IOAN- RIVII

ATTHENDORIENSIS DE INSTAVRATA RENOVA ta'ccve DOCTRINA ECCLESl AST ICA LIBELLVS.

Ad niuQrcm 8gt;C cgregium Pn’ndpem M A V R1 c IV M, Hennerichi Fgt;

L I P S I AE

APVD NICOLAVM ANNO

JM, Df XLI«

V AR VA ^uiJemcfàteûr)nim(^,amp;uulgt(ridpenè Vix^ tuo Princeps dignafauore damuf»

Verùm fî nuOo alio tibi nomme,faUein Argumento ipfo perplttciturd putcin.

Si inodô notit inihi fdti(5 çx per/fgt;edd uoluntM Efl tui, ß uerte rcUigionis amor, Qtiôdfigr^tatibi (tud quod bonitiu ntihi ß^ondct) Cognoro PrMiccp! (criptd fuiffè mcd^

Idm mihi idm certè ftimulos ddmoucrîs dcres

Jngenio cdlcar fubdideriiq; meo

Aldiord dd ddndum' coitdttti tdlid dudtm

Si modo diu'mum numen ddcfje uolot.

Se J «e djftriilum curis grduioribui ipfe Dctinedm nugis mpedidtnîii mois^

Sdluiugt;zr incolumis niudf ctdrißme Princept Et uincM Pylij feculd multd fenis.

Mllvstri*«

PRINCIPI AC DOMINO tgt;, MAVRICIO DVCI SAXONIAE, Sgt;^Ct IllufthflïmiPrincipis Hennenchi F* 10AN» Rivivs Attheiv donenfis s, d.

N TIBI, PRINCEPS OPTlÿ me,de renoudtä doBrina Ecclepaflicd

perexiguu/m quidemfed agentem md^ gnii de rebus libelliem.Ndm quid pla^ riO; büßet Eudngelij ßc pldne dgunti

t nulltK un(jiidm extiterit in Eccle^ fid ciror,Ç^ quäfi nibil ddutilitatem mortdlium ättulerit bac inPdurdtd docbrindfru8wi,uifum mthi efi, cludnto in errors uerfentur,breuiier hic oßendere. Ne iiero,jie mc Lii-^ ihtriüm ip[um profinus defendendum fujcept/p pu'/ tent. Ndtn nec primin ille (Riadern, necfoliK, reßituendce dnticpiu/m inßdtam doBrina Eudngelica idmpridem aiifi tor extitit'etidmß nnno necpic pliird co uiro,ncclue meliord ffraßitit.Ac fi qiu'd die ußpidm eirduit ( quod nec nouu/in certe cuiqud)n,nec.miru/m dccidere oportebdt )ß quid tdogt; men errduit, tuhd id quidem dd cdufdm noßrdm. Neque aero me pdirociniiim ew uirifufcipere e^ necefe, qui quii» A ij dem

EPISTOLA DEDICATORIA,

dentßiäm Jpfe agere cäitßfm uniK omnîunn poteß optime* neelue dlienäm pr^eßdre culpdm aquiinn ejje exißtmdn^ diwjî e^.Qiiidmultis?Si£[uidhdbent, (luoddded demum, (jiia hic breuiterfunt d nobts percurfd dtclue perßrtSd, re^ jpondédum putenf,pergrdtum mihifeceri/itt,fi im medium dfferdnL Ego neminem mcrtdbumfiqudr dutoremjed illwn demumjCjuem coelitiK emijßd uoce PATER aiidi riiußit^ Cullis in ßntentid tdmen inferpretdndd ßqutd forte erroCcpuemddmodum (^uidem errdrepoßum) corrigi lt;^bgt; ijs, optime Princepf,Q^db errore deduct, mdgnopcre

uelim^ Bene udle, Prmcepe indyte^me (utßdcfi)tibi commenddtum hdbe^ Lipfia Noms Mdrt'ij

Anno

M. D. XLT

loän^

IOAN' RIVII

ATTHENDORIENSIS

DE RENOVATA D O CT RI.

NA ECCLESIASTICA LIBELLVS

Ad lllujlrem Prindpem Maundum Hetmenchi

^VOTIES FORTE IN MEMO#quot; ham re3eo,Phnceps,qugfueht

I per tot retro fecula mortalium jUn rebus ad fakitem fpedantii? i| bus,CLim primisqjfcitu neceiïa^

’ riis,i2norâtia èC cæcitas, quæ'cp in omnium animis offuia cal/go,toties immen;

fam Dei Opt.Max.bonitatem amp;nbsp;clementiam.

uereep paternam erga nos cbahtatem admirari fubifqui quidem nobis,cum nec opinantibus plane,turn nihil tale unquam net^ promeritis nec fperare auGs, ubi quorundam prius illui» ftraGethominum piorum mentes,perep hos cœteris deinde quaG facem praetuliGet praclu^ xiGet'q5,coru(cam repente Euangelrj Gii lucem, quaG ablatum terris folem reddidittQuis enim A iq nefciq,

DE KENOVA TA

nefcit,quàm denfis antchacignorantiæ 8^ crro' rum tenebn's fuerit circunfuius orbis quanta dodrinæ Chriftianæ ofFufà nox,per eos maxi7 mè,qui' quum adhibere lumen ei debcrent,ob^ (curitatem m^is attulerunt,ac rebus interdum per fèilluftriflimi's tenebras quafdam obduxe^ runt^Sedenim ut animalia quædam clan'flîgt; mum hoc iucundifîimuinq? fyden's diurni lu^ men intucri nequeunt, fie hodie quidam ( heu cæciratem mentis ) illam denuo fingulari Del benefido nuper exortam Euangclicæ doólri^ næ lucem,afpicere halludnantibus oculis ferre’ que nullo modo poiTunu Quum interim ho^ mines pi%religionis'qj ucræ ftudiofi, maximas Deo de hac tanta erga humanum genus bene^ ficentia amp;nbsp;immenfa charitate,gratias femper agant.Id'que meritifiîmo illi quidem* Ingratitu do nanc^ eft maxima,atlt;^ adeo potius execran daquædamimpietas^nonagnofcere hanc tam eximiam munificentiam,8ô taie tantum'quc nu minis aEternibenefidum,quo nullum ego un^ quam maius melius'ue terris dari potuiiTc iudi; co,quod'que pia grata'que femper commemo# rationeprædicandum,amp; omnibus modisam# plificandum^efferendum'que meritis laudibus, aegra

doctrina ecclesiastica»

ac gratiHimis animis profèquendum lurc erat» Quia uero identidem ex nobis, quidâredeun^ tis priftinuin in (latum Euangclq hoftes, quæ# rere inßilunt,quid tandem orbi hæc inftaurata doiflrina commodi bonii^p tulerit,ui(um mihi eft faciundum ut quam breuiflime planifli# mecp poftem^hoc totum illis explicarem,ac co^ fiderandum quafi ante oeulos ponerem. Neeg uero altius omnia repetam, ac fi qua practerita forfan â nobis(ut funt plæracp)uidebuntur, ea non magis hic prætermifta e(fè,quàm confulto relilt;fta,in noftrum'quede (uperftitione ueteri librum refcruata, fibi quifque perfuadeatue^ lim.

