftit’u^quot;^”^men vir^quot;eft'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominttmfAlutem conftAteffeinftitutAm.Proprium igi~

chrifto, cum pane Scvino furiltiuieffeSlum eïi,digt;^€,idestyOumpoenitentiA pide ud facramentaiiter coniunge- iUAm Accedcnttum fAlns,per confirmAtioncm (birituAiis ipfo-fcentibus diftribaeterficut ^f*cum ChrtfoconpociAtionis:(puanimtrumjitcpuemAd-expreffa ems verba forant,, modumin corporenAturAÜAntwiAto membrAcum CApitCnA~ Accipite, Manducate.Hoc. .. t- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ett cotpu» meum, iic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turAitt cr cohArenttA, [en/um dp mot um indepercipiunt : it a

ipfi ChnfoJpiritUAliter copulAtiydonAamp;mntAppirituAliA, re-generAtorumpropriAyAc tAndern etÎAnr wtAm ipjAm Aternu, À Chrißo CApitein coharentiAmembrA emAnAntem,mAgu dp-mAgifAdipiß:Antar. Cuius etÏAmproptercAßgillAtim quidem ntembrA,confunffim vero mjßicum corpus AppellAntur au-StoproptercA etÏAm in illis chAritAtis dono per S-finElum: quontAmfepArAtAaUa Ab AlipsmembrA,nequecorpusvnum efficere,neque vnius eiujdemf cApit 'u corpus vnam eßßepof-Junt.. Alterum Autem effePium ed,indigne, ide^t, •vel cum ignorAntia huius Myßerij „ uel cum mer a incredulitAte dr b) cbtiftusin cœnafua impanttcntiA AcccdcntiumcondemnAtioi non AbipßccenA^ tam cfficaciccr iudicium /'j ! i- ■ r f —, /t i»

opcratur in indignis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AO Cnutgno tpJlUS *vju nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cmAPiAnS-

c} Qiyimuispet S. fanftum f^Aufostn hoc Mjfterio concurrentesßcdißtnguimus, vt cœnaD^/ni dquot;iaumcfu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spirit US quidcm jAn^i infinit A dpinfi^^bilipotentiA

infilidum Accept Am ferAmm illAm noßri cum c hr. is to Accipite.Manducate.H«« confictAUonem'^ quam PauIuapropterca Myflerium mAgnum laimeigo «quot;o ch^^hlê vocAt, Epheff. Omni A autem ill a cxlefliA donA,de quibm di- s^*^**^®aÔquot;tr?bîe^da, ximui, AC tAndern eÜAm AternAmillAm turn corporis turn cuius partidpationecixo Animg'uitam,ab'uno c h r i s t o Deo nbsp;Hominepro no-

bis crucifixof^tAndern fuprAres omnes in til a cArne eueclot in nos emsnAre credAmus^ex Dei pAtris Omnipotentis ordi-nAtione.

mus,pArtim PAßoremJieinomine dr mSdAto Agentem quod cLporisTfanguini'ch”k AgittpArtim 'verbAinßitutionis-.pArtimfymbolA, amp;nbsp;fAcra- „hquoquf^rporisrq.^a'* mentAlesritsss.U^oßri veroreße^u^ßdemtnobisexDeido- didt.Accipite.Manducatei noinßtAm. îjlisAuteminßrumentisßc vtiDeum docemus, •uttAmen Ulis ^nuÜAm ‘vimintrinfecAm efficientem inßnu-

et^ ßd duntAXAt,quodipfe'unus intas AÇAt,nobis per CA tefli- «amenti diflbiuitur. Non ■ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ enimteftificâturtantum:

pcetur ,nempe (pirttUAlem illAmChnltt nobijcumconßctA- fedoperatur.amp;vimiUam tionemid}quot; quAcunque inde nAncißimur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ius sa'r:menti'** *quot;

Hos duospoßeriores Theßs,nullAprobAtioneApud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f) Maxime opus état : quia

. I- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I . * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacramentafua vifpiiituati

tndtgereArbttrAmur- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpoUant.

g) Hocapcrti pugnatcum verbis Tcftamcnti Chrifti, qui de oris perceptione lo-quitui,cuni inquitiAccipU

Iti,quxhtorc,adconntina- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tionem inanducationis differre agnofcimtts extema qttidemßorma, '(ed non reibß

modus eins fpirituaiis: verbofimbUciDcttsber aurct tantum nobißum aßt : in Sa-cium fieri poteft, quando cramcntts vero adhtoet et tarn aha, tn rehquos lenlm incur-quot;uToomiiii Von'd^udi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtidc fit, vt niß acccdentium indignitoi obftiterit

cant, i.cot.ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sacramentorum efßcacix : vehementior exprefiiorßt Sa-

i) Non fofum externa for- cran}entaHs,quÀmmer€ nudè fbirûuAlis perfimplexver-raaifcdetiamrcipfadifFe- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. f

tunt.quiafingularis eft ino- buntfCOjnWUWCAttO^ dus ille inanducationis in Sacramento.

k) Nos facramentaletn manducationem efle dici- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n- f f ‘ r • •

mus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E-fJi ejjentialacorpcrts ChnlttelMj^cutjdemjAn^uintg

‘eodifferreÀ vulgari edendibtbendi mo-nia Qnrituaiis fit ratio cor- do,guod Ule quideminuißbiliterdfl^ ver o vifibiliter fiat: tA~ lio: qux cura capernaitarû tncü fios qutdcm Kon vtdemtu, qui naw vnus (yidem non Impugn at^'^^^ lonibus nbsp;nbsp;nbsp;ßf edendi modw,guantum ad rem ipfiam : l!^n autem, qtiod

ra) Non quxritur, quid vos ad Hlam circumflantiam vißbilitatisvel inuifibilitatu at-viderc,vclnonvidercpoflï- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) r • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • r'i

tifubflANtium,'^ non 'videmus pojfe reipfa cum pane nbsp;nbsp;'vino, a} Non qusfritur, quid »o»

ptione. ^uia çlorificatioy'vt re^'e ait Auaußinus,experpetuo 8ciubeat;Aecipite,Mandu-. „t -/i-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t cate:Hoc eft corpus meum.

lottusEcclejixconJenfu,corpori Chnjti tmmortalitatem ae- o) Nihiiergocontranoftrx dtt,naturamnonabßuUt.

Chiiftiphyfica locationein Cœna Domini adcffe. p) Ftæftigixveiborum,Sc zquiuocatio in vocabulo

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptzbcii : quod proprié prx-

ojero negAtiuam tuemur: nec tarnen negamus verum Icntiam rci in apertis verbis illud corpus, amp;nbsp;verum ilium fanguinemBomininofirile/u ^quot;cöui^iiftusiquinui-Chrißi, verè quibufuts accedentibus in Cœnaa£ltoneleqiti~ ufideimentione fafta.di-

t • n 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' xit:Accipitc, Manducatc,

rnä, prAberi; Jed mentc^non corpore^ nec orc jjedfideperct- hoc cftcorpus mcum. pienda. Vndefit,vt indigne accèdent es amp;fideiinßrumcnto '2oip«bXel'q^Tp«rem carentes,quanquam inteqrum SacramentnmiHis quoa^pra- eins,eamqueminimam,vir . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T' f r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dclicct, extetna tantumU-

beattir : nihilominus tAmen jolaJignAfiercipinntj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnaaccipit.

dem,^ vt rei fiant corporis amp;nbsp;funguin'ussa mini; non qua fumpferint, fed qua contempferint^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tcor'^r

t) Inic^ue ergo nobis Utas obijeiunt adueiCaiijtraa' quam à nobis excogttatas; cumorthodoxa vetullas

Veteres qui dem ,fcimus, Ulis etiam formules vfisratnon u) refl'untduocodemioco vtfubßantia rerum ßgnificatarum i v , i y }i, vel cy }a Ïa.nl'n’S^rjh^fiiV.'amio-“ Codern loco adejfeßatueretur :fedvt reipfafidei ^’/“aleodmuiocold'^^'’ accedentium praberi tarn vere corpus ipjum nbsp;nbsp;fänguinem fnntiiiieiiiocaiiter.hiioca-

Tromini intelligeretur , quam vere verba inßttutionis lo'oadefferamp;'ióTH^r'’^ pollicentur , amp;nbsp;externa Jjmbola finfibus lt;iccedcntium

Non aii?gt;,quim ad ve- teßtficintur. tAmtn hoi formulas 'videmus alio tAm ReAlemillAm't confuißAnÜAtionemdccir-fub his particulis tradide- ( 0 Ulas vt pcriculofas, minus commo das refunmus. Hac xunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J cgt;

y) Non eft confubftantia- AUtCm VOCAVUIA »'SYBSTANTIA LITER, COEEO-t io, fed faraamentalis amp;fu-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i a . J

pernaturahs przfentia. RALITER, ESSENTIALITER,’'//4r/W iff OS , qUA Nos nonadmodum prz- prAbentur,referAntur^rtÖlofinfk vfurpAriAonoCcimus : non fentixaeaaaies ipfas rcte-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

limus, qiwd verb adfint. AUtCmJt AdjACrAmCntAltm COntUnCStonCm ißue Ad^rAßnttA bjctTîüfiqùoniamveftro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AccommodeMur. ReAliter^etiAm froreuerA nbsp;nbsp;non

etroritepugnant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimulAtètrcUè did fAttmur:^ jtectAmcntemtreiUis vocibtss

c)OralitcijVtTelkraopinio*-' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

nt barbaium; fenfu ta- nbsp;nbsp;nbsp;vtcndum cxijttmAmus. ' OrAUtcr AUtCmj vt fenfufAlfum,

nifcftum eft, quod in iius ^cc^uujcAmHs^ytAntumtlU'Ad AnAit^um, normAm totiat non acquiefcatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chrifliAnA,in ApofloUco Sjnwolo fideliter comprehen-

dutimus. Reiatiuam.tan- rx,exigendA eJjeAfjerimits. ‘ ß^uodlipAtz extjttmAmus illAm pudum^^'^quot;'”*'quot;’’’^'quot; fignorum dr corporis dr fAnguinis Chrifii confubßAntiAtio-t) Tropum in verbis Pauli, ^^^AbHU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quAW poJutmtts,diutrfAm,nonmodb nots

h) Vos ita fentire non eft mitandum; ciim Tigutini paftorcs nobifcum de Coe-na Domini recufent dilpu-tare,quamdiu Omnipoten- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad VIII.

tiampro fundamento fidei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ 7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t i- • t, ,

noftrz in hoc Myfterio, vnh nbsp;nbsp;Credimtis ttprstdtcAmus vcrum eße,quoddiciturfed gt;» acL

ehr iß o ‘ Deo nbsp;nbsp;Htgt;mini,nihi[eff'e tmpoßibiUipßpro- i)Dcum»bfoluti,8tfimpu-

ßtemur'.fed ita, lt;vthwiuidiUi inttrpretatio, ^quod inde nÓnconcedunt?'''”'^’’ colligitur, Ad ßdei normAin exAm 'metur. AffirmAmta ergo ^DrimumddAm OmnipatentiAm 'vnicAm eile,nonAutent au M. vetbum»num monftn-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! nm noftrorumwtiptis non

flicem, quArum 'unAjit tncrcAtA, DettAtifroprtA, O' tn nul- poteft, qubd «eitam o m-Iaw rem creAtAmtransferendArAlterA creatA.quxßt quAlitaf c'ueiiM.^EùenSnvniota-in Chrifli humAnitAteminfufi. Nec minus fAlfumAhfur- nipotentii,ealt;jue «t«na, dum eßedicimustpluresnumero OmntpotenttAf ,quAmigt;lu- duplex cius «no. res numeroOmnifotentesdd eit, Deos conflituere. * Eli igt- p Humanit»? chriftiiN turnonChrifliHumAnitasin fefl Omnipotens^quot;^ fed Chri- sE,hoceft,petfe,proptie.

' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f' ' 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;täte fuz natutx no eft Om-

homo in Ko-^C^ eit Gmntfotenr', jteut HumAnttAA tlU non ntpotens-.fed participitione eliDeitasßdhomailleeliDeus quot;nbsp;DeindeDeuijsfum Diumi Natw,..-itAdicimuseßeOmnifotentem,quodAdpoteflAtemperflcon- m) Homo in Ao'-ytj» fiderAtAm Attinet,'vt tAmen ea non poßit k ctv, au a non 'ftet*”quot;'?®«quot;«: ambigu* „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otatio.de qua fuo loco

reielf,non quod nonfit OmniRötens zfled qui a foßemutAre „) Negatui.oeus abfoiuti 'voluntAtem,AcproindemutAri, non eßetpotentixjfiedinflr- omnipotens.

mitAtis,0’eius,quimentiripoßet- “ InhisAutem numerA-o') Negantraiuaptopri«*-mus,corporis Chrifli immut^ilem circumficriptionem Io- fua°omnip'^mnri*’°effi«te CAlitAtemiquiA Deus conflituit.,‘vt quodfemelAjfitmpfit,nu-

quAm AboteAtjquadfleretyß•velAnte, •velpoli glorifieAtione, ap«té omnipotentiam fimulpluribus,nedum omnibusfocis,corporis ChrißißbfiAtr-

ti‘1 ejflpoßt. P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, •Vt vbique fit ipfius p) rb.ntafta human* de

fißentiA,qui imperium in omnesres crcAtas Accepit- *1 Aliud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mueftX?'

eit ettim de quopiAm explicAre quidpoßit,quÀm quid fit in fe cccacutas , fine vciaficicali fee', cum in crcAturisfeine •vIIa pr or fits exceptione Aliudfit poß, f quÀm efe, Uis Autempofitis,nihilominus •verum illud cor- Siemfuncc’SS'umhTt pus, {quod nunc in cœ lis eit, nbsp;nbsp;non Alibi) in CoenADomini r^chiifti pardeeps faOa

riteAdminifirAtA,nabis,quinunc interrisfeumus,^nonAli- ' bi, verißtme Oquot; tfeßcAxißimeperfidemfeumendum, ad AnimA

anXuS'ï“;,,- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vim n„,l,i ,xfr,ßi,! i „,bù f;«

ftus fux carni triBuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exißimAmu6,quam ah ys, qui exiflimunt, non pojjè nos ip fi

jianÂJîiSd’tt/i ejße RelAtiuum ex Hei pAcioquod eirin tpfis con-âumerroremexcogitata. trAUthus huniAnis ordinArüs locuw hAhct. t^odum Nulla enim hic rclatio: fed . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r ' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n k gt;nbsp;n-

fpiritualium per corporalia ^^t^^pCTCCptlOUlS £ClJî^tîîJlCAt£yjlU6 ÙUi fiCftpoßt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COV^^

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentAlis cAußc , nempe fidei interuentu communicetur»

’S.) Ingens diferimen inter r \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;} i n '

ciuiie$contiaaus,amp; Sacra- ^deo ejßCActter , 'vt 'VitAm AtcmAm indc hAußurt jimus, menta Euangeiica. (^ßiritUAliA tot hcneficiA iAm nunc percipiAWMs ; 'vere my-

Maiorem potentiamfi- fleriuvt wAimum cßc t cum t^pofloloprofitemur ,AC proin-dei,quamChtiftotribuunt: j j j gt;j i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

qubdiiiaad chriftum in crcdcndum, amp;nbsp;AdovAndum, nonperJerutAndum. pTrfium’DÎulantvirtm^^^^ ^»i^nfigverum ctt ,reipßA cAvnis érfAnquinis Chrißi eßenti-participatam in terris adefle Am, cupAne ö^^if^oin terris Adejfi, Ab omnibus ACCeden-nonpoifit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttbus, quAmuis innifibiliter, tAmen eÀdem è’ quot;vnicA orsli

“lodo' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßit infer utAbilis, cum mere fit nAturAl'is,

* Os contri exißtmAmui, •verba inßitutionis'Dominh i)obfcut»ioMiBlt;«g«» 'Ut omniumßne 'vlla excepione,Scriptura lotorum

pt urar um expUcari debere-^ ’’ neque nbsp;nbsp;T çH'J’fJ accipi falua b) simpiicitetfaifum e», fi-

analogia,pojß^ velpropterei ob/curam cen/eri debere Cce- ‘®***“* ‘quot;“i“«’“ *““*■ na Domtnica inßitutionem quad trapus in ea inejß di-

* ^tnam non deßnat Deus eße Omnipotent, etiamß effî- d) Ap«t* negitio omnipo-eerenonpoßit.vtChrißi corpus'vno eodem^temporepluri-

bus locis eirentialiter prafens fit, aut vt alibi nunc fit, quam i- v m v e r b v i»i,hoc efc

• JJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TlUtM.Lue.i,

Chriflum Deum Hominem, •vt qui tji^ediator alio- au» prefenti» ciuiiK qutejjenonpotueritfiatemurquidem aCiunon fuißehomi- scaiiaeiufdem pixfeniiain nem ante realem incar nationem-. fed t amen fidei Abrahami, natUmemfaaaro°^

f f) Paulus non dicit.qu'od (qu£ dicitur i'Ttl)3!jirn'.,rerum qtta nonßint) non illußorta t fidesfitvîs-ojxffiç return opinionc S ßcd 'Verè efficaciter , vt nbsp;nbsp;cat er is lanBis pa-

f Q)crandarum,amp;nonappa-VidU €nim K^brahAm g'seneficiorum chriftipa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etomini ncc aUusfuünumero chriftus ojen-

tres fueruBt participes: fed turus , quod ad fidcm pAtrum Attinct, ctuàm nobts Chri-Chriftum fccundum huma- n ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n •

BitatcmprxfentcmnonhaV*^gt;5^^’^^ venit, KndcmcïUo Augußiniis äjjeruitvctcrun^ ^^lt;^rAmentaftrepAriafuißßnoßrts,ftgnisautcmdtuer^^^

1) Refpedu finis amp;nbsp;virtutis: ! fednonprxfentia Chtifti ' fccundum humanitatem : P’ri-

i k) Chriftus non MENTI i folumrfedoricorporis fu»m carncm Sx. fanguinem fu-menda in Sacramento offert amp;nbsp;prxbet, fiue quis veri credatjvel non credac.

NjinquAm nobis in mentem njenit', vt perfeEtam ß. dem in quoqttam flutneremus : cum hac perfe^io ßare cumcarn 'is reliquqs nequeat', tantum abeH vt 'veramfi-dem à perfeEla non diftinguamus , aut a Cœna arceamut ißa fidei imbecillitate laborantes ; c^uam potius iceireb in-ßitutam ejß dtcimus j ut in fide confirmemur, nbsp;nbsp;augea-

I) Cntigitutduogenerain- I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

Facile credimus,neque Transfubßanttationis, nequecon-fubftantiationis defenforibus in mentem veniße, ’vthacpor-tenta affirmarent ; Jed videre nos non pojje fatemur, qut-

ft AT» hAC,quantuTnuis abfurdA,falfi,, bUjphema neceffÀrio no» conféquantttr orAlem illam mAnducAtionem : »iß con-ßituere malint, Chrißi cArnis ^fAnguinùfubflAntiAm,'vbi denses ^pAiAtttmtrAÎecerint jtuAnßere. ^od tAtnenho-KA omnium pAcc diet um volumtti.

poftquatn Thcologi Vvirterabergici duo nunc co-memorata fcripta legiflent, amp;c examinaflent, præ-fèntc Illuftrißimo Principe Comite Fridcrico, cum dcledis Aulicis J Ecciefiæ quoque Mompelgartenfis miniftris,amp; Gallis exulibus quàm plutimis admifsis: D.Iacobus pio voto collocutionis initiumfecit.

N NOMINE Domini,amp; Saluatoris noftri lefii Chrifti, Amen: Qiæm toto peélore oramus, vt collocutionem inftitutain fuo fànâo Spiritu gubernare,amp;adnominisfui gloriam,piamque amp;. falutarcm pacem Ecclefiarum dirigere velit. Amen. Reuerende amp;nbsp;dodifsimeDomincBeza, duo fcripta

veftra de Cœna Domini paulo ante prandiiim nobis exhi-bita,expartenoftralcgimus,relegimus,amp;in timoré Domi-TeftificatioD.iicobi.defua ni diligenter examinauimus. Ad quæ breuiteramp;perfoicuè amp;nbsp;Collegae voiuntate. nbsp;nbsp;nbsp;relpondebimus, quantum quidem fieri poft. Etfibicertó

perfuadeantDominijnobisnihil aliud, quàmgloriamDei, veritatem verbi diuini,piamquepacem, amp;nbsp;concordiam Ec-Scopua dlfpntationis bifti- clefiarum,tanquam inftitutae collationis placidæ ftopum vnicum propofitumefle. Quo nomine lelum Chriftum fàl-uatorem vnicum,cordium ftrutatorem, teftemfuperanimas noftras,inuocamus. Qiwdfi verô alicubi,velbreuio-res, vcl oblcuriores in fermone interdum fuifle videbimur: moneri cupimus; lenitatem ipiritus nobifeum allatam,amp; promiflaiTijSpiritufando nos gubernante,reipra dcclara-bimus,amp;retinereftudebimus. Idem non folùm à T. D. no-bis quoque pollicemur,(cdetiamamicè oramus.

Ad duo ergo veftra fcripta de Cœna Domini exhibita nuoptincipiiiacipitim quod attinet; etfi quàm plurima continent : ea tarnen omnia duobus potifsimùmcapitibus compræhendipoffearbitra-mur. Quorum prius eft de vera 8c reali pracfentia corporis amp;nbsp;fanguinis Domini noftri lefu Chrifti in facra Cœna Domini. Alterumverôdeeorundemvcra,amp;facramentalipcr-ceptione,manducatione,amp;bibitione,vtficloquamur. De quibus cum ab initio actum fuerit:facilè eritquoquedcin-cepsad omnia earefpondere,quæ in hoc articulo contro-uerfavidebuntur. Vbietiam omnibus de veto ftatucontro-uerfijE in hoc articulo conftab it. Dabimus autem operam, quantii quidem fieri potcft,ne quicquam filentio przterijflc videamur,ad quod refpondendum erat,invtroqueveftra fcripto annotatum.

Primùm omnium autem coram Deo «terno,amp; patre Do- confeffio wktemfcergen-mini noftri lefu Chrifti, coram llluftrifsimo Principe, ac Domino,DominoFriderico,Comite Vvirtembergico,amp; naOomini. Mompelgartenfi,Domino noftroclementifsimo,cuiusCel-fitudo poft Deum Opt: Max: praefidem huius collationis agit, amp;nbsp;coram auditoribus omnibus teftatum volumus: à nobis, amp;nbsp;in Ecclefi js noftris vnanimi confenfu conftan ter de Cœna Domini doceri : quod ne quidem ad latum pilum à verbisTeftamenti lefu Chriftifitrecedendum,cùmvidelicet panem difeipulis fuis exhibens, dixit : Accipite, mandu-cate,Hoc est corpvs mevm, qvod pro vobis rgt; at y r: 8c calicem porrigens, dixit : Accipite, bibite ex hoc omnes:Hic est sangvis me vs novi testament i, Qvi PRO vobis, et pro mvltis effvn-flTVR, IN REMISSIONEM PECCATORVM. QuibuS verbis dqcemus,fimplicem fidem habendam ,ncque ad examen rationis humanæ reuocandaeftc, quippe quae hoc my-fterium compræhendere non poteft;fed captiuumducen-dum intelleftum noftrum in obfequium Chrifti, amp;nbsp;fimpli-cem fententiam, quemadmodum ipfa verba fonant, reti-

^8 Collo'^uïum Mompelgartenfe, ncndam,amp;modum Chriftocommittendumjquornodoid * fiat,aiit fieri pofsit.

Cùm enim Chriftus fit ipfä veritas, qu« mentirinon po-teft : Sinon modo omnipotens,fed ipîà quoque omnipo-tentia, vtprseftare queat, quod exprcfsis verbis promittit; Aliteraliamp;fimpiïci fentcn- docemus,piosamp;fidclcsnullamcaufamhabere, turà litera-tiaverboiumcœnæ Domi- jj nbsp;nbsp;nbsp;fimplici fenteiîtia amp;nbsp;fide horum verborum recédant,

Cùmigiturdixerit: hoc est corpts mevm. Item, HIC EST SANGVIS M E VS NOVI TESTAMEN-T I, amp;c. Primiim auditores noftros docemus, quod his verbis apertis amp;nbsp;fimplicifsimis fidem habentes , minimè du-bitaredebcant, corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti in hoc facro conuiuio verè amp;nbsp;realiter adefle , adeoque cum pane amp;nbsp;vino diftribui ; amp;nbsp;ab omnibus etiam vere amp;nbsp;realiter percipi, quiCcenaDominivtuntur, fiue dignifint,fiueindigni. A dignis quidem amp;nbsp;verè fidelibus , ad vitam ; ab indignis veto amp;nbsp;impcenitentibus, ad indicium, vel temporale dun-taxat, fi poenitentiam egerint:autætcrnum, fiin infidelita-te fua amp;nbsp;impeenitentia permanferint.

Deindecùmamp; Chriftusinquit, mandvcate: docc-musquoqueauditoresnoftros, quod verbum (mandv-CATE^nonfignificetidem quod crédité, quemadmodum Ioannis fexto capite, in verbis Chrifti Metaphorice pro cre-dcrefumitur, cùm inquit Chriftus :nifi Mandvcave-RITI s carnem filij hominis. Item, qui Mandvcat CARN E M meam; maiictin me,amp; ego in illo,amp;c. Sed man-ducare in verbis TeftamentiChrifti,fignificat ORE ac cirer E,quod Chriftus exhibuir.

Cùm igitur Chriftusnon dixerit,accipite amp;nbsp;manduca-tCjhoceftpanis: accipite,bibite, hoc eft vinum; fed dixe-rit:Hoc EST coRPVs mevm; hic est sangvis MS vs; credimus, amp;nbsp;docemus, quod cumillopaneamp;' vino

Quemadmodumetiam de manducationequxperfidem DeminducationefpitituaU fit,amp;abaduerfarijs noftris fpiritualis appellatur, nulla vn-quam inter nos controuerfia fuit ; quæ nihil aliud eft, quàm * credere,quöd corpus Chrifti fit pro nobis traditum,amp;fan-guis cius pro peccatis noftris effufus.

HæceftdeCœnaDomini,deveraamp; rcali præfentiacorporis fanguinis Chrifti, amp;nbsp;de facramentali manduca-tione, ingenua amp;nbsp;aperta noftra confefsio, amp;aflertio;qux præfentia corporis amp;nbsp;fanguinis Domini noftri Iesv christ i , amp;nbsp;facramentalis manducatio in veteri Teftamento nonfuit.

Etfienim Patres veteris Teftamenti quoquevcram car- pifctimeninteipiafcnttan» nem,amp; realemfanguinem mftus Sacramenus habuerunt; ecfanguinischiiftumv.sc non tarnen caro amp;nbsp;fanguis Christi realis, fed figura N.TeiUmendsàciainentis, duntaxat, ty pus amp;nbsp;vmbra car nis amp;nbsp;fanguinis Chrifti fuerût, qùæ carnem Chrifti amp;nbsp;fanguinem folùm figurabant,fignifi-

cabant, 8cadumbrabant. Qu emadmodum difta Scriptu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

ræ aperte teftantur, Hebr.io. Lex vmbram habuit futuro-rum bonorum,nonipfam imaginem rerum. Item, quæ funt vmbra futurorum,corpus autem Chrifti, Col. a,

Singuu sacramentoium SicExod. 24. Icgimus,quod Mofeslânguincvitulorum vtteiis Teftamenti ymbi* oblatorum,poft rccitatum volumcn fcEderis,a{pcrfitpopu-SttypiuchaiW. lum,diccns:Hiccftfanguisfœderis,quodpepigitDominus Xx«.a4. fupercundislcrmonibusiftis. Hic fanguis fuitverus,fub-ftantialis,amp; naturalis fanguis vitulorum j fed fymbolicus, fi-gnificatiuus,amp;figuratiuus tantùm refpedu Chrifti venturi, amp;filij Dei incarnandi, in quempromiflum amp;vcnturumilli crediderunt; nos in exhibitum credimus.

Sanguis SactamentiN.Te. nbsp;nbsp;InTeftamentoautéfuoinquitChriftus:HIc est san-

ftamentinonefttypicus.fcd GVIS M E V SJamp;addit,N O VI T E S T A M E NT l: adnotandum cÀiiflr***^*^*quot;^quot;** nbsp;nbsp;nbsp;difcrimeninterlàcramenta V.amp;N. Teftamenti. Nonenim

ait Chriftus:Hoc vinum fignificat fanguinem mcum;aut eft fignum vel figurafanguinis mei, meum fanguinem fignifi-cans,figurans,aut adumbrans:ledait, £sT, est, Esrian-

Si enim fanguinem fuum duntaxat fignificare,aut figura-, re voluiflet; potuiflet etiam Mofes dicere : Hic eftfanguis lefu Chrifti, veriillius agni,quipeccata munditollit,quip-Bifcii««» SMumentwuro pequem figurat Sc fignificat. Sed Chriftus his vocabulis, MEvs, ETNOvi TEsTAMENTi,difcrimcnSacramento-

rumV. amp;nbsp;N. Teftamenti oftendere voluit, vtlciamus in Sa-cramcntis veteris Teftamcnti, per fanguincm realem vitu-lorum , fanguinem Chrifti realem duntaxat adumbratum fuifle, Sc figuratum : in Sacramento autem Euchariftiæ realiter adefle, diftribui, amp;nbsp;percipi corpus amp;nbsp;ianguinenr Chrifti.

In Nouoenim Teftamcnto,omnes figuraf,omnes vmbras funtfublat«: in quarum locum fuccefsit corpus, ficut Apo-ftolusteftatur,quodeft Chriftus FiliusDerincarnatus,fc-cundum carnem exhibitus,amp; præfens, ficutfcriptum eft; LexperMofen data eft, verkas autem per lefum Chriftum. Heb.io.Lexvmbramfuturorum bonorum habebat.

Quantum igitur difcrimen eft inter vmbram amp;nbsp;corpus, inter figuram amp;nbsp;rem figuratam; tantum etiam dilcrimen eft, inter Sacramcnw V. amp;nbsp;N. Teftamcnti. Q^oniam in Sacra-mentis

mentis veteris Tcftamenti diintaxat fuit vmbra Chrifti fc-cundum carnefn;per quam tarnen non minus beneficia Me-diatoris populo fuo conferebatDominus,quæ fua morte nobis promeriturus erat,quàm per Sacrament a N. Tcftamenti , quæ continent corpus, hoc eft, Chriftum fecundum humanitatem feu carnemnuneexiftentem, 8c qui verafua carne in vfu Sacramentorum N. Tcftamenti verè amp;nbsp;realiter prüfens J eadem beneficia fidelibus fuis confert.

Qupdigiturad primum caput controuerfiæ in hocarti- confeffio Bezxae culo, videlicet de vera, amp;nbsp;reali præfentia corporis amp;fangui- Omnibus slcümèquot;-nis Chrifti in CcenaDomini,attinet; cùm aduerfapars aper- «s.

tè fcribaùCorpus Chriftitam præfens Abrahæ fuifte,quàm Bezainpheido re-nobis in Sacramento Euchariftiæ præfens eft: omnibus au-ditoribus iudicandum relinquo,quomodohæc opinio cum verbis Teftamenti Chrifti çonfentiat.

Etenim omnibus manifeftum cftjcorpus Chrifti tempore Abrahæ nondum extitifle,aut natum fuifle. Qupmodo i^i-tur tam præfens Abrahæ effe potuit, cû nondum effet,quam -præfensnuncnobiseft,poftquam reuera exiftit,quod tum noncrat? Etpaulôantèdiélum eft, quódlexduntaxatvm-bram habuerit,non corpus aut veritatem.

Habuerunt quidem Patres vmbram, imaginem, amp;nbsp;figu-tam Chriftum fignificantem amp;nbsp;adumbrantem : Item, eadem quoque beneficia Chrifti per mortem eius impetrata, quæ nos habemus, videlicet gratiamDci, remifsionem pec-catorum, propter Chriftum immolandum, amp;fpem certam vitæ æternæ confequendæ.

Ojiemadinodum etiam,quo ad alias aliquot caufas amp;nbsp;cir-cumftantias, illorum Sacramenta multa cum Sacramentis noftris communia habuerunt, videlicet, quantum ad cau-fam efficientem principalcm,amp; finem Sacramentorum atti-net ; fed materiâ amp;nbsp;forma differebant plurimùm, ficut pau-löpöftexplicabitur. Ingens igitur difcrimcn eft inter hæc beneficia, amp;nbsp;corpus Chrifti, quodnobishæcbeneficiapro-meruit.

Hoc corpus verba Teftamenti Chrifti nobis cxpre/sèamp; diligenter coiTUTiendantamp; exhibent, cum inquit.• Accipite, Manducate, Hoc eft c o rp vs me vm, quod pro vobis tra-ditur. Corpus inquam Chrifti,no vmbra,figura aut fignuin corporis Chrifti; quæpluriinuminter fe difterunt.

Nam languis vitulorum non fuitpropeecatismundief-fufus : fed fanguis Chrifti,cuius figuraamp; vmbrafuit languis taurorum. SanguisenimChriftipronoftrispeccatiseft'ufuS ' eft;hunc fanguincm Chriftus fe nobis in hoc Sacramento exhibere,apcrtisamp;minimeobfcuris verbis tcftatur.

confeflio Vvirtem- Quod vcro ad modum huius prefentiæ facramentalis cor-gorum de raod^prx- amp;nbsp;fauguinis Chriftiattiuet; fempetdocuimus, fcripfi-fentix corporis ciiri- mus,amp;apcttè tcftati famus, quod non litPhyficus, natura-ttrin cœna Domini, üs^camalis, aut localis, queinadmodum Chriftus homini-bus in terris conuerfatus eft.

Nihil enim aliud quàm carnales cogitationes lunt de hoc myfterio, quando fibi homines fimplices imaginantur cor^ pufculum aliquodcontraftismembrisinhoftia oblatalati-tare : fed dicimus modum huius prxfentiae elle fupernatura-lem,cœlcftem,quemnequelènfus,neque ratio hominiscó-prehcndat, autcomprehenderepofsitinhac vita, fedrclin-quendumelfeinfinitæ fapientiæ Dei,quinouitmodum,amp; profuainfinitapotentiaetiam præftare poteft, quod in Te-ftamento fuo promifit,qui omnipotens,amp; verax eft,amp; men-tiri amp;nbsp;fallere non poteft.

na^D^m*inr* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftomi cômeiîdatifsima elfe debent,quæ in homilia ad popu-

Hom.6o.ad popu- „ lum Antiocheiium de Cœna Domini extant : In omnibus luraAutiochenum. „ Dgo pareamus, Neqve contradicamvs, licet c o-’’GiTATioNiBvs iiofttis aducrfati videatur amp;nbsp;oculis ” Q_v OD dicitvr; fed fit amp;cogitationibus, amp;nbsp;vifu d i-GNI OR iplîus s E R M O. SiC amp;nbsp;in M Y S T E R11 S agamUS: HCC »’soLVM PRAE ocYLispofitarclpiciamus »Ud ipsivs

VKKBA coNTiNEAMvs. Ipfius cnim fetmo infallibilis: tt fenfusautemnofter sedvci facilis:ille nunquam de- lt;t cidit.hicaut vtplurimumERRAT.Quoniamigiturverbum (t dicit : Hoc EST corpvs mevm;amp;pareamvs, et« CRED A MVS, amp;nbsp;inteUeftualibus ipfum oculis intueamur. lt;t Nihil enim fcnfibile nobis tradidit Chriftus, fed res quidem « fenflbiles, omnes autem intelligibiles. Itidemamp;in Bapti- ct fmate : per rem nempe fenfibilem, aquam, dónum confer- lt;c tur : intelligibile verb quod perficitur, generatio,amp; renoua- a tio. Sienimincorporeusefl'es,nuda amp;nbsp;incorporeatibide- « dilfet ipfa dona; fed quoniam anima corpori inferta eft, “ curCeus fpititu«-IN fenfilibus, intelligibilia tibi præbet. Qupt nunc di- “ cunt: vellem ipfius rormam afpicere, figuram, veftimenta “ us difpcnf«. calceamenta? ECCE EFM FIDES, IPSVM TENGIS,“

JP S F M M N D F c J S: amp;nbsp;tu quidem veftimenta videre cu-pis : ipfe verb tibi conccdit,non tantùm videre,fed amp;nbsp;M. A N- “ DFC^RE ET TENGERE, ET INTR4 TE SVSCIPE-Jt.E. Et paulb poft; Nec parua poena proponitur indigné quot;nbsp;nb. fumentibus. Confidera quantùm aduerfus proditorem in-dignaris, contra eos qui Chriftum crucifixerunt. Itaque “ confidera, ne T F ß^F O fi^F £ SIS REFS CORPORIS •' ET SjINGFINIS CHRISTI. Illi fanftifsimum corpus “ iugularunt; TF FERO POLLVTA srsCIPIS ANIMA ‘‘ Post tot beNEFIC.Ijî. Necenim fatis fuit,homofie-“ kb, ri,collaphiscædi:verùmamp;femetîpfumNOBls commis- ‘‘ Cet, ET non eide TjIN t FM, FERFM et RE- “ IPS^, NOS EFFICIT SWM CORPFS.haétenusChry-foftomiverba.

î^uguftifsima verba ft fequeremur pariter omnes,iam omnis controuerfia de hoc articulo penitus fublata clfct, Qupd quidem ex parte noftra facimus,amp;auditoresnoftros £edulb ac diligenter monemus, vt idem faciant : Qua ratio-’ ne falutl fux rettifsimè amp;nbsp;fecurifsimè confidant.

cordiamgtdternare dirigerevelit. ^etnad-modum/eEccleßee eiffuturum promißt,mijßurumßiritum 'ueritAtis'.ita,, incpuit Bezel,mihi quoqtteeum lArgieitur,quem propter rei meignitudinem ,^meeim infirmit eitern -vide» mihi neceffaritim eße.

TeftificatioTheodori nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teßeiri elutem poßumus per einimets noßrets, nos eißerre

Bcix.de fuivoiunute. animum cognoßcendei 'veriteitis cupidum, nos^fore dociles,ß meliorei doceamtir. Video tarnen nos dißentire, chm tarnen Spirittss ßin^mafe non dißentieit. Bed idnoutim non esit imoß eiliter fieret, idnoutim eßet. Etenim nonomnesquod ’uident,recle dijudiceint,ßipereilergo, 'vt rurßus Dominum precer, ut nob 'is oculos eiperiat, vt intelligittur,vtrei pars erret.

lam vtrem aggrediar,Beuerende domineDoEior,multa ßmul argument a complexées , qua omniaprofeöia ßint ex interpretatione verborum inßitutionis chrißi',ex quaeruißiconfirmationem DoPirina veflretin hac contra-uerßa,quamin reali preeßntia corporis ßy‘Janguin 'is Chrißi conftituifliiin quorumperceptione digni amp;indigniconcur-rant. Et Jane nos quoque praßentiam corporis Chrißiin JacraCœna, e^eiéveram manducationem minime nega-

Inde deleipßi'i es eidcomp eint tönern V.^ N.Teßeimenti'^ eorundem SAcretmentorum : nbsp;nbsp;videor rnihißntentieim

veflram ajjecutus, 'videlicet, 'veleres 'vmljrAm tantum ha-huiffecum heneficys^ Ipßcm autem lefum chrißum non habu-ißi. Ex quoÇequatur,quodetiam in Sacramentisfuis •vmbrtm tantiim hahuerint,non ipfum Chrißum prs.ßntem.

Ego 'uero libentißimepeterem, -vt SyUogißice ageremus- nbsp;nbsp;peia petit sylloji-

quandoquidem multa argumenta congeßißißgillatimßngu-laordineexplicaremu^. Sic enim melius apparerent omnia, faciliùs perciperentur. T^ec ignoras pro tua fapientia,qua-

uis aliud fit eßß Koy iKop, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eße 'ïheologum : tarnen et

iam in Eheologia Kbyo^ habere locum, modoprincipia (ß con-firmationes ex Theologia facra petantur.

Videtur autem tua fententia eße :'verba Chriftiinfacra Cœna intelligenda eße,ficutßnant. Hac tua opinio eil, eius cpnfirmatio: Dixit d o m i n v s; Hoc e^i corpus meum. Ergo ßcfimpliciterintelltgendumeri,ßcut verba ßgt;nant', id autem non videturfiqui.

Sunt enim multa tales, ^ßmiles orationes infacra Sert- RefponfioD.ïex« u ptura^quasfifimpliciterintelligeremus,multamanifeßa nbsp;nbsp;nbsp;ueX'quot;'“““'

apert a ahfurda ßquerentur. Exemplum : Chrißus inquit Ioan. i4.?atermaior me eit. Haeverba Patres aliter intelle- loan.it. xerunt, nbsp;nbsp;interpretati funt, quam Arriani^ qui earnfen-

probareconabantur, chrißum non verumDeum,feddun-taxat hominem e(fe, creaturam Deofubieciam.

Sic nouißi quomodo Scriptura de Deo loquatur: Os Domini locutum eii:item,oculus Domini videt. ^ua citm fecundu Utero, int eiliger ent otv0go7rofxcg(J)H'rou haretici^Deum corpore-um tße/»afiibßantiä diuinitatis falso aßruerunt. l^ego igi-tur,quando ad hunc modum argumentaris-, Dixit Dominusi Hoc eÜ corpus meum. Ergo it a fimpUciterert intelligendum-

Txcufatio proiixita- ’ Qupd in cxordio Colloquij panlo prolixiorfui;pero ini-tis in edenda confef- hiubauditovibus vcniamdari. Faótumcniineft, vtomni-lionedeCotAaDomi* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • i

ft,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus de vera tenrentia amp;rcontelsione noltrain hac contro-

uerfia optimè conftarct;amp; de quibus deinccpsdifputabi-tur,cô faciliùsperciperequeanr. Qiuiidoquidem auremin formamargumcntationis petit D.Bezaredigi mea argume-cnr propriaamp;g«ma. tajfaciam qiiod petit. Sic igitur argumentor: In omnibus aa figiiificatio vcrbo- Tcftamcntis , ptoptia amp;nbsp;germana figniricatio verborum liTelinendaquot;'** diligenter attendenda, amp;nbsp;rctinenda eft. Ergo inulto magis hoc in Teftamento Chrifti faciendum, amp;nbsp;propria amp;nbsp;germana fententia verborum Chrifti attendenda amp;nbsp;rctinenda eft, quod longe præftantiora beneficiain eocontineantur,amp;le-gatafintEcclefiæ.

Antecedens probatur. Alias enim nulla effet certitudo Teftamenrorum, amp;teftificationis extremæ voluntatisTe-ftatoris; quemadmodii 8i legatorum quoq;, quid, amp;: quan-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumcuilibctcedat,fitantaobfcuritaseffetverborum Tefta-

menti, vt ex verbis Teftatoris voluntas eius non cognofei aut demonftrari poffet, quid, amp;nbsp;quantum cuique in tefta-mentolegatum fit.

Qiiapropter teftatores intelligentes,ne lites amp;nbsp;tonten-tionesinterhæredels relinquant,autfcminent; feduloope-ram dare ftudent,vtdifertè perfpicuè loquantur. Id mul-tb magis Chriftum in fuo Teftamento condendo feciffe exi-ftimandum eft,vtomnesetiamfimplicifsimiChriftiani amp;fi-deles,quoruminEcclefiafempermaximus eft numerus,in-telligerepofsint,quidipfis à Chriftoin hocTeftamentoIe-gatum.amp;obfignatumfit.QupdTeftamentumChriftictiam nemomeliùs intelligit,quàm fimplitifsimi Chriftiani,qui in fimplicifsimis eius verbis fimplici fide acquiefciit;amp; qued crederc amp;: facere lubentur àChrifto ,etiam fimplicifideamp; obedientia faciunt.

I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ guident mir or Retter ende D. 1. Do^or, Cœneim Domini

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ate

AteTeßAmi-nttim Aftpellari, quod mihi pUnè nouum -vide- An Cocn*Domint tur. Eiienim Ccen^ Domini non iffum T'fßamentum tant limp Ar s Teflamenti Chrißi tnjidelicet eins obfignatio.

Deinde dico,non confequi-.objcurum ejfe, quad non proprie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z,

Eriiiterea,minime negaripotelifin verbis inßituttonisß- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î»

era Cœnamp; troptim inejjè, figurate did, cttm inquit Lucas: Hocpoculum ed l^Lefiamentum in meofianguine. Poculum enim non poted efie Teßamentum ^neque finetropo verba Lucamp;,cum verbis (JMatthxi CMarci conciliari pojfunt’. Hicedfiangni^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N. Teß amend', quamuis ego pro [h i c,]

Jemperlego [h o c.^ demfaliudß'anguis Teflamenti-,^aUud ipjiim Teflamentum. Item ,.qHot tropos etpfiguras habet Te- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,

Reuerende Domine Beza, mihi vicifsim prorfus nouu amp;nbsp;inauditüvidetur,quodCcenaDominiTeftamentu Chrifti eflenegctur,cótraapertaverbaexEuangeliftaLucaiamabs luc.h. terecitataîHocpoculùN.Teftamentûeftinmeo fanguine.

Deinde manifeftum eft omnibus,quod omnia fubftantia-liahabeat.quæinTeftamentolegitimo amp;: folennirequirun- menti habet. tur.PrimùenimTeftatovD.N.IefusChriftusexprefsèno- i, Teftatot. minatur,quihocTeftainentumcondidit. SecundojEorma- z. veibaTeftatoii». haverbaTeftatons,quibus fuam voluntaté decl'arauit. Ter- 3, uxiedes. tió;Defignantur etiam hæredes,videlicct,omnes quicredût in Chriftum.pro quib.eft'ufuseft fanguis Chrifti,amp; in morte traditûeius corpus. Quarto; Legataquoq;exprimuntur,vi- 4. Legat*, delicet, remifsio peccatorum,amp; vita æterna: Hic eft fanguis meus, qui provobis,amp;pro multis effunditur inremifsio-nempeccatorum. Qmnto; Adfunt Teftes Apoftoli duo-$. Teftesn, dccim . Sexto ; Addita font etiam figilla , partim vift- f- sigiUst bilia , partim inmübilia , non folùm panis Sc vinum.

fed etiam corpus amp;nbsp;languis Chrifti, ficut verba exprcfla nant; quibus Legatorum promilsio obfignatacft. Namcû pane amp;nbsp;vino nobis hoc ipfum corpus, amp;nbsp;hunc ipfum langui-nem communicat,quæpro nobis traditafunt. Et his fidem noftramChriftus confirmât ;quæ confirmatio fidei finis eft Sacramenti CœnæDomini. Ex quibus conftat, facram Cce-namDomini, optimoiurc,neque fineauthoritateS.lanfti, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Teftainentum dici,qua promifsiogratixjamp;remifsionispec-

îententia, ScMenj Mens enim,amp; lèntentia verborum Chrifti hæc eft ; Haftc-Teftainenu Chrifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;audiuiftis quàm clcméter, amp;nbsp;humaniter omnes peccato'

res ad me inuitauerim, amp;eis promiferim, quotquotpœni-tentiam agant, amp;verè in me credant, habituros, propter obedientiam meam legi præftitam,amp; mortem meam quam fubiturusfum,omniumfuorum peccatorum plenariamre-mifsioncm, amp;vitam æternam. De veritate, amp;nbsp;certitudinc huius promifsionis,ne quifquam dubitet; Ecce hoc pane bcncdido do vobispignus certifsimum,hoc ipfum corpus, quodpropeccatistotiusmundiin mortemtradidi,amp;eun-dem languinem meum, amp;nbsp;nonalium, quern pro peccatis confohtioincan» mundi cffudi. Hæc confolatioin grauifsimis tentationibus Domini piopofiti. cftiongè maxima amp;nbsp;firmifsima, quam in vfu huius Sacramenti repofitamhabent,qui non in res propofitas extcrnas folùm,fed in verbum Chrifti relpiciunt, amp;nbsp;firma fide ample-ftuntur.

2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deinde non ncgo,fedconcedo, per figurasamp;troposin-

Nuiius tiopusin ver- tcrdumres nonobfcurari,ledpotiusilluftrari. SedChriftus bnTeftametichrifti. jnTcftamcnto fuo uoH voluit explicate, aut illuftrare:fed perfpicuis,apertis,amp;paucifsimis verbis Teftamentum con-dere amp;exponere, quæ res fi,t,quam cupane amp;nbsp;vino,fuisdif-cipulis amp;nbsp;vniuerfæ Ecclefiæ N. Teftamenti, donare amp;nbsp;exhi-bere voluerit. Vbi tropo,vel figura,ad rem illuftrandam mi-nimè opus fuit.

Tropus non iUuftrat Prætcrea,tropus quem vos verbis Chrifti affingitis, non illuftrat,fed prorfus tollit rem, quæ in verbis Chrifti propo-

fita cft,amp; Ecclcfiz exhibetur; Per quem,corpore Si fanguinc ChriftièCœnaDominifublatis,nuda figna,(ymbola,figu-Tæ,atque vmbræ in locum corporis amp;nbsp;fânguinis Chrifti, ad-coque cxclufo nucleo putamina Ecclefiæ Dei obijciuntur amp;relinquuntur.

.cefTario recurrcndum efle, fi verba confideremus, quibus ^quot;cjUcead^rl^^u' inftitutionemCcenæDominidelcripfit: Hoc poculumno- lecunendurafin uum Teftamentum eft in meo fanguine;qu3c alias cum Mat-thæiamp; Marei verbis conciliari non pofsint; quæ fiefonant: Hie eft languis meus N.Teftamcnti. Refpondco, Tantum

abefle, vt Lucas cum Paulo in defcriptione verborum Cccnæ conciiiatio verbora Domini de calice in verbis tantamdiuerfitatem habeat, vt Matthxiamp;'^MaKidt ad eorumconciliationem,neceflariô ad tropum recurrendii pocuio cœm d«h fitjquin ijfdemprorfusverbis,non'minus de poculoquàm de pane vtantur,apcrtifsime demonftrabo. Differentia au-tem folùm eft in diuerfitate phrafium. Nam Matthæus amp;nbsp;Marcus Græcorum, amp;nbsp;vfitato more locuti funt: Hie j fine hoc eft fanguis meus N. Teftamenti. Lucas autem, amp;nbsp;Pau-lusphrafi Hebræavfi funt:Hoc poculumeftN.Teftamen-tumin meoànguine. (^æphrafisHebræisvfitataeft,amp;fæ- phrafisHebnaio pèin Scriptura occurrit. Gen.33. Loquitur Patriarcha la- scriptuiavfitat». cob:lnbaculomcotranfiuilordanem,hoceft,cum baculo.

ludic.ij.In Maxilla afinijin Mandibulapulliafinorum dele-uicosjamp;percufsimille viros,hoceft,cummaxilla. Plàl. lt;^3. Introibo in domum tuam in holocauftis, hoc eft cum holo-cauftis.lof.24. ingladio, amp;inarcu tuoeieci duos Reges Amorrhæorum,hoc eftjCum gladio. Sic Lucas cû Paulo non fimpliciter amp;nbsp;abfolutè dicit : hoc poculum eft N. Te-ftamentû;fedadditphraliHebræa,In sANGYINE MEOj Qupmodo poculMni hoceftjcumfanguinemeo. Nam fine fanguine Chriftinon cœnxDomini,fit potelt eue N, Teftamentum. Sed quoniam languis Chrifti, fecundum verba promifsionis, cum poculo hoc coniunftus eft,nonfignificatN.Teftamentum,ledREVERA est.Nam

præfentiafânguinis Chrifti,amp;eiusefficacia, efficitNo.Te- n. Tcftamen-G ftamen-

To, Colloquium ÄTompelgarten/e. llamentum ; qui fanguis in veteri Teftâmento duntaxat adorn bratus fuit.

Euingeiiftæ cû piu- Vident ergo auditores omnes, qucmadmodum in priorc dcfcd- parte Sacraincti trium Euangeliftarum,amp; Pauli, eadem funt pferunt, fed phiafi verba:Hoc eft corpus meum;lic etiam de calice eadem verba dmerf». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elTcin quatuorillis defcriptionibus, fedphrafin dûtaxatpro

pterlinguarum Idiotiftnos diuerfam elfe. Nam fivocabu-lanumeres,Hoc,fanguis,nouum Teftamentum, ESTjea-dem in omnibus reperientur. Alia autematque alia eft, pro cuiusque linguæ ratione,eoruin con nexio. Ideoque ad con-ciliationem verborum Euangeliftarum amp;nbsp;Pauli, nullo pror-fustropo, fed diuerfitatis phrafium explicatione tantùm opus eft) ciim res ipfa dcmonftrct,ab omnibus verba Chri-fti accura-tè retenta efte.

4' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qnpdverbad verba Teftamenti Patriarchae lacobi atti-

BeTeftamenti Ta- ßef ; longè diucrfifsima ratio eft. Is enim filijs in vltimis matehaeiacobivet’ yetbis de fingulorum fortuna magis concionatus eft, quàm Teftamentum condidit ; vbi tropis amp;nbsp;figuris locus fuit.In Teftamento autem fuo Chriftus non ad eum modum concionaturjfedpanem, amp;vinumad difpenfationem corporis amp;nbsp;fanguinis fui ordinauit. Quemadmodum etiam præfcripfit,quomodo ad confirmationcm fidei amp;nbsp;falutis no-ftrææternæ,adminiftrandalînt;Vbinullus vfus tropis amp;nbsp;là— guriseft.

t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^uonium 'vßa es hoc fundamento generali, 'videlicet, in

Teftamentisnoneßelocumßguris auttropisidea exemplum Patriarchs lacobi produxi.

». Etaddo',tu affirmafli Cænam Tiominieße Teftamentum Elauum ; e^o dixi,non eßepropriè Teßamentum ,Jedpignus.

3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itemß chriftus Cænam Dominicam non inßituißet',num

Et,ft nihilpr£ter Cœnum T)omini intelligisper N. Teßei - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 •

quo que Sacrumentum non eadem ratione Teflumentum vere diet potent ? Nam hic eïi Teßator Chriflas, qui Baptifmum inßituit. Hic funt Legato. Chrißi,remißiopeccatorum.Et dito etiam,quod Baptijmus habeat quog^fanguinem Chrißi. Et fontificios ex fimplici intelligentia verborum inßitutio-n'ts ,T‘ranspubflantiationts diliriumhaufiße,non ignorai.

^iemadmodum ergo ßgillum appenfum inßrumento, 6, rton eiiipfum inftrumentum,fed eïi eita duntaxat confirmatie, quo authenticum redditur :ßc etiam Cœna Domini non cd Lßamentumfed duntaxatfiigillum,(fi‘ obfignatio Leßa-menti.

Praterea miror , qui fieri poßt, vt idem fit Teßator amp;nbsp;Teßamentum. Confundis enim Tßatorem àquot; Tßa-mentum.

Similiterqtio^ non videtur,pojfeftare,quoddixißi : Nul- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,

Ium effepojfe tn T’jlamento Chrifii locum tropis ; ^ia Chri-ßtts hie nihil voluerit illuflrare. B.atio non militât. Fide-tur enim maxime opm fuiße illußratione ; p^oniam dif-cipuli videbant Chriftum tenere panem : ds“ merum partem nbsp;vinum efie, quod ßtiimanibm porrexit', videbant

quoque,hunc panem non eßfie eßentiale corpus Chrifti ; ideoß^ tgebanttali explicationetfiquot;illußratione, adquamChriftuo Tropo'vpus eit,qui contra delirium Papißarum de Tranf fiioßantiatione pugnat. fifipi tropics dißipulis minimi fgnotus fuit. Etfienim alias jat'is rudes er ant ; tarnen in his locutionihus exercitati erant, vt eas probe intellige-rent : ,^u_ia non modo in Myßerijs nbsp;nbsp;Sacramentis ,Jedalias

quo^ in communipermone vßtata erant. Sic dicitur : Cir- menwUbus“’^’quot;*'

Colhquiùm z5\fompelgartenjè. eumc'tßo eit fœdi^'. Agnta esiph^ßfeutrAnfittuDeminii hoc eH,fignificAt,feu ehifignumfeederù ; fignificAttrAnfitum 'Domini.

Sic quo que cùm iudex Aliquem in pojffioncmexercendi iudicij immittitiporrigit illiglAdium, dicit : Hec esipote^ ßoitihidAtA. Item ,in contrA^ihui cum litereexhihentur: Ecce tredo tihi UterisprAtumyAgrum, domum, ^c. ß que funteliA. Et helocutiones tropice in Scripture quo que vß-tAtefunt. Exemplum: Luc. 13 Chriflus inquit de Her ode,di-citeiVulpliquodpertropii di^u eli ; quo multoßgntßcAntiut melitiAm Herodis declerAuit ,quÀm fi ehjque tropo locuttu eßet, eßmulum At que eflutum hominem dixißet. Sic quoque Petro dicit : Abi poli me S Athen. Vbi njocAbulo SethAne pliu dicitur, amp;nbsp;megtsperfiicuè locutus eli cum eum SethenAmfeu Diebolum AppellAt,quÀmfieum Aduerfirium dixiffèt. Similiter,Chriflum quoqueper tropum loqui volui fie, certum eli, cum in quit: Hoc eli corpus meum ; ne tentiim de pene Accipie-musfed de telipene,qui corporis Chriftifignum ^rßgureßt, que Chrifii corpus menti hominum ptorum efßcAcißime re-prefentet offer et.

Et quAndo PauIus cum Luc a dicit: Hoc poculum noutim Teftementum eli IN CM: E O S A N G n N E ',mAl9 reddereper meumfiinguinem, quèm cum meofenguine.

Multa dixit Reuerendus Dominus Beza; adquæ, fi memoria lapfus, non ordine refpondero ad omnia; rogomihi condonari amp;nbsp;me commonefieri. Namamp;ipfe imbecillitatem memoriæin me agnofeo.

Qimdigitur ab initio à me didiim eft de Teftamento, quôd CœnaDomini fie à Luca amp;nbsp;Paulo nominetunfuprà fan's

tisprobatum eft. Et qua ratione fit perfediim Teftamen-ftiim,inquoomnis folennitas,quo ad fubftantiam Tcfta-inentijobferuataeftjperfpicuèdemonftrauimiis. Sicquoq; fuiflenouumTeftamentumconcedo, ctiamfiCœnaDoini-ni non inftituta effet. Sed Cœnam Domini neqiie Teftainé-tum efle,aiit dici pofie ; nego. Caufæ priùs à me commemo-

Quod veto de Baptifmo aftertur,eum hoc modo pariter Teftamentum dici poife.Relpondeo:DefingulisSacramen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tisexverbo Dei pronunciandum eft. Cùm ergo Scriptura hoc de Baptifmo non dicat: amp;nbsp;nos quoque tacemus.Et quod ad dilcrimen Sacramentorum attinet, id ex verbo Dei, amp;nbsp;fi-’ gnisexteriiisfumitur. Nametfi vnusidemq; numero Chri- Difciimen sammî-fins in omnibus Sacramentis eftj non tamenideoperom-niaeadem Sacramentorum ratio eft. Sic Baptifmus in ver-boDeinon Teftamentum,fed lauacrum regenerationis amp;nbsp;renouationisinSpiritu fando appellatus eft.

EtdeBaptifmo Chriftus non dixit:Hic eftfanguis meus: fedaquam,amp;Spiritum ad regenerationemconiunxit, cùm inquit:Nifi quis renatus fuerit ex aqua amp;nbsp;fpiritUjamp;rc. De Te- loan ». ftamento Patriarchæ lacobi paulô antè diximus, quôd ma-gis fuerit Prophetica concio de fortunaamp;fucceflufiliorum amp;pofteritatisipforum, quàm Teftamentum: Ideoquetro-pis illuftrare voluit Patriarcha. In Cœnaautem Dominica longé alia ratio eft. Et manet perpetuô vera regula:In Te-ftaiTientis,non tropis aut figuris . fed fimplicifsimis amp;nbsp;per-fpicuis verbis homines vti folere, vt de Teftatoris voluntatc conftet.

Teftamenti Chrifti,Transfubftantiationis hgmentum amp;nbsp;de- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœn«

lirium in Ecclefiam introduxerunt; quomodo id non fequa- Domini,nonfequi-tur, manifeftum eft. Nam ficut ex literali amp;nbsp;fimplici fenfu TransfubfUo’ verborum Ioannis falsô colligerctur,cùm dicitur: Super io»n.}.

$4- Colloquium Mompeigartenfe, /pecie coIumbæjErgo columba eft transfubftantiata in Spi-ritum fanftuin: Sicetiamnon feqiiitur: quia Chriftuspa-nemdemonftrans dixit:Hoc eft corpus meum jErgopanis cfttransfubftantiatus in corpus Domini.

Sieurenim fubftantiæ columbæ amp;nbsp;Spiritus fanéti, diftin-ftæin hac reuelatione Spiritus fandipermanferunt, nee fta eft vlla fubftantiarum confufio, aut fubftantialis alterius inalterummutatio :Ita amp;in CcenaDomini, nulla fada eft fubftantiarum panis amp;nbsp;corporis, vini amp;nbsp;fanguinis Chrifti '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfmutatio fecundum fubftantiam; Sed exprimitur his

verbis duntaxatpræfentia corporis Chrifti, amp;nbsp;facramentalis vnio,qusc inter panem amp;nbsp;corpus Chrifti, virtuteverborum ■ inftitutionis,fada eft.

Quemadmodum igitur in his verbis nullus tropus eft, Muliu«tt«pus in cùmdicituriHæc Columba eft Spiritus fàndus; Vercenim Spiritus fandus fuit,qui in fpecic columbæ defcendit, amp;nbsp;nó fignumduntaxat Spiritus fandiilta etiam nullus tropus eft in verbis Teftamenti Chrifti:Hoc eft corpus meum ; neq; tarnen T ransfubftantiatio ex literali fenfu fequitur.

Sic quoq; non euincit tropû,quôd difcipuli vident Chri-ftum fua manu tenere efl'entialem panem, quem Apoftolis diftribueret. Nam ipfi non foliim oculis fuis panem alpe-xcrüt,fedvera fide verbis Chrifti intentifuerütjhoceftcor-pus meumiquibus fimplicitcr fine Omni tropo crediderunt. ƒ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nee video,quomodo ex fententia noftra fequatur confu

fio Teftatoris amp;:Teftainenti, vtidem fit Teftator amp;: Tefta-mentum. Non enim corpus Chrifti (quo nomine Teftator intelligipofsit) eft totum amp;nbsp;integrum Teftamentum; fient necTeftamentum Chrifti nihil aliud quàm corpus Chri-ftieft;fedinTeftamentoChrifti,corpusamp;fanguis eius tan-quam figillapromifsionis continentur.

Bifctimen intet Te- Et fic quoq; aliudeft amp;nbsp;manct Teftamentu, quod eft pro-ftaïiientum.amp;figii- mifsio Gratiæ,proptercorpus amp;nbsp;faneuinem Chrifti pro nobis traditum,amp; in remilsionem peccatorum etrulum ; amp;nbsp;aliud corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti cum pane amp;nbsp;vino Cœnæ Dominiez«

nicx,quibüs hæc proinifsio obfignata cft. Sicutautem alias qüoq;adtotumamp; perfeélumTeftamentuin, amp;nbsp;eins perfc-(äionem non nudamembrana,fedfigillum quoqjappcnfiim requiritur.-Itain ChriftiTeftamentOjiion folùm promifsio membranâ defcripta,fed figillum quoq; appenfum eft,vt de graria Dei oés verèpœnitentes peccatores certifsiini eflent.

Vehementer autem miror, quod ais:In Cœna Domini ?. opus fuifle illuftratione,ad quam eiufmodi locutionevfus Nullus nopusin fit Chrifl:us,quæeius difcipulis probè cognitafueritjcùm rumvetéâTcfta”' carum exemplum nullum in veteri Teftamcnto extet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menti.

Namquoddclocutionibus facramentalibus veteris Te-ftamentiattulifti,difcipulis Chrifti nouignotis: Circumei-fio eft fœdus.hoc eft,fignum fœderis. Item, Agnus eft Phafe, feutranfitusDominidioceftjfignificabat tranfitû Domini: Has locutiones Tropicas amp;nbsp;figuratas efle,fimpliciter amp;nbsp;cate-goricè nego.

Cùm enim dicitur: Circumeifio eftfœdus: Vocabulum circumcirioeftfœ-(est) hyparâicè,hoc eft,ficut fonat,accipiendum,videlicet, non pro (signific at) fed quod révéra es r.Nam circumeifio non fignificauitfœdus,fed F VIT verum fœdusinter Deum amp;nbsp;pofteritatem Abrahæ,cui tradita fuit.

Circumeifioautemnofignificattantùm auulfionem,feu circnmcifioquid amputationempelliculæ præputijjquafitotainillaprçcifio-nepelliculæ confifteret; fed requiritur quoque verbum Dei, tanquam fubftantial'is pars fœderis; fine quo ilia externa circumeifio non fœdus,fed ociofa cæremoniaeft.

SicutviderelicctapudTurcasamp;Iudseos, quinoftrotem- Tutcirutncircum-porehacexternaceremoniavtunturjamp;mafculiipforumcir- aeûixt®. cumciduntur. Non autem ipfis eftvera circumeifio; Qup-niam caretverbo Dei, eiusmandato,amp;:promifsione,Abra-hæfaâis;quæ folùm vfq; adaduentum Chrifti durare debe-bat,amp; perBaptifmumabrogataeft,quiiucircumcifionislocum fuecefsit.

Cum igituradeircumcifioné non folùm externa ceremo-nia, lcd etiani verbum Deineceflariô requiratur;manifeftû cft.

eft,quôd circumcifio ncquaqium fit duntaxatfignumfa-derisjfed reuera amp;nbsp;realiter eft ipfuin fœdus.

Quando autem Scriptura de externa duntaxat cæremo-nialoquiturjtum reótè dicitur, quod fuerit fignum amp;nbsp;figil-lum fœderisjtanquam parseius. Sicut Paulus Roman. 4. de Abrahamo loquitur. Et fignum accepit circumcifionis, fi-gnaculum iuftitiæ fidci.

AgnusTafchaiis non Sic nufquam fctiptum legimus: Agnus cft tranfitusDo-cüphafe Domim. mini. Nequc hanc phrafin feu locutionem D. Beza, in Mofis citato loco Exodi 12. demonftrarepoteftjVt ex earatiocina-« ripofsitadconfirmandum tropum in verbis Cœnæ Domi-niafterendum. Sicutigituragnusnon diciturtranfitusDo-Agnusnonfignifi- mini,neque hunctranfitumfignificauit:Itaetiamexeofalfó

AgnutPafchaiisfi- nbsp;nbsp;nbsp;Nam agnus Pafchaüs fignificauit duutaxat vctum agnutu

guiaamp;typuachiifti. Dei, qui cft Icfus Chriftus; Nequaquam verö figniheauit tranfitum Domini. Ideoque eft manifeftafallacia compofi-tionis,quódD. Bezaconiungit,quæ difiundafunt in verbis Mofe,inExodocap.i2.dcfcriptis.Mofeenimcaufam reddit cur de fanguine agni fuperpoftes amp;nbsp;fuper liminaredo-muum ponere,amp; carnes eius feftinanter comedere debeant: Sic autem comedetis (inquit Mofe) Renes veftrosaccinge-tis,amp; calceamenta habebitis in pedibus, tenentes baculos in manibus,amp;comedetisfestinanter. Eftenimphafefeu tranfitus Domini. Hæc poftrema verba ad agnum referri nó pofte,fequentia verba Mofe luce meridiana clarius demon-ftrabunt. Sequitur enim:amp;tranfiboperterram Aegypti node illa,amp;percutiam omne primogenitum, in terra Aegypti ab homine vfque ad pecus.

Hic nihil de figno, figura, figuratione aut fignificationc tranfitus Domini,fed de reali tranfitu dicitur, quod realiter tranfiturus eftet Dominus; quem tranfitum agnus non figu-rauit,aut fignificauit,fed fanguis eius fanguinem Chrifti ad-umbrauit,cuiusmeritoferuatifunt,quiefthodie,heri, amp;nbsp;in fecu-

Colloquium Mompelgartenje» TJ feculum. Qupdetiamfcquentia verba Mofc magis pcrlpi-cuèindicant,cùininquit:Etcùmdixerintfilij veftri, quxeft ifta religio? dicctis cis.-vidima tranfitus Domini eft,qiiando tranfiint Dominus fuper domos Ifraël, amp;c.Vbi nihil de fi-gnificatione tranfitus Domini dicitur.'lèdresdilparatæ re-citanturjviâima videlicet agni, Sc tempus,quo Dominus tranfiuit, 8c pepercit Ifraël in occidendis primogenitis Aegypti.

Cùmigiturcircumcifiofitverumamp;rcale fœdus,amp;nô (i-gnificctfceduszamp;agnusPafchalisnondicaturtranfitusDo-mini,neque tranfitû Domini,tanquam rem abfentem figni-ficaueritjinallegationehornmexemplorumduplicitcrpec-catur. Primùm,quôdfalfumfènfum verbis Mole affingunt: Deinde,quôd ilium peruerfum fenfum ad verba Cœnæ Do-mini accommodant ; amp;nbsp;fie per incertum,feu potius manife-ftèfalfum,æquè incertum, feu potiùs falfum lenfum in ver-bis Teftamenti Chrifti,demonftrare conantur, cùm phrafes de circumcifione,amp; agno Pafchali ncquaquam finttropieg: ficutdemonftratum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Quapropter falsô dicitur: Difeipulis has tropicas locu-tiones notasfuilfe; fiquidemnonfinttropicæ,ficut often-fum eft.

Malè quoque fimilede iudice gladium exhibente mini- lo. ftro,huc accommodatur. Alia: enim funtphrafes Sacramen- Refutatie atgume«-talesjaliæ veto in rebus politicisvfitatæ. Namin Sacramen-tis Deus res fpiritualesverbocomprehenfas non fignificare, fed fuis diftribuere 8c exhibere voluit, amp;nbsp;reuera quoque exhiber.

quoque literæ contraftuum in ciuilibus aétionibus, n. male ad verba Chrifti, quafi eademin vtrifque ratio elfe vi-deatur,accommodantur. Non enim vfitatalocutio eft, cùm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co»«»-

exhibens literas contraélus, aliquis diceret : accipe, Hoc eft domus,ager,pratum,autfi quæ finit alia:Chriftusautempa-, neitt exhibens, dicit : Accipite, Manducate : Hoc eft corpus

meum. Quæ phrafis amp;nbsp;lociKio longè alia eft, quàm quæiti contradibiis vfitatæ funt.

In excmplo de Herodeallato,fateortropuminefle,qui di-citurMetaphoræfedhaec noncft Sacramentalis locutio.

De Petro autem nego in verbo Satan,trop nm inefle; qiio-niam in lingua Hebræa Satan generale vocabulum eft, quod aduerfarium fignificat.

Ad Pauli locum fuprà relponfum cft,quôd non dicat fim-plicitenPoculumcftnouû Tcftamentuin. Sienimhæcverba in Paulo vel Lucaabfolutè pofita eflent; vtiq; in bis verbis tropuinagnofeerem,lèd quoniamaddit : in s an gvinb M E o : phrafi hac Hebræa tropus omnis excluditur. Idem cnim fonant Lucæ amp;nbsp;Pauli verba: Hoc poculuin nouum Te-ftamentuni eft in meo fanguine, quod Matthæi amp;nbsp;Marei verba; Hic,feu,hoc, (nam in nullo diferimine pono)eftlanguis meusnoui Teftamenti.

Manetergo firmum adhuc amp;nbsp;inconcuflumrVerba Teftamenti Chrifti; Hoc eft corpus meurn ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft, fc-

^od Patriurchit Jacobi Teßamentum aUegauhideo fa-if um eJfj'vtigt;rohar€m,m Tefiamentis quoque tropumdocum habere fgt;o/fe. Tu autem reßondts ,aliam rationem in'verhit Chrißiejfe.

Cat er tim quod affers de Spirt tufan ifb, quem diets à Joanne 'vifitm-y Ego non concédafnetropo didpofè, quod Joannes Spirittimfanifum 'viderit. ^oniam columbam, nonipßm Spiritus janifi[ubßantiam 'vidit. Cum igitur columba, non fuerit Spiritusfanifus^ fedßgnu(olùtn Spiritus fanifi-, ideo^ fer trof um hac de S. S. did necejfe eif.

AH tem de Filio Dei dicitur'^Funt 'vißim ejji, idprO' fter 'VKiottem hypoßaticatn dicitar , quod Deus homo iff Chyißo ßnt vnA perfinx^ Id ‘vero de SpiritupenCio eolumbA locum habere non poteli, quod non hyfoßatice vni-tafuertt coluntba S. S.ßd columbaßgnunt tantumfuerit S.finCli.

In eo etiam,’ut tua pace dicam^mihi err are viderist^non reCteagere quod put M 'verborum Cœnst Dominica explica-tiomm ex alijs Feß amentu ér Scripture locis nonfumendam

Etquamuisfateor»non eandemfimpliciterrationemFa-pti/mi ér Cœna Domini ejße-^ tarnen non negaripoteli. Sacra-ment a alt quid commune habere. Idq^ non/oliiminnouo,fid etiamveteriFeßamentoßcumillisSacramenta noui Fefla-menti conferantur» ficut de circumcifione dictum eri,quod(it feedus, hoceli »ßgnum feeder is. Sic quo que did : panis in Cœ-na Domini eli corpus Chrißi » hoc eii, fignum corporis Chrifii.

^od verb de Petro dixifii, quern Chrifius Satanamap-pellauit»vbi vocabulo Sat ana,non diabolumfed aduerfirium intelligasifateor,me talem explicationem non legijfe,neque à quoquam ßc explicatum efiiexifiimo.

ignoras»Pernhardum verba Cana Dominica ,fimi-htudine fiuexemplo annuli explicate, qui àJponfe peregrb f^9fidfeenteßonfadatur,adconfirüadam fionß memoriam, donee reuerjùs fuentiSic Chrißum panemcana fionfafita Fcclefix dedijfe ad conßruandamfionfifiii memoriam, donee adiudicium reuerfus fuerit. Vhi fine tropo did nonpotesf, quod annulusfit jponfus, fedfignum, ér memorialefionß, quodfionfiim deipfim reditu,perpetub commonefaciat.

Inexemplo de Spiritu fanélo'amp;coliunba, in qua feipfum S.S.reuelauit, nullum tropuminefle fupràfàtisdiftumeft. Nam quod Iohannes vidill'e dititur, non fignum Spiritus fanftijfed ip fc Spiritus fanftus eratificut verba textus aperte fonant.-ET vidit spiritvm sanctvm descen-DENTEM sicvTcolumbam,amp;:vcnicntemfupercum.Non d!cit:amp; viditloannes columbam defeendentem quæ Spiri-tuin iandum fignificauit. Item defeendit Spiritus S. corpo-rali (pccic,tanquam columba inipfum. Vbi quæfo,aut in quo vocabulo eft figura aut tropus,fi omnia amp;nbsp;fingula accu-ratifsimè excutias.^

Etfi autem loannes Spiritum fandum in proprietate fub-ftantiæ amp;nbsp;eftentiæ Diuinæ non vidit, qua rationc tanquam fpiritus 8i nihil corporeum, inuifibilis eft : Vidit tarnen verè ipfum Spiritumfandum in eaforma,in quafe reuelauit, videlicet in ijjecie columbæ. Qua? columbæ Ipccies, non eft tropusaut figura Grammatica. Quemadmodû fi quis hominem velatum facie, amp;nbsp;toto corporis habitu tedum videat; verè dici poteft,quôd talem hominem viderir,fed eâ dun-taxat forma, quæ in ipfius oculos incurrit.Vbi fimilitcr quo-que tropus nullum locum habere poteft, quafi fignum dun-taxat, amp;nbsp;non ipfum hominem præfentemviderit. Et nuf-qiiam fcribitur,quód loannes viderit columbam, quæ Spiritum fandum fignificauerit, fed apertèdicitur: loannes vidit Spiritum fandum defeendétem: vbi Spiritui fando, propter formam amp;nbsp;ipeciem, in qua apparuit, amp;nbsp;propter realem, non figuratam , aut fignificatiuam præfcntiam , tribuitur, quod non Spiritus làndi,fedcolumbæproprium.Idq; '3'

Deindenouerunt omnes,cùmduæres coniunguntur,amp; fimul exhibentur, quôd nobilius amp;nbsp;prxftantius duntaxat nominctur,amp; denominationcm à nobiliore fieri.Sic diuerlà genera vinijhofpes in diuerfispoculis aut vitrisapponésj'n-quiu

Colloquium Momp eigart enß. or quif.Hoc eft rubrum vinum : hoc eft album vinum : hoc cft Rhcnenfe,hoceÄAlfaticum.Vbi Pronomine (h o c)in omnibus illis enunciationibus monftrantur duo,videlicet vi-trum,quod continet vinum, amp;vinum,quod continetur in vitro;nec tarnen vitrum,fed vinum tantumtanquam nobi-liusamp;præftantius nominatur.

fimplex amp;: vfitata in omnibus linguis ; quæ intelligitur, ficut aun ömnibiuim-quot;' verbainpropriafuafignificationeaccepta fonant. Qnoni- g“*»-am hocipfum,quoddatur,reuera eft vinum eiusfpeciei,qua;

nominataeft. Neque enim vel dicitur,vel intelligitur : Hoc vitrum fignificat rubrum vel album vinum : Aut,lioc vitrum eftfiguraamp;fignumvintfignificansvinum.Sed quemadmo-dum dicitur : hoc eft vinum rubrum : fic in verbis Chrifti Pronomen (hoc) vtrumque monftrat,panem amp;nbsp;corpus Pronomen ('n oc) Chrifti; fed nobiliustantùm nominatur, ad cuius difpenfa-tionem amp;nbsp;perceptionem panis feruit. Similiter quoquein reliquis verbis nullus eft tropus, fedliteralis amp;nbsp;grammatica fignificatio fingulorum. est, reuera esse: Corpus verum corpus, M E V M, Chrifti amp;nbsp;non alterius , fignificat vel enun-ciat. Cùm igiturpropria fignificatio fingulorum vocabu-lorumin verbis Chrifti retineatur ; quomodo ergo tropus illis inelfepoteft? Ex quo intelligitur, non modo non Tro-picam efie illam locutionem, fed etiam adeo abfurdam eius Tropicam explicationem, vt etiam res ipfa earn ferre non pofsit,ficut explicatum eft.

Eadem plane ratio eft deFilio Dei,de quo fcribit loanncs; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.

Qupd erat ab initio, quod audiuimus, quod vidimus oculis An Apottoii raium noftris,quodfpeftauimus, quodmanus noftræ contreäa- «mt.an uerunt de Verbo vitæ. Etfi eoim vifibilis Humana natura. laoan.i.

alitercumFilioDei,quàm columbacum Spiritu fanlt;âo,amp; quidemhypoftaticè,vnita eft:tamcn quoad externamvifio-nem,amp;realempræfentiam vtriufque,eadem prorfuseftratio. Sicut enim Filius Dei amp;nbsp;Spiritus fanótus proprietate Diuinte naturæ iauifibilesfunt;fic nonnifiin externa vifi-

bill aflumpta natura vifi funt. Nonautem pcrtropuiti,figti-ratiuè, aut fignificatiuè j fed verè Sc realiter, prxfcntes,uon abfentes.

Qupd ad Analogiam Sacramento rum Vet. amp;nbsp;No. T efta-mentiinterfefcattinet:fateoreaquædam communia habere: Quod videlicct,fimul omnia verbo amp;nbsp;elemento conftant: quodfuntfigilla gratia:,gratuitæremißionis in Chrifto,amp; propter Chriftum promilfæ. Ex eo autem minimè fequitur, quod per omnia eorundemeadem ratio fit.

Quantum enim diferimen fit inter Sacramenta veteris Sc noui Teftamcnti,videlicet, quantumvmbraà corporcdif-fertjfuprà oftenfum eft.

Et de Analogia Baptifmi ad Cœnam Domini quoque dine Analogia Bapti-^ élum eft,cur non Baptifmus,fed Ccena Dominidiintaxat inia cœnamDo-, ’Teftamentum ab Euangeliftisdicatur. Siquidemdefingulis Sacramentisfecundumpræfcriptum verbi Dei loquendum Sc fentiendum eft. Eft quidem Chriftus in vtroq; Sacramento prsefens; fed in Baptifmo regeneramur, non cibo aut potu rcficimur. In Ccenaautem Domini reficimur cibo Sc potu

Signum fccderis, amp;nbsp;ipfum fœdus difFerre concedo ; cü per fignumfcederisfigillumappenfum foliim intelligatur. Cir-cumcifioncm autcm fola externa ceremonia fine verbo con-ftare,conftanternego. Sicut eniminexternis Teftamentis, membrana fine figillo, Sc figillum fine membrana nullam authoritatem habet: Sic Chriftusquoquepropternoftram infirmitatem Sc imbecillitatem fidei noftræjmembranâ,hoc cft, promifsionem Euangelij cum figillo, amp;nbsp;figillum cum membrana,hoceft,promi(sionem amp;figillum coniunxit,amp; fic tanquam perfeftum Teftamentum fuæ Ecclefiæ com-mendauit amp;nbsp;rcliquit.

Qupd per Satanam in verbis Chrifti ad Petrum diftis:va-de poft me Satan; nó diabolum,fed aduerfarium intelligâ Sc explicê;adiudiciü peritorü Hcbrææ linguæ prouoco, quib. fignificatio huius Chaldaici vocabuli nota cft ; qua lingua

Colloquium Mompelgartenß. 6quot;] ChriftusinterludæoSjtanquain eius temporis poft rcditum cxBâbylonepopuloIudaicovernacuIaJccutusfuit. Quod cnimgencrale hoc vocabuhim Satan diabolo tribuitur,in caiifa eftjqboniam diabolus fummus Dei aducrlarius eftjfed hoc nihil obftantejCtiam in generali fignificationeChrifto licuitaduerfus Petrum vti,qui non tanquam Diabolus odio, fedamore Chrifti,hanc errabundam vocem edidit, propter quamà Chrifto reprehendituramp; Satan appellatur.

Similitudoannuli ex Bernhardo allata, nonlatius exte- rj, dcndacft,quam verba Auöoris permittunt.Sic enim fonant Bemhardus in verbaBernhardi:Vtde vfualibusfumamus exemplum: Da-turannulus abfolute propter annuliim,amp; nulla eft fignifica- « tio:Daturadinueftiendum de hæredirate aliqua, amp;nbsp;lignum cftjitavt iam diccre pofsit,qui accipit : annulus non valet „ similitudode quidquam,fcdhxreditaseft,quamquærebam. Item,vtirt-‘' »nuuio. ueftiturCanonicus per librum, Abbas per baculum,Epilco-pus per Baculum amp;nbsp;Annulum limul: lient,inquam^in huiuf-modi rebus eft, lie amp;nbsp;d i v i s i o n e s gratiarvm, diuer- quot;nbsp;fis traditæ funt Sacramentis. Ex quibus manifeftû eft, Bern-hardum per fimilitudinem annuli nequaquam fubftanti-am Sacrament!Cœnx, fedeiusvfum amp;nbsp;linemduntaxatde-clarare voluifl’e; quaratione fimilitudo optime quadrat.

Quod autem ad fubftantiam Sicramenti detorquetur, Abufus feu petneiß quafi panis fit duntaxat lienum corporis Chrifti in facra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimii*-

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r J tuttinij dcaßnulo.

Coenaihoc Bernhardo nunquaminn'ientemvenit,iedcum ipfius exprefsis verbis pugnat, quæinfeqiientifermonede CœnaDominiextant: cum autem (inquit) vnum fit Sacra- « Bernhardi fides mentum., TRiAibioiscRETA proponuntur: fcilicet fpe- “ confeffio d« ciesyifibilis, VERITAS c orp oRis, amp;nbsp;virtusgratiæfpiri-lt;t tualis. EtiterumiTriaquippein Sacramento altaris atten- « deredebcs,fpcciem panis,veritatem carnis,amp; virtutem gra- te tiæ Ipiritualis. Haótenus Bernhardi verba. Nihil igitur fimilitudo annuli facit adconfirmändum tropum inverbisTc-ftaraenti Chrifti; quem nequeBernhardijiiequc Chrifti verba admittunt.

Ex quibus omnibus manifeftum eft,nos nulla pror/hs nCe-cefsitatevrgeri, vtàfimplici amp;nbsp;literal! fenfu verborum Te-ftamenti Chrifti recedamuSjfed ca 'P çn'PJJ intelHgenda,amp; fimplici fide accipienda eflezquemadmodum fine dubio di-fcipuli Chrifti fimplicifs:fideillaacceperunt,memoresillius Petri Apoftoli: Q^oibimus? verbavitææternæhabes. Hoc credideruntdifcipuli,amp;in verba Chrifti noneuriosè inqui-runt, nee ration! humanæ aut fenfibus indulgent, qui nihil præterpanem amp;nbsp;vinum,fuis oculis externis videbantjfed verbis Chrifti intendentes,qug verba vitæefle Iciebantjfim-pliciter credunt, Chriftum dare corpus fuum manducan-dum; M o D V M prxfènti^ Chrifto commendant, ipfi veto obedientiam præftant,amp;faciuntquodiubet Chriftus. Nifi enimfimpliciter hoc crcdidiflcntjfine dubio Chriftum in-terrogafl'ent, quomodo hæc ipfius verba : Hoc eft corpus meumzintelligendaeflent. Qupdaliâs fæpèabipfis fadum eft, quoties rem aliquam non intellexerunt, aut dubita-runt.

Idem alibi nos Caluinus quoquefacereiubet, qui dicit: Myfteriumelt;re,quod omnem human! ingenij captum ex-cedat,quodque magis in le ipfo experiatur,quam intelligat: In eo fi abfque omni fuco amp;nbsp;Sophiftica permaneremus, ne-que aliud ore loqueremur , aliud corde cogitaremus; tota hæc controuerfia féliciter fopita amp;nbsp;prorfus fublata eflet.

Quodquidem ex parte noftra Temper iam inde ab exor-• diohuiuscontrouerfiæLutheruSjamp;nosvnâ cumillo teftati fumus,nosmodumpræfentiæ corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in S.Cœnanonfcrutari, autdefinite, fed omnipotentiæamp; veritati Chrifti committere, qui m o d v m nouit,quem nos A verbis Teftamenti non iiitelligimus J cui nos fimplicitet fide fubiicimus. Idem fimplici literal! fen- uuncquoque cotam Illuitriis : Principe, amp;prælcntibusau-fu,nonrccedcn- ditoribusomnibustepetitum eflevolumus, nosnequede-berenequepofte à fimplicifs: verbis TcftamentiChrifti,amp; fimplici eorum fenfu amp;intelligentia recedere, nifi velimus corru-

corruptores amp;nbsp;peruerfores Teftamenti Chrifti euadere; quod minimè faciendum eft.

Sienim leges ciuilesvioIatoribushumanorumTeftamen- •• p«b* »ioiatori-torumgrauifsimaspœnasdccernunt, vt infamianotentur, “ amp;:parte hæreditatis ipfis deftinara amp;nbsp;in Teftainento legata, excidant:quid violatonbus Teftamenti Filij Dei, à Chrifto cxpedandumerit?

Quapropter in fimplici fententia amp;nbsp;fide verborum Teftamenti Chrifti permaneamus, etiamfi fenfus nofter,amp; ratio earn non capiant. Quicnim ambulat fimpliciter, inquit Sa- Trou.i*. lomoiijfecurè amp;nbsp;confidenter ambulat: qui aût deprauat vias fuas,manifcftabitur. Ncque metuendum eft, ne forte propter fimplicitatem hanc fidei,à Chrifto in nouifsimo die ac- simpiidtatis fidei cufemuraut damnemur.-quippe quæ illi laudem omnipo- ScfiducU. tentixamp;veritatistribuit, quantumuis ration! humanæ ab-furdum videatur,quod creditur. Et perpetuo memores fi-musgrauifsimxadmonitionis Pauli, quæ ad Corinth.extat: z.cot.n. Adiunxivos vniviro,vtvirginemcaftam exhibeam Chriftoj Afimpiioitite fid« fedmetuonequafiatjVtquemadmodum ferpensEuamde-cepit verfutia fua : ita corrumpantur mentes veftræ à fimpli-citatcinChriftum.

Simplicitas Deo grata, amp;nbsp;inEcclefia neceflariacftjfiqui-demmaximus numerus corum eft,quinonfunt doftores, noneruditi,qui tropos amp;nbsp;figuras ignorant ; qui Deo plus probantur amp;nbsp;placent, quàm lapientes, amp;nbsp;fecundum carnem eruditiSc dotti. De quibus Chriftusjait : Gratias ago tibi Matth.«, Pater,quodhæc abfconderisàfapientibus amp;nbsp;prudentibus, amp;reuelauerisea paruulis. Inter hos nos quoque numere-nius,amp;fimplicitercredamus;ficDeogratifsimidifci- simpiicUas fidei puli erimus, amp;nbsp;fecurifsimè ac tutifsi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt»«,

\ f I 1 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam läpicntiA

meanibulabimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mundi.

Reuerende Ti. Tio^ior, vider'ts mihinon mtinereinflatu propofito. Non enimnegAmu^iCorpui ^^ßinguinem Chrifli verèadej]^,^ verèdariin Ccena per dpi, quApane^ vino Cœnlt;e Dominien, ßgnißcAntur. N^que etinm negamtis'. PAnem ejje corptts Chrifli ; Vinum ejfle fÄnguinem Chrißi: feddiflutAtiocli, quofenflt hnc dicAntur. modurnfA-crAmentAlem vulgAtum eJJe dicimn^, omnih^i SAcrAmentii inveteri e^nouo 7eflAmento commtinem,quo videlicet eor~ pta e^flÀnguis ChriflifignificAtur reprn(entAtiir’, quoprn-fintia 7nodo menti adeJJidicuntHr,quiein cœlum eleuAtApuis cogitAtionihuiihi Chriflo perfruitnr.

SigniflcAtionemAutem hnnc jAcrAmentAlem dicimin minime nudnm ejflrerum ßgnificAtArum externAmreprxJentA-tionem,quA menstAntum admoncAtur nd tdconcipiendum, quodflenfibits obijcitur-, quAlis esl imifinum flx pieturArum vfus vulgArisped quod Ad Deum Attinet ,flmper cum ca con-iunEiAm eße ipfArum rerum flgnificAtArum verAm Animis noflris oblAtAm prAbitionem.

ty^odum verb per ceptionis, (y\P.jflerium eße dicimus j cre-dendum quodratio non inteüigit,fedflola fldes cApit ; Qubd videlicet,fum Ui os ex oßibtts, ^caroex carne eiu-s^ fl^od chriflo capiti tanquam membra coniungamur, ey cumipfi vniamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Etfic Domintu Caluintuflntit, quandoferibit ; tyd^yfle-riumeße, quodcaptum humani ingenq flyintelle^m excédât . l^n enim loquitur de coniun^lioneßgnorum rerum fignatarum ‘,flddeperceptione,quAfitperfidem in vju Ccena Domini. Et hoc ipfum mirabile ePi, corpus Chrißiabflens in coelo permanens ,prajens tarnen per fidem infiner a Cæna creden-

Colloquium Mompelgartenß. Cy credent tliaprxheri exhiberi. Menti enim^non corperi AUt fani prüfens ehi corpus Chrifli perfidem.

ideo de Ahrahamo inquit Chrifius AbrAham deßderauit I. 'Videre diem meum, nbsp;'vidit ^gAuifus esi. Sic omnes PAtri-

ArchA perßdem ChriflumprAfentern hAbuerunt, non minus quÀm nos. 1 Hierum in venturum crediderunf. nos venißie ilium credimus.

^odad diltum Augußini:Hoc accipite in pane,quadpc-pendit in cruce. Hoc bibite ex calice, quodefßuxit ex Chrißi latere : ad perceptionem rerum oblatarum referendum ell, non ad prafentiam corporis Chrifli,eoloco,vbipanisehi. Et hoc videtur mat us mjßerium, citm res abeße, tarnen dart dicitur.

Sic vifiueltSpiritusßn^fusin ilia columba, quia Spiritu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo,

Sic pan'u Saeramentum corporis Chrißi ell,quod corpus Chrißi abfens,^ non nißin cœlo nbsp;nbsp;non in terra exiflens ,ßgni‘

flcat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii.

Praterea, veritsu corporis Chrifli non concedit, corpus chrifli eo loco praßens eße, vbi panis Cana diflribuitur: quod tantiim in calo ell, (ß non in terris, vßque ad diem ex-tremi ludicf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 2,

De Baptifino quoque certum ell, quodßtßgillum Tefla-menti chrifli ; quo peccatorum remißio, non minus quam in Cana Domini ohfignatur. Non minus ergo left amentum chrifli did potelijecundum veflramfiententiam',quAm-uis in Cana Domini Chriflus non dixerit, corpus fuum eß ßenouum Teflamentum,

Vtadvltimumprhnorefpondeam, qùôd cœna Domini ànobis Teftamentum appellatur.-exquacauQidfiatjfuprà fatis diâiim ; amp;nbsp;phrafisHebræa in verbis Liicæ amp;nbsp;Pauli ex-plicata eft,qui poculuin Cœnæ Domini aperte Teftamentu appellant, non autem fimpliciter, fed infanguine Chrifti. Neque enim vel poculum, vel panis, vel corpus,aut languis Teftimentumno- Chrifti,fedhoctotuniTcftamentum nouum eft, quodver-bainftitutionis CœnæDomini compleftuntunldquc verc proprie eft,amp; fine omni tropo,quod nulla ratione refuta-ripoteft. Cùmigitur verba amp;phrafin Spiritus fandi fequa-mur : iniufte hoc in nobis reprehenditur.

Etnonignoramus Chriftum non dixilTe:Corpusmcuni eft nouum Tcftamentum. Sedcum Lucas amp;nbsp;Paulus, hoede poculo aperte ponant: quisSpiritum fandum in Apoftohs cutchriftusamp;Apo- tanquainfalfariumaccufabit:’ Qm authorem Chriftum fe-cuti,fine dubio ad fœdus veteris Teftamcnti relpexerunt, quot;ppeUauTrlnt^*quot;' ' (de quo Exod.24. fcriptum,amp;: fuprà latis didum eft) vt dif-crimen vtriufque Teftamenti, veteris amp;nbsp;noui, in Sacramen-tis,omnibusfidelibus,vel his duobus vocabulis (N o v v m testamentvm) probeinculcarctur.

I. Quod autem D.Beza dicit; nullum de vera amp;:realipræ-Nonderaodo.fed fentiacorporis amp;fanguiuisChriftün Cœna Dominica,fed fentia corporis amp;nbsp;folum dc modopræleiitiæ certamen efte ; vtmam vei umef-fanguinisChriftiin fef. siceuimomnis controuerfiafublata,amp;abEcclefiadiu tfia°ft.”'*’'°quot;' defiderataamp; expedata Concordia in hoc articulo reftituta effet.

Nam non femehfedfæpe amp;nbsp;iam inde ab exordio huius cô-trouerfiæ, noftri fempcr amp;: apertè teftati funt, fe de modo præfentiænollecum quoquam contendere; qui nobis ab-fconditus,rationi human« incognitus,amp; foli Deo notus fit. Modo aduerfarij noftri,candidèamp;fÿncerè,veram præfenti-venis controuerfiæ amfateantur. Sedresipfaloquitur,di(putationemamp;cótro-ftî d*e c’qenruomu ucrfiam iion de modo præfentiæ, fed de ipfa præfcntia effe, »gt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an cor-

Adqiiam quæftioncm D.Bezaiam pridem aperte rclpon-ditjcorpus Chrifti nobisinCcenaDominica non aliter ad- fingui^isclüiü efle,quainficut Abrahæ afFuerit. Hic ad iudicium omnium ap«tènegat. auditorum prouoco, an non hoe fit apertè præfentiam corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in CoenaDomininegarejamp;afi'ere-re corpus Chrifti in Cœna Dominica prorfus non adefi'e? Nam tempore Abraham corpus Chrifti nondum conceptu autnatumfuit. Quodautem non eft,quomodo realiter cui-quam adeflepoteft? Denuo hïc ad iudicium auditorum prouoco. Nihil enim dubito,omnes etiam mcdiocritcr inftitu-tos hoe intelligere pofte.

Quapropter apertè amp;nbsp;ingenue fatemur,nos hanc fenten- vers pr^entie cot-tiaimcuopinionemminimè probate, neq; aduerfarijs no-ftrisvnquamaflentiripofte. Nam apertè contrarium doce- DoiniBi,»ffe«io. mus, videlicet: corpus Chrifti,quod tempore Abrahæ nondum natumcrat,nonmodo natum,fedetiam ad dexteram virtutisDeicollocatum,amp;in Eucharifba verè amp;nbsp;realiter re-fpeöu fui, adcfte,fecundum aperta verba Chrifti': Hoceft corpus mcûjquæ vox,neq; ad Abrahamu, neq; ad vllum aliü Patriarcharum aut Prophetarum fafta eft ; quibus omnibus Chriftus fccundum carnem abfens,amp; non præfensfuit.

Quarationcomnesvident,nosnondc modo præfentiæ, fed an præfens fit, folùm difputare. Qi.todautemdeveritate corporis Chrifti opponunt, quod fimul amp;nbsp;eodem temporc in pluribus locis præfens eft'e non pofsit.Refpondemus ;in-gens diferimé elfe,inter corpus Filij Dei,amp; corpus Petri.Etfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'0^^'

enimfubftantia amp;cfientia corporisChrifti, corpori Petri, pusPcthaUoiumq; exceptq peccato, fimile eft , amp;nbsp;noftra quoque corpora, ’anftoium. corpori Chrifti gloriofo confotmia erunt : hoc tarnen ni- rhu-s. hilobftâte,corpori Chrifti, refpeétu noftrorum corporum, ciufmodi propria amp;nbsp;prærogatiuas tribuit Scriptura lacra, quib. omnescreaturasetia Angelicasfupcrat. Quæ.n.Ana- ^nimati'tdToi°iw logiaamp;proportioeftcorporisinanimatiadanimatu.eadem

amp; longé maior eft corporis animati, ad corpus Deificatnm, ficutpatreslocutifunt. Verbigratia, menfahæc,cui afside-mus,corpuseft,pra:ditumfualógitudine,latitudinc,amp;pro-funditate. Oculus meus etiam eftcorpus, Habens fuasdi-mcnfiones,longum, latum, amp;nbsp;profundum. Oculus autem meus.quantumuis minutus,videtjamp; in mométo hæmilphe-riumcœlicompleditur, non quia corpus eft, fed quia ani-matus,hoc eft,cum anima vnituseft. Menfa non videt, neq; hoc præftarepoteft, quia caret anima. Nec propterea definit oculus eflecorpus, quod præftare poteftaliquid fupra omnia etiam maxima corpora inanimata. Sihoepoteftpræ» ftare corpus animatum; quid nonpræftaretcorpusDeifica-tum ? hoc eft,a Dei Filio, in vnitatem perfonæ afiiimptum? Ideo Chriftus non fimpliciter dicit:Accipite,hoc eft corpus; Tixtogttimcorpo- fcdaddit, MevMjHoc eft,FilijDei corpus, quod viuificam lu chiiftj Dcificata. vim omnem àFilio Dei haufitjVt viuificarepofsit,quod nullius làndi hominis corpori datum eft.

Hoc corpus in veteri Teftamento nondumfuit;nedum, vt à Filio Dei in vnitatem perfonæ affumptum clTet.Ideoque turn fuâeftentiapræfens nonfuit.Nunc veto nonfolùmexi-ftitjfed etiam fadum eft Filij Dei corpus,amp; ad dexteram vir-tutis amp;omnipotentiæDci, (quæ neque locus,nequeinloco eft) collocatum eft ; amp;nbsp;inde habet diuinum,cœleftem , amp;nbsp;fupernaturalem modum, vt adefle pofsit, quod Petri,Pauli, amp;ominumSanótorum corporibus negatumeft.

Quod autem ex Chrifti dido , de Abrahamo affertur; Abraham vidit diem meum, amp;nbsp;gauifus eft : nihil ad rem prç-Abraham quemodo fcntem facit.Nou eiiim præfentem vel vidit vel habuit Abra-videritdiem chrifti. ham Chriftum J neque chriftus hoc dicit; fed vidit Diem Eivs FVTVRVM,amp; Chtiftum vENTVRVM ; Qua rationc cumvidilfcdicitur.

Aiiavifio^chrifti in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftus inquit difeipulis fuis : Bead oculi qui vi-

Aaoftoiis.quarain dent, quæ VOS videtis; quia multi reges voluerunt viderc, Abrahamo. quod VOS videtis ,Et non vidervnt. Et de Simeone Icriptumlegimus, ci relponfumdatum, non vifurum mortem

tem,prîufqiiam Chriftum Domini vide ret; quem in vl-nisgeftans,c!amaiiit;Nuncdimittis feruum tiium Domine, QmaOcvLi MEI viDERVNT faJutaictuum. AliacEgo eftpræfentia Chrifti in nouo Teftamento,quàm inveteri, tempore Patriarcharum amp;Abrahæ. Nunc enim hie homo Matth.ir. præfentiam fuam promifit; Vbicunque funt duo aut tres congregati in meo nomine, fum in medio ipforum : quern Patres venturum,non autem præfentem crediderunt.

amCnriltnecundum carnem, Iola nde,hocelt,duntaxatre- tem. Ipediinoftridefinit ;quafidesipfum præfentem faciatqua: sumiedecaftro. omnibus temporibus vna nt, Idque limilitudinc caftri ex- libri.deveibiscy-plicat,quod eminus pofituvifio præfens faciat,fi quis ocu- «ui. losapcriat. Sin verb claudat : abfens fit. Sic fidem præfens efficerecorpusChriftiinCœnaDomini: quafi quiscareat, Chrifti corpus ei quoque non adeffe, fed abeffe. Quod nos apertè negamus. Præfèntia enim corporis Chrifti in Cœ- trxfentia corporis naDominica,nonà fide aut cogitatione noftra de Chrifto ifidj'noquot;irl?'edi*pfi. pendet,quam neque fidesefficit,nequeincredulitasimpe- us chtifticommu-dit : fed definitur perfona Chrifti,amp; verbis inftitutionis eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnipoten-

Quia enim Filij Dei omnipotentis corpus eft; ideoadefle poteft,amp; reuera adeft, fine quis credat, liuc non credat. Et quia dixit,hoc eft corpus meum: ideo certo adeffe minime dubitandumeft.

Requiritur quidem fides ad Chrifti falutarcm præfenti-am,ne adiudicium corpus eius accipiatur ; fed ipfam prçfen gt;nbsp;fXtaien“'' tiam minimè efficit. NamChriftus non modo pijs præfens eftîfedetiaminmcdioinimicorumfuorum dominatur,non abfens,ficutcaftrum abfens perpetuo manet,fiuequisocu-los apcriat,fiue claudat, nifi corpore fuo accedat; fed præfens inimicis fuis, omnibus locis amp;nbsp;temporibus dominatur; adeoquelongépræfentior, quàmhoftes fîbiipfi præfentes finit.

Non localis autem eft hæc præfèntia, fed diuina, cœleftis'caquot;'‘’Chri(U p--. amp;nbsp;fupernaturalis ; quam caro Chrifti à Filio Dci habet, cum f'dISfiip« quo natualis.

quo vna perfona cft. Quia no nos ad ilium, fed ille ad nos ac-cedit,vel ad vitam,vcl ad indicium.

simile dtMagiftr» Quemadmodum enim Magi ft rams refpedu fuiexæquo adeft bonis amp;nbsp;malis ; bis ad poenam, illis ad gratiam : amp;nbsp;vnus idemq; Magiftratuseft, qui contraria operatunTdemipfuni Paulus de ChrilH præfentiain Cœna Dominica conciona-tur. Chriftus enim non folùm faluator, fedetiam iudex cft, fccüdumillud Ioan. Pater neminem iudicat, fed omne indicium dédit filio,quia filius hominis eft.

Ttafentia sicramï- nbsp;nbsp;nbsp;Præfeutiam ergo facramentalem corporis Chrifti, ne-

min^cœna DomViîi quaquam fide definimus , fed communicatione virtntis àquaviitute depen- dininæ,ad quamcaro Chrifti ad dexteram Dei collocata, ***quot;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eneda eft:amp; verbo inftitutionis, cuius veritatem increduli-

Id cum aduerfarius negetjmanifeftumeft, nullam eum Qupmodo pracfentij protfus præfentîam veram amp;nbsp;realem corporis Chrifti in ter-riscredere,vbiCœnaDominieelebratur. Non enimratio-Bezadefiniat. nc pcrlonæ (ecundiim verbum , led ratione fideiduntaxat præfeutiam hanc definit. Quod non modo cum exprelTo verbo Dei, led etiameum totius antiquitatispioconlenfu pugnat : ficut alias demonftratum eft.

Confenfus de parti- Qimd ad beneficia Chrifti attinet,eiusque meritumjnul-wmc°hrifti'quot;^^'*° lavuquam lisant contentio inter nos fuit,eorumPatriar-chas amp;nbsp;omnes fideles in V. Teftamento non minus in fuis Sacramentis, (quæ vmbra futurorum erant) quam nos per veramfidemin vfu noftrorum Sacramentorum,participes

Heb.ij. fadoselTe. QnarationeChriftusefthodie,heri,amp;in fecu-Apoc u. lnm;amp;iamindeaborigine mnndi agnus occifus; manente interim præfentiæ ratione logé diuerfifsima, quod nuc pronom. II. nbsp;nbsp;nbsp;pior nobis fit falus,quàm cû illi crediderunt, Apoftolo tefte.

SeddabitmihiReuerentiatua veniam, quodadprimum caput tuæ orationis fuerim prolixior. Volui enim paulo co-piofinseaexponere, vtquæ noftra fit fententia, amp;quisfta-tus noftræ difputationis verus amp;proprius fit, intelligeretur. Nune ad reliqua capita breuiter relpondebo.

Nam quod dicitis, vos non negare, pancm effc corpus 2, ChriftijcùmMetonymiaraftatuatisjVOScontrarium fenti- Metonymiacum ¥»-re/uoloco docebimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tap«f«tia pugnat.

Modus autemfàcramentaiisprçft:ntîæ,quôd non fitidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

in veteri amp;nbsp;nouo Teftamento, nunc copiosc explicatum 5c riafentia Rehtiua probatumeft........

Etfi eniin dicitis,non efle nudam fignificationem, aut re-præfentationem, qualiseft imaginum aut piâurarumvfu^ vulgaris: nihil tarnen hoc ad præfentiam verara afl'erendam facit. Talis enim præbitio corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti, et-iainin SacramcntisveterisTeftamenti fuir, quaillis beneficia Chrifti applicata,adeoq;ipfeChriftusdonatus fuit. Noa autempropterea illis fubftantiâ carnis affuifledicitur, ficut nunc nobis adeft.

EtmanctquoqueperceptionisMyfterium,quæfitperfi- y. dem,qua Chrifto.coniungimur,amp; caro de carne,amp;os de of- Myfterium perea-fibuseiusefficimur.Non autem perhanc præfentiam cor- M*ftet?umquot;r«feX-porisChrifti, tollitur Myfterium, quoChriftus cum pane üX corpusfuumrealiterprsEfens, ad confirmationem mandu-cationis per fidemfaâ;æ,verè amp;nbsp;realiter exhiber.

CaluinumquoquedehocpofterioreMyfterio,fua verba d. întellexifle , ex commentario eius in loanncm liquet: Vbi monet,eostoto cœlo errarc,quiopinantur, vnamamp;ean- chiifti,'myfte°ium. dem manducationem corporis Chrifti Ioannis fexto,amp;in CœnaDomini,.efte.Item, qui opinentur, Mandvcare mandvcare corpus Chrifti in CœnaDomini idem elfe, quod credere, corpus chrifti amp;nbsp;loan.ô.Ideo nihilcertius eft,eurnlocutumde coniunéiione form^dîfte?untamp; ’ fignqrum cum rebus fignatis. Qjupropterfalfumeft, quod rcipfa. vos in Thefibus veftris dicitis:perceptionem Chrifti, fiuein m Refponf. ai fimplici verbo,vtloan.d.fiuein Sacramcntis,vtininftitu- Thcf.i. tioneCœnæDomini,EANDEM esse.

Qupd autem non fitmirabile, corpus in cœlo exiftensamp; Nihiimiruminre-permanens ,in terris per res terrenas Relatiuè fignificari i»'æ«=lt;eavfitatuœ, amp;nbsp;repræfentari,8reorumvfumcominunicari; omnibus no-îuineft^

sic Chriftus non dicit : Ego prxfens fui Abrahæ. Sed di-citiAbrahamdefiderauitviderediem meum, videlicet, vciï-turum,nonipfipræfentem:amp;vidit ipfum Chriftum ventu-runi,nonpræfentcm : dcquopaulôantè làtiseftdiâiitn.

Qnod ad Auguftini locum attinet ; quoniam ex calice iu-bet bibere,quodfluxitexChriftilaterejnôde ipiritualiper-ceptioneeumloqui, verba apertè docent. Nam ex calice bi-berciubet.nonex calice credere, quodfiuxit ex Chriftilate-re. Orefitillaperceptiojdequafolafermo eft, non fide tan-tùm.

lO,

Spiritus S. corpora-libusoculisverèSc realiter vifuseft.

II.

Veritas corporis non tollit cius prxfentiä in Cœna Domini.

12.

QnpnicdoLuthe-rus ScBrentius Sy-nechdochen con.-caflerint.

Spiritum iànôum verè amp;nbsp;non tropicè aut fignificatiuè vi-fum,paulôantè cxplicatum, demonftratumeft: quamui« non in propria, fedinafliimpta forma, feu fpecie columbæ vifuseft.

De veritate autem corporis Chrifti, quod diciturjquo-modo præfentiam eius veram amp;: realem, illam fupernatura-lem amp;nbsp;cœleftem, non tollat: analogia corporis animati amp;nbsp;Peificati, demonftraui.

Qupd ad Synechdochen attinet ; verum quidem eft, cùm aduerfarij Lutheri,vfque adeofiguris deleftarentur, Luthe-rum quemadmodum amp;Brentiumrefpondifl‘e,curloco Me-tonymiæ non potius Synechdochen arripuerint,quæ amp;nbsp;ipia inter figuras numeraretur, amp;nbsp;præfentiam corporis amp;: fan-guinis Chrifti è cœna non tollerer. Qj^amuis enim figura lit : immerito tarnen inter tropos refertur. Neque enim hîc Nomen pro nomineponitur; neque Chriftus dicitiPanis eft corpus meum,fed inquit: hoc eft corpus meum. Vbi Prono-mine (h o c) duo demonftrat : quorum alterum ad fenfum, alterû ad intelledûrefertur. Qy i d enim difeipulis fuis dare voluerit,verbis exprefsit, cum inquit : e s t c o r p v s m e-V M. Quo autem organo amp;nbsp;inftrumento det aut dederit : vo-cabuJo (h o c) fimul demonftrauitifcd non nominauit, ne difeipulipanem duntaxat manducarciufsi videantur.

CurBaptifmus Teftamentum non nominetur, fupràfatis diâum eft. Et nos quoque fatemur,quôd Chriftusin cœna

BcndixeritzCorpusmeum eft Teftamentum.Scd hoc nihil prohiber, quo minus defcriptio integra verborum inftitu- Defcnptio cana: tionis Cœnæ Domini,fitverum,perfelt;ftum amp;nbsp;integrum Te- amp;pTr*ftàumTe«“a-* ftamentum, cuius partes quoq;ftmt, corpus amp;fanguisDo- mentum, minijficutfupràexplicatum amp;probatumeft. Et hæc haôte-nus. Pofthaebreuiorero.

J^euerende 'D.'DoeiQr,Non ngitur deprAfentiâ/edde trope; An in verbis Cænne Dominiert trepus admittendus fit.

Num de frAfentin dicimus,quod corpus fiinguis Chrtfii verèinCœnAadfint. Nonautem coi^ori,fid dl E N TI. ^Amprtefentiam non ipfifidesfiedvirtus nbsp;nbsp;verhuntDei

Jdeo longe certiorent h Ane prAfentiam, quA fit perfidem^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3-

quÀm ilUm ejfie dicimus, quA vos ilium cor pari Adejfi dicitis. Siquidem res longe certiiK mente, quÀm oculis percipiAmtss. Etinterdum videmus hominem alicuiprxfentem, Abfintem

Idâm quodfides videt, verè videt virtute Spiritusfin-Eli. ^od Autem oculis viderefe putAt,fiepefAllitur. ^ua~ propter non omnem tollimus prAfentiAm corporis Chrifiiin fier A CœnA : fed illAm dunt ax At, quA corpus Chrifti, nofiris torporibus udefiè dicitur : contru Autem prAfienttAm flutui-^ns,quimentiprAfenseffedicitur,perfidem. FidesAutem y. tn verb A Dei refiicit.fiiUApropter non eït imAginuriA prAfen-tiA,quA mens fides corpus Chrifii ub/ens nbsp;nbsp;in caclopermu-

PrAtercA, corporAlishAcprAfêntiA, de quA vos loquimini, cam AnAlogiu Articulis fidei de ChrifiopugnAt. Docent .n. Aj^titalî/jîmboli,quod ïilius Dei, ex Mûri a virgine,verÜ

naturale corp tu affumpfèrit circumfcriptum , in quo pA^tts, crucifixu^i mortuui,[ipultta refurrexit, afcendit in cœloi-, vnde iter um hoc corpore ad iudicandum t'enturta eïi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

£/ Chrifium primam Cœnam celehraffè , pritcsquam ad _ * dexter am T)ei collocatui e'd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poïi mortem,reJùrreEtio-

nerntàquot; ‘fficnfionem in cœlum, demum ad dexter am TOei col-lûcattcs tH in cœlegihtie. ^omodo erqpex fejiione ad dexte- ' ramTgt;ei,praßntia hac corporis Chrßi probari pot est? Cef-fante enim caufa cejjat etiam effeSius.

^uodexDamaÇcenodeTOeificatione corporis Chriflialla-turn esh non de taïi Deificatione intelligendum eÜ, quemad-modurn 'u.os dicitis^quacorptcs Chriftijuasproprietates ami-ferit,^T9eitasfaUumfit : Néque Damafienusde taliT9eifi-cationeloquitur.Proprium enim corporis Chrifti ePi,^AN^ TVM ESSE, finitum nbsp;nbsp;circumficriptum ejfi. Si igitur

corptts Chrifiifimulfimelinpluribtis locis prafins efififia-tueretur,nonampliiis verum corptts effet,fid amifijfet fitam’ quantitAtem,(dv circumfi:riptionem,qua corporis propria eit.- ; ^od femel Chriftus affiimpfit, inquit Eamaficentss ,nun^ .J quam amplius deponit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fl

• Et quando Patres de diuinis donis loquuntur tn carnem donoTinnli/huma^ chrifiicollatis,de’vnioneloquunturperJonali,quaFiliusE)eï' nitatcm chiifti:coi- alîumptum corpus fibi 'vniuit, nonautem in Deitatemcon- 1 litoriini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J- • X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t- , ■

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerttt,autinilluddiuinasjuasproprietates contulit. Habt- quot;,

tualia enim fiunt dona glorificattonis, quibus Chrifius non i modo fuper omnes beat os Angelos ornatus est, fed etiam om- nbsp;nbsp;}

lo., Eateor etiam, corpus Chrifii Abrahamo ^CTVnon' fuijfeprafens,nequetcmpore Abraha ACTVextitfffe. Inde auî^m confieqiii nego, quodfimpliciter illiprafiens non fueriP.

fiAmßdeseH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(xh ovrap, hoceli,fuhßa.ntia. rerZ,

A E NON S TNT: fient LpiftoU nd HebrMS tefia-^c^it. tur. ^luom^lm■pdes intuetur in 'verbum Domini in c^tio res promijfiaprsfiens elifuo modo.

It a. credimns mtdtAy qux Çcimusfit cl a efifi ; credimtisficida u. eondita. ^^muisenim creatio prxterijt ^tAmeneAmfuifii credimtis i Atqne hoc modo fidei eli pramp;fiens: fic crcdimtis et ~ iim multa futurA,qux hoc tempore acIu non fiunt.

'Etnolimfaneepo dicere: CorpuxChrifii tempore Abrahx non extitijfie. Fuit enimfied non aHu.

Ex quoiequitur,quod ad 'veram prxfientiam, non fimper illAreAld exifientiarequiratur.Fides enim ctiamextrA mun-dum emiprat.

Dixifii quoquC'.BeneßciA chrifiiPatribus etiam in vetert 14-Tefiamenta collataejfi'. videlicet ,remifiionem peccatorum,. imputationem luftitia, vita at erna. quot;Flum ergo vis,^ cre-dis,quodEX 1^10 N ENTEillAbeneficiaprofeliAfiint? Nam ilia beneficia profita ENTE habuerunt Chrißttm non minus Patribùs ,quàm nobis prafientem : qui etiam corporis amp;fanguinis Chrifii, non minus participes fuerunt, quant nosfiumusin Coena Dominica, ^omnibus Sacrament is noui Tefiamenti.

Tlequc tibi concéderepojfium comparationemfianguinis in veteri ^nouo TefiAmenta ex Mofieallatam'.qubdfianguinem J^ojaicum, dicis tantum fuifiefiguram efiquot; vmbramfiangui-nis chrifiiahfintis,citm Mofi dicit: Hic elt fànguisfiœderis, quod pepigit D OMI N P S fitper cunitis firmonibus fiis. In Cœna Domini autem efific ipfiùm verum fiinguinem chrifii',nonfiguramautJignum tantiim, citmChrifius di-cat:Hoc efifiànguis meusnoui Tefiamenti. Tnus enim idem fittiguis efi i» vtraque Tefiamento, elr in vtriufique Tefia-

menti SacrAmentis, •videlicet, vertu pinguïs Domininoßri ItfuChriflißdeimentipneßns'. t^ttAmuis ilU crediderunt in rmturum,ficut nos credimtts eum venijje, éfßnguinem hune pro peccAtls noflrù effudijji.

Sicut enim vents n At tirAlisfAnguis vitulorum verum fingutnem chrifii IJrAelitis reprAjèntAuit figni^cAuit jèquot; I t [lorum fidei At que menti prahuit, quem ejfujùnu er At : Sic vinumbenediîïum inCœnA Domini reprAfentAt,ßgnificat ßdei 0“ menti noftrx,eiq^prAbet verum fAnguinem Chrißi, qui iAmpropeccAtisnoJlru effufus eit.

Ex quibus omnibus conßAt, nos minime negAre verAm p^ielenttAm corporis ß}‘fAngttinu Chrifli inCœnu Domini, (ed CAm tAnt 'um prAfentiAm oppugnAre ,quA corporibus no' ßris,d^ non mentibuspr«beAtur.

ReuerendeD.Beza,fcioequidem de tropocontrouerfi-Dornrnitropuf^-quot;* am eflcjan in verbis Chriftiadinittcndus fit: fed difputatio-itoduftus üt. ncmhancdetropojàvobishancpotifsimùm obcaufamin-troduäam negare non potes, quia apertè negatis corpus Chriflipaniadefle.Ideo per tropum verbaChrifti nccefia-riôintelligendaefl'e,haélennscontendiftis;quodnos apertè negamuSj amp;nbsp;contr^icimus; de quo paulô póft plura.

i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qupd autem nobis perfuadere conamini,vos quoque vc-

ram amp;nbsp;realem præfcntiam corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in CœnaDomini credere amp;docere,vtcontrouerfia magisde modo præfentiæ,quàm de ipfapræfentia elfe videaturjad il-lud quoque breuiter refpondebimus.

5' Dicitis VOS : corpus Chrifti per panem Çœnæ Domini dep^fæfequot;' menti repræfcntari,fignificari, amp;cxhibcri. Dicitis quoq; tiacorporis Chrifti quodfidcs hanc præfentiam non efficiat, fed virtus Spiritus in cocnaDoiuini. finlt;fti,amp;verbuiT). Fatcotj verba fplendidaefle,quænonfta-tim ab omnibus,lêcundum veftram opinionein, percipiun-tur Scintelliguntur. Quifquis enim fimplcx Chriitianus hjec audi-

àudiens,arbitratur, nullum inter nos de præfèntia ipfacer- d-bmi nobifcu« tarnen cfle,fed duntaxat de modo præfentiæ« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bl^um fentquot;°’'

Vertun fi explicationcmexpendamus. amp;nbsp;negatiuaftatim Q^moäo hic faix fubiuinäara examinemuSjvidelicetjNON corpOri avt ORipræfenseflejmediocriterinftituti ftatim animaduerte-repofliint, nullam veram amp;nbsp;realem præfentiam à vobis do-ceri,ftatui,autcredi,amp;vos vobisipfis aperte eontradicére.

Etfieniin verum eft,quod corpus Chrifti perpanemcœ- corpus chiifti ne« næ menti amp;fideinoftræexhibeatur: inde tarnen non fequi- foiùm menu; fed ct-tur,quôdpani non præfens fit,amp; ori noftro non præbeatur: mquot;’f°ns fed contrarium verumefle, verbaChrifti aperte teftantur. o'“-Quando enim Chriftus panem h v n c inanducare iubet orej CÙminquiùAccipite, inanducate,hôceft corpus meû: manifeftum eftjquod corpus Chrifti non modo repræfente-tur,amp;fignificetur:fed, ficutdicis, virtute Spiritus fanéli fe-cundum verbum Chrifti, præbeatur quoque amp;nbsp;exhibeatur* Qupmodo ergocûpanenôadeftjamp;orinonpræbeturamp;ex-hibeturcorpus Chrifti,cùm panem nô nifiore accipiamus?

Quando igitur dicis, pani amp;nbsp;ori noftro corpus Chrifti in Ccena Dominica non ade(fe,quodperhunceibumadim-mortalitatempafciturmequidem menti adefle autpræberi, neceflariô fequitur. Mens enim in corpore eft, neq; ipfa fola nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chnftier

in cœna pafcitur: (cd totus homo,anima amp;nbsp;corpore con- b^™uTp?xfens” cT ftans,fpiritualiter hoc cibo amp;nbsp;potu rcficitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feiuentiafiezK.

Etlt;|ucmadmodummens verba Chrifti intuetur, quibus fimpliciter (idem habens falli non poteftÿfic oculi panem propofitum intuentur,quemautem Chriftusnon folûorc percipereiubet, fed addit: Hoceftcorpusmeum;neq;fidei, neque mentis vilain mentionem facit, fed de raanducatione lûquitur,quæexterno corporis ore fit.

Si igitur corpus cûpaneverè præbetur pervcrbuChri-fti: Accipite manducate,Hoc eftcorpus meû;quis quæfo ne-gare potcft,oricorporispræberi,amp;verèexhiberi?Ininyfte-rio tainen,nô Capernaiticè,aut carnaliter, quemadmodum Chryfoftomus fpiritualiaper corporaliain Sacramentis dif-fpenUûdiciu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;si-vc-

jidüi maiorvlsamp; Sivcro oricorporis non præbetiir,nequeeipratfêns eamp;t duntaxat amp;: per fidem menti; abfens ergo corpus Chrifti, quoad fc,ftatuitur,quod non virtus Dei, ied co^ira-tio fidei prsefens faciat ; ciiin corpus Chrifti, non per virtu-temSpiritusfandipræièns fit.fcdneccftefit, vt fides fefein -locumcœlieuehatjvbicorpusChrifti folùm præfenseft, amp;nbsp;non interris. Hæc veftrafententiaeft,inquarecitanda nihil cauillamur,aut Ibphifticamur. Cupimusenimytriufq; partis fententiam ab omnibus reâè intelligi; cuius fei caufapo-tifsimùm hæcplacidacollatiojfine omnianimorum acerbi-tatCjinftitutaeft.

4* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ex quo manifeftum eft,etiamfi nequaquam videri velitis,

chtifti.cum fuis ne- iiiiiegetis: id tarnen vos reipfafacere, cùm aperte dicatis: gatinCœnaDomi- (^oj-pug Chrifti, pani amp;nbsp;ori noftro in terris in vfu Cœna: NviLo M O DO adcfle:idqueduntaxat,incœlocollocatis vfque ad extremum iudicij diem, vt vobis in terris nequa-, quam adfit.

Efteautem imaginariam prælèntiam, quam vosfingitis, ■ imagiBariaprxfcn- exeo manifeftumeft,quôd quandocle rebus abfentibusco-incœna.fecundum gitamus mente noftra, casactu nobis non prælentes lilti- , D.Bczædoftrinam. mus : fedcogitatio duntaxat eft in nobis, resipfà autem abfens manet; ficutpaulôpôftjijfdemexemplisdemonftrabo, quæ abs te allata funt.

Quôd autem præfentiam corporis Chrifti, quam nos in amp;nbsp;fan'^iinîs”' CœnaDomiiii ftatuimus,veram amp;nbsp;realem,cum analogia fi-chdftii/cœnaDo- dei Si articulis iÿinboli Apoftolici de Chrifto, pugnare dici-mini,cum analogia ris,quibus doccatut cotpus Chrifti circumfcriptum ex Ma-riavirginenatum^paflumjcrucinxinn, inortuum, lepultum, refurrexiffejincœlum a{cendifle,amp;c. non autempoftecir-cumfcriptionem fuam retinere,fi fimul amp;nbsp;femel in pluribus locis præfens ftatuatur ; Refpondemus, fi phyfica, naturalis, autlocalis præfentiacorporis Chrifti à nobis in Cœna Domini ftatucreturi fatcor fequi, quod hoc locoabs te col-ligitur.

Notumautem eft ex thefibusnoftris, quodillam phyfi-cam , naturalem amp;nbsp;localem præfentiam non ftatuamus, nequevnquamdocuerimus:quodnoftrafcriptaapertè docent.

Cùm autem in rcfponfione veftra ad Thefin noftram cr«ffa opinio Bei« quartam aperte dicatis ; vos ipfius corporis Chrifti quan- ^laTf^nda™ tpo’i’/* tumuisglorificatifubftantiamjnonvidere pofle reipfacum ^finguinU chxifti. pane amp;nbsp;vinopræfentem ftatui ALITER, qjam physica ET LOCALi circvmscriptione; omnibus audito-ribus manifeftum eft,vos in totahac difputatione, amp;nbsp;omnibus libellis veftris non doftrinam Ecclefiarum noftrarum, RezafuomfigmentB fedveftrum figmentum oppugnare,amp; nobis opinionem fal-sôtribuere,quam nunquam afieruimus, fedapertèfemper damnauimus. Quodfundamentum Sc vnica caufaeft veftri erroris de CœnaDomini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de cœna Domini.

Nequeeniminter nos.côtrouerfum fuitvnquam,an cor- in cœna Domini poris amp;nbsp;fanguinis Chrifti fubftantia, phyfica amp;nbsp;locali circû- quot;fus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ss**

fcriptionepaniamp;vinoCœnæpræfens fit:fedapertèfemper poiitchiiai. banc præfentiam negauiinus,ficut paulô pôft, amplius db-cebitur.

Quæftio autemeftamp; fuit femper à noftrispropofita:An verusftatm wnttas nulla alia præfentia corporis Chrifti in Cœna efle pofsit, “orVoiis'chriftni* quàm vifibilis ilia, localis, phyfica amp;nbsp;circumferipta? Quod canaDomi«i. nosfemper negauimus,amp;adhucconftanternegamus. Haber enim Deus infinitos modos,quibus res præfentcs fiftere poteft ; amp;nbsp;non folùm localem ilium, phyficum, vifibilem, amp;nbsp;circumferiptum craffiim modum,quein fenfus percipiu

Dicimus ergo præfentiam Sacramcntalem corporis Chri- nbsp;nbsp;nbsp;w facumînu

ftiinCœnaDomini, veritatem,localitatem amp;nbsp;circumferi- iis40cLiitawm'amp;*' ptionem corporis Chrifti non tollere. Qncmadmodum ciremnferiptionen» cnim in prima Cœna,locale,finitum amp;nbsp;circumferiptum cor-pus Chrifti permanfit, cùm corpus fuum cœlefti modo di-fcipulis fuis diftribuerct: fic nuncc’uoquein gloria finitum amp;nbsp;circumferiptum proprietate fuæ fubftantiæ manet,amp; ni-hiloininus fecundum verba Teftamcnti Chrifti in Cœna

præfens eft,amp;cum pane nonfolùnimenri,(èdetiam oricôigt; poris præfens eft,difpenfâtur Scorepercipitur, modocœle-rti,qiiem foins Deus nouit; cuius potentiæamp;veritatinosid tribuimus,amp; Myfterium hoc ado ramus.

7. Q^dverôex Analogia fidei amp;nbsp;articulis ïÿmboli oppo-niSjChriftum Ccenamfuam Dominicam cum dilcipulis ce-0cDext«aD:i. lebrafle,priufquam addexteraniDeicollocatuseffet,adeoq» cxhacfcfsione præfentiam non polfe confirmari : Refpon-deo, Articulum defefsione ad dexteramDei, reftè amp;nbsp;Scri-pturæ facræ confentancc intelligendum amp;nbsp;cxplicanduin cffe.

DexteiaDciquidüt. Docet eiiim Scriptura S.Dexteram Dei nihil aliudeffr quàm omnipotentiamDei,adcoq; ipfum Dcum effe.Et quâ-uis prolixior eius explicatio xd locû de perfona Chriftiper-tinet: paucis tarnen rclpondcbo ad Argumentum, quod ex hoc Articulo ab aduerfarijs iam inde ab initio huius contro-uerfije extruftum amp;nbsp;noftris obieétum eft : [Chriftusincœlo ad dexteram Dei collocatus eft : Ergo fuo corpore in Cœna prçfens effe no poteft.] Cùm enim DexteraDei fit ipfe Deus: Homo chriftusin Corpusaût Chtifti,cû Deo in vtero matrisperfonaliterfie ▼tero matris furamc vnitumuïianifeftumeft,quôdcorpus Chrifti poft afcenfio-nem ni cœluin altius non potucntcxaltan,quain in vtero matris exaltatii,hoc eft, vnumperfonalc cum Deo fa/âûcft. Hoc nemofànusnegarepoteft;nifi fortèquis afTererevelif, aliquid ipfo Deo magis altum exiftere pofle.

Deusquomodofit CùmigiturDeus fitaltifsimus, nonloco(fiquidemneq’ aitifsimus. locus,nequein loco eft Deus) fcdMaieftate: fcquitur inde, Qujs fitaitiiTîmus eum qui Deo proximus eft, poft Deum , omnium creatu-poiiDeum. ratum refpeôtualtifsimum cffe, neque altiorcm fieripoffe, nifiinDeitatem mutaretur,quod fieri non poteft.

Chriftiana, quôd Homo orthodoxoruin AssvSi PTvs(ficcnimvniuerfaorthodoxa vetuftasloqui-ïauum. tur,nequisnobisignorantiam concret!amp; abftraâi obijci-vnaperfona cum Filio Dei faétus fît. Ideoquç etiam altif-fîmuSj,

{iinus,amp; ficutEpiftolaad Hebrxos loquitur, ipfis coelis fub- Heb.7. limiorfaâus cft,idq;in vtero matris,inipfaconceptione, priufquam nafceretur.

Qtódautemin SymboloApoftolorum,fefsioad dcxte- curchtiftushomo ram Dei non modo poft conccptionem amp;nbsp;natiuitatem, fed pafsionemquoq;,mortem,refurrclt;ftionem,amp;afcenfumeius DextenmDei. incoelum,Chriftotribuitur,quafuper omnem principatu, poteftatem amp;nbsp;dominium exaltatuseft: id refpeétu form« feruijChrifto tribuitur, quam poft mortem demumdepo-fuit.

QuodD.PaulusadPhilip.a.cap. peripicuè explicatjvbi rhii.1-dicit: Chriftum,cùmin formaDeieffet, non rapinam arbi- phïn‘dèformaDefc tratü,effe fe æqualem Deo,fed femetipfum exinaniuiffe,for- scform»fci«i. mamferui accipiens.VbiApoftolusnondicit, quod Chri-ftusin forma fcrui formam Dei depofuerit : fed in forma Dciperinanferitjamp;formam ferui affumpferit, quaformam Dciopcruit, qu2 à pundo conceptionis perpetuo in ipfo permanfit. Inipfoenim omnis plenitude Deitatis habita- cot». uit corporaliter : quam tarnen non oftentauit : interdum autem miracula editurus,declarauit, amp;nbsp;eiusquafi guftum quendam hominibus amicis amp;nbsp;inimicis præbuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Formam igitur ferui ita geftauit Chriftus, donee opus chriftusetiamfor-Redemptionis generis humani perficerct; vt interim fern- mam feiui gedans per Dominus permanferitjfteut difcipulis fuis ait : Vos ap-pellatis me Magiftrum, Sc Dominum : amp;nbsp;redè facitis, quia ioan.13. lum. Fuit verus Dominus nou modo vtDeus,fcdetiam vt Homo:quoniamvnaperlbnaDcusamp; HomOjVnus eftChri-ftus,nonduo,

Cùmergo etiamin ftatu humiliationis amp;nbsp;exinanitionis, oiftiibutio corpon» forma Serui,formam Dei (quæipfaDeidextera,amp;: eius

omnipotcntia,adeoqueDcusipfeeft) femper tedam reti- opus eftinfinitx vir-nueritjamp;fecundumHumanitatem in ea f vERiT,neque vnquam depofuerit, fed quo ad humanitärem pleno eins

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;La lariter

culariter in prima cœnavfiirpauit,cùm corpus fiiumdifci-pulis fuis'diftribueret. Quæ diftributio corporis amp;fangui-nisChriftij non formæ ferui, fedformæ Domini, amp;Maie-ftatis proprium opus fuit, homini Chrifto communicate.

Quemadmodum etiam paulo poft in horto candem ho-fl:ibusfuis,priufquam caperetur,declarauit. Quæ amp;,cum duodccim annorum effet, inter eruditos Hierofolymis in ipfo cluxit, amp;nbsp;per iniracula poftea innoruit. Quamuis ni-hilominus fapientia creuiffe, amp;nbsp;parentibus obedijfle fcri-bitur.

«SnipfexyeraScGet Poftcaquam autcm opus vedemptionis generis humani manafentennafcf- petfecitjamp;formam ferui prorfus depofuit,articulus fymbo-Dci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liApollolici dicit : s ED E T addexteram Dei Patns Omni-

potentis;hoceft,non folum vt Deus, verùm etiam vthomo, jcqualipotentiacum patre omnia gubernat, ficutferiptum eft: Certifsimeergo iciat omnis domusIfrael,quiaamp;Dominum amp;nbsp;Chriftum fecit Deus hunc Iefum,queni vos cruci-

Aft.ï. fixiftis. Sedere enim phrafi Scripturæjiiequaquamphyfi-DVinonfiglTfica^^ locationcm in articulo fymboli,fed cum Deo æquali phyficam locaüo- poteiitiaregnare fignificat, quodD. Beza negate non po-teft.

Id verovt auditores mcliùsintclligant,fimilitudineex-sîmiiedcPrincipe pHcabimus. Ptincepsaliquisfquod noninufitatumeftjl ad feiegunante. terrainfaiïétamprofeótionem adomaus, Icruihabitum in- ' duit, fecuritatis gratia, ad cauendapericula, nein itinereab Omnibus agnofeatur: amp;nbsp;in itinerepræftat etiam feruiiiaob-fequia,ftabulum amp;nbsp;et^uos curat, ocreas purgatillis,quiea longé inferiores,adeoque feruiipfius funt, ipfe verb corum

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominus cft,amp;permanct.Idquefacit,donecperegrinatio-

nem abfoluat. Dornum reuerfus, eum habitum Serui depo-nit,amp; non tum demum fit Princeps, quia Princeps natus eöx fed duntaxat adminiftraüoncm ftifcipit regni, quam ali-«^uaudiuabdicäuit..

sic Chriftus fecundum carnem c Spiritu fanâo conce- cnraïn» ptus,amp; ex Maria virgine natus fuit verus Dominus,non ino- lurreaionem ad do fecundum Dcum , fed etiam fecundum hominem, qui dcxteramoeicot. Maicftatem fuam diuinam,in ipfa natiuitate ita declarare potuiffet,vtintotiusmundioculosfummo cumftuporein-curriffet : verùm noluit, fed falutis noftræ caufa, fecundum hominem eius vfumabdicauit,quam fecundum Dcum im-mutabilis permanenSjiiunquam depofuit,autdeponerepo-tuit. Poft mortem autem ferui depofita forma, adminiftra-tionem omnium creaturarum fecundum hominem fufcepit, ÔC nunc federcjhoc eft,regnare dicitur:quod iam inde à tempore conceptionis amp;nbsp;natiuitatiseius,vfq; adrefurreüionem ex mortuis,amp; afcenfum eius in ccelos,fecundum humanita-temnonfccit.

Eft ergo æquiuocatio in verbis, [Sedere addexterâDeij Duplex înulleftn» Nam alias fignificant habere hanc diuinam Maieftatem, amp;nbsp;dexuiM^Det non exerere : alias vero non folu habere,fed etiam exerere amp;nbsp;exercere. IlludtribuiturChrifto etiam in ftatuhumilitatis; hoe verb duntaxat poft refurrcótionem, amp;nbsp;afcenfionem in eceloSjvbi ad dexteram Dei demum collocatus federe,id eft, vbique regnare dicitur : nee amplius fcruus eft, autin feruili forma,fedin Maieftate diuina fe toti orbi reuelabit.

Hæc igitur fubfequens Maieftas, quæ in pleno vfucon- vniclinftidiu!«! fuht,nihu detrahit cotnmunicationi maieiUtis,quani Cnri- miiiationü öcacU. ftushabuitinprimaCoena,formaferuiteftam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;udonis.

Neque igitur plus aut minus habemus nos in celcbratio-neCœnæ Domini, quàm difcipuli in prima Cœna Dominica habuerunt. Sed copiofior explicatio ad locum dc perfona Chrifti reijciatur , vbi omuia plcniùs tralt;âabun-ttir.

nis Chrifti,refpondcmus : non modo Damafcenum, fèd et- Corpus chriftiepr«» iam Nazianzenum ,amp; alios Scriptores Ecclefiafticos,corpus Chrifti Deificatum afferere. inquit, Deificatum efb Neque DaiuafcettuS| neque nos eorpus ChriftiDcificatum

co fenfu fcripfimus,aut diximus vnquam,quöd in Deitatem conuerfum feuDeitasefFeftum fit. Qua rationeetiam fuum QVANTVM, fuainque circumfcriptionem non amifit; fed quemadmodum corpus animatum propter vnionem cuni anima, alia propria quàm corpusinanimatum habet: Sic ViuificâtioDeitatis^ Damaîcenus quoque corpori Chrifti propter perfonalem vnionemcumDeiFilio, propria tribuit, quæ nyllius fanâi hominis corpori, imô ne Angelis quidem tribui pofTunt, Ex quorum numero viuificatio eft ; quæ itaDeo propria eft, vt nihil magis ei proprium effe pofsit; cuius vim tot am caro Chrifti haufit,amp;: in eins dignitatem amp;nbsp;operationem có^ fccnditjvt ipfa quoque viuificarepofsit, amp;verèviuificet. Si,-«ytiilus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Orthodoxi Patrçs vno orc, amp;vnanimi confenfu, Cyril*

QupdPatresnonfolùmhabitualiadonainhumanitatem c^iäinonun^m Chtiftipet vnioucm perfonalemcollata, fed ipfius Diumi* habituaiia dona col- tatispropriaci verè amp;nbsp;realiter commuiiicata cAe, apertè te-iataefle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftçntur ; ill loco altero de perfonji Chrifti,ad oculum demo*

ftrabimus,quôetiamvberiorcm traâatû de perfona Chrifti reijcimus,ne articnlos confundamus,fed fingulos fuo loco traßemus. Ex quo tarnen nullo modo fequitur, quod corpusChrifti in Deitatem conuerfum,autDçitas faßum fitjiicutapertè oftendetur.

Ï6. Q^d fatetur Dominus Beza: Corpus Chrifti tempore rides non eft eorum Abrahæ aßu non fuftfe ; tanquam confeifum accipimus, ^u®quot;on unt. OpôdautemexEpiftolaadHebræosdemonftrareconatur, Heb.n. nonideo menti amp;nbsp;fidei Abrahæ abfens fuiife, quia fides fiî VTrosotwe 9%quot; fxH ovrap, hoc eft,fubftantia earum rerum, quæ HiccodicemGræ- noiifunt : Refpondco, hæc verba in Epiftola ad HebræoS cum,MiniftetEccIe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i

fixGeneucnfis.Bezæ non repcriri. Sic cuim fonaotEpiftolæ verba: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttisji; tAt

ßgt;^'^7rouSjap, contenderet.,quiain hoc eft,fides cftfubftatîtia rerumfperandarum,amp; argumen* KnTu°'vequot;ba,quï^ab earum, quænon videntur. Longé verô aliud eft, rein iptp auegata fwit. fpevati amp;c noii videri; amp;nbsp;aliud,rem prorfus non effe,

Etfi verö fides credit,quæ vel futura fiint, vel quæ præter-îerunt; non ramen propterea res illæ præfentes funt. Suffi-citenimfidei,res promilûs, fore aut fat tiras cfle, au t fuifie, etiamficotemporepræfentesnonfiint,quando creduntur, hoc eft,per fidem afpiciuntur.

Præfentiaautem,qua menti credentis, præfenteselfe di- rræfenùa, quare» cuntur res in futurum promilfæaut præteritæ:noneft iplà-rumrerumrealisamp;vcrapræfentia, ledeftcertilsima fiducia ment» amp;nbsp;voluntatis, eas aliquando foreaut fuiffe, etiamlt præterierintjvel n o n n v m fmt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Neq; reformido dicere: Chrifti corpus,tempore Abraha-mi non fuiffejquoniamaéfu non fuit. Non cnim nego in lû-bisPatrumfuifle,priufquam definitum tempus complere-tur.Nosautem de præfentialoquimur corporis Chrifti,quç communicatione Diuinæ Maieftatis cfficax cft in Ecclcfia, amp;nbsp;veta pixfentia chd-qua Chriftus tanquam homo etiam vider amp;nbsp;audit gemitus nèm'inunuJ'” piorumjamp; illos confolatur ; qua præfentia nunc Ecclefiæ fuæ in V erbo amp;nbsp;Sacramentis adelfe dicitur. Quæ præfentia tempore Abrahæprorfus non fuit.

Exquofeqüitur,quôdrealisexiftentia femperrequiratur adeampræfentiam,quaaâ:iones rebus exiftentibus tribu- ReaUsiptxfentiaie-untur. Et quamuisfides extra mundum egrediatur : non ta-men ipfa res,fcdcogitatio fidei duntaxat de rebus per fidem cogitatis,præfens eft.

QwdautemD.BezaquæritjCÙmconcedam etiam Patres vndt beneficia beneficiorum Chrifti participes fados,amp; remifsionem pec- chnftiPatnaicUi»

1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coUatafinti

catorumconlecutoselle;numveum3autcredam,Qjyou ex non ente ilia beneficia profeda fint, quæ pro Ente Chriftum habuerint,non minus Patribus quàm nobis præ-fentem?

