Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

C V M LVCVLENTA VARIARVM rerum cognitione digniffimarum, quæ diuerfis temporibus, amp;nbsp;potiflimùm hac noftra tempe-ftate contigerunt, enarratione.

ri't. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

O N , s I N*E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confilio atijuegvfi-

tHm e]Je m’hitrov Scremßimc Prificep, Am-Ppttr^s, gentïnmicUrorum^ wi-IW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£onfignanntfir^ *

CT vemm wemorMmm geflarum mcmorm^ ^em^orihiußid dißM^ft-^-^ofimtPiü ccîd^pr mn-quot; nuA tr^tderetHr. Qjßfß^ lt;^'tÜms,cvel frlütams hom^thi^i w ßagilis Mrica ^ittz eiirßi ohingcre^ fie ne excogitariy ^el o^tari c^idcm ^oßit 3 (ÿîkm oh ocnlos^ ae (jueiß in frornftiinfiiherey njnde honc5i0gt; atijneßia^ lt;rüitizinßitntioßfinornm con-ßiiornm rMio indicij rcSiitudo, ^c^i^iarnm rmm cognitiofnmi etc miituavicg^cM. Hu lt;rumiicrÇ(igt; amp;nbsp;fingnh cum uffutim-^VAßei: uc fw^-'^cditcthißoriUi unimum meumßuhinde dc'^rA^untißimAPei^ub.cve- • ^ÏrAcum drutùvnitute uc dignit ut e turn etium conuerßonihui cogitun‘^ tern, ßdß eußdo^eu obiter, nbsp;nbsp;(juufi ^ummutim littcru corner ch endere,

uc^oßerituti legendu trudere, cjUA in ifßu Pepub. weßru indeß^im ub initio memorutu dign^ge^u ^nt. lt;^5M^ugnum me hcrct?uc ^crdißicile ofuó,(^flunc huiujmodi,lt;^t muiorem ingenijfublimitutem^Qr ucumcn fibi de^oßeut. Vtcit tumcßi difficult ut cm,lt;jUA (eße lt;^ndiijuc oflendebut^om-nem, (urtim imffiobus lubor^ omniudiceturduu^em^Uiensßurtimßerui-dumßudium^ uc extremui (juidumgrutificundl Rrif/^b. lt;rveßrA urdor^ cjui ^ndc ortus ßt^ lt;Sr cjuarc tUm ultus inunimome'o rudiccs cgcrit^ (uucU ucci(iie. A multu unnic mihi cum non (uucis wbü r^jeßrA or-nutißimu ciuduA, (r^eßertim lt;rvcro cum cluffißimis ^airu, ^t ffilcndidie ’ nutulibu^ ortü, ßicctium ßdei integrituteßrudentiu ,éimniù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;r^i:rtu-

tum luudcconßicuu^ Benediöio, Pußquuli^lt;Srlucobo Spinulß, tulû con-ßuetudoueßumiliuritus intcreeßiti wtGillos ud omniu 'humunitutu

oÿicM natos cjjè cevnevsm^imnl^ mihit^namooninn^ißimos sx^erirsr, (Jam igituY non moio cx howßrmonibmjed mnltb magis ex^vi^ternm r^ccntiovnm fcripornm monnmçntù àe^Y ehender sm tarn antiiÿîA ^floYentù ~B^eiß ^efiYA,i^n£ ömnd}Wgt; ^tatihns, enm opimos acceleheY-Yimo's^tumweßo^atYU amantißimos,^ nfariavnm YeYàmeogniûone i^ßYuöios eines genmt s extitijfe tarnen hnenf^ne,qnod ec^nidem fei am neminem^ e^aieinaflatnm^amp;Yes domifoYiß^^Ydclar^geflas^^Yo digni^ täte ae dintnYnïtate imfeYÎj Latinis liieris com'^rehenderety indi^nabar non immer tto^cDt wer am jäte ar nbsp;nbsp;ßabmde mecam tacit ea hanc wni^

• cam ciaitatis weflriS. inßelicitatenf debtor ab am, -^otißimam, (jabd extra ■dißoiam nbsp;nbsp;töntrOaerßamfit, Maior es weflros malta ßa^ienter ea ex-

cogitaße eonßitaiße, tarn res geßiße -pMerrimas^ exemfloß^ maltd ciaibea wtdes,adebßane,lt;wt ßolitieam Reißab.weftrs!, admimßrationem .malti^ßammo^ere ßaßexerint, S- ^r^dieaaerint. Proinde malt or am amicoram omnino eßagitantiam^ wt has mihi fartes i^fe defameremy ha^enea neßio cfao ßatonegleÜam, ingratiam Pei^ab. we-ßräßnme deriaarem,rogatainßin^ai,nolaieß'e maltoram more hac infarte reßaölarias, fed in re tanta wiriam ßdueiam e^: fingalari wo-lantatis frofenßone mihi arrogans^aggreffas ßm hoc of as, magnó c^ai-dem imfeta, ßd cfPam féliciter, alioram eflo iadiciami aenon antea ceß-ßaai, lÿiam concfaifitis wndiijs^e oftimis,iißdemf^fdelißtmisßcrif toribas, efsos m his meis lacabrationibas adhtbai inconßliam, wltimam, ijaod • aiant,manam haic noßr^ ofeÜAfc^aodfelix lt;Sr faaßamßtfimfofaerim, Qj^d aate^ yfrsiter receftam tßr wfitatam ferefleroram^ feriftord eonßaetadinem, reramfoïïtïcaram enarrationem d belloram geßoram hißorfd feiar^am, h^c infolentia mihi cam maltis ,ÿdém(jae graaißi-mis wifls command efl. Sic^aidem Xenofhon, n^n minas inßgnis hiflo^ ricas,c^uam excellens fhilofofhas, res belhcas ^Xri fefaratim dfoliticis eias ationibas deferifßt. Pt lalias ille CdAfar,ßcanaasd Cicerone Pg-manamp; elocjaentù fons lt;^^fater,ßngala hella f erfe geßa, totidem librd eomfleölitar. Griff Os eiiam Sadaflias, caias breaitate nthila^ad aares wat^as at^ eraditas f oteß efßßrfeölias,CatilinafOniarationem d bei-

^^garthinofeianxit. Haias itidem inßitati Paeeid celebratißimam • fao temfor e (erif tor em, cfai i^tegr am de rebas Romanis hifloriam feri-fßff^f avatar, efSiâ^ wtram iniaria temforam, wel hominam fotias incaria, fafina cfaadam ofcitantia osoonia negligentiam,fenitasfablata ßt,addabitare licetyfleraf^resjWt ex Cicerond efiflola ad cd ex ar at a, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eonßi

conijäfot^fl,ßngHlatim confmfßt.Q^dccrü cvclhinc^am,cd Ciccvo cade efifloU rogct, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in QonßnUtnßio geß^^ßorjnm-

dehc^it, cvcliiliis^Icrißine immtßcre, Q^rnm ijnidem conßlU non ahß^rdfitfniße cxiflim^indnm cfl^nimir^m i^nod mn^nnm (S^ ^r-dntimßt nbsp;nbsp;nbsp;inUgrm hift^riam, fingnU nrnm momentDb, rüDiriosß^

euentmadnotemtem^Ye^e deßcitiheite'-i nbsp;nbsp;nbsp;handßio, an intevclo(gnentiamp;

o^era omninm difficiüimnm'. Non caret etiam.meo e^nidem tudicio, hand minovi difficnltate amp;nbsp;labore, eligere ea exßriftornm Ann4ibn63 qnA ^Innrnnm habent-fonderis,amp; hominn animos informât at^ ern-diant. Q^andoc^nide intelligei^econßliaSr occaßonesnegotiornm, ho^ minis efi,me herenù, nonßlnm non hebetü^fed etiam wßs priti ,amp;in * Refnb. non^arnm werßati/nm apa dßribntio, dilncida enarr^a^ tio abßegse liherali doöirina fieri neegneat. Geter nm, nnnc re fint, wt hic mens labor ab oftimn caolnntate, amp;nbsp;innandifindio grofeölns, ^aobis no • imgrobetnv'. cÿiifiâne do ^ratiorôjobiscvideri debet,gnbd etfi^x*emgla ifjngergemnltnm ^valeanty wndecnmqne etinm getita,tamengrogria Reipnb. 'cveflra dinerfin,at^^finbindeimmntata adminifiratio de ma-ximn i^nibnfi^ ^cbm njos grocnldnbio enm admonebït, tnm etiam grn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dentioresfiaeiet. Rroderit nnmgne nongarnm njt egnidem arbitror^ adgietatemin omninmeininm wefirnm animis infiidandn^ ^fincom cinilem, fine cgna nnda Redfinb. diu acfiliciter confifiere fiotefi^ confir-mandnm^ widere fian cinitntis initia incrementn degranationesfia-fi/ns, ac rnrfin corrediiones, nbsp;nbsp;nbsp;fofi fier am goenitentiam witn fi^tnfifi^ . •

emendationem finnabit etiam hand mediocriter confiderai^e, cj^nomodà Refinb. wefiragofi tot exantlatos nbsp;nbsp;deßdatos lab or es, nonhumano

tantnm confilio^ wiribns^fied legnm ncgnitatc , at(jne mornm d^ficigli--nna^ confier nations finfim ad mdioremfiormam denenerit .^Hkgrofedlb Omnibns elncebit, ^mgeri/t*nonfiortnito aliijno cafin ^fied ^ininitns confid tnta efifie^(^ contineriycnnemind dnbin effe debeat,gnodfisipins mnltes and tates RefitMicA, wel profiter illornm tyrannidgm tjni adgnberna- lt;nbsp;cnla fiedebant, welgrogtergrinatornmcininUbidinesfiadlioneSy^in-tolerabile ambitionem amp;^fafin concidifie;, rnrfinmtjnegancornmconfilioÿ redle in Refnb^ de legibns nbsp;nbsp;nbsp;infiitntisfintientinm, eredias efie, ac tantfi

ger fialnas nbsp;nbsp;nbsp;incólnmesgerfnanfiifie,tjnantidfier infiitiâ, giet ate, ac reli~

gionefinbnixAfiorent. Nnnc, enm nnlla wn^nam ci^itas in lialide fit, gnAglnres,wel gericnlofiiores calamitates at^ Conner fishes gergefià fine-rit egnam wefira, erit hand dnbie non modo wohis omnibns wide, we-

mm ctidm omnïno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occaßones obßmarc, oh lÿias Maior cs

wcflri frofria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iominio fxcidentcs^in aliomm^otc^atem

äcHcmrint, ßoremißimamß^ im^crinm fife leaifiimù de caaßs, cftu tarnen maximaram reram momenta extiterant^ ad ext er os Prineifes Iranfiatamßt. Ae me epidemfenitias in h^ias Peif ah.^eßr^ßatam intaente^ non ßemelßahit admiratio.ßmal^ oritarhaad triaialü difß-ealtas^eai ßilieet fotißtmam eaafi nbsp;nbsp;tot act am maltifliccs cim imma-

tatioriçs aßignari dchcant\ fipidem hcct Plato malta dc f er io dis, atpe lt;^rhiam ß^egnoram matationihas dißerpt, rem nihilominas tant am inaolait amp;niÿnatihasi ptz nee Oedifas pidem ifß folacrct. Uicit cnim caaßam eße, car mat ent ar imf cria podßexpitertia radix ianöla pi-nario daccs afficiat harmonias.,lt;ultra pasjcam natara foßca détériores gtpat , circamaBamfcriodamßnirc imferia. Ohßara ccrù ratio, • flanc ciaßmodiipA nampdfitis inaefligari,wcl defrehendi fotae-

riti adeb lt;ut maltos graaißimos wiros torfirit, pi naÜa iadicij matant atc.,njclingenifßollertia nbsp;nbsp;acaminc,confié tam arcani caaßas er acre

w ala er ant. Tradant ctenim, Cnnam P omfeiam, pi d reram fra-fiantia nbsp;nbsp;maonitad'ine Magnas wocari merait, hac dc caaßa cam in

frxlio Pharfaaco d ß}cero faferatas, Mitylcnen ad coma^em conecde-ret, congreßas ciaiam atpc amicoramfdgitantem, ad^nam Cratif-fam, celchcrrimam ca tcmfcßatcfhdoßofhamßobtfiaafa diacrtißc,lt;^p‘ afad cam contra froaidentiam malta ßafientcr nbsp;nbsp;graait er differ aiße^

Corias, dca^a iam rctatc, a Dtà derclinpißhinjidcrctar. ßhi Cratif-fas, po tantam lt;eviram delinirct j oßendit maltas eße caafas fartim fhyßcas ër-fatales, fartim lt;uerb morales haram alias frofiorcs, alias remotives^car matationcs in imferßs ffani^. ßßic,cfortaßisfroilla dtate, nbsp;nbsp;nbsp;tantis ^iris fhiloßofhis, ahßardot^non ^xiidehantdr, hahc..

hant^ certe rationes pihas niterentar. At no^, Chriffianisfacris im-• hatis^nallofa^o amhgendam c^., nanpam alipam inßgncm alicaias imferij ^wcl ciaitatis immatationemßeri, njcl temer e immitti.^ßcd tarn malt^ trißiafoSnaram ffc^acalaßafflicia nemfefahlica,morhos, hclla, CAdes, fames dißif ationes familiar am, dißordias fahlicas, nbsp;nbsp;magnos

dolores ^t am fahlicos pamfriaatos^pictiarnnd in hac délira man di feneöia-iamp;’ in tanto^cram omniam confaßonc omniam ocalis ohaerfan-tar, eße haad dah^ecommonefaElioncs, ^t normam ^uitA, diainitas in legibas, amp;^rc^agabcrnatîoncfrofofitam,dffcama!)atÿ^fcpamar» Pjac

•. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it a '

cumfifa hahciamp;nttpâtcY'Hm nunc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pr//;-

Patres J fludiosï ohnixe^ae rogem^ wclitù Jjanc ijaalemcamijae ftofiram o^èram Sr laborem Aijai bonï^^ cof^ßilerej ^reùam non^x o^eris ^rAflantiagt;^ fed ex wnicà amrfii wolantatis ^ro^enßone metiri atcÿie eifiimare. IdßfeeeritiSiHit taliti firitemf oris nallo modo tâliaramfaeiemîss^fedeO'mfrHlÎHm refer émus ^berrimumj ijui d tanta Pe'^ab.edm ofduSjtum infnita fro^emûddni loommam^r^zèlartfimoram multitadine florenti, ah omnibus bonis ao de îUa bene meritésilt;uet bene me^ericemtendentibas^non immetitb exfe-lîari debet, Interea tem'^oris Deam o^t, max. fammis wotis fla^-^antißimo animi fladio-^reeorj^t lt;^0SjWeflram^inelyiamP^m^nb. -^erftdo ae felicißtm'e ad nominis (ai ^loriam incolames taeatur àti^eé conferaet, Ant^ver-^ia^^olfridie KuL lanuarias, 1^7

A M E L Æ B V’R'A N V S, N O B I L I S ANGRIVARIVS, IN PETRI ßlZARI H I S T O R I A S ET ANNALES, ÔCC.

N on VenetiBemboyGenuateshoctibi debent • ^ufonij decus ç^gloria^Petre.foli. ^el debentpotuss^ ciui quampafria Bembo, P'fion ^na Ligures plus/ ratione tibi. ^i^fam Ligurumgenti.quA controuerfiia dudumj

Pfanc^enetum Bembus res geßas ordine pandens Tgt; fcut it, amp;nbsp;primai ^indicat arte fuis-^

p.esfedit adpril^cas leges^nec habet ^enetùmgens G^g^dauam [e L,igurum proférât popub.

ßrgopro mentis inßgnibus hfice Biz,arii ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bigurum ^ere primus in hifloria eß,

^mula ^iMutis Venet a Genua alma Biz^arunD ^^hss qtiam etiam Bembum patria grata colat.

E Reipvblicae GcnuehfÏsftatu^aitquerebus ^Qmi forifque geftis fcripturus^ operæpretiuiTi iTiêlii faólurus videor, ß Öreuiter Ligufticas geneis incunabula, atque adeo ipfius Qenucnïïs ciuicatis opginem amp;nbsp;ficum ob • oculos omnium obiter pofuero.Namcùm Genua Ligur^ in Italia caput fit, magnifque incrementis à paruisinitiis fubindeauóla, inimmcnfumexcreueric,hiftoriæ noftræ fériés pottularevidetur,vnde nomentraxerit,quôue in loco ßtafit,quam pauciflimis fieri poterir verbis perftringere acenarrare^t licet multi fcriptores circa huius vrbis initiamultum inter fe varient, adeovt omnino difficile fit aliquid fuper hac re citra aliquam controucrfiaixi pronun-ciare amp;nbsp;aflerere,tarnen à veteribus memôriæ proditù ede rëperio^ amp;nbsp;in lloç om^ Genutete niumfermeferiptaconfeniiunt.Genuamàlanoltaliærege,primoeolocoiouô

n. ' 1 • r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZT- 1 • ■ , n I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;\ T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;attn.

nunc eit,çdincat^m cfle,deindepolt aliqiiatemporum interuallaa lano Troia-noru rege,auól;am,^ adornatam. Sunt quiputent,huius vrbis primordia lano GenioPrifco, yel,vtaliqui volunt,GenuinoÆgyptio Phaechontis focioiure deberi, Reperiuntur ebam,qui Genuum Saturni fîliû,huic vrbi nomen impo-fuifle credant.Suntprætereaquiàfuperioribu9diflenticntes,exiftimét,nomen vrbis à fitu loci curilaturç genu refpondente,Genuam efle diôl:â,quafi ianuam, iJ elf porram Italiasdeiiominatam. Plurimiautem omnino arbitranrur, quod ficuti Pifas Græci,.amp; Romani Florentiam, fic olim Ligures haue vibepi çpii-dîderint. Dehis autempopuiis,amp; quam longe lateq doipinati finT,quiueillo-rum mores aeftudia fuerint,nunc verba faccre, nimis fane prolix um foret, idq; facilè videre eft apud Plinium,Ptolcmæum,Strabonem amp;nbsp;reltqijos veterfK au-ótores. Vetuftiftimam verb hancgentemefle,multifque fæculis,ai«:eqi^im D.ei filius humanam in t^riAiaturaiîi aflumeret,extitifle,amp; floruide,praeter ali«r«r^’^“* magnaeantiquitatisargumèiftajfatis conftat amp;nbsp;apparet ex ærea tabu la,quam in Pocifera valle rufticus quidam effofta humo,anno falutis millefimo quingen-tefimo fexto cruit^amp;quam Genuenfes in vrbem delatam,ipemoriæ vetuftatif- t» anna *. que caufa, in fummo tcinplo collocandam curauerunt,^ inhunevfq. diem diligentiffime aderuant. Nam cum inter ipfos amp;nbsp;Vitturos,getem fibi conter-minam,rixç ôc conrentipnes de agrorum finibus eftent exortae, à Senacu po^u-loq. Romano,L.Caecilio amp;nbsp;(^. Manilio Coft.,iudices mifti fuere, quorum ar* bitrio amp;nbsp;iudicio lices ipfæ amp;nbsp;coytrouerfix dirimerentur amp;nbsp;deciderentur.eftque tabulaipfa in liunc ferè modum conferipta: Qf M. Minutieis. Q^F. Rufeis dc; * controuerfieis inter Genuates,amp; Veiturios in re præfente etgnouerunt, amp;;*co.ra: intereoscontrouerfiascompofuerunt: amp;qua legeagrum pofliderent: öc^quai fineis fierent.’dixerunt eos fineis facere terminos quaeftatuiiuderun,t vbef êa faéla ed'ent,Romani coram venire iuftèrunc. Rom.coràm fcntêtiam ex fcnatus^

2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N À T V S P O P V L I Q^ V E

confulto dixerunt, idib.Dtceinb.L.Cædlio Q^F.Q.MinutioQj^.CofT.Qm ager priuatus Cafteli Veituriorum ed, cjuem agruin eos vendere, hæredemque fequi liccf. Is ager veâzigal neclîet.Langatium mieis agri priuati ab riuo infimo, qui oritur ab fonte in Mamcelo, ad Flouiû Lemurum, inde Flouio Lemuri fu-fumvfqueadriuunaComberanej amp;c. Fadaeftautem anno centefiinæ Icxtæ Olympiadis, ab vrbeRoma coridita DCXxxvii. anteChriftum natumcxvi, vt quidam fu{5putant,vel, vt aliis placer, cxv.L. Cæcilio Metello Diademate,

» leueargumentum élus antiquitatîs pracbec. Flaminij autem,inq\nt,audaciam jC.Hottîlius Màncinus vefanaperfeucrantiafubfequituncui Confuliin Hilpa-niam ituro,hæcprodigia accideruht. CùmLanuuij facrificiû facerevellet, pul-li cauea emiin,in proximam filuam fugerunt, fummaque diligentia quæfiti,re-periri nequiuerunt. cumque ab Herculis pOrtu, quo pedibus peruenerat, naué con^penderetjtalis vox fine vllo auôlore adaures eius peruenic: Mancine mane. quaterricus,cùinitinere couerfo Genuam petiifiet,amp; ibi feapham efiet ingref-fus,anguis eximiaâ magnitudinis vifus,è confpedu abiit.Hæc Val.Enarratis igi-tur huius prajclariflilnce vrbis audoribus amp;nbsp;conditoribus , fimulque illius vetuftateafiquaexparteoboculos pofita,nuncreliquumefi, vteius fitum na-turamque loci quàm breuiffimèdeliileem.Totus itaque eiusgrraólus eft mariti-sitfuGe- mus,acfinuofa quadam incuruationein continentem excurrens,fronte ad me-quot;*■ ridiem lpe(ftahs,dorfofeptentrioniobuerfo,Ieniterinplanitiê , velutiadquie-feendum defeendes, montium innixa radicibus,quorum à tergocontra fçuorîi . lèptentrionum affîatum vallo ifiunitur, ira vtproportione quadam iilter ïeæ-quali,pars ciuitatis in piano fit,pars veto in montes afiùrgens, amp;nbsp;vtriufque loci

magna cum faxorum mole excurrat. Nunc, vtaliqiûd de cælibdnitate acrïfq,. temperie rcfcram,vrbs ipfa fub tcmpcr^iflimo cçlo conftitutaefTcjVel inde côr prehendicür,quôd popiïlus Genuenfis nôh.folùifj fummaînduftria, remmque terra mariquegerendarum peritia,verum etiam à corporis opti’ma çonftitutio-iie amp;proeericate{êmpér apud omnes commendetur. Vtûturenim valetudine, quç rarius-in morbos excurrat^ adeô funt firmi amp;nbsp;robufti,vt vbiuis getium^' • acfüb quouiscælo curaaliquailï valetudinisiàôluram viuere poflint: quodeu nunclongaiemporum feriemukisque regionibus ab ipfis frequentatis inno- , tüerir, non eft qnôdaliquis hacïn re mihi fidem dero^et. De induftria autem, : cum vbiqueterrarum cognitaiitjnon puto operæ pretium,vt longaprçdicano-ne ipfos hoc nomine cxtolla'm i fatis eft,omnium fcriptorum Ani-^lcs in hoc eonfentire, Genuehfem pöpuluni*funimocum animi ardore atq. indefatigatis armis Chriftianæ Religionis hoftesforcitei*dcbellafle,amp; fuppreftilTe, omnem-que vidloriægloriam èc laudem in Chriftianæ fidei propagationerepofuifle. Vtinam tam fortiter nunc imrrtinentis hoftis vim atq^ ftridos mucrones à cer-* uicibus noftris depellamus,quam ipfi fepius,nullis,quam propriis viribus fub-nixijcum magno Reip.emolumentoamp; beheficio feccrunr,acquerepulerunt. Taceo hie Pifanos,amp; Venetos fæpius Viól'os amp;nbsp;expugnacos, cum quibus popu^ • lis bella gèftâ certis fuis voluminibus à me, G ira Düs vifumfuerit, reddeSrur. Quid alios potentiflimoS populos amp;nbsp;reges hie commemorem? de quibus, amp;nbsp;praeclaris vidtoriis relafis, Genuenfes ita clari amp;nbsp;célébrés euaferunc, vcfrequenter opima hoftium fpolia,amp; glorioGftimOs triuniphos in patriam reportaue-rint, adco vtdehacnobihflima Rep.ideiiï ivireOptimodicipoife videatur,quod deSeipionUm genre fcriptores àntiqui perhfbent, earn fuille ftirpem, vt ipG lo-quunrur,facalem ad holtes terra marique vincendos amp;nbsp;fub iugum mittendos. Proinde cum haec ciuitas tanta populorum amp;nbsp;priuatarum fortunarum accef-Gone auófa Gt, non mirum G hac tempeftate pulchritudine, amp;nbsp;palatiorum la-queatorumamplitudincatquemagniGcerttiacumpræélariftimis Chriftianior-bis vibibus certet amp;nbsp;contendat. Nam quod ad eius vrbis opu’entiarn attinet,cu cemnf. homines fuapte natura indnftiios amp;nbsp;follettes habear,non dubium eft,quin oni- nbsp;nbsp;nbsp;•

nibus ferè temporibus opulentiaciuium prinatequeeoruin fortun»quam am-pliftiniæ extiterint.Et ne videar explicandis amp;nbsp;rccenfendis Reip. opibus diutius iitimorari, ftudio præteribo magnum amp;nbsp;infttuólum ipGusReip. ærariugiiad omnes vfus Reip. fumma currt diligentia amp;nbsp;prudehtia referuatr^. Tacebo ctiam pretioGfrimum*llldtt vas çx*folido fmaràgdoexcifum,quodanni8erfari{^ tempore populo cùm fumma^dmiratione tüm religione oftenditur. Vndè au-tem poftmodumaccideritjVthæc vrbs longe prxftantiflima amp;nbsp;celeberrima,tot infularum amp;nbsp;oppidorum,quibus olim non folu in Ægço mari,fed etiam Euxi-no enauigato,inora Pontici maris,atque adeô in ipfaSyriS,amp; Palæftinaregio-ne, aliifque in locis diu felicift'imè potita eft, imperium aftnferit, eoque deue-neritjVt fçpè amiiTa libertate,fe vitro diùerGs Principibus regéndam permifarit; cuiuisfacilè conftabit, G partim humanarum rêrum viciflitudinem ,pattim atrociftimos ciudium diflidiorum fluétus ac tempeftates, quibus hæc Refp. tories iaôtataeft,fecu animo volutauerit. Fieri.faièe vix poterat, vt Memphitico regc,aG Othomaniiicafamilia tàm longe latequeimperantibus,deinde Gr^co-rumCæfarum Gmukaribus amiGb Byzantio ^ipfi,nulla Fc^eratorum Prin-cipum ope innixi, quæ prius in rcmotiflimis locis poftederant, ca contra hofti-■ lem vim ac potentiam diutius retinerent. Nam Venctos, quoru etiam domîniu latiflirtiè extendebatur aliofque potentiflimos,populos ac etiaifi reges, pa-. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A X ri for-

ri förtuna fubinde vfós,.hilloriæ omnes teftantur. Ceterum , quod in** terdum fiïb alieno impcrio vixerint, Juamquc patriam dira fcruitutcac cy--rannide opprimi, magno cinn omnium difpendio amp;nbsp;Liguftici nominis ia-f dura confpcxerint, porius priuatis ipforum’diffenfionibus , ac ciuili-bus odiis , quam externæ potential acceptuiri rcferri debet . Quonani

*quam referre poftit. Porro^vtcereraS difficultates lileam^quibus ëtiam in otio-laalioquin Repub . fcriptores laborare folent, quid eft rogo ira extra aleam reprehenlionis pofivum 3 quam propter temporum conditiones aliquid huiuf-

G E N V E N. s I 'S H I S T O R I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

Chriftiànæ fidei religionifqne penes Genuenfes inftiis,deque cius per quo/dam pios homines propagatione, qui ob itiorum vitæque fanôlimoniam, in Diuo-rum numerum rclati,poPi;inoduin àgrata ^nemorique porteritatemagnacuin reuerentiâ inftar Numinum apud ipfos femper habiti conferuati'Fuerunr, nonnulla breuirer fubijciam,quç in vrbe ante Èeruàtoiis noftri aduentum c®n-tigêre, moxque ilia enarrarc ii^cipiam j quæ poft annum millefimiitn centefi-mum ab orbe redempto ad hæc vfque tempora domi forifqile ih Repub. gefta hint. Quo autem prîora muleômagis confpicua reddanturorationc paulb tius repetita J petpaucis verbis ofténdam, iphsGenuenf. nihil vnquam fuilTe antiquius, quàm vt Populi Romani amicitiam atque beneuolentiam fufcima fide amp;conftantia rctinercilt. Nunquam enimeommiteere voluerLllit,vtaliqua de caufa Romanis incommodareht,Rhodiorum,, vti puto, amp;nbsp;Mafinifl'æ regis exemplum imitati, qui mira animicQnftanfia, fideiqueintegritate dubiis tem- cmumßmf poribus^atqueaccifis Romanorum rebus_,ipfis fidem inuiolatam præftiteruncf caque de caufa licet populus Romanus multa amp;nbsp;varia cum diuerfis Italiæ populism pra:fertim verô Liguribus OccidentalibuSm bclla geflecitj de quibus ad fe-ptendecim triumphos diuerfis quidem temporibus rcpoitafte dicitur, nûquam tamen, vt fatisex veteriim monumentis apparet,ei cum Genuenfibus alUfUod bellum interceflit. Necidfanèmirum videri debet jcùm ipfi Ligures femper ira latèpatentera regionern habuerint, vt plures diuerfasq. in partesmCeu tribus, diuifijdiuerforum etiam Principunl faôtiones ac ftudia fint fccutimadeô vt tem-pore,quo Puiiiça arma duce Kannibale initaliam tranfportarentur,plerique ipfoïura,cius fidi^n amplexi,Baibaris auxilium. contra Romanos ferre non fint veritii GeterùmCarthaginienfescùm conftantiam Gènuenfis populi atque in hnisquot;quot;”* Romanos fidem palàm vidèrent, ac intelligere,nt,ipfum ingentiodio profeque-bâtur: ideoque Mago Carthaginienfis,Amilcaris filius, cùm in fecundo Punico belloex minore Balcariuminfula, vbihibernAat, leiftiflima iuuentute in claf-fem impofita, initaliam triginta ferme roftratis nauibus amp;nbsp;multis onerarijs, duodecim millia peditum ,duo ferme cquitum traijccret, eoconfilio,vt fe • Hannibali coniungeret,Genuam nullis præfidiis tune firmatam,repentino im-petu eepit,diripuit,acdeleuiCjprædamquc Sauonam oppidum Aupinum portaùit: quod quidem, vt çx Liuio yidere licet, confulatu P.Corneiij Scipio-nis, amp;nbsp;P. Licinij CrafiTi accidit,^ per totum ferè biennium miferrimo curfffpc- X’ ôlaculo vrbs ipfa eiierfi amp;nbsp;proftr^ta, iacuitjdonec tandem iuffu $.?.Q^orna -ni Lucretius Spurius ,^ui potiflfmum ob earn caufam imperium prorpgatunf fuitj earn in priftinum ftatum reftitueret; quod fane Gn.SeruilioCcEpionG,amp; Gn. Seruilio Gemino Coss . euenit, ficuti hæc omnia fufius in ipfo Liuio hb. oólauo circafinem,amp; initio libri dcçimitertiç Decadis tra^antur. Poft inftau- • rationem à Lucretio fadam , nullam Romanos côfoni^m illuc traduxifle, apud vetercs hiftoricos reperio . Ceterum, quamuis Genua ftatim ab initio propter loci fterilitatem,aliórumque vitæ necefiariorum pænuriam, diu mul-t-ifque temporibus non feeus ac folitudine quadam damnata, ctiam infra me* diocritatem ipfam paucis ciuibu^ cotenta ftetcrit,nihilominus tarnen crefeente nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Romano imperio, Punicifque armis extra Italiätn longé lateque profligatis, fenfim augeri cœpta eft ,itavt fucceftu temporis, cum alÄquin viros fuapt^ natura follettes amp;nbsp;ingeniofos gigneret atque aleret, hominuiiî exterorum fre-; qucntia,amp; opibus mirum in modum ampliaretur,fic fane,vt pcrpaucæ in Itai ja exifterent eiüitàtes, quæ huic antecellere, vcl aliqua ex parte rermji opulentia

complraripofTent. Hinc mSgnam fuiintiidiam ,quôdopibus domi forifquc florcret,apud extcros coilcitau^t jcontei^ninifquèregibus dira cupiditate proferendi imperij accenfis, non leucm occafioneni præbüitjvt eorum vires atque , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potentiam experirentur. Inter quos, vt alios, qui hänc vrbern infeftilïimis ar-

. mi« fæpius técarunt amp;nbsp;inquiecarunt, breuicatis caufa taceain, Rhotaris decimus feptimus Loiigobardoru rex^totum fere orbem jnfeftis armis miferè diuexans, atque omnia facra profanis mifeens, Genuam etiam poft varias oppugnationes 'ctBMi Ló nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aftnó à partu virginis fexcentcfîmo feptuagefimo diripuit, amp;nbsp;immani-

ter dilacerauit.Genuenfes,licet adtantam clademfummoperèconfternati, ac in eAremam quandam anguftiam coniedieftent, nihilominus tarnen magna animofitat?noncommifere,vt,defperatis rçbus,fedes fuas,vel Penates alio GfBM in- transferrent, vel fefe aliquo modo cqnarnouercnt /fed magna eum celeritate cura ciuitatem collapfam ita inftaurarunt,vt facile omnem hoftilem impetum amp;nbsp;conatum fuftinere ôc coërcere poflet. Tandem anno feptingeiitefimo lè-Defiitr-^ ptuagefimo quarto, quo Defideriiis Longobardoruin regum vltirnus,à Carolo

Magno Ticini poft longam obïîdionem fuit oppreftiis extinôlus cùfn vni-jnpdfHÂ. uej-faItalia,atque adeô totufnRomanum imperium inipfiusCàrolipotefta-tem deueniftet, Genucnfês fefe illius imperio libentiftimis animis fubiecerunq in cuius fide obfequio tanta me hercule cum conftantiâ permanfere, vt Pipi-nùm cius filium, ipfo adhuc fuperftite, Italiæ regem declaratum,ac deinceps o-mnem eius pofteritatem citra aliquam perfidiæ feu perduellionis notam,vel fu- • ipicioncm vllam,femperfummoftudioamp;venerationefint profecuti, eo cer-tèlibentiùs, quodiuerforum Barbarorum regum crudelifli*nam tyrannidem magis haberent exploratâ;amp;cùm eius ftirpem veris împeratoriis virtutibus ex-ornatam animaduerterent, facile fuit, benignifl'imis Principibus debitum ob-fèquium præftare, ac inter cetera quidemop'timævoluntâtis amp;debitiobfequij argumenta, vnum exempli caufîreferam, quod mihi inftar multorum erit. Anno oólingétefimo fexto cùm Saraceni,rerum 'potiente Pipino,infulas amp;nbsp;pie-raque Italiæ littora crudeliflimis latrociniis amp;rapinis infeftarent, Genuenfès, quo Pipinus commodius tantam vim ac gentis eluuionenl in periculum totius Italiæ, atqifeadeô totius Chriftiani qrbis perniciem exundantem ,aclare fefe vndiquaque miris incrementis effundentê, reprimeret, claftem opulentiflimam duceflKudomaro Comité inftrüxerunt, eo animo, vt Audomarus illorum dux, pj-Q Reia. Cftriftiâiîæ falute Saracenos tune temporis Corficam deuaftantes.in-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I T V r -i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ I n* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

t^deret, àtque ab Italiæ raucibus tam potenten?i noltem aucrteret. Itaq. coin-paratis omnibus ad tàntam expeditionem.riecerfariis, Ligut felici ominc claf-fem fuam ex portu Genuenf. in altum educeiîs,breui nauigatione ih Corficam * • delatus eft. Hoftis verô cùm præter fpem amp;nbsp;expedlationem repentiho motu fè adoririà Ligufticaclîifreahimaduerteret,magno metupercLilfiis,omnibus viribus annitebatjLir^tjincifis rudentibus, atque reliéfïs impedimentls omnibus, quîrnprimùm fefe curn fua clafTe fubduc'eret. Sedalactitate Liguftici ducis, ac inilituiTl fuorum ftrenuitate ,fa£lumfuit ,vt nullo ipfi concefib effugij tempore,magnis viribus aliifque bellicis apparatibas vndiquëobfideretur,adeô fa-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne, Vt plane inuitus,amp; fummîneceftitate adduiftus, manus conferuerit. In quo

quidem certamine1\.udomarus Cornes, poftquam omnia periti ducis, ac fortis militis munerä ^pleuiftet,ftrenuiftimè in àcie inter primipilares ex prætorîa fua puppi in hoftem pugiians, magno cum Liguftici nominis detrimento ac •îS.quot; totius claffi^mærorei fatalicafu occidit. Quo èviuis fublato,cùmrcsquo-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dammo-

G E N V E N s I s H I S r O R I A. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

dammodô ad extremum efîct pcrduôlajcenturionesjalijquc claffis primates,in-choatæ pugnæ exirum aiiidè expeteiites^multô cum màiori, qnàm antea, ardo-re, finem pugnæeo Hicceflu fecerunc, vt fuperati^jamp;: contrucidati’s ipfîs Sarace-nis,maiorillorum çlaHis pars deleta fuerit.. Hac ram præclara Ligures pqtici Victoria,infulam illam in fuam poreftatem redegêre, ac trcdecim naues ex ho-fte captas, Genuam, ad fpecieni iuiii triuniphi perduxcrunt amp;c deinceps illiüs * infulædicioncm, fibi tanquain veri domini,iure belli vendicarunr. Veriim Sa-raceniob hancperpen'am cladem valdèlaboranteSjamp; qubd viJerent;fuas vi- • res in Europa non ira facile coalefcere pofle, pro folita fua feritate, ac in Chfi-ftianum nomen odio, diôlo citius vires fuas reftaurarunt, ôc anno nongeniæïî-mo trigefimo lècundo fnb rege Hugone, prius cum Carchaginienfil^us fœdere iclo, magna amp;inftruôliffima clad? ex Africa Corficamrepetiuerunt, eoanimi dccreto,vt accepcaïn cladem amp;nbsp;iniuri|im probe vlcifcerentur. Proinde cùm pr^-teriti damni memorïam in illiufmet ciuiratis confpeétu,ad quam inteliciter re-cens pugnanentjvellenc deponere amp;nbsp;abolere, cum omni clalfe ex^inopinatô vr- , bem adorti func, ac repentino impetu opprefîam , magnam multorum homi-num cçdem ac flragem feccrunt, atq. etiam innuraeros vtriufque fexus in du-ram captiuicatem acferiiitutêfecum abduxêre. Veriim ipfî hac viétoria haud • fane diu gauifi func. Nam vbiprimum cladis Ligulfica, quæ tune têporis pro-cLil ab co mari aberat, Genuam reduôta eft, hmulque de vrbis direptione co-gniruïn fuit, Genuenfes,nilril prius,magifque in votis habucrc,quàm vt de holte fupplicium fu‘mercnt,amp; captiuos ab iliorum manibus cripereht. Igicureps fummaceleritàtei^fecutijiuxta Sardinian! circa infulaSj vulgo Bulinaras,cum illis conflixerunt, eoquidem euentu,vc tàndem poil longum atq. atrox certà-men, foituna ad Ligures inclinaret, nbsp;nbsp;ficuti probati auétores tradiderunc,ma

gna iliorum partecontrucidata, vniuerfamprædâSc captiuos recuperarunt,ac leduxerunt. hifque patriæ reftitutis, imniortal»n fibi gloriam ex tani præclaro ' amp;nbsp;egregiofaéto omnium conlènfu parauerunc. Conltans opinio elt, ac multo- cemufins rumliteris fama celebrata, Genuæpaulôantè fubfecuti temporis clademjpor-’SXX”’ tenta aliqua vifa fuiflè, amp;nbsp;inter cetera quidem ,fontcm viua featurigine fangui- 0°'*' nem profudin'e,fururæcertèatqueimmincntis calamitatis magnunwirgumen-tum, amp;nbsp;huiûfmodi, quod pofteritati non immeritô tradi debear. Hæc verô func potiflima amp;nbsp;præcipua, quæ ill hac Rep.vlque ad annum millefimum^en-tehmum,quodequidem feiam, contigeruntjaquo fane tempore iuftæhifloriæ fériés continuo ferènefü cÂduét^ ftiit, eaque memoriæ ac pofteritati manda-^ ta, quæ ibiad hæc vfquefæcuhinciderunt,adcô vt nihil domi,velforis geftum lit, quod priorum temporuiii hiftorüs non comprehendatur. Ceterùm, ante- in quam de h is aliquid ordiamur, breuiter mihi præfanduin elfe arbitror, de ordi-ne, qui deinceps in huius hiltoriæ deferiptione a meofeferflabitur. Nam cùm omniulii feriptorum non fintijdem fenfusjfît, vt fæpiùs vaftis.de caufis eorum

. confilia interfe diferepeut» Mihi igiturin animo eft, huiusitErp. ftatum, qièa-lis nam fcilicct ab anlio Seruatoris iioftri fupramillefimum centefimo excité-dpLtab,quot;' rit, fimulque de illius perpeftis c^amitatibus, ac miris, propter varias faétiones ac ftudia conuerfionibus, amp;nbsp;quomodo eius Prigeipatus interdum ad exteros • etiam emanarit, deferibere ac enarrare. Quibus abfolutis, l^nfim ad ilia boila, quæ Refpub.primo aduerfus Chriftianæ fidei holies,deinde, qijæ in Pifanos,ac Venetos, imperij fui æmulos,variis temporibus gellit, digrediar, vt ex his; quanta fuerit populi Gênuenfis religio, pocentia, amp;nbsp;virtus, dariflimè incelliga-

tur.Quæfanercs/ôiVti ipero^erît gratior, quôexcmplorüni varietätcamp; for-tunæ,modôin hanc, modo in illam ômnia propellenris partem, inconftantia, omnium ob oculos ponetui? Proindecùm nihil vtiliüs lit in hac Humana vita, quâm omnes noftras aôliones ita inftituere , vt cùin legibus ipfis confdntiant, tarnen numquam magisyitæ noftræ ratio félicius ac prolperius inltfüitur

• confirmatur,quàm cùm alienis edoótiexempl^,eam adhibemus cautionê, fine quavitænoftræcurfus præpeditus ,amp; mirümin modumanxîùs eire videtur.

. Quod qùm fumma diligentia obferüafum eflèt ab omni prætlài'â amp;nbsp;bene infti-tuta Rep.atque'adéó omni bene fiaorata ciuitate,nihil habüêre antiquius,quàm dyerlarum gentiüm mores. amp;nbsp;ritus cognitionc adiré, amp;nbsp;ex eifdem, ceii tutifli-ma quatijim fpecula,vitæ fubiidia petere arque cognofcCre. Pfiufquâm verô in-ftituti operis feriem profequar,à meo inftitûto minime alieiium elle duxi/i hu-ius præltantifiinâa’ciuitatis antiqu’as famihas nobilitate amp;nbsp;opum fplcndofc în-fignes,rècenfcrern atque defcriberem. Nam licet in plerifq; Annalibus, iii pri-* mis verô Georgij Stellæ,amp; Nebiani Prærulis,earLimfiat mentio, tarnen exiguâ rationem habere videnturearum famiharum,qua:poftmodum propter tem-porum vicilfitudincnijaliaque ïn ipfa ciuitategrauia amp;nbsp;magna fubfècuta certa-• nbsp;nbsp;nbsp;mina,inclaruerunt.Qu'àpropter licethac noftra ætate multæinfignes fint, amp;

haTgt;eantur,quæ retroaôli temporis fcriptoribus prorfus ignotæ fuerunt, tarnen vcrifimileeft,eas,mutatis fubindenorainibuSjVeräorigihem ab antiquis ifti^ VftnfsGï-famiîiis traxiflè. Harum igiturnomina hæcferèceillèbantur: Aduocati ,Alf-munf.fam,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Autiochij, Bombelli, Battigatti, Buffèrij, Bu rones ,Boncouij, Bul

gari, Bonifàntes,Barattieri,Bolletci,Borgi,Brufci, Bacen^, Barbauari, Buii-cheri,Bolonelli,Bottacij,Blanchi, Bechignoni, Belmofti,Caimandinide Cà-fteIlo,Cafrari,Contardi,Cannellide Campo,Crefpini,Cancellarij,Cîcadç’,Ca-uaronchi,Gebi,Corti,Caput orgij, Capreæ,Godegæ,Camaini ,Camilli, Crü-' ces,Caftanij,Aurij,Demecaro»,Embriaci,Eliæ,Embrones,Frelidenzonij,Fo‘r* narij,Flefli,Eallamonicæ,Ferrarij,Finamori,Flifci,Ficomatari,Garaldi,liidice.^^, Guarachi,Garrij,Guerci,Ganfones,Guifolfi,Gobbi,Guidones,CataIufij,Gril-• li,GaIletti,Giufti,Goliç,Guirardi,Galliani,Sangenefij,Gaberini,Gihates,Gri-maldi,InÂntes,Ionaræ,Infulani,Ingones, Lauaggij, Lufij, Lamberti, Longhi, Lodes ,Lercari, Luchefi ,Lecanottij, Lecâueli, Malloncsj Marij, Muzi, Mor-tç.^alocelh,Mauri,Mofcoli,Mignardi,MaIabotti,MârinijMazanelli,Mezzi-ferri,Mal^antes,Nignj,Nigrones, Nauarri,Oggerii, Ohramarini de Odöne, • Orti,Peueres,Porei, Picamihj,Pcdegoli, Pe^^üIi,PorzÂli,Pignatari, Pinafçhi, Rinafchi,PoIlezini,Pignoli,Polpi,Pânfani,Re2'zi;RulUci,Rulfi,Recalatti,Ro-dulphi,Rozinî,Richerij, Recci),Rozi, Spinulæ, Sardeni^ Stancones, Starlandi, Serræ, Sigifinundij Sçotri, Sozopoli,Scalij, Scraleri, Streggiaporci ,Squarcia-* fichi, Sauri, Sauigflonft,Siluagni dcTurca, Tibæ,Tetuici,Torhi,Tàfchifcl-lones,Tancleri,Tofnelli, Volti, Vegij, Vfufinarij J Veiiti, Verfetti, Varagihes, 241111,Zerbini*ZîicliaTiæ,amp; pleræquealiæ, quarum.hac tempeftate exoleuit memoriaiamp; vixaliquaearum extant vlliilsàntiquæ nóbilitatis indicia.Verùm, interea non melatet, atque omninô verifimilç-ell, plurimàs familias fuccellù , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;temporismirum in modû e34cnuatas,amp; inchnatascum aliisfamiliis, fuo tem-

pofeintegris ócflofentibus coaluifl’e, amp;nbsp;quafi in eas infiras amp;nbsp;tranllatas fuifle, adeô vrpoftmoi^um abolito amp;nbsp;antiquatopriftino nomine, illius familiæ, in quam tranfiuiflènr,nomen alEumpferint. Itaque fubnafcentibus fubinde aliis famiiiis,atqueinuicemfuccedentibus,Genuæ certa domicilia ad faitliliarum • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfarum

G E N VEN S’I S H I S T O R I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

ipfarum diftinólionem difcrimen faciendum erc€fa fueruntjqu'ç patrio idio-mate Alberghi appellabafttur,vt exen^li gratia^Catanç! in Gentiles^in Centu-rionesjin Pinellos^in Saluagos, lie de reliquis. Extant tarnen hac noif ra tem-peftatc Genuæ potentiflimæjamp; nobiliffimæ fàmiliæj quæ ab iis quas recenfüi-müSjgentibus nullo modo deriuatæ fuiÛe videntur fed potius ex extern is uàr tiortibus inciuitatem ipfamirrep{ifle',atquevrbe donatas,pro veris ciuibus fefe * gefline,amp; continua quadam pJbpagine polferitatem fuam citra^aliarum famï-liaru difcrimen condidifle,ac etiâin hune dieih cum magno hofioris incremçto • reféruafl'ejCUiüfmodifuntjLomelinijPalauicini, Viualdi, partim ex Germania, partim exlnfubriamaiorûfuorumamp; familiarum ortûatque initia repetegtes . Vt verô iam ( quod felix fâuftumq. fit) Notis vela explicemus, Ôc l|uod noftri propôfitiacinlfitutieftj â'ggrcdiaînur,initiÔ fumma Reipub. penes Confulés fuit^quorum fane adminiftrationerfi nequ*e temporis diuturnitäte-, nee etiam numero æquàlem ôc conformem extitifle,vetufti Annales prodiderùnt.Si qui'^’quot;/'M'*-dem ipfi hune fupremum Magillratum adepti^ eo interdum breuiori,mod'o etiam longiori {patio,pub licis muniis inter fe diftributis,fungebantur.Pars eiiim in earum reruiii quæ domi forilquê gerebantur,gubernationem ac ftudium in-cumbebat; Reliquicirca forenfes controuerfias amp;nbsp;ciuiles caufas Verfari, nyme-rufq. variàbat,proutrei neceflitas ac temporis códitio exigere videbatur. Porto hçc regiminis forma amp;nbsp;ratio circite'rnonaginta annis cotinuaquadamferie integra atq. illibata permanfit,quoad fcilicet ad coërcendâ non nulldrum ciuium hmbitionem animique irtipotentiam, omnibus viribus àtque artibus ad hune præcipuum honoj^em amp;nbsp;dignitatem anhciannum,cxternus Praetor , ficuti fuo • lococnarrabitür, introduéfus fuit. Primi autem publica amp;nbsp;vnanimi Patrum lïdó'. fuffragationeannoabinftaüratafalutemillefimo centefimo Amicus Brufeus, Morus,vulgo de platealonga.GuidoRufticus Ritius,Pagan us Voltu$,(hæcfa-milia nunc eftCataneorüm) Anfaldus BraçÜR, amp;nbsp;Bonomatus de mole cpn-lules dcfignati,qui biennium earn poteftatemretinuerunqquo exaólo, Senatus noi^ deefetis Gulielmus Embriacus,Idus Carmandinus, Guidp Ruificus Ritius, amp;; Guido SpinulâBeli Vicecomitis filius, viregregiis animi corporisque dotibus infigniSjVnde hæc longeceleberrima laudatilT. familia ortumat^. origiiiem traxitj Confulés renunciati,amp;' poft illos,complures alij,diuerfisfamiliis geniti, hanc fupremâ dignitatem adepti fuerunt. Cetevum,anno fupra millefimûpceu- „5^. tefimum trigefimo quarto,quo c|uidem tempore Refpopibus ac^pogpli fre-qucntiamirificèauéf^amp;.iïmpli^ta fuerat^Anfaldus Catancus,Fabianus N. ê» Anfaldus AuriàjVir togæ beUîque artibusconfpicuus, vnde Auriorum familia longe clarifiîma amp;nbsp;nobiliflima orîginem habuit, Confulés creati, duode-cim fetè annis antequam Genuenf. poft Syriaeàs expeditiones, ac res præclarç • in Oriente geftas fub AnfaldiCatânei,Gulielmi Nignj, t)affari amp;nbsp;Lanfrarici Peuéris,BGemundi,Marihi Portas, Sigifmundi amp;nbsp;Rinaldi öobbi confulatu,vi-driciaarma in Saracenos j gentem Barbaram, coucrtere,^çTîqTBaleares infufes, vti fuo loco demonftrabitur,cum magna Barbarorum cçde ademerunt.Cuius temporis ratio, fi ad noftrum d^culum reuocctur, incidit in annum àChrifto natomillefimüm centefimum quadragefimum Âxtuin.Et quo familiç Aurias, cuius hîc proximèmeminimus , origo magis omnibus innotefeat,non abTur-dum mihividebitur,breuitcr perftrinxifle,quibus natalibus hic Anfaldus oc- Oi!;« Aurk tus fucrit-, vtdemôftratishuius gentis initiis,deinceps, cùm faspius mihi Aurio--■ ru m facienda fit meritio,non hasfitemus circa illius familiæ cognitionem. Na-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tüseft

tus eft igiruripfe Anfaldustxquadammatronanobili^cui nomen Oria fuit,ex pi-ifcafamilia,Voltadi0la,qu5£*nuc,vti diximus, Caraneoru eft, quam, poftca-quam Arduinus ex ProuinciaNarboneilfi regulus oriundus, propter venu-ftatem formæ atquefamillæ nobilitatcm ambiuiflet,in matrimonium tandem . àècepit .Nam cùm pfofeôlioncm in Pala^ftinam religionis ergô inftituiflet, cafu Genuam delatüs,in huius præftàntiflimæ jemina: ex occafione, vt fit, in familiaritatem ô: confuetudinem incidit,adeô vtformæ pulchritudine illeôlus, • poftmodum in Voltorum faituliam receptus, ad nominis amp;nbsp;familiæ auitæ dif-ferentiam o Rî ae vxoris fuæ nomen retinuerit.Et quia iifdcm feiè temporibus magnum Confiilum numerum aftignarumefle reperio^hinc coniicere Iiçet,no abïquegrAiitate indicij eorum numerum au(ftûfuifle,ea,vtarbitror,potiflimft de caufa,quôdexil!orum numéro lt;^ui cônftilatum gcflùïent,ingruétibus bellis • duces exercitus,claffis prçfeciiieqüitunï iri/agifter péri foierent,ira vtpræter eos^ • quOs fuperius recenfûimus,Confules,VbertusTurrius,amp; Hugo Caftarus con-fulatus titulo in ilia vrbe florucrintj amp;nbsp;dignitateexcelluerint. Porro vti antca oftendimus,protemporû rerumqueconditionemittebanturcôfularcs viri plu-• res,vel pauciores,prout rei magnitudo expoftulabat,amp; co tempore^ quo Cæfar Friciericus AcnobarbusjCOgnomentoBarbarofl'a, mortuo Chunrâdo tertio ad împcriû cuecftus eft,ex praCcipuâ nobilitate Genucnfi dcfignati fnnt oôloCoss. inter quos fuerûtMartihus Morùs,Hcrîcus Gucrcius,Ioânes Marocellus, Idus Contàrdüs minor,amp; Gulielmus Ripà lùdex quorum confilio amp;nbsp;auéboritatc , omnia domiforisque adminiftrarétuijquoetiam ferè tempore Liguribus cum MarchiOnibus Carreti aliifque finitimis populis, propter lÿnitum atque con-finium litesöc contrôuerfiasjgrauiflimæ contentiones amp;nbsp;iurgia interceflêre. Cæfar quoque Byzàntius, Emanuel nomine ,Caloioannis frater, fiue, vt nón-j nullis placet,filius,ad confopienda's amp;nbsp;de Inedio tollcndas certas eontroucrfias, qüæfibicLini Gcnuenfibuser^lit, DemetriuniMetropolitum Genuam able-. gauit, quarum controuerfiarum caufa amp;nbsp;ipfi Genuenfes ad eum prius legatio-• Hem miferant. Vertim, âudita vtriufque partis legacione, re infeóia, vtrimque difcenumelEEr quóniam ipfe variis decatifis Venetoruin,-aliorumquePiinci-pum Oceidentalitimpótentiammiriirri in modum liabebat ftifpeóiam, cùm fub religionispietatisq, prætextu varias expeditiones in Græciam, atq. Afiam parîuidentjoperæ pretium fefaólurum arbitrabatur, fi Genuenfium amicitia lïbicc«niuiTgerct,eo(que foederis iuredeuinciret,adeô vtlioc nomine oratorem ^^^quot;jj’^^adRemp.fpecialiter habuerit: cuius diligentia reruTnqfie gerendarum peritia fer.amp;Ge- faólum cft,vtScnatus popululque Genuenfis ftacratione cum Cæfare Byzan-tino pacifceretur amp;ttanfigeret,vtinter cætera cOnrtantiftimæ amicitiæ argu-• mentajCaèfariple Qeni^enfi Rcip. eiufque antiftiti âureum paludameiitudono qüotannis dai-ct,addita magnatertæ fignatæ pecuniæ,cuius tune frequens vfus cratƒumma,vJ«^yg;eres illas immunitates nbsp;nbsp;pribilegia, quibus Veneti amp;nbsp;Pi-

Iâni,Græciimperij focij confœderatiin vrbeConûantinopôlitana frueban-tur, quorum omnium Genuenfes pari amp;nbsp;æqua rationè participes faciebar.

. TriMci Dum ha’c agererittir,Fridericus,poft adeptuna.'imperium,rebufquc in Germa-nijconftitutis,iiiltaliamcóffendiqquodquidem acciditmenfeOóEobri, anno ^up’'^™^lefiii^urffccntefimum,quartoamp;: quinquagefimo,dcinde menfe Dc-proxinie infecuto,comitia in Roncaliis,qui locus baud fane procul eft f»m amp;nbsp;Ge~ -2 lacu Benaco,ingénti principum virorum ac ciuitatum concurfu Habuit.Etin-ecteras^uukorum principümôc Rerumpublicarum legationes,Reip.Ge- • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuenfis

nucnfis legatio fuit cum maximo honore excepta. Nam cùm ipfi duos præcla-riffimos viros, Hugonem Archidiacoiium à fîn^ulari quadam eruditione com-mendatum,amp; Caffarum N.parieruditionecelebremiAnnaliûmquefuæ ciuita-ns fcriptoremclarifTimumjadCæfaremdeftinaflent , poftquam nomine fuæ Keip.debitumCæfaris obfequium detuliflent,propenïiffimam Genüénfis po- * puli voluntatem amp;nbsp;ftudiaetiâpræfentibus muneribus declararunt:Obtulerunt fiquidê,interceterajhaud parui Mométi münera Strutiones,Cai^elos,Pfîttacos, ex Indite vifceribus pctitos^pânos holofericos,aliaq. id genus mülta Sèracenici expeditionis ac viéloriæ in Hifpaniæ oris nuper habitæ,nô obfeura tcftiïnonia indicia^quibus Cæfarmirifîcè gauifus eft,arque hanc illiuspopulianimMvo-luntatem fibi caràm efle, non obfcurè, habita de illis honorihca mftitiohe, te-ftatus.Sedcomitiis habitis,cùm CTæfarem aliæ curte circumftarent, ita ytferiô Romameuocaretur, folutis comitijs, arque legatis domum abire permiflis, lt;nbsp;proximo anno cumfumma omnium Römanorum lætitia arque gratulatiohe^ magnaque ftipatusnobilium procerumque caterua, in vrbem venir,in quà, à PontificcHadriana exBritaiïnia oriundo,follenni cum pompa exceptus, in Vaticanûfub vmbella aureapræccdentibus purpuratis omnibus, dedudtus eft, amp;nbsp;dieSabbativi.Cal.Iulij, poftquam Pontifexipfe facris operatus fuidèie, de moremaiorum Impérial! diademate, feu tiara, vt vocant, fauftis vndique ac-clamationibus infignitus,amp; deinde vbi in Cæfarem effet inauguratus, in Ger-maniam conceflit.Sedduobus feiè annis poftea,rurfus vrgentibus multis amp;nbsp;ar-duis hegotiis,poftliminiô rediit,eo animo, vt in Medlolanenfesjà quibus armis primo laceflitus, i^^ukas iniurias amp;nbsp;contumciias pertulerat, bello adoriretur,e-lufquegenris tenierarios aufus contunderet. Iraq, vrbe tandem iil deditionem accepta jfedatis compofîtifque rebus,ac fuppreflis in Infubria concitatis tumuU tibus,ne quid'in pofterum,feabfente,innouaretur,quàm primum Cæfar. iterù adR^ôncalias conuentum indicere habuit. StaTutus eft igitur comitiis dies D. Martino facer, ad quem Roncalias diuerfos Principes ac proccres euocauid Pontifex ctiam,vt honore amp;nbsp;magna gratia ipfum Cæfarem profcqucrctur, quatuor ex purpuratis fuis ctiam ad coinitiaiuo nomine deftihauit,coniuil-dhisplurimis Epifeopis arq- aliarum vrbiuin oratoribusiquibus peraîtis ,Cæfar Conradum Epifeopum Eiftatenfem,amp; Comitem Emichonem in Sardiniam amp;nbsp;Corficam,adeas infulas conftituendas legatos mifit,eôfqueeàdecaufa*Ge-nuehfibus amp;nbsp;Pifanis tune Romani imperii fociis,commendauit. VÂùnè, cùni Pifani,perindeacGenffenfes,inan*mo ftàtuiffentearum infularum pofïèflio-* nem retinere,legati,re ipfa int^eétajad infulas ipfas non transfretarunt, fed rebus infeólis,totius negorijftatùm adCæfarem detulerunt. Quaproptéf ipfê valdè conturbatus^in Geiauenfium fines exercitum admouir,ac ad Bofeum oppidum in finibus Galliç Cifalpinæ progreflus,cùm ibi cogi-^uiffet^Ligures no-uo metu exterritos ,Genuæfefcin vrbe fuacontincre,amp;:inu^i£ndis mœnibus 9peramdare,legatosillorumad fc mittipoftulauit, ftatiinque ex Senatus coTk fulto ad eu miifi funtjdus Gontardus vir confularis jCaffarus,Vbertus S pin nia,-Gulielmus Cicada,Guidus Laüdlt;8s,Ogerius Bocheronus,OthoIudex,amp; Albe-ricus,viriâloiigorerum vfu ôc fingularivirrutecôtnmendati: cuinquibus Cæ-far tandem hac ratione pacem pepigit, vt Friderici Genucfifes effent benêfi-ciarij,eôque ppmine Cæfar Genuam intutelam fufceptam,ab dmnibus in po-fterum iniuriis defenderet arque tueretur, eâmque,quoad fieri poffer, in pace Sc ■ tranquillitateconferuaret. Si verb ipfi aliquid nouandarum rerum ftudio con-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tra patfta

12. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P O P V L I QJT E

tra paéla molifentui'jfe diiic de eis meficas pœnas exaólurum. Quæ omnia iureiurando à popùlo Genuenfi fancirti amp;confirmatâ funt, ea tarnen cainio-ne,vc proprer iufiurandum Cæfari hoc nomine præHitum ,non obligarentur milites neque ftipendium conferre: fed Cæfar tantummodo ipfis imperarct, qpæpTo rerum neceflirate iis iure,tanquam- benefîciariis ,imponi amp;nbsp;iniungi pofTenc. Interim præfentipecunia, fcilicets mille marchas argcnti, hue, vt aliis placet, mille-;ac ducentis, multati füerùut, amp;nbsp;à munienda vrbe prohibi-

• ti. Sunt «tiam'quiaflerant, Senatum Genuenfêm vitro ac fponte iph Cæfari hancpecuniæ fummam dono dedihe. Qur omnia,vtplaniora fiant,opcræprc-tiujn elfeduxi, hæc pàuculafubiicere. Genuenfes enim, cùm vidèrent, Meaior lanum,E)trthonàîm,aliaque Galliæ Cifalpinæ ac Etruriæ oppida, in amici-tiam Gærarispriusrecepta,grauifîyiias propter inconfukam amp;nbsp;turpem defe-óhióncm pœnas dcdifle, fummoperè vercbantur, ne în par periculum vénitien t,præfertim cùm intelligercntjCæfarem cum ingenti exercitu amp;apparata beIlico,adGenuam expugnandam non procul abeffe.Quibus rationibus common, amp;nbsp;mirum in modum animis conftcrnati, nihilrciiquiad fummam dili-gétiam fecêre,quodadfuam propugnationem amp;nbsp;tutclam pertincre iudicarint. Projndeex vnanimiomnium confenfuoôfodierum fpatioillam veterum mœ-nium partem temporum iniuria atq. vetuftate collapfam amp;nbsp;proftratam, quac iam repatari ac inftaurari cœperat, in intcgruih reftituerunt, tanta rne hercule cum diligentia amp;nbsp;ccleritate,vt nullo habitO fexus vel ordinum difcrimine,om-ncs promifcuè operæintenti,opus ipfum, qüod alioquin anni vniüs fpatio vix abfoluipotuih’etjfpatiô odlo^ vt diximus,dierum ,velcir«ter,adabfolutam quandam perfcôlionem pcrduélum fuerit. Nam primus vetèrum murorurn ambitus non ampleóhebatur amplius, quàm interftitium illud quodà téplo D. Petri, vulgô de Banchis,vfquc ad publicum prçtorium longo poft tempore ere-lt;ftum,interiacer, totiufque vetcTis ciuitatis circuitus nori arhplius ih fe contine-bat, quàmilium traólum quiexvna parteverfusAiiriorum forum,ex altéra verô, verfus ædera D. Ambroho dicatam, ad mare vfqiic protenditur : fed ciui-tatehis fecupdis mœnibus,de quibus nuncloquimur, fucceffu temporis auôlâ, câ omniuiTi iudicio cenfentùr elfe,quæ ab æde S .Sabinæ incipiunt,amp; verfus rc-gionem illam vrbis quæ Francifcanos amp;nbsp;Doitiihicanos amp;nbsp;D . Catharinæ fa-num includit, redàad templum D. Andreæ Serefànani vfque porriguritur. Ih-tercà,4pm$.igures intentis atq. folicitis anijhis CæGrianum bellum à fc auer-vtntimiii rc, àc Cæfaris gratiam modis omnibus prômekri ftuclcnt, Vintimilius popu-lus in agro Liguftico pohtus,exCæfaris jri Itafiam aduentu dcfedionis anfà oftenfa,àRep. atque populo Genuenh, tatnech annopræcedcnticùm ipfoprb • loci illius fecuritate tranfegilfent, contra iiis gentium foédè ac turpiter defciuc-runt^amp;fidern datam violarunt,ita vt arcém Vintimiliæà Gcnüehhbus con-ftruôtam^Ulorum^c præhdiis firmatam ,prorfuseuerterintacdcleuerint. Vc-rtftn, Genuenfes indignationefaéli valdè Cxacerbati, citraaliquain negligent tiam, vel temporis intermiftiohem triilitarcm manuih ad hoc compararuntl vt fefddeVintimilienhbus acritervindlcarent. ^d vix abiphs oppidanis confpc-* lt;fto milite , futuri periculi irAgnitudinem oboculos ponentes, non cxpeôlàtis exrtemis^ rieq. irrifetis vlterius Genùerihum animis Jegatione habita, obhdes obtuleruut, amp;nbsp;tTadiderunt; quibus acceptis, intereos,amp; Genuenfes ea caütione tranfaôturn fuir, vt vitra vêtus obfequium amp;nbsp;fidei inregritatem , nouas condi-tiones oppiÿani iph admitterent: quas vt ratiftcarent, follemlii iureiürahdo de

P E N V E N s î s H î S T O k i À. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î J

more coilccptis verbis fcfe obligarunt. Qüibus iia eonftitutis j pbpülus Ge-nuehfiàjVC ancca demonftrauimus ciwxè dabac operarh, ne quicquam huiut* modi comibitteretquOdCæfaris animüin offefideret ;vel qüaciimque ratioriê gratia eins excidetec. Cû verb in CremonenfesacMediolanenleSjpropter noua ftudia ôc tufpem ab eo defeóliönenl, ab ipfo Cæfaré grauiter eflet anim^d-uerfùnà, adeo vt multatis fedicionumôe defeôlionis ault;âoribus , abipfifinec* vrbibus minime abftinereCj fed viólricibu^ armis cuerteret, reliquà omnia op~ pida amp;nbsp;ciuitates quæ pari modo harum Vrbiuin exemplum fecùtæ ,antea aper-* tèjvelclaiiculumaduerfus ipfumafmafumpferant,vel nouis fœderibus cum aliis ^rincipibus iiiitisnouo etiam idramèhtô fefe obftrinxerant amp;nbsp;defeevaut, legatos ad eum tune Papix commorantcnl, ad cülpam diluendaiW, adrhifli erroris véniam implörandarri mil^re,inter quos fuêre ipfi Genuertfes, Btixianij amp;nbsp;Piacentini, ferèpræcipui, qui aivea cum Alexandro Poht. Senenfi Adrià- • ni fuccelTorc, acCæfàris æmulo confenferant, auditifqueper ipfum Cæfàretg legationibus,ferèâdNonas Iulias illos in clieiitelam amp;nbsp;gratiameä cautioile recepit, vc iureiurandoj obfe^uij perpetüaiîdi gratia interpofito, fefe ètiam ob-ftringerent, amp;nbsp;ad Cat Septembris fuppetias amp;nbsp;auxilia daturos ad clalfem in-ftruendam,ac expeditionem in Siciliam faeiendam. Cæfatenini cum Gpliel-moSicanorum regegrauiterexpoftularat, multis decaufis,fedpræcipuè,quôd magnam Inter eos propter Apuliæ ócGapdanos agros effet difeeptatio j quam ipfe armis diriniendam effe cenfebat. Proinde,hijquos diximus, populi, polli- regM. cebantür étiani vlterius, fé iniuffuGxfàris ndnqùam cum ipfîus æmulis amp;nbsp;ho-ftibus pace, vel fqpderis iurà inituros. Quæomnia vt rata j amp;nbsp;flrta te£ta effentj promittebant,fe Seilatusconfultuin fuæciuitâtis interpofituros,hifquecôndi'-libnibüs ab ipfo Cæfare omnem oram à Monaci, fiue mauis, Monccci vfquè adLunàrcportumfeüdatario nomine,ae iure municipalifaluo impetrarunt amp;nbsp;obtinueruilt.VerùmjparuopôfttemporCjanflofcilicet fupra millefimûcente-1167; fîmu fexagefîmo feptimo, cùm GulielmuJ; Rögerij filius ^iciliæ rex, lùmmope-rc G^faris vires atq^ potenciam vercretuti eoq-, ventum eflet, vt Cæfar non ob- • feurèexpeditionem in ilium pararet,cùm vndiq^Principum circumuicirioru animos partim precibus,partim verb löngis pollicitationibus ad amiciriam fir- -mandam folititaret, vc eOrum fcilicet pOténtia fretuS, Gæfaris viribus fidentius fefe pöfTót opponere, operæpretium elfe duxit, amp;nbsp;populum Genuenfem Ébi af-fociandum effe,in cuius r^i grati^m duos præftantifllmos viros,qffibüf pfopter fidei conftantiam amp;nbsp;Ærum vfum multum deferebat, Genuam ablegauitj qu8-rum alter fuit Aihieus Grillus*, alteî;verb Rogerius luftinianus: fed fenatus Ge-nuchfis,aüdita ea legatione,de commun! omnium corifenfu refpondic,fîbi fummoperè difplicerej illorum regihac in parte fa^sfi^i non poffe-, quippe • cùm iam Friderico Gæfari adeô eflent deuindi, vt non njli eum perndiæ iiota^ ipfo inconfulco, cum aliqüo Principe amicitiam inire, Yp|jflamp;dus icere poffénC} ac vehementer rogabant, vc huius fuæ voluntatis conftantiam rex ipfe in peio-rem partem non detorquéret Velinfleôleret, In ceteris auterrieius rebus, fiali-quatationc in illorum poceftat^effét, vc illicommodârentj prolTiptifîlmis atq. paratiftimis animis omnia fefe enixè Fabturos pdtkeebantur. Quo refponfo aü-dito,cùmlegati Siculi regis viderentur ineäftum ibitempusterere,nullifduë rationibüs fenatus eonftailtiam poffe ihfringijdomum,infedfa re,quàm citiffi-mèredierunt. Habuerancetiam füperioribus annis ipfî Genuenfes adprædi-blum Siciiiæ regem fuos legatos ^fcilicet Ahfaldum Aüiiam, ôft Guliclmürti

Ventum^qui commun! R^ip. nomine apud eum darêt operam ac ftrenuè pro-curarcntjiiepopuli Galliæ Narbonenf^ Ligurum æmuli,in Sicilia tnercium amp;nbsp;aliarum rerum commercia exCrcerêt, præfcrcim cùm id in fuæ Reip. detrimentum mirum in modum cedere oftenderent. Quibus poftulatis rex cum eorum amicitiam amp;nbsp;focietatem magni faceret, licet nonabfque luo incommodo ôc • dîfpendio fieretnoluit tarnen committere, quin illis aflentiretur, ea quidem fpe^vt eorum opera pro temporu conditione tlm mari quam terra fubinde vte-. returjpr^rfertim in ilia nauali expeditione qiiam in Cçlàrem ad eius regnum a-fpirantem^moliebatur amp;nbsp;decreuerat : qua certe in re fruftra amp;nbsp;nequicquam il-lotj^m opcm atqueauxilium implorauit. Quo fere tempore Genuenfes etiam Guidonem Lodum ad Romanum Antiftitem, amp;nbsp;lonatham Crifpinum in Sy-liam ad eos Principes occidentales qui facr^ expeditionem fufceperant,lega-tos deftinarant. Pari prudentia amp;nbsp;^iligei;tia ad Emanuelem Byzantinum Im-jperatorem primo Amicum Mortam,deinde aliquot menfibus interieólis,Hen-ricum Guercium virum Confularem, amp;nbsp;poftremo Anfelmum Cataneum vna cum Nicolao Rodulpho amp;nbsp;Corfo Sigifinundo,ac tandemeundem Amicum Mortam ablegarunt. His ferme temporibus Ligures etiam legationem in Infu-

ti, cum finitimas genres indies magnis incrcmentis vidèrent inualeicere^ atque proferre, veriti, ne etiam ipfi earum telis amp;nbsp;potentiæ eflent expofiti, fum-macumprudentiadeamplificanda amp;nbsp;munienda fuavibei^pn femellerib co-gitarunt. Verum^ct'imtam honcfli conatus iis viribus amp;nbsp;plane neruo infti-tuerencur, quibus maxime necefiarium erat niti,cofultatione habita,Genuen-dispopulianimum amp;liberalitatem tentandam efl'e cenfuere,miflifqueadhoc Genuam legatis,fubfidium vaWe ad prçfenté fuum vfum opportunum,quani demifiifiime logarunt, amp;nbsp;accommodata oratione implorarunt. Genuenfes verb etfi multis bellis tenerentur, amp;nbsp;propter anteadi temporis ebtinüa bellaæra-* rium efièt valdè exhauftum,tarnen fe fuaque Rep. dignum exiflimaruntj fi finitimas gefttes rerum angullia atquepecuniæ inopia laborantes,præfentibus remedijs,quoad eius fieri pofiet,iuuarent amp;nbsp;auxiliarcntur,adeb vt Senatus con-fultefuperhochabito, Alexandrinicum fummafatisfaólione dimifli fuerint. Vix extern«s res compofuerant, ciim aliadomefiica fubnafeerentur, quæeos ^alde defatigarent, amp;nbsp;fumma moleftia afficerent -.•nfm progrefiTu temporis Genuas fiuePatrum incuriajôc indulgentiasfirte^quodplerumque fieri folet, maxima populi peruerfitate, acdefperata nequitia, bonorum moruin difcipli-• næ amp;nbsp;omnium liberalium artium traólationes fie erat cum fumma Reip. per-

niciedeprauatas amp;nbsp;prolapfie, vtnifi nouis Confulibus cteatis, tantas ciuitatis li-centiç amp;nbsp;flagitij^no^s remediis itum obuiam fuifi’et,verendum efieqne omnis ciitilis amp;nbsp;poliricaratîo prorfus corrueret, amp;nbsp;ad internecionem vfque exringue-retur: Nain labesilla domefticatam longe lateque ferpferat, amp;nbsp;contagione quadam proximum quemque inualerar, vt futilata omni morum ac legum di-

G E N V e N s I s H I S T O R I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ-

urbanum ita pro grc fia erar, vc municipes ac ruftici,]3aii infolcikiA in ômne vi-tioruin gentis ruerent amp;nbsp;præcipicarenftir. Proindç cùm Genforiis viris ad ran-tos impetus inhibendos J mores hominum regcndosjadq.ue modcftiam amp;nbsp;legum normam reuocandos, valde neccflarium ede.c, quidam pacriçij ac fena-coi'ij ordinis fingulari auôloritate ac priidentia confpicuüs, de bono publ^o mirum in modum anxius atquefolicicus , in frequent.i Pacrum corona tem-|)ore fermoni oratOjamp; accepto,fentêtiæ loco in hune modum diGèruit, Quanta,amp; quâm magna fueritmaiorumnoltrorum,Patres conlcripti noUiliflimiqj •oratio^^n concilies , prudentia', vel ex hoc yidere amp;nbsp;incelligcre licer, quod inter cetera beneconftituendæ Reip.ornamenrajamp; retinendçconiêruandæqne paçis alites, nihil præclariusjuihil vtilius^ nihil denique fc dignius excogicanf potuerintj quàm in hac extrema, veraquelanguida nbsp;nbsp;délira mundi feneda, legum feue-

ritatem atqueoptimorum retinendorum morum cenfuram proponere amp;nbsp;dili-r « genter conferuarc. Nam,vt cetera breuitatis ftudio prætetcani, ejuis eft quin^ clarè atqueaperce videat,omnia ruinam non obfcurè denunciarcjinultas malas artes amp;nbsp;varia morum vicia, amp;nbsp;communis vitæ corruptelas qiiotidie.magis acque magis exorirgadeo ccrtè,vt viri boni omnes vno ore conquerantjar amp;nbsp;fa-teantur,mores hominum omnis generis vitiis ehe ica inquinatos amp;nbsp;deciirpa-toSjVt contagionc quadam continuo nexu latè ferpant, amp;nbsp;ægri porporis inftar latè diffundantur,amp; quafi ab vno membro in aliud deducantur ? Nam, fi vitæ noftræ humanæ adiones adtrutinam exigantur,amp; vitam ipfam,ac mores prç^ fentes intueriplaceat,quis eft,per Deum immorcalem, ætatis gradus, qui non valde immutatuslt;ît,amp; fuperioris fæculi non multum ab.fimilis ? Quis ordo amp;nbsp;ftatus hominum decurriculo maiorum amp;nbsp;veterum inftitutis non longe defle-xit,amp; a fignatà orbica procul aberrauit?Vbi fenilis quçfo ilia grauitas amp;nbsp;yircus, quam in maiorum noftrorum ô: didis amp;nbsp;fadis elucere eum fummadignitate confpicimus? Vbi firmioris amp;nbsp;virilis ætatis fid?s amp;nbsp;conllancia, quam fuperiora tempora in virisfuis maxime admirantur nbsp;prædicant? Quæ eft, rogo, molli-

ties,quæ libido,quæ leuitas,ad quam florentis ætatis noftra? mores 5 qui antea cumfummoomniumhominuïn iudicio,verecundia amp;nbsp;pudore nobis com-mendabantur,amp; retinebantur,non {int,horrefco referens,impifflenter col-lapfi amp;nbsp;deprauati? Quis, dico, ordo à virtute veterum , amp;nbsp;laudemaiorum pon turpiteraberrauitamp;flagitiosè defciuitî Aut quid denique in yita cop-imÂiiamp; moribus hominumvfquam fimçjex, integrum, amp;nbsp;purpm reliduft eQp vide-mus?Hæcitacùmfe{ehaDeaptf,inprimis neceftariuihefTe exiftimo jVtMagi* ftratus omnes,alnque,quicû dignii;iite priuatim,vel publiée regendis moribus, acexercendis legibusfuntpræfedi,hocpræfertim corruptiflimo fæculo amp;nbsp;ini-quifllmo morum temporeeuigilent ftudiis omnibus^ac tandem de veçeino il-lo quo hadenus confopitifuerunt,expergifcantur, ac ftatrnnem illam,in quarrv noncitradeledumatqueiudicijgrauitatem diuinitùs çoîl^taii funt,fumma fide,fummis,dico,labonbus atque animiconftâciatueantur,acfaciant iclqflod bonos amp;nbsp;ftrenuos milices dececjvt ne minimum quidc ab ordinibus amp;nbsp;inftru-da ipfaacie difeedant amp;nbsp;digredfentur^ verùm vniucrfa,tanquam alta Ipecu-la,diligentercircumfpicianc, atque animum in i'Rores,velutiarcum intentum,: femperhabeant,viciaque ipfa adeo propè examinent amp;nbsp;fpeÇulêtur, vc in iis*toi-lendis,quæiam in vita amp;nbsp;moribus hominum infederunt, ôSpenè, quod ci-tra animi magnam indignationem amp;nbsp;iuftum dolorem referre non poftum,in-, ucteràruntj feueritate plane cenforia^ quæ omni tempore optimlt;jiurcpudoris

16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s T Ö P V L I QJZ E

amp; inodeftiæ habeturmaglftra,vtantur, amp;c pluriinismalis, quæ exhac leuitate libidine,ceu ex perenni fonje,quotidîè enafcüùtur, opportuna medicina amp;nbsp;antidotis obuiam eantyamp; medeantur: qua in re cum quanris incrementis quàm plurimæ Relp.hac folaarteamp; ftudiiSjVelpotiLis,vt verum quod res elo-, qwar, hac vna fola via coritenderint, amp;nbsp;àparuis initiis ad fummum honoris amp;nbsp;potentiæ àpicem deuenerint^cum neminem vcllrum laiêrepuccm, noneft, quod hac quidam tempeftate in his comrnemorandis hm prolixior. Proindè * quemadiTiodum veteres Rerumpub.gubernatores femper feciiîe compercum habemusjadcô vr'nunc vulgô vfu feratur^ex malis moribus bonas leges nafci, apelt;è confiât,amp; facis dilucidè demonfl;ratur,præftantiflimis quibufquetem-poribus atü|ue omnibus ætatibus felicitate (^uadaminfignitis,eosqui adReip. gubernacula amp;clauum federunt,e:3^ótiflimam fui muneris rationem fumma cum religione habuiflè. Nam,vtcereras commoditates Reip. taceam,quibus Jlt;efp.ipfa his artibus crefeït ôc augetur,quis eft quæfo, qui non videat, ad hune finem àDeo opt. max.Magiftratus Rebufpublicis eftedàcos, amp;nbsp;pra:fcôlos, vt iis,amp; ceteris morum magiftris ,normas vitæ humanæ amp;certas leges Deo acceptas amp;nbsp;conformes,dent,conferuent,amp; elargiantur^.ad quas demum ipfi fuos, fuorttm(|ue ciuium amp;nbsp;difcipulorû mores, in his vitæ nbftræ tenebris amp;nbsp;mundi caliginenon lècus acnautæfuum curfum adHeliccn,amp;; clariftimos fepten-triones infleôlere folent,dirigant: à quacertè officij cura G qui Gnt,vel reperian-tur,qui aut voluptatum iriecebriSjamp; exoptandarum rerum aucupio,aut priuati commodi ftudio,vel fairem laborum amp;nbsp;moleftiarum fuga abdücantur,hi certè no folummodo meo, verùmomnium faniorum hominumiudicio,locum ip-fum à Deo deGgnatum amp;nbsp;ftatutum, nefariè deferunt, amp;nbsp;magna cum incoftan-tia derelinquunt. Quaproptercùm ego penitius in rerum noftrarum cardinem Oculos cohiicio meos, non abf^ue tacita quadam animi reuerentia exofculor maiorum noftrorum fummam prudentiam arque animi magnitudinem,qua vG,hancReip. noftræformulam inhanenoftram ætatem, annuentibus ipGs Superis,cum fummoemolumentô, atque rerum domi forifque gerendarum fàufta propagationemirabiliter.conferuarunt, amp;nbsp;ftabilierunt,adcô profeôlô, vt nihilfplenÆidius^nihilquepræclariuSjèxcogitari potuerit,quàm hifee artibus, atque, vt ita dicamipaftibus, in dirigenda amp;nbsp;conferuandaReipfa publica inGlTbre atque progredi, ac non ante Gneim motus facere, quàm omnia excogitate, perfpeóla amp;nbsp;intelleóla fuerint, quæ nbsp;nbsp;huiu^vrl^s incolumitatem ac-

ÏJue præftantiam noftræReip. maieftatem amp;ftî\fum pertinere arbitrarentur, hoc etiam nomine gratis animis anniuer^ria quâdam memoria grati atque ptudèci noftrç antiquitati pro gratiarum aèiione follemni voce grates atq. laudes celebremus,ac npftr^rum maiorum prouidè excogitata amp;nbsp;inftituta ad po-fteritatem ipfam cum immortalisfamæ gloria amp;nbsp;conferuatione propagemus. qua certè in re qu^ijjJjene animi veftri mecum conlêntiant, fatis probè intelli-gOjdum oculos meos in hune præftantiftimorum virorum confeftum circum-fero,ac quantis ftudiis amp;nbsp;animi attentione hanemeam oratioilem publicam éxcipiatis, video . Pénétrée iaitur hæc mea ^x, publico teftimonio quidem ad vniuerfos faôla,fed feorfum ad omnes habita,in penetralia veftri peôloris,ac non anteaôbliuioiÆaliqua in pofterum deleatur,quàm extremifpirituscalor ipfeofta amp;artusSereliquerit.Hoc fane dico eô vehemêtius, quo Res ipfa per fe magis Gt ardua,amp;maioris negorij. Nam G de rebus leuibus, vel faltem medio-cribuSjVerb^facerenijnon ita médius Gdius rem ipfam ferio tradarem. Verùm, cùnx

G EN VE^ s I s HI S r.0 Rgt;I A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy

cum neruus Reip.amp; fGciecatis humapæ vinculum hoc potilîlmum nexü con^ tineatur,vt amp;nbsp;legc5 iuftè præfcrîbailturiamp; cutftrumma obferuantia colantüri quis efti rogo,in hac præÂâtiflim.a optimbrum ciuiuiti çatcriiaj vel adeo in hû-iius Redp.ditione amp;nbsp;imperio^tâm deprauacusciuiSiqui facile non intelligàCjnihil -cfle perniciofius ih ipfo vniiierfô oibe,quâm legum reuerentiam àbrogari) peccandi licennam irapuniratc confinnari ? Quid deniqùe Ÿtiliujs in to’tius vitæ Jiüi'hanÆ‘curru,quàmpropoiîtis viræinnocêcipræmiis atque hudil^us/oinnès» noftraxacUoncsica inrtituere,vccum legibus ipfisconfentianr,ab harum hor-,ma ne minimum quidem difcedât^velinflcxo in hanc., vel illam parcem ^nfui îà verb tfamite abctrèht ? ÎSuius certè inftirutæ meæ oracionis ferii^n longi^ri^ quod.aiunt,filo prolequerer,nifilt;ncpluradicere vole.n.kem admoperec teihpq-ris ratio,amp; cum quibus viris mihi negotiifm efleCj fatis probè intelLigercip. SiV perlèdebo igiturin præfentiarûjac quid ht in me viriumjamp;eiqqvenbæjCj.ù/M quam parum fit,facile intclligo,referuabo hæe ômiàia ad Reip.nofiræjadeoque veftrum omniumfalutcm ac meliorem temporis commodicàtemgt; Hæc orâtÎQ xùm attends auribus magnoque filentio atque afienfu ab omnibu^.dëcuriis,a,c -tribus,adeo)^. à Patribus ipfis eoferiptis,effetadmiir3gt;amp; cxççptajôT4tQrjgfe dfc more antequam fuggèftum publicum defereret, paucain fui commçpdationC pra:fatusjfummo cum honore per præconem publicu fuo loco relficutus fuiç, actandemfedatus ipfedimiflus atque folutus. Verum, poftero die/CÙmAcs ar-duæadhUC Patres conferiptoS perplexos tenerent, de niore in cfiriamvConüfcj- , nêre,acper fuft'ragiafeucrifiimo ediôto grâui fenatusconfulto coiifitmatci,liQc vnum enixè dederuntoperam,ne deinceps ex fimili peccandi licenda corruptç-læ alerèntur,vel propagarentur,magnomcdiu,sfidius amp;nbsp;prudenticuiniîP-nfiliqi necminoriiudicio. Qmppe cùm nihil in ipfis ciuibus perniciofius .excogitaii, vel reperiri pofiit, quàm peccandi cupiditateaa impunitateamp; licentia rconfif-mare. Itaque compofito vtcumqué pro temporis cohdirionc ciuitätis ftafu, Sè-natus cùm putarctomnium tumultuum atque feditiónumanfam çfle fubU-fâ atq. extinól;am,reuocata veteri difciplina jtoga ti longè tutius quàm anted,verfa-bantur.Verum inipfavrbe breui poftea emerfêre noui pertumatores, qui facra profaniscommifcentcs,nihilnonaudebant, amp;nbsp;fubinde nouis turbi? ejccitatisj Kemp, ipfiun in maximum difcrimen adduxêre ac implicarunt,àdeQ;in^dius -fidiuÈjVtcùm ConfuleSjOmniaviiatque armis fieri vidèrent, amp;ijuergiqueeà cfielecuriorêm^ quo |»lu»s fatellnes èc ficarios penes le haberct, veriti, ne fi ad conllituendos mores amp;nbsp;turb«^ tollendas, quarüm præciptii Fulco lullinianus amp;nbsp;Örolandus Aduocatus aucloreserant, maximum vitæ periculum adircnt,fi inernies per vrbis regiones vcrGrentur,cohortem prætoriam trecentorum fere milituiiài aliamquc validiflimam manum fibi compaTaruTit -, 6c poftquam Vf^-banas feditiones ac fiitiultates repreflifièntjin agruihfubufbanum ôgrefli,quç-ftionesdecommifiis maleficiis lcueriflimas habuerunt^eïTf^ïïe, qui efiminis conuincerentutjcapite damnabant, vel, fi plura fcelera admifiOent, exquifitis tormentis in eos animaduertebant. Deinde ad vrbana malapenitus tollehda conuerfi,cities omnes iurifiura’ndi facramêto ad^j^fi funt,amp; fefc vitro obftrinx-êre,in poftertim legibus atque Magillratus præceptis le eni^è citra aliquanrex-ccptionciil obtemperaturos. Ceterùm, inter difeordias ciuiliÿ componendu, magna Patres ipfos difficultas torfit,quod multi,præfertimex nobilitate, in tanta omnium düfenfione le fingulari certainine amp;nbsp;ad mutuum duellurn pröiiöeafient,-nec fine ipfo inuicem in gratiam, redire faluo hoftore, fcpoffe • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à lieue-

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s El* A TVS P O P V L I QJ/ E

aflcuerarcnc. ■ QuarecognitaiUc^otio ipfo incanfultadoiiem vocatonullar comnaodæ iniri ratfbnes, quibus Euic malo occur ri poflet^ præter sreiji. quot;vnam,quôdniinirum deoinniamconfenfu arearn inplarea Epifcopaliin fpc-

ciçmparari'ipfispùghàtiiris præccprum fuit; Interiipincqucetiamprecious propmquortim amp;nbsp;amnio fn,cantam humani amp;nbsp;ciuilis fàhguinis cfFußotnem dc-‘precantittmyfimulata quàdam âriimi pertinacia ôc obftinationc adduci potue-• runt,quia pü'giiæ auido^commictérenc. Verùin, poftridiè coniiliawnuocato, non italôhge ab ipfà palæftfa pugillari Patres confédéré!, atque eô. Ioannis Ba-(. ptiJjœ reliquiasj permittentc ipfo Antiflite, perfcrri iuflêrçi Quibusjperaôlis, cùm ÀrchicpifcopuSJamp;ConfulcSjCcrtatini quifquc per fo fadliovui.Principes rogâfcnt,ac lumrnis prccibus inftarcnt,vt fatnilias fuas fimulcatibvisiciuitateni • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffidiis ac cæde liberarent,ægrè iirifîbtfare pötucrunt, vt ftias iniurias ipfi Præ*

^ulijamp;Gonfulibus-tötiüs ciuitatis nominerogantibus condonarentj adeô vt potius religionc ,faÔlionum Principes, qui in iras implacabiles exarièrât,quàni tmtoruift Virorum precibus infteéterentur. ExindeConfulibus acercuitmiil-tumcxiftimationisae dignitatis, amp;: inaiordeincepsauthoritas attributa atque -iîabÿ:a ?'Hæc fcrè-geftafuntfub annum millefimum centefirnum’ vndefcp-tùagcfiittürri * Cetèrum,odennium ferè poftea, cùm Ioanna Henrici Britannia: rcgisfilia Gulielmo Siciliæ regidefponfataeiTer,in profeólioneSiculaGe-nuarnetiämdiuertrt^ibiquemagnocumapparatuiatquenon cirrà optimæ in FriJmou illamgt;vôiuntatis indicja clara argumenta à iênatu honodficentiffimè reXLX* ' excepta eft. fubfêquénti veto anno Fridericus Imperator cum Beatrice coniuge filio'Hcnrico Pärma profedlus Genuam venir, ibique*aliquot dies com-moratus, amp;nbsp;fumma liberalitate, ampliflimi^ue donis profccutus, Mediola-Tnumcontcndit,mägnacurn fenatus GenuennHatisfaftiöne. Nam,antequam vrbemexcedcrct,nihiihabuitaiitiquius,quàm Reip. immunitates amp;nbsp;priuilegia iteruiti cönfirmare amp;conftabilirc.Quo fcre tempore Genuenics coumili hof« -pitalitaté atque magnificentia Ludouici Galliarum régisfiliam ad fe tranfuc-éfam / exccpêre,amp; ad Alexium Emanuelis Byzantini Casiaris filium ,futurum etUs c^iugem,ConftantinopoIim,inftruóliS triremibus,deuehcndam pro-curauere. Quibus certe meritis, magnam äpud omnes Principes gratiam ßbi paraucrunt. Vcrùm, non ita multo poft, in vrbeeiufque agro fuburbano ci-uiles i^ru» fimultates atque difl'eniioncs auólore Fulconeluftiniano, cuius ^roximè mentionem habuimus,excitatæ, amp;?cxortx0fuafunt. Is enim familir fuæ Princeps,quietis atque otij impatiens,.extiuilopriorc otio quod cum Ad-tiocatörum gente habuerat,graues difcö’vdias cum Cortenella: vrbis ciuibus cxercuit• vtque illos maioribus damnis afficeret, cum Aduocatis prioribus amp;nbsp;veteribus fuis âdueflatift,nec non cum Vcntorùm familia fœdus icit,amp; nouas ncccflitudines coniurixit. Et Ci veto confules, ac plerique optimates magnam datent opcram/ztWblicæ paci confulcretur,ncque advetera odia recurreretur, tarnen riunquam fieri potüit,vtconciliatisanimis,inüicem in gratiam redirent fed aéerïîmis odiis fæpius inter fc dccertarun^,Et cùm in ipfa vrbe conferendi manus rttillà facültas darctui^vtriüfque faélionis Principes cum fuis clientibus in ftiburbanunlBi|âmni propinquum, ad dirum amp;: cruentum certamen con-fiuxerunt, co cóitè euentü, vtplerifque illorüm vtrinque interfeôlis, tandem ipfi fadionum Principes progreftu temporis in mutüam gratiam venerint; nec maior fecuritas, vel tranquilîitasin ipfa vrbeoftendcbatur,nouis fubindecru- . pentibus offiis, amp;:faôlionibus, quibus tam manifcftè certatum amp;nbsp;graftatùm

cft, vt Laofrancus Turciùsj vulgô de Turca diôlus,vnà cum plerifque aliis fcc-Jeftis hominibus, ob priuatasinimicitia*s amp;nbsp;difcQfdias Aügelerium Vfufmariu, viriim cpnfulàfem, ürücidare no fuerît vefîtiisî quod fcelus iri ipfà vrbe magnas turbas dédit,adeÔ YKnobiliràs popiiLs in Gofulumgratiam antiqüâtis omnibus difcordiis atxque odiis, bac.pôfiffimura de caufa in mutuam bêneuolc»- . •tiam coiuerint, vctain nefariuiij flagitium,tantique Cqnfulis mors feueriflimè ,Yindicarçcuramp; expiaretiir. Proindecùm patricidàcum-fuis ficariisin fugaela-pfus efîcr, conftitutum fuit, vt illorüm dônios,qui Corifülari fahgniilb manus fœdalïcntjfolo ad pofteritatis memoriani afcquarentùrAamp;bona omhià fifco ad-iicerentur;iplî veto profcriberentuf,acvbicumque agercnt,prônefariis amp;nbsp;!fce-Icftishabcrentur, Cetcrum comp^firo ac fedato Rcip. vrbano ftat^F, fublatif-quc difcordiis ô^eontroucrfiis ^quæ mirugiin moduni tranquillitatempub-licam interrùperant amp;nbsp;coriturbarant,'fumma prudehtia fenatns faâum fuit, vt fubfçquentibus annis Gcnuænori folummodô domi pacata efl'entomnia/ve- • rumctiam foris illius ftatus mirificèfîoreretamp;augeretur , Sed priftinæ trail-quillitatis pcrturbatôres banc vrbis felicitatem non tuleruntjatqueorij frudû optimocuiq.inuidêre,ita vt excitatis fubinde nouis ftiidiis, pôpülus ipfç diftra-hcretur,amp;: inter le vaIdèdifcordeSjamp; publicæ, vtdiximus ,qüietîs impatiéiites, noua gubernationis forma contentiosè cxpeterent,fummaq. cû iniportuhitate Patres coferipros ea de caufa defatigaret, Igitur anno eiufdê fçculi nonagefimo, l Raimundo Freffia, Morino Rodoani filio, Simone Vento, Ida Carinandino, Lanfranco Peucrcj Henrico Picamilio gt;nbsp;Otiione luftiniano,Bonifacio Vgerio, Vgonè AlberigOjSilalonelufto Coss. cùm fenatus videret populi pertinacia, fimulqueanimaduertcret,nouorürn ftudiorum audorcs non icâ facile admo-ruin feiieritatem amp;modeftiam reiiocari pofl'e, ni£[ certa itemporis ratione ac icinperàmentojconuocatisin curiam omnibusordinibus,atquchabitis cen-turiatis çomitiis'i Senatus cpnfijito decretuni cft vt Prætori externo tocius Imperij (umma permitterctuiryamp; primus ,quem ciuitas eadignirareactituloCfl^f«» infigriitumvidic , fuit ManegoldusTcrotius Brixiaoriundus; Geterùin amp;nbsp;fi lt;nbsp;ob graues Gonfulum diflenfiónesjillunl proximo anno accerfiri pldcüerit, ni-hilomihus tarnen aliorum Pfætorum poftcà fubfecutorum elç^iq, nifi poft trienniuin contintiata eft; fiquidem medio illo tempore, dcnuó,vti fæpius con-tigitjGórifuies cum fupremoimperio acpoteftatecreatifuerunt. Huius^rô inftitutipræcipua amp;nbsp;ii^iiT^ caufa, maiotiex parte îpforumGonfuR]m*mbi-tioni Si æmulationi,cLim iriui^ein cedercj vel obtemperare nollcnt ; procüldu-* bio accepta debetur. Namçùm baîç ciuitas,vti antcà diôlum cft , progreflii temporis immenfis opibus ac popülorüm frequentia amp;nbsp;numero mirificè cxcrcuilfet, populäres j honöribus ac dignitatibus plus juftg inhiantesjminimè coinmictcrtdüraputabantjVtConfuies co,quo dïxiinus;.modó crearentur, ptsêfeftirn çùm putarent, fibiea ratione aditus ad honore^xapeflendos obftrui acimpediri, Quarè cùnrvnicurn femedium ottenderetur,ad illud çOnfugien-dtim, heee per le ignominiofunâ eflèt, exiftimarunt j cùm iri primîs maioteni Reipub. quàmpriuati dedecofit habendam efl'c rationem fibi perfuddérenti Itaque ex çomiriuni Patrrim decreto fancîtum amp;nbsp;(îbnftitutum fuit, vt exterrio-rum Prætorum çleôlio fteret,penes quos per fpatîüm vnius Jnni^ duoruruj vcl trium,proutfciliect fenatui expedire videretur,totiusReip^rSgîmcnatq.àd-miriiftratioconfifterct,ca tarnen cautione adhibita, vt intérim j tain ciuilitim^ ^uàin publicaruin reruin caufa jGônfüles mirioris auôloritatis ,ÿccrtorütni

nobilium nümerus, qtiieîs,ceuperpetuicollegæ, acfocij in gübetnatiohc ad-eflent, fubfticuerentur. Ab bpiufmocTi autem adminiftranonis genereiubiii-de,prout nempèciuium animi hos,velillôs effeôlus ihduerant, amp;nbsp;in varia dif-xrahebancur, variatum fuitj amp;nbsp;interdum ad priftinægùberhationis fbnnahi re-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do Reip. .

do Reip.ftatu peropportunèjac omnino diuinituSaaccidit, vt ijfdcm feniie diebus Marcoaldus HenriciCæfaris dapiîer Genu*m appulißet. Hicenim,vbi primùm Fridericus cognomento Aenobarbus,eius pater,è viuis fubtraólus eflet,nihil prius atqueantiquius habuic,quam vt præter cetera, Tancredurn Gulielmo Siculorum regi fuffeótuin amp;nbsp;furrogatum, regno deturbaret. Proinde • cum haudquaquain ignoraret,quantu Refp.in ea expeditione fibiemolumen-ti afferre poflet, ftatim Othonem AntiftitemRauennatem,amp; Arnaldum Stret- , turn Placentinum, legatos Genuam mißt ; quorum legatione audita* Senatus viciflim Hugoncm Cataneum , Idonem Picium ad Cîcfarem alilegauir. eiufqucpoftulatis benigniflime aflenfus eft .Trienniopóft,anno^ilicct^il-lefimo centefimo nonageßmo quarto, rurfus nouam legationem per Marcoal-dum, cuius proxime mentionemfecimus,ad eundem habnit. Cum enim ipfe plurimum auóloritate amp;nbsp;confilijs apùdomnes Imperij ordines valeret, ilium * primo quidem ad varios Principes, amp;nbsp;mox ad Genuenf. ablegauit, vt inter ce-* tera.quæin mandatis habebat,expeditionem naualem,prout Ligures fe faólu-ros receperant, fedulo expedire curaretjita vt cum ipfe legationem Genuæ fub-iret ipfius opera Sgt;c auóloritate ciuilis ilia licentia amp;nbsp;domefticæ contentiones • maiori ex parte fupprefl'æ amp;nbsp;confopitæ fuerint, cùitipræfertim Ligures ififtis auxiliis amp;nbsp;non contemnendaclafte ipfum Cæfarem, hoc à Senatu mirum iiî modum efflagitantem,adiuuare decreuiffent. Qua expeditione detenti, multi domeftica arma in exteros,magna cum fui nominis laude, nec minori patrix beneficio jcontulere. Nam cum Genuenf. populus otij ac tranquillitatis fit impatiens,bene,etftn illorum Repub. agicur, fi arma amp;nbsp;vires, quibus fubinde inperniciempatriæabufi fuerunt, in exterum hoftem conuerterent ac detor-quereiiL Vt verödeinceps commodius omnia domi forifque gererentur, fe-uatus cofulto,ac etiam Cæfariani oratoris fuafi^ nouus Prætor dcfignatùs fuit, no«lt;«pk-nempe Vbertus Oleuanus nobilis Papienfis, vir manu confilioque promptus, cuius fides, virtus atque induftria plurirtium fane ipfi Reipub. profuit. Intereâ temporis,Refp. YtCæfariobfequeretur, pro Neapolitana amp;nbsp;Siculaexpeditio-ne validiflimam claffem duólu Prætoris, recèns omnium fuffragiis gtque fen-tentia eleóti, quiDraconem Gambolum Genuæ in fuum locum fubftituerat, Marcoaldo Cæfaris, vti diximus, legato, amp;nbsp;Marchione Montferratenfi co^ni- s/rÂ tantibus, emifit: breuique póft effeä:um eft, vt Gaeta deditione ocÿuparetur, indeque, rcliólis prius jn et ciuitate Beltrabo Selimbono reóforis iudfte , amp;nbsp;Othobono Reip . fcriba,qui iGaetanis iuramentum ac fidem acciperent, amp;. mox Neapolim verfus nauiCTatiorie fafcepta, illuc die, quiD.Bartholomæi fe-ftum præcedir,appulerunt, breuiq. temporis fpatio confimilifortunæ abblan-dientis aura,Neapolim vna cum nnitimis infulis receptrun«. Deinde Cal.Sept, profpera nauigatione Melfanam peruentum,ibique atrociftimum bellum in-ter Ligures ac Pifanos cuni magna vtriufque gentis clade-fedhitegratum ; qi^o quidem tempore, Prætor in aduerfam valetudinem prolapfus, baud multo póft,vita exceftit. in cuius locum Otho Carretus, pari cum dignitate fubftitu-tus fuit, fub quo Catania amp;nbsp;Syracufa partim vi, p^rtim deditione occupata, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

tandeni Panhormus vnâ cum arce fecudis fortunæ aufpiciis recepta. Dum ûçc in Sicilia féliciter geruntur, Senatui populoque Genuenf. legates ad Emirmu-menim Numidiæ regem mittereplacuit,eaque de caufaVbertus Nigrius

, GulielmusZerbinus, præclari viri, atque longo vfu return periti, deleóli fue- Nwnp«. runt, qui communi Reipub, nomine cum illo foetus ac focietatenf iniuerunf.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro-

ii?i. Proximo anno, fcilicec eiulHém fæcùli ponagefimo fecundo, duobus fub-fequenribus', ciuitas Confulai'i auétoritate atque impcrio reóla amp;nbsp;admini-npj. ftratafiiit. Quo teinp0reexa6lo,de Gominuni Senatus cOnfultolacobus Mai-115’4. nerus patria Infuber ^Præiês defignatus , amp;nbsp;poft ilium Drudus Marcellinus amp;nbsp;• i^ft lnfuber , vir pacis bellique ai tibus egregiè inftruótus atque ornatus ,fub iipj. quo publicis Patrum fuftragiis decretum atqu£ fancicum fuit, vt ipfi Prætori quotannis ofto ciucs adhibercntur, qui vnà totius Rcip. redditus amp;nbsp;impenfas 1196. diligentercógnofcerent,fimulqueveùigaliunij armamentorum,rcique naua-lis amp;nbsp;aliarum rerum adReinp. pertinentium, curaac regimen fufciperent.quo-ruÆ. quic^m nomina hçc fuerunt,{cilicet,Hugo Embriacus,Nicolaus lecan-ceusjlngb Longus, (Iiæc autem familiain Uftinianos tranfijt) Gulielmus For-narus Belmuftusîercarus,Montawarus Auria,Gulielmus Niarius, amp;nbsp;Anfal-mus Guaracus : in caufis verb ciuilibus forenfibus, Rogcrius Nelius, Pni-•Iippus Cauaroneus, Simon Iecanceus,Opicius Guercius, GulielmusPanerius, Gulielmus Rotius, VbertusPorconus,amp; Ido Baldizonus,Confules renuncia-ti. Sub huius optimi acpræclariflimi reûoris adminiftratione, prætercetera, • nbsp;nbsp;nbsp;contigit, vt Pifani occulte mitterent, qui Bonifacium oppidum in Corlica re-

peiftino motu adorirentur. Q^a quidem re per ipfum Marcellinum comperta amp;nbsp;intelleâ;a,eueftigiô iîlorum auius frangendos efle cenfuit, amp;nbsp;aliquot naues .lt; eadecaufainftrult;ftas,aduerfuseoseducendascurauit.Quod quidem cumpri-inùm illis ihnotuiflet,nulla mora interpofita, fefe illinc Sardiniam verfuspro-ripuerunt. At Præfes, quiclafti cum imperio præerat, tantaceleritate in præoe-cupandis hoftium ftudiis vfus eft, vt, relidlo Bonifacio, ftatftn ad Callarim, qui locus eftin Sardinia,quo per fideles fpeculatores hoftem iuiftc compererat, adnauigarit_5ibiq;, licet Pifani Liguftica potentiadeterriti,fugam eäpefterent, amp;Iiincinde circumuagarentui, copias füasin continentem expofuit, amp;nbsp;cum Marchione Gulielmo, qui Caralitanam toparchiam vi inuaferat, proelio baud femel decertauit: coque tandem fuperato,Bonifacium rediit,vt illudvalido • præfidio firmaret,reDuIque in vtraque infula profperè ac ex voto geftis, Ge-nuam oujnti fimilis reuerfus eft. fedpoftquam decurfu temporis, Pifanis vnà cum viribus audacia cxcreuit, importuna nauigatione omnia infeftantes,nihil prius habuerunt,quamcum hoftiliclafteconcurrerc:quorumoptatis cùmex occalione^temporisplenè fatisfaólum effet, magna cum vtriufque partis clade nauiiAcIiiacommifla fuit, ficuti hæc omnia fuis lecièae temporibus enarra-buntur. Poft quarum rerum fucceffum cum Prc.cor, rebus, vti diximus, benè ac féliciter peradis, Genuam poftliminio rediiffet, in ciuitate multa omninô præterfpem amp;nbsp;voluntatem accidifîe reperit,quæ amp;nbsp;legibus valdè repugnarent, jamp;publicæquîetis meruwrn mirum in modum inciderêt. Ido quippeCataneus, fine, vtaliis placetjvnusexipfius liberis,virfalt;ftiofus ,amp;nouarum rerum cu-pidus ,nonnullaReip.ftatuta amp;nbsp;fanôliones recèns contra omnem aîquitatem violauerar, ac multa bono viro amp;nbsp;tranquillo ciue indigna commiferat, adeô vt Prætorhac de caufa ipfum ad le continuo acçerfiri iubcrct. Verùm,cùm ille diôto audiens non effet,iuftftPrçIês, vt domus’eins excifafunditus euerteretur. (^o fane faóho, licet à plerifque improbato amp;nbsp;damnato, tarnen hoc affecutus eft, vt tali fub exerriplo optimatum arrogantiamamp; faftumaliqua in parte co-hiberet, qui co vfqiiedeuenerant, vt ob deprauatam viuendi confuctudinem up/; ægrè legibus Sémagiftratibus obedirent. Tranfaóloanno,quia fefe in Prætu-ranon mi«us prudeiltcr, qn^m fortiter gefferatrurfus iil cadem dignitate ac

G EN V E N s I s H ï S T Ô jl i À. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ü

munerô confirmâtes eft, qui ftatim fub initio fira: confitraationis publico edi-» ôlo magnificentiam amp;nbsp;fumptuofitatem intoler»bilcm inhibuit ^ac ptiuatorum ciuiuin turres, aliaa- laqueatatedificia, in ordinéin, depreflione faôta, redegitj præfemm cùm pet leges non liceret vitra ochoginta pedum altitudinem ædifi-ciaattollcre. Parifeueritatein alios præcipuiordinis viros vfus eft, quiimpo- • tentiaanimi eo lapfiétant,vc/lominandi libidinemnon obfcurè præfe ferrent, amp;nbsp;inter reliquos,in Nicolaum Auriam abfentem feuere animad^ertit, qui • contra publicum ediólum atque patrias leges priuatim cum muleis nauigiis in Sicilian! adnauigarat, eaq. propter, illius ædificia pari modo deftrui ac ^er-ti iufl'it. Verum Auriareuerfus,cumpotentia,ftirpifqueantiquitaiÿ vald^o-reret, ratus huiufeemodi contumaliam non efie ferendarn,vel pro dignitate fua aliquo modo diflimulandam, cum armata manu inP^eôloris palatiumeon-tendit, Ôc ibi irruptione fafta, omni'a variis cædibus complebat : fed beneficia pontis cuiufdam ad euitanda pcricula, vt aliqui putant, ab ipfo Præfide con-fttuifti, faluus amp;nbsp;incolumis illius manus euant, amp;nbsp;ita fefe clanculum ad ædes

Archiepifeopi è regione pofitas fubduxit, magnoquecum animi ardore amp;nbsp;im-petu Auria ipfius Præfulis ædes occupare annixus eft * quod profeóló affecutus nbsp;nbsp;•

fuiftet, nifi à promifctia plebe fubito ad tantum fpeólaculum prouoeata, impc-ditus ac ftrenue repulfus effet. Tandem Auria fuorum interceftione infle-xus ,cum Prætore, mitigatis animis ,in gratiam rediit. Poftero anno^nempe ciufdem fæculi duodecentefitno, fub Alberti Mandelli ciuis Mediolanenfis Prætura, Pifani fuapte naturainquieti, amp;nbsp;occafionum baudfegnes ,cuIti viderent, præter ciuile^ontentiones amp;nbsp;vrbanas fimultatcs ,etiam pleraque municipia, ptccfertim in ora Sufiniana orientem Solem fpedtantia , ratione feu-dorum,quorumcognitioad Sçnatum Genuenfem fpeftabat, indies tumul-tuari, amp;nbsp;turbas ciere, nequaquam fibi quiefisendum ftatuete, exiftimantes^' opportunitatem ex temporis occafionefibi effe datam , vt folicitatis adde-, felt;ftionem turbarum amp;nbsp;tumultuum auétoribus, ipfi j Lunenfi portu, in primis fuis rebus idoneo amp;.oppottuno5potirentur.Verum ipforum confiliis atque vo-tis nulla ratione fortuna refpondit : Quando quide,vt primuid ad Cenuenfiu. cognitione peruenir, citra aliquam temporis cunéfationem ex Senatus cofulto præualidum præfidiû eô deftinatumfuit,bteuiq-,pôft,infuburbanisteâi^cu nofte congrefli,amp; vbi aliquandiu vario atque ancipiti euentu pugnatum effet-landem viéforia ad Ligurern incliitauit,plerifqueex parte aduerfavulneratis,at-»'y»ïî«ri‘4. que aliis interfeôlis. Quo nbsp;nbsp;nbsp;/adtnm eft, vc,cùm effent viribus amp;. fortunac

profperitate deftituti,defperatis q'uodammodo rebus, nonnullieorum ex præ-- ' cipuis ad vrbem eo confilio accederent,YC fupplices veniam imploraretj quam Gerte pro fenatus folital!umanitatc,nön citra tarnen ahquJm pœnæ irrogatio-nem impetrarunr. Per idem ferme tempus,etiam inlnfubriæ finibus Liguribus. conterminis,turnultuatum fuit. Nam cùminfubtes plerff^ue’ in locis imporij fui fines proferre ac dilatare cuperent, hoc vicinæ vrbes, quæ licet mira incon-« ftantiaamp; propenfionis volubiîipÿe indiuerfum traherentur, ita vt interdum. pro Cæfarejinterdum verô contra ipfum ftarent, (^uam ægerrimè ac moleftifli-mè ferebant, amp;nbsp;in primis quidem Derthona amp;nbsp;Alexandria, ^uæ vrbes Ligrfri-bus finitimæ,potential!! eorum magis quam ceteræ, reformidabant. Verum, cùm interea indigenæ Taffaram Liguftici imperij oppidum , fibi conti-guum ,fumma aftutia, aliifque malis artibus occupaffent,populus Genuen-fis de re tarn atroci ac repentina certior fadlus, illuc ftatim cum aliquot militu

hialiipulis Prsetorcm ablegauit,eo confilio vc fi omnia hoftiliter agi deprchen-deretjOppiduiTlipfum obfidioMepremeretjacnon ailtea difcederct, quam de-ditione faóla, lecuperalTet. Sed cùm præter Ipcm oppidanos ïîc eflè ani-matös reperilet,vt non folùiîl hoftilem impetum fortirer ac ftrenue ferrenrgt;

redire compellerentur. Cetcrum,ea expeditio hune tandem euentum fortita elljVtôb rem, minus prüden ter exque militari difeiplina amp;: ordine admini-flrataiîi jinfeliciter omninô fuccederet * adéo vt pöft duorum menfîum op-pugnationem, tandem infeélonegotiojdomum reuerfï fuerint. His autem L ferme temporibus,res Genuelifiû in Sicilia fortunam longe benigniorem cx-

pertæ hint. Nam cum Gulielmus Tornellus cüm o6to trirefnium clafTe à Rep. inftruôtarum,ineam ihfulam fecunda amp;nbsp;pfofpera nauigatione transfretaflet, coquidemanimidecreto, vtquendam maris prædoncm aepiratam Liguftico nomini longe infenfiffimumj«doriretur,infîgni Victoria potitus cil; Nam licet ipfê pirata, pari nauigiorum numero inftruélus, ramp;ginæ Conflantiæ, Roge-rij Normanni filiæ quæ Henrico nupferat,gratia amp;nbsp;fauore innixus efTetjaua

* nbsp;nbsp;nbsp;quidem fiducia fe iuxta lit tus Panormitanum receperat, cum eo famé confer-

tismanibiWj poftlongum ^cruentum prôélium, tandem ilium cum omnibus fuis nauigiis in fuam poteftatem redaólum, captiuum fecit, amp;nbsp;mox in gratiam ciulîiem reginæ liberum dimifit. cuius cenè beneficij cùm Siculi reges memo-rcsefrent,pt)fteaefreôlumfuit,vt Refp.quçadeaferè tempora cum Siculis marnas grauesque inimicitias amp;: controuerfitis. habtêr«, ftatim poft obitum Henrici tegis, opera amp;nbsp;aüdoritate Nicolai Aupar, in mutuam gratiam S? a-micitiam rediret : qui,haud multo poft, cum non contemnendo nauigio-lum numéro in Siciliam ptofedus eft, vt Ligufticæ clalîi ex Syria redeunti obuiamiret, atqueprælîdioefîedamp; ficin earn infulam appülfus, reginæquelé- / gatione cxpöfita,täm ipfa,quàmomhes regni procerçs,mirum in modum cofnmodis amp;trahqflillitatiReiplt; fauerccoeperunt, præfertim cùm Genuenfifi operam amp;nbsp;ftüdium fibi quam maxime opportunum ac vtile intelligerent: faci-lique negotio impetrauit, vtfublatisomnibi^cohtrouerfiis atque aliis fimul-

tuctentur, amp;nbsp;in poilerum omiles immunitates ac folita priuilegia locum pri-ftinum fortirentun

Nno ChriftianæfalutisfupranftlIcfifnumducentèfimOjScftatus fioo'. décréta Orlandinus Malaprefius Luca ori'undus.Præt'or defisnatus

LCiiJpUlCj C V1L115 lUULldvlU^ VTUllCmiUh llLIU X-cuseiusvicariusfufcefibr datus. Confules autem iifdem diebus, Rugerius Helias, Amicus, amp;nbsp;Balduinus Catanei; Philippus Cauaroneus, Gulielmus Pallus,Belmuftus Lercarus, amp;nbsp;Gulielmus Rozzinus, renunciati. Circa hæc tempora,cum in Syria,à Mcmphï’tico rege, qüém ipfi Sulthanû vocabant, propter beUa in Chriftiani nominis. Principes gefta, nonnulli ^ehuenV ex præcipuanobilitate in aróla cuftoftia detinerentür, ad eu Fulco luftiniapus vir, tametfi immodicus gloriæ,femperque aiïimi inquies, fingulari pamen prüden- SkWMw«».' tià amp;nbsp;rerum gerendarum peritia inftgnis,cuift ampliftimis muneribus amari- * datus, eique à ftnatu feuere iniunótum atq. imperatum fuit, vteorum riberä-tionem omni ftudro ac diligentia procuraret. Is itaque profperö vehtorum af-flatu illuc circurtiueólus regem, tune temporis Alexandria fubfiftentem, adi-uit, amp;nbsp;in familiare colloquium admiftus,initio baud fane mediocrem Ipern • concepit, fore,vt breui, rebus exanimi fententiafuccedentibus, ad fuos ftrni-graret. Vcium enim verb cum id negorij præter fpem arque opinioneni màgno cum fuoaliorumque incommodo indies prorogaretur, veritus, nenimiacun-clationeiob nouas bellorum faces turn à plerilque Chriftiani orbis Princi-pibus in eum accenfas , fibi in patriani redire integriim foret, Genuam quam , ptimum reuerfus«ft, fub idem fere tempus, quo in firtti Tuhetano tres Pifanæ onerariæ, nempèCaftellana, Diana, amp;nbsp;PauOna,ab bis,qui naui,ÿulgô Bueça-nigra, deuebebantur j expugnatæ fuerunt, amp;nbsp;multis armaineiitis ac pretiolîs incrcibus onuftæ, Gciiuâm perdudtæ. Annœeiufdem fæculi vno aedii'centè-lîmojvnanimi fenatus voluntate Gulielmus Embfiacüs, Nicolaus Catarteus, lordanus Richcrius, Gulielmus Guercius, Nicolaus Aurià amp;nbsp;Guido Spinijla Coss. delîgnatijfub quibus oéfo triremes, duce Nicolao Àuriajpro eârum na- nbsp;nbsp;nbsp;•

uium, quæ variis raercimoniis refertæ, c Syria expedabantur ; j^æfidio ac fecuritatcdnftruéfx ac eduôlæ fuerum: ifque fecundis vends in Sicilians dela-tus,pacemcum Regni proceribus conftabiliuit, amp;in reditu tantum aurL .ar-gentiac gemmarum fecum attulit,vt hæc omnia mille Sè quingentgrum liora-rum fummam adæqugrêig eaque pecunia in publicum ærarium congefta. lifde quoquetemporibuSjLeO Ai^ipeniæ rex in vniuerfo füæ ditionis regno,amp; Cilicia; quæ ctiàmfub illius imperiotanebatur, multas immunitates Reip. con-ceftit,amp;: præter ccteras,vt Ligures in vrbe Sifa,Malmiftra, amp;nbsp;Tarfo ,templum^ vicurn,publicarh domum, quam iplî Fundicum vocaMt,a»ctiam priuatüm fo- * riimfeorfum haberent.quodfanèpriuilegium adhuc in archiuis Sénatusillæ-fuin arque integrum adferuatur.Initio proximi anni Guifrêdottus Grafteüus noii patrialnfuber,ad Prætufapromotus, cui ex S. C. quatüor ciues fingulariprudential fide confpicui, quorum præcipua cura amp;nbsp;adminiftratio cireâ publi-corum redituum amp;nbsp;impenfarùlÇi rationem verfarctur^adhibiti fuerunt, fei- • licet, Nicolaus Çataneus, Gulielmus Tornellus,*Belmuftus Lercarus, amp;nbsp;Henricus Nigrius: Àt pro Cauiîs forehfibus, quatuordecim Cfos^. defignati, fub quoruni præfeôlura, amp;nbsp;gubernatione, Albertus, Gulielmus, amp;nbsp;Rainerus, Cf-Guliclniiq. filijjGauij Marchiones,Gauium oppidum amp;nbsp;arcem,omniaq. loça finitima'fiiæ ditionis, pro quatuor bbrarum ihiJbbusRcipub.diÂcndidcrunt,

quot;115 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P O P V L I QJT E

omniaqiic fua iura in cam tranftulêre, ipfique, præter acceptam pecuniam, in patriciorumordinemcooptati^^itqucvrbedonati funt.Sequenti anno^Senarus eundem Prætorem habuic, cique rurfus quatuor nobiles, ceu fidiflirnos confi-liarioSjatcribuiqvidelicet, Gulicimum Barcam, Othonum deCruce ,Idum • Carmandinum, GuidonemSpinulam. Confules autem,pari numero, vt fuperiori anno^defignati, fub quibus, præter cçteros, indigenæ Vallis Arociæ féie vitro Reip. tütelæatque obicquio permifere. Cùm verô bac tempeftare, Genuæ,m'bre iolitointer Nobilitatem,amp; Popularium partium ftudiofos,propter politici ftatus adminiftrationem nouæ fimultatcs acdiflidiaexorirentur, nouÂefuerunt eriam priuatæ contentiones ac iurgia, ne aliqua in parte fcilicct, . Reipub. tranquillitasconfifterenquibuspoi^nodum faôtumfuit, vtCataneis r««ewi inRigantibus,aceain ciuitate opibus amp;nbsp;dignitate florentibus, Sorleo Peuer fuæ^amiliæ præcipuus, per infidias interfe€lus fuerit.fimulque grauiflim ç tur-hx Ôc moleftiflimæ commotioncs, prçfertiminter Aurios, Caflicos,amp; Malinfantes,datæamp; excitatæfuerunt. Etquamuis qui rerum gubernaculis admoti crant,omnibus modis viribus eas reftinguere amp;nbsp;componere niterentur ; ta:-• men poil defudatos multos labores,res ipfa irrita amp;nbsp;nequicquam attétata fuit, fîc,v»citraaliquam temporis intermiflionem ad arma furenterconcurrerent, atque acèrrimis odiis inter fe dîmicarent. Nec ftatui poterat aliq u is controtier-fiis amp;nbsp;didenfionibus finis, nififumma prudentiaamp; authoritate Prætoris efiè-(Slum fuillet,vr,reuocatis eorumanimis,tandempoft multam cohortationem ab eis impetraflèr, vtderelidis tandem perniciofis Reip. ftudiis, arma dexteraf-que ad falutem patriæ referuarent, præfertiin cum ex tefnporis occafionc Refp. ipfa illorum opera minim in modum indigeret in præfentiexpeditione^ quam contraoccidentalis Liguriæ oræ populos nu per temeraria defeólione a-fufeeperat. Sauonen^s eniirijinterreliquos^ quia reuerentiaRcip. totes à gÎ- defcluerant, omnium primiextiterant, qui poft multas difficultates fuperati, tiont gutè tandem adpriftinam fidem atq. obferuantiamcum cæteris redaéli funt, mul-tólCpfA tis interim captis,qui turpis defeôlionis primarij authores fuerât,in quos feuere, vtpar eû,animaduerfum fuit, mox in Tabianos arma funt couerla, amp;nbsp;illorum arx,aiioquin munitiflima,dirura,totufqueager deuaftatus. Quibüsex-cmplis amp;nbsp;rebus geftiscomoti Albingauni, quifummacum animorumperti-naciaLigul^icum imperiumdetreôlauerant,vitro fcCe fubmiftis animisprifti-iioj. næGeifuenfium potentiæ atque fidei fubmiiere . ÇoIJpro anno,Prætura in

eundem collata fuit. quo quidem tempore Pil^ipHriæ Comités cum Vene-tis, Co. S. Pauli,Bonifacio Marchione.Möntferratenfi , amp;nbsp;plerifque aliis Çhriftianis proceribus fœderefimul iundo,Byzantium occuparunt: amp;cùm Venetiineius vrbiSiexpAignarione,quorundam Diuorum reliquias,neetno-otcopàtom. dicam crucis Dominicæ partem nacli client, eamque cum nonnullis aliis mer-ciljus Venetias tranfraifillcnt,nauis,qua hæc omnia deuehebantur, à duabus Li^ufticis triremibus duce Bondelio intercepta eft, ac direpta, amp;nbsp;inter cætera, ipfius S- Crucis particula Genuam delatat cjuod fane Venetorum-animos • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;äd maximam indigiiationem concitàuit; milfflque Genuam qui ablata repete-

renf^cùm dehis reftiruendis,nulla,vel certè perexigua ratio haberetur,bb id, amp;nbsp;pleraque aliamouæ rixç ac bellorum femina inter vtramq.genre exorta funt, Pifanisinterim hac decaufanon mediocriter in gaudiû amp;nbsp;lætitiam effufis, qui vtriufq. partis æmuli,hoc vnum inprimisftudebant,vtfubindèl-iæc odia fimultates whementiusjceu^admotis facibus ,ineenderentur. Ceterùm, licet inter

interipfos ac Genuenfes aliquandiu abarmis temf«ratumfucrit,nihilominus tarnen confîilentibus ae durantibns indutiis jfub eodem præçore in Sardinia, Galliaque Narbonenfi,amp; plerifquc aliis locis ,ifon exigua detrimenta vitro ci-troque variis temporibüs illatafunt, nonnulla nauigia vtrinqucoccupata: cuius rei vnicumexernpluiTijquodmihinuncoccurrit,obiterreferam .Cùm Rico- ïiq4. ucriisPifanuSjpirataeateiTipelIate admodumCelebris aç infignis,ob plurimas • iniurias amp;contiimelias in finu fciguftico aliifque in locis, ipfis Genuenhbus il-Jatas 5nonmediocremfibi gloriæ laudifquefatna cômparanètjHug^Caffarus^^;quot;^’quot;^^ ‘iuuenis excelfi anirniac fpiritus, reilt;^ue naualis fupra ætatem periiiflimus, miras“« quadam nominis propagandi cupiditate acfludio incenfus, hune prorfus ado-riri atque inuadereconftituitjmiflîfque éxploratôribusj vbieu cû vijjca dumta-xat triremiih finum Ligufticum dclatum didicifTet, hanc occafionem non de-ferendainratus, nihil reliqui ad fummam diligentiam fecic, quin .ftatim ilium paribus viribus fibi adoriendum llatueret. Proindcfolatriremi optime inftru-ôla præterueôluSjillifummaanimialacritate obuiam proceffic, amp;nbsp;ad primunf hoftis profpeôtum, Vt ventos haberet fecundiores, dedita opera çœpit oblique tergiuerfari,acpoftremô aperte rçtrogredi: quod poftquàm à Pifano animad-ücrfuin cflet, magna fui fiduciapermotus, admetum potiùs, quàm ad ffcratage-r • ma,tam repentinam fugam referebat. Sed vt Ligurern contra fpem amp;nbsp;o|11nio-nem,obuerfis proris in feimpetum facefe confpcxit, initio baud parum exter-ritus, amp;nbsp;rnox animum colligens,fuos ad certamen cohortatus eft,fimulqué confligendipotertatem fecinatque vbi longo certamine, varioque euentu acriter Vtrinque dimicâfl'enr, tandem hoftili telo tranffixus, vnà cum vita triremim fua reliquit. Qua quidem re profperè ac féliciter gcfta,domumque cumpræda reuerfusjfaultis omnium acclamationibusj ac fummis etiam honoribus ab vni-tierfis Patribus amp;nbsp;promifeua multitudine exçeptus eft,amp; ab ipfo Senatu perli-berali muneredonatus, quôd patriam ab acerrienô hofte liberaffet. Nec multô pôft,exgrauifl'. Patrum confilio bellum non folummodo in Pifanos, Syraeufasdent tetfiporé-ex mera Friderici Aënobarbi Cæfaris liberalitatë ac beneficentia populo Ge- «7^’“ nuenfi paulo ante donatas,occupantes, dccretum fuit jVerùm etiam paucis in-teriecfcisdiebus, bellum pari conlilij grauitatein Venetos magna mo^^: reftaura-tum^quod fane temporis progreilh plurimas calamitatcs amp;nbsp;miras conuerfiones Vtrique populo attulit: ficutipoftoaieparatim fuo loco enarrabitur . îi^hoc rerum traólu,cùm vallis Arociæ atque Oneliæindigenæ turpi amp;nbsp;gefaria fedi-tione excitata,â Rep.^efAuiflent* Prætor, cum expeditamanu illos IHortus^ facile debellauitj eofque ad prfftinum officium atque obfequium redaôtos, propter damna amp;nbsp;clades,cùminoramatitima,tùmetiamin portu,vulgô Maüri-tijjGentienf illataj mille libris multauit: hmulqueduas arces ab eis paulo ante ereólas, vt fefe in illas, cùm ica vfus ferretj ceu in tutiffimutnafylum ac reftigiu * fubducerentjfunditùs excindi, ac folo æquariiuffit.lllud verb hic obiter haud-quaquam filentioprætercundum videtur, menfe Oólobri efufdem änni,^rö nubium globo tantam cælitùs effufam grandinem, ac mare ita fluótibus amp;nbsp;pro-ccllis vndiquaque agiratum fu 14^, vc quatuor naues oherariæ acéximiæmagni-tudinis, videlicet Gazella, Regina, Dulcis amp;nbsp;Falcp, variis ac pretiofis mercibus • repletæ, violentiatempeftatis portu in ipfo perierint,licet poliero die remitîen- i» tibus veneis,amp; pelago mitioriefl'ecto, aliqua illarum pars, tameffi no citra fpm-mumnaucarum laborem ac difficultatem,recupcraretur. Idem annus grauiigne vrbem affecit jdeuftis quàm plurimisædificiis quç fubito incendio cônflagrarùt.

Sunt etiam baud contemntndi audores^qui tradant, circa fînem huius anni Regem Tarracönenfinm Genuam appuliflè: Ceterum^ quæ huiufmodi profe-dionis caufa extiterit, ijdem, qdbd fane miror, nullam prorfus mentionèm fa-ciunt . Proximo annojhabitis comitiis, S. C.Fnlco lyRiniatius Præturæ digni-tare infignicus fuiCj cui à fenam quatuor præftantes viri,quorum opera amp;nbsp;colilio •in rebus dubiis amp;nbsp;difficilibus,nec no in publicorûredituû ac fumptuum ratione vteretur, nempè,NicolausCataneus, Gulielmus •Tornellus^Belmuflus Lercarus, Gulielryus Nigrius, adbibicifuerunt, fimulque ab eodemduodecira Confu-Icsrenunciati. Eodem anno, vt omittam quæ inter Ligures ac Pifanos conti-gêre^rùm de bis fuo loco fpeciatim didurus fim , Cornes Tripolitanus priiiile-^13.^ imm^nitates jquibus Refp. badenus inea ciuitate ac etiam Antiochia, -vrbtTrii^cit. præclarè ac fortiter geftas,fruiconfueuerat,denüô confirmari iulïit ; iphq; _ Ligures,ab omnibus portoriis amp;vedïigabbus immunes redditi, amp;nbsp;vicus , balneum,ac teinplunijficuti antea,concenuni. Initio proximi veris, Præturam ade-ptus eft loannes Struflius, de cuius patria nihil certi apud veteres inuenirur, eiq;-præterGos's. in caufis forenfibus,quatuor ciues,vulgô Confules maris,ceu hdil-hmifocij amp;nbsp;confiliarij, videlicet Ogerius Scottus^ Ido Carmandinus, Vbertus Vfufmarius, ôrtacobus Picamilius,adgregati. Circa hoc tempus,Genuç Senatus decreto quatuor triremes inftrudæ,quæ Reguli Montisferratifiliam Græco Au-guftodeiponfatâ, Byzantium deuexêre. lifdem quOquediebus, Henricus Man-lïacæ oræ Princeps, Reipub. amantiffimus nbsp;nbsp;beneficiarius,Cretara infulam Ve-

netis ademit, camque fibi tributariam amp;nbsp;vedigalem effecit. de quo fine fufius fuoloco explicabitur. Refp. interim baud mediocre damnum perpefî'a eft ob quatuor nauiumiaóluram,quæ Seutamverfus adnavhganteSjin anguftiis freti n^sLigu- Herculei, Vt Vocant,naufrägium fecerunt. At Prætoiis amp;nbsp;Confulum iuffu. odo frag,0amgt;f- trircmcs, nctitietiam odo aliæ præcedenti anno rabricatæ fueranr,panftudioac diligentia in commune beneheieim exædifîcatæ. His rebus ira peradis, annof T107. eius æui feptimo,externus Prætor creari defiit, amp;nbsp;prætcr ceteros,qui forenfes eau-fas, amp;reliquamunia exercèrent,pro Reip.adminiftrationc, fex Confules, ni-• nlirum Puleo, Fulconisluftiniani filius,Lanfrancus Roflus-, Gulielmus Maro-eellus, Nicolaus Auria, Henricus Nigrius, amp;nbsp;Vbertus Spinula , publico fuffra-gio defignati: qui vbiprimum adConlularem dignitatem promoti font, nihil habi^ere antiquius,quam, vtcompofito Reip. ftatu, varia nauigia recens fabri-cata,fuis ailt;iamcntis aliifque rebus opportunis inftruda, in promptu amp;nbsp;ad ina-Qus halîerentur. Et quia tunc temporis ratio êxpedicjfdæ^ec un iæ fupra mod urn difficilis atqueardua videbatutj iph confule§, vltr»dCcem milliahbrarum àciui-bus,traditacautioneac fecuritate, mutuo flimpferunt, amp;nbsp;ftatim advigintitrirc-’ mes,amp; quatuor longas naues, quas tuncTaridas vocabant, nuc Galeatias appel-lamuSjfi mulq. vnanTSatfonæiakeram in portu Naulitano exædificari iuderut, amp;nbsp;vnaetiam àNicenhbuscoempta:quibus omnibus egregiè inftrudis Ôcpræpara-tis,jnenfeMaio,duceNicolao Auria fufeepta fuit expeditio in Pifanos: de qua, etiam fcorfum dicetur. Infequenti anno,Senatus de vnanimi voluntate Guliel-12,08. mum Embriacum,OthobonumdeCruce,Guhelmum Guercium,Monpna-• rum Auriam, Guliclmum Nigrium, amp;nbsp;Guliefnium Spinulam Confules decla-rauk: fub quorum ^egimine nonnullæ ad varios Principes legationes min'æ,prç-fertim Repub. ixon folum priuatis mutuifq. fimultatibus amp;nbsp;dilïenfîonibus laborante,verùm etiäexternis bellis grauiflimè implicita: quo quidc tempore Gulielmus Spinula, qui dudum antea in Ægypto amp;nbsp;Syria comoratus ftierat, à Sul-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thano

G E K V É N s T s H I s T o R I AE. .L I B. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÿ

thàûoÆgyptiojCumquo propter eximias animic«rporisque dotes, haudiïie^ diocrcm ncccflitudinem amp;nbsp;familiaritatem contraxerat, enocatus ed: : cuius rci opportunitate Sénatus,amp; collegæ viijinterceter5,quæ illifumitia cum fide com* miferuntjetiam iniunxêrejVtad maioremReip.fecuritàtera enixè daret operam, vt omnes controuerfias ac litesinter Afiaticosjôe Genuènf. populum exortæj^p-fius regis audoritate deciderentur amp;nbsp;eompoùerentur. In Maüritaniam verô ad Maroci ac Libyæregcm,nominc Mulcimolinonj Nicolaus Cataneusj èi. Henricus Dictifaluus pari iudicio ac fedulitate ablcgati,co confilio, vt cum ou rége ini-tis nouis fœderibuSjVeteramutuæ amicitiæiufâ vtrimqucconfirrnarcntur.Nam àpaucis retroaôtis annis multç controuerfias variis de càufis inter ipfum‘amp; Inures intercefTerant, adcô vt ad eas confopiendas, baud rarô apud ilium luos ora-tores babuerint. Sed propter rerufta controuerfarum difficultateiti baólcnus ni- * bil omnino, quod ex vtriufque gentis re elîet,ftatui atq^ conclüdi poterat.Quo-circa bijduo oratoresmifli, quorum alter, poll negotia féliciter c5ftitüta,amp; bieii^ nales indutias impetratas, peftilenti febri corrcptus,in minori Africa fupreihum dicm obiit : alter verb, fanus atq. incolumis pollliminio domum reuerlus.Dum bæçita geruntur, initio proximi veris,Patrum dccreto Gulielmus Embriacus, Gulielmus Çataneus ,ldus Carmandinus, Daniel Auria',Vbcrtus Vfus mjrius, amp;nbsp;Henricus Nigrius,adGonfulare dignitatis faftigiumpromoti,quibus deinde mo. poft vnius anni curriculum GulielmusNicolàus Embriacus,Henricus Dietifal-uus,Henricus Demecotaj Simon Camillius Aduocatus, amp;nbsp;Marocellus ,àmbo fineprænomine, cuna pari imperio ac poteftate fuccelfcrunt. Et licet ea tempe-ftateRefp.adbucPifano bellodiftineretur, nibilominus tarnen eriam atrocifli-mum prœlium inter ipfam, amp;nbsp;Venetos redintegratum fuit ,ficut inferius pate-bit. Sub horum Confulatu , Lanfrancus Turcus, Porcellinus amp;nbsp;Conradus co-gnomentoPorcellus, inMaüritaniam ad regem Mafemutum oratores deftina-ti fuerunt,Mémorise qiioque proditum eft,cir«Q boc tempus,Otbonem Bofcbi Marcbionem,Reip .propter àceepta beneficia, quo viciflim aliquod melrioris graticjue animiteftimonium fcxbiberet, partem oppidiOuadæ, Rofilionis^ac ctiam totum Tagium donaflc,vti etiam Henricus Ponfolus eandem ob caufam, dimidiâ partem oppidi, vulgb Vernatij ,dono dedetàt,atque conçefictat.Pôftero anno, fcilicet eiuldem æui yndecimo,Raynerius Gotta nobilis Mediolânenfis, un. Prætor fubftitutus,eiqueosfto Patricij, nempè Fulco luftinîanus , Bonifecius Çataneus, Lambertus Fornarusj Gulielmus Guèrcius, Nicolaus Auiia,Ybertus VfufmariuSj GulielmuéNigrius,,amp;Sor,lcoPeuer,ceu fideles focij,omniumqus arcanoruiir participes amp;nbsp;coliftilcores adhibiti. His temporibus inter Ligütes amp;nbsp;Maiji-MairilienfcsgrauilTima iurgia amp;nbsp;diflftlia intercciferant, inder^ue graüe'bcllum^''quot;^“’ conflatum^ amp;nbsp;proptereà Genuas quatuor naues, ac totidem triremes inftruiftas, paucifqj interieélis nléfibus,quatuoritidem fub ldi Loftgi jîtasfeôhura exornatas. Verùm enimuerô circa.menlcm Augufti ,Hugo BulTus vnà cum duodecim ci-uibus Maflilienfibus Genuam appulit, vt pax certis condinonibus vtrimqüc conftitueretur,eaque tandem de vtriufque partis confenfii per vnumamp;vigintî annos tranfaûa. Inter hasc,Begbinus Crouaræ dominus,illius oppidi arceirl Sc-natui pro mille amp;o(ftingentis liÇrisdiueiididcratiqüodfanèGuliélitlo amp;nbsp;Conrado Malafpinæ regulis vehementer difplicuit,eaque de caufa Reip.bellurrf in-tulere. AtPrætor,ad illorum conatus inbibendos,ftatim exvrbanàmilitia du-* centos catapbraólos deferibi, amp;nbsp;illos vnà cum reliqua manu contra boftem edu-. ci imperauit. Et quoniàm Albertus Gauijq. regulus;cuius anteà meminimus^^

■Prætorisdiôloaudiensliôn«fuerât, fed porius fefe fbederis iure clitri aduerfäriis comühtóat, präeterquam quod ilium Scnacüs omni iurifdiólione, quam fibi veiidicabät, priuauir,eiüfdèm itiflu ac mandaco mille libfis, ac edam decennali IXÏÏ. ‘carcere rhukatus fuir. ïncereà temporis, anno fcilicçt eiufdem æui duodecimo, Guliçliïiô Eiiibdäco,.ßonifäcio Caräneo, Gulielido Guercio Nicolao Auria, *GiïliéltnöSpinula , ac Sorleone Peuere_,Coss,Malefpinæ,MarchionatUs titulo iniîghes^cùm.Kcpu'b. ingradamredierunr,fequtilli,cedei'ites oitini iure, quod j^rius in oppidó Cfouarä amp;nbsp;finitimis locis ad illud perdnendbus habueranc, dei fäcrametö'öbftrinxerunr, quibus Senatus pro liac vcnditione mille amp;nbsp;quin-genus libras pétföluit. Rebus ira cortftituds, Fridericus fccuiidus, Siciliæ rex, ctjarGe- Je mutuó fepcemùirûm Procerum cönfenfu adlidpcrii fupremuni àpicem ac dignitatem eueélus., errtepfis Alpibus , in Ic.fiiam venit, pàucis poll diebus Genuam perrexit, vbiad Ipàdumrriûmlîienfium commoratus eft; Ec quamuis Refp. fubinde atrociffiida bella cum Pifanis ac Venetis , vei anted recenfuimus, gereret, nullurd taniep genüs immenfi honoris -, ac regiæ magnificentiæ præter-miftum eftj qtiod in illuninoll publice ac priuatim conferrenr. Nam, vt taceam thèàtrâlia'fpeôlacula, 'multatüm fcrarum,pügnas,haftilüdia,amp; equeftriü turma-• tüm ceftanlina^ nullus fuît apparatus in vlla vnq uam genre, täni fplendidus, qui îiuiclure comparari poffit, àdeô vt nullo feiè tétnpôre, fplendidiora, vel maiora fuaruid opum amp;nbsp;priuatæ potenti^ dederint teftimonia, qudm eo, quo Cæfar Çenuæ fubfifterct * Vt vçrô ilium fîbï îil pofterufn magis magilque deuincirer, abeuntem Senatus âmpliffimôiiiuriere,quod quidem fuit aidplius duarum mil-liumamp; quadringentarum librarum, profecutüs eft. Nec fane hic aliquo modo filentio pr^etereundum elfe arbitrôr,aliquo*s elle qui liter* tradiderunt,eiuf-menfè Augufto incrédibili cüm omnium adinirationc in Germania fer» ingentem lïiuldtudinem fuiftè vtriufque fexus,amp; in ea plerofquc nobilium viro-rum adolefcentes.quæ ,nefcio «juo enthufiahnO jVel falfareuelationeperfuafa, oinnino exiftimabat, tanram eoannoliccitatein fubfecuturam,vtetiaiii maris abyffiomninôexarefterent,adeôvt hacinfandli opinione abdüdi amp;decepti', 4gmibatim vfque ad feptem hominum millia,tranfcenfis Alpibus, duiftu amp;nbsp;au-fpiciis cuiiÀlâm puelliTeuthonicî Nicolai nomine, Genuarb peregdnorum ha-bitu contenderint, eo animo, vtcompendiariaviaper exfiçcatum, vtitadicam, iiiârÿ aliieum, pedibus Chrifti fepulchrtim inuifèrent, amp;nbsp;ibi hat de caufaexSenatus indui^entia amp;nbsp;voluntatefuo dubia fpe circa Ipadum feirjauc feptem dictum, (rtec eiiim Senatus illósdiutiUs ibi hçrêre pernfifit^ Fubiliicrunt. Verùm, cùmreiplâcomperirent,quàm magna fui ftet ili^rUffi ihfahtia,amp; quàm longe à vero èc rationc aberrallcnt, pœnitenda duéli ; eadem leuitatc, qua vénérant, domuin amp;nbsp;ad prôprios peliates poftliminiô redieruht. Hæc no alcriberem, cùm à verorenlotiora efit?vidfantur,nifi tam magna hoffiinum frequentia itaexcæca-ta fuiflet, vt præter naturam tam potens clemétum defecifle exiftimarc potuerir. Sedcùm haoeant grauiffimos auôlores, qüos hac in^artc fecums fum,videor meôequidêiüdicioab omnireprehenfionis nota tutus efte. Coliftantem opnio-nenî hîc obtinuiftc ânimaduerto, Geiiuâ:, e^po Germanorum confluxu,iali-• quot, hominis fplehdóre amp;4iobilitate præcipuos, ciuitate a Senatu donaros fuifte,iqui pôftiTiod|ith ira coalucruht, vt in patriciorum ordincm tranfiuerint, K» amp;nbsp;âb hisj aliquôtnobiles familiàs hac noftra tempeftâte opibus amp;nbsp;dignitate flo-rentes,origiherh trâxilTedhtcrquas Viualdorû famtliam dicunteflè principem. tn hoc rcrum eardinejcuril Pifanis indutia: ad quihquennium, amp;nbsp;èuln Venetis in • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trien-

trienniüm tranfaôlæ conftkutæ fuerunt, atque ità deuentum eft adinitium . . anni fubfecutij quo in Repub. præter alios, quicaufîs forenfibus,aliifquc niis amp;nbsp;magiftratibus àdmoti funt, Nicolaus Embriacus, Vbertus Cacaneus, Gulielmus Scottus,Montanus Auria'^ Fridericus Grillus amp;nbsp;Herodes Njarius Coss. publiée dé'clarati. At quinto Idus Ian . in vetert foro amplius quatuor ôc quinquaginta ædificia fortuitus ignis abfumpfit^ per idem ferme tempus, ^uo* etiam portu in ipfo tres mî^iore» naues confimili clade perierunt. Poftcro anno g««»4 loarines RuftusCataneusjWilhelmusTornellus ,Henricus Gucrcius^ Anfaldus Marius, Vbertus Spinulaôc Oggerius Peuer, communibus Pàtrum vous fuf-fragationibus Remp. confulari poteftate admiiiiftrarunt,fub quibus Ligures, rebus externis maiori ex parte copofitis, ad res vrbarias amp;nbsp;domeftic^ anii-Aim, Ôc præcipuam curam adiecerunt. Non paucaetenim in ipfa.ciuitate étant, quæ diligentem inquifitionem ôc confideràtionem rcquirerent. Quare nihil à Patri-busomiffumeftjquodadpublicam vcilitatempettinereexiftlmarent. Etin pri- ■ * mis quideiti Senatufconfultodecretum fuit,vt deinceps mâiorveéligalium S? rircTpM-publicorum cenfuum ratio, quàm anteà, haberetur. Etant enim,vt aliæ pleræq,- j.quot; difeiplinæ, fie etiam publicorum reddicuum ratio , propter temporis'incuriam mirum in modum negleifta labefaôtata . Payi modo quia vediigalia exotica- • rum return Ôc maritimarum negotiàiionum ad aliquot annoruiài fpàtiaiifnon-riullorum gratiam étant diuendita ,nullaque,velcertè perexiguahacicnus poe tueratà Senatu haberi ratio,concordibus fuftragiis,amp;mutua confenfionqde; cretum fuit,vt inpofterûeôrumelocàtio dumtaxat ad fexennium foret, eaq-iii foro publico publicæ auction is inftâr, fieri debe ret : quorum quidem cenfuum amp;nbsp;veftigâlium fru’^us amp;nbsp;emolumenta fubfidio Reip. venirent. Nam cùm pim rimxextarentexacliones, quibus Ligüfticinonlinis fubditi mirum in modum premebantur,expedite vifum fuit,vtillæ, nbsp;nbsp;fimilia onera,huiufmodi fru^ibus

redimerentur,fatius arbitrantes, proprios ciuei,quâm extetos fubditos aggra-r uarî. Statutum fuitprætereâ,vtpriuatorum ciuiumfacultatum amp;nbsp;fortunarum haberetur ratio, ô; pro earundem modulo amp;nbsp;qualitate veóligal, quod ipfi generale vocabànt, imponetetur, vt hac fcilicet ratione veôtigal Galis, quod per vu- • dettiginta ferè annos propter certam pecuiiiæ fummam crat diuéditq^u, pro media rata porpone rependefetur.Et infuper,qud in pofterum publico boho corh-modiuis profpicetetur, amp;nbsp;nihil non fiêrèt quod non publica cum vtilitate ac be-neficio coniunótum eflet; feuere atque grauiter ediôtum fuit, vt null^redditus ad. Remp. fpéîftàntes , vlwa wiius anni fpatium diuctidi, oppignerari, vél aliquq modo clocari pofient,vn(gt;wâigali,fcilicet falls,exceptô , de quo nullus fru-ólus ademptotem redire ppterat j nifi maiori tenipore concefib, amp;nbsp;idcircô biennium indultum, quamuis lorigiori tei-npore huiufmodi vc(ftigalis ratio indige-ret. His tautionibus amp;nbsp;exceptionibus à Senatu prom»lga»u,extetnietiam red? ditus comprehendebantur, tam fcilicet Liguftiçi agri ,quàm Syriæ, amp;nbsp;aliorum ; nbsp;nbsp;nbsp;.

locbrum Reipub. parentiüm. Hæc tempora infecuta eft magna Reip . félicitas, rerum tam doml, quàm foris affluentia, ira vt quamuis grauiffimis bellis diu ƒlt;«««. diuetfis inlocis implicata ôç defatigata fuifiet,nihilominus tarnen ciues,alijque Reip. clientes acfubditi,omnï onere^hac vnà o^ignerationeexcepta, qu.r ta- . men quadtaginta millibus florenorum redimi poterat, liberati amp;nbsp;exempti qranu Inde fiebat, yt effet tanta patriciorum ,aliorumque præcipubrum ciuium prom-ptitudo, amp;nbsp;ad fubleuanda oncra publica animorum propenfio, vt, fi quidvfusj

• vel neceifitas Reipub. requirerct j ipfi libenter in gratiam plcbis in fe detiuarent, C 4. • àdcô

adeôprofeótè, Vtàd locupietandiimærarium publicum, quod propteraflidua Bella fere erat exhauftum, ipfi, fi qua pecunia, vel nouum onus à Senatuim-peraretdr jcitraaliquaiti recufjtione vel difficukaremexpédirént arque prasfta-'rent. Ceterum , tamótfi diligenter àc fedulô inûéftigâuerim, quænam eatem-peftiate^publicorùiticénfuum fueritràtiô,nunquarn tarnenaliquid veri diiigeii-

• tia afîeqtri potüi; Qiuandoquidem quantaùi pccuniæ fummam veéligalia Sy-riæ côiittituerint, pùco magis fcriptorüm iilcuri^, quàm eorum temporum igno-ratiô'ne iiijkens relatiim noncfl’e. Id citraàliquam controüerfiam ab omnibus aflerîtur,eoânno, qüô circa veóligalia nouus ordo a Senatu inftit'utus eft^ne-gotiationutó uàântimafum veóligalia àd fexennium in aliorum onerum Sc gra-uä'ilfinum tibfidiümdiüendita, non vkra triginta odomilliaflorenorum con-ftituifle. Circaomnes etiäm alias merces,Seifatus fingülari temperan'tia agcbar, niitiirum cuifi Reîpub. his teihporibus nullo iete àlieno eflct obftrióta nam pró quolibet florenonon vitra quatuor nummulos eorû temporum exfolue-Qant. Pari modo nos iatet, quod falis pretium eo fazculo fuerit, cum verifimile fit, non exiguünl inde fiii'^lum ad Rempub. etnanalTe. Minime autemüubium eft,quin hæcKcfpub.,poïtquàmteiïiporis decurfu amplitudine, amp;nbsp;ihcolarum • frcquéiïtialïiiruïfi in modum excreuerit, ac muko maiorem mereibüs exercen-dis cSiiimutandifque rebus, quàm militiæ acbellis gercndis,óperai'n nauarit, longe complûtes amp;nbsp;vberiores exipfis veóligalibus reditus’, ac emoïumêca per-ceperit. Circahæctempora, OrhoCarrettus Ftnarij i^gulus, menfe lulioGe-nuam profeólus eft,ac Rcip. de ïe óptimè meritæ, fiïam arcem, vulgo Cairum, amp;nbsp;Vinarolum, ac dimidïanl parreih Carcarari, Roccandamali, móntis Canilio-nis,Bazoli,amp;Caftrumicliinomen Dius, donodedit,leque Ipoiltèillius,prasfti-to fidei iuramento, beneficiariuth cohftituit: quæ omnia loca Senatus illi tam-quam féudataiio, vt vocâhtjconceflit,fuæque ditioni attribliit. Annoeiufdem fæculi quinto decimó , Gulieliwus Embriacus ,FuIcoIuftinianus ,Bonifacius Cataneus, Einanuel Auria, Lanfrancus Marius, amp;nbsp;Aduocatus N. Confulesre-nunciati, eorumqué legatus fuit Otho Vicedominus Albæ,infignis legum in-• terp res. Patres interim, compofitociuilirerumftatUjDatfenamcingîmoenibus ctnuenf.à iu nêre,ac deinde ad Monœci ædificatîonem omnem curam amp;nbsp;diligenriam tranf-tulerunt. Gbrinuerant fiquîdfem ex fingulari Friderici Çæfaris cognomentô Aehijbarbî liberàlitate ac bén'eficentia eum locum, iii quo Monœcum hodie cx-^ tat. Proindt ftatim illuc miflus ellFulcoIuftinianus,quieumlocum tunétem-poris inîiabitatum, amp;nbsp;fcopulofum, Reipub. nbtpine/fcl i«ftæ vrbis forinam de-lineatet/moenibulque atq- aggeribuscommunifctr^s iraque fummacum diligentia quatuor tutre§ quädrangülari formainuicem oppofiräs triginta fêptê pal-Niciafrb naarum longitudirieerigi âtq,. fabricaricurauit.ÆgrèfercbântNicenfes in tâta vicinla nouaiii vrbsm exfirgere, veriti, ne illüdpropügnaculum,maximum fibi in pofterum detrimeritum âderret. Sed cùm fcirènt, populum Narbonenfis GaUiæ cum Genuênf. in gratiam rediiffe, ipfi Ligufticam potentiam vèriti, circa menfem Noüembris Mirobadadum ciuem Nicienrem,amp; Antepellicanum eiuf-dem vrbis Aiitiftitem Genuammiferunt,fe(^ue vitro Reip.tamquam vicihosac • focios obtulerunt,ac iri eorun^ tutelam amp;nbsp;obfequium tradidêre. Senâtusiquod exifiâmaret■ hanc nouam Nicenfium fpontaneâm accefiionê ex vfu amp;nbsp;dignitate Reip. elfe, cöhdkionern haudquaquam auerfatus eft, ica vt quo magis eos iri propofito amp;nbsp;officio confirm a ret, eueftigiô Vbertum Spinulam, afiociatis illi aliquot præclaris viris amp;nbsp;ilô infîmæ auólöritatis, ad cos ablegauerit,eo potifiimum •

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine,

G E N y E N s I s H I S r O R I AEj L I B. 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

nomine,vt ab ipfis ciuibus fidem amp;nbsp;îuramentû follefnniter reciperéc. Quo iura-mencoaboppidanispra^fticOjSpinuIaex Senatusmandato juffie quamprimum Nicenfem arcê,quôd plerumq- Aragoniis,ceteriïque Liguftici nominis holiibusP^ tutum effugium latebram præberefo)ercr,demoliri amp;nbsp;fundicus foloæquari. ta. Proximus annus Genuæ Philippum Embriacum, Raimundum Caraneum j^i- 6, monem Borgarium,Perciualem Auriam, Gulielmum Spinulam,amp; Lanfranchu Turcium Confules habuit. Effi verb badlçnus in Rep. vna cum Coss, quoru nomina recenfiiimus, quotannis a Senatu aliquot ciues^ quorum alij*rebus ex-ternis intenderetjalij cau.fas ciuilesdirimerent,creabantur, tame hoc anno,noua Reip. forma introdu6la,hic Magiftratus omniho defiit, prout ctiam alter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K,gt;aa

cedenti.aiino abolitus fuerat,amp;: quinque ciuiles ac Potifieij iuris DoÄorcs, quo-rumpræcipua cura amp;nbsp;Rudium circa forenfes controuerfias amp;nbsp;lires verfaretutj nempè, Gulielmus Agadus Placétinqs,lacobus Brifeus infuber, Bertoldus Bo-zella Papienfis, Gherardus Montanarus Parmenfis, amp;nbsp;Monferratus Cremon:^ oriundus jinvrbem cumampliffimis præmiis accerfiti. Si quis autem huius Reip. ftatum penitius introfpexerit, proculdubib inueniet, ipfam, ab anno mil -lefimo oôlogèfimo, vfque ad annum millefimum centehmum nonagefimum, quod quidem centum ac decem annorum fpatium continet, quatenus ad p^bli- nbsp;nbsp;*

çum regimen, amp;politicas caufas fpedlat, libéré ab ipfifmetciuibus abfque vllo externo âdminiculo continua quadam ferie gubernatam amp;nbsp;adminiftrarâ fuiffie, Ceterùm ,ab anno millefimocentefimononagefimo, vfque ad annum mille-fimum ducentefimum, decimum feptimum, licet adminiftratio libera extiterit, eàm nihiloininus ^ariam amp;nbsp;diuerfam deprehendet. Et in hoc temporis curri-^ culo, quod fuitcirciterviginti feptemannotum, interdum Patres euocariintqui Prætorismunerefungeretur,modo huiufmodi Magiftratum omîlere,amp; alG quando etiam horum confenfu ,• ipfî Prætori reôlores, ceu confiliarij, attributif interdum verb is folus Reip. cum imperio præÂatf fie tarnen, vt fern per Gon-fules ex ciuibus, qui prudenti ac maturo iudicio forenfès amp;nbsp;ciuiles caufas diiu-dicarent, ac définirent,defignarentur. Verum Jioc anno, propter ciuium am-» bitionem amp;nbsp;interna ac domeftica difiidia, vterque Confulatus defiit, adeb vt Refp. deinceps permulta annorum volumina, ficutinferii]senarrabJtur,externi Præfidis amp;nbsp;iurisperitorum aufloritate potiflimum innixa atque adminirtrata fueric. Et quoniam ea tempeftate nondum erat id geiius fori, quod iam l«nga vfu amp;nbsp;confuetudine receptum, vulgo Rotam appellant, dumtaxatcfhili^etciui-^ lis iuris câdidatus, priu^tihorainum caufas in eâparte vrbis quæ illius arbitrio ac fententiæ permittebatu^^diiudicabat . Paulo antequam hæc noua Reip. forma fan cire tu r, Genuæ Nouellus Çamilius,Gulielmum Pignolum, cum quo priuatas fimultates diu exercuerat,grauiter yulnerauit,adeb^cu vulnus lethale eflbtjbreui temporis fpatio pbftinteriret. Cuius plane*‘inteftrus graues turbasj cumvterq. patricij ordiniseffet,excitauir. Quandoquidem cum Nouellus ha^ beret maximos inciuitatamp;virOs,quorum patrocinio valdenitebatur,iEa vtfe il-lorum aubtoritate ex reis eximeildum baud quaquam vereretur,defunbli Pignogt; li confanguinei amp;nbsp;amici, non minoribus elienteljs fubnixi,hoc vnum agebantj vt ipfelegibuspoesias daret. Hinegrauia iurgia ie rixæ,indeque difeordiæ amp;nbsp;fabtioncs quam plurimæ exortæ füllt. Quas vt reftinguesenc vrbis Præftbli, amp;nbsp;ne latius in perniciem Reip. ferperent,énixè datent operam, lege cum ipfb reo fibi contendendum putarunt: quod ipfe, cum eifetexcelfi animi ac fpiritus,ægrè • fèrenSjanimi veeordiam in patriam conuertit, amp;clam vrbe excedens, feris le-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• fe ali-

34 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N. A TVS P O P V L 1 Q_V E

fc aliquot ciientibus amp;nbsp;mufticipalibusfuis inftruxit:quibusauôlus,Crcuariop-pidiarcem, qnam paucis antèrnenfibüs in Reipub. poteftatem venidè oftendi-mus,per abfçntiam illius PræfeŒÎ, dbloarque aÜu occupauit. quam in contem-ptum Reipub. Gulielmo Malefpinæ ,tunc propter nouam defcdlionem , à Se--nai^proinimicohabito, ôcdeclarato, donodédit.Cuiusrei fama vt primùm a Senatuintelleôlaeft, nulia mora interpofita,Patrum decreto miles fubitarius conferiptus elf,quô earn ex tam vicini ac tam potentis inimici manibus eriperet. Arcis defenforesjvbi primùm apparatus bellicos viderunt, tanta animi conlfer-natione attonitifiïnt, vtnon expeólata obfidione,fumma cum celeritate, omni fpe^efenfionis abieâ:a,fugafibi falutem quærerent. Interea temporis, anno fcilicet eiufd^n frculidecimofeptimo, ex S. C. Vbertus Buccafollis ciuis Papicn-fis,Prætor renunciatuSjeiquede more, quatuor leguminterprétés, quiius ciuile adminiftrarent,afl'ociati,amp;fubeius regimine,cùm inter Pifanos ac Ligures in-^utiarum terminus expleretur^ opera amp;nbsp;âudoritatelnnocentij tertij,fiue, vt aliis placet, Hononj rertij. Romani Pont, alterius fuccelforis, paxinita amp;nbsp;conftituta eft j’ficuti fuo loco pleniùs demonftrabitur . PoRhæc,Prlt;rtor mißt in Sar-diniam,quià Indice Turritano viginti millia hbrarum,quas fingulis annis Reip.

ter-pcrfqluere tenebatur, exigeret. Fine anni, menfe lanuario ciuitas noôlurno Kmetw^er tctra: cuiTi maxima omnium trepidatione conculTa, fed tarnen breui póft/

oinni terrore ac mccu liberata. Sub Veris autem initium, Rambertino Guidone Bonarcllociuc BononienfiPrætorepincer Venetos acLigures , iniflis Parmain vtrinqueor3tofibus,pax tandem decommuni confenfu ac voluntate in decen-

niumtrafaólafuit.Per idem ferme tempus,denuo Senatus cu^i Derthonêfibus, mitigatis animis,ingratiam rediit. Principio fubfcquentis annij HenricusMan-liacæ oræPrincepSjReip. ftudiofiflimus,amp; confœderatus, Genuam appulit, arque inde in Germaniam ad Fridericum Auguftum profeólus eft; ibique con-fedis negotiis, amp;nbsp;ad vrbe reuerftis,benigniflimas litteras fecum detulit, in qui-bus, prætercctera,continebâturmultapriuilegia Liguribus , âCæfare in regno . Siciliæconcefta3amp; inter reliqua,vtipfi ab omnibus portoriis amp;nbsp;veftigalibus im-m/e^i^ Ge. mîmes forent.Poftquàmverô Henricusibi aliquandiu fubftitiftet, fnmmifi^ue ^gnosieuh honoribus^b Senatu affeduselfer, triremi eins caufa Genuie præparata arqué fuam ditionem remigrauit. Menfe Odlobri eiufdem anni,qui Ca-priamm incolebant,fefe Reip. iureiurando interpofito, Gcnuenfibus dediderur-arque idtriÄllius bencficiarios conftituere. Circa hæc tempora, Gulielmus amp;nbsp;Conradus Malefpinæ reguli, Reip.,fidei facramçiitoiadbTbito, omnem beneuo-Alhlniimi- lentiam amp;nbsp;obfequiu dernière; ficùtietiâ baud muTto poft,Albintimilij,qui mul-fubmiftius fefe erga Remp.gereutes,Zachariæ Iuftiniano,Vberto Gallettæ