Ergo ex bac renouata nupcr dolt;ftrina,cuin alia (ànè plæraqj multis ignorata (eculis, turn hoc quoque didicimus (ut hincpotifilmum or diar)nô cxterno cultu necamidlus obfoleti for dibus uerè Chriftianû effîci,non peruigilqs aut inedtjjs^non præfcriptis ab homine uiuendi legi bus,non cerimonqs deni'quereperris queâ noi bifîpfis Dei colendi ritibus, ita ut falfb plaerifcjf perfuafum antehac fuit »Qua re ergotandem^ Fideuera ac fÿncæra,per'que charitatem(ut Apoftolus inquit ) efficad,

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hinc

DE RE N O VA TA

Hinc didicimus quum ex openbus !egis di uinæ iuftus fit'apud Deum nemo,multo profc dó minus ê Régula quenquam Francifci, ubi de fide in Chriftum mentio nulla, afiêquuturu iuftitiam eflé»Quanta ergo dementia, quanta animi cgcitas,negledo propemodum Chrifto, plus humanis thbuere præicriptis,quàm Euan gelioacChriftipræceptis» Id nationem fecifïê Monachorum,tot cultus teftantur, tot Ordi; num genera, tot cerimoniæ,tot ritus quæ funt inftituta bac opinione cunda, quod ualerc ad conciliandam per ipia Dei gratiam, impetrâ dam ueniam delidorum, crederenturJgnora^ bant enim miièri,aut certè propter ofFufam menti caliginem cernere,ac cogitando remini^ fcihaud poterant,hominem per ieipfumne^ quaquam,neque propter mérita fua amp;nbsp;operu dignitatem,ied per miiéricordiâ propter Chri; ftum gratis remifliôem peccatorum coniêqui, iuftû cenièri, â peccato,morte,gehenna libera; ri,accipere ialutem,æterna deniçp uita donari, Hæc dodrina fidei iuftitiæcp Chriftianae, heu quotièculis fuerat uel obliuione mortalium fê; pulta atque obruta,uel innumerabilibus penc fuperftitionum erroribus contaminata,uel op;

prefla

DOCTRINA ECCLESIASTICA.

prefla pem’tus atcç extinda ♦ At hodie ( gfZtia Ghrifto ) afliduè ea iiuigi auribus inculcatur, per eamq? nunc öó Dei gloria iIIuftratur,8C be neficiumChriftiagnofcitur,ÔC confcientijs at^ que animis imbeciilibus coniulitur,amp; iuperftif tionum errores tolluntun Etenim iampridem mortales non Deo ipfi,nec filio Dei redempto riep Ghrifto,(èd operum iüorum dignitati, me ritis uirtutibuscp fuis, ialutem acceptam fere# bant.Et in illis confeientiæ angoribus, quoties perlegem terrere Diabolus, obijcerepecca# turn, admifla per omnem uitam fcelera flagi tia'queinftitiflet,atqueita iram iudiciumep Dei,amp;inferorumcruciatusad memoriam re^ iiocare, propè ad deipcrationem èC difFiden# tiam de falute fua, miièri adigebantur morta# ïeSfNeque enim didicerant, neque unde diice# rent erat,appræhendendum fide eiïê talibus in rebus unum lefum Chriftum crucifixum, uira iuftitiam(pnoftram,aduocatum patronum' noftrum in c oei is, cuius fiducia unius ac miièri# ' cordiagratuita niterentur atque confiderent» Hacc una enim firma certa'qj eft eoniblatio con fcientiæ,cum in uarfjs atque innumerabilibus serumnis amp;nbsp;afflidionibusuitæ, tum in pericu#

B Io atque

DE R E N O V A T A lû atque agone ipfo mortis, nihil addubitare, quin propter Chriftum redpiamur in gratiam patris,quin Deum patrem Chriftus, faeroian# amp;i corporis (ui uilt;flima,ex offcnio irato pro pitiûplacatumc^nobis reddiderit,quin idem landliÆmi fanguinis iui lauacro,peccata omnia credentiuminipiumabluerit ac purgarit. ÄW que hæc demum fides iram placat Dei, ha?c ue/^ reiuftum effiat*non opera meritacp noftra, quantumuis ilia quidcm in ipeciem honefta atgt; que pia» Etenim quamuis opera quis externa ciuilia'cp præftet,non furetur,non occidat,non alia denique in Ce flagitia fcelera'que ulla admit/ tat,immundum tarnen femper cor eft,ac impu/ ris cuiufcunque generis aftedionibus inquina/ turn amp;nbsp;contaminatum nec aut metuit fan's amatjue Deum,aut fiduciam in eo penitus omi nem collocanSed pergamus porro,

Hine didicimus, iaminde ab ipfis mundi primordijs Euangelium iemper extitiiïe, hoc eft,diuinitus reuelatam promiflam'que peccai torum condonationem,ex2ratuita miiericor/ diaDei,propter Chriftum»

Hine didicimus,credentibus fi quid fuerit peecati reliquum ( ut efle confitendum eft ) id non

DOCtRlNA E C CL E SIA S TI C A.

non ôbicdari 8C imputan’ cis,fed propter Cbri ftum condonarf Hine didiciinus,qLiamii!S exi giuideamusin(cripturis opera bona,fuis tagt; men neminem efficere uiribus poHe quod prsc cipitur,ied fupplere de fuo bonitatemac beni:^ gnitatem erga nos Chrifti quod uiribus no# ftris deeft, Qiiocirca nee mentis adlionibus noftris accepta ferenda eftremiflio peccatoru, fed uni miiericordisc Dei,per fiduciam erga re; demptorem Chriftum ♦

Hine didicimus,n5 tarn externam rituum humanorum obieruationem requirere Deum, quam intcriores illos ac reconditos motus cor# diSjUelut fidem cumprimis,inuocationem, pa# tientiam,timorem,gratiarum aifiionem, hu; iuicemodi alios» Etquamuis iuam mereantur externi cultus 8^ officia ciuilia laudem,his ta# men efle omnibus anteferendum ilium interio# remcultumDei,conftantem fiduciam miferi# cordiæininuocatione,fpem certam explora# tam'cp auxilq diuini in cuiufep modi periculis et tentationibus,amp; ærumnis laboribus'q^ uitae.