Refpondeojquôdhæcbeneficia nequaquaex non ente profefta fint, fed pro ente fuohabuerint Chriftum, certum eft : Non autem præfentem, fed futurum,amp; ventu-rum,amp;pro generis humaniredemptionepaflurum, quique iu facri-

88 Colloquium Mompelgartenjè, infacnficijsV. Teftamcntiadumbratus fuitrldeoqueînve-teri TeftamentOjtam accurate omnes circuniftantias obfer-uarioportuit.Nemo fuitinprecibus exauditusjuifirelpe-ßupropitiatorij,quodveruin propitiatorium Chriftuinfî-gnificabat. Ad id faciès erat conuertenda, vbicunque terra-rumagerentludæijfacrificia certo loco amp;ordincpcragen-daerant,vtArchetyporeipondcrent. Adillumtypumalli-gati erant Ifraëlitæ,qui carnem Chrifti repræfentabatjfigu-rabat, fignificabat, in qua Filius Deiincarnatus, genos hu-manuin redeinpcurus erat. In hac vmbra amp;nbsp;perhancvm-bram Filius Dei (qui non eft ex non kntibvs) beneficia patribus conferebat, non propter vmbram, fed propter eu, qui hac vmbra reprælèntatus amp;nbsp;fignificatus fuit. Remiisio tribuh*’uodfoifut* pcccatotum eft opus Dei proptiuin. Ideoquc ludæi Dtipiopriumeii. Chtiftoirafccbautur,cùm diccret: Confide fili, remittun-Matth. J. tur tibi peccata tua ; amp;nbsp;in cordc,intra fc dicunt. Hic blalphe-mat. Quiatanquamhomofibi tribuerit Chriftus,quodfo-lius Dei proprium eft. Hune efteétum Deus per vmbras Mo-faicascontulit Patribus. Qua ratione non modo ipfumRe-demptionis opus, obedientia videlicet amp;nbsp;mors Chrifti, fed ipfaquoque natura eius humana patribus reueraabfens,amp; non præfens fuit.

Ad meritt chilfti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad cuius operis 8c meriti participatîonem, non opus fuit

?cquidt“°abfô”ùt“‘’ velipfius perfonæ, quoad Naturam humanam , vel operis prxfentiahominis præientia : lcd fiifficicbat, quôd illud e n s horum benefi-ciorum crederent futurum, amp;nbsp;hanc obedientiam præftitu-rum.

Quemadmodum etiam nobis nihil derogat, quôdnon nobis præfentibus, fed plus quàm ante mille amp;nbsp;quingentos annos hoc opus Redemptionis peraftum eft. Sufficit eniin . nbsp;nbsp;nbsp;fides ad participationem beneficiorum Chrifti, quafirmiter

Menti «oftiz St «dei Longè autem nunc aliapræfentia eft Chrifti, etiam reipe-chiiaus Ipeélu mentis amp;nbsp;fidei,quàm tempore Abrahæ fuit. Nôenim ita ChriÛus hoc opus in terris præftitit, vt fecundum huma-nitatcin

Colloquium Momp eigart enfè. 89 nîtatemfuamà nobis noftraque mente perindeabfit, fient Abrahæ nonpræfens fuit. Sed quia Humana natura, cû Deo perfonalitervnita,amp;inThronumDcitatispropriumcolIo-cataeft,quinullo loco definitur üdeoreipla exiftens Chri-ftus,etiam reipfa fecundum humanitatem fuis eleâis verè amp;nbsp;realiteradeftjfine relpcétu fidei.autincredulitatis. Et bac rationeetiam corpus amp;nbsp;fanguinem fuû realiter cœleftimo-dopræfentem,fecundum verbum amp;nbsp;promifsionem fuiTe-ftamenti exhiber ; quod tempore Abraham, aut Patriarcha-rum,amp; in Sacramentis Mofaicis V.Teftamenti non fccit,ne-quefadumeft.

Pra5terea,cfFeâ:us ièu beneficia Chrifti principaliter àDi-uinitatc,tanquam efficientecaufa,proficifcuntur. Quapro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ptereffedus, hoc eft,beneficia Chrifti patribus per fidem applicata,nequaquam ex non entibus eliciuntur: fed ipfe Aô-y©-* incarnandusinfacrificijs amp;nbsp;Sacramentis adumbra-tus,perhos typos amp;nbsp;figuras J refpedu incarnationis futurs, ilia beneficia in eos contulit. Idcirco etiam diferimen Sacra-mentorum Yctctîs amp;nbsp;nouiTeftamentiin sternum ftabit,ne-que vllarationeeuerti poteft : Quôd videlicet Sacramenta veteris Teftamenti duntaxat vmbram Chrifti fecundum hu.- fiimom' manitatem : noftra veto Sacramenta in nouo Teftamento ipfum corpus habeant, quod realiter prsfcns eft,difpen-latur,amp; cœlefti modo præfens externo orc cumpancper-cipitur.

Etfi cnimvnus amp;nbsp;idem fanguis Chrifti eft,in quem fanguis Sacramentorum veteris Teftamenti refpexit, amp;nbsp;fanguis no-uiTeftamenti,cùmvnus fit Chriftus: tarnen illic tantum fi-guratuseftjhîc veto fublata figura per corporalia, feu externa Elementa panem amp;nbsp;vinum, realiter amp;nbsp;verè præfens eft, amp;nbsp;difpenfatur.

Etfupràdidum eft, quôd verba Teftamenti Chrifti non duntaxat menti, fed ori etiam præbeant corpus eius,cùm in-quit: Accipite,manducate,hoc eft corpus meum.

Noiiusiropus in Sa- Ex quo requitur,nullumprorfiis tropum.nequein verbis Sacramentorum vererisautnouiTeftamenti admittenduni efle.-cùmfanguisfacrificiorûverus fanguisfuerit,ficut Mo-Exod.24. fesloquitur.-Hiceft SANG VIS foederis, amp;4ion fignifi-cat fanguinem fœderis,nihil obftante,quôd fanguiné Ghri-fti repræièntet. Quale enim fœdus eft, tabs quoq; fanguis eft. Etfanguis quoq; noui Tcftamenti,verus Chrifti fanguis eft: qui no aliu fignificat aut repræfentat,qui€ft fanguis Chrifti.

Abfurditastropiin Sicut euim abfurdum cflet,fecundum tropum Mofis ver-verbis Tcftamenti ba de faiiguine vitulorum interpretari ; Hie eft fanguis fee-deris,hoc eft,fignificat ianguincm foederis huius : fie ctiam , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfurdum efl'et,verba Teftamcnti Chrifti per eundem tro

pum interpretari;Hic eft fanguis meus nouiTeftamenti,hoc eft, fignificat fanguinem meum noui Teftamenti, quipro vobis etFufuseft;quafi alius elfet fanguis noui Teftamenti, quàm qui à Chri’fto effnfus eft.

Sanguis veteris Te- Ideoquc fauguis vitulorum Mofaicorum, foederis eius, ftamenA fymboli- verus,naturalis Sc efientialis fuit,fcd fymbolicuSjfignificati-s^nguis nouiTefta- iius,repræfentatiuusvcrifanguinisChriftûSanguisauté uo-mentinon fymboli- uiTeftamentiquoqucverus,naturalis amp;e(fentialiseft, non autem figuratiuus,fignificatiuus aut repræfentatiuus. Quern enim repræfentaretautfignificaret?lèdeftfanguislefu Chrifti realis, qui effufus eft pro peccatis totius Mundi.

Cur per corporal ia, nbsp;nbsp;nbsp;Quodautein ad difpenfationem eius, vino in poculo vti-

chrirtusdi^enfet tutChriftus; exChryfoftoiDO fuprà ratioredditaeft, quod fpintuaiiadona. videlicet non folum lpirituales,fedetiam corporales fumus.

SienimhomotüütuslpirituaJis efl'et;Deus Ipiritualiadona, cuiufmodi funt corpus amp;fanguis Chrifti in Myfteriooblata, fine corporalibus organis conferret.

EtfiChriftus vellet,tam facilè illi efl'et fine paneamp;vino nospafcereamp;reficcrefuo corpore amp;fanguinc,quàmquod cum pane amp;nbsp;vino facit.

, „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .. Sed quia homo partim corpus, partim fpiritus eft: ideo

titualia cum corpo- Chtiftus UI Sacramciito corporalia cum Ipirituaubus con* ralibusconiunfta. junxît.

ïnprimis vcrô notandum vocabulum [mevs amp;nbsp;mevm] Emp^iSs»ecâboT®: ' quod emphaticû eft,amp;vmbris atq; tropis opponitur,ac nul- v lumtropumadmitterepotcft. Alias in vêtus Teftamentum ftamenticfarifti. relabereniur,amp;corpus in vmbram conuertercmus.

Neq;enimcibus ventris hîcquæritur,fedcibns ad vitam acternam viuificus,quieft corpus Chrifti, vitam præftans in fideinanducantibus.Sienim alias mille hominumcorpora manducaremus,non tarnen fpiritualiterviuificaremur. Sed quicarnem Filij Dei manducat,is viuificatur.Hoc,vmbra 8c figura feu fignum , fine refpcélu cibi viuifici, qui cft caro Chrifti,præftare non poteft.

Qiupropter Sacramenta V.amp;N.Teftamenti minimè cô-fundendaiunt,nifiludæifierijamp;corpus Chrifti abijcereve-limus; quod à nobis ab fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

SicapudPaulum,quôdlegitur;pétraquæeosfequebatur îetuinphrafiTiu». eftChriftus: (cuiusfupràoblitusfum,.quominusrefponde-■rim) hoc loco petra neq;lapidemfignificat,neq; Chriftum figurare intelligitur. Lapideaenim petraTfraelitas non fecu-tacftjfedfuolocoperpetuo manfit, amp;priorpopulolfraeli-ticoerat.Petraautemde quaPaulus loquitur,ipfeChriftus chiiftuseftTetafc «rat; qui Ifraelitas in deferto cxiftentes longé poft fecutus eft,amp;genushumanumredemit: Quietiam fecundùm Diui-nitatem populû nufquâ deferuit,fed perpctuo comitatus eft.

Etfi igiturin vocabulo petrætropumadmitto,nontarnen Metaphora.nonMe-«oncedo Metony miam elfe ; quia hic nequaquam nomé pro p°a7iL nomine ponitur: fed eft Metaphora à re inanimataadani-ntatam. Nam Matth.i6. Chriftus Petra per Metaphoram appellator ,ad fignificandum certitudinem amp;nbsp;firmitatem,fuper quam ædificata eft Ecclefia,aduerfus qiiam portae inferorum non præualebunt. Eft enim Petra firmifsima, quae aducrfus omnium ventorum procellas, amp;nbsp;infultus Diaboli atquc mu-di, Ecclefiam fuftinere poteft, ne eucrtatur, fed immota in SEternum permaneat.

Sedfatiseftdemonftraffeadoculum,inveteriTeftamen-toduntaxatvmbrasfuifTe, quaeChriftûfecundû carnemrc-prjefentârintamp;adûbrârintiInN.Teftamétoaûtomnes illas

figuras ablatas, amp;nbsp;in earum locum corpus fuccefsiflc; quod fecundumClaraamp;:pcrfpicuaverbaChrifti.-Hoc est cor-pvs MEVMjamp;c.inlàcraCcenapræfenshabemus. Modum autcm prscfentiæ nos ignorarelibenter fatemur; quern fapi-entiæ omnipotentiæ Dei committimus, qui ipfa veritas ’ €ftjamp; mentiri non poteft.

Agnoflodregojublatas 'veteresflguras dp^^^t'amentafed quot;æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inflituta effe. ^^dß Sacrament a ; ergofignafunt. Pr-

^°{lg^ifilt;^^hunt. ^id? Chrißum. Id^onautem eiinudafi-gnificatio,aut reprafentatio, quemadmodum perßatutis ^aut alias imagines homines mortui repra/entanturfedin Sacra-mentis noui Teßamend •vere praflatur mend perfl dem,quod inßgnisßgnißcatur. Videlicet, 'vt mentiprabeantur cor-ptss nbsp;fangu 'is Chrißi, qua per panem df 'vinum ßgnifi- gt;nbsp;cantur.

Vehementer autem miror,quoddixißi,ß;ßionemad dexte^ ram Dei ab 'unione perjonali feu incarnatione Filij Dei in-choatam ejjè', cum non ignores dißinSios fidei amp;ßmboli Apo fl olid articuloseßflßeincarnatione, dr defißione ad dex-teram^

Deinde'Viderisfemper hominem fumer e pro humanitatCt dr fle voeabula concret a ab abßradis non difltnguere, fed confundere-j quod à Patribtts nonfad urn legimus.

Praterea in'uerbis Pauli adPhilip.cap.z. quoddeperfona dicitur J tu ad humanitatem refers^ cum feias 'vocabulum perfonam, non alteramfolkm Naturam fignifi-care.

Colloquium zf7\/fomp eigartenß. jyiuinanaturalsquiturjquam per 'vocabulum \JPORMA DEI} intelligit’jficutformafertii,non conditionem^flatu, •udhahitumjeruilcmßgnificat ,fed ipfim huntAnam Natu-rAm,qtiiim Chrißta affumpfit.

Agnofioetiam ex illa EauUfententta fummam gloriamf qux Chrißo homini Acctderit, ei^ omne genu fledendumt quoddomineturßiperomnia,quAin hoc dr futuroßculo no-mtnAri poffttnt. EA'verogloriAcorporiChrißt/uAm circum-jeriptionem ^'veritAtem non äußert, ^uemadmodum Regi HißAniArum propter dominiumquod hAhet,omne genu in IndiAßeditur eins dominationem Agnoßunt, eßßeilli Jubßiunt iqui tAmen in -vno certo locoßi Regni commo-TAtur.

Riane Autem mthinouum elfquod Igt;ens per ombras Pa- S. tribus beneficiaremißionsspecatorum drgratixßux contule-rit. SanguUenimtaurorum dr ‘vitulorum non purgauit co-ßientias. T^c 'umbra earn 'vim latentem habuerunf,'vt con-ferrent'vitamdr alia..ideoq^Chrißum Beum dr hominem Patribus dl“ Ulorum menti per fdem prafintem fuiße, per quem fr à quoomnia inßuisßacrisperceperunf.

^entifnquibus menti per ext er nas res Chrißus prabetur, quifideper cipit ur, frperceptusßta dona membres corporisfui (ommunicat. Inquibus Eilius Deines non ludit.

Ideo^punis efi Sacramentum y'vinumeit Sacramentumxa, hoc eii,ßgnum,per quod Chrißus in calo manens menti pree-betur^non minus effcaciter,quam fi fuo corpore in Ccena cor-portjfp ortnoßroprafens eßet..

^uoniam igitur in multis confentimus in hoc articulo, *videlicet de communione ßb 'utraqueßecie : de Pransfub-ßantiAtione fpßcrifcio Mißt contra Papißas:deßirituali

wunducAtione.c^Uizfit per fidem-Atem, quod Sacrament afint fiçilU, quihm prontifiiones gratia de remifiione peccatorunt oofignenturAtem de ver a etfalutari prafintia corporis Chrt-flh df de modo dunt ax at variemtis : qua caufa eft,vtpropter iantillam rem tantopere dijfientiamus, dr acerbè dr bo-potiusfratcmam ch ar it at em exer-Ö j” f^^^^rnWidrintiicemdeclaremHsfifortafiishallucinamur, non fit idimprohitate,aut malitia ,fiedignorantia. Dominus au-temvtraparserrety eioculosaperire, drSpiritu fantto idu-minarevelit.

An ea,quæ pro aflertionenoftrædoftrinæaddiixi,ex verbis Teftaméti Chrifti, amp;apertis facræ Scripturæ teftnnonijs probauerim nec nejiniudicio omnium auditorumrepono.

2. Quod autem tua D. Sacramenta figna efl'edicit, amp;nbsp;inde ' MUcUifaifadefi- cótrarealempræfeutiâcorporis Chriftiin Cœna Dniargu-Binone sacumenti. mentaturiminimèconcedo.Eft.n.fallaciaàfalfadefinitione

Sacramenti,quodnontantùmfignum,fed etiam fignatuin compleftitur. Sic Euchariftia duabus rebus conftat,terrena Sc cœlefti. Neq; ad fignificandum, fed ad exhibendum corpus Domini hoc Sacramentu eft inftitutum. Non aiit mend folùm,fed etiam ori exhibetur fecundû expreffum verbum [m A N D V c A T e:] quod nequaquam hie credere,fed orc perciperefignificat

J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non etiam ignoro, incarnationem Filij Dei, amp;nbsp;fefsionem

Communicatio M.Î- hominis Chrifti ad dexteram Dci,diftinótos articulos Sym-ieftatis in Humana bolicfle. ludeautem non fequitur, participationem Maie-ftatis,(cuiusplenusvfusChrifto poft refurreédonem demu fecundû carnem collatus eft)initium fuumabincarnationc non accepiife. Quæ fine omni confufione articuloru lymbo-li,optime fimul confiftere poiTunt; ficut Pauli verbis de-monftratum eft.

Ecclefiafticosaxitem Scriptorespromifcuèvocabulis[ho-HoMoSch^anitas minis amp;humanitatis3deChriftovfoseiresnemo negate po-pxomUùuc vfurpata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcftj

teft,qui mediocriter in ülorü fcriptis verfatus eft. Inter qu os Dinus Auguftinus facilè principemlocû obtinet. Qnapro-pter ftudio non humaniuitein,fed hominem pofui, que Au- vide fo! id am tefa-guftinusplerunq;aflumptuin nominatjin quo proprer hæ- »icouienfus. refin Neftorianam nihil pcriculi eft.

NeqjignotumeftD.Bezæjetiamfivocabulum [Chriftus] j. nomen perfonæ fitfeiramen aliaatq; alia ratione,nunc pro- Nomen [chridusj pter hancjuunc propter alteram feu refpectu alterius naturæ viri« vfiupatum. diuerfa tribui,quæ fine reali communicatione confiftereamp;: veraeffe non poffunt.

Cùmigitur confenfu omnium Orthodoxorum Patrum conftetjNaturam diuinam nec exaltari nec exinaniri pofte, (quodproprium humanæ naturæ eft) ipfi D.Bezæ quoq;re- Régula otthodox»-gula Orthodoxorum Patrum nota cft : Quæeunq; deexina- n'^itione’amp;^ex'ahv tioneamp; exaltatione Chrifti in Scriptura fàcra dicuntur,ea Uonecluifti. omnia de ipfius humanitate feu de Chrifto fecund ùm humanitärem diâaintelligenda efte. Qm veto de Diuinitate ea in-terpretatur , hune inquit Leo i. in fuam focietatem rapit

Loquiautem Paulum non deaftumptionehumanæ natu-ræ,fed de ipfius aftumpti hominis feruilicóditione; ipfaver- rhitx. batextusapertifsimè docent amp;nbsp;confirmant, qua; fie fonant: Is affedus fit in vobis,qui amp;nbsp;fuit in Chrifto lefu. Qui cum ef-fetinformaDei,non rapinamarbitratuseft vt effet æqualis Deofted femetipfum exinaniuit forma fer ui aflùmpta. Pro-ponitautem Paulus hominem Chriftum fummæ humilitatis venamp;ptoptwfen-cxemplum,quicum, inquit,effetin formaDei,hoc eft,verus phîi’r'*'quot; Deus.amp;infummaMaieftateconftitutus, amp;nbsp;hacrationeDeo D7foiraaDdamp;fot-xqualis,quideclarationefuæ Maieftatis totum inundumin mafciui. ftuporemconuerterepotuiftet, ficutin nouifsimo diefadu-ruseft:tarnen formam feruilcm affumpfit,in qua nihilDi-uinæ Maieftatis apparebat. Qua ratione feipfura exinani-uitjfeuvt Apoftolivoxfonat,euacuauit,txt»£üo't; quod diui- chriftuj fecundum nitatiabfolutæ fine contumelia tribui non poteft, quæfe-ipfameuacuarenequit,quiainituutabiliseft. Sedfecundùm

naturam eamfeipfumexinauïuitamp;euacuauit,inqiiaomnis plenitiido Deitatis corporaliter habitabat, cuius vfum ad tempus abdicauerat amp;nbsp;tormam ferui geftabat, vfq; ad mortem; Dominusinterimfemper permanens. Qui feruilia officia difcipulisamp; omnibus ad ipfum confugientlbus praefti-chiiftus perfeaifli- tit;vndeipfe Chriftus quoque fuo exemploomnes ad dif-'’‘e'ppï““ nbsp;nbsp;cendam humilitatem inuitauit: Difcite à mc,inquit,quoni-

bumuitatif• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*

amIumHVMiLis corde. Quid,quæfo,magisperipicue, amp;. Scripturæfacræ,adeoqueipfius Pauli propriæexplicatio-nijinagis confentancè dici poflet ? Cùm igitur formam ferui chtiftusnon impli- refurreétionem amp;nbsp;afcenfionem in cœlum depofuerit, iisftmus. nequeampliusferuusfit,autfecundum Scripturâdici pof-fit, naturam autem humanam nunquam deponat; de feruili conditione, verba Pauli intelligenda cfTe, omnes vident. Quamuis interim nonncgem,àPatribus de natura diuina intcllefta,amp;contra hæreticos ad Diuinitatem Chrifti afle-rendam, iuxta Analogiam fidei piè amp;nbsp;reâè vfurpata efle. Neutra enim interpretatio alteram tollit, fed ratione Diui-nitatis fe inuicem confequuntur amp;nbsp;confirmant, cùm Chriftus fit verus Deus, amp;:homo aflumptus cum Deo vnitus. Vtraautemmagispropriafitjfacilè cognofcitur,fi verba ac-curatè expendantur. Exprefsè enim dicit,quôd Chriftus fit Quidfitcffeinfoi- forma dei. Qme verba aperte docent,PauIum de ^Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chriftofècundumhumanitatemloqui. Aliud enim eft,effe

ipfam formam Dei,aliud efle in forma Dei ; quorum vtrum-queChrifto verc tribuitur. Nam Chriftus ipfe Dei forma eft,quatenus Deus eft. In forma autem Dei,quatenus homo cft,(quæphrafiscommunicationem formæDei in humana Natura fignificat) quia cum Deo perfonalitcrvnitus eft. Cû ergo quatenus homo, gloriam fuam,fibiàDiuinitatecom-municatam amp;nbsp;Deitatis effentialiter propriam , oftentare, quia in forma Dei fuit fquod nulli Angelorum contigit) amp;nbsp;illam formam omnibuspatefacere potuifiet; tarnen no-luit, fed in feruili habitu amp;nbsp;conditioneeamtexit. Idem vult Paulus, vtomnes pij imitentur,neq; propter donaDeiinfo-lefcant, fed exemple Chriftialter alteriferuiat.

Quod gloria dominationis, veritati amp;nbsp;circumfcriptioni corporis Chriftinihil adimat; fuprà aperte demonftraui-mus. Sedquodita omnibus rebus domineturhomo Chri-ftus,ficutiRexHifpaniarumIndiæ;valdècrafla eft de regno amp;nbsp;dominio Chrifti cogitatiojquæ regnum Chrifti fpirituale 6c cœlefte in regnum mundanum conuertit. Neque enim per Vicarios dominatur ficut Rex Hilpaniarum; fed ipfe omnia omnibus temporibus amp;nbsp;locis prscfcns, agit amp;nbsp;admini-ftratjmodo cœlefti, amp;humanæ rationiimperfcrutabiliamp; imperueftigabili.

deSjDeum per vmbras Sacramentorum veteris Teftamenti, gratiam Patribus contulifle. Etfi enim tauror urn 6c vitulorii unguis, peccataipforû non expiauit,fedfanguislefu Chrifti cos ab omnibus peccatis emundauitmullam tarnen gratiam contemptoreshorum Sacramentorum confecutifu nt; qui-buSjVt Paulus loquitur,pædagogia fuerunt ad Chriftum, in nbsp;nbsp;*•

cuius fide his Sacramentis vfi funt ; Per quæ etiam ilhs gratiam fuamcontulit,amp; propter Chriftum eosingratiam rece-pit,quemfecundum humanitärem abfentem figurabant amp;nbsp;adumbrabant.

Quapropter nequaquam eft eadem ratio Sacramento- . rum veteris amp;nbsp;noui Teftamenti : fiquidem non folùm men- TeftCnemt nbsp;nbsp;*

tijverùm etiam oricorporis Chrifti corpus nunc inEucha-riftiadatur, quodin veteris Teftamenti facris duntaxatad-umbratum fuit.

Necpanisamp; vinum funt Sacramentum,fed pars duntaxat Sacramenti,caqueignobilior,adquam res cœleftisaccedat mtegn-neceffeeft,corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti; alias Euchariftianon eritjficut fuprà diâum eft,

Poftreinô,verumeft,inmultisnosconfentirc,quæpar-tim nuncàtecommemoratafunt;de quibus nulla inter nos difienfio amp;nbsp;controuer fia vnquam fuit.

Ineoautem adhuc nullusconfcnfirseftjdequototannis nequarcicm^per inter Ecclefias noftras 6c veftras controuerfia eft »videlicet uhoc aniwio.^quot;*

de vera amp;nbsp;reali præfentia corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in cœ-na.Dequare ü conftaret,facile etiam de verborum cœnæ proprio amp;nbsp;vero fenfu confentiremus. Quæ nosideo fimpli-citer fecunduinliteramjf^'2^ ÇH’Pp,fient verba fonant,amp;fine tropointelligimus,quiade haevera amp;nbsp;reali præfentianihil dubitamus,quum Chriftusexprefsis verbis earn promiferit (qui verax crt amp;nbsp;omnipotens) amp;nbsp;infinita eius fapientia fit, quinouitiTiodum,cuicoinmittenduseft,

Hîc cum vos omnimodam præfentiam apertè negate non audeatisjfedeandem nobifeum afierere viderivelitisr apertè autem dicatis, quôd N ON alio modo corpus Chrifti adfit,quàm ficuti Abrahæ adfuerit ; omnium auditorum iudiciocommittimus,aniniuriam vobis faciamus, fidica-mus, vos nullam præfentiam credere : fiquidem corpus Chrifti, temporibus Abrahami nondum erat conce-ptum amp;nbsp;natum , multô minus illi alijsùe Patribus præ-fens.

Qjnpropter conftantér dicimus, quamdiu in ilia opinio-ne perfeueratis ; nullam inter nos in hoc articulo conknfio-nem conftitui pofte. Sicutenim alia eft ratio perfonæ Chri-ns'chriftii'nv^amp;N” ftî io vcteti Teftamcnto, cùm filius nondumincarnatus efi-Teftamento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fet; amp;: alia in nouo Teftamento,poftquam incarnatus eft : ita

etiam alia amp;nbsp;alia eiuspræfentiæ ratio eft,quôdilliduntaxat ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vmbram Chrifti fecundum humanitärem in fuis Sacramen-

tis, nos autem corpus amp;: rem ipfam adumbraram,figuratani amp;nbsp;fignificatam habeamus. Hæc ab omnibus auditoribus probe intelleftaefte, nihil dubitamus.

Cùinigiturvtrinque Capernaiticam manducationem amp;nbsp;Cyclopicamlanienam carnis Chriftiin CœnaDominiaper-tè damnemus : (quo nomine tarnen Eeelefiarum noftrarum Doéfores, non modo perGalliam,fed in alijs quoquere-gnis^quô fcriptaveftra peruenerunt,miferèdeformati,amp; plurimiexveftrisànoftrisEcclefijSjhac folùm de caufaab-alienati funt,quafi hanc Cyclopicam laniena doccant,quam nunquam fomniauimus; amp;nbsp;de lpiritualiraanducatioue,quæ fit

fit pct filt;iexn,non folùm in vfu,ver€im etiam extra vfum Cœ-næ Domini, nulla vnquam inter nos controuerfia fuerit) non contemnendiim gradum hac ingenua declaratione voluntatis noftræ, ad piamconcordiam fadum efle arbitra-mur.

Etrcftatduntaxattertius modus præfcntiæamp; manduca- Dequa re potiffims tionis corporis Chrifti,videlicet manducatio,quæ facramé- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;controuerfia

talis dicitur, amp;nbsp;ore fit : de qua quæritur, An ea tantùm fit ex- dc sacramentaii ternOrum fignoru,panisamp;vini: anverocum pane amp;vino, corporis quoque amp;nbsp;languinis Chrifti. Dc quo Domino vo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

T^on 'video ego, cjuomodo caro Chrißi poßit ejjè omniprte-fens .SidefruEiu conjentiamtis,ciuid optts elt de al^s minime neceffirijs dijputare ? Patres multes habent error es, quos ta^ men nonpropterea abijcimus. Sacramentalem modum man-ducationis corporis Chrifli toncedimus. Cuperem autemfifieri pojfet,mea morte pacem redimere.

Et ego fimiliter affedus fum. Veram enim amp;Dco gratam concordiam ex animo opto amp;nbsp;defidero. Facile enim cogitate poffum,quàmgratusvterqucnoftrûm Papæfit; in cuius manus, fi,permittentcDeo,incideremus,terram fupplicijs noftris purgare conaretur, Sed ex parte noftra veritatem non poflumus dcferere,nequeà verbis apertisTeftamenti Chrifti propterea recedere,quod non videamus autintelli-gamus, quomodo corpus Chrifti pofsit in omnibus locis verè amp;nbsp;realiteradefle,Scorepercipi,vbi,CœnaDominicele-bratur.

Neque verô nobis adeo non ncceflaria, aut non magni momentires eftjquemadmodumvobisefTevidetunquando corporis Chriftiloco, Ecclefiæ panis duntaxat obtruditur, idquefub nomine corporis Chrifti, quod folùm fignifîce-tur,non autemcûpane exhibcatur.Item,verb2 Tcftamenti Chrifti tam violenter, quæ ftintmanifcfta,inaliumfenfuni pertrahi.

Et verum fané eft,quôd Patres habent fuos errores. Eiuf-moditarnen,fi dehis tamaccuratè diligenter admoniti fuifientfine dubio eoscorrexiflent.

Sacramentalem modum præfentiæ amp;nbsp;manducationis nobifcum quidem alferitis verbis; fed cum ad explicationem peruentumeftjiiihilaliudjquam manducationem panis in-telligitis, quæ abfente corpore Chrifti fiat ; quod concederc nonpolfumus. Seddchiscras,Domino volente,plura.

N NOMINE Domini amp;: laluatoris noftri lefu Chrifti,Amen. Quod felix fauftumque fit,col-lationem inftitutam continuare volumus, amp;nbsp;initium eo facere loco , vbi hefterno velperè defijmus.

Prîmùm omnium inter nos conuenit, quod abvtraquc parte de præfentia amp;nbsp;perceptione corporis amp;: languinis Chriftifentimus.eam non elfe Phyficam,localem, (quomo-do in terris hominibusconuerfatus eft) Capernaiticam,aut

Cyclopicamlanienatn,quacaro Chrifti, inftarcarnisvituli- 2. nædcntibusatteratur,pergutturin ventrem traijciatur,in ventredigeratur,amp;flquæfuntalia, quæhinc abfurdacolli- n^naùà TheXs's guntur. Qim nomine tarnen innocenter ,amp; finecaufano- GetmanisAuguiu-ihæ Ecclefiæ per Galliam amp;nbsp;in alijsregnis diffamatæ funt, eûioms. quafi eiufmodi Capernaiticam lanienam carnis Chriftiin Cœnadoceantjcùmlitcrademôftrariinfcriptis noftris non pofsit,quodtam abfurda vnquam docuerimus.

fit per fidcm,non folùm in vfu,verùm etiam extra vfum Cœ- ne manducatione n æ Domini; de caquoq; nulla inter nosamp;anteceflbres no-ftrosautveftros controuerfia vnquamfuit. Siquidem hæc Manducatîocor^o-manducatio nihil aliud eft, quàm credereinicfum Chriftû, «s chtifti,lt;imd m. quod propter corpus ipfius in mortem traditum, amp;nbsp;fangui-nemeffufum,perfidem habeamus remifsioncm peccatorû _ amp;: vitam æternam. Hoc inquam credere,eft manducare corpus, amp;nbsp;bibere fanguinem Chrifti : de qua Ioan. 6. capite agitur.

Deinde diximus quoque ex parte noftra, de difcrimîne præfentiæ corporis amp;nbsp;fanguinis Chriftiin Sacramentis vete- Difcnmen sactam?. ris amp;nbsp;noui Teftamenti : Qupd in veteri Teftamento fue-rint tantum vmbræ amp;nbsp;Figuræ: in Nouo autem res ipfæ amp;nbsp;corpus.

Quôd fides noftra hanc facramentalem præfentîam non faciatjfedeamduntaxat falutarem reddat corpus amp;nbsp;fangui- ridesnonfadtsa-nein Chrifti ore percipientibns ; quoniam Chriftus feipfo amp;nbsp;^nUam cw'gX'ir ptopriavirtuteadfit, fiuc credamus,fiue noncredamus;pijs chnfti. ç^uidein amp;nbsp;fidelibus ad falutem, impijs verb amp;nbsp;infidelibus ad judicium.

Diftum eftquoque paucis,deratione,cur in Sacramentis nouiTeftamentinon pofsint elfe vmbræ,typi amp;nbsp;fignifica- curtypüns««-tiones corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti. Si enim Sacramentale mcadVabiati, ' *' eorumfubftantiaconfifteret tantùmin fignificationeSe re-præfentatione corporis,fanguinis.mortisque Chrifti: Sa-cramenta veteris Teftamenti longé illuftriora fuiflcntquàm

Teftamenti figni-’ Sacramcnuuoui Teftamenti. Nam caro Vitulorum, Tau-ficatione iiiuftrioia rorum, Agiioruni magis perfpicuè amp;nbsp;fignificanter carnem Teftamentr Chrifti,quàmpanisCœnæDomini repræfentafTct. Sic quo ad ritiim.illaquoque occifione pccudum, amp;nbsp;fanguinis eorû eft'ufione,mortem Chrifti inagis repræicntaruntjquàm ritus Sacramenti Cœnæ Igt;omini, qui in fraftione panis,in edendo amp;nbsp;bibendo confiftit.

Quando enim paterfamilias agnum Pafchalem madauit, fpedantibus liberis amp;nbsp;vniuerfa familia,potuit eosadhunc modum erudirc:Quemadmodum videtisàme agnum occi-fum,amp;eius fanguinem effufum; ficpromiflus Mcfsias cum veneritjoccidetur Si fanguis eius cffundetur in rcmifsioncm peccatorum omnium, qui credituri funtin ilium. Hxcrc-præfentatio, inquam, pafsionis amp;nbsp;mortis Chrifti, in veteri Teftamento longé illuftriorfuit,quàmquæ in Cœna Dominion vfu panis amp;nbsp;vint facrati, fit. Quæ comparatio panis amp;nbsp;vini nihil propemodum fimile cum corpore amp;nbsp;fanguinc Chrifti,quoad externos fenfus,habet.

Ideoq; fubftantia Sacramenti Cœnæ Dominica? non confiftit in adumbratione,figuratione aut repræfentationc vel corporis vel fanguinis Chrifti, vel ctiam mortis eius: fed eft corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti VERA EXHiBiTio,cùm inquit Chriftus: Accipite,manducatc, Hoc eftcorpus meum.

In quam fententiam ipfe quoque Reuerendus D. Beza j.Totn.Traft.Theo- fctipfit: Vetba eius funt hæc: Quod in veteri Teftamento logicoruin pag. 289. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fymbolo tfprçfentabatutjid nûc vnàcvm apparentib.

amp;fenfui fubieâisfymbolis verb acs vestantialiter donatur;quæverè,pièac reétè àBezafcripta funt. In qua fcntentia fi perfeueraret; ctiam in hac parte confenfusde-, claratusamp;conftitutus effet,

Status pontrouexfia: Coutrouerfiaautem deverapræfentiacorporis amp;nbsp;languide tertio moiio ptx- nisChriftiinCœnaDomini adhuc hæret.An videlicettçr-uoniTcoiporîs nbsp;nbsp;nbsp;«US modus præfcutiæ prætct duos commemoratos (videli’-

fanguinischriûi. cctlocalcm feu Capemaicum modum,amp;quifitperfidem) infcripturisdemonftraripofsitjquoncqjcaro Chrifti den-tibus

Colloquium Momp cigar tenfe. 105 tibusatteraturamp;deglutiatur,nequc foli menti repræfente-tur amp;nbsp;fidepercipiatutjfed vnâ cum fymbolis externis ori ex-hibeaturamp;ore pcrcipiatur.

Hic tertius modus manducationis feu perceptionis', cardo controuerfiæ eft de CœnaDomini. Isfivelproba-tusvelrefutatusfucrit; finem huic controuerfiæ faciet.

alius modus præfentiæ corporis amp;fanguinis Chrifti, quàin quôd MENTI hæc per externa lymbola offerantur amp;Eepræ-fentétur; quæ in veteris Teftamenti Sacramentis longé præ-fentiùs Patribus affuerint,quàm filocaliter fifterentur.Ean-demprorfusamp; non aliam præfentiam corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti etiam in Euchariftia credit amp;nbsp;docct.

Quod ad localem præfentiam attinet, quam folam nobis Lociih pixfentu D.Bezain fuis feriptis perpetuo obijcit; noftrorumteftan-’-^^^^etóft“« turferipta, quôd earn nunquam docuerint, fed femperôc conftanterdamnauerint. Qu^am etiam in noftrorû feriptis, ficutamp;Capernaiticammanducationem.nufquâdemôftra-re polfunt. Ideoq; quando contra cam difputant aduerfarij, non noftram doârinam,fed fuum ipforum fignientû oppu-gnant:Cùm hac dere'quoq; nulla vnquam fueritcontrouer-fia,amp; manifeftus inter nos fit confenfus.

Nam ficut in prima CœnaChriftusfuo corpore localitcr ’t'i difcipulorum propior fuit, amp;nbsp;alteri remotior;quæ localis præfentia difpenlàtionem corporis eius in Myfterio Local’« pterentît faftam, neque promouit neque impediuit: f?-cramcntalisquot;‘jj.',P'°^°“'‘f^' autem hue præfentia,fine dilpenlatio minimeIccalis fuit: fie fentiam corporis nunc quoque,poftquam corpus Chrifti in cœlum rcceptum ^ocaus abfenûa ni-cft, localis abfentia ffi per omnia eo modo in cœlis effet, huimpedit f«ra- _ ficut in terris hominibus conuerfatus eft, nec adhuc corpire Chrifti gloriofum faâum effet) præfentiam facramenta-lem, quæ a communicatione diuinæ Maieftatis depen-det,nihilimpedit. Aqua, quoniam cum filioDeiperlb-naliter vnita eft caro Chrifti,ficuti vim viuificandi omnem

104. Colloquium Mompelgartenjè, haufitâta etiam præfentiæ modum habet, quo hanc viuifica* tionem efficiat amp;nbsp;operetur. Quem modum nos diuinuni» ccelcftem, fupernaturalem, amp;nbsp;rationi humanæ imperuefti-gabilem efle dicimus. Ideoque fimplici fide verbis Tefta-menti Chrifti adhserendum, qui dixit: Hoc eft corpus me-um. Ergocredamus efle.

Reuerende 'D.'DoUort Vehementer opturim, ’vt non mo' do in ^s, de quibtts tua Reuerentia diffirnit, conueniremnSt fed ctiitm in cAteris. jyominns det nobis ^atixm Spiritui fui, ut U el tandemfiat. Sed /puantum ex fermone Reuerentix tuee int eiligerepot ut, nondum vel à nobisfient entia exp lie ati fatis,autÀ uobis non intelle£ta eït. Putas nos conuenire de BcIzX'pwfcndquot;** fy^fintia corporis Chrifti? Et verum fane eîfutrincpue hoi ^°”ftêtutum e?i , in facra Cœna adefiè verum illud corpui chriftidpfianguinemeius.Sedadefte IN, CVM velS VR pane, non conuenit. Etproinde tu inteUigis,quodnos dich mus menti adeffe, idem eftè quod IN, CVAi, vel S VB pane ori adejje,eo loco, quo pants eli, dP tios corporibus noftrit fttmus,

JI• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nips autem dicimus corpus Chrifti menti prifens effie, li-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cet in vno loco cœli tiontineatur, dp abfens fit / terra. Si modi)

Praterhuncmodumprafenti/efateor nos corpori Chrifti NV LE VM AL IVM MOD VM prafentia tribuere pofte,qukm LOCALEM. Sienim Chriftusfuo corpore fit in loco,in quo nos corporibus noftr 'isfttmusz NIJE C E S S A* RIO fequitur, quod local’ts fitpra/èntia.

Etc D. lacobfts interfatui eU monuit, 'vt defingulis or~ dine figilUdm dicatur. Eeindeperrexit Bez,a. Ego nondn cœpidij^utiire,fed tantum oflendere 'voluit quod nondum confenß^ de pntfentin corporis fAnguinis Chrifli in Cœna. internosfit conftitutus.

Scimus Chrijlum ludicem ejfieferuAtorem. SeruAtorem 111. eorum,quiibrum inverbo SAcrAmentis Ample£tuntur:Iu-'°)^^'^'^'°^^ pi^fe«.

j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu coipotis Chrifti,

atcent vero iilts^qut eunt AjpernAntur. ^^Ajito Autem wAnet: igt;. de manducation» An indicium nbsp;nbsp;condemn Atio ex ipfio Chrijli corpore, /umpto^'^^^^'^°^'^'

'velneglectooriAtur? ^Apropterdico,deprAfentiA nondum conuenire}nequede munducAtione indignorum , quA inde procedit.

mentorum collAtione'.et uddidijli rAtionem,quodin Ulis vm ~ brAda his Autem corpus nbsp;nbsp;ver it cts contineAtur. Etnonme-

minerAt ReuerenÜA tuA eins Argtimentt, quod nunc Attulißi: Sinon flAtuAntur exhibitiuA SAcrAmentAnoftrA,quibus cor- compatatio sacia-puschrijli nonJignißcetur AUt reprxfenteturfidcumexter- nouiTeft^mentu nisfymbolis vere exhibeAtur , hoc Abfurdumconfequi: quod SAcrAmentA veteris EefiAmeniilonge illuftriorA fuerintfi-gnificAndo reprAfintAndo chrtjlum équot; morten» eius,quÀm Rack Ament A noui TeJlAmenti.

ri Teftdmento mAgu perjpicuas , typos illuflriores fuijfie. Sactamenta vetcrit 5^6? nego proptereA veterum meliorem tonditionem

quAmnoßrA fit. Etfienim fiignA illuflriorAfuerunt, tAmen ftriotafuilTe, Sacta-promijsiones ipfisfAEiA,objcurioresfuerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xnt’u

SicutenimnonßrmioreiitquiduobusbAculis indiget, vt incedAtyeo,qui vnobdculo nititur : fortior etiAm qui leui^ quÀm qui crAjfio bAculo incedit : It a cum promßiones de Chri-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 ßo,ilUs

ßOf nils longe obfinriores fuerint, quÀm nobis-, hinc fa,-^um eit, quod opertuerit Sacrament a 'veteris Teflamen-ti , ritu fignificatione illuflriora magis per/picua

Et cum promifiones fint 'v élut anima Sacramentorum, Sacrament a non fint aflimanda tantum ex ilia ßgnifica-tione,qua oculis reprafintanturrespromiffa^ideo Sacramenta noui Eejlamentifunt magts fiiritualia, quam 'veteris Ee-flamenti, qua sr aft or afuerunt Ulis.

igitur magisp^iritualia funt, éb magis conueniunt nobis,quam 'vetertbu'S. TE^s cnim non indigemus crafiis il-lis imaginationibus,fedfiiritualibus, qute a terrenis nos, ad fiiritualia cœleflia reuocant.

Et hue pertinetillud Auguftini, qubd/cripfit : Chrifiunt Sacrament is numeropaucifiimis, obferuatione facilimis ,fi-gnifeationepraftantifiimis ,focietatem nouipopuli collegiffie, qua funt perfectione nobis magis accommodata. Praterea Chrifius elt hodie, heri, efr in [eculum, ideo est in 'vtriufque populi Sacrament is aqualiter pariicipatfis.

. ^apropter Sacramenta 'veteris Eeftamenti nout, non differuTit re,fed difienfatione. Et Chriflus fuit mediator in 'vt roque Teflament 0 ,Jecundum ‘vtramque natur am. Jdeoqiie 'veteres etiam totum Chrißum habuerunt Eeum efp hominem, aut fine Médiat ore fuerunt. Licet autem fe-cundum humanam natur am turn non fuerit, fuit tarnen fide.

^^odad 'verba mea attinet, ex quodammeo fcriptoal' lata, etfi non dubito à te bona fide allata ejfe -.tarnen quafif mea mens, ex alijs men jeriptis J at is intelligi potelt. Ifon enim 'Volo Sacramenta 'veteris Lefiamenti fuifje nudajym-bola»,

Colloquium Mompelgdrten[è, 107 boUffedhAbuiJJè etiaw Chrißiim prxßntcm ; nifi dicereve-limits,patres ab At ernafalute excidijfè. '

Reuerende D. Beza, quodad primam pattern orationis i. tuæattinetjquaR. T.D. per capitarccitauitj dequibushe-fterno die collatum eft,in quibus fuerit inter nos confenfus, amp;vbireliquafit controuerfia: amp;nbsp;addidit, quod de præfen-tiacorporisChriftinondiun fit confenfus inter nos confti-tutus ; eandem quoque meamfententiam efl'e,expræceden-te familiari amp;nbsp;placida collationc in telli gi poteft.

Non autem concedo eum ftatum controuerfiæ effe^quem Deptauatîodoanns T.R.propofuit,quando dicimus,eoloco vbi panis eft,ibi r^gÓrum^déprafen“' quoque corpus Chrifti præfens effe; quôdfentiamus corpus nacorporis chrifti Chrifti IN) cvM, amp;nbsp;svb pane, localiteradeffeamp; conti-neri.

Nos enim exprefsè remouimus à difputatione noftra in CœnaDomini localem præfentiam ; ficuti non modo colla-tiojfedetiamThefesnoftræde CœnaDominivobisoblatæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Quapropteromnes auditoresfciant,de locali præfentia corporisChrifti in, cvm, vel svb pane,nullam internos controuerfiam vel elfe, vel fuilfe vnquam,quamdiu infelix bæc controuerfiaEcclefias noftras exercuit : Quam localem præfentiam nos apertè in omnibus noftris fcriptis(ficut Ca- Locaiis prxfenti» pernaiticam quoque lanienam carnis Chrifti) reijcimus amp;nbsp;cœnrDomVnidl damnamus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnaquot;!

Sed de T E R TI o modo præfentiæ difputamus, qui Sa- contioncrii.e cramentalisdicitur. An ori corporis’nihil aliud praeter pa- De sacramcntaii nem amp;nbsp;vinum exhibeatur ; neque os quicquam amplius, “odoptxfcntixcor-quàm panem amp;nbsp;vinum percipiat ? Hic dilputationis ftatus amp;nbsp;feopus cft.

Vbi ex parte noftra aperte remouimus, priminn, figura-tiuum,fèufignificatiuum modum,Sacramentorum veteris Teftamenti proprium, in quibus corpus amp;fanguis Chrifti adumbrabatur, fignificabatur, repræfentabatur,quod eo tempore nondum extiterat,fed futurum credebatur.

Deinde localem etiam, phyficum, naturalem amp;nbsp;circum-fcriptum feu corporalem modum ; quo ncquaquam corpus Chrifti adeffeafi’erimus,

Loquimurautem de tertio modo, qui neque fignificati-uusnequephyficus aut localis fir, fed fupcrnaturalis, diui-nus amp;nbsp;coeleftis : Num hie modus in Scripturafacra exprelTus fit? quodemonftretur, non foliim m e n ti, fed etiam o ri adefl'e,amp;præbericorpus Chrifti, amp;nbsp;ore percipi. Hie ftatus controuerfiæ eft hue animum attendant auditores om-nes.

Qiipdigituradhancpræ{êntiainattînet,nosexparte no-ftracandide amp;nbsp;apertè affirmamus: Nos in Ccena Domini eiufmodi præfentiam corporis Chrifti ftatuerc, credere,dó-cere. Ad quam Chriftus fide noftraprorfus non indigcat. Qnpdomnesauditores velim diligenter obferuare, amp;apud feipfos accurate expendere,

Chriftus enim feip{b,hoc eft, propria virtute fibi à Diui-nitate communicata,adeft:fiue quiscredat,fiue non credat, Quam præfentiam fides non facit,nequeadiuuat,cùm fcipfo Chriftus iatis potens fit, vt fine auxilio fidei noftræ adfit; nc-que earn incredulitas, impietas, aut indignitas hominuin malorum impedire poteft.

Hane præfentiam, feu hunc præfèntiæ modum,corpus Chrifti non habet,quatenus eft corpus. Nam hac rationc eft amp;manetfinitumamp;circumfcriptumproprietate naturæ, et-iam in gloria fua. Sed habet hoc à Diuinitate Äoyov Filij Dei, cum quo perfonalitcr vnitus , vna perfona exiftit; quod nuUi angclorum aut beatorum hominuin contigit.

Huoc præfentiæ modum corpus Chrifti tempore Abra-hami non habuit,etiamfi menti eins per Sacrainenta corpus Chrifti repræfentatum fit. Ciïmenim eo teinporcnonexi-fteret ; nee iIli præfens effe potuit. Quaprepter aliud eft cùm dicitur :Filium Deiadcfle-; amp;aliudjfiliuinDciincarnatuni adefle, qui tempore Abrahæ nondum incarnatus erat.Nunc verb non modo eft incarnatus, Stexiftirfecundum carnem, fed etiam dominator eft cocli amp;nbsp;terræ fecundum carnem: quorum neutrum tempore Abrahami fecundum carnem fuit.

Qupd verb ad effeftum huius facramentalis præfentiæ at- Difcrimen inter • tinet,aliud eft præfentia,aliudeffeâ:us præfentiæ. Nam ra-tionceftectus,quidiuerlimvfuamp;perceptione huius Sacra- m. menti Chriftotribuuntur,aîiæ quoque caufæ requiruntur; videlicet,ad viuificationem Sc confolationem, fides; Ad indicium autem amp;nbsp;damnationem incredulitas,feu impœni-tentia. Ita enim caro Chrifti eft cibus vitæjvt non,nifi credé- Ad efFeSum sactt tcsviuificarevelitjCuminquitjCaromeaverèeftcibus.Item: luftus exfide viuet : ficut Propheta loquitur. Sic non fine in- Habac. x. credulitate Chriftus quenquam iudicat, ficut fcriptumeft: Qui veto non crediderit,condemnabitur. Item ; Quinon credit, iam iudicatus eft.

Incredulitas autem non facit Chriftum iudicem amp;nbsp;con-demnatorem: fèdpater conftituiteum iudicem ; qui ei om-jo^ neiudiciumdedit,quiafiliushominiseft. Neminemautem iudicatautdamnat,nifi incredulos amp;. infidèles.

Sicut alias quoque in iudicio, quod exerceturin delin-quentes, quando fuppliciumde hominibus facinorolis fu-mitur,daæ caufæ concurrunt:primùm fcelusflagitiofiaut facinorofi hominis : deinde, iuftitiaamp;poteftas magiftra-tus; vbi poteftatem iudicandi amp;nbsp;exercendi iuftitiam,non ac-cipit Magiftranis à facinorofo homine,fed à Deo.Sic in iudi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i”

cio,quodChriftusinCœnæDominicæ vfu,in infidèles, hy- habcat. pocritaSjamp;Epicurçoshomines exercer,concurrunt quoq; dujE caufæ: altera eft hominis incredulitas, propter quam

homo iudicatur : altera eft Chriftipoteftas, qiiam Chriftus nona facinorofo,fed à Deo patre accepit, qui eiim iudiceifl omnis carnis conftituit.

chriftus index qua- Non autem dedit eihanc pot;pftatem Pater, quia Filins tenusfiiiushoini- Deieft,qui poteftateiTi hanc abæterno habuit: fed quate-nus fiiius h'ominis eft : ficut verba Chrifti, Ioan.5. apertè foliant: q_vi a F I LI vs HOMINIS EST.

In iudkioduxcaufx Hoc iudicium quaiido in facinorofos exercetur, non po-concurrun . teftviiafolùmcaufadefiiiiri. Nifienim peccetur,Magiftra-tus quidem feipfomanet iuftus iudex, Habens poteitatein iudicandi : fed quando nemo eft,qui peccat,etiam ipfiusiu-diciumceffat.Sicquandoquisfuraturaut homicidiumperpétrât, neque Magiftratus punit; nullumadhuc eft indicium. Si ve!»facinorofus amp;nbsp;iudex concurrunt, amp;nbsp;iudex fu-amiuftitiamin facinorofo exercer; tum iudicium,hoceftj executionemiuftitiæ fieri dicimus.

Quando ergo in vfu Cœnæ Dominicæ impij iudiciuin manducant ; caulâ,propter quam iudicantur, eft in ipfis im-pijs) videlicetincredulitas:poteftas autem amp;nbsp;executiopoe' næ huius eft in Chrifto, in exercitio iudicij, amp;nbsp;ex Christo; quæfi nunquam accederet, impij nunquam iudicarentur. Nemoenimfeipfumdamnaret: Chriftusautemeft,quifal-uat amp;nbsp;iudicat, qui viuificat amp;nbsp;mortificat. Et quemadmoduin Magiftratus fi facinorofos non puniret; benignus quidem amp;nbsp;Clemens crga facinorofos diceretur; fed interim tanquam iniuftusaccii(àrctur,quôdmalosnonpuniret: Tunc auteni, boni Magiftratus commendatio perfeda eft-, cum bonis benefacit, amp;nbsp;eos contra vim amp;iniurias malorum tuetur: Et tam laudabile eft in illo,quum malos iuftè punit, quàin fi bonisbenefacit: SicquoqueinChrifto eademlausfit iufti-tiæ,quæeftbonitatisamp; miforicordiæ; quoniam virtutes in Deo finit pares; ideo non minus laudabile, amp;nbsp;gloriofum Chrifto eft, cùm impium hypocritam iudicat amp;nbsp;damnat, qui

ColloijMum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eigar tenfe. nbsp;nbsp;nbsp;11 r

quipictatem fimulatquàm fi pium amp;nbsp;fidelem gratia amp;nbsp;mife-ricordiafuafaliiat.

SicàChrifticorpore,amp;exeoproficifcitiiriudiciiimjqiia- OsomodoescCTip»-tenus Chriftus homo iuftitiam fuam in impijs exercer. lu- profi’cifcaîui.quot;^^^quot;' ftitiaenimobftat,quô minus vitam quoque in impijs ope-retur;ncutmifencordia caufaeft, quod credentibus vitam Quotnojoabimpijs confert. Ab impijs autem proficifcitur iudicium, quate- i^iciumptoficifca-nus illi caufam prxbent exercendi huius iudicij, ad quod incredulitateamp;impietate fua difpofiti funtimpij, ficutfide credentesadvitam.Ideoquenon fimpliciter contemnendo amp;refpuendo,ficutD.Bezafentit amp;loquitur, fedetiam reci-piendoChriilum in vfu huius Sacramentijimpijfibi iudicium manducant Si bibunt ore.

NamquoadChrifti præfentiam in ludiciohocexercen- Qupmodo impij io-da, impiorum incredulitas illam impcdire nequaquam diciummanducent poteft, (icut earn fides non facit. Qu^apropter impij amp;nbsp;in-digni conuiuæ Chriftum tanquam faluatorem impio fuo corde contemnere amp;nbsp;refpuere quidem pofTunt : fed quia vnum Sc idem cum pijs Sacramentumaccipiunt, Chriftus nonfolùmSaluator,fedquoque iudcx eft: nolint velint et-iam contra fuam ipforum voluntatem coguntur, eundem Chriftum admittere iudicem, qui tarn præfens amp;nbsp;efficaci-ter iudicium in illis operatur, quam falutem in credentibus.

Qgemadmodum enim facinorofus , quando ad fup-pliciumrapitur,libenter Iudicem exccutorem iuftitiæ re-pelleret, quo minus puniretur : fed non poteft eum re-pellere propter poteftatem , quam habet iudex authori-tatearmatam: Sic impij quoque libenter refpuerent amp;rc-pellerent Chriftum Judicem , fed ipfe eis longé potenti-or , non patitur fe in exercitio iudicij huius,ab impijsre-pelli.

Q^od verb D.Bezahle apertè fe déclarât, quod prxfer re- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3’

Ill Colloquium Mompelgartenje. porisChriftiamp;ipfius fanguinisin Cœna Domini, corpori Chrifti NVLLVM alivm modvm præfentiîé tribuerc pofsit,quàm localem: Denuo coram Illuftrifs;Princip6 amp;nbsp;auditoribus omnibus tcftificor,nos illam præfentiam localem corporis Chrifti nunquam credidiflemunquamprse-' dicaire,nunquam fcripfifte. Qi^emadmodum etiamin fcri-ptisnoftris,nufquam, nelyllabaaut litera de ea reperitur/ quafi nos cam afieramus.

Cùm igitur D. Beza,cum omnibus fuse opinionis Ibcijs Si fratribus, hanevnam in omnibus fuis fcriptis, contra nos editis,oppugnet,caquefcriptaper multa régna diftrahan-turjipforum confeientiæ relinquimus:, quomodo Deora-tionem reddituri fint, quod eiufmodi prsefentise moduin nobis tribuere, 8c. hoc modo apud Gallicas amp;nbsp;alias Ecclefias fufpeftos amp;nbsp;exofos nos reddere ftuduerint,cum feiantnos aliter fentire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Qimd veroadpoftremam partem commemorationis af-tinet, de collatione Sacramentorum veteris amp;nbsp;noui Tefta-menti; nolo prolixè repetere, quæ vtrinque à nobis dids funt. Pono enim in iudicio Auditorum, qaiomniapropc perceperunt,amp;facilèintelligerepoirunt,(juodad reprælen-tationem amp;nbsp;fignificationem attinet,fi ea fola Sacramenta definiendaeffent,longé illuftriora veteris,quàm nouiTc-ftamentiSacramentafuifre;quodipfcquoqueDominus Beza fatetur.

Quando igitur Auguftinus inquit, Sacramenta noui Tc-ftamenti figniheatione præftantifsima elfe ;certum efteuin nequaquam ad nudam fignificationem aut repræfentatio-nem,fedad exhibitionem return promiffarum, corporis Sc fanguinis Chrifti,refpexiire,quam afferuit.

Derecitationeverborum T. Reuerentise,qusede diftri-mine Sacramentorum veteris amp;nbsp;noui Teftamenti fcripfifti» non eft quod dubites,quæ in Tomo i. operum tuorii Theo-logicorum, pag. 2^9. extant. Quemadmodum etiam alia quamplurima recitare pofl'em,in quibus nobifeum italo-queris»

querisjVt imperkus ledor non aliter cogitarc pofsit, quàm T .R. per omnia nobifcum fentire.Sic cmm loqueris,Tom.i. pag.282. Refpondco paucis verbis, rem Sacrament!, id eft, ipfum corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifti ,non magisr Cœna abefTcQVAM ipfafymbola.Item,pag.262.Scitote deniquc nobis NON euecertamen de ipfius svbstantiAE,ideft, deipfius CORPORIS xoivawet j fed de bruto amp;nbsp;cyclopico efu, fine quofomniasillam xoivaviotp ftare non poffe. Ibidem: Cyclopicum efum,quitlbieftcumPapiftis communis,T i b i obijcimus;Hæc,miBeza,tuaverbafunt.

nonignoroeandemconditionem omnium hominuamp; omnium temporum (rationc infirmitatis noftrac) effe:pracfer-tim quando in agone conftituti futys homines perturbât! amp;nbsp;mort!v!cini,vt multisegeantbaculis.Ea verb cofolatio maxima nobis in CœnâDomini non ratione fignificationis feu repræfentationis,fedrationeexhibitionis repofitaeft,ficut paulo ante oftendimus ; Cùm nimirum perturbata confc!-entia erigitur ad confir mationem fide! fiiæ,non repræfenta-ri, fed verè, fecundum verba inftitutionis, exhiber! corpus Chrifti,ore manducandum,amp; fanguinem orebibendu, quæ ConfoUdoinv«o pro peccatis noftris in mortem tradita funt. Ecce,inquit pa-ftor,Cœnam Domini ægroto adminiftrans , vt fcias,teà Deo non abieftum, propter peccata tua, gratiam fuam non modo verbis tibi promifit amp;nbsp;iuramento confirmauit : fed in hocfuoTeftamento,hoc ipfum quoque corpus,tanquam pignustibicxhibet,quodpro tcinmortem traditumeft:amp; huncipfutnfanguinem,quiprotein remifsioncm peccato-rumeffufus eft. Dicasergo Sathanæ; Recede àmeSathan, nullam partem in me habes,totusfum Chrifti, amp;nbsp;Chriftus meus,qui eft mea iuftitia,fanÖ;itas,amp; vita. Hæc longe effica-cifsima confolatio eft.

Ad hanc prærogatiuam populi in nouo Teftamentofi-gnificandam,Paulusludaicum populum paruulis compa-rat, quifub elementis Mundi,hoc eft, fub vmbrislcgis,tan-

quam fub tutoribus amp;nbsp;curatoribus vfquead plenitiidineni temporis conferuabantur, donee Chriftus veniret. Sicut enim puer nihil difFert à feriio,quandiu eft fub tutela ; quan-doauteinlibcraturàcuraamp;tutela,tumipfe fua bonaadini-niftrat:Ita populus Dei in veteri Teftamento, fub vnibra ha-bebatquidem bonapromifl'a; fed innouo Teftamento illis plenefuntexhibita,amp;Saeramentis exhibentur atq;com* municantur.

sic confolatio maxima nonfolùm in apertispromifsio-nibuSjfedetiamin Saeramentisnoui Tcftamenti longèillu-ftrioreft,quàm in veteri Teftamento fuit.

Quapropter in hoc nobis maximeiniftacollatione,e!a-borandumcritjVtauditoribusColIoquij conftet: An corpus ChriftiinCoena Domifti verè amp;nbsp;realiter adfit:amp;quævtriuf-. que partis de hoc ftatu fit fententia: An confentiamus, vel diffentiamus.

Ex parte enim veftra non vultis videri,præfèntiam corporis amp;nbsp;fanguinis Ghrifti veram in CœnaDomini vnquam ne-gaficifed contra brutum amp;nbsp;cyclopicum efum tantùmcar-nis Chrifti pugnare ; ficut paulo antè verba tua recitata funt.

Ad hanc quæftionem nos peripicuèamp;difertèrefponde-mus : Ex parte veftra nullam veram amp;nbsp;realem præfentiam corporis amp;fànguinis Chriftiin CcenaDominiftatui. Qup-, niamapertèdicitis; Corpus Chrifti NON ALiTERinCce-lischriftHn can^ ORDominiprxfeus efte, quàiîifuetit Abrahæ præfens-: Et fomùii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubftantiam corporis Chrifti non aliter pofl’e quàm Phyfica

amp;c locali circumferiprione adefte: fquomodo nos quoque fatemur,corpus Chrifti inCœnaDninonadtfl'e) quomo-doquæfo verampræfentiamftatuerepoteftis? Si enim non ioan.8. alio modo : Ergo nullo adeft modo. Qniatempcre Abrahæ corpus Chrifti non erat ;quomodo ergo præfens effepo-tuiflet ? Abraham quidem in Spiritu per fidem corpus Chrifti cminus vidit, fed praricns non habuit. Nunc au-

tem poftquam vcnit plenitudo temporis, (inquit Paulus) Gai.-h niifitDeusfiliumfuumfaótum exmuliere, amp;c.Isfe præfen-ternforeEcGlcfiæfuæ,prornifit. Adeftautem non localitcr amp;nbsp;circumfcriptiuè, feddiuino 8i coclefti modo,quem ipfe nouit. Promifsio enim fallerc non poteft : Ego fum vo- Mitth.is. bifeum omnibus dicbus,vfque ad confummationemfecu-

li. Et,vbi duo aut tres in-nominemeo congregati funt,fum Matth.n. in medio ipforum.

Reuerende D. Tiocior,peto 'ut Syllogiflicè agAtur. Sic enim ‘VtrinqtteargumentAre^iusperctpiemns, ^facilius refbon-derelicebit.

Reuerentia ijefira tres modosprAfenti/n conflituit, lo~ calem , ßguratiuum cœleflem. Ego tantum duos mo- caufaeTroti^sacra-dos conflit uo , quibus CHRISTES uel menti reprx- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;du-

flntatur oflertur ? quot;vel localiter, eo loco vbi panis elifl- modos pia:fentix a • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

Sienim Chriflumperjonaliter nomines, de humanita-te intelligas, eamque in Cœna adejfl dictM : earn praflentiam ^^0 fliritualem intelligo, cf^uaper fidem menti praflns eH. ^lterAm uerb conflituo, ^ua corpus Chrifli nunc in cœ-lis eli.

^a praßntia localis amp;nbsp;circumfiripta eil , pertinent 3. adeflentiam humanitatis CH RIST I •, qust propriet as cor ■ ports CHRISTI estperpetub manens, quam non de-ponit.

ne de P E R S O N A CHRISTI pendere. Ilium modum prafentia ego in Jàcris lit erts , Patrum fcriptts

^tod udiudicem Chrißum Attinet'^non dubitAm(ti,qui)t iudexfit conßitutus. Scimttt etiAm., mugno At que vn Animi confinfufiatemur : cAufiAm dunAtionistn incredulitAtefo-fitAW efi[e. Scimtis etiAmiudicium Chrtfioficundum humAni-tAtemdAtumefie,

ittttem chrißo fie un dum humAnitAtem iudici-umdAtum ejficdicimns, non Ad condemnAtionem reftringi-mttsßeddominium cœli terrA, •vißhilium inuifibilium gubernAtionem intelligimtts. Et cumpAter dicitur neminem iudicArefi gubernAtione eumßAnenon excludimtts. Is enim infilio per filium gubernAt omni a.

Qaffiio «icmandu- nbsp;nbsp;nbsp;p^Aritur Atttcm : An corpus Chrifti Ab impijs pArticipe-

citioiie impierum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r t t i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i J f I

turßeut Apqs (jpaeltbus pArticipAtursEt An tum ojere etus pArticeps fiAt impius, quÀm pius?

Qtioiiiodocorpus Hîcnosdicimus : Corpus chriflinevle^um dumnAre,non ennui Icciindum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r r' i

■amp;z,.z.va iudiiei,amp; da- Autcmpcrccptum. ^tA Afierimus, non nifi fideperetpi, refiui incredulitAte. ^UApr opter perceptio ,feu modus per-ceptioniSiCHpropriusfidelium.Impips quidemprAbetur Chri-ßi corpus fiedAb illis non recipitur.

EtprAbetur omnibus cum conditionne quAm imptj non prAfiAnt, 'videlicet, [ub conditionefidei. Nemo enim poted corporis ChrißipArticeps fieri,ni fifiAt membrum eius.

Eificrimen 'veter'is ^noui Eefl Ament i, non inreßedin Agoz.n. difienfiAtionepofiitum ejjê dico. N^Am Agnus occi/ùs eÜAb origine mundi. ideoq^tAm illis prAfiens fuit in ipforumSAcrA-ment'is,qu'Am nobis prAfiens eîi in noßris SAcrAmentis. Dentto autempeto 'vt(yllogißice AgAtur.

Rcuerende D .Beza,placet vt fy 11 ogi fticè agatnus .Sic enitn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i,

Satis autem diétum eft de difcrimine præfentiæ Chrifti, 2. rationehumanitatisjin veteriSc nouo Tcftamento. Quod videlicet in veteriTeftamentoChriftus fccunduip humani- fÿ* tatcm fit tantum adumbratus,fignihcatus,figuratus præièntatus ; per quam vmbram ScfiguraSjDeus populo fuo beneficia diftribuit,amp; applicauit, morte Chrifti impctrata, videlicet remifsionem peccatorum,iuftitiam,amp; vitam acter-nam.In nouo autemTeftamento corpus ipfum præfens cœ-lefti modo vel ad vitam vel ad indicium in Cœna Domini di-ftribuitur. Ideo nolo de his plura addere; de quibus eüam in Thefibus noftris fatis diftum eft.

Satis etiam diétum eft de manducatione fpirituali,qu3e fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

per fidem,de qua nulla quæftio eft ; qua ipfis Patribus vete- amp;nbsp;N^Teft^nw.’ ribus pares fumus, qui Si ipfi per fidem manducarunt corpus Chrifti. Seddefubftantiæpræfentia,in vtriufqueTefta-mentiSacramentiSjTANTVM est discrimen,qvan-T v M diicrimen eft inter E N s amp;nbsp;N o N ens. DediftoChri-fti, quod dicit D. BezajUon de damnatione,fcd de guberna-tione,vocem [i vnicii] intelligendam efle; id plané no-num amp;inauditum eft. Sic etiam Paulus de pcena loquitur, ludidum lt;wid in quamDeus Corinthijs propterabufum CœnæDominiin- riuioûgmficct. flixit. Q^od etiam ipfe Paulus explicat proprijs verbis.Si i.cor.n. nosipfosjinquitjiudicaremus, nóiudicaremurjhoceft,non puniremur à Domino.

Eft autem hoc indicium, feupœna temporalis,fi poftil- ludidumdapieï. lam pcenitentiamagancSinveroin impœnitentia perman-ferintjdamnatio eft.

idem Chriftus quoque apertè confirmât Ioannis 5. Vbi loquitur deiudicio, quod fubiturifintimpij rationepœnæ fuftinendæ, quam illis infliger Chriftus. Statim cnimpoft

verba; [omneÎLidiciutn dédit filio] fubiungit: [Nolite mira-ri hoc, quia venir hora, in qua omnes, qui in monumentis funt,audientvocemFiIijDei. Etjyodibunt qui bona feCe-rnntinrefurredionem vitæiquiverômajaeeeruntjin refur-rcdionem Ivdicii;] quod alij reddiderunt, conde-^ innationis.

Quod autem impij iudicium manducent non reipuen-do, fed recipiendo Chriftum; exvCrbis Pauli manifcftum eft,quiinquit : Panis queinfrangimuSjiiónne communica-tio corporis Chrifti eft ; hoc eft, cum illopane corpus Chri-fti communicatur, quifquis hunc panem edit. Sedhunc panem non folùm manducant pij, iedctiam impij. Ergo manducando,adeoquc recipiendo corpus C h r i s t lin eo'organo , quod Devs ordinauit, Sc non refpucndo, manducant iudicium. Sed in formam Syllogifmi rcdiga-mus.

Impij manducant panem Ccena: Dominica:. Ergo impij quoque manducant corpus Chrifti. Et fie non reipu-endo , fed recipiendo Chrifti corpus , iudicium manducant.

Paulusfcribit, i. Corinth. lo. Panis quern frangimus, communicatio corporis Chriftieft. Nondicit, communi-catio remifsionis peccatorum, fed communicatio corporis Chrifti eft.

Scripturæ facræ dida non indigent, vt'probentur per Syllogifmumjfed propter authoritatem diuinam illis cre-ditur. .

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B £ Z A gt;

Hoe nouuni amp;. in omnibus fcholis inauditumeft,Scn-pturæteftimoniaperSyllogifmum probari.

Didorum Scripturæ germana fententia non Syllógifino Communîcstîo.nni. probandagt;fed exScriptura demonftranda eft. Et qualiscft »nepeicepuo communicatiojvbi nulla eft perceptio?.

ïio Colloquium Mompelgartenfe. doaliquïdofFertur Sc non recipitur. Q^ando autem offer-tur amp;nbsp;recipitur ; tum dicitur communicatuin,fecunduni na-turam amp;nbsp;rarionem rclatiuorum. Sic communicatio veriatuf inter communicantem amp;nbsp;recipientem, alias nulla communicatio efle aut dici poteft.

Aperta autem funt verba Pauli, quod non dicit j Panis quem frangimus,cft communicatio beneficiorumChrifti. Si enimfic locutus effet, omnesintelligerent, impios abilla communicatione exclufos effe,qui beneßeiorum Chrifti nó fiuntparticipes. Sed Paulus inquitjeft communicatio corporis Chrifti; quid magis apertè dici poffet ad probandum* omnes corpus Chrifti manducare, qui panem Domini man-dncant?quemcommunicationem corporis Chrifti effe dicit, quocunque tandem id fiat modo. Et hæc eft ger mana, conlenfu omnium doftorum, Pauli fententia amp;nbsp;intellgen-tia,nullo,inquam,dodore excepto,quod videlicet cum hoC pane corpus Chrifti omnibus communicetur, qui hunc panem manducant.

Prlt;t,betur quidem corpus Chrifli omnihtu peinem ntAndit' ceintibus i,fed non nb omnibus recipitur, lt;^uipanem mandU' cant.

Si de receptione loqueris,quæ fit per fidem; nulla con-trouerfia eft , quod corpus Chrifti infidèles non perci-piant,quoniamcarentfide. Verùm Paulushïc non loqui-turdemanducationefideijfed de manducadoneoris,cuin inquit: Qui manducatpanem hunc, amp;:c.

Sedprobabo expreffo alioteftimonio Pauli,qui fuoruni verborum optimus interpres eft,quód hçc manducatio oris non ad panem tantùm,fedctiam ad corpus Chriftidiriga-tur.

tur. Sic autem fonantverba cius: [Quicunque manducaue-rit panem h v n c,amp; biberit calicem d o m i n i indigné,reus erit corporis amp;nbsp;fanguinis Domini. Prober autem feipfum homo,amp;ficdepanei LLoedatjamp;decalice bibat. Quicnim manducat amp;nbsp;bibit indignè,iudicium ßbi manducat amp;nbsp;bibit. Non DiivDicANS corpvs domini.] Quid quacfo magisapertèdicipoffetjadexplicandam mentem amp;nbsp;fenten-tiamverborûPauU,quæpaulôantèpofitafunt: [Panis quem frangimus,nónnecommunicatio corporis Chriüi eft? ]Vbi Emphaticavocabula in verbis Pauli diligenter obferuanda Emphatica vocabu-funtjCViminquitiPanem h vn c.Depane illo:calice d o- nbsp;nbsp;nbsp;verbis rauU di-

mini. Qui manducauent panem hvnc, videlicet quern fuisdifcipuiisdeditChriftus,amp; dixit:Hoc eft corpus meum.

Item,de quo prius ipfe dixerat: Panem quemfrangimus, nónne communicatio corporis Chrifti eft?

Sic etiam hoc loco non dicit Paulus, quod indigné man-ducantesiudiciummaducent,ctyiA non diivdicent HVNC panem à communi pane : fed quod nondijudi-cent CORPVS domini : Ideoque etiam eos fieri rcos CORPORIS ET SANGviNis cHRIsTi.Exquolucemc-ridianaclariusapparet, corpus Chrifti non modôpræberi, fed etiam percipi ab indignis, fed ad iudiciu, hoc eft, ad pœ-nam vel temp oralem,ficutCorinthijsaccidit,quos peculia-rimorboChriftus puniuitjaut ft impœnitentes pernianfe-riiit,xternam.

Cum igitur nullo modo negari pofsit,indignos amp;nbsp;impios Tettius modus mancorpus Chrifti ad indicium mandutare pofte; quod verbis c^hHftVinCœnVoo-Paull ad Qculumdemonftrarum eft; hoc ipfo etiam manife- mini, fté probatum eft amp;c demonftratum, quod fit tertia raandu-catio inter manducationcm,quæ lit per folam fidem,St inter Capernaiticam manducationem amp;nbsp;lanienam carnis Chii-fti : videlicet,Sacramentalem,qua non folùm panis qui fran-gitur, fed corpus quoque Chrifti,cuius communicatio eft, orepercipitiir; 8: non folùm vinum ex calice, fed fanguis quoque Chvifti, cuius communicatio calix benediétuseft,

bibiturabomnibus,qui de hoc pane amp;nbsp;calice participanr,fî-i.Cor.io. ue boni flue malt fint,fient Pauli verbaaperta flint : [Quoni-y niainvnuspanisjvnuincorpusfumus multi (inquit Paulus) puKidactiammem- iiam omiiçs de viiopauc amp;nbsp;viiocalice patticipamus.] Quàm defixmultaautem putrida membrain hoc corpore fuerint apud I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corinthios,eodemlocodocet.

Hoc Hi concionari,non dijputare. ^^odpAulo ante quteß-uißitqualis fit communicAttorei, 'vbt eiu4 niillA (it recept to? coiiatio sacramcn- Refiondcoßdent fieri t»'verbo,qHodt/t SAcrAmetitts. Scripts esi-.EuAngelium e?ipotentiA Dei AdfÀlutem omni credenti. Jndenon fiequitur,quicunque EuAngelium Audinnt, quod et-ÎAm illudper dpi Ant.

Imo idem Euangelium in auribus, amp;nbsp;corde impior um eft, qui pereunt amp;nbsp;damnantur,quod in auribus amp;nbsp;corde piorum eft,quifaluantur;quodetiam auribus percipiunt,qui da-mnantur,amp;:apud quos nullos frudus fert. Et gaudeoalla-turn elle hoc exemplum,quod præfentem controuerfiam il-luftrarcpoteft.

ArgumentaturtuareuercntiaabefFcduadcau(am,adhuC modumJmpijEuangelium,quod eft potentiaDeiadfalu-tem,audientes,nonpercipiuntfalutcm. Ergoquodperce-perunt,non eftpotentia Dei,adeoquc non verbum Dei, fed duntaxatfonus quidam fine potentia. Quarargumentatio eftvitiofa. ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Nam Euangelium amp;nbsp;verbum Dei quodaudiuntimpijiu-dicandi, eft vnum amp;nbsp;idemEuangelium ciuneo,quodaudi' untpij amp;nbsp;faluandi. Sicut Chriftus loquitur : Sermo quern lo-cutusfum,illeiudicabiteumin nouifsimodie. Et habetdu-pliccm effcdum,vel iudicandi eos, qui (jiernunt Si non vera ndeaccipiunt;vel faluandi eos,qui vera fide aceipiunt. Sicut idem ApoftolusfcribitiBonaChrifti fragrantialumnsDeo, in his

ColloqMumMompelgdrtcnfe. 115 înhisquifaluifiunt,ET in his qji perevnt. Hisqui-dem ODOR MORTIS AD Mortem: illisveroodorvitx advitam.Qnibusverbisteftatur:Verbum Euangelij,quod cftpotentiaDciadfalutemomnicredeiiti,etiamodorem ef-fe M o r TI s ad mortem,in his qui audiunt,fcd ei non credût. Sunt enim omnibus temporibus amp;nbsp;locis putrida membra Ecclefia:,quam diu in terris militât.

^itndo Imj)^ auiîunt Etiängeliuin,non ndeHiUls pot enfin fduAndt,JedJonui tnntum a.uresferiens,'vtaudt€ntesnon iudinnt.

Vnaamp; eadem potcntiacftfaluandiamp;damnandi,quamuis diuerfa eius fit ratio. Et Chriftus non inquit-.Sonus, fedver-bum quod locutus fum,iudicâbit ilium in nouiisimo die,fient credentem faluabitvna amp;nbsp;eadem potentia; fed diuerfif-fimi effeétus funt,pro diuerfitate auditorum.

Idque minime abfurdum effe,in rebus creatis alijs demo- sîmilitudoradîj fo-ftraripoteft,videlicetvniuscaufæ diuerfosamp; contrarios ef-feâus poife elfe. Eft vnus amp;: idem radius folaris.quilutum liquidum indurat,amp;ceram duram liquefacit ; vna amp;nbsp;eadem vis radij folaris,duos illos côtrarios effeftus operatur. Cau-faautem diuerfitatis,non eft in radio folis; quia vnus amp;nbsp;idem vnacaufadîuetfo-radius,vnaamp; eadem visjâtque potentia radij ,non duoaut diuerfiradi) finit; fed caufa,diner forum amp;: contrariorum ef-feduum, eftindiuerfitate fiibieétæ niateriæ, inqnaprofua natura folis radius operatur.

' Sol per accidens indurnt. Sed oftende mihi duplicem 'vim An corpus Chtifti in corpore Chrifti. nos dicimus corpus Chri/li tantum beat.'quot;''quot; JaLuißcum ejjc,amp; vintßcnm carnem ci»s.

Duplex vis in chti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Suprà fatîs fupcrque demonftratumcfleconfidojquôd

duplex VIS fit in Chriftojudicaiidi amp;nbsp;faliiandij Vilde etiain fi-Mattha. niulamp;Iiidcxamp;Saluatoteftamp;dicitut. Proptervim faluandi, appelIaturIefus,hoceft,Saluator,quialâIuabitpopulumfu-loan.s. uin àpeccatis fuis. Dicitur quoque iudex, quia Pater omnc Matth.ij. iudicimij ei dédit,non folùm rationc gubernationis, fed et-iamrationeinfiigendæpœnæ temporalis amp;æternæ. Ideoq; etiam non tantùm dieet in illo die, V E NIT E; fed etiam dieet, IT E in ignem æternuin.

chriftusin impijs nbsp;nbsp;nbsp;Sic Chriftuisiu tcrtis, cùm impijad CœnamDominiac-

noncftouofus. ceduiitcommixtipijs,non quidem operaturineis falutem; fed fieut non definit in feipfo faluator elfe, ita in illis quoque minime ociofus eft, fed eos iudicat; fieutpaulô antè didum eft,quod indicium manducent, amp;rei corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti fiant.

Ancaufadamnitio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attdîo prohutionem. EtquAro'. cnufA dAmnA-

An glolfam afferam,vel aperta Scripturæ teftimonia,eaq; minimè violenter detorta, fed perljpicua Sc planifsima; in iudicio auditorum repono. Nonenimputo,aliquid magis apertè verbis Spiritus lândi demonftrari poire,quàmiioc loco ex verbis Pauli à me oftenfum amp;nbsp;probatum eft.

Sed vtad quæftionem propofitam difertè amp;nbsp;perfpicuè re-Ipondeanijfuprà didum eft : Caufam damnationis, propter quam homo damnatur,elfein homine amp;cx homine, non in Deo, ncque etiamexDeo. Eaautem neminem damnaret, nifiiuftitiaDei,ChriftiiuftiIudicis,amp;eius exccutio accede-ret.

ret. Ideoqueipfàdamnatio non poteft vnâfolumcaufade- ludiciumdamnatio-finiri,quæinterduoverfatur,videlicet,Deum damnantein,

Iterum quAro : An caufà. dAmnAÜonlsitA emunct a Chri~ (lo,ßcut abeo emAnAt cauJa fAlutù?

Refpondeo: Nequaquam.EtfienimvirtutuminDeoea- Aneodemmodo dem eft ratio, fi Deus ratione naturæ fuæ confideretur,ideo-que fient ab eo vis viuificâdi ptoficifcitur,fic ab eodem quo- cm MiSr» muds’. que vis iudicandi procedit : (nam idemDeus eft iuftus amp;nbsp;mi-lericors,qui faluat amp;nbsp;damnatjveruntamen quando homines iudicandi, amp;nbsp;faluandi confiderantur ; horum diuer for um ef-feftuum longé diuerfifsima eft ratio. Nam caufa iudicij di-uini,quod exercer in hominibus iudicandis amp;nbsp;damnandis, amp;nbsp;propter quam homines damnat; non promanat à Deo, fi-cut falus in faluandis.

Deus enimnó eft caufaincredulitatis,propter quam homines damnantur ; ncque àDeo promanat incredulitas, fed à Diabolo,amp; peruerfa voluntate hominis.

Quando autem homines faluantur;non modo mifericor-diaDei caufaefthuius falutis, fedfidei quoq; jtanquam cau-fæ inftrumentalis; quæ Sc ipfa donum Dei eft,amp; à Deo amp;nbsp;ipfi-usfamftoSpiritupromanat. Qua ratione nulla caufa falutis eft exhominejfcd damnationis caufa eft in homine,amp; ex homilie damnato.

TutrAnß! À Chriflo AclDeum:cum Chrißitsßt fAlu^ vit A noßrA, À quo entAnAnt. In eo cAufA vnicAfAlutts noßriz ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foßtA

ï 2 6 Colloquium Mompelgartenß, po fit a esi. dn fa. ver o efßciens damnation^ vnica, eFi inert-dulitas noflra.ldeo^ dicimua,quod incrédulité nos damnet) non Chrißu4,aut Cœna Itomini percept a,

'filteretiamDeus,^aliter Chrifltts conßderandttseil, ^uoniam in foltm Chrißi merito Jalua vita noßrapoßl-taeli -y c^ua inde in nos émanant, nos viuißcant Jal-nant.

Verum eft,me loco vocabuli [Chrifti] Deum pofuifTe; fedprorfiiseadein ratio eft-Ciim enini dixerim,falutem no-mifericordiaemanate; Chriftum quoque no-mine miiericordix complexus lum amp;nbsp;incluli, cu extra Chri-ftum.qui verus Deus eft, Deus nemini mifericors amp;nbsp;propi-tiusfit. Quæigiturdc Deo dixi,ea omniadeChriftodida funt,qiiödexipfius mifericordia amp;nbsp;merito oninis falus no-ftraemanet,

nodo^ciensMafâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiicredulitas quoque cfficiens caufa damnatio-

daninaiioni». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis dicatur, cùm inftrumcntales caufz etiam inter efficien

tes nuinerentur; non tarnen propterea iuHitia Chrifti à da-mnationis caufa excluditur, Chriftus enim eft,qui iudicat amp;nbsp;damnat.

Sic fides quoque eft caufa inftrumentalis,amp; ideo efficieiis falutisamp;; vitæin credentibus faluandis. Id vero qiium dici-musjvidelicetjfidcm quoque eileefficientem caufam falutis noftrz;nonobftat,quo minus folius Chrifti merito, om-nemfalutis noftræ caufam adfenbamus. Chriftusenim non folùm fuaobedientia, pafsione,amp;morte omnia noftra pec-^ cata dcleuit ; fed idem quoqueper Spiritum fanélum opera-turfidem in eleólis,qua Chriftum vna cum merito ipfius appréhendant amp;fa!ucntur. Sicfimul amp;nbsp;caufa efficiens principalis eft Chriftus,amp; inftrumentalis fides. Solins Chrifti,non noftrii opus eft, vtipfi foil omnis laus falutis,amp;vitærribua-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ofc.ij. tur. Sicutferiptumeft:Perditiotuaextelfraeljinmcautem

Ex quo manifcftum eft,quod velin faluandis,aut damnâ-dishomiuibusnouvnaduntaxatcaufa fufficiat,fed femper diiKConcurrant, ficut didum eft. Chriftus eft qui faluat, Duæcaufxmfaluâ-tanquam efficiens ; fides eft , quæ faluat tanquam inftru- homin^bw wmU meutaliscaufajtefpeftuhomiiiis. Sic Chriftuseft,qui iudi- tunt.

cat amp;nbsp;damnat, ratione iuftitiæ fuæ ; amp;nbsp;incredulitas quoque damnat,tanquam caufa efficiens inftrumentalis, propter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

quamhomo daranatur. Nam caufæ inftrumentalcs etiam inter efficientes numerantur.

Sic fides eft caufa inftrumentalis falutis, quiaDeus neminem abfoluta mifericordia faluat ; fed per fidem tantùm om-nes faluantur,quotquot faluantur. Ita quoque iuftitia Chri-fti abfoluta neminem damnat, alias totus mundus damna-tus ffihfet;)ed propter ineredulitatem, quæ eft efficiens cau-fa, refpeäu hominis , quod mundus damnatur , Ioan. 3. Marc.16.

Sic ciim prædicâturEuangelium, (quod eft potentiaDei adfalutem) non vna fed plures caufæ concurrunt. Principalis eft,potentia Dei, tanquam efficiens caufa falutis no-ftræ ; inftrumentalis,refpcéiu Chrifti eft prædicatio, feu mi-nifterium verbi vocalisjRefpeftu hominum,eft auditus verbi prædicati, per quem Deus fidem operatur,fecundum il-lud Pauli : Fides eft ex auditu, auditus per verbum Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kom.10.

Ita in Coena Dominica, funt corpus amp;nbsp;fanguis Chrifti, tanquam cibus amp;nbsp;potusvitææternæ, fub rationc caufæ ef-ficientis vtriufque,falutis videlicet, amp;nbsp;iudicij. Inftrumentalis refpeftu Chrifti,eft verbum, amp;nbsp;elementa panisamp;vi-nibenediäi -.refpeftuhominum fiue dignorum,fiue indi-gnorum eft os hominis, quo à Chrifto iubentur homines oblatumpanemamp;calicem, edere amp;bibcre. In qua aöio-ne. Chriftus pro difpofitione cuiufque hominis, hoc pane amp;nbsp;calice communicantis, vel vitam vel indicium ope-ratur.

Poteß ne Peuerentia, tau dicere^incredulitAtemeß['einflr^a^ ment aient caufAm damnAtionls ? Vt quentAdmodum fides eSi CAuß inftramentAlisßlutis ,itA incredulitas iadicÿ dit‘ ntnAtion'u?

ïide» amp;incredulitM Omniiio ; Quoniam contrariorutn cadetn cft ratio. Sicut d»mnä- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nemo faluatiir; fic,nifi incredulitas effet in da-

Ciufa efficiens fe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CauCa effictensproprte ea eH,qaA habet effeiiunt xa9

cundumBciamquid . nbsp;_ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;f t ■ nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;- ,

11$. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn(e, amp;nbsp;perfie ; (fi hAoet 'vim tllAm tnfe vtJequAtar eant

HÎC Antonius Faijus.D.Bezam dc caufiis inftrume-talibus monuit ex Ariftotelc, neamplius de hiscurn D.Iacobocontendat, Eas cnim quoque inter efficientes cauias numerari.

cfficitntium non efteadem ratio. Aliter enim fehabent principales, amp;nbsp;xafl’ xu-p efficientes: aliter inftru-inentales. Sic Dens eft xotS’otu'P amp;abfolutècaufaefficiens, pmnium crcaturarum,ad quas creandas nullo inftrumento indiguit. Nunc in creatione hominis vtitur inftrumentis, Mare, amp;nbsp;Fcemina. Non autem eftfides excaufis hä6’ otv^ . efficientibiis falutem; fedduntaxat, ficut diximus,inftru-mentalis,quæ fine Chrifto efficiente caulà, falutem præftarc non poteft.

Sicfcriptumeftzamp;eruntomnesàDeo dofti; fcdhocni-hil prohibetj quo minùs etiam verbi miniftri inter caufas ef-ficientesjiion Jt«0’ otv'F,fedinftrumentalesnumerentur,per quosprimaSc princeps caufaDeushominesconuertit,qui ^ionc'hom'^hüZ etiam fineipforum minifterio amp;nbsp;voce, homines conuertere coBcmiant. poflet.

Non igitur potentia Dei, à vcrbo EuangeliJ prædicato PotentiaDeiiTeibo feparanda eft; propter quam vocale verbum feu feriptum, ’°“'*“““ epara«-feuprædicatum,àPaulo potentia Dei appellatur. Quicun-que enim hoc audit,non inanem fonum, fed potentiam Dei audit.

Q^ndo autem fi de s, amp;nbsp;incredulitas inter fe conferuntur, vnde proucniantjfine quibas nemo fàluatur,aut damnatur; res manifefta cft, quad eorum non eadem,fed longé diuer-fifsima ratio fit. Nam fides donum amp;nbsp;opus Dei eft:Incrcdu-Htas auteraDiaboli opus in homine. Et quemadmodum per fidem,quæ opus Dei in nobis eft,faluamur : fic per incredu-litatem,quæopusDiaboli eft,damnamur. Non autem propter fidemfaluamur , quemadmodum propter incredulita-tem damnamur. Incredulitas enim meretur damnationem; Eides autem ita donum Dei eft in nobis,vt ipfa non tanquam opus vitam æternam raereatur, quoniam imperfefta eft, amp;nbsp;nemo tarn firmiter (quàm firmiter credere tenetur) credit: fed fides apprehendit Chriftimeritum, quod folius Chrifti obedientiæ tribuitur.

DicoChrifiumnonreceptum reptidiatum impiosda^ mttAreùdeoj^JolAfn intreditlitAtem caufrm efficientem da-fnnitimu inipioruni,non Chrißum^eJJe dito.

Manet ergo verum, quoddixi; iudicinm, quod mandii-cantimpijjiionvnafolùm caufa,fed duabuscaufis definien-dumefle,videlicet,incredulitatehominis,amp;; iuftitia Chrilti; quæ in hoc iudicio amp;nbsp;condemnatione concurrunt.

Et expert! funt Corinthij ; quod Chriftus non folùm pro-ftunciauerit amp;nbsp;tulerit fententiam, fed etiam opere executus fitiuftitiam,iudicando,hoccft,puniendo. Quodcertèaliud eft , quam pronunciare tantùm , ferre fententiam. Quapropter cùm indicium fit executio iuftitiæ , quod Chrifto à Pâtre traditum eft, Chriftus eft amp;nbsp;manet eius cau-faefficiens.

Nemo abfoiutapei Quiavcro Chriftus neminem, vel abfoluta mifericordia fUtiafaiuatur aut ialuat,velablolutaiulutiadamnat; intrépidedico,tamcau-damnatui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fam falutis in pijs, quam caufam iudicij in impijs efle homi-

nibus. Hoc autem diferimine, feu hac differentia pofita; quod fides non fit ex hominibus, ftu ipforum viribus, fed ^^amp;faiuüiffon* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanquam donum Dei, quod virtute Spiritusfan-

hôminibus.”* lt;äi per vctbum prædicatum opcratutî Incredulitasautemà Diabolo eft.

H æc caufa damnationis efficiens eftjficut tu ipfe in Thefî-bus vcftris, 8i in hac collatione affirmas, amp;nbsp;minime negas; nonautemfolajficutpaulôantèdiftum eft. Nificnimiufti-tiaChriftijamp;ciusexecutio accederetmequeDiaboli, neque homines impij daranarentur; quifeipfos nunquam damna-rcntjfiinipiorumpoteftatc pofitum effet.

Chrißui decrettif, pronunciauitfententiam centra. da~ tnnatos,nonpropter receptum ,ßdpropterIpretum corpM Canguinem ipßus.

Chriftusnonfolùmdecreuitjamp;pronunciauitfententiam chtiftus eft execu-iudicij Sc damnationis contra impiosjfedetiamexequitur decretamamp;pronunciatam fententiamjfîne qua executio-ne,décréta amp;nbsp;pronunciata fententia, fulgur ex pelui effet.

N eque enim Diaboli,vel feipfos, vcl damnatos affligent tan-tùm;fediuftitiaDeiaffliger,amp;ipfosDiabolos amp;nbsp;homines; Cuius imperium ratione fuæ iuftitiæ fe in infer num vfque,ôr nonfolùmincœlos mifericordia eius cxtendit.

Fides non eît fahiStfed eH illud quodapprehendit falutenit qu£ eïi chriflt^. Sic Chrißus decernit êbquot; pronunciat fente-tiam ßd caufam iudicq inutnit extra fe in hontine impio, 'videlicetincredulitatem. ideo non eïicaujaiudicq, fiu da~

falutiscfre,quemadmodum incfcdulitas iudidj. Sedexar-gumento D.Bezf plané contrarium fequitur,quod ipfc pro-bare intendit.

inuerfioargumenti Sicut eniin fides noncftîplàfalus,léd Chriftus eft falus, D.Bezx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quem fides apprehendit; ira incredulitas non eft ipfum in

dicium, fed id quod refpuit quidem Chriftumfaluatorem, fed apprehendit He mouetiudicem,qui eft Chriftus,iudican-teminipium propter incredulitatem. Quemadmodum ergo fidcs fine Chrifto nunquam faluaret : ita incredulitas fine io*n. i. Chrifto nunquâ damnaret. Q^oniam pater fficutipfe Chriftus loquitur) neminem iudicat, hoc eft, extra Chriftum ÿSi fine Chrifto, Deus pater neminem iudicat; fed omne indicium filio dedit,ctyiA FiLivs hominis est.

Et vt me reftè tua Reuerentia intelligat; Qupniâ difputa-tiodecaufis efficientibus, amp;nbsp;inftrumentalibus ad Philofo-phiam pertinet,quampauciex auditoribus intelligunt; di-Ïputationé de terminis artis, hoc eft,de caufis efficientibus Motfl’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efficientibusinftrumentalibus omittentes,de re

Ego enimaperte dico:Deum neque peccatiincredulita-Exech.18. tis,neque damnationis caufam eifc. Sicut enim Deus non QuomodoDeus ho- vultpeccatadtaiioo vult mortem. Saluatautchominemnó abfolutavoluntate,fedadfalutem dilpofitum; Sicquoq;neminem damnat abfoluta voluntate,fed ad damnationem di-Difpofitio hominis Ipofitum. Difpofitio ad falutcm in homine requirit fideni, advnainäc falutera. qyæ reddit hominem habilem ad falutem recipiendam,qux Heb.” omnisin Chrifto repofita eft. Abfque fide enim inquit Apo-ftolus, impofsibile eft Deo placere. Item, luftus ex fide vi-uet.

rdd«mnarïo°wiiu’ quoquc impius ad damnatioiiem dilpofitus eft per incredulitatem.Nemo enim nifi increduliis damnatur.

Difcrimtn difpofi- Sed difcrimeii ineo apparet,quód Chriftus non modo tionisadvitani amp;nbsp;faJuj eftjfcdipfe quoquchomiiiemad falutempcrcipicndâ nioneinrcpe u dilponitjamp;perauditumEuaiigelijfidemitieo operarur. In impijsautem,incredulitatem nonoperatur, quæ opusDia-boli

Colloquium Momfelgartcnß. 1^5 boll eft,quam inuenit in impijs; qui cum ftnt amp;nbsp;mancant có-temptores verbi Dei,nec volunt difcere à patre, qui per hli-um,per Apoftolos,per fy nceros miniftros loquitur ; ideo in fuaipforum incredulitatc permanentes amp;nbsp;perfeuerantes iu-dicatjhoc eft,non folum decernit amp;nbsp;pronunciat fententiam, fed etiam efficaciter in ipfis earn exequitur.

^ii^oßtiofide'h^incredulitatktAmen differunt riAturÂ ßii. islAw fides c^uidem dißonit hominem ^fednon quod propter ipf aw homofdluetur,fed ‘vtpoßit recipere Chrijltim, qui

/aIu-s. SedincredulitAsitA dijponit hominem Ad dAmnA-tionenh'vt ip/A,ftnereJpe£lu Alteritis, Deum impelUtAd con-demnAndum^ quod fit nonqutA Chriß urn recipit fed qui a contemnit refigt;uit.

Sic Audio Aliquem mihi loquentem', fied qui a GermAnice simile de homme loquiturynonintelligo', quodperindeeÜ,ACfinonAudirem,^ qèiente'^.'quot;“'** illemihi non loqueretur. Imo diAboli Audiunt Chrißum, intelligunt,^t Amen non percipiunt eins •verbum, qui a non credunt. Fides Autem Aliquid Amplim requirtt, quAm Audi-tum duntAXAt verbiprAaicAti. l^mdefide eleSiorumpro-priÀloquimur,quAfolAfiluAtiqux non modb percipit fonu» Jed percipit rem ip/Am Jono expreffiim, nbsp;nbsp;ApplicAtfibi^ro-

DehocAudituloquiturPauIu4Ad RomAn.io.cApite quutn dicit:qtt'bdfidesßt ex Auditu verbi Dei ; quod tAntumdefi-delium Auditu intelligitur ,quinon modb fonum externum perctpiunt,fied remßmo expreffiAm quoqueinteUigunt ,perci-piuntf^ßbi ApplicAnt.

Incredulitas fimpliciter Si per fe neminem damnat ; ficut fides per {c,Sc fimpliciter neminem faluat. Sed ficut fides re-fpeótu Chrifti tantùm, cuius meritum per fidem homini ap-plicatur,faluat:fic incredulitas relpeftu Chrifti damnat, cuius meritum non recipit,nequefibiapplicat.Iudiccm autem repellere non poteftsquem in Cœna Domini, nonminùs orepercipit,quàmpius amp;nbsp;fidelis.

Deprâuâtio veibo- Mirabilis autem vcrborum Pauli explicatio eft, qua Re-lum Piuii Koui.io. gdicit: Paulum tantùm de fidelium auditu loqui; cùm Paulus eoloco doceat, non quomodo fideles audiant, fed quomodo ex infidelibus fideles fiant, vidclicetperaudi-tum verbi Dei. Loquiturenim de externo auditu verbi, qui fidelibus,amp;infidelibuscommunis eft. Sicutetiamde externa P rædicatione, feu verbo vocali loquitur, quod pijs amp;nbsp;im-Kom.xo. pijs,fidelibus amp;nbsp;infidelibus commune eft. Quomodo fin-quit) credentjdequononaudieruptî’ Quomodo autem au-dient,abfqueprædicante?Hæc verba omniade extcrnaprÆ-dicatione,amp;de externo auditu loquuntur, quæD.Beza ad internum refert,amp; ab externo feparaüQuafi eleétialiud verbum audiant, quàm damnati.

Reâè autem accommodatur hic locus ad explicationem verborumPauli,quæexEpiftolai. Corinth. lo.produximus: Panis,qucmfrangimus,communicatio corporis Chriftieft. înuerfioargumenti Q^emadmodum enim per verbum externum prædicatuin Cœ ofttrt Ut potentiaDei paritct ad falutem credenti,amp; ad iudi-uara Domini. ** cium noii crcdeuti : Sic per panem Cœnæ Domini offertur corpus Chrifti,omnibusinCœna Domini vefcentibus,vel ad falutem,vel adiudiçium. Et ficut infidelium auditoruni aures nonpercipiunttantùm fonum verbi prædicati, fed et-iam rem verbo prædicatoallatam,idem videlicet plané ver-bum,quod piorum aures percipiunt,non ab ilia potentia fe; paratum : ita etiam irapij in Cœna vefcentes, corpus Chrifti OSE s Y o accipiuntquodpij s v o ore accipiunt.

Sicut cnim externum verbum, feu prædicatio amp;nbsp;left io verbiDei,cftorganum,per quod Deusinanimishominum concionatur : fic panis amp;nbsp;vinum CœnæDominifuntorga-num, per quod Chriftus corpus Scfanguinemfuum, vel ad fidei noftræ confirmationem, vel ad iudicium communicat.

Qupdautem non omnium corda conuertit,ncq; poten-ùahæc vcrbifalutem in omnibus operatur; Spiritus fanftus caufam apertè oftendit.

Quidamenimprorfus audire nolunt,ficut fcriptumeft: ciufx cumonom-. nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nesadndem Chuft

lt;lt;upties volui congregate nhos tuos, hcut Gallina pullos conuettantui, fuosjET N oLvisTi.Aftor.7.Obturaruntaures,neaudi- Matth.23. rentverbumDeiexoreStephani. Hi quonianrorganûSpi-ritus fanfti contemnunt,per quod Spiritus fanftus fidem operatur ; ideo nunquam conuertuntur, fed damnantur. Et tales funt illi,qui extra Ecclefiam Detin cæcitate mentis fuæ ambulant.

Deinde funt impij in ipfo Ecclefiæ cœtu, amp;nbsp;externa pro-fefsionefideietiam membra Ecclefiæ ; qui audiuntquidem lom.«. verbum Euangelij prædicatum,fed ofeitanter y quia non ac-ceduntftudio difeendi à patre. Perinde ergo eft, ac fi no au-dirent:Ideoq; etiam in illis virtutem fuam non exeritadcó-ucrfionem,fedadiudicium. Sicut inquit Chriftus: Sermo to*»-“« quern egolocutusfum illis,iudicab it eos in nouifsimo die.

pAului eo loco incipit àfidc'y non ergo Agit de fola. pr/tdicA-tione externa. Audiri enimpoteli •verburn Dei, •vt ipfe(onus tantiim audiatur, non res fono •verbi expreffa : Ut fi quis ho~ winilinguaignotaloc^ueretur:Sicimpij quideaudiunt'ver-bum pri£dicatum,fied rem ipfam nonpercipiunt.

Adeundemquo^modu Sacrament a habent rem externa, panem '^inum', hac imp^fibiapplicant ijedcorpus Jan-g^inem Chrtfiihisfignificata,q^uiafidecarentynopercipiunt.,

ReucrendeDomine Beza, Pau]usnonàfîde,lèdàpra:di-catoverboincipit,amp;abeffedu ad cauiamprocedit,quæfi-dempratcedit. Nam prædicatio verbi tanquamcaufa,prï-cedit Üdem tanquam effeÂû,amp;non fidesprædicationem. Et contextus totus eius Iociindicat,PauIum de externo auditu loqui. Suntenim correlata.prædicare amp;audire. Qupmodo audient,inquit,finonprædlcabunt?Ideoque etiam Paulus Romanos ad auditum illius verbi externi reuocat. Non di-cas (inquit) in corde tuo,quis afccndetincœlumPPropèeft verbum in ORE, et in corde tvo. Audis verbum elfe IN o R E ?amp; idem quoque, amp;nbsp;non aliud verbum in cor-» E pideoque Paulus nonàfide,lêd ab externaprædicatione verbi Euangelij incipit ; amp;c eoscredere non pofte dicit, nifl p RIV s illis verbum prædicatum fuerit.

Etfi verb etiam illi damnantur,qui non audiuerunt, amp;nbsp;no crediderunt : fortiùs tarnen damnantur , amp;nbsp;maior eft da-

mnatioeorum,qui audiueruntj amp;:non crediderunt, quàm quinonaudiucruntjlecundumillud ChriftizSi nonvenif-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femamp;locutusfuiflemillisjpeccatum nonhaberent. Sic in

CœnaDominietfiiudicanturquoquccontemptoresSacra-menti,qiiôd eo nonvfifunt: rortiùstarnen damnantur,amp; maius illorum indicium eft, qui Sacramentum, hoc eft, non lignum duntaxat, fed rem quoque fignatam accipiunt indigné ; de quibus dir it Paulus,quod iudiciu manducent, quia non dijudicent corpus Domini. Hæc omnia,tam aperta, amp;nbsp;manifeftafunt,vtmirumfitpoflc hominem Chriftianumin his hælitarc,ne dicam contra ca dilputare.

SqSw corpus’*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ore corpus Chrifliin CœnA DontintcA uou perctpu^

ciuiftioicnonp«. tur, autpcrcipipoßtf quàm pluriwa Scripture teßimonit cip wtw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnAnifeße confrm Ant. fiuoniAm in c«lis nunc eft amp;nbsp;non in

terrA,ßcutorAmM:Paternoflerquiesin c«lii',AdqHosChri mk.h. ßnfftto corpore ifiendit. Item: Vndo'vobispArAre locumRe- io*n.i4 ’lt;’ linquomundum'.PeregrinAmw ÀBomino: Cupio dijjolui eJßecumChrißo:SupernAt^uArite,vbiChrifluäeIi Ad dexte- coti. riPAtris-Alle in nubibus 'veniet-^é’ nbsp;nbsp;funt hisfimiltA c^uÀm

Us efiè,non in terris : ideo^ nonejjèeo loco, vbi pAnis ; nec^ue externo ore per dpi,fedfide tAntum ; quod per pAnem MEN-7quot;I tAntumprAbeAtur,non corpori.

PrxtereAverbAPAuli:^uisAficendet in cœlum, lt;^c.fitnt •verbA h^fitAntis ; quAm hAfitAtionem PauIus dAmnAt. Non enim vulty'vt abjque medio in cœlum AjfurgAmus. Et non jimpliciternegAmus , non pofifedeexterno Auditu intelligii fed certum tAmen elfPAulum de interiore Auditu loqui.

Quod ad Scriptur æ teftimonia attinct àD .Beza allata,qui-busdcmonftrareconatur,Chriftuin corpore fuo itaincoe-liseffeapudPatremjVtnobifcum non fimul etiam fit in terris præfens-.Refpondeo, Teftimonia allegata malè ad hoc Myfterium accommodari ,Nam Chriftus quidcm corporc fuo in coelis eft apud Pattern, quod negari non potcft : fed quodadditD.BezaiET non in TERRisjcontradicimus. Etenim no minusilluftriateftimoniahabemusdeillius prç-fentiain terrisiEgo fum vobifeum omnibus dicbus:Vbi duo Teltres,amp;c. Afcendit fupra omnescœlos,vtomniaimple-ret. Quapropterctfi vnus eftChriftus,amp; nonduo,alterin öotpofuchtîfu cœlis, alter in terris : duplex tarnen corporis, feu humanita-1 tis eiusconfideratio eft. Altera,quatenus verum,amp; effentia-le corpus, noftris corporibus, excepto peccato, fimile eft; quodelTentialcsproprietates veri corporis retinet, amp;nbsp;nun-quamdeponit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

niinc in cœlis,hoc eft,in ftatu alterius feculi eft,cum-Deo p3' trc,amp;non in terris.

Sicut autem cùm oramus: Pater nofter,.qui es incœlis; Pater non ita in cœlis eft,vtin terra prüfens non fit, aut non efle dicatiir.eft enim etiam nobifcum in terris, qui cœliim amp;nbsp;terram ii-nplet,Iere!n. 25. Sic quoqueChrifiusnonitapro-prietate corporis fui,icu vt AuguÎHnus loquitur,proptef veri corporis modum eftinccelis, vt non etiam alio modo fuo corpore nobifcumin terris effepofsit: Cùm corpus eius in diuinitatisproprium thronûfquinequelocus, ncque in loco eft) translatum amp;collocatum fit. Ccelum,inquitDo-minus,Efâ.6e?. mihiIcdeseft, amp;nbsp;terra Icabellumpedu meo* rum. In huncthronum nullus beatorum hoiminum, vel an-gelorum,collocatus eft; Sedfolifilio hominis Chrifto diâû eft; Sede adextris meis. Qui ergo non haberet moçlum in illo throno,quo nobis in terris quoquepræfensefte poftet?

Quapropter omnia Scripturæ facræ teftimonia, quæde abfentia Chrifti in terris loquuntur,fimul omnia de Chrifto dicuntur,amp;intelligenda funt, non si m p l i c i t e R,Quafi nullo modo adfit; led fecundum qjz i fa hoc eft, de veri corporis modo,feu'proprietate corporis,qua tanquam corpus fine vllius reirefpeâu, in fua eftentia confideratur, amp;intcl-ligitur.

Nihilautem per ea maieftati Chrifti derogatur,quain thronomaicftatisdiuinæ proprio collocatus,etiaminter-ris,in verbo amp;nbsp;SacramentoEcclefiæ fuæ t o t v s, amp;nbsp;t o t v M adeft,Dèusamp;homo,Diuinitate amp;nbsp;humanitatefua: de qua fuo loco plura. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

De verbis Pauli; Non dicas in corde tuo;vtmaximè fint hominis hæfitantis,quicæcutiensviâmfalutis quærat:cer-tum tarnen eft, quod ijs verbis homines adavditvM EXTERNi VERBI EXTERNVM,tauquam ad oi'ganum amp;nbsp;inftrumentum Spiritus fanfti Paulus reuocet; per quod ad agnitionem Chrifti homines peruenianr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Colloquium Momf eigart enje. 159 telligat,ipfaverba cxprcfsè docent. Cùmenimauditusinterior fitipfafideSjfeu fidei effedusnnanifeftum eft,Paulum de illo inter no auditu no loqui, cùm doceat fidem illam per AVDiTv M vERBidarijquâhominescarent, priufquamau-diant,amp; per verbum prædicatu-m Dominus fidem banc in auditoribus operetur.

Confiftit ergo immotum argumentum meum:Quemad-modum.aures hominis funt organum amp;inftrumcntum, per quod in externo auditu verbi prædicati recipiunt æternum Dei verbum,quod propriè eft potentiaDei ad falutem omni credenti, propterquod, verbûexternumpoteutia quoque Dei eft amp;nbsp;dicitur : Itaetiam inCœna Domini externum os hominis,eftorganûamp;inftrumentum,refpeâ:u hominis,per quodeorpus Chrifticum pane.vel per panem, (nam voculâ IN declinas,propter metum opinionis deinclufione locali corporis Chrifti in pane) nô folùm m e n t i , fed etiam o r i præbetur,exhibetur,amp; etiam ore percipitur.

Sicutenim m e n s per fidem in verbum promifsionis re- chtifticorpusp« fpicit: Hoc eft corpus meum, quod pro vobis traditur : quo Siiamp;mcntiV verbo menti offertur amp;exhibetur corpusChrifti:Ita os cor- muioffettutamp;ex-poris amp;nbsp;oculiad pané refpiciunt, qui eft communicatio cor-porisChrifti:hoceft,refpe6luDeiorganü amp;nbsp;mftrumentû,à Chrifto ad facramentalé perceptioné corporis fui ordinatû.

Quapropter manifeftè falfum eft,cùm dicitur: Quod pijs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtegra

Namincredulitasnoftranon facit fidemDeiirritam-. Et Sa- Rom i. cramentorum fubftantia,non à noftra dignitate,aut fide pé-det,fedfolùmàverbo inftituentis Sacramentum jquodin-ctednjitas hominis mutate non poteft, fi inftitutio Sc vfus à Chrifto inftitutus feructur.

EtnotaeftfimilitudoChriftide hominc feminantefemé sîmiiitudode femi-bonû;quod tarnen in quarta parte agri folû fert fruétû. Non eft aliud feme, quod in viam,quod fuper petram amp;nbsp;inter fpi-nas cadit:fed ill ud ipfum femen,quod in terrabona fruâmm profert. Vis feminis in omnibus eft vna amp;nbsp;eademjfed non in omnibus fruftû fert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ea-

Verbum prrdicitü Eadcm ratio quoquc eft verbi prædicati in auribus amp;nbsp;ad corda impioium cordibus pioru’Ti amp;nbsp;impiorum, eandem vim vbiqiie feeuifl pénétrât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rctincns ; non autemin omnibus proferens.

Ioan. IX. rs. Nam iioii folùmaures.fedetiam corda impiorum tranfit verbum auditum,eosque coram Deo inexcufabilcsreddit; qui virtutebuiusverbi excitati,interdum de emendationc Lue.s. vitiEcogitantîfeddenuôadvoinitiim redeunt, cùm Sathaii Matth. 13. verbumexcordcrapitjamp;deinceps ad flaeitiaamp;fceleraim-pcllir.

Ex quo intelligitur,verbis Chrifti verba Pauli confentirCi fit vtrunque duntaxat deexterno auditu verbi loqui,qui pijs amp;impijs communis eft. Vnumautcm,amp;idem verbum in auribuspiorumSe impiorum efle.

verbi. Oportet enim nos non filum per externum verbum, loan, t nbsp;nbsp;ßd etiam interne doceriiSicut lohan. 6.ßriptum eU:Et erunt

omnesaDeo do^i. Alias exterior doeirina nihtlprodeîi. Et loquiturChrißusinfimilitudinedeßmine, de générait fide. Habet enimfidesfua rudimenta. Sicut fœtus in vtero mulie-ris,primtim formatur ex femine concept0 : Jta etiam fides ab initio audit US verbi, eH imperfeEiusfœtus, qua fua increment ahabet,^ non in omnibus adperfeElionemfuam per-uenit, quia 'verbum non apudomnes procedit. Sicut Diaboli quoquehabentfidem,de qua lacobus,^ contremifeunt : Ita etiam eorumfides non eEt vera fides ,apud quosfimen in tÄ-am,fHperpetram, inter ßinas cadit.

Reucrende D.Beza: Tu de verbo interrogatus,refpondes defide.Dicoenim amp;manifeftèprobaui,verbum Deiverfi, viuum,amp; viuificum efle, amp;nbsp;fua natura manere, non modo in aurigt;

auribus, fedetiam in cordc hominis non credentiS, Verbum o ei viutun quamuisimpiosnon viuificet. Namhocquatfitumfuit:an verbum,quod impius audit,amp; nó credit, amp;nbsp;quod in cor eius pénétrât,fit duntaxat s o n v s,an verb ipfum verum Dei verbum viuum,quodtn cordibuspiorum fruétificat; inimpijs autem nullum frudum fert. Adhoccum tibi refpondcn-dumeffet;defide,amp;eiusincrementisjdegenerali ie diabo-lorum fide difputas;quæ omnia extra controuerfiam pofiu funt.

Quamobrem ergo Reuerentia tftacontendit; non verbum Dei,fed nudum fonumeffe in auribus impiorum? Et deduplici verbo differuit,interno Sgt;c externo; cum vnum fit verbum Dei in cordibus piorum amp;nbsp;impiorum.

Deinde quamuis verum eft, quod omnesoporteatàDco Qupmodo omnes dodos fieri,amp; non folùm exteriùs,verùmetiam interiùs do-ceriàDeoitamen hoc quoq; veru eft,quod Deus interiùs nó nifi per externum verbum doceat, nifi velimus homines ad occultas reuelationcscitra verbum remittere, quod fanati-cum eft. Quapropter ex tuaReuerentia quæro : An idem verbum fit in auribus Sc cordc impij, quod eft in auribus amp;nbsp;cordepij,quandoprædicatur? Adhoccupio mihi Catc-goticè reCponderi.

Oportetpriùsftatucrc :an fitidem verbum,priufquam de perceptione difputetur. Ad hanc quæftionem cùm re-fponfumfuerit,deindequoque ad alteram refpondebitur? Anabimpijspercipiatur ,nccne? Namduæ funt diftindæ

quæftiones:altcra deverbo, quod ab impijsauditurjan fit idem,adeoque verum verbum Dei, cum eo, quod pij audi-unt. Altera verb, an amp;nbsp;quomodo illud percipiant pij amp;nbsp;impij.

Advtramquc autem quæftioncm nos aperte refpondc' mus:Eflein vtrifq; pijs amp;impijs,vnum êStidem verbumDei verü;Etabvtrifq;pariter nonfolumauribus percipi,fedet-iam in cor penetrare. Et inde argumento, quod D. Beza at-tulit,inuerfo,ad SacramentumEuchariftisc iicargumentot: Vnumamp; idem corpus Chrifti pane Sacramenti oripioruni amp;nbsp;impiorum in vfu Cœnæpræberi amp;c exhiberi, ab vtrisq; et-iam ore percipi: Sicut verbis Teftamenti Chrifti,amp; Pauli duobus teftimonijs apertè probatum eft.

Sicut enim verbum per aures in cor recipitur, èc impiorö cor vellicat,amp; excitât ad aliquem amorem veritatis amp;nbsp;falutis fuæjfcd quoniam indulgent voluptatibus, aut fecurifunt, eisnonadfalutem, fedin Judicium cedit: Sicetiam integrü Sacramentum,non panis duntaxatfed corpus quoq; Chri-fti cum pane oblatum,per os accipitur ab ijs,quibus ad indicium, amp;nbsp;non ad falutem ac vitam cedit.

01 d’efwndat*^'” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poüuifonus vcrhi ïn impijs non ’vlteriits

perttenitjijuim in uur es eorum^ Ad cor nutern eorum non defiendit : Aliasfi cords reciperent^etiam er ederent.

HïcD. Lucas OfianderD. lacobo afsidens, verba Mïtth. 15. Chriftiex Euangelifta MatthaEOamp;Lucarecitauit:Qui audit fermonem rcgni,amp; non intelligit:venit illc ma- , lus amp;nbsp;rapit quod seminatvm est in goede I L L I V s. Item Lucas; Qmiuxta viam,hifunt, qui audiunt, deinde venit Diabolus,amp; tollit fermonem DE c o R D E eorum,ne credentes feruentur,

Hîcvidet,amp;audit Reuerentiatua,mîBeza,quod verbum rcgnijquo videlicet homines ad rcgnum Dei adducuntur, feminatuinfitnonfoluminauribusjfedetiamin corde; amp;nbsp;quodDiabolusaufcrat exc o rd e impiorumjuecredant amp;nbsp;faluentur.Poteft ergo cor recipere verbum, amp;nbsp;tarnen non credere.

ConciiiQ^inlegrx SacrctmtntA offerri non modoet-iamimpÿs-.’verùmabimpijs integra non

xat externafigna,^iudicari damnari. Sicut Agrotus audiensfihi farari Medicamentum,quod vt maxime Uli offer atur,ille tarnen aut non fumit,aut fl at tin reijcif, huic Medicamentum nthil prodeU, fed Agrotm moritur : Jta quoque offert ur qui dem eorpui Chrifli cum paneimpysfledilli dum •uerafide non perciflunt, fed reffuunt nbsp;nbsp;rey ci tint,indicium

Nos ab initio teftati fumus,quod de manducatione St ré-ceptione, quæ fit perfidem, ad quam tu péfpetuö recurris. inter nos nullum fitcertamen vcl cótroüerfia;quam abvtra-que parte iam inde ab exorta difputatione contefsifumus. Cùmigitur impij veram fidem non habeant: quis non vide-fet,eoS per fidem corpus Chrifiinon percii^erc ?' Quemad-modum ex parte noftra quoque' tapcrnaitiCam filantiuca-iionem,feulanienain corporis Chrifti,fcmper rciecimus 5i' dâmnaûimus. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' uvuc , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Sed quæft'io Si cotroueffiaeft'de térti'ó medo tnanduca-tionis corporis Chrifti:Videlicet de Sacfamêtali modo, qui orefitin.vfu Cœnæ Dominicæ,qué nos ex verbis inftitutjo-nis Chrifti, Si Pauli vei bis apcrtè^robauimùs, amp;nbsp;ad öcülum demonftraüiinus. Vbi nihil vel de fide.vtta,aut tçmporafia,’ fed duuuxât dé pane dickw, qdieft côtpVis c li r quot;fl vtver-

vt verba Chrifti fonant ; feu vt Apoftolus, loquitur,commO' nicatio corporis Chrifti. Et Chriftus maducare iubet: quod non fignificat credere,fed ore percipere. HÏc etiam domino Bezse rcfpondendum erat, amp;nbsp;demonftrandum,quód talis modus tcrtius manducationis facramentalis, ncque in ver* bis Chrifti, nequc in Pauli verbis fit cxprcflus; quodnun-quam fecit,nequc etiam facerc poteft. Ideoquc quoties dc hac tertia manducatione corporis Chrifti,qux facramentalis cft,vrgetur:quia non audet affirmarc,quódpanis folùm manducetur,femper ad manducationem confugit, quxfit per fidem;cum de ea nullaquæftio fit. Namomnes iuben-turprius cfle fideles amp;nbsp;credentes, amp;nbsp;perfidcmmanducare corpus Chrifti, quàm ad Sacramentum accédant,amp; id per-cipiant.Siquidcmper fidem manducarecorpus Chrifti, nihil aliud eft, quàm credere.quod Chriftus corpus fuumin mortem tradiderit, amp;nbsp;ianguinem pro peccatis noftris cfFu-derit. Qujfquishoc non verè crediderit: hunc iubemusà Cœna Domini abftinere. Eum enim alias ad indicium cont-municaturum,fi corpus Domini fine fidecu pane accipiat, qui eft corporis Chrifti communicatio. communi-catioeftmyfterium,quod non videturaut intelligitur,fe4 creditor amp;nbsp;feutitur fpiritualiter,vel ad confolationem amp;nbsp;vi-tam,vel ad indicium. De hac commnnicationc inhaccolla-tione nihil categoricè refpondet Beza.

Deinde accipio fimilitudinem deMedicamento, quod ægrotantioffertur. Nunquam veröaudiui,medicamcntiiin alicui ad mortem cefsÜTe, quod non fumpfit. Paulus veto aperte dicit,quod eiufmodi homines fibi indicium man-D V c E N t; non dicit,quöd non fumant, aut relpuant,aut reijciant; fed quod non diivdicent corpus Domini, quod fecundum Chrifti amp;nbsp;Pauli cxprefla verba, fumpferunt in Sacramento.

Aliter ergo,amp;commodifsimehzc fimilitudo ad propo-fitum negotium accommodari poteft. Videlicet: Q^emad-niodnminterdum aMedico argrotandmedicamétum cxhi-betur,

Colloquium Mompelgartenjè. iz|.5 betur,quod ægrotans non refpuit,fcd fumîtjverùm propter ftomachi Sc virium imbecillitatem, virtutem fuam in eo £tc-ercerc non poteft,amp; hominem occidit mcdicamcntü, quod ad rcciipcrandam valetudinem exhibitum amp;nbsp;fumptum fuit. Occiditautcm,non quod per fe mortem afFerat,fcd propter malam corporis dirpolitionem,quæ eft in homine. Quo nomine nec deinceps medicus accufàtur, quod eiufmodi hominem occideritdftis enim impunè occidcre licet, non homines,fed morbos. Sic corpus Chrifti in Cœna Domini efi pane homini, propter incredulitatem amp;nbsp;impietatem male difpolito,exhibitum amp;nbsp;fumptum, Ipiritualitcr hominem occidit non fuaculpa, quoniam caro viuifica amp;nbsp;corpus viui-ficum eft,fed culpa fumentis, quoniam impius amp;nbsp;profanus eft ; Ideo illi ad indicium cedit, quod alijs vitam amp;nbsp;confola-tionem adfert.

Adhuncmodum fieri poteft, vtvnum amp;nbsp;idem medicamentum limul ex eadem malfaperpharmacopœum para-turn, duo fumant,eft vn urn amp;nbsp;idem Recipe à Medico fcriptu. Etquando vterque fuminalter euadit ûnus,altermoritur ftatim,pofthauftumMedicamentum. Sic inCcenaDomini fumit vnus,fumunt mille, tantum iftequantumillejfu-munt boni, fumunt mali ; forte tarnen inaeqvali; amp;nbsp;fumptus non confumitur : ficut diâum pium amp;nbsp;vetusfo-nat.

Sed quoniam Reuerentiatua,contra manducationishuc De ifcenfu chu« tertium modum, quern facramentalcm Patres appellant, afeenfum Chrifti localem, amp;nbsp;commorationem eiusincoe-lo localemaliquoties mihi obiecit amp;nbsp;vrfit : Quæro igitur:an Anafeenfus chrifti afeenfus ad Deum pattern fuerit localis?

Quod non de locali alcenfu pofsit intelligi,ad oculiim loan 14. omnibus auditoribusdemonftrabo.Nam loan. 14.cap.(cri-ptum legimus:quôd Chriftus Philippe dixeritiNon credis, quod ego in pâtre fiun, amp;nbsp;pater in me ? Philippe,qui videt mcjvidct amp;c pattern meum. Hæc Chrifti aperta verba nullam glofTain admittunt,amp; apertè teftantur; quod pater non niO' do cum Chrifto 5 SED in christo fverit, cùm ad-hucinterris verfarctur. Quidigitur opus fuitlocaliafeen-fu, vtad pattern fuum perueniret, fecundum veftram opi-nionem ? Hie cupio mihi Categoricè relponderi.

Chriftw 'Voluit dicere, fe diuinitatis rat tone ejjè 'vnum cum fatre. Agit enim de diuinitatis natura, in c^ua dißin-guunturperjonA, non dudeßentia. Loquitur ergo chrißu^ deKô'~^(^ incarnamp;to,ßu perjona incarnat a,c^uam 'uidebat phi-lippHs. Ergofeiendum ,q^uod DISCESSE demum int' pleuittC^uodPhilippo dixerat. Etßußßciat nobisfides Centti^ rionis.

Ego de præfentia quæro: An pater cum Chriftoin ter-rispræfensfucrit,cùmhæc verba Icqueretur. Hîc relpon-de. Non tnim poteft cfl'entia à perfona feparari. Si eflentia Diuinitatisadeft,adeftigituramp; perfonaquoquej quod nun-qusm fallere poteft. . Et vos femper dicitis; Pattern in cce-lis

ColloifuiumMompelgdrtenJè» 14.7 lis cffe illis fummis, qui nominc dextcræ Dei intelligan-tur.

Hic nulla etiam fit mentio gloriæ, aut hutnilitatis ; fed fimpliciter de præfentia Pattis in Chrifto fonant verba eins. Pater, inquit ChrifiuSjES T in me,amp; ego in pâtre ;dc hacduntaxatpræfentiaquæritur,non de gloria. .

Pater é“ Pilitssfunt vnusDeas. chrißusautemeo loco de feno» agitßmßiciter ,tano^uam de , hocePi,ratione Diuinitatis. Sed quoniam utitur 'vocabulo njidendi, idea ittßit Philipptim “videre aßic^re ipfum tanguant hominem , qui tamenßt verns Deus, quem nunc non ampliits oji-demus.

Q^æftio etiam noneftdevidendo Filio Dei,quomodo QoomodorhiUp. iliumvideritPhilippus.Nam extra controuerfiameft,fili-um Dei non videri externis oculis , ficut corpus videtur. ïdeoquecertumeft, quod Philippus Chriftum Filium Dei non viderit, in proprietate eflentiæ diuinæ, ièd quatenus homovifibilisfaftuseft.

Ideoqueetiarti hoc refponfum,ficutprioradefenfuver-borum Chrifii,nihil ad quæftionem propofitam facit. Nam depræfentia quæritur: An paterinterrisvetè,fubftantiali-ter,amp; eflentialiter in Chrifto fuerit præfens, cùm hæc verba Chriftusloqueretur;vndemanifefte conftabit, ande locali afcéfu verba Chriftiintelligcnda fint,quo Chrifto opus fuerit, D 0 N E c ad pattern fuum petuenerit.

I _|_S Colloquium Mompelgartenß. chdä’UcSobhi- Namquodadvcritatcmvifibilisafccnfus Chriftiin cœlô ftoncus. ’ attinct ; hiftoria Adorum i.capitejOmnibus nota eft,quôd

Chriftusfuo corpore à terra eleuatus ad afpeftabiles cœlos fiteueftiis. Si quod nubes ilium ab oculis eorumfuftcpe-rit. Hane afcenfionem localem fuifle, nemo fanus negate poteft.

Sed hoc quæritur: An illo locali afeenfu opus fuerit Chri-ftojVtad Pattern perueniret; Sc qued ante localem afeen-fum in cœlos cum patte non fuerit, necßncillo ad pattem peruenirepotuerit; hoc,inquam,quæritur: adhocCatc-gorice relpondendum erat, ficut nunc aliquotics quæfi-tumeft.

dicimits, quad fuerit tali a/cenßi, n-’tperueni-ret ad Patrem : Sed 'vt perueniret ad eœleflem illarn glori-am, quit SITV E T JSfA T KR A loei à terris dißat.

chriftusper refur- Hæc glolfa, Si intcrprctatio verborum Chrifti, fimilitet giorUm Ugreffur quoque locum habcte non poteft. Quia Chriftus per réfutent- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redionemfuamingreffus eftin fuain gloriam, ficut Scriptu*

raapertèconfirmât; amp;nihilominus fuis dilcipulisquadra-ginta diebus in terris ante ilium vifibilem afeenfum conuer-fatuseft. Quapropter ad ingreflum fuum in gloriam,tarn non opus fuit illihoc vifibiliafeenfu, quam adpræfentiam illam,quâ cum Pâtre effet.

gloria,ad quam Chriftus cum beatis hominibus fupta alpedabiles cœlosafcendiffe,à vobis creditur;humana Si merècarnaliseftimaginatie Si phantafia, qua regnumeœ-lefteamp;ïpirituale, quod gloria amp;beatitudine definitur,»» fimilitudinem regni mundani_ transformatur.

D. B E Z A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Concéda ßne, quod initîum iHtui glorUfuerit, in quam Chrißui post refurre£iionem/uamingrejßui eii'y^ quod per dißenfationent ederiteum dijcipulis à refurre^tone t ad eins afcenßonem. l!{ondum autem collocatus fuitplene in il-lamgloriam,ad dexteram patris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medittsßatus eit

intergloriam,qua Angeli aßiciuntfaciem Deipatris',^ eunt ßatumgloria, in quem Chrißtti ingrejßa eit elr fuit, donee •vißbiliter in cœlum afcendit', in quo medio flatu hominet angelorum conßeltum nonpotuerunt ferre in terris.

Negate ergo non potes,quöd Chriftusetiam in gloriatn ingreflus fit,antequam vifibiliter afeenderet ad ccelos. Ex quomanifcftumeftjfeconcedentejquöd christo neque adpræfentiamapudPatremjneque ad confequendam glo-rianijvifibili afeenfu opus fuerit.

Sed hoc quoque non ignoras, apud Scriptores Ecclefia- Tnpiexftatus chti-fticostriplicemftatuChriftidoccri. i, Humilitatis. 2. Gio-riæ. 3. Difpenfationis. Humilitatisftatumduraflevfqucad refurreftionem. Gloriæ,poftrefurreâ:ionemfecutumefle, qua Chriftus in gloriam fuam ingreflus dicitur. Tertium oeftatu œconomîe ftatum oixovofxixç feu difpenfationis appellatum, à refurre- feu^d^penfanom» élionevfque ad vifibilem afeenfionem duraiTe. Cùmenim ‘ difcipulorum fides,deveraeius refurreäione confirmanda eflet,qui gloriam refurredionis propter naturæ imbecilli-tatem ferre non potuiflent; vtillis quadraginta diebusper interualla temporis conuerfaretur;teââ gloria aliumatque aliumhabitum corporis afliimpfit, ßc nunc inperfona hor-tulani,ficutMariæMagdalenæ,nunc hominis peregrinan-tis,quemadmodum duobus difeipulis in Emauseuntibus, feilhsaperuit. Sic quoque D.Paulo poft vifibilem afeenfio- Aft.».u. nem in cceluin,nó modo in die conuerfionis eins, fed etiam

vinculis dctincretur, i n terris Chriftuffl t^oVinterüsWfus aftitifTcfctibitur, amp;nbsp;Paulum confirmafle, ne reformidaret in confpeftum Cæfaris venire, amp;nbsp;de ipfo teftimonium per-hiberc.

Qupdvcro ad gloriam ipfiusattinet,eam Chriftus iatn indeà natiuitate,et}am in ftatu humiliationis fecum habuit. ficutloan. 2. feriptum legitur : Hoc initium eft fignoruin» .quæfecitIefusinCanaGaIileæ,amp; manifeftauit glo riaM s V A M.Hanc gloriam regere voluit,donec opus redemptio-nisperficerct. Earn autem femper fecum habuit, quoniani plemtudoDiuinitatis in ipfo habitauit corporaliter; cuius guftumaliqueminterdum fuis difeipulis præbuit. Sicutin monte Thabbr faôum legi mus; cuius afpeâu ita captus fuit Petrus, vt vxoris amp;nbsp;totius Occonomiæ oblitus, aliô non pe-teretjvt quife incœlo elle exiftimaret. Quodfiaduerfarij carnalescogitationes de îocaligloria, quam imaginantiitj abijeerent; fefc ex his labyrinthis facilè expedite poflent. Sicquoquepatremfuum fecum femperpræfcntem habuit, ficut inquit:Ego non fumfolus,quia Pater mecum eft;vt ne-que gloriæ,neque huius præfcntiæcaufa, illi afcenfu vifi-bili opusfuerit.

ReueUtio , de qua. A£ior. 2i.fcribitur, qua Chriflus Paa-lo apparuijjè dicitur, noclurna vifio fuit, l^m Chrifla^ poPi afcen/umfuum tn cælum .,fuo corpore in terris nunquar» ampliùsprafns fuit,fed e tertio cœlo per vifionetnfefemU' nifeflauit.

Infpiciatur textus,amp;manifeftumfiet omnibus, quôdhâc gloffam veftram non pofsit admittere. Sic enim verba fo' HscverbaD.ofian-nant: Sequeiiti autem iioâe A S SIS T E N S ei dominvs: der« codiccicci- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;gt;nbsp;7 n r Ä

wuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^TtiSorçixv!^ Hvçi(y-',ait:BonoanimoeftoPaule. Vteninitc-

Colloquium (iSM^ompelgartenJè, 151 ftificatus es de me Hierofoly mis, fie te op ortet Se Romç te-ftificari. Vbi exprefsè ponitur vocabulumtTrisaç, a s si-STENS^quodnondevifioneintelligipotcft. Id dum veftri interprètes contra expreffam literam negant; tarn varias in-terpretationes afferut,vt fe inuicem miferè iugulcnt con-futent.Qimd fieri necefle eft, cùm veritati manifeftæ ccdcrc ■nolunt.

• Sk de Stephanaferibitur : quod 'viderit cœlos Aper tos, leJumflAntemAd dexter Am Dei. reuelAtio ,ßeut aUa quoque,ex tertio cœlo fa^ÎAeH, 'vtnonopttsfueritinterrAm deßendere.

Hane apparitionem minime nego vifionem fuifie ; fed è tertio cœlo faâam efle, cogitatio Humana cft, quæ feipfam confutat. Ciim enim oculi noftri amplifsima corpora cœlé-ftia,quîe magnitudinefua terram fuperaredicuntur,infir-mamentovix viderequeant; qui fieri poflet,vtacicsoculo-rum eo penetraret ; (ic corpus Humana quantitate noftris fi-mile videret ? Quapropter fi vifio fuit,in terra fieri potuit,vt tertio cœlo non indigeret. Sin verb ex tertio ccslo, corpore CHrifti ibidem exifiente, fafta eft ; vifio non fuit, aut ell e no potuit. Et interprétés veftri etiam inter fefe non confenti-unt,fedfe inuicem confutant.

lnfumma:GloriaChrifti,inquam poftrefurrebtioné fu- Glotu chrlfti poft am ingreffuseft,nihil eft locale. Qiyapropter ad reuelatio-nesfaéTasdifpenfationcvfuseft,vtnonapparercteagloria, ' quam declarare potuiifet, fi voluiffet ; fed earatione, quam naturæhumanæ imbecillitas requirit amp;nbsp;ferre poteft. Vere

• enim Chriftus,amp; non fpcâ;rum,fuit, quod cum Paulo in iti-nerelocutumeft. Ego,ihquit, fumlefus, c^uem tu perfe- Aaot.j.

• queris;amp; quiei^aftitit in node illa,.quando Hierofolymis captiuustenebatur.

Videreautctn Chriftum ad dextcram Dei ftantem;hoc n® eft oculorum corporis, fed meiltis. Qupniam dextera inuifibilis eft. Ideoquevifio fuerit neceffeeftjdequaLucï' Aftorum 7. ftribit : Quod Stephanus cœlos apertos, Chriftumaddexteram DEI stare viderit.

Sed,vtredeamus,vndedigrefsi fumus; gloriaChrifti,*« quamingrcffus dicitur, nihil locale eft, fed eft maieftasilla» quam quidem habuit ex vnione perfonali,fed in ftatu exina-nitionis fuæ, forma ferui fumpta texit ; in cuius plenari-am pofTcfsionem amp;nbsp;vfurpationem, ferui forma depofiw» peruenit.

Semper habuit Chriflttsgloriam,fi de Aóyti) diuinititi int eiligst! ; fed non,ß de humanitate intelligatur. 1{am hu-manitaseittsdonataciutdemeli CM. A G N A gloria tfuptt omnes angelos ^beatos homines ; fed non eagloria, qua di-uinitatis propria efi. Eamgloriam interdum exeruit,quin-do libuit. Caruit itaque altera gloria, qua petit fe glorh ficari , 'videlicet ea gloria quam habuerit apud Deuin, priufquant hie mundus effet, de qua quodammodo exci-derat. *

Si de gloria intelligendafant Chrifti verba, qnx Diuinh tatis propria eft ; quomodo ca excidilTe dici poteft ? nifi veli-mus dicercDiuinitatem mutabilem efle ?Hanc autem gio-riam non modo ratione Diuinitatis, fed ctiam fecundfi hu-inaniratem habuit, ciim in ipfo fecundum humanitateifl omnisplenitudo Deitatis corporaliter habitauerit. Aqua plenitudme Deitatis hæc ipfa gloria Diuinitatis non exclufa autfeparatafuit. Nififortèdicere velimus, Deum,feuoni-nem plenitudin em Diuinitatis fine fua gloria efle,aut extra- ' nea gloria ad fui glorificationem indigere,quf non fitipfius gloria

Colloquium Afompelgartenß. 15^ gloria propria. Q^d plané abfurdutn effet de Deo cogita-re;quifibijp[i ad perfeftifsimam gloriam fufficit.

Q^a vero hæc difputatio de gloria Deitatis, propric ad locü de perfona Chrifti pertinet, vbi de glorificatione Chri-ftitraäandiim erit : amp;nbsp;hora prandij eft, nec Illuftrifs: Prin-ceps diutiùs cum moleftia detinendüs fit ; co reijcic-mus.

Exhisautem,dequibus haöenus collocutifumus,con-ftat omnibus; de duobus bis capitibus inter nos prorfus non’ *quot; ” conuenire. Alterum eft de præfentia facramentali corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifthqua cum pane corpus Chrifti omnibus cxhibeturjquibuspanis^orrigitur: Alterum verb de percc-ptione facramentali, qua non folùm menti, fed ori corpus Chrifti præfens, etiam ore corporis pcrcipidicitur. Nam Capernaiticam lanienam amp;nbsp;Cyclopicam manducationem corporis Chrifti, vtrinque reijeimus amp;nbsp;damnamus: ficuti nunc aliquoties repetitum eft. De manducationeautem, quae per fidem fit,nulla vnquam controuerfia fuit.

2\(or corƒ«^ Chrifli per pitnemC«nlt;eTioinint,mentire-framp;fentari prxberhopirrt^ dicimu^ ; non atttem ori corporis. Etperceptionem eittsJpiritualent effe ta,nîùm Affirma-nttts iidkoj^neque à, dipnif velindignis ore tfedfoU ßde per-(ipi.

^t^dfiuerohorAfecundA denuo conferendum erit, non poîerimtUAd Thefes deperfonA Chrifli AJUtas reflonfltm no-flrumferipto Adornare. EtfrAtribusjneis,cpnimectim Adue-nerunt^Ad Eccleßas redeundum eîi.

Colloquium Mompelgartenfe. ciufdcm, quæ fit per fidem ; ficut amp;nbsp;de Capernaitica amp;nbsp;clopicalanienacorporis Chrifti j nullam vnquam inter noJ controuerfiam fuilie ; fed de tertio modo tantum, qui Sa-cramentaliseft: quo corpus Chrifti cumpane, nonfolùm adefle,nec mentiduntaxar, fed ori quoque offerri dicimusî menti quidemper verbum,quat fola verbumintelligit:per panem autem ori verè amp;nbsp;realiter exhiberi.

Sicquoquementeinverbo, oreautem cum paneverèamp; realiter, non Capernaiticc,fed in myfterio, modo cœlefti amp;nbsp;humanoingenio inperueftigabili pcrcipi, fecundum verbum Chrifti; Accipite, mandvcate. Hoc eft corpus meum,amp;c.

Deiautem potentiæamp;fapientiæ committimus moduni» quo id fieri pofsitPCùmenim verax amp;nbsp;omnipotens fit; fal-lerenonpoteft.

Quod ad continuationem colloquij attinet; Illuftrifsi-mo Principi confultifsimum videtur, priufquam Domini peculiari feripto refponfum fuum adThefes n oft ras ador-ncnt,articulum de CœnaDomini concludcndûefle. Quod breuiter fieri poterit, nrfifortènoua argumenta pro afler-tione fuæ fententiæ producere voluerint; cùm adea,quaE amp;nbsp;jnThefibus.amp;reßionfionibusveftris, amp;collatione inftitu* ta à vobis allata funt, noftro iudicio lâtis refponfum fit.NeC tempus deerit vobis ad alterum quoque feriptum adornan-dum:in quo minime feftinandum erit.

ergo intelligo ^hoc 'vnum reßtit, nji à grandie frimui articulWi^ui eit de CænA Domini, concludAtur^

J, Sic eft. Auditoribus enim conftare oportet, in quibuï scopns inftituti confentiamus,amp;inquibus diffentiamus. Etquibusfundà-coiioquij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentis innixi,vel vos nobis,vel nos vobis cedere non pofsi-

mns.De quibus fundamcntis dcinccps fin^uli accurate co-çtarc poterunt, vtri parti,meliore confcientiaamp;firmiere fideadhærercpofsint. Pleriq; enim perfuafi funt, cùm ver- communis amp;?«-bis nobifeum prœfeutiam amp;c manducationem.non panis fo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;°' *“

lumjledctiain corpons Chnln concedatis ; pcrcxiguatn aut uerfu saaaraciit*-nullam prorfus de rebus ipfis diflenfionem effe. Et hoc «»• modo controuerfiam illam facile conciliari amp;nbsp;fopiri poffe,

;7 quamplacida collationc plæraquc capita per- cxcxL k» currimus, quæin Thefibus amp;nbsp;rcfponflonibus fi.u,» »? . . - r veftris, noftris, de Cœna Dominicapofita funtjeaquenoftroiudicio fufficientcr traâata CntjVt auditores omncs facile intelligerc potucrint,vtra parsapertisamp;minimèdetortisfacræScripturæteftimonijs, . nbsp;nbsp;nbsp;. . ,

aut Humana gloffa duntaxat nitatur, nee videantur plura RtepotAoua« producipofle:reiiquumeft,vt hunc articulum vel tandem ptæcipuorum COncludamUS.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;♦ » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tionis lattXjdc COC*

Ecclefijs amp;nbsp;fcholis noftris nunquam tradita fit Phyfica, feu t-localis præfentia corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in CœnaDo- ducVtvInT'co’^pTdi mini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chilfti.Vvirtemb:

Qvæmadmodum ctiam apernaiticim amp;nbsp;Cyclopicam thtoiojotumfen-«nanducationem corporis Chrifti, nunquam docuimus, nunquam fcripfimus, neque in vllis noftrorum, Lutheri, Brentij,meisgt;autaliQrumfcriptis,demonftraripoteft.