Emaiiueli AuriiE,y^rto Spinulæ, amp;nbsp;lacobo Picamilio Gcnuenfibus Iegatis,no-mine Reip. in tern^ iT. Marias facro, in quod maxima incolarum frequentia conueneratjfollenpi pompa ac cærimonia,totius vrbis dominium atque imperium tradidèrc'. At Vereappropinquante,fubeiufdem Rc(ftoris,viriprudentis ac ftrenni, rurfus in ea digiiitate à Patribus per biennium confirmati, Præfeôlu-

ra, ne fcilicet vnquam Reip. citra aliquam folioieudinem vel fecuritatem refpira-reliceret,ip/î contrafidemacpræftitumiuramentunîj denuo, nullaiufta caufa præbita,abeadefcii»erunt.cuiusfaâ;iindignitas tantoperè cÔmouit omnium or-dinum animos, vtrtatimjquô de temerè rebellaUtibus pcenas exigèrent, de côm-muni omnium fententiacopluribus regulis finitimis, inter quos fueruntOtho, HenricusFinarij, D.amp; Conradus atque Opizo Malefpinæ, iure amicitiie ac • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foederis

foederis fibi alfociatis acque coniunélis, breui iuftûm exercitura, in quo erant amplius quingenti équités grauiotis armaturæ^iiipromptu atquein armis babe-rent. Et quoniam ipfos perduelles terreftribus ac maritimis copiis preraere con-ftituerat, eodcm tempore fumma cum diligentia rê naualem in buius belli vfum expediuerCjOmnibufque rebus rite difpofitis ac præparatis, oppugnationem,du-ceeodemPrætore, aggrefli funt, ftatimque fub eius initio nauim onerariamfru-mento onuftam, qua comeatus in earn vrbcm importabatur,citra magnam dif-ficultatein interceperunt. Verum quod bæc fufceptaexpeditio runefRiruosba-beret fuccenus,amp; minime ex fententia abfolutafuerit, inde potiffimum euenit^ quod videliceCj tempore minus bellis gerendis idoneOjVtpote brumalij amp;nbsp;al^er-rima bieme,ineboata atque inllitup fuerit. Temporis igitur iniquitéseffecit, vt illinc, re infeóla, difced'um fit. Ne verb turn aliquis commeatus in oppidum im-portari poflet, claflis ibi relióta fuit,ita vt poftmodum aliquot vtrinque velita-tiones amp;nbsp;leuiora proelia fubinde vario atque ancipiti euentu committeretur.Præ-» torGenuamreuerfuSjCiimintelligeretjinterGulielmum Albintimilij præfeôlû, acEmanuelem eius fratrê,graues fimultates amp;. inimicitias recensfuilfe exortas', operæ pretium fe faóturumexiftimauit, fi ad rem ibi féliciter, amp;nbsp;ex vfu Reip. conficiendam,alterutrum,tali anfaoblatà, amp;nbsp;peramplo ftipendio ,nempfi fin-gulis menfibus centu amp;nbsp;quinquagintalibris propofito,in fuas partespertraberet. Fieri enim animo profpiciebat, vtfi que eorumfibibaberetfautorem ,cicra magnam difficultatem oppidani fuperari pofient. Gulielmus verb, licet fide tradita atque accepta, Reip. adhæfiiTetjtamenpaucispbftdiebus perfide ab eadefecit. Interim iph, ftatiirMpoft terreltnum copiarum difeefium, eruptione faôta, Cef-pellum oppidum fibi contiguum, repentino ôcfummoimpetuadortifunt:id-4névtcla{ÈsPræfedoinnotuit,militein infidiiscollocato, fie rem egit,vteir-citer quadraginta ex illis captiuos faceret : eofque quàm primum Genuani ducendosprocurauit .Oppidani, qub captiuo*in libertaterri afiererent ,miro dolo amp;nbsp;aftu Genuenfibus imponere tentarunt. Cùm enim fub fpecic colloquij amp;rcrum componendarum prætextu, aliquot eorumtriremi Genuam appelle- , renVjdecreuerant, captiuos ibi afleruatos,operaPrioris,vtipfivocant, Abbatiæ Sextri tune temporis ibi fubfilfentisj amp;nbsp;Raimundiiudicisjciuis AlbiBtimilij,in-tempeftanoôleliberare .Ceterumjdetedtaillorurnfraudejtesbunc exitum tulit, vtcertè parumabfuerit,quin amp;nbsp;ipfi iifdem artibus inLigürum poteftatetfl de-uenerint,quibus illos juc^ficarc ûudebant , beneficio tarnen vel^cit£y;isjfuga fuæ faluti confuluerunt. (J^o-fanèfaâumeftjVtobfidio in longius tempus protraéfa fit, quàm plerique inftio âii)itrabantur.In boc rerum curfujFridericus Henricifecundifilius,qui ante patris morte, de feptemuirum procerû voluntate atque confenfu Cæfar defignatus fuerat, pâtre è viuis Tubiraj^o . in Italiam ad^X^X''^ Honorium tertiurri Pont.confîrmationis atque imperij ful^iendi diadematis mo. gratiajcum magna principum atque illuftrium virorum freqùentiaamp; comitatu Venir: de cuius quidem adûentu Genuenfes certiores faôti, cùm ad fuum ofiiciû, valdèpertînereexiftimarent, vt nouumCæfarem recentibus officiis fibi adiun-gerent, ac eius gratiam promerêftntur-Senatui placuit,legationem bonorificam ad ilium mirtere,in qua, qub gratior Cæfari effet,Tummum perfonarum delecfû babuêre, amp;nbsp;enixè contendere, vtipfi quodammodb inter etteros Italiæ Principes primi effent,qui ipfumimperatorem officiis atque debito obfequio profe-. querentur,adeb vtmiflb Rambertino GuidoneciueBononienfi, fuo præfide, amp;nbsp;adiUnôlis illi non paucis ex totius Reipub. præcipuanobilitate (^llegis,ad ip-fum, in %

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A TV s P OT y L I QVZ

fum,in Gallia CifalpinaaJhuc fubfiftentcm, perrexerint. A quo cum humani-tercxcepti efl'eutj amp;nbsp;benigilê ÿi colloquium adiliifli, nomine Reipub. fuæ,ipfi primùm fupremi impdrij dignitatem ac felicem in Italiam profeólionem con-'gratülati flint,deinde debitumilli officium detulcrunc, amp;nbsp;priftinam cumeius • jasrdecedoribus omni ferè tempore babitim arque continuatamobedientiara fpoponderunt. Quain parteciim Cæfari non parum fatisfadlurn elle animad-uèrrërent,adlêtiosfermönes digreffi,fenfim aa eaquæ in mandatis liabebant, deifenêr^,accómmcinoratis iis,qüætum ferè temporis àd rem maxime pertine-bant,oftendebant,Cæfarumbeneficioatque munificentia faâzumeflê, vt ipß fêi^pcrpiro .fbciis atque amicis ab iifdem habiti edent: quo etiam potiffimum nomine nÄdtis priuiiegiis,amp; immunitatibus à Cæfarum beneuolentia j ac mera liberalicate profluere confuetis,donati cd'cnt.P’etere igitur fe, vtipfcCæfarnouo w diplomate Maiorumfuorum induira Reipub. Genuenfi confirmareâique con-eftabiliredignaretuf. Vcrùm cùm C'âsfar,contra omne'm illorum fpein ac volun-tatem refponfum dîfferrct, limulacMutinam venerunt, inde commeatu ac ve-nia impetrata,âd fuos, rebus fnfèôtis, redierunr, valdè demirarite Senatu, quôd nouusCæfar, qui Principes arque Rcfpub. liberalitate dbi deuincire debebac, non^olùm fe bac in parte difficilemoftendidet j fed contra omnium maiorum fuorum ind:ituta,optimè de fê merito populo inbumanior, quàm par edèt, exti-Llt;ahar{^ tid’et. Legatione itaqüe Genuam reüerfa, breui pôd:, Lotharingus Martînengus ßrixienfis, vir, prærer generis fplendorcm,laudis âppetens, amp;nbsp;militari gloria infî-T12.I. gnis,de Patrum atque ordinum volutateinaltcrius locum, exaólo iam anni fpa-ciOjfubrogatus eft: qui cùmægrèfcrrct,Senatumipfum,profgt;tcr repulfam iufto ptopemodum dolore torqueri, eidem auôhorfuit, vt noualegatio ad Cæfarem mitteretut. Arbitrabatur fiquidem,Cæfaris animum,alioquinbacin parteil-liberalcm, continuisofficiis atque Senatus audoritatecommoueri amp;expugnari pode. Proindedenuôadipfum vbertusCataneuSjSorleo Péuer,amp;Vbertus No-uaraoratores,nomineReip.ablegarifunt,qui5 tametfiferiô cum ipfo agerehr^ • multifque rationibus ofténderent, Reip. diæ, optime femper de eius maioribus méritât, parum fatîsfieri, fi banc priuilegiorum confirmationem reeufaret; nibi-lominus tiffnen adeô ipfum immitem atq^ueinbumanum experti funt, vt nibild magisquàm alij,impetrarcpotuerintiimo funt aliqui,qui dicaht, banc fecunda Geiiftenfium legatioiiem adeô atroci vultuac minitaburidis oculisfuideexce-ptam, tft n8n foliim illorum poftulatis adeiifusfitj^rùin etiam multa alia illis antea concéda, abrogauerit atqüe ademerit. Su|j^rætereâ qui adiieiant, ita fuid’e exacerbatum, vt Reipub. banc neceffitaterti impofuerit,vtceterarum gentium moreamp;: confuctudine omnia portoria amp;nbsp;veôligalia regni Siculi perfolut-rent. Nec bis conj^nrun^ Mcdanæ prætorium illis antea à fuis maioribus dona-tum,abd:ulidejô^memannum Coftam Genuenfium beneficiarium, Syracu-fatum ciuîtate esüide. Q^arum rerum indignitatc commoti oratores, indi-gnabundi Genuam réuerfi funt. Cæfar, quo etianî euidentius animi fui in Remp. Genuenfem teftimonium ac voluntatis argumenta praiberet-baud mul-tôpoft^ cum Pifanis , quibus cum indutiæ faÂte iam effluxerant, focietatc ac fœdereinicô,atrocidimumbîllulnin Ligures terra manque facere decreuit.de quo’vnà curb caufis amp;nbsp;euentibus fuo loco ac tempore luculenter didéretur. Intereà temporis,cùm Prætor, vnà cum Patribus ægerrimè ferret, obfidionern -^^binrimiliam tamdiu ab oppidanis full:ineri,maximeque cuperet, illos in Reip. . tw, fidem atque ebfequium redigeren nouoinftrudoexercitu, in quo, præter aliam

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;milicarem

militarem manum, erant amplius treccntj cataphraCti: rçbufquc omnibus egfe-^ giedifoofitis ,fubfecuti veris iniciQ^ad oppiduyi, vulgo D.jÇemiiCiuemlocuid, recenlendo militi deftiiiârat, cum tuis clientibus,ac Reipub. fubie^^is profeólus cft,paulô antequàmGalliæ^Narbohebf. Comes, cum àduerfàriis percÜflofœde-' re,cum fuis copiis Albintimilium concefliflet. Verum ille,ïîue comeatus inopia, fiue aliis incommöditatibüs adduótus ,légitimam prófeéliohis fuæcaufam pr?-» texcbat^ adeo vt breui pôft, Guliêlmo Cottigna, cum parte copiaruin ibi Itib-ftituto^ furtim fummoque filchtio fefe illiric fubduceret. At Præfes,cin hæc omnia per fideles fpeculàtores óptimè èxplorata fuerant^ fimulàc ëum âbiiffë coni-per’tümeft,nulla morainterpofitagt;vrbeminuadereftatuit:eiufq. mœnibu^ad-motoexercicujdum aciem inftruit, amp;c loca figendis caftris aptiora cWigenter explorât, oppidani continuo ërüptione faôta, boftem inuadunt; vndecim ex Genueiif. ihterfelt;^lis, àc plerifque vulneratis,reliqui fefe incolumes ad fuos reci,- 4» piunt. At Prætor,his incomnâodisacceptisjgrauiflimè commotus, amp;nbsp;nihiliiie terim de priori ftudiô arqué indùftrià renàittens; Qifincs, qui fuperiori anno cap-ti,Gcnuaèin publiçàcuftodiàaflerüabantur J ad fcpérduci impèrauit; quibus addudisjVndecihà illorû oculos crui ac effodi iuflît: amp;nbsp;mox pér internu ncios op-pidanis fionificauitifcjnifi infra oéfiduum deditionem facerent, fingulgseo-rum qui mpererantjcrudeli amp;nbsp;ignominiofa morte interempturum elle. His âu-ditis,aduerfarij adfolitas artesôcdolosrçuerfi,circitértreçenti,iùfeiurahdo ad-hibitOjpolliciti funtifepoftera die portarum cîâuibus ad cunâ miffis ; deditionç faéluroSjfi aliquot dçftinarent,quiarcis,vulgô Appiæ,pofrcfriohemiçius nomine acciperent. Praxes bona fide rem gcri exiftimans, protinus aliquot ex præci-puis adeum ablegauic, quos ipfi, contra omnium gentium mores amp;nbsp;belli iura^ magis quamPunica fide, penes feretinuerunt. Cuius rei indignitas amp;nbsp;datæfi-dei violatio, adeo ipfum Præféftum, aliofque primipilares ac vniuerfum exçrci-tumadiuftairam comraouit amp;nbsp;inflaæmauit,^t ferid expugnationem adqriri proponerent,eaquede caufàtamçxcellens^atque arduum ex bellica difcij^lina opus inchoauerint amp;; perfecerint, vtiiaeritocum antiquis operibus conferri amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

certarepofiet: quippçjqud oppidanis vfum proximififiminis adiraercnt ,foffani altiflimam, amp;nbsp;ferè düörurn milliuni latitudine, vt eiuS alueum in hJlic deduce-rent ôç deriuarent,cffodi fumma cum diligentia iufl'erunt, ita vt flumen mutatQ curfu j magna çùm Genuenfium commdditateacbenéficio,reli6tQpriftiito al-ueo,in hancfôflàmcoaceruaretur ..Deinde duæ machiriæ eredæ fuifl, q^jàs vul-go Mangahellos vocant, ôci^oitidem alia inftrumentai patrio fermoneTrabu- nos confit^ chosjhuhcupata, ex quibusmàcbiiTij faxens pilas ingentis molis intramœniaôc muros cohtorquebânt. Prxterea, in eiufdem fluminis oftio atque introitu,ingés nauigium plurimis lapidibus aliifque rebus grauioribi^oDpletum ,depreflêre. amp;nbsp;cum quibufdam aliis nauigiis ,ex eorum generequæ ipfiP^itonos appellant, illius oftium atque aditumocclufefé,vt ea ratione obféflos oiixni illius opportu-nitatemultarent,quo minusvllo commeatus generéfubleuaripôfleht..Poftre-mô, in monte jVulgô D. Chriftôphori,vrbi proximo ,quatlendis mœnibus val-dè commodo, inferiori parte, ad«mare fcilicet vergeté noua vrbs validis mûris, amp;nbsp;propugnaculiSjVtfe fuofq-, non minus contra l'ftiftes tueretur,cônftruâ:à eft. Qüod etiam opus tanto militum Audio amp;nbsp;alacritate,acetiam tambreui temporis interuallo perfeétum atque abfoluturn eft, vt ferme omnem fidem excedere videatur,eiufquc præfidio actutelæ SorleonemPeuefem cum duobus armatorû inillibüs præpofueruntjadeôvtobfefli vndiquaque opprefli jpleri^ue illorürhi

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D réiiifti^

3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I Qjr E

relidis fuîspenatibusJcfc vftrô Genuenfibus cradcrent ,atqueinerjmes ad noua vrbei'nproHcifcerentur,amp; conyra veterem aima fufeiperent. Erac ramen me-lior amp;nbsp;potior obfefloriun pars;, ira animati,amp;: in fuftinendis omnibuscbfidionis incommodispertinaces, vt magna cum animorum /oleraiitia omnes molertias •amp;:labores deuorarenr. eaquepotifrimumde caufa obfidio valdè ducebatur ,fic vt Prætor longæ oblidionis pertæfusinec non grauioribus auocamentis interpeb latus, Genuam,aduîtaiamærtare', redire ftatueric. Ne tarnen per fuam abfentia aliquam btnè gerenda: rei ocçafiônem prætermitteret, claflém amp;: maiorcm co-piarum fuarum partem i fuftinendis oppidanortrm velirationibus amp;nbsp;cruptio* , • nib^, fi quæ fièrent, fufficientc,in præfidiis reliquit : ipfe reliquas feeum addu-

xir. Cui poft aliquot mêles, cùm iam fui muneris tempus exadum eficti fenatus alium Prætorem,ncmpèSpinum Sorefinum,de more fubrogauit.inrerea popu-* lus Albintimilius cùm fe plurimis, nique grauifiimis incommodis calamitâ.-xiii premi, fequeadexigiium numerumj rerum omnium inopiam rcdaêlû

animaduerterct, poft graues confiaItationes , de communi omnium confenfu quofdam expræcipuis,qui publico nomine fubmifiè deditionem offerrenr, ae facerent, Gciiuam deftinauir. Quorum audita legatione, fenatus pro folita at-que (ififtina fua prudentia cùm longe fatius arbitraretur,dementia amp;nbsp;humanitäre fibi alienatum populum deuincire,quam lêueritate amp;nbsp;fteuitia^ac illld aurcum didum haberet præ oculis, fc malle vnum ciuem feruare, quàm mille hoftes vinccrcj omnium fuffragatione decretum eft, vt condonata venia, Albingauni, ^ibiogauni ea tarnen lege amp;:conditione,ingratiamreciperentur,vta:ftimationemfLilceptx ■^ratiZ're- expcdicionis quàm primum poftfubfecutam deditioncm,Rc^ub. in prompta amp;

parata pecunia foluerent. Ceterùm, quia fummoperè verebantur, ne ipfiRebelles, vt fæpè vfu venire folet^ compofito rerum ftatu, ad nouaftudiain pofterum fpedarent, Patres,præcauendi omnis turaultus ac feditionis gratia,prudenterip-fis iniurtxerunt, vt propriis fuiftptibus duas munitiones,vnaquidemin monte Apio, alteram in fuperiori parte vrbis,cxtrueret,quarum præfidio nouos tumul-• tus in ipfa ciuitate reprimerent. Datum tarnen illorum precibus, vt nouæ ex-trudæ vrbis moenia maiori ex parte denlolirentur. His rebus féliciter peradis, amp;nbsp;Sorleonft Peiicre ibiprçtore fubftituto,Genuam reuerfum. At Refp.breui poft, nouarum fimultatum amp;nbsp;diftenfionum fludibus denuo atrociter iadari arq. agi-* ' farifœpit. Nam cùm Caftellani, quos nunc,mutatonomine,luftinianosappel-lari di:^mfts , confuetam infolentiam nuhquam omnino deponcrent, recens contraBalbos armaexpediueruntiCamilij verq eui-^Befinonftanis priuatas lires atque inimicitias cxercebant, adeo certè^vt hiEcpipîos baud leucs conflidus vitro citroque variis temporibus non citra muftorum cædem atque interitum habe-rentur. fed tand^gi^n^lari ipfius Prætoris prudentia amp;: audoritatelenitis con-Kow tmi. jdliatifque animis, m inutuam grariam amp;nbsp;concOrdiam redierunt. Fine anni j fe-•wtw Ge- fto feilicet natalis.'Seruatoris noftri circa meridiem vrbs ingêti terræmotu iterum conculTa,eaque de caufa fupplicationes paflim habitae fuerunt,quibus diuini numinisiraplacaretur i De ipfis veto terræmotibüs, amp;nbsp;quæ eorum fit natura, ÔC cur eueniantj ac de aliis,quæ in illis vfu veniie4blent,plenilfime tradicur ab Ari-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftotelelibroi.Meteorologicftrùcap.vII. amp;nbsp;inter cetera, in iislocismaximostcr-

ræmotus ait exiftete, in quibus mare fluduat, vel regio raritates amp;nbsp;concauitates quafdam habet. Itaquein Hcllefponto, inquit, in Acbaia, Sicilia, amp;nbsp;in talibus Éubœæ locis exiftunt maxime, quod in rerram veluti per tubos quofdam marc irrumpej^ videatur j amp;nbsp;c. Deiifdem eleganter etiam diilerit Paufanias libro

fept. cùm inHeliciSjquoiidain’Ç^leberrimîe vrbiSjWcnEioiieniincijdtt^'atq.iofté-ditgt; hans çUdeiin jlltó diuinîcvis,infliôbatn,prôptèteàquôd Achæiifupplices èiem-ploabftçaâ:osnuçidarint,amp; idcircoinquit^nonTuitlcnta aut fegoispeiadpoe-n'am rspofcendt^iniTatingens^ehim terræ ac repentinus motus; nohiipfa tantiim mœniayamp; aedihçipFUun foperfieienï fubucrtit-, fed vrbis etiam 'totius arcaia^ita obruit, vt he veftigia quldem Vila poftèris agnofcenda relinquercjitur,; Et ante quiderpjquotiesJabes huiufmddialiqua infignior faj5la eft, quæ terrain longe latequç’ coùeufleritjpr^eceflèrunt çertaquædâdiuinitus reruin miraeulft,perpecui iinbrd^ jjdifUÿurpgç hecicates, tepidæ hiemes ^iæftate anni Solis orbîs. vel caliginc obdufSlbïgjyélinGenfus rutiloj, vel fubatro .liuidus fuit'dolore : fontes cxfic^a’^t: yentipPUinvturbihcsyquocunque veheinentiùs irrupîlfent^præualida» arbores raf dicitùscônuellèrunt Jam verb igrits longo;fiammàrum tràftu per cæluin difeur-? rêre ; fid^ruJin etiainr non ante confpeôlæ forinæ, fæp^ hominibus pauorein^in- éf cuflerc:,denfiores praxefeàab imaterrahalitus erupêrejuTam multjs prödigij^ antequim terræ tain violenti inotus cuenirêt,homines præinonitos Dij voluere; Haftenus Paufanias .1 Plurirai autein fuerunt variis telnporibus iilfignes tern rænaotus',inter quos præcipuüs apud veteres noininatur,quicontigit;annô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tcinporibus Theodofij linperatoris, amp;c durauitfex menfes integros per Qrbein propeinodum' vniuerfum:quæ,ôi quanta mutatio rerum inlliteritj exiLycofthe-ne, amp;nbsp;vetufkormn annàlibus facile conftabit. Nec minotis adrairat-ionis alter] qui fuit Antiochiæ anpô falutis ii4cùmIudæiMeiriainjaduentarepcrfuafi, fe.# ditionem âtrocifTiinam excitarunt, qua per Græciain, Éibyam, aliafqué regiones vfque ad looooo funt interfelt;J;i. Alius 'à lofepho deferibitür-anno mundî 3955.vrbisconditæ; 15.quo inludæa 3000 hominumpériêre. Duodecinicélébrés Afiæv.rbes collapfæ noclurno inotutètræ anno Chrîftiip.Rurfu’s I5. an-‘ no ab cius nat. u.Pluriinæ fimiliter ciuitates in Oriente anno Ghrifti 543. quo tempore Arriani Athanafium cuin ceteris Cathftlicis funt perfecuti.ImAchaia Sc Macedonia ab appavitione cOinetæ vrbes plerafque terræmotibus effe collap-fas, Seneca annotauit. Diruni amp;nbsp;illud genus anni ab orbe condito 3517. ab vrbe , cohdita 3i5kcuius meinorabilem Inter ceteros terrçmotum tanta fecutaeft fames;

vt plures coadi in opia, fefe in Tiberim præcipitarint. Cum terfteinotu per orbem vniuerfuin èxcurrente, mare littus egreditur; vrbefqueCiliciæinultas,amp; populuin opprcftitinnumerabilein, anno îàlutis 569 . Cohculfa eft grauifl'iinc ciuitas Antiochiæ anno 517. nat.Dominicç,certaNuminis vindiélaftb jjlafphe-iniam amp;nbsp;rebellionem fJbpfn^ontûmacis in fuos redores: nec procul, abfuit ex-cmploantiquæ hiftorfæ Dathan^amp;^ Abiron. SeCütus alter æquè hor-rendus anno 52.9. necpriusceflauit,quàmper pœniténtiâpublicèeffufis lachry-mis precibufque mifericors Dominus placaretur. Hic enim vel maxime locum habebat illud: Vocem fuam dédit Dominus,amp; cótremuft ^efß. Quo minus mi-rari poifumuSjIudæorumfradamoliminatemporelulianijcijm templum Hie-rofolymitanum bis tcrueJn contumeliam Chriftianæielîgionis inftaurare co-i nati, fuccufia protinus terra, amp;nbsp;horrendum intonante difiedi fuerint : totiefque deinceps à ftamma/umo, amp;nbsp;pulgere peftumdatis machinis, multisque fuorum millibus deuoratis, pauci fuperftites,tandem cuir»probro turpiffimo iinperfeda omnia reliquerunt. Plura amp;nbsp;diferte de his inNicephoroleguntur.CeterumVater omncs,qui noftra hac tempcftate,äc etiam Patrum memoria, fadi fint, mcmo-rabilis, acplane infignis fuit terræmotusFerrarienfis,qui contigit decimofexto

• Cal. Decembrisjànno falutis fupra millefimum quingeiitefimuiri fexagefimo • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dl nono;

‘40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;, s E N À T V S' P 0 P V 1 î E

nono, quos deinde plures ahj per interüalla ibideiUtum maximo incolarum de-trimentoaG:horribiii terrorc fubfecuti func,prôüt etiain viderceft in mca Epitome bello Cyprio amp;nbsp;Pamionico aUilexa. At meiam ionghis euagatum jWüocat inftitutæ oratiohis ferics amp;nbsp;argumentürnj quod carpen prötinus refuinam /vbi lîoçduntaxat adiecero, nempe anno âb orbe rcdempto liipra fftillefifnum du-centefimurnvno ac vigefifno, in Cyprôinfulà, duâs vrbes baud obfcuri ho'nii-nis, videlicet, Paphum amp;nbsp;Liinifl'umi l'epentino ftibtü terræ abforpcas’,atquc ab-fuinptas. €enuæ intérim, vtadincOeptum reuertar, annoeiufdeni feculï'tertio ae vigefiiTlo, fut) eiufdem Prætoris iileodem munerecohfirrriàti, àdminiftrâtio-

* ne,'^orebat politicus vrbîs ftatuSj, amp;nbsp;miris incrementis tàmptiuatæ', quàm pub-licæ ciuiûo^s augebantur. Na, quotiefcunq. aliqua fefe offercbaVoccaßo, vt in ora maritima, vel GalliæGifalpinæ finibus alfquot pagorum, vel oppidorum ef-% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fccpropofita venditio, ilia heutiquam à Çenuenfi populo negligebàtür, ita'vt

Vgufticutn nomen atque ditio longe late^ue patêret, amp;nbsp;iridiés extetideretur, eaque ferè decâufà, Alexaridrini a'gfo Liguftico finitimi, atque contermini, gra-iiitercum Rep.expoftularunt, quàd iure optim’o Capriâtuib amp;nbsp;Arquatum, quæ ôppida recèns à Genuenf. emptà fuerant, fie plane ad fé pertinere exiftimarent, vt fe ÿifciis, vel rtOri corifeiitientibusi alîcnarià quoquam nOn pofient. Quæ fane controuerfiâ cùm non itacomrriodè poifetex vtrîufquepOpuli voluntate amp;nbsp;bcrieplacito decidi ac determinari litis ftatus armis diffinitüs eft. Quippe anno eiüfdem æui quarto ac vigefinio,Anfaldo clue Bönoniehfi Præturam gerente, 12144 Alexandrini óoïlqüani fèfe Genuenf. hoftes declaralfent, amp;nbsp;illis per foéciàles, de

* veteri morclàcllüm indixiffent, collegia militari manu j cu^ Derthonenfibus Infubriæ populis,aliifquefinitimisgentibüsfôedus ac focietatê ea de caufa po-tiflimum iniuêre, vt LigüreSj hàriirri præfidio deftitüti, impiratiOres adprœ-veniréntà Ipfi itaque^ rebUs omnibus expeditis^ad Capriatum caftra pofue-beÿtmMi- rurit.militeqUé mœnibus admdtô,eunl locuni àcri obndiohe cinxerurit; fed anteaà Genüeni. prælidioeilet nrmatus, amp;nbsp;loci ilatura atque ârte corti-

• munitus,infeôta rc, nec citra incoiiàmodum ac detrimentiim, illinc recedere co-aôli funfi Genuerifes, intelleôlis lioftium confiliis apparatibus, fumma tum celeritate alfquot pedeftres amp;nbsp;eqüéftres copias defcripfèrunt, fie vt compofito iuftöquafiexercitu,occäfiönunl baud fegries forent, quo aduerfariorum cona-tus fmngerent atqueopptimetent. Hoftis interim,Capriatiexpugnatione ne; qüicqu^nttntata,fperans,fôrtunam immutatumirbad Arquati oppidi expu’ gnationem fummis ftudijs contendit, amp;illuâ ijiulqs vaîijfquebellicorum tor-mentorum iôlibus fumma imprefiione faóla,.add?ttis eft. Vérùm Ligures, qui per idem ferme tempus, Montaldeli arceiil ab bofte acriter propugnatam amp;nbsp;de-fenfamgt; vi occùp^rant, eamque ftatim reparari atque inftâurari iufierant, illuc protinus,cuiti valS^a^nine præfidiôâccurrerunt,âdfeô vt Alexandrin! metu exterriti, diéto citijàs ab öbfidione difeederent. His lotis igitur ab omriipericu-lo ereptis, amp;nbsp;fœderatis doinum rèdeuntibus, Prætôr,-rebus bene ac féliciter ge-ftis, exaütorato milite äc exercitu dimifto, Genuam remigrauit. Verùm Alexandrini, ac Derthonenfes, cùm nihil â fe apewo Marte aduerfus Ligures profitere pofte animaduertererit, proximo Vere, fub Brancaleonis ciuis Bononienfis

1115. præfiira, ad dolos malas artes confugerunt, amp;nbsp;cum Petro Bono Gauij inter fuos dignitatc atque opibuS præcipuè florenti, amp;nbsp;cuius fiJei Genuenf plurimum tribuebant ,communicatis confiliis, fub obfcurce noótis teneb ris clàm cum aliquot militaÿbus cohortibus ac turmis equitum illuc profeóli funt, eo animo

G E N V E N s I s H I S T O R I ÀÉ L ï B. T K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

ac fpc, vt ab eo, cevl totius tei confcioac ducejin ipfum oppidum5 prout anted paóti erant, intromittcrentur. Sed quia repente «landeftina confilia à quibuf-dam Genuenf. ibi commotantibus, deprefiehfa fuerunt res ncquaquam tentara eft,ita vt re infefta difcefierint, amp;nbsp;confpirationis auólor celeri fuga fibilalutcm parauerif. Quos quidcm omnes,Vbertus AduocatusGenuef.in ea regione legs- • tus,amp; Petrus Ventus Capriati oppidi præfeéfüSjCal.MaijcuiTicêtumcatapfira-élis magnoque peditum numero infecuti, cfiin illi iam longius procefiilTent,eo-rum ditionem ingrcfii, Precipianum, Aleicandrinolum municipium, d^-impro^ uifo occuparunt amp;nbsp;diripuerunt: feque àd fuam ftatiohcm, omni prædæ genere onufti,reciperecontendentcs,ab hoftiliequitatu in planitie cii'ciirnuenti, p,^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

pter impedimenta , amp;nbsp;quod viribu^irapares forent, prreter complur * vulnera-tos,feptem acvigintiex fuoequitatu ,quorum duodecim fuerunt exGenuenfi liobilitatc, ac circiter quadringentos pedites amiferUnt. Px.éliqui verô,nec citra * Vitæ difcrimen ac peïiculum,fefe incolumes Gauium recepere. Intercd temporis, • Alexandrini amp;nbsp;Vereellenfes, nouis copiis^ aliifque ad bellum opportunis inftru-óti,ad Aftam, Pedei-nontanæ regionis oppidum, tunc fibi apprime infenfana, profeóli,illudarófiffima obfidiorie cinxerunt. Aftenfes tantis perictdis eJepofiti, verentes Jne ad propuonationem fuftinendam imparc^ forent, ad GenuehUum r . nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rro . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lininf-

lociorum amp;nbsp;amicorum auxruum amp;nbsp;patrocinmrrt contugerunt ,adeo vt Prætor iuflu Senatus, quo mature obfefiis fubueniretur, nulla mora interpofita, omnes Gauij pfæfidiatios in vnum conuocauerit, 'quibüs j vitra militàres copias à Lu-nianæ amp;nbsp;Carretti Marchionibus, aliifque finitimis icgulis fuppeditatas ,etiam ducentos haftatos,* Thoma Allöbrogum Duce, recèns miiloSi adiunxit, ita vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

omnibus copiis coaâ;is,prâ:terpeditem ,fuprà mille ac ducentos grauioris ar-maturæ équités in procinôlu habetet. Coaûo igitUr exercitu, Vbeftiiin Aduo-catum cum trecentis eqUitibus amp;nbsp;aliquot fagittariis’præmifitjqui cbfëffis quam primùm opem ferrèt. IpfccUm reliquà militarfmanu paululuin àTergo fcirca Gauiummoratus jpaucispóft diebus ,acuiiflima fëbricorfeptüs irepèfitècum inaximo exercitus, ac plane totius Reipub. doloré,ihteriit. Magna tainen aliô-rum ducum amp;nbsp;céturionum ptudentia aduigilatum fuit, ne proprer Prêcoris obi-tum aliquid in exercitu committetetUr ciufmodi,quod cuiü dctrimento,,vel çôri-tumeliâ Reip.coniundum eflët, fubftituto ad hoc alio Imperatorè, videlicet Si-gencelloj tune temporis^Quæfitore, cuius potiflimum arbitrio bèllifm taiftif-per âdminiftraretur,doneeSenary in demovtui locum Hugolinus cîuis^iono-nienf. Prætor, ad quinqUe menfes dumtaxat, defignatus fuir. Lotharingus Bri-xienfis,ex nobili amp;nbsp;illuftri f^irciRen^oruiia familia oriuiidus fèfe huius expe-dirionis focium cum quinquaginta equivibüs càtàphraôlis , addiderat , quo Reipub. priftinam fuâm animiprompiirudinem amp;nbsp;ben^oj^iam apertiùsde-clararet, licet anted in obfidione Albintimilij, ficuti fuperius meminiinus, non obfeurum fui animi confiantifque fidci telfimoniuin Reipub:.exhibuerit, ita vt hac poriffimùm de caufaems opera fæpiùs poftmodumvfa fuerit.CeterfimjAlei xandrinijcùm prærer fuam opinionem tarn potentem Rempub .aliofque con-terminos Principes pro Alfenfibws ftare,eoruihque iniurias non fecus ac priua-tas propuliare, atq-, vlcifci vclle animaduerterent,kmamopere veriti, ne ipfi tantis viribus impares agrum fuum temere hoftilibus excurfionibus obijeer^nt, nulla præbita decertandi occafione, Aftam obfidione foluêre. Nihilominus xy?« j»-, tamenLigures, ne bellum ad Arquati oppidum ipfi transferrent, operæpretium quot;^'pM^,j; ■ fè fatluros atbitrati funt,fi ipforum confilia præuenientes,illos pri^s adoriren-

41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P O P V l I QJT E

tur. Pro in de valido ac potenri exerciru inltruéli iniro confligendi ardore fla-. grabantj eô quidem ardentiùs.qu'od exittimarent, fuperatis AlexandriniSjDcr-thonam, arque ipfam Aiexandriam facili cum negotio occupari poHè. Qtiod ü fieret,res Puas longeineliori loco,quàm anteà , futuras minimè ambigebant. Genuenfin Igîtur inaturacoufulcatione fuper totius belli fucceflù habita, Merluinluftinia-nurnamp; Ingonem GrimaiJum cuin aliquot copiis pra:rniferunt, vt Montana-hutn jDerthonenfis agri oppidum fubita impreflione faôta,infuam potefta-tem redigerenr. Ipfi intérim cum reliqua exercitus parte paulum ab eo digrefli,. nlrn opportuno loco federn caftris delegerànt, vt fi iia vfus ferrer, aciutum illis fu^dio venirent. Verùm hoftes,Vtiipfi Ligures omninô præfenferant,ad Ser-rauallem ’^que,perFrafcheum oppidum excucurrerant'intelleûis tarnen ho-rum confiliis,pedem retro tulerunr- neciitlpedire vllo modopotuêre,quinLi-guftrci duces Montanarium oppugnarent^ Sed tanta fuir eius lociafperitas,ÔC •propter accliues rüpes aditus dimcultas, vt ægrè, ac nifi fummo cum labore ma-chinæ bellicæ mœnibus admoueri poflent:quo fanèfaôLum eft,vteius cxpugiia-tio in longum tempus protraherecur, demirantibus interim omnibus, vt, cùm obfefii vndique efientcircumuallati, ôc non vnis difficultatibus laborarent, ho-• ften^tarnen nuhquam vllas fuppetias illis affèrrè àufum fuifie, at potius contra

omnium Ipem arque opinionem j fuinma vrgenteneceflitate, conuerfo itinerc, in tutioraloca fefe recëpifiè, adeô vt Genuenf. per hoftiu abfentiam liberiorem expugnandi oppidi occafioneni nadi, longe maiori ftudio atqüe alacritate quàm antea,itâàcriterin eamexpugnationem incubuerintj vttanaem oppidanos,ex-Moxtanarii retum omnium ihopia preflos, eô compellerent ipfi poft oótode-cim dierum perpefi'am obfidionemjcertisquibufdam conditionibus propofitis, deditionem racerent. Qiia viôlorià potiti, mox,nemine prohibente,per hoftilem agtum Varias excurfiones fecerünt, eumque miferrimè depopulati funr, ira vc multi iudicarent, harum duardîn vrbium fibi infenfiftimarum alterutram citra dubiumexpugnaturosfuifiè, fi per anni temporis rationem licuilïet. lifdem ferme diebtis, Fridericus Grillus amp;nbsp;GulielmusCataneus,quicumduabuscqui-tum turmis Genua difcefteranr, vt recenfito milite ftipendia perfoluerent, in iti-

BofeEh'ri,fciipadanæ GalliæmunicipiLim,peroccafioncm adortï funt,coq;, haud magno negotio éxpughàto, amp;nbsp;direpto, multum hoftilis prazdæ illinc fecû Ge«««/; afpoitaruntj amp;nbsp;ftatim valido præfidio in plerifque Ligufticæ ditionis oppidi^ impofi^o,(îcnuâm redierût. Occüpato Montanario, Alexandrininihilô quietio-AiexdnÂri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad omncm occafiohem intenti erant, nec terum difficultate, vel fum-

ncrum ptibus vllis deterreripoterant,quôabinceptoF)el1^cfiftercnt,crebrifqueemif-fis fpeculatoribüs,omnia Genuenfium,auorumiq;fociorum curiosè rimaban-turconfilia. ËtcùmJntelligerenr,Iacobuin Picamilium, vnnra ex Reipub. præ-feâis, Capriaturï!?Tl:fRare,vt militi pra^fidiario aliquot menfium ftipendia per-folueret,eruptionefalt;fta,cum aliquot cquituin alis ilium intercipere conatifunt. Verùm, Vbertus Aduocatus^ quiGauij cum aliqiiot militibus fL!bftiterat,veri-' tuSjUePicamilioabhofteinfidiæ tenderehtur J amp;nbsp;in aliquod graue periculum incurreret, inagnà cùm prüdentiaaliquot equise« præmiferar, qui vim atquc hoftilem impetuin facile abeoprohibèrent,adeô vthoftes multitudine militum fuperati, amp;nbsp;Aduoc^fi diligentia præoccupati,qùinquaginta ex eis captis,in ma-xi6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vit£E diferimen ipfi dcuenerint,amp;: præfcétus inftitutum fuum iter ccm-

Mercatus Nouus,ciuis Verotienf ,Prætorio munere iundus cft,vix iam his bel* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis cum

liscumvicino populo li'ocracî, paruoque refpirandi fpaiio dato, liouis tütduki-bus atque inreftinis bellis inaplicati fueruilt, qùæ ferme Eine orra raaiori ex parte elle videnturquàd cùmFridericus Cæfar Creiiïonæ comitia indixilïet, AÎbin-

* r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri'** 'in • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Albm^au^

gauni,ac Sauonenles,iTmtuörcedereinuicemobftrióli, in magham fpem çreôli »OrMOT , funtde Eac occaEone Genuenfîum iugùm,quod cum magna moleftia per qoin-«jlt;f°fho. quagintafermè aiïnos afliduos pertulerantj extufliiros, Sgt;c fele in libertärem pri-liinam vindicaturo's. Qua in re, vt aliquod firmum præfidium E.iberent quo ni-terentur iHenricum MarcEioliem Cairetinum, apud'Cæfarcm tuiic gratia amp;nbsp;audoritate florentem, fæpe per internunciós lolicitarunt,vt Eoceiuspatrocinio à Gæfaris liberalitate ôc behefiçentia impetrareiit. Et ne aliqüà iufta de caul^ re-pulfam ferrent, neue morofiorcs e^e viderentur, corain Cælare profefli funt, fefe libenter Thomam Allobrogum amp;nbsp;Salaflorum Ducem, lunc Cæfaris per totam Italiam legàtum,pro legitimo domino agnituroà;ilEqtieca de càufa totius ma-ritimæoræoccidentalisLiguriæ dominium tfadituros. Quam fane oblation^ cùm eflèteiufmodi, vt iliinimè afpernânda elfe videretur, citra lôngam delibera-tionem Allobrox accepitj eaqué decâufa,prçftito ab corum legatis iuramento; ipfe apud Cæfareiia cnixc operaindediti vteorum poftulatâi rata Eaberçt Ôi confirmaret. Vtprimùm verô Eæc omniaad Genuenfiumcoghitionem j^erue-nerunt,priufquam Senatus aliqüid duriusiii eos.ftâtueret, Idonem Lercàriuini Gulielmum Vfufmatiurn, vt de vniuerfi hegofij ftàtu penitiùs cognofeefent;

ablegarunt, qui ab eis, licee omnia aibicè ôç Eumaniter agerent; valdè infolêtef excepti funt, necetiam ab iilinriis temperaruiit- Cuius rei iridignitas vfque adeô cxacerbauit Senaten, vt ad domandam rebellis pópuli vecordiain amp;nbsp;temerita-tem, protinus quatuor triremes amp;nbsp;pleraque alia nauigia omhi bellico apparatii inlhucl:a,primû Belmufti vicecoinitis, deinde Amici S tralieram aufpfeiis, coiitrà eoseduxerint,quô illisomnem commeatus atque aniiqnæ facultateih ihtercipè-rent. Et quia eo tempore Carretini reguli amp;nbsp;quorundam alioruiia Marchionuni fides fummopere Senatui eràtfufpeâ;à,nouupræfidium in Segni arcem, eius di-tioni conterminain, ablegarunt, exiftiinantes, ipfos ea ratione iii officio conti-neri pofle, amp;nbsp;quafi inieólis frænis, nihil fe infciis,molituros . Ihterea expedite virumfuit,contumacemamp; rebellempopulum prohofteac perduelirdcclarare, amp;nbsp;illi, vt fit, aqua amp;nbsp;igni iiiterdicere, olnniaque illoruin bona proferibere ,aie , expilationibus fié direptiohibus fubiieere ac exponere. Quibus rebus cotïfti-tutis,Lazarus Geratdinus,gatria Lpcenfis,vir ftrenuus ac imgulari*priulentia; virtuteque præditusi eotempmc.vrbis Prætor renunciatus, qui,coihpofitopriuS rerum vrbanarumftatu,amp; leTacis-nonnulEs priùatorum ciuium côhtroucrfiisi fuinmafeftinatione ac diligentia vfus,aliquôtin InfubriamacHetruriaitimifit, qui ad vfum decretibelli Reip. nomine militarem delei^iTy^berent. Ipffe interim Serefanampröfeólus, primoribus eius loci ,ac cetens, in foroconuocatis; vbi rebellionèm amp;nbsp;contumelias recèns à perduelli populo Reipub. infliélas, graui oratione oftendilïet, cos,vt ad hanc expeditioriem nomina datent,grauiter exhottatus ell; eiufque concio fummo applaufu atque oppidanprum confehfu extepta effi qua dimiffa, follenni»ritü acc±riinônia primipilaribus vexilla pro veteri iftius Reipub. ftatutotraffidit amp;nbsp;confignauiR Deinde magnam cominear-tus annonæque cOpiam prb milite alendo,Varàginem,Na«lum ,amp; Segna’m; quæ oppida conftanter in Genuenfîum fide permanfctunt,cönueEi atque com-portariiulfit; mifiifque circitertrecentiscatapErablis pro eorumlocoruin ,quæ ad Apennini iugû fitafuntj tutela amp;nbsp;fecuritate;decimo Cal. Maij cti^n omnibuà

copiis, in quibus eranc amplius quingenti leui'oris armatufce cquites j cadra ïnouit. Ecprimo quidem adArbifolam, vnacum arce,cui nomen Stella, holiili præfidîo firmatam,cxercitum produJcit, aciequemilitariter inftruüa, amp;: piolatis torrnentisgt; ipfam arcein fummo impetualiquöt dies oppugnauitj co fucceiïu, vc . • iad«Ti Simonem Stellam, illius Praêrcdum, ad deditiönem compelleret; qua oc-cupata,bi'eui póll,nempê tertio Non.Maij, vniiierfooppido potitus cll. Huius caftriamiflio vtprimum Sauonæinnotuic,omnium animos vehementer com-ïiaouit,quod crcderentj propter loci munitionem amp;nbsp;validum præfidium ibiim-pofitum, illiu’s expugnationemmultbplusdifficultatis habituram: fperabantq, fe h^ modo plus oppórtunÏtatis 8gt;c temporis riancifci, quo fe facilius ad bellu fuftinendurninftrucrent. Refum'ptis tameh aijimis,magnamque bene gerendæ rci fiduciamconcipienteSj fefe fortiter ôé alacriter ad defenfionem parabant, ita * vtpræter cetera loca,eam potiflimum vrbis partem , quæ Genuam fpedlat ,in

Äiius propugiiaculo noh parum defenfionis fpei collocaranr, robore validcque prasfidiocommunireht. Liguftici Duces, cùhi ab architedis^aliifque munitio-num gnaris/intelligerent, oppidanorum vires potiflimùm hac vrbis parte confi-

arx turoas , iiouaque oppidanorum Itudia , eius caitra amp;nbsp;propugnacula rundi-tus eflerterenr, amp;nbsp;moles mari inieda,qux commoditatem ftationis faciebatj/ pari mlt;ido*di(ïjceretür, fimulqüe in editiop vrbis loco arx longe munitiff. conll:rucrctur,qu£eetiamnum,Reipub. rtomine^valkTo (jermanico præfidio,ni fallor,tenetur. Hic tam profper amp;nbsp;inöpin^tus expügnati oppidi lucceflus adeó Carrctti Marchionem céterofqüe finitimos reguÏos,qui recènscum Reip. ad-uerfàriisfœdusic^^^t^ armaih eius pernicicm cxpedituri vidcbantur, com-mouit, vtftatim mutatis cönfiliis,fortunamq^. viólorü fecuti, nihil fane amplius moliri vel tcntareâufi fint. Præfes, rebus Sauonæ ex vfu amp;nbsp;Reip. dignitate con-ftitutisjvrbifquetutelaloanni Spinula*,viro vfnatalinm fplendore, fie pruden-tia amp;nbsp;virtu te infigni, cum Prætoris titulocommiffa, vidorem excrcitum, Albin-gaunum dcditionereceptum,duxir,vt ibi,rel»ôla exercitus parte ,ac Henrico CataneoPræfedi nomine fuWfituto, ilium populu fiepius rebellantem, in officio ^c fide contine»et. Simili cura amp;fedu!irate cetera Liguftici agri loca proue neceffefuit,militefirmauir, acGenuam fupracentum amp;fexagintaobfides,partim Albingaunij partim Sauonæ imperatos, fecum adduxit, arque ibi pridiè Non. luiii o|ianti fimilis, ab omnibus ordinibtis, ob bellu, ftrenuè ac feheiter

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G E N V E N s I s H I s T o R I AE, LIE. I I. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

adminiftratum, fummis honoribus congratulatÆnibus exceptuVeft, Pacatis ekternis Reipub. motibus, rebellibufque popu^^s ad priftinLiin obfeqpïum redire coat^is, vrbana pax amp;nbsp;tranquillitas miro cum tocius Reipub. augmento àc felicitate-vigebac, fie fane vcnihil cà tempeftate effet, qùod quietém pnbli-cana, vel vrbis felicitatena aliqüaex.partelabefadaret . Succefru tarnen tempo-, ris-, quafi in fatis effet,vt celeberrima hæc Refp. diuturnà quietefrui nequiret, he- g'“* rurn cüm^fvtmmatotius Senatusmoleftia,nouæ fimultates Sediffenfionesexor- Mäh', tælunt/ Flôrebat tune tempons in vrbe præ cetens,cum=opibus, nfm nomi- „ni. nis exiftimatione arquefama, Gulielmus Marius, qui, cùm elfer ingentis animi, ac fublimes fpiritus gereret , præfentis fortunæ fuæ ftatum afpernatus, lo^gè maiorà animo feeum voluebat, amp;nbsp;meditabatur, quod fefe iilehori’conditione ac excellentiori dighitateftültà quadana âmbitipne Sgt;c philautia exiftimaret. traquepoft longam deliberationem cùm feeum ftatueret, nihil réméré ad paranda fibinoüam auótoriratem potentiam éffe agendum, magna vafritie arque folt; lertia diræ fuæ cupiditatiiüftam aliquam innouaiadarum rerum fpeciem amp;nbsp;lar-uamprætexcnda'm Sgt;c âptândam iudicauit. Proinde , quo taciliùs principatum fibi aftrueret, aflenfiente Prætore quàiti plurimo's ex fuis clienribus popularifqj fâôlionis homines non fecus quàm ad pileum accerfitospïa vnulh conuogauit, quibiis graui amp;nbsp;diferra oratiône oftendit, cum magna totius ciuitatis iaôfura amp;nbsp;difpendio coniünlt;ftui-n efle, quôd màgiftràtus ceterique honores amp;nbsp;officia, meliori ciuitatis parte prætèrita, in paucos transferrentur, itavt nulla habita in capeffendis hoiloribus ifonomia vel æquabilitate,optimis quibüfq. negleôfis, viri ingehio ac fide^præftantes, ab iis muniis arcerehtur, amp;nbsp;plané excluderen-tur,quibus ipfi in primis digni arque idohei effent. Hæc oratio cùm valdè plau-fibilis effet, amp;nbsp;reuera populârrs,amp; quôd publicaiii vtilitatemfpeéfarevideretur^ admodum fpeciofa^tantum circumfufç niultitùdinis,amp; in prifriis quidem plebis animos commouitjvt omneS viio eodemque ore amp;nbsp;confenfu faterentur, eius di-(ftacùm veritateconfentire, àc exclamarerit, hàrumrerum deiilceps exaôlam cu-ram amp;nbsp;diligentenà rationem habendam elfe , feque oinnes fummoperé expete-re, atque rogare,Vt ipfe publico nomine priftinas leges decurfu temporis pluf-quàm Cimmeriis tenebris iriuolutas,in lucem amp;nbsp;vfunl reuocàret; alrofquehuic rei àduerfantes, fi qui forté reperirentur, in ordinem cogérer. Sed licét propter Prætoris, tune temporis forté Lucam profeéli abfentiäm, nihil in Repub. iftno-uari ac mutari poffer, nihilominus.tameil Marius plùrimorum precibuèdefati-gatus,ad Caraneorum ædesf^OiD.Laurentij proximas, fnondumenim publicum prætorium eîtrabat) quaïnuis-fe pihil minus veile amp;nbsp;cupere fimularet, con-tendit,vbi repetitis rerum fummis,,amp; in vlteriorem confulrationem adhibitis^ populi poftularorum amp;nbsp;rogationum accuratam amp;nbsp;fidel^^^onem fe habitu-rum cônftantifïimè pollicitus eft. Interim grauiter pleraque, amp;nbsp;non fecus ac fî in vrbe Princeps effet, de fingulis ad Reip . ftatum pertinentïbus, cum priuata quadam auôloritate amp;nbsp;niagno Populi afl'ehfu differebat ,eoque raultis ex patri-cio ordine præftantiflimis viris, præfertiin verô iis,quorumædesperdifpofi-tam plebem occùparàt,eoriomiftein iuftam fufpitionem deuenit,amp; illosà fe quàm alieniffiraos reddidit. Quodnifi Praetoriil^rbemreuerfus,fùapræfentia amp;nbsp;atuftoritate ambitiofi hominis perniciofa confilia amp;nbsp;inc»nftantis plebis’au-fus illico fuperaffetôc repreflilfet,omninÔ verendum erat, ne magna Reip. fta-tus conuerfio infecutafuifiet. Qua in parte non carebat reprehenfioneipfePræ-tor, cuius potiffimum facilitate faéfum erat, vt viri,opibus amp;nbsp;digni^ate fubnixi/

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co ria-

conaxtïSjîmpunitate amp;c ma^na quadain licentia confirmarentur, prout iprcinec in vrbem reuerfusj errorein at^mifiiira magnà.ex parte agnorceregt;,,ac fateri .vi-' debaturrquippè qui eùm Maritim ab inftituto. vi ac lege deduci non pofiTe eer-» nerce,ilium coraitatp, nbsp;nbsp;quodam. verbortlni.lendcinio ,;commonftratis Rèip.

• pcàculis amp;nbsp;dißicultatibüs, quibus per conçitatam plcbcinamplicarctur, ad me -( '''liora ße faniora conlilia inflexit* Siquidem ipfe Itios clientes amp;nbsp;fœderatos ,qui

eum magna Gontentione rogabant,ne illincipcdem moueren ac codeïn tempo-» ris articula ftimmoque filentio non parua, neq j contemnenda- armatorum mantis in vibem admilia fuit,qui per turres Ôc varias domos', inftariufti præfidij col^catis-hoc vnum præ’ fc fetebant amp;nbsp;minitabundo vultu ac verbis apertè in-terminabaÂtur,quôdeius caufam, qualifeum-que effet /armis amp;c dextera ad extremum vfque vitæ fpirittim defenfuri amp;nbsp;propugrtattirieffent. Quod quidem * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;complûtes,aliarum faéfionum ftudiofos,ad fummam indignationem concita-

lt;at, adeô vt paffiraper totam ciuitatem tumultuari atquead arma conclamari incipetetur,tam me herclè vehementer, vtipfe Marius fuapte natura meticulo-fus, amp;nbsp;qui facile rumoribus fuccumberet,magifque aggrediendis, quàm confi-ciendis masnis neTOtiis effet idoneus,multum.fîcuti haud raiô vfu venire iolet, vt oiiinia inconfulti impetus cœpta, iiiiciis validaj fpatio languefeant de prifti-no fuo ardore remitteret. ac tandem multorum ciuium, tempeffatem publicam deprecantium, cohortatti y intiito ac reluôlante populo, fuiceptam prouinciam delèruitj 'ôc tanquam priuatus ad proprias ædes reinigrauit. Compreflis Marii, eiufqjfequacium ftndiis,in GalliaCifalpinanodum cum finitimis gentibus bel-Tn GvMenf. lorumfeminariafublata étant: quâdoquidem Alcxandrini pj'æterceteros,maxi

me Reip. infenfi, hanc iuftam amp;nbsp;lôgitimam bello caufam prætexebant, quôd ni-mirum dicerent, amp;nbsp;quererentur, Capriatam,fui agri oppidû,à Genuenfibus contra aèquitatem retineri; Quæ fané contrOuerfia cùm effet eiufihodi,vt graues turbas cieret, né'c eins finis facil* profpici poffetj Senatus, quôd fatius cxiltima-ret, omnia priLis ratione atqueaudloritate ex^iri, quàm armis dilceptare, hóe

• cum illis egit, Vt totius rei cognitio de mutuo confenfu ad Senatus populique Mediolanenf.arbitritim amp;nbsp;iudiciuni reijeeretur, demirantibüs cnnôtis Reip.con-ftantiam,'^uôd Mediolanenfibuisi turn quibus nondum in gratiam redierat,hu-iufmodiiudiciumpermittcret. Hi igitur arbitri ac indices faôfi, cognitis amp;in-. ueffl^atis meritis ■caufa?i.amp; nriagis æquitatisi quàm amicitiæ rationem habentes, fecùndjjmtjenuenfes pronunciaruht y ita vt^nno eiufdem fæculi duodetrigefi-11x8. mo, Guifredo Puduano Præfide^aliquotarbitiÿcum Rap.legatis profeôti fine, quorum audoritate amp;nbsp;iudicioreS iudicâta^e*xeCMtiôni mandaretur. Verùm Ale-xandrini, cùm Ipe fimul oppido præter opinionê excidiffentj neq. vlla ratione larç contra fe fjm^nti^ àcquiefeere vellent,ad ni lias artes amp;nbsp;fraudes conuerfi, controuerfum oppiaum proditione amp;nbsp;clandeftinis confiliis ôccupare tentarunt,-amp;exploratadiligè^nter temporis óccafione,qua illius Præfeôtumcuiil reliquis præcipui nominis ad excipiendum Legatumegreffurtim intellexerarit, intern pe-ifa noôlecum aliquot armatis per aliam portam fümmo cum filentio iri oppidum irruperunt, adeô vt oppidani vix fefè intam inopinato ac repenrino cafti

. expedite potuerint, quô làlut?fuævelpr^cipitifuga,fiuealioquocumque modo confulerent. Ipfi riainque oppido pOtiti, facra profanis inifcentcs , omnia ferro amp;nbsp;igné, demoliebantur : tantaque rabie ac furore in promifeuam plebem Äiex4,rir{- amp;irobellem multitudinemfæuitum eft,vtcùmnon inuenirent de quo lanie-nam facerei^^in ipfa cadauera fepulchris effoffa, ferrum ftrinxerintj amp;nbsp;fuam ra-

bicm effuderinc, e.â^AJe plnfquftin Scythica inhumahii;atfiflon eoiitentbpeffrw* fta ilia difcerpentos',. ad fingulaïc xontumeliæ aç fitibunda; càrnificinæ argu-iTieiicui'njpafliGn p.expolies^ ÙAurorui-ntpinnas, affigerénti Tam baibaruna amp;nbsp;crudelc immaniffimi hollis facinus rantoperè ipfos patresiadeoque vniuerfatïii ciuitatein ad iracundiam eOnamouit , vt citra aliqpam morain ad Mcdioja-nenfeiB populum legatos inilexinti,quieoxum ilominçdçhaçtamiotolexaoda amp;nbsp;quodaminododnaudita infontium çiuium cæde j qti;æ,cvnTà fqiTVi)a.GeoLlt;lt;îi)b populicontuniclia ■amp;dniuriacomu-ni5laçï;at!^conque'reçèntur. PrdpujMtunactia fuit jVtoppidani profugi^ ^:furprétnhoftiletnclapfi3j,Qaiiiumi/efetei;ipçjbiat, . atque omnibùs advitatiinecô.n4rlis.iuuarlt;iKur » Intetina SienacuhiOiîfoko fonçai-tum eft,vt,exrm tain atroeis amp;nbsp;fcelerati fadiy.indiélanial'ib ipodofd|ffçi’^ndalt;çrr feti quanaprimùnvduceiiti equittSi illuç mitferentuï^qui vel ççudsUoa hofteiifï profligarent, vel-, fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per temporis pceafiojnem hcçrcc, fal^^iaiiTOnevndlr

li commeatus facultacem ânccrQipereïit. Pa'ætobpqllm'odum., quiifuit làcobuSjy,^. Balduinusi Bononiæ genitus, corn par atis njaionbus viribus y€ontiifiib/ad eiu$ „v . loci expüghaudneto perrexit,- atqup illu m arlt;tiflniia obfidione. vndifquaqj pxeG fit, aded vt cum obfefli, ncque à fuis, neq- à fociis, vUis aLi?|iliif fübltuarb.pof-fent/immanicate quippç fua omnium aifimos à fe mirumiiiimodùtïvabajjtjnàr uerantj in iullum'Omniüm odium deiienerant) defperatis auxte iomm^w rerum ad defenfionem'fuftinendamnecefiariapum anguftia laboxant^G t^lndem ad Prætorem,qui fuo nomine ex illius arbitrio amp;nbsp;voluntate deditionem faGet rent, ablegarünt. Ipfe verb,cum nihiltemerè, vel infcioinconfultoque Senatu ftatuere vellet, furgma ceUritate adfeifeitandam patruih füpethöc lenteiitiani mific. Qui poll Variaïum fententialum rogatiofies j tandem in hoc conüenercj vt llatuercnt, maiorem clementiæ ôc manfuétudinis,quam admifii fceleris con-tradlaeque culpae rationem habendam, ideoque Prætor-i reuuntisrpi}t, vt recepto oppido,defenforum vitæ parcetet,acços tantpmtuódo nudos, pmpibufqüÇ^Çr bus multatos, fub hal^a mittcrçt. Hac ratione peifidis hoftibus deuidlis, ac, vtl diximus, fub iugum mi(6s, ReÖtor valido præfidio eum locum çommuniuit,ac nbsp;nbsp;nbsp;,

dimifla maiori copiarum fuarum parte, Gehuani reuerfus eft, vbi honorificen-r tiflimc à Senatu ceterifquç órdinibus cum magna faullaquç toilus pflbh aççla’ matiohe exceptus Fuit. Paùçis poil diebus, videlicet mcnfeNoriembri j arx-Hj- ^wN.'fU ciae vna cum vrbe à ProuinciæNarbçnenfis Comité, non fine maximôReiÇ.de-trimento, claudellinis confiliis ,amp;;proditioneoccupataeft . Edomi^s i^ereàôç ptofligatis Alexandrines ,i^^^.fub Spini SorcfiniciuisMediolancnf.tetens a.d Prætùrameueôligubernatione,‘d©rnTj forifquepacata,priftinöótió ôé çrahquil-licati reftituta raeritô fujlTet, nifi aliquot piratæ amp;nbsp;myôparones, quorum præci-puiétant Gulielmus Vintîmilius, Koflus Morincllus,Recu^us, Durantes, ambo ex portuVenéris otiundi, oranj mavitimam Variisexcurfionibus amp;nbsp;alH-duis rapinis fubinde diuexaficnt. Ad quorum cofiatus oppfime)}dos, aliquot nauigia duce AnfaldoBuffero expedite amp;nbsp;cmillaFiiçrunt, quibqs ,breui tempo-r risinteruallomaritimæoræ tradlus abômnimetuêcpericulo^câptis, quos ho-mineuimus, ereptus fuit Jaique publico iudicio ac fententia condemnatiiaq fupplicium aliquamdiu referuati funt, Kani cùnîhaberenc in vrbeaniicosàu-éloritate arquéopibus praéllantes, parum abfuit, quih eorirni patroçihio affolé uerentur. Prætor tarnen, cui legum, hac quidem in parte, fupremaerat permif-fa poteftas,nullius vnquam prccibus, vèl aucloritare infleéli potuit,vtcommUr

■ tara fententia,pœnam illorum mitigaret : Sed vni atque aheri præ^ifis qaribus àd vl~

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N' À T V s P O P V L- I Q^V E i

advkimum fupplicium , iufTu rapti fünri valdè indignanribus eoruin patronis, ac dirum ncfcio qijid aduérfus ipfum Præfidem frementibus , ira vt ipfè die fupplicio conftituta vcârus equoiàc hobiliumamp; promifçuæ mul-titudînis frequentia ftipàtus3 vrbem egreflùs fit, vt. omnèm iniuriaiïi amp;nbsp;vini, fi • qtw forte apparitoribus inferretur, prohiberet , Sed tanhas Fuit vtriufq; fexus per oinnià compita amp;nbsp;*ciuitatis regiones concurfus , amp;nbsp;prd reis deprecantium nlultitudoi vt, cùm ipfe magnacüin animi conftantià nullius preces admit-trtM i teret, ab •indignante amp;nbsp;eöncitata turba crcbris lapidumdâibus equo difiedius, acdetü'rbarusfit,adeô-vt grauiter prolapfus, fraólaquetibia,paucispôft die-' bu^, ex vulnere interiêrit. Nihilofeciùs tarnen de fontibos pœna' ftarirnfümpta fuit. Haöbö’grauiffimos auótores j qui literis confignarint^ ex bis quatuor^ Durantem amp;nbsp;RofTum cruci affixos, aôlutum laqueo vitam finiuifie. At rcliquos duos, eodem mortis genere affcólos j diu in patibulo, non fine adftantitim ad-R4r»wM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viuos pependifle. Quod fane vbi primuiti Senatui renuntiatum

vnfium. fuit y eueftigiô mim funt qui eos iii vincula reduccrent; cumque ipfi etiani

’curn iùramehto aflererentjfe in tantö vitæ difcrimine D, Ioannis Baptiftæ opem • atque auxilium fuppliciter imploraflci id pró miraculo exiftimatum, eaquc de c^favtrique vitam condonatam. Interea, ne quid Reipub. incommodipa-terctür,crebris Patrum fuffragijs Rodulphusde villaex nobili ftirpeortus, amp;nbsp;defunólo Praefidi admodum famßiaris^ in eius locunl fubftitütus, quoad nouus î’rætor defignaretuii

V P E RI v s demoii/lrauimus, pacificata Rep. externifquc confopi-tis bellis, Genuenfiumopes miris incrementis tarn domi, quam fo-ris excreuifie. Ceterum progreflii tempöris, vfque adeo in immcn-5© fum prolatatæ funt, vt non folum negotiationes atq^ comercia cum folitis amp;nbsp;c^ifuetis gentibus exercerent^ verumètiam longe vitraHifpanias atq. Libyam nomen amp;nbsp;auóloritatem fuam imperiique magnitudinem proferrent, quo fane effeótum eft, vt anno fupra millefimum ducentefimum trigefimo pri-^^3 nbsp;nbsp;nbsp;mo, Hugó|jnó Ro fib ciue Parmefi, Prçtore,âMàuritano Murcia: amp;nbsp;Carcagenix

regulofctii nomert fuit HelimelmeMolei,quodpa«riolt;diomate Imperatorem fonatjvariismagnilque incommodisamp;damniS aÄcerentur, atq. indies grauif-fimæ querelæ àd Senatumeo nomine deferrentur; Quibus commoti Pätres,fta’ tuere, vt eueftigiô valida claflis præpârarcturi partim vt inimicumamp; inüidum rcgulum armis pmftgajpentj ac exciiidérent,partim quoque, vt Seuptam vrbem in minori Africa qccafum verfuspöfitam, (banc vetcres, hi fallor,Mäuritaniani Tingitanam 'voca*bant)amp; ferme-in faucibus freti Herculei fitam, valdè ea tempe-ftate diuerlaruin mercfum ergo à Genuenf. frequehtatam, firmo prxfidlö com-munirent,houoque fœderis iure illius regulum fibiin pofterum magis atque magis deuincifènL Clafti aut^n, quæ decem trifernibus, amp;nbsp;plerifque aliis naui-giisj/arij generis epnftabat, Carbo Märocellus amp;nbsp;Nicolaus Spinula cum impc-riopræpofitifùerunt,qui mehfe luhioèfinu Ligufticofóluentes,prolpëraque nauigationeinHifpaniam delati,tandem Seuptam faluiatq- incolumes appuie-runtjbreuiquefpatio inteneclojilluc aMaurirano Hifpalis regulo, oratörcs cu Variismuneilbusjiuxta illius gpntis inoremj ablegatii amp;nbsp;per ipfos hiultäbcne-uolencia:

G E N V E N S î S H ï S T O R I AE^ L 1 B. 11 t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?

üolentix teftimonia exhibita, quod quidem potius neceffitati,quàm veræ amp;nbsp;fin-cerx amicitix afcribebatutj nimirum, cùm ipfe per id tempus acerrimum bellû eum reliquis Mauritanie principibus getérer,ita vt fummoperè neceilarium iili eflet-, Genuenfem populum lîbi omninô pacatuiti atque amicum habere, nefcilicetjVndiqueab hoftibus circumfcptus,amp;impar oneri rercndojfeipfum, • acfuarn ditioncm,infummum djfcrimeil adduceret. Etquoniam huius vrbis in Genuenfium Aniiahbus perctebra fitmêtiojhaud fane ab rc futurum Iperó/i eius deferiptionem ex lib.III.Leonis Africanidcfurnptam,hîc fubiecefo. Septa, inquit, que bannis çiuitas, Lufitanis autem Seupta appellatur, fecundum claf-ficos authores a Romanis in faucibus freti Hercùlei ædifitata, olim totius Mauritanie i^etropolis fuit-quare Romani earn nobilitaruntj fuitque inea fumma vrbanitas^ amp;nbsp;ciuium frequentia. Deinde à Gothis occüpata, priheipemih ea'co-lHtuerunt,remanfitq. apudeos principatus,donecMahumetani Mauritanie fi- ’ nesingrefh jhanc quoque vfurpauerunt. Cui rei occafioneni præbens luliànus* Septe ComeSjiniuria àRodéricoGothorum amp;nbsp;Hifpanie rege affe6lus,cümin-fidehbusconuenit,eofque in Granatamintroduxit,atque vtRodericus, Sevita^ amp;nbsp;regno fpoharetur ,eftecit. Mahumctànligitur occupatam Septam Pontihei • cuidamfuoElgualid Habdulmalicfilio, qui turn temporis Damafculn intole-bat, referuauevunt,anno nonagefimo fecundo Hegiré . Ciuitas ab èo tempöre inproximosvfque annos,mire cum ineolisj tum omnis generis nobilitate ac-Greuit,adeôvt Mauritanie totius pulcherrima,meliufqueexcultaeuûfcrit. Fres-quentia habuit templa, amp;nbsp;ftudioforum collegia, clues literatiHimos ,amp; qui xneis operibus fingulari a»tificio fabricatis ccterosexcellèrent ,cüiufmodi hint candelabra, pelues ,calamana,aliaqueid genus ex ere confcóla, que perinde elegantia habebant,ac fi argeiltea, vel aureafuilfent. Habetlt Itali amp;ih huiufmodi re-^ bus conficiendis non parurn gratie, verùm nihil^mhino,’ fi hec refpicias. Extra ciuitatis tnœnia ampliffima funt rura, e'o prefertim loco, qui vitium frequentia confituSjVinetumdicitur: verùmagerfterilis, amp;afpereft-,qUare magna femper illis frugum caritas. Extra amp;nbsp;intra ciuitatem patet amoenus in Granate oràm adfretumHerculcum profpeófus,atque hinedinofeuntur anlraalia,^uód eius inrerualli latiiudo duodecim faltem fit miliarium . Verùm calamitofa ciuitas panels ab hiucannisjàbHabdulmumenérègeacPoiltifice multls incommodis affetffaelb qüàmconfecutus, fere ad internecionem redcgic,nobilefgt;jue petpfe-tuo multauitexillo. Nc^m^^ltopoft a rège Granatenle meliora fiilbnutc, dUi ciultate occupata, prêter me^^râtam cladem, noblllores amp;nbsp;potëntiorês eiuês Grant^tam migrare iuflit. deinde ânlîô jdcccxVÎ ii Hcgire à Lu fitana clalfe çàpià j qUotqUot inerantclues, auiugerunt. Abu-Sahidper eatempora Feffanorum fexj nullius pretij homo,hancrceuperare neglexit : verùm all^tö^j^ef biltetiönes conuiuia nuntio, vëtuitob eurarumorenâdieicelebritatem intérrnmpit qUaïè permific Devis, vtnoftequadam cum fexfilils àSecretariOiCuimultumfidebatj intérficeretur,quód feillius vxori commlfcere voluifiet.FieciiAclderUnt In än-nnm' 81^4- Heglre. Felïano imperlo peroctennlumïegedeftimta jfviccelTit ttvt« cidati régis ex maire Chri[l:ianafitlus,qüieademnoÛe,qua rex conföifuS fiiitj Tunctum pïöfugcrat: làunc AbdulacUm vltimum tvlarlné familie tegenà âppfl-Ift'Hlnt, quij-vt fuperius dixi, à populo parlier occifus éft. Fiaétenus de Septa . Vt veto ad id quod dicere Inceperam, ferma referàtulq Carthagenlæ populi, ftatihi intellcóio Ligufum aduentu ,fefe iri fuisportubus aliifque ftationibus adniodù quietè ac plàcidè continUérunt ^lie fcilicèt aliqüo modo proellahdi gccafionem

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• È prÿbcîçnt^

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P o P V L T Q V E

præberent, vel Ligures omnibus rebus, quæ bcllo vfui forent, quhn optime inftruólos,ad iram concitarent, adeo vt tranfaóbone cum illorum regulo taóla,' Liguftici PræfeftijCumeo tempore nullum ibi haberent hoftcm,cum quo ne-cellario confligendum eflet, Genuam lêfe circa finem Augufti cumclafle rcce-

• pefint. Verum enim verb quia in hoejerum agédarum ftatu, inter populum Ge-nucnfem amp;Battarum Græcorumlmperatoreii;^ ,nec non Michaelem. Defpotii ad Gomcncum,haud mediocres-, vel leuis momenticontrouerfiæ cnataä erant, fe-

•uanosPrtn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;,^1 .

natus,qubd Orientalem nauigationera in primis fjbi opportunam , tranquillam amp;nbsp;paciheamquammaxime optaret,Nicolaum Embriacum, amp;: Guidonem Po-lic^aumadeosdemadrescomponcndasmifit.Iifdcmque ferède cauhs HenrL eus MolazanaCataneus j amp;nbsp;Paganorus Ro^ulphus in Ægyptum ad Sultanum öratores ainandati, vt ipforum opera amp;induftria confopitis litibus, nulla deih-cepsRcipub. ibi exoriri poflent impedimenta. Simili modo ad Fridcricum Cæ-^arem, qui Rauennæ tunc temporis comitia indixerat, fenatus fplendidiftimam, miflis ad eum oôlo præcipuæ nobilitatis viris, nempe Rollo Cataneo, loan; Guercio,Theodofio Flifeo,AnfildoNigrio,Rubaldo Alberico j Aliherio, Pan^: làno,Anfaldo Mario, amp;nbsp;loan ne Spinula,legationem habuiti ea potiftimum de cauf», vt, diremptis aliquot controuerhis arque diftidiis , quæ ftbi cum Cæfare pauloantèinterceftêrant,Refpub.lêcum in gratiam redirct: eaque ab ipfo aman-ter arque honorifîcè excepta fuir. Prius quàm verb viterius progrediar, haud fane alienumab ijiftitutonoftrofueiit, cafum fatalem amp;nbsp;funeftû duorum Genuen-ftum iuuenum inferere . Accidit autem proximo anno , Pagano Perrafanóla

hobili^MediolanenfiPræturamgerentCjVtLiguftica nauis i« Cypruna commu-tandarum mercium gratia, Genua enauigarct, in qua^ præter reliquos GenuenC ciues, Othobonus Êlias,amp; lacobuS Grillus, ambo nobili }oco nati, amp;nbsp;floreiitia:-~ ' tare iüuenès trant,qui fecunda nauigarione vfij inCoIumes inCyprum appule-i runt, ibique rebus ex fententia conftitutis, patriam cogitarunt. Sed eum inter nauigandum,vtnon raro contingere folet, graues inter illós rixæ amp;nbsp;cótentioneS' leuibus decaufis exorirentur, miras lurbas veifloribus aliifque fociis-cxcitarimt^ eofucceflù,vtipfe Othobonus breui poft itaomnium oculis difparu'erit,vtnuiiT. quaiBj licet diligenter de ipfo inquireretur, in alicuius confpeclum venerit, fed. mira cum omnium admirationedefideratus fit; Sunt qui pütent,potius ratio-;

cinJtione^ reique veiilimilitudine, quàm Veris argumentis amp;nbsp;indie,iis addö,--óli,ipf»m,a Grillo,ftrenuö ac robufto clalruinteife^um, amp;nbsp;mira cum dexteri-; tare in mare præcipitatum fuifl’e. Agt;tque vbicettr^enuain redierunt,amifti iu-j uenis parentes ac propinqui,tocius negotijftatnin adPrætorcm det-u 1ère,graute rei que cum Grillo cxpoftularunt, fie vtipfe in vincula conie(ftus,quæftionifu b;?. iiceretur,.caufan^^^ü;^ex carceribusagerct. Verùm,quialnfubrici imperij legi-n bus,quibusRefp. earempeftare itiagnaex parte vtebatur, cautum amp;nbsp;fancituim erat,vtptopter dcluftorum fulpicionem nemo extremum vitæ perieuluiiî , nifi; antécédente débita teftium prohatione, adirer, conftitutum fuit, ythuiusconHi trouerfiæ fuinma, fiiigülari certainine definirçtur, cùm fçilicet iniudipis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fet poteftâré, veritarem aliqua firnla amp;nbsp;probaliili ratione eruere, præfçrtim cùin' tés tantummodbnudis coniSdluris niteretur .Sracuiritaqüc Pr.ietorjyt,’addiri‘-t' mendam lirem,ex*vtraquepartePatronideligerentur,qui fingulari.hpioduellol præelfentj ac eorum iudicio modus pugna? cônftitueretut. Proinde Ablorum Ça--' cia quidam FlorentiriUSjRei verb Piftellus Comenfis æquitatem amp;nbsp;innocentiami quilque peijle lecepit, qui ambo in forum Scrcfaiium,; ybi certaminj locu^gt;

Q E N V E N s I s H I S r O R I AE, L I B. lii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5t

conftitiitus erac, conuenientes,magno cum honynum concurfu diu ancipid Maire piignariint, eo tandem euentu, vt fortuna ad Florentinum inclinante, vi-óloria penes cum ftaret. Ec quia æquitatem ca«fæ ex viólods fuccedu ældma-bant,amp; emetiebantur, Grillus reus quam prim urn iuxta earundem legum con-ftitutionem capite damnatus fuit, acnon multo poft, vlrimo fupplicio affeótus eft- Porro, vt vetusifta in criminibuspurgandis apudInfubres confuetudo Tna-» gis cofpicua reddatur, vnum inpræfentiaex vetuftioribus exemplum proferainj quod quidem inftar multorum ede poterit. Anno fexcentefimo tiigefimo primo AJalulfus quidam fummo inter Longobardos loco natus, reginam Gundeber-gamdeftupro interpellate aufus, cum repulfam conuiciumque tulidet, veritiis neabeaproderetur, regem adiit,amp; fccreticolloquij copiam naclus^dixit: Tato d’’ixEtruriæconfiliadenecetuacnmreginacommunicaiiir,vt te fublacOi illaiii Ebi coniugio fociet, Quibus verbis rex incenfus ira, fubito prope amens, con-iugcm inarcem Amelli conieciqatqbeibiper triennium in anfta cuftodia reti-nuK. Poft tertium annu. Clotarius Gallorum Rexmulieds mdericordia motu?, legatos adArioaldum mifitjperperam fecide arguens ,quôd Gundebergam ex regio Francorum fanguine ortam,iniufta caufa damnadet,arque honore fuo di-Ipoliadet. Regeautem fe iuftam caufam habere dicente, Anfoalduse Legafis • vnus, Facile id tibiadentiemur, inquit, fi quern ex reginæ familiaribus liffgulafi CÛ accufatore commidb certamine,reginam ipfam permiferis expiate.Quibus di-ttis, Pitto quida,fiue Carellus,vt aliis placer,ab Arriperto teginæ cofobrinö pro-duduSjCuAdalulfo eft cóparatus. Certamine inito,a veritare vitftoria ftetit.Itaq^ proiLtato Adalulfojviólus Arioaldus, reginâ è cuftodiaeduxir^atq.in antiquu lo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

cu gratiæ honorifef reftituit. Hine autem facile perfpici poteft, veterem nbsp;nbsp;antt-

quam Longobardorum confuetudinem fuide, vt crimina vel maxima fingulari prochopurgarentur,quæpoftea in leges trandata,permulraannorum volumina fetuaraeft. Vt veto ad inftitutum reuertar, j^ucis poft mcnfibus, Pegoloto Hugucione ciueFlotentino ex nobdi Girardinorum familia j Genuæ prærorio muncrefungente.EucaceleberrimaTufciæ ciuitas A olim Romanorum colo-niainteftinisbellis amp;did'cnfionibus mirum inmodum labotauit, aeexagitata fuit: etantqueinea Rep. tempeftates adeo periculo{æ,vc,nifi Senates Genuenf. prudentiaquäprimum moderata: acfuperavæ fuidènt,vetendû edèt,ne grauem perniciem,amp; planeexitiofampeftem illi Reip. attulident Qiiapropter cuiy am-bæ Refp. fœderc atque amicitia inuicem coniungerencur, Senatusgenuenf. ad comprimendos iftos i«ows Simônem Ventum , amp;nbsp;loannem SaluagtÄnviros, præter generis claritudinem'Tnb’auóloritate amp;nbsp;longo rerum vfu valde commen-datos, mißt, quorum tanta fuit dexreritas,atque prudentia, vtilliusReip.ftatum breui temporis interuallo, reconciliatis omnium animis 5 componerent. Suntlijjô qui afférant,hoc annomontemquendam,5000 hominib'«? obrutis,aliomi-gralTe, quo tempore amp;nbsp;Eclipfim prodigiofam Solis,Luiiari corpore verfus occa-lum in fexangulos prorogatOjCxtitide, indeque fecuta bellaciuiliaamp;innume-rascædes. At proximo anno, RimedioRufeaComis genito,Pra:tore,noui motus in agro Liguftico ab Oneliæ amp;nbsp;Arocia: indigenis concitati funt: quorum fa-'^^^quot; ne tanta fuit temerirasamp; furor, vtomnem moulent lapidem,quô,excudô iu-go, fefe in libertatem adererenq itä vt nouas fpei inhiantes ,tam longe latsequc gradarentur,vtquædam Reip. oppida,fibi contermina, inter quæ fuerunt Petra Lata, amp;nbsp;Riuernatum, repenrino impetu fado, occuparent, ac eorum legatos amp;nbsp;. procuratores interficerent. Ad quorum quidem perduellium amp;nbsp;refractarioruni

5^« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SE N AT V S porv 1 IQJ E

labiem reftenandam, amp;nbsp;exipofa arma profliganda, Ratim Senatus totam vrba-nam niilitiam cduci iuflit, rebufque omnibus quæ ad bellum fpeâ:arenr,præpa-ratis, ïoanncm Stralerum equeltribus copiis, pedeftribus verb Theodofium Flifcum,amp; Petrum Ventum præpofuêre; qui vrbem cum exercitu egrefli,quoddam municipium Albingauno proximum, quod à rebellium partibus Rabat, •adorrti,illud facilinegötioexpugnarunt. Quorum exeinplo lurenfes deterrici, CLim fcfe tantis apparatibus inferiores elle cognofcerent non cxpcdlato LiguRi-ciexercitus aduentu, omnium primi extitêrc j qui vkroneam Reip. deditionem offerrent. Quorumetiam promptittido effecit, vt alij duarum vallium indigene non muko poR, fe, fuaque omnia priRinæ fidei amp;nbsp;obfequio committerent. Hoj modo jepreRis tuitiultibus ,rebellibufque ad officium redire coaólis, rece-ptaoppida valido præfidio communita fuesunt. Qgibus omnibus Henricus 1135. RoRus Cataneus vir grauis amp;nbsp;fortis, cum imperio rclidus fuit. At initio fubfe-* quentis ailhi, Petro Andalo ciue Bononieilfi Prætoriam dignitatem obtincntCj Senatum Africæ minoris componendæ tura excepit. Intelligebat (iquidem, quantum Reip. intercfletj 0 ca^ amp;nbsp;præfèrtim qui Seuptam, cuius antea memini-muSjinhabirabant J ab omnibus iniuriis amp;nbsp;incommodis liberij commode Sc • nbsp;nbsp;tranquille ibi negOtiari pofTent. Paucis enim dicbus antea jGantabri,gens quic-

tis iin^atiens, amp;nbsp;excurfiohibus aflbeta, illam oram crebris depopulationibus Sc rapinis mirum in modum inquietarant,ita vt parum abfuerit,quin Seuptam in-bpinato opprimeren^ amp;nbsp;occuparent. Nam,priufqua fretum Herculeum trans-fretarentj in Gadibus aliquot Liguflica nauigia ibi Rationem habentia j intcrce-peranr, idcoque ad illorum conatus amp;vim arcendum j valde necedarium erat, vtmercatores LiguRiciSeuptæ hegotiantcs,ctim nullum aShuc Genua fubfi-dium mitcerctur,pro fua, fuarumque fortunarum tutela decern onerarias inflruerent, quas hi finuCantabricoprædabundo hoRiopponerentjCumquibus eO fucceflu conflixcrCjVt jCÙm 14gt;ngè Cantabris effent numero ac viribus infe* riorcs, reliüis nauibus, cönfcenfisque fcaphis j fuga fibi falutem quæfîuerinr, adeo vtcum ipfîs in vrbem redcundi poteflas intercipcrctur, Maleaciim, marici-mum Hifpaniæ Bæticæ oppidum petierint jvbi cùm duas naues haberenr, no-uo füpplei]jentofado jac propræfenti rerum conditioncomnibus vdlibus in-flrudaSjSeuptanis tüne abhofteobfeflisjauxilium miferuntjquiprofpero ven-torum amp;nbsp;fortunæ bcneficiovfi,iiiportum quendam non ira multiim à Seupta rem^tum,^efcenfionefada,citravlk]mhoftium obRaculumin vrbem recepti fünt. SÂiatüs, intelledanoua fuorumciuiuftiçalanàtaïc, amp;nbsp;recenti Seupten-i(îümobfidione,quôomnemvkcriorem iniurirfirrStneceflitatem auerteret, crèbrisetiam Mauritani literis opem atquc auxilium implorantis,admoneretur, decrcUir, vt, nulla ihterpofîta mora ,duodetriginta triremes, amp;nbsp;quatuor Onera-riæ naueSjOmnibvw-rebusmilitaribusopportunè amp;nbsp;egregiè adornatXjillucmit-tercntur. Et quia gratie periculum in mora erat, amp;nbsp;rei tiecefîitas fummam fefti-liationem requirebatjhon concéda inflruendæ quamprimùm claflis commo-ditate, quatuor triremes omnibus rebus haualibus inflrudæ, aufpiciis Lan-fEânciSpiôulæ, Sc moxdecem fub Othonis Camilij præfedura, amp;nbsp;tandem qua-tuordecim naues duce Ingone j^onifacio Cataneo, ad auèrtendum hoftem able-gataj^fueruntjquæ omneskaud mukô poR,fimulinuicemconiun(flæ,nequic-se«lt;pf4oj/ auamrcludan£ibus*amp; impedientibus Cantabiicis,obfedis oppOrtunum præfi-Âgt;«e libe- dium attulerunt, Sc vrbem omni obfidione liberarunt * Cuius quidem immor-talis accept! bencficij memoriam adeô ingrate Sc impie Barbarus regulus cito • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oblitc-

obliterauit 3 vt hoe nomine perenni odio ab omnibus merito cehfed debeati Nam, vt cetera omittam, tanta fuit eins barbaries, vel potius feritas, vt ,cùm Liguftici Præfedi ac trierarchi , fibi Reip . nofnine faólarum expenfarum amp;nbsp;fumptuum rationem aliqua ex parte rependiac refundi peterent,tantumab-fuit, vt fefe gratüm, prout tencbatur, illis exhibuerit, vel rationem aliquam in confilium admifcrit/vtetiam contra omnium gentium mores,illos,accerfiti5 ad*’?’'“^' ‘’quot;i hoe aliquot Arabibus 3 amp;in vrbem fummo cum nlentio receptis ,perinlidias adoriretur 3 necpaucis incommodis ócdamnis3 cum ad refiftendunj iraparati eflent, afficeret. Quibus crudeliiTimi fimulamp; ingratiffimi vno eodemque ferè tempore amp;nbsp;amici ,amp; h'oftis, contumeliis ipfi commoti,enixè operam dedêre, vt 3 cum iam hiems appeterer, illinc fuas facultates tranfportarent; jjuod tanen quam ægerrimè, amp;nbsp;vix poft mulws preces, impetrarunt. At Seiïatus de tantis iniuriisóc contumeliis edoólus, licèt maximis in rebus gerendis amp;nbsp;fuftinendis animos ita exercitatos haberet, vt non facile frangi, vel debilitari moleftiis poffer-nihilominus taiüen difficile fuit, id grauiter non ferre, præfertim cum acce? ptum beiieficium non folummodo ingrati animi vitio contaminaret, fedetiam barbaricam amp;nbsp;crudeliffimam feritatem adiungeret. Statuit ergo proveteri ac folita fua prudentia , non antea contra ilium armis difeeptare, quam eius ani- • mum penitiùs intellexiffet ,exiftimans,ilium adduci amp;nbsp;perfuaderi pofte, tt, ra-tionein confilium adhibita,honeftæpetitioniaftentireturjàftua Îî recederet, mox illibellum nomine Reipub. indiceret. amp;nbsp;hæc per Carbonem Marocelluin. ad cum miftum, denunciari iuffit ; ifque vbi primtim ad eum venir, nccnon pro-uinciam, fibiàSenatu iniunótam , exponeret, amp;nbsp;nihilofecius ilium pertinacem • efte aniraaduertereT, bellum ipfi Reipub» nomine indixit, omniaque hoftilia de.-nunciauit, amp;nbsp;moxad Maurum Hifpalenfium regem, tunc temporis Reipub. fo-cium amp;nbsp;amicum ,fimulque huic regulo infenfiffimum,amp;capitalem hoftein, prout in mandatis habebat, rogatum fuppetias ^efe contulit, arbitratus, id mul-to magis ex vfu Reip. efte, ft barbarum hoftem,fociorum auxiliis in tarn longih-quis fegionibusdebellaret ,quàm fi ex Italia non citra periculofam amp;nbsp;longam nauigationem, militem domefticum etiocarct. Marocellus, fimulac Genuam return fuatum ft atu m ad Senatum tranfcripfit,ac de fingulis edocuM^ibi proti-nus et patrum decreto viginti tritemium,feptem onerariarum maiorum, amp;nbsp;tri^ ginta ininorum nauigiorum claffis ad illiusbellivfumexpedita fuit,ôccgntra hoftenaemifta. Proinde vtprimiimGenuenf. Seuptam appülêre ,4latim cum vniuerfa clafte vrbem ipfaifi obfidfone preft'erunt. Verum cum Marocéllus vna cumterreftribus fuis copiisiiïdiês^peötaretur, quo ciuitas mariterraque vndb que Oppugnari pofl'et,Reip.fato accfdit,vt ipfe in medio quodammodb rerum benegerendarum cUrfu grauiffima febricorreptus,repente,priufquàmreliquæ clafti fefe coniungeret, è viuis fubtraheretur, amp;nbsp;ita milites ab ipfo,illis in locis defcripti, quamprimùm poft ducis obitum , militiæ renunciantes , quifquefêfe domum receperunt. Nihftomintis tarnen claffis præfebti, cum inchoatum bellum modis omnibus profequendum efte exiftimarent^ aliquot iam duces deftU naränt, qui auxiliares iftas copia^vti diximuS3propter ducis obituretrogreftas,^ iterum repeterent atque reducerent, amp;nbsp;in media firopemodum refum omnium confultationc decern aliæ triremes cum nouo militum fupplemento Ganua miftæyfubimperioHugonis Lercarij, illuc appulerunqquarum aduentu faéfum eftj vt obfcfli noftrorum potentiam veriti, de tranfaélione fæpiùs inter fe dell-. beräreht, fic mèhërclè, vt eä expeditio hufic fere babuerit cxltum , vt pace fub

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s î N A T V s POPVLI Q_y Z

Pa» inter æquîs coiiditionibus vtrinique-conftituta,Ligures ab vlteriori vrbis cxpugna-tionecum magna fua laude ac cmolumento abftinucrint, rebufque féliciter, ac ex animi fentencia pcrfedis, Gdiuamldibus Decemb. cum incredibilioinniuin lætitia amp;nbsp;applaufu reueifî fint. Proximo anno, fublacobiTrcciagi Prætura, Ge-nuenfium Annales nihil fane , quod forts aut domi infigniter geftum fuerit, 1157, • co^tmemorant. Geterùm infequenci,Oldrado Croflo Laudenfi Prætore,in Rep. fitftultates repullularunt. Qunndoquidem, tametfi omnium eorum,atj quos hæc eleôfcio fpeôtabat, vnius exceptis fuft'ragiis, ipfc Oldradus, Prætor renunciatus effet, non deerant tarnen aliquot morofiores,qui huic crea-rioniobftrcpèbant, amp;nbsp;moleftè refragabantur, quôd dicerent, nullum Præfi-dei»creariJebere,nifi omniumfuffragiis, amp;nbsp;nemineexcipicntC', defignatus effet. Quapropter contendebant ,huiufmodiK:leól:ionem plane infirmam arque inualidam eflè: quod fane cùm Rempub.in varia ftudia deduccret,plurimis coix-trouerfijs Sc diflénfionibus anfam præbuit, adeô vt cùm forte is, qui antea Præ-Turam geflerat, fiue, vt aliis placet, nouus Prætor, cum nonnullis ciuitus circa aliquot publicas fabricas verfarctur, exorta graui contentionc, plurimi coram eo vulncrati fint, amp;nbsp;quidam interfeóli: refqueomninô in multô mains diferi-• men conieóla fuifièt,nifi vrbis Antiftitis opera, amp;nbsp;auótoritate,cxorti motus ma-iori A parte fedati atq^compofiti fuilfent: Cuius ctiam potifiimùm auéloritate amp;nbsp;iudicio Prætor recens defignatus, in fuo munercacdignitateconfirmatus eft.

Demefiica Paucis interieôlis diebus, inter Spinulas, amp;nbsp;Marocellos graues itidem tumultus concitati funt ; qui fane cùm eflent eiufmodi, vt miaimè confopiri pofienc, amp;nbsp;prorfus vlteriusin perniciem Reip. ferpturi viderentur,Præfes,vt illorum cona-tibusmatureobuiam procederet, præcipuos eorum auólor^, vt ad tempus fuis penatibus abeffent, iniunxir. Huiufmodi, amp;nbsp;fimilibus contentionibus ac tur-bis Refpub.ea têpeftate mirum in modum inquietabatur,fic vt interdum ex pri-uati alicuius ciuis cafu graues perniciofi motus ibi orirentur. Nam,vt cetera, tamquam minoris notæ, filentio præteream,ftatim poft hanc,quam recenfui,in-ter has duas familias altercationem, euenit, vt adolefcens quidam patricij ordi-nisconcubianoôleab incertis ficariisinterficereturrquod cùm ipfius parentes obreiatroftitatem indigniflime ferrent, vniuerfam ciuitatcm maximispertur-bationibus repieuit; nec vnquam quieuêre, donee propter huiufmodi parrici-diurg très infimæ conditionis homines, qui rei habebantur, nempè Pafchalis Olearius, Qtho Nigrinus, amp;nbsp;Peculus H. fecuri plederentur. Hæ autem afliduae •ciuilesftjntentionesatqueodiapopularianoif paucijRtiguftici agri oppidis oc-cafionem dedêre, vt àdebito obfequio prfiJ^nAqoe-rcuerentia fenfim defcifcc-rent; amp;nbsp;in primis quidem Sauonenf. ccterts ,defe(ftionis turpe aefuneftumex-emplum præbuêre. Siquidem ipfi,Paulo SorrefinociueMediolanenfi, Genux prxcuram gerente, occupata arce paucis ante annis ex Senatus inandato, ibi, vt anted commemorjiuimus, cxtrult;fta,Balduinum Mulferum amp;nbsp;Petrum Gontar-dum illius pracfeôîos, vna cum fiio præfedo Anfaldo Catanco, ac plerifq; aliis, publicismuneribus amp;nbsp;oflSciis admotis, fumma violentia expulerunt, fêque in priftinam libertatem repofuerunt. Quosdegide infecuti Albingauni,amp; qui portum Veneris, amp;nbsp;Albintimilium incolebant, exeufio iugo, parilibertatis ille-ceb«ailleâii, amp;nbsp;nouandarum rerum cupiditate addudli, noua ftudia amplcxi fiant. Dici autem vix poteft, quantoperè his repentinis motibus ac defedlioni-büs Senatus ipfê,arque adeô tota Refp. commota fuerit. Nec enim obfcurè in-tclligebaiit, quantos retroadis remporibus propter fimiles contumaciasamp; rc- • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bel liones

belliohès fübiilTent labores amp;pericula jquamque ^auis amp;nbsp;perniciofa rcs efler^ clandeftinis arque ciuilibus bellis aliquo modo diftineri, (^ocîrca,depofitis ciuilibus rixis amp;nbsp;fimukaiibus,omnes certatinldabantoperam, vcharumci-uitatumSc oppidorum defedliones quamprimùm armis vlcifcereutùr, ira vc Senatufconfuko decretum fueric vt fummacum diligentia quatuordecim triremes ducibusFulcone Guercio óeRóffoTurcio inldruerentur j qulbus feutré • iniunétum fuit3 vt confeftim Mbintimilium adnauigantesj illud fummis viribus inüaderent, arbitrât!, rllam expeditionem plus laboris, difficukatis’, quàm reliquôrum oppidorum expugnationem habituram, ideoque operæpre-tiumefle cenfebant,vt fumma celeritate illospræocGuparentjpriufqudmfcili-cet, oppidanis plus otij ac temporis conccderetur ^qub fibi meliiÿ de refeus neceflariis profpicerent : amp;omnitK)exiftimabant,fore,vthac vrbein fidé atq-, oblequivim recepta, reliquæ multo faciliùs ad priorem obedientiam redirent. Ipfi ergo hue delati, fumma induftria quæcumque in mandatis habebant^exe-cuti fuut- mikteque in continentem expofito, illam fummis viribus oppugna runt; fed defenföres, protinus irruptione faólajkoftiles conatus àliquandiu lire-nue acfortiterrepulerunt,eo tarnen fuccelfu ,vtcùmipfi bellatoruin numero ac viribus minus valerent,ac fummoperè metuerent, nein eafdem -, ôe longe • grauiores calamitates inciderent-, quaspaulo ante eafdem ob caufas pApcffi tuerant/illico ad claflis praefeôtos ablegarint, qui pubkco nomine demilks pre-cibusveniain peteret, accerns quibufdam conditionibus deditionem faceret. Haevrbeigitur, in vêtus obfequiumac fidem redire.'compulla,continuo Al- /iK»» rere-bingaunurn nauigationis curfu inflexo, in itinere Gallindràifïfiue, vt alij vo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

cant^Gallinarïam*infulam ab ipfis Albingaunis paulo ante occupatam , in fi’ dem feceperuntj adeo vtipfij cognita Albintimilij pOpulideditione,priufquam Ligufticus exercitus fuis moenibus admoueretur, pari exemplo deditionem fa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

cerent: iicuti çtiam pev idem fçnne tempus^abeiis qui portumVeneris incole- deàitiontm bant,ftudiosè procuràtumeft. ac foli Sauonenfes iam fupererant,in quos ar-^*“'*^'quot; maverterentur:eaque decaufaeùm Genuænouum fupplementura fieret,bique fe à fociis ac fœderatis defertos vidèrent, ne belli extrema experireniur, de Senatus folita bumanitate amp;nbsp;beneuolentia confifi ,Genuam orq^ores mife-runt, qui admiffi fceleris amp;nbsp;perduellionis culpam, publico nomine impetrata venia,itetumdeprecarentur. Patres,licet baberent iuftiflîmam caufara ^t in eosfeueriffimèanimaduerterent,amp; adpofteritatis exemplum aliquiddurius iü eos ftatuerent^nibilonniniÂ tam.crt vicit fceleris atrocitaté genuina atquêillis in-nata dementia,adeo vt cùmisflbnt ciuium fanguinis parci,eos tandc in grâtiam reciperent,bac tarnen lege amp;nbsp;condrik)ne,vt præcipuos defedioilis audores Ge-nuam perducicurarent.Quos tarnen Senatus mira quada amp;nbsp;inaudita manfuetu-dîne, vt illorû animos fibi magis in pofterfideuinciret, amp;nbsp;facilins in officio reti-neret,omnesbi:cuipdft jfaluos 8lt;. incolumes ad cos remifit, prætcr Gukelmuin quendam,vnu. ex præcipuis contumaeibus ac rebellibus, qufpopulum ad defe-d:lonemexcitaratjdequo,ad ceteros deterrendû,publiée fupplicium fumptum fuit. Gompreffis bis motibus,p(^ft exigui temporis decurlum, aliquot nouæ tur-bæ in ora maritima exortap fuerunt, ad quas reftipguendû Fuleo Guercius iulfu Senatus eu aliquot trireniibus ablegatus eft,amp; facili eu hègotio res tune ibi fcda-te.Subfecutaeft deinde pax inter Ligures ac Venetos,iniercèffione amp;nbsp;audoritate, Gregonj Pontihcis nomcoltituta ,quæ deinceps, vt feparàtim fuô loco explica-. bitur, per multos annos continuos firma Ôc illçfa inter eos ftetit.Gopofito amp;nbsp;pa-

ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'s E N A T VS P O P V L I Qjv E

cificato cxternaru remm amp;«motuum ftatii, rebellibufq. ad officium amp;fidein,vti diximus, redire coaólis^ tranquillitas 8gt;c otium Reip. reftitutu maiori ex parte vi-'debatur,nifi ea fubfécuta éflcnt tcmpora,quænon folû vniuerfam Italia^ diuerfis faólionibus fim'ultatibus'implicarantjfèd eciam contagione quadam peftilen-tiifimapotiorem Chriftiani orbispartem occuparuilt.Cùm enim in Italia pro-• pÆr Pontificem ac Cæfaris dilfidium amp;nbsp;diuturnam altercationem, diuerfa Prin-cipüm populorumque fludia exorta eflent, contentio eb tandem deduéla eft, vt in duas q^iodammodo aéquales partes fcifla, Guelfæ ac Gibcllinæ faólionis nomina comparàrint . Quarûm certè faélionum femina cùm longe lateqiie exi-tiofa quadam fegete amp;nbsp;contagionelèrperenr, ac totam Italiam lïïiris turbis atq. tuinultibm quam miferrimè diuexarenr^ etiam Gcnuæ vtraque faóiio fibi locu fortita cftjira vt vniuerfa ferèciuiras in varias partes ac ftudia dillraóta, affi-duis difl'enfionibus rixis laborarc ac defatigari incepcrit. Ciim verb liæc plaoc ciufmodi extiterint , Vt incredibilem omnibus fere Cliriftiani orbis r««f. %egionibùs amp;nbsp;populis non folum conuerfionem, fed etiam magnam folitu-

dinem’ac vaftftatem intulerint , amp;nbsp;ipfbs Principes grauilfimis diffidiis ac certaminibus inter fe commiferint, opef’æpretium erit, quam breuibus po-• tero verbis enarrarcj vnde exitiofas iftæ dux peftes nomen primum atque origi-ïlèmfraxêrint. Plerique baud obfeuri nominis fcriptores, ex hisjquos recen-tiorafasculaprotulerunt,literis fiiis crebram harum duarum faótionum men-tionem fecerunt, fic tamen,yt de illarum primordiis atque origine baud medio-cris inter ipfos dilTenfio’amp; controuerfia extiterit . Qmdam enim cenfuerunt, bas primùm fub Friderico lecundo in Etruria apud Piftorienlcs natas,apud quosduæ fabtionespræcipuæ regnabant, Cancellarij fcilicer, amp;nbsp;Panzatici: qua quidem tempeftate dicut fuifl’e duos fratres ex illuftribus Principum in Germania familiis ortos, quorum vni Guelf, altcri verbiGibelnomen erat, amp;nbsp;ambos in diuerfas fadiories fua ftudia inciinade, acfuum nomê bis, vndefteterit, partibus dediire5amp; Panzaticos quidem,Gibellinos diótos; qui verb alterius faólionis erat, Guelfos appellatos. Quidam alij exiftimarunt, bæc fataliaamp; perniciofa nomina fubFriderico primo5 cognomento Aënobarbo,initium babuifle, fic tarnen vt temporis j^ogrefiu miris incrementis augerentur. Quippe inter ipfum Cæfarem

Alexandrum Pontificem fuborta fuit grauis fimultas, quædeinde in apertum bellijn prorupit. Sunt etiam qui pofteris ac memorial mandauerint, ætace Lotbarij S^conisîmperatoris,eiufq.antagoniftæChunradiSueui ill.Imp.bare nominTprimb in Italia coepifl’e: quod fanècomplurifeus^erifimile vidctür,cùm confier, non modb Lorhariûlmperatorem ,^oinani Papatus fidelem adferto-rem,àgencroHenrico Duce Bauariæ,fratft Guelfonis vltimi,idefifextijaduer-ius ebunradum Cæfarem, eiufque fratrem Fridericum,Sueuiæ DuceSj firenue adiutum- fed etiam pribribus fæculis Guelfonum gentem vetufiam amp;nbsp;inclytam fuifie,ac Romano.Pontifici fernper adfiitifle: quo lane fabtum eft, vt ipfi Guel-fones Marchiam Verónehfem, amp;nbsp;pleraque Italiæ loca pofiedcrint, amp;nbsp;ab illis, vt præcipuisPontificum propugnatoribus,omnes Pontificias partes fecuti, Guel-forum cognomen adepti fuerint. Porrb huiufn|odi voces fub eodem Chunrado tertio in pugna quadam cœpifte commémorant, cùm Guelfi atixiliarès copiæ lÿirdaolum quafi hoc fibi babereht, Hic Guelf. Qiii verb fub Chunradi Cæfaris fignis erantj Hic Guaibelin, clamabant. ChunràdUs enim Sueuus in eo pago vetuftæ nobilitatis Vuaiblingen ferebatur nutritus. Hinc Cæfarianis Guibeli-ni, Pontificislociis Guelforum nomen manfit, qubd olim Guelfusitalica auxi-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lia con-

G E V E N s î s tt I S T Ô R î AE, L 1 B. T î K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^

lia contra Çâcfarem Ckuntàdum duxerat. Ceterùingt;fub Fridcrico fecundb Cæ-fare lïoc fa^tionum ftudium adeô latè ferpfit, vt nulla ciuiras,nullum oppidum nullus populus ealabe perniciôfiirimaintacjius r^manerec. Vrbs enim in vrbem, prouinciain prôüinciamjpopulipars in alteram, nulla impellente alia jquàm narum pâicium caiifa, inter fe âtrôciflimabella per multa a,nnprum curricula géd'erunt. Nec folùm diuifâèrahtinfignia in prœliis deferenda,ïed colores,ter- • raç frudus, veftiura habitus ,ipfe hominisincelTus, digitoruni cocrepiius,amp; oris hiâtusjfuarum habebant partium fignifiçatiônem. Yc verô ad ihet^tum re-deam^Genuæ fummoperè verebantur ,cùm popülusin hàs duas potiffimùm faftiones eilet diftradiis ,nealiqui ex præcipuis Faibiliis jCxFaris pàrtes rccèn’s fecuti, eiufque gratia amp;nbsp;au£toritate fubnixi ,Reipub. ftatum çohue^ereôc im-nrutàre’çônarentùr . Quorum au fl» arque conatibus vtmatürè obu.iam iretur, néne aliquis immutandis rebus rclinqucrctur loçus-,anno eius fæculi ‘vndeq.uaT _ dràgelimoPhilippus Vicedominùs Pl'Acentinus'jPtófes publicis patrum Tuffra-giis defignatuSjCum fenatu egit^vt impendentem tempeftatçm arque grauifli-» mum Reipüb. periculum prudent^ amp;nbsp;matüritate'confilij fupérarçt. l^itqr, quo naelius tranquillitari ac vtilicati publicactonfuleretur,Patres llaiuêre, vt Rollus Turcius, amp;nbsp;Pulco Guercius, quotum non Femel antea meminimus, cuftoâiam • vrbis^ tamquani ntiliüæ præfecliiconfignatis illis aliquot præfidiariis coRorti-busjübi defumercntjquo Fcilicet,ciuiüin animi nouarum rerum Uudiofi, ni-hili prætcr aliquam obuiam occa'fioriem expeélantes, 'præïîdiariorum præfenriai ceu iniedo Freho,ni officio retinerentur. Hæc,etficum Fumffia Sehatus pryden-tia grauiter effient excogitatâ,amp; lalutariter procurerahihiloibinw's tàipçn iit • tam apêrtaftudia hl^ Fadiones vbiq.præfertim in hac vrbe cüaferant, vt hullà diligentià, au^toritatc, vel me'tu 'cpërceri pôtucrint, adéô vt GulielmusSpinu-la in Àpenninifaucibus aliquot vrbis præfidiarios milites çum Fuis çUentipu^ ôc fociis adortus,manifeftum animi fui ftudiique«indicium dcderit,amp; quomodo crgaRemp. animatus efl'et, declaraucrit. Cuius rei indignitatc commotus Sena-tus,amp; valdèmctuens,ne,fi Spinultptemeritas impupitate confirmafetur, multi alij cillés fimiliexemplo delihquerent, gtauitet ac ^tudéht'er ftatui‘t,yt ipFé pro-fenberetur, éiuf(^ue b'ôna haAæ fubilcereiitur. Pari feueritate in Sôrli|pnem Pe-uercm, Anfaldum Embronum amp;nbsp;Burborinura Raimuhdum Cataneum,FaôliQ-fos ac rebellesciucs, ôc in vrbern ad dicehdam caufiin éuOcatos^ animadue^iuri fuit. Quippè perpetuo exilio propter defeóFionem 3 amp;nbsp;quod minus ^patui ditto obediéntes eÎFc'nt, iwulttti funt’ac éorum ædes ad maiorem ignominiatn fp-loadæquatæ. Circa idem fermé ÆinpusjGcnuæ Seiiàtüs decreço tredecim triremes, quibuspræerat Eulco GuerciuSjln orammariiimapi éduéfæ,ifque, exigub teporis intéruallô,Cerùium,Dianum,Vallem Ôneliam,Beftanum amp;porrum Maüricium,quæloca paulb aPtèaGenucnfibusdefeeerant, adpriftinairi pdem atqüeobiéquiumredcgitjparique fuccedu arceibvulgô S.Ampçlij* Id qüam plerique profugi ac extorre.s, ceu in tutiffimum afylum, fefe récepetant j expu-gnapit,ac funditus éuertit. Inter hæcjillud minime filentio pr^teveündum vi* detürjnempè tertioîlt;Ion. lunij emfdem anhi circa meridiem fuiffe ingentem eclipfim jScSolêmitanube àtraobfcPratumjVt oipuiadehfiîlimistenebris in-uolueréntür. Pofterus annus ElehricuinMonfam ^patriaKdcdiolahçntem, 18e- , nuæPrtetôremhàbuitjfub quo, præter cetera,inter Remp. amp;nbsp;Infubre's àc Pla- îH®’ centinôsmutuæ conuentionesinita:,paxque,adhibito etiam fidei facramento, .vtrimqueconftabilita.lifdern quoque diebus Jacobus Carretiinus Einar ij

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• lus,eè

58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A f V s P O P V L I Q^V E

lus,CO qnod ipic vna cum IWarchione Lanza, contra ius fidcmque pra-ftitam, arcem, vulgo Petram,obfideret, hoftis Reiptib. dcclarattis fuit, eique publico nomine bellum indiólum . Nee multo poft, Vbertum Marchioné Palauicinuin Cæfaris legatum ,nonnullaReip. propugnacula amp;nbsp;munitiones adortum, Prx-•festum valida militari manu expulitac profligauir. Dum hæc, amp;nbsp;plcraque his confimilia foris gernntur, domi fubinde internis motibus ac ciuilibus difti-N««« lt;/,ƒ- diis laborabatunquæ fane hand parum auxit at(jue aluit Gregorij Pontificis cum

Cæfare alfercatio . Nam, cùm iple Synodum Romæ vniuerfalcm indixifi'er, à contendebat, vt tranfalpinos Antiftites, amp;nbsp;oratores, Niceam ap-’ pulfos,cum fuaclatlcad vrbemdeduceret.Qjjod vt modis omnibus iinpediret Cæîar, mulTos patricios fuæfalt;ftionis,amp;: præcipuæauôloritatis virosper fideleS internuncios folicitabat,interquos Fridcricu? Grillus,0c loannes Saluagus^adeo * Pontificis poftulatis in ilia Repub. reluótab^ntur, vt, cùm fefe Cæfarianarum jjartium publicos fautores amp;nbsp;fetftatores profiterentur, ea decaufa a Senatu Gulielmo Surdo Placentino recens ad Præturam euetfto, in exilium ablegaci ’^41’ fuerint. Ro fids etiam Cataneus non paruas in Rep. ea tempeftate tiirbas dedir.

Nam cùm forte apparitores publici fententiæ contra ilium latæ locum amp;: modu conftituere vellent, iplefumma vi eos repulit, ita, vt ea propter in Senatum ad dicendam caufam euocaretur. Sed ipfe Magiftratus audoritatem floccipendens, fefe aliquot magnorum virorumpatrocinio atqueope,iudicio liberate amp;nbsp;fubrra-here conabatur. Quod ægrèferensPrætor, Senatu in ædem D. Laurentio facta conuocato, huiufmodi orationem habuifte dicitur .

intuenti mihi in hunc præftantiftimorum virorum cœtui^, dignitate', pietate, »«H. virtuteqj excellentiu,P.C.profedó oculi terrentur.Non enim poteft verccundus ac beneinftitutus animus in tarn præclaro ac peramplo confefTujfine fumma COmmotionc,amp; propefinemetu,vel verecundia,dicere.Sedcùm vêtus amp;ho-neftiflimahuius ampîiftimæ Rdîp. cófuetudo óbtiiauerit, vtPrætori, fiquid gra-uius in ciuitate cótigerit, liceat publici commodi gratia, vel fenatum cogéré,vel fingulos Patres priuatim atquefeorfum confulere, amp;nbsp;adiré ,fpero vos confilium meum probaturosefie,quódhancopportunitatem nadus,ea quxex vfuamp;di-gnitate Rcffpub.veftræ,cuius adminiftrandæ aliquam partem mihi pro exado iudicio veftrodemandaftis, breuibus verbisdixero. Nunquam equidem P.C. fi veriÄn effari, amp;nbsp;in libera ciuitate liberum hominem hberam vocem liceat emit-tete,ad^uc^hadenus potui, vt crederern, tantam elfein haeveftra tarn præclara vrbe morum corruptelam, amp;nbsp;bonarum omnium dftci^inarum negledionem amp;nbsp;contemptum, vt Magiftratus, aliorumq,. muHefüm ac officiorum audoritas, palam amp;nbsp;aperte floccipendetetur amp;c opprimeretur. Nam cùm Refpub. veftra femper fueritoptimis inftitutis atque faluberrimis pra:ceptisinformata,amp; iifde, ceu firmiftimis epiftyliis folidifque fundamentis,fubnixa ,demirorfummope-rè,quanampotiflfmum ratione fiat, vtantiquatis, vel filtern contumaciter ne-gledis optimis iftis ciuitatis moribus, debitus honor Magiftratibus,amp;:præ-fertini vrbis Praetori, haberi amp;deferri confuetiis,hac tempeftate, cùm longe maior quam antea, elfe deberet, cum maximo Reip. dedecore, ac pcrniciofifli-moexetnplofitabrogatus. Afbitrabar fiquidem,vtverum fatear,ita omniairt hac ciuitate ad regu-lam, amp;nbsp;abfolutiflimæ Reip. normam efl'e attemperata, vt,fi quid in aliis ciuitatibus eftet corrtiptum, vel plane huiufmodi, vt cenfura ,vel fe-uerioredifciplina indigcret,hoc vnumab hac Repub. ranquam præclariftimo Amphidyo^io ad falutem omnium populorum amp;nbsp;regionum inftituto,peti atq. ‘

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mutuari

mûtuari debere. Ariftocratiani' eniin habetis ira cftinocratia teinperatam j vt plena digaiutis iSt, amp;.leges velhænon funt ad vllius partis aut faólionis corn-inodicatemlatæ-fedad honeftatem, iuftîtiæ contcruationcm^ amp;nbsp;æqualein ciuitx çonfociationern direétæ. Ad hæc, tantaornamenca politita accedunti vt neihini dubiuinht,quinimperium veh;rumpertotannostteterît,non aliis ferè pr;çh-diis, quàm æquitate, iuftitia, amp;nbsp;vera legum reuerentia fubmxum. Proindc, quô aldus arque penitius retroaclorum temporum conditioncm repeto cô maior me, collegafque meos fubit admiratio, inagis dicam, an indignatib, ^ræîertîm cum non tam veftra culpa, quàm malo noÙro potius fato contigihe videatur, vt hoc noftro Præcuiæ adminildrationis temporç longé plures perniciofi ciucs’i quàm anteai client, qui malts exemplis, ceu peflima contagione gt;nbsp;cÄeros laAle^ rent, amp;: publicam dignitatem labefadarent. Vreumquetarnenhelç res habet -, cA nos adducitnonnullorumrefraélariórum nobilium ciuium intoleranda ambi-tiOsS^inauditahaólenuSjqüod equidem.feiamj improbitas, vtin hoe ampiihig jno ac celeberrimo. omnium fcrè ordinum confelVu magis queri, quàm gra-«-tularide Keip. veftrte llatu hbeatjcùm iam lion femel dcprehendcrim , huper magno meo cum dolore expertus fim, non lolum nobis, verum ctiamlegibü^ vniuerfis vfqueadcô reuerentiam omnem abrogari, vt iiullus locus,vel au^ori-tas in hoc.noldro munere nöbisgt; relinqui videatur Nec ego hic P'.Ci priuatanl wntrpuerliami cum nihil mihi proprio nomine infolentcr afrogena , contra re-fraólariosinftituo•. Veftra potius caufa agiturj amp;nbsp;nonmagis mihi, quàm vobisi hæc recens mihi inflidta contumeha,grauß arque acerbaclïe,ac videri mérita debet, nimirum.,^.um veftta auctoritatC'/ atquC iudicib , ceu publicb' tefth-monio dignus exihimatus fuerim, qui in hac vrbe dicundo iuri cum pu-^ blica auóloritate præeflem -t' Quo cerce in’munere quantum hdei ac folldae diligentiæiugiter, quoad eins fîddiicrüt,adnibuerim,teftis eft Dcus^qui^vteft judex incorruptus, fie infallibdi'aomniumadiftnumnoftrarum obferuatOr amp;nbsp;pe'rfcrutatpr exihit,adeô fane, vc quo magis mihi integritatis fideiique incorru- .. ptæ mea?fum conlcius ,eo ma^is atque flagrantius rei indighitatecommoucan Quisc.nim non indignéferat, in betàe morata.ciultatc, qualem hanc pafiim præ-dicari audimus, paucos faótiolc^ priuatisopibus amp;cllentelis fretos ,fitque con-fifos, co deuenifl'c temeritàtis dicam , an dementia: ,vt ad dicendam caufama Prætoreper pràconeinpublicumaccerfiti,tantum abeft,vtparuerint,vt •tialn ineius contuineliam, amp;nbsp;graue præiudicium , gladium firinxerint jpertani yitn, nifi difccderet, in^lriflinati tnerint j At quis nori indoleatçpereos tandem pafiim amp;nbsp;mamfefte delinqui, j^lagifiratufque autforitatem labefadarij quorum potiflimtiin admimculo amp;nbsp;dignitate, riutantis Reip. ftatus confirmari amp;nbsp;fulciri , atque bonarum difcipliriärum omnium norma mordicus rerineri de-beat ? Hæc ira cum feie habeant, rogo vos obriixè P. C. ôc.jper inclyuæ huius Rcipubi vefiræ maiefiatein lemelireruinqupobfecro arque ©bteftoRvr ratione jn conhliurn adhibira, rem ipftm,de qua hîccpràm qucrôr,paulopGnitiùsæoh-î)deretisi,amp; expendatis maturius : aevrrum hæc mea contumelia cum veftra^ ^tqrie adeó cum tonus Reip; eoivuncfa fir, diligenter accenditc. Semper autèm fapiçntifiimi homines ferifevunt, Veteres mores fveteraque inftitutaciuitarbm ^Spopilferum, fumma curacpnfëruari debere,quod nulla r,eà peiindfe publftani tranquilhtatcm lædat, atque legum irreuerentia , mbfumque rit'gledlio, esqua nccefi’aiio omriium viiioruni fentina,ceu ex viua fcaturigine, oriri folcc j nori

• jjhtcr-acque corporfs humani valctydincm ncglèóla vîdlus ratio labefadlareeon-,':oxo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fueuit:

6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L î Qjf

fucuit. Vfu etiartî venire plêrumque videmus j vt laxatis bonorum morüm ha» bénis,incredibilis omnis diuini^acque humani iuris conccinpcus, ceu continuas pedißcquus, fubfequatur. amp;non modo difciplinain ciuitatibus regendis ,amp; Magiftratuum audoritaspericlitari incipit, fed religiones vniuerfas,fidem, iuP iu^nduin , amp;nbsp;omnia vincula focietatis humanæ laxata eflc vulgus cxiftimat. tcrwatio. Cùm igiturquotidiehincmaximimotus in ciuitatibus exoririconfueuerint,yc-

ftrûm eriCjhuic malo, priufquàm vlretius progrediaturamp; inftar tabifici morbi noceac, f»luberrimis remediis mederi, amp;nbsp;ignem ipfum, antequàm materia an* geatur, dum reftinguipoteft, quamprimùm obrucre; alioquin non video, quo-modo falus publica cum tranquillitate in tam opulcnta, amp;nbsp;( quod pace veflra dixftrimj) iifcam faóliofa vrbe , diu contineri poterir. Nulluin enim nocentius Reip. malum, vel venenüm exiliimandum êft qüàm receprorum morum re-gt; pentinam rnutationem,vel èorundem negledlionem, admittere, quæ in vulgOj ijcentiâ, audaciam, contemptum Imperij, deniq. nihil non carum pcllium qua: ciuitatibus exitioeßefblent,parit. Ethæc pro fummaReip. veftræ dignitate ac obferuantia,qüaillam ,volque omnes, ampliffimi viri, indeftatimab initio quo hucvenijfum profêcUtuS)amp; pro meo perpetuoerga vos ftudiodixiflè in • præleptiarum füfhciat. Vbidiceiidifinem fecit,Prætura,quahadenus funôtus

eratjin omnium patrum confeflù fèfe follemni more abdicate volebat, Senatus tarnen confurgentis auôloritateinhibitus, amp;nbsp;in priftino fuo munere confirma-tus,quôdpatresgrauiffimis verbis polliccrentur ,fefe enixèopcram daturos,ne in pofterum quifquam vllo modo legibus vim inferret, vel auóloritatem Magi-ftratus laïderet atque infringeret. Quorum verbis delinitus^ amp;nbsp;pacatiorfaólus, dimilfo Senatu, cüria excernt, ea animi fiducia, vt deinceps pro folita fua con-fuetudine in iuris adminiftrationc locum amp;nbsp;auóioritatem naberet, donee expiera fui muneris funólione, Conradus de Conceflis natus Brixiæ,in eius locum

‘ fubftitueretur, eaquidem temj^ftate, qua Cælàris ftudia nobiliflimtis quifquc piurimitx ^cquebatur, amp;nbsp;præcipuæ ferme familia: palam amp;nbsp;aperte Cæfaris partibüs faue* nobiiitate bant, iutet quos, Auriæ, Spinula:, Aduocati, G ril li, Venn, Peueres, amp;nbsp;Catanei fartes faite- longe ceteris dignitateatque opibus antecellebant. Quos Prætor cùm benignè

ad fecuocÂiiuiîiffct,hique diélo minime audientes forent, in fummam animi indignationcm exarfit,eaquede caufa afiociatis fibi aliquot patricij ac Senato-y rij ondinis viris, vt hoc nomine à promifcua amp;nbsp;præfraôlaria multitudine tutus^

amp; ab oginFpericulo exemptus efl'et, rebellium domos adiit, amp;nbsp;publica auóhori-tatediruiacfolo tenus deijci, propter illorum çonttîmlfiam iufiir^. inter quas Cataneorum domus omnium prima cuerfa fuit.. V'erùm ad Auriarüm domici* lium contendentera, vt pari feueritate in illud animaduerterct, multorum pre-cibus inflexus, atquetetraôlus fuit, ne aliquid durius in eos ftatueret. fed impari ^i^^hno ac voluniÿteergaThomam Spinulam vfus : fiquidem apparitoribus in-iLinxir,vtipfunl eijis familiæ Principem nullo habito refpeôlu ,per occafioncnl adorirentur,amp; in vinculaconijeerent. Spinula tamen-futuram vim prçfentienSj fefedomicumaliquot clientibus adeô praùnuniuerar, vt,nifi vi,cxpugnari non poflet, Proindc Prætor nulla ratione in tanta Rtp.tanraminfolentiam ferendam efl'e llatuens, amp;nbsp;ne tam malo exemplo vitcrius peccaretur, fummo ftudio alla-^ boi^n4i.ilt;iuRîtillius xdibus æneas machinas adnioueri. Quibus tandem efiè* ôlum efi, vt poil acrem defenfionem,atque multos vtrimque vulneratos amp;nbsp;cx^ ioSjipfe graui amp;nbsp;lethifero vulnereaccepte, pro femimortuo rclinquererur, ita ædibus eius potiti fint. Hac feueritate Rcéforis ceceri earüildem partiöm ftu-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diofi»

G E N VEN 8 1 S; ,HI STO RI AE, L IB. III. . 6l diçfi, ex,quorum numero fuerunt xManucl èc Pcrciuales Auriæ familiæ, plerifque -aliis præcipui orâinis,de;erricïj non expeôlatis extremis,in curiam fe^c PT£etpri^5tribLlnali^ ad dicendam caufam ftiterunt. Fridericus ramen Grillij^ ybertuk Aduocatus, Sorleo Peuer, Sgt;c Pafqualinüs Nigrius, qupd per niraiai^ peruicacùm illius imperium derreôlaflent ,in exilium publiço iudiçio rele^çi • fqnt. Qui verbPrxtoris ediôlo çbtempcrauerant, licet ex reis exiifterentur^^u tarnen plurimum yeriti , in vrbe fufpicionibus plena , amp;nbsp;variis faólipni^ui diftraóla, commode viui nonpofle, vrbe excedeiltes,voluntarium!qufidamrnp* dô exilium lufcepêre, fequein Spinularum municipia ôc aliorum,patriciorum oppida-lubduxerunt. His motibus domefticis partim Prætoris feueritatè:, at^ue prudentia, partim veto Senatus autoritäre fuperatis,ac pro præfenti rerum cqiv ditionevtcumquecompofitis,Senatus in gratiam Pontificisclaflem.inftruiiuf-qua facri Antiftites Romam deueherentur. Pontifex enim, vt fuo loco.diqe- Genut ^nr,Romæ fynodum quandam generalem indixerat, ad quam certànm ex nibus ferme Chtifti^ni orbis Prouinciis facri iuris patres fummo .ftudio coiv fluebant. jinfcquenti anno ManuelMazzus, ciuis Brixienfis, Præturainpb-tinuit J quo qicerrimum bellum in Sâuonenf. qui paueis ante menji-. • bus, iterurn perfide à Repub.defciüerant,^eftumfuit.eo tarnen fucccfl'u,*vt{i-cetipfi à Gcnuenf. quamplurimis,iifdemque grauiflimis damnis afticerentur, minime taineiiiper id quidem tempus,debellari ac vinei potuerint. Huic, ex-pleto vnius anni fpatio, Philippus Vicedominus, vetere ac celcbri .vrbe Placen- 1144. tia oriundus,cuius etiam fuprà mentionem fecimus, çum eadem auôloritate atque imperio füccWht. Circa hoc tempus j Senatus confulto, Fuleo Guerçius amp;nbsp;Picamilius, Romam Oratores amandati. Etquoniam Genuæoneraria eximiæ magnitudinis commeatu onufta, ex Gallia Narboneii/j expeóiabatur, ne forte à Cæfarianis interciperetur, pro illius tutcla ac feeufitate, quatuor triremes du- ' ce Amico Stregia Porco,(hæc farnilia poftmodu.^^n Saluagos tranfijt ) è finu Liguftico emiffæ fuerunt. Atcùm poftea per certos ac fideles fpeculatorescom-pertum effet, Andream Vfufmarium Cæfarianæ claffis Præfelt;âum,cum decem roferi’^c ^^P’^^mnauibusjcxhis quasvulgb Galeatias vocabant,enauigafl'ej ac Genu^lî^P’^^fno^umvererentur,neilia,quæfanehaud Icuismomenti elle ducebatur,in hoftium poteftatem deueniret,quo immunis à periculoelfer, vpl, vt ipfura Vfulînarium inuaderent, fumma celcritate patrum decreto auinqffçac viginti triremes omni belJico apparatu exornaeæ, quibus ipferner Praftor vir manu ftrenuus,amp; confîRoprpmptus, ctim imperiopræerat,ifque cum fua claffe Monœcum vfque conrcndic,ôê pfædidtam nauim faluam atque incolumem Genuam perduxit, nullaque mora interpofita, de ipfîus Senatus iuffu ac manda-to, claffem iuxta portum Sauonenfem intulit, arque vno eodemq. tempore ter-leftribus copiis per continentem eôdem admotis, omnia loca cirçumiacentià ferro atque igné deuaftauit. Paucis pôft diebus, cùm famaincfcbuiflet,Vfufma-rium,Cæfarisiuffu,cum duâbus ac viginti roftratis Tunetuin amp;nbsp;Bugeam verfus præterueôlum, eo confilio, vt Genuenfibus ,-qui in illis locis negotiabantur,in-commodarct, Præfes vna cum '^enatu opcrccpretium fore cenfuit, fi mature huic reiprofpiceretur . Siquidem baud mediocris timor,incefferat, ipfu^in reditu oram Ligullicam variis excurfionibus infeftaturum, ideoque.ftaMîn to-tidem triremes Optimo remige omnibufque .rebus ad rem naualem.n.eceflariis inftruéfas, expediuerunt. ïn hocrerumtraôlu,Pifani ,cpiô bigui;es aliquo in-commodo aedetrîmento àHiccrent, nauim piraticjm, Lombatàammomine ,in \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mare,

mare cHuxcrûntj eo tarnen euentu,vt dùm noiînülli ex LiguribUfjquî tune tein-porisin Hifpaniis mercîmoiüorumgratia degebaht,nauim, vulgo Balzanaïn, aduerfus hoftilem ernififl'ent, illam breui pôft interceptainj fui iuris aeporéfta-tis faccrerit. Eodem anilo, Ihnocentium quartuin Pont .Genuam appulfum, irïdeqüe Lugdunum co^itantcrn,SenatuSjCetetiquc ordines, fummis arque arn-pli^mis honoribüs excepèrunt i de quo fane plura, cùùi dé his bellis qUæ inter Fridèricup Cæfarem Refnp. gefta'funt, fermo liabébitur icoinrntmorabi-mus. Àtpoftefo anno,Philippo Guirînglo ciue Mcdiolanenfi prætüram gerente, Montîsferrati, CeUæ, Carreti Mai'chioncs, Foedefe, quo Ifefe Reip .,a^hibi-tog:tiarn ^ei facramento , obftrfnxerant, fœdè ac turpité'r violato, in Cæfa-tiäna ftudia tfanïierunt. Quæàutem per ititeinpus interRempub. ac Pifanos contîærint-, fuo loco ac tenipote feorfum , _ vti prædiximus enarrabüntur. Menle Decetnbri eiufdem anni tnulta iaiii nóóle ventorum procellis ac tütbini-*bùs atroci/fiina tempeftas in inarïarque adeô în ipfo portu coortà, magnani clademintulit, amp;: multô maîoreiil his nauîgîis quæ iuxta edntinehrem àd ail-cHoram fubiïïFcbant, quàin in altô p'elago, ne fané, vc cffraÔtiS aggeribus, Sc re-pagulis o'mrtibus ,ipfain niolem adpôrius fecuritateln conftrudam, difijeeret, fumllîiümq. amp;incredibileni terroïtin omnibus itlcuterct i cùm plana vrbis fta-gnare iriciperet,donec tandem remittentibus vends jtuinidum æquor placatum^ amp;omniapriorein facieni îriduerunt. Sedquià iifderti diebuspopülus Genuenf. grauilïimum bellum aduerfus Fridericum fecundum vario atquc ancipiti Marte gerebati Scriatus decreto atquc Alberd Mandelli ciuîs Mediolaneniis, recèns ad Præturam eueéli, audloritatc arqué Imperio, ne quid iftcommödi ab hörte inferretür,naues actriremes,fæuidàtempertatis magna fui parte quafl’æ ac femi-laceræ, denuô fumma curh fertinàtione ac diligentia inrtauratæ i fimulque.grà,-* uicdilt;rto inhibitum, lie qüifjiiam militiæ afluetus,agro Ligurtico excederctj bmnefque ac finguli, omiflîs ad tempus négotîadonibuSj aliift^ue rebùs prîua-tis, arma ôe equos in commune beneficium ac vdlitatcm expedirent. Sub idem fermé tempus, Vbertus Paiius, Ôc Picamiliüs, ad Romanum Pont.eatempertat« Lügduiiij^ubfirtentem, oratores ablegatij qui,pera(rta fua legatione,re(rtâ, ficuti a Sehàtu in tnaildads habuerant ^ad Lüdouicum Galliarum regem concefsêré, Vt li^lum àd Syriacam expedidonemt fatis fua fponte anihiaturnjdblatis auxilirt, tantô vciMiuentiùs âceenderent, amp;nbsp;inflammaréiit. Nain licet Génuenfes non fôlùirTexterhis bellis impliciti arque illigati’elTènt Xet^tiam domerticis firtiül' tadbùs intricatiinihilöniinus ramen pro ea^qufe femper Chrirtianam fidem prô-fecud fuhr, obferuantia,Ludouicuni, taorain expéditionem contra Barbaros in Afiameditantem, inrtriKrtiffimaclafléjalijfc^uead bellum opportunisadiuüa-runt : in qua certc, tanta omnium popiilorüm confûnfionc ac rtudiis ad arma coheurfum füiti yt oninés in optimam fpém erigerétur, aliquid egregij, amp;nbsp;qùod maxihîé in ChrîrtianaêReligiÔnis emolumentum cederet, polie confici. Ipß quidém Genüenfés, féxdecini onerarias naües amp;nbsp;triginta triremes ductu Hu-gonis Lércarij amp;nbsp;lacobi Leuanti regia pecunia inrtrtixerunt, corumque potif-■ fimùm àufpiciis Dàrriiâtamj antiquitus Perüfium vocatain , Ægypti metro-rex cum fuis ftederads féliciter expugnauit amp;nbsp;recepitj vt hæc omnia feonunl fuo loco abundè explieabuntur . Inter hæc , Fuleo Guercius cum Repub.certis quibufdam condidOnibus pacifcitur,amp; nauiacduabustrireini' bus égregiè priuatis fumptibus præparatis,piraticam aduerfus Ligurtici imperij æmulosat^. aduerfarios exercuit. Eodem temporis tradu, in Senatu publkis patrun}

-patrum votis fancitum atque ordinatum fuit, ne deift ceps prociuilibusatquefo-' renfibus caufis iurifperiti aliunde accerferentur ,atdumtaxat earn prouinciaiii Subirent ^qui intiuitâte, fiuc inagro Liguftico iuris cognitione ac peritia reli--quis antecelierentjfimulq. Confularis dighitascanquam ppftlinainio refumere« tur. Eodem anno,cum in odium Friderici fecuildi Imperatoris, Pontifex Rom, Eicclores ac Gcrmaniie principes crebr^ literis adhortatus effet,neFridericum,* abftentum, hoffemqUe iudicatdmjpro Cæfarc agnofceret, neue ex’eins fobole :regem Gbicréaient,cum iam eius^Glhim Chunradum delegtflent-'coijueberunt Herbipoli Moguntinus,ColonienGs,TreuirenGs, ArgentinénGs ,MeteiiGs SpirenGs'Epifeopii cum plerifquc aliis Principibus, amp;nbsp;publicis fuffragiis Henri-: ■cum, Landtgrauium Thuringiæ amp;nbsp;HafliXjfràtfem Ludouiei Landt^auijiS,C;li~ Henricus fabethæconiugem,viium,præter lîaçaliuilafplêdorem, eximiis animi corporifqi t^,î^‘^reT~ dotibus 'florentcm,regem Romanorum^ delègcrunt. Qui mox, de more, longo vfu amp;nbsp;confuetudine rccepto jcuiiara PrtneipibusFrancofurti àdMœnum indi* xit. Chunradus de bis Gomitiis certiorfaÖ:us,repentè-coado exercitu,illuc ar-Hiatus pèrrexit',eo animi decreto^ vt illà omnibus viribus impediret. Ceterùm, commiffo prœlio,cum ingentifuorum ftrage fufusfugatufqueeft . Hançclai dem cum Sueuis maiori ex parte àcceptam ferret j eofquerproditionis ihßlhula- • retjipßahtiiufmodi contunieliæ.impatientes ^fefe ab co quaniprimùm abalie-«aruntj amp;nbsp;confpiràtiôiie fada, Henrico adhæferunt. Præful qiioque Argenti-nenGs,munitiones amp;nbsp;caftra, quæipaulo'anteàFridericus amp;nbsp;Glius poGederant; expugnauitj ac euertit. At Chunradus, cùm fe hoftili potentia longe imbçciR liorem animadueijeret, fpe futufi auxilij, Bauariæ Dücis Gliam in mattimo- • nium accepit: fed licet magnis clientelis amp;nbsp;propihquitatibüs ihhixus , minime tarnen aduerfariorumeonatibus rehftere potüitjCÙm præfertimà Sueuis vn» dique impeteretur. Henricus intérim ad irhperium euedus, præter ceteras -vtr bes,Vlmàrn,Chunradi partes-fouentem ,acritet^bfedit. Ceterùm propter afper-, rimumfrigus, vtpote fæua hiéme/acetiam commeauis reiq. frurrtentariæ ino-piam, abexpugnatione recèflit- amp;nbsp;cùm obGdionem folueret{idii fagittæ letha-f li vulnere affedus cft,adeô vt eodem anncfjquo à Germanis Proceribus Cæjaris titulo inGgnitus fueratj è viuis fubtraheretur. Hic fanè.,vbi primùnwex Roma-norum deGgriatus fuit, nihil antiquius habuit, quàm vt compoGtis iVtcumqüç imperij rebus, legatos Genuam miteeret, qui fui Principis nomine Seiiati^m dç oprima amp;propehGffima in eum yoluntate edocerent y Gtnulque ÎÂ baud obt feuris teftiliioniis atqÂ aFgumentis Gngularem beneuolcntiam decl’ararent; ■ Et quoniain inLantgrauiorûm mentionem incidimus, non ab re forc exiftimir uijGhonnullade ipforumorigine, a’editione hîc obiter fubiecero. । Hæç veto HàlGacommuni amp;nbsp;iamdiu recepto vocabulo appellatur. Quod veto ad huiu5 nominis etymologiam fpedat, funt qui dicant ,illam à monte Hafftinx j Hâf- . Gam, GueHaGbniam hùcupatam. Aliis verb placet,Haffos,f€uHeffos,ex Cliat-tis, qui in bac regione habitaffe commemorantur,t in f mutato; prognatos j viD-deadhuc eft loci nomen CatzenÆlnbogen’,gentis illius conteftans vetuRàterngt; De his àutempopulis,Chérufci»Gnitimis atque contértninis,GrebraGtmentiÔ apud veceres,præfertim verb apudCorn. Tacitum,dumbellainteilipfos amp;nbsp;Romanos variis temporibus varioc^. euentu gefta enarrat,amp; prxter ceterö«^ltfÄJS(ac primores illius gentis, Arpim ,amp;13atumerû inter P rineipes receiifet. Ceterùmjiri libello cui titüiüs eft de Gtu,moribus amp;nbsp;populis Germanix,de'Chattis hæc mc-moriæ prodidit. Vitra hosjinqùit,Chatti initium fedis ab Hercynio faltù. ini çhattf, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fi* ciioanq

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I QJT E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

ehoant jiion ita effufis -ac p^iluftribus Iocis,vt ceteræ ciuitates, in quas Germania patefciq durant ßquidem colles,paulatjrnquerarefcunr:amp; ChattOÆ ïucs fal-tusHercyriiusprofequiturfimu’latque deponic. Duriora genti corpora^j «ftrióti arms, minax vulcus,amp; maioranimi vigor. Mulmni ,vt inter Germanos tionis ac follertiæ :præponcte eleólos,audire præpoHtos ,hoflè ordincs,Iintel-•Rgere occafiones, differre impetus, difpohere dicm , vallare nodera , fortù-nam inter dubiavirtutem inter certa numeräre : quodque rariflimum , née nifi ratioiie difcipiinæ coneefliim plus reponerc in duce, quàm in exereitu: omne robür in pedite^ quem fuper arma ferramentis quoque amp;nbsp;copiis oiid* rant. Alios ad prœlium ire videas, Chattos ad bellum: rari excurfus, amp;nbsp;fortuita pugna. Eqffeftrium fane virium id proprium, cito parare vióloriarn, cito cede-re. Velocitas iuxta formidinem,contatio pfopior conftantiæ eft. Etaliis Gergt; manorum populis vfurpatum, rara amp;nbsp;priuata cuiufque audentia , apud Chattós confenfum vertit, vtprimum adoleuerint, crinem barbamque furamittercj nee nifi hoftecæfo exuere votiuum obligatumque virtuti,oris habitum. Super fanguinem amp;nbsp;fpolia reuelant frontem, feque tumdemum pretia nafcendi retu-lifie, digüofquc patriaac parentibus ferunt. Ignauis amp;nbsp;imbellibusmanet fqua»-• lor .Fortiftimusquifqueferreum infupcrannulum,ignominiofurn id genti, vel-ut vinculum geftat, donee fe cæde hoftis abfoluat. Plurimis Chattorum hic placet habitus. lamque canent infignes amp;nbsp;hoftibus fimul, fuifque monftrati. o* mnium penes hos initiapugnarum.hæc prima femper acies, vifu noua. Naiü ne in pace quidem vultu mitiore manfuefeunt. Nulli domus, aut agcr,aut aliqua cura, prout ad quemque vencre, aluntur, prodigi alieni,contf mptores fui,donee exfanguis fenedus tarn duræ virtutiimpares faciat.Hçc quidem Tacitus. Qua^ tenus ad dominium Hafliæ,necnon Landtgrauioru titulum attinet,illud in pri* mis animaduerfione dignum eft, videlicet,tempóreLudouici tertij,qui regnauit annoChrifti poj. amp;antc illudtAnpus,nó fuifi'etot, amp;nbsp;tarn varios nobilium gra-dus,quot pafsim hodie inueniuntur,prxtcr Reges,Principes amp;nbsp;Barones. At Du^ ces, Marchiones, Comités Palatinos, Comités amp;nbsp;équités auratos fuiife illo æuo magisofficiorûnomina,quàm nomina hereditaria. Siquidein Duces, Marchio-ncs, amp;nbsp;Coinitesfuerunt præfidesregionum amp;nbsp;illaru terrarum,fuperquas abIm^' peratoribus amp;nbsp;Regibus conftitutiétant,amp;dominia illarum étant Cæfarum atq* gt;mplt;ij. Dux fuit fummus militum in certa regione reôlor, id «^uod ex antiquis literis aduetti poteft. In literis fundationis Lueernenfis fie Icriptu inuenitur: Ego Vuighardus amp;nbsp;frater meus Rupertus, dux militum ^etflæ reges Ludouici amp;nbsp;c. anno circiter 840. Cornes veto fuit iudex ab Iinp^vel Rege defignatus,ipræfelt;ftuf-que ciuitati certæ aut region!. Sicque rota Germania plena fuit Comitibus,inter quos quidam erant Landtgrauij, id eft, regionum comités,quidam Marggrauij, ‘'ï' id eft, certarum marcarum, feu diftriéluum comités ^quidam Palatini comitesj alij Burgorum comités, quos Burggrauios appellant,amp; alij Centuriones,quos in Germania vocantCentgrauios jatque omneseligebanturex Baronibus,autalns grauibus viris. Atquehinc eft,quod in vetuftis literis tarn frequens fit menrio de Landtgrauiatibus,vt eft Ladtgrauiatus Sufenbwrgenf. Sifgoicnfis, Kleckgoicnf. amp;c. Porto Landtgrauiatus Hafliæ fubortus eft ex Landtgrauiatu Thuringian. QUbs^^emhabucritpræfides à 400.aut500.annis, non itaplaneexploratuni »video. Nonnulli, baud incelebres fcriptores dcducunt gencalogiam â Ludo-uico,diuîe Elifabethæ marito,vfque adhæc tempora.

Ludouicus hie priino fianatus Ioco,LandEgrauius Thüringen.habuit vxoreni • Elifabetham filiam régis Vngàriîe, reliquitque filiuni amp;nbsp;filiam .Filij nomen erac HermannüSj quiobiit adolefcens, ducia tarnen vxore Beatrice Ducis ^rabaritiæ filia, qiidc poftea nüpfit Wilhelmo Cotniti Flandtiæ. Mortuo autem Flernianno j fororiuseius Henricus DuxBrabantiæ faótus dominus Hafliæ,dédit filio luo Henrico pue;oHaffiam,amp;: alteri filio Brabantiam. Henricus getiuiwLudouicûj Ôthonem,amp; feptemfilias. Ludoflicus epifcopus conllruxit auIamfMartpur-genfem amp;nbsp;facelluminBurgo. feptem filiæ nupferunt Comitibus à SeinejHen-; nenberg^Nuremberg, Ochfenrtein,^aldeckcn, amp;c. Ab Othone deducitur fériés oenealogiæ in hune moduln:

4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.o. WMelmnsSenidr.

-^tho Landry) 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Lud. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PhiUpp^ - nbsp;nbsp;nbsp;•

ÿciiiiiu. -^Henricui ^[^ßlheidts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\Hermaniu ) mediiu. • ..

kLftdomcfu HerwMnw 'Ludowem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f-io. Wilhelmus Môr.

tri fuccefiit in Principatu. Fundauit autem Henricus duas collegiatas ecclefias, vnam Caflilij, amp;nbsp;alteram Rodenburgi. fucceffitLudouicofilius eius Ludouicus;

• ætateinter reliquos fratres feriior, habuitque vxorenà MèchtildemVuutember-

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ï N AT V r P O P Y L I Q^V E

gcnfem,quaeeigenuicduos ftlios jWilhelmum feniorcm, Si: Wilhelmum medium, acque filiam vnam. Eius fracer habitauit iuxca Lynum fluuium , duxitquC vxorcm Annam de Katz en-EInBögenjamp; Dietz. Hermannus veto fuit Archie-, pifeopus Coloniertfis, amp;nbsp;vnus ex leptcmuiris Principibus. Wilhelraus feniorcuriam fuam habuitCafliliis, Sc frater eius Spangenbergæ,amp; Wilhelmus iunior, *öpearqueludoritateipfiusHermanni, fuitutoris,anno fal. i489.adminiftratio-nemMartpurgenfis regionis,comitatus Katzen’Elnbogenhs, Dietzenfis , Tie-genhcimeylis,amp;Niddenfis,adeptus fuiqhabuitque vxorem Elifabctham Prin-cipis Palatini filiam,quam elocauit anno fal. i4*?8. qui pollmodum anno uop. abfque proledeceflit,eiquein Principatus adminiftrarione Wilhelmus médius fucéedens, »agni Ducis Meckelburgenf filiam fibi in matrimönio coniunxit^ ex qua anno 1504. fuftulitPhilippum LandtgTauium,cuius coniunx fuit Chri-^ ftiana, Gregorij DucisSaxoniæ Sc Marchionis filia,quæ,praeter generis ampli-tudinem, pucrperiis,ac fingulari pudicitia Sc vitæ fan€limonia emicüit. Ex hac vcrô,præterfobolcm feminei fexus,in qua fuit Agnes,vxor D.Mauritij Eledoris Saxoniæ, Anna vxor D. Wolfangide Zuueibrugk, amp;nbsp;Barbara, quæ nupferat D. Georgio à Wirtemberg, fuftulit quatuor hberos,nempe Wilhelmutn, Ludo-üicum,Philippum Lamp;Georgium,Principes jVtftemmatum Sc maiorum jm3’» ginib* s inc!ytos,amp; illuftrinimos,ita quoq.fummis,Vcre^.hcroicis virtutibus quot;Vn-diquaqueconfpieüos atque infignes. Quanta verb in ip/brum inclyto parente fueritanimicelfitudû,nec non militaris difeiplinæ peritia amp;nbsp;virtus , quantaque rerumgeftarum gloria floruerit,neminiprofeétó obfeurum eße potelt, qui vel mediocriter in h 1 itoriis Sc noftrorum temporum cognitione fit verfatus -, ytq^ de aliisfileam,exSleidano id facilecuiuiseritintelligere. Is fan?, vt ex innuineris, hæcquàm breuiflimis verbis attingam, anno 1518 . aduerfus Antiftites Wirtz-burgenf Bambcrgenf. amp;nbsp;Moguntinenl. bellum mouir. Annoi5J4. Vdalrico Wirtembergenfi Principi auxilie fuit,vtis auitum dominium,quo per xv.annos caruerat, recuperaret. fequenti anno Monafterienf. vrbem ,ab Anabaptiftis‘in Weftphaliaoceupatam,cum plerifqucaliisprincipibus expugnauit . Smalkal-dicofœderiacceflit i y^ó.Henricum iuniorein Brunfuicenfem Ducem i54î.ditio-ne fua eiecit,quem eciaiti paterna ditionem repetetem, cum Carolo Viótore filio cepit anno 1545. Exorto verb inter Carolum V. Imp. bellocum Imperij ordini-bus^ux exercitus vnàcum Friderico (eptenluiro, Smalcaldici foederis fadus, 1546. bclltwn geflitcumlmp. deinde male fuccedentibus rebus 18. Iunij,anno 1547. C�ri fefe dedidit, liberato Brunfuicci’fè.cum^h'«», amp;nbsp;in eius cuftodia de-tentus.-ae tandem anno 1551. priftinæ libertati re^Htuitur. Deipfis autem Landt-grauianis Principibus, Philippi liberis,adhucfupcrftitibiis, quorum quifquc feorfum fuam ditionem fingulari cum prudehtia Sc æquitatc adminiftrat, prolixins orationemextendercj nequearguinenti feries patitur, neque ipfe , illorum inclytas dotes. Sc fii primis qiiidein, Illuftrifi'. ac potentifl’. Principis Wilhelmi, primogeniti,regiâs Sc hcroicas virtutes,nec no abftrufrm amp;nbsp;recoilditam in omni difciplinarûgenerejacprçfertim in motib. fidcru,acmathematicis rebusjn qui-bus fane ita excellit,vthoc fçculo perpaucos filu pares, fuperiore verb habeat neminem, eruditioné prodignitate vnquam polfcm exprimere. Id ramen breuiter fubgt;k£ÿo. nullam eße cuiufqüâm vel difertißimi hominis eloqüentiara, quæ illorum incredibilem in fuum parentem omni quidem ternporc, at illo pïæcipuè, quodCæfare captiuus Sc in vincula detentus eft, pieratem pro meritis queat excollere. Notum eftenim, quidnam ipfi pro eo Iiberando apud Ducc Mauritiu .

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;Cr-

amp;Cæfar,cm cgerint jadeô ytnumquain oinnino quieucrint,donee ipfum tandend in auitumimperiûreftitutûconfpexerinCiPoj-rô ex his,Philippus j.tertins fratcrjtuhc generofid. indolis adolefcçs,ôc nuncegregiis animicprpoiisq.dotib. pracfulgcns;fefc apud Hehricu 11. Galliaiu regem, cû D.Mauritio amp;nbsp;Marchione Alberto foedere coniundum ,ob{idem obtulit acexhibuic . Reliqui verb vaa . cumipfis foederatis principibus iricrepidis animis armafulccperunt,amp;ipfi expe-ditioni cu fumma laudis gloria interfuêre^ità fanè,vtneq. GoriolanijUeq.Scipio-nis cognomento African!, nequeMànlij Torquati, hue aliorufn ,quos ^eceruni monumentafummispræconiisextulêre,in^atriam amp;nbsp;parères pietas clarioratqi illuftrior refulferit-,eoque nomine perpecuocelebrabuntur. Sed ne diutius le-dorem ab his quæliccerisconfignarellacui, amp;ad quæ ctiam animvTs iuxcà’ôi calamus feftinar,remorer atqueabducamj coardabö me inter anguftias, fic ta-i men,vtquæhadenus de hac tarn clar^ ac veteri profapia eiufque ditione atq. * origine recenfui, libenter omnino adiunxerim,pactim netacito (ilentiopræter-« ircm hanc iiluftrißimam familiam,cui me muleis nominibuS plurimum de-hcreingenuefateoramp;agnofco,partim etiamvt omnibus telfatum fit,qrianti fecerit Remp.Genuertf.Henricus Thuringia: atqùeHafGæ Landtgrauius,Cæfar defignatus, qui ftacim adiiripcriumeuedus^ illi fplendidam, vti diximtis, Ifga-r. tionem deftinauir, eique non vulgaria beneuôlentiæ documenta ac' teftimonia declarauit. Verum enim verb , vt ad rerum ordinem redcam, eodem anno j fei-licetfupramillelimumduccntefimum fextoamp;:quadragefiilio,Fridericus vndi-que ex Apulia Siciliaque accerfitis copiis,cum fexagmta millibus armatorum Parmam, vetuftiffiijaam GalliasCifpadanæ vrbenl obfeditj ac etiam fub idem tempus, fua clade^cui tuncpræerac Andreas Vfufmarius^Ligufticæ oræ tra-dum variis difeurdonibus infeftabat. ad cuius quidem conatus inhibendum, Ligures rem naualemexpediueruntjadeb vt quam plurima damna vitro citroqi-inferrentur; ficutihæcomnia figillatimrècenfebiînus. Supra commemorati^ni eft,feptemuirosPrincipes,HenricumLandtgrauium, Regem Romänörunl re-nunciaft'e. Ceterum ,poft eins obitum, Romanus Pontifex de commun! Pur-puratorum confenfu . PetruiÜ , coanomine aurea ftatrila , Cardinalsm titu-lo s. Gregorij, inGermaniam ad feptemuiros Principes mint, illos ftiaximo-perè adhortatus, vt denub alium ex fuis Proceribus in regem Romanórum. aduerfUs Fridericüin amp;nbsp;Chunradum filium renuntiarent. Qui vtPontificî oWe-querencurj nulla mora interpofita, Ijmul inoppiduin Vuaringenfcon^engrunc,-ibique mutuis fuftragiis^urielmum HollandixConiitem, iriuencni vix puber-taris annoscgrelTum ,quippe qrwnondum vicefimum excederat,fedamphflT comer,c4f-•1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firdefiÿ^.

mis opibus, amp;clientehslubnixum,Romanorum regemcrearunt. lsvcro,pau- tu,. cis pbft diebus â regia dignitate fufcepta,itidem oratofes,ficuti eius prædçccflbr fecerat 3 Genua ablegauit, qui Senatum de fuaad imperium promotione iàtq. optimaerga eum voliintate çommonefacerent. At menfe Od^brij aër,repen-tè puro ac fereiio die, in denddimam nubium caliginé ac tenebras couerfus eft, amp;nbsp;Luna vndique arra amp;nbsp;fufca nigredine obduda : quo fanè vniuerfaciuitas ipi-ruminmodum expauit. Ex,ituawi«i,parUm abfuit, quin Alexandrini oecultis artibus amp;nbsp;clandeftinis confiliis arceni atque oppidum Capriatæ, cuius Præfedüs 12-47’ eratMartinüs Maraböttus,occuparent. Poft quæ fecutus eft annus ei u{d»wlt;^ii feptimus amp;nbsp;quadragelimus, quo Gulielmus cognominc de Caftro nouö, Pla-ccntiæ,peruecuftæ ac nobili Galliæ Cifpadanæ ciuitatijOrtus, prætoria dignitate infignitus fuit. Et iuxtapræcedeniis anni decretum, quinque Ponti^cij ac ciui-

68 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SÉNATVS Ô P V Lil CVV E

lis iui'isDocâores aliundeeuocaci,penes quos forenfium'caufammarbitrium atque iudiciuin ftaret, proue triginta fêtfnè annoscontinua quadain ferie obfetquot;' uacumfucrarjcrearidefierunt, ac vêtus confuetoÜo de eligendis confulibus re-^ cepta. Igiturcoadto Senatu,habitifquede more comittis,BônuaflalIusSaurus,;

• Siition SiluagnüSjNicolaüsMortettusjSirnonLamp;raelinuSjAndreas Gattiiufiüs,' IdugoFidcus,Confules renuntiati. Ceterdm ,‘quia perfæpèin liegt;to|?eT0in' Flife'orummentionem incidimus, minime ab inftituto alienumfuerit.,di fum-' matim aê breuitefj vnde hà^c nobiliflima familia, fui generis primordia tra-* xerit, quémue füasgentisauôlorem conditoremqueagnofeat,oflendero;. Hxc' lânè, vt ex vetuftis Annalibus deprehendi, fuam originem in Robaldum vetu-fttfLauani^'Gomitum titulo infignem, Alberti patrem, refert. Ex hoc verô natals ell AlbcftusRüfinuSjqui tres liberos habuit,nempe Hugonê, Theodofium, Girardum,quorum primus Flilci nomen aHiimpfifle dicitur.Habeo equidein •liaüdincelebrcsfcriptores,qui hanc gentem,fuuni exordium ac originem ad Bauariæ Principes referre, pofteris ac memoriæ prodiderint, fimulque aflerant; quendam ex ca familia Lauania: Comicatum emiflè, ac eum pro Genuenfibus • nbsp;nbsp;nbsp;contra Pifahos veteres fuinominis ac ditionis æmulos, multa egregiè ac fortitef

gediXle, arque ob id à Senatu, grati animiergo, quainplurimis priuilegiis atquc immunitatibus donatum. Ceterùm id neque confirmarc argumentis,neque re-ièllere in animoeft, ex ingenio fuo quifque demat,vel addat fidem. Nam vtcon-. .qtiirere fabulofa jamp; fidlis obleôlare legentium animos^procul grauitate cœpti operis crediderim, ira vulgaris traditifque fidem eleuare non aufim. Id plane ill confefib clt hanc pra?clarhf. familiam,belli togæq.artibus 4iu cum fumma nominis laude amp;nbsp;gloria florui(fe,ac in ea^prarter facros omnium ordinum, Antifti-tesjduos fummosPontifices, nempè Innocentium quartu amp;nbsp;Hadrianum quin-tum,iuxt^ côplurespurpuratosextitilfe,quimulris eximiis virturibus amp;meritis 1x48. ^iJ^m ftirpem acpatriamilluftrarunt. Proximo anno prartura fundtus cft Ram-bettinusBouarellus ciuis Bononienfis. Quamuis autem Refpub.hoc tempore Friderici AuguftijPifanorum,lacobi CarrctiMarchionis ceterorumqueregulo-rültiloca finitirtia incolentium, neenon Vberti Palauicini,ac mulcorum exU' Irfm Gibfliinâs partes ptopugnantium, armis vndiquaque impeteretuT,id tarnen minime obllitit, quo minus hoftilibus conatibus terra marique reprelîis, vali-, difRmam^laiîem pro facra expeditione, quam,ficuti paulo ante recenfui, Ludo-uico (ialharLim régi promiferant ,omni bclljco apparatu inlfruerent ac exorna-renr, eaquepoftero anno fub Alberti Malauoltÿe ciuis ^nonienfis prætura, c fi-nuLiguttico eduâ:a,eiufquepotiflimùiTidpeîic præfidioÆhopolis, vtidixi-musjoccupata. lildemfermediebus,Ferdinandus tertiusCaftelltC rex, Hifpa-Hifpaniarum vrbem , diu a Mauritanis dominaram , con-c*/îr«lt;rc-fimili fortunæ abblandientis aura, Non.Cal. Decembr. expugnauit, fuo-im perio adieCit.ad cuius rei tam profperè ac féliciter geftæ nûtium,ad eum, auôlore Præfide,acdecretoSenatus,Hugo Flifeus, vir iuris feientillimus,amp; Gu-lielmus BolletuSi firmandi fœderis, amp;nbsp;mercium , vitro citroquecommuranda-rumgratia, oratores mifli, amp;nbsp;paulo poll N^oolaus Caluus eôdem ablegatus, cuius opera quicquid reliqui eflet negotij,ad optatum exitum perduceretur.Poft 1x50. hæ^€?Trardus Corrigius Prætor deïignatus, qüi de vnanimipatrum confenfu, contradlo quicquid eratmilitum, Sauonenlêm agrum holtilirer depopulatuS efl^ôe in lêprem collibus Saiionæadiacentibus, duo propugnaculaerexir, vali-doque præjjdio impofito, Genuam remigrauit, eodem temporum traél:u,quo' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fride-

G EN V E. N;SïI S HI STORT AE\, VI B. III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1^9

Eridericus CæfarPonnfici,:ac Genuenfi populo infenfiffiitius y inter mortîalii’ agcre defiit, eque viuorura nùmcro fubtraélusfuit. Subfequenti annojSefi'atVamp; ^^5^* decreto.Prætoiiadignitas ôe.boiiôs in Menabum Turncellain collàtus, tim ab initio nihil antiquius fuit, quam vt defcripto milite , rebellés populos priftinam fidem atque officium redigeret. Proinde cum expedita manu Var^gi’ • nemj oppidum recenfendö acpcrlüftrando militi deftinatum , contendit. His apparatibus, ïac^üyCarrettu*s Finafij fegulus, Säudhenfes-, Albintimilij j pleræque aliæ ciuitates, quæ aut libertatis ftudio, aut fpe maioriscommodi à Repi defciuerant^nüda legatióne., fubmifse veniampetiecunt; Séwuamp;^ .iniüriis ppfthabicis;* benigne in gratiam reeepir, amp;nbsp;cum his nonnulj^ föederg Se conuentiones injtæjÿipfique Sauonenfes iiifciuium ordinem cooptatifueruhfe^ atque vrbe donati* At Prætors bis rebus non minus propere,quàiwiffiliciterpèr’H aétis, exauóloratis iTianipulis i Genuanà ouanti fimilis, Sgt;i. cum incredibili oni-niumlætitiaamp; cpngratulatione reuerfus ert. In hoc rerum curficalo dæulffi'* mum bellum interrLigures ac Venetos gerebatur, eo tandem fncccli'u^'Vticùiu vtraque Rçfp. diutinis ealamitatibus defatigata cfietjf fitenim^vt ficuticx longa pace prqelij cupîdQ,fie.feffis bello pacis amor) mukó magis in hanc,quant in beb nbsp;nbsp;nbsp;•

lum propendêret-,; idcoqne vnanimi confenfu oratores vtrimqne Lueans 'abi legati fuevunt,amp; Venctorum quidem nomine, Petrus Gradonicus','4c lacobtts Dorusj.Genuenfium autem yGuidoSpinula amp;nbsp;Hugo Flifcus,edperrexerunU Cetcrum ob nonnullas graues çontrouerfiasjpacificationis negotium in proxb mum ver dilacum,eoque appecente,in portu Veneris,vbi vtriufqUe Reip.lcga'x ticonuencrant,pax^andem in decennium tranfaôtà. Circa idem »tempus,Inno* centius quartus Pont .cuius fupra mentionem habuimüs,LugdnnöMairtlias; indeque Genuanteonceffit.’ cuius aduentu amp;præfentia vniuerfa eiuitasfummo gaudio petfufaj nihilque ab ea prætermiflum, quod ad tantum Pontificem fibi demerertdum,quoquomodo Heere videretur. ^ine anni Refp. cumFlorehöi^ nis amp;nbsp;Lucenfibus fœdus ac focietatem contra Pifanos iniuit, amp;nbsp;PraitOr futini magiftratum, quo fane admodum honorificè,vt pleriquealij j perfundus cràti depofuitjCiqUeGuifeardaPetrafanda ciüisMediolanenfis cum pari iijaperiO'ô^ auôforitatepraépofitus ; fub cuius regimine nihil memoria dignum aenotabilc apud vetercs annales reperio,nifi quôdSenatusà MarchionibusGlauefanis ar-cem Andoræ vna cum agro finidmo pro oólo millibus librarum coënjerit. ï^rO-* ximo anno Henricus Vexillifcrus,Bïixiæ geniEuS,Præturam adeptus eft ; fftb quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

iterû Sauonde vrbis mœiîh ?enatus confulto diruta, ôc funditus euerfi fuerunt, proptereà quôd mutuarum cônrfenrtonum terminus iam efduxerat: Nam in ea ' tranfaûione, quæ faôbaeflanno fupra millefimum ducêtefimum vno actrigefi-mo,de mutuaSauonenfium côfenfione obtinuit,vt fibi int^rum foret, exado biennio^muros eins ciuitatis exfeindere, ac folïas coplanarc- ncuti omninô acci-ditj eo quod ipfi male erga Rempub. Genuenf. afficôli, nihil omninô’ impenfius ftuderentac molirécur,quam vt ad primam occafionê ab eius fide atq. obfequio defeifeereut. Paucis pôlxdiebuSiRodulpho Graidano,eiufdem patriæ alumno^ prætoria dignitas demâdata: ilq^ RM muneris funôlioné fedulô ac fideliter obitaj Martinum Sumariuam,cuipatria fuit LaudaPompeia,fuccefibrcm hab^ût^b 11554 quo,prætcrcetera,Guliclmus Albintimilij Comes,vnàcumfuisliberis,cô quôd fummapérfidia vfus, mutuaiura amp;nbsp;fœderatemeralletiabomni feudo acbene-ficio, quod fibicum Rep, haólcnus intercefl'erat, prorfus excidit, adeô vt etiam publicushoftisdcclàtarecuri SequentiannOjPhilippoTurrigerolnübriLex il- H5Ö4 luftri

luftriTurrigerorum familia oriundo ,Prætoriômuneri admoro,' Ligures cum Florentinis ôc Lucenfibus aduerfus Pifanos , iblo fœdere ,'co'Uatifque viribus, acerrimum bellum contra eos gefiere ; quod fane Vna cum eaiffis amp;nbsp;öuehtibtis fpeçiatim fiio loco reeehfebitur. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iifif'nid!.-.;

• . ;*/n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff'U- ’! -i ; i ij ' .muU’

Ri o RIB T s libris, quænam Reipüb. adminiftmtiö ab eo rcmporc fecimus, hucufqucextiterit, amp;: quidtioilii forifq.,

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exceptis iisbellis dequibus fcörfüm tra€labiturygeftuna'fü’crit,naa'

iori quo fieri potuit compendio ac'brêuitaté explicaUimtß V»’ Nunc rt oepctitis paulb altius ciuilibus diftordiis 3 quibus ftatim ab initio ^éfpub. fiicailiiquadam ratione mirUm in modum ad exitiunl'quodalhmodo vf-qrt'elaborauit, dicamus, quanam potiffimumdccaufa fabtumfit, vc ló'ngè ma-iores ac pericdlofiores, quàm anteà, in ciuitarediflenfiones at-ique tuiiaultüs, indeque haud'.teues conuerliones exortæ fperint. Satis enimcónftat', nlirtquam gfaukiribiis procellis ac tempeftatibus Ligufticæ ditionis ftatum fuilTe inuolu-cum befubio^im, quàm his fubfecutis temporibus. Siquidtm hablenus-ægri-tudines Iwmihumqueaffebliones miris artibus atq. dolis delitefcebant,amp; non-dum in 3p!ßrram.amp; plane manifeftam eius perniciemeruperant. Soletenim non rarb vfu venire,vein ciuitatibus tantifperodia fupprimantür,döneccomrnodam

cimnpéhdtioccafionein naóla funr.'Poftea verojvbinoh futiel eruperint,con-tagionèferpurit ,amp; inftar flaminæ omnia confumentis, inuaduntquot;äfqueabfu^ munq nee ante extingui i vel confopiri valent, quàm cum publica lue amp;nbsp;perni* çiç diulate(^e graflatæfuerint Hoc idem in haç ciuitate cöntigit. Nam nemb nidubium eft^ amp;: in hoc plane confentiunt omnium Icriptorum Annalesex'ci-uilibus fimulcatibuSjtanquama perennifonte, amp;nbsp;nunqiiamexarefcentefcatu’-riginejin hac vrbe grauiffimas turbas exortascfle,amp; nifi p’oft multorum téinpo* ,, ruminterüalla, multorumque cafum 8c interitum, fedatas atq.reftind:as fuifle.