Hincdidicimus,pietatem ueram in rebus cfTe â Deo præccptis pofitam,non in earum by pocrifirerum, quels de nulla ufpiam dederit “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0 mandata

DE RENOVATA

mandata Deus» Vtfruftra fufpjciant atq? miV renturilla prodigiofâ quidam,ac Ce hominum oculi's uendi'tantia ÔC oftentantia opera, fimula tionempaupertans,ueftiuin (ordes,longa ÔÇ fiiperfti'tio(aieiuni’a,prolixas preces cantio; nés, (ulceptos ultro cruciatus ac laceranones corporis,atep id genus aliagt; Quum, fi uerc atq^ incorruptè ludicare uolumus, acceptiora Deo fint ilia communis uitæ officia, quàm hæc ab hominibus reperta atcß inftituta opéra bona» ' QpidcnimfÂ'n minus tàdem quilquamDeo ancillam placere credat, quum pauimentum uerrit,quum flernit leéfos,quumprandium parat,aut (èruum quum equos curat, quum 1 iigt; gna cædit, quum quid aliud munen's èé offi'? cfj (ui obit atep exequitur, quam aut legentem boras (uas (acrificum,aut prolixe orantem Mo nachum^Hcu, quàm deprauatè hodie iudica^ muStHypocriticam uitam magnifacimus, uere piorum opera penè pro nihilo habemus»

Hine didteimus, cerimonias in Ecclefia plærafc^ ad exemplum elTe Moiaicarum infti# tutas,has'cp ipfàs quoniam nullum prorfus ha^ bent ex uerbo iufTu'c^ Dei momentum atep pondus,aliud fere efle nihil,nifi leues nugas, 86 quaCdam

DOCTRINA ECCLESIASTICA.

quafdam pene fimias religionum ludaicarum, Èx rjfdem porro, quoniam plæræt^ fint cum ï'mpietate coniun(flæ,neceflanas fbluin efle red nendas,impias autem abrogandas* Cum'qt ob id demum repertæ in Ecclefia cerimoniæ fint, omnia ut-rite atqj ordine gerantur ac fiant ,iux tadodrinamPauli,nonefie ullo modo cre^ dendum, ueniam per eas peccatorum quetv quam impetrarc, 8lt; adipifci falutem neq? aut iuftitiam Chriftianam eas efle,aut uerd cultum diuinum,hoceft,eiu{cegcneris atlt;^ modi res, quasrequiratinhocDeus,utieo iple quafiho nore afficiatun

Hincdidicimus,uitam Chriftianam con; fiftere cum in uera fide erga Deum intus, tum in charitate erga proximum forisgt; Vt ualdc profedo' defipiant delyrent,qui fide charita teep neglcda,in externis quibufdam ritibus SiC obieruationibus legis, atc^ adeó potius in re; perds ab iè cultibus,in amidu,ieiuni')s, regulis, Ordinibus,in alrjs hoc genus nugis atcp ingt; cptqs Chriftianifini (ummam collocant, Nec^ cnim externis cerimonrjs Deus, led mente per (idem expurgata,per charitatem ad bene lent»; perdcalijs merendum expofita deledatur»

B iij Hine

DE REN O VATA

Hine dididmuSjdebere fuæ quenc^ îêruiA re uocattoni (^ut (cripturae confùetudinem loA quendi(eruem)ac nihil unquam fuiciperc fine certo mandate Deû Netç aut altcrius repræ# hendere genus inftitutumcp uitæ,3Ut niß quod ip(è fecerit,nihil re(flû putare. Qua in re quam grauiter quondam peccatum fit,quishodic nefdt^Suas cnim Monachi cerimonias, ab hoA minibuseprepertos atlt;^ inftitutos ritus,alioA rum offices uocationi fuæ ieruientium prsefeA runt atqjanteponunu Virgo Deo conlccrata fuum uitæinftitutum cum lancflius piumc^ ma gis,tum acceptius Deo efTe credit,quam matro næ coniugisjtidem iacrifici,propter horas illas ftias Canonicas(ut uocanQprophanis ièiè Ion gèpræftareceniènt» Quanto demum relt;^ius, magis'ep pietati religionic^ noftræ conientaneii fuerit,fi in eo quiiep uitæ genere, ad quod eft â Deo uocatus,fuum officium ftrenue faciat, ac jiecp alps interim feie præferat,nec aut cætcroA rum opera,quamuis in fpeciem u'Iia, defpicata J|iabeat,aut fua potiora eftê ducau Ne multa, fi in fuo quiicp ofïïcio,alf) alfjs inuicem per chariA latem mutuam iêruiant,id homine Ghriftiano dignius eife iudicandum eft, — ........' i

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hinc

DOCTRISJA ËCeLÈSI’AÉTICA,

Hinc di'dîcimus, unius opidi paftorem,' fiquidem rede munere Só offïdo fiio fungagt; tur,mulns antefcrendum effe monachis,quan^ cutnuis amp;nbsp;pi'am fortè,8lt; aufteram uitam agen# tibus.Nancphr ferè tranquillam remotain ab omni iadationc popular! uitam agût, fibicp demum non alijs uiuunt'ille paicendo lacra do drina grege dominico,ßlutem aliorum procu rat,amp;r in iuuando fcruandoq^ proximo labo# res afliduos fubit’quo eft in omni gencre Cbri ftianæ uirtutis fandius ac præftabilius nihil.

Hine didicimus,non tarn pie faccre princi pem,fi autMiflas aliquot fundet(ut ifti Gotthi Ioquuntur)autmonafterium nouum extruat, quam fi in deligendis Ecclefia? præfedis,domi nici'e^gregispaftoribus, operam omnem po# nat*

Hine didicimus,fi opera bona fiducia qua damadipilcendæiuftitiæfiant,iam peccata ea cfte’fin ad ufum ÔÔ neceflitatem proximi, pro#* pter'ep charitatem,iam mérita efle, atc^ itaacce# pta fib« gratae^ éàdem habere Deum,

Hine didicimus,crrare qui hoc confilio (a cultates ultro abrjeiant répudient lûas, quafi aut peroratiina ea re facianc Deo,aut hunc ran# quam

DB R! NO VATA

quam cultum (ui probet exigatcß Deus, ita uti plæricçolimfecerc;Sed earn demum probari Deo facultatum abiedionem,qu3cipfius ha^ beat mandatum DeûCuiufmodi (uerbi caufâ) eft,quum tyrannus forte, aut amittere facultas tes,aut defcifcerc ab Euangelio cogit. Hie nan que pia eft probanda'c]^ repudiatio facultatum propter liberam ÔC coftantem Euangelfj ipfius I profefti'onem Ob quam non facultates foliim Chriftus,uerdm etiam parentes, coniugem, li; beros, atq^ aded uitam ip(am, (i quid uita cbarius , deferere ac relinquere iubet , Er; go non Monachorum foldm eft abijeere (ua (qui maximus quondam error ) fed omnium prorfus Chriftifidem profitentium, quos hoc omneis eftê animo oportet,ut (î quid eiufeemo dipoftulet aut Dei gloria,aut animæ (àlus,( cundalibentcr fint pro derelidis habiturh i Hine didicimus, non debere quenquam, fibi ipfi ultro acceriere malum,fed aut immiflas ab Deo calamitates.aut iniurias ab homine ib latas,2cquo (emper animo perferre ac path

. Hinc.didicimus,elTeludaicum planeatcp hypocriticum,confidere meritis fuis * Chriftia;gt; nuw uerd, diffifum qfdem fiduciam cundam.