Quum aut in omnib.veftris fcriptis,hi duo errorcsnoftris nómodótribu2ntur,amp;fa!sóafcribantur; fcdvnicus fcopus fcriptorii polemicorûveftrorû omnium, ficutamp;thefeonS: refponfionuin veftrarn fit, vt Phyficatnamp; localem corporis amp;languinisChritti cfipane præfentiain, amp;Capernaicia ac Cyclopicam lanienam carnis Chrifti in eadem Coena, re-futetisdlluftrifsimo Principi, ComitiFriderico,amp; omnibus

-’.uditoribus, Baronibus, Nobilibiis, Dodoribus, amp;nbsp;Viris miniabipfisdamnata, nihil prorfus ad nos pertinere: fed 1“nos pafsim perGallia,amp; in alijs regnis apud optimos quofq; 1 iniuftè Sciniquètraduci, quafitam cralfamamp;impiam opi-t nionemdeCcenaDominitucamur,àquaomnespij merito 1 abh orreant amp;nbsp;abhorrere debcan t.

1 Præterea q'joque,ficut Thet'es noftrae habent, aliqiioties tcftati fumus de manducatione corporis Chrifti,qnæ fit per fidem,nullam vnquam inter nos controuerfiam fuilTe; fed earn à nobis adeo conftantcr afiertam fuifle,vt docuerimus, amp;c noftros auditorcs fedulo commonefecerimus, nifi per fidem corpus Chrifti manducauerintjpriufquamad hoc fa-crum Conuiuium accefl'erint, eos Cœnam Domini non ad

Manducatiocarnis Nam hæc manducatio nihil aliud eft , quàm crcderc, qui'dfl'tqnod corpus Chrifti fit pro nobis in mortem traditum j amp;nbsp;, ianguiseiusinremifsionempeccatorumeffufus.

ki”uX?nauduca-’ R^hquaautcm eft tertiapræfentia amp;nbsp;manducatio corpo-tiocarnischritti. ris Chrifti. quæ lacramentalis dicitur: quaafteritur, quod corpusChrifti fecundum verba Teftamenti Chrifti:Hoc eft corpus meum; illud,inquam,ipfum corpus,fine relpcdu fidci aut incredulitatis hominum,verè amp;nbsp;realiter cum pane cœnæadfit, modo fupernaturali amp;nbsp;cœlefti ; amp;nbsp;non folùm Uoht nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n'*cnti,fedetiam ori corporis virtuteverbi Chrifti (m aN'

*■;? (jhcu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D VC AT e) exhibeatur,amp;: ore corporis à credentibus ad có-

aln'p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firmationemfideiamp;vitçperfidem inchoatæ,ab impijsau-

De hac tertia facramentali præfentia amp;nbsp;manducationelcatdodifpatMiom* quæftio eft,in ea cardo Difputationis vertitur ; quam nos' cwaDomut'** verbis T eftamenti Chrifti apertifsimis f Accipite,manduca-te,hoceft corpus meum, amp;c.Bibite,hic eftfanguismeus)’Fundamentaafler-amp; D.Pauli tcftimonijs,(panis,quem frangimus eft commu-\ nicatio corporis ’Chrifti:Item, qui indigné manducant, iuJ chiiftün facta cœ-dicium manducant ,non diivdic antes corpus Do-mini:Item,rei funt corporis amp;fanguinis Chrifti) ita con-firmauimus,ytomnesintelligercnt,nequidcm ad latum pi-^ Ium àfimplici amp;germanaverborum Chrifti amp;nbsp;Paulifenten-tia nos recedere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Hæc doftrina de præfentia amp;nbsp;manducatione corporis j Chrifti,noneftnoftraglofla, non noftrum figmentum ; fed 1 verborum Chrifti, amp;Pauli,genuina amp;nbsp;apertifsimafententia. j HæcD.Bez.æ amp;fratribus einsconfutandacrat incollatione

inftituta;amp;finobifcumfentirenonpofsintautvelint,pro-^ bandumilliscrat,quôdhæc tcrtia manducatio non pofsit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6‘tSä

confiftere, amp;nbsp;quödnonalia corporis Chriftipræfentiaelfe queat,quàmlocalisamp;Phyfica,autRelatiua,feu fignificati-ua.ltem,quodnon pofsit alia corporis Chrifti effemandu-l catio, quam CapernaiticaSc Cyclopica lanienacarnis Chri-\, fti:autquxpcr fidem fit,quænihilaliudeft,quàminChri-lfv.«Ï4,^. ftum credere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Hæc fi exverbo Domini,amp;non humanagloffa duntaxat, ! demonftrauerint : fatebimur eos viétoriam obtinuific: amp;! nos paratos efle,ipfis credere,amp; noftram doftrinam publi-\ ce reuocare. Si verb non poffunt probare,quod fané ab ipfis j haftenus non eft faätumjomnes auditores vident,nos aver-1 bis fimplicifsimis Chrifti non poffe recedere ; nec vllam 1 caufam demonftratam effe,cur ab eis eorümque fimplicifsi-1 mo fenfu reeedere debeamus propter humanam gloffam, ' quæ nullo t eft im on io Scripturæ probari.aut demonftrari, poteft.

Reucrende D .Vo^or, putauimus huiut ponteridtAnA col-V } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lAÜonii

CoüojuiumMompelgartenfe» lAttonts [cofum ejp, non vt dijputationem nounm A^rtdit-ntw.fAtUcnim ^hcri(^ hodiediJputAtume^h/edvtdip ficiAturinternoSyAnexiUii^ de quibtts heri^hodiecollAtt^ ei^iiColligipoßitdnquihfti confenÜAmus •ueldipfenttAmtu. Si Autem nouA di/ptitAtioperßquendA eH,perfequAmur.Sedt»i' hl 'vtilißimum 'uideretur dißicere, in quibu^ confentiAntUi •ueldijjinÜAmuS'^ ^inquibns Alter Alterum ferrepoßit j'Vt Aliquisfrtied Ui ex hAc collAtione confequAturzquem hic ccetutt amp;nbsp;Alq^ttoq^ Abßentes niAgno defiderio expertAnt é'expetunt» ^Apropter cum pAce nbsp;nbsp;vent a Illuflrißtmi Principis,e}(‘

plieAbo, quid mihi in mentent venerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Articula dt

*e*v??p^cnrendi ^lt;^f^^^omini,dequo hAcienui collocutijumusexpeditißi' »d concoidiim. nbsp;nbsp;niA rAtio fucritßnosfeorfim feriptum componeremus ident

quo que ex veflrA pArtefieret z, vt deinceps ex communi colU-tionevtriufqueficriptilpoflquAmde fenfiu contulerimusßo-munefiAt feriptum, quodin conßeßu AuditorumlegAturttn quo cognofii que At,An pAX nbsp;nbsp;concordiA AliquA inter no s coit‘

Jlituipoßtt. NAm hAbemus communes hoftesi ^resipfido' cet,eos hoccertAmine Accendi,^ AudAciAm concipere, nott modo ex ipß controuerfiA, fed etixm ex Agendi modo, quad fAm Acerbe vtrinque hAPienuspugnAtum fit: qui modus a^-di oft en dit. Animo s ex vtrAquepArte VAldè exulcerAtos eße. quot;EgofAnepro meAperfionAfAteor,memultAfiripfifife, quAveb lem À me non firiptAeß-, idem eÜAm exp Arte veftrufAte' buntur.

HAcpropofitAfAtio,fillluftrißtmo PrincipiptAcuerit,i»‘ tAtur ; nos expArtenoftrApArAtifiumus eiujmodi ficriptutn AdornAre.

Reuerende Domine Beza,quod ad propofitamrationeni defcripto componçndo attinet: eadenimihi amp;nbsp;fratrimeo D.D.

D.D.Lucœ Ofiandro placet, amp;nbsp;in eadem prorfus fcntentia fumus; vt excollatione Scriptor um faéta,colligâtur,in quitus confcntiamusjvel diffentiamus.Nam ÿi hic fcopus quo- jcopu» coüoqusj' que Colloquij inftitutifuit,vt maxime non concordiaom- inftuutk. nimoda conftituatur,aut non conftituipofsit(quodtarne vnice optandum eilet) non modo auditores prxfentes, fed .etiamabfentes,Galli, amp;nbsp;Germani,amp;alijsinrcgnis pijho- Defideriumpioinm mines in hac controuerfia hæfitantcs,certô cognofcerent, in quibus confenfus,aut diifeniio inter nos fit ; cùm ab vtra- toidi» pi», que parte libelli editi,pleni querelis reperiantur, in quibus vtraque pars conqueritur, fibi ab altera iniuriam fieri, amp;nbsp;quàm plurimafalsô tribui.quæ nûquamfcnfcrint, credide-rint,doctieriut,amp;fcripferint. Vtra ergo pars altcriiniuftè aliquidimputauerit,placidacollationc doceri poteritjquod Defideiiopîotum nosarbitramur in noftracollocutione de hoc primo articu-lo faftûeffe.Quifquis enimcognouerit, quæ hisdieb. inter noscollatafunt;exijsfacilèintelliget, quæcôftansamp; perpc tuacuiufque partis fententia, amp;nbsp;quæ illius fundamenta fint.

Donee ergo Domini confignationem fidei amp;nbsp;Confefsio-nisfuæinfccundoarticulo controuerfode Perfona Chrifti lt;xpediuerint,amp; fententiam fuam de Thefibus noftris obla-tisfcriptocoinplcxifuerintjnos ciufmodifcriptumcompo-nemus. Qua ratione etiam tempus redimetur, fi ab vtraque parte nos fimut expedirê ftuducrimus.

Non autem per me nouaDifputatio inftitutaeft,quod Colophonis vice quædam ex collatione fafta recitaui. Ea '' cnim inftituto maximè feruiunt^quódbreuiter oftendcrim, in quibus partibus,poft collationem faiftam, vel confentia-mus,vcldiifentiamus. Primùmquidem delocali amp;nbsp;Phyfica præfentia corporis Chrifti cum pane,quód earn nunquam docuerimusvel fcripferimus. Deinde quoq;de Cyclopica amp;Capernaiticalaniena corporis Chrifti inCcenaDomini; quam fimiliter aperte Temper amp;nbsp;conftantertanquam impi-amdamnauimus.

An veto hac noftrâ ingenua Confefsionc,nó videtur ma- Àdpîam eonccidî-gnusgradusadpiâ ConcordiafaftusJCnin omnib. feriptis veftris

i6o Colloquium Mompelgartenfe, vcftrisdehoc ar tic ulo, hzc duo potifsîinùm capita oppU' gnandafumpferitis: quarfiexicriptis veftriscximantur, nS VNVM QviDEM ARGVMENTVM rclinquetut,quodcó' tranos,noftramquedoftrinam haftenusproduxiftis.Qup^^ vt optimi Auditores diligenter expendant,per Chriftum IC' fum oro amp;nbsp;obfecro.

Q^od ad dilTenfionis capita attinet : OftcndimuseaiH-VNAM amp;TOTAM cffedctcttioprzfcntix corporis8i(itt-guinis Chrifti,amp; manducationis modo,in Sacramento Cff' næDominicæ; videlicet,an corpus Chriftiverèamp; realiter» nonautem Phyficè amp;. localiter,ncc etiam relatiuè amp;nbsp;fignifi' catiuè tantum,adfit ? Item:an non folùm menti,fed corpori quoque noftro in terris præfens fit,amp; ore vefcétium in Coe-na cum pane pcrcipiatur.

Hinc quæritur: An ilium modum fimpliciter negetisPaO eum impofsibilem efleaffirmetis? quem etiam Deusipfefnä Omnipotentia reipfa prseftarc non pofsit? Hoc,inquaingt; vnumquæritur.

Nam hunc præfentiæ modum vos hadenus in fcriptis ftris, femper tarnen fub nomine phyficæ amp;nbsp;localis præfen* tiæjCÙmalium modum non noueritis, non folùm tanquaifl abfurdûjfed etiam plané impofsibilem oppugnaftis. Idcoq» etiam manducationem corporis,quæ fitore,(iucàdignis,fi' ue ab indignis,prorfus negatis. Nihil me calumniari aut vo-bis falsô tribucre, præter collationem nunc faâ:am,Thefes veftræ, amp;nbsp;omnia veftra fcriptademonftrant;nequeàvobis, vt opinor,negabitur.

caufaprimiria er- Exptcfsé euim Thcfis in vefttis rcfponfionibusad noftr^ md ^minîquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quartam Thcfin pofita, hæc verba habet; Ipfius corporis amp;

JJ fanguinis Chrifti,quantumuisglorificatifubftantiamNoK JJ viDEMvs poffe rc ipfa cum pane amp;nbsp;vino præfentem ftatiu In RefponCone „ALITER, QV A M PHYSICA ET LOCALI CIRCVMf adDogmatciti- „ jcRiPTioNE. Qmaglorificatiocorpori Chrifti immot-’’talitatemdederitjfednaturam nonabftulerit. Item:quôd

BBVsnondefinatcfleomnipotéSjCtiamfiEFFiCERK non «« p o s siT, vt Chrifti corpus vnoeodemque tempore pluri- ” iQ Nl, . bus in locis effentialiter præfcns y aut vt alibi m v n c s i t, « quàminccelis.

quot;Dtiplex est ifïii qutxftioy'ut ntihi quidem 'videtur:VnA con~ ünet coniun£iionem cerforii ^/Anguinü chrifli cumfignis'. Altera 'vero coniunciionem nojlramcum corpore (^^‘ßngui-ne Chrifli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;■ / »z.

fanguink Chrifli coniungAt cum pane , quot;vt 11^ SVB CV M pane corpus Chrifti ^fanguis aus inuiflihiliter, net

• tarnenlocaliter,^ circumftriptiu'e ac 'viflbiliterin terrisflt prxftns'.non 'vidtmus,quomodo hac 'veredici, amp;afleriy aut flmulconflflerepoßint. id enim 'veritati corporis Chriflire-pugnaty^HA eiufmodi prAfentiam non admittit.

fpLnguinis Chrifli cum pane et vino Coen a T)ominicA,^KUuy ideflyrelatiuamflignorumpanis ^vini in terrisyad corpusBticUtma. Janguinem Chrifli in cœlis.

^od'uero ad coniunSlionem corporis ^fanguinis Chrifli attinet cum hominibus in cœna vefcentibus ,fatemury etiamcorpus fanguinem Chrifli nobiscommunicari4 nobispercipi per Ftdem , cpua caro de carne y^‘ot ex oflibut tins flamus. flflsam coniunciionem noftrum cum Chrifli torpore^/anguine, cum Paulo magnum myfterium eße di-(imus.

Exhac refponfione liquet, vos nullam prorfus przfenti-am corporis amp;nbsp;fanguinis Chriftiin CœnaDomini ftatuerc:

fed corpus amp;nbsp;finguinem Chrifti in ea tantùm fignificari panein amp;nbsp;vinum Cœnæ Domini:non autem in terris v l t MODO REALiTERpræfentiaefle:quianôpofsitaliterprç' fens elfe corpus Chrifti,quàm phyficè amp;circumfcriptiue: quem modum præfentiæ omnes noftri negant.

Ne autem fimplices Chriftiani hoc animaduertant, voS N V L L A M prorfus præfentiam ftatuere ; ambiguis amp;nbsp;obfeu* ris vtimini verbis, quæ imperiti amp;nbsp;indofti homines non in* tclligunt,quin etiam eruditi non facile aftequuntur.

Nam quod menti corpus Chrifti adefle amp;nbsp;præberi dici-tis; ambiguumeftjamp;dupliciterintelligipoteft.

Alias enimverèamp; realiter aliquid adefle dicitunvt, cùm inquit Chriftus:Ego pater meus veniemus ad eum. Si mi' fionemapudipfumfaciemus. Sic quoque SpiritusS. menti adefle dicitur ,qui earn renouât ad veramDeiagnitioneffl. Qui Spiritus fanfti præfentiæ modus,non eft reprælcntati-uus feu fignificatiuus ; fed r e a 1.1 t e r Spiritus iàmftus e o LOCO præfens eft,vbi mens hominîs eft.

Trifentiaterum ab- cogitatlipfæautem resperpctuôabfunt. Vtquando hoino fentium in mente, ycrbo de corporc Chrifti cogitât, quod (veftra opinio-ne)vfqueadnouifsimum diem nunquamin terris præfens cft,fedinca:lotantùm.Hæcnoneftveraamp; realis præfentia; fedeogitatio tantùm de re abfènEe,cuius merito fruaturho' moper fidem in CœnaDomini; Sicut Abrahamo, amp;: Patri-archis in veteri T eftamento præfens fuit.

»« »^.»TiMÂamp;Re/ Idverôficfe habere,vtomnibusconftet,peroabste,Re-iariuaptjtfentiacoi^ uerendcDomineBeza, vt auditoribus afsidentibus amp;nbsp;ma-naDsmîn^^quot;quot;uumeroaftantibus,explicatevclis, quidfignificet,aut ( quidtuintelligas per præfentiam corporis amp;nbsp;fan-( guinisChriftiinCœnaDomini. Nonenimexiftimo vnvm • inter omneseft'e, qui id inteîligat. De hoc autem Myfterio ’ lieloquendum amp;diflerédum exiftimo, vt omnes etiara fim-plicifsimi auditores intelligant.Non enim pro döétis Steru- 1 ditis tantiim; fed etiam pro ludodis. amp;nbsp;miiiiœè eruditis, quorum

quorum in Ecclefia omnibus locis amp;nbsp;temporibus maximus numeruseft.hanc ccenam inftituit Dominus.

Explicibo. SiicrAmentA fnntßgna, quA no confiderAntur fecundttm Cuam fuhftAnttAm, dr matertAm : (ed Cecundum ’vfumAlHoinSAcrAmentti oratnAtum. StepAnu (jvjnum n^tpiafeunacot-rAtionemAteri£confiderAtA,füntfuhßAnttA. Heinde eAdem potischiiaüncœ-eonfiderAntur rAtiont vlusdn c^uem à Domino deßinAtAßnt in SAcrAmentts. Vßu AutempAnis nbsp;nbsp;'viniin CœnADomini

«si.'vt Cwt ßonA externA,corporAliA,in (enßis incurrentia^ut vCus psn« ScTini i«

■s,quot;'*- j ' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ I I- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;CoeniDominic»

reprxjentent Animo ej menttfpirituAiiA, ’videlicet corptts çj fecundumO.Be^ ßinguinem Domini'.idj^perpronnßionemAChrißoin 'verbis cœnAfA5iAm,cum imj^uit depAne: /ccipite, mAnducAte hoc eti corpus meum ^c. Et de caUcc ; Accipite, bihite, Hic e^i ßAnguis mens N. TeßAmenti. ^tibns 'verbis Chrißtts pro-mittit ^fcvellenos corporis ^jAngninis(ui pArticipesfAcere inremißionempeccatorum,^ 'vitAm Atem Arn. Non quident c^uodhocntincprimumfAcereincipiAt,cHm SAcrAmentoßde-les'vtuntur.ßd(puodper 'vfnm SAcrAmentiinUlishAccom-mtinicAtio AEGEAT ER.

NuncquArituryqtiomodoin hoc SAzrAmentoßanA ^res sigmSc «’fisquot;*«« r.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quomodoinSicra-

JinnAtA coniungAntur ? AnitA,'vt'vbteU effèntiAßgnorum, mends coniungan« ibiquoqueßtprAßnseßentiA rerum ßgnÄtArum corporis équot; jAnguinis Chrißi ? Hic reßondemns ilium coniun^ionem 'Lociiis coniunfti* fAcr Ament Ale non requirere,'vt eodem loco,’vbißintßgnA,ibi ctiAmresßgnAtAßnt:ßedßfßcit, vtßgnAquAndAm ideH.,RelAtionem hAbitudinem hAbcAnt Ad illasres quas ßgnißcAntyreprAßentAnt,^}“ menti offerunt acprAbent. HAnc coniunclionem Ceu 'vnionem nos ^(tipAppellAmus ^ßeurelA-tionetn nbsp;hAbitudinemßgnorum Ad resßgnAtas.

Hac rattone ßtnt in Pr^iicamento Relationis. Namß-gntim ratione 'vßiüyeiiinPrxdicamentorelationis^^nonin • Prxdicamento fuhßantiA. 3ic quo^ Sacrameta 'veteris Tßtt-menti habuerüt ^n^dd eß,relationem et habitudinead corpus fangninem Chrißi , plane eodem modo ratione, quemadmodum Sacrament a noui TPßamenti habent. Ali»

enim modo Chrißi corpus neque nobis adePi, quam illis ad-Co*pquot;usquot;ciuimn*f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inSacramentorum'vfu'.^oniam corpus Chrißi reße-

- £iupii,realiter nonpotePl ALITERadeßequam LOC A-LITER (ß CIRCTMSCRIPTIEE. Natura enim

corporis non eil deßruLia : tdeoß non potePt illocaliter eßt in loco, vbi panis Ccena Eomini ePl. Tertitts aut cm modus , de quo 'uos dicitis ,prafentiamp; , ePi materia collationit futura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

I. ReuercndeD.Beza: Si reftèpercepi mentem tuam,tu Sa-cramcntadicisefle tantum figna. Id nos fimpliciter amp;ccatc-pii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;goricè negamus. Signaenim non funt Sacramenta : fed tan-

tùmpars Sacramentorum. Nam adfubftantiam Euchariftif requiruntur duo : fignuiTijamp; res fignata; fine, vt Irenæus lo-quitur, res terrena,amp; ccelcflis : Terrenaj panis amp;: vinumjcce-leftis,corpus amp;nbsp;languis Chrifti.

gt;* Deinde quodad;^;M'»^attinetfignorum,quemadmoduni abs tc explicata eft, (quod tarnen pauciisimos intellexifle arbitror)hæcefttuorumverborum fententia; quöd in terris in vfu Sacramentorum fintduo••Alterum eft fubftantia fignorum,qua ratione in Prædicamentofubftantiæcolloca-J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/i...' tur: Alterum vcro eft ß^tMc^relatio feu habitudo fignoruni

res fignatas. Præter hæc duo nihil adeft in terris, fecundü gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;explicationem ; quia corpus Chrifti eft amp;i ina-

D o eft in terris. Nam Corpus Chrifti dicitis non pofte aliter adeflc,quàmlocaliteramp; circumfcriptiuè. Qnando ergo Sa-cramentum Cœnæ Dominijfecundum veftram opinionem, celebratnr; communicaturis datur amp;exhibetur paniscum habitudine amp;nbsp;relatione ad corpus Chrifti à terris abfens, amp;nbsp;in ccelo exiftens.

Scd,vtpaceveftradixerim,quidquæfo opus eftillis prae- Trsftigi» «ibomm ftigijs verborum?quæ,ficut dixi,imperiti,quibus Dialeftica da^'orpltirchäfti noncftnota,prorfusnonintelligunt; amp;nbsp;interim in eaopi- infaciaCoenaDo-nioneamp;erroreverfantutjquiain præfentiavocabu- “““* lumpræfentiæ audiunt,vtindc falsö opinentur ,vosetiam veram præfentiam corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti credere êedocere; quod vosminimèfacerciam demonftratum eft.

Nam «tmiiH illa præfentia fiuehabitudo,nihil aliud eft, quàm rcpræfentatio amp;nbsp;fignificatio duntaxat corporis Chri- pwientianuiu» ftiabfentis. Quanto igiturfatiuseftetamp; præftaret, vos firn-plicitcr,fine inuolucris verbot um loqui, amp;nbsp;apertis verbis fa-teri,quod in corde fentitis : vt quæ veftra fententia fit, om-ncs intelligere poflent? Sic enim faciliùs amp;nbsp;vos ipfos,amp; alios expedite pofletis ; amp;nbsp;omnibus conftans , amp;nbsp;perpétua veftra fententia nota eflet ; quam fub inuolucris verborum, quibusvtiminijhomines fimplicesintelligere non poftunt.

Quis enim ignorât,quando dicitur : Panis Cœnæ repræ- Exptkatioopinio-fentat corpus Domini, incœlis exiftens,amp; à terra abfens; msBezx.depnfen-quodeq ipfo manifcftè corporis Chrifti abfentiain Cœna Domini afleratur? Hæc faciliùs intelligi poftunt ab omnibus,quàm quæ multis amp;nbsp;fplcndidis verbis de illapræfentia difteritis ; quæ etiam à multis doftis non intelligitur.

Et vbi quæfo funt verba Chrifti ? aut in quo Teftamento Chriftireperitur,quoddixeritin inftitutione facræ Cœnæ; Accipite,manducate, hoc eft panis cum feu habitudine corporis meiconiunétus?Vbidixit : Accipite amp;bibite, hoc eft fignum , id eft,vinum , cum feu habitudine fanguinis mei coniunftum ? Nufquam hoc dicitur. Ncc

Paulas dicit:Panis cft comtnunicatioJt^«lt;i’5‘ Nihil hîc de fi-gnificatiua habitudinc,fcd de reali communicatione, vel ad vicam,veladiudicium diciturj Panis eftconimunicatio corporis Chrifti; Calix eftcômunicatio fanguinisChrifti. Quis autera pioruin honiinû.æternæ fuæ faliiti confulens,his per-fuafionibus tam friuolis,à verbis Teftamenti Chrifti expref- -fis (Hoc eft corpus meurn;amp;, Hic eft fânguis meus^ad amp;nbsp;habitudinem illam corplt;xis,fe abdiici patieturPNemo fané pins amp;cintelligens faciet, quifuæ fidei certus effe,amp; fuam confeientiamin vfu huius Sacramenti tranquillaniredderc «hriftmnoniubet volct. Ncc iubetiios Chrillus cogitationibus fidei aflurge-re,amp; eiiehiin locû cœli, vbi eft corpus Chrifti, vt ibi eo per-ki. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iruaraurded verbis Teftamentnuijiubet nos oculis corpo

ris reipicere ad panem amp;nbsp;vinum,tanquam externa elementa propofita; oculis autem fideiad verba testamenti» Hoc eft corpus meuin, quodpro vobis traditur Hic eft fan guis meus,qui pro vobis effunditur in remifsionem pec-catorum ; ad verbum,inquam, verbum, verbum Chrifti, amp;nbsp;nonincœlos.refpicere nos iubet;cui, ficut Chryfoftomus loquitur,fimplicitercrcdamus,necdubitemusamp;eire,amp;da-re Chriftum,quod verba ciusfonant.

în verbis Te- Ex q^uo intelligi ab omnibus poteft,quôd ilia jetais in reF'» ftamenti Chrifti lo- bis Teftameutijlocum habere noii pofsiti cum quibusapct-cumhabeicnonpo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Ciuficrrotisin do- Caufaautcmhuîuserroris eft; quôd arbitraminiamp;per-eftis,nullâ veram amp;realcm corporis amp;nbsp;iànguinis Chrifti in terris pr3Efenti3meflepoftc,quàm localem illam amp;:cir-cumfcriptiuam. Hic error fi animis vcftris eximi pofTct; non modo facilis via ad concordiam, fed ipfa concordiaiam fâ-daeflet.

MiT$^nol*dX*”t'quot;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veritas corporis Chrifti deftruitur, fi alio mo-

verUiteîn wrpoiis i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^oc Myftctio adefte credatur,quàm quo modo fecun-

Ciuifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I dum proprietatem corporis nunc in cœlis eft. Date, quæfo,

7 Vquot; 11 g1oriamDeo,amp;eiusomnipotcntiæ,acveritatinondetraha-/Zv': ‘ * I tisj qui modum noiiit pro fua infinitafapientia, quem nos ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

Colloquium Momf eigar tenß, 167 fion nouimus ; amp;: fua omnipotente virtute præftare poteftj ßc veritate infallibili fecundum verba Teftamcnti etiam præftat.

f» vocalgt;/f/o Sacramentfi. IJAm Saerxme»- oe ofxavvfju'« tum inter dumfitmitur profigno tAMum SacrAmentali^fub-(lAnttAli,^corporeo'y quod Ad^esJpiritUAlesfignificAndas

amp;fAnguinis Chrifti, propt er ^,tn]s hAhitudinem, ipuAm hAbent ad corpus amp;nbsp;fiinguinem CHRISTI. Inter dum 'vero fümitur pro figno àquot; refignAtA ßmuli, 'vtcumdiei-mus, SAcrAmentum Cœns, Dominica no» Jolttm pAnem

'vinum,fèd etÎAm corpus ^fAnguinem chrißi compte£îi. An sici»mcnti« Sed hocnonobfiAt i (juo minus SAcrAmentAßntex numero

ßgnorum. ideo^eîiAm Ab Augußino 'vißbiliA 'verba dicun- Hacuidicantmv«' tur., quod 'verbu Dei tAcpuAm 'uißbtliAßgnA AdhibeAntur., torum 'uirtutem conßrment. ^ontAm eAdem eß pereeptio

ipßus chrißi in SAcrAment0 c^uAestin ßmplici'verbo;lt;^UA n.Beza/tniefpMj“ extern A (puidemformA difarunt,Jednon reipßi, c^uAßgniß-CAtur (^prAbetur.In 'verboper Aures tAnt 'um :in SAcrAmen~ to Autemper eiußnodißgnA, quA in relit^uosßenßts incurrut.

Sic 'verbA 'vocesßuntßgnorum. Tticimus tAmen, etiAm reipßt Adefa corpus Chrißi; SED NON IN^TE RRIS. ^tod enimßgnißcAtur ; idßmul eÜAm prAbeturt tton AUtem esr-pori,jed menti perßdem.,

Si ^uisAutem obßiAt :Ergoßru£ius corports Chrißidun^ tAXAt Ad Animum peruenit ? Reßondeo ; Etß Fides fvni-eum inßrnwcntum eß, quo Chrtßttspercipitur -.faucius tA-me»

wen etiiim id corpus peruenit^qtiia corporA, communicAtiiff^ butu4 ctbijimmortAlu redduntnr.

rtlUdadUifionis. nbsp;nbsp;nbsp;Rcucvcnde D. Bcza, Non ignota eft tibi fallacia diuifiof

nis,quadifuinguntur quz coniungenda funt, amp;nbsp;inde fals^ argurhentamur. Sic in præftnti negocio Cœnæ Domini,no difputamusde vnatantum parte, lcd de toto Sacramento, saenmentumdua- quod Irenæusteftatur duabus rebus conftare, videlicettef' buiicbus conftat. renaamp;ccelefti. Nondicit Irenæus, Sacramcntumconftat« ' VN A RE, videlicet pane amp;nbsp;vino cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft.habitU'

dine amp;nbsp;relatione ad abfens corpus Chrifticoniunftis. Nan» panis amp;nbsp;vinum non eft Sacramentum, corpus, amp;iangu»S - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti quoque non eft Sacramentum : fedhsec duo fimiilin

Myfterioper verba Teftamenti coniunä;a,funt Sacramei»' turn, quod appellatur Euchariftia. Et hæc eft vnaniinB • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententiaomniumOrthodoxorum Patrum,quifimulom-

Àuguftinusvocab«- Nqu autemignoro, Auguftinum vocabulo Sacrament» abufum,amp; f^e pro vna eius parte,pane amp;nbsp;vino tanquam fi' gnisjvfurpafle. Idem ramen apertè teftatur,quöd Sacramé' tum Euchariftiæ duabus rebus cóftet,ficut verba eiusapet-Auguftinuj in fen- tèfonantjCaroeiuseft, inquit, quam forma panis opeR' tentijsProfpeti TAM inSacramcnto accipimus; ócfanguiseius,quern svgt; vini Ipecie Sc faporepotamus. Item: Sacrificium fvtiturau-tem facrificij nomine pro Sacramento) Ecclefiæ d v o b v » CONSTA T.vifibili elementorum fpecie,amp; inuifibili Domi' ni noftrilefu Chrifti carne amp;fanguinc. Ideoq; hacvocabul» homonyiniaeuadere nonpoteft T.rcuerentia,quæin Scri-ptura nullum fundamentum habet.

Quod autem dicis : Corpus Chrifti refpedu fui,non pof' fein terris aliter ade(re,quàm localiter amp;nbsp;circumfcriptiuê; id pernegamus. Et hac voce omnipotentix Dei detrab», omne*

Qinnesmediocriterinftitutiintelligunt. Nequectiamidvl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Et localem feu circum fcriptiuam præfentiam nos in Cce-naDomini nunquam afleruiffejiam aliquotics à nobisdi-dumeft: Contra quam vnam pugnatis, quafi earn docca-mus.quodnoneft.

Quidenim.quæfojConfenfusOrthodoxuSjquem ficvo- Summaamp;irgumen. cant,agit,quam vt contra Lutherum,Brentium amp;nbsp;nos doce- oithodoxi. at,primùm:In Cœna Domini corpus Chriftilocaliter, amp;: circumfcriptiuè non adefle? DeindezCorpus Chriftiin Cce-nanon Capernaiticè manducari ? Sed quid opus erat, tam ingentivolumincjhocaproprietate corporis, ab analogia Breuiirimaconfu-fidei, amp;nbsp;alijs argurnentis probare ;cùm nemo fit,qui hoc af-ferat? Hoc eft proprium figmentum confutarc. Negatio igiturlocalis amp;nbsp;phyfic« præfentiæ corporis Chriftiin Cœ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

na Domini,amp; Capcrnaiticæ manducationis corporis Chri-fti, efttotius huiuslibri, quiConfenfus Orthodoxus appel-latur,breuifsimaamp; folidifsima refutatio:Quia nemo eft, qui illam præfentiam amp;nbsp;manducationcm corporis Chrifti afle-rat,quam ex æquoomnes damnamus.

Dcindedocct; Panem Coenat Domini, corpus Chrifti NON ALIA RATIONE ESSE AVT DICI, quàm hac fola, quöd fortitus fit nomen corporis Chrifti propter fignifica-tionem,quacorpus Chrifti abfens fignificet. Qnod nos non modo conftanter negauimus, fed etiam firmifsimisargu-mentisfolidèrefutauimus.Noncnim dixit Chriftus:Acci-pite Sc manducate,hoc cft panis,qui habet nomen duntaxat mei corporis, quod rcpraefcntat; fed dixit; Hoc eft corpus meum ; e s t, est (dicit Chriftus) corpus meum.

Quidam etiam ex veftris fcripferunt; corpus Chrifti nunc Tigmini contra brein cœlo exiftens,fuo in terris officio ita defundum effe,vtei S«i°dl(fœn»™ nihil ampliusnobifeum in terris ncgotijfit: quod fimiliter Domini, cum verbis Teftamenti Chrifti pugnat. Quemadmodum t cnimin cruce facrificium fuit^ro totius mv Noipeccatis;

vitæ æternæ,tanquam ïpiritiialis alimonia, qua fides noftra confirmatur, amp;nbsp;corpus noftrum ad immortalitatem verè pafcitur.

Sæpe autem tarn fplendidè de vera 8i reali præfentia corporis amp;fanguinis Chrifti in Cœna Domini concionamini; vt auditores veftri fimplices, quin etiani er uditi, non aliter indicate,aut pronunciarcpofsint, quam vos nobifcum per omnia fentire; modo Cyclopica Creophagia è medio tol-latur.' Ethac fide, quamplurimos in veftris Ecclefijs pios communicate, amp;nbsp;Sacramentum fumere àvobis, nihil dv-BITO.

Qupd veto res longé aliter fe habeat; Ipero auditores omnes in hac inftituta collationc facile intclligere potui fle.

Quando enim ad explicationem pcruentum eft, cum di-citis : corpus Chrifti adeft verè amp;nbsp;realiter : additis, ideft, relatiuè, habitudinequadamfacramentali,reprafen-tatiua amp;nbsp;fignificatiua. Item, quia panis habet nomen corporis Chrifti. Item, fxtrffivv/juxcâç eftejhocipfo demonftra-tur in verbis duntaxat,amp; non in rebns confenfum efte.

SicutetiamCyclopicam illam «gtocpot-yZocp, amp;nbsp;Capernai-, ticam lanienä carnis Chrifti n v n q_v a m credidimus, n v n-Qv AM docuimus, n vn qvam fcripfiiniis ; fed damnamus, amp;nbsp;damnanimus femper. Sic ad oculum demonftrani, voS N V L L A M veram amp;nbsp;realem præfentiam corporis amp;nbsp;fangui-nis Chriftiin Ccena Domini credere aut ftatuere; quodex relatina il la habitudine manifeftum eft,quam inCcc-na Domini docetis.

Practerea, omnibus manifeftum eft,Metonymiam, quæà vobis in Teftamento Chrifti, verbis eius affingitur,cum ipfis verbis tarn apertis minimè confiftere pofte. Nequeenim hîc nominum traiifmutatio eft,vbi nomen pro nomine po-naturjEt neque chtiftus nequcPaulusdicunt,quodpanis tantum habeat nomen corporis chrifti, non autemipfuna corpus in Myftcrio fibi coniunäum,

Idcoquehaec omnia, tanquam verbis Teftamentichrifti ic Myftcrio huic minime confentanea reijciuntur,in quibus ;t^'o'(C,relatio,habitudo Si repræfentatio feu fignificatio hæc locum non habet.

Quapropter fecurifsima, amp;nbsp;longé omnium tutifsimavia Expedit» i»tio *d amp;nbsp;ratio eft, fi verbis Chrifti fimplicifsimèfidem habeamus: amp;credamusillorum_verborumvirtute,qua: Chriftus femel?*'^*''^ ' locutus eft,corpus fanguincm chriftiin Ccena Dominica'^'^*^^-^27'7X^ non fignificâri,autrepræfentari, ficut in typis amp;nbsp;figuris Sa- quot;nbsp;*’ cramentorum V. Tcftamenti fadum eft: fed cum pane amp;nbsp;vino cœnæ corpus amp;fanguinem chrifti vereadefTe, cum pane diftribuijamp;orepcrcipi.mo^oc^leftiamp;diuinOjquifoliDco^quot;'’*' cognitus eft. Sic enim confcientia tranquilla reddipoteft, quæ indubitato verbo Dei nititur.

Q^damplius in fumma Confefsionis doftrinæ ipforum Cr»fl» Mtiocinitî» de CœnaDomini, Fundamento 1111. Afl'ertionis dicitur : ft mmducauone dubttatia corporis Chrifti ore pcrciperetur,amp; maueret quo-Sucipfafaltcmin pijs amp;fidclibus, quod fideles fièrent fub-:antialiamembrachrifti,nccmyfticum corpus chriftiEc-

clefiaeffet;fpcciem aliquam veritatis haberet,fi phyficaamp; Kefuutio eiufdem. localis præfcntia cum Capernaiticalaniena amp;nbsp;Cyclopicamâ-ducatione corporis chrifti in Coena Domini à nobis ftatue- Manducatio c«ni» retur. cùm autem nihil minus à nobis fiat,fed hæc tanquam §o^7niquot;no “eft portentafemper à nobis damnata fint: nulla hie confequen- cape'in»iticailt;. tiæ quoque ratio eft. Præfentia enim, amp;nbsp;perceptio lacra-mentalis corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti cum pane amp;nbsp;vino Coe-nacjScquæfitore,M.yfteriumeft,quodnequeratio neq;fen-' lus capit,fedfola fides întelligit.

SAcrAmentAfignA ejfe dicimus-,interim'verononntgAmM, ysfignis totum contineri, ‘videlicet fignum, amp;nbsp;remfignA-urn f hoc eïi, rem SAcrAmenti:/ed relAtiue amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ndada. pt.fcûi.

J^ermdmodum nemoßiA mente potent concipereputrem^nï-Çtmttlfiliumcoÿtet. Prxdicatio AtttemeH Metonymien, nomenßgnati tribuiturßgno.

Sic Patres dicunt,corpus Chrifli in terram cadere, denti' bus atteri,dentes corpori eiusinfigi : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non proprieacci»

dunt corpori Chrifti, fèdtribuuntur illiper nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relatio'

nemillam,quaßgnatotribuituridquodßgnoaccidit. sJMetonjmiaeHtropus, quo natura Sacramentorum expli“ catur. Sicquoquepanisdicitur corpus Chrißi. Etdicitnus ranisnon eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosquoq^, quodpanisSITCorpus Chrißi,quiaPiliM'Deint

na îttrcorpusO n gß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sic dict'

mtu adeße menti, fidnon pani:quiapropter panem non adeßt fidpropter hominem ; nbsp;nbsp;Sacramentum non eH panis ,ßi

N^hiiminus verum Inßumma,conuenit internos, corpus Chrißi in Clt;t‘ na Dominica eßße prüfens : fed de modo prafentia non con-uenit.

Sacramenta fignacffe,ncniovnquamnegauit:fedtantufl’ figna fignificantia amp;nbsp;repræfèntantiaefle rerum fignatarunij perquæ fruftiis rerum fignatarum applicetur percipienti-bus;hocnunquamconcefsimus,ncque vnquam concede-

Neque Relatiuam feu ^tTJxàJ hanc præfentiam efle con-cedimus. Vtjfi quis Pattern praefentem Habens, de Filio co-gitet ; eodem modo res fignatas cum prælêntibus fignisad-cfTe : quod nunc aliquoties refutauimus. Etfi enim Pater rc-lationem habet ad Filium in mente hominis cogitatainJ non tarnen propterea Filius adeft,vbi Pater præfens eft.

Pattes sacramenti nbsp;nbsp;nbsp;Nec partes fubftautîæ Sacrameuti fimpliciter relata funt;

càmc’inofolùm ratione,qua interfe comparantur. Sed quate-nis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus fubftantiam Sacramentorum conftituunt : nequaquam

Colloquium Momp eigar tenjè, relatafunt,fedabfolutam rationem habent,amp; fingulæpro fuarationeadfuntjquaadioni Cœnæ Dominica inferuiût, non diiiifim amp;nbsp;feparatim, fed coniundim pro natura vnio-nis Sacramentalis, qua neutrum fine altero in vfu Cœnæ agit. Ncque enim in vfu Sacramenti cœnæ corporalia à in Sacrâmentis fpiritualibus feparanda, fed femper coniungenda funt,amp; tuX'nonfep^an-coniunâamancre debent, ficut verba inftitutionis coniun- da. ftafunt.

Q^d ad locutiones à Patribus de hoc Myfterio vfurpa- Qj^hodoxorumquot;'^ tasattinetjCorpori Chriftidentes infigi, amp;nbsp;quæfunthisfi- dentes miles ; nequaquam Metonymicæ funt, fed corpori Chrifti tichiifti, hæc tribuuntur propter vcram amp;nbsp;realem corporis ChriftiNlt;t* præfentiam,amp; vnionem facramentalem cum pane cœnæ fa-dam. Sicut fupràde columbaamp; Spiritu S. didum eft, loannesvidetspin, quidefcendiffe diciturnon Mctonymicè, vt nomen Spiri- JonymicaViado? tusS. pro columba ponatur: fed quia Spiritus S. verèpræ-fenseratin fpecie illacolumbæ, amp;fefead hunc modum re-uelauit.Ideonon columba, quæ Spiritum iànâumrepræ-fentauerit,fedipfe Spiritus S. defcendiffe dicitur.

Qucmadmodumetiam nequaquamMetonymia admit-tenda eft in verbis Ioannis:[Quod vidimus,quod oculis no-ftrisafpeximus,quodmanusnoftræ cótreftauerunt de ver-bo vitæ.] Etfi enim verbumvitç vidcri,amp;manibusinpro-prietate fuç eflentiæ contreâari non poteft,quia fpiritus eft: Apoftoli extcrni» non tarnen propterea Apoftoli tantiim hominem, fed verè Deum contreétalfe rcdè dicuntur.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non autéindefequitur,pancm cœnæ eftentialiter corpus Panisnoneffentiaii-

Chrifti effe : fed facramentaliter eft corpus Chrifti, propter J'' gt;nbsp;‘a«»quot;»:«»-vnionem facramentalem cum corpore Chrifti. Et qua ra-tione non foliim menti,fed etiam corpori amp;nbsp;ori noftro adfit corpus Chriftiin Euchariftia; nunc aliquoties diftum amp;nbsp;ex-plicatum eft.

Neque ignoramus, Chriftum non propterpanem , fed c«?«« chdtu non proptet hominem adefle. Sed inde non fequitur,quôd pro- |torteXoquot;müi’cm ptereacorpus Chrifti pani nonadfit facramentahter,cùm

Chriftus panem monftrans dixerit: Accipite, manducätf, Hoceft corpus meum; quia non panem fine corporefuo» neq; corpus fuum fine pane, fed fpirituafiahæc per corporäquot; lia,ficutChryfoftomusloquirur,inhoc Myfterio di/penü' re amp;percipi voluit Dominus.

Sic quoq; non ignoramus, panem non effe Sacramentö» fed partem Sacramenti. Sed vicifsim Sacramentumnoneft tantùmaftiojfedad Sacramentumrequirituradio,finequî non eft Sacramentum. Nam extra vfum à Chriftoinftitutu, non eft Sacramentum. Subftantia tarnen Sacramenti, exhiberiamp; percipi dicitur,in his duobus abfolutis confiait, verbo Dei copulatis:videlicçt re tçrrcna amp;nbsp;recoelefti, f licut Irenæus teftatur, amp;. verba Teftamenti docent^ pane amp;nbsp;vino, corpore amp;nbsp;fanguinc Chrifti.

Cum igiturD.Bezaperpetuo répétât amp;nbsp;inculcct, corpus Chrifti tantum in ccelis efl'e ,amp; in terris alio modo realiter adefie non pofle,quàmlocaliamp;phyficaprîcfentia, quam âlgt; vtraque parte conftanter negamus; vehementer mirarnuf quomodo toties afl'erere audcat, confenfum inter nos ds prsefentia corporis Chrifti in Cœna efle.

Nam relario,qua: ex non agentibus eft, nullam præfenti' am efficitjfed refpedum duntaxat,quo res procul abeflepO' teft. Nos autem tertium præfentiæ modum apertè amp;nbsp;mani-feftifsimèprobauimus,quineque phyficuseft,neque rcla-tiuus,verus tarnen amp;realis:qui in Myfterio cemfiftit, quod ratio caperc non poteft,fides autem in verbo appræhendit. Hunc modum præfentiæ Beza vel nobifeum probet nccelfc cft,fi inter nos conlènfus conftituendus :aut refutet: quorum neutrum haâenus fecit. ideoque diflenfio inter no« adhuemanet.

Nos dicimus non pojji ,etiAmß inter corpus nem facramentaUs vniofitfVt corpori Chriftipropriè dentes inftgipoftint-Jèdft^no duntAteat hocAccidit.ldeo^ Metonj-ntituts

minw effèj/eu per 'JA'letonymiumfieri dicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infixit

ReuerendeD.BezaJioc vnü tibipotifsimùm obftat, quo QuidBezzineo^n*-minus,ad noftrain fententiani accedere pofsis,quöd perpe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v«“»« «b-

tucimaginaris,nos localemamp;phyncamprçfentiam corporis chriftiaflererejquod nunc tories negauimus.Hine etiam iiriaginariotua,quödatbitrarisnosdocere,dentes corpori ChriftiinHgi,quemadmodumfitinefucarnis vitulinæ;quod nunquamcogitauimüs. Scdhæcchryfoftomus,propteraC- Quomodoinvfu fertionempræfentiæjCorporiChriftitribuit: cuiuspræfen-tiâcuin fitipirituâlis^ nec[U3,Qua,in dentesilli inhgi pofiunt. cautui* SedficLit verbum vitæ abApoftolo verè vifum effedicitur: fie quoque de corpore Chrifti illud verè, piè amp;nbsp;redè diftiim eftàchryfoftomo amp;alijs doâ;oribu^,etfiin proprietatefub-ftanriæ nihil horum fiat.

Ideoque dico, nec relatiuam, necMetonymiamin hoc Myfteriolocum habere. Nihilenim hîc figuratum, fed omniacœleftia, diuina amp;nbsp;realia, in Myfterio tarnen Severe præfentia funt, quæpræter vifibilcs res verbisTeftamenti chrifti enunciantur amp;nbsp;exprimuntur.

Chriflumfiuo corpore ^fanguine adejfi in Cœna, non nega~ wusi fed addimiis, ME NTl non PAN I; ficut nunc ali~ quoties diximus.

Corpore in terrA,mente in cœlo celebratur. Cum enim cor-pus Chrißiin cælofit,(fino in terrAyijfig^ Adnouißmu diemî ideo mente nofir a in locn coeli aficendere oportet, vbi efi corpus chrifti

Chrißh'vt ibi toperfruAmur, qttodnobù À Pâtre cum bu^ fuis bénéfices don At um ePi»

cncna Domin! i« Chnftus III vcrbis Teftamcnti fui, noniufsît nospanem wrpoie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mauducantes in ccelum reipicerc,auteuehi in coelum men-»

tenoftra. Nullum Chrifti verbum extat de tali Cœna Do-minica;fed iufsit oculos in panem propofitum,amp; mente»* in verba propofita euehere: Accipite, manducate,Hoceft corpus meum, quod pro vobis traditur. Sic in terris iufsit hanc cœnam amp;nbsp;corpore Si mente vfque ad diem reditus fui ad indicium,amp;quidem in memoriam mortis fuæ, celebrate.

In Refponfionibm Qupdautem in Relponfionibus veftrisdicitis; Vos 'll-adThefin. DERE nonpofl'c,quomodocorpusScfanguisChrifti,cutn pane amp;vinoreipfapofsintpræfentiaftatui,aliter quam Phy-fica amp;nbsp;locali circumfcriptione : fatemur, amp;nbsp;nos quoque i3-ipfum VID E R E non pofte, fed credere propter verba Chrj-Heb.î. fti amp;nbsp;Apoftoli eius,quidehacpra:fentiateftantur,quamuis earn non videamus, quia neque phyfica, neque localis, ncC tarnen propterea nulla eft coniunótio, quam Deus profos infinita potentia amp;nbsp;fapientia facile pr eftarc poteft. Vnuni autempetoamp;moneo,vttua Reuercntia diligenter expen-dat.Nonignoras,inlibrum,cuiTitulus,OrthodoxusCon' fenfus, omnia congeftaefle quæ pro aflertionc opinionis veftræfacerevidebantunin quovifuseft Author,feupotius Authores (nam multorum labore amp;nbsp;incredibiliftudio coU' geftum efte, præfatio teftatur) ftatum totius controuerf^ deindüftriatranlpofuifte,amp;ftudiosètenebrisinuoluerevo-luifle.

Faifum teftimoni- Scopuscnim totius Libri,ficutpaulóantè ctiam monui-urnAuthotum Or- muSjiiihis duobus capitibuspofituscft: vnum,vt probet ctnt^Theoioglr ptæfentiam corporis Chrifti in cœna, non eftephyficaif, AuguiUnz confef- natnralem,{êulocalem.- alterum, corporis Chrifti in Cce*»^ mini«.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dominica non fieri Capcrnaiticam manducationem aut la-

Colloquium Momp eigar tenjè, 177 nicnamCyclopicam; Quorum vtrunque Lutherum, Brcn-tium amp;nbsp;nos afferuifle amp;nbsp;atfcrerejCum vniuerfa Ecclefia in eo-deni libroaccufamur.

Cùm aurem nihil horum vnquam docuerimus aut fenfe-rinius,neq;adhucfentiamus; quidquxfo arbitraris, Auto-rem hunc cum omnibus fuæ opinionis foc ijs innouifsimo dieDomino noftrolefu Chrifto refponfurum iudici iufto, dehocfalfoteftimonio, per tot régna publicis fcriptiseuul-gato? cuius rei nunc quidem ne vllus modus eft, quin toxics publicis fcriptis moniti,idem faccre non dcftnant.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B K a A.

Author librh'vir doeiißimtu , nunc cum rilioDei'viuif: quißAdeff'etßortaß'tfrtßondert amp;fedefendtrepoJlet. ideo^ dc to nihil amp li ta,

Sed vos idem facitis inRefponfione vcftra ad dogmata à nobis improbata,vbi hæc portenta nobis tribuuntur,amp; quç ex his fequantur,magis horrenda. Probationis autemloco Fnuoi» proBatio additur,vos non videre polie,quomodo hæc quan- io,Brentio,D.i»co-tumuisabfurda,falfa,amp;blafphema, oralem mâducationem non confequanturiQuôd videlicet corpus Chriftidentibus “““ “ ’* teratur,pcrgutturdeglatiatur, in ventrem traijciatur,con-coquatur,amp;tandcm excernatur;quæ omnia auditu horren-dafunt.

Nonautemfatiseftdicereivos non aliter vidï-RE poffc.Namilludvidere,foluiturpcr non videre.

Nondum enim probatum eft, nos eiufmodi Cy clopicam manducationem carnis Chrifti vnquam docuilTe, ex qua hæc blafphema deducantur ; fed candem aperte Temper damnamus, Scadhuc conftanter damnauimus.

Status autem difputationis,amp;totiusnegocij cardo, que- centtouetC«(btu* admodum nunc fæpe diximus,verfatur in quæftione de ter-

tio modopræfentiæ corporis Chrifti, quo neque phyficè localiter, neque relatiuè, led verè tarnen amp;nbsp;realiter corpus Chrifti præfens fit:Neque Capernaiticè, neque fymbolic^» fed reuera tamécum pane diftribuatur amp;nbsp;ore corporis pef' cipiatur, eo modo, quo Deus per corporalialpiritualiadi' ftribuiamp;percipi voluit.

Ad hoc rcipondendum : hie modus confutanduserat, quern nos verbis Chrifti amp;nbsp;Pauli perlpicuè demonftraui' mus. Sed nullum hie refponfum , neque in Orthodoxo Conlenfu, neqbe in omnium eorum fcriptis,qui vfquciu hunc diem aduerfus nos Icripferunt. Sedomnisillorumfet' mo eft,vel de laniena Cyclopica, vel de manducatione corporis Chrifti,qu« fit per fidem,de quarum vtraque nullavu-quamcontrouerfiafuit.

’ Hæc, miBe2a,quæfodi[igenterapudanimumtuumcnnî fratribus tuis expendc. Vterqueenim noftrum,vt vides,ca-nus eft amp;nbsp;morti vicinus,amp; vtrique coram tribunali Domini amp;nbsp;Saluatorisnoftrilefu Chrifti comparcndum,amp;doârinir» quam auditoribus noftris propofuimus,ratio reddédaerif» Demus igitur operam,ne per nos ftetifle videatur, quo minus pia, fanlt;fta,amp;: Deo grata concordia fanciatur.

Conftnfusautemomnis ineo pofituserit, vtab vtraque parteilos Chriftoamp;verboipfius fubijeiamus humiliSpiri-tu; amp;nbsp;intelleétiim Fioftrum,licut Apoftolus loquitur, in ob' lèquium lefu Chrifti captiuû ducamus ; amp;nbsp;cxplofa Cytlopi-calanienaamp;Capernaitica maducatione carnis Chrifti,vn^ cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Se relatiuapræfenti^eius, fimplicifi-

de verba Teftamenti Chrifti honoremus, ciquelaude’m ve-ritatis, lâpientiæ, amp;nbsp;potentiæ tribuamus : qui nos non fallit, amp;nbsp;quod promilitjprxftarc poteft', etiamfi nos non intelli-camus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quemadmodum non dubito, plurimos cum ex Ganis circumftantibuSjtùmalijs quoquelocisin vfeftris Ecclefijs non alia fideaut mente ad menfam Domini accedere, corpus amp;nbsp;fanguinem Chrifticum pane amp;nbsp;viao accipere;nihilde

Colloquium Mompelgartenß. VJÿ de relatione atque habitudine cogitantes, de quibus hic dilTeritiç, oculis elementa propofita,mente verba Chri-ftiintuentesjfimpîicitatefidei Deo longègratifsimahoc Sa-cramentum fufciperc. Quorum fimplicitas Deo magis pro-batur.quàm deJt^'tftbrelatione, amp;nbsp;habitudine cofiftain hoc ncgocio difputantes. Hæc fi vtrinque fecerimus, i a m fax ni coNCORDiAintcrnosdehocArricuIo conftitutaeft. Etquidquæfopericuliin aflertione huius præfentiæ Sacra-mentalis? H Capernaiticadamnetur,amp; fimul fpiritualis,qHar per fidem fit ante fumptionem Sacramenti,piè doceatur ?

maximo defiderio expettmus ifed eiujmodipacem, «[UA non perturbet confcientitts noflra^s. Perturharentur au-tem confcientiA noftrA ,ß ips rdiiiiAntibus quot;vobis ajjèntire-mur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod fortaßis veßras conßcientias trancpuillas

Dißenßo autem non ePide pramp;fèntia ,fèdde modopramp;ßn- Nîhiiminus «ft. tia. ipps ad Cœnam Ptomini accèdent es, reßicimusin pro-mißionem,qua Chrißuspolliceturß nollepaßcere corpora no-ßra ,ßd prabere ilia Sacrament a nobis, ut anima pajcatur. ^aprepter non dißutamus, quidpercipiamus ; fed quo fen-ßi dicatur,corpui Chrifli in Cœna Domini manducari. DÏ-cimus non de fitbß antia,fd 'vfu. Subßatiapanis in terris eßt fubflantia corporis Chrßi in cælis eït. EPi quoq^ in terris, quia verba nos monent,quis nobis loquatur. Etmiraculoßor est hicprafentia modus,quo corporis Chrißifubftantia in cœ-lisePt, àquot; tarnen nobis in terr a communicatur,quamß fub-ßantia eins adeße dicatur : ^ando videlicet per ßdem virtute Spiritus fandi corpori C H Ê I S T I ita coniun-^tmur, vtßmvs caro ex carne eitts , dp os ex oßibus eius.

ndeo^ vnum cor^ut cum Chrißo (qui noßrum caput eH)ßi‘ ri nos cert um tîi. Et manifeßum eît, veritatem corporis turaliter ohßare,nec admit tere, lt;vtßmulßt in cœlo in terra 'vere realiterprafens.

venwii.quot;'’quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vel fames naturalispellatur,autcorpusnaturaliterpafcatur.

Sed hoc ipfo nondum confutatum eft,Chriftum per corpo-N«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ralia ex parte fua,paneamp;vino,amp;ex parte noftraperceptio-

ne,quæfitore, veile nobishæc ipiritualia doua conferred exhibcre,eaqueànobispcrcipi. Hocinquamnondumco-j. futatum eft hoc refponfo. Et corpus Chrifti fubftantia fu« fecundum proprietärem corporis, amp;nbsp;veri corporis moduul in cœlo eife, amp;nbsp;non in terris ; fuprà diximus ôi aflenfi fumus. Sed proptcrea NVLLo modo realiter in terris Sacramentis in myfterio adefle,hoc conftanter negamus*

permanens, abfque omnnocalimotu alio modo in omnP bus locisadfit,diftribuatur,amp;percipiatur,vbiCœna Domini celebratur. Qui modus præfentiæneque phyficusautlo-calis,neque °t^T/xoe,eft^trclatiuus,fcdmyfticus,ficut An-tiquitaslocutaeft: Myfterium quodcreditur,non autemin-tclligitur. Nam manducationis vocabulû aliter loan. 6. St aliter in verbis cœnæaccipijnullaprobationeindiget; Quoi! loan.rf.credere, fedin verbis Cœnæ Dominicæ ore man-D VCAREamp; pcrcipere, fignificat. Qupd fî quis de fide in-tcrpretetur,quàm idSbfurdum effet? Inde enim fequeretor, quod in dubium vocandum fit,an panis cœnæ ore mandu-candusfît,fimanducare in verbis Teftamcnti Chrifti idem figni-

Colloquium Mompelgartenfe. i8i fignificaret.quodcrederc: amp;nbsp;fie fine mandat© Chrifti ore perciperetur,quod plané abfurdum eft.

Cùmigiturde fpirituali manducatione, quæ fit per fi-dem,nulla fuerit controuerfia vnquam:amp;D.Beza audiar, Cyclopicam lanienam carnis Chrifti apertè à nobis dam na-ri;Tertiumautem modum præfentiæ nonpofsit refutare, quoChriftus cum pane amp;nbsp;vino exhiber corpus amp;nbsp;fanguinem mum,amp;oreiubetmanducare,amp;ficpercorporalia,fpiritua-lianon folùm offert amp;nbsp;exhiber, fed etiam percipi velit : quæ caufa eft, vt diutiùs fe veritati opponat ? Ah quæfo veritati manifeftatæ cédas.

Nam facramentalis iliadiftributioamp; pcrceptio corporis Chrifti,quæfitcum pane amp;ore;ad confirmationem fpiri-tualis per fidem faftæ manducationis, à Ghrifto inftituta cft;quodnemo negate poteft.

Hæcomnia miD.Beza,vt cum tuis fratribusdiligenter expendas,amp; Ecclefiæ Dei piam amp;nbsp;falutarcm pacem, vel tandem redimasjdenuô obnixè oro. Videt enim tuaReperen-tia,menonhumana fomnia, non humanas gloffas, fed ex-preffum amp;nbsp;indubitatum Domini verbum attüliffe. Huie fubijeiamus noftrum intelleftum fimplici fide,amp; omniscó-trouerfiafublataerit. Nos enim ex parte noftranon poffu-mus ab exprefsis verbis Chrifti, amp;nbsp;corum fimplici amp;nbsp;gcr-inanafententia recedcre, cum nulla necefsitasvrgeat.vtid faciamus. Præfentia enim ilianeque cum analogiafidei.nc-quecum veritate corporis Chrifti,autvlla îacræScripturæ fententia pugnat: fed duntaxat fenfibus noftris amp;nbsp;rationi humanæabfurdavidetur. Qiubus expreffum verbum Dei, fimplex,planum,amp; perfpicuum opponendum eft, quod nobis in verbis Teftamenti Chrifti exprefse proponitur. In quibusconfcientianoftratutifsimè,fme omni difputatio- * ne,fim plie it ate fidei acquiefcit,amp; mcrito acquiefeere debet, vt qux fallere non poffunt, cum fenfus amp;nbsp;ratio falli pofsint.

Eeucrentia tua. fatis cogitare fotelt, nohis tam char am ft' tem ejjè, vt ea nihil fit oftatita. Sed illam non pojjumw ferturhatione confcientiarum rcdim ere. ohfiitur fimfidi' tasfidei,quam putamns nosfiqui, nbsp;intelledlum noftruKt

in ohfiêquium Chrifii captiuum ducere. lgt;lam caro Janguit non docent,nos corpus Chrißi in cœlo manens,prüfens mcntt habere. Sub verbo ergo Domini captiuamus mentem no' ftram,qtiödconiungit noscum abfiente corpore Chrifii. Vtr-ceptio hac elt mirabilis,quando manens corpus Chrifli in cut' lo,in Sacramentis naij^prabetur ^percipitur, quamuisncS in terris maneamus.

Nequaquam confulimus, vt cum confcientiarum vcftrar rum perturbatione pacem Ecclcfiæ redimatis. Earn vero 6' cilè expedite pofletisjfi fenfus amp;nbsp;rationem humanam in fpi' ritualibus caEcamjCaptiuamducenteSjàfimplicitateverbo' rum T eftamenti Chrifti non recedcretis.

poftrin» D.Beïs nbsp;nbsp;nbsp;Quod cnim tua Reuerentiadicit; carnem amp;fanguinein

nonfidei.fcd car^nis nondocetc,cotpusChtifti in cœlo manens,in SacrameH' naDominieft. tismenti noftræpræben, amp;nosin terra manentes cumiHâ coniungi. Refpondeo: Si præfentia corporis amp;nbsp;fanguiiiis Chrifti in CœnaDomini non aliaeft, quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;relati-

ua, ficutexplicaftisjcertumeftjcamà carne amp;fanguinedo-ceriamp;intelligi. Nifi negate velis, Dialeéticam ,cuiiispars cft traftatus de relatione, à ratione doceri amp;intelligi. Et • exempla de contraâibus, quibus verba Chrifti fupràinter-pretatuses, certè caro amp;fanguis docet amp;intclligit. QiU' proptervcftradoftrina de CœnaDomini,amp; interpretatie) yerborum Tcftamenti Chrifti,nihilaliudcft,quàmcaroamp; fanguisi

Colloquium Momp eigar tenß. .^85 fäflguisjhoc eft, Humana co git at io de Myfterio,quod caro Sc languis non intelligit.

Etquodfæpèànobisdidumeft, quando Reuerentiatua D Bezaexfiifi«?«-cxnoftra fententia dicit : Subftantiam carnis Chrifti,cum luppofitispusquot;«-fubftantiapanis Cœnæ Domini coniungi : certutn eft,quod non aliam quam phyficam amp;nbsp;localem præfentiam Sc ton-iuniftionem intelligatis Sc oppugnetis. Qtuinre, ex parte veftra,crratumeft.

Earn enim præfentiam, Scconiumftionem nos quoquc reijcimuSjSc damnamus. Ncque difcrimen vel præfentiæ lo-caliSjSc quæ eft in Sacramento,(icut 8i modi manducationis carnis Chrifti in Cœna Dominica,Sc vulgaris modi mandu- Quomodointeiii-candi ore,in eo collocamus,quödille vifibiliter, hic vero in- chtlftUinmabFut« uifibiliterfiat. Noneniminuifibilitertantùm,feditafpiri- incocmchnfti tualiterhæcàChriftofiunt,vtnihil carnale hicfitcogitan- p«f«“» dum,quod vulgaris modus edcndi fecumaffertjcùmpræ-fentiæ modus plané fit fpiritualis, non autem duntaxat Spiritus fanäi virtus,fed ipfius Chrifticorporis,prxfentiaSc manducatio.

Quapropter mera imaginatio carnalis hxc veftraeft,de tmaginatio csmiR» noftradodrina,nonnoftradoftrina:cùmnihilhorumdo- EcSàF'umAug™ ceamus, quod v os, in fcriptis veftris contra nos editis, dam-^ ftan« confeffionis, natis. Nec doccmus confubftantiationem (quæ nobis affin-gitur ) corporis Chrifti cam pane : Sed quemadmodum confubftantîitio.sc transfubftantiationem reijcimus 8c damnamus : fie quoque omneinillamphyficam confubftantiationem,fiuevifibilis fit, fine inuifibilis , prorfus reijcimus ; 8c coniunétionem duntaxatfacramentalem docemus, Ôcalferimus.

Nam coniunftionem corporis Chrifticum pane diciraus coniunaiopanîs elfe Myfterium,quod caroSc fanguis non capit,hoc eft, h'u-mana mens non intelligit, fed fola fides »n verbis Tefta-menti apprehendit.cui fimpliciter credit; 8c moduminfini-tx fapientiæ,potentix,8c veritati committimus, quo id fiat, amp;id Chriftus efficerc pofsit.Dicimus tantum, quid non fit;

184. Colloquium Mompelgârtenji, videlicet quod non fit phyfica,amp;localis przfentia,nequc ct-iam^wc, feurelatio, quæ inter duas res abfcntes verfetur« ■ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item,quöd no fit Capernaitica manducatio, amp;nbsp;lanienacor

poris Chrifti ; neque etiam duntaxat fidei manducatio, qu^ nihil aliud fit,quàm credere in Chriftum : fed eiufmodi mä-ducatio,qua fides in nobis confirmetur, amp;nbsp;quæ orc fiat,fi* cuti panis (qui eft corporis Chrifti communicatio)oriprx-betur,amp; orc percipitur:Quodin vfu Cœnæ Domini auellc-rc à pane.aut fcpararc non dcbemus.

« Qupmodo autem fiat,quôd Deus fpiritualia per corpo* co'r^rau» diihV'* r^liadiftribuat,amp;nos corporalibus inftrumentis eaaccipia-buit- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus ; ignoramus,fed verbocrcdimus,quodiubet ore man-

ducarc,nullahic fidei mentione fada. Hoc fi credere pof-compatawo menGe fentex parte veftra,omniscontroucrfia fublata effet. Idem * Dxmoniorum. viderelicct ctiam ex participatioms comparatione menlje i.coi.io. nbsp;nbsp;nbsp;Dæmoniorû,amp; menfæ Domini ; de qua Paulus ad Corinth:

vbi rcprchendit.quodCorinthij'ad fidem Chrifti conuer-fijfimul amp;nbsp;menfæ d o m i n i, amp;nbsp;menfæ Dæmoniorum participes fadi fint. Qm edunthoftias,inquit Apoftolus, participes funt altaris ; amp;nbsp;quia Idolothyta Dæmonijs immolabä-tur,focij erant Dæmoniorum, quotquot de illis edebant:fic quotquot edebant de pane.Cœnæ d o m i n i, participe* crant corporis Chrifti.

rcot.je. Pittlw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fotell{s,non potefiu^

fcquot;DOMnn,amp;'*' Dominibibere,amp;i:Ali{€m Dxmoniorum^nonpoteflis menfit Domini participes ejje^eirtnenfi Damoniorttm. ideo^ menß D O MIN l,hec efi^corporit Chrißi non erantparticipes, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men/aDamoniorum participes erant.

Fuerunt tempore Pauli Chriftiani,qui in ca opinione ver-fabantur, quia idola nihüeircnt,per confequens qu« iHi’ immo-

Colloquium Mompelgartenfe, 185 immolabantur,nihil differre à communibus carnibus feu cibis.Ideo putabant fibi licere fine offenfione Dei ad ilia có-uiuiaaccedere, ad quæ ab Idololatris inuitabantur. Sicut noftro tempore quidam reperiuntur,quiex verbo Domini edoftijfacrificium Miffæ nihil efle;idco ad'conuiuiain eius folennitate inftituta*, acceduntjquod D.Paulus in Corin-thijs reprehendit.

Quomodo quæfo non poffunt? Nifi enim à Corinthijs faftum effet,Paulus hoc nomine eos non reprehendiffet. Si-cut igitur ore externo fumpferut amp;nbsp;manducarunt, quæ Ido-lis immolabantur : fic quoque ore externo panem mandu-cabantjde quo Paulus inquit, quod fit communicatio corporis Chrifti. Et vfitata phrafis eft, qua dicitur ; T u nón potes fimulreligionemChriftianamprofiteri,tequc pro Chri-ftiano venditare,amp; fimuletiam auaritiæ,libidinibus, ebrie-•tati,alijsqueflagitijs ftudere. Sedoptimus fuorum verbo- interpretitioretbo-rum interpreseft Paulus ipfe,cùm fubiungit: omniamihi licét,fed no omnia expediunt: omnia mihi licet, fed no omnia ædificât.Quibus verbis Paulus aperte docet,poffe quidé Corinthiosfimulad menfam Domini,amp;ad menfam Dæ-moniorum accedere; fed hoc neque ipfis,nequealijsvtile fore.Deusenimiubetidolafugercjamp;cauendum effe abof-fendiculis,monet. Contra vtrumque mandatum Dei pec-cab^antCorinthij,ad conuiuia gentilium facra acccdentes, quod feipfos polluèrent idolis,infirmos in fide offenderent, amp;nbsp;Idolâtras in fua impietate confirmarent.Sed interim Paulus nonnegat,eosfimul menfæ Domini participeseffe; fed indicium (altcm,amp; pœnam minatur. Ideo non vult eos foci-osDxmoniorumeffc.

Corpus chrifti (Ec- Vnum cH 'ueruT» corpw Chrifli,quodconflAttAntuin'vi' ciefia)excuiufmodi uUmcinbristhoceH,'vere credentihtti^adquodfocü Dawo-membiis compa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t-i ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i t

aum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niorum non pertinent. Nemo poten enimjintuLtnembrnnt

Imo vero, fient in vno corpore humano fnnt mnltiprau^ In corpore chrifti hnmores,qni corpnsmolcftaiit : ficin Ecclefia,quæ cftcot-niuitapurnda mein-pus Chrifti, fnnt ænlta quoquepntrida membra, hoc eft, externa profefsione Chriftiani,fed hypocrita’,focij Dimo-niornm ; qni tarnen euam facris Chriftianornm, ôc menfe Domini commnnicant, imo interdnm ita præ alijsfplen-dent, vt optimi effe vidcantnr,

SedexiftimatllluftrifsiPrinceps Comes Fridericns,Do-minus nofter clementifsimus, fatis de hoc articnlo Cœii^ Domini nos collocntos efle. Nihil enim noui ampliusex parte veftraaft'ertnr. Ex his autem qnæ vtrinqnedidafunt, arbitror auditores omnes facilè intelligere potuifte, vtra parsgloflahumana,autfolidis Scriptnrac facræ teftimonijs dodrinam fuam confirmanerit , quorum iudicio etiam commendarans.

Alterius autem partis Theologi, poteruntex collatione faétaetiamcolligere,in quibus confentiamus, amp;:in quibus dilfentiamus.Et feiantnos adpacem, amp;nbsp;Deogratamcon-cordiamconftituendam promptifsimosefte.Siquidi'n do-ôrina noftra amplius defiderantjad explicationem, amp;ra-tionemreddendam,omni hora pafatierimus. dominvs lanftnm Spiritum lagiatur,vt concordia fohdaconftitua-Cur,quæcoram Deo, amp;Ecclefiaeiusconfifterepofsit,vti® CHRISTO IESVvnumfimus.

Beraftudium pacis, nbsp;nbsp;Hoc el/ quodoptAmu^^'vt o^uAmuù mAxtme nonpoßimdt

^conLoidut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ten[entire:tAme AppAreAt in quibus diJJentiAmut,

lift umfu(rit,recitaho panels, qu^ ante annos 2j. inßne [iri-fti adieceram,qttodcontra Vveflphalum edidi, qui mihi oc-caßoficmprabuit^ anno öp.rbiinßne Apologtaßacmea •verba leguHtur: Sedage,obteftor vos omnes^qui hanc Apologiam quis ”

tßa incendia exatariti/ed qua tandë ratione p enit us ext in-guipoßint,conßderenius.Plus/atis efi litium,plus(atis coui-tiorum,plus fatU eriminationunty^ apologiarum: nbsp;nos ta-

demprofeëiopœnitere debet)totannosEuangelqprofe£iu ißis tamlu£}uoßscontentionibusfuißßeretardatü. Hactenus igi- « tur ( quando it a promer it a ßtnt peccata noftra )ßt odijs certa-11 tum:cur non tandem ebaritatepoti 'us 'certamus ? Gerte com- « muneshabemus hofteSyCemmunem confitemur DeÜpatrem^ (t Filium S.Jàncîum : de Médiat or is ofßcio, defide, de bonis »peribusyde ver bo Domini,de Ecclefia, de Magiftratu, idem ‘ ‘ Jentimus.lnfiacramentali caufa, quicquideßdißidq,an obfi- “ cro eiußwodi efi, vtfeindi nos oporteat, nbsp;nbsp;ludos communibus

boflibusprabere? verbifimplicispradicatione, nonaquamus HU,qua ePt Sacrament'u velutivefiita.De ver a veri corporis ^finguiniscomunicationein Geena Domini inter nos ion- lt;t uenif.adecpraefientem eße Chriftu, vt vere nos fua carne nbsp;nbsp;nbsp;«

fuofianguinepafcat in vitam aternd,profitemur An modo ta-turn communicationis controuerfia est: quoniam contentifin-musßgt;irituali,qtiafitperfidem,Hanc controuerfiamfiatis in-telligimus alias duosfecu trahere-.fed vtrasq^obfecro, cuiufi- ” modi?chrifiu in cxlos afiendtße:ca;lefie regnii nofiro nomine inqfie:óiusvnius vtrtute,potetia,charitatenosregietferuari « ficimus:eiusfiiritui,quicquid boni à nobisproficifiipotefi,ac- ct eeptuferimus in folidu.Sefiione addextera,nonnulli cü afee-fione confundutfidin eo,vndependetfalus nofira,quoddifii ‘‘ diu ePi? ^uotcüq^ indigne,id eit,ßnefide,maducant exJan cto “ a 2 panCf

une,indigne bibuat exßcro poculo treos effè corporu à ,, amp;fanguinisDominiagnofcimui.Ergoin feipfucpttoqueeon^ „ uenit. CManethtcquoquecontroueißa,anfilafymbolaindi‘ iy gneßimant^reicEloperinfidelitAtem corpore'. Anvero etiAtn corpu^t ipfum fumAnt. '..^n, obfecro, propter controuerfiAttt hAncdeimpt}S,diutius perturbAbuntur piorum Animi ? Si ” quid Dominut cuipiAmreuelÄrit ,depromAtur : fedeo modo, qui Chnßunosdeceit. InflitUAtur do£iorum ^piorutfiho' minum Colloquium-.interponAtur ChrifiiAnorumprincipunt Author it Ai, qui omnem Acer bit Atem mitigent, eßquot; ( quAdoqui' demhoc requirit nonnnllorumpetulAntt'i.) eß’renes ifloswoi tut coerccAHt : ncntri certum prAiudiciu/'^ .iff er Ant fed Anh mumpArAtum ijs cedere,quA cAndidA cgt; ßmplex i’tritasdo' cuerit. Tfeque 'vero quum h^cßribo,mthiinm^ntem'Vt‘• ^, nit, quot;vt egohomunciointertAntA do£lrinA AUtoritAtisbo’ )t mines,njelut Arbitri nbsp;nbsp;difceptAtorispartes AgAm. c^isjuin

gt; y enim ego, vt hanc cogitationemßifcipiam ?fed tAmen, quait-do it A tulit occAfio , quis meutßt animus, éf nbsp;nbsp;nbsp;quotidian^

fumpraßensexpertus tum illuflrißimis AliquotprincipibuSi tumetiAm doStißimis GermaniA Theologu hAuditapridetn „ non difplicitifßiquos ego iterum in nomine Domini ßtppled j, hortor (fr obteßor f’vtpotiiis de mißrAbilihocdißidioEccle-» ßiA componendo,qMam de vlUsalqs negocqs cogitent. Ißhil enim Aque ad ChrtfliAnos Principesputo pertinere. Et quod ” Adnoflros Attinet, confidofore,'vt quoties liberi fr Chriflii' ni Colloquy conditiones offerentur,in quoßes aliquA’velmi' nimafutur a concordiA AjfulgeAt,non modo non refugiAntyfid etiam cupidißime Ample£iantur. Haftenus verba Bezas-

reipfadeprchedifTe, quodnullaanimorumacerbitatehanc p iicobusversamp; controuerfiam traólemus.fed veritati.paci.amp;concordiæ ex nbsp;nbsp;pacis scconcor-

■ ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T^j'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i ' nbsp;/* I- r a. diac eum iuis Itudio-

animoltudeainus. Et diuinaprouidentia nngulari tactuin efleexiftimo,quôdinpræfentia Illuftrifsimi Principis, Co-mitisFriderici Domini noftri clementifsimi, amp;nbsp;plurimorü optimorum amp;nbsp;doftifsimorum virorum ante obitum vtriuf- scopu« amp;nbsp;ftudur que conuenirc, amp;nbsp;placidé de controuerfia hac amp;nbsp;alijs collo-quilicuerit. Qjîod ego diu multumque exoptaui.non quod bus cq d. Beza co^ deveritate amp;nbsp;certitudine dodrinæ noftræ dubitaremus, ioqu‘opta»ent. quam feio in verbis Teftamenti Chrifti fundatam efl'ejfed cùmvtrinque in feriptis noftris publicis conquefti fimus, inulta nobis à te,tuisque fratribus,tribui, quæ minimè do-ceamus:amp; fimilibus querelis veftros quoque libros polemi-cos rcpletos efle conftet; vtplacida collatione inftituta.om-nibus demonftretur, quid ab vtraque parte iuftè vel iniu-ftèjverè vel non verè,alteri parti imputatum fit.

Et cùm plurimi in ea opinione ab vtraque parte hadenus Opiniopiurimom« verfati fint, quôd arbitrentur non procul nos ab inuicem ^'gX'dccœnT diflentircifi modo alter alterum reétè intelligere,amp;alter al- Domini, terius verba amp;nbsp;fententiam candidè interpretari velitzfpero Auditores præfentes,nunc eum frudumex collatione pla-cidaamp; familiari percepiffe, vt non modo intelligant,quæ vtriufque partis perpétua amp;nbsp;conftans fit fententia amp;nbsp;doftri-na,fed etiam vtrain verbo D omini fundata, vel eidem contraria fit. Vndeetiamfacilèftatuere poterunt,vtrampoft-hacfecurèactuto abfquepericulo æternæ falutis fequi ve-lintautpofsint.

i.Namdemâducationecarnis Chrifti quæ fit perfidem, ndllavnquam controuerfiafuit, a.Capernaiticâ manduca- a.,çbte4is totiui tionein,amp; Cyclopicam lanienam camis Chrifti,nunquam contronzL»,'

docuimus. 3. Phyficam localem præfentiam cofporiJ Chriftijfiue vifibilem, fiueinuifibilem,femperin CœnaDo' minirciecimiis, 4. Repræfentationem,fignificationem,S; vmbras corporis Chrifti,Veteris Teftamenti elle demórtr^' uimus. 5. Præfentiamautem veram amp;:realem, amp;nbsp;mandu/ cationem eiufdem corporis Chrifli facramentalcm, cred’-mus; quapercorporalia,panem amp;vinum, Deus fpirituali^» videlicet corpus amp;fanguinemChrifti,nonfolùm menti,fed corporiquoquenoftropræbet,exhibet, 6. Scpercorporä' leinftrumentum, hoc eft, orepercipere iubet, cùm inquiP Accipite,manducate (quodfanè nonfignificatcredere,fed ore percipere) Hoc eft corpus meum; 7. vbi nih'ilcarnale imaginandum,quodadpræfentiæ aut manducationismo-dumattinet,quifâpientiæ,potentiæ,amp;veritatiomnipoten' tisDei tribuitur,qui raodum folus nouit.

t^modopiacon- Hæc vera amp;nbsp;verbis Chrifti coniëntancacfle, omncspi^ lacon ituipof- mentesiudjcabût.Eafivos quoq;credatis,doceatis,amp;coigt; fiteaminidam iam pius cô fenfus conftitutus eft. Qupd facile fieri poteftjfi modo carnales imaginationes de hoc myfterio A’7ilt;«5yo4gt;if abieceritis. Qupdvtfaciatis,amp;EcclefiamDei,plurimospi-fideles exhilaretis, etiantatq;ctiamoro; vtvnaniweJ coram tribunal! Dei Chrifti faluatoris noftri, ad quod pto-pediem fiftendi fumus, læti amp;nbsp;hilares compareamus.

Beciawtio Tolunta- Verè nffirntiire^ofJum^nosflacidum^concordU “* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^docilem Animum , ad hanc collationem attuUqjè.

Deui ßiA momenta i fi non hoc, fiaitem alto die ,plenui co^' fienfiuffieij^uatur. ^amuis enim aliter ceciderit, quantfit-rAfteram,^ adhuc aliquam dijfinfionem inter nosefièi/i^t-

.Colloquium Mômf eigarienfè. lÿi tm'.nonîAmen eamtdem exißimo,quA fundAmentu religit' nd tolUntur.

. Etnospariteraiiimumconcordiæftudiofuinattuliffc,re ipfaexpertieftis.Etconfidimusnos quoque,hanc collatio;

•em fine frudu non abituram: qucm Dominus fuo tempore proferet. Sed tua Reuercntia cum fuis fratribusjaborém in refponfione ad alterü fcriptum noftrum de perfona Chri-fti adornandum/ufcipiat ; in qua vt breuicati ftudcatis,ora-HIUS.

. CrMitas drgumenti temptis requirit ; vos purati ad-Meniflisjnflrulii lihrd, quihus nos caremtu^ßd breuiiàti ßftdebimiis^eiu/tntumfo^unms.

Sanftè vobis affirm are poffumus, nosdomi nihil pror-fuSjfed partim in itincre,partim hic omnia confcripfiflend-quehancpotifeimumob caufam,vt tempus redimercmusî libros nobifcum non attulifie.

PrcMwwr Deum , vt nobis ßto ßtnöio Spiritn adejjè VCÜt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,f;. ;

Poftquam Ardculus primus dc Coena Domini abfolutus fuit : Thcologi VVirtembcrgici pcculia-rc fcriptum adotnarunt, (ficut inter collocutorcs

îpi Colloquium Mompelgartenß, conucncrat) quo oftendebant, in quibus partibus cÓ' fenfus, Sc in quibus diifcnfio adhuc cflet. Et viatH quoqucmonftrarunt,qua rationc abfquc ofFenfionC confcientiarum,(alua illxfa veritate,pia concordia« in hoc articule conftituipoßit. Quod cum altcri pai' tiexhibitumcflet5 ipfi fuam quoque fententiam p2; culiariicnptocomplcxifunt. Cùm autem inter pat' tes conuenîrcnonpotuiflct iVtriqucfua confignatio reflituta,amp;dehocarticulo nihil amplius ad concor* diam faciendam tentatum cfl. Plcraque enim cùm in feriptis vtrînque ante collationem communicatis» tum in|coliationc inftituta, ira explicata funt, vt oni' nés facile videre queant, in quibus confenfus aut diflenfio effet. Etquae viaad piam concordiamcon* flituendam,flt:latisperfpicuè monftratum eft.

SK T E collationem de lècundo Articulo controuerfo inftitutani, præfente Illuftrif-fimo Principe,Comité Fridcricojôc Audi-toribus Colloquij reliquis,confiliarijsau-lic is amp;nbsp;G allis cxulib us : primùm, à D. Luca O fiandro Thefes de perfona Chrifti àThcologis Vvirtember-gicis confcriptx, publicè rccitabantur» Quempoftea fccutus D. Abrahamus Mufculus, iclponflones D. flezïi

Coüoquium Mompelgartenfè, Bezæ,amp; fratrum fuorum nomine cÖfcriptas, quoque rccitauit. Dequibus poftca D. Beza,amp; D. lacobus coram vniucrfo auditorio, non minus placide, quim in Articulo de Coena Domini,collocuti funt.

X T RA controuerfiameft,quódFiliusDei æter-nus afl’umpferit in tempore humanäm natu-rain,anima amp;: corpore conftan tem, ex fubftan-tia,carne amp;nbsp;fanguine virginis Mariat : qua ratio-ne per omnia (peccato excepto)nobis fratribus fuisfimiliseftfaétus. Affumpfit autem hunfenam naturam in vnitatem perfonæ,ita vtin Chrifto non fint duæ perfonæ, fedvnicatantùm,amp;vnustantùm Chriftus: neque haecper-fona in omnem æternitatem folui poteft.

Etfi autem duæ naturxin Chrifto arftifsimè fintcopula-tx; tarnen non eftfaóa earum confufio, qiïalis eft,cùmex duobus integris fit quiddam tertium: vt, cùm ex aqua amp;nbsp;melle fit mulfum. Neque vna natura in alteram eft mutata. Etquemadmodum diuinitas non conuerfaeft in humanitärem : ita neque humanitas mutata eft in diuinitatem,vel ante vel poft afcenflonem Chrifti in coelum. Ad integram enim perfonam mediatoris Chrifti, requiruntur dux na-turx.

Conftatetiam, quod quxlibet natura in Chrifto fuas ha-beat amp;nbsp;retineat proprietates : verbi gratia: diuinx naturx ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bb pro-

proprietates funt, effe omnipotentem, æternam, infini-tam,amp;:c. Hiimanæ naturæ proprietates funtjeffecorporcain creaturam, finitam, circumfcriptam, quæpofsitpati, mo* rijamp;c. Necin omnem æternitatcm proprietates vniiis natu-rsEjfiunt proprietates alterius naturæ : inde enim fequerctur naturarum confufio,imô etiam earum abolitio.

Præter proprietates naturarum in Chrifto, funtetiam in Chrifto homine dona creata: quibus illc omnes homines amp;nbsp;Angelos fuperat. Sed hæc non in confiderationem veni-unt, quando de proprietatibus naturarum in Chrifto dif-putatur.

InperfonaChriftieftcommunicatioquædamproprieta-tum,qua’toti perfonæ tribuitur, quod alterius naturæeft proprium; amp;nbsp;de vna natura pronunciatur,quod altera natura proprium habet. Vnde dodrina de communication^ Idiomatum in Ecclefia orta eft.

CumdocetunFilium Dci communicarc fuas proprietates naturæ humanæ aftinnptæ: verbi gratiajomnipotenti-am,omnipræfcnriam;idnon fieintelligendiim eft,qnafiFilius Dei in aflumptam naturam humanam, itafuayjropric-rates effuderit (ficuti aliquid ex vno vafe in aliud effunditut) vt humana natura,per fe,amp; ex Ce (etiam in abftrado, feuex' tra vnionem perfonalem confiderata} habeat peculiarem omnipotentiam,quæfitiamipfius non modo propria, ve-rùm etiam ipfiusproprietas. Sic enim in Chrifto conftitue-rentur duæ Diuinitates : amp;per conlequens in Deo non eflet trinitas, fed quaternitas. Itaque fic ientiendum eft: fi vnio perfonalis folui, amp;nbsp;Chrifti tarnen humana natura conftarc pofl'et;tum humanæ naturæ, neque omnipotentia,neque omnipræfentia reftè tribui pofiet,

Colloquium Mompelgartenß. 195 ^itn cfle eflèntiatn infinitam 8c incircumfcriptam ; autïn omniacoeliamp;tcrrelocaextenfam:autcam tali modovbiq» elfe,quoDiuinitas vbique eft: autcam cum diuinanatura exsequatam efle. Nihil cnim horum,ex vera amp;nbsp;rcali proprie-tatumcommunicatione,confcquitur.

Realem proprietatum communicationcm cum dicimus, nóphyficamintelligimus, qua natura vnainalteram tranf-iret:fed vocabulum [r e a l i s] opponimus communicatio-nivERBALi,qua:naturistantum nominaproprietatum facitcommunia.

Quæriturigitur;an inter diuinam Schumanamnaturam stitmeen««-in Chrifto propter vnionem perfonalem, r e a l i s, hoc eft, vera amp;. re ipfaexiftens in perfona Chrifti, fiat quædam com-municatio, vt vna natura alteri proprietates fuas communi-cct; 8c prxtcrca. quæritur, quoufque ilia realis communica-tioextendatur?

Nos credimus,quôdex vnione perfonali fequatur talis proprietatum realis com municatio, qua Filius Dei com mu-nicet aflumpta: humanæ naturæ fuam omnipotcntiam,om-nifcientiam,omnipræfentiam 8c vim feu virtutem viuifican-di,amp;c.perquamcommunicationcm,diuinanatura in Chrifto non fitinfirmior, humana autem natura exaltatur, non aboletur. Eruditaantiquitas vfaeftin hoc myfterio explica-do fimilitudine animæ amp;nbsp;corporis: Item,ferri candentis. Corpusenimrevcraviuitjledvirtuteanimsc viuit. Etferrii candens re vera vrit,fed virtute ignis vrit.Neque umen corpus in animammutatur,neque propter illam communica-tionem aboletur; neq; ferrum in ignem conuertitur, neque ferrum efle definit.

tnunicationetn)credimus,Chriftum etiam fecundumho' manitatcm fuam ede omnipotentem,feu (quod idemeft) humanam in Chrifto natura efle omnipotentem. Scripturä enim facta,Chriftoetiamquatenushomini,omnem pote-ftatem (qiiæ nihil aliud eft, quam omnipotentia) tribuit. Omnia (inquitPfaltes) fubieciftifubpedibuseius, Pfalni.8. Et Paulus huncDauidis locum explicans,indcprobat:quô(l Chrifto OMNIA fint fubicda præter eum , qui fubiecitei omnia, I. Corinth. ij.Ioanncs Euangclifta inquit .-Sciebat Iefus,quod omnia dedifletei pater in manus,Toan.i3.Ec Chriftusiple (etiamantepafsionem fuam)dicit:omnia mi' hitraditafuntàpatremeo,Matth.ii.Etpoftrefiirreétionen» inquit : Data eft mihi omnis poteftas in cœlo amp;nbsp;in terrar Matth.28. Hue referenda funt etiam miraculaChnftijVtin-r dubitata eius omnipotentia: teftimonia : Qupdtaftu mû' dauit leprofos; vifum cxcis reftituit; quod voce fua Laza-rum in vitam reuocauit: quippe quæ miracula Chriftus non aliéna virtute, (vtProphetæamp; Apoftoli) fed propria pote-ftate edidit.

Chriftum etiam fecundum humanam naturam (iam iff flatu gloria: amp;nbsp;maieftatis) omnia quæ fuerunt, quæ funt, quæ futura fuut,pcrfettifsimè feire amp;nbsp;nouifte,credimus. lO' annes eniniBaptiftatcftatur: Chrifto fpiritii non ad menfu' ram,vtalijs hominibus,fed ita datum,vt nos de ipfiuspleni* tudineaccipiamus,Ioan.3. EtChriftusin ftatu exinanitio-nis videbat Pharifæorum cogitationes. Et Paulus de Chrifto loquens dicit: In quo funt omnes THESAVRifa* pientiæ amp;nbsp;feientiæ abfeonditi, Colof. 2. Et ncccfl'e eft Chriftum OMNI Afcire :cùm fit futurus Iudexviuorum amp;nbsp;mor-tuorum,Ioan. j. Qjmd enim diem iudicij ante pafsioncm fuam ignorabat, non fimpliciter ad humanitärem eins, fed ad formam ferui quam depofuit, referendum eft-

Colloquium Motnp eigar tenje, 597 Ecclcfiæamp; eleétis fuis,vbiquc etiam huinanîtate fiia. præ-fcns fit; id facræ literæ euidenter teftantur. Vbifinquit Chri-ftus) funtdiio a ut tres in nomine meo congregati,ibi lum in medioeorum,Matth.i8.Etalibi;Ecce(inquit) ego vobifeii fuin omnibus diebus, vfque ad confummationem feculi, Matth.iS.Inquibus didis,nihil opus eft diuellerehuma-nam naturam à diuina ; quia perlbnam Chrifttne mors qui-dem ipià diuidere potuit. Paulus de afcenfii hominis Chrifti incœlumfcribit:Alcenditfuperomnescœlos,vt i m ple-R E T OMNI A,Ephef.4. Et in eadem epiftoladc Chrifto ho-mineteftatur, quodomnia in omnibus implcat,Ephef.i, Implereautemomniafecundum Scripturæ phrafin,omnibus rebus cœlefti modo præfentem efle fignificat. Ego cœ-lumamp;terramimpleo,dicitDominus,Ierem.23.

Modus autem huius prælêntiæ in facris literis non expri-mitur:Itaque qvod Chriftus,nôlocalitcrquidemamp;phy-ficèjfed fupernaturaliter omnibus creaturis verè præfcns fit, credimus. qvomod o autem idfiat,ignorare nosinvera. amp;nbsp;pia humilitate libenter fatem ur.

Quin etiam carnem Chrifti verè viuificam eflCjCum pia antiquitate (quæ etiam mortuorum refurredionem,ex Garnis Chrifti viuificæ fumptione, côfirmauit) crcdimus.Chri-ftuscnimdicit:Egofumpanis vitæ. Patres veftrimanduca-uerunt Manna in deferto, amp;nbsp;mortui funt Hiceftpanisdé cœlo defcendens,vt fi quis ex ipfb manducauerit, non mo-riatur. Ego fum panis viuus, qui de cœlo defeendi: fi quis mâducaueritexhocpane,viuetin£eternum,Etpanis, quein ego dabo,caro meaeftpro mundi vita,amp;c.

Hanc Maieftatcm omnipotcntix,omnifcicntia;, omni-prsefentiæ, amp;nbsp;virtutemviuificandi habuit Chriftus,quate-

nus homo(proptcr perfonalcm vnioncm)ctiam cùm in Yt«-ro matris erîetJcdtum earn non exeruit aut vfurpauit. PO' ftea veto natus in hune mundum, queries opus fuit, caniigt;' miraculisamp;diftributione corporis amp;nbsp;fànguinis fuidemon-ftrauit 8c vfurpauit: quantum quidem ratio vocationis amp;nbsp;ficij eius poftuIabat.Eratenim tune Chriftus in forma féru*» amp;nbsp;fecxinaniueratjVtpati amp;moripoflet,Phil.2.

Status autem exinanitionis 8c £ormx ferui, quæ ad breuï tempus in Chrifto durabant, nihil derogant eius Maieftat*, in quam plenè ingreffus eft,cùm afeenderet ad ccelos, amp;nbsp;cô* liderctaddcxteramDcipatrisOmnipotentis: quæ dextera Dci cft Maieftas Chrifti,fecundum vtramque naturam prs' fenter regnantis in cœlo amp;nbsp;in terra, itaque iam Chriftus, In» Cumjamp;peraffumptamhumanam naturam, omnia incedn amp;nbsp;in terra gubernat. Hoc cft enim federe ad dcxteramDe*' Itaque Apoftolisin orbem terrarum cmiisis,coopcratus cft Chriftus,amp; fermonem Euangelij confirmauit fequentibus fignis,quæcx virtpte, 8c potentia, amp;nbsp;in nomine IcfuChrift* fiebant,Mar.i6.

Quîn etiam propter indilTolubilem vnionem perfonâ-lem rede Severe dicitur, homo lefus Chriftus eft Deus vc-rus; amp;nbsp;Deus çternus,homofaâus cft. Nihil aliud enim dieft loannes, cùm inquit : VERB vM caro factvm est, loan.ï.Vcrbum enim illud (teftc eodem Apoftolo in codem capitej erat devs : Caro autem fecundum phrafin Scripture ïignificat hominem. Itaque hæcpropontio:Verbum caro fadum eft ; nihil aliud fignificat, quam Deus homo fadus eft. Earn ob caufam Paulus de Chrifto fie feribit : Ex quibiis (ludæis) cft Chriftus fecundum carnem: Qvi cft fuperom-nia DEVS bencdidusinfecula,Rom.p.

Cüüoiju'îUm Mompelgdrtenfe, nobis;Deusmortuuseftpropeccatis humauigeneris;etfi libcnter fatemur,quód diuinitas in fe ncc pafla fit,nec mor-tuacfedlquod Chriftus paflusfitin carne,vtPetrusloqui-tur,i.Petr.4.Interim tarnen, etfi diuinitas mon non poteft, contuinelia: non modo ad filium hominis,fed ctiam ad Fili— urn Dei pertincbant,quia non funt dust in Chrifto perlbnæ, fedvnicatantùm. Nifienim Dei languis pro nobisefFufus effet;nosnecabæternamorteredempti, nee àpeccatisno-ftrisemundatieffemus. IdeoPaulus Ecclefiam Ephcfinaiu verbi Miniftriscommendans,ait;Spiritusranâ:uspofuitvos Epifeopos, regere Ecclefiam Dei, quam acquifiuit san-CYiNE svo, Aétoruin 20. Etioannesinquit; Sanguisle-fu Chrifti f i l 11 eins , emundat nos ab omni peccato, i.Ioan.i.

Et hic mediator amp;nbsp;redemptor nofter lefus Chriftus,to-tusreligiofaadorationeeft adorandus,fecundum vtramq; naturamzquia non habemus duos Chriftos,quoram alter fitadorandus,alternon adorandus. De toto enim Chrifto feriptumeft: Adorent e v m omnes Angeli eins, Heb. i. Et cæci illi adorationem amp;. inuocationem dirigebant, non tan-tùmadFiliumDei,fedetiamad filium Dauidis,hoceft, ad humanatn naturamin Chrifto,dicentes: Domine mifererc noftri FiLi DAVID: neque tarnen à Chrifto earn ob cau-fam reprehendûtur,fedpotiùscurantur,Matth.2O.Mar.io. Luc. 18. Et Stephanus Martyr, qui certè folidam cognitio-nem Chrifti mediatoris habebat, in agonc animam fuam Chrifto commendans , dicebat : i e s v fufeipe fpiritum meum. Deoamp;homini ies v Chrifto,animamfuamcommendans.

Hæcfana amp;nbsp;pia doôrinade infeparabili vnione perfo-nali duarum naturarum in Chrifto ; de communicatio-ne Idiomatum reali ; de exaltatione humanæ naturæ ad dcxteram,hoceft,Maieftâtem amp;nbsp;virtutem Deijadeô non tollit

tollitpracfentîâ corporisamp;fanguinis Chrifti è làcraCcE”?» vt eandem potins confirmer. Quia Humana naturain Chfl' ftocumFilioDei indissolvbiliter vnita,amp;propr'^ tatum diuinarum particeps fada, arque ad dexteramD^ collocara,nonmodôinfacra DominiCoena,lèd ctiamtoti Ecclefiae femper præfens cft. In facra aurem Cœnacaw^ languis Chrifti diipenlàntur, amp;c.

Qvo D inPcrfona Chrifti nullafir alia proprietatumcó' inunicatio,rclpedu narurarum, quàmea,quæfacht communia nomina; quararioncHumanirasin christ» nihilacciperer à Diuinitate ; ncque ca, quæ àccidcrunthu' manitati,quicquam pertinerentad Filium Dei æternum. Et quôd affirmarur, phrafin ranrùm efle, modum qiiendam loquendijCÙm dicitur: Deus eft homo, amp;nbsp;homo eft Deus-Deum cnim nihil cum humanitäre, amp;nbsp;humanitärem nihil cumDeitatc re aliter, hoc eft. verèamp; reipfa commune habere. Et in propofitione,Homo eft Deus ; vocabulu [Hominis] non fignificare verum hominem,fed Filium Dei, qui fuftentathumanamnaturam. Itaque hanc propofitionem [Deus eft palfus] fic Interpretantur ; Deus,id eft,humanit3S Deitativnita,eftpafra:amp; homo eft omnipotensjid eftDeitas humanitati vnita, eft omnipotens.Hoceft dogma N eft or ij, qui dixit:Noli gloriari ludæe, nó Deum fed hominem cru-cifixifti. Hoe enim dogma facit duos Chriftos,quorum alter diuinam haberet Maicftatem ; alter cum ea nihil haberet com-

Colloquium Mompelgartenjè» 201 commune. Alter paflus effet prlt;^enere humano:alteri vero cum pafsione nihil omninofuiflet commune.

Quodomnispoteftasincceloamp;in terra,quæ Chriftoin temporè data eft, data fit perfonæ faluatoris lêcundum VTRAM QvE naturam. Et quod Chriftofecundum d iv i-NAMfuam naturam inrefurredione ic afcenfione ad cœ-loSjiterum restitvta fuerit omnis poteftas in cœlo amp;nbsp;in terra; pcrinde quafi dum in ftatu humiliationiserat.eam poteftatem etiamfecüdum diuinitatcm depofuiffet amp;exu-iffet. Hoe dogma Arianifmum fapit : quia talem in Chrifto diuinitatcm ftatuit, quse patiaturincrementum Sc de-crementum ; cùm veræ diuinitati nihil addi, nee detrahi pofsit.

Quod TOT A perfona Chrifti, fecundum vtramqvb naturam ,'officij refpedu, maneat svb divinitate. Et hoe Arianifmum redolet. Chrifto enim talis diuinitastri-buitur, quse fit svb di vinit ai £ : cuiufcunque tandem relpeduidfiat.

Chriftum fecundum humanitatem,omnipotenti«, alia— rumque proprietatum diuinse naturse, prorlus non effe ca-pacem,eumque (fecundum humanam naturam) cum om-nipotentia Dei nullam habere communicationem ; fed habere mediam inter diuinam atq; Angelorumamp;hominum poteftatem.

Quod afferitur,Chrifto fecundum fpiritum fuum huma-num, certos limites pofitos effe, quantum videlicet ipfum fcireoporteat,amp;quod non plus fciat quàm ipfi conueniat, amp;ad executionem fui officij, iudicis nimirum, neceflario requiratur. Et Chriftum ne hodie quidem habereperfe-damcognitionem Dei,amp;omnium ipfius operum.Et Chri-

20Î Colloquium Mompelgartenß, fto impofsibile efle.humano fiio fpiritu nouifle,quicqui3 ab a:ternofucnt,quidiam nunc vbiquefiat, amp;nbsp;quid in omnem jetcrnitatcm fit futurum.

QuodChrifto impofsibile fit, propter humanæ natural proprietatem,vt fimul eodemque tempore in plvribvs, nedum in omnibus locis fuo cum corpore efle pofsit. E* Chrifto,poftquam nos pafsione amp;nbsp;morte fua redemenr, fe-cundum humanitatem fuam nihil amplius nobifeum efle negocij.

Qimddocctur,carniChriftivim amp;nbsp;virtutem viuificanJi aliamnontribuendam,nifi quatenus Chriftuspafsione fui in cärne nos redemerit.

Quod is,qui ad ipfam Chrifti carncm,fuam adorationeifl autinuocationem dirigit (etiam in il la vnione perfonæ ma-nentemJ ex ipfius Dei ore fit maledidus. Chriftum enim ef-fe c ONS ERV VM noftrum , (quafi verb non fit Dominus gloriæ) ideoque cum efle Idololatram, amp;nbsp;in Deum blafphe-mum, quiChrifticarnem etiam glorificatam, amp;in vnione perfonae manentem,adoret,amp;c.

tiam nntonisiqua homo ille-e§i Deu^ ; dtiam quam ha- is. compieaatur,de co dif-hitualem nocant, qua homo Ule ornatm eli hahitibui,(^ qua- p“““® litatibu^ tot àquot; tantk, quantis nulla alia res créât a ornari foteïi.

Tteperßna Chrifli interdum pradicantur voces, vtrique naturaßue toti Chrißo conuenientes'^ vt, cum Chriflw, Jefus^^ Mediator ,caterisque eiufinodi nominibus appella- c) Hanevnitatem fotacS-tur. Interdum vero propter vnitatem perfona, ab altera munTc°adonrpX'r\oTT^ tantum natura denominatur,idä dupliciter-.interdum enim inteUigitisSc ÿÆ^bnis; . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-II- r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , quodfaUumeüedcmon-

I Jri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• d) Nondenominaturtan-

W/Ä^Zör ; Vt cum dtctiur Deus bcnedttrus, aternus, omni- fum.fedaiteri natutxicaii-potenSi^c. quemadmodum etiamßdicas , hominem ilium «rcommuiucatui.

fttißßpajjum,mortuum, pro nob ’ts crucifixum, ^c. Etißidfi e) Enunciationes ilix non modi cnunciationcsfunt maxime proprioi. Int er dum vtfi funtpropriafedinufitataej / j j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

quiarcs,hoceftiMy(ierium ^ttuctpTtfiäicatatQti(^utdcm ChTi/tQ^c^uta^umca eït petjoi^t imionis naturarum eft in- indißolubHis, verè propric conuenicntia-, at non tarnen d

nttturn infefèinein 'vnionequidemconfiderata.competen-elf, alias proprietärem na- . \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ j . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ i. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

tia^a qua denomtnatur \ ndt cum dtettur, Tgt;€um redenuß Eccleßamfuofanguine,^ Dominus gloria, crucißxus, itemcp filius hominis in terris loquens cum Tficodemoßuißein cale'-quod loquendi genus a vet eribus vocatur (bril osiç, a recen-t ioribus,communicat io proprietatum. Hacautem pradicatie vfurpari nonpotelfniß in *' concretis nominibusquoniatn tot a per fin a Chrißinunquamin abftra^lo, abv Ila duarutn

^ö’mnotuquot;^“ Ne^orius natumrum denomindtur. Et ex hums inter conai-vnamfinguiaiempcribnam tt ahßracii vocesdifcriminisivnorationc orta eHhdrefiS) confefiuscftjfcdcoinmuni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

tum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qut Deum (nempe -r Ao-yo/j) negabat ßi^

DeitäteChrißipajjam ajJerebat.Stat ergo illa * régula vni-nerfalls neque natur am de natura., neg. froprictates Z'ntttt natur£pofje altert attribut.

1) Regula falfiffima.qubd proptietates vnius natuiæ, nonpoflint alter! tribui: Namhze hxrelis Nclioria-nafuit.
m) Hze hitefis.Neftotia-nä eft longé deterior.Ne-fioriusenim communica-tionein duntaxat proprie-tatum Humanitatis iinpu-gnauit. Hi verb ctiam com-munieationem proptieta-tum Oiuinitatis negant.
n) Nullabic xquiuocatio, fed natiualigntlicatiovocis communicationis ; quz proptecviiionem.amp;naturis Oc caruin proptietatibut tiibuilur.

ATox vero vtproxime pracedenti reßonßodiximus, doce-mtisexhypoßatica vnionis deßnitione, neq^Deitatem, neq^ Deitatk proprietates de Humamtate vllo modo , nein vr. ione quidem,vcre did poßc.

quot; cßtvi pha. (i. aquiuciatio) eßin vna voce communia cationis, qua modo pro vnione hypeßatica, modo pro illius ejfiedi'isacdpiiur. Itaqtie communicationem realem,id eil, vnia~

'vnionem natur arum admittimtts ^in ciua manent ftnguU o} Hæchxrefiseftsamofa-natura per/e,etiam in vnione,fuisproprietatihtts diflinlUa, nbsp;nbsp;nbsp;fm^’conXniX”;

o f/zr^ vllam aliam communicationem. Itague communier- aflerere.

,• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I- ■ rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p) Elalphemahxc afTettio:

ttonem,CUtflS hicjtt mentlO,gUA dicttur Humanités juo guo- Humanitatem Clmfti.ne dam modo vhigue (^omnipotente p ne 'verbalem guidem efe co'nttl^iTud dicimus‘,fedtamfalfameffeexiflimamus. qguarnfalfumelle fti^dataeftmihiamnispo.

‘vntonebypoJtaticahumanttatemeuaJijjeDettatem.^^am- q) Nonfequitur;quiaaiia utSeVtlupra diximus, homini 'vnitoeum Kóyt^, id eït, toti

perfinainconcreto,abaltera natura, nempehumanitatede- ai*»modo humanitasin /' -n V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—, t r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• f Chrifto.videlicctpatticipa-

nomtnatoejiue Chrijto oAeai;, »o» y,i^n,JtHe tn naturtsdt- tioneomnipotentix. ßtn^econflderato, re£teamp;'vero,guAeHngue funtDei pro 'ju^^SVApTri™ pria,ättribuantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petftringQtur. Omnia enin»

vctbalia funt, non tealia; amp;nbsp;hoc eil verba date, s) Ludusvctboiumcft,amp; deprauatio paiticulx db llinftiux, qux non tantbm

oftendit,cuius naturæ pro-

De humanitattsomnipotentia,omniprAflntiA,omni feien- priumCt.fedcaufam indi-

■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catquoque, cutlt;juodvnitis

ta fed homini Uli kolt oLtÄo attribut ; ^rrurflts infra flail- tribuatm. videlicet ptoptet t . f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ‘tt r* '1' I ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- vuioncm CQin altera natu-

latim dieemw. Et guod attinet ad Ul as flmilttudines ^ferri ra,quaei perfonaiitcr/id

• j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r-t- -ir t i:- ■ • eft,vere Sc realiter cominu-

ipniti,fy corporis cum anima coniuncii ; ex Ulis deßniri ne-guit hypoflatica 'unio,fldtantitmdelineari, ne dum vtinde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bas fimiiitudmes

■d Jl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patres myltcrimu vniouis

poßit COmmuniCAtiOyqUAmßatuiÜS^CXOriri. pluriniA amp;nbsp;realem communicatio-funt in^ bis diftmilia.acproinde non alto trahenda^ guàm guo co^Sic°Matunmm fiert fenfUeA patribus Orthodoxesfaßmilitudines fltnt accommo- p°^t.deciararunt.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J J r r J- n . ■ '■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“) Imocontratiumverum

dataj nempe,guou Aajtmtutuutnem ferri ianitie attinetl'ut eft; namcommunicatio-docerent contra Eutychianos amp;nbsp;CMonothelitas eproprieta-tes operationes naturarum, guamuis vnitarum inter “ fe

206 Colloquium Mompelgartenje, ntultipliàter ab 'unionedaarumin Chriflo naturarttm^ ferai :nec alto ab Orthodoxis fratrihtts eït accommo^i^*' t^uàm ad unitatem perfonadn duabut perfe£iis naturd^ofiC' dendendam-inec Longiùstïi trahenda. Stat deniquehacff' gulajn hachypoßatica'vnione,tumdiflinldagt;t manereiffi^ natur as, t tum agere 'vtranque dtßinU:e,c^uodfibt propria^ eït-.acproinde r Aô-yo/j ejfe dißinä:'eid, lt;juod elt

agere diflin^è id, quod eïir Kóyov. Si cut man et etiam dißin^eid,quodeH caro,^ exequitur dißincle id,quoit^ carnis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;preinde,'vtpaucis omnta^ ; ficut,licet non fepat^'

ta,dua tarnen ßint numero diftincia isloj. : it a dua quöC[ll( funt voluntates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duo lt;d^ynii.ci.Ta. 'vnicutgt;*

ftusagît°'^^'^^°quot;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nee aliter in-

non patrocinatut error»de tatis,conflat,dtuerraprorfus eflab ea,qHaebi in Deo ef/entd' diftinôis naturarum aôio- ,• nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nibus.fedeam réfutât amp;nbsp;iis, amp;nbsp;abjolutc conßderatur. nthtl entm altud eß, quam cfHxcnonmodbfine ^,^Jdmmafecundum Heum ,poteßas ,in rebus omnibus creit'x ni Scripturz facrz teftimo- adminiflrandis, ad quas etiam ipÇa refertur-, lt;1 ac proinde in-tur. ideofaifa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter dona tn carnem Chrißt collât a, td eïi, adgratiam habt-

mgt;onatâ'nuï‘am im« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;referenda est,quam tarnen theft 4. ab hac -veftra com-

municationeexclufißu. Etquod admiraculaaChriftoeditt pertinet,JequimHr Orthodoxa veteris Eccleßa vniuerfilent confenjum, ex analogia fidei depromptum,quo confofiftnt lieftoriani,EutjchianiMonothelita ^exquibuspatribus fatisftit ißa dejcripßße. Ex Eertulliano aduerfus Praxetm-, videmus duplicemßatum non confufiim ,j€d coniunSiuni in

Côlloquium Mompelgartenjè, 207 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

'vnaperfona,T)eumethmiinemJefHm',^adeofaluaeß‘vtri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i

ujqueßibßantiaproprietas,'ut équot;ßiritusßdeH, Diuinitas a\s°oftend«evoiul’nn ƒ** res jtias eperit inillo, idestyDirtttteSfOperaißina^^ caro cuiusnatuixptoptixfint paßtones^uasfun^a fit,ejuriens fubDtabolo , amp;ßtiensßcb So-fed fmequot;comXu Samaritide. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cationc amp;nbsp;ditlinfte eas exe-

'.. ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entasetfe, nunquamfom-

-n fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..f, 7^ nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! f ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diftaTcitullianijCynlli,

UjrtJto,nonjunthumana attribuenaa ,jea natura tn- ipfioptimifuomm verbo. effabili,^' omnem mentem tranfcendenti.Ex Nyjßeno contra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;io«nt.

Eunomium-.Nequehumananatura LaT^rum 'viuificattfiec deßct iacentem imfaßibtln potentia ßd lachryma qui dem hominis eHpropriA,vitaautemea,qttA'veramp;'vitamp;funt. C Nyflcnusnontimfuî, z-i-7 nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;1 r t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j qiùmTcitulliani ÓcCvrxlU

£x DnïyjiljCCfïÖ Ub*î^ de Orthodoxefidc^ dtp, 1$• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hu- verborum ïntciprcs en,

niananaturaLa7arumamortuisexcitauit,nec rurfits diui- ^deuu'nÓndèc'oImüni. tta Potentia lachrymatur. Nam lachryma quidem junt quid- cationeioquitm-.quæ non J * J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 'r-L ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quod Damaicc-

dAm humAmtAtisfropritim*^ Vit a njcrQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;est tfjA in Je- nus quoque aperte confit-

rfruhCtltfwtmit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mat.Etfienim non ptopii-

jejubjtjtens Vtta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efthnmmx natnix «-

Quacunq. fuit tempore humilitatù,amp;nunc eïi in qloria, t»««. sunt non pums bo-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r gt;nbsp;'^1 mo, fed Deus fleuit.qnam-

^Jcientta Chrtjti quatenU'S homo e^t, donum fuit nbsp;nbsp;eït créa- nisDei pioptiuin non eft,

tum^^fubieEliu 'e chrißi anima inßtum'.^ac proinde ad il-lam,quam ponitis,communicationem, nihilpertinet. '' Eor- s) contra sctjpturx ■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t n apcrtatcltiinoniâdicunturs

niAm Autemjeruiiidcst^ humAnttAtem yAbItt OJi Chrijtum inîpfoabfcondidfuntom-depo/uißciaut unquam depoßturum eßfe doceamus i^Jtpote quam ab humilitate ad illam eminentem ,fupraip(orum et- Eoimafetninonefthn--

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n !■ f 'r[J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raanitas.fed feruiliscondt-

tarn angelorum ^lortam ^tr an ft ultt )ßtpr a omnes ccelos collo- uo hominis chiifti,Quicii eatam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dommus.Ioan.iS.Vosap-

peilatis rac Dominum,Sc ' leä'e facitis, fuia ciuia.

De omnipr^fentÏA aliter etiamflatuimta quàm de fujgt;e-rioribae dttobfti gt;nbsp;id esi , foteflate e^ fcientia ; quih»^

Î) Abfoluta omnipisfentia a^ttofcintu-s AhundAntil?imè t^ineffAbUtter donAtAtn prxlupponit innnitamcl- o / /r \ t tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fentiam. Sed participât! HAtAm tjjc A Ko-^O^ AjJUmptAm CAmtm. ]JtAm •VCTO omniftt' ß»^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infinit A eJßntiAmnegeßArioprAfufponjt, nini

finita natura,cuius panjci; TieitAtiprorfiit,amp;quATto, vt loquutur,modo propriA, rutl-pattone habet,quod innni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi i n ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

tanatuiapercnentiamcft. lomodoin humAnttAteChrtlii,quAntumuiihypofiAtice “VMi ^t^o°dofi«^pVire'fed’quot;'^ nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;nuncglorificAtA,circumJcriptionemtAmen fuAm retd

nente.agn fierepoffitmw.Benique vTrïJicjjvo'ixx quA cognofei-ptutateftatur,Eph.i.4. nbsp;nbsp;nbsp;mut,^quihftffimwe exornAtA tsi chrifii huntAnitAS^dii

Jia^o^ni^FpVi^entirnonfunt' * eiv'Zc):pvitiKoî'lt;:, quihus humAnitoi Abolcrctur ficuittti difcet’ oLiTKpviïiKûL, _d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nimtts\ fi quA htc profertis teftimoniA, p Ar tin» Ad 'vniM

VTTi^^d^UO’/Xx/up'» ni-furàm humanam, non con-traeamildeoquc etiam cam iioneuertunt.

in) Verba Chrifti apcrta lunt.qui fcipfuin intcrpre-tatur,amp;vim illam C A R. KI tribuit,qui ipfià Ao'y^ communieataeft, quià (.:htiftotanquara capite detiuatur.

n) Catnem Chtiftiviuifi-camcfle,VI DEITATIS

*quot; DeitAtem TbKfiov (licet Ab humAnitAte non fepArAtnW) dißineiAm tAmen} referuntur ,pArtim Ad ipfius, tAnquAm CApitis,in membrkfitis 'vimfefe exereniïm,fieclAntt

Luum o’tt^hVdoxorum'quot;’ t‘^ti^gt;amp;^rorjus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedprimum, quoniAm inbit

confirmât, ideo aperte fai- CAmeChriJluA mortempronobii Aholeuit,impletu üs omtid bftt,quA AdvitAmAtemAmnobis AcquirendAm requirebm-t ur-.Deinde,qui Anon nifihuiuicArnisfiritu Aliter nobis ft fidem communie At A interuentu, vitAm ilUm AternAtn eX

o') Dona in carnem Chrifti ChriftoDco homine nAncifiimur£0 Accommodinii ScripturArum tefltmoniA a vobis prolAtA.

viinviuificandi,fuptade- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A J WT

monftratum eft. C^ia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A. V 1.

quFin D E ot'nequeVn ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubieBiue cffufA (cuiufintH

a lumpta humana natura; fient, quA htcrecenfitis) nccflAtim ,nec perfekte ,vt ntiPt) ledinDcocflcntialia,ina(^ gt;^ tt n r c rr^ r J j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n r n gt;.

fnmpto homine pcrfonali- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J- I AMWA CATHl CQllAiAItQUCt

T quodcreuißevt corpus flat urÀ, ßc animafapientiÂ nbsp;gnt- p) HxcteftimoniiomnU

tia'verèdicitttr,Luc.2. ^diem ilium'vltimum ignorajfl, êxinVnltio^iürKfucnda J\4atth.24. Etomnibus carnisnoflrainfirmitatibus, exce~ funt. ptopeccato, verè obnoxiusfuiß humiliationisflta tempore ab Apoflolodicitur. ^ofenfuiral^vroii A£i.26.dicitur, non autem^^oKWi^, 'ut Mardon blaflhemauit.Hac autem ca-ro'^nullomodo fimul ^eodem tempore TratAvri, (^taliseße a) con«atium rauiu», . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;.quidicit;Chriftuinfuiire in

potutt,lt;pualem tllam tn tpjo TjeraJua abiectionts tempore pu- Soirai. Dci,amp; fimui geftaffe ijjiflatuitur. Vndeconfequitur, perafienßonem adcælos nbsp;nbsp;nbsp;foi:manif«ui,phu.a.

perfeßionem ad dexter am PatriSyChrifli carnem non dunta-gt;cat declarationem amp;nbsp;quot;vfum huitis gloria poteßatis, fed ipßus gloria amp;nbsp;poteßatis confummationcm fuijfe adep- î^ukÂ^nmuniTat?' tam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuelatio.quæpiiùsfoun»

Aßentimur huic theßßuobus exceptis. Prîmùm,quodfor-mamferuiye^ßatumexinanidonisiCiuem ® 'vócatis,pro uno s)vldeantut verba Paulî, eodemp^accipitis, (jr à chrifto vtrumq^ depofitum arbitra- Î) VoaXTd^fed nonpto-mini, Nos autemper '^formamferui ipjam htimanitatem,fi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hutra°n’ït«^nltuii

.cundum i^uamfemper fuit,eft, équot; eritfeipjo “ ÀÜ70 inferior, amp;nbsp;nobis à[i.Qgt;6S,^ intelligimui ; quauis inflrmitates omnes mennonampliùaeftferua, peradoredemptionis noflra miniJlerio,depofuerit.Jnterillas xf^Makftatis communka autem inflrmitates, minime reponenda efl circumfcriptio, ciicumrctiptionc ■ r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non pugnat,nee eam abo

vtpote qua ipjamhumanttatemformaltter conftituat. Alio- ict,autnatutameucitit,fed qui c'um vltimo Ulo die venturus eïi 'viribiHs,acproindecor- ■^fh^TX^rSr^d'' poreajubfiantia circumjeripta ,dtcendfu tunc eßet non gio-rioßßimus,ped rurfus hac inflrmitate refltmpta, humilis ap-parittirus.Deinde Chriflumregnare nunc quidem, ér tum r *. j . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y)rtxfcnti(unius,quianon

in cœLo,tumtnterra omnem potejtatemßecundum vtram- petvicatios, fed fe ipfo do ^«e natiiram habereproßtemur.-, at nons prafenter»auod

z) PeregriMtio eft ilia phy. ad earner» attinet-ydicente Apo(lolo,quodnue in terris^ pert‘ ficaamp;localis.quxillamlpi- \ ' t a ir J iri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

rituaiemprxfentiamnon A Chrtjto abJimu^-,(3‘aejtdcrantemigrareexeorforetW prsfentXmu»'’e(L^0 ^oniungcretur : qui ettam propt er ea non tant TjeniJli» ^ut adeße[ua carne,njel ex inuifthili 'uißbUii denuo fttturutgt; vifibiiiter,ciuinobis nue Jèd^ venturui confbicuHs dtcttur.

Ajjentimur'ifedhocprtiterea a vohis re^uirimus, vtqtie' Admodum re£i e pie,propt er hypoßaticam 'vnionem, rt-ße^u totimperJonntyDeoincarnato trihuitisper Idiomatutn communicationew,ipKlt;x. aßiiwptA humanitatiißint proprii'-ita etiam homini,(ii^uA Tieitatis nbsp;nbsp;Asyova/ßtmentisproprii

fitnt,attrihnatii, Etneremnouarnk'vobispetere'videamttr, peterenosdicimus,opuodiam olim D. Luthert/^ totidemißit 'verbis faciendum eßßefcripßt ,in nouißima 'uerba Dauiilitt ßcut dux natur amp;nbsp;in 'vnamperfinam •vniuntur :ßc vnitirt' tur etiam nomina 'vtriufque natura, in nomen ^nitssperfè-tta,idquodnominaturcommunicatie idiomatu felproprit-tat urn, Vt homo did tur nbsp;nbsp;eitnatus ex Ad aria 'virgine,

crucifixus à ludxis: idem nomen debet etiam tribuißlio Vch dici:Deus eit natus ex Aiaria 'virgine, nbsp;nbsp;crudßxus'a lu-

dxis'.quia Heus eßHomo eii 'vnaperfona, ^non duofilij, ter Hei,alt er Alariaßed 'unus idemq^ di Eilius Hei ef hami-nis. gamutsautemajfumens natura excellât omnibus rr.t' dis,'^3'prxfertim in eo,qu''odperfefubßflens fubßfientiam hU‘ mana natura prabeat:^ tarnen non dißimili,ßd 'vna^es-demunionisratione. Verburn carni,^caroVerbo,'vnitur, Et ingens illud dißrimen,qHo fit,'vt Heit as afiimens, nihiU natura,quam aßumit, accipiat, fed contra humanitasinde locupletetur,»0»ad •vnionemipfam hypoßaticam, fedadil-bid eius effeElurn pertin€t,quod ^gratiam habitualem vocari dtxwita, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di

Ad XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verbis vi(î«rî non vultî.?,

2^0! in adoratione v»icA,vnici illitts noflri, flcundum fto‘*fècüdu!n h“?nînkate^i^^ utrAmq..nAturam)mediAtorisperfQnAm^minimediuidimtis: arfimbis.quæadadorano-r ' n 1'n' nbsp;nbsp;nbsp;'*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ncmrcligiolam necelbno

JednAturdfjicutipAreitjdtjitnquimui, Esi enimKóy@-‘ ve- rcquirunturjvidelicet om-rum nbsp;nbsp;nbsp;Ahflolutum adorationii noftrx ohieElum,'utpote qtu

'Deoflolideheatur. Carnem autem ilium uflumptamflcub ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine'bilfpbem’ia

orationeillanon excludimw/ne cum Neflorio perjonam di- tribui non poire.afleritis. uidamitSiVttarnenillamflon'^inflefe} fedreffe£liuelidefl^ ds.qùù'^iN's'EVEkulîû-quatenttse^lcarofllqBei 'unicam,cum ^inillo perfo-namconflituens} fimuladoremits. Simpliciterenim huma^ inuocanda/ed Eôyoç, nitas ilia in fèfl non in alio reffeElu confiderata, inquit cuivnitaeft. Cyrillusfeipflam adorantibits connumerat nbsp;nbsp;nbsp;adorat etiam Regis^'umiiexadoJawrquot;*

jemper cum Pa^trc amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deu^ 'verU'Sßcundum hxc verba, nos adoramus,

natur am e^i. Et idem de reel afide ad Theodofium : Num vt ^“‘ufèfe.'cyriUiM inteiii-hominemfnfefe'videlicet,abfolute,etiam in 'umone confide- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibbftand-

ratum) Immanuelem adorabimits ? Abfit. Beliramentum îmmanitatis.fiperfe confi-cnim hoc effet, deceptio,^“ error. In hoc enim nihil ab qs e'inanUionis'compîcâb dififerremtis,qui creaturam 'vltrafaElorem conditorem celunt.Deniquevtpaucis omnia, Anathematifmum'^ o^a- nbsp;nbsp;verbis probant nium

«//w? Concilij Calcedonenfis fecuti, 'vnaadorationecolimtts Anathematifmum.fcdre Immanuelem -.fedfecundum quod effentialitcrDcifiliasfa-Eltts cli hypoflatica 'vnionecaro.

flatica,^ipfi profitemur.^^ Communicatione idiomatu rea tC} communicatioîdioma-

lum, aduerfits Neflorium, ainofcirntts, turn illahypodatica tatumvniojcbmhxctan-

J-n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r 1 t ■ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quamcaufaSc effeâusdif.

eiu6eueeiumfuijje,'vttjuiperillam°ttiaferif^iaz^^ HomoeuafitâtoçKâd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tüaminejfabiUbuf donù ,fupra ijgt;(os angelos ornatuin.

quod haftcnus autcm humanitatetn,contra Euiychetem-,negamwd-in nobis reprehenderunt: la hypoflatsca 'vnîone Tieitatcm cuafijje, vel P proprietatutt^ diuinarumfaeîamfuijje,'vlla indeexoriente communicatioquot; j) An non hoc cft aperte ne,participem nbsp;Collocattonem niero ad dexter am Dei,adiigt;‘

matum cum Neftorione- camattonem minimeputarnw rejerendam:fedpartim ttW' qV Pcrueira intc^retatio pf^ exinanitionis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jinire : partim conjummatienein

deurram oîi de qua in** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratis habitualis camis Chrifii declarare. Prafenti-

coiiationcpiuia dicentur. am denique camis chrifii irt Cœna Domini, non ad hyfO' r) Maniferta eft contiadi- flaticam vniontm ,fed ad infiitutionis facramentalis verU glnVenuï^hypoftKl^itT' ^^f^^^^^gt;^^‘^temtllam ejjèJuperiorenofirofcriptû dixitrut» vnionem efhcere fï^iiMi-Jliritualem 'vidclicet', qua etiamratione ilium fecudumiat-tcinEcclefiæfua vittute.sc nem,nunctottEcel€lti!i,partimfiia 'vtrtute,parttmquia’vrP ^i*,adeffc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tel ePtperfiona lefii Chrifii,adeffè- nbsp;nbsp;ad conjùmmationem

ficuli adfuturum,ex facris Uterisdifiimtts, Cum ’ alio^n^ s) Troprietate naturs in rcalts ccrporu fui/ubfiantià, ficiit cùm in terris effet, à lalii mus eflc;quod præfentix abcrat ! tta nunctu cœlopcjutfs, a terrisabjit. Vertfiime ti‘ saciaracntaiinihiideio- mcnÇPtfficacijUmècamcm fuamiam nunc ' admirabilièf r) cùmhscinfinuatiofine inperJcrutabiUmyficriofuis adijitam aternam ,tuni ^^ quxcauraeft,quôdnonda- 'verbo,tum iK Sacramentis jpirttuaUtcrperjidem tnjinuani' tisDeogloriam,8c earn in«

Theodorus Beza, Geneuenfis Ecclefiæ Minifter-Abrahamus Mufculus,Bcrnenf: Ecclcf: Miiiiftef' Antonius Faius,Geneuenfis Ecclefiæ Minifter. Claudius Alberius D. Profeflbr Philofophiï in Academia Laulànnenfi.

»VX^noseos,(ßquifknteiurmodi)qutexi[li-1») Qh'lt;i lt;1*« If nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 n ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 pouetJHumanitatcmnc-

wMt perhypojtaticAm ^niQncm nAtura^ nommibuâ gantteipfainÀd7^^ J /WZ« vntr},quiißperillam Kóy@-‘ nonßt, fedtAntum d'tcA- omnipotentem efl'c. turhomo,etvicißirnhontoillenonßt reifjAßdnominetAn- C2tioneiffeiitun‘^^quot;^' tiimdicaturDem. SedexhaevnitionehttmAnitAti commu- ') vnioamp;communicatio

• nbsp;nbsp;nbsp;. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plunvnum difterunt.

nioart aliter quam 'untrtproprtetates fV Äoyov, quaßßt rc ° d) Nonfequituf.quiaid

\ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnionemillamfufficit Dei-

tfja w omnipotent O' emnipr^fens , amp;c. negamus. tatemdate.schumnùta-^uia has communicatio ^'vnio, vnum idemeli : amp;nbsp;teæ iccipere.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7zj- z' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c) Nullaprorruscft com-

ojt reßondimu^s adTheßn iS. amp;i(gt;- prorßi'S ratione municatio,ft neutra natura oporteret^ÄQ'jO'^aliquidaccipere abilla humanitate. K^d fùumpr^ôumcft’EHtù: nosigitiirifla nihilpertinent ,quA.htc primo loco reprehen- q'^p^Tn neVAiquot;com duntur. Communicationem autem idiomatum realem fact- ntcationis idiomatum Nc-musyvt ^ipßam 'vnionem no tarnen naturarumßed'vni- g) oeptauatio verkomm tatiiperföna refheHu ; hanc enunciationent, qua Dens di- pnotem affetno-citurpajjii-sjic tnterpretfimurr cft^cnrQ Dcitati *vni~ cftdiccrciChriftus pafl'ns ta eltpaßa. Hoc enim ßentire didicimns ex Petro Apofiolo,qui chdftfpäffadb“'^’ amp;nbsp;CHRIST TM (id elf, illam perßonam J dicitpaßum eße *') Oiii^hichominittibui. tn carnCftde)t,tn humanitate, non in Deitate fua. Et vtciß- ctiim lui homini detoça-ßm interpretamur : *' Homo elf omnipotentdd eIi,Deitas hu- bituro’^mn^potendL’'^'quot;“' manitati ’vnitayCll omnipotent, '^ißec propterea diuidimus'^ß^fßß(^(^^ß^^^(ff^'^ ptrfonam cum Jßeßorioifed natur as, nbsp;nbsp;eaa^um proprietatet, eius nulla latione habita,

utpofeit hypoßatica unionis definitio, aduer/us jBw/jf^e-fcoTdamnMunl'“'”^*'^''

M HocBoneftdiftinguete, tem^dtßinguimus.DeniqucreJpondeat lt;vobisD.Luth(ftf^; [ffitwhemdechtifto cui^hdcfunt'ucrbAin fermone Natdlitiofuper i. iciipfit.quatenusiiiftatu ftoU Ad Hebrdos: ^HuntAnitoi Chrijlidaue ac Alitts /Àndi^ cxinanitioni$futt;Etvtail—' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

crimen naturaru in Chrifto nbsp;nbsp;nAtUrAliS homs , nonjemper OWintA COgttAMt ,dlXtt

autemne'gatÏctóETm- luit,AnimAduertit yficut c^uidAm omnipotentem homigt;^^^’ quot;no’eo”'*™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exipfofAciunt,it»prxdenterconfundentcs duosnAturAh^

«Cj Extant fcripta,quibus ^óycfi, Aliqtiidin “ ßß deceßi[ß, cum CArnem AfTumtretyG permoti quidam, hominis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ rr quot;y ■ tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-t n '' t ■

' chrifti diuinitatem neg3- rurjum AcceJitjje : cttm tiiA cAroypcrAuo nojird redemptiotiit

retur. Sed hoc quidem docemuiPAulum fecuti,r Kiyo^nsfi infefe,fed quAtenus cquAfi lAtere, dißimulAtA /ua AdtemptH gloriA,fußinuit, \quodAmmod8}/efeexinAniuiße:ficuti rut' Jttsßum UIa CATO plen'e glorificAretur, non in fife fed in HIa [quodAmmodo^ gloriAm illAm fuAm prioremrecepit, quAfA etium À pAtrepofiulAuitJoAn.ij.v.;.

' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;III,

fiicompeterefedvtnAturis ,itAetiAm eArum operAtionibut a) Tetdiftinaas inteUigit quot;nbsp;difinctd. HumAnitrts igiturfempcrinfrA Aoyop fubfi'

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. 'v^no (etft quAtenui redemptor , meditts eH inter Eccleß-

Nihütefpondet ad Thefin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i.

Humnnitâtem Chrifli, vt pihic^tim fimper Deitateinfe-pne blaphemta exxquart non pojppue ßttc°i{o\itsiap3^'Kiy(^,àquoaffkmptA eHjquodamp;resipfa. in- o)t^oi'cri^ «ouabfolip dicat. EtPaulnc i. Cor. di/erte exprimit , de huitts regni «mucipotentjam (qux potePatedißerens ctiw ait ; ilium excipi,quiplio omnia ptb- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovo'/aeft)ftd

tecit. EPt autemtpfe Kay©-', etjt perfona diJlinEtusapatrey fielten ofpcio médius inter patrem amp;nbsp;Eccleßam, tamenpeun-dum ejpentiam -vnus cumpatre : nbsp;nbsp;epnatenusfilius,patrifua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Répondit anteavobd p Luther its docofiprà citato,Chri- p) lutherus nihUminHs ßum hominem (idePtßecundum hominem) tantum potuijfe epßciutße,quantum voluit Kày©^ippum epquot;pojße^ßire. Et examinetm. certè agnoßere nos oportet,Chrifium hominem omniaßciuiß-ß,à'pirefine vlla mutationePfiecundum Diufnitatemfiuam', tempore autem humilitatisfiua,pcundum humanitatemfiu-am multaignorajp,propter nos, i quorum tarnen in gloria ^erevXn^datFa'enV*'quot;''' (ua nihilePi ipfiignotum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qubd omnia feiat.

Eriorem huins Articulipartem ajfierimnsipoflertorcm t) Multipr»fenthmamp;o«. abomtnamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nîpiæfentiam reijçiuiit

’ Eßsoquidem in nosifiud diLiumfuerit, vtapparetex ») DiffimuiatioeuoiU. neßro repenfo ad Is, Thefin fiuperiorem.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Repon-

t Refpotidimus quoquendilludimmerito nobis (ß in noshsic dicuntur} ad 'Thefin 20.

everendeD. Bcza,qua ratione in certaminc de Cœna d o m i n i , ad dilputationem de per-fonaChriftiperuentumfit,tuaReuerentianott

Poftquam enim ex parte noftra,verbis Chrifti • demonftrataeft VOLVNTAS, quod Chriftusfuo corporî amp;. fanguine in Euchariftia adelTejamp;illudcum panediftri-buere,amp;oreà nobis manducari velit, qui dixit :Accipiteamp; manducate,Hoc eft corpus meum, ôcc. Accipïte,bibite, hic eft fanguis meus, amp;c. noftros auditores, adeoque oinnes pios amp;nbsp;fideles fedulô hortati fumus cùm fcriptis,tumfer-mone,vtverbisTeftamentiChrifti fimpliciter fidemhabe-Theoioglwirtembetgici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Omni difputationc aut dubitatione; quod nunc

omnes ad fimpiicitatem fi- quoqucfacimus, Quonum Chriftus nonfolùm fit verax, dcinoitantui.

qui fallere amp;nbsp;mentiri non pofsit, fed etiam omnipotens, lw,i. apudquemnoneftimpofsibileomne verbum,ficutAnge- Difput«ioftï»de lus Mariæloquitur. Ibiab aduerfarijs noftris de potentia nó folùinChrifti hominis,fedetiam de abfoluta potentiaDei difputari cœptum eft.

1 • T't.t. JMarryris in abfolu-lA VI FIERI POSSEjVtrCSCreatafit vbique. Ethaudlta tamDcipotcndam. pridem Lampertus Danæus in libello Geneux impreffo Biafphemii nm-fcripfit:CHRiSTVM nequidem velle poTVissEjVt corpus ipfius fimul amp;nbsp;femel in plurib.locispræfens fit,quia cob^AadKx^ præftare non pofsit. Et in Thcfibus veftris de CœnaDomi-nijidemquoqueaffirmatur, de quoin præccdenti articulo etiain dictum eft. Q^odin Refpófionibus veftris de perfo- m RefponConibus naChriftirepetitumeft,vbi contenditis,Dcum propterea lepe“fonïchdfti^ non negari omnipotentem , etiamfi hoc præftare non b«» cum fuis em*

Huicdoàrinæ oppofuerunt fefcTheologiConfefsioms noftræ ; demonftrarunt,non folùm voLVNTATEM,fed ctiam iacvltatem, quod non modo velit,fed etiam pof-fit fuo cor pore in pluribus, adcoque omnibus locisdiuino amp;cœleftimodoade{fe,inquibusCœnaDominiintoto terrarum orbevnalioracclebratur.

Exquomanifeftumcfticontrouerliamamp;difputationem contiouetfude ce perlona Chrifti non a nobis ortam: verum ad- chiifti.k quibus oi-uer farios non modo eius occaftonem, fed etiam caufam de- » amp;nbsp;“ƒ nbsp;nbsp;nbsp;oten

diffe. Si enim verum effet, quod Martyr amp;nbsp;Danæus cum fuis nbsp;nbsp;chtuu

foeijs dicunt,Cbriftumvniuerfafua virtute, adeoque omni- lib difpuundum. potentiafuaefficerenonpoffe,vtcorpus ipfiusin pluribus adeoque omnibus locis verè amp;nbsp;realiter xdfit, in quibus Cœ-na Domini,in toto terrarum orbe cclebratur-.fruftra ex verbis Teftamentiea de re difputaretur.

Sin verb concedatur,amp; de poteftatcDei nihil dubitetur, Lutheiini contti autdifputetur,quôdpræftarepofsit, ficutnos femperfeci- «uf^^uuti^ne^mdV* mus,amp; nunc quoque facimus.ac porro etiam faéluri fumus: omnipotenti» d« illam difputationem prorfus omitteremus, amp;nbsp;omnes ad

fimplicem fidem verborum Chrifti hortaremur, vt quia di' xit: Hoe eft corpus meum : fimpliciter credant efl'e corpus Chrifti,quodillisdedit.Et quoniatniubet ore manducare; fnanducentj amp;nbsp;in memoriani mortis cius faciant. In qua fimplicitatc fidei fi permanfiflent aduerfarij noftri, ad haue Difputationem de perfona Chrifti nunquain peruentuui eflet.

Difputatonis aiitem huius exigua mendo fafta eftin col-lationede CcenaDomini, quamiiis voseiusin Thefibusdu Ccena Domini memineritis,vbi dc duplici diuinitateamp;om-nipotentiaquædaminferuiftis; fedinhunc locum referua-uimus,ne materia amp;nbsp;doftrina diuerforum locorumcoin-mifceretur amp;nbsp;confunderetur,quum ab initio collationis inter nos conftitutumfuerit,ne cuiquamin alterum articulu defcendereliceat,priufquampropofituslocusabfolutus,amp; collatio de eo perfeda effet.

Principalis quiftio nbsp;nbsp;nbsp;Totaautem Difputatio circa vnam potifsimùm quatftio'

in loco de perfona nem verfatur,quïE eft dereali communicationc proprieta-KaHcommunka-*^' tum diuinitatis amp;nbsp;humanitatis.Ea fi expedita fuerit, adoni-tioneidiomatum. niarefpoufumconfido,quæinThefibus Sc affertioneveftra continentur.

inquibusde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam quodin Chrifto duæ natutx fint,diuina amp;nbsp;huiuana:

coBfcnfus*fit.^* 2- Quodin Chrifto fingulæ naturæ fiias cffentiales propricta-tcs,ctiaminipiàvnioncperpetuôretineant,nequevnquain deponant vel amittant:

Quodproprietates natura;vnius,nunquampofsintalte-riusnaturæproprietatcs fieri .-Quod neque natura diuina in humanam , neque Humana in diuinam mutari pofsit: $. Qlîpd neque naturæ,ncquecarum proprietates cominiftt-antur,vtvna tertia fiat, qua: neque diuiua neque Humana natura eilet: Quod neque naturæ feparentur, quamuis na-tur£c,carumque proprietates perpetuo fint amp;permaneaiit y, diftinétæ: Q^od in Chrifto vna perfona amp;nbsp;non dua: perfona; fint:

De his capitibus omnibus indoótrinade perfona Chri-ftijVtego quidem iudico, nulla inter nos controuerfiaeft. Nam idem ab vtraque parte amp;nbsp;orc amp;nbsp;fcriptis fatemur.