Hocautemi cum meridiana luce clarius fit,non eft,meo quidem iudicio , vt hac in parte fidem leólori,muleis enumeratis exemplis,faciam. Satis verb liquet ex v^erum monument is, quamdiu bene nobilitati ceterilque Patricij ordi* ciMunri niscuftl decera plebe conuenit, amp;nbsp;ifonomia»rerumau^mnium communicatio pafiii'n in Rep i retenta fuit,contentioncs ac fimultates omnesnullum locuni habuifle'. ‘ Vbi verb hie neruus pariliratis ƒamp; '^eræ, vt fie dicam, democratic« communionis, incifus eft, paulatim magnaciuium diftrablio infecuta eft, 8c il-liûs ftatusin deterius labicœpit. Nam vbi hoc peftiferum ac exitialc odioruni virus ibi diffundi cœpit, oppreflaque nobilitate, 6c fublata omni ariftocratix forma, Rerpub.popularemadminiftrationem,hoc eft, democratiam, amplexä eft, ea indies magis atque magis labefaóiari, amp;nbsp;tacitis Vulnenbu's confodi ira cœpir,vt prius ad interitum properaret,quam agiotarc quodammodb animad-uerteretur. Q30 fane fabhum eft, vtpleriquc^’atricij ordinis viri, qui ea tempe-. ftaig aubloritate atque opibus in Repub. floreb3nt,amp; hoc nomine magnum lo-cura^^d omnes ordines fortiti erant, harte bene gerendæ rei anfam amp;nbsp;occafio; nem nabli, fupremo rerum omnium imperio, amp;nbsp;abfolutæ Rcipub. adminiftfa-tioniinhiarccœperint,exiftimantes ,facile fieri pofle,vt,diftraótis hominum ahimiSjfuUataq. omniumordinumconfenfionejvniucrfalis quædahi confufib

G E N V E N s î. 's lî I § T o R I AE JL I B. 11 î I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7I

in ipfa vrbc orirctur, cuius d^mùm opporruninre, ceiicônimodo minifterio^ ad Principatuin ßfei'.iftruendöfrij’Vtefenmh Incelligebant fiqüideiïl, riihil diffi-cilius cfl’cYnàalis'ardbus ad fupi'einum graduin contendcntibus' quàin Rcipub. ftatiifn'Concórdia afqüe vnionc innixutri. Ruidus ndiil ede faciiins; quâm in ’contûrbata ciuitatevirumaliqucnijvei diuinjs',velnacalibus, vel deiliquegTa- • tia amp;nbsp;elôquentia tonfifuiri, adiwm ad rcs ifiàgrias arque præciàtas pacran-dum amp;nbsp;fcqnficienduirijqüærere arque pararejadeôvcoinnialiaÿE,quorum etiaiù iingula fufficientem materiam Côlequendæ aùôlôricatisfubminiftraré videban-lürj in vriùm coHata, exiftîmarent, effeélura, vc, neïninc^ vel faliem .pa,ucis ob-ftanribus, dignitatem ex rerum ópportunitate fibi mclirc'ntur? Cejz^im, qü^n-toperè errore arque ïnani opinion« hpGfînt, c^uàm diuerFus 'd voris remm fucritenéntus ,exignô temporis fparió apertiflimedeclaratum fuit. Populäres ctenù-n,quamdiu nuMapropemodum aïK^ôritatejVclexiguis tantummodô viribus pôllebànr, baud grauatê optimatïum împeriq fubijci, omniaque iHorum* nutu amp;nbsp;cohfiliO gübernari arque adminirtrari facile permitrebantL^Pöftquam Verd fibi capeflendis honoribus aditum vi amp;nbsp;faéiioniblrs àperuêre, arque ftip-prcflîs, vél in ordihem cóaólis Optimariblisj Màgiftratus y alia^ueeiuitàtis præ- nbsp;nbsp;nbsp;lt;

cipüa inuniaj gcreteindifcriminatimcœpêre,fôrtunis atquc opibüs ’audi.^iihil babüêrc anriquius, quam vt ftâ’rim exeuflb iugd Sc ab omni legum amp;nbsp;difcipli-narum reuerêrià tufpiter ac inique déficientes, ad füpfemum dignitaris gradum; diuerfimodè concenderent ârqïie afpirarcîir. Cùm enim cflenc'incïuitàtcplures fadiones arque ordines, diuerfa ftudiafeqnebantur,nec omnesjifdem artibus, velmôdis,ad ea,qftre ibi fupremaamp;: maximayconrendebânt . Hinc eriam fa-Äumfuir, vt, priufquam iii Repub. Guelphi ac Gibellini nominis pernicio-fæfadionesjcognirrejVclintroduôtæeflènt, màgna inter Spinülas amp;nbsp;Aufias^ miràanibitu atque aflidua æmulatione inter feUagrantes, dilïidiaekorirentur. Cdeperanr fiquidem ha:duænobiliflimæ familiæ inuieem fumma’inüidia, arque inde peltifero odio flagrare^quoddiu communicaris inter fe ac diftribü-lis honoribJS, præcipuam ferè in Repub. audoritatem fibi cornparaflenr’dein- , de labefaélato Reip. ftatu,vtraque vtfieri folet, fibi populäresf^io^eSâfcifce^ re, arque conquircre anxiè ftudebat, ira fciliéet,vtciicntelis fubrtixrdyâdomnein tafum paratæ,atqi inftruôlæ client,quô amp;nbsp;vim aliarum fimùltaïummpellej^énr,' priftinam dignitatem ex aflidua quadam potcntia, hominumi^ué^udiis ale-rent, acetiam propagaijtpt» Quoctrca,durn quifqueper fe principem IdtUmdri ciuitâte afleélat, fuccelfu tempoçis effeétum eft, vt ope aliarum faôl:ionum,vtra-‘ que parte inter fè æinula, fupprefla arque labefaólata,populäres fôditioncs indies äugecentur, amp;nbsp;ita inualefcerént, vt fefe potcntia, numero, amp;nbsp;anótotitate, nobilium ordinibusac ftudiisanteponere,nedumcxæquarecontendcréni. Hincill± 1157; turbæ ac tempeftares deinceps fubfecutæ: Siquidem anno fupra millefimum ducentefimurn quinquagefimo fcptii,Tio,cùm, Albetto Malaüolto Bononîènfi, cuius anted meminimus, Prætoredefi2:natoi alter,cuiiam fui munêris tem-pus exadumerat, quinto decim^jdie â Magirtratu depofito, vnâ cüm füâ fami-lia difcefl'um pararçr, cumque per vtbein equitantem, pleriquC ex nôui Præfidis minillerio ac famulàtu, honöris ergo, vt fitjextra ciuitatem deduccrcQi^^jipu-laris faólionis aliquot improbiflimi homines , fiuc fpontè, fiue,quod vcrifîmi-liiiscft,! potentioribus,rcrum mutandariim occafion'cm anxiè occupantibus,’ . folici:ati, adeè? infolenrer publice cum ipfo cxpoftularunr, vt non modo didled riis atque probris non abflincrent^ verùm etiam arm in plateam, f ulgô Panco-.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;go'ÿ

it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i S T V S P O P V L I QJV E

golijdeuentum effet,mukis la^idibus ilium impeterentamp; fubinde clamità-: lento contrijcidandum effe, eoqueneceflitatis adegerut, v.t, vitandi perjculi cau-figt;vtque commodius fefe àconciratæ amp;effrenis iiiultitudinis manib^HJ fubdu; .çeret, paucorumipatro'cinio proteâus,in deftinati fucccflbris fui ædesj,non ,pçot « • cul inde remotas, cum fummà fedinatione, animi dubiu« $^Lanccp^, fe-lubd«? -, cçrç co act U s fucïit. exiftimans, fe hoc modo ôj tutum fore, Si concitafæjplebh j animos ab^incepto quietutos . Res tarnen longe aliter quenkf. .Quippezdtatiip lt;nbsp;pofteius’difceffum, aliquorpopulàrium faélionum manipidî fefe ceteris,agglP'' 1 iïterantes, ita infolenter nbsp;nbsp;lafciuè pér Omnes* vicos amp;nbsp;compila decuf rp^upt, yt •

lh|nmam^tque inexpecftatam fedicionem in Repub. quainpximùnl excitarent^ .qpædidocitiusdta incaluicy vtnullaferè eflpt ciuitatis pars j yel regionis angu-luSj'inquopaflîm nonîUniultuarctur. Auxerantenimvtâjl.promifçuamultir * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tpdincfierifolet;, inuicem animos,amp; quifque ftiæ faôlioriîsauôtorû voluntatein

•aîqïgratiam hoc modo fibi promereri pollicebâtur,adeô vt.perplexa ciuitate,hi faciiofi acperniciofi iciues.agminatim, vti diximus,difcurrêces,populare nomen, ingçminatis fæpiùs vocibus,mclamaret,amp; non fêcusquàm ferüiadpileu yocati,

• quo|;quoc populates effentsvel popular!nomini faucrent, ftudiofe ad nbsp;nbsp;pellice-

tpritffiçfanè, vtparuointcrpofito tempore,omnis fere iliajvrbana multitudo, quæ yeiiePlebeia'dicitur,promptis pedoribus, amp;nbsp;fummayultus animique ala-Qtitate certatim accurreret ,,caufata fcilicet vim priftinæ Reip. libcrtati per^Pr«' çofetn, eeteaofqueOptimatiumtyrannidis adminiftros,cum graui to.tius'^iuita-çisjpernicieac detrimentoinfligi: tantumque ardor ebullierat^vtipfumPræfîdeni fubinde infecuta, tandem in æd^m D.Syro facramprtagno ftrepitu contenderet, ibique fummis viribus inftarer, vt Præton, veteri, amp;nbsp;confueta audoritatd abrölt; gata, Præfedus popularis dehgnaretur. Vigebantea tempeftate in Repub. non folum multæ,acptæclaræ patjiciæ nobilesque familiæ, verùm etiam aliquot populäres diuitiis audoritatc florentes, inter quas Buccanigrorum fere præ-cipua exiftebatj qitó ceteris gtatia atque applaufu popular! antecelleret. Proindc fadümeft,vtinhocpræfentirernm tumultii,Gulielmus Buccanigra,vit ma-

excel^oqUe animo, ac plané eiufmodi, vt oftenfa aliqua bene gerendæ rei plt;!/?e4Pr»»-fpcyaliquid fupra gradum atque hominum opinionem auderet, cum apud plebem magnum'hb! fauorem paraflbt j.æquali vnanim! omnium popu-larium cogfenfu vrbis Præfedus rcnunciatus fit,atquein hocmunere fauftis aeclairftrionibus ingentiq. totius vrbis applatifuconfiiaratuSjtantameherclè cu 'ftultaamp;: effreni vniuerfæraukitudin!sapproba^ione,vt humerisfublatus,non tari.tum Praetor,fed Reipub. Dominus abfolutus videri pofTef, adeo vt nullo fe-natus,vel patriciorum ordinum expedato confcnfu,vcl fuffragio, integram ill! iöriu3 Reipub. adminiftrationem dcferrent,amp; in verba eius morefollemniiura-rçntïi Hac tanta licentia minimè cOntenri, go vcfaniæ dicam, an temeritatis de-Uenere,vtnouum paulo ante, vti diximus,ex Patrum voluntate defignatu Prae-torem, eo neceflitatis compulerint,vtnon modo fponte Magiftratu exiret, veru etiam vt fefe iureiurando fiimma cum rcligioi|cobligaret,fc dcinccps non com-mifîurum,vc aliqua ratione populärem defignatum Praefidem in fuo munerc adujin^ando conturbarct, vel impediret : fed libenti animo, quoad eius fieri pofiètT^us iufhs'ntque imperio obtemperaturum. Ex hac repentina quidem, fcdc^^itiofaconcitatae plebis fcditione, magna rcrum omnium confufio , amp;nbsp;pe-riculofiflima Reipub. conuerfio fubfecutaeft. Nam ftatimhoc modo,.vti dixi-musjlabefaóliata fenatus audoritatcjpopulares ciuitatis dominium ad fe rapien-

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes,amp;,»

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GENVENSIS H I S T O R 1 AE^ L I B. IIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

j tes, amp;nbsp;irîtentata vi, omnia fiio arbitrio adminiftrançes, ita vtmemo in tam

m-agnapræda-rorum virorum frequentia eflet^qm fefe ftultæ amp;nbsp;cfFrenæ m 11 hi tu-dini öbijöéte atque oppönere änderet, ipfi: hac impunitate confirmati, quo magis dicefôrttyfô R.èipüb.-imperiüra'anec'utos efTejOinniaque pro libidineatque arbitrio conüitUGrê pófl'e,hoc vnUm-égerunt,vtviolentia rapiumdoininium,cortis• f rseßdiis^amp;:pro öommoditare r^mp’orum 'attemperatis, illud ex vfiifuo confir-mar^it’-vdSoiebsftï eiiin-i,vrbi5rdgimen armis partum,'arque optimatibus .ex-tortüttijhiïiIk/modo nifi aritiis retineri amp;nbsp;confèruarii poflè, nimitüin Äim’ita fit driiatura:c'0mparat?um,vD nunus’aIiquarum return ftatus diu fubfiltere queat;i nifi eisipreefidüs enitatur, quibus maxime natura gaudeat. Qu|propter ad’ artrüetrdam fîbityrànmdem, vnö çodemqué temporctriginta duos ciues extle-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnocraüfcis-decuriis deledos acquefecretos,quosipfi nouo amp;nbsp;iam recéptovoea^

bulo-Antianos vocabant ,eonftituerunt, qui, Ephororum inftar, vna cum ipfo-præfôfto,Giuicads rnunia inter fe parcirentur, amp;; totiüs Reip. fümmam admini* ibatiönefnhaberent-. Hi itaque omnium conienfil per odo decupafr diftribtatt,; tofidem ciu-itatis regiones reprçfentabant, adeo vt extinda pemtus- iAriftoeratiaj^ Democtatia in vrbe confticuta videretuc. Hanc quo magis ? conftâbilirenfjcùm multa tumulcuarió ac temerè vt fit in tanta rerum omnium confufione natione, egidènr, paucis interpofitis diebus, pleraque per fe conftituta , ad ma~ iorem rei quot;cognitionem deuocarunt, ita vt, abfente præfedo, Buccamgra publi-^Ge»«« cis' fufR'agiis ‘ ad decennium in ea dignicate confirmatus - fit-, atqué ipÏrannuum

■ ftipendiüm mille librarum exærario publico afiîgnatum, amp;c. præterea quinquâ-'^’quot;- .

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ginca Ripendiaiij cKint aliquot apparitoru ra numero pro eins fateHitiöjVel, vt ipfi

? Vocabant, vitæ præfidiodeftinaci';atque ita Popularis ftatus -Plcbifcito introdu-i lt;ftus,. At Pi’ætori pet Patres conferiptos conftitutus j qui hadenös dubia fub fpe rerum.exicum expedauerat, cùm viderèt,eógfle in ciuitate deuentumyvtSe-natus omnem prirtinæ audoritatis fpemabiiccret,ncc eius recuperandæ aliqua f^îes affulgeret, fed potins vniuerfa Reip.muneraprolibidineinfanæ multitudi-nis difpenfaTi,anteprrfinitû tempus fpontè fe Præturaabdicauir,in cuius locum initio proximi anni de optimatinm tacito cofenfu Raineras Roflus^ L^ca oriun- njg. dus, fuffedus eft. Quamuis etenim deincepsvrbis Prætura magha fut parte nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

mancaamp;mutila effet,amp; vix aliqùam imaginem priftini decorft ac dignitatis! recineretiCiirn omniafcilicct, vci oftendimus, populariterregerenturgtameît cb

, uicatisgenius obtinuit ^iquis aidhuc honor amp;nbsp;locus illi muneri .relinquere^ : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur, ita vtcaufæ cruiles,amp; criminales, Prætoris cognitioni atqueiudieiö fubinde

■ permitterencur . In hoc tam perplexo amp;nbsp;lubrico Reip. ftatu, Popularis præfedi Collegarumqueiaudoritate, fexdecim triremes inftrudæaç præpatatæ funt,quæ

I dudu atque imperio Nicolai Vend, amp;nbsp;lacobi Nigrij, aduerfus Pifanos, veteres • atqueacerrimos Reip. hoftes,edudæ fuerunt. Exortus erat fiquidem recensin

Sardinia, de qua mira contentione vterque populus inter fe contendebat, no--PZ'”’quot;

1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-''ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ t

tius tumuitus, propter arcis cuiuldam, quam ipn Caftrum vocant,defedionem Jy?“«»'“»«*»’.

J Hare cum paulo ante Reipub .Genuenf. armiseffet expugnata atque recepta’p 1 Pifinitantamcontumeliamcurri|rauifuodetrimentoconiundam, ægrèferen-tes,enixe dabant operam, vteäm iterum armis fubigerent :camque éa de am fa aróliflima obfidione cingebant. Certiores itaque fadi de Ligufticæ claHisap-paratu, foLuta obfidione, quodfefc viribus imparcs viderent ,in quoddam eius-- • inful^emunicipium, quod pro partibusfuis ftabat, fubduxere. Verum, cùm in-terea glifcentein rumorem Genuenfium mora diflipaflet, repetita ofcfidione, eo

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G necefti-

74« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijL 'S Ç N. A T V s P O P V L I Q Y E

neceflitatis Caftrenfes adegere, vtipfi, cùin obfidionem diutiùs fuftinere ncqui-renr,amp; fubfidia diu anxiè expeôlata,magnocûfuo periculodifferri confpieerenr, ludici, Alborenfi,cuius potifïimùm au^iciis obfidebantur,deditiQnem feeerinq lîcutin iis libris quos feorfum de bello Pifano fçripfimus/ufiùsfuo lojcoenarr^' •bitwr . Interim GulielmusBuccanigrajquempopularibus votis atque fuffragiis v.rbis Præfedluin Jefignatum efl'e diximus^ vbwrimùm feadfuprcnruiTi ho.no-x ris apicem p.eruenifle aniinaduertitjinfolentior faólus,omnia pro fua libijdine arque arbitrTo, vtin tantailicentia fieri confueuit^niillo refraganre,vel;fefe oppo-. i}€re audenteyadminiftrabar. Quippe qui, iiiconfulto SeBatuJega.tiojigSj.Reip-ihuncra, aliaquè ad abfoiutam prindpalem dignitatem fpcólantia ; cmn maguo boïîorum omnium dolore diftribuebat , non^communieatis rebus! Scnatui,aliif-

G E N Y E N s I s H I S T O R I AEi L I B. 11 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7f

rent, fèadillius nutum, quotiefeunque requifiti eflent, coram tribunalibus atq; iudicüs publicis fifterenr, hac rationc ratus, 15bi magnam fecurjtatem imperij præfticin'c. amp;nbsp;indies magis arque magis feroefens , Te fenfim abfolutum Rèip’. principem,abrogata prorfus Senatus audloritatè, exhibere ftatuerat^, eoque fe-cundo fuæ præfeôluræ anno, quo quidem tempore fuit etiam Prætor ,litct An-» nales ipfius nomen fupprimant^ein Opicij Flifci palatium Laürentij fano pro? ximum jtanquam inpriuatumamp; proprium fuum domicilium,contulit, amp;nbsp;ad 12,59. lâtcliinum fuum pro cullodia fui corporis, popularibus calculis decr^tum, no-.uo fupplemento faâ:o adauxit, ira vt hoc modo non folù m totî ciüicati intolera-bilis e.fletjVerû etiam fupramodum formidabilis . Verebanturfiqüii^em omnes, nepoftmodumtamtyrannicum ei^isingenium, impunitate 'corifirmatum, pro* mifcuècitra aliquem dcleôlum tam in amicos qùàm inimicos, ad minimam fulpicionem, vt tyrannis proprium eft,graflaretur. Repetitis quippè fuperiorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

temporummultorumpernicioforum ciuium exemplis,qui permalas artes, op* prelfa ciuitatis fuæ libertate, imperiumfibiper fcelus amp;nbsp;vim aftruxerânt^, facilè coniedabantjipfum ,alioquin fuapte naturalaudisgloriæqueauidum, amp;ma-ioribus femper inhiantem, intra eós terminos ,quibus confiftebat ^nunqüam • permanfurum, potifliinum cum imperij flatus vel cito miris acinfolitiswicre-mentis adolefcat,vel interdum leuiffimis quibufquc de caufis temporis punéfö præcipitctur. Priufquam verb inftitutam orationis feriem pfofeqüar ,id.obitcr adiiciendum putaui, nempe anno eiufdem fæculi duodefexagefimo/menfe De-cembri,Lunam poftfexdecim dierum incrementum, e-veftigio vniuerfam, licet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

admodum ferenote trànqüill'o tempore, penitus non fine maxima rejaftrono-”*• micæ ftudioforum admiratione, euanuifl'e. Deinde poftero die tain gracile amp;: exiguani confpedam efte, vt vix à quoquam dignofei poflet : amp;nbsp;mox paulatim excreuit. Dum hæcitageruntur, proximo vere^Othobonus Flifeus, Purputa-nis,Innocentij Pont, nepos,Roma,vifendæ patriæ cupidus,Genuam appulitj ibique per aliquot dies inter affinium amp;nbsp;amicorum complexus , commoratus, quodinagna audoritatefummifquc opibus, ac ilonpaucis clientelis innitere-tiir, Buccahigræ in magnam fufpicionem venir,nc prætextu profediqnis ad Aftä Cifaîpinæ Galliæ vrbem ,vt ibi aliquos fuos propinquosj amp;nbsp;inter eos quidem, vnum arque alteium nepotem, captiuosj in priftinäm libertatem alfercreti aliquid inipfa Repub. clanculum, alTociatis fibi aliquot patricij o|^linis viris, jnoliretur. I^ecucns igiy^r ^bi, amp;nbsp;aixie in omnes eius adioncs inquirertlf,eriixè dabat opcram, vteius confilia, fi quid forfitail in fuam pernicicmefficereftudc-ret,maturisconfiliis opportunilqjemediisanteuerteretacpræuenirct. Nihil ramen co tempore ex his fufpicionibus in ciuitate natum, vel vtrinqlife attentatuni fuit. Sed Cardinalisfuum inftitutum iterprofecutus,citraaliquas turbasj yel commotiones,quatuor ex præcipua nobilitate .viris, Reip. nomine apud eum Ic-gationefungentibus,nempeOthobonoCamilio,lâcoboMarocello, Guidone Spinula,amp;Hugone Flifco,’concomitatus, vrbeexceflit. Poftero anno,fubcode Buccanigra ,MartinusFanenfis iuris peritiainfignis,publicis Patrum fuffragiis ii6o. præturam aflecutUs eft-quo quidem teinpore, fe flagellantium,fiue,vt vulgo lo-quyntur, Difciplinantium ordo,Perufiæprimùmj a quodam eremita^vt^tha amp;nbsp;rumor inualuit, exortus, Genuæ introdudus eft, atqUe, vt fieri fole^^tquæ paruis initiis.enafcantur,fucceftu temporis, ihirifice augefeantjà promifeua ei-pitatc miro zelo ac ftudio amplexus,hinc non folum per totam fere Italiam, dif-fufus ßeproUtacus ,fed per plerafquetotius propejChriftiani orbis prouiucias amp;:

^ 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E A T V S P O r V L 1 E

regiones tacito progrclTu difFufus atquc dilatatus.Circa hacc tempora, Michael Paleologus Orientis imperium-obtinebac. qüi'obpriuatas ïïmultatcs amp;nbsp;iniinb citias,quæillicum Veneris ihtcrcedebantjfingülarem beneuolentiam amp;nbsp;aniinj propenfionem in Ligures manifeftis argumentis præ feferebat. Et cùm mulrü • Rdp. intereflet, tam potentis Principis in Oriente ad nauigationes Afiaticas có-ii6i. Eciédüm, amicitia atque fauore iuuari/ub initiphi proximi ahni, lordano Raak ucngóciue Aftenfi Prætore.Senatus nomine Gulieimus Vicecomes amp;nbsp;Guarne-ruslüdex,prüdentiffimiacihtegerrimi viri, optimeq. depatria femper meriri, ,'nter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icgati mifli fuut, quorum opera atque induftria Refpub. aflccuta cft, vt,

antca,eflent. Ipfe etiam, vt aliquo recenti begeficio fibi Rempub. ardiùs deuiu-ciretjinagna liberalitate vfus,illi Smyrnam vrbcm,atq.etiam,vtnonnullispla-cetjChiumÏonij maris infulamdono dedit. AtSenatus,nc ob tanta Principis

*rt)eneficia Refpub. indigna vel ingrata videretur, poftmodum triennio exado, illi aduerfus Venetos, cum quibus bell.igerabatur, decem roftratas , amp;nbsp;ïêx Ion-gas naties egregièinftruótasjinillius belli vfum fubfidio ablegauitjcui quideni • auxiliari clafli BuccanigraPræfes, quo magis fuam auóloritatem amp;nbsp;dignitatem confifraaret,amp; imperium folus fuo more pro fua libidine exerceret, Martinum Buccanigram fratrcmfuum,nequicquam reluólantibus Patribus,præpofuit.Hçc aflidua amp;nbsp;intolerabilis Buccanigræ arrogantia, vel potius,vti plerifque vide-batur, mera tyrannis, effecit, vt nobiles ,quiadhucin vrbereliqui erant,im-pötcntia quadameuidi ,eó omnes confiliafua contulerinc , vt quibufcunque modis,libertatis,vtiexiftimabant,euerforem penitus delerêtmtque opprimèrent, nói. igitur anno eiufdemæui fecundo ac fexagefimo, fub eodem Prætore â Patribus fiiraùo nbsp;nbsp;Kccns corinriTiato,noua conlpiratione in eins exitiuin ra6ta,expeairc libi in pri*

fïJJJîr cenfebant vt vrbanæmultitudinis animos palam amp;nbsp;aperte explorarent. Si, àd veterem libertärem recuperandam didis amp;nbsp;fadis inflammarent. ipfique inter fécumfociisamp;clientibuspercompita Si ciuitatis regiones euagantesjibertatis nomen fæpiùs inclamarunt, ita vttotaferè ciuiras ad arma concurrerit, amp;nbsp;fla* grantilïirr)^s animis fefein priftinamlibertatem aflerereconarentur. Verum, cu Si ipfe vnacum foeiis Si amicis ad reprimendos plebis conatus amp;nbsp;tumultus, ar-mat^s in publicum profilnffct,in forum,quod in quinque vias difcilfumjRiuu-lum, fiue vt vulgo Foflatellum nominant, nobilitacem, quæ ibi aciem cum fuis inftrujÄrat, obuiam habuit, amp;nbsp;continué atroxlt;it^e dirum bellum vtrin que exortum lt;nbsp;Pügnatum eft diu, amp;nbsp;fumma cum vtriufque partis conten-tione,adeövtex vtràqueparte multi promptiflîmorum fortirer dimicando in-terirenq amp;nbsp;inter eos quidem, qui à partibus Buccanigræ ftabar, Lanfrancus eins frater contrucidatus eft; amp;nbsp;ita fenfim fortuna ad nobilitatem inclinante, ipfi, vi-doria, cæfis præcipuis quibufque aduerfæ fadionis, potiti funt. Buccanigra præfedus^ prœlionori interfuitj fed ad omnem cafum ad palatij euftodiam re-manferat. Intelledaitaqucfuorum cæde, per internuncios,aduerlæ fadionis au-dores, propofitis pacis conditionibüSjad concordiam folicitabat, amp;nbsp;inuitabatî quæcùmeflenthuiufmodi, vt plane non forent afpernandæ, ita inter eos tranf-et««-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt ipfe fefe quàm primùm Præfedura abdicaret. Qupd iplè confeftiiii

fccîtjôMe cum tota ferèfua familia in ædes Petri Auriæ, cuius fîdei amp;nbsp;amöri^ integritati plürimum tribuebat,rccepit;veritus jnc,fi diutius in publico pâla^’ tio,inquebominumôcülisvetfaretur,concitatæplèbisiniuriis forer obnoxius.. His fcrc raticftiibus ab armis vtrinquefuit dilceftum, amp;nbsp;paulatim omnis lèditio» comprefla^.

G E N V E N § I s îî T È T o R I AE ,L I B. I 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

compVeiTacft. Pofterodie magnus fuit omnium fere ordintim toncurfus, amp;nbsp;ingens præftantium virorum Reipub. curam Ifabcntium ftcqu’cntia, qui poft multas dchberatio'nes publicæ tranc[üillitatis conftituendæ èc confîrmandi! caufi,habitas , cô oninîa fba confîlià contulêre, vt R'èipùblic’æ formam pta^-ccriti temporis conditione valdè labefachatam itéru’m a’d velus ornatficn* turn ac dignitatem rcftitucrcy^l amp;nbsp;reu0carenr.de cuius Reipubl. ftatui refof-mationcinihil eqüidcm habeo quod pro vcro adferre poflim, c^im Anna-lium fcriptores inter fe varient, amp;nbsp;duntaxattradantjfubfequehti die crebris omnium ôrdinum fuflfagiis arque conlenfu , Martinüm Fanènfem Præcôfciù creatum,eoque abnuente,Palmerum eîus filium,qui deinde vfque jd nouî J’ra*^ torts,ncmpc Lcazari ciuis Bonon^eniis elctftionem confîrmatùs fuit, adcô.'xT; Refpublica denuô fuam veterem dignitatem amp;nbsp;ampiitudinem matöri ex parte ' recupérarit,ac deinceps aliquamdiu penes Oprimates regimen fucrit.Hanc eon-uerfionem excepit bellum Venetum, à vcteribus odtis ac mutuæ pôtétiææml?-latione ortum ; de quo eriam figillatim luoloco exphcabitur. At Ligures trite-rim , Buccanigra fuprema dignitate abdrcaro, exremis bellis impheitos do-rnetUca ôc ciuilia Bella recens paucoruni fadiorie rcnata, diftinebânt. Sub hoc iit4. cniiTi tempus, Gulielmo Scarampa, ciue Aften ft, Prætore , Rcfpub . tteruni ''duabusexitiófispeftibuSjUempe Gucifi acGibellininominis fadiónibus', dè quarurnoriginefuperiori libro fatis'fufe amp;nbsp;luculenter difleruimus, mirum iii modum agitabaturjcoque fadum eft, vt magna amp;nbsp;repen tin a quaedam omniuni ordinum fecuca fuerit animorum diftradio, præfertim Optimatium., quorum tarn diuerfaerant lt;ftudia, vtpaucæ ibi effent nobiles familiæ, quæ inuicem nod diffiderent, amp;nbsp;tota ciu-itas in duas diuerfas partes diuifa atque abftrada videba-tur,cLim Auriæac Spiriulæ Gibellinam fadionem profiterentur; GrimaldiVed ro amp;Flifci,pro Guelfis ftarent. Hine fumma,vtriufquepartisæmulatio,amp;af-lidua per diuerfas vias'ad vrbis principatum contentio, cum vttifquç effent non paucæ clientelæôe affeclæ,quibus muniti, omnia ffbi in RepuB. polliceBàn-tur: Senatus ramen cùmviderct Banc peftem in extrem am ReipuB. pçrniciétii indies latiùs ferpere, fumma cura amp;nbsp;laBore dédit operam vt cùm tt^Puc exti'rid guipoffet,confopiretur. Hoevt fieret commodiùs,ftatritumfuit, Vtodoeines, neutri parti adhérentes, prêter cetera munia, publicorurri êtiamg'cdi-tuumadminiftrationem fufeiperent. Quorum etiam diligentiopeilt; amp;nbsp;confihj grauitate effedum eft,^t ^latæ côntrouerfiæ ac fimultates ad tempus tfonni'îffl comprimerentrir. Horumautc^m nomina hæcfuerunt^-videlicet,GulielmuS luftinianuSjLanfrancus Ventus,I-îenricusDragus,Lanfrancus Marôcclhîs,Ia-cobus Marius, BIugoLomelinus, Anfaldus Lufius, Materrinus Guizolfus. InterhæCjCrinitaftel!a,quam amp;nbsp;Cometen vocant,effLilfit^dequovulgiôpi- cometts. nioeft, tanquam imperij mutationem , fine fummis poteftatibus exitium por-tendat. Née fane ab hac vuigi opinione plerique etiam pratftantiffimi vin h'a-denus abhorruerunt,vel ndftrahactempeftateabhorrerevidentur. Defiocau-tem fidere,aceius caufisamp; proprietatibus, multaerudite ac difertcpofteris ac memoriê tradidit Peripateticorum Princeps Meteor, lib.i. cap. vt. amp;nbsp;fequenti. Et quoniamadhocveiitumcft, nonab re fuerit,ha:c pauculain præfmti^ni fuBtexere,nempè à Mathematicis reique Aftronomicæ peritioribus dîTigenti obferuàtionecompertum, faces eiufinodi pluiimum nafci ex ftationibus triuin fuperiorû,Satufni,louis, amp;nbsp;Martis, fi quando in mutuas fyzygias incidant, præ-' fertiin fi alter ipforiim in fignis igneis,aut non procul à via Ladea rêperiatur,aut

ciim fideribus fixis naturæ Martis^aut Solis inagnitudinis prima:, fccundæ, ac tei'tiæ. Quinfola: Rationes in vnoquoque lyRcmatc plurimùm præftanc, diuturnas vires influunc. Gunôla verb confirmât Mercurij tcRimohium , fi ac-cefi'erit, maxime omnium Èclipfes,fiuégrauiores lumihum defeôlus, præfèrtirn •vbi»inciderint in principiüm Arietis, aut Libræ jfimulque alia eiufdem fignifi-cationis porrentaconcurrerint. Longum autem eflet, amp;nbsp;nimis equidcm ab m-ftituco digrederer, fi Coinerarum plurium exempIajCiim eorum qui noftri Ser-uatoris adbcntum ipra:cefsêre, turn etiamqui ab eins natiuicatevario tempore ƒontigerunt, eiiumerarem, atque referrem. Verum enimuero haud fane ingra-tum nçc le^ntibus fore arbitror^fi nonnullos celebrioreSjqui ante horu tempo-runf ambitus, de quibus nunc agimus, confpeiRi funt, breuiter fubiecero, amp;nbsp;de reliquis , prout fefe offerer occafio, fuo loco ac tempore dicetur. Anno, quo Xerics Perfarum rexpotentiflimus,cum innumerabiliexercitu GriEciaminua-fit,Cometes fulfit cornu figura. Arfit amp;nbsp;ianeus alter orbicularis eximiæ ma^ni-tudinis j noctem fplendore fuperans ,ante bellum Achaicum, miferanduni Carthaginis excidium jquoThebæ ,Corinthus, Chalcis , amp;c quædam aliæ flo-rentifiimæ Grrcorum vrbes funditus deletæ. Ipfa autem Romani imperij Car-thago.æmula diruta elf anno vrbis xoy. cum ftetiffet annos dclxvii. Sic etiarn ante initium belli Peloponnefiaci per nbsp;nbsp;dies vifus eft alter Cometa fiorribilis ac

tremendus. Item ante Athenienlium cladem in Sicilia : ante cæfos Lacedçmo-nios à Thcbanis ad Leudtra Bœotiæ .ante ciuile bellum Casfaris amp;nbsp;Pompeij,amp; ante mortem ipfiuslulij. Cometa maximus, quo tempore Mithridates Politicus rex, vir,vt iiiqüit VelL, neque filendus, neque dicendüs fgie cura, bello acer-rimus, virtuteeximius, aliquando Fortuna,femper animomaximus,confiliis dux, miles manu, odio in Romanos Hannibal, natus eft anno mundi 3780. ante Chriftum 183. quiquartamcælipartem ficoccuparat,vttotum vndiqueardere videretur,amp;:durauitdies 80. I^runt,huius fplendoreSolis lumen propemo-dum torpuiffe. Hic proculdubio Hannibalis amp;: Scipionis mortem, Celtibero-rum cædem in Hifpania, fimulque ciuilia bella inter Sullam amp;Marium,por-tendit. Sub Augufto Cæfareingentem carlo fulfiffe lampadem ferunt: imo ßc iii’ eadein pu^i efngiem vifam, de qua vates confulta Augufto reddidit, hunc pue-rum fefe auguftiorem fore, dignumque,quem Auguftus adoret. Cometa fex menfîum ('•quod æuum illius generi îongiflimaim memoratur,9effulfitanno à. nat. Doenihi 66. Secuta ingens mutatio impefij Roiq^u^ aliaque innumera fub Claudio Imperatore.Cometagladij forma die Azymoru, vrbi imminuit Hiero-folymæ,annum integrum perleuerans ,quathquam id genus peculiaris figura: ac durationis modo,quiddam fupra naturam criniti fideris indicarit. quare po-* tiùs inter oftehta omnino metaphyfica referatur. Secuta eft vrbis mifera deua-ftatio, de qua lofephus ampliffimè fcripfit, concinentibus aliis infuper fignis atque oraculis. periefunt vndecies centena millialudarorum turn fame, tumgla-nio. Fulfit acontias ( fine Cometaiaculi fimilitudinej de quo, quinto confula-tu fuo Titus lmp. præclaro carmine cecinit, anno falutis 80. Tres ciuitates Cy-priterræmotu corruerunt. Secuta ingens peftilentiæ ftrages, vtper plurimos die^^ortuorum plura centenis millibus efferrentur .mox vnacalàmitate alte' rarripWtrahente,mortuuseftVefpafianusInip.cuiTitusfucceflit. Ccrcrùm,vt côredeam vnde digreffaéftoratio,paulôpoft criniti lidcris ,de quo proximè locutifumus , exortum, Vrbanus Pontifex vita defunólus eft; cuide vnanitni purpuratorign conftnfu , Clemens quartus, natus in Gallia Narbonenfi, ad fu-

ad fuprcmum rcriim facravum apicein atque fanigium eneólus fuit . §ub idem tempus, Britannia atrociflimis didenfionum fluólibus iadata. InHifpa-niis itidem rex.Turdctaniæ, feu Bæticæ, aut Granatæ , ficuti hodiè appellant, Ordelamar nomine, prius Caftellæ regis tributarius,vnà cum omnibus Mauri-tanis qui tunc temporis erant in Hifpania, ab eo defecit, amp;nbsp;fociorum ope atqtie . auxiliis innixus, acerrimum bellum contra ipfum gelîitjàdcô vt maxima vtrim-que ftragesfubfecuta fuerit. V^ero adinceptum redeam, paucis intcricólis menfibus, cum aliquot patricij ordinis, opibus ac dignitate reliquis arttecelleia-tes, animi lui impotentiam effrenem dominandi cupiditatem diutius occule-re, vel inhiberevllarationenequirent, faótum fuit, vtoccultata odia amp;: fimulta-tes irerurn cum graui Reip. detrimento erumperet, amp;nbsp;indies magis afque ms^is 1165, inualefceient. Siquidem proximo anno , Vbertus Spinula fextoNon,Oi£lob. proueóla noóle cum Thomafuo fratre, loanne Raualcherio,ioanne Bottinos?'»«^“« Kiuerafcho, ac plerifque ahis, militari, partim agreflium in Valle Scriuia amp;nbsp;fi-* nitimis locis colleólorum,partim ctiam plebeiorum manu concitata, cum fum-nao filentio vrbem ingreflus eil, fublatoque clamore, populum ad defèódioncm SiC tuinultum excitauit. Nec his contentus,fumrna fcilinatiohe palatium Præ-toris,cui nomen erat Albertus Riuola ; cum fuo fatellitio inuolauit ,ipfumque valde attonitum, nihil minus expeólantem, per vim vna cum fua familia dogt; mum fuam abduxit. Deinde per omnem ciuitatem cum fuis euagatus, nomen Spihulæ familiæ ingeminatis vocibus inclainauit. ad quern fane ftrepitum amp;nbsp;rumorcm tanta confufio ciuitatis coorta eft, vt, vbidiluxilfet5 cities tuitiultua-riojfcditioniscaufa^rorfus ignorata, ftupentibus ftmiles, agminatim accurre-rint, amp;, vt plerumque fieri folet, armis inftruóti, ad omnem euentum paratos fe offerrent. Verum, propter maximum populi concurfum atque frequentiam,qui rerum nouarumcupidus,in Vbertum prapendebat, tantum abeft, vtvllaex - parte mitigari potuerit, vt etiam,ficuti Spinula in primis cupiebat, in Laurentij tcmplum populariter conueniret^quo ibi noua Reip,forma amp;nbsp;adminiftratio in-troduceretur. Magna erat populi ad tern plum próperantis frequentia , ita vt Guerci, qui ædes fuas fano contiguas habebant, Spinulas, aliofepie partibus illorum additlos, ac proruentem multitudinem , aditu templi arceîe , ac in-feftis telis exdomorum fuarum penetralibus acturribus impecereht acdiuexa-rent. Effecittarnen concurrentis populi multitudo, vt, quamuis fubjhde a1^ iis infeftarentur, viam tarnen ^biatqwe aditum per vim ac ferrum, nequisquani ipfis renitentibus,aperirŒt. Vbi itaque Vbertus in ædem Laurentianam perue-niffet,artificiofa oratione populifaùôrem captans,omni ftudio allaborabat,vt illius fuffragiis Præfedusac Princeps defignaretur. Qua in re quam plurimos tarn fuæ,quàm aduerfæ faólionis ftudiofos præter fpem âc voluntatem contra-rios habebat. Quorundam tarnen neutri parti fauentium opera öt audoritat^ r , effeótum fuit, vt Spinula aftèntiretur,vtGuido Spinula amp;Nfcolaus Auriatari-tifperRempub. adminiftrai’ent, donee nouus Magiftratus commuriibus fuftra-giis inpublicis comitiispro recepto vrbis more amp;nbsp;confuetudine renuntiaretur. Et hoc modo fublati noui motuS fer Spinulam concitati, amp;nbsp;vetèri Prætorî,ab-rogatoolficio,ftipendiumfolutum,amp; damna in fuperiori tumultu ^rpéffa^ compenfata, in eiufque locum per houos fubrogatos Prasfeótos, alius iJWara'-’ 11661 tus, nempè lacobüs de Palude ciuis Parmenfis. fed cum minori, quàm anted,' poteftate,parique modo alijodo cities publicis exigendis reditibus creati âtq. ■fubftitutijin quo adminiftrationis genere Prçfeôti,cloncccomitia cj^ituriàtà ce-

Jebrarenwr,abfolutam qifandam digniratcm amp;nbsp;auéloritatfin, vtfacile conijcc' relicec^TetinuêrCj non citra multorum inuidiam , quitus graue erar, Reipub. adminiftrationem paucorum aibicrio libidini permitci ,]ta vt mox citrata-,men vllam feditionem vel ftrepitum, Rodubius Vercellis natus,Piætor,amp; oólo I^dcreSjdc more follemnicrearenrur. In hoe tam perplexo Reipub. Ifatu,publica amp;nbsp;priuata munera non penitus negleüa.’ NamRefp. licet paulo ante lu-öuofiflimq bcllo cum Venetis gello, fimulqfl^miris fufpicionibus amp;nbsp;hmultati' : bus inuolueretur j nihilominus tarnen legationesjpublicæ vtiÜtatis caufa adva-rios Principes, præfertim verb ad Pontificé,amp; Carolu Apuliae rege non neglexit. Veiùm, quia ca tcinpeftate multæ crant difficultatcs ,quæ vtriulque Principh aitimum ffon parum ex parte Reip.off'endebant, nihil eo tempore oratorcs obti-nerepotuerunt. fed infeólonegotio Genuam reuerfi. Subfequenti anno, pro Reip. veterimoreacinftituto, GuidoCotrigius Parmenfis,adlHpulantibus Pa-• tribus,Prætordefignatus,ciqueodouiratus adiundus,quorum arbitrio amp;po-teftatcRefp.adminiftraretur,videhcet,SimonZaccharia, Lanfrancus Saluagus, GuliclmusPoreus,Stephanus Maroccllus, Guarnerus Iudex, Anfelmus Grillus, Viualdus Carolus, amp;nbsp;Bonifacius Picamilius. Et quoniam fupeiius demon-ftratum eft, inter nobilcs acpopuläres mutuis feditionibus atque acerrimis odiis laboratum, id obiter adijeiendum putaui,nempeccmplurcsfamilias quæhac noftra tempeftate populäres habentur, antequam fimul eflent aggregatæ,inrer Patricias connumeraras fuilfe j prout Fornari, Bifacij, Mecoti, Monæ j Mortei, Bulgari, Calici, Plt;apalli, vulgo de Cruce,Sauinioni, Rodoani, Bolletti,Contar-di, PolpijTurrigeri^ Pafij, Beftani, Nepitclli, ludices, amp;nbsp;plijræquealiæ confimi' les, quarum vix amplius hoc tempore vlla exrat memoria: quæ omnesj inter pa-tricias ,vtidixirnus,cenfcbantur. Intereâtemporis, Genuæ Bonifacio Cariofo ciue Regien fl Præturam obtinente, Romanus Pontifex folici rabat, crebrifque internunciis ac literis omnes ferc Çhriftiani qrbis Principes ad Afiaticam expef ditionem vrgebat, nimirum cùm Barbari, cuqi graui Reip. iadura,miris incre-mentis indies magis atque magis adaugerentur. Proinde cùm Ligures belluin aducrlus Venetos mâgis neceflitate addudi, quant fpontè fufeepiflent , Ponî-vtrumqit: populum ad mutuam pacem amp;nbsp;concordiam reuocarelluduir,amp; crelt; brô adhortatus eft,cofquepertinaces, dido non audientes, pro veteri fuo in* flit«to ac more Genuenf. anathematis fulmine aliifque dirisdeuouit. Qua de caufa ^cl^ub. quatuor oratores Romam abJegauit^c^^rum opera amp;nbsp;indultria breui effedum eft, vt reconciliato Pontificc, ex reis eximcrentur,amp; in publicani communionem Sgt;c Chriftianorum coetum fepè-neientur. Pontifex ctiam,vt Ligures ad hancfacram militiam façiliùs inflederet, fefein cenfuris, vt vocant,Ec-clehafticis, aliifque noxis remittendis amp;nbsp;condonandis, multo miriorem folito exhibebat; præfertim quôd animaduerteret, huiufmodi imprccationibus amp;nbsp;di-risillos haudmukumcommoueii.vt abarmisrccederent. Qpamobrem amp;ipfc Genuæ ad Patres legatum habuit, vt communibus fententiis bellum confopire-wr, fimulque ingères apparatus in vfum illius fadi,in truculentiflimù amp;nbsp;imma-niflimum hoftem detorquerentur. ParimoÂoGalliarum Sgt;c Siciliæ reges ,hac etiam potilhmùm decaufaadvtrumque populum fuos oratGres,quieos fuo no-mftgt;ii^'»acem amp;nbsp;concordiam traducerent,ablegarunt * Intelligebantetenim, iiullamexpedicionem Afiaticam commode fieri j vcl aliqucm frudumtantoruna pç-rjculorura amp;fumptuum reportari poflc,citra.vtriufque Reip, adminiculurn lt;5çopes . Et licet Senatus benceflètanimatus, amp;nbsp;ad paecm valdèpropenfus, eaq.

propter, ad vtrumquè regem fuos legatos vicifllm haBeret, tarnen cum varia interim occurrerentjq'uæinifi dato temporis fpatio, fuperari nequibant,nihil fanè; ’ca tempeftate,quodex vfu Chriftianæ Reipub, eflet ; conftitui potuit Paucis tarnen ihtenedismenfibus',iuflh Senatus ad ipfum Siciliæ regem amp;nbsp;Græcum Imperatprem 'noui oratores deftmati, fcilicet jFrancifcus Camilius;Lànfran- • cusGataneuSjTheobaldinus]SIjj^ius,amp; Hugo Flifcus ^quorum quidem prior adGræcumj reliqui verb ad Sicuttïm profeóli funt. Erât eo teinpore Refpub, Genuenf. tam domi,qüam Foris, mul’tis opibüs egregiiFqüe inftitutis return geftarum gloria, rnirificè clara Sè illuftrisi adeb vtnon folum ab imperij magni-tudine p'rædicaretur,verùm etiam omnium populoruin confenfu reyiaualis oe- ' ntia, a'cque maritimæ clalTis pótehtia', ad illós, tanquam propria, amp;nbsp;bptimÖ lutc fpedariSjdeferretur. Quo fanè faótum eft,vtperidtenà^üs ; Memphitici ’regis; Tartari 3 amp;nbsp;Græci Augüfti oratores, Ro’mam ad Pont. Galliæqüé ;acNcapölis legesamandatijGenuampriusappülèrint,vbihohorificehtiflimè fimulque ligt; beraliffimè except! fuerunt, ac benignè amp;nbsp;ex animi fehtehtia dimifli lifdcm ferè 'diebuSjSenatusadNeapölitanumregem,cumquoReipub; graues co’ntroüer-fiæintercedebantjillarum cdponcridarum gratia Simonen! Guercium , loani • Àduocatum,ôcSiuàoncmCancellariumiurifpéritüm mifêre • éum quo tandê certis qüibufdam condkionibus tranfaótum eft. At poftero anno, Ligures,Ro- U70» là'ndoPutagio ciue itidem Parmenfi,Prætore, Ludouicum Galliarum regenij nouas resin Syria molientem,iterum,fpecio(i.{rima clafle arque opibus adiùua-rünt. Ceterùnà,cùm ipfe in hac expeditiorieTunctanam vrbem. fumm'is viribus adortüsspriustabuUsobiignatiSjPhilippo filio,amp; Carolo fegiÀpùliæ ruofratfi; Gallic! regni admihiftratione relióta, è viuis fubtradus effet, vtriufque régis j ac ctiam Gregorijdecimi,recensadfupremumPontificatum eucä;i,ftudioamp; au^ doritatejndùtiæ inter Venetpsac Genuenf. in c^uinquennium initæ amp;nbsp;cohfti-tutæ fuerunt. Inter hæc ,Guelfiac Gibellihi nominis faótiónes,vriiüèrfo Gllri-g*'*«”/’ ftianæRcip. orbi,amp; in primis quidem ltaliæ,ficüti anted demonftratum eftidrii-xum in mödum perniciofæ ac cxitiabiles,longé lateque in ciuitatè ferpere ac pra-pagari coeperunt ,ita vtquamplurimi,fummis farhiliis gcn!ti; indeanfamätri-puerint, qua Ihi animi impotentiam aliquandiu occultatani^ fehfirh retegerenr^ ficuti,propter oppidi Àlbingauni præfeéluram,paucis poft diebus euenit, pècùm Lucas Grimaldus,complurium fuffràgiis extra ordinem , Sij receptam confùetudinem illius vrbis^rætor defignatus effetj Cürzprum Familia,*odto riæ partis ea tçmpeftate Ulic facjlèprinceps,hôcSenatus decreium iniquiffimo animo tulit, adeb vt hifdem audbribus màgna feditioiheavrbe excitarëtür. nullàquc moràihterpôfita j Anfaldus Balbus luftinianus ,Hugo Auria, ôc-Gu-liélnàusTunius^plerlfque propinquorum Familiarium fibi affociatis ,GenUa Albingaununi profeéti funt,*eo cônfilio,vt Griraaldum inuaderebt, ac ftatim præFëâ:uræ adnàihiftratione fubinouerent. Ceterùm, ipfe de illorùiri aduentu commonefabtus cum expedita manu, fcfe intrépide ac ftrenuè hoftilibus Co-natibusôppofuit,amp;confettismanibus,non pauci ex aduerfariis capti Fünt^îreli- nbsp;nbsp;’

quiverbiabielt;ftisarmis,in fugam*verfi,atquc ità inFedis rebus , Genuam j nec fine fumnào dèdecore atquê ignominiaj redierùnt./Poftquàm verb Anj^ld^ôç Auriinihil nonegiffent vtcàptiuiinpriftinam libertatemaffetetenturT^reeta^ men id vlló modo impetrarént, præcipuos quofque Grimaldi Familiäres âtque intimos precibus deFatigarunt, nec tarnen ab eis quiequam ,prætet inanes polli-citationcs,cófequebantur,ita vt Spiriulç atq; Auriæ luis Fautoribus ôk clientibiisi

tampatricij ordinis, quam popularis ftudij, in vnum conùocâtis j prôHxa Si neruofa oracione multis argumentis 'amp; rationibus ïnnixa,oftendercnt Reipub' quam maximeinterefle,acexpedire,vt,ad plurimoruin infolendam coercen-dam, quoue fluentem procumbentemqucpatriam in antiquum, vt ipfi quidertl , dioebant, decus amp;c maieftatemreftittierent, noua gubernationis forma, quac po-puli tutelam ac procedlioncm fufcipcret, conftimcretur-, in quo fane ip/î, public» commodiratione habita, omnem fuam opcfSni amp;nbsp;auôtoritatem promptifliinis animis offerebant atque pollicebantur. Hæc^ 8gt;c pleraquchuiufcemodi, ab ipßs non minus graui'ter, quàin difertè pronunciata, in eorum animis,mira quadairt ' noüandarum rcrumcupiditatcincenfis,tantam vim habuêre,vc diôlo citius vnb ueAiafTentientcs, vcque idratum firmumquchaberctur,iureiurandi facramenro interpofito,paucispôftdiebus, videlicet,quinto Cal. Nouemb. qui dies iuxta * prilcum acreceptum morem^ Simoni amp;ludx dicatus eft, fimul coircnt, exquc vnanimiconfenfü armaaduerfus Flifcos amp;nbsp;Grimaldos aduerfæ partis fupremos âuôlores, primo impetu in publicum palatium facto,coiiipucrint. At PnrtoO cum fê viribus longe imbecilliorem confpiceret, ne extrema experiri cogcretur, cum plerifque fuis ftudio(îs,amp; quibus magis fidcbat, perauerfam illius portam occulte digreffus, confeftim fefe in Flifcorum ædes, iuxta zdctn Laurcntio facra pofitasjfubduxit,ibique ad aliquot horarum fpatium afpcro arque ancipiri Marte vtrinque dimicatum eft, eo tandem fucceftu,vc aduerlârij,nouo fupplemento àdauôti, illas, capto ipfo Præfidc, expugnarint: mox fui animi decretum profe-cuti, denuô magnam populifrequenciaminvnumconuocarût, àquo,rcliquis etiam amicis fuffragantibusjduo ex præcipuis earum familiMum, nempe Vber-tus Spinula ôc Vbertus Auria, vrbis Præfcdti, ceu populi proteôlores dchgnati, Quibus vnlucrfi vtriufque ordinis, ac etiam ipfe Prætor,omnem obfcruanriam obfequium, adhibita iurifiurandi formula, promiferuntj eifque de publico omtiium ordinum conlcnfu liberum totiusLigufticæditionis ac nominis imperium cum fumma auéloritate permiftum fuit. Hic præfens return ftatus, amp;nbsp;noua Reipub. adminiftratio,licèt prima fronte plerifque admodum violenta ôè praecep^ ,inque reliquorum patriciorum baud mediocrem iniutiam amp;nbsp;detrimentum coftituta videretur.nihilominus tarnen ftncrulari horum Præfc-

(ftorum,ac etiam eorum,quos aliquandiu cum pari dignitate atque imperiô fuc(^flbre^abuerunt,prudentia, fidciqueintcgriratc,Refpub. per multos annos haud f»nè infeliciter geftaôcadminiftratafait.Iphin^rim, rebus gerendisad-moti, nihilpotius amp;nbsp;antiquius habuêrc^quam yRelp.^mi forifquepacata flo-rerct,amp; inter cetera, vt Albintimilij, quorum caufa proximè noui motus excP tatifuerant,nouus magiftratusconftituerctur,adeo vc Grimaldo ab ea Præfe* (ftnrafubmOto, ineius locumBalianus Auria fufficeretur,ac iplorum opera SC. audoritatCjquô ciuium animi ardiùs conglutinarentur,amp; mlitua eharitatccoà-lefcereht,multa côniugia amp;nbsp;afiinitates contraôlæ: moxq.vrbis reôlori,pcr folutô priùs integro ftipendio, amp;nbsp;dignitateabrogata,veniam amp;nbsp;comeatum dederciac ediôtocaurumfüit, nequilpiam, illumjautaliqucmcxfuafamilia, vcl mtnirno incommodo iniuriaque afficeret. Infequentianno,fub horumimperioaçprif^ fclt;^^a, Accurfius Lancius Alexandriænatus ,publicis Patrum votis Rcétorde-i ftgnaWstuit,eorumque decreto fancitum,vt rempub., cxceptistantuinmodâ quæ fibiàduobüsPræfeôtis iniungerentur, fnamihæc omnibus aliis riribus ac inftitutispræferendaerantj iuxta vetera illius ftatuta legeft^, Gæfareas adminîi ftratêt.i Verâm is dumtaxatfemiannumin co munerepermanftt. Gùm enitn promif^^

G E N V E N s I s H I S T O R I AE, L I B. I î I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83

pronftifcüæ plebinoh vfquc adeô illius gubernatio fa’isfaceret, ac per idem fermé tempus i à Bononienfi Magillratu Prretor renunciatus eflet, ipfe, huiufmodi opportunicarem adeptus ,fefe vltró. dignitate abdicauitj eoque faólum eft vt to«-•tius Reip/adminiftratio tantum penes duos præfcâzos remancret: bique vna^ nimi eottienfu nonnullos Grimaldæ familiæ, ac etiam quofdam patricios, qui , ab illorunà partibüs ftabant, pé^tuoexilio multarunt. ' Circa hæc tempora», Gregorius,foperiori ailiioVitcrbï^de Purpuratorûconfenfum Pontifex decla;-ratus,è Syria reuerfuSjCum quatuor triremibus Andegauenfibus Genu^ appulit, co ariimidêcreto,vtillinc Romain enauigarenquemPatres ceteriq prdines furri-inisatq. âmpliftîmis honofibus exçeperunt,eumq. abeuntemquinq^ue patriciæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

dignitatis viri, iuflb vtriufque Præftâ:i,ac Senatus, Romain vfque concomifati funt. Tali ftatu return, plerique amplis familiis geniti, ac præfertim aduerfarum partium priinarij duces ac ftudiofi,Othobonum Flifeum purpuratum,Innocé- 4 tij Pont. nepotem,vti præcipuum patronuin agnofeere, amp;nbsp;ad ipfuin,ceu ad tu-« ftfliinuin afÿlum amp;nbsp;facram anchoram, vt dicitur, in omnibus fuis rebus con-fugere. Is eniin fuptamödum indignatus,fuos ab vrbis principatu ceterifqueinu-neribus excludi, enixédabat operam,vt præfeiftoruin auôloritatem fenfim la-befaélaret atque deprimeret: nec vmquam omninô quieuit, doneeproferiptos ac extorres eô tandem induxifler,vt correpris armis, Ligufticos fines inuaderent; ipfequeiTiox,c5iunâ:is viribus,totus in eorum perniciem ac exitiû incuinbebaç.

Verû cùin fuos aduerfarios fuinma potétia,amp; honoru pr^fedura innixos anim- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

aduerteret, fifii quàm maxime conducere vifum fuit, fi cumCarolo Apuliac rege,Guclfi noininis ea teinpeftate facile Principe, fœdus ac focictatem inirent. Q^arèjhonorifica amp;:fplendida legatione ad eum milîa, ilium omnibus ftudiis in fuas partes allicere conatifünc . Rex,auditis oratoribus, minimeque ignarus quantum inde coininodi, fi rerum potiretur, pro Siculaexpeditione,quam'iugi-ter atque afliduè fccum aniinô v-èluebat, fibi proueniret, legatos amantifiimè excepit, feque illis fœderis iure'ôbftringens, continuo apertum bellum aduer-fas Remp. gererc,ômniaq.hoftilitlt;eragere decreuit,amp; primo quidê omnesLigu-resalterius fadionis, qui tune temporis in fuo regno rerum exoticarum amp;com- «»««ƒ. inutandarum gratia degebant, continuo publicæ euftodiæ tradi iufiît. Exules interimi'Iiac regia potentiaplurimuin confirmati,cum haudfpernendamanu in orain Orientalem profeóli finit, primoqueaccurfuarcem,vulgô Stellam, ôe^or-tum Lunarem vnàcuin du^münitione occuparunt. fedpaucis pôft diebeis, hæc Ioca,non citra infigneii^oftiuyicladem,aNicolao Auriaviro præclaroacftie-nuo,recepta .EtquoniâAlberto Flifco Cardinalisfratriiterupropterconcicatas turbasjvnà cura fuo filioEmanuele aqua amp;nbsp;igni interdiótum fueraqipfe ad earn iniuriamvlcifcendam, coaólo milite,cuin infeftis armis Liguftieæ orætraôlum variis rapinis ac populationibus diuexare incepit, fic tarnen, vt exiguo temporis interuallo illinc non fine maximo detrimento recedere compellererur.Quip-pè Vbertus Auria,quem alferum ex duobus moderatoribus ac Praefeólis deela-ratum fui (Te oftendimus, cum leóliflimo vrbanæ militiæ robore fummaq. anv-mi alacritate eruptionefa(fta,hófteinque aggrefiiis ,tam profperafortuna vffis eftjVtconfirto prœlio ,ilium cum omnibus fuis in turpem fugam conie^it. Quo féliciter peralt;fto,neLigufticus ager in pofterum hoftilibus cxcurîîWuDUs pateret, Præfeôli vtriufque audboritate, ac Senatus decretis,duo ex fuprema no-bilitate,quorum prudentia amp;nbsp;induftria rebus omnibus mature profpiceretur, defignati. Et oræ quidem occiduæ Vbertus Sardeiia, alteræ verb A^ifaldus Balbus cum

bus cuni lût firmo ac vali*do præfidio præpofiti, eaque rationc per id tempus J J, xonciti motus inaiori-erparte fupprefli,conquieuerunt{ Ceterùm, proximo anno, cum defcéüoni's auólores ac perduelles,inftinólu atque ope eiu/dem OthöT boni purpuratiamp;Garoli^Andegaucnf. indies aliquid noui aduerfus Renjpnb

, inM)lirentur,atrociflimpm bellum denuô exatfit. Nam cùin ipfe Carolus ea ternlt; .peftatein Etruria Vicarium Ponti-ficium agefctyillr, obloci vicinitacem mnl o fdciliùsatquecommodiùsfuis fœderatis adeffl^acillorum conatus'promouefc mtegrurfl crat : eiufque opeta amp;.auótoritateeffèdumeftjVt Salutij ôd Caixetî Marcliionesiquorum vterque Gallica ftudiafeôtabatur,vrià cum Alcxandrinis, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccterifque Infubriæ populis percufTo fcedere, nec non Nicolao Flifco,-q,ui had^t

nift .neutr^arti adhæfcrat, Spediam,ac reliqua loca huiccontermina,fui iuris feccrat, fibitamquam focio amp;nbsp;belliçoadiutore adiunôlo, cum valido ac præpo--b tenti exercitu Liguibcam ditioncm inuaferirit ,»: ' At Præfides hoftili apparatu •nihil prQrfiisexterriti-,.vno codemquetempore terreftribus amp;nbsp;naualibus copii? aduerfus confoederatospprioribus quidem, ipfo Vberto Àufia, amp;nbsp;claffi, quæad minimum quatuordecim triremium numerum æquabat, lacobo Squarciafeô • cum fupremo iure atque imperio præpofitis j arma expediuerunt. Intcrca temporis, Anfaldus Balbus',Guius proximè mentionem habuimus, non modo vfq» ad Præfeôti aduentum infeftam. aciem fumma virtute atque animi fortitudinc spedudife- hîhibuit compefeuit ,Eed etiam hoftes eô tandem adegir, vt Serzanam vfque «Xn/rquot; lefe reciperent, amp;: mox Auriæ fuperuentu Spedia vi occupata, eaque maiori cx partedirepta atque incenla. Paribus quoque fortunæ aufpiciis Squarciaficus codeur temporis articulo caftrum Manarolura, amp;nbsp;arces, vulg^Quinqueterrarum, féliciter cxpugnauit,ica vthoc profpero-fucçeiTu aduerfariis haud parumpercul-■fîsamp; confternatis, animu'mque defpondcntibus, qnæcumque oppidapaulô an-tÇii'Repub. defciuerant, breui, amp;nbsp;citramagnamudifficukatern,recuperata fint, amp;nbsp;eppWdàSê- -aripriftinam fidem atque obfequiur'nt redaóta^ Çonfimili eiufdem fortis abblan-aura amp;nbsp;indulgcntiain finibus Infubtiæ-verfus oram Occiduam,Ægid)j

' gt;nbsp;Nigrij Prasfeéti duôlu iSe aufpiciis contra hoftemdimicatum fuit. Cùm enini Ricardus amp;nbsp;Leo, BofchiMarchiones,in gratiam Caroli aduerfus Remp. milica-rcin rtianSm côllegiffent,Nigrius illorum cœptis atque conatibusféfe intrepi-disanimisobiieiens,nonfolùmipfis Ouadam ademit, veiùmetiam omnialoca ülgufti^æ ditionis, in illis partibus fubieôta, quàm ftrenuiflimè défendit ôi conferiiauit. Hoc grauiflimo ac periculofifiimo bello fumma cum Reip. felicitate , nec minori ducum gloria terminato, cùm ipÂ f^ôtores iugiter aduigila* i rent, vtfœderatorum infidiæ atque conatifs iii irritum caderent,initio fublêj ( ’^74‘ quentis anni,quô fefe illorum viribus ac potentiç facilius opponeiêr,cum Mon-tisferrati regulis,'amp; Ticinis ac Eftenfibus populis fœdus contraxerunt. quod fa-nèipfius Andegauenfis animum, longe vehementiùs ad iram concirauir,adeô vt ftatiin pleraqüe nâuigia omnibus rebus quæ béllo vfui forent, inftrui ac præpa* ’ rari iuberet,quibus primo quoque tempore Corfic'a inuaderetur, ibique in ora cius infulæ, qua^ Aggiaci nomen habet, arx recèns à Liguribus conftruôta,vulgo Lombarda,facili negotie» expugnata. Cuius rJi’fama vt primùm Genuam perla' ta eft ,fumma celeritate duæ ac viginti triremes fubLanfranci Pignatari prrefe' .élmïWfque imperio inftrudlæ ac emiflæ fuerunt, qui hoftem inopinato aduentU adoriretur. Verùm is de aduerfariorum confiliis atque itinere paulô ante com-monefaétuSjarce relidta, omnique infula cxcedens,fe{ê protinus inGalliam Narbonent-ïecepit. Ne. verô claflîs Præfedus alicuius rci bene gerendæ occar fionem

__ G EN VEN SIS H I S T O R T AE, L T B. tîH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj fonem prætcrmitteret, in Siciliam concendit, in qu^, poft plurima damna,Dre-panum jceteraque locafinitima incolentibus,illata,Zozi infulamdiripuic. fie Meflanam fecundis ventisdelacus,ibi pleraque nauigia occupauit,ipfisque iniu-laribus tantum formidinis acterroris incüïnty'vt, quoad ibi fubliftetét, pufquâ gentium quifquam ex eo littore prodire , vllamquc nauigationem qi ôqu*mi, fufeipere audêret. Paucis póft diebus,illincfoluens,Neapolim,vbi rex Carolus ço tempore degebat, clafle adinbïîi, ereótiftque Georgianis infignibus ,cmncm Tyrrheni maris trattum hoftiliterdepopulatus eft jegiaque vexilla phrifque in locis capta, in maiorem boftis çontempturn amp;nbsp;ludibrium,conuulfit arque dific-citmeque probris amp;nbsp;contumeliofis verbis temperabat, His pera(ftis,amp; in pacriam x leuerfus,multos captiuos,regis fubditos, fecum deduôtoSjPræfeélis ftadidiniqui tarnen omnes illorum iuflu ac mândato tridui fpatio priftinæ libertati redditi fucrunt. At rex,bis contumeliis fupramodum Concitatus iraque ac dolore ac-cenfus, confeftim ad eas vlcifcendum quadragintà triremium cladcm parari» eamque optime inftrult;ftarn j in fihum Ligufticum educi imperauit, Inter hæc, Vbertus Auria cum aliquot nauigiis ^Monœcum Vertus Nicolao Aurije fup-petias laturus adnau^arat. Hic etenim cum valida manu ex çontinenii aducr-fus primarium ac (upremum regij equitatus magiftrum , quem ipfi patrio fermoneMarefcallum vocant,ex Prouiilcià profeâum, cuin quo ante ipfius Nicolai aduentum , in obfidioné arcis Mentonæ Anfaldus Lufius Spinula^ dum feillius conatibus obijeeret, baud profpero exitu pugnarat,caftra pro-duxerat. Verùm Auria de regiæ claflis aduentu certior faôhus, Genuam verfus proras obuettit, fic^vt regius nauarebus inLigufticum finum pra:teruelt;ftus,Ge- ’ nuenfi portui imminêret-, ibique tamdiu bæfit, donee de reditu Auriæ intellige-rct. Qwppecùm indigcnas fibi infeftiftimos baberet jfummoperèverebatur, ne vndiquaque ab boftili agmine Cirçumuentus, extremum aliqüod periculum adirer,ideoqueconfultius foreârbitratus eft, fi quam primum fete iUinc fubdu-ceret. Atquiheilluc fruftid Veniffe VidéretUr jin reditùjpræter teteras clades in oraOrientali infli(ftas,intempefta node Oppidum portus Lunaris hecnon eius jnfulæ fuburbia amp;nbsp;circumiacentia ferociter diripuit j âc etiam iniedo igné con-cremauit. Sub idem ferme tempus, Gregorius Pont. omnis bümaniAtis ac be-neficentiæ, fibipauló ante à Senatu exbibitæ ,penitus immemor jin gratiam Otboboni purpurati, qui pleraque fuæ ditionis municipia amp;nbsp;colonias Äbi a.

Repub. eripi conquerebatur, illam execratiombus atque anatbemati ieuouit. j ^,7^^ Poftero anno, iifdem P?^fcdis,3c Simone Anconitano Prætore, nibil fane me-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moratu dignu Annales,quodeqbidem feiam, pofteris tradiderunt. At fequenti, 2.-^.

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iifdem Redoribus, ac eodem Præfide, Gregorio ex Galbis profedo, amp;nbsp;in vrbe

tione Sequanus,patriaqueT3rantafius,fucceflbr datus, qui Genuenfibus fingu-laremamotemacbeneuolentiamdeclarauit. Nam vbiprimùmad Pontificiam dignitatem euedus eft, ad Senatum araantiflimas literas dedit.Etquoniam nibil magis in votis babebat, quam vt fublatis odiis, omnibusq. bellorum feminibus cuulfis,mutuampaccm amp;nbsp;conedtdiam inter Cbriftiani orbis principes conci-liaret,ab eofibilegatos mittipoftulauit,amp;mox Patrum deercto loannes Hu-golinus, iuris peritia infignis, Guido Spinula,Babilanus Auria, 8c LShfrt^cus PignataruSjViri, praeter generis claritudinem,c^ regia virtute amp;nbsp;longo return vfii præditi,oratores ad cum deftinati,quibenigniflimeabipfo Pont.excepti fuerut^

■ nbsp;nbsp;paucos poft dies jinter Remp.Öc Carolum regem,iuxtaque inter ptbobonuin

§ 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..... s E N À T V S r o P V L ï Q_V È ’

Cardinalci-n, Griinaldos jFlikos ,cetcrofque prolcriptos ac exules, pôx certis ^ormulis amp;nbsp;legibus tranfaóla jOmnefquc fuis pcnatibus ne bbnis reftifuti. Pontifex interim , non minori ftudio ac vigilantia connitebatur, yt etiam inter Ligures ac Venetos,quibus cum indutiarum terminus iani effiuxe-, raf, lublatis mutuis contentionibus, conciliatio ariimorum fieret: ncc dlibia ?fpes afFulgebatj hæcipfius confilia profperèji^elicirer fuccefi'ura, fi longiorilH vita fuppcditafict. Obiit namquemenfelexto, amp;duobus diebus exadtis, exqub îebus fatris præfuerat, amp;ineius locum de communi Purpuratoruhi coîlegiô, Otbobonus, cuius proximè mcniinimus,ex illulfri Flifcorum genre oriunduS, t polbnodum Hadrianus quintus diôlus, fuffedlus eft- cuius adminiftratio hand faftè multo diuturniorextitit. Quippequiÿitraquadragefimum diem, fiue,V't aliis placer^ trigefimlim quintum àfüfceptadignitate,noh abfque fummaPrx-► feôtorum adeoque vniüerfæ vrbis lætitia amp;nbsp;congratulatione extinôlus eft.

•Qunndoquidem huius potentiam amp;nbsp;auôloritaté, qua ferme apud omnes princt-pes ac reges mirum in modu poliebat,fummoperè formidabant^cùm præfertini paulô ante fuum obitum,fororem Duci Sabaudia^matrimoniô iuhxifieqita vc _ nbsp;nbsp;nbsp;cùm eius animû fibivehementerfufpeôtufiaberentjquænam belli gferendi ratio,

ac media opportunioraefl'entihaud fegniter profpiccrent. Ceterùîn,eo fatis exce-dente,haud mediöeri metu folutifunt. Is tamc,vbiprimùm fupremus Pontifex renuntiatus fuit, nihil antiquius habuit,quàm vt patriam anatheinate,quo paulô ante Gregorius illain deuoüerât,eximeret,amp; Chriftianæ Reip. reconciliaret. In hoc return cardincj haud mediocris Reip. diuerforum locorum FaôLa fuit ac-pwTJg?- ceffio. Siquidem Nicolaus Flifeus Senatui hæc fuae ditionifoppidajUempeVe-p,Lquot;’^'™^-rianum,Carpcnam,infulam Vefiniam,Marôlam,Spetiam,Tiueniuîn,Volan:rûj

lt;Motem Nigrium,Amelium,Caftilionem,Gignaculumiamp;Ripalatuin pro quinque aevigintimillibus librarum diuendidir. Thomas etiam Malelpina,dimidia parte oppidiOuadæ, ac iuré,quod fibi erar in plferifque aliis locis eins regionis, prodecem millibus librarum, vitro éidemeeflit. Ad hæc, Thomas Ponzonus magna parce Varaginis pro mille amp;nbsp;quiiigentis libris,amp; Guido Vezzanus vnàcû Guliclmo fuo fratre fuifqüe confobrihis,pro certaquadam pecuniarutn lummaj fefe Omni pôffefiione fuioppidi arque arcis fpontè abdicaruht. Fine aniii, qui non modo Genua amp;nbsp;Ligufticum agrum.verùm etiam Vniuerfam ferme Italiani O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö *

dua^)us n^ximis calamitatibus, fame fcilicét^ aepefte, miruin in modum diuc-xauitjüxramolcm tcmplo D.Marei conterminam,^e^praculum,fiue tuta fe-curaque Ratio pro nauigiis, vulgô Dàrfena, nOp finemaxirho rei naualis benei ficiOjfelicilfimis aufpiciis inchoata fuit. Iiiitio fubfecuti Veris fub ijfdem Re-’^77- étoribus, Ogerius Guidobobuspublico Senatus confenfüPrætor renunciatiiS eft:quôquidem temporecùmpleriqueex Grimâldaamp;Flifca familia amp;illorum confœderati nouos in Rep. motus ac turbas cierent, rurfus in exilium adli. Géte-12.78. rùm proximo annójiifdem Prasfeólis ,eodemque Præfide rerum potiehtibüs, cùm AlbertusFlifeus demortuiPontificis,Hadriani*quintifrater,immenfahonoris gloriæque cupiditateflagraret, ac præfentem Reip. ftatum extreitio odio piolèqueretur, cum Emanuele Malefpina, ac plerifque patricij ordinis,fuis aiqkis arque clientibu^ j qui nunquam in patriam remigrarant, clandeftina conMndTiiuit, amp;nbsp;decimo feptimo Cal.April, cum tfecentis equeftribu*; viris, ac mille amp;nbsp;dueeiltis peditibus Clauarum Liguriæ municipium adortus, illud facili negotio expugnauit, omniaq. locahuicproximaferro atq. ignedeuaftauit.Cu-, ius faéli atrqpitas vniucrfos Patres ad fummam indignationcm commouit,adeô

G E N V EN S I S tt I S T O R î AE î B. itlT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§7

vtVbertus Auria eu expedita manu, reâ:à ineos contenderit. ad cuius aduentus famamhoftes, cùm etiara per idem tempus quatuor triremes egregiè inftruftæ aduerfus ipfos eduélæ effent, perculfi atque perterriti, oppidum, in quo adipa-tium oâ:o dierum fubftiterant, defetuêre, atque illico feie in vallem Trebiana Flffcorumque ditionem fubduxerunt. Auria tune temporis minime ilium inrfe- • cutus,in MalafpinaSjöc in priirÿ^uidem in Moruellum ,vnum ex præcipuis cius familiæ,arma expediuit, ftatïmque inoram Lunigiar.am, vt eorummunicipia inuaderet,éxércitum traduxit, amp;nbsp;Arcolam arôtiflimaobfidione preffït. Ce-lerùm, ob publica negotia Genuam reuocatus, Emanuelem Nigrium fuumle-gatum ad arcisobGdionemreliquic,qui earn breui póft expu gnauit, amp;moxtra- ' * ieétoMacra flumine ,Moruelli ditipnem boftilitèr depopulatus eft Æaucis tn-terieiftisdiebuSjAlbertus,Manfredus, ScFrahcifcus çiufdem familiæ, quos idem Moruellus fuaditione exuerat, Genuam proie cil, apud Senatum venementer * deipfo eonquefti funtjamp;poft varia vitro citroque colloquia, tandem Arcolam,* amp;nbsp;pleraque alia loca profeptem librarum minibus ffeip. diuendiderunt. atque itaexterni motus eo quidem tempore paçati. Superius à nobis oftenlum eft^ opera Innocenti) quinti Pontificis,paccm inter Carolum Andegauenf. Remp. • fuiffetranfactam.Exbacigiturmutuaanimorura coniuiuftionc exiguo temporis interftitio Carolus Tarent! Princeps,eius nlius jmenfeSeptembri ,cum fex triremibus optime inftruélis, Genuam adnauigauit, vt inde in Galliam Nar-bonenf. traiieeret: quemPræfides,ac Senatus,vtfibiregiamfamiliam in pofte-lum aliquo fingularibeneficio deuincirêc, fummis honoribus affeéturnjampliff . Emis quoque munaribus abeuntem profecuti funt, Poftmenfis interuallum,

; Genuæ fuit repéntina atque irtgens aquarum inundatio. Nam mare immcnfQ 1 auélu ,nonmodô iacentia amp;nbsp;plana vrbis loca,fed fccura buiufmodi cafuum impleuitj ôc in publico foro decem cubitorum alticudinem æquauitvrbifqffo-

; res in platca, vulgô Fonds amorofæ, ôcelufas,difieçit atque proftraüit- neenon portæ, vulgô Vaccarum,fundamenta euulGtj adeo vt etiam turresffummum dif-

I criineh adierint,neprorfus conciderentacfolo æqüatenturi Poftero annoyfub ; præfcdorum gubernatione Gulielmus BrunuS AftenGs iPtætor defignatus, 1x794 eique Caualcabus de Mediceis , ciuis PapienGsj fucceffor datus; quo quidem 1x80. tempore, pace in vrbe parta , rebufqUe tranquillis, éxternæ çuræ rediêre . S^i

i quidem,hoc anno,cuminter VenetosacLigureSjtranfaôlis indutiis,r|s adnîodû 1 fluóluarent,nouum amp;nbsp;a^ilimum bellum inter ipfos recruduit, eo quiebe cUen-* tu,vt tandem vterque populus o^ infignem vuftoriæ moderadonem atque cle-: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcndam,quaGenuenfesin quorundam Venetorum, quos ceperant, libera-

I cum per multos annos pax illæfa amp;nbsp;intemerataexdtérat, ob caufasiquæ fuis lo-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis ac temporibus figilladm explicabuntur, conuerfa, cum quibuS ab anno eiuf-

demæuifecundo amp;olt;ftogeGmo,vfquead feptiraum ôc oólogcGmum eiufdem fæculijcum multo vtriufquè partis fanguine amp;nbsp;clade dimicatum fuit. Subiifdc moderatoribus, ScMichaeleSaluadco Valendalnfubriæ ciuitate oriundo,PraÈ- ' l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tore,qui deinde adtriennium eodem munere funôlus eft , inido anni eiufdem

) ÂtatisAmius amp;nbsp;otStogeGmi,Senatus,adMartinum quartum,natione Gallui^'c-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;censfupremumPondGccm renuneiatum, quôd Gngularibenetiolétia îtèmpub.

profequeretur,Perciualem Baldicionem infignem iurifperitum^Simonem Au- , i riam, ôc NicolaumPizanium oratores,quieipublico nomine congratularentur, ^g^.

■ablegauit. Anno quinto amp;: oótogeGmo, fnam délais bellis quæ tribus prioribus

S8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;st N .A TVS P O P VL I QJT E

annis amp;fubïequecibus,inter Ligures acPifanosgeftafunt,fcorfuiti,Vti diximuS) enarrareconfticui) ijfdem Reôtoribus,amp;Henrico Spettaciue Aftenfi præturaiTi gerente,plerçq.fri reines ac nauigia fub variis tricrarchis atq.dudoribus in varias 1186. partes emiflâfuerunc. At pïokiino anno,fub eodé Prætorc,Vbertus Auria vnus in cuius locum Chunradus ciüs filius publica Patrum fuffragatione fufie^s eft . Pöftcrus annus amp;nbsp;infc* quens eofdem Pr^efedlos ac eundem Prætorem habuit-, cuius fîngularis virtus fidciqueintegritas, cum fulnma iuftitia æquitate coniunôla, ab niftoricis,fic-uti etia multorualiorum,mirificecomendatur. Interea teporis, cùm in partibus ad^rient^Ti vergentibus,rcs Chriftianorü Principu proprer iminenfam ac for-miaabilem Alfir Sulthani,Memphitici regis^potentiä tyrannidc,indies magis atquemagisindeteriusprolabcrentur, anno eiufdcm fæculi vndcnonagcfimogt; ^^^b eorundem Præfedorum adminiftrationeac Bertrami CalcaniciuisMcdio-prætura, cùm Tripolis, vrbs in Africa celcberriminominis,grauiacdiu-tina obfidione premeretur, Senatus confulto decretum fuit, vt obfefti noua opè ac pr^efidio fubleuarentur. Sed cùm nimio locorum inreruallo mature adiuuari • nequirent ,nonnulli Genuenf. qui ea tempertate Capham incolebaht, fpontc fibi hanc prouinciam defumplere, fummaquefeftinatione aliquot ilauigiisoptime inftruclis ac præparatisjduétu atq. iinperio Paulini Auriæ tunc ibi eonfuiatù gerentiSjilluc nauigationem inftituerunt.Ceterùm,huius expeditionis is tandem cxitus fuir, vt ea ciuitas, priulquam obfeftis mature fuccurri pofiet, cum maxi-mo Chriftiani orbis detrimento amp;nbsp;calamitate menfe Aprili Barbarorum ditioni ceflcrit. Nihilominus tarnen Deorum immortalium behignirate fadum cftgt; stnfdicim Vt per idem tempus Benedidlus Giacarias cum aliquot trircmibus, amp;nbsp;vnica nà-

111, in eas oras transrretaretj cuiusquidcm benehciomaiorpropugnatorum pars falua amp;nbsp;incolumis in Cyptum delata. Id verb, præter cetera incommoda non minimi ac leuis momenti,quibus deinde Giacarias vnà cû Paulo Auria Sultha-num affecit, illius aiiimum tantoperè aduerfus Remp. incitauit, vt omnes Ligu-ftici nominis, qui tune temporis in partibus Syriæ atque Afiæ negotiabantur, ftatim cqjnprenendi, amp;nbsp;illorum bonafortunafquefifco adiudicari iufterit. Ac Senatus,quo Principem tanta potentia amp;nbsp;opibus florentem deliniret ac per-jtibirtm mulceret, fimulque âd clementiam amp;nbsp;manfuetudincm infledleret, ad eum, Ab nMttr ad bettum S^iiiulam,cuiüs perraræ prlidentiie ac fîdei plurimum tribuebat,dc-sMannm. RniauÄ: eiufqueOpera atciüeindüftriatahdemeffeó^g^eft,vtcaptiuiècuftodia Senat»« mi- ^xeiiipti, libettatem fimul amp;nbsp;priftinas facultatifs récupérai ét. Ceterùm, Senatusj «r Tde''^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftcrum reliquos ciues hoe tam præclaro ac memorabili exemplo ad idc

btntmerttos.agendum pelliceretacïnüitarct,omnes fumptusiquos Ligures qui Gaphæmcr-cimoniorum gratia cOmmorabantur,pro expéditione Tripolitana impendcrant» fhos autem,fubdult;ftaratione,trigintaduaruin milliü,o(ftingentarum amp;: quin-quagintafeptemlibrarumfummam æqüafle,veterum Aiinalesperhibent)infc transferreplacuit. Circa hoe fermé tempus,Carolus fecundus Andegauenfs Gcrluamprofeélusfuit,vbihonorificentiflimèaSenatuacceterisordinibus cx-ceptus eft, arcemqüe vülgb Rocabrunam, à luo patre occupatam, Rcip. refti* tuLiiif^. Breue ab hoc interceftit fpatiumj ex quo, in Cyrno infula noui motus» Pilanis pra*cipuis eorum auóioribus,exorti. Quandoquidem ipfi, ante pacis co-ditiones initas, iudicem lenarcanum femper Reip. quam maxime fufpeólum atque infenfum, ad defeólionem folicitarant,cumquc modis omnibus iibi fouen-dum atque®rnandum fufteperant. Proinde ad cas feditiones reprimendaSjVtqué âmilfa

amiiTa oppida rccupcrarent, de Præfedorum amp;: Prætoris aiiéloritate^ ac Senatus decretOj(Pifanis ex mutua cönuentioiie ac fœdere partem fumptuum snempe nouemltbrarummiUiafuppeditantibus)Lucas Auria,vir belli togæque artibus infignis J cum expedka manu in cam iufulam ablegatus, ad cuius aduentum holies illinc digrelli, loca priiis occupata, inter quæ fuit etiam arx Iftriæ, âc lener- . cæ, dcferuerunt, atc|. ita modicc^negotio in hdcmrecepta. Interim Auria fecun-dis rebus alacriorfadus,amp; AntilTTTe illius infulacjiuxtaque Cortingorum fami-quot;^ lia, eofæculo data amp;illuftri,ac Genuenfibus amicajOpem fuppetiafqife ferenti-buSjin Aleriam progredus,illam pari felicitateexpugnauit,amp;caftrum,cui nomen Petralara, poft paucorum dierum obfidionem occupatu, herum Liguftico imperioadiecit .Hacfortunæindul^entla,Bagnari reguli,Marchiones Verdln-fes, ac plerique alij non vulgaris nominis ac famæ, permoti,vitro fefc illi dedi-deruntjita vc paruo temporis intetuallo vniuerfa infulaicximia huius ducis pru- • dentia, amp;nbsp;felicibus aufpiciis,ad priftina Genucnfiû fidem atq. obfequiiû redierit^ ipféque Auriabreui pbftjprius omnibus rebus ibi optime difpofitis amp;nbsp;ordinatis, in patriam, multa gloria amp;nbsp;præda onuftus,reuerfus eft. Corficis motibus fedatis arque compofitis,Reâ:oribus non minus ad fuam dignitatem, quàm ad Reip. decus ac beneficium expedite vifum fuit, vt areem Calaritanam fitam in Sardi-nia,à Pifanis iuxta mutuas conuentiones reciperent. Hi namque,præfixo annuali termino iara effluxo,cùm propter nonnulla impedimenta id negorij perficere nequiuiffent,alterius anni prorogationem fibi dari petierant, proque Gcnuenfiû cauiioneac maiorifccuritate aliquot fuæ ditionis oppida, amp;nbsp;turres fuiportus, arcemque Gorgonlt;n ,necnon viginti quinque millia librarum: quas Reip. fol-ueretenebantur,quinquaginta obfidcs,amp; pleraque alia offerebant; quas quidem conditiones libenter fane amplexi effent, nifi fententiarum varieras obftitiffct. Nam eatempeftate Refp. iterum variis ciuilium diffenfionu fluélibus diuexari arque agitari inceperar, quæillam deinceps per multos annos fupramodum inquietaruntjinitioindèporiffunum exortoj quôd nempe Præfedtorum guber-natio,licet optima,amp; Reip. falutaris, ( fieri autem poteft, vr cùm rebus cundis infit quidam velut orbis,quemadmôdum temporum vices iha morum vertan-^ tur)indies iamomnibus in commune,præfertimverbipfis patriciis*,fummo-perè meruentibus,ne fi diutius in ea perfifterent, decurfu temporis totius Reip. dominium atq. imperium fibi vfurparentiamp; monarchiam quandamaftrueffentj magis atque magisinuifa Sc fufpeda reddebatur, adeô vt Gai. lan. ingcèis con-iuratio aduerlusipfosP^lTdesacPlebis redorem,vulu'b Abbatem, dttegere-tur. Huius autempræcipui audorCs ruerunt omnes Grimaldi, Plilci ,Nigrij, Saluaghi,EmbriacijMarini,Iuftiniani,Pallamonici ,Picamilij,Guifolfi Cibo, qui omnes cumexpedita manu ciuitatem adorti, primo impetu ædes Ab-batisoccuparunt,amp; mox ædes VbertiFlifci,vbi étant ipfi Præfides, (nam ea tempeftatc Prçtorium nondum eredum erat)inuafcrunf. eafi^ue vt comraodiùs expugnarent, Antiftitispalàtium illis vicinum acptoximum,occupatunt .Cete-rùm,cùmmagba populifrequentiainPræfedorum fubfidium accurriffet, ôc præter ceteros,Philippus Catanéiîs haud parua clicntumôe vulgi multitudine ftipatus,proipforum tutela acdefcnfionc armacotriperet,eb tandem tes deuê-nitjVtquamplurimisaduerfæfadionis partim vulneratis, partim etiJth iïiter-emptis,relidaoppugnarione,fefe in fanum Laurentio dicatum,fubducerentj ac portas occluderent. Hoftesverb illosinfecuti, extrema in eosmoliri, actem-■ pli fores omninb incendere ftaruerant. Qjiod fane cû fub nodis te^ebris fieretj

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V s P O P V l I Q^V E

ac ingens ftrcpitus amp;nbsp;commotio vbique excitaretur,vniuerfam Vrbcm fumrnâ trepidatione ac pauore immifcuit: proculdubiô ipfum templum vnà cum multorumftrage expugnaflent acetiam incendiflent, nifi quorundam ciuium, quels in partes,necamotjiicc odium, audoritas amp;nbsp;preces, illorum animos ad . mi»ioraconfilia flexiffent. Quippequi redloribus promiferunt, ftatim coniu-

ratos, abiedis armis quafcumque vellentcondniones, fufcepturos . Hoc per-.jf ado, ipfifquefalua ôc incolumi vita lilinc abW permiHîs vrbani motus, ac tu- W multus lîûiori ex parte conquieuerunt, quatuor dumtaxat ex prarcipujs feditio- « nis audoribusbreuiexiliomultatis, amp;nbsp;reliquis omnibus cùm fingulari præfe- J

• dorum dementia,amp; moderatione,tum etiam, ne grauioribus turbis anfapræ- ï ber^tur, venia condonata: quifq. in fîdem amp;nbsp;gratiam recepti. Proximo annoj ■ qui fuiteiufdem fa^culi nonagefimus, Reipub. regimen adhucerat penes eof-W * dem Præfedos,deq. Patrum confenfu loannes Lucinus prætura fundus elf. Et;H

«juia Pifaniarcem Calaritanam Reip.prout ex padis tenebantur, tradere abnue- 9 rant, multaquehoftiliter faciebant, bdlum inipfos, Lucenßbus prius libi fcc- 9 derisiure obftridis ,decretum, acetiam, ficuti fuoloco enarrabitur, féliciter 9 • geftum. In hoc rerum tradu , cùm eorundem præfedorù adminiftratio,ficuti

proximè corn memo rauijiam ferme omnibus inuifa efl'et,amp;: nifi Reip. ftatus 9 noua gubernationis forma corrigeretur, graue pcriculum inftaret ne populus 9. rerum nouarum cupiditate,atque odiopræfentium,nouarum feditionumau- 9 dor efièt, ipfi tandem à fuis propinquis amp;nbsp;familiaribus inflexi, quinto Cal. 9 jpræftaife Nouemb.quidies inciditin feftum D. Simonis amp;nbsp;Iudæ,GuIieImo Drudo Aftefi 9

Pværore, vitro fuprema dignitate atqueimperioabierunt. C^orum fingulis Se- “ natus, propteregregiam Reip. nauatam operam,tiia millia librarum donodédit, â Proinde conuocatis Patribus, habitifque de more comitiis,vnanimi eorum fuf- î fragatione duo Reformatores,vcvocaDant,nimirum Simon Spinula amp;nbsp;Vbertus J Auria Conradi pater,renuntiati: quorum potiffima cura amp;nbsp;ftudium circa Reip.’ 9 ftatum corrigendum ac emendanaura verfaretur.Hi vert? poft longa amp;nbsp;maturam 9 confultationCjin hanc demu fententiam iuêre, vt ad omnê,vel minimam tyran- 9 nidis fufpicionéex ciuiûanimiseucllendâ,Reip,gubernatioiterû externoPrçtori 9 comitterefur, fimulq.adpublicumotiû amp;nbsp;pace confticuendâ fanxêre, vt omnia 9 nàp.admi- tam Ancianorum ciuiû,quàm Senatorij ordinis munia amp;nbsp;magiftratus cû æqua- 9 Turfiu penes bili Jüdorjtate amp;nbsp;gratia diftribuerentur. Itaqueomni mora pofthabita, Lan- 9 Prtiorem. fj-^ncus^uatdus Bergomates in vrbem accerfitus, ci^i Reip. prætura committe- 9 retur: ifquefui muneris partes pcrcgregièadimpleuitj innuafundioneobita, 9 Gulielmuin Drudum ciuem Aftcnfêm j incâdem dignitate fuccefibrem habuit. 9 PaulôantequamipfiPræfidesfefcfiipremihonorisfaftigioexuerent,Acellinus 9 Auria, amp;nbsp;plerique alij, omnes ferme domos ac ædificia, quæ tune temporis inter fanum D. Matthæi ac D. Laurentij fitacrant, pro duabus millibus amp;nbsp;quin-FMeapu- gentis libris per fuôs procuratorcs coëmerunt : hifque omnibus dirutis, publP bhespaiatij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;palatiumextrui iufsêre. lifdemfcrmè diebus,Carolus Andegauenfis cuin i

duobus Purpuratis Genuam profedus eft, vbi à Senatu regio fplendore ac ma- | gnificentia exceptus fuit. Intcreà temporis, cùftf natura comparatum efte videa-mu^, vt humanis animis nihil magis intclligentiaingenitum fit, quæparens eft ;j ipfa o’miiß inueiltionis, fiatque eiufdem naturæ inftindu, vt quam quifque in-genio maxime præftat, tam is ad comminiftendum femper aliquid maxime in- nbsp;nbsp;ï

tentus fit, amp;nbsp;pronus, adeô vt nonnulli ex fapientioribus, quos prifea ætas tulir, . homines, alp^eftas interdum appeliarint,quafi indagatoresjamp; inueniendi viprç-ditos,

ditos, ac fi hominis maxime proprium cfl'c exiftimârcnt, indagare amp;nbsp;inücnire* Theodorum Auriam amp;nbsp;Hugolinum Viualdum vnà cum fuo fratre, ac plerifque aliis nobilibus viris incredibilis quædàm nouas infulas amp;nbsp;regiones ad occi-duum orbem vergentes, perfcrutandi cupiditas inceflit: eoque fadum eft, vrj duabus roftratis nauibus, omnibus rebus ad cam longinquam profeóliontin • opportunis ,fumma diligentia inftruólis ac præparatis »profperoqueventoruhi afflatu c finu Liguftico foluenteSTîid fretum Herculeum adnauigarint.quo qùi-

• dem cmenfo , ilhnc tam vitra verfus Indiam perrexêre, vt, ficuti à quibufdaiit pofteris ac memoriæ traditum eft, nihil fane ampliu^ de ipfis audituin atque refcicum fuerit. Inter hæc , Emilech Alaraf, pocentiflimus Ægypti Imperatorj Chriftianorumres in partibus Afiæ atque Orientis fupramodum aftligebatj^d-eovtjpraétcr ceteras clades hand rato illis infliótas, adPtolemaidis, in qua vrbe complures Chriftiani orbis nationes varia mercimoniaexerccbant, expugna- * tionem, animum amp;nbsp;vires conuerteriti In ea, præter mille amp;nbsp;quingentos caca-* phradtos, paucis ante diebus,illuc miftoS à Romano Pont., ac militarem ma-num, quam Henricus Cyprius rex eodem adduxerat,circiter trigihta propugna-torum millia fuifle dicuntur, ipfaque vrbs admodum munira cenfebatur. Ve- • rurn,nequemilitariapræfidiaj nequelocus natura atque opere circumfcptus, obftare potuerunt jquo minus ea ciuitas poft quatuor amp;nbsp;quadraginta dierum öbfidionem,cuiri maximaornnium ftrage viexpugnaretur , ficvc etiam Cy-prirex , ægrè admodum vnà cum aliquot proceribiis amp;nbsp;nonnullis ex fuo co

in itatu j duarum Ligufticarura in eoportu ad anchoram fubfiftentium’, qui- • bus præerat Andre^lus Pellatus, ope ac bencficio feruatus fit, amp;nbsp;incolumis in fuum regnum præterueôtusivbi paucis póft menfibus, vrbem Famaguftam, inftar Ptolemaidis , conftrui ac ædificari iuftit ; quæ poftmodum tam Ge-nuenfium quam Venetorum, aliarumq.gentium celeberrimum emporium ac receptaculum fuit. Verum,quiafamofae vrbis mentionem fecimus, congruum videtur,eius primordia paucis verbis aperire. Vrbes Cypri, quæ infula late Me-diterraneo mari protenfa,inter Ciliciam amp;nbsp;Syriam fita eft, amp;nbsp;nunc regni titulo, nec non opibus claret, duæ, vt præcipuæ-, Nicofia nimirum,amp; Famagufta anti-quitus Salamina-, nominanturi Verum tarnen eô Famagufta præcellit, quod amp;nbsp;regiæ potior fedes fit, amp;nbsp;cathedralis Ecclefiæ nomen ac ius obtineat. Eo accediCjj portum, id quod caput eft,ipfam efficere,à qüö nobiliffimum infulæ tÿ)tius emporium redditur. Porro ira terra aomari natura loci, amp;nbsp;à Venetis art^nuni-ta éftj vtinfultantem holî?m,eumq,præpotentem fuftincre poffit.Vtramq.tamê Selimus expugnauit, Venetifque eripuit vnà cumrcliqua infùla,fra(ftoob folam dominandihbidinemfœdere,quod idem mortuo Solymano pâtre iuraratfol-lemni more. Capta enim Nicofia anno Chriftianæ falutis m. d. lxx. die veto 7, Çalend. Sextiles- Muftaphabelli legatus, tcrtiodecimoCal.Üél.proximè fe-quentis, Famaguftam obfedit. Selimus interim, ne laborant! vrbi Veneti fuc-currerent ,trecentarum nauium claffem prædàdis Hadriaticifinus littoribüs iil-ftruxit. Veneti fortiflimos tres viros eius tutelae præfecerunt, M. Antonium Bragadiuum, Aftorrem BallionicîiTi, amp;nbsp;Ludouicum Martinengum. Poftquam igitur ifti earn menfés x i. amp;nbsp;aliquot dies defertdiftent, tandem rerum omniiuït ad ducendum bellum inopia coaôti, amp;nbsp;fpe fruftràexfpeélatiauxilij penitus de-iedi, quarto Nortas Sextiles fubfecuti anni ea conditioneMuftaphæ legato cam tradideruntjVtvrbe fibi ac militi faluis âc liberis, ceterifque vnàcumbo-nis ac armis, difcedere liceret. Barbarus tarnen vinótos concidi tres Ülos præfe-

ólos militares cum quinqnaginta vcteranis, qui ipfos ccmitati fuerant diin^ claucs actentoria vrbistradendæ ipfi tuliflent, præcepit. Bragadino nares amp;au-res tantum truncauit : nam viuum ad infamiam reÏeruabat. Vrbem ingrefTus, viuo pellcm dctrahi de cam haftæ alligari, militaris figni vice geftari iuflif« . Latircntium Teupulum, quem Alexandria Confulcm norat, è furca laqueo iu-gulauit. Quam crudelitatem , amp;nbsp;contra ius^etitium violatæ pacis perfidiarn, Deus Opt.Max.fcxaginta quatuor poft diebits vltus eft. Nam Chriftiana,Pon-tificis, PhTlippi regis, acVenetorumfœderata claftis, Turcicam ad Ecinnadas Ithacamue aggrefla,Nonis Oólob.non abfq. ftngulari diuininuminisprouideii' tia , fundi^is vndique,cæfis omnibus ferme Turcis,euertit depreftitatque prdfligauit,tanta viiftoria, quanta mari contra Turcas quifquamconfecutus db catur ; cxemplo quidem pofteritati perpetuo, perfidiam atque nimiam crudelb tatem amp;nbsp;Diis, amp;nbsp;hominibusnon folùmdifplicére,verùrn etiam feueriftimè pu-tiiri. Huius autem belli vniuerfam hiftoriam tribus libris complexus fum: eaque anno fal.fupra millefimum dueentefimu-m tertio ac feptuagefimo impreffaeft Bafileæ, amp;nbsp;inclyto ac potentiftimo D. D. Augufto Duci Saxonias, Septemuiro Principij amp;c. neenon femper,non abfque fumma honoris præfationc mihi no-minando, amp;nbsp;quam demiftiftimè colendo,dedicata. Hæc in præfcntiarum dc Fa-magufta. Quæ vero deinceps fubfecutafunt,proximolibroenarrabuntur.

vniuerfa ditione, quam in Syria amp;nbsp;Afia, annis circiter centum amp;nbsp;oóloginta, non minoricumdecore amp;nbsp;gloria, quam fruólu emolumento pofiederant, minimo temporis articulo exuti.

At Ligures, poftremo bello cum Pifanis profpero Martc,ac pet-ennictim fuiiiominis fama amp;nbsp;laude gefto, ac peraólo, ne ipfi

Reip. autdomefticus,autexternushoftisvllo vmquam tempore deeflet, arma viótricia in Tarraconenfes,cumquibus anteafemperpacem coluerant, fummis viribus atque conatibustranftulêre.Huius autem bellipræcipuaôc intimacau-fa iifdepo|^flimùm effluxitjquodipfi,prætcr multipliées iniurias, quibus po-pulum^enuenf in Sicilia poft Gallorum cædcm, q^^incidit in annum eiufdé æui oäiogefimum fecundumiamp; Petri tertij v^ragonij dominatum,affeceranif, proximè'inPifanorum gratiam fcfêCorfici's amp;nbsp;Sardianis rebus imihifcuiftènt. Et quia huius gentis, multis hominibus claræ,in plerifque veteribus ac recentio-ribus fcriptoribus haudperrara fit mentio,nonfanè ab refueiit,fi ex multis,qux deillius origine ac rebus geftis complûtes fcriptorestradiderunt,hïc pauca bre-uiter attigero, vt, cùm de illa fermo habebitur,id faltem, quod præcipuc ad eius ^ognitionemfpe(ftat,intelligatur.PortovtraquegensHifpanicaeft, exeaparte, quæ olim citenor,amp; Tarraconenfis dicebatur, amp;nbsp;Catnalanos quidem ,fiue , Aragonios hinc potiflimum appellatos fuille' narrant. Anno vtbis condiraï M^c. Lxiiii. cum temporeHonorij Imper. Alaricus Gothorumrex potentifli-mus Romam occupaflèt- Alani,Sueui ,Vandali,atquealiæ nationes»traiedlo Rheno, in Galliam concefierunr^. eamque propè vniuerfam prædando diripien-doqueperagrantes, tandem ad montes Pyrenæos,qui Galliam ab Hifpania diui-dunt, pcrueiiêre. Nee multo poft, cum eis euftodum perfidia clauftra montis referalfeb

refè'rafletj fefe in Hifpâtliani inundantis diluuij inftar, cfFuderunr^eamque ômnc fuis excutfionibus deuaftaruiic. Alani igicur, tune inter Iberutn amp;nbsp;Kubricatum fiuuios confédéré, pulfis prioribus incolis, qui laccctcani dicebantur. Cireuna-aôlo deinde exiguo tempore, hocefbjâniioîçï. C. LXix.,cùtn AlaricO in Italia de-fundo, AthaulfUs i cui Alaricus Placidiain, Arcadij amp;nbsp;Honorij Iniperatorffm fororem, connubio iunxerat, eUùcceflîffet, Gonltalàtius Cornes, qui ab Hono-rioinGalliis praefedus füeratjGôtîiosèNai'bonenG prouinciaexpulit: ijque in Hifpaniâ venienteSiCodê locô,vbi Alanierant,confederûr.Cuin‘q’^diU iam toram camregionem direptioilibus atqüe rapinis deuaftaflent, amp;nbsp;Athaulfus à fuis Bar-chinone fublatus effet j tandem cum Alanis de incolendafimul ca i^gione fœ-dus inierunt. Quamobrem fuceeßTu telnporis ex inutua amp;nbsp;familiariconfuAu-^ dine Jinguà amp;nbsp;naoribus ex binis populis in vhum coiucrej amp;nbsp;ex binis quoque nominibusj Gôthis,arque Alanis,vnum fecel'unr,fe^ue Gotheianos, 'amp; prouin-ciam eairijGothelaniam appellarunt: quæ deinde nomina fermonis mutation^ iterum indexa fuerünt,vtnunc communiter Cathelani,amp; rcgnuirijCathelonia nuncupétur. Habeiit Barchinortertl, vtbempraÉcipuarrt,paruam quidem olimi nuncpopülifrequentiajdiuitüs,moribüs,ac legibus inclytam. Horum auteni • noinén,priüfquam Alfonfus Arâgoniusadregni Neapolitani pofleflionem vo-caretur, non ita célébré in Italia excitit.

Aragonici Cathalanis vicini, fed magis ad Occafurn, inter Ibcrum Valentin regnum fiti funt: atque hoc iiomenàTarracona quara incolunt, antiquiffi-niavrbé olim à Cn. amp;nbsp;Pub. Scipionibus fratribus, fecundo belloPunicoex- , truâa,obtinent: ntm Aragonici dicuntur,tanquamTarratonici. Ac prius quidem diftinétum erat Catheloiliæ regnum ab Aragonico. Sed poftea temporis decurfujarnboconiunóbafuére. Siqüidemprimum ,cùm nulli adhuc efl'ent in Aragoniarcgés,populus Petruna Tharertfein quendam nobilem,in regem ele-git; fedcùmnon efl’et is ex polteris Gothoruittnatus, fadum eft, vt regiain dignitatem confecutusj fupcrbirc,atqueinfolcfcere cœperit,adeôiVt fuis inuiGxs ac exofus, haud multo pôlt, ctiam regno exueretur : amp;nbsp;cùm alij Bon adelTent qui hiiic munéri fuftiiicndo apti videtcntur,Pôntificis perrailfu amp;auéloritate ex cefcnobio Rartimiruin quendam Saheij illegirimutn filiuin(is eniin fegitimam prolem nullam reliqüeràt)euocarunt-âtci.ilium Aragonin regem fubftitutum, Ofeæanno M. xvii. regio diademate infigniuerunc; Hic ergo primas fui?rex Aragonin è Gothorum ^tijilia, amp;nbsp;tx forore Piôtauienfis Comitis Hurrasam fi-liam fufeepit ; At poftquam aduerfus Mauros aliquoties non infeliciter pu-gnaffet,ôcpacem conftituid'etjregno’atqüe iîlia,dônec nlatura viro foret; Alfon-fofeptimoCaftellærégicommendatis,incQéncibium reuerfüseft, ôc illic vitam finire llatuit ,quôd hoiiio fimplicis ingenij effet , amp;nbsp;fuôrum nobilium infidias ..., metucret.HaruccaaUtê maturaviro,Ramundo Barchinonenfi Comitinupfit, eaque ratione fibi Aragonicum regnum acquifiuit : fvterec^ue deinceps Cathalo-nia amp;nbsp;Aragonia vno regiio comprehenfæ .Haôfçnus deTarraconenfibus.

Vt Verô ad dertinàtUm redeam,per idê fermé teltipüs, quo Refp., Bcltrano Ficie-nôextérnopræfeeto,amp; GuliélmoGardino ciue Aftenft Prætore , aduetfus Ca-thalanos efuento atq. atroci bello implicabatur, etiam contra Pifanos^ôe paiilo pôftjin Venetos,licet nonduln elapfo indutiarum termino, magnum ac me- ’ morabileprœliumdeintegrOéxarfit .Geterùm,quôdà Ucobo Àuria,haud in- ■ , celebri eorum temporum feriptore, de illius potentia memoriæ proditurti eft, hicneuîiquam filentioprætereundum videtur .Isenim pro certo aÂerit,in hoc^XP^^f • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftrcmo

poftremo bello in Pifanos gefto acprofperèterminatOjquod ferme ad fêpten-nium continuarat, fiipra fexcenta viginti feptem nauigia, partim oncraria, partim ex hisquæ remis aguntur, in mare contra hoftem eduóta, præter numc-rumdiuerfarum nauiumpropriis fumptibusapriuatisciuibus inftruétaru ^quas , nbsp;nbsp;fan« vitra feptuaginta quotannis fuifle commémorant,quibus in Sardiniam, Si-

ciliam, Peioponnefum,Galliam Narbonenfem„amp; plerafque alias orbis regiones mercium vkro citroq,commutandarum’gratia,nauigabant:cxquibus fane ta-nta vtilitas, amp;cornpediumproueniebat,vtRefp, ea tempeftate nulli obærata, fingulis annisjdemptisclafliurnimpenfisjfupracentum qiiinquaginta libraruin miil.ia in p^blicu ærarium conferret. Necprofeóló vllum tempus vnqua extitit, qu(^diuitiis acpotentia magisfloruerit. De hi^autê bellis quæaduerfus vtrumq. populum circa hæc tempora gcfta funtjcorumque origine ac euentu, amp;nbsp;quanto. * harum gentium cruore flagrauerint, fuo loco ac tempore feorfum^vti antea db

«imus, explicabitur. Anno ciufdemfïEculitertio ac nonagefimo, Senatus con-fidto Simon Hulmellus Bergomo Cenomanorum vrbe oriundus,externus Pra:-feólus, amp;nbsp;Petrus Carbonefus Bononix natus, Prætor defignati , ac etiam poftc-• rus annus eundem Præfeôlum vidit. At infequenti, eiufdem Senatus decreto, 1154 vtraq. Præfedura lacobo Calcano, patria Infubro,demadata fuit,fub quo rnenfe lanuario, pax inter G uelfos ac Gibellinos, qui ea tempeftate in Mafearatorum ôi iipj. Rampinorum nomina tranfierant, amp;nbsp;per annos amplius qüinquaginta inter fe acerriinisodiisconflixerant, non fine maximototius vrbisgaudio ac beneficio* tandem initaamp; conftituta. Ceterùm,etfi nondum externa bellafe remifèrant, ciuitas tarnen infolens longæ pacis,eiufq.dulcedine baud fimè diu perfrui con-fueta, nouis ciuilium diftenfionum fluôlibus acprocellis atrociter iadlara. Nani circa, finem Decembris fubfecuti anni,veteres fimultates acdifcordiæ,quæma-ioriex parte iam confopitæ ac propemodum exjcinéfæ videbantur, iterum cuni ingenti omnium detrimentoae pernicierecrudueruntjamp;mox inter Spinulas Aurias, neenon inter Grimaldos amp;nbsp;Fiifeos aduerfæ partis duces, fæuiffimuni bellumexarfit,amp;ab eotempore vfc^ue in menfem Februarium plurimo fan-guine vtrimq. certatum,ac præter quam plurimos,quatuor ex prçcipuis familiis, nempe Iuftiniana,Spinula,Maria amp;nbsp;Marina,interfe6li,multaque amp;nbsp;pulcherrimâ ædincia incenfa,eo tandem exitu, vt fortunaad Spinulas amp;nbsp;Aurias inclinaret, ade^tad^erfarijs expulfis,omnique externo magiftratu abrogato,fumma Reip« cÔnrE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftiterit. Quippe ftatim Conradus ^u^ amp;nbsp;Conradus SpinuU

Auriam amp;nbsp;vttiquc Vbettorum filij, communibus Patrum fuffragiis Rcólores defignati fue-;

runt. His fermeremporibus,Sicaniærex,e Gallia Narbonenfi Genuam pro-fcôî:us,magnifico,regioq. apparatuexceptus fuit, eique Antiftitis palatium ho-fpitij locotraditum,ac breuipôft, Romaeôdem rcuerfo,Spinularum ædes longe fplendidiftimæ, domicilium præbuêre. Illud pænè hic filentio prætcrierarn, anno præcedenti Genuæ magnificum atque infigne opus, quod meritô cum vc' tuftirnmis quibufque Romanorum æquiparari poteft, fcilicet aquæduôluinj vnde percuniculos ac varios meatus perennis aquarum copia amp;nbsp;abundantia in vrbem,cummaximo amp;nbsp;incredibilieius bene^cio inuehitur ,mirifica ftrult;ftnra Ï2-P7« abfolutum acperfeôlum fuifte. Poftero anno,fub ijfdemModeratoribus placb 1x98. de perfeueratum,amp; duobus infequentibus,Chunradus Spinula amp;Lambas An-1^5’2. riacum æquali poteftate atque imperio fummæ rei præfuerunt, quoad rurfn^

circa finem Oólob. eiufdem annypfis fupremô Magiftratu abeutibus,Albertus Portalodus Japienfis, Prætor publicis Patrum calculis renunciatus fuit. Paucis diebns.

G E N V E N s X s H I S T b R I AÇ, L IB. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒgt;$

dicbus interieôlisƒSpinulavrbe excédés,in Siciliàm adPetrumTarraconenfiuni regem, éa tempeftatê Gibellinas partes in kalia fummis viribus propugnantem, ^ontendit-apud quem aliquâdiucommoratus,proptereximias animi corporifq, ’Xlotes ab eo rege âmantct atque honorificè habitus fuit. amp;nbsp;cùna poftliminiô in ^patriàin rediret,pok quadtienniuni acutiffimàfebri correptus,vita,inunenfoTui -defiderio rêliéfo, emigrauit. Cuiqs corpóri follemni pompa in fano Catharinæ factoparentatum.bfdem ferme diebusipaxinterVenetos acLigures cj^nlfituta, 'fimulque inter eofdem,acPifanos, indutiæ'àdânnoS feptem acviginticû haud lïiodicoILeip.benefi'ciotranlacfæ. Nàmipli ,prætcr ceteraloca,SàflarumSar-diniæ municipium, Genuènfibus tradidére, totaque infula Corfica cgllerunt. ac etiam centum triginta quinque mjlVa librarum Ligulficæ monetæ propter fum-ptus, quos ipfi Ligures hoc in bello impenderant,perfoluerunt .lntereà,Belloto 1300’. tCalcanô ciue Mediolanenf.præruram obtinéte,honnulli è G.rimalda familia,in’ timisquibufque amp;nbsp;amicôrqmpræcipuis fibi aiïociatis, mülta iam noéfe cum* quinque tritemibus optime inrtruélis,vrbem ingreifi, omnia , lymphatis cæ-co pauoreanimisivariotumultu immifcuêre^adeô vt cùm ad illorum conatus inhibendosjLanfrancus Spinula, vit non minus belli gloria, quàm togæ artibus „ præftans,aliquot fociorunàamp;familiatium manu conllipatus, arma expediuiff fet, port acrem pugnam ab eis contrucidatus fuerit. Mox veto , cùm magnus „populi coneurfus in eos fieret, Grimaldi, hâud partia accepta clade, ex vrbfe eie- crMdi. lt;rtifügatiquefunt,ac çtiam complûtes illorum captiÉt quoniam præcipui Auria amp;nbsp;Spinula familia Petro Äragonio Sicilix régi, ac Friderico eius filio ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

hæferaht,eiufque pSrtes àduerfus Carolum amp;nbsp;Vbertura Andegautnfes fumma ope protegebant, Bonifacius oéfâuus Pontifex ,tantam iram amp;nbsp;indignatio-nemconcepit, vt ea potilTimùm de càufa Genuam,atqj adeo vniuerfum agrum Ligufticum, diris atque anathematc deuouerit. Exitu eiufdem anni, portus^ 1 Marino Buccanigraarchiteélb, in centum amp;nbsp;quindecim cùbitorura longitddL menà adauéfus amp;nbsp;ampliatus fuit, magnaque pars molis compléta. Ceterùm circa initium fubfequentis,Damiano Afl’enaigö ciueMediolancnfi,prxtoria digni- 1501. täte potiènte, inter Andegauenfem, aceos Ligures qui illi aduerfabaytur, pax tandem initàifiniulque Refp., mitigatis animis,cum Pontifice in gratiam rediit. Pofthæc^vrbis Præturam gelfit Àngelus Petramalla Aretinus 5cui,pofte:^6fi annifpatium, Gulielmus Caftellus Àftertfis,fuceeffor datus. Ceterùm,quinam duobus fubfequeiltibus^aièis eàm’prouinciam obierint, nulla apud Veteres Annales fit mentio. Sub initiuit\artni fupramillefimum trecentefimum quin-ti,Çalabrix Dux Caroli filius , Genuam vnàcum fua coniuge , vt inde in Gai-1304, liamtransfrctaret,enauigauit; ibique ab S/niuerfo Senatu àc ceteris ordinibus perhonorificè çxceptus fuit, amp;nbsp;in primis ab Opicino Spinula huiusfamilix tune temporis facile Principe, ad cuius xdes diuertetat, fplendidiflimè habitus. Ceterùm J infequcilti anno, maxinàa in Repub. fubfecuta fuit conuerfio. Siquidern. plerique patricij ordinis conquefti,leges ac ftatutà ciuitatis nimiù in Spinulas amp;nbsp;1306; populäres,quorum maior pars Spjpulis fauelDat,propendête,quamplurimis, ac ctiarn omnibus Auriæ familiæ,Barhaba excepto ,fefe illis agglomeraniibus, oétauoldusianuar. arvhacontra ipfos expédiuerunt,eo quidem fuccefl^^vt port longum atqüc atrox vtriitique prœlium, priufquam aduefperafceret, fortuna ad ipfos Spinulas eiufqucfœdêratos inclinaret,adeo vt coeptaluce, de Senatus cbn-fulto Opicinus Spinula amp;nbsp;Barnabas Auria, vrbis Prxfeéti ac Restores defignati spin«ia,amp; fuerinq amp;nbsp;fingulis eorum ficuii anteà fieri confueuerat annuum ftipendium, ^uriaÿ'urhè

quod mille amp;quingcntarum librarum fiimmam adæquabac ,lt;onftinnuni etiam plerifque huius feditionis audoribus publicans bonis, igni amp;nbsp;aqua inter* didumjcoquefadurn eft, vtdeinceps,inter duas nobiliftiinas familias, nempe Spinulam ,acqueAuriam, inter quas fem per baden us fingulare ftudium atquc sp(gt;wi«ör aitiicina interceflerat, initium srauiflimaiu diOenfionurn ac immortale odium, quod progreftu temporis multarum calamitatucaufa Sc feminariurn fuit, ena* fceretur^Opicinus interim, quo feipfum nitius atque firmius in fuprema digni' tacecommuniret,fuam filiam TbeOdoro Palaeologo Andionici Graeci Impera-toris filio, amp;nbsp;alteram TbeodoroMontisferratiregulocIocauitrciUod fane ab Hoc poftremo^auddifficulter impetratum eft,eapotiftimum fpe indudo,vt fcilicct, pelhuiufmodi affinitatis vinculum ,pleraqye municipia, fibi à Repub. iniuftc, vt nonnullis videbatur, fuperioribus annis erepta, foceii ope amp;nbsp;audorirate mul-to facilius atque commodius recuperaret. Verùm Auriae, ac reliqui fœderati, *cùm fefe numero ac robore impares animaduerterent, nibil babueie antiquius, quJm vt ftatimGrimaldos,quibufeum badenus graues inimicitias exercuc-rant, beet tunc temporis profugos acextorres, fibi conciliarent, quo fimulcon' • nbsp;nbsp;nbsp;lundis viribus, bellum de communi fenrentia gereretur. Itaque correptis armis,

primoaccefluTagiam8c Oneliam occidui littoris municipia,occuparunt. Hacc vbi primùm Genuæ intelleda, Senatus confulto Barnabas Auria ôc Rinalduî Spinula 8c Prætor, contrado quicquid erat militum, aduerfus cos profedi fünf; ad quorum aduentum boftes perculGac perteriiti, prætcr omnium fpem, eue* fti'giô certis quibufdamconditionibuscum eis pepigêrc,acfefê cumipbsPrX' fedis, turn etiam populi Abbati ( nam etiam boc temporels magiftratus conti* nuarat^ fubiecerunc, omnefquc, præftitoprias fidei facramento, in patriam rc-ftituti. Compofitis præfentibus motibus,noua diftidianon modo inter Auriai ßc Spinulas, verùm etiam inter ipfofmet Spinulas, qui diuerfa ftudia fouebanr, (nonnulli etenim, Spinulx de Lucullo, bique omnes Opicino adbæfêranqalij, de Foro,appellabancui9 exarferunt: acplerique illorum,Opicini gloriæac felb citati fupramodum inuidentes, cum præfertim fèmpcr magnæ fortunæ cornet liuor adljt,amp; mortalibusnatura infitumfit,vt recèns aliorum félicitas ægris oculis introfpiciatur, illîus vitæomnibus ftudiis atqueartibus inbdiabantur,itî vt garnaba Auria ab eius fide amp;nbsp;amicitia abalicnato, amp;i. inter ipfos mutuis odd* conflatisfilli tâdem perfuafèrint,fibi quàm maxime expedite, vt etiam ipfe cum aliqudilluftri Principeaffinitatem contrah^ret. qu^ypa verbis êe ratiombusin* flexus, quo fibi quamplurimos amicos, opibus amp;nbsp;audoiitateflorentescompâ-f308. rarct, filiam Salalforum regulo in matrimoniûm locauit. Hac re licet Opicinuî vehementcrcommouerctur,nihilominus tarnen, qua erat animi fagacitate atq« prudentia,id propè diflimulabat; fuifque rebus conftabiliendis indies magis magifque ftudens, nihilomninô aliud,præteridoneum tempus præftolabatur, quo,Auria èmedio fublato,ipfe folusrerum potiretur. Igiturannoeius fxeuH nono, poftquam iterum ambo fuos æmulos amp;nbsp;aduerfarios nouas turbas excien-» tes,profligaftènt, nihil prius habuit,quam ^t fuiim collegamfunditus deleter, caque de caufa cum Eduardo Spinula fuo patruo clandeftinis confiliis initis,ef-focit, vt^nenfe Nouembri ,cùm efient in Senatu, ipfc,arrcpta occafione,aduer-fusBarnabam infurgeret: amp;quamuis Opicinus fadum excufaret,acdicerct,id ncutiquam,fc confeio, atque audorcfieri; is tarnen protinus omni dignicatff cum (umma labe atq. ignominia exutus eft, 8c in publicu palatium, vbi Abba® populi iusMicebat,perdudus,necnonin publica cuftodiaafferuatus,adeo vc

G E N V E N S I H I S T O R I Af J t I B. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

habitis comitiis,de vnanimi pacrum confenfu ac voluntate fupreraus Prçfedus^ quodammodo perpetuus Dictator, defîgnaretur. Ceterùin aduerfàjij ad omriem opportunitatem intenti, parua mora interié€la, cum baud fpernendis viribus porcum Mauritium, Andoram, amp;nbsp;Albingaunum occuparunt : licet Opi-cinus cum valida manu per fuos delegates amp;nbsp;procuratores illorum conatiblis obftare anniteretur, ipfi tarnen jinfe^^^is rebus,domum rediêre. At Barnabas qui capiiuus detinebatiir, inter cœnandum appofitis euftodibus frull:r;^s, viiï-cülaelapfus, fuga fibi confuluit- fcque Ifatim in ^edes Spinularum,vulgo de Pore, quorum bcneuolentia fibi pluriraùm perCpeda erat,fubduxit : indeque poft triduum clam vrbe digrelïus, in oppidum Saxellum perrexit, eoque ^leriq. no-biles ,Guelfispartibusaddi(fti,fefe,quarnprimùm contulêres fimulque ornées rationes arque artes inibant ,quibus Opicinum principatu deturbarent. Quocirca initieproximianni,omnes Auriæfamiliæ vnâcum Grimaldisjplifcis,ac leliquisfœderatis coaftoexcrcitu,eoque meenibus admoto,vrbem inuadere* conftituerant. Spinula dehoftilibus paratibus certior faÛus, fummàfeftina-tioiie amp;nbsp;diligentia, vrbanum ac externuiti militem deferibi iufiit,ac breui vitra quingentos équités,amp; decem armatorum millia in promptu ac præ manibus ha- nbsp;nbsp;nbsp;•

buit, moxóue in hoftem acie dircóla amp;nbsp;militariter inftrufta, huic iuxta D.An-drcæcœnobium occurrit,amp; confettis manibusitam Gniftroamp;improlperoMar- . nbsp;.

le conflixit, vt poft acrem ac diutinam dimicationem , vnà cum fuis ih turpem fügàm cohieclus, amp;nbsp;caftris omnibus exutus, ac etiam, ipfo Prætore,qui fecum erat, interfedojægrè fe incolumem in fua municipia amp;nbsp;colonias receperit, atquc ita repente verfa ferflma, è fupremi honoris faftigio dclapfus. Genuæ interim, qui rebus serendis admoti funt, continue ædes Opicini,Rinaldi ac Eduardi Spi- nbsp;nbsp;...

ïiulæincendijamp;poftmodum loioæquari,ac etiam ipli üpicino aqua cc igniin- âtjjtnf.onum terdici iuflêrejhabitifque de more comitiis, tertio Id. lun. fexdccim dues defi-'^™'^^’quot;’ gnati,quorum confilio amp;nbsp;audoritateipfaciuitas, arque ager Ligufticus, vfque Noua fermé âd Càl.lulij regeretuti amp;nbsp;Robertus Benauia,populi Abbas rcnuntiarus,iuxtaque in Senatu, de nouoReipub.ftatu conftituendo habita confultatio, amp;nbsp;fcx patri-cijordinis,actotidem populäres crcati,qui fummæ tei cumtcquali digniratc præfiderenr. Ceterùm, Spinula ,ctim Monœci caftrura adhuc in fua poteftate haberetjRemp.exea parte haud mediocriter infeftabat, adeôvt circiterqiÿn-gentis equiribus, amp;nbsp;ode millibus peditum, vnà cumTheodore Mo»tisferrati régulé, ac ceteris clientibi^^ Aifœdefatis, vfqucadD. Petri fanum,quodlocant Atenatium,ratusjillic hoftem fibjobuiam proceffurû,peruenirct. At qui fede-bant ad guberiiacula, fuperiorum remporum exemplis probe edoôti, lefe intra vrbem communientes,nullam pugnandi copiam fecête,ita vt cùm Spinula om-nes fuos conatus arque confilia prorfus in irritum caderc animaduerteret, fimulque emni commeatuacreifrumentariæinopia laborarct, quinte die, ex que il-luccaftra produxerar, Gauiijm ,infeâ;o negotie, temigrarit. In hoc rerumtra-' du, hi,pelles quos Reip. regimen erat, operæpretiuna fore arbitrati, fi aduerfa* riis omnera anfam præciderent,qya, maioribus viribus inftauratis, iterum nouas turbas actragœdiasexdtarentjFrancifcuinPlifcum cum quadringentorum cquitum ala, amp;nbsp;aliquot miliraribuscohorribusaduerfusperduellcs mif^'unt,iB-que,præter eeteras clades hoftibus illaras,Burgum amp;nbsp;Buzallam diripùit, arque igné iniedo concrcmauit. Verùm Opicinus, œftro vindidx inflammatus,eue-ftigib cum deleda manu in eram Orientalem profedus , Monraldi arçem iri agro Rapallirano firara, poft vigintidietum obfidionem, fimulque Voltagium^

5gt;S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N,A TVS P O P'V L I QJV E

pleraquealiacircumiacentia expugnauit ac euertit.Subidetn quoque tempUS Galeotns Spinula vna cum fuis fratribus ô^:amicorum præcipuis,tnremiadhoc inftruóta, prædabundus hac iliac circutnuagabatur, amp;plurimis damnisorai'^ Ligufticam diuexabat ideoque Patrum decreto^ duæ triremes, duólu FarauelH /Turiæ in eum emilïæ fuerunt, qui hoftilem adortus, cum ea conflixit, eo qui' dem exitu ,vt multis vtrimque cæfisac viilneratis ,iHam tandem expugnarin amp;nbsp;exjai^ qui in fuam poteftatem deueherunt jiuflu Senatus, duo ac trigin ta cru-cibus affixi. In tanta rerum omnium pcrrurbationc, ac ciuili difcordia,tandciu diuinitus contigit, vt quorundam optimorum ciuium,nulla partium labe teine-racorum, drift ria amp;nbsp;au(ftoritate,menfe lulioeiufdem anni,paxcertis quibuf' dMn formulistranfigeretur.- exquis maxim^infighes fuercj vt Refpub.,aduerfe parti, propter illius ædes ac ædificia exufta, quadragin ta librarum millia in praJ' fentiac numerata pecunia perfolueret: Ipft contra,omnes arces ac municionesa feoccupatas, quamprimu reftituerent. Prætereà,vt omnes profcripti ac exults, præter Opicinum, cui non ante biennium in patriam redeundi poteftas dabatuG fuis bonisacpenatibus redderentur. Interhæc, Rhodus,nobiliflima infulain mari Carpathio Cariæ adiacens, cum plerifq. aliisinfulis conterminisj decinao oótauo Cal. Septemb. à Chriftianis recepta : pro qua expeditione, præter quinc]-ac viginti triremes Pontificias, ipfi quoque Ligures decern triremes auxiliarias omni bellico apparatu iiiftrudas, fuppeditarunt. MenfeOdob. fubfequentis anni,Henricus Cæfarfeptimus, vna cum Margarita fuaconiuge Ducis Braban-tiæ filia, feminaeximiisdotibus, amp;nbsp;præclarapudicitia,ex Germania,fuperatis Alpibus, Genuam tranfmifit, vtillinc Romam profedus •irriperij diadematea

Romano Pont.,vt moris erat,infigniretur. Hunc Senatus ac ceteri Ordines,regio apparatu ampliftimifquehonoribusexceperunr. ifque,vt viciftim aliquod int' moris gratique animi teftimonium ergaRemp.de fe bene meritam exhiberet) quamdiuibifubftitit,fummaopenixuseft,vtnon modo paxrecèns conftituta, firmiùscoalèfceret, verùm etiam,vt deinceps omnia mutuarum diftenfionuua fomenta ac lemina penitus è ciuium animis euellerentur. in quo lane tantam 1Î' bi promifeue apud omnes gratiam amp;nbsp;bencuolentiam comparauit, vt, quo Reif* ftatus deinceps tranquillior ac pacatioreftct,illi de mutuo confenfu amp;nbsp;voluntate to^us vrbis,adeoque vniuerfæ Ligufticæ ditionis,ius atque imperium ad annos viginti vitro deferrent, amp;nbsp;in foro Serefano publice ac follenni pompa fefe iuriP iurandi facramentoobftrinxerunt. ifqueftiit primr^externus dominatus,cui n‘'lt;^abHen ptoptcr cluilcs fcditioncs ac inteftinapdia, vndepoftmodum atrocilfr rho Cafard, ma bclla enafeebantur J fponte fualeipfam fubdiderit. Ex hac verb Cæfarian^i aiurix A- gubernatione fadum eft, vt Auriæ, fua infignia mutaucrinr. Cum enim pleri-familiæ leonem, alij turres, amp;nbsp;plures diuerfa infignia circumferre coii'' filouiftent, ipfi in. pofterum femper infignia Imperialia geftarunt ; amp;nbsp;quo aliqua diftindio inefiet, de vnanimi eorum confenfu fta.tutum fuit, vt dimidia pars clypei, feu campi,vt vocat,in quo depingitur Aquila, albo colore notaretur.HaJC verb, vtetiam id obiter dicatur, fuit Romaqprum infigne, qubd loui, qui Ro- . manigeneris audor perhibebatur, facra fir. Vifo enim Aquilæ augurio ,Iuppi' tar ad Illium contra Saturnum egrefl’us , Felici potitus eft vidoria, feu quia Aquila auium regina amp;nbsp;dominatrix eft. Cæfar interim, compofitoReip.ftatU) amp;Hugone Fafciola ciue Aretino, fuo vicario ibi conftituto, necnon PatriBiis Repub.commendata,dum fefc ad inceptum iter parat,fuam coniugemi poft paucorumtlierum ægrotationem, infperatb, amp;nbsp;cum extrciiici animi fui dolore

G É N V ï N s ï s H I S T O R I Ai, L î B. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9«)

ïâibus Decemb. amifit- cuius cadaueri in âede Francifco facra, cuna rcgia pompa amp;nbsp;fplendorc iufta perfoluca, amp;nbsp;marmoreum monumcntum eredum fuit.Ve-rùm ipfemet baud fane diu à fufcepta imperij coronatione fuperftes fuit. Nam Bonouenci, opera cuiufdam monacbi Dominicani perdiciffimi ac fceleratifiimi hominis, vencno in Euchariftia dato quodquidem fub vnguibus habuiffe, coque amp;nbsp;hoftiam amp;nbsp;calicera infechfc dicitur, repente fublatus eft. Huius im-maturo ac improuifo obicu irrita fuit expeditio ,quam in Rubertu regem,^ac ce-teros fuosaduerfarios fufcipereftatuerat,eaque decaufa Genuæ,acPins,valida claffisiamin promptuhabebatur . Geterùm inopinâta eius mors ,hæc omnia confilia, nec citra fummam Reip. calamitatcm, difrupit. Siquidem ^æfarei le-gati audoriias ibi fenfim diminui labcfacfan coepit,adeô vt paucis pôft mtn-fibus,illius iam exigua, vel prorfus nulla ratio haberetur ,eoquetandem Pifas profeèlo , amp;nbsp;poft eius difcefl'urn Saraceno,ciue Mantuano, Præcore defignato, * ftatim vetera odia funultates inter Aurias amp;nbsp;Spinulas,moxque inter reliquosT diflidia innouata, quæ progrelfu temporis ob cruenta amp;nbsp;interna bclla, vtiimque confecuta,Gibellinam fa«ftionem,vt inferius patebit ^fc plane eneruarunt ,vt diu altera inferior extiterit, initio, ex motibus Rapalli inter vtriufque familiæi5^4é æmulos concitatis, exorto-, ad quos Genua, fmgülis fuas partes tittantibus, ‘ auxilia tranfmifta. hife^ue ad vrbem reuerfis, amp;nbsp;Auriarum ac Spinularumnomine, voce magna fæpiùsingenlinato, dirafeditio vrbem inuafit, in qua,præter re-liquôs,Cataneus Autia forte fortuna à quodam ex fuis interfeftusfuit. Hoc ciuilitumultuindiesglifeente,cùm fubinde animiad iram amp;nbsp;rabiem fubinde vehementiùscxardêfterent• SpinulcCj Aurianum forum,in quoipfi fefe com-muniuerant,acriimpetuadorti,illos æneis tormentis,aliifque militaribus ma-chinis inde fubmouereconnitebäntur. Verum,cùm pleriqüe fummæ nobilicatis viri,inter quos præcipui erantPlifcij Grimaldi amp;nbsp;Saluaghi^in gratiam Auriarum arma corripuiftent, ipfi tandem iHinc repulfi funt, eoque redaôti, vtmaior illo-rum pars vrbe excedere cogeretur. Horum digreftu Auriarum potentia Sè nomi-nis exiftimatio mirumincrementum accepit ,itavt aduerfarios, à qmbus antca non paucis incommodis amp;nbsp;damnis affefti fuerant, etiam in fuis muniçipiis pei-fequi non vererentur. At cùm ipfi baudmultopôft,collcGtis viribus,agruni Ligufticum variis depopulationibus inquietarent, Dombaicus Auria,iub lacobi PontifearatiBrixiaoriundi prætura , cumvalidoexertitu contra illoèprofeâ;us ^^'5« cft, amp;nbsp;confettis manibus^»ft diuturnum atque anceps prœlium, fortun’ä à par-tibus Spinularum ftetit, adeô vt^prçter reliquos, etiam Auria fortiffimè dimi-cans,ceciderit. Hæc clades vniuerfos eiusfamiliæ,ac fœderatos incredibili dolore affeciq nullaque mora interieôla, ad earn vlcifcendam j mille amp;nbsp;quingen-tos cataphraftos , ex quibus,vt annales memôriæ prodidcrunt, trecenti étant Genuenfes,amp; circiter quindeeim peditum millia coëgetunt,quibus copiis Man^ fredinum Carrettitegulum^virum, præter generis decus ôç claritudinem,con-filio ac manu præftantem ,fuarumque partium fautorem ,cum fupremo impe-rio praepofuerunt* Spinulæ ad tau^i exercitus famam nibilô extertitijcum æqua-gt; libusfermecopiis,bôftem,priulquammontium iuga emetitetur,aggrefb funt,-

CO quidem fùcceflu,vtillos femel atque iterumproldigatent. Cumve^ exvsb© indies nouum fupplementum in Aurianacaftrafubmitteretur,lafbfque ac de-fatigatismilitibus noui ac récentes fuccederentj eô tandem rcs deduôta eft,vt Spinulæ jdiffipatis ordinibus ,aduetfo Martedimicaüerint,ac,præter ceteros, quindeeim in lignes viri gtauioris armaturæ ,ex qurs feptem fuerurtcex Spinula . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l i familia

ÎÔO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SE s A tvs POP V LT Q^V E

familia^dêfiderati. Hoftis interim fecundis rebus terocior fadlus, acvlterius progreflus,cun6laadiacennaferro flammifqueperuaftauit, amp;nbsp;BLizalIam,muni-tiflimam Spinularum arcem^ expugnatarn,funditus diruit ac euertit. Ceteruin, Auriis huius vidoriæ fruclus breuis omninô extitit. Quippccumin fuo exer-» citu, vitra alios alienigenas, magnus quoque numerus Germanorum effet, if^ Miiitamfi. proximo die arma in viôlores verterunt, fupra mille ex eis obtruncarunt ; co-f^Auria^ rumtp ô*æfcâ:um,amp; Lambam Auriam cum duobus fuis liberis captiuos fctêiq quos partim Gaiiij, partim etiä Voltagij ad viginti dies in publica cuftodia cf' tentos, nunqua priffinæ libertati reftituere voluerunt,nifi prius ipßs feptedccini äu^eoru ngt;liia,quç fibi loco ftipendij,vti dicebant,debebantur,in prçfenti pecunia,ficuti mox faólum cft,perfoluerentur. bicc Spinula: moleftiis ac periculis ca-ruerunt. Cumenim ipfi quoque circiterducentos équités Germanicos grauioi'i« armacura?, in fuo exercitu habcrent,amp; Buzallæfêditione forte excitata, quidaex co rum numero interficeretur,Germaniirapercitijfummoimpetu Vbertum Spi-nulam Reynaldi filium conrrucidarunr,nec citra magna difficultatcm res vtriin-13161 fedatæ atq. compofitæ fuerunt. At menfe Nouemb. fubfequentis anni, Ge-• rardo Brixienfi ex vetufta amp;nbsp;nobili Gambararum familia,Prætore,Spinulæ cui« hätid fpernedis viribus in vallem Pulciferam profeä;i,oppidum,cui nomen erat Pons dccirnus, adorti funt; atque illud paucis poft diebus occuparum,folo tenus deiecerunt.ln hocpracfenti rerum cardine,cùm Reip.adminiftratio penes Aurias cflec, Flifci amp;: Grimaldi, licet cum ipfis fœderati, hoc indigniftime ferebantj ita vtomnibus artibus ac ftudiis illorum vires ac pocentiam deprimereconaren-tur,quö ipfimet deinceps, ficuti euenit, fupremum in ciuitate locum obtinerêr. Ét quo fui optati compotes faciliùs euaderent,procuraruntinprimis,vt SpinuU, in patriam, quod fane ipfiquam maxime auebant,reftituerentur : cui quideni rei Auriæ,ac præfertim Conradus Vberti filius, illius familiæ, ea tempeftatc, vti 13171 oftendimuSjfacile princeps,prorfus aduerfabantur. Proinde anno eius fæculi de-cimo feptimo, Zambellino Bonaldo ciue Brixienfi,cui multa legum cognitio, PraztorCjSpitiulæ, horuope ac patrocinio clam in vrbem,decimo fept. Cal.Sept-intromiftlfuerunt. quod repente ingentes turbas concitauit, exque his poftrno-dumgrauiftimæ calamitates initium habuerunt. Siquidem Auriis,amp; modico temporis interuallo,ipfis etiam Spinulis, fubaótis,Grimaldi,ac Flifci, cum cete-GtHMfüb ris.quorufnftudiain Guelfos propendebant, Genuas rerum, ficuti fupramodu Gtiefforum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tlr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lz-^^1

/mpeno. votis expetiuetant,potiti lunt: ex quibus lane,quarltgt;4fl. Decemb. Carolus Flii-cus,amp;Gafpar Grimaldus, publico Senatus cpnfulto in æde Laurentio facra wmZ?quot;' habito, vrbis reótoresad fpatium aliquot annorum defignati,amp; Prastor,cuius mentionem fecimusjineadem dignitateacmunere confirmatus. Hoc Senatus decretum aduerfarios fummo timoré percelluit,adco vt plerique illorum, præfertim Spint!las, eodem die vnacum fuisamicis atqueclientibus vrbe digre^ neZcuif' dcrentur. At Guelfi, liberum Reip. imperium adepti, nihil reliqui ad fummain ' diligentiam fecerefquo minus fefe ineodeinceps non minor! iudicio ac follertia conrtabilirent, quam in hoftilibus confiliis prrueniendis cauti prouidique extf ‘ terant. Et quoniam ignorabanr, quinam potiffimiim in orç occiduæ tra(ftu,fuis paftibus ^uerent,fubitó illucRibcllum Grimaldum,qui liæc omnia diligêtcra^ fedulo exploraret,ac ciuiu ftudia pernofeeret, ablegarunr. Sed ctim Albingaunh interioris Ligurias indigenæ,quorum potior pars in Gibellinos propendebar, huius didtis minime audientes forent, ipfe nulla cuiufquam ratione habitai omnes huic faólioni addiófos, extra vrbem eiecit: qui ftatim fcic Conrado Auria:

e E N V E N s I s H I s T O R I AE, L I B. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOl

ac Rinaldo Spinulç in fininmis locis degentibus,coniunxerunt,fimulq.jcoiunól:is viribus,amp; CarretijCeuç^ac Clauefanç Marchionibus necnó Albintimi liis Lin-guiliis Coînitibus, Gibellinarum partium ftudiofis, fibi fœderis iure afTociatis, Albingaunu acri obfidione prederunr. At Grimaldus vbi fefe oôtiduum ftrcnuè defendidet, cùm numero ac robore longe impar eflet, certis quibufdâ conditio-^ nibus, deditioncm fecit. Hoc vbi primùm Sauonenfibus,quieadem ftudia fe-, dabantur, innotuit,à Rep., Eduardo Auria amp;nbsp;Andalo Spinula,qui bauJ^,^'Qcul indeaberant, in vrbem intromiflis, turpiter defeiueruilt: quæ fane chutas Gi-bellinis,,propEerloci.opporEunitatem, inpofterum baud mediocriemolumento acpræfidio èxtitit. Quippc in ea fefe iiouis mœnibus verfus maritit^am oratti præmunientes,aduerfæ parti perfæpe illinc plurima damna intulerunt.IgiturÂb-ûes, vtraque vrbe potiti, quo indies potentia amp;nbsp;viribus adaugefccrent, cum Çane Scali2;ei'o, Vçronæ regulo,præter nataliuin fplendorem, bellica virtute in- 1518. lt;nbsp;fgni, amp;nbsp;Maplieo Vicecomite Mediolanenfi ,ea tempeftate iii ïnfubria Çæla-* ris legato , iuxtaque Gibellinaruïti partium ftrcnuo propugnatorc , fœdus ac focietatem iceriint: quibus adiutoribus faótum eft,vt bréui ex contermina re-gione præualidum ac numerofum exercitumi ,duce Marco ipfius vicecomitis filio,aduerfhs hollcmcoëgerintiomnibufquc rebus quæ ad bellum vfui forent, fiimmàcura atque indultria præparatis,anno eiusæuivndeuigefimo, amp;odauo ijip. Cal. Aprilis Genuam verfus fuam aciem dircxêrc: vtqueciuitatem ardiori obfidione praîcingerent,pars,quà Bifamnis, pars verb, vnde flumen Pulciferuili de- IZTioZ currit, cafirâ collocarunt, arqué in primis Phariam turrim fummis viribus op-pugnarc inceperunt-^t qui Genuas rebus gerendis admouebantur,vbi primùm de hoftilibus.^paratibus accepêrciquascumque ad vrbis defenfionem fpeôla-bantjftudiqfiflimèprocurarunt, amp;nouo quodaminuento affecuti funt, vtnauj eximiæ magnitudiniSjturri admota j funis fummæ cuiufdam craffitiei obfe.fiis porrigéretur, quoini-nali fiimmhate affixo, per ilium ad turrim vfque façili ne-■gotio excurri poteratjadeô vt î bi vafe,inftar iilagnæ vrnæ vndique occlufæ, apte cpneinneque difpofito,eius ehordæ beneficio amp;nbsp;commoditate non folùm quæ âd viéius neceffitatem pertinebant,fed etiam reliquaad defenfionem opportuna, titra vllum obfiaculum, fuggerererit ; Hoftes interim, cùm fuos conatus irritos atque inanes confpicerent, nouas rationes inierunt, amp;nbsp;in ca parte quæ conti-iientern, refpicit, tantum foli effodere, vt paulatim per cuniculos ereél^s j ylque M illius fundamenta appro^nquarent,quo ipfam turrim difijeetent. Obfefii, fiocanimaduerfo,nebelli^xtrema experiri cogerentur, poft duorum menfium obfidium ea conditione cum holle tfànfegerunt, vt falui amp;nbsp;incolumes dimittq-reiitur: tantaque fuit rabies ac furor in eos qui arcem tradiderant,ffeptem dum-taxat.fiue, vt aliis placet,nouera fuifi'eperhibent} vt ftatiin in vrbem ingrefli, à Præfeélis jPrætore atque Abbate, fidei crimine daranati è fublimi rupe Romano more præcipites darentu r. At Gibellini rebus fccundis alacriqreHa6li,ne-mipeque obftante • continuo ad vrbis mçenia exercitum admoucrunt,amp; quinto Cali lulij iuxta locum vulgo D. Mariæ Petreminutæ, hoftem fummo impetu adorti, profpera fortuna dimicaruht- eoque fuccefiu,llaud,multô poft, D.loan-nis, amp;nbsp;Agnetæ fuburbia occupauêre . Hac clade oppidani non mediocrity Leifiem. perculfi ,ac fuis viribus diffifi, ad Vbertum Andegauenfem Neapolirregem,-Ç|J^;^^ aliofquefuarum partium perltaliam fautores, miffis pratoribus, ac imploratis auxiliiSjConfugerunt. Rex minime infeius quanti referret,fi vrbem tantis opibus ac porfentia ftorenteinj fuifq. rebus mirifice opportuna, fibi tuendairwfufciperet.