■W» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ponerc

DOCTRINA ECGLESl ASTICÄ.

ponere in nnmenfâ bonitate Dei, per quam unam falus cotingic omnibus, quicuncß perfu; gium ad earn receptumcp habeant»

Hine dididmus, non minus cxecrandum cde qui meritis iuftificationem tribuat,quæ uni debetur fidei,quàm qui faxa adorer,amp; â fimula cris opcm pctac,

Hincdidicimus,fan(fl'os eße, non qui celi bem agant uitam, qui fupcrftitioias quafdam, fed in (pedem pias accp præclaras cerimonias feruent,qui aut uinum in totum, aut carnium e(um refpuant,qui humi cubent, qui fordidati inccdant Obftipo capitc,Slt; figentes luminc terram,ut Perfius inquifSed qui per baptifmu renati, fe Chrifti morte amp;nbsp;fanouine fandifica# tos atque mundatos cfle,perRiafum fibi ha# bcant»Breuiter,quotquot in Chriftum ere/ dunt,2lt; ex præfcripto uerbi Dei, in fua quife^ uocatione officium fuum faciunt, ac propter Chriftum libidines comprimunt, cupiditates omneiscoercent, neejj fe uicqs atc^ fceleribus contaminant et inquinant,hos demum fandos efle feimus»

Hine didicimus,non efum carnium qs qui bus interdidum fit diebus,non cultum aut ami

C dum

DE R E N O V A T A

(ftum elegantiorcm,ncn denicp ritiiii’n ccrt^ moniarum quarundam ncgIeÀinn’kd malicio lam defama proxiini detraôioncm , ulcifccndi libidinem,ob(cocnitatcm fêrrnonum, arqj hoc genus alia,neceflariaiTi quandatn mentis impiac fignificadoncm dare,eo'cp non temere de pro? ximoiudicandûcxciuftnodi quidem omnino fignis,quæambjgua arque tontrouerfa Ont, quæqj in dubium ipla iiocari iure merito'que poHînt»

Hinc didicimus, opera ilia quæ frenum quodammodo inijdunc carni,ne lafciuiat fero? datcp aduerfus (piritum^qualia funt, abilincn? tia ab lautioribus dbis,crebra ieiunia, peruigb Iia,ad hominis præicriptum uiuendi nccefiîras, Ôi hoc genus alia,quibus domaturfubigitutc^ caro * quamuis pluris ä mukitudinc imperita fiant,pluscpuideanttirad falutê adipifcendam haberemomenti,non effe tarnen ullo modo cum i}s,quæ propius ueram pietatem attingût, conferenda^cuiufmodi lunt,uincere iram,depo nere odium acfirnukatem, reprimere uldiccn? di libid nem,inancm gîoriam rcpudiarc,alior5 iniurias æquo animoferre^alacremin affliflio? nibus efle,nulla cuiufquam pctulanvia ab men?

tis

DOCTRINA ECCLESIÄSTICA, tis tranquillkatc dimoueri,makuolos bcncuoÿ lentia arnore coiTipIecti,dcuouentibus bcnc precari.Priore in gcnere (ane quam mukos re; pGrias,qui (e ftrennue omnino gnaukcr'qj ge; rant, Videas incdia madlentosJaboribus fra; élos, attenuates uigilrjs, pallidos, fîrigoibs* Qiribus rebus fimplices atc^ impcriti fere piëta tem acftimant» Sed quotumquenqj tandem re perias, qui inimicos diligat qui contumdiam moderate ferat, qui iniuriam bcneficio penfêr quæ præcipuc Chriftus Riorum auribus incub cat.Qiiid,quód no aliunde ferèmagis animos (umunt homines,quàm ex ilia externa,et ie uul gi o cults uenditante, hypocrifi opcru bonoru^ Ój4id,quód Riperftitiofius eadem, èC animo pene ludaico obicruantur,quafi (umma in his conGftat pietas*quum quidem perexiguam afFerant utilitatem,nifi pofterioris generis acce dant amp;nbsp;adfint opera bona,ad quae hscc altera, uelut fubleruicntia, adhibeiiinterim oportet» Falla ergo ilia eft opinio lancftitatis religio; nis,ex opcribus hilce externis,iciunrjs, tiigilqs, èC fimilibus’fianimus iple impurus fit,flagi; tijs'c^ ac fceleribus contaminatus, ambitione, auaricia , ira , inuidia, faftu, fimultate , cæ;

C ij tcïis'ci^

DE R EN O V A T A

tcris'que hoc genus peRibus*

Hinc didicimus,non efle Pontificiam illâ cnminum aboh'donem,quas Indulgcndas uo^ cant,non fabncas ecckGarum, nÔ inftitutiones akarium,memon'arum,anniuer(àriorum, relii? quaq? id genus innumerabilia pene, uulgi auri; bus incukanda’ièd amorem cum primis fidu; ciam'qj erga Deum, 8lt; illam â Chrifto prscce^ ptam,ab apoftolis inculcatam,nimis hodie ne/ gkckam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;charicatcm frafernam,

Hinc didicimus,non debere fibi qucn/ quam uniuiuere,necin folitudinem kmet ab/ dere,kd omncs uiræ ackiones,2lt; confilia ftu dia'q? cunAa, ad utilitatem falutem'qj proximi dirigere ac rcferre ♦

Hinc didicimus,non eflc confêcrandos ad canendum in remplis facerdotes, iéd ad an/ nunciandum mukitudini Euangclium ipfuni Chrifti.

Hinc didicimus,quod Chrißus uetat re/ fifti maïo,non confilii efle, qucmadmodu per/ peram olim quibufdam uirum,kd præcepti.

Hinc didicimus, qui in folirudinibusaut Coenobrjs degant,hofcc non faniftius quidem cæteriSjfed lècurius tranquilliuscjp uiucre.

. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bïinc

DOCTRINA ECCLEglASriCÄ.