De coinmunicatione autem quæftioeft,eaque duplex: Decommunicano. Altéra de Naturis ipfis: Altera de Naturarum proprietati- duplex quarftio. bus.

Quæritur enim, an talis fit vnio Naturarum in perfona i. Chriftijin qua neutra natura alteri quicquani prçter nomen De communicatio-communicet ? vt: Cùm Homo Chriftus,Deus appellatur: pcifonTchtiftî” AnduntaxatnomenDeitatis,an verôipfa Deitas humanæ quæftio. naturæ communicetur?

Deinde quæritur etiam: An naturarum proprietates in 2. perfonaChriftipervnionem,non verbaliter duntaxat,fcd Decommunicatio-realiter quoque communicentur, in abftrado ? aut in con-creto?vtcùm dicitur; Deus eftpaflus: HomoChriftuseft omnipotens. In bis enim duabus quæftionibus cardo to- cardo totius difpu-tius difputationis de perfona Chrifti verfatur. In quibus chdftt nos ex parte noftra affirmatiuam tenemus : quôd videlicet naturarum amp;: proprictatum realis communicatio fit in perfona Chrifti, hoc eft , in concreto, amp;nbsp;non in abf-traâOjfiue extra vnionem in fe Si per fe confideratis na-turis amp;nbsp;proprietatibus. Vos negatiuam hadenus propu-gnaftis.

Nunc in arbitrio Dominorum relinquimus , amp;nbsp;pofi-tum eft : An ipfi nobis opponere velint ? aut nos eis op-ponere debeamus : in quo parum differre exiftimamus, fiue nos refpondentis, fine opponentis partes fuftinea-mus. Cnm in ipfotradatu difputationis vtrique parti amp;nbsp;opponendum, amp;nbsp;refpondendura, atque foluendum fit, fi quidexaduerfo obiedumfuerit.

Reuerende domine'Dotî or,in y s qttx libuit digniteiti tua. tfferrefCemmendaßi quoqueßmplicitatem fidei Chrißinnit

I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dili/renter, nbsp;nbsp;affrmeifti peccare eos, qui ab hete ßtnplitM^

Verbis Teftamenti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l'A • ' J- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te/.

auoinodo fimpiici rcceditntÿquoajpeciose dictturßedtn nos non connenit. iri‘ fidc ctedendura. enim cx nofiris hoc vnquiim negnuit.Eteniw ajjentimur, verbis Chriflißmplicißima fide credendum, quia, chrißi^ nonmentiturßdeflipfi, veritas. Deinterpretatione auteur verhorunt Chrifli in Éuchariftia inter nos contenditur, ftt eorum germana nbsp;nbsp;ver afiententia. Nos enim aUter

Deinde meminimus créât a et increata Diuinitatù àquot; atL'^omaipötL^ fiipotentia. Memini enim me legere, non conftituipojjè pf^‘ tiatamp;ucitatis. JentiamUlamrealem corporis^ßanguinisChrifiiin Dominica, niß omnipraßentia corporis Chrißipoßta fit coneeßa fuerit : de qua nunc agitur. Et memini quoque,mt hac inßriptis tuis legijße. Super efl ergo vt die am (ß explicenft quaßt noftra fiententia nbsp;nbsp;do£îrina de hoc articulo,quodbt(-

, nbsp;nbsp;?• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verum eH, in eo nos cofientire, qubdin vnionehipoßatic*

ConfeflioD.Bcze, z. . , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r

deperfonacluifti. ßnc omntfieparatione,contußone tUut permixtionefint vni-ta dua natura,diuina humana. Et quidemßc vnita coniun^a,vt CONSTITVANT vnam perßonam, no^ compoßtam ex partibus ,ficut homo compoßtus eit ex anitni^ (ßcorporeßdquia in sndiuiduo afißumpßt natunt^ humanam.

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et cum propriet at es inßparabilesßnt à na turis, diciwtH

rsquot;oNA'vnionefingulisnaturisfialuas retineri,nonaboleri CHRISTI. autmißceriproprietates. Sicutenim naturarumfiubfilantitt ßc etiamproprietates naturanimfialua nbsp;nbsp;diflinha manent.

In his omnibus nosconfientire arbitror.Sed quiieritur,a»pro^ pter per hanc vnionem hypoflaticam naturarum, inptr-ConaChrifii,praterilla eximiaßnqularia, nbsp;nbsp;ii^effabiliado-

CollocjuiumMompelgartenfe, 221 na,qitihtn huwAna, Chrifli ttAtura ,prAalÿ$beatis homini-buitornAtA eH, quA AjfutnftA Cako per vnionem perfona-leniÀKàyt^ AdeptAcH, putAndumfit yAUquAm («mmunicA-tionergt;treAlemproprietAtumfA£ÎAmeJJè,vt proprietAtes di^ uinitAtis eß€ntiAles,hu»tAnAnAtur£ affumptA Ca L I MODO reipfAcommunicentur ?Hoc'video ’vosfintire,nos negAtrtu^,fid it a:

Confitemur httic Homini communicAtA eJJè,quAcu«que j. potTunt communicAri,^ quorum nAturA humanA cApAxeH. confcffioD.Betz,

• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•// », nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/r ri • de communication«

Cumigitur tlle Homo ajjumptu^ fit ueits ^nuejje est a pro- idiomatum. prietAtes DeitAtisconuenire. SeditA ^-vinon fint in homine PER SEjfedin Et quAmuis fcimftsin ilUhypoßA- 6. ticA vnione diuinAm nAturAin infinité modis excellerez vn*ratio»»ionî»

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Naturatvunitt Chrt*

tumcArniyZf^itrnem Kôycit vnitAm ejfe dicimus, Vndeeti-Am eadem rAtione dicitur.Homo eUDeui: Zgt;De»s esi Homo. ltem,Dettsr€demit[uofAnguine EcclefiAm:DeuieUcrucifi-xus,fiu Dominus gloriA est crucifix us : fie quoque re^e Z e*-dem rAtionedicitur : Hic Homo eït omnipotent Deus, omni-prAfens Z omnificius.

SicutenimpropriAhumAnitAtis tribuuntur Deoificpro-priA diuinitAtis tribuuntur Homini, 'videlicet propter 'vnionem by po ft At te Am ; ^fic etÏAm oportet loqui, Z it^^ dicimui ejfie loqtiendum. ^Ia enim 'vnum ePi vtpxsàpSiaap: idea etiam communieAtionis 'vnA Z eAdem rAtio est. EaIJa AUtem enun-ciAtio eti,quAndo dicitur ',HumAnitaf ePi Deitat : DeitatePi HumAnitru x quAntuis 'uerAfint enunciAtiones, Deus ePi Homo : ZiHomo ePt Deus. EundAmentum huius difirimin 'is ePtfitficrimen AbflrApti Z conereti. AbfirAHum enim inficho-f t- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It- AT 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luquidfigntficct/

2ZZ Colloquium Mompelgartenß» gttur, qua accidentaliicr alicui ineH. Sic iuflitia et lufittt ferunt tanquAm ahßraCtum ^concretum. yhiiußtMt^“^ fignificAtquiddAmAhhomineiußoAbßrA^uni-.ßdfottnifl^ ( bomini tußo inhärentem. Est enim itiflitiA accident

ßraElum.Etquando de humanitAteloquimur,non ahfltA^^’ mut aut auellimtis illamahhomine.^emadmodumetittt^'^ fiDeitatemnominamutteamaTieo non abßrahimut', fider am Ui vtramque naturam diuinam ds“ huntAni^’

ffsdicttiote« in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;//of igiturpoßto fundamentoßicimuf.Sicut natur A

»^faaiäo k concte- diciaut pradicari de natura :Deitas eFt humanité' Humanität eliBeitat :fic quoque propriet al es effentiales turarumdeßinuicem dici aut pradicari aut ineffnonfoß ß’ ^Apropter etßin concreto dicipoßit, d“ 'vere: Homo di omnipotent : tarnen dici verenonpoteH, humanitas efiotO“ nipotent.

T^m in concreto tant um,qua T) eit at ispropria fùnt, ttf' buuntur homini ; amp;nbsp;quot;vice verfi, qua humanitat 'is propt^^ junt,tribuuntur Deo.

ReuerendeD.Beza,quicquid de fimplicicate fidei dixi» amp;an ab ea recedatis, qui in verbis Teftamenti '3'çK'^’pin’' pugnatis,amp; neccfTario ad tropum confugiendum docetis, quem Mctonymiam èfle dicitis, qua nomen pro nomine poniturjiudicioauditorum relinquimus.Satis cniin dehac rein præccdcnticollatione de CœnaDominî didum exifti-mamus»

ï)eDiuinitateamp; omnipotentiaduplicijcreataamp;increâ-ta ; an ea à me vel ab ali j s v nquam tradita amp;nbsp;fcripta fint,quo-rum hîc mentionem facis,quemadmodum ctiam, quomo-dodoftrinade Coena Domini àpcrfona Chrifti depende-at;fuoloco dicetur.

Nifi enim effet caroFilij Dei-.in CcenaDominicibus vitx amp;viuificuseffenon poffet, amp;nbsp;fruftraineumfinem mandu-caretur ,fi maxime adeffet amp;nbsp;diftribueretur.

Sicquoque,quide vnione perfonali differuiftiduarutn naturarum in vna perfona Chrifti ; nulla inter nos diffenfio cftfticutexbrcuimea commemorationc præmiflaconftat.

Tateor quoq;, ftatü cotrouer fiæ de hoc loco rede à te po-fitum effe, videlicet;Num proprietäres diuinæ naturæ a l i-Qvo M o D o naturæ humanæ RE ALIT E R in perfona Chrifti communicatæ fint? Quod auditores diligenter meminif-fevelint.

Optarim autem vocabula, [abftraftum amp;nbsp;concretuml omnibus auditoribus tarn nota elfe, quam nobis notafunt. Quiaautem metuoillis minùs cognita effe;quantum fieri poteftjhæc amp;nbsp;alia fcholaftica vocàbula vitabimus, amp;dere ipfa eo modoloquemur, vt ab auditoribus omnibus amp;nbsp;fin-gulis probè intelligamur.Nam ipforum quoque causa,col-latio hæc inftituta eft. Ideoque breuiter ad ea refponde-bo,qu3edefignificationevocabuliabftrafti monuifti. Nam , difcrimen vocabulorum concreti amp;abftraéli, pergtatiam Dei mihi bene notum eft.

Quodautem mones, per abftraOium no fignificari quiddam auulfum aut feparatum à re,fed rei ipfius formam;quod exemplo iuftitiæ amp;nbsp;iufti declarafti ; vbi iuftitiaproptcrea non fit feparata à iufto,quia abftrada fit, hoc eft, quemad-modumiN se EST,confideretur,fedinhomineiuftoper-mancat cum eo vnita.

Refpondeo.aliquiddupliciter ab alio abftrahi. Primiim, Abftiaaio mente feu cogitatione,quando res in fe ipfacófideratur, ra-ûone fuæ formx,fine fubftâtialis fiue accidétalis fit,vt quafi

Idæa fit eius rei à qua abflrahitur. Et hæc abftraôio fit in în* diuiduis feu fingularibus rebus.

Altera eft abftraâ:io,quæ non fit mente amp;nbsp;cogitatione ta-tùm,fed etiam reipfa, quando alterum ab alteroita abftrî' hitur, vt ab eo feparetur 5c aucllatur. Exemplo à te allato ex* plicaramp;volo. luftitia dicitur abftradum,hoc eft,formaqu2' dam per fe abfq; fubiedo confiderata, cui ineft: à quo etiam re ipfa,faluamanente fubftantia fubie«âi,auelliamp;abftral’} poteft. Concretum eius eft luftus, quod fignificat fubied^ illam formam habés. Ex quo manifeftum eft, vocabulo aW-tradi vnum tantum, videlicet formam fignificari, eamq; vf* mente tantùm,vel etiam re ipfa abftraöam.

Concretum autem fignificarc duo, videlicet formam ineft alicui rei,amp; rem cui ineft hæc forma. Si igitur in tationedeperfona Chrifti,vocabulum [Humanitas] aburt' óum,hoc eft,formam hominis fignificat; Homo autemco' cretum, hoc eft, quod hanc formam habet, ficutiuftus*“'' ftitiamhabere, ôc ideoiuftus elfe dicitur; Quaeroexte,»® Filius DEl humanitatem illamabftradamaflùmpferitj*® vetoconcretum, quod dicitur Homo?Hicmihicatego’^*' ce telpondeas.

Nihil ad quæftionemmeam relpondetur de abftraôio , concreto propofitam. Ego enim quæro, cùin ex tua fente®' tia humanitas fitabftraftum, Homo autem côcretum: 0®^ minime confundenda funt,amp;hoc nomine nosàvobiste* prehendimur, quod vocabula abftrada amp;nbsp;concreta co®' fundamus) An FiliusDei hominem aut humanitatemai' fumpferit?

Nihil ad quaeftioiicmmeam refpondetur de abftradoamp; concreto propofitam.Ego enim quæro.cùtnextuafenten-tia Hutnanitas fit abftraäum , Homo autem concrctum: (quæminimè confundenda funt, amp;nbsp;hoc nomine nos à,vo-bis reprehendimur, quod vocabula abftrafta Sc concreta confundamus) An Filius Dei hominem aut humanitatem affuinpferit.

Ergo hæc duo vocabula [Homo amp;nbsp;Humanitas] funt in codemprzdicabili,quod cftfpccies,qua fignificatur forma amp;nbsp;quafi imago indiuiduorum, quanti mens abftrahit ab indiuiduis, amp;nbsp;fccumcircumfcrt ad omnia ciufdem fpeciei indiuidua.

Quæ formx extramentem non funt,fed in mente tantùm, Sic homo extra mentem nihil eft-,necego vnquam hominem hoc eftabftraâtamtalem formamvidi, fed Petrum vidi,Paulum vidijioannem vidi ; Petrus autem non eft fpecics feu‘abftraétum hominis,fed eft indiuiduum,fic Paulus quo-que amp;loannes.Itadereliquisomnibus.Exquovides,difcri-men abs te pofitü, confiftere non poffc, quod ais, vocabulo [Homo]concretum,amp;vocabùlo [Humanitas] abftraftum fignificari , cùm ambo vocabula fub eodem prædicabili comprehendantur.

loquor deillo Homi ne, quieïi indiuiduum. Et deti’ li humAnitate, quA pneditus Hi Homo tile. ^^Uuder^otd humanitaftà“ aliud Homo tile.

Homoillcnon eft lpccics,ftdindiiiiduiim. SienimPronomen Demonftratiuum addas, nonipecieshominis, certusquidam homo fignificatur, Petrus, Paulus,loannes vel alius. Egoautemqusefiui,in quo pracdicabili fit Homo? Vbi tu rede rcipondifti : In ipecic. Species autem non eft in-diuiduum,fed indiuidui forma feu imago fubftâtialis. Quilt;l enim Homo eft aliud,quàm quod conftat corpore amp;nbsp;animî rationali?

Et quid nomine humanitatis feu humanac naturae (qui* Synonyma funtj fignificatur aliud, quàm creatura corpore amp;nbsp;anima rationali conftans? Quod ciim nemo mediocritct eruditus negate pofsit jhinc fadum eft, vt orthodox! vete-res dodores Ecclcfiaftici, Auguftinus inprimis, vocabulo Hojnoamp;humanitas [Homo] pro [hvmanitate] vfifint,amp; peraffumptuffl »ynonyma. hominem,ipfam humanam naturam intclligant : quos nomine ignorantix vocabulorum abftradi ôc concreti accuû-re,durum cfict.

Quapropter omittcntcs difputationem dcabftradoamp; concreto,quampauciintelligunt; nobisabftradum,figni-ficat omne id, fine fubftantia fine accidens fit, quod aut vfusvocabuiiabf- mente,autreipfaabeo,cumquoconiundumeft,abftrahi-k NtotcnloVd^* tur,amp;:per fein fux naturxproprictateconfideratur.Q^a ra-koittEcdefia. tioncLuthcrus in hac diiputatione,ficut Brcntius,amp;nos quoque fcmper, eovfi fuimus. Sic humanitasinabftrafto confiderata, nihil aliud fignificat,quàm ipfam humanam naturam,qux corpore amp;nbsp;anima rationali conftat, quamFi-lius Dei afiiimpfit, Q_v aNDo sine rishctv divi-nitatis in se ipsa et per se ipjam conside-

Colloquium Mompelgartenfe. 217 R ATV R. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confidcratio nihil differt à confidcratione

humanitariSjin dio quouis hominc, qui cum Filio Dci pcr-fonalitcr non vnitus,fcd ab eo feparatus cft.

Cùm cnim dico:Homo cftDeus : quacro mi Beza; Anh«c propofitio fit vniucrfiilis,aut particularis?

Vocabulum [Homo] eft vniuerfalc vocabulû, quod omnibus hominibustribuitur. Nam fi dicitur :Homo eftani-mal rationale,eft crcatura Dei.eft mortalis, amp;c fimilia infini-ta,quse humanæ naturæ conueniuntj non opus eftadderc fi-gnum vniuerfale, o m n i $, quia vocabulum Homo non fi- Hom« fpedet, n«n cnificatindiuiduû,fcdfpcciem,quac omniaindiuiduaciuf- mdiiùduumefc dem fpeciei fub fe continet. Quapropter vt vera fit h xc propofitio: Homo eft Dcus:necefle eft,vt addas Pronomé[Hic] vel proprium nomen Chrifti: Hic Homo eft Deus : vel, Homo lefusMarixfilius,eft Deus; alias non eft fimplicitcr vera. Ex quo manifeftum eft omnibus, quödvocabulum[Ho-

° mo] fi fine determinatione ponatur, non fit concrctum, fed abftradum. Sed fi determinatio addatur: hie Homo:Homo voc»buium IcfusîSiazarerius, Manx filius : turn demum eft concretum, [homo] amp;fignificat ciuftnodi hominem, qui cum Deo per fonaliter qumdofitcon-vnitus,amp; proptereaDeus eft amp;nbsp;efle dicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«etum.

C«/» Ago de homwe, Ago de homine Ajßtmpto. Sed lon^ Aliudeït humAnitas quimHomo. TalfA enitn eïihAcenun-(tAtio-.HumAnttAA eïi Deitastfid ver a eit h^c enunctatio:Ho-fno ei'i Detts.

Egoiam demonftraui hanc propofitïoncm:Homoeft Deus: NON esse ve r a m, nifi addatur Pronomen hi G veils TE, amp;dicas : Hic Homo(folum lefuin Mariæfiling monftrans) eftDeus. Ideôvocabulum[HOMo] noneftcó* cretuiTijfcdabftraflum.Quapropterindilputationedepcr' fona Chrifti,promifcuè amp;^rcdè eodem vti licet loco Huma* nitatis, vt idem prorfus fignificet,Homo, quod humanitas, feuhumana natura.

Neque vero quifquam arbitretur,hanc difputationem (iî abftraého ociofam, aut minime neceflariam in hac difpuu' tioneefl'e. Namrcsipfain hac collatione docebit,fubvo' cabulo Hominis latibulum erroris maximum pofitumeflc» quo aducrfarij noftri non literaliter,fed figuratè amp;nbsp;tropicè, Chriftum hominem Deum efle dicunt,fic ut fuo loco aperte omnibus ad oculum demonftrabitur. Sed aliud quæroex D.Bcza: cùm Ioannis primo fcriptum IcgimusiVerbumca* rofaftumeftianhoc loco vocabulum[caro] abftrafluif velconcretum vocabulum fit?

votabuia appeUet. hüaliudfignificetphrafiHebrsEa,quamfolùm naturamhii* manam arfumptam ? Nam vos contreta vocabula in hacdif-putationeappellatis, Q VAE tot am pe rs o n a M,non alteram duntaxat naturam fignificant.Vtcùin dicitur, Homo cft omnipotens; Homo idco concretum vocabulum efledi-citis,quia totam perfonam fignificet,quæ fimul Deus amp;Ho-mo eft,alias non efict cnunciatiovera. Sic quando dicitur: Deuseftpaflus; vocabulum [d e v S] vobis eft concretum vocabulum,quiadénotât totamperfonam, quæ nontantû , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus,

Deus, fed verèctiam Homo eft. Si ergo vocabuliim [c aro] çftvocabulum concretum,quod totam perfonam fignjfi-çat,quædiuina amp;nbsp;Humana natura conftanfequeretur ,‘quöd Verbum aflumpfifletcarneirijquæ priufquamaflumeretur, Deus fuiffet; quod abfurdum eflet, Q^madmoduin ergo [vERBVMjinhacenunciatioue: Verbiicarofadu eft: non eft çôcretumvocabulû,quodperfonâdenotet,qu« ftmulDeus amp;nbsp;Homo fit:aliâs.n.Verbû priùsincarnatum quàm caro fa-âû fuiffet:quod fimiliter abfurdu effet. Sic vocabulum [caro] noneftvocabulumconcretum, fedfignificathumani-tatem,feuhumanamnaturam,quæfuntabftraâ:avocabula, quod nemo fanus negarc poteft. Nam Verbum,hoc eft, Filius Dei,qui fine carneaffumpta,ab æterno perfonafuitTri-nitatis fecunda,faâus eft caro, hoc eft,affumpfitcarncm in fuæperfonæ vnitatem,qua priùscaruerat. Ideoqueinhac enunciatione: Verbum caro fadumeft: Verbum fignificat FiliumDei fine carne:amp;caro fignificatHumanamNaturam fineVerbo:adeoques OLVM natvram Hunianam.Nam verbum, quod nihil, nifi verbum erat, faftum eft caro, hoc eftjverus Homo.

Q^od,oro,omnes Auditores diligenter obferucnt.Pluri-mùm enim in hoc fitum eft,vt reftè mtelligatur. Sed fatis eft devocabulo [abftraâo] diftum: quod indifputatione de perfona Chrifti,aliquidauulfumamp; per fe confideratum fignificat, quod tarnen non re ip-fa, fed mente duntaxat fiat, hoc eft,naturam finerefpeâu alterius,fiuc humana:,fiue di-uinæ conlidcratam , quocunque tandem nomine , fine Deus, fiueDeitas fine Homo, fiue Humanitas, appelle-tur.

per 'vocabida.Alftrx^iiformcmiintelliÿmi^^non Mn,lfiima,b€lt;ire,ctiiineß,ß(ltn ea,permanentem conßdera-tim.

Q^modo hæc rocabuli fignificatio huic dilputarioni nô conueniat, fatisdiftum eft. Cuiufmodi verô error fub illis yocabulis, quæ vos concrcta appcllatis, occultetur, paulô pôft magisperfpicuè dcmonftrabo.Nunc omißis vocabulis illis artis [concreâ amp;c abftradijad rciri ipfam accedamus.

statusdifputitioniï nbsp;nbsp;nbsp;C^æftiocftzAti àDiuinitatcfeH AoyMjafTumpta: natara

m - aliqui3[corum,non verbotcnus,aut titulotcnus, fed verè amp;nbsp;CATION h. laiO' T, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , , nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Hiatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;realiter communicatum fit, quae funt Diuinitatispropria?

Oroautem auditorespariteromnes,animum diligenter at' ^levT'Nïturïrum tcndetc velint. Suptà autem diétumeftdeduplicicomniu-i.prôprietatuni. ' nicatione. Alteraeftnaturarum.quaevnioperfonalisdici-tur : Altera eft proprietatum naturarum, quaeprioriseffe-eft. Dc ptiiTia comiTiunicatione , quæ eft natura-üontteau. rum,D. Beza interrogatus,de vnione naturarum femper relpondet.

Ingens autem difcrimen eft inter vnionemamp;communi' cationem.Poftuntenimresvniri,quæ fibi inuicem prorfus nihil communicentjita, vt vna ab alia nihil accipiat. Sicut h«

duæ pennz fhabebat autem D. lacobus duas pennas in mâ' nibus)ficopulatrtur,amp;altera effet expuro auro,alteravcrö anferina : fibi inuicem nihilcommunicarent,ncque enim aurum anferinæ, neque anferina aurez quiequam daret, fed duntaxat combinat® amp;nbsp;coniunftæ effent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnio ha-

rum duarum pennarum,ficut videtis, fine Omnicommuni-comwunnaeio 4». jone fieripotcft.Dcindeipfaquoque communicatiodu-I. plex eft. Alia eft cffcntialis,fcu naturalis. Et hæc tribus per-communicatio ef- fonis Diuinitatis in Trinitate duntaxat communis eft. Pater

cnim ab æterno eignens filium, eidem amp;nbsp;e{rentiam,amp; pro* prictates fuas eüentiales communicauit. Sic Spiritus fan-élus ab vtroque procédons,cum patreamp;filio eflentiam Di* uinitatis, eiufque propria clfcntialiter amp;nbsp;naturalitercommunia habet. Eftenim vnatrium perfonarum Diuinitatis eftentia amp;nbsp;natura. Ideoque propter illam communicatio-nem non tres omnipotentes Dij,fcd vnus omnipotens eft Dc-

Dcus.Hocmodo eflentia Diuinitatis nulli creaturae com-municatur cum fuis proprijs. Si enim hoe modo communi-careturcrearuræ, efneeretur eflentialiter Sc naturaïiterDeus. Alteracommunicatioperfonalis eftjvbi non vnadun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-

taxat naturacft ; fedduæ diuerfæ naturz in vna perfona filij Dei conueniunt fine omni confufionemeq; fimpliciter vni- tatumperionaiis. unturjfeditavniuntur,vtvnaaltcrifuam eflentiameum fuis proprijsfommunicct. Sic Filius Deifecunda perfona Tri-nitatis.infuz perfonz vnitatem naturam humanam affu-mensjcflentiamDiuinitatisfuz, amp;nbsp;propriaeiuseicommu- titum in Cncilto nicat. Hic aduerfarij dicunt, quod communicatiohzeita fiatinperfonaChriftijVt vtraq; natura feipfam Sc fua propria ' Personae huiccommunicet,quz dicitur Chriftus,propter naturarucócurfum, quz in iliaperfonavniantur, non autemfibiinuicemcommunicentur: vndehzc perfona^di-caturDeus omnipotés,Creatorcœliamp;terrz,oniniprçfens, omnifcius,viuificator,adorandus:Ité, Homo mortalis, paC-fus.crucifixusjquiavtrumq; eft,Deus amp;Homo: Idcoctiam O Rex»!» propriavtriufq; naturz huicperfonz tribuantur. Sicutante quot;°quot;'Thefiajo. naturz funtdiucrfz,amp;: manent etiâ in ipfa vnione diftinftz: ita quoq; diftinftc again,quod fingulis naturis propriu cft. Ita vr Aoyai; diftinâè agat fine omni communicatione rcali, quod eft As-y»: amp;nbsp;caro diftinétè exequatur, quod carnis cft.

Talem autem vnioncm naturarum in Chrifto,ncq; Scriptu- Refut*tio huim rafacra,neq; Orthodox! Patres docent.ficutfuo loco often- opmionisdecom demus.Vnioncm enim duarum naturaru in Chnito pcrlo- sententiiPotram nalem fine communicatione non definierunt. Adquam ex- deperfoaaiivnione. plicandafimilitudinibus ferriignitijamp;aniniz cum corporc vfi funt.Na in ferro ignito duz concurrût fubftantiz, ferru simile de feno amp;nbsp;ignis.Non auteo modo,quo dixi duas pennas vniri,qua-rû neutra alterialiquidcómunicet. Nam ignis fevnâcü fuis iubftantiæigni.amp; proprietatibusferrqitacommunicat,vt totûreddaturigni.

tum,quafiinignem conuerfum fit.Hoc ferrû incenditinoc comm»iniMtioni» ferroperforaturinniomentolignû,quodferrumfineigne, effeau»,

oignis fine ferro non faceret. Neq; propter hanccommu-nicationem ignis amp;nbsp;proprietatum eins,ferrum in fubftanti-amignisconuertiturjvel aboletur,fed illuftratur. Siignis abfqiic ferro eft; eiufmodi foramen in ligno nonefficit,felt;l lignum confumit. Fitigitur ferrum ignitum,nequetarnen Simile de cotpore amp;nbsp;fubftantia eius in fubftantiam ignis mutatur. Sic anima ra-hTininctionalis cum corpore vnitur,fed non fine communicatione.

Nam anima fubftantiam fuameum omnibus potentijsfuis corpori communicat. Non autem eiufmodi eft vnio, in qua animadiftinétè, amp;nbsp;corpus quoque diftinftè operctur,icd operationcs animæ amp;nbsp;corporis funt communes, vt no modo vnum «€g(5TtAto';ixa,hoc eft, vnu opus efficiant, fedaâio' nemipfam comTmunem habeant, vt anima nullam prorfus fine corpore excrceat,quamdiu eft in corpore. Defcnfuamp; motu manifeftum eft. Nam anima fine oculo non videt,fine auribus non auditjfine lingua non guftat,fine naribusodo-res non percipit: Sic etiam fine phantafia nihilintelligit,fe-cundiiilludvulgaredidum: Nihileftintelled:u,quodnon prillsfueritin fenfu. Qimd experientia ipfa docet,!! quis capitelæfusfueritjVtinmomento omnem intcllcdii amit-tat,amp; plané ftupidus fiat. Ex quo manifeftum eft, quodcó-municatæ animæ cum corpore non fit nuda vtriufque vniq feu combinatiojfed realis cómunicatio, qua anima corpori vitam,fenfum,motum,adeoque fe ipfamtotam eicominu-nicatjfinequanon ampliùs corpus, fedcadaucr dicitur,amp; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fic corpus ab anima feparatur. Etficvtanimacumcorpo-

re,amp;corpus cum anima omnes adionesamp;pafsioncs communes habent: fic quoqueomnis plenitudo diuinitatis af-fumptænaturæinChriftoperfonalitercommunicataeftjiti qua habitat corporaliter : quod alias nulli creaturæ contigit,in quibus vel pereflentiam eft,velpergratiamhabitat. Neque tarnenhumananatura in diuinam mutata eft; ficut corpus non fit animajfedanimatumiltaalTumptum corpus Cvtp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fitipfaDeitas,fedDcificatum,ficutNazianzenusamp;Da-

Q^ôdautemReucrentiatua dicit:Diuinitaté fuasadio-'^”^'^““* neshâbereàcarnc diftinftas, quia proprias; hscc ipfifsima Neftorij doârinaeft,àduccntis Concilij Ephefini Patribus Neftorijconfcffio dainnata. NamNeftorius vnitatem perfonæinChrifto chdfti?quot; nunquamnegauit,nequeduasinChrifto perfonasvnquam afleruitfedvN AM singvlarem perfonamoreconftan-terconfefliiseft.Ideoque Concilio Ephefinofuccenfuit, conqueftus eft vfque ad mortem, fibi iniuriamfaftamcfle, quihoc nomine damnatusfit.

Hærefis autem ipfius hæc fuit:quôd propria humanitatis, Neftorij hirefts qu» videlicet ex muliere nafci, pati, mori, Diuinitati tanquam Deo indigna, tribucre noluit.

Noligloriariludæe,inquit,quoniam hominem,nonDe-um, crucifixifti. Item, Mariam y^isarÓKoii, 8c matrem Chri-fti,quifitEiliusDei,appellauit; fcd^toTojtop, ideft,matrem Dei,aut filij Dei efle,concedere noluit.Ego,inqnit,in bime-ftremamp;trimeftremDeum non credo.Et apertè teftatus eft, feMariæ matris Dei appellationem non inuidere, fed ei mi- ‘ urgne. nimèconueniredocuit,quiaexeo (fecundum ipfius Neftorij intelledumamp;opinionem) fcqueretur,MariamDiuinita-te priorem efie,fiquidem omnis mater annis fuum filium ex ipfanatura fuperet.Cùmauté Diuinitasfitabæternoûdeo Neftorius fepiratio-cxmuliereDeum nafcinonpoffe,contendit.Exhacautem chrXYwc“dquot;mni-dodrinaNeftorij,PatresConcilij EphefiniaduerfusNefto- tus. riumreaèconcluferunt,eum duas perfonasi.n Chrifto con- «i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 •*“*gt;;

ftituerc. Quandoquidem aftiones amp;nbsp;pafsionès non vtriquc naturae communes effc,afferat,feddiftinftè alias carni, alias diuinitati,finevllarealicommunicatione,tribuat.Etfi enim i-eoEpiftoiiio.id verum eft,quod Leo fcribit : quodquaelibet forma in Chri-fto agat.quod fuum eft; non tarnen hoe abfolutè amp;nbsp;diftinét è vni tantùm natur æ,fed toti perfonæ in Chrifto tribuit. Nam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

addit Leo : cum communione alterius formæ. Cuius hæc funt verba: Agit vtraque forma cum alterius communione, quod propriù eft, Verbofcilicet opérante, quod Verbi eft, Neftorij error non amp;nbsp;carne exequente, quod carnis eft. Quapropter Lutherus fatisdarnn^tu^/m

dicit;Neftorium nonfâtisdamnatumcfleàpatnbusConci-Neftoriinuserror üj Ephcfini, qiii nullum articuluin fidei de perfona Chrifti quanti hæicfis. nbsp;nbsp;nbsp;reliqucHt fÿncerum,fed fiinul oés corruperit,amp;deprauaue-

rit:quia purum hominem ex Maria natum,paflum,crucifi' xumefle, ftatuit;quod ex diametro cum articulis SyniboH Apoftolici pugnat. Nam de Filio Dei exprefsè omnes arti-culi Sy mboliApoftolici in perfona Chrifti loquuntur:Cre' doinlefum Chriftum fih vm eiusvnicum, qviconceptus deSpiritufanftoîQjvi natvs: clvipafliis:qvi crucifixus; QVI mortuus,amp;c.fiIiuSjinquam,Deinaturalisamp; vnigenitiis. Hæccùmpertinaciter oppugnaretNeftoriusJurchærefeos Vnio naturarum in damiiatus eft.Eft ergo vnio naturarum perfonalis,non iiudî perfonachriftieft combinatiofine communicatione,fed veraamp;realisconiu' municatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiicatio naturaru,in qua vna natura alten dat, amp;c altera accr

pit. Quam communicationcm Pauluspaucis verbisdifertè eoi.i. complexuseft; In ipfo (inquit) inhabitat omnis plenitudo Communicatio Deitatis corpotaliter.Nam Filius Dei, in cuius perfona hæc Dequot;tarisinc«n'equot;quot; vuiofaftacft,afluuiptæ fuæ natutæ omnem plenitudineiH' chrifti. Deitatiscommunicauit.EtfienimDeus otnnemfuani pie-nitudinemDeitatisvbiqjfecuhabet,quietiam in nebispet Ephef3. fidein habitat:tamen nulli beatorû homini earn cómunita' uit.ldeo folus Chriftus lefus Maria; Filius verè diccrepoteft:

. „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B E Z A.

^imilitudo de du abusfennis combinat is,nihil ad nos fey-tinet.Non enim talent x'ntonem naturarum in perfona Cbri-fitdocemus,autcredimus. ^odautem de Neftorto dixißh eum t'nitatemperfona chrifit exedidif/èj^no duos perforas conllithiffe. Reffondco-.ßre ipfa 'vnitate perfona credidif et, et tarn comuntcationemidiomatu confeßus effet, ^apropter fuit merum ludtbrtum quod de quot;vnafinpulariperfona dixih aut quid dteeret,non intellexit. Et quomodo t’elaams mips-juent Ecilesijs,ex Hißoria Eccleßajlica not um eß.

quot;Deinde Neßorius naturaf^ earum Antones re ipfi in per- AiiTgt;.îei*n»tuM» ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 -n-r ■ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-t-

jonA Chrytf jepArAiat^quoa nosnonjActmus.Etji enim cutlt-het nätttr^lgt;rofgt;riAs [uas nbsp;nbsp;diflinéÎM A^iones trtbuimusi

notAmenp‘optereAdicimtis,quodnAturA k^ttmAnA à diuinA^ AMtdiuina AbhumAnAjepArAtahocefficiAt,fedin ipfA vnio-nepermAnentes,quAltbet efficiAt, quod ipfius proprium eli.

Sic leßis chriflus dicit ß NAthAnAelem fub ßcu ^lfdiffè'y ^uod non fecundum humAnitAtem,fed fecundurri diuinitA-temfaSium eïi.Et Eutyches dum 'videri noluit, determinA-tionem PAtrum Synodi Ephefinæ contrA Neßoriumfiqui, in lontrAriumerroremincidit)^ contendit:DiuinitAtem paf jAm ejße. ^a rAtione nAturAS confudit, cum diuinitAtem 'eius^proprietAtei AbhumAnitAte amp;nbsp;eiusproprietAtibus di-ßinpuere oportuijßet.

VOS nudam combinationcm duarum naturarüin Chri-fto affererefine communicatione, quam fimilitudine duarum pennarumexpUcaui.res ipfa docebit.

Neftoriumquoquenonfimulaffe,fed apertis amp;nbsp;minime Ncftotius dubijsverbis VN AM singvlarem perfonam Chriftiaf- inchnftoconftf-feruiife, Epiftoia ipfius aperte docet. Quæ caufa fuit, quöd feàConcilio inique damnatumfuifle, vfquead mortem fu- îladcy am conqueftus cft.ficutHiftoriaEcclefiaftica docet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x.Tom. concU.

Quapropter hac in parte inter Neftorium amp;nbsp;Pelagium ingens difcrimeneftjquodPelagiusapud aliquos reuocafie dicituisquodali) non credidcrunt : cuius caufa Auguftinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’«■

adlmiocentium Rom.Epifcopum fcripfit.Neftorius autem fuam opinionem conftanter amp;nbsp;femper confeflus eftjfed quod fibi ipfi contradiccret,non intellexit.

Patres verb Ephefinæ Synodi ciimintcUigerent,vnionê g'hcfin^ hirlfeo’ »aturarum,amp;communicationemidiomatù feu proprieta- wtedàœnàws.'”

tum naturariiin tanquain can Cam amp;nbsp;efïeftii in perfona Chri-fti coniunftas, (nam ex vnione commiinicatio illa fequitur) ideoqjetiamnulla rationc confefsionisillius de vnafingu-lari perfona habita j redè pronunciarunt : Neftoriiim vnio' nein perfonalcm in Chrifto folui(re;amp;naturasin Chriftofe-paraife, quodpafsionesin Chriftofine omni communica* tione,foli humanænaturætribueret, amp;àDiuinitate fcpara-ret. Nam Deum neque natum ex muliere, nequepaifuinaut crucifixum dicere voluit.

Quamuis non negaret, Chriftum, qui ex Maria natus, pafiiis amp;nbsp;crucifixus eft, verum Deum, adeoque vnigenituin filium Dei eife. Nam fub vocabulo [Deus] Diuinitatem 'T Ao'yovintellexit,quæàperfona Aóyovfeparari nonpoteft. Quapropter etfi apertè amp;ingenuè confefl'us eft, quod lefus Chriftus fît verus Deus.-non tarnen Deum pafliim,autcrucifixum elfe J dicere voluit. Hæcenim hnmanitatispropna dixit elfe: Ideoquead folam humanitatem eius referenda, amp;DeonequaquâtribuendacirejContendit.Verbaeiush2C Toin^’ï^ ' Quoniam memoriam mortis faâuruserat, neDeum Concii.pag.662.. Verbum quifquam exhoc pafsibilc fu{picetur,ponit Chriftum, tanquam impafsibilis amp;nbsp;pafsibilis fubftantiæ, i n v n a si N GVL ARI PERSONA appellationum fignificatiua,qua-' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenus amp;nbsp;impafsibilis Chriftus,öcpafsibilis fine periculo vo-

Accoinmodatio do- nbsp;nbsp;Sic ex parte vcftta etiam in Chrifto vna fingularis perfona

fnorcraNeftorl^ docctut,inquaduænaturæ in vnam hypoftafin codant,amp; Nequidemverba- infeparabilitcrvnitæfintjfed proprietatum naturarum erlern commun icatio- gafe inuicem nullam realem,imo ne quidem verbalem amp;nbsp;cedunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Grammaticam communicationem efle, conccditis. Qupd

D.Beza in Refpon- Hcgari nou potcft, amp;nbsp;fcripta veftra apertè teftantur. Quod fioncadjgt;. Tbc- autem diciris,vos naturas nó feparare, etiamfi dicatis, quöd opcrationcs naturarü fintdiftindx:relpódco,idem Nefto-Aflertio operationis riü dixiflc : coiitrariiî veto Ephefin« Synodi Patres demó-^mufc^audoftralfc. Nam régula eft perpétua veritatisiQuôdin Chrifto aâio-

aöiones amp;pafsiones non N ATVRis, fed TOTI perso- Regvla, nah tribuendæfint. Idquifquisnonfecerit,quicquiddicat ne^schufUnon'^ni* faciat.reipfahxrefinNcftorijprofitetur.Neque Chriftiis turarum.fedperfo-

dicitiMeaDiuinitas vidit Nathanaëlem fub ficu : fedinquit: chfiftJs quomodo* priufquatePhilippus vocaret,cumeifesfubficUjYiDI te. Nathanadem »ids-Hoc videre perfonæ tribuitur.Aliter autem vidit Nathanaë-lem,vt homoj quia Deovnitus: amp;nbsp;aliter viditeumvtDeus, adquod non indigebat,vt cum homine vnirctur. Quan-doautemVOSfolùmhoc Diuinitati tribuitis,eo ipfoetiam naturasfeparatis.

2(osno» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natures :/ed dum nutuYis diftinetas

Resipfacontrariumdocet.Sicut eniminhomineanima, Aó-)©^ quàmdiueftin homine, nihil facit fine corpore, fed omnia omnia,in, percorpus,amp;cum corpore: corpus autem fineanimanihil humanamw^ eorum per fe agere poteft:Ita in perfona Chrifti Aoy©-' ‘“'»m opeiatur. nihil facit autoperatur fine aflumpto homine, fed ficut orthodox! Patres teftantur, in, cum amp;nbsp;per Eum. Sicut Atha-nafiusteftatur;Deus Aó-y©-' vnitus homini,edit miracula,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

operaturnonsEORsiM aut SEPARATIM à naturaalfum-pta,fed pro fuabonitate placuit ipfi per affumptam humanitärem IN EA,amp;CVM EA,propriamDiuinam fuampo-tentiam operando,excrcere. Si igitur fola Diuinitasvidit Nathanaëlem fub ficu:an non hoc eft feorfim amp;nbsp;feparatimà naturahumanavidcre,atquehoc modo perfonam diuide-re,amp; naturas feparare ? quamuis vnitas elle dicas.

2^8 Colloquium Mompelgartenfe» dumlocHtusiteflatMi ej/èt,feperfinAm in Chrifio dere,aut nAturasfipArAre,^duas perfionas corfiituere^

Quomodo traAan- nbsp;nbsp;Ego dixiflTem ei;fi idem {entis,quod nos: corrige lingi'^'”’

dusNeftonu». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;retine nientem. Si enimcum Ecclcfia fentis ,etiaffl cu®

Ecclcfialoquaris.Nam facra Scriptura, amp;nbsp;Symboli Apof^^' lici articuliapertè tcftantur 8i loqiiuntur : Deumfcu nli**® Dei natum,pafliim amp;nbsp;crucifixum elle.

fiinguere,AliÀs in ilium error cm non incidijjet. Aliud eït-.Deum ejfi ex multere nutum,pAjJum, crucifixum : dHid •vero diuinitAtem eße nutum,pußum, crucifixum-. priùi vt-rum eïifpofleriU'S fulfim, nbsp;nbsp;in Ecclefiiu orthodoxu dittgt;^’

Neftorij conftans amp;nbsp;Non tain imperitus fuit Neftorius, quin intclligerctjD^'' perpétua ententia. vcrbum nou fine diuinitatc ex muliere natum. Tol'^ cnim diuinitatem à Ao^qj, amp;nbsp;Ao'ynon ampliùs erit DcuS' . nbsp;nbsp;nbsp;. QuomodoenimDeusabfqueDeitatefuaefiepoteft?Q2^n

propter cum vocabulo [Deus] idem fignificetur,quod6‘' «ternum amp;increatum,adeoq;ipfa Deitas: ideotamopp**' gnauit has enunciationes,cii dicitur : Deus efi natus ex W liere,paflus,crucifixus:quàmillâ:Diuinitas eftnataexm'*' licre,pafia,crucifixa. Contraautem Cyrillus dixitiVerbum

*1“°quot;'®'’® pafl'umefieimpafsibiliter. Patitur.inquit.corporepatienK) biiitci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eoquodiptiiisdiciturfuiflepropnumjCui fetotuincomu

nicauit. Manet veroDeusipfe impafsibilis, eo quodipl'^” Tom.i.concilpag. eft porro proprium , vt patinon pofsit. Et Vigilius fcribi^, Diuinitatem clauisconfixain, fed non transfixam elfe. Vbi vtetqu«

* vterque Cyrillus amp;nbsp;Vigilius, vocabulis Dei amp;nbsp;Diuinitatis Deusamp;Diuiniu» proinifcuètancjuam Synonymis vtuntur,atquc hoc modo Diuinitatipafsioncs Chrifti tribuunt. Nam fiue Deus,fine Diuinitasiiominetur, proprietäre fuænaturx impafsibilis cft,amp;inaner lempcr,fiue extra vnionem,fiue in vnionecon-fiftcnsjfed proprer vnionem cum natura pafsibilifaólapcr-fonalein.àpafsionenequaquamexcluditur.Cùmenimcor- ...

in ipfainDeitatem redundaret. Quem admodum etiam paf-fiones quædam reétâ in ipfius diuinitatem diriguntur, cum inquiunt; fiFilius Dei es, defcende, amp;nbsp;credemus in te: quæ non folahumanitas eins audiuit pcrpetraeft,fedipfa quo-

- queFilijDei Deitas fuftinuit amp;tulit,quæipfosblafphemos perdereftatimpotuiffet.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. • r/ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j municatioptopric-

Deißlitn ett crucifixtts? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuifti.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. I A c o B V s.

Caufamharumprsedicationü dico efievnamcteandcm, communic«ionis fed non proptereaetiam rationem candcm.Nam caufa harü c^XjedBó ead?m prædicationum eft vna amp;nbsp;eadem, videlicet vnio natnrarum ntio.’ in perfonaFilij Dei. Nifi enimhæc vnio hypoftatica faétaef- communkadonis fer,Deus nüquamcrucifigi, ncqueHomo omnipoteiis fieri potuifl'et. Ex vnione ergo habet filius hominis, quod faiäus catio natur«uiu. eft vere oinnipotens,amp; quodFilius Deidicitur amp;nbsp;eft pafl’us.

Katioautharum prxdicationu eftlongè diucrfifsima,pro- Radodiuerfitad» pter naturarü diucrfitaté,quain fe confiderantur.Na diuina piópd««um*iR ’ natura eft im mutabilisjcui nulla perfeftio, vel imper feélio peiiona chiifti. acciderepoteft. Humana natura autemmutabiliseft, quæ buiniliari Si exaltari,debilitari Si confirmari poteft. Ex quo fequi-

2^0 Colloquium Mompelgartenß. fequitur, quodnoneodem modo Diuinitas pafsionuw fit particeps,quemadmodum Humanitasgloriæ amp;nbsp;Maicftatis Diuinitatispropriæparticepsfadaeft. Nam humananatu-^chriftfnawr^ ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rccipcre poteft omnipotentiam : fed Diuinitas i n s s

Diuin»requieueiit. nonpotcftcodcmmodorecipetc pafsiones,vtquævulne' rari amp;lacerari non poteft. Paffa autem eftDiuinitas inpro' priacarnc, ficut Aoy©-quot; inpafsione requicuifledicitur,rc' {pelt;ftucarnisfusE,hoccft,non folùm fuftentauit natural humanam,vt talia pati poflet,fed ipia quoqueDiuinitas non repulit à propria carne pafsiones, quod facerepotuiflet,li voluifTetjfedpaiTaeftfic fieri.

tandem caujam,jedetiam rationem tandem ejjedico. admodum enim Eeu^ crucifixus dicitur:ßc hominem Omnipotentem effeóitim ejjè dico. EiaturA enim in ipfa vnhn^' ßint, dr manent perpétua diflinPla, fingula natura [nai proprie tat es in feipfis retinent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propriaßeum fubiedn^

non egrediuntur ,fedmanent quoque diflinPiaßcutnaWt diflinUa manent. ^emadmodum igiturEempaffiu ddi-tur,non quia paßiones inferecepit ,fed Ka-rdtKo, hoc difi-cundum humanam natur am esi intelligendum, quodidi paßdßt. Ita quoque Homo omnipotentfaHus ejßedicitur,niin quad Humanität omnipotentiam 1N SE receperit,aut eine particepsßaPiaßitßedquiacum Eeo verbo Vnita Hi.

Contra Cyrillus cum tota Orthodoxa vetuftate teftatnr, quödcaroChriftiitalocupletata fitdiuinis operationibus, vtDiuinanaturaexperspafsionum permanferit.

Ke«#4i»o ergo fentenÜAm exCjriUo, quA TieitAtis pro-prfAitA,foliDeitAtitrfbuuntfir iVt cArni communieaïa e/ß

Eiu^wrbAßcfifiAnf.necehAt nuttAm AliAmrem viuiß- Smc ' CArepojJi, eÜAmß intelligAtur, ejß cato Chrißt tficundum qtiod CAro e^hnißßolAW diuinÙAtù HAturAm, Item, Non ergo Lib.n.iniohinM« cArni, not cAroeH,operAÜonis dittinA 'virtutem, fednAturA •verbi Attribuimm. N^üaenimresquApropriAoperADEI ßnt,fAcerepoteH, nbsp;nbsp;SI SKBSTANTI ALITER

Non modohîclocus,fcdfimiles quàm plurimiin Cyrillo cyiuu petpetui st inucniuntur jn quibus afferit.quod nulla res ea,quæ diuini- d°'’commun”cXne tatispropriafuntjPER sEfacerepofsit/nififit fubftantiali- piopneutumDein-terDeus. VoluitautemhocdocereCyrillus,quandoDiui- p’opiiadi^in«atis nitatis propria catni feu humanæ natur« Chrifti tribuun- nuiiicieatuixpctfc tur, non tribui carni Chrifti, m qvantvmhvmana CARO SIT. Noncarni VT CARO est (inquitCyrillus) ca^p.iu’ fed natur« verbi diuin« operationis virtutem tribuimus.

Inde autem non fequitur,quöd propterea diuinitatis opera propria carni Chrifti non fint re vera communicata. Qmn idem ipfe Cyrillus contrarium apertifsimis verbis afferit, cuiush«c funtverbatNonimperitè omnino viuificamcar- cyrilius inioh*n-nemeffenegatis. Nam fi s o l a intelligatur, nihil prorfus c'aTJchdftiquo-■viuificare poteft,quippe,qu«viuificantc indigeat. Cumve- “odo viuifi,;ific.amp; Hh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roln-'^’*'^^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rô incarnationis Myfterium fcrutati fueritis, amp;nbsp;r Z T j1 M hä'

bitätemincarnccognoueritis,quamuis^ïHïL PENITAS Carochriftiviuifi« C4 RO PER SE J P S A M pofsit : PITIFIC A M TAMEl^ ^uomo o, FjI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ESSE crcdetis. Nam quoniam cum viuificantc

Nonadcorruptibilemfuam natiiram iundum DEZ VEE-BVMdczrsnitjfcdipCiAD M.ELJORIS VIRTVTEMele-uataeft. Qiiamuis ergo natura carnis,rr CARO EST,yi' uificarenequeat; facit tarnen hoc, ^FZJ TOTAM VERBI OPERATIONEN SVSCEPIT. ItemDamafccnus:Diuina naturaPROPRZj4S excellcntias, feu glorificationes CAR-NI COMMVNICAT, ZPS^ veto ZN SE pafsionum cat-nismanet expers. His verbis manifeftè demonftratumeft quod non fit eadem ratio illarum enunciationum:Dcuseft crucifixus: amp;,Homoeftomnipotens. Quiapropriorumdi-uinitatishumananaturaaliter particeps faa:aeft,quàindi-uinitaspafsionumhumanitatisinpcrfonaChrifti.

CommunicAÜo quidem faSta propriorum naturx in perfina Chrifli :/ed in natur is IN SE non eftfi' Sla,'vthumanitasfaBafit IN SE omnipotent. Hacenint Eutychetis harefis fuit, quam orthodoxa Eccleßa Jemftf damnauit. Ideo (^nos earn largiri non pojjùmus.

Hiftoria Ecclefiafticateftatur dc Eutychetc,quödvnani duntaxatnaturaminChriftopoftafcenfionemincœlûcre-diderit amp;nbsp;docuerit,videlicetdiuinam tantum,in quam hu* manitas in gloria abforpta fit. Et Vigilius contra eundem errorem feribens , à proprijs corporis amp;nbsp;natur« huinanz concludit,quodinChrifto non tantùmfit vna natura,fed duænaturæ, Euthychetis verba in Euagriohæc funt:Con-fiteor Dominum duabus naturis conftitifle, ante vnionem: poft

poft vnionem vero, vnam illius naturam confiteor. Item, çonfeffio Eutych^ corpusChriftinoftriscorponbus non manfit of*oovo’iop,aut fti.

Qrod ad phrafin attinet [ins E]ea duplicitcr intelligi po- Ambiguitis phiafi* teft:Primóvtidemfignificet,quod pER se amp;nbsp;abfolutè,amp; [i n s e,] proprietate fuæ naturæ, fine refpeftu alterius. Hoc modo quædupUciwiin-omnipotentia nulli creaturæ ineft,autineflepoteft, nififit '' ‘S'potc ipfaDcitas.

Deinde [in se] intelligitur,quôd re verai n alio reperia-tur,cuiinefle dicitur,etiamfi alicûdè aduencrit. Et hoc modo vis VIVI r I c A N DI, aliaque diuinitatis propria funt amp;nbsp;elfe dicuntur in hvmanitate as s v m p t a ; cui per vnionetn perfonalcm à filio Dei communicata amp;nbsp;donata funt.

Similitudo auté animac ic corporis, per quam Patres hoc simiUtudinum feni Myfteriumexplicauerunt,etfi non per omnia quadrat (nul- è®oquot;porevf^“’““'quot; laenim fimilitudo quatuor pedibus currit:) tarnen nos in hacvnaquæftione facile expedite poteft: ficut altera quoq;

de ferro ignito: quibus demonftratur, quôd vera amp;nbsp;realis communie«;, communicatio fubftantiæ ignis amp;nbsp;propriorum cius,fublta- confufioncmnatu-lias amp;nbsp;earum propria nequaquam commifeeat, neque fub-ftantiamalterius naturæ aboleat,cuifithæc communicatio. * ° Quemadmodum enim propter hanc cômunicationem ani-mæ,amp; potentiarû eius,corpus quidem nouam appellationé amp;nbsp;definitioné acquirit,quôd eft amp;nbsp;dicitur animatum:ité fer-rûabignediciturignitû-jueq; tarnen vel naturæ cû proprijs fuis cófunduntur,vel altera natura,videlicet corpus autfer-rû,aboletur:fichumanitas quoq-, àfilioDei afliimptainhac comunicationerealieflentiæ amp;nbsp;proprioru*? Aóyow, nó abo-letur,aut in Diuinitatem mutatur,fed acquirit nouû nomen amp;nbsp;appellationem,quód diciturDeificatum. Acquirititaq; à filio Dei Maieftaté,quæipfius Dei propria eft,quamDeitas inhaccomunicationenóamittit,{ediN serctinet.Pcrfona-Uter aut cum aflumpto homine comunem,ficut effentialiter

cum Patrcamp;Spiritu fandocommunem habet. VndevnuS hichomolefus Mariæ filius vere dicerc poteft: Mihi data eftomnispoteftasinccelo amp;interra;quod Petrus,Paulus» aut alius fandus dicere non poteft. In quibus tarnen Deus, omnemplenitudinem fuæ diuinitatis infe retinens, gratia fuâ habitat.

In eo autem vos falliminî,quôd exiftimatis, nullam veratn et realem communicationem fieri pofle, vel naturarum, vel proprietatum diuinitatisjuifieffentialisfit; qualemproptef cfi'entiæ diuinæ vnitatem diximus Patris, Filij, amp;nbsp;Spiritus fandieffein diuinitatejquam folam etiam in difputatioue hac de communicationeidiomatum oppugnatis,cùm aliani non poffe exiftere falsô opinemini; quac- tarnen in perfonali communicatione locum habere non poteft. Hanc opinio* nem,commemoratçfimilitudinesvobisfacilèeximcrepof’ funt,quxplanècontrarium docent.

Vos effelfum 'vnionis duarum na,tura,rum it a, ißkfimtlitudinihus, 'vt aliquid tertium ex 'vt roque fit-Cnfquot; fus enim non eHuniniA.,^Anima, nort eîi corpus,fedcorfUi fer vnionem cum anima ft animatum. Vnde aliquid tertium,quod neque corpus tantum, neque anima tantùm,fedeX •vtroqueftanquampartihus compofitum ,homo dicitur. Yt-riim in hoc CMyflerio 'union 'ii,exDeo dxhomine non conflt-tuitur altquid tertium,quodneque 'Deus,neque homo fit,fei ehr iß us,qui nihil aliud quam Tgt;eus eft homo eH. Vnde etixta de fe inuicempradicantur : Deus eil homo: nbsp;nbsp;homo eit Deus

in Chriflo-.quodde anima dx corpore dici non potelt. Idÿt enim dicitur,anima tli corpus : corpus ell anima. Sic quofit dici non poteli ; ferrum ef ignis, ignk eli ferrum.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B.UCO'

Paulo ante dixi,fimilitudines illas non per omnia quadra-re;fedramen communicationem optimèjamp; accoinmoda-tifsimè explicare,quæ fiat fi ne cófufionc naturarum, aut al-teriusabolitione : in quemfinem dûtaxat à Patribus vfur-patæjamp;inEcclefiamintroduflæfunt..

Alias verum eft,quod ingens fîtdifcrimen. Nam homo Diffimiiitudaprio-ex anima amp;nbsp;corpore confiât, tanquam ex partibus fuis fub- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“quot;’iu-

enim (vt diximus J fine anima cadaucr cft ; amp;nbsp;anima à Deo conditaefij non ficut Angelus, vt extra corpus fuas energi-asexerceat,fedincorpore,amp;per corpus.

Perfonaautem Chrifiiexduobus totis,integris, amp;perfc- Btrfonachiiftiquo-âis,amp;non expartibus compofitaefi (liceatenim compofî- ^odocompofitadi-tionis vocabulo, exemple piarum Synodorum vti.) Nam synoduss.ît«. Aoy©-'in lèperfeélus Deusefi, neqjadilliusperfeftionem coniUnunopoU-requiriturhomo.Item,homo perfedus efi homo, quicôr-pore,amp;animarationali confiât. Cùm igitur neutrumalte-rius pars fit,ideo propter illam admirandam vnionernamp; communicationem , amp;nbsp;ardifsimam coniunétionem , qua Aó-yö^Sr natura humanaaflumpta,vnita et fibiinuiccmcô-municata funt,de fe inuicem prædicantur,quod de anima amp;nbsp;corpore dici non potefi. Quemadmodum etiam de ferro ignito: ignis amp;nbsp;ferrum de fe inuicem non prædicantur, quamuis vnum conftituant , quod dicitur ferrum igni-turn.

ntgo quod Aoy©-' o/fumptxnAturA hypoßaßnßiam communicct.^ it a perJon Aliter Ab eoJuflentetur,quodßt per vnionem:JedhAnc quot;vnionem non iudico commiJcendArn cui communicAtione idiom Atumßu proprietAtum, quAm 'vos ex bAc vnioneßqui dicitis. IJos vero dicimm,quod hum Anitas

Aibuminanituraà 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tAntumffiflentAttonem accipiat ,fine6mnifropriiri

✓vü-y65 fubfiftenti- alteritK nAtftvA communicAtionCyCx quA confufio nAturArn» am tantum accipiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ego dico,hAnc communicAtionem fi(.bßflentu,fundA'mt'^‘ tum eße communicAtionis proprietAtum.

canfenfu»in »exbi« Ego idem dico.'Scd quando ad cxplicationcm perucflW nonrebu». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quid fit hæc communicatio, hanc communicarioneW

vos longé aliter interpretamini,quàm nosintcrpretamur» ficut fuprà diâum eft.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. I A c O B V s.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qupmodo autem hanc fubfiftentiamcxplicatis,aut quid

Hinc iam manifeftè elucct,vos exemplo Neftorii Koivavictii •*“d.»«acommu-là iap.à.TC3p, hoceft, communicationem proprietatumdi- matumaedit. uinitatis prorfus ncgare. Si enitn fumma ilia dignitas est CREATVM DONVMjcrgononcftproprietasDei,hoceft, 1 propriaDciMaieftas, quam Chrifto fecundum humanita- nbsp;;■

temcommunicatameflcfupràvcrbisD. Pauli probauimus, qui aperte confirmatjquôdiu Chrifto inhabitet omnis ple-nitudoDeitatis corporaliter, qua plenitudine humana natura in Chrifto donata eft. Haec autcm plenitudo non eft Maieftishommii CREATVM DONVMjfcdDci Maicfùs æterna amp;nbsp;infinita.

Q^emadmodumetiamaddextramhuiusMaieftatisDeiin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.if

finitæ amp;nbsp;propriae humana Chrifti natura, amp;nbsp;non ad créât am Maieftatemcollocataab codem Paulo dicitur,amp;fymbolum Apoftolorum confirmât.

Ç^apropter n i h i l nifi verba amp;nbsp;vcrborum pr æftigias cf-fe,cùm dicitisjvos credere : Hominem Chriftumiefum Ma-riæ filium omnipotentem, omnifcientem, Si omnipræfen-tem cffcjveftracxplicatio in veftraRefponfione pofitaaper- inRefponfione ad tè docet. Dicitis enim-.Homo eft omnipotcns, id eft, Deltas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•

Rogo autem auditores omnes,diligenter hoc apud fe ex- D.Bexaquomod» pendant,quomodoexfententiaTheologorûaltcriuspartis, HomoIefusMariæfilius dicaturamp;fit omnipotens. Dicunt sat. .n.fententiam horum verborum [Homo eft omnipotensj hancefle:Deitashumanitativnitaeftomnipotés.Sedinqua lingua?in quaOrâmaticaquæfo, homoidé fignificatquod ï^«itas?Item,quoraodo homo omnipotens verè dici poteft,

cuius humanitati, hoc eft, animæ amp;nbsp;corpori eius non efl communicata oinnipotentia ? quæ etiam de humanitate nullo modo,ne in rnione quidem verè dici pofsit ? ficut Re-iponfio veftra habet.

Quid enim aliud dicitur hac enunciationc:Deitas humanitati vnita eft omnipotens,quàm Deitatemita efteomni-potenteirijVtearn humanitati nullo modo communicatam doceat ? Et vtquæ veftrafententia fit, omnes plané intclli-gant, in Relponfione veftra aperte h«c verba pofitafunu Iraq; ócmunicationem,cuius nt métio,qua dicitur: hvma-NITAS fuoquodam modo eft omnipotens,amp;c.ne verbalem QviDEM ESSE DiciMvs,fed tam falfum elle exiftimamus, quàmfalfum eft vnione Hypoftatica hvma-NIT A T E M euafilTe Deitatem.

Quidquid ergo de proprietatum communicationeàvo-bis dicitur,quahomo Chriftus dicatur omnipotens, omni-fcius,amp;fimilia:itaintelligendae(revultis,vt H vmanitati c H RI ST I ne quidemnomenhuiusMaieftatis verè attribut pofl'e aperte dicatis.

Quæ omnia ficut auditu horrenda funt : ita quomotfo cum Pauli verbis fupràpofitis, Inipfo inhabitat omnisplc' nitudo Deitatis corporaliter,conlentiant,omnes intelligÇ' re cxiftimo : qui teftatur,humanam Chrifti naturam, pie”*' tudinem diuinitatis corporaliter communicatam habere, amp;in ipfius Deitatis propriam federn amp;nbsp;thronumcollocâ' tam eile.

Pattltiiiti di£io ad ColoJJenfis aduerß^^ Keftoriuiffop^’ dit,Chrißttmnontiintiim 'in^QMsl(f.,hoc cH, aßßentiaFtlM^ Deißhihabere coniunFlum,fed ipfamßibßantiam'TAo7’’ perfebiißtmam. Etßc dißinguimftsgrattant habituakW)^ gratia vnionis ferßonalis.

Nuncaliquoties diximus, fubftantiam ? Ao^ov,quainfe subftantia diuinita-eft 8i manet femper perfeftifsima, in omnibus creaturis ef- hum'TnkatîVffiCîi-fe,amp; in fanâis per gratiam habitare. Quod ante aliter Chri- pta vniatui. ftoMariæfiliovniatur,quàmcum reliquis beatishomini-bus ; id non,nifi à pofteriore,fcuhanc vnionem confequen-te,intelligitur,videlicet ex communicationeMaicftatis, de quahocloco Paulus loquitur; quodomnes veteres orthodox! Patres nobifcumfenferuntjamp;docuerunt. Deus (fcri- Teftîmonîa ratnim bitAuguftinus)vbiquepræfenseft,amp;vbiq; totus præCens, rabarnüx'diuùü'T. nee vbiquchabitanSj fed in templo fuo, cui per gratiam be- tisinhomine chri-nignuseftamp;propitius.Capiturautemhabiuns,abalijsam- AuginEpiii. ij. pliùs,abalisminùs. Deipfovero capite noftro Apoftolus adoai. ait: In ipfo inhabitat omnis plenitudo Deitatis corporaliter.

Item Origenes:Anima Chrifti tota totum Aó-y op recipit,at- Otlg. de piin.Ub. x. queineiuslucemfplendorcmqueccdit. Item;Anima Chri- ®' fti cum verbo Dei coniunda, filij Dei plane capax fuit.

ERAT OMNIPOTENS. Vt autem verè, amp;c fecundum na-turam,DeiVerbivoluntaseftfalt;5la,E t omnipotens E s T. Quæ verba commentator eins ita explicat-.Diuina voluntas fuapte natura habet potentiam omnia efficiendi,quæ velit. Humana verb Chrifti voluntas N o N sva natv-Qupmodohumxna RA habetomniefficacemvirtutem,sed vt verbo deichniio ut ommpotcus* VNITA EST.

Hæc Spiritus fanö.i,8c orthodoxorum Patrum verba,loge aliter de communicatione omnipotentiæ humanæ natu-ræ in Chrifto faâa loquuntur, quàm Rcfponfio veftra habet.

Et rcs adeo manifefta cft,vt fenfus etiam rationem confe-quentiæcaperepofsit.Sihumananaturahabetomnipoten-tiam: ergo etiam,fuo modo,v ERE et re a lit er omnipotens eft,amp; dicitur. Quôd autem humana Chriftj natura habcatomnipotentiam,lucemcridiana clarius demonftra-li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn

til eft. Quomodo ergo omnipotens no erit? QuantusigiW^ error eft aflerere,eam nequidem verbaliteromnipotentein cfle,hoc eft, nomen omnipotentiæ ei non competere?

Patres äe vnioneHyfoflatica loquuntur^ qua huittscont-municationisfundamentum eH^ nos non negamus Chri-dum hominem effè omnipot ent em,ficut Detts eit,

Sed humanitatem Chrifti non dicitis omnipotentem6' ftam,neque vllomodo omnipotentem fieri pofte,nififiâ^ ipfaDeitas? Quomodo aiitemhomo verè omnipotensdiü poteftjCuius humanitas cum omnipotentia nihil habet có^ 1« Refponf. ad ». munc,cuiusnequecapaxnequeparticepseflepoteft? iæ® ciii etiam nomen omnipotentiæ feciindum opinionem fententiam veftram tribui nonpotcft?

Cùmautemaliud fitvnio,amp;aliud communicatio;quo* modo propter vnionem hæc de homine verè prædicaripof-funt, quæ tarnen non communicantur?

D. BEZA« inEefpoftfadTheC ofitâvvplix. eltin vocabulo communicationis,quodnio^o e Wnfio vnionis ƒ-vnione hypoftatica,modopro illius effets ticcipitur.Rei‘ perfonaiiSiSccom- lem ivitur communicationem àuando admittimtis', per corn-miinicationisidio- P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. y—.

roatum, muMcattonem, 'vnionem naturarum tntelligimusytnqiif' manent fingula naturaperfie, etiam in 'unionefiuis profite-tatibus dtfiinlia,cttra 'vllam aliam communicationem.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HaÄcnus à vobis in hac côtrouerfia accufati fumus,quôd

3 vnionem communicationem confundamus in hac con-trouerfia : Nunc vos ipfi vnionem amp;nbsp;communicationem vnumefledicitis.

Quomodo autem vnum amp;idem efTe poteft vnio natura- vnîonaturamm.st rumamp; communicatio idiomatum, quæ.ficut caufa èceffe- m?tum^nonfwr' ftusdifferunt? Aliudenimeft vnio naturarum, aliud corn- vnumamp;idem. municatioproprietatum naturarum. Sicut aliud naturahu-mana,aliud proprictas humanæ natur«.

r«/o naturarum in Chrifto tain eH qua non modo nantira,fedeüampropria naturarum vniuntur '^propter quam Quomodo 'unionempropria Dei de homine, propria hominis de Deo •dicuntur,ßdu.tt.T ÿtgt;Ko,hoc eU,reJpe£iu alterius nature, oui fêqundumBexam. per fe propria infitnt ^neque ait er i naturat hoc modo infunt. ideo^ etiam deea pramp;dicari non pojjunt.

amp; prçdicarijfedxotT èithoi hoc eft,non abfolutè,amp; in abftra- v«»amp; getm*n» ôo,fed in concreto,hoc eft,in vnione perfonali refpeétual- fentennaphiaf«, terius naturæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otZAo.

Nosautem hæcvcrbaxotT ot?Ao,ideft,fecundumaliud,ft-cutamp;diftinâ;iuasparticulasinScripturavfurpatas,tfecun-dumcarnem,fecundumfpiritum] aliter interpretamur, Si intelligimus,quàm vos intcUigatis.

V os enim fie intelligitis, Si interpretamini, cum dicitur: Deus eft paffus; hocjuar tt?Ao,hoc eft,refpeftu humanitatis intclligendum effe; qua in parte inter nos confenfus eft.Nifi cnimDeusfadusfuiffethomojhæc propofitioin æternum nonfuifletvera-.Deuseftpaffus. QiûaDeusperfe,Siin fua Diuinitateeftimpafsibilis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,iult;

DeindeilkidHotr’a^Ao fie intelligins,amp; interpretaminc Deuseftpafl'usjideftjhumanitaseftpaira, quæ Dcitativnitî InRefp.addogmaI eft:vtpaisio nihil ad Deitatem pertineat,adeoquidem,vt ne verbalis qiiidem cominunicatiodici pofsit refpcâunaturae diuina^fedad solam hvmanitatem, cuius proprium fitpati,referatur.

Corruptiondepra- nbsp;nbsp;Hæc expücatio falfa eft, amp;: articuli Apoftolici de pafsione

paffione chritti, nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti manifeftaabnegatio.Nam ira foli humanitati tribui-

turpafsio.quagenus humanû redemptumeft,vtFiliusDei fuadiuinitateprorfusab eaexcludatur. Qimdcum Symbo-lo Apoftolico pugnat,quod fie fonat: Credo in lefum Chri-ftumFILIVM EIVS V NI C V M, D OMINVM

N O S T R V M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I pafliis eft ; amp;nbsp;non inquit, cuius natu*

Scripturam autem facrain, 8c SymboH Apoftolici articu-losfecuti Patres J has particulasdiftinâiuas longé aliterin-vera inteiligentia, tcrpretati funt. Nam particulæilJæ diftinétiuæ non tantiim LndfSnaiuaium. ’'‘aturam monftrantj cuius proprium eft,quod roti perfonï tribuitur ; fed caufam quoque fignificant, quare alteri na-turæ tribuatur , videlicet quia cum ea perfonaliter vni-ta fit.

Rom.I. nbsp;nbsp;nbsp;Sic Paulus de Filio Dei fcribit: quod fit faäus ex feæine

Dauid: quod abfolutèpofitum,nonefl’et verum; quiaFilius Dei exfeminevirili fieri non poteft,qui nihil corporeumeft» fedfpiritusindiuifibilis. Addit ergo Paulus particulamdi-ftinâiuam, o'otfxa, fecundum carnem. Qiia particula caulam oftendit, cur filio Dei tribuatur , quod cum ipfi-us natura pugnatjvidclicet fieri exfemine humano.

Qiyiacum Maria conciperetChriftum, non concepittan-tum hominè:fed etiam cum femine virginis erat FiliusDei, CÙ m fieret homo : nec fine Filio Dei ex lemine virginis,filius Marîæ fadus eft.

Si quis ergo nunc hanc particulam,fecundum veftrufen-fum amp;nbsp;opinionem fic interpretarctur:Fili us Dei fadus eft ex femineDauidfecunduincarnemjidcft,caro cum Filio Dei vnita,

Collocfuium Mompelgartenje. vnïta,faftaeftexfemineDauidhoc modo,vtne vcrbali qui-deinprædicationehoc adfiÜum Deipertineat:quis vcrè di-cerepoflet, Mariain filium Dei concepifre,amp; peperifle?cùin hæc omnia duntaxat de carne,fine vlla reali communicatio-necumfilio Dei faólaefle dicantiir? quæ opinioamp; hærefis Neftorianafuit.

NainNeftoriusquoquefenfit,carnemexfemineDauidis Neftonj hxreCs (lioceft,virginis,qu3cexfemincDauidcrat) fadam, cum fi-110 Dei vnitam fuilfe ; amp;nbsp;quod ex Maria natum fuit, dixit fili-umDei elfe,non nudumhomincm: fed nafci ex niuliere,hoc noluit deFilioDei dici, quia proprium humanitatis fit ex inulierenafci;quodDeo,feuFilio Dei vnigenito noncon-ueniat.

Vosautemdicitisquidemdc filio Dei,quôdfitnatusex Maria virgine ; fed eodem plané modo,quo Neftorius, verbaliter fcilicet; imô ne verbaliter quidem, fi naturam diui— nam fpedes, quia foli carni competat : quod plané amp;nbsp;aper-tèNeftorianumeft.

ergo vos dicitu,filium Tsei realiter exfemine uidisfactum ejfificut euro eiui ex feminefa£ia eH?

D. I A C O B V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Nequaquamdicimus,autcredimus. Ethîcaperitfefe error veder,quod exiftimatis filium Dei non pofle realiter fieri car nem,nifi ad eum modum,quoipfacaroeft;quodfal-fumeft.Nam Verbumearo fadumeft,inquit Ioannes,idq; veré amp;nbsp;realiter; non tarnen carofadum ed,)icut ex femine carofit.

In eodem plané errore Neftorius fuit, qui non potuit aliter cogitate; fi filius Dei ex femine Dauid, amp;nbsp;ex Maria natus cjnCaenoiUKe^ dicatur, id non poifealiter fieri, quàm fi Diuinitas initium û’i“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

fumpfifletexvirgine Maria; qiiodmanifeftèfalfum,amp;iffl-piumeftfic dicere. Ideo dixic:Mariain peperiiTe ChriftuW hominem,quifitDeus,non autemDeum peperifTe.Vbino funt Ao'yo/Liotxix,hoceft,certam€n de verbis tantùm/eddt reloge omnium maxima: An filiusDei fit verènatusexMa* ria : an filius Dei fit verè pafl'us : an filius Dei palsionefuage-nus humanura rcdemerit? Qme omnia Neftorius ncgâ' uit.

Eademetiameftdoâ;rinaveftra,qiiando hanc propolr tionem ficinterprctamini : Filius Deieft pafl'us, id eft,caw filij Dei eftpafTa, que cum filio Deivnita cft.Cominunica' tioautempafsionis(veftraopinione) ne verbaliter quidem filio Dei tribui poteft, quia naturæ humanæ proprium ft, quod filio Dei non competat.

cum errore Neflorij n 'thileH commune, quia Admit-timui hanc enunciaüonem ; Deus elipajjùs Homo eïi fotens',quodNeßoriusnon fecit,fedeas off/ugnautt.

Collide doarin« Vos phrafin quidem admittitis, vtvideamini nobifeu® de'*eu'oM chtlfti’ co'^^entire,amp; à Neftorio dilTentire ; fed quando ad expiiez' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tionemventumeft,deprehenditur,eandemveftramcuNe-

ftorijcxplicationejamp;opinioneeire. Suntenimplanèeadein verba NcftoriJjquæ veftraïqui fatetur,in vtero matris film® Sefteiiiopinio. Mariæ verè filium Dei fuilfe ; amp;nbsp;n o n d v o s, fed vnum fil*' um Dei amp;nbsp;Mariae confelfuseft. Sed nafeiex muliere, qus^y proprietas humanæ naturæ, filio Dei realiter non conuein* rezquod vos quoque dicitis,dum alferitiSjhas duaspropofi-tiones æquipollereiFilius Dei natus eft ex Mariavirgine;amp;) caro filio Dei vnita,eftnata ex Maria virgine fine realicoæ-' municationeproprij. Qua de re vt iudieent auditores,oro.

Colloquium A^omp eigart enß. 153 dojamp;rationeplanèeademdici: Homo aflumptus eft omni- . ' potens ; amp;,Deitas vnitahumanitati eft omnipotcns,quæ fu“ am omnipotentiam humanitati aftiimptæ nvllo modo coinmunicet. Quam explicationem Neftorius abominatüs Neftonm comma-fuiflet,quifolùtn de communicatione propriorum huma-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«x pnorum Dcitatu

nitatispugnauit,quæ tanquamDeo indigna, amp;ei minime nonncgauit. conuenire exiftimauit,videlicet ex muliere nafci,pati,cruci-figi-.fedinDeumaflumptam naturam humanam, diuinita-tis propria gloria glorificatam efle, minimè negauit;amp;hoc nomine etiamxtodJofyi'otpafc remouere conatus eft (quam illi Cyrillus amp;nbsp;Patres obiecerunt) quod communicationem virtutis viuificæ in carne Chrifti non ncgaret.

^ando igitur vos dicitk : TytuinitAtem pajpm cjfe i id nos Etttychiantim ejjè affiTmAmu^ ; quod etiam ab Ecdeßa, tanquamfalfum erroneuw ed damn at um. Eatienim fi-lius humana natura proprium eEt, amp;nbsp;fdi natura humana couenitfNVL Lo A VTEM MO D O eiusTiiuinitati.

• NosDiuinitatem IN se amp;per se proprietateeflentiæ ciuinitasiN sESt fuæ paflam efle nunquam diximus , nunquam fcripfimus, impais-nunquam fenfimusjneqjadhuc credimus,fentimuSjautdo- ‘ cemus. Scimuscnimeam impafsibilem efle. Sed propterea pafsionemprorfusàdiuinitate remouere,qua redemptifu-mus,apertèNeftorianumeffe, amp;nbsp;cum confenfu Orthodoxs Ecclefiæpugnaredkimus. Et(i cnimnon patitur Filius Deiproprietate eflentiæ diuinæ; patitur tarnen fecundum carnem, quas pafsiones realitercumcarnecommuneshabet, in quem omnis contumelia redundauit,quam incarnem amp;humanitatem eius hoftes,amp; verbo amp;nbsp;fado effudc-runtjcum qua vnaperfona eft, ficutfupràexplicatû eft. Alias redemptiohumani generis foli carni realiter, Filioautem Dei ne verbaliter quidem tribuereturjquod impium amp;nbsp;blaf- , phemum efle diciinus.

£/ nos quo que dicimus, quod Filius Dei cum vnitA paßiones, fropier vnionemperfonalem faFleimtCowi»^'^^ habe At,

Nobifcumloqiiiminijfednon nobifcumfentitis. QUP' confenfusin vM- modo cnim toti perfonæ , qu« diuina amp;nbsp;humana naturt bis,non icbus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftat,pafsiones tribuere poteftisjcùm dicatis:Diuina na*

simUe de horaine/ nbsp;nbsp;Fotus homo dicitur rAtionalis, cum tAmen anima tex^_

Eft né animae in corpore humanoita proprium, ratioî! intelleftuSjVt ad rationalem hominem nihil nifi animait' tionalisrequiratur? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Adtitionaiem ho- Conccdo fanè hominem rationalem dici propter ani* nt'ui'foiauiionX rationalem J fed ad vfum rationis amp;intelleausrequi-inima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titur etiam corporis diipofitio , quod nulla rationenegari

poteft. Nam experientia docet,fiquis incapitepericulo-fum vulnus accipiat, quod plané ftupidus fiat : amp;nbsp;in pertur-bationehiimoris Melancholici,nullus vfus rationisanims, quantumuis infe rationalis exiftentis,eft. Necanimaßne corpo*

Colloquium Mompelgartenjè, corpore,quandiu in corpore eft,ratiocinatur. Fit ergo quo-que corpus fuo modo rationis particeps, quamuis per fe ni-hil inteJligat abfque anima. Sic Scriptura pafsim prædicat fl ' corfapiens,nonduntaxatanimamfapientem.Nondeditti-bi Dominus Deus tuus cor fapicns,amp;c. quæ phrafis Spiritus fanftiminimèimpropriaeftjtotiesin Scriptura repetita. Et excorde,dicitChriftus,proucnirecogitationesmalas,*quæ Matth.ij. rationis opus funt.

Non igitur homo rationalis eft amp;nbsp;intelligcns, nifi fimul anima amp;nbsp;corpore valeat: nee fola anima ratiocinatur,fed vna cumcorpore,ficutinfatuiseftvidere,quietfi anima ratio-nalipræditifunt, numerate tarnen nefciunt.

Sic in opere redemptionis generis humani, nifi commu- Accómodatio fimi-mcatio realis fitpafsionis : Cnriltus t o t v s pafsione lua nos „cfapiente amp;nbsp;imci-* nonredemit. Sienimà pafsione Chrifti Diuinitas cius re- H^cnte. i’ t niouetur,ncquealiamcommunicâtioncmadmittitis,quàm eam,quôdhumanânaturamfuftentauerit,ne patiendofuc-cumberet:hanc Chriftus cum omnibus Candis communem habebiffiquidemDeusomnes Can dos in pafsione ipforum f fuftentauit,nefuccumberent. Hic vero longè aha eftratio, ' ciim pafsione amp;nbsp;morte expiandaeflent peccata, quibus infi-gt; nitus Deus fuit offenfus. Non poteratautemcaro,quantii- cuipaffioDeitd uisàDeofuftentâta,pafsione fuainfinitæiræDei fatisface- humanige“etisre-re:ledneceflefuit,ipfumfiliumDei,non tarnen in luælub- celfaiufuent.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftantiæ proprietate, fed fecundum carnem pati, vt Ecclefia

Dcifanguineredimeretur.InquemDeumfiliumomnesin-iuriae amp;nbsp;contumeliæ redundarunt,quas inanimam 5ccorpus eiusexercuerunt hoftes: in quibus filius Deinonfolum humanam naturam fuftentauit amp;nbsp;confirmauit, vtpafsiones 311asperfcrrepo{ret,fedipfequoquetanquam Deuspatien-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ter tulit amp;nbsp;fuftinuit,easque non violenter repulit,

Iniuriam autem amp;nbsp;contumcliam verbis amp;nbsp;fado inflidam tolerarc5cnonrepellere,numvcróhocpafsiodicinonpo-teft?vt maxime non doleatDeus,ficut homo? Num placet ; Beo? Num Deus lion irafci, Scvindicare poflet?Mirainnr ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fepè.

'25 8 Colloquium Momp eigart enfè. ratientiadiuinita- fæpè,amp; prædicamus patientiamDeijquödhominesflagi-t'iofos,amp; in nonicn ipfius Deitatis proprium blafphemos nibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taindiutolerat.amp;notlpuhiriquomodoigitur Diuinitatew

àpafsioneitaauellimuSjVt ne verbalem quidem prxditatio-neminealocumhaberepolTecum Neftorio afleramus? communicationis Longèautem aliam rationcm communicationisoinni-dmeifitas,amp; eius ra- poj-^ntis Dei ill hiimana natura Dei efl'e, fuprà oftendimus, ciim Humana natura fit alio modo diuinæ Maieftatis capax» quàm diuina natura pafsionum particeps fada efle dici-tur.

Natura enim diuinapropter fuamperfeftionefummam Quomodopaffioin in fe nullas pafsioncs recipcrc poteft. Sedquiafecariiipef act. I vnionemcommunicauitinFilio^aquom vmutem penon* afliimpta eft; ideo pafsio etiam in ipfam redundat. Natura oiig.depiinc.iib.4. autem Humana omnipotcntiac plenccapaxeft,ficut Origines loquitur,vtpofsit etiam plenitudinem diuinitatis reci-perendeoipfaaliomodo realiter omnipotens efticipoteft» quàm diuinitas pafsionum capax dicitur.

Communicatio et nbsp;nbsp;nbsp;^go commumcAtioncm crtdofdc quA dtxi,'videlicet 'vnK'

hum An A n At UTA A^umptA. rerumßtu probAueris ex ornni' Dc efFu/îone pro - bus PAtribui, in 'vntta 'vel Alteritis feriptis repererispt^quot; prietAtes diuinitAtis incArnem AppumptAm ^ufasvelinß foiejji) viceris.

Quot Patres fimilitudine ferri candentis feu igniti vfi fuf runtjtotHuiuseffufionis in carnem afliimptam faäSjtcfe^ habco.

smiiitudofeiri Sicutenim nonfolafubftantiaigniscum ferro ignitoviU' taeftjied eins propria, videlicet vis lucendi ÄyrendiqiioqU® intotum ferrü effufa eft, vt omnicx parte luceat, amp;nbsp;vrat^

ftc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non tantùm vnitus eft cum Humana natura,fed in coi. t.

earn quoque effudit omnem plenitudinem diuinitatis. Si ’“coî.i», cnim de Spiritu fanfto efFudit Dominus in iànélos peculia- Aâor x. riadonajquomodononeffudifletin Chriftum illampleni- ’‘°®quot;-»-tudinemonmisDcitatisjCuifpiritus non ad menfuram datas eft?Hanc Spiritus fanfti phrafin amp;nbsp;verba Patres fu nt imi-tati, Cafsianus in recitatione côfefsionis, cui omnes Aphri-caniamp;GaIlicaniEpifcopifubfcripferunt,inquit:Deus per iNFvsioNEM potcntiçfuæ,mifericorditereftmixtus Na-turæ Humanæ.Hilariusteftc Theodorcto Dial.a. Deus per Jntvsionem potentiæ fuæ,tanquam mifericors mixtus cft H V M A N AE N A T V R AE ; noii autem Humana natura mixta cftdiuinæ.

Nequaquamveto effvsionis vocabulovtimur,ficut omnipotentia,k nobis falfô imputatur,quafi doceamus:àdiuinitateinhu- do°mhum'àna“m'^t manam naturamcfFufam eiTecreatam omnipotentiam amp;nbsp;di- turamcffufafint. uinitatem, quæ efl'entiali Deitati amp;nbsp;omnipotentiæ æqualis fit. Quæ impia doftrina amp;nbsp;opinio mihi nobisq; omnibus ex parte noftrain mcntem nunquam venir. Qnæ opinio etiam cum ftatu difputationis noftræ pugnat. Talis enim creata omnipotentianonefl'et idiomafeu proprietasDei.

Confiât autem nos in hac difputatione femper, non de communicatione donorum creatorum,fed de communica-tione reali idiomatum,feu proprietatum diuinæ naturæ dif-putafiejquôd realiter affumptæ naturæ communicatæ fint. . Ex quo omnib. manifeftû eft, nobisapertèiniuriam fieri Calumnîa deeteata abijsomnibus,quiinfuis fcriptisD.Brétio,amp;mihipropter aiTertionemrealiscommunicationis idiomatum,creatâdi- ùa. uinitatem,amp;creatâ omnipotentiam tribuût,quam in nullis fcriptis nofiris vnquâdemonfirarepoflunt. Quapropterli talis effufio propriorû diuinitatis ab aduerfarijs nofiris op--pugnatur ; no noftra doftrina, fed propriû ipforû figmentû dûtaxat oppugnatur ab illis,qui nobis cótradicunt.Et cogi-tabuntipfi,quomodoDeoredditurifintrationéin nouifsi-mo die,quieiufraodi de nobis in varijs regnis falfô fparferût,

Quod toties admoniti,facerc tanien non definunt.Ideoau-tem faciunt, ne ledores veruni ac proprium ftatum cótrO' uerfiæ animaduertentes in veritatem redè inquirant, ipforum crrorem deprehendant.

De dupiici Diuinita- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntcmini we leierc in fcriptis tuis Brentü,de dupliif

tx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diutnttute, cr duplict omntpetentta. ; neque aliter veto a

ßra intellexißudio nihil calumniari 'voluhoriam ‘veritstirA (trfacem amo : at que vtinam nos inuicem melius recHtd intelligeremtisßquaratione piaconcordia inter nesconfti-tuipopèt. Et vellem omnia[cripta euulgata.,abolita ejjetjui huicpaci^ concordia.ohßare, aut •veritatem ohßurarevt’ dentur.

Et ego veilem omnia combuftaefle. Hæret cnim perpf' tuo in animis hominum peruerfa opiriio,qui talia legunt. amp;nbsp;de dodrina noftraperuersè indicant.

In chriftovnatan- Nos cnim in natura Humana nullam creatam vcl diuin*' tatem,velomnipotétiam docemusaut docuimusvnquan’» quæ humanæ naturæ habitualiter infit, feu fubiecliue; oe quo etiam præfatio Libri Concordiæ Ecclefiarum noftrî-rum prolixe teftatur : fed agnofcimus in Chrifti perfonî VNAM TANTVM DIVINITATEM ET OMNIPOTEN-TIA M,eflentialem illam æternam, quam Chriftus cum treamp;Spiritu iandoefl'entialiter, cum affumpta autem Humana natura perfonaliter,verè amp;nbsp;realiter communem habet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I,

vnius Diuinitatis amp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc etfi numero fit vna,tarnen ratio eius diuerfaeftjqua-

do per fe amp;in fe,fuapte natura,amp;quando in vnioncperfona-tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liconfideratur. Ideoqjparticipansamp;participata abAugu-

Colloquium Momfelgartcnß. 2ói cîufdcm anùnæ tradit,qua perfe, amp;c qua ratione corporis confideratur,cum quo vnitur,amp; ei communicatur.

2{os ßcut 'vnant omnipotcntiam Tititntïs AterMpropri-am in Chrißo agnofcimus : fie quoque earn cum carne vni-tam eße dicimuif’vtpraterea nudum communicationis mo-dum agmfcamtis. Eam^ dißin^ie in perßna Chrifli agere dicimui,quod eiuf proprium eH : qua ratione natura non parantur. ^odetiam inDamaJeeno reperies,cumßmili-ttidinemde ferro ilt;inito in cauterio explicat. “Namiantsin TeruetfaexpUcitia • ƒlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ fimilitudinis feiti

jerro vrit,ferrum non vrtt. Item,ferrum fecat tncauterio, candentis. ignis non fecat. Eerrum agit quodßum eîi, nbsp;nbsp;ignis quoqtie

quodßtum eft-.fefiio eftferrij'vßio efi ignis.Sic Jycitas hu-manitastn Chrißo ’vniuntur, neeßt aliqua diuinitatis ejßu-ßo in humanitatem. Ideo^ etiam manent dßinSta operatio-nes ; ^non a^t Ticus, quaßtnt hominis, neque homo qua Cunt Hei.

Praterea, anima habet quaßdam afiiones, quas non cum corpore,autper corpus Operatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ini;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;',j

Q^madmodum nemo negat diftinftionem naturarum: vetaeiiu expUcatio itaetiamvirtutisagendiin operatione cuiufque naturæ ne- «xoamafeeno. mo negat;M vnam naturam, quod ipfiusiproprium eft,fine alteriusvirtutis communicatione agere, neq;Damafce-r Damaf.ub.s.cap.iy. nus, neque quifquam alius ex fynceris Patribus concedit. nbsp;nbsp;oniiodoxa fide.

Nonfccundum propriam operationem,inquitDamaf- « cenus, fed propter vnitumfibiVerbum,diuinaoperabatur « CARO Domini,Verboper earn propriam fuam operatione « manifeftante.Namamp;ferrumignitumvrit.non natural! ra- « tionepofsidensvftiuamoperationemjfedobtinensE a m ex lt;c

J) vnioneadigné.Ipfà îgitur caro Domini mortalis eratpfû' J, pterfeipfam, ET vivifîc a propterhypoftaticamadVer* f) bumvnionem. NondicicDamafcenus; Verbum operaba' tur diuina,fed caro Domini operabacur diuina. Eadein rç' liquorum Patrum eft fententia, quorum plurimateftîmo'’*^ producere poflem.

Ntilldpoiesi ejji communicAtio omnifotentix^et contr» eomrauni- ciuf IN T^ATKRA HT MAN Â, »tß humanA diuinitAtcm mutetur. Ideod hx enunciAtiones xautfol' opinionis D. Bezat lent-.HuwAnitosfx^A cH omntpotens J , hum And Ai jdgt;* eli Dût Xi ; quÎA Deitai,ef omntpotenÜA DeitAtülunt (jr idem ; ß 'vnum communicAtwm ed,communieAtum èi Alterum.

Keftitatiohuiusfun quot;nbsp;' Duabus fimilitudiiiibus ex feriptis orthodoxorumPa' dimeau. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trumproduétis,videlicetferricandcntisfeu igniti,amp;vnio'

nisanimæ cum corpore demonftraui, quod vera amp;nbsp;r^abs Communicatio nbsp;nbsp;communicatio propriorum amp;nbsp;fubftantiarum , fine oiiio*

proprietatum non confufionc earum,autabolitione alterius,fieripofsit. Fer-r^nan^’rauutio-’' tum cnim nou aboletur, nec amittit fubftantiam fuam, neminDeitatem. quando ignis cum qualitatibus proprijs lucendi vrendi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eicommunicatur. lt;

- Sic quoque non necefle eft humanitärem inDeitatem mutari amp;nbsp;Deitatem fieri,fiomnipotentiaeiiperfonaFilij Dei communicetur.

confitmatio leaiis Sedomifsis illis fimilitudinibus; exverboDei.quofolo communicationis a fidcs noftranititur,audiamH5: an natutæhumaiiæ in Chri-M veibo^^^^ omnipotentiafit vere amp;nbsp;realiter communicata. Etqus-ro,in verbis Pauli : In ipfo inhabitat omnispIenitudoDei-' tatis corporaliter; an plenitudo Deitatis donum creatum iignificet?jf;,.:'gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r.

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. gt;'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.BÉZA.

»- PatduiCoin loco voluit oflcndere, quodnontanttimno-wina,[eddu£ mturA inChrifto fuerintperJonAlitervnitlt;e, videlicet diuina,^hi{wanii. nature.

i Nihil ad quæftionem refponfuni eft. Nam quacro an plc-nitiidoDeitatisfignificetcreatum donum? Paulus nonin-quit:InipfoinhabitatDeitas,fedait:OmnisplenitudoDEi-T A TI s. Quo vocabulo fané non voluit aliquid creatum di-cere; fed compleftitur omnia fine nienfura , quæ in Deo fiintjamp;deDeodicipolfunt. Sicutfcriptumcft:deplenitudi- loLr. neeiusaccepimus omnes.

Quæ enimDeus nobis diftribuitdona.creatafunt omnia amp;menfurata,fecundum menfuram donationis Chriftijde cuius plenitudine non menfurata,accepimus omnia, amp;nbsp;ad- Ephef.4. hucaccipiinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.coi.iz.i4.

Confiât ergo, quod diftum Pauli fit intelligcndum, non rienitudo omnis de creatisdonis.feddeea plenitudine,quæeft effentialisSc chhftiUbiuv' diuinitatis propria,quam nos vno omnipotentiæ vocabulo compleiftimur. Hane affirmât Paulus in Chrifto habitare corporaliter. Q^od omnes orthodox! Patres interpretan-tur de Chrifto SECVNDVM carnem. Nam plenitudo Deitatis,nonpoteftin Deitate habitarc corporaliter, quia Dcitas non eft corpus,aut quiddam corporeum,fed eft fim-plicifsimus Sc. indiuifibilis Spiritus. Ideo dixerunt Patres, hanc plenitudinem habitare IN carne, in natvra assvmpta, tanqvam in syo proprio corpore.

Ad probandam ergo communicationem omnipotentiæ confitmatio comin natura affumpta ex dido Pauli loco,fic arcumentor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;munication« leaiu

Cuicunq; comniunicataelt omnis plenitudo Deitatis: ei came. quoq;communicataeftomnipotétia. Sedafiumptæ naturae in Chrifto communicataeft omnis plenitudo Deitatis.Ergo ctiain omnipotentia eftei communicata.

modo omnipotentiam ^fedetiam reliqua attribut a DeitiM confufiovnion’u.Sc humana natura communuataefTe. huia enim natur a bu-communicationit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

idiomatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mana cst ’vntta cum diuina, nbsp;nbsp;Dew er homo Junt 'vHAptr-

Difcriraen vnionit nbsp;nbsp;nbsp;Supràdiâum cft amp;nbsp;demonftratum,quod pluriinum in*

naturarum,amp;coi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;différantvnionaturarum,amp;proprietatumcommuni-

matum. catio.Nam communicatioproprietatum,ellvnionis naturarum quafiefFeâus,amp;confequens. Quare etfi temporel mulfunt,rationc tarnen ordinis naturæ habent feficutprius amp;pofl:erius.

Quapropter fîcut naturarum vnio non cftnuda amp;nbsp;fi®' plex vnio,fed vera amp;nbsp;realis communicatio,quâ diuin3dat,amp; numanaaccipit ;ita communicatio proprietatum noné» talisvnio,qua naturae nihilfibiinuicem propriorunifuO' rum communicent ; fed etiam vera amp;nbsp;realis communicatio» qua Ao'y©-’ feipfum gt;nbsp;amp;nbsp;omnia fua afliimptae natur« co®' municauic.

tura non communicata eitpaßio, vt earn IN SE haheat: itt cpuoquehumanitatiin Chriflo omnipotentianon eiicontff^' nicata,vtDAM IN SE habeat.\^uemadmodumiÿ^^^ Deitas eli crucifixa ; ita humanitat tii omnipotent illudnon eîi ; Er^ nej^ hoc, quod diets, humanitatem potentemfall am ej[e.

Non efle vnum amp;nbsp;idem Vnionem naturarü, amp;Commu-nicationcm idiomatiim ièu proprietatum, latis demonftra-ui. Sic quoque non efle rationem eandem harum prædica-tionum':Diuinitas eftcrucifixa;amp; humanitascft omnipo-tensfaâa:fuprà dixi: idquc propter naturarum diuerfita-tem. Ideoque oftendi,longè aliter humanatn naturam omnipotentem faâanijquàmdiuinitatem paflam,aut crucifi-xamcfle.

Namdiuinitas nullam, neque perfeâionem, nequcim-perfedionem i,n s e recipit, propter naturae fuæ immuta-bilitatem.Sed Humana natura in se reciperepoteft,amp;in perfona filij Dei verè recepit fummam Maieftatem , quæ Deitatis eft propria:ficut verbis S. Patr urn declaraui.

nos auoa.yßtmmA donA D eitAt is, qu a in crtAturA D.Bezgt;tantîimcre»gt; CAderefoffunt,^quorum cApAHefi humunA nAturA,inhu-WAnitAtem Chrißi collutA ejjè: fed fjAC don a nonfuntproprie-tAtesDeitAtis, quA incommunicAbiles funt,fed hAhituAliA creAtAdonA,quAhumAnitas chrißilN SE hAbetquibus emnes creAturasfuperAt,

Nihil ad teftimonium Pauli, amp;nbsp;ad quæftionemmeamre- fiokn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;En \

fpondes:Anplenitudo Deitatis fitcreatum donum? Si ergo perftas in fententia,quód nulla alia dona,præter creata dona Chriftus Iccundum humanitatem, fcueiushumanitasà DoftrinaD.Bezxde filio Dei communicata habeat; manifeftum eftjdoârinam communicationc veftram,hac in parte plané eandem efle cum Turcico Alco- fia°,cadem’c'i^ rano,quieadem quoq; donaChrifto tribuit, quævidelicet Aicoiano, creatafunt,quibusomnes creaturas Chriftus fuperet.

3^» venimtu hue, vt Audiremus conuiÜA ; nihilhibe-mw commune cum Turcico Alcorano ,^eorum impietitt, qui negant Chriflum e(Je Heum: Imo Jummam hlaj^hemi-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am aiunt ejje, fiquis Chrifium Tieum af pellet quod not not

Murmut GaUo- Poft hancvoccßi Bezæcmiflam, ingens murmur Gallorum exortum eft,qucgt;d audirent, ipforum coa-feffionem dc Chrifto, cum Turcico Alcorano coft' ferri, fed orationc D.Iacobiiterum placati amp;nbsp;quieti fadifunt.

RcucrendeD.Bezajquiveritatemdicitjnon conuitiatun Rccitabo enim verba Alcorani,quæ fie fonant:

fto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” to,amp;eorumquibufdamcum Deolocutis ChriftoMarisn-

i, lioanimamnoftram propriè conferentes, vim amp;virtnteni ,, præcæteris praebuimus. An verb non magnificaefthsedf AnimaDei Chrifto Cfififto eOnfcfsio ? QuodDcUS diciturilli A N I M A M S’*.“ «oœmiujicau. p r o p RIE contulifle, amp;nbsp;vim præ cæteris praebuiffe ? QlÜ“ enim eft anima Dei,nifi Deus ipfe? Vnde Bibliander ad niaf' ginemannotauit:curigiturnegasFiliumDei? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hæc à Sergio Monacho Alcorano infertafuntjquiap^*^^^ Neftorianus fuit. Ideoq; facilis lapfus in ilium errorein fuH» quo Chriftus lefus Mariæ filius Deus effe uegaturjàquo omnesfibicauere debent.

Quapropteroro,neinique accipiasquæâmeftudio ritatis djcuntur,vt omnesvideant amp;nbsp;intelligant, quidlat^^'' fub hac dodrinajin qua humanitati Chrifti proprioruæ xiinitatisrealiscommunicationegatur,amp;tantùmcreatado-naattribuuntur, quo nomine etiam diuinitaseiusnegatuf-QuidenimaliudeftDiuinitas,quàmoraniafuapropria?q'Jî

Clüo^uiutH Mompelgärter^. 2 67 omnia in ^ia nonfunt accidentia, fed cfTentialia, fiueipfa Deitatis eflentiaPquomodo aiitcm ille homo poteft efle De-us,qui tantum creata dona à Deo habet? Sc nihil realiter cû Deo,amp; eins proprijs commune habet ? Quod oro piæ mentes diligenter apud feipfàs expendant, amp;optimè interpre-tentur omnes, qu« à me in nullius hominis contumeliam ex Alcorano allatafunt.

^ionpoteHquijquamtrihuere Chriflohominit^uodnos einontribuamM. Diciwtts enim affumptum hominem eße za,v«bis,ie ipfa Deum ’verumyomnifotentem, omnifeium ; crentorem ^gu-hernttoremcali^terrxßednondicimits humanititem effe omnipotentem. Tu nutem Jemper confundis Abßra,£lum concretum',lt;pu£ plurimùm interß differunt^ Congeriiva-riminnosconuitia,,compa.r{tsdo^rinum noflntm cum chometifmo Turcico AlcorAno. RogAmttt igitur, vt, omif-fis eiufmodi conuitßjde re ipß conferamus.

Mcnôconfundcreabftraâavocabulacûconcrctisjfuprà Concretiamp;âbftra-fatisdilt;5cûeft.Ncq;.n.concefsi,vocabulum [HOMo]abfolutè ^Vfuld’end»quot;”'’ pofitû concretii efle, quod nihil ab humanitate difïert,cùm fit fpeaes feu forma abftrada ab indiuiduis, omnibus illis conueniens. Quid autem fubhis falsô diétisconcretisoc-cultetur, veftræ Thefes fàtis declarant; de quibus paulô pôft diccmus,Exprcfsèenim ponitis,cùm dicitunHomo eftom- Confenfusin v«-nipotensjfic intelligendumeire, id eft. Deltas humanitati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*•

vnita eft omnipotens.Quemadmodum amp;nbsp;ilia : Deus eft paf-fuSjid eft,humanités feu caro Deitati vnita eft palfa. Ex quo manifeftumeft, quôdhomini afliimpto nihil tribuatisde omnipotentiaDeijfedhæcomniafolum (solvm inquam) deDeitateintelligendaefie contendatis ; quod nos perpe-tuô negam.us, Sc conftanter impugnamus. Nam dî^olaifii yelpermntatio vocabulorum hîc locum habere non poteft.

Præterea notum eft omnibus auditoribus; nobis in bac collatione fæpe Eutychianifmum à vobis elfe obielt;Sü,quafi eiufdemhaerefeosfitdodrinanoftradeperfona Chriftii quod tarnen placide femper rcfpondimus j quemadmoduiu etiam Neftorianifmi aliquotics à nobis mentio fadaeft.

Ferrepojjùmus, quodnohis Neßorianifmas ohÿcitur',[c^ CMichometifinum, ^Furcicum \^UorAnum audire^lt;igt;* fojßumus,

Sufficiat nos hæc dixiftc. Pofthac,cùm videam vós offen* di,à mentione Alcoranijtemperabo nnhi,amp; de re ipfâ dèconferemuSjficut hadenus fadumeft.

ttfquepartisferipfis reperiantur^ vellempia concordia confit-tutaßmul omnia combufla ejße. Fateor enim à me multi (fit fcripta,qttlt;ii'ueUem non eße feripta. J dem te quoquefintttt exißimo. Studeamuspaci^^ab illisacerbisßeriptistVtrlnji porrb abflineamus, donee Dominnspiampaeem àquot; concotdt-am nobis eoneeßerit.

Nequeego conuitijsdcledor,{èdpacemanio,amp;concor' diæ fum ftudiofus, quod T. R. minime ignotum efleexiftj-mo.Sed negate non potes,quàm horrendç hærelès, Matn-chæorum, Arrianorum, Eutychianorum, Monotheletafn» nobisinferiptis veftrishadenusimputatæ fint, quas abin-feris refufcitemusjidquein feriptis veftris permultaregna foarfum cfle; ad quæ fane nobis tacereperconfcientianino-ftramnonlicuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Qjwdad mcattinetjdico mceorum, quæ de hac materia fcripüjueque pœnitere nequepudere: Scio enim vera,amp; v^bo DOMINI, amp;nbsp;analogie fidei Chriftiansc confentanea elle.

^trinque firiptis peccatttm eli. Ët Deui nouit an mea /f'onteian veroprouofatus ad hoe eer tarnen peruenerim. Non autem nune defcriptis illis agit ur^fed eoneordiam tjuaramu^, ^ffei fludeamus. Hae eauß eïi, quodetiamHoldero nihil redendere ^neq^ eonuitia reger ere ha^ienusvo-^ fttrim ‘Jed filent io fepeliam ,^finem hit imponam ; Jpfunt quot;^ero negocium Chrtfio eommitto.

EgofcriptameaomniaEcclefiæ,amp; omnium piorumiu-diclodehaci]9atcria,ficutdealijsquoquearticulis,fubijcio. Scioautemme nonauthoritate humana, fedScripturæfa-cræ apertifsimis,amp; miniraè dubijs teftimonijs, EcclclÏarum noftrarum doftrinam confirmafle, Sc CQiitrariam ijfdem fundamentis refutafle.

Quaproptcr firmus amp;nbsp;immotus per ^ratiam Dei huic meo argumento infifto, quo probaui, quod omnipotentia in perfona filij Dei afl'umptæ naturæ verè amp;nbsp;realiter commu-nicata fit : quqniamin ipfo inhabitat omnis plcnitudo Dei-tatis corporaliter. Q^æinhabitatiorealifsimacommunica-tio eft. Ad quod argumentum amp;nbsp;Scriptur« teftimonium, mihiadhucnihil relponfumeft* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Omnipotentia humanitati Chrifii non conucnit^ quia vnieum fundamen-til idioma feu proprietas Oeitatis. Sedin eonereto dicitur : Homo ejl omnipottns i quia homo eH Deus, ^em -

TJ o Colloquium Mompelgartenß» tdmodum etiAm reile dicitttr 'verè :T)ettieïÏpPtH)Ó mortuus.

JufiiMtio eiufdtm. Paiilo antè ex Damafceno oftendi, has cnunciationesplæ rimùminterfèdifFerrejDeus eftpaflus;amp;,hoino eftowni' 'potens; propter natura: diuinâîimmutabilitatcm, quænfQ’ exaltari,ncque humiliari, inhrinari, autperfici poteft. HU' mana autem horiim omnium capax eft,amp; particcps in Chri' fto fafta, IN QvA omnisplcnitudoDeitatishabitatcorpO' raliter.Vnde etiamcaroChrifti non modo viuificadicituG fededamreverafaâ;aeft,'quoniamtotam vimviuifican-di H A V s I Tjficut Cyrillus loquitur.

Gite chiiftiqu». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chrifl't vtuificA dtcttur nt lone nteriti,quodteT(igt;*

Beiam viuific». 'vitit reflituttfiimus., quodfgt;er earn etiAm vitAiquA (n tfii not deriuetur i qua rAtione Chriflits in

JtAtiirA eÜAm nohifcumconiungitur.T^n Autemcommu^^' cAtAeiicArni Chrifli 'yis 'viuifcAndi^ vtCAm IN SE hilX' At,^vitiißcet,ß!iii Deus,

«yni. hb.4.eap,x4. Cyrillus inquit:Chnftus totum corpus fuum viuifica Spiritus virtuteplenum efïe oftcndit; non quod naturamcar* nisamiferit, amp;in (piritum mutatafit, fed quia fummè cum Libtoii.Thefami coconiunftatoTAM viviFiCANDi VIMhaufit.Item: “P'”’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Naturanoftra,àfilioDeiaffumpta,mensvram fuamex

cess i t, amp;nbsp;in condirionem aifumentis eam,per gratiant translata eft. Non habet quidem vitamin fc aifumpta caro, Natu« humani ficut Ao'y©- ratione Diuinitatis fuæ habet ; fed habet in fe ^rtuteVviuifiMn- pcrfonaliter habitantem, qua ratione nulla alia caro, vitam tem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, in fchabitantemhabet. Sicutfepptum eft: Primushoinofa-

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.BEZA.

friusprobandum efi,htfmanitiitemfa^amejji 'Deitatem: D.Bezailt;jeraamp; ^uamprobetur jhumanAm natur am omnipotentem ejfe fa-dam. llludfiprobatumfuerit : de omnium propriet atum co- lepetit. municationeprobatumerit,quia omnium proprietatumin lieoeademefiratio.lnprimis'verb caufamquaro,curajjum-pta natura at emit as O’ inf nit lu quoque nonftnt communi-eata a

Egoapertisverbis Pauliprobaui, amp;fyllogifiT»o demon-* ftraui,quôd naturæ huæanæ communicata fit omnipoten-tia,neque tarnen neceffe fit,humanam naturam inDeitatem conucrti. Qyiaenimoinnisplcnitudo Deitatis cofporali— terin natura Humana habitat, à qua plenitudine omnipo-tcntianon eft exclufa, fed inclufa : ideo etiam tealiter eft: communicata : Sicut anima cum omnibus fuis poten-tijscorpori animato, fine corporis in animammutationc fada. 1/

Q^od autem caufam quaris,cur ster nitas amp;nbsp;infinitas hu-manitatinó fintcommunicata,vt pari ratione dicerepofsi-mus.humanitasChrifti eftab sterno,eftinfinita,qua dicituc effe omnipotens , omnifcia ? Rcfpondeo, Attributornm diuinorum amp;nbsp;eorundem communicationis , non eandenx rationem amp;nbsp;modum effe. Nam in dinina cffentia aft us quidam fubftahtiales fiiiAt cncrgctici,quales funt fapientia,po-tentia,vita,iuftitta,mifeticordia,amp;c. Alia verb funt, quæ (vt Athanafius loquitur) circa Deitatis cffentiam verfantur amp;nbsp;confiderantur, necfuntenergetica: qualiafuntefleab ætcr-no,per effentiam infinitum, incorporeum,immateriatu, amp;nbsp;fimilia:quæhumanitaticômunicatadicûtur,quiaipfaDei-tas comunicata eft,à qua feparari no poffunt. Ab bis aûthu-- tnanitas no denominatur,quoniain no funt aftus perficien-

lyi Colloquium Mompelgartenß, propriaeampcrficiûtjamp;abeisdenominatur. Q^amob«® etfi Humana natura habet communicatam æternam amp;nbsp;infi-nitam eflentiam, in i p s a corporaliter habitantem, omnipotentiam : non tarnen infinitaamp;a:ternadicitur,ficigt;t omnipotens vere dicitur.

Concedo tot um Argumentum tfiintelligAtur in concrdh 'videlicetiquodhomoßt omnipotent. Sed inde non quodhumAnitAsfAldAßt omnipotent.

vocibuiumfHo- * î Nuricaliquotics diximus vocabulum[homo]noncft j^) non e concte- concretum,quia eft ipecies feu forma, qu£ non concretajfe^* abftraäa dicitur.

Pr«terea,in hac enunciatione vobis quoque non eft ton' cretum vocabulum, quod t o t a m perfonam fignificet,fw » duntaxat alteram naturam in abftrado confideratam, Tratftigix veiborum in refponfione veftraapcrtèdcclaraftis, cùm dicitis:Honio undrhominisquot;'^” eftomnipotens,ideft,Deitas humanitativnita eftoinnipo* chiifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tens, Plcriqueenim fie intelligerent,quödHomo,qui cor

pore amp;nbsp;anima rational! confiât, amp;nbsp;verbo vnitus efi,fit offltu-potensjficut verba fonant. At VOS minimèfic vel intelligible vclinterprctamini. Scdhîc ncceflariôad tropum confugi* endum efle docetis, quoniam cnunciationem haneveram e(renonpofle,confidenteraffirmatis,fipropiiafignific3tio vocabuli [h o m o] retineatur. Sedquasfo, in qua Gramma* tica,autin qualingua,hocreperitur ? Hcbræa, Græca,Lati-na,Italica,Gallica, Germanica,' in qua homo idem fignifi-cet.quodDcitashumanitati vnita?

Diligentercrgomcminerintauditoreseorum,qua:fupra de vocabulis abftraâis amp;nbsp;concretis diâafunt ; Sc quàm male amp;inconuenienter, contra omnem Grammaticam Spiritus

CoüOljuîumMompelgartenfè. 17] tus fanâi in omnibus linguis,ad hoc myftcrium accommo-dentur,amp; horrendus error tegatur, quo homines crederc perfuadentur, hominem verum affumptum neq; Deum vel omnipotentem elTe.

Omifsis ergo Yocabulis[abftradi amp;nbsp;concreti] quibus nc-que Dominus,neque Prophetac,neq; Apoftoli vfi funt, quas etiam nufquam in Scriptura facra reperiuntur, neque etiam fortafsisal) omnibus auditoribus tanquam fcholafticavo-cabulaintelliguntur : in explicatione huius myfteri j ijs verbis vtcmur, quibus Spiritus fandus in Scriptura facra vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

eft. Sicut Paulus difcipulum fuum Timotheum diligenter ^’7 nionuit,nede verbis contendatjquodnihilprodeft,nifi ad fubuer{ioncmauditorum,quih«c nonintelligunt,amp;incau-ti per ca facile in err orem induci poffunt.

Ow«z«o hls terminis opus eH i» hac diJ^utiitione,Alias con-trouerßa hue exf Ikari difficult er potent.

Mirum fanè omnibus videri debet,Spiritum fandum, quiin veteri amp;nbsp;nouo Teftamento de Chrifto Deo amp;nbsp;homi-ne tam copiosè amp;nbsp;perfpicuè concionatus eft, adeo inopem vcrborumelfe,vt fine vocabulis [abftradi amp;nbsp;concreti] ex fcriptis Propheurum docere amp;nbsp;explicate non pofsit,quis fit Chriftus,amp;quidhomini Chrifto, feu fecundum humanitärem , communicatum fit.

Etpermefanèlicebit,in hac controuerfia his vocabulis inhaccollationevti,modóauditores intelligerent, amp;nbsp;rede ncgocioaccommodentur,quodàvobis non fit. Etilluftris cftfimilitudo de ferroignito,quz ab omnibus etiamme-diocriter eruditis hominibus intelligi poteft.

A«Gmilîtudofern ßerium explicandum, Quia, iania inferro.eJi tanauiimin dit* in hic difput*- fubtecte. Longe'VETO aliter [c habet 011110 natur ar um in fir-fona Chrifti. Item, ferrum non -vrit ,fed ilt;^iiiin ferro. Sil ' Chrißtis excitauit Lazarum ; vbi tfuidem egit aliquid fiii-manitaa ojocem ßupgeditans^cumine^uit chrißus:Lazirl 'veniforaa -.Diuinitoi autem eß, qua/uapotentiaipfim vita reßituit.

iftinququot;m'inquot;fu'b- ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abfurdum eft quoddiciturdgnem in ferro efTetan-

iedo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quaminfubicäo: quodcumipßiPhilofophiaamp;rationepu-

gnat. Nam accidentia tantum in fubicdisefledicuntur,fi-cutalbedo in pariere,iuftitiain homineiufto. Hie verodux fubftantiæ vniuntur,amp; vna cum fuis proprietatibus elf in al-tera,amp;fic ei realiter communicata. Nam ignis noneftacd-dcns,fedeftfubftantianon minus quàmipfum ferrum.ldeo nonpoteftin ferro efletanquam in fubiefto, lient calorin aqua; vbicalor,tanquamaccidens,eftin aqua, tanquamio fubiefto.

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc caufa eft,quód maiorcs noftri,amp;Patres primæacpu'

rioris Ecclefiæ, hanc fimilitudinem accommodatifsiina® clfearbitratifunt adexplicationem vnionispcrfonalisdua-rumnaturarumin Chriftojvbifimiliterduænaturæcumfa* is proprietatibusconcurrunt amp;nbsp;communicantur inuicemj quamuis fublimitatem MyfteriJ vnionis perfonalis aflequi amp;nbsp;perfeótè exprimere non pofsit.

Nequeverö eodemmodo vox Petri mortuos excitauit, fient VOX Chrifti,cùm dixit:Lazare veni foras. Nam voxPe-tri aliéna virtute, videlicet Chrifti Dei amp;nbsp;hominis, excitauit mortuos,cuminquit: Dico tibi in nomine Icfu,furge:qux virtus cum Petro non fuit vnita, ficut cum Chrifto dicentc: Lazare veni foras. Cum qua voce virtus diuinitatis vnita d' fecit,vtftatimrefurgeretLazarus:quodfincChriftovoxPe-tri efficerc nó potuifler, fi millies dixiflet,furge,furge,furge.

Colloquium Mompelgartenß, 275 SedvoxChriftiefFecitjquiilIi conpcrabatiir, ficutfcriptum eftdiliprofeéliprædicaueruntvbique, Domino cooperan-te amp;:fermoiicm confirmante lèquentibus fignis. Dominus figna edidit,amp;illorum fermoncm confirmauit, non Petrus, Paulusjamp;c.

Ideofupràquoquedixi, malèà te omilTaefle verba Leonis, [cumcommuniéationealtcriusformæ:] quæprioribus adiccit,quôd videlicet vnaquæq; natura agat quidcm,quod fuuni proprium eft,nonautcmabfque, fed cum communi-catione alterius naturæ.

SicvoxChriftinonfinediuina eiuspotcntia, nequc po- QupmsdoLaMrn» tcntiaDeifinehac voce Chrifti, [Lazare veniforas] Lazarû ^chriftorefufcit»-cxcitauit. Quapropter vox Chrnu refte amp;nbsp;vere omnipotens vox dici potert, amp;nbsp;re vera eft, quæ præftare poteft diuinæ naturæ virtute,quæ alias humanæ voci adeoque omnibus hominibusimpofsibiliaelfent.

^odnon fittAlis commuKicatio a^ionum ^operAtio-num diuinA humAnx nAturx,(^uAlem T. R. Affèritjîmili-tuditîeferricAndentiidemonflrAbo. nbsp;nbsp;nbsp;a ferrum fie At, à“

non ignis. Item^gnis quot;vritj^non fiecAt feut ferrum, quAm-Hts vnumfit corpus ijtrius^, 'vnum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EAdem

TAtioeHinfimilitudine Animx corporis, quod aliud Agit vnum animA.,lt;^Aliudcorpus,^itAdifiindtAfiint adiiones Anima

corporis. Sicquo^difiinStafiunt A^iones humanitAtis diuinitAtis inperfonAChrifli, 'vt aliud AgAt humAnA, aliud diuina natura. Humana natura fufiinet dolores ; diuina au-tem natura fuflentat humanam natur am, nefùccumbat.

Nequaquamhoc modo diftinftæfuntadioncsîn ferro ignitOjitem corporis amp;nbsp;animæ in homine, amp;nbsp;naturarum

inperfonaChriftijficut hîcà te afferitur. Nam ferrum (in« igncjnoneoinodofecatjneque ignis fine ferroeodemmodo vrit. Sedin feâione, fient amp;inaduftione fiinulconciir-rnnt ferrum amp;nbsp;ignis,amp;fimul non feorfim aut diftinâèhoc opiisperficiunt. Sicanimafinecorpore, 8c corpusfiueanj' n:a,nihileorumfacit,autexequitur,quodcuiufquepropri-umcftjVtdiftinûa fitaftio corporis ab adioneaniinæ: fei fimulconiunftim,nó feorfim autfeparatim omnia faciuiit-Adhunemodum diuinitas eft,amp;manet quidein perpetuo ’ diftinftaabhumanitate,amp;cumeanonmi(cetur,ficutnequc ferrumcumigne,autanimacum corpore mifeetur. Pafsio-nesautem amp;adionesvtrinquefi.int communes, amp;totiper-fonætribuuntur, etiamfi pro diuerfitate naturarum amp;pro-priorum,qux diftinâa manent, in operatione amp;nbsp;aftione concurrunt.

Hæc ab omnibus facile intelligi pofiunt:in quibiisnul-læ funt infidiæ, nihil hîc tropicum aut figuratum, fed res explicatæ ôc perlpicuæ funt , quæ videri 8c palpari pof-funt.

Sic ferrum fortius vrit, amp;nbsp;maiorem dolorem afFert, quàm ignis tantum fine ferro. Et ferrûignitum citiùsamp;aliomo* do pénétrât amp;nbsp;fecat,quàm fi ferrum frigidum (pronatiirî fua) tantùm rei fecandæ adhibeatur. Ita pafsione Chrifti, Deiamp; hominis,peccata TOTivs mvndi non potuiflent expiari,nifiinipla palsione quoque diuinitas, non fuften-tandotantùm,fed patiendo (patiendo inquameomodo, quo fuprà explicatumeft) cuin humanitateconiunda fuifletjVtverè dicatur,pafsiones minimas non ad folam humanitärem, fed etiam ad ipfam Deitatem referendas elfe. Quas tarnen in fe ipfa non fuftinuit, ficut Humana natura: fed nihilominus tarnen vtmaximè impietas amp;nbsp;fadû ludæo-rum non placèrent, V ere tvlit amp;nbsp;perpefTaeftjamp;non violenter repulit, quas iniurias fi voluiifet, repellere po-tuilfet.

Colloquium Mompelgartenß. zyy jîstribuuntur,vtdiftin£lè aliquidvel operari, vel pari vna dicatur,quod altera non opcretur aut non patiatur ; hîc fta-tim viiio perfonalis foluitur,natura: feparantur, Sc duæ per- sepiwtio laionum^ fonæconftituuntur.Exquoctiam fequeretur : quia pafsio-ne Chrifti redempti fumus à pcccatis noftris, cùm pafsio ad folam naturam humanampertineat, cum qua diuinitas nihil reale communicatumhabeat, quod NON filiusDeijfed folahumar.a natura nos redemiffet ; aut quod nondum redempti elTemus, cùm redemptio à peccatis non fit folius carnisjfedfilij Dei, nonautcmfolius filij fine carne,fedin- soiichrifti car» carnatiFilij Dei opus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosnoaiedcmit.

^epifcititiomortuorum e?ifolius diuinititu opus quod nefufcititîomor-fjuwanitati Chrifti attribut non potest. Sic/oIa diuinitas Xdrop°«?felùn-Chrißi,funm corpus amortuisrefufcitauit. Hlt;«C4«rewef/dum EcMtopinio-(umma dignitas humAnitatis tn Chrißo, quod in perfonAfi-Iqlseifubfiftit. Nee 'vllum tefiimonium Scriptura product poteit, quo probetur, quod humanitAti in Chriflo,prater treat A dona^ TseitAtispropriAdat a Aut communie At ajint.

_ Planénouum amp;inauditum eft in Ecclcfia Dei,refufeita- Diuiniut chdfti «-lionem mortuorum ita Deitatis propriam efle, vt humani- «« communicatio-tatiaffumptæàFilioDei noncommunicetur. Etficnimve-rumeft,quodhumanitasper lc,ficut fpiritualiter viuificarc feitau nonpoteft,itaetiam corpus mortuum refufeitare nonpof-fit: tarnen communicatione diuinx potentiæ id non pofte, non modq abfurdum, fed etiam plane impium eft alfererc, adcoque ipfum Chriftum negate.

Quod ad ipfiusChrifti corpusmortuumattinct.ncgari a«cojposchrifti non poteft, mortuo corpore animam eius neque mortuam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefufd-

quam Chriftus moricns in manus ipfius commendauit.Ha-iuse^ovirtutisjCÙmetiammortuo corpore particepspef' manMrctjquisintelligcnseamàrefufcitationecorporiseX' cludereaudcrct ? Cùm iplê Chriftus dicat: Ego habeopO' tcftatem ponendi animam, idcft, vitam m earn, amp;nbsp;earn item fumcndi. Sicutergo Chriftus corpus fuum dep o fuit, quan-doipfe non modo lêcundumdiuinitatcm,fedetiam anim* ipfius voluit, amp;nbsp;non quando ipfius hoftibusplacuitdtaea-demChriftianima,DeiFiliovnita,idem corpus refunipft) quando voluit,videlicet tertiadie, ficutdixerat. Quxpote' ftas nullius hominis anim« data eft, vt quado velit ,cuni fuo corporevniaturdenuo, amp;fichomo refurgat. Sedoiunibus hora ilia expeftanda cft,in qua vocem Chrifti lefu Dei amp;nbsp;ho* Ioan.}. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minisauditurifuntomnes,qui funtin fepulchris,amp;:re^“i^'

i.Ther . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niortuis,vel ad vitam,vel ad iudicium.

Et hahc fummam dignitatem Chriftus Homo,hoceft)fe' cundumhumanitatem,inde habet, quodciushumanitasm Filio Dei fubfiftit,hoc eft,vna cùm illo perfona falt;fta,infini-tæ huius potentiç particeps eft: quod nulli ne quidemangî' licæ creaturæ contigit.

TeftimoniaScriptu- Nullum autcm teftimouium Scripturæ produci poto hum° næ nan'rx'c^ quôd oinnipotentia,amp; alia Dei attributa humanæ natura:«' municitïineil«. nbsp;nbsp;Chrifto communicata fint, præter id quod paulo ante e?:

Paulo allatum,amp; nullo inodo refutatum eft : id nequaqua® * verèdicitur. Idem enim alio non minus confpicuoteftinW' nio confirmabo, cùm inquit : Mihi data eft, omnis poteftas Î». incoeloamp;interra. Quiseftille,quidicit mihi? Homöle-fusMariæ filius: huic data eft omnis poteftas in cceloamp;'quot; Mphïfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terra. Idem confirmât Paulus,cùm inquit:Qui credirnusle-

cundum operationem potentiæ virtutis eins, quam opera-tuseft in Chrifto, fufeitansilium àmortuis,amp;conftituens addcxterâfuamin cœleftibus fupra omnem principatuWi amp;poteftatem,amp; virtutem,amp;dominationem,amp;omnenomen quod nominatur non folum in hoc feculo, fed etianquot;quot; futuro; amp;nbsp;omiiiafubiecitpcdibus eius.

Dominumjamp; Chriftuin fecitDcus hvnc iEsvM,quem voscrucifixiftis. Icem,Donauit ci nomen fupraomneno- Phu.«, men, vt in nomine i e s v omne genu fleélatur cœleftium, tcrrefl:riiimjamp;inferorum,amp;c.

efteniin: ViuoegOjdicit d ominvs,mihi fiedetur omne £lt;*• »• genu.QuæreftimoniafimulomniaconfirmantjChriftoho-mini,ad dexteram omnipotentis virtutisamp; MaieftatisDei collocato amp;nbsp;exakatOjomnipotentiam communicatam, qua totumMundum,vilibilesamp;inuifibilescreaturas fibifubie-öas regere amp;gubernareilli datum eft.

hgendadeomnifotentiaDei ,/èdtantitm de Tiominio chri-(ii,quod ei fecundum humanitatem pod exaltationem ad dexter am Dei, datum est. TdamomnU hacpoteßoi ydiuerfi prorfu^s ed,ab ea,qua ed in Deo eßintialis, nbsp;nbsp;àbfolutè conß-

inomnibui rebuicreat'is adminiftrandis -.quainter donain Beza in refponflo«« carnem Chrißi co Hat a, ad gratiam habituaient referenda eU.

Cùm contra teftimonia Scripturæàmc allata, nihil affe-ras quam gloflam,qua dicisillam poteftatem prorfus diuer-fam efle ab ea,quæ in Deo eflentialis eft,amp; abfolutè confide-ratur: rogOj vtynum duntaxat Scripturæ facræ »veteris aut noui Teftamentijteftimonium producas, quo hanc tuam amp;nbsp;tuorum gloflam probate velis amp;nbsp;pofsis.

sezAfiocrunfuam quot;^nopUfeHtCiuiAresmAnifeflAeft. Si^ote»tU'Deilt;][c’gt;‘ non'po“’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humMitAtt rcAliter comunicAtA effet zffequeretur,({ii^^

«lt;*• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Tgt;eitAtemm(ttAtA,(ij-DeitasfA£iAeffet: quodfierinigt;nllt;gt;-

Ego poftulo Scripturæ facræ apertutn teftimonium tel faltem v n v M,quo hanc tuam gioflam probes. Tu verora-\ tiocinationem profers, quæ non minus probarione opus habet. Ideoque peramanter oro,vt probes v n o, v n o dû' taxatScripturæteftimonio, verum efle, quod dicis: Sib' mana: naturæ potentia Dei eflentialis communicata eflec humanitas Deltas fadaeflet. Nonenim fufficithoc dicerC) fed oportetprobare.

Res Adeo wAnifeflA esi, vt nuÜA probAtione ^MApotenttADeieH infinit A. Hum An a Autem nAturatdß-nit A. Ideo^ non potefi infinite potentie CApAX AUtpartid^^

Adhuc nullum Scripturæ teftimonium audio,led tantum principium philofophicum,quôd finitum non fit capaxiu' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finiti ; quod fuum locum in Philofophia amp;nbsp;rebus natural!'

bus habet. Sedin hoc myfterio locum habere non poteft-Nam fuprà verbis Pauli probaui, quod omnis plenitudo C0I.Î. Deitatis fovAE infinita estJ in carne Chrifti(QV''® FINITA est amp;nbsp;manet) corporaliter habiter; quod fieri non poflet,neque etiam fadum eflet, Ci hoc philofophicuffl principium hic locum haberet.

Q^apropter adhuc peto,vt vnvm, vnvm inquam, V N Y M duntaxat Scriptur« faerg teftimonium proferas,quo

Collo^uiujn eigart enjè. 2S1 probesvtdemôftrçs; fi omnîpotentiahumanitaticommu-nicataeflct,quôd in Deitatem côuerlà,amp; d e i t a $ ipfà fada effet. Idfi T.R. præftare non poteft,confiftit noftrafcntcn-tia firma amp;nbsp;iminobilisjquôd humanæ naturx in Chrifto, lê-cundunxallegata Scripturæ teftimonia,omnipotentia Dei cffentialis realiter fit communicata,dc quaChriftus Mat.28. loquitur,cùm inquit : m 1 h i (homini i k s v Nazaræno, Ma-tiæ filio) dataeft omnis poteftas in coelo amp;nbsp;in terra.

Earn cùm vos negetis ; manifeftum eft omnibys,vos cum Neftorio in Chrifto duas perfonas confti tuere, etiamfi cum ipfo Neftorio vnam fingularem perfonam ore fatcamini.

^eflorifiinonferio'vnamfinçüulurcm perßnäw in Chri- d-Bcm Neftonanîf-n r rr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.J mum'i fe lemouei«

Jio confejjtts eït/edfimulnuit tantum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autemjerio tma ftudet.

fintià, profrietatibus, operationibw diflinÜas credimus. -T^eque natur as Jeparamus ,fed cas vnitas dicimus, etiamfi arianes diftinguamus.Eutyches enim cùm hanc feparatio-nem natur arum effugere wllet i in contrarium errorem, •videlicet in confufionemnaturarum^ proprietatum,inciditt amp;nbsp;diuinitatem crucifixam ejfi dtxit:quod ne nobis quoÿ^ae-fidatf cauendum eH.

Neftorium ferio vnam fingularem perfonam in Chrifto Neftorimquomod« afferiiiffe;manifÿè ipfius Neftorij proprijs verbis fuprà demonltratumett. Ex ncgatione autem communicationis proprietatum realis, feparationem naturarum fequi,amp;: duas perfonas conftitui; ducenti Patres Concilij Ehefinijducc CyrillOjipfi Neftorio ad ociiliim demonftrarunt. Idem vos cum eo facere,fatis fuperque oftenfum effe confido:amp; in rc-

liquis,quæfequuntur,non minus apertè oftendain amp;nbsp;pW' babo. Quifquisenimconfequens bonæ confequentiæ negates quoqueeiusantecedensnegat.' Cùmigiturconimu' nicatioproprietatum amp;operationum realis,aparte veftrï fiegetur : eo ipfo etiam vnio vera perfonalis , quæ buius communicationis canfaeft, à vobis negatur, etianifi e3gt;i» cumNcftorio, VNAM et singvlarem orcamp;verbisM' teamini.

Quomodo autem Dei Verbum impafsibiliter pafluffldi-xerit Cyrillus :amp; Vigilius Diuinitatemclauis confixatn,fc^ non transfixam efle lcripferit:fuprà diétum eft.

2^0/ 'vttionewperfonAlem nAtursrum inperfinA CHRl' STl}nequAquAmnegAmtts,fedconßAnter Ajßerimw, gAmu^ Autem, ex CA communie At lonern idiom Atum feu propriet Atum diuinitAtis in hum An a nAturu ,fequi : quamp; Id-cum hAbere non potest, nif humAnitas in DeitAtew mutet ur : cpuodEutychiAnum nbsp;nbsp;nbsp;Ab EcclefiA dAmnAtum eit-

Tom. I. Cone. Suprà didum eft, quod de Eutychete Hiftoria Ecclefia-ftica teftetur , eum vnam duntaxat naturam in Chrifto poft humanam aftiimptionem, amp;nbsp;humanitatem in Deita-tem abforptam,credidiflc amp;nbsp;docuifle. Ideoque eins hærefis J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nihil ad nos.

NeftoriusOptimolu nbsp;nbsp;nbsp;Nihilautem obftitit, quod Neftorius vnam perfonam

damna- ßngularem in Chrifto confiteretur, quo minus à Synodo Ephefinaoptimolure hærcfeosdânatusfit, quod videlicet duas perfonas propter negatam communicationcm idio-matum conftituerit. Nam fi maximèin corde fuo cumEc-clefiafènfifletjfenfum veroanimi exprimere non potuiflet: tarnen

tamcn propter pertinaciam ill re damnatus eft,quôdtotics admonituSjCumEccIefialoquinoIucritjCum qua fentire vi-deri voluit.

Manet ergo adhucimniotaprobatio fyllogifmi meide omnipotcntia,quem fupràpofui: Cuicommunicata eft pie-nitudo omnis diuinitatis ; eidem quoque communicataeft omnipottntia. Humanitati Chrifti communicata eft omnis plenitude Deitatis. Ergo eidem etiam omnipotentia eft communicata. In qua communicationcjfummaconfolatio pijs mentibusrepofitacft.

EtfienimabfolutaDeipotentiainfinita,nobisincruceamp; confoUtiopiomm calamitatibus, adeoque in fummis tentationibus fuffice- quanta in commu-ret : ea tarnen nobis abfque mediatore formidabilis eft. quot;mmpoVcntixi^ Quando autem afflida t fummè perturbata , amp;: hoftibus pofitaCt. propemodum oppreffa confeientia cogitat, in manu hominis poteftatem cœli amp;nbsp;terræpofitamelfe,qui fit fratenre-demptorgt;faluator,amp;opitulator nofter in omnibus tribula-tionibus; turn tnaiorem fiduciam capit, amp;nbsp;fe liberatumiri nihil dubitat.

Seddehis fatis. Illuftrifsimuscnim Princeps, quiaho-racœnæ iampridem auditaeft, vt nunc finem faciamus, amp;nbsp;eras hora feptimaad perfequendam collatio-

everendeD. Beza : Heri inter nos pbcilt;l^ amp;nbsp;familiaritercollatiimeftjde primo Dei attri-Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buto, videlicet de omnipotentia ; quant no5

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apertis facræ Scripturæ teftimonijs probaui-

ntuSjafliimptæ humanæ naturæin Chriftove-rè amp;nbsp;realiter communicatam efle, vt etiam verè fitjamp; dicatuC eifeomnipotens.

Dcmonftraui quoq; potentiam homini ChriftoinKi”' pore datam, non cfte creatum donum in homineChrifto: fed ipfàm eflentialem omnipotentiam Dei, fiquideniviiî tantum in Chrifto eft omnipotentia, non duæ : fient vu» quoquetantùm diuinitas. Etplenitudo diuinitatis,fubqua etiam omnipotentia comprehenditur, nihil nifi eflentii® diuinitatis,amp;quidquid eft efl'e dicitur Deus,fignito» quæ corporaliter in aftiimpta natura I bitat. Vnde Chri-ftus quoque dixit : Mihi data eft omnis poteftas in cœlo amp;in terra: quæ poteftas eft «ter na amp;nbsp;infinita Dei poteftas,de quî Daniehy. Cùm creatapoteftas ad cœli Si teiræ gubernatio-nem non fufficiat.

Giibernafio cœli amp;nbsp;Gubematergonunc cœlum amp;terram, vifibih'aamp; tnui/i' »crti.totiuschtiiii. bilîa, iioufoladiuiuitas, fed etiam aflùmpta Chriftihunia-nitasjadquamillixterna amp;infinitapotentiaopus eft, qu« ipfipcrvnionem data amp;realiter communicataeft. Contra hæc,fi T.R.aliquid exScripturaamplius habet; rogoinmedium proponat; paratus fum ad omnia amp;nbsp;fingulapromea tenuitate refpondere. Fides enim noftra non ratione Humana,fed folo verbo Dei nititur,quod in facris literis conipre-henfuin eft.

aGNosciMvs verba ex Scriptura. all at a. Sed de illorum verborum fenfu nbsp;nbsp;nbsp;interpreta-

üone quaritur. Qmnis autem interpretatio teftimoniorum ptcrA Scripturx, ad analogiam jidei redticenda eU. Hoe pofito ,rejpondeo i non negarenos, quin homtui,vtejjintia diuinitatis vnita eïi,ita etiam eum eo vnita ej/è hypojiaticè, c^ua in Deo/ünt. Sed altud efl, eum dicitur : Homini data ejjè : nbsp;nbsp;aliud, Humanitati eius data

tjjè. 7t[am in hypoflatica vnione, vt natura, it a etiam propriet aies manent diftinHa. Dt quod proprium eïi, nonJit commune, ^uapropter dicimtts, Chrtßo homini datampo-tentiam creatam, non increatam ,^ua ßcommunicaretur, propr ium diuinitatis non eßet.

^od ad locum Matth.aS. Data ePtmihi omnispoteßas: refer imus hoc adpoteflatem créât am, ipuain hominem Chri-ßum collât a est. T^que obßat, quod obiycitur : Hominem creatapotentia ccelum terramgubernare nonpoßi. Potefi enim Deus in natur am humanam ajfumptam,quot quanta vult,conferre. ^apropter dicimus : Chrißumfecundum humanitatem Dominum omnium eße, except o Ulo, quf earn Dominum conßituit.

Ad analogiam fidei,omnem intcrpreutîoncm facræ Scri-pturæ amp;nbsp;teftimoniorum eins, referendam efle, nihildubi-tamus.

Sed quôd cùm analogia fidei pugnet,quod nos de homi-ne Chiifto, amp;c eins omnipotentia docemus , per vnionem perfonalem humanitati eiusverè amp;nbsp;realiter communicata;

286 Colloquium Mompelgartenfè. communicâtioom- hoc iiondum audiuimus. Quarc noftram dodrinamatiâlO' ró^afideïnoMpu^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apcrtèConfirmât, quæ teftatur, humanitatefflsH

gn“- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dexteramDei partis collocatam efie.

Nam quôdafferrur,inipfavnionehypoftatica non modo r naturasjfedetiam proprietäres diftinótasmanere;extraoni-nem controuerfiam pofitum eft. Id veto non prohiber, quo minùs perfonaliter communicentiir, quæ funt diuinitatis propria.

Et non definit omnîporentia Diuinitatis propriumedO) omnipotentiaquo- ctiamfi petfoiialiter afl'umptæ naturæ humanæ coinmuni-niMth'propda\ e'ti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si cnim pcrfoua fecunda Trinitatis Filij Dei, quæ iu;

ani communicata. coiTimunicabilis cft amp;nbsp;cfic dcfinitut, humanæ naturævere corAmunicata eft ; quomodo proprium eius quoque coni-municarinôpofl'etjVt nihilominus eius proprium maneat? Idem fimilitudo ferri candentis ad oculû deinonftrat. Nam proprietaslucendiamp;vrcndi manet ignis propria,quæ nun-quam ab ea feparantur naturaliter,vbicunquc eft ignis: ferro tarnen realiter communicantur. Sic omnipotentiaDd eflentialis, manet Deitatis propria,etiamfi humanz natuw realiter in perfonaFilij Dei communicetur,quam Filius Del in vnitatera perfonsE aftiimpfit.

Verba Chrifti de creatapotentiaintclligendaefle,dicicui' quidem,(ed non probatur.Et quarhuis verum fit,Deum po* tentiam largiri pofle,quanram velit : tarnen Scriptura aperte teftatur,hanc non creatam,fedæternam amp;c infinirampo-tentiam efle, cuius participatione Humana Chrifti natura etiam recefliis cordium viderc amp;nbsp;iudicarcpoteft,quod crea-tæ poteftatis non eft.