-iibt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN A T V s P O P V l I Qjr E

nulla mora interpofita, mille acducentos cataphrados illis fubfidio ttanfmifip cuius fupplemêmi acceflione Gibellini deinceps non parum de priftina audacU amp;nbsp;animi ardore àc Äudiörémittentes, bre.ui póft, relida ea parte, qua Bifamnis defluit', fefc vetfiis oràm ôcciduam in fuburbiis occupatis receperunt , amp;nbsp;pro ^nliori tutela ac fecurîtate montem D. Bernardi, vt appellant, ciuitati propin-qüum,validalïiunirione circumuallarunt. intefim Andegauenfis, quo vrbern comiijû4iùs prQtegeret ac tucretur,pàucis póft diebus,i!luc ipfémct vnâ cum fta coniùgc, acduobus liberFs,quinqueaeviginti trirémibus fccumadduôtis , qui' bus prætermiliterft, plerique proceresac illuftres vîri deuehebantur, enauiga-uit; Coque/éliditerappulfùsjà Senatü acvniuèrfis ordinibus, incredibili applaU' lü ftgiaq. magn'ificéntià exceptus fuit. Deinde habitis de more comitiis, omniu Patrumfuffragiisdecretum cft, vtadinaiorem Reip. incolumitatem ampH' * rudinciTij illiuS dominium amp;nbsp;adminiftratioipfi Regi committeretur. Qüoeirca,

TextoCal. Aug. Recloribusfefc coram Prætore ac populi Abbate fuprtmo ma' äX« giftratu abdicailtibtis,Ruberto,amp; ïöarlni vigefimo îècundoPont. ad decennia

Reip.,adecquetotius Ligufticæ ditionis imperium,àdhibitoiurifiurandi facra-fubcettis conditionibusaclegibus follemnicærimoiïia ttadiderunt. Ex bac regia potentiaGuclfis non medïocris aüôtoritas robur acceffit; moxquc cùm ira natura comparatum fît, vt qùo fefortunajeôdeni etiaifi hôminumfa* uorinclinctjPlorentini, Senenfes,ac Bononienfcs,i(fto cum Genuenfîbus fo' dere,illos commeatu,ac mille amp;nbsp;centum cataphrädis adiuuerunt,quibus prxfi-diis multô firmiores redditi, non folum hoftiles impetus egregiè ac ftrenue propulfarüiit, verùm etiam cum quatuor î-nillibuspromptifïimorum viroruna féxeentis cquitibus fèxto Id. Aug. dc-improuisó erûptione fada, hoftcifl monte D. Bernardi,à fe,vtidiximus,paulô ante occupàto,repellcreconnixifunr, eo tarnen cuentu,vt poft âcrem dimîcàtionem, tandem bofte præualeiite j ad portas vfqueciuirâtis ftifi fugatique firtt. Cererùni,oppidani, baud muko póft, colledis animis, amp;nbsp;ad fuburbia recipienda conuerfî, domum quandàm iuxta fo* runl,vulgô D. Agnctis,comrnuniuerunt,cui perpontem ab vrbis rhœnibusvf que ad îpfam domum extenfum,cornrnodè fuccurri poterat. Aduerfarij,hoc comperro^cùm fc illam Facile occupaturos fperarent, admotis caftris, adifqtic cui^culis,eam fumînis viribus inuafètÜnt. Et licet ipfius propugnatores,fumin3 vi hoftililius conatibüs rcfîfterent,eai^ue de caufa pridie ld;Od.magnus confli' dus vtrimque baberetur,|n quo, prçter cetcfos,Opi^i^us Panzaniis,amp; OpicinuJ Nigrius i nobiles àc præçlari cîûes , defîderati. nihilomirius tarnen fors ita illo' rurïi cœptis atque conatibusfauit, vtipfadomus tandem cum treéentorum dc-fenforum clade occupâta fît ac funditus excifa . Durb hæc ita domi forif^o^ 1310. gerunrur,Andfcgauenfîs,cui nihil magis in votis erat, quàrn vrbern obfidioHc iiberare,omnibu.s viribus in vnum colledis, proximo anno vbi fuas copias bb partirô diftribuiftetjhoftem exduobus lateribus adoririconftituit. Quaproptcf Simonem Turrigeruifi patria Infubrem ,ac præcipuum Guelfi nominis fàuto-rem, quii præter generis vetuftatem, confilic^atque arte militari plurimum pob » lebat, cum qüindecim lediftîmorum virorum millibus , amp;nbsp;odingentis grauio-t» arma^uræ equitibus, verfus Sextrum oræ occiduæ, vbi magna pars aduerfà' riorum caftra pofueratj deftinauit, ipfeq. cum expedita màhu erûptionefad^, montes D. Bernardi,amp;Peroldi ab bofte occupatos, fumma impreflîoiieinua-fît. Primo circa Sextrum infeftæ acies magna mole fummiflt;|ue viribus concut-rcruiic, amp;nbsp;daflîariis, fubfîdio Guelfis accurrentlbusiacerrime vtrimque ad mnb tas ho^

Tas horas dimicatum. Quamuis au tem initio ipfi fertiel atq.iterum pulG effent, cum tarnen fubinde nouiis miles ab ora maritima illis quam matarrimè opem ferretjGibellinicó tandem adaólifunt,vtprioriftationerelióta,fefe mutatis ca-ftrisjin montes reciperent,adeóvtcvim maiormilicumparslnfubri effent,con-temptoducum imperio, earn expeditionem deferuerint,öc quifque ad fuos pro-perus remigrarit. Per idem quoque tempus, Andegauenfis paribus fortunæ au-^ fpiciis arma expediuit i Quippe lioftes , cognitolnfubrum difceflu , conteffiin fùas munitioncs reliqùerunc ; ôc mox foluta obGdione , quæ ab oótatw^lend* Apnüsvfquead oót.ld. Febr. continuarat,fefe vitra montium iugafubduxe-lunt. Horum digreffu GuelGs tam in fuburbailis teftis, quam ciuium prædiis ac municipiis omnialongè lateque depopulantibus, grauiffima aanfna influa-,, quod tarnen baudqùâquam obftit^,quô minus çiuitas tam graui amp;nbsp;diutinaob-Gdione crepta, in fummum gaudium ac lætitiatff prorumpercc, amp;nbsp;paflim fup- mm. plicia ad deoruin puluinaria decerneret. Andiouinus interim, lætus parta vi-doria, vbi aliquamdiu Gèùuæ fubftitiffet, vrbànis rebus rite difpofitis amp;nbsp;Reip. adminiftratione Ricardo GàmbaGefæ,viro ftrenuo,amp; cuius Gdei plurimtim tri-r buebat ,démandata, hccnOn fexcentis equitibus-, amp;c aliquot triremibus egregie inftrudis,ad vrbis tutelairi.Sccuftodiamfubftitutis,Auenionem,vbi tunctem- nbsp;nbsp;•

porisPontifexagebatjCUin fua familia amp;nbsp;aulico minifteriocpnceffit. Vprum hoftes, qui niagnam Occidui littoris partem*', amp;nbsp;pleraque Ligufticæ ditionis op-pida, Gta yltra Apennin! iuga, fuæ poteffatis feccrat, de regia profeólione edoóli-^ cùm fcirehc\ nihil in difeordiis ciuilibus feftihatione tutius , vbi fa(ff;o magis quaib confulco.opr^ effet,nihil habuere antiquius, quam vt,piTtni mot^ nbsp;cun-

dationepofthabita,cum maritimis,ac terreftribus copiis vrbemdenuo inuade-rent,primoqùecum mille acducentis equitibus, nec exiguo pedettrium viro-rum robbte in vallem Pulciferam delccnderUnt, ac eodem temporis momento, fcilicetjodauo Cal.lunij,cum fex roftratis nauibus inopinafo Genuenfem por-® turn ingtefli, illic onerariam, multis ac pretioGs mercibus onuftam, amp;nbsp;in Gal-liamBelgicamfoluere paratam ,nullo negotio intetceperunt. lifdem quoque diebus,Conradus Aurii cum duodetriginta triremibus Sauonæ inftruódis,ebde,quo vrbeiYi aràiori obGdione premeret, adnauigauit,ita vt, terreftri vrbis ttloenibus admoto, ipfa denub fummis viribus vndiquaqueoppugnaretur.’-quot;'« »W“-Sed regius Prôefes, ac Senatus, de hoftdibu.sconfiliis amp;nbsp;conatibus ccrtiore^aóti, excelfo inftaSfoque animo fefe ad^mnem fottis euentum præparafunt-, nihil-(^ueprorfusomisêre,qtîW(fadfui,acciuitatis defenfionem opportunum necef-latiumq. fore intelligebant. Et iii primis quideni,Pharia turris egregie commu-nita'. In montibus etiam,quorum próximè mentionem habuimus,noua pro-pugnacula amp;nbsp;muiiitiones eredtæ, Gmulque claffis eodem tempore,ne quid de-ttimenti ab ora maritima infer retur, quàm oppidb exornata. His rebus ita con-ftitutis,breuip0ft,nonnulla nauigia in hoftem eduóta fuerunt, co quidem fuc-ceffu, vt à Conrado Auria', cum fua claffe ad omnem occaGonem intento, tria ex illis, modica difficultate, priufquam vllum effugium pateret, occupata fue-. tint. Qu I clade common patrA, ne quid grauius cueniret, aótutum iufserc,vt ciiin duobus aettigiritanauigiis inuicem connexis, portas àditus bccluderetur, ciufquedefenGoni Gafpar Grimaldus cum imperio prxpöGtus. EcoBtra^hbftis invrbis oppugnationem fedulb incumbens, amp;nbsp;quibufdammunitionibus ère; gione aliarumGbiaduerfantium,ere6lis, illam ab ea parte qui Bifamnis.leni ciirfu in rnate defluit, cönimodè inuadi poffe aibitratus,fummo Glentio per op-

ïö’4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ s T N A T V S P O P V L I E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

pidumMuratianum cum e^pedita manu in earn vallem defcendit. Ceterum res minime ram fecreto geri potuit,quin ipfius cófilia, aduerfæ parti per fideles nun' tios ac miniftros^innotefcerentjideoq.incredibilicelerirateillum præuenientes, cum validoafrnatorû roboreiuxta cœnobiùm D.Ioannis,vulgôPeueranij^quàei tranfeün’dùm erat, præftolati funt: atq. inuicem occurretes, longa amp;crilentapu' ^ha mutübtonflixere, donee tandem proelium nox dirimerer. Proximo, acin' fequentibus diebus, ciuitasex variis partibus acerrimepbfênà,multæqueoppugn atia^wfaôlæ, ac per idem tempus interc.eptæ funt literæ à quodam ciucjf nomen apud veteres nullum extat J) pppùlatibus ftudiis addiôto, ad hoftem con-feriptæ ,in qufbus ci clàm/pïteter cetera, fignificabat in vrbe extrema rei frù* irn^itaria: A rerum omnium egeftate atque inopialaborarirearumque auólore deprehenfo, grauiffimo in eu fiipplicio,vtipar erar, animaduerfum fuit^ quip-pè qui è fublimi quadam amp;nbsp;confragofa rupein mareprasceps datus. In hàc dira ^bfidione,qua: terreftribus fimul amp;nbsp;naualibus copiis fiebar, aduerfarij fexto Id. Oôlob. circa meridiem , arcem v.ulgô GaftcHatij ; ab ipïîs Gueifis in fummirate montis Peraldini reîeèns cohftfuólam, D. Bernardi munitionem, turrim Sarde-nam , D.Michaelis coenobium, amp;nbsp;pleraque alia loca, vnoeodemque tempore adorti fuerunt , eo quidem euentu , vt magna vtrimque credes committeretur. Paucis póft diebus, nempe fexto Cal. Nóuenib., cum magrio nauigiorum numero, multifque ignitis miflilibus ac ligneismachinis,adhibitoetiam tubarum fono ac ceteris militaribus inftrumeiitis, portum ingrefti funt, ac turrim portae, vulgo Vaccæ,proximam fummis viribus oppugnarunt.eiufqueoppugnatio-ilis is tandem exitus fuit, Vtad multas fibras variodubiot^ie Marte,acmulto Vtriüfque fanguine,dimicatum fit, quoad Fortuna,hofte ab vrbis ingrefl'u ac in-troitu repulfo, adipfos oppidanos inclinaret. Minime tarnen in dubio eft, quin ciuitas hoc tempore in fummum rei dilcrimen adduda eflet, nifi illudpropitia fata, ôeprofper vrbis genius auertiflent. Nam fi hoftis eodem temporis articulo cum terreftri exercitu earn inuafifiet, profedo in maximum ac extremum dif-crimen conieóla, expugnationi, quam defenfioni multo pfopior extitiftet. His tarn acribus arque afliduis propemodum oppugnationibus Guelforum aniini ad fummum dolorem atque iram accenfi,quo tandem aduerfarios à fuismu-nitionibus amp;nbsp;propugnaculis, in quibus haudexiguam benegerendæ rei fpern atqnc fiduciam repofuerant, expellercnt, rurfus paucis poft diebus, cum deledta manu eru^ione faóta, in montium faftigiappruenere, ibique Nonis Cal.Febr. collatis viribus, poft longum atque afperum certamÄi^on fine clade,ad vrberti reuerterunt. Cùm verb interim aditus portu« multo magis quam antea ipfis hoftibus pateret, illuc denub cum aliquot fuis nauigiis pridield. Febr. ingrefti, düas onerarias,ac totidem nauigia ibiadanchoras mbfiftentiaincenderunt,ac etia vnam triremem fecum abduxere. Hæctam diuturna obfidio,neGnó aftiduae talamitatesacdetrimenta,quibus ciuitascontinenter affligebätur, plebihaud mediocrem anfam amp;nbsp;occafionem praebuerunt,qua aduerfüs optimates, feditio-ne excitata,infurgerent. Siquidem his mutuis fimultatibus effedum erat ,vt populäres indies viribus acpotentia excrercertnt,adeó vttandem correptis ar' mis, illaconfeftim inpatricios verterent : amp;nbsp;in quorundam præcipuinominis ædîficia éiicurfione faóia,primo impetu ædes Galeoti SpinulrE,ac nonnullas Au-riæfamiliæcombufterunt.nec dubiumeft ,quinconfirnili furore in plerafquc alias defæuiiftent,nifi Abbas populi,nobilium quçrelis ac precibus inflexus,mâture fua autoritäre interpofit3,illius animosnïaioriex parte mitigafiêt. In hac

tanta rerum omnium perturbatione, acmiferrimo llatu ,quiReip. præerant, enixe operam dedêre, vt plebe fedata, amp;nbsp;ciuilibus ac internis motibus repreffis, tandem ab importuna amp;nbsp;longa obfidione liberarentur. Holdes liquidem noui fupplementiacceflione, non lolùm montanas munitiones ,atetiam vniuerfain Sextri, 8gt;i. Pociferæ Vallis planitiem occuparant. Ne verb ab aduerfaria clade quicquamdetrimentiacciperent, fumma vigilantia fedulitate rem naualem expediuerunt, ita fanè, vt partim ex nauigiis Andegauenfibus,quorun^^^'aque ipfo in portu remanferant , partim etiam ex recèns conftrudis amp;fabricatisjlu-pra lexaginta triremium claflem,in qua etiam quadringenti amp;nbsp;quinquaginta equi deuelaebantur, coëgerint,eamque omni bellico apparatu exowiatam ^^ub regij legati præfeblura atq. imperio^ Sextrum verfus, vbi maior belli moles con-filicbat, eduxerunt : nihilque prius ac potius babuêre,quam vt inimicos ab ora maritima, amp;nbsp;ex continenti, vnoeodemque tempore,fummis viribus adoriren-tur. Ceterùm ipfi,tametfi aliquandiu inleftam aciem fortiter ac intrépide repu-liffent, cum tarnen armatorum numero ac robore multb impares forent, fenlinl cedere, moxque fefe in turpem açpræcipitem fugam , itincre Sauonam verfus direóto ,amp; Guelfis fubinde illos infequentibus gt;nbsp;coniecere . Per idem quoque • tempus, qui montium vertices occuparant, rati fefe vrbem, propter maximum numerum eorum qui illinc excejlerant,omni ferme præfidio deftitutam inueni-turos, illam ex duobus latcribus inuasere. At fuaopinioneplurimum decepti, non fine aliquaftrage inde a præfidiario milite æneistormentis,aliile]uetelis ac miflilibusjteiediac repulfifuerunt. Interea temporis, Guelfæ clalfis Præfebtus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

vbi hoftem Sauon^n vfque infecutus elfet ,illlus vrbis expugnationem tentare condituerat. Sed cum earn expeditionem fummæ difficultatis ac periculi ple-namanimaduerteret,ad Albingauni recuperationem animum atqucarmacon-uertif.eaqueciuitasjcum fituatque opère Sauona multb imbecilliot ed'et, primo nauigiorum appulfu ab bofte dereli6ta,nec fuit penes ipfum nauarebum im-pedire, quo minus à iTïiliteNarbonenfi,acetiamCalabris,quorum in claflepcr-magnus numerus erat,imiïianiterainperetur,ita vt nee etiam lacris abitincrent. äireptum. Hæc maritimaGuelforum potentia, amp;nbsp;profperi fucceftus, Pridi-ricum Sicma'iæ regem, Andegaucnfis æmulüm,induxit,vt cum Gibellinis initofoedere, qua-dragintatriremium claffem inftruerer, eamque Sauonam rranfmitteret, cc^ni^ midecretOjVtviginti nauigiis,quæ ipfi mne temporis in procindu^aabebant, j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adiungeretur. Guius rei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtpr’imùm Genuam perlata eft, Senatus confulto

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duodefeptuaginta triremium claffis præparata Ôc duce Lanfranco Vfufmario

I emida. omnibufque perfuafum erat , qubd cùm ambæ clades propemodum æquali numéro ac viribus ed'ent inftruftæ , infigni aliquo prœlio dccertaretuf. jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed enim,licet iuxta infulam Pontiam inuicem occurrident,nibilominus tarnen,

i î occulta fati lege ,vtraque pugnam detreiftauit, amp;nbsp;Guelforum claffis Neapolim fc i eontendit, vbi mox Calabri remiges, ob fibi defraudata ftipendia, amp;nbsp;alimento- ' ® rumpa:nuriarn,defcenlionefa(fta,reli(ftis triremibus, fefe alib contulêre. Et licet

Carolus Ruberti regis filius, amp;nbsp;Calabriæ Dux, vebementer apud eos inftaret, vt » iterum claffem confeenderent, amp;nbsp;quifque ad lua munia rediret: ipd tarnen nun-quam omninb debti potuerunt, adeb vt fociis naualibus, multifquejiebus r^-i-portunisdeftituti, fefe inportum Lunæquamprimùm reciperent, amp;nbsp;metu ac pauoreboftibs claffis,quæ circum eos dnus longe lateque peruagabatur,amp; Vul-turij arcem Guelfo præfidio firmatam , occupauetat, Genuam reuerti minime audebant. Accedebat bue,qubdiifdem diebus, CaftruciusGaftrac^nis,Dux éà

I06 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N .A TVS POPVLÏ QJT E

tempeftate celebemmi notninis, amp;nbsp;Gibellinarum partium eximiüs fautór,ltic-morabili pugna Guelfis ad Altopafliim in Etruria fuperatis, vióhorem cxerci-tuminGenuenfiumdicionern verrerat, vteos infeftis armis inquietaret. Qui-bus rebus patres fupramodum anxij atque folliciti, fumma cura amp;i. ftudio, vwis inlt;3cnia vndique communire fatagebant, 8gt;c in primis earn partemiquæ Carinia-numverfus amp;D. Stephani ædern porrigitur,nondum mœnibus feptam, lignis ac ccf^*b^inliar muri fumma cramtie^præcinxcrunt • in quo quidem opere per-* Eciendo nulli fexui atqueordini parcebatur : ïêd opportune, ac fingulari Reip« bencficio euenic^vt Caftrucius baud multô poft, cum fuis copiis inThufeiam ' ’ redire cogoietur, vt Lucenfibus, in populum Florentinum acre bellum gerenri-bus, mature opem ac fuppetias ferret. Huius»inopinus celer difeeflus mininrè obflitit,quô minus aduerfarij promotis caflris,denuô cum baud fpernenda ma' nu Genuam ex ea parte,quæ adCarinianum vergir, adorirentuq ea potiHimùm îpe induôli, quôd nondum ad iuftæ munitionis formam redaóla eflec. iamque non pœnitendos progrefTus fecerant, cùm tandem à præfidiario milite non fine aliquo detrimento illinc repulfi fuerunt. Ciuitas interim non modo terreftri-• buscopiis acriter impetebatur, verùm etiamboftis,renauali fupcrior,eodetn temporis articulo catenam portus, ab vrbano milite variis maebinis propugna-tam, perfringere, amp;nbsp;hoc pafto fibi aditum in vrbem parare, fumma animi atq» corporis cotentione annitebatur, eiufq. mœnibùs cum naui raræ cuiufdam ma-gnitudinis,acetiâ reliquisnauigiis,fuperquibus caftra quxdâ lignea cum variis militaribus inftrumentis artificiosè erexerant, appropinquarunt. Sed pari oppb danorum alacrirate ac fortitudine illorum conatus reieôb. Porrô tanta crat anb morum in hoc triftifiimO amp;nbsp;funeftiflimo bello pertinacia, vtipfi,totrantif(^ue oppugnationibus nequicquam haôtenus fulceptis, nulla ex parte defatigad» cùm fperarent,multa aufis, fortunam aliquandô benigniorem futuram,pauco-rum dierum mterieôtu, ne quid prorfus intentatum relinquerent, ereôtis cuni' culis, denuô ciuiratem in fuburbiis ad Occafum vergentibus, iuxta D. Sabina! fanum, fumma impreflione aggreffi fint. At defenfores ijfdcm artibus vim bo-ftilem propulfarunt, abifque cuniculis prioribus oppofitis ,nec minori folertia cxcogitatis, prouidè eredtis, per multos dies fub terrain ab vtrifque vario, anci-piti^atque atroci proElio,his, rurfus illis exitiabili,dimicatum fuit,eo fane cuen-tu, vthoftes fubinde vlterius progrefii,odtauo Idus Decemb. vlque ad veteres nauros penetrarêt, quorum vitra quadragintacubitœs^ificcerunt. Sed quoniaifl pars muriprorfusintadta atque integrareinanebat,vrbis introicusipfis longe, quàm priùs,difficiliorreddebatur,ita vt cùm in eo diruendo multum operæ ac temporis abfumerent, oppidanis maior fefe præmuniendi facultas daretur, dû' nec tandem omni expugnandi ac potiundæ ciuitatis fpc excidentes, infeâo negotio, illinc cum maximo dolore ac indignatione difeederent. Vt verô intc rimaduerfæ parti aliquid negotij faceflerent , initio fubfequentis anni, cuiE prompta manu, amp;nbsp;duodeuiginti triremibus optime inftrudfis, ad Nauli, vnde 11 bi baud parua incommoda inferebantur, eijpugnationcm perrexêrc. Hæc vbi primùm Genuæ fignificata,cùm is locus haud leuis momentiforet,Senatus de' creto illu^ ftatim quindecim triremes egregiè exornatæ,Petri Guani dudtu amp;nbsp;aii-fpiciis cum præfidio amandatæ: ifque,cùm inter nauigandù,hofti forte occurre-ret, fubterfugerenon potuit, quin iuxta Spoturnumpugnandi copiamfacerct, adeô vt nauigiorum numero ac viribus longèinfcrior, trium triremium iadlu-* ram perpelftls fuerit. Reliquat verojUautarum ac remigum beneficio incolurn^®

euäferunt. Hic fecundus ac profper fucceffus/illorum animos ad rem bene gc-rendam multôalacrioreseffecit,fic profeélo^vt cùm inea obfidione fubinde pcrcinacius inhærerent, oppidani, iam ad extrema redacti, amp;nbsp;defperatis auxiliis, tandem odauoldusPebr.Gibellinorum nomine Finarij regulo deditione fece-rint. Arcis præfidiarij,vbialiquamdiuobGdionemfbrtiter acftrenue fuftinuib oAp-X, fcntjCLim nemo illis opem ac fuppetias ferret,ipfi quoque,oppidanorumexemplum fecuti, magis viótorum fidem atque clementiam , quam fæuit^n ex-periri ftatuentes • oólauo Idus Apr ills fefe certis quibufda conditionibu^d^ide-re. Poft quæ, ad reliqua loca eius littoralis oræ inuadenda progreffi, Anduriam Liguriæ municipium,oblèdêre. At Senatus, his rebus cognitis, repente ad ho-ftiles conatus innibendum, triginta nauigia, quorum maior pars ad regem degauenfem pertihebat, inftrui ac Jeduciimperauif. ad quoru profpeâ:um ho-ftes perculfi, quamprimum foluta obfidione, fefe illinc pronpuerunt. T ali ftatu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

rerum,ciuitas infummam viuendilicentiam amp;nbsp;impunitatem pi'olapfa erat,pro-« ieftaq. omniMagiftratus , Patrum, ac etiam regij Præiidis atuftoritate amp;nbsp;reue-rentia,fimulque abruptis vinculis omnis modeftiæ,pudoris ôcæqvitatis, profana fimul amp;nbsp;façra cómifcebantur- amp;nbsp;quanto quis audacior, nefariifque fceleri-bus promptior, tanto vtique potior atque honeftior habebatur, adebyt tandem ipfius Senatusconfulto decem ciues crearentur,qui,populi Abbate fibi aflbeia-to, Rempub.ordinarent, amp;nbsp;fub graui poena omnibus iniunótum, vt finguli ad æris fonum regio legato afhfterent, eique omnem hdem atque obfcquium fum-ma cum obfçruantia exhibèrent. Hoc decrcto,cùm rei, amp;nbsp;contumaces, feuerif-fima pœna ac fupplitio multarentur,res vrbanæ, quatenus temporuift iniquitas ferebat, inpaulo meliorem formam atque ordinem redaétæ. Fineanni,turris molis inchoata,in cuius cacumine fax accenfa, fiue laterna, vti vocant, prælu-cens appofita, cuius vfus noéturno nautarum curfui ignem oftendere ad præ-nuntiand.^vada,portufqueintroitum. Inter hæc,decimotertio Cal.lunii,anni 1511; eius æuifecundiacvigefimijKuberti Andegaueniis frater,cum fçxdecimlongis nauibus optime inftrudis ac præparatisjGenuam appulit;quo quidem præhdio milites atque oppidani non parùm coiifirmati, baud multo póft ,aduerfus ho-ftem,qui nuriquam procul ab vrbe caftradimouerat i amp;nbsp;Priderici regis Siciliæ ope ac patroçinio,feptendecim triremes adoriUrat, eruptione fada,arma expe-diuerunt, Seturrim, vulgo D.Martini deHerçhis ,locl naturaatqûc oj^ereeÇre-giècommunitam,expugnajunt,lictt,paucis póft diebus,àGibellinis recupera-ta ht, eoque fucceffu ,decimoquarto Cal. Sçpt. prima luce, turrim naualium. in fuam poteftatem rcdegêre,quamp; etiam vicimuabreui póft exutifunt. atque ita per aliquot menfes mari terraque vario Marte vtrimque dimicatum fuit. At fubfecuti anni principio, cùm Guelfi nihil magis in votis haberent,quàm vç fefe i jij • tandem ab importuno amp;nbsp;præferoci iniraico liberarent, contrado quicquid crat militarispræGdi},fummo filentioBalianiNigtij amp;ThomæFlifci aufpiciis atq. imperio,paulô antcquàmcxlumalbefeeret ,ex parteOcciduavrbedigrefli,ôc Cafmauerim verfus itinere fufeepto, ipfa aurora ilium inmor)tePeraltino in-, uaferuntv Qui vbi primùm fefe infefto agmine circumueniri animaduertit, protinuscorreptis armis,defenfionem parat,amp; mox adidum campani æi^s, quicumq- fuburbium,cui nomen Pre, occuparant, illi maturo fubfiÂo accur* rcntibus ,tam ftrenuè atque acriter conflixit, vt oppidanos primo acfecundo congreftu intrépide atque animosè repelleret, eo tarnen fucceffu ,vt„cùm Guel-, forum acies fubinde recenti fupplemento ôc auxilio inftauraretur ,ipfe, relido monte^ ••

quot;Ïô8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s POPVLIQVE

Gibeüinc- iViontejCuijCeutudffi'mo afyloac propug^naculo, divi Cum futnma laudôac be^ infederat, dùTipatis ordinibus^ fefe pauidus in fugam conijcerct, adeo vt non modo priorcm ftationem, verùm etiam D. Ioannis luburbana teôtafuis rebus appiimèvtilia amp;nbsp;opportuna,omnibus fuis familiis ac fortunis vióloruiii jTtædæarque arbitrio relidis, amiferit: ineaque fuga complures capci, amp;nbsp;inter ipfos, baud pauci fupremi ordinis viri ^qui omnes Genuam perdudij poftino-dum^xkuo pretio priftinæ liberrari reftiruti fuerunt. Nam licet fumma aniino-rum acerbitate ac pertinacia vtrimque decertarentinihilominus tarnen hæc bel* la multô magis ex dominandi cupidine, quæ tarnen plerumque cunôhis affedi' bus flagra^.tior efl'e confueuit quàm ex vltionis ac vindidas Itudio gerebanturr cd^ue fattum eltjVtin bis ciuilibus proelif^ac ceteris, varia de caufafubfecu-tiSjRefpub.jiion ,vcipleræqucaliæ,funditus interierit. Poil banc c!adem,maior pars eorum qui fuga fibi fàlutem pepererant, Vulturium ,indequc Sauonatti •concefsêre, vbi propter loci opportunitatem enixè dabant operam, vt répara* ris viribus j noUum exercitum deferiberent. Inter bæc, loannes Pontifex vi-gelîmus fecunduSjCbrillianæ fidei ac pietatis fummo ftudio arque ardore in*

• cenfuSjfimulq. ram præpotentis Sgt;c inclytæ vrbis cafum vehemeter commifera-tuSj vtbæc domeftica diflidia amp;nbsp;funeftas lîmultates è medio auferret,ab vtraque parce ad fe Auenionem, vbi tune temporis agebac, legatos mittiportulauit,eaq' de caufa duo ac viginti oratorcs mifb quorum duodecim à Senatu , amp;nbsp;reliqut ab aduerfa parte ablcgati fuerant : ibiejue poftquam abipfo PonLquàm buina' niflimè ac benigniflimè except! elfent, de conciliandis animis, mucuifquc con-trouerbjs pacandis fedulô peraécum.fed propterciuilium Afeordiarum intein-periem,animorumquedilcrepantiam ,fruftrà tentatis conditionibuspacis, rc-quépenitusinfeóla,illincdifcefl'umgt; adeô vtoratoribus adfuosreuerns,ac exi-gua inora interieda,rurfus ad arma vtrimque conclamacum fit: eoque infaniaî ' ac furoris deuentum,vt non folùm Genuæ, acq. in agro Liguftico, verùiTi etiain in plerifq. locis Orientalibus, bæc fatalia diflidia fuum pefliferum ac exitiabib virus eflùnderent.Quippè cùm ex ciuitate deeem triremes omni militariappara-tü inflruôlæjin cas regiones aduerfus Grtecos,acetiâ illos qui erant Gibellini no-ininisj eduétæ cflent,vbi earum Præfedli aliquot damna illis inflixitfent, fre* trim Euxinû emenfi,ad vrbé Synopen,Pontiprouinciæ metropolim,delati funt: canTq. in§y:'efli,tü eius regulo,cui nomen Zarabis,foedus ac focietatem contraxe-^ runt. Quodfànè vbiprimùmbisGibellini^quiPetÿqj^incolebat,innotuit,nihil reliqui ad fummadiligentiam feccrunt,quo minris^Græco Augufto fibi fœderis iûrêobftriclo,ac fuppetias ferente,lèxdecim'roftratas irt promptu haberent,’ amp;nbsp;boftilem fedicumpræftolarentur, eo animi decreto, vt eas ftatim inuaderent.

* Huius ici fania fimulac priinùm ad Synopium regulum perlataefl, vt ipfe baeï farione bbi Cæfarem deuinciret, fpreca fide ac iuramento, clandeftina conflit contra Guelfosiniuit,amp; menfelulio fumma vafritie atque aftu omnes trierai-cboslt;amp; præcipuos quofquejacetiam focios nauales ad prandium amp;lt;flîædam lii-dicrâfpeâ:acula5 vtipfe aiebat, per fideles miniftros amanter inuitauit, mulcif- » que armatis in variis lotis palatij occulte difpofltis,dato figno,repente conuiuaÿ iiltautos^ôc poftquaiTi'dolum intellcxerant, facra regni, amp;nbsp;bolpitales inenfaS obttil:anteSjCrudeliflimeinterfici,amp; quofdam primariæ audoritatis in carcererO' cdnij'ci iuflit/àc vno eodemquc tempore fex triremes omni reinige nudatas y amp;nbsp;coi1tinenti-’adratgt;tas , occupari. Nonnulli veto ad priinum ftrepitum celert füga ad lictrwtproperantes_,nando falui arque incolumes tandem ad reliqua na-* uigia.

GENV'ENSIS H i S T O R 1 AE, t 1 Ä. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iógt;

uigia paulo reinotiora peruenemnt- èc continuo vAificationc faâ:a, Genu a ni adnauigaruht,coque appulfijacceptamcladem retulerunt. Qua cognica, incrc-dlbile di€tu eft, quantoperè omnium animi,ob rei atro cita cc nbsp;nbsp;nbsp;tam ingentem

perfidiam, ad vltionem accenderentur, amp;nbsp;plcrique in laclirymas effufi, duiii alij fratrum amp;nbsp;liberörum,alij vero adfinium èc amicorum inexpeótatafunera déplorant. nee dubium,quinftatim lioctamneFatium Fcelus vindicaflent, nifi ea tcln-peftate ciuilia bella amp;nbsp;internte cædes liuic rei Fummo impedimento exmiffenr; ideoque hanc expeditionem in tempus magisaptum atque idoneum'dïlhïlêre. lifdem ferme diebusjcaput,fiüepromontorium Pliariæ turris,mcenibus amp;nbsp;præ-altis foilis aliifque propugttaculis commuiiitumfuit. At initio proximi anni, inparcibus Sa/diniæ,Guelfi,cum duabustriremibus,oncrariamiquaprætegt;ce- i5t4« teros, Galeatius Batnabæ Auriæ filius deûebebatur, intercepêre, ac Genuam vna cum nauigio captiuum perduxerunt: ablatifque mcrcibus omnes gratis amp;nbsp;abf- • quevilopretio,prxter ipfumGaleatium,qui fefe millelibris redeinit, liberi at* que incoluraes dimifli. Hoftes veió, baud multo poft, arcem Caftilionis in villa vulgo Pra, iuxta Pegium {itam,proditione oecuparunt. In hoe rcrüm cardinc, Rubertus Andiouinus vna cum fua coniugc, ac Duce Calabriæ fuo filio amp;nbsp;ple-rifque proceribus,Genuam ex Gallia Narbonenfi dccimo Cal.Maij reuerfus eft; amp;quadraginta quinque nauigia, milite, armis teterifque rebus inftru(fta,Fecum adduxit, eo confilio, vt inde Ncapolimtransfretarct. Dum Genuæ fubftitit, honorificcntiflimè,ficutiantea,cxceptus fuitjCiusq.edieto,noua quaeda inftituta

décréta circa Reip.adminiftrationem ac regimen promulgata fuerunt.Et quo- , niam Senatus illi ad decennium Reip. dominium atque imperium tradiderat, fuper nouo prorogationis tempore variis fententüs inter dues vtriufque ordinis fieplebemdifccptatumfuit. HæceniiiijVt ad pluresannos,amp; quidam etiäm ill |)erpetuum,quoad viucret,at priores ,vt ad ceitum quoddam amp;nbsp;præfinitum tempus fumnaa rei penes ilium eftet,contendebant. Tandern cum in horum fenten-tiam concederetur, ipfi, de mutuo conFenfu,noii vitra fexennium terminus prorogatus , licet ipfepoftnaodum vfque ad annum eiufdcm æui trigefimurrl quintumpræfuerit. Hisrebus itaperadis;Rex,cundis rebus Genuæ prins dif-pofitis, amp;nbsp;fubftituto quiRäp.curam capcfleret,pridicldus Mai) Neapolim cum fuaclaffe atquefamilia contendit. AtGibelhni,Fubidemferètempus, cum vn-decim triremibus, quas turn habebantinProuincia,trium hoftilium navftgio-rum, quæ variis mercibus)ÿferta, è finu Maflllienfi foluerant, prædam fecêrc.

lllud veró pænè exciderat,ncmpe hoe anno, ac etiam præcedenti, incredibilem »’»»’«'’P-luporum multitudinem in Podferam vallem, Bi{amnim,amp; ferme in totius oræmaritimæ tradum ex Alpibus defcendifte,tanto me hercle aufu,vt etiam vr-bis moenibus appropinquate non vererentur: amp;plurima damna in his regioni-bus intulere,adeó vt etiam plerofque pueros Sc infantes vtriufque fexus deuó-rarint. Interea,cum Andegauenfishocvnumenixèi ac præ’cipuè invotis ha- 12,55; beret,vtFtidericumCæfarem ex Sicilia deturbaret, appetente verc,Principcm Calabriæ cum vniuerfaclaffe, in qua étant viginti triremes Ligufticæ,omnibus

, rebus ad bellum neceffariis inftrudæ, quas Senatus luppeditarat ,ad Siculam cx-peditionem ablegauit,eotandem eüentu,vt,quamquam ipfe lUnc fecunda wa-nigationepræteruechus jPanhormum ardiffima obficlione preffiflet^ ac etiam crebrisoppugnaffonibus illamexpugnarefummis ftudiis atque artibus annite-retur^ nihilominus tarnen, aduerfariis vrbemftrenuè propugnantibns ,poft ali-quot leuioraprœlia, obfidionem folucrit, amp;nbsp;mox cum mille amp;nbsp;quwgentis cata-

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s À T V s P O P V L i Q^V È

phraûis, mignonnepcclitum numerovniuerfain infulam variis cxcurfionSbus) dimidium ferme annum,diuexauir, eamqiie plurimis detriment aftccit donec 1516. hoftili poccntiæac viribus cedcns,in Apuliam,voci imposremigraret.Pofthæc, in agroLiguftico noui motus exarfêrunt. Cùm enim Caftrucius Cadracanisj cuiusfupcriusmentionemfecimus,Florentinorum caftradifiecilTet,ac per aliquot menfes nemine contraire aufo, ilioruin dirionem variis populatiOnibus deualUilet ; infequenti anno, fcfe Gibellinis adiungens, maiorcm partcin OrièÎTCalfs occupauir,adeô vc Patres ad illius conatus iuhibendos,Lucam Nigriû cum deleda manu expediuerint:ifque primo acoeflu arcem Rapallitanam inua-lit,acillanT^breuitemporis interuallo, amp;nbsp;priufquam Caftruciani milites fubfi-dicfaducnirent, vna cum oppido ac locis coi^terminis, certis quibufdam legibus amp;conditionibus ,recepit. Deinde Reggium profeôlus,turrim hoftili præfidio

lt;32.7. firmatam, occupauic, mox in agro Pegiano arcem extrui curauit. At fiibini-lt;ium pofteri anni,quidam fpurius è Bertolota familia,Gibeilininôminis ftudio-fus,cum Caftrucioclandeftinaconfiliainiuit, amp;nbsp;ducentorum militum roborc ftipatus, militaiam noâ;e_,de-improuisô Sextrum Orientalem adortus eftjita vC • nbsp;nbsp;nbsp;oppidani metuexterriti, patrios lares nec fine triginta hominum clade deferue-

rint, fuafque coniuges, familias,amp; faculcates vidorum pr.Tdæatq.arbitrio per-miferint:quætaméipfis,di6locitius,illæfapudicitia,vnàcû bonis ac penatibusj fummacontinentia, ôc raromitiflimi animiexemplo reftitutæ fucrunt.Interiirt Genuæ nouus deleÔtus habitus, amp;nbsp;aliquot militares cohortes, duce Luchino ' FlifcOjin aduerfarios amandatæ, qui hoftilem potentiam veritus,non vitra ClauarimprogrediaufuscIbQuôdnifî per idem tempus,rfcgt;uæ turbæ Caftru-cium in Etrüriam rcuocalTent,haud dubiè Refpub. in grauiftimum difcrimeil incidifl’et, cùm præfertim iifdem diebus,Spinultë inopinatô Monœci arcem, fux iMcu, dîtionis fcciftènt .Ea tempeftate Romano imperio præerat Ludouicus Baiiarus* Bauarw, RudolphiImpctatoris cxfiüa nepos,qui à feptemuiris Principibus Cæfar defi-gnatus,nihil habuit antiquius, quàm vt ftatim emefis Alpibus ,in Italiam defee-dercr,cùm^ræcipuènonnulli cxdynaftis ac regulis, ilium ad banc profeefionc rummoperecohortarentur,quô fua auôloritäte arque porentia Cxfarianas partes ôc clientelas firmiùs conftabiliret. Proinde, omnibus rebus in Germania rite difpofiiis,fefe ad hoc iteraccinxit, primoque Mediolanum vcnit,vbiferreo diagt; dcm’%te,vtimoriserat,infignitus fuit.Inae Lucam profeefus,Pifanos obfedit, quod portas ingrefturopræ metuclaufiftent*, atqUe»;tb vrbe ilium aucrtiftent. Sed Pifanæ oppugnationis is tandem exitus fuit,vt Caftrucio copias, pccuniain, commeatus ad id bellum conferente,amp;dlueflîs caftris cura Auferim amneiu pofitis y Pifmi mulris oppidis exuti,Cæfari portasapcrirenc, amp;nbsp;prægrandi pecunia multarentur. Ab hoc infigni ftudio, apprimeque forti amp;nbsp;fîdeli opera Caftrucius à Cæfare Lucenftum amp;nbsp;Lunenfium Dux eftappellatus, prætufitque demu décorainhgnia nbsp;nbsp;ornamenta nouæ dignitatis, atque jnde Pifanos recenti faclio-*

num æftu ia(ftatos,nec idem in Repub. fentientes, variis occulræ largitionis arti-ficiis aggreftus,ica eorum decuriones circume^r, vt fauente Cæfare,nec abnuen-tepopulo, ciuitatis Princeps falutaretur.Ludouicoautem Romain contendeiv ti,îi,dxdfollcmne officium fufeipiendi diadematis inuitatus, cumdc’eôfo eqtii-tatu amp;nbsp;fa^ttariorum cohortibus cornes fuit. Verùm paucos intra dies , illinciu Etrüriam rediir,vt Piftorium,eius Prouinciæbaud ignobile municipium,Guel-forum proditionc à Florentinis occupatum,recipcret: quod quidem,poft triuru menhum aorrimam obftdionem cum magna hoftium ignominia hngulari

fua gloria dedicione recupcrauic. Quocirca Ligures, aCaftrucio,tot accumulatis honoribus claro, amp;nbsp;cunóla propè apudCæfarern præftanti ingcnio adminiilran-tijiurè fibi mctviebant-eaque decaufa, nc quid Refp. dctriincnti pateretur, ciui-tatem fummo fludio ac lUgilabore vndiquaquc cotpmuniebant. Interea temporis,Caftrucio,vti diximus, in Etruriam profqóto,Patribus vifum fuit, Rtip. naud parumconducere,vt arxVulturij, quam Anfreon Spinulapatriæereptara, iamfermèad oólennium {ibi, velutiiurc bereditario adfe pertinentem^^urpa-rat, tanquaiTi poftliminio reciperet. Igitur anno eius fæculi duodetrigelimb, Se-natus confulto ablegati,qui ea fuinmis viribus adorirentur expugnarent.Quo i autembæc expcditio fëliciÙsexqueanimi fentcntiafuccederet,G(^iuæ multis fcàlis clam præparatis, fumrno no^ürni temporis filentio, iïlas ab ea parte,l|uæ munitior ac fublirnior cenfebatur, admoueruntjca potiflimum fpe induôhi,hanc fcilicet, minoribus excubiis ac prxfidio cuftodiri. Præfedus de hoftis aduentu • certiorfadus, amp;infidiis cognitis,illicum aliquot præfidiariis armatus qbuian» proceflir, amp;nbsp;conferto pröelio^ poft acrem pugnam,ftienuiftimè dimicàhs, inter-féftuseft,amp; fciiquivnà cûAnfreonis filio fibi ftatiiïi füga confuluerunt. At qui arcé occuparant, veriti, nc illam rurfus facile amitterent, quibufdam redis acfa-cibus acccnfis,militi,Phariam turrim nomine Reip. propugnanti, fignum, prô-uti fimul conuenerant, dedêre,vtillinc Senatus detotius reieuentucommone-fàdtus, ftatim fupplemeiltum mittetet, ac locum nouo præfidio firmaret, ficuti balidcundlanteridomninôprocuratum fuit. Rebus domi forifquc ica fefe ha-bentibus,Caftrucius in medio florentis gloriæ curfu- quippè qui vix quadragc- • limumfeptimurn^atis annum explcueratj virtute amp;nbsp;fama reruih geftarumfe- nbsp;nbsp;nbsp;'

niot, quàm ânnis, (nam quantum ad gloriamjlongiffimum æuüm percgit)prif-corumq. Romanórum magnitudincm, amp;nbsp;bellicæ rationis ingénia diligenter ac féliciter æniulatus ,fato conceffit. Moriens, Henricum filium teftamento im-perij reliqucrathæredenV,quem paucis poft diebus, Ludouicus Cæfar, cuius fu-pramentioncmfecimuSjVnà cuni fratre dominatu exuit, Germanicis præfidiis impofitis,quorutnduces breui teniporisinterftitio,Lucam GerardoSpinulæ,vi- i ro opulento,amp; Gibellinæ clàflis Præfefto, quatuor amp;nbsp;feptuaginta millibus au-rcoruiTij non fine maxima Senatus indignatione,cum ipfius Spinulæ ,aduerfæ fadionis tùm facile principis,potentiam amp;ambitionemhâudmediocrker fuf-peétam haberet, diuendidere. Inter hæc,Andegauenfis, quinque q^iadra!|;inta Ligufticas triremes mer^^e condùxit, quæ, duce Luchinio Nigrio ,in Apu-îiam adnauigar'unt ; contra Gibellini, qui étant Sauonæ,trcsac trigmta pro Fri-derico Siciliæ regç ihftrukcrunt/cafq. cum rcliqua parte regiæ claflis, quædudu Cæfaris filij,Ligufticarum numerum æquabat,coniunxeruntiCôtamcncüentu, vt bis tàntis apparatibus,nibil omninô,pcr id quidem tempus, memoria dignû geftüin fuerit. Poftero anno’ qui fuit vndetrigefimus , Antonius, fiue, vt aliis ijiÿ. placer,Aitorius, Auriatreshortiles trlrcmes,multis mercibusaç exOticis rebus oiluftas intercepit,parique fucceffu rbenfc Augufto,quatuor in Sardinù,deinde tres,quæ ad Gallos Narbonenfes gcrtinebànt,amp; menfe Oólobri duas itidcm,quç paulo ante è pottu Veiicris foluerant,occupâuit. Circa bæctempora,in vrbe fumma rei frurnentariæ inopialaboratum, adeô vt modius tritici ferme cjiia-tuor libris diuendcrctur. amp;nbsp;initio fubfequentis anni,febris quædam continua,amp;: dyfenteria,ciuitätcm,adcöquc omnem fermeagrum Ligufticum,fupra modum diuexauit atq. afflixiq qüo qüidcnl morbi genere inriumeri vtriufq. fexu§ è medio fublati. Porto vbi ex anbonæ pænüria amp;nbsp;caritatc fames inuafeàt, ibi quoq.

variis inorborum geilcfîbus homines confliótaïi, longa experienfia compel' tum eft. Quin etiam ^penumetQ peftis,hæc duo, ceu légitima fobolcs cor -initari confueuit. Cctcrùm, quàm.'dnifera ,iabiola,amp; maleftiada rqsihtjfaiues ‘ ac litis, haud fane paucis verbis, .commemorari .pdeeft. Nec raro yprælertim in difitinavrbium obfidione^eueniqvtfolids alimentisatque çibariisjtnoxqueiü-mentis,equifque,amp; ceteris anirùakbnSjduæ profana fœdaque vertiLuabfumptis. virgùltapoftfemó amp;nbsp;ftii'pes,amp;.internatÿ f^xis hgrl^iaufulfe miferiarum patiêtiæqLdoeumentum extiterinti Eft apud lofcphumftvmesdçferi' pta tcmporibus Vefpafiani inHierojColymitana-oppugna-tioriejaoêtiwn à Niç®' phoro tenq^oribus Iiiliani. amp;nbsp;Maximini. Famem vero tuiftè perlt;0rbgin prope vnfierfum Annales alfcrunt,annQ Domini 5^7. In Qallia fimiliter anndjlt;56o. quo Dagobertus Francorum rex thefuirum rempli in vfus pauperu' erogaro coadus • eft; id fad um aliis facrilegium efle voléntibus, aliis opus pium lau;dabile. De «PtolemæoLagi filio veterum Annales prodiderunc, quum,peragrâtijÆgyp{una; comitibus non confcquutis^cibarius in cafa panis datus cOeCj eum negaijè vlluin cibum vnquam fibivifnm fuauiörem. Aderat enim optimum c.o«,dimentuui fames, vti etiam, quoad fitim actineC, iidem de Dario vltimö Perfarumrregc ton-memorant,qui cuin fuga aquam turbidam,amp; cadaueribusinquinaram bibiUêt, ncgauit, vnquam fcbibilfeiucundius. amp;nbsp;Artaxerxes,cum infugaquadam,diie' ptoillius commeatu, aridisficis amp;nbsp;hordeaceo panevefcerctiitj Dij boni, inquit, cuiufmodi voluptatis hadenus inexpertus fui !. AtLyfimachns fuperatusa Do--mitiano inThracià,cumfeipfum totumqueexercituin propter htimtradidilTet, poftqua capciuus bibifl'et, O dij^inquit, quam paruæ voluptatiscaufameiphiiii ex rege fèruum effeci! Sedme huraanarüifi calamitatum cxemplis inhärentem, fufeepti argumenti feries domum réuocat, vtque jneeptum prolequar, adhorta-tur. DumRelj?. inteftinis amp;nbsp;plus quamciuilibus bellis atrociter'iadatur,nöil“ nulli ex Chriftiani orbis Principib'us, eins vicem commiferati, omni opfe, ftude-bant efficere, vt tandem , mitigatis animis, ad mutuam pacem amp;nbsp;concqrdiaui redirent; in primis veto Galliarum rex, qui fummo ftudio id procurab,at, eaq-dccaufa vtriufque partis legatos adfe mittipoftulâuit, ad queirl etiam Rubertus rexfuos oratores ablegauit. Ceterum, tanta erat animorum diftradio, vt poft multas difeeptationes ac fententiarum varietates, tandem rebus infedis^quifquc .adliîosrcgiigrarit. Auria interim,cum quatuordecim roftratis omnem Liguitf cæ ora:: tradum variis rapinis ac populationibus infdl;abat,amp; præter cetera dc' trimenta, quibus Remp.affecit, etiam oppidum, vulgo S. Rhemi, recens occU' parat.Proinde ad illius vim amp;nbsp;conatus reprimeAlos,Senatus confulto decern triremes fub Friderici Maraboti præfedura, quoad maius fupplementum decef-ncretur, edudæ; quarum duæ, maris fæuitia ae tempeftatecirca Sardiniam,citr3 tamcn cuiufquain cladem, fubmerfæfuerunt. Reliquas,hoftis confpicatus,pro-tinus inuadere conftituit, ac per integrum diem infecutus eft, adeo vt cùm illarû Pra;fedas,adumbranteverperajeô neceftitatis fefeadadum efle confpiceret, vt strttagemo omiiino fibl confligeudum foret, ne, impar numero ac robore, pugnam ,cum wWe. j-naximo fuo detrimento,inirecogeretur,inflghi quadam folertia amp;nbsp;ftratagema-te imminens periculum euitauerit; Siquidem,poflto in mari feuto eximiæ cuiuf dam magnitudinis, ac defuper laterna, feu lampade accenfa fîrmiflimè defixa, omnibufquetriremium luminibus.extindis ,cùmipfeclypcus vnâ cum lychno fubin^p æquoreis fludibus continentem verfus iadaretur, amp;nbsp;Auria hoftilis claf fis lum'eli arltitratus, illàc fuum curfum infiederet,hæc,quæ fub nodis tenebris, ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vix;

vix vnius fagittæ iaûuab aducrfariis diftabat,eueïtî^ô fefe illinc pronpiens, Gçnuam falua amp;nbsp;incolumis peruenit. Eodem temporis traólu, in ciuitate maxi-'mi motU5 extiterunt-. tquippc cùm liólores quendam exulem ac pröfcriptum iii C^taHéôrum ædibus intempeftanoóle cepifïèntj ac eumincarccrem pertrahe-'ientj cóntinuó ipfi, ac eins dientest raptis armis, nudatifque enfibus, illui^ vi quot;eXapparitbrum manibus abripuerunt. Quod vbi primum regio Præfidi fignifi-catumcft, ipfc, Vt iii e'os animaduerteret, orra luce, vrbanam mulcitu^ittÜPa iótum aèris excitauit, amp;nbsp;vnàcum populi Abbate adillöriim ædes perrexit, adeó 'Vf cöplütibus patriciæ dignitatis, ad Cataneis opemferepdam accu r re nr ib us, in vrbe fumma imis,amp;; facra prbfanis mifcerentur. Et nobiles quide, er^is venllis îuxtà D.Gregórij cœnobiû,populäres verb iuxta ædéLaurentio facra cû populi Âbbatéjfefe, fublatis fignis,præfidio acmurtitione firmàrût,ipfifq. Cataneis per internnndos indicarut,fe,nifi infra vnius candelæ accenfç fpatiû,regio legato de-bitum officiu atq. obedientia præftarent, omnes fuas vires ineorum pcrniciêac? cxitiuconuerfuros.Ceteru,Abbas vnàcum fuis minimèhoc tempus præftolattis eft,quinpotius plebsomnis raoræ impatiens, amp;nbsp;præfixo termino negleûo ,cum ingentifrequentia amp;nbsp;multitudine ipfos patricios in fuis compitis ac vicis,vbi fefe • ïrabibus, ceterifq. propughaculis circumfepferant, fummoimpetu adorta,ad multas horas dubio arque ambiguo Marte cum illis conflixit, donee tandem foftunaadipfos nobiles inclinante, nonabfque infigniclade illinc repelleretur. Verumeninaverb cùm Catanci,ac illorum fœderati ,apertè intelligetent,bac ratione fuos aduerfarios, qui patriæbellum inferebant, indies potentiores fieri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

de communi confeiffu oôto ex fuis præcipuis ad regium Præfidem miferunt, 6c Abbatis populi, publicæ tranquillitatis otiique longe ftudiofiflimi, opera ôc au-ftoritate, cumillo,reconciliatis animis, in gratiam redierunt- non parüm-dein-ceps cum Grimaldis ac Elifeis conquefti,quèd nimirum,in tam propihquo fum-mæ reidiferimine,nullafibi auxilia 6c fuppetias tùliffent : feque potins aduerfæ partis iràperium laturos aiebant, quàm vt vulgo arque inconditæ mubitti-dini vlla’exparte ceffuri effent, fimulque adijciebant,ipfbs quidem totocælo ab-^ errare, fieius patroclnio 6c gratia innixi, ea ratione ad fupremum Magiftratum afpirarent, ficuti etiam re ipfabreüiexperirentur. In boc rerum curriculo,Tar-raconenfes, qui variis temporibus plurima incommoda vtrique parti inrüler^nt, amp;nbsp;ab vtraque viciffim baud modicis detrimentis affefti eranr,in genres apparatus terra marique aduerfus Li^t^es facerî,multaque boftilirer moliri. Proiride vtraq. pars cûdiutinis 6c cruentfffimis bellis defatigata,tum etiamimminêtibus peri-culis detetrira,tandem depofitis offiis, ac mutuis fimultatibus abolitis,animi co-'gitationes ad faniora confilia fledere incœpit, 6c Cal. Martij de rautuo con- ’55^-fenfu indutias pepigêre : quæ deinde in annum produdæ, vt commodiûs de in-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eundæ pacis rationibus vtrimque tranfigeretur. Interim babitis comitiis,Sena-

tusconiulto odo dues declarati, qui pacis condiriones rite examinarent atque perpenderent. Et poftquàm variis fententiis decertatumefl’et, tandem vnani-mi vtriufque voluntate conftirutuip fuit, vt omnium controuerfiarüm ipfc An-degauenfis,cui totius Reipub. imperiumjVti diximus,demandatümeratjab-folutus index atque arbiter defignaretur. Igitur quatuor 6c viginti or^toribws ad eum,Neapoli tune degentem,vtrimque ablegatis,breuieffedümeft,vtquar-fosçir GiC to Non.Septemb.paxcertis legibus 6c conditionibus iniretur: quarum quidem præcipuæ ac infigniores fuêre , vt Refpub. iri pofterüm, ficutibadenus, ipfius legis nomine adminiftraretur: vtdeinceps publicamuniaôçmagiftrttus æquali Ci’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ej dignitate

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N 4 TVS P Ö P VL t Q_y B

ôignitatè amp;nbsp;gratia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que ordinem partirentur. Præterea, vt quîfq'i®

fuis penacibus ac bonis in integrum reftitueretur * Hæc vbi primum Genua; in-telleótaj vniuerfam vrbem incredibili gaudio amp;nbsp;voluptate affecerunt,adeó vt titiam illius diei^concurfuinque ciuitatis,amp; votapænè inferentium cçlo inanus, fpffmquc conceptæ perpetuæ fecuritatisj vix vllius hominis,vel difertilTimi, clo-quentiaexprimi poflet^queinadmodum nece diuerso, quantis ærumnis ca-lamitaxibus hæc funertiflima bella ad annos fexdecim continuata, Rempub donntorifqueinuoluerint,fupramodumjeiusmembris diftradisatquecoigt; uulhsjlacerarint. Et proculdubio immanes,ac multiplices fumptus, ciuium fü* gæ ac exiliæ ædium euerfiones,fratrum,coniugû,parentum neces,rapinæ aliaq tie inifumeranisconfimilia,quibus ciuitas hoc temporis fpatio miferrimè fuit ob-noxia,omnem aliam Rempub. quantumms immenfisopibus amp;nbsp;potentia flo-rentemjlabefaôlaflent,acetiaminextremam ruinam amp;nbsp;interitum adduxiflênt.

commoti, aduerfus Tarraconenfes, haôtenus focios amicos, arma induerinc,fimulq.de illorû origine SiC incrementis nonulh fummatim recenfuimus . Nunc breuiter nobis explicanduin eft J cur iterum, vix domefticis malis aliqua ex parte fupprcflîs atque reftinélis, arma in eofdem refumpfeignt, amp;nbsp;quidnam de* inceps vtrimque variis temporibus geftum fuerit,fuolocoactemporediflere-

tur. Et fi veto, poft priorem dimicationem, pâx inter vtramque gentem certis quibufdam legibus ac formulis tranfaólafuerit, ipfi tarnen cùm propter regnl Siculiacceflionem, Sardinia quoq. animo inuaderent,pacepolluta ac temerata, fubinde cum aliquot nauigiis optime inftruâiSjVario incurfu oram Ligufticanî diuexanteSjgrauiaque ac fæua damna inferentes, cô tandem fiduciæ^dicamjafl temeritatis,progrefli funt, vt velipfi portuihoftiliter, cum haud mediocrÜH' digenarum periculo imminerent. Proinde cum infcnfiftimis animis atque aï' mis fefe Reip.hoftes declarafient amp;nbsp;quæque afpera ôc aduerfa molirentur j Pagt; tre?iuft^ra incenfi ,ad illorum vim amp;nbsp;perniciofos conatus reprimendos, ann^ fupra millefimum trecentefimum fecunder ac trig^fimo fummo iüdicio ac cC' leritate quinque amp;nbsp;quadraginta triremium claflem îgregic paratam atque in' ftrult;ftam,Antonij Grimaldi, viri, præter génois vetuftatem, pacis bellique aid- ; bus confpicui dudtu atque imperio emiferunt : ifque menlè Iulio è finu Ligufti' CO foluens ,Cataloniam verfus enauigauit: in quam fecundis vends appulfns, pleraqueTarraconenfium nauigia in littore anchoris adhærentia, fubito ineen' dio abfumpfit, amp;nbsp;mox defeenfione fada, maiorem Balearicam, amp;nbsp;regnum Ata* goniumhaudexiguiscladibusaffecitjipfiqueTarraconenfium régi amp;nbsp;Balearic^ Reipub.nomine bellum indixit. Qiji, vtLiguftici nauarchiaufus ferociam retunderent, de vnanimi voluntate atque corifenfu duarum amp;nbsp;quadraginta tr^ Kinium claftem , ad hoc, magnum numerum longarum nauium varij genern contra iTlum inftruxêre. At Grimaldus è portu minoris Balearicæ, in quem ilium inclufuros, amp;nbsp;obfefturos, hoftes fperarant, impigrè egreftus, tanto impend atq.animi fortitudine illosinuafit, vthoftes eius felici temeritate audaciaq-territi, finiwl^ue imprçftionem non fuftinentes,fefe in turpem ac præcipitein fnquot;

gam coniccerint, noólifque beneficio,ac maris fæuitia^aduerfante ventö^ vni-uerfi incolumes euaferunt.Ec quonia æftasiampræcipitarat,fummaq. comeatus inopia premebatur, quindecim ex fuis triremibüs in Sitiliam aduerfus bo-ftem ablegatis, ipfecum reliquaclafïis paree Genuam delatus,eximium decus regiarum claflium fugatarum, vnaque ingeritem prædam in patriam rctndir. Per idem ferme tcmpusjincolæ Bonifacij cüm duobus roftratis aliquot naui-giis perbellè inftruólis , triremim Aragonicam eircum eos finus prædabyndam adorci,ea facili negotio potiti funt.Atmenfe lanuario fubfeqüentis anm^Genua S. C. decemtriremes fub Otlioboni Marini præfeôturâjôc menfe Âprili totidem aliæ fub lanotti Cicadæ aulpieiis armatæ, ac in eundem aduferfarium eduôlæ fuerunt, qui aliquot hoftiles naues frumento onuftas intercepit, ôc T^rracoAn-fes viciffimLigufticam triremim in GalliaNarbonenfi occuparurit,plurimaquc ineommoda amp;nbsp;detrimenta vitro citroque, ncc citra multorum cladem ac interi- lt;nbsp;turn hoc anno inflióla. Quandoquidem, vtriufque partis animi fie omninô cx.^ acerbati erant,vt in omnem fîeuitiam pronijin êuiufque vita inquirerêt. Ad hæc quidam noms è Bertolota familia, in maritimo oræ Orienralis traélUjCarpena, ^plerifque àliis locis Liguftici agri ademptis , baud leues tragœdias amp;nbsp;turbas concitauit. Ceterùmproximo anno, Genuæeiufdem Senatus decreto,dccem roftrataéSalagriNigrijjViri,vitra generisamplitudiilem,togæbelliqué operibus clari aufpiciis armatæ, ac emiffæ: qui verfus infulas Balearicas curiii nauigatio-nisflexojcùm forte fortuna in quatuor ingentes onerarias Catalanorum dele-étorumnumérorefertasfmillecnim odlingentos fuifièreferunt,in bifq. centum amp;nbsp;oótoginta ptimæ nobilitatis equellris dignitatis viros, qui vnàcum fuiscôiugibus ac liberis in Sardiniam,ad expugnandum earn infulâ, cuiusmaior pars fub Brancæ Auriæ, viri ea tempeftate fummis opibus amp;nbsp;auôloritatc floren-tis, imperio tenebatur, adnàuigabant fiue,vt aliis placet, illinc patriam verfus redibant,) incidifict, earumq. occupandafumingentiftudio flagrans,illas,licet aduerfo Euro amp;nbsp;fæuiente pelago,fumma conftantia per decem dies infecutus eftrquoquefuoruin animos ad cos infequendum, amp;aa pügnam ciendam vehe-mentius inflammaret, firriulque nauium celeritatein curfu triremium adæqua-ret, militari confilio arque allu ànnonam vnà cumreliquis impedimentis in mare proijci ac præcipitari iuflit, fuofque breui, (èd prefla amp;nbsp;neruofa oratione, quæ fapientia præuifa, aptaque imminenti certamini diflerens, hort^batuT, ne ferrum perhorrefeerent, ciyia Ion2^ turpiori ac tetriore mortis genere, hoc eft fame, atque inediaillis pereundum efict. Quippe annona in mare proie6la,nul-lu ipfis relinquebatur alimentum,nifi quod ex debellata clade,commeatibus re-ferta,fibi acquirercnt.Quibus fane tantopere accenfi funt,vteos tandem remo-riim velorumque beneficio affecuti,fignoque prœlij dato, illosfummo inl-petu inuaferint , eo quidem fucceffu, vt Ligures, poft longam amp;nbsp;cruentam Genuenj: vtrimque dimicationem,circiter odingentos ex aduerfa parte contrucidarint,amp; r^^-vltra eos quos grauiftimis amp;nbsp;lethalibus vulneribus alfedhos in Sardinia reli-querunt, trecentos ac fexaginta captiuos fecerint; atque ita boftiles naues in fuam poteftatem redegerunt. Hine autem bellicæ glorîæ, quam Salagrus in bac infigni expeditionepræftitiqfingularescontinentiæ laudes baud parum omiji-nó addunt fpleildoris, vt exémplum in omnes partes nobile ac illuftre^ppareat. Is enim à matronarum corporibus violandis graui ediólofuos prohibuit.quas, delcenfione in Sardiniam ad Calarim faóla, libéras vnà cum fuis viris atque incolumes dimifit, pudorimuliebri contumeliis obnoxio parcens, viMimq. ex ca-

ptiuis^ quem generis diffus nobilitarat, compertum, quod töniugemjegregiaamp; præftanti forma, ne hoRium præda fieret, ante nauium expugnationcm,amoris Ifimulis exagitatus,immaniter iugularat, fccuri percuti iuflit: quod fe non tani puniendiflagitij caula,quamindignationecommotum facere dixit,quod ilb ipfius pariter ac Genuenfis populi continentiæ tantopere diffifus effet; PauciS poftdiebus ,Tarraconenfes cum fex triremibus probe exomatis,in oram mari-timatp_prætcruedi, nonnullas Ligufticas triremes atquenauigia interccperunt, amp;nbsp;in maiorem Liguftici norainis contumeliam, quofdam Genuenf.ignominib' fæ mortis genere affecerunt. Id vero vbi primiim ad Salagri aures fama detuliG iufta ira amp;nbsp;dolore ad vltionem incitatus, denud cum decem triremibus Genua egifcffis, inter nauigandum circa finem Septemb. plerifque hoftilibus nauigiis» Liguftica præda, eius nempe quam paulo ante lex Aragoniæ triremes cepe-» rant,onuftis,obuiam faólus eft,eaq. omnia breuiin fuam poteffatem redegit.'öi

«inox quatuor aduerfarias triremes atque onerariam iuxta Sardiniam circumua-gari intelligensjciaffe bipartito diftributa,eam infulam præcinxit. Ceterùm,hollis Salagrum confpicatus, eum tanta feftinatione adortus elf, vt vix Liguri ad • arma expedienda quiequam otij ac temporis concederetur. Tanta nihilominùs

fuit animi prælèntia amp;nbsp;fortitudine, vt, conlertis manibus, Tarraconenfium na-uigia cum infigni eorum ftrage, vtpote circiter quingentis ac fexagintainterfe-lt;ffis,amp; centum quadraginta in patriam fecu abduólis,expugnata amp;nbsp;capta fuerint. Pofthæc^Calaritanam oram fecudanauigatione repetens,vbi illuc appuliffet, iß claffis Præfeôlum, amp;nbsp;quendam tricrarchum, præcipuos auólores, vt in captiuos Ligures tam foedo mortis genere, cru ce fcilicef, ac patibul», defæuiretur, pari pœna ac fupplicio animaduerti iuffit. Circa hæc tempora, cùm ijdem holtes,Li-p«-4. gutes , qui Peram,olim Galatam^ vrbem è regioneConltantinopolis, trans li-

num ilium qui vtrique populo Itationem efficitpfitam, amp;nbsp;Genucnfiuracolo-nianijhaud mediocribus damnis atque incommodis affeciffent, GenuæSàC. feptem triremes inftruótaSjfubque Barnabæ Catan ei, viri, praeter fuorummaio-rum ftemmata, prudentiæ ac rei bellicæ gloria florentis, iuffu amp;nbsp;aufpiciis emilfo fuerunt, qui ftatim in oram Orientalem nauigatione fiifcepta,cum in quadam Ægypti vrbeàMauritanis inhabitata, in duas Tarraconenfium oncrarias, ab ipfis atque indigenis Itrenue defenfas incidiffet, il las, polt acrem dimicationeni fui ffiris f|ólas, protinus inieólo igneconcremauit. lllud quoque ncutiquamfr Im»»« lentioprætereundum videtur, nempe hoc aiînojloa^nem Fornarum, CæfarcXgt; Fornar«». Alexandnæ,à Palea cognominatæ, ex vetufta acnobili familiaortum,amp;:

acerrimum Guelfarum partiumpropugnatorem,relilt;ffonatali folo,GenuafU cumquinqueliberis,fcilicet,Thoma, Petro , Girardo, Dominico amp;Ludouico, ac centum aureorum millibus in præfentiexpeditaque pecunia concefli fie; queni Senatus cùm propter familias claritudinem, amp;nbsp;infignes animi dotes, turn etiatß vt ipfi,qui hoc flâgranrilfimè cupiuerat, hac in parte obfequerctur, in patrh ciorum ordincm cooptauit. Superiùs commemoraui, anno eiufdem fæcuH vno ac rrigefimo, Genuæ Ruberti regis opéra amp;nbsp;auôtoritate pacem inter Gucl-fos ac Gibellinos tandem initam amp;nbsp;conftitutam fuifie. Ceterùm anno eiufdenr 1355. æyi quinto,hæc iterum cum infigni Reip. detrimento ac exitio, ex nouiPræfi-

dis in vrbtm aduentu contaminata. Quippè,cùm veteri Prætore,qui Centura aeviginti equitum grauioris armaturæfatellitio Itipatus,rebusgerendisfum-ma cum laude præfuerat,fubrogato,Bulgarus Tolentinas,vir follertis prouidiq-ingenij, amp;nbsp;èjui fublimes Ipiritus gereret,ac priori anno, quo Relp.fefe Ande-

degavienfis^im^erio: fpontè fubiecit,'in ciuûate fupxemumiMjagiftratum’Xibû-

' î nucrac.jjcùm trium,!3.cxriginta cataphraâzotuni prælidio. NeapolrGcnliamjlt;j|ub ' ' in.alteïius,.löcum- febftitueietUr, miffus eflet, Gibcliini,iôùm ante a de ipfiugbxt-uéneu nihil cerci .SCiexploratihabuifl'ent, continuo in baud reuerafefpiciàbffeiii

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deuenbe, ilium à Guèlfis, ea poüflimùm de caufa euoçatunî acque in -vr-b^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceifitunail vt fuas: partes tueretUr : atque ob id fummoperè indiaçiabu Êuetaçft.

bt licetcoirtplurés wiufq. ordinis ciues publicæ tranqUiHitans aïnaote^^ial^hfo.

I : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rtudiis,addibi,brarn.aiij£toritateminterponcrent,acenixeoperaiiadacim^?V-C!6fil^

' nibusfufpiciontbus^ querimoniis è medio fubl3ns, qurfque pact ÂciconcofdiGfe * , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïummisconatibusopera nauaret • nihil tamé confequûac.impecrqreÿ^otuerunu. 'rh'iquot;;-:

I CùmcnimGuelfi pJiidie'Non'. Febi\ in vico, cui nomen Sufili^ nohnullos^’*-, I perialisfamiliifeadonleflentjftatim publice arma correptajmuoópcfqxvamp;deiTüLi- w ' ' datij amp;nbsp;vtriufq. fabionis præcipui auólores.fefe maioribus viribuscarci praefiditó * pïæmunireconnicebantur^adeb vcGibellini j Saluagos ea tempeftate'fumi'ïite* opibus amp;nbsp;ehentelïs innixos, atque alterius ftudij faucorcs reeoncibatis' animis,

- fimuique Sauonenfium ac plerorumque aliorum auxiliis implorafe i,- in diias partes ac ftudiapellicerent. Poft hæc,Imperiales,acfœderati totaraSiciliæ regio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

. ■ ca his contermina ,''ftrenue propugnabant. At reliqui, cetetam yrbis pattem vna GÛÎm præcipuis turribus ac munimentis tuebantuc amp;nbsp;obuallabartc,quó-rum quidera ope ae rbbofe, odto triremes pleraquG aliamauigia multo - ' bellico apparàtu inftruda,quarto Gal.Martij à fuis aduérfatiis cranftn,ifta,aliqua* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

diuportu prohibuerîmt. Ceterùm,exiguointerftitioiquréis dEUehebantur,in Darfenamidefeenfione fafta, clïehtum atque amicorurn patroânioqtportàm,

- vulgb Gampi, amp;nbsp;hnitimas tutres, occuparunc • eoquè fucceftu fofocioresj Sc in poïtùra.iyfque Aurianum excurrentes ,illinc fumma vi accrue impescu^boftcirt propulfarunt : quo.quidem tempore cùm loannes Plifcus, G^roli fiùust^j aduetfx partis vel praecipuus propugnator,àSaluagis,tunc armis acbellatoieegregiècir-cumfeptis , neutrarum partium, fruftra auxilium ac fuppetias. imploraiTet, iuxtaquéconlpicerct, inter eiufdem faftionis duces, baud modiearnrainimorain Ç diftraiftionem effe ,nefeipfum,in- aliquod præruptum atque anceps periculum côiiceïeÇjquamprïmum vrbe digreftus eft. Huius difccftu,ôc Salùiagis opem om niuo detreftantibus, Guelfi extemplô fie animis concidêre, vtftbrfui^ue 'viribus acpotentiæfupramod^lÿi difiifi*amp; quæqueaduerfa ominantes,Reipub. adl miniftrationem femperbaétenusàfe in perplexis dubiifque temporibus,acem periculofiflimis bellis intrépide (îonftanterque defenfam conferuacam , fuis capitalibus aduerfariis vrbem, non citra maximum illius,propter euitatas cædesr, beneficium, deferuerint. Hi verb , fimulac fefe liberum amp;nbsp;abfolùtum Reip.im-perium adeptosintellexerunt,baud imprudenterfpeculati, neminem celerfüs opprimi,qüàm qui nihil tirneret, amp;nbsp;frequentiflimum initium 'effe calamitatis fecuritatem,nihilomninb in mora babuêre, quo minus ea omnia mature ac fc-dulô profpicerent, quæ feipfos in hoc fupremi honoris faftigio q.uàm firmiflimè conftabibrent.lnprimis autem publico edido fanxêre,vtqudibetfuis penatibus ac fortunis redderetuf. Adhæc,vtregius legatus ,perfolutoilli prius debitofti-pendiOjVnàcumfuafamilia amp;nbsp;comitatufaluus atque incolumis alio cômmigrà-rct iPrxtereafept. Idus Maitij Galeotus Spinula , amp;nbsp;Raphael Auria ,regniSi- . ' culi furamus maritimarum rerum Præfeôlus , quém vulgo Almirotem vö-cantjReipub. moderato res, quorum præfebura dumtaxatbimeftri*fpatiogt;tcr-

'sis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T V S T O p v/l I qJv e .

ininarctur;Aricïani(que .ciiiibus,acpopuli Abbatc,ccu collcgïs amp;nbsp;fidis coadiU' toribus fibi adiüiTÓlis, défignatijac publico Senatus confuko dccrccum luit, vtRcfpJinpoftcrumjPràEtqris, Præfcâ:orum, Abbacis, amp;nbsp;Ancianoruifi ciuiuiu eorifilió ätquehuÄoritäte àdtTîiniftraretur: ftatimt^ue Bccarius Bécària ciuis Pa-■pifcnfisjiüfirconfultusjamp;equcftris ordihis ac digriitanSjPræfcsfenùnciatuSieaq* xacionc duitàsWfnanus ac poteftatem Gibellinofu in deuenitj plcriq. expri' ‘mqrijj^popùli, antcà Giiclfi nomîuis fautofes/contraria ftudia fècuti funt: paucorurtiqucdicruminterieclujomnes arces ac ptopugnacula Ligullicæ dicio-■itibim, 'i» nis, ptætcr MonGEcurh,äb ipfis recepta. In hoc rerum tradu^, bellunl Tarràco* hcnfc,qugd pàulô antea confopitufn óc maiori éx pàrte ’fupprcfluni videbatut, dAuô'cxarfit è îgitur Patres non ignarijiniiymè cundationc opus^ vbi pernicio-fîdr fît quiesi baud cundaintcr primo fepteni trircmesjduôlu lîlij Eduardi Aurix, cùius qùidcnà lioiïien apüd veteïes Annales non cxtat, omnibus belficis appara-

• tibus aduerfus ëàm géntemînftrui âc etnini iufTerunt. ih^àc duas hortiles triremes, amp;nbsp;quædâ alia nauigiaîntercepit: deïride paucis ihterpofitis diebus, duode' trigiritaroftratæ naucs fub çiufdem Eduardi Auriae, viri S)C bellicïs operibus amp;nbsp;• ciuilibus arcibus ca tempeftate clàriffimi, præfedura atque àufpiciîs cduéls-

Qui èfinu Liguftico îâ Pailhormi pOrtuih præteruedus, duas Tarracohënfiüif onerarias cepit,amp; flàmmis abfumpfit: moxquedefcenïionein contirtentem Û-ôla, ipfis tantum formidinis ac terroris ineuflît, vt neino illorum ex fua ftàtïone 1556. prodire änderet. Ceterùm, initio proximi anni ,iifdem Præfeôlis indutià: intei regem Aragonium ac Balearium tranfàdçjac poftinodum rhënfe Septembri vtrittique firmata. Interim Guelfi, tametßjhouercante föttünap à Reip. admi* niftràtione atque imperiô excidilïcnt , nihilominus tarnen refumptis ani-*mis, amp;nbsp;occafiohum haudlcg^s,cumaliquotnaüîgiis probe exornatisj Ligu* fticæ orætraôtum variis pOpulationibiis êc rapinis inquietare, omniaque hofti-liter rtiolïri, breuique pôft, Monœci,quem locum adhucin fua poteRate rcth nuerant, cum deeem trirelnibusoptimè præparatis,eô tandem fidüçiæprogrefli funt, vt etiam Gëilucnfi portui, non abfquemmmo totius propè yrbis métu ac periculojimmineret.Quare ad illorum impetus amp;nbsp;audaciatii cohibendâitî,S.Clt; deeem triremes, ac totidem pro illarum nauium ,quæ varüs inultiquc pretij mercibus onuftæ, in Græciamamp; Syriam adnaüigabant, fecuritàte , inftru-‘ûæ ac ex^editæ,fimulque menic Maio fub diuerlis ducibus ac tricrarchis ernil' fæ . At ipfi , dum Geiiüàé de àpparanbîis agitwt^ per itiarc Tytrhenum ac Sieulum excurfionc faóla , non exiguis detrimentis aduerfarri partem affe-cerunt. breuique poil, itcruln in orain üttôralem delati, Seitruin,,Ligurie municipium i, tcnüi præfidio euftoditum, facili negotio occuparuilt . Qup fane faâum cil, vtGenuæaôlutuih præter fuperiorein clalTem, quatuordeciiu triremes,amp; circiter quadraginta egregiè inftruÔla varij generis hauigia, duce Slapolione Spinula,Galeôti filio,iuüéne impigro.ac ilrenuo,fexpedirehtur, eo tarnen fucceflü, vthoftcpræilietu reliôlis fcalis, amp;nbsp;nonnullis qui eodem ferme temporeinterràm defeenfionemfecérâlit, feje MoncEciim tecipiehtibus, Prxfe- . élus haudinulto poll, claflem in Genuenfem portuin redüxerit. Inter hæc, Spi' imlarum nauis negotiatoria à duabùs hoftilibus intercepta fuit, eiufque feriba amp;nbsp;Pr±fedlocoHtrucidatis, Neapolim deduôla^ipfique reniiges,perfoluto pre-1)57. tiôjdimiffi.Subfecuti anni principio, habitoSenatu,oél. Cal. Aprilis publica fiififtâgâtiÔrië decretum fuir, vt præfedi^quorum proximè mentionem feciinus, yfquc in fiiÂm Oôlobris in fuo munere,ccu protedores vrbis;perfifterêt,amp; in trienlt;

GENVÈNSIS H ï S T O R I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl 9

intriennium Reip. præeflentj fimulque delegatum, leu vicavium ,cui efTet legü. peritia,fme vllo Prætore babcrcnv,deque illorum voluncate atque confenfu, po-puli Abbates creaventur. Cætemmjprofcripti ac extorres, tuvbidis rebus intre-pidi,amp;adönanemoccafionem intend,circa hæc tempora,noua clade,nempè duarum acvigind triremiura, inlduéda,iterumiuxtàportum delatifuut- uenTi-ncqucobdance,cum nondumGenuæ res naualis in procinâai atque ad manus foret, plu rima incommoda amp;detrimenta,plenfque in locis. Ligulbcq^ ucmini atque imperio fubiedis ,intulerunf.amp; præter cetera,Moncecumrcuerfi,duasV e-uetas naues eximij roboris ac magnitudinis,quæ multis atque opulentis merci-moniis refertacj ex Gallia Belgica redierant, occuparunt ; eaque de cai^fa parutn omnino abfuit, quin repente violatie tenaeratifque indutiis, acerrimum bellvma inter vtramque gentem,initio ab ipfis Venetis orto, recrudefeeret. C^ippè,cùm portexiguum interuallum,Francifcus Marinus cum decem nauigiis,quibus in • Peloponnefum adnauigarat, toddern Venetis forte occurridet,borum prxtedus • Manno per myoparonem fignificari iufotjVtjdemiflis velis, fecum in colloquia atquecongrefl'um veniret. Quem cum ipfe abnüeret,ac dicerct,neque fibi,neq. Reip. Genuenf. quiequam negorij cum Venetis in præfentiarum efl'e : Venetus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

hoc refponfo tradito ,lbadm per internuncios illi bellum indixit,adeö vt,nulla morainterpofita,fc'fcmutuis arrais impeterentj amp;nbsp;multo vtdufque partis fan-guine,cum pariroborc acnauigiorum numero inuicem cönfligerent, inter ipfos d'.micatum,donee tandem compluribus Vtrinque delideratis ,necnon fex Vereds tdremibus captis,forcuna à partibus Genucnfium ftatet.At poftquam Ve-netus Senatus totamtaufam figillatim ac plene intellexiflet, licet baud mediocri wîor cóW detrimcntoaffeóluSjniblHanèvlterius contra Ligures attentauit, coque faclum eft,vtpax,eo quidetntempore, ab vtrifque populis inuiolata atque illæfa perdurant. Exitu anni,Lombardus Spinula Voltagij caftrum occupauit; eodemque temporeFridericus SiciliæRex,non abfque rngenti eorum Genuenfium, qui ca tempeftatevrbanis rebus cum imperiopræfidebant, dolore atque mæftldaî quamedamlugubri veftealiquandiu teftadfunc,ex laac vit-a decelEt. Interea temporis,imer GalliæacBritanniæ reges,crudéli(bmumbellumvigebat, eaque nbsp;nbsp;nbsp;w-

de caufa proximo anno Genuæ in gratiam régis Galliarum vigintitriremes, ^^^3, quarum opera aduevfus Anglos in mari Oceano vreretutjAntonij Auriæ aufj^i-edudæ.Vbi verÔ,iam bellis aliqua ex parte fedatis atque compofiti», milites .^xautorandi ac dimittendi ^^nt,inter ipfum Fræfeftum ac trieiarcbos ,quoru m pbtique amplis familiis orti étant,amp; illarum gübernatores ac rcmiges, ftipen-1539; diorv-mcaufa,vt interdum fieri c’onfueuit,ingens controuerfia exorta eft: 6c difeoïdia eb vfque creuit,vt focij nauales, ipfas triremes in fuam poteftatem ïcdigcrent,amp; quidam Petrus Capurrus nauta, Vuliurij genitus, circiter quinde-cim naucleris fibi afiociatis, regem adiit- apud quem de claflis præfedfo, ceterif-que trierarebis grauiftimè conqueftus eft. Ceterùm Rex , in nobilium gratiam pïopenlus^illû ftatim,indi(fta caufa, vnà cumfuis in vincula conijci iulbt.Quod vt primùmfama innotuit, nonnul^exturmisnaualibuseueftigio in oramLi-, gufticam præterucdi,longe latcquc diuulgarunt,inipfum Capurrum,amp; fo-cios,tutpiac ignominiofancce animaduerfum. Etfi vcrôpaucis pbft diebus^ -lem longe aliter febabere compertum fucrit,eofque priftinæ libertad reîbtutos, plane intelligeretur, nibilominus indigenæ acerrimum odium in ipfos patricios conccpere,adcb vtnautæSauoncn(es,cùmexBelgio inpatriam redirent,nobi-lium iniuriasvetiti, complûtes accolas VulturijjPoeiferæ vallis ,6^bifamnis fibi

no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A TV s 'ï o P V L I Qjr e

fl bi aggregaten t, firnuTqne Saiionæ in ædem Dominico lacratam conucnicnrc^j de militari dcledu habende confilia amp;nbsp;rationes iniuerint.Huius rci fama fiinuf ac in vrbem perlata eftjVt nafcentiincendio matureoccurreretur, S.C.Eduardus Atiria,vir domi militiæque claims, Sauonam ablegatus fuit; ciufque tantun^ aßeft, vt publico nomine vlla ratio habcretur, vtetiam ingrauefeente tumultU) fefe quamprimum in turrim prætorij fubducerc cogeretur, coque tandem rcs dedjjfa j/rrereric popularibus coadiutotibus illinc reólorc expulfo, noiium fta-turn populärem introduccrent: eiufique peftiferi ac exitialis vencni vis atque con-tagium non modo Sauonenfes, at etiam breui pôft,Genuam ipfam tabificalab« in^ecit. C^ippe cum tempus appropinquaflet, quo, de more amp;nbsp;confuetudinc iam longo vfu recepta, nouu populi Abbat^defignari oporteret, extemplo Rdp' feralibusnonarum feditionum procellis atrocitcr agitari incepit. Nam eodie, quo de communi Patrum fufffagatione is Magiftratus renuntiari confueuerat, * complures trium Vallium incolæ ac municipes, vrbem, baud paucis ex plebc^in loco huic eleélioni alTignato ,fefc agglomerantibus, ingrefii clamitabant, minime pafliiros ,vt deinceps Præfcôlis vllo modo fui Abbatis creandi poteflas • permitteretur,ita vt,flagrantiore vi addita, fimulque auda leditionc, viginti ho' mines plebei defignarentur, qui in atrium ,vbi fuffragia dari Iblebant, introeuO' teSjforisa plerifque popularium partium ciuibus, amp;nbsp;circumfufa multitudine, quae il lue paflim confluxerat,eo animo, vt rei fucceffum infpiceret, fufpenfis anf misexpe£labanturi Verumenimuero cùm propterdiferepantesfententias corn quibus ius eligendierat,cunólationimis longa amp;nbsp;molefta videretur, quidam auri fufilis textor, vir fimplicis quodammodo ingenij, publice dixit,baud qua-quainfe ignorare, quifnamhuic muneri quàm maximeidoneus foret,quifu^ ceteris omnibus mcrito præferri debuiffet.Cumq.ab his,quiproxime aftiteranf, obnixe rogaretur,vt libéré quod animo fèntiret, cnûciaret; ipfe confeftim SimO' nem Buccanigram, tunc ibi præfentem, Abbatcm nominauit: cuius quidein verbis vix credibilememoratu eft,quantoapplaufu ab ipfo vulgo adfenfum fuerit, amp;nbsp;inox à plerifque Buccanigræ dexteraapprebcnfa, eins nomen fublad^ vocibusingeminatum, ficfânè, vtqui intus étant, ab buiufmodi rumore flöt' parum excitati, eiufque caufæ ignari,illinc trépidé digrefii, ac plebis decreto aiib m^duerfo, in eins fententiam, manibus,pcdibuiqiie defeenderet. Igitur Simofl* ab ipfa iwultitudinc^ vti moris erat, cnfetradito,ac in fellam Præfeôlorum pefquot; duóto,necnon ipforum latcri afiidere iufTo,illui^^cu Abbatem falutaueruiitj ipfeque vti eratfollersingenij, amp;:principatus appetens,pi±rentcm occafioflcm bäüdquaquamafpernatus, indido filentio, in bunemodumexorfuseft.

ratu^rtt ora. Quod me, præftantiflimi eines, coinplnribus aliis in hac celebcrrima Repub-*'*• opibus potentiaque florentibüs, prxteritis, patriæ ebaritare impulfi, optima^ de mc cxiftimatjone habita, vitro ad bunc honorem cxtuleritis ; cquidem vob^ pro hac fingulari vêftra humanitäre atque animi propenfionC,immortalesgm* tias ago,fimulquehoc nomine me plurimum debcre,ingcnué fateot amp;nbsp;agnofeO' Ceteriim oro, atque obteftor,vt, quo inpojlerum ardiori bcneficio fim vobi* deuinótuSjiudicij veftri documeta aliquoilluftriteftimoniomagisclaraamp; com ipicua reddatis.Nam licet ipfe,in hociamdiu rcccptç dignitatis gradu,iurc ac mC' ritoacquiefcerepofiim, ac debeani; vos tarnen oratos vclim, vt hanc rem cum veftrisanimis paulo pcnitiùs introfpiciacis.Siquidem,propter huiusReip.jim xtaqne meæ familiæ,quæ minimé haóbenusin obfeuro verfatacft,fed maioribm ctiamonftmentis atque muncribus adauóha fuit, amplitudinem, procnldubb expedif?

r nbsp;nbsp;nbsp;expedite intelligeds^vt hoc nomen Àbbatis deinceps aftfÖfe infignioii titulqfplê-

deamp;at-.eoque fiquis veftvumfortafTis ihe indignû exiftimauentjfacîlè adentiatj vt in quempiam ahum,fidçjconfilio ac virtüte confpicuuni,trànsferatur. Is enim femper fuit animimeifenfüSi caque namra 8cconfuetudo,-vtpatn3e déçus Sgt;c in-

gt; crementumpriuanseommodislubentiflimednteponain'.mihiiquemihi magiiir , ficum amp;nbsp;gloiiofum aibitraboi', qUod non idem turn Reip. falute ac vtilitat« con-i î nexumatque coniunélüm fuerit,Vix aùtemhæcabfoluerat,cùm fegladium de •, more fibi traditum, ipfis moderatoribus deditaopera veile reftituerc ÜlmîtTuit: quo ftatim à feruenti arque incoftanti plebe animaduerfojintcrpcllata eius ora-

; tionCjdenuômagnus ftrepitus ac rumor excitatus eft,cuniingenti ajjplaufu ac ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vociferatione.qua vnanimiconfenfu paffim exclamabant, Reip. aaminiftla-

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ûonem in ipfum conferendam efi’e .*cumque is dominandi auidus, principcm

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locum fummoperè ambirct, illico refpondit, fe, poRquam eo animo çiïent vt lt;

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipfc vnàcuin præfeéfis fummæ rei præficeretur, minime huic negOiio refraga* •

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turum. Ac plebs fubindc in illius laudem amp;nbsp;dignitatem profufa, iterum inge^

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minatis vocibus , id vnum in primis contendebat , vc nempè , non fc-^

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lùmciuitatis doininus foret, fed etiam vtDux ac Princeps omnium fuflragio

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcnunciarctur : Ifatimque ilium ingenti applaufu amp;nbsp;fauCta acclamation? hu^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jTieris fublatum , eiufque nomine per vrbis compita amp;nbsp;regiones crebrius cen««;:

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingeminato , ad eius æaes perduxcrunc. Hic repentinus cafus in vniuerfa ci-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitatc haud mediocres turbas concitauit; Namkeôfonbus confeftim , nec citra

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummum vitæ periculumj fefe dornum recipientibus,indies inaiotes motus fie-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bant,nec facile fedati^fl'ent, nifi à nouo Principe per vrbem obequitanté; dppor-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tunum remedium adhibitumfuilTet, Is enim,vt nOn minori follcrtia ôc induftria,

î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;munus fuumaggredetetur quàm vtadillud pcrucniretjanteâ vfusfucrat, cùm

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jronhulli,Saluagorumædes adorticRent vt easdiriperent,ipfe quamprimum de

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc fcelere commonefaólus, verfçs illas perrexiti amp;nbsp;in itinere, cuidam ex iociis

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redeunti, pr.xdaquc Onufto, forte obuiam facfcus,ilium protinus apprehendi,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;capite.multari iuffic quidê exemple vniuerforurn animos ita percelluir,

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VtvelpôtiHimum caufaextiterit,quabreui póft finguli arma déponerét,amp; qtiif-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queadfuumofficiumredircr.ipfifq.,Praefeiftisfupremo magiftratüabeuntibus, ;

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atque vrbe digreffis mox ad nouum Pdncipem defignandum, amp;nbsp;Reip. ftaturn

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poriigendum janimi cogitationes adiecerüht. Igitur proxima lùçe vniuerfq ^o-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puloinædem Laurentio dicatam coÂUenientCjde vnanimi confenfu eiJCollemni

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pompa,Ducale fceptrümÂiaquePrincipis.ornàmentapublicè tradiderunt. SU

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mon,vbi priraum lupremam pot^ftatem adeptus eft,nullamoraintcrpofita,nO’

biles,praèfettimveto illos quorum ftudia in Guelfos erant .propenfipra, maiori lt;x partealbofenatôiioeralos,ab omnibus ptiblicis muneribus amp;nbsp;dionitatibu?j

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abdicauit,-arqueprofcripfit. Ad hæc, nonnullos è Sp.inularùm atqqe. Auriarum

J familia, quorum opes amp;nbsp;audtoritas Gbi ma^is fufpecfta ôç inüifâ erat^exilio dam-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nauit. Denique,vt plebem fibi magis deuincitet, librö^, in, qüibus publici red-,

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dituscontinebantur, protinus aboleri^atque incendi iüffit, adeo vt Refp, omni»

J bus patriciis quodammodoGxuta*,*fuifque veteribus inftitutis atque .ordinibus » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orbata, honeftæ cuiufdam tyrannidis fpcciem referret. hüiufque rei memoriarri

» anniuerfario facro,ac dono aurei paludaraenti in ædem AuguiUno fàcram delà-* I tijpubliçodecreto reçoli arque ornari placuit. quod factum, perpetUQ ôc nuna* 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam interrupto tenore vfurpatum, ad noftra vfque tempora produélum vide*

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^us,Reip. ftatu hac, qua dixiiiius jrationc compofito ac firmato^ fimulquc

à , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b Pranciîce*

' Fraiicifco Nigro Volaterrano iurifconfülto, Prætore defignato 5 qualhpriintini *' quot;ad vniuerfarum arcium amp;nbsp;propugnaculorum Liguftici agri recuperationcm fua confilia direxiüjquæ fane omnia,excepto Monœco/cum fingülari fui nomihi^ gloria, nee minoripatriæ emolumento,infuampotertatem redegit. His rebus ift peraóhisj confeftim fefe ad quorundam licentioforum hominum audaciâin reprimendam conuertit,qul Ribelluin Grimaldum adorti erant,eo quidcin praï' textu^vtdicerent, abeius inaioribusolimLanfrancumBuccanigram Guliél-miÏr^em, patruum fuum,fuifle interfedurtii ifque ftatim ipfius Principals iuflu acmandatoab illorum manibus abreptus fuit, atqueomnipericulo exemptus-Etfi veró ijiterirn non deefient pleriquc ordinis patricij,qui fecreto in eiüs perni-ciém ac exitium confpirarent* tanta nihilominüs fuiteius vigilantia amp;nbsp;induftrb) vt,cópofitis infidiisomnibusc^.periculisfatoatq.prudentia euitatis,fefe indies in ’ principatu magisàtq, magis conftabiliret. Primus vero qui eius vitæinfidiatüSj • balifia ilium interficereconftitueratj,fuit quidaèfamilia Voltorum,nuncCaw-neorum,à primario quodam ciue fnoitten apud fcriptores in incerto eft) impul-fus. Geterum, ca confpiratioitc dcteóla,ipfê(^ue decimo qüarto Cal.Ianuarij ca* • ptus, poftera die ante ædes Prætotis, cui nomen fuit Francifcus Niger,etiarn Vö* 134O. laterranusjcapitepœnas perfoluit.Infcquenti aiinoac Non. Sept, dctéóla eft alia coniuratio, in qua,prætercæteros, fucrunt etiam duo præcipuîC nobilitatis,qUi Gibellinas panes fecuti, cum plerifquc armatis medio fere noddis filentio publi* ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum palatium adoriri ftatuerant; hiquccum profugis ac extorribus fimul con-

uenerant, vt fibi eodem tempore macurofubfidio aducnirent. Verùm,cùm ipü in quodam ftabulo vbi delicucrant,dcprehenfi eflcntjVna oum duobus aliis praï' cipuis audïoribüs eodem fupplicij geriete inultati fuetunt. Dum res ita doifii gc-tuntur, in his locis,quae ad Orientem vergunt, Saraccni, fub régis Marocci, qui diótusfuicBoniacob,imperio,indies fuampotenciara, cum maximo Chriftiani orbis detrimento,longe lateque proferebant,-amp; prçter ceteras clades hoftris infli' dlas, quatuordecim onerarias,amp;odo ac viginti trifcmes ChriftianoruiTi,intc^ quas fuit etiam quacdam Liguftica,quæ ad CæfarianOs pertinebat,interceperunt' Proinde ad illorum ingentes aufiis atque conatus ,aliqua ex parte inhibendos^ rum ciadei à principis audoritateacSenatus decreto, fub Simonis quarti,populariumpartiu w- fj-uaufpiciis edudæ: ifque fecunda nauigationc Peram dciatus, cum Za* ral?im,Syiopis regulum, cumduodecim roftratis amp;nbsp;duobus aliis nauigiis,in Ponto Euxino Chriftianorum res mi rum ill modugi diuexare, pro ceno intelb-xifiet, ipfc confeftim ad eum contendit,loco(^ue ab omnibus infidiis ac periculi^ rêmoto, in eius colloquium admiflus, tandem fic ab eo difceflit, vt ex cius vef* bis acpromiflisfirmiter crederet,ilium,proutfefadurum recepcrat ,^€4116,33-hibito etiam iuramentogt;obftrinxcrat, Ligufticis rebus nihil prorfus incommo3i ac detrimenti ii^ofterum illaturum efte * Itaque Pontum Euxinum emenfus, Gapham, ohm Theodofiam, vbi Ligures varia merdmonia excrcebant, incolu' mis pcruenit,inde4uc,propter publica negotia,Trape2untem,Vetuftamadmo3ii ciuitatem, à Græcis in extremo Ponticas or^e conditâm,duos Legatos cum dun-bus triremibus amandauit.IntercaSinopis regulus,fummaperfidia, iuxtailliu^ gentis more amp;nbsp;confuetudine, vfus,reliquarum Ligufticarum ttircmiu reditu cofilio præftolabatur, vt illas fub fide traditaaliquo modo fui iuris ac poteftnti^ faccretdd vero,fimulatq.à Genuêfi prçfedo haud obfcuris indiciis ac teftimonûs refeitum eft,cû maxima leuiffimi iuxtà amp;nbsp;crudcliftimi hominis perfidiç,qua,fic* titi antca'rQcenfuimus,in Ligures vfus fuerat, vldfcédæ cupidine inardefeeret^ad

iliumenauigauit,eaquide fiduciædiffimulatione,vtmnilminus quam deillius fide ac beneuolentia quicquam omnind addubitare videretur. Et quonia ab ex-ploratoribus didiceràt, bollem contra fe cum decern triremibus egreflum, illis, qüâs tunc temporis apud fehabebat j viginti nauigia Capbæ fummafeftinatio-ne fub aliafpecie inftruóla, adiunxit ; breuique aduerfariæ clalTiobuiam fa(^us, acicque militariter difpofita, amp;nbsp;fuos cohortatus j ineumprotihusintendit, ac^'^^”fX intrépide fortiterque con{lixit,eo quidem fucceflii, vt breuicapta hofljl^lafle; præclaram atqiic infignem vióloriamreportaret: ac deinde; vtpatriæ illatum de-decus amp;nbsp;contumeliam vindicaret ; quam plurimos eorum foeda amp;nbsp;ignorhinio-fa morte necari iufbt.lnitio proximi anni, cùm inter Alpbonfumdgcimum Ca- , ftiliac, acLibyæreges dirum amp;ijericulofumbellumgereretur, in quoHiipana ' 5 4^« claflis, plerifque triremibus aliifque nauigiis amifbs, magham claderh acccpe-rat 5 Alpbonfus rexGenuam legatosmifit ; quibus apudPrincipemac Senatum • valdèinftabàt, vt fibi, oblató ftipehdio ac rhercede auxiliares copias amp;nbsp;nouuÀ nauigiorum fupplementum conduceré liceret,caque de caufa,, vt regi gratifica-rentur, viginti triremes omni belbco apparatu inlfruôtæ, fubque Ægidij Buc-canigræ fratris ipfius Dticis, viri itianu prompt! acexerciti militiæ, præfeéfura amp;nbsp;imperio traditæ atque conceffæ fuerunt- quibus inHifpaniam profperis ven- ƒƒ£ƒ*’ tis delatus, Se cum Mauritanis acri certamine congrefius; illorum florentiffimas opesfregit atque imminuit , eofque variis temporibus maximis cladibus affc-cit; adeó;me bercle, vt Alpbonfus egregiam illius virtutem atque ànimi magni-tudinem admiratus, qudeum fibimagis magifque deuinciret, fimulque apud uerßu Mail- • cum de fe, fuoquB regno quam optime meriturh, grati ac memoris animi teftb moniumextaret j eum infigni Halmirotis titulo ôéperampli Gomitatus, vulgd Palraæ, inter Cordubam amp;nbsp;Hifpalim fiti, donö remunerarit. Et licet poftmo-dum ob mutua diffidia amp;nbsp;grauiflimas altercationcs, inter Petrum amp;nbsp;Henricum Alpbonfiliberos concitatas, Ægidius,ed quddipfi Henrico, caufaé æquitate fu-periori,adbæfiflet anno eiufdem æui feptimo ac fexagefimo , Perri , viri fupra rnoduin crudelis ac ferocis, iuflu in vrbe Hifpali immeritâ nece affedhs fuerit ; illius ramen pofteri in Hilpania earn ditionem ad noltra vlque tempora polli-dent, gentile Buccanigrarum nomen retinentes, interqueHifpaniæPrincipes/pam»,o nurneratij nobilitituloeius Gomitatus infignes.Talireruftatu , Georgius Car-rcttus, Pi narij regulus, Buccanigræ longèinfenfiflimus, plerifque r^ulis^niti-mis fibi foederis lure alfq^tis, Al^)ingaunu,interioris Liguriæ municipium, ar-ûilbmaobfidionepremebaqeoque fadumeft, vtPrincipis acPatrumcomhiu-nibus fi^ffragiiSiclaftis ,fupplerhento etiam faóto ex nonnullis nauigiis eorumt quæ poft bellum Mauritanum féliciter geftum in vrbemredudafuerantjpræ-parata atque inftrult;fta,amp; duceloanneMario in fubfidium oppidanorum, addi-lis etiam terreftribuscopiis,tranfmiffa. Ceterum , boftis tottantifque appara-tibus baud medioeriter dejierritus, cuLigures numero ac viribus potidres anim-

aduerteret, legatos, qui apudPrincipemac Senatum depace tranfigerent, Genaam dedinauic. At Princeps.ÿt ilium in fuapoteftatehaberct, mira aftutia ôc calliditate cum oratoribus egit vtipfemet MarcbioGennam profeótus, coram de pacis conditionibus tranfigeret; eafque fua præfentia multo æquiores futuras affeuerabat. Quorum perfuafionibus induftus , publica fideprius impctra-ta, fub finem Augufti menfis ad vrbemperrexit; tantaq. fuit vniucrfæ plebis in ipfum Priucipem propenfio amp;nbsp;obferuantia, fimulque aduerfus prxdiófumMar-çhionem odium amp;nbsp;indignatio vtdum is,defcenfione faófa,ad pr

tcnderct, plerique, fublatïs clamoribus, dicerent, minime illi vitam condonan-dam,qui Remp. hoftilibus armisinfeftaflet^adeó vtmoxPrincipis iufl'u apprc' henfus fuerir, eique o6lo apparitores additi, amp;nbsp;paucis poft diebiis in teterriminii carcerem j cui nomen Gnmalda,perdu(ftus. Et quia fperabat fe, illiiis opera,pk' raqfieoppida arces Occ'idui iittoris, quas fibiaduerfarij vfurparant, receptu- -, rum , breui poft illinc in alium longè deteriorem carcerem, vulgo Malpagam, ; tradu^^upique in càuealignearecludi,amp; tam diu detineri imperauit,donecfibi Finarium , Varigotum, amp;nbsp;Aceruum, cumreliquislocisfuæditionisjfimulque oppidaôe arces aliquot nobilium Linguiliæ f'amiliæac ceterorum quivna cum Carrerto ad^erfus Albingaunos arma expediuerant, traderehturjeaqueomnU nomine Reipub. ftatim recuperata, amp;nbsp;modicp temporis interuallo, præter Mo-nœcum Albintimilium 3 totius oræ maritimæ ttaólus iterum LigufticO

♦ 342.. imperio ceftità Ceterùm , anno eius æui fecundo ôc quadragefimd '3 Ge-ifuæ fub eodem Priilcipatu 3 ac Bufteni Eugubij , peruetufta Vmbriæ ciui-täte orti, prætura, vndecim triremes, (quis autem illis præfuerit, exAnnà' libus non conftat} Hifpaniaîlù vcrfus delatas'funt : amp;nbsp;cùm forte illàrum Præfe'

• élus innouemonerarias, exillarum numero quas vulgô Galeatias appellant^ amp;nbsp;tres roftratas naues Mauritani regis,cuinoméerat Boniacob,quicum maxi-terreftribus ac maritimis copiis Hifpaniam ea tempeftate mirum in moduiti diuexabat, in loco ab indigenis Bellenoce nuncupato, incidiftet, ftatim illas fummo impetu adortuS, poft longum atque atrox certamen profligauit, amp;nbsp;moX defcenfione faifta, tcrreftreiti exercitum inuafit, eoquidemeuentu ,vt de bofte præclaram ac ftngulareni vidoriam retulerit: multaque pffeda amp;nbsp;gloria onu-ftus, Genuam reUerfus eft: vbi propter rem féliciter geftam,cum multo gratan-tium concürfü aiftæ fuperis grates, amp;nbsp;publie! gaudij baud leu ia Ggna paflim édita fuerunt. Hocitidem annD,cùm nobiles profugi ac incertis fedibiis vagantes^ fubinde in Rempub. aliquid noui molirentur, tota vallisOnelia,in quample-rumque fcfe recipereconfüeuerant, Auriis potiftimùm intimos quofqueac prx-cipuos amicorutn addefeélionem folicitantibus, abeadefciuit. QùævbiGe-nuæcognita,Princeps ac Senatusnibilprius atqueantiquiusbabuêre, quàm vt illorum conatus mature coërcerentuti Igitur, coafto exercitu,Prætor menfe Au* gufto adüerfus contumaces ac rebelles amandatus ; ad cuius aduenttim ipfi animo cSrifteiiiati,ea valleaceiusmunitionibusreliftis, lefe in finitima loca fub- ‘ duxerunc,adeô,vcbreui pôft vniuerfiadpriftinamfidsjji atque obfequium redirent. Et quoniam Antonius Auria primarius defcóhonis auólor amp;nbsp;concitof extiterat, Genuæomniaipfiusbonaprofcripta,‘amp; publicofifeo acærarioadiu-1343. dicata fuerunt. Poftero anno Refpifiiit fubeode Principe,amp; Friderici Andrex^

Caftro Tufciæmunicipio oriundi , præfeftura- quo quidem temporeLigureSj tiguresac acetiam V’eneti,aScytbarumImperatorein vrbeTanaiadoftium fluminis eiuf-tharum rege dem nominis fita, plurimis amp;nbsp;grauiflimis incommodjs atq. iniuriis affeóli funt, iXSj- adeo vt omnibus bonisexuti exea regione expellcrentur. Peridem temporis fpatium nonfolum Genuæ, fedctiaminmulyslocisLigufticæditionis multae ac'variæ proditiones deteftæ,quarum præcipuiauólores deprehenfi, commeri-1344. tis Ibppliciis pœnàs luerunt. Initio fubfecuti veris,Marcius Lucianus è Grimal-da familia, qui vnà cum ceteris Reipub.aduerfariis Monœcum poftidebat, cum triremi egregièinftrult;fta,piraticam exercés,onerariam DanielisCibo, quæ mul* tis amp;nbsp;rnagnis mercibus onufta,e Gallia Belgica redibat,occupauit,earumq. pretium vitra feptuaginta librarum millia æftimatum: pariq.fucceft'u, baud multo póftgt;/

GENVEHSIS H I S T O R ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I B. VT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;llj

to póft, alterius cuiufdam nobilis Marini Liburnicam^ fn'pra quindeciin mnlialibrarum æftimabatur,intGrcepit. Inter hæc,Scytharum rex cum ingenti TfecoH«.)?* exercitu ad vrbisThcodofiæ,fitæ inEuxinicrajamp;GenuenfmcoloniXjobbdio-nem profeótus eftj eamvpue pluriniis bellicis tormentis ac arneis machinis ador-tus,arcliffimaobfidionepreflit. Ceterumjöp’pidani,poftdiutinamarqueac^r-rimam defenflonem , cum tandem dcfpcraris auxiliis, ôc ad extremum red a tii, nullum propugnationi locum fibi vlterius rclinqui animaduerterent, liberatio-nem ac falutem in Iola virtute amp;nbsp;bracbiis reponentes, fub occulto nodis cru-ptione fada,hoft?em tunc palantem, inopinato aggrefli^ac vno eodemq. tempore tedis ac facibus, quas fccum geftabant,incenfis machinis,hi eos impreG iionem fecerunt, eo quidem fucceflu, vt licet non abique fuorum cæde, circîtet quinque millibus contrucidatis, amp;nbsp;quamplurimis fecum in captiuitatera abdu-dis, omnia illorum caftra diflipauerint ,fic vtBarbari hac clade pcrculfi, quia • tempus anni bellis gerendis aduerfabatur,ab eaexpeditione quampiimum rcce-* dere coadi fuerint^eorumque rex,fuum legatum ,Torim nomine, Genuam mi-fitj quicevtis quibufdamconditionibus cum Senatu pacifccretup. fimulque ab-latarum facultatum reftitutionem, leque il lata incommoda amp;nbsp;detrimenta, refar- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

citurum pollicebatur. Verùm,haud multo poft, pace tcmcrata/ummaqueper-^ fidiavfusj Gcnuenflbus iterum fuabona amp;nbsp;fortuhas adcmit ac etiam complures eorumbarbaricaimmanitate trucidauitjita vtjfubduda tatione,praeter luo-rummiferandam necem , amplius ducentorum millium librarum iaduram fe-. ceritb At Genuæinterim, S.c. fex triremes aduerfus perduelles ac piratas inftru-dæ, quarum impeiium Hugolino Guifolfo demandatum , iufl'uque Præfcdi tres in plagam Orientalem, ac totidem Monœcum verfus adnauigarunt jquæ vnam ex hoftilibus triremibus captam ,illam cum omnibus armamentis ( nairi remiges,aGceteri,quieadeuehebantur,poftacrempugnam,fefemari commit-, tentes ,nando incolumes ad littus peruenere ) Genuam perduxerunt. Eodem temporum tradu,cum patricij extorres, quorum praecipui erant Grimaldi,Spi-nulaq Aurix,acElifci, populärem ftatum uiutihs ferre actolerate nequirent,om-nesfimul coniundis animis afl'ociatifque viribus,in Buccaiilgra: perniciemac cxitiumconiurauere-breuique,haud mediocribusequitum aepeditum auxiliis com parans, mcenibus caftra admouerunt,eo animidccreto ^vt illamexpu^a-tent. AtPrinceps, quo mature fibi profpiccret, ftatim omnes populiQonn^a-biles(ricenimeatempeft^Decnribnes vocabantur) ad feaccerfiriiuflit ,qui^ busjSc aduerfauotum conatus, quibus viribus ac potentia inniterctur, often* dit, ac,præter cetera, fubiunxit, quod cum non minus de fua, quàm de vniuer,» fæ vrbis falutc aedignitate ageretur, fecum diligenter cum fuis animis reuolue-rent, atque perpenderent, qvudnam in primis fibi agendum efl'ét, feque ab co* turn fententia ne latum quidem vnguem, quod aiunt, difeefturum. Horum potior amp;nbsp;maior pars, ad euitandosgrauiflimos tumultus amp;nbsp;calamitates ,quæ tum ab bofte imminere videbatür,cenfuit, vt ipfe cum bis nobilibus qui adbuc erant in vrbe,certis quibufdamformulis ac legibus tranfigeret ,amp; de ipfius confenfu. quatuor ex eorum numero cum plena poteftate eledi ac defignati, qui vnà cum ipfo Principe de iurnma pacis agcrentibreuiqucfaduna eft, vtlenitis, conciliîw-tifque animis, ad mutuam vnionem amp;nbsp;concordiam redierint,ea quidem in pti-miscondicione,vt ipGs nobilibus, reftitutis bonis,in patriam remigrandipotc-ftas fieret. Prætereà,deSenatus confulto fancitum fuit,vtPrincipi in fuaadmi-niftrationc atque regiminc, duodecim ciues æquab ifonomia inteibvtrumquc

Î16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S J TVS rö gt;nbsp;VI I Q_v E

ordinein diftribiiti, qyfiuctoritate amp;nbsp;prudentia confpicui cfTent, ccu confiliadj ac indiuulfi comités adhiberentur. ôc hoc paôto exorti motus magna ex patte fedati, tametfi hoftilis exercitus adhuc in circumuicinis locis fubfifteret. Ve-rùm,paucis póft diebus,nati ex nobili farnilia,hoc profpeto fucceftu elatiotes fafti, fubinde nouis^urbis ac moleftiis Remp. diuexarunt,adeô vt Ducales ini-niftti ac Procura to tes,ab his, qui Clauarum nbsp;Rapallum incolebant ,i]hnc

pellerenturj hmulqueper idem tempus, ipft fuumexercitû denuô vrbis mceni' bus admouerût,præcipuiseorumenixè contendêtibus, vtBuccanigra fupremo magiftratu deturbaretur. nec vlla ratione arma fummittere, arque illinc rcccdcte ftatuerant^iifi prius ipfe fuû militem exautoraftet. His conditionibus cùm fuaiu dignitatem haud parùm imminuiac eleuari côfpiceret,omnibus rationibusad--uerfatus eft ; totufq, anxius atq. confilij expers,illos,quorum fidei ac beneuolen-• tiæ plurimùm tribuebat, confulere,vtquid fibi potiftimum in tanta animi pet-

•plexitate fado opus eßet, non obfcurè intelligeret. Tâdem fuorum familiariurn perfuafioneinflexus, feptingentos præfidiarios milites, quos fibihadenus tan* quain fatellites amp;cuftodes corporis adhibuerat,perfoluto prius ftipendio,di-A , mifît, amp;nbsp;decimo Cal. lan. abdicato principatu.fefe vnà cum fuis fratribus ac vni-fife abdicat ucrfafamrlia,in Squarciaricorum ædes, quorum amicitiæhaudparum ndebatj hmilis recepit; fubindegrauiter conqucftus,fe,propternimiam confi-dentialn, a fuis clientibus amp;nbsp;amicis elufum ac deceptum : ibique haud fane diu fubhftens, cùm ab his, quorum animos non parum a fe abalienarat, fibi maxi-moperè metueret, tacitus vrbe excedens,Pifas nauigio coceftrt. Quod Ci eo teïu-pore in tuendo Principatu tam fortis amp;nbsp;animofus extitiflet^uàm (olers ac pro-uidus in eoadipifcendofueratjhauddubiè fibi maiorem laudis gloriam com-paraffet, neqtle vllum pœnitentiæ locum reliquiftet. Ceterùm,fuo ctiam exeni-plo teftari voluit, breuibus momentis fummaverti pofte, omniaque vel præci-pUa inhumanis rebus, mutationi efte obnoxia,vtappareat, quemadmoduni vrbium, imperiorumque j ira gentium amp;nbsp;principum virorum nunc florcre for-tunam,nunc fenelcere,amp;aliquando etiam interire. Exituanni, quindeciiti Chriftianorum triremes, quarum fex Venetorum erant, quinq. Genuenfium,ôi reliquæ Romani Pont., duce Martino Zacharia Smyrnas inferiores ex manibus Sarracenorum abftulère,ac per idem ferme tempus,Caftellæ rex, contra Maurh tanSs felÿiter dimicans, illos ,præter ceteras clades inflidas,vrbe, cui nomefl Zizera,multauit,fuoque imperioadiecit. Etordio ï^fequentis,priufquam noquot; uus Princeps defignaretur, Patrum decreto, duo patricij ordinis renuntiati funt, 1545. enixè operam datent, vt nobiles, qui erant «xtra ciuitatem,inermes domuiti redirent. Ceterùrn , Galeotus Spinula cohortiû Præfedus,vbi primùm de Prin-cipis difceftiicertior fadus eft, pacis conditionibus negledis ac violatis, vrbeni adoriri ftatuit, primoq. impetu portam,vulgô Campi, acriter oppugnauit: quod fane vniuerfos præfertim veto plebem, fubito ad arma concitauit. Hæc eniin dirùm freùiens, ac indignabunda, populi nomine ïæpiùs inclamato,fefe illius cœptis atque conatibus intrépide ac fortiteroppofuit,coque tandem illinc re-pulfo ,ciuitas, ob vulgi conceptam indignatiónem, multo maiori quàmprius, tymultu amp;nbsp;feditione conflidabatur. nec citra plurirnorum cladem atque interi-tum fedari vnquam potuiftet, nifi inox Reipub.ftatu emendato, quàm maturri-mè his grauftTimis motibus occurfum eftet. Vigebat ea tempeftatc inter ccteros patricij ordinis, loannes Morta, vir eximia prudentia, reliquifque animi amp;nbsp;corporis dotibws infignis, qui propter fuas egregias virtutes, nobilibus iuxtà ac po-

pukribus grams accepmfque erat, amp;nbsp;ab omnibus. parStï^colebatur, adeô certes vt nemo ferè effet in ciuitate^quin tacitis votis atqüe fuffragiis,ilium quouis honore, ac titulo digniffimurà cenferet. îtaque coaôîo Senatu,amp; comitiis,vt moris cftjhabitis,de vnanimi confenfu in aede D. Laurentij, in quam ipfi Patres çonue-nerâtjOclauoCal.lan.Princeps declaratus ,eiq. follenni cærimoniaDucaleUe-ptrum,eetevaquePrlncipis decora èc infignia püblicè exhibita fuerunt.HqcSe- ro^ws nams decreto,fi reliqui nobiles,qui nondum in patriam redieranq placari ae.mi-

? tigari potuiffent,facile Refp. fuam priftinam tranquillitatem atque oflunt^m magno fuo beneficio recuperaffet. Verumenimuero cùm Spinula, quifefein fuburbiis 8c conterminis montibus valido præfidiocommuniuerat, minquam ƒ cum fuis copiis exlocis finitimis recefhffet, nihil non turbidum, amp;tnquiet1im I cernebatur,adeô,me herclè,vc prætêr reliquos ,patricij ordinis viri in multo de-) nbsp;nbsp;nbsp;teriorem ftatum amp;nbsp;conditionem , quàm anted, ptolapfi füerint. Qmandoqui- ,

dem paucos poft dies, cùm Sauonæ denuo popularibus diffidiis ôc contentioni-e buSjOmnia fufquedeq, inuolüerentur,etiaGenu2E nouç tuibæ ac motus exarsê-rc,qui,ob grauifl'imam fufpicioncm à plcbe conceptam in eos, qui adhuc extra vrbem degéhtes, nullas pacis conditiones admifl'uri videbailtur, iridiés niagis at-que magis ingrauefeebant ; eaque ,ingenti feditionë excitata ipromifcuè in om-nés quos generis vetuftas commendabat, ad arma conclamauit, primoque im-petu in ædes Squarciaficorum fado j plerafque illarum ferro atque incendio.de-uaftauiv. amp;nbsp;mox pari furore ac vefania in eas,quæ in foro, vulgo Vineatum, fitæ erant, graffata. Cùm verb illius temerariis conatibus nonnulli fuprcmæ nobi-litatis viri fffe acrW oppofuiffent, non fine aliqua fuorum clafte repulfi funt, ita medlusfidius,vt effrenis, ac tumultuofa, per compita amp;nbsp;ciuitatis regiones, de-bacchantium more , ac pöpuli nomine, fublato clamore , fæpiùs ingemittato, hinc inde excurrens, omnia fummis tumultibus ac periculis immifceret. Prin-ceps,vt çxortum incendiù aliquaex parte reftingueret,Qperæpretium fore duxit, vt quaprimùm omnes patricios Senatorij ordinis ,qui étant in vrbe,fua dignita-te exueret: eaq. reexorti motus nonnihil fedati,cùm præfertim fuiTima vigilantia atque induftria omnium nobilium arma cOnquifita eflent, amp;nbsp;ab illorum mani-bus quodammodbextorta. Et hocpadoSpinuUjdum pacis conditiones coh-teitmit amp;nbsp;auerfatur, quæ maiori ex parte in hoc potiffimùm confiftebantj vt ipfe cum omnibus fuis fœderatis, milite exautorato,inermis vrbem ingtederetr»; amp;nbsp;fibi, amp;nbsp;fuis omnibus extremain perfticiem ac exitium péperit. Qüippe, cognito inconftantis ac feditiofæ l?fcbis ingenio, multb fatiùs extitiffet, (i temporibus inferuiens, illam demulcere aclenife, quàm nouis iniuriis irritate ac laçeffere fluduiffet. Populäres interea, metudonaeftici hoftis liberati, nihil reliqui ad fummam diligentiam fecerunt, quo minus etiam fefeab eoruiTa,qui euOcato milite, ac trium vallium indigenarum præfidio fuas vires adauxeraht, iufpicipne acpericulofubtraherent, Quocirca, omnibus lebüs ad terteftrem pugnaiîi amp;; reninaualem diligenter expeditis acpræparatis,confeftini fùos aduerfarios in-uader'e conftituerunt, amp;nbsp;decimonono Cal. Pebr. de improuifo ex omnibus pat-tibuseruptione fada,datoquc fi^noprœlij ,eos acri impetü adorti funt:eaq. tes hune exitumhabuit,vt, port infignem cladem inflidam ,illos rtatimfubur-banateda, in quibus fefe præmunierant, deferete, ae in rtnitimorum tnontiuin propugnacula amp;nbsp;aggeres ,cum reliquis qui ibi cartràmetati fuerant, ptofugere coëgerint. ôc vtrinique acie militari more inrtruda,omnino fùneftirtima Gella inter Guclfos amp;nbsp;Gibellinos,tamquam portliminiô renouau eft'e videbantur. At

I 118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E Jj A T V S P 0 P V I I Qjr E

populäres,quibusdeAîram erat, numquam prorfus arma exuere,nifî pritisbo-■stUumtnttr ftem illincprofliganent, iterum paucorum dierum intericótn , eunde cuin baud fpernendis viribus inuafèrùntûfque à fuis niunitionibus protcûus,ôgt;: loci æqui-tate fuperior,non modo aduerfariorum impetum forticer fuftinuit,veriim etiain iiWigniVictoria;licethaud fane incruenta, cùm in eo certaminc,præter alios coniplures,etiam SarraSpinulaftrenuiflimèdimicans ,occubuerit; pocitus eft. Huius rcitam profperè ac féliciter gertæoccafione, fi viôlores Jicuti illis tum intC^fui-R erat, opportune vfi cfl'ent,facili negotio vrbem in fuam poteftatera re-degilfenu Verùm, tantum abcft, vt hoc ab eis attentatum fuerit, vt etiam fqua de caufa eqüidem ignorojdiuinitùs tarnen, ac fîngulari totius ciuitatis beneficio îdtucnide, baud dubiè affirmari poteft^in medio rerum bene gerendarum cur-fu reliôta priori ftatione,amp; circumiacentibus locis,ab ea expeditionc præter oiu-• nium fpem rcceßerintjfeque in fua prædia amp;nbsp;colonias fubduxerint.ln hoc rerum ecurfu , Antonius Auria fubinde cum aliquot nauigiis Albingaunum, amp;nbsp;pie* raque ofæ maritimæ loca variis excurfionibus ac deprædationibus infelh-bat; quod fane Principis animum valdèanxium amp;nbsp;folicitum habcbat, eaque decaufa vbiprimùmciuitatem,adeoque omne Ligufticum folum tcrreftriBus copiis liberatum animaduertit, ad Aurianam audaciam amp;nbsp;conatus inhibendoSj fummoftudio ac celeritate nonnullas triremes præparari ac inftrui iuflit, in quibus validum præfidium, amp;nbsp;præfertim fagictariorum,impofitum,atque illud contrahoftes eduôlum,ad cuius aduentum Auria non parumexterritus, cùm fe viribus amp;manipulorum numero minus præftarcanimaduerterer,fefè,nec cicia aliquod derrimentum, in proxima loca fubduxit, adeô vamaior pars Occidui littoris priftinam fidematque officium ergaRemp. refumpfclit,amp; obfequium cum iêcuritate, quàm contumaciam cum pernicie mahicrit.Intcrca, licet hollis baud multô poft, rcdintegratis viribus, denuô cum fua clafte Ligufticæ oræ tra-âum diuexarc inciperet, cùm tarnen per idem tempus aduerfus ilium duodecim triremes Guilcardi Lancci Bergomô oriundi,qui eotempore Præturam gcrc-bat, aufpiciiSjGenua emitterentur; ipfe protinus, Omni pugnæ anfaamp;: periculo deuiratojiberam cunôlis nauigationem reliquit. lifdem quoque diebus, ope* ra eiufdem Præfeôli, viri fumma virtute reique bellicæ gloria llorentis, Onelia, amp;nbsp;Portus Mauritius recepti: breuique fpatio interieôlo, Auria, qui fefc inCerui cafttum receperat, certis quibufdamconditionibus deditione faóla, cum Principe ac Senatu in gratiam rediit. Hæc vrban^diftidia amp;nbsp;interna prœlia, ob Reip» potentiam nominilquelplendorem atque amplitudilrem, totius Chriftiani or-bis Principes,!!! primis veto Romanum Pont.,mirum in modum commoucrut: eoquefaólum eft,vtPatauinum Antiftitem,facricollegij purpuratumjGenuam mitterer,qüi ad menfem ibi fubfiftens, nihil omninô prætei mißt, quod quideni adanimorum redintegrationem amp;mutuam paccm atq^concordiam pcrtinere intelligeref; eaque’ reshuiufmodi tandem exitum habuit,vt poft inducias dcci-moCal.lulij vtrinquetranfaólas,demutuo confenfuLuchinumVicecomitein) Mediolanenlium Principem, omnium controuerfiarum iudiccmatque arbitra delîgnarent, eiufque rei perficiendæ caufa legâtus Pontilîcius Mediolanum per-rexit, amp;nbsp;Infuber, raenfelunio fententiam tulit, cuius conditiones fuêre, vt om* n”óro^‘’pÓ- patricij ordinis, exceptis Galcoto, Gerardo, coiumque nepotibus ,amp; fri-derico c Spinula familia, nec non Carolo amp;nbsp;Antonio Grimaldo cum fuis nepo-MediZnef ’^ibuSjôc Nicolao Raphaële ac Thoma Flilco^ceteriscmnibus inquietioribns, 'magilque h^fpeôlis,fuis laribus ac priftinis fortunis,ôc lacultatibus reftitue-rentnr,.

fentur vt Refpub.in eodem iùcu , amp;nbsp;gubernanonis forma, vti-'pfiùs, confi-^ tterct j proque harum rérum obferuatione,Infuber fêfé fponforem conftituit, adeô vt;his rebus peraâ;rs,ciuilcs fimultates àtoue odia maioriex parte conquî-efcerent, amp;nbsp;foil Grimaldi jqui Mouœeumjamp; arcem B-rtinampccuparant’jquique ab bis conditionibüs pacis, vti commonftrauîmus ,excludebantur, nouas tu^ bas ex illis locis excitabanr, ac reliquis, qui à Senatu proferipti, büc illuc incfer-tis fedibusvagabantur, fibi aggregatis, indies nouis contumeliis arque incom-modis Rempub. inquierabant, ira vt prögreffu teniporisjterreftribus mafui-mis viribus adaü£ti , arque apertum bellum parriæ inferentes, tandem_triginta triremium claffè inftruda, arque amplius nouemmillibus arraaroruuj^ compa' fatis, cum toto exercitu ad vrbcm cqntendcrint. At proximo anno , Genuæ 1546. vbi de hoftilibuscohfiliisinnotuit,qubfàciliùsatquecommodiùs fefe.illis op-ponerent, de vnanimi confenfu ac voluntate quatuor ciucs populäres defignati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

quorum prima amp;nbsp;potiflima cura eflet, ea omniafedulô ptocurare , quæ adbellû • gcreudum opportunaôc neceffaria forent ; bifque primo niliil fuir antiquiuS j quàm vt rationem expedicndàé pe'cuniæd^a qua belli neruus baud dubiè confiftit, adinueuirent-,quandoquidem ob fæuàs àtqüe börriblles fadtiones, crudelilT. bella,quibUs Refp. diuimmaniter iadfatafuerat, ærârium maioriex parteexbaur

V Ifum ac exiuanitum eraq nec vllo modo par erat tam publicojquàm priuato æri i nbsp;nbsp;nbsp;alieno perfoluerido, indeque præclariffima ilia amp;nbsp;nunquam fatis laudata,Geor-

j giàniMagiftratuSjde quo in fine operis fufius difieretur, inucntio, principium r atque originem babuit. Proinde,nulla mora inrerpofita,Principis auôioritate ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

SeilatusdecretisjVndAriginta triremes armisj virîs,remige ac bellicis tormentis sim^nvi-cxorriatæ , ac Simon Vignofiusfbæc familia, nunc mutaro nomine /tranfiit in

t omnesfagittarios,deuebebant. Priufquam autera nâuarcbus ad earn militiam fefe acciageret,ac rem naualem expediret, illi àPrincipe in ford, vulgo D. Lau-rentij, magna quadam amp;nbsp;follennicærimoniaxi. Cal.Febr. vexillum Georgianu traditura fuit. qui deinde rebus omnibus rite difpofiris ac præparatis, faufta omniuth acclamatione è portu foluens,Monœcumverfus enauigauiqde cuius aduentu perduelles certiores facti ,commutato nauigarionis curfu ,in Galliam

opporrunus efi'et,fimulqueGenucnfium in rebus militaribus virturem ac forti-tudineni optimecomperta ac exploratam baberet,ab illis,peramplo ftipendio ac rlvcrcede oblara, fuam operam requifiuerint, atque etiam obtinuerinr. At Vi-gndfius, ileutiquam fibi tunc temporis vlterius progrediendum ratus, Genuam clafi'em reduxit, camque non.dum exarrharam, baud mrdto póft, mutuis Patru. fuffragiis adeorum locorum, quæ adbuc in partibus Orientalibus Ligufticum ituperium agnofeebant,defenfionç^ja ac tutelarn,fub eiuidem prefeéti gubetna-tione atque régimine mitti placuit .Is veto, curd omnibus rebus ad tam longin- Ttrrâânt». quam profeótionèm inftru£tus,quartoNon.Maij Terr acinam,olim- Anxu.rerts^e»^p«13 cum ciafte incolumisappuliftet, eaque aNicolaoFuridi Comité ,arâtiflima ob-fidione premeretur, oppidani, quos non latebat, intet Ligures, amp;nbsp;ipfum Comi-tem,grauesinimicitias fuifte,confeftim Genuenfis Reip. vexilla erexerunt, fi-mulque ad Prxfeótummifêre, qui eius ope implorata, illivrbemfua^uc oirinia . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vltrÓ

I ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s A T V S POPVLI QJ/ E

vitro offerrent j Is, ftftm defcenfione fada, militeque in continentcm expofitO) Tummoirnpetu hoftem inuafiqeoqiie tandem adegit, vc, foluta obfidione, illinc fiibduxerir,atque ita vrbs omni mctu ac periculo erepta, Genuenfium^j' ‘tioniceflitî Nauarchus, hac fortunæcblandicntis aura, D\ Michaelis cœnobiüj Ä: duas inunitioncs ab Hoffe occupatas,facili negotio rccepit. Poff htrc, Gaetaifl verfus nauigatione direóla, amp;nbsp;Carihanum fliimen ingredus, mulcaamp;jturres ac propugnaculadifiecit- amp;moxvlterius procedens,Traietum oppidum cum pl^' rilque aids caffellis minôris notæ ac nominis, vi expugnauit-, amp;nbsp;Sucfl'am, vrbciij Volfcorum celeb rem, quam præfatus Comes, loannæ Apuliæ rcginæ adeinerat, in priffinam libercatcm reffituiqfiinulque duas ipffus trireities, quæ prædabuO' d^, Ligimicæoræ traólum inquietabant, interceptæ,in quibus , præcer cetcros, quidam Genucnf. ex fupremanobilitatc, pirata admodum in/îgnis, captus cft qui patriam grauiflimis incommodis affccerat: (quo nomine is appellatus fuerK)

• 8c qua familia genitus, in incerto eff, cum Annales vtrumque omfferint deinde in ipfum in'porru Neapolis,iuffu ipfius Præfecti, extremo fupplicio aiii* maduerfum . Et quoniam inter ipfam loannam, amp;nbsp;Ligures,nonnullæ fîmulW' • tes arque diflidia intercelîcrant, nullus claffiarius in terrain defeendere aufuS) quinetiamomnibusGenuenfibus,quieo temporecum Neapoli,tüm in alü^ partibuseius regni fubfiffebant, grauiediôlo iniunôlum fuit, vt infra quadra-ginta dierum fpatium quifque illinc tcccderet, ac reginæ publico nomine coifl' minationesfaôfæ, omniaquehoffilia indieffa,niff Albintimilium à fe occupai» Reip. quamprimùm reffitueret. His rebus non minus propere, quàm feliciKf peraólis, nauarchus incHoâtam nauigationem profequtftus, exiguo temporis Ipatio, profpèrisventis afflantibus,adEubœam Ægei maris infulam perueoic ibique ctrm in fex ac viginti nauium claflem, qtiarum maxima pars Venetoruias crant,reliquæ verô equitum Rhodîenfium, quibus omnibus præerat Ingibercus Delfinus, Vienna oriundus, incidiffet, Delfiniifque oratione primo,ac precibns, deinde magniHcopromiffo anniucrfarij vedligalis decem millium aureorumnæ mûm, Simonem reuocarecôtendiffet ab incepto Celebris nominis infulæ Chij) quam vnà cum Smyrna, Afiæ vrbe, Michael Palæologus Genuenfi populo do-naratjdein, temporis decurfu,propter mutua Genuenhum diffidia, Græcixre-gulus,qui hanc ad fe pertincre multis rationibus concendebat,aliorum Principe o]Â ac Patrocinio adiutus,illam fibi vfiirparat, armis repetendæ, cuius infulîi comerciis tam opportunæ,ipfe, quamquaalia in (jjgciem praîrferens, (funt eriain quitradât,hunc,à Venetis clàm plurima largitionemagnifq. pollicitis alleôlunS) in earn expeditionem fubornatum fuiffe, vt ht)c paólo, fub externo fcilicet prï' feôlo, fua confilia multo faciliùs occultarent) inhianti cupiditatc imminebatiSi-mon feedæ rei menrionem auribus afpernatus,ac inffituto itinere pergens, ade^ infulam celeriùs, quâm aduerfarij, cum fua clafle perrexit. At DelHnus de fecun' dorerum fucceflu fibi prorfus diffidens, aliô nauigationis curfu inflexo, abe^ fréi atgw prouincia fuperfedit; quod quidem Vignofio multo liberiorem expugnandî vrbis commoditatem præbuit,ita fane, vt ffypmis viribus earn adortus, randeifl pqff longam amp;difficilem oppugnationem,vrbe,arqueadeô vniuerfainfula cU i» Genutnf. iiiffani fui nomiiiis gloria, amp;nbsp;immortali fuæ patriæ beneficio potitus fuerit: bre-eiwnmorat^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t\î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t •

„ew coopta- urque poff,paribus tortunæ aulpiciis , vtramquc Phocæam , quæ lonix vr-notubeSjFoliæ nouæ ac veteres, vulgô appellantur, cum illarum munitionibus

propugnaculis, Liguffico nomini arque imperioadiunxit. Quibus rebus pro-terminatiSjetiamTencdiac Mityleiiæ infulas oppugnarç inffituerat. Ce-terùtfs

teràm,C|\sô minus eam cxpcditionem fufceperit,naüffiufh tuimarurri feditioiié ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;împeditus eft. quippe quç nullis perfuafioilibus induci potuêre,vt eo têpore vlte-

ïius p'rogredi vellent,adeô vt conuerfa nauigatiohe in Chium redire copcllerecuq ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inoxqüe pacatis naucleris atq. remigibus, cùm iam ælùtc dcüexa amp;nbsp;præcipitata,

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempus gerendis bellis minus aptum atq. idoneum cflet jpfe, multa gloria amp;nbsp;^li-

1 uitiprædaonuftus,mêfeDecembri Genuam reuerfus eft. Fuit proculdubiô Vi-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gnofius his laudibus acvirtutibtis ornatuSi vt meritô fummis ac excelletiflimis

' magnitudo illius nomen apud poftéros illüftrauit j Verùm etiam non minorerti ) àiuftitia,continentia amp;probitatelaudis gloriam promeruin Quàn^verb dili-gens bellicæ difeiplinæ obferuator cxtiterit,eaque in re ,vt in plerifque aliisjhaud

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immeritô cum ipfis veteribus comparandus,ex hoc facillimè coniici poteft; Cû.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtbe Chio jVti diximus ,potitus, ingreftum in ciuium prædia militibus cdiûo in- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tdixiffec, ac vnicus filius^Francifcus nomine, qui noildum ex ephœbis exceffe-*

ï^’^jpaterna indulgeUtia fe(ê adüerfüs ediôti feueritatc fatis munitum ratus,6lt; cu-iufdam ciuis fundum teiherè ac per lafciuiam ingreffus^ nonnullos vuæ racemos fecurtr afportaftet,ab indigenis, quibùs érat incögnitus, deprehenfus eft^ amp;nbsp;ad

, fræfcâaitn adduélus.Etfiverb,vbiprlmùmeiusfilium efte intellexeruntjipfij VnàcunaprùiAoribustôtiusexiercitus apudeum mültis aç dettriflis verbis infta-rentj Vthoctencræ ætati condonareq nullius tarnen precibus locum reliquit-, fed ftàtim ilium, racenals collo ad niaiorem ignominiæ nötam fufpenfis, palam vir-gis cædijtotaquevrbe circumduci iuflit memorabili fanèjae rigidiamp; inuióti animiexemplo,omBemquepaterniainorisfenfum in Ducuin imperils ,milita-ïique dilciplina amp;nbsp;obedientia faricienda füperantis,adeó vt quemadmodum po-pulus Öenuenfisolim fiios Hallnibales,Scipiones,Pompeios,actçfares habuiti itaetiaftl illi fuiCottæ,Pofthutnii,amp;Torquati,haud qiiaquam defucrint,quibus xncritó gloriari pofllt, ac dcbcat. Supra enatratum eft^ profugös GenueUfes, qui Îatriæ bellum inferèbant, fefe ad Ligufticæ claflis aduentus famam ,in GaU iam Narbonenfenï feccpiiTe, ac per idem tempus, à rege Gàlliæ tune grauiffiino bello, quod fibicum Britahno intercedebat, implicito, accerfitos, vt etiam eorfi opera vteretut. Quæ autem huius atrociflimi amp;nbsp;fuheftiffimi belli præcipua cau-fa,quiue illius ptôgreftus ac euentus extitèritj p'rætér ceteros feriptores, Paulus Æmiliüs amp;nbsp;Polydorus Virgilius,prxclariffimi fuæ ætatis feriptores àcJaifto’Rcii fatisdifertè Scluculenter i^uis moflumentis memoriæ ac pofteriS prodiderunt. IpfequidemEduatduSj cum Eduardo filio adolefcentulo in Normaniam tranf-mifit, anno huius fæculi fexto amp;• quadragefimo Cal. Quintillbusj floremgt; ro-burqueac dignitatemtotius Ângliæ ,atqüe Hiberniæ fécum in arniis ducens.* Sunt qui trädattt, ilium cum amplius tnillc nauium clafte in hdftilc foluiri dc^ fccnfiônem feciffe. Galliarum rex, vitra domefticas copiaSjexternaqupqjauxi-liaacccrfiuetatjita vt illi ex peregtinis àc extetis gentibusloanhes rex Bohemix amp;nbsp;Carolus eiusfilius,eifdem ferme diebus,! Germanis Ptoceribus , repudiato BauarOjCæfardclcôtus, cum aliquotturmisjRodulphus LotaringusDuxtum trecenlis,Sabaudix Cornes cummille equitibus j ac etiam Carolus Lucemburi genfis cum aliqua nobilitatis manu j iuxtaq. Ligurum fagittariorum duodecijji , millia mercede ab eo conduóla,fubfidió adruerint. InPontiuenfi Comitatu ad CrefciacumdecimoCal.Sept.vtrinque aperto Marte ac diu ancipiti prœlio di-itïicatum,donectandemfortunaad Anglos,non fine ingentiGallorum cæde àc ftrage,cùmeorumjprætet vulneratos Sccaptiuos,adtriginta milli^^ in quibuS thillc

15X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E 2|A T V s P O P V L I QJT E

mille ducentos equite?*ex præcipua nobilitatc annumerant jdefiderati efledi-cancur,inclinauerit. Ferunt, Ligures fagitcarios, cùin vidèrent plurimum imbre, arcuumneruosemolliuifleatquelaxailcj amp;nbsp;repente tanquam numen ab holte ftaret,ex turbidaminacique tempeftate liquidiflimam lucem refulgere, necnon lil^fero alacrique hoftium orenitidifïimumfolemj Gallorumoculos perltringc-re, nihil boni animo auguratos eHèiac propterea fuafifl'c, vt aliquantilpcr proeliu diHerretur. Ceterum, ipios à Carolo Alenconij Comité, regis fratre, cæca pug-naiiSi cupiditate rabieque incenfo, grauibus probris amp;nbsp;conuiciis increpitos fuiflè) ac etiam in primo agmine^ tametfi dum acies difponitur , in extremo col-locati efl'ei^tj vna cum cetcro peditatu dimicare compulfos, adco, vt cum pro- I pter caufas prædiôlas fagittis commode vti nequircnqcumque etiam ob iratn | indignationem ex'contumeliis,quibus ab Afenconio fubinde impetebantur, co-' ceptam,arcuum neruosinterciderent,exiguamoperamregi,quimultum prxfi- •/ •dij acfiduciæin ipfisrepofuerat, præftirerint, amp;nbsp;plerique illorum,potius Gallh | cocquitatu attritijquam vt ab hofte læderentur,cecidêre*Genua: interim,abhoc : ’347- tempore, vfquc ad annum quinquagefimumeiufdem fæculi,omnia, quoad ci-• Ilium concordiam amp;nbsp;pacem fpeâ;at,in maxima tranquillitate atque otio confti- i

terunt, Sed.quominus illiusfruiflus necpublice,nee priuàtim diupercipi potue- | ritjgrauiflima vis peftilentiæ effecit, qua ciusæüi annus oótauus amp;nbsp;quadragefi- | tœda contagione infignitus fuit. Nec modo Genuam, amp;nbsp;Ligufticæ oræ tra- f »Xwt” lt;^om rabitica lues inuafit, fed etiam vniuerfam propè Italiam fupra modum di- | uexauitjOmnequcmortalium genus infumma cæli intempérie depopulabatuf« t Domus corporibusexanimis, itinera funeribus complebaiifur. Non fexus,non ætâs periculo vacua. Seruitia perindc ac ingenua plebes raptimextingui,intet / coniugumamp;liberorumlamenta; qui dum aflident,dumdeflent,fæpeeodeni • rogo cremabantur. EquitumSenatorumq.acprincipum viroruminterituspro-mifeui, fic fane vt per multos annorum ambitus, nunquam vilibi gentium atrot cius graflata Juerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t,

1549. Inter hæc,anno'fupra millefimum trecentehmum quinquagcnmo,IoaniiÇ 1350. Morta viro'pracftantiflimo, deque patriaoptime meiito, è viuis , cum iiigend omnium mærore ac lacrymis ,Iubtraól:o , propter noui Principis crcationeta denuo confuetadifiidia amp;fimultates rccruduerunt. Hane fupremamdignita-teiif, præ|er cæteros, Luchinus Facius, vir popularis,cxcelfiqüe animi, amp;nbsp;apuH plebem fumrn2Eaüóforitatis,nec nonSpinulis quammaxime carus atque 'acce-ptusjflagranciflimo animrftudioambiebat,ea(^ue^ caufa fupra duo ledilfi' mor.um virorum millia in armis ccegerat. Huiecontra,dcmortui Principispro-pinqui ac familiäres, fumraoperèaducrfabantur- quippèquiomnesin eius filiu enixepropendebant, fummaqueopeannitebantur ,vt patri in fupremo magi-Itratu fuccederetj adeo vt propter huiufmodi iurgia amp;nbsp;mutuas altercatioiieS) Refpub. tune temporis denuo in maxima rerum omnium perturbatione verfa-rctur. Nam plerique ciues, cum ex illorum numero,quos generis claritudo amp;nbsp;maiorum imaginesexornarant, tum etiam popularium partium publicæ quie-tis: ainantes, Luchini faftum atque animi impotentiam haud parum omniro fQrmidabant. E diuerfo, neutiquam Reipub. expedite aibitrabantur, vt ptæci-pui honoris amplitudo fucceflionc obtineretur.. Hæc fententiarum varieras, anîmorûq, diftraótio.Joanni Valentio,viro fingulari prudcntia,neutriq. parti ad* hærcnti, amp;nbsp;cui publico bono nihil cratantiquius, ad Principatum confequen-dum^haud ^nê mediocri adiumento extitic,ita vt maior pars tacitis voiis ac flu:

G E N V E S 1 S H ï S T O R 1 kE, Ç. I B. Vi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I5Î

diis,ilium ad huius loci fublimitatem arque faftigium proueôlum ardentiffimè cxopraret.ïgitur v.ldusIan.inædeLaurennofacraconuocaâsP. amp;nbsp;comitiis de more habitis,omnium ordinum confenfü Princeps renuntiatus eft nbsp;nbsp;mox à ce-

teris æmulis amp;nbsp;competkoribus arma depofita, ipfaque Refpub. in ptiftinâ quie-tem ac dignitatem teftituta,cùm præfertim publico ediólo feuere cautum fuefit, vt publica munia amp;nbsp;magiftratus inter vtrumque ordinem exæquo partirentur. luterea temporis, inter Ligures ac VenetoSj atrociffimabella repullularuiit ,quæ diuambiguo euentu,magnaque mole vtrimque geftafuêre,dônec tandem vi-ôloria à partibus Genuenllftarcf. ficuti hæc omnia fuis locis cum eorum caufa amp;nbsp;fucceffibus fpeciatim, Deo aufpice ,enarrabuntur. Dum verb Refpq^. his ^a-uidimis ac periculofiflimisbellis varia fortuiia fub Valentij Principatu geftis,indies magis magifquediftineretur,ciuitas,qubd fefe multis præclariflimis virisj partim in fuperioribus prœliis, partim ctiamin recenti vlôtorià, fortiter pu- • gnando,iuteremptis,orbatam animâduerteretjin extremis anguftiis Slt;. calami-» tatibus obuerfabatur. His etiam accedebat, qubd ptopter iinmenfos in-credibiles fumptus quos amp;nbsp;priuatimamp; publice proclafTe toties inftaurata im-penderant, obque ciuilia amp;nbsp;inteftinabella, quibus atrociter multum diuque ia-ótatafucrat, publicum ærarium vehementer exhauftum arque attenuatum erat. Præterea, Guelfi acGibellini nominis füneftiffimæ faôliônes denub per id tempus feruefcereacrecrudefcereincepcrantjipfique patricij indies ægerrimè fere-bant,qubdfefe principali honore priuatos confpiçerent. Atpopuius è contra-rib, fummoperè conquerebatur, hæc externa bclla cum tanto nauali appara- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

tu, dumtaxat patri«orum caufa,qub videlicet fuas cupiditates ôc animi li-bidinem expièrentfimulque ob emolumentum amp;nbsp;vrilitatem, quæ indé ad cos emanaretjfufcipi aefoueri, adeb fane vt in ipfa vrbe nihil omninb aliud jpræ-ter afhduas querimonias triftelque voces fubinde exaudiretur:eoquefiebat,vt iron mediocris effet circa Reip. adminiftrationem fententiarum varieras, plerif-que cenfentibus quàm maxime expedite, vtquàmprirnùm in ea,noua Reip, e-mendatæformaintroduceretur, amp;nbsp;quibufdam aliis multb magis conducere vi-debatur, vt ipfaRefpub. irerum fub alicuius magni ac ptæpotehtis Principis imperium deuûlueretur. Quamquidem fententiam loannes Vicecomes, Aiitiftes acMediolanenfiûPrinceps,per fuos miuiffros Genuç fubfiftentes jOmhibus atti-busamp;rationibuspromouebat.cumq.maiôr ac potior pars huic mani^üsp?di-busd .affentiretur ,de cbmu^confenTu ad euin öratóres initti placuiti,qui Remp. ornnemque Liguftiçam ditionem eius tutelæ atque imperio certis quibufdahi conditionibustraderentatquepermitterent; lnfuber,qui diu anteànihil magis in votishabueratjlegationeaudita, continub Gulielmum Palauicinum titulo Marchionem,ac virum no modb à natalium fplendore,verumctiarn à fmgulari ingenio Sc prudentia infigniter commendatum,Genuam ,vt fuo nomine vrbis regimen fafciperet,ibiquefuumlegaiumageret, deftinauit: cüi mox follénni quàdam cætimonia cum magno totius Senatus amp;nbsp;vrbanæ multitudinis con-fenfu atque applaufu ,Reipub. adminiftratio commiffa amp;nbsp;attributa eft. Éodem- Genua que temporis articulo,loan nes V aîentius,poftquam rriennio cum égregia fui no- Meditlanefi minis laude, nee minori Patriæ felicitate rebus gerendis pracfuiffet,(efe,tanquaröi priuatus, in fuas ædes recepit. Incidithæc Reipüb. cotiuerho in annum eius fæ- x555. culiquinquagehmum tertiuin. Tranfatfto biennio, Vencti acLigures diuturnis amp;nbsp;cruentiflimis bellis defatigati, tandem de vnanimi voluntaté pacis formulas, ac leges vtrimque pepigerunt; hæqüe ab hoc tempore , vfque in annum eiufdem

134. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EJ A T V s P O P V L 1 E

æui fextum amp;nbsp;fcptuagcfiinum, integræ ac inuiolatæ perman/crunu Rep. à Vc* neto bello vrbanifq. feditionibus paululùm refpirante ,anno eius æui quinqua-gefiinoquinto,aliquotLigufticx triremes in fubfidiumCalloioannis Grçciina' peratoris cum Genuenf. confœderati, aduerfus Cantaeufenum, quimagnaiia iifiperij partem illi abftulerat, Byzantium tranfmiflæ. in qua fane expeditione, præter ceteros jFranciici Catalufu præclara virtus atqucanimi fortitüdo fupP^ nituitjadcô vtapudCæiarem,propter ipfiusegregia mérita,maximuna „«poiita»,, auJloritatis amp;nbsp;potentiæ locum obtinuerit,maritimis rebus cum fummo impC' rio præfcélus, eiufque,præter reliquam ipfi Augufto in multis locis nauatana o^cram, ^onfilio, vircure,cura amp;nbsp;vigilantia,Cantacufcni conatus ingentibus ac peiiculofis initiis res nouantis, funt comprefli. Quod egregium promeritun^ ampliffimo pntmio remuneransCæfar,Francifcimemoriam, aegentis Catalu' ' {ix nomen opulenca: cclcbriique nominis infulæLesbi, vrbifque Mitylenes df • tionenobilicauit, aefororemilliinmatrimonium dédit* Tali reruin ftatu, cùiii fubinde Ligures, promercimoniorunij quæin partibus ad Orientem vergeno-bus habcbailt, tutela atque feçuritate, pleraquenauigia optime inftruóta educe-• rent, Philippus Auria non minus fuorum maiorum ticulis, quam propriis inerh tisac virtutcilluftris,cum quindccim,fiuc,vtaliis placet, viginti triremibus pet* belle inftrudlis, in Africain minoré delatus,Tripolim, vetuiliflima amp;nbsp;infigneiiJ vrbem,inLibyæ ora fitam,vnde propter innumeros piratas illam incolentcs, grauiflima damna negotiatoribus inferebantur, poft acrem amp;nbsp;diffi»' cilemobhdionem, vi expugnauit atque diripuit, ingenfquc auri pondus ex fpoquot; liis redaclum, amp;nbsp;magnum captiuorum nurnerum Genuai«abduxit.Quo fane, publicum a:rarium,ob fuperiorum temporum perpeftas cal ami rates, valde/tl diximus,exhauftum atque imminutum, magna ex parte fubleuatum eft. Priuf quàm vero ad alia progrediar, liber hic fubijeere, quxioanncs Leo Africanusdc lib. V.memoriærradidit, TripoliSj inquit,aRomanisextruda,deinde àGothis,poftremôàMahumetaniseo tempore fuit occu para, quo Hom ar O-lifa fecundusimperauit. Hi, poftquamTripolitanum ducem per fex menfes obfcdilTent, tandem Carthaginem fugerc coegcrunt. Incolx partim interfedb partim in Ægyptum atque Arabiam capti, fucrunt abduóli, tefte Ibnu Rachich apud Afros hiftoriographo celeberrimo. Poftexcidiuin antiquae Tripolis con-dit« eftajfera,eodcm nomineappellata: Hæc mûris akifTimis atque clegantilfi-mis, quamquam non admodulü multis, clngitur^campo quodam arenofa fra eft, in quodaólylorum fan’s bona prouenitcof^* Huius domus ad Tuned domos collata:,clegantiftimx funt: deinde amp;nbsp;hîc artes fuis omnes funt locis di-ftindæ. Magna hîc reperiturtextorum copia* Nullus hicputeus,nullufqucoin-ninôfonseft.-aquam omnes è cifteruis quibufdam petunt. Magna hîc femper frumenti caritas. Omnis enim Tripolis agri, perindc atque Nuinidix, arenolî funt atquearidi.’ Huius rei ratio eft,quôdquipinguioies huius regionis effent agri,frequentiffimis maris vndis teguntur. Huius regionis indigenx,maxirnai'n hodie agrorum partem in Septentrione â mari occupatam dicunr, quod amp;nbsp;facile in regionibus Monafter,Magdia,Afracos,ô*apeSjatque in Lotophagiti infnU lt;ÿ)gnofcipotcft,nccnon in aliisquoque partibus Orientalibus, vbi ad iniliarc vnum,autalterum,mare ingreflis, vix aqua ad vmbilicum pertingit. Neque défunt, qui earn ciuitatem magis in Septentrione pofitam fuiflcopincntur«vorhin crebris indies maris inundationibus,paulanm Meridiem verfus xdifica-tam fuiflè.iuius rei teftimonium præbcnc integra adhuc quibufdam locis xdi-ficiorinn

‘g E N V E N s I s H 1 S T O R,ï AE^ LIB. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I55

ficiomm monumenta, quæ maris ftuôlibus demerfa funr .Frequentifliraa hic cxftméla fuerant templa arque collegia: Xenodochium habuit, quod pauperes, ac ceteros recipiebaf. parcimmè viôtitànt. Befis tantùm hordeaceo vefcûtur:

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lu haceniiïi rcgionevel minimum prouenit hordei, adeo vtditîffimus hic cen-

I featur,quivnum,autalcerumpoflîdetfrumentimodiumpnertaturam tameh , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferè exercentomnes. Eftenim eaciuitasNumidiæ atqueTuneto vicina,neque

I inde Alexandriam vfque , vllum aliud reperitur oppidum : non etiam j^rocul à I Sicilia atqueMalta àbeft. ïblentque quotannis ad eorum portùm VenctoÆm ‘ naues confluere, maximamque eô adueherc mercium copiam. SemperTuneti I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegis imperio paruerunt. Eo autem tempore, quo Abulhafen Eeflæ rexTune-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tumobfedit . reoemeum Arabibus ad defertum fu^erecoeait. Deinde viÄo

I Abulhafeùo,Tuneti rex in regnum rediït; turn fe ciues régi opponcre cœperunr.