Hine didicimusjn iLiicipiendo atep inftb tuendo cultu Dei,caput efîe, interpretari quæ uoluntas Dei ipfius efle uideatur’nec efïe ullam apud Deum pietatem gratam^nifi quæ nufquâ defleeftatab unius nutu uoluntate'cp Dei

Hine didiciinus, magis efle perpetuæ fb; brietatis atqj tempcrantiæ,quàm deledus cibo rum ducendam rationcm*

Hine didicimus^iftos fumptus quibus ad coelum extruuntur templa, relt;fbusin orpha# nos,atq5 uiduas, amp;nbsp;pauperes collocari, Nee tarn Deo dari,quod monafterqs datur, quam quod ab omni ope deftitutis uiduis puÿ pillis»

Hine didicimus^non efle ob conflitutio!» nes humanas.uiolandas leges diuinas»

Hine didicimus, libertatem Chn'ftianam in eo efle fitam,non fl cupiditatibus ipfi noftris indulgeamus,amp; quæ nobis cune^ libeat facias mus,fed fia lege,peccato, morte liberam pro; pterChriftumconlcientiam habeas,ac nihilo interim minus,quod ad corpus attinet,per cha ritatem ieruias proximo, 8^ qua re cu^ poflis, iuues»

Hine didicimus,non cfic ob paululû nurn

C ii] worum'

BE R.ENOVATA morum quenquam numero impiorum laben# dum,ant din's omnibus defigendum»

Hine didicimus, fyncacram 8(5 germanam pietatem,animi puritate niti’iuperftitioncm cef rimonfjs (eie ucnditarc,

Hine didicimus,quod de mundo iàcris in literis dicitur,non ad communem efle Chriftia norum uitam detorquendummec quod de ic# quendoChrifto, ad uitam monachorum.Reli giofos ene,non qui in uerba Franciici iurarint, iedquicunqjDeumuere colant,8lt;5 præccpta cius obferuent.Fratres inter icefle,non Mona chos folum amp;5 fadbierjs fodalitatibus foedera# tos,fcd omneg omnino inter feie Chriftu pro# feifos»

Hine didicimus apparitiones iftas umbra rum,mcras eife impofturas Dæmonum,aut anilcs fabulas hominum.

Hincdidicimus,non pofle aqualuftrali, purgari labcm mentis» Hine didicimus, non efle Diuumaliquem adoptandum patronum, quipatronum habeamus in coehs lefum. Hine didicimuSjIonginquas iftas religio nis ergo pe# regrinationes,nullum habere inter opera bo# na locum»

- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hine

doctrina ecclesiastica.

Hinc didiamus,ucrè Apofiatam cTe, no magis quircpertuin ab homineuirçinftitutum delcrat,quàin qui ab imperatore Chrifto, cui dcdcritin Baptümo nomen ,ad ilium denuo, cui renunciare (èlê pronufcrirJîoQem Satanam defcifcat *

Hinc didicimus, regulæ Dominici aut Franci(ci,præfcrendum eße Euangelium Chri fti*

Hinc didkimus, maioru noHrorum inflk tuta^fi cum diuinis uideantur legibus pugnare, in dilceptationem merito quæftionemqj pofle uocari,

Hinc didkimus, ira demum multitudini» conlenfumeiîe nobis ièquendum,ficum do^ ólrinafacra,óócum Dei congruat præceptis. Nee efle proceribus ccclefiæ parendum,fi quid præcipiant aut uetent,répugnante uerbo Deu

Hinc didicimus, impium aliquem diuinis in rebus tolliabuium poße, non adhibita etiî autoi kate , aut interpoßto iudido Ecclefix ipGus R-omanae,

Hinc didicimus,omnem cultum Dei,quo de nulla uipiam dederit mandata Deus,ab bo# minibus quamuis pijs repertum atc^ inftirutu, quandam

DB RE NO VATA quandam efle pene Idololatnam.

Hmcdidia'mus,eHèparendum ac obediA cndiim Chrifto, infticutionem eius fêiuan# dam,ctiaæfinonaccedac confènfus amp;nbsp;autorH tasprocerum ecclefiæ Romanæ.

Hine didicimus,quamuis Petri fides dura tura ufcp in finem mundi fit,neep ullo tempore defe(fi:ura,non conftare tarnen cert0,neq; pla; ne liquere,perpetuo earn permâfiiram Romy, aut hoc illo'ue loco.Etenim ut ncc Hierofolygt; miseadcmamp1ius,quot;necp Antiochiæ fane eft, ficfortafiênecRomæfuturaicmper eft. Nufigt; quain enimfcripturafacrateftatur,permanfu/ ramperpetuo fidem Petri Romæ*Vbicunquc ergo uerbum diuinum, amp;nbsp;uerc Chriftiana Fi# des eft,ibidem Ecclefiam quo(^ Chrifti ene,iu^ dicandumeft.Ergout extra ecclefiam fit nulla iaiutis fi3es, no eft ecclefia tarnen aut ea Iblum, quae Pontificem ip Cum agnofcat Romanum, aut quae uerbo Dei repudiato, ibmnia com; mentaephominum probet i Ac(p ut non terne re fit ab ordinaria potcftate,quae gerat ecekfiae titulum deiciicendum, ab eiusep imperio defi ciendum,tamcn uerbum ipfum Dei manifeftû, longe eft titulo ecclefi2c,ac uniueriac deniep au;

toritati

DOCfRÎNA B C CLES I As TI CA. toritati huinanæ prgfcrcndum.Dcniq^,ut ufus èC adminjftrario lacramencorum ualcat pro# peer mandatuiTi infti'tutioner» diuinam ut maxime fit uica miniftrorum corrupta, 8d con# taminan-moresjmpia tarnen (àcerdotum atc^ antifticum dodrina , crt omnibus modisrc; fpuenda»

Hinc didicimus,quum Gn^i Si in uita Cx_, pe peccarint, errarint in doArina, extremæ ferèdcmentiæcfic,eorundem fada uel dida cùm pro diuinis propemodum regulis , SC cxemplis pietatis habere,turn ad imitandum quoep nobis ea proponere, Etcnim fatendum cft,etiam accepto fpiritu,errare tarnen, labi, Si peccare fandos.Sic in Adis Lucas,inter Barna bam Si Paulum tam'acrem extitific difeepta# tionem tcftatur,altcr utab altero continuo fc# iungeretur» Sic ipië apoftolorum princeps Si#, mon Petrus, poft acceptum iam fpiritum fan# dutn, tam grauiter errauit, neceiTe ut Paulus, haberet aiperius eum coram ccclefia obiurga# rc,doccre,ab errore deducere.Id quod ipfemet alicubi teftatur Paulus Jam quum inter dona lpii'itus,amp; genera linguarum, 8i interpretatio fernionum commemoretur â Paulo, nemini

D prorius

' DE RE N O V A T X

prorfûs in dubium uenire potcft, quin Aux rdio AuguRino in explicandis litcris iàcris, Cecilio Cypriano ( ut iam alios omittam) affuerit hoc fpiritus fandi donum. Et tarnen huius plyracÿiunt ab orthodoxis reiedajlle ul tro lua quacdam recantauiuQ.uid^ân Hierony mo defuitlinguarû donum Negabis opinor«. At quoties ille interim eft lapfus i Ne multis donafuaipiritusarcanisipfè modis ac imper? fcrutabili nobis conGlio ratione'q^ utcuncç nu? mini eius uifiirn, ita diipenlât,citius ut admira? ri quiiquam fuipicere, quàm aut intelligere facile,aut quærcndo inueftigare dcbeat amp;nbsp;pof? fin Hinc ilia fæpe multorum hæfitatio, quidnâ caufæ fit,cur Synodus interdum Chriftiana,ÔC Concilium in ipin'tu iàndo coadum errct* quum in Euangelio tarnen lcruator, ubicunc^ fint duo uel tres côgregati in nomine ipfius, ibi fc efïe in medio eorum teftetur» Nam certè ( ut iam alias mittam)Synodus ilia quondam Cari thagmienfîs,ubitotepi/copicx Aphrica,Nu? midia,Mauritania,uiri dodrina fândita? te præcellcntes, cum præsbytcris atque dia? con'S conucncraht , in rctinoendis ha'rcncis crrauit» Auçigitur fatcainur banc Synodum

non

doctrina ecclesiastic/.