Et non noftris, fed Damafceni verbis heri demonftraui-inus, potentiam Hane non crcatam, fed infinitepotentiæ mafc.iib. J. £)ejparticipatioiiem efte,quacum alTumpta humani-tas omnibus in cœlo,terra,amp;inferno dominatur. Carofin-quit)operantiDcitati verbi commvnicat ideo,quôdHi-uinæoperationes per organum corporis perficiebantur.Ita ûnâaeius mens etiam naturales fuas opcrationcs opera-tur,

Coüoquiùm Momp eigart enß, 287 tur. coMMVMicAT autcm 8c Deitati verbi operanti, amp;nbsp;difponentij 8c gubernanti vniuerfum intelligens et COGNOSCENS, ET DISPONENS, NON VT NV 13 A MENS HOMINIS, SED VT DEO fccunduoi hypoftafiii vnitajET DEI M E N s conftituta. Vbietiamparticulavni-uerfalisobferuetur,omnis: Omnis potcftas m i h i lefu Ma-riæ filio data eft; quam vt Deus ab æterno femper habuit, (imô pereficntiam hæc ipfa potentia eft) itaeam, vthomo, àpeoaccepit. Gloriam,(inquit Cyrillus) quamfempcrha-huitvTDEvs, VT HOMO P E T11T : iicc quia glorias propriævnquamexpersfuitjhæcab eo dicuntut: fed quia in GLORiAM, quæfibifemperadeft,vt deo, propri-VM templym fubducere voluit. C^id quæfo de reali communicatione g l o r i ae, quas diiiinitatis propriaeft,amp; fiibquaomnipotentia etiam intclligitur, magis apertèdici poflet? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Quapropter adhuc peto,vt D. Beza'vnum duntaxat Scri-ptiiræ teftimonium apertum proférât, quo demonftret, hanc potcntiam Chrifto homini datam,creatam potentiam elfe; quod non poteft.

k^nalogiawjîclei adduco, qu£ docet, quod propriet aies diuinitatisßnt eir nmneant etiam in ipfa 'vnione perfinali incommunicahiles. Et quando dtcimus^DeumeJJèomnipo-tentem-antelliginiui Hoc Deum 1N SE, perfeeffe,^ maKerefilum.

Deinde funt radq diuina omnipotentia, hi radipfunt qualitates créât a, qttA a/uhßantia diuinitatis in humanita-tem Chrißiémanant:nempecreata dona, eaq^abfolutißima, perfe£iißima,amp;ßimma in humanitatem Chrißi collât a,qua

Peto cxanalogiafideimihidemonftran,quódcommuni' catio omnipotentiæ in affumpta Humana natura, cum häf analogiapugnet.

K^nAloginfideidocet,qtiôdChriflusin•vtero'D. cMarù 'verum corpus i 'verAm nAturAm humAnAm,f^^‘ tAm ^circumfcriptAm Ajßtmpfirit,quA fuas ejjèfitialcsff'^' prtetAtes ctiAmin 'vnione retinet'^ h a ilUm communiait nem rcAlemnonAdmittunt^fed humAnAm nAturAm Chriß prorjiu aboient, nbsp;in Bat Atem mut Ant.

Hæc noneftfidei analogia, fed ratiocinatio ex Philofo' phiahumana,contra fidei analogiam petita.

Etfi enim verum eft,quôd analogia fidei doceat, affumptam humanam naturam elfe verè humanam naturam finitaniamp;circumfcriptam,noftræ,exceptopcccato,pcro®' nia fimilem,quod etiam fenfus noftri probantamp;teftificai’' tur : tarnen fimul eadem analogia fidei docct, quodhxchn' mana natura fit cum Filio Dei in vtero matris pcrfonal'^^'' vnita,amp;fupra omnes creaturas exaltata. Primùm quidem pergratiam vnionis,perquam apunftoconceptionisoffl' nisplcnitudo diuinitatis in hac afliimpta natura habitauit corporaliter, quæ omnipotentiam compleßitur, feu hoc vocabulo potiùs exprimitur.

Deinde, eadem analogia teftatur, quodaddexteramvii’-tutisamp;MaieftatisDeiPatris omnipotentis hæc ipfahumä' na natura collocata fit in throno Deitatis proprio, IPSA OMNIPOTENTIA EST. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Pugnat ergo hæc Bezæ Philofophica collcdio cumip[^ analogiafidei,quamuisexipfaanalogia fidei, fed perfallaO' am diuifionisjfaäa. Nam vtrum que teftatur hæc ipfa analo-

Colloquium Mompelgartenjè. 2 Sp gia: Chriftihumanitatem propria humanitatis inferctine-rcA fimul omnipotcntis Maieftatis Dei participcm faftam efTe; qua: fimulftarepoffunt. Non cnim vcl contraria, aut contradiâoria,feddiucrfa amp;i dilparata funt, qua: feinuicem noneucrtunt.

Quaproptcrdenuoinfto, amp;:àT.R.pcto,vtvnum Scriptu- Meditponnti» rz tetómonium proferas, quo eloflam tuam, Sc opinioncm probes,quôdChriftohomini,ïeuhumanitati eius.nonipfa tel Deiomnipotentia,fedcreataduntaxat potentia dataamp;có-municata fit, media videlicet poteftas inter angelos, beatos homines,amp;Deum ; quæ maior fît,quàm potentia angelorü, amp;beatorumhominum;amp;minor,quàmpotentia Dei pro-pria,Hocinquam,cupio mihi v n o tantùmilluftri Scripturg tefiimonio probari.

Ego meamfententiam non vno, fed aliquot apertis Scri-pturæ teftimonijs probaui : contra qua: T. R. nihil aliud quàm gioflam attulit, eaque de potentia creata interpreta-tus es:quam gioflam autem nullo teftimonio Scripturg pro ' barepotuifti. Quod,vt,adhucfiat,oro,

non Aliter communie Ari, quÀm •vnir'hdieo. ^a rA^ tioneenim 1)014 homoeïi -^eAdem Homo^Deitf o^»ipo^ tenSf^e.eH.

Vnionem naturarum,amp; communicationem proprieta-tum,non idem efl'e, fed diflcrre tanquam caufam amp;nbsp;etfeótü, fupràdemonftratum eft. Qnemadmodum etiam,quàm di-üerfa ratio communicationis proprietatum diuinarum 3c O o huma-

humanaruiTij etiamfi vna vtriufque caufafit, quoquedixi' mus. T.autem R. probetpotentiain illam, quam facraSeri* pturaChrifto homini datam prædicat,eirequa!itatem,feu creatum donum.

Afl’potenti» chtifti nbsp;nbsp;nbsp;Dona Dei,funt ejjèntia Dei qualitaies, i. Cor.T2. Diuifin'

fit creatum donum, nbsp;nbsp;nbsp;gr^finjrumßint,fedidem Sfir it us-, dtuißones minifln-

tionunißunt,ident autem Dominus : diuifiones oferettioMti^ t.coi. la. nbsp;nbsp;ßtnt,idem •vero Deus,qui oferatur omnia in omnibus.

Difaimen intet do- Hxc fuutparticularia dona,qua:Deus diftribuit mem-nainc^riftih’imi^ brisChrifti,fecundum menfuram donationis Chrifti:idco »itatemcoiiata. funtqualitates. SedScripturafacrateftatur, Chriftodani» ioan.3. fpiritumNON AD MEN SV RAM. Etgo iion de quaürati-buspoteftintelligi,quæomnes funt menfuratæ.Plenitudo coi.a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinitatis totius habitat in Chrifto corporaliter, non pecu-

liaria,aut particularia dona inillü collata, ficut in alios faii' BamafiiKs cap.y. dos.Damalcenusinquit.-Diuinanatura proprias svaJ amp;cap.ii. excellentias CARNicommunicat:quævtverè,amp;fe-cundumnaturam Dei voluntas fada eft, omnipotenseft.Et Ambrofius.NonenimDeussVAE sEDisApoftolisdatcó-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortium: Chriftoverb fecundum humanitatem daturcon-

Confiteor 'vnitam Deitatem omnifotentem carni Chrt' fii,amp;nego aliam communicationem,qukm vnionem.

Tiicatamomnipotentiamaudiozcuius commuicarionisfun-damentiimeftvnio:nonautem eft ipfapropnetatunicoin-municatio.

Cyrillumlib.2.Theßuri , dijjèrentem folium dittinitatis propria.finttdiuinitAti eÜAm[oli tribuenda eJJiinenAturAconfundAnturt

Verba Cyrilli funtplana amp;perfpicua;in quam fentcntiam ce communicatio-pluraaliaquoqueeiufdem authoris afFerri poflunt. Qu^ibus quot;nifpe^twl'amp;co’n-docetjfi^uisabfolutèjamp;finerefpedu vllo vnioniscuindi- tunsfententia. uinitateT Aoyov humanitatiChriftitribuerctj quoddiuini-tatis proprium eft ; quod hac communicatione propriorum humanitas abolerctur , Sc in diuinitatem commutaretur.

Sed Optimusverborumfuorum'interpres eftipfe Cyrillus, cyiiiJnioan.lib. 4. quifuamfententiamapertèfequentibusverbisexplicat,quç heri quoq; allatafunt. Non imperite omnino (inquit) viui-ficam carné effencgatis.Nam fi fola intelligatur, nihil pror-fusviuificarepoteft,quippe quæ viuihcatione indigeat. Cü vcroincarnationisMyfterium fcrutati fueritis,amp;vitamha-bitantem in carne cognoueritis,quamuis nihil penitus caro perfeipfampofsit: Viuificam tarnen faäameflecrcdetis.

Verbafunt. Namvospcr [Hominem] diuinitatem folam confenfus!n»et. intelligitis.idq; pertropum,qui Metonymiadicitur:quem- '’“’quot;°quot; admodumapertèin veftra refponfione pofitum eft: Homo mtefponf.adThe^ eftomnipotens.ideftjDeitashumanænaturæ vnitaeftom-nipotenSjfincomni communicatione reali,humanitatifa-äa:quodnosialfum effe,nunc aliquoties diximus, amp;pro-bauiinus.

Lutherjdi îp[c reprehendit eos,quî docent^hominem Cbf' fiurn ej[e ownipotentem : cuiut h^c funt verba, in ferntitif Nata.litiofuperEbr.1. Humanitär Chrißi aquèac alius idttS}naturalis Homot NON S EAiPER omnia nit,dixit, voluit, animaduertit ,ßcut quidam ex ipfo potentem hominemfaciunt,imprudent er confundendo dnti natur as,earum op er at tones.

Verba Luthericumdodrina noftra nihil pugnantprof' fus, quæ ipfius Lutheri, imô Spiritus fanâi doârinaefc quamLutherusinaflertione de Coena Domini conftantet alTeruit, amp;nbsp;apertifsimis Scriptura: teftimonijs coiifirma' uit.

Nam in loco à te allegato,Lutherus reprchendit inte^re-tationem vcrborum Chnfti,Marc. 13. [Dedieautemilla^ hora nemo feit, neque Angeli in ccelo, neque filius, nifi Epiftoiarr Domini- quam quidam intempcftiuè afferunt. Non opus ej caicm in fefto Nati- (inquit LuthetusJ hic gloifa : filius non nouit, idcft,no viu‘ mtitischiifti. „ feire.Qmdfacithsecglolfa?Humanitas Chriftiæquèacali' ushomonaturalisnonfempcromniacogitauit,amp;c.Etpoft. verba hæcadditîQuemadmodum non fempcr omniavidn»

audiuit,amp; lenfitdtaetiam non semper corde fuo omina ” afpexit:{èdqucmadmodumfpiritusillumduxit,amp;illiobtu-lit. Plenus gratia amp;nbsp;fapicntia fuit, quod omniaiudicareS docere p ot viT,quæipfipropofita fuerunt. Idquehacea caufa,quôddiuinitas,quæfolaomniafcit,in ipfoperfonali-’’ ter præfens fuit. In fumma, quidquid de Chrifti humilitaW amp;nbsp;cxaltatione diôum cft,H o m i n i tribuendum eft, quoni-1 ” am natura diuina nequc humiliari, neque exaltari poteft-Haâenus Lutheri verba, quæ apertè noftram fententiam confirmaut^amp;opinioniD.iJez« miiiimèpatrocinantur.

Non enim Lutherus negat,Chriftutn cfle omnipotentem hominem: fed tantùmfalfam interpretationem verboriim Chrifti reprehenditjquæ in ftatu humilitatis de fe ipfo locu-tus eft Chriftus. Quibus oftendere voluit,quöd non eodem modo fecundum hominem omniafciat, fient fecundûDei-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatem. CùmenimDeitasfitimmutabiliSjamp;fcientiaDeifit

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effentia eins ; ideo ficut non poteft non femper efle Deus, ita

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonpoteftuon oMNIAfemperfcire.Sedquiahumanana- *

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turaeftmutabilis, amp;nbsp;aliunde habet,vt fciat omnia,videlicet,

ficut Lutherus hîc loquitur,experfonalipræfentiaDeitatis, quæin ftatu humilitatis fe no femper exeruitper humanam t’aturam jideofalfameiredocctillamgloffamjN on feit,id eft,NON vvLTfcire, quem tarnen omnia feire potuifle, aperte dick. Non enim fimulauit fe nefeire diemamp;horam cxtremiiudicij :fedcùmhïcverbaloqueretur, ve re igno-rauit,quiafeipfum,vtPaul.loquitur,exinaniuerat.Ex6a«, inquit Paulus, euacuauit fe ratione humanitatis : quæ eua-cuatiofeuexinanitio nihil fimulatum fuitin homineChri-fto,fedferiö amp;nbsp;realiter fadum eft.Quemadmodum etiam fi-lijs Zebedxi refpondet ; Mevm non eft dare, vt hie fedeat ad dexteram,alteradfiniftram:quodnó fimpliciter, fed ratione fuæ exinanitionis loquitur. Nam idem Chriftus alios ad dexteram, alios ad finiftram fuam collocabit,amp; dieet: ite; venite. Quapropter in ferui forma hæc omnialocutus eft, quafi dicer et ; Nunc hanc ob caufam non adfum.Hæc autem euacuatio feu exinanitio præfupponit præccdcntem imple-tionem infinitorum donorum, quödiecundum hominem habuerit quidem maieftatem illam,fed non vfurpare volue-rit. Plenus (inquit Lutherus) erat gratia, amp;fapientia, quöd potuit omniaintelligere,amp;c. Et hæc eft omnipotentiæ com-municatiojdequapaulo poftplura intradatu de omnifei-entia Chrifti hominis dicemus.

Sedquæro,miDomine Beza: An hæduæpropofitioncs scquipolleant; Deus eft omnipotens ; Homo eft omnipo-tens? Ciim cniin fecundum tuam opinionem, nulla fit om-

Colloquium Mompelgdrtenjè, jiipotentiæcommunicatio in natura humana;quomodo£i''' go homo eft omnipotens? aut vere omnipotens dicipoteft’ quod tu aflens verè dici,vt maximè pertinacitcr neges, hu-manitatiomnipotentiam communicatam efle.

Ego has propoßtiones non dico aojuipollere. tionediciturEeui omnipotenSiVidelicetproprie^ Homochriftus ///fx IN SE,^ PER SE. Homo autem duitur 2um Bezara Deus amp;nbsp;potens,non quod humanitati communient afit omnipotent •mnipotenafit. fiedquincß‘vnitA omnipotenti diuinitati , qua foUeHG it a mnnet omnipotens,'vtfiuam potentinm nulli ercituriiC it a etinmhumanitati Chrifli non communicet.

Sic dicimus •. Ilium hominem efifieEeum. Intelligimtati' tern (uh 'uocahulo hominii,Eeitatem 'uel Filium Eei hoctnO' do-.Filius Eei,qui 'unittts eîihumnnitati, Deittuifß' us, eli Eeus, Deltas enim humnnitati non tsi comwnni-enta.

EgoexrefponfioneveftraadThefin noftram fpondeo,quôdcommunicationem omnipotentiæ, quango humanitasdiciturfuomodo omnipotens,ne quidemvet' balem efle credatis,hoc eft,non folùm non rem, id eft, om' nipotentiam,fcdne quidem nomen amp;appenationem oni' nipotentiæ Dei,humanitatiChrifti tribui verè pofledocea-tisjquæauditu horrenda funt. Quomodo enim hie homo verèomnipotêsdicipotcft,cuiushumanitati animæamp;co''' pori non folùm neq; omnipotentia : fed ne quidem noms'’ omnipotentiæ vllo modo communicatum eft ? Hoc,qu«fogt; auditores diligenterexpendere velint, quomodo cum Scri-ptura facraconueniat,amp;allatis ex ca teftimonijs confentiat, quæ Chrifto non folùm NOMEN,fed rem ipfam, hoc eft, Ma--ieftatem diuhiitatis propriam^Sc omnipotentiam aperte tn-buunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.BE-

'b.'Brenùtislocum Ioannis primo ,\Ferbum caro faSium tli^Hon de vnione natur arum, fid de communicatione propriet atumdiuinitatisy^ratione donor urn expofuit, quibia letrum Chriftusfùperetialiâs vnam diuinitatis vnione cü Petro Chriflo fore. rerba eitis hxc fknt : Itatpuedifcrimen Chrißi Petri non eli fumendum fimpliciter ab inhabita-tione rilijDei:fed acommunicationeproprietatum eins.

Simpliciter nego,Brentium aflerere:Eandem vnionetn diuinitatis cum Petro e{re,qua:eft cum alTiimptoHomine Chrifto. Nam contra Petru Märtyrern difputans, (quifcri-pferat; SufficitDeitatem, quamuis immenfam amp;nbsp;intinitain fuahypoftafifulcireac svstentare humanitatem, vbi-cunqueillafucritjhæc verba fubiungit: certèfifentcntiain Martyris,quam fuprà commemoraui, devnioncperfonali, redè introfpexeris,talem facit vnionemFilij Dei,amp; filij Ma-riæ virginis,qualis eft Filij Dei amp;nbsp;omnium creaturarum, aut faltem Perri amp;nbsp;Paulialiorumq; Samftorum. Tantum igitur abeftjVtBrentiuseandemvnionemChriftiamp;PetricumDeo aflerueritjVthanctanquam omnium abfurdifsimam fcnten-liam exPetriMartyris defcriptione fequi demonftrauerit,fi ad conftituendam ynionem Perfonalem fufficiatin fua hypoftafi fvlcire et svst ent are.

Qupdautem vnionem perfonalem per communicatio- vniohypoftatua nem idiomatum definiuerit,ha:c caufaeft,quod vnionis hy- f poftaticæMyfteriiimitacomparatumlit, vta priori denni- communlcationcm ri non pofsit. Quando ergo non habemus fpcciliC'as diftie- defini*, rentiasjin earum locum, qua: magis notafunt, fiue.propria flue accidentia , fiue operationes rcponimus ; quibus ab alijs rebus difeernantur j vt aliquo modo quid fmt, intclligi pofsit.

Sic qualisfît vnîo anima: cum corpore in quolibethoijquot;' ne,à priori non pofliimus feire. Dennimusergo àpofteO ' rijhoc cftjà communicationc potentiarum animx cum ' pore,qiucorpus viuit, fentit, mouetur. Hinc Arifto^y” cùinaliâs vniufcuiiifque rei vna tantùm fît definitiotûp definitionesanimæ tradit: alteram,quaanima,qui(ipet*^, in fe fît,ratione potentiarum fuarumdefcribit: alteraw^. ca ratione tradit,qua corpori vnitur,amp; fe cum potenti)’^ communicat. Anima,inquit,cft adus corporis phyfîe* ganici vitam habentis in potentia. Item:Animaeftgt; nbsp;nbsp;'*

uimus,fentimus,mouemur amp;nbsp;intelligimus. Etcùmvidci' mus,animam nullam harum potentiarum fîne corporel? ercere quamdiu eft in corporc,finc quibus etiam corpus lU' hilagere poteft, fed inftar lapidis amp;nbsp;trunci eft : Exhacçoiu municatione tanquam vnionis confequente intelligi'p'’^’ quanta fit vnio,amp; quàm ar da corporis cum anima coniu“' dio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Siccùm nos multôminùs Myfterium vnionisperfouî'’. diuinz amp;nbsp;humanæ naturae in Chrifto intelligamus, nosipfos ignoramus:D. Brentius amp;nbsp;Collegæipfius,S^ pturæ iaerz, amp;nbsp;S.Patrum veftigia lêcuti, banc admirandiu* vnionem per communicationera Maieftatis diuinz pferunt,quadifcrimen inter Petrum amp;nbsp;Chriftumhomiuc® con(piciatur,quiafiâs multa communia habent.

Non enim negari poteft, diiiinitatem totâ,quz eft,amp; in partes non diuiditur, in Petro non folùm totain^l' fcjfcd etiam in eo habitare, quz numero non alia eft diuin;' tas,quàmquzinChriftoeft.Exquo autem minimefequi' tur, quôd idem modus vnionis amp;nbsp;coniundionis DeicüiH Petro fuerit,qui eft in homine Chrifto.

Vndcâutem hoc diferimen fumendum,quod nequeocu* lis corporis,neque mentepercipi poteft?

Ex confequente nimirum hui us admirandæ vnionis du, qui in Scriptura facra explicatus eft; videlicet à comniu' nicatione Maieftatis,quamSeriptura facra Chrifto homim tribuit»

Colloquium Mompelgartenjè- 297 tnbuitjquænunihominialiâs quantumuisfandoamp; excel-lend tribuitur. Nam homo Chriftus dicit: Adolefcens,tibi dico,Surgc:amp;ftatimrcfurgit. Adhunc modum Petrus non Lue.y. loquitur J fed inquit, Dicotibi, in nomine ies v christi Aâoi.j. NAZARENi furgc, ic ambula. Vnde colligitur, alia ratione Fetrum,alia ratione Chriftuin refufeitafle mortuos.

Sedais:Quidfufcitauitmortuos?Refpondco:Omnipo-tens virtus diuinitatis,cuius folius proprium eft mortuos refufeitare.

. Curautem homo Chriftus fimpliciter dicit: Adolcfcens, tibi dico furgc, amp;ftatim ad hanc vocem Chrifti adolcfcens furgit?Petrusautemnonfimpliciterinquit: Dicotibi fur-ge:feddicit:IN nomine ie sv furgeamp;ambula:cùmta* n}envnaamp; eadem fit diuinavirtus,qua excitati funt?Hi'c diferimenvnionis diuinitatis cum Petro, amp;nbsp;cum homineaf-fumpto, confpicitur ; quod homo Chriftus propria ,Te-trus autem aliéna virtutc mortuos fufeitauit, 5c miracula edidit.

Quia omnipotens ilia virtus diuinitatis, communicata lt;^omodo homini» efthutnanitatiChrifti:cuius folius humanitatis feu homi-

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tentiifimul ptopn*

nis,RESPECTV ALIORVW S A N C T O R V M hominu ptO- amp;nbsp;coromunic«» fit. çria fuit; vt rcfpeélu illarum propria, communicata tarnen a diuinitate virtute homo Chriftus mortuos fufcitarct;qiiod propter defectum communicationis huius , Petrus facerc nonpotuic,fedfempercoaétus eftaddere: in nomine^ IE s v. Sicut Apoftoli oraffeleguntur, vt Dominus extendat manumfuamad faniutes,figna amp;nbsp;prodigia efficienda per nomen fandi FILii svi ies v. Ex quacommunicationc realiinChrifto fadta intclligitur, longé aliamvnionemefle diuinitatis cum homineafl'umpto in perfona Chrifti, quàm cum Petro.

Hacc mens amp;nbsp;fentcntiaD.Brcntij, in collatione Petri cum Refutatio fairæ do-Chriftofuit,quando per communicationemMaieftatisdi-uinæ in Chrifto vnionem perfonalem definite, amp;nbsp;ab alijs vnionibus Dei cum beatis hominibus difeernere voluit.

Ncquaquam veró eandein vnionem diuinitatis cum htimï' nitate Chriftiamp;f Petridocuit,vt difcriinen duntaxat indo* noriim gradu vel numero collocauerit.SicutfalsôipfiBff”' tioiii Domino quiefcenti,amp;mihiquoque, tribuitur;qua» doccamus aut docuerimus,quoddiuinitas 7z?gt;«iy/atantu® adfuerithomini Chrifto,(icut reliquisfandis,quosgraoquot; donorum fuperauerit,amp; creata potentia Sc üpicntiaDeofi' milisjDeus óc Deo æqualis dicatur. Quæ omnia ne per fow-niumquidem Brentio aut mihi vnquamin mentemvene' runt.

Cur Brentiu! vnio- Sed pet haiic collatam Maieftatem, homines aliquo mo-ncmperronaierapcr do adillam admitandam amp;nbsp;incft'abilem vnionem diuinitaW cum afTumpto homine lefu Maria: filio perducere voluit, quæ toto gencre ab omni alia vnione diuinitatiscuin fandi* hominibus difFeratdn qua fpiritus Chrifto no ad meiifura, fed fine méfuradonatus eft.Neq;potentiaaliquacreata,fc(^ o M NI s plenitude Deitatisei com municata eft; ex qua pie-nitudine nos omnes accepimus dona,fecundum menfuW®

l)ico,nos non ne.g^re:homini huic datum omnipotentUntt t^uia homo illeeH Dem :fed nego humanitati datam eJfe-Sici^^ enim diet non fotefl-.Humanitm eU Deitnsdta et tant dfcinon poteti, humanitat eft omnipotent^

Hæc nunc aliquoties audita amp;nbsp;à te repetita ftint : amp;nbsp;quo-modöfubvocabulo[Homo]Dcitatcmfolam abfq; humanitäre intelligasamp;ledorifucum facias J ex refponfioneve-ftra oftenfum eft.Sed peto vnvm, vnvm duntaxat Scriptu-ræ facræ teftiiTionium,quo hanc gioflam probesjqua aflens, amp;c toties repetis, atque inculcas; ft humanitati à Filio Dei af-lumptæ communicata eflet omnipotentia, quod inDeita-temconuerfaeflTct; Hoc quæfoproba.

HocperindeeßfAcfiquis peteretime teßimontum Scri-ptur^iVt probem, qubdfintns CM^ompelgardi. Res apert a manifeßa e^ddeb nudo Scriptura teßimonio indiget,

Contrarium ego ex Scripturaapertè 8e manifcftifsimè probauijamp;fimilitudineferriignitidcmonftraui : adquætc-ftimoniatu nihil aliud,quàm gloffam contra apertum textual attulifti,eamque nullo Scripturæ teftimonio probate potes,quod videlicet potcntiahominiChrifto data,fitcrea-Wqualitas amp;nbsp;donum creatum.

Certum eH, omnia dona hominihtts data,ejji qualitatv Bezx argumentum i creatas. ^apropter cum Chrtßus fit caput corporis, quod dicitur Eccleßa; idea certum eH ,etiamdona eius humanita-tidataiCffequalitates créât as, quorum numero ^excellen-tia,Chriflihumanitasnon modbomnes beatos homines,fed etiam Angelos fuperat^

Ego fimpliciter nego confcquentiam.Omnibus enim pijs nefutatiohuim amp;fidelibusfuntcreatadonacollata,quia nonfunthypofta- »'gumeuti. ticè cum Deo vniti. Et Scriptura facra aperte tcftatur, quod membrorumcorporisChriftiomnia dona fmt menfurata, necvnicunöadederit Dominus, fed fecundum menfuram donationis Chrifti,quantum cuiqjfufficit.Sed Chrifto cun- i.cot.ii.i -öadediffefmemenfura, Spiritus S.adeoque ipfe Chriftus de fe teftatur : Etomncm plenitudinem , non d.onorum coti. , creatorum, fed totius diuinitatis, inquit Paulus,in Chrifto habitare. His verbis Spiritus fanâi, confcientia pij hominis tuto inhzrere, amp;nbsp;in eis acquiefcerc poteft ; cum de gloffa veftra nullo Scripturæ teftimonio confirmata femper dubitare cogatur,an litvera vel falfa. Sed ciim nuD io Scripturæteftimonio probati pofsit, potentiam huma-

næ naturæ Chrifti datam, creatiim donum efle: videainus etiâdereliquis Dciattributis,quæfiint, omnifcientia, on-nipræfentia, viuificatio, amp;nbsp;religiofa adoratie: (nam hæcow nia funt Deitatis propria} an ea quoque affum ptæ humani* tati Chrifti commuuicata fint.

opus elî definguld diccre ? cùm omnium atirdntO' rum Dei eAdem fit ratio communicatio, Si enim Jtmiiii' flraueriSi'vnum Dei at tribut um proprium communidtiit^ cjfi', de relirais nihildtfiutaKdum cenfieo.

• Omnipotentiam diuinitatis,humanitati Chriftiaifum* ptxcómunicatameflcjucemcridiana clariùs apertisScri* pturz teftimonijs me demonftrafle, cenfido. Dequoiufi*' cium fit penes auditorcs.

Deinde n on ignoras,quofdam omnipotentiam amp;nbsp;omW' feientiam tribuerc Chrifti humanitati: ledomnipræfentiam communicatam cfle,negate amp;nbsp;oppugnare. Idco etiamdtil' lis dicendumerit.

Scio Doblorem Heshufium hoc facer e'.fed totoccelotrnh (tfuitefacit.Nafivna propriet at diuinitatis naturahumi-na communicata efi, rcliqua omnes communicata funt. l^ß tudeunademonfrauerts^ego dereliquia tecum nihilprof* fui contendere autdifiutare volo.

Age ergojvt de reliquis quoque placide conferamus. id-que potißimüm propter auditores, vt videant amp;nbsp;cogno-icant, nos ex parte noftra Chrifto homini feu humanitati eius

cius nihiltribuere,quod non Scripturacfacrat apcrtis tcfti-monijs (qua fola.fides noftra Chriftiananitkur) probari amp;nbsp;demonftraripofsit.

Nos Chrifto homini, hoe cft, humanitati cius, omnifci- i i.oe omnifcienti*. tntiam realitercommunicatam aflerimus. Quöd autem ve- Humanx niturxin ra fit hæc noftra doftrina, hoe argumento confirmo. Cui-

9 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• f9 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ml 9 CIC I c * me*

cunque datus eft fpiritus fine menfura: huic omnilcientia communitiAta. datacft. Sed Chrifto homini feu fecundum humanitaté datus eft fpiritus non ad menfuram. Ergo data cftillietiam omnifcientia.Probatiominorispropofitionis:Ioan.3.fcri-ptum eft, [Quem mifit Deus,vcrbaDei loquitur.Non enim ad menfuram dat Deus Spiritum. Pater diligit filium,amp; omnia dedit in manu eius.]

Concedo.quodomntA dona Spiritui fin^ißut data Chri-ßoßnewen/ura,qua funt er eat a quail taies. Etßc concédât et tam nunc Chrifium in gloria 0 M NIA S CIREf qu£ priitsrnßatu humilitatu fiu ex inanitions nonfeiuit : quia nuncgubernationem omnium tenet.

Qusero igitur: An fpiritus Chrifti humanus, hoc eft, anima Chrifti nunc in gloria omnia fciat,quæ Deus feiti“

dubito,etiam nunc G Ad NI A feire, ^VAE prius nonßiuit,ctim inßatu ex inanitions effet. Etfupra dixiiLu-tberuminfermoneNAtalitio dißinguere inter cognitionem

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P P 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hutna-

Çoüoquium MompeÏgartenfi^ hfimunitAtis diuinitAtis Chrifli : quod Chrifii^ ig»orauerit ßcundum humanam»atHram,qult;tßcundii^ diutnitAtemnouer 'tt, Etfiteturiffe Lutherm erraßein hoc amp;nbsp;*lqi Scriftur^i locis, quodmturA fdhnt' rit,quA perfinA couueniunt:^ contra.

Qup annp hæc fcripfit Lutherus ? Nam à veftris fratribus ha:c eadpm Lutheri verba,in hunc potiftimùm finemprofc-runturamp;alleganturjVtprobent jLiitherum ipfum doamp;i' nam fuam de perfona Ch ri flj rcuocafle. Potifsimùm verb il* la,quædcperfona Çhrifti'in Maiori Confefsione dcCœna Domini, amp;nbsp;in libro cui titulus eft: Quod verba Chrifti[HoC eft corpus raeum]adhuc firma amp;nbsp;immota perfiftant,fcripl€' fcrit. Ideo quæro,quo anno hæc fcripferit?

Luthetus cum tyro In Epiftola dedicatoriaad Comitem Mansfeldenfeman-enet.infactirumii- notatum efttcmpus, QUO hæcLutherus fcripfit; videlic^^ cnauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anno Domini 1521. editamPolhnam iltam,quampræce-

dentibus annis ftriptam efl'e docet. Qupmodo ergo his verbis Lutherus ea retradare potuit,quæ an no i j 2 7. amp;nbsp;15 3 hoceftjfexvelfeptemannis poftfcripfit? Non eniin polte-rioraperpriora,fedprioraperpofteriora fcripta corrigun-tur. Seufusergo verborum Lutheri in fuaEcclefiafticaPo' ftillaeft: cumadhuc tyro facrarum literarum clfct,fatetur, quod faepe in eiufmodi Scripturæ fententijs erraucrit,amp;na-turætribuerit, quod perlbnæeft.

coiktiofcriptorum In poftcrioribusautemfcriptis non ampliùshacignorî-Lutheri,tatione nbsp;nbsp;tia laborauit,fed ex vera amp;nbsp;genuina interpretatione Scriptu:

temporu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teftimoniorum, contra hoftes veritatis folidè dif-

putauit, S{ eofdem verbo Domini proftrauit. Scripturaw t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim

enimper Scripturam interpretatus eft; qui optimus modus intcrpretandieft. Et explicationedexterseDei,non ex humanis glofsis,fed apertifsimis fâcræ Scripturæ verbis de-monflraiiinChrifto fecundum humanam naturam omni-potentiamdiuinitatispropriam verè amp;nbsp;realiter communi-catam effc. Et régula Lutheri fuprà pofi ta, omnibus facrarû literarum üudio(is,tyronibus maximè, valdè nccefTariaeft: Ne tribuantnaturis, quod perfonæ eftj ne naturas confun-damus aut feparcmus : de quo alias.

Sed quæro ampliùs : An Chrifti anima nunc in gloria,om- nbsp;nbsp;chtifti anima

niafciat,etiamcogitationeshominum? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hönSnumftiMte

Ex reuelatienedtuinitAtti foteïijcire, quAntuni fcire,amp;quantunt'itii opw eii.

SicquoqueolimHeydelbergenfesTheologifcripferunt, Chriftum fcire, quantum velit fcire, amp;nbsp;quantum illi opus fit ad exercendum iudicium : tantam etiam Dei ipfius, amp;nbsp;ope-rumDeicognitionem habere, quantum ci conueniat fcire. Quæ vox in auribus piorum hominum non modo dura, fed plané impiaeft. Qiufiverô Chriftus fccundum humanita-tem fuam nondumperfcâam Dei, amp;operum eius cogni-tionemhabeat?

llli quidfiripfirtnt,ego ignoro-, iffiprofe reJ^ondeant.Eg» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..

T). l K c O -V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Eft ne homo’Chriftus fecundum human um fuum/p’O' tum , hoc eft * fecundum animam feu anima fuâ yveisHi;^

Cùm in terris verfaretur, an non fuo humano fpirituyi-dit cogitationes in cordibus hominum ? Item; Oportetii-lum cogitationes hominum fcirc, quia futurus cft ludex vi-.! uorumamp;mortuorum, qui etiam cogitationes cordiumt® iudicaturus Sc pumturus, voluntati amp;lcgi diuinxconträ' rias.

Deuse?i Kcn^^ioy'iàzWtidei^t,firutator cordiuni'.tgt;‘ munie At Autem bumanitati,quA vult:cuju6 unimA 'enÜAm, quAeït quAlitas ; Et tAntAW fcienÜAm', ruult Deitoi. Sic Deitoi Chrißi^cum Chrißus locAliterèf^^' ßbiliter in terris 'verfaretur vidit cogitationes coniiu^i eir humanitati reuelAuit quantum voluit quandu Tf' luit. Talis etiam nunceïtgloria eius ratio, fed excelkntiß’ ma,quantA in creaturam cadere foteîi', qualttas tentité donum creatum.

Quomedo Deu» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QjwmodoDeus cogitatioucs in cordibus hominum vi-

deat,nosnonintelligimus.Noncnimj ficutnos,pcrfene-ftramprofpicit, vt videat quid in terris agatur. In Pfaimo Tfil.u,. fcribitur:lntellexifti cogitationes meas de longe. Sic quo-quedeChrifto non qua:ritur,quomodo cogitadoncshominum vident; Icdan viderit etiam tanquam homo? Tutcy Ipondes ; ex rcuelatione diuinitatis habere j de quo minim« qu«n-

quæfitum fuit. Teftantur autem Euangeliftæ de homine Chriftojquôd videritcogitationes Pharifæorum.amp;aliorum Matth. ». quibustumconuerfabaturjtnalorum maxime. Quid male cogitatis,inquit, in cordibus veftris ? Ergo Chriftus etiam quatenus homo,eft «otçtAo-yvJsi'e, amp;nouit cogitationesho-minum,non folùm vt Deus, fed etiam tanquam homo.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B E z A.

ScientU Dei e^t abfoluta. Sed fcientiA heminu e^i quali-hotnofcit ea^qua. Beta reuelat^

Noftracognitioinalterot'eculononerittalis,qualemvos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ipfi Chriftoaffingitis. Sicut Apoftolus teftatur : fcientia de- futuro feculo. ftruetur:ex parte enim cognofcimus ,ex parte propheta- i coi.u. mus:cùm autem venerit quod perfcftum eft;, euacuabitur quod EX p A R T E eft. Nunc cognofco ex partetT une autem cognofcam,'sicvT cognitvs sym. Si ergo in nobis quod ex parte eft, abolebitur ; amp;nbsp;ficut à Deo cogniti fumus, cognofcemusunultôminùsillud [ex pARTE]humanita-ti Chrifti in cognitione Dei amp;nbsp;operum eius, tribuendum

HuwAnitas Chrifli,quiA crcAturA eîi ßnitA-ddeofeiett-tiA eiui quoque eft finit A qaAlitas, ettAntfi omnium crcAturA-rum ficienitAm Juperct.

Sedhæcfinitahumanitas,habetinfecorporaliterinhabi- scientia chtiftoda-tanteminfinitamplenitudinemDeitatis:amp;accepitfpiritum nonadmenfuram.Ergononpotefteffequalitas,feufcientia coi.a. finita: fed ipfius Dei propria fcientia infinita. Quicquid loa» ». cnimmenfura caret, immeufum amp;nbsp;infinitum eft. Spiritus,

quemChriftiis accepit fecundum hominem,fine menftrs datuseft. Ergo infinitaamp;: nonmenfurataefteiuscogtütio atquefcientia.

Spiritus,pro donis Spiritus(anch accipitur. Ioan. T- ap legjmu^:\2pondu.m er At Jpirttui ,ideïi, donA Spiritmjsn-c7z.]

Vt maxime tibi Goncederem,quöd eo loco [Spiritusipw donisSpiritus làndiaccipiatur,qnodreâ:iùs de reuelationc Spiritus fanfti, quam dedonisSpiritus lanftiinrelligitunta-menreftriâ:ioIoan.3.appofitaapertèindicat,diâ:uniCh»' fti no de creatis donisintelligi poficjficut Ioan.7. Nonenim abfolutèponiturvocabulumfpiritus, ficutinallegatolocO) loan.y.fedadditunNONadmenfurannquibus verbisacrea-tis donis manifeftèdiftinguipur. Nam nihil caret inenfura,prætcrquàm solvs devs.

Ambiguumeftvocabulum [Eirentialiter.] Egodicohoc inlocointelligiipfumSpiritumS.non dona Spiritusfanamp; ereata.quç nó funt Spiritus S.fed Spiritus fanéh effcâus,fea operain fanftis.HicS.fandus eft datus Chrifto hoininiabf' Ioan. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que mcnfura:fecundumillud,Ioan. i. [Super quem videos

Spiritum S.defcendentem amp;nbsp;mancntemfupereum.] Siigi' tur Spiritus non ad menfuram datus, effet donum creatunij turn Spiritus S.tertiaTrinitatisperfonaeffet quiddamctM' tum; quodabfurdum amp;planèimpiumeft dicere.

Eu trAnßsApcrßonAFilij Ad Spiritum. Citmenimdtxmt humAnitAtemÀdiuinitAte filij eius communicAtionchi-here infinit a increAtA don a : nunc Spiritui S, ca tribuis (S Ajßcrihis. '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. iSquot;

Collatiohæc donorum,quæ Spiritui S. tribuicur,nullam Quomodocâdem facit confufionem perfonarum.Cùm enim Spiritus S.fit Pa- nbsp;nbsp;nbsp;.quot;°'”quot;'?'“”'

• o T’-r* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 nbsp;nbsp;/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ir.-- taaFihoDei 8c Spi-

trisamp;hilij communis Spiritus; ideoquc quicquid Spiritus litufanfto humani-lanftiis donorum in afliimptam naturamhumanamcófert, ^«ichiitudata idtotiusdiuinitatisjPatris amp;Filij amp;c Spiritus fanóli opus eft, ’ à quibus Spiritus fanftus accipit.

Habetigituraffumptahumanitasi diuinitate filijinfini-tampotentiam 8i fcientiamper Spiritü fandiim collatam, ficut fcriptum legimus: Super quein videris Spiritumfan-ftum defcendentem amp;nbsp;manentem. Non dicit: Super quem videris dona Spiritus S.defcendere. Cum igiturhunc Spiri- loan.i. tuin fine menfurahabeatddeo loannes dicitiDe plenitudine eins nos accepifle ; quæ inlinita cft , non menfurata aut ereata.

Sicfentio. Non enim volo dimidium Chriftum habere, chriftusfecundum fed TOTVM,Deuinamp;hominé,amp; maxime hominem, de quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpuitum

Epiftola ad Hebræos teftatur; Non habemus Pontificem, qui non pofsit compati infirmitatibus nofl:ris,tentatum per neb i. omnia,abfque peccato. Item : i n q v o pafl'us eft ipfe tenta-tus,POTENseftamp;eisqui tentantur,auxiliari. Sumniæau-tem tentationes internæ funt in cordibus piorum ; quas, fi Chriftus quatenus homb eft, ’totP'S' (o-yvasiiq, ij eft, fcrutator cordiumnoneft, non viderct: maxima confolatio nobis in ciufmodi tcntationibus adempta effet.

Vtenim maximè Chriftum hominem adorarem,amp; mife-riam meamin finum eins effunderem : tarnen fi cogitatio-nes cordis mei non nouit : quæ confolatio, quæfo, in homi-ne Chrifto niihi repofitaelfet?

llt;(on dimiditis fidtottit chriftaSiC^ui on}nifotensfi''M-nijciiis^ nbsp;nbsp;omniprießns eïi. Non mitem totum chrißi (ß oni'

Præfl:igiasvcrborum,amp; nihil nifi verbaelTejfupràoften-diinuSjCÙm dicötaduerfarij noftri: Torus Chriftus eft oæ-nipotens, oinniicius, omnipræfens. Nam fine humanitate ChriftusnonefttotusChriftus,fcdA07©-'duntaxat.Adto-tumChriftûautemrequiritur etiam humanitaSjquamcùm apertè ab omniporentia excludant : quomodo ergototus Chriftus Deus amp;nbsp;Homo omnipotens elle aut dici poteft?

tenteiï.N^omenAutem \T'O TVM\ adnaturoA refertur-quarum altéra tantum omnipotent efl,'videlicet diuinint-tura, non autem humana natura, ideofl^ totum Chriftum, non autem totum Chrifli,hoc eït, humanitatem eiut qttoqtte omnipotentem ejfe dicimut.

[Deceptio latct fub vocabulo, t o t v s.Nam fi candide hoc vocabulo[TOTvs] de Chriftovtaris: fignificat perfonain quæduabusnaturisjamp;nonvna duntaxat natura confiât. Si quisergodicat:Totus Chriftus eftomnipotens:amp;intelli-gathoctantùm de diuina natura, cxclufa humana jmanife-fta eft deceptio Sc Sophifticatio.Nam fola diuina natura non eft totus Chriftus, fed ad totum Chriftum requiritur etiam humana natura. Ideoque [Totus Chriftus, amp;: Totum Chri-ftij] æqiii-

fti]«quipollentjCÙmtotum Chnftinihilaliudfit,quàmFi-liusDeiamp;afliimptushomoîEttotus quoqueChriihis nihil aliudefl;,quàm FiliusDeijCum afliimpta naturahumana.Si-cutAuguftinus difertis verbis teftatur : Accipe,inquitAu-guftinus.totumChriftuirij verbum/nentem rationalem ac carnem. Hoc totuni eft Chriftiis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oau.ij.

Totusergo ChriftuSjDeusamp;Eomo,eftomnipotens,fi Totus äctotumsy. naturas rationevnionis perfonalis confidereiniis : quamuis chtfftuTtotus qu«. quoad naturas, fi confîderenrur proprietate efientiæ , non modovciè omnipo. eadem ratione. Nam Ao'-y@-lt; feu natiiradiuinav Aóyou, fiuc invnione,fiueextravnionem confiderata, IN se et per SE fempereftomnipotens amp;omnifcia. Humana autcmna-turanoniN et per s e,fedratione vnionis amp;nbsp;faâæpar-ticipationis omnipotens amp;nbsp;oinnifcia eft,quæ à filio Dei om-nifcio habet, vt ipfaquoque omnifcia effeâafit. Qiundo Totumchnftinon autemdicitunTotum Chriftinon eft omnipotens: Naturæ quomôdo°v«edici nonrationevnionis,fedinfe amp;perfeconfiderantur,amp;hoc poffit. modoverumeft,quoddicitur:TotuinChrifti non eft omnipotens : quia natura humana per fc amp;nbsp;in fe, id cft,proprie-tate naturæ fuæ non eft omnipotens , fed tantùm ratione vnionisamp;in vnione.

Hæc vera amp;nbsp;germana fententia efthuiusdiâi: Chriftiis omnipotens,omnifcius,amp;vbiqueeft TOTvs,fednon to-T V M. Quodfi quisaliter interpretetur, ficut aduerfarij no-ftri; fophifticatur amp;nbsp;fimplicia corda decipit.

Cumdicitur-.Chriflus totwcfl omnipotens ; intelUgoFi- Faiiaciidiuifioni» UumDeinon ah humunitAtefépAriittim.,fed cum caperÇonA-liter ’vnitum.Hoc 'uero nihilohflAnte,'uerè tAmen pojfum di~ cere, quodfit omnipotens, etiumfi humunA eiw nuturu non fit omnipotens.

bulum,[Totas]in enunciatione D.Bezæ, nonrefcrturad praedicAtumjfeftomnipotcnsJfcdadfubieduinfChriftus.] Vt hæc fententia fit: Chriftiis totus, id eft, Filius Dei ab hu-manitate non feparatus,fed cum ea vnitus, eft omnipotens. Hac rationc enunciatio eft vera,etiamfi dc vnaduntaxatnatura intelligatur. Quandoautem vocabulum [to tvs]ad prædicatum [omnipotens] refertur,hoc modorChriftuseft totus omnipotens; tumeftfalfa,fidevnatantùmnaturain-telligatur:quod aduerlârij noftri faciunt.

Don A Chrifli hominis,inter quA etiAmfcientiAeiusn^' merAtur,^reliqHorumlixnctorum hominum don a , diffirit ' fecundum mAins minusquA par it er omni a, non min»! in Chriflo quAm infAn^is,creAtA Dei don afunt.

Dona Chrifti amp;nbsp;lamftorum hominum,tantùm fècunduni magis amp;nbsp;minus differreuiunquamconccftero.Nam ex vnio' neperfonali habet Chriftus homo , quod vnélus eftoleo Spiritus faiiéli præ confortibus fuis : Idque non gradibus donorum. Namfcientia Chrifti hominis toto genere dif-fert à fandorum fcientia ; quod dona noftra fingulis fecundum menfuramdonationis Chrifti fint diftributa, hoeeft, ficut Chriftus homofingulis metitus amp;partitus cft,quiin altum afcendit, vt daret dona hominibus. Sed ipfi Chrifto homini (piritus datus eft non ad menfuram.

Effe^us Accipit nomen cAufi, 'utJJ/irituspro donis Spiri' tfsóS.intelliqAtur.quA ChrifltssfimulomniA Jummè nißime hAbuit in Ju a humAnitAte. ^iA Deitas duplicitcr in tpßus humAnitAte eft, ‘videlicetjAnquAm Ad-y Spiritus S.quodAlijs fAnElisnon Accidit. Tallus enim eorumont-ni A don A Spiritus ßnä^i hAbuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vlli dAtAfuntiprster-

Haue gloflàm euertuntverbaBaptiftæ: nonadmenfii- loan.j, rani dat Deus fpiritum. Nam fi omnia dona omnium fan-(Sorum in vnum cumulum congeras, quemadmodum ipfï fanélifuntnumerabileSjfic etiam dona ilia numeraripof-fentjfiinvno Chrifto homine omnia eomodo, dequoad-uerfarij loqnuntur,concurrerent. SedBaptifta inquit: Filio datuseft fpiritus non ad menfuram. Ergo nullomodode creatisdonisintelligipoteftjfeddeipfiusSpiritus fandiin-creatis donis,quibus intelligitur participatio diuinæ amp;c Deo propriæfcientiæ,quæhomini Chrifto totacollataeftjvtnûc chriftus homoom-eriain fciat,quæ Deus fcit,neque quicquam ab eo abfcondi- «iftius eit turn aut reconditum fit,quod non feiat.

Êt /cienÜA humxnitnti Chrißi comntunicAtA ejjèty [eqaeretur,q^uodhumanitas Deltas facta ejjèt i quad impofi-hileeïi^

Profer vnum, (vnum inquam) Scripturæ teftimonium, quohanefententiam probes, quôd videlicet ilia feientiain homine Chrifto fit creatum donum, aut quôd non pofsit fieri omnifeius, nifi humanitas in Deitatem conuertatur : amp;nbsp;paratusfumtibirefpondere. Nonenimfatiseft hocdicere, fed oportet etiam probare, non humana Philofophia,fed verboDei ex Scripturafacradeprompto, quodteftatur: in Chrifto omnes thefaurosfapientiæ amp;nbsp;feientiæ abfconditos effe, idque fine menfura. Q^ibus teftimonijs magis tutô confeientia amp;nbsp;fides hominis nititur,quàm rationis humanæ argumcntisamp; glofsis, quæ manifeftè 8c aperte verbo Dci opponuntur.

llludquoddicilur-^Filiodatußiritu non admenfurafateor adfilum Chriftimpertinere.Seddiciturde nobis quoq^,quod

11 Collo ^iMMn Mompelgartenß, fimus vnus (^iritui cunt Chrißo. Item, Rom. 3. Tiei dttcuntur,Fil^ lieißint. t^lUm er^o diuimtatem Sß r'it’M chrißo homini tribuis, AliiimpinFits hominihus', Junt ehr ißi membrA, eiußiemß^iritwpArticipes.

vnus fpiritus inho- VnaquidcmcftdiiiinitasSpiritusfanftünhomincChri' «is”'i?d’non°v«i^amp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fanftishominibuSjqui funt Chrifti membra:

eadêm com?n'^ni- fcd HOH vna amp;nbsp;cadcm cft ciufdcm participatio feu comniU' cationis ratio. nicatio. Nam in homine Chrifto omnia funt fine mento hoceft,increata,immenfa, amp;nbsp;infinita: in omnibusalijsau“ temfanäishominibus,Chrifti membris,omniafuntcreat3) nicnfurata,finita,dona communicata. Qi££c communicatio rationeparticulariumdonorum, nö folùm gradibusamp;nU' mero donorum,fed toto genere, ficut vnio quoquehuma' nitatis cum Filio Dei in Chrifto fada, differt. Quorum do* norum in Tandis, Chriftus ipTe quoque Deus amp;nbsp;homo, hf' gitor amp;nbsp;difpenfator eft,quæex eiusplenitudineinfinitâ,offl* niaeius membra accipiunt.

III. De omniptæ- Scdquouiamnullum Scripturæ teftimoniumprofertur, dùm humanîfatemï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;probetur:Scientiam hominis Chrifti, creatum donum

eile: nos ad aliam Thefin veftræ relponfionis accedaraus, videlicet de omnipræfentia Chrifti hominis, quam in veftris inReTponr. ad The- feriptis Vbiquitatcm appellatis: qua nos alTerimus: quod ChriftusnonfolùmfuaDeitate,fedetiamaflumptafQahu-mananatura,vbiquepræfensfit. Quamdodrinamtanqua nouum _amp; in Ecclefia priùs inauditû dogma reij citis amp;nbsp;dam-natis. Ego autem illam non minus illuftribus facræ Scriptu* ræteftimonijs, quàm omnipotentiæ amp;omnifcientiïcom-municationem in humanitate Chrifti realiter fadamprO' babo, amp;adoculumdemonftrabo:fi modo exprefsis Spiri' tus S. verbis fides habeatiir. Argumentum eiltale:

Ç^icunqueimpletomnia,ille vbiquepræfenseft. Homo ArgumentCproom-à Filio Dei in vnitatem perfonæ eins aflumptuSj implet om- nipræfentii chnfti nia. Ergo homo illeafliimptus vbique præfens cft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homuus.

Mâiorprobaturpriniùmteftimonio amp;nbsp;authoritatelere- HxcverbaD.ofian-miæ.cap. 23. Cuius verbafic fonant:PutâsneDcusèvicino ego funijdicitDominus ? amp;nbsp;non Deus delongè? Si occulta-biturvirinabfconditis,amp;ego non videbo ilium, dicit Do-minus ? Nunquid non cœlum amp;nbsp;terram ego impleo?Et illud Efaiæ : Cœlum fedes mea, amp;nbsp;terra fcabellum pedum meorû.

Probatio minoris propofitionis, Eph. 4. Chriftus afeendit fuperomnescœloSjVtomniaimplcretjquoddeChrifto filio hominis,feu refpeâu humanæ naturæ dicitur.Ex quo fequi-tur,quôdChriftushomo, quifuper omnes cœlosafeendit, nunc omnia impleat, amp;nbsp;omnibus præfcnsfît. Vndeetiam dulcifsimæ promifsiones eius : Ero vobifeum omnibus die-bus,vfq;ad confummationem feculi. Item:Vbi duoveltres Matth.z». congregatifuntinnominemeOjiBI sym in wEoioipfo-rum.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mAiorempropoßtionemßllogißni reßondeo:_^odis nbsp;(°’“’ nbsp;nbsp;nbsp;°quot;'-

qui implet omniA,ßt verus Deas, non AUtem homo.^UApro-pter nonßmpliciter de Chriflo concedo ,/edde folo Deo 'vero.

ßiuißpuis igitur non eîi Veus, de eo non concedo ,ßcut de hu-niAnitAteChrifii,quA non eH Deus. OmniA enim implet Deus ßed non humAnitas.

K^dminorem propoßtionem, vbi dicitur : etuod Chriflus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chii-

. t , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 'jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftictiam omnia un-

tmplcAtomntAjid^ex 'verbtsPAult Ephef.^.probAtur,qtii pieat. tefletur: Chrißum fuA humAnitAteideà Aßendiß[eßiprA om-nés cœlos,vt omnÎA impleret, reßodeo: qtibd 'uerbum [imple-re'}non referAtur AdfubflantiAm vel diuinitAtis, 'velhumA-nitAt is,fed Ad officium Chrißi.^o Apoßolus demonßrAre

docere voluit, ium officium Chrißi confummAtÜ, hoc es^ omni A per Chrißum imp let a eße, ^u£ Ad ipßus officium per -

rio Chrißt in terris pera£to.ldeoß^pera^is rebus ornnibiiiilgt; terrisßbi à pitre ntAdcitis ,afiedit adcœlos, ut oflenderet,ni' hit ßiperejß, quod non impleuijjèt. Sic uerbo hoc iwfgt;le/f^^. Mâtth. J. chriflus quoq^ ufus est,cum à Io Anne bAptizAretur. Sine me'

AttulithkverbiVi- / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ ■ n- ■

gilij.otig.homii. 13. dOftnquif.Sicentm aecetnos tmplcre omnem tußtttAm. in Matth.

Verba textus Pauli apertifsima glofi’æ 8i interpretationi manifeftè repugnant,ncque earn admittunt,quam hoc loco Beza afFert. Nain qua? commemorata verba Pauli præcedût» apertè teftanturhïc de præfentia Chrifti afcendentisagi.nó de confummatione officij eius,fed de locis fuperis amp;nbsp;infbris apertè mcntionein fieri. Verbafiefonant: Quôdautéafccn' dit,quid eft,nifi quia amp;nbsp;defcenditprimùm in inferiores pat' tes terræ. Qui defeendit, ipfe eft, amp;nbsp;quiafeendit fupraom-nescœlos,vtomniaadimpleret-Hadcnus verba Pauli.Vbi vocabula,inaltum,ad inferiores partes terræ, fupraomneJ ccelos,afcendere,defcendere, nullam partem officij Chrifti exprimunt,fedfolùm de varia Chrifti prasfcntialoquuntur, qualifcunqueeius ratio fit.

citEum afeendiflein cœlos,vel adcœlos,fed fupracoelos.E* qüidemaddit:fupraomnescœlos:Nc quid carnale dehoc Ch rifti afeen fu cogitem us.

Ex quo etiamdocemur, vocabulum [implere] idem ad Ephefios,quodleremif.23,fignificare,vidclicct,veraniprf-fentiam, qua Deus amp;nbsp;homo Chriftus vbique adeffe dicitur, ctfi alio modo diuinitati Chrifti,quàm humanitati eiustri-buatur. Nam diuinitas feipfa.per fe, fine refpeôualterius, implct om nia.Humanitas autem non per fe, aut fus natur« Keque diuinitas ne- proprictate,fed reipeftu amp;nbsp;participatione diuinitatis amp;nbsp;æa-que humanitas nbsp;nbsp;nbsp;ieftatis eius quaindiget,implct omuia J HOU tamencarnali-

jgt;iètomnk.tcr,phyficè,autlocaliterdevtraque accipiendum amp;intelli-„ gendunicflèdicimus.

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quam.

■ Quamuisenimeflentiadiuinitatis fitinfinita,quæcœlum DeusfuaeflcntiJi amp;nbsp;wrram eflentialitcr implet,amp; omnibus rebus creatis præ- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°

fens eft:tamen quia Deus non eft magnus mole amp;nbsp;quantitate, fed virtutc,nulla corporalis extenlioaut diftufio imagi-nanda eft localis,qua efl'entia diuina in creaturis pr aefens lit, quemadmodumftramen in facco,aut panis incibarioelt, SedjficutAuguftinusloquitur,in seipsovbiquepræfens Auguft.Epift.iy.a* omnia im plet; quern præfentiæ modum ratio amp;: in-telleâus humanus non percipit.

Quum igitur humanitati Chrifti tribuatur, quod ipfa quoque omniaimplcat cum diuinitate,cum qua perfonali-tcr vnitaeft; quamprimùm dehacimpletione cogitate inci-pimus,localisextenfio in omnialoca procul remouédaeft. tatis chrifticoji-Sed cogitandum de participationc diuini maieftatis , ad quam Chrifticaro afeendifle dicitur, amp;nbsp;collocata ad dexte-ramvirtutisDehquæncque locus cft,nequein loco,fcdcce-lum amp;nbsp;terram,amp; omnia implet. Et cùm diuinitas non fit ex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c’xKnfa*'

tenfaautdiffufa, nulla quoq;humanitatis Chrifti coexten- quot;umdiuiiS«quot;? fioveldiffufioimaginandaeft;fedrefpiciendamaieftas,quæ cœlum federn, amp;nbsp;terram fcabe.llum pedum eiusconftituit.

Quæ omnia fi quis phyfice amp;nbsp;localitcr de Deo intelligat; Abfutdat^utatio quàm abfurdas amp;nbsp;impias, de ipfo Deo , ne dicam de hu- ^nîudtchiifti“ tnanitate Chrifti, cogitationes in animis hominum gi-gnet?

His omnibus ncccffario pofitis, euanefcunt omnia argu-mentaveftra,quibushalt;ftenus contra præfentiamillam Ipi-ritualem Sccceleftemhumanitatis Chrifti,amp; omnipræfentiâ dus,qua omnia Chriftus tanquam homo ctiamimplere di-citur,difputatum eft.Ad quam explicandam amp;nbsp;refutandam, catnaie»,eraffx, amp;nbsp;varijsfimilitudinibusveftriScriptoresvfifunt.Namdiuini- oæra tatemorbibusleu circuits coeleftibus,corpus Chrifti autem ptxfentiam huma-corporibus planetaru cóparantes,fic ratiocinati fünf. Que-admodum orbis feu circulusplanetæ fempereft vbi corpus simiUtudodeotbi-planetæ eft, quia orbe feuçirculû fuum nunquâegreditur. pUn««um:'amp;“n\-Non autem è contra,vbi orbis planetæ cft, etiam corpus pta contra Maiefta-2, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temhominis Chii-

16 Colloquium Mompelgartenfe. planctæeft; quiaorbis phnetæ maioris ambitus eft, quâm corpus planetæ. Ita diuinitas quidem præfens eft, vbicunqi aflumptus homo eft; fed non contra,vbi diuinitas eft,ibiai' fumptus homo quoquepræfens eft.

Ideinfimilitudine gcmmæ inannuloparitcr explicarui^' Etin Maulbronnenfi Colloquio,Heidelbergenfes Theolo' gi comparatione amp;nbsp;exemplo Antwerpiæ amp;nbsp;Oceani, hoc modo contra nos argumentati funt: C^emadmodum non fequitur, Oceanus circumluit vniuerfum orbem terrs:Ant-vverpia coniunda eft cum Oceano : Ergo Antvverpia ctiani circumluitvniuerfum orbem terræ: Sicquoquenonfequi-tutjfi propter cóiundionem Verbi cum humanitateaftum-pta,ipfam humanitatem etiam in Chrifto vbique præfentem alfererevelimusjvbicunquediuinitas præfens eft.

Ad eundem quoq; modum, fimilitudine capitis amp;nbsp;meffl-brorum in humano corpore, ftipitis Sc ramorum arbotis, vtuntur : Sc ex ijs contra præfentiam humanitatis Chri-ftiargument3ntur,quæ omnia cum diuinitate impleredi-citur.

CtaflæÂc carnaies Hæ fimilitudines , quæ in ftriptis veftris, Sc veftroruffl ftefioVncrniationX ftâtrum reperiuntut, oftendunt, quam craflas , carnaies, de diuinitate, amp;nbsp;Im- abfurdas,atquefalfascogitationesde myfterio incarnatio* manitatechnfti. i^jsEilij Dei, amp;nbsp;non foliim dehumanitatis, fedetiamdiui-

Fingunt enim Deum inftar orbis planetarum, amp;nbsp;Oceani, extenftim amp;nbsp;diffufum efle,quafi mole amp;nbsp;quantitate lit ma-gnus. Inde dicunt: Humanitatem diuinitati non coextend r. Hoc enim verbo vtuntur Petrus Martyr, amp;nbsp;multi alij. coEXTENsvM verôpræfupponit extensVM.Cùm autem diuinitati propter præfentiam fuam , in cœlo amp;nbsp;in terra, qua omnia implet,non opusfitEXTENSioN E,neque ea extcnli fit : quæ caula quæfo eft, fi humanitas Chrifti cum diuinitate omnia implere dicitur,propterea ipfamquoque cum diuinitate coextenlam dici?

Deinde fingunt vnionem naturarum in Chrifto talem, Carnales cogitatlo-qiiód quemadraodutn corpus Planetæ àfui orbis ambitu, amp;nbsp;gemma ab annuli circulari forma, amp;nbsp;Antvverpia ab am- ““ plitudine Oceani nihil accipit , fed extremitatibus tantum amp;nbsp;fupcrficiebus vniuntur amp;nbsp;copulantur : Sic alfum-ptam naturamhumanam àFilioDei,amp;ipfius maieftate propria nihil participate,fed cum ea folùm vniri.

Cuius abfurditas vel vno illuftri Scripturæ teftimonio Rcfutatio abfurdif-apertèrefutatur, quodpaulôantè copiosè explicatumeft. fimarumiimtiitudi-Nam Paulus teftatur, quod in Homme aflumpto, videlicet „aturis inchdiio. inChrifto, 0MNis plenitvdo deitatis corpo-^®^^* Raliter INHABITET.NomincplenitudinisautemDeitatis, totamdiuinitatemintelligi extra omnem controuer-fiam pofitum eft,amp; nullo modo negari poteft. Hoc ft verum eft,quomodo hæ fimilitudines fimul confiftere,amp; præfentiç humanitatis Chrifti quicquam derogate pofliint ? ex qui-bus contra vniuerfalem præfcntiam humanitatis Chrifti, veftriargumentanturamp;difputant ? eftne totusOceanusin vrbe Antvverpiæ ? eftne totus annulus in gemma ? eft ne totus ambitus orbis in corporc planetæ ? continentur ne omnia mcmbracorporis incapite ? funt ne omnesramiin ftipitearboris?

Eftigitur imaginatiofalfa amp;c prorfus carnalis,cum deipfi-usDeitatis,turn humanitatis Chrifti vniuerfali præfentia; quæ non contra noftram,quæ Spiritus fanfti dodrinaeft, fed contra fuum ipforum carnale amp;nbsp;crafsifsimum figmentum pugnat.

Adcognofeendam ergo amp;. dijudicandam hanc contre- Conttoueifixde uerfiam,ante omnia opus eft, vt omnipræfentiam diuinita-tisredèconfideremus! cuius participatione amp;nbsp;communi- petendafit.’ catione,humanitatiquoque tribuitur, quam ex diuinitate ti. vnione cum perfonaFilij Dei habet.

Dehacautem præfentia non poflumus diccrc, quidamp; De/u quomodo qualis fit,fed duntaxat quid amp;nbsp;quahs non fit. Nam diuinita-tem omnibus creaturis præfentem efle, ipfæ creaturæ fuis

admirandis cfFeftibiis Sc proprietatibiis concionantur,amp; Scriptura apertè teftatur,quód Deus fit fuper omnia,pef omnia,amp; in omnibus,adeoq; omnia, cœlum Sc terramim* pleat. Quo fugiam à fpiritu tuo ? inquit Dauid. SedojO' M o D oprzfcns fit,non intelligimus.

-, Sienimlocaliteraccipiamus,amp; naturaliterfcucarnaliter deeacogitemus,aut ratiocinemurjin quas abfurditatesnô incidem us ? Nam ratione Phy ficæ feu localis præfend? con-fideratus,fi eft in omnibus,non eft fuper omnia:fi fuperOUI' nia,non eft in omnibus. Nam i n, amp;nbsp;s v p e r, diuerfalocafi« gnificant. Cùm ergo nullo horum modorum fit prüfens» verè tarnen Sc realiter præfens fit,reâè dicitur : fupra, infra, extra,amp; intra omnia,nullibi vel inclufus,vel excluîùs.Etno-tum eft illud vulgare amp;nbsp;verè didum.'Deus eft intra omnia, non inclufus, extra omnia non exclufus, fupra omnia non clatus,infra omnia non detrufus.

Nonautemaifumpfit Aoy©-' humanamnaturam,amp;fii’* itaconiunxiteain, ficutcorpusplanetæ fuoorbi, Antvvcr-piaOceano, amp;nbsp;gemma annulo, membrahumani corporis capiti,ramiftipiti arboris.coniunôafunt. Omnesergoil-lasfimilitudines in huius Myfterij confiderationc abijcin; mus. Quamdiuenimanimis noftris inhæferint,nihilreâi, autveri, amp;nbsp;Scripturæ facræ conièntaneum cogitabimns-Quæ fimilitudines cùm multorum animos occupaucrint! ideonequemyfteriumhoccapere, nequeveram eiusexpb' cationemaudirc,neque(ëilli fubijcerc pofiùnt.

Has veto cogitationes cùm abijccrimus ; reftat folùw verbum Dei, quod de ilia præiêntia admiranda Deitatis m omnibus creaturis concionatur. [Cuius præfcntiæ modus, nequefenfibus,nequc ratione percipitur,fed fola fidesin-telligiteum,quæcaptiuumducitintelleâum,amp;àMaieftatis huius perfcrutationc prorfus abftinet.

Deindecùmcadem iàcra Scriptura doceat, quôdFilius Deiinfuæperfonævnitatem humanam naturam aflumpfe-ritjamp;omnisplénitude Deitatis in ipfo corporaliter babi' tet.

tct,eamque faç propriæ Maieftatis participem feccrit,quam ad dextram virtntis amp;nbsp;Maieftatis Dei Pattis omnipotentis collocauerit,ineafede,quæ cœlum amp;nbsp;terra impl.et:Etapertè teftetur, qnod ad ccelos, in cœlos, amp;nbsp;fuper omnes cœlos afcenderitjVtoniniaimpleret; Quæcauiaeft, vtdeea quoq; maieftatecommunicatatantillum duhitemus ? amp;nbsp;tam aper-tisteftiinonijsScripturæalienum (eiifum affingamusPquae de hacMaieftate hominis Chriftitam tnagnificè conciona-tur,ad quam fecundum carncm Chriftusexaltatus eft ? Cô-donent mihi Domini auditores,quôd tam prolixusfuerim inexplicandafententianoftra,vtintcnigatur,quaderccon-trouerfiafitjpofthacbreuiorero.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. s E Z A.

Nûftri vßfnnt commemoratii ßmilitudtnibftf his ßgnificare voluerint: HurmnitAttm, cum fit circumfirift/i, non tàm latèpatère quàm diutnitatem,'vt qua in ip/à vniont maneat finitaycircumßripta, nbsp;nbsp;organica. Fndenonfiqui-

tur^quod diuinitof extra eam nihilagatficut non ita ah hu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

manitate cotinetur, 'vt nonpofiit extra ill am agere.Ego dico, ‘hominem Chriftum implere omnia, amp;nbsp;'vhique prafintem efi fi ;fid non humanitatem ♦

Similitudinesillasineptifsimascffc,nunc demonftranî-mus J quæ neque diuinitati, neque humanitati Chrifti, ncq; vnioni perfonali naturarum applicari poflunt.Et falfum eft, quoddicitur jDiuinitatem extra carnem aflumptam quid-quamagerejQuiaiN ea, cvm eA,amp;perEAMomniaagit, j ficut fupràprobatû eft. Prætereacùm dicis. Hominem omnia implere; nihil ad rem refpondetur. Nam refponfiove- cenfenfustn v«-' ftrafinquahanc phrafin explicaftis) fatisdocct,quôdfub bis,deceptioi»to. Tocâbulo Hominis,Dcitatem folùm intelligatis, quando'’quot;»

520 Coüoquium Motnpelgartenß. dicitis:Homo Chriftus implet omnia. Vobis enim idem 1*' gnificat,quöd Deitas humanitati vni ta impleat omnia :q®* manifefta frans amp;nbsp;deceptio eft,qua fimplices Chriftianip»' tantvos idem fentire quod nos, cùm nobifcum duntsx^i ijfdem verbis loquamini, interim tarnen aliud inteUigat« amp;nbsp;fcnuatis.

Etß diuinitas nonßt extenfi vel dißufa in omnii quiaeiißtritM, qui vbique totui eH-.nontAwen humAnitatem, qui a diuinitAti in f er fin a Verbi vnitu vbique eÜAm prAfientem ejjè cum diuinitAte. ld enim ff*quot; prietas^e^ veritagt;s corporü Chrifli non Admit tit : rè eJfentfAliter Adejfi nonfoteH^ nifiper extenßontJ»^' caU phyficA circumfiriptione, quA inflAr orbis turn cum diuinitAte extendAtur, vt vbique locorum it (ensfit.

Qualiseft humanæ naturæ vnio cum pcrfona Verbid FilijDeijtalisquoqueeftpræièntiæ modus. VnioauteniDO eft localis, fed perfonalis, qua Ao’y^-'cum omniplcnitudi-nediuiniutis in alfumpta Humana natura corporaliterha-bitat,finc qua feu extra quamnihil,fed omnia cvM E A, amp;nbsp;p E R EAM agit, ficut Pattes orthodoxiteftantur. Ideoqucadillamvniueriâlemprælèntiamjnullaopuseftio' calidiffufionevelextenfione. Quia intra sEhabetcaro Chrifti,quod humanitati eius hanc realem prxfentiam præ-ftat,non extra fe; ficut cnfCx veftra; fimilitudines false in-^ culcant. SiergoAó'y©-' vbiquepræfenseftjcur nonetiam humanitas, in qua Aó-y©j cum omni plenitudine Deitatis corporaliter habitat?

iti in humAnitute AjfumptA eîi^yt eÜAm extrA timfitinrelicpuiscrtAturisyneq^uein pArtes dißributui hießtpArs \óyov,i/lic AlterApArsifedtottu Aóyamp;', qui to-tus eUinhumAnitAteAßumptA, idem tot us quoqueeU extrn illAm. Ideo^propter illAm 'vnionem,non necejße eït, nequefe~ quitur : vbieunque eii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ibi quoque eit eius humAni-

Side veritatecorporis Chrifti, amp;locali eius circumfcri- Humamchrifti na-ptioncj Si tali præfentiæ modo loquaris; facilè tibi concefle- '“«.tocaiit« non rim,eo modo Chrifti humanam naturam localitéramp; circû- '' feriptiuè non efle vbiquepræfentem. Nam de locali hac prç-fentia, nulla vnquam inter nos controuerfia fuit, ficutno-ftrafcriptaapertè teftantur.

Cùm autem perfonalis vnio non lit localis, fed pcrfonalis, qua non localiter,fed perfonaliter Films Dei cum Humana naturavnitus eft : quxro,an MyQ-’ humanitatem alTum- q^ïMo. an chrifti ptamperfonaliter, hoc eft, eomodo,quo illi'perfonaliter vnitacft,Ybiquefecumpræfentemhabcat?vtnonfit in vno ;^Q'.yü pwfen« locoDeusamp;homo,amp;in altcro tantum Deus fine humani- * tate,ficutab æterno fuit ; fed vbique totus Deus amp;nbsp;homo, ibicunque eft Aô’y©-' ? Hîc mihi categoricè refpondeasquç-fo,tumapparebitomnibus,quidcuilibetChriftianohomi-ni hac in parte credendum vel non credendum fit.

OmniprAfentianeceffarïo prgupponit infinit am ejßenti- iniefponf.ad »gt;.’ • am :ideoqj vni Deitatiprorfius,et quarto^vt loquutur,modo propria eiiiVteam nullo modo in humanitate Chrißi, quan-

Colloquium Momp eigart enfè. tumuli hypoßAlice unit a, nunc eÜAmglorißcAlAt Agffoßfquot; re poßtmui. ^ïa corpus Chrifii ßuAW circutnfcriptieni^ perpetu'o retinet.

Nihil ad quæftionem refponfiim eft. Quæroenimdehn-manitate,in fuæ naturæ proprictate circumicripta feinpcr permanente,anAô-y©-'hancfinitam 8c circumfcriptamn^-■turam humanam in fuæ perfonæ vnitatem alTuinpta®» vbiqueperfonaliterpræfentemhabeat,vtvbiquefitDeusamp; homojamp;nohvnotantùminloco tanquam homoprscfens? Ad hoc refponde.

A 07©-' 'vhicunque eH-,cum nAturAhumAnA vniiuseih neque vfc^uAm eH, 'ut ÀfÙA nAturA hum An afepArAtusfit ÿfi^ tAm femper hAbetßbi perfonAliter 'vnitAm, ipuAmuu nituti hum An A cerio(li‘ circumfcripto loco continetur^ ^nonfi^ 'uhi AÓ7©-'prAfiens eß.

Adhuc nihil ad mcam quæftionem propofitam refpon-fum éft, videlicet: An Aoy ©-^ per fonaliter vbique præfenteiu fecumhabcathumaniutem?

ÎJumAnitas AfifitmplA Aôyq)ßu Tilio Det femper prAfietis eß.,quiA Ab eo nonßpArAturine^^FiliusDei,qnodAßtmpfiit, 'vnc^ttAm deponit ;Jed inde non (equiturjipubd in omnibus ib lis locisprffensßtj'vhiefl Ao'y ,propter 'verilAtem ^cit-cumficriptionemnAturAhumAnA,(puamp; in 'i/nelocoefitnitni-rum in cœlis non in terrA.

D. I A C o, B V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ».

D. B E Z A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

D. B E Z A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Eft ne modus illepræfentiæ,quo o Àô^©-'in terris,hominem afTumptum fecum præfentem habet, ver us amp;nbsp;realis, an veto fiditius amp;nbsp;imaginarius?

vides ergo mi Beza, quod neceffariô ftatuerc debcas, Àô-y op in coelis tantiim effe Deum amp;nbsp;hominem,vbi eft huma-nitasChrifti.Neque tarnenetiam in omnibus lociscceli, fed vnoduntaxat loco, vbi eft homo affumptus ; extra cœlum autem nudum Aó-y op fine fua humanitate ; quod tarnen non aperte audes dicere, quia intelligis abfurditatem, in quam incidis.

Caufa autem huiuserroris eft, quod in articulo de Coena infefpon.»d .Th*-Domini,de corporc Chrifti afferuifti : Humanitatis Chrifti quantumuis glorificati fubftantiam,non poffe re ipfa in terris effe amp;nbsp;præfentem ftatui aliter, QVAM LOCALl ET physica ciRcvMSCRiPTioNEjquodfalfumeft.

amp; fanguinis Chrifti, adeoq;totius humanitatis in terr is, in pluribus locis.nunquam credidimus, nunquam docuimus, nunquam fcripfimas.

Quæftioergoadhucindilcufla relinquitur ,ad quamca-tcgoricè à te refpondendnin crat,quod non eft faftumxùffl vnio non fit localis, amp;nbsp;tarnen realis,an falua localitate huma-nitatis Chrifti,vera amp;nbsp;realis eiufdem præfentia, virtute illius vnionis exifterepolsit,vtvbicunque fit ibi proptet perfonævnitatem quoquefitaflumptanaturahunianaPnô autemlocaliter,fedperfc)naliter,nonnominetenusautvcr' botenuSjfed reuera amp;nbsp;realiter?

ne omn^ifentia cum D.Paulo conftantet Si intrépide affirmatiuam humanitatts chri- tencmus Si afietimus, qui dicir: Chriftum afcendifle fupra ^'’Thcoîo'^oium'^' omues cœlos (afceiidit aiitcm fecundum humanitâtem, vvirtembcrgcnfi. quod negati non potcft, qui fecundum Deitatem fcmper fuitincœlis_)vT omnia iMPLERET,ideft,omnibuspr{-fens effet.

Matth.as. Quod Chriftus quoqueconfirmat,ctim inquit:Egofuin vobifcum omnibus diebuSjvfquead confummationemfe* Matth.ii. culi.Item:Vbiduo veltrescongregatifuntinmeo noniinti fum in medio ipforum. Modum autem præfentiæ tam no« fcrutamur,quàm modum vnionis perfonalis ratione amp;nbsp;in* telleâuhumano capere non pofliimus, qui inefFabilisamp;in-fcrutabilis eft, quem ipfe Deus folus nouit. Nobisautem fufficiat, quod, fecundum apertahæc, amp;nbsp;minime dubia te-ftimonia Chrifti amp;nbsp;Pauli,in terris non dimidium, fed totuni Chriftum præfentem habeamus,maximè autem Chriftum hominem fratrem noftrum,adiutorem in omnibus tribula-tionibus,vbicunq; locorum fumus.

Crambe. T^turndîuina humuna, inperfinn Chrifii it a ’vnïti fftnt, vtfuluix.fentpcr wane an t natura, earuw^ propriet at es Ratiocinatiohuma- diflin^uapropter etiawfl dicawui : 'Deitatem alicubi urn fideb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ejflt'vbi non eSihumanitat ; non tawen propt créa perfinsm

uînitatk eHgt;effi vbique : ito.proprium eli humanitAtii, effe ccrto loco circumßripium. Cum ergo humAHA Chrißi ka-turA,hAnc proprtetAtem ettAm in gloriA fAluAm retincAt^non •video,quomodo aliterprafens effepoßit, quam phyfica lo-call circumferiptione,

BeperfonaliprAßntia,quoddicii , ego vnionem quidem bumanAnAturamp;cumFilioDciagnofco ^credo^fedJuhflAn- opinioBes»cont» tUhumanitatis Chrifli in terris •veram amp;nbsp;realem praßn^ tiam nullAm aliam -video credere pojßum , quam localem phyßcam : qua ego earn nunc in cœlis, nuf-quamaliaseßdico. Et verba Pauli, c 'umdicit: Chriflum aßendiße [uper omnes cœlos , vt omnia impleret ad officium Chrifii, non ad omnipraßntiam referenda ejß dico.

Naturamliumanam in vnione perfonali,amp;in gloria, fuas proprictates retinere, nemo dubitat, ant contradicit;fed faluisproprietatibusillis,aneadcm natura Humana diuina gloria amp;nbsp;maieftate Deitatis propria or nari pofsit,quæritur? Quod de omnipotentiaamp;omnifcientia nunc probauimus, casque affumptæ naturæ realiter communicatas efle, luce meridianaclariùsapertis Scripturæ teftimonijs demonftra-uimus.

Reponoigitur in iudicio omnium auditorum Sepiorum Summa fummanim hominum: an ipfiquoquc credant, quod Deus nullum ali- inconttouerfiade urn modum præfentiæhabeat, quo aflumptus homo verè amp;nbsp;realiter cum Ao 70 vbique adfit amp;nbsp;adeflet pofsit, quàm Joca-lem amp;nbsp;pljyficum ? Non enim exiftimo, aliquem in toto au-ditorioefre,qui idairerere,amp; hoc modo diuinæ omnipoten-tiæ detrahere aufit. Non enim præfentiam nudam aut ocio-fam, fedvalde negociofamamp; efficacem Chriftofecundum humanitatem Paulus tribuit, Ephef.i.cuminquit-.Confti-

tnenseumad dexteram fiiam in cœleftibus,fuper omnï'” principatum,poteftatem,virtutemjamp;dominationé,amp;oni' ne nomen,quod nominatur non folùm in hoe, fed etiamin Heb.i. futurofeculo.Item:Omniafubieciftifubpedibuseius.Ineo autem,quodomniaeifubiecir,nihildimiliteinon fubieäu-

Tfai.*. NVNC AVTEMfinquitEpiftolaadHeb.) NON videmvs Gubcrnatioomniü oMNIA EI SVBIECTA ESSE. QuaregubematiOjdonil' ftnriamnècèSCib næm,amp;:admiiiiftratioomiiium vifibilium amp;nbsp;inuifibilin'”» pra:fupponit. incoelo amp;nbsp;terra,diuiiiam amp;nbsp;cceleftein præfentiam neceflâ' Difcrimeninter gu- fio præfupponit. Noii ciiim abfcns, fed præfens Chriftiis fti,amp;Ve'gnuramun- homo hæc omiiia fibi fubieäa gubernat: nili regnum Chri-danum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fti,in regnuni mundanum conuertere velimusjin quonon

ipferex, fed authoritatc eius præfefti amp;nbsp;vicarijdoininïn' turijs in locis, ad quæ rex nonperuenit,aut vbiipfep’'^' fens non eft.

multa,poteH,qu£ nonfacit,quia non njult. tem 'vulti'vtresfimulfit, nbsp;nbsp;nonft ; fmul localis,

lisfeu. non localisfit. Curn igitur Chrifius ver am humaMïif naturamperpetuo rctineat, cuius proprium eïi circumfiri-ptio localis : ideo non vultfimul in cœlo,lt;fi‘in terris,é‘'vlgt;^' que adejfi. t^lias contra veritatem Juam, quaipfeDttX cUjfaceret.

Nunc verbis Pauliamp;Chriftidemonftraui, quod c h r^-s T V s velit fua humanitate omnia implere: Ideo enim alcenditjinquit Paulus, vtomniaimpleret,non fua diuini-tate tantum, ad quamillo afcenfu non indigebat/quaiam inde ab orbe condito omnia impleuit; fed cum carne sva, vt loquitur Oecumenius,cuius hæc funt verba: Afceiiiiit fuper onines cœlos , vt omnia impleret: Etenim finquit)

N V D A quoque diainitate olim implebat omnia. Et in-carnatus, vt omnia cum carne impleret, defcendit amp;nbsp;afcendir.

Nequchacpræfentia humanitatis Chrifti Deus contra contraria?iiueife regulamveritatisagit, qua dicitur; quod Deus non velit,vc Jribuipoflunt” res fiinul fit, amp;nbsp;non fit. Pofiunt enim vni amp;nbsp;eidcm rei diuer-forcfpeâu, non modo diuerfa, fed etiam contraria tribui.

Sic huinanitati Chrifti contraria tribuuntur, locale amp;nbsp;il- Humanitas chrifti, locale;fed diuerforefpeélu. Nam localis dicitur, amp;: eftpro- calisTiuocSil prietatc fuæ naturæ,amp; manet femper : Illocalis autem,ratio-neperfonæFilijDei. NamYnaeftamp; eadem numerohuma- chrifti humanim nitaSjquælocalitercftin cœlo, amp;illocaliter in Deo amp;nbsp;cum Filio Dei vnita ; quod nemo fobrius, ne dicam pius, negate poteft. Deusenimnequelocuseft:,ncqueinloco. Eoergo modo,quoaliquidinDeOjillocaliter ineoeflejiieccffe eft.

Quia in Deo locus non eft: neque tarnen propterea fequi-tur,quiaillocaliter eft in Deo : Ergo non poteft localiter elfe in^œlo.

Sicigitur verècum Paulo amp;nbsp;cum Chrifto diccrepoffu-muî.quôd eadem Chrifti humanitas fitin cœlo localiter amp;nbsp;circumfcriptiuèjhoceftjproprietate naturæhumanx, quæ fempermanet; qua illi ratione fubftantiæ in refurreÄionc conformes erimus; amp;nbsp;fimul illocaliter in terris cum Filio Dei,eo modo,quo in Deo,hoc eft,cum Filio Dei perfonali-ter vnita eft.

Hi'c nullaimplicatio contradiftionis eft; quia contraria nonfimpliciter,feddiuerforefpeflu,vniamp; eidem tribuuntur.

Manifcfta autem fallacia eft à dido fecundum quid,ad di- Faiiaciiidiao (c-öumfimpliciter,quando ad hunc modum vosargumetl- aumfîmplicit«. tamini ; Humanitas Chrifti non adeft in terris phyfica locatione amp;nbsp;circumfcriptione : Ergo nvllo modo AD E s T.Nam verè adefleiam denionftrauimus. Nullû ehim

Chriftum in terris credimus,quitantùni Deus,amp;nonquO' que homo fît. qv o m o o o autem adfit, diuinae potentiïj fapientiæamp;veritatitribuimus, qui dixit: e g o syM yp* BI s c V M. Non dixit : Mea diuinitas eft vobifcum.

Ecoelis veniet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;'

Verbum ergo ( implere ) non ad prxßntiant illiW uerfalem ,Jed nd confummationem ofßcij Chrißi pertfM^' 'Diuinitnsimplet omniei,humAhitas non esi omnipr^fiit^-

Simplicifsimè nego, verbum [implere] hoe loco apu^ Paulum confummationemofficij Chrifti fignificare. Seri-ptura enim,quando de impletione eorum loquitur, quæâ“ officium Chriftiperrinent,addit : vt implerctur, quodfett' ptumeft. HÎC autem nullius Scripturæfitmentio,qu3:ini-piëta fitjfed de defcenfu,deafcenfu,amp;impletioneprarfentia: apertè dicitur.

Deinde verum eft, quod humanitas non omnia implcat» ficut diuinitas,quia diuinitas ieipfii amp;proprietatcfua:elîen-tiæ,Humanaautem natura,perfonali parpciparione amp;coni-municationc ipfius diuinitatis, fibi communicatz:Inq«i de circumferiptione humanitatis Chrifti nihilagitur, amp;co-' municationehuiusmaieftatisnon aboletur. Qmahæcæî-ieftas non eft localis,ideoque amp;præfentiacius maieftatis localis noneft.

Colloquium Mompelgartenß. ^29 ßntiiiw non admit tit, quA foliufDei profriAe^i,in quarto ■modo.Bthumananatura/ecundum proprietatem ßtanatu^ TAiVt manet finita ^circum/cripta,ßc vrto duntaxat loco continetur ,neßießmul in coelo amp;nbsp;in terris prteßns eße potent.

Probes ergo v n o, v n o (inquam) faltem Scriptura: te-ftimonio,quôd hoc veritas corporis non admittat,amp;eredam tibi. Nam ego apertis verbis Scripturæ probaui, quod Humana natura capaxamp; particeps fada fit t otiv s pleni-tudinis diuinitatis ; cur igiturnon etiain huiusprxfentiæ? Deus enim,vt creaturæ præfens fit, extra fe non egredi-tur.

De analogia fidei fuprà fatis eft didum, quod contra nos Honpugnet, Ego autem teftimonium Scripturæ poftulo, V N V M tantùm,quo id probes ; fed nullum audio. Cùm igi-tur nullum pofsis producere, indicium auditoribus relin-quo.Spero autem,me fatis demonftratre,quia Chriftum fua humanitate fupra omnes coelos afeendifle Paulusteftatur, vt impleret omnia; hoc de præfenti gubernatione creatura-rumintclligi, non de confummatione officij, quodillià Pâtre in terris iniundum fuit.

t^ediatorisofficiumeH,nonfiolumperpafionem mor^ pemediatotisoffi-temfiiam,nos Deo Patri reconciliareßedetiam médiat orem

Item, officium eit-n ell, nos 'quoque Accerfere, -vt cum ipfi loan.ir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus, Sicut fcriptum eît:Pater •volo, vt nobi ego fum ,fint it-

idmmecum,quos dedifli mihi, 'vt ‘videant glortAm mtxn' Hoc ante ajcenfionem Chrifli in cœlùm , nondum impletuw fuit •,,quodnunc Chriflus in coeloimplet, cuiuscauf etisJ» afcendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.n

chiiftusquomodo nbsp;nbsp;nbsp;Quod ad mediatorisofficiuiTi,amp;eius partes attinet,qu0-

tus noften^ coeiofit ’'^’^dam pucrilis c ft c Ogi tat io de Chrifto,fi fingaturproft«-tuSjvel fupplex genibus,manibus expands coram Patrepto nobis intercedere,amp; Pattern pro nobis deprecari; fed virtus mortis amp;nbsp;refurredionis, loco intercefsionis perpetuoin Chrifto apparet coram Patre,amp; loco efhcacifsimæ orations eft coram Deo Patre,propter quodin vera fide atque fiducia in Chriftum,Patterninuocamus, amp;petitiones noftrascon-fequimur,

Quapropter quod Paulus dicit:Chriftum nunc poftafee* fum fuum omnia implere:ad prælèntiam amp;nbsp;in cœlo amp;in terra, amp;nbsp;ad regni adminiftrationem refer tut, quodàPatrcfu-per omnes vifibiles ôc inuifibiles creaturasaccepit; qiiipio' rum miferiam, tanquam homo non eminus afpicit,fedpra-fentifsimus videt,amp;eos contra malos défendit atquetue-tur.

Oflendehumanitatem faStameffe Deitatemiconcedt-mus,earn quot^ omniprafentern effe.

commnnicatioma- Nuncdemonftrauiparticipationediuinæ MaieftatisoiTi-tatVum°nitatemin' nipræfentem faélam: neque tarnen proptcrcain Deitateni Dcitatcm. conuerlàm,autDeitatem fadam efle. Tuaautem Reueren-tiaptoferat V N V m(v nv m inquam)Scriptura:teftimoniun), quo probet, quod Maieftas diuinitatis propria, humanitad Chriftirealiter coramunicata, quam facta Scriptura coni-mendat)

mendat,fit donum creatum. Probaquæfo,vnofaltem tefti-moniojamp; contentus ero. Nam in facris, falutem animar um noftrarum concernentibus, fine verbo Dei nihil affirmare aut negate debemus.

tx analogiafidei probaui,quani/itffcereputo ; ^UiH do-eet,quod Filifts Dei vtra,m humanam nAturAm cum omnibus ej/inttalibui proprietAtibus Ajjumpferit, ne^. CAm •vnquAm depomt.PrAtereAquiAhAcmAießas donumePi, tdeocreau-, fii^uidemomniA donu er eAt afunt.

Quod hsc maieftas donum fit,nemovnquamnegauit; • ^uia non eft humanæ naturae proprietas,fed à diuinitate Fi-11) Dei humanac naturae accefsit. Sed D .Beza demonftret,vbi feriptum fit in facris literis,quöd fit creatum donum ? Nam Chriftus nos non ad ratiocinationes humanas, fed ad Scri-pturamablegat. Vbi feriptumeft?

Totus Chriflus eH vbi^ omnipotens ',fednon totnm Chrifli. Tft fèmper confundis AbßrA^um amp;nbsp;concretum ; huniAnitAti tribuis,ciuodhomini tribuendum er At. Doce au-temhumAnitAtemfA£ÎAm DeitAtem.

De illo trito amp;nbsp;vulgari difto ; quödtotus Chriftus fit vbi-qucjfed non totum Chrifti ; quomodo verum aut falfum fit, amp;nbsp;quomodo ad hoc negocium applicari pofsit, fuprà à mc fatis diftum, fed à te non refutatum eft. Similiter quoque oftenfum eft,nos abftraftum amp;nbsp;concretum minimè con-fundere. Vos autem pro concretis habere, quae funtabftra-, öa,adoculum demonftrauimus.

Sicquoquenon opus eflcjvtdoceamus: Humanität«®* Deitatemfadam : fatis diâûeft. Quia hæc com mutation/* turarum, excommunicationc maieftatis, nulla ratione*«' quitur,autverè colligi potcft.

5“!’®*quot;^'.’.*’“™''quot;*' Eeoiamprobaui. Nonenimaccidens.fedfubftantiahU' tatis Chrilti omnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n- r j- r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

impiet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mamtans Chnlti afccndit fuper omncs ccelos, vt omnia m;

amp; «fnHouerfiquot;°de Erratautcm DomitiusBcza fvtpace eius clicam)!® prafJ’ntu'h^mani- eo,quodputat humanitatcm Chrifti fua fubftantianoiiom-tatischriftiin cœ- niaimplerc pofle,nifihatphyficè, localiter,amp;circuniitri‘ vbi^uïtitèl^**' ptiuè. Quæ opinio fl vobis cximi pofietjfacilisinhactota controuerfia amp;nbsp;expedita vja ad concordiam efler.

Eipiieatio vetbo- Filius hominis quando in terris cum Nicodemo loqu«* rorachufti.ioan.a. batur,(inquitChriftus) eftincœlo. Non ait:FiliusDeigt;®® defoladiuinitateintelligatur; fed filius hominis, Nonau-tem phyficè, localiter, Sc circumfcriptiuè fuitin cœlû ,ieu y N1T A T E perfonzjficut Auguftinus loquitur; feu proptet vnionem perfonalem , qua Chriftus humanitate fua no® modo in coelo,fed ipfis calls fublimior faftus eft.

^^liud eHfilius hominis t aliud humant tas. minimenegamus,filium hominis turn in cœlofuijji,ciuiüf interriscum T^cedemoloquebatur^fedhumanitatemetui in cœlofuijfi, negamits.

Si verbis Chrifti,humanitatiipfiusnihil tribuituncùm inquicFilius hominis qui eft in cœloî turn etiam Petrus in cœlis

Colloquium Momp eigart enjè, colis futt^ùtn in terris verfaretur. Nam diuiiiitas,quæiii terris in ipfo Petroeftamp; habitat, ea quoque in cœliserar. Vosautemperfilium hominis nihil aliud, quàm Deitatem intelligerc.fupràexThefibus veftrisdemonllrauimus.Sicut enim in enunciatione hac ; Homo eft omnipotens ; per hominem, folùmDeitatemintclligitishumanitati vnitam : fie eüamperfiliumhominis,eandemdiuinitatcmduntaxat ac-cipitis, vt fit hæc fententiaiFilius hominis eft in cœlo, id eft, diuinitas(quæ cum humanitate vnita eft, vnde Filins Dei Homo denoininatur) eftin cœlo. Quod nemo verèpiusamp; intelligens probabit. Si enim hæc verborum Chrifti fenten-tiafiiifletjpotuiflct etiam aliter loqui.

Sed progrediamuretiam ad viuificationis communica-tionem : quæ non minus propria diuinitatis eft,quàm nunc commemoratapropria. Putoenimauditores noftrosfatis intellexiflcjquôdcontraomnipræfentiâ humanitatis Chri-ftijnullum Scripturæ teftimonium afferre, neque gloflàm verborum Pauli à vobis allatam , probare pofsis, qui tam aperte teftatunChriftum fua humanitate fuper omnescœ-losafccndiffe, VT omnia im pleret;quodnequaquam deimpletione officij eius intelligendumeft,feddepra:fen-tia ipfius in adminiftrationc cœli Si terrx aperte concio-natur.

ƒ dtpartibu'S Um prolixe dij^utamus, hoc eti, de aU-c^uotproprietatibu^ diuinitatis, an ea ajjùmpta natura com-tnunizatA ßnt realiter : Citm nos paucis expeditepojjèmw. ^mnifiprobeStHumanitatemejfi Deitatem faàam'^fru-firadefingulis attribut is diuinitatis labor ab is, vt eas a^um-pu humanitati communicatas doceas.

Curdefîngulisattributis diuinitatis, amp;eorumcommu- cutdefingnioTûaT-^icationcin perfona dilputemus, caufamabiiüuocxpofui. commu^nkadonT *

videlicet, vtauditores omncs intelligant,nosex parteno-ftra,in noftris Ecclefijs 8c Scholis, humanitati Chrifti nihu adfcribere,cuius non aperta amp;nbsp;manifefta minimeque dubiJ teftimonia Scripturæ facræ habeamus.

lui.Deviuificatio- nbsp;nbsp;Inpriinisverô ncceflariumeft,vtde communicatavirtu-

nî^tinnc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t« viuificandi certi fimus; cùm in Coena Dominica carnem

chiifti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chruti nonaliam ob caulam,quam propter viuincationem,

quæramus amp;nbsp;fumamus. Non enim corpus Chrifti cibus ventris eft:, quod inftar vit ul i næ carnis per guttur in ventrem traijciatur;fcd ore fumitur,vt fit nobis cibus arterns vitî! quam Chriftus nobis fuapafsione amp;mortemeruit

Hanevirtutem autem non habet Chrifti caroper fejfed «umcaeffeetalit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

participatione leu communicatione diuinitatis f id eft, FilijDei. Quonram foIiusDeitatis eft viuificare;qmd cniinmagis Deus proprium habet.? aiuntducenti PatresSy* nodi Ephefinæ. Ad hune ergo modum argumentor.

CBn«rmatio,ear- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SicaroChriftieft viuifica: participatione virtutis folius

Deitatis propriæ viuificat. Sed caro Chrifti verèeftviuifi-ca. Ergoparticipatione virtutis diuinitatispropriæ viuificat. Vel: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Qmequid realiter viuificat,ei virtus Deitatis propriâcô-tnunicatacft.'Sed caro Chrifti verè amp;nbsp;realiter viuificat. Ergo carni Chrifti virtus diuinitatis propria communicatî eft.

Maior probatur ; quia folius Deiproprium eft, viiiificarc; quod à nemine negatur.

Minor probatur Ioannis 6. Caro ineaverè cibus eft; Non autem cibus ventris,fed vitæ æternæ.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B E Z A, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k,

Si communicAtiontntpro vnioneaccipis,ipHodcaro Chrißi ‘vnitaßteum vtrtute sviuificandi, qua eïi diuinitatisfro-pria,^concédatotumargumentuilt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

i,l J r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ■ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. CaroChnfti,qutgt;-

pieutt amp;nbsp;perfecte omma) qua nobu ad confequendant 'vitam modofecundum ^ternam neceffariafuerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiVv^Idfic ™

Deinde etiam earn ob caufàm , quia cum carne noftra est 'i. o\^oo\iÿï^ddeHeiufdem fuhßantU-., nos nonnifi cornmu-nicitioneillius carnistquam infu£perfon^. 'vnitatem affum-pfit,membra chrifii efficimur,qui caput corporis eHwnde vitain nospromandt.

ß^odautemcarniChrifli 'vis^ 'virtits altquainßt -vi- Anincamechtifti !■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ c r infit vi» viuificandi

TJiuißcare dicatur ; hoc nos pernegamus.^ua in partefen-tentiam noflram Cyrilltts confirmâtßib.ó.deTrinit.Decebat nullam altam rem creaturam -viutficare pojje, etiamß in-telligatur efjè caro Chrifti ,SECVNDVM 0 D CARO ES E,nifi ßolamDeitatis natur am.

^ibtts Cyrillus non car ni chrifti ßedfoli diuinitati hanc tj'tmatque virtutern,tanquam Filq Dcipropriam incom-fnunicabilem tribuit.

_ Peto vt mihiexhibeanturcadetn verba CyrilU denuöre- catoclmftiquo-citanda,qusEcurn noftra fententia prorfus nihil pugnant. modo non dUatui IademenimàCyrillononfcmelpofita,fcdaliquotiesamp;co-piosè repetita amp;nbsp;inculcata funt.

Si enim diuinitas 8c caro inter fe ratione proprietatum -fuarumconferanturjfolius diuinitatis ita proprium eftviui-ficare,vt etiam caro Chrifti hac virtutc indigeat, qua feipfam viuificcare non poteft, fed à diuinitate vitam accepit, vt ipfa Öviuat.Quapropter fi naturæ car nis proprietaté confi-eanunquam eft,nunquam fuit, nûquam erit viuifica, fed ipfa viuificatione indiget. Quid vis amplius ? Si veró candemcarnemin vnione amp;nbsp;rationc vnionis perfonalis in Chrifto cófidcres; nó folùm viuit in Deo,ficut nos viuimus, qui

^^6 Colloquium Mompelgartenfè, qui nobis omnibus vitam præftat,ficut fcriptum eft : In îpf® viuimus,mouemur amp;nbsp;fumus : fèd etiam virtutem viuificandi IN SE habet,à diuinitate fibi communicatam. Sicutfcri' ptuin eftjloannis Dédit filio vitam habere IN S £ IP S 0,S poteftatcm dédit ci etiam facere indicium, jQTl -4 FiLifS HOMINIS EST. Quæ vis nulli alias ccelefti auttcrreftri creaturç communicataeft. Sicutlcriptumeft:Primushomo Adam fadus eftin animam viuentem; ExtremusAdatnigt;* SPIRITVM VIVIFICANTEM.

MplV” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et hanc cfle Cyrilli perpetuam fententiam, qui fuorum

verborum optimus interpres eft.ipfius apertifsimis verbis kntenUide'Xi- ” demonftrabo,quæficfonant.’Noii imperitèomninoFin-ficacainecàiifti. quot;'.FICAM CARNEM eflc negatis. Nam ü S01A intelligî-„ tur,NrHll prorfusviuificarepoteft,quippequæviuifican-„ teindigeat. Cùm verô incarnationis myfterium laudabih t, curafcrutatifueritis,amp;habitantem IN CARNE cognouC' „ ritis : Quamuis NIHIL PENITVS CARO, PER „PSAM, POSSIT, TITIFICAM TANEM FACTAM ES-,,SE CREDETIS. NamquoniamcumviuificanteverboC^ „ ROconiundaeft, TOT^ FIFIFICA EFFECTA £SE-M Nonenim ad corruptibilem fuam naturam,iunäumD^^ „ FERBI/Mdetraxit, fed IPSA AD MELIORIS FIRT^-TEM ELEFATA EST. Quamuis ergo NATFRA CAR-3gt;NIS, ft CARO E5T,viuificarenequeatjfacittamenhoc, ,gt;lt;^IA TOTAM FERBI OPE RATIONEAlül^cepit^Co’:-3gt; pus enim eft,nô cuiufuis hominis,cuius caro prodeflequic-JJ quam non poteft; (Non cnim Pauli,aut Petri, autcseterorû) JJ fedipfius FITAE amp;faluatorisnoftri lefuChrifti CORPI'Sgt;

N B. JJ IN QFO plenitudo Deitatis habitat corpora'iter, JJ hoc poteft. Namfimelcùmnaturaliter dulce fit, eaduld^ JJ facit,quibusimmifcetur: nonne ftultumerit,viuificaniver* J, bi naturam putare nô dedifle Homini, in quo habitat, viui' JJ ficandi virtutem? Quas ob res caro quidem cæterorum oni-j, nium,NIHILprodeft:CHRISTI AFTEM CÄRO,quiai“ JJ ipfa vnigenîtus Filius Dei habitat S O L 4 viuilîcarepoteft-

Hæc Cyrilli verba tam manifefta,perfpicua,amp; aperta funt, vt nullaglofla indigeant, neque gîoflam tuam admittant. Qdbusapertè teftatur,carni Chrifti vim amp;nbsp;virtutem viuifi-candicommunicatam inefle,quanon modo iplà viuat,ficut Petrus amp;nbsp;Paulusjfed alios quoque viuificare pofsit. In quam De vîuifica came fententiamj quàm plurimafîmilia einsdiâareperiuntur, quorum pauca quædam recitabimus.

Viuificatcorpus CHRiSTI, amp;ad incorruptionem fuainioan.iib.j.cap.jy. participatione reducit. Nó cnim alterius cuiufdam,fed ipfi- hxc diaa cyriiii usriT^E CORPUS EST, virtutem Verbi incarna«reti-tiens, amp;nbsp;plenum poteftateillius, quo amp;vniuerfàfunt amp;vi-uunt.

CORPVS METM VITA EEPLEKijmortalcm caruem idemcap.ij.iib.4. aflumpfuSedquianaturaliter TITA EXlSTENS,hâbito inipfa:TOTJM ad yiTAM MEAM REFORMAT.

Item:NATRRA CARNISipCâPER SEviuificarenopo-ibilt;iCap.î4. teft:quidenimmaius natura Deitatis haberetPNec sola ESSE in Chriftointelligitur,fedhabetFiliumDeifibicon-iunétumjgfl constbstantialiter vita est. Quando igitur viuificam Chriftus carnem fuam appellat. Non ita ILLI, VT SiBi.fmeproprio fpirituivimviui- “ ficandi attribuit. Nam propter feipfum Ipiritus viuificat, J D cnrs VIRTTTEM. C^RO perconiunâionemconfcen-« dit.^OMODO autemidfiat,nec menteintelligere,nec “ linguaeloquipofiiimuSjfedfilentio4C FIRM4 FIDE ID fufeipimus.

Idem : Car o vitæ fada vnigeniti caro, D jz j r 7 7 £ 7^1 i-ib. i o. in loa». riTAE TRADVCTA EST.

^ibus verbis Cyrillus vim viuificandi carni Chrifti non folùm attribuitjfed fimul quoq; diuerfitatis rationem ofte- «îîn hlmaniwte'^' ditquôdaliter KERBO,feuFilioDei,alitercarnitribuatur, chufti.

Verbo tanquam effentialiter amp;nbsp;naturalitcr propria; carni autem,quiaverboperfonaliteriun6taeft.

Expedit« via ad fan- nbsp;nbsp;nbsp;Vtiiiam vcro excmpluin Cyrilli pariter omnes feqW'

aunconcoidiim. j-emurjamp;id firma fide fufcipereinus,quod nequcmentein* telligcre , neque lingua eloqui pofl'umiis. Sicpia,fanöä) amp;nbsp;Deo grata Concordia in hoc fummo fidei Chriftian? articulo facile conftitui pollet, imo iam confiituta effet.

NamficaroChriftijVT caro e sT,confidereturetiani in Chriftojtam non viuificarepoteft.quam me3,autalteriiis hominis caroj quoniam eflentix noftrx carnis,exceptopeC‘ cato J per omnia fimilis eft. Sed quoniam cum dininirate FilijperfonalitervnitaeftjQ VI vita e s t ; inde hanc vim (lient Cyrillus loquitur) haufit,vt ipfa quoque huius communicatione,verè amp;nbsp;realiter eftefta litviuifica.

CyrilltK in omnibus commemoratls diCtis carni ebri/f 'utuificam virtutem dx yjim tlUm tribuit, quia PER of ortet nos fieri membra Chrißi', quod nobis Chrifltttf** fafiione ^3“ morte in CAENE EE PER CARNRi'^ fromeruit,^ caro ex carne nofir a, nbsp;nbsp;os ex ofiibus noßrisfi

Deindenegij.,quod 'verbo [HAERIENDI} 'vim in carnem Chrifii effufam intelligat ;fiicut tu vu, cnf' nem extra Deitatem VIM VIVIF IC AND I IN SR habere à diuinitate effufam, qua non minus ,quam iffsW’ tas ,frof ria fiua 'virtute 'viuificet. ^od nosnonconid'^' mu4,ledfrorfiusnegamus. Vis enim 'viuificandiitaDeitit^ fropria neque carni Chrifli, neque vlli creature ctHiquot; municaripofiitynifiin Deitatem conuertatur.

Quod incommemoratis teftimonijs amp;nbsp;didis non ratio^ lt;nbsp;nemeriti, Cyrillus carnem Chrifti viuificam appellet/c^l vim

Colloquium Momp eigart en[è. ^^9 vim amp;virtutem viuificandi adeöquc operationem diuinita-tis propriam carni Chrifti per inhabitationeriicomrnuni-catamtribuatjadiam commemorataCyrilli dida aiidito-rem remittimus,amp; ipfius iudicio eommittiinus. Verba enim Cyrilli clarioraelTe non polTunt.

DeindequodD.Bezadeyi feuvirtuteviuificandi incar- Catnischtiftivi» nem Chrifti effufaloquitur, quafi à fubftantia diuinitatis diui^uiu fepVau^ 't'AóyovjfeuFilij Dei feparata amp;nbsp;pcrinde in humanitärem a(-fumptam cffafa fit,ac fi quis oleum exvnovafe in aliud ef- • fundat; fciat, hanc opinionem vel cogitationem nobis in mentem noftram nunquamvenifle.

Vnaenim eftvita,vis amp;virtus viuificatrix feuviuificain vnavisviuificmdï Chriftojvidclicetætcrnailla infinita diuinitatis propria amp;nbsp;inchnfto. eflentialis,amp;nódu£E,vna£Eterna eflentialis diuinitatispropria, altera creata, à. diuinitatccflcntialifeparata,in hu-inanamnaturamefFufa,quahumanitas IN se iTAfiteffe-fta viuifica, fient Filius Dei in seips o viuificam virtu-tein habet. Abfit inquam à nobis, vt tale quid de Chrifto homine vnquam cogitauetimus, ne dicam crediderimus, dixerimus, autferipferimus. Quemadmoduin fiipràquo-quede duplici, æterna increata, amp;nbsp;de creata diuinitate amp;nbsp;omnipotentia diximus ; quæ omnia nobis falso tribuun-tur.

Sed dicimus :vitam, vim amp;virtutem viuificandi diuini- v«viuificandipeo tatispropriam amp;cflentialem, humansc naturæ Chriftiper chnftTcommu'ni-vnionem perfonalem, amp;nbsp;cum verboconiundionem reali-ter communicatam efle, vt nunc poft vnionem fadam amp;nbsp;glorificatam humanam naturam hæcvita, quæ ipfc Ao'-y©-' viulficationis vli FiliusDcieft, non ira diftindè agat, vthuius operationis visjiionfit hiimanitati communicata; fed quod caro Chrifti agatamp;opereturvitam,amp; viuificationem reali amp;nbsp;vera com-tnunicatione virtutis viuificandi.

« sic Synodi Ephefinæ Patres docent,nos ad Euchariftiî® percipiendam accedere,amp;carné Chrifti manducarenoun* quam communis alicuius , aut etiam fandificati homing corpuSjfedipfius Vitæ proprium corpus, quod propter™ communicationem virtutis viuificandi,quamin se babeît’ etiam verèviuifîcuscibus fit. Sine qua reali communicatio-nemanducatio corporis Chriftiin CœnaDomini,qu^”' ore,mera CapernaiticaxgEo/potyix amp;'cyclopicalaniena cat; nis Chrifti eftet; cuius Neftorium Patres accufariint, ip» * veto reus eflenoluit,quôdfolùm de communicadonepto-priorum humanitatis contenderit.

vi°râm Verba Patrum Ephefini Concilij fie fonant : Accédions Uibeiedisitux. itaqueadmyfticas benedictiones, 8i fanctihcamur,paniu cipesfanâæ'carnis amp;nbsp;pretiofi fanguinis omnium noftruat faluatoris efFeéd ; 8i non quafi carnem commune™ percipi-entes, quod abfit, neque etiam vtvirifandificatijamp;V^rbo coniunâi fecundum dignitatis vnitatem, aut ficutdiuina® polsidentisinhabitationemjSED VT VE RE VIVIFIC^' TRIC£ nbsp;nbsp;nbsp;ipfius verbipropriam faétam. Vitaenimnatu-

raliter VT DE VS exiftens.quiavnumcum carnefua,viuifi-catricem earn profeftiis eft. Etideô quamuis dicaturadnos; Amen dico vobis,nifi manducaucritis carnem filij homin'^» non tarnen earn vthominis VNIVS ex nobis exiftimarede-bemus. Quomodoenim IVXTA natvram sVAMvi-uificaeflepoteritcarohominis?££D VT VE RE PROPRl' AM. El VS F ACT AM , qui propter nos filius hominis Û-lt;ftus eft. Haétenus verba Patrum Ephefini Concilij.

PræteameminerintauditoresColloquij,phrafin[iN se] fupra à nobis explicate,qua: ambigua eft,cùm dicitur : quod caro Chrifti in se virtutem viuificandi habeat, vel non habeat. Alias enim intelligitur tanquam eius rei proprium, cui hac phrafi tribuitur ; qua ratione fola diui-nitas vim illam in se habet : alias veto fignificat com-municatam, ficut Paulus de Chrifto : In ipfoinhabitat om* nisplenitudoDeitatiscorporaliter,hoceft,I n carne

EIV s;Geut omnes Orthodox!Patres interprétai!tur.Plcni-tiidincautemdiuinitatisquoque vitam feu vim viuiGcandi contineri,netno dubitat. Ideo etiaiu carnem Chrifti i n s e habere vitam, verè amp;nbsp;reélè dicitur,etiamG diuinitas eam aliter in fe habeat,quàm humanitas aut caro eius in fe habet. Et ficquoque Scriptura, imôChriftusipfe,loquicur,cù.n!in-quit;dcditGliohabereFITjIM IN SEMETlPSO,amp;;po-ioan.s.'i teftatemdéditeietiam iudiciumfacere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 4 ,F l L I K S

CùmigiturChriftus vitam dupliciter in fchâbeat.videli- viuificandivi» quo-cetjUnquamDeus 8c tanquamhomo ; ideo operatio viuiG-cationis NON distincte vnitantumnaturæ,ideft,fo-lùmdiuinitati,nequefolihumanitati,fcd vtriqueGmul tri-buitur.Et quidem vtrique IN S E, fed diuinitati duntaxat PER SEjhuraanitati autem duntaxat propter comunâ.io-nem cum verbo aferibitur.

Hac ambiguitate phrafeos explicata,omnes intelligunt, communicationeviuiGcationis in carne Chrifti, Deitati nihil adimi,quod ipfius proprium cft;neque humanitati quic-quam tribui, cuius capax aut particeps non fit faâa. Et ftc Chnftus totus, Deus amp;nbsp;Homo, viuiftcationem in myfterijs operatur.

Quia veto veftræ Thefes aperte habent,quôd vis ilia viuiGcandi diuinitatis propria, nonfit afl'umptæ naturæcom-municata;quæro,amp;petofaltemv n v MfacræScripturæte-ftimonium àte profer ri, quo probetur, vimillam viuiftcam in carne Chrifti, non diuinitatis propriam, fed quiddam creatumeffe?

t- J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• viuificandidiuiniti*

uipcanat (J'utrtui ^de g'«« tu loqueris,en diuinitatispro- tis ptopda,fu com-prti, Ideo humana natura aßiimpta non poteli communi-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vu j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cari.

cAri. Si (nim commune proprium ejjedeßnit. Si pro^^^' ùm mAnetiCommunicArinon poteH.^Ando homo Chrifrgt; lehouA dicitur^ 'vis uiutficAndi eitribuitur. Ideo^nonnt' gAmui homini tribui ; ßd humAnitAti tribui non dicimu^) AliÀshumAnitits ejjet lehouA, Aut diuinitof ; quad mihi pfO' hurt cupio.

Ratiocinafionein amp;nbsp;gloflam tantùiTijfed nullum Sfiiptii-ræteftimonium audio , quo probetur, vim viuificandiƒ ƒ c A R N E Chrifti, efle quiddam creatum, amp;nbsp;non ipfius diui' nitatis propriam vim amp;nbsp;virtutem. Peto igitur v n v m tan; tum Scripturæ teftimonium, quo id probetur, aut probari pofsit.

cyniiujibftiaftis DcindccxCytillo quatuot aut quinque apetta ptodwi , munïclcioie‘viuis- teftimonia,in quibus vim viuificandi carni Chrifti afcnbit-Mtionis vtitut. nbsp;nbsp;nbsp;In quibus non concreto vocabulo,vt VOS vocatis,[hominisJ

lèdabftraétofcarnis] vtitur. Caro (inquit) Chrifti,corpus Chrifti,naturacarnis,viuificat. Corpus vitæadvitaDeirf' formatum eftjcaro ad virtutem vitæ reduâa eft,amp; confer'’' dit,amp;c:

nîenptopriaiïujie- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communc ejßepoteltynifi deßnAt eßeproprium. ComWi-

neenim amp;nbsp;proprium opponuntur,ne^ueßmul conßßttt de vno (ß codentpr^dicAri poßitnt.

communicatiopre- nbsp;nbsp;Propria fine omni confufione communicari pofte, fupr^

prioruni quaiitiit. fimilitudiiie ferri igniti ad oculum demonftratumeft. Et-simiiedefetroigni- enim ignis vîm lucciidi amp;vreudifetro cômunicat,quæfunt amp;nbsp;manent ignis proprictates, nequevnquâ ferro, fient igni infimt;ferro tarnen verè ôc realiter comtnunicantur,amp;jn-funt per vnionem,quorumcommunicatione ferrum cfliciti quçd line h^c communicatione præftare non polTet.Neque propterea

C’illoquium Mompelgarten/è. ^4.^ propterea tarnen vis lucendi amp;vrendi fitfcrri propria, aut definitefle ignis propria.

Sic operai'io viuificationis feu vis illaamp; virtusviuifican-dijinanetdiuinitatis propria, neque vnquamfit humanita-tisChriftipropria;eidcni tarnen nihilominusverèamp; realiter communicatur. Caro enim Chrifti non viuificat natura-lialiquainfita infeparabilivirtute viiüficandicreata,fedvir-tutediuinitatispropriafibiqueconununicata agit,quæipfa agitdiuinitas.Namàdiuinitate nonpoteft feparari hæcvis viuificandi.quoniameflentialis amp;nbsp;eflentialitcr Dei propria eft. Sedfidiiiinitas à carne Chrifti fepararetur, (quod tarnen nunquainin ætcrnum fiet) visilla viuificandià carne Chrifti quoque fepararetur. Sicutà corpore feparantur omnes virtutes amp;nbsp;operationes animæ,quando ea à corpore fepara-tur. Quodputo omnes auditores intelligere pofte.

T« probes : humanitatem ChriflifA^am eJ^elseitAtemf ttmprobaßi quoque, ebquot; ego etiAm concedAW, CAra infe “vint 'virtutem uiuificAndi hAbcre,ficut Deitas hübet.

Ciim nullum prorfus Scripturæ teftîmonîum contra nos ‘etiamde communicationc attribut! viuificationisDiuini-tatispropriæ, à teafferri pofsit, quodcarni Chrifti fecundu apertaverbaChrifti,amp; Patrum teftimonia minimèdubia, communicatum eft'e,manifeftè demonftrauimus;ad poftre- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.

mum attributum Dei accedamus , quod e(l religiös a leiigiofa adcn». ADORAT! O. Et probabimuSjCain quoq;carni, feu huma-, Xnit«isC^HU.^* nitati Chrifti verè amp;nbsp;realiter commtinicatam elle ; quam nifi qiiis VNA ADORATIONE,cumfilio,tanquam verumob-iefttimadorationis inuocauerit,eumpcrfona; Chrifti vni-tatemfoluere,amp;cumNeftorionaturasin Chrifto feparare, conftanterSeintrépide afl'erimus. Sicautemargnmentor..

SyHogifinuî. Quifqui’s adorationcm in Chrîftoad folani Deitateind'* sepïrauo adoratio- rigit;ille natufas fcparat, amp;nbsp;perfonam diuidit. Vosdocetis! ióchtSo' adorationem religiofam ad folam Deitatem, tanquama^l obieétiim adorationis vnicum, dirigendam cfle. ErgoM' turasinChrifto cum Neftorio feparatis, amp;perfonam ei«« diuiditis.

ixBeF.Kvnumamp;pei l^rno noflrum docet : hominem Chriftum neneiTah adquæftionemde oYAndum j duntaxAt negamus t humAnitatem AdoTi^’ »it^buwumDei. dAmeffè. 2^m Aliud cît homot^quot; humAnîtos.

Chrijiui AdorAndtKiC^uiA eîi D ErS,HttmanitasAUtem,fogt; CAYo Chrißi^ noneït Tgt;eus ; ideoj^ etÎAm non elt obied»J’^ AdoTAtionti ,etiAmfi Ko'^f^ ferfonAÜter fit unitA. 'Totu^ Chrifitim AdorAmus,fied non Éotum Chrifli, id esi,huniint‘

tAtemcumDeitAte. ^odfiimilitudine exflicAhimus. Ri' ■ gern vel Pr inci fem Adoro furfurAtum, cor on At um, dextfgt;' tenentem fieftrum. In UIa AdorAtione non refpicio ‘Vtl coronAm,quAm in CAfite geflAt ; Aut AdfurfurAm,qM tus eH ; Aut Adficeftrum, quod mAnu tenet} nec tAntcJ^fiquot; fArocoronArntfurfurAm Aut ficeftrum À Rege. Siciniilt;‘^^‘ tione religiofiA Chrifli, inuocAtionem noflrAm dirigintut ii Tilium Dei,id eP{,Ad diuinitAtem eius,tAnquAm Advnu»igt;^ frofrium obie^um religiofiA AdorAtionit , non td bn-munit Atem eius ; nec tumen humunitutem ù Deitutt

ReucrendcD,Beza,non modo dignitatem tuam,fedm-primisllliiftrifsimum Principem ComitemFridericum,amp; cæteros Dominos auditores,fubmifse5treuerenteroro,vc patien*

Colloquium Mompelgartenß. 54.$ patientes mihi aures prxbere velint,donec ex libro,quem in manibushabeojpauca quædam rccitaiiero.

EftautemliberLampertiDanæijGencuæ, Anno Chrifti LamperriDanal ? ?ƒ• ^yP’5cxcufus,cuius Tituluseft:ExamenlibriD.Kem- dé^rd^gSfaldotaquot;* nitijjdeduabus naturis in Chrifto, in quo fequentiaverba tionecamischiiûi. lcguntur,qua:breuiterrecitarevolo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rag. is.

Primùmigitur noftrafententia eft breuibus explicanda, iftanimirum: TotumquidemChriftum ànobisadorariamp; inuocari,neperfonam Chrifti (qua: eft vnicaex vtraque na- “ turaconftans^diuidamus.feufeparemuszNôautemiN to- « tvm CHRISTI adorationem propriè dirigi, ne naturas, “ qua:in eainconfufæ manent, confundamus, aut humanam lt;lt;nbsp;diuinæexæquemus.Noftraenimillaamp;adoratiojamp;inuoca- ff tio,proprièamp;perfcnequefertur,nequedirigituriN ipsam cHRisTicarnem,{èuhumanamnaturâ,sED in ipsam** CHRISTI DEiTATEMjiionquidemquacfubfiftatfeorfim Si feparatim extra naturam humanam aflumptam (quod ** fenfit Neftorius, amp;nbsp;Cyrillus in Anathematifmis refutauit) lt;« fedquæcumeâdemaflùmptanaturainvna perfona fcmper coniunlt;fta,amp;copulatamancat. Quemadmodumenimiau- *« dantes queinpiam(cxempli gratiâ ApollOjillum Pauli Apo- ‘* ftolio'xu^’yop)vt tvAoyjop, amp;nbsp;maxima ratiocinandi,intelli-gendiquefacultatepræditum.totutnquidem ipfurahomi- “ nem,qui animo amp;nbsp;corpore conftat,laudamus, nominamus, ** prædicamus:ratiocinationis tarnen iftius,acintelligentiæ laus, amp;nbsp;prædicatio AD illiys dvntaxat animvmquot; pertinet et RESPiciT,quinon feparatimamp;perfe,‘* fed vnâ cum fuo corpore manet nihilominus coniunótus. “ Sictotum quidem Chriftum (qui Deus amp;nbsp;homo eft) ado- “ rantesamp;inuocantesjtamen propriè amp;nbsp;pcrfeillam laudem, « inuocationem,amp;adorationem,NOM ad totvm chri-‘* STI, SED AD EIVS DEITATEM REFERIMVS, ET IN-** tvemvr: quanquam non «WfxQ©-» fubfiftentem, ideft, '* nôextra humanam naturam hypoftafin fuam feorfim habe- “ tem.In fummaigitur, dum Chriftumadoramus,amp; inuoca-

itius(hic autem de religiofo ciiltujd eft,religiofa,nonautciö ciuili adoratione, amp;nbsp;inuocationeagimus, de qiio nobifcum confentitKemnitius) adipfam Chrifti carnem etiam ih ILLA VNIONE PERSONAE M A N E N T E M,proprièamp;pCf fcNON DIRIGITVRj AVI SPECTAT N O S T R A ilblN-vocATiOjET ADoRATio. Atqjhuius noftræfeiitentii hæ funt è multis aliquot rationes.

Prima. Malediétus(ait,exipfaDeiperfonaroquens,Pro; pheta)virille,qui fiduciam habetin homine,amp;ftatuit carné brachium fuunijIerc.iy.y.Caroautem Chrifti,eft veracaro, SchomoChriftus, verus homo. Quiautem religiofociilW quempiam hominem adorat,autinuocat,illefiduciarafcgt;'’ in eohabet,quemitainuocatamp;adorat. Quarequiadipü’’? Chrifti carnem fuam adorationem dirigit, is ex ipfiusDc* oremalediétuscft.

Secunda.Iifuntverildololatrxjqui feruiunr,idefiado' rant,feuinuocanteos,qui natura non funtDij, Galat. 4.Af caro Chrifti non eft natura Deus,quamuis fitveroDeohy' poftaticèvnita.Ergo quiadeampropriè dirigunt fiiamin* uocationem,funtveri Idololatræ. Hæc autem vox natvra» tantieft in hoc loco Pauli momenti, vt etiam li vertiffl^ Kemnitij dc reali communicatione eftentialium Dci»ö$ proprictatuminnaturamhumanam aft'umptam comniei’' tum,tamen propterea carnem Chrifti efle obietSumadoW' tionis,non efficeretur,quiagratia,non natura efletDeus.

Tertia. Qui conferuos fuos, amp;nbsp;qui fiint ex fratribus, rd'quot; giofocultuadorâtvelinuocant, ij abipfo Spiritu lanftoptf angelumreprehenduntur,amp;damnantur,Apocalip.i?'''^'^' fuio.22.verfu8.AtChriftus, qua homojcft conferuuS)^ vnus exfratribus noftrisjicetprimogenitus. Ergo quaho-mo, non eft adorandus velinuocandus Chriftus.

Quarta.Solus Deus eft adorandus, Apoc.i5».verfu lO.O' ro veto Chrifti non eft Deus. Ergo.

fo,cfl:inDeumblafpheinus,Deut. 4.6. ïo.iy. Matth.4.ver- camem chnfti ad-fuio.Caro Chrifti etiatn glorificata, amp;nbsp;in vnioneperfonæ osantes, ftcundum Chriftimanenseftcreatura,AiiguftinusinIoannemfcr.$8. phemL™

6. Paulus,quuin Chriftumaitefleadorandum,explicat, cuius natursc ratione id illi tribuendutn fit.appellanseum Deum,Rom.p.5.ErgoChriftus,quäIgt;cüs,amp; non q v a HOM o,eftadorandus.

AitDotninusIfai.43.GIoriammeamaltcri non dabo. Gloria adoration», Caro Chrifti non eft Deus. Ergo gloria Dei non eft illi dan- •’““anitan chnftt oa. hit autcm n xc gloria Dei,adoratio religiola. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ta, fccundwn Da-

■ 8. HieolimfuitNeftorij error,vtChriftum,quâhomo FaifSn. eft,vnâcum Verbodoceret efte adorandum. ErgoNefto-rianus eft,qui idem hodie docet,amp;vrget.

ncm amp;nbsp;adorationcm n o n in ipfam carnem Chrifti e t i a m contrarium omne» In HYPosTASiFilijDei manentem, dirigendam

ESSE, SED IN iPSAM FilijDeitatem.ErgoPatribusOr-carochrifti?» thodoxis,amp;pia:,eruditæqucvetuftatiac Ecclcfiæ contradi- •• adorationis ob-cit, qui vult amp;nbsp;fentit, amp;nbsp;dicit, cùm Chriftus adoratur, ant “ nb. inuocatur, IPS A M christi carnem esse ctyoQjE« huiufmodiadorationisjamp;inuocationisobiedum. Et pau-lopoft: Qm verb id fieri,obfecro,poteft,vt, vtfihumana Ratiocinatiohum»-Chrifti natura, religiofo cultu, velut amp;diuina,colaturac nafaifaamp;impia. adoretur,nonfit ipla quoquediuinafeuDeus?amp;percon-fequens, vt iam falua maneat naturar urn differentiaPEt pau-lopoft; Primum omnium laboratfKemnitius)partimin fo- pig.4:.. lidifsimo Sc inuiâo illo fiindamento diftbluendo, quo dici- vnicum fundame«, citur : Nullam creaturam efte adorandam: partimin ilia ^ei^îofamïdo?»-* verifsima , 8c aptifsima de diadematc , quo Rex ornatur, tionem ««« quodque cum ipfo Rege falutatur,, fimilitudine eluden-da, Aitigitur ( Kemnitius) non efte adorandam carnem

Chrifti EXTRA vnionem. Sed quis hoc vnquamHhit» autfenfit? Imo Patresipfi, quorum teftimoniaprotulij^ Cato chtifti etiam catnem Chrifti,etiani in vnione manentem, negantdirigf' ‘adorandä.fioanZ ^am eflc adoratiotiem noftram, idque aperte. Petitigitut ciedimus.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptincipium Kemnitius,amp; Patres peruertit, dum vult eoruiquot;

fententias in fuam fententiam cótorqucre, qui tam pet' Nevnita quidem fpicuè doccnt: ne vnitam quidem Aoytÿ carnem in Chrifto obiedum noftræ illius adorationis. Ratio eft.-quonianj ictcum aaoiationis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i »n* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de

reiigiofe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caro Clirifti, ETIAM IN VNIONE, vcra caro elt, avert

Horiendum auditu. Crcatura.ldeoquc N V N Q_V AM R E LIC I O $ O CVH’ IS’ ADORANDA. Hadciius vccbaDaiixi,cx ciuslibtoKC'quot; rata.

Scripftt qiioque in libello,haud itapridem etiam Genen? imprellójfui titulus eft: Aflertio, amp;'C. cogitationemdelquot;*' manitate Chriftiin religiofaadoratione non modo non nC' cefTariam , fed etiam PROCVL ab ea removendaHi NE evLTvs, qui foil Deo debetur,ci quoq; tribuatur.Vef-ba eius funt:Nulla verb carnis aut humanæ natura: cogiw'*’ neceffaria eft: ImopRoRsvs rem ovenda à religio^ Dei diuinæquenaturæ etiam IN christo ipsoaduri' tione.Q^oniamhie honos soli deodebetur.Deut/-Matth.4. Hadenus Danæi verba.

Ha:cverba,PrinccpsIlluftrifsime,amp; Auditoreshumanil-fimi, humilitcr amp;nbsp;obnixe oro , vt diligenter expendantur. Quorum hæcfèntcntia eft; quod in religiofa ado rationed inuocatione Chrifti, omnis cogitatio ad folam diuinitatem» tanqua vnicum obiedum adorationis rcligiofæ,fit dirigen-da, vt Qv AE v N A fit religiofæ adorationis obiedum. Quii* quisautem diuinitatem amp;humanitatem Chrifti in religio^ adorationeamp; inuocatione eius coniunxerit,amp; hxeduofi-mul obiedum adorationis dixerit,vt non folùm in diuinin-tem, fedetiam in alfumptum hominem confidat, amp;vna re-ligiofa adoratione inuocet; hunc ex ore Doi malediftuiOi Iaololatram,blalphemum, amp;nbsp;damnatutn cfle:quia creatura: hono-

Colloquium Mompelgartenfè. ^49 honoré tribuat, qui foli Dco amp;nbsp;diuinitati tribuendus fit. Ac nequisputet, quumdicit: Humana naturam non pro- Quidinteiiigatriv p RI E amp;nbsp;PE R SE obieâumreligiofæadorationiseflejeum præo^i^amp;p'eZfe''^^’ hoc intelligere de Humana natura fine rcfpedu vnionis con-fiderata,amp; quafi feparata.’feipfiim difertis verbis explicat, quidhisvocabulis[propriè amp;perfe3 fîgnificariautintelli-givelit,videlicet, quôd Humana CHrifti natura N F L L o MODO obiedum fit adorationis, E T i a m in IP S A VNIONEconriderata;qaiiûtcreatur2,amp;NON NATT^ R Deus;quia etiam in ipià vnione creatura,permaneat, ideoque fine Idololatria N F N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M inuocâri pofsit. Qua-

IIGIOSO CVLTV ADORANDA. Me nihil calumniari, fed bona fide verba eins recitafle, amp;nbsp;eorum fententiam bre-liiterexplicare,minimècorruptamaut deprauatam, ipfius apertifsima nunc recitata verba docent. Hæc Illuftriff.Prin- Horrenda amp;nbsp;abomi-cepsjamp;auditores humanifl; dodrina deadoratiqnc Chri- quot;quot;leadwadone' fti, auditu valdè horrenda eft. Q^ôd videlicet inhomine cbiifti. Chrifto non fit confidendum : quifqnis autem id fecerit, eum ex ore Dei maledidum effe: Neque eundem in tenta-tionibus, cruce, amp;nbsp;afflidionibus, à nobis inuocandum: Cùm tarnen fumma confolatio nobis in homine Chrifto, feu ipfius humanitate repofita fit, quoniam fine hoc Media-tore nullus nobisadDeum in precibus noftris acceffuspa-teat. Mediator autem non eft Filius Dei folus fine fua hu-uianitate ; fed quoties de Mediatorecogitamus, totics quo-que ipfius humanitas in mentem veniat pijs cogitationi-bus,neccffeeft.Sicut feriptum eft: VnuscftDcus, vnuset-iam Mediator Dei amp;hominum,H OMO lE SVS C HR i- i.Tîm »• RT VS.

Eumigituradorando,nonfolùmcum diuinitate eiuslo-quimur,ficutDanæus falsô amp;impiè docet, remota humani-tate (quantumuis à diuinitate infeparata, fed cogitatione duntaxatfepofita,neparticepsfiat huius honoris amp;nbsp;cultus) lcd ad ipfum humanum Spiûtiun Chrifti tanquam ad ve-

Tumquoquehuius rcligiofæ adorationis obieâum,viiâ^^ minimè feparata oratione inuocationem noftram mus,tanquamadPontificem,qiiifecundum carncm te^ Heb.i.4. tusnoftristentationibusaffici, amp;nbsp;nobis credere amp;auxiW poteft,vt Apoftolus loquitur.

Etfienimhumanaeius natura eft amp;nbsp;man et creaturajf^' am in ipfàvnioneiDoniinus tarnen earn in vnitatein pe'’*®. næ fuæ a{rumptam,amp;ad dexteram virtiitis amp;nbsp;MaieftatisPf collocatam,honore fuo proprio relieiofæ adorationis gnatuseftjVtcogitationibiis àreligioiaadoratione FilijD^ non remoueatur,fed non minùs in illam, quàm in ip“': Dcitatemdirigatur, qvi x'eumFilio Dei perfonalitervnj ta,amp;in thronuniDeiproprium, addexteram Partisowiquot;' potentis collocata eft.

Aaor.7. QuemadmodumetiamStcphanusfecifleleçturjCÙ«’'*' derer Chriftum ad dexteram Dei ftantem,orauit : d 0 ki'*’ IE s V fufeipe fpiritum meum. Stephanus diuinitateinn®'’ vidit. IdeoquenonadfolamDeitatem, fed ctiamadillufP hominem,quemviditad dexteram Dei ftantemjtanquiquot;? ad obiedum verum fuæ adorationis,quem verum Deuni^'' fç credidit, fuam inuocationem direxit, amp;nbsp;ab humanitîi^ eiusinuocationem nonauertit. Itanos quoque nonfeo’^quot; fîmDeum,amp;feorfim hominem, fed vna adorationeTotum Totas chriftm.Deî Chriftum inuocamus; qui Totus,Deus amp;nbsp;homo, obiedui” »as amp;nbsp;humanitas nbsp;nbsp;adotationis cft rcligiofæ,diuinitatis quidem propriï, iwtu'

Qiwndoigitur dicitur,quod Chrifti humanitas nonfit obieótum adorationis religiofæ ; quôd etiam preccs noftMt In admonîtionede cœlo fecuiidum humanitatem, non audiat ; ficut Heidd-üb, coacoidiï. nbsp;nbsp;bergenfcsThcologiapertè feripferunt ; maxima pars con*

folationis pijs confcientijsin cruce amp;nbsp;calamitatibus adimi-turjquod in Ecclefia Dei intolerabile, amp;nbsp;Anathematifino gt;nbsp;oâauo Concilij Ephefinitanquamimpium amp;nbsp;blafphe^“’’' apertè damnatum eft. Cuius hæc funt verba : Si quis ^“det

Colloquium Momp eigart enjè. ^51 dicere: afliimptumhominemcoadorandum,amp; conglori-ficaiidum,amp;coappellanciumcumDeo VerbojF T A L T,E~ krai CKM XLT£RO,amp;non potiiis vna adoratione colit hnmanuelem , Sc vnam illi glorificationem adaptat, fc-cundiim quod verbum caro faftum eft ; Anathema fit.

Quod ad fimilitudinem deDiademate,fceptro,amp;pur“ puraRegisattinet,quamvos accommodatifsimam cfledi- icntc,7népüffim». citis; Refpondemus nos,earn duplici nomine longe ineptif-fimam efle. Qupniam neque intelligens eft Diadema, purpura,autfceptriim Rcgis,neque cum Rege perfonamvnam conftituunt, Quapropter Regem adoranshomo, amp;nbsp;genu fleftenSjiion Regis diademati,fccptro amp;nbsp;purpura: loquitur, aiitgcnufieótit,neq; honoradorationisadilladirigitur,fed ad ipfum Regem.

HumanitasautemChrifti non eftinftardiadematisjfcc-ptri,autpurpuræ;fed ad conftituendam perfonam Chrifti necefl’ario requiritur , fine qua natura l iliiis Dei non eft Chrillus, cum rex fit, amp;maneat rex,etiamfi diadema,pur-puram,vel fceptrum deponat,quod etiam facere folet.

Quapropter cum Chriftum adoro, non tantum Deltas eft religiofæmeæadorationisobiedum, ficut Lamper-tusDanæus impiè aflcrit ; fed humanitas cum Deitateeft illud obiedum. Sc fic propriè t o,t v s Chriftus Deus Sc homo,quern pariter vt Dominum amp;nbsp;fratrcm atque carnem meam fic adoro:Ecce DomineIefuChrifte,fumcarotua; Tu verb ad tantam maieftatem eueftus me tarnen non de-fpicis, fed pro fratre tuo agnofcere dignatuses : Intuum crgofinummeam miferiam depono,tufis mihiadiutorin hactribulationemca,inquaconftitutus fum.

Longe ergo Sc magisaccomraodata fimilitudoeft,qua Patres vtûtur, de corpore amp;nbsp;anima hominis: (Quemadmo-dumcaro amp;nbsp;anima rationalis (habet Symbolum Athanafij^

eft vnus homo:fic Deus amp;nbsp;homo eft vnus Chriftus.}In C®? inuocatione feu adoratione, (fi Rcx fuerit) nó cum folaip*' nia,neque cum folo corpore, fed cum corpore amp;aniniaeiu loquimur, nó folùm animam fed corpus eiusintuentestaH' quam obieftum adorationis, amp;nbsp;corporis quoque geftu'” accuratè obfêruamus, an fereno vultu Rex noftraniora-tionem audiat, quam non folùm anima, fed corpore quoq« audit.

H«c (inquam)accommodatifsimaamp;aptifsima fitniliW' doeft,quacommunicatio honoris adorationis explica^f» qui V N V s amp;idem non folùm Deitati, lcd etiam carnip cftjhumanitatiChriftijininuocatione religiofajexhibctuf’ Quaetiamexprimitur,quod non foladiuinitas,fed etiafö humanitas eius,adcoque TotusChriftus,Deus preces noftras exaudiat,amp; intelligat : non quidcm propn^' täte natur« fuæ human«,alias Petrus amp;nbsp;Paulus nos quoqn^ audirent,fed communicationediuinæMaieftatis quæinvnione Perfonaliper exaltationem in Thronum“!' uinitatis proprium naturæ humanæ verè amp;nbsp;realitcrin CW*' ftocommunicataeft.

Quam communicationem proprictatum diuinitaos','* humanitate Chrifti aflumpta, dum negant aduerfarij gt;nbsp;hunctetrum amp;horrendum errorcmincidût, quôd docent Chriftum fecundum humanam naturam preces nonexaudire,quiahocfitfoliusomnipotentis naturïp**’* prium,idcoquc etiam fecundum humanitatem noniniW' candumeftc. Qupdfanè in Ecclefîa Dei horrendumau®^ tu eft.

Egopaulôprolixiorfuiin explicanda doftrina Ecd^n^f rum Qoftrarum, de vera amp;nbsp;religiofa adoratione Chrnquot;' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•“ quâ®

Colloquium Mompelgartenß. juamiudiconeceflariam,amp;auditoribus minime moleftam uifle. Pofthac,quantum fieri poteft, breuitati ftudebo.

Si adejjit Danlt;it^s,hAberet quodreJJ/onderepojpf. T^obii Excui«i», ic appr«-bipartes nonfunt datte,vt proipfi rejpendeamus. l^nre- contra Reiig^ftm fogies autent apudipfutn aliud, quam humanitatem non mJ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lationcm»

Aaorandam, quta caro non eU Tgt;ein. Vos ab firaUapro con-tretisfumitisjf^dicitis idem ejje, ßdicatur : Homo Chriflus tit adorandtts, nbsp;nbsp;Humanittts Chrißi eîi adoranda. Prius

(oncedit Danausßedpoßerius nepat, quod nos quoquenega-mus, ^apropter inde colligi non poteli ,DanieumßenßJße: Uminem Chriflum non adorandum ,feuinuocandum eße.

Tot us chriflus adoratur ,ßdnon Tot um Chrißi. Vo-tdoulaabflralda^ concret a non ßnt confundenda ',^na-twarumatqueproprietatum difltn^iocontra Eutychianam nbsp;nbsp;nbsp;‘

cotifufîonem natur arum proprietatum eît retinenda-,quod »■ Cjridoaccuratefa£lum legimus,qui in loan. lib. 2. cap.p2. cyrîi.înioan. ub. ». ßßriptumreliquit'.SimpliciterhumanitasillalN SESE, verba; Nos adora-d^noninillo refle£lu confiderata (inquitCyrillus) tidorantibus connumerat, adorat etiam Chriflus, VT Homo,poflquamß.^us efl Homo, ^..^idoraturautem fimper cum P atre,^ Spiritu,quia verus Deusßcundum na-turamest. Etidem'.lßumquot;vthominem Çinfefi,•videlicetab- cyrii.dereâafide filuteetiam in •vnione confideratum) Immanuelemadora-*^ bimus ? Abßt, Deliramentum enim hoc eßet, deception error. In hoc enim nihil ab qs differremus, qui creaturam 'vltrafa^orem,^ conditorem colunt.