’ fuitque illorum Refpüb. ibaximis femper diflidiis bellifque inteftinis vexata. • Quod vbiPeflæ rex intellexiflet, quinto belli ciùilis anno rurfus cuin exercitu •

I Tunetui-ù profecdus eft, ipfum regem proelio fuperatum, atqueConftantinam fugatum tam acriter obfedit, vt Conftantienfes , cùm fe FelTx regis yim non pofte ferre vidèrent,cum omni exercitu intromiferint. Tuneti rex Feftam capti-

' uùs primo àdducïtur, deinde in Septæ arce aliquamdiü afteruatus eft. Interea ' autém,Tripolis viginrinauium Genuenfiumclafteexpugnataatquedepopula-i ta fuit,habitatores verô captiui. Qiwd vbi primu Feftæ rex intellexiflet,ea con-, ditione cum Genuenf.egit,vt ipfe,numeratis quinquaginta aureorum millibus', in pace oppidum poftideret. Genuenfes poftca inde prqfeóli, maximam aureo' rum partem adulteriaam intellexerunti Inter hæc, Tuheti rex àï'eftæ rege Abu-félimo libêrtati reftitütus fuit: quo tandem ad regnum reuerfo, remanfit penes fucceflbres imperium, donee Abubar Hutmeni filius, inTripolitana arcc vna cumfilioló à ilcpote interfedus fuit: qui deinde hbi id regni vfurpauit :idem pofteaprœlid quodam periit', quod contra Hubdulrtiuitienunl geftit- qui ftatim Tripolitanum regnum âftumpfit. Huic fucceÏÏit filius Zacharias , qui poft menfes aliquot pefte interiit. Poft hunt,in regem etóuS fuitMucamsn Hefeni filius, Zacharix cognatus,qui, fimul ac tyrannidem inter ciucs exercerc cœpif-fet, à populo regno expuUus eft. Ad regnum pófteaquidamèciuibusfucceffit, qui modeftiffirnè imperauit. Qui verb anteaexpulfus fuerat, aliquot militum cxcrcituiri mifit, quiTripolitanum vexarent imperium : Hi ftatim amifto pftc -Iio,fugerunt. Poft hæc , qui hümanfffimè tegnarc cœperat,in tyrannum verfus eft, quo à cognato interfeôfô, populus nobilem quertdâm virum,qui tune temporis Eremitam agebat, coado ferè’animo regerevoluerunt • remanfitque pelles ilium huius vrois imperium, donee Ferdinandus Petrum quendamNaua-rienfem eômififtet-, quicùm inàprouifo aduentu fuo vrbem occupafiet ,capti-uos plurimos fecum duxit. Tripolis Præfedus vnà cum genero Mefianairi ca-ptiùi miftifunt. Vbiper aliquot'annos detenti,tandem àCarolôlmperatorepri-ftinæ libêrtati réftitutijTripôlim redierunt: quod oppidum poftea àChriftianis fuitdelctum. Huius oppidi arx munitiffirnismûris cin£kaeft,amp;: quantumiiltel-ligerepotui,nouos cœpit recipereTncolas. Habes igitur hic,quædeTunetici. uitaûbus niemoratudignaoccurrerepotuerunt. Hadenus Leo Africanus. Ceg terùm,vt ad liiftitutum redeam,hune profperum amp;nbsp;defiderabilcm rerum bene gerendarum curfum noui turbines Genuæ, nec citra infigne patriciorum de- ; , trimentum,exorti,interrupêre; CtimenimInfubrij Principes nonnulla,àRep. fuis veteribus infticutis ôc mutuis coiiUentionibus admodum adu^fantia po-

S E ÎJ A T V S P O P V L I E ftulareiit, Patres, àc praefcrtim nobiles, in primifque Melianus Caraneus .amp; rendus Angelus , in fuinmam indignationcm exarferunt. Hi namque Prxfii-H Mcdiolanenfi per fideles nuntios fignificarùnt, Senatum nihil omnino ipficoH' cefliirum, quod quidein fuis ordinibus ac legibus vlla ex parte rcpugn^ret’,

nifi vt Refpub.ipforum gratia amp;nbsp;auóloritate fuurn priftinum fplendorem ac df gnitatem commodius retineret Hac fpe indudos, deque illorum prudentiaj pr^itate ac manfuetudine, quibus ciuiles affeólus, amp;nbsp;anirni inter fe dilcrcpaO' tesaptifiima quadam via amp;nbsp;ratione plerumque modcrari confueucrunt,fbi omnia pollicitoS, fe fuamqtie ditionem libenter tradidiifc ; in quorum fane fide atîjue obieqaio fe deinceps conttanter permanfuros j fi hoc ab eis fedulô obfef' uari intcllexerint, reque ipfa olim experireiAur. Hæc verba, fimulatquc Medio-Janum ad Principes perlata funt, eorum animos ad fummam iracudiam inflanr 9 marunt: ftatimque illorum auótoribus ad le euocatis, fupplicium de his quaiP' primum fumpturi videbantur. eaqueres occafionempræbuit, vt plerifqucpo' pularium partium fibi adiundis,decimooólauo Cal. Decenabr. arma contr‘^ • ipfum redorem expediuerint,amp; mox in eius gratiammaiori parte vrbanæ mul-titudinis veteri odio aduerfus patricios incitata, fubfidi’o accu trente, omnia ci-uilibus difiidiis amp;cont£ntionibus denuo mifceri ihceperunt. Superius dnobis oftenfum eft,Simonem Buccanigram , abdicaro principatu, Pifas concelTifle. Hie, vbi aliquamdiu in ea vrbe fubftitifiet, Genuam rediit: amp;nbsp;cum prxte-riti erroris pœnitentia duceretur , quod videlicet fupremo magiftratu abiil-fet, omnibus ftudiis atqueartibus fibi annitendum ftatniti vtillum,hac prüfend vrbanarum fimultatum anfa amp;nbsp;occafione oblata, tamquam poftliitii' nio recuperaret. Proinde, dum vtraque pars cruento ac dubio euentu confligi^ iplecumducentisarmatisfefeinfanumD. Syri, fuis ædibus propinquum,rc-cepit, atque illinc,poftquam fuos amicos amp;nbsp;clientes, breui,propter temporis an-guftiam, fed ilia quidem graui amp;nbsp;neruofa oratione adhortatus efiet, furrimofi' lentio amp;nbsp;viaquadam occultiori atque infolita,ad fores prætorij, vbiMediola-nenfium legatus torus pauidus atque animo confternatus de fua falute non paruin anxius atque folicitus remanlerat, perrexic, amp;nbsp;protinus acri impetu illius portas incenderedecreuerat. Verum, ipfe quorundam amicörum precibus ac petfuafione inflexus,ne fetam grauibuspericulis exponeret, confefiim illas aperiri amp;recludiiufiit,adcô vtBuccanigra cirt'adifficukatern vniuerfa curia pofi-retut; eiufque reifama diólo citiùs pér vrbem diuul^ta, effecit, vt nobiles mul-tum defuopriftinoardore atque alacritate remitterent, moxque ipfis päulatim cedentibus, plebi plus fpatij amp;nbsp;opportunitatis coneefiumeft^ in publicum pa' latiumfeftinandi,quô Buccanigræ maturofubfidio adueniret. Is verb cum fe, amp;prætorium in fuam poteftatem redegiffe, acfe maxima vulgi frequentiaSC multitudine conftipatum animaduerterct, nihil omnino in inora häbuit^quo minus animi fui decrctum patefaceret. Quippeqiii grauibus atque aptis verbis confilij fui ratione explicita, plebem eo tandem adduxir,vt illi fummo confeU' applaiifu denuo principatum deferreflt. Ipfe interim, ne deincepsijfdern, ' ■ 'quibusantea,forcunæcafibusacpericulisobnoxius foret,nihil potius habuit?

quam vt feipfum in fuinmo dignitatis apice cum extrema patriciorum clade ac exitiocommuniret: eoquefadumefi:, vt omnibus, quarumeumquepartium eflenr, de quorum viribus atque potentia quoquomodo ambigeret,publicatie bonis, vrljeque prohibitis, igni amp;nbsp;aqua interdiceret ; necnon ceterorum patri-ciorum

ciorum qui adhuc in ciuitite remanfcranc, arma diligcntifli mè inouirijca^. om^ nia in peculiari loco afferuari iuflit, ac illos in poft er um, non folàm omnibus publicis muneribus ae dignitatibûs priuauit jfed ctiâ feueriflimo editfto veruit, ne quis eorum vllis nauibus, vel triremibus, fiuc militaribus, feu negotiatoriis prçeftct.ld autë vnumquemq. patflciorum multô magis emàm vllo vnquâ tempore permultos annos mirum in modu afflixitatq. deprefutjadeô vttandem fe-rôjlicetfuo maximo infortunio amp;nbsp;calamitate,intelligerët,multô fatius ^lifle^ut faltem minus acerbum amp;nbsp;luftuofum, vt fefe Vicecomitum,vel iniqua petentiûj imperio fubijeerent, quàm vt impotens vulgi dominium ferre ac perpeti coge-n lentur. Buccanigra,hisj quibus diximus, modis arque artibus feipfu^ in Prÿi-cipatu indies magis magiique ftabiljentCj Refpub.ab hoc temporcjvfque ad annum eiusæui fecundum acfexageftmum,ab omniciuili amp;nbsp;domefticafeditione penitus conquieuit. tametft interim, propter ipftus P rincipis infoleiitiam, amp;nbsp;ty- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

rannicam,vt plciifque videbatur,adminiftrationem, cùmex ipfa nobilitate,tum • etiamex his,quipopularia ftudia feétabantur, minime quamplurimi deefl'ent^ qui occultis amp;nbsp;çlandeftinis confiliis eius vitæ infidiarentur , inter quos fuir etiam quidam ciuis popularisa valdè opulcntus 5 ac eiufdcm dignitatis æmulus, • qui baud multô pôft çapite pœnâs luit. Huius verô,vt etiam pletorumque alio-rum nomenj apud vGtCres Annales riort extat. Ceterùm, quamuis, partim pto-pter odium,partim propter inuidiam, affiduam eminentis fortunæ cbitiitem, complûtes alij in eum diuctfis tempotibus coniurauerint-, is tarnen., cum fibi tam multos æmulos amp;nbsp;aduerfarios effe confpiccret, ad illas confpirationes raei-ta quadam fimulaticftie ac fagacitate conniuebat. Inter populäres quidem, plu-rimos habebat fautores, amp;nbsp;fui no minis atque amplitudinis niirificè ftudiofos j quorum, præter ceteros, fucrunt Nicolaus Canetcus,vir pecunîofus ac fummis çpibusflorens, Sc Leonardus Montaldus, celeberrimus ea tempeftate iurifperi-tusjmiraque gloriæ cupidiiate flagrans,cuius in primis confilio,cùm plerumq. ^558* infingulisfuisalt;ftionibusvterctur,faétumeft,vt fefèdiutiùs in fupremi hono- 1359’ ris faàigio atq. maieftate conferuarir. Verumenimuerô cùm ira natuta compa- *3 ratum fit,vt,quæfatomancant,differri,fed minime vitaripoftint, modus atque ratio inuenta eft,qu2E illi tandem extremam pernicicm ac interitum afferret.An- ’3^’” no eiufdem fæculi fexageftmo tertio, Pettus Lufinianus,rex Gypri vnà eum fi- '3^3* lioGenuam appulerat,eo quidem confilîo,vtindeadGallicc regem, Ô^reliqSos Chtiftianiorbis Dynaftas pfeift us,’eorum animos ad Syriacam expcdiiionem fua præfentia multô faciliusconcitaret, atque accenderet .HunePrinceps cetc-riqueotdincs, fummis ôc quæfitiffimis,vti par etat,bonoribus txccperunt,om^ nique genere fplendotis acmagnificentiæ profecuti funt- indeque nonnullis pa-iiicij ac Senatori) ordinis occafio præbita, qua illüm fraude, amp;nbsp;occultis infidiis^ nempe veneno ,intctimerent, P roinde cùm à Petto luftiniano equeftris ordinis viro j vnà cum ipfo rege in ptædium eiuitati proximuin, cui nomen Sturla, ad. çonuiuium inuiratus effet,ibi venehum à quodam ipfius Pétri doraefticO, amp;nbsp;cui maxime præ ceteris fidebat ,incibis ,feu potione propinatum haufit -,cuius vis tanta fuit, vc cùm omnes eius artus peruaderet^ vox pariter amp;nbsp;fpiriiüs eius rape-rentuï jftatimq. decurabens,codem die,non fine ingenti totius vrbis cómotion^ actumultujextinótus eft.Vix enimintcrclufa anima,mortalitatcm expleuerat, cùm eueftigiô luftiniani clientes arque amici publicum palariumarmis occu-parunt. Kt licet illotum aufis atque conatibusBartholomæus ,Ioannes, amp;nbsp;Nicolaus ,dcmoriui P rincipis fratres vnà cum fuis fautoribus ae foaderatis fefe t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 5 acriter

acritcr oppofuifTcnt,cum ramen ipfi numero ac viribus minus valercnc,fadU fuccubueruntï propter ingens odium, quod ïîbi iam ferme apud omncs pr(gt; .iiiifcue conflaueratj fummum vitæ difcrimen acpericulum adiiflcnt, niß cono* nuo in prætorium admiffi, populärem vim ac rabiem cuitaHenc. Principe, cOj quodiximus modo, eviuisfubtrado ,eiu{quecadaucre inædc Francifeo facW, nulla funebri pompa amp;nbsp;honore,humi demandato, ftatim de mucuo populi con* fenfu vi^^inti dues defignaci-,exq. his fexaginta, qui deinde quadraginta,hiq. vnü amp;nbsp;vigintijcrearuntjcx quibus decern fubftituti, quorum tadern calculis Gabnd Adurnius vir populariu partium, amp;nbsp;Gibellini nominis ftudiofus,de cuius fide, vijtUicc,ag fapientia,plurimum,fibi pollicebantur,Princepsrenunciatus fiji^* Qm vbi primùm rebus gcrendisadmotus.eft,nihil prius atqueantiquius ha-buit, quam vtpatricij ab omnibus publicis muncribus aedignitatibus exclu' dcrentur,adco VC ipfiyltro fuispenacibusrclidis, vrbecxcedcrent, amp;quifquc ’ fefc in fua municipia latifundia reciperct- alij veto incerris fedibus vagaretun

Imone Bvccanigra, humanis rebus cxempto,amp; Ga* bride Adurnio,Patrum fuffragiis,in eius locum fubftituto, quamplurimi ex his, qui reliquos opibus amp;nbsp;auóioritate antef bant, iuxta oppidum, cui nomen Saflellum, baud contemneU; dam manum aducrfiis ipfum Principcm contraxerc j ad quorU vim reprimendam, priuiquam,cxercitu in^num condudo, ca-ftrapropius adraoucrenc, ipfe Petrum Rccandlum fuum gcncrum,virumfin' gulariprudentia,amp; militia non inglorium, cum aliquot turm is amp;nbsp;milicaribuî cohorcibus ablcgauit. Cetcrum, hoftes ad eins aduentum baud parum percüllîgt; fefc illinc, non fine aliqua clade atque oppidi iadura, fubtraxêre. Per idem quO' que tempus, in Carratinos Finarij regulos,qui mutuis padis amp;nbsp;conuentionibus ncglcdisjac violatis, Remp, fupramodum diuexabant, duct Francifeo Embria-eo,validamanus deftinata. Verùm,cùmipfe,aut militaris difciplinæ inobfef' uantia, fine alia de caufa, minus profpere ac è dignitatc Reip. hoc bellum adroi' niftraret, necnon Adurnio inbaud leuem fuipicionem deueniret,breui poft, ab ca ?xpedgionc fubmotus eft,amp; in eius locum Bartholomæus Vianus cum impC' rio fuffedus,qui exiguo temporis interuallo rem eô^duxit,vtFinarij‘Marchio-' nes »pofitis arm is , cum Repub. in gratiam redierint : vtquc ipfi irt pofteruiU commodius in Genuenfium fide atque officio retinerentur, Senatus confuh to Caftrum Francum , quod plerique Cauianum vocant, in eörum agro ac tef' litorio extrudum. Interim,dum bæc domi geruntur,Ligures, ßaftholomaeu lacobo cclcbri iurifconfulto,Theodofiæ confiilatum gerente,Soldaiam,Scythia vrbem baud fane ignobilem, occuparunt. At Genuæ , ciuilibus diflidiis aC mutuis fimultatibus laboratum. Siquidem haud pauci, claris maioribus oftb amp;nbsp;in primis quidem Leonardus Montaldusj^omnibus artibus ac ftudiis Adu^' nium fupremo Magiftratu deturbare annitebantur. Is enim per erebros iU' twnuncios Infubriæ Principum animos, mifà quadam amp;nbsp;incredibili recupc' randæ Ligufticæ ditionis ,ac imperij proferendi cupidine flagrantiiim, inqie^ magis atque magis ad earn expeditionem incendebat amp;nbsp;inflammabac, adeo, vtcùmipic,animi irtquies,amp; occafionum haudfegnis^ lubinde populuin.alt;^ defedionem folicitaretjnfuber,prius Am brofio Barnaba fuo filio,cx'illcgitini0

partu génito, in oram Orientalétn^ad Spediæ oppusnition’em,quaiiäetiainbreüi poft in fnain pöteftacem redegit, cant quinque tnulibùs pröinptiHittaorüni vi-torum pracmiftöjGenuam vtrfus cum 'valida amp;nbsp;e^pedità mànu pertexerit î quo quidemtempoi'Cj MontalduSj vrbana multitudiné ad feditionem excitata, inti-mos quofqueamicorum atquc adfinium coëgerat, quorum pàtrocinio amp;nbsp;clicn-lelis innixus, prætorium fummo impetu inledit. Huius temcrariß conatibus atqueaufis cùm Pïxtor/nomen apudveteres Annalcs haudquaquâinj^xprijni-tur_) virfollertisingenij^ac ïeibcUiGæperkü's, iùfluipfius Principis cuin aliquot manipulariis fefe acriteroppofuiftet, ab auólore concitati motus,graui etiafn V ulnere accepto, illinc repulfus eft^ nec tarnen ob id curiam expugua^it. Nayi ô vcftigio quamplurimis Adutnij faiviliaribus amp;;propinquis,illucl’Uaturofubfi-dio accuttentibus, acicque militariter iiiftruéta^Montaldusbreui poftj cum fuis diflipatus, amp;nbsp;in celerem fugam coniedus eft, ita vt Infuber ,qui iamClauarim PtoVe£tus, fubinde ylterius progredi ftatuerat, his rebus cognitis, baud modicâ* ■ leiititudine ac tarditatc retrocederet. lUud vcrôhîc minime filentio prætereun-dum videtur, nempè circa hæc tempora,Genuæ,ac in plerifquelocis Itali£e,tan^ tara loeuftarum (has Ligures patrio idioraate MamAlones vocabant, ) vim amp;nbsp;oi copiam fuifle, vt præ illarum numero ac multitudiné,quæ ex æthere, inftar den-» liffimæ niuis, aut grandinis decidebant, vniuerfa cæli facies mira quadam amp;nbsp;tetra caligine obumbraretur; hæqueambederaUt quicquid herbidum aut fton-dofumeratjôcgrauilhmadamnaintulerunt. Porto loeuftarumexercituSjqüod fæpè irruptiones externorum militum præfignificent,ipfius animalculi forma,amp;: qualitas fatis déclaré. Accedit euentus rerum,quirationê ancipitem vbiq. ton-nrmat.Plinius annonæ caritatem exhisprædicere non vcretur,qubd ferèpoft fquallores diuturnos ,èficcaputrcdinc,vt Hipp.vocat,atquecx vnaterrarum ariditate pfOgetminent 1 quodque virulcnticuiufdam morfus contagio plahtas amp;nbsp;fatainheiant, vt mox vredine'coiltabefcant: eôlt;^uc fit,vt partira àb infpirami*

. ne dura viuunt, partim à refolutione dura pcrcunt, haïe infeCla, vitiatis paulô poftalimentis aepotibus ,ipfiusetiamfpirituscotruptclamin hominem j amp;nbsp;in cetera animalia propagent. Anno falutiferi partus 595. poft maximam ßc-citatem,locuftæoraniadeuaftanteSj famemtotiterrarum orbinon minimam pepererunt. Multam quoque calamitatem frugibus anno 1355. intulêrc; ac Ruf-ßamännoio84infeccrunt,quoteraporeBoleft:aus Poloniæ rex,in PajjinonTam cxulails, falt;ftus eft irapos n^itis,atq. à fuifmet canibus dcuoratus. Magnis item agminibus per Syriam amp;nbsp;Mefopotaraiara volitarunt anno Chrifti 67 7. Quam-qüara vero naturalis eorum ßt geheratiö,tèftc AriftAib. De animalium hift.cap* tp. acPhniolib. ir. Nat.hift.cap. 19,quantitas tarnen,non abfque diuini Nu-minis ira amp;nbsp;indignatione,porterai fpcciem acquißuitjVt certius conftat ex iis quæ Pharaoni,atq. Ægyptiisdiuinitus mittcbantur,concinentcvrao teftimonio VatisPfal. 77. Dedit ærugini frudus eorum jamp; laböres eorum locuftæ. Alibi quoquePfal. 105. Dixit, amp;;venitlocufta,amp; bruchus, cuius non erat numerus. Nec fecus vifumeftethnicis Philç4bphis,vtpatetexPlin. eodemloco Nat.hift.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ceterura hand pigebit fubnelt;fttre, quod ipfe proximis diebus obferuaui in opere

Ioannis Leonis Africani ,cui titulus eft De totius Africæ defcriptionc. Inquic cnim circafinèmlib. IX. Loeuftarum plerumque tanta confpicitur in Africa frequentia, vt volantes inftar nebulæ Solis radios operiant. Arbores ipfas paritcr cum frondibus ac fvuótu eßtant. Difeeffuræ ouarclinquunt, quibus aliæ,tamctft hon volent,pullulant, amp;nbsp;quibus in locis offendutur, omnia ad cortiocs arborura • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M 4 exedunt,

cxeduntîmagnamaue annonæcaricatemgt;præcipuèin Mauritania, rclinquuflt* Vcrùm Arabiæ dcfertæ amp;Libyæ popü!i,locuftarum aduentumpro felici ba-bent omine: nam velelixas, vcl ad foicm deficcatas, in farinam tundunt atque comedunt. Adurnius intérim, vtad propofitUm reucnar,per fideles amicos plc' niffimècdoóliiSjin ciuitate complûtes clandeftina confilia aduerfijs fc iniuiÛe, vt principatu exuerent^ initio proximi veris, diligenti inquifitione faóla eoruna qui fufccptæ confpirationis vel confcij, vcl participes fuerant,cx lus, duos, quorum alter fuefat eques prætorianus, alter fclc ipfi Leonardo coniurationis fociuui amp;nbsp;miniftrum adiunxcrat, capitcmultariiuflit. Reliqui verô, clam amp;nbsp;fumma ta-citurnitat^ aut ad ipfum Montaldum Pifas profeôlum, aut in caftra Principuna Mediolanenfium concefsêre. niliilqueea tempeftate aduerfus eos nobiles qui adhuc in vrbc remanlêrant, prorfus attentatum fuit. Vrbanis motibus maiori ci • parte fuppreflîs amp;confopitis, fupererat externus hoftis,ad cuius vim propulfaU' •dam,Genua de Prîncipis ac Patrum volûtate,Bartholomæus Leuantus,amp; Nicoquot; laus Monègginacum deleóta manu ablegati,qui,omnibus rebus quæ ad bellum vfui forent rite difpofitis ac præparatis, in haud mediocre fpem atq. fiduciam rc'-• cipicndæ Spediæ, à qua hoftis haud procul fua caftra cöllöcauerat,deuenêre. Igi' rur ad cam expeditionem pergétes,oppidum vndique arôla obfidione preflèrunt* At breuipôfl, fuperueniçntibus aduer{àriis,Ligures fufi.fugatique,amp;complurci capti 5 in queîs fucrunt etiam ipfimet Præfedi: quod fine vniuerfam oram mad* timam in fummurn'tcrrorem coniecit, maiorq. indigenarum pars metu inltan^ tis periculi,invrbcm profugêre.cùm præfertimMontaldus,Flifcis,cum qui-bus fœdusicerat, fibi aggrcgatis,eôdem defcendiflct. Proitide cùm viôtores H* bcrum fibi aditum in vrbcm dari confpicercnt, præfidio circitcr mille armatp' rumSpediâ^rcliôlo, quinto Cal.Martij Gcnuam verfus profeôtionem inftituc-runt. Verùm Adurnius,rurbidis rebus intrcpidus, amp;nbsp;nihil omiiinô fuperiori cIi' de confternatus ,çognitis aduerfariorum confiliis, prætcr quàm quod omnes ifl' lt;ôlas, qui étant aboppidoClauarino vfquc ad vrbem circa Rapallum, in vnuin conucnire iuflit, cuocatos auxiliarelque milites, quos turn in armis amp;nbsp;ad ilU' nus habere potuit^ad fauces atque an gu ftias difficilium locotum præoccupaii' das mifit, ita vt hoftis ex eaparte præclufis itineribus, fuas copias per Flifçorutfl municipia amp;nbsp;colonias, non citra maximum incommodum, ac temporis difpen-diufh traduccre cogeretur. Quod fane vehementer illius impetum retatdauiP amp;Montaldus ac Nicolaus Flifeusprimi omnium ej^têre,quipridieNon.Apï'' cum expedita manu, prius indigenis vallis Bifamnis ajd dcfeiftionc folicitàtis, admoto militc,vrbis mœnibus appropinqùarint. Paucis pôft diebus,nempe Vlgt; ïd. Apt. Araon Spinula,Infubrici3 cataphraólis præpofitus, cum aliquot alaruP’ Tufmis amp;nbsp;delcdo peditatuinPulciferam vallem contendit,amp; mox ad Petri ArÇ' narij ïânum,quod mari alluitur amp;nbsp;loca finitirna,cxciirfione faôta, omnia holb' liter depopulatus eft,plurimifquedamnis atq.incomodis Ligufticum agrumah fecit.Adurnius,etfi animoeratexcelfo, quiquc,vtdiôtumeft, rebusarduisatq* afpetis haudfacile fuccumberet,nihilominushis tantis paratibus haud parois® commôtus, cùm fe ab hoftiliagmine vndique circumuallatum,acetiam inV^ bf nouas ciuiliumdiflenfionum procellas oriri animaduerteret, cum Præfedi^ Mcdiolanenf.de pacis Ic^ibus amp;nbsp;conditionibus fedulô agere incepit,adeô tandem poft varias fenten£ias,his formulis de mutuo confenfu amp;nbsp;aftipulante Sc' natu tranfigereturzexqueîs infignioresfuêre-Vt Adurnius in principatu reman^' retjVt Reff^lnfubriæ Principibus fîngulis annis quatuor nummumaurcoruiU

G EN VE NS I s H I S T O R I Ate^ L I B. VI I. millia pcrfolueret fimulqùe vc'iileorum fubfidiam quadringentos fagittarios fuisimptnfisaclvu-npübus aleretenerétur îVt nobiles profcrlpti quampiimuiTi fuis bonis ac pehatibus redderenmr/olufqueMontalduSjVtpote rcliquis omnibus magis fufpe(Stus,animique imporens, Sgt;c mifcendis feditionibus ptomptus, adbienniuiTi exularet. His conditioriibus vitro citroque admiflrs, atque hofte Ligufticis finibus excedente, Refp. a domcfticis ac externis malis aliquanrifpcr conquieuit, tametfi baud interim deefl'enc plerique diiucrG ordinis ^iri, ^ui Adurnio fubindenegotiumfacefferentjacciusvitæ omnibus modis atque arti-bus infidiarentur. Proinde,inter cetera,ab amicis commonefaÊlùsySaùonæ quendam patticij generis, aduerfæ faäiionis propugnatorem,atque q^errinu^m

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luæ dignitatis æmulum,fecretô delitefcere, illuc ftatimPetrum Recanellum, cu-

i i ius proximementionem fecimus, ablegauit, qui Non. Maij eo profeólus /ilium ; , de mandato Principis apprehendijàc fecuripercutiiufflt. Per idem ferme tern- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

pus, mißt in vallem Pulciferam ,quiPlailippum Spinulam , ibi cum fuis muni- * cipalibus ac fociis nouas turbas excientem,caperent:biquc omnes comprebenfi,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummum vitæ diferimen adiêre, licet pbftmodum Pt in ceps fingulari clementid

amp; moderatione illis vitam condonarit. Montaldus vcrô,iifdcmpropè diebus/ • vnàcumfüis àffeclis Scfautoribus fefe Aftam,peruetuftam GalliçTrahfpadànæ

. vrbem,recepit . Atinitio fubfequentis anni,quiPlifcorum partes ac ftudia feóla-I bantur, tertio Id. Ian. templumD .Vlciribpofitum in valle Pulcifera incen-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;derunt.cuiusreifamavbi primum Genuam perlata ert,protinu's aliquot vrbanx

cohortes SauinionemjPlifcorum municipium ,tranfmi(fæ ,vtillatam iniuriam vlcifcerentur. InterÄi temporis, videlicet decirno Çàl.Iun., Vrbaniis quintus _ Pont. Rotnanus,Auenione cum quinq. ac vigintitriremibus Genuam appulit, eo animi confilio,vtillincRomam transfretaret: euraque Refp. fummis amp;ex-quifitiffunis honoribus excepit- amp;nbsp;quinto Cal. lun. abeuntem,o6Io etiam Ligu.^ fticæ triremes, honoris ergo, Romam vfquc concomitatæ fuilt. Exitu anni,pax inter Infubriæ Principes, ac Remp, denud conftabilita. SübfecutüS eft annus eius æui duodefeptuagefimus ,quo Aduriiiusad Carolum quartum Bohemix ' regem, ac Cxfarem tenunciatum,amp; inEtruriam profc(ftum,nobilem ac fplendi-damlegationemhabuit: à quo,præter cetera,impetrauit,vtin Liguftica ditione fuum Vicatiumagerct. Ceterum,annofeptuagefimOjRefp.dciiuö propter fami- 1569. liamPulgoham,toti ciuitatihon minusfataleiii amp;nbsp;pcrniciófam,quam,Adurnia 1570., extitcrit,ad fupremos hontes ac dignitates promotam,in priftinas ciuilium bellorumcalamitatesreciditjcum præfertimipfiüs Adurnij adminiftrdtio, propter infolitas exactiones acveóligalia impofita, omnibus iath ferme fupta modu inuifa Sc exofaredderetur. Eatempeftate qui rebus gerendis prxfidebant ,duos populi Vicarios eligere confueuerant, quorum alter Guelfi, alter verb Gibellini nominis effet-.hotumque potiflima cura Slt; ftudium in eo prxeipue confiftebat; vt nempe publica officia, amp;nbsp;magiftratus ex æquo inter vtrumqueordinem dif-tribueventur,videlicet partim ex ariftocratia, partim ex democratia permixtl. Huie muneritunc temporis Domiyicus Campofulgofius, amp;nbsp;Guliclmus ErmR rius cum imper io prxerant; qui, cùm propter generis fplcndorem atq. opes apud plebemfummagratiaSenomitiis exiftimatione ftorerént,ipfique Adurnio ap» prune infenfi client-,de Reip.ftatu corrigendo noua confilia Sc rationes iniue-runt-cum prxfertim ad hoc agendum ,plurimis,iifdemqueaffiduis diuerforu patriciorumprccibusincitarentur, quo Icilicet,populo in varia ftudia amp;nbsp;partes diftcalt;fto,ipfi multo facilius atque commodius fuam ambitionen*animique impo-

impotcntiaiTi expièrent. Quocirca hi duo ., quos diximus vicarii, aliquot pO' pulanbus viris fibi adiunólis, in xdem vulgo D. Mariie de Vineis, fiinul coH' 'uenientesjfuarrationis decretum in medium protulêre ,ac dixerunt, fibi opcr^f Ipreciuiïi videri, vt,cum optime intelligerent, quantopere Adurnij præfcôluraô^ adminillratio in 'commune omnibus promifeue difpliceret, ad maiora incoW' moda atqüç pericula'euitandaj nouagubeinationis forma inftituei'etur, eofque obnixe,multis rationibus adduólisjcohóïtabantur atque orabant^nepræfentein occafionem fibi c manibus elabipaterentuTj priufquamfcilicetjiioUis feditioni-bus concitis, Refp. in aliqüöd graue periculum ac diferimen incurreret. Non* dum aute^n perorarant, cùm nonnulli Vx his, qui maiori auótoriratepollebant, illorum colloquium inrerpellarunt y ôc aiebanr,cum de patriæ falute ac digiiitatc ageretur,vel minimamcundlationem hbia’ncipitem ôc periculofam videri, feq-‘omnium pfimos fore pollicebant'ur, atque offerebant, qui hanc prouinciam in ► femet reciperent. Igitur,nuîla'mora incerpofira, fumirió ftudio atque ardore fefc illis quaniplurimis agglomerantibus,réólain prætorium,cum maximo cócur-fu inianæ atque incondita: multitudinis nouarum rerum percupidæ , contende-runCjCO quidem confilio, vtextemplo Adurhium principatu exuerent ac detut' bareht.Ipfe veto,tarn fubitó amp;inopiiiatocafu handparum perculfus,atqueat-tonitus/cum fe, nulloferme præhdio communitum videret,ftatim populurn3lt;^ fonitum campani æris,quô fibi mâtùfo fubfidio adueniret , exciri imperauir-Ceterum,paucis admodum fuppetias ferentibus, feditionis concitotes auótO'' relque,magno impetU fores curiæ,igne inieélo,concremaruhr. quç vbi primuin Adurnio cognita, vt fefe prasfenti periculo fubtraheretjpei^iuerfam eius portain furtim digrefius cft,adeô vt hoftes,öccupato prastorio, coiifeftim ad houi PriH' cipis creationem deuenirent,amp; abfquevlla fententiarum diferepantia Domini' eus Campofulgofius, qui præ ceteris à plebe mirificè adamabatuV,ldibus An^-tumultuario Dux ac Princeps declaratus fuit. Sedquoniam iple nullis legitim’^ calculisfe ad fupremum dignitatis apicem eueólum ihtelligebat, hoc in primis maximopeie contendit, vtproximo die in ea confuetis caerimoniis, publiccqn« at follenni pompa confirmaretur* Quo quidem ex animi fenrentia peraóto nihil fibi potius amp;nbsp;antiquius fuit, quam vtcapita amp;nbsp;præcipuos quofque Flif^ gentis,ex quorum municipiis quamplurima damna inferebantur,acri bello per-fe(fueret^r,eifque,prrterreliqlias clades illatas* initio fubfeqüerttisänni,arccin) vulgo Roccataliatam, quo fefe plerumque’ceuinturilfimumafyluhl atque refugium recipere folebant,ademic. Externis motibu^baiori ex parte cohibitis at' que reprefl'is, Genuæ Senatus confulto dece triremes egregie inftrutlæ, ac Tho-mæ Murchijjvirilfrenui, amp;nbsp;magnisaufisprompti,aulpiciis,cminæ fuerünt, qü* fauftanauigatione in Melitem, infulam non procul à Pachyno Siciliæ promcH' toriofitam,expugnauit, amp;nbsp;moxdefcenfionein ipfam Siciliam faéta, Mazariain vrbem iuxta Lilybæum promontorium cepit, atque diripuit. Quandoquidem hæc loca, infignes piratas Liguribus infenfiflimos,’vnde ipfi haud raro grauilü' mis incommodis afficiebahtur, hofpitio,atqueomnihumanitatis généré exd' piebgnt. Quibus rebusfelicifiimè peraôtis,’nauarchu.s diuiti prœda amp;nbsp;glotü enuftus in patriam reuerfus elf. His locis tametfi Genuenfes haud fane din potitifunt,nihilominus tarnen egregiorufaciilorum fimulq.clari viri mcmori-i) heutjquâànobisreticenda fuit. Dum hæcforis aguntur, Fulgofius,nonnullo5 præcipui hominis, inter quos fuit Gabriel Adurnius, fibi m agis fufpcdtos, vrk prohibuitjûc menfe Decembri duos ducs ,akerum patriciæ dignitatis, alteruin

veropcpularibus ftudiis addiótum, qui prætextu Guelfarum partiu clancukriis confilüsin eius viram confpirafle ferebantur, in publico cheatrofecuri percuti iuffit, adeô vtdoannes Flifcus Vercelli xAnciftes, illius familiæ tune temporis facile princeps, qui ciufdem coniurationis particeps curn odingentis cquiiibus Bargaliam vfqueprofedus erat,quàm primum abeaexpcditioncreccflcrir.Sunt quitradantjCarn confpirationein àTiiomalllioho retedam amp;nbsp;patefadam fuilTe. Circa idem ferme tempus i,Prançifcus Viualdus, vir ex præelara vetul^aque fa- rlt;»4Uw. inilia. amp;nbsp;eximiis dotibus ornatus, nona2;inta locis, id eft, nouem librarum mil-libusRcmp.don3uit,eoconfilio,vt ipfadcinceps illarum mukiplicatione,ære alieno liberavetuia amp;præ{ertim ea parte,quæ vulgô Capitulum, fiuc^oemp^io Capituli pacis nuncupatur - deinde in publicum emolumentum ac beneficium indies multiplicarentur. Hæc donatio tanti ponderisac momenti exticit, vt nifi parentÈs priuatacommoda,liberoruin , nepotumq.ac pofterorum vtilitati præ- • pduiflent, communitas feu Biefpub. baud dubiè nulli amplius obærata, per- * inagnos redditus ca tempcftateconfecuta effet'. ,

T^nfeqnentem annum amp;:ciuilibuscortténtionibus,amp; Veneti belli inriouatio-ne fœdum, etiam dij contagiofa diutina lue infigniuêrc. Qtiippè Fulgofio • rerumpotience,ciuicas,adeoquetorusagerLigufticus,annum amplius,cum dira amp;nbsp;fæuiffimàpefte confliêfatus^quo quidem tempore, Flifci,caftrum Roca-taliatam, cuius fuperius mentionemfeeimus, aftu amp;nbsp;proditionc rcccperunr. At in Cypro infula rex Petrus fub primam nodis boram in vrbeNicofia a fuis fratribusobtruncatus fuit, eiquePetrus, quem alij Petrinum vccant, interfedi régis filius, adbucpaftic* puer,in regnum .fucceflit ,amp;contentio in follenni regij diadematis accipiendi de fiiperiori honoris loco inter VenctoS ac Genuenfes ta,anfam arque occafionein præbuitiquà oinnes Ligures ea terapeftate ibi reperti, grauiflimamcladcm fubirent. Ccterum,hæc,effluxo anni (patio primo quidem Damiani Catanei, amp;mox Petri Fulgofij aufpiciis egregiè ac forti- B.75* -ter vindicatafuit, adeo vt non modo illius audores, condignas pœnas dederinti fed etiam vniuerfa infula expugnata, quæ poftmodum, excepta Famagufta, régi fuit reftituta,ea tarnen lege amp;conditione,vtReip. quotannis ad certum tempus, quadragintanummum aufcörum millia,tributi loco,perfolucret,ficuti bee omnia figillatim enarrabuntur.His rebus in Cyproquam profperrime geftis,pofte-ro anno,in vibe, ac ferme per vniuerfam Eiiropam, propter frugv.m egeftatem amp;nbsp;alimentorum pxnurian-^anta inopia laboratum, vt Genuæ per id tempus . modius tririci fexdecim florenis aurcis,id eft, viginti. libris eius monetæ, paftim ‘ diucndcretur. Proximus annus ; ac etiam infequens, Genuæ clade maritima ^57^ multifque aliis calamitatibus illuftris. Nam priore, in mari Siculo vna ex Ligu- 1376* fticis triremibus, cui Lanftancus Panfa cum imperio præcrat, fæua atque atroci tempeftate coorta, cum omnibus , qui ea dcuebebantur æquoreis fludibus baufta,naufragio periit. Subfequenti verb,trés triremes, quæ menfe Decem-briFamagufta foluerant, vi tempeftatis cæliquetruculcntia fummumpericu-lum adiere, vnaqueex bis, cum rcmigc,ac ceteris, qui fefe buic elemento credi-derant,inter quos fuir etiamNicolaus SpinuU,vir,pfætet natalium fplendo-icm^fummis virturibus clams, qui Famaguftæ præféduram geffcrar, eodem in* forrunio fubmerfa. Prætereà duæ onerariæ,quarum altera Lumelina,altera verb Galla dicebatur,in eodem pelagO demerfa, Óc perpauci incolumes euaferunt. At 137'7; veris initio,bellu inter Venetos ac Ligures cum fumma vtriufq. gentis,ac prçfcr-tim Venetæ,pernicic redintcgratiim.dequo, eiufque caufa ôc fuccefl« fpeciatim fuo

fuolocoexplicabitur. Fulgofius intérim^ iam vitra fexennium fummæreicuni præclara fui nominis, fuæque familiæ gloria, nec minori totius Reipub. dignf täte ac beneficio præfuerat, cùm repentefatali, vt ita dixerim , vrbis genio, quorundam ex præcipuis, qui dominandi cupidine accenfi, ad eundem Princi-pâtum per fas amp;nbsp;nefas omnibus ftudiis atque artibus anhelabant, impotenti aiH' bim,nouæ fimultates atque diffidia repullularunt. Vigebat quippè eatempefta-teinRe|jub .Nicolaus Guarcus, vir fumma auôtoritate atque opibus florenS; qui tametfi populäres partes fe6labatur,tamê nobilitati mirificè fauebat, amp;nbsp;ho^ vnum præcipuè fatagebat,quanam fcilicet ratione, principem locum aflequere-tujj.Supei^us cômemoraui, Adurniam, amp;nbsp;Fulgofiamfamiliâ,obmutuas diden* fiones acinteftina odia, vniuerfæ ciuitati jdmodum fatales ac exitiofas fuiHê' CeterùmJ Guarca gens, vnde noua faólio in earn irrepfir, ob eafdem ciuiles dif-cOrdias ,ac fîmukates, non minus certè ,ficuti inferiùs patebit ,grauis Reipub • acexitialis fuit; primufque iplê Nicolaus omninôextitit,qui præclaris aniu^ corporifquedotibus ornatus, earn fummoperè illuftrauit: eoque faciliùs fuprC' mummagirtratum adeptuseft, quo Fulgofij adminiftratio iam plerifque nO' uarum rerum percupidis, molefta atque inuifa eifc inceperat. Hisquoqueac-cedebat fama ab æmulis amp;nbsp;aduerfariis diuulgata, fcilicet, Venetam claflêiU)

quo tempore adhuc bellum inter vtrofque populos ancipiti Marte gerebatur, portui Lunenfi imminerc; Infubriæque Principes cum expeditamanu infineJ vfqueLigufticos peruenifle. Qiiibus falfisrumoribus Fulgofius natura facib ad credendum, commotus,ne hoftilibus iniuriis ac periculis obnoxius foret,pO' pulumadarmaconuocauitjquod quidem illi fummo defrimento fuit. Quafl' doquidem arma, ab vrbana multitudine,paulö ante in tutelam vrbis correpüi cueftigio in cum couerfa, amp;nbsp;fubinde omnia vario tumultu ac feditione mifcefl' te, publicum palatium ab eadem occupatum, neminequc obfiftere aufo, Priü' ceps comprehenfus, amp;nbsp;in eins locum Antoniottus Adurnius fuffeólus. Verufli ƒ ■ ciim ca eleóhio minime à ceteris primoribus rata firmaq. haberetur, eodem die, nempe, decimofcptimolunij,anno eiufdem fæculi oólauoac fcptuagefimo,m^' 1378. turiori confultatione habita, Nicolaus Guarcus à Senatu mutua omnium ordb num fuffragatione Princeps renuntiatus cft: cui,pofl:quam Adurnius, fuoruu’ amicorumconfiliis inflexus acperfuafus,cefl](fet,aóhutumexorti motus coæ qiûeueriint. At Fulgofius vnà cum Petro fuo fratre, non abfq. multorum coni' miferatione, ac fortunæ ludibrio, humanarumqu^erum inconftantia, in viH' culaconieôlus fuit ,ibique in rigida amp;nbsp;feuera cuftodiaaiferuatus. Guarcus iæ terim, rebus gerendis admotus,quô fefc patritiis iuxtà amp;nbsp;popularibus ,necnofl Guelfisac Gibellinis,promifcuèamicum amp;nbsp;fautorem dcclararet; ftatuit,vtpii' blica munia amp;nbsp;magiftratus ex æquo amp;pari ifonomia conferrentuq omnibul' J que Fulgofiæ familiæ aqua amp;nbsp;igné interdixit. Q^ibus rebus domi conftitutis, confeftiin ad res externas, animi curam amp;nbsp;cogitatipnes adiecit, primoque, cùiîi ver adolefceret, cum rege Pannoniæ, Patauij regulo, amp;nbsp;cum ceteris fcedcrao^ Principibus contra Vcnetos, quibus cum, vi^demonftratû eft ,eo tempore afpef' rimum bellum gerebatur, fœdusacfocietatcm firmauiq amp;nbsp;Marchioni Carreü' «O rcconciliatus,ab ipfo Albengam, amp;nbsp;Naulum, quæ loca priori annoReipub abftulerat, recuperauit. Cùm verô paucis póft diebus, in Vcnetorum,ac PrincP pum Mediolanenfium gratiam, veteranorum legio,Stellæ cognomine infign^^J in vallem Pulciferam, vteam variis depopulationibus atque incendiis ret, defcenéiifctj ipfe fuperioribus excmplis probe cdoélus, quàm videlicet pe-* riculo;

G Ë N V E N s I s H I S T O R I AE, Il I B. V I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

ïiculofum forée, ob leues caufas plebi arma fuggerere, maturo ac prudenti con-fîlio decem fnillibus aureorum inter ipfos milites dirtributis,effecit, vt tandem, poft feptem dierum fpatium, illinc placide abirent. Infuber tarnen, circa hæc tempora, Nouium, hand poftremum Liguriæ municipium, proditione occupa-uit. Et quiaipfe Princeps Antoniottum Adurnium multis rationibus valdè fu-fpeôlum habebat, quo fefe in pofterum omni metu ac periculo eximeret, ipfuin exilio multauit,indeque poftmodum inter illas familias, ficuti mox enarr rabitur,grauiflimaodia amp;nbsp;tunefta diftidia exorta funt,quæ deinde iftgenttm Iliadam malorum fecum attulêre. Porto, baud folus Adurnius, bac iniuria corn motus, aduerfus Remp. apertum bellum geftît,verùm etiam per idem tempus, Petrus Campofulgofius ,quem paulo ante incarcerem conieóflrm fuftTe diximus, fruftratis cuftodibus elapfûs, fe ftatimTburrigeris adiunxit,cum quir bus oram Orientalem aggreflus, baud leues turbas concitauit, licet, breui pôft, ftngulariinduftria Se virtute Leonardi Guarcicontraipfos cum valido armato-turn roboreilluc profeâ:i,maioriex parte cobibitæ ac fuppreftæ fuerint. At prî-dieNon.îan.fubfecutianni,Guarco rerumpotiunte,ipfius auâ:oritate,acSe-natus confulto viginti dues ex omnibus ordinibus feledi, ac renuntiati, qui vnâ cum Senatude rebus grauibus, amp;nbsp;necefTariis décernèrent, cùm præfertim ea tempeftate inter Ligures ac Venetos de fumma imperij ac vtriufque Reip. falute ageretur. Intereatemporis,cùm Ligures femper in Oriente aliquot præclaras vr-bes fub imperio retinuiflent, in Ponto Euxino cafus quidam valdè meraorabi-lis,amp; nullo pado filentioprætereundus,accidit. Inter ceteros, quiCaphæ,olim Tbeodofiç, varias negotiationes exerccbât,amp; propter mercium comutationem, fefein Cæfaris Trapezuntini amicitiam Se familiaritatem infinuarant, Megolus SX Lercarius ciuis Genuenf. nobili Se peruetufto genereortus, propter fuas egregias animi corporifque dotes, vel præcipuum locum obtinebat.quo fane fadum eft, vt hoc nomine magna fibi apud quamplurimos, etiam ex primoribusùnuidiam ' atque odium conflarct. bique indies nouis confiliis atque artibus enixè dabanc operam, vt is Cæfaris gratia Se beneuolentia excideret. Cùm ergo inter aulicos CæfarisTrapezuntij eflèt,Se laterunculis lufuque,vt fit,pomeridianas boras trar duceret, in altercatione Se iurgio ab homine.qui magnum gratiæ locum apud ipfum Cæfarem obtinebat, colapho cæfus,cùm iniuriam fuam â Cæfarc negligi videretjomnem iracundiæacgenerofæindignationis impetum, bumilitateHu-doris fpretajn ipfum Imp^torè contulit.Proinde paucis pôft diebus,Tjenuam reuerfus,animiq. mæftitiam fqualorc atque babitu corporis præferens, iniuria amicis Se propinquis expofita, illerum opibus adiutus, duas triremes compara-uit, atq. inftruxit.Cum quibus,egregia florentisætatis bcllatorum,omnifq. na-ualis inftrumenti. Se bellid apparatus copiarefertis, tanta maris emenfus fpatia, Euxinum ingreftus, non populationibus modo,incendiis Se vaftationibus om-nem Cæfarianæ ditionis oram breui infeftam fecit,fed vim Se iram implacabilis animi, memoriamque altæ infidentis iniuriæ voluentis, in miferos à le captos, foedo fupplicij genere expromebat^ quos naribus Se auribus amputatis, dimit-tebat, vt videlicet,contumeliam in ore acceptam, ilia oris deformitate reddenda vlcifcivideretur. Quibus acerbitatibusimpulfus, tandem Cæfar quatuor trirèmes in ilium armauit, quas Megolus,cùm aperta vi imparem fe intelligeret,aftu lollertique conlîlio elufas,vicit. Simulaca enim fuga,cùm Cæfarianæ omnibus remigij viribus connixæ ,fugientes infequcrentur,difparique celeritate aliæ alias anteirçnt, Megolus, ob ftratagematis fui fucceflum lætus , pugjiaque illo-

14 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s eIï à T V S P O T V L I Q. V E

ruiB fegregdta^cùm imbecillioresfore illos cernercr, in duas proximas couerfus, reliquis longo interuallo fequentibuSjCafque adortuSjipfo impctu incurfu op' prciiascepic- quo exemplo reliquæ perrerrefaôtæ, fuga falutem cxpediucrunt-At Megolus J triremibus fupprcflis, vfitata deformandi oris exempla in capto^ ediditj quos dimittens,nuntiare Cæfari iuflit, vnam illi tantummodô effe, acpopulos fuos è tantiscladibuseximendiiacionem,fieum,qui ipfum iniuri^ affecifletjfibi in manus daret- aliter fi bide iniuria fatisfieri non poflc.Quod cùiô CÆfar, lîialis j populorum fremitu viôtus , feciffet, Megolus hominem ad adduôlum'jcalceprius in confcenfu triremis in ore percufl'um, ad genua in hü' miles fletus proieôtum, ac mortem quidem tam audacis fuperbiæ ôc arrogantie facinori cTebiram fatentem, fed tormenta amp;nbsp;cruciatus deprecantem, benigne al' locütus, bono animo clic iuflit, cùm addididet^egregiorum ac fortium viroruifl moris non eife, inmulieres fæuire. quod anccps diôlumin muliebrcs hominis 0 fletuSjin fpecie iaclum/famam gratine apud Cæfarem flore ætatis collcdlæj oblf queperftringebat. Ceterùm cùm fibiaffatim fatisfaôtum elfe diceret, vnainrt' liquam effe addidit crga Genuenf.nomen fatisfaôlionem,cui non minor,qiiàit’ • ipfî faôa effet iniuria j fi Cæfar Trapezunte acdes publicas negotiatoribus Gt' nuenf. ædificaffet, egregij facinoris ferie in parietibus pidura exprelfa, addo' cumcntum fanciendum, ne quis in pofterum illius nationis homines iniurii^ cuiufquam obnoxios duceret. quas ædes Cæfar ex pado ædificatas, homine re* cepto, Genuenf. nationi domicilium aflignauit. Poftquam Lercarius priuatain iniuriam à priuato homine fibi inflidâ,tam atrocibus fadis virus eft , Gentiana cum magno fuo gaudio, omniumque amicorum congr»tulationerediit, ina' gnoque in honore ab ipfo Senatu habitus, quod tam praiclarum excelfi amp;nbsp;genC' rofi animi fpecimen amp;nbsp;documentum non femel cum maximo fuo periculo prX' buifler. Nihil enim præclarius, nequc fortius ab co geri poteratj quam priiiatis opibus innixus, tam potentem Principem ad tam ignominiofam pacis conditio* ncm adigere. Quocirca, vt in pofterum ipfe fuo exemplo profeciffeReipub.ex-iftimaripolfer, vitra delatos honores,publice acpriuatimmultismuneribusdo' natus fuit, infigni Reip. teftimonio nobilitatus. Subfecuta eft pax inter Vt' J J g ƒ netos ac Ligures,magna cæde atque ancipiti amp;nbsp;dubio euentu acriter, amp;nbsp;conteii-tiose belligérantes. de cuius quidem conditionibus fuo loco feorfum cnarrabf rXt« mts. At vix huicgrauiflimo amp;nbsp;pcriculofiflimo bello finis impofitus eft,cùin gmw«/ Genuæ iterum ciuiles fimultates amp;nbsp;iurgia fepullul^nt, occafione noui moriis

à popularibusorta . Nicolaus enim Guarcus,quern vrbis Principatum allccii-tum fuifledocuimus,ab co tempore, quo bellum cum extcrnis populis geftuin fuit, magna cum prudentia ita Rempub. adminiftrarat j vt fingulis ordinibn^ fuum honorem amp;nbsp;priftinam dignitatem libenter contribuerez adeo vt cum no-bilitati primas^ vt debebat,partes dcferret,eamquc tam domefticis ,quam extef' nis honoribus infigniret,populäres fumma fufpicionelaborare cœpcrint,quô(l illius indulgentia fieret, vt ipfi in plerifque capelfen’dis honoribus prarterirencnr* Hine nouæ turbæ, arque, vt fieri folet, diuerfa: fadiones ac ftudia. Erantnani' que in ipfii ciuirate aliquot patricij ordinis, qui occulte ac tacite popularibus iio-yandarum rerum occafionem amp;nbsp;fjjem præbebant, nimirum ,cùm ipfi hoc pa-do fibi ad Principatum aditum anxic quærcrent, fcirentc]uc,nulla commodioti via ad fupremam dignitatem perucniri poffe ^nifi concitata plebe, amp;nbsp;noùisexd-tatis tumultibus, inter quospræcipuè fere erat Leonardos Montaldus,cuius fu-pcrius non^melmeminimus, vir haud diibie induftrius, amp;nbsp;quod fummis opr

GENVENSI5 H I S T Ö R I ÂE,’ L 1 15. V 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14-7

igt;us ftorerctjacpopularis effet. Antonius quöque Adùi'niuSjGuercæfaâiioni mi-rum in modum adtierfabatur, Sc præ ceteris omnibus infenfus erat,ita vt in eius pernicié iugiier inuigilaret,amp; nibil non moliretur,quô ilium Principatu exuium, opprimeret; amp;nbsp;hic quidem aperte 8c tanquam vnius partis Prihceps hoftiliter fegerebât-,illeverôclandeftinis confilüsjtaeitoiq. populi fauorevoti cópós eua^ dere contendebat. Sumpta igitur ab horû farniliaribus tumultuandi occafióne^ magnas in ciuitate turbas dcdcrcjamp; vnufquifq. primas in Rcp. partes iibi vindi-

: nbsp;nbsp;nbsp;cansjdiuerfa contentione multa in R.ep.immutarc ahnitebatur, 8c in primis t^ui-

dem Magiftrum iuftitiæjâ Senatu pro præfenti illius temporis conditione intro-duôlûjOfficio priuaruntjcaufantes,minime Reip.expedite,vt vnüs folus in tanta Rep. abfolutâ vitæ necifc^. poteftatem haberet. fed return criminaliû Tuptemam cognitionê 8c indicium potiùs advrbis Praetorç pertinéte, proutetiam haôhenus fiericonfueuerat. Prçterea fatellitium , pro cuftodia Principis corporis adhiberi • folitum,quodferc oftoginta ftipendiariorû crat, fuftulerunt,qnôd diccrent, hos « furuptus non folùm ciuitaiigraues effejat plane inutiles,cùm verum Principera no tampræ{idiariacohors,quàm populi beneuolentia,amp;Reip.benè adminiftra-tæ confcientia,tutum,arque ab omnibus périculisfecurupræftarefoleailt.Hæc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

popularis licentia neutiquaeo loco,quo incœpit,conftitit:fed vlterius progrcfla, paulatim nouæ quételæ paflim audiebantur. Laniones enim querentes ,fe dù-ïiùs qùàmfolebant, traólari, 8c fubinde nouis veôbgalibus aggrauari ,onus de-

; precabantur. quorum poftulatis cùm Princeps minime afl’entiretur, fed red-; dita ratione eut id fierèt, edocerct,inhiberi non potuerunt, quin magna ira ac-cenfi, dirum ftemewnt, amp;nbsp;nouos tumultus çoncitareht. Inhibmt tarnen illo-rum ad præfens conatus, non tam Reipub. reuereiltiâ8c maielias, quàm quod fenullæ alisé decuriæ agglomerarent .Proinde finitimos agrefles, arque alios plerofquefocios amp;nbsp;familiäres ad vrbemexcibant ,vr eorum præfidiotutiores, aUquid,fi recèns,tentato Senatus animo, repulfam ferrent ,grauius moliientur. lilfecuta fuit magna rotins ciuitatis confufio,adeô vt ihcolæ ttium V allium j qui G««« f-pattem occiduam iilhabitabant,audito campani æris fonitu, multô citius amp;nbsp;fre- £^7quot; '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quentius, quàm fieri confueuerat,fe armis atquetelis inftrucrent,magnoqueim -

petu agminatim difeurrentes^ in vrbem irreperent 4 Plebs itaque,hac noua indi-gcnarüm acceffione au£ta 8c armata,mnltô quàm an tea, ferocior faóla, caterua-tim difeurrebat, populique nomen fublatis Seingeminatis multis vocijpns, Âb-indeinclamabat,habitæqi^paflim*cônciones,quibus portoria, exaétiones, amp;nbsp;feliqua noua imperataveÆgalia ,abrogari ferociter contendebat; in eoque im-petuiuftitiæ Magiftet, amp;nbsp;quidam decurio, qui fefe effrenæ popular! licentiæ for-tirer öppofuetant, mifere contrucidàti funt. Tanta enim erat popularis faâionis frcquentia,vt nulla effent ciuitatis compita, vel regiones, in quibus homines ar-mati non confpicercntur,amp; mira vocifetatione inconditifque vocibus non tü-multuatetur. Sunt enim qui tradant,ftatim poft conttucidatos,quos fupra recê-fui,patricios fefe popular! fedition! immifcu!ffe,amp;: fupra duo virorum millia cu-iuflibet gradus amp;nbsp;cbditionis inDominicanumtemplüm conueniffe,vt infanæ acfetocienti pleblobuiam irent, agreftemque illamôc indomitanl rufticorum turbam 8c fcrociam communibus armis retunderent, inter quos Leonardu* Monraldus confpicuus erat, amp;nbsp;cum muliis plerifqùe alüs popularis fadionis Reipubhcæ teformationemfolicitè efftagitabat,omnem(^ue occafionem qriærc-i bat, vtoppreffa nobilitare,euerfifquepatrie!) ordinis viris,ipfe çum fuis per vim nrineipatumoceuparetà Feçit enirntogationeirr pro popülo, vt omnes Principis

confiliarij, atque Antiani ciues, fic enim vrbis Decurioncs vocabant, tWn* ccps populäres cflent, óc veóligalia , quæ in primis fuper annona amp;nbsp;coffl' meatibus iinpofita erant, maiori ex parte fummouerentur ; adiiciens, flagellata annona, commode in ipfa ciuitate viui non pode . Vcrùm, cum bac in re citU Principis confenfum vel voluntacem, nihil omnino ftatui vel decerni poflct,ip-fcjquod plurimum populifauoriinniteretur ßc fideret, côuçniendiSenatus partes iibi defumpfitjexiilimans,fe,cum natura valde ambitiofus edètjamp;gloriî fummoperèappetens, hoc modo faciliorem aditum ad Principafum,qucmmj-rifice optabatj afl'ecuturum elle. Dux, à Patribus dereliótus, èc tantummodô a du^ bu s fr ^tribus germanis,quicumexigua manu amp;paucis familiaribus,quiilH fubfidio vénérant,concomitatus, agnitapopuli voluntare,fead omnia facilenb neceditatis fumma adduôlus, exhibuit. Et quo magis popuiifurorem inhiberer, communitaticonfulere videretur, abolitis aliquot decretis, amp;nbsp;refçiffis rnultis •fandionibus anteapromulgatis, publicècx Curiæfeneftris hbellum,in quo hsc omnia continebantur, proiecit. Hoc modo ad præfèns deliniris plebis animis» aliquantifper ab armis temperatû, amp;nbsp;fenfim multitudo ex hominum oculis euâ-nuit.Eadem nodleDux priuatum Senatum habuit,amp; de Reip. flatu grauiter difTcruiti Et quiavalde expedite ad conftituendain tranquillitatem publicain videbatur,fi,abrogatisnonnullis patricijordinispublicis muneribus amp;dignita-tibus,populares eorum loco fucccderentjdecretum fuit, vt ad pacificanda Remp' deinceps maiordemocratiæ ratio, quàm antea,haberetur. Hac, qua diximus,ra-tione motus aliquantifperreprefTi. Poftcrodie rurfus innouati funt. NonnulH ctenimex vulgo,huic nouæ fanôlioni ôc decreto minime atquicfcentcs, magn^ contentione inftabant jVtoôtouiratus popularis, penes qucm arbitrium atquc poteftas nouarum legum condendarum elïet, dehgnaretur_j inter quos Montal-duSj tanquam bene de populo meritus,omnium vocis annumcrari amp;nbsp;reponiex-petebatur. Interim illi,qui vrbis prouifores dicebantur, fummoftudio arque h' borededêreopcram,vt conciliatura vuigus,depoGtisarmis, melioribus cohW^ modum conftitueret, amp;nbsp;feditionibus fine imponeretj ac etiam vt agreftis ilia rufticacolluuies,quam in vrbem irrcpfifle docuimus ,Confeftim ad fuos redire^ fed tanta fuit plebis animipertinacia, vt nullius auôloritate, vel perfuafione faniorem mentem infiedlipotuerit, in tam magna rerumomniû perturbatio-ne,f^fim^ nefciebât^quidnam prçcipuè peterent.Quidam enim,fublato claïuo-re, populi nomen ingeminabant : alij nouum Printern, ncminc ramen uorni* natOjCxpofcebant: pleriq. veôligalium abrogationen^amp; annonæ fubfidium iifl' plorabant, aliqui etiam, fed illi quidem paüci, Antoniotti Adurnij alta voce nomen extollebant,tacitis fulfragiis ipfi principatum deferentes. Nec his tumulth bus contend, ad tam magnum animi furorem dilapfi funt, vt Antonium Bulfe-rium, publicorum redituum collectorem, ad fedandum tumultum concurrefl-tem,nulla præbitaoccafione, cum blandiOimis verbis eorum animosdemulce-reconaretur,interficerent. Quidam etiam,faâ:ionis’Fulgofiæ ftudiofi, poftub' bantj vtomnes eius familiæprofugi amp;nbsp;profcr^ti, in patriam refi;ituerentur_jali^' que aliorum inconditæ voces diuerfa poftulantium, exaudicbantur, adeô mC Ivrclè, vtnulloequidem,quod fciamjtemporejRcfp. licet antea farpius affliftaj amp;conturbata, maius difcrimcn adierit. Nemini enim dubium erat, quintuiic temporis plane peffum data fuilïet, nifi cum magno totius Liguftici nornim^ bcneficio,pauci aliquot ciues,de communi tranquillitate ac vetcri Reip.dignitare valdèfolicitijcomunicatis fententiis, omnes fuas rationes amp;nbsp;ftudia,ad illius con-ferua-

femationcm contuUflcnt. Vidcbantfiquidcmfierinon poHe,vt inhacextrema totius ciuitatis confufionejRefpub . ab interim retrahereturj nifi aliqui, amp;nbsp;illi quidem optimieinesjfalutis curam amp;: adminildrationem in fe deriuarent, Si ecu expert!medici falntare phavmacum ægrocanti exhibèrent. Ipfi itaqueinuicern iuramento obftridii, Leonem nigrum in focietatis argumentum pro infignibus geftabant. Horum beneficio audoritate factum fuit,vt infana multitudo fenfun defifteret. Interca,Princeps cu fuis amicîs Si clientibus in prætorio fe anceps animi continebat, expeâ:ans jquem tandem rerum exitum hie tragicuJ tum«ltus fortiretur • tantoque metu prcmebatur,vt nihil prorfus quodadRcip. admini-ftrationem pertineret, attentare auderet ! tandem animo à quibufdam confirma-tus,pauloqueaudentiorfolitofaólus,populum ad iclum aeris conud^are ftÄuit, vt periculum faceret,num aliquod falutiferum remediu in his tantis præfentibüs inalis adhiberi poflet. Conuocata igitur in concionem plebe, a miferiis Sc de- • plorandoReip. ftatu cxorfus,feueram magis amp;nbsp;acrem, quam mitem,Yel demif^ fam orationem habuit,fubinde rogans, quanam fua culpa fadum efl'et,vt per tot afhduos dies citra aliquam intermiflione tumultuati client. Se nuquam fuilfe eo animo, neq. ingenio à natura ita inftitutum,vt Principatum bonis artibus,ordi-numq. totius ciuitatis cofenfu partumjper vim ,rcfragante populo retinere vellet, niinirumcum toto principatus fnitempore,fempcr enixe operam dederit, vt nihil temerè conftitueret, quod quauis de caufa ab aliquo in fufpicionem, veldii-biumdeuocaripolfef. Exuerent igitur furorem, acomnem animi acerbitattm relinquerent,exhortabatur. Sienim ciuitatis tranquillitas propter fe vnum' pet'^ turbaretur^promptiim fe Si paratum afleuerabat, vt, publicæ quietis conftituen* dæ caufa fponte iupremo magillratu abiret. Nunquamenim futurum,vt ilium animum,quo egregièerga Rempub.eiletanimatus, quacumqueconditioifc-ef-fetjfiue priuatus,fiuePrinceps,mutaret,vel deponeret.C^a in re,vltra quod llbi probe effet confeius ,fe ita femper in totius Reip.oculis vixilIe,vtfiinSenatu caufam diccreiubeatur,fe no fubterfugere,quin hoc lubentiflimo animo faéiat, cùm nihil probo Sc honello viro, atque optime de patria Si de ciuibus fuis meri-to,iucundius,vel etiam præclarius inueniri queat,quamaótionum fuaru^n ra-tionem,5i plane totiusvitæ fuæcurfum,per innocentiam duótum, citra menda-cium recordari Sc recenfere. Quodfi alia effentpræter illa,quæ populum torquerent, vitro dicerent. Vnicuique cnim perfeliberx vocis- poteftatcm4ioTi, nec per fe ffare, quo minus faniora tonlilia,fi quæ reperiri Sc cxcOgitîri poffent, locum inueniant,Sc auid^fe ampleótantur’. Si verb omnis reiidlfticultas, itl ve-dti^alibus aliilque publico bono inffitutis Sc imperatis confiftefet,perpendtrenC ipUjVtrumhæccumpriuatoeius commodo magis qudmeum publica vtilkate coniunótaeffent. Quis enimeft tam ftu pidus,VGltarn male de Reip.ftatus cón* ditione info rm atu s,qui ignoret^publicos fumptusad totbella, quibus inuolue-bantur, nGceffario?,fuftineriivel tolerafi non polIe,Aiiifi ærariumpublicumquot;vc^ ôigalibu's aliifque eommunibus cenfibus inftauretur-.cum lllud in conféfló fiti ueque gentium quietem fine armis, neque^arma fine ftipendiis ,’neque ftipèndîa fine tributo confiftere?Cum hçc'Sc fimiliaçqùæ ad rem maxime pertinere èxifti.-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïuabat, grauiter atq'. difertè proeonciond dixiffet, tantam in animis inconflantis

amp;irnperitivulgus.vlmhabuêre, vtintantx animorum ac fententiarum dvftta-ftiQne,quamprimummiiiores faóti,fublatisvocrbus refponderent, nihil allud feab eopoftulare,quamvt'.fubjatis,vel laltem mitigatis portotiis Sc veófigali-bus,priftlnam dignitatem inPrincipaiu^pfout confueuerat,rctinejjpt. Exülâbac i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 5 tune

jjo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; S t N Ia T V s P o P V t I Qjr e

tune tempôiis Àntôniottüs Adurnius.,quiamicorumfuorum litceris cöintnö-nefaólüs in quo ftatu Refpub. verfàretur^ clàm eo confilio in vrbein irrepfe-jat_, vtaliquid nouiex occafione moliretur. Hoc, cùm Duci,ac Senatuiinnotuif' fee, ad auercendutn nouuni feditionis incendium, enixè per fuos irtcernuncios operam dedêre,vt ipfe qua priniùiTi vrbe excederer, poîliciti,ftatim,pacato Reip fla,cu,feinumin pacriam reftituturos. Res tarnen ca cam féliciter, vel induftrie ' traólari nequïuit,quin Adufniæ faólionis ftudioli,perbellè rem ipiam cognofce-renc^amp;fubodotarentur,adeó vt vbi primùm ipfum difcelTifle compertuin ha-buêre,variis ferttentiis diftradijaliqui eorum e(lênt,qui opinarentur, ipfum iuf-fu Senatus in mare præcipitarum,atque fubmerfum ede: aliqUi verb fufpicabaiv tur,4pfum,tlanciilum capirc plexum; aliqüidcmum ab his aiuerfî, ilium adhuc , in vinculis diftineri afleuerabanc . In hac tanta animorum diuerfitate amp;nbsp;diferepantia cùm eius faólionis homines fubinde verfarentur, magnus fuit in 'ciuitaceeade caufiexortus tumulcus, he vtmille ferè armati homines in artnis confpicui, paffim per vrbem difeurrerent, palamque profiterentur, fe non priin ab armis difcelTuros,qudm vbi iple Adurnius, amp;nbsp;in quo ftatu eftet, cdoccrentuf« Ilotioremenim illorum partem opinio inuafcrac, ilium infidiis Senatus fuiff« oppredum. Hæc pertinacia effecit, vt tamdiu tumultuarentur,donee Leonarduî Montaldus j cuius fidci plurimumtribucbant, ipfos, iureiurando interpofito, doceret,nihil Adurnio malij vclhumanitùs accidid'c,illumq. Sauonælibernin commorart Huius viri auóforitas apud imperitum vulgus hoc affecuta eft,vtper aliquot adiduos dies ciuitas atumuitibusrefpiraret,Odouiratu,qucm ipfiPrO' ujlbres vocabant, interim fuam veterem auóloritatem amp;nbsp;dignitatem retinente, quibus, iudu Senatus prouincia potidimum incumbebat, vt reprimendis amp;nbsp;rC' ftinguendis turbis auólores populo forent..Hi, quoniamfecrcto Principem fii' prema dignicat.e fubmou^êré mirum in modum cupicbant, retinendae maioriî quipcis pracrextu, fuffragantc Guarco,ipfi Adurnio liberam poteftatem in vrbeni remigrandi feoere? quam rem Princeps ßi Senatus, ægrè,vti par eratj fcrebac, cùm fuam aucloritarem eo modo baud parum infringi amp;nbsp;deminui animaducrtereim Proindemaiorayeritus,amp;nullaratione temere aliquid populariiim animis dendum ftatu cùm multorum ftudia in feconuerfa cde videret, quadringeii-tos milites illarutn Vadium , qui eius parcibus adhærebant, fpccie praefi^ dipjbc fecinitatis in vrbem accerfiuit i quæ fane confilij ratio vlqueadeo illi fuit pÄnicjofa,vt maiori ex parte caufa’extitcric,quo eius cxcidiumaccc' lerarpcur; Siquidfcm Adurnio in vrbem redutfto ,^iarunx partium flaidiofi, aliiqUe,qui hactenus Principi amp;nbsp;Senatui,nón Gam aperce,quam occulcis. conli-Jiis aduerfabantur^ occafioncm arripuêre, quafi viribus confirmati, ilium apen^ inuaderent,ault;ftoribus potidimum ipfo Adurnio, Montaldöjac Petro Campo- . fulgodo,qui'hac de caula amplius tria armatorum midia in armis coniunxerant Conpea verbjGuarcus de histantis paratibus coramDnefaólüs,amp; quorfuip iUorn ftudia fpe(ftarent,præfentieosifc cum fuofatcllitio,clientibus,ac fididimis fiH quibufque in prætorio ad omnerrt vim coëreendam communiebar . RxiguO , tempore intericófo,aduerfartjm faólionum confœdcrati in vnUm conglobati,nO fecus quam aperta acie dimicaturi ,inftrult;ftis ordinibus fub vexillis progreilij ■ Prmcipis palatium obfidione cinxerunqmultifque ignitis tells. y aliifquc miildh bus,amp; artificiods pyragmatis foresincenderc connifi,ab eius defenfoxibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

alacricate amp;nbsp;robore prohibebantur,ita quidem,vt vtrimquecertaminc exortol diuyâfio M^rtcdimicatum fit. fecleum oppugnatorçsfubindc numero ViriJ^uß ...LS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? k. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qüj.

G E N V E N s I S' H I s T o R I AE,’ L I B. VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijt

lt;^ueadaugerentur,amp; Princeps fetantæ multitudini longe impavem confpicerec, fortunæccdens,fefurtim cum Antoniofuo filio fratnbns in ædê D. Laurentio

, dicatara, fubduxiCjhoc inodo concitatæ plebis amp;nbsp;inimicoruvn manus elapfus,ac ■ nbsp;nbsp;nbsp;parum fuifecurus,intempcfta nodtc cum fummo filentio Finarium verfus con-

fcenfo lembo iter cepit, relido eo Pnncipatu,in quo per totum quinquennium non folum Ie ftrenuè ac honorific^ 2cflerat..fed multacum dignitate, tum vtili- = é taie Reipub. adminiftrarat. Dolcndum profedô, malo ciuicatis fieiLvtbonos ,

I ferme Principes tolerare ncquircr. Nâ Ducaliprætorioin horum crin Ædioforu I nbsp;nbsp;nbsp;ciuium poteftatem relidOjftatim inter illos graues amp;nbsp;exiciofæ turbæ ac diffidia

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exorta funt, cura linguli,opibus atque clientelis confifi, miris artibu^ ad fu^e-

I mura dignitatis gradura afpirarent amp;contcnderent,tanio rae hercle omnium 1 bonorum cura dolore ,potius dicam,an commiferatione, vt optimates, ceceri-I nbsp;nbsp;nbsp;que nobilitatisfautores, cùm nullis horum aperte adhærere, vel fauere auderent,

I ambiguisanimis amp;nbsp;incertisconfiliis propemodumconficerentur .Inpalatioetiâw I publico,quafi iam diuifa,amp; redada in duas potiflimum partes ciuitate , duo di-’ nbsp;nbsp;nbsp;«erficœtus cogebantur, amp;nbsp;Montaldus quidem cum maiori parte primorum ex

popularifadione feque in cubiculum Abbatum,vt ipfi vocabantjrecepcrat,vt nabitisdeliberationibus rogatilepue fententiis ,nouum Principemdelignarent. Adurnius ex altéra parte cum fociis atque amicis,amp; totius Plebis quodammodo Ifece, fuperiorem curiæpartem ßbi tanquam propriam delegit,feque in Ducali folio conftiiuens,à promifcua multitudinc circumdatus,incondicis luffragiis amp;nbsp;vocibus totius ciuitatis Princeps falütabatur^ac, quo firmiùs in Principatu con-ftabiliretur,ad æiis c»ipaoi fonitum per totam ferè vrbem eius nomen irigemi* natumeft,quafî totius ciuitatis teftimonio amp;nbsp;confenfü Princeps rcnunciari de-beret, præfertim cuCampofulgôïius,quemtertium omnium feditionum audb-rem cfl'edemonftrauiraus,amp; nohdecùs acolim RomtefubTriumuiratu,fcilioéi: AuguftijM. Antonijjac Lepidi/dudum Romanum imperium adrainiftratû fuic^ etiam partiriRemp. cupiuerat,tacita confenfione alfentiri vidcrctur. Montaldus cumfuis,nihil omnino hi s rumoribus publicis deterritus,Fridericum Paganum j qui neutri parti hadenus faueràt, cum magno füæ fadionis applaufu Priricipem ûeclarauic. îd vbi primùm ab his audicum eft, qui pro Antonij partibus ftabanty eueftigio,fummo cum impetu,rclidopalatio,in publicum proceftere ,ac lym-phatis fimilcs, totuis oculis ,amp; foedo vultu , ininitabundi Hifcurreiycs, în-xie in ipfum Fridericum, v^nterficerent, inquirebant. Sed cum ipfe efl'et natura placidaamp; irtgenio ^nè tranquillo ac quieto , amp;nbsp;qui nihil magis-quàm fupremum honorem, tantis periculis obnoxium , auerfaretur , magna cum feftinationc ex curia aufugerac : Montaldus tarnen ad tempus ali-quid ßbi temperandumratus,rionvlterivis quiequamillodie aggreftiis eft, at fenßm fe cum fuis domum recepic- Poftero tarnen die, cum eßet, vti diximus'^ cxcelfo atque ambitiofoianitno, amp;nbsp;plane eiufmodi, vt nullum periculum honod ris gratiafubirerecufaret,cum fcxagintà armatis in fanum D. Syri feceftit, ouq ctiaiTij in illius gratiam,magna ciuiqmfreqdcntia quamprimum confluxit. Hie

1 Variis fentehtiis de Rcipub. ftatii amp;nbsp;guberharionis forma difputatum eft, Omgt; I niümque fententiis hue inclinatum, vt dicerent, Reipub.fumrnopere cöndueC’i I re, vt ipfe, eius præcipuam eurara in fe dcriu'aret, quæque ex eius vfu efl'ent, pro» I folita limarifhmi fui iudicij reditudine profpiceret atque ftatueret Hüiufrfïodi poteftatem cüftodieiidae Reipub.nadus, indies magis atque magis ànimi fcc’uj^'

I rior fadus » imperium' Rcipub .ßbi aftruere per fraudem Scredi fpeciécoïi tende ax ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 4 bat^

.bat - amp;nbsp;quo honeftius fccretafua confilia obtegeret, quadraginta ciues , qUO' rumfidei amp;nbsp;beneuolenciat plurimum confidebat, elegit, quorum arbitrio ft' premi magiftratus eleólio permitteretur, caufatus Adurnij eleólionem irritant acprorlus inanem elle, quod nullis legitimis fuffragiis, fed pocius confilij prX' cipitantia, amp;nbsp;infimæ plebis ignoracione faólacftet: nullaque mora interieâa, ipfe,horum confenfu öccrebris fuftragationibus Reipub.Dux creatus eft. Cerc' rumjinter cot congratulantium turbas amp;nbsp;confalucantium amplexus,magna vul' tu^orifque firmitudine, quafi nihil noui fibi accidiftet, vnumquemque, prout eius conditio requireret, excepic, fæpius in corona omnium præfatus, fe vitrafe-meftre Re^ub. cum fuinmo imperio præefl'e nolle, ac fe Principatum, eoanimo, quo afl'umpferat, quotiefeumque Reip. expedite vifum effet, depofituruin-Hoc fingulari, amp;nbsp;plane incredibili verborum lenocinio, vultufque conftantia Senatumctiam, ceterofquepatricij ordinis illexit, vtSenatus Adurnio fignifica' • rer, vt fcquamprimum magiftratu ,ad quern tcmcrc profeótus erar, abdicaret, amp;nbsp;Montaldo legitime renuntiato,cederet : cuius voluntati etfi reluólari videba* tur, ira vt aliquid vlterius aufurus credcretur,tamen fuorum amicorum confilio ab inftituto deftitit,amp;: rei fupremam adminiftrationem ipfi Montaldo pcrmifit,

cui de more follenni Ducale fceptrum aliaque Principis ornamenta, rradirapU' blicè fuerûc cum incredibilitotius ciuitatisvoluptace amp;nbsp;gaudio, quôd hoc mO' do Icditiones, quas prius fummo cum detrimenco perpcfli eranc, fublacas,^^ otium Reipub. poilliminiô reftitutum iricrcderetur. In hocrerum ferme traâu, Petrus Lufinianus Cypri rex, fatisconccfliq eiquelacobusparruus, quicateiii' lacbutLtt- vnà cum coniuge Genuæ in vinculis aflèruabatuci^ in rcgni adminiftr*!' tionem, confànguinitate amp;nbsp;hæredicario iurc proxirnus,fucccflit. Montaldus, vbi deillius morte intellcxit, ôperæpretiumfe fadurum cxiftimauit, amp;nbsp;in primis Rçipub.conducere videbatur, vthuicè cuftodia exempto,publico nominees tanci regni fucccflione congratularetur. Proinde alTumptis aliquot proccribusgt; ipfum feptimo Idus Api il.quo ad Principatum eueólus fuerat, inuific, ac prifti' nælibertaci relbtuic, aliaque omnia hofpicalitatis amp;nbsp;humanitacis officia exlih bens, ilium amice amplexus, placidis verbis confalutauit, omncmqueopeiaiî! ac ßngulare Hudium Reip. nomine pro pacifica regni fucceffione,aliaque iter neceflaria obtulic.Lufinianus incredibili gaudio perfuffis, commutata fort«) amp;^ræte|itæfortunæ acerbitatem infperatadignicate folatus,illicummulcis k chrymis ingentes gracias egifledicicur,Reipublica:^ie omncm beneuolentiaiH) acveræanimi ihtegi'icatis ftudia promififle, cùm facerccur, fe multis beneficiis crga Rempub., licet in cuftodia , paucorum oppreftione amp;nbsp;inuidia , contra bonorum omnium voluntatem afteruatum, obftridum atque obligatum elTc-Seigitur non commifl'urum, vt aliqua de caufa in poftefum ingratus depre-hcndereturi Icaque ftatim libertate donatus, pofteffionem Famaguftæ ac err butum, paucis ante annis, vt diximus, à Genuenf. Repub. Cy'priis regibus im' pofitum,follennicerconHrmauit,paucifqueinteric’óbs diebus ,iuftu SenatusNi' colauSiMaruflus cum decern triremibus ben^prarparatis atque inftrudis, ipfuin regem in Cyprum faluum atque incolumem dcduxic. Dimiflo Lufiniano,Moir faldus ad rerom ciutlium adminiftrationem animum incendit^ primoque ab O' mnibus praseipuis familiis morefolito tanquam Reip Princeps vifttacus Jutatus eftj nene, mutatadignitate, minus popularis efle videretur, quindeciifl ciues populäres dclegic , quorum confilio deinceps in rebus graiiibus vtcretof» nobilicatc#mnibus Reipub. muneribus amp;nbsp;magiftrdtibus penitus exejufa^ tioc

V , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inodo

GEN VEN s IS H I 5 T O R I AE, L IB. VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijjx

modo Gbi fimiûPrinGipatum aftruxifl'e ratus,acplurimum fiduciæ in popular!: bencuolctia reponens,Nicolao Guarco,ceterifq. eius fratribus,ac rcliquis fuis æ-mulis libcram potelfate fecit,vt,fi modo Ulis integrum elTet, in vrbe poftliminia reuértcrcntur-iniundö tarnen,vtfcfe ærealieno contraólo eximerent.Étqu6 ple-v bem fibi arólius deüinciret,ve€l:igalia,aliafque publicas exaóbones imperan loli-. tas,partira imminuit,partim fuftulit. coq. faciliorem fcfein bis præbuit, quo uitas pet id tempuSjtam graui pcfte laborabat,vt amplius nôgenti,.fibgulislieb-quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î«

domadibus,vtriüfq.fexus eo morbo intcriret. Superiùsdiximus;,Montaldû.nRii' alia Gondiuione afiumere voluille Principatum,quàm vt tot,tamqrvariis tum'ula tibus finis ac modus conftitueretur,eumq. eo animo poft temeftre depofiturum f quoillu public! boni gratiaadierac. Exadumigiturerattépusillud abeo pré^rî . ,;t nitum,ftabantcp omiles ereôlis animis dubiaq, fpe accenfi, vtruni quod fe vltïó' _ nbsp;nbsp;nbsp;,.

fa6lurumdixerat,reipfaadimpleret,amp; magiftratu exiret. Verùm,pdftlongâ éx- •’ pedationera is lerum fuit exitus, vt ipfum nihil minus in animo habere deprei-t • hendcretur j quàm earn dignitatem, ad quam mira cautela perueneratji fefe fpo-i liaret. Quandoquidem tanta prudentia, tantiiqüe artibus fibi folida Principars, tus fundamentaiaciebat,vt non dubium foret, quin fe in ftcip. imp'erio contra; omnium aduerfariorum vim amp;nbsp;iniurias probe quàm diutiflimè tueri acdefeiv--dere poffct, præfertim cùm- nulla eflet politica ratio , quæ ab ipfo prætermifla, ,lt; lt;nbsp;; Vel ncglcftaeffet, adeo vt, nifi immatura mors præuenifiet, non facile à fummo amplitüdinis faftigio deturbaripotuiffet. SedtabificalLie,quæ tune temporis,' vtidiximus,in ciuitateadmodumgràffabatur, correptus, cùm tarnen alioquiii ftefatis firma amp;nbsp;bon»valetudineantea vfus efi'et, Idibus lunij cum incrcdibili omnium bonorum atque adeo totius vrbis, dolore ac mæftitia,vita: fuæ curfum abfoluit, vno tantummodo anno inPrincïpatn exadto- in cuius locuiKi eicra aü-quam feditionemvelftrepitum, omnium ordinum cofenfu Antoniottus Adur-; nius Reipub. Princeps defignatus eft. Hic, quia non femel antea Reipub. admi-, niftratio illidemandata amp;nbsp;permifta,vticoramemorauimus ,fucrat ; valdè cir-cumfpeôtè fefein eadem hac tempeftate geflit, popularium,puto,veritùs incon“; ftantiam, amp;nbsp;leuitatem, qui iifdem animis plcrumque aliquem è fupremo folio, deturbare folcnt, quo eum extulêre. Ipfe igitur Prædeceftoris fui Veftigia fecu- . tus, pauculacirca rcrum politicarum ftatum innouauit. Guarcus ftatim, fub buiusPrincipatus initiura,fpontè vrbeexcefferat, quod indigne ferret, jjiantdhi fuum adtierfarium , cum quo tamdid fimultates atque odia excrcuiflet, præter fpemamp; Opinionemin vrbe^erumpotiri. Finariume^ue concefierat, vbi baud multo poft ab illius oppidi regulo*,in gratiam Adürnij noui Ducis captus cft,amp;; pavuointerieófo tempore, adeum Genuamtranfmiftus,illiufque iuffu inEiicis arcem ablegatus, atque ibi admodum duriter,amp; plane, vti dicunt, inbumanitcr/ hoc eft, longe infra luam conditionem,afleruatus fuit. Adurnius adconfirman-dura fibiPrincipatum, compofito return vrbanarum ftatu, externa etiam bella vt confopirentur, fummo ftudiö annitebatur. Ceterum, anno eiufdem fæculi oiftogefimofeptimo, aliquot confpirationes aduerfus eum retetftæ funt, eaque de caufa tres fratres luftiniani,de G’aribaldo, nempeFrancifeus,Raphael amp;nbsp;Leo-nardus,inter populäres fummæexiftimationis, quodconiurationis participes, efi'ent,extrema veriti, elam vrbe exccflerunt. At Nicolaus Maruffus, Raphael PonzonuSjlanottus Marius amp;nbsp;Thomas Pinellus in furamara deuenere fufpicio-nem, quodeiufdem confpirationis vel audores cftcnc,vel faltem confeij.Proin-de iulTu Principis in vincula coniedi, amp;nbsp;quæftio de illis habita eft, amp;nbsp;q,uôdçulpa , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I Q_ V E

non vacarent, magna pecuniæ fumma multati, amp;nbsp;in longinqüas infulas niorc maiorum deportati. Adurnius,inteftinis his mails, arque adeô domefticis pefi' culis ereptus, cùmeflet animo fupramodum excelfo,amp; maximis quibufque cU' ris pari, aflîduè fecum aliqüid meditabatur, quo non folùm Reipub.dignitaten’ potentiam augeret, fed etiam nomen fuum illüftraret. Proînde cùm intéllf gerec,regemTunetanum cum aliquot fuis nauigiis omnem Ligüftici littoris tradum fubindé inquietare , duodecim triremes inftruxit iifdemque Raphae-leiTi fuuîn fratrem præfecit ,vt Barbarorum infolentiam amp;nbsp;quotidianas iniurias coërceret. Raphael, vt nihil dnfra hominum exiftimationcm gereret, futnna^ . cum alacritate àfl'ociatis fibi quinque Pifanorum triremibus , ac tribus Manfrc' 1588. di Claramontij Siciliæ nauarchi onerariis, in Africain confeftim enauigauit, ï»/»Z4 iwfulamque Menihgam,feu paruam Syrtim, quam nuncZerbas vocant ,inulti5 • ninga lt;i Ge- viôboriis, fed recenti funefta clade ibidem à noftris accepta, nobilem atque illu-ftrem, adortus eft,eamqiiearmis reccpit,amp; totius infulæadminiftratio ipfi Cb' ramontio, confentiente Raphaele,amp; acceptis triginta fex aureorum milhbus hO' norarij nomine,permifl'aeft. Adurhius,rebus in Africa féliciter geftis,long® • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maiori ftudio, quàm antea,omncs fuas curas animique cogitationes ad externat

expediciones coïitulic,annoq. fubfequenti, qui fuiteiufdem æui vndenonagefi' 1385?. mus,ad expugnandum Tunetum validam claffem adornauit. Afri enim vniiiet-famltaliæoram,infulafq. inferi maris,crebris excUrfionibus mirum in moduli’ iiifeAabant, ac mukis illatis cladibus, cum fuinmo totius Reipub.Chriftian^ incommodoiuxtàac dcdecore, omnia longe latcquedepopulaoantur. Verùni) cùm tanco fuftinendo bello fe impares conFpicerent,expediteipfi Duci reliquil-que Patribus conferiptis videbatur, vt Galliæ rex, ad belli focietatem miffisk' gatiSjinfledereturjnimirumcùmGallicapotentia eo tempore vfque adeô effet magna amp;nbsp;Valida, vt maximæ quæqueProuinciæeius armis vel eflent réceptif vel procegerentur. Quocirca Senatus confeftim ad Carolum vi. tune Gallic regnum adminiftrantem, aliquot oratores, viros graues, Reipub.nomineinifth qui ab ipfo rege in colloquium admifli amp;nbsp;amanter cxcepti,fada dicendipotclb' te, oratorum maximus in hanc fententiam exorfus eft.

otmo Gt- Nemo noftrum ambigit, Inuióliftime Rex, huius præftantiflîmi tui ftinuq-Cbriftianiftimiregni Maicftatem adeô füiffe niagnamj omnibufque fuis hofti' forÿlidabilem, vt folo nominis fui terrore,tanquam certiftimo belli fulmh ne, TurcaSjSarracenos, ceterofque Religiohis Chriftianæ hoftes, non modo ab Europæ faucibus arcêret, fedetiam intra Tauri naonris iuga corapreffos , aefle egredi quidem aufos, contineret. Hinc ilia immortalis glotia, quæ maioribu^ tuis, tibique, atque adeô florentiflimi fegni tui pofteritati, propter tot inclytas Vióborias de tamis hoftibus reportatas, fempiternùm debetur. Hinc demùiuib lailluftriftima Galliæ nuncupatio,quæ non gentis, fed Chriftianæ fidei habité apud ipfos Barbaros fuit. Made igitur efto gloria atque vlrtùte, inuidiflime rex, ac ne patiaris, vt neceflariæ tuæ alioquin curæ amp;nbsp;dômefticæ occupationes te it® à rerum Orientalium ftatu rerrahant, vt Chriftiana Refpub. aliquo nouo amp;inü' gni detrimento afficiatur. Quondam maiorum tuorum arma Eüphratetn,^'' Jshlum, iugum ferre compulerunt. nunc omnibus in deterius labentibus,vidc' mus circa Euphratem ScNilumcrudeliiTlmos amp;nbsp;iminaniftimos hoftes imperb atque opibus florentes, qui, defpedis noftris viribus, contemptifque pioruin Principum armis, Afiæ atque Africæ longe lateque dominentur. Quis enirn eff tam ftupi(ius, amp;nbsp;hüinanarum rerum ignarus, vt non videat, quorfum hæc bar-barica

bàïicâ ainbitio, dira crudelitas euafura fit î Europam namque fenfimtranfi-greffijByzantiocerta fpe imminent, Hungaros jfortiffimam gentem ,nouis ex-eurfionibus ira terrent, vr nifi oppidô nouis auxiliis adiuti 1 uerint, plane de rébus fuis defpercnt.Taceo HifpamaSjquas ferè omnes tot iam ætatibusobtinenc Nec eacommemorabo ,quæ magis dcploranda ,quàm recuperanda cxilHinarî poffint. Eb namque ventum eft, vtBavbari,Tcrrarum dominos non réméré fe-fedidlitent. Nec ea contenti re, mari, eti'am infultant. Narbonenfis fiquidem Prouinciæ maritimam oram præteruolant, tanta me herclè cum audacia, vt pa-rum abfit, quin ora miferorum hominum ex littore fpeôlantium, remis refper-gant. Hæc fane,licet gra'uia fint,amp; pænèeiufmodi ,vt intolerabilia e^e vide^n-tuVjferuntur tarnen aliquo modo,fi cum aliis longe grauioribus in comparatio-nem venianr. Quis e'nim ignorât, quàm miferum fit ,qubd nos, continentemq. Galliæ Liguriam , arque exiguo tantummodô amne diremptam , infulafeyue in • niuruô noftro confpeébu fitas, piratica, afliduifque larrociniis infeftas faciunr, • nonfccus ac fi Gallis cum Genuenfibuseademfortuna in omnibus externis ex-pcditiouibus aduerfusBarbaros cômunis efler. Galli cnim fupcrioribus tcporib. fanâaffimavrbcm feruituteBarbarica eripuêre,nobis in partem periculigloriçq. receptis ,adeb vt ex eo tempore nunquana finem fecerimus i G al lorum facia aduerfus impies arma, virtute , pietate amp;nbsp;officio, quoad eins fieri potuit, iuuandi. Nos enim illis maioribus fumus orti, vtetiam ,vel confentientibus noftris ho-ftibus, præclara facinora pro religione Chriftiana non femel ediderimus.Nune, ne ab eorum virtute, amp;nbsp;parta gloria degenerafi’e videamur, facrum bellum in

; Afros, aliofque fceleftos amp;nbsp;impios lioftes neceflariu,coa6tiq. magis quàm fpon-■j te fufcèpimus. Illi enim nos vitro petunt nec aliquem incurfionibus, vel præ-^-

dis finem autmodumfaciunt,vel norunt.Sed igni ferroq. nos aflvduefquod nifi cumgraui gemitu efferre poflum)crudeliterdiuexant,amp; depopulatur.Habemus enimditionem noftra,adeó illorum iniuriis expofita,vthac vfi anfa,nos magi? quàm alios,fubinde aggrediantur, eoq. ab illis magis vrimur,amp; premiraur, quo alias maiore Cliriftianæ Reipioperanauauerimus; putantque,nos impcrio vellro parère,quod nulla natio inter Cbriftianos,perindeac Galli, nota fit^ noftrum verb nomen,ceu obfcurum,ignorent:vel faltem fpleiidore veftriimperij fuppvi-mitur.Proinde cum bellum facrum nobis necelfarium fit,vt domefticum,acpla-nèribifimtimumjauertamuSjamp;inipfos aubtores transferamus, ex digpitarAua fuerit non expeâ:are,edonec hoc incendium, pofiquam obuiaquæque ablump-ferit,advos perueniat • fed dum temporis ratio parirur, nos,veftti, adeoque tui imperil amantiffiraos, opportuno auxilio aduerfus communes noftros bolles inllruere.Nosenimitametfialiquid maripolfumus,vos tamenlonge magis o-mni in re, præfertim verb terreftvibus viribus,inuidlieftis; Pollicemur itaque, fi non inuitus focia arnia contiileris, ôç voti compotes domum dimiferis,Reipub.

' gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine, ftationes ,portus ^litrnra, vrbes, claffes noftras, amp;nbsp;quicquid denique in

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftra poteftate reliquum eft . Sufeipe igitur,precamur,lioc bellum in çbfpeblù,

aeprope finutuo pofitum,ad quoç^ ex propine]uó te memoria fanftilTirnorum ' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legum maiorum tuorum, ac plane voce fua Deus optimus niax. vocat. Siqui-

' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demnonaddubitamus,quin,côllatisviïibusjpræclariûimamdetoties viftofiq-

' ' Magno affenfu audita eft Geiluenfis oratio- decretumque à fege, vt citva ali-quam iniermilfionem illis matura auxilia.. ferrentur, tantaeyie omnium P roce'-, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum ad

IfG nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENATVS PO P V L I QJZ E

rum ad hanc expeditionein crataniraorum inclinado, vt regius frater miraglo' riac cupiditate flagrans, eam prouinciam fibi ïigillatim depofceret. Verùm, quod negotium cum perfîdo magis quam generofo bofte eflèt, ita vtveterano aliquo duccopusin primis foret, Proceres ipfiregi auéforesfuêre, vtDuxBoP । bonius huic expedition! Imperator defignaretur.Nobilitas Gallica certatimhui^ militiæ nomina dabat,ingenique ardor omnium animos incefterat,vt etiam vitæ fuæj)ericulo bcnedeChriftiana Repub.mereretur.necis ardor folu per Gal' lias fuit, verum, vt plerumque fieri folet, virtutis æmulatio in Angliam tranfiif' Nam conftitutis ea de caufa cum Galliæ rege in triennium indutiis, aliquot prï' t ci^i iuu^itutis Anglicæ Proceres, cum valida manu fagittariorum in Galliano | tranfmifere,communicatifqueconfiliis,amp; armis,fub fignis agminatim Alpe^ 1 tranfcendete,paruoq.temporis tra(ftu,vniuerfus exercitusGenuam,vbiin vfuii^ ? • buius belli validiftima claftis,nempe quadraginta triicmium,amp; viginti oneraria*

9 rum, duce loanne Centurione Vltramarino,AdurnioPrincipiar(fta neceffituSi-1 neconiunóbojinftruötaerat, peruenit .Veneri quoque ad banc militiam auxilia ’ contulcre,licet ea tempeftare fibi cum Genuenfibus bellü intercedereqfed inagif

• communis fidei ac religionis, quam priuatæqucrimoniæ rationem babentes, rC' conciliatis ad tempus animis, ceteris Cbriftianis populis inferiores videri nok' bant. Itaque omnibus ad bellum neceffariis præparatis, claflique impofito eX' crcitu,poftquam demore,facris pro felicibuius belli fucccflu operati eflent,co-tinuo Præfeôlus in Libyam conrendit, amp;nbsp;in Vticenfi portu tantifper ftationeß* s . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babuit,donee ilia omnia,quæ ad Tunetanam expeditionem pertinerent,expe(li' |

ta effent. Ne veto intcrim,celeberrimam vrbem tacitus ptçtcream, priufquaiU j vlterius progrediar, minime ab re fuerit, fi adiecero quæ feriptores de ilia pro' diderunt. Hxc vrbs Africæ vetuftiffima, ipfi etiam Straboni ac Polybio mefflO' rabilis,Arabibus Tunis ,antiquioribusTh3rfis âppellata, principio anguftilT*' mum oppidum fuit, ab Afris ad lacum quendam extruÓlum,quod à Mari inedi' terraneocirciter ii. milliaribus diftabac. Deleta verb Cartbagine, cùmædificik, turn etiam incolis mirum in modum augeri cœpit, amp;nbsp;turn primo Abu, Zaccha' riæ regis Tunetenfis filius, Marocci regis iugo exeuffo, regiam Tuneti aulain inftituerecœpinfub quo Principe ad Leonis vfquc Afritempora,adcô TunetcH' fis Refp.cxcreuitjVttotius Africæopulentifiimafit appellata.Huius filius cùn’ poftobit^impatrisadregnum perueniffet, ampliftimis ædificiis fuburbia locü' plctauit.vnum,adportam Beb. Suuaica,ædificauii^uæ ferme trecentas nuinC' rabat familias. alterum ad portam Bebel Manera extruxit, quod quidêampliü^ mille familiarum fuit capax. Frequentifiima irt vtroqueeft opificum multitude, amp;nbsp;in pofterioriomnes Tuneti Chriftianibabitant, qui in regis euftodiam eled:i funt. Adiunólus eft ab eo temporetertius quidam viens ad maritimam portant) Bebel Bacebar dilt;ftam,quæ à finu dumtaxat dimidio milliari abeft. Huic fc nuenfes,Veneti,ac reliqui mercatores Chriftiani cQnferunt,babentque fua Maurorû tumultu bofpitia fecretiora.Eft autem bic vicus tantæ amplitudinis,'^^ tamChriftianorum,quam Maurorumfamjjjasfupra centum annumerer. D®' mus autem bumiles funt, amp;nbsp;aliquantuklm aróbores. Ceterum,lapidibus, inub ioque mufeaco, vt appellant, elegantiftimæ. Huius ciuitatis ædificia, cum b® /££££ quæ vifuntur infuburoanis teólis,nui^rum attinguntdecies fere millcfiininfl'

Ornatiflimum boc oppidum, atque incolis frequentiflimum,fingulis artibu^ locum peculiariter aftignatum babet. Hie texrorum numerus propemodumiH'' finitus, telaque longe fubtiliflima,per totam Africain diftrabitur, magnoq^® pretio

G E N V E N s 1 s H î S T Ö R I ÂK, L I B. V I î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

preüodiuenditur.Eftautemipfis feminis mirus quidam nendi modus.Nam fublimiori quodam loco, aut in fuperiori domus parte fedentcs ,fufum aut per feneftram, autper foramen quoddam tabulati in fubie£lam demittunt conti-gnationem, adeo vt fofi pondus filum maxime æqualc atque politum reddat. Huius texturæ complures font officinæ- amp;c qui banc artem exercent, omnium in ea vrbe dîtiflimicenfentur. Hic etiam aromatariorum, aliaruinque artium quæ manuales vocantur,ingens copia , fimulque innumeri laniones in mdtello 4re-quentiffimOjquiouillascarnes vtplurimùm vénales babent. Suntomnes perli-berali ingenio,amp; babitu fatis decoro. Dulipanum in capite gerunt, quod prolixo admodum linteo tegitur,idque omnes aulici,ac milites geftareconfuAerunt^ic tarnen,vt in eis aliquod diferimen agnofeâtur. Diuitum numerus baud fane per-ïuagnuSjidquefortafleob reifrumcntariæ,omniumque adeó frugum fummam « pænuûam amp;catitatem.Hisenim,proptcrcrebras A,rabum incurfiones, non licet agrumvelminimo interuallo ab vrbe fitum,colere,idcoq.vtplurimum frumen-to impoïtato vtutur,amp; quodpræfertimillis Bcggia)amp;Bona,locis baud valdere-motiSjaduebitur.Nonnulliex indigenis agros in foburbio mûris cinftos babent, vbibordeumac tvideum ferunt; atfolum eft ita aridum, vtfrequentifoma irri- * gationeindigeatjideoque fingulis forme eft fuusputeus,vnde aquam rota qua-dam,quammulus,autcamelus agit,cxbauriùnt,amp; quibufdam meatibus fiue duélibus, ad id fummo artificio paratis, totam agri fuperbeiem irrigant. Eft in . bac vrbe ampliftimum quoddam templum, facerdotum numero atque annuls I prouentibus opulentiftimum . Aliaquoquetempla paflimreperiuntur,fodlon-•. gè diuitiis ac reditibus inforiora. Infunt etiam pleraque collegia, amp;nbsp;cœilobia ' nbsp;nbsp;nbsp;more patrio extruâia, quæ omnia communi ciuium beneficentia fouentur. Miro

quodam artificio gypfom inclduht, amp;nbsp;elegantiffimis coloribus depinount. Eft autemlignorumincredibilis inopia,inquibus egregij quidpiam infoulpipoftet. Balnea vero multô commodiora,quàmÉeftæ,licet non admodum ampla neq. fomptuofa.In foburbiis frequentiflimi atqueamœniflimi font bord-,qui eefi y fruftuum baud magnam copiam , præftantiflimos tarnen producunt: amp;nbsp;maloru citreorum,rofarum, atque aliorumflorurnomnis generis maxima vbertas, eo præfertimloco,quemipfipatrioidiomateBardum vocant,vbi regium vifitur palatium , bords vndiquaque amœniffimis cinctum. Habet infuper ex omni parte vitra quatuor,aut quinq. milliaria, campos oliuis copiofiffimos , -^ade tantum olei conficiunt, vt non^roitad folùm fatis fint, verum etiam ad Ægyptum, baud exigua copiatranfmittatur:êlt; ligna ex oliuis decifa,igni committere lolcnt, indequecarbones conficere. Nonnullarum fominarum inopiaincaufaeft,quo a minus integrampudicitiam feruent .Hæ quidem ornate veftiuntur j amp;nbsp;domo e-' greftæ,Feftanarum more, faciem obtegunt. Pannus cnim latus frontem velat. cui etiam alter quidam fubiungitur, amp;nbsp;caput tam multis panniculis obuoluu nt, vtea parte gigantem reforant*. Omnemforè fubftantiam , omnemque adeb cu-ïam amp;nbsp;ftudium, foftumigadonibus, quas Profumos vocat,amp; buiufmodi deliciis infumunt.Eft autemapudipfosclBus quidam fumptuofiffimus ,quemEbafis appellant• cuius quivn'ciam vnam fumpferit ,perinde aefi ebriuseilet, ddere,* iocari, atque inepdre incipit, maximeque ad libidinem prouocatur. Sunt præ-terea in bac v rbe nonulli, quos infanire plane dixeris ,qui fempe r lapides clrcum-forunt,nudlfquepedlbusamp;apertocapiteIncedunt,atque à populo ceu exlmiæ fanótltatls virl coluntur ôc obferuantur.Hoc ImperiumTunetanum (|iftlngentls ferè mllllbus paftuûin ora ab Occafu In OrlentemextendebatunNam Bugea ôc

• « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O Tripolis

I jg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s £ N A T V s P o P V L I QJ/ E

Tripolis emporio amp;gyinnafioclaræ vrbes ,Tunctanæ ditionis erant jcùm introrfus ad Ærliiopum arenas vfquepertineat. Tunetum Carolus V. Auguftu^ annofupra miilefîmum quingentefiinum lêptimo ac trigefimOjinenfe Auguftb fufofugatoqucHariadenOj dedidoneexpugnauic, amp;nbsp;vniuerfo regno potituseK' Muftapha miles ftrenuus^quem Hariadenus^eu BaibarofTa,difccdens,vrbisHc' fenfioni præfeceraCj Iinperatoris fèpoceftati fideiquepcrmifit. MuleaïTern zeftum fli regnum reftituit, Guletam tantum arcem cùm maximam turn niciflimam, præfidio impolîto, fîbi retinuit. Binos ad venationem falconcs, binos Numidiæ pernices , equos èc Guletano præfidio Hifpànico rtipcndij péîfolutiAiem tribut! nomine quotannis Mulcafiiimpofuit. In ea expeditio^^^ Carolus Cæfarviginti Cfirifiianorum millia in vinculis captiuos, libertati reft*' tuitjpridiè D.Ioannis Baptiftænatalis.Ceterum Muleafies tanti beneficij imiP^' mor, ad Turcarum tyrannidem deficiens^ vniuerfum regnum proditione Sol/' manno reftituic,quod ab co temporevfque ad annumChrilH m. d. lxXI*^' propriis regibus adminillratum fuit, quoad loannes Auftrius ex fociali cun* Pontificeac Venccis bellojamp; naualicum Turcis conflidtu in EpiroadEchinaft'*^ viótorredienSjTunetu cxpugnauitj profligatis ac cscCis Barbaris,vniuerfo reg**^ potitus eft y Cafiro nouo,duce amp;nbsp;aufpice Gabriele SerbillonioMediolanenfi,lt;*“ arcisAntuerpianæfnunc dirutæmagnaq. ex parte euerlæ) imirationem acfo*^* mamjComunito:Gulctæ verb Petrum Carerum Hifpanum,nomine Pfiilippir^' gis præefl’eiufiit.ldægrè ferens Turcarum tyrannus^clalleinftrudtajin Guletai** amp;nouam arcem expeditionem parauit, amp;nbsp;tandem menfe Quindlili amp;nbsp;Sext*l' M. D. Lxxiv. terramariqueSinanopurpurato exercitus Imperatorc,amp; 0*^' chiali clafiis duce^ vtràmque arcem expugnauitjChriftianos omnes, tantu*** exceptis qui vindli Conftantinopolimfuntmiffi, trucidauit, ciuitatis Tuned î“-nouæ arcis mûris folo æquatis. Hæc in præfentia de huius inclytæ vrbis ftatu^^ indiçenarum natura. Ceterum, vtad deftinatafermonemrcferammoftri.relid*’ VticenfiportUjfecundum littus,Carthaginem vfque adnauigarunt,quiaTuii^' turn, propter interiacentem llagni difficultatem commode nauibus adiri no** poteft præfertim cùm inter mare amp;nbsp;vrbem, continentis pars^ ccu îinea quada**' direéta, intcrcurrat. Proindecùm defeenfionem in continentem facere vellc**^n h(,ftes vndique circumfufijac fub fignis liantes,fummis viribus atque conadb*** dabant operam vt defeenfione prohibèrent. Virtute tarnen fagittariorum A**' glicorum cffedlumfuit, vtnequicquam refiftentiHhïs Barbaris , exercitus nofte’ in terramexponeretur.Statimigiturexpofitisjcopiis, ipfi feCe pari modo ad proC' TfiiKtiohfi- lium præparant. Nam Tunetirex,reliôlo firmo ad vrbis Tunetanæ tutelan* præfidio, cadra in propinquo non procul à mari, qua Chridianis ad vrbem ad*' tus dabatur,pofucrat,fequeegregiècommuniuerat, ita vt tametfi nodri in ac*^ effent condituti, amp;nbsp;nihil,præter prœlium expedlarent ac expofccrentjBarbarit^' menfefemunitionibus fuis continentes, nunquaifi fortunæ aleam cum noft**’ committere auderent. Numidæ tarnen, quôd velocidimum ac maxime pern*^ cquitum genus, nodros, illorum agros amp;nbsp;i-fi’apalia vrentes, fubinde magnis i**' •commodis afficiebanr, equitemque nodrum cataphradium, vlterius vagarivO' lentem, fumma alacritate impediebant, adeô vt ex idis velitationibus certain^*’ valdè impar vtrimque oriretur.Barbari enim fuo more magna calliditate noft*” cxcurrentibus,fugientibus fimilestergiuerfabantur,cedentibus verb indaba***) amp;nbsp;miiltif^ici ludificatione,prout vfus ferret,longius eliciebant, qub fcilice*) difiundlos a fuis, paucos, ipfi plurescivcumfufi prcmercnc,amp; admifiæfuæ ecm^'

G E N V E ÜI S I S H i S t O R I AE t ÏB. Vlli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï59

ritads pœnas exigèrent. Optimum crgo vifum ipfi Borbonio ceterifq. Ducibus, vtomiflis iftisleuibusprceliisjcùmde fummarein certamen non delcenderet Barbarus ,vrbem obfidione oppugnarc.Tenebatur ficjuidem firmiflimo^ yti di-ximus,præfidio, maiorq. pars nobilitatis,quæ magno in honore penes Barbaros etîam habebatur.vrbis detenfioni fefc commiferat; êc licet eCTrcçiè à noŒris mi-litibus ciuitas tentaretur, nihil noftri,cùm ftrenuè defenderetur ,proficiebant. Namjprætcrfummam defen{orLimalacritatera,hoc accedebat incôm|jaodi^vt Afer,noftros in moenlaverfos,à tcrgoadoriretur,tametfinihilmouere temerè änderet, quod multæ noftrorum copiæ fub fignis contrariam in partem verfæ, adinhibendumomnemàtergo impetum paratæ ftarent.Interim Præ^élus fidijjaut fpontèjautregis mandato impulfus,perpræconem petiic,vthbi cum Imperatore Chriftiàni exercitus colloqui liceat. luflus igitur egredi,planè id ab-nuit,nifiipfemetBorboniusmuros accederet. Etcùm multi edent Liguresjlin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

guæ Punicæ non ignari ,his interpretibus vfuspræfidij Præfedus,ex Impcra- • torenoftroquxfiuitjquænam caufa Gallos jAnglofque,tanto maris terræque traâ:u ab Africa rcmotos,in Libyam pertraxilïet. lufl'ulmperatorisillirefpon-fum , Genuam elïc vnam Chriftiàni nominis ciuitatem,illius agro, religiohis , odio ab Afris bello amp;nbsp;direptiombus vexato ,non minus Gallos amp;nbsp;Britannos offenfos^quàm fihoftile ferrum intra proprij regnivifcera cotortaforent. Huius itaquccolloquij initium,fpem alicuiustranlaótionis attulit.Nam vtrinqucmifli legati,qui de pacis fümmaagerent, caque his conditionibus inter cos de mutuo confenfu conftituia amp;nbsp;conhrmata. Primùm,vt Afri fefe finibus fuis amp;nbsp;terminis folitis coniincrcnt.abftinerentora maritima Italiæ Galliæque,ac omnibus infulis AfricæEuropæque interieclisjcaptiuos Chriftiàni nominis redderêt. Decern aureorum millia in præfenti amp;nbsp;expedita pecunia confeftim numerarent. Hæcfcrcfueruntconftitutæmutuæ pacis fuprema capita- amp;nbsp;hoc modo bellum contra Barbatosfufceptum,opinionemulcorum celeriùs confeôtum amp;nbsp;confo-pitum fuit,exercitufqueChriftianus,Genuam,Ynde föluerant,redu«ftus. Gallt amp;nbsp;Angliinde profeôti, à fanófa felicique expeditione potius quàm bello, ad fuos quifque cum infigni gloria amp;nbsp;mutuis congratulationibus rediêre.

■ f » »II t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A

pottntiftilrii ciuis, aliorumq. fociorum ambitio, Rep.motus exufcitauiq qui lumilfa Principis diligen-

tia amp;nbsp;follertiafuperati oppreflt fuerunt.Statimenim de perni-ciofoillorum confilio commonefa6lus,Eulgofium,nihil minus cxpeólanteni, comprèhendi, amp;nbsp;in vincula conijciiuflit. Cuius periculö ceteri confcij amp;nbsp;coniurati,deterriti, confeftim fuga faluti fuæ confulue-iunt,amp; coniurationeipforuiripat^aôta,illorum bonafifco adiudicata,ipGq., tanquam rebelles amp;nbsp;contumaces, more folito profcripti. Adurnius tarnen, metit amp;nbsp;grauitrepidationenon caruiffe dicitur ,quôd,iiiquifitione fa(fta,tottantö« rumqueciuium capita contra feconfpiraffe reperiret. Qqmcirca magno tcmpe-ramento vfus, de ipfo Fulgofio coniurationis auôt'ore, extremum fupplicium fu-merenoluit-veritus hac ratione nouos tumultus,cùm videret, magnam populî partem ergailium vehementer efl'e propenfam. Qua fane in re magntm fibi pro-

\^Ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I Qjr É

ineruitprudentiac ac moderationis laudcm , fimulquepræciditiTiultis grauibu^ Reipub. periciilis anfam. Viucbat ipfc intérim jfuojalioruir.queproborum viro rum iudicio plane mifer,cùmintertantasinolertias Sgt;c doraefticas infidias^coiP tinentcr illi populäres infolentiætolerâdæ ac deuorandç eflcnt.Nâ vix aliquaeb-bebaturdics,quin noux plcbis querimonix, atrocitatis èc contumeliarû plenx, ad ipfumdefcrrentur, adco vtanimo cxælhians,amp;fpe dubius,quidfibi ftatueiv dumin t^^m dubio Principatus fui ftatu non adinucnirec.Hincenimpopubri' bus faólionibus amp;nbsp;inconilantiavexabatur Jllincnobilitatem timebar; nec pa* rumillum defatigabat fuper Fulgofîj negotiodeliberatio^nimirum quod perl' cvjjjfum c||iceret,eum penitus liberare, amp;nbsp;abfoluere, nec minus fibi periculi ini' minere, fi eum diutius in reis haberet. Proinde tantis curis impar, ac mukum^c priftina animi gencroficatc remitrens, quam eô vfq. in omnibus fuis aôlionibus amp;negotiisoftendcrat,nullo impellcnce , vitro Principatum relinquere conlb • tuitjCLim antcafummacum virtutis commendacione,tonufque Reip. præchfO teftimonio per fexennium^impcrium gefliflèt. Simulas igitur fe, animi relaxan* digratia,in fuburbanumfuumprædiumfecedere veile, ftatim tertio Non.Auquot; • gufti D. Thomæ portam ingrefîus, trncmim Conradi Auriæ illic præpaW* tam, rcmotis arbitris,confccndit .Hicrepentinuseius difeeffusmagnamtotici' uitatiadmirarionem aeperturbationem iuxtà attuliq fimulque, vtfieri lolet in vrbe quæ nulloinetu rcgitur,confeftim adarmaconcurfum:cratquc respericuli plena,amp; plané eiufmodîjVt fummam rcrum couerfionempræbitura videretuG nifi Patrum conferiptorum prudentia ftatim ab initio reftinótafuifl'et. Hi cnim^ ad compefcendam plebem, propter Principis abfentiam tuftiultuantem lacobu Fulgofium, virum fingulari prudentia ,amp; pacis in primis ftudiofumj necnon liberalibus artibus egrcgiè omatum,ad fupremam dignitatem communibnJ filffragiis cxtuIerunt,ÏÏcfauè, vt ipfo Principe defignato, cxcitati tumultus fen-firn conqüieuerint. Eratipfe Fulgofius,illius Dominici filius,qui prius cum ina-gnafua laude amp;nbsp;honore,Reip.Piincipatum gcfTeraq cuius natura amp;nbsp;mores nauf to erant minores amp;nbsp;humaniores,quàm Petri fui fratris,recèns è vinculis exempti' Quo fane faélumfuit, vt pauci effent in ipfaciuitate,qui huic eledioni refraga-rentur. Ipfe itaque afi'umpco honore, promptiffimo animo multas conditioned fibi propofitas fe adimpleturumfpoponditjamp;inveræliberaliratisamp;manfuetu-diifls teft^monium, Principatus initia ab humanitate aulpicatus eft.Nam omnibus profugis amp;exulibus reftitutis bonis, in patria^i remigrandi liberam potc-ftatemfecit. Necfanehanc optima: voluntatis rationem iucceffu temporis, vt plerumque fieri folct, aliqua de caufa immut^ruit. fed Reipub. adcOque vniuer-amp; patriæamantiffimuSjtametfi fubinde no leues occafiones præberentur, illaiu coftanciffimè rctinuit,ita vtciuitatis adminiftratio fub eius regimine plané quic-té ac pacificè diu conftitiffec,nifi Adurnius Principatum, â quo fefe,vti diximus, abdicarat,denuôcum magna animi inconftantiaperfpicuo leuitatis argumente) affeôlaffet. Hic cnim,vcl quod ipfum præteriti erroris pœniteret,auc quoi noLii Principis imbecillitatcm probe nofcerJtƒubfecuti anni principio, cadeiu triremi, qua Genua,paucis antè menfibus, Sauonam fecefferat, Segeftum occidentale adnauigauit, co quidem prætcxtu, vt fc nihil aliud prorfus veile diccret, quàminpatriam reuerti.Quod vtcommode affequeretur, fuorum amicoruin atque clientum apudPrincipcm interponebatoperam. Verùm cùm illi repul-fam à Principe ferrent, magnam omnibus fulpicionem iniecit. Siquidem res co in ciuicate deuenerant, vt ex minimis quibufquc de caufis Reipub. mutatio

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fummo-

G E N V E N S î S H 1 S T O i T AE, l’XB. VXIÎ. Ui fumtnoperetimeretur .'Nec deerant profc£to in vrbe'qni Tulgofio Duci füà-derentjVtpro maiori fui Principatus firmamento ac fui fecuritateiAdurniuin ipfum, hoc maxime rogantem,intromicteret.exiliimanies futurum, vt hac ratios-ne,Guarcorum familia, à qua fibi non parum metuendum 'erat,tanquam inieûô frenOjCohiberetjUunirumquod nouobenefici'o atqucinfperatalibtralitate illû fibi deuinciret. Quam fané confilij rationem fi Pulgofiüs fecutus fuiflet^næ fibl magnam vtilitatem ac fecuritatem,vti euentus declarauit,conciliaflét. Aïdutnius etenim , vbife,redeundi Genuam fpe excïditfe videt^ grauiffima indignatione 8c irainccnfus, confeftim baud poenitendam manum ex finitimis oppidis collegiti nullaquemora iuterpofita ,mcnfeMartiocum oélingentis amp;nbsp;ainpli^ arm^ffT ad locum, vulgo D. Petri Arenatiumjperuênit,négligente interimPulgofio tanti \iri conatus-.indet^ue plane âccidit, vt Adurnio facilis in vrbem patêret acceflus j gt;nbsp;adeovt cùm nullus çfl'etpræfidiariusmiles,qui fefeilliopponeret,Non. Apr. Vr- ' bem ingreflus, in platea D. Agnetis domicilium fibi delegerit,illudque fuis mi- * litibu^circumfepferit.Repentinus eiüsàducntus multosamicorum fuorum ni colloquium protraxit.Nam nemo erat qui,modo partibus eius faueret, eins colloquium diffugèrec. Ea tarnen die nulli excitati tumultus,fed admodum fui fe- • curus,tantumipfiPulgofiodenunciariiuffitjVtpoftero die Curia excedereqac praetorium fibi liberum relinqueret. Iraq, prima orta luce cum fuis copiis ad pa-latiumprogreffus,nemineobftarei velreclamare aufo, illud libéré ingreffüs eft^ amp;nbsp;Principatum,timiditate,dicam,an inconftantia depofitum,pet vim ôc metunl recuperauit-^ Se quo nihil de priftina humanitate remififle cxilfimari pofCet, vo-luit, vtTulgofius eo (Âefecuin prandcret. Q^od cùni impetraffét,ipfum ad asdes fuashonorificèperduciiuflit. Fuigbfiüshamque,cùmitàeffet ingeilio ac erudi-tioneinftitutuSjVtmagisliterarûotiumj quamimperij moleftiàsquaererct, pön inuitus,velfaltemcitraaliquamanimimoleftiam, Adurnioin Princi’patueeffiq acin poftérum quietamvitam,poftquam vnurndumtaxat annum in Principatu cxpleuiffetjfibi dclegit, mâglio nie herclè cum veræ fortitudirtis exemplo, nimi-runijCÙm nihil grauius hominum ôpiniohe in hoc tragico humanarumterum lheatro contingere poffitjquàm à fup'remo félicitatis gradu nullo fuo merit’d aliquemdeturbari.Sauonenfes,qui Adurnio infenfi étant, ex his tamis amp;nbsp;repcn-tinis mutationibus anfam cOttipuêre ,vtnouos motus àduerfuS Rcmpub. fex^^ tarent. Magno enimimpetu Signum Oppidum haud procul Genuafitun^j àdorti funt,eo confilio jVtillud fqjàutisfacerent. Signàni a Sauonenfibus ptætcrex-pcétationem obfeffi, Genuenlium ope implorata, fui oppidi ftatum Reip. ôb oculosponcbant-ftatiraquemiffaauxilia ^qUibus commoti SluOnenfeSiabin* cepto deftiterunt. Et quo temetitatis fux pcénas luerent, illos aliquot fuis arci-busmultaruntjita vthacde caufafuUmoperéindignatl Sauonenfes , à Repub. j;-non fine magna obmurmuratione eorum qui erga Senatum, atque adéô Rem-pub.beneâffeâiiétant,deficetent.Adurnius hac turpi defe€tiönenört patum in-dignatus, duos dues populates, amp;nbsp;vilum pattici) ordinis, qui aduerfus fc tccénà confpirarant,adceteroséxemplo de«errendos,fept.ldus Martij capitis damna-uiq PctrumquePulgo{ium,denuô res nouas molléntcm j ôc in Senatüs Reipub-licæqueperniciemconfpitantem, comprehfendi iüffitj queiti in Noùlum op-* pidum captiuum ablegauit. Bcnedidum itidem Viâlcm , celebrèrri furifs confultum , amp;nbsp;Sauonciifis fràtrem , rebéllionis fübfecutæ hàud poftté-s mum ault;ftorem,in arcem Ericis cuftodiæ caUfàtrànftuliti vbipaulbpölf,fatö 159^ çoncelTit. lllius obitus nouas in ciuitate turbas dédit. Siquidem Afltifteseius

frater, relióla Genua, in Flifcoruna ditionem profeüus, breui fexcentis arinatis ftipatus, in vrbem per portam D. Stephani reuerfus ctb Cui fe omncs propenio-dum coniunxerunt,qui Adurnium odio profequerentur,vel faltem parum cius laudi öehonorifaucrent:interquos fuêrepræcipui LudouicusGuarcus, Guarcï faólionis princeps, Baptifta Buccanigra Simonis Buccanigræ,nuper Reip-principis filius,amp; equeftris ordinis ,cum plerifqucfuis fociis atque clientibiiS' Veiiim AdurniuSjintelleólis nouis æmulorum fuorum apparatibus, fefe matui;e communiucratjftatimqueillorum conatibus militem præfidiarium obieccrat, fie fane, vt vlterius progredi nequirent. Ipfi igiturin vnum conglobati, proximo* dw^irca afriem Franciico facram,eafpeconftiterunt, vtpalatium publicumpet vim adorirentur,amp; deturbato Principe,expugnarent.Sed Adurnius,magna prU' dentiaillorumconatuspræueniens,vfque^deôfe adomnem cafum præparaiie-rat; vt,præmiflis qviamplurimis fagittariis, aduerfarios fuos ab occupatis locis Catharinæ cum ilia qu^

D. Franciici vocatur, milite fuo occupauit amp;nbsp;communiait: moxque collatis fp , cum holle conflixit-illumque profligauit amp;deleuit, captis feie prarcipuis • ’ omnibus j inter quos Antilles Sauonenfis fuit, qui in arce Nolana, in qua-damteterrimaturri aircruatusell.Büccanigra verô,amp; Guaîcus,in exilium adi* Repulfis itaque amp;nbsp;opprelîis aduerfariis, Adurnius longe maiori cura amp;nbsp;prüden-tiafeipfum conllabiliebatîveritufque,ne deinceps huiufmodi pelles in vrbeexo-rirenrur, enixè dédit operam,vt aliquot Spinularumoppida, quæ multis aduerfariis fuis receptacülum amp;effugiumpræbuerant,confell!m occuparet. Proinde, paruo intericélo temporc,videlicetfextoCal. Maij,Raphatlem Adurnium fra-trem,cum feptingentis equitibus, amp;nbsp;duobus ferme peditum millibus huic pro-uinciæ deftinaüiti Ipfe facili negotio Buzallam, amp;nbsp;Burgum, vulgo de Forna' riis, cum aliquot circumuicinis pagis amp;nbsp;oppidis ftrenuè expugnauit, Qui-bus peraólis, lumma diligentia fibi in vrbe, amp;nbsp;præfertim in palatio, contra æmulorum,amp; clandellinorum inimicorum infidias prolpexit,ac modis omnibus cauitjUeinpollerum aliqua decaufa hoftilibus iniuriis amp;nbsp;technis efleC expofitus. Et cùm non ignoraret,multos in ciuitatccum ex nobilitate,turn plebe,fuæ viræ infidiari,ad maiorem fui lecuritatem amp;nbsp;præfidium, cohortem prx-toriamdelcripfit, adeô vtnouo fatellitio conllipatus ,omnibus fuis aduerfariis tam donèi,quàmforis omnem lædendilpcm prorfus auferret. QuocircaSpinu-læ, acFlilci,illius,vtipfidicebant,tyrannidem perc^fœdere mutuo inito,vni-uerfas fui confilij rationes in eius perniciem indies magis atque magis confere-bant; fimulque Antonium Montaldum Leonardi filium,iuuencm magnanimu, Ôe nouis rebus inhiantem,ac Adurniæfaôbionis àprimisannis infenfilïîmumj in fuas partes pertraxerunt. Hic,colle(Sla in Flifeorum municipiis manu militari, primus omnium extitit, quifeditionem aperte excitarcjnouaque ftudia ad-uerfus Principemfequi änderet. Martinus etiamMpntaldus, amp;nbsp;Clemens Pro-montorius,homines populares,amp; fumma inter plebeios auôlorirate, felèadiim* xcrunt.amp; res eo loco erat, vt nihil aliud, præi^r Antonij Montaldi,in vrbem ad-uentum, expeólaretur. Interim Princeps,perbellè coniiciens, qiiónam totjamtl' potentium aduerfariorum conatus fpcólarent, lummo lludio allaborabatjVt externum militemfibi compararet. Nam,præter exteinam vim, fibi non parum pcriculi ab infana amp;nbsp;effreni multitudinc, cuius fauor amp;nbsp;Iludium plerumquc cis temporis conditione mutatur, fi res malecefliflet, imminere confpjciebat,prx-fertim cùir»maiorpopuli pars in faólionum auólores ineiinaret: à quibus magn^ teme-/•»

G EN VEN STS H î S T O R I ÀÉ, t I Ü. vt H. iéj teracritatej nuUaque habita fuprcmi Magiftratus rationc;, duodecim Gubernato-res populates, ad infringendam Principis SenatufqUe potentiaui,rurfus ,ptout nonfetnel antea contigerac,eleûi étant. Hi tantum âuÛDtitatis amp;nbsp;dignitatis in Rep.fibi attogabanr,vtnohnullas legés^negleôloac præterltoSehatu,fetrentj ea{lt;quc Plebifcito fancirentûndiefque^glifcente audaciajàduerfarij cuitl externis auxiliisinconfpeéluciuitatisobuerfabantutjitavt crepitus armotum ,progre-dientiumqueftrepitus nerninem in ipfa vtbelatêret. Agminatiin enim^d ciui-tatis portas in Adurnij excidiuiir aduolabant.Horum aduentus vfqueadco exter-ruitPrincipem, vtprilUnæ fuæ virtutisjatque in omnibus a€l:ionibus fuis con-ftantiæ immemor,tepentè,non expedato, iiedum confpeôto hofte , C^riam fetueriti,gt;amp;in ædem Dominico facram,animi anxius, ôi. confilij inops,tanquam ad tutiflimum afylum confugiens,fubfequente noôl;e,vrbem fummo cum fden-tio egteffüs eft; ideoque,Rep. Principe deftituta, Antonio magna commoditas • præbita fuit, vtciuitatem contta profugi Principis, ahorumque eius faôl.ionis • fautorum conatus,nôuispræfidüs firmarçt, Occupatis namqueturribus S, An-dteæ,quæalioquinficfatis valido milite tenebantur, prætorio ctiam pari fuc-ceflu potitus eft. Hæc tantæ eius temetitatis profperitas adeô populum commo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

uit, vt incredibili omnium confenfu Reipub. P rinceps appellaretur j eu m tarnen vixteriiumôc vigefimum xtatis fuæ annum attigiflet. Proximo die,ne tahtùin »«i videreturpopulariinconftautiaad fupremum dignitatis gradûm cueébus elfe, à S? Senatu fexaginta ciuium^ qui plane popularis erat, in eadem dignitatc de coua-muni illius confenfu amp;nbsp;fulfragationcconfirmatus eft* Montaldus interim jPrin-cipatus fui initia àlibfralitate ôc gratitudine exorfus, qnô fe aliis nobihbus^ quorum opéra amp;nbsp;fide in acquirendo ftatu vfus erat, gratum ac memorem exhiberet, fimulqueeosinpofterum obftriótiöreshaberetjSpinulis oppidajquæ illis Ad-utnius,vtidiximus,ademerat,citra motam reftitui iuflit, adeo vtomnem ferè îaobilitatem hoc receuti fuo bcnoficio fibi deuinciret.V nus erat inter omnes acer-rimuseiushoftisMartinusMontaldus,ipfiuscognatusamp; aflànis ,qui dignitatis fuæ æmulus,ægrèferebatfibi tantum honôrem,quemmultis artibus ambiUe-rat, populari indulgentia amp;nbsp;plane vniucrfæ vtbis fauore ereptum efte * Incedebat igiturfremebundusjamp;toruisoculis nefeio quid minarum fpirans . quod cùm Montaldum Principem non latêtet, ipfum in euftodiam coniecit, eb hbentiùs, quôdfama obtinuiffet,ilium contra feconfpirafte* Hæc ptæfens Martini conA-tio aliquot fuos clientes amp;nbsp;fi^niliates tune temporis in fuburbanis fuis prædiis rufticanteSjCum armis (ducentosfuilfe commémorant) vfque ad caput Phari pertraxit,eoconfdio,vt eum viamp;armis vincülis eriperent. Anteuertit eorum confilia conatus Raphaël, ipfiüs Ducis frater ,iuuenis impiger ac militarisi quicum baudfpernendis viribus,iis obuiam progrélfus,omnes àd vnum fudit atqucfugauit, itavt nihil plane periculi inde polfmodum emanaucrit. Huius temporis traótu , Antonius Adurnius^qui Principatu exutus, Venetias feceflus gratia eommigrarät,inftin(ftu arquefuafüIoannis Galeacij Vicecomitls,Medio-Unenfium Principis,in Infubriam vénérât,quôd illi opem amp;nbsp;patrocinium flium ad recuperandum priftinum honorem amp;nbsp;ftatum pollicerctur. Ipfe igitur tanti Principisfretus auxihis,in nouam fpem,adeoque in magnam fiduciam erecl:us,^ amp;nbsp;confirmatus, Dettonam vfque cum aliquotcopiis peruenitxuius fané repentinus ôc inopinatus aduentusmagnamMontaldo,ahifque,partibuseiusftanti-buSjiformidinem animiconfternationeminiecit ,eb quidê maiorem,quóre’ cènsmagnçfimultates,acdiffenfiones propter Martinum in vinculis^fléruatfij

inter eos enatæ forent. Quapropter Adurnius hanc lîbi occafioncm propîtiaW fore ratuSjfummacurn diligentia amp;nbsp;alacritatc militein fuuiti Genuam vfq pef-duxit: qui fane fitantam conftantiam amp;nbsp;animi fortitudinemi in tuende» amp;nbsp;ton* lcruandoPrincipatu adiunxifl'et,quantum ad fubeundapericula,quô eundeiil rccuperaret, promptitudinis, magnam médius fidiuslaudê amp;nbsp;commendarionis famam^hocquidem nominc^mereretur.Adurnius itaq.Cal.lunijjVukuriûcuin fuis copi^ ingrelfus,ab oppidanisjpræfertim verô primoribus, magno applaufu amp;nbsp;?auore fuit exceptus. Ceterum ,MontalduSj quôd nimiacundlatione ôc inora ad propulfandum hoftem vteretur, non parum ab amicis, aliifque in bello vd' amp;nbsp;aperte criminabatur,coque magis^quod maximum periculuinifl

moraforet.Nam aduerfarioru viresimpunitate ac temporis cómoditate armata:, vfqueadeo excreuerät,vt excurfiones ad vrbis quodamodo portas fingulis diebus facerent. Qua licetia amp;c. temeritatecomotus Montaldus,veritus maximopere,n«, 9 fi diutiLIS tempus extraheret,fc,fuof(^ue,atque adeo vniuerfim ciuitarem in gra-uiflimum periculum adducerec,decimofeptimoCal.Iunij,eruptione cumiisj quos ad manus habebat, copiis faóha ,audaóler amp;nbsp;ftrenuè hoftem infecutuseft, eumque circa ciuitatis mœnia difperfum, amp;nbsp;multa temerè audentem adortus» in fugam, capto Chriftophoro Adurnio, ipfius Adurnij fratre, coniecit. Antonius pater, ruft icorum beneficio feinditionem Carretini Marchionis incolu' mein recepit. Hæcpræclara atque felixMontaldi ftrenui Principis,amp;excelfiani'‘ miiuuenisexpeditio, vrbi proculdubio quietum etiam otium peperifièt, niö tanta morum corruptela, amp;nbsp;immoderata quaedam ciuitatis licentia, noua ftudis amp;nbsp;diftidia excitaffent. Cùm enim aliarum præcipuarum faÄionum capita amp;nbsp;fn' premi auótores, haudquaquam Reipub. præfenti ftatui acquiefeerent, fenfiinin apertos illius aduerfarioseuaferunt. Verum, tanta erat Principis de fe, fuifqu« adlionibusconfidcnti3,vt,fprefishorumftudiis,nihildurius ineos,adeeteroî exemplo dererrendos,ftatueret. Qwad fane non parum difcriminis illi attulit« Siquidem PetrusFulgofius,virinquietoanimo nbsp;nbsp;fempernouarum rerumcu*

pido, fubnixus fauore Nicolai Zoalij ea tempeftare optimæ exiftimationis ciuisj amp;nbsp;Ludouici Guarci, ac etiam Sauonenfium Antiftitis,confpiratione inuicemfi* dla, fubvariis prætextibus armavnoeodemquefere tempore corripuit.SinguH enim eorum, præfertim verb Guarcus, fadlioni, quæ tunc maiori in pretio ha* bAatui^ceteris infenfior, Principatum inuadcrc nitebatur ,eaque decaufaqyi-libeteorum cum clientibus amp;nbsp;amicis diuerfo itinem in Curiam contendebat, vt Principem fimul amp;nbsp;loco amp;nbsp;dignitate deturbarent. bedFulgofiusmira callidita* te, dicam, anperfidia, animum confiliaque occultans, antequam aliquidaper tèmoliretur, aliquantifpercum fuis in templo D.Syri fubftititjinifitq. ad Mon* taldum ,quiei fuo nomine omnia faufta atque feheia precaretur ,fingularequc ftudium amp;nbsp;amoris conftantiamdicerent ac renuntiarent. Nihilenimfein ani*

mo habere, quod in ipfius præiudicium, vel detrimentum aliquo modo ceder« poflet- nimirum fe arma non alio confilio fumpfidé, quam vt Guarcum fadio-lum atque ambitiofum iuxta hominem, nihil non audentem nbsp;nbsp;dira cupiditat«

fummis diuitiisac honbribus inhiantem, reprimeret,acrefrcnarct. le vtique fein ^erproReipub. falute publicoquebono ,quoad eins fieri licuit,iugitereuigi' laffe, atque enixèeciam cum vitæ fortunarumque periculo contcndifle^equepa-ri animo deinceps vfurum, neque vnquam admifiurum, vt aliquid fe, vel patria fua indignum admitteret. His, amp;c fimilibus verborum lenociniis apud Montal-dumPriiK^pem fepurgare,omnemquelufpicionem amouere ftudebat. Is vero amp;fi

GE N VEN Sis H 1 S T O R I AE, L î B. VIII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï65

etCi non ignorafecipfius animum, amp;nbsp;quàm ficta amp;nbsp;fimulataeffet hæcoratio,ex imis ambicionis amp;nbsp;perfidiæ penetralibus profeôla, nihilominustamen,quôd temporis conditioni inferuiendum exildimaret, banc fe eius voluntatem opti-mo animo ampleódi dixit. fnmmafque egit gracias, quôd tempore tam neceffa-rio fuam fidctn atqucopem ofi'erret. Itaque de ipfiusFulgofij fide faédurus peri-culunijipfum in prxtorium reccpic, præfercim quôd tantis viribus fe longe im-parem elle animaducrvcrct. moxque ceterorum aduerfariorû conatibus^^buiam cum fuis proccfiit. Habebac fiquidcm pro fua defenfione, vltraFulgofij milites', alam dcleôlamc?:temorum militum,acq. aliquot oppidanorum manum. Quorum numero arque ope fietus, tam egregie fortiterquehoftibus reftitit^vr Gu^j^-eus tandem cum graui fuo detrimenco ac periculo recrocedere, feque aliô recipe-re cogeretur. Superato Guarco, eiufque militibus oppreffis, noui exorti tumul-tus, acque alius exauditus armorucrepitus.Nam ftatim poft Guarci difeeftum, * inumbrante vefpcra, Clemens Promontorius , qui ftabatà partibus Emanuelis • Montaldijinarmis côfpeftus eft,quem vitra mille armati fequebatur.Hic enimi Guarco palatium adfiuc oppugnante, militarem manu fibicollegerat, amp;nbsp;prom-ptiflimum quemque fibiconiunxerar,fucceftum totius negorij præftolaturus, Ipci plenus, fe pofiê in tanta rerum omnium confufione ad Principatum peruc-nire. NoduitaqueMontaldum ,nibil huiufmodi,maiori parte fuoru hoftiqm iam oppreffa, fufpicantem, aggreftus eft , eumque ab vltimo bene gerendarum rerum curfu remoratus. N am ipfum ira acriter oppugnauit, vt curiam omninô defercre,ac intempeftanoôdc vnàcum fuis fratribus in ædes Auriorum,quorum bcneuolentixacfideifiaudparum tvibuebat, profugere coegerit. Hæctanta al-ternantis fortunæ inconftantia baud modicam rerum omnium perturbationcm Reipub.attulic. Siquidem PetrusFulgofins,qui, vtidiximus ,prætorij defeii-dendipartes fibi defumpferat,Promontorij conatusita retüdic,atquerepreflic,vt ipfe cbentum amp;nbsp;amicorum fuorum fauore fubnixus, neenon multitudinis,fub' indeFulgofij nomen ingeminantis bortatu, Principatum occuparet, eaque node in publico palatio in fupremo dignitatis gradu permaneret. Nec intra bos vi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ciflitudinis terminosReipub .fortuna conftitit. Nampofterodie,fub auroram’quot;quot;^^“' Clemens Promontorius,aliquem fuilabotis frudum reportare cupiens, iterum^quot;”^””*' cum fuis in palatium irrupiqtantumque effecit,vt,expulfoFulgofio, magno cir-cumfufæ mulritudinis applaufu, arque ingenti fublato vndique rumorCj^pfer^et Princeps ciuitatisconfalutarj^pr. Verùmjquôdbæcelediorcpentinajamp;illegiri-ma foret, breuiilimo temporis fpario impedita amp;nbsp;penitus refeiffa fuit : Quando-quidem,fubfequenti die,SenatU3çûm magna eorum ciuium frequencia,quinullis partibus renebantur, in templum D. Mariæ vulgô de Vineis,coado, graues fuper defignando Principe deliberationesbabitæ.qua fane in-re,opera amp;au-doritare Antonij Montaldi ,qui nunquam vrbeexcefferat,vfi funt,ac vnani-miconfenfu decretum , vt Promontorius, qui per vim óctyrailnidem Principatum occupaucratj communibus armis e curia deturbaretur. Proinde ipfe,intcl-ledo Senaïus animo, amp;nbsp;vim veritus.^fponte Principatu fe abdicauit, amp;nbsp;prætotio egreftus eft, adeô vt cùm Fulgofius nibil vlterius tentare änderet, Reipub. ftatus penes fe remanerer. Ceterùm,vfqueadeôeratReip.ftatus perplexus,obqueinfe-» cutas conuerfiones intricatus, vtnon parum temporis, velinduftriæ requireret, quo in meliorem formam atque ordinem redigeretur. Habitæ igitur fuper eius reformationevariæ fententiæ.Nonnullisenim exPatribusconfultum videba-tur, fupremam dignitatê denuô in Montaldum transferre • quôd diceient, ilium,-bont

boniPrincipis inuneri in omnibus fempcr fatisfecifle, amp;nbsp;de Repub. ira promerirum , vt vcl hoc folo nomine vniucrfo populo gratus arque acccpii'^ efiedebeat, Aliis^ amp;nbsp;iis quidemnonpaucis,operæ pretium videbacur, vtade^' lingucndas amp;nbsp;è medio toîlendas tanças faóliones, quarum prætextu tantæ curb^ ac ïeditiones indies éxoriebantur, aliquis ciuis nullis partibus contaminaciiS) Princepseligcretur. Non decrantjquiab hisdiflèntientcsjgrauesadferrenc ratioquot; nes, qujbusadduôlijdicerentjReip.Principatûnulliciui jledexternoalicuipi'^' potenti Principi comittendum,amp;tradendLi elïe. inquam fane fcntentiajprï*^ aliquot populares^vniuerfi nobiles manibuspedibuiq., quod dicitur,defcen(l^'

■UiiyiCj bpe^antes, fehocpaóto,populiferuitutcm,vel potius manifeftam tyraiW^' dern,aliquando ctfugicuros. Hæc tanta fententiarum Varieras, amp;nbsp;rei totius fliî; gnitudo plane effecitjVt, cum nihil tam cito, quod in vfum Reipub.eflec, decern' pofTet, de communi omnium decrcto duodecim ciues, quos ipfi reformatoren • appellabant, defignati fint,quibus deinde aliquot alij affociati, eorumque oiO' nium tandem iudicio amp;nbsp;auóloritate poft multas confultationes amp;c difceptatio' neSjformaDucalis adminiftrationis ea lege conflitutaeft,vttantummodóRegt;P' • fupremus Magillratus annuus effet. ItaqueFrancifcus luflinianus GaribaUi^^

crebris fuffragiis,Dux, per anni fpatium,rcnuntiatus, ac fub finem Augufti Tranc.iußi- calcilli fcepttum aliaque Principis örnamenta tradita. Ceterùm, compofitotequot; ftatu,atqueReipub.forma ad conferuandam tranquillitatein publicaiue^'

cogitata, fancita, hand fanê diu ciuitati pax otium conrtitit. Quandoqoiquot; dein faólionum Principes, dominationi afl'ueti, huic fubfcribere nolentes, Hol’ dudum fêfe quietos cótinucrunt,- inter quos ferè erat præcfl)uus Antonius MoO' taldus, qui variis rationibus oftendebat,multum fuædignitati amp;nbsp;nomini detra' hi ac derogari, fi diutiùs hoc loco vrbis ftatus eflêt. Ipfeenim, quanquam pub' lico bono minime aduerfarctur, fed perpetuopro dignitate Reipub.

fuas inftituiffe videri poffet, tarnen cüin effet iuuenis excelfo animo, atqueit^®' gnis opibus fubnixus, priuatain vitam degere nefciebat. quin potius dornin^Oquot; di dulcedine femel inefcatus, fupreinas fibi partes refumere depofccbat.Fit eniu’ raro,vtfemeldeguRata dominandi illecebra, non facilealiquis fibi priuatai^ vitam indicere queac. Quocirca cùm eius caufa,tum aliorum, non decrant nO' ui motus. Exceflerat enim vrbe, indignatione atque inuidia plenus,vnde inago^ obmurijiuratioac metus in ciuitatc fequebatur. Famaenim obtinuerat,illuio» cum Antonio Adurnio , qui feinper vrbe abfuerat»(œdus clanculum cótraxiHC) eofquebreuijConiunólis viribus adfuturos,vt Reipub. ftatumdenuoconcurb'’ rent, adco vc cum Baptiffa Buccanigra non amplius quam triginta hominibon ftipatus, in publico foro commotionem ac turbam contra Montaldiamicosc^^' cicalfet, magna fnerit fubfecutaconfufio: amp;nbsp;res in extremum quodammodopc' riculum deduóla videbatur, ita minimæ quæque res tumultus ac feditionesi*’ lubrica amp;nbsp;præcipiti ciuitate pariebant, eoque magis, quod ipfÏus Antonij Adüf' nij ftudia iam omnibus ferè manifefla clfent.Ipfeenim irrequieto animo, oiun^, quod dicitur, lapidein mouebat, vt priftina*n dignitatem recuperaret; ideoque Ioannis Galeacij Vicecomitis prasfidio,qui cla Reip.Liguflicç imperioinhiab^t, lubnixus, cum magnis copiis iterum cx Gallia Cifalpina in Liguriam defceid^' rat,eiufque clientes amp;fautores hisnouis viribus freti,tumultuaripaflimincepc' runt, confirmati potiflimtim ipfius Montaldi aduentu,quibreui poft,in vrbeni reuerfus, arma fufcepcrat. Hæc noua ciuitatis calamitas valdè angebat taif ipfum Priiltipern, quam vniuerfum Senatum,nec ad tan tos refrenandos tuinuf

G E N V E N s t s II i S T O R I AÈ, L I B. V 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167

fus aliquodpræfeutiuSjVelefficacius remedium oftendebatur, quàm vt Spinü-las, amp;nbsp;Flilcos eatempeftate maioriex parte in fuis prxdiis degentes, in vrbenï reuocarent. Sed eratid confilij plenum periculi amp;nbsp;difticultatis, quod non igno-rarentjillosjcitra maximum vrbis incommodum Se perturbationem redire non poffe. Nihilominus vielt difficultatem amp;nbsp;impedimenta omnia rei præfentis ne-ceffitasjita vtcùra veraque familiafeadreuertendum invrbem præpararctjSpi-nulæcum cir ci ter mille quingentis peditibus ad montem Peraltum vrjji proxi-; mum,accefleiint. quo ibi fefe cumblifcis coniungerent. Quippe ipfi propedicm ' ibi cum valida manu expedabantur. eratque hæc ferè fumma fuorum confilio-ruTO ratio, vt AdurnicEfa6tioni,réliquis tune temporis multis parafaggis ftqj^» riori,obuiam procédèrent, illiu^ue potentiam labefaédarent jpriufquâ ea,ipfius Adurnij aduentu maioribus viribus confirmaretur. Incafl'um tarnenhæc 1II0-* gt;nbsp;rum diligentiaextitit,quoniam aduerfarij,eos præuenienteSa auôkoaueexercitu^ • cum magno totius patricij ordinis odio, Spinulas in fuperiori parte illius montis • adorti funt, eofque, antequam fe Flifci illis adiungerent j proldigarunt. His pri- vi misfucceffibus non pârum ferociebant. At plifeis, audita fociorum clade retro-cedentibus, luftinianus Prineeps, natura manfuetus, moribus ac inftitutio-ne quieti magis, quàm béllicis operibus accommodatior, omhia extrema veri-tus,ac tantam ciuitatis ihconldantiam pertæfus ,vltrôfefePrincipatu abdicauit, adpriuaticiuis rationem ac ftatum rediit. Orbata igitur Principefoo Refpub.. iacebant artes omnes,arque, vt fit,in tanta omniumtrepidatione, vnufquifque priuato fuo commodo confulebat cum néirio ibi effet, quin ex prælenti ciui--' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

taris ftâtu pcffima fibî metueret. Nam licet fæpius graues fuiffent in Repub. tempeftates atque procellæ , quæ illam mirum in mödum affeciffent, tarnen in comparationem cum præfentibus deuocatæ, nulla ex pàrte cum præteritis con-fetripoterant. Et concidiffet proculdubib ipfaRefpub.,vno eodemque tempore totdiuerGs telis ac feditionibus quaffata,nifi ad ruinam properanti,Montaldi virtus obftitiffet. Is,initio harum diffenfionu amp;nbsp;mofuum,qu6d Âdurniâ fadio-nem,longe infra hominù exiftimationem inualidiorcm arbitraretur, cû fuis co-piis amp;nbsp;cliételis,quiecofimilisfteterat,vtrei exitum fpeefaret. Atvbi Spinulas ab Adurniis fuperatos, amp;nbsp;Elifeos letrógreffös, ac Rempub.derelibtam effe anim-aduertit, mutatalententia, enixè dabat opera, vt eiusfubleuandæ gratia, omnes aliarum fadionum aubloresfibi coniungeret.lnhoc rerum ftatu, Adj^rnij ex-ercitus vrbi appropinquabateSc tametfi Baptifta Buccanigracum fie fatis valido præfidio ad portam D. Stephani, cuipræfeédus erat, iugiter cxcubaret ,nihilc]ue reliquifaceret, quod ad boni ciuis ofhciù pertineret,nihilominus tarnen impedi-re vel obftarenequiuit,quin trecenti Adurnij milites per portam vulgô D.Stephani,in vrbem irrumperent. Adurnius igitur, horuila præfidio fretus,rcliquas fuascopias citra magnum negotium per portam, cui nomen Carbonara,circa meridiem introduxit, SC’tantifper inpropriis fuis ædibusD. Agneti conti-guis,fubftitic,donee omnes fuas cohortes,qUæ iuftum exercitum reprælentabat j fub (ignis in vnumconueniffent. Sfintenim qui pro certo afférant, ipfum vitra quinque nlillia externorum peditum cum aliquot cataphra6tis^amp; duo fere millia GenuenGumfub vexillis habuiffe.Nocuit hæc conGlij ratio mirum inmodum ipG Adumio .SiquidemMontaldus,quitantummodb quingentos,fedldrenuif-Gmos Sc Gdeliffimos bellatores habebat, animo prorfus intrepido amp;nbsp;inui6lo,illu cum plerifque aliis ciuibus de improuifo, priufquam exercitus eius coiuiffet,in-uaGtjteliólo ad omnem cafum fuo fratrePaulo, in eo foro quod vul^o Göffatel-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum

168 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I Qjr E

lum vocantj ne fcilicet aliquid incommodi à tergo acciperetab iis qui paHîmin ciuirate Adurnias partes fouebant amp;nbsp;fequebantur . Inftrnxcrat prius acicfii fuamnonalioconfiIio,quàmvtinPrætorium cendcrct, amp;nbsp;illud contra vimho-ibleintuerecur. Sedintellectaopprimendi occafione, illam nullomodo negk' xit, adco vt non citra omnium Iluporem , Adurnium in terga verrerie , mulrosex fuis ram équités quàm pedites fuderir arque ceciderit : ipfeque vit fu^a incolumis euafît .■ .Hæc viôloria in ranto rerum omnium diterimi' ne, momenro ferè temporis parta, Montaldum eô exiftimadonis cuexit,vt omnibus deinceps admirationi iuxtàamp; vencrarioni efTet.pofteroque die, qui fuK palatium publicum,priuato fimilis venirer,vtin WC' dium de rébus publicis coniulerer, ibidem à Senatu, qui eô cum centum fcrirc ciuibus conibtuendæ Reipub. caufacôuenerat, confentientibus omnibus,ipf^j tanquam victor,amp;præclarè in rebus ram dubiis amp;nbsp;profligatis de Repub. men*

• tus, Princeps renunciatur,citra fquod mirum eft^ aliquamexccptionem,cùni Monuidui alias hic Magiftratus proprer fubfecutas afliduas altercationes Sgt;c turbas, annui’S eflè cœpifl'et.Huic verô ad vitam collatus cR, prçftito tarnen amp;nbsp;interueniente fol-lenniiureiurando,quôd omniaReip. Ratura amp;nbsp;priuilegia fumma cum religionc amp;inuio!abiliterobferuarer.Nec fatis habuirgratus Senatus,ipfumranto publico teRimonio tantoque honore condecoraife • at ctiam Senatusconfulto,decreti fratribuseius ob infigncmoperamReip.in rebus tam dubiis nauatam,honores immunitates, certaque publicorum redituum annuatimparsconcena;eo-demquedecrçtofancitum, vttam inhgnis victoriæ memoria adomnem ventii-rampoReritatcmanniuerfariofacroamp; aureipaludamenti Mono in fummotein-plo vlrima die AuguRi celebraretur, Sgt;c tranhret. Quibus peradis, nouus Princeps oranes animi cogitationes ôc curas ad ordinandam Rempub.contulit,amp;in-credibiliprudentia ac inoderatione publicum flatum pro tern pore compofiiù-Verumenimuerô cùm nunquam in Repub. publicæ tranquillitatis perturba' tores ac cuerfores deelfent, Principatum fummis periculis acquifitiim à tnaxi-inismoleRiisaufpicatus videri poteR. Quandoquidemprincipio fublequentis 12 94. anni,Antonius Rex, ciuis popularis, vir faôtiofus, amp;nbsp;plane dato animo, à non-nullis huius noui Principis aduerfariisimpulfus,armafingulari temeritate ad-' uerfus cum fumere non erubuit. SedRatimin initio, antequam lædere polH oppreflu^ fuit. Habeo grauiRimos au(Rores,qui tradunt, hune perniciofum ciuci no tam popularium hortatu,quàm BaptiRæ Buccar^ræ inRinôtu,hanc Ruitain amp;nbsp;maxime exitiofam prouinciam fibi fumpfiflc. Buccanigraenim, vrbe taiiris periculis erepta, fe à Monraldi amicitia penitus xlifiunxcrat, vtquc à Principatû remouerctur,exoptarat. Quotquot tarnen fuerunt qui nouo Principi inlidias Rruerent, vel breuioppreRi funt,autexulare coadti. Non deerant ctiam eadein tempcRate noui rumores ac defelt;Rioncs,tam in villa vulgô Quinti, quàin in agro SegeRino, in gratiam exulumab indigenis excitaræ fuafu etenim Adur-nij magna hominum frequentia, præfertim Riorum qui tres Valles inhabi' tant, in cœnobium D. Andreæ ponè mare peïîtum, confluxerant,vt ibRdelibe-ratione habita, de nouo Reipub. bcllo inferendo rationes inirent; famaquc lt;»btinuerat,quàmplurimos ex præcipuis fadionum audtoribus iRhuc cóuenir^ RatuiRe.CetcrLim,ea repercognita, Paulus Montaldus Principis frater, amp;nbsp;Antonius Guarcus eius cognatus,cumpedcRribus amp;nbsp;maritimis copiis repente illo^ adortifunt, amp;clancularium iRumconuentum plane impediuerunt, vel dido^' uerunt, prifffquam copias aliquas contraxiRenr, quibus fefe opponerent. Erexe-

G B N V E N S I S HISTORIÂE, t I B. V î I î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6ÿ

rant namque ibialiquotmunimehta-quo fefc contraaduerfariorum iniurlas cü-tarentur. Attamen emcere non potuerunt,vtprœlium fubterfugerent. Proinde poftlongum atqueatroxcertamenvtrimq.editumjesbunc habüit fucceflumj vt inde expellerentur! Montaldüs verb graùiter vu'neraretur. Interim Buctani-gtaetiam inftauratô agmine, in vallem Bifamnem peruenerat, ibique fuoruiTi clientuin amp;nbsp;amicorüm Opera nouos motuSexcitareailnitebatur. Solus Petrus FulgofiuSjVir prouidus,amp;: fagax,quiquc fuis confiliis tempus magis aptum àtq. idoneuin pra:ll:olabatur,quiefcebat,cùm nimirum videret,maiorem v^is paTté erga Montaldum bene animatam atque affedtam elle iBuccanigraigiturjcùm fubinde Uouis copiis viribufqi augeretur,Princeps illius potêtiam amp;nbsp;infidias ritùs,arrnatuscum fuisilli obuiamproccflit,ciu(que aciedifiedla,copnfciue pro-fligatis,illüm viuum in fuara poteftatern rcdëgitjiülTirqùe, vt in forum publicu perduduSjibijquodhoftispatriæfuiflet, amp;nbsp;Rempub.denuô in extremum peri-culuna adduxilletjcapitepleélerctur. Vcrum,cùm in cheatrum fuppliciodefti’ natumjquaquaverfusfacicmjauxiliunl implorabündus, verterct gemebunda voceipfius Môntaldi Principe, qui fefe, vt hoc fpedtaculum videret, ad fenertrâ cxpofueratjfuppliciter mortem,tametfi Francifeus Vrbinates,tünc temporis Prç-tor,vteratiinmiti amp;nbsp;plane feuero ingeniopræditus,vrgcret,deprecabatur ,adeô VtPrinceps fuapte natura humanus,amp; communis fortis humanæ merrtor, mul-torumprecibuSjpotilTirrtum verb Antonij Guard, inflexus,condonataculpa,iR luininvitaconferuauerit,RaphaëlcMontaldocius fratreipfum è lidorum ma-nibus eripiente. Hac un gui an, amp;nbsp;quah inaudita dementia amp;nbsp;humanitate Dux e- lt;/«•«/». ipfe,aliiquc,quiproamp;ntcinterceflerant,ingentem fibiapudomnesbeneuolen- ' ' tiam amp;nbsp;laudem compararunt. Non deerant tarnen interim perditiHimis iftis temporibus quamplurimi, qui nullis offenfis, vel iniuriis commoci fubinde in dus pernidem omnia extrema molirentur: Quippe non folùm illi à plerifque’ confuetarum fadtionum audloribus periculum imminebat, vetùm eciani nouæ quotidiè repullulabant,quæ non alia,quàm plebis gratia amp;: fauore nicebanturi fed tanta erat feditioforum hominum temeritas, vt nihil nb auderent, amp;nbsp;afhduè nouas turbas cum magno detrimento Reip. concitârent. Quandoquidem præ-cipuiillarüm audtorcs neque tam viribus amp;nbsp;audtoritateimbecilles crant,vt ad Ducalem dignitatem., cuius gracia tot fimultates,amp; contentibnes'oriebantur, afpirare nequirenqnec demum tanta pollebantpoteftate, vt fupremam illam«ii-^ gnitatem nadlijdiu illam conferuare poflçnt- eaq. de eau fa fiebat^ vt , cùrh mutua ætnulatio incruenta effet, amp;nbsp;prorfus à mutuis cædibus abffincrer, nulli fpe prin-cipatus exdderent, nec tarnen interim fatis fecuri fibi viderentur. Præcipuarurn fadlionum capita,quorum fcilicet audloritate clanculura omnia gerebantur, crac haîc,fcilicet,ex Adurnia fadbone ,ipfe Adurnius,exFulgofiajPetrus,exGuar-‘ cà, Antonius, qui, vti oftendimus, ibi potici rerum fuerant. Inferioris verb claflis amp;notæ, modo vnus,modb alter,prout vnicuique multi, vel paud fefe co-iungerent,amp; fauèréc. ExordinépatridoétantetiâFlifci,qui,qubdfemper Guel-fas partes fumma pertinacia tutati forent,magnam fibi penes populum,qui hæc ûudia fequ,ebatur,audloritatem condliaranqitavt quoties altérutri fadtionum ; adhærerent, illam fibi plane in oblequio retinerent: in qua quidé, familia Gardr-nalis Flifeus principem locum facile obtinebat. Reliqui nobiles raaiori ex parte, qubd fuperioribus témporibus,mùltis damnis amp;nbsp;incommodisjpfopter fubfçeu-tas Reipub. conuerfiones,affedli effent ,illorum duiurri partibüsfâuebant j-qui neutram fadfionem fecuti, libeiam adhue voluntatem haberent; cui^jque ad pu-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P bheoji

îYô „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN AT vs r O P V L I’Q_V E ’ quot;

blicoshonores capefiendum, aditumfibi præclufum efie aniinaduertcrent, iß tantam animi demiflioncmdeuenerant, vt',defperatis omnibus digniiatibusói muncribus, priuatis tantummodo negotiadonibus rei familiari augend tend efTcntiVidebatur hoc genus hominum à nullis,vd diximus, faédonibus in-temeratum , àGenio Reipub. in maxiinuiïïfuum beneficium elle referuacum« Quippe ciuitad in extremum bepius difcrimenadduôlæ, plane ad interituin properantijinftarfideliffimi arque optimi chirurgi,fanandis inflidis vulneribuS optimum ac faluberrim.um remedium attuIi^Reip.adminiHratione vel labefa' ólacam,velcdam quandoque quodammodo euerfam ,optimo reformationis gC' fubicuando amp;reftaurando.Ceteriim, glifcendbus indies magis atq. magis in Montaldum odiisjóc fadionum audorum audacia vfque adeo progrefia^ Vt Principis potenda amp;nbsp;audoritas palam aperte negligerecur,ip{e,intelleda noua com uiarionc,contra Ié fada, adhibito optimo ac fideliflimo amicorum quo-• lt;|ue in confilium, il lorum fuafu fefc Reipub. adminiftradoni, præfertim quôil haudfatisfirmopræfidioeflet communitus^fubduxit; amp;tanquam priuatus,lcgt; relidoprætorio, adasdesfuasrecepit. Hæceius Ipontaneaabdicado nouos itcni tumultus, acpcriculofam feditioncmexcitauir, qui tarnen maiori ex parte diligentia amp;prudentiaScn3tus,omnemcuram ad Reipub. conferuationem confe-rendsjamp;,ne quid nouarum rerum in vrbe nafceretur, enixe contendentis, fupt' rati amp;confopitiad tempus fucre;amp;,celcbratiscomitns centuriatis^ Senatus,ali(gt; rumque ordiniim fuffragatione,Principatus infignia in Nicolaum Zoalium,vim juicoiàM ca tcmpedate à pacis ftudio,ac Reip. amorcj aliifque prxclaris virtutibus inaxi-atätw mopcrècommcndatumjcontulêre. Poft banc elcdionem»Montaldus vrbe ex-Monœcum adnauigauit,fpeilledus,vtillius oppidi Præfedus fibi con-fanguinitateconiundusjcam arcemacque oppidum veteri cius audoritateai præfentia traderet. Qua tarnen in re opinionc fua falfus eft jquoniam ipfe fedusnunquamvllis ardbusadducipotuit,vttantum facinusin feadmitterei; fed oftenfis radonibus^fe palam profitebatuqvtrumquc locum nouo PrincipirÇ' feruare,ita vtciun Montaldus expcriretur primosfuosconatus irritos cecididh illinc Sauonamjndeq. Gauium petiedt,vbi à Prtefedo intromiflus eft^atqueilü arxtfadita,quod fane tam noui Principis, quam Senatus animum vehement^ offendit: indeque eius perfidiam ertimantes,fimulque potentiam, amp;nbsp;maxnnain re«im agendarum induftriam fummopere Vcrid, operæpretium fe faduros cxi-lt; ftimarunt, vt ad illius opprimcndosconatus, neue fua audoritate dcinceps Reipub. moleftus efle pergeret, Antonium Adurniumjipfi infenhftimum,ae plane eapitalemhoftem,quinadenus femperin fubuibanofuodegcrarJiondliscoH' ditionibus propofitis,domum reuocarent. Hoceffecit, vt,dum vni incommodo mederiftudent, in aliud longe grauius incidcrcnr. Siquidcm Adurnij aduerfarij, intclledaSenatusvoluntace,omnibus viribus contenderunt,nein vrbemred-peretur: vendnimirum, quod fi licentia amp;nbsp;audoritate in vrbe armaretur,nej CLim effet natura ambitiofus,amp; vindidæ cupidus, aliquid crga fc machinaretiHquot;' inter quos qiiidem eratpræcipuus Antonius Guarcus, propter ingens odiu, quod fibi cum iplo Adurnio iamdudum interceflerat. Ipfc eniin,clientibus, Sf. aliquot fais ftudiofis ftipatus,cum Senatu aperte expoftulauit, fic vc a minis ôroppro^ pdofis verbis non temperaret. Quapropter illius iulfu amp;nbsp;mandato vna curn rd-ginta fuis aflbclis in vincula quamprimum coniedus cft.Sed obortis hac decaUfa magnis murmurationibus,Senatus grauioresmotiis metuens ,ipfum paub pôft,cum4nspriftinaclibertati reftituit.Hæc tarnen Pacrum indulgentia nou cxtinxit

cxûnxitGuard fuorumqüe offenfæ memoriam,nirnitumcùni fæpè vfu venire folear, vt fatius fit, aliquem præpotêtem penitüs extinguere,quàtn aliqua ex parte lædere.Quippeitahômmum natura comparatumeft,vt magis Iniutiarum, quàm ofticiorum memoriana circumferamus.Proinde Guàrcùs odi) ac vindidæ plenusjftatimpol^ fuamliberationenalonge apertius amp;nbsp;maioti aùdacia, quànà antea,graflaricum fuis cœpit. G^andoquidem percüflb nouo fœdere cum Ful-gofiafamilia,amp; contemptis omnibus periculis,liegledaque Reipub. cùm tran-quillitate,tum falute,prætoriuminuafit.ldautcm vbiZoalio innotuit,^vim ami-iBum prorfus à bellicis motibus alienum baberet, nullis comparatis ad rcfiften-dum fubfidiisjftatim fupremoMagiftratUiin quo tantummodo duos menfes exegeratjfpontecelfit, curiamque ipfam in fuorum aduerfariorum pd^entiarfWST voluniatem reliquit,amp; hoc pado circumadoReip. fatalicirculo,eiusguberna-ftoin manus eorum qui erant fadionum Principes,deuoluta elf . Et quoniani ea tcmpeftateMontaldus ôc Âdurnius vrbe aberant,Reip. adminiftratio dua-bus aliis fadionibus de communi fententià permilfa eft,prçfertim cùm non fatis deeledione conuenirec, fcilicet, vtrum Eulgofium, an Guarcum Reip. Princi-patui aditiouere fatius effet. Itaquead remouendam omnem controueifiam amp;nbsp;fufpicionis anfara,fortem ducere placuit,amp; ita citra aliquam controuerffara An* ^ntoniM tonio GuarcoPrincipàtus obtigit, qui poftmodum fexaginta ciuiu popularium fuffragatione,qui partim Guclfijpartim Gibellini erant,in noua dignitate confir-matus eft.Hæc noua Guard fuprema dignitas,complurestam domi,quam loris,amp; præfertim eos, qui neutripartiaddidierant,mirum inmodum offendit, adeo vt, initis confiliij, conftitutum inter eos fit, vt vi atqùe armis ilium Pnnci-patu exigèrent. Igitutdecimo quarto Cal. Sept, colledafic fatis magna militari manUjinCaftelleti planitic conuenerunt,vbietiamincolæ triumValliumpræ-fto fuerunt,quô auxiliumfcrrentifi opus effet,ita vt omnes in vnum ebnglobatii vitra duo millia numero effent, Expedite primoribus iftaruna partium ducibus Videbatur,vti primum impetum in nouos Reip. Præfedos facerent, idecque omnes inforum,qüod vulgo Eoffatellum vocant,ffexo iam ad vefperam die cô-tenderunt. AtGuarcus,æmulorum fuorum confiliorum pariter amp;nbsp;ftudiorum non ignarus, aliquot fibicopias præfidiarias compârauerat, qüas ita in promptu habcbat,vteasquamprimumipfisobiiceref.quætam fortiter eos funt aggrelfi; vt illi terga vertere,ac in planitiem , quæ erat à fuperiori parte,fe recipere cog«ré-turdongeque inaiores quàmantea, motus exoriebantur. Siquidem ftulla ferè eratvrbis regio,veltriuium,în quoarmati homines nonconfpicerentur • nulla-que ferè domus,qu3E non fummoanetu laboraret, ita vt Lucas Elifcus, amp;nbsp;Antonius Montaldus, ambo cum fui^ clientibus in vibem accurrerent -, hic quidem^ vt Prindpatum amiffum recuperaret -, ille verb , vt fuam vtilitatem ex præfentt temporis conditione mctiretur.Qüotum fane aduentus plane effccit,vt Guards amp;Eulgofiis hadehus aliquantulum concordibus, parum conueriiret. Quando-quidem Petrus Mbtaldi ope'ra impediebatur,quo minus Guarco celeriter^vti res ipfarequireret,auxilia fubminiftraret,potiffimùmcùm ipfe Montaldus enixe laboraret ,vt eos inter fequacumquefatione committeret,ac mutuis fufpicioriibus implicaret. Huie tarn magno moleftiarum amp;nbsp;diffcnfionum aeeruo nihil prorfuS deerat,præterAdurniumfemper ceteris longe fibi infeftiorem . Hicitaque de-cimotertioCal.Sept.opinione citius cum vnattireminon procula portu aberat. Verum, cùm propter exortamtempeftatera,nequirettam cito acvoiebat,in con-çinentem defeendere, fuis hoftibus occafionem dedit, amp;nbsp;tempus, vt ilium om-

Î7i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A t V s P o r V L i Q. V ’e '

ninô defcenfione prohiberet. inter quos Moncâldus,qui præ ceteris ipfius poten--tiæfummopcrè aducrfabatur^primus extitic,qui ad littus cucurrit,vtipfuin aditu arcêrct. Non ignoràbac enim, quantum pretij operæ faccret, fi, tis aliis rumufculis j quibus paruïn, vel nihil commouebatur, ipfum Adut' nium in ftiam poteftatem redigeret. Quocirca,reliqüos fuos comités amp;nbsp;afle' clas præueniens, ca animi fortitudine Sgt;c alacritatc, qua fæpius in magnis rebus, amp;arduis cxpeditionibus vfus erat,in ipfius triremim, vndarum fiudibus, at^ue oBpcrpelfam maris fæuitiam vaidc quaflatam, omnique terme rcrnigio deltituram, infiliit; tantoquê robore ipfum adoftus eft,vt quamprimuin tèfe ei dederecoaâ:us {ir. quem captum,in vrbem adduxit;amp; iil turrim, vulgô Porti ^ffnpfmtri proximam jlicet totà tiuitas în armis eflet, amp;nbsp;proptcreà illi non paru periculi abAdurnia faôtioneimmineret, perduci, atque ibidem aderuari irifiit-Quod fancvtprimùm Guârco innotuit,animum eius noleuiter percelluit.'Ade^ mamque conftèrnatus fuifie dicitur, vt præ metu eorum qui fe in Caftelleti planitiem rcccperant, tune minime auderct Montaldum inuadere ; præfertiiu quôd Montaldus ipfe ftatim Adurnio capto, in non dubiam fpem veniret,vtru-que, communicatis confiliis, in fuam pernicienl coniurafl'e, ficuti poltmoduni clanculariumillud confiliumretedum cft,propter Adurhiuin, hand multô pôft in libeixatem rettitutum,amp;: Vulturium vtque,commeatu adhibito,incolulneiu perduâ:um.Guarcusigitùr,tottantifque difficultatibusimplicitus, amp;nbsp;tantisad-uerfariorum fuoruW relis expofitus, comparatis nouis copiis, quo fe tantis rnole-fliis liberarctitertio CaI.Sept.cum tribus millibus expeditifiimorum viroruiHad CalleIIecum,in quod tèfc aduerfarij maiori ex parte recepe«nt, contendit. Cete-rLim,iIli,Monca!di ope acrecentibusauxiliisfrcti,tantum abeft,vt aliquid detri* menti receperint, vt etiam ipfum Guarcum,non citra magnum fui pcriculuin» infigniclade ibiafiecetit, itavtægrècum copia ru m fu arum exiguis reliquiis confeftim in curiam fubducereti Proindene fe maioribus periculisinuoluerct, fimulque vtomneminuidiamdeclinarct, vitro aliquot prædeceiforum fuorinïi exemplum imitatus,Principacum depofuie, amp;nbsp;vnica triremi Sauonam profeôtus eft. In hac tanta rerum varietate, Refp. rurfus Principe deftituta,in extremo ver-fabatur difcriminc, quod vix vllus bonus in ciuitate reperiretur, qui in tanta re-rumomniumconfufioncjaliqùid^quodex vfu public! boni effet,ftatuere, ve! coièfulere änderet. Tanta erat eteniiti faôtioforum hoininum diuerfitas amp;coii-curfius, ne mutire quidem tutô alicui effet inte^um. Attamcn ne funditiU Rcip. flatus euerteretur, illi,qui nullis faólionibus tenebätur, in fe libenterReip’ curam tranffulilfent, nifi Möntaldum.tunc validis armis amp;clientelis, vtidixi-musjinftruélum, idemque ferme cum Adurllio fentientem, veriti fuiflent, altcrutrum in ordinanda Repub. offenderent: adeo eatempeflate vtriufqtie libi-diniRefpub. patebat, vt nihil citra horum voluntatem in ea flatui poife videre-tur. Interim Adurnius, qui fe Vulturiuin, vti demonftrauimus, reccperat, cùiTi multô flagrantius quam antea, Priiicipatumambiret, magno clientiim amp;prO' pinquorum numeroflipatüs, in vrbem venir, feque in Calfelleti turribus coinquot; muniuit:probcquc fibi confeius, quôd nomen fuum toticiuitati graue amp;nbsp;inöi-fum effet, extremaquæquetentans, experirietiam voluit, an faôlione Gibellin^ in vrbépoflliniiniôfcduôlajfottuna fuis vocis fccundiori aura afpiraret. Defccfl' fione itaque inaream faâ:a,GibclIinæfa6liônis fedatoribus tefferam dederat, vt, VIVAT aqvila, exclamarent.Hacvoceconfeftinideterriti,quidiuerf^ fadionispartes, vtputa Guelforû,fequcbantur, fefe vitra fuas ædes continiierui, ita

kavt quamuis caufam motus ignorarent, prodire non auderent. Aduvnij hoc ttratageraate vfijfaculutem nadifunt, vtlibe^rc pervrbemdifcurrerenf.ac mul-tisdireptionibus infames,adeb ciuitatemipfam infeftarunt, vtctiam incendiarij fa£li,multorum nobilium palatia,fubdKisfacibus,concremaient-,inter quæ,(ur perbiffima ilia amp;nbsp;fplendidiffima Archiepifcopalis Curia , multis laquearibus d,/]ima'pa-confpicua,iuxLafanumD.M.ariæ, vulgb deCaftro,in quam magnaGuelforum bus eitjjîdiii ,frequentia conftuxerat,fubitoincendio conftagrauit. Montaldus amp;nbsp;Adurnius interim ,inuicem coniunóii, cum fuo agmine panter per vrbem diicurrebant^ôç .licet diuerfarum faólionum effent, vterque tarnen Principatum inuadere, amp;c oc-cupare annitebatur. Proinde in ædem Francifci cum fuis fautoribus^amp; amic^ confluentes3diræfuæ:cupiditatihoneftostitulos amp;nbsp;laruatas rationes prætexebat, cum dicerent,fe nihilmagis optarcj quam vt fupprefl'is ac cxtindis omnibus fe-ditionibus ac tumultibus, fingulis integrum eilet,in medium confulere , deque conftituendaoptima Reipub.forma,confilia amp;: fententias explicate^ alioquin af- • feuerabantjfe non videre, quomodb tranquillitas Reipub. vmquam reftitui poffet.Conuocatis igitur præffantifl'imis ejuibufq-,, Adurnius in frequend mul-torum ciuium corona, ac diuerfarum fabdonum confeffu ,a publica vtilitate ex--orfus,fe,dixit,inpofterumomninbftudere vellc,vtca,qua: ad Reipub. decus amp;nbsp;dignitatem pertinerent, quantum fieri poffeliceret,conff itucrctur, caufabaturey. ciuium paucorum ambirione,amp; fuorum aduerfariorum odio,fa6fum cfi'e,vt tories adprincipatum recuperandum animi cogitationes adieciflet. Nihil tame in-rerim fibiinfolenrer arrogate,feque magis adpatriæ falutem ôc dignitatem re-fpicere,quara priuati»commodi amp;nbsp;iniunarum rationem habere. Permitcere fe igitur, intégram liberamque noui cligendi Principis ciuibus luis eleûioncm. Ç^apropter agerent illi, qui neutras in partes tranfierant, amp;nbsp;quod fauftum fc-lixeyie elle.t,ftatuerent; fe namque, minime Principatum expetere, idemque fibi de Montaldo perfuadere, amp;nbsp;multis rationibus addubtum conffanter polliceri: cmnefepe.amp; fingulosfeorfum rogabat,vt omnemoperam amp;nbsp;diligentiam ad communem tranquillitatem acbeneficium conferrent. Cuius verbis Montal-dus ea lege amp;nbsp;conditione affenfus eft, vt Rein, adminiftratio in neutrum eorum caderet: fed qui vtrique amicus foret, nullis partibus ac ftudiis inquinatus,is tandem communibus fuffragiis principem locum obtineret,adcb vt circiter no-laaginta clues in facrarium eiuldem rempli , Principis defignandi caufa cAa-uenirent . vixque confederant, cum foris Ingens oritur tumultus, magnique rumores ab inconditamultitudme excitantur,alta voce Adurnium eligendum

effeinelaraante,ficvtmaiorpars kieum fuffragiaferre cogeretur. Adurnius,vt erat dexterrimo Ingenio amp;nbsp;animo ,ac temporis conditioni inleruirexonfueto, hanc elebtionem haudquaqua afpernatus eft^ed multam modcftiam præ fe fe-renSjOmnemculpam,fiquidin defignandoPrincipe peccatfi effet, in populärem fauorem reijeiebat.Interim permittebat, vt ilia elebtio,fi Illis itaexpedite vifum effet, refeinderetur. fane eius ad fpeciem amp;nbsp;ad tempus accommodata oratio, tantumeffecit,vtinctedibilieui’^ommuapplaufu amp;lætitia,in primis verb plebis,cui paulb anreinuifusfuerat, ad ptætorium deducetetut,quartumq.Dux acPrincepsPveip.declararetut.Ceterum,Montaldus,vbi fe opinione fuacontta^-^lt;Jw«.'«« fpern ôc voluntatem deceptum, amp;nbsp;Adurniis promiffis delufum vidit,grauiffime fuccenfuit, Adutniu popularibus fuffragiis fibi prælatum elfe. Angebatur itaque animi,qubdtam egregiam occafionem fibiobuiam,per negligentiam, fine magis per dïffimulationem,elabifiuiffbt,ptæfertim cum hoc modo non garum fibi

Ï74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENA T vs P O P V L I QJV E

priftinæ exiftimationis ram demi, c,nàm foiis deccdcret. Ad prœfens tarnen pofitovLiItu, amp;nbsp;lætus frontejacpeóioreanxiusjaltaqucmentcdoloiis acerbit^' tem premens, Gauium,vnactim fratiibus, fiib negotiorum fuoivm piætexiu^^ contulir, vtex tempore mai ore m rerum fuarum cemmoditatem metiretur-dtirnius interim ad Principatu euelt;Stus,vt fefe in eo quàm firmiffimè conHabiH' ret, confuetudinem tam à ie, quam ab aliis Ducibus fuis prædccefloribus nus obferuarilolham,in conftitticndo Dccurionum magiftratu,aliifqi cligerdi^^ amp;*in ordinem cooptandisconfiliariis, immutauit. Quandoquidemad retincæ dum vniuerfumpopulùin maiori obfequioamp; beneuolétia ßngulari prudentie» ,^jkam, an calliditate, volebat magiftratus oinnes perpétua quadam ifoncini® ram nobilibus. quàm popularibus communes eflc,3c eos æquabili porticne if' ter eos in poRetum diifribui, ratus ea rarionc,nobilitatem f bi potimmum coH' ciliatum iri.Patricius ramen ordo cùln videret hanciminutaticncm aliqurnit/' • rannidis fpeciem præ fc ferre^illi cum aliquot aliis ciuibus qui nullis fsélicnibf^ illigabantutjhacin re facile aduerfatus eft, co magis,quod labefadlata contim’^^ motibus acpericulofis conuerfionibus Repub., minima quæque, quæ in eaiifl' mutarentur,quam maxime offendereac læderc poftent.Eo fiquidem dclapfaerJ^ Refp., vt omnibus maritimis comerciis ac exoticis nauigationibus orbata,vnf bus Sc potêtiaquàm minimum valerer,adcô vt paftim palam amp;nbsp;aperte omnibus fermé cotemptui acludibriocfteqamp;eôanguftiærcdada, vtquàm pluiimiciucs, quorum reifamiliaris rationes potiflimumnegotiationibus nitebatur,earn,tan* quam folitudine damnata^deierere ftatuerent. Sc pleriq. Aurias familiæ, quilc'” occidentalem oram receperant,fortem,faralemq. Reip.caiEmitatem comiferatb hoc vnum agebantcum Galliarû regis adminiftris,hbi fnitimis,vt Reip.adini* niftratio tato regi,temporibus tarn dubiis,traderetur amp;nbsp;ccmendaictur. Veiùn^) quod magnæ eflent drffTcultates,quæ fe in hac rc manifefte oftendebant,hccn^* gotium commode perficinequiuit,fcd in meliorem occaftcncmreieótum.Aeru* dcbat huc,qu0d in tata,amp; tarn crebra Rcip. inutatione ac varietate,baud medio' cris eiufdem auulfio fubfecuta cflet.Siquidem non pauci crant priuati ciues,t]i^* Cr/JÏquot; rnnlta Reip. oppida amp;nbsp;arces,fibi, nefcio cjuo practexiu, vfurparent : ôc inter

quidem loannes ôi Ludouicus Grimaldi, Monoccum, InterianiportumVcfif’* ris,fui iuris ac poteftatis fecerant. In hoc rerum ftatu, ab Antonio Guarco,A' dftrniæfadionis infenfiflimo hofte,noui motus Genuæ excitati ; qui cum cxtfi ’35’5’ vrbem nabitarct, menfe Maio anni eiufdem fæcul^quinto ac nonagefimo, cun’ fexcentisarmatis in vallem Pulciferam defcendit ,vtpopulum ad defcdioncin folicitaret. Adurnius, de tarn potentis ac feditiofi ciuis conatibus præmonitn^) validam manum adeum opprimendum confeftim eduxit: qua illedeterritn^; terga vertir, amp;nbsp;celeri fugafaluti fuæ confuluit. loanncs etiam Galeacius VicccU' meSjlnfubriæ Piinceps,longe flagrantius, quam vnquam antea, aftiduis ciuit^' ris feditionibus amp;nbsp;conuerfionibus commotus, ad illius imperivm afpirab^f) nec vllam occafionem prærermittebat, vt rem conceptam féliciter, Sc ex fenten* tiaconficeret. Proinde ab Adurnio, quem^antca fummo ftudio profecutuser^G alienior faólus, omnem fauorem atque animi beneuoleriam in Guarcum tian’* .ferebat,nimirum, vthorum communibus viribus Rcfpub. oppugnata,inein^ quodaminodo finum fereclinate cogcretut. Itaque mifiis Guarco duobns p^* ditum millibus, Sc quingentis cquitibus grauioris armaturæ, ipfe rurfusincni” lulio ad vrbem contendir. tantumque abfuit vt Adurnius eius aduerfariisco’’* fternaretiÿ.', vtetiam magnaanimi alacritai’e Sc fiduciaplenus, fe nouiscop”^»

qvAæ'tnum ferèmilliùm delcftiffimorum peditum,amp; tniUe equitum étant, præ-lidij caufa communitet. Veritus tameil aliquahi inteftinanl öppugnatiónemi qiiôd maioreïn parteni oppidanotüm fibi âdüerfari non ignoraret ; vitra odin- gt;nbsp;gentosriucs profcripfifl'e traditur, adcb vt Guarcus de bis fummis apparatibus certior fadusj fimulque intclleélaciuium pröfcriptioncibänd meliöri fucçeffii quam ante a, cum magno rrietu, baud mediöeri famæ difpendlOieb; Vnde vc“ netatjtetrocefferit. Giuitatis igitur ftatus eö in cärdine verfabitutjvt i^on facile abcuifingularimutationi effet obnoxius. Siquidem illi quiReiprgubernaculis admoti crant, fumma quadam vigilantia amp;nbsp;perennicuraprocurabant, vtab bi^ qui opibus amp;nbsp;auâ;oritate pollerentjUibil incomodiaccipere poffet.Pl^crn vejjfl^^ amp;nbsp;iaualidiflirnum quemq. fibi recebtibus beneficiis deuinxeraht ; ita vt inulto fecuriores amp;nbsp;firmiores, quam antea return àdminiftrationi intenti èdenb At Guarcus amp;nbsp;Montaldus J vt Adurnij potentiam déprimèrent Sé labefaó^arenti inito mutuo fœdere, nouaque focietatc conftabilita ,‘fibi potiorc omnium pro- • fugorum amp;nbsp;profetiptorum partem cöniunxêre . Proinde cöniunèfis ôc çoalitis copiisjtecentiqueauxilio àPlifcis confirmatijcirca finem Oétobris ad Stalianum oppidum exiguo interuallo ab vrbe diftans, pétüenêre. Verum éhimuerô^tanta erat Adurnij auéforitas,vtPræfeôtos, ac Duces, à fuis boftibus contra fe miffos, illinc ftatim recedetc co’égerit: propter biemem,aG plane intenfum frigus,in-ftitutam expeditionem deferuetunt. Nibilominus tarnen Princeps äd fui fecu-» ntatem,néue dcinceps aliquibus iniuriis pateret, vtque fe tantis fufpicionibus ac metu femel liberaret, aliquot copias tam màti, quam terra, R.eceam,amp;; in ple-^ raque aba circumuicmaloca propter buiufmodi motus äc defeftiones miiit ,vt ea adpriftinum obfequium atque öbedientiam cogeret ac teuocareti quæomriia féliciter amp;nbsp;ex animi fententia peregit. ProxVme diximus, in bis tantis Reipub. tutbis aliquot patricios , Reip. diuerfa loca oecupaflc. Vaide bæc iniu tia, quod cum Reip. graui dvfpendio coniun£ta effetjpungebat ipfum DUèem,vniUerfum* que Senatum ,eó magis ,quôdipfi nobiles bac in re licentia confirmati j neque modum, ncque finem ftatuerent. Nam bifeefere diebUs,duo Grimaldi fratres clam Monœco egteffi funt, ea fpe amp;nbsp;confilio jVtVintimilium Réip.municipiunà inuaderent. verumjReipub;beneficio cafu accidit, vt,dum ipfi cum ftta manu, quam ad boe comparârant, pontem ifti oppido vicinum,agminatim tranbrént, epiftylia eiufdem vel longa vetuftate collapfa, vel impetu âquarum ita q^mlf^Sè exxfa,vt ferendo tanto oneri impatiâ effent, conciderint jadeo vt rupto ponte, ipfi partim ab oppidanis catn, partim verô fubmerfi, amp;nbsp;ruina oppreffi fint, Sc duces capti. Annitebatuv intcrinj’furtimis Viribus atque omni certamine Vinti-mibarum Præfeâ;us,vtMonôecum Grimaldis eripetet, ac Reipub. refticueret. quod proculdubib omnino feciffet, nifi quidam ex Grimalda famiba oriundus, intelleófö ipfius Præfeôti confilio, buic tei maximum impedimentum attulifl'et. Per idem fermé tempus,PrancifcusViualdus,cuius fupràspaucis verbis eius mu-nificentia amp;nbsp;fingulari erga patriam cbaritate cornmemorata, méntionem feci’ mus,è viuis exceffit. Hunc fanè t^itis opibus ftoruiffe vetérum Annales per-bibent, vt ditiffimos quofque fuaé äctatis bómines,amp; quietiam mubis retroaâiis fæculis in vrbe diuitiis inclaru er ant, longo interuallo fuperarif. eifquetam mo-» deftè continenterquevfum fubïe commémorant,vt bac fua immenfaopulentia nulbvnquam mortalium obfuerit,nulbq. boc nomine iniurius eXtiterit. Quod verb ad rem familiärem fpeótat, aedes irtcolebatbuiuimodi, qu3é neque niinio fplendore faftum ac fuperbiam præ fe ferrent, neque rurfus fordidi abieéliquc

iSO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. s E N A T V s c P O f V L I Q^iV È . i

hominis vllum indicium præberenn In viôlu omni, êi cultura corporis , naud mediocrisparfimonia, amp;nbsp;moderatio-, tantufqueilli famulatus amp;nbsp;inferuientiuta numerus quantusetiam mediocritcr diuiti fatis vidcripoflèt. In bacauic® vitæ gcncre,ad extremum Vfquediem pari tenore atque conftantia perfcucraiiic amp;nbsp;fie prorfus inuidia caruifle dicitur, vt, quod minime caret admiratione, hau^ quifquam repertus fuerit,contra quem,iuftis de caufîs,odium amp;maleuolentiain conflarit^adeo VE, quodextatapud Comicum, veriffimè dcillo dici queat,ncni' pè^fic eumj-fuam vitam ip/lituine, vt fine inuidia laudem inueniret, atqueanii' cos pararet. Ceterùm, quoniam deViualdis, quæfanèfamiliafcmper inriuiw' . ^ejummoin pretio atque honore habita fuit, nunementionem fecimus jinink me filentio-pr^tereundum videtur infigneilludac memorabile exerriplumccn-tineutia^, quod de Luchino Viualdoijdem feriptores pofteris tradidêre. Isenii^ tinentu. Genuaé matronam forma præftanrem, ac genere nobiiem, verùm caftitate • inuiôlaque pudicitia nobiliorem, depcriret,neque animum aduerfus omnesop' pugtaationesrpudore munitum ,vllis aut precibus, amp;nbsp;blandimentis flcclere,aiit donis Gorrurapçrepotuiifeqfaâzum cfi, vtmulieris vir vnàcum nauiomnibuf-’ quemercibusàpiratiscaptus, amp;in feruitutem fit abduôhus. QuaremulicraJ egeftatem ,extremamque omnium rerum inopiam redaóla,cum,vndeparuuJos liberos aleret, nihil haberet, nccefiÏtatibus vióla, ad Luchini occultb ad ie accer'* fitigenua proupluta,atque in flebiles queftus eft’ufa; Quandoquidem, inquiG mentem tantummodo pofthac pudicam geftura,vt vtraque parte mei caftaper-petuo manerem jfortunæ iniquitas prohiber, animumque ilium aduerfus omnia inuiólum-fames, chariftimorumque pignorum aliter fieriturorum, amoramp; mifericordia expugnauic,dona illa Luchine,quæ à te Ipontè acceptura nunquam fui, nunc accipere, hocque corpore in ea, quæ libido tua ferct,morem tibi gem-re parata fum« Confopitam, atque à libidine conftridam generofi animi virru-tem mifericordia excitaüit, amp;nbsp;indomitæ cupidiratis æftum, tum, vt cùm maxi mè ardentera, fubitoextinxit. Proinde ad meliorem mentem conuerfus LucM* nus, lachrymas iple quoque non tenens, Ne ifthuc,inquir, Deus opt.max.finaG permittatque, vetam piidicum corpus violate audeam, mentemq. tam caftaW) amp;nbsp;à flagitio tantoperè abhorrentem, fortunæ iniuriis viólam , ad deteftabilen’ rem dcfcendere patiar. Quæ dona proftratæ pudicitiæ habitura à me fucras ,e3-defti etiam atque ctiam cumulatioraferuatæ ,hera, habebis : domumquercuei'' fus, vt omnem prorfus fufpicionem tollerer, coniine participe con fi lij fadà/a-demque miniftra amp;nbsp;interiiuntia,tantum mulieri fubinde fuppeditauit,quätim’ in illius,amp; filiorum alimenta abunde fufticerenfdoc fane Luchini faóll]m,amp; fin-gularisanimimagnitudo, Alexandricognomento M.,amp; Africani continentie tantis laudibuSjtamque magnifica oratione à quamplurimis in cælum fubbtXj fi quis rem fuis momentis ponderer,infinito interuallo eft antefercnda.Nam r.e-que prior,qui Darij,potentiftimi Perfarum régis,deuióli vxorem, facie inclytaiH ' mulierem, veruit in confpeólum fuum deduci, vteam nc oculis quidem contin-gereqneque altcr,puellam, licet forma egregia, nobilis viri Hifpani filiam cap«, perduólamque ad fe, amp;nbsp;mox patri inuiolatam redditam,nunquam anteconfpC' ^am, adamabat, adeo vt vllis veteris, alteque animo infidentis amoris facibus vtriufque libido accenderetur,facilequefucrit ,arenonexpctita oculos amp;cupi' ditatem abftinêre. Ad hocjpforum errata, occulta efte nequiucrant, ficvtini’b diam apud fuos, atque inimicorum, quorum maximus erat numerus, obtreâa' torumcjueÿituperationem jfimulque grauem offenfam apud exteros populos,

ftagiùumàdmittendi, deuitarent. auaquidcm re nihil fplendidius, füfçeptifque i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confdiis magis aduerfahatur. lUorum itaque affeéfcus non ta^-n à virtute amp;nbsp;conti-,

nentia perdomiti jquàm ah alia loge maiore j inueterataq. glor iæ cupiditàte con-i fôpiti iure raerito videri poffunt. Quod totum cbntra in Luchino fuit animo 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veteri ftâma æftuante ,occultoq. pcccato nulli prorfus liuori,aut fräudi öbnoxio j

J nihilq. priuatæ vitæ fufceptas rationes lædeïite. Ceterum, vt ad inllitùtam ora-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lionis feriem reuertar, poliero anno Refp. nouis perturbationihus nçqj;iquaça-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ruit. Aducïfarij enim, Adurnij Principis fummo odio propter reeentem eiqs Si-? 15 9lt;5'i

gnitatem longe flagrantiùs quàm antca, incendebaiatur-, nihilque eius au(Âori-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;late amp;nbsp;potentia deterriti,enixèatque afliduè dabant operam vtillun^rinçip^^

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu vi atq. armis deturbarent. Proinde Montaldus cùm omniaLibi oblepta çonni

' feCtuselljbrcuiqueintcrieôtofpatiOjGauiumrediit. Guarcusetiam,iiaSpinu-f • t laruuA rauniciphsadexpellendum Adurniumi militaré manum çolligebat. eiq, • ' oinnes ferè profugi ae ceteri nobiles ex multis partibus fefe adiungebant j fpe-t tantes fututum, vt, collatis atque aflbciatis viribus, Rempub.eucrfo Principe '• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac Senatu, è tanta tyrannide,vt ipfi vocabant,in priftiham libcrtatem adererent;

l ouod nunquam,vel faltem tam citd, aiïecuti ed'enti nih AdurniUs in tant Ermo ! dignitatis atque amplitudinis fuæ ftatu temcrè exterritus fuiiler. Niraia en lai ' fua puhllanimitate effecit, vt cùm in magnis atque arduis deliberation ibus nul-, lamcertam, velconuenientem conGhj fui rationcm explicate fcirct j Prihcipatu frmul amp;nbsp;exiftimatione excideret. Tanta liquidem tunc temporis fuit animi de™ inilhone, vt ad folurnftipparatuum hoftilium, quos contra fe maximes fieri vi-debat Jconfpe£tura citra aliquam refiftentiam fafçes, aliaquc.fuprenii honoris

I infignia, ficuti antea non femel fecerat, vitro refignare conftituerçt, Priufquam tarnen felePrincipatu abdicai'et,operæpretium fe faéfurum exiftimauit,fi çiuesj quos profcripferatj amp;nbsp;in exilium egerat,in patriam, impunitate propofita, reuo^ caret; quibus patriæ reftitutis, ceterifque ciuibus, in hac fua pofttema clectio-ne, longe maiori finccritateparque animi candore,quàm antea vfus erat^ propo-r fuit, fibi fubindede Reip.dignitate ac falute cogitanti, rerumque ftatum peni-r dus introfpicientijomnino confultum videti,vtadreftitucndam Rcmp.tot vul-neribus côfoflam,eius adminiftratio alicuiexternoPrincipi permitteretur. in re fi itaciuitatiexpedite videretur, fe omne ftudium atq. operam inie^pofitu-rum,pro virili parte pollicebqjur j côfque obnixè rogabat, amp;nbsp;pro patriæ incolu^ xnitateobteftabatutjVtjexplicatis côfilüs hac in re mature ah quid decernerentj ne-, cùm peticulum in mora efief , aliquid ^rauius ex longis dehberationibus Reipub .orirecur. Se interim cas ^quas habebàt pençs fe copias, vitro ad re-mouendain omnem fufpicionem exaùtoraturum amp;nbsp;dimilTurum,libcnterque Principatum , légitimé adeptum ,in gratiarh tranquillitatis amp;nbsp;vtilitatis publicæ eafide^quaaffumpferat, depofiturum. Hæceius leniffima oratio , quæ à fingu-lariquodam patriæ amore ac ftudio profeâia videbatur j firryulque deponendi Ptineipatus confirmatio tantamvhi^in omnium animishabuit,vt oranes ciui-tatis ordines,milfis oratoribus, qui præeipuos faôtionis auôtotcs publico nomine rogarent, vt ab armis difeederent-, quod amp;nbsp;impetratum fuit- in vnum confpi-» rantesjfuper hacre in curiam conftuerent,amp; coiiiitia pelebrarent. in quibus quidem vaxiis ac prorfus inuicem fecum pugnantibus fententiis dudumeerta-tum fuit. Tandem vicit eorum fententia, qui multis rationibus addu£fi,cenfe-^ ïent, Rcinpub. feffam ôc defatigatam, in finum alicuiqs externi Priiicipis i vti dixinyusj

1'78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I QJT E

lt;iiximus,aliquantifpcr reponendam efï'e. Verumenimuelô in tot^ramque poten* tium J fimulqu'e præftantium Principüm frequentia, difficile omnino erat, citr^ aliquodReip. detrimentum , vel alicuius offenfîonem, vnum aliquein ceteris præfcrrc,niinirLîm ciim ffiiguliper fe, Sgt;c plurimuin prodeflè, amp;nbsp;nocere Reipub' poflent.Florebateateinpcftatc cùm excellentibus aniinidotibus, tuin impen) magnitudine præ ceteris ferè Chriftiani orbis Principibus,Carolus fextusGal' liÿuin r»x. Ad euin igitur^ceu Principem numeris omnibus, quod aiunt, abfo' lucuin,legationemitiîttercplacuit,vteius aniinuin in retain ardua périclita' rentur,fimulquercfcirentjVtruin ipfe iinperij Liguftici habenasregendasft' •Miere libievellet. Orarores publico nomine ad eum miffi, fucrunt Dainianu’

Catancus , vir ciuilis Pontificijque iuris cognitione admedum Celebris Petrus Perfius, vir domi forifque iuxtä clarus. His ablcgatis, ne interim aliq”^ nouimotüs invrbe concitarentur, Adurnius tantifper in Principatu renianft’ • donee alia gübernationis formula de commun! cofenfu inftitueretur. Oratorö

Vbi regem in Gallia afTecu’ti, ea, quæfuæ Reipub. nomine in mandatisbabebat) expofuiflènq Rex, pro veterimaiorum fuorummorc, acinolita interGalliretc' ge^confuetudine, totius legationîs fummam ad fuos proceres, amp;confilbrft^ reiecit, eômagis, quodipfe tune temporis admodum eilet adolefcensj, ô^tant* iinperij adminiftrationem,cùm vix ex ephæbis exceffiffict, adeptus foret. regios proceres, ceterofqüe arcani, vt vocant, conlilij, variis fuit difccptatiH’' fententiis, ac potior eorum pars cenfebat, integrum non elfe régi, turn propt^^ ætatis gradum, turn etiam propter alias caufas, Ligufticum imperium nandum fufeipere, præfertimquodmultarum ætatum extmplis male Princip^^ fuos excepiflent, amp;nbsp;non femel turpiter multaffent. Non deerant tarnen, qui?' régi gratincarentur, quod eum magnànimum fcirenc, gloriæque Rudio tem, fuaderent, tantiiinperij fui pomœriahac noua Reip. acceflioneprofeitt^''® amp;nbsp;amplificanda effe. Quorum fentehtiæ rex libenter aflenfus,legatoruin latis fc fatisfaólurum promptiffimo animo recepit, iifqueReipub.nomine tas ôi. ingentes gratias, propter eximiam exiftimationê quam Senatus de ceperat, fimulque ob præclarum totius ciuitatis teftimonium,cgit. Interintft liberampotelfatemfecitjVtquodex vfu Rcipub.edet, per fuam ablènriainHj tuerent. Oratoribus Genuam reuerfis,tametfi nonnullieflent, quibuic Reip'’^' decretctfeludlarentur, Senatus tarnen, aliique præcipui j Senatus confulto M nouam regis eleôbionein fanciueruilt ; breui^^uepgll, miflis ad Galliæ regein^' tcris,rogarunt,vt perfuosadminiftrosReip.poffieffionem acciperet. Ambft^' rat etiam Reip.dominium loannes GaleaciuslJiifubriæ Dux,eoque nomine ft'’’ legatos ad Senatum miferatj quiftatim promulgato Senatus decreto, infeélat^ domum reéfa contenderunt. Paucis interiedis diebus,Genuam regij legati^f pulerunt, inter quos erant præcipui Francifeus Cafinatici regulus, amp;nbsp;Arnulpft’ regij ferinij magifter,cum quibus,his ferèfubfcripüs conditionibus,odauoÜ*' Nouembris tranfaótuin fuit*

Primo, vt Rex Galliæ foret deinceps legitimus Genuæ dominus, actotiusb*' ƒƒ? gùfticæ ditionis Princeps, faluis tarnen Romano imperio iuribus feudat^ft^' GÂw» beneficiariis.