non Cl rafle, amp;nbsp;in fcntcntiam anabaptiflarum jbimus’aut non fuifîe tain fandos patres (in quibiistot Chrifti confeflores, tot martyres, in his'queDiuus Cyprianus) in nomine Chri fti congregates,id quod didu quoq? nefas. Quid ergo eft^ Nimirum hoctotum admira# bili quadam ftupenda'cp donorum fpiritus fan didilpenfàtione fadum efîe ftatuendum eft, quam nullus mortalium intelligentia afîêqui, nulla uox Humana eloqui et efFerre poteft. Vbi nunc funt,qui Concilia errarc non pofîe con# tendantfNecpidcircotamen,coada in fpirini lândofuifTeConcilianegamus.Sed hoc dici# rnus,Spiritum illû coeleftem Concilia quçdam errare pafTum eflê,idcparcano quodam ad# mirabili confilio,quod nec facultatis noftræ fit perueftigare,nec modeftiæ Chriftianæ perferu tari. Hocfcimus,potuifiê fpiritum fandum Omni ignorantia cÔgregatos in fynodo patres, amp;nbsp;Omni errore liberare’cur id autem minus fc; lt;crit,haudquaquam feimus.

Sed iam quac obqci contra pofiint, breui ter côfutemus.Non minimam ex his (inquiût) quæcommcmorata nunc funt,partem,iam an# tea quo(^ norat orbistQind ergo hæc dodri#

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö t) na

DE RENOVATX

na noui afFvrtfquid ignoratum pnus docetiFa teor nihil hîcprorfus atterri atqj doceri noui, nihil quod non aut Chriitus iple docuerit, auC repeticrint Apoftoli,aut ueteres iili ceclefiac Dodtorcs graeci latinicp inculcarint Deniquc nullum cfthîc didum,quod non fit ditftuni prius'ut Comicus inquit«Quîd crgofT antum quæ iam multis retro fèculis adduda in obh7 uionem fuerant,in memoriam rcdiguntuvquç nugis commentis hotninum contaminât! ÔC deprauata, corriguntur emendantur* quæ minus probe inteliccfta, planius enarran^ tur.Quanquam quidem,ut nihil etiam doceat noui,ueteratarnen permuka dedocct*quod iam ipfum plane nouum efle uides. Q.uis cnim hodie tanti facit (utquondam)Indulgentia» Pontificias,bunas Romanas,incerras reliquias Diuum,commcnticias dcDiuis fabulas,porgt; tentofâ miracula, peregrinationes, uota, Frajf ternitatcs,cucullos,régulas,Ordincs, atep hoc genus alia Vbi iam apparitiôes inortuoi umf Vbi umbræ fpedtra,^ Vbi crebra ilia mentio facrorum pro deh.inlt;ftis,memoriarum,anniuer iariorum,oblationum,ui2iliarum;’Harum finit lium'cp rcrum paulatim abolitio,nonne clt;notgt;

DOCfRlNA ECCtlsI^sVlCA.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ƒ

ua pïanè 8^ permiri nobis acddi't^Sed ad inftif tutum. Si nihil hæc do(flrina,teßibus aduei fa rqs ipßs nouum aut inauditum antea affert,cur' fic eam ipfi odcruntç’cur damnant cur ad nibd redaftam prorfus exringucre conätur Ob ad; mixtas hærcics, inquiunt,Ciuas tandem^Aueo enim audirc*. Operibus bonis( inquiunt ) mi^ nus tribuit hæc do51rina,qua‘m efle par uidea; tiir,ut qua: nullius here efle ad (alutem moraen ti ducauQiud ais^Qiiando ergo unquam tarn preclarè commendata funt opera uere bona, quam poft hanc doâ:rinam, per quam genus humanum Deus ab ignorantiæ tenebris extra# lt;ftumlt;ut fupra dixi ) ad ueritatis lucem excita# uitç’Quando fie Decalogus, ubi contioerur quiequid efle poteft operum bonorum,expofi tus amp;nbsp;inculcatus eft auribus animisc^ iuucnum 8c. iênum,ut hodie à Luthero, 8C alijs quibuft dam uiris doeftis atep pqs; Nam illa pugnantia cum Dei præceptis hominum ftatuta,nihil mó ror» Eos tantum repræhendit hæc doiftrina^ qui meritis fuis nituntur, qui confîdunt operi# bus,qui ex le ipü iâtisfaciunt pcccatis,qui codS benefaeftis fuis deberi putant,qui iuperflua fiW opera bona(fi dijs placet)ucnduiu ♦ Neque ab - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D iq hominibus

bl. b. B N o V A T A liominibus rcpertos atcf inftitutos Dci colen/ di ritus,diuinis patitur æquari prarceptis, mul# to minus anteponi» Supcrßitiofas dcnic^ de cerimontjs Ecckfiafticis opiniones damnat* ipfas ccrimonias tarnen, fi fit impium in his nk hil,ob(eruandas efie docet,nc quod infirmis at que imbecillac fidei fratribus ofFendkuIum præbeatur. Extra fcandali cafum,omitti poflc* nec id eiTe peccatum, ni contemptus acceiîêrit maliaofus.Quidtandemcft,quodin hac iên^ tentia quiiquam damnetlt; Namqudd merkis humants afcribi (âlutem uctat,ut quæ per euan gelium,fidem,8ô gratiam detur omnibus,in eo nihil (anepeccatdmd plane Idololatras cfTe fu# fcipiendum eft,quicunq^ iuftificationem meri; tis amp;nbsp;uitam aeternam deberi putant, nec^ hos minus execrandos, quàm qui Diuiîm firnula^ era colant.Qiianquam nihilo interim minus hoc ftatuendum etiam eft,hominem fide iuftifi catum,uelutarborem bonam,fru(flus edere proferre bonos. Etenim quifquis uerè credit, fine ulla dubitatione fit (piritus fandi partie ceps. lam fpiritus intra nos commorans, non patitur efie fegnes ociolos,fed ad omnia im# pellit officia pietatiSjDei proximic^ amore ingt; ' tendit