Colloquium Momf eigartenßgt; üsnxivcrbaamp;fcn- perfpiciiajcùmînquit: Caro Chrifti eft veracaro, amp;nbsp;HoW” ^hriftiis cft vERvs HOMO. Qui autem religiofo blafphema in Clin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i ° f.nm n

ftmn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QJEMPIAM H O M I N E M A D O R A T, lllenduciam Hian) gt;»

eo habet quem ira inuocatamp;adorat. Et ad Chrîftum ho-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MINE MjDiftum lercmiæuion fine maxima blafphemia,äC'

commodat: Malediftus vit,qui fidvciam habet in H o MIN E. Q^id igiturmagis apertè dici pofl’etin hominem Chriftum, contumeliofum amp;nbsp;blafphcmum? _, . confenfus in verbis, nbsp;nbsp;Quôd autcm tu inter homiiiem Si humanitâtenidilcn-

diiftnfio in rebusSc nien facis,amp;pvopofitionem concedis, cùmdicitur: Homo ÄU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chnftus eft adorandus;led negas,quando dicitur: Humain

tas Chrifti eft Omnipoten5,autadoranda ; nihil aliud,quam præftigias verborum efle,iam pridem diâum Se detnonliri' tûeft. Quidenim quæfo eft homo finehumanitatePToHeao hominc corpus amp;nbsp;animam,quid reliquum manebit ? Nom® Latibuium erroris fine rc. Si humaiiitas Chrifti etiam in ipsa vnionb»

fubpropofitione; /quod Danæiis aliquotics repetit,amp;. iiiculcat^nô eftadoiau-dus]dctegitur^'^'’' ‘d^iftiio’^'‘odo viiquam verè à vobis dici poteft, quôdhomo ' Chriftusfitadorandus?Sicutenimfupràhasenunciatiou®s intelIexiftis amp;nbsp;explicaflis:Homoeft omnipotés, oflinifons» omnipræfensjid eft, Dîitas hunianitati iunâa eft ommpo-tensjomnifcia,omniprçfens;lta etiam hancpropofitionçm: Homo eft adorandus;intelligitis,amp; expIicatiSjidcftD®quot;^^ Ludibriura verborû hunianitatiiuiida eftadoranda.Non autem exiftimo quen-ïnphiafibMvüMus. qua^in hoccœtueflc, qui nonintelligathocmerufflludi* briû vcrboruelTc ad decipicndos fimplices hominesexco-gitatum, vtcùm audicrint, vos quoq; dicere:quôdhofflO Chriftusfitadorandusjexiftimentj nullam internos haem

parte diftenfionem eße: cùmintantumdiflentiamus,quan-tum cœlurn à terra diftat.

Refponfioïd diftü Idem relpoudemus quoqjad didum toticsà vobisallatiu ToVochriftoic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Totus eftadoranduSj fed non Totum Chnfti®^

nuö ad indicium auditorumprouocamus,anChriftus totus fit fine fua humanitate ? aut ad Totum Chriftum non requi-ratur

CoüoquiumMompelgartenß. ^55 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

îatuï etiam humanitas? Qupniam per fona tota Chrifti, non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fola diuinitate,fed etiam humanitäre conftat, 5i fine humanitäre non eft ChriftusJalfifsimum ergo efl'e omnes vident, amp;nbsp;manibus palpant auditores,quod vos affeuer atis; T otum Chriftüadorari,fihumanitaseius cogitationibus noftris, à religiofa adoratione remoucatur, amp;nbsp;nó fimul etia adoretur.

AdDiftaCyrillirefpondemus: ea verifsimaeffe,ficurilla quoq-,omnia,quæde,viuificarione ex hoc authoreavobis allatafunt.Queinadmodum enim caro Chrifti, v t c a r o viuificarenonpoteftfitaetiamhumanitas Chriftiin s t s e, finerefpcétu vnionis cum diuinitate, adoranda non eft.

Kefpedtumautem ilium ncque intellcxit, neque explica- Refutatio depnu»-nirCyrilluSjficur D.Beza intelligit, amp;explicat. Cyrillus tionUveAotum enim perrefpeäumvnionis intelligit realem communica- R^fpeaus vnionis, tionem dignitaris, amp;nbsp;honoris adorationis, in naturahuma- quomodo in cytUL nafadlam. Chriftus (inquit Cyrillus) femper accepitab An-gcliscultumamp;adorationem. EratenimîemperDeus. lam cyni.inEpift.ad autemadorantipsvMetiam VT homineM.QuodChry- ch^yfoft.,aHeb.t. foftomus clarioribus verbis explicauit; Re vera magnum, admirabile,8cftuporeplenumeft, carnem nostram furfumfedere,8cadorariab Angelis,amp; Archangelis,öc Che-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rubin,8c Séraphin. Hoc fæpius ego in mente verfans,ECST a-

l SIN p ATIoR.'n.Bezaautemcumfuis,refpeétumiliumfi-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nc communicatione huius honoris intelligit, per inde ac fi inteipietiti»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quis cum püeo, fccptro amp;nbsp;purpuraRegis loquatur, quando c»un V Cibo.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dcma,fceptrum, 8c purpura audiunt, 8c intelligunt ; tantun- nbsp;nbsp;nbsp;fimiiitudin«

l dem quoq; Chrifti hnmanitatem in cœlis audire,cùm Chri-1 ftum inuocamus, quoniam folius omnipotentis naturae fit, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omniü cordium cogitationes,8c fufpiria (quae cfficacifsimae

1 nor inuocationis, 8c religiofac adorationis illi non conueni-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ar. Q^odnonmodófalfum,fedetiam plané impiumiwdicar

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Äiusalferere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xy i Inci-

^omodoin err o- nbsp;nbsp;nbsp;Incîduntautem in ilium errorem, peruerlâ applicatio»®

tem de âdoratione fimiütudinisdercgepurpuratOjVclcoronato,quafi inu anta uei anj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ eft humanitatîsChrifHcû

Filio Dei. Quod etfi ipfi non dicunt, tarnen ex hac fimilitu' dine contra Religiofamadorationem carnis Chrifti contra nosadhunc modum argumentanrur, amp;nbsp;horribilemilium errorem defendunt.

Germana (ëntentia Quandoautem Cyrillusinquit.'qucdhumanitasfeipmm ▼etboiumcyriih. gdorantibus connumcret, Sc Chriftus vt h o moadoret: Item^quoddeliramentum fit, ft v t hominem Immanuckm adorcmus Chriftum ; non fimplicirer,fed fecunduniAUid loquitur amp;nbsp;intelligit,videlicet,fi intelligamus hoininé Chn* ftum duntaxat ratione proprietatis nature humanx,fiucre-fpeâudiuinæMaieftatiscommunicatæ. Ineodem eniæk-broadTheodofiuminquitCyrillus:Neque opinorhuma-nitatem, fiin Chrifto intelligatur amp;nbsp;dicatur, diuinâ gloria priuandam.

NamquatenusuoMOjamp;inquantumHOMo in se et PER SE EST,adorauitficutaliushomoDeumPatremnia-nibus in cœlum lcuatis,qua ratione etiam adoratibus con-numeratuseft. Etquatenus homo in seamp;per fideratus, non eft Immanuel, fed quaten^s cum Filiol^^* perlbnalitervnitus amp;coniunduseft.

’ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quia veto vtMediator amp;nbsp;interceffor pro nobisorauit»

Mediatorautem non eftvthomotantùm,fedetiamvtDeuSj adeoque fimul Deus amp;nbsp;Homo ;vt hoc Mediatoris officium impleretjfeipfum ratione communicatæ Maieftatisexina-niuit.-vt fimul tanquamDeus amp;nbsp;homo adoraret, amp;nbsp;n®“ ipfum tanquam non folùm Deum amp;FiIiumDei,fedctiani tanquam hominem adorantes non repellcret. Sic Petrus®' quit:Tu es Chriftus Filius Dei viui. Cùm autem difeipufi ® nauieum inuocarent tanquam hominem, (nonenimeu® fbla ipfius diuinitatelocuti funt) non re puliteostanquu® blafphemos idololatras , fed imperauit vends amp;nbsp;libc® eosjidquecumfumma admirationepopuli,

Colloquium Mompelgartenje. culumhotninitribuebat. Quiseftille,inquiunt,cui amp;inarc amp;ventiobediunt?

Luditautem hîciterumD.Bezaæquiuocationejfeuambi-guitatevociilarutn[in sese]quasitaadhumanitatéChri-ftt refertjvtcam abfolutè ab adoratione excliidat, fiue in vnione.fiueabfquevnionc intelligaturjquod Cyrillus non facit. Ideoq; deliramentum, deccptio amp;nbsp;error eft, ficut Cyrillus loquitur.

C^amuis enim humanitas in s e s e non adoratur ficut Quomodo humani-diuinitas,quæ vt adoretur,humanitate non indieet ; adora- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in sesk

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. adorctur, vcluon

turtarnenhæc ipsa hvmanitas in se ratione vnio- adoictui. niSjfeu propter, feu pervnionem cumFilioDei, qui banc hunianitatem,in fuum proprium Thronum diuinitatis col-locauit,amp;AEQvALITATEM GLORIAEcicoinmuiiicauit, ficut Patres in explicationeverborum Pfalmi: Sedeàdextris ineis;apertèteftantur.InTheod.dialog.2.Athanafius:Cor-pus eft cui dicit Dominus : Sede à dextris meis.

Sichodiequoqjincœlis apud Pattern Mediatorem agit, chriftutCeus k amp;:interccdit pro nobis. Indcautem nequaquam fequitur, Homo,mediatorin quodillifalfocolliguntjideo humanitatem Chriftiinccelis ** exiftentem à nobis in terra exiftétibus fine blafphemia ado-rari non pofte. Non enim feruili habitu genua coram Deo Patrefleâcndo,ficut in terris fadum eft,fed confiderationc ineriti,intercefibremamp; aduocatum agit; quod non folius humanitatisjfed Totius Chrifti,Dei 8c hominis eft; ficut et-iam Deus amp;nbsp;Homo fimul,amp; non vt homo tantum,Mediator inter Patrem amp;nbsp;peccatores eft.

Vifusfum fortafsis iterum côcionari;fednonmodôdo- Excufatiopreiixi«-ftrinanoftraexplicanda, verùmctiam ambiguitasphrafiû ùsindi«ndo, oftendenda,amp;germanus verborum Cyrillifenfus reddcn-dusfuit,quæ fub ambiguis phrafibus inalienamamp; prorfus contrariam fentcntiam trahitis. Ideo prolixitatein mihi co-donaripeto, quamihiin Colloquio fepe neccflario vtcndu fuit. Q^am etiam auditoribus, quiveritatiscognoftendat cupidi funt,non ingratam fuifte confido.

CnrOfßit humtinitM Chrifti, non esi Adorandii ; qttMWtt eHDeita^feuDe»4. 'Hihila.utem adorandum,qult;gt;^'‘’''^^^ Matth. 4. Den'S. Htc honosfolins Dei frofrins eH,ficiitßcriftttm e^:Di‘ ‘ ntinum Deum tuum adorabis,illifoliferuies.

Chriflum adortindum non negAmnsßdhumanitAtemCbn-ßi IN S E S E udomndAm ejße, non concedimns.

D. I A C o B V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

seThrafi, caroeft Phrafis hæc: Car O eft Deus; nonnoftraeft, quamnobi»' Danæusobtrudereconarur,vtnostanquam nouatoresali-

Damafccn.lîb. • prætcxtu accufarc pofsit; fed eft Damafceni, Scriptoris «p-’s- Ecclefiaftici minirnè côteinnendi, fi Authori etiatn Ortho-doxifcilïcetveftricófcnfuscredimuszquamphrafiiiexver-bis Ioannis Euangcliftæ collegit. Si enim verum eft, quo“* loannes dicit: Verbum caro faftum : Ergo amp;nbsp;hæc propoh- ■ tioveraeft: Caro VerbumDeifadaeft;vbi carohoininew : fignificat. VerbaDamafcenihæcfunt;A»ût;^TàüXÂhs'igt;' j roto’ijj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TtôtfàÂ A6''ytTj’,i(3d3’toîgt;6{/6lt;93,K3£tigt;f“'*

8t©-' Aóyt;). Id eft : Nam propter vnionem fceundum hypoftafinSd CARO deificaridicitur,ET BEVS FIERI,Ef siMVL DEVS cvMVERBo. Habcsctgo,miBeza,feiod ' pro Temper refponfum,nonmeis, fed Damafceni verbis ad obiedionem toties à te,amp; focijs tuis nobis obieda,dephra- ( fi:Quod CARO SIT DEvs:quamnobistanquainautho-ribus obijcere nonpoteftis. Nam Damafcenus apertè fcri-bit;quôdcARo devs fiAT,amp;fimulcumVerboDeusfitj quid vis amplius?

Deindealiquotiesdidum eft,quôdin hac enunciatione; Homo eft Deus: Homo fignificet vcrumhomineni,exfub- ■ ftantia D. virginis Mariæ aAó'y^ in fuac perfonæ vnitatein aftiimptu. Ideoq;falfumamp;deprauatum eft,fi dicaturæqiü-pollerepropofitionihuiciFiliuç Dei eft Deus, qui cum hoc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homi- .

Colloquium Momp eigart enfe. ^59 Iiomineconiunduseft. Cumigituraffumptushomo fitvc-rus Deusjnó proprietäre humanæ naturar,ftd propter vnio-nem perfonalem cum Filio Dei,amp; non duo filij, fed vnus tâ-tùmfilius; ideo hoc non obftante, quod humanitasnonfit in diiiinitatem conuerfa, verè tarnen hic homo eft Deus. Quapropter Filius Dei adorarinon potefh quin fimul hu-manitatem vnaatq; eadem inuocatione quoqueadores,ni-fi humanitatem à Filio Deiauellere, amp;nbsp;perfonam diuidere velis. Hæc veraefte, etiam mediocriter inftituti intelligere poflunt.

Cuiufmodi veto Errorfubvoculis,[in sese] lateat,amp; qnomodo tegatur;fupràfatis diótum eft,nequis decipia-tiir: Q^ævnioniopponunturperfonali, propter quamhu-manæ naturæ hic honos adorationis non verbaliter,fed realiter tribuitur, qui per fe ei extra hanc vnionem non compc-terct.

I K C o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ego dico idem elTejficut re vera in Chrifto idem funt.Nam Filius Dei alfumpfit hominem ,amp; Filius Dei aflumpfit humanitatem. Etvtraquephrafi idemfignificantevfifunt orthodox! Patres.

non concedo eadem effè, t^dorAmtts Regem pttrpurn-tumßed purpur Am non AdorAmw.

ludicio ergo auditorumhoccommendo. Etfimilitudi-ncmdeRege amp;nbsp;purpura non modo ineptam, fed etiam ab-furdam amp;nbsp;eius applicationem ad carnem Chrifti impiam ef-fe,demoriftrauimus. Sed v n v m profer Scriptura: teftimo-nium,quod probet,humanitatem ne quidem in vnione cum Ao'^rji ado randam elfe?

Cur negate potes phrafin Spiritus fanâi, carncm nonef; fc Deutn? cùm loannes dicat: Verbum caro fadum eft ? VM caropro homine fumitur amp;nbsp;intelligitur,quod negare potes. Ideoque ctiam apud omnes ScriptoresEcclefialu' cos,hae enunciâtiones æquipollent: Verbum caro faâuin cft : Deus homo fadus eft. Item, homo eft Deus : Caro ei‘ Deus; quia caro hîcphrafi Scripturæ totum hominen^”' gniftcat:ficut ex Damafceno paulo ante apertifsimè dcmoi*' ftraui.

Verum loannes non dicit : Caro Verbum faHum tß -ß^ inquit; Verbum caro fa£ium esi.

Poftquam autem Verbum caro fadum cft;quîEro,annon fintconuertibileshæ propofitiones, Verbum caro fadu® eft ; amp;, Caro Verbum feida eft ? Deus homo fadus eft: amp;hO' moDeusfadus eft?

Redè. Nam cùm dicit loannes ; Verbum caro fadu® eftjfignificare voluit. Verbum, hoceftFiliumDei priùs m-titiftejquàm fadum efletcaro. Caroautcm,ideft,homoaf-fumptus,nonpriùsfuit,quàmafliimeretur, Eoipfoautem moæen-

momentOjCÙm homo illc efle coepit,D usfuit. Ideoque re-ciprocationis harum propofitionum cauïâ eft eadem, videlicet vnioperfonaliSjquamuisconditioVerbi Garnis non fiteadem.Poftquam autem Filius Dei fadus eft homo; Scri-pturafacranon modo apertèdicit,hunc hominem Deum cfle,fedetiam Deitatis propria illitribuit, inter quæctiam religiofaadorationumeratur amp;nbsp;exiftit; de qua in Pfalm.ya. Et adorabunt(Regem illum)omnes Reges terra:.

Sicaro hominem fignificat, ficutIoan. i. accipitur, cum Ioan: dicit. Verbum caro faftum eft: cui hæc propoficio »quipollet : Deus homo fadus eft : Refpondeo, non modo falfam,fcd etiam blafphemam amp;:damnatam vocemeflTe.fi quis dicat, quod caro non fit Deus ; quia aperte negat hominem efreDeum,qui nomine GARNIS intelligitur.

Ecclefiaquidemdamnauit has propofitiones; Deltas eft QuasphnfesEccto. humanitas ; humanitas eft Deltas : amp;nbsp;redè,quia in his natu- fiidamniMii*. rædefeinuicemabfolutè,ldeft,finerefpedu vnionisperfo-nalisprædicâtur,quodfalfumeft. Nam etfi naturarum fada eftcommunicatio; tarnen nonabfolutè,fedin perfonaFilij Dei fada cft,in quavnitxfunt.

Hæcautem propofitio : Caro Chrifti fada eft Deus ; (vbi Oamarc.iiu de tocabulum caro hominem fignificat) nufquam abEc- o«hod.fidecap.i,i clefia damnatur, fed a Damafteno vfurpata amp;nbsp;propugna-taeft.

Pauli,cùmfeueritcrmonet:Obteftcris eos coram Domino, Ao-yopotx'otf ne de verbis contendant; quod nihilprodeft, quàm ad fub- gt;quot;nbsp;uerfionem auditor um. DehacigiturphraficuniDamafce-

Colloquium Mompelgârtenfe» nocontendant,quieampièvfurpauit. De re ipfanosdi^' nius. Quæftioenimeft; quando[Caro]fignificatveriimn®' minem aflumptum,an illa alTumpta caro feu humana naturä adoranda fit?

£^0 eadem ratione hancpropofitionem negs '.CAfo di ran da. 5 c^uahancpropoßtionemnego-.Caro eliDeui-

Teftiniofliï Fatrura Tucrgo nou folùtn cum cxpreflo Dei Verbo, rr.’rhdfti“quot;““' tota antiquitate pugnas; quæapertis verbis teftatuf; carnemChriftiadorandameffe.

De verbisDomini, nbsp;nbsp;nbsp;Auguftinus:Si Chriftus uon eft natura Deus, fedcreitU'

fcimones». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ra;nec colenduscft,nec vtDeusadorandus. Qifidigiturtf^»

quod GARNI H Eiv s,quam creaturam efle non ncgas,fi' mulcVM DIVINITATE ADORAS,ET El NON MINVS quamDeitatideferuis?Ego dominicam carneM,iæo perfeâaminChriftohumanitateinideoadoro,quiaàdiui' nitate fufcepta 8i Deitati vnita eft.

In nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem in verba Pfalmi:Adorate fcabellum pedum eius:Sca-

bellû eft terra:amp; Chriftus fufcepit terram de terra, quia Ci' KO DE TERUA EST, ET DE CARNE M A RIAE accepit. Etquiainipfacarnehîcambulauit, amp;nbsp;ipfamcarné nobis manducandam ad falutem dédit : Nemo autem CiR-NEM illam munducät, nifipriùs adorauerit:Iniientume(i quomodo adoretur taie IcabeUum pcdum DOMINI, El O N B. „NON SOL TM NON peccemus adorando, fed peccemus ,, nonADORANDO. Damafcenus:Caro Chrifti lecunduni Lib.4.vip.}. fuinaturamnon eft adorabilis. iiDOKjiTPR anteminin-carnatoDeo Verbo,non propterfeipiàm, fed proptercon-iunftum ipfi fccundum hypoftafin Deum Verbum.

cIujrfoft.Heb.z. lté Chryfoftomus:C^RN£M NOSTRAM ADORARI AB ANGelis dicit;quodquotiescogitet,Ecftafinpatia-tur.

tur. Hïc audit R. T .tniBeza,carncm adorari,bumanitatem adorari : quid vis amplius?

Sedquattandetncertitudo erit eorum,quæ credendaSi faciendafunt ,fi neque in verbis Scripturæ, ncque in diétis Vatrunijpropriumverborumfenfuni retinere debemus,amp; omnestibi improprièlóquutifunt,quando ipforumaper-tifsima verbatibi opponimus.

■Pbrafcs Scripturæ funtapertæ.fimiliteramp;phrafes Patrum. Abilüsigiturrecedercjamp;fingulisalienumlcnfum affingcre frlicebit;nihüccrtiinreUgioncnoftrahabiturifumus. Sed quæro miD.Beza, An homo Chriftus, feuChriftus fecun-dum humanitatem, aut humanitate fua,etiam audiat preces noftras in terris.

Hæc non eft certitudo fidei, fed oportet certo fcire,quod preces noftras audiat, priufquam orareincipiamus, amp;in-uocationem noftram adÜlum dirigamus, alias fruftra ora-bimus.

Ref^e^iuè ndorAtur cavo ßuhuntAnitai in ij)[Arn CArnem nonfertur Adoratio ,ßdad DeitAtemfi^P qui Auditor sees videt getnitus cordiunt.

Q^ôdhîcrefpeâus loc n non habeat,ficutvosint®''f gitis : paulo ante diftum ■ . Non enim refpeélus talis qualis eft purpuræ ad Reg qficut vos fingitis, cùm humâ-nitatem Chridirefpeâiuèaauraridicitisj fedhumanitas^ diuinitate obicâumeft adoranonis,quando Chriftu®*“.' uocamus, vt non minùs ad ipfain humanitatem,quà® Deitatem adoratio religiofa dirigatur. Sed quoniam perpetuo abs te,non fine moleftiaauditorum repetiturjnon video,quidampliushac deredifleripofsit.Etfufficiatnobis nullo Scripturæ teftimonio probari polfc aut probatu® dl* abs te illud tuö:Si caro feu humanitas Chrifti religiose ado-retur,quôd necefie fit earn in diuinitatem conuerti amp;nbsp;tatem ipfam efle. Poteft enimhuius honoris amp;nbsp;glorizp^f“' ceps fieri,ficut re vera particeps fafta eft,etiamfi verahu®^' nitas in perfona Chrifti permaneat. Hunc honore® Q®*' quis humanitati Chrifti derogauerit, eum cum Nefto' rio perfonam Chrifti diuidere, amp;nbsp;naturas feparare, did-mus.

vi-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sedvnum Epilogi loco adijcereliceat. Nam Hcidclber-

HiVhom°o'eft°Deusi gcnfes Thcologi fcribunt: hanc propofitionem feuenun* an fine Tropo fit ciationcm : hichomocft Deus: in æternum veram eflen®* BUfphemia Heidel- pofle,fcdimpofsibilemefle,fi terminorum, fubiefti àpr*' bergenfium Theo- dicaticum copula,idem fingulorum vocabulorum propnî logoruin in adinoni- jfignificatio retincatur: vt videlicet homo figwficet hominem, d e v s fignificet Deum, e s t fignificet vereeflCj ita vt verus homo fit verus Deus. Idque ram abfurdum efle contendcrunt,acfiquis dicat: Bouem efleafinumpiiflP^’-Trop urn intelhgatur ôccxplicetur, Q^oniam Ipeciesditpa-

Colloquium Mompcigartcnß. ratar,dcfeinincem non pofsintjdiciautprædîcari ; quæ fine dubio, (quantum in hac diiputationc de perfona Chrifti animaduertere potui) etiam tua eft fententia, quam atua Reuerentia audire cupio.

Heidelbergen/es non egentnoßra, -vd expUcatione vdde-fenßonedfßprc fe rcßondebunt;quidadnos,ci^uodiUißri‘ ^ferunt.

InOrthodoxo veftro Confenfuetiamhæcverbalegun-tut: An vnquam pro vero defendere cum Luthero audebut, j,*“®quot;** inhaclocutione,isTE homo est filivs DEi,perfub-« ieftunijisTE homo,nonipfummetFiliumDei,fedafrum-a ptæhumanitatisnaturamintelligijficuthoc ifta inconfide- « ratèdiâaLutheri manifeftèinnuerevidentur. Etinpræfa- (t tioneeiufdem orthodoxi Confenfus: Principio per verbum « fubftantiuum EST,Tropumomnemexcludi,illis dare non „ pofliimus. Etenim Joannes Euangehftafcribit: Verbumca- d ro fadum eft : quæ locutio plus quiddam fonat,quàm fi ver- „ bumcarncmefledixiflet. Siquis tarnen literæ pertinaciùs (t inhærerevelit,inhærcfinincidet,amp; Chrifti Deitatem nega- « bit,vtquæ mutationem pafla,amp; inhumanam naturam con- et uerfafit. necessario igitvr ad tropvm re-evRRERE oportet. HadeiiusvcrbaOtthodoxi Coiî- a fcnfus;quam fententiaman tuaReuerentia quoqueprobet autdamnet,audire cupio. Nam hoc volunt,has cnunciatio-nes;HomoeftDeus: Verbumeft caro faftum: nonfecuii-dum literam ficut verba fonant,fed figuratèamp;tropicèin-telligendas efle, alias confiftere Sc veras efic non pofle. Quemadmodum etiam in verbis Chrifti : Hoc eft corpus ineum : tropuminefle, nec fine tropo vera eflepofie, con-tenditis.

put ai authorem Orthodoxi confenßn tam hominem fuijjè, 'vt negaret : Deum hominem, Deum ej]e ? ^^ifuit religio fus njir nbsp;nbsp;nunc cum D(o virf

ad rem attinet, non negant noflri hanc fO' poßtionem : Homo eïi Deus :fed quomodo explicandaßh tent.

1^5 tropicam locutionem eßedicimus,quam 'uosinußt^' tarn eßß dicitis,c'um enunciatur:Hic homo eii Deus: eïivfitatafeu regularispradicatiojnqua dißaratadeßi^' uicempradicantur, 'vtpote,Deusdebomine,quia es,non est altera.

^apr opter verbum EST, per verbum [aßumpßt} in-terpretantur. Vnde deinde quoque illa enunciationts ePt mortalis,paßfus,crucißxus, f}- bisßmilia. ^ia Deusfii^ Eilius Dei infita hypoßaßfufientat ilium hominem nem,qua mortalis,paßa eir crucifix a ePi.

Enunciatio non ideo figurata leu tropica eft, quia inufi' tata eft , amp;nbsp;eftedicitur. Tropus enim locum habet in ijs duntaxat enunciationibus, in quibus propria fignificatio fingulorum vocabulorum,faluahdei analogia retineri no« poteft.

Quæ autcm qiiæfo necefsitas nos impellit, vtm verbis Euangeliftæ? Verbumcarofadumeft;à propria fignibe^' nevocabulorumreccdere, amp;nbsp;neceflanoad tropum confu-geredebearaus? aut in quo vocabulo ineft tropus? Nam Verbum. [VerbuHi] hoclocopropriè Filium Dei æternum dénotât, Caro. amp;nihilaliud. Deinde, [Caro] hominemfignificat,pbran FACTVM Scripturae,Hebræis vfitata. Poftremo verbu[factvm est] £ST, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;figni'

fignificat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videlicet, verè amp;nbsp;realiter hoc Verbum

fa(äumefle,quod priùs non erat, videlicet carnem feuho-minem. VtVcrbuni, hoc eft, Filius Dei, verè amp;nbsp;realiter fit faftus HO Mo,quodprius Verbum duntaxat,amp;non homo fuit,

Siigiturinhac enunciatione: Hie homo eft Deus;voca-bulum homo, verafignificatione,proprie amp;nbsp;non figuratc auttropice hominem verum fignificat,qui corpore amp;nbsp;anima rationaliconftat, videlicet lefum Mariæfilium ex femine Dauid;amp; alterum vocabulum d e v s, fignificat verum amp;nbsp;«ternum eflcntialem Filium Dei, amp;nbsp;id quoque proprie,noa figuratèaut tropicè: Tertiô,Verbum es t,fignificationem fuampropriamretinet, quaaliquid re vera efle amp;nbsp;exifterc dicitur, quod enunciatur ; Vbi ergo aut in quo vocabulo erit tropus? ft oratio (fecundum veftram opinionem J eft tropica, aut ft neceftario ad tropum recurrendum eft ? Nul-]a(nullainquam)necefsitasnoscogitadtropumrecurrere, nifi incarnationem Filij Dei veram , Sc vnitatem perfon® Chrifti,prorfus abnegate velimus. Verè enim amp;nbsp;realiter Verbum caro faâum eft, amp;nbsp;verè atque realiter Deus homo faftus eft,verè inquam amp;nbsp;realiter.fine omni figura, amp;nbsp;fine omni tropo.

D. B E Z A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ergo tu dices, Verbum in curnem mutAtum è“ uerfum effe? quod certefequeretur,fi verba Ioannist Verbunt cirbfacium eli, fine tropo accifias.

Num veto Verbum nullo modo, verè amp;nbsp;realiter ca-ïo fieri poteft , nifi in carnem conuertatur ? Vnde quæ-10 hoc probabis ? Num vnus tantum modus eft, quo ali— quidverèfieridicitur, amp;nullus alius quàmis,quofubftan-tuinaliamfubftantiam conuertitur?Auttibi videtur, quod

Verbum non realiter caro fadum fit,nifi Verbumincar-gt;iem,amp; Deus in hominem tranfmutatus,feu tranfubftantii* tusjamp;conuerfusfuerit?

JnußtdtAin tarnen pradicationem vos quoque diM Cur ergo non figurât a aut tropica ejje aut dietpojfit?

Rcsinufitataeftjideo etiam prxdicatio inufitataeftamp;J‘' citur. Indeautem non fequitur, quodfigurataaut tropic^ fit,quiaregu!aris non eft. Nam inter regulärem ÄfignW' tamfeutropicamprædicationem, efttertiaprxdicatio,q“’’ diciturinufitata. Quiares,ideft, Myfterium incarnation’S) resinufitata,amp;Ariftoteliignotafuit;cuiusorgani,ficutaliO‘ rum quoq;Dialefl:icorum,regulis non fubijeitur.

Manet ergo incócufla vei itas,quôd has enûciationes:V£’'f bumcaro fadum eft: amp;nbsp;,Deus homo faécuseftjfineom”’ tropOjfecundum literam fint intelligendæ, amp;finguloru”™ vocabulorum propria, vfirata, amp;nbsp;Grammatica, vera amp;nbsp;nuina fignificatio retinendafit.

Hoc Myfterium fi Ariftoteles audiuiflet, amp;nbsp;credidi^^’”^ telleólum fuum in obfequium Chrifti captiuum duxift*^’ régulas fui Organi amp;Dialeâicæad illud minime accofflUJO' dandas eficjfeueritermonuiflet.

ïn rcbusenim,quæ fenfibus amp;rationi,atquehum2^*j telledui fubiedæ iuntjhæc régulaverifsimacft:Qüi‘-v de alio prædicatur.id vel propriè feu regulariter,auttigu^' tè amp;nbsp;tropicèjprædicari amp;nbsp;dici. In hoc Myfterio nutem W régula non valet.

Etenim hæc res amp;nbsp;hoc Myfterium mifèros amp;excœc3W ludæqs amp;nbsp;Turcas adhuc exefcctamp;impedit,quômii’nsâ cognitioném Chrifti'penienire pofsint. Cùm enimration amp;intelleftühumanotôprêhendcre non pofsint, quoifO ® DçüSverus'jfit verus homo,Severus homofitverusD^

CollociuiumMomp eigar tcîifè. 09 IdeoetiamhocMyfterium nequecrederepofliint, neq; vo-lunt:eosque pro blafphemis hominibus habent, qui talia,amp; rationihuinanæ tam manifeftèabfurda fibi perfuaderipa-tiuntur,vtcredantamp; profiteantur,Iefuin Mariæ filiuineffe verum amp;nbsp;naturalem Deum, Omnipotentem cœli amp;nbsp;terræ Creatorem,

HancdoétrinamTurcicus Alcoranus fummam blafphe-miain,amp;longè horribilifsimum mendacium effe affirmât, abufuhuiusregulæconfirmatus: quôd difparatadefemui- ReguJ® Diaieaic« cemreahter amp;: vere prædicari non polsint, nili ngurateamp; uius. troprcè. x

Siautem conceiTum fucrit,has enunciationes: Verbum carofaâum eft: Item, hic Homo eft Deus: non veras efl'e, fi literalem fenfum fequamur, fed neceffario ad tropum re-currendum efle; quid quæfo abfurditatum non fequetur? autin quos errorum labyrinthos tandem non delabe-mur?

Sienim Verbum,nonnifipertropum,carofaétumeft: amp;nbsp;Abfurda quxtro. homo non nifi per tropum Deus eft : tropicum ergo amp;nbsp;fi-guratum habebimus Chriftum, non verum Chriftum, qui lodeperfona verè amp;nbsp;realiter neque homo,neque Deus fit:amp;; Filius Dei nô ^“fticomitan-verè Si realiter,fed tropicè amp;nbsp;figuratè, ex Maria virgine na-tus,pafl‘us,crucifixus,mortuus,amp; fepultus erit? Hac rations FiliusDei nô verè amp;nbsp;realiter, fed tropicè,patiendo nos à pec-catis noftris redemit. ideoque non verus, fed tropicus tantum effet Redemptor amp;nbsp;Saluator? Et homo Chriftus non verè amp;nbsp;realiter,fed tropicè eflet omnipotens,tropicè omni-fcius,tropicèin terris vbiqueprçfens,tropicè in cœlo amp;nbsp;terra omnia gubernans , tropicè viuificans , tropicè demum adorandus effet ?

Quemadmodum amp;nbsp;Ccenam Domini haberemus tropi-camamp;figuratam,inquanon rcspræfentes diftribuerentur, fedadumbrarentur amp;nbsp;fignificarentur taies in cœlo itaper-manenteSjVt nobis noftriscogitationibusadeasincœlum euolandûeffet,fi easpræfentes habere,amp; illis fruivellcmus.

Tiopici Theologiï, Et quid tandem certi in vniuerfa Scriptura,aut vbi liter^^ facitincer«r^*'*^'^ 1'S feniiis manebit?fi in omnibus di élis deChrifto,amp;deC(ï' na Domini, amp;nbsp;alijs Sacramentis necefiario ad tropura re-cutrendum eft?

Quando enim verbum Chriftiproducimus, Hoc eft corpus meum, Sec.ftatimrefpondetur, no intelligendaeflehçC verba nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,ficut fonant, fed pertropumexpH'

TropicaCoenaDo- caiida e(Tc: Hoc figiiificat corpus meum, eft figura, eftfi-gnum corporis Chrifti. Si profcrimus verba Teftameiit* Chrifti:Hic eft fanguis mens: refpondetur, hæc verba no« intelligenda efle, ficut fonant, fed ad tropum confugien' dum , qui Metonymia dicitur ; Hoe eft fignum fanguinis mei. Sin ex Scriptis Patrum, (ad quæremittimur,vtgenui' num fenfum verborum Chrifti eruamus) aperta teftimonh producimus , qui'î^çH'^’p verborum Teftamenti Chrifc Hyperbole in tefti- Hoc eftcotpiis meum, amp;c. amp;eorum literalem fenfum reti-uionijs Patrum. neutes , nullum tropum in eis agnofcunt ; non modo tropus fed hyperbole etiam nobis obijcitur. Hare enini Bezacotravveft- „ verba funt : Dicit quidem Chryfoftomus , i p s v m ” (Chriftum) vides,ipfum tangis : Scdprofeétô vclhyper-„ bolen fatearis oportet, quanimirum exprimitur funinia ,, pcrceptionis veritas : vel videri amp;nbsp;tangi, fiuc foliim, fine „ cumfigno, nobisdemonftres, quod inuifibileamp;x7nfp;fW )gt; Tifouelfecontendis.

Item,quando ex Cyrillo affertur, nosnontanttimlpirh tualiter per fidem Chrifto coniungi, fed etiam corporaliter communicarecarni Chrifti, amp;nbsp;Chriftum participationena-turah in nobis habitare,quod benediélio fit Mylticæ virtu-Tora.i.foi. 273. tis:Reuerentiatuarefpondet;Omniahæc concede, quaæ-uis fatis conftet Cyrillum, vt vhionem naturarum aduerfo Neftorium tueretur,interdumv7nfJ)CoAiH«5 locutumelfe/i quis fingula eins verba vrgcat.

Ibidem 2p3. nbsp;nbsp;Etibidem, Hinc fanâæ ill« veterum hyperbolæ,amp; Chry-

Colloquium Mompelgartenß. ^71 CulcatæjVtfideliiim animos docerent, Sacramenta à rebus communi vfui deftinatis diftinguere,amp; res seternas fpiritua-liter in Sacramentis propofitas, vera fide apprehendere. Haôenustuaverba.

Siigitur omnia tropica amp;nbsp;hyperbolica funt diâa, quæ vel Chriftusipfe,velApoftolus Paulus, vel Patres amp;nbsp;Dodores ptiraitiuæpuriorisEcclefiæde bac reali corporisamp;fangui-nisChriftipræfentia in CœnaDomini,amp;dercalicommu-nicationenaturarumamp;Maicftatis diuinæin perfona Chri-ftijtam aperte tradiderunt; quidquæfo tandem certum amp;nbsp;firmuminvtroquearticulo manebit,inquo fides hominis Çhriftiani tuto acquiefcere pofsit?

Locutiones ^phrafes Suernmentaiesytum in 'veteristum in nouQ Teßamento con[uet£ tfitata., cum Apoflolis ipfist tHmetiamprimitiuii Eccleßsi Patribus 0“ Docloribus non i^nota fuerunt. Etfie cas docet analogiafidei intelligere, txfiicare, nifi 'veritatem corporis humana natura in Chrißo negare, amp;nbsp;in Eutychianam harefiin incidere 'veli-ntus.

De illis locutionibus amp;nbsp;phrafibus facramentalibus, cum in collatione inftituta fatis diftum, amp;nbsp;apertè demonftratum fit,quod longé aliter feres habeat, amp;nbsp;quod tropis illis in eiufinodilocutionibuslocuseffe non pofsit jfufficiat nobis apertis verbis Chrifti, amp;teftimonijs Scripture facræ ma-nifeftis,abfque omni glolfa Humana , veritatem doétrinæ Ecclefiarum noftrarum demonftraife. Indicium nunc amp;nbsp;cleâionem relinquimus auditoribus,an velint fimplicifi’ de verbis Tcftanienti Chrifti, cum explitatione Pauli de Cœna Dominiinfiftere, amp;nbsp;apertifsima facræ Scripruræte-ftimoniadeperfona Chrifti, de Maieftatisdiuinæcornmu-

nîcatione reali in natvra Humana fadajcoinpledsq«'’'' rum literalem fenfum Patres veteris Ecclefiæ puriorisreti' nueriint,amp; fuis auditoribus diligenterinculcarunt: Anver» troposamp;hyperbolas,adeoquelocoapertifsimitextus,glo“' fas humanas fequi, quæ in tentatiombus grauioribus non confiftunt»

auditores noflros per tropum non 4 verboDdubil^ tîmu4 ^fedquomodo intelligendum fit, necontrafiddi^*^ loptam pcccemfti,eos a,d hunentodum erudiemtts,

Illufirifsimus Princeps FridericuSjReuerende petit cognofcere,an plurain hoc articulo de perfona Chrn habeatis,quævelitisproponere.Sinminusrcenfetinhoo^' ticulo quoque concludendumj amp;nbsp;ad collationem dePrs^nO ftinationeaccèdendum elfe,

P.eucrende'Dorninejnonvideoaliquid/uperejfie ticulo ; optèrent autem finem imponi dijputationi-enim exiftimAuimui, nobis etia,m dcitlqs urticulis tùm de Cœna,Tgt;omini, (fi’de per fin a Chrifli') difiutufid^^^, fore. Ingrediemur etiAm AltifimAm Abyffum ,fidePr£d(r nAtioneconferendüerit.'Ne^confiultum ePi, coram de hoc articulo conferre, ne forte plures ofièndantur trudiantur, qui ill a capere non poffunt. Sed tarnen non aofi ^io. Prêterea etiam libenteradPafiha domumreucriCt^^^^ ad Ecclefrtsnoftras. Conftituatur confenftts tn hisduobu^^^' ticulis. Dodlrina de Pradeftinatione nullas difiordias i» fris Ecclesijs fer it. Si tarnen Princeps noflram de Pradd nationefententiam audirevelit,priuatim exponemu^''^^^

Multttudo mem on am meant obruit. Sed 'veflra^ dePr/t-deßinationelheßs oblatoi legemu^Sfamp;reJpondebtmui.

SÎMB Princepi, Domine cle- Cäufe.cutn.Beii • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ rgt;- nbsp;nbsp;• cura fuis ftattibus

hueperiraxerunt AlterdfUt te~ ß^remurnosferiocompoßtionemcontrouerßa-fum quxrere,c[U£ ha^tentis Eccleßas mtfere afflict as, amp;pliis e^uamfatisperturbatas exereuerunt'.^^ltera, 'vtfan^o pro~ propofitollluflriflinti Principis, Comit 'is Friderici fluisface-^ remtis.

I^unc noua diflutatio proponitur , de Pradeflinatione, o^uanonetiojnius hora, diet ^aut menßs ; neque tamfacilè. txpediripoteti,quam quibufdant 'videtur.^apropter hreui fcripto fententiam ^petiüonem noflram coplexi lumus, humiliter rogamui,'vt iduftriflimuó Princeps, Cozwci Fride-ficusjle^eredignetur.

f L LF S TBJS S I MO P R I N CI P I ^C D 0 M IN 0, D. r derico, Comiti FEirtembergenß, (ß CMompel-garterßj^c. Domino noßro dement ißimo.

LLVSTRISSIMR PRINCEP», fandetuo deftderio obfequeremur, exconß^r amplißimorum noflrorum Magißratuuw, nenßs eßCeneuenßsReipub.hucaduenitnUiß de controuerßa,de Cœna Domini cum D. lacobo AndreiflF cide^ amice ex facroverbo Dei conferremut : necvlUß^^ eli in Celßtudinis tuA Uteris ment io collationis, alß de rdgt;igt;^ inßituendA. Exiflimamus autem, nospro 'virili defunde^ effe noflrohacin reofßcio'., quad liquere arbitramur exDS' minorum collocutorum 'vtroque ßripto , vno de Cenigt;' Domini,alt er 0 deperfina Domini noßri leßu Chrißi, noftrisad'vtruma.reßgt;onßs,itidemßriptis collato. I(eçiue nos ad rationes numanas 'vllas confugiß-,ßdß ipßstejit' monus ex 'verbo Dei petitis, nbsp;nbsp;fecundumßdei analoÿittt

expofitis,vßs ad noßra conßrmandafuiße,quibus R.D. Cd locutores ada/lruendafua ufißnt : cat er a Tjerohinc^indt ab dlis à nobis dicîa, citm ab eledis notarijs (ß/ecretsrß ßripta nonßnt : nos initio poflulauerimus, vt tot a hic tollat to Jcript is vitro,citroj^ mißis, ^ßubßtriptione colloctt-tornt»

torufnfigtiâtii iperageretur ; quod tarnen R.n collocutores non admiferunt -, nullam prorfia illis hakendam fidem arhi-tramur. ^odidcirco fi/rnificarntts ,neidem in haccollutio-neeueniat,qiiodin alijs nimium multis: ncmpeneiftii,fifor- 4“')-tediuulgarentur, quad minime faitum 'velimttstnonnulli tld alendas iflas mferahiles difcordias abutantur ,quas po-tius vt nuncpenitftsaboleri non poßint, tarnenpaidatim jo-piri, ^extingui cupimtis, Cater 'üm, quodhodie propoßtas Déclinant difputa-de Prxdeflinatione Tlhefes attinet : in banc dißutationem a‘„«ione^^ ingredi (qtiodllluflrißtma Tua Celßtudinispace düdum fit) nonpoffumus^non modo quontamnoua ePi ,^abea diuerfa-, cuius eau fa hue acceßimttsßdalqs maximù de caufis duabus^

quas velimusC.T.diligenterexpendere. Vna ePi, quodnon rancis împietas do perfemihoram (fteuî D. Collocutores,r.C.pollicitißunffed wxper integramhebdomadam ifia de Pradeßinatione diß putatioperagi vllo modo poßttjquod nos pro certo Jeimus^ nonignorantes, quanti momentifit hacgrauißimadißuta-tio : nohis autem abeßè tamdiu à noftris Ecclesqs non licet. lt;^Jltera cau/a est, quodin publico cœtu haberi haedif

putatio non poßitßne graui eorum offendiculo, qui tanti Motfus confcienti® n •• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 'Z r n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipforumin hocai-

tiaaßentiantur. Vnde nouum exoriri dißenfionisßemina- Doßrina hæc ad riumpoßit : quot;vt hac dißutatiopottits in feholis, inter excr- °^z^aix.‘^^'' '’quot;°* citatos Theologos, quàm in publico quorumuts cœtu dißce-pt anda fit.

Interim tarnen ,fi cupit C. T. pleniùs noftram ad D.D. collocutorum ‘Thefis fententiam intelUgere ; libenter illas The/es ad Eccleßas no fir ai reuerfi, -vna cum no fir'ts Colle-gts, collât tir os nos pollicemur, (ß fententiam noflram diligenter perjeripturos.

^odfiipcresi Jllußrißimc Pr incep s., ne tot À C. T./fHquot; a. fufceptißnt lahores, nbsp;nbsp;nullo cum fru^lti fiBi (timfW'i

cfuam humilime C.T. in DeinomineprecAwur, ßproChrt-fliAnA charitAte U.collocutores rogamu^s, vtpoßc^fiim vtrin-^rte, cpuihu'S de rehtts in duAhta ßtperioribfti collAtionibut conjentiamtis ^animaduerßum contmnni firipto fuerit-ß-eAt tir alicpuA ratio ChrißiAna,(pua fiAt, vt licet expedirihta contretierßa nunc non poßtt, qtiemAdmodum maxime oftt-remuas,tarnen omnisifia acervitas, nbsp;nbsp;amarulentia,ttimïti

concionando, tuminßcribendo., (qua magis (ß tnagisetit-cerbantur 'vtrinqtieanimi, nbsp;nbsp;communibns aduerfatijslidt

prlt;ebentur) eo ßjque tollatur, njt tantißer dum Dsminm largiatur meliora, 'unaquieque pars fuam doSlrinam gregibtii proponere, content a , Ab qt inuidioßs dp minimt Hoeiiiiîiafg*“ Chriflianis, ZwingliAnorum, CaluinißArumtSacrAmen-poflura us. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tariorum, Vbiquitariorum, nbsp;nbsp;nbsp;camp;teris aliqsßngtdd nornint-

bus nota Abßineatur, dz aUjpro alÿs Dominum corde precentur, vtnobistAndemplenum donetiniß 'is quoi}iKi'i‘ bus conßnßm.

Deinde hocpetimus, quot;vt ciim in CAufa ßAcramertwk mAnißeßeconueniamusinqs,quA vereßinteffentiaHißt-luti in ver A rerum ßgnißcAtArum veri corporis dx nis Domini perceptione ; quAmuis de prAfcntU Sacrimen-Non minus de di- taUs modo inter nos nondum conueniat^neque de imfiorutn Ino^um’mTn'dùcf- mAnducAtionc ,quorum caupi indignumfuerit ,pioiinur donc contioueiti- ß ditielUßiccAt noflrA Confcßionis fratribus ßuamconfef-impudens poftuia- ßonem ßnc vllo Altcriuspraiudicio, retinentibusjficram Ccenam ex aliorum manibuspercipere, dr ita mutuAW ternit Atem calere acteßari.

Colloquium Mompelgartenß, 577 ^^fiACtlfnuAimpttriirepotuerimui »magnumhuinî collationk fru^um retulij/è nos arhitrabitnur. Et magnum it Celf.T. Ecclesÿs fa^lum aditumJperabimus, ad integram aliquando facem ys reflituendam, magna amp;nbsp;ittßgni cum OJT.a^udomnes Eccleßas Chrißianasgloria.

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PetrusHübnerus, Græcæ linguæin Gymna-

Oblato libello fuppliciduflus eft Beza cum fuis fra* tribus amp;nbsp;auditoribus rcliquis,paululum recederc, donee Princeps, Comes Fridcricus fenptum legat, Sc quid porrö faciendum fit, dclibcrarc pofsit.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ i

Poftquam ergo CelC ipfius fupplicationem legit, amp;nbsp;cum Thcologis V virtcmbcrgicis collocuta eft ; per D- lacobum paucis refpoiidcri iufsit,quemadmodura ftquitur.

Refpotifum iiluft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Illuftrïfsïmus PHncepSjComes FridericuSjDominusno'

comitis Fri- clementifsimusjibeniifn veftrum fupplicemlegit,atq; tionemD.EezVamp;' diligcfiter expcndit. Et fanè Celfitudo cius, nihil magis*’' futrumeiui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;votis habet amp;optat,fi vllarationefieri qiieat,qiiamvtinin'

ftituta collatione, etiam de reliquis articiilis eontronetü’ publicè proccdatnr i ex qua auditores omnes intelligctt pofsintjin quibus confentiamus aut diflcntiamus.

cur Comes Fride- nbsp;nbsp;nbsp;Qupd autcm Cclfitud. ipfius reliquotum articuloruini^

quot;dBezam'ieîiq^ùarû fuislitctismentioncm nonfecit, caufahæc vnicaeft,quôd controuerfiarum ipfiusCclfit. teliquæ controuetfia: hadenus prorfusignO' cèti”'”quot;quot;quot; quot;°quot;tæfuerunt. Nequeetiamcius Celfit. Ecclefiæconfultumi“' Cur Comes Frideri- dicat,autmagnumfruâ:umexhoc Colloquio fperandum,h ^oUoquijvrfètu,'quot;’ tantum in vnoatquealtero articulo aliquis confcnfus coo-ftituatur,in reliquis autemjqui non minoris momentifunt) qualis eft articulus de Prædéftinatione in primis, dilleni*® perniciolà relinquatur.

Optaret igitur Celf. ipfius, fi fieri pofiet,vt per gratiaw Spiritusianâi, de omnibus controuerfis articulis, plÊ*’quot;* confenfiis Sc piaconcordia conftituereturjaut falceinptr-Ipicuè ab vtraque parte oftendatur, in quibus rébus difeot-diaaliquarelinquatur,quîEcuiufque partis conftansamp;pt’’' petuantinfingulis articulis dodrina, amp;nbsp;quibus fundamen’ »oörina de Prarde- tis,vtrinque uitautur. Ill primis veto dodrina de Prxdeftt' ccfltrïlamp;ronfo’ia'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in EcclefiaDei non modo vtilis, verùm etiamyaldo

aionis plena. necefl'ariacft;de qua pafsimin explicatione facræScriptu-ræteftimoniaoccurrunt:qum etiam in fummistentation!' busconfolationeplenilsimaeft : quadocemurdàlutcmno-ftram æternam non in manibus noftris pofitam,(qU'3titiuS) propter naturæcorruptionem, quàm primi parentesnojm in ftatuinnocentiæexciderepoffemus:) fed in manuDeiu* iMD.io. tamefle,{ècundum illudChriftijOues meas nemodeffli' numearapiet.

Dceaigiturvt rcéhè inftituantur concionum noftrarum mftkutiovera rft auditores, valdèneceflarium eft. Incaenimfierreturjamp; no Prsdeftinatione reâè ad fidei analogiam cxplicetur ; feneftra non folùm ad Epicuræam vitam aperietur , fed edam occafio ad dc-fpcrationemaffliâisjamp;àSathana tentatis confcientijs,da-bitiir.

Qpaproptcr non tantùm eruditis amp;nbsp;dodis, fed ctiam ru-dioribushominibuseam notam effeoportetjin quorû omnium auribiis vox Chriftifonat,quæ fingulisannis in Euan-geliorûexplicationibusproponitur: Multi funt vocati,pau- Matth, i*. ci veto elcâi: vtetiam certo ftatueredifeant, feà numero cleftorum ncquaquam exclufosefte.

QuapropterhæcdoârinadePrædeftinationc non ita in ooarin» dejrxde-Scholas ableganda eft, vt non opus nt earn etiam rudi amp;nbsp;nn* in fchoiis, fed ctiam perito populo proponere. Quin maximè neceflarium eft,vt t^nEcckfupropo-populariteramp;folidèillisexplicetur,neàSatana circumuen-ti, intentationibus fuccumbant, amp;nbsp;pereant. Q^æcunque cnimprçfcriptafunt,(inquitApoftolus)adnoftramdoftri- Rom.14. nampræfcriptafunt,vtperpatientiamamp; consolatio-nem Scripturarumfpemhabeamus. Quæcunque ergo pars Régula, doftrinæ Chriftianæ itatraftatur, vt fpem Chriftianam la-befaftet; non relt;âè earn doceri,certum eft.

Quia veto Domini femel conftituerunt ad feftum Paicha-tisad fuas Ecclefias redire, neque ampliùs de reliquis quo-qucarticulis controuerfis colloqui cupiunt ; reponithoc llluftrifsima Celfitudo eius in veftro arbitrio amp;nbsp;volun-tate.

Videturautem eiusCelfconfultum,priufquamvtrinque iiiuftriiTimus co-difccdatur,ciimpræter articulum de Prædeftinatione,ad-hucalijduofint reliqui, videlicet deBaptifmo,amp;deTem- Thefes dePrxdeiii-plorum amp;nbsp;Imaginû demolitione,în quibus,maximè veto de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'„Xtu

Baptifmo,nô minorquàm de Cœna Dni inter nos diffenfio Kforinationl°'^™ cftjVtThefes noftrç.quas detrib.iam comemoratis articulis pubucèiecittii. breues confcripfimus , amp;nbsp;de fingulis fententiam noftram, Bbb » noftra-

8 o Colloquium Mompelgartenfe. noftrarumq; Ecclefiarum complex! fumus,publicèoæni-busaudientibus recitentur. EasThefes,poftquainpublice recitatXjamp;vobisexhibits fuerint,poterunt deincepsDo-ininiadfuosfratres,Geneuamamp; Bernam referte,amp;adcas quÖque quando illis fie vifum fucrit,re{pondere; modo nûc audiroribus,amp; deEcclefiarum Auguftanæ Confefsionisdo-drina, amp;de veto quoque controuerfiariim infingulisar* ticulisftatu, qua de re inter nos contendatur, certocon-ftet.

Summa dofttinx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nam de Prædeftinatione,aduer{à pars docet:à Deo,æter-

fiusYdcPixdJftina- num,occuItiuTi,amp; immutabile decretum faâumefl’e, quod tionc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maximampartemhominumnon velitlaluari,autadagni-

tionem veritatis periienire,fed eosadæternam damnatio-nem creaflc,ordinafle,amp; deftinafle,neque veile vtpœniten-tiamagant, promifsionibiis Euangelij credant,amp;falu«gt;]' tur. C^ibus ctiam precium mortis amp;nbsp;fanguinis Chriûinihil velit prodefle,vtpore ad quos non pertineat ; pro quibus etiam neque pafliis neque mortuus fit. Q^mdoârinani nos tanquam erroneam amp;nbsp;falfam, amp;nbsp;quæ omnem confola-tionem afflidis amp;nbsp;perturbatis confeientijs adiæat, amp;vfutn totius Minifterij verbi amp;nbsp;Sacraraentorum prorfus tollat, apertè damnamus.

summidoftrinx De Baptifino quoque docent: quôd Baptifmus non nt D.BeixdeBaptif- lauacrumregenerationis.fcdduntaxat figiHum amp;nbsp;obfigna-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tioeius,' nequeomnes infantes regenerari qui baptizantur,

fedinfinitospueros baptizatorum in sternum damnari,qu‘ inoccultoDei decreto, amp;nbsp;numero faluandorum compre-henfi non fint,quos etiam Deus nunquam faluari amp;nbsp;regenerari voluerit.

Statut controuerfiz Dctemplorum quoqiic amp;nbsp;imaginum demolitioneinter «foTma- controuertitur ; an priùs ex oculis, quàm ex animo re-tione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mouends fint imagines, qusidololatris occafionenipræ-

berc videantur. Et an in ijs templis vera Euangelij prædica-tio,amp; Sacramentorum vfus celebrari pofsit, in quibus Pon-tificij fuam Idololatriam exercucrût : an veto penitus euer-

Colloquium Mompelgartenß» S i tenda, dcmolicnda, amp;noua extruenda fint ? Nam eas,quæ aperte ad Idololatriam proftant imagines, è medio, amp;nbsp;ex confpeâu hominum remouendas amp;abolendas efle,nulla quæftio,autinter nos controuerfia eft.

Qupd fi igitur Domini de Prædeftinatione nihil colloqui Vvirtembergici voluerint prop ter abyflum dilputationis eius,vt ipfisqui-dem,nobis minime videtur ; reponimus in arbitrio amp;nbsp;volu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'

täte DoiTiinorum,an de retiquis duobus articulis, videlicet deBaptifino, amp;nbsp;de Templis atqucimaginibuscollationem placidam procedere velint.Idqueinprimisveftrum,veftra-rumqueEcclcfiarum potifsimùm caufa: cum nonignore-tis,quantum odium vel hoc folùm nominefuftineatis.quod fuperioribus annis tot templa à veftris in Gallia amp;nbsp;Belgio fiinditus eucrfa efle, audire cogimini; quod multi putant commodiùsomittipotuifle.

lllußrißimePrincepSt^uantumintelligerepoJpint, Celßt, D.Bezadeprecatut Tux, videtur, vt collocutorum confcriptx The/es dePr£deßi- nemThcfmmvvk^ »titione,deBapti/fno,^ templorum atqutinmint^um demo- temberg Theoiogo-t- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fj'\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y tum,acPraedcftina-

liUanc^publice cor^momnibusauditoribtisproponantur tione:dc Baptifmor-recitentur. lslosiiutempetimui,neßAt h^cpublica récitatio, fidpermittaturnobis)Theßt collocutorum nobifcum domitm referre,vbi collationeJententiarum cumfratribttspriusfa-£la,reßondebimus.

l^mfifipuodVeßra Celf. 'oultßat,'vtpublice commemo-rata TheßesDominorum collocutorum recitentur, nos autem non ad omniaßatim reßondeamus', pojßet in audit or um ant -misßententia har ere,qua nobis grauis eßet.

Rantum enim ex Reuerendi Domini DoHorisßermone Audio,noniddocemfts,adquod Theßes illorum diriguntur.

iÿtiir recitahuntur,fgt;titabuntauditoresitartiftf habere,^ hanc doUrinam noßmmefje.quiimilliin ßtisTlit-ßbta complexifunt nbsp;dAmt}ant. Tie Templorum demolitto-

ne in illù ttimtdtibtts belliciifa^A,nemo noflrüm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

bauit,quAcauere^ Atter tere nonpotuimta. ^Apropterm-ßrum erit, nofir am fint ent tam no ft rts verbis, ^exnoftris Uhr is explicare, de lt;^ua deinceps astditores nbsp;nbsp;nbsp;leidortt iuiH-

Habet IS vos libellos,ipuos vobiftum attulifiis ; ofuibtu mi , tar emus ; parati (ft infiruHi ad difiutationem de his arWii' Its venifits, de qttibus nos non cogitauimus. EU difiutiW^ Pradeftinationeomnium gratt^ima ,poU earn, quit Chrifto: ideo^ accurate nbsp;nbsp;nbsp;confiderate de ea conferendu^-

Et aliudeU, ori ïsJ de eaproponerepopulo : aliud, rationes à argumenta tract are. ^oniamnon omnes huius doUrtni funtcapaces,(fiplurimi hac difiutatione abutuntur. pericula diligenter cauendafiunt.

Reuerende Domine Beza: Audiuit IlluftrifsimusPri’’' ceps. Cornes Fridericus, quæ nunc abs te commemoratî fuQt. Sicut autem ab initio à me diftum eft, ita nunc quo^’ EiusCelf.repetereiufsit, Optaret omnino Celf. ipfwSj'^t inftitutacollatio etiamdereliquis tribus articulispropofr tis continuaretur, amp;nbsp;abfolueretur, ludicatetiamCcir.ipfiuSjCÙm Tua ReucrentiapriD®' minum Baronem,Dominum Vefinum, de his admonitîfi^» non opus eflead multoslibrosrecurrere.HæcenimTuæD-tanquam veterano Theologo omnia optime nota,amp;P^f' fpefta efle nihil dubitat. Nam de nobis id verèaffirn’î'^^ poffumusjnosdehis quoq; articulis NE vnvm qjidb** iiBRVM AVTLIBELi.vM,autfcriptumaliquodnobifcuri »ttulifle.

Sedcùmanimumattulerimusveritatisarnantem,pacisamp; concordiç piæ ftudiofiim, fi firma pax amp;nbsp;cócordia inter nos omnino conftituendafit, neceflario de his articulis tribus quoqueconferendum foreccnfuimus. Cuius reicaufajcùin hîcanteveftrumaduentumjnobisaliquandiufubfiftendum fuiflet ; fententiam noftram in brcuifsimas, difertas, Si per-~ ipiciias Thefes coniecimus, vt eômagis expedita contro-uerfiarum explicatie in inftituta collatione deinceps eflc poHet.

Q^odvtfiatjCelf.ipfiusmagnopere expetit. Sinveroin fententia perfiftere, non vitra Colloqui amp;nbsp;conferrevo-lucritis: permittit Celf.ipfius,vt Thefes noftras vobifcum domumferatis.

h fie venimtüf verè teflAri pojßimtü, nihil cognit um KoshahuiJJ'e.nosdeBapiißnoatiuros ; e^ucmudntodumetinnt äe euerßone Tewf/lorum. Et optaremusnos e^uo^inßit uturn eoUationem de illis Articulis injlitui., procédere pojje. Sed qtioniam propter commémorât as causas fieri non poteH '^ro-ga.mtis^'vt ißa Ehefis non legantur, ne in mentihus auditoru ilicf^uidinhareat yquaß ifta doceamus, qua in Theßbus ve-Hris poßta funt. Etnoßrümeli, noßram fient ent iam, noflrit Merhis explicare. Sed eas domum refer emus,ad quas moderate ^fbrfian commodiiis re/pondebimus, quamßdeys nunc dißutaretur.

IlluftrifliPrinceps,Comes Fridericus ficiudicat;fi feriptis cut Cötnid rdde-omniaexpediendaßuifl'ent,conuentuhocminimè opusfu- licononpiicuent ifle.Namin eumfinempotifsimûhæcplacidaamp; familiaris collatioinftituta eft, vt auditores omnes ex vtriufq; partis oreaudiant,quæcuiufq; conftans amp;nbsp;perpétuafententiafit: quodin feriptis aut imprefsis libris né tàm facile pcrfpici amp;

cognofci amp;nbsp;iudicari poteft. In quibus partes vtrinquecon-querunturjfibiabaduerfario iniufte tribui,quxnunquani fenferintautdocuerinh

Et ledores vtriufque partis fcriptorum ita affefti to quandoaliquid in fcriptis Bezaeoccurritjde quohafitanti cogitatioftatimincidit,quod cupercntde hac re nunc co; ràmD.Iacobumaudire,quidad earefponfurus effet.Vieil' firn quimea feripta legit; cupcret interdum, vbi hæret,D. Bezam coràm audire. Huie defiderio auditorum omnium in hoc Colloquio de duobus articulis fatisfaftumeffe/on-fiditllluftrifsimusPrinceps,ComesFridericus. Quaenim cuiufque partis conftaiis amp;nbsp;perpétua fit fententia, to vtriufque doârinæfundainenta; fatis fuperqueintellexiffe omnes arbitror, vtmaximè confenfus nonfitconftitutus. Idem in reliquis articulis fieri optaffet Cclf.ipfius.Quodet-iam reliques auditores expetere, nihil dubito. Nam voxvi-ua,nefcio quid latentis energise habet, quse inanimosho' minum pénétrât, amp;nbsp;magis tenaciterinhæret, quàmfilto’ mandetur.

Scdquoniam Celf.ipfiusvidet, vosinpropofitoperfilte' iKus^oncordlx amp;nbsp;tc; nou poteftipfa quoque aliter agere, Si totum negotium p»cisftudiofus. Deo Opt. Max. commendat.Nequc fumptibusvllispep^^* ciffet,Ii modo pia, lànéla, Deoque grata, doâ rinse ccdeft*^ per omnia illsefa amp;inuiolataveritate,in omnibus contre-uerfisarticulisConcordia conftitui potuiffet. Nequedubi' tat Celf. ipfiuSjDominos de toto negocio, maxime de duobus articulis,de Ccena Domini, amp;nbsp;deperfona Chrifti,domi diligenter cogitaturos,qusead veritatis propagationetn^^ piam concordiam porro faccrc videbuntur. C^odvtDo-mini faciant, nos quoque peramanter oramus.

Doftrini Sc funda- Nam exhis,qua:vtrinquecollatafunt,facilèperfpicff® vvinepotcruntomnes,nos in aflertionedoârinæ noftrx, nonra-rum, quoniodo nbsp;nbsp;nbsp;tionishumanæ argumenta,aut gloffas humanas, fedperfpi'

comparata. cuum,apertum,amp; manifeftum verbum Dei propofuilfe,^ omnes amp;nbsp;fingulos hortatos effe, Sc hortari,vtinteUeóP'” fuum

'-■r' Colloquium Mompelgartenfè, ^85quot; fuumin oblequium Cbrifti captiuum ducantjamp; verbo Domini humiliter fubijciant, eique fimplicitcr crcdant. Sicfo-re,vtnunquamfallanturautdecipiantur,fedfecurè tutif-fimeambulentjamp;in tentationibus non fuccumbant,contra Diabolum exultent atque triumphent.

Etoninibusnotumeftjhocinfauftum amp;perniciofumeer- certamendeCoena tarnen de Cœna Domini,amp;deperfona Chrifti, à nobis mi- chiuHnonlThquot; o-ninièexortum,neque nos ei vilain caufam vel occafionem logisvvirtemberg. dedifleiQuifineomni difputatione fimplicem amp;nbsp;literalem fenfum verborum Teftamenti Chrifti Temper retinuimus, amp;adhucretinemus. Atque vt idem omnes pij amp;nbsp;fideles fa-ciant,cxplofisomnibus tropisamp; figuris, feduló monemus, amp;fl:renuèhortatieos fumus.

Quam doftrinam noftram , ex parte veftra oppugnare Quj’ caufam Sc oc-cœperunt,nequeadhucdefinunt,quinosab exprefsis ver- uerfirdec°J.'n?oo-bis Teftamenti Chrifti ad tropos amp;nbsp;figuras abducere funt mini.amp;pcHona conati. Quibus nccelTarió refiftendum, amp;: non conceden-dum fuitjv: Teftamentum Chrifti corrumpatur,amp; planifsi-ma eius verba in alienum fenfum dei orqucantur ; idqne pro rationefidei amp;nbsp;Miniftcrij noftri amp;nbsp;faeere, amp;nbsp;vigilarc tene-mur^nifiDco amp;nbsp;faluatorinottro lefu Chrifto,durilsimam rationem reddere velimus.

Studebimusautem paci amp;nbsp;tranquilÜtatipublicæ, quan- Vvirtembergid tumillæfaconlcientiajamp;inuiolata veritate fieri poteft. Ne- Jo^’nconUxCiofi. que vllam caufam ad maiores diftraftiones dabimus; fed quantum in nobis cft,operam dabimus,vt fopiantur magis, quàmrefricentur côtrouerfiæ. Qnod nô alia ratione,quàm veriutis doélrinæ cœleftis, lÿncera amp;nbsp;aperta declaratione cleiix' laiutaris con-fieri poteft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coidiarelUtuipol-

ViderDusipfiquoque,amp; res atque experientia teftatur, Faif,., doftoribus in feriptis parum profici. Sed cùm errores fparguntur, qui, Eccieiiareuftcn-Pauloteftcjficutcancerferpuntjamp;fimpliciumatque inno- i.Tim.i. centium corda amp;nbsp;mentes occupant;omnino illis femper refiftendum elle,idem Apoftolus docet.

Vviftcmbergenfiura Nos GalHcarum Ecclefiarum miferia ferio amp;vehemen-fturamp;'durh« Mga ter afficijillisque non modo cxanimo condolere/edetiam Gallic« Eccieiias pvoillis fcdulo orare,amp; Ecclefiasnoftrasadpublicaspreces exhortarijDeum ipfum,amp;noftrasEccIefiaSj auditoresno-ftros,tcftcs habemus;amp;optamus atq; precainur,vtDeus vd tandemilHsmalisfinemfaciat, amp;piampacem atq; concoc-diam largiatur.Idem mine quoq; facimns, amp;nbsp;facieinus quoad vixerimus. Neq; vnquam ex parte noftra,nos illis defutu-rospollicemur, in omnibus illis, quæ ad illorumpiam pa-cem,tranquillitatem amp;æternam falutem facerevidebuntur. Apoftrophead Au- Hortamur autcm poftremó auditores pariter omnes amp;nbsp;cón’t7ou7rfijs°reii-figt;agulos,vt fux ætcmæ iàlutiinprimis confulentes,nontan-gionis ad folum Dei tùm ill prælèntibus coutrouerfijs agitatis, fed etiam iiireli-verbum refpicicn- quJs omnibus veligioiiis certaminibiis , hominis nullius, tes,ab eins limplici- p . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rr r j

tatcfeiiullagloira huiUS VCl altCriUS GlOlla,letl S O L O ET VNieO DEI VER-abducipatiantut. jjq nitantvr, eique couftantcr adhærcaut, ncquefcab eoabducipatiantur.

Sic enim fides ipforum firma amp;nbsp;immota ftabitcontraoffl-nestempeftatesamp; furoresDiaboli;amp; fortiùs animicoalel-cent Si coniungentur, quando vnvs doctor ab oningt;' bus,pro vnico præceptore amp;nbsp;duce agnofeetur, amp;nbsp;abiH*^’ oreomnespendebunt, nulla ratione habita, quodfenius» ratio noftranon capitzQuorum cogirationibusin myfterijs facris,pij non indulgent, fed in Chrifti obfequiiim intdlt' dum amp;nbsp;fenfus captiuos ducunt,amp;: fe verbo Domini folodo-ceripatiuntur.

Concordia pijs pre- Et fpctamus iiospijs ptecibus vel tandem confecutufoS^ trandL°^°*°^^' vtfanda,Deo grata, amp;Ecclefijs falutaris concordiaconu* tuatur. Quodfaxit,amp;largiaturDeusætenus,PaterDons‘‘ noftriicfu Chrifti,per Spiritum fandum, Amen.

eratiatum aftio Be- lllußrißtwie Trinctps, CelJ. 'Tua ngimns pro hocfanSlißiino tuo deßderio, ^promouetjdApi^conclt;‘f dufludio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;precantur) ne arbitretur gt;nbsp;alUm

KsicûIlAlionemhatte detreetare, quam quod iu/tißimum iu-dicamuftutißimum, feripto agere. Deumq^ precahimur., hoe fanclum tuum deßderium^romouere nbsp;nbsp;totifami-

Gallicoi enim Eccleßasnominatim ßpeexperta4,noui, 'm“*ylpïhK^a ßetatem etr beneuolentiam beatit rrtemoriA Duck vviitembergenfium

Chriflephori, ^Tua Celßtud. pat ris, quihus praditi fue-runt, ^pud quos etr iegàtos liter as minime inanes im-fttrauimus 5 vt vere dicerepoßim, quamplurimasfamilias, fecundum Deum illisßamßalutem debere.^a 'veßigia,cum 7ua Illufi. Celßtud.ßquatur i noßrumeii, nos grata mente agnoßere,^ pro ifiaorare, amp;nbsp;llluflriß. Celßtud. T'u.e fa-Ifttem, omnem benedidlionem amp;nbsp;incrementum à Deo pre-tari,Etßeramus,noßrahacvota nonfuturairrita.

^bdadeoUationemattinetfpetqmnsßriptis agere,non curD.Bezaamp;fti-ideoquidem, vt ccetus nihil intelligat ; fed arbitratißimtts peViethit/ wulto compendioßus, circumße£litis argumenta ßcripto tomprehendipoße.

1{osautem Reuerendi viri, Domini DoEioris lacobi /4n- rtædicant k pro-oratio reßeit, qua nobis beneuolentiam pollicetur. ‘äfe- “encuoicæüi^r queCallica Eccleßa eaße indignas reddent. Dabimtts enim •peram, vtparem quoq^. beneuolentiamipßspraßemus ; amp;nbsp;qttodfacimus, meliusfacerefludebimus.

Tefiarienim pof/um per Dei gratiam,in noflrisconcio-tnbus ^pralePlionibus, Vbiquißas, Lutheranos, fimiles quot;Voces inaudit OS eße. Solemus enim ßmpliciter noßram ßententiamproponere argumentarecitare, ßneomni amarulentia veßram ßententiam, in quibus dißentimus, t}(ponere. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Vîinam ver o memorÎA omnium ear um aboleretur muni confenju, qu£ vtrinque ßt^eriorihu^s annistsntaw-morum acerbieatcßcriftAfunt. Hac noßrAßunt votA limit u,s ; nbsp;nbsp;ne in Anis noftrA vide At ur oratio,außm pollictn,

turos,^tne(pueditium,neep^ßcriptum in Ece left a noßrA orù-tur,oiuod turbAreEcelefiAm poßit^

Poftquam igituràThcologis Vvirtembcrg: D.Be-zæ Si. fratribus eius, Thefes de reliquis articulis tribus exhibits funt, ncquc ipfis Illuft. Principis,Coniins Friderici voluntas amp;nbsp;defiderium ignotum cflet, quod continuationem colloquij expcterct,idcmqueetiaffl plurimi ex Gallis vrgercnt, amp;nbsp;peterent ^re ptiùs intet iepriuatim dcliberata,Vvirtenibcrg:Theologisfigt*' ficari curant,fe die fequcti,qui erat 27. Martij,dequin‘ to Articulo,quieft de Temploruni amp;lmaginunt^^' pifticarumreformationeramp;fequentibusdiebusctiatrt de reliquis duobus,videlicetde PrædeftinationeA ƒ Baptifmo,parimodeftia,ficutinprioribusarriculish' ûum eft, placide collocuturos. Q^od Vvirtemberg’

Theologisjin primis autcmilluft: Princip'» Comiti Friderico, pergra# turn fuit.

EVERENDE D. BczR, quandoquidctn nobis quinto articulo, videlicet de Templorumamp;lmaginum reformatione,pla-cidèamp;modeftèconferendumerif,llluft:Prin-placet,vteademquoq; ratio obferuetur,quamin præcedentibus articulis fecuti fu-mus-.videlicetjvt priinùm à nobis confcriptæThefes.antc collationem inftitutam publicè recitentur , vt guftumali-quem Auditores habeant, ad quern fcopum tota collatio direâafit.

THCSCS T Heo Logo. ^VM rui RT E MB E R G E NS IV M,D E Ttmplis Paptflicis,deImaginibtii,OrgAnisMufic'u in templo,amp;eorum reformatione'.ciuas D. Lucas Ofiander re-' citauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

E M p L A diuino cultui deftinata, vt in illis ver-bum Domini doceatur,amp;audiatur,Sacramen-ï^diftribuantur amp;nbsp;percipiantur,cùm Idolola-tria contaminata fucrint,iuxta verbum Domi-‘ nipurgandaeffe.

Imagines fine pidas,fiue fculptas, quibiis hiftoriat, amp;ros facræ reprçfcntanturjadiaphoron efle.

in Templis Papifticisexcrcetur,ipfa Templaamp;altarialma-ginibusjfacris hiftorijs minime Idololatricis exornata,amp; difpenfationi corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in Euchariftia deftinata,diruenda : Itcm,Organa Mufica, tanquam à Deo prohibitaeffent,ex Templisehminanda fint? Inhacqus-ftione negatiuam ampledimur Si defendimus.

lotB.u, Chtiftus in Templo Hierofolymitano docuit, qucmlo-cum alias fpeluncam latronum appellat. Et legimusfaftaef* fe Enca:nia,non Templum dirutum effe.

Aftoi.17. Paulus AthenisadaltareDeoignotoconfecratutn,genö-bus Chriftum prædicat. Nequein Adis Apoftolotumvl-quamlegimus,quôd vel ab Apoftolis,vel abillorumaudi' toribus tale quid tentatum fit.

Imagines fine fculptXjfiuepida:, non abfolutè, fedr.'tio* ne cultus diuini in lege prohibitæ funt,nead Idololatriam proftarent.

Si enim Deus in lege fua omnes Imagines (etiam extrade-riculum adorationis amp;nbsp;Idololatriæ) prohibere voluiflet, {cum dicit: Non facies dbifculptile, neque omiicm fimili' y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tudineia

Colloquium Mompelgartenß. ^9 r tudinemqu£Eeftincœloderuperjamp; quæ in terra deorfum, neceortim quæfuntin aquis fub terra.-Exod. 20.) certènoiï præcepiflct fieri duos Chérubin aureos in area fœderis, Exod.ay.amp;invelOjExod.aô. fed amp;in Ternplolerofolymi-tanoiüflu Domini ædificato, feeit Salomonin Sanftofan-âorum duos Cherubim,i.Reg.i^.Etinluteribusfacriserant inlatcre Cherubim, Leones, i. Reg. 7. amp;nbsp;fub mari fiifili duodecimboucs, ibidemrquæoniniaintemplo confpieie-bantur.Neque tarnen his Imaginibus peccatum eft in legem Dei,dum nemo eas Imagines coleret. Et Moyfes æneum fer-pentem in deferto Ifraelitis infpiciendum propofuit, Nu.21. quemEzechiasnon contriuifiet, nifipopulusIfraeliticusei ferpentithymiamaadoleuiflet,eoque ad Idololatriamab-, ufusfuiflet.

Et,quantumàpiâuraIrnaginisDeidiftat,quodIfaias di-cinVidiflefeDominum fedentem fuperfoliumexcclfuni, amp;nbsp;eleuatum? Ifaiæ 6. Et, an non Danielpingit nobis Deum . Pattern antiquum ilium dierum ? cuius veftimentum candi-dumeratquafinix: amp;capilli capitis eius,quafi lana mun-da, Deindepingitfiliumhominis,venientemvfqueadanti-quumdierum,Danielis 7. Annonhæfuntpifturæ? Quare fleas Imagines remoueamus, qua: colunturjfatisfaftum erit hac in parte legi diuinæ; àcæteris Imaginibus amp;nbsp;pióturis, nihil erit periculi.

Regula à D. Paulo præfcripta, de infirmis non offenden-dis,accuratè obferuandaeft;amp; Idola priùsverbo Domini exanimis hominum euellenda,quàm ab oculiseorumre-moueantur,amp;c.

Quod ad Organa, amp;nbsp;inftrumenta Mufica attinet, ma-nifeftum Dei verbum extat: Laudate Dominum in chor- rfai.is». dis amp;nbsp;Organo. Laudate eum in Cymbalis bené fouan-tibus, Laudate cum in Cymbalis iubilationis. Exempla s.Reg i®.

ï.Tar.îo. Regum pijfsiinorum Dauidis, Salomonis, Ezecliwjo-a.rai.zÿ.tS- Eæ,amp;c.hoc idem teftantur : quorum Mulica inftrumen-talis in Teinplo à Spiritu fanâ:ononreprehenfa,fedcoin' mendataeft.

Non pofTe doceri Euangelium in Templo, in quoprohi' bita amp;nbsp;Idololatrica (àcra ccicbrata funt.

• Non licereCcenam Domini celebrate in altarijquodpri-ùs abominationi Miflæ Pontificiæ feruierir.

Menfam ex ligno confedam loco altaris lapideiintetn-plis necefl'ariô conftituendam efle,in quo Cœna DoiwiJ* celebretur : cùm tarnen Chriftus vnâ cum difcipulis non menfavfus fit, fedhumipro more amp;confuetudincgcn-tisdifcubuerit.

Abrogationem Imaginum populo permittendam;Ç|“^ pietati amp;nbsp;fapientiæ Regum, Principum,amp; cuiufq;lociordi-narij Magiftratus commendataeft.

Quamuis autem Rcfponfum D. Bezæ amp;nbsp;frarrum cius,adfingulas Thelcsinifto confeflü recitatumnô fit, quod nondum confcriprum, fedpofteademum cxhibitü cfletâudicauimus tarnen Ledori non ingra-turn fore, fi hoc loco etiaminfereretur. Sic enim qu$ vtriufquc

Colloquium Mompelgarten/è, 59^ vtriiifque partis conftans amp;nbsp;minitnè dubia fententia cflct,pleniiisintelligcre,amp;inftitutamdc hoe articulo placidam collationein,vtrapars firmisamp;immotisvc-ritatisteftimonijsniteretur,leä:orpius faciliùs iudi- ^nkotjtiones

marginales D. lac.Andr. quibus ad Thefes D.Be^ Zi, pofl abfolutum col^ lotjuium exhibitas, bre-uiterrtjponde-

») Furorergo,nonzelus,aut faltem zelus non fecundum fcientiam fuit.quöd pallïm in Gallia Sc Eelgio quàm plurima Templa amplifli-madiiuerunt, Sc funditus euerterunt.

Piltmm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in r,hut cMlitn, SCSSSZ?-

mMnum vfum habere : qua de re hie non aqitur. Vlum au- “Pquot;:* “/■/I nbsp;nbsp;• z- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z- ,■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/' p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facile caueri poflunt.

temhiflorysjacrisreprajentandti, etji perjeestc) vbinoneftiex.ibinuUa magistamen^ nocere,quàmprodeJJè,Ciin facra loca infer an- Xquot;« nfn°aUt«“proS tur,propter hiirnani ingen ij ad idololatricum cult urn pro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Elod‘^i7'''^”

penlionem ipfa experientia oflendit. 'Hec temere fub ve- d) nuIIo pixeepto diuino terifœdere,etamplius(pudmtrecent'isann'tspoli^ Chriflum, LTfS’«mp“odbu7^m!' hiemosnon fuit,quot;vt ifla alibi quam in fan£îo Dei 'verbo fcri- ni^perfecutionibuspertur-/ t 'r± nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;batacrant,vtdcnisnonco-

ftayvel/culpta^velpictftextarent.lmoctim PauUnu^^ 2^- gitatent.Mos ergo fuit,noa lanus Epifeopusiflum worem pingendorum parietumßm- Nobnus■i^,pietati,ar-^ß« zeloinuexiffet: 'videmfts,qubres euaferit, uthoefuerit çuendus non eft, fed accu-

rnmtQ âb EUberttno Concnio ex freße prohibitum. Et ex~ amp;Epifcopotum in docen-UtEfhifhmÿ EfifiaU à Hiennjms è Orntà in Lntinnm JS5“„SZ.q«îf«ûa ''•niUu.a^MpM^ntola-M

fiera extare Chrijlt 'uelfancdi vllitts imaginent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zx. Epiphanij Epiftola, intïà

e« non°feÏbm° donri^fed’ßint,ciuie in loc 'ts facrisf^edAntu,r,tollendeis cenfentus, 'Srcluhconequàmpiu-.?^^^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^JJe^itimur, citii de cultii(n'gt;

limi infirmUn fide offe^nfi quens,non tAntïim adoKAri ,/èdetiamfieri imAgines ’veW»' ôrina,quamguftarecœpe- PrAcUreenimÄtlguflinMin PfAl.IIi.Plus 'Valent,igt;f^t(l{)jl‘ lediient^EthoftesTedtatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adcuTUAndAminfelicem Animam,quodos,oct(lDf)

inidoioiatriapropugnandapedeStAureshAbentiOUAm AdcorrtpendAm.quodnonloAtnt^' tertinacioresfâôifunt, nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t t

fentimus.Inijs veibquæad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a J tttt

teprzfcntandas facras hi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad 1111.

fu°nt,zdificàtioEccicfiæ?pe- '^Uud ePl ‘ etierfio templornm,quam minime probstnutt Turm in^r'im'ii verb infu-quot;' e[U'gt;inimanifießorum'^ldelorumfiiblAtio,c^tiibiif ‘velntnit^^quot;

i)HatmonicaMuficafingu- quodadOrgAUA MtificA Attinet Muficen minime guiate Der donum eft;cuius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cantAturharmonice} lyuodmente non intdbip

tiir^resippi oftendit,(iuidindeconJelt;puAtu,r., nempevlpiulii-tim magna pars cultus Dei in cantiunculas mutetur, Dfz 'verbo mentes paficanturfiedtnanibttsfimis

przftandum, excitantur. n) Nos nullo modo probate poflumus illos furores po-lo^ci Magiftradi jTettineat.^n nbsp;nbsp;nbsp;Pecte docetUT templorum euerfilo minime efiè necelfirti,

quo tarnen etiamprudentia nec temerè’^ probanda. Sed quad dicitur detemplo Hierofi' cumpictatcrequiritur, ne . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

quidintempeftiu'e autcum lymitano,nullomodo°Nuc fiedAt. TAntum enirnabdtjVi) o)im'o°mlxnnihùcrpeaity^^ chrifiusin co doceret, 'vllis ejjètidolis velfeulßtS'vel Eucrfiones enim tempiotu pi^is contAminAtiim, 'vt ludai poflcA cxtremA quaeLpOtOit magis propter impiara do-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

jtmulAchru-m tn cq jtutub Chriflus pajfiiru-s fnerit in templojfdlü^ ‘^^^dcntcs cmcntes € ïs^Iq ciccit y

^if^’‘îorriînwenfaittiertitiCitm tiitfienprjetextumali^uem p)Nfqiiaqo.m pr«e.p(uiM ltuulu«,h.im„,, ^uifrMxi «„«■„fiKuluhrùfMi,.

fiuod AUtem dicitur dmAgines no Absolute fed rAtione cul- tefcrimus:fed .id piohibitü tus in lege prohibit AS fui/fè 'fificintelligitur,quAß'^ ceremo- candasneqûe adotandas, niAleprAceptii vt obfcruAtio SAbbAthi, negAmus-.idq^ prob a-

ntusperpetUAdpAccurAtAeiusprxcepti fecundi inveteripu- q)Nihiitefcr?,qubdiiias *.11 rgt;/ 'fl' 1- ! r ! t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P. imagines popuius non afiic-

LhKfIitâfîâ ECClcJl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xit.SedquÆriturranUceat

legesAboleuit.^odenimAd n Cherubinos Att inet, per inde ‘mge« au^Tu^u“ idfuit,AcCiintembl0nonfuifrentpofiti,nimirii extruomniu mete’Anidperic impmm

P » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ' nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit?Adquain quaftioncin

WHîfi ùACCTdQtUYfi CO^IpCCtUî'f/ y pKOpoJlti tttâTH nbsp;nbsp;nbsp;typi liæc exempla accoinniodau-

MAiefiAtis ilhus Meßix ipfis AngeltsdominAntis, cuius nunc ‘“’‘'°quot;“quot; •veritAtem hAbemus.

qui arbitrantut.fimplicitet a Deo prohibitum efl’e,ima-

.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ginespingere autfculpcte.

AllAVCrOtWA^ineSleontt (y boUnffKlhil Ad rewpev- rj Eadem ratio hatumquo-ùnent,vt quxftierint VAi'orum ficroru ornAmentA extrA om huncfcopûmVqûlftTo’né fieldololAtrix periculum prxtereA expreffoDei'uerhoitA de°cherXmdiaumeft'^'^'^ fAhyefA^lA. Aeneum deni^jferpentem, quAin non oportue- s) inhocnonpcccatumeft, rn^omnium ocitlii exponi,euentui declarAuit: utinAm nm‘tftfequot;rp”ens°xneus'f^d' imitArentur chrißtAni ‘ MAgißrAttts Eccleßx exemplum in ^“‘dtarYnam wofc n'*0n rè ßconterendd, inäuibu^ longe minus excufÀhiliprxtextu ifeerudiuetint.sicenimni-_ «A t . n . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. hi 1 nerirnli in illn fn^/3'arii-

EcclefiA ChrifliAnA fadißime eEi prophAnAtA , prxcipuè uîpVb^kofu'iiretîq^^^^ quidem in cruds'^ amp;nbsp;crucifixi imAginihus ^e^ux quomodo maTe^^ÖTuUfent^'““”*’'’ pingendx fiedAndx fini ChrifiiAnis declurAt PauIus, t) Exempium Ezechix.pij GAl.j.ldem dicimuidePropheticis s 'vifionihns, quasideir- hnrmnfhnt°in°o\Te”/dVs^ CO minime Dominus feruisfits exhibuit, vcl Ab illis deferibi pT^iflbïm’irreiiquls^^^ •voluit, vt Alibi quÀm in verbo ub illis fhePlArentur, vbi mi- moderate egetunt.ædifica-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tioni Ëcclcüa: plurimum

Ddd 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad nbsp;nbsp;De cruels amp;nbsp;crucifix!

x) Cum piûuracrucifix!Chtiftiin Epiftola adGal.j.nonpugiiatetiamex-tetnapiftuta.quz neque præcepta neque ptoliibita ciim fit,tanquara Adiaplio-mn habenda eft. Neque pro Papifticis templis habenda funt.in quibus crucifixi imagines adhuc tcpetiuntut.fi populus pi'e amp;nbsp;reôè doceatut.

j) Idem nos quoque dicimus. Sed interim nulla ratione doceri poteft,impi-ttmeffe.fiad eummodum pingantm,quemadmodun3 iSpititnfanftoin Vet bo eemprzhenfafunt.

imaginibus nihil periculi cft,quàin diu popuius reâi docetut. QuAniioautein doâtina corrupta eft, nihil fauum aut fyncerum rclin-quitur, fiue adlint fiue ab~ lint imagines in templis.

'Danda, quidem eU opera, vt paulatim ex ipforum idolcU-h] popX mdXt.^'iusquot;!e' ^^^rum mentibtis euellantur idola :fid'vicißim ^fouenini» à^unaadoneTmo- nbsp;nbsp;tamfced^rupcrftitionis morbum negamw. Nee videmust

ra longiore in toiiendis nbsp;nbsp;qttinam non foueantur in eorum auim 'is, ante quorum ocu-

bo Dei ex animis hominum bosproßani obiecia, quibfttad illam retinendam eommo^^\ eximcndafuntidola.quim ab oculis remoueantui.

Ltttittci culttn partem hanc ^fuijpnon mintmamcn^’ cultui : fed exptefliim Dei ° flat,authoreDeo,non hominum placitis inftitutam : ro'nhab^rumpï^egest nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in omnibtü Eccksijs chriflianuinftituenditn

qui earn inftituetunt, c'um hoc Dei mandatum adeos pertineret. àMofe inftitutaSc obferua- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

ta non fuerit. Ideoque ad omnes pertinent,quz ex fa-eta Scriptuta deprompta fantà Theologis Vvittem-bcrgicis teftimonia, pro in-ftrumentali Mufica in templis tetinenda.Et mafe faci-unt, qui earn, tanquam i

Deo ptohibitam,ex Eccle* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-,

fijs amp;nbsp;Templis éliminant. A Reuerendii Dominls Collocutoribui damnatA,è' b) Effehzc dogmatai -^rioribtis Theßbui fubielfa ,neque ad nos,neque ad vl-Zvvinglianisamp;Caluinunis . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJ

fparfa amp;nbsp;opcrc compléta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ChnJtiAnos Ecclejio^Pertinent*

demoX«.'^““ men dieimus, quamu'is res per fle flt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ufdesm

flrueiuram,quamaltare'vocant, 'velUgneam menßmpo^' munemhaberein'vfluflaerix. Cœna Dominica : tarnen ptebs' • bile non eïi, Sathanam unquampotuiffe C œnamp; Dominica Sa-inilludhorrendum ’^ficrificiumdenu'oofferendt chrfli commutare ,flaltaribui Ghrißiana Ecclefl^

boUatione fcquentui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßntlt;

Colloquium Mompelgartenß, fint, Et vtinAm iß a SAcrAmenti AltArù AppellAtio nunquArn f'^iJfitvfurpAtA.

AntoniusFaius,Gencuenfis Ecclefiæ Minifter. Claudius Alberius D. Profeffor Philofophiæ in Academia Laufannenfi.

EVERïNDEDomineBeza,Thefes noftrasnon confilio confcripfimus S: propofuimuSjquod uoio lumpattonï. patrocinium fufcipere velimus : nam recitatio apertè demôftrauit,quod nonminùs,quàmvos,omniaidola,amp;idolorum

Quia verb intempeftiua non folùm imaginum démoli- Fruaus dirputatio-tioneffed etiam Templorum vaftatione amp;nbsp;euerfione , quàm quot;nbsp;plurimiinGallijs amp;Belgio offenfi,amp;à dodrinaEuangelij eiufmodiaâiombusdeterritifunt,quinondum in doétrina Chrifti verè inftituti fuerunt;amp; quod valdè metuendû,mul-ti etiam in impietate fua confirma«, amp;nbsp;corporibus amp;nbsp;anima-businæternumperierunt;iudicauimusadmonitionemno-ftramvobisnoningratamfore,fieadere, quid faciendum arbitremur,placide amp;nbsp;familiariter conferamus. Nos autem exiftimamus, voshac in parte parùm aut nihilànoftrafen-tcntia difcrepare. Ideoque etiam fperauimus,huius contro -uecfiæ, fiquæeffet, facilcm compofitionem fore. Etfimul etiam auditores admoncndi funt, vt intelligant, quid in hac reMagiftratibus amp;nbsp;fubditis faciendum fit,ne dum faluti ani-

598 Colloc/uium Mompelgartenfe. niarumabrogationeimaginiimconfulcrcvideamurjquäirt' plurimi in prsfentißimü amp;nbsp;æternû exitium præcipite'i^'”’'

ATEORmein difputationepropoßtanoMthil miratum ejße,quo conßlio hacdetempld ginibtts avobdproponerentur. Nequeenimif' bitror quicquamproducipoßej'vnde flatni

indnosißAdo^AtA-, quAtn Eheßbu^s xießrisdAWnAüW'iy qtiAdrAre AUt nobis tributpoffè.

negAmushuiußmodiin GaIUa inexortis tumulti^i*^ amp;nbsp;ciuilibus btlldßA^tA eße Aliquo zelo, fed non Jecundinif ßienttAm ,quoniAm modumexceßerunt. llU AUtcm noß^* confeßione dr doPlrinA ApprobAtA eßfe, non puto cofitriW^ doceri (ß demonßrAripoJße. Cuius rei ego teßis eßepoßiVt’ qui bello huicub initio tfque Adßnew interfui. EßAri poßum^me d}quot; collegas meos,Principes dp DucesfApemonuiß quot;verbis df re tent Aße, quot;ut hosconAtus impedirentus, dp illAAtAxiAACciderunt-,fedfrußrAmonuiße, dpnihil potuißi.

Cum igitur nunc AgAtur duntaxAt de ijs, quA in Ecdesij^ noßr 'is docentur,non quA in duilibus motibus,in GAllisAd Belgio,Aut Alijs in IocisaEIaßunt-,mirAtifumus,illAm qusßio-nem huictrA^AtionipermixtAm effè.

Sed quoniAtn it a quot;vobis in veßris Theßbusfacere 'vifum fuit', non quot;volumus repugnAre,dE reliPlis ill'is,quA extrA coti-trouerßiAntfunt poßtA,Ad eA nos conuertemus, de quibus au-hit Ari qucAt.Sunt enim quAdAm À quot;vobis tn Ulis Theßhusfiri' ftA,de quibus quAripoßet. ^UApropter ßitAplAcet,ordintnt Tiheßum 'veftrArumfequAr,dE Adßngulas reßondebot'vtAp pAreAtßn quibus conßnÜAmus quot;vel dißentiAwus-.EtqnAdt

Colloquium Mompelgartenß, 599 quot;nbsp;omnibus é“ ßngulii fit fenttntia. noflru. Id^breuiter,citm tempus profeóitonis nos 'urgeut, quad breue eït.

RcuerendeDomineBeza-.Gratanobis oratio Tuæ Dignitatis fuit,quateftaris tibi amp;nbsp;coUegis tuis illâ intemperiem amp;nbsp;etTx^ixpincuerfioneTemplorumminimèprobari,neq;vn-quamprobatamfuiffe,quæfupcrioribus annis in ciuilibus motibus Gallicis SiBelgicis accidit.

Quód autem eorum in Thefibus noftris aliqua mentio EuetConisTempio-faaaeftjvicifsimtibi fanftè affirmare poffumus, hoe conti- vvTtwm'be^g'VhX iioànobisfaétumeflCjCÙm minime dubitarentus,eiufmodi iogoiumfaa»at inconfideratasaftionesvobis minime probarijVt apudali-osquoq; confenfus veftri hacin parte publicum teftimoni-umextaret,qub mimishoc nomine Eccletiæ veftræ grauen-tur,quibus eiufmodiaâiones,tanquam ab ipfis probxtæ tribuuntur Sc imputantur. Qua ratione apud omnes verè pios facile purgari amp;nbsp;exeufari poterunt.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QuiaverôtuaD.iudicat,quædâin Thetibus noftris pro-

t pofitacffe,dequibusnoninutiliscollatio videatur;petimus 1 vtàvobisplacidé proponantur,adquæ etiam nos modeftè I tefpondebimus.

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B E Z A.

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtnfium Theologoium.

I doccatur,amp; audiatur, Sacramentadiftribuantur 8i percipi-l antur,quældololatriacontaminata fuerunt, iuXta verbum l î^otninipureandaeffe.

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.BEZA,

^f/èntimur. Ctim enim Dominus ordinis epus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fußonisDcusßt, iudicamus opus effe,publicis locts

temporihus, vbi, quando cœtus Eccleßafiicus adaud^^^' dum verbum Dei,adpercipienda Sacramenta,^ adfuhldti preces conueniat, vtfècundum Apoßoli admonitionem dt dine nbsp;nbsp;decenterßant. ^apropter templis opus eße

Imagines fine pidas,fiue fculptasjquibus hiftoria; ic rf® facræ repræfentantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eflc.

scuiptutaslipiau- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non mods)piHuras,ßdetiam ßculpturas

ras 8c eaium artifices . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ri'

nonimprobatD.Be- tmprooauimus ; quarum magnus elt vßus, non Joiurrnnj» cris hißorfi repriifintandis,ßd etiam in rebus ciuilibtu,wi'

tes illas non improhamus^fedcommendamus, ejfe,tanquam Reipub. 'vtiles^affirmamus.

^od ver o ad imaginesßue pildas ,fiue fiulptas attinti» quamuis earum vfum non rei^cimus,quibf{s res, aut hijiori^ Jacrareprafentantur-ynontarnen inlocis facris easficil'e^iii'

mittimus. Neque etiam tutum iudicamus, fiulptas Jwnÿ’ nespraßrtim,inTempHsproponi ; non quod per feirnpuim eße, aut non licereexiflimemus,fid propter trifiemfi:iergt;^ Ecclefiiarum,quam in Templis Rontificiorum afiiciffuu, ex vfiu Imaginum amp;nbsp;piHurarum ortumßtmpßt.

Pauiini Epifcopi fa- nbsp;nbsp;R/sulinus ISlolanus Epißcopus, bono quidem conßlio infti-

ftmninaiiceftit, nbsp;nbsp;tutt Iwi^^gintt fid male cefiit. Etß enim eiusßudtumnew'gt;

improbirf aut reprinhenderepotuit ; eu en tus tumen docuit, À pÛiuris nb/lifteftdum ejjè. ^onitimÀpiSiurù nd cultüper-uentum eft:qu£ t Andern in Alt Art a euAjerunt,^ locum Chri-ßi occupAru»t,ex quo lefum Chrißum tAndern expulerunt. Jdeoin Eliberttno Concilioin HiJpAntA imAgines prorfttsAb-rogAtAfunt,ßcutCAnonî6.docetiPUcuitpiEiuras inEccle- tog««. ßA ejß non debere,ne quod colitur,Aut AÂorAturjn pArietibtts depingAtur. Tutius enim extrA tempUié“ lt;^des[actas, quÀm in ipfistempl'u collocAntur.^od D.Auguflinus in Pßd.114. quoqueconßrmAt : Ducit enim (inquit) amp;nbsp;AffeSlu q^uodAm infirmorApitcordA mortAlium forma fimilitudo, nbsp;nbsp;mem-

Et not A eH PraßAntia Tua EpiflolA EpiphAnq a Hierony-mo conuerfA,qui Chryfoflomi^y'^ot®-' fuit. In quA fcribit: fcopumHictofoiy-fi venijfe in 'vilUm quAndam,^ ibi in EccleßA inuentjß've-lumpendem inforibusilUta Eccleßa, tinEÎAm Atq^ depi^am hAbensimAginem hominis pendentis ,probAbileeïi ,imAgi-nem crticßxifuiß , quod quot;velum fctd.it, conßlium dédit, itt^AHperfs mortui eo obuoluerentur eßerrentur. Illi con-tfAmurmurAntes dixeruntßfcindere voluifli,aquum erAt, quot;vt Aliud dures 'velum,AtquemutAres', quod jedAturumpolU -citus eli. Ex quo conßAt ,eo tempore imugines remignotAm fuiße in templis. Oportet igitur amp;nbsp;nos exemplis nbsp;nbsp;periculis

Apr otter,quot;vt mAximetoncedAm, vßim imAginu, qui-bus res hißoriafAcra rcprafentAtur in templis, otd^xqjoçop fjßi quiA tarnen homines facile hts abutuntur , qua in facris

IvcisJpe£iamp;ntHr-^eosfip}enterfa.cereittdico, qui owni^huctf templis éliminent, Etpotuit Ecclcfiaprimitiua. trecentini^' nis 'ufu imaginum car er paj^umu-s nos. Et quo ah oliin-gentis anniseuafèrintypoHquamintempla loca facnin-troducEafint'y resipfa. docet. nos moueremeritodehent, nein tantaluceEuangelip illarum 'ufum admittarmu- Eide-mus enim quàrn fit difficile homines nunc ah ilUsreuMrt, qui in eisharent,necJeauelliinde patiuntur.

Ideoq^ Thefiin ajefiram admittimus fiapienter tarnen eos facereiudicamus, qui hune lapidem ofierjîonis èmediotd-lunt,ne homines cadant. Id^ampericulum eH, ne quithateit inpidlurisficutfaSlum ejfe 'videmus.

^uapropterfie 'vefiram The fin non improbo ; ne tarnen nofiripropterea minus fapienter feefife putentur,quifildn' t'àa, Jculptas imagines ex caufis commemorate ament-runt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

p^emadmodum Ezechias Rex pièfecit, quodaneumfi-pentem contriuit, cuipopulitsjàcrificia obtulit. Sic enimfi | ciendumeH,neinillosfiopulosimpingant homines. Lope^^ I autem défi locis,in qtiibrss hac omma or dineperaElaJunt-

«t xgio^op. conlenfuseft. Sunt enim imagines, fiuepi(Sæ,fiuefciiiptægt; fuâ naturâ resadiaphoræ,quibus fine peccato carerc, amp;eaf-demquoqjhaberepofTumuSjmodà abufus nonatcedat,in verboDoininiexpreftcprohibitus: qui eft cultusfeuado-ratio,quæimaginibusnequaquam debentur.

Woiohtrki culrns Quod vero T.D.deperituJoaddidit,amp;caurè aceircura-tïf^£quot;ci’u{ïtue‘iit. iî’eftèagendum monuit,neoccafio ad IdoIoJatriamdetur, præ/èrtimin templis,amp; locis/àcris,idq; biäoricä narrationc

Paulino Nolano Epifcopo,Epiphanio, Auguftino,Con-,0 I^Iibertinojamp;confijctudine veteris Ecclefîæ confirma-

Ult,amp;oftendir,quantum damniEcclefijs, quàm plurimis in locisimagines,fiuefculpta:,fiuepiaæ,dederintddeoquetu-tiisnnuniiudicatjVt-èremplis Si locis facris eliininenturamp; anioueantur. Rcfpondeo: Verû eft,quôd natura noftra cor- Natura ad idoioi»-^upta,adldo!o!arriam admodû prona amp;nbsp;procliuis fitfideo-'Çueinhocaflentiorjcautèamp;circumfpeôlchacinreagendû, ueiinaginibusjfiue piâis fine fculptis occafio aliquaad Ido-lolatriam detur.

Quodautem, qiiæ bonoconfilioin templa Si locafacra introduétafuntjinfeliciter ceciderint, amp;pofteritasadIdo-y lolatricumcultum conuerteritjculpamexiftimamus nos nô imaginum feu piSarum feu fculptaruin vfum, fed negligen-tiam doftorum Ecclefiæ fuifl'c, quifuum officium docendo non fecerunt.

Etfieniin imagines,quibus res amp;nbsp;hiftoriæ facræ repræfeii-tantur,amp;quæpafsimin Scriptura facraextant, fiterarûim-peritis res geftas in memoriani reuocant(qui vnicus in tem-plis,a!ijsq; fine facris,fi ue prophams locis imaginû vfus eft) fineimpietateamp;abfqueoffenfione Dci retineripoflunt;ta-menfiEccleliarum miniftri docendo officium non faciant, fateorfacilem lapfum adprohibitum cultum elfe.

Sedpropterca fimul omnes abolendas,amp; ex templis amp;nbsp;locis facris, fine omni difcretione,eliminandaseffe,nó video; modôEcclcfiarum paftores officium fuum fedulô amp;diligê-ter fecerint.Si.n.reâè Si purè verbum Dei in templis amp;nbsp;omnibus locis facris fonatjnihil periculi ab imaginibus eft, quæ res duntaxat repræfentant facras,amp; populo imperito in me-inoriam reuocant.

QjuôdautemT. D.dicit,eos, qui imaginibusinhærent, magisàScriptura facraauocari,quàm eiufdem commone- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

fierijamp;adeam reuocari;dico,quodrescft;Cùmferè vniuer- aurrhombicsafâ. fam Saxoniam peragraré , in qua multosannos, ficut nofti, «f» sciiptuia suo-Yerfatusfum,vidiprscipuasEcclefias,amp;in ijs quidcmplu-rimas,in quib. paucæ,autnullx prorfus imagines,fine pidæ

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eee 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuc

fiucfculptæ,ètemplis,amp;locis fâcris publicis remotxamp;eli-imagines k piâurz minatæfunt:Et;quodampliùseft,qiiç adhuc totaTrotvoTrAiotj* pîis.fineô'mmftt' veftium retilîent, quibus in celebratione Milïæ Pontificiîi peribtione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperioribus annis vfi funt. Vbi tarnen ne vnus qiiidemho-

mo,quod ego audiuerim,repenrnr,qui Pontificiæ Romans religionis fuperftitioni ôc Idololatriæ fit addiétûs.

Luthcti modeftiaSc Luthernseiiimjpiæ memonæ,folo verboDoniiniabini-mandrÉcdefil^”' tio,in ijs locis Ecclefias purgauit, Sc per hoc vnum Organii Spiritusfanftijidolaomnia, quibus animi hominiiin occii-

patifuerant, exauditorumcordibus euulfit, priufqiiam ne quidem rcs minutifsimas ex oculis remoueret. Jdoluni eniminmundonihileft,ficutApoftolus,i.Corinth.8.tefta-turjfedincordibusrefidcnthominumàSathana fabricata.

Quandoimagines Q^iaverôiion omucs paritcr afFeôti funt, nccftatimaut remouendz°quot;“quot;'quot;quot; in momento cordahominum omnia fimul mutari poflunr, ideo certum tempus definiri,aut defcribi non poteft,quan-do hœc omnia ex hominum oculis remouenda fint.

îi’^'^’Sgeftauit;quum minimèignoraret,quæ opiniohonii-opinio de monafti- num de monaftico veftitu e{ret,quo finxerunt etiamincon-cocuitu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpeûuDeipeccata tegi pofle. Sicut principibus virisper-

fuafumfuit, vtmortua ipforum corpora tali habituinduta fepelirentur, quo meritorum monaftici ordinis omnium fiçrentparticipes.

Luthetus modéra- Hac moderatione plus ædificauit Lutherus Ecclefias,amp; tionefua plus dam- Pgpatui derogauit,quàm illi, qui vixvnaatque altera con-pontifici.quàmaii) cione habita , bipenni (ficut Germani loquuntur} omnia fuo inconfidcrato fuftulerunt y quibus homines ad cultum Dei prohibitum abufifunt.

QuemadmoduminDucatu Vvirtembergenfiexpertifu-mus,vbi primo anno, poft introduélatn amp;accenfamlucem Euangelij,amp;abrogatam Pontificiam Idololatriam,pafsim ex omnibus templis imagines remota: funt,priufquaincx . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;animis

Colloquium Momp cigar tenfi. ^07 animis hominum opinio cultus prorfus euelleretur; vnde bóum eftjvt quàm plurimi hac intempeftiua reformatione, bipcnni(quodaiunt) fufcepta, ita otFenderentur,vtneque conciouesEuangelicasaudirent, nequead Sacraineutaam-pliùs accédèrent, fed Idololatriæ Papiftic« vfque ad extre-miimvitælpiritunijcontcmpta Euangelij dodrina, amp;nbsp;vero Sacramentorum vfu.adhærcrent.Hicfruétus fuit imtempe-ftiuæilliusreformationis,in qua nulla infirmoruin in Hde tationehabita,omniademoliti flint.

Cùmigiturimagines flue piftae, fine fculptæ, quibusres, ’’«■udentia opus eft authiftoriæfacrærepræfentantur, naturâfuâ fint adiapho- gïiübiwrquot;quot;***’*quot;** ræjprudentiacùm in retinendo,tum in abrogando opus eft, nevelinfirmi oftendantur, amp;. à dodrina Euangelij deterre-aiitur,aut homines fuperftitiofi in fua impietate confirmen-tu r amp;nbsp;pertinaces fiant.

Etquoniam minus periculieft, quando pura amp;nbsp;lyncera doftrinafonat, quaomnes ab Idololatria ad verû Deicul-tum quotidianis concionibus reuocantur, fi retineantur, quàm fi temerè amp;nbsp;inconfideratè aboleanturjiudicamus Ma-gillratumcuiufque loci ininùspeccare,amp;longé meliùsani-niarum faluti confulere, fi diutius tulerint, quàm intempe-ftiueabrogauerint. Etenim non minus in libertatem Chri- scopuUduoinreti-ftianam peccatur, fi populus doceatur, ncceifariohæcom-nia abolcda eife, quàm fi perfuadeatur,neceirariô retinenda elle. Sienim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt,ficutcôfenfus inter nos eft;qua

ratione hoc vclillud necelfario vrgeri poteft ? Et folentpie- cumabiogatioue runqueeiufmodi inconfiderato 2elo,vnâcumimaginibus etiamalia abrogari, quæà Maioribus non temerè autcum impietate introdu(3:a,vel faltem ordinis amp;nbsp;dccori caufa præ-ftaretretineri,quàmnon fine offenfione multorum denuo inftaurari,quæ femel tâquam impia amp;nbsp;fuperftitiofa feuIdo-lolatricaabrogata, amp;eliminatanint,cùm fuâ naturâminime impia,aut verbo Dei contraria effent. Quorum neutrum fit, quando tam inconfideratè furori populi hæc res com-mittitur,etiamfi Magiftratus authoritatc fiant.

Scripfitalibi Petrus Virefiis, pervaccamcrucifixfiClin* ftum magis reprçfentari,quàm pcrimaginem vel piâamvçl fculptam. Quæoratio pios homines ctiainimaginibusmi' nirnèaddiâ:osnonparùm,ncq;immeritôofFendit.Abeiui' modi ergo didis amp;nbsp;Fadis abftinendum iiidicamus,amp;eoela' borandum,vtdodrinæpuritasretineatur,tumabeiufiiio(l' imaginibiis nihil periculi ent, quæin templis retinentur,ri videantjhanc domum feu templum,in hunc foliim vfuir,vi' delicctad cognolcendum Chriftum crucifixumextruda® efle. In qua omnes cogitationes de rebus Politicis amp;nbsp;nomicisquiefcere,amp;diuino cultui mentes addidæ eilede* béant.

Hi,'videlicet in prudentia pitflorum,^in circutnßMtw»^ confidera,tione.Niim cerium Hi ohieHu mouerefenÇu^’S^'^^ diu ergo h^c in oculis hominum retinentur, tamdiiitt^‘^’'^ IdoloUtriu retinetur, 'vt homines Ulis udhcréant. ConßtetM^ in c^uibußdAm loots obferuatu Hi, 'vt eiufmodiirMÿH^ quatuor ttnnos polt reformationem retinerentur.

de his nolo cum qnoquam contendere, aut aliorurn frUi tt-frehendere^ modo occaßones omnes ad idololatriam turn fieripotHi,caueamus.

Ego certum tempus abolendiimagines definirino”P° ' fe exiftimojfed ad ædificationem Ecclefiæ Temper relpicien-dumefl'ecéfeOjvbiplus periculi eft in intempeftiuadefflo «one,quàm ft eo modo retineantur, ficut didum eft.

Sire^eintellin D.E. in hac Theft non intelliftt 'isimaai- imagines ex „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 I ■ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, templis teiBoucno»

lolatriam propoßta, in Ecclefioi in hunc v[um inueEha hint,quarum alias ntilltis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eß.Hacß 'ueftraßententiacß^

^ultamp;imaginesftabnnt,quAabrogandaejßnt.Ego enimiu-lt;^ii:o,eas quöq^remonendas imagines,qua homines ad idolo-littriaminttitarepoßitnt.

Tftonpermifit RexEzechiasflare flerpentemaneum, {qui i.Rcg.is. beneficij Ifraeliticopopulo in deflrtopraflititmemoriale futt) ^uodpopulumad idololatriam inuitaret. Cur igitur non liieret,etiam eande ob caßam imagines ex facris locis tollere, Wfimilis idololatria caueatur,et populu^ ad eano inuitetur.

ft}uacunq^ ergo ralione vel pingantur 'velftulpantur ima~ pines',maiQreni illaruabußim,quam verum vflum in templis ßsexißimo. Neftioetiam qua rationspußimpingantur. In virgines meretricio ^smplis enim Papiflicisper Galliam nbsp;nbsp;ltaliarn,alijs^ in locis pUs

i^irßnes meretricio habil u pinguntur, vt homines per eas ad pieces inuitenturßcilicet.

ft^apropter nos,ßne omni tarnen praiudicio, mallemus eonßuetudinemprima amp;purioris Eccleßa objeruari, in qua EIELL AEprorflfs imaginesfuerunt,

Vellern aut ern paßionemD. N. leßuchrifli,^ crucißxum venp^ftura/imagi. Cbriflumpradicatione verbi Chriflianispingißcut ad Gal. Gai'V ^Panlodepiéïum legimus. .^tibits (inquit)pra ocul 'tslefus ebrifliu anteßuit depiEiusinter voscrucißxiss.Hac vera eflpiElura et imago cruciftxi Chrißi ,ßadhunc modupinga -^w,^paßionis,i^ mortis eins meritum populopradicetur.

Reliqua aut vel piEla velfculptaimagines,homines adterre-nareuocant,adqu£ naturâjpcliuesfunt,çpperdidit Eccleßas.

4-o8 Colloquium Mompelgartenfe» etiam ipß SAcrumentA, in idoU degeneraritntindeo quot;vf PAfiß£,non vt SAcramentum,fed'utidoluineolereni.i^ f:titihoßiA confecTAtA in Feflo corforuChrißi, c^iffA^ißi qttotidiAnu PApißicis Accidit^

Ideojj vfum ^AbuJum imAginum ,ß ntAximè conferi’ nullA comparAtto erit 'vfit^,relpe£fit Abuße^.

ft er noflro indicia debebant toUi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tAmen tot doßißim^

amp; religioßßimis virii quicqnAm frxßrilferejßdmeliini»' terimfAcere futo eos ,quißmulomnes remouent., ^abiSu homines reuocAnt. Olimß ChrifiiAnta homo imAginei» i» f ritt At is Adibtts conßexißet,eAmnon tuUßit ,ßdforßt in lo, vt rnAxime nonßcnndum ßcientiAmifußuUffet.

É7defiTDdt«ineri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illæfa coiifcientia tamdiu imagines iquot;

poffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;templis retineri poflc.qiiibus res aut hiftoriæ facra; rcpr®'

fcntantur,quamdiu homines illis ad Idololatriam nonab' utantur. Ideoque propter abufum n on necessario abolendas,vt nifi aboleantur,Ecclefiæ non repurgatæ, præfcriptum verbi Dei minimè reformat« eflc videantur.Si enimadiaphor«;idcô etiam neque neccflario remouend«» neq; ncceflario retinend« funt.

Qua imagines ne- nbsp;nbsp;nbsp;Neque Ezechias Rex Icrpentem vnqiiam fuftuliflet, nt»

lt;e ano a o en a.^ populum ei facrificare vidiflet. Qiiapropter,qua:adei^' modi cultum proftant, nos quoque abolendas efle cenfe-mus.

Tutpespiaurafc Quod ad imagines velpidas vel (culptasattinetgt;vbivif' imagines aboiendz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meretricio habitu,magna parte corporis nudatar, de-

pidac amp;c altaribus impofita:, vtearum alj?eäu facrificuli amp;nbsp;Monachi fuas Miflas priuatas admodum devote çele-brent.fcilicetjverèteftaripoflumus.inDucatuVvirteinber-g’c®’

Colloquium Mompelgartenß. 4.09 eicOjin celeberrimis Monafterijs omnibus,vbiconlpeâæ tueruntjfim ul cum alijs fublatas Sc deletas efle.

Idcoque ctiam de hoc inter nos nulla vel diflenfio aut co- status difputationU troucrfiaeft.Sedhoc folùm quaeritur; An tab's imago, vna autplures,verbigratia,crucifixi Chrifti,inEcclefia, finefu-perftitione amp;impietate retineri queat,vel non?Nam R talcs circutnftantiæaccédant,dequibuslocutus eftD. Bezajde-moliendas amp;nbsp;abrogandas cfle fimul omnes iudicamus. Qua in re ctiam inter nos confenfum efle arbitror.

_ Quæriturautem: An propter Idololatriam,quîe pafsim intemplisPapifticisexercetur,ipfatempIaamp;altaria imagi-nibus,facrishiftoriis,mininiè Idololatricis exornata,amp;ad difpenfationem corporis amp;nbsp;fanguinis Chrifti in Euchariftia deftinata,diruenda? Item organaMufica,tanquam àDeo prohibitaeflent,cx templis eliininanda fint? In hacquasftiO' nc negatiuam nos amplettimur amp;nbsp;defendimus.

Reuertnde Domine DoHor : Hac dere, vt prolixe inter nosAgamui^nonputo opus eJß,quoniAmconßnttmtü, videli- ^r^hTna« tet,p9jje retineri tempU nbsp;nbsp;Alt Ari a Ad vfum CoenA Dortnni Mtineiipofl«.

deßinatA. Etfienim illi ad IdololAtriAmßiAm Abnßßtnt-/ios tarnen Ad liAbendas condonespiAS,^ Ad ver um vßm SAcrA^ tnentorum.pie re£ie vtipoßumns. Sic nos quoque Ceneua^ à“ Alß in locis CAdem retinemns templA,Ad eum vßm,cuius

caufa ah initio extrudia ^inftitutafunt. Similiter etiaint^ taria ad vfum Cœna Domini retineri poßiint.

Harmonise Muficae nbsp;nbsp;nbsp;^^odad Organa Mufica attinct^, fcimtis, Mufices

magna amp;nbsp;occulta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jHif^ magnam vim eße adpermouendos animos In-

praiftantifll- minum.Nequepraflantioremcitts vfiim videmus, quam'e^ ad celehrationem ßy“ laudem nomin 'ts diuini, dtfpermouen-dos atex citan dos animos hominum ad verum Deicudtit» dirigantur ß}“feruiant.

Sed videmus,quid in Papatu contigerit.Nam orgttns. no^ loquuntur, eß harmonia tant'um auditur,fine intellelln,ipti aures tantitm, non animus, reßcitur ; quihus cantor es aabb hcntur. ^idautem velorgano,velvarqs vocihusMufito-rum canatur ,plehs non intelligit ,fedanimus inharmonic tant urn,qua auresferit^retinetur.

Muffe« cuiusjvfits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eiusautem Adtifica vfus ell in templis, qua ah omnibnc

fit tn «emplis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;int clUgiturvbi mens per cipit,quod in aurwusfonat, atqne

hoc modo intelliguntur, qua cantantur, eß cantus aptusßti i»tem^ihptobatu™ adid,qu6dcanitur Ealtsesl cantus Pfalmorumin Ecclefia receptus, quern nos minime improhamus.

^ando autem Organo aut alijs injlrumentis Eccleßa luditur,aut var ij s vocibus canitur, vt a populo non intelligatur-, ibifonus tantum in auribusretinetur, ß deß no magis cogitatur,quàm de rebus,qua canuntur. Idée illctn Muficamremouemus^cuius in Ecclefia nullum vfumeße'iit' demui.în priuatis amp;dihus eim ufum ejfe, minime Jed in Ecdesiji animus tottis in tllas res defixw eße debet adDeum,^ ad eins verum cultum deducunt.

Et not um eïi Organißas in organ isfrpe impudieas CH^' tilenas ludere ; quod fimiliter in Eccleßa fieri non debet-Htec infirumenta Mujica fimiliter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eße non nt'^

Egoteftificandi confenfuscaufa,paucaquædam adijciam. Quantum enitn intelligo,R.T.D. iudicat,organain templis rcniadiaphoramefle,quænequcmandata,nequeprohibita lîntàDeOjin quo etiam nos confentimus.

(^uodveróaddiSjin Muficafigurali,fiue organo inftru-nientoqiieMufico,fiuevocehumanafiat,auditoresfonosamp; harmoniam tantùmjnon res fpeftare,quae cananturjqua ra-tione nullus vfus figuralis Muficæ in templis efle videatur, liquidem antes tantùmjHon animus rcficiatur. Refpondeo res ipfas,quæ figurali Mufica canuntur, non omnibus igno-tas,federuditis,amp;quilatinè,autiplt;àm Muficam didicer unt, bené notas efle, quibus etiam in ilia harmonia afficiuntur. Et de meipCo fanâè affirmare pofliim, vt qui Mufica figura-li.amp; organo plurimùm deleâor, non modo aures fonum vfm Mufiexfigura-percipere, fedanimum quoque harmonia ilia affici mirifi- Hs.amp;organün tem-cè, amp;nbsp;vel ad preces, vel ad condones ardentiore fpirituha-bendasvelaudiendasexcitari,quandofuauifsima harmonia canticum Ecclefiafticum vel organo luditur,aut à canto ribus,priufquàm concionator fuggeftumconfeendat, rece-ptaconfuetudine,cantarifolet: adcoque vimillam diuini-tus harmoniæ inditam,in meipfo efficaciter fentirc affirmo, de qua ab initio dixifti, quod Muficæ figurali infit. Idem quoq; à multis alijs pi js viris,etiam Laicis,artis Muficç igna-risaudiui,quödfimiliter in feipfis experiantur.

PrætereadeDauidenota efthifl:oria,cùm coram Saule, pauid cythwxvfu, quandoàfpirituDominimalo exagitabatur,cytharalude- Dom'inimaUmTe-ret, quod harmonia malignum fpiritum repulerit. Quæ puiit,i.sam.is. harmonia non modo aures Regis Saulis fericbat, fed animû quoq; eins afficiebat, vtàmalo fpiritu ad tempus liberatus amp;quietuseflet. Non enim Dauidem ceciniffe,fedlnftru-jnéto Mufico,quale tandé illud fuerit,lufifle tantû fcribitur.

*'■ ralisjquæfpiritum Domini malum reprefsit ;quæadaniniU vfquejetiamfi,quod luditur aut canitur, nó ab omnibusin' telligatur,pénétrât. Quam vim multô maioremin feexpS' riuntur amp;fentiunt, qui vnâ cum harmonia rcsquoqueû' cras,quæ canuntur,intelligunt.

°n.Tabu?u^,on Quo^veroadabiifum organorum in templisattinet, in toUit veium vfum. quibusintcrdum prophanaamp; imputaludaiiturjiudicowi-laciam accidentis,amp; propterabufum,verum amp;legitimu«i vfum organorum in templis minime abrogandum elfe. Allas vini vfu omnibus interdicendumefl'et,quôd pluriniieo ad ebrietatem vfque abutuntur.

Quapropter cum Organiftæ ludunt turpia, quæcætiim Ecclefiafticum minime decent; feueriter cohibeantur,ne porto faciant; amp;nbsp;fedulô caueamuSjne templum prophane-turmagis,quàmDeus celebretur, fedomniain Êcclefiâor-dine amp;nbsp;decenter fiant.

Difputationideor- Occafionem autem J amp;nbsp;cauïàm huic quæftioni dédit) nem’amp; d^. ptoponetemus ; quoniam multis in locis non modo dciit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cantus amp;nbsp;organorum Muficorum in templis vfus prorfus,

tanquam res prophana, amp;nbsp;Deo minimè grata, abrogatiis eft : fedin ipfo templo equi adhibiti funt, vt funibus amp;nbsp;catc-nis vniuetfum corpus organicum Muficum, tanquampro-phanum vno impctu deijceretur,amp; ex templo eliminaretur, Qjnfi à Deo eflèntprohibita organa Mufica in templis, ne-que bona confcientia fine ofFenfione Dei retineri poifent. Cùm confier efieadiaphora, amp;nbsp;non modo licita, fed etiam egregiatemplorum ornamenta:modo illis ad cclebratio-nem numinis diuini vtantur,quod non modo non prohibi-pfai.iso. tumjfedexprefsè mandatum eft, Pfalmo ijo. LaudateDo-minuminfonotubæ; Laudateeum inpiàlterio, amp;nbsp;cythara; Laudateeum in tympano,amp;choro:Laudate euminchor-dis amp;nbsp;organo : Laudate eum in cymbalis benè fonantibus: Laudate eum in cymbalis iiibilationis.

SiCjCÙm ARCA DOMINI de Cariathiarim reduceretur: t.par d. Dauidcumvniuerfolfraele ludebat coram deo, omnivirante,in canticis,amp; citharis,amp; pfalteriis, amp;nbsp;tympanis Sgt;c cym-baUs,amp;tubis.

C«w inreipfafit inter nos confinfw^ nihil Amplius hic *dderevolo.^AfropteradT'hefin c^uintAm Accedamustin ^tiafundAmentA fententix ‘vefirAdetemplorum, ^imAÿ-vßiponuntur.

ChriftusintemploHierofolymitanôdocuit,qucmIocû Fundamcnta do-gt; tarnen alias ipeluncam latronum appellat; amp;nbsp;legimusfada ftnnatTheoiogota , cffeencæniajnontemplumdirutumefle. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dermigiViKiTsc'”

Paulus Athenis,ad al tare Deo ignoto infcriptum, genti- inftrumentisMuii-busChriftumprædicat. Nequein Aâis Apoftolorum vf- '“»»‘empu». quamlegimusjquôdvelab Apoftolis,velabillorumaudito-tibus taie quid tentatum fit.

TIos exiflimAmus,AliAm rAtionem t empli HierofiljmitA-^^f^ffit^uAmnoßror um temp lorum. Non enim tAntùmin Difcrimen intet hncßnem extruHumfuit ^njt effet uliquis locus, in quo aA Mdiendum 'verbum Dei conuenirent, acfuAfAcrAfecundum «“pi»-^MdAtumDei rite per Ager ent ßdfuitetiamAliquid cxri-wottiale, Etenim tempern illudChrißum AdumbrAuitßcut Tempium nietofo-^^idoIoAn.A.intelligitur-.DeßruitetemplttmhoCtamp;f:. v^^^^numtypus

PenetAmenhAcafferuntur,'VtintelligAtur tempU PApi- ’°®quot; ßicufAlßs cultibusprophAnAtA, ßne ubufu a ChrißiAnis ho-mtnibus retineri poße. Sicut tempium hu (JïiompelgArtifAlps cultibus PApißicisprophAnAtum, nunc verbo Deipuro,e^

4- Coüo^uium Mompelgdrtenfe, fyncero die at um eli^'ut ibi doceatUr, ^audiatur, menta rité adminifirentur.

Imagines fiuc fculptæ,fiue pidæ non abfolutè fed ratione cultus diuini in lege prohibit« funr,ne ad Idololatriam pro-ftarent-

Si enim Deus in Icgefua, omnes imagines (etiam extra periculum adorationis, amp;nbsp;idololatri«) prohibere voluiffet, ■xod.so. cum dicit:Non facies tibi fculptile, nequeomnem fimilitu-dinem,qu«efl:in cœlo defuper,amp; quæin terra deorfum,ne' que eorum qu« funtin aquis,fub terra: certè non prxcepif-fet fieri duos Cherubim aureos in area fœderis, Exod. 2 ƒ. inveloExod.2d. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

EtintemploHierofolymitano,iuflu n o miniaedificato, fecit Salomo in Sando fandorum duos Cherubim, i Etinluteribusfacris erant in latere duo Cherubin, nes i.Reg.y.Etfiib mari fufili duodecim boues, ibidem.

Qu« omnia in templo conipiciebantur. Neque tarnen his imaginibus peccatum fuit in legem Dei, dum nemoeas j imagines coleret.

Et Moyfes æncum ierpentem in deferto Ifraelitisinfpici-endumpropofuit,Nuni.2i. QuemEzechias non contriuil-fet,nifi populus Ifraeliticus ei ferpenti incenfum adoleuifi^f» eoq; ad Idololatriam abufus fuiflet.

Et quantum à pidura imaginis Dei diftat,quôd Efaiasdi-cit,fevidifle dominvm iedentem fuper foliumexcelfuif» amp;eleuatum,Efai.d?

Et,an non Daniel piiigit nobis Deum Patretn, antiquum ilium dierum ? Cuius veftimentum candidum crat ficut NIX : Et capilli capitis eius,quafi lana munda.

Deinde pingitfilium hominis venientem vfque ad antiquum dierumjDan. y.annonhæ funtpiéturæ? Quare,fleas imagines remoueamu8,quæcoluntur: fatisfaétum eflhacin parte legi diuinæ. Acæterisimaginibusamp; piduris nihil erit periculi.

temlgt;ore fœder 'ts ‘veteris tqMATndiwverus, ^a'quot;nquot;/înquot;quot;nipis è“ furui cultus Dei in populo Ißaelitico durauit, neque 'vlla Hierofoiymitanum ^»ione licuit fimulachrum velminimum in templumHiero ~ filymitAnum inferre. ^od ex vißone Ezechielis manife-ßumePi.

^iodvero ad leoem ipfäm attinet ,Non facias ttbi ful- tex/enonfacien-fW, neque omnemßmilitudinew, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cœlo est deßi- quomodo intcUi-

p(’'gt;é'c. duoprohibuit D O MINVS’,alterurn,nefierent\ ‘^^terumneadorarentur. ^^tamennon nißrationecultus conjcientßpoßta efl,ne 'videlicet in huncßnemßantj fuerint,adorentur.

^odde duobus Cherubim offertur^qui in BanEio fanEio-^^rn fuerintpoßtiynihil ab Ulis periculifuit, cyuia extra omhein conßeElum humanum erant,ne^ à Sacerdotibusipfis ^°nßiciebantur,fed a folofummofacer dote, idj^ femel dunta-^»itiannojtpuandoin Sanctum fanEiorum ingreffuseEi.

Conflituitautem DO MI NEShos duos cherubim dr lt;trcamyfp‘propitiatoriu‘,quoniam hoctypus Chrißi erant, ^uem reprafentabant ; qutbusßgnificare 'voluit, Chrißo ho-^ini Angelosßruituros,in quem deßderant inßicere^'vtom- nbsp;nbsp;nbsp;’’

à quihus etiam nihil periculi er at, rationecuh**^’ ^dorarentur. Praterea f^oyfes Up Solomon nihil’ cuisss rei mandatum à Deo non accefijfent. ideojjhACtf^ dl ut no precept o ^mandat ofa£iajunt ,quit in Pheß^'^''^ j firiscommemorantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

Bene tarnen, veputo, inde colligit ur ,ßulptur^ Deo non damnari. Sedimagines in fàcris locis non locandas, niß valde ctrcumßecie caueatur, ne occyi'gt;^ idololatria dent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

,^od defaSlo Regis Ezechia dicttur, reßondeo'.ßf^^) pens pridemfuijßt contrit us Upabolitns,populnsill(^^''^^j^ Jum adolere,Up adidololatriam abuti nonpotuijßf-njoluit Deus piofaSlo E'^chia Regisßgnißcare,nonfitl^,^ fecißeeos, qui huncaneum ferpentemreßeruarunt. quidem refiruari, fed non debuitpublice proponif^^^V gt;nbsp;£ium totites populi, quem ad idololatriam inuitaud- . i 'vtcunque res Je habeat, 'video tarnen etiam in bat s J | nos conjènjum ejfe', ideo ad aliam Eheßn progtt^^^^'

îübTuscffe?’’^'^”' inter nos efle. Sententiacnim tuæ DignitatisI duntaxat ratione cultus,amp; non fimpliciter lege diuin^P hibitasefle. Sua enim natura amp;nbsp;ciTe amp;nbsp;manere adiap“*’ ’ modôadcultumhisnonabutamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e-

cur imagines in Confcnfus etîam in eo eft, banc potißimüm ob iVmh'nunri'onîî- non licuifielMtis in templum d o m i n i wX cujiitinfene. nbsp;nbsp;nbsp;minimum inferre,quiatemplum ipfum cum

amp; quæ circa illud extruéta étant, typus amp;nbsp;h'gur^ ChrilüMefsiæ venturi, quem rcpræfentabant. fentatio neobfcuraretur, tam feuericer d o m in vs P°P pf***

fici) caufa confer uarunt.Neque femper publicè propofitum arbitror. Quamuiseüam inter figuras.ôu vmbras numeran-duseft,quiChtiftum reprxfentauit, ficutloan. 3. aperte di-citur. Sic Salomonern,amp;Dauidemboc ferpente æneo piè Sc reftè vfos effe, non dubitandum eft; qui eum minime con-tererevolueruntjcumnullamcaufam, veloccafronem ido-lolatriæ daret.

Poftquamveró Reges relifta legeMofaica, amp;nbsp;veroDei cultu negleéto.idololatræ faéli funt -, xneo quoque ferpente abufi funt,ficut alijs rebus omnibus,qux illis furor, fpiritus fornicationis fuppeditauit.

,tem xneum fua natura,poftquam fuo offtcio in deferto per-funCtuseft,adiaphoron fuifl'ejquem populus faluaconfci-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tntia tamdiu retinere potuit, quam diu idololatrico cultu

I non fuitcontaminatus.Sed poftquam idololatria accefsit, I nbsp;nbsp;nbsp;reétèfaâumabEzechiâRege.quôdcontritusfuerit. Idem

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. gt;nbsp;t Z A.

I Vixputovlln innigine Pontißcios magisahuti,quà.iit cru- Animago ctudfixi I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fifixt,(^ua^rofgt;ter re^é ne fieret, qtiarofi toHerentur crucifi- |y,voiuA inX™

I xi imagines ex locis facris? Is^am ita infianiunt Papiß^ift il- quot;nbsp;‘empUs toiicndi 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;linonmodoThymiamAadoleantjfid etiam intolerahili ido-

vidi, auditii fateor me toto corpoteftf“ I ^otrefcere,quotiesillAfA^AeJJecogito. JJ/es tfoßti

quot;vera cruce D O MINI nofiri I EST CHRIST I,non imaginefofiitAeli. ^Apropterfateor, ME EX ANlM^ CRVCIFIXI IMHGINEM DETESTASl.ßl»gt;' eit im Ago crudelitAtii ludAoru in Chrifium : IDEO E A ßi-ï.Reg.io. NON P oS S TM FERRE. LAudAtur EzechiAf»

contriueritferpentem Aneum^cuiculttu diuinw exhibdi-tur:ItA etiam UudAndos exifiimo eos,qui Ad cAuendAtn M‘ demidololAtriAm etiAm crucifixi imaginem Aboient templisomnibusß^locisfacrueliminAnt. SedAdAUAm Tht' finaccedAmtis.

tM im*go crucifixi Agitut de peHculoj amp;nbsp;läluteanimanim, ne quid detri' toUcndafit”™quot;**’'** iTientiex vfuimaginum accipiant. Qu^od igitur ReuercnW tua deimaginecrucifixi Chrifti quæfiuit: quoniam Pontifi-cij ea adidololatriain abutantur, an proptereaprorfustol-kndafit?

ReipondeOjficut antea quoque àînc reiponfum eftjido' lolatriamnontolli,quandoresex conipcftu hominuæ)3lt;^ oculis eorum remouentur.qiiibus ad eam abutuntur.QuP' i.coi.«. niamidolumeftin corde,ficut Apoftolus’teflatur;quoc!t corde fubJato,imago nihil nocebit,quæad repræfentatio-nemrcrumfàcrarumpofitacft. Et eo ingenioeft inundus, vtinftiganteDiabo]o,quô rcsfuntmeliores, amp;præftanuo-res,eô inagis ijs abutantur.

Abufus in omnibus Quid cnim præftantius eft verbo Dei, quod in fcnptis t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apoftolorum continetur? Quàm turpitei

RiGVLA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abutuntur ? Regula ergo feruanda e/t; Propter abu-

rropterabufumnon fum,non efttollendus rei vfus,aliâs optima quæqueabijci-efttoiienduj rei enja çflent.î^am ad abominationem Miflæ priuatæ Pontiff“- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficiae,

CoUotjuiumMompelgartenfè. 419 f!cia',quarenonabufifuntPontificij ? OrationeDominica, Symbolo Apoftolico,EpiftolisApoftolicis,Euangclio, amp;c. Quæomniahuic idoloferuire coadafunt. Num proprere! hare omnia abijcienda,amp; è templis climinanda erunt?

_ EtdixideSaxonicisEcclcfijsjin quibus non modo cru- pedór-cifixi imago,fed etiam quàm plures aliæ imagines, fortafsis lum »b imaginibus. corum etiam i quorum animæ in inferno funt, in Ecclefijs adhucextant;quibus tarnen nemo ad Idololatriam abuti-tur. Si enim verbum Dcipurè fonet,nihil ampliusab imagi-nibuspericuli eft. Quando autem ab oculis remouentur, priufquam verbo d o m i n i idololatria ex cordibus homi-nnm,eueHatur; pericuhim animarumeftmaius in pertina-cia eorum , quöd deinde nolunt amplius verbum audire.

Ncquehominibuspræfcribi poteftcertum tempus con- gïiübus^prudent« ucrfionis.Vnusenimhoratertia,alter fèxta,nona, quidam aagndum, etiam vndecima hora in vineam DOMiNiveniunt: ergaquos omnespatientia,amp;charitas in rebus adiaphoris exercenda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

eft,quantum rcligio,amp; confeientia ferre poteft.Et vnius ani-tnæfalus toti mundo præferenda eft î in qua lucrifacicnda claborâdumeft,neintempeftiuaadionein rebus adiaphoris ofFendatur. Quibusmalis omnibus publica vox Euange-hjfacilèmederipoteft,modô infirmorum ratio habeatur: quam fuo tempore repurgatio externa templorum cum ædificationcEcclefi« fequitur, dum non modo nemo amplius eiufmodiimaginibus abutitur,fed eas etiam ipfi fubla-tas cupiunt,qui his priùs addidi fuerunt : Adeoque eo loco babent, quafi non adeflent.

Ingens difirimen inter 'verbumBeiy^imaginumab-^fumeli.NtmtiterbumBei nobis necejfiriunt eH, quo care-nonpojjumus, Sedimagines nonßint necejfària, qui-'

bMicarerepoJ]timfti. Et quod ^uguflinw dixit tifliipio Ma.giflrAtui,idetiAm de imaginihtare^e iliciP' teif.

Et quAmuls 'veruw eli,quod noßrum nonfit, certum temfui conuerfiionu pr^i/cribere : it^ Saxonici^f^' formatis Ecclesq$,quAndo non Amplifts ibi est 'PApififi’ gt;nbsp;ßim igitur imagines ? Aut quis illArum vfus ? Fortaßis fimuUnt confenfium in doCirinA, qui a MagifirAtw eit chn-ftiAn fisquodfitsfimel t olleretur, quidfuturum exiftitf^^-EtpiFlurA Antiquidierumin DAnielenonideopropofiti(t^gt; 'vtpingAtur.^Amuisnon negem,eiujmodipingercnotiT peccAtumßed Adiaphoron,

Doärina de libertate Chriftiana etiam in rcbusadiapho-cicfiacoufciuancU?'ris diligenterconferuandaeft. Siquidem non minus inex- , ceflujquamin defedu peccari poteft.Maxime vero,quanlt;lo ciimolfendiculoproximiconiunda eft,vnde Apollolus:Si 1. coi. ». cfca fcandalizat fratrem meum, non manducabo carneiî! m xternum,ne fratrem meum fcandalizem.Cùm igitur T.Re* uerentia quoque in ea fententia fit, infirmorum rationein femper habendam , amp;nbsp;concédât, hæc omnia fuâ natura j adiaphoraefle ; etiam in hoc inter nos confenfus eft. Omnia enim ad ædificationem,amp; non ad deftrudionem, dirigenda flint.

Scriptas,nonpiEtAS imAgines probAmus, quAlesfunt ex liAniele, fs' EJaIaprolAtA funt 'vifiiones} quas Eotnintis •voluitefifeperpétuas. quot;Ip^AmpiCluranonloquuntur,'verbutff “DeiAtftcm loquiturftmper jideo in •verbo mAncndtim ,neif

Colloquium Mompclgartenfe. 4.11 inpiSiurahierendtim.Tflihilominui tumen rtipfA confenti-muifi^uod eiu/modi piHurxfint adiaphoron.

DefcriptioDeiinDaniele amp;Efaia propofita, fi pingatur: putatneD. Beza, quod etiam inter adiaphora numeran-dafit?

Ego adiaphoronefp. concedo,modb nuU^ occafio adidoloU-triimdeturfiedad Thefin ni.accedo.

KegulaaD.Paulo prxfcriptade infirmis non offenden-dis,accuratè obferuanda eft.Et idola priùs verbo Dei ex ani-mis hominum euellendafunt,quam ab oculis hominum re-tnoucantur.

Regulam t^poflolt de infirmé in eßt^orum,qu^idolis infitmotuminW« immoliititfiunt,certifiimAmefie,rninimè dabitamui.Sed cum duplex ßt eiui objeruatio i infirmorum in fide rAtionemha.-hendim ejfi cenpmits,ne etium infuA infirmitAte conprmen-tur,^ inpertinaciAm AbeAt. ^apropter cAuere oportet, ne obieffa Ulis noccAnt. Ideoj^ melius ejji exifiimofi inftrumen-tAÏdololAtrÏAex oculis illorum remoucAntur fubtrAhAn-tur.

• Confentio. Si modo débita ratione ,amp; fuo tempore fiat* ne quidratione infirmorum periculihabeat.

Quod ad organa,amp; inftrumenta Muficaattinet, ftum Dei verbü extat : Laudate Domin um in chordis, amp;ƒ ' gano. Laudate eum in cymbalis bené fonantibus gt;nbsp;Lauda cumincymbalisiubilationis. Exempla Regum pijfsimor'’’ Dauidis, Solomonis,Ezechiæ,IofiîE,amp;c.hoc idem tefeO' tur.Qimrum Mufica inftrumentalis in templo à Spirits laa âo non reprehenfa,fedcommendata fuit.