Vt Rex fuo nomine Prçiidem Genuæ haberet ex Galliis oril]ndum,qui cernendis Reipub. muneribus duo haberet in Senaru, prôut fuperiores habuerant, fuffragia.

VtDecfiriones,quos Ancianos vocant,deinceps partim ex nobilitatc, verô ex popularibus, æquali diftributione eligerentur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt/J'

Vt populus Genuenfis propter exortuinea tempcllate inter Principes Roma-num fchifma, ncutrius paltis Iludia fequeretur, velfoucrcc.

Vtin omnibus bellis, (^|uæ Rex quocumque modo gererer,populus GehuenG focius atque amicus efl’et; Aduerfariis verô regiis hóftis iniinicus^adhibità ta^ men exprcflaconditionCjVt fi ipfi fegi aliquod bellum cum Græcorum linpera-tore, vel Cypfio rcgealiquo modo incercederec, Refpub. GenuenG ab I^oc plane immimis efi'er. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Vc Rcxtenerecur omnia oppidajvrbesjàtque ârces,amp; reliqua munimcnta fu-perioribus bellis Genuenfibuscreptajomnicotentione recuperarc^qu^nomiir^^ illiadmaiorem fecuritatem traderént decem arces ex præcipuis quæ client in ora maritimacollocatæ, fie tarnenjVt illud dominium omnino nullo paóió nec peripfum regem, nec per eius fuccefibresj pollet vllo vnquam tempore oppi-gnerarijvel ratione aliquaabalienaii. His conditionibus follemni cærimonia , vtrimque confirmatis,AdurniuSiquibaôlenus fummæ rei cum fumma poteftate præfueratjCoram vniuCrfoSenatUjfePrincipatu abdicauit,fceptrumqucjac cetera Reip. infignia, regiis oratoribus confignauit,àquibus ipfe Adurnius vfque ad regij legatiaduentum,Reipub.gubcrnationi præpofitus ell.Quç deincepsfeeuU funt, fequcntilibro, Deo aufpiee, enarrabimusi

O stqjz am Adurnius ex Senatus decretOjReipi curam Scadmini- -Rrationem vfq. ad regij Præfidis aduentum fulcepifi'et ,præcipui di-uerfarum partium dücés 5 illius fiipramodum pertæfi Juxtaque in ' nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;, nediutius in eaperfeueraret;

coaóta militari manu, nec non indigenis fubinde ad defeótionê folicitatis, cnixe dabant operam, vt ilium primo quoquetemporee fupremo loco deturbarent^

adeo vt quarto Cal. Martij fubfecuti anni cuin valida amp;nbsp;ledaarmis iuuentutein vallemPulciferäm defeenderent. Qupdnifieorum conatus ab ipfo Adurnio, ac etiamaSpinulis amp;nbsp;Flifcis,ægrèferentibus j Rempub. denuo prioribus diilidiis atq. calamitatibus imiolui, maiori ex patte eöhibici ac reprefli fuillent,haud dti-biè infœcunda gignendis inimicitiis ciuitate , amp;nbsp;populo ad difcordiairi pronoj hoftilibus refuniptisjfolitisque eontentionibus renafccntibus,cun6La iterum ci-uilibus bellis exarfifient. Paucor^dierum interftitio,ba: duæ præelarifiimæ fa-miliæ, vrbano milite fibi äggregato ,eruptione faóla, boftes fummo linpetu circumuenerunt,eo quidem fuccefiu,vt illoslt;plerifqueex primipilaiibus,acet-i iamnonullis fupremi nominis,ex queis infigniores fuere Antonius Montaldus amp;nbsp;Antonius Guarcus,infuam poteftate redadis, proelio fuderint ac difiecerint: eoquefadum eft, vt deinceps regius deminatus longe firmius ac fecurius con-ftabiliretnr. Siquidem breuipóft,riempedecimo quinto Cal. Apr., Valerandus Lüxcmburgicus Lini ac S.Pauli Comesjöc Petrus Medunenfis Antiftes,arr!bo^ præter generis claritudinem, eximia prudentia, longoque vfu rertirn confpicui,^ ex Gallia regio nomine ad vrbem appulerunt,quibus Adurnius mox Principatü, atqueomniLigufticæ ditionis imperio tradito,curiaqueexcedens, fe, tanquam priuatusjdomum recepit. Verum Caftelleti arcem tarndiu apud fe reiinuit,donee fibi quatuor librarurn tnillia, quam pecuniæ fummam Relp. illi debe^ at,perfoU

uerentür : eaque ipfi Non. Cal . Aprilis dcprompta fuit. Ccterum arce tradin, in Senatu vaviis ftudiis contentionibus difceptatum eft, fatiûfne foret, vi hæc rcgiis miniftris tribueretur, an potius earn , publico prælidio firinatam, fibi ad omnemcafum aceuentum referuarcnt. Tandem peruicit eoruin fen-tentia,quibus videbatur præftare,vtjquô paéla tranficionis rata fihnaque confi-ft:erent,Gallici regis fîdei ac tutelæ permitterètur: ideoque ftatim Paulo Monelio eius PrçXcôfo iniunduin,vt illincdigreflus,liberain eius loci podcfl'ioncm noui^ præfeôlis relinqucret.Hoc tradu temporû,BartholoinæusScarrabonus Vicerbij genitus^acinrisprudentia celebris^ad paucoruin dicrum interualluin Prÿtof ^^fignat|js, amp;: quatuor ciues creaci,qui omnium noxas amp;nbsp;dcliôla, ante ipfotuin aduentumperpetrata,fingulariquadam lenitate atque dementia oblitcrarent, amp;admifli erroris gratiam faccrent. At menfc Maio communibus Patrum fufc' giis Angelus Panciaticus ciuis Piftorienfis, in eius locum fubftitutus eft. lifHcni • ferme diebus, cùm duæ roftratæ naues multis ac pretiofis mercibus onuftæ/^ plaga Orientali Genuam verfus adnauigarent,vna earum in itinere àTurciscif' cumuentaamp;occupataeft,quorum Imperator Baiafetes, Ibalabi nomine, Chri' ftianis infenfiflimus,crudeliflimüm bellum in eosgerebat. Ex bis veto qui deuehebantur, præter paucos contrucidatos, reliqui omnes in miferam capciui' tatem abdudi. Altera non multô pôft Genuam incolumis peruenit, fed cun’ *•**4(4. plurimis dira amp;nbsp;tabiHcalueinfcdis, quæ non modo ciuitatem, fed breuioiu' nein Ligufticæ oræ tradum exitiabili contagio infccit, ac per multos inenl^ fupra modum diuexauit, adeô vt ea indies magis magifque defæuiente, fingufc diebus atnplius quadraginta lêxaginta vi eius morbi ineerirent, maiorq.par^) relidis penatibus,falutiscaufahucilluc fecederent. Inter bæc,Guarcus taldus,qui adhuc in libera euftodia captiuiafferuabanturjcondonata venia, arceGauij reftituta,menfelunio reconciliatis animis,cum Rep.in gratiam redic' runt, eifque pro fuinptibus atque impenfisbenignèlàtisfadum, ob reinad-ücrfus Adurnios tune Reip. hoftes dedaratos, profperè geftam, annuali ftipn”' dio donati, ea tarnen in primis lege amp;nbsp;conditione, vtfefe regio Jominatui fubij' cerent, eique omnem fidem atque oblequium perpetuo exhibèrent.Et quoni^f” vtraq.ora maritima perniciofiftimis ciuilium feditionum ac difcordiaruinfl”' dibus vndiquaque atrociter iadabatur, in Orientalem Ccuas Auriacum qüîquot; dflngemis armatis ablegatus,amp; in alteram iplemetPræfes cû valida manu ptO' fedus eft, eo quidem euentu , vt breui nonnulla^arccs ab Antoniotti Adufi”) dientibus occupatas, neenon portuin Mauritium, Au riano milite fîrmatum,!^' dperet: horumqueopera amp;nbsp;ftudio effedum e^, vt exigua temporis ihtercapedb ne omnes perducllcs, ac defedionis audores, ad priftinam fidem atque officiiU” reuerterentur. His rebus non minùs propere,quam féliciter peradis,ne deiU'* cepspublicæquietis perturbatores, caufaextern! dominij nouos motus act^' gœdias cocirent,SiC.,licet Prætor adhuc fuo munere fungeretur,Bartholoinï’’^ Scartabonus, cuius fuprà mentionein fecimus, luftitiæ Præfedus renuntiatn^ eft, tanta mediusfidius audoritate, vtetiaga in caufiscriminalibus plenum’^ । exereéret, nec illi culpx ac vitio verteretur, fi quid interdum ab eo, cùm •poftularct,publici commodi gratia fieret, quod ipforum veteribus inftitutis aU' qua ex parte repugnaret. Hoc ftatu rerum, Valerandus, qui propter peftein Io”' •ge larcq., vti diximus, grafTantemjpericuli euitandi caula modo in ora occid”^’ amp;nbsp;aliquando in his oppidis quæ vitra Apennini iugapofita, falubrioriteiup^' iicfruebagturjaliquamdiufubftiterat,eodem fermé tempore, ob grauifliinao^'

goda in Galliam reuocatus, vrbis Præfedturam Borleo Luxemburgico, fibi ar-I da necelïitate coniundojdemandauit, Slt;. in his locis, in quibus ipfc ancea com-morarus fuerat, PctrumEpifcopum Mednnenfem fiibftituit,eoanimi decrero, I vr, peftilenda remitcête, cum affiné Rio parccm curarum capeflcrerjcaque omnia fednlô profpiccret qnæ ad vrbis, adeoque tonus agri Liguftici quietein amp;nbsp;gu-bernadonem pertinerenc. Interim Ribfecutus efl annus eins æui duodecentefi-' muSj quoRefpub.nouis externis motibus baud fane vacuarcmanRt, abbis qui ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crant è Bertolota familiajinitio exorto. Hi enim fubinde in ora Orientai, præci-

I puisquibùfquead defeclionem folicitatis, grauiffimasturbas amp;nbsp;motus concita-■ bant; ideoquc vt illorum aufis arque conatibus mature obuiam iretur, Præfes ‘ cum circiter fexcentis manipulariis contra ipfos amandatusj, ad quoruftr aduen^ » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tum deterriti fe ftatim in arcem Corniliam fubduxerunt: amp;nbsp;mox j cùm fefe

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tanta: moli impares confpicerentj nonnullis ex MarcbionibusMaîafpinis fibi

■ mutuo fœdereadiundisj eorumque, ac ceterorum amicorum ope, militari ma-nucolleda, quod vnum reliquum j rem in cafum dare, prœiioque experiri fta- • ' tuerunt- Nec detredauit pugnam Genuenfis Præfedus, animi promptus, amp;nbsp;ex-' ercitævirtutis, adeô vt Cal. Maij vtriinque multo fanguine amp;nbsp;ambiguo euentu gt;nbsp;concurreretur,doneetandéfortunaadboftes, ipfometGenueniîum duce^qui nullum ramen optimi ducis, aut fortiflimi militis officiû omiferat, interfedojôt I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum eo circiter quadraginta, Guclfi nominis, ac reliquis in fugam adadis, peni-

tus incbnaret. Hæc clades ^vti vrbem fummo dolore affecit^ ficetiam agrum Ligufticum vebementer commouit, Ra vt qui robore minus valerent,fibi ab aduerfaparte maioriljus viribus inftruda, fummoperè metucrent. Ipfi interim fuperbiarecencis vidoriæ ferociores, Leuantum oppidum ardifiima obfidione preflerunt,amp; multa Guelforum pratdia amp;nbsp;municipia, in conterminis locis pofi-ta, diripuerunr, acincenderunc. At Clauari Antonius Cocornus, vir ex vetufta nobiliq. familia, amp;nbsp;Gibellinarum partium acerrimus propugnator,coniuratio-nis crimine fiifpedus, de Prazfedorum imperio, ac Senatus decretis, captus fuit, t ac Genuam perdudus, amp;nbsp;mox Qusefitori traditus : amp;nbsp;de illo quæftione habita, tot fuppliciis amp;nbsp;cruciatibus affedus eft, vt, paucis pôft diebus , vitam cum morte commutauerit. Per idem quoque tempus, Antonius Montaldus, amp;nbsp;Antonius Guarcus, tanquam eiufdem confpirationis aduerfus regiumdominatum confeij arque participes, eorundem iuRu ac mandato in vincula coniedi^fcd quoniam infontes,omnifque culpæexpertes fuerant, breui funt dimjfli ac pri-' ftinæ libertati reftituti. Meftfe Maio, Andreas Arferius, ciuis Cortonenfis, vir, ciuilis ac Pontificij iuris feientifffinus, communi Patrum fuffragio Prætor defi-gnatus fuit; fub quo Damianus Embriacus ob ingentes turbas amp;nbsp;commotiones, quibus ora Liguftica vndique afflidabatur, menfelunio Clauari præfedura fefe vitro ac fpontè abdicauit, ifque locus à Gibellinis mijum in modum diuexatus eft.Exiguamorainterieda,Genuæ Senatus decreto quatuor trirçmes,pro eorum Iocoru,quæadhuc in minofi Africa Genuenfibus parçbant, tutamine ac fecuri-tate, Omni bellico apparatu inftrudæ,neenon Gregorij Granelli dudu amp;nbsp;aufpi-cioemilfæ.Eadem æftate,tres piratirçCafteilànorum öcTarraconenfiumnaues, totidem onerarias Ligufticas in mariSiculo præftolatæ funt, atquejnuicem iiir feftis arm is concurrerunt, eo quidem exitu, vt poft aerem ac diffieilem pugnarft, vidoria à partibus Genuenfium ftaret, amp;nbsp;boftilis quidem prætoria celeri fuga . clapfa. Reliquæ duæ, Liguribus cefsêrcj quarum altera cum omnibus remigibus acepibatis captafuit: altera verb pænè vacua intercepta, cùmfrtaio^pars, con-Q * feenfis

fcenfis fcaphis ,ad littus falua atque incolumis appulifl'ec , amp;paucos poftfc Prætoris ac luftitiæ Prxfedi iufTujeius nauarchus, cum fexdecim aliis qui fecuifl erant, in cruccm aôtus, teterrima laquei nece vicam finiuit. Mcnfe Sextili^muiiu^ ipfitts luftitia: Præfeéli, quod iam ferme omnibus in commune, præfernm GibeHinis,mirumin modum inuifum ac exofum erar,de vnanimi Senatus con* fenfu abolirum acdelecum fuir. Interéa temporis, Anconiottus Adurnius, qui, vti fupfà memoraui, quaftùm in Repub .fupremumMagiftrarum obtinuerar, {«•»t»«. jjnçpjQ N8n. lulijjinloco quem indigenæ Caftellum Fraiicum vocanr, baud pro* cul Finario, cabifka lue, ficutinonnullis placer, fiue tædio curarum fcfTus ,ac fc' nedlute grauis, poft multos honores perFunélos, naturæ’conceflir. Ceterum,if ^911e Pul(Âfcra,nonnulli Gibellinarum partïum fautores immaniftimorum b' tronümrnftar,dumtaxàt incédijs, rapinis,ac cædibus iiltenti erant,amp; fi bi quaiu-plurimis eorumqui vallemBifamnem incolebanr, aflbciatis, primarios quofq» aduerfæ partis adorti, vbi eos cepiftenr, ingenti pecunia multabant : in quo qui-dem nec fuæfadionis hominibus parcebant, adeo Vt ferme omnes,rcliôtis fuiigt; ' municipiis amp;latifundiis, in vrbem,ceu ad tutiftimumafylum,confugerent.eo-rumque numerus ita poftmodumexcreuit ,vtferè vniueifaregio, correptisai' mis, feditionem excitarer, amp;: incolæ, fublatis clamoribus, V i v a T a i l a, faepiusingeminabant; eifquc aliquotVulturiani, Antonius cognomento ReX, amp;nbsp;RaphaelCarpenetus, felè coadiutores ac focios adiunxerunr, amp;nbsp;præter cetera, oonquefebantur, ôc diccbant, Præfulem Medunenf. tantûmodô in partes Guel* forum, negle(ftis Gibellinis ,propcnfum-amp;iniquum fibivideri, vtoppidorutu atquc arcium præfecturæ lolis Guelfis committerentur, i^a vt Præfes, confeU' tientibus Patribus,aliquot militates cohortes ex prætorianis amp;nbsp;vrbana multituquot; dinecolle6tas,aduerfus perduelles amp;nbsp;contumaces miferit: hæquefacili negotio Bulzanetum oppidum occuparunt, quod tamén exigu o pôft tempore, amilîum fuit.Cùm veto idemPræfes animaduerteret,illorum vires acperuicaciam iu' dies adaugefcere, ne in maiorem Reipub. perniciem exetefterent, vtque abiedis armis ad debitum obfeqüium redirent.demutuaSenatus voluntate quofdarn ciucs lingulari prudentia, nullifque ftudiis addi(ftôs,amp; patriae in primis caiitate flagrantes, ad eos mißt,qui ipfls publico nomine præteritorum veniam codons' rent,ac infuper Buizaneti,M.ontisbelli, amp;nbsp;Muratiani euftodiam ac præfedurani .co»cederenc. At quia fummoperè Verebantur, ne fecum candide ac fincerè age' rctur, bÆuiquc amp;nbsp;veniâ,amp; îpforum locorum regimine exuerentur,denuo ad af' ma conclamaruntjfibiquemaiorapollicici J fubinc^ grauiores motus excibant« Q^apropter, Antonius Montaldus amp;nbsp;Antoninis Guarcüs ad eos ablegati fue-runt, quo præcipui defeólionis auólores illorum audoritace inflexi, pacatis anP mis, Genuam remigrarent. At in Vrbeftatimingens fufpicio cxorta,ne fciticeC Guarcus amp;Montaldus,cum plerifque ex Spinula Auria familia, Gibcllins' rum partium ftudiofaineenó cum primoribuspöpularibus,clandcftina conf lis mifeentes, prtecipui harum feditionum auélores forent, adeo vt fibi tutius fore arbirrarentur,fi vrbeabefl'entjpræfertim crebris amicorum literis admoniti,ibi agi de ipforum capite ac vita. Proinde Antonio rege, ac intimis quibufque flbi coniundis, hoftilemque anirnum induti, omnia ftudia amp;nbsp;animi cogitationes if patriæ perniciem ac exitium conuertêre. Quo fane faclum eft,vtRefpub. inulto maioribus-, qüam ailtéa/fimultatibus acpcriculis inuolueretur. Hi enirn Adui' nio, vti diximus,è viuis fubtraôto,foli ac principales diuetfarum partium duces fupercrant^tii fuis optatis,nullum præterregiam dominationem, obftaciiluns ac fre-

acfrenum confpicati,præter aSinitatem ,quæ mutuo iamdudum intercefierat, iterum fefc nouo foederis iureobrtrinx'erünt: quo çiükatem grauioribus rixis arque contétionibusimplicarenc, Veteres fadiones, vrbi perniciofi{rimas,amp;: exi-ûabilesj fummis viribus atque artibus inftaurare artnitebantur . Deinde ex (Variis locis contraéfo exercitu j eoque intémpefta noôle admoto, illanl fumino impctu aggrefli funt,eo tarnen fucceflu^vt cùm ftrenuè à prxfidiârio milite pro-pugnareturj illinc ftatitn, præ nimia feftinatione fcalis reliôtis j nec fine aliquo difcrimine abfceflerint. Hæc repentina amp;nbsp;inopiiiàta àduçrfariôrum (Jppugn*-tio, vniuerfos Patres J atque in primisipfurnPræfidcm,adhuc igriaros aquibus fibi præcipuè cauendum elfer, baud mediocriter percelluit, moxque tam nobi-lium ac popularium quàm Gibellini amp;nbsp;Guelfi nominis ,eorum nei*pè , qu«^ amor in parriam coramendabat, deledu habito, illifque armis fubrainiftraris, eos,portarum cuftodiis præfccerunt,graui pœna propoGta,nç qùisjpVæter ipfos, armafufcipere änderet. Ceterùmaduerfarij,cùmin prima oppugnatioilejaôla exea parte, qua Bifamnis tenùi ac cxili cürfu in mare déduit ,tortunam minus • fuis conatibus fecundam atque propiiiam experti eflent ,eadem noëte (ummo fileniio in alteram ciuitatis partem fuas copias trâftulêre,indedue per oftiolüm, vulgô D. Michaelis, eo tempore nullo , vel faltem exigüo V igilum ac excubito-rumpræfidiocuftoditumfnvrbemirruperUnt.Quod fimulatqueab oppidanis cognitum,protinus omnes promifcuè ad arma iuerunt, amp;nbsp;vniuerfa ciuitate va-riis feditionibus ac tumultibus implicita, per omnia compita, amp;nbsp;viarum anfra-éXuSjVrriufquefââzionis nomen fublatis ingeminatifque mulris vocibus incla-matum ,nec in ipfis ^enebris, tantaque rerum omnium confufione conftabat çuipotiâimùm parti adhærendum eilet. Spinulæ àtqùe Âuriæjpræcipui Gibellini nörninis duces ac patroni, vnà cum füis clienribus ac familiaribus, fuas vias amp;nbsp;plaieas trabibus aliifque munitionum generibus obuallarunt,Ex diüerfo,Pli-fci,incœnobium Laurentio dicatum, fimulconuenire ,nônnülliregio Præfidi füppetias ferre,ôc coplures alij varia fcelera perpètrantèSipcr vrbis vicos ac itine-rum regiones debacchantiû more difcurrere ac vagari : omniaq. facra profaniSj ilna^. fummis comifcebantur * Quippè,albcfcente cælo,nihil aliud prorfus cer-nere état,quàm fingulos pallim in fuis domibus àetürribus circumfeptos. amp;nbsp;in quolibetillarumingrelfu inter ipfa faétionum capita, manus conferebantur,in-ùaquevifeera ciuitatis omnes viciac femitæ vtrimque diuifæac munitionil^us fiïVuatæ,tanto nimirum difcrimine, vt quifquc certatim , fuis domibus«reliclis, fefcintra regiones fuarura ptrnum contraberet ac præmuniret. Guelfi ,totam fermé illarttpartem, quæ ab æde D .Petri, vfque ad fanum Andrere porrigitur, adiun£tisquoquebislocis,in quitus fità eft ædesLaurentio amp;nbsp;Arabrofio facra, amp;quicquidverfus oram maritimam inferiorem vergit,àcerrimè tutabantur.P.e-Iiquiveró,quicquiddtemplo D. Lucæ per ædem Magdalenam vfque in forum Auïium amp;nbsp;D. Catbarinæ delubrum ,necnon verfus portam , vulgb Campi,ex-tenditur, propu gnabanr, fie fane vt quotidie iritet fefe, nulla re gij legati,omnem füam autftoritatem, ne id fieret, interponentis, ratione habita, mutuo infeftiffi-mis armis conlligerent. ipfaque ciuifas in multo deteriorem ftatum St conditio-l nem, quàm inprimo earum fadtionum bello contigcrat,prolapfa erat, cùm bçc t dira St cruentiffima certaminaintraipfius, vt didtumeft,vifeera geierentur,iif quibtispcrpauci omninô ab armis abftinuerunt, adeo,vt etiàGuarcus St Mon-taldus jhaudmultô poft, ab Omni fœderis iute ac fidei defcifcerent, cùm bicj in Gibellinas- alter verb inGuelfas partes tranfgrederetur à Qœdrcà vnius • eiuf'

184 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN A TV s T orv l 1 QJTE

eî'ufdcmquc ciuîtatis îndigcnis , quin cciain eiufdem coghationîs , Vhiufquc ac eiufdem domus amp;familiæ hominibus in varia ftudiadiftraclis,ac inrnU' tuam perniciem ruenribus , ciuiumque animis fæuiflimo amp;nbsp;deteftabili odio intor ie flagrantibu£,ibi omnia turbis,rapinis,c£rdibus,domoiû conuuîfionibiis, atq. facrarum irdium incendiis, ronßagrabant, cùm vefanus furor non modo citera partem,in alteram incitarcc,fed omni pieratis bumanitatis iure difolti-tOjfrarrtimin fratres, acipforumparentiim in liberos j filiorumqiie in parentes d«xtras^riarctjpluraqüc inhumanæ fæuiriæfacinoraeiufdcm vrbis inter feede-rentincolx, nulla patrij foli charitate inexpiabilia ardentiaque odia-mitigante^ quàm vllaimmanis barbaries ardore pugnæ irtitata, in vidlos edidiflct. In hoc ^Wociflrr^amp; eftèrato dimicandi Üudio ^quo faire omnia ciinli cruOre'fœdaquot; bantur,Grbellini,quorum præcipui Antonius Montaldus, SeCeuas Atii ia tunc temporisextircrunt,propter maiorem faélioforumIrominum cocurlum pra^na-lebant, ita vtipbs multô liberiorper vrbem excurrendi poteftas fieret,amp; pv.blicU * palatium,à regio præfide in firm o ac tenui præfidio communitum lermcquein^ defenfum-jOppugnarenr,coque facili negotio potirentur.Hoc in poteftatem reda-étojcùm Montaldus adomnem occafiohein intenius, fibi ttatim vfurparc vellet, eo quidem prætextu,vt dicéret, id magno vtrique præfidio contra füos aduerfi-rios futurum^ Auria verirus, ne hac ratione fibi denuôad Principarum vîani aftrucretjfcfeilli acriter oppofuitiamp;præterceterafubiieiebat, tametfi ad repri-inendum fuorum aduerfariorum conatus fimul arma corripuifient, neUtiquaiti tarnen rcliquos ciues 5 in ea elle Icntentia, vtRefp. àregia fide atque iinperiô dcfcilccret: ac fecumfatis præclarcaôlumeiredicebatjqugd aduerlæ partis,rcgij Præfeôli gratia ôc auéloritateinnixæ, vim atque iniuriam lîrcnuè d fe repu liflcnt. Hac re Montaldus grauitercommotus, eueftigio fefe cumfuis clientibus atqiic affeclis in a?dem Dominico facram fubduxit, eumque hoftisàtergo inlccutus, non exigua clade, capto etiam Odone Grillo, affecit. At Præfes imminentis pé-ricult metu mirum in modum attonitus, ægèrque animi, amp;nbsp;confilij ambiguus^ fefe in palatium baud incunétanter recepit, ibiq. Auriam,ipfum impendentiste-peftatis euitandæ caufr,Galliam cogitantem,bis verbis allocutumede, acpbne in meliori fententia confirmalfe dicunt. Si ignorarcm,tant3m efle in te prii-uXmré? dentiam, amplifi'ime Præful,quin btinclubricum rerum bümanarum ftatur», amp;nbsp;glane temporum iniquitatcm,ex bumanaquadam ingenerata fragibtate rnetP rcris,eqi»dcm fummoperè vercrer,nein talrtabuius ciniratis morum atquediftb plinarum omnium negledione amp;nbsp;corruptela,ita efi^s animatus,vt vbiuis gentiu viucrc velles,quàm in tam cbrrüpta amp;nbsp;fcditiofa ciuitate cum lummo animi tui tædio vitam tranfigcrc, præfertim cùin vitra qiiandam comrrtuncm reruiti orn-Ilium licentiam,tanra immodeftiaciuium animos inuaferit, vtncglcdta regisdi-gniratc atque auôtoritate,pafiim in omnibus ingrati animi fuiteftimonium prx-béant iQuæfanebominumbcentia,amp; àredho tramitcaberratio,non tam à re* gis contemptü, quàm ex fuperiorum temporum iniquitate atque condition^ pröficifcitur. Nimirum,cùm ciuitas bæcnoftra fempicr fatali quadam ration^ variis faclionibus ôc inteftinis malis laboftuerit 5 pàucorum potentum arn-bitionc fit, vt indies nouis ftudiis , ccu perpetuo quodam incendio, flagret ^que incendatur; Qui mutua quadam æmtilationc nunquam animis quie-ti j publicam tranquillitatem mirum in modum conturbant, amp;nbsp;hoc vnum a' guutjVtquibufcumquepofiintftudiis atqueartibus, fuperatis aduerfanis, Prin^ cipes 111 Repub. noRra cuadant. Hoc fi vllo tempore expeni fiimus, certè bac no* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftraten^

G E N V E N S 1 S H I S T O R I -AE L ï B. i X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSj

ftraterapeftate habeinus quod queramur, amp;nbsp;communemReip. noftræ ftatumj, Üloram Infolcntialabefaûatnmj deploremus .'Quodcertè eô minus ,omnibuâ rem iplam ddigendùs expendentibus vidervdebec quod vix à tantis. veteribuâ maiis eliiódarajUiinima quaque occafionepnftar vulneris,nondum in iuftam ei-camcemcoalitijfed tantummodô præfenrifafciaobligati,minimo conraótu tö-i crudefcentis ad noua ftudia rapiantur ƒ amp;nbsp;nulla obferuata modcftia, trail-quot; quillumReipub. ftatum mirum in modum labefaftent atq. corrunipaiit. Cetf;-' rùm, non melatet, Reuerendiflnne Præful,quin tu pro ea, qua femper. baólenus præltitifti, ac etiamnum præftas^prudentia arque animimoderatione ,facile in'-i telligas,quantum temporis coditioni tribuendum femper fit,ac pro iliius vari*^ tatepræfens rerum ftatus fit plerumque metiendus. Hserc igitur,cùm tu per tein-^ telligasiufignem doôtrinam ex multipliçi vàriaque rerum cognitione arque , vfa habeas-, non exiftimo valdè elïe neceflarium ,vt bac pèriculofiflima rem- / pefiatci idem fadas^fubinde te admôneam,præfertim'‘cùm tuis’Oculis ipfe vU • deas,quâm inpericulofo cardine rerum nolfrarum ftatus coniedus fit. Coma ïuoueat igitur te huius noftræ calamitofiffimæ patriæ imägOj quæ,quantum fibi de te polliccatur,facile intelliges,fi,ratione in confilium adhibita, dignitatem’^ tuam nonaliunde,quàmcxillaperfona, quam fuftineSjmetitus fucris,amp;peni-tiùs introfpexeris.Nec eft,meo equidemiudicio,quôdpopularismultitudinis pctvAaufiatealiquaex parte commoueat,vel molefta fit. Nam quiseft,per Deü^ immortalem, vfque adeb corrupt!iudicij, velmalè de rebus bumanis fentiens^, vtnunquamcogitationes fuas ad tranquillitatem publicamadiieiatjnifipopula-* ri applaufu, vel gratia^ulritudinis in cotrariam fentenriam impellatur î Proinde cùm tu pro ea grauitate ac reditudine iudicij jquæ in te femper eximia amp;nbsp;fingu-laris extitit, magis anioris magnitudini,quo nos omnes indeftatim abinitio,ex quo bue venifti, profequutus es^ quàm priuato tuo quæftui, vel peculiari cuiuf- • quam gratiç tribueris,nunc reliquum eft:,vr pariconftantia periclitantem ciuita-temcoufilioadiuues,præfentiatuafulcias,amp;falutaribus commohefadionibus, qua: tibi pro ea qua præftas dignitarejpropriæ funt, in debiro ofticio retineas; ita demum fier, vr Refpub. tuo beneficio tottantifque procellis erepta jin pofteruttl fuæfalutistevindicem apudomnes ingenue profiteatur ôc agnofear. Quocirca in fpem adducor maximam, te non commifturum, quin aliquem populariji-ceuriæ relin qu as locum, ne fcilicetjbi, qui prorfus culpa vacant ,immetâfites, in pœnamtrabantur .Hoc quip^e difcrinline bene inftituræ ciuitates ftanr, amp;. reti-nentuf. quod procul dubio fi tollatur, non video, quomodo diu confer uari, nc-dum fiorerepoffint. QuacertèirA'e,nififenfustuosbaberemexploratos ,e(fem omninb pro rei niagnitudine prolixior, potiflimum quod vniucifa ciuitas mul-rorum iudicio non femel in reprebenfionem venerit .quod videlicet, in tam mi-fero ac perplexo lerum ftatufubinde lapfa,alienatianimi fui erga regem veftru, legum omnium (abfir afi'entatio) præftantiffimums argumentum dedifie pofte exrerum occafione videarur. Sed rogo plus apudtevaleat, proutfemper pluti-mum valuic,redaratio,Sc paucorui»,fed eorundem quidem oprimorumciuiu, auCtoriras ,amp; indefefta atque incorrupta fides, quam ftulra vulgi opinio ,quæ,ui-ftaratundinis, bucilluc,leuifilmaetiam aura, facile impellitur^itaprofedó fiet* vr quiequidbadenus inciuitate fub tua adminiftratione delidum fit, magis ftultitix popular!,quam alij cuiuis occafioni acceprum referri debeat.Ncc enim,-es taminiquus rerum æftiraator, quin facile per teintelligas,quomodo Refpub.’ noftra erga regem veftrum fuerit animata,öc quam præclara dubiis tÇmporibüs Scacci-

SENATVS P O P V L I Q_V È amp;accifisiam rebus,læpius veri fui ftudij teftimonia exhibuerit,fic profeâo, vcfiadiuftamtrutinamrerum momenta reuoccntur, Ueminidubitandum ft, quin plus gratiæ, quam inuidiæ apud reges Galliæ meritô femper promeruerit. Auria pcroraflet,Præfes in hune modum refpondit. Non tam,inqni(, ßo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fortunæ viciffitudo,omnia, mira,fed folita tarnen quadam inconftantia immu*

tantis,me in fummam admirationem tapit, quàm nonnullorum ciuiuin peruer-fit^s amp;nbsp;in*probitas,publico bono atquecommunitranquillitatirefraclis aniniis perpetuô aduerfantium:quorum fane cæcitas,dicam, an vefania,adeô magna intolerabilis eft,vteam nequaquaferrepoflim, vel debcam» cùm illi, nefeioqua «•«pentina étqueprotfus inaudita animi leuitate, nulla præbita offenfionis vel in-dignationis anfa,ftudium amp;nbsp;oblcquium hadlenus Chriilianiflimo Régi deferri folitum,illi prorfus abrogarint, amp;nbsp;quodnon femel in propugnanda cùm illius dignitate,tumfalutcemicuir atque eluxit, nunc prorfus refrixetit. Quod fane • cur fecerintgt;per me cquidéiuftam inueftigarecaufam ncqueo. Satis ctenim coH' flat, ipfum Regê non alio quàm vobis omnibus gratificandi animo,huius Reip-veftræ adminillrationé hbi defumpfifle. Si igitur boni medici inftar, partes cius infedtas amp;nbsp;morbidas,ne amplius in pofterum contagione læderent, fcdulôpau-corum perditiffimorum ciuium animaduerfione amp;nbsp;fupplicio curaucrit,non eft mediusfidius, quôd aliquo modo crudclitatcm eius aceufetis; imo, co vel maxime nomine ingentes illi à vobis amp;immortales gratiæ meritô debentur,quôdla-bantem Reip.veftræ,amp; non obfcurè adinteritum properantis paucorum impro-borum vitio ftatum, faluberrimis confiliis, amp;nbsp;infigni legum leueritate, ceu fr-miffimis fulcris,ac præfentiflirnis amuletis rctinuerit,amp; pl:ffiè,ne prorfus corme-retjobftiterit.Proinde omnes illi qui publico bono cÔmouentur,amp; qui tranquil; litatem, atq. adeô falutem huius vrbis amant amp;nbsp;amplexantur ,cuiufcumque ill* ordinis vclfadionisfuerint,omniope adnitidecetjue popularis audacia impU' nitatealatur, atquefubindealiquottemerariorum nobiliorum exemploconft' metur.Quandoquidemeônuncdeuentum eflejpalàm amp;manifeftèanimaduer-titis, vt nifi optimates amp;nbsp;primores huius vrbis,infanæ multitudini fortiter oppofuerint, nullis humanis confiliis, vbi femper illorum animi,audacia impunitatecôflabiliti,imafummis mifeere perrexerint, incolumitatem bonon» conferuari pofTe. Qua fane in re quantum fubfic difficultatis, facile per meract conijcio|cùmintelligam,aliquotpatricios adeô refraôlarios ,amp;in peruerfafen-tentia pertinaceSjVtnullis amicorum precibus,nullij denique præmiis,vcl pcenis à propofito deduci,amp; ad faniorem mentem infleôli queant. Nam, vt cætera ma-la,quibus inundat turbulentiflima hæc ciuitaA^eftra, taccam • plures fefe vfque adeô fuperbè amp;nbsp;crudclitergcrunt,vt antiquata, atque prorfus Ipreta Regis oiH' nipriftina ac débita obedientia, arma nullatcnus deponant : turres,aliaquc locî munitionibusopportuna,præfidiis aliifque neceflàriis communiant: amp;nbsp;tanta petulantia amp;nbsp;deteftandatemeritate nequaquam côtenti,plcbc in partes dedudb ciuitatem ipfam inuicem partiantur. amp;nbsp;no fecus ac terù potictes,huiufceq.Rcip' noui Tyranni,opprcfris vel in fugam verfîs bonis omnibus,atq-, Reipublice fib' tis amantibus ad vnum profligatis,in palatium publicum inuafere, quod cotta fas atque omnem æquitatem,diftriâ:isgladiis, atque micantibus armis,contra omnium bonorum voluntatem turpiter occupant,amp; latrocinantiû more, vi atque crudclitatcpropugnant. Quid,ciuæfo per Deum immortalem,reliquurnellj quiddico,in tamancipiti ac ^nè deplorato rcrum ftatu, nobis vixvmbraf* vllam antf^uædignitatis retinentibus, dicendum vel Iperandum eft ? Eorùmo^

in omnium praeteritarum iniuriarum obliuionem deuenturum,modo aliqui • I veftrùmita erga Regem Cbriftianiflimum, optime de vobis femper raeriium, * atqueadeo ergapatriam fuam ita fint aftedi amp;nbsp;animati, vt comunicatis mecum deincçps laborious J amp;nbsp;pericubs, de tollendis amp;nbsp;confopiendis iftis piæfentibus motibus aliquando tandemanimù adiieiantjae ne in pofterum cum certa Reip. pernicie peccari aliquo modo pofllt, pro viribus confulant arque prouidcanc Quod fane meo quidem iudicio affequemur ,fi,comprebenGs prçcipuis faôbionü. dncibuSjatq.ipfis feditionis auôtoribus refrenatis,reliqui omnes feueritatis exem-plis abincepto deterreantur.ln bancfententiâlocutusjcu omnia armorucrepitu perftreperent,arque variis vocibus ôc clamoribus omnia petfonarét amp;nbsp;comple- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

rentur, fefeeueftigiô4ubduxit-,paruoquc temporis fpatio interpofitq,cum vide-ret,nullum fedirioni Sctumultibus fincm neque modum xonftitui, defperatis vrbanis rebus, ac non parum de fe fuorumque falute follicitu? jXV. Kal. Aug. (bic dies olim Romanis infauftus Ctemerenfi, Alienlique cladibus ) Sauonam per difpoGtam fcapbam clancuàum contendit, atq-, illinc terreftri itinere in Gal-liatn perrexit. Poft regi) Legari difceffum ,qualis fuerit Reip. ftatus ,atquc babitu s animorum,quiuis baud impcritus bumanarum return æftimator,facile per fe omnirrd intelliget. Haccnim,fuoreótore deftituta,ob maiorcm bcentiam amp;nbsp;pcccandiimpunitatcmjp atrium ftudiamulto actiorem vim,quam ptius ^efum-pferant,amp;cxitiabilevirus, quod dudumira cotunapeótotibus larebat ,eotempore larius ferpete ac diffuradicoepitjloragetp. naaiot clades vraiuerfx vrbi inftrffa. In bac extreraaa return omiaium coiafubone,Gibellini nominisfauto?eSjnaua' buraaturres occuparuiat,earumquepræGdiobaud magna drfbcultateportum fui iuris feceruiat,adcó vtGuclftsinyia fuos vicos amp;nbsp;plateas quodammodo incluGs, fummaquerei frumentariæ ôc comnacatus inopialaborantibus, ipG per vrbem bberitisvagatijgrauifbnaisincoiaamodis acdettimentisboftes afbcererat: Gmul-^ueferociteriadabant,feillos co tandemtedegiffe ,vtextrafua fepraamp;. muni-tiones nullo raaodo egredi, ac.prodire audetent. Sed contra, ipfi plurinaum Gbi tribuere, fuaiaa^quevirtutem non parum cfferrc,quód minuaae è nais ftationibus, Nùænaulijfefadturos gloriabanturjjpropelliac diraaoueri potuerint-, ÔC vtraque fafilione externis prxGdiis au£fa Se conGrraaata Jaac quidem,vt fefe ab inftanti calamitate atqueinfottuiaio eximeret,altera veto ,vt boftem quoquomodo opj primcretjcircitet vndeciraa arraaatorum millia,quorum quidem olt;fto Gibellirao-rum erant, in promptu atque ad maaaus babuete-^quatum viriu raa acceffaorae, niG per idem tempus, AntonqMontaldi, altetius faCkionis P riracipis, pefte, Gue alio motbigenere,o£tauoCal. Augufti,eviuis fubttaÛLiobnus jillius ft^tantiffimi

ftiidij amp;nbsp;mutuæ contentiouis furorem aliqua ex parce remififTet; proculdiibîoj ùiiicuis animis ad hoc fupramodum accenfis amp;inflammatisfæuiflimo acquf afpefrimo proclio inuicem, cogrefTi edenc. At Gibellinorum inter fe dididentiu® cundatio eftdciCjVcardores vtrinque hand leuitermitigarentur,cùm præfeiriiB inter ipfos de pace , opera Gafparis Codas Neapolicani tertio Cal. Maij Roinî Gcnuam curn tribus triremibiiSjVt inde Legatu Pontdiciu in Galliam deduceret, profcdi/fedulo ageret ur. Hie eniirijtam præclaræ vrbis vicem grau iter comiferi' cu?,enixè dabatoperain, vt aliqua pacificationis formula inter ipfos iniretur^ qua demuuTtondituta ,de mutuo adenfuconcedum eft, vc, præterceteras conditio^ Gibellini duabiis fuffragationibus; ficuti poftularant, in fenatu amp;nbsp;coinicii^ aduerfam partem anteircnt,vt nempe in numero duodeuigintifenatorij ordinisj decern,- qui edent Gibellini nominisjodo alterius partis, dedgnarentur: firnulq-in eorum gratiam excifura eft quidquid inchoatum fuerac pro turre Caftelleti erigenda. Verùrn,paucis poft diebus, ab oratoris difccd’u, in vrbe iterumfi' periores motus recrudüerunt. Cùm enim Praetor, qui ibi remanferat, Guelfs h baud mediocrem fufpitionem deueniret,ne palatium fuis æmulis traderec, vefa-naquadam rabie ac furore ilium comprehenderunt, deipfo .atroci quasftion^ habita,totius rei negotium folicitè exquirebant:quod fane illorum animos tan-topereodendit,vt repente armis correptis, nudatifq. gladiis,cum ipds circa pEt-torium condixerint: in ea^uswiria amp;nbsp;ancipiti pugnajComplures vtrinque vulne-rati acinterfedi, amp;nbsp;pleraque ædifîcia, vt hoc pado mutua amp;nbsp;internecina odd explerent, incenfa. dumque in his ferahbiis didenfionibus indies pertinacius inhærent,in variis plateis , amp;nbsp;ciuitatisregionibusmanusMrocidime conferne-runt, in quibus-fahè multoplures,quam antea,obtruncatii amp;.plurima quoque palatia fubito incendio perierunr, adeô-vtvniuerfæ vrbis facies, quam'maueiifl^ tetra amp;nbsp;mifetabilis cófpiceretur, ôc ab Idibus Augufti vfq. ad imtiu Septemhli^j licet per id tepus aliquæ pacis códiciones mutuóicranfigerétur,quinquies,autfe-xies, platcàrû vicorum tépagulis atq.aggeribuamp; vndiq.efFradis,acerrimè intef fe deCcrtarLint. eoque fadum eft, vt,præter curres,ac publica asdificia exufta, tf' ginta palatia longe pulcherrima, quas ad nobilidimos quofque fpedabantjfæno amp;crudcili igné conflagrarint. Cùm verb Septembri menfe,Gibellini concubin node hoftium munitiones inuahdent, forum Lercarium vnaicum turri, egregie coÂimunica, ab eafamilia eo tempore ftrenuè defenfa,expugnarunt:quod ad ueriâriorum animos tàntoperè percelluir, vtquàm^rimùm fefe in fuis coinpitb aeviismunitione firmantesjtocam illam vrbis regionem in illorum prasdanirC' linquerenc,ita vt infra vniusdiei fpatium amjijius duoaeviginti asdideia illius fori vnâcumtemplo D. Pétriexufta,arqueincendiisvaftata fuerint.Hac rabie paülifperfedata,(fît enim intcrdum,vtladatis vtriuique partis animis atque cof-poribus,arma aliquantÜperdeponantur )denuô inter ipfos de mutuaconciliatio-ne adumeft tandem pridie Nonas Sept, certis quibufdam conditionibu’ pepigêre-in quo quidem,perpedæ clades Sc calamitates multb clariùs confpedÇ' raxhM liquidem vitra ædificiorum incendia, plero^uc nobilidimos ac prasdantidiinos GibaLsT ciues miferrimè confod'os adinueiierunt- interquos,ex fupremanobilitate Ccii3^

^uria, cuius fuperiùs mentionem habuimus,amp; Gottifredus ciufdem family Conradus amp;nbsp;Anfaldus Grimaldi, Anfaldus Valdebella, Nicolaus GallarnannS Antonius Maftrucius,Honoratus Rafperus, Vincentius amp;nbsp;Nicolaus Cataiiei, lanottus Grillus, amp;nbsp;Lucas Saluagus deiiderati. Ex popularibus verô,innuiiieri) quos breuifatis caufa in præfens omitto. Inuenio apud non incelebres audoreS) in boc

tuam charitatem amp;nbsp;coneordiam redierunt, moxque priera commetcia amp;nbsp;nego-tiationesj per plurimos iam dies intermiftæ, denub in vfum reuôcatæ . At breui pbft,Conrado Auna, viro animi prorfusinquicti acturbidi, auÖzorJè, noui motus concitati.Hic enim Guelforum opcfubnixuSjVaragincm adortus,faciliné- • gotiofuiiuris fecit; quod quidem,prxtcr reliquos,nauum Prafidem,' amp;nbsp;pletofq. etiam Aurix familiæ, ad fumniam indignationem commouit,adcbûvt nulla mo-ra uaterpofita.praetet duas triremes,mari expeditas,üongenti milites terreftri iti-nere contraipfiim ablegati fuerint,brcuique,hoftilitriremiin trahfuerfum aefta, ipfum Auriam eb tandem compulere,vt oppidum certa quadamrpaclione refti-tueret. Interim Senatus,quatuor longas naues,omrii.ûautico inftrumento ac bel-lico apparatuinftruiftas,Georgi) Granelliaufpiciis, in partes Orientales pro eoru loGorum,quæ adhuc Ligultico nomini parebant,tutela ac fecuntate, amanda-uit. Ex quiDus,cumf^te vna carura,aquatum'j amp;nbsp;adeeteras res apportunas pro-fcûa,àreliquispaululumabftraheretur, reliqux,duabustrircmibus, amp;nbsp;totidem liburnicis régis Tunetani,Sicula præda onuftis, occurrerunt,cu mlqmbus ftatim

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conferto prœlio, initio ab ip fis Mauritanis exorto, aduerfarioruna narngia à Ei-

gufticis,virtutein primis Genuenfis Pracfedi amp;Pauli Montaldi,fuperata,amp;- cb-plures Siculijqui paucis ante diebus, in ea infula capti fuerant’, priftinx libertati

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reftituti.ldverbvtprimum ipfi innotuit,tarn grauitér fuccenfuit,vt omnes Li-

, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gufticx ditionis,qui tunc temporis in eo regno negotiabanrur, vinculis mandati

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iufterit, tametfi baud multb pbft, redintegratis animis,placide amp;nbsp;dementer^ di-

niitterentur-,eaque decaufa veteri amicitiatenouata,amp;: commerciavitro citro^^., cum maximo vtriufque gentis beneficio refumpta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;.

Hic annus Sc bellis ciuilibus ,0c dira peftilentiafuit quam maxime infignitus, adeb,vt meritb inter nefaftos*Sc ludluofos annumerari debeat. Hac fane,etiam. prxeedenti anno laboratum. Sed licet pro portione Sc ex multitudine multa-fu-nera extiterint, plures tamera hoc tempore patrici) ordinis ,ôc prxftantiores, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam priori,fublati firnt; nec vis morbi vllis bumanis confibis aut ope bumana

leuar i poter at, dorrec tandem cxleftis irx placaminefedata.illud iam pxne cxci-derat,videlicetprincipioanni,quo bxegefta funt. Patrum dccrcto ad co’Stcen- Lc^da««--dam virorum iuxta Sc feminarum in nimio corporis cultu ac veftitu luxuriam amp;nbsp;I“ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immodicos fumptus ,lcx fan cita eft ,lt;^ua in bis rebus vnodus prxfcribebatur. Na,

, crefeebat ,eb magis fplendor Sc naagnificentia cum in ceteris rebus ,turrr rn bis,» quot;nbsp;qux ad corporis ornanaentum Ipectabant ,exctearit ,ita vtQ^Pabio ScT . Sena-pronioGofi.lcx Oppialatafuerit,quaprolaibcbatur,neqaaaiaaubeYplus feratra-cia auribaberet-, neu veftimeto verficolori vtereturyraeb iunbto vebiculo in Vibe

’ oppidQ.ue, autpropius inde raaillc paftus, nififactoru publicoru caufawelaerédiur: ita

t90 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S I M A TV S f O ï» V L I Q V E

itaquoque Genuæ florecibus rebus,diuerfifq. duobus vitiis,auaritia,amp; luxuria, ciuitate laborante,quæ peftes omnia magna imperia euerterunt,inter belloriun magnorum,aut vixdum finirorum,autimminetium curas,SenatusfummaprU' dencia fummaqueiudicij reólitudinecauir, ne viripariterac mulieres VeldomJ, velçùmin publicum procédèrent, inhabituornatuq. corporis acceteris rebuJ modum excedcrent,amp;naaiores fumptus facerent,quamdccus honeftaris ratio paceretur^ Hoc ftatu rerum, fecutus eft annus eiufdcm fæculi vndecente-fimus, quo,eodem Præfide, ac RayncrioZacio Pifanæ nobilitatis viro pr^-turam gerente , in vrbe iterum ciuiles difcordiaè ac fimultates, quarum cau-

orig^ ab imperità amp;nbsp;incondita multitudine prouenit, repullularunt. Hænamq.iuxta veterem morem,dum effet, in quo,feu inpriuatis,fiueincoin' inunibus amp;nbsp;publicis faólionibus alerentur,à fuo naturalicurfu deficiebant: fe^ priori ac folito alimento deftitutæ ,neceflariô aduerfus patricios rcuoluebantut. • Proindecùmeatempeftatequamplurimiex vulgo in ædem Auguftino facraiu, fimul confluèrent, hoc vnum in primis anxie contenderunt, vt patricij quani* primùm ab ordine fenatorio, atque omnibus publicis muneribus abdicaretur. Præfes,earecognita,extemplô quendam ex pra^cipuis eins feditionis auólorejn, vt fe coram tribunali ad dicendam caufam fifteret,accerfiri iufliq amp;nbsp;tantum ab-eft, Vt diólo audiens fueritjVtetiam ipfe, acreliqui complices, pridieNon. Maij turrim, amp;nbsp;portam, vulgo D. Thomæ, expugnarent: ac per omnes vias vrbis compita, regrs ac populi nomen fublatisclamoribus ingeminabant. Quamuis autem regius Icgatus, fingulari quadam dementia amp;nbsp;lenirate illis veniam offer-ret,ac delidi gratiam faccret,modo faniora confilia am^exi, ab incepta fedi-tione recederentj nihilominus tanta fuit illorum vis ac pertinacia,vtpoftcro die, qui fuit Non. Maij, amplius mille ex eorum numero in vnum coeuntes,r3ptis repente armis, ftridoque ferro, curiam inuaferinrj eamque, Præfide clam inde digreflb, occupatani,diripuerint. Hæc plebis infolentia omnes ciues promifeue ad fuminam iracundiam concitauit, adeo vt circitcr mille amp;nbsp;quingenti ex eis in vnum conglobati, ipfum Præfedum, fui valdè anxium, ac falutis pauidum,!^ prætorium reduxerint ;atque orauerint, vt in fua adminiftratione conftantet perfeuerarer, polliciti, fefe vna cum cetera nobilitate illi perpetuo affuturos.PiJquot; les,horum verbis amp;nbsp;variis cohortationibus confirmatus, nihil turn habuit anti-qiflus, qnàm vt ftatim exord tumultus aliqua ratione componerentur : amp;nbsp;cùin plebs adhuc in armis eflèt, fimulque ad Spinularum ædes iuxta tcmplum D. Lu-cæ fitas, expugnandum properaret, quo tandem illius animum deliniret, aflen-fus eft, vt nobiles ab omni publica fundione fummoueretutj atque ira paulifpcf conquieuere. Ceterum paucorum die rum interuallo , iterum plcrique illoruiti fine vlloftrepitu ac feditione in vnum coadi,Senatuinuntiari iufferunt, ab his, qui rebus gerelidis præelfenr, plurima indies fieri, quæ in maximum Reip. dede-cus ac perniciein cederent, ideoque in pofterum,cjtra vllam ramen regij donii-natus commutanonem, fe veile illius curam amp;nbsp;gubernationem fufcipere, iw vt ipfimet, regio legato,ad hoc, maioris pcr^culi euitandi caufa, conniucnte,no- lt;nbsp;uum Magiftratum,in quo erant quatuor Priores,vt vocabanqamp; duodccim con* /iliarij,omnesexpromifeuamultitudinefeledi,conftituerint,quorum arbitré amp;nbsp;audoritate omnia domi forifquc regerentur. Priorum cuidem nomina h^'C fuerunt, nempe Raphael vndor, in regionevulgo D. Petri Arenaiij, Baptife Clauarus lanificus, Carabottus venditor cafei, amp;nbsp;Antonius Palauania lanio. Igitur ReQkib.qua, poftCarthaginenfium amp;nbsp;Romanorum impenum,nullacla'

G E N V E N s I s H I S T Ö R î AE, L î B. i X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15)1

rior atqucillullriorfuit, per id tempus, admirabili quadam humanaruhi rerum viciflitudine, horum confilio Sc adminiilrationi fubijciebatur vcque fefe in eô Magiftratu, cui dumtaxat quatuor menfiuin fpatium præfixerant, indies magis atque mâgis conftabilircnt, vniuerfam plebem fibi iureiurando obltrinxere vt fi qua neceflicas ferret ftatim onlnes in Prætoriuin,inquo ipfi Priores fibi locum delegcrânt,armati,ad opcm ac fuppetias fcrcndumaccurrerent. Inter hæcj indigcna: vtriufque oræinaritimæ irt fummam viuendi liccntiam amp;nbsp;dorrupte-lam prólapfi erantfimulque a nonnullis Guelfarum partium profugis qui pi-raticam cxercebant cum duobus myoparonibus grauifiima damna infereban-tur, quorum alter, ab vna Liguftica triremi a Senatu inftruda, cui A»guftinns Spinulaamp;Baptifta luftinianüs cum æquali diguitate prarerant j eo potifiimùm nomine,vt loca maritima tucrentur j ac etiam publiées redditus exigèrent, in- gt;nbsp;terceptafuir,ac Genuam perduôla, ôc mox illius nauarchus amp;: lcriba,ambo ple-bcijjamp;cum ipfis,quidam miles Placentinus,ad turrim molis ignominiofii inor- • teaftedi,ac pollero die fexdecim, quifuerantin eodem nauigio,adPliariætur-lis promontoriùm pari fia pplicio multati:quo exemplo externa infolentia maio-ri ex parte fuit repreila. lifdem ferme diebus, in vrbe complûtes vtriufque fexus, alba verteinduti,per omnes ferè plateas^ôe viarum anfraôtus alta voce cane-banthymnum, cuius lnitiumcft,Stabat mater dolorofafiuxta cruccni lacrymo-fa, dum pendebat filius. Quo fane Ipeôtaculo reliqui commoti, onincs promi-Icuè, cuiufeumque fexus, ordinis ac æcacis forent, lineo panuo albi coloris ami-(rti incedebant: coque fidf um eft,vt pleræque fami}ije,mitigaris animis, in tuam gratiam ac bene^olcntiam redirent, adeô , vtportmodum id tempus fer-me in proüerbiuin celTerit. Interea, nouus Magilfratus indies maiórem auólori-tatem fibi conciliabaq ôc proculdubib aliquam diuturnitatem fibi polliccri po-terat, (i in eo maiorem curam amp;nbsp;ftudium adhibuiiTent. Verùm plebs,præteritis lionoribus acquiefeens, vbi iam præfixus terminus effluxiffetj nihil vlcerius at-tentauit, ideoque breui vniuerfus coilcidit denuo Ancianorum ciüium inter nobiles acpopuläres ex æquoinrerfediftributorum,ordo atqueadminiftratio repetita. His rebus domiita fefehabentibus, hoftes Chriftianinominis fuum imperium in partibus Afiæatque Orientis,indies latius proferre,ita vt Relp.plu-rimu anxia amp;nbsp;follieita, ne quid detrimenti in his locis quæ adhuc fuæ ditioni p^-rebât,acciperet,de Scilatus atq. Ordinum decreto,quatuorrollratas nauts cgrc-gie præparatas, dudfu Friderit^Promoncorij ,viri prudentis iuxtàacttrenui, militaris, in eas regiones tranfmiferit : quo quidem tempore, duæ itidem triremes Gallicæ,omnibus rebus ad bellum neceiTariis inftruôlæ, contra eofdcm ad-i uerfarios fub Bonciarti, qui portmodum Genuæ , nomine regis Galliarura præ-fuitjimperio deftinata: fuerunt.Geterùm,anno fupramillefimum quadringén^^d-oo« tefimo,populus Genuenfis,fingulare quoddam fuç leuitatis amp;inconftantire,cir-ca Reip.adminiftrationemjfpecimen ac documentum præbuit. Hiiic enim haud* lanè ainpliuscum iifdem ciuibusfuit contentio, fed contra regium dominium onania fua confilia amp;nbsp;aôliones direxisi initio a CofmaCaftilione,Raphaële Car-' peneto, amp;pierifqucaliis popularibus viris cxorto,qui turbidiinifeendis fedî-tionibus,qüamplurimis fibi affociatis, aduerfus ipfumPræfidem coniuraruntj* Hi namque, vel fuomet inftinôtu,fiue ab aliis primoribiis ciuitatis inlt;luófi,illnTsi vitæ fummoperè iiifidiati funt^quorum quidem prior capeus, amp;nbsp;in vincula con-^; ieófus fuit: alter verb faótionum dux, in valle Pulcifera, occulte fefc in earn fuB-tó duxic, breuique port, magno clientum amp;nbsp;amicorum agmine ll:ipatus,iTi vrbemy'

191 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N AT V S P O P Y L I Q^V E

cLUTi portam , vulgô D.Thomæ/emicuftoditam inueniflet, illam prorinus in-cenditj moxque populi nomine crebris vocibus inclamato, ipftim ad armaexci-uit, adeô vt Præfes, quod tenuipræfidio communiretur,de ftia falutenon paruin follicitus, relido prætorio in turres S. Andrere profugerit• eaqiic occafione qui in carccrecaptiuus afleruabatur, celeri fuga fibiconfuluit. Inter bæc, cùm pro-infuJtantium vires nemo ingratiam regij Præfidis arma fufcipere auderet, neque illivlterius procédèrent, ciuitas quatriduum fine vlla feditione ac reâofc permanfit, donee tandem ipfo abdicato,noua Reip.forma introduceretur.Afpe-*ræ, circa Iwcc tempora,Adurniæ ac Montaldæ faôtiones,earum præcipuis auâo-ribus fato extin6tis,aliquâdiu confopitæ erant,amp;; Antonio Guarco adhiic fupei' ftitc, ipfius ftudiaceteris, opibus amp;au6toritatepræftabant,ita mcberclè,vtpropter vêtus odium in Adurnios, liæ duæfaôtiones in bis popularibus difiidiis, • quafi poftliminiô redirent: amp;quicumque Montaldi partes fouebant,Guarco adbæferunt, coque Refpub. iterum in maximas tempeîlates acmiferias deuolu' ta . Nullus enim ferme erat in ciuitate, qui non ad arma concurrerct, ebris maioribus orti, eô deuenerant, vt nec etiam hifeere, nedum fuam audoritatein interpoliere auderent: nullaque ratione a regioPræfeélo impetrari poterat,vt animum colligens,in palatium rediret,amp; circa Reipub.adminiftrationcm varb omninô fententiis decertabatur, cùm vulgus à regio imperioac obedientiape-nitus abborreret- nobiles contra,id in primis quàm maxime expetere viderentuf' exq. popularibus,quamplurimi^Ducalem dignitatem fubfaótionum Principe bus approbate, ac medium, vt vocant, fiat um præferre, Âc profeôtô vtex tant-i animorum diferepantia amp;nbsp;varietate, ingens rerum omnium confufio ac perturbatio exorirctur, donee tandem plerique ciues,nullis partibus contaminatij^ patriæ charitatem priuatiscommodis anteferentes, in prætorium conuenirent; exque communi confenfu, vt aliq ua ex parte ipfi populomos gereretur,deciiuf lêxto Cal. Febr.Collardo Caleuilla regio dominatu abrogato,in eius locum ptiftam Buccanigram fub titulo Præfeôfi prætoriarum cobortium regis Galfc fuffecerunt: amp;nbsp;boc Senatus confultum ab ipfo rege approbatum iri arbitrantes) confefiim Oratores ad eum milêre, per quos id ratum firmumque baberetur. Ai re^,ea recognita,grauifi]mèindignatus eft,ita vtmox Caleuillæ ,quem Sauo' nam canceflifle diximus,iniunxerit,vtfuo nominePrincipis Mediolanenfo amp;nbsp;Carreti reguli opem arque auxilium, quoad maires apparatus inftituerentuf) imploraret.Huic eleôlioni BuCcanigræ Antonius Guarcus,præ ceteris omnibusi fauerat, in baud ambiguam fpem ereéfus, foti:, vt boc paôfo deinceps multô fi cilius fub eo, quàm fub quouis alio, fuum ambitum amp;nbsp;animi impotentiamex' pleret: fimulquc veritus,ne fuiæmulifelèilliopponerent, fummo fiudio alfi borauit, vt ipfi Caftelleti arci recèns ædificatæ,acplerifque aliis turribus ciuiW' tis,præcipuiponderisac momêti, Gallorum nomine,præficeretuqeaque decau-fa ipfius æmuliin baud mediocrem fufpicioncm deuenientes, continuo ædeS) j fano D.Agnetæ proximas,pro fui præfidiotfLc lècuritare communiuerùt, adcôvi i ingens odium amp;nbsp;fufpicio inter ipfos oriretur: nouulque Præfeôlus admaiores | •turbas euitandas, de confenfu Senatus circitermillepræfidiarios procuriæfi' fenfione fuique corporis incolumitateac fatellitio adbibuit. Verùm nibileara' tioneprofeôlum.Cùm enim Adurniæ faólionis Principes,fummis propinquiW' tibus, amp;nbsp;diencelis conftipati, longe viribus ac potentia ceteris præircnt, opeque Pauli Mo'fctaldi,viri,præter fanguinis coniunôhionem, opibus amp;nbsp;auóloritateno'

ternis ,qüi fe horum ftudiofum àc fautorcm præbucrat ,fLibniterentu'r jOmni cundatione abieda,prætorium,aduerfariis mulcô imbecillioribus cedere coa-6tis, acri irapetu inuaferunt; eoqtie baud magna difticultate expugnato ,cùm Buccanigram prorfus laterec, cuius potiffimum fidei fefe crederec, fpontè Magi-ftratum,Guarcobuicrci, vtvidebatuijinuko minimeciueaflentience,depofuitî fequeiterumad priuadciuis rationem ôc ftatum recepit. Adumiis,præter ipfum Montaldum,OrolandusCampofulgofius, vnàcumfuis fratribus fefc^grega-rat: quo faneeffeftum fuir-, vcea pars longe fuperioreffet. Cetcrùm,in tanta ani-morumdiftraâ:ione,fingulifaâ:ionum auéforesacprincipes mutua fufpicionê laborabant, in eoquecardine ciuitaris habitus verfabatur, vt quihadlt;^us mul-tis ftudüs implicati fuerant,prorfusnefcirent,quidnam in tanta gubcrnationis dinerfitate, Reip. potiffimum expediret,quidue iibi deincepspro eins falute ac dignitate agendum foret jCÙmpræfertim regis indignationem valdè metuerent, quem intelligebant, maximum exercitura de{cribere,vt armata manu Ligutticaé • ditionis imperium recuperaret. Proindein hacrerum omniûperplexitatecoa-ftisPatribus jbabitifq. dcmorecomitiis ,illorudecreto duodecim ciucs populates,partim Guelfi, partim Gibellininominis,renutiati, qui vnà cum indigenis trium ValVium,ex ipfis,quos vocant,Ancianis, vfq. ad noui Prçfedi Gallici regis aduentûjReip .cum fupremo iure ac poteftate præeflent,rati,illam,intra hoc fpa-tium à ciuilibus iurgiis amp;nbsp;altercationibus conquieturam. Sed hoc ipforura de-cretumOrolandusPulgofiuSjAdurniæfaûionis furamus iautor acpromotor, præter omnium fpem penitus interrupit amp;nbsp;labefaâiauit. Qpnppe qui cum du-centisarraatis occupafo prætorio,id praecipuè ftudebat,vt rebus gerendis admo-ueretur.cuius conatibus cum Guard raaioribus viribus innixi, fefe opponerent^

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilium,quamplurimis vtrimque vulneratis,ac interfedis ,Thoraaque Orolandi

; expulerunt, eaque potiti, ne grauiores turbæ cooritentur, earn nullo præfi-' i nbsp;nbsp;nbsp;dio, Reipub. adminiftratione Decurionibus relida, communiuerunt, adeo vt

' I ftatim captiui priftinæ libertati reftituti fucrint, ac publico Senatus confulto, .1 quatuor Oratores ad Principem Mediolanenfem ablegati ,eoquidem confilioj il vt is apudregem intercederet, audorque edet, vt Reipub. imperium tranquille '1 atquepaciEcè refumeret.Neverb interim,Refp.,duce ôegubernatoredeftituta, ' 1 nbsp;nbsp;nbsp;grauioribus periculis effet obnoxia, feptimo Cal. Aprilis, de comrauni confei^u

illiBaptiftaîrancus Lufardu^vir præftantivirtute,nulVffq. partibus addidus, qui regis Galliarum nomine ililus regimen ad tempus fufeiperet jpræpofitus fuit. AtGeuuêfium Oratores, vbi publico nomine fuam legationem apud Infubrem expofuiffent^ac peradis negotijs, domum redirent, in fuo comitatu quendam ex confiliariis ipfiusPrincipis, ScMontis-Clari Dominum, qui apud Senatum de componendis rebus tranfigeret,habuete-, ifque in palatiumexponendælegatio*-nis gratia profedus, ab ho minibus vtriufq. fadionis inde fuit exclufus ,ita v't præ metu ac trepidatione fefe baud incundanter in hofpitium fubduceret. Huie contumaeix cum nouus redor , dr^ubris reuerentia commotus, obuiam ire Ratuiffet,enixe operamdedit ,vt ciuibus neu tri parti adbxrentibus , ac ceteris ptimoribus conuocatis , eorumque gratia amp;nbsp;audorirate feditione repref-* fâjlcgatus denub prætorium adirer, ac Senatui ,quid potifhmum in mandaris adferret, coram declar aret, aut faltem per liter as exponeret. V erum, cum plebs

L ac ceteri, nullum hnem tumultuandi facerent ,hrancus, ne in regem ipfe etiafn * Gontumax videretur, fponte de præfedura exiuit,licet poRmodumlt;pfiParrùs, i oratore amanter in colloquium admiffo, dnfubris Rudium er ga Remp : amp;. régis

i I • * * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fenten-

fentenciam non obfcuris verbis intelligerent: ipfaque ciiiitasper aliquot restore caruit: donee tandem illuc appulit nouus Præfes, nempe RinaW^s Oliuarius,qui vfque ad Bonciarti aduentum Reip. Gallic! régis nomine pra:filt;l^' ret.In huius aduentu plebcij tumultus, inftinólueorum qui erât primarij faÄiOquot; num duces,denuô recruduerunt.Namqueindigenæ trium Valliunijduce Antonio Guarco,ciim ingenticlamore ac ftrepitu vrbem ingrefli/efe plebi adiunxett, (^uo alTociatis viribusp'egium Legattufi fuo muneredeturbarent:ipfeque ftatiitt palatiodigrefliis^totufquepauidus, inCaftelleti turres,iam magna ex partecoin-munitas, perfugit. At Scnatui,ad bos motus reprimendos, ôc coëreendam fedi-tionem, glurimum expedire vifum fuit, vt iterum BaptiflaFrancus vnâcum regio legato vrbis adminiftrationi præficeretur. Ceterum, plebehuic rei omnioo refragante,poftquam in Senatu variis fentenciis decertatumeflet, tandem in hoc vnanimiter Patres conuenere,vt ipfe Francus,regio Præfide penitus exclufo,rerii potiretur. Id verb,licet nobilium ceterorumque ciuium , qui in neutras partes tranfierät,animos,propter banc tarn frequentem à rege defedionc, fuprainodunt commouiffet,nibilominus tarnen fumma necelïitate jmpulfi,cum faólionuitr capita amp;nbsp;duces maximis dientelis amp;nbsp;affinitatibus innixós vidèrent, illoru cccpus atque conatibus minime aduerfari audebant. Poftero anno, fcilicet fupra miHc' jfimum quadringcntefimo primo,Senatus cofulto Vgolinus dePresbyteris,ciuis Bononienfïs,amp; infignis iurifperitus,ac etiam equeftris ordinis, amp;nbsp;dignitatis, Prætor defignatusfuit,fub quo Francus,cùm plurimorum ftudia in fe conuerfüi non ambiguis iîgnis ac teftimoniis inrelligeret,vtin quofdam publicæ tranquil-litatisperturbatores animaduerteret, Orolandum Campefulgofium amp;nbsp;Gabrielern Recanellum,qubdimmodici lingua, amp;obfequijinfolentes, minime à con-tumeliofis amp;probrofîs verbis aduerfus præfentem Reip. ftatum amp;nbsp;adminiftra-tionenitemperaffent, in vincula coniici iuffit: quod fane ob folutam vitæ,m^ rumqucdifciplinam,amp;propterfummam au6toritatem,qua ipfi apud plebeiu pollebant, non modicas contentiones ac turbas dédit, ita fane, vt Francus, fuO' rum amicorum precibus inflexus, operæ pretium fore duxerit, vt illos tandeiu, ad grauiores motus ac feditiones euitandum, liberaret: coque faôium eft, vt fu’-lîm propter animi pufillanimitatem priori exiftimatione excideret, ac fubiutl^ iplîus dignitas maiori negleôlui ac ludibriocfl'et,fimule]. improborum amp;fcel£-râtorum bominumelfrenilicentiadomi forifque fupramodum adaudta, coin-plures Turbas, amp;nbsp;crebræ defeéliones tam in ora yiaritima, quàm ctiam in ipl^ vrbe indies fiebant,fic profeôl:ô,vt etiam apud externos de ilia veteri Reip.digni-tate atque amplitudinemultum omninô publice ac priuatim deccderct. Ne voie multis exemplis meipfum amp;nbsp;leéforépariter defatigem, boc dumtaxat in præfen^ obiter adiieiam. Cùm Gerardus Appianus, Plumbini regulus , cù Senatu nou-nullas controuerfiasbaberetj ac forte Andreas Lomelinus Napolio illuc appU' liflet, ilium ftatim comprebendi iulïit^eoquedcmum adegit,vtfefe ingcnti pec«' niarum fumma redimerecogeretur. Verùm ille,baud multô poft, Genuam re-uerfus, nihil priusatq. antiquius babuit,qÿàm vt illatam iniuriam vlcifceretur; । ideoquenullamorainterpofita,fratrum amp;nbsp;amicorum ope quatuor rpftratisn^ * .uibus egregiè inftru(ftis,cum illis ad Elbam infulâ adnauigauit, vt earn in fuaru poteftatéredigeret, illamque omninô expugnaftet, nifi Appianus,traditis piius viginti nummum aureorum millibus,quô ab incepta expeditione rccederet, vehementer inftitiftet. ItaquePatribusadimpendentes motus euitandos ,necnoO Præfeôli gnbecillitaterafubleuandam,o(ftociues,partim Guelfi,partim ctùlP Gibellininominis,creariplacuit:à quels breuipôft,cùm Vallium indigenis U*

G E N V E N s t s H i S T O R I AE, L ï B . î X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^35

i5 Senatus arque oidinum confenlu applaufu euccius fuerat, exutus eft, in ciuf-que locum Antonius îuftinianùs amp;nbsp;Georgius Adumius,quifubPriorum titu-

i/ lo,vfquc ad noui præGdis aduenrum ftimmæ rei præefient,fubftituti. Et quia ve-x tus mos amp;confuetudoinualuerat,vt, quoties in Repub. noua regiminis forma .

introducebatutjcommifla, non fine raaximo Reip. detrimcnto,prOpter quàm-plurimaiquàe inde fubfequebantur,fcelera amp;nbsp;flagitia/condonarétur -Jaïc mos,fti-jz ter cetera, correûus ac emendatus füit, Sgt;c publico ediÛo fancitum, vt parricidis

ad multos annos aqua amp;nbsp;igniintèrdiceretur. verùm enimuerô ita omnia ad ex'^ tremam corruptelam inclinarant, vt breui bæc lex, ac reliqua ftatuTa, ab ipfis

J Prioribus in publicam vtilitatem ac beneficium rancita,penitus abolerentur, ç atque conciderent. Quippe tanta crèuerat cuiuftibet licentia , improbitasi • peccandi libido, atque impuhitas jVtmaspftratui liulla prorfus rcuerentia ex-

,5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hiberetur, amp;nbsp;omnia fubinde in deterius ver gerent, eaque ciuitas quæ retroatftis

lis amp;nbsp;principibus terrori iuxtà amp;nbsp;admiratiorii extiterat,nullam omninô rationenl

ç amp;nbsp;modum inueniebat,quo fcipfam vlterius fuftineretiuec ad tam grauia vulnera . fananda vllum aliudrcmedium atqüe amuletum magis opportunum ac necef-5 ' larium erat, quàm Ioannis Lemenergbi, fiue,vt aliis placet,Lemenigri, cogno-, lucntoBonciarti,cuius fuperius meminimus, rigida ôc feucra gubernatio. Hic , porrôjcùm fefe in iis expeditionibus,quas CbriftiâhiPrincipes aduerfus corn* iuunem fidei hoftem^ollatis vitibus,fufceperant,tam egregiè ac fortiter geffif-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fet,vt ex præclaris facinoribus ôc ingentibus aufis, baud mediocrem fibi laudem

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teris omnibus aptiorem elle iudicauit,cui Reip .bipremâ adminiftrationem comi

initteret.'N am cùm effet proceraftatura,iuagnifque artubus,amp;; animi prorfus in-trepidi ac inexorabilis, neenon fublimes fpiritus gereret, ad ciuiles feditiones fedandaSjamp;cpopuluiuGenuenf. in ftde atque obfequio retinendù,apprimè apt us atque idoneus fore cenfebatur. (^ocircajVt primum fibi ea prouincia deman-datafuit,cum mille armatis equiü^us ac totidem manipulariis pænultimaedic Oftobris Genuam ingreffus eft,ibilt;que à Senatu ac ceteris Ordinibus,fiîtnmis ôc

1 quæfitiffimis bonoribus excFptus fuit. Huius aduentu ciuitas, tanquam oranis Refpub.in eius gremium ac fmum ceffiffetjborribili quadavii tempeftatc liberata

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe videbarurjOmnesque, proptet inicélum timorem, depofitis rixis amp;nbsp;conten-

tionibus jfele ad publicam quietem atque otium componere fummis ftudiis an-uitebantur. Ceterum,is, fimul atque rebus geren dis admotus eft, ftbi pro ma-ioridominatus régi) fecuritate,omnes arces tam vrbanas,quàmLigufticæ ditio-nisjdariiuffitjfcd^ue,vitra rnilitares cohortes, trecentorùm fequitum præfidio eommuniuiqnéue feueritatis de fe conceptæ opinioncm vlla ex patte imminue-ïet,paucis póft diebus, videlicet, quarto Non.Nouemb.,Bàptiftam Buccani-

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gtam ôc Baptiftam Erancum, ceu maieftatis reOs,in carcerem condi, eofcpie fe-

curi pcrcuti imperauit. Quod fane propter eximiam gratiam amp;nbsp;auéloritatem, quavterque apud omnes promifeuè pollebat, vniuerforum animos mirum in modum pcrcelluit. Et fi veto ipfi latam fententiam ,vt iniquiflimam ,incufarent amp;nbsp;crirainarçntut, nec parum fpci in populari motu ac feditione reposèrent, ni-bilominus tarnen occulto noCtis in publicum forum perduCtifunt, quo de ipfis

«• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R 1 capita-

Ï96 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN AT VS P O P V L I QJV E

capitale'fupplicinm fuineretur; amp;nbsp;Buccanigra quidem,quéfors primu deftinaraf, indióla caiifacapice plexus eft. Ac Francos,du inter liólores circumfufam muf ricLidinem inges rumor exoritnr,coq.cnftodes nó paru exterriti, amp;nbsp;obflupefadb inagis ad excita commorionê ac tumulcu, quam ad fui muneris fedubtaré inteH' dunt, curia,vinóHs ponè tergu manibus,elap(us,in ædem Dominico facra profu' giq indeque furtim,propinquorum ope,vrbefaluus atq. incolumis cxcclïit. rum Præfes ira percitus,in rei amp;nbsp;captiui euftodem eius loco animaduerti iulft* Hre exelTïpla in præcîpuos editajncredibilem omniû animis metu ac terrorcifl iricuflere,adeó vt totus ager Ligufticus breui in fumma quiete atq. otio confilb' rct; omniaque oppida «Sc munimentai quæ Relp.in bis læuis ciuilium bclloruiii

*procellis {ft tempeliatibus amiferat, exiguotemporisfpatio recepta. Adhæc fi’in-ma.vigilantia Scinduftria procuratum eft, vt pro regia potentia confirmandi : Gaftelleti arx, nondum plane abfoluta, perficerctur. Præterea, pro nauigiorum, quæ ibi exædificabantur, tutela amp;nbsp;munitione, in naualium faucibus duætiirres eredlæ, pleraque publica ædificiaineboata . Poftremô , ad omnia tam externa, quam domeitica dilTidia reprimenda , publico edido iniundum fuit^ vr trinm Vallium indigenxjac etiam ipfi ciues amp;nbsp;oppidani,omnia armorum genets quç apud fe haberent,quorü quidem diligétiflimaf3Ól;afuitconquifitio,cxcepto enfeac balirtis, in palatium deferrent,ea quidem fpeçie, ac prætextu vtdicerct, minime opus fore, vt pro Reipub.faluteac defenfione magnus numerus exter- ‘ norum milirum deferiberetutjitafane,vt,nonnullis oppidis amp;nbsp;caftcllis,quç pau-1Ô ante, Georgius ac eins frater,Finarij Marchiones,fibi vfurparant, récupéra ti-S necnonfummaipfius Præfidis follertiaMonœco tranfaótipne quadamc mani-bus Ludouici Grimaldi recepto,acpace vbique firmata, Refp. in priftino fuo décoré ac dignitate confpicerctur. Id verb baud fane caret admirationc, ipfam fei-licet in tantis conuerfionibus, amp;nbsp;ciuilibus difcofdiis,plurimorum locoruin,quie fta erant in partibus Orientalibusiditionem atque imperium con einen ter reti-nuifl'ema inter cetera quide,Famagu(lam Cypri vrbem longe nobilijflimam,liccr ab eo rege in bisdomefticis bmultatibus acinteftinis bellis læpius diuexatâ,pef-petuô in fua poteftatc retinuitamp; conlêruauit. Ceterùm anno eiufdemæuife-cundo,Ianus Lufinianus Cypri rex, cum expedita manu ad eius cxpugnationeiH f perrexit ,primoque in earn rem potiflimùmincubuit,vc clandeftinis conflii$ | oclt;ÿiltifqueartibus quadam porta eius ciuitatis potiretur. Verùm bis per quen-dampraOTdiarium Genuenf illicexcubias agentem,rete6ti?ac patefadis, complu res^Antonij Guard,eins loci præfeéli, iuHujin ciftccm adi,ac fufpendioncca-ri fuerunt. At rex, ctim fubinde maximaanimi pertinacia obfidioncm vrgeretj ita vt, ficut quorundam annales teftantur, nunquam feindc rcceflurLim diccrer,* quoad fibi, adbuc impubi, primaque lanugine , tempora canefcerent, faciefq; rugis deformaretur, Guarcus,quóillius animum à fufeepta expeditionc abdu-ceret, nadus locum infidiis vacuum, cum ipfo rege in colloquium venit^. amp;nbsp;prï' ter cetera, illi,fcrmone in longum protrado, Reipub. beneficia in cum Ge- » nuæ collata, cum ipfe, ac eius parens priftinæ libertati reftituti, amp;nbsp;in regni fuc' | edfionem adiuti ac promoti luerunt, in mFmoriam rcuocauit. Sed prout na- | tura plerifque mortabbus infitum videmus, vt, præfcrtim Principes viri, illata-Aim iniuriarum ferme femper, acceptorum verb bencficiorum nunquam, fanè perrarb,fint memores^ipfius verbis nullo padod priori fententia infledt potuir: eaque de caufa Præror,omnibus animi cogitationibus ad eius vrbis pto-pugnationem conuerfis, Senatum per fidosinternunciosac miniftros de vrbis obirdione,quantoquein difcrimine verfaretur, plcniflimè commoncfcciti l^

poftquaraGcnuæ cognitum, reâxJiis irnperio ac Senatus decreVo, tres triremes egregic inftrudr , ac virtute amp;nbsp;aüfpiciis Antohij GrimaldijViri cqueftris,tituli D.Ioannis,amp; confiUo ac milida ftorentis ,iUuc,donee mains fnpplementum fieret, defiinatæ. in eaqne re,ac reiiquis oinnibus ad Reip. falutem ac dignitatem fpeûantibusjtegius Præfes omninô fmgulare itudiUj eximiamque animi prom-ptitudinem declarauit. Poft qnæ., cùm pl'etaqüe ibi clic animadnerteret, quæ ne-^ ceflarid emendationem poftuiarent,adeius ftatumordinandumjomnem ôpe-ram amp;nbsp;ftudiuin tranftulit, cnntftofque Vicarios, Conncftabiies,vt appellant, v?-xiliiferos,amp; opificiorum edfuies aboleuit,vtea ratione piebeios cœtus amp;nbsp;eduen-ticuia prorfus amoueret.Et quia nonnulliex vulgOj buic poftremæ fanûioni ad-uerfabantur, contumaces baud parua pecuniæ fumma muitauit : quoTanè faôlû. eft,vtabeaConfulum cieôtione aliquandiu abftinueiint. Conuentus quoque Difcipiinatorum,vt vocantjôc reliquos cœtus ciâcuiarios,diuini cultus fpecie in- • troduâos ,concüiaquG ôc fecretas confultationes, vnde rebus publicis perfæpc maxima detrimenta amp;nbsp;pericnlâ infcrri confueuerunt, peniius è media auterri imperauit- nibilquc abeo prætermiffum eft, quod ad Reipnb . tranquillita-icm,atqueampiitudinem,quoquo modo pertinere inteiligeret. iiludqub in pri-mis cnixè dabat operam, vt ciuitatem, adecque omnem agrum Ligufticum in regia fide atque officio contineret; quóue feipfum in imperio indies magis magiique conftabiliret j prxter cetera ,turtim Gaftelleti baud mediocriter am-pbariiSe in arcis formam difponi,acvalidis mœmbus vndiquaquepræcingi,nec^ non in medio,turrim prxgrande,amp; duaS alias in murorum extremitate conftrui acerigiiuffitjfimulq.t). Honôratifanu,arciconterminû,excindi ac folo æquari, amp;in arcenouumtemplum in eins honorem extrni. ArxverD,præcedéti annoin-cboatafuitj vt apparetex bis carminibus Ioannis Stellxiftorumtemporum ferh ptonsî . Francoriint titiura reßraans^

5L . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/irx excelß loco tibi lanuapraßdit ißoy

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mille qult;iärin^entis nino currentibw annü

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conditamagnaniruonunc fub Lei^enigle loanne,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hic MareßalcuJ tua ßeptra gubernatf

lt; Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trans hominem follers^ pacis citltor^ eequi',

■f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Er^o diugaude fub tanto Rege beata.

El quöniam propter fuperiorum temporum perpeflas calamitates , ^4 blicum xrarium fuptamodum imminutum ac éxbauftum erat , nlt;^ia por^ toria Sc vGetigalia impoftta? ex quibus deinde magna fubfidia Keipublicx adminiftrata fuerunt. Per bare, rnterualla Sc fpiramenta tempor urn, in Sy-liæpartibus atque Afiæ ,Tamerlani, quem patrio idromateTbernirafaebvo-« cabant, vires atque potentialonge lateque excreuerant, fic laUe, vt iam omnibus ebriftiani orbis Dynaftis atque P tincipibus meritd (ufpedta Sc formida-bilis redderetur . Proinde Senaius, nc quid detrimenti in bis locis, quibus non-dumKeVpub.cxutaerat, pauretutjduas naues eximix magnitudinis , quarum altera di€tacftlnteriana,altera veto Squarciafica,multobellrco apparatu iraftru-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^las emifit. Poftquam veto in earurn mentionem incidimus ,illudbrcuiter bre

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adiiciendum putaui, has videlicet , tefte Tbeodoro Spadagnino Conftanti-

nopolitanojdiuerhsvicibusad quadraginta milliaTurcarum ex Afta in Grx-ciarn pro loanne Palxologo aduerftis Cxfarem Cantacuftnum transfretaiiei Quod verb à quibufdam externis Veriptoribus in literas telatum eft,nempebad iraiebtionem propter bellainter ipfosTureas Sc Chriftianos Principe^fa^a efte| wi m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R. 3 idftmd

15)8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ÏEN-ÀTis POPVLIQ^VE t '

?id fane huiufmodieft, vtfacili negotiorefellipoïïit. Nam vfque ad Mahoiïietis Amurachis Byzantium occupauitj fucceflionem^ea prœlia iiondüm pl^' ne contigeranc,ipfiqueLigures,quieatempeftatePeram incolebanr, licetaliquo harum duarum nauium præfidio fubleuarentur, nibilominus tamé ob imrnen-fam Tamerlanis potenciam,ipfiü's vexilla erigere cogebantur. Cùm enim viâoi in Græciam penetrailèt, iure mcrito fibi ab co metuebant,adeô quidem, vt nifi ipfein medio rcrum bene gerendarum curfu,capto Baiazcte Turcanim Irnpe«' ft)re,ac ingéti clade afFe6lo,è viuis fubcraôlus eflet, baud dubiè vniueriam ilbin ditioncm fuo imperio adiecifl’et. Qiiippe qui,cùm præter cetera loca, vtramqu^ Pbocæam,Ligufticonominiparentem,quæIoniæ vrbes,Foliænouæac veteres vulgo appellantur,occupaflet,pari infortunio Reipub. Cbium infulam,amp; quit' quid inGræcia poflidebati amifidet. Res polcerevidetur, quia in mentioned incidimüs viri memorandi, vt vitamftudiaque eius, ôc quali Fortuna fit vfuS) Der4lt;r- P^ucisrepetamus. Hune Tamerlane,quem GrteciferiptoresTemyren nominac, /4«ï. traduntSamarcandîE vrbis,quç metropolis eftZagataiorumTartarOrüad laxaP tem aranem,Sogdianæ regioni finitimû,infimæ fortis ciuem Fuifie,amp; ex HumiK loco belli fucceflibus ad fummûimperiumafcendifiê: finitimis Sogdianis, Ara-cofiis, BadtrianiSjamp; Hircanis^ quos vno nomine oinnes bodiè Tartaros Zaga-taiosnominant,edomitis acfubadlis, ad Perfiam vfque. lu eius exercituduode-cies centena milliabomînum fuiflé traduntur,Xerxeac Dario maior, quorum copiis ficcataflumina veteres feripferunt. Sub idem tempus, Baiazetes quartus Turcorum rex,Amurathis filius, amp;nbsp;Solimanni frater , Othomannico imperio præerat,qui poR multas prouincias fubaólas, amp;nbsp;ChriRiaiiis adeinptas, ad Con* îtantinopolrtanamobfidionem rediir,pænènon dubia fpe expugnandr'vrbisi omniaquefuburbia dirutis ædificiis euaftauit. Necrefilterediutius tam feroci valido bolH attritæ Græcorum vires potuiflent, nifi interpellata obfidione ,iß

Afiam eum procul abftraxifiet Tamerlanes S.cytba, cum centum myriadibi’î equitum amp;nbsp;peditum,torrentis inftar è Scythiaenufus,eodem itinere,quoHielon amp;nbsp;AbfagajChriftianisde Hierofolymitano regno cum Ægyptiis certantibus, centum ferme annis ante aduentum Tamerlanis in Syriam penetrarunt. Belbni autem cum Baiazete,quo euentu gefi'erit,paucis referam.In aditu Alix anterioris aliquot Armeniæ vrbibus captis,amp; Sultania Perfarum olim regia,quæ vereribiiJ efl^Tigranocerta, direpta atque incenfa,dextrorfum iterflexit: Euphratequéad Arfengîm fuperato,in Cappadociam tranfijt. Ibi expugnata Sebaftia,quæhodie Suias appellatur,Othobulen Baiazetis filium cepit, amp;nbsp;paulô pôR interemit.Ibi* dem moranti obuiam faélus Baiazetes,curn ingentibus copiis caftrametatus eft in Galatiæ ac Bithyniæ cônfinio ad Stellam montem, memorabili Pompeij gnivióloria, amp;Mithridatis calamitatecélébré,cuiab Antitauriradicibus expot-reébaplanitiesampla fubiacet,campis ad acies commode Rruendas açdifponen' das vndique latè patentibüs,qui Turcarum lingua CalTouafi ,id eft, anferunl camprnolninantur,indequôdid genus volucrumft’atis anni temporibus eô coiv ueniat, vt totis agminibus in Europam commtgret. Dimicatum eft inter hosî anno Cbriftimillefimo,trecentefiinö, nonagefimo feptimo, fecundo poft Nico* jiolitanam cladem anno,eO exitu, vtcirciter centû quadraginta millia heminum ceciderint, amp;nbsp;Baiazetes equo plurimis fagittis confixo captus, atque ad Tainer* lanem perduâ;us,lniferabilefortunæludentisfpc(ftatulum lotiAfiæ prabiierigt;^ saM^etem. catcuis vinólus aureis, inque cauea ferrea cancellata per Afiam cireviB' duéluSjamp;^aflrm oftentatus ,viâ:ori equum afeendenti dorfo lubdito fcabdli ■gt;•!.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfuifl

'J* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inanum Imperarorem fimïlibus iniuiiîs infolenter exagitatum, ad naortem aile-

î' git. Sed amp;nbsp;inter conuinUnduiTiaaceibiflimè infultantem exprobrantemque ve-uatiovûs ftudium, barbarico truculentoque fallu, afliduè audiuit, amp;c coniugeiii Lazari Delpotæ filiam,quam vnicè dilexerat,pocillatricis loto aduaenfam fa-inulantena Ipedauit. Aiunt Tamerlanena, cuidam pro Baiazete deprecanti, amp;: claritatem nominis ex tot præelaris viôtoriis commemorâti, refpondine, fe non

1' regeln rebus geftis darum , fed hominem improbum, amp;nbsp;nefanum , fratris n5tn maioris parriddam punire.Poft vidoriarn,TamerlanesTaurum montem träuf

le grelVus,inMefopotamiam peruafit,tantoillatoincolïsterrore,vt ad^maris Sy-; riaci oram vfquç Cigna protülerit, ôc SulthaniMemphitici copias non procul à Pelufio per duces fuos profligarit,nullanecïn Mefopotamia, nec in Comagena,

tgt; necinSyria,ciuitateimpetumciusfuftinente,Damafco excep to ,qu am tarnen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

I) vi tandem cepit. Tentoriis vCum ferunt in conCpedu vrbium, primo die candi-t, dis,altcro rubentibus, tertio atris. ’Horum coloruiTi candidus ^mox dedentibus P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fefeclemcntiam^ruber cundabundis gladium, atet repugnantibus flammam 6c

/ fuis hncm impofuit- cumque exercitum Cæuapeftilentia depopularetur, diucs / fpoliis redùt Samarcandara, vbi fato fundus eft anno millehmo , quadringen-' teßmo fecundo . Arfit ante mortem eins per dies aliquot cometa ingens, lurida, 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6c funcbri oblongaque cauda, verfus earn cæli plagam, quæ in Corum vcntum

5 vergit. Hoc minacis flammæ vibratu denuntiatac funt orbi terrarüm nouæ cla-3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;des,quæ paulô poft e« ingentibus motibus paffim cxtiterunt. Nam 6c Bohemia,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itritata Hulhtico fupplicio, vicinos grauibuS cladibus affecit : öc conteniionibus

5 inter fe PontificUmnon leuitcr quaftata eft Italia, 6c infeliciter cumlTurds dimi-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauit cxetcitus Ghriftianorum. Sunt qui aflcrant, ipfum fuiftç daudum, 6c lin-

1 gua T,attarorum;Temir ferrum ßgnificare, lang verb, curuuin atque claudumi 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex quibus TemirlangipCorum lingua, 6c noftraTamerlanes jftueiVt aliis placet j

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TernirCuthlum,quæ voxTartaris fortunatum fermm fonat. Illud pænèexci*

, derat,cumGenuenfis quidam; (nomen inincerto eft)Scythicælinguæ gnatusi i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui eius familiaritate annis iam pluribus longa coluetudine vtebathtseum blan-

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de rogaret,cur vidoria, quod munus cxleftis numinis foret, raultiplid de hoi-

i dit: Bequid te fallit, in hac dextra diras peftemquc terrarüm verfati? feTi procul abi in malam tuam tuorumque rem : ne cum hac infana percundationc. xuai , quasptomeïitaeftpœnas,tuimihiluas.ProimrmoïtalCbenehcio fuit Genücnft i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licere fibi incolumi è furcntis poteftate faceftere -, nec armpV.us in eitts conlpedu

. Nifuseft.Etprofedbtalisfuit,qualemfc prxdicabat,iaempeit^,6c!,ftagellu:Deii , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;freut deTonlahiftotici conrenlorant.P orrb tanta fuit dus fæuitia 6ci immanitàs;

■Vtcum fecunda die ab obCidione cuiufdam vrbis pQpuIo(æ,virgine^ pueriq.cum velamentis inCignibufq. fupplicunr, alioq. mrferddih habitu,6c eurarnis olfua-^ iurh,addeprecadum patriæ inter itùrji, aut faltenr frbiveriiam petedam,ptodiifh fcnt,6cad eius genua procumbere conatentur, ftatirn dus fudu in eos immiffo equitafujconculcati obtritiq. fuetint.Brnporiafrequenir metchÖQYum conudvitE, celebria, 6c pecuniis opulenta,quæ autum ,metu impendentedtfoderanpj ne àr. uatotettoq. hoftiexpoCrtum aid diripieridu foret ,nouo 6c inaudito ad eartr diem aftu circumuenit. Nam priufquarn eins aduentumionginquæ integræque àd -*\ hucNibes^formidarentjineas rrriftt^quifpeeie commerciorum partas ^ireptionè)

. .ror nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 4 copia-.

XO-O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s î N A T V s P O P V I 1 E

copiofiflimaïiiiTi vrbium magni pretij merces ingenti raolccamclis inuehercnt, viliqiie, fed præfenti pecunia diuenderent, quæ tenebris occuli, telluréue obm* æquè non poterant: ita iam plenus aura, vetere mrfus præda repente opprifïiens potiebacur. Eâ ratione ditiflimæ ciuitateS Iudibrio,direptioni,accædi fuêre;Si inter ceteraSjCtiam CaphajoIiinTheodofiajGenuenfium,vt diétuin eft,eo-lonia J in Taurica Clierfonefo fita non procul âBofphoroCîtnmerio. Cun' cnim hai|c vrbem inuadere ftatuifi'et, Scythas negotiatores præmifitjqui pretio-lîîïimas animalium pelles minoris venundarent folito, fciehSjVt diéluni cft,aU' lum abfcondi poffe, pelles minime.Vrbe potitus, aurum, pelles reperit, diripuit. Çaftracius,in vrbis modum fuerantordinata, definito cuique artificio loco proprio, in partes fuas dillributis exercitiis, vt omnia vitæ vfuiquenecefla-ria in promptu eflent ƒ rerumque omnium tanta femper copia in his inuenieba-tur, vt nullus efl'et latrociniis locus,tutoque omniaafferri poflent. Mortuo,3uo fuccefsêre filij, difpari Fortuna öc indole,ac inter fe parum cocordes, adeo vtmü' tuis illorum diffenfionibus ampliflimi regni opes tanta arte conquifitæ , breui diflipatæ fint: amp;nbsp;de ipfo iure dici poflir, quod veteres de Epaminonda ftrenuilBquot; mo ac celeberrimo Thebanorum duce^pofteris ac memoriæ prodiderûc,fcilicet, patriæ gloriam cum eo enatam,amp; extinôlam fuide. Nam ficuti telo, fi primai acicm perfregeris, reliquo ferrovim liocendi fuftuleris ; fie illovelutmucrone reli ablato ducc,Thebanæ Rcip, vires hebetatæ funt, vt non tam ilium amifilf^) quàm cum illointeriifie omnes viderentur. Nec dubium eft,quin fi nadus fuif fet idoneum fuarum rerum geftarum feriptorem, interclariflimos duces ac iiu' peratores numeraretur. Hinc non immeritô Alexander ob «lagnitudinem reruin geftarum , Magnus appel 1 atu s, poft partis obirum, rebus Græciæ compolîtis, emenfoque bîellefponto, cùm in Sigæo ad Achillis tumulum, in quemgenuJ fuum ex materna linea referebac, adftitifIet,O fortunate Jnquit, adolcfcens,qui tuæ virtutisHomerum præconéinueneris. amp;nbsp;verè: nam nifi Iliasextitiftet,idem tumulus,quicorpus eiuscontexerat, nomen etiam obruiftèt. equidé illud niihi facile pcrfuadeo,ipfum Tamerlanem ingentibus viétoriis inclytum, amp;nbsp;qui cum virtute fortunam adæquauit,etfi natione barbarum, gloriæ tarnen ftudio ineen-fum,perfaîpèôptaft'e, vt fua fortia faóla fuaque inclyta trophæa,amp; Martis, vt ira dixerim, manubiæ, doeftorum virorum monumentis confecrarentur ■ fiquidciu tr^iimur omnes laudis ftudio,amp; optimus quifque gloria ducitur. Illi ipfi philo-fophi etiam in his libellis quos de contemnenda oloria feribunt, nomen fuuiu inferibunq in eo ipfo, in quo prædicationem nobnitatemque defpiciunt,piædi-cari de fe acnominari voluêre. Themiftoclemilium, fummum Athenis virum, dixilfe aiunt, cùm ex eoquæreretur, quod acroama, aut cuius vocem libentifli-mè audiret:cius,à quo fua virtus optimè prçdicarettir.Et fane fi verum fateri vo' Iumus,nullâvirtus('non loquor in præfentiadc verè pio amp;nbsp;Chriftiano homine, qui omnes fuas aóliones perpetuô ad folius Dei gloriam,tanqua ad certiftimum lcopum,dirigit atque intenditjaliam mercedem laborum periculorumquedcfr derat, prarter hanc laudis amp;nbsp;gloriæ^ qua quÿlem detraôia, quid eft quod in hoc tamexiguo vitæcurriculo, amp;nbsp;tam breui, homines ,excellenti ingenio praediti) ƒeipfos tantis inlaboribus exercèrent? Certè,fi nihil animus pracfentiretin po' fterum, amp;nbsp;fi ,quibus regionibus vitæ fpatium circumferiptum eft, eifdem oni' nes cogitationes terminarentfuas, nee tantis fe laboiibus frangèrent, nequetot curis, vigiliifqueangerentur, nec toties de vita ipfa dimicarent : nunc inFd« quædam igoptimo quoque virtus, quæ nodles ôc dies animum gloriæ ftimuli^ con cf

G K N V E N'S I s H I S T O R î ÄE, LIB. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XOt

concitat,atqüe.admottetjnoh cumvitæ tempore eße dimetiendam dommemo-lationé nominis noftrij fedcum omnipoftcritate adæquandam.Vcrùm omnino plurimi refcrt, in quæ quifqiie tempora inciderit,amp; quos habuerit rcrum à fe ge-ftarum præcones, quibus neq. voluntas j lieque facultas^ea^quae animo'concepit, pro dignitate explieandi defuerit^ Hoc quidem in confeflo cft eminentiffima cuiufque profeflionis ihgenia in eandem formam -, inddem artati temporis quodammodô fpatiumjamp; quemadmodum claufacapfa ,aliorque feptodiuerß generis animaliajuihilomintis feparataalieniS;,in vnum^quoque çotpus cbngÆ-gantur • ira cuiufque clari operis çapacia ingénia in (imilitudinem amp;nbsp;temporu^m ôc profeôtuum femetip fa ab aliis feparàuiffe. V na namque mulcorum apnoruni fpatio diuifa ætâs ,perdiuini ipiritus viros,tam apud Græços amp;nbsp;Romanos-,quarn, apudcete-ras nationcs illuftrauit; amp;nbsp;intérdum complprès fimul velAngenio ,yel’ imperiopiobilcs i'nfignefque in diuerfis regionibus ftoruêre . qu'od fane multo-ïum exemplorum enumeratione'planius redderem 5 nifi.indituto fufccptippe-. lisadrnoncrer, vt,bis omiffisjad eaquæ dicenda fuperfunt,ftyluna atque oratio--, neinconuerterem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r, v.t. ■ , 1.j.

AmerlANE bumanisrébusfubtrado ,Refpubiraàgnd pa-uorebberataeftj ne fcibceteorumlQcbrum ,quæadbucin pav-tibus^fiæ, vti diximus',retinebat,grauiQrcm ituRuram faceret. dntereà Senatus, cùm Bonciarti adminiftratipnem-ipipptet^il-ïius eximiam prudentiam amp;nbsp;integritatem, indien top yrbi ,-aà-

—eoque vniucrfo Liguftiço imperip maiori vfui;_amp;,prnamento effe confpiceret, Dominicum Imperialem amp;nbsp;Gofmum Turigum àd regem legatos mifit, qui publico nomine ab eo polbularcnt, vt ipfe deinceps in èa P ræfe^; Äura confirraaretur: quod ôc facile impettaium efi, adeo vtbteui ppRjCtiam il-

I nbsp;nbsp;nbsp;iius coniunxac foror, Genuam venerinqvbi aSenatu,ccterifqup prdinibus per-

1 bonoribeè exceptæ fuerunt* Paucorum dierum inietielt;Ru jEni^nuel Græco-11 ïum Imperator, qui paulb antèjfuperatis Mpibus, ad varios Cbriftiani orbis \ i Principes ac Dynaftas per rexerat, vt illos ad expeditionem contra publicum , * nbsp;nbsp;nbsp;deiboftem, à quP mirum in modum diuexabàtur ^ua præfentia ôc varifs cobor-

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tationibus folieitaret, in vrbem profeftus cR, quem P atres fummis j vti par er at,

, awpliffunifquebonoribus profecuti funq ôé abevmtitriamillia nummum au-reorum dono dedère , bmulque tres triremes inldrui curaruht , partina vt eumcomitarentur,partimetiamvt præfrdio brmarent ealoca quæ inpartibus Orientis, atq. A.fræ,nondum àLiguRreo imperio defciuerant. Superius denaon- . ftranimus,ÈarnaguRamàGgt;y^rio regegraurffrma obfidione preiYarTi jcaquede \ çauba jcùrn periculum effet m mora ,ffatim adobteffps fubleûandos aliquod , 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îubfidium fuiffe ablegatum,donee rr^aior a auxilia præffb effent. Igitur, nouent „

. I triremes ,feptem oraerariæ , duæ nraiores naués 'j omnibus rebûs ad bellum l neceffatiis inffruetæ,ae regqPræffdis,qui Reipub. curam arque adminiffratio- . nemVilleueteri demandarat ,du(Ru Scaufpieiis Non . A^prilis emiffæ. îæb verb Lubnianus boc bellico appar atu baud mediocritet commotus , paulb ante

» GenuamOratoresablegarat 5qui fuo nonrine de pace cumSenatutraniigeret* \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonciartus tarnen fumma gloriæ euplditate ffagrans, 2cRenrpub.aliqiio infrgni.

, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facino-

ZOI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’s Ë A t V s P OP V L I Qjr E

facinoreac bencficio fîbi promereriftuclens,pridie Non. April, reûà in Cypwn’ enauigauit, eoque profperis ventis delatus , cùm Rex iterum per fuos inrernun' tios æquas pacis conditiones offcrrcc,fibi expedite vifutn fuit,vt illas tandciu ad' mitcerec. Nain,præter cetera, fe confeftim exercitum abeaoppugnatione abdii' étururn, fimulque pro omnibus fumptibus, quos Ligures in ca nauâli expedf tioncimpenderantjfatisfaôlururneilepollicebatur. Quibusrebus ex animiltæ tentia pej;aôtis, amp;nbsp;Famagufta omni boftili metu Iiberata, validoque ad ciu5 tU' teîam præiidio impofîto^ in Syriam contendit, primoque àppülfu quampb' rima Sarracenorum nauigta^in portu, cui nomeii Candelorum,anchohsn’' ha^rentia^igne incendit j amp;nbsp;mox Baruthum prætërueôtus, ciùncm illius gionis traólum ferro arque incendio depopulatus eft, paribufque fortunrcaii' fpiciis,Alexandriam inuadere ac diripere ftatuerat. Sed dira amp;nbsp;acroci tempeU^' teiadatus, in illis ftationibus aliquandiu fubfifterecoaélus fuit, ira vt clafliarÜ^ • ac remigibus, cæîi corn ill utatione variis morborum generibus correptis,Gf' nuam cogitaret, duabufque triremibus,altera quidem Rhodienfi,altera ex Cbi^ infulafibiaflbciatis arque coniundis,eô iiauigarionis curfum intendit. idem temp)us,Carolus Zenuscum xi. triremibus amp;nbsp;duabus Veneris nauibu’ inaioris format, quas tunc Taridas vocabant, nuncGaleatias appellaraus,df' cum ea maria vagabatur. Et quamuis inter ipfos Vcnetos,ac Ligures,ea temp^' ftate,nunuin bellum intercederet, Zenüs tarnen in baudexiguam fiduciam ôlus,fe,cla(rem Ligufticam,propter incommoda haólenus perpeda, aliqua ini'* clade poifeamcere,illam iuxtaEubœam,Ægæi maris infulam,iuxta pof' rum,ab incolis luncum appellatum, fumitio impetu aoiortus eft, eo quideiii fwep«. fucceffu , vt tres Ligüfticas occuparet,quas deinde vnàcum captiuis Metho' nem,tuhcVcnetorum vrbem,perduxit. At nauarchus cum reliqua claife iO' columis elapfus, amp;nbsp;fufeeptum iter profecutus, inter nauigandum, vt accc; ptum incomiîiodum aliqua ex parte refârciret, nauirn Venetam baud minof^ magnitudine quam reliquæcrant,intercepit, arque ira demum Genuam reuef' fus eft. Senatus,vbiprimumde bis rebus quæacciderant, commonefadus fdG Venetias fyhdicû amp;nbsp;feribam ablegauit,qui fuo nomine àpud Micbaëlem StenUj tune Principem eius ciuitatis,amp; Remp.,de pace,temerè ac perfide violata,expO' ftularenr, fimulqiiecaptiuos répétèrent. Ceterum ,cùm Venctus Senatus de niftiloi^ninô decerneret, Ligures,ac regius Præfès,ingrauiflimam iram exarft' iunt,ifque, cùm præter publicam iniuriam,fui qu^que nominis exiftimationen’ amp;nbsp;dignitatem baud parumeacontümeliaimminui amp;nbsp;labefaélari animaduertC' ret, paucis poftdiebuSjVt nobilis, amp;nbsp;Baro Gallici regni,ad eum Principes’ literas mifit,quibüs,ipfum Carolum Zenum,ceu perfidumjamp; püblicæ tranquil' litatis perturbatorem,ad fingulare certamen,fiue mari,fiüe terra illud gerenduJ” eftetjprouocabat. Hoctraólu temporum,in Rep.j cùm plerorumqucciuiuu’ animi nondum plane omni ex patte faiiati eflent, noui motus in Liguftico a^r*’ exorrifunt,quorum quidem præcipuiault;ftores,^aptifta Lufardus, OrlandüS Fulgofius,BaptiftaFrancus, ôc Cafanùs Au^a, tuneextorres acprocul à fedibus patriis,cxtiterunt.Hi fane Cal. lunij regio Præfidi per literas bellum indixêre,3C brcuipôft, cum expeditamânuin finitimis locis colleâra, Arentianum vfq. pf^' rexerunt. Cuius rei fama fimül ac Genuam perlata eft,nulla mora interpO' fita,BartbolomæusGrimaldus,cum vrbano milite ad illorum conatusinbibeU' dum ablegatus fuit; ad cuius aduenrum,ipfi, relióla ftaricne j ftatim fefe dii’ proripuerunt. Ceterum,neboftis feipfumiuxta fac€llum,amp;:proximaloca,u^^'

? rcdierit. Francus interim Inlubriam verfus perrexerat,vt dFacino Cane,( hoc i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomineTattarorum lingua,Imperator exprimituv) Veronæ regulo, limulque a

V MarchioneMontisferraci,Gallorumregilonge infcnfiflimis,opem atc^ic auxj-r lium poftularet: de cuiiis cofilus amp;nbsp;protcótionc Bonciartus perfuos fpeculatores V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certior faótus,ilium in itinerecomprehendi iu{rit3amp;: Derthonam,Galliæ Cifalpi-

R nævrbem,deduci-,quôillinc Genuam captiuus tranfmitteretur . Cetergm Anti-r ftitis illius vrbis, ac pleroruq. ciuium illi fauentium, fingulari opera amp;nbsp;pattoci-r niojhaudminoriprofperæ fortisbeneficio,c|uam antea , elapFuSjVitæ periculo r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fubtradus eft.Fnterea temporis,cum profugi ac perdu elles tandem confpicerent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

is fcjcicra alicuius præpotentis Principis opem atquefubfidium, ægre admodum • y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ótdiftculter Galileis viribus atc^ue armis poGerefiftere,multum de priori ftudio

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;animorum alacritate rémittentes, fen(im diftrahi cccperunt, amp;nbsp;in primis qui-

1/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt quam primum,alienatis animis ,multx vtrimque, cum baud medioeri vtriuf-

y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que gentis detrimento excurftones berent,amp; nonnulla nauigiavitro citroque ca- t4.

i perentur. At pofteroanno, qui fuit millefimus quadringentefimus quartus, •» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codeur Prxfeóto,ac Leuroto Ferreto ciue Anconitano Præturam gerente,paxite-

•, rum, captiuis vtrimque redditis,confirmata. nihil aliud plane obftabat ,quo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minus Refp. hoe tempore fummo otio ac tranqurlhtate horeret, prxter quorun-

v- dam feditioforumhominum ambitionem,óe in primis AntoniurnGuatcu,c|ui 3 recèrrsFarnagufta vblPrxtorem egerat,in patrlam remlgratat. Flic far^ animi .. inqures, actutbldus rnifcendl^feditionibus, omnibus ftudiis at que artibus no-uas tuïbas amp;nbsp;commotiones fubindè excitare annitebatur, ita vt Prxfes , cum de u illo,ptoptet honainis auftoritatem, publicum fupplicium fumere non änderet, exilio multatet. Chm veró ipfeTicinum profeélus, nihil non aduerfus prxfente / nbsp;nbsp;. Kelp, ftaturn indies mohretur,amphfhmum prxmiumobtulit, qniillutn aut

1 mterficeret, aut vinum ad fe perducereneaque de eau fa fex trium V allium indi-genx ,inuicem in eius vitam capnt confprrantes ,locumque actempus idonch

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pïxlfoïaii,eum tandemmultisvulneribus confodère. Fdoc fublato ,ciuitas alb

-, quandiuabexternis ôc domehicis fr^nltatibus conquieuit. At breui pbft. ,ne ç , ferrrpet aliquid dec(îet,quod non aliqua ex patte illius quietê diuexatet ,fequenti anno fchifmaLcclefix Romanx hand mediocritet ciuium animos inter fe com-*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifit,eu.m pletique patrieij ac Senatori) otdinis ,in gratiam Ludouici purpurati,

. Catalano,euigenus fuite fplendidiffrmaLunenfrum famiha,tune Auenionem i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çommoranti,aàhxterent,ifqueàecimo Sept. Cal.Funi) cumfextriremibus Ge-

nuam appnli t. Hnic Præfes,ac Senatus,cunlt;fta Principibus folita exhibuerunt,ac ctiamillijpro eins maiori tutela amp;nbsp;fecuritate, Caftelleti arcem tradidere . Quan-uis autcra eo animo Genuamprofeólus edèt^veibi aliquandin fubfifteretjcuna 1406. tarnen peftis in vrbe mirum in modum fæuircincœpilîet, ipfe paucorum die-

rum inccrieólu,illinc Sauonam, inde Mafliliam enauigauic. Hæc autem indies latitis ferpere,adeó vt fingulis hebdomadibus amplius viginti ac ducenri,ca labe infe^i, conciderenc.-ideoqne fupplicationes addeorupuluinaria decrerx,ac paffim votaprccefq. babiræ. Cùm verb nulla ex parte vis inorbi !eniretur,quàna plurimi ciues vcriufq. ordinis, ac etia pieriq. ex promifcua mukitudine illinc fe-cellcrantjgdco vt ibi magna vaftitas éc folicudo fiibfcqucrcrur,donee tandem ira diuininuminisplacata,remirterct,amp; quifqucjamotopericulo, fuos penatesrepe' tcret. In hoe rerum curfn,Pifàni,â Gabriele Vicecomite, Galeacij Mediolanen-lîum Principis filio,defciuerunt,ica vtpræter nonnullas munitiones atquearces, • nihilampliusillijineaquidem ditione,reliqui foret. Qupniam verb Galiiaruin

rex ea tempellate Infubriæ Principibus fingularem beneuolentiam præ le fer^' bat, Bonciartus eius iuflu,Gilberto FaietoexGalliis oriundOjReip.curademafl' data,Pifas contendit^vt videret,num aliqua ratio iniri pollet,qua, conciliant animiSjin mutuam pacem amp;: concordiam redirent. Verùm,cùm propter Pi/aiiO' rum peruicaciam nihil omninb impetrari poflet, ipfe in Vicecomitis gratiam al noua confilia ôc arecs animum adiecit- omniq. ope annixus elf, vt cum nanigin fccum aduedlis vrbem ex ora maritima, amp;nbsp;Florentin! illorum æmuli, cxcond-nenti, re frumentaria omnique commeatu arcerenr, atque ita interciufis vira: alimentisac præfidiis, ad officium redirent. Ccterùm,cÂxpeditio hunceuefl' turn habuit,qubd nempè vna ex fuis triremibus Arnum verfus, nimis vkràprï-tergreffia,propter aquarum exilitatem in hoftium poteftatem,vnà cum plerifque Genuenlibus patricij nominis,ac etiam ipkus Praefidis nepote, deuenerit. b hoc tarnen Pifani erga Ligures, mirum clementiæ aemoderationis fpccimen de* . derunt. Quandoquidem omnescaptiuos,exceptoPræfidis nepote,exigua temporis mora, faluos atque incolumes dimilere. Gallus interim, ciim le hac ration® nihil omninb proficereanimaduerteret,dolo graflàndu ratus, Vicecomiti auânƒ fuiCjVtjCerta quadâpecuniæfummaoblata, Ligurniareem fibi traderec- fimulri' Omni iure,quod iph' cum Pifanorû Rep.enepquamprimum Florentinis cederet, ad?b vt^ifubereius perfuafionibus inflexus,arcem Pifanam Florentinis/iond' tra maxima Pifanorum,obinnatum odium vtriuli. gentis,indignationem, rm-diderit. eoquetantoperè commoti funt, vtextempTo cum expedita manu ilbm fiimmo i’mpetu adorti, fexto die ab obfidione receperint: quod fane Florentinos ad manifeftum bellum contra eos inflammauit,ira vtmox cum GenuenfibnS percuifo fœdere, ac deledlu habito, terreftribus copiis Lucam Flifeum, ritimis Cofmum Grimanum præfecerint: hoftemq, à duobus lateribus aggrel^) modico temporis interftitio, Pifas,omniaq. Pifançrum propugnacula muni' . tiones,præterLigurniarcem,quæ Bonciarto, vti diximus, traditafuerar,occupé' r uerint. Vicecomes interim, Screfano except^.,quæ vrbs folà Florentinorum iniquot; | perium detreôlarat, nihil fibi,quod fui iuris foret,retinuerat. AtPræfes,cijmni' '■ Î407. ÎjjI i-nagis haberet in votis,quâm vt Rem pub., adeoque vniuerfam Ligufticain ditioncmopibus aepotentia florereconfpiccret, infigniquadamfollerciaatqn^ induffcria effecit,vt etiam is haud certè minimi moment! locus per idem tempnîgt; Genuenfibus cederet : nec multô poft, illuc Francifeum luftinianum, cum CSL tranladlio fieret, acdeinde Gulielmum Medulium,Gallicæ nationis ormqo® marid-

gt; 3 gefnno,inftitutus,eftGeorgianusMagiftratus; dequô in cake opeiis,Peo duce w-' atq.aufpice,luculèter diftcretur. Hoc rerum traftu,Gcnuæ circa ftnem Odobris • 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eiufdem anni,porta,cui iiOrhenpons amatorius,fubita ihundatione dificûa^pars

(I mceniumeuerfa^SufdiuS aqui^dult;ftus,ac eeteri,quierantin plateà,vulgo S.Pidei, cotrupti, neenoh pleraciueædificiacollapfa, ftagnantibus aquis, maxima cla-

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deà indidla, donee tanderh, remivtentibus ventis, in fuum alueum remearinc.

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem annus ingéti caritate ac pænuria vini infignitus fuiciadeo vt pàruula men-:-

Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fura quinque aefeptuagintafolidis eiusmonetædiuenderetur.

J t initioproximi veris,tres Çorficæ trireme$,Barcbinonem verfus nauigationc 4^^^

51 nbsp;nbsp;nbsp;fufccpta,TarraconcnfibUs,quorum okrique prædabundi cum myoparone op-

Z J timèinftruao,proxima iocainfeftabant,baudleuia damna intulerunt . Ptgece-c i dentiquidem annô,ftetrus Auria,fuatriremi quatuor infignes pitatâs iuxra Sar-z I nbsp;nbsp;nbsp;diniameeperat,quideindeGenuam perdudi, omnes teterrimo neçisscnere af-

z • feaifucrant. Confimili cuentu ,Baptifta Montanus, vniu5 triremisPraekaus, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bacxftateè Sardinia rediensjcùm forte in qupddamnauigium, quo ,præter ce»

, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leros, feptem,partim Catalanijpattim aliarum nationu m deüebebatur ,qui inter

, I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piratas magnum nomen ftbiconipatarantiincldiftet^llos adcttus,poft acrem

. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confliaû,tanderh expugnauit.ôc Genuadelati, vniuerft, inenfe iunio , çodem

fuppliciomultatifunt. Circa idem fermé tempus,G aleacius Auria', cum in Æ-: i gæo, fiue ioriio mari, Cypriam triremim, eui præerdt Rihaidus Monlufardrisj , I confpïcatuseftetjillamfummo impethinuaGtgt;eo quidem fucceftu,vt,poftprcB-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiummagnum atq, difficile, for tun a,prïter eeterps, ipfo etiamPræfeaoeohwu-

’ I cidato,ad Auriam inclinarii^ inter bæc., Gabriel Vicecomes, PifanO Qominio -, I cxutus,Genuam perrexçratcum Præfes diuuigaftet,ipfum occulta ôç clan-^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deftina confilia cum quibufdam præcipuinoiïiinis viris aduerfus regium domi'- danm«»»».

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natum inire, ipfius iuffu comprebenfus fuit. amp;nbsp;poftmodum, aftentiente rege, no

fine maximo inftabilis fortunx, fhmma imis ràifcentis documento, quæ ilium, viùentepâtre Galeacio, ad furamum dignitatisfàftigiurn euexerat^càpitis dam-natus.Habeo célébrés feriptores, quiliteyisconftgnarmt, ipfumVicecorhitem

i ' eoconfilio Genuam profeiftum , vtftbi à Præftde oûoginta mdlra nummtnti . I aureorumjquam pecuniam promife^at fe ipft foluturum pro Plörentinls, qpibus \Pifas diuendiderat, perfoluerentur-^eolt;que fa£lum efte, vt coniurationis prætextu

è medio fublatus fuerit, quo fefebac ratione ære alieno eximeret Andignum fap^ facihus, Sebonis omnibus deteftàbile, quodfané,pr5Etet eetera,vtillumjç6pltr-tibusterribilemaGformiàabilem,itaetiam fuççeftu temporis ,plctifquc unirum tumhIw in modum inuifum ac exofum reddidit, Dürft bxç domifterent,in Cbio.vrbç ‘

ïus,inirio à qùibufdâè luftinianafamilia, amp;nbsp;nonnullis primoribus popularibiis 'exorto,qui fublatis clamoribus, per ornniacópita amp;nbsp;ciuitatis regiones D.Gcof' gij nomen ingeminarant, ac publice tellabanrur, fe in poOerum illius diólis ini* nimè audiences futuros, adeo vt ftatim Prætore, ac præfidiario milite fübrogato, nouum praefeótum miniftrosfubilituiCrenc. Etquó libi maiores belli, fi quoH forte ingrueret, neruos compararent, mutuatióhis nomine â diuerfis negotiator ribus totinerccs acceperünt,vt fupra quindecim aüreörum millia asftimarcntuf' Idfæc vbiGenuæ cognica,eueftigióipfius Præfidîs acSenatus decretis, oinncJ Chiorumadfines^quiGenuæ mercimoniaexefcebant,comprehenfi funt,amp; in Caftellèti^rOe captiüi alTeruati; moxquc très grandiores nauesjactotidcm trire-- mes cgregie inlïruótx,aduerfus perduelles amp;nbsp;contumaces,duce Conrado Aurù î4Oigt;» Petri filió,è’mifl£e, qui decimo quarto Cal. lülij ad éam infulam appulfus, amp;nbsp;de-fcenlîonefaûa,prolatilq. bellicis tormentis,fubürbana teda quatuor dierû fpa-• tioexpugnauiï. Ceterùm,oppidani mecu inftantis periculi cômoti,req. penitius introipeda,cûm animaduerterér, hoc bcllum intct mütuos ciucs,ac propinquos geri,aafanioraconfiliainflexi,cum Auriade pacis cönditionibus agcre incepC' runr;breuique effedum eft,vteius maturo iudicio atque fingulari induftria r« Vtrimqüecompofita fir,amp; ad priftinam fidem atque omcium redirent,fie tamen, vt nonnulli,qui fueraht primarij feditionis concitores, aqua amp;nbsp;igni arcerentur, ipfeque ilaüarchus,vbi omnia in vrbe,adeoque vniuerfa infula rite difpofuifictj onulfus gloria,amp; fuorum maiorum virtutem Féliciter a:mulattJs,Genuam rcuer-fus cft. Menfe Iulio eiufdcm anni,Ludôuicus Andegauenfis fecundus, ApuliXj Siciliæ,acHierofolymorum rex,ex Gallia Narbonenfi cuÂi quinque triremibus Genuam venir, vbi fplcndido ac regio apparatu exceptus fuit j nec multô poft» Liguftico nauigio adauôlus, Pifas,vbiinter purpuratos Synodus celebrabatiir, âdnauigauic, vbiab Alcxandrö y. Pont, recèns creato, prædidorum regnoniiH» in fe prius eollatorum,iura amp;c confirmationem fufcepitjeique Ecclefiæ Romand Vexiliotradito ,imperatum, Vt infeftis fignis Ladiflaum,Pannoniæ regem,acef' rimuiti ipfius Ecclefiæ atque concilij hoftem,impeteret, atque armis fubigeren 'Bonciartus intérim^ profperæfortunæ induIgentia indies elatus ac ferocior fâ' xffus, amp;nbsp;Liguftici imperij præfeduram quodammodô faftidiens, ad MedioU' nenfem,fretuspotifiimum iis controuernis amp;nbsp;altercationibus,quæ inter Viceco* mftum ^ucceflores vigebant, màgno quodam animi fludio arque ardorc ineen» debatufjCiqueloto p’^oreimminebaL Proindcf^goni Auernienfi Genuæfun dclegato ac vicariofubftituto,amp;à Seiiatu baud modica peeuniæ fumma mutuo accepta, nonnullas militafes cohortes ac turmas coëgit, adeô vt nonnulli alft-rant, ipfum circiter fex peditüm,cquitum veto vitra quinque millia, in prompt^ atque in armis habuifl'e: circa finemïulij redo itinere Mediolanum contenait, coquidemconfilio,acfpe,vc ibi régis nomine, cuius imperio fefeVicccotnitcJ traaiderant, præfideret. Mediolanum profedus, licet intra ipfa mœniarccipcK* tur, arcis tarnen ingrelfu penitus cxclufus fuit. Atcùm ipfe miro cius potitindi» ftudio amp;nbsp;cupiditateflagrareCjcnixèopfetaig;! dédit, vt illius Præfedumampli$ promiflîs, atque ingentibus donis in fuas partes deduceret. cumq. id ncutiquâiü ^x animi lêntentia niccederet,edidis propofitis j amp;nbsp;pereufia fub luo nomine mo' neta,icaimpotentis animi hbidinemnüdauic,Vt hohfolùmioanni Mariæ diolanenfium Principi fed etiam præcipuis vtriufque fadionisaudoribus,ft' mulque in vniuerfum omnibus patriciis,in minime obfcuramalfedatiPrincP parus fufpicionem deueniret j ira vtdum Mcdiolani hac inani fpc immodiofS fpiri-

fpiïKus alit, ingehfque fibi prómifcuè apüd o nines odium parat, vtraque Præfe-éturaeodem ferme tempore penitus excideret. Nam Ligures j quorum animos iam plurifuis de caufis non parum à fe abalienarat, f^cilè ex eius difceflu occà-fione ari'cptà,excuflo Galiiciliominisiugo,fefe jpoft nouenariam feruitutera, in priftinamlibertatem afferuerunt. Quanquamverô,exiguamorainterpofitaj, cum quatuor promptiflimorum virorû minibus verfus V allem jVulgo Teiciàrnj-itcr fle(fteret,eo animi decreto,vt illinc, Genuènfis oræ tra^um a parte maritima vaiüs velitationibus infeftaret,cùm tarnen illorumloçorum fâuccs àtq. aditun^, praeter omnerh expe(ftationem,vndiquaquc firmiflimis præfidiis tenen amp;nbsp;diri aniinaduerteret-, illico retrogreftus eft,adeô vt,defperatis rebus, demeeps nihil amplius contra Ligures molitetur.Eatempcftate,Pacinus Canis, Veronæ te-, gulusjcuiuspaulô ante mentionern babuimus,reibellicæ gloria,(imulq.Tneó-doriMarchionis Montifferrati fingulariftudio acfauorc, fummam nominis ce-j lebritatem atque potentiam hbi in Infubria compararat ,fic fane ,vt præter cetera loca,etiam vrbcm Alexandriam in fuam poteftatem tedegifleti Proindc Li-

fefepnncipibüs,au(ftoritatc,atque potcntia,multis parafangisinferioribus,fub-niitteientjhôrum gratiam amp;nbsp;patrocinium aduerfus regium Præfidem fibi mo-disoirinibusimplôrandum ftatuêrciadeam'q. rem a BaptiftaPranco,tune temporis, in Montisferratenli ditione exulantç , mirum in modum coadiuti fue-' runt. Hic enimde Bonciarti difeeftu fidelitcr edoôlus ,vtrumque ad banc,ex-peditionena , rei gerendæ facilitate , iuxtaque infigni emoluniento ac frueftu,. quiex Ligufticiimpe») dominatus acceflloneadcosperueniret ,oftenfo , vebe'^ ïuentiflunè adhortabatur: nec fane multa petfuafione opus fuit ,cum propter _ conceptam fpem, tum etiam immenfum ôdium,quo in ipfum ferebantur Agi-t lurambo fumma celeritatc militâtes copias expediuerunt. Marcbiq quic^m, citciter mille ac trecentos équités, ac tria peditû millia-, alter veto mille amp;nbsp;gentoscatapbralt;ftos,amp;; duomillia pedeftriumvirorum,ijfque,vrbis mœnibus, adinotis, prior à parte Oticntali, alter Oecidua, quam àrôtiffrme illam oblede-tunt, eorumque imptouifo aduentu vniucrfa ciuitas funimopeie attomta ôe confternata fuit. Nam ,licet Âuernienfis, quem Bonciartus fuum legaturri, vti retulimus ,in 'jrbe reliquetat ,fuo muneri ncutiquam deeftet ,çurn tam^rii haudfatis vitium ad arcendumboftembaberet, maiorq.pars ipfùm Pt^eHidfnl implacabili odio ptofequeretuc , quifquc vâldè expauefeebat, ti^Kcfpub.tna-^ gnum aliquod diferimen adirct. Etfi veto in vrbe ad duolcéUnimotum viro-. ïurri milliain proçinCtu client-,in bis tarnen clues atque öppidani perexiguarn fenfionis fpem collocabant, ira vt complûtes pauidi ac metu âdaédi, quo nbij mature profpicetcnt ,rcli£tis penatibus, fuabona Sgt;c fortunas in oram m^iti-mam deferrent ,alil ad naucs propetareht,plerique vias fepirent,.neç pauçi effent,' qui etiam turres varia munitione obftrmatêt.Huc acceftit ipftus P rxfcédi ingens ttepidatio ôcfuga,qui,occultereli£to prætotio,fete Vnacumaliquot pritnæ no-bllitatis viris,quorum fidei atque ana^citix non parum tribuebatim Caftelleti ar-cem recipere ftatuerat.féd in ipfo itinere a quodamtrium V allium pagano,cuius frattem pauló ante âd fuppliciuvri duel lu tier at,forte agnitus ,ab ipfo,vt ea ratio-, nedemortuimanibus parentaret,vefaiaa quadam tableac furoreIntetemptus j eft. Clultas interim laottiblli feditlotrc ,ac tumultu immifeebatut »omnefque Gallicxnationis, per platcas vlcos àdlnuénti ,a furerati plebe 5c infàna agte-ftlum multitudine 3 vatio mortis genete obttuncatl funt ,ita me bettle, vt pa-S t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎÜV

Iö8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 E N A T Ÿ s P O P V L I Q^V E

rum «ibfucrir^ quin propter iftorumcffrcncm libidincm ac infolentiam, S: quis etiam capiteac ducedeftituebacur ,eo die in fummum difcrimeninciderirjif fcilicet,ab oppidanis, vel ab ipfis qui erant extra vrbcm , diriperetur. Igitur ïh' feqiienti die coadis Patribus, habitifque de more comitiis, quo impendentibus malis amp;nbsp;calamitatibus obuiam iretur,duodecim vrbis regionü Præfcdi ,quos patrio idiomate Ancianos appellari diximus, defignatifuerunt, qui fummoftu' dio atquçfollertia vrbanis tumultibus maiori ex parte fedatis^haud minori folli; citudineprocurarunt, vc etiam externi componerentur, fimulquede coininuin PatrumconfenfuadMontisferratiregulumoratores midi, qui illi publico nO' mine,Reigub.arqueadeô totius Ligufticæ ditionis imperium dcferrent. codeia-que tempore ad Facinum Canem habita fuitlegatiojquaapudeiim fedulôinftj' bàntjVt ad euitandamaiora pericula,cum fuis manipularibus agro Ligullico zï-cederet: quod quidcm ab eoftatim impetrarunt j exiguoque fpatio interieâo, ipfcmetMarchiOjCum aliqua fuarum copiarumparte, Genuam ingrcflus eft) eique admirabili quadam omniumordinum conlenfione arque fuHiagiis, cuin ctHMfub confuetis priuilegiis amp;nbsp;conditionibus fcfc annuali obfcquio, adhibito etiam iu' facramentOjobftrinxerunt. Marchio exDominicano cœnobiojn diuerterar,inprætoriumdedudus,confeftim publicoedióhocauir»

VE populus,abicâ:is armis,ad fidem atque officium rcdiret, iibique præcipuas vrbis munitiones atque arees tradi iuffit : eoque faótum eil,vt Relpub. à eiuilibu5 controuerfiis ac dilTenfionibus penitus conquiefcerct, hbique maiorein indies tranquillitatem polliccripoflet.Bonciattus interim,de nis cmnibusqu^ poft foam abitionem Genuæcontigcrant, occultis nuntifs commonefados,ii» grauiftimum mærorem atq. iram prorupir,Sc ftatim cum iufto exercitu ciuita-tem inuadere conftituit. Ceterùm, ad ipfa vfque montium iuga progreffiis/ùm ibi per fideles fpeculatores de ciuium in tuendo nouo Principe cóftantia,fimu!-(^uede hoftili potentia quampleniffime edoceretur,commutata fentcntia,a fuf' , ceptaexpeditionenon fincacerbiftimo animi dolore fiiperfcdit, quod fcilicct fuapotiffirnum culpa eueniflet, vt Reipub. dominium, in quoipfe omnesfuas i^s tarn diu collocalTet,amp;: pro cuius beneficio ac digniratc tot laborcs moleftiab quecxantlarat, tarn repente ac infeliciter,non fine magno fortunæ ludibrio,ôi humanarum rerum viciflitudine,amififiet, feque protinus inTaurinoruin re-gidbcm^no eodeinque tempore,vtraque,vti diximus,Præfeôtura exutus,recé-pit-j amp;de Senatiis confulto Conradus Carretus C^orgij filius, in vrbe Prætl^ ram obtinuit .Verum enimuero paucis diebusinterieótis, fub hoc nouoPriii-cipatu noua iurgiaamp; contentionesrcpullularunt. Cum enim Patrum decreto quatuor legati, feu procuratores, omnes Gibellinarum partium, quorum præci-pua amp;potiflima cura circa res bellicas verfaretur, defignati efienr, Guelffiqiib bus Gallicidominij abdicatiomirumin modum difplicuerat, id quàm æger-rimètulerunt,eaq. dccaulapopulumaddefeólionpm excibant. EtquiaCafteb leti aVx adhuc Gallico præfidiofirmabatur, Montisferratêfisjquô fefe in princi-patu longe tutius communiret, nihil antiqi^us habuit, quàm vt illam^ adrriotis | tormentis amp;nbsp;militaribus machinis,omnibus viribus atque artïbus oppugnaret. At præfidiarius miles, cùmfefe,prælêrtim vnàex turribus ab hofte difieôta,alte-rà verô in fummum diferimen addult;fta, pænè ad extrema redadum animâduei-tcrctxum illo tandêhisconditionibus tranfegir‘ fe videlicet, nifi ex Gallia tranf alpina infra odiduum præfidiofubleuàretur,dcditioncm falt;fturum,eoqucter-mino iam affluxo, cum fe nequicquam, vndc in primis fperabat, opem expe-- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;darc

coiitinentem expofito^breuiq. bofte in fugam verfo j amiflum oppidû récupéra-runt »paviquefortunæ auraamp;:benignitatejReebum,paulo ante ab ijfdem occu-paturniveeeperuni. Quoniam autemPovtus Veneris ,quem amp;nbsp;Lunarem vocant^ adbuc in Gallorum poteftateerat, illico, Senatus fuffragiis ConraduS Auria, vir fingulari prüdentia amp;nbsp;virtute j cum tribus roftratis nauibus amp;nbsp;aliqua pede-ftri manu ad eins expugnationeperrexitiEtquiaisloeus valldo Gälloium præ-fidio fuffulcicbatur, naualicxpeditioneomifta,ad quorundam locorum, qux erant inora Luniana , iecuperationem,fuas copias direxit.MenfeMaio,anni ciufdem æuidecimo*Ladiftaus rex Neapolis, Gibellinarum partium, fingulatis gt;nbsp;fautor amp;nbsp;patronusdpfiqueMarcbioni longé amiciftimus , Genuæ quinque ma-iores naües aduerfus Ludouicum Andegauéfetri,fuum çmulum ôe aduerfarium, metcede fuaque pecunia eonduxit -, quàtum ope cum bofte baud femel profpe-ïo acfelici marte dimicauit, amp;nbsp;præter ceteras dades variis tempöribus inftida§,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ligufticarum nauium beneftcio, cum feptem Andegaiienfibus optime inftru-

üis congreftus ,quinqucillarum fui iuris fecit * Vnaque fubmerfa cft, amp;nbsp;feptima incolumis euafit. His Verb præda onuftis,vnàcüm nouem ttitemibus j quæ ad. ipfum regem Ladiftaum pertinebant ,Genuavn redu^lis jMarebio.ac Senatus, ptælentemoGcafionem fibiminime negligendam puiarunt ,quo minus ipfi vi-cillrm,Principis focij ac feederati opéra in fuis rebus vterentur. Cùm e^im v^tra Lunenfem portura , Albintiwulium quoqueLiguriæ municipium , adbuc eftet fubGallorumimperio,ftagrantifllmè cupiebaritj vt,eaexpeditionefufcèptà, il-lud primo quoque tempore recuperaretut; Proinde vitra bæc nàuigia fex etiam triremes egregièpræparatæ atquéinftrudæ fuerunt, ôc daftis præledùura Otbo-bonoluftiniano,vivo,præter generis amplitudincmiciuilibùs ac bellicis operi-bus claro demandata, fimuldue Dominicus Ô£baribolomæus Auria ,ipfi etiam vt maiorum imaginibus clari, ita qnoqué ftrenui ac tel militaris gloria célébrés, cum baud fpernendis viribus per continentem ablegati, vt is locus terra amp;c aqnis _ . arÖLiffimaobfidionepremeretur. C^^anuis autem ftrenuiftlmos propùgriatores

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;baberet, nibilominus tarnen acr i impreftione fad-a, duplicatis oppugnationi-

' bus^tande eu rnaximo eins ciuitatis difpendio ialt;Stuta,cùm propter defenfoiîa ' pcriinaciaitumetiâ,quôdindigenæ fuas fortunas Scfacultates nufquæ gentium illincalportaftent,quinto Id.^unipiexpugnata Sc direptafuiv.fictamç vtPrxfe-ô^oruopera 2c fingularimoderatione,nullacotumelia muliebribontftati ac pu-dicitiç infertetuï. Arcis præftdiari) poftO(^bo dieru interuallu,deditiÂiêfecerunti

iiO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s te K A T V S P O T V L I QJ7 Ê

camq. Dominicus Auria publico nominerecepit^ amp;nbsp;valido præfidio firraauir. Poft quç,Othobonus cum quindecim triremibus ad portus Lunenfîs expugna* none perrexit. Verùm, partim ob temporum fubfecutorû iniquitatcm,aG maris îæuiciamjpartim etiam quôdrcgiæclaflisnauarchnsobinftantem nicmc,difccf' fum vrgeretjillinc tande infefto negotioreceflit. Cùm vcrô Florctini, ac Scneii-fes,Ladiflao régi infenfiftimi,fefe mutuo iuris fœdcre obftrinxilienr,amp; aduerius ip(pm quæq. hoftilia molirenturjuftinianus cum oôlo Ligufticis triremibus, Si aliquot Calabris,Tclamonem,poiîum,GaI!orum clade olim inßgnitü, Polybio tefte, mcmorabili pugna a Romanis,L.Æmilio Lepido,C.Attilio Regulo Coll cçforûjpoliacres oppugnationes biduifpatio expugnauitjamp;prcdainter ipfos Lb Calabros diftributa. Huiiis temporis traftu, iuxta Valen:ia,noDilem ac vetuftâciteriorisHiipaniç vrbé,quidainfignis pirata,Baraßanomine^Pauli Inte-’ riaiîi nauem adortus fuit, eo tandem fuccefl'u,vt poft longam atque acrem duni■ ^cationem, fortuna, ipfo Barafiain aciegrauiter fauciato, ad Interianum inclina*' rct. Priufquam verb Genuenfcs,deicclis cæfifque propugnatoribus, in hoftlc nauigium armatitranfcenderent,aducrfarij,ipfum,quô minus conftaret,illu^ adeuni pertinerejàquo perfæpèmultis amp;nbsp;maximis detrimentis affeôti fuerant, magno lapidum aceruo ad coll um Gongefto,in marc proiccerunt. Ligur in eius fuperficiecirciternouêdecimjVariis vulneribus extirnftos adinuenit, amp;nbsp;fex ac tri-ginta propter iuftas ÖGgrauiftimas caufas, fimulqucvthoc exemploàdelidisaç îceleribus ceteros deterrerer, fufpendio necari,amp; nouem priftina libertäre donarl iuflit .Id fane, vbiprimùm Genuam perlatum eft, vrbem immenfo gaudio pd' fudit,adeô,vt Refp.,quô erga Inrerianuih de fe bene meriftim, aliquod graiiac memoris animiteftimoniumexhiberet,ipfum ab omnibusportoriis amp;nbsp;veftiga* libus prorfus liberum atque immunem eftevoluerir. Hoc equidemeô libentius tecenfui,quô memoriam renouauit dotftiftimi viri Pauli Interiani,qucm ipfe vni cum clariftimo GenuenfiûAnnaliiimhiftorico, AüguftinoIiiftiniano,Nebienlî Epifcopo, plerifque aliis baudobfcUri nominis fcriptoribus, quibatftenus ds hacpræftantiuimaRepu.K aliquidinfigneac notabilepofteris tradidêre, in hoc voluminefum potiflimè imitatus; at quàm féliciter, aliorum cfto iudiciuni» Illudplane affirmare po{rum,mc3 vt inde abcxordio fumteftatus, nihil inagis habuiffe in votis,nihilque maiori opera amp;nbsp;ftudio procurafte,quàm vt, quod vtü hiftorici jiroprium ac peculiare fempcr fuit,veritatcm pro viribus indagarcm, inuentam, cirra vllam aflentationem, fpem,odiumfmctum,aut ambitum,cùm præcipuè animum ab omnibus his,amp; confimilibus affeôtibus plane vacuum ac liberum geram, incorrupta fide in medium proferrcm. Opus quidem aggref fus fum plenum variis cafibus/atroxprceliisjdifcors feditionibus, amp;nbsp;incerdum ipfa etiam pace, vtTaciti verbis vtar j freuum, in quo plurimæ conuerfiones, multiplexliumanarumrerum viciflitudo,nempc, interdum læra,modô triftig amp;nbsp;luóLuofaconfpicianturjfed tarnen eiufmodi, vcxx eo, qualifnam fuerit pff inulta fæculorum volumina huius præftantiftimæ Reipub. ftatus, quantaquî illius maieftaS5potenna,amp; rerum domi forift^c geftatum gloria, plcniftimè in' ' telligatur. Ceterum,praeter veterum ac reccntium fcriptorum monumenta,vndcj 'taiqüam ex puriftimo fonte, häuft quicquid iufigne ac memorabile in cahuc-ufque geftum eft, nonnulla etiam füper iifdem , paulo antequam in Belgien vcnirem, contuli,cùm poftremô agerem Coloniae Agrippinæ, cum generofo eximioyiroloanneCarolo, vulgo abEijlenbardc,qui poft aliquandiu cgregic nauatam mÄitiam, cum in fiia longinqua peregrinatione terra mariiq. fufcepc^r

G E N V E N s î s H T S T O R I AE, L I B. X.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ill

vndcinftarpolyti'opiVlixiSjmultorum hoininum mores atque vrbes videns, {îbimulüplicemrerum cognidonem, Ôc linguarum peritiam comparauk,Ge-nuara quoque profeôlusjibi aliquandiu fubftitiflet, vc eft follcrn ingemoj ad res præclaras nato,pleraque fedulô ac diligenter obferuauit, quæ mihiin dome-fticQ Scfamiliaricongreflu amanter communicauit: eaque cùm eflenthuiufmo-dijVtnihil àprobatis autioribus difcveparent, me fane multo magis in eàdem fententia coufirraabant. De buius àutem perrara amp;nbsp;omnigena eruditione 3 cuyl inrcliqüis difciplinis, tum etiam in bis,quæ ad ius ciuilc fpeôiant,deque fin-gularieloquentiaj probitate, ceterifque animi amp;nbsp;corporis eximiis dotibus, equi-dem longius differerem,b tépusinftituti argumêti ratio id concéder^;. Patreni babuitjVt boc çtiâ obiter dicatur, eiufdem nominis j qui per omnes bonoris gra-dus ad fummam tandem dignitatem eueôlus , ifrenuifbmus fuitdux, amp;nbsp;in ed prœlio,quod anno,nifallor, 44., ad Sittart in expeditione ilia,quam Gælat Ca- * rolus V. contraluliacenfem Ducem Wilbclmum fecit, cùm ordines ducerct, ac D.Balduinià Molembais , qui rcginæMariæ catapbradorum equituiir præfc, Ö.US fuit, vexillifer equitù luovum effet, multis egregie iortitetq. defunôtis labo-nbusac ruuneribus,tam fortiter ac ftrenue in boftcm colriinus 8c eminus pu-gnauit,vt cæfis fibi tribus eo prœlio fubtus equis,vexillum nunquam dimiferit; fcdea alactitate ôc animi robore,qud in prcelium venerat,vi£tor,cum multorum faufta congtatuiatione ,profligatis bolfibus, difceberit, aded fane , vt Cornes Hoocbfttatanus, ôcMolembaifius ipfejmperatori fuerint^ uûiores, vtin ordiné equeftrem cooptatetur, ôc quàmprimum, in omnium fere nqbilium cönfpeéfu, aureoenfe,ôc calcar ibîs,ceuvirtutis prxmio,donaretur. Poftea,eam dignitatem auxitregina,cùm ilium, ?ircbiucnatorê Comitatus Alcftain in Plandvia facereti quodmunus etiam in vltimam vitâ retinuit, Àd bæc,inPræfe£tura Baronatps de Scbooïiffe,quam 15. arinis obtinuit,magnaeu.fualaudeverfatus eft,acmot-xuus •,vir certè, de quo dubitari liceat, vtrurn bello, vel pace ( ab fit afientatio) fuetit præftantiotj fie omnibus artibus militiæ cxcultus, ih tdga etiani n alebat, vt fæpenumero in magnis deliberationibus ab ipfa regina, aliilqne Belgij proce-ribusjiiecnon Perdinando Gonzaga,cuiusfumma gratiaftorebatjadbibereturi Btbæc quidemà grauiffimis viris ,ôc fide digniffimis accepi,eoque mirtus verepr, neinbocbreuielogio,àquôquam,vllius vanitatis ac rriendaeq coargùar. Vt vetoadincœptüm redcanàjGenuæ, cùm Pbfcij inter quos Lucas ea tejjipefiatG principem locum tenebat, indies magis arque magis in fua conrumaciâ amp;nbsp;rç-btllioneperfift.erent, acpublieam quictem pluribus modis diuexarcnt ific ,.yç menfeNouembriLucas ipfe,eo fidueixj dicam,an remetitàtis denenetit,^tcum fexaginta equitibus 8c aliqua pedelfvi manurumultuario collecta, quoReipub,. rranquillitatem perturbatet,vfq. adcœnobiunà, vulgoD. Spiritus,acccfierir,d,ç^ Monvfertatenfis ac Senatüs commun! confenfu 8c voluntate fancitumfuit ,vt protinus illorum dttio inuaderetur . Proinde far lufio exercitu coaÊto^Otbo--bonus Spinula, vit,vitra familiæ fplendorem , bellica virrure infignis , çon-rt tra ipfos ablegatus , 8c panels poft-làiebus , ipVemer Viarcblo cura raâlori ex.-treitus ïobore ebderaeontendttsadeô vt nlfi quornndam pptiraorum ciuium» quorum animos nulla partlnra cura preraebar,feà tanruraraodo publicis raallB eomruouebanrur,an£toïiras intertefllfier , oranino fnraranra diferiraen abruti viderentur.Sedtandem bornra opéra,conelllatrsanirals, cnra Rep,. ingratia.ni. ïedierunt. Hisrebusdeliciter peraCtis, ac egefto qnidqnld rnrbiànra,Reip.,fta-ttisvidebatnr aliquandiu in ttanquillo pofituSi ntfifatalis vrbis gerfius ,amp;cDi-

uum, vt itadixerim, indignado, illi diuturnum otium amp;nbsp;quictem intiidito nec illius membra tarn tonga externorum domefticorumque armorum

14x1. lacerata, coalefcere paterentur. Etenim anno eiufdem æui xi. Ndoncisferrati^* guloinfuam ditionem,vc ibi fponfalibus fui filij interen’er,reuerfo,fLimrnaqi’^ rerum Conrado Carretino Finarij regulo, permifla,Genuæ baud mu Ito poft»' lius difceflum,eonfuetarum partium ftudiacum maximo ciuitatis detrinientt’ recrudefcere inccperunt. Qüippe Orlandus Fulgofius , qui Romæ aliquan* diu fubftitcrat vir irnmodicus gloriæ^ in quits animi,ae præferoci ingenK’» cognita illius abitione , nihil penitus inmora habuitj quo minus ad vibei^ nouo prarftxcu accederet: ibique cum plcrifquc patriciis ac fenatorij ordinis gr^' uiffimeexpoltulauit,quod videlicetipfe,acfui fratres tam iniquea Senatu acci-perentur.deindemodico interieólo tem pore,fub certorum negotiorum fpccic» profeóiione Romam verfus fimulata, vrbeque digreflus, redd Clauaruna, vb * quamplurimos focios ôc clientes habebat^concelTit, vt indigents addefcótionein folicitatis^nouos motus in Rep.excitaret:eaquede caufa fumma feltinationecir' citer quadringentorum militum deledu habito, cum illis denuo circa fine«’® Aprilis ad vrbem venit, feque infra moenia coenobij Michaeli facri cotniî’^’' niens, vniuerfam vrbem ad arma exciuit.Carrctus,quern,vti diximus,Marché fuum vicarium in vrbereliquerat,aduerfus has belli cOncUrrentis minas prxtO' rium firmabar, amp;plerique vtriufqueotdinis ciues^, quibiis moleftiifimumer^fi Remp, iterum prioribus câlamitatibus inuolui,ad illi fuppetias ferendum accuf' rerunt. At Fulgofius fuum inceptumaudader ac intrépide profecutus,pofter^ luce vndcumThoma fuofratre palatium circumfediqeo tarnen fuccefiujVtpro^' pugnatoribus fefefortiter ac Rrenue gcrentibus,ipfe, infeólis rebus,in prxdid^J cœnobium redierit,quem Carretinus cum valida manu infecutus , ilium facil’’ oppreffiifet, nifi aliquot ciues,queîs nec amor,ncc lludium in partes, fuam 3ü' éloriratem in eorum gratiam intcrpofuiifent, impctralfent, vt feditionis aU' 6lor,amp; concitator, vnà cum fuis faluus atq. incolumis vrbe cxcederer.FratribuS vfque adipfius Marchionis reditum, abeundi, vel manendi data poteftate. gofius ex parte maritima digrefi’us, atroci rempeftate repente coorra, qtioAff abinftaiiti periculo fubtraheret, nauigium littori haud procul Sauona applicub

Jum ibi defeenfionem parat, ab indigenis, qui ilium, ceu publicæ tranquille tatis perturbatorem,extremeoderant,magnoimpetu ac furore interfeólüs Vrbana diflidiapopulo Albintimilij anfam atq. dtcafioile præbuêre, vt pcrilt;lf tempus,ctiam iple res nouas moliretur.Nam circiter quinquaginta exule^ fecit». nbsp;nbsp;oppidanis coadiutoribus vrbem ingrefii,omnes promifcue,correptis armis,Pr^'

totem, acnonrtullos Genuenfes,qui paulo anteillucpropter peftem, tunc temporis in vrbe gfafl’antcm,feccfrerant, ftatim captiuos fecerunt,eofque vt fe obb' toptetio redimcfent,coegerunt.Id vbi primùm Genuç intelleàum eit,nulla mo; rainterpofita,Senatus confultoBrafcusFrancus, vir ea tempeflate non obfciii‘ nominis, cum duobus promptifiimorum millibus contra ipfos amandatus fuk; fîmul(^uenonnullanauigiaegregièinftruétt-,eôdem tranfmifl'a. Ceteitim, tC' belles de his apparatibus commonefadi, licet noui militis robore firmatijclani 'Çrbe egrefli funt, oppidanis fummoperèveritis,ne iterum ciuitas militari fa»*' tiæacdireptioniexponeretur, ôc idcircôfelê Genuerfi Praefecto quamprimt'ni’ dedidêre, inque Reip. verbaitirarunt; atque ita mox in gratiam rccepti. Franco^ interim,rebus profpcregeftis,amp; in vrbe fat valido præfidiorelido,atq.aliis rebus rite difpofitis amp;nbsp;cóftitutisjnecnonmiliteexauótorato,Genüam plenus gloria fajnJ

G EN VEN s IS H I S T O R ï AE, L T B. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lî^

famlreuerfus eft. lifdemdiebuSjCÙmGalU, vt anteacommcmôrauimus,om--^;^^ nem fpem recuperandac Genuæ, non fine acerbiflimo aniini dolore,abicciLfent,'

varia municipia amp;nbsp;arecs Ligulticæ ditionis ,quæ adhuc ipforum prændio hrina-bannir,Facino Cani Vevonenfium reguloj ócflorentinis dtuendiderunt;,priori ciuidem.Montaldum, GaniumjacPalodiumjproquindecim aureorû inillibus-amp; FlorcnnniSjllicenfcnirurrimjLunenfem portuin,SarzAnelluïnjamp;Palcincllûi prohaud mediocripecuniaruin lumina,regeipfoin priinis adftipulaöte-amp; alïerw-;. tiente, iradiderunt. Hoc rradtu teinporuin, nauaie bellum in Tarracohenfes propter murua odia rcdintcgratum , amp;; initium quidein ab ipfis exortum. Hi eniin duasoneVarias Ligulbcas,multis atqùe opulentis mercibus onufWs,inter-ceperunt, ôc Indies nihil no boiiiliter atifi, grauiora damnaGenuenfibuS intere-fl bant,adeó vt poldtemo cumquinq. maioribus nàuibus,addiiis duabus Ligufti?' cis,Omni nautico inftrumêto, oinnique bellico apparätu inftrudis,a^ hoe egre-', giorum bellatorum copia refertisGhium infulam contincter à Lignribus pof* * 'fe(lam,inuaferint, arbitratii fciillam propter ciuiles fimultatcs atque difcordias nullojvel faltem tenui præfidio firmatam inuenturoS. Proinde illu.c admota clafle,militeque, ac æneis machinis in terrain expolitis, ad eins expugnationem lotis auimis ik viribus incubuerunt. Ceternm,inlulares non modo iplorum eoV, natibus obuiain procedere ,fed etiain,vt illos ab incoepto rcpellercnt, euelVigio

1 quinque naues, amp;nbsp;vnain triremim, adMitylenx regulum fpeótantem, exorna-I nbsp;nbsp;nbsp;runt.Sub idem ferme tempus,forteBaptiftaPraneus,Lufardus,ci,nus lupva baud

I nbsp;nbsp;nbsp;rarómentionemfecimuSjScPaulus Lercarus,ineaminfulâappulerant,eoanimi

I nbsp;nbsp;nbsp;conliho,vti\lincThe«dofiam,ceudefignaticonfulcs aeproeuratores ,adnaui-

I nbsp;nbsp;nbsp;garent. Et cum ambo Gngulari prüdentia Ôe au€toritate,belliq. gloria præftarét j'

1 nbsp;nbsp;nbsp;illis imperium rei n au alls, altetnatim concederc ƒ oque faédum eft, vt aduerfarij*

,1 eaoppugnationereli£ta,inSyriam curfum nauigationisfte£terét,quósLigufticii I prxfefti in Alexandriam vfqne infecuti, cum illis afperrimo cruenuftimo I urœlio concurrerunt. Etquiafermèparinauigiorum nùmero ac robore cenar-N’-'.^J-I nbsp;nbsp;nbsp;tatur,multumdiuqueincerto ac dubio euentu dimicatum eft , donee. tanderaÆgZ.’T

1 nbsp;nbsp;nbsp;vidom,tribus Aragoniis in poteftatem redaöiis, quorum quidem duo erantiæ'quot;'^’quot;’

I Genuenfes,ab ipfis paulb ante, vti diximus »intercepta, ad Ltgures inclinaret.^

1 Huius profperi fuccedusfama,non multo poft,Gcnuam perlata, eumpropt^t 1 lem felicitev geftainj turn etiam obnaues immefipreti) recuperatas, vniiierfam.