DOCTMNA ECCLBSIASTICA«

» »*\

ccndit amp;r inflammat,in aducrfis confirmât, foÎM tur mccftos,affliâ:os cn'oit,errantes in uiam re^ uocat,ad inuocationem, granarum adti'oncm; perpetuam laudanonem Del (èmper excitât, urget,impelIit.Necp tarnen fic protinus homi; ncs transformat fpiritus,omnino ut perfetflum ÔÔ ab omni parte inculpatum reddat,naturæ(Ç uiciaièmel omnia tollat,fed quafdam iemper patitur fui cuiuic^ ingenij reliquias refidere quendam quafi fomitem in hominibus pqs regt; linquitJtacp orandus eft perpetuo Dcus,ut fpiritus iandliin nobis gratiam,indies maois augerc,nuius afflatu uiuincare animos noftros, confolari,docere,gubernare,0^ fan(ftificare aflt duedignetur. Non igitur(ut tandem finiam) opera bona damnat baec do(ftrina,nec his nihil inuita tribuendum dicit,fedad expiationem peccatorum,amp; ad adipifeendam (alutem qu« una in fide pofita eft,ualere opera negat»

At enim monafticam uitam non admodo probat,Quid ni^ quum nemo fere iam igno^, ret, plus efle uanae in ea iuperftitionis, cjj uer« ac fyncarræpietatismecad lântftitatem ullo mo dofaccre,autamicus oblbleti (ordes,aut rd moutm ab hominibus locum « Quare pius ilk

Pontifex

.DE R B .S 0 V À T A . .9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•;

Pontifex Gregorius Magnus, Saepe (încjnît)^ tlumdeuita proximorum querimur, mutan^ locum conamur,amp; iècretum uitæ remotioriii eligcre,uidelicet ignorantes quod fi défit ipiii# tus,nihil adiuuet locus» Loth in Sodomis fan éfus extitit, in monte peccauit, Qudd autem locamcntcmnonmuniantjipic humani gene# ris primus teftatur parens,qui in Paradifo cccb diuNam fi locus ialuare potuilîét,Satan de clt;X lonon caderet. Sed Slt; Bcrnardus,Rcgnum Dei intra nos eft(inquir) hoc eft, non exterius in ueft!mentis,auc alimentis corporis,ièd in uir tutibus interioris hominis.lam quantum cucut lo quidam tribuant,quafi iuftitiâ is plane confe rat,cdm Gregorius ipiê docet,qui habitum quofdam non aninium mutafre,ncc de comma tata in melius uita, fed de folo exterius habita

quem fumpicrinc,ianditatis habere fîduciam tèftatur’tum uerd id ipfum arroganiifiîmus il# le,quem fibi uindicant,pcrfcdionis titulus indi cat. A qua tarnen qudm longé abfint, idem die Gregorius alicubi oftendit,quum quofdam re, ligioia uefte rumpta,interim irac ftimulis immx niter agitari,fuperbia faQucpeflFcrri,lucra deni#, que inhianter quaercrc alFirmat ♦ Qyid, qupd pcrfuaiuni

BOCTRÏNA KCCLÈSIASTICA;

perfùafum hadenus cundis fere mortalibus fuit,qiiiinuefteFrand{cana mortuus elatus'cp eflet,nihil in eum Dæmoni eflê iuris^ Vides igi tur,quam magnifies de iè monachi,de'cp cucub lo fuo (êniêrint.Quafi uero aliquid in fe omni^ no cucullus ad falutem confèquendam momen tl aut neceflitatis habeat^ita uti perueria opinio monachorum finxit, Quæ meherculc mihi qugdam plané Idololatria(abfît inuidia dido) fuiiTe iam pridem uidetur.Etenim qui in cucuh lo deinum multo maximam ipei iîiæ partem G duciæc^ collocarint,an no Deum Gbi quodam modo cucullum fecifïc cxiftimandi ïùnt^ Et quia negledo acrepudiato uerbo Dei,nouos fibiipfi reperere cultus,quibus Deum plaçai rent,an no mentis potius iuis,quàm Deo ipfi, tribuiffe honorem uidentur^Quis autem talia merito probet^Quid,quod officia huius comi munis amp;nbsp;ciuilis uitæ, li uerè iudicare uolumus, lonße (uncmonafticis anteferenda, propterea quod mandatum Dei habeant ÔÔ uocatioi nem,quc)dfintad communem utilitatem hoi minum dcftinata,qudd denic^ in uarijs pericui lis amp;nbsp;mukiplicibus calamitatibus, quibus obi noxia ilia fint,(emper exerceât fidem, Ciim ini E cerim

' DE RENOVATA

ierrm monacbi,repertasabiê,neca Deo manl 'datas ceriinonïas ftruent,cum fibi ipfi non alijs iu'uant,nccullam iiiftincant periculorum com^ munium partem,lam fi omnis ea religio, quæ abhominibus inftituta atc^ fufcepra,nunum prorfus habeat ab Deo mädatum, Idololatria quædam efie uidetur,quid tandem de uita mo naftica eft ceniendum Necp enim quod tibi:, idem Deo placere putes,quantumuis etiânétS amp;nbsp;cum pietate cultu'qj Dei coniumftum uidea tur • nifi ipfemet idem placere fibi oftendat. Quid enim^ An tu gêtes illas Idolorum quongt; dam adoration» deditas , Dacmonia coluiflc xen(es,qudd periuafum fibiipiæ haberent,Dsc moniaeficquæ coIerentfMinimc uero ifthuc, Jmd Deo Opt ♦ Max ♦ieruire feie credebanr, huncipfum'cp ÔC honore debito afficere, iâÿ erificqs fuis placare ♦ Qua in re ergo ( dieet aîi? .quis)errarunt^Nimirum, qudd quum ueruni ijeri Dei nomen adfumpfiifent ( etenim efle cognorant)nonritibus abipfo præccpds atc^ fnftituns,fcdab fcrcpertis 8lt; cxcogiratis uenc? 'raricundein ftuduerfnt.Cüm quidem interim 'fibi ipfe falib perfljadcrenr,Gc eflê Deum, qui 6lt; cotó

Ö o CNA B C C t cnÄ«r ï CX.