Treceptum de i»u- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;precept A dc chorAk, oraano, nbsp;nbsp;cynthali^

■oquomodointel- tnmcAremontAiemre/ero, quttn 'veteriTeJtArntntOMj»’'’' hgendutn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aUaw fuiffè MuficAW , quÀm ^UA

fortAßis non deefßnt,qui caw reducerepoJJènt.'Non put o ita prAcipi, vt cAteri, qui his non vtuntur, reprehi»' dendifint,qui put Ant AdAdficAtionem non prodefii-niA,nonputonos AdorgAnA in templo refiAitrAndA 'v/urpentur'vbipofiunt, amp;quibttsplAcuerint. Ex Autem m And Ato DEI necejfiiribfin Are dehere, non mo. HAbemuf'verbum Dei'vAide fionorum, nbsp;nbsp;SAcrAntc^^^‘

SipofifiuntexternAetiAmAdAdtficAtionem vfiurpArifi^f-^^'^ hAc nobisprAfiribi,tAnquAm in lege À Deo mAindntt) nofi^quot; to 'veftrAm quoquefententiAm ejfi.

Muficiinftrumen- Nqsfic fentimus: Reges veteris TeftamentijDaui^®/”’ îgt;èa Rc^busTnfti- Salomonem,Ezechiam,Iofiam,non fpeciale mandatui-«utifit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buiifejVtinftrumentalem Muficam inftitucrent in temp*®’

fedproipforumpietate fecerunt hoc ex generalüHona^”' dato,quodinThefi noftrapofitumeft:Qup Dominus pf^' cipit, vtomnia,quae ab Jiominc proficifei pofiunt,adcei«'

Colloquium Mompeigartenfe. 4.2^ btadonem nominis Dei dirigantur. Cùmigitur vox huma- vox hvma-id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præftantifsima dona Dei numeretur; n a,

eoamp;ipfaetjjjjj^dlaudahdum Dcum dirigidebet, neaui-“s inferiores hac in parte cenfeamutjquæ fuauifsimo fuo cantu D E V M perpetuo celebrant. Quando autem inftru-P^cßtalemetiamMuficamadhibentjeam quoque Deo pro- «“‘''“figtirahset-

Prætcrea vulgus Harmonia ilia excitatum jad conciones Mufic» tmoni» accurritaudiendas,quas magno numero alias negligerent, .mpen-Qua ratione etiani ædificationi Ecclefise feruiunt.

Quorum omnium mentionem propterea facimus, quod curorgan!,scaiioiQ ficutluprà didum eft, quibufdam inlocis,equisadhibitis MuficXm’mrnfo organaexEcclefijseliminariint,quafià Deoprohibita ,amp; fit faôainiucdif-intemplisChriftianorumminimèlicitaeffent,^çdconfen-fus inter nos eft : fua natura adiaphoron effe, infemplis organa Muficahabere.aut his carere. Quod in cuiufqjEccle-fiæarbitrioeftpofitum.

7» reipfà conßntimu^, tantum hocaddo: Gradtu Leuita-rum, Cantorum, in vetert reßamento, ex Spirittu fintti fracefto ßc diftrtbutosfuiffè. ^apropterilla Mufica expra • cepto,^ mandata Deißc introdu^laßuit, idß^certoßo fine^ Sed nes idis quoque bene vti poßumiu ad excitandum Tplttnt iudiendi verbumD OMINI. Procédâmesaddogmata

THEOLOGI ITIRTEMB ERGENSE^ feiluentiA dogmata Scripturajacra non tonfintaneacenpnt.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I.

Non pofle doceri Euangelium in tempio, in quoprohi-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bita amp;nbsp;Idololatrica facra celebrata funt.

Non licereCœnam Domini celeb rare in al tari, quodâb* ominationiMiflz priuatae feruierit.

Menfam cx ligno confeßam, loco altarislapideiinK®' plis neceflario conftituendam elTe, in qua Cœna Doniini celebretur. Cum tarnen Chriftus vnä cum difcipulis fuis non menfftyfus fit,fedhumi pro more Scconfuetudinegw-tis difcubuerit.

Abrogationem imaginum populo nonpermittendäW, quæpietatijfàpientiæRegum, Principum, 8c cuiurquulo*-* ordinarii Magiftratus commendata eft.

^odadtemplaattinet ,fupra expo fui nofiramfente»^*' am : 'videlicet,quodEuangelium in Hits doceripojl(t,igt;f^ifgt;' hfti prihs idololatricafacra célébrât afunt. ideof i^n 'Tbef nihil ad nospertinet.

laminaltan cclc- , -t ,■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ! I ...„it

brari pofle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laptdeo, vcl in men fa Itgnea Cœna Domtnt ceu

Ed enim res adiaphora. Sed tarnen res ipfa oßendit, aftutusfit noßerhoßis. Si enim nunquam altaria extrudt fuilfènt,nunquamCœna D O MlNlinfacrißciumccnnet' ßfuißet.Nam altariafacrißcia nobispepererunt.

Quödautémultiineaopinione verfentur,minimèadia-phoronefle,CœnamDominiinaltaricelebrari,inquopri-ùsPapifticum facrificium oblatum eft; libetveram hiftori-ainbreuiter recitare.

Fuit Comes quidam veftrat confefsionisjquicum Prin- Hiftoriadecontro-cipequodamnoftræreligioniscommunem habuit iurifdi- “emqüendam’X' ttionem in Ecclefia quadam. Cum igitur Comes iudicaret, Comitcm.de menfa fe plus iuris in illa Ecclefia habere:altare dirui, amp;nbsp;mcnfam in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempio.

templo extrui curauit. Quod poftquam Princeps refciuit: »nenfam remoueri,amp; altare denuo extrui mandauit. Comes contràfecundavice,altare diruijamp; menfam reftitui curauit.

Princeps fimiliter altera vice menfamaboleri amp;nbsp;altare reftitui mandauit. Idan tertia vice fadum fit nefcio. Sed comes poftquam feueritatem Principis animaduertit, de fuo pro-pofito remifitjVtloco menfæ altarein templo remanferit.

4-2.6 Colloquium Mompelgartenß-Ex quo intelligitur,valde neceflarium efle,vt hacderereftèerudiantiir. Sienim Comes iudicuj. phoroaefle,inaltarj,velinincnfa Cœnam do.’UNI ce re;hæclis,amp; contentiointeripfum, amp;i Principe^ cum tanta ofFenfione Si fcandalo fubditorum eins iod tafuilTet.

Veteres non humi difcuhuerunt,Çed hubueruntdt^^^l*^ fncnfas:fid de hoefugnare nolo.

Mos,amp; confuetudo gentis Orientalis hodierno illamconfuetudinemconfirmant; quimenfisnonvtu’' ’ fed humi difeumbentes cibum capiunt.

Extra, controuerßarn est, omnia in Ecclefia debervß fieri, fecundum illud ^foftoli : omnia ordine è“

eortim zelum temere damnare in Ulis motihw. ' maxime njideantur miniis reUe fecijfe\ foßea tawc^Vj^ ret,eospièfecijjè, quos nuncgrauiter refrehendiwut-admodum de Phinea legimusßlio Eleazarifily cerdotis extra ordinarium faUttm, qui zelo excitatu^ pto pugione •virum Ijraelitam cum ftorto tJUoabi!'lt;^u fodit.^uapropterßecialia ilia nolim temere damnutc-

». I A c O B V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nos teftamur, illam in tempe ri ein nobis minime probari. Intempéries in-» E 0 autem gratias ago, pro confenfu noftro in hocarticu- noquot; robaVaT^'** lo. Nequeenim hæcdogmata propofuimus, quôd exifti-maremusjvosin contraria fententia effejfed quia Ecclefiæ veftræ hoc nomine pafsim malèaudiuerunt, quôd in illis inotibustemplaeuerfa,amp; imagines contritæ funt,idqueà vulgofaâùeft. Quapropter prodeft omnesfeire, illam cô-

fufioncm vobis minimè probari, fed omnia ad ordinem re- EpUogus coiioquij uocandaeffe.vtprimùm populus erudiaturj,amp;reâ:è infti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem-

tuatur, Imagines per le, amp;nbsp;fua natura adiaphoras eue; Basque fl non adidololatriam proftent, fine offenfione Dei re-fineripoffe,quibus res facræ repræfententur: In reliquis Magiftratum pium circumfpeftè, amp;nbsp;prudenter agere debc-re, ne vel infirmi in fide lædantur, vel occafio ad Idololatri-am detur. Inprimis autem promifeuo vulgo hanc licentiam non permittant, vtipfiin imagines fæuiant ,amp; in abolitione «rumtaliaagant,quæ adoffenfionem infirmorum facere poffunt.

D o M I N V s detjvtin reliquis controuerfis Ar-ticulis fimilitcrpurèconfen-tiamus.

CC EDI Mrs nunc ad rhe/es wßra^ ftißno confiriptai,in quibw quxdaWiii^ß^ quixftionem de fubßantia

ßtifinipertinent : quae quot;visßt Baptißtgt;igt; quibui rebu'S conßßat. ^aedam 'verb peculiariter , ptifinunt infantiumße^ant : an bapti'^ndißnt ilU gt;

Illuftrifsinius Princeps, Comes Fridericus, vult Thefesnoftraspublicèrecitari, quam ad collationeffla^^*^^* damus.

In controuerfiam autem vcnit: An Baptifmus fit laua- statusconfouer-crumregenerationisamp;renouationisin Spiritu fando: An veto fignuin duntaxat, quo adoptio lignificetur amp;. obfi-gnetur?

In hac quæftione aflertio noftra hæc eft : Baptifmum non fignum duntaxat, fed lauacrum regenerationis verè efle.

Chriftus dilexit Ecclefiam , amp;nbsp;feipfum tradidit pro ea, vt EpheCf. illam fanäificarct, mundans earn lauacro aquæ in vcrbo.

Nifiquis renatus fiierit ex a q_v a amp;nbsp;Spiritu,nonpoteft loan.». introire in rcgnum Dei.

Nonexoperibusiuftitiæ,quæfecimusnos,fedfecundum tu.j. mifericordiam fuam faluos nos fecit per lauacrü regenerationis amp;nbsp;renouationis Spiritus fandi,

Quotquotbaptizatieftis, Chriftum induiftis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cai.j. '

, Quicunquejbaptizati fumus in Chrifto lefu ,in mortem Rom.«, ipfius baptizati fumus :confepulti fumus cum illo per Ba

ptifmum in mortem : vt quemadmodum Chriftus fur-rexit à mortuis per gloriam patris, ita amp;nbsp;nos

in nouitatc vitæ ambu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Colloquium Mompelgartenfe» seQvs^Tii^fDoqM^ tu cum facra Scnpturapugna^ re iudicamus.

VM docetnr: latentem virtutem Sacramentis nonan' nexam affixamque elle , qua S. S. gratiam baptizït’^ conférant : led hocduntaxat munus illis diuinitus iniu”' ftum elTe, teftari nobis amp;nbsp;fancire Dei in nos beneuolcn' tiain.

Ineptoseire,quiSpirituin S. amp;ipfius in nobis effeâaSa* cramentisalligant. Cùmidcircô potiùs adhibeantutj vt'fj credentium quidem infantibus adoptionemdn adultis veto etiam fidem obfignent.

Impropriasfeufiguratasloquendi formas elfe, i.Bapdf* musablutioeft petcatorum. 2. Baptifmus abluit peccata-propriam verô loquendi formam efle:Baptifmus

Cùm Baptifmus ab Apoftolis lauacrum peccatoruW) innouationis, item ablutio vocatur: non lècundum ram accipiendum elfe.

Baptifmum ablutionis peccatorum, regenerationis?'’.' no«attonis,adoptionis deniquearrhabonem elfe certilsa mum, in eledis : in quibus folis illius virtus fe exerat.

Nen omnes infantes qui baptizantur,gratia: Chriftiparticipes eile Si regenerari.

Non ideo baptizari fidelium liberos,vtfilij tune primùm ’ fiant,qui an tea alieni fuerint ab Ecclefia : fed folenni potiùs fignoideorecipiinEcclefiam,quia promifsionisbeneficio iamantè ad Chrifti corpus pertinebant.

EtfiveroRefponfiones D.Bezæ amp;nbsp;fratrum eius hîc rccitatænonfunt: vifumtamencfteashoc loco infc-rerCjVtpiuslcótor cas cum TheologorumVvirtem-bergenfium Thefibus conferrc,amp; fubfcqucn-tem collationem faciliùs perci-pere pofsit.

Tgt; Eqtiirimtii in hac EheßprAcipuam htiiM SacriMtgt; a)Cum ea ab initio ponere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partemprAtermiJpim,nempe ^fanguinem C HR

nfmæontrouVrLm“ern't, ctiMsfignum[kcvAmentaUeUaciuA, lt;nbsp;OHinimèAUtemffi-amp; negari non poflent; gene- termttti debuifTe dicimtts,eßßentiAles eitii facrA Aclionnttt# raliterquoqueprimaThC’ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- -

generationem, imbetiampeccatorum remißionem in fmo rite adminißrato-, proberi à Deo bapti'^tis omnihi^^ ajjirtmu,! : quamuis non femper à quibufùis, netine eniß tempore,(ptio baptifmtts adminiflratur ,Accipiantur.

licet,non fine fanguine Chriftiablutionemapec-caris fieri.

b)Aquanon fignificat fan-guinem Chriftijfcd organu eft, per quod in fanguine Chrilhjvirtute Spiritus fan-ôi,àpeccatis abluimur,re-gcncramur,renouamur, c) Ritus cficntialis ctiamin verbo Dei comprehenfus cfijbaptizate.ldeo finecau-farcprehendimur,quafià nobis omiiTus eflet.

d) Eadein prorfus doóirina D.Bczæ,amp;frarram eiusde Baptifino, quæeft de Coena D O Al 1N i ; videlicet O F-F ER Kl,fed non conferii regenerafionem,obfîgna-tioncinjamp;remiflioneiTipec-catoruinomnibus baptiza-tis.
e) Hic excluduntur, quos dicunt^Deoiaminde à co-cepiione amp;nbsp;natiuitate fua ad æternam dainnationcm creatos Ôc ordinatos,quos Deus non velitregenerariamp; faluari.

• T^quenos Sacrament a docemtts s nuda ejfeßgnuiß'^^ ternA tarnen aHioni negamui tribuendu eße,'-quo d edi vni UiSp

i; DuosBaptifmosfaciunt,dumipropiioefFeûuBaptifmi,quieftSpiiitusfän ûi.aquam cxcludunt.

k) Hkexcludunt . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ *o’komines,velba-

OmniAhAcfAcrAScripturA teßimoniA ApprobAmt^, qM- ptiaatos.vel bapti-btu^BAptifwi infiituttOf^etuseffeilA decUrAntur'^ in ys amp;quot;otTuitoDcrde-jAidem, qitifuA indignitate beneficiAßbi frAbitA non re-fUÜAKtA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ufecetuntjâd xt«i-

natn damnationcnx oidînaùfant. Hol

T) 0 G Mlt;iA'TzÄ nbsp;ptiaaientut, nun -

. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, f, r. ftintiaBaptifmi pu-

',AW litttntCni 'UirtUtCW llltAin AC^UA [UCCt JACTA- gnat.NoncnimSpi-f._______litusfanftusfinc

^^mtntAli) Attribuere, quant /acr ament aHs “ fignifica- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que aqua

tïonU, nunquam (quod ad Deum promittentem attinet]

fl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 1 t t • fed Spuitus fanftu«

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mantfeflam ejje laololatrt- pet aquam, amp;c aqua

*m,qua (quod ne ipforum quidem K^ngelorumeH)nem- ft-XVtdinXn’equot;' ' fe remittendorum peccattrum, renouandi cordis homi- diuina, inBaptifmo num vis ad aquam ,quAntumuis facramentalemytrans• m) AquaBaptifmi f(ftUr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'°” figniticatio'

nem duntaxat,fed

n^BlafpbemiambocinautboiemBaptifmiCbiiftumeffe.minimedubitamus.

?uIdololatda.fcd cultus Dei eft de Baptifmo fentiie, ficut paulb ante po- y affci tio

°) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttibuitui bjtcvis iatens tegenetandi; fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impi»

^uia diuinitiis ad hoc iuBajtifmo oidinata eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**

y) Rcmirtîopecca- finibus'? nempepcccatorum remißionem. *1 SalutewAHteJn toram in vocabulo /j j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

(faiutis)comprcigt;ë- nojTram hactenus a BApttJmo JuJpendimtü , nee f^ndAmcntum Ab eo inchoemui , netpue eim

cft, QUüd omnein nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A rf T \7 A. 'Çf

confolitionem adi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/iCl 1 V • O{ V .

iiiud chrifti ; qui intcrioT mundtitio y per Chrifli fAngutnem J externe ia^us‘^fàcn^raiaü, »i tribuituT , CMetonymiAm jAcrAmentAUnt eße

tionem.fedconfe- re , OjUO bAptizATitUr , Uel CUW per Dei gTAtlATn ipfiibo^ mquot;'a cdliHtöS^ conüngit. 2{ec enim effcAciAm BAptifmi, Ad id t Meton^milnui'ia quot;' referiwu^, quoprAftAtuT : fèdipfA Chriflt ineoobli' Rominum permuta- Z4 bcnepctA interdum iHum procedere , “Vt in Cotndiei no locum .a et. ^j[}orum JO. Btcut etiAm t^brAhAm priùs iuftifieAtus, mum'iSS^f’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ interdum 'verb fubfequi affamé-

rioremamp;cxtetio- mui, in îjs 'videUcet, quifdem non hAbent, fedjùo tt^ taxatfitBaptifmus,■ porehAbebunt, quAmproftentur,cùm bAptizAntur. ^pi rc externa, aqua videlicet, amp;nbsp;re inter-na fpititus regene*

rantu viitute con- V Harcmanifcliaamp;apcrta eftdiuini nominis profanatioin aÄioncBaptiuD^ fcit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua viitus Baptifnüvfquc ad feneaaraicijcitui.

Infantes, putamus abfurdum effe dicere, quot;nbsp;renouari ^'L't u) Ilæc quoqueaf-'veleo ipfo tempore, quo hapti:(antur, -vel ctiam ante, non amp;quot;npi?eTquL^nc. miid'oadultitamp;tatis,'verumetiamcogniti,ef}‘perfidemap-prehenfi Chrifti tempus, ujetere exttn^o homine, nouifi-^nt homines, obfignari tarnen in Ulis adoptionemfeede

) in quo natifunt, remifionis peccati originis gra-ttam afterimtis : modi) adulti faUihk benefieijs fefè nonpri-uur int.

gatinfantesiiiEc-clefia natos amp;nbsp;ba-ptiaatos rcgcncrati,

x) Non minïisma-nifcftè falfa amp;nbsp;inipia efthxc quoqiie af-fertio, qua aifirma-tur:Infantes propria fide carerc,contra cxpreflrtin Chrifti vetbuin;Quicunqiiï otfendcrit VNVAl EX MINIMIS bis, Oyiin me crediint. Et faciliiis credunt infantes, quamad-nlti, cum vfus tatio-

Etfi ^ropritifide, pTisfirtim nSlunli arcnt infantes (’vtpote qu-efit exprxdicati 'uerbi auditti, Roman. lo.} tarnen ex formula fadcris : Ero Deus tibi, ef femtni tito, Genef.iT.'v.T.iLparentibus ipforum fibi edrfuesltberisper fdem apprehenfi (qua ei tam ratione fancii 'vocantur, quimp^oinoueltfi-i. Corinth. 7. v. 14. ) meriib baptizantur, adoptionis z-frupitidonaritprobabiliter cenfenturreli£iis Deoarcanis y} Nonptobabin-jUlStliulcqS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turfilijDei,amp;ftu-

ftu adoptionis do-nantur infantes ba-ptiaati: quoniam Deus prornifltone fuafallete non po-

-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cl a,r- /t • ■ I ,■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cr. teft. Kedduiit crgo

Raptïfmuspars est ijvltnijterijpubItct, quodeFi exprejfe dubiam confoiatio-Dei verbot multeribus , imo etum priuatis perfonis inter-di£ium-. neque ujel Baptißnum ujideri poteH contempfiffe, tunt.quitaUad^^ia-la 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÖZ//(ioccnt:adeoqueSa-

crainentum ipfumi z) Rcfpicuint ad impium fuum dogma dc occulto Dei decrcto contra maxi- Chrifto inftitutuiu mam partem humanigcncris,quam Deus nolitpcr Baptifmum regcncrari. Idco profanant, mlilies baptizatosjfiue in infantiajfiue adulta æratc, nunquam rcgenerari, aut in gratiamàDeo tecipi,fed ad damnationein creatos amp;nbsp;ordinatos petite, docent.

a) MuiieribusIN BCCLESlAnon eftpermiffuniloquijhoceft, concionari in xœtuvirorumi,Cor.i4.Scdvbinullus virprxfcnscft:amp;concionari, Ôc in cafu ne-ceflitatisbaptizarelicet. QuiainChnftoncqucmas,ncqucfœinina, fed V N V3 fumus omnes in Chtillo IclUjGal.j.

Kullnßtg,i:ttlpncxcedens ex hue •vita non fieceßitas vUa inciderepoteïi ,publicf vrgentfs leges trAn(gredi.

Antonius Faius,GeneuenfisEcclefixMini“^' Claudius Alberius D. Profeflbr Philofopni* in Academia Laufannenfi.

C1 placetßquemur eum ordinem^ quern in pracedente culoohjeruAuimus f^tad pngulas ‘vefirasTheJestiß^’^' deamuSftirß quid dep der emus, breuiter addamus,

7zr primA Thefiquxro^mi Domine ; quidihi BAptiffn^^*' ■' mine intelligiu ? quot;llum ipfAm extern Am Aldionem cum

an 'ueroetiam internant aldionem Spiritus S. adeo^ß^“^ interiorem exteriorem Bapttfmum?

Nos per Baptifmum intelligimus omnia ca,quæ ad fub-ftantiam Baptifmi pertinent amp;nbsp;neceiïâriô requirunturjvi-delicet externum Elcmentum, amp;nbsp;verbum mandati atqu^ promifsionisDei.

D. B B 2 A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

‘^fquoquedictjntts,externum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ext er no Ele-

tfitntoe^verboconßare.ideoa^hancTheßn veßrAm deex-ternoBfatißno verameJß,Affirmamfti. Sed rutioneinterio-ynBiptifmi, dicimuiinßtjßcientem defcriptionem Bapttfmi

Baptifinui non (olitm verbo Element o/eußgnot fed etiam 're fignißcutu conflit, videlicet ,finguine Chrißi^ ^tii in Bafttifmo mixime requiritur,

Tljim i£lio Biftiflmi, quoad Elementum aquA in oculos, wbumautempromiliionis in aures incurrit. Sedquemad-modum de Cana Domini diximns, non foliim externa figna panis ^viniinoculos, alios externos fenßis incurrunt^ fedresflgnißcata menti prabetur amp;nbsp;oflertur videlicet cor-ftu amp;nbsp;Janguis Chrißi : Ita etiam Baptifmtfs (quoniam Sa-eramentorum eß eadem ratio, quaßgnis amp;nbsp;rebus fignifica-tis conflant quot;jnon ßliim externo Elemente nbsp;nbsp;verboßed etiam

reßgnificata, videlicet, fanguine Chrifli conßat,qui mun-dat nos ab omnibus peccatis. ^mjanguis aqua Baptifmi j.iom.«. repraßntaturi cuius reinosritus externa aUionisBaptißni Admonetßequo PaulusadBom. 6 concionatur ,ckminquit: Bnignoratis, quodquicunq^ bapti-^atißmus in Chriflum Rom.«. leflim,in mortem eins baßizati flumus? Sepulti igiturßmus cum illoperBaptiJmum in mortem,vtquemadmodum exci-titus eli Chriflus ex mortuispergloriam Patrisflta nbsp;nbsp;nos in

Temper immerfionem in aquam Baptifmi, mortiflcatio Significatio extetni quot;Veteris Adami infertioin mortem Chrifii :per emerßo'^^'^^^^'^^^^^^^°^° nem autem reßrre^ioflgt;iritualisreprAßntatur,qua à morte peccatireßrgimus adiußitiam nbsp;nbsp;vita nouitatem ; qua om-

ptifmtrei)rxßntnntur,^ba.pti7ato oßerunttir. Eth^c ^ior aHioper Spiritwn S-virtute fingttinis Chrißi pttiß t»r:Ideo^neceffarioetiam addendumfußßt^quot;’'■1*' quo Btiptißnitii non minus,quam 'verbo nbsp;nbsp;aqua conß^t.

(lutem in Thefi veftra dicitii, quodBaptifmtu tantiiw amp;nbsp;aqua conßet : cum propterfigntficationem Chrißi quoq^addendttsfiuijßet. Loquorautem non dénuda tionefid eiufmodi reprafentattoney qua res fignißcatiji^^^ offertur etiam,^ cum externofigno prjtbetur.

Reuerende Domine Beza: Egononmeis,fedApofto!i Ephef.4. Pauli verbis re/pondere volo, qui ad Ephefios fic fcribic ^»^tifmusvnus tan- Vnus Dominus,vnafides,vnum BaptifiiiajvnusDeuSjamp;Pä' ter omnium,qui eftfuper omnia,amp;per omnia,amp;in o®’”' bus. Ex quibusverbis Apoftoli manifeftum eil, quodviwS tantùmfitbaptifmus, amp;nonduo,interioramp; exterior,licut tudilTeruifti. Vnus hic Baptifmus aquaamp; Spirituconftat, Ioan. 3. ficuti Chriftus inquit: Nifi quis renatus fuerit ex aqua amp;fp*-ritu,nonpoteftingrediinregnumcœlorum. Namaquafi' ne Spiritu non eil Baptifmus, neque fpirituseftBaptifmus fineaqua, fedaquacum fpiritu,amp; fpirituscum aquaverbo Chrifti copiilata; fub quo verbo in Thcfi noflra prima Spiri-tum fanélum intelleximus,quem compleélitur ; quo verbo Mitth.i». ctiam Chriftus Baptifmum inftituit. Baptizate, inquir,eos in nomine Patris,amp;Filijamp; Spiritus fancti.Q^seefficiuntBa-

Tit.3. ptifmum, qui eft lauacrum regenerationis amp;renouationis in Spiritu fanäo.

Quapropter fruftra quæritur ; num vocabulo Baptifmi externum duntaxat,amp; non fimul quoque internum Baptif-mumintelligamus ; cum vnus tantùm fit Baptifmus, non duo

duoBaptifmi, alter interior alter exterior. Deinde, quod sacrament«quomo-adcommiinemrationem Sacramentorum attinetBaptifmi dowteifediffetan», amp;CœnæDomini jetfifanguis Chriftiin omnibus concur-rit,non tarnen ideoper omnia eadem omnium Sacramen-torum eft ratio. Etenim non folum Eleinentis, fed etiam caufaformali, quæ ex verbo petitur, amp;nbsp;finibus feu effcftis, différant. NaminBaptifmo regeneramur,non reficimur: inCœnaDominipriùs renati reficimur,amp;: non regenera-niur. Item,inBaptifmoSpiritusiandusnos regeneratper Baptifmuï. aquaminfanguine Chrifti.-InCcena Domini autemChri-ftus fuo corpore amp;nbsp;fanguine nos reficit.

Quapropteretfiin vtroque Sacramento Baptifmi Cœ-næDominiapplicatiofitfanguinis Chriftiad gratiam con-ferendam,fi fide accipiantur : tarnen fingula Sacramenta fu-ascertas amp;nbsp;à fc inuicem diftinftas rationes amp;nbsp;definitiones habent,in verbo expreffas.

CùmigiturChriftusaquamcumfpiritu,amp; fpiritum cum aquaconiunxerit, cùm inquit : Nifi quis renatus fuerit ex aqua amp;nbsp;Spiritu ; amp;nbsp;non dicar,nifi.quis renatus fuerit ex aqua tantum,nequeexfpiritutantùm: Idemque in Baptifiniin-ftitutionerepetit, cùminquit:Baptizate eosin nomine Pa-tris,amp;Filij,amp;Spiritus fanétiildeoquenonpofiumus duos Baptifmosagnofcere,alteruminteriorem, qui per exterio-rem fignificetur : alterum exteriorem,qui interiorem figni-ficet amp;nbsp;repræièntet: Sed vnum tantùm Baptifmum, non au-temduos.

NequeetiamefFeäumBaptifmi,quieftregeneratio,cum EfFeftus Eaptifmi fubftantiaBaptifmi,quæ aqua amp;nbsp;Spiritu confiât confunde-redebemus. Aliudenim eft regeneratiojamp;aliudBaptifmus, qui aqua amp;nbsp;Spiritu conftat, quibus regeneratio. fit, fegt; cundum verbum Chrifti in Baptifmo. Nam Spiritus fan- spiritu« amp;nbsp;«qv« in fins per afperfionem aquæ in nomine totius Trinita-tis faiäam, régénérât. Ideoque Spiritus amp;nbsp;aqua in Ba

Colloquium Mompelgartenfe» ptifmo nequaquam diucllenda, quac in aÂione Chrifti coniunda funt,amp; ita coniunâa manent,vt neu fine altero in hac aftione Baptifmus dici aut elfe enim funt fubftantialia Baptifmi, fine quibus Baptil confillere nonpoteft.

2^» videntur mihi 'verba, PauU ex EfißoU id hoc loco Aj^tecitari ; qutbuifolitm ntonet,ne diuerfi^ gion€sJequAmur,fedfub‘vnoChrtßo ntAneAmw ornnti-nos qtioquc Agnofcimtts 'vnum tAntum PAftifiM gt;nbsp;dicimui duo generu BAptißni eße. Eïi enim vnus mut.

Apte à me Pauli verba citata efle,res ipfâ demonflrat.No” cnim quæritur,quô Paulus relpexerit,amp; in quem fineæ •'î*' fcripferit ; fed hoc fufficit,quod dicit; v n v m elfe Bâpti“p^' Vos autem facitis duosBaptifmos,exteriorcmaquægt;^*'^' teriorem Ipiritus; quod verbis Pauli réclamât.

SedquACAufAe^ty cum fArtemBAftifinißAcias fAnEium ^qu 'od non etiAm inhAcTheßpo/uerfifinquii^^i^'' BAptiJmumduAbus rebut conßAre., Elemento e^verbo iCKf Spiritum/An£ium prAt erts?

Qupd non exprefsè in hac Thefi pofuerimus Spirftunt (ânlt;âum,caulaeft,quôd ab initio eatantùm ponere voluc-rimus,in quibus inter nos confenfus fit: queinadmodum in prioribus articulis etiam faftum eft. Nam vos nunqunni negâ-

Colloquium Mompelgartenfe. 4.4.1 negaturos exiftimauimus: Baptifmum verboamp; Elemento conftare:(êcundum illud Auguftini vulgo notum diftum: Accédât verbûadElementum,amp;fit Sacramcntö.Sed quo-modo hgc amp;nbsp;quàm difsimiliter à vobis amp;nbsp;à nobis intelligan-tur,non ignorauimus ; quin cùmillas Thefes confcriberc-musjcadere internos collocuti fumus,illud Dominisex-plicandum fore, quando ad controuerfas Thefes perue-nerimus. Modo hoc axioma firmum Sc extra controuerfiam pofitumfit:Baptifmum verbo amp;nbsp;Elemento conftarejquod nemointelligensnegarepoteft. Quidautem verbum com-pleäatur,amp;per illud intelligatur; aliaquæftioeftjinalijs fe-quentibus Thefibus explicata. Pr«tcrca Spiritus fanftus tâ-quam principalis amp;fubftantialis pars baptifmi(fi ita loqui heet) in verbo comprehenfuseftamp; inclufus. Quemadmo-dum enim in Cœna Domini,corpus amp;nbsp;fanguinis Chrifti in-clufafuntverbo Teftamenti : Accipite, manducatc,hoceft corpus meum; Accipite, bibite, hic eft fanguis meus : Ita et-iam in verbo Baptifmi Spiritus fanftus inclufus, amp;nbsp;cum aqug cxternoElemento coniunftus eft, quo Chriftus baptizare iufsit. Nam fi quis alias millies amp;nbsp;iterum millies aqua alper-geretur ; àpeccatis fuis nunquam mundaretur.Q^ndo autem adaquam verbum Dei,amp;pcrverbum DeiSpiritus fan-ftus accedit, amp;nbsp;aqua hæc in nomine Patris, amp;nbsp;Filij, amp;nbsp;Spiritus fanäi afpergitur ; tum demum baptizatus à pcccatis mundatur, regencratur, amp;renouatur, amp;nbsp;plané nouus homo fit.

Qma hoc verbum Dei exprefsè docet, amp;nbsp;Deo fie placuit, qui ordinauit, vt Spiritus fanäus in Baptifmo regeneret:

4'4-^ Colloquium Äfompelgartenfe. corpus autem amp;nbsp;fàngiiis Chrifti Q^iritualiter nos in Domini reficiant.

^emadmodumin CæriA Dominiconßituis ’verbo chrifti exprejfim gt;nbsp;'videlicet corpus chriftiptorxi^^ trAditum,^ fanptiinemChrißipro peccatis noftris^!^' SicfAtCArk quoque neeeße cH, in BAptilmote conftttuereß gnA^rcm -verbo comprehenßAm. Ctir ergo non potiftsß’^“ guinemChrißi qnÀmSpiritum fAn^um ponis? guine Chrißi Abluimtir ÀpeccAtts noftrisßne quo nutUß' gAtio À peccAtisfieripot eft. SAnguis enim chrißi csi res Ss-crAmenftinBAptifmO} fiicutifiuprÀ declArAtum eït,qièedn(‘ ceßArioAdBAptifinum requiratur:AltÂs nu U a eft Ablutie è purgAtio A peccAtit inBAptiJmo ,quA ud interiorem Biftif mumrequiritur,

DefingulisSacramentisamp; fentiendum amp;loqueduni£ftgt; ficuti verbum Dei fonat, Neque inane verbum dicimus,fed continet hoc verè,quodfonat. Eft autem verbum Chrifti''' Baptifmo: Baptizate eosin nomine Patrisjamp;Filijjamp;Sphi-tusfandi. Hoc verbum præfentiam trium perfonariim faquot;; Cvx. Trinitatis compleditur, Patris, Filij, amp;nbsp;Spiritus fand'. Hegener J tio «ft nbsp;nbsp;nbsp;Ideoquc etiam opus regenerationis in Baptifmo,opustoti-

opus trium petfo- US Triuitatis eft. Quia verb Pater amp;nbsp;Filius per Spirituni faquot;' Baptifino'i'’'”'*'*''quot; ßum regeneratiouem amp;c renouationcm operantur.idco-Res sacramenti in quc Chtiftus regeiierationis hoc opus peculiariter Spintiii , cum inquit : Nifi quis renatus fueritexaqi'ä amp;nbsp;Spiritu. Quapropter in Baptifmo rem Sacramentidid; mus Spiritum iandum efle , qui virtute fànguinis Chrifti homines ad vitam atternam régénérât.

Nain nunquam verè baptizatus eft, qui duntaxat exter-Baptifmusnon«ft naaquaablutuseft. Qiponiam Baptifmus, vt non tantiim aqua,itanequeetiamtantùm Spiritus^fedfiinul aqua amp;nbsp;Spirituseft. Ideoque Baptifmus etiam fpiritualis aqua rede dicitur. Quemadmodum etiam panis Cœnæ Dominicæ no communispanisjfedpanis d o m i n i, amp;nbsp;corpus Chriftieft, quod verbum Teftamenti Chrifti cum pane facramentali-terconiunxitjcùminquit:hoceft corpus meum.

Quemadmodum igitur nonfuntduæ aut duplex Cœna cœnaDominivni-Domini,altera exterior, altera interior :ita etiam non funt duoBaptifmijvnus exterior, alter interior : fed vnus eft tantum baptifmus, re interna amp;nbsp;externa, videlicet aqua amp;nbsp;Spi-rîtuconftans, verbo Domini conîundis; quæ fimul iunda fiaptifmum vnura efficiunt, à Deo inftitutum.

dif^utâturde toto ne^ocio,fedhic tantum agi-iurdepartibu^iBaptifmi. Ne^ego conftittio duos Baptifrios, ^icut enimin Cœna 'Dominica 'vJk -, quA z’na est, aliqua, est tnanducatio interior, idj aliqua exterior f quoniam fideles frater fanem accifiunt manducant corpus Dominifer fidemyé’fic aliquidinterius habent, quod alq non habent, quiverafidecarent:)ficinBAptifmo, qui nseretideUs^ele-aifunt,non fo Ium aqua aff er gunt ur ^abluuntur ,fidinte-riitsfianguineChrifiiaJferguntur, quod infidelibtts non ac- ■ tidit.

^heß intelligas, per verbum Dei , quo Baptifmus confiât. Baptifmo expiim»-fanguinem chrifti?fi^ia enimBAter,Tilius(fiSpiri-tufftanetusnon funtpars Baptifmi ; Ideo necejfe eïi, vtfian-guinem Chriftiintelligas,quiper aquam Baptifmifacramen-tiliter efficaciterreprAfentatur,

D. I A C o B V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Chriftus Riorum verborum eft optimus interprcs, Q“ Ioan. I. Ioannis tertio, paucifsimis verbis mentem fuam exp^“' ’ inquiensiNifiquis renatusfueritexaquaamp;SpiritUjnop”' teft ingredi in regnum cœlorum.His verbis Chriftus nul«quot;’ expreflam mentione facit, Patris,autFilij, neq;etiârangu‘' nis filijRfed fandi Spiritus tantùm: quemadmodû nee et«quot;’ opus fuit. Nam Pater amp;nbsp;Filius, amp;nbsp;Spiritus fandus funtvöU’ Ipiritus fimplicifsimus.Coniunxitautem cum Spirit« amp;vtrique regenerationem tribuit, quod videlicet Spit’“!* per aquam ad vitam æternam regeneret. Quaproptcrmai”' feftaverbaChriftifecuti,Baptitoum aqua amp;Spiritu co'’“ ftaredicimus,quæ per verbum Chrifti coniunguntur,q“®

Sed quidfiet defanguine Chrißi in Buptißnol iut co ilium collocasf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Qnpmodo fanzine nbsp;nbsp;nbsp;Sanguis IcRi Chrifti Filij Dei(inquitIoannes)eniunHat

af'er^'amiw^nosabomuipeccato. Cuiusalperfione Spiritusiânâusptt a pergamiw. aquaæ Baptifmi nos régénérât. Quæ aqua Spiritusfàndi organutp amp;nbsp;inftrumentum eft, per quod regenerationem operatur. Régénérât ergô amp;nbsp;renouât nos Spiritus fandus peralperfionemaquæin nomine fand« Trinitatisfupetin* fantem efFufæ,autin earn immerfos, virtute iânguinis Chri-Exod-îj. fti,quæ alperfio in veteri Teftamento varijs modisadum-bratafait,quando popuJus iànguineiàcrificiorumalpe''ge-batur amp;nbsp;aqua lauabatur.

Tin aßerfionis fanguints Chrifti meminîfti. Sicutigituf aqua corpm aftergitur' ftc nos etiamanimam aftergietici’ tutu,

Colloquium Mompeîgartenfe. 4.4.$ w«;. Ideo^ aqua Bapti[mi fanguinem Chrißi reprafentat, qui à Bapifino excludendtii non eïî.

Chriftus non dixit de aqua Baptifmi: Hoc eft fanguis me- AquiBaptifminoi» US. Nequedixif.aquarcpræfentat fanguinem meum: fed di-xit.Nihquisrenatusfuerit exaqua amp;Spiritu. In his verbis ftituueft. oportet nos acquiefcere : Ideoq; no poffumus aflerere aqua Baptifmià Chriftoinftitutam amp;nbsp;ordinatam efle, vt fanguinem ipfius fignificet amp;nbsp;repræfentct: quia nullum hîc verbum Deihabemus. Sed verbum Deifbnatdutaxat dealper,-fioneaquæj in nomine Trinitatis; vbi nulla repræfentatio, fedveræ amp;realis regenerationis lauacrum defcribitur. Sic-uti enim in CoenaDominipanisamp;vinumnó ad repraefen-tationem,fedad difpenfationem corporis amp;fanguinisChri-fti ordinatafuntilta aqua Baptifmi quoquenonadrepræ-fentationem,fed ad difpenfationem fpiritualis lauacri regenerationis in nomineTrinitatis ordinataeft. Vbi vcrè rcge-nerantur baptizati;cuius regenerationis organum eft aqua, perquamvirtutefanguinis Chrifti Spiritus iàndusidope-ratur,quod nobis Chriftus fuo fanguine meruit.

Et quamuis ritus immerfionis feu alperfionis inBaptif- Ritus immerlionis nao, fpiritualis mortificationis amp;nbsp;regenerationis qusdam feuafpeifionisaquae ■■cpræfentatio eft: non tarnen repræfentandæfed efheiendse gnfficatiXuT'* regenerationiscaulàinftitutaeit,ne figurasamp;vmbras, fed ‘“*quot;-f orpus amp;nbsp;veritatem quæramus amp;nbsp;credamus.Et hue pertiuet illudPauli:ChriftusdilcxitEcclefiamfuam,amp; femetipfum EpheCj. expofuitproea,vtillam fandificaret mundans lavacro aqjae in verbo. Vbi Apoftolus Paulus, fîcut Thefis noftraprimahabetjfubftantiamBaptifmi duabushisparti-bus defcripfit, videlicet aqua amp;nbsp;verbo.

uâquot; rum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/» quo animA UuAtur,hoc eïi, wundit*''

tieois. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccatis, quodfit perfAn^tiinem Chrifli -^quAin ahluMn^

aquA Bapti/mi externA Element Ar is fignificAt jent At. l^n Aut cm eH ipfii Ahlutio \ feu lAUAcrum ; ill Am prAflArCAUt efificere poteH.

Pauli Apoftoli verba nunc à me recitata aperte repugnjW nequeinterpretationcm veftram falfam admitterepofl“quot;^’ iphcfï. cüinquit: Mv N D A VIT ecclesiam lav acro

IN V E R B o. In quo verbo ? In eo quod Spiritus fanftuscu® , aquacopulauit. Noncnimfignificatiuè,fedrealiterniunw' uit earn. Etapertè dixit: A^jJca, id eftlauacroaqu«; quo^?' cere voluit,meritum effufifanguinis Chrifti hoininibapO' zatoperafperfionemaquæBaptifmi applicariifine plicationejfaâaeffufio fanguinis Chrifti infantinonbapO-zato, amp;nbsp;non regenerato ad purgationem à peccatis o loan.j. prodefTet, fccundum illudChrifti:Nifiquisrenatusiuef*

Tfomen [ lAtiAcri ] in BAptifino, quAndo Ad fertur ,figtirAte nbsp;nbsp;metAphoricè Accipitur;quiAAn^'‘*

Ahluitur AquAjèdcorpus tAntum. Cùmigitur hAptifin'^^^' citur lAUAcrum-y necejfie eEf^tfignificet tAntiimlAUAcrutt^^*' ludfpirituAle,quod intus fit per AfperfionemfiAnguinit Chrt' fli, ideocj BAptijmus non reiÏe à vobis definitur, in qui) guis Chrifii excluditur, qui juinflAntiAlis pArs BAptifrgt;i^^‘ SicinBAptifmo concurrunt'vifibilc^inuifibile. nquAfignificAns Aut reprAfentAnsßnguinem Chrifii'-i^ jibile, eitjAnguis chrifii t aoua reprAfientAtus. ^eifiAtlïfifi’ dHm^ ritus exterous 'vijibilts Afperfionis Aqua ,figt;gnißlt;^^^^

Louoquium iviompeigartenje, 4-4-7 repTAfentans inuifibilem aj^erßonem fanÿiin ’u Chrißh i^uiftfcrfidem.

Nimcaliqüoties dixi, ad Baptifmum duo neceflariôre-quiri,aquainamp;Spiritum;quætu in Baptifmo diuellisamp;fe-parasjamp;dupliccm Baptifmum ftatuiSjCÙm fitvnus tantùm. Cùm enim fola aqua vel afperfio aquæ non fitBaptifmus, fcdaquacum Spiritmldeoque nullahîc figura, nullameta-phora,nulfafignificatiolocumhabet,dcqua vos loquimi-ni.SedEST, est, est lauacrum regenerationis.

Etfi enim aqua non pertingit ad animam: quia tarnen Spi- q_uomodo per afper-ïitusper aquam virtutem fuam exerit, amp;nbsp;aâioillatotaeft •‘»quot;«»»q“ ®®-r . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;1 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,• nbsp;nbsp;nbsp;-1 ptiiiin.atumiraun-

lpiritualis,nequeaquafordibus corponsabluendis, inhac detui. aftioneferuitjfedvtparitercorpusamp;anima lauenturàpec-catis,neimputentur,amp;; Spiritus regeneretur,qui car nemet-iam fecum in obfequium Dei trahit;placuit Spiritui fanfto, vt per externa amp;nbsp;vifibiha in uifibilia adminiftrentur amp;nbsp;perfi-ciant'.ir,nonrepr3efententur,amp; fignificenturtantùm, ficuti deCœnaDominifupràquoquediftumeft^

Etvtpauciscompleélar omnia; diftinguenda funtvifibi- in Baptifmo diftî«-lia amp;nbsp;inuifibilia in Baptifmo,fed non diuellenda funt,aut vi- K ƒ fibiliain nudam fignificationem fpiritualis regenerationis liaamp;fpimuaii», conuertenda; quamregenerationemtu fignificari dûtaxat, Baptifmum autem aquæ regenerationis lauacrum re vera

Ego nequaquam præteriui ; fed earn fubvERBo dei complexus fum, in quo includitur.

Sed cttr frater is fAnguinem Chrifti, qui eU psrs SAcrAwenti BAptifmi,fine quo nulU fit Ahluti') *{ cAtis, quAm Afierfio aqua BAptifmi reprafentat

Sanguis chrifti in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eum fimiliter in verbo Dei cóprehenfum elÏe

V« o compte en- in mortem Chrifti baptizamur,quod verbum Spiritus fanftus virtute fanguinis Chrifti corda abluit, hominemque régénérât amp;mentcm renouât. J quedicit Auguftinus : Accédât verbum ad Elemcntu^j^^ fit Sacramentum. Quicquid igitur præter externuni mentum in Baptifmoadeft,idin verbo inclufuni prehenfum eft.

DefctiptioBaptit BACTAmenti vocabulonon 'vnAfignificAtiont , Irts. Comrnuniter autempro externisfignis, qùibat ft^r j.Pet.}. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reprafintantur,^offeruntur. Et D. PetrusBsptifi^^^

rum defiribitiquifaluos nosfAciat nonfirdesssrni^ tndoffid 'vt bon A confident ia bene refiondcAt apud refiurredionemlefiuChrißi. Tu autemfilumexttriodV^, ptifimum definisj quad AquA ^Terbo conßet.Et intirf^^.. BAptifimum ^fianguinem Chrißi omittisj qui 'uerus mus ePi,quem Baptifinsus aqua exterior reprafientip ^odex Ioannis capite tertioafifiertur'. Hifii qui^dm fuerit ex aqua (dr Spiritu;non ßsbßantiamßedeffeduviti’^ tùmt'eriinterioris Baptifimi deßribit,qui eil quam aqua efificere non pot eit.

Non ignora eft mihi varia fignificatîo vocabuli SactJ' menti in feriptis Patrum amp;nbsp;DQdorum Ecclçfi». QH?quot;“, auKi« j

autem Patres interdum pro figno tantum vfurparunt;sa«imentiïocxb«. alteram duntaxat partem Sacrament!,non totam fubftan-tiam eius intellexerunt. Quod Auguftinus frequentifsi- wm, me facit; fed de CcenaDomini differens, Sacramentum ni-hilominus teftatur duabus rebus conftare,yifibili pane amp;nbsp;vino, amp;nbsp;inuifibili corpore amp;nbsp;fanguineDomini noftrilefu Chri fti. Et Petri locus opinion! tuæ è diametro répugnât, vbi Baptifmumaqux cum aquadiluuij confert,amp;Baptifmum aquæotVTÎTvTiop aquæ diluuij appellat, non quod ipfe fit ty- Bapûfmus »qnx pusfpiritualisablutionis,quemduntaxatrepræfcntet.Namlt;xVT/TV7ro(j

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adumbrationem rei, ot'iTiTviTr ©-gt; veto rem typo fi- EypUcado IqcL

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptifmus fit^ctVTiTwp,amp; TiJTTCj» refpondeat,amp; quod aquaBa-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptifmi ad nobiliotem vfum deftinata fit,videlicet, vt confei-

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;entia per earn falua fada, id eft, remifsionem peccatorum

I nbsp;nbsp;nbsp;nontantum de fruélu amp;nbsp;effeûu Baptifmi concionatur, fed.

' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftet,videlicet aqua amp;nbsp;Spir!tu,verbo Dei copulatis, quarutn

'I 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^od autem in hac prima Tbefi non explicite pofueri-

I ficutivos quoque negate non poteftis, Baptifmum vetbo I nbsp;nbsp;nbsp;Dei fic aqua conftare. Si enim alter urn defit, Baptifmus non

Cur non idem de Cœmi Domini quo que dixißisi eonßet ver bo Dei,Ac pxne eß vino i Sed loco verbi Deipfii' ßis corpus fanÿiinem Chrißi, quibus Ceena Domini cult' Jlet.

Quiain verbisinftitutionis Cœnæ Domini,corpusamp;ûn-guisChrifti exprefse pofitafiint: Accipitemandiicate,hoc eft corpus mcum.'Bibite, hie eft languis meus. Quodiu ver-bisinftitutionisBaptifminoneft fadum; vbi nullaprorfus inentiolanguinis ChriftiexpreflàjfedfoliusTrinitatisuic'’' tio fada eft,in cuius nomine fitbaptizandum.

Prætereacumin Sacramentis noui Teftamenti nofintfi-gnificationes autTvvgt;/,hoceft,figuræamp; vmbræ, qua: resab-fentes lîgnificent:fedotvrZTV7rx,hoceft,resipfævmbrisamp;^' gurisfignificatæamp;repræfentatæ, amp;nbsp;verbum CbrifHe^P’'^''' lUmlît.-HOC EST CORPVS MEVM.'HIC EST SANGVP MEvs: Ideopartes fubftantiaJes Cœnæ Dominietiam w-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prefsèpofuimusjverbo Teftamenti Chrifticoniunâas.SiC'

Sedprocéda adßquentem Theßnßcundam.ßAptißwiinit locum circumeißonis(uceeßiß^ concéda : charnues inter iß cumeißonem cordis, nbsp;nbsp;circumcißoncm cur nis external) li’ I

ßinguendum erat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

eircumcifio vna, nbsp;nbsp;nbsp;.SufficiebathocJoco ftmplicitercircumcifioncmponeft’

Bondax. quia non duæ circutncinonesßcd vna tantum eft,quamDf' us Abrahæ commendauir.

Theßn tertium etiam probamui. ingntes in Eccle- De Phrafibus : ßinAtosbapti'^ndoseJfe,nemo apud nosdubitat. ^ipro- pVsfidti^quot;s^°’^ fter id quart am Theßn accedimus, in qua nos mallemus di-ftyeq)erSpiritumfanetum,qttàm I l^Spiriiti(ancio. Cum Mim Bapti/mus conßetfigno reßgnata^ idcirco dicimta i ^ßritujinclo perBaptißnum nosregenerari.

Qupd adphrafin attinet, quain Thefi quarta vfi fumus: anBaptifmusfitlauacrü regenerationis Sc renouationis in spiRiTv SANCTo: pro quo VOS mallctis dici, pcp Spîritû lanétuni.Refpondeo,phralinelie Spiritus fancti, Hebræis litum s.poncnduia. vfitatam. Etapud Latinos [per] pleriinq; inftrumentalem caufam fignificat. Cùm autem Spiritus fandus fitcaufa effi-ciens regenerationis principalis,quam peraquam tau quam perinftrumcntum,in fanguine Chrifti operatur : ideo poti-ùsvoculam in, quam pERpofuimus. Dequatamencum quoquam litigate nolumus,fi modo de re ipfa confier,quod N V D AB A Q V AE hoc opus uoii ttibuamus, fed Spiritui fan..

Quodautemhanc Thefinpofuerimus,quæ ftatumcon- An Baptirmus fiti*. trouerfiæcompleélatur,hæcpotifsimiim caufafuit: Quod in veftro Orthodoxo confenfu,qué fie vocatis, exprefsè po-iitû fit : quum dicitur : Baptifmus eft lauacru regenerationis amp;innouationis;neqiuquamfecundumliteramaccipiendü, fedneceflariö (ficutamp;inverbisCœnæDomini,amp;locutio-nibusde perfonaChrifti^adtropü cófugiendum efle : quod videlicet nó fit, fedfignificetamp;repræfentettantû regenera-tionem,cuius etiam figillum fit,fed dütaxatin eledis. Quod nostanquamapertefalfum damnamusjamp;cöftanteralferi-

nius: verbu [eft] v7^k2:x(5ç, hocefi,eomodo,quemadmo- Biftifmo verbs aum etiam reliqua vocabula, non per trop um fed fetun- piendum.

' Colloquium Mompelgartenß» dum literam in genuina amp;nbsp;propria figuificatione fuâj®' nant. Vocabulum enim [Baptifmus] non aquam tanww» fed aquam cum Spiritu, amp;nbsp;totam adionem à Chrifto in»'quot; tutam fignifîcat. Verbum [es t] fignificatidem,quod verf amp;nbsp;realiter efle,non fignificare,figurare,adumbFare, repw' fentare. Lauacrumproprièintelligitur, quandoreueraho' mo aqualauatur. Renouatio amp;nbsp;regeneratie vcram amp;nbsp;realem regenerationem amp;nbsp;renouationem exprimunt. Vbi igi^r autinquovocabulo efttropus? adquem iuxta ilium co”' fenfum minimè orthodoxHm,veftra quoque opinionc,tam neceflario coiifugiendum eft? Nulla,nullainquam, necefsi' tashocfacere cogitdmô ipfaBaptifmijatiotalemtropiim prorfus non admittit.Nam quotquot infantes baptizantur, reuera amp;nbsp;realiter in filios Dei adoptantur,regeneranturamp; renouantur. Vtquipriiis,hoc eft,ante pcrceptum Baptit mum,in gratia Deinen erat;poft Baptifmum in gratiatn Deireceptus,verèin Filium Dei adoptetur. Vbi adoption'’ fignificatur tantùm,fed realiter confertur. Nam Spiritus fanétus in ifta aiperfione aquæ Baptifmiadeft;quipr’^' ftat,quodnudaaquafincSpiritufan6lo præftare nópoHeV Idee nullaeftbic tropica iignificatio adoptionis, fedvera adoptionis communicatie. Nam homobaptizatusinBa-ptifmoaccepitjamp;poftfufccptum Baptifmum habet,quod anteperceptum,Baptifma nonhabebat. Sicutenim fiin-fans oélauo die noncircumcifus efrct,dcleta fuit anima eius expopulo Dei, etiamfi expijs parentibus natuseffet,quia paóiumDeiirritumfecit,ficutverba Mofe exprefsèfonant: Mafculuscuiuspræputij carecircumeilà non fuerit, del£-BITVR A N I M A ciuS depopulb fuO.' Q_y I A PACTVMMt« VM iRRiTVM FEciT. Idem de Baptifuio quoqueiudicx-dum eft. Cui tarnen Dominus adeô certum tempus non prxfcripfit. Idcononeftfignum nudumadoptionisBaptif-mus,fed perilludipiàadoptio confertur. Nameoipfotno-mento,quoinfans circumeifus fuit,eodem ctiam momento adoptatusfuitin Filium Dei, Cuius adoptionis externum quideai

Colloquium Mompelgärtcnß. 4.55 qui Jem fignum in carne præputij ablata accepit; fed Cola àblatio ilia tantum beneficiumDei præftare non potuiflct, nifiaccefsilfetverbum,perquod Spiritusfandus efficaxin adoptionem eiufdem obfignationem fuit. Sicut nunc in tiouoTeftamento quoq; per Baptifmum cfncax eft, amp;nbsp;adoptionem nobis Cbrifti fanguine amp;nbsp;mcritoacquifitam,per hoc SacramentumBaptifmi,applicat 8c obfignat.

Neaue nos doccmus, ^nzra.mtntis. nudnßana. ejjè'.fidex- Devise efficicu J JJ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciimcnuBigtifnu.

UrnA tanttim AWoni, tAntim 'vtm trtouendAm ejje, negA-rnus ,quAntAm vos et tribuit is: quod folius SpiritsjAn£îi tU, Pr At ere A in BAp/tifmo rite AdminiftrAtonon fignificAri tAntumßedfeccAtorumremißionem amp;nbsp;regenerAtionem omnibus bA^ti'^Atis offerri quoque^ prAberi dicimus j quAmuts non Ab omnibus,quibAfgt;ti^ntur,ACcipiAntur,

T^AmBAptifinus AquAitA regenerAtionem ép ^doptionent' teprAfentAtiVt v'ls lAtens ei non ßt Affix A ; AliÂsomnes homines quibAptiz,Arentur,etiAm regenerArentur renouAren-tur. EtBAptifmum AquAnon ejfe,fedfignificAre nbsp;nbsp;reprA-

JentAreduntAXAt lAUAcrum regenerAtionis renouAtioniSi eorum vit a probAt, qui etfi bAptiz,Ati fitnt, tAinen neque nenAti funt, neque innouAti, fed veterem hominem cum ' ‘ fuis defiderqs in fe regnure finunt, totique peccAtis firui-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neque enim BAptißni efficActA Ad id momentum uftrin-

l gendA e^i, quo homo bAptizAtur -^fid ip[À Chrifli in eo oblAtA I tegenerAtionis renouAtionis beneficiA, inter du idumprA-l nbsp;nbsp;nbsp;tedere,vt in Cornelio, interdum verb fubfiqui dicimus, irt

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lll J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.IACO-

Nonignoro,vefl:rosconftanternegare,qu0dnonpOi’ nudafignaaut fignificationesamp;repræfentationesinâi’^^ Sacramcntisnoiii Teftamentijquia dicitis,quôdresfig'’ catæ fimul cumfignis ofFerantur ac præbeantur. SedluP^^ in loco de Cœna Domini demonftratum eft, reuera nod«® gnaàvobisftatuiinterris. Quoniam nuHamrealempr2‘^' tiamearum rerum in terris creditis, quasperpaneni num in Ccena Domini ftgnificari dicitis. Itaetiamhodo^® deBaptifmo affirmatis ; liquidem apertè in veftris Thefil’®* ponitisjidololatriammanifeftamelle,sI AtiAti virt’'' TEM aqvae quàm facramentalis significationiS) quantumuis facramentalemattribuamus. An verohociio® fit nuda figna fine re fignata ftatuere iudicio auditoruip committimus. Deinde non alia ratione ofFerri Si prarby* dicitis res fignatas, quàm fignificandoamp; reprafen»®®®' Quodfimiliter nullam realem præfentiam ftatuit, fedrd«' tionem duntaxat figni ad fignatum ; quorum alteruni,videlicet fignum,fit interris, res fignata inccelis, velaliâsnoR prarfens,fedlongotemporedemumfecutura. Quodetiai^ iudicioauditorumcommittimus, annonfit nudafign«quot;'

ferere. Siquidem hac relatio omnibus fignis adharct; q»® resfimpliciter tantùm fignificantamp;: repræfentant, dequ« hîc difputatis. Quod autem Spiritus lànftus in Baptifmo legiümè adminiftrato vim in Baptifmo latentem non exerac co tempore, quo homo baptizatur; mihi valde nouuniamp; mirum eftauditu. Et firne hxc ipfa alTcrtio plane confirmât. Yosnudafignain Sacramentorum vfuponere. Tolleenim ex Sacramentis fubftantiam rerum fignatarum, amp;earmn quoqueclFeftumacvfum; quid,quæfo, nifi nudafignare-linquuntur.^ QimdinBaptifmo non folùmdamnatortim, (quietiam baptizati,fedveftraopinione regenerati,autSpi-ritu fanfto donati nunquam funt) fed etiam eleäorum fieri dicitis. VbieftedtumBaptifmi,noneorempore,quohomo baptizatur, fed longo interpofito tempore fequi dicitis,

Caufa autemhuiuserroviseftj quodBaptifinu vnumin ducs Baptifinosdiuidkisjinteriorem Sc exteriorem : cùmhos duosBaptifmosScripturaignoretjamp;vnuin tantùni Baptif-tnumprædicct. In quo metonymiæ locus elfe non poteft, Metonymiamr.*-nihnudafignaafferrevclimus iquodne vos quidem lacere cumhabet, vider! vultis.

Nequaquam autenaDeusinftituere, fed abrogarc voluit ïepræfcntationem ablutionum, quæ in veteri Teftamento varijsmodisvfitatæ fuerunt. Quæ omnia nunc per Baptif-mûabrogatafunt.quando ipfoChrifti fanguine per aquanr Baptifini corpore amp;nbsp;anima in nomine Trinitatis afperfi,ab omniimmunditie purgamur,amp; coram Deo mundi reputa-tnur.

fnificationes cz repra/entationes coniunctM babent : qui- Bet.». DUS res fignificata nonJolîim repreefentantur, fedfimul etiani (wnfignis offéruntur nbsp;prabentur. Ut enint corpus aqua ab-

luitur : itaetiamper interiorem Baptifmum Spiritus ,ani-bitàpeccatisfangiiine Chriflipurgatur. Hic Baptifmus Spiritus,verus eïi Baptifmus ; qiiem Baptifmus externus aqu£ fignificat,à‘r'epr£fentat,^adoptionemobfignat,etiamfinou ßatini eo tempore fat,quo homo baptiz,atur.

Aliud eftfignificatio feu repræfentatio rei,amp; aliud exbibi-tiorei.Inbaptifmonon tantùm fignificatur amp;nbsp;repræfenta-tur adoptiojfed etiam exbibetur, Sc reuera in præfenti prac-ftatur. Quantum igitur différant repræfentatio feuftgni-ficatio, 8t exbibitio rei ; in tantum etiam differt noftra fenten-

4.56 Colloquium Mompelgärtenji* fententiaàvcftra. Baptifmus enim,quoniam regenerationis y non duntaxat aquæalperfionefig*”“^.. amp;nbsp;repræfentatur, led in alperfione aquas exhibetur,vt mus : ideo etiam in illo adu earn præftat.

Quod ad lignificationcm attinet feu repraffentatione® fi partes Baptiimi inter fe conferantur, fuo modo fumus,quôdaqiia fignum langinnis,amp; afperfio ^*4^’ merfiolpirituaJismortificationis 8c regenerationis ug”'quot;' catio feu repræfentatio dicipofsit. Verùm hæc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nudaafpcrfio,noncftBaptifmus,fedpars duntaxat B^p mi. Nam cum numerovnustantùmfit Baptifmus,qu*, ftataquaET spiritv,nonfolaaqua,necfoloSpi^gt; aqua amp;nbsp;Spiritu fimuhMetony mia veftra facramétalis, fingitisjlocum hic habere non poteft, quaalterum ro fumatur,autalteri tribuatur,quodalterius eft. amp;idem etfeftusvtrique fimultribuitur, videlicet Spintui aquae. Quoniamnon aqua fine Spiritu,nequeSpirft“®'* . aqua,fed Spiritus per aquam,amp;aqua virtute Spiritus Ian » hominem verè regenerat 8c renouât. Vbi omnis trop“ prorfus excludenduuseft, amp;nullo modo recipieii^“^’ quo vefter Orthodoxusconfenfus falfo dilputat.

^ppellntio SAcramenti y int er dum angufliùs,wtef^lt;‘''* Utiusjumitur. Interdurn enim tAn tum externAßgAH nbsp;nbsp;'

liguntury^uA resfignificAnt eb'reprAfentAnt. Interdumnquot;* fignifieAtAm ^effeUumfintul cumßgnii complectitAtSiß VerbumEuangeiij. BuAngcUum interdumextcmum 'verbumprAdicAtufA''^ Baptifmus. terdum ipfum Det internumydx eeternum Verbum Baptiüni definitio. jfA in Biptt/mo dicitur Ablutio UIa extern a, quAßptr «ßf‘ ftonem/euimmerfionem AciuAyBAptifinui'y quA reprßentAti^^ ßiritUAlis immerßo,tpuA 'uertts BAptißnm ed. ideoßAM'^

2(os igititr remfitgnficatam, hoe cH, tffe^um coniungi. fe'unÄS mta cum figno, ciim dieimtts, quod Bafttfiinusfiitfignumfi-gnificans obfignans adoptionem filiorum'Dei. ^ua in re Paulumfiquim(tr,qui de Abrahamo inquit : Etfignunt acce- ^om.4. fit circumcifionis ,fignaculum iufiitia.fidei : ne flui tribua- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

t»uifigno quampar eïi,'videlicet^quod rei eïi,id e^i, efficuci-aminteriorisBaptifiniyqui SpirituifianSlielit^eifolitri-btti debet. Sic de Sacramentis loquentes , primunt Gentu ponimtts, •videlicet fignttm Deinde efificaciam addirnttSy qnumfignumfignificat nbsp;nbsp;repramp;fientat, quod in oculos in-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. I A c o B V s.

I nbsp;nbsp;nbsp;poralia ßc externa, à fpiritualibus amp;nbsp;internis diftinguenda °^hSnem «u

I nbsp;nbsp;nbsp;Quidem,fcd non diuellenda amp;nbsp;feparandaeffe. Item,aliud ef-

I feobftgnationem,aliudexhibitionemrei.Nam obfignatio, 1 exhibits reiconfirmatio eft, in Baptifmo ergo, non obfi-I nbsp;nbsp;nbsp;gnatur futuraamp;longo téporepóftfecuturaadoptio,fediam

I nbsp;nbsp;nbsp;fttmat.Vndelauacrumregencrationis nontropicè, figura- Baptifmus non eft

tèjMetonymicèjfedverèamp;reafttereftamp;diciturcffe.Nameo ttonUuopkt!quot;quot;*' ’ 1 momento , quo infans baptizatur , reuera filius Dei fit, * 1 amp;regeneratur,amp;adoptioncmfiliorumDeiconfequitur.

' 1 Q^emadmodumPrinceps donans miniftrumfeudoaii- de Tnneipe, , I quo,nonmodólitcrastradit,fedfuoetiam figiftoobfignat. ismate. , I SigiftumPrincipis,noneftquidemresipfa,fedrempræfup-

I ponitin ïiteris comprebenfam, quam obfignando confir-I mat. Sic Baptifmus lauacrum regenerationis eft infantis, .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mmra non

non incertç,aut futurç poftaliquotannos fccrituræ/cdpf?' ientisjamp;iiihocipfoaâufaftæ adoptionis : vtcertodicc’^ pofsiinus:Hic infans eft vcrèfilius Dei, quia in nomine^quot;' mortem lefti Chrifti baptizatuseft.

Quod ad locum Pauli attinet, de circumcifioncAbrahJi non modo lignum, fed etiam fignaculum tiæfidei eamfuifl'edicit.Vbi Paulus externum fignunijvi^l^' licet,auullionempelliculæ,àverbofœderis nôftparatjqu? adoptio inclufa erat:neque adoptionem amp;nbsp;iuftitiam longé pôft fccuturam dicit:fed rei prçfentis fignaculunijOb* ftgnatioamp;confirmatiofuit. SicBaptifmus quoqueprs^^'’' tis ablutionis amp;nbsp;adoptionis fignaculum,obfignatio, k co”' firmatio reuera eft: amp;nbsp;nontantùm eamlignificâtS: reprï' fentat,aliquandoamp;fuo tempore fecuturam.

Fuit:Sed alia eft ratio infantium,alia veto adultorum, audito externo verbo Dei,crediderunt.

Nego. Nam priufquam baptizentur infantes; nonpoflii' musafFirmare,quôdcredant. Quoniamlidesillisinbaptif modatur. In perceptione ergo baptifmi, infantesfiniulamp; Refutatieargumen- adoptâturin filiosDei,amp;adoptioinipfis obfignatur. Qua-tiAiybaptiftyuni proptct Anabaptiftis contradicimus, qui ineoerrorcyer-e e' antium. ßntiir,quoniam infantesaâu carent intelleftu,ideoÊtiam impofsibilc eflé, vt credant. Nos contrâ dicimus.-non modo pofsibile,fcdDeofacilimumeflé, fidem in infantibus ope-rari,etiam fine bcneficio rationis huinanæ.Et quidem etiam reipu

ïeîpfafaéhumjamp;inïoanneBapûfta demon ftratum effe; qui luc.i. Chriftum agnouit,cùm adhuc in vtcro matris e(Tet:amp; ad vo-cemMariæmatrisDei,invteroEiifabethæmatris exuitauit. Quod autcm mirabiliter etiam gratiam, infantibus vel cir-cumcifisvelbaptizatiscontuleritamp; conférât,ipfe Chriftus teftaturcùminquif.Siniteparuulos ad me venire.Q^iChri-fto perBaptifmum adducuntur ; amp;nbsp;mb ex aqua amp;nbsp;Spiritu re- loVn.j. ' gcnerentur, regnumDeiillis polliceri non poffumus.Parti-quot;cipes ergo Hunt in Baptifmo vtriufque, videlicet amp;nbsp;regene-rationis feu adoptionis,amp; obfignationis eiufdem, vt vere fill) Altifsimivocentur. Hie nihil tropicum,nihil figuratum, fedresipfaconferturdnfansbaptizatus in anima amp;nbsp;corpo-temutatur , amp;nbsp;regeneratur ; ex veterihominefitnouus,ex iniufto iuftus,ex polluto fanétus, ex filio gehénnæ filius re-gni cœleftis.Btfi autem idexterno oculorum fenfu compre-hendere non poffumus ; tarnen verbum Dei intuentes, non dubitamuSjquippequoddehocDeiopere teftatur; videlicet donari infantes baptizatos gratia adoptionis, fide, 8c Spiritu fanéto.

^amuk infantes propria ßde carent, videlicet a^tuali} ß“ timen eos baptizandos ej]e cenfemns propter formulam fœ- fecundumBetxopi-deris,quadi£tum eït Abnha, pofieritati eius : Ero Dens tiiiK,^ Deui feminis tui posite.Etfufficitparentumßdes, quia ^fiio liberorum nomine ham promißionem appre-hendunt:Ideo^ meritb baptizantur,

^od Ioannis Baptißa exemplum, in vtero matris exul- ÊxetnpluMÎoiftnts tantis affertur,fingulare eli. Neqite in Scriptura vfquam ex-tat,quodftmiliter Deus in omnibus infantibus Chrifltano-y um pari ratione operetur.

Et erant in Ulo fœdere liberty de quibits Chrißus tur:Sinite paruulos ad me venire, quoniam taliuffi gnum cœlortim ; Jed non omnium. Dem enimJuoarcAW^^\ dicio reliquit,quos infantes fita gratia donare veUt. r RO B AB ILITE R tantum, fruEiu adofgt;tio»is baptizatos donariiaffirmarejojfumus.

Nemo aliéna fide fàluatiir ; ideo infantes propriamfiii^''’ Heb.if. habere nccefle eft. Sicut fcriptum eftrlmpofsibileeftjii'’^ Hab.x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fideplacereDeo. Et,iuftusex s va fide viuennonalien^

fed propria. Et Chriftus apertè dicit,puerosilloscredere, Mïtth.i». quos fuis difcipulis propofuit. Qui fcandalizaueritvnun) de pufillis iftis, oyI credvnt in me,expediteiytiu'' pendatur mola afinaria in collo eius. Si demergatur in pW* fundum maris. His verbis Chrifti plus fideitribuendumcit» de fide infantium amp;pucrorum difl’erentijquàm fiquisadul' infantes.amp;pueri, tusmillicsaffirmaret, fccrederc. Nec eft quodobijeiatuG iftospuerosjuonfuifte infantes. Etfi enimparuulusiHef^'* Maparea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pucr,nonincunisiaccbat,quem Chriftus in medio difeip“'

lorum fuorum ftatuit ; tarnen nullum inter ilium,amp;in cunis / infantem iacentem, diferimen eft, ratione fpiritualis huius dilcretionisinintellelt;ftu,ficum adultisconferantur. Cuius tarnen nulla ratione habita,Chriftus apertè inqiiit ; oy 11** ME CREDVNTjinquodverbumChriftirefpiciendumj^ plus fidei ipfi,quam iudicio cæcæ rationis noftræ, defidcin* fan turn aliter iudicantis,tri buendum eft.

Siigitur infantes credunt', ergoerunt adoptatiinß^^ quot;Deifanteciuam baptizarentur.

Coüo^uîum Mompelgartenfe, cutinvetcriTeftamentOjideo circumcidebantur,vtinfœ- Gen. 17. dusreciperentunquod negleóta circumcifione non fiebat. Quoniamcarnalisnatiuitas eosnonfaluat,quódex fideli-busparentibus natifint. Nam quidquid ex carne natum eftjcaroeft, ideft ,damnatum eft. Ideo exSpirituamp;aqua renafci oportet, vt in feed ere cenfeantur j ad cuius falutarem perceptionem fides neceffaria eft.

^uitro Domine DoSîor,a,n Simon Mä.lt;iu4 ttia,m credide- d« Simone Mig», • X . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an credideiit.

Maxime. Id enimSeripuraapertèteftatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aft.«.

At non habuitpartemin regno Chrißijquomodo ergo iem habuitfaut quot;verè credidit?

Gratiamquam in Baptifmo accepit,perfuamimpieta- simonMagusfidem tem,iterutnamitterepotuit. Fierienimpoteft,vtverè cre- »wi««cpotuit, dens,fidemamp; Spiritum fanélum iterum amittat,quibusà Dco in Baptifmo donatus erat.

5/wo» (JMAgn^ßmuUtiitfecredereßednocredidif. ideo^ simonMagusa« eÙAm maledicttis ejfe diciîtir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciedidcut.

Simone Mago, amp;nbsp;eius fide loquentem, qui fie inquit : Cùm veto credidiflent Philippo Euangelizanti de regno Dei, in nominelefuChriftibaptizabantur viri amp;mulieres: tvnc SIMON ET ipsE cREDiDiT.Hocteftimoniumapertum eft,quo teftatur Lucas,ipfum Simonem credidiffe.

SpiritusfanBUi dicit.,etiam hypocrite credere: Sit cMagui quoquefimulAuitJecredere ,Jed reuera catuity'* •

Textusreclamat. Nam Lucas tcftatnr : Poftqu^jnSifflO^ crcdiditjamp;baptizatuseft, qpod Philippo adharferitividc etiam figna amp;nbsp;virtutes inaximas fieri, ftupens adtniraMtn • Etquamuispofteatentatusà Sathana,volueritpecuniare-dimere,vtquibusmanusimponeret, Spiritum fanduæaÇ' ciperent, cui Petrus malcdiótionem iinprecatur: PK“® tua tecum fit in perditionem : tarnen idem Lucasteflapft cundem Simonem Apoftolos prccatum efie, vtpro ipquot; apud Dominum intercédant. Precemini voSjinq^'^’Pj” me, ad Dominum, vt nihil veniat fupcr me horumj|U5®' xiftis. Q^od Simon nunquam fecifict, Ci non verè creoi' diflet.

fuit ver a fdes, quA Simon credidijfeJcribitur,feilß‘ mulat afides :fimulauitfie credere,fid reuera non creelidit-

Reuerende Domine Beza: Roço, vt Illuftrifs: Princeps, Comes Fridericus,amp; auditores mihi ignofcant, quod vnum verbum interloquât. Si ad hunc modum , femper licebit omnia apertaScripturæfacræ teftnnonia, pergloflas elude-rejquid tandem ccrti in vniuerfafacra Scriptura retineb? mus? Exempli gratia: Credidit Simon,ideft, fimulauit'c credcre.

Annonpotcftfierijvtverèregeneratus incidatin fcotta- Anquivenm fidem tionem,aut aliud ftagitium? Quo fado certè fidemamp;Spki- habent.eimuniw«-tumfandumamitteret? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icjoifint.

Ex malediliione Petri conßiit,quod cor Simonis non fuc-vit reSium cor am 'Domino, ideo^etiam Petrtts ei dixit : Non tsitihipan nequefirs infermone ifio.

An non potuitfieri,vt {idem iterum amitteret, quam pti-ùsinfuo corde veramhabuit? Quia Lucas aperte teftatur, quodcrediderit?

T(o» : Si enim ver am fidem habuijjet ; earn nunquam amifijfet. T^am ^ui femel veraßde'aDeo donantur-^ earn nun^uam amf litis amitterepoffunt.

Quxro igiturnumDauid adulterium perpetrans cum AnSpidtus s pe* Baamp;a, vxore Vriæ , fidem 8c Spiritum fandum ami- uTquot;““ ferit?

Hoc ego ncqfm Scripturafacra, neq-, vllo ScriptoreLc-clefiafticolegi.QuodetiamcumverbisPaulimanifefte pu-l nbsp;nbsp;gnat, cum in quit : Si fecundum carnem vixeritis, moriemi- nbsp;nbsp;nbsp;*•

Ego dico, Dautdemin adukerio ftrpetrAtOt dem dr Spint timpinSîumineciue CAm Amißffe, ^od shnU« de ebiio. ttidinc decUrAbo. Ebrius non Amittit intelledlum,fiu nemi etfi,quÀm diu ebrietoi cAput eita occupAt,rAMfifi exerAttfidfimilisßt AnimAÜ bruto. Et quemAdmoduw êineribuitedlus, minimeextincltu e^i,ßdUtet : Ita grAÜAyfideSidr Spiritu^fAndius, in lApßbui Eltdlorttw, tempus teguntur, vt nonßenÜAntnr, donee adfeipfis rd^' Ant, dr peccAtum fuum AgnofcAnty dr pœnitentiAinipp^^ ^uodin DAuidisAdulterio cpuo^ fAdtumedi\incpit Vei Ad tempus tediAyfed non AmtJjÀ,fuit.

Hæc non fimilitudo,fed difsimilecft,quod de ebriopW/ ponis exemplum. Ratio cnim ieintelleûus humanuspo«' tiafubftantialisanimæ eft, cuius vfumetfiadtempusam^' tat homojipfa tarnen ratiojhoc eft potentia animæ nó anigt;^ titur,quàm diu homo eft amp;nbsp;manet. Sed longé alia ration gratiæ Deijfideijamp; Spiritus lânftij qusc no fubftan tiales p^fquot; tes hominis,fed dona Dei funt. Sicut igitur à Deo data fun^ itaamitti quoquepofle,amp;reueraadeoquc ipfo fadoanii«’ effejfacraScripturaapertè teftatur. Ne proijeiasme àfad^ tua,amp;Spiritumlanlt;ftumtuumneauferasàme. redde w’' HI lætitiamfalutaristuijamp;c.oratPiàltes.Nequeetiaminib ignisfubcineribus teguntur: fed prorfus extinguuntufj* hoc modo etiam amittuntur.

sicut ebrietas ‘vfum rAtionis AlitpuAndiu Auferre pote^* non AUtem ipjiim rAtionem ; Sic puopue Spiritus fAndii dr gr At iA Dei vfùmdn Elediis perpetrAtApeccAtAiAlipMti^^^

tuferrepojjitntinon aut ent ip fam grattant T) à,fi dem spi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Nonvellem mille florenos,imo nctotutn quidem terra-rum orbem accipere, vt talia meis auditoribus propone-rem, tammanifeftè impia. Quôd videlicet, perpétrantes peccata contra confcientiam, fcortatores amp;nbsp;adulteri, fi fint eledi,rctineantinipfoaâupeccati,fidem amp;nbsp;Spiritum fangum.

Ego 'vellent périre,ßaliterdocerem. Et dabls ne tu miht bominem^quifitfinealitiualabe? In q^uonon fitcaro? Fieri foteltyVt aliquis it afcortetur,ut 'vixfientiatfefiortari?Nunt fropterea Spiritumjan^um amitteretf

Diftingueinter infirmitatis humanæ labes, amp;nbsp;manifefta f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r^.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•»•/' cataveniaJu«

Icelera contra legetn Du. Illæ enim peccata venialia funt, taiia. hoccft.quæcredentibus amp;eleâis non imputantur,fecun-dum illud:Septies in die cadit iuftus, amp;nbsp;refurgitzquibus Spi-ritus fanâus non amittitur, Hæc vero mortalia, fecundum illud PauliîSifecundum carnem vixeritis, m o ri t min i.

‘^uHuntpeccatunteli veniale :fid oninia funt mortalia^ botell,digna morte, ideo hacdiflinlliopeccatorum,tan‘ ^uam Eapifiica^h 'ic locum habere nonpotefi.

V erum quidem eft, omnia peccata efle a:ter na morte di-gna; fed nihilominus Spiritus fanâus difcernitinfirmita-N n n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res.

tes,quæ non expellunt Spiritum ianâum, ab illis maniU®*’ fiagitijs.-quibus fides gratia Spiritus fanfti,poftacc£P^“’” Baptifmum amittitur. Nam quædam funtpeccata,qui’Spgt;' rituinfanâumexcutiuntjde quibus Paulus citatolocolo' Hom.?, quitur: Si fecundum carnem vixeritis, moriemini. IteiB» Giiat.5. manifeftafuntoperacarnis, quæ funt fornicatiojiæniun-ditiadmpudicitia, luxuria,amp;c. QJI TALIA AGVNTjfC' gnumDeinonconfequuntur. Alteruniefi- genuspeccaw-rum,quæ etiam eledi deponerenon poirunt,donecinori-anturj fed contra illa vfquead extremum vitæ ipiritum p«-gnant,adeoqucnon ex propofito, fed contra voluntateia fuam peccant. Cuius rei Paulus fuum exemplum vniuedï Kom. 7. Eccleliæ proponit; Si autcm, inquit,quod nolo, illudfacio;

non iam ego operor illud,fed quodin me habitatpeccatuni’ Sicaliquiscorruptione naturæ præ alio pronus eftadira^ cùm aliusvix,autdifficulteradiram prouocaripofsic. Cuw ergo contra voluntatem fuamirafcitur; non tamenproptcr-eafidem amp;nbsp;Spiritum fanftum amittit, quâuis irapeccatum Mitth.s.fitmortalejhoceftjæternamortedignum,Matth.j. Etbc Rom. g. pcrtinet illud Pauli : Nulla igiturnunceft condeinnatioin rfai.32. illis, qui funtin Chrifto lefu. Et : Beati quorum teda funt peccata. Alia verb cfl: ratio adulterij Dauidis amp;nbsp;fcortationis, quandoaliquistollitmembrum Cbrifti,amp; facit exeomcm-brum merctricis ; qui certè fpiritum Chrifti non retinet, necmanet merabrûChrifti. Ideo Paulus nó fimplicitcrdi-cit ; nullam condemnationem efl'e in illis, qui funt in Chrifto lefu: fed addit, qui non fècundum carnem ambulant. Quibus verbis aperte oftendit, eos,quifuntin Chriftojfî fccundum carncm ambulent, gratiâ Dei excidere amp;nbsp;dam-nari. Quandoirafcor;tum quod nolo,facio. Sedqiiando quisfcortaturjquodvultfacit,amp; Spiritumfanâumexpd* lit. Ideoque cùm Dauid non nolens, fed volensadulterium perpetrauerit; certè damnatus permanfilfet,fiinbocpec-cato,ante adam pœnitentiani mortuus fuilfet.

omniapeccata Aciualia ejjè dicamu^s'^ficut Stoi-ti opinatißtnt. Omnia quidem funt fua natura mortaliaz fidfiunt venialia in eleliii, (excepta vno, de cpuo loannes i.ioan.j. dicit, qubdpro eo non fit orandum : quod eUpeccatumin Sfirititm fanÜum} li autem in quibiu 'verafides esi (quam ’voseleblosamitterepoffedicitis) earn amittere nonpofifunt: fd latetficut ignis fub cineribus tegitur.

Quxro igitur hoc vnum tantùm: Si Dauid poft perpe-tratum adultcrium in fecuritate fua, fuiffet mortuus, pr iuf-quamconcionem pœnitcntiæ exProphetaNathan audiuit; an ne faluatus vcl damnatus fuiffet?

Oauid, quoniamin numero ele£iorumfuit,fdeo gratia Oeiexciderenonpotuit. Et fie fùo tempore in viam rede-tint,quotquot funt elelli, etiamfi ad tempus, ficut Dauid, feccent.i^mDeidona/unt 0L{jitTxp.tÂHTût, hoc efi,Deuin nonpœnitet donorum,quain eleSiosfuos contulit.ldeo^grA' iia bei excidere non pofiunt.

î.goGcfentio;fiNathannon corripuiffetDauidetn ,ne- DonaDeiqu«-i^uc Dauid pœnitentiam egiffet ; nunquam faluatum fu- “““iS nbsp;nbsp;nbsp;-

tum tuum ; turn demum orauit: Et Spiritum fanétum tuW” ne auferasà me; à quo certèablatus erat, quàm diuiniHï'^' curitatevixit. Nonreftèigitur,nec analogiæfideiconfcô' taneèjcitantur verba Pauli de donis Dei. Non enim hoc vu'i Paulus: Deumfua dona adimere non pofleillis,quiverècr^' duntzquod fuoexemplo teftatur,cùminquit:Egocâftig® corpus meum amp;nbsp;in feruitutem rcdigo,ne dum alijsprsdi*:^' uero,cgo reprobus fiam. Nonautcm dubiuined, Pauh® verè regeneratum fuiflè , fidem veram habuiffe ; ‘1“' tarnen teftatur ,fe ita alijs prædicare pofle ad faluteiH)''* ipfe reprobus fiat, nifi feipfum caftigauerit. QuapropK^ nequaquam hæc verborum Pauli fententia eft, quæ illishlt;^ loco falso amp;nbsp;peruersèaffingitur : videlicet, donaDeiita^^ finepœnitenria,quôdfemel collatadona non auferatabih lts,quibusea donauit. Sed prædicat Dei veriratem, mcntirinon’pofsit, amp;nbsp;feipfum negare nequeat.

ad pios amp;nbsp;impiospertinet, quibus Deus gratiatn fuam aequo offert. Siue ergo homines non admittant, fiueadniij' fam itcrum abijciant; ipfe tarnen Deus in feipfo, fine p«®' tentia eft; Sc tota die,vt Propheta loquitur, expandit tnan“® fuas,ad omnes peccatores, amp;nbsp;per legatos fuos nos rogatct' iamturpiterlapfos,vtcüDeoingratiam redeamus. Qü?'® igiturgratiamDeus femel in Baptifmo nobiscontulitjd''^ ipfuninunquampœnitct.Sicutamp; femel copulaticoniugïS» ad tempus feparati,non de nouo in templo,copulantur;if“ reconciliatio fit,virtuteprioris vinculiconiugalis,lt;]no% initio copulati fuerunt : Ita etiam femel baptizati, etiau'* Ipirituale diuortium commiffum effet, non tarnen denO' uo baptizantur,fcd virtute femel perccpti Baptifmi, recoO' ciliatiotantùmfitperveram pcenitentiam,quapeccatorc^ iterumcum Deoin gratiam redeunt.quampcccatoamik' runt. Sidimiferitvir(inquitleremias) vxoremfuam, cedensillaab eo,nupferit alijviro:nunquid reuerteturî eum vltrà ? nunquid non polluta amp;nbsp;contaminata erit muh^f ilia? Tuautemfornicata es cum amatoribusmulcis;tani£'' reuertere ad me,dicit Dominus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QH?®”

Quemadmodum igitur non opus fuit noua circumcifio-ne,perpœnitentiamad Dcumredeuntibus : Sicetiam non eft opus nouo Baptifmo, pœnitentiana agentibus, qui poft acceptumBaptiftnum, gratiamDei,fidem,amp;Spiritum fan-ftum amiferunt. Deusenimnon mutatur,fedtirmuseftin Num. xt-fuispromifsionibus.Etiamfienim quis gratiamDeiabijci-at,fidemamp; Spiritum fandum amittat, ft perpoenitentiam refurgat,amp; adDeum conuertatur;ab eo,qui eftratione fuo-ruin donorum ot (xtrot (xïàht©-’, id eft, fine pœnitentia, itc-tum in gratiam recipitur.

Il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B E Z A.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iterno àquot; itrcano fuo confilio, ad gratiam

, I, nbsp;nbsp;nbsp;'uitam aternam ordinauit, his etiam donatfidem nbsp;nbsp;Spiri-

i I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etiam/t interdum peccent ,ßcut Dauidiaccidit. 2{am talei

11 'veltandemredeuntadfeipfos ,^gratiaDeißnaliter noex~ ' I eidunt. ^uos veroDominw hoc modo non elegit,etiamß Honendaiudita.

I ^lemadmodum enim Euangelium, eHpotentia Dei ad Rom i. u nbsp;nbsp;nbsp;filt*ttmgt;/ua natura',id eH,per illudoßertur ilia potentia fal-

IJ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non tamenßmpliciter, nbsp;nbsp;ßatimße ilia potentia in omnibus

yi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Unn ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Audi-

Colloquium Mompelgartenfi» nuditoribtts Euangel^exerit, fed in pauck, videlicet, numero ele£lorum continentur. Sicut in Cam DornH^^ corpfts ^fanguis Chrifli omnibus offeruntur, tumen nii’gt; tibomnibttipercipiuntur,fedà credentibta tantum: Itit^' iamgratia adoptionis offertur omnibics in Baftifmo c^uempromifcuè boni ^mali, electi nbsp;nbsp;refrobi accipint

Sed effect u! tantiim in Elect is fefeexerit'.non autemßef^^ eotemfore, quo bapti^ntur ,fedinterdum injeneclutei-' mum earn Bfiritus fanclusogeratur.

Reuerendc Domine Beza, ab initio ColloquijconftitU' tum eft j nearticuli controuerfi, de quibus conferenduni erat j commifceantur , fed vt finguli fuo loco traftentur. Ideoque etiam quæ hïc de cleélis dixifti, quod in illisfairem virtus Baptifmi, amp;regeneratio fefe excrat; in locum collationem de prædeftinationc reijciemus.

qiupmodo eonfoia- Vnum autem duntaxat hoe loco quæro ; quomodo ali-node adoptionefï- quisin confcieiitia fiia perturbatus, amp;nbsp;infummistentatio’ tendanibus conftitutus, confolationem ex Baptifmofemel acte-ptOjpeterepofsit ? Si non certum eft, quôdin Baptifmoad-optatusfit?

Nam feenndum veftram fententiam,nonomnesrege-nerantur, qui baptizantur, fed ij duntaxat, qui in ater-no D E I decreto, ad vitam acternam elefti amp;nbsp;ordmaO funt.

^od non omnes baptizati regeneranturad vitamattt-nam : culpa non ett Dei, fidhominum impiorum,quibtis us nihil debet fi in fua impietate relinquantur.

Confolütioantem, quad adopt Atiftmui, petenda eHexef- cettitudtnem pais Spiritus pinch: qttando ajidelicet (éntimtts in nobis TeM quiKi^do-eiuftnodimotus Spiritus {ancli,(jui teftißcantur nos 'verère-gêner at os in plios Dei adoptatos ejjè.

1S!p.rn Spiritus Çanattsperhibet teßimoniumßirituino~ ßro,quodfimusfiUj Dei. Hos motus in nobisßfentiamus,mi kq’».. ». tiiwè dubitemus, nos vere adoptatos filios Dei ejfe.

Quidauteminfummis tentationibusfiet, quandociuf-niodimotusSpiritusfandi,nonfolùm non (entiuntur,fed etiam cogitationesà Satana contrariæ infpirantur, quæ nihil nifi defperationem minantur ? Quia enim horribiliter peccauerimus , idso nullam gratiam à Deo nobis fperan-àmeffe. Vndeigiturfirmaconfolatiopetendaerit?Ciim inBâptifmo (fecundum veftram doétrinam) nullam confo-lationem inueniat ; quem docetis non certum teftimonium adoptionisinomnibuse(re,qui baptizati funt,fedineledis Untunij Se occultqDei decretoad vitam aeternam ordina-tis. Qimmodoigiturtalisconfcientia erigipoteft.^ Sienim ad illos motus internos Spiritus fanéti rcmittatur,quos in fe nonfentit,fedcontrarios: defperatio augetur, non minui-tur. Neceflc ergo eftrecurrere ad verbum amp;nbsp;ad Sacramen-ta,eaquepluris faciendafunt, quàm defperabundæ illæ cogitationes. Si nos cor noftrum condemnat (inquit loan- i.ioa« j. nes) Deus eft maior corde noftro; Qui per verbum nobif-cumloquituramp;agitdnBaptifmogratiamadoptionisomni-bus baptizatis con tulit, amp;nbsp;in eis obfignauit: In his cófolatio firmaquærendaeft,vbi etiam certo inuenitur.Sicuti in Mo-nomachiaDauidis cu Goliath videre licet; vbi Dauid omné cófolationem cótra Goliath,amp; fpem certifsimam vifteriç in circûcifionepofuit.quamininfantiaacceperat.Qniseft,!!)- ’-sam.tr. quit, hic Phihftxus incircumcifus, qui probrisafticitaciein

viuentisDei- Etiterutn: Eritigitur amp;nbsp;Philiftæu5 incirciiffl' ci fus,quafi vnus ex cis,qui aufus eft malcdicere exercituiDd viuentis. Quafidiccret:Hic Philiftæus, quia poneftcircû* cifuSjideo apud Dcum non eft in gratia. Ego vero circumci-fusfum: ideoquefumin Dei gratiaxuius adiutoriumniihi certifsimum eft. Hac confoJatione armatus DauidjGoh-athaggreditur, eundéprofternit,amp;obtruncat.Quæco' folatio minimècertaamp;firmafuiflet jfiDauidinea opimo' nefuiflet, quod per circumcifionem non in omnibus ado-ptiofaftaeffet. Idem prorfus de Baptifmo quoquenosdi-cere poffemus: Nullam in eo nobis confolationemrelidain cffe,amp; relinquijfi veraeft veftradoftrina de Baptifmo, non omnes baptizatiin filios Dei adoptentur.

2iendico,ciuodnallAm confoUtionemin ment a quxrere debeamm : fid hoc filum dicitnut ; finn^um per Bapti/mum Aqua externum, non in vim interioris BAptifmi exerere : fed in eleitit ^c^Ando ergo elelii hoc tn ter ins teftimonium Spirdf^r”^ hdhent ds'fiutiunt, tumparsconfiUtionit etidtn AquaBAptifmorepofiitA eit, ad quern perturbât A recurrerepoffunt debent.

Sed nihil ad rem relponfum eft. Hæretenim tatiOjCÙmillefenfus amp;nbsp;motus Spiritus ûndün jg confcientijs nonfentiatur, fed eueniat illis quod feipfoIoquitur:Ego,inquit,dixiinexceffu meo:pro*e, fum à facie oculor um tuor um. Nec ego certo feiteP°* “ • j an Deus occultum de me faluando decretumfecetitJQ ergo mihi confolationis acceptus Baptifmus afterrepo^:^^^ qui effeâum regenerationis coniundum nonhabet,ie

terdum in feneâa demum ineleftis fefe exerit? Contra au-temScriptura (acra aperte teftatur : Baptifmumefle lava-CRVM regenerationisamp;renouationisinSpiritufanfto,amp;fi-gillumadoptionisinfallibile. Nequein fummisiUis tenta-tionibus,ad illos internos motus refpiciendum, fed Satans psrBaptifmuminfultandum,8i huiufmodi verbis depellen-dus cft:Rccede à me Satan,nullam partem in me babes,quia in nomine fanàæ Trinitatis baptizatus,amp; ver è in filium Dei adoptatusfum. Qu^od firmifsima fide crcdendummihieft, nifi totam Trinitatem mendacij arguere, amp;nbsp;acceptumBa-ptifinum ociofam csrernoniam amp;nbsp;ludibrlumfuifle,dicerc velim. Quifinquit Chriftus) crcdiderit amp;nbsp;baptizatus fue-rit.faluuserit.Mar. i6. cap. Item: Quptquot baptizatieftis, Chriftuminduiftis, Galat. 3. capite.

dicimus-.Bapti/mum aqudi ejjè Uuacrtim regenentio-nk,hoc eH,ßgnißcare ér repr^fentare regenerationemin-tiriorem: 2{on autem itaßgntfcAre -, quod fixt in omnibus^ Jedoßendttfinem,cuius cuu/a Baptijmui inflitutus eli-yvide-liceif'vtineleltüobßgnetgrAtiamJnquama, Deo Aternoér

l nbsp;nbsp;nbsp;gnu diximui'.quibti^potentia fuluArsdi, és“ corpus érfinguis

' 1 Dißinctio AUtem in duobus exemplisDAuidu ér ^^ulis I ^(gßsWAnifeß'econJpicitur.'^iAm'vterquegrAuiterpeccAuit

' I (orAmDominoifedDAuid/eruAtur, SauI'vero dAmnAtur. i I Dauid Aterno Det décréta fuit elecius : SauI vero Ad ) I ^ternAmdAmnAtionemcreAtus és’ordiiïAtui.

*1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OO 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.IACO-

vnacirctimcifioDa- nbsp;nbsp;VnafuîtcîrcumcifioDauidîs amp;nbsp;Saulis:vnUm amp;idemver'

■idisamp;Siuiis. nbsp;nbsp;nbsp;bum Dei:vnusamp; idem ritus amp;cæremonia: quodnegarinoit

poteft. Sicut enim Dauid circumcifus eft;ita etiam Saul,cum oâo dierum effet infans,fccundum Dei mandatum cireum-cifus fuit.

Rom..2. eîiiCÙminquit:1lonlt;puiin manifeflo lud^euseUjUCceijH^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in munifejiofitcurnis circumcißo, circumcißo eH:feiilt;lMi9

Andupiex.veivnafit occulto ludxui fuerit,ù lud^uicH^ ^circumcißocordii,ciP cumctfto est^qu£ Spirit u conjtAt., non ht er a.

His verbis PAulus Aperte docet, duplicem circumci/îo-nem ejße^ videlicet, cAr nis nbsp;nbsp;ßiritus , lit er a ^ßiritn^’

Dico î^tur,SAulem fuißequidem circumcißtm, circunid-ßone cArnis, ßecundum lit er Am, fed non circumcißone rit Its,(qui lonßcAliter in SAule, qudm in DAuidefuit-

Corïtrariumhiftoria Saulis manifeftèdocetrquætefta-turjSauIemàpueritiaegregiJsdonisSpiritusfandiexorna« tum fuiffe,videlicet,reuerentia, honore, amp;nbsp;obedicntia erga patrem,animihnmilitate cgregia erga omnes, patientia, Se moderationefingulari, prudentiaquoquc Regedigna.AC' cedit hue lt;|uoque,quodapertè de Saule feribitur: quod fpi' ritu»

Colloquium Mompelgartenfè. 47$ ritusDominirecefleritabeo,amp; fpiritusmalus ilium exagi-tauept.Sirecefsit Spiritus fanftus; ergopriuseum habuit, quemiterumamifit.

Deinde,D.Paulus,nequaquam duplicem circumcifio- Row i-nemfacit; fed inludæisabufum amp;nbsp;falium intelleftum cir- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dW

cumcifionisàDeotraditæ reprehendit; qui abicéco Chri- çumcifione. fto,amp; doétrinaEuangelij fpreta, gloriabantur,fe propter circumcifionem fufcepta, elfe in gratia, amp;nbsp;verum populum Dei. Quod cum circumcifione Abrahæ aperte pugnabat:

In quacircumcifio figillumiuftitiæfidei fuit : quæ non fo-lùm in auulfione pelliculæ præputij,fed etiam in promifsio-neconfiftebat, fine qua externailla cçremonia prorfusin-utilis, amp;vnaduntaxat, eaque minima pars circumcifionis fuit.

Quam promifsionem cum negligerent ludæi, Chriftum contemnerent,amp; doftrinam eius damnarent ; cos fruftra de fufceptacircumcifionegloriari,docet hoc loco Paulus, cùm gratiamin circumcifione acceptam iterumabijciant,amp;fibi circumcifionem fuaminutilem reddant. Ideoq; etiam lite- cur circumcifione lain tantùm appellat circumcifionem fine fide promifsionis fufceptam,quæ in Chriftum refpiciebat,qua didû eft Abra-Iiæ,amp;feminieius:Infeminetuo benedicétur omnes gentes terræ.Ablatohoc verbo; circumcifio litera,imô nihil eft,nihil prodeft. Neq; verus ludæus ill e eft,fi millies circumcide-Tetur,qui hanc promifsionemabijeit,in qua ipfe percircumcifionem in gratiam receptus eft.

Pauli verbis récit at is manifeflum ePi, quodßnt dtt» genera circumcifionis,Alterum literA,alterumJpiritus.Et ex-ferna ilU circumcifio curnis fignificabat reprAfintabat ^^^cumeijionem interioremfiiritus,qult;iejignum erat e^obfi^ ÿiatio adoptionis.

Si externa ilia circumcifio carnisjobfignatio fuitadopf’' rifioncm fitX“- ri®’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fccundum vefttam opinionem)

tus in fiiiuin Dei. nbsp;nbsp;nlium noiiadoptatus eft ; quomodo igitur in ipfo luK^P

circiimcifioobfignatiofuit,auteflepotuit?Nainquo‘^'’° eft; eins nulla obfignatio eft.

Circutnctßo externii , quoadTieum, omnibus quod fignificat refrafentat-yfidnon in omnibus exerit'yidq^ nonculpalsei/edhominum, qui reßuunt.

Q^od Saul tempore circumcifionis fuæ no refpuerith^^^ gratiam, quam infans in circumcifione accepit, fuP*’^ monftratum eft. Spiritus enim Dei in ipfo erat, amp;nbsp;tîa:manifeftèedebat,donecabeo recefsit, turn demi'”’ P ritus Domini malus eum exagitauit. Et quanta fum^^Pj^ fanatio nominis Dei^ ft dicatur,Deum circumcific^S’’ am adoptionis in Saule infante obftgnafle, eum tamequot;” quam adoptatum fuiffe?

Si Princeps figillo fuo obfignaret membranam,m Q”?® hil fcriptum efret,amp; promitteret fubdito no modogr^”^^' 8c clementiam, fed fpem etiam faceret de amplifti'i’” do : quomodo cum honore Principis hoc faâum co” dum eflet?

Qnantaigitur profanatio nominis facroianft^T^f’^ tis, Dei Patris,Filij,amp; Spiritus làndi effet,fi fig'quot;o^”^ cramentorum obfignaret gratiam, amp;amplifsimam 7 vita æterna confequenda fadam teftaretur homio*’^ tarnen fuagratiânunquam dignatus eflet, ncqucv”H j voluerit,neque etiamnum,autin sternum eum velitla fed ad æternam pœnam occulto fuo decrcto

Abiïtà nobis,abfit inquam,vttam impia, amp;nbsp;blafphemade Deo, amp;nbsp;eius Sacramentis cogitemus in cordibus noftris. quod Princepsiuftus fummæ contumcliæ loco duceretjfi de ipfo talia fpargerentur.

Si autem vera effet opinio veftra,talia de Deo fateri coge-temur.quôd in Baptifmonobifcum luderet, amp;. nô feriôage-tctjfiquidem dicitisrexternam circumcifionem obfignatio-nemgratiæ fuiffe,amp; Baptifmum nunc effe obfignationein gratiæ in ijs,quos Deus nunquam dilexerit,neque eosfal-uari velitjficutreiponfiones veftræ ad noftras Thefes apertè ^n^refponCaâ

Longé verb aliter Dominus de Saule abieéto per Sa-muelcm loquitur. Non enim ait : Tu abiedus es à Deo, quoniamteDeus nunquamdilexit,amp; ab xterno reproba-tas, ad ætemum interitum àDeo creatus amp;nbsp;deftinatus es. Nihil horum dicit Samuel, fed inquit : Pro eo quod ab-iecifti fermonem Domini, abiecit te Dominus, ne fis Rex,

Fuit ergo Rex Saul in circumcifionc verè infiliumDci adoptatus, amp;nbsp;adoptatio ei non modo fignificata amp;nbsp;oblata, fcdetiam reipfaineumcollatafuit,amp;habuitcôfpicua amp;nbsp;ma-nifefta figna Spiritus fandi in ipfo habitantis, quem poftea sauispintam f»»-

A . nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• O 1 Mumhabuit.Ôcitc*

lua impietate iterum amifit,amp; multoties admonitus,amp;ad [umamiât. pœnitentiam reuocatus,non tarnen refipuit,aut verè pœni-tentiamegitjfedpertinacitcr in contcmptu Domini perfe-uerauit. Hæceftcaufà abiedionis eius,quôdperijt,nonex occultoDei decreto,quôd Deus ilium nollet faluarijièd quia faluatori fua malitia reftitit.

Ladern ratio eft in infantibus omnibus inEcclcfianatis. O'quot;quot;« Saptkati in Quptquotcnimbaptizantur,Chriftum induunt,amp;verèin filiosDeiadoptantur, Spiritu làndo donantur, amp;nbsp;promif-fio gratiæ in illis obfignatur. Sedquandoadolefcere incipi— unt,fieri poteft,vt negligentia parentum, aut propria petu-lantia Spiritum fandum iterum amittant, amp;nbsp;gratiaDei fpo-lientur femel accepta. Q^a ratione caufam amp;nbsp;culpam fui

-rauriabieftionis interituSjiioniiiDei occultuin decretû transferrepofîuüt» Deide- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiam retepit, verè regenerauit, amp;in filiosa^O'

cietum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptauit. Ipli verôcuniadolefcercnt,nonfecundumfpiritun’(

fed fecundiim carncm ambulantes, gratiaDei iterum exci-Galat.j. derunt. Qua de re apertum tcftimonium apud D. Paulugt;’[' extatjcùminquit: Si circumcidimini, Chriftus vobis nihil proderit,euacuatieftisà Chrifto, qui in lege iuftificamin*' A GRATIA ExciDisTis. Q^omodoautein àgratiâeX' ciderepoteft, qui nunquam apud Deum in gratia fuit?

77lt;« fùat giojjæ contra, manifefltim tcxtum vtrbsruifi Pauli,qui de duplici circumcifione aperte loquitur, viiidicil literte,^jqirit(cs. ideo^quod/piritftseU,litera,hoedt, terno ritui non esi trihuendum. Cùm igitur adoptio ßo' rum T)ei,fitfoliua Spiritui fandii opus, neque eantBiptifinfit aqua praßarepoßit ,qua non ad animant vfque penetfit' fed corpus tantum abluit ‘,ideoBaptifinus aqua exterior f gnificatio, àquot; reprafentatio eH duntaxatillius/piritualit sb-lutionis, quam folus Spiritus ßandlus per fanguinem Chri-fti, id^ in eledlis tantum operatur : in reprobis non item, quia car ent fide, nee recipiunt hanc gratiamreprafentsniie ^fignificando ahlatam. Idcoq^etiam Paulus cirettmeißoni Utero, detrahit 'uim fiiritualis circumcifionis cordd, in pit T-fola ludai gloriabantur, clamantes : T’’.mplurn Dominit templum Ttomini, circumcifio, circumcifio ;ficut etiitniH fitisjàcrificqs confidebant. Et oflendit Paulus circumcijti-nemillam carnisnon eße circumcifionem illam veram, pit cor circumcidatur ,fed tantum huius repriitfentationem,^ oblationem , qua promifcuèfiat omnibus circumcifis, vim autem in Jolis elediis Spiritusfanäus exerat, quorum torU circum-

circumcidit regentrAt reliSlis ali^s qui damnAntur,^ deciinonfunt, Sicut fol lucet omnibus, fedcxci lumen non recipiunt, culpa non e^i in luce ^^^lendore foils, fed in vitio oculorum CAci : It a etiam adoptio non tantum fignificatur, à'^epufentaturfedetiam offertur omnibus in circuntcißo-

Ke,qui circumciffunt ;fed eleiJi tantum recipiunt earn, qui-busDeusaperit oculos,Ott vidcant,(^fAluentur. Reliqui iu-tto Dei iudicio Junt relicii quos hac gratia non dignatus tH-.^manet nihilominus Deus ver ax. Jdem in Baptifmo uouendaveximutt* cjuoquefit, quern multamilliainfantum accipiunt, quita- miiiiainfantumb»-

J ■’ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnzatorum in xteamp;

men nunquam regen er ant ur,fed tn aternum pereunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num £eiuelt;-

Numfintgloffæjanverô aperta Scripturæ teftimoniafi-nevUahumana glofla, quæ ego ad confirmaudam fententi-amnoftram attuli,iudicent auditores omnes. Etfententia verborum Pauli eft manlfefta: quivnam duntaxat circum-cifioneiUjficut vnum quoqueBaptifmumnouitinEcclefia; neque pro circumcifioneagnofciteaiîi,qüæ eft abfque fpi-ritu. Sic aquæ afperfio fine fpiritu minime Baptifmus eft, qui non fola aqua, fed etiam fpiritu conftat ; qui fpiri-tus per lauacrum aquæ regenerationem amp;nbsp;renouationem inbaptizatis efficit. Sedvalde horrendum auditu eft,quod ais:multamillia infantum baptizari, qui nunquam rege-nerentur, fed in æternum pereant. Nee puto vllum nunc in hoc ccetu auditorum efle, qui tibi hac in re affentia-tur.

Omnes .n. fine dubio in ea funt fcntcntia, ante percept«. quidemBaptifmn,infantes ex parentibus carnaliter natos, caraem,id eft,natur âquidé filios iræ elfe, qui iufto Dei iudi-ci»

Colloquium Mompelgârtenfc^ cio damnentur, nifi per Baptifmum àDeo in gratiamreci' piaiitur amp;nbsp;regenerentur. Poftquam autem in nomine Pi' trisjFilij amp;c Spiritus fanâi baptizati funt ; nihil dubitantjta* les infantes omnes, iam verè in filios Dei adoptatos,qw5 patres cumgaudio,matribuspuerperisladandosamp;eduW' dos,tanquam filios Deicommendant.Ecce,inquitpiuspa' terètemplo domum reuerfus ad vxorem puerperam:Q!i! priuserat filiusiræ, is nunc à Deo adoptatus amp;nbsp;verè filius Deiper Baptifmum fadus eft-

Nequaquam ergo, amp;nbsp;nullo modo in Ecdefia Dei admit-tendaefthæcdoâ:rinaamp;opinio,qua Spiritum inBaptiftio externoabaquafeparatis,amp;docetis,dcadoptionïsgratia,amp; infantum regeneratione demum ex motibus Spiritus 6n-di,quos fentiantjiudicandum efle, videlicet, fi adoleuerint, amp;nbsp;figna ediderint regenerationis faftac, ex eo demum certo pronunciaripoflCjelTc cledum amp;nbsp;verè regeneratumjqnü“ falfumeft. Nonenimopinaridebemus,nosinBapófmore-generatos; fed certo amp;nbsp;fine dubio fcire,amp;infiduciaaccepQ Baptifmi firmiter credere debemus. Quod Dauidem po» ( acceptam circumcifionem externam fecifle fupràdixinius; qui circumcifione fua confirmatus, plena fiducia diuiniau* xilij ipfum Goliath adortuseft. Male ergoàvobisfit,quO“ pios parentes in perpétua dubitatione rclinquitis,an ipfo-rum liberiper Baptifmum acceptumin filios Dei adoptao fint.

Namfecun^umrelponfionesveftrasin ThefibuspolitâS hocvultis; non certo pronunciari pofTeautdtbere.intan-tem baptizatum verè in filium Dei adoptatum, autregene-Inrefponf de B»- ratum effc ,SE]) PROBABILITER T A N T VM CenfeH COS ramp;To. “ fruduadoptionisdonari, relidisDeoarcanis fuis iudic,;s. Idquecontraaperta verba Pauli: Quotquot baptizati elfe Chrifium ind uillis. Galat.5.

Colloquium Momfelgdrtenß, 4.81 ^ronunciarefoßumi'me'uereregenerAtum ejjè,ficundtimil. lud Pauli:Dei aguntur,hi funtfil^ T)ei. Igt;e nobis iffisßnguliiudicare^’fronunciarepojjunti an fint regene-ratinec»e:fediudiciumde alijs dubium ^fal/um ejjèpo-ttii.

Supra diétumeftjficonfolatio de adoptionc in filiosDei infummipentwio. fâaa,duntaxatàmotibusSpiritusfandiitafumendafit,vt oXiBapSe-exBaptifmo in infantia percepto,non certain, fed probabi- cuiiendum eft. lemtantùm fpctn concipere debeam,me etiam in fiUumDei adoptatumcffe jhac doftrinafcneftram ad defpcrationem perturbatis amp;nbsp;tentatisconfcientijs manifeftè Sc fine dubio aperiri.

In maximis enim tentationibus, non folùm nullos, fed plané contrarios motus fentiunt etiam verè'pij amp;eledi homines; ex quibus aliter ftatuer e non p offunt, quam fe à D eo abieôoseue.ïdeoquein huiufmodi tentationibus nonfo-liim ad verbum,fed etiam ad Sacramenta,Baptifmum inpri-mis,recurrendum eft,amp; Sathanæ opponendum, quia femel b^tizatifimuSjideo nos etiam vere in films Deiadoptatos efie. Et ficutloannesloquitur,vt maxime cor noftrurn nos códemnet,neque alias cogitationesfuppeditet, c^uam quod in ætcrnnm damnad fimus ; tarnen eiufmodi cogitationibus àdiabolo infpiratis opponere debemus, quod Deus fit ma-l nbsp;nbsp;nbsp;ior corde nofi;ro,qui inBaptifmo non folùm adoptionc no-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis obtulit, fed etiam reuera contulit. Sicut dixit-.Qui cr edi-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derit, amp;baptizatusfuerit, faluus erit. Hæc firma eft Sc vera

I confolatio, quam veftra opinio non modo labefadat, fed 1 nbsp;nbsp;nbsp;prorfusamp;invniuerfumtoftit : quia neminem,nifi in occul-

' \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ppp D.IACO-

^iod ad confolationem attinet, inftimmis afflict as confcientioi ea non flioUamtis,fed eamquAtnfr^^^ Scrfturapropoflta eti,exponintus. Sicenim ego dicCfO»^}' flicto perturbato homini: T'a de gratia heinon

quiaDeus te ferpradicationern Euangel^sduf^^’^^ nem fll^fui'vocauit ; nonne fenflßialic^uoties in tetdesigt;^^’ tus,qubdtepeccatorum tuorumpœniteat, quodfldiaiitgt;^^^^' amin Chrtftocolloces,c^uodfan£ie 'viitere,res aduerflf^^^' enter ferre, dr ad aternum fllij Dei regnum aflirare Hi motusfuntflHor urn Dei,lt;juos ßßenfifli vn quant, »o» bites^te etiam in numero eleiiorum e]fe, drpropiiiujnHto^ habere.

Tent at o homini dicendum etifolem oriumejß,(f'^^l^ nondum ortusfit. Stcut enim noHe lux foHs non fites tarnen eins certiflima fieri potesi homini, eum fic etiam tent at o homini dieendum ; lt;vt maximeßl nondumortusfit,neqflpje tales motusßentiat: tame»^'^^‘ folem quoq^ oriturum, dr ipfum fenfurum aliquando motus,quos nunc nonßentiat.

Hæcconlblatiointentationibus nihil proficere potefli quoniam tentatus homo nefclt,feddubitat,aninniiro^f® cledoröfitjinquibusfoliim talis fol exoriturus fit,quoült;igt; Deus tales motusaccendere velit. Cùm igitur perpetuo dU' bitet,anille fol ei vnquam fit exoriturus; in defperaöo-nem cerüfsimamvenit^amp;mifçrè petit, Sicut exempla eoru doceo^;

docent,quibus ver a confolatio propofitanó fuit, amp;nbsp;in eiuf-moditentationibusfuccubuerüt. Quia ex tali doärina, nemo quifquam vllam confolationem haurire poteft,quailli dubius fruftus amp;nbsp;efficaciaBaptifmi ftatuitur, qui tantùni in illis fit gratis obfignatio,qui occultoDeidecreto advitam xternam ordinati fint ; ali)s verb non,etfi eum quoq; perce-

Deelelîtone noflraad vitant xterna}n,non ntß àpofterio-ri,hoc eSKab illis wotibus Spiritus [an cil iudicare po/Tumus: iadicandum.fecun-anfimusetiaminelectorum numero comprehenji.

Multafuntate diftaad confolationem eorum, qui fum-mis tentationibus obruuntur, amp;nbsp;nullam prorfus Baptifmi mentionemfecifti.Vndetameninitium confolationisfaciendum erat,vt cogitethomo,fe baptizatum, amp;nbsp;adoptatum, ideoqueaDeo minime abieftum elfe.Quapropter dico,bäc doétrinam falfameffe, amp;nbsp;inEcclefiaintolcrâbilem,quæ ver-biDeiSi Sacramentorum verum vfum prorfus tollit, amp;nbsp;có-fcientijs tentatis omnem confolationem adimit. Nam con-folationoftrar OT Ainverbopromifsionis,Scperccpto vfu Sacramentorum pofita eft.

Qiumuisenim motus illi Spiritus fanäi funt régénéra- soiida conioiatio bonisamp;adoptionisfruaus,amp;eius figna:tarnen infummis illis tétationibus Satan eos ita obfcurare poteft,vt inde nul- us poamp;a. lam prorfus homo tcntatus confolationem fentiat,fed con-ttariaomniaexperiatur.VbiSatan per Ecclcfiæ Miniftrum ab homine tentato,ad hunc modum r epellendus erat:

I Tues(inquitfyncerusEcclefiæMinifter)innomincfan- veiaconfolatio in I ôæTrinitatisbaptizatus infans, 8i in filium Dei verè ado- tentauom I ptatus. QuiDeusveraxeft, amp;nbsp;promifsionum fuarum fer-

I teft.f^apropter nihil dubites,Baptifmum acceptü,effe qb-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fignationéveram adoptionis,qux nó per aqua fignificetüf,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“■ nbsp;nbsp;nbsp;. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ppp a fçd

484. Colloquium Mompelgarten/e» fedvcrètibiin infantia collataeft. Quarcnihil dubitcSi,^ iameflefiliumDei eledumamp; Chrifto infertumperBapt»' mum,quiteintentationibusnon relinquet, fed exillis nibusteccrtoeruetjdequo tu minimèdubites. Nonenin' tibi métietur fanélaT rinitas,quæ in Baptifmo tibi fuam tiampromifit,obtulit,exhibuit, amp;obfignauit. Quaredicas DiaboloïVadepoftme Satan, nullam partem in mehabeS’ SciomihiafFuturum Chriftum Saluatorem, cuiusfanguinc in Baptifmo ablutus fum ab omnibus meis peccatis.

De adoption« Ube- Vis fruStiaBa,ptißni,non a,d tempm certum referri^' fecandamBezx°do’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo ac^uA loAptiT^atur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim credihileefl,ot^'

StamætatT »cj/»/fr»? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aqua

bitandura. Scd tcmpui docct, (juando aliquis fit regeneratw quando videlicet homo adoleuerit, nbsp;nbsp;nbsp;vita at que cofiuefi

Non credo quenquam inter pios patres reperiri, quos Deüsliberisdonauit,quifuæ vxori poft baptizatuminfan-tem difturusfit: Charifsima coniunx, filius recens nobisà Deodatus, nunc quidem baptizatus eft;fed nefcimus,nec certi fumusjeum in filium Dei adoptatum, amp;nbsp;receptum elTc in gratiam. Non credo,inquam,aliquem ex auditoribus no-ftiisclTejquiinhac opinione verfetur.

Bera de in fantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quidem omncs bené fperare iubeo i fed non fum Tn-

felfcudeie non^do.'^^^^'*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pradiccre t huncpuerum fore virum bo-

Neque opus eft. Qupniam gratiam Dei in Sacramento perceptam,amittcrepoteft, qui Baptifmum fufcepit. Scd hoc quæritur:anpoftquam baptizatuseftinfans,à Deo fit adoptatus in filium Dei?

^ej^ondeoditfantes Baptifino Aqu£ ajj/erßs R OBA-In tefponf. ad II LIT E R,prohabiliterinquAm,cenferifiUosDei^fid re-nottiri eo tempore,quo baptizAntur,'vt 'vetere homine extin-Lio^nouifiant homines,AbfurdumeJJeputAmus Ajjèrere.^o- AdThef.». »w«? puerifidem non hAbent,prxJertim A^uAlem\Jed in ßde pArentum bAptizAntur.

Sedqua:certitudofalutis,autconfolationis in Baptifmo ' eflepoteftjquando homines docentur: Nullos infantes in Baptifmo renouari ; 8c non folùm reprobatos,amp; arcano, sterno,immutabili,decreto Dei abfolutoæternæ damnation! deftinatos,neque antè vel poft,aut inBaptifmo, hoc eft,nunquum renouari, fimillies baptizarentur,fcd etiam eosqui ialuandi funt, inBaptifmo nonrenouari,fedado-ptionem, amp;nbsp;renouationem , feu regenerationem tantùra obfignari, quæ interdum etiam in extremo agone fequa-tur?

T(os quibufuts udultis, qui bAptizAntur ,totum Baptiß intefpoBf.«.Thef. KumprAberi Ajjerintus :ßdinferiorem BAptißnum tAntiim

Ah Ulis percipi AffirmumifS, qui ver Am fidempriùs hAbent, opinio o.Bctxdc velAliquAndo conßquentur. 7^m eßßcAciAm BAptißmi non bapnaatis.

Adilludreferimtis tempus, quo homo huptizAtur, ProdeLi tA-men nihilominus buptizAtü Ulis quidem perfidem^Aut quAm

4-8 6 Colloquium Mompelgartenfe, hahent precedent em eo tempore, tpuo bapti^ntur Mt dem non habent,fid[uo tempore habebunt.

Ego de infantibus quæro,amp; tu mihi deadultisrefpondes. VnumBaptifmum e{le,amp;nonduos,nuncaliquotieslt;liäuiD amp;nbsp;demonftratum eft. Ideoque exterior non fine interiorc, neque interior fine extcriore,qui fingitur, vnquam dafür.

Qimniain ergo vnuseft Baptifmus,qui aquaamp;Spintu confiât; ideo etiam vnus efi effeftus aquæ Sc Spiritus. Qu? duo femper in Baptifino coniunfta funt, quamuis non tandem rationem caufæhabeât; quoniam Spiritus peraquani) amp;nbsp;aqua virtute Spiritus fandi coniunda régénérât,renouât» amp;adoptionem obfignat.

Sed nihil ad quæfiionem reß^ondetur, cùmafleritis:Ba-ptifmum,non nifi per tropum Metonymiæ lauacrum rege-nerationisdici;quæcaufafit,quôdnon ornnes infantesba-ptizati regenerentur ? Et ne quidem eledi, eo tempore» ijuando baptizantur infantes?

^oniAm non omnes funtele^ii, quod adolefcenM ii' ntonfirat. T^mfoli ele^i regenerantur,reliqui iußo t)nin-dicio reli£iifant in peccatis d}quot; miferid,,in qua conceptièttt^' üfunt'^quosTfeus reprobauit ^vt fttam inillisiuflitiim^t-tnonßretineqtteficut Jaluandos a.d -vitam elegit. De quo ante adult am titat em iudicari non poßit ßdeo bene dum depueris dicimus, donee res ipfa demonßret, qaodftut ele^i.

ludiccnt auditores omnes, an non hoc fit Sacraméto.Ba-ptifmiomnem vim fuam derogate, amp;nbsp;Chriftianos patentes in perpétua dubitatione,deadoptioncliberorumfuorunun ■üliosDei,retincre, adeoque ipfos vna cum liberis confola-tionc

tione omni priuare,quam inBaptifmo repofitam habent: 8c hoc modo omnia in dubio relinquere , vt nemo certo cre-derepofsit,aiitdebeat,feperBaptifmum in filium Deiad-optatum eflè :fcd probabihter tantiim fperare, ali— quando regcnerationem fecuturam, quæ in infantibus ba-ptbatis fieri non pofsit,quod aäuali fide careant.

r« Baptifini pot eft fife demum in 'ultimo ngone exererefi-cut exemplum UtronU docet, quern baptiz.atumfuijfi ,nott tsi 'verifimile. In illo tarnen momento,quo Chrifius eum al-loquitHr,conuer/iti ^/aluatui fuit.

Neque nos vim regenerandi refpeftuDeiitaaquxBaptiC-nii alîigatam effe dicimus,vt Spiritus fandus fine aquarege-nerare non pofsif, fed noshomincs adBaptifmum aquæ, ita ahigatos effe docemus,vt fine eo nobis falutem Sc vitam pol-hceri non pofsimus, fl nobis Baptifmus contingere pofsitï fccundumillud Auguftini pîè diâum: ContemptoresSa-ttamentorum priuantùr gratia Sacramentorum.Nunquam autem probari poteft,aliquidaDeoin Baptifmo obfignari, quod non fit.

1 tetin terra aliquand'tu abfionditum : Sic quoq^fimen Spiri' I tus Baptifini interioris tam din abfconditum manet, donee \ nbsp;nbsp;nbsp;fito tempore aperiaturjouifint 'vere regenerati, in quibtts

Ciim autem toties dixeris, quod ctiam nunc aliquotieS confelTuseSjquampIurimosbaprizan, qui nunquamregc* ncrentur,quonianiæternoamp;occulto,fediuftoDei(lecreto ad æternamdamnationemfintcrcatiamp;deftinati,quosDe' us non velit regenerari : quomodo in illis adoptio obfigna* ripoteftperBaptifmum aquæ, quæin æternum non feque' tur ? An veto hæc non eft non foîùmBaptifmi/edetianino* minis Dei manifeftaprophanatio?

Beneficium adoftionis omnihtts offerturifid^itoino»^^ cmnibusfercipitur,Deu^in culfa non eît.

Aliud eft adoptionis oblatio,quæ non percipitur,amp;aliud eius perceptæ obfignatio. Nifi enim pcrcipiatur,obfigna* tio locum habere non poteft. Item, quomodo autcurre-probis offertur, cùm Deus non velit, vt ab ijsjpercipiâ* tur?

Duo VOS ftatuitis,quas Scripturæ facræteftinwnijsnun* quam demonftraripofliint. Alterum,quoddicitis: Quoni-am Deus non omnes ad vitam æternam clcgerit, ideo malts millia infantum baptizari,qui non rcgenerentur, autrenq-uentur,nequeinfilios Dei adoptentur; quos Deus confti-tueritrelinquereinipibrum milêriaaddeclarandamiuffiti-amluamzdequo plurain iêquentiarticulo de Prædeftwâ' tione. Alterum veto eft, quodinfantcs eo tempore,quo ba* ptizentur, non renafcantur amp;nbsp;renouentur, etiam qui ad vi-

Colloquium Mompelgartenß. 48p tam «ternameleäifuntper Baptîfmum, quia careantpro-priafide.Nequequenquamcertum efle polfe,liberos fuos etiam baptizatos,in filios Dei adoptâtes eflc : fed benè de illis dunraxatfperandum,amp; probaHliter cenfendum efre,eos adoptionisfruftudonari. Quod nos apertè damnauimus, amp;nbsp;cum Scriptura facta manifeftè pugnare demonftraui-mus.

ludiciumfitpenes auditores, qui vtriufquq®artis argumenta,rationes, amp;exfacris literis produda teftimoniaau-diuerunqcxquibus facile cognofcere,amp; indicate polTunt. vtri parti adhærer e debeant.

do^rinmnoflrttftitidamenta, mtionts,^ drgumtn-ta de vtroque capite in Theßhtts nvflris fofitimtu, quas etiam auditorumiudùto,^ omnium piorum commendamus.

O S T QV A M heri deBaptifmo aftum eft,ex Thc-fibus noftrisfcriptocotnprehenfis amp;vobis ex-hibitis;nô video quid amplius à nobis dicipof-sit. Idem enim habent Thefes reliquæ, quod in prioribustradatum eft.

Vnutnautemcolophonisloco addere vifumeft. Placuit AnBsiptifmus ia-cnim quærerc; cùm Heydelbergenfes Thcologi apertè feri- fantibus fine pto-bant: Baptifmum aquæ fine fide ociofam amp;nbsp;inutilemcære-moniam elfe : vos autem in refponfionc veftra apertè alfera-ris, infantes fide carere:amp; eos tarnen nihilominus baptizan-dos efl'e cenfeatis:Quis frudus fit eius Baptifmi,aut elfe pof-fit,quem infantes fine propria (fecundum veftramopinio-

4-20 Colloquium Mompelgartenß» nem) fidepercipiunt?SieniiTi infantes non crediHifiQ“’ lis Baptifinus prodefle poteft? OcioG igitur cxremoin^

Si aäejjext Domini fratres Heidelbergenfcs, reJJ/ondere pojjent ad ea, qua ip fipriùsfiripferunt. cutinfintes^apti- cnim optiffi^sfiuorum 'verborum interpres Liâm.fi^de careant. monfidcfide loqtiamur qua a£lu eït, nos non doinfantesfidem habere queant, cùm verbum

Rom. le. J neq^intelligant. Paulus autem aperte te/letur^ijdoaii , fitt ex auditu verbi Dei. Namfides a^înalisprafiuppo^^^^^^^ tiam rei,qua creditur. Hac auteminfunditHr,atit traordinario, cuius tefiimonium infiacrafiripturanonh^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus: aut ordinario,qui fit per externum auditum

Rom. 10. Semper ergo ha dua caufia coniunldalunt, principalis, ^inflrumentalis,quandofides donatur AUtgt;» fiunditurhomini, videlicet;Spiritus fianclus, AuddfAt hi Dei. Eiufmodifidcm nos infantibus tribuere no pofi^^^' (i de adiualifide tntelligatur. Sin vero dcmus, infantesj(t»tt* feu radicem fidei habere -.fides tarnen non ePi aPlaahs, dt Paulus loquitur', fides ex auditu.

Quomodoinfant!- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur infantcs Chrifiianorum fide carcnt •,nonti'

bapriza^iVsapüG'*' menproptercaRaptifmus Ulis inutilis,aut ociofa careniotii^ muspioCt. cß PotePl enim fieri, vt tempore a,dminifirati Baplipmi, ah-quisnon credat,pofleatamen incipit ei prode/fe Bapttfttttt-gt; cùm incipit crcdere^ qua fides Raptijmum reddit effcacttth quo obfignanturfiolùm cledli. Sicut etiamfieripoted, vtali^ quts audiat verbum Dei,cuitarnen longepoPt credat,vtnctt Opus fit noua pradicatione,fidper Spirit um fianPlumfif prxdicatiofapia in corde refiifiitetur, (fi ex auditu vetbt ditit

iilifn tiuditifides nafcatur. Adhxc infantes Chriflianorum nafcunturin Ecclefia, ^fcin fœdere fnnt comprehenf ,fi. funditnt illud: Ero Dcus tuns,^Jerninis tui. ^^uapropter illos baptizamus ; Ttircarum autem liberos non baptizamus, nifi ad interrogata re(ponderepofint, lt;dr[è credereprofte-an 'tur.^emadmodum de Phiïippo legimns, qui Eunuchum Aa ». biptizaturtis,prii(s qult;erit,an credat ? Cùm enim Eunuchtis diceret ; Ecce aqua, amp;nbsp;quid prohibet me bapti'^ri ? dixit ei Philippus -, Si credit ex toto corde tuo. j^i refpondens ait-. Credo pilium Dei effé lefum Chriflum. Et baptizauit eum. In infantibus autem inEcclefiaDei hapti1^ndis,fidemEcclefi,t prafupponimusjin qua baptiüt^ntur, non autem propriamf-dem,quam propter defedium aciualis intelledlus habere non poljunt,qu£per/olum auditum verbi Dei datur.

Sicerppin Baptifmo infantis inEcclefiajCumfideparen-tumconcurritfides Ecclefix. Ex quo putamus,lt;fquot; probabili- inRerponf.deBi. ter cenfemus, omnes adEcclefiam ad numerum filiorum Thefin,^'^* Deipertinere,qui in illofœdere nafiuntur. In quo etiam ipfi infantes comprehenfifunt, referuato tarnen femper occult o Deidecreto de eleElù, quos Deus conjlituitah eeterno faluos facere.

Sireétèpercepi fententiam tuam,difleruittua dignitas de duplicirationefidei, quarum altera cum intelligentiacon-lunftafit, alteraveröinftarfeminis àvobis cenfeatur. Item deordinario amp;nbsp;cxtraordinario modo,quo fides à Spiritu unâo infundatur. Quam diftinftionem nos concedere •lonpoflumus.

Cùmenim inBaptifmo fides datur amp;nbsp;infunditur;hoc non ïxtraordinario, fedordinario modo fit. Etfieriidpofl'c,vt doinBapnimodi-

infantibus quoq; detur, amp;nbsp;Spiritus ianétus in illis cam opC-rctur,exemple Ioannis Baptiftæ contraAnabaptiftashafte-nuseóftanter afleruiinus, amp;aperto verboDeiprobauimiis, dequofcriptum eft, quodad vocem ialutationisD.virgims Mariæ.Elizabethæ fadam, infans cum gaudioin vtcroeins exidtarit.

Exuitatio Ioannis Quodigitur adhoccxeiTiplum attinet,quamuis hoc tuç-Baptift»extraordt- ritextraordinarium,quódcum eaudio ad voceniMariæm bethz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtero matris exultauit : tarnen hoe extraordinarium

Etfi enim nonomnes infantes baptizati adeundem mo-duminfblitoraoreexultentdn vtero inatrum; tarnen Deus in illis fidem operatur,qua propter Chriftura placent,amp;filij Dei adoptiuinon probabilitercenfentunfedcertoproniin-ciantur,alias Baptifinus cæremonia ociofa effet, quaaliquifl obfignaretur quod non efl'et.

cHriftianoiumii- Licctcrgo Chriftianorum liberi in Ecclefia nafcantur, ben quomodo xn nou tameu propterea in fœdere cenfentur, nifi etiam qus fœduarequirit,amp;ineo comprchenduntur,fecerint,autiu ipfisfiant-

carnaiis natiuita» nbsp;nbsp;nbsp;Qjmniam camaÜs natiuitas ex pijs parentibus nihil facit

nïhUfocklXdo- adconfecutionemregni coelorum. Sicut fcriptumeft: Ne ptionemfiiioium vclitis dicece intra vos, pattern habemus Abraham. Dico Matth, j. enim vobis,potens eft Deus de lapidibusiftis fufcitarehlios loan. i.j. Abraham.Item: Qmcquid ex carne natum eftxcaro eft.

Nifi ergo exaqua amp;nbsp;Spiriru (quod fit in Baptifmo) rege-nerenturamp;renafcantur liberi; expijs amp;nbsp;Chriftianis parentibus nati, non poflunt videre regnum Dei..

Liberi iftaeiitMum nbsp;nbsp;Sicut enim in veteri T eftamento,ex pijs parentibus nalce-

^lî’fœdMenon'fènquot;* t’antutliberi tin fœdere autem non cenfebantur, nifi etiam febantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ipfis perficercntur,quse in fœdere continebantur, videli

cet, vt oâaua die caro præputif præcideretur. Mafculus Gen. 17. enim,inquit Mofes,cuius caro præputij circumciia non fue-ritjdelebituranima ilia depopulo fuo, quiapaftummeum ircitumfeciu

Itanonprobabiliratione,fedcertifsimaquoqueamp;indu-bitata confequentia fequitur Sc colligitur, in nouo Tefta» 'ïiento infantes etiam ex pijs Slt; Chriftianis parentibus natos,in fœdere non cenferi,nifietiam baptizati fuerint: fc-tùdumillud Chriftijioan. 3. Nifi quis renatus fuerit ex aqua

Spiritu,nonpoteft vidcrcregnumDel.QuibusBaptifmus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non ««.

nihil prodeffet^fi non crederent: fecundum verbum Chri-fti: Quivero non credideritgt;condemnabitur.Et non dicit; m«.!«.

Quôd aute m T. D. ex fententia veftra fernen fidei appellat, quod tarnen non fit fidesjChriftus longé aliter loqmtur, qui apertèfidem appellat, cviminquit : (^ivnumexmini-tnisillorûoffendit,Qyi IN. me CREDVNT,credunt,inquit n«'quot;chtiftianot« Chriftus. Cuiteftimonio Chriftide pueris.meritô plus fidei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;“*•

adhibetur,quàm ipfisadultis,qui tatenturore.fecredere, cùm mentiri Sc fallere pofsint. Chriftus autem neque men-titur neque fallit. Etfi igitur nos nonvidemus, quoinodo credant.quibeneficioaftualisintelleâuscarent^non tarnen Chriftus amp;nbsp;Spiritus fanélus propterea mendacij arguendi funt,qui aperte teftantur, pueros illos credere.Erantenim circumeifi pueri, ex quibus vnum Chriftus difeipulis fuis humilitatis exemplum proponit, qui non modo in Ecclefia natifuerant,fcdetiam fignum fœderis acceperant. In quo à bsoingratiam recepti,fide amp;nbsp;gratia Spiritusfanfti dona-bantur^

Neque eft,vt in illis præ alifs infantibus rationis feu intel-leâus beneficium pracdices. T am enimin rebus fpirituali-

1 nbsp;nbsp;nbsp;aut etiam plurium,quaminrans in cunis lacens. Neque ra- humanus nou iu

1 nbsp;nbsp;nbsp;tio aut intelleftus humanus iuuat nos in fide confequenda: uant.fed impediunt

1 nbsp;nbsp;nbsp;quirant,velearnretineant,quæSpiritus fanâiliberrimum a.Thef.i.

modo contiliari pofsit , qiiôd iJIoruni Baptifinns non (if ociofaamp;inutiliscæremonia, cùm fine fide Baptifmus nihil profit,

video quomodofecjuatttr: loannes BapüßA in vt(rt matris hahuitfidem. Ergo omnes infantes baptizati quo^ui habentfidem, Argtimentum enim cit à particttlariad'vtti-uerfale-.quod non concludit. T^ama poffe adeffe,non valet atquot; gnmentum.Pr^terea nonputo fttifßepueros quatuor aut quinque annorunf,de quibus Chriflus loquitur, quodcredant.

Etfiexemplum Ioannis hoc nomine efl: fingiilare,quöcl aöiiali intelleftu ßdei in vtero matris exultât; in hoc tarnen non efi:fingulare,quöd ßdein infantia donatus cft.

Tiindamentiim rfo- Et fiinè ab exemplo Ioannis Baptifiæ ad infantes omnium ârinæ defideinfan- ChriftianorHm,non liceret argumentari, tanquamàparti-tuni aptnatorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potius fiiigulari, ad vniueriàle, iiili Chrifti verbu

LueV»/*' cxtarer,qui eos crederc affirmât. Er Lucas exprefsè teftatiir: quod ad Chriftum allatifint, non pueridunraxar(7rcu^/x) quatuor,quinqueaut plurium annorum, redrdßßlt;pH,hoc eftjabvberibus matrumpendentes, quibus Chrifiusbene-di xitj amp;nbsp;taliu m regn u m cceloru m efie pron u n ciaiiit.

;i. ThciTj. nbsp;nbsp;cùm igiturßdes fit Opus Dei Spiritus fanä:!, ßnequane^

rhih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moDeoplacerepoteft: tarn facile efi Deo,imo faciliùscft

in Ulis ßdem operari,in quibus caro non ira ßeur in adiilßf repugnat,quàmin ipfisadultis, vbicaro (idcû,intelleûiis amp;:ratio,quxßint in homine potentialanimæ excellentifsi-mx) ßemper répugnât.

Nam ratio impedit magis, quam promouet aut conßr-matßdem in nobis.Ideoqueetiam vfquead extremum vitx fpiritum contra earn, tanquam truculentifsimum hoßcin fahitis noßrxxtcrnx,pugnaadum eä.

T)eadu[tisintelligef2da funt vcrha Chrifli defide,qUit dafür ^er audit um verbiyadijuem quot;vjits rationu nbsp;nbsp;inteHccim

tdualiirequiritur. Si entm verbum Dei audiatur, ejnon tntelligatur’, nihilfrodeffèt, netjue fides conciperetur. tum defiituantur infant es ajferere non poffumu^s eos credere.

^os tarnen nihilominus baptizamus ,quod aliquando tredtturifint, etiamfi nunc,quando Bapttfmum accifiunty nm credant fedfde deftituantur, nbsp;nbsp;infide^arentumatque

Bcdefia baptizentur, quod in fœdere ccnfiantur, quia in loCj« Bcckßa natifunt. Alias omncs infantes damnati effent, qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ChriftumnQiideadultisjfed depucrisloqui, Marcus amp;nbsp;I-ucas apercé teftantur.Qiios etiam apertis verbis dicit credere : Ideoqiie minimè otFendendos eife.Ncquc enrandum cft,quoinodo illi audiantverbuin Det. amp;nbsp;quoinodo fides eisinfundatur,curabaptizantur; fufficit Chriftumhocte-ftari.

Deihde quod ad infantes non circumcifos attinet,non ex rationehumanajedexverbo Domini ludjcandum eit. Ver- dicandum. bum Dominific fonat: Mafculus, cuius præputij caro cir-cunicifa non fucrit, delcbitur anima ilia de populo fiio, QVIA PACTVM DOMINI IRRITVM F E C 1 T. QuaprO- ,’7-

... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;r-..‘ lliaclitanim peccar-

ptergrauiterpeccarunt parentes in deferto, ficutinalijs et- tum in negleftacir-iamqaamplurimis, quod contra tam exprefium Dei man- curacifionefiUomi» datum fuos infantes odauo diecircumcidi non curauerint, hac ratione eos in drfcrimen amp;nbsp;fummum perieulum æter-

Quia verb fxpenumero feftinanter amp;nbsp;inopinatocaftra ffiüuenda fuerant j amp;nbsp;bberi in diferimen vitæ videban-

4-20 Colloquium Mompelgartenje» tur non adducendiefle; Dominus ipfe errorem huncineis correxitjdum etiamincircumcifos mirabilitcrconferuaret, neindefertoabfquecircumcifionemorerentur,fedantein-grefliimin terram promiflam circumciderentur,quödiu-bente Domino fub lofue faftum legimus.

Sicminimèdubiumeft, ante oäauumdiemquatnpluri' mos infantes mafculos mortuos efle incircumciibs; quibus tarnen addamnationem imputatum non eft,quoniam diein non attigcrantà Deo definitam: quo nomine parentes cum liberis incircumcifis coram Deo amp;hominibus excufati fue-runt. Qupniam feedus Domini neque transgrefsifunt, ne-que irritum fecerunt. Idem eftiudjcandum de infantibus Chriftianorum, vbinulla culpa parentum, amp;nbsp;nulluscon-temptus Sacramenti accedit.

ludicas autem ex verbo Deifimnes illos per^/p qui iucir-cumcifiindeferto mortuißint? ^uiA /criptttmeli: Deldgt;iquot; tur Anima, eists de popttlo/üo?

Si ex verbo Dei iudicandum eft, certè aliter iudicari non poteft,maximè fi negligentia ôc contemptus mandati ]Det accefsiflet. Sed per frequentes amp;nbsp;inopinatas peregrinatio-nesexcufàrialiquomodopofliintà negligentia amp;nbsp;contem-ptu Sacramenti. Vnde etiammirabiliterconferuatifunt,ne fine circumeifione morerentur,amp; in æternumpérirent. Et verifimile eft,cùmpræter Iofuaamp; Calebomnesindeferto mortui fint,qui in virili ætatc ex Aegypto egrefsi funt, liberi autem eorum tantoamp; tamadmirando numero creuerint; paucifsimos in deferto mortuos fuifle.

Collo(julumMomfeIgartenß. 497 ta itcrnumperijße', zMofin^'.^tronemaccu/as ne^igen-tix,qtiodpopulunt depeccAto illo non monu£rint,'vt ntA/ctdos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

recensnAtos infAntes^conftituto tempore circumcidi non cu-rauerint', c^uodnon legimiM Ab illisfAliumeffè. Ego verofic iudicOi^uodDeui propter negligenttAm pArentum infantes ificircumcifos non Abiecerit. Sic qno^ negligenÜA pArentum nibilofficitfAlutiinfAntiumChrißiAnorum,ciuAndo non bu-ptizAÜ ex hAc vit A decedunt.