1 dem fecuVi duodecimo, adhuc Refpub. lubiMontisferrati dominio Sc adininir Y ftrationeedetjdemutuoipfius,aePatrum confenfu decretum fuit, vt claftis:ad* 1 uerfusTatraconenfes infttuetetur.Qmppe quijtecens ,captis tribus Ligufticis

1 iiauibus,qu3e prorfus vatux ,in Siciliam , pro comport,andotfrumento , cuius tunc temporis in vtbc fuinma erat caritas Sc iiàôpia »folueraUt, populum Ge~ nuenfem nouis iniuriis mirurqin modum adiracundiam prOuocarant. Lt quo*

- uiain eatempeftatetriremes nonitaprxfto Sc ad manus étant, fumm'aindufttia \Sc celeritatc feptem onetatix expedi^x , nee Senatus aVmm repellendis; rantis hoftrbusmagisidoneumlmperatoternjquam Antonium. Aurtam, Philippi ft-lium,eftratus.'lnhas veto,vitra tenaiges iSc nauticos fociosVftipra mille ac quin-* gcntileÖLiöimibellatores confeenderunt .iNauarchus interim,quarto Non. Apiilis, fecundo vetatorum ftatu è ivnu Liguftico ftAueris,primo ,Pifanum mate ptxtetucC^us, Carpenam,oppidum Ligurno proximums qUod fe.paulo ante Genueqftbus dediderat,ac poftmodumab qldem. deftiuerat, ornnibiS^viribus,

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' nbsp;nbsp;nbsp;' !Squot;E N À T'V S~' P O P V 1 I QJV E ,

'vc rcciperet,aIlaborauit.Cùm autem oppidanos tranfegifle cum Florcntinis t feq. ncccohorcationibus,necenapromiffis,Iicetampliflimis,quicquaomninó prob cereanimaduertercr, adviinanimum conuertit-amp; mox, milite in continenten! expofito, magno dainoreatqJmpetu oppugnationem aggreflus eft. Oppidani, licetholhles conatiisaliquandinfoniterac ftrenuèrepulinenc,Præfeôlus tarnen, amplius quingentis ex aduerfa parte intcrfeótis, vióloriapotitus cft^amp;duobus acèviginci, quo huiufmodi exemplo cctcris pauorem incuteret, panbulo affi' xis, validoque præfidio ad eius loei tutelam defenfionem relidlo, amp;nbsp;turribus porrus Pifani nequicquam tentatis, in Orienrem,quó etiam Aragonios cum plerifqueaauigiis profeóbos intellexerat,nauigationem inlHtuit. Verum iplî îioftis aduentu certiores fadi, commutato nauigationis curfu, Barchinonein vcrfus fuam profcdionem direxerunr. quorum itincre^Auria, qui iam Metho« nem vfqueperuencrat,per myoparonê cognito,eos celerrimè infecutus elh; tam'

* etfinunquamafléquipotuerit.Atin reditu,cùm in portu SyracufanoduasnaucJ Aragonias,ad anchoras fubfiftences,forte inueniflet, il las ftatim incendit,moxqgt; in Sardiniaindelatus,amp; Calari,quem locum paulô ante fui iuris ac poteftatisb cirant, clafliariis in continente mexpofitisjibi etiam pleraque hortilia nauigm cobuflic, ôc plurimaeius infulæ oppida ac municipia,quæ ipfi, Genuenfibus do' meftico ôc ciuili bello implicitis,ademerant, recuperauit. Deinde Barchinonem vfque præteruedus, cùm iHos fuasnaues præm.etuinterram fubduxifl'e,achbi nullam dimicandi facultatcm dari confpiceret, Genuam viôtor,multis fpolÜ^ onuftus, partaqueingenti gloria ,remigrauit. Cui Refpub. j quôd de patria taiü GenuS btiie mcritus eflct, VfG UC ceteri hoc exemplo ad præclara^acinora indies niag'^

rtturtttur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'V II

magiique incitarentur , multa priuilegia amp;nbsp;iminunitates conccllit . PaucO' rum dierum intericébu, Martino Tarraconenfium rege, è viuis excedentejn« dutiæ inter Ligures, ac Ferdinandum, Ioannis regis Caftellæ filium ,necnon gis Henrici fratrem , qui Martino in regno Siciliæ amp;nbsp;Aragonio fucceflîri

* de mutua vtriufque partis voluntate ad quinquennium tranfaôbæ , moxqu^ arma ad eorüm locorunl, quæ in mantis populi Florentini deuenerant, conutf' fa, primoqüCportus Lunaris mari terraqüc circumfeiTus : fed propter acretn dÇ' fenforum vim,infcôbis rebus, illincdifcefferunt^hifqueaduerlus oppidanos En* cÿijdireôlis,eius arx operacuiufdam præfidiarij militis,breui fpatio recepta.Su' pràenarrauimus, Ligurnum oppidum vnà cumipfo portu eiufdem notniniJi baud procul ab Arni oftio fitiim, amp;nbsp;à nonnullis antiquitus Labronem diäub Bonciarti opera óc indtiftria Genuenfibus cefliffe. Porto huius defenfioiii ptiftaMontaldus cum fat valida præfidiariorû manu præerat, è quibus qiiidai’’ Genuenfis miles plebeius,ac Gibellini nominis, cùin forte afeana amp;nbsp;infiaacon' fîlia cum Florentinis iniuiffe deprehenderctur, h is patefa6lis,captus fuit, amp;nbsp;iud'’ Montaldilaqueo fufpenfus. Per idem æui fpatium, Thomas de Comitibus,Nö' uiooriundus,quiCapriatû per multos annos ianj poffederat,opera quorundai’’ municipalium vnà cum oppido in Genuenfium manus ac poteftatem detico*^ Coruarum itidem, quod à Rep. defciuera^-Sc in Florentinos mirum in modü'’’ propenderc videbatutj pridie Non. Augufti,adpriftinam fidem atq. obfequb”

* rediit. Efmcnfe Oôbobri proximo,quidamCornes Siculus, Altales Peraltab' mine,Pacribus fuffragantibus,Genuenfis Prætürç honore infignitus fuit. Atib initium annieius fæculirerrij decimi,nein vrbe nouus annus abfqtienouisf?' • -businchoaretur, Montisferratiregulo adhuc abfente,nouarum feditionumb .mina cx5rtà amp;nbsp;in primis quidem Sauonæ, vbi, ficuti etiam in plerifque Ib**

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sauonam concefferat, vt ibi fua atuftoritatc exortas feditiones compefeeret, me- 'Xw m'a-

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lucbant,vitra iftos, c^ftos diximus, quatuor infupet, inter quos fuit etiam Tbo-

î ftitucTctur,!nvnum coaluit/à quotandenï iterùm confucta Principàtus ôc De-lt; curionumeleéiio de veterimore in vfuni reuocata: eaquefàncitum eft,vt nobi-, les àfupremo Magiftratu excluG ,tantummodo publica munia Sc dignitates • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum illis èx æquo partirentur. Prætereà, cùm ad externorum P rincipunà ferui-

I Vocibus ,maximoque applaufu, fupreraaam dignitatena in ebrn defèrevadam effe , concorditet dicebant: eoepac Senatus magis raiagifque cornmotus, illuiaà fexto Ôc^ui À* / • Gai. April.Ducem acPrincipem renuntiauit deinde folitis cxrimonqs ira laoc gt;nbsp;amplrffrm! laoraotis titulo ac faPtigio conbrmauit. Porto buius nou»Principis^“^Xlw, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cteatio-

1x 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N À T V S E O P V L i (^V E

c rca ci one vni lier fa ciuicas fuinma nbsp;nbsp;nbsp;incredibili quadam îætitia congratU'

labonc pcrfufaeft, ineius rei incmoriam ,illiuseleôtionis dies annuo cro anniuerfario follemnicer recoli accelebrari placuic. Vcrùm eniinuerôn^' ininemferèlarec^qui vel mcdiocriter de opti'mo adminiftrationis ftatuinlb^^' tus,ômncs illasciuitates pleruinquein fuminunidifcriinen âdduci,qiiaeDulb® cercuin gubernacionisgenus fccutæjmodô inhanc^ inodôin illam adminilb^' yonis formam nullis certis confiliis delapfæ,præcipicantur. Fit enim,-vc du» nullam firmamReipub. formam ampleéfuntür, non fecus ac deftirutæduce reôlore, modo in libercatem, modo in tetraiil feruitucé incertis cafibus prouol* uantur, lt;lcô vc poftquam femel libercate exciderintjamp; feruitutis iugo obnoxiî faôha? fuerinCj ægrè lêfe, licet recognitis erroribus, amp;nbsp;adhibitis fanioribus aeft; lutaribusconfiliis, à tam graui lapfu amp;labyrintho extricare ,vel expedite pol' fine. Genuæ ob eafdem caufas,vbi ortïnia adminiftrationis genera,cum externa, ' tum propria amp;nbsp;domeftica non femel experti eftent, iterum in earn, ficuti proxi' me dcmonftratum eft, Principatus introduôtus. Proinde Montisferrad regulo, qui iam ferme ad quadriennium Liguftico imperio poritusfueratjReipub.gi^' bematione, vti diximus^ abdicato, limulque GeOrgio Adurnio, admirabili ona' nium confenfu ipræcipuoauéloritatis gradu infignito, ciuitas fuam priftinaia dignitatem atq. otium , maiori ex parte recuperafle videbatur : fummo^. atq.animi ardore^qui fub alicuius noui regiminis inidû plerutnq. adhibericon' fueuic, vnanimicerallaboratumeft, vt Marchioni deinceps nihil omninöiun^ inLigufticaditione relinqueretur, ita vt cum is non obfeure intelligerctjar^^’ ac munitiones, quæ adhuc penes fc erant, non citra maxftnas difficultatesatqu« iiftpenfas retineri pofte .vitro illis, prius fibi ex mutuo foedere amp;nbsp;conuention« quinque aevigindnummüm aureorummillibus inexpedita ac praefend'pecH' niaconnumeratis,ceft'crit. lam verö foli Florentini fupererant, quibuscuini tandem mitigatis placatifque animis in mutuam gradam öc concordiain redi-retur.Ffi namq., Pifisnuperfuædidoiii adiundis, Etrufeum imperiuin inL*' gufticos fines proferre itlodis omnibüs annitebantur, amp;nbsp;compluribus munit’' piis atque oppidis, in ora Luniana octupatis, cnixe dabant operam, vt etiamU gurnum reciperent i Quapropter.ipfius Principis ac Senatus confuko, Geniii Bapdfta Montaldus, vir domi milidaeq. clarus, Petrafandam orator mifluSjqigt;' dêrebi^ componendis fedulôcum illis ageret, ibique Pacificationis negotiult ad multos dies fuit extB(Slum,don^tandem, ,in quam vrbem de lïiutuâ conlcnfione legad procuratores vtrimque conuencrant, certis quibufdanj cönditionibus inter fcpepigercj öc in primis quidem, vt Florentini , nulla peri« tempus, ficuti quorundam Annales perhibent, Ligurni mentionc fada, Lünenfem, Ericis turrim, Falcinellum ,amp; Sartanellam, oppidum noii a ciuitate Sarzana, in alto colle fitum, amp;nbsp;d Caftrucio Lucenfium regulo ædific^ tumjdeinded Petro Fulgofio Genuenfium Principe qudm egregie munitu,k' guribus reftituerent. His rebus féliciter abfoluds,Patmm decreto ad SigifmuO' dum,Caroli quartifiIium,Venceftai fratr^n, recens a fepteuiris GermanisC^' farem defignatum,Benediól:usBuecanigra Albintimilij Antiftes,ThomasPaii'

• cianus vir equeftri dignitate,Nicolaus Spinula ciuilis Pontificiique iuri^efi' tus,amp; Francifcusluftinianus, oratores ainandati, qui ab eo humaniflime um® ac honorifice excepti, qua:cumque publico nomine petierant, firma rataqueb' buernnt: atque ita oreui poft:, voti compotes donium reuerfi. Inter cetera vemj ab ipfo effare impetrarunt, vt Refp; ab omni obligatio ne ac iure,quodfibicui’'

G E N V E K s I 8 H I S T O R I AE, L H. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

GalViaruiïï rcgehaôtenus irtcercederet, abfoluta ,penitus libera amp;nbsp;imriïunis re-

1' maneret. lifdem ferme diebus^de mutua Senatus fùffraCTadone,duodecim,quos i' vocâtjReformatores,partim ex Ariftocratiaj partim edam ex Democradâjom-'! nés Gibellinæfaôdônis,renuntiati-quorum confilio amp;nbsp;auótoritate,omniaKeipi I' inftimtajôc veteres conftitutiones/m antiquum morem arque vfum reuocaren-tur.Horuln aucem noiTainafuêre-LeonardusCataneus,iuris peritiâinfignlsjLu-

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cianus Spinula,EliànusCenturio,Blafeus Saluagùs,Erancilcüs Auria,Perciua-

les ViualdüsjoannesFrancüs Lufardus »Benedidus Valditarùs Jacobus lufti^ ÿ nianus, Antonius RebuRus j Antonius Mulafanà Sgt;i. Martinus Bandinus. Hii V vitrapleraquealia,fanxere,vtdeinceps,antiquatis veteribus ftatutis,noüoquo-^ dam elecbonis genere is tantum Princeps rcnundaretur,qui Gibcllina%mulque 1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poçularia ftudia profiteretur atque protegeret. In vrbc interim,prolabore defi-

(' dia.^pïo continentia amp;nbsp;æquitate,libido atque fuperbia inuaferant- eoq. fa€luni i, cft,vt nobilium adolefcentum animi,fegni orio,focordiæ amp;nbsp;inanibus ac perni-V cioGs voluptatibus dcditi,omne tei militatis ftudium amp;nbsp;^lóriam éxuerent.Pro- * 1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Indetviramainduftria à Patribus procuratum cft s vt, c[uô in illis iam priftinuà

! bellïcædifciplinæ ôrdo ac fplendor excitaretur,fagittis iacullfque,ac ceteris mif-z fillbusinftrumentis, qüibus in bello vd mortalcs confueuerunr, amplis etianl \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præmiisviâ;oripropofids,colàtinuèexcrcerentut, adeb vt Refpu,b. ùi nonnulla

0 prioris formæ fuique veteris decoris veftigia iarir poldliminio teduffe videreturb ! Irrtet baècjdecimoleptimo Gal.Nouemb. Refp.abudotrico Cane,Veronenhurn s ïegulo,Gauium ,Liguft.icæ orôè municipium ,prö detenr aureorum millibus coe-5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irait, velpotius tedemit. Sub idem ferme tempus,cum Sigrfnaudus Cxfar, ctdus

{ proximèmemrnimus,ernenfis Alpibus,m Galliam Cifalpinarp. ptpfeédus eifeti { nbsp;* Gcnuenfesad eum,tuncLaudæPompeia:fubbftentena,or^.torcs t'niCerurrtjnem-

- pcBaptiftam Cicada,clarifirnau. ea ætatclegurra interprctc,Ribellam Grimaldu, , îrancifcû Audarrajacobrim Adurraium Prrncipis filiuira,Nicolau Indicé,Petru îrancüjôcBapdftamMorttaldum.Quæ fanèlcgatio,vti fuitgrauis ac fplendida, , itaetiam ipfi Cxfari Vupramodurn grata ôc iucunda extitit. Subfecutus annus, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodcmPrincipc, acPelicirao Alamano,Perufiaoriundo, Prxtore,ob irriaôùatas

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firnultates amp;nbsp;ciuiliabellaj grauibus vulneribus Remp. afftixrt, naulta.que clade

1 infignitùs fuit,initio àGuarcis,inter quoslfnardus ea tempeftatefacile priraci-i : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pem locum ob tinebat, exor to . Hic enim propter infrtum odiurri ria Adurniaiai

\ tamiliam ,ipfum Adurniuna fupremoMagridratu potiri inic^nffimo ai^mo fe’ J rebat.Proirade inoppidoCaluregio,ceterifquelocisadiacenriVaus, menVedunio, \ nöntenaraeradaiaaanucolleÓ:a,dc-imptouiso ariaiatus ira vtbemintroruit, eo ta~ I men fucceffu,vcbreui pbft, ab Ädurraio raailrte repulfuS , terga vêrterct, fufee-\ ptam expeditioraem turpiter deferere cöactus fuerit . Vlx'c fubita amp;nbsp;inopinata I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;commotio,crimReip.iVatus raoraduraapleraeenrendatus atque ordiraatuseffet, _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

• turbidismifeeradis fedidoraibus ad nouas res moucradas adrturrr atque occario quot;nbsp;' nemprxbuit, vndepoffealaaénfeDecembri eiufdem anniiperraicioiiffirnumil-ludaeeXitiabilcbellum,vulgb Mediuni appellatum,nora nairaus patrix mffernmr“”»-À ftcluŒuofum, quam rcliquafupcrióh extitifferat,BaptiftaMorataldö Sc Brafcó A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Franco illius prxcipuis auétoribus ,ffuxit ae dimanauit ; Hi raamquelaaud. mine»-

ïi odio, quant Vraat dus,ac reliqui eins fartiilrx, in Adurraiurai ffagrantes, pïd-ptcrlauius,qni raoranulloturaa cruiüm intetueratu cum ipio Principe ira gratiani redicrat, ffetamera vtiefe pet aliquot menfes in Etruria coratineret, abferatiarn; inlaaud mediocteraa potiundi ptincipatus fpemaeffduefam eteeti, ^enfeDe'-

lt8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘SENATVS P O P V I Î Qjr E' \

ccmbri multo iam noólis compluribus fociis atque clientibus ftipati j p’’' puli nomen, per vias amp;nbsp;compita, fublato clamore fæpius ingeminarunt. Aû cam vocem vniuerfis,caufa eins fcditionis, penitus ignorara , mirum in ino* dum exterritis,atque animo confternatis Adurnij familiaribus ac ftidiofo quàm maxime expedite vifum fuit, Vt ftatim plebs ad fonitura campani ïis D. Syri cxcirettir, adeo ,vt non modo Adurnij nominis faurores, veruni etiam complures ex primoribus ipfiuspopuli,nec non pleriquee luftinianafr lîiilia, Clemens Promontorius, Thomas Fulgofius,vna cum fuis fratribus plerifque aliispatricij ac Senatorij ordinis,quos Guelfa ftudia implicites ten^' bantjibiarmati ad opem ac fuppctiasferendum,præftô adfuerint. At ex Spinuli^ pleriquc inpriorumftudiatranfierunt,ita vt interipfos,amp;aduerfarios,qwif^ ÆdefanôliSyrieruperantjinforoD.Lucæ^inuicemjdubioatque ancipitiproeliOj ad multas horas produifto ,manus conférèrent, donee tandem illud nox dirv ^meret. At proximo die,obfcuroadhuccertælucis, multo fatuius atque atroeinï certameninftauratum, veteraque odia amp;nbsp;mutuæcontentioncs acdiftidia récrit duerunt, fic vtnon modoaduerfus Adurnios, verùm etiam promifeue inter oW' nesciuesob priuaras fimultates fummo impetii amp;nbsp;vociferationc ad anna coæ curfum fuerit. Et Spinulis quidem ac MontaIdis,Viualdi,Grilli,NcgroncS,Ii’^' periales, Marij, amp;nbsp;complures popularium ftudiorum fautores,fefe aggrcgartin^' t Auriæ verô,amp; Buccanigræ,tunc temporis in nullas partes tranfgrefli.Ç^are,ani' mis in mutua amp;nbsp;internecinà odia flipramodum exafperatis,iuxtaq.in proprif amp;nbsp;domeftica vifeera ruentibus,fubindc in multis femitis amp;nbsp;ciuitatis regionibus, gt;, baliftis,faxis,ignitis miflilibus,æneis tormentis,àliifquo»militaribus machinis inter fe acerrimè dimicabant, amp;nbsp;per vrbem nihil plane aliud exaudiebatur, prï' ter armorum crepitumi eiulatiis amp;nbsp;mifcrabiles gemitus: omniaq.ciuilicriioi': ac cæde immifeebantun Spinulæièfc in turri Antonij Spinulæ D. Lucæ fano contigua,præmuniuerant, in eat^ue pontem, vnde ad alias ædes in plateæ hof; ; tifpicio fitas, tranfitus dabatur,conftruxerant, inultisque vicis amp;nbsp;angiporrisibi ' conterminis,præoccupatis,fingulis propemodum horis,cum hofte , qui etiaii’' fefeiniifdem confiniis circumfèpiuerat, armis côntendcbant,omnique ftratus metti depofito,fimulq.vniucrfopietatis amp;nbsp;cögnationis iureperfraólo/^' , fana quadam rabie ac furore percicij parens fhorrefeit animus referre)in fîliuïB, fi tter in fratrem, amp;nbsp;amiciftimüs quifque in ahum,antea fibi arôliftimo ainiciti^ vinculo coniunótum defæuiebat. Celebenimos^tidores habeo, qui afierant» prœlio, qüo apud laniculum aduerfum Cinnam pugnatum cft, Pompeianunf militem,fratté fuum, dein cögnitoerrore, feipftim interfeciife- tanro acriorapu^l maioresjficut virtutibüs gloria, ita flagitiispœnitentia fuit : fed hîc praecipuis quibufque Si. carilfimis interemptis , hoc fibi potius laudi aferibebant: quo^ fane eô deteftabilius,quô finceriorem diuini Numinis cultum profefli,nihil oni'' ninô prætervacuum atque inane homen illius retinebant. Et fi verô pletique ci-1 lies, nullis ftudiiscótaminati,enixè dabantoperam*,vt tandem, redintegfatis aßf | mis, mutualn vnionem amp;nbsp;charitatem ind^erent; numquam tarnen fieri poÄ I vt, licet interdum aliquæ indutiæ tranfigerentur, vlla pax concordia, per iil ? quidem tempus,coalefceret,adeô vt quamplurimis opificibus varij generis eopo-tiftimumnominefimulin vnum confluentibus, Adurnio afientiente,odoci^ illorum numero defignati fuerinr, quibus cacura impenderet. Hiergo,viMoæ taldi acThomæFulgofij effrenaeambition! animiqueimpotentiæaliquaex fatisfaccr^it,confenticntibusæmulis,in hanc fententiam couenere, vt ni rniruÇ

ipG àuôjAdurniofupremadignitate abdicato, Rempub.capeflcrent.Huic de-, creto,Princeps',qùô publicæ tranquilliraticonfuleret, facilv acqineuifletinifi fta-tim îpfîusliDeviacnepotes,aùidipotentiæ ac iuuenili æ'taté feruidi, fuVnmîs viribus reckmaflenr, ita fane, vt ite'ruin ditbridis ihucronibuS•,oïïinià tœdô cruo-remifecrentur: amp;nbsp;proximo die, quiincidk in Cal. lan.,quamplurîma ædificia fùbito in'ccndiopérierût. Igitùr ciùitate ad priores calaïnitates ïeucvfa, nullus fà-niüribus tonfi.iis locus relinquebatur^ glifcente certamiiie j omnia ràpinis, cædibLis,acdomorum euerfionibüspatcbant-,donee tandem anno eiufdeiTi Pt-culi qmntodecimc^induriæinter ipfosàd aliquot dies paâiæ.quo qiiidem tempore nihil aliud vtrimque procutatum eft,quam vt externa auxilia cxvariis re-giombus accetfereniur ,bteuic^ueexlnfubriaampliüstrCccnti équité pro Ad-urnio,^ pro aduerfariisexMontisferratiditionehaudexigua manus ad vrbem vcnit.quaruiti viriumacceflione fe quifque ad nouas clades inferendas præpara-' • bant.lnterim Adutnius,quó feipfum ab hoftilimetu ac periculo eximeret- per-* aâismdutüsAnermibusiniünxitjVt fmgülifefe in fuis laribus continerentq amp;■ confelbraad idum campahi æris,fuas vires in boftem,qui totam inolein ac to-, bur fuæaciei in domibus Nicolai Spihulæ iuxta mare pofitis,collocarant,eduxitj' ibique ad integrum diem multo m utuo^^ue certatum eft fanguine ,eo tandem^ exitu, vt Adumiji improlpcra fortuna vfi, iUinc recedere cogerentuf . In hoc tri-ftiflimo, amp;nbsp;plané luduofo Reip. ftatUj complures clues neutramm partium ‘ amp;nbsp;inter ipfos,etiamPhfci,qui per id tempus ,in hoc interno amp;nbsp;plulquam ciuili belle,nullis ftudiis fefe unmifcuerat,fua auaorltate intetpofita,omni ope ahnixi funtjVttam acribusdiilldiis ac limultatibus è medio fublatis tarndem aliqha ra-ùoeomponendarum return Inireturratquc idem ab hisquierantfac'rlPontificij-que iurk-ftudiösè procuràtum-,ea'que de caufa paflim fupplicatiohes ad Deqrunb puiulnariadeevetx,ac publieaieiuniaindiéda. Vctumjhæc omnia nihil prorfu^-

, adpacem eonficiendam , pon'dcrls ac momenti attulerunt, lta'vtbreui fpatiö' intericdto,adconfueta iurgia,exquchis continuo ad arma recutfuiïi füerit.sèoiq, progtellàeft furiofotumhöitilnuoa feditio atqueinfania, vtNoh.Pébr. ih förö^’ vulsó Piccapetta,quinque palatlacumptiblicoveftibulo atqüe atrio immanitet^ coiahagraïint.-amp; Cùm poftmodüm fæpius in’varüs partibus ciuitatis pùblicûm» ferrum diftringeretut ,raùïto raaiora incédra'S: ftrages fubfccutæ^ adeo thediüs ftdiuSjVt cùm fermé nihil ram alihdiprktfcT orhnia extretha irnpendenmt, Äes pr3Ecipuiordinisvin,nempèBarnabas Guanus,iuris prudcucià 'cl’ayuäYiäcobus \uftinianus,amp; Antonius AurTaj omnes,ptætergeneris auiplitudmcm,fuàghWtV pïudeutia, Ôc confilil’grauitate præ ft antes, quos haélenùs nulla ftudïa implidicqSf tenùcrantjpatriævitem comvniletati,cunftas rationes feeuhi iniUeriqt, quibüs-tantumincendiurh extinguerent, autfaltem aliqua ex patte mitiUà^eht i GthV?

\ rgitut ipfi in ædem Dottunico facïarn,’ïnigha rtidehr vulgi ôe^dihetfi: btdintó-frequentiafubfequente, conuenitent, vniuetü ae finghlVptoptet 'éximiaVtvSiU^ étotitatem,qua promifeuè apüd omnes poll£bant,ahidi{hmeillotûm cofibùi^'^ 6c fententiam ptxftolabantut’. bique de v nani-tni eotum ,qui àdctànt^ÿ eonfehfttj

1 houem ciues ptxcipuæ integtitatis’^c norïiinis deftgnarunt, qUOlUth dtbreird ■ mutuxlïtcsSc conwouerftae ddeiiderentur, tahtoque ftvvdio Scihdûfttia'ab rpft^ elaboratumfuitsvt',bngbli-s botùm deetetO' adftipulantibus i^jahdem vttittiqiid '.l peplgerinti feefhbxAmtrbus,ac etiamCaftelletiatee nùnquahibaédenus eùütfàj quot;nbsp;'m mànustïiutn ciuhàtn neutti pattr addiC^otum, tvaditïs, ciurtàs tot naalrsfeOtt-ftiâ:»a,em,etgeteiae-tefprïaïe'rracepit.Qmppèobfeptrs v'frs teclu(rs,îMjlmutu,à fet

-kiï-î jSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;î X corafuet^

MÖ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P O r V L I QJV E

confuetacomercia iamdudum intermiHa rcdierunt. Et quoniàm Adutnæ/’' horuin ftatuto prDmulgato,per vniusinêds fpatiuin adhuc in Principatu Knia-nendifacilitas permittcbatur,denouo Principe fubftituendo nihil tunctépori^ peradum. Vbi verô id tempus effluxitjcùm ipfe, vtpotè mitis ingenio natiiM» Îîoruin decretis haud grauatè inorcmgereret^Senatus vieillim ad tcftificanduiii animi gratitudinein ac bcneuolcntiâjiUum^prçter quàin qiiôd ab omnibus pub licis portoriis amp;nbsp;veûigalibus in pofteiû perpetnô immunem ac liberû pronuntia-rie, annuo trecentorûaureorumrtipcndiodonauit, fimulq. annum Côfularidh gnitate,vtfungeretur,concefrir. Adurnio/upremapoteftate vitro cedente, S.C-fancitumfuiqvtCampofulgofius amp;nbsp;lacobus luftinianus trimeÜri fpatio Rdp fub Priorifîn titulo praselTcnt. Ad hæc, partim ob prædiéiarum conuentioiiuiu obferuationemj partira ad feditioforum ac turbidorum hominum infolentiam , reprimendara/ducencimilites præfidiarij fub lacobi Suprani præfedtura conlb tutiiacque ita dcmuin exortimotus fiipprelli amp;nbsp;confopiti. Longum autemforetj Gommemorare, quanta malorû ilias ex hoc atroci amp;nbsp;perniciollffimo belloReip* prouenerit, amp;nbsp;quantum ciuilis fanguinis cffufum,ita vt prteter innumeros, vario mords généré contrucidatos, ampliusvndevigintiac centum ex fupreinanobi-litarcyac inter ipfos,etiam eomplures fenatorij ordinis, ex quorum quidern noiï Melchior Gentilis,Nicolalls Auria,Ioannes Spinula,Carolus Adurnius jHugo luftinianus,amp; Marcus Strata, extitêre, dcGdcrati fuerunt. At palatia, vtdiueift Q«inh»f/4-priuatorum hominum ædificia domofquc omitcam , diuerfis vicibus exiüU lata propter atq. incenfa,fupra centûqiiadraginta fcx annumerata. Hanc funeftiftimain clade M^aui. præceftit menft Odobri maxima inundatio, horribilis,tempeftas ; qua lane fadlum eft, vtquatuor grandioresnaues portu in ipfo pericrint. In hoc reruiu traólu,FuIgoGuSjamp;lacobus luftinianus^rebus gerendisadmoci,magna clientuin amp;amicorum:frequentia fubnixi,prætoriumadiêre, vt Reip. gubernationemad tempus capenèrent,tertiaque hora eiufdem diei à Meridie,Adurnius,p31atio di-gtenus,amp;cum Ducalibus infignibus atq. orn^mends follemni pompa per vr-bem,prætodarumcóhortium manipulis conftipatus, amp;nbsp;decurionibus, ac plerb quqaliis fupr^eim ordinis ciuibüs eunl'concomitantibus, obequitâs,cura âd fuas aççles perueniftet, in earum ingrcflu Principali-dignitate fefe abdicauît i Pauc!^ poft; diebuSjper duos illQs,quos diximus, PrioresÿSenatus.QÔbingentofurn ciuia tàrgt;,GuelfiacGibclliai nominis,quam nobilium acpopuladum virorum,coa' lt;àus, vt,tiabids de more comidis jiiouus Princeps dcftgnarctur. Etfi verô ad boo fuprcmj honoris faftigium eomplures cura o^ibus,titra natalibus floren-çesj flagrandftrmis votis inhiarent j nihilominusThomas Fulgoftus, vir laudis gloriæque^ upieniiftimus,eam præ ceteris arabiebat, eoque idagis fe.illaan, adep turumfper.abat,quô vulgiftudiain fe conuerfa,ipfumq. Adurniu viribusiamp; po^ tendafibi longe imparçm ac inferiorem eftc,haud lane obfcurè-intélli'gtbatgt; propterea hoc vnum in primis anxiè contenderatj vt nempe ciuiles altercatio' nés atqUeodiaindies magismagiflt;^nealerentur,quô deinde Reipub. ftatus crc' bxio.riemendationeindigeret^ perque ipfos fuftiagatores occult.çdabatopcraii', Vt-ahquis tenuis fortunæ,ac exiguæ audorftatis, ad prineipatum proueheretur, ftöutiplane conduit. Quippe Senatus publica fuftfagadoneBarnabas GuanuS) vlbctii nulla partium cura, fedpatriæ dumtaxat am^ntiflimus/iuxta nouas ftn' pritM^aMm ^ioiies ac infdtuta,viii.Cal.Apr. Princeps rcnûdatus füitiquçdfane vniuerftfii vrbem propter ipfius egregias dotes haüd mediocri laetitia- ôç:y,oluptate perfudit« Hic, vt pr^^claturti aliquod fuæ exiftimadonis dç;fç.p^ftiittic9neeptæ, fpe,citre^^ , : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aetefti-

G E N V E N s I s HIS T O R ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

acteftimonium publicèederet,fuamquc auâioritatem in poftérum maois con-ftabiliret, fub initium fuiprincipatus, qntndam ex Proceribus Ducis Sabaudiæi qui in fpeciem aliorum negotiorum bis ad vrbem pröfeólus, cum pleriique u-premiordinis ac nobilitatis viris clandcllina confdia iniuerat,quo illam Cçlaris^ autfuiPrincipis imperio fubijeeret, ea potiffimum fpe indu^us, vc iplemeqnoc impecraco jReipub. adminiftrationi ptæficeretur capitis damnauit. Præterea, infingulisfuisaciionibus fingularemquandam pietatem,vitæque lanctimonja præfcfercbatjamp;nihiiomninopriusatqucantiquius habere videbatur, qu m vt Ligufticam ditionem tranquille ac pacificè gubernaret ac modcrarctur.

baud fane in longum quies data. Siquidemexiguô tempons ipatio gâterie o, notrnullijConterminarum vallium indigenæ,vcs nouas i-nolitij teliquos u in c addefeôlionem trahebant. Hæc vbi Genuæ cognita ,eueluglo a r orum co-natus inhibendum,Gregorius Guanus,praefidiariarurn cohortium pætettus, contra eosamandacus- quipaucis póft diebus,rnfeóto negotio,ac tribus ex luis* ami{ris,domum rediiL AtPrineepsveritus,neRefpub. horum turbidis moti-bus aliquodinfigne detrimentum acciperet,ThomamPulgo ium,virum rmge inaiori autoritäre prættantemjCum expedita manu aduerfus rebe les mi it. ty iusdifcelfu,quidam duesfeditiofi,acipfiusPulgofij æmuli,falfis commis ôc delationibus iliumPrincipi quàm maxime fufpetum reddidere,ne kilicetin eu. confpiraiïef.ifque horum verbis magis credulus,quàm par fuitj Itatim Iele, licet inuitusid facetc videretur,pro fuatutelaSc fecuiitate laoiio prælidio nrmauit. coque fatum eft ,vt breui Principatu excideret j amp;nbsp;Pulgohus gt;^nod præcipue in optads habuerat i »btineret. Hinc cnim anfam arque qccaliônem atripuit, vt poftquam externis motibus rcpieffis , ad vrbem rediidet , cum uis amicis ôtclientibus præter cæteranonparum conquereretur, quod Princeps lele ma iori poteniia Sgt;c viribus communiuiifet, 6c mox, Principi nulla relatione rata corum quæ foris geffiffet, quin ctiamipfo penitus infalutato jVtbe digre-fus, Georgium Àdutnium, eo tempore in villa, vulgo Cariniana, ptiuatam vi-tam degentem,adiuiqamp; fecum in colloquium veiaiens ,multis verbis, licet in animisptauèaffetis, amp;c nouandatumrerunàperGupidis,haud magna 6c multa perfuafiorre opus fit, in Guanum inuetus, variis rationibus oftendit, heuti-quam Keipub. expedite ,vt ipfediutius in ptincipatu per filieret. Hiiic énim bed, vt ambo omni fua autoritäre 6c nöminis exitlimarione prorfUs excider^,ideo-que maturandum,priufquaurais deinceps fuum PrincipàtUm nàaioribus muni-menris contiparet. Qu.ocircainitis confiliis,ambo de vnanimi volunrate illurrl armis opprimere decreuerunt, fummaque celerirate vila cum bis qui a fuis partibus llabant, vrbem tertio Cal.lulij ingreffr, 6ccompluribuseiuslöcis occupa-tis, quinto Non. eiufdem menfis cum Guanis militibus congreffi funr,eo fane eucnru,vtcùm ipfibellarorum numero ac robore minus valerent, prxrorium feederaris reliquerint, amp;c Princeps per fccretam eins portam occulte aùfugiensi tarivn fupremo magitratu abierit. Hxc fubira 6c inopinararerum cornmura-ùo itorum xmulos,acteliquos due^publicxtranquilliraris amantes jUullifq.

y nbsp;nbsp;nbsp;Hudns additos,mirura in modû offendit,cùm prxfetdin fummopetè vereren-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,ne Kefp.inpritinaodia 6c calamitates relabererut. MBapritaMontaldus*

6cllnatdus Guarcus,ptæcipuipartium duces, fibinon pavumab bis qUos dixi-mus,metucïites,confcllimvrbeexcederunt,6c alter quiderri Vernàtiam, alter veto in vallem Scriuiamfe tecepit.Pulgofius interim,curia potitus tllbil priuS babuir,quàmvtPïindpatum aSequeretur iinquofanè cutti ptopteftnitem ac Tl facilem

facilein ipfins Adurnij naturam atque ingenium ,tum etiam ob vnlgi fempcf nouis rebus ftudentis, leuitatem inconftantiam,haud magnain ditficniraten’ adinuenir. Qjaippè llatiin ab vniuejrfa plebe, Fulgofij nominc,fublatis vocibus , fubinde inclainato, ipfe, licet huic reipræ modcrtia obnitcns,/«-piignafletjfullinentium humeris vibratus, in Ducale folium delatus fuit, proximo die trecentoriim ciuium fuffragarioncjad arris fonicum, cecerifquepU-blicis læcitiæ fignis,amp; faullis acclamationibusjPrinceps renuntiatus,eique,pro; pier immcnfas opes arque potentiam, qua florebac, nulla prorfus conditio ,vH rcliquis Ducibus fieri confueuerat^ præfcripta. Fulgofio ad principatum proue-ófo, à fuis fratribus clientibus pleraque per vrbem ludicra obleólamenta ex-bibita, variifque mufices inftrumentis atque concentibus vexilla Fulgofeftif' piseredaj eiufque familiar nomen per conlpita amp;nbsp;plateas ciuitatis cum maxin'i^’ applaufu amp;gaudiofæpius ingeminatumfuit. Poll bare,de morecreatifuntodo ^regionum Prarfefti, (vulgo Ancianos vocant)tam ex Patricioru amp;nbsp;populariuifl, quam Gibellini amp;nbsp;Guclb nominis ordine acccetu, cx æquo diftributi, ptiftaFulgobus Principis frater, vtrique orar maririmar cum imperio præpofîru^, adco vt Refp. poff tarn multas contierfiones, iterum ad priftinam quietem atquf otium, tanquampoftliminio rediifle vidcretur. Ceterùm Fulgofiiis, quo fefein fuprema digniratc,d fetantopeieexpetita,indies magisatq. magis conftabilirc^ , vtq.bbiinprimis plebcm aliquo beneficio deuinciret, illam pluribus oneribu^ amp;nbsp;immunitatibus leuauit, acpieraq. alia in publicuemolumenru amp;nbsp;vrilitatem peregitjVrbemq. innumeris calamitatum procellisac fludtibus vix eludfanrein, 1416 publicis variifq.obledamcntis exhilarate buduit. Cum enim fub initiurn prO' ximiannijiiempeeiufdem arui fexridecimi,OdoLubnianus,Cyprij regisfratef, Genuam appuliflct, præter balbludia, reliqua buius generis fpelt;5tacula,ilium oótauo Idus Febr. in maiori atrio, fpIendidiHimo, vereque regio conuiuioeX' cepitjcui amplius oâringehtæ matronæ ac virgines patricij generis, ditiflimo cul* tuhabicuque ornatæ, inrerfucrunt. Ad harc,nonnuIlaMarchionumMaIafpiu^ oppida fub varia fpecie Liguflico imperio adiecit. Ft quia publicum arariuin ob perpedas clades maiori ex parte exbauffcum erat, ipfaque Refp. ob immancsac , multiplices fumptus quos fecerat,mu!tum arris alieni contraxerat,vt faliscoeiU' ptionem impediret, fupra fexaginta nummum aurcorum millia , quar argents fuftima^-jarrim ex fuis priuatis facultatibus, partim verb a Senaru fuppeditatis, coHata eft, in præfcnti ac expedita pecunia depron^fit: quod fane illi maximal laudem amp;nbsp;gratiam promifeue apud omnes conciliauit. Poftquam verb fefedo' mi fans communitum animaduerteret, nihil reliqui ad fummam diligcntiam fecit, qub feipfum, quoad cius fieri pofict, externis praefidiis fulciret, atque fir-marer. Cumenim probe exploratum haberer, fibi à fuis æmulis amp;nbsp;aduerfarib tunc pirofugis, incertifquefedibus hue illuc vagantibus, continuas infidias llrui machinari,enixe dabat operam,vr, illorum confiliis praruentis, Rcfpub. cum Carolo V I. Galliarum rege, cum quo illi iamdudum graues bmultaics inrerceP ferantjlenitis animis,in mutuam gratiam ^rdirct: quod quidem eb faciliusimquot; petratum eft, qub Rex iam multa experientia cognouerat,fe badenus proLigU* ; if ici imperij recupcratione incalTum amp;nbsp;fruftrd laborafte. Hue accedebat gra-clftXm niftimum bellum,quodea tempeftate inter ipfum,amp;Heniieum quintum,Bib tXre/r' f^nniæ regem,terra inarieiuegerebatur. Proindecùmfciret,Genuenfium opcm bbi,adillud féliciter abfoluendum,maximiponderis futuram,breui pbft,iruÆ^ Genuam aratoribus, de mutua atque vnanimi voluntate décennales induws tranft

tis manifehum fit ; cumque Angli Genuenfem nauena circumftitidentjFolietaj nihil tanta in fe incumbente mole animo infraclusjled fuos cohortatus jvr^aut egrcgia vi€föria,aut memorabili morte, tetr am feruitute, morte ipfa durioremj ’âïedepellerét,atvociffimum proelium in multas boras protraxit. Tandem cum Ligures laffitudine cofifeclos, vulneribufc^uecxangucs,o£to ex ipfis interfedfis^ quinquaginta vulneratis ,viresmagis,C|uam animus deficerent, iamque Anglij ponte inieào, afcenfum tentaren?jFolieta, qui in proelio fuftincndo omnes amp;nbsp;boni duels, amp;nbsp;ftreilui milltis partes impleiVet, turn quoque in extrema fpe fc ipfc non deferens, ornniaquecircumfpedfans, vnUmex fociis,cuius vntus in primis

, confpe£tafuerat, grauivulnere in iugulo accepto,pugna excefTide confpicatus îta ne verb,inquit, maCtc virtute, nunc,cum maxime audacia ôc operatuaopus eft, in medio pugnæ ar dore, nos, acte ip fe defetis ? vulnulque hominis,illo in-nuentej'CÙm praè vi efftuevitis fanguinis loqui non poftet ,linamentis, vtcumque Ï potuitjclaufiti Ilie verb, fecuri arrepta, aftcrcm,quo ponsinnitebatur,magrïa vi I nbsp;nbsp;nbsp;prxerdit j ponfque corruens, baud exiguum fuperftantium bo ft turn ntmieriÄn.

I Vnafecura traxit,qui omnes ^ndis baufti funt. Cuius Ipebtaculi ftuporc Angli defixi, cum animis obtovpuiffent, nullum operaepretluna rati,homines ,quorurn nullo ant labor e corpus fatlgari ,aut terr ore animus vinei poftet ,ipfaquedefpe-rationéin rabiem verfos vlterius ténrarcj pugna direuapra, Genuenfem nauenl liberamrellquerunt. Hoc exemplum eb equidem lubentlus adieci ,qubLolietæ familiæ,vnde Vbertus Folieta j vir mulciplici eruditione, bngularique facun-diaprxditus, Sc de optirnarura arfrum ftudns,bac noftra xtate ,in qua efram il-’ lum adbucfuperftlrem audio, Sc Konix ,propter eximias animi dotes, apud pro-ceres acprincipes viroSjfurnmanomi^is gloriaftorere,quana optime meritumj \tamillnftre ac menrorabile faciiàus recenfet. Hic enirat Laureririus ,buiusVberrT proauus fuit,fleuriiplémet iràclàrorunavirorumelogiis teftatuti lifdéna ferrarè. diebusséodem Principe, ac Francifeo F anciatico ,ciue F iftorienfi j pr xclariftrmo viro,Fïxturara gerente j in Corftca jàuCtoreVrncetello ex Iftria oriundo.jVirO No«t mob» multis elientelis,atq. opibusinnixo j nonimotus exarferunt. Hic enim,Iràfula-ùnm aninris fubinde ad defeÖLionem folicitatis, pieraqi loci eins proiMtàcixfna-

1.14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'s £ N A T V S T O T V t I Q^V E

ter qure ctiam fuitcaftrum Ginercanum,in fuam poteftatem redegit,(îuâburqut trire!nibiis,amp; vnaliburnicaLigufticæ oræ tradumvariis excurfionibusinquic' tabat. Quapropter ad eius audaciam amp;nbsp;çonatus rcprimendos, Genua Habraan' FulgofiuSjPrincipis frater,cum aliqtioc nauigiis bellico apparatu ac militariprç' fidio inltruéfis amandatus .eaque expeditio hune tandem exitum ïortita eft, vt iplc â Corlis,quorum ftudiain Vincctellum fupra modum conuerfaeranr,pro-oitus, illinc fefe non line aliqua clade fubduxerir, eaque de caufa, Senarus,faâo fflpplemento, loanncm, alterum ipfius FulgoGj fratrem,cum noua manu dclli-naviir: qui profpero ventorum flaru in infulam peruenit. Hac virium ac-ceiTione fa^um eft, vc exiguo pôft tempore hoflis in turpem fugam conie- 1 élus fit , 8: Ginercum vnàcum plerifquealiislotis,quæ à Repub.deftiucrant, | felicibusaufpiciisreceptum. arque ira per id tempus Corfici tumultus reprelfi* ■ Ceccrùm Refp. paucorum dierum intericôlu,nouis ciuilium bellori m tempe-’4^7% ^flatibus atrociter iaólata.Quippe initio fiibfequcntis anni,cùm exrorres ac pro-fugi indies aliquid noui molirentur, nouas artes arque confilia, quibus præfeU' rem ciuiratis lùtum dinexarent^excogitabant ,adeô vt Raphael Montaldus,qiii apudLucenfes tune extorrisagebat, inde Mediolanum eoconfilio pertexerir, vc illius Principis opemacpatrocinium implorarct, bellumque patriæ in ferret. Hac tempeftaie,Philippus Mediolanenfium Princeps, mortuo pâtre, ac Ioanns . Maria propter nimiam tyrannidem domefticorum fuorum infidiis pcremptOi Infubrixprincipatum anecutus,dulci dominandi veneno inefeatus^ vniuetfim Liguriam animo inuaferat. Proinde cùm bas mutuas Genuenfium fimultates ac inteftina odia nonparum momenti habitura animaduerteret, quo tandeni voti compos euaderer, occafionem diuinitus fibi oblatam amplexus, profugo-rum conatus fibi omnibus rationibus tuendosac promouendos ftatuit, eiuf demque belli focios Montisferrari5cCarreti,necnon Malafpinæ regu los,Fulgo-fioinfenfifi'imos, inito fœdere, fibiafciuit,vt fimulconiunôlis viribus,eaexpeditio tanto facilins ad opratum exitum pcrduceietur. Dum hæc foris agiintur, •' Thomas Malafpina Cremorini dominus, Genuam profedus , occulta amp;nbsp;clair deftina confilia aduerfus Fulgofium iniuerat, quibus patefaólis ,ftatim ccmprc' henfusjcarceriilligatusfuit, inoxqucBaptifta, Principis frater,vibanarum,vil i diximuSjCohortium Præfcôlus, amp;nbsp;Spineta eidem nexu fraterno côiun6lus,cinn 1 qrfetuor promptiflimorum virorum millibus ad illius reguli, fimulque Garred r dicionei^ occupandam ablegati. nec fane aliud qu^cquâ hoc anno,qui tain muf | ta Reipub.minari videbatur, hoftilibusconfiliis mature à Fulgofioprarcifis, vl-’418. terius geftum vel attentatum fuit. Verùm, anno eius frculi oólauodecimo,!!-

nardus Guarcus, Raphaël amp;nbsp;BaptiftaMontaldi,acTheramus Adurnius,eorufl' dem Phneipum armisac viribus innixi,necnonplerifque finicimarum Valliuin indigenis coadiutoribus, cum mille quingentis equitibus amp;nbsp;duobus peditum millibus natali feruatoris noftri,ad Petri Arenarij fanu,quod mari alluitur, pro-feóli, fua caftraibi collocarunt, arque inde variis cxcurfionibus vrbem fupr^ modum infcftabant. At Fulgofius,vt erat e^œlfi animi, amp;nbsp;in adueifis intrepid), . felêquammaturrimè illorumconatibus opponens , feduloac diligenter omniî ^rofpicere quæ ad vrbis tutelam amp;nbsp;incolumitatem pertinere intelligebat. Cuin-quein ipfaciuitate plerorumqueciuium animos haud mediocriter fufpeûoshâ* berer, publico cdido cauit, ne quifpiam, iniufius, arma inducrct. Ceterùm,ho' ftescùmfuos conatus in irritum cadcreanimaduerterent,rcbusinfeâis,fefev^ tra Aptniiiniiuga receperunt, amp;nbsp;in itincre Gauio occupato, illius poflefiionein

înfubniéPnncipi, prius Piæfeôlo arcis oélo aureoruiù millibus enumefatisjtrà* didère. ÂtGenuæ omnes Spinulæ familiæ in çuftodiam conieÄi ïüntjprapter* ea qùod reliqui eiufdcin cognationis ac ftirpis ; qur erant in fais municipiiS) perdueliesinhacexpedidone adiuuararits omniac^ueabfenûunibona fifco ad-» iudicata. Hoftes interinijGanio, vti diximus, in füam pôteftatem redaótö ,ad Capriatæexpugnationem luacaftra produxerunt. Quodvbiprimunl per fideles numios Principiinnotuic,confedira de iliius aucloritatcjac Sènatus confen^ fujBaptiftaPalgolïùs cum fexcentis equeftvibus viris ,ac noniauUis cobortibusi illuc fubfidio mid'us. VerùmjCÙra is locus duriflima obfidiohe premereturj tantum abeft^ vtobfcffis vilain opem affevrct, vc contra ipfe dum Gc|^uam ver-fuSjinfecto negotio,redituin pararet^ab irrfelto aginine,aCctiama Spinulis nori patum incômodi ac detvimenti acciperef.eaq. de eau fa plerique expr'çcipùiseius familie iterumin vincula conicûi. Paucispoft diebus ,aduerfarij fecundis re- . • bus fublatijdenuo vrbena inuadere ftatuerûg amp;nbsp;quo plebein facilius in fua ftu-, diapertrabetentjdeinutuoconfenfuNon.MartijsTeramum Adurniuin ciuiia-tis Ptincipem declararunt; breuique fpatio interpofitoifuuin exercituin moeni* bus admoueruntamp; turri Plaarij Proinontorij expügnata, liberius hueilluc va-gabantur^aded vtetiainCaftcllcti arcc,fitain vnontiuin vertice jfepotituros fperarent; fed BaptidaPulgofius^ continuo cruptione faéba,illoscaptis duobus . ciuibus,altero quidem nobih, alterô veto populàri qbi hàud multo polb Prin-cipis iufl'u capite plexi funt, in celerein ac præcipitem tugam vertit. eoque pro-fpero fuecciïupulgohus fovtunx indulgentiani alacriter profecutus, icétacum fuis copiis fines hoftitun ingreffus, ad cotumlocorum quæ vitra montium iuga ppfita étant, cxcidiura perrexitjSi præter cetera detriinenta aduerfariis illata,Bu-zallam, igné inieéto , creinauit. Cumque vltcrius ad amidoruin ôppidorunl iccuperationcra pro^rediftatueret^veritus,ne ablnfübriDucis,fibiianl iain im-minentis jCxercitu intercluderetùï j nautata fententia rctrogredus elb Qnip-pè confœderati Principes gt;nbsp;cognita fuorutn cladc in'inontibus accepta 5

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lligid ad eandem cxpedttionem profequendum nouas copias inlbruxerunt, qui-

bùsinfta paucosdieSjSerauallisivi expügnata, ciufquc Prxfcébus Lanzalottus Becçariacum fuonèpotePhilippiiuftn capite rnultatusilndè calbtis proinotisi

I Burgum,,'Vulgb dePornaris,Ligurix tnûnitipiurri jSt Ouada,eiurc\ue arx jpari-

1 busfortunx aufpiciis occupata. quot;Bodem temporis tradlu, in mari quoc^ue afte^

l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bellum getebatuT-, Sc prxter abos confiiôfeus vtrimque habitos ,tïcs Pùlgoh^

îj uès.inGalliam Narbonevifem contra chdem Adurniam emillx ,triumboftB liumnauigiorùprçdam fecètedntet hçc,bolblis exéteitus indlcs validior raÇtus, adeo vtbafubtes ,profugis ac exulibus admixti oédo millium peditumj equiturn vçrôtrium milliurn.numeruxqnarcnt, amp;nbsp;circa finem^Augulbiln vallcm Poci^-feratn defçendtt. Ceterùm, Pulgofius iiacteàibilvvigore animi nulla ex paarte ms^ belbcis apparaùbus exterritus, vnàcum fuisf vattibus j vitis ftrenuis^ ae hn^larl viïtute,{ummo ftudio atque iîàdufttia quxeuinque ad vtbis fecuritatem altu ôc eoufilio prouideri poter antjdiligcntilVrmè ptaurdittfimulcpue v etitus ,.ne aduer-fatq,vù reuera faébumelb, vrbem ex^arteBifamnisjeo tempore periculis ma^s

y obnoxiamjitruadercnt-^illam diuerfis muniûonibus, qux tbthm fuburbium Sîi 1 Vincentfiprxcmgebant^ fitnaauit, eO tarnen fuecellu j'Vtbolbes finirirtiorum rrr^i \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;digçvaarum ópe, illas bteùi poli, difqcerent j nbsp;nbsp;Bâtira ad portam j nuigo Ste-

I phani,fibiaàitumpatatent,vbi multo vtriùfiqne partis faviguiné ac exde dimi-gt;

ÏÏ6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* S E N K T V S P O i» V 1 I Q_V E

eacxpeditionc,reluclannbuspiofu^is,recederent, fecum fatis præclarèaduni) eoq U idem tempore, arbicrati, quod Genuenfibus omnia ferme oppida vkr^ Apenninû fita adeiniflcnt: quibusinter fefe,tanquam mimicis fpoliis atqueinî' nubiisdifl;ributis,qnædam ipfis rcbellibus, alia veto Mediolanenfium pi amp;nbsp;Fœderatis obtigêre. Horum locorum iaéfura, amp;nbsp;mukiplices maximiqu« fumptus,quosRefp. hacienusfeceratjillius xrarium ita plane exinaniuiin ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exhauftum reddiderant, vt citraopem alicuius præpotentis Principis,aut Rdp'»

bellumægièvkerius abea fuftineii polïet: coquetaólumelf, vtFulgolius,habita fæpius ad Florentinos legatione ,illos maximoperè orauerit, vt in fuas partes tranfij^nr,quó inaioribus viribus innixus,tanto facilius atquecominodiur Mediolanenfium Principi,ac ceteris æmulis refiltcrer. Verum, cùm ipfi nullah pcrfuafioncs admitterenc, Princcps, propter cxpediendæ pecuniæ diHicuha-tem , Ligurnum , tam ardentibus vocis ab cis etflagitatum , non citra inaxi-Rcipub. detrimenrum, illis,centum amp;nbsp;viginti minibus nummum aiireO' rum diuendidit,atq. ira Genuenfes loco maximi poderis ac momenti ob inteh*' na odia amp;nbsp;mutua difiidiaexuri. fub idem tempus Theodorus Montisfcrracirr-gulus, quiGenuæ rerum potitus erat, vitam cum morte commutauit. Pcftcr“^ 1419. annus,quifuiteius æui nonusdecimus, nulla re memorabili infignitus fuit.At 1410. circainitium fubfequentis,codcmFulgofioredore,ac Principe,cùm Liidoiiicu^ tertius Andcgaucfis, Ladiflao, Neapolis ac Pannonias rege, vitali aura fubtradOi immenfa regni Neapolitani recupcrandi cupidirate flagrarct, iiixniq. haud ignO' rarer, quanto fibi ad earn expeditioncm profpcrè perficicndam , Ligulticanaui-gia præfidio elle pofi'ent, ipfumquc Fulgofium , Guelfi rominis fummum fail-torcm acpromotorem efle intclligeret, fibi quàm maxime expedire vifum Fuit) fi, quemadmodum fui maiorcs faditaranr, ca in rc Genuenfium ope atqucat-mis adiuLiarctur. quod quidem haud difficultcr ab co impetratum eft,adcô vtde ipfius Principis ac Senatus vnanimi confenfu,Baptifta Fulgofius, vir exiiniis tô-gæ bellique artibus confpicuus, tredecim tnrcmibus, quarum maior pars Ge-nuæ inftruôla fuit, cum imperio prxponcrctur ; qui dcinceps aliquamdiu gneregij nauarchi nomen ac titulum fuinmacum fui nominis laude rctinuit Verùm enimuerô,hæcauxilia Gallis à Genuenfibus fuppeditata, Alfonfi Aquot;a-gonij, qui mortuo Ferdinando,rege laudatifiimo ac pra’fi:antifiîmo,recènsin pa' teftiû folium prouctlus erat,animù aduerfus Remp. fupramodum irritarur/aij. haud mulro pôft,atrocilfimi belli vtrimq. fubfecu|i,vel praecipua caufaamp;origf extitêreiQuippe quinondûex ephebiscgrefl'us,incredibili quodâgloriçproFcrc' diq. impenj ftudio accenfus amp;in8âmatus,tredecim,fine,vtaliis placet, triumac trigintatriremium,amp; quatuordecimnauium clafiem fummaccleritateatqucin-diifl:riacomparauit,quartoqueferèportquam regnare cœpcrat anno,vix duif compofitis regni negotiis, Sardiniam,acdeinde Corficam traiecir, ratus, fehiut facilius belli initia fufeepturum,quod antea Corforum naruram inconrtanteni) rérumque nouarum cupidam elfe,haud femel inte'llexcrat, piimaque acceffiont Caluum, célébré illius Inful^c oppidum, amp;nbsp;Genuenfibus parum fidele, modico laboreac difficultateoccupauit.eoq. fuccelm alacrior faólus,ad Bonifacij caftef Ji expugnationem perrexir.Cùm veto illud amp;nbsp;locinatura, amp;nbsp;opere, vtpotèvâ; lidis mœnibus,fofîis,dcnfifque acpræaltis turribus præcindum, vndique coiiv munitum animaduerteretjinoppùgriatione parum quidem fpefiatplurilnuinitt obfidione repofuit,cùm prælerrim no eflet ignarus, oppidanisypropter iciunuut .le rtcrilen» agrum, hand fane tantam commeatus reique frumentärix eopia*tgt; 'X-jj' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuoet'

G E N V E K S X S H I S T O R i AE, L ï B. X'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il?

fupereffej \t diuturnum obfidium tolcrarent. Proinde mari terraque oppi-» dum ardiffima obfidione premere incepit -, vtque aliquid moliri videretur; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catapultis ac æneis macEinis,vrbis muros qaâtere^ fimulque vt claufi populiin-

' conftantiam experirecur’,repentino ad ipfa mœnia impetu armatum militem ad-' : nbsp;nbsp;nbsp;mouêre. Ceterùm,oppidahi,poft aliquot dierum ftrcnuampropugnationerajcu

’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;ægrèinpaucos menfes annona, amp;nbsp;reliqua bumano vidui neceftaria fufEcerenti

• tandem pacli funt cum regejarmis vtrimquefufpenfis,vt illis Genuam pio ftip-) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perilsmittere liceret-,quæ,nifi intracertum teibpusprósftoadeflentjfe Calend.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lanuar.oppidûtvaditurôs,eaquedetaufaobfidesviginri adolcfcentes,pr3ecipuis

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;familiis natos ,dedevût.His peraôtis,continuo biremim expediunt,amp;; ijjea q^^~

J damexeorum nota, cuius fidel ac prudentix plurimum fidebant,Genuam defti-it nbsp;nbsp;nbsp;natunqqui Senatum,in quo ftatuverfarentur,commonefaccret.lfque coinmo-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ium tueri,qui,neab ipfis deficeret, aduerfus Pifanos, Aragonios, acVcnetoSjVa-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liistemporibus fortiftimè dimicauerit,nec vllis promiflis âc periculis a fide illis ti Bonifac^

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femel ptæftita dimoùeri potuerit. tt nuncetiani fi quæratur, cur R.ex adeo fibi s,;

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infenfus effet,banc eandem fidem, itæ ac belli caufam exlftere, baud dubiè inue-

l, hietur. Proindeoinni ftudio ac celeritate opem ferre deberent infelicl coloniæ 1 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propteripfos pereunti,aduerfus cum regem, qui ,cum illius fidem laudare dè-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Duiffet,earn Vélut fcelus vlcifceretur. Adbæc, illos bortabatur, vt cogitarcnt,

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;buius dimicationis euentum eum fore,qui apud exteras genres de ipfis iudicium

laturus effet.Nam ficorum culpa accideret ^vt eacolonia amp;nbsp;illorum foboles lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inipforum propè oculis inrerirei,quam fpenà rcpofiturxefterit nobiliflimæ vr-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bes,quibus trans mariaimperàrentî Ç^od fi eum ex porcntiflimi regis faucibus

‘ çteptumconferuarent,non fortirudinis modo laudem,fed ôc pietatis quoque ; immortalem gloriamconfecuturi effent.Hæc,amp; pleraquealia in banc fenten-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiam cùm dixiffet,legato bonum acfortem änimum babcre iuffo, refpofum efti

i ea cffeBonifaciorummerita,vt,proeorummagnitudine,digne fatis laudarine-Gueant. Gùræ fibiforciVi externplo obfidione foluantur, ôc amplutn fidci fuæ

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïruótum pércipiant.Prxtetea,fe obnixè daturos opcram,vt regem alienlcupidui

l inique fufcepti belli cito pœniteat. Mox itaque Senatu babito, feptem eximix ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magnitudinis onerariæ,ac etiam vira minbris nbtæ fumma diligentiain^rubfx.

. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sed quia ptbpter peftem ,eo tempore in vtbe mirum in nlodum graftantem, ple-

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lique dues ipericuli euitandiffudio fefe allô contulerant ', obque publicum sera-

. iiura,\ti antea demonlbrauimus, mirificè exbauftum, nulla pecuniæ expedien-■, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Àæ ratio inueriiti poterat-,Pulgofius jvir fingularis prudentix ac expediti confilij,

; gemmas ,aureaargenteaque vafàqux domi babebat,conttaxit,quibus Lucarri fecteto miffis, acfœno.ri oppofitis,tantum xris mutuo fumpfit, quantum fatis cffeinvlumclaffisputabatutjcique fumma feftinatione rebus omnibus oppor-tunis ac neceffatiis prxparatxffbannesPulgofius,P vincipis frater natu minor,qui J nondum Nigefumma xtatis annum exccfferat,prxpofitusi ôc quatuor dues , \iri i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egrçgiàvirtute,ae longo ter um vfu^o£ti,nernpèTboraas AuignonuS , Paulus

» 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ItaVrcùSiCbriffopborusCaluus, ÔcYoannes Andreas,qui luueni,ætate, ac return»

expeiientia iiix tantx rnoli pari ,perpetuô, ceu. fidiffimi confiliarq ,affrft.ctent, in maiorempartemcurarumadditifuerùrat, Ceterùm,cùrniamorYuaiainprocin-du effent, dumtaxat ffatus ventorum contrarius nauigationem remorabatur^ ira fanejNtjffimidiaparte Septcmbris iamcfffuxaj fummoperè aàdubitarent, ne tertttt-

ttk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SfeNÀTVS T O P V L I Q^V E

terininuslimitato præfidio cQiiftitiitiis,præterirct: ideoque pro fccunda amp;felici nauigacione pafliin fupplicationes indiôlæ, ac cæleftis fauor imploratus : donee tandemjhaud fine diuini Numinis prouidentia ôi bonitate, Anfter, qui per all* quoedies fupra modum fæuierac,feptenmoni cederet-, quoafflantejClafliSjVe-JociffimOjfimul ac profperrimo curfii,in confpedum Bonifacij delata. Alphon-fus interiiBjde Ligurticis apparatibus certior faólus, vc hoftiles naues portu af' ccret, illiiis oftium amp;nbsp;fauces immanibus trabibusin vnum colligatis, amp;nbsp;ptae-grandiferreacathenaobftruxerat.moxqueconlpeólaGenuenfium clade,naues quinqueimmenfæaltitudinisitadifponiamp; collocari iuffit,vt proras in bofteiu vertercnt^iter fe autem ira cohærerenr,vt,confuto latere 1 arcri,ex alia in alias fa-cilis dccurfus efler. Quæ ex his terræ propior erat,ponte in earn inieólo,terreftfe fubfidium nullo labore accipiebat, adco vc e continenti in priinam, ex ca in reliquas,percornmode crannliretur. Pone has, minores naues fiftit, diftributis Jaborummuneribus,vt qu3èquefciret,quid àfe bello cürandum foret,quaque commodius vifum cft,maiora minoraquetormenta adueifus venturos hoAcs difponit, VC fi perrumpere plauflra tentadenr, vno eodemque teinpore aduerfo multas hmul, vixque fuperabiles difficulcates,iis eluótandum eflet. Poflrci-nóde' leólos quoque milites monet, vt cum ad naualeprœliiim omnium animiocuM; conuerh fuerint, muros repente aggrediantur: idque co confilio iunerat,vtii populus temerè fuppetias venicnticlafli attuliflet,neglcóta mœnia miles iriuW' perec:fin tuendis mûris accingeretur, nihil auxilij pugnantibus fuis fuppediraren AtBonifaciani,aduentucIafliscognito, clam nodu nuncium ad naues nanton mittunt. Neque enim per obfeffum ab hoftibus mare,’aliafallcndi fpes erar. Is,qtioin ftatu res cirenc,ctim edocuidet, laudata fide amp;confl:antia Bonih-cianorum, hæc referre mandata iudus eft:Mœniaâ fraude amp;nbsp;infîdiis fumtna cura cuerentur: Qupd fuperedTét iuuentutis, fecunbus armarent, mcncrentquc, vi 'cùm perrumpere clauïtra naues molirentur,ipfi ad mare decurrerent, funefqi!lt;!

amp; reliqua cathenarum vincula,cautibus religaca,præciderentjd fatis ad viâoiiâ putari. Et iam primus ac vicefimus annus eiufdt m fæcüli initium fui apC' .J ruerat. Sexto cnim Calendaslanuarias aduenideclad'em obfed'ores, obfelhqn^ iuxtddidiccralir.Necfî pofleradie fuident venti^dilacum prœlium fuilTet. Naues tarnen qualicunque ventodelatæ adconfpeétum vrbis, haud procul in anchoiis ftftêre ••(Tuarum vna, cui Ëabilanus Nigri ^rceerat, dum terræ propinquat,in-geneifaxo tormentisexcudTo, alueum iôta,cum iriÿmpentibus aquis vix obfifti podct,quâiugum vrbi fubicétum præruptis cautibus imperuium eft, curfum deflexie, vt illic acceptuili vulnus vtcünaquereficcrct. Ibi ab oppidanisedodl» poflcjfî anniti velint,perarduas rüpesiniugum,atque inde in vrbcm euaderC) tantus tamqucpertinax fuit ardor animi, vt quo vix quifquam expedieus adituin tentadètjilluc per inuia Taxa miles armatusperuerierit. Atq. ira aliis ahoserigcn' tibus,Baitholomæus Pinelusadhocipfumdeleôlus,cû præfidio amp;nbsp;poriiuncuh exiguacommearus intra oppidum acccptuselt. ISToóte infequcnti,cùm Zephyn flare cœpidènt, luce prima loannes cunôta^expediri ad pugnam iubet,. fuofquc, militanter allocutus,hortatur,vtfejâc Genuenfi nomine dignos animos indtiâti '■ ^duenidediem precibus aevotis cxpetitam,qua fidiflimam coloniclTi cbfidions libèrent, violenti regis iniurias vlcifcantur, quæque præclaram ac prioribusparem viótoriam allarura fit,ipfum Deum ,feexercituû Deum hcminaii voluido vt fcianchomines, bcllorum exitus non aliunde ede, quam à Deo.HunCj'nir^-liarüm aólionum æquiflimum iudicem,qui claflcm intra paucas horas piæcipit*

cuïRi eovfque mcolumem detalerit, quiZephyros optantibus,Zephyros émife-rit.HuncjinquamjDeum, amp;c iuftioricaufæ, cunôlis videntibus, fauifle^ amp;nbsp;pro ea aduerfushoftium confidentiam.efl'e pugnaturum. His, amp;nbsp;eiufmodi cohortatio-ïubus,accenfis fuorum ânimis-,pugnæ figiium propofuic, quæ cuiqüe hauium agenda eflent, ante conftitutis * Nec nainus apud regias naues omnia fumma curaamp; ftudio getebantur. QUæcùrri eflenteo numéro,quo recehfuimus ve-rumtamen amp;nbsp;inexpugnabile robur nauis erat, quamCapitis rotundi vocabanr, quæomniumætatis’fuæ maxima,deleélisimilitibusreferta,duabulqueab vtro*-que latere nauibus fepta, ipfa inter quinas media,fublimi prorajadmiranda mali proceritatc,arx venus quàm nauis videbatur. Prima omnium pleins vclis in ho- cÿTrtJTrt-i ftes fertur nauis, cui præeratlacobus BcniHia,vaftoquc impetu obftcfttia quæ- ' queperrumpit. trabesjfunes^catenæ,omnia demum comminutafuntj rcliquifq.

fequentibus patefada viaefli Hæc in Capitis rotundi proram inueâ;a,cùm fub • iclu eius pofita, hinc à nauibus,illinc à terra Taxis ingentibus peteretur j fagittifq.

ac iaculis more imbris obrucrctur, ægrèhoftes fuftinebat. Proxima fccuta cit Otoboni Nigri,amp; ipfa ingens nauis,quæ illi quoque monftruofæ occurrens,cum latus lateri conferuiflet, baud fanèparumdecreicere vifafuit. Nec tertiaBabilla fegniùs ptœlio fefeinferens,cùm Ducem le£bflimofquc milites veherctimagnos fuis animos addidit. QuartaNigroniNigri, dûimprouidè regitur ,in benifllam temerè illata, deieôto caftello,quod puppi fupercminebat,baud parum fuis, nihil holbbusnocuit. Moxintrorfum elap(a,prœlio fubtraéla cft.Huius vel errorenlj velconfilium, fecutæ funt naues BenediétiEquitis,lulianiCatanei,lacobi Le-cauelli, ôc omnium minor Lèonini Grafioni, quæ, cum maxima commeatus parte, arma ferebat. Pugnabatur vtriftque pevtinacifllmis animis. Et quemad-modum apud regios, ititegri fefhs fuccedebant, ita tribus his, quæ orhne dimr-cationis pondus fuflinebant,quinque reliquæ telavirofque fu ggereban^v Aderax illincïcxbcllicofi{fimus,virtutis cuiufque fpeôlator ac teftis.Hinc Bonîfacianus populus editiora loca tedaque domorum compleuerat, coniuges patuofque iiberos often tans, Sc ne infeftis hoftibus proderentur, fupplices manus tendens.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erat in Genuenfi clafte vit, Andreas nomine, quem a frequentationc aqüaiurn

1 àiftetjfurfum refetre, Indus ac iocus erat. Quin ,quodlonge admrrabilius fuit, 11 tam diufub aquis verfabatur, vteum ibi fæpè refpirarc neeefCariuin foret.Hi»iii ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medio pugnæ læuientis ardoï^galea teéfus, breui cultrO accimftuk^' cŸtim fe in

1 matepræcipitemdédit;Ôc ima petens , illius maxitnæ regiarum nauium funes 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anchoratios,nulio negotio præcidit. At vaftailla nàoles, quam duæ hoftileS naT-

, ues itavïgebant,vtvixfiftiaïïchoïis poftet jvbi omni tctinaculofolutaeft,ftui-, lare primùm, deinde alio proram vettere, poftremó femel raota alias quoqut 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naues fecum trabereAhiccerat admitationern fimul ac trepidatiönem', vt aftolet,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufa incognita .Neque enim abfutdè di£tum eft, natütahomines ignora borre-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re. Turn regia clafte fenfim cedenre, creuerunr Genuenfibus aràimi uEt vclut ex

■maxime ftrauit maiorutn fcotpiönum nvultitudo,qurbus-eadieLiiguies prççlarà i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfi

Vfi funt. Rcx neque confilio, neq. fortitudine fuis defuit, fublimi cquo vedu^i omnia magnanimi diicisjacftrcnuiffimi bellatoris munia executuseft, adeo'’ etiam aliquandô fagittis jinpeteretur. Nequeloannem , aut hoftilium nauiui’' inultitudo,autfuarumpars maiorpugnæfubtradla ,3uttormenta vndiquccif' cumtonantia, vnquam exterruerunt; quin potius décorum fc proinptiimqüei” armis gcrens, vbique adfuit,omncfquevariisco-hortationibusad bclkim dit, acfuoexemploconfirmauit, ita vt tandem ,nuîlo contranirente, tutus Gc' Xenißuiani »luenfibusin vrbem adieus patêret, atque ita obfefii commeatu aepraEfidiofub'

Icuati. Interea hoftilis clafiis baud paruo detrimentoaflefla, fefe aliquantubm*. portUjfui reficiendi caufa fubduxit. Ceterùm,Alfonfus hoc improfpero fucceM baudqul^uam cxterritus^proutcrat animoexcelfo, amp;nbsp;qui rebus aduerfis facile fuccumberet,banc labem amp;nbsp;ignominiam fe optime aboliturum exiftiff^'^ uit,fi aduerfariis rediium intercluderec. Proinde, fua claflc fumma ccleritate i«' .ftaurata,illambipartitôdiftribuit,quofefe Genuenfi, quae per raedios bofte’ tranfirccogcbatur,opponeret. Ligur,bofiibbus confiliis mature ae dilrgentt’ exploratis,vt il lis fingularifollertia amp;c aftu obuiam iret, vetus quoddam nauig’’’ fulfure ac pice obduólum,additis totremigibus quotplane ad illius minifte' riumac regimen fufficerent,3ntefuasnaucspræmifit: vtque ad inimicatn tbr fem dcuentum eft‘,nautæ,prout in mandatis babuerant,inicdoigne, ftatim iiigium dcfcruerunt.Q^o fpcótaculoTarraconenfêsmirum in modum attonift cum illud flammis vndiq. refertu, reélà verfus fuas naues aduentare confpke’'^’’ militarcm acpræfcriptûordinem dificcerunt. adeo vtLigufticis nauibus,pbi’^ velis fubfequentibus via panderecogerenturjtantaq.fuiamp;bellicoru tormentoiV) amp;fagittarum vis, vnoeodemque tempore à Genuenfibus cmiflarum ,vE pk”‘ queinfefti agminis fubito pauoreconfternati, fefein mareproijeienteSjinpr”' ximas ripas adnatarent-atqueita Ligures, periculis boftium deiiitatis, poftqua’” paucos dies apud Bonifacium morati efi'ent ,ibique omnia rite difpofuifient,”' patriam,readmodum infigniacmemorabili geita, læti ouantefque redierun’' At Rex,coraponcndis Corficanis rebus aliquanto teporis abfumpto, vnioerbi” ' clafièmitrSiciliaintraiecitjBonifacianosobfidesiècum adduces, obiedansp*’'

pulo,quodpercufium fœdus nofatis fincera fide cuftodiuifienq amp;nbsp;Siciliam pf^*i terueóius, multos, qui acceptis vulneribus graues, mari tarnen fc commiferaiit) bibeiiia iadlatione exanimatos, fepulturæ dédit. In quîs, Odo Lufinianus,b' cobi qifbndam Cyprij régis filius,amp; iam frater, ampli funeris honore noncaruit' Poft Alfonfidifceflùm exCyrno infula,cùm Calui indigenæ Tarraconcnfivi” infolentiam diutius ferre nequirent, regio præfîdio expulfo, ad veterem GenucD' fiuin fidem atque obfequium reuerfi : amp;nbsp;hoc pado infulares motus fuppreu* atquc compofiti fuerunt. Et quoniam hîc Andreæ cognomento Mcrgijinfi' gnis vrinatoris, qui Genuenfibus ad confequendanividoriam, fummopiïft' dio extitit,mentioncm habuimus,rem fane baud ingratam leôlori me fadO' rum'exiftimaui-, fi breuiter de nonnullis, quosàntiquitas, vt propter pedun^ (perniciratem amp;nbsp;curfum maximoperè adryrata eft fie etiam pofterior ætas,ob «fingularem nandi peritiam , quique plus in man quam in terris degebaflt) ^maximaque æquora vclociffimè tranarunt, baud minori admirationc pto-fecuta fuit.

4 Quifidcrûmotus,ftatufqueamp;interuallaaccertoscoftitutofq.curfusamp;recuP fus,illorumq. vires amp;nbsp;qualitatcs,menfurasq. fobs ac terrç animo metati funt-ifl' ter quos,apud Chaldços Berofus^apud Grçcos Eudoxus Gnidius,Arat'us,Anftö'

G É ’N V E N S I S tt t S T O k ï 11 b. X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;51

teles 6i Êtttbedocles ; apudÆgyptibSjClaudius Ptolemæus:apudnoftros,luuus îirmicus,M. Manilius, amp;nbsp;plèriquc alij,clanfapicntiæ audorcsj quôs fama vul-gauitjperiticxleftiumjtiui diuinasprædidîoncsdécrétaftcllarümjûc viiii tati, pouftatemquc fubtili inquifitiohc coiUgêrc,hoc into cetera adhotatum. illos, qui fub Delphini f.dere in lutem cditifhifthnt, wumittatios effe., hOceft j trræci-pua pedû pernicicace valere: ptorfus vt adttaitàbilc videatutiquampernici Cur , amp;quàiïi volucrimeatu magna fpatia tetHrumbreui intemallo enïcilu fuerint. quamuis plerique Phyfici reruftinonignarijquod nisfplen denciat,p’rôj^te«ca curfu valere contendahu Conftat enim,qüàbtô minor in corpönbus Fplen forets tarito pemiciores homines effc. Hitte Ladas illé curfu àpud auûores tantopere celebrarus,memoriadiïnüsfuit:qui longulïiitinetisfpatrum Curfutatti«loci emenfus ell.vc nulla pedum teftigia extarerttiaÿo vt fepe vifum falleret: Quod Verum falfumne fuerit,nonnullis arnbiguum eft. rhilonldei qüoque» Alexan ri Magni curfot, qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diÛüs ell.pemlci çutfu ValuiPfe fertut iCul _

meratus eft Lafthenes Thebanus pemicitatis cximiæ, rta Vt ab Ghoiomo The-«-* nbsp;nbsp;■

bas vfque cum cquo cuifote contCndetit, 8c viftof inent. Into qüæ nimitum malotimiraculovifuraea,qnodPlin.notauit,anno5 noüemgenitumfüerura, àmeiidie,advefperam,quinâutamp;cfeptuaginnpaffuummilhaptscipiticcleti-tateconfeciffe.Quodpænatide deuiulh. 8c diflü mitabilcjduantumvix ctcdl diciduc poflit, Æifque vifum cft. Inter ectetos ptodueuntut Mat fipopuU» hn-guliifidete.feufatogeniti.vtptæcipüàpedümleuitateeetetispræftentungen-tiaducfpaôavixctedlbiliceletitatc petagetent. ‘TtaduntqUoqucTtoalodytas, exrimos Æthiopes natiua quadam pernicitate tantum Valuifle, vt tugacillv mas feras tapido curfu atféqüi non dubitarent. Los quoquc,qulfubPifcl^ attro» certocurfu ftâtionibufqueûderibus coûftitütis ^editi effent-, nandö plurimum valuiffcA prxdpuos natatu nounulli ttaduht. In his quoque hems defediß multum profuiffc creditur .b5am quibus decffct lied, hatatU plurimum valere coutendht. Horum præclpui funtîchthyopbaÿTroglodytisproximi,céü mans belujt^immenfos tradus natatu petagtantes. inter qüos Scillis c|Uidam S^cyo-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nius prbditur apud Græcos,omnium ca tempeftate maximus vriftatot, qui ex

Aphetis Artemifium vfquc,oétogintaferê ftàdla ttâtatü bteui fpatio peregit. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alexander ab Alexandto,vir multiplicis cruditionisj Sc infignis iuriCpeiitu^,nat-

» latjfc nouiffe quendäm extremse fottis homme,qui nAutitam opetaiTà exigea 'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrpelocate folitus,facpiflimè pifcatu vitâm qu3critabàt,qui abEtiariaÇqttx inter

Pimccüfas è confpeédu Neaptilis itifula fitaeft5) Prochytam vfque jquöd medq pelagieftftadiotum fermé quinquagitita, nauftago nonnunqüam ôc nu-ôuantepelagOjactempore annidifffcillimo jcadem die naildo meaffe j Senoti-• nunquam remeaffe inuentus fit. Qvi^^ cum vix credibile Vidététur ,eun-dem pluribus ad fpeétaculum cffufis, qiiè res teftàtior effet j promptiffi * mum fui periculum feciffe i 6c cùm Itl Enaria fe prxcipitem in mare dediG fet, Icmbum poll: fcquetitem longiùs ipfum nantem obfétüaffe j donee tetra; appulfusjadProchytam incolumiselapfus effet. Sedfupet omnia quæ poll ho-V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lïùnum memoriam^vnquam auditaXpiæ^- ^^b auéXoribus ptodita hmt, quod fc

' \ a louiano Pontâno acceptffc commémorât, diélu mirabile,6c fupra oitme mi-i * ' raculum fuit .Siquidem pattum noftrotum ,inquit jmemotia, Catatiæ Sicillaè* ' oppido,adradiccm Ætnæ motitis fito ,bômo fuiffé ttaditur, cui norrien Colart inditumferuntjcognomento Pifcis,fmgülatifatofeufôrtuttagetiitus, qui plus in aquis degerc, quàm in tetris vilt;Stitarc folebat -.eurtiq. diebus fmgulis mare ôc V 1» nbsp;nbsp;• aquas

ijl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' , s E ï4 A T V S P O P V L I Q^v E ' » s

aqiïasp'etefeftec'efluirihabuiflc-ibiquenaturæviamp;ncceflitate coaóbumjdiutios dègere confücflejalioqui dicebac,fore,vt fi ab aquis abeflet eliu,quafi refpiiaie,ó: diïcere'vita nêquirétjidqüe fui exitij mox eaufain'fore aneueraret. Qi^dilli,qüO fatdjaut'fidere'éufenerïrpn ambiguo plerique omnes reliquêrcy eumqiie calicuip nandorprofeeilfe, vchaudfecusquam marinabellua'/maximapelagiirttctuaib) •lpafiaqdeiiïïmenfl,quingentorum amp;nbsp;vitraftadiorum, fceda tcmpeftate,.amp;Aquot; iudlantibus‘aquisjexcelléntiviamp;Velocitatejnatatu peragtarec. Notumque ïlludeftjdidu mirabilejcum medio Gurfu naties plenis velis per æquora ferrctuG viölentidirais interdum'teimpcftatibus, pervaftum amp;nbsp;apercum mare,interqn^ agitatióries fluólimm amp;nbsp;turbines,huic natantibbuiam fuifl’e,ipfumqiieiiantcm, | ab vndis ifaiitas fuis nominibusaduoeare lolituin: Sc quta omnibus, notus cratj | naVifcasfubitaïreimiraculopercitos,'iæciflimis animisillumrin nauiexcipientcs, | Vnde vcniret/quóue iter intenderecj amp;nbsp;quanturif'pelagi nando emerifüs forer, quantafque têmpeftates tulerit, fcifeitaricófueflevipfümqtieGolan fingulis om-^*nia fignidcafl'e; möx cum fociis in naüi pranfum aiit potum, poftquam acqufo uiflèt,mandata ad fuos,quid illisdiei referrique vellent,amp;quid faciendum arbi-tïàrentur,â fingiilisaccépiffe: nudumque,vterat, c naui medio iampelago cur-fum tenente, fe præcipitem in mare dediflè : mox Caietara,modó in Salentina, Brutia amp;nbsp;Lucana lictora, modo in Siculos fines, amp;nbsp;natale folum, ad. quod j quens ventitabatjincolumem nandoperuenifi’e:mandata,quæ à nantis accepe-ratjfingulisneceflariis amp;nbsp;affinibus fignificaife.ldquenon femel facere confodbcj donee fefto Unnuo follènniq.die in SiculofretoeflFufa multitudine ad fpedacu-lum, in portu Melfanæ, vt aiunt, experiri,credo, volens, quantum præ ceteris vrinando valeret,duni pàteramauream,munus natantibustLinc à rege in marc deieólam, ab iliio eripere coriatur, cum fe in mare merfiffet ,dum illius ftudio profundaejtqüiritvada, diu expedatus,abimo maris fundo,in quod fe deiccc-rat^nunquam emerfit,neque poftea in u en tu s-apparu it. Creditur in coneauasib liüspelagi cäuernas, quibus totus ille finus refertus e:ft,incidilfe : ipfumquein imas voragines vorticibus rapidis femel delapftim,cùm fe rccipere vellet, Si füperiora niti, reuertinequilfe: cumq.diutius reludatus,refpirareneqtiiret,intd öccurfantes fcopulos vndique inundantibus aquis oppreflfom,interiiire.

N T E R E A tempofis,Pbilippus Mediolanefium PrincepSjCuius t in præccdenti libro mentionem fecimus,miraquadam imperij Iproferendi cüpiditate incenfiis, Liguriæ imminebat, eaque dc ^ caufa inftruóho valido exercitu, amp;nbsp;aflidue exulibus eum ad ma-I turandam illam expeditionem impelletibus, in earn vallem,qua ' Porcifer amnis modico fluxu in mare delabitur,defccndit.

cum venilfet, nihil intentatüm teliqtiit^qtiodadrem bene gerendam pertineïC i videretur.Gùm verô,fingtilariThol'nç Fui|fofij vigiliaatqueinduftria,nihil,aut | certe partim proficeret, nihilque citrà claffis maritimæ præfiditim ibi fo aliqufo ' •poife agere intelligeret,omnes animi cogiratioiies atqtie curas contulit,vt, parata cläfie, voti aliqtiando compos eu aderet. Proinde,raerGede conduefis exclafl^ • Aragonia oólo triremibus, ac dtiabus aliis, quibus Raimundus Goruarianus, Montefianæ militiæ magifter, multarum rerum experictia clarus, præerat,illili ua

quod temporis fpatium fuit arrox, atque ambiguum, ipfe, amiflis quinq. trire-mibuSjCum pletrfque aliis in aduerfariorum poteftatem deuenerit. Reliquæau- daàe Gc-tem vemu^um celeritate ac beneficio iiacolumes euaferunt. Hæc clades, limulac Genus cognitaeftjUon folummodo Principis j verhm etiam omhium ordinum animos mirum in moduna commouit. Proijade cum fe viribus imparem, St vr-bcm afliduis bellis grauifîrmè a€fliö:am,Gmulquc ob rem infebeiter geftarm,ple-torumque ciuium fludia in adberfamfaétionem fenflm ihclinare animaduerte-retjomncscogirationes Sepriflinum illudanimi robut, quo dubiis fæpe rebus aduerfariorum fuorum conatus fuperarat öi repreflerat -, Unaluit ad qmetetrr ac » otium priuatum transferre atque conueïtere,quàmKempub.,cUi iam feXennioi turn ruaxima fui nominis laude,ncc minoti totius Reipub.beneficio,prsfueratj irr marVifeflum difetimerr ac plane vltimum exitium adducere. Frarrun^ igitur j arque aliorum, quorum potiUrnruUn confrlio in rebus arduis atque pcrplexis vt-plurimunr V teb arur ,perfu aflonibus inflexus, v rbis imperiu m Medrol aheia im m Principivltroccdereconifituitr rniflrfqueea decaufaadipfuun,St pafllmadcA-ftta,qusiamvrbimnminebant,öratotibus, cunr eo iifdenr cQiadiriombus rranf* cgit-,quibus olim ,annofupra milleflmurar trecêntefimum hOhagefrmofexto^ Antonius Adurnius, Car oio G alliarum regt ,eiufdem Reipi admihiRratlonem, vti arrtearnemoraui jtradiderar . Hocpalt;^o florentifliuna Refpub i qux tories fub'boc tantoPrincipe inpericulum adduéba, vacillauerarjSt ab aduerfario-t\rm viólettris manibus egregré tutat^Sc confer uata fuerar,pau\arim:Drrcali po »

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcuùa muturfepAe diflenfronibus italabefaékata cR,vt externo imperro fubie€f

V vixaliouampriRrnam formx imaqinemvel veRiorum vllum retrneret. Cere-**;’’quot;'«”!’* rum jFulgonumRefp. publicx graritudinls teRirrronlo eR proiecura. Nam er-demjquddbene Rlam admimRraRet,iüRu Senatus aborùnàcpie Ordinnun eon-fenfü ,ex xrario publico, trrginta aureorumrrrillia/rnfubfrdiurrr return dome-Ricarum deptompta fünf, nec tanta muniRcentia ikefp. contenta, ûùauo Cal. - hugt;i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 1 Dccemb«

Deeemb.Sercfanära,cum aliquot aliis circumuicinis locis^infuperilli ad tempus fruendam coftceHitj amp;nbsp;Spinetac ipfius fratri,pro vrbe Sauona quindecim aiireo-Kum milliaSenatus iuflu ahnumcrata. Hac incredibili liberalitate amp;nbsp;pubbco ciuiratis iudicio ctim mirificè ipfi Ftilgofio fatistaóliim efiet, vibe cxcellib qucm Guido Taurellus, plerique patricij ordinis viri, honoris caiifaadniare vfque comitabantur, ftatimque pars Infubrici cxercitus in vrbem intromilB f^ir j amp;nbsp;DucisMediolanenfiuin nomine Reipj adininiftrationi FrancifcusCar-maniola eins legatus,vir bcllica virtu te,rebüfque geftis^ea tempeftatc,celeberri' mus, praepohtusjcuietiam Caftelleiiarx,amp; reliqualccaLigufticiimperij,pront cx pacàis lÿncbancur, eodem tempore confignata. Verumenimueró,quia Infn-ber nequaquam ignorabat,ægrè ac difircuker Rempub., propter fubfecutascoiv ucrfiones,tetineri poGcjUifi abfolutam quandam amp;plenam in earn ßbi potcflâ' tem vfurparet • nihil habuit antiquius, quam vt ad refcindendum omnesfutu“’ ^Wras moleftias atqueciuiles contcntiones, Senatuni perfuos internuntiosamp;acl-miniftros afliduè folicitare, vt totiusReipub.imperium citra aliquam exceptio? nem,vel potelbatis referuationem , hbi permitreretur: multifque larcitionibns amp;nbsp;beneficiis prædantiflimum optimum quemque ex PatribuSjaliifqucpri' moribusjfibi promereri ac deuincire Rudebat. Hæc eins munificentia miiifi' ca liberaliras,vfque adeo Senatum,aliofque patricij generis viros inflexir, vt,ne-gleóta Reipub. priftina dignitate , pofthabiteque publico bono , quæftui pritu* to inferuientes,Rempub., ipfo Carmaniola in hoe plurimum allaborante, eius ai bitrio ac volimrati omni ex parte fubijcerent. Primo itaque fubeius Principequot; ’4^2.. tu,ac Pecri Barbifoncini prætura, anno eiufdem æui fecundo ac vigefimo,Ge*

nuæ, aufpiciis FrancifciSpinulæOthoboni,qui, præter nätalium fplcndorein) aceximias animicorporilque dotes, iure oblequij plurimum ïibi gratia? amp;nbsp;fa-uorisapud eum conciliarat, feptem naues contra totidem Aragonias inftrudï ac cmiflæ fucrunt. SedquiaTarraconenfes, immutatocurfu, nihil vlteiiusauü funt, infeólis vtrimq. rebus difceirum^ At claljis Ljguftica,priufquam Genuain redirct,in Sardinian! præterueôla,oppidum,cui nomen Longofardum,viexpii’: gnauit. Proximo anno,Philip|!us cum Ioanna fecunda Neapolis regina, adtien fus Alfonfum, quem pauló ante in fihum adoptarat, moxque ipfo abdicato, L«*' douicum Andegauenfem in eius locum fubftituerat,locieratcni ac foedusiniuit, ideoquj Genuæ in Senatu , eiufdem Principis iuflu, pro Ncapolitani regni,at! Alfonfo oecupati,recupcratione de cogen da claflt^deli berat urn fuit. Et licet Hs temporibus publicum ærarium valdè attenuatü ac propemodum exhauftaw cflet, nihilominus tanta fuit omnium ordinum promptitndo, Sc citiitatisfuQ Principi gratificandi ftudiura atq. alacritas,vt,folicitantc in primis eodem Car? manio.Ia, vrbisPræfeélo, ineius vfumfupraducentamillia florenorum ex xti' rio publicopermiffu Senatus deprompta fint, amp;nbsp;infuper valida amp;pra?poteflS elafus præparata; quæ fane paucis diebus interieóhis, omnibus rébus ad belliu” necefiatiis egregièinftruóla, tredecim magnaru nauium, ac totidem trireraiutiij , numerumarquabat : eique expeditioni al^InfubroGuidoTaurellusImperato^^ • renuntiarus,qui menfeDecembrfi vbi primùmfacris de more opérants eilet/ - «finu Ligultico foluens,profperó venrorum afflatu,Gaietam,quæ Alfonfi prash'

dio tenebatur, peruenit. Ad tantæ clafiis confpeólum vmuerfa ciuitas, ccteriquf ; præfidiarij milites fummoperè contcrriti,amp; omnibus rebus ad defcr/fiénem ceflariis male inlbuóli, fumma nectflitate adadi, ncn expeólata aliqualtonp vi, deditienem fecerunt ea in primis conditione, vt falui atquç incolumes^^'r

G E N V E N S I S H T S T O R I ÀE, 11 B. Xï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15;

uVntetehtur. Quo impetrato nuUa mora interpofita, vrbe cxcelTerunt, Sc ilia:, Teginæ loannæ nomine recepta .'.Gaietanorum exemplum quamplurima locaquot; maritim a fecuta, fc pari modo Genuenfibus dediderunt. Inde Neapolim claffis adinota. Alpbonfus, paucis ante diebus, de bis tantis âppâraribus per fuos nun-tios acexploratorescbmonefaûus,minime fibi expedite videbaturjvr ibihofté oppeiiretur. Quocirca,Ncapoliranæ vrbis cuftodia lacobo Gadoræ, viro,ea ætatCj rci bellicæ gloria infigni, demandara,poftquam Neapolitanis, adhibitô ctiaiB iureiurandôjpromifiùetjfebreuicum magnamilitari manu ad vrbis prx-fidiuin rediturum elle, cum qüatuôrdecim, fiue,vt aids placer, quindecira Ion-gis nauibus, inHifpaniasenauigauit, ôc ira itinereMaffrliam ,perceleb^em Gal-tixNarbonenhs vrbem maritimam , atq. olim federn ac magiftram ftudioruro, locum Grçcacomirate,ôc prouinciali parcimouia mirtum acbene compofitum, cmurenui præfidio firmatam intellexillct, prima luce de- iraprouiso adorrus, vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

expugnaramdiripnir, Scmaionex parte incendit-, moxque cum ingenri præda, fa;riso(libus,fiue,vthodiè vocanr,relic|uiis D.Ludouici Andegauenfis,quonda îhololatium Epifcopi,fecum afpottatis,Valcntirm, vladeprimûfoluerat,ouan-^^,:p;^,Ç^‘ Ùfimrlis inuedus eft. Cadora intérim , cùitr fe mrlitum numéro ac viribus lon-i”^'quot;gt; gèimparem elle animaduettcret, delpcratis auxilns,ne belli extrema expefiri co-gerecur,deprimorum ciuium conlenfu,cv.iaaPræletlis Liguftica: çlaflis de dedi-tioiaeagere iiacepiq Scinprimrs quidenapetebat,vt fibi certa quædam pecunia turn fumma, vnde etiaraa fuo mrliti débita ftipédià darcntur, perfoluerctur.Huic ici cumâPhilippobrcui profpeôtum eilet, vrbcm , prout conuenerat, tradidit-eaque nomiiae reginx recuperata, Ôc claffrs viêtrix ,eie£tis prius Neapoli om t«Ne«poiM, nibus Hifpanicis prxfidüs cuna illoruraa ducibus ac PrxfeóliSjqrfuató ,cxquO

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foluevanr,menfe,nempefextoCal lunil,Genuaraa hacolumisreductaeft .Cetc--

. rum,aliquotiurgiaamp; altercationes recelas inter trierarclaos,Slt;rr3uium,vtiptii^i^'

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocarat, patroraos, effccerunt plane, vtlonge infra laoiaainuraa exiftimationera at-

‘1 que propria raàcrita, à Kep. reduces cxciperciarur. Nora parum etiam iiaapedie-( bat ouarionena amp;nbsp;publicum gaudium dolor ôcindignatio propter cónturbatam^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vexilli Georgian! folitam,amp; toràgo vfu reccptam cxrinaoniaraa,exotta. Q^ando*

quidem JntubriciPræfeéÜjVt omraem priftinæ Irbertatis iiaalgineiar penitus èx-

. luaguerentJauic veièri lollenani confuetudirai fefe fortiter opponebant • rat!,laoc \ modo P ruacipis fui dignitatem longe cuiaa nraiori exiftinaatione ira Re^. corî-

feruari, arque ab omnibus fufgici deberc. Hxctanaerà tanta illorum aducrfatio -, impcdire non po’^uit, quo minus raaagiaa ciuium frequétia vexilluitr iraaplicitum.

ira ædcm v(que Georgianam de laaore corâiiraretur, amp;nbsp;popular! applaufu propter

rumelia aSic! nequear,quàràa fr,oppreffal!bèrrareipen!tus vraiuerfis luis vetet!-^

A busrnflirutis’atque.immuraitaribus fpol!crur..Qü3c!rcaspopulusGetïùerafis“gta-‘

I nbsp;nbsp;nbsp;uilfimis decaufiscommorus,l!cer fefe vltrb, fub cerrRcoràdrtiottibus , vt! d!xa-' •

, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus jVAediolanenfiuna-P ruacipr fubiedlfer-, nibiloiarmus ramera,^virTi adbuc-cet^

turbasin eundcm Principcmexcitarunr, nec modicam defcdionis anfam,vii mox enarrabimus, præbuerunt. Hoc ftatu rcrû Julius Alfonfi frater, ex citerio' ri Hifpania curn quatuor ac vigintitrirennbus,valido milite aliifq. bellicisappî' ratibus quàm opportune inftrudis, foluens, clafTem aduerfus Ligures quinte Non. Sextilis eduxit, amp;nbsp;recta in Cordcam adnauigauit; primaque luce, militei” continentemexpofito,Bonifacium adortus eft,eo quidemexitu, vt, qtiamuis maioriex parteoppidopotiretur,tarnen oppidani/efumptis animis/ummaab' (Zitate amp;nbsp;robore holblem vim reprefîèrint,ita vt boites quâprirnùm fcfc nond' tracladem inclalTem recipcre,atq. adeócainfulacxcederecogerentur.Quoniaii' veto indies magis atque magis inter Alfonfum ôc Pbilippû bella recru de fcebantj Pbilippo expedite vifum fuit jVtCarmaniola, feliôta rerum vrbanarum admi' niftratione,bcllicis rebus denuô vacaret* Priufquainvcro vrbe excederet,illi,d Senatus confulto,annuum ftipendium, nempe oôlo millium bbraruin, ficutl ^^Genuenfibus Ducibusquorannis de morejongo vfureceptOjtradiconfueueratj

Sgt;c mox in eius locum lacobus Ifoianus,titulo D. Euftachij purpuratus, Bononii oriundusjcommunibus Patrû fuffragiis fubftitutus elt, cuiex eiufdem Senarus dccreto,annuum ftipendium duodecim millium librarum attributum fuit. HoC nouoPræfidevniucrfaciuitasalacriorfaûa, multomaiori ftudio,quàm antea, vrbanacommercia,amp;externasnegotiationes refumpfit. Nam etfi RefpublicaiH' numerisfortunæcafibus, amp;nbsp;plane periculofis conuerfionibus haólenus agitntJ forct,incredibili tarnen ipfius beneficio acciderar, vt bis tantis proccllis non ob ftanribus, plerorumquelocorum,quae in pariibus Orientalibus habuefat,pol' feflionematqueimperiumfemperretinuerit: interquæ fanèFamaguft3,Cbiii5| Pera, Samaltra ad pontum Euxinum, fita in TauricaCbcrfonefb, iuxta flumen Parthemium,antiquitus Amiftris vûcata,SoIdaia, GembalG,amp; Tanais in MçO' ticapalude,quidiuidit Aliam ab Europa, adhuc ipfius imperio fubijciebantnf; necnon in vrbe Sauaftopoli,ac etiam Bofphoro, cum dominis etiam Synopx^c Trapczuntis,mutuafoedera amp;nbsp;conuenrioneshabebant:quorum deindelocoruin d-irionem progrefiu temporis cùm ob Turcicam tyrannidem, tum veto ob inU' tuasfimultatesacinteftinaodiajenfim amifi't. Chium ramen diutius quàm ts-liqua loca,fub fuoimperio ac ditione babuit. Vtverô ad propofitum reuef-tar, Pbilippi opes tam domi,qu3m foris,ad tantum potentia: atque imperij cul-nicn deuenerant, vteo poiilfimùm nomine iam plurimis Italiæ Principibus populiA^alde fufpeôtus Scformidabdis rcdderetu^; præfertim veiô Florcntinis, qui propter fu mm um dilcrimen,in quod,paucisretroactis tcmporibus, viiientc fcilicetloanneGaleatio ipfiusparente,inciderant, Liguffcici imperij acceflioric illius potentiam baud exiguo robore acpræfidiofirmari amp;nbsp;conftabiliri inrelligc-bant. Proinde,annoeius læculi quintoac vigefimo,cum Alfonfo,arôtifiimof(ï-1415. deris iure lèfe obftringentes, buius ope amp;nbsp;patrocinio trium ac viginti triremiti® clafiemexpediuerunt,qua,omni militari apparatu inftruôla, oram Ligufticam longe latequedepopularentur ac diuexarent. Etlquo fibi ea expeditio feliciil’ inagifque ex animi icntentia fuccederet,T^mam Campofulgofium,eo tempore Serazanæ priuatam viram agcntcmjper luos internûtios crebrô adbortati fe •Vtpatriam,ex dira Pbilippi tyrannidcerepram,in priftinamlibertatem alTereretio quo fane illi omnem fuam opcram ac ftudium pollicebantur.Fulgofius,bçc Flo-renrinorunicofilianeqüaquam afpcrnatus, occafionem,etiam tam obuiam,nii' nimèfibiprçterrnittendâvelnegligcndâftatuitjca potifiimû fpe ac plane fiducie ilkôlus,quôd minime ignoraret,fibiin ciuitaïc no defuturaplurimorû prxftan-tiflimo:

G E N V E N Sri S H I S^T Ö R Î AE^ t I B. Xï. nffuïiorucmiuftudia-c|uilnfnbrk.'u;impmüvdïC3i'^}'an iu^u ^afpefnati amp;nbsp;exofi j votis omnibus optabanCjitt veccrlt;ïm libePCaxenvê^iTaGuiiqüc tatiöne reponi,inter-quos præfervim iÙiîeranryqûi G lièlfoifc facfciôni sadbærebahtî nimitutïî 'euPbibp-^ pus GibcUinam profeerctur .Quaprûpcerjfitulla Êun-étanöne'admiflXtuih Nico-lao,amp;loanne Aloyiio^nobiliniinæ'tamiliæiFhUôrum^tphô’præGipüiSjquifefe’éâ’ tempeftàte iri fuisarcibus munïcipiis ‘côntinebantijtt^Yïiïlû^Mtaûsk^biirilnsp blaßemîconfcendeïe ’ feque- apcrtum Reip;4icfftôm ■defcUmé^ceiiiiftituiv. Igicur quartoIduçApriiisdntGmpcfta hoûejih confpeétu craita'tïs haùdlôngè à portvV aliquandiu fubftiût- amp;nbsp;aliquam fedirionei-hüvytbd exôîtâtuni^ïïi* 4ÿrbttVàtoS,elà^gt; demprqpiùs admouvvyr Pulgofibmnamp;mens'alta vqCejdedftàô^l’a^àîJ^laÜiarnÿ fæpius in;g€miuatuinyabgt;oppidanis cxauditetühPöft'quäiti V-êxô^-WîHiVtîovî quie-^ tumjuiîquc locis vàltdaipræfidia difpofira'amnlâdueVtitSihQfiëh^lëih oraiiap :vbi ipfe tune temporis .magnas cUentelas^amp;îf^os ’amiéös'hâbeba« ’■^ÔUùerfusV-oppidum arque atcespoîtus'Delfîniifubita aedeflionô ôcbôpauif^t^'rèîHôvumqute-anirnisaddefeaionemfolicitans, complûtes indigcnas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*dfc4ùxit,ità*

vt,modico£patiointerieao, Monilia amp;nbsp;Sextrtim ad tinifuas copias difpofuêtej-quo illinegt; mulwfaeiliùs pöf- vmdferfäm- illiu^finüs oramekcurrercnt,ac'fubinde vrbibaud parùâ-detrtmcht^intcrrcSt.-Ul^ufticunl^ etiammarcadeó infeftum amp;nbsp;impa'catumfuàclafle redd'iderâiltÇlvittÂsaëmêm^^ vel commode ex orâ Liguftica nauigare auderet’ Vel pöfibt^Hibe^liéi S^àtatus^

J fiitiul atqüe Pbilippo ihnotuère ne inde abqmd'atiAioris 'dafnnf 'anèipétet^ omniftudio fibi aduetfariorum conatibus matüre öbqiabV-’eóhdVim ftàtüirî ^tay^, que colleûo cxercitu ,r am et fi illius duces adücïfus PlorcdtAnôrunà cO^das re^ au-.-’^ quand O profperègefii{Ï£nt,contra(Sfcis pofttemo vttinque ^kibù^vtnhgho difcri-^ mine pugna*cumieft v fed tandem pars maxima boftilis öqüi€atus eâ’^a armis* exuta jCum ipfo etiamiillius dùcse Carolo Màlateftaj tnfignî’'âë ■tóèmoraa’^^ bilijVt quieatempeftaîe 3 neque generis claritudinG,niiqV^TCtnm^^^5atvym g ö-ïïaj'vWiïegulo dtaliaccederet, Huic, cùm Mediolatmnà icâptiuus ^etdücetétür^ Philippus ■honoris ergo^extra vrbem obuiam pïodiiflediciénï',^c ëüiti lAoh lecus«^ gt;nbsp;ac patentemjOmnibustépotibus coluiffe.liifdem diebtl^fîttPuber élaffetó quöq. inftrui atq. armatiiuffit,qux dtiodeuiginti tvitemiu, amp;nbsp;uium etatdnqitemigum fupplementum,accoilasPadi ftumihis eo tTamnm^^ tettiaptopetotius fumptus pottioné deprompfit. Clafli ante,' AntOHium Auriay « cuius xittus’ domi militixqdaaud fané patum inclaiuerat,pteefie voluit. Ad hæ^r yttettehribus copns,qux denub abhoCie inftauratoe fühïat;rehfterèt,illafqipïÖ“-^ ^igatet^quinq. pedeftriû \iïorum,equeftïiuveïbtïia milita defetibi im^rauitj^ qui omnes aduerfus Tl homam jciufq.fr att e S j duce N icolaoT et tiô j co gnomentq-. bellatore,vetfus fines Placétinos ptoicCii, Segélfam, ptiufqùam claîlis adornata efietjpetuenetuntj Slt; inpatenti càmpo,acie vttincp. difpofita/cbmifiù'm eit pteè lium ,equefite primhm ^duce b aptiRaP ulgofio-,S£ egt egie ,ac f ottitet y tïifque pu*--guautibus,incerta viOtoria difecifiim eù. At curn poibera'Àie’Tertius'fuas t^oplys^ iterumin aciem educeter ^Infubres militesgt;bdudöbfcura',t.anqua V ahicipavrörisy \ hguaedidére-^vixcpae confpcötobolVe'^ocö dimoueri pouvant .quot;Vbi véro diuul-*A gatuYueOL^doanneraLvtdouicumPlifcutnjàPôntrem.môfVâto^uejC^î’nleOLa iu-^ • ’ ' uentutistnanudelcendete, turn demum antè tell iaékvln’idiCie^is órdinibus jamp;é ' . nbsp;nbsp;nbsp;in fugam.^lt;erfi,per inuia ôc inaccefta ptxcipites’ferebâtutjadebvtlioldes^immô-

dicam fine \lla graui caufa trepidationem dolos tufplcatV, aliouatidiù- ptefio gtadu (ubfifi.etent . PoUquam veto infidias donge abeffe intellexetùnt 5 non tnodb

modocquitatus,fedetiampedites acfocij nauales (nam Antonius Auria huius belli, cùm nondum claflis in procindu extitiflct ,correptis aliquot ont' rariis, amp;nbsp;pro anguftia temporis raptim inftrudis, Segeftam profedus vt,collatis vtrinque viribus,terraTertius,ipfemarihoftesVrgeret)fugientcsii’*^j cuti,tela,fcuta,magnamquearmorum vim paflimabiedoruminculcates, Wquot; multiscæfis,quàmplurimos ex hoftibus cepere,in quibusetiam lacobusB*’,^ Brixianusjamp;pleriquealij principes virijcaptifunt. Q^osnifi Claüarurtl opp*' 3um fugientes excepifler, vix eorumquifquam hoftiles manus effugiffet. cladeintelleda, cùm claflis Philippica iam parata atque inftruda, neutiqnai” vlterius j^ogrederetur-, non dubium eft, quin Fulgofius,fi præfenti occafionc^^ fortunæ oeneficio vti fciuiflet,voti compos,integra vidoriapotitus effet.CcK' 1 rùm,ipfl hoc tempore non fêcus euenit,quàm quod Annibal ubi accidiffc aiebat, nempèpotiundæflbivrbis Romæmodo mcntem non dari,modô fortunai”' Philippus interim, quod magna fufpicioné duceretur, optimatibus ciuitatis cu*” ipfisFlorentinis,atqueadeôcüm exulibus amp;nbsp;Reipub. hoftibus tacita confenlî^ neconuenircj plerofque eorum Mediolanum exciuit,cofque, indida caufa,?^^ anni integrifpatium, non citramagnam inhumanitatis notam, amp;nbsp;incrcdibik*” totius Reip.mœroré atq. varias querimonias,in libéra cuftodia retinuit. Horquot;'” nomina fuerunt,BaptiftaCicada inflgnis lurifconfultus, Stephanus Catancus^ ipfc iuris peritia clarus, Francifcus Auria,Bariholomæus Spinula,ValerartusLquot;' melinus,Gregorius Marinus,Nicolaus Flifcus,Raphaël Adurnius,Thonias Pf®' montorius, Oliuarius Marruflus,Bricius Adurnius, Nicolaus Iudex, Baptifb Leonardus, amp;nbsp;Paulus Onelius. Verumenimueró cùm belli diuturnitatcacpcf' culimagnitudinclt;vrgeretur, negledarerum politicarum cufa,oper^ pretiquot;quot;’ fore duxitjtempore tam neceflario optimum quemquc ex omni ordine in ca uitate fi bi recentibus bcncficiis, vel præmiorum fpe promereri ac deuincirc. Iquot;' telligebat fiquidem fagaciflimus Princeps, nihil tuto, vel præclarè gcrmoflc,!quot;quot; qui maxime in vrbeopibus amp;nbsp;audoritate florcrent,quàm coniundiflimos lîquot;' ’416. haberct. Proindeinufitatis artibus progreflus,circainitium annieius æuifcir'''^

vigefimi, Francifco Spinulæ municipium,vulgo Pieue didum, amp;nbsp;vallem Arrquot;' ciam dono dedit,eo quidem prætextu, quod ipfi Relp. odo millia librarump^^' foluerc teneretur. Ifnardum veto Guarcum,OuadaLiguriæ oppido haudigquot;quot;'i bili, quod quidem nefcio qua iuris fpeciefibi vcndicabat,prætcrmultorunicr'^ XT* pedatîonem donauit. Reliquos etiam ex præcipuis, inter quos fuit Carolus Lquot;'

melinus, virequeftri ordine ac dignitatc,q^uiaeillius confenfu Albintimiliuf vna cum arce,tribus aureorum millibus ipn prius mutuo traditis,occupauit^^ gnaoftenfa animi benignitate atque infolita dementia innouam Ipem erexif* Circahaec tempora, vclpaucis ante menfibus, cùm Rex Tunetanus, nonnuUquot;' Liguftici nominis apudfein vinculis haberet,Mediolanefium Princepsproco* rum redemptione Cambium Bononienfem, amp;nbsp;Vrbanum titulo S.Aloyhj,cquot;i” duabusLigufticisnauibus,nimirum Viualda amp;nbsp;Squarciafica,adeum ablegaflft quibus etiam Senatus Ambroflum Spinulam adiunxit-hiqucfecundis ventis'”. Africam delati,acTunetum appulfi,vbi iffl regi fuam legationem cxpofaifîetquot;lt;

. comiter atque amantcrexcept! fucrunt; amp;nbsp;pcradis rebus,Genuam, voticowpquot;' tes rediere. Dum res itageruntur,fubfccuta eft pax inter ipfum, amp;nbsp;Alfonfuiquot;» menfe Aprili inita,qualnfuber, inter cetera, fe recepit, Aragonio Caluum^ Bonifacium, præcipuasInfulæCorflcæ arces amp;nbsp;munimenta,daturumj adcuiquot;’ promifli maiorcm fecuritate, ipfi arces portus Lunefis amp;nbsp;Ilicenfis, quoad ill? tiS' defcD:

atque Genuam perduéfæ. Qn^o return (ucccllu non parum conterriti Btrufci, denuoFulgofium in fuas partes acftudiadeduxerc.Hicigitur aduerfus patriam arma ferre minime grauatus, proximo vere Antonio Flilco ac Florcnunorum

’ lt;nbsp;fegato fefe comités præbentibus, cumquadringentis equitibus, amp;nbsp;odingcntis pcditibus,c)ram maritimam ihgïclfuSjVfquead vrbem , prius indigenis tiium Valliumaddefeaionemfofficitatis,produxit,populariquenomine,lublato cla-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;more,idcntidem ingeminato, vrbis mcenia, qua Petitor amnis decuttit, fummo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tembreui aduenturum.Puf gofius igitur ptæter fpem amp;nbsp;expcótationem boc mo-

f dotepuffuSjfumma ccfcntate,in municipium,vulgo Viffadequatta diCfum ,fc * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum fuis recepit, ac Ligufticum agrum, non modicis incommodis, quoad etus

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jl^bnc fubicéium agrum variis excutfionibus inquictabat. Qua

A nbsp;nbsp;nbsp;in tebaudparum adiuuabatur duarum triremiumPforentinatum,Se vnius Mo-

criminein Variis,ac pfane in quibus veffetfocis ,mifitcm fuum in continentem cxponeret. Quocirca G enuenfes ptxl'entis pericufi, tamque infenfi boRis vici-nitate commoti,omnia confifia Sc rationes inibant,vt eius conatus reprimerent, amp;nbsp;quam fongiffrme a ceruicibus fuis impendentenr gf adium t epeffcr ent, inftru-öifque quatuot vafidisnauigiis,Rrenuo miVrte atqueomnibus atmamcntis nc-

, Verùm,cùmiffiÇe fubducerent, atque inferi marts oram cuadere conarevitur. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;babiagius cos tanta ceferitate inRcuy^s eR, v t ad montem Rubrum'cos confe-..

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quetetur. Moneeca triremis,cuius prxfeCtus erat foannes Grimafdüs, eiusfoci.

'A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn Dominus, pr xfens pericuf urn confpieata, repente fqciis dereböf s, fe pr xci-

'' pitieutfuin aftum proripuitfttavt duxLtrufcx, buius admintcufo deRitutx, '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paruo negotio in Genuenfrura. poteRatem deuenir ent-beet aVrqui tradant^vniua

'* \ nbsp;nbsp;nbsp;ttiremis trierarebumfembo ira continentena cum abquot fuis foctis incobtmèm.

t4Cgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SÈÿîA'^VS .ÿ o f V i 1

quin Gcnuamvinus cum rcliquis omnibus captiuus perduólus fit, amp;ibïpoft' modum cum fuis ignominiofa morte interemptus. Hic naualis proelij fucceflus cffecit, vtterreftres illæ copiæfupramodum deterritæ, præfatum munimentuni defercrent, atque Reccam ferecipercnt: fed nihilo fècius quietiorcs fadi, quaff' primùm ibi nouas turbas amp;c feditiones concitarunt. Siquidem Fulgolius,cff^ fperaret,Gcnuæ,cum propter Philippi tyrannidem^ tum iuam in rccuperandali-bçrtateconftantiam,nequaquamplurimos defuturos defedlionis audlores,^' qui arma expedirent, ibi pauhfperfubfiftebat. Sc interdum ex parte Occiduai» cas Valles defeendens, periculum faciebat^num qua feditio exprirerur- ac criain denuo illint ex plurimis locis^vrbem,licet fruftrà,adortus eft, adeô vt cùm fub indeincœpto pcrtinaciùs inhæreret,ea expeditio prorfus infelicem exituin lof' tiretur. Namoppidani,nouarum virium acceftione, hoftiumque imbecilliuff intelledla, de vnanimi (ententia illos inuaderc conftituerunt. Proinde cùm ipß ^Wbiterum ex ora Oricntali caftris mods, fefe in Vallcm Feritoris, vulgd Bifamneffj reccpilTent-hoftis^deimprouifô eruptione fa(fta,amp;illos magno impetu aggve^' fus, eofuccelïu dimicauit,VEquàmplurimos eorum contrueidarit,amp; potioreff cataphraeforum ac peditum partem cepeht; inter quos, ex præcipuis prcfcobal' dus Florentinorum legatus,amp; Cornes Bartholoraæus Ferrarienfis,ipforum prï' fedtus, in Ligurum poteftatem deuenerünt. Fulgofius,.ea clade baud parumpef' culfus,aliquandiu abincœptacxpeditione deftidt,amp; Serefanamreuerfus,coff' modiorem bene gerendæ rei opportunitatem præftolabatur. Antequam veto vb teriusprogrediar,id etiam obiter annotarelicuit, nempè hoc anno hiemem off-nis amp;nbsp;glaciei amp;frigoris expertem fuiife, quodque non caret admiratione,menfé Decembri paftim arbores floruifre,quin Sgt;c frudtum protulifteadijciunt:quçfane i ' aëris virulentaexcretio mox etiam terras amp;nbsp;maria peruagata eft. Interimfubfc-

cutuseft annus duodetrigefîmus,cuius initio Mèdiolanenfium Princeps,in b' cum lacobi Ifolani, domum reuocad, Bârtholômaéum Cap ram Cremonenfeff» ’4^8. eundemqueMcdiolani Antiftitcm,viruminfigîicm, atque ab omni virtutuff

genere commendatum,fuffeeir-fub quo neutiquam defueruntnoui Reiplpettuf' batores,acjpræter ceteros,Barnabas Adurnius,eius fadbionis facile princeps,qd » eatempeftateincertis fedibus vagabatur. Is fane cùm propter Ducalem poten* I tiajp aperto Marte confligere non änderet, opera cuiufdam facrifici, cuius fidd J atque aijiicitiæ plurimùm confidebat, vrbis arcem, in quam ipfe liberum ac-

habebat, occultis atque clandeftinis confilws occupare ftuduit.Quaprœ pter fummo filentio in Pociferam valiem profedlus, circiter quingentos ex clientibus amp;nbsp;amicis ad arcem,eius rei perficiendae gratia, ablegauit. Verùm/ùff ea proditio per exploratores Ducaii præfedbo innotuifl’et, omnes magna qua* dam calliditate acftratagematecomprehefi, amp;nbsp;maior parsincrucem a(fti,laquen vitam finitierunt. Adurnius,ea re intelleda, fe ftatim vna cum fuis aflèclis amp;nbsp;familiaribtis,Vultubium recepit, eo quidem confilio,vt nouas turbas daret. VH *verô id Genua: perlatum eft, Præfes confeftim Ifnardum Guarcum, virum con- , ftlio manuque promptum, cum baud poeq^enda manu contra eum deftinauiq ad cuius aduentu Adurnius exterritus, inchoatam cxpcditionem,nec fine aliqiiä clade,parique euentu,quo paulo ante Fulgofius, relinqucre coadbus fuit. lifdcnJ ferme diebus, cùm Infliber,Floretino,ac Veneto bello implicitus,denuô Brixia, excidiftet,refq. Ligufticæ fupramodum fiudbuarent, Philippus, Mariarn Afnedd Sabaudiani Ducis filiam,fibimatrimonioiunxit, bmulque interim Alfcnftm ;^d Neapolitaniregnirecuperationem fummopere adbortaçus, ad êâm preffo-ucndajû

dationes îluminutn,amp; ciuicquid môduitl exceffit jintet prodigia numerat. Nani cum abexirulunii vfq. adfeptimumIdusDécembresi nullus ,ne minimus guidera,imbet terras perfudiffet, non torrentes modo, fed vberrimi quoque tontes

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prorfusexaruerut.lntravrbem certè,Ponte amaror’m,Ponte riui turbidd,^: queni

Plus tarnen mefus ,quàm calanfiratis ea res artulir. N am neq. àgrorum irerinras

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itemcmelib.i.Deparribusanh'naliumcap.^.vbimulta,vrpleraqueaua,erudite

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difterir.Porrój^rhocinprxfentiabreuirer dicatur,bæc diururni fquallons caufa ,,

çonüenienter teferri poreft in illam ineludabilem naruralis viciffitudirais legem,

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quôd,alrernaracontrariorumpermurarione,Yeïumxrerniras confter. Sic eraini

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôeh^dropem,intercedenre putreàine,febris-,viade amp;nbsp;magnam ficcirarem magrai

i ambres infequifolenr. Sic a pluuiis àiuturiais,ca\ores iraamerafareàeunt, a-. pertaferena,quoàvtiper côrarinuas jdutaias denfarafc\lns;tumvaporibus,tuni. , \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Âttrabenri cabdo viâirarerduàiv. fie irarer fquaiVores affaduos,aliunde per xftuara-

tes verras arrrada v aporuna atq. exlaaVarionum copia pereraraas pVuaaix carcuitùn^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prxfter.Cereruin debtsbadenus diaû far. Pbabppojrerum gubernacubs adbuc

Gemaxadrnoto jbartaabas Adurnius ,cuaus fupràaaaeaationern fccimus,iterum \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anno eiuldem Ixcub vndetragefanao ,àm fponte fua, turn etiam crebra aWorum,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui Plailippn aduerfabanturjcobortatione aaaettatus , an ptoximas Valles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K ft-tetanaquot;“ ''

14t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S POPVLI QJV E

ftrcnuabellatorum manu defcendif;amp; quo fefe tutiùs communiret jvrbeirqi’^ facilius diuexarer,, nonullapropugnacula, amp;nbsp;munitiones, circumiacentibiisaiÇ' contcrminis moncibus erexit, ibique, poftquam ad aliquot dies coinmoratas cflètjNicolai Picinini,PeiufinijCOgnomento Paruulifeu Picinini,viri cü ingent'® » animijtum milicaiiu rerum peritia,cuin perpétua quadamfelicitate admirabiHs, ’ queinlnfubermenfe Marcio cum validoexercitu contra eum miferat, repentin'’ aduentu deterritus^non expcétato bofte,fe protinus in tutiora loca recepit jp’æ' fffrtirn,quôd vitra vim hoftilem,ctiam indigenarum fidem valdè fufpedain bs' berce. Picininus interim, poft Adurnij difeeftum, quôfefe illorû agreftiû viroru, quorû pleriq. de veteri more amp;nbsp;cÔfuetudinc,profcriptorû partes ac ftudia diuer-fimodè fdTiebât, mecu ac moleftiis liberaret,illos ferro amp;nbsp;igné ad internccionem vfque deleteconfticueracJ fed quocundam ciuium precibus inflexus jà propofr to deftitit, amp;dumtaxat, ne in pofterum campani æris fonitu fîmul conuenien'gt; tes J ad arma, vti plerumq. facetc confueuerant, deuenirent, nouafque defedio'

•^nes molirentur, ftatimomnes campanas exearum Vallium templis aitioueti iufïiqadeô vtper aliquod tempus in baud mediocrimetu ac trepidatione verfa* rentur. Eodem temporum tradu, bellum inter Pbilippum amp;nbsp;Florentinos noUquot; dumfuppreflum erat. HienimLucam,Pauli Guinifij tyrannide opprefiain/of' titer obfidebanr. Lucenfes egregiè fefe contra boftilem exercitum defendentcî) ( ipfum Guinifîum, tacite Florentinis fauentem,captiuum fecerunt; amp;nbsp;ad pawn-dam fibi Pbilippi gratiam ,conciliandumque fauorem, quôd ipfum, illiuscapi-talem boftem fcirenc, Mediolanum vinólum mifêre, atque ab co per fuosinttf' nuntios anxiè concenderunt, vt fibi contra Florentinos, pro fua bbertate tuende, tempore tam neceflario, fuppetias ferre non grauaretur. fimulque Genuam fe deris pacifcendi,pecuniæquemutuôaccipiendæ gratia, legatos miferunt,amp;nn-petratapecunia,nempeaureorum quindecim millibus, proeiufdem cautioned', fecuritate,arcesMotronis,Â:Pctræfanôtæ, pignoris loco tradiderût. Hisfœderi-bus initis, amp;nbsp;Picinini opera Liguftica ditione maiori ex parte pacata atque com-pofita, cùm Flifci,amp; Marebiones Malafpini,in graciam Florétinorum, nouaob' fidioneLucenfes premencium,correptis armis,baud mediocribus incoininoths : acdetrimencis,oram Lunianam afficcrent, Picininus proximo vcrc cuinornnquot; i bus fuis copiis aduerfus illos exercitum produxit* Ad vfum buius nouæexpc-1 dittonis,præter veteranum fuum militem, fiigittariorum,cx Genuenfium iuucn-1 tute delÄftorum,ad duo fere milîia in promptu babebat, quibus ad illorû mon- ■ l^lum ,quos occupauerant, defenfioncm relitftis,ipfê cum rcliquo fuo exercitô wwXtf’' Anferim fluuium cum bofte cógrcfTus,ipfum fudit,fugauitque, atquecaftds omnibus exuit. Hæc Picinini vidoria cffecit, vt Florentini, foluta obfidione, Lucenfes omni metu atque periculo liberarent. Ceterùm, fuperatis Reipub.ho' ftibus, amp;nbsp;Luca in priftinam libertatem repofita, Mediolanenfium PrincepS) quôd Ligures, Lucenfibus,vtidiximus,in fummopericulo verfantibus,maturn fubfidio affuiffent, inftituit,vt ipfi deinceps, in tanti beneficij memoriam,quoc-annis fibiPrætoremex Genuenfi populo defignarenq cuius apudeos tantacifrf | audoritas, vt,citraeius voluntatem amp;nbsp;conlcnfiim, nulla alicuius populilegatie ’ ^udiri pofTec, vel aliquô Icgationem mitti licerer. Hic profper rcrum Liguftica-rum fucceflusctiameffecit, vtlacobus ApianuSjPlumbini regulus, tune temporis acerrimus Florentinorum hoftis, fc, fuaqueomina Genuenfium fideicoin' mitteret, rccipcretque, fefe omnes cos pro amicis vel hoftibus babiturum, quos Refpub. Gcnuenf.pro talibus baberee amp;nbsp;recognofccret. Neemubopóft,Senen-fes quo‘

fes quoque opera Francifci Spinülæ, tum apud fe kgati munere fungcntis, cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

leliquosPhilippi amp;Kcipub.hôftçs, fùcdusacfocietatem icerunt.Poftero anno, _ Liguresinft-inctu , atque in gratiam Philippi, Medlolanenfium Principis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

adaerfus Venetos, foederis iure cum Florentinis aflociatos, dirum arque atrox bellum inftaurarunt:de cuius fucceffibuS jfuoloco figillatim explicabitur.Infe-quentiverb,PhilippuSjBartbolomaeoCapra,qui,vtranteamemoraui,Iacob2 Ifolano Cardinali fucce(ferat,reuocaro,Olradum Lampugnaneum ciuemMc-diolanenf,Genua: praefeGit,fub quo,menfe AprihToriliura oppidum,àNiço-laoFlifco ocGupatum, modico negotio receptum fuit, Ôc Flifcus Gci^am per-duiCtuSjVbi in arce ad aliquot menfes captiuus detentus .eft. Bellum quoque in VenetOS,duce Petro Spinula,Cyprianifilio,eaxftatefellciflimc geftum ac ter-nainatum. Exitu anni,lanus Gypri Rex , natus Genux ,fato deceflit. Atpo-ftero anno, eodem vrbis moderatere , cum pacis iungendæ arbitrium ad Nico-iaumEftenfcm, amp;nbsp;LudouicumSalutianura, ambos Marcbiones^delatum fuif-fet,menfeM.aio pax renouataeft , amp;nbsp;captiui vitro citroque dimifn .. Per eadem ferè tempora, Genux cognitum eft, duas Venetas triremes, quæ negotiationis gratia,TanaimTrapezuntemque, plenx mercibus, petebantjoeda tempeftate correpias,apud Soltaiam naufragio perufte. Verum,cum illarum Praefebtus, ac pleriqueprimarii eines,abtuariis nauigiis, euitato periculo, ad littus incolumes perueniffent ibi ftatira à Genuenf.capti,amp; moxTbeodofiampcrdufti,vt eara-tioneFrancifeus Spinula, acceteti Ugures, quos adbuc Venctiis in nbera cufto-

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dia, (nondum enim quiequam de illorum liberatione refeiuerant ) detmen ar-

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lospcnulit,continuódimiffifucran’;-Paucisvóftdicbu.s,Rclpub.3tccm,cuinD-

Î pore, Anna, Ioannis Cyprij régis foror, qux Ludouico Sabaudix Duers, natu , ' tnaiotr,defponfafuerat,Genuan;prxterueä:aeft,ibiquea Senatu,ac ceterrs or-dinibusperbonorifice excepta. T^li ftatu return,m ponto Fuxrno, vbi Ergures adhue pleraque oppida Sc vrbes nota obfeuri nommis poftrdebant, band lane

Î vati) motusactempeftates defuerunt. Siquidem,quotundara Grxeoruun, e nucnb nomrm Sc glorrx aduetlantiumleuitate atque perbdra,prxter cetera ioca,

- ; Cembalumoppidum , ftturuin TauricaCbetfor^relo ,ea tempeftate ba^dlane • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ignobile,abilloruna bde atqu^ obfequio ad AlexiunaTbeodorr ( is locus Gem-

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;balo baud proeul diftat') donainurn,expulfrs inde omnibus Gerauerrb, delcrurt.

j AtLigutes,adtantam reftenaradam lieentiam , Sc comnailAam petfidiarpeadr-$ ; gandarn,appetente vere, fumma celetitate deeenainfrgnes naup,ac totidemirr- r 43^^., , ternes,omnibellico apparatu inftru£tas ,cu fex fere rniuibusleftmrmx ruu^a-' tutis ac prxclatx nobibtatis ,vittutc Sc aulpicio CaroliLomeilinijVrri equeftrrs , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dignitatis, actogx bcllique attibus band inglorq ,expediuerunt Ipfc igitut npra-

1 i leblartio,Nbi demorelacris operatus eilet, (ecauAdis ventorum batibus e fi-- r\u Liguftico lolueras , Sc pontum B^xinum cum (ua clafte ingreftus , Cem-t r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;balunabteuiperuenit, eamque vrbem, poft, aliquot Oppugnationes, tandem ar-

■^44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENAT.Vgt;S î» Ö P V L ï Qjr È nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

X barbarorum multitudojnexpeébatægrandinis inftar,fuperuenif^ftatiniqueb' gutes aggr-effi, parum abfuit, quin,cæfis præcipuis, eos ad internétiqnew deb , Gerne,ißKiii lent. Tauta fiquidcm amp;nbsp;tam formidabilis fuît hàc barbarica iiï höftras extii'' thuinjiieia, datio, vt ægiè ipfe Lomelinus pratfeôlus cum aliquot fuis ihcotei*té fe ih

i clalfem receperit. Et hoc modo à fortuna præclari ducis conatu^deftitud^lp'-Genuameum copiarumfuarum reliquiis rediit; vbi fane proptet'âèèeiStdm tb’ ' ^em,tantafuir omnium mæftitjia, vt nulla eftet alien ins aduerfi'prœlïjinew^^

‘^ria,quxmagis omnes ordincs exacerbaret^ Non decrant etiam qui tacitisdidc' riis falfisque delationibus’ ipfumLomelinuiU criminarentnryqnäfieiusiwprö; dentia, ^l temeritate, tam alcum Reipub. vu In us inflióham eftet. Próilade aiiq'’* ' crantin eaienténtia, vt exiftimarent,ex vfu Reipub.effe ƒvt deinceps bclLacui^ Barbaristanto terrarum amp;nbsp;marium tfaólu, âc plane diuerfo cælo à Repub. ail-4nnôlis,nongererenturjamp; hoc modo progreftu temporis quàm plurimalocai« pontumEuxinum,3liiique inpartibus Orientalibus,Liguftieoimpèrioparfit' tia,partim Genuenf. incuria arque defidia, partim etiam'amp; mnlto magis imniî' nium gentium ferocitateac tyrannide,cum maxîmo Reipnb.detrimento,ami(lJ funt. Huius temporis tra(ftu,Cyrnus infulanouis motibus ac tnmultibusiadâ' batur. Etat ibiea rcmpcftate,Vincctellus de Iftria,cuius fuprà métîoncm babul' mus, vir præpotens, ac nouandarum return infignis arque impigerartifex^cjui dira ambicionis cupiditate incenfus, modis artibufque omnibus grafiabatut)'^ celebratiffimam illam prouinciam per vim,fiùc per dolum fibi fubijceret,a(leO' que fingulari quadam calliditareomnium Infulanorurh, præcipuè veto primo-rum arque optimatum/gratiam amp;fauorem fibi conciliarat^vtjipfîs conlcnticO' tibuSjVniuerfam infulam,ej£ceptis'Caluoamp; Bonifaciopin fuam poteftatenV^' digeret.Nec tanto fce-lcre contentus,eô temeritatis fimül amp;■ ambitionîs profpef® rcrufuccefl'u deueneraqvt in Ligufticiimperij contemptum,fubinde vniuerfiu^ anfnlam^præparatis ad hoc duabus triremibus egregiè inftrriélis,variïs excurfo- : nibus inquieraret. Nam licet Senatusad repïimendnm.eius conatus non feinet aliquotnauigiaaduerfusipfumeduxiftetjipfë'tamen fiiortim celeritarcconfifo) ƒ omnem aduerfariornm potentiara facile floccifaciebat: quæ fane eius ternerit^ illî poftmodum exitium peperit. Cùm enim Zacharias Spinula, vir non ininüS maiorum imaginibus claruSjquàm propria virtute fufpiciendus, ad exploran-’ dtmicÿasconfilia amp;nbsp;progreftus,a Repub.cum vna triremi vahdè inftruclajin

Corficammenfe Aprili enaiiigaretjVincetellus hancconfpicarus, ceIeriter,ïJU' mero ac miJirum raultitudine frerus, ineum inuedus eft, cum fua proctoria» qua ipfe vehebacur, cuin Spinula eo fucceflb conflixitvt, priufquam ab akeo fua triremiiuuari pofl'et,ipfeabeo fuperatus óc capcus fit: moxquc pari feti' citate altera triremi potitus cft^acque ita Spinula cum ingenti fua laude,neemC' diocri Reipub.beneficio,fceleftifiimum piratam^ ac perniciofifiimum Rcipub« hoftem. Genu am cum incredibili rotins ciuitatis ^audio perduxitjibiquemeU' fe Aprili, in tlieacropublico’fecuri perculluseft. Sublato itaquetancædefeâiO' nisauôlorc, motus in Corficaconcitati, pi^creutim fedati afque compofiti’fuiï', î prouinciaque ad priltinam Reipub. fidem rcduâra. Illud pænèexciderat, nempc decimoquinto Cal.Iulij huius anni,fuifie maximam Eclipfim^feudefcôfura So' lis, ftellis totocælo conlpicuis, quem quadrupèdes quodammodo paniflefc' runt. Hæcaurcm iuxta Arift. tribus modis definitur: Videlicet ,vr fitOppofin*’ Lunæ in capite vel cauda Draconis exiltentis.-Solis obfcuratio fupra tcrrainjfioc Solis obfcuratio J cùm Luna opponitur.Liuius Dec.v.lib.q* aiidor cft, C.Sulp*'

que adquartamnoram noélis Lunam defedurarriefié. ld, quia naturali ordine Irads temporibus fiar,amp; fciriantè,amp; prxdicipone.ltaque,quemadrnodui-n, quia cerci Solis,Lunælt;^uc, ôi ortus, amp;nbsp;occàfus fint, nunc pleno orbe, nunc lenefcentc exiguo cornu fulgere Lunam,non miratentur ; icane oblcurari quidem,cùm co-datur vmbrarerræ -jiraherc in prodigium debere.Nodlc, quam pridce Nonas Sè-ptemb. infecuta cd dies,êdita hora Luna cùm defecifl'et,Romanis mr^nbus Galli fapiendam propè diuinam cófpeótam: Macedonas,vt tndc prodigium,occahim tegui perniciem^ue genris portendens , mouiflei nec aliter, inquit vates, clamor 'vlulatùfque in câdris Macedonum fuit, donee Lima in fuanà lueem emerfit. • » QuæautemLunæ, quatenus adEclipfim pertinet, cadem Solis ratio.Sed ne præfentiadiutiùs quàm par fit, philöfophari videar iuxtaque ledorem expetitæ leftionis frudu defraudem, me quàm citifhm'è ad deftinâta recipio. Weqücnti annOjgraüescurXjatq. haudexiguæmôleftiæ Philippû,Mediolanenfium Prin- 145^;

ciperu3propterLudouici Andegauenhs, Seloannæ Neapolis teginæ infecutum obitûexcepère. Alfonfus fiquidcm Aragonius,cùm fuapte natüralaudis ôc glôriæ cupidiihmusi curb etiam aliquotNeapolitanorum procerum confenfu, ad regni Neapolitani recuperationem totum animum intendit. Et quaquatn inter ipfum* êcPhilippum occultæ efCent fimultates ôcodia , adebvtnemo dubitaret,qum noua ptæbita anfa,ad noua ftudia decurrerentjnihilominus tarnen,quô Infuber

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Venetoïunr animos dubios,atque fub ambiguà fpé fufpènfos tenerec,dedita ope-

ra cum AragOnio amiciiiam hmulabat, quæ , eth mito artificio occultareiut, , nbsp;nbsp;fieri tarnen non potu it, quin baud multô poft, ertimpcret, arque in apertum bd-

lum euaderet. Siqüidem Caietani ab Aragonio obfefti, ac return omnium difti- aXlb’

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eultatem amp;nbsp;extrema fibi metuentes, Ligurum ôe Infubri.aùxihunhmploraue-

’'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rant. Et quo facilius ab rpfts fubfidium irirpetrarent j afterebant, fc, vrbena fuarn

4 prolegidmo Neapolitani regni fucceftotepropugnareac rctinerevellei amboq. ’■I \etcri odioin Aragonios ftagràrites, promptiflvmis animis auxiliuib obtulerunt. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Ligures quidem eo libentiùs , quo aliquot fixas naues variis pretiofis itret-

■ I abus onuftas, in Caietano portu ab Aragonüs^ obfeft'as liber arent. P roindE ex 'A patte SenatusEtancifcusSpinula , Infubriveto ,OtolinusZoppuseiuslegatuSi

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnatriremi Sc oner aria cum trecentor um militu m præ fidio illuc mifti funt, qui

comruodanauigatione \ fi iCaietam incolumes peruenetunt. «CEEo ^A^f^dem no-y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uo fubfidio ,vtdefenfotum animi incredibiliter confirmatifuerunt, fic è contra,

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tegisanimuslongcmaiorapræfidiaveritus ,advrbisexpugnationcmfeftinabatj

admoto mœnibus çxercitu , crebris oppugnationibus arque affiduis macbinar umbelliearuidtibus oppidanos ipfos ptemebat Sc defatigabat. P roinde cum.

’■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fife fummis periculis expofitös animaduertetent • crebris inrernunriis dnfubres j

nuxuuutiatumèbet, cum prius quinque naues auxiliarias deftinaffent, auCta ' \ fuir co nomine claffxs ,ita vr duodecimmaiores naues, Sc vnam minorecompVe-

146 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SÈkATVs P o P V L I’ Qjr i ’ ’

non fine graui Senatus iudiciojquod panels ante diebus,pulchram vióloHani de Petruccio VerrOjinfiglii^tqueclarb, ea tcinpeftate pirata .retulerat, præfedus fuitjcui etiam Leonardus Sauinionus,Antonius Saluagus,Lucas Facius,amp; Tba-dæusZoalius,virbàprudentia,amp;rcrutngercndarum vfucornniendati, tanquaiti focijj'amp; omnium confiliorum participes côniôndifuerûnt.Brant in töta cbfle non amplius duo millia amp;nbsp;quadringenti ftrenuifiimi beltafór'eSjitaquc præpafa-tis omnibus ad belluncccnarijs,,nauarcbus circa finem lulij’^Caietam verfusfui nanigationem inftituit. Alfonfus interim ^vbide hisa^aratibus certior ta-élüs eft,atquc hoftilem claflem è finu Liguftinoiam foluifiàeôgnofccretjexoïîi-.nibus fuis ^iauigiis quæ ccëgerat j quatuordecim ónerarias,'fiue, vt aliis placet, vndeuiginci,quæreliquis magnitudincpræftarêc^delegitjinterquas cratMagna-na,quaipfedeuehebatuf jCUiusquidem tanta fuit magnkudo amp;nbsp;capacitas,vt omnes illius tempérisnaues longo Ipatîo poft fe relinqueret. Habebat ipfejpræ'

maximam illuftrium procerum amp;nbsp;nobiliftimorum virorum frequenuaiTiii duos germanos fratres, nempè, Nauarræ regem,amp; Henricüm,S. lacobi MagnUf vtivoeant ,m3giftrum . Numerus verb militum ex variis regionibus amp;popub I confcriptus,adfexmili'iaporrigebatur.Hac clafie fex Cal. Augufti Caieta fob uens,ad infulam Pontiam vna velificatione peruenir, vt ibihoftem opperiretuf, qui poftridiè, feilicet,pridièNon.Augufti,GÙm vnam dumtaxar nodem ibilb-tionem habnifiet, Ligufticam clalfemfub auroram aparteOceiduadetexit. Re’f defuorum confiliopîanè decreucrat,ventorum ftatu amp;nbsp;opportunitate vfus,h0quot; llilem claflem inuaderejideoque relida Pontia^ Meridiem verfus in altum peb' gusclaffem fuam abduxit. Qua quidem re cognîta Ligurum Præfcôlus,tribus onerariis retro in nouifiimo agmine conftitutis, acicque ordinata, hoftein pra:-ftolabatur,adcô vCjiam foie ad occafum vergence,ambæclafTes ad quinque mil-liapaflTuum inuieem diftarent. Proximaluce, triremes Aragoniæ,quænauesan^ tccedebant, claflem Ligufticam vndique cinxerunt, ôc hoftilium nauigioruin numero diligenter explorato^quietis fimilcs ftabant.Interim Axeretus tibicineia i ad Alfonfum mi fit, partim vt ei fignifîcaret,feilluc non alio animo iufluSena- 1 tus.applicuifle,quàm vtaliquotciues fuos,Caietæ cum mercibus obfeffos,Iibe' rarctjpartim etiam, vteius animum, amp;nbsp;erga fuam Rempub. voluntatem intellb ’ geret. Alfonfus tibicinem toto co die aptîdfè retinuifledicitur, donee, quidre- ■’ Ipoftfi datums effet, adhibitaconfulcationedecerneret, moxqucper eundem,amp;! Francifeum Pandonem Campanum,eifignifîcariiufiit, niipfiviam fibiarmis aperirent, fenon permiflurum effejVtCaietam appellerenr;amp; ita quidem à non-nullis feribitur. alij verb in literas i'etuleruntjregcm,prius Icgatum ipfum Pando-nem, virum fingulari prudencia, ôc longo rerum vfu exercitatum, tanquam le-gatuiTijad GenuenfiumPræfeôlum mififle,eo animi dccreto,vt non tam cuiri illo pacifeeretur^ quâm vt inter colloquendum, omnia oculis colluftrans^ cxplo-raretjquæ nauium magnitudo,quantæcopiæ,qnæpoftremb animorum fiducù hoftieffet. Qui vbi primùm*incolloquium admiflus eft,regem mirari dixk) quid fibi vellet tantüs apparatus. Cüicùm r^fponderetur,naues Caictam percrcj vt amicum populum indigne obfèfl'um amp;nbsp;oppügnatumjiberarent : non efle alf qiiid caufæ, cur fe Rex profeôlioni fuæ opponeret. Ad quæ Icgatüs : Caictam er^ go,quam rex faine perdomicamgt; propè iam habet in poteftate,cx ipfiüsmariibiiJ crepturieftis.amp;hancillum iniuriam,amp;æternam gloriæfuænoram æquo amW laturum putatis ? Cuius verbis fubiunxit Axefctüs,certum fibi confilium, încc-ptuincurfum nequaquam, modo per regem liccatjntenumpere. interim fe ab oiniii

omniviatqucarmistemperaturum,nimirum,quôd fl rex nihil hoftile molia-turjpfi elleclaffes,quibus pio fua voluntate arque arbicrio, vt illi integrum edërj vti poflct. Cuius humanâm oblationem curia ipfe legatus valde indignareturj cumnaultoftomachorefpondiflëfertur,éfleregi vires,quibus hoftium minas contemnat: Velle,ac pöffeiter eôrum introùertere. Qjaotirca nifi fariiore confilio vfus, vitro curfum defleôleret J fenfurum inox non fine clades cuiùs dementiæ fueric,regem potentiflimuiïi temerè irritaré, arque ad arma prouocare. Turn* Blafium, iuftairaéommotumjdixilTe fcrurit,vt régi libéré renuntiaret ,quot-cunque videret oneratias, auro amp;nbsp;pretiofis riaercibus refertas efle',quas fi in po-teftatem fuam redigetet, fe ptocrildubib jfuofque omnes ingeriti præda^litatum iti.Necvlteriusfermonemprotradum edë dicurit, fed confeftim Legatum ad regemrediiflë,eiquc totius aduetfariaéclaflis ftatum,atqüc ânimorum alacritatê, noncitra illius magiaam admiratioriem retulifle,itavtrex,intelleâo toto nego- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

tio, confeftim arma expediri, amp;nbsp;prima luce orianes in arriais ad prœlium incun-dumptæftôeflë iufferit,tantanàelaerclècum vultusatque animi præfentia^vt liuUa âlicu'ius pertürbationisindicia dederiqfed de vilt;ftoria quodamnaodo fe-curus,incredibilcmomnibus fuisprofpeiifucceflus fiduciaminijcerët. Proindc cùm tes vtrimque in eo ftatu eftënt,vt neminidubiuiti foret,quin ad manus ve^ niretur,Præfeai,alijque DuceSifinguliper fe omnia diligenter quæ ad pugnam neceflariaeftënt,expendebant,amp; ptæpàrabat,adeô vtcùm poftridiè vtvaq.claflis propius accefftftetjatqueinmutiium confpeôtum deueriiflet,tanta fuerit maris tranquillitas amp;nbsp;malacia, vt,leni{fimo ventô fpivante^vtraque claflis ad mutuum cettamenprodierif.Scprimoqùideria,vbivtriufQueclaflis Imperatores ,ac cete-ri trieratchifuos gràüi amp;nbsp;difertà orationc ad prœlium colaoriati eflerit, cum mi-ft' litatibus tormentis,mox curia miflilibus aefägittis pugriaria inchoarunt,vt fum-maaiaimorum conteratione, ira varia ôc ancipiti fottuna,donec taradem Ligures ^ v poftlonguraà atqùe atrox prcelirimjbenefitlô potiflimum illarum trium nauiû, p quarum fupràmentionembabuimus , àtcrgo,tanquammvltimôagmine prx-fldijloco miro ftratagematé relr«ftaïum,viaoriapotirentut. Hx fiquidem in àltumcucâ:x,acfpeciemfugx flmulantes,moxquc fecundis veritis ira Mforau u acieminueüXjtantoimpcturrruerriritjVtvtriearumvfqrie adeo regramprxto- V rram in latus adcgerit,vt ea ira dexterum reerdens, ôc pondéré fexceratoruraa gra- 1 » rirs aîrïraturxbomrraum,quilaoc in latusrncubueraratjgrauata,ferme vraruftfam' -, fporrdam alterius partis fubnàetfaraa baberet: cunaqueilliraullrs te^rs protege- U ïeratùrjaoftilrbus relis vndrquaqüe,rraftar fcôpi,exponebantur: quod fane naarori V ex parte effecit ,vt Ligures demrim irategram viéboriam obtrraerent. Qurppè cum V Kex,quiomraia fortiflimi Duels ac ftrenur mrlrtrs^ officiaobrerat, St iunama in v puppi, laullapericula veritus ,feraapcr fteterat,fuoru precibus defeendere coa£tus V fubprirrïumtabulatum,velutfub te£tum,laaud procul a claüo feceflàflef. ^VrÿL fubiradepugnana remittebant, fle vtboftibus in regram nauim ttarafrlieradi fa-V traitas præberetUf. qui felicirerùm fucceflu vlterim i^rgerates, cùm ràefcirent de V MWosqui erat vraàcum aliquot exjmsiuxtanauisgubernaculura ,incautc y abeueömprebenfl,flnguliÖLatimin vinculaconlitiebantur sdönec tandem Li- h guresquorum nrarnerus fubindemaior in élus nauiraà inftuebat,dolumanimad-y uertcrerrv.St cùm intérim antemnx ebordas ab ris qui erarat ira fpecula, mirais V abfcinùicurarent,rcx tandem illius cafubaudparumexterritus,fed multo magis V telocuiufdambalift.x;rllucmagnavideieCto,quod fane penetratis omnibus qux î ubftate pofte videtentur ,arate ipfrus régis pedes nauiinftxum eft ,ita vt cùm eum I X 4 fui ad

148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I E

fui ad dedidoncin facicndam fuinmopcrè adhortarencui'jac rogarcnt,neibimgt;' fcrètrucidarctur,fcmpcrconfuctuin aniinum rcgiuin præfeferens j fetaiidf*” dedcre conftiüueritjficud edam fecerat loannes ipfius dater,qui fe, fuofquc,G'’' leoto Lomellino dedidit: cuius exemplumlecüti, qui haClcnusrellirerat,öiTgt;B^® MyiaCe- viôloi'is DOtcftatem deuencrunt. Cùm cnim propter aliarum duarutnnauii'i floTM ad- quæ erant ex ptæudiadis j concurfum, antemuæ nauis Figarettæ, qua Nauarn' ■Alfonfum. jdeuehebatur, iam fraôlæ eflent, ipfe quoque fe vidori tradidcrat, amp;nbsp;reliqua

uigiapenîtus ceffêre. Suntquiafl'erant, regem,ftatim vbipoftfaétâdeditioneif) in Spinulam prætoriam vnâcum omnibus,, quosfecum habebat, reciperetur/quot; mufti eqfum effent qui regem ßbi dedi contenderent,amp; in primis Biauus, vc in* de gloriam reportarent, ilium tferuiufque nominibus, fortunis, vitæqucconti*’ done diligenter fcifcitatum fuiflè ;amp; cum intelligeret, inter ceteros Duces, etiam IaeobumIuftinianum,Chij ea tempeftatc Praefidem, adeffe, illu relqf’® dignrorem iudicade, cuifedederet. Sunt etiam qui literis acmonumentisp**’' diderint, ipfuminaluiflelnfubro, quâm Genuendbus ,quos fibifcmperinl^*’' ïîflimos expcrtus fueratjfalutem fuam commictere,amp; propterea Philippo,qnan' quamabfenti , dederefedixiife. Pugnatum eft Nonis Augufti cruento arqu® acerrimoprœlio, baud proculàPontiainfula, boras prope decern . Namn*’’’ tertia diei bora claftes concurriflent, paulo ante vefperam régis deditio fadae^' Sunt verb alij,qui literis configiiarint, ab bora tertia certamen incboatu, amp;nbsp;ad fobs occalum continenter produólum. Satis in confeflb eft, amp;nbsp;in boc om**quot;* fcripta conftntiunt, quam plurimos eo procliofagitris, quas Inaioribus fcotpi®' nibus contortas vix vllumarmorum genus repellebat,fuiflc vulneratos.P^*’' ciores pro numero cæfi, ex viólrici clalfe circiter nonaginta, ex AragoniaveJJ fexcentis defideratis. Magna tarnen captiuorum frequentiafuit, inter quosftt^ principes fuereNauarrus rex,Henricus infans Aragoniæ,amp; amplius centum,**' ue, vtaliisplacet, trecenti vid illuftres,ac fplendidis natabbusorti, inter q****^ nominanturloannes Antonius VrfinusTarendPrinceps ,Io. Antonius Ma***' nusSueftæ Dux,Nicolaus Specialis Prorex in Sicilia, Antonius Rogerij Fundo* rum Comitisf. lofias Aquauiuenfts, Didacus in vlteriore Hifpania Comes ftri,Ioannes,quem in baceadem Hifpania Magiftrum Cantbaræ vocant,amp;pi^' ter bos,abj quam plurimi,titubs atque profapia infignes.Petrus Infans,régisf**' ter,fepcrfunem in vnam ex trircmibus dcmifit, atqueitaeffugit in Sicifiain,**^* vliaex nauibus deuiólis, praeter vnam, quae vfa venti beneficio incolumiseuafe

\ abeo nauabcertamine ieruata eft.Præda aute,amp; fpolia omnis generisorname**' : torum,amp;diUitiarum,qua boftis potitus eft,quanta extiterit,ci fanecogitandufl* rcbnquitur,qui tand regis opes,amp; maximi iliius cxccrcitus apparatum,fecum*‘ nimicogitationepoteft comprebendcre. Haecomnino tantaextitiftedicitur,*** coplures Genuenbum,qui ante id tempus in fumma inopia amp;nbsp;cgeftate vixera***» fpobis boftium clam locupletati, ingcntia fuis patrimonia amp;nbsp;bereditatcm m*’' rientes reliquednt. Ex tatoîutcm captiuorum numero nauarcbus Gbi baud diocritermetuens, midoreconfibo vfus^ ad quinque prtme miiba eoruin q*** obfcuriorisfortunç videb3ntur,incontinentemcxponiiuftit,interquos,vtpoll'

• ea cognitum eft, multi célébrés vid, cu nullo cultu diffcrrent,dcbtuerc. Exefc*' tus qui Caietam obfidebat, bocilundoaccepto, cùm oppddani, acpræGdiariôî mileSj eruptionefaól:a,eos adorirentur, breui diflipatus,amp; Blabuscum om***' busnauibus,amp;captiuis,portum,non fine Caietanorum ingenti admiration^ atq. applaufu,ingreflus eft: vbi per aliquot dies commoratus,vt clalfcm rcficeK*i

gt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ria ab ipfo Senatù ôélebraretur.Geterùm jinirum in modum feiellic onlnium 'oï-

-ÏippïWubriæ Dùeis iuffu atqde mandato regem atque abos proceres, capti^üôs

’S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sauonamabduaosifüiflecognitum eft- tanta inuafiv vrbem rotam indignatio,

'' ftibustïiumpbum fibi erlpi atqueinuideri ê-Eftufa enim vibana muititudo jéum ' 'cétensordinibus^auidè expcôlabatregium appui fumgt; amp;nbsp;totidulf dulp yirorurn 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prxfenùam ,fimulqdekeipnbi gloriam valdçàuôtum iiiexiftimabant, fi tain ee-

û nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lebrimumpbovtipermnfum-findet. SedPlnlippus,vtidiximu’îjVïaonæfüm-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mamfibimbuens,SauonaMediôlanûcaptiuos ipfos pérduci proeuràïat,id etia

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icgatumfiium apud fupremum eins nauarebum contenderat, vt re£tàMediola-

nvm cumfuis perduceretur.lnfuber interim’,eo nuncio acceptojina^aa libi oliâ-uivio polliceri,Sc præteï alias expediiiones,quas fecum animo voluepât, ad SiCi- gî„rilt;,lt;,p-

» liæ ,adeoquciam totius Italix dominium arque imperium afpirabat, fed vnpens “Dt»* cetera,mirum in modum an gebat Patres, quod ipfejnulla prorfiis Tigûftici no-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minis,dignitatis ,laborum,Slt; fump’^'-ium ratione habita ,omnemlâudls palmam

5 fibifolivendicaret. Accedebatetiam,quôdPræfespublicoediCto eauerat,neSé-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natui integrum effet,alicuiPrincipi,vel populo,per literas,fine internùntios.bac

* decaufacongratulari. qux faneiniuriacum grauicontumelia ebniundfa , tam. ‘ 'altas inanimis P atrum atq.omnium Ordinu radices egit,vt ipfi potifbmum boc ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomineab eo,vtimox dicetur,penitus deficerêt.V eruenimuerd,vt àdAlfonfum

$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perduCtus eft,ibitantum abeft,vt tanquam captiuus detinevetur ,vtetian veluti

V, viàor exciperetur. Tt cùm non minus exirniaprudeutia de ingenio, qu'ara fm-V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gulatieloquentia excelleret,firaulac in Pbilippi colloquium,quodtamen panels

i pdftdiebus impettauit,aàmiftus eft,illius animum facili negotio à priori fenten-v tiaabduxit, pleneque edocuit,quantopeYe in eo àeciperetur,qudd,fcilicet ,Kena-i turn Audégauenfem,(bunc enim defunOto Ludouico tettio eins fratre, doanna, Neapolitani regni bxredem tçftamento reliqner at) fibi in benen olentla prxfet-' ret. Quandoquidem , inter cetera, fibi baud dubiè per fu adere poter at, ilium, ■* teguiNeapolis pofteftionem adeptu^fi, continuo datutnmoperam,vt Galli atu. 1' icgi aditus in Italiam pateret, Poanni Galeacio (no patri, liuci fapientiftimo, fempetfuifte vebementer fufpeCVos Gallicos fpiritns: dc pleraqiic alia in banc y -feuteutiamluculenter coram eo diftcruit,adeb vtlnfubet orauifbma de difertif-4 fiinaeitis orationeinducdus ,mutatafententia, Mfonfnm liberate conibitueret-^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de ideired ,poftquam ilium vna cum rcliqnis bonotiftcenfiftime excepiftet ,olti-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niaque ad amifti regni teenperationem pollicitus effet, ac infupet ampbftuaris

'a ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muneubn^

X50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s 'FO P V L I Q V E

inuncrjbus donatum dimifiller, continuo fexprxgrandes onerarias Genu^fJ' ftrui curauit,quibus amp;: regia perfona,amp;: militare præfidium in regnuin Neapd'quot; tanum adueherentur. Dunihacofierent, Caietani,acGepti beneficij rpfiinoKf) quatuor præcipuos oratores, quorum præcipuus fuicloannes Manganell,3,G^' ,nuam conteftadç gratitudinis caufamiferunt.QuÂcû ab ipfo Se.natubenign^^ petam^nrer excepci, Si. in colloquium admifli edent, Manganella in

verba habuit. Si in noftra poteftate efTet, ampliflmai Patre?,'oraW*’^ profequi, arque complcólij quantis beneßeiis nos veftra bymannasatq.wM raliras affecerit, profedomemini veftrum dubiumenét,quin.cum qua genre''!’' bis negotium fit, probe ihtelligeretis. Nam quid eft quod homini fiomineW'^?' berefas fit, quod non vobis omnes debeamus? Perenfram non tam fingw quam fummatim omnia,ne ingrati atque immemorcs aliquaex parte yideain^’' :Primum omnium ,priufqudm Caietani populi difcrime cei turn efi'et, in ter ipJ^ procul abfenris régis minas, literis noftris commoti, tanta rebus noftris tione fuccurrifti.s,vc veftrum ante fiibire portus noftros præfidium cernerefiiu^’ quàm literas ad vos noftras peruenifie didicerimus. Qirale deinde præfidiui”' * fledliftimos in primis iuuenes, quosnon aftiduæ in mœnibus ftationes, nonJ^'

-bores, nulla demurn pericula, non poftremo fames ipfafubigere potueriCjCUi’' fide quoque amp;nbsp;conftantia . non pro aliéna falute, ftd pro patria potius pugn?'-Ividerentur.Præfidij verb Prçfeélum,eum ad nos mifium vidimus,quo' vir neiPf’ fuit totaciuit4tcpræftantior,Franci{cum Spinulam, rarum Reipub.veftra^ortó' mentum . Cuius eafuit apud nos cum innocentiaj turn intuenda vrbcdilig^’^’ tia, vt ne ipfi quidem maiorem optare potuerimus. Qui domeftici fplendoris/ plane reruin familiarium affluentiæ oblitus, parco amp;nbsp;vili cibo vt res nobis an' guftas obfidiumfecerat,contcntus, fæpè ctiam raenfaabftinuit, vt alioryml^' mem exçmplo folaretur. Li laboribus verb, amp;nbsp;omni mibtiæ munere, adeoif^' piger, amp;nbsp;vi.cæ contemptpr, vt à gregario milite præiri propè indignaretur. At vp îuperuenifi'eregem,nofqueterraacmari circumfeptos in diferimineverfari?^' cepiftis , non fecus pericylo noftroanxij ,ac fi hoftis mœnibus veftrisiininH'ff ret, pulcherrima clafie, graui fumptu, nec minori difficulcatc comparata, detd 'fos iam, amp;nbsp;extrema malorum cogitantes, tanta velocitate ex hoftium fauciblt;^ eripuiftis, vt inftrudam, folutam,aduenrantem,procul confpedacl.aflèin^H^’ ac mo^jr deuiblo captoque rege, fecundo prœlio conflixifte, vno ferme eode®^ tempore acceperimus. Opes igitur, coniuges,libcri,templa, patria, nos deniqn’ nobis cumbeneficio veftroreftituti fumus. Profils, quibuscertè maioraiid lus vnquam populus præftitit, nullus vnquâaccepit,gratias adum ad vos.nri^ fumus, iuxtaque gratulatum,qubd ea vobis Victoria contigit, quæ,vt iminorrî' lem Genuenfi nomini gloriam attulit,itaqua fide amicos populos tueri folea® æterno documento erit. Reliquum eft orare, quandoquidem per vos confer^®' ti fumus,annuos poftfiacPræfides ex vobis habeamus,qui CaietanopppuloiiJ^ dicant,inque fccundis amp;nbsp;aSuerfis rebusfaluti noftne confulanc. Nulli vtiliuspræfutLiri funt,nulli nos ad paren^um promptiores habituri, quamq^' inçolumitatem ac libertärem noftram fuis periculis redemerunt. Nequein^l!’'