Sf coll Hellet,amp; acceptum fibigratum'c^ habcA. ret,quicquidimpti nullis acceptis ab eo manda ds,ad afficiendum honore Deum reperirenu Hinc illa unitas Dei,propter hominum de ua; rqs Dei numinibus opinio nes, in pluraquar ß frufta difleÄa ,innumerabiles pene procréa uit Deos,quos occæcata errore mentis,amp; ima# g{nanoneuanadehifa,ad colendum gentilitas adfciuit.Sunt igitur alieni Di), non magis Idogt; b illa óó fiinulacra externa, quàm opinio uana atqj errans denumineuero» Etenim fi Deum credas placari facrifieqs uelle his aut illis, hoc autilloritucoli,idcpfineipfius iuflti Dei,iam uero Deo repudiato,alium in animo fed iub ik lius nomine confinois,ac uana ifta imaginatio atqi opinio falfa èC peruerfà,quam decultu nu minis babes,in illius locum iuccedit Jtacp ut ad, propofitum reuertar,fi perfiialum tibi habeas, ut iam pridem orbis, uoto illo paupertatis 8C, obedientiæ,ceriraonfjscp ac ritibus monaflicis, affici honore Dcura, quum hic nullum habeas, ab Deo mandatum, iam opinio ilia de his in# eptijsatepnugis,Dei uicem occupât, Atc^ut intus es animo aflFeeflus ,ita foris aicullum,tan^ c(uam Idolum firaulacrum externum, iuxta E Ï) Jmaginem

DE RE N OVA TÄ

imaginem opinionis interioris, geftas atc^ drgt; cunrers*ne(ç(ôlumreucrêterde co religiofêc^ fènris,{êd amp;nbsp;(àlutem per eundem, scternam uitam adepturum efle (jaeras. Quid f non hoc propemodum eft abnegare Chriftum,amp; ado# rare IdoIum^Necp enini magi’s fiduciam ponfs in immenfa bonkate Dei,per quam unam adk piicuntur fàlutemquicunlt;^ ad earn confugerc toto pedlore ftudeant,quam in cucullo, amp;nbsp;hy* pocrifi operum, amp;C ludaica pene obièruarione cerimoniarum» Hine iam illa,quafi Idolorum» fic Regularum atcß Ordinum multkudo* hinc uaria cognomina gentis cucullatæ» Heu, heu, quo recidit pietas Chriftiana i. quam in angu^ ftum cogkur fides erga redemptorem lefum/ quando hi ferc qui religionis fibi titulum uindi cant,plus ab homine præfcriptis rkibus, quam Dei præceptis tribuunt^nec tarn mifèricor^ dia benignkate Dei in afîêquenda iàlute, quam cerimonrjs fuis nituntur atq^ confidunf breuker excluib propemodum Chrifto, ex le ipfi peccatis làtisfaciunt,nec^ Iblum benefadlis (uis deberi codum putant, led luperflua fibi opera bona ucdunt.Quid moror^ iplb relido Sgt;C repudiato Deo,cordis Idolû lui uenerantur at£^ colunu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At

DOCTRINA ECCLESIASTICA»

At magnos(inquiunt)exdtauit hæc do# dnna paHim tumultus ♦ Non tam mehercuk hæc inftaurata nuper dodrina,quam rcgno (uo timens,quod in tantis errorum atc^ infcien tiæ tenebris quietus diu poflêderat,Satan* Vn dequumiampelliipfêefjci'c^ fe doleret,quid mirum fi mifcere confunderecp cunda prius, quam poflêflo tam diu fine moleftia regno ce# dere alij maluit* Ergo per miniffros iuos,qu« maxima turba,refiftere Satan Euangelicæ do# dlrinæ,funditust:p eam(fi qua fata finant) dele# re atcç extinguere eft conatus*Hinc ingentes re pente in orbe tumultus ^hinc file quorundam in pijs periêquendis furor,bine tanta in inno# centes crudelitas impiorum*Nam quod tale antea nihil acciderit,quum plena forent ubiep fuperftitionum omnia, nihil profecSo mirum». Sic enim tuendumei coniêrnandumcÿ pace at# que ocio,amp;^ perpétuaferèprofperitatc rcrum,. ac Felici per omnia lucceiTu regnum luum fuit» At nunc,quia de imperio dimicarecogitur,per fibi iubieruientesminifîrosterræcoerum (ut di citur)milcet, reîigionem pollui queritur, cerb monias uiolari, cultum Dei negligi, inftituta priica amp;nbsp;traditas ä maioribus cofuetudines co#

E iq uelU ac.

ÖE RENOVATA .

uelh'ac commutari, pcregn'nationcs uotiuas nullas fufcipi,defêri monaftcria, nulla extrui 8ó. acdificari templa,damnari i'eiunj'a,labefadari Diuorum cultum,rideri miracula,non oftenta ri reli'quias,non fimulacra colr, non confècrari faxa, non tingi campanas, non Indulgentias cmi,nihilcocnobqs kgari,ad inopi'am facrifi^ cos redi'gf^raro feftos agi dies, non umbras ÔC fpeélra metui,quid multa^pacem in ccclcfia turban',méritaoperum rciici,deni(qp funditus perire cunâ;a clamitat» Hinc,hincilli tumub tus, quos excitatos uidimus. Cætera feré,qu2C obfjci ponunt,Ieuiora iunc,quam ut confutart debeant.Et cft iatis ab alijs refponlum, Ac fi quid forte reftat, de co in noftro De fidis apgt; paritionibus umbrarü,fcu de ueteri Riperftitio ne Iibro,copiofius agendum duximus, Hic igi turlibellohuic,ubi tantum modo perftringe^ re quaedam brcuiter,ac iumma fèqui faftigia re rum(utinecanit)libuit,modû finemc^ ftatuo nius^Deo»Op,Max.qui mifèraiam pridem Sa tanæ tyrannide opprefîbspro fuabonitate Ik berauit,qui dénia errorum caligine circunfuiis Euangeli)iuilucemreddidif,quideniqî ab iu^ pexftitione uana maiorum ad uçræ pietatis cuk

tunt

DOCTRINA ECCLESIASTICAL tum traduxitjaus, ho nos, ac gloria, in acuum lempiternilm.

FINIS»

Principe 6o«o res clt, mihi ereJe, uiJen

fSt mo Jo ßt uerlt;e reüigionis amans)

Qualia tradantur nitlt;e pr^cepta regende

Et qui uulgentur de pietate libri.

Ne facile erroreni uulgus rapiatur in uUunt

Ne« JoÆri«4 fcri perniciofa qucat in ditione fuaGr quibus imperet urbtbiu ipfe, litec inqudm uirtus Principe digna bono eih. Uanq; faltttifero tetalia femmauerbo

Siepe admifceriD^monis arte folcnt, Qui fatis aflute facies fe ucrtit in omncs

Et tcrtfdf quicquid caUiditate poteil:, Pwrrfm ut doârinamfoedis erroribm atcf}

Dogmatibus falßseommaculare queat»

HiCe JctKum caufa eß(bonitat mihi quod tua J^ottdet

Te co)i/«!fHri«n fcilicet ejfe boni)

Huncinßauratadc relligione libeüunt

Cur ad te Princeps fcribere non uerear.

Uamte doârinampareü defenderc facrant

Nee minima offcij pars erit ißa tui.

Conuenit hoc munus fummis iteroibuf, CT qitot ,

lüußri ac celfo uultDeus effe loco.

Quos regere imperio populos,clauumq; tenere Ac uelut in ffecula perpetuo ejfe iubet.

, Deßno, amp;nbsp;incolumcm precor ut te fcruet IE S VS

Af$b«lccpp}/Kffflt;(pre§jt«oJ$, Vdlc»

OCAJ (5?Slfj5S^