Multatulit contra fuam voluntatem Mofes,in populo lu-daico,populo durx ceruicis,quæ mutare non potuit. Qua- taie nonpotoxt. propter non modo verifiHîile; fed fine dubio quoquefaftû eft,quôdlfraelitas fui officij hac in parte etiam commonefe-cerint Mofes amp;nbsp;Aaron ; fed pro ingenio fuo illis populus non obtemperauitjin quos Dominus duriterfæpe animad-nertit.

Sic ergo ßmpliciter neceJJÀrtAm fAcies circunteißonem, An dicumcifio fim-guiafiriptum fit: cuius prAput^ cAroprAcifii nonfuerit,dele- ncccffLufuet«.quot;' liturAninîAeius depopulofuo. c^odegonon credotnequefic fintio. 7^m circumeifio dißirebAtur v/t^ue ad oEiAuum diem-^^ interim mifellus puer moriebAtur : numpropterea.

deletus eßet de populo fùo ? Si AUt empotent circumcidi,non vfifient fed contempferunt : tAles per^ffe ego quoque Affirmo. Idem de BAptifmo,^infAntibus non bapti'^tisiudicandum (enfeo.

Q^ando infans ante oftauumiUem circumcifioni defti-natum moritur , amp;nbsp;patentes amp;nbsp;liberi exeufati funt coram

4.98 Colloquium Momp eigart enfè» Deoamp;hominibus; amp;nbsp;quid deillis infantibus velitftatucrc» jllius voluntati relinquiturjde qua nos ex verbo iudicamus. Qupniam fœdus Domini infans irritum non fecit : Ideo et-iamillinonimputaricenfemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

De Baptifmo autem cùm nullum certum tempus àDeo præfcriptum fit,quo infantes Chriftianorû baptizandi lint: amp;nbsp;Chriftus dilcipulos fuos grauifsimè corripuerit, quipro-hibuerunt in f ante s amp;pueros ad ilium adduci,quos tam humaniteradfeinuitauit,dicens:Sinite paruulosadme ve-nirequoniam taliumeft regnum cœlorum:ideo omnibus parentibus fummo fiudio in earn curam eft incumbendumi vtnullainterpofitalongioremora,recensnati infantesba-ptizentur, amp;nbsp;per Baptifmum in fœdus rccipiantur, quod Chriftusde ærerna vita nobifcum pepigit. Secundumillud

Chrifti:Nifi quis hatus fuerit ex aqua amp;nbsp;Spiritu,non potent ingredi in regnum Dei. Quod beneficium non minùsin-fantibus quàm adultis neceflarium eft, fiquidem in peccatis Éphcfa. concept! amp;nbsp;nati,amp; natura filij iræ funt. Et nilipropter Chri-ftumingratiam recipiantur, nulla Ipes vitæ æternæ confc-quendæ illis relida eft in natiuitate carriali, quod in Eccleliâ natifunt. Namquicquid ex carne natumeft,caroeft,hoc eft,æterna damnatione dignum eft.

bus quomôdo^ne-' nbsp;nbsp;nbsp;Quapropter Baptifmum infantibus ita necelfarium iudi-

ceflaiiut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;camus,vt folùm necefsitatem ineuitabilem excufare cenfea-

mus,negligentiam autem amp;nbsp;contemptum minime veniam mereri ftatuamus. Qui lâlutem ita Baptifmo alligamus,ficut Mar. is. verbafonant: Qmcredideritamp;baptizatus fuerit,faluuserit. loan.]. Item;Nifi quis natus fuerit ex aqua amp;nbsp;Spiritu,non potcftin* grediin regnum cœlorum.

Aninfanttsnon ba- nbsp;nbsp;SUgttur non abßluta neceßitatc BAptißnus nece/piriMiß

^eDei’' igt;ifaniibut,altâsquamplurimîHO hiptizatî damnAtt(ffent) quospluatoseJJèfpiècredimtts-.Er^o htncmantfeßumtüiin-fintet

Colloquium Mompelgartenß, 492 fantes infie dere ejfie^priitfquam bapti'^entur, aut etiamßnon baptizarenturßedßne Baptifino decederent.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine Baptifmo mo

quas exaudiri minimè dubium eft. Secundum illud ipfius tientes.quomodo verumdidum:Petitediaccipietis,pulfate amp;nbsp;aperieturvo- Oeocommcndandi. bis.

NcqueDeus ita alligatus aquæ eft,vt fine ea gratiam operari iniiocatus non pofsit,aut non velit.

Neautem recens nati infantcsfumme infirmi in hoc per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r rauUf

riculum incidant; etiam mulieribus permiflum eft.vtin tali xoÂa-nî/o'Mûi-cafu necefsitatis baptizent.

Bapti^repars eYi Miniflertj 'Eccleßaflici ; quod vir 'ii,non xn muiienbus eo»-fnulieribmcommendatumefti^commendari debet. Sicut n«effitati’sbap£ enim mulierinonpermittitur in Eccleßa. loquidtn etium non nbsp;nbsp;nbsp;»nfante».

licet ei baptizare. cj^ulierdnquit Pa,ului.,inßlentio di feat i.Tim.a. cumomni/ubieiiione. Docere autem mulieri nonpermitto. «•coi.h. ltem,Miiliere$ in Ecclesqs face ant.

Verumeft,qu0dbaptizare fit pars Minifterij Ecclefiafti- Biptifmusimuiie-ci;quodordinarièviris,amp;non mulieribus commendatum eft,amp;commendari debet. Inde verb non fequitur j quod in cafu necefsitatis non liceat mulieribus baptizare.

Sicutenim in cafu necefsitatis, cùm homo inextremo Mulieriabfentibui agone mortis verfatur,iam iam fpiritumextremumexha-laturus,abfenribus vel Ecclefiæ Miniftris,velalijsvirisex- abfoiuete. tra hoc Minifterium conftitutis, loqui, hoc eft moriturum hominem prçdicatione verbiDei,amp;promifsionum diuina-rumcôfolari,amp;à peccatis abfoluerefquidenimprædicatio

Ttxiicatio Euange- Euangelij, amp;annunciatiopromi’/sionu gratiæDeiin Cbri-lij, eft abfoiutioi fto exhibita?, aJïud eft quàm abfolutio à peccatis?) pia? mu-peccatu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lierilicetjinhuncmodum; Confide (fratef vel fororinago-

ne}peccatatuafunttibi remifTapropter Chriftum,quitibi hocin verboEuangelijpromifit, quod Baptifino obfigna-uir,qui corpus amp;nbsp;fanguinem fuum,amp; Spiritum ûnâtimin Baptifino pignoris loco tibi dedit: Ira quoquein cafu necef-fitatis abfentibus Ecclefiarum Minillris,amp; viris omnibus, baptizare mulieribus licet. Vtrum enim maius eft Verbum amp;;prædicatio verbi,an veio Sacramentum Baptifmi, amp;cius adminiftratio?

Qupmodoamp;vbi Sicrgolicetquodmaiuseft,mulieribusin cafanecefsitS' muiieribusprohibi- fisjlicebitetiam quod minuseft. Quod ad diftaPauliatti-Euangehuin. netallata, nihil contra nos pugnant. Nam Paulus non fim-pliciterprohiber, nemulieres doceant; alias domiliberos amp;familiaminftituercquoquept'ohiberentur,quodfitfalu' tari doârina Euangelij', quam interdum mulieres melius noruntamp;intelligunt,quàmviriSimanthfcu domini,amp;pa-tresfamilias. Ideo non fimpIiciterdicicMuIiernon doceat;

MulierinEccIelia’ ïèdaddit, IN EccLEsIA,hoceft,incœtupublico,quivi-non doceat. j.,s amp;mulieribus conftat; vbi dedecus eftet, viros à mulieri-busdoceriamp;inftitui.Sediplarum officiumeA di/cereinfi-lentio à viris. Alia autem ratioeA in caAi necefsitatis, vbi nullus vir, nullus Ecclefiæ ordinarius MiiniAer prxfens eß;

Gal.}, ibi locum habet, quodalibi Paulus fcribit.-In ChriAoneque mas nequefœmina eft.

An mulieribus Co?- ^xroïgitur,ßtnuUeribusin caßi neceßitatis bapti^rt n^arehcéat.’ Ucct-^ an ctiaw Cxnaw Dominicas mtilieribuiadminifirart

Ikeit? Cum Sacntmcntorum AdminißrAtton 'ts eorundent tidemßt ratio, Si igitur vnum licet niulieribus,licebitet-urn alt er um.

Refpondeo, magnam difsimilitudinem efle inter admi- Dircnmenneceflita-niftrationemCœnæDomini,amp;interBaptifmumincafune- t«»’quot;

r • nbsp;nbsp;• -r r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• iicBaptifmigt;amp;Cce-

celsitatis. Intans enim recens natus nunquamadhuc bapti- Domini, zatus eft,quern mulierincafunecefsitatisextremobaptizat.

Scdinagoneconftitutus Chriftianus, quiadultuseft, prius fæpeCœnam Domini in ccetu Écclefiaftico publicoperce-pit, Eiuslicommonefiat per mulierem confolantemvoce Euangelij,nihilpericulieft,quodad æternamfalutem atti-net,fi maxime moriatur, amp;nbsp;Coenam Domini non accipiat. Baptifmi autem longe alia ratio eft,de quo Chrifti verba ex-tant:Nifi quis natus fuerit ex aqua amp;nbsp;fpiritu, non pQteft in- loan. ». gredi amp;nbsp;videre regnum Dei.

7» ahfentia Miniflrorum EcclefiA,'utris talia conueniunt, non mulieribttt, qux à Miniflerio EcclefiA prorjta exclufet funt.

Ordinatio Ecclefiaftica Vvirtembergenfis, deBaptifmo ordinatio Ecdefia-permulieresadminiftrando exprefsè continet, ne obftetrix fticavvuten^betgen-autaliamulier,nininiummo,amp;extremo penculo« necei- muUctesadmini-fitate infantem baptizent. Sed ft Minifter Ecclefiæ haberi fttand®. nequeatjhoneftus vir aduocetur,qui munus hoc baptizandi ©beat. Eorum autem ft copia quoque haberi non poteft, nullo iure nulloqueDei expreflo verbo ab hoc Minifterio Ecclefiaftico mulicres arceri poffunt aut debent, nifieas quoq; à munere docendi Euangelium, amp;nbsp;confolandi ægro-tantesamp;cum morte confliâ:antes,in abfentiavirorum arcc-te amp;nbsp;repellere vclimus.De quo iudiciu penes auditores efto.

V I A Theodorus Beza cum fuis fratribus refponfiones fuas ad Thefes Theologorü Vvirtenbefgenfium, de Prædcftinatione, ficùtamp;de Baptifmo,amp; TemplorumRc-formatione nondum confcripferat,amp; exvoluntatcll-luftrifs:Principis Comitis Fridenci,ctiam de hoc Articule colloquendum efletj iufliis eft D.D.Lucas Ofi-ander Vvirtenbergenfium Theles publicè rccirarc, quæ fequuntur. Diligenter autem rogauit D.Bczall-luftrißimum Principem, Comitem Fridcricuin,per Gallos primarios colloquij auditores, cum D. laco-bo Andreae ageret.vt breuitati ftuderet,amp; à prolixita-te fermonis abftincret.qua in collatione de præceden-tibusarticulis vfuscflct;quod fefafturum D.Iacobus promifit.

QVod Deus ab æterno, non modo lapfum primoruni parentumnoftrorum,fed omnium quoque hominum prjcuiderit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q^od

Quôdfaluandos no modôpræfciuerît,fedetiamab ætcr-no elegerit,amp; ad vitam «ternam prædeftinauerit.

Quôd eledio fada fit in Chrifto, priufquam mundi fun-damentapofitafunt:hoceft,vtperChriftum faluarentur.

Quxritur autem,an Deuseledosfuositaadvitamæter- Stttusconttou«-nam prædeftinauerit, vt quofdam, adeoque maximam par-tem hominum,priufquam nafcerentur,æterno exitio,abfô-luto amp;nbsp;occulto decrcto fado, ad acternam condemnatio-nem deftinauerit,vt nolit eos pœnitentiam agere, conuertl, amp;faluari?

Credimus nos amp;nbsp;confitemur,quôd exScripturaoccul-tumDei decretum demonftrari non pofsit,quôdabfq; omni indignitatisrefpcdu,mero voluntatis fuæ placito quen-quain, multo minùs maximam partem humani generis ad æternam damnationem deftinauerit, vt noliteos pœnitentiam agere,conuerti,amp; faluari.

Quæcunque fcripta funt,ad noftram dodrinamfcripta funt,vtper patientiam amp;nbsp;consolationem Scriptura-rum s P E M habeamus.

Luc. 24. Sicfcriptiim eft,amp;fic oportiiit Chriftum pati, amp;refurge' reàmortuis tertia die,amp;prædicari in nomine eins pœni-tentiamSc remifsionempeccatorum I N omnes Gentes.

Matth.ir. Veuitead mc o M N E s,quilaboratisamp;oneratieftis,amp;ego reficiamvos.

i. r«. j. Non vult Dominus a l i q v o s pcrire,fed o m n e s adpoe-nitentiamreuerti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Ncqueexlege,neque ratione Humana, fedcxfoloEuan-gcliodePrædeftinatione eleftorum iudicandumeft.

verho T)ei minime conßntnnea) (ÿ-omnem confilationem pijs mentis bin adimunt)CÙm do^

T^Eprobationemeffe fapientifsimum Dei propofitum, quo ante omnem æternitatem (vtipfiloquuntur)con-ftanterabfqueomniiniuftitiadecreuerit, eorvm non M I s E R E R i,quos non dilexit,fed præterijt, quo iuftaeo-rum condemnatione iram fuam erga peccata, amp;nbsp;gloriam declarct.

CaufamefFicientem reprobationis efTepropofituin Dei, lt;luoplacuentDeoquofdamcreare,amp; IN EVM vsvm ïv-s c iT A R EjVtiram amp;nbsp;potentiam fuam oftcnderet, vt in ipfis quoqueglorificetur.

Deumreprobosnondum natos nullo indignitatisre-fpeftuexitiodeftinafle, Sc quofdam ad iuftum judicium à DEO CONDITOS cfle.

Adamumfponte quidem, fed tarnen non modo præfci-ente,fedetiâ ivste ordinante amp;nbsp;dcccrnente Deo,in iftascalamitatesprolapfumeife. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

DecretiReprobationisamp;eledioniscau(amefle,tûæter-nambenignitateminiis, qjos libvit ad falutcmpræ-deftinantis;turnæternummaliodium,adivstam dam-NATIONEM QVOS IPSl LIBVIT ORDINANTIS: Cut H 0 s autem potiùs, quàm i l l o s falun,vel damnationi destin et, caufamoxàTotçitZiMàü nvllam eife aliam, QVAM IPSIVS VOLVNTATEM.

Cundos mortales cùm Scriptura S.clamet,in vnius ho-minisperfonamortiæternæmancipatos efle, h o c non natvrae adferibipoife, fed ab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DEI

Quod lapfus Adæ tot gentes vnâ cum liberis, tot infantibus æternæ morti inuoluerit abfq; remedio, non aliam cau-famefle,quàm i^OD deo ita VISFM fuerit.

Dcum ideoprairduiire,quem exitiim c/Tet habiturusho-mo, antequainipfum conderct, qjia decreto sro SIC ORDlNAyURlT.

QuodDeus nolit Reprobation! deftinatos s e R v a R ir AVT ItLIS MORTEM FILII PRODESSE.

His nunc fubiungcrc vifum fuit Reiponfionesn-Bezæamp; fratrum eins, quamuis finitademû collatio* ne exhibitas,vf quod in pracedentibus articulis fadum eft,hîc ctiam ordinis cau-fa obfeructur.

Adprimatn.

Eneraliter A^îrmArntu., ne^ inuito ,nequeignorante,neque ociosè prxfiiento Tieo UpfoseJJi primos parentes, dut quicquam in mundo tHenfJJè,euenire,AUt vnqua, tuhurumfuijjè, à cuins ^volant aie ne pajjèrculi quidem txcipîuntur,Matth. lo.

Ad 11.

Âj/intimur, modo '» eligen-gendi vox pro Pradeflinatio-neßueek^ionis, fito tempore Jecut}tra,decreto/umaturi

Qdodprimiparentesneflri ro-lente Dfo feccauerunt, hoc e^f, quod Deus voluerit,vt tranfgre-derentur praceptum in Paradifi defruitu arboris fiientia boni amp;nbsp;maliaDeotraditu : hoc nufquam Spiritus fanäus in vniuerfa Sfh-prura S.docet.

'’) Pligendivoxvfitata Scriptura S' fignificatione à nobù in Thefi noßraponitur,quanon abfilututn Dei decretum intelligitur , fed in Chrißolimitatumamp; defiriptum, Ephef.t.Elegitnos tn Chrißolefu, priufquam fundamenta mtindi iacerentur. IfctnrDilextt nos in ditto ,ßcut Thefts tertia noßra do-cet.

9 l^onautemabfolutoDeidecre-to,videlicet, quod Deiu nohteos faluari,fed propter impietatemfu-am, qua gratiam Dei aßernan.-tur,in Chrißo oblatam,quern De-us pater ab omnibus vult audiri, Matth,17.

(um is qui eligit, non omnia tccipiat, necejpirio confiqui dicimus, reliquos eodem de-(reto frateriri.

Kà 111.

Affèntimur.

Ad 1111.

. Ajjèntimur, eadem ra-tïone certum ejfe numerum

I aptid Deum eorum, qui iußa I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^damnationißir.t deßinaii,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ofßrmamus.

Ad Romanos p.docetquidetnPaulas,gratia amp;nbsp;tnifericordiüDti faluari credent es, non auttm ABSOLUTA M.ISERICORDIA, f^iti Chrißodeclarata amp;nbsp;exhibita. Nihil autem de abßoluta Deiiu-fiitia,lt;]ua maxtmarttpartem humani generis adaternam damnationem creauerit amp;nbsp;ordinauerit, tjtios N O L IT ßiluari.

Non quideminiußitia Deut arguipolßt,ß hoc modo ageret',ve-rum Scriptura facra hoc non docet,fedcontrarium omnes paginafacra-rum literarum inculcant, videlicet, quad D(U( NOl-lT CTITS-fi^AM HOMINIS MORTEM.

^itoy.Deinde dicimw, con- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nonexaterno Dei décréta, fed propter impie'atcm ir tonteinpiu verbi 0quot; oblnt£ gratix, in Cbrifto relinquuntur in fua corrupiiont quidamnantur,Matth.2i. Qw-ties volui congregarefdio! tuos, E T NOLrrSTE

Nufjtiain hoc decretuni in Scri~ pturaextat.Ethoc eslos ponerein caelum,fic de Deo non reuelato, ad, euertendam omnem confilationem piorum,loq!ti.

') Cum Jupra dixerint : Velentt Deo primas homines peccajfcet infra ex ipfirum ore dicatur, opor-tuiffe hominem labi : quomodo oc-cultumhocDeidecretumnon effet caufa executionif damnationis eo-rum ? S» enim {ex illorum fenten-tia) Detu no» voluiffet eospeccare, etiamabhociudtcio amp;nbsp;eius décréta liberieffent. Qffscquid enimeli caufitcaufit fidemetiam e^i caufa caufati.

Maximiisnumerusquidemell damnatorum,fednon exabjbluto Det decrcto. Deiu entwi neminem vultperire,fedomnesfaluare. Co-teniptt« autfw ablata gratia in Cbrifio,^verbieius,caufainieri-De«iHonvKlt.

' ftrio voc4r pefC4t»r« ad poenitentiatn: ideo occulto décréta neminem damnât,fed e#s dMnt4X4t,qu« elefttoni ft oppowunt,quÆ t» Clmfio riuc-«dwcOMN£S.

® Beum nolle ipfis conuerti ^ßiluArij non quaßipfi ve-lint, Deui eorum deßderio reßflAt :ßd qui a ipß quoque conuerti noltint, ^nec 'velle etiAm poßunt, inßA impénitent tA iußereli£ii.

Locui ex Rom. is.Adele-eiorum 'vniuerßilit Atem per-tinet} nec enimAlips, id eH, exitio deßinAtis extrA EccleßAmpoßt 'u Apoßolus fi accenßeret,

t^d locum I. T^imoth. 2, reßondemfts,quod ipß A-poßoli '^'fiopui poflulAt, omnes orthodoxe PAtresprx-fertimAugufiintcsquÀm plu-rimùlocù ^expr^peffooflen-dit, omnium hominü Appel-lAtioneintelligi non ßngulos generum,ßdgenerA ßngulo-rttm. Agit enim Hoi Apoßolus de ai Ar ij s hominum ^flAti-bus,quos Dominics od Eccle-ßiAmfuAm aiocAt, Et non modo perAhfurdum ßd pro-pAnum fuerit exißimAre, ß

Horrenda fjACvexdl,iiUinuf-quam in facra Scriptura repni-tur,quodDErS ABSOLTTÄ VOLPNTATE , NOLIT, vt homines conuertantur amp;nbsp;ßl-uentur.

P) Horrenda amp;nbsp;abominandahit voxeSl,qubd ideo neque velint,tuque poßint conuerti, quia occulto Dei décréta reliât fint in fua im-pxnitentiatquA vniuerfamdodri-namEuangelq, amp;nbsp;vfiutn Sacrame-torumeuertit, érperturbatiscon.-ficientijs omne confiolationem adi-mit.

1) Vniuerfalis eil doilrina Pauli de vfu facra Scripturat otnnia ad confiolationem hominum peccato-rum dirigit, qui ver am paniteu-tiam agunt, à qua nemo exdudi-turfied OM\'ES HOHIHES adeaminuitantur.

VerbaPauUapertaamp;tnanife-ftafiunt,quibus iubet or are PBO OMNIBVS hominibus: QVlA Deus relit O M.N E S HOMINES fialuosfieri, Ideo^ impietof eil, ab hac vniuerfiali promißiont quenquamexcludere.

Non agit ibi Paulus de var^s ßatibtu hominum, fied ingenere de omnibus hominibus loquitur, ftt quibusorandum,maxim'e verbpro . Hagiftratu, qubd is plurimam in Ecclefiayel prodeße,vel obeßipoß fit, ad aliorumfialu(e,vel interitu.

Deta non abfoluta volunutt voluit omnes homines faluos fieri, Sicenimomnes hominescertb fitl~ uarentur. Quü enim eiiu volun-tati reßßere poßet ? fed refirilla voluntateIN CHRISTO.Ex-

tra quem neminem vult faluare, Q^em omnibus hominib. per pra-dicationemEuangelij,amp;vfum Sa-cramentorum offert.Uuic quifquii fe oppofuerit ,non Dei volantate, fed ftia propria hnpietate, contra Deivoluntatemperit.

“) Ipfaresdocet,vniuerfalemeße enunciationem,cuminquit D O-MINFS.-No/o mortem morien-tis,quifquis fuerit. M.anifefla ergo impietas eli amp;nbsp;dollrina abomi-nanda, contra expreßam liter am expromißionevniuerfali pàrticu-larem efficere.

x) Eleclto autem non abfoluto Dei décréta definitiir , fed in Chrißo, qui omnes homines 4(1 pœnitenti-am vocat. ideoó, ex numero elê-llorumfefe nemo excludat ,fedcu^ Augufiinodicamusifinon es pra-deßinatus,facvt pradefitneris.

W4t«,(BoJ4(J exitium aternum occulta ér abfoluto Dei décréta creates amp;nbsp;deftinatos,vt qtti4Dci« N O LIT illos conuerti, idea etiam non paße conuertilHorrendaér abominandafunt hac aitdituinEcclefiaChrifii.

Frecatiohac non confirmât errorem de occulta ó* abfoluto Dei décréta,indamnandù hominibiu, feddocet: bumanüviribus conuerfio-

5i Z Colloquium Mompelgdrtenß* «em ad Deum fieri nonpofie.ldee^gratiam Dei imploraf, h9minibus,adeoi^ vniuerfo mundo oblatam.

mundipeccatA *gt; fu/lulit, ut •vos deßngulis hominibm tn -terpretarnini ? Et certè nohis ^intolerabirts uox ueßrA ui-Ja eH , Chrißum eftji mortuum pro damn At is , homines non damnari propter peccat a Matth. II. com -pellantur omnes, epui labor et oneratifint,id ell,fubpec-catorum onere fatifeunt, quod certe qs folu conuenit.

qui fi peccatores agnofiunt, ad eum confugiunt, À epuo ß fiubleuari pojfi fierant, Rom. II. Con text us ipfiper-fiicue oftendit, tMpofiolum ibi non agere de fingulis ho-minibus per fi^ : fed htima-nttm genus diflribuere uo-luit in duospartes,nempe lu-

‘ h) Sufficienter pro finguloru bout inutn peccatisfittisfecit, vtnaiiu aut alia viblinta non opus effet,fi mille mundi, vtfie loquar, reft met Deo rcconciliandi, pro quibus mu gutta fanguinis Tilt) Deiftufticeret. ^ia verb maxima pars hominum contemnit fftdeo illis nihilprodeft, éreograulus damnantur.

iJ Summam impietatem nos eft dicimus, fi qttis hoc neget. Qtfin ideo potißimkm damnantur,quod non credere voluerunt,Chriftum pro ipfornm peccatis mortuum effr, quodfitmmum amp;nbsp;maximumpeo“ catumefi.

Non ergo ideo damnantur homines, quiapeccaruntyVt nulla rat tone am pit us Ulisfiuccurri pofitt: alias tt-iani omnesfaniti damnarentur, quoniam omnes peccauerunt: fed idet damnant ur,quia It berat orem refituunt, amp;nbsp;in eum credere nolimt. Horrendumaudituefi, tarn apert am vniuerfialem vocationempar-ticularemfingere,quafi nonferib omnes laborantes vocet. Quodint-pium ell de Deo velfialtem cogitate,

yerba Pauli adeb mantfiefiafiunt, vt nulla interpretationeindige-anttCuminquit:ConclufitDeusomnia/ubpeccatum, vtomniummtfie-reatur.Sicut enim no dicit: Conclufit quo/damfisb peccatum,fiedinquit, «tnniafic qtioq^ no didltyt quorttndanhfied, gmniutn mfireatur, vt oftc-

Colloquium Mompelgartenß, ieretfuam mifericordutn omnibus/èrio off£rr'h(^ Deum veile, vtomnes credant amp;nbsp;f4luentttr,ßcutomnespeccauerunt.

dlt;eos Agentes, ex quihmfuA ^■cclefii colligit Deuó per mi-firicordiam, c 'um hi^illi digni fuerint perire-, vtne-^o,qHifiruatttr,aliter quam per mifiricordiam ßruetur. Inio quad dicitur Deu^s om-ves conclufijjè fub increduli-tite : probat qued ajjerimtts, tgt;empe,neq^'^ nolenteDeo,ne-que temerè homines in hanc wiferiam incidijje ; huifts ta-meit rei ° culpa omnis in ho- ' tninis lapfum voluntartum,

eiits poßeros fic peccate mancipatos conferenda eH,

2.Petr. 'ver. p His 'verbis'. Non 'vult Dominus p æ/x-quos perire liquet elx prxce-dentibus, totaq^ adeo traEia-tione, Petru folosßdeles allo-qui,qHihus etiamße accenfet. igt;e»iq^ quad additur', neq^ ex lege,ncqueex rattone huma-na , fed ex jolo Euangelio de Pradeflinatione Elecio-rutn iudicandum eße , ap-

Hac alpertio fimpUciter impia eil,^auditu horrenda,adeo^ ex-preffb amp;nbsp;reuelato verbo Dei cötra-ria. ^tcquid enim Deus prohiber,' hoc non vult, vt quifquam faciat. Nolente ergo Deo, amp;nbsp;non volente, fed contra ipßus voluntatemprimi noßriparetes tranfgreßifuntpra-ceptumin Paradifo traditam,amp; in hancmifiriam incidunt. Sic do-cet Spiritus S. in Scripturafacrot et qui aliter docet,ß Angelus ècœ-le eßet, anathema fit.

°) Si vefira doHrina vera eil, cuh pa omnis non in hominem conferri poteil,fedinDeHm crvatoTem,qui (fecundum veftram optnione )ab-foluto décréta fuo, eos ad peccandü amp;damnationem creauit amp;nbsp;ordi-nauir, vt qui noluerit eos aliter agere, conuerti autfaluari, quad auditu horrendum eil amp;nbsp;abomi~ nandum.

p) Eilamp;hac Petri fententiatain aperta,vt falfam hanc interpreta-ttonemveflram nullo modo admit terepofitt.Nam nou folitm vniuer-faiisparticHlaponitur[omnes]fid etidexplicatio pramittitur ,N0-

lens ALIOS perire,fed OMNES adpænitentiamreuerti. Horrenda ergo amp;nbsp;blaßhema do-SrinatilBcM, qua contrarium impie aßierit.

Paufo ante dilium elffi ver a eßet D.Bezat, érfratrum eins opinio de abfoluto Dei décréta,quo Deus ordinauerit ér decreuerit,vtboittopecca-ret:quis culpam in Deum iniufieconferret ? quod leltoris iudicio comit-titur.Quodquidemin Tbefinofiraquintaipferumproprqs verbis ma^n apertepofisitniu, vbi dicunt: CVR II OS potius, quamillosfalutivel datnnatiani DESTINET, caufani Tt^OKdfoL^Kltuljuj, N V EE A A ALIAMeße.^AM IPSIVS V OLV NT AT EM. Q^omodi ergo culpa « eos (onfertur,contra quos decretum aternum amp;nbsp;immuta-liilt

Colloquium Mompelgartenß. 511 tMoxè dientur , quod hîc iîiyt vniuerjà nduerfariorum dnmnatis, expofuimtfsad V', neftrorumdoitrinMum adeuer^ amp;nbsp;VI.Thedtt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftonem totitu Euangelici Minifies

rij, certitudinis promißionum di^ uinarum de Chrtfio, Baptifmi» ^nitDimint,Abfolutionii,fMMt,amp;omnem confolatiouempijs et afflt-^isconfcient^s nuferat,meritofugiendaeil,ßcutC9llntio, qux fequitur, ftrj^icuèdocet.

Thefibus ergo VVirtcnbcrgcnfium Thcologo-quot; nim recitatisî iubente Illuftrifsimo Comite Eridcri-co,D,Iacobus exvifîiî cft.

EVERENjys D.Beza,fîquidhabettuaDîgnu 7 tas,quodvelitrecitatisThefîbus noftris de Prç-deftinationcjà nobis confcriptisopponere;id quoque nos libenter audiemus,amp;placidé, fîcut . haâenus ex parte noftra fadum eft, relponde-bimus.

EtCi enim Thefès numero funtmiilt«, in paiica tarnen capita rcdigi pofTunt. Etquantun^ egoquidem exiftimo,toti-iis negotij amp;. diiputationis pars maximaamp;poti('si[na,in hoc yno cardine verfatur. An Deus in æterno, arcano amp;nbsp;occulto fuoconfilioja:ternum,abfülutum,amp; immutabiledecretiini fecerit,quodmaximam partem hominum non velit faluari, nequein Chriftumcrederejamp;adagnitionem eius perueni-re,neq;ctiampreciumfanguiniseius illis prodeffe,fed quôd eos ad æternam condemnationem deftinauerit, ordinaue-ritamp;creauerit?

Hæc quæftio quando expcdita fuerit, facilis deinccps ad reliqua,de hoc articulo,in noflris Thefibus propofita capita omna,reiponfio erit.

ReuerendeT). 'Dolior : Ingredimur htctn alt am abpßufn, ideo nobisßecialiterprecafidta D 0 M I N V S, -vt nosfu« JanSlo Spiritu gubernet, in hoc myßerio adßemitam vcri-tat is dirigat.

ISijtlla enim pars doSirina Chrißiana eEi, à qua ßnßs èl ratio humana magis abhorreat. ^apropteriterum oro, vt SpiritusD 0 MINInobisadßt.

Tßps aut em hac principia ponamus : Deum tanquamßapi-entißimum opißcem, cuiusßapientia inßnita eEi, ctirn confii-tuißetmundum, inprimis autem hominem creare,certinnß-nempropoßtum habuijß.

Si enim ArchiteStus feu paterfajniliAS,quando cogitai aJh Jîcare domum aliquam,non it a deßpit, quinpriujquamadi-ßcet,deßne cogitet ad quem domum adificaturmßt: mul-to magisfic de Deocogitandnm eiî, qnicumßt inßnita faph entia,certumßnemincreando homine propoßtum habuiße, nudum dubium eEt.

Itfi ver o vtA DOMINI imferueßigAbilesßint, tarnen Homo ad gioih« txhii,qult;teuenerunt, coUigimw, quufinii creationis homi- Deiconditi«. numfuerit.Propoßtum enim Dei xternum immutabile^ •mnes canßes ordine quoque antegrediensfuit,quod infemet-ipfi ab Aternodecrettitjomnes homines adßtam gloriam con~ dere.

Dei autem gloria ne^ agnofcitur,ne^ celebratur, ntß eitu mifericordia^ iuftitiadeclaretur. ^tapropter at er num immutabiledecretumfecit,quo certosaliquos homines, me-ragratia ad vitam aternam,o[ttofdam verb iufio ittdicioad attrnam damnationem deßinauit,vt in Ulis mifericordiam, in bis verb iuflitiam [uam declararet. Huncfinem cum De-Hsincreationehominum propoßtum habuipèt,neceffefuit, tum etiam cogitarede via ratione,ciua ad illumßnemper-uenirepotueritfVt eitss mißricordia par it er é“ iußitiama-nifeßaretur.

Cum enim mißricordiaprAfitpponatmißriam, nec miß- 'f-rtcordia locus eßß,aut ea declarari poßit, vbi non eil mißriaz idea hominem it a creari oportuit, vt in eo locus mißricordia Deiejßpotuerit. ^Mdfinepracedente mijeriaßerinonpo-tuit.

Sic,cum iußittapraßtpponat culpam,ßne ctua iußitia ex-ercerinonpotelt, (vbi enim non eil CHlpa,ibi etiam iußitia locumnon habet) ideo hominem quoque ita creari oportuit, vtßruata natura,aptus eßßt,in c^uo Deus iußitiam (uam de~ tlararepojßt.lußitiamenimßuamin homine declarare non potui(ßt,nifieumad aternam damnationem deßina(ßt.

Propofuit ergo Deus, ab aterno immutabile decretum T l r. fecit omnes caufas ßcüdarias antegrediens,^ubdpro fua inß- ei°a?one nita mißricordia, velit alic^uos homines eligere in Chrißo feruandos,aliquot verb ßcundum iußitiamjuam reijccreßta

1 ipforum culpa damnandos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vuu 2 Ad

5x4. Colloquium Mompelgartenfe, K^dhuncfinem'vt ferueniret ,ciim natur a hottits ip fa bonitos ßtpDeus hominem malum conderenecpotuit,iiK 'uoluit. In quo fl atufi homo permanfiffit, nequemiflricordU neque iuflitio in ip[o declarando locus fuijflet. ViA ergo iriM-nienda fuitqua homo ad ‘vtrumque par at us ^di^^ofitus

^apropter creauit hominem inre^o fl atu qutdembor num, iuflumgt;fan£ium,fedtarnen mutahilem',qui in manu confilqluireli^us,cadere nbsp;nbsp;labipofet in miferiamfln

deinceps^mifericordio nbsp;nbsp;iufitiolocus eflet.

Sienim immutabilcshomines creauijjét, utlabi àquot; renonpoflflnt Deus flbi neque ad miflricordiam neque nd iuflitiam uiam apcruijfet. ßguoniara miferia in mundunt ingrejfa non ejfetfine qua mifericordia Dei declarari nonpo-tuijjet. Sicquoque ,fi peccatun: non in^ejflitn efet in tnun-dum ; iufiitia Dei tnanifeflata non efet. ^apropter bomb nem bonum creari opartuitj ne Deus author mali cenfeattiri non autem immutabilem ,fedmutabilem, nbsp;nbsp;qui (nulla ta

rnen culpa Dei)peccare pojjet, ut Deus ad executionem fnt conftlij nbsp;nbsp;arcanipropofti peruenire potuerit.

Oportuit etiam majculum ^fœminam condere, ex qui-bus deincepsgenus humanum propagaretur, in quo iuflitiam mifericordiamfuam declarare D 0 Ml NTS deer cuit conflituit.

h avenus à me di^afient, non flunthurnana, aut a me, uel ex me cogitât a fèd habent Scripturofacro teftimonia, non folùm de elects, quos Deuselegit ante conflitutionem wundifedetiam de reie£lis é“ reprobat is, quos Deus ad diem malum condidit, ut in eispot enttarn iuflittam'fuam declararet,. *

Colloquium Mompelgartenjè, fofiquam ergo ad hune mo dum primi homines, Adam ^lt;^MAlieoinrecioflatu,boni,iußi, (^fanedi miftabiles conditi funt, it a peccarunt,'vt Deus culpa non inuoluere-tur.

Oportuitigitur Heu am,per ferpentem antiquum, Satha-^ifnperßtaderi, vt legem à Deo, de fruciu arbor is ßeientia boni ^mali non çuft undo pofttam, 'vna cum marito tranf-prederetur.

'~gt;idquamtran^reßionem,nequeaDeo ,neque à Satha-nacoacta fuit,Jed libera 'voluntate ,qult;x. bona , tufta,fan~ lia ^integra minime corrupt a fuit, perjuafioni fer pent is ^ßnßt.

Idq^ Deonequeinuito,nequeignorante,neque O CIO SE PRAESCIENTE-,d cuius voluntate necpaffirculi exci-funtur,neque nuda ^ociofapermißione aliqua,qu£ ab ipfi-uivoluntate^decretofeparetur. fpuumenimfinem ordi-nauerit : neeeß quoque eït, vt caufits ad eum finemfer ent es conflituerit ,nift veltemere, velcaufis ab alio aliquo Deo ex Mamchaorum opinione con flit ut ts, eum finem euenißecon-tendamus.

^apropternon temerè cecidit Homo,in intégra flatu co- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X J.

fiitutus. Sinontemer^,certeexprouidentiaDet. ^iaeue- ”aDc°i'necéff«ió'*' nire 0 P ORT TIT, quod Desss decreuit,qui in hominis la- peccauit. pfufibi viam ^rationem quafiuit,vtgloria eius in declara-tionemifericordia óquot; iuftttiamp;Jux manifefiaretur , it a tarnen neDeusculpainuoluatur, ^uoniamhomoadpeccandumno HomoiibeiavoUn-coiliuseH,fed libera voluntatepeccauit, qui refiftere potuit dr debuit Jerpentis perfuafioni, qui animum Heua, contra Deipraceptumfolicitauit. p'erkm vt Deusfinem creationis bominisconjequtretur ,OPORTTIT Heuam dlquot; ^da-

mumper S atari am de dpi, vt mifericordiis. in condonAttdo d(-li£io,locnsejfe^ojjet.

XÏÏ. ^ÏA 'vero Tteui mifericordiAm ßiam er ga peccatores dt-locus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P°^gt;^it,nifiiuflitiA etui priuifatufieret, quA tAti-

ftitiasbci latisfiat. tAeJti'vtcreAtura,quAntumuiiiußu ^JindAÀDeoconditA, eAmfuftinere nopoffet ; in xterno nbsp;nbsp;Arcano coßlio fuo, 'via^

XÏÏJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apr opt er in eodem Arcano nbsp;nbsp;At er no conßliofuo,fA»dA

Aetctnumdecretiun TrinitM dccreuit.'utriUtts TieiPAtrii vnwnituA,inperßnA Dei.defilio Deiin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

eainando. Jtt‘^ vnitAtem^nAturAm huntAnAm Ajjumeret f tn quA penAS peccAtißeoindum iußitiAm Dei débitas per ferret, ßone nbsp;mortepro peccAtis eledorumfatisfAceret.

Xiin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ideoq^ À SpiritufÀndo conceptus,ex AïAriA nAtus,cunt

root’h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;peccAto eßt iußus fyfAn£îus,tAlis homofuit, vtpotuerit

Auguft, de ciuitatc non mori ; ßcut Auguflinus loquitur, mt ntAxime Chrißi oßÄ eßent frAgtlia, tarnen frAngi non potuerint. ^Ia Deut ßcordinAuerit,nefrAngerentur. Stcetiamnon eahorA,qnA hofles volueruntfedquAipfe voluit, mortuuseli. Sicùtfiri^ ptum ell-.^uarebAnt eum Apprehendere, nemo mißt in ilium manumiquiA nondum venerAt hör a eins.

X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neque entm co Ad a ,fed voluntaria Chrifli mors erat, df

Mors chiifti volun- rejpedu chrißi non débita, fedpro elecîis fufcepta, quorunt d,ebitA,hac morte Filius Dei expiAre voluit.

xri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tahs conditio AdA^T Heu a non fuit. TlAtn Chriflus non

potuitpeccAre, qui a non folttm homo ,fed etinm verus Deus, vnaperßonA er At. Jdeoetiam potuit non mori ßd tarnen ex decreto Dei,mortuus esi. Sicut Petrus ^Fior. 2. demon fr At. Adam verb potuit non peccare, ßcut Bernhardus loquitur-, tarnen exprouidentia Deipeccauit.Conclude igitur,vt Deus ßbi viam ad mijericordiam aperiret, contingenter dico qui-dem^

^ifnlipfumejjeprimum hominem,nulla. neceßitAte 'vrgentc Mtcogente,/èdlibérératione[ùa voluntatis, NECESSA-^lOäutem,^yO AD DEFM. Deusenim(uo Aternode-tteto omnia conclufitßibpeccatunt, vt omnium mifèreatur, licut Apoßolus loquitur. ideoj^ oportuit etiam hominem pee-we,non nuda nbsp;nbsp;ociojapermißione Dei,ab eius voluntate

decretofeparata:fidtarnenßne culpa D EJ,propria volunta-tt,quaßrp.enti magis ^uam Deo obtemperauit,

Dilioenter antem caucndum,ßue ab imo Curfttm, Ciue con - , , nbsp;nbsp;, Jri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I Ab extremis Jd ex-

ita,a[ummo deorfum defeendamus ,ne abextremo vno ad trema fine medijt *lterum extremum prAteritis medijs excurramtts-, velutià fropoßtoDeiad falutem, multb etiam magis àfalutead ptopoßtum Deißtemj^ à propoßto ad damnationem, aut con-ita,prateritisiudicip Deipropinquioribus cattßs. ^as Deus GEADATIM OEDlNAVn gt;nbsp;B P'S FIE-,,

Ä E T,vt totaipCorum exitu cidpa tn iplis hareret.j^uos tan- ùonis hominis gia-‘ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;datim ORDINA-

quorumplurimQS,SIMFL ATßßßENATI SFNT, IVSTAM IRAM SFAM EXERCET. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

»bfarditates incidemus. Verbi gratia ; cum Paulus inquit: Conclußt Deus omniaJubpeccatum,vt omnium mifereatur: fihoc modo explicemus: Adamum idea lapfum eße, vt omnes homines liberarenturabhac miferia,qu'amab/urdafenten-tiaeßet,^ veritati minime conßntanea? Sequeretur cnim Deum mutaße (uum decretum , voluntatem propoß-f^nt , quo conßituit ab aterno fuam iufiitiam , in cents quibufdam hominibus, in mijeria[ua reliElis,declarare. Sed Scriptura aperte teßatur, Deum vafa ira ad aKrr.um inte-ritum creaße praparaße. ldecq.ncnelilapft!shomo,vt •tunes homines teßituertntur. Et res ipja docet ^non omnes bo»ii’‘

hominesfaluitri-./edmAximam ho mi num partem datnnirt’ i.cntniiNQii. 2{eceJJeergoeU,ideo lapfos quoqueeffe homines primas, 0(0 fic ordinante, vt quidam damnentur.

y.i\. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur in hoe myßerioimpingamtis,caufa etiam fecun-

fwîonirdecæet^Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcdiA re£lè conßderandxßent, qua inter Dei decre-

zecit. confideranda, tum occultum nbsp;nbsp;eius eßeBum 'vltimum^falutem et condem-

X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum enim Deus neque omnes faluet, nequeomnes dam-

i^u^dec°cuerk fab nbsp;nbsp;nbsp;t SpUitusfanUus caufios oflenditjcur edr qualeiferuet, èquot;

uarcamp; damnare, quales damnet, vbi ordo caufàrum conftdcrandus 'venitftn ^^damo lapfe,quemDeusfiiluumfecit. Tspon enimprobabilt elijipfium damnatum ejfi. ^uamprimttm enim Cddam amp;

Heuapeccauerunt,proditfeamorDeigratuitus erga corrupt os quidem infeipfis,fed in Chriflo gratis ele£lioni de ft inat o s homines. St at im enim Ulis remedium contra pec-cata,mortem, ed?“ damnationem in prontißione de wnturo '• chriflo faluatoreproponitur. Semen mulieris conteretcaput ferpentis. ßuo verbo DOMINVSpatefeciteleUionem-ispamin ChriflefaSia eU elellio,ficundum idudApoftoliUrt ip/o eleSlifumfts,priufquamfundamentamundi iaàa flunt. Et hctcele£iiofttgratuite Ulofauore, quo Deus dignatus Ui quofdam,quos at ernafaluti ab at emo deflinauit.

lam qui€Ugit,non accipit omnia »fid relinquit quadam. ISlam eligere eU vnum accipere, alt er urn relinquere. Elegit ergoD OMI NTS liberrima'uoluntatefita,quiipflplacue-runtj^quos 'voluitfaluosfacere.

XXnil. .^^bdautemnon omnes eleflt^fèdmultosînfùamiferia hominibus non in- reltquftatcmo dccrcto Dei,adaternam damnationem ordi-natos nbsp;nbsp;deflinatos ; Deus propterea nullius iniuflitia aut

(Ufnomnesin peccauerint,^fariter omnes digni qui inßta mifertA relinquerentur. Potuijfet enim tJnnes relinquere nullum recipere.

mtm elegit in Chrißo, quosßcundum Aternum propoß-tptnßtum,ßo pAterno Amore dignAttts eSi : it a etiAm rAtione ^gt;menit,quAiddecretum ordine quodam cAuf Ar umfecundA-‘^^t^mdrmedtArum exequeretur. ^uos enim elegit (inquit Rom. ». PauIiu^hoseÜAm vocAuif.eßhec vocAtioefßcAXest, quAno nbsp;nbsp;nbsp;^ßV-

filtim extern AprAdicAtioneEuAngelijiAd'verAm pcenitenti- effical? »■n Agnitionem Chrißi per minißerium EccleßAflicum ’VocAtjfedßrnuletiAmperSpiritum S. cordA eorum trAhitfe-fttndumilludChrißiilSlemovenit Ad me,nifi PAter trAxe-fiteum.

conuerßo AdDeumexmerA grAttA. ^Amfequiturfidesßu effeâu°iaeieâiL‘'* fiducÎA 'verA in Chriflum,quA eleSii Chriflum Apprehendut, Ùeum cum omnihuslocneßcijsfuisfibi ApplicAnt/n remißio • nem peccAtorum mit Am Atem Am. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X X FIL

ExfideAutemiuflißcAtiocorAm'Deo, quxin imputAtione i“ft‘ficatioexfide cUenAiußitiA,ideii,meritoChrißiconßßtf, fyßtnÜificAtio nbsp;nbsp;xxpiii.

iKchoAtA,quAeleSii Spiritu S. donAti,renouAntur in ppiritu sanftificatioin-mentis,dsquot; noui homines effciuntur^i effdt etiAmhonA °^xxix. operAferipfos,quADeogrAtA(ß AcceptAfuntpropter Chri- Bonaopciaeuao- , (turn.

^emAdmodum AutemperficundArias eß medias cAußts Aßt cum eleStis Ad fAlutemiitA qnoq^ cum reprohis Agitper or-dinAtascAufas^

Cum enim odium Dei conirA illos in fèip/is corruptosßt XXX, tuflum, qui cAußs Adductus, quas ipfe(olus nouit, propofuit exccutio decreti

Z* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;• n'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! Dci in hominibui

53 O Colloquium Mompelgartenfe» 6fienderet,quosniini^uAmlt;ïilexityideQ etiam ’velfrorfU'SftD^ 'vocat^ojclvt ntAximè ‘voQet,tiirnm 'vocAtioprorfnsiMffM csi^tjHÏA lt;verbumpredicAtum feritAures,JedcorHonAttin-gitgt;nc^. Adconuerfionem mouet.Horum (^uAmuïs NE CESSARI Â, tAmenjpontaneA eEipertinAciA,cpuibMi non dituw eEi, ver it At isfpirittim AmpleEii, credere.

Et c^HAmuisßnt prmtereAAlij, c^uorum intelligentiA^^f verbumpr^dicAturn excitAtur adeApercipiendA^creden-dA,lt;puAAudiunt -.ßttAmenhocgenerAliillAfide, quAprAditi diAboli contremifeunt. INAm vocAtionem nors eße vntMtß-lern ,vt omnes fAluentur, ex eopAtet ,quoniAm multi fint, qui nunquAm verbum Dei Audierunt, quibus etiArn nun-quAm prAdicAtum eEi.

CAufA Autem eEi, quod velprorfks non vocet, AUt inefficAX fit vocAtio ; quod vtDeus nemtni quicquArn debet,it A etiAm vocAtionem nullipopulo Aut homini debet,fidgrAtiA eEt ß quos vocet. CMAlitiA Autem hominum tribuendumeElfi non vocet, Aut inefficAciter vocet, hoc eEi,per Spiritum fi»' '' Hum non trAhAt. Et nuturA humAnu feu cAro itA compA-rut A eEi, vt non modo nonfiibijciAtur Deo ,fid ei etiAm fer-petuo repugnet. Inde t Andern incredulitAtis obfiinAtio tinAciA, vt in fuA cAcitAte fibi itA plAceunt, vt dicAntfi videre, quoniAm vocAtineque volunt, neque fofiuntrefion-dere.

Hac Autem incredulitAtis obfiinAtio pertinAciA non dl ex Deo,fid a corruptione hominis inn At a , (fi dpArentibus ac^ ceptA. Ex quA eÜAm ignorAtio contempt us EuAngeli/fi-quitur. N^n enimignorAnttAntumEuAngeliumJedetiAtn horribiliter contemnunt, oderunt, perfiquuntur. Et tAndern in omnem iniufiitiAmfpollutionem,omnisq^generisficeler Ar uunt.

iîsjdifferitur'idiuerfailUeJJèteftAtur ScripturAS. Ncimglo- DeUn^cieairamp;ieî rificAtio e^i iußißcAtorum in Chriflo, nbsp;nbsp;dAmnAtio iußa pec- p“'’“

Morum.^orumtAinen cauÇa non esi cAdemßexecutionem tkaionis ^propoßti Dei confideres. Naw cAufA fAlutis ele-Uorumeli in Deo •.cAufi.'vero interitus dAmnAtornmeU in niAlitiA hominis,quA À diAbolo efi,non ex Deo,ßcut fcriptum eH:Perditio tuAex te IßAel,in me Autemßtltss tuA. ^odfi- nbsp;nbsp;nbsp;”•

militudine decUrArelibuit: SolfAcit diem ,fAcitquoque no- simiiiwdo sole, ß«?» ; diem per fe amp;nbsp;propriAßiA luce, quAndo exoritur ßlendet: Nobem quoque efficit,fedper opAcitAtem terrst.quiA nec eßt vmbrA ill a,ßfol non eßet,neque hAc 'vmbrA nox ejfi-ceretur. Sic Deus fuAgrAtiA^fAuorepropter chrißum, Ab/q^ omni reße^u operum Aut mcritorum noßrorum ,fAluAt ele-(ios in chrißum credentes,reprob Atos Autem dAmnnt propter mAlitiAm tfp“ corruptionem,quA Uli lAborAnt,quos inßtA mi-feriA iußo iudicio reliquit.

Riorum opponuntur ; diuerfitas hxc diligenter conßderAndA damnatoiun». tU, in executione decreti Dei, ne cauJa huius dAmnAtionis Deo tribuAtur , qult;e folius hominis mAlitiA AdfcribendA tU. JS^on enim decretum Dei, fed mAlitiA hominis corruptie eins cAufA eit Aterni interitus dAmnAtorum homi-num.

Conßieitur ergo iußitiA Dei, cum in/AlÜAtis, tum eÜAm XXXriIt. indAmnAtis. ^icunqueenimin Chrifio electi ßnt ,illiet- uanduS damna'». iAmfAluAntur.lSlAm 'vitAAternA coronAtur obedientiA Chri- dishominibus. fii,€tiAm in membris eins, ipßsgrAtis imputAtA ,pAßtone morteChrißiAcquißtA. CMortis AUtem AternAiußApanA, peccAtores inßtA miJeriA, iußo Dei iudicio reliili, mulÜAn-tur.

rhi gloria Dei exaterno ei tu decrefo fùmme mifèricorb amp;fummefeueripatefa^a.d3‘toti mundo declarataeii.^^ gratta nbsp;nbsp;mifericordiaftta dignatur^ quos arcano[uo decretO)

flo iudiciopramp;terit, ^aternis cruciatibtupropter maliMW ipforum fuhijcit,quos occult'ts caufis IP SI SO LI NOTIS, Juo amore, inßio aterno deer et o nunquam^^ignutus eli. pauroprolixitts commemorare volui, vt omnes intelligent, nos eau fam damnations,non in Deo,vt quidam de nohisfel-so iudicant, fed duntaxat in malitta hominurn conßituete. Caufa enim exeeuttonis iudietj Diuini, quod ad reprobos ettt-net,non eïi in Deo,fed, vt nunc diximtu,tn hominibus,qu!is iuße in fuaimpietate pramp;terit, nbsp;nbsp;non faluat, quodnewint

mir urn videri debet, ßlfe eliiniußitia in Deo, qui noluititn-piosingrediviamfalutis,quosaddamnationem ereauit. Lt

quamp;intuftè ab ijsfiunt,ratione Dei ordinants nonfuntfec-cata,quiordinauit vtßeret ,fed rat tone hominurn qui feei-unt. Eli enim differentia inter veile veile, inter veile Dei amp;nbsp;veile homin 's. Tlullum fuit maiitspeceatum, quew eruet-ßgere Eilium Dei i hoe tarnen à Deo deer et urn, ordinal um, àquot; ex ip fits voluntate fa£ium eli. ^uidenimtfiomneshomt-Rom. s. praterijffet, nbsp;neminemfàluajfet ? ^is propt créa cum

eo expoflularepoffet ? ISlMm dieit figment urnfigulo, cur meße ßngis?EuquUes, inquit Paulus ,quiDeo refiondeas?

non habet poteflatemßgulus luti, ex eadem Maffafacere aliud quidem vas in honorem , aliud verb in contume-Ham?

^apropter non esi qubd miremur, Deum aliquos in mi-Ceriafua, oceulto arcano ipfitts conCtlio reliquife,qttosater' nofuo,Jediufio deereto, ad aternam damnationem creauit, neque vnquam dilexit. ^in potius miremuréquot;

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tioi

ùas Agântus,quo(i aliquos ptluAri valuer it, qnkm, vt eum Accufemu!,tam multos damnAri.

bulareinfuisvÿsperuerfis',ratiodarinonfotefl,e^uamoccul- ^^oleatroeo'^^ turn illudarcanum ér iuflum decretum,lt;iubdinillistram, gentil'«-

(lellorura ad vit am ér alorificationem Dei At er nam compre- OHomtni“ hcnfumejjc?Rejponaeo. Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fr^^defiirnttionis etiam in numero

^its-érproindejalut'is c^uoqnetuaamp;ternA, c^uam expert as,ad-»crßisomnes Sat ana in fuit us certiorfieri, idj^ minime du-bijs, ér ex humano ingenio petit is conieCiuris\ Im'o verb non tninuscertis ér explorâtis,quamfiin caelum v/queipjum co-findiffes, ér ex ipfo Dei ore arcanum illud deer et urn audiuif-fis-.Cauediligentcr,neàfummogradu illoincipias ; alioqutn futurum eri,vtimmenfiam illam Dei lucem non feras. Aufii-weigiturabimis gradibtts,quarein verbo,quodtead Chri-fum vocat. Et vbi vocemDei audieris,inauribus ér anima tuoperftnantem,qu£ teadchriftum ilium vnicum Atedia-toremvocat, C ONS IDER A PA PL ATIM ér diligenter SCR PT ARE, ecquid in chrifto fiisperfidemiufli-fcat us érfanrtificatus.Hi enimfunt effeElus,ex quibusfides, iforumfcilicetcaufa intelligitur. Hoc autem cognofeespartim ex (piritu adoptionis, intus clamante, nbsp;nbsp;nbsp;BBA P at er \

fartim etiam ex eiufidem fiiritus vi ér efißcacia in teipfi, nempefi SENSERIS, é^ reipfa etiamoftenderis,peKa-^um vt maxime adhuc in te habit et, tarnen in tenon regna-reiVtimprobis ér feieratis cupiditatibus habenasfionte non Uxes. Si interdumfeientes é'ftudentespeccamus, ér poftea ftonformidinepœnafed quad clementifiimum patrern offender imus , peccatum o derimus, ér Deum Patrern intrépide

5^4- Colloquium Mdmpeîgdrtenjè. ndenmui inuocemw. Si exhkeffectif li^ere^relinquitur,no5cum efficacia 'i'ocatcs (^frado^yr Et exhuLcrurftti 'vocAtioneinteüigitur , nos videlicet, Eterno Dei conßiio , quod in feßpropofiit jpr^defiin^d mtn, in filios Dei adoptatos ejjè. Ex quo demurn /equitur,cf^^ conflantißima Dei voluntate, qux feipß folanititur

loan.10. deßinatißmtn, vt nemo nos ex manu Chrißi rapere por ßtßdeoqüe nos vßque adßnem perßeueraturos, dubitare v(' fasßt.

Hacdo^rina de PrAdcßinatione, non facit DeumAl^^^’'‘ rempeccati, vel catißampeccati, aut damnationts reproborttj ne que plena ojfendiculieïi ,vt quidam arbitrantur ; etiamprauas cogitationesgignit,aut occaßonem velad con' temp tum Dei, vel ad deßerationvm prabet,

XLJl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neque eïi Lac pro pueris drinfantibtts in religtont Cbrh

tiin^cione‘ uo^X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßoUdm. Et nunquam hgc doLtrina itapropc-

4o amp;nbsp;quibus propo- natur,vt cuiquamßgillatim applicetur. In vifttandu aff»-tantibus,affliciorum confcientias eleLiionis teßißcatione eri-gant ; obflinate autem malos ßy contumaces, horrendo Ulo iudicioita feriant,vt tarnen ab extrema ilia ßntentia abßi‘ néant ,quoniam hac iurifdiLtio ad folum Deum pertinet. ^apropter non quibujuispromifcue hac doLtrina, aut temt-rèproponenda ifedprudenter conßderandum nbsp;videndutn,

cum quibus agatur,anfint huitn doLtrinx capaces, ^ad earn idonet ßy reLiè dißoßti,hoc est,priùs relié depeccato, de lepe, Pp'ift ad Ro^m'obquot; nbsp;nbsp;nbsp;iuftißcationefidei inflituti. ^em modum Paulus in Bpi-

cendafit. ßpui in prioribus oHo capitibus docet'. O mnes homines coramDeopeccatores, ^iuflo iudicio Deidamnatosefe:

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deumautem mifiße Eiliumfuum, vt patiendo nbsp;nbsp;moriendo

Motermrumorbe, promißt', quifqttu crediderit, coram Tieo iufium Jaluum fore. Hxcpoflquant tradidit, in cApitt fionoaffurgitadexplicandum illud arcanum Dei deer et urn iaChrißofacittW, (ß per Verhip Euangelip prindicationem reudatum de hominibttsfaluandis damnandis-, quod 'vf^ id caput duodecimum perjequitur. Infequentibm Etbica, tradat.

Cùm autem D.Beza, propc ad fefquihoram de hac IC continué difleruiffet ,• non femel,fed fæpe amp;plus quàmfeptieSjllluftrifsimusPrinccps, Comes Fridcri-cusD.Iacobum monuit,vt fermonem D.Bezæintcr-rumperet, eb qubd Beza tam verbofus elTet, Sed D, BezapitîentetSî Iacobusrecufauit,amp; Celf eins diligenter aliquotics rogauit,vt patienter Bezam audiret, ne conqueri pof-fit.fe in tam graui negocio,amp; fublimi materia, non fa-tisôcfufFicienterdePrædeftinationeauditum elfe, de qua materia priùs colloquium tantopere detrcótaue-rat.amp;breuitatemlèrmonis in collationeàD.Iacobo tantopere flagitauerat. Si enim fermonem fuum vf-queadvcfperamextraheret Beza (dixit D.Iacobus II-luftrifsimo Comiti Friderico ) fîbi tarnen minime moleftum fore, quin paratus fit eum patienter audite , neque temporis iaâuram metuendam efle» Se enim vno atque altcro refponfobreuifsimo,totum negocium abfoluturum, ut Celfitudo eius cætcriquc auditores omnes intelligant, dottrinam banc Bezæ amp;nbsp;fratrum eius Scripturæ S. nullo modo confcntancam-circ,minimequc confiftere pofle.

Etfiverd Ccifitudo cius xgrè pafla eftfibipcrful' dcri,vtBezam diutius audirct:tamen moleftiamilhn’ dcuorauit,donee prolixitatis fermonispertsfus, in hanc vocem crupit: D.Beza, conclufio, conclufio.

Reuerende D.Beza, Tu ipïè teftaberis amp;fimulauditores omnes,quôdte loq^uentem,amp;ferè per ïèfquihoram debse materiaprolixè dinerentem,patienteraudierim, Verunijß quidpræterea babes, quod indices adijeiendum illis.qu^ prolixè nunc de negocio Prædeftinationis absteconwie-morata funt,rogo vt eaproponas.-paratus enim fum tefufb-cienter audire.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. I A C O B V $.

Cùmigiturantecollationem, de articulaprxdedinatio' nis inftitutam,ab Illu{lriff:Comite Fridericoper tuospetie-ris,vt breuitatiin reCpondendo ftudeam, faciam idquoque cutD.Tacobusin Ubenter. Quod enimin prioribusarticulispauloprolixior terd^prohjilót' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibivifusfum : cauFahæcvnicafuit, quodEccIcfiarum

noftrarum doürinaauditoribus,prxrertim Callis exulibas neceiTario paulôcopioûùs explicanda fuerit, quæ incon-cionibus amp;nbsp;fcriptis vettris miierè deFormatajSiipdshaâe' nus ignora fuit:ad quos noilrorum feriptadehiscotrouer-iijs nonperuenerunt. Quod cùm àmefadum fif,amp;proh’xi-tateminam,auditoribusminimèingratamfui/feconfidaw nuncbreuireradprolixam tuam orationem,amp;doârinx de Prxdeilinationcexplicationem re/pondebo.

Primùm omnium de decreto illo Dei arcano, occulto,amp; inimutabili,quodDominus cogitauerit,amp;in quemfinem præfertim in crcatione hominis refpexcrit, amp;nbsp;media perue-niendi ad ilium, quomodo difpofueritdtalocutus es,vt vifus fueris mihi in arcano illo confilio Dei affedifle , amp;nbsp;non modo omnia coràm audiuifle.quæ fanda Trinitas,Pater cumFilioamp;Spiritufando, decreatione hominis delibera-uerit, fed etiam qualî tu quoque confiliarius illorum fu- f iffcs.

igo nonCunt confiltAritts 'Dei,neque humAnas rAtionesfè-ttttushanc rem explicAui : fidquA Sfirittu fAn^îtuin Sert-^tuTA S.trAdidityCXpoßti.ldeo non eft^’ut me eiußnodi verbü txcipias,

ReuerendeDomincBeza,egote ad fefquihoram fumma patientiaaudiui'.tuverôme vixtria verba proferentem, amp;nbsp;adorationemtuamrefpondentemaudirc potes. Rogoigi-tur vt me pari patientia audias,qua ego te audiui. Quantum enim fieri poteft,breuitatifummè ftudebo, nevelllluftrifsi-moPrincipijComitiFridericOjvelauditoribus rcliquis,ylla tatione oratio mea molefta fît.

Si redè percepi mentem amp;: fententiairi tuam, omnia ea dcfendendaamp; propugnanda fufcepifti,qu3E nos inThefî-b%snoftris reiecimus amp;nbsp;damnauimus. Summaenim ora-

1 nbsp;nbsp;nbsp;bonis tuæ fuit: Deum tanquam fapicntifsimum architedû, repetitio do

increationehominis,adduos fines potifsimùm rcfpexiife, ârinæamp;confeffio-amp; propofîtos habuifîe , vt in genere humano, fuam miferi-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y y y cordiatn ‘°“''

cordiam parirer amp;nbsp;iuftitiam déclara ret, amp;nbsp;gloriam tanquairî filin m è mifericordis amp;nbsp;fuminè feueri reuelaret.Quapropter æternum occultû, amp;nbsp;immutabile propoficû habinfl'e,quod omnes cau/âs fecundas amp;nbsp;medias præccflerit, quo decreue-ricabæterno, certes homines ad fiiam ipfius gloriamtan-quamfummè mifericordis amp;feueri,eligere in Chriftofal-uandos,alios vero reijcere,fuaipforum culpa damnandos.

Adquem finera vt perueniret, lîbiviam quoqueparaiîe, amp;media neccifaria dilpofuiife amp;c ordinafle. Ideoque hominem in redo ftatu,boniim,iuilum,fandum,fedmutabikm creaire,vtpoirctpeccareamp;]abi.

Direfponfoâd Deinde eum nequeinuito, nequeignorante, neqjociosè TheCi. pexfcientCjCcd volente Deo,lapfum amp;nbsp;præceptû Deitranf-greffum eifejCÙm nihil quicqiiamin Mundoeuenerit,cuc-uiat,auteuenturumfit,finevoluntate Dei,àqua nepaffer-culi quidem excipiuntur,Matth.lo.

Oportuifieautem hominem peccare 8c labi, vtin ipfo locus mifericordiat amp;c iuftitiæ c/fe poffet. Vbi enim non eft mi-lêria,ibiquoq;nullamilericordia, quahomo ex iliamiferia liberefur. Et vbi nulla culpa,nullum peccatum ; ibi iuftiriam locum ad muldaminfligendam habere non polfe. Lapfum ergo elfe hominem relpedu décret! amp;nbsp;voluntatisDei ne-c E s s A RI o, fed refpeâiu fui cou tingcnterj,amp;: Ipontanea vo-runtate,finevlIacoaû:ioneDei.

Quplapfo,amoremDeigratuitum erga corruptosquidem in leipfis,lèdin Chriüo gratis erga dcRinaros eleâioni Scfaluti lêiecxeruilfe amp;nbsp;reuelalfe in æterno Dci amp;immura-bili cius decreto conceptum. Quemadmodum amp;nbsp;odium Dei iuftum erga corruptos in /cipfis,expeccatiperAdam propagationepatèfàdum fit.

(^apropterin execurione æternihuiusconflij,perprs:-dicationem verbi, qua: eledis 8c reprobis cômuniseft,D^ umeos vocalfe- Quævocatio relpedti eorum, quos Deus xternx vitæ occultofao decreto deRinauerit,efRcaxßt, qua æera Dei gratia,illorum corda emollianrur,amp;adDeûcon-

Colloquium Mompcigartenfè. 559 uertantur.EtSpiritum S.pcrverbumprædicatum,fidemin illisoperariinChriftum.qjLiaiuftificentur amp;nbsp;fanétificcntur, amp;nbsp;tandem etiam glorificétur, cum vita æterna propter obe-dientiamChrifti,perfidem imputatamcoronétur. Repro-bos verb fine refpedu harum caufarum abfoluto Dei pro-pofitoamp;decretoaddamnationem amp;nbsp;æternam mortem de-ftinatosjvel prorfus non vocari, vel inefficaciter. Quoniam Deus nonveliteos conuerti,credere,neq;pretiumfangui-nis Chrifti illis prodcfle, aut illos faluari.

Relidos ergo iufto Dei iudicio (quinemini quicquanj debeat) induratione fpontanea , Euangelium non modo ignorarcjfed etiam contemnere, ac inde in omneminiufti-tiam,amp; pollutionem ruere, donee iufto Dei iudicio damné-tur,amp; mortis æternæ pœna muldentur.

Bonafide me fententiam tuam recitafleconfido. Sumam autem vnum duntaxat confutandum ; quo confutato, tota dodrina tua de Praedeftinatione corruct, quod videlicet amp;ntis:Deum,çternum,occultum,ininiutabile,amp;abfolutum dectetum fccifle,omnes caufas ordine quoq; antegrediens, quôdmaximampar£emhominuminterris,adætcrnâdam-nationem create voluerit,quos etiam ad damnationcm or-dinaucrit,amp; deftinaucrit : quos neq; eft'icaciter vocarcjneq; conuerti,neq; crcdcre, ncq;illis pretium fanguinis Chrifti prodefl'e, aut eos faluari velit : quia de illis immutabile de-cretufecerit, quod in illis fuam iuftitiam declarare voluerit.

Hancopinionem,amp; dodrinam, nostanquam falfam,amp; cum verbo Dei exprefse pugnantem apertè amp;nbsp;conftanter teijeimus amp;nbsp;damnamus. Et difertè dicîmus, Deum tale de-cretum nunquam cogitafle. De voluntatc cnim d e i,nequa-l quam ex rationc amp;nbsp;cogitationibus humanis, fed ex verbo I DeiapertOjSe minime obfeuro, iudicandum efle docemus: j nbsp;nbsp;In quo voluntas Dei erga genus humanum lapfum,expre{fa

1 nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;reuelata eft. Quo fublato; de voluntate Dei in genere hu-

1 mano vel faluando vel damnando , nobis nihil quicquam 1 fopftat. Lucernapedibusmeisvetbutuum,inquitPfaltes; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y vv a Hane

HancvoluntatemDei, vtex verbo eiuseruamus,amp;cetto cognofcamus,vnumfaltemextefluæro,adquod vt catego-___ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riccamp;difertèmihiref{3ondeas oro; videlicet, an Deusvn-quamdilexeriteos,qui nunc damnati funt,aut in futurum daninabuntur?

Hocinihinouum,amp;-antcanunquam auditumeft. Qu?-propteropponocxprefiiim Spiritus {ànftiteftimoniû,hoc . I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,ipfiusChrifti4pertaverba,ioan.3.SicDcusdilexitMVN-

DVMjVtdaretvnigennuini'iliumfuum, vtomnis, qui credit inipfum,nonpereat,fcdliabeat vitain æternam. Étdcnuo quxro ; quid in lus Chrilfi verbis lignificet vocabulum JM VNDVS?

Mundustotumge- InhisChriftiverbis,pctvotabulum [m vndvs] iudicio nus humanumfi- amp;nbsp;ynanimi confenfuomnium fcriptoriim amp;interpretum fa-suincAt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• *

cræ Scripturæ veterum amp;nbsp;neotericorum, vniuerium genus humanumintelligijcertum amp;indubitatumeft- Q^odipfe Chriftusverborumfuorumoptimusintcrpresjeodemloco loan. 3. apertifsimis verbis cófirmat, cuminquit : Hoc eft iudicium, quôdluxvenitinmundum,amp;mûdus plus dilexittenebras, quàmlucem. Vbivocabulum m v n d v s, non poteft intel-ligi de eleâis tantùm : fed maximè de illis, qui reijciuntur Sc. damnantur. Illi enim pi us diligunt tenebras, quàm lucetn. Deus noH vuitim- Qui etiam ideo damnantur,quôd cùm illos Deus ita dilexe-danwTtionrmæt« ’’^bvtproeisl-iliiimfuum darctj ipfi tarnen hoc beneficium nain.quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpcmantamp;contemnantjêfcproptereaiudiceuturamp;damné-

Colloquium Mompelgartenfe, 54.1 digito tnonftraret, dixit :Ecccagnus Dei, quitollitpeccata lohan.i. mundi. m v n d i inquit,non eledorum tantùm. Sic ad Ro-man.5.fcriptum eft: Si enim,cùminimicieflemus,reconci-liatifumusDeopermortemFilij eiusjmulto magis rcconci-liatifaluierimusinvitaipfius. Eti.Corinth. $,Deuseratin ChriftojMundum reconcilians fibi, non rcputans iUis deli-ftaipforum : amp;c pofuit in nobis verbum reconciliationis. Pro Chrifto ergo legatione fungimur , tanquam Deo exhortante per nos. Obfecramus pro Chrifto,reconciliemini. Deo.

Hue amp;nbsp;illudEzechielis pcrtinet:N unquid voluntatis meac eft MORS iMPii.dicitDominusDeus;amp;non,vtconuer-tatur à vi)sfuis,amp; viuat ? Vbi exprefsè impiorum fit mentio, quorum æternam mortem non vclle Dominum, exprefsè dicitur. Tantum verb abeftjVt Deus impiorum damnatio-nem velit,vt per eundem Prophetam teftetur, fe fanguinem eius.qui damnatus eft,ex manibus fpeculatoris requifiturü. Siinedicenteadimpium;Impic, morte morieris ; n o n rvERis LoevTvsjVtfecuftodiatimpius (noninquitele-öus) à via fua : I p s E i m p i v s, in iniquitate fua morietur, fanguinem autem eius, de manu tua requiram. Adeo enim dilexitDeus impiumetiam damnatum ,vtdamnati fanguinem ex manu prophetæ requifiturus fit. Et herum eodem loco : Quare moriemini domus Ifrael ? quia nolo mortem M ORIENT I s, dich Dominus d e v s,reuertimini, amp;nbsp;viuite. Vbi nomine mortis, non poteft intclligi mors natu-ralis feu temporalis : fed acter na mors intelligitur,ficuti præ-cedentia verba Prophetæ aperte docent,vbi non dicitiNolo mortem eledorum,fed mortem morientis,hoc eft,ad æternam damnationem currentis, amp;nbsp;qui iam mortuus, hoc eft, damnatus eft,vnde nunquam amplius fn æternum liber abi-tur,Luc.i6.

SicChriftusomnes peccatores exæquoadfc vocat,non fimulatèjfedferiô-.Venite ad me omnes,quilablt;ïcatis, amp;nbsp;MutU.»*. oncratieftis,egoreficiamvos. Nondicit: Venheadæeali-

quitantùtn, quos Pater in arcano confiifo decreuit faluos facere; reliquos etfi quoq; voco,tamen neq; mea^nequePa-tris mei voluntas cft,vt veniant,me audiant, èc mihi credat. Abfitlongè à nobis tam impiacogitatiode Chrifto faluato-re noftro.

a.Tim. ï. Eodem modo Paulus loquitur; Deus vultomneshomi-•nesiàluosfierijamp;adagnitionem veritatisperuenire. Ciiius verba non modo confirmât,icd etiamilIuftrarD. Petrus, cû . inquit:Nô tardât Dominus promißionem fuam, ficuuqui-damexiftimannfèdparienreragitproptervos, qui non vult AiiQvos PERI RE : fed O Al N E s ad pœnitentiam reuerti. Vbiper/picuè explicat,quid per vocabulum o m n e s intel-ligar,dum addit; non vult aliquos perire; quodnunquarn pofuifTetPetruSjfiDeus aliqjos perire voluifiet, amp;oc-cultodecreto adæternamdamnationemcreafietamp;ordinaf-fet,quos nolueritad pœnitentiam reiierti.

Kom.ii. Conclufitomnia,inquit PauluSjfubpeccatum, vtomni* ummi/èrcatur.oMNiy M dicit,non inquit aliqvorvm tantum. Hisapertifsimis Scripturæ tcftimonijs,lucemeri-dianaclariùs demonftratum confido, quôd in verbis Chri-RiJoan.^.Per vocabulum m v n d v s, totum genus Inimanu comprehendatur,quod Deusdilexerit, adeoq;etiamdam* natos ipibs dilexerit, vt iflorum lânguinemdemanuPro-phetæ rcquifiturus fit,qui eis indicium Domini nonannun-ciauerit,fedmetupœnæ,autipealicuius commodi, negra--tiam amitteret,tacuerir.

Ttifi opinio de in- nbsp;nbsp;nbsp;Quaptopter quod vos dicitis de vocationcinefHcaci, qua

efficaeivocatione. impiosvocct, quostamen non velitvenire,amp;conuer-ti.’glofia veftra efthumana, verboamp; gloriæ Dei contraria. Quantum enim ludibrium elTet. fi Princeps Illuürifs: Comes Fridericus,infu/bmaillafrumentorumcarirate,omn€S fuosTubditos ad. fe vocarer,amp;eis frumétorû copiampro-iTiittcret,tacitèautem apitd fe cogkaret, quôd nonoinni-

■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus vellat dare, ièquàmplurimos inanes dimitrere.? An non

Colloquium Mompelgartenfe. 5^^ ptrfona indignum effet. Multo magis indignum eft, hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ipfnm Chriftoin fuis dulcifsimis promifsionibus tribuerey quibus o M N E s peccatores ad fe allicit amp;nbsp;vocat; vt cogire-mus,eumnonferiôomnes peccatores adfe vocare, fedeos tantùm,de quibus occultum decretum fecerit,quôd eos fal-uarevelit.Hæcdicitis,hæcfcribitis,hæc inveftrislibris le-guntur. Quagloffaperturbatisconfcientijsjomnis confo-Utio adimirur. Etfi enim Chriftus dicit : Venite ad me o m-N ^s,qui laboratis : tarnen fi certaeft hæc gloffa veftra, quod aliquoscantumvefiirevelitjquistibi S: mihi indicabit,auc revel me certioremfaciet,quôd velit nos quoque venire?

Cùm igiturex omnibus promifsionibus vniuerfalibus Euangclij,fquæ nos contra tentationes de partieularitate eledorum,amp;contradecrerum æcernæ damnationis de nobis fadum, quod Sathaninculcat, confolantur) particular resfaciatis,inquibus vocabulum omnes,perpetuo ah-Q V 0 s tantum fignificet : Venite ad me omnes,id eft, aliqui;' Deus vult om nes homines faluos fieri, id eft, aliquos : Con-clufitomncs fub peccato,vt o m niv m, ideft,aliquoruin, mifereatur; amp;quæfunt his fimilia in noftris Thefibus partim recitata ; manifeftum eft omnibus, hanc dodrinamin Ecclefia^ei intolerabilem effe. Vbi enim confolatio ilia firma manebit, quam in vniuerfalibus promifsionibus habe-mus,fi omnes pariter particulates eft'iciantur, amp;nbsp;Scripturæ facræ teftimonia tamilluftria, hac interpretatione depraua-buntur? Quæcunq; enim fcripta funt,inquit Paulus, ad no- Rom.is. ftramdodrinafcripta flint,vtperpatientiam amp;nbsp;confolatio-nem Scripturarum fpem habeamus. Hæc autem doftrina neqjconfolationem fuppeditat, neq; ipem tacit vitæ æter- perpétua dubkatio-iiÆconfequendæîfedin perpétua dubitationeconfeientiam reiinquk conCcu o, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cntiaspçituibatasi

occornominis relinquit, an nt forte etiam ex numero co-rum, de quibus Deus æternum amp;nbsp;immutabile decretum fecerit, quod nolit eos faluari, fed ad damnationem

eosoccultodecretohocOMNES cavsas antegredP ENT Ejcreatosjordinatos, amp;nbsp;deftinatos efle. Quod pericu-lum eo maius amp;nbsp;præfentius eft,fifecundum veftram opinio-nem,quàm plurimiin leneda demum regenerentur, neque regenerationisvllos motus priùs fcnferint,adquosremit-tuntur,vt de eledionecertiores fiant. Longé ergo,imôIon-gifsimè abfit à me, vt meis Auditoribus hanc dodrinam vn-quam proponam, fiue pueri fint lade indigetes,fiue adulti, qui folidum cibum perterre poßint. Abfit,inquam,à me, vt fic fentiam amp;nbsp;doccam.

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. BEZA.

T. R. Dignität in verb if chrifti : Sic Tieus dilexit Mnn-dum^per üii VND V Ai,intelligit omnes homines'. Ego vero non. Idj^proho ipßns Chrißi 'verbis, lohan. jg, cum inquit: T^nrogopro mundo. Ergo non pro omnibtts roguuitChri-ßus,fedpro ele£iis tantitm,ciuos Pater ei de dit. Ideo^ nomine mundi,non intelliguntur omnes homines,fedele^iitantum Johan.}. quosDeusdilexit,non autem reprobidamnati, quosnunquam dilexit.

^ando autem Scriptura interdum 'uniuerfalibusps.r^ ticulis, \0 MNIS, OM NE S] 'utitur,ficut aliquot Scrh ptura di^a a tenunecommemoratafuntfnquibushaparth cula continentur ; adgentesreßicit, ne quis ad ludaostan-titrnpertinerearbitretur. Cttm Deus non folitm ex ludtis, fedetiam ex gentibus 'vafa mifiricordia prseparata habest. Sicut ^uguflinus ad Simplicianumfcribens,teflatur', ^ex Jcript is Prophet arum, (ß ^pgßolorummanifeßumeJt. In eiufmodiergo diciis,quando 'vocàbulum[MEND P’S}pofi-turnest, Ecclefiamßgnificat, qua elc£tis tantum tanquam fuis membris conßat, quos Deus in Chrißo dilexit : reli-

Q^odad locuinloan. 17»attinct}cuininquitChriftus. piobostaatumfi Non rogo pro mundo:fateor eo loco non pro omnibus ho- gnific«. minibus, fed de contemptoribus Chrifti, amp;nbsp;beneficiorum ciusintelligi. Quoniameoin loco eleóti amp;mundus oppo-nunturexprefsis verbis, cùminquit Chriftus : Ego pro eis [e LEcTI s] rogo.non pro mundo (ideft, contemptoribus verbi mei) oro. Sedloan j.abfolutè ponitur : Sic Deus dile-xitmundum.VbinoneleftoSjfedomnes homines Chriftû intelligere,fequentia eins verba apertè docent: vt omnis qui creditjamp;c.vbi caufam oftendit, cùmDeus omnes dilexerit, vtdaret Filium fuumpro illis, cur Chriftus non omnibus profit,amp;omnes ex aequo faluentur. Quoniam illi tantùm faluantur,qui credunt, hoc eft, Chriftum yera fiducia conr-pleftuntur. Quiverönoncredidcrint,hifimulomnesdä-nantur,fecundum illud Chrifti:Qui verb non crediderit, condemnabitur. Item, qui non credit, iam condemnatus roin.j. eft:quianon credidit in nomen Fili) Dei.

Scdverborum Chrifti interpres,minime reprehenden-dus,eftloannesEuangelifta,qui verba Chrifti : Sic Deus di-lewtmundum; defcripftt,8i eorundem fentétiam cùm optime nouiffet, perfpicuis amp;nbsp;difertifsimis verbis explicauit. Verbaeiusficfonant: Si quis peccauerit, aduocatum habe- i musapudPattern lefum Chriftum iuftum. Etipfeeftpro-pitiatio pro noftris peccatis ; n o n pro noftris peccatis tan-tumffed etiam pro totius mundi. Vbi Apoftolus non folùm voculafeuparticulavniuerfaliTOTivs,vocabulo mvndi addita;fed etiam collatione eleétorum, quos vocabulo [no-l nbsp;nbsp;nbsp;ftris]intclligitjSc damnatorum, qui etiam nomine m v n d i

Deptawitîo manife- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dîcojoiinnemittd’tïdoloco (ijoan.2.) non coKifin^(‘

fta veiboiumloan- nbsp;nbsp;nbsp;eUctos cumdimniitis:fèddifcernere Ittdæos ^gentileSiVt

nomine Mundi gentiles cum lud^is duntaxat auteweli' Uis,in vtroquepopulo intelligat. Vt hamp;cfit 'verhorum loen' nisfiententia : Chrifium propitiationem ejfi,ncnfiolitmpto peccatis ludlt;itorum,hoc eU,eUciorum, quifiünt ex lud/tis etiam pro fie le Uis, lt;pui fiunt ex omnibus gentibus, quos no-minetotius Mundi comprehcndit Jounnes. ^uemadmodutff i.ilgt;.i.qurft.2. \^uguflinus ad Simplicianum qusfiione Jecunda tefiatut-^os edr 'vocauit,nos, {inquit) non foliim ex Judais,feiiet' iam ex gentibus. T^n enim omnes Judaos, inquit ,Jed tn Judais, nec omnes omnino homines gentium,Jed ex gentt' bus.

Nulla eft hæcargumentimei folutio, auttuscgloflïcon* firmatio.NamEuangelifta loannes bancEpiftolamnonad . ludæos tantùm, fed pariter quoque ad gentiles, hoc eft, ad omnes difcipulos Chriftijdoélrinam Euangclij ampleden-tesfcripfit,quos fimul omnesintelligir, vocabulo nostris, nomineaurem totivs, mvndi, omneshomines,nemi-neexclufo: quodcertifsimiimeft, amp;apud omnes verepios amp;nbsp;fynceros dodores indubitatum. Hine illud vulgare di-0um:Chriftusmortuuseftpro omnium hominumpeccatis fufficicntérjfèd non efficiënter : quia plurimi hoc beneficium contemnunt:ideoeis nihil prodeft. Non quodChri-ftusnolueritomnibusprodeffe,fed quodmaximaparsno' minum, cum ex ludseis, turn ex gentibus,id nihilcuret,te-nebras amp;nbsp;voluptates Mundi plus amans, quàm lucem amp;nbsp;ve-ritatemEuangelij.

ßtam‘, vna guttafangutnîsßtis ejjit pro peccatis totiut Mun-di,etiamdamnatorujn. Chrtßtts autem non eH mortuus pro ftccatis damnat or um ^alias etiam damnati falHarentur,quo$ Beuiaternoßto,fid iußo decreto,propter caufas ipßß)li notas,ad ater nam damnationem creauit,ordinauit,(^ deßina-^ nit. Catholica autem Eccleßa mundusilleeH, de quo loannes hk loquitur ; pro quo Chrißus pajßts,crucifix us, nbsp;nbsp;mortuus

tsi. Cuius etiam propitiatio efi Chrifius in ßanguine fuo, quern pro ilia,non pro impijs damnatis effudit in remifiio-uem peccatorum,mernhrorum Ecclefia, non impiorum.

■ tcinmihifaltemvnumexScriptoribus Ecdefiafticisveteri- Be«c,chnftum non busamp;nouisnominari,qui inhunc modum verba Ioannis péwX'mwtuiœ. Euangeliftæ intcrpretatus effet. Et vt maxime oftendi poffer ; manifeftè tarnen falfum, amp;nbsp;apertam Ioannis vcrborum deprauationemeffe,omnes piae mentes intelligunt. Quin toto corpore perhorrefcunt pij omnes,quando hanc vo-cemhorrendamaudierint; cHRISTVM non pro toti-vs Mundi peccatis , hoe eft, pro omnibus hominibus in Mundo mortuum effe amp;nbsp;fatisfeciffe. Qms hanc vocem quç-

foferre poteft ? Ego fanè in ftuporem conuertor,amp;toto HkBezacnmfui» corpore horreo, quando hæc nunc audio. Qiupropter de- m^^nfafcdcnub^ nuódico,cùmD. Beza doceat, quodChriftus nonfitpaf- lifit. fus pro damnatis,nequepro ipforum peccatis fatisfecerit, fi exvllo Scriptorum veterum aut neotericorum probato-rutnhoc demonftrare potuerit, amp;nbsp;hanc fuam inter pretatio-nem probauerit, paratum me effe, non folùm ad Palinodi-amamp; publicam reuocationem, fed etiam durifsimampœ-‘ nam fuftinere veile.

Sob increduiiiât Non cnim ideo damnantur æterno cxitio adiudicandi» aranat quôdpeccaucrunt : aliâs quoque omnes eleâi damnaren-tiir:quoniam omnes peccauerunt, egent gloria Dei : Sed ideodamnanturjquianolütverafidc amplcdilefum Chri-ftum,quiNON minvs proipforumpeccatispafliiSjCriici-• fixus,amp;mortunseft,quàmpro peccatisPetri, Pauli, nium (ândorum. Hæc eft æterna amp;immutabilis veritas,ad' uerfus quam portæ inferorû non præualebunt. Sicuti Chri-loan.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apertè teftatur, cùm inquit : Hoc eftiudicium,quôdlux

venitin mundum,amp;mundusplus dilexit tenebras,quàtn loan.ie. lucem. Item,Spiritusfanâ:usarguet MundumdepECCA-To, Q_viA NON CREDVNT IN ME. Hoc,inquain,peCquot; catum,fi hominis animumoccupauit,nec tollitur, damnat, il totius Mundi iuftitia eius propria eff^. Contra fi quis cre-datin Chriftumverè;totius Mundi peccata eum iniiifernû deprimere non pofliint. Moriunturergo,amp; damnanturho-mincs,non quiaDeus æternum amp;nbsp;immutabile dccretum de illis feccrit ,'quôd no velit illos lâluare, quafi eos ad declara-damiuftitiamfuam,ad damnationem creaueritamp; ordina-uerit : fed ideo damnantur, quoniam beneficium mortis Chriftifibi per fidem non applicant, quiproipfismortuiis eft, amp;nbsp;pro peccatis illorum fatisfecit.

/foc ijero mihif lune notium eîi, ^priitsinauditti}n,lt;!ittiii diets: l^n ideodamnarihomines,^ttodpeccati€rint peccatum 'vnicA cauJaßt xternx damnAtionis,curi)nprobri inßia. mAlitiarelinquAntur, nbsp;nbsp;damnentur. Deindefateot,

mortem Chrifli potuijfefuß'tcere pro peccatis etiam dantna-torum^fiTieus 'voluißet illis prodeße. Sed nihil adhuc an-dio , quad chrißus pro omnibus etiam damnatts mortu-usßt.

Cùm tarn abfurda,horrenda, amp;nbsp;manifeftè impia diceretBezadc morte Chrifti, quod videlicet Chri-ftus non pro omnibus peccatis, amp;nbsp;peccatoribus fit luortuirs : llluftrifs:Princeps, Comes Fridericus D.la-cobutnmonuit, vtfinem colloquioimponcret. Per-tæfâ enim erat Celfitudo eius talia ampliùs audire.

Illuftrifsimus Princeps, Comes Fridericus, iudicxt finem collationiinftitutædehac materiaimponendumefre,quia eademperpetuorepetantur, amp;tam abfurda fideiChriftia-næ amp;nbsp;Scripturæ facræ apertè contraria,abs te proponantur, videlicet,Chriftum non pro omnibus hominibus, amp;nbsp;totius Mundi peccatis mortuum effe. Ideoque fruftra nos ampliùs difputaturos exiftimat. Hoc enim eft principia negate, amp;nbsp;apertifsimis Scripturæ teftimonijs contradicere, quibus fides noftra,in omnibus tentationibus nititur, eam^ue pror-fuseuertere,atque adeô omnem confolationem pijs menti-bus, in fummis tentationibus, eripere, quam in promifsio-nibusvniuerfalibusEuangelij,amp;in Sacramentis repofitam habcnt. Tu enim omnes illas promifsiones vniuerfales in particularesconuertis,nequcintota hac difputatione,vllo verbo Sâcramentorum mentionem fccifti, quibus maxime eleftio noftra obfignatur amp;nbsp;confirmatur, amp;:homoinfum- çonfoUtiopioru» mis tentationibus conftitutus ijfdem erigendus, amp;nbsp;in fide pquot; confitmandus eft.

Ideo enim baptizati fumus,ne de cleélione amp;nbsp;falute noftra dubitemus. Nam in Baptifmo fanfta Trinitas, gratiam fu-am, fingulis qui baptizati funt,promifit,quôd velit ipfor um peccatis propitiusefle,caque omnia gratis propter Chriftû remittere ; qui non folùm pro ipforum,fcd etiam pro totius mundi peccatis mortuus fit,amp;pro illis omnibus fatisfecerit. Ideo etiâEuchariftiam fumunt,amp; hoc ipfum corpus Chvifti confobtîo ex c«-

CoüoquiumM'ompelgdrtenß-in myfterioaccîpiunt,quod pro pcccatis ipforum traditum» amp;huncipfum fanguinem bibunt, qui non folùi»pro^‘°' rum,fed etiam pro totius Mundipeccatis eft eifufus, 2d otv fignationem promifsionis vniuerlalis, quod hxc ctiamad ipfos pertineat,quibus certi fiant, quod Deus ip fis quoquC perChriftum velitpropitiuseffe.

3^/ nel^u/iquAm ferturhAtù confcientys confiU^lon(gt;f^ adimimw. ^uontAm docenttts yele^is dari Spirituw fi^-£ium,l^irituniAdoptionis,ciuiteflimoniiim iplorum,quod fint nbsp;nbsp;Dei. Hi à fiiritu Chrißi aguntur, cuius motus in fe ip fis fient iunt nbsp;nbsp;nbsp;ex quibus colUgerepcfiitut,

Sedcurnon remittis perturbatas confcientias ad promif-fiones vniuerfales ? Item ad perceptum Baptifinum, adper-ceptam Cœnam Domini, vt ex his de certitudine falutis fuas «ternæ ftatuant?

^tanonomnes accipiunt hocuerbum ^^pluritniBi-ptißno aqust tantum baptizantur exterioreßd non interiort aqua Spiritus lauantur. ltem.,multifine fide ’vera^acciptunt panem dr vinum Cæna fiedadfiiritusparticipationem mn perueniunt,

Sic ergo in perpétua dubitatione hærent, nec quicquam illis promifsio vniuerfalis gratia: in Chriftopromiflæ,neque Baptifmus,nequc Coena, prodeft. Quæ omnia tu itaelcftis applicasjvt ex motibus Spiritus fanfti demum de illis ftatu-futnge. ant,anfitinBaptifmo quoq;illisadoptioobfignata. Quàtn lij, amp;nbsp;sacramentoiü nbsp;nbsp;nbsp;cnim perluafus cft homo,de illo occulto decreto, in ar-

Colloquium Mompeîgartenje. 551 tem fiominum ad æternam damnationem crcaucrit ordi-nauerir,proquibusnonfitmortuusChriftus,neq;propec-catisillorum fatisfecerit, neq;etiam velitillis pretium fan-guinis fuiprodefle; nullam confolationem in fummis tenta-tionibus, ex omnibus promifsionibus Euangelij,amp;Sacra-mentis percipere poteft. Semperenim in hominum tetato-ruin animis hæc opinio hæret : Promifsiones Euangclij tan-tùmadeospertinere,quosDeusarcanopropofito amp;nbsp;abfo-luto decreto ad æternam vitam deftinauerit, qui etiam tantum in Sacramentis obfignentur; reliquoSjVt maximè etiam vocenturjtamenillorumvocationemefle inefficacem, amp;in Sacramentis tantùm putamina,hoceft,inBaptifmoexter-namaquam: in CœnaDomini panemamp; vinum accipere,à nucleoautem excludi,quoniam inarcanoilloDciconfilio reprobati fint. Cuius arcani confilij nullam aliam caulam nobis notam eflefcribis, quàm ipfius voluntatem,quiafic Dominus voluerit,amp; eidem placueritin ipfis iuftitiam fuam declarare. Sicutetiamfcribis: [Miro amp;incomprehenfibili invoiumiBei.mÄ. modo placuifle Deo, amp;voluifie, vt primi parentes noftri '° ogpag v»' peccarent.] Qmsigiturtibi dieet, aut vndefcies,an fis in numero eleótorurn, aut reproborum comprehenfus ? Nam quod dicis de Spiritus fanöi teftimonio, amp;nbsp;eius motibus, quos fifentiantinfe ipfis tentati, de fua cledione eos non debere’dubitarejomnes intelligunt, eiufmodi confolatio-nes in fummis illis tentationibus dubitationem de gratia Dei non tollere,fed augere. Nam tuipfequoque fateris, amp;nbsp;voium.Theot»g. fcribis,quodetiam intelligentiareprobisdetur,amp; in illis ex-citetur,adeapercipienda amp;credenda, quæaudiunt. Hanc autem fidem efle generalem, qua præditi Diaboli contre-mifcunt. Cùmigitüretiampij,in fummis illis tentationibus contremifcant, amp;nbsp;cum Dauide in feipfis plané contraries motus fentiant,vt cum ipfo in excefl'u mentis dicannPro-ieâus fum à facie oculoru tuorü; vbi turn coiifolatio quæré-da?Inverbonon; Quiapromißiones (ex fententiaveftra) cmnesfuntParticulares,quas adeleâos tantùmpertinere

dicitis, dc quibus Deus occultum æternum decretû fccent» quod eos tan turn failure velit. Non etiam in Baptifmo con-folationem quærcre iubetis : Quia gratia Dei non in omnibus hominibusbaptizatis, fed ijs tantùm obfignetur,quos Deus fecundum occultum' fuuin decretû velit faluos fäce-re. Quapropter nequecertam confolationemex Baptilmo petere tcntatusjneque minifter verbi homini in fnmmisillis tentationibusconftituto,dicerepoteft: Confide frater,m nomine lefu Chrifti baptizatus, amp;nbsp;in fœdus Dei receptus es, in quo Deustibi æternam falutem promifit,ideodegratia illius nihildubites. Sic,inquam,Ecclefiæ minifter,pertur-batum hominem, de gratia Dei dubitantem, fecudum tuam dolt;ärinam,confolarinon poteft. Qupniam docctis,Baptif-mum non elTeccrtum fignum adoptionisin omnibus bapti-zatis: nequeinBaptifmo omnes regenerari amp;renouari,amp; adoptari:fedeorum tantùm fignum, amp;nbsp;repræfentationem, amp;: obfignationem eflcjidqj duntaxatin illis, quosDeusab-foluto,amp; occulto decretojomnes caufas fecundas amp;nbsp;medias antegrediente, ad vitam æternam elegerit,ordinauerit, de-fti nauerit. Dequononex percepto Baptifino, fed ex modbus Spiritus fandi iudicandum , Sccenfendum fit : fiquis eos in feipfo fentiat,vt inde colligat, fe quoque in Baptilmo adadoptionemobfignatum eife. Cùm igitur hacdodrina veftra de Prædcftinatione omnis confolatio perturbatis có-feientijs eripiatur,amp; contra aperta Scripturæ facræ teftimo-nia,nil nifi glolfas adferatis ; publicè teftamur, nos in ea, fi-cutetiam in cæteris controuerfis articulis, in hac collatione traä:atis,vobis minimealfentiri, fed earn aperte reijcereamp; damnare.

noK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glojfo} :ßd Aperta. faanifeflä

monta ScripturaßicrA,quihiis doBrinam noßram conßrma-Htmua. ^odetiamßripta noßra demonßrant.

Angloffatrijvel teftimonia Scripturæ facraeinhac colla-tionede articulis controuerfisattulcritis,quibus teftimonia Scripture facræ aperta amp;nbsp;manifefta,pro aifertione amp;nbsp;có-firmationedodrinx noftrae ànobisallata, oppugnare co-nati eftis ; in iudicio Illuftrifsimi Principis,Comitis Frideri-ci]amp;omnium auditorum ponimus.

EteNIM in ARTICVLO de COENA DOMINIjCÙm Bieulirepetittodonos vrgeremus perfpicua Sc manifefta verba Teftamenti n'Bezx^il'c^n«™ Chrifti.à quibusminimè recedendumfit:Hoc eft corpus ueifismicmi». meum :hiceftfanguis meus: Vos ftatim gloffam propofui- !• ftis:Hocfignificat corpus meum;Eft fignuinamp; figura cor-poris mei,àterraabfentis,amp;incœlotantiimexiftentis:Hoc fignificatfanguinem meum.

Cùm Pauli verba proponeremus de impiorum mandu- i.cot, it. catione:Qui indignemanducat amp;bibit,reus eft corporis amp;:fanguinis Chrifti; gloffa veftraeft,non manducando, fed negligendo,refpuendo, amp;rcpudiandocorpus Chrifti,im-pios fieri reos corporis amp;nbsp;fiinguinis Chrifti.

Item,cùm textum Pauli produceremus : Qui mandu- i cor.u. cat Sc bibit indigné , indicium fibi manducat Sc, bibir, nondijudicans corpus Domini: Ibiftatim audita eft veftra gloffamon dijudicans corpus,ideft, non dijudicans panem nunc Cœnæ Domini à communi pane, quihabet nomen amp;nbsp;appellationem corporis Domini, vndecorpus Chrifti dici— tur.

Ioannis produceremus : Verbum caro fadum eft. Item : Tu esChriftus,FiliusDeiviui:ftatimauditurglofraveftra:Deus „ eilhomojiJcft.homocumDeitate vnitus,eltnomo,quia auicuio de Peifoni Filio Dei geftatur fuftentatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chriau

Cùm divitunKic homo (filius Mariæ) eft Deus:gloffa veftra auditunhic homo, id eft, Filius Dei cû humanitäre vni-

tus eft Dcus.Homo eft omnipotens ; id eft, Deltas humani' tati vnita eft omnipotens. Deus eftpaflusdd eftcaroDeitaU vnitaeftpafla.

in. In articvlo de baptismo,cumtextumpreda-GioiræD.Bczæin ceremus,Tit.3. Saluosnosfecitper lauacrum regeneratio-««cuiodeBaptif- pjg Spihtus fanßi;gJolTarefttaftatimaudita.’ideft,fignuni lauacri regenerationis , quod lauacrum regcnerationis ß-gnificatamp; repræfentat.Item,cùm textum proferremus:Niß quisrenatus fueritexaqua Sc Ipiritu: glofla auditur : Renatus, id eft, obfignatus per Baptifmû aquæad futuramamp;fuo tempore fubfequentem regenerationem , idque in eleftis tantiim , qui in fcneda demum fæpcnumero renafcun-tur.

Item,in AdisApoftolorumtcxtus verba deSimoncMa-go funt clara : Simon quoque credidit : hie ftatiin adeft glofla veftra : credidit, ideft,fimulauitiecrcdere.

Item, de Paulo Aétor. 23. textusclarus : ChriftusPaulo AssiSTEBAT. Glofla vcftta; afsiftebat, id eft, in vilioneno-éturnaei apparebat.

nil. In articvlo de PRAEDESTlNATIONE,CUfflC0n-GiofliD.Bezat.in traocculti'iillud decrctum pugnarcmus, QnoaiTeriris, ma-iiinatioflft ximampartem hommumaDeo,occulto, omnescaufasfe-cundasantegrediente,amp;immutabili decreto (cuiusprater voluntatem Domini nulla cauia reddi pofsit) ad æternani damnationem creates SordinatoseiTe, quosnunqiiamdi-lexerit, neque vnquam voluerit aut velit, vtconuertantur, credant,amp;îàluenturîEtcùmaperta iàcræ Scrfpturxtefti-moniaoroduxi/TemuSj-glofsa vellrâ omnia eludereconad efiis ; ad h une videlicet modum.

j.Tini.2. Igt;eusYuItomnesfaIuosfi£ri;gloiravàÛ:ra,OMNES,id eft, A LI Qv o s,de quibus decretum £ccif,quód velit eosftl-uosfacere.

i»edi. II. nbsp;nbsp;nbsp;viuo ego, nolo mortem moi:kntis;gloiamp; veüriiiaolojd

T)e T^radeßinaüone, en,volo mortem morientis,idcft,peccatoris ad damnatio-nemcreati.

Oportet pratdicari pœnitentiam 8c rcmiistonem pecea- lm-h-torumin omnes CENTESjgloflaveftra; non in omnes genres,fed AiiQVAStantùnijquaSjvel ex quibusaliquos occulto fuo decreto elegerit Dominus, quos velit iàluos fa-

Ipfc eft propitiatio non pro noftris tantùm ,fedTOTivs «.lo*«.*. M V N DI pcccatis:glofla veftra; T otius mundi, id eft, eledo-rutn tantùm in Mundo.

Qnpties volui congregate filiostuos, amp;nbsp;noluiftizglofla veftra: volui.id eft, nolui congregate vos, quia ad æternam damnationem vos creaui, ordinaui, deftinaui.

Venitead meomncs,quilaboratîs 8c onerati eftis : glofta »eftra : omnes,id eft, aliqvi, videliceteleâitantùm, quos ego dccreuifaluos facere : rcliquos nolo ad me venire.

Deus omnia fub increduîitatem conclufit.vt o mnivm mifereatur: glofla veftra: o m n i v M,id eft, a e i qv o a v m, videlicet elector urn.

Non vult Dominus a l i qy o s petîre,fèd o m n e $ ad pce- ».tet-j* nitentiam reucrtirgloflaveftra;omnes,ideft,aliquos,vide-licetomnesfideles tantùmamp; eledos,reliquos vult petite, 3uosadinteritum 8c æternam damnationem creauit amp;or-inauit,quos nunquam dilexit,neque voluit, neque adhuc vult faluos fieri.

Chriftus pro omnibus eft mortuus:glofla veftra:pto omnibus,id eft, A LI qy IB V s, quiatantùm pro eleftis eft mor-tuus.Et fimiliafexcentaalia.

An veto hæ nonfuntgloflæ ? quæin praedpuis noftrære-îigionisarticulisjfin quibus falus noftraconfiftit)apcrtifsi-lt;na facræ Scripturz teftimonia labefaâ:ant,amp; ea prorfus in-utiliâ nobis redduqt.

Has gloflas cum non femel,fed fæpè,præfertimin artîcn* lo de Perfona Chrifti,vno tâtùm Scripturae tcftimonio pro-bari peterem ; nullum allatum; fed vel glofla repetjta,vel ri* tiocinatio falfa à vöbis recitata eft.

Quæ omniacùm à nobis non humanagloffa,fedapertiî amp;firmifsimis facræ Scripturæ teftimonijs confutata fint; manifeftû eft omnibus,ex noftra parte, verbum Dei amp;nbsp;tex-tum Scripturæ facræ apcrtiftimû ftare : Vos autem gloflatn tantùm habere. A qu3Theologia,vtfibi omnespij caueant, amp;nbsp;earn fugiant,omnesauditores moncmus.Non enim fub-fiantia tantum Sacramentorum,hoc eft,Chriftus ex Sacra-mentis nobis eripitur': fed vnâ cùm Sacramentis, verbum promifsionumdiuinarumdegratuitaremifsione peccato-rum, tollitur. Vnde nullus vftis Scripturæ facræ amp;Sacra-mentorum,in erigendis pertuibâtis confcientijs ampliùs ciit;adeoquecertitudo vniuerfæ falutis noftræ ætcrnæcon-fequendæ prorfus euertitur.

7« teipfim iudictm poKii,^igt;ertnelepronunciaiyacßfri tritgt;unAliin Thronofideres, (d}“itidicittm de religioneintui poteßAtefofitum,^tibiJoli i Deo commenditum ejßt. autem esi aquum, njtparsfit iudex. Cùm igitur parsßs cor aut iudice Chrtfloddeoj^ hoc tibi minime competit. T^os non aß ferimusglofjds,multb minus 'veritatem ^ßibßantiam Sa-cramcntorum negamus. Sed dodirinam noflram deCxna Tsomini tot teßimonijs Spiritusfandti probauimus,quotte-fiimonia de veritate corporis chrißi vert nbsp;nbsp;natur alk, de

eins afcenßtin cœlum,dr de reditu ad indicium,in Scriplurk extant. Habemus etiam ex parte noßra teßimonia cpu'am plurimar um Eccleßarum djquot; Martyr um, qui fuoßtnguine gt;nbsp;tioßram dodirinam confeßionem obßgnarunt, é“ fortaßt plures

Colloquium Mompelgârtenjs 557 f lures ex noflm farte,quàm vos exp/irte veßru. Et cogituiCf 'vosexfa.rtevcflra.noneßßconcortUs. ^uid enim llt;.enfniti~ us,Heshußfts,^ aly doceant,^in qut^tts à vobisdi/ßnti-Mt^non ignorutis'ii^uinonper omnia, vobifcum faciunt.

Sed oro EsominumfVt multa nobis non imputet, Nobis datum eli credere équot;ptttii amp;nbsp;dolemus nos non confentire. Cupi-mus tarnen vobifium fraternitatem colere, cpuoniam magna ed humant iudic^ imhecillitas. Dominus nobis ^vohit i^eriat mentem^vt clariora videamus't quifuo temporepatt-ficiet, quin am reóïè crediderint.

Non me i'pfum iudicem conftitui; nequeprotribunali, o.acobusaoari-autiudicij Thronofedens.hæc dixi. Teftesenimeruntom- namfu»?’pioriun nesauditores huius Colloquijjlilullnlsimus Pnnceps,Co-mes Fridericus inprimis, quodad illorum indicia, inhac collatione nó femel, fed aliquoties prouocarim,amp; in fingu-lorum iudicio repofuerim,vt cùm inter nos conuenire non potiierit,ipfiiudicent,vtraparsglo(faaut expreffo Dciver-bofuamdoftrinamconfirmauerit. Qupd adhuc ab omnibus amp;nbsp;fingulis peto,vtde toto negocio diligenter cogitent, amp;vtriufq; partis dodrinam non cxhumanisglofsis,fed ver-boDeiexaminentamp;iudicent.Nequecogitent,àcuius par- De contioueifij« re-teplures vel paucioresRarevideantur,led quæpropiùsad cfîudîcXmm.'''’ verbum Dei accedat,amp; co fblo nitatur,

Qimd ad confenfum noftrum attinet; is in libro Concor- confenfiu Ecdefi». di exprelfus eft:quem nihil dubitamus, nulla Humana gllt;w- fiJimYiim'Eccielïj»' fa,fed expreflb amp;nbsp;fibi omni ex parte confentiente verbo Dei Augu’ft confeffio' niti. CuiD.Cheinnitius,D.Heshufius,aliique magno nu-meroeruditiTheologi,Ecclefiarum,Academiarumamp;fcho-larum Miniftri fubfcripferunt.

Etfi yerô videamus, vosànobisdilTentîre, nequeadhuc fententiam mutarc; non tameq propterea intermittemus

$55 Colloquium Momfelgartenji^ pro vobis Dominum orare,vt vobis mentem apen3t,amp;fu(^ lânâoSpirituilluminct,vtintclligatis,vosincrroreverfari, êc vt vosàFilio Dei, amp;nbsp;verboeius apcrto, fimplici,perfpi» cuo,amp; plano doceri patiamini. Hxc enim vnica ratio amp;nbsp;vnj crit ad piam fanftam, Deoq; gratam concordiam facien-dam. Siquidduriùsdixifleforcafsis vifus fum,cuiustainea ‘ mihiconfcius non fum: cogitent Domini,'non carnaliafFe-äu faäum, fed quod anjmus ôc cor abhorruerit à dofitrina, quæ veritati oppofitafuit.Etfpcro, auditores nobis ex patte noftra teftimonium perhibituros, nos placidé omnia no-ftr^ropofuiffe ; ncque conuitiarifed monere tantum vo-luifle, vtomnes fibiab eadodrina caueant, quæ in gignen-dis nouis erroribus tarn fœcunda eft; vt 3e auditores intelli-gant, quo Sathan tendat, fi à verbo nos ad gloffasabducat, vt nobis non folùm fubftantiam amp;nbsp;vfum Sacramentorum verum, fedetiamtotumEuangelium vnä cumChriftocri-piat, amp;nbsp;omniconfolatione nos fpoliet, quam in vno amp;folo Chrifto repofitam habemus.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D. B B z A.

Pofteaquam in hue modutn colloquiofinis eft im-pofitus ; peticrnntTheologi Vvirtcmbcrgici, à D,Beza amp;fratribus eins, vt rcfponfioncs ad Thefes ipfo-rnm dc tribus poftremis articulis, i. dc Templis, Ima-ginibus, Organis Muficis, amp;c.z. De Baptifmo. j. DC Praedeftinationc, ipfis exhibèrent ; quod altcro dc-iftimdic faftumeft. Optaifent autem Vvirtember-gici Thcologi,vtidemordo cumiUis feruatus, amp;rcfponfioncs ipforum etiam ad illas Thefes, antecol-lationcni exhibit«, amp;nbsp;publice quoque recitarx fuif* fcnbqucmadmodumin duobus prxcedentibus articulis obferuatum fuit, vtplenaria deinceps dc fingu* lisçoUâÛQinÛituipotnUrcu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M

Sedcùm pleraquc in collatione propofita fint,qux inipforumkcfponfionc continenturj Leftor Chri-ftianus facile dcprchendet eandcin fententiam cùnà in fcriptis turn in coUatione,fermone fafta contineri. Quod ChriftianusLedor ex ipforum quoque fcriptis intelligcre potuit, quæ Theologis Vvirtcmbergicis à D. Beza amp;nbsp;fratribus eius exhibita, amp;nbsp;fuptà fuo loco inferta funt.

L T E K o die, qui fuit, 2 9. Martij, Illuftriff; Princeps,Comes Tridericus,cum confilia-nobilibus aulicis, cætcrisque mini-^^^^^ftrisinlocumredijt.in quo collatiointet I).Bezam,amp; D. lacobum inftitutafuerat.

Aeprimumquidem Thcologi Vvirtcmbcrgicin« luftrifsimx Celfitud; ipfius gratias egerunt, quas po-tuerunt maximas, quod Cclfitudo ipfius nullis fum-ptibus pcperccrit,fi qua ratione offendiculum diffen -fionis hoc maximum tollijamp;pia concordia conftitui potuiffet; tantaque patientia, vtriufque partis collo-cutores toto hoc tempore de controuerfis articulis fentcntiasconferrcaudiffet.

Etfi verb non confecuta fit Celfitudo eius hunc fine, quem maxime optabat j eos tarnen nihil dubitare, hoccolloquiufuofruftu no cariturum.ExquoCelf. ipfius certb cognofecrc potuerit,qu3e cuiusque partis conftans amp;nbsp;perpétua fententiaeflet ,amp;quibus funda-mcntisvtraqueniterctur. Vndc ctiam facile intelli-gerc potucrit,quæpars glolfas amp;nbsp;opiniones humanas, quxautcmYctbû Domini protulctit,amp; eiusfimplici, per-

56q Colloquium Mompelgartenß^ pcrfpicua,amp; plana intcrpretationc fuamdoârinâffl confirmauerit. Et retributioncm largifsimam Cclfit. ipfius pro hoc pietatis ofFicio,Ecclcfîae Dci præftiiO, à Deo polliccntur. Cuins protcdioni Cclf.ipfius, cun» coniuge pijßima, amp;nbsp;libcris fuauißimis commcndcnt, amp;nbsp;gratitudincm animorum pcrpetuam promittant.

Idem non modo D.Beza cum fuis, quos Gcncuaamp; amp;nbsp;Laufannafecumadduxerat:fed Abrahamus quoq; Mufculus, cum SenatorcBernenfi,amp; Græcxlinguat Profcflbrein Gymnafio Berncnfi,faciunt, amp;nbsp;apudfu-osllluft: Principispietatcm, clcmentiam, humanitärem , ftudium pacis amp;nbsp;veritatis prædicaturos promit' runt, amp;preccs fuas polliccntur. Quibusilluftrifsimus Princeps,Cornes Fridcricus, per Celfit. fuæ Sccreta-rium, N. Binningcrum,vt à Gallis, quicolloquioin* tcrfucrunt, intclligeretur,lingua Gallicarc-(pondit in hune fen-

£) Omme ’ÏBe^ i^lluflrißtmus T^rincep? Fr 'tdericus y Comes ^virtemhergenfis

amp; lt;^5\/îompeigartenfis ^c. dominus meus clementißimus, mihi in mandatü de^i dttyVt breuiterad tuam orationem reßion-deam, tibi exponam, Celßtudinem ipßus omnino ahum euentum Colloquij inßituti J^eraßeyVidelicetyVt in collatione facia dif ßdentiumpartium animism do^rina fynce^ incorrupt^e 'ueritatis propius coniu^ gerentur, Quodquidem non modo Celßtudo iffitts, verum etiam alij quam plurimi pij homines magnis amp;nbsp;ardentibus votis expe^ tiuerunt. Sicut Celßtudo ipßus adhuc quo^ que nihil magis in votis habet, quam vt vel tandem piampacem concordiam in hac controuerßaviderepoßit. Q^muismim-^bbb rne du'-

56z Colloquium Mompelgartenß» mè dubitet, Colloquium hoc inflitutumfr^ JruUu non cariturum,ß(ltemporeßo que aliquem editurum.

Quta vero m hoc conuentu aliter non potuerit : totum negocium volunt^^^ ' Tgt;iuma commendat , aliter cogitti^ re non pote^, nondum ijeniJJe hor am amp;nbsp;tempus a ‘Deo compoßtioni controuerfi‘^ huius deßinatum : nequeßortaßis voluijß Deum jVt in hoc primo congrejju corcor^ dia ßnciretur.

Sperat autem Celfitudo tpßus Deum Opt.Maxpro inßnitafaa bomtate amp;faß entia,occaßonem/üiam etrationem inter ea temporis monßraturum^qua denuo conuen^ tus aliquis inßituatur,ex quoßorteplu^'^i^^ litatis ad Cccleßam Det redire que atquant nuncßa^lum e§L Qiw nomine Celßt. tpßt^ Deum^ atrem Domini noßri leß Chrißt rogare piß precibusßlicitare non re^ mittet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dih'i

Tihiverb ÇTgt;,^e^') cum Collegis tuis Celfit, ipfius J quod hanc collationem tarn prompto animo acceßeritisj dementer gra^ tins agit: nbsp;nbsp;‘vt frugalem trailationem boni

Cùm autem in quatuor articulis præcipuis, nuUa Concordia conftituta effet ; qua ratione difceffum fueritjbreui fcripto comprehenfumeft,quod (eqni-tur, ^Vmabllluft;PrincipeacDomino, DominoPri-dcrico,Comité Vvirtembergico amp;nbsp;Montpelgar-tenfi amp;c. Domino noftro clcmentifsimo, ad petitions Gallorum exulum,Colloquium inter D.lacobum Andrcæjamp;D.Theodorum Bezam piozelo, amp;con-cordiæ Chriftianxftudio inftitutum effet: in ptæCen-tia ipfius Celf, ôc exulum Gallorum præcipuorum, familiariter amp;nbsp;placide i. de Coena Domini :2. de per-fonaChrifti: s.dcTemplorum reformationeamp;lma-ginibus: 4. de Baptifmo : 5. dePiædcftinationç col-locutifunt. Vtrinque autem ab initio proteftati font Theologi, fe vt priuatos agerc, quæ agerent, nullo cum cuiufquam Ècclefiæ præiudicio.

Etfi autem in quinto Articulo (qui eft de Templis amp;lmaginibus)vtriusque partis Theolcgi ita conlèn-ferunt,vt res illas,de quibus agitur,adiaphoras effe cé-ferentimodo omnia ad Ecclefiæ ædificationem , amp;nbsp;Idololatriæ prohibitioncm dirigantur; tarnen de qua-

tucrreliquisarticulis, hoc qiiidcni tempore confen-fits fieri non potuit.nifi in paucis capitibus, dequibus iaminde aborigine iftarum controuerfiarumjnulfa fuit inter vtramque partem difeeptatio.

Vrriuique autem partis Theologi in prædidisar-ticulis nituntur ijs fundamentis, quæ in ipforum fcri-ptisinuicem exhibitis,comprehcnduntur,nequeab ijsrcccdunt. Promittunt tarnen,fc id operamdata-ros,vt nihil in ipfis defiderari mcrito poflit,quódqni-dem ad piam pacem, Deoque gratam concordiaai (falua tarnen Dei gloria,cœlcfti veritate, amp;nbsp;falureEe clefiæ) faccrc poßit. Et quia ea, quæ in Colloqiiio vtrinquedidafunt,nonànotarijsfuntcxcepta;itaqj quæ funt ab vtraque parte annotata, nolumu^ai^rM f .• V.' t- yllam_yinbjc au^riticanyauthoritatem Protoeolli habere.

QVód verbad Protocollumattinct,cuiusinliteris recefliis Colloqiiij, vt vocant,fitmcrio ,ficfe res habet. Vt liberior collatio effet,neq; vlla pars ad certa Verba adftringeretur,aut captiosè, vt interdum in di-fputationibus fieri folet,præfcrtim vbi affeûus domi-nantur,vtrinqueageretur, abinitioColloquijconfti-tutum fuit,ne à Notariés certis conftitutis, vtriufquc partisdiftaexciperentur, fed liberum effet omnibus amp;fingulis,etiam auditoribus.quævellent, annotate. , nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Lucius, concionatorMontpelgartenfis,quæcalamo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ 'r

confequipoterant,annotarunt. Eadcm libertas et-iam illis,qui ex parte D.Bczæ eranr.relida eft. Magno autem ftudio amp;nbsp;folicitudine petierunt Geneuenfes ThcologicumBernenfi,ne vllam vim amp;authorita-tem authenticam Protocollbquæ vtrinque in Collo-quio annotata funt, haberent. Etfi verb Thcologi Vvirtembergici mirabantur , cur tanto ftudio hoc agerent ôcquærerent: (ipfi enimin nullo diferimine pofuerunt,quæ vtrinqueannotata effent, vt qui fem-per parati fint, ad reddendam rattonem de omnibus amp;fingulis,qua: ex parte ipforum in Colloquio,in fin-gulis congreffibus,amp; de omnibus articulis dida funt) non taftien ægrcconfenfcrunt, quoniam ab initio ita conuentum erat. Vtriufque autem partis fententiam, candide in hac defcriptionc annotatam, neque quic quam mala fide, aut calumniose vel huic vel alteri partitributum effetnon modbauditores omnes, qui Collo’quio frequentes adfuerut, amp;nbsp;collocutores magna animiintentioneaudiuerunt, inprimis verb Illu- • ftrifliPrinceps,Comes Fridericus. Sed icriptaquoquc

s 66 Colloquium Momf eigart enfe, Vtriufquc partis, proprijs manibus de finguUsa^tiC*^“ liscöfirtnata. Qnemadmodumctiamlibri,quidchiS controucrfis arnculis cxtant,ab vtriufq; partis Theo-logis in lucem editi,teftabuntnr.

vakdiftio D. Bezx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vibtts omnibits ptrA^l'is, îllufirififi.erincipe, Comité Fri-

fndiofaft^ ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^dertco cum ConfiliArijS,^ auUcis Minifiris,AdhucprA‘

fiente, D.Be^,D Jacobume^D. Ofiandrum Alloquitur, eif-. dentquo^ue,cumcollegis,'valedieiuras. VbidenuodefitiA'vo-~ luntAte (fi Animo teftifiicAtur, epuodfludiopAcis ^'veritAttS P adhanc collationem Accejfirit. ^lapropter fibi plurimUTU dolere,qubdpax nbsp;nbsp;concordia in controller fis Articults cen-

fiitui non pot er it. Se Autem propt er ca de concordia in contra-uerfits Articultsfiaciendanonprorfius defier are. PoJleaqMm enim nunc fëinuicem audierint, utrinquedetotonegocioin

timoreDominidiligenter cogitAturos. Ipfosquo^ueDomi-numinuocaturosj'vt oculos 'vtrin^a^eriatjCtwentesillff’ minet, t't 'vtrapars erret, in viAm redeAt, fè doceriptiii-tur À Spiritu Domini Interim ver'o donee hoc fi At ,ro^i(h •vtrinqueAh acerh 'is(criptis AhflineAtur, donee Dominuifi-tern lArgitu^fuerit. D,Holder o efi- reliquis Theo logis JAlutem die Ant :BezAmeùmfiins Ijmmifl'ts pro frAtrihus Agnofiint, efi- dexterous fir At emit Atis ipfisporrigereuelint. Se Tjicifiint Oper Am daturas, vt intelligant, concordiam pAcem ipfis eordi ejfi.

KefponfioD lacobi, nbsp;nbsp;Panter de fuo,amp; Cc llegæ fui animo ac voluntate vicifsim

jedituonwaD.^Bc-^ tcftifiCaturdpfis amorcm piæ, fanâ:æ,amp; Deo graræconcor-m. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diænunqiumdefuiire,nequeetiain vnquainperDeigrati-

Colloquium Mompeigartenfi, amdefuturiim.Ideonon triinusipfis,quàmBezæ amp;fratri-bus eius ex animo dolere, quod in hac collatione placida amp;nbsp;familiatidecontroucrfisarticulis confenfus faélnsnonfit. Nequepecipfos fl:ctifl’e,quo minùs fieret,cùm prolixè tefti-ficatifint, fe fimplici verbo Domini, omifTa omni huma-naglofla, adhærere. Idem fi ipfi facerent, iam iam ,pia, fanâa, Dcoque grata concordia conftituta effet.

Neque aliam ad hanc conftituendam viam eflc,quàm vt humanas fuas opiniones abijciant : intelleélum fuum, inhis Myfierijs, in obfequium Chrifti captiuum ducant, amp;fe fimplicitate fidei, verbo Domini fubijciant. Et cùm in collatione inftituta probè intellexerint, quæ ipforum fententia de fingulis articuliscontrouerfisfit; amp;quöder-rotesjquos D. Beza in fuis fcriptis publicis illis obiece-rit, minimè doceant aut defendant, fed eos in omnibus amp;nbsp;fingulis controuerfis articulis apertè damnent amp;nbsp;dete-ftentur, quo nomine tarnen pafsim apud exteras Eccle-fiasjfed falso, tradudi fint, cognita nunc amp;nbsp;demonftra-taeorum innocentia, ipfosquoquede pia concordia non-dum defperafie ; de quibus omnibus, vt D. Beza cum fuis fratribus amp;nbsp;collegia diligenter cogitet, ipfos ro-gare.

Veile etiam fe , fuosque pro eis Dominum diligenter orare, vt illis oculos aperiat, amp;nbsp;fuo fando Spiritu mentes illuminer, vt veritatem videre, amp;nbsp;fe illi fubijeere pofsint.

VtautemilHsdexteram fraternitatispræbeant:nôigno-rareillos, quàm horribilium errorum , amp;nbsp;teterrimarum vZ-hærcfcon in fuis fcriptis coram Ecclefia ipfos reos ege- lt;•quot; tint. Ideôque fe mirari , quomodo eos pro fratribus agnofeere pofsint aut velint ? aut eorum fraternitatem expetant, fi pro talibus agnofeant, qui damnatashærefes ab Or-

ab Oreo rcuocentjamp;Ecclefiæ Dei obtrudant. Contràvero, in quibuSjamp;r quàm tetris erroribus ipfi verfentur,haccol-lationeeisdemonftratum ede. In quibus cùm adhucper-feuerent;ipros intelligere,quôd eos pro fratribusagnofee-renonpofsint. Ideoqueminùs etiam ægrè hturos.quôd dextram fraternitatis illis non præbeant. Acerbaferiptafi-bi etiam minimè probarijteftantiir. Errores autein refu-tandos efle, iplbs quoque non ignorare. Datiiros autem operam,fi ad feriptionem denuô peruentum fuerit, vt illo' rummanfuetudo,amp;lenitas,quantum{àluaveritatc,amp;glo-ria Dei fieri pofsit, omnibus innotefeat. Ipfisque omnia humanitatis officia,quæ non femel tantùm in Vvirtember-gicis Tlieologis,quemadmodum ipforum Ecclefiç quoque inPrincipibus Vvirtembergicis experts fint,amp;pra:dicaue-rint,prgftituros;amp; hoc nomineetiam haudgrauatimdexte-rashumanitatisporreâuros.

dexter asfrAternitatls nobisforrigere recufatis, àquot; nos pro fr/itribtss agnofeerenon 'vultis^ amicitU dexterss etiAm nota.

negocio comtnunicationis Sc Froteftationis Galloiutn exulum, Mompelgaiti poft habitum Colloquium, aftumfit.

SetierantD. Beza, eiusqueCollegae, inLibello fupplice, (quihis aétis infertus cft) inter alia, hoc etiâ; vtliccret fuæ Confefsionis fratribus,fuam Cô-fefsionem, finevlloalterius præiudicio,retinenti-6us,facramCœnam ex aliorummanibuspercipe-re, amp;nbsp;ita mutuam fratcrnitatem colere ac teftari. Ad hanc vero fupplicislibelli parte, Illuftrifsimus Princeps ac Dominus, Do-niinus Fridericus, Cornes V virtembcrgicus,amp; Mompelgarten-fis, amp;c. antequam Colloquium finiretur, nondum refponderat. Cùm autem abfoluta collocutîone D .Beza eiusq; C ollegæ, iam abitumpararent,amp;in hofpitio ad iter accingerentur,interim-que Refponfum ab llluftrifsifsimo Principe flagitarent: Celfitas eiusdecretum fuum,fupcr eare,illis inhofpitium mifit. Erat iddecretum ei nondifsimile, quod antea circa feftum Natalis Chrifti Gallis dederatinfuæ Cclf. eiusque Confiliariorum atq; aulicorum praefentia : Idque data voce Superattendentis Mom-pelgartcnfis promulgatum,poftea etiam fcripto ipfis exhibitum fuit.Cuiusfcntentiampriùsrecitabimus:Deindealterum,quod D. Bezae eiusq; Collegis datum eft,fubijciemus. Sic autem habet primum llluftrifsimi Principis Decretum.

YOßquamMmißri 8ccleßarum Mompel' garten/iumJUußrißimumTrincipemJuum T)ommum)Tgt;ominum Fridericum, Comitem

Gallic« Eeclefiæ tri- JJ bP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;!-gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 1- t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z' I

busM.nittrls feti- de boe ùcrtpto certtoreredaiaerutnUiu^ tuin Gallorum ex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t i t t-

l) In eoSetiptope- ptudo hoe aedit reßonßm : quot;Dehere Hlisfignt* tierantGalliiVtfub C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n-

blieèplus Jatisproßet: s^b ^Aftcommwüf eare 'velmt gratos ipfos fore :ßn minus,pojß

ftantiiamp;»fu Coens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, rquot; ‘ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 r

D.mini. am concionem acceJjHriisexcluJum^Atiii in zArce^xy !DecemhriSi^nnO)^c,^*),

ßfD Libellum fiipplieem T)omini ^e^^ amp;nbsp;Coüegarum eins, quopetunt, vt lieeat

Confeßionis fratribus ,ßam Confeßionemßn^^ alteriuspr^eiudicio retinentibus faeram Cœn^i Ex ALioRrAs c^ïANiRrs pereipere : refont detfüufirißtmus ^r inceps ac 7)ominus, minus Fridericus^Gomes Uvirtembergict^

Mompelgartenfis) etc. extare fuhliccfra Celß CONFESSIOT^EM ET O R D IN A TI O N EM

1 n • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gallis pennittere,

^ccie ta ticam: si sectndtm p / J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rat pcrmiuum : ficttC

jeßionem amp;■ ordtnationem adficram Domini C(£nam accederevelmt^eaq^e reßntentiam fraMintfiro Scclefi^e Mompelgartenfis ape^ dire voluerintyrepalfam non pajjuros. (îyddiHm Mompelgarti) Martijn, lt;iAnno %6.

Poft hoc Decretum promulgatiim , prima die Aprilis,quæ fuit Veneris,antc Pafchatis Feftiim,cùm iam vtriufqiie partis Legatiabijflent:Miniftri quidam Gallicarum Ecclefiarum(qui busvnacumalijs Exulibus Gallis Mompelgarti hofpitium co-ceflum fuerat) ampliùs inftant,amp;:petunt, vt decreto Principis faltemhæc claufula addatur: Gallos communicando,interim fuam Confefsione nolle condemnare. Et, fi obtineri non pofsic apudllluftrifsimum Principem,vthæc decreto fcripto inferan-turiorare fe,vtMinifter Ecclefiæ Mompelgartenfis hæc verba publice infuggeftucorapopulo,autadaltareftans,recitet.Qua certeinre, iftiGalliciMiniftrinon obfecuti funtD. Bezæcon-filio, qui dudum Gallis exulibus fcripferat, ne vfpiam Mompel-gartenfem Ecclefiain offenderent : fed abfq; multa difputatione illiccommunicarent. Vtautem exulantiumMiniftrorumGal-licoru petitio iniqua eratdta nihil prorfus impetrare potuerunt, tametfi apud Superattendentem Mompelgartenfem etiam inté-peftanoâeinftarent.Abeo.n.hocrefponfunntulerunt:Illuftrifi-fimûPfincipcmveile, vtfemel datum amp;nbsp;fubfcriptum mandatu flnâèobferuetur,amp;neadpilumquidem ab eorecedatur. Hoc refponfoaccepto, vnus ex Miniftris illis Gallicis fequenti die

Sabbathi manè cum aliquot Gallisjcx vrbeabijt,alibi fuæ Con-fefsiouis homines quærens, cum quibus communicaret.

Reliqui vero Galli cxulesjqui Mompelgarti remanferant, Mi* niftros Ecclefiae huius Gallicos ad le vocaruntubiq; Dominus de Nota fimpiicem Sc Vefiuezfqui menfæD.Bezæ,in Colloquioaflederat, amp;nbsp;diligcQ-tifsimè aufcultaucrat)in hanc fentétiam Miniftros GallicosEc-clefiæ Mompelgartenfis alloquitur: Sefuosq; Gallos cum ium-mo affeftu atq; defiderio cupere vna cum Ecclefia Mompelgar-tenfi communicare: amp;petere,neab communione facræCœnas t. L‘A. nbsp;nbsp;. excluderentur, neq; pro extraneis ab Ecclefia Chriftihaberen-

3 if vs'tl-'/ AdhuncfermonemrelponderevoluitGallicusEcclefisMi-niftef,IXRichardusDinotus:(quem interea Dominus exhac Hxcveiba.qusvi- vitaeuocauit)'lédinterfatus cftpercgrinus quidam exulum Mi-dentiir proteftatio- nifter,amp;dixit:Dominum de Vcfincz non reâè amp;omninomen-nem in fe continere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Domitiorum Gallotum declaraiTefipfos enim petere,vt svb

audita quidelnlunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r/ nbsp;nbsp;nbsp;• •

à Galileis Minifttis, svA CONFESSIO N Eadcoinmumonem Cœnæ Dominica aa-rcdnonrecepta.aut rnitterentut.

apptobata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huic relponditD.RichardusDinotus,ncminem haâcnusab

Ecclefia Gallica Mompelgartenfi exclufum fuifle : fiuc Geneua, fine aliunde Mompelgartum veniflet : dummodo, auditisprius amp;approbatis ipforum concionibus, fefe ad fumptionem facrï Cœnæ obtulifl'eticur ergo nunc Gallos exulesexcluderét,quorum iam antea multi cum ipfis communicafl'ent? Ncque enim fc dubitare,quin Galli exules, ex fuis atq; Collega: fui multis con-cionibuSjfimplicemnoftrarum Ecclefiarum Confefsionem fans intellexilTentiquam etiam copiofiùs ipfis cognolcereliceat exConfefsione Auguftana,eiusq; Apologia, amp;nbsp;ex DucisChri-ftophori Vvirtembergici Confefsione,quæ ConcilioTridenti-ReuocatifuntGalli «Ofuitoblata;itemcxconcordiaD.Luthcri,amp;D.Buccri,An-exuies ad confeflio- no amp;C.3 6.Vvittembcrgæ faétaià qua pia Confelsione,neq;ipfegt; c'eTmanicf^m™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Collcga reccderc pofsit:propterea,quôd ea verbo Dei

quæcertè plurimum conformis,atq; ill eo bené fit fundata. Quæ verb pafsim contra àGallica diferepat. jHam Confcfsionem Ipargaiitur, mctas elle calumnias,menda' cia,amp; manifeftilsimas falfitates.

Ad hæc quidam lurifconfultus Gallicus(qui antea fæpein Ecclefia Mompelgartenfi Coenam Domini fumpferat) vnâcûalijs exuli-

exülibusïnterfatusrefpódit: Si MiniftrorumEcclcfi« Mompel- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

gartenfisConfefsionemamp;cócionesimprobarent, nequaquam petiturosfuifle,vtliceret cum ipfis communicare. Interim tarne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

fe non polïe Gallicam fuam Cófefsionem repudiate,amp; alias (vel *nregnoGalliævelalibi)Ecclefiascondemnare. Cui refpondit I^Richardus Dinotus:Neq; fe,neq; fuos Collegas vnquam vllas Reüè diftinxitoino-Chrifti Ecclefiascondemnafle:quin potius femper de omnibus, wonew opV Quam optimè fperare.Non tarnen fedifsimulare poffe,(fi verum niones,quis inanun uteri velit) quod Confefsio Gallorum,præcipuèin 38.articulo, jefèndunquot; admodumfitambiguaamp;infufficiens: cùm non intelligi pofsit, enimpicbs punores qui nam fintilli Sacramétarij, quorû Confefsio mentioné facit. Ï*buamp;“coidl7acet-

AdhæcFloretus Gallorum exulum Minifter,refpondens,am- dotes. biguitatemillamGallicæ Confefsionisadhunc modum cxpli-cat:per Sacramentarios intelligi eos, qui fie reijeerent figna, vt dicerent,illae{renuda,NBc conivncta cvm illis re-6VS, QVAs siGNiFic ANTzcùmtamenlefus Chriftus dixe-tit:Hoceft corpus meumiHiceft fanguis meus. Hîc bonus ille RichardusDinotus(ex candore fuo iudicans de Flore to) Luthe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo æuen-

unumfe audiretatus, refpondit: Quid ergo amplius reftaret, tcs:nontamcnca-gt; Gallosq; exules impediret, (quandoquidemfic fentirent) quo demfenden«». luinùs cum cæteris lidelibus ad Ccenam Domini accederent?

PofteaFloretus Richardi Collegam Samuelem Cucuellû Gallic« Mompelgartenfis Ecclefiæ Miniftrum,compellans interro-gauit ; an haberet, quod Collegæ fui diétis côtradiceret? Refpô-dit Samuehfc nihil quidem habere-.Valde tarnen mirari, quid fi-bivellent,quôdtotieshæcreiterarét,svB GALLIC A nostra Confession E?An ConfefsioMompelgartenGsEcclefiæ ipfis uon probaretur? amp;,an illam condemnarent?

Statim autem exeufauit fe amp;nbsp;fuos Floretus,ne viderentur Cô-fefsionemMompelgartenfem damnare;amp; illiuslurifconfulci(de quo fuprà diximus) fententiam repetens, dixit:Non cuperemus vobifeum communicate, fi non veftram Confcfsionem appro- Audis ««umm-baremus.Nobistamen(inquitFlorctus)fitiniuria,dum infimu-.Aetanam confef-laniur,quafi euacuaremus Sacramenta : fit miter enim tenemus, p^XTMusXiftt quôd panis amp;nbsp;vinum non fint folùm figna, fed instrvmenta, aitei Minift« Per qvaE VERVM CORPVS et SANGVIS CHRISTI OI- pe^ga’îtocum (Uis'”' stribvvntvr.InterimYetô(aitFloretus)conltat,te,Samue- difeefletat.

lem Cucuellum.fxpius pro concione Tranflubftannationent, Confubftantiationem , Vbiquitatem, 8c extenfionem localem corporis Chrifti, reiecifle: anadhuCjCucnelle.inhacperfiftis fententia? Ad hxc Samuel Cucuellusaflenfit.

Tandem quæfitû fuit ex Miniftrisillisduobus GallicisMom-pelgartenfibus:an quibufdam GalIiSjCœnâDominiiuxtaipfo-rii modum amp;nbsp;formam exhibere vellen t:vt videlicer, pané in m-nus,amp;nóinos,illis porrigerent? Ad hæc Samuel Cucuellusre-fpondinNihil poflein ipforum gratiamjn ritu adminiftrationis. Cœnx Dominicæ,mutari:facilèenim fieri pofl'e, vtfimplexpo' pulus ex ea mutatione offenderetur.Inftabant quide Galli fiiper ea re ampliùs:fed cùm nihil impetrarent,acquieuerunt, fuumq; animum declararunt,quôd ea ceremonia ipfos non effet impe-ditura,quô minus ad Cœnam Domini accederent.

Cùm aût Mi o id ri Mompelgartenfes iam difcefsiffcnt, eariiq; omnium,quæ poftea à Gallis fada funt,prorfus ignari eflent:(i« quod fuperftes Minifter, Samuel Cucnellus , fandè affirmât)' Galli clam, vocatis Notaries amp;nbsp;aliquibus ciuibus Mompelgarté' flbus Jnftrumentû quoddam erigunt,tali ('fcilicet)candore Sc fide, vtllluft.Princepsac Dominus,Dominus Fndericus, Comes Vvirtembergicus 8c Mompelgartenfis, 8cc. grauifsimas iuftifsi-masq;caufashabuerit,curillifnftrumento(inpræfationehuius opcris )omné fidem, authoritatem atq; valore derogaret amp;nbsp;de-traheret. Eredu cnim fuit illud no modo abfentibusijs ,quoru prçfentia,reiipfiuscognitio,8fcôfenfusinprimis,requireb3tiir’ verum etiâtaliainfertafunt, quorum in præfèntia Miniftrorum Mompelgartenfium,autnulla prorfus fada fucratmentioiaut quæ nonfueruntipforum confenfuapprobata: quonomineln-ftrumentum à veritate rei geftæ multùm diftar.

Cùm aût Chriftusverifsimèdixerit: Nihil effeabfconditiiriTj , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod nóaliquando reueletur: non potuitetiam illudlnftrumé-

. tum,illegitime, 8c in detrimentfi veritatis eredum, diu latere.Et 9ii’‘ie‘^i^‘^‘^'*iflt;^enireuelationé,oecafionem prxbuitvanifsima f'c lx nbsp;nbsp;fuapublicata Epiftolajfidkius illeEufebius Schönbergius,quî

eins Inftrumenti primus nïêhtiöné fecit,idq;fuo iudicioprqd-dit. Leéta.n.illa Epiftola, ij, quibus abfentePrincipeFriderico, guberaaçuUReipub.ÇQmmiflàçrant,magna diligcntiaamp;igt;^^^

ftrîa tandem illius occulte ereâi Inftrumenti copias naftifunt. Quodcùm redeunti Illuftrifsimo Principi exhibuiflent,ipfius Celfitudo rem tam iniquam.clandeftinam, temerariam, amp;: non bona fide adam,grauitcr molefteq; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper ea vehementet

commotuseft.Neqjvero author illius Inftrumétiimpunèiftam fuam temcritatem 8c malitiam tulilTet, nili mors eum ante redi-tum Principis rebus humanis exemiflet.

Hasc oinnia Illuftrifsimus Princeps Fridericus in lucem einit-tendaiudicauit:vtpublicu teftimonium veritatis, de Aftis Col-loquij Mompelgajtenfis, adomnem pofteritatem extaret:vtva-nitas illius Schonbergianæ Epiftola:(in qua pluraferè funt men-dacia,quàm lineæ)toti orbi innotcfceret:deniq;, vt Celfitdpfius Perfonaabomnifalfaillaamp;finiftrafulpicione, quafi àpia,pura, atqueprimaillaincorrupta Auguftana Confefsione deflexcrit, vindicetur.Et quidem ipfius Celfitudo,horum Aélorum publi-cationcjveram óc firmam pacem Ecclefiarum(quf nó nifi in ipfius veritatis demonftratione fundata efle, 8c confiftere poteft) promouere,nonautem impedire ftuduit. Cui pio ftudio, vt Felix euentusrcfpondeat,vtq; per Spiritus fandivirtutemaducr-fæpartijoculi mentisaperiantur.vtveritatem calefteni agno-fcant,ament,atq; ampledantur,ipfius Celfitudo ardentibusvo-tisprecatur. Etvthuicetiam Appcndicifua Authoritasconfta-ret; ipfius Celfitudo,in publicum teftimonium veritatis, ei propria manu fubfcripfit. Aâum Mompelgarti in Arcc,die ii. Febr. AnnoChriftijijSy.

eft. ifi.S»crament»lu. ijy.j.peremn*»’**' i4amp;.4.menftu. 154.4.pro funt,fuic. zsj.ip.ftfta- jio.ii.Skn.menfut' ]44.6.àfi.ptoidera,i(left. }7«.i£.llinilisnotcnoiiiinibiu. sxo.pcnulL inftituti. S4i.pcnult.piore,rclt;l.