• corum Genuenfibus fuerit, legicimum,cùm è Galliis aduenerit, regem ciuit^' tem ope veftra feruatam,ault;ftamque, non ab alio quàm vobis tradentibusj^' cepiflè. Legatis refponfumeft, magnum Caietanos fidei amp;nbsp;confiantiæ in reg^”’ fuum edidiffe documentum.Quippe qui extrema obfidionis mala perpefli,ni’” quam animis fuccubuerint. Genuenfes,eb minus fufeepti aduerfus Alfonfi’^

cainrcv£seli,Senatui perfuadere ftuduit, fe,ineius Reip. dignitatem acemo-lumcntum ,cum Aragonio egifle, vt infulæ Sardiniæ poffefhone cedefet, àtquc gt;nbsp;hocpræiextu fibi commodam occafionem dati exiftimabat, qua, pro huiufmo -diexpeditione fufeipienda, fubinde Genuam nouas copias citra vllam fufpicio-nemaUegaret.Ceterùm,in vrbe ,nonnullicx Optimatibus ,acpr3ecipuæ no-^

' nbsp;nbsp;bilitatis viris, quo tempore CaietanorumlegatiMediolanum, tamquam captiui

perdufti fuerant, clandeftinaconfilia inter fe iniuerant, vt quibufeum^ue pof-fent modis acrationibus,populum addefettionem excitarent-. quæ fane, audita

' regis Alfonfihberatione, vltetius differri nequiuerunt, Erat tuUc tempotis in ' nbsp;nbsp;nbsp;Repub.,præter alios ptdcftantes vitös,Prancifcus Spinula,Othobonus,cuius fu-

' pramentionera habuimus, vir non modo familix fplendore atq. opibus amp;nbsp;âu-ôoritatc, fed etiam pïseftantiffimis animt, corporifque dotibus infignis ; qui cum MediolanenEum P rincipis ty rinnidem indies maiorem fieri anim aduerte-' • nbsp;nbsp;nbsp;ret, ac ctiam viderct fc baud parum ex pïiftinailia gratia, qua prius apud cum

', ftotuerat,excidiffc,primus, defettionis, ôc qui pàtriam ex dira feruitUtC in ve-' letembbcttatemafferetet, auttot extitit. Infuber autem,vt eiusviri am^itudi-' nbsp;nbsp;nbsp;ncm ac dignitatem deprimeret ac eleüaret præter cetcras caufas, ea potiffimuin

' nbsp;nbsp;nbsp;impellebatur,quodcùmfciret,ilium fuifie ptaceipuurn quiRcmpub. GenuenE

d fuo imperio lubieciffet, adduci non poterat, vt crederetjipfum,magis priuad commodi,quam patriæ amoreinccnium,partibus fuis fauêre ,adeó vtcum fi-nibt^ deillo fufpicari,amp; fubinde male mereri pcrgeret,bunc magis atque magis infufeepta confili) rationc confirmavet-,præfertimcùm vfu nonnumquamve-

' nbsp;nbsp;nbsp;nire foleat,vthomines,probe à natura inRituti, vbi femel impegerint, recognu

' lis errotibus, enixè dent oper am, vt ad priRinsè dignitatis reeupcr ationem in de i lemedium Sc falutem cnalci procurent, vnde antea vulnus infiixetint. Vt veto, ' luorum animos vehementius infiammaret, ita inter eos, quibus res tanta f o£toi ( fuifteuarrant ) ab initio crédita eft,verba feciffedicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. rMririrej

' Mitumvobis videripoffit,Ç.iues fortifbmi, quid fit, quod cum de Philippi Spiïwte cr4^

Ducispotentiaoptimeraeritusfim,fveRroetenim cofilio Scoperafretus,huius MiUjatrMi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reip. dominatum ,fi ver urn f aterilicetlt;,detuli,!talix, Sc ceter arum getium, fum

A afiruereconatusi nunceo venerim,vtpoRexiliumfpotèfufcepium,poRigno-'I nbsp;nbsp;miuiobmCaierxlatcbram,domum reuerfus ,d crudeliffimoOpicinoCxagita-

' tus,vnus omnium maxime ad pcenam Sc fupplicium depofcar,vt aut diro fa-‘f telliti fit omninof an guis dandus, aut vita, vise atmis àb iniuria vindicanda. Is ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carnifex verius quara prxfeRus ,huic vrbi datus , afiuetus ciuium fuppliciis,vt

immanis uuxdambcllua, iam Sc noRtumfanguincm fitireincepit. bed cur bxc 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vneminl

152- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N AT VS P O P V L I QJZ E

ineminijcùni Philippi Ducis inconftantia in ainicos omnibus nota ti änimivitium in indurtrios amp;nbsp;fidos, odium in bonos : aceum huiufiuodi^'' ingenio, vc nullis plustribuat, quam nefariis- amp;nbsp;nullis magis crcdat,quàiïidd*' toribus J quibus vfque adeoeft additrtus ,vtcx primoribus amicis quoldain mere afflixerit; alios atrocicalumnia deterritos, examicirtimisj fibi inifflicil*' mos fecerit. Sic Carmaniola, vir in bellicis rebus hac ærate nulli fecundus,l’^' y:is ex duce fidelirtimofaólus ert. fic Sfortia, etfigener diólus. fie TolcntinaSquot; ; eo alienacus. fic innumeri alij, quos omni tempore tarn rtrenuos , quaiu fuitexpertus^autdiuerlisiniuriis abeo afïeóli funt,autmiferabiliterafflilt;rti.Ç^ terùm, n^non femper fuis fitinfeftus, Blafij Agareti hominis pcrditilfiiTii mniam^ leuem quidem, fed mihi perniciofam fecutus, me, nekias magis an ingrace,(nam perpetuum ftudium meum,amp; fides fatis omnibus perfpc*^^ ert) ex amicirtimo hoftem iudicauit, in exilium egit acerbum amp;nbsp;luóluofuin:*'’ quo non tarn Caieta ab Aragoniis armis defenfa,mihi folatio fuit,quam trifti^*^ acdolori, quod in mean! vnius inuidiam, Agaretum,infimæconditionishoi’^*' nem, oblcuroque loconatum ,adclaflis Præfeôluram cuexit; ad quern vnun' trahit omnem partæ vidoriæ gloriam : non Genuenfium apparatum celebr^^’ non virtutem in prœlioj fed Agareti noine femper in eius ore eft. Hunc,Cai£t^' ni,Principis ftudium fecuti, iTiiris laudibus extolltint, fuirtentque inter Deosf^ : laturi, nifi Vicecomitis nOUirtentingeniumjqufne in amicis quidem fucceflu’’’ ferre poflit, probe exploratuin haberét. Fuit id mihi pergraue amp;nbsp;molcftuiD’älr bar tarnen nonparuafpe melioris fortunæ. Videbar enim mihi iatis eiprobal'^ meam fidem, Caietain grauiftimaobfidionedefenfa. led tantum abfuitjVt'quot; me fit pacatior fadusi vt in patriam reuerfus, coaâus fim ab illius magiftr*'’^'''’ haudfecus quam abimmaniflimo hofte,falutem meam armis ttieri.SedvoSi præftantiftimi ciues,quoufque tandem huius fuperbiflimi Infubris doininatuij*, laturi eftis? Quamdiu vrbem clariflimam^reruln geftarum gloria florenteiUjW'’' tyranni pedibus iaeerej turpiterque feruire patiemini? An ea conditione Genü^ eft illiadiunftaj vt populüs terra marique viiftor, quique fama fui nominh^^'i turn orbem hadenus iinpleuit ,non modo fua libertate exueret, fed turpi/hm®| ctiamcuique fcruiret? Nam,vt alia in præfens omittam, quo animo ia fereR'« dum eft,quôd nempe circiter quadringenti cities,alij,alia calumnia,amp; in bis biliftimi quidam, ceterùmjomnes crudcliter ac iniuftè funt ipfius iuftu interfc' cbi? Complûtes fupremi ordinis viri in exilium aôbi, dumtaxat ad honores âi: dignitates etiehuntur, qtii minus amp;nbsp;generis claritudine, amp;nbsp;virttitis cominenJâ' tionereliquis antecellttnt. Sed quid itiagisferüile,quidue turpitis, videre,auraii' dire,patiue potuimusj magifque alienum ab htiius celcberrimæ vrbis dignitatO ac veteri gloria,quàm, qüôd infignem atqueinclytaiiî vilt;ftoriam,noftrofangi!*' ne amp;nbsp;virtiîte partam, fibi vfürariam fecit? Duos reges, totque illuftres viros, vu*’ prœlio captos,tanqüamnon liberaciuitas,fedferuilisqtiædammanusidpf^' clariflimum opus peregirtet* è noftris manibus extorfit, ac Mediolanum perdü', lt;ftos,non foltim liberos, fed nulla publicry;um inimicitiarum cum ea genre, nub laque periculorum,quç noftræciuitati in pofterum ab ipfis regibus tali ignorni' •niaaffeftisimminebunt,ratione habita, etiâplurimis amp;nbsp;maximisa fe donatö^ muneribtis dimifit. Quin credibile eft,ipfum voluirte captos hoftes obidpR' tiftimùm incolumes elle, vt non tam Italiæ imperium, de quo femper cogitaiHG per cos fibiaftrtieret,quàm vthis iuuantibus,imô hortantibus, Gennæ liberté' tem,fiquid adhucex ea fupereft/unditus tolleret. Et nunc, quia præfcntcincofl' tuin^' '

tumeliam pauló liberiùs doluimus,quid aliud arbitramini ipfum cogitate,quàm vt noftræ Reipub. ftatum itafrangatj débilitée,affligat,vt poftbàc nemo non lo-lùm reclamarcjfed ne fufpiratequidem audeatadea quae per feelus Sgt;c libidinem in banc miferam ciuitatem pattaturus elt î N am quid, per Deum immortalem, fibivultlongior hæcregum ad portum Veneris cunótatio? Quid fubitus ad hæc locaturmarum acceflusc Quidclaflisex Siciliatantoftudio accerfitaî Imminet, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihi crédité,imminet buic vrbi extremum exitium,nifi fæuilTimityrannico-

î natibus mature obuiam eatur. Sed quid vos, viri fortiflàmi ,in tam aperto pa’ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trixdiferimine fa£luri fitis, parum equidem compertumbabeo. Ego, quod pa-

triæ ôc ciuibus omnibus ûij bene Vertant,cercus fum arraib libertatein a tyran^ ' no repetere,patriamque in antiquum ftatum pro virili reftiituere, ad quod pvd-■I ebrum facinus non deerunt nobis cum aliarum gentium, tum Venetor um ,blo-3 rentinorumque auxilia,qui,velPhilippiodio,vel quia pulchrum ducunt hber- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatem vbique tueri,præll:b erunt nobis fubfidio. Sunt amp;nbsp;principum ciuitatis no-

i bisftudiaconcibata, in primisThomx Pülgofq, cum quo nuper in gratiam • redip Iteigirur viri fortes, amp;nbsp;fr publicahbevtas, fr ciuium,fiveftra,ficoniugum

j liberornmque veftrorum falus vobis curx cll,turpdfimx feruituris iugum e pa-trix ceruicibus excutite, tyranni domrnatum tollite- Opicinumcarnificem cum

gt;r fuo prxbdio fubitavi opprimite, oppredumlaniate-,viótoriabaud dubre noftra eft, fr ad primum clamorem confenfus amp;nbsp;clannor ciuium fequetur quo fr pro-

c re omnium ammi ad If udium amoremque hbettatis inflammarentur. At in ea 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re perbeiendaplurimx fummxqucdifhcultates oftendebantur, amp;nbsp;intet rcliquas,

)t nbsp;nbsp;nbsp;fecuütate ab Infubro arcern portus Lunaris obtinuetat jomnefque verebarrtut,

d ne cüamlhcenfera arcena rn fuam poteftatena tedigcrct, Qux obftacula, A nbsp;nbsp;nbsp;effent magna, tamerr furarnaa iniuriarum impoterrtia , öi ftagraiatifti'naum labet

A tatis ftaadium hxc ornnia lupcrabat.lLt quia coraficiedo negotio comraoda teraa'* A poris ratio requitebatur, plerifque expedite viftma fuit, vt quattus ac vicefa-A mus dies Decembris valde oppottuaaus occadeaado Opacano Alfati,qua Laaaa-* puhaano iaa vtbis Vrxfeaura fuccefterat ,videtetur suamitum ,cùaû longo vfut \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iaa ea vtbereceptuata fat, vt lub velpetam Prxfes,aliique coaiaplutes vtraaffqaie ot-

dinis caucs, iaa cutiaaaa eo die coaaueaaiaaat, eo potiftaaaaum aaoaniaae, vt P ræfeftis i y Rcipub.folleaaaaaa quadam cxramonialaoaaoreaaa exhibeaaat.Spiaaaala,bas fabi patr ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes defumpfer at, v t doaaai taaatifper fe coaatiaaetet, doaaec P r æfes, ac t eliqui iaa prxA

y tofauiaa coaaueaaireaat, 6caaaox cuna fuis elieaatabus öcfoederatis , fublato claaàaorcy. O populuaaaadlibertateaaa vocatet. daatetea per fidelem aaainiftruaaaTlaomx Cam^-p pofulgofao jtunc Serefaaax degèaati, clàaaa fagtaiftcatuft t ,vtbbetaaadx patrix cona«” y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tusScipfeptofuavitifiadiuuaretacpmaaaouetet.V etàaaaa,tes ea teaaapeftate ilfum'quot;

lueteffuaaahabuit,vt aaaultis tatioaaibus impediti,deftiaaatuaaa aacgotiuaaa ,prout • ■ coraftttueraaat, adexituaaa petduci aaequiuerif. fed raeceffatate quadaaaa adduÊfiÿ* ^5 reataipfatta adfextaaaaaCal.daaauat.. diftuleYUaat-,tati,tuaacaaaaioteaaaoppottuaaitx* a y, teara fabi oblatuaaa iti ,qubdeo tempore aaouus vrbis Ptxfeéfus follemaaa cum y, poaaapa itavtbeaaapriaaaurarecipifoleat. •Cetettaaaa,qudaPlaibpptasmtaltisratio--a y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;raibusadduOtus, ira magraarraaaouóïuaaa.ftudioruïaa fufpicioaaê veaaetat-,bralmum

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X Xùuaft-

154 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s £ N A T V s POPVtï Q_V Ë

Triuultium, inter Mediolanenf. opibus,familiæ amplitudinc, aeferû geftami” fama infignem,Opicino fucceftorem dederat, eo cohlio, vt clandeftinos

c, uenf.dü ftquiefl'ent,folita fuapruderia fuperaret amp;nbsp;extinguerct.Huic ad vrbcm venienOi eu magnaciuiûfrequentia,honoriscaufa,obuiâde moreproceftilTet,ftatimfüb eius in vrbem ingrefl’umjconiuratijportamjquç vulgô D,Thomæ vocatur,octu-wndùZ. parunt, ita vt cùm ipft duo Præfides ad curiam reefà contenderent, Spinub cX' templô armatus,domO)Vbi fefe cum aliquot fuis aftcclis Sgt;c ciientibus continu^ fat,proripuerir, atq. fublatis fignis vrbis,amp; ingeminato fçpius libertatis nominf) obuios quofq. ftngulos nominatim appellado, ad Iibertaté priftinam recüperaæ dam,amp; crudelem tyranidem deponendam adhortabatur,cômoncfaciéns 1 losjinemmide vellent,quain ciuicate geniti eflent,amp; quàm prçclarâ rccupcrantlç | patriæ occafionê præ manibus haberent. Ad cuius amabilcm,amp; omniû auribus ’ acceptam libertatis voce, vix dici queat, quantus totius populi fuerit concurfo ■ prælertim cum tàm magnû,amp; tam eximiæ auôloritatisjlibertatis auûoïc amp;nbsp;vin' * dicem naâzi elfent, adeô vtpræ nimio plebis ardore atq. concurfu,nouoPridît^* vix tépus concederetur, vt fe in Caftelîeti arcé fubduceret. Opicinus veto, Km* etfi fumina velocitate ftudiofeièpræfentibus periculis eripere conarctur/Ôi' cere tarnen non potuit,vt concitatæplebis manus,quæ ilium ingenri odio perfc' t quebatur,aliquo modoeffugeret. Sedftatimante D. Syri templum crudelifiin^ trucidatus,haudlonge â puteo occubuit:eiufq. cadauer ibi longo tcmporckini' nudum amp;nbsp;lacerû per ludibriû amp;’contumeliam in coeno volutatum, noh aiiK’ abfurenti multitudine dereliôlum,quàmpropterfœtorem,cruoreir.q. acforJes intraólabile eflèt. Præfidiarij milites., cognita Opicini morte, ac intelieda noquot;! Præfidis animi cofternatione amp;fuga,intra horas tres abiedis armis , paucisad-modu obfiftere aufisjpropèomnes exauto rati, ac citra aliquâ cardem, vel cuiuf' quam iniuriam,dimifti .Iraq. Mediolanenfiû Princeps,poftquâ circiter vndecin’ annorû fpatio Remp.Genuenf. magna cû fua gloria amp;nbsp;dignitatein poteftateb' buifl'et, propter fuam,fuorumq. adminiftrorû crudelitatem amp;nbsp;tyrannidem, nbsp;nbsp;î

ditione atq.imperiocxcidit,pr3cfertim cùm liber populus,contumeliaiûamp;iniii' j riarum intolerantiftimus,ferre non poftêr,vtfuam Remp. priftinis honortbusi^ immunitatibus fpoliata atq. orbatain videret. Exeufto igitur Infubrico iugc»,arq« \ altero Prçfide,vti diximus,fublato,noua Reip.gubernatio inftituta fuit,amp; Senâ' tus confultoconfirmatajfcilicetjVtfexciueSjtanquâ recuperata: libertatis defen-fores, Præfidis nominecrearentur.Quosadfcribere nonpiget. Primiigiturfue-runtFrancifeus Spinula, Andreas Auria, Matthæus Lomelinus, Nicofausluftv nianus, Petrus Bondenarus,amp; Petrus Caflinus^. quibus haud multo póft An* dreasMarinus,amp;IoannesNauonus adiundi. Horum adminiftratio ita feha'

bcbat, vc fuinma quidem rerum penes eos cflerj ceterum, duodecim SenaEoruiU inagiftrami, acreliquisReipub. llatutis nihil prorfiis interim derogaretur-;.At quiaSenatusfummoperè verebatur,nclnfubcrjalioquin invindiólam pronus v armis prætenfaminiuriamqitïm primum vlcifcere’tnr^furnmis ftudiis allabora' turn fuit, vttres illæ arces, in aditu vallis Pqciferæ fitæ ôc collocatas, iii potclb-1 Arcis vauii zc(n fuam redigeret,ne fcilicct,hoftis earum præfidio,vrbem ipfam omni com-squot;'cquot;eutr- meatu reliquifque rebus neceflariis intercluderet. Faâ:um igitur fuit, vt leâiÆ' mæ vrbanç iuuentutis,aliorumque indigcnaium ioborc amp;nbsp;alacritatc,omnes tfe$ occuparcntur,qu£E poft magnamdeliberationein omnium iudicioatquefehtGfl-tiisdirutæacexcifæfuerunt.Inhoc ftatu rerum,ciiiitas,ingenti quadain aefcre extrema annonæcaritate,frumentique inopia laborabac, itavtciuitati extrem^ quæquc

G E N V E s I s H I s t o R ï XÉ, i î B. X ît. . Mî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quæque métuerent.Proindcadeara fubleuandamSènatus pari prudentia lacô-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dum BaraccUum adPont. Eügcüiulii quartumjamp;: ad Florentinos legaturn mifitj

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;partim vt ab vtrifque frume'ntaria re iuuâreturj partim etiam, it corum fubfidiu ■

, ad recuperatam libcrtatem rctinendam implorafet. Sauönenfes interim , amp;nbsp;c|ui ) oramlittoralemincolebant,Genuenfiumdefeólione intelle€ta,illorum exem'-' plum fecuîbpauch ab bine interie£tisdiebüs,Infubri MagiUratum ac prxfidia'-/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciecerunt. At Philippus, cognito nouo Reipub. Genuenfis ftatugranidimè of-

' fenfus eft. Verum,cumfperaret, feadhuc, Caftelleti arcis prxfidiö vrbis domi-) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nium recuperarcpofte.j magna celeritate fub initium ptöximi anni,c^ui idit eins i

t r , 2Euitrigcfimu$ fextus, Nicolaum Picininu, vitum cä^tempeftatejVtl dijiimus,iiy ' V bellicis rebus longe clariiftimum, cüm omnibus füis cöpiis expediuit, Sc Genua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

miCig exiftimas, omnem bene gerenda* rei euentum in teftinationc efte pofit'umy j| QuodfaneLigures fumma cum pruÂentiaptîtfentientes,tantafollei'tlaöcindu-ftviainilliusarcis expugnatione vfi funt, vt, vno codelnque die illius propugna-ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;totesexterioremarcis murum,c\ua ad Africum vergit,noncitramaximàmIgnO'

i miniam amp;nbsp;detrimentum relinquere cogerentur. At veriti ne ad tantam belli « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moVern fuftinendam eftentimpares, t^datuorlegatosjfcilicet Damianum Pala-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uicinum ,iuris peritia darum , Simonem Mäciarri 3 loärin'ern lülftmiänum öc

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Luctanum G'rimaldum,tam ad Venetos, c|uam adPlörentinos milete ,vt cum-

{I illisfeedus ac focietateminirent,c^uoin pofterum aduerfus nouum boftem no-' , uis auxiliis firmarentun tantum^ue Valuit mifta legatio,vt ab eis ampld föbfidU t faeili cum negotiö öVitinetent; InterbæCjPicininu's cum fuo cxercitu,in c^uo, Ç prætct alic^uot ec^uitum tnrmas,amplius quindecim milliiivh virorum expedi-i tiftimorumerant,vrbiapptopitic|uabat’.de cuius aduefttuoppidanltcttiores fa--, €ti,Vt ilium aditu,c^ua arxiaccbat,intercluderent, ac plane prohibèrent, föftami I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extrairbem valde latam)t\U2Bnirriirumarcb longitüdlncmæc^uaret ,perdU5tc-

1. nbsp;nbsp;nbsp;xuut.Quo quidemopereperfedö,cum ante hoftium aduentum, arcem vndi-

quaquedenuo inuadete conftituifCcnti tota vrbs cum omni genete bellici appall latus die conftituto ibi ptxfto fuit. Id Vetö vbi ptimum præftdiariis innotuit» A nbsp;nbsp;nbsp;licet valido ptæhdio communirentur ,v aide tarnen exterriti funt, àded v t pletiq.

illotumde deditionefaciendacogitavent. AtnôuüsPræfcs^qui,poftquamin at-'.’1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cem fefe fuga,vti oftendimus, rccepiffet, nunquam ea exccft'eïàt, eiufque prx-

A nbsp;nbsp;nbsp;fe€k.us,cum ob fui norainis dignitatem, tum etiam ob inftgneni cladcm , quani

,■gt; nbsp;nbsp;nbsp;indePhilippus acceptutus eftet,huic reffummopere aduer fabantut. Vielt tameii

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potior par s,quorum arbitrio fVatutum fiiit t cuna Sen^tu ca conditione päcifcc-

, tetur,’^t,nift intra prxfcfipta diem fuccutretetut obfeffis; artis deditio fieret. Et , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo paàialiquam fecuritatem exhibèrent, vnaturris,obfidis qu'odammodölo-

cojinpoteftatemoppidanotumccfht. Nihilominus tamcn,cumiamexercitus iriNîbis confpedu effct,populus motx impatiens , Sc ntdlas cönditiones admit-tens ,prxfidio turris ttaditx admitabih quodam impetu atcem inuafit, Sc iham;

, fruftraeiusPtxfe€fo,ac ceteris,violatamfiàeminGlîmanttbus,expuonàuit,ptX’ 7 nbsp;nbsp;nbsp;îeCtis, at ptxfidiariis mihtibus ^quos ibi adinuenetant, publicx cuhodix ttadi'

tentut'.atxq.,quodomniumiudiciocxitiofa ctederct\it-jdecOtnuni Senatus j ac Patrum,Sc totius eiuitatis confenfu ,bteui dituta,acfoVotenus deieCta. InterimX.f*.

156 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V LI Q_V fi

natus înhibcndos^în viarum anguftiis atqiic anfraâibus colIocaræjCijm viribii$ amp;nbsp;niimerolongèeflent inferiores,breui temporis fpatiö fufæ ac profiigatæfünf' c/a*s mot» Quo fclici rerum fucceflii, Picihinus vlterius progreflus, amp;nbsp;ad vrbis vfque

niaexcurfione faólaj ferme omnia priuatorum duium municipia amp;nbsp;villas diri' i7. pu’t Sic dcuaftauitjnauefqucjrccèns in Pétri Arenatij littore fabricatas, cone«' maüir^arbitratusjhis terriculamcntis pertinacium oppidanorum animos facilin^ ïnfleólipoflc. Ceterùm, cum nequeid prodefle animadlierteret,nequc vilain Ca-lîcllctirccuperandi ipem amplius baberet, illinc, re infed:a,diiccdens j adoccU' panda Liguftici agri oppidajin quibus fane minus diiîicultatis inefTe exiftimarar, fuas cogitijciones adiecitjprimoquefuuexercitum, in quo etiam aderat Galeotus Finarijregulusjïnfubricaspartes fecutus, ad Vulturij obfidionem, omnia interim longé latequedepopulatus,traduxit. Ligures interim, vt Mediolanenfuin Principifaciliùs atquecommodiùs refirterét,paulôanrè, vt memoraui,fuosora* Stores, ad Venetos ac Florentinos,fœderis iciendi gratia,ablcgarant, Etquanuiseî legatio nondum abfoluta efl’et,nihilominus tarnen Florentini baud pœnitendam milicuiti manum Genuenfibus auxîlio miferunt, ex quibus, circiter quadrin-gentos milites ad Albingauni,quô aduerfariorum copiæ venturæ dicebanturJe' fenfionem præmiferunt. Huic verô,ca tempeftate, Thomas Auria, Conradi liuSjVir anirai belliquefortiflimus,cum imperio præerat,qui amp;nbsp;borum piatlf' dio ,amp; aliquot militaribus cobortibusà fecontradis, primos Picinini impetus alacriterac ftrenuè reprcffitjita fane, vtipfcbaud multô pôft,re ncquicqu^in tentata,obfidionemfoluerir. FuicprofcôVôrcs fumma amp;nbsp;incredibiliadmiratiti-nedigna,populum Genuenfem,cùm in bac expeditione, turn plerifq. aliis inlo' cis,tam valido exercitui, tamque ftrenuo magnanimo duci, fub tanti Prind' pis fortuna,tam fæpè, non citra iugem ac perpetuain Liguftici nominis gb-riam,inuidis atque intrepidis animis reftitifle,cùm prçfertim ab initio res long^ alitercafura videretur.in quo quidem animorum robore atque conftantiafi Refpub. in codern tenore pcrfêucraflct,nondubium,quin ptiftinus fplendorät dignitas omni ex parte recupcratacflcti. Verùm,inftancispcriculiliberationcrc’ bus fubinde intcpefcentibus, baud multô pôft,ne quâdo a metu ac periculis V3' caret,neue quid vnquam malis publicis deeffet, foliti tumultus amp;nbsp;conuerlîoncs», cum maximo totius ciuitatis,atque adeô Ligufticæ ditionis incommodo aede- j trimcntOjficuti proximo libre enarrabimus, repullularunti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Espvblica Genuenftsintamvariogubcrnationlsgcncre» tàm graui amp;nbsp;diutina feruitute erepta, omninô diutius quart vllo vnquam tempore, veterem fuam liberratem rctinuiflêE,nilî fatales illæ Aétiones in plerifquc’familiis fubinde in eiuspeP niciem atque exitiulîl rccrudefccntcs,variis mukiplicibufquf l modis obftitiflent. Vigeßat quippe eain vrbeGuarcorutnfa-

dioj, quæ in omnium animis tàm altas radices egerat, vt Ibiardus, eiufdem Pnæ ceps j licet iam fenio confeélus, amp;nbsp;excitandis turbis,Vel conciliandis bominurt t animis inidoncus,quôd tarnen femper popularis extitiftet, in magnobonore^^ exiftimàtione palàm baberetur. Etquamuisin caciuitate mlilræ eßentfamilie antiquæ amp;nbsp;illuftrcs,quç fibi inuiccin optimo iüre côparari poterantjnibilcminrt tamef

tarnen longe ceteris dignitatejamp;öpibus'armörutnque gloria, P ulgofia gens ci tcmpeftate præftàbat. In qua quidem famiba ,Thomas^qui Philippo Mediola-nenfiuin Duci,eius vrbis principatuna reliquerat, amp;nbsp;paulo àntèSercfana ƒ vbi fpontaneum exilium egerat,in vrbem poftliminib redierat, præcipua noininis celcbritate,propter recentem return geftarum meinoriam, facile cxcellebat; coq, res deucnerat, vt, vniuerforuiti animis fenfirtt in ruendalibertäre languere inci-picnubusjfingulosjquitnodoalicuius nominis;vel autforitatis cflent; dornig nahdi libido magis lnagif(^ue indies excirarct ; amp;nbsp;in nouam fpeiri erigeret, licet GuaïcafaÛioncjpedetéiimjVtinfcrius di‘ccrnus,extin£ta,duiaataxat inter Pulgo-fiain,0c Adurniani,præcipua æmulatio extarct. Cum igitur oiSto illi PijeGdes li-berratis J quorum fupta mentionem fecimus^dum fuamquifque Faéfiönem fo-uereac tueii Gudet; prioris concordiæ neruum incidifient, velfaltem maiori ex parte relaxaffent, Gue qubdita à natura ipfa Gt comparatum, vt plures, vnuni idemque imperium diu ac féliciter adminiftrare nequeant, nimirum cum mul-titudo imperantium confuGonem inferre foleat, Gue quod paucotuim ambi-tionefupremamDucatus dignitatem Gbi defpóndentium, clandeftina conGlia varusartibusfæpiuseiudiconfuerint- Primates veriti,neillorum altercationeà atqucdiffidiajReip. aliquod grauedetrimentum afferrent,plebe in templum D: Syriconùôcata, omniunafuftragatione,lGrardumGuarcum,cuius patrUus Ni-colaus difficillimo tempore Rempub. rexerat, Ducem créant. Qui etfilegi-time Dux renuntiatus foret,priuato tarnen Gmilis,citraaliquern tumultumTwnciatttr» armorurnftrepitum, inpalatium per fuffragatores, fubfequenti populari turba, dedudtis fuit. PræGdes, in curia de more habitantes; re tantum audita,nequic-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quarrt vitra feifeitati,quod popularerU rabiem, vtiexiftimo, metuetent,femagi- go?««.

' ftratU fpontèabdicaruùt, infuas quifque domos redierunt. Verum ,feptimo gt;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;vix die pofteacxado^raecdum rebus ipGs adPrincipis ftatum fulciendum petti-

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nentibus córUpöGtisjThomasGampofulgoGus Petti Glius,quipaulo ante cum

i fummo totius ciuitatis applaufu; incredibilique plebis Ixtitia iri vrbem acceptus ( crat,prxtorium, magna armatorum viRipatus, oppugnate cÜpit ,eo ianè fuc-» ceGu,vtdeturbato præGdio, corauocataque Ratim ad concionem plebe, pàrtinï • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populàïibus fuRragiis,partim vi amp;. metu,Principatuobtinuerit. Imminebat rur-

I ; nbsp;nbsp;nbsp;(urneatempeRare agro LiguRicOPhilippus MediolahenGum Dux, vir impiget;

.1 nbsp;nbsp;nbsp;^proierédi imperiifupramodum äuidusjquioccaGonem talium ciuiliutndif-

I cordiarum amp;nbsp;affrduarurn cornmotionum nadus, omnia (e féliciter geRurum tion addubitàbat. P roinde Genuenfes ,tametG rerum vrbanarum Ratus nondurri effetcoïnpóGtus,multacpie forenthüiuGnodr, quæ,niGcum fumma difficultaté êe ternpörefuperaripöffent, nihilominus tarnen, reietfa ira præfens omnium return vrbanarum cura, nihil habuere prius, quàm externplo pecuniarn ad con-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cïibendum in Etruria militem,quem Philippi cönatibus,opponerem,expedite.

i hgittafrorurn turmas cönfcYipti,qürbus AngelusY^entatus, vir rrrilitia clarusi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtxffcrtur .Eluic, inter cetera fux milu^xmunera, ferro iniunCtuna eR;vt enrxe

j y nbsp;nbsp;nbsp;daretopetam,omnrbusq. viribus Sc artrbus cbtenderet,vt Albingaunos,eo tem-

porc aWcdiolatierahum Principe oppreffbs, Scvaide defatigatos, rmaturo præ- •

, Gdro fubleuaret, at que extremis propemodUm labörantes perievrlis, eximeret. tNoncarebatGqurdern eures fumtna drffictdtatelt;ninrrrurn, quodboRrles coprx ‘ omnempropeferendi auxilri aditurn aecornmodrtatern rntetcYuRffeht.Prornde t ' turn maxime Reip. irrtereffet j ilium populum quam citiRrme in libertaterri

i58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s F O P V t I Qjy E

reponi, poft longas ddiberationes fuper hacre habitas, cônfultum vt Dentatus cum fua manu mari Albin^aunenfi littori allabcretur . tur prouinciam fufcepcam diligcntiftime ac dexterrimè iuxta executus,*“’ crcdibile aduentu fuo obfeflis gaudium atcùlit , ipfeque confeftim , le ipfis etiam oppidanis ftrenuè allaborantibus, armatus è naui in contin^æ temdefîliens,nullis hoftium conatibus vcl viribus prohiberi potuit,quin jra mœniacum fuis acciperetur gt;nbsp;magna meherculè cum omnium ciuium liff tiaamp;congratulatione,qui fublatis in cælum manibus, Deo Opt. Max. piowi” opportunoauxilioingentesgratiasagebant,acquefauftis acclamationibus «ƒ gulos conpellandojvfqueaJeô animis confirmabancur,vt longe minorisjquai” anccajioftem facerent, ac tanti Ducis virtutem ad cælum tollere,mutuifquec^' hortationibusfortioresamp;alacriores fieri,accrefcenteindies{ènfimfiducia,w' pius in ipfum hoftem erumperefortuna^ueafpirantc, magnam ftragcmface^i • nbsp;nbsp;paucifque acceptis detrimentis,iterum ad priftinum officium redire. Quibudæ

ne fucceftibusj obfeftorum animi adeô funt accenfi,vt, licet abfumpta iainm^' gna ex parte annona, aliifque ad vitam neceftariis alimentis, nihilominus cum magna animi conftantia omnes impetus iniuriafque hoftiles fbrtitcrfcl' rent, amp;nbsp;cóftantiftimè deuorarent. Tam magnas quippè in omnium animis mjquot; iorum fuorum gloria radices egerat, tamque præclaracgregiæ virtutisexemple recèns cdira,ob omnium oculos verfabantur,vtfatiLis pro Reipub.fideatq-coj’' ftantiacum omnibus fortunis euertiacmoriducerent,quàm deditione fawi' bcrtatcquc amiiTa, in alienam deuenire poteftatcm. His certè tam honcftis^^' lutaribufcjue confiliis,annuenribus Superis, arrifit fortunæ fuccefl'us: Quatido' quidem cum iam extrema ferè rerum omnium inopia amp;nbsp;egeftate frangerentuO vnicaque falus in dextris amp;nbsp;propitiis armis relinqueretur, Deorum omnium bt“ neficio accidit, vt Ioannis Perdicis nauis, quæ ex prouincia Narbonenfi tritia'’ onufta Genuam repetebat, forte fortunain ilium fcopulum qui Albingau®® ex diametro opponitur, impingeret. Eodem etiam breui pôft, pari fortuna onerariæ, quæ Bartholomæo Auriaduce,in fuperiori expeditione contra concnfes Reipub. milirauerant, poftquam diuerfa maria longo tradu amp;nbsp;amb' tuperuagaræefient,delatæfunt. Proinde intelledaobfeft'æciuitatis inopia,!’’. aliquo officio ciuitari laboranti defuifle exiftimarentur ,fummis viribus anm^ funt, vt expeditis aliquot minoribus machinis bellicis, hoftem omnia late pöf' Ç occupantcm ,fubmouerent, ac ira adituin in vrbem fibi fternerent. Quod^'‘ mulatque ab obfeflis fuit animaduerfum ,nein re tam opportuna occafionci” aliquam négligèrent,cruptione repente fada,tantum triticiamp;commeatusi!’ ciuitatcm importatum fuit quantum feaphæ illarum onerariarum nauium ci' pere potuerunt. Hoc modo annonæ caritas, quæ ad defperationem vfqueob' îeflbs premebat, Deorum immortalium muncre mirificè cum omnium comquot; modoac incredibili lætitia fubleuata. Multi namqueexipfa promifcuapbb crant ita fame exhaufti,vtjfi diutius in ilia anxie'tate refiftendum fuidèt, verefl' dum fummoperè eflet,ne mifera ciuita^potius inopia amp;nbsp;fame, quàm ferroiü' | teriiflet. Itaque tanti commeatus beneficio, tantique ducis præfidio,abimpe!’'quot; • dente ac præfenti periculo magna ex parte erepta, amp;nbsp;liberata fuit. SupcrioiiH' brodiximus,Rempub.Genucnf, legatos Venetiis arque FlorentiæhabuilTejf” confilio, vt vtramque Remp.in belli focietatem,arque in rerum communion!’' aduerfus Philippum InfubriæPrincipem attraheret. Quo etiam nomine,Nb’' .thæus Lomellinus fuit ablegatus, ôc haud ita niulto poft, aliquot mercenab^ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COpi^J

GEUV-EHSlS lîîsTOKîXt, Liß. Xît. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

copîæjfcilicet, duorum fere peditum milliumdn Etrufeo agro coaélæ, atq. in El

if' guriam pcrduciæ funt, quibüs adiunóta fuerunt fex fagittariorum millia, ex di-uerfis regionibus amp;nbsp;locis in mdiciam tranferipta. His copiis freti ,quæ iufti ex-y nbsp;nbsp;nbsp;crcitus fpeciem præ fe fereb ant, Nicolau m Picininum, ftrenuu alioqurn virum,

iff amp;nbsp;veteranum ducem,a partibus MediolanenGum ft an tern Albingaunurnftl-* û' lius nomine arétiffiraa obftdione ptemcntéj aperte inuadere ftatuerunt,eo con*. 0' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdio,vthac ratione vrbemipfam obftdione liberarent. Præparatis itaque omni-

i'i bus ad tantum repellendum boftem neceftâriis , omniumque animis ad bam? (û expeditionem valde intentis,Picininus, ad tariti apparatus rumorem, relida ad (I'l præfens Albingaunioppugnatione , Finarium redà contendit, ita vt ad ipfum n Colum apparatus bellici rumorem obftdio, præfertim quod exercitus Impera' rI nbsp;nbsp;nbsp;tor abeflet, ftatim per obfeflbres ipfos foluta fuerit. Albingaunenfes,obftdione

Ci ' mitatum imaginem,ob oculos Senatui exponebant, amp;nbsp;accifts rebus , fubfidium

}- data prius illorum fide atque conftantia, in præteritarum calaroitatum folamen I),, nbsp;nbsp;nbsp;ampliftimisdoniseosprofecutus eft, amp;nbsp;inter cetera, veræbberalitatisargumen-

VI norum îpaftum cum magno omnium confenfu Sc applaufti induira fuit. Inte-11 nbsp;nbsp;nbsp;rim,Ligures bis moleftiis liberati, cum intelligetent, Lunenfe oppidum,atque

I' arcem llicenfem,cum fuo magno detrimento ac cuidentiincommode fub alie-? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na poteftate detineri, nibilbabuere antiquius ,quam omnes inire rationes t eas

quibufcumquepoffentmodis,recuperarcnt,potiflimum cumfcirent,quamdiu in poteftate AlfonG Aragoniorum régis eftent, Liguftici nominis dignitatem ‘i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non(olummodo offendi, atque Ixdi,verum etiam Reip. ipft frenos, amp;nbsp;lupatosj

lt; vedicitut, quodammodo inijci.Proinde occaftonem extegis profeótioneNea-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polim verfus naetiçntes, nibil reliqui ad fummam diligentiam fecerc, quin expe-

1 ditionefalt;fta,illas fummis viribus adorirentur ac expugnarent, adiuuantibus il-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lotumconatus fummopere incolis,quorum opera arx ipfa Lunenfts capta^Sc tan-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demexpngnatafuit. llicenfts veto , cum paribus viribus animis eftet adorti,

illius PrxfeCtus pecuniæ auidus ,cù.m maiorem quæftus ,quam fidei rationem ’1 baberet,bocvnuminpriraisagebat,vtmagnanummorumvipotius,quam tei-i A nbsp;nbsp;nbsp;lis St macbinisbellicis expugnaretur.Verum ,cum neminem repetiret ,qui fidem

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuam venalem mercaretur, mira calliditate intempefta nodte pet inftdias ab ip fis

'1 obftdentibus in colloquium euocatus ,in vincula quamprimum conijeitur , ac )• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cittaaliquam armotum vim, vel impetnm, in poteftatem Genuenftum arxipfa^

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;redaCta eft. His rebus per Eigurix oram geftis , vix anno elaplo, ex quo F ulgo j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

przclatasac magnas animi cotporiCepae dotes ,bab»ret multos fuatum partiutrt ' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftndiofos,primaoblataoccaftone,Principatum,abrogato ftatrejinuadetet.Lta-^

' \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quecumTbomas gr auiftimorum pu^licorum negotiorum cauCa per egrè profc-* .

-1 amp;us effet, Sc aliquamdiu ad ilia conftituenda v rbe abeffe cogeretur , tanta bene A getendx rei occaftone oftenfa, cum multis armatis in curiam ipfam illapfusj 11 nbsp;nbsp;nbsp;quamprimum illam occupauit,ac repente multorum fuorum clientum concut-

A fufadodnffragiisrepentinis acfauftaacclamatione Princeps deftgnatus Sc fain-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatuseft. SedjVteft inpYouerbio,vt maleparta cito dilabuntur,beetiambnió

,,.A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X 4

vfu venir, qui,negledofratrc jcum malis artibus ad tantum hortorîs faftigii”’' perueniflec, tanta dignitateindignus, aflequi non potuït, vt male partuili perium vitra decem boras rétincret. Thomas enim frater, vt erat vir fummoiH' Senio,magnæquejpropter fpeófatam probitatcm ac prüdcntiam , audoriratU) fobitôexcrtis intimis quibufque,paratif(^ue iuftis auxiliis^nouum Principeiï’’ rerum fummæ cüm imperioin palatiopræfîdentem,fortiterobfiderecŒpK,^ poft aliquot horarum fpatium, luprcmam atque priftinam dignitatem,inagno fum omnium bonorum applaufu amp;nbsp;lætitia, fratre gloriæ fuæ à?mulo, turpit^^ io ergaftulis conie(ftó,recuperauit. Et quamuis multos viros graues, êcinrc-politicis nonmediocriter verfatos,au(ftores haberet, qui multis validifluïquot;’ l’^bonibus adduûi, illi fuaderent,vt de fceleftiflimO fratre,nihil non in eiuspet' niciem aufo, débitas pœnas ad pofteritatis exemplum fumeret; tarnen proca, qua præftabat humanitate, vera fraterna charitate,nunquam adduci potüiG vt caftas amp;intemeratasmanusftàternofanguine pollueret: arbitratus id quod • res erat, fe potiùs manfuetudine amp;nbsp;dementia, immortalitatisgloriam,quàm no' uisamp;inauditisexemplis fæuitiæ acquifiturum. lifdem fermé temporibus,R^' uatus, Ludouîci rertij Andiouini frater, anted Lornæ Barihjque Dux appellatu^i ^annofupra millefirnum quadringentefimum tri^ehmo primo, ætatisvefo foæ vndeuigefiino, grauifljmo illo bello, quod Carolo feptimo Galliæ,cû HcO' rico Angliæ regeinterceftit, iuxta Barum in Gallia Belgiea, à ValdemontioCo' mitc,amp;: Burgundiæ Marifcalcho regis hoftibus,captus,poftquam ad Philipp^’’ Burgundiæ Ducem perduélus,atque in cuftodia ab eo habitus fuit,tandem Vol' le Cafletifu^è ditionisoppido,illi tradita,Flandriæque contributa,fefe redcmit; amp;nbsp;ita datæ fidei religione ac prçftiti iurifiurandi factaméto libcratus,rébus doini compofitis, bcllu Neapolitahum diuconceptüjgerereconftituit.Verùm,piiul' quam ipfemet in illam expeditionem proficifcéretur, vt primum fe à loannafc' cundateftamentatiis tabellis hæfedem conftitùtum , amp;nbsp;Alfonfum à Genuenfi' bus in nauali prœlio captum eftegt;pro certo intellexit,lfabellam fuam coniugcin» ' ’ nbsp;nbsp;heroinam, ac plane virilisanimi mulierem,vnàcum duobus filioli$,LudouicO)

amp; loanne, quinque triremibus raptim paratisamp; impofitis, Neapolim præmifc Quæ illucprofperanauigationecircumueda,magna cum omnium proceruin, necminoriplebis congratulationCibenignilTimèâtquc honorificentiflirrièexcc' ptafuic3eiq.regnihabenæ,cum fumitio omnium fermé Principurri confenfu amp;nbsp;fuffragatione,tantifper permiflæ fueriint, donee fuus coniux Neapolim venirec: quas fané tanta cum moderationé amp;nbsp;acquitate rexit, vt nullum querendi locutn alicuirelinqueret. Inter hæc,Renatus3domirebuS compofitisj in GalIiamNat' bonenfem venir j amp;nbsp;Maftiliæ fumma celerirate qüinqùe triremes inftrui atqv^ adornaricurauit: quibus præparatis,Georgiû,PulciniComitem,oratoié fuui^ ad Senatum Genuenfêmablegauitj qui nomine füo peteret,vt pari modo ib* etiam aliquot nauium numerus expediretur. Hoc facilé in gratiâm regis à SciU' tu impetratum eft^ ac triremes feptem in Genuenfî portu fabricatæ, omnibul^' j rexipfe

1438. fuitcius æui duodequadragehmus,Idibu/Aprilis,quinqueti quefpeculatoriis tantummodônauibuscohcomitatus, Genuam appulit,funi' moque cum omnium ordinum applaufu except us eft, atque de more follciû-ni per Senatores in curiam dedudus , fplendidcque ac regalitetiquarndiu Gc-nuæ fubftitit, cum magna fui fatisfadione habitus. Quandoqiiidem Senatus nullum fplendoris amp;nbsp;veri vegij apparatus genus prætermittcbat,quod pro veten

cft, interdum ipfos lioftes ad amorem fui pelhceat, amp;: ceu reluàantes impellat, Rexitaque,dimiffis Patribus,cum fua claftc oranem ferè Ligufticam oramgt;ft^æs amœniiate captus,legit, cxfatiatifóue oculis, tandem in Luiienfem porium dé^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ucdus eft.Conftans rumor totâ fere Italiâ occupâtàt,Alfonfum Aragoniæ regé, potetibus armis validât^, clafte inItaliam, turn temporis, propter diuturna tram c)uilliiate,fummopCre rebus omnibus ftorente,ad Renatu vége ab ca repellendu j ac plane proftigandu,breui venturum ♦ Eafama commotus Andegauenfis,mhil habuk antiquius, quam fumma diligelida amp;nbsp;ftudio claftcm lua indies augeve ,ac vndi^uecontraftis pracfidiisjvires fuas accrefcere.ideoque duas triremes,nuper a lano Campofulgolio, qui poftea Genme principatum obdnuit, in Corfica

. ' nbsp;nbsp;nbsp;bticatas, iuæ clafli addidit. Proinde acceffione indies noua falt;fta , cum fe lufto

riaiuum numero auélum amp;nbsp;inftruótum intelligeret,tandem raenleMaio Neagt; polimverfus curfuminftituit, quern citta aliquamdifticultatem,Vel impedi-rnentum, fccunda nauigatione abfoluit,ibique magnis cum P rocerura ,ac totius nobilkatisCampanacacpopulorumftudiisjtcgalipompa,vtmaxime iplum de* cebat, exceptus fuit. Pou exigul tarnen temporis interuallum, quod tot,tamquè magnis tolerandis fumptibus foret impar gt;nbsp;nequC tà tempeftate haberct ita æta-

V numinftrudum, vtpro innata fuahberahtatc regiüm fpleildotem tuerijiipul-I nbsp;nbsp;ique militatia ftipendia, qüæ in immenfum excunebant, comtnode perloluerö

I nbsp;nbsp;poller, dimifta clafte, raaiorem etiam militum fuotum partem exai^orauit.Ce-

1 tcuim,AlfonfusRex,vtcompetit,Renaiiclafferaeffcexatmatam,Genuehumq4 1 nbsp;nbsp;triremes domum reuetiifle,colleéds vndique,quas poterat,Viribus ,omnibulque

* triremibus ad iuftam claftem inftrUëndam euocatis j additis iis in mpplemen-i nbsp;nbsp;nbsp;turn aliquot oner ariis nauibus ,in hoc praeparatis, eïeur fionibus v ndique f act is,

non loliim mate valde inquietabat,vethm etiam expofitis in continentcra mi-litibus jOmnem ferèTyr rheni maris ttàé^um cum maxima omnium incolarum calamitate infeftabat ,adeó v t dum ipfum Kenatum hoftilitw infequitur, trulls ptopemodum maritimus \talix traédus foretatantismoleuiis nbet. Habebat tnim ad quindecim leédiffimorum vitorura miVlia, quo tanto numero cOnhfus, Sc non patum fpei in quibufdam Campanix proceribus, fui ftudiofis jteponens, belli negotioputabat,fe,eie£tis*Gallis,regnumrecur^raturum,Sc Atagoniorum ftndia introduèdurum. Hic annus Genux graut peftilentia,Pifts jVti depreheit-i fuineft,adueö:aAnfignitusfuit .Nanfciïm mftes quidam indéprofeédus, clam

Genuam veniftet,actctuam cuiaftueueTat,contaó:u infeciftét ,illa, in mulletcu-latum grege obuerfata,quarumplerxquela£tantes jfinU gtftabant infantes ,mor-bummptoximasvulgauit,acfubito nutticés, tnfantef que latente malo corrcpti^

I eamlabemlndomefticosprxfertim diftudetut.boq. velocihs,qubd cumomnts eo tempote ftifpicio ctufmodi mall ptocul abeftet, xgtotantlu cutattonem ref u-glebat

S E N A T Vs P O P V L ï Ê nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. p'

gicbatiiemô.îtacùinmore rcpentini incendijjdomos aliquot ea tabes ; îec,plurcfqiie vim mofbi inaiescontraherent-,pauorprimLim ,dcin fuga nc cœpta.Ncc ante in vicina vrbi loca reditum eft^quain autumni frigora falubrit^' tcm reuexere. Huius temporis traÔtu,cùm Tarraconenfes,.ai'matis aliquot pD^' rariis,pTædantiummagisi qudm belligerantium 'moregt; cædibus ac rapinis fa’U'' rent, quatuor,eafque ingentesjpararinaues placuit. Legendi Præfèdi cura paigt; cos in diés dilata,quôd Dux acSenatus,‘qui duodenariotantùm numéro côto *5nuidiofüm fibifore arbitration foli Prçfeôlum ipfi creaflentj ius-ôe arbitriû eiuf modi maluerunt cum aliiscomunicare. Vocatus é'ft igitur is Magiftratus, qucitgt;j| quia trâ^arinarum curam gerit, Romaniæ vulgn nominant. Ifq. item,qui ru” pecuniariam curat. Poitremô amp;isqüÖquc,quéD. Georgïj protedlores dicuH” ’Additifunthis amp;quot;ciucs qûidâprimarij, vt fexagenariuin nu'merû omnesiiriplu rent. Ibi nonTnanifefto fufFragio vOcum, fed calculorû occuko,creatus cftPcb grus Prömoiatörius:amp; clallis intra paucosdies foluta : quæ adibquirédos hcllc’t Gallicum, Balearicû,ac Sardoum mare circumueéta, cùm Neapolim verftis iK’ intcnderet,orta feditio eft,quôd propinquo iam fine ftipendij,nulla certa tuer^ de nauigare videbâtur,fi Neapolim vfq. naues ducerentur. Quam ob remeu'”’ nemo clfec cui de noua foîutiône fatis trederetur, antepercepti etiam exitum,inuito amp;nequicquamclamante Præfedo,Genuamrepetunt. Cùm rU cam fœdi exempli,optimatum præfêrtim animos offèndifiet: nec feditionis aæ ôlorestautiùs agentesj fefcjnifi paucisadrnodum,crederentjdifli“mulari facings placuit, donee rlln nihil feüerius cöntra fe ftatui videntes,fecuriùs ac néglige'’' tins vagare'ntur. Ira paucos intra dies, inieéfæ funt in eos manus. Et tribuseO' rum fupplicio affedtis,reliquos metus ipfe coërcuit. Circumagebatur iam tins nou^ libertatis annus,erantquc omnia domi forifque tranquilla, ita vtno*^ abfurdè interpretari viderentutj qui dixerant, Ambrofiani templi fummicatd”) nullius damnofulminedeieélam jdominatum Philippi portendilfe, à ceruici' bus populi Genuenf. nullius clade excutiendum. Peraptè enim MediolaHcfll^® f)cr diuum Ambrofiumj cui vibs ilia dicata eft, amp;nbsp;perfafligium dominatusfub imitatem defignari. Verùm,ea temporum otia interrupit Renatus Rex,quimaj gnis primùm populorû ftudiis in regno acceptusj fênfim minui, amp;nbsp;cadérehaU“ cundanter vifus eft - feu quôd Aifonfo, SiciliamjSardiniamquej amp;nbsp;alia prseditb régna obtinéti,impar opibus état: feu quôd cum Italorum moribus parum lis conuenire foleatj feu quôd ita à natura comparatum eft, vt minoris opusk boris fit, régna parare quàm tueri : Cumque parum tutum viderecur^quatuo'^) quas fuprà memorauimus, onerarias, Alfonfianæclafti obijeeré adiunélx illi amp;nbsp;tres aliæ, quæ iam,pretiofis mcrcibusonuftæ,Galliam,Britanniam4^iep^' tituræ erant'. Ita,duce Pelegro,folutafepteni nauiuin clafteonulloobuiOjNeap”' lim velltum elt. Patefaélo mari, cùm quatuor priores adiierfus fparfos iatn tun” hoftes fatis efté crederentur,cas Rcnatus,do(ftiôr faduSj quantum fibi in inariH' moexercicu molnenti efl'erjnon magna mercedé'côducit. Et Gcnuaiu redeunte Pelegro,miftus ftacim Nicolaus Campofulgofius,Spinétæ filius, qui admodni^ | adolefcens cum imperfo pratfedus eft. T^es hegotiatoriæ poft paucoS iode littus tenuêre ; Nicolaus in ipfoætatis flore, mira quadam amp;nbsp;incredibili prolc' rendinominis cupiditatcflagrâns,c6filium per fcvaldèquidem teiuerarium?''* præcepsj licet exitu admodumfelix,amp; gloriofum,oppugnahdæ arcis Neapof*”^' næ,quâ vulgô Nouam vocanc,iniuit. Hæc nimirum,adhuc Alfonfi validis fidiis fouebatur,adcô vt ipfê hoc nomine haudquaquàvideretur omnihô N””' poli”^'

G EN VENSIS H i S T O I ÀE, ^,1 E. XÙ.' politânoimpcno excidifl'e- cùm non parutn eflet, landmoinenti propügnacü* lüin in ipfius Ncapolitanæ vrbis portus aditu pofitum, in poteftate fua haberé. Conftat, eam,opus efl'e primiCaroli, qui Berengari) gener, Ludouici regis Fran-corum frater, aduerfusManfredum à Romano Pont; in Baliam quondam acci-tus fuerat. Nainque is jdeuiôfo equeftri pugna Manfredo, regno Apuliæ potitus, arccm,quam Capuanam nominanç, à Friderico,Henrici amp;nbsp;Conftantiæ filio, Romanorum lmperatore,paulô ante conftruô:anii velut opus Germanorur^ contemnens, liane nouam ædificandam curaucrat ;fpatij mültum amplexus, vtnonarcis modo, fedregiarumquoquexdiurtivfum præberet. At Fulgofius, fuis rebus intentus , omniaque fua confilia ôc aéfiones ad bene tqma geren- Nelt;tpo_iHa' dam iugiter explicans, vna difftcultate cum magno fvio dolore laborabat, quod flfjaamp;tan-tuilitem,taiitæ oppugnationi parem,fufbcientem non baberet.V crum,excelfo ne oecMf AW an'uuoimpedimenta omnia afpernatus,ab illius oppugnatione nullis confiliis abducipoterat-fed fuosadliortatus,bonoque animo elle iuffos,earn (frenuè ag- •• greffus eft,omniaquefortis duçis, ac ftreiiui bellatoris ofHcia præftitit •, amp;nbsp;parti-tisfüis militibus,iagittârios,ceterofqueeius elaffisvirosjturriilli quæiiiter feo-pulos poGta D* Vinceiidj nomen retinetjdeftinauit,eo confilio,vt eamçrebris H ’ eiaculationibus defadgarentiatque euerterenti Sed cum illafordter apræfidiariis legiifóue propugnàretur.primi iuuenisduels conatus fueruntirriti, ôc cum magno obfedorum irrifu ôc caebinno except!. Ipfe tarnen,nibilo feclus coiumotus, cum fuis fagittariis fortitet oppugnationi inftabat,accrebro fagittarum nivobo boceftecit,vt,pleïifquè præfidiatiis,velintcrfe£tis,vel fauciis,iam aditum ad admouendas fcalas ßbi præpararet: quibus admotis, ôc virilrter eonfecnfis, cum ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dttaaliquamintermiffioncm ,ornttèm vim intehtarentjpræfidiari) ,tantis viri ms

impates,fumma neccffitate adduôti, deditioné fecerunt. Hoc fuccedujFu go lUS ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præclarxvirtutis,aceximixinxtàfortitudinisiuucnis,mirum in modum am-

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïuatus ôc exliilaratus ,reliquam oppugnatione qr cis laon vltr a dinerenda at

tusjcobouemvnamquaàiingentorù ferè Gallic! nominis militu fuis clamants ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;militibus ad!unx!t,foffa6. præalta, Ce vaide præcipiti ateem 5ûdfque cinxtt -, tm-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queniibufaue munimentis ac ptopugnacults ad defenfoteslaceffendum mira i-

Y ïuaebiuasbellicasjquarum magna copiam in. rlauibus babebat, iq conttnetit^'n. A expouendt. Q^circä,prxpatat!s omnibus adnotiam oppug^nationem nèceila-ïiisjpriruùmfagittis minoribufcpie lormentis arcemipfam defatigareccepit, magna cum pettinacia citta aliquam intermiffionê, excepta ca qusp corpoiibus cutadis dabattit, obfedos défatigabat,magnifq. cladlbus afbciebatYt

I retut, quot;Mt in paucotum defenforum tobore ac minute arcis tutamen eoniiitetets ^aues etiamipfts arcis munimentis propms admotî, baud fegnius, vei rninorf ' tutu alacritate rem gerebanv. quarummopugnacula ita in mabfummb-^^'^ efarit \\ocata,\t altitudinemturrium propè ^xqùarent. Delais tar\tis,tamq. tépeiati.-nisbebicis apparatibus ,A\fonfus primùmfamaipfa,deinde certis launtiis ,ceiùoi^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faiblis,omnibus fuis copiis iri v num contraôûs ,continua profedione in Campa-

Y niamadobbdionem foVuendam conietidit. SeàFuXgotlus , deprebenfis atqu^ perfpeamp;Àsipfmsregisconatibus,nèa\iqu.a ne^igentiapeccaretjiugiçura otnni-' bus iis datoperam, eeVerrimeque profpicit ,qux reg)i aduenienti atquè fubVi-

i64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;E N a T V s T or V t I Qjr È

dium fuis acîducenti, obijci atquc aduerfari podent. Pari diligentia SiC HuJio Renatus Andiouinus^deaduentu Aragonij prçtnonirusjrcbus fuis peropporwne adfuit : frequenter erenimNeopolitana nobilitate ftipatus,arrnis, paludamentOi ceterifqueregiisornamcntis confpicuus,operas,aggeres,aliafquemunitionesin* nifebar, milites huinaniEeratqueblandèalloquebatur,nec aliquid prætcrmitK' bathuiufmodijquod adinflanimandos,fimulq.deuinciendosrnilitum anio’'’^ ; ijiqua ratione conducerecxiftimabat.Ingerebatfiquidem fæpius, vt,ncgbdi5 j contemptifqueomnibus vit^e periculis, fottiter ac ftrenuè fefe cxhibercnr, fut«- j rum aliquandô, Ÿt,fuperatis tantislaboribus,hoftibufque,viôtiicibus arinisrc-pulfis, fiiiRulis, prout vniuicuiufque virtuspromeruifTet, pratmia atquc amplî i ftipendia liberaliflimè perfoluerenrur. Hac comitate ac pollicitationis fpe acre«' I fis,ereclifque mirum in modummilitum animis, nemo ferèin tanta hominui« multitudine,ingeniorumquediuerfitate, erat,qui non magna cum animoiîuf^ • *»inunus fuum obiret,ac diligcntifïimè liationem lîbi commiflam defenderet!

adeô vt arxipfaeoenixiùsarque alacriùs oppugnarctur,quôcertius, Alfonf««’ breui fuis præfidio adfuturum nuntiaretur. ecc^ue iam erat in ipfis holH««’ præfidiis deuentum , vt plerifque eorum fauciis, ac vulneratis, rarus in turribus atque mûris miles coiifp)iceretur, vel aliquis caput efferre auderet. N««’». vitra quôd diutina oppugnationc defarigati, amp;nbsp;multis laboribus fraóli eranr/t' iam annonæ caritate laborarc inceperant, adeô vt, defperatis quodarnmodórf' bus,quamprimum,vti exidimatur,deditionem fccißentjiiifimagnam fiduci««’ in Alfonfo, fuo rege, qucm,cum magnispedirum atqueequitum turmisnon . longe abelfe conftans fama diuulgarat,collocaflcnt. Proinde bac noua fpt coæ firmari^ atque animum refumentes, tantifper oppugnationem tolerandam p«' tabanr, donee numéro,amp; omnibus rebus neeeßariis auóti,ab ipfo regevltin«’ periculis eximerentur. Ceterùm, Aragonius Neapolim cum validoprcefidioap pulfusjioc enixèdabac operam,vtarmis fibi'pcr Andegauenfium munimendt

ftrata, atquc adaperta via, arci fubfidium nouuiTn^ue pTæfidiiimi«'l ferrer. Sed cùm ferè ad teli iaâtum hoc cofilio propiùs acceflißet, vbi faxis figæ I tifqiie ilium cuneum,quem in prima acie confbtuerat, fbrtiter ab hofte rcpcHô 1 amp;cum magna ßrage fundi vider, paulatim pedem retrô tulit,mox pudore^^i mstu ftimuiatus^ veritus, ne obfcfTi, defperatis fubfidiis,arcis deditionein ftcc't rent,fummis viribus femel atque iterum irruptione nequicquam ten tara, rebuff que infeliciterfuccedentibusjcontra fpemamp;opinionem cumfummo fuodo-’ lore fub occafum quodammodô folis,in caftra redire coaólus eft; ibîque tftis omnibus ad boftilcmvim reprimendam neeeßariis, poftridiè ferè fubauf«' ram eduéfo excrcitu,omnibufque fuis copiis inacic,amp; perordines collocaris qua fcilicct fpes obfcflis deeßet, earn diem ad folam oftenrarionem citra aliqueoo frudum trâfegit,. cuius inftituti ordinem cum aliquot diebuscontinuis fefèfub' indè cum acie fua oftentando, fecutusfuiß'er, rurftis impetû in boftemfacerei«' ftituit, magnoque robore amp;nbsp;alacrirate in obfidentium munimenta inueâiiS) i cùm omnia imperuia ac obfepta reperirei,vt omnibus in locisadiru arcerctuG 1 defperatis quodammodô rebus, atquc omni ferendiauxilij fpe lublata, recept«' canere iuflit,amp; in inreriora Campaniæ loca, vnde vltimô moucrar,cum fuis i«quot;. uerfus eft.Verùm cnimuerô,Rinaldus Sanlt;ftius,ex Caibalanis oriunduSjVirali^' , quin acer, ac rei miliraris peritiftimus, ab Aragonio defenßoni arcis cum inip«' rioimpoßtüs, intclleófolui regis, in cuiusmaruro fubßdio emnem vitæff«J'J cum luis repofuerar,difceßu,indefpcrationem quandara prolapfus,nimirû qu«“

GENVEÎÎSIS H I S T O R î AF, LIB. XU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

niam amp;nbsp;fuftentadonenaneceflards,effet deftitutus^omnefque eins milites diuti- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na faine languidi, vix ægva corpora commode circumferrent, de deditione cogi-

tare cum.maximo fuo dolore cccpir, eadue de caufajcnm Andegàuenfes ,pcr cre-.brosinternunciosjatqûe adeô per fecialem régiunA,ad cölloquium follicitaffeti

,, tandem inter eos, ea condidone pa£lum amp;nbsp;tranfaótuni eftj vt ipfe Sanódus Præ-uz fedus vnà cura fuis militibus incôlumis,præfidiis excéderet. ArcCjCa condidone

ÿ I iradita,ipfe cura fuis commilitonibus longa inedia fqùàlidis amp;nbsp;macilends,n^ J J nbsp;nbsp;nbsp;fine mulcorum militurndolore^ôc plane tvifti rniferandö^uerpe£taculo,egreffuS

„ I cft. Huius tantæ arcis expugnatx, ac dcditæ,fama,per vniuerfam îtaliam diuul-gata, etiara reliquas Gbriftiani orbis prouincias amp;nbsp;regiones diuagatgt;eft j ira yt

I nbsp;nbsp;nbsp;hoc nomine,Kenad potentia mirum in modum cùm celebrareturitùm formi-

* nbsp;nbsp;nbsp;daretur,quôd bac radone regnum eius non parum fulciri atqué Hrmafi videre-

, çalfira per omnes genres nadonesbene àudire, àc magno virtuds præconio« « efferd, yirtuteraque béllicam vnicè in eis admiraii ,induftriam fideique con-j fianiiara ergaveteres reges fummoperè laudare, amp;nbsp;ad cælum vfqüe dcuebere.

fa£ds,peritiffimicuiufquedücis gefta sequantibus,per omnia oramerito volira-j rer.Veïùm,quanrum ex arcis nobibffimæ deditione,contra omnium fpem,bre-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui tempore fubfecuta, Renato gloriæ accefierat,tanrum, propter fuara ihopiani

ac return lïecieflariarum angufdam,indies magis arque magis decedebat . Saris quippè conflabatj èc fubinde cönfVanri fama percrebuerar, nullum a Garold Galloium tegCjalioue Gallic! nominis Principe ,neque militis ,neqUè pecurriac auxiliumtarncitb eipeûandumeilejitacette,vt nifieOjôcduobusproximein-fecuris innis,Ligures,fuis propemodum impéfis rem naualem adniinift.raflentj

'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;lacobus Gartdoia,inter Gampanræ Proceres opibus arque larifundiis admodu

'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poreus,Renati partes priüads fuis fortunis amp;; f acultadbus, licet ægrè magnoque

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cura laboré TulVeraffer jSc auiro patrtnàonio,quoad eius fieri poterat, fubleuaficti

'A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;verendum proculdubioeratjiic todus regni fui,Yecensparti,iaCturain feciffet;

A nbsp;nbsp;nbsp;Proiudc raorruo Gandola, qüi anno fupra millefrmum quadrinpntcfrmum

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;État tune temporis Engenius futnmusPont., Alfonfo régi,adeoque tort nomini

Aragouio fupra modum infenfus.Plicigirur addeprimendum Aragonium omnl ftudio curaiugiter annirebaruï ,vrRcnariftarum in Câtdpania, ac plerifque Italiæ partibUs nuranrem,Slt; Inclinanrem ,præfenti fulcimero codfirrriaret.Quo-circa enixè dédit operara,vt noui foederis iurc,Galliæ reges Romanx fedi denuo obligaretiquo fane inter alla,de mutuo confentufancirum arque paCtum efV,vt PonrifeX,equefddexerciru,Genuenfes verb,inma^idtnisexpedirionibus nauali

V claffe armaadUerfus Alfonfum amp;. Aragonq nominis foclos expedirenti Erne ’A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pecunix pxnuriabelliços apparatus*3^1quaeX parte ïernoi:aretuï,lrnpetàtumfuit

’A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puffern nouurriveOû!ga\,fcibcet,mercirnoniorum centeftrna.Naualis etiam clafbs

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7. expedâta

Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_____ s E N A T V s P O P V L I TQJT E

expedita amp;nbsp;piræparata ftieric ; cùi cuin impeiio loannes FuIgofiüSjöninwli' fratrum minimus, non dtra fuorum/inukorumque aliorum manifeftamil'' iiidiam,amp; æmulationem,præfcâ:us fuit. Nondeerant etenim in vrbe, quicu’i’ fupefiorum temporumroncefias diannates^ôc muiicra Rcip.memoriarcpcrer^'gt; amp;nbsp;exadiùs fecum expeîiderent,facile,comparationc fàdla, ftatucbant, officia nôbiiicatecommcndaüos,quænam deniqucpopuläres homines decerent) nimirum cum S_enamsfemperffimmum conferendorum Reip. muneruinHel^' ^umac racionem habere folrtus effet. QuafeJicecFidgofiagensmuiris noinv tiibus cfl'etconfpicua Sgt;c infignis, eiufquc in patriam præclara mérita extarent; ni-hilominus tarnen complûtespatricij ordiniscontendcbantjetiafibiadhonör£' |' capciïènéos viam non debercelfe præclufam^ ideoque exiftimabanc, hac' honoruin connnuatione,nobiles negligi atque defraudari, paulatim^ue co”' travêtusReip. inftitutum ac morem, folis popularibus,ceteris præteritisjdig' nitatesamp;muneraconferri: caque de caüfa peracresconcennones acdiflidhin

• ipfa vrbe oriebantur. Sed omnium grauiffimè, vt res docuiti, offendebatutloaæ nés Antonius Flifcüs,NicoIaifilius,quiid muneris ita fibi animo deftinauerat» vtiniuriam vocaret, fi quis in eofe illi præferrc audéret. Fremens igitur,amp; minj' bundus, vrbe excedenSiTurricuIam, f id Caftelli nomen eft, viginti ferme libus paffüum ab vrbe pofiti,) petiit,ac vniuerfa füâ confilia amp;nbsp;conatusinTho mæ perniciem ac exitium vertere paratus,cum Philippo,MedioIanenfiumPritt' rûçcîtxd- cipe.focietatem acfœdüsiniit, amp;nbsp;quidem Montanos primo, deinde vicinarum villarum incolas,fpe largitionibufq. corruptos, ad arma corripiendCi concitainn amp;nbsp;mox,contra(ftahaud pœmtenda manu, quandoque ad vrbis vfque coiifpeèln excurfiones facere,nûc prçdatorijs lembis ex€urfândo,mare infeftu reddcre,ningt;l demû maris,autterrarû pacatû relinquere, quod inter quartum ab vrbe lapident) jClarumq. oppiduinteriacct.Qujbus rebus fummoperè perturbatusatq. anxint Thomas,nulla mora interpofica,mercenario milite côdu(fto,naucs a ôhuarias,qitf marc tuerêtur,inftruxic,amp; loca vrbis editiora^valido præfidio comuniuit.Verunt înterea Alfonfus, intelIeélOyPoncificé^nouis idis foederibuSj cotra fe confpinâll^; atque eô elfe deuenrfi, vt Genuæ inftruôla noua clalîè,arma vndique aduerfus/^ conquircrentür amp;nbsp;expedirentur,fumma cum diligentia rebus fuisitaprofpcx'b vt,adomnemeuentum paratus,belli alcam fubirc non vererctur. Nam,quaæ . uis Aragonij nominis potentia multum in Italia^propter diuerfâs procerum h' (ftioneSjac ftudia,eflct attrita5amp; labefaôfatajtamen cùm ipfe latê patentem ditio' ' nem, magnofque ac potentes focios confœderatos habereqnulla ratioticfe aduerfariis fuis inferiorem exiftiinabat, itâ vt non addubitaret, prcemilTis iÜ' quot triremibus,amp; minoribus nauibus,tocius Ligufticæ oræ traólum grauiflimtt înfeftare. Quo fane faélum eft,vc Ligures,hand paruin perterriti,acfibimiruni in modum metuehtes,annona: cariratem,aliarumquc venalium rerum pretiaita augerent, vt poftmodum omnium rerum neceffariarum inopiapaffim in vrb laboraretur.Noh deerantcniya in ipfa Iralia,qui clam amp;nbsp;aperte Alfonfi partibus, adeoque Aragonionominifauerenr, amp;nbsp;inter ceteros quidem Galeotus Carre- l tinusj Finarij Marchio, Liguftici ftatus amp;3»nominis exules, aliofque à Repub- ' quacunqüe de caufa profcriptos,oftenfo afylo, ad fe rcciperc,clancm regiam pot-tu,amp;cômmeatibusiuuare,aliaquefubfidiaoftcndere,quæ à veto amicoamp;fub-dito,necefficatis tempore,expelt;ftari exhiberi foient. Hifce conatibus cùm non nifimaximis fumptibusvaiiifquemodisiri obuiam pollet, omnis pecunia eJ fœdere coacta, amp;nbsp;parata, partim in excruenda claflé,partim in reprimendis terra mariquf

GEHVENSÏS H t S t Ó iR IAë, t I B. X1Î. _ matique enafcentibus motibus abfunipta eft. Qffod cùm Eugenius ,quifuprà quatuorequitum millia aduerfus Alfonfum iam præmiferat,refciret, grani inch’ gnatione accenfuSjfe à Genuenfibus elufumdiôiitans, itaexarfit,vt nullapoft-moduinratione fatis placari potuerit, veterique beneuolentîa,qua fempej ipms Eaiffcnus profecutus fuerat ,penitus abrogata,multis argumentis perfæpetelta-lus fit,acceptas iniuriæ menàOriam altas in animo radices eoide. Ceteruiff, A -fonfus enixèdabat operam,ne quicquamad bene feiieiterq-bellum connciem dum,pattefquefuas tuendas prætermit'teret, amp;nbsp;occupatis Vintimilio, Cerra, -uerfa.Bcneuento, amp;Opizio ,nec non Caprea infula, amp;nbsp;Gulielma arçe,.inedia;

omniumq. rerum vitæ necedariaru pçnùriaad deditionemcompuiiis,u a cumtoto fuo exercicu mirabiliter inftruao,adnôüara Neapojis obùdionecum fununa celeritate contendit; quam cum vndique arótdlime obfedidet, inu ti q^ diebus ckraaliquam oppugnationem ibiconftitidet,tandem a transfuga quoa obfcura ôc intépeffa noa:evtbemipfamingredb,edoaus fuir,per cloacamlub-ter muros patère inored'um. earaqueoccadonem præter fpbm adeptus, urtim, oppidanis omnibushnfeiis,fenfim tavitum militera per oftenfum fpecum ijnrai’ fiqquantum ad referandasarmis atque ferro vrbis portas fibi fufticere videbatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

btboeiuodo aditum in vrbera naâ;us,ea potitu's eft olt;ftauo Elus lunq , n ,. t alüsplacetmridieNon.Sextilis, annofalutisfupra millefimura quadringenteli-mumquadkgefiraorecddo,exaaoferèannorura yigurti fpatio,exquo allidue in iilo regno beliuiff aduerfus Andegauenfes aliofque AragOnq norarais boites, acritet gefferat. Similiferè rationc. Si codera prope fatObaffe vrbera etiara ante annOs quinque 6c noffgefftos, Eelifariùs a Gotbis recuperauerat. enarus ip terea feie ad vrbis defenfioffera omnibus coffatibus 6c viribus præparans ,vbi boffinm multitudinem atque atmatorum frequentiam in ipHs ciuitatis ^pc^ui lt;-bus cônfpexit,ad tantum fpeâiaculura izalde conterritus, fe ftatim curn a quo

vùfcus longé effet inferior,abicââ ad præfens omni reenperandj cinitatis rpe,difceàereftatuit.Prinfquàm tanreri abitionem pararet, arcenr Iplam omni commeatnrebufc^neneceffariisinftruxitjcarnane ÄrrtoniQCaiuo,pawcio e-ftuenfijCui màgnam pecuniæ fumrrvarri debeDàt, cuffodiendam tradidrV j tondirionejVtjniff infra ptxftitutumtempùs ,enm nonis prxGdffs Sc anxiiiis lu-uatetjtunc ipff effet integrum ,cum Mforafo, ve\ ipffs ÀràgovVffs, auiDmeurnc\. poffetrnodis,pacifci amp;ctranfrgere.Viisira conffitutis,ipfecorrfcenfanauijCynxeâ de caata alic^uaindiu ibi ad anchor am ff eter at, irr pór tum P \fanum, ‘comitatibus ilium altera naui Otbino Caracciolo;2lt;doanne Coffa ,traiecit,atcpie illiuc fePlo-tentiam j ad bugerrium P out. Romanum,tune ternporis ibi agentem y propera-

cumcpio poffcpiamv arias rationes tueridi regni recuperandxlt;^.;Nrbis ncr ^väctpiaininiuiffetjNbi nulla auxilia offedividit^fciretc^uejprxfatam arcein troff finernagnisfumptibustueri ac retirreripöffCjélapfoprxffxo tempore jiraiuffxit doartrri Coffxpjt Antonius Caluus^ipffus P rxfeä:u»,deditionen-r faceref.ipiec^ue .

V dvaeriafortunainltaliaNfuSjSc fexerrniofereNeapolitAnoregnöpotituSjäbie-r V nbsp;nbsp;nbsp;üa Qvani \lteriöri return Ptàlicatum fpe jb/laffrlranr jN nde antea n ener at, mari

I netiuseff.Coffa interim, impetrata frbi,Otbmo,St alirs c^uibufda NeapóVrtanis

Ptoecribus,ab Ktagorrio veraia,vnl cura K.ntonro Caluo de atcis deditione curff Ktagovùisagerecœpit-, acceptacpietarrtaab Mforrfo pecunia lt;\uaY\tatn. illi Renatus debuetat,arcera.illilioeranatrad.rdrt. Ceteturn ,klfonfusrecnpetató tégffó; Neapolitncurtutfrumpnalistegio appatatu bc fpXeradote infftuCto ,currrmagrrb

16^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S T O P V L I Xi V E

omnium procerum atque ordinum conFenFu amp;nbsp;applauFu, Fanftat^uc plcbis clamarione triumphans ingreflus eft.Quo aurem illius diei æternitati confectf'^ memoria celebrior atqueilluftrior Forer, Neapolitani, oprbus,raagnificeiitiV. return apparatucum omnibus Italiæ populiscertantes, ne aliqiiid practerrnr viderentur quodad fplendorem,'magnincentiam, amp;laudem tanti régis aug’quot; dam pertinereexiftimarentjRomanorum antiquo rnore,infigncm,ac plane ait* ficioFum arcLim marmoreum,amp; porphyrio lapide confpicuum, variis embletti’' Tis,arqueAragoniægentis,de variis Fubaétis populis reportatis tritrm phis vilt;ftoriis,incifum,ant'e arcis portam,cum Fumma regisgloria, amp;nbsp;pcrpcruarlai’®’ teftimonjpconftruxerunr. Ha:c,fpatiotrium,vel quatuor annorum geftaoof' iunxi,ne diuifa, baud pcrinde ad memoriam Fui valercnt.Nunc ad temporuifl f'' dinem redeo. Dum res Neapoli finnmacum omnium lanitia gerunrur,ac redit' -Td« inter cis regis præfentia omnium oculi diftinentur,inter Philippum Infubriæ Pfittt'quot; rSf”» pern,Venetos,acFlorentinos, pax, grauiftimis de caufis renouara eft, annit^*’'' ihrmines. potiftimum Francifto SFortia,ad quern, belli ac pacis arbitrium, velutad cctf'

' muncmamicum, vnanimiillorum populorum conftnFu delatum Fuit. polbW ^tenim ipFehimmaapud cos au(ftoritate,magnaquepaftim apud omnes etat'*^ exiftimatione, non modo quôd Philippi exercitus Fuprcmus dux efier defgttj' tus, verum etiam multum fibi potentiæ accreuerat,quód Philippus, elocarat'' vnica,quam habcbat,filia,Blanca Maria nomine,focercius’recènseflêtFaóï:us ‘' pax,Reip. Chtiftianæcumprimis neceftaria, plcrifque Italiæ populis, ditir^'’ bellis dcFatigatis,fummam quictem,otiumqueparitura rperabacur,ita vt pamin propè ab omnibus, Fummis votis atque integris animis exoptarctur. Non drt' rant tarnen,quibuseius conditiones mirum in modumdilplicerentjinterqu®'' Thomas Fulgofius in primiscenFebatur, cuius opes,quibus fiorebat maxintt’' vehementer ea præcipuè de eau fa poftea Fuerunt labeFaôlatæinimirum ctimrif’

fubnixa /conftituta pac€,cùm fingulicertispadisilligarencuri faélû fuit,vf Jr Fulgofius priuaris rantummodo opibus ftaretac niteretur^adeo vr_gt;illo inci'*’ neruo, ægrè Ce contraaduerfarioru fuorû vires priuatis opibus rueriponèt. W', cùin indies magis arq.magis incitatis bominiim ftudiis, mukæ contraillui’n?'' plerumq. fieri folet,orirentur faóliones,amp; nouos inimicos fubindc cxperirètu^i accifis iam rébus fuis, tantæ aduerfariorum multitudini ægrè arque diflScuket reluôlari poterat. Nam jVteius minoris noræ aducrfarios taceam,Alfonfus goniUs nauali clafie ipfum miferè diuexabat. Pariodio Philippus ipfe üwgi”® equitum ac peditum copiis,cius ftatum populabatur^atque iügiter inquietabab amp;nbsp;complûtes alij,tantorum Principum exemplum imitati,plane ineiusvb mum exitium confpirabant. Neue vno dumtaxatcalamitatum generevidc^ retur oppugnari atque premi,noua arque magna doloris,illi,exfratris fui BaptiHî morte,rccèns è viuis fublati,accefliofaôlaefl’jquem vnicè,proptereius virtutesJ^ fingularéinduftriâdiligebai», ficvt in tantifratris fide non paru auxilij ac fob' minis in vtraque Fortuna reponcrefemper cofuefi'et.Tamerfi enim anteaipfo''Jj fuperius diétû cft,malècÓueninet,nihilominus tame poft fecutareconciliauonCi ■ omniu præteritarû iniuriarum obliuio ira abolira Fuit,vt nunquam ex to repot’ mutuam charitarem fraternam, vel fidem,aliqua in re defiderarint j fed poiif’ optima fide mu tuis officiis inter ft certarint. Proinde Fratris mortem ac fummis lacrymis profecutus,ei ft»llemni cum pompa parentauit3 tanta mehrt' culè cum ciuium admiratione, vt ex tarn infignis pietatis teftimonio,ciairas ip'j

GENVEN SIS HÎSTORIAEi LIÇ, Xîî. IßJ baudcxigumn Chriftiailæ charitatis exempluni didiccrit. Geterùm, doinefticis curis familiaribufque rebus implicitum , fie aduerfariorum odia perfequeban-tur,vt multiextarent qui ipfiinteritum variis artibus amp;nbsp;confiliis ftrucrentaU molirentur; tandemque intereius cædis auftorcs conüentum, vt ad fcelüs coni-modiusperpetranduiTijloannesAntonius Flifcus, comparais aliqüot Icitibis pifcatoriisjconcubia node magna cum tacitumitatc vrbem clam ingr'ederetur, amp;:intercaconiurati ,correptis armis, ficariorum manu in publicum palatiuna» irnpetûfacerent. Verumjlicetomniafummo filentio amp;nbsp;calliditate exeqù'erétur, res tarnen ita clanculum geri nonpotuit, quin ad ipfius cognitionem perueni-ret. Habebatjiquidem in tanta infidiatorum caterua nonnullos fidosiamicos, quideconiuratione; atq. adeb de totius negotij feriecdodi,ipfum fedulôcom-moncfaciebantjVt fumma cum diligentiajac præfentibus remediisjfefe tamis pe-riculis eximereq He patefada coniuratione, diem, boram, locum, amp;nbsp;tam atrocià fceleris audores non ignorabat, licet femper badenus parum fideidclatoribuS • • præftitilTet- nimirum quôdfcmpcrelufis fuis aduerfariis.eorumeonatus perpétue inanes atque irritos fecifiet, ita vt, fpretis vulgi rumoribus, magna cum ani-mifecuritate in tanta bodium fuorum frequêtia viueret. Verùm enimtierôjCÙni àpluribiis magnçaudoritatis ac fidei viris ei nuntiareturjôahné Antoniumjde-ciinofexto Cal. lanuar. nodu ea parte quæ D. Nazarij templo proxima eft;eru« pturum,facile impetrarunt, vt ibi ca node ad omnem euentum culfodes ac vigiles difponerentur. Hi cùm ad fextam ferè nodis boram excubias egifient, vbi viderunt Africum flare ad vrbem nauiganribus prorfus cöntrarium fimulque nodem valdè immitem frigore efl'e , derelida ftationCjquifque domum fuarri concefsêre. lntereaFlifcus,lemborum commoditatem nadus, amp;nbsp;patrandse eæ-dis auidus, fummacum diligentia,pertinax atque prauum animi luidecretum profequendumratus,mutato vento, tribus borisCamulio Genuamperuenitj paucifque,præter coniuratos,de illius aduentu certiores fadis, clàm cum fuis in vrbem irrepfit: moxexcitatoftrepitu,pa{fim ad arma,in tanta ciuitatis trepida-tioncjdecurfum. Detedatarnen re, neminem propè latebat,Flifcum eo confibo invrbemveniffe,vt aduerfus ipfum Fulgofium Reip. Principem , impia arma fumeret. Itaqucluce orta, cùm armatorum globi omnia compita atque vrbis regiones peruagarentur , ciuium multitüdo niirum in modum pertfevrita, amp;nbsp;ad j tantum inopinatum cafum conRernata,anceps inopfque confilij paffim decur-1 rebat. Quapropter primates ac pleriq. patricij ordinis viri, qui turn potiflimùni eonfilio ôc audoritate reliquis anteccllebant, ira D. Mariæ templum, quod vulgo Vineatum vocant ,conueniunt,acde ftatu publico;éc depatriæ fuæ falutcj anxiè inter fe confultant. Videbant enim rerum præteritarù ftatum ita efl'e per-plcxum,amp;impeditum,vtvixVllis confiliis,taratismalisobuiamiri commode pofl'et. NaiTijvltra inteftina ilia amp;nbsp;domeftica mala, Philippus Klediolanenfiunî Princeps J nullo tum bello implicitus ,fed ira maximo otio conftitutus,baud par-num ciuitatimetuminiecerat,quödmulti5 indiciis ölHnderet, fe de tecupcrart-l nbsp;nbsp;nbsp;daRep.prorfus feriô cogitate,fie planent non dubitarent, quiia aliquam oppor-i

1 nbsp;nbsp;nbsp;lunanabene gerendæ rei occafioncm ex domedicis dilhdüs nadus, fummis vi-

'I ribus quamprimùm adelVet. Prolnde,de commun! omnium fententiallatutulii fuit, vt ipfum Pulgofium aliqui publico nomine adireiat, qui ill! oRenderent, t concitato iam ad arma populo, nori pofl'e fibi citra magnam patriæ pernidem amp;nbsp;priuatarum fortunaruin euerflonem ,vidoriara contingere, fimulqueipfuni inftederentjVt fponiè Prmcipatum ciurarct. Ipfe tarnen magna cum animi con-

Itanria amp;nbsp;fortirudinc adduci minime potuic, vt, licet dubiis rebus, fcfe taniD^' mifsè gereret; fed tam prudenter eis refpondit, vt rcfponf one in nouam coiw'' tationem adhibita,nó parum haberet temporis,rebus fuis profpicicndijamp;co*”' modandi, adeo vt dum confultando,eundo, redeundo teinpus incafluro*®' trahitur, totus dies abfumeretur. Inter hæc, Joannes Antonius magno aniini^t' dore, ac militari manu conftipatus, plerifque in locis armatusdifcurrebat/ant^ ^cum audacia,amp; infolentia,vtparuo interieóto tempore,curiam adorirctur/® quidem euentu, vtillam, culn nemoeflet quidcfendere aut propugnare ret, citra magnam aliquam difficultatem, vel fanguinis eff'ufîoncm,occupâf^^' Thoma»etenim, cum demùm fc tantis viribus imparem amp;nbsp;inferiorem videret) fe in turrim, vulgo Horariam diólamfubduxerar,ac tantifperin ca delituic,dlt;’' hec fub fide publica falutem fuam Raphaeli Adurnio cocrederet. Poftridie, Pr*' inates ciuitatis, de falutc èc tranquillitate Rcip. valde foliciti,itcrum in ædcfflP' • • Luciæ facram,conueniunt, ibique coaólo Scnatu,variifque fententiarum ro^' tionibus fadlis, tandem inter cetera, conftitutum ôc ordinatum, vt fex illivif') qui rccensPlebifcico denominatiamp; defignati fueranc, poteftatem habeiencï' fex alios fi bi allégèrent: deinde vt pratter Senatum, qui pari quoque duodfß^' rio numero conftabat, oólouiratus inftitueretur, cuius munus amp;nbsp;præcipuui”, officium effet, libertatispublicæcuram Sgt;c tutelaha habere, ea tarnen conditio*!^’ • vt, retenta ifonomia amp;æquabilitatCjhuius noui collegij media pars patriciaX diaverô popularis effet, amp;nbsp;vnoquoque bimeftri finiretur. Nulla igitur mora , terpofita, ne fcilicet in tanta Reipub.perturbatione,aliqua negligentiapeccafC' tur,magna cum omnium fuffragatione atque confenfu creati funt Raphaële durnius, vir miti ingenio^amp; ciuilisPontificiiq. iuris cognitione clarus, loW’ Antonius Flifeus equefi:risordinis,Paulus Albarianus,Andalus Malruf'uSjÜW' bas AuriàjBaptifta S^inulajMeliadux Saluagus,amp;Dominicus Riciüs Bargalin^’ HicMagiftratus, quod parum inter eos conuenirct, parum durauit. namvix ^443‘ tra quintum Calendarum Febr. diem proxi mi anni, nempe fupra millcfinHiiquot; quadringentefimum quadragefimi tertij prorogatus eft : quo quideindie magnam altercationem amp;nbsp;iurgiaj Raphaël Adurnius Reipub. Princepsf'' Frinetp, re- nuutiatus eft,eo certè nomine celebrior, arque paffim carior, quo cius patröi’® Georgius parer, alias Remp.cum pari dignitate non infelicity' admihiftrarantjille quidem diuturnitatc Principatus illuftrior- hic veto ciuili' tatéamp; moderatione memorabilior: Inagnumque fui defiderium amp;gloriohit' ; memoriam reliquerant. Thomas interim, poil abrogatum imperium, priiiat^if ‘ vitam cogitans, ad domefticumotium fefe tranftulit; amp;nbsp;cùm fibicornrnodum i fecefium quæreret, Serefanam præ ceteris locis fibi elegit ; quo fummo eiini f' lentio amp;nbsp;infeiis ciuibus pofteà profeôtüs eft,eo in primis omnium iudicio noitii' ne clarus, quôd licet Principatum,quem antea bis cum fumma nominisfuiglf' ria amp;nbsp;laude adminiftratierat, ac in eodem poftreijiùm ferme qUinquénium fut' rat, per vim amp;nbsp;minas deferere coadus fit, tarnen cum magna animi moderatio* ne hanc iniuriam amp;contumcliam deüorgrit- cùm fatis cônftct,illum,nunqu3ii’i poft cxaólum Principatum,aliqüod,vcl minimi doloris,vcl alioquin contuibquot; animi fignum, alicui præbuifte. Ih vrbe veto intereà,fatales atque vetercs fimuf rates amp;nbsp;fadiones,quibus continua fèrie inde ftatim ab initio Refputgt;.iniferèb' borauit, amp;nbsp;periclitata eft, iterum recruduérunt. Siquidcm,poftquam FulgO' fins abdicato magiftratu, ciuitatem reliquerar, Petrus, alij Perinum vocant,egt;o5 hepos, excitatis nouis turbis, Patrum decretoperduellionis nota inuftus

GE N VEN s is H i S T O R î ÀE, L I B. XIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÿl

rum,cumipfecfleciuuenis excelfi atque elati animi, amp;nbsp;manu prompfüs, vt alU qua in parte tancam ignominiam vlcifceretur, ad Mediolanenfiüm Principemî Genuenfium imperio auidç, vti rnollrauimuSj inhiantem, proFcdlus eft, eo ani-mo, vcilliftrenuamoperaiîi in omnibus rcbüs nauaretjâ quo,e‘ô facilius in gra-tiam amp;nbsp;clientelam receptus eft, quo certius exiftimarct,, fc,il 1 lus opera in mukis ncgGtiisj prælertim bclliciSjVti poflè;amp; idçircOjVt ilium ïibiarhiüs deuinci-retjNoLiium, Ligufticie ditionis oppidum, dono dédit, quo inde aftiduis ex-curkonibiis, Genuam , atque Ligufticum âgrum diuexaret. Itaque Fulgofius* fuapte natura magnanimus,amp; quictis impatiens,citraâliquam temporis inter-ininionem, Genucnfibus,vitro citroq. proficifeentibus, quoad eius fîgri potuitj variismodisincomodabat, Pari modo loannes Antonius, cuius fuperius men-tionein fecimus,magnas turbas excitabat,amp; grauiores adhuc fecum raeditaba^ lut. Nam,cùm videret rcrum fucceflùm longe aliter quàm exiftimaratj eueniflcj cùmmagnaambitione torqueretur,parem , vel 1 upcriorem ferre noilpoterarj àdeôvt haede caufa derelitfta vrbe,contraâ;ifquenouis viribus,amp; çoaôlacir- • cumforanei amp;nbsp;vagabundi inilicis 3 ac exulum non parua manUjRecanii amp;nbsp;por-^ tum Delphinüm,OrientaIis littoris lo‘c3j quæ tun'c Genuenfium præfidiis tene-baiKur, expugnaucrit, amp;nbsp;in huius vniuerfa: maritimæ oræ tratftu ingentes motus excitauerit: amp;nbsp;procüldubiô longe grauiores Semaioreseborti fui(lcht,nift Adurnius fummacum prudentiaatq.ftudio huicmaloremediû quamprimùm attulinètjtaitietfi Relp.tam domi, quàinforis, mukis amp;grauiffimis diflenfio-nibus amp;nbsp;bellis vexaretur, Quippè, bine Philippi ducis infidiisjillihc Alfonfi claf-fc amp;nbsp;armis non parum confternabatur, àdeô vt compofirionc ea potiftitnùm dé caufa cuni Ibannc Antonio fequenti anho faéfa ,legatil^uead Alfonfum pro conftituenda pace miftis, ea tandem non tani honeftis,quart! neccftitate expref- H44* fisconditionibus inter éos conftituta amp;nbsp;tranfaéla fuerit. Nam præter alia,caü-tum fuir, vt propter ilia, quæ iüre belli ablata eftcht, vel in alienam deueniHent poteftatem, nemo repetundaruin pofeeretur. Prætercà, vt Ligures, nec regis, ôc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Aragonij nominis hoftes j nec itidem rexipfe,Ligurum inimicos rcciperenr,vel commeatu vlloiuuarent. Poftremum ad omnium prçteritarurri iniuriarum me-ïnoriam abrogandam, atque regis animum , quôd ab ipfis deuiéfus captqfque aliquandô fuerat, deliniendum, ftatutum fuit, vt honorarij muncris nomine, amp;nbsp;inperpctuæ obferuantiæ argumentum, quotannis ipfi, pelujsauréa donoà Gc-nuenf.mitteretur. Verùm,cùm Alfohlus adL'iguftiçi nominiscontumeliam amp;nbsp;contemptum, hoc munus, hiG cum follemnipôrhpa , ac inuGtatis cærimoniis adraittere, vel rccipere Vellet, pax non diu inter eos Grma ftetit. Indignabantur ftquidcrnfummopère Genuehf.,quôd Rex ,conuocatis omnibus fuis proceri-bus atquenobilibus aulicisjpopuloqueinfpeélante ,eDrum munus non ea animi integritate, qua offerebatur, rcciperet. Sednon fçcus ac G deuiélarum gentium fpoliis amp;nbsp;mariubiis ad fpcciem perlaturh fuiGèt,ipfc,triuinphâti Gmilisjpa-ludatùs in fublimi iolio,regio fplendbre atque apfftratu confpicuus,tantæ Reip; dignitatemclcuaret, adeô vt deincéps intereos, permanente tameri pacis nomi- • ne,omnia hoftilitervtrimque agerentur. Repub.hoc modo cum Alfonfo iil gtatiam reuerfà, quiarnukum èius ihtererat,Flifcui-n ,Cuîusproximè memini-tnusjtranquillum amp;nbsp;paciGcum continereiSenatüs,quo ilium Gbi arôliùs obli-garctjuon abfque fumma iudicij grauitate ipfum magna liberalitate atque info-ktis immunitatibus p’rofecutuscft. Fuit proculdubiô huius pacis coftitutio vnî-uerfæ Reipub. cùm maxime nccefTariajtum etiam fummoperè proGcua éc falu-

taris ; quandaquidem, propter præterita Bella, intermilîæ merciinonioruni att]' mercaturæ exercitationes, èc neceflitudines, ma^no cum omniû oentium bciic' ficio,kerum adpriftinum ftatum reuocatæ funr, itavtexnouis ôc mutuishcgO' tiationibus,ærarium publrcû,amp;loca Georgian! muneris,minim in modueri^“” crefcercnt amp;c augerentur. Quod fane effecit, vr illi odo libertatis Præfides fuprâ commemorauimus/cùm tantis ciirisefl'ent impares, amp;nbsp;fuam prouinciani inßitut!, paudtätem ægrè adimplere poflent, neceflariû fucrit, paucis exaólis inélibuS ^agißratutffóto alios cumaliquârô minori aucloritate in idem collegium tranfcribere.QH' nt cnrßdi- fanc Magiftiatus, mulrorum annorum decurfu in hunc vlque dicm ßngüBriöf' Mmtmtint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in^ufttia retinetur amp;nbsp;coferuatur, adeo vt merito cenferi pofl]t,fub AHtf'

nij Principatu Rempub. in longe maiori,quain antca,quiete amp;nbsp;tranquillicatcvb que ad annum, fciliceteiufdcm æui, quadragefimum feptimum viguifie : Wî' gnumque baud dubie domcftici otij ac priuatæ vtilitatis frudum retulilîet jPquot;* lubinde ab Alfonfo rege, noua Neapolitani regni acceflione infole/cente

* ceptæcladis memoria exacerbato, multis ac diuerßs moleftiis affedi Conquirebatenim ipfeanxie nouarum controuerßarum Occafiones amp;nbsp;ahfo^’^ annuö fuo honorario munere minime contenis,^ Genuenf. populum frequeO' ter armis infeftabar. Sc fubindegrauiores fubminabatur. His rebus indighatib' l gutes, oinnibus Ibudiis arque viribus contendebant Aragonios,amp; Aragoniji’^' | minis focios,quamplurimis incommodis ac detrimentis afficere. CeterLiin,rcbiis ' foris non vfqueadeo feie féliciter babentibus, anno ieptimo amp;nbsp;quadragefni^*’ ’445’ cius fæculi, fnam duobüs fuperioribus res domi in eodem ftatu cohftiterant^’*’ 1446. Repub. graues feditiones acdiffidiamore véteri, amp;nbsp;iam longo vfu himis recept^i ’447' exortæ ibnt,initio tumultusexeofereorto,quodilli,quibusAdurnijadiaini' ftratio minus arridebat, Sc nefcioqtias ob caufas prætéfas difplicebar, ipfi Adur nio,aliifque eiüs fautoiibus auéloresefle vellentjVtfefe,ad maiórcm Reipub quietem Sc fecuritatem,Principatu abdicareqexiftimantes, vt, poftquarn luprc' mo Magilfratu abüflcr, liberratipriftinæ, cuius feaflertores dicebant,hocir.odö locus confbtueretur. Adurnius igitur, cum ex mera amp;nbsp;innata ßbi virtute ac bo' nitate,ica eilet ergapatriam,atquefuos conclues animatus,vt publier tranquil^ tatiscaufa, etiam cum fummoreruln priuatarum difpendio nibil non agere,vd * fubireeil'et paratus, magna cum animifortitudine,amp;veræ ebaritans arguind^' to, libens atque fponte fe tantö bonore,amp; fuprcma,qua potiebatur,digngt;'' täte priuari pallus eil:, ac circa initium eiufdem anni, quem diximus j pridic Non.Ianuar. follemnimore infignibusDucabbus depofitis,fe iterumadpH' uati ciuis rationem Sc ftatum recepit. Sc à plurimis ciuibus, cum, honoris caubi comitantibus, ad priuatas fuas ædes reduétus fuit, amp;nbsp;ftatim abrogato illi impe* rio,duodecim eines, centuriatis coinitiis celebratis, excunólisördinibus fumitio cum dcledlu defignati,quibus libertatis conflitüendrecura demandataeft. Ve-rum,cares nullum omninô progreiTum babuit. Quandoquidem ipß eödeiti Frincepsde- die Barnabam Adurnium,fu{^riori Duci afbnirate coniundtum. Sc eiufdein b-mox fuccedit dlionis virum, in Principem communibus fuifragiis, non fine fui prædeceifons graui indignatione, quod fe ab amicis flulta amp;nbsp;inani perfuafione delufum anim' aduerteret ,elegerLint atque fubftituerunt. Sed qüoniam ira ab ipfa natura coin-paratum eft, vtquæ prauis initiis atque malis artibus conquirantur, non diü fubfiftant, vel falcem,pleraque infelices ac tragicos exitus babeant,euenit,vtB3^ nabas, qui ad tantæ dignitatis faftigium,præter mérita, atque etiam fpcin amp;opl' nionem fuam,populari niagis inconftantia,quàm maturitare iudicij eucdtus eratj inomen'

memento fere temporis à fupreina dignitate in imum præcipitatus fucritjnimi-rum vix menfe in Piincipatu tranfaólo, à Fülgofiæ fadionis Principibus magna cum fuacladederurbatusell. Confpirarantenimexea Familia,prêterPetrumi quern ad Infubriæ Principis partes tranfiuifle diximus, etiam Ianus,amp; Ludoui-cus fratres, ambo nepotes Thomae Fnlgofij, quern, eximia cum animi modera-tionepriuatam vitam fummo imperioprætulillè ollcndimus. Hi inextinguibili-busodiisaduerfam fa£lioneni profequentes,fumma fuanobilirâteatqub opi-bus conf]li,ad fupremnm ciuicatis honorem totisahimis amp;nbsp;lludiis afpirabar^ in primis quidem lantis maior natu , licet eo temporfe abfens, per flix faótió-

nis ftudiofosjaliolque Fulgolij nominis fautoreS,hoc vhum fenixe coi-yjendebar, vtquibufcumquepoffetartibus amp;lludiis, Principatum airequerctur. Alfonfus imcreaj quein Genuenns populi lludiaatquedillenfiones neuciquam làtfebàntj operæpretium fc faólurum exiftimans, fi cöntentioneS atque tumulrtis ciuiles in vrbealcrer,Barnabam;,quirecenS5 vti diximus,Principatu exciderat,omnibus pecuniisiae milite,iuuandumjamp;fouendum ftaruit,adc0 vtipfe tanti régis bene- nbsp;nbsp;•

ficio atqueauxiliis confirmatus, omnibus fuis hoftibüs, quantumlibet potenti-bus,facilereniti atquercfiliere polfet. Proindelanus,dc improuifo ac prætcr omniuexpedationera, node quadarta, vnica tanrumnlodo triremi,iri qua pau-cos,fedcogniti roboris amp;nbsp;manupromptos milites,nimirum nongebtos,impd-fuerat,inportum Genuenfem dcuedus,militibulque in continentemexpoli-tis, repentinomotu prætorium alacriter inuafit. cumque Adurnius cum parua, quamhabebat, militari manu illi cum maximo animi ardore oecurreret, per multas boras vtrimque acriter dimicatum fuit, ira vt maior pars militum, qui /m' propartibuslaniftabant, multis vulneribus faucij, extremo vitae periculo ex- c-a’/pZ-ponerentur: fed magna animi fortittidine fefe Adurniis opponentes, tandem curia expugnata , profligatifque aduerfariis , Fulgofius vidoria potitus eft ;

amp;mox Principatum vi atque armis occupauit. Et quo feipfum in feo firmius ftabiliretj tertio Non. Febr. Petrum in Infubria turn agente, tanquaiii luæfami-liæ fadionis focium, quamprimum ad feeuöcauit:quem vt hdeliorem habe-retjvrbanarumcohortium præfedumconflituit,I’iisartibUs atque fludiis ratus, feinnouo acquifito imperio tutumfore. Acne populärem fauorem riegligere, néuetyrannicè dominari veile videretur, nulla mora quodamodo interp0fica,acl Finarium, mille fere palfibus à mari diflans, atque in faucibuS Vallis oppidum pofitiim,expugnandum aniinum adiecit, proptereaquod Genuenfbus crebro multa damna ab illius lociregulo,LigUllico nomini infeftilTimOjinferebantur. Siquidem,praeter alia, paucis ante diebus, Galeotus CarretinuS,eiLifdem loci Marchio,nauimquandam,Caluamdidam,prctiofis mercibus onullam ,inter-eeperat,amp;nonnullaoppida Liguftici nominisoccuparanqubd fane omnium a-nimos ita irricarat, vt ad vlcilcendam iniuriam, conferibendumeyie militcm^ certatim magnam pecuniae vim, nempecentum millialibrarum,cófcrrenr. Ha-bitoitaquequamprimum per totam Liguriam rnil^tum deledu,breuiqufetem-poris tradu, vitra feptem virorum mjllia in militiam tranferiptis^ quorum ma-lot pars ex lagittariiscönilabat,expedrtiö in ipfum Marchionem fufeepta eft. Ec cm-«»»« quoea celebrior famofior fieret,renurttiati funt,riön citra tóagnum deledum, quatuorledillimi dues, vt veteri profapia, fie etiam morUm integritate amp;nbsp;inno-centia vita: confpicui , videlicet Andreas Imperialis Lucas Grimaldtis, Paris Iullinianus,amp; Petrus Montenigrius,vt cum imperio huic militia: pfæeffent. Ec üe aliqua ex parte Refp. hollium iniuriis pateretjrion folùni tfefra j vcruiii etiarti

ij 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S T O T V L I QJV E

mari omhiàprocurare vifum fuit, quæ ad omnem hoftilem vim propulfanda^ facere viderentur.Itaqueinftruûæduæoneraria: naues, quæ omni generebci' lico^ aliifque inflrumentis milîtaribus inftruôlæ, magnum oculis obledairefl' turn amp;nbsp;admirationern inijciebant. Nam,quamuis ad ea tempora multæ ciim magnis fumptiblis arque artificio extruôlæ in Liguftica oranaues^taincnilk duæcarinarum magnitudine, velpotius molcj aliifque rébus heceffariisjlong^ pUp?; alias fuperabant. Circahæc tempora, Philippus Mediolanenfium Princcps,c''' frincipit iTis haûcnus tanl crebram meiitionem habuimus^pridiè Idus Augiifti,nonju*’' Mmtui. fexagenarius, ex atroci febre,amp; in multâ bilem folura repente aluo, è viuis fub traéf us eft. de cuiüs natura amp;nbsp;moribus ira, præter ceteros, Pius fecundus in ropæ defcnptiorte fcriptuin reliquit. Fuit, inquit j Philippus ingenti corpore,iquot; iuuentute macer, in fenedlute pinguilfimus, detormi facie ac rerribili jinH^' billbus ac prægrandibus oculis ingenio peracri amp;callido , in largiendopto' fufus, in parcendo facilis,inaudiendô difficilisj at vbi in colloquium venidff)

* mitis ac placidüs- cultus corporis ac munditiarum omnifque lenocinij negÜ' gens i venandi cupidus, equorum ftudiofus. Ceterum,quietis impatiens, imperitandi auidus, in pace bellum, in bello pacem quæfiuit, hinulandi diuimulandi egregius artifex,in militesquàmin ciues indulgentior, rarôi'’ publicum prodiit, delatoribus facile credidit, in fufpiciones adeô promis,vl fæp^è fidiflimosàfe amicos leuiffimis de caulis alienaucrit. Pulchris indutun^ veibbus ægrèadfe venirepermifit. Sermohemdemorre audiuit inuitus. To* nitrua âc fulmina mirum in nlodum expauiti Tabifica lue percuffosexvrbi' bus migrate in agros iuflitj eorumque domos incendio colli. qua cura innU“ merabilem ilium Mcdiolani populuin multis annis intaélum quodammodo ab ea pefteferuauit. Huic,cùm vitadeceflilTet, funusUectanto Principedignui” nec fuis maioribus duôlum eft, nec fepulchri decus additura. Hæc Pius. PauciJ antèdiebus, Aftcnfes,amp; Carreti,acCeuæ Marchiones , qui non femel magniio’ argumentum fuihoftilis animiReip. præbuerant,cum Philippo principe ido fœdere,longe afperioribus odiis,quàm antea,contra Reip. fubditos atquefociö^ gralTabanturj ac fubinde eosex rerum occafione diuexabant. Proinde ex coin* muniPatfUlîl confenfu,portiones,quas ip(i in elnpiionibus amp;nbsp;vedigalibusM^*, giftratus Georgiani habebantj fequeftratæ funt. Et licet hoc illius MagiftratuS ■ priuilegiis amp;nbsp;dignitati mirum in inodum repugnaret, attamen quia maior runc temporis ratio perduellionis amp;nbsp;holtilis animi habebatur, quàm iuris ciuilis, pu-tabantjhacde caufaapudomnesgcntes facile excufari poflè . Dum veroS.C-naualisexpeditioin eos paratur, iamque ilihil omninô fuperelTer ^quàm vt in hoftemmouerent,accidit,vtFulgofius Princepsipoft trium menfiurn ægrota-tionein, nlenfeDeccmb. fatisconcederer,adcô vt propter illius obitum,tesipû nonnihildifferretur i Eft fiquidcin in ea Repub^ lohgovfu rcccptum, vt illisqugt; fupremum magiftratuin gelTerunt, fummiscum cærimoniis amp;nbsp;follemnipompa parentetur : ideodue omnes»ordines iuftis perlbluendis intenti ,curam rerum bellicarum nonninil remirtebant. Breui tarnen interîedo fpatio, nempe 17. Cal- L crebris fuftragiis Ludouicus, recèns dSfunôti Ducis frater, qui paulo ante in » vrbem venerat,Reipub. Pririceps refignatuà eft. Fîic igitur tanram dignitatem anecutus jiiealiquid, quod ad Reip..tranquillitatem continendum pertineret) 1448; negligerevideretur,initio proximi anni, duce Pctro Fulgofîo Fînariü oppidum ar(ft:iffimaobfidionepreflit,eodemque facili negotio , propter controuerfias amp;nbsp;graues diftenftones tùm temporis inter Marcum, amp;nbsp;Galcotum Carretinos, di'

G E N V E N s ï ? H I S T O R I AE L I B. X II. ‘ ' xyf . uerfisftudiis inter fe eontendentesjortas, potirus eft.Marcns eteninijGenuenßjLi partiuniftndiofusƒancùm apud oppidanos, apud quos plurimum audoritate amp;nbsp;gratia valebatjcffeGityVtcicra magnam difficultatera dedirionein facerent, porif-fimùmcùmGaleotus élus fratei'i apud eosin tanta exiftimatione non effet. At'^'^f’quot;’^-Geniienf.,oppido^atque arce in poteftatem-reda6la,confilij ancipitcs, in diuerfas fententias ferebanturjita vt longa difputatione multæ horæ in ipfo Senatucon-fumerGnrur,antequam ftatui,veldecernicum omnium confenfu amp;nbsp;fatisfaÂion^ rpofletjVtrum oppidum ipfum jVnà cum aree^folo çquari dcberet; vel tantummöK-dôreferaa'ta arce,oppidum effet excindendum. Vick tandem eorüm fcntentia, quifôlatn,arcem, ceufaôfioforum hominum receptaculurri, amp;nbsp;afylunj,euerteii-tiaindicerenf.acSenatusconfultolato,arxipfadiruta amp;nbsp;eucrfaeîf. Garrecinns igitur ditionefua expulfus,variis inlocis circùmuagabatur, amp;nbsp;exulabat. AtFf narij popLilus, Genuenfium armis rccêns opprcffus, feptimo idus Maij Reipub. confiietis cærimoniis fidem obftrinxit, ac deincepsin tutclad Patribu^ receptus cft. Cctcrùm jCxternis bellis magna cum Reip: laude atqtie imperij incrcmento confeâisjiterum ciuitasinteftinis malis atque nouis vulneribus confofla fuiù 1449. Quandoquidem multi rurfus, folito amp;inuecerato moreciuilia arma refumebât, 1450; ^naultisinterfeodiiscertabaht,au6torepotifîimùm Pctro Fulgofip ,qui longé in maiori,quam Ludouicus, exirtimatione atque audoritaté in vrbe erat. Po-puJaris namquemultitudo,fuapte natura leuis amp;nbsp;inconffans,planéeffieiebat, vc iftis parum inter fc conueniret. Siquidem Pétri dignitatem omnibus viribus ôf pertinacicontcntione tuebatur. Ludouicus, talibus pbpularibus ftudiis Vebe-mcnter exacerbatus, cùm videretife atgré Principatum,reludante plebe, retinere pofie,vixanno decurfo,vitro feipfum fupremo honore abdicauit. Ceterùm, antequam Petrus cuni magna omnium procerum atque opnmatium indigna-tioneinalteriüs locum afl'umerctur, non deerant viri,audoritate, ôcopibus flo-rentes,quiThoinæ,illorum patrui,retroaôlæ vitr,àc in gerendo fupremo magi-ftratuconftantiæ memores, illum,eadecaufatunc Sereîanæ in tranquillo otio' conimorantem,litefis quamprimum euocandum cenfercnt,occafîone nimiruin ... recuperandi imperij exhorum duorum fratrumfuorû nepotum diffenfionibus oblara. Fit enim non rarô , vt viricordati inbenemorata Repub. egregioruni viroruin fada amp;nbsp;notent, amp;nbsp;imitentur, adeô certè,vt hi,qui magna propenfione f boniç partibus fauebant, magis illius virtutis æmuli amp;nbsp;imiratores effent,quàm. aliquidad gratiain amp;nbsp;quæflum facerent. Quapropter non réméré banc occafio-nein optimi ac iuftilf. Principis recuperandi omittendam effeduccbant. Ve^ rLiin,quia ipfelongo iam fcniofeffus, magnifque honoribus defunôtus , magisr otio amp;nbsp;quiete in fuo feceffu,quàm inpcrturbata, amp;nbsp;tumultuofa vrbe fupremis rebus prxeflc,deledabatur,inter cetera refcripfit, fibi in primis quidcm illoruin ftudia amp;nbsp;vôluntatcm,iucundam,amp; pergratam effe-fed cum magni ôcpræclari in ilia Repub. viri effent, qui tanto murierî pares forent,fe immcnfas gratias prb tanco oblato honore agere,atque hóe vnuin obnixèt)btefl:ari, vt,ad retinendani Reipub. tranquillitatem,aliquid muldtudinis fauori hac in parte concédèrent. * froindePetrùm,popularîbus ftudiisaSPrincipatum euedum,CLim fæpius an-tea rnagnæ prudentiæ amp;nbsp;exadiiudicij fpecimen dediffet, in ea dignitate retine-renr amp;nbsp;conferuarent. Hoc fi facerent,fe non dubitare,quin controuerfiàe,amp; odia, ex inultis fadionibus fubindè repullulantia, mirüm in modum refcinderentur. atque penitus, coalefcentibus tandem omnium animis, abolerentur. Qua fané in re,-ranci viri iudieiumgt;afFcdione^vel errore lapfum^ nulla ratione exillimari

potefl^qüônîaiti Petrus ipfe fexro idus Dccemb. rerurn guberhaculis aämötquot;*’ tancàcUin prudenria amp;nbsp;anîmi tóoderatioheReipub.clauum rexic amp;nbsp;guberiWUi'i Vf non fokiinmodo cum totius Rcip'ub.Ïatisfaótioiiej.vcrum ctiam ad extcrû^“ Phncipuin inuidiâm vfque,fuas panesimplederiüiQuippè Alfonfus Aragoni“^;

nominis atqueiinperij accrrimUs höftisi îÉgrèterebar, fupremum ifij* fartigium ad rantum virum delatunâ elïe: fufpicabatur himiriim illius prudeliti’i atque nngulari in Rei?. adminiftratione peritîa,fieri non pofle, vcnouis dilWi'’ Hocusaliquisdaretur.Quocirca noil definebat ipfum omnibus quibus iniuriîs profcinderc ac Ligufticas opts amp;ditioncrn diuexarc,itiuîto(que pro^æ gos, cxu)^s ac rebelles fubinde clnittere, vcReipub.ftatuin, vtcumque proteiï' porumcondirionequietuin atque pacacum^pataln amp;nbsp;occulte omnibus artibi’^ , amp;nbsp;dolis inquîetarent: arque adeô Reip. incomniodàre ftudebat.vt omncs Ligquot;' fticinominis hoftes praèwndpecunia,atquenccefiariisauxiliisjeâdecaufa iuu^'j • retatqJnRrueret.VcrumenimuerôjCurti reruifl IiümanaiumftatüsitafitcoiH'

• paratuSjVt diu aliquid ineodem tenore exiftcré vel retineri ncqueatjiioiu^^' nerculèmirum,fi in fupremis hoiioribüs, atque reruiu omnium affluentb^'d aliquid lïuiufmodi qiiod ctiam belle cohfiituta ingénia àb honefto infledcî^ amp;nbsp;à bcile inftituto curfu deducete facile qucat. Fulgofius fiquidem,pérfe qu’' dem boïlus amp;nbsp;prudcns, ftatim poft àdeptumimpcfiuiil,contra multoriim hO' minum opinionem, fcueriorem, qüàmpar eflet, fcfe oftendit atque præbuit ctcnim in Principe, animi modôratiolie duéda magnani profedlt;’ prbicipt laudem prômcrctur- vbi tamen impotentia quadam animi j tyraiinidi pro^*' X’XX'Xrt mior,quàmconftantiæ âc fonirudinieflenotatUr, magiiain labem Principib*'® h-aud dubièafpergitjta vt fîÉpius magni virij magnas virtutesjpræclarafq''^ laudes niniiâfeueritateobicurarint. Hoc vitiû,in hoc noftroj de quo loquimWi Principe,ftatim poft adepfüm,vtidiximüsdnipcrium,irrepfit. Nam,vt aliafö' tumacis animi argumenta filentio pr^teteanijfatis füérit,vnuminftaröroniui’’i

- in medium protuliflé. Cum cnim circa iilitium proximi anni, in magna rum frcquentia,amp; vtriufqüeordinismulritudineiGaleotüs VfufmariuSjVirp'^' be fibiconlcius, non dubitaretj vtliomo libereratjCtiam liberaiti voceiu in 5' beta Rep.cmitterejpauca in præfcnteniReip. admiiiiftrationem locutus,qua®' pj-nyjmYj pcrcalumniam ad ipfum Principein, quafi return nouarum auâorM nouas turbas cxciraie volens, delatus eft. Duxjdelatori fidem habens, acH exaeftuans j ipfum cueftigio in area Fiancifcana cuiil infignidedecoris notai'^ togatum, vterat,indi(ftacaufajamp; indeinnamm, publiée laquco fufpendi iulü'' Exemplum mediusfidiuscommifcratioiie dignum ,amp; ad omhem pofteritatequot;’ demandandum, eO potiflîmum nomine^ quod,licet heroica iilgenia mukisvil' turibus faspentimeró polleänt, in multis tarnen turpiter cxcuriant, amp;nbsp;fubfped^ audoritatis attociafacinorâ, tyrannica vi potius j quam veta Principis æquitat^’ ac moderationeiCum fuitimo Reipub.detrimentOjCOlnnlitterefoleant.HocWH’ crudelefacinus mulrorum Jniitios baud dubiè mirum in modum offenditiat'^',

* men in ptxfens poiiUs metu,quàmneglUçntiafuppreirum amp;nbsp;diftimulaiûiDui” res eofere,quodiximus,niodo Genuægt;amp; in aids plerifqueltaliælocisgcrunn''^(i Eriderie us tettiuS,Cacfar AuguftuSj vna cilmconiugefua Eleonora, EduardiLH fitani regis filia, magllaque t^rincipUiti virotum ftipatus eaterua,tranfmiffis I pibuSjCx'Germaniain Italiam contendit, eo animo amp;nbsp;confilio, vt defignatoiib Maximiliano fillo fucce(rore,Romaillproficifceferur. Præerât tunc rebus fatf’ cum furfrema digiiitate Nicolaus quintuS|quicum fummo apparatu atq. mngna cuifl

NonisMartiis adCæfârem, quicum fuo gynæceo non procul ab vrbeaberat; honorificam legationem præmifir^quæ eum benigniffimis verbis' eins nomiïuj^ falutatû, ad fuburbia vrbis vfq*, deducerer, amp;nbsp;de ipfius ad vrbê appüUn edodus, quamprimurn ex Vaticano Purpuratorn Riorumagmine,altorumq. AntiRitum frequentiaconcomitatuSjfcriante tota vibe^ac ieïla fronde redimitis«pmnibus compitis atquepoftibus,fub vmbella aureaad Vaticani portam , aulæis, ac\a-ïiis tapetis auto argentoque intertextis,ornatam, quam S . Petri vocant,perrt.xit-amp;mipfius vrbis confpedu/n Ca:farrs,aceins coningis amplexuln placido grel-fuirruir.Cæfar/napte natura benignus, placidus amp;nbsp;clcmens, ad tanti Prælulis • præfentiam non mcdiocriter affedus, folito arque longo vfu recepto more , ilm dignams ac profecutus cR ,ita vt poR mutuos amplexus, vanalquc omnrnm OïdinumcongratulationeSjpopularefquc acclanaationcs ,Pontiiex inter .æ a-iem,crufqne œniugem médius,fubfcquentibuslonga ferle ommbus Patril^is atqueOrdimbus,reaa in Vaticanum ipfum contenders paucilque mteriedis

' diebusgdc more follemni diademate facto capiti impofito , Gæl^ abylo re-nuntiatus 5c cOnfirmatusfuit.PoRquam italiæ Principibus Cxfaris aduentns

î'i nbsp;nbsp;nbsp;innotuit , pletique eorum fplendidas legationes ad ilium ba nere , o^uorum

'' nbsp;nbsp;nbsp;txemplo Genuenfes commonefadi , pernobilem légafionem quamprirauni

ad ipfum deRuiarnnt • cuius, Nolæ Epifeopns j ôc Nicolaus tu go .us pia-ci pui extitère\'Namque ipR arbitrantes, tanti P rlncipis gratiam corn atari, vel prorrîereri leuitet non poffe ,ex dignitate turn fua ,tum eins, e runt J vt viri graues ,audöritate'ac nominis fplendor e ftorentes, pu ico nomme adeum mitterentuf, quorum cerfè legatio eo Cxfari canot fuit, quo p en i diot ScmagniRcentior. tnterea ,Galli à Cartetinis tegulis folicitati,pro eorum’ defenfionevatma expedluerant, cumque omnla,qux bello viui , in ptoem-àu babetenti P etram ,ac Pinarinm inuadere Ratuebant -, 5c, fient nonnull^ pla-eeqoccuparant •. fed Ligures ea de rc pet crebtos inter nuntioscertiores fadi, ad illotum,amp;:reliquorumlocorum propugnationem 5c defenfionem , eueltigio feptinaenws detóos 5c veteranos militesablegarnnt jratiboc modo,recens ex-ornimimpeturn validis armis reprimi atque onteri poffe. difdem rere tempon-bus,res in Àfia nb parum innouari atque immntari cœperut. Mabumetus ernra MaUpeM îecuudns, Arnuratbis’Lurcornm regis fecundi fAïùs , maximo exercitucoy.ecto, i^.j^atorî Gtxciæimperium adoririftatnerat,adeo vt innumerabiVi variarum nationnm tnu\titndine,.pcr totam Grxciam àVdufa,mirumin modum iam omnibus fum-mumterterem inferret. Proindecum,tantit^ranni cRcrataiu barbariem Merfa Europa fnmmopere cum deteRatetur ,t.ûYn mTribee rimer et jGenuenfes ,de rebus' fuis foWiciti, vrbemPeram,^è‘ te'jioneGonRantinoi^o\is in XfianeoXirto-^ r^fitam,tunefuxdirionipatentem,vaVido prxfidio,a\ufqucbe\Vo neceffàriis 5è oppoîtunrs tempeRiuè eommuniuernnt, 5c inRtuxetunt .Ldac tarnen fumma d^i^euûayquàm in rebus omnibus profpieiendis adiungebint, eRreere non po-tuhe,qnin 'tatAroq.adamv’i rébus omnibus ibr txenterentut » Siquidem poRe-to aùno , qui Lût eiuf dem fxeub terfius 5c quinquagefmius, popudo Genùénfi i atqae aded v niuetfx Cbr'iRianx Keipub .quammaxime rnfigni ,bLabometes di.

ra imperij prorogandi cupidicatc accenfus, ßcChriftiani nominis capitalis Ii®' ftis ac depopulator, cx AGa in Europam infefto atque validifiiino exeicitu mO' uens, tam immaniter longe latcque graflatus eft, vt plerifque in lotis magns'” vaftitarem triftem folitudinem afferret, co certè cuin maiori totius Reipul’' Chrillianæpernicie ac dedecore,quôChriftiani Principes tand hollis potentie nihilofcciusadmoniti,quàm G nullum pcriculû ad fe deriuari poGet,arma, jgt;ro Chriltianinominis defenGone,in tam barbârum,amp;potentem hollemexp^' diri amp;nbsp;contorqueri debebant, mutuis contentionibus attriuerint, amp;nbsp;ciuilihfl; guine refperfetintjita vt non Gne fummo animi tædio, atque dolore huius triftig' ïîmæ ac gernicioGlïimæ expeditionis fucceGum declarare queam. Oboriunt'’^ liquidem, vt verum eloquar,mihi lacrymæ, quotiefeumque mentis oculosi'’ calamitates publicas circumfero-quotiefcumque,dico.prætcritorum tcmporun' iaôluras,.atque ærumnas animo repeto, amp;nbsp;recorder. Nam, vt nihil grauiusM^ • tempcflate querar, quid miferius ell,quid denique calamitoGus quàm florcæ • tilTimam Chriftiani nominis Remp., diu multifque annis florentcm,noftrorii'’’

Principum fegnitie, vel potius torpore,atque veterno, maiori ex parte corroill’ atque prolapfam eflè, viderc ? Longa enim temporum ferie,res Ch ri Iliana gnum imperium in AGaobtinuit, atque illud, lîngulari quadam indullriaamp;^i' ligentia conferuauit, Cic fane, vt olim vel ad vnius oppiduli folam amilfionci”) totus Chriflianus orbis fummoperè doleret ac ingemifeeret. At nunc, prob p*'' dor atque nefas, licet Refpub. ipfa, iamacciGs rebus, in valdè anguftumarqut arólufnlocumdeduólaGt,tarnen nullus ell angulus,imôvixaliquod elliH*^^ membrum,quod multis vulneribus non Gtfaucium atq. confoflum- ncqucali' quaexigua particula,quæ turpi cotagione non Gt infeóla. Hoc eo prolixiùs rd^' ro,quôexa6liùs temporum decurfus examine. Nam Mahometcs,vtidixim')Si cum validilGma claGe,ac trecentis hominu armatorum millibus,ConGantin^' polim, veterem omnium Grrecorum imperatorum federn, amp;nbsp;olim prallantia'' marumartium columen,atque honcllarumdifciplinarûomnium dornicilim’^» cum magno ChriGiani nominis dedccore atque iaólura obfedit. De cuiusqul' dem expugnationis funellilGmo fuccelfu ,antequam aliquid referam , oper^' pretium mihifaclurus vidcor, G tanræ vibis,quæ totfçculis,amp;tammultistern' porum voluminibus magno in honore, atque return omnium florétilïiinoll^-tu lletit amp;: permanGt, primordia, amp;nbsp;quaG incunabula recenfuero. Multi fcti' ptores de huius inclytæ ciuitatis primis conditoribus inter le variant, èc multis lationibusadduóli, plane inter fedifcrepant. GrauilGmos tarnen habeo audio* res ,qui putant, Byzantium eapræcipuè de caufa effc appellatum, quódint^ ceteros eins conditorcs, Byzantalonge reliquis auóloritate, atque nominis clatu tudine antecelluerit. Sed dodorum conllans opinio ell, Byzantium à Cartbagi* nienGbus condirum eGe, quos valdenauibus fuiG'e inGru dos, amp;nbsp;procul mercei tranfuexiGe, multæ hiGoriæ tcGantur amp;nbsp;prodiderunt- ac mihi quidem, licet pi* rum in hiGoriæcognitione \^rfato,videtur,nominis origo ex lingua Pbcenicuni GuxiG’e, conueniens fcilicetjUouo emporiojn loco voluptatibus amp;nbsp;illecebrisop portuno. Nam Beth-zona,Pbœnicum lingua,cauponædomum fonat,Minores vetuGi appcllationem congruere oGenderunt. Scribit cnim Philarcbus,By* zantinos folitos in cauponis amp;nbsp;diuerforiis dies nodcfque conuerfari. amp;nbsp;portas alter ex oppoGto collocatus, nominatus eG Mulierum portus. Deinde Megalcn* Gum colonia eo deduda eG, ita vt vna cum ipGs colonis Græca lingua amp;nbsp;ctiam eo illatæ Gnt. Hane vrbem aidiGimo,inter Europam Afiamque djuoftK’ in el'

GENVENSIS H ï S t O R ï At, t I B. Xtî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

In extrema Europa pofuêre Græci jquibus Pyehium Apollinem confulentibus vbi conderent vrbem, redditum oràcùlum eft-, quæterent federn cæcorum terris aduerfam. Eaarabage Chalcedonij monftrabantur,quôd priotes illuc adueôlij prxuifa locoru’m vtilitate,peiôralegident. Quippè Byzantium fertili folo fecun-doque mari j quia vis pifeium inPontum erumpens-, amp;nbsp;obliquis fubter viàdas fa-xis exterrita, omiflb alterius littoris BeXU-» h os àd portus defettuE. Byzantinij Xerxe rerum apud Græcos potiunte, grauiflimis bellis diu Cum tota Græcia di-uexati fuerunt,adeô vt finitis bellis, interdum Lacedæiàaonioiû, interdum verT Athenienfiùm (ocia extiterit. Deinde,enafeentibus nouis iBotibuSjMaccdoni-bufque toti terrarum orbi magnum teriOrem infercntlbüs, P bilippUs ^lexandri Magni pater, earn diuturna obGdione ad deditiönem coegit j fub cuius imperio diu permanfit.Romanis verb tempofibus,cum de imperio inter fe certarehtPe-feeninus Sc Seuerus, öc ille Byzantium prior octupallet bic, ne tantæ yrbis ia- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

durant faccret, totumtriennium Sc femeftrejeam obfidione cinxit-, ac cum ma-gnahominum multitudo vaviis ibicafibus periinet,fame tadem ad deditiönem co’ègit j magnaque ex parte mûris dirutis, deleüit j quos,telbeHerodiano,grauif-fitno fci'iptore, tanta arte fados fuiffe inuenimus,yt mirum fücrit,deftrui, amp;nbsp;fo-foæqùaripotui(ïe. A.Seuero,vfq.adConftantinuannifunt fere centum.Intcr-caneevrbs reftituta,necmuri inftauratifunt. Verunt ,Conftantinus adfum-mum imperii faftigium euCdus^loci opportunitate comotus,vrbem ipfam noii folum reftituit, verum etiam fplendidrllmtis operibus öc dignitate ornauit, it à Vtcum vrbe ipfaRomafplcndore amp;nbsp;magnificeratiacertaret. Hæc fere furtt quæ debuius præclariftimæ vrbis initio irt medium ferri poBuitt. Si aliqui cxiftanti qui aUis opinionibus rcgantur, boc, mC non refragante Irbere facerc poBunt. Sans eft, me,ex tantorum audorum feriptis,bxc m medium 5 ceu S^Ctltati con-fentanea, attulifte. Sed nunc admonct me temporis ratio,vt bums fplendidiBi-mxvïbistriftiflimamobBdlonem amp;.expugnationem,non abfquelummodo-breatquelacrymis,biftortóbreuibus intexam. Satis coper tum babemus,Con-ftantinopobsobfidionemNonis Aprftis àMabomctoipfo incboatàm fulBe. Et neminem mediocriter in biftoria verfatum latet, Wm tempons intra mcenia, prxter vrbanam muititudinem j tantum fex minium Grxcorum miiitum nbsp;au-

xi\iarioïumVenetoium,SiCenuenfiumtrium mftVmmfuiBe. Contra,Mabu-' irvetus adtrecentabominum mi\\ia,vti diximùs, infefto agmine iecum per lon-' ga ïoeotum temporum interuaWa adduxerat qux muitnudo maxime co e ' da fuit ex vieillis ger.tibus, quæ adbuc fub CViriftiani nominis tituio diram er-uitutem feruiebant, ve\ faïtem, defertis Cbriftian^ reVlgionls facris, turpiter a barbarumboftem defecerant. Conftabat nitnirum,exGrxcis^bn'yricis ,Va a-tbris,Daràar»is,’TVaracibus,Bu\garis j ôc TribaWisidurcîpauci fueruntj Sceo-turn pars fuit ex ABa , Bitbynî , Ga\atæ ,Eyài Cftices sadeo me hercuVei Vt va\àè depiotandum fit, eb cfte deuentum ,vt îi urcici tyrànni fie nobueurrl beWa gerant,vtgenres nobis eognatàs Sc affines,no^ifcuàimieare eogant.’ïnrca igituijtantaboitiinum frequentiafrçtus, fie diftribuit copias, vttribusvoeis ter-tarant os concuteret Slt; difqceret, ac pet t uinas tentatet irruptiones. Sed oppida-ni N a\dè animàti étant-, Sc magna atqne egteg\à vittus in ipfis defenforibus con-fpiciebatut, quorum duxduftinianus Cennenfis fiait 5 rqiai, inter cetera ptxciatl otnamerata, etiam à v irtute beWica nbsp;nauadis t ci pefitia pXufrrnum commenda-

batut,adebfanè,vteins confdiis ac fumma ptudentiatesConftantinopoVitanx . va\d.einrntetentnt.Elabebatipfe dux penes feXoannern Ctandem bXtnanvmaj, a, 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paftvvri

i§0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S E O P V L I (^V E

pafliin in hiftoriisnotum, cuius opera amp;rci bellicæ pericia fortitcr imimpeæ tes Turcas repellebat. Sed,quanquam multi Turcici nominis milites p^’' fim globis lagittis intcrficcrentur, tarnen exiguæ hæ copiæ, quæ ad defenlî^' nem vrbis relidæ erant, tribus locis, contra târam multitudinem impareseranti ôc diu fufficere non poterant, præfertim cùm vtrimque cuniculi agercntur,'^ quibus Turcicorüm foflbrum conatus prorfus irritifuerunt, ira vt in ipfoport** ^lïidua prœlia poftitiodum committerentur. Adduxerat cnim Turcicus tyraß' nus,exdiuerfis maris Ægçi amp;nbsp;Euxini littoribus^ducéta amp;nbsp;quinquagintanauig'^) vtportum Byzantinum arôlaobfidione premeret, amp;nbsp;littora nauibus, tanquan^ natiuo peinte, iungeret. Ceterùm, ftabant aduerfus Turcicas naues in ipfo pol' tu feptem Genuenfiuin, tria verô Cretenfium nauigia, amp;nbsp;paucæ ex Chio inful^ naues acceflerant,quæ omnibus neceflariis inftruôlæ,ad vrbis tuiclam fefecoiH' F pofuerant, èc portus ipfe ferrea cathelia clâufus erat,ne in eum,fcilicct, Turcica;

• naues penetrare atque inuadere poflènr. Tandeiti ad omnem occafioneniop' portunitate monftrata,defenforeseruptionem cum natiibtis fuis fecêre, ôl foni' tercumTurcisprœliati funt,eocertè euentu, vtprimis illorüm cœptis fortü-naannueret, amp;nbsp;vidoriæfpcm non exiguam oftenderet. Incenfis namqtieTi'f' cicis nauibus,totanaualis claflis aliquot diebus finevfu ftetit.Verùm cùinnin“ reliqui ad fummam diligentiain ab ipfo Turca,longæ obGdionis tædiovalfl^ . furente, amp;: ira accêfo, prætermittereturj tandem ars excogitata eft, qua in ipf’^ portum penetrareiit: eoque fucceflUjVndique terra ôc mari vrbis moenia quaric- ■ bantur* Tyfanntisea de caufa bene fperare cccpitj fe vrbe potiturum. cuinqn^ ' multis locis deieôlieflent mûri, amp;nbsp;exportu facilis eßet irruptio, fextoCal.luOi) Barbari,admotis ad mœnia fcalis^ amp;nbsp;ex portü, aliifque locis ingenti clamorci'' vrbem irrumpereconantun Stat interea in vicino colle fpeôlator tyrannus,.hof-taturfuos, amp;nbsp;horribili voce inflammat,amp;accendit,vtfortiterafcendantmuroS) vociferaturhorribilitetjficubividet fuos repelliac interfici, amp;nbsp;confirmâttrcgt; pidos. Fuitenim tanta virtüs defenforum, vt pars Turcici exercitusj cùm molô palfim pluribus in locis intcrfeôli eflent, cederet,adeô fanèjvt vidoriæ fpes, viriï | fortibus vrbem propugnantibuSjänimum amp;nbsp;roburaddiderit,amp; tyrannum pof'* P cull magnitudo moueritj vt horribili vlulatu cedentibusminitarctur ,necnoigt; b cohortes, quas velut triarias apudfe fetinuerat^iuberet, cedentes, vel fegnes,!! citra aliquam moram interficeréi At contra Græcus Imperator, è fua fpooff'A laiam benefperanSj pari numero hortaturfuos,vtnondefperatis rebus,eu®’ clarè Dei optimi maximi auxiliuln ob oculos videant,bona Cum fpe, maioribus tarnencum animis,prœlientur.Quibus diétis, amp;nbsp;Vocibus incenfi milites,ib' rurfüsconuerfaeft prœlij fortunâjvulnerato Genuehfi luftiniano Duce,cuiui cafum miferatus Imperator,iubet amp;nbsp;hortatur, bono elfe animo, neue ftationen' Ebi demandatam aliquo modo derelinquat, præfertim cùm ipfum vulnusnofl eflet lethale. Verùmluftinianus,fataliputocafu,^potius animo fraólus, quani vulnere debilitatus,nullo fiRi inea fpecülafubftituto,qui ceteros confirmaretSf regeret, aufugit, adeó me hercule, vt mixtes, animaduerfa fui Ducis fuga,illiu®. exemplum fecuti, quiaibiin vrbenl aditus patebat, pari modo ftationem reb * querint. Turci videntes eum locum à defenforibus deferrum elfe,magno agmi' ne ibi intravrbem infunduntur. luftiniands verb,in vicinam Chalcedonemjqui gt;nbsp;nunc Perajvernaculo verb idiomate Galata nuncupatur, fe,vt fama eft,medenJ* Vulncris gratiarecepît, vndepoftea inChium nauigans,feu vulnere, feu mærf’f’ animi,ingloriùs periit,fnagnaprofeél;bcum nominis fui, retioaâæque

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GEN VEN s I îS ! H î S T OR I AE,, LIB. XIT. iSl

V ( dôn,nimirumcù,m,dereUd.-avrbis propugnatione jbaud paru fibifuisquere-{-1 bus antea præclarè geftis detogauerit; cpiod, omnium iudicio, ipfius, tanquaiil

I fummi Ducis abfcnûa, itiaioriex parte fa«ïium fuerit^ vt tara præclara vrbs,tot !, I tantifque alacribus amp;nbsp;promptiis militibuS;,ac defenforibus fubnixa , in crudelis 91 nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;barbari bolbs potelîatera cederet.Quanto fatius fuiffet, fi raultorum præftan-

111 tiffimorumvirorû,atqueadeôin primis fiiæ nobibflimæ laudatifliraæq-,farailiæ /l exemplaimitatusjextampræfentiatqueobuiaoccafione,etiaracûextremo vit^ -i, K periculo , immorcalislaudis fibigloriam quæfiubret? Quidenirainrerurana-'i » tura bomini ,præfertim nobili,optatius, amp;nbsp;laudabilius contingere poteftj quàra • expræclads fuis aôlionibus innocentixjac probitatis famam afiequi? quid dein-} I nbsp;nbsp;nbsp;de gloriofius, quàm pro pavriæ falute, pro aris,pro focisjfortiter diraicare?Q^id

,, 4 poftremùm fanôbus, amp;nbsp;Cbriftiano viro dignius, quâra pro Chriftiani norainis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

i I dignitate ac propagatione contra tara barbarura boftem, Chriftiani fanguinis

I fidentemJ ôt nunquara exfatiatura, fortiter in ftàtione fibi demandata occum- nbsp;nbsp;•

1/1 here, amp;; animara ipfara fub piis arrais in beneficium Cbriftianæ pietatis indutis, A exhalare? Quod cùm intelligerentomnibus ferèætatibusraagniviri ^feraper -, I cxtitèïe qui hoc nomine clari euaderent. Âc ne ab ipfa aniiquitate exempla peta-i I nbsp;nbsp;mus J quis ignorât, noftrorum patrum memoria, Marcum Antonium Coluna^

4 nbsp;nbsp;nam, vtnataliumfplendorecelebremificbelhea virtute, atque in fuumPrinci-

il fideiconftantia gloriofurajdum Veronara pro Cæfare Maximiliano aduer-,1 nbsp;nbsp;nbsp;fus Gallicumexcrcituraj Lautrechio duce,loge lateque graffante,defenderet,for

■ titer fefe geflr(fe,amp; maiorura fuorum veftigiis inhserendojauitara illara gloriara 11 ÔC fplendoreegregüsfadtis accuraulafte amp;nbsp;illuftraffeîls enira,prxter eæteraegre-'1 gia fuafafta cum pro ea qua pollebat authoritate , amp;nbsp;raagnanirai ducis acftre-,| nuimilitis explerevultraunerajaciem ipfara contra boftilem irapetum inftruit, 1 nbsp;nbsp;nbsp;dum magno animi robore, defpeftis omnibus peviculis, iraprudentius inter ar

Ducis maieftatem diligentilbrais oculis obferuantes, \bi primura occafionern j B nbsp;nbsp;nbsp;fibi dad cernunt,tentata €ortuna,maioris bombar dx icku enpiVfo, idtus eft, adeo

, ■ nbsp;nbsp;vtlicetplumbea pila perbrachiura ada£ta,per fcapulas eraergeret,öc quatuor re

I ■ ^^P^^^’^^dnetibusfaucius effet, nibilorainus tarnen ,vtvirerat fingularifortitu-B diue,nealios fuo dolore anirais difijceret , magno cum ^itx fux periculo biffimum dolorem diflimulauit 3 ôc non antea aliquod fpecimen iufti doloris dédit, quàm muïusille,pro cuius difie€tioneinftabatur,omninoeffetdirutus atqueconuullus*. quo demum prolapfo,8lt; totboftibus eius ruina oppreftiSjVelquot;

A utiexpiato vulneris dolore , in tabernaculum conceffit-,tantaque moxletbalis il nbsp;nbsp;nbsp;P^agx fuit fecuta acerbitas, vt diu pertinaci morbo conftiétatus, fummum, imo

A nbsp;nbsp;nbsp;veto extremum virx periculum ab omnibus medicis incurriffe crederetur .bater-

A ealmperatorConftantinusPalxologus,acpleriqueaVqproeeres , cunulluviix J fubfidium, vel fues , nifi in foda fuga reimqueretur fVitx retinendx ftudio, dum

A brant in ipfo Conftantino ber oicxvlftutesmultx , quxtantam dignitatem A atque potentiam mirum in modum augerent arque attollerenr, ira certe, vtipfe A ranto imperio par , magnamlaudempromcruifier gt;nbsp;fimeliorifortunainimpe-A rqfuradmiiaill.ratione vfusfuificti Sed curn multorum grauifbmorum viro-A rum auÖLorrratc iudicio imperiaipfa eriambabeanr fuas periodos ,vlrr a quas J non progrediantur -, fatali quadarn ratione fadum fuiffe exiftimandum efV^ , vt, qucmadmodum fub ConbanrinoMagno , Helenaptogeniro, bxc prxcla-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riftima

ïBt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’ ■ s E N A T V s ; P O P V L 1 QJf E

Tiflima vrbs reftaiirata, amp;nbsp;imperij Oricntis fedescleélafuit,ficctiain fubbo^^ Cónfïantino Palçologo, priini eiufHem vrbis reftauratoris cognominc, iiaetihim macrcgpnito,vrbs ipfa vnacum imperio^ih alienam poteftatem nirècjMolriinceicui-b efl'e putanr,quo in loco Imperator ipfececiderit: cquidcni tamtn mnltis cónicóluris addvicorvt eredam,ipfum adportæ exitum contruci* flmHnopï fuiflèi Nam fans liquet,in ipfa porta vitra oólingenta cadaueracollifo' ^um amp;nbsp;vulneratorum reperta. ItaqueTurci vidores faóti,per tótam vrbem hoi-f^‘^lt;-^lsatqueftupendis vultibusatrocibufqueoculis vagantur, amp;obuio$3CiJ’ ædibus fencs abditos, matronas, virgines, puberes amp;nbsp;impubères, nullo habuo difcriiiaine, confodiunt. Rapiuntur præterca multæ nobiles matronæ ,amp;pr3C-clarfe’âc pudicæ virgines, ad ftupra. Quæriturin omnium ædibus amp;:templb præda,amp; omttiafcélera toto triduo libéré fiunt,quægens barbarica,impiajlib' dinofa, auara, dd cilidclis , in capta vrbe regia facere amp;nbsp;perpetrate curn magnî • * Chriftianinominiscontumelia,audetamp; gloriatun Narrant enim, in conuiun^

Turcicis matronas amp;nbsp;virgines pudicitia amp;nbsp;nobilitate ceteris antecellentes, po/î varias amp;nbsp;longas contumciias,quafi perludum difeerptas fuiHe^adeo profeâo/ nefciam,an.horribiliora exempla legailtur in vllius vrbis excidio.Quoruinter ce cogitatio mouerc nos debet, vt viuamus modeftiùs, amp;nbsp;Deus nos à tantab' niena coferuare dignetur.Poft triduum ingreß'us vrbem Maboinetus,tuuiub‘’^ fedâriimperat,amp; inquifitos proceresaliquos,qui adhuc reliqui étant, pariefU-3e| jj-afc ßißecari iubet.Sic, cùm omniû vrbium regina, in toto genere hurnano, corning- poftquam hoc vetuftillimu Græciæ imperium fupramille^ centu amp;nbsp;nonaginw annos-floruilïetjCapta amp;c direpta fit, amp;nbsp;omnem obfcenifiimorum latronumfr' uitiam exporta',quidimpeiideat aliis gentibus,amp; vrbibus, crebrô amp;nbsp;feriônob cogitandum elle exiftimo. Nec fruftrâ nobis proponi tam horrendas tragoedbs fecuriimagineinur,amp;,vtantiquitatis exempla, fcilicetdiluuiumJnteritumSo' domorurn,Romx,Byzantij,Athenarum , amp;aliarum innumerabilium vrbii'i’’ euerfiones taccam,quid rogo hifee noftris temporibus non accidit in G allia prôximèin Belgio,quod cum ipfius antiquitatis horribilibus exemplisiurccoH' ferri amp;nbsp;comparari nequeatPadetj vt exclamare libeat,O diiriora omni bus fcopi’' lis pcâ:ora,quæ talibus ir:£ diuinæ exemplisno mouemini,quæ ne ipfum humani generis capitalcm indefatigabilem hoftemfacanam,finetremore)2C venturi iudicij metu,fpedare vix pofie exiftimo!

cüdeduioZ Perenfcs,cognita Byzantiiiorum clade,cùm tam immanem amp;nbsp;barbarutn ho' occupât», viribus,acrccenti Victoria cxultantem,amp; ob oculos verfantem viderét,vC” i riri,ue idem periculum adirent,amp; maioribus, vel faltem paribus ludibriisrefet-uarentur,citraaliquam longamdeliberationem,deditionem Iponté feceiûtded quamuis ipfa deditio fub certa tranfadionis formula fubfecuta fit, tamecrudc' lishoftis paiftorumamp;fœderumimmemor,murosPerenfiumdiruit, bonadi-ripuit, feminæac viriiuxtâtperomneludibrij amp;contumeliarum genus habiti arque diftraéti, non fccùs ac fi viribus expugnati, amp;nbsp;ad deditionem coadi fènt,parem fortunam cum Conftantino|ft)litanis vidis fubiêre. Et quoniaW f huius vrbis crebram mentionem liabuimus, haud,meoquidem iudicio, abre fueritjfi ea quæ dodiffimus vit Petrus GiIlins in topographia Coftanrinopoleos i memoriæ prodidic,hîc breuiter fubiecero.Sycena regio,inquit, ia vulgo Feri,Mm nomiiiata Galata,fiue Pera,redius nominâda Peræa.vt lofephus ludæatrâf-Iof' danam nominat Peræam. Cut aiirem appelletur Galata, Conftantinopolitani omnesiamprædicantjex eo^quôdillic olim lac venderetur, autmulgereturjdr cq’d

collemjquera duæ valles efflciunc,vna ob Oriente, altéra ab Occidente , vtraq. longacircitervnum railiare. Collis dorfum procedicà Sepeétrione ad Meridiem, latum vbiq.non minus ducêtis pa{libus,camlongû,qüàm valles,quibus vtrimq.« clauditur: deinde coniungiturcumteliqua continentis planitie, colds meridia-numlatuSj èc planitiem îub ipfum fubiedam continences Galatam, circumfcri-' bitrinusCeratinus,lllbmumque,ßcpæninfulamferèfemicircularcro clEcit: vt Ci llneamduceres ab ore amp;nbsp;faucibus fmus ad medium rcced'um,qucm fmus Cecati-nusinCinuac invallcr'n,quæcollem Galatrnura ab occafu claudic .inclufunà vi-deres intrafemicirculum, qùem defignaccc duèla luaeaGalatam accedentem ad figurant arcus intenci, nifi eins cornu vergens ad occafum ,dimidio largius quàm Orientale eilet,amp; minus longum. Galatæ circuitus muro circundatus pacec qua-ter raille amp;nbsp;quadringentospallus,lacitudovaria; nam media cil fexcentotum palluura,quorum.vigmtiuaterceduntinter finumôc m.utos.l.am veto planicies proturrens inter finum collem, dilacatur in centum odloginta pailus., cliuus Veto in quadringentos. Batus Galacæ Orientale patet in latitudinem pirimo qua-*' dringentorura paffuum,deindecontrabitur in ducentos fexaginta pallus. Bacus pcctinens adoccafum extra veterem Galatam fitum,babet mollem cliuurn, ôi ferè totum ad Meridiem tendentem, præter exiguam procliuitatem fubfidenteift ad folis occafum iuxtamuros veteris Galatæ fitamccliuienim collis Galatinidu’* plicideuexitate iriclinantur)Vnainvalles,alterain finum . Vnde fit ,vt vrbs fit prôna triplici ptocliuitate,vnaaSeptcntriouibus adMeridiem,altera adortum folis, ténia ad occalum . Decliuitas per mediam G alatx latitudinem decurrens tendit à Septenttionibus ad Meridiem,itaptona, vtin muleis locis cliui gradibus raolliantur ,vt domus ex parte inféra (calls afeendantur, ex fupera adeantur piano pedevfque ad primam contignationem. Batus vero tam vergens ad (oils ottùf s, quàra ad occafum, duplicem'deuexitatem babet, vnam à feptentrionibus ad

' meridianuin cardinem, alteram ad O rientem,autoccidentem;vt non modo viæ ie€lx,fed etiam tranfueifx procliuitatem babeant, fed Orientale latus proeb-uius in vttamque deuexitatem,, occidètale molles cliuosbabet tam rettos, quàm

s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbeatrisjuaues vitracitraquetraqeientes fpeStarentur ; neque modo Gaàara, ded

Y nbsp;nbsp;nbsp;ftantinopobimpedire maris afpeôcum, neque reébum, neque ebliquum. Vlana

vrbis pars dficurrens inter imos collis cViuos, Sz. finum, nufquam minus ftrièda ducentis pafiibus ,in cornibus lar gror ed, de quidè alicubi patet in bpngrtudincm r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a 4 quadrin

quadringentoruiti pafTuum , oppidum triplo longius , quà’m latius : hti-cudo tendit à Scptentrionibus ad Meridiem , iongitudo ab Oriente ad occî' fum , latus occidentale latius 'quàm orientale , amp;nbsp;feiè eadem laiitudinei qua media vrbs ; nam per longitudinem quingentorum pafiuum nufqi’î’'” minus lata quingentis pallibus Orientale latus contrahitur molliter, ad cius extremitas in formam cunei reducitur , vbi lata eli ducentos ^nta paiTus . Totum lirtus^quod circuit Galatam, poituofum eft, naties mittens vfque dum conringant oram maritimam . Inter mœnia^amp; linitm/n' termifliim eft fpatium, vbi tabern-æ, amp;nbsp;cfficinæ mercatorum,amp; caupenæ fo' quentesjôf vacua interualla adexonerandas naues. Portas habet maritimasffï» ' quarum tres traieólum frequentem habent ad Conftantinopolim. Ira cnimco*’quot; traConftantinopolim iacet Galataàfeptentrionibus, vt primoj fecundo/cni^’ collibus, amp;nbsp;valli pri'mæ amp;nbsp;lêcundæ Conftantinopolitanis ht aduerfa, praife bv •bensfinum amp;nbsp;Conftantinopolim, à tergo fuburbana ædificia. Nam fupraGâ-latam multæ domus fuburbanæ partim in collis Galatinidorfo , partim in eii'J lateribus triplicibus. Nam Galara non attingit fummum verticem collis, exfumma vrbe,vbi eft excelhflima turris, adhuc reftat extra vrbcm afcenftistre-centorum circiterpaflùum,plenum ædftîciis,inde iugum planum tendensàNb' ridiead Aquilonem, largum circirer ducentospaftus, longum duomilliapaflui'i per quod medium difeurrit via lata vtrimque ædificiis cindta hortorum,amp; torum, neque eft vlla pars ameenior: ex qua,eiufque lateribus, videturfinusCC' ratinus,amp; Bofporus,amp; Propontis,amp;feptem colles Conftanrinopolis, ötBitHf nia, amp;nbsp;femper hiuofus Olympus. Denique ædificia non modo in colle G a latinfj fed etiam in collibus amp;nbsp;vallibus circumuicinis fitis in littorc Galatino contra Conftantinopolim, tot colles amp;nbsp;valles habente,quotConftantinöpolb vt iam longedimidiomaiorem,quàm fit Galata, vrbcm efficcre pofîèntjacU centum annos félicitas imperij Byzantin! durauerit, altéra ÇonftantinopoÜ^ futura eft Galata. HucufqueGyllius. De ipforum autem moribus amp;nbsp;inftiitiris, Strabo, genere Cappadox, eruditione Græcus j iudicio prifeus, conuerfadon^ incolatuqueRomanus,terrarum multaruin peragrator, vtex Geographia patet, libro quarto de Gallis loquens, ira inquit : Vniuerfa natio eorum homi' num,qui Galli nunc amp;nbsp;Galatæ appellantur, Martis ftudioflagrans, animo dH ftrenuo amp;nbsp;celeri ad conferenda prœlia,alioqui mente candida amp;nbsp;fimplici; ôi ab 1 improbis moribus abhorrente. Itaqi iniuria laccfliti,conferti coëunt in cercanaina ' aperte amp;nbsp;nullo periculi adeundi refpedlu,eam ob rem traólabiles fe moderatoqu^ faciles præbent primo cuique ducemfe eorum iraperatoremque profefib. Idem , paulôinferius: præter vimamp; præfentiam animi,nihil ad certarninaadhibentesj quod fi quid temerè fufeeperint, facile vtilitati cedunt, ob quod amp;nbsp;doôhrinæ in-ftitutionem amp;nbsp;literarum ftudiacapcfl'unt, amp;c. Rurfus degymnafioMaßilicnb / Hæc autem,inquit,Maflilienfium inftitutio, Roinanorum hodie nobiliffimuin quemque pellexit, adeô vt pto peregrinationc, quam ftudiorum caufa Athena^ pridem fufcipiebantdifciplinarum cupidi^nunc illuc fe conférant: quorum æ' ' mulario Gallos quoque excirauit,vtj pace per Galliam compofita,ipfi otium ƒ rebus bellicis ampleéientes,ad difcendiinftitütum animum appellerentjUonvi-ricim modô,fed etiam vniuerfim per Vrbes : quippe qui dicendi magiftios, quos Sophiftas appellant, priuato publicoque ilnpendio, oppidatim fufeipiaufj lalarium illisftatuentes perinde acmedicis. Hæcautem eo libentius adieci,(]U'’ magisconftet, Gallis, àquibus Perenfes, vti diximus,oitum traxer6,ncc

lïium ftudiis liberalibus aptum promptumque de'efTe jetiaiiifi idem auótöf eis adprœliaanimos geftientes cribuàr. Ceterùm,ne vrbium defcriptîôhibüsjacre- , bus Turcicisj crudeUffimifq. ab eis bellis gellis, amp;nbsp;cum magna Cbriftiajiit Reip; ■ gt;nbsp;iadura amp;nbsp;pernicieconfeólisj diutius immorarijqudm pareil, videar;ad Gen’uen-’'i bum res ;gellas, ad quos præcipuè ac peculiaricer buius billo'iii eontextus pet-tiner, reuertendum mihi elïe Ilacuorfed ramen hoc prins dumcâxaradijciam', / nempèConftârinopoliranum excîdînm,amp; hancingentê calämiraterti'töti.Pveip;^ Chriftianæ inflidameuidentiffimis noris ac fignis dininitus præmônftraraiiK^ÿrf^ fuide. Siquidem compertum eft,apudComum,citerioris.Galli;^ vrbem

gentead occafum die,ingenrem canum mulrirudinem per aéra terri.•poftqne »cpoiMM. . diucrforum pccornm armenta; fpecies peditum primo leuis armarnræ, deifideu haftatos fcLitarofque fubfequi ,equitefque in turmas dïnifosj ingenci inftrnda acie profecuros,noris ferme rribus imagincmaduentantisexercitus ^iïEbuifl’é.'gt; Demum corpore procero immanem amp;nbsp;forinidabilem hominem,fuprà qnâm di- ; • ci poflîc, velutiexercirus dndorem, terribili eqno infidehrem ,proceffide,aliaquè' ludibria ocnlorum per inane âpparLiifle,ingentium malornm ptænimcïa', donee • nodeapperenre, vifio omnis illadilapfa eft,. Quæ oftenta futurüm éxcidinm,.

cædeinj ôc calamiratem, qiiæ poftca vrgenribus fatiSj fecuta funt, pr^fignafl'e, ilemo dubirauir. Et de his quidem hadenus in præfentia didum fit. 'Vt veto ad inceptum redeam, cùm Refpub., propter aftidua bella, qux inter ipfam, amp;nbsp;AU J fonfum gerebantur, maxima pübliciærarij anguftià premeretur, Parribiis ope^{ ræ pretium vifum fuit, vtTheodoliæ, aliorumque locorum, qtièfe adhne iimtiarrl Euxino in fuapoteftate ad illam diem retinebâtur, cenfns amp;nbsp;Vedigaliaj intGeor*-giani Magiftratus çrarium transferrentur,ficüti etiam paulo ante idem deGorfi--‘ cis vedigalibus fadum fuerat. Nain Seiiatnsj hand mediotri neceftitare addu- 1 dus, non fèmelabeoMagiftràtu pecuniam mutuô âceepetatMenfe Mâiô ^454. fubfequentis anni, licet pax inter Mediolanenfium Principem, VenetOs, Floren^quot;! tinos, ac Genuenfes, certis conditionibus tranfigeretur, inter hos talnen, amp;nbsp;Ab fonfum, huila compofitionis ratio iiiiii potuit. Qüiniittc» exacerbatis ahimis, indies vtrimque atrociora bellagerebantur,amp; ipfe quidérh Alfohfus Ligufticain ’ ditionera,acprouincias fubinJe înfeftis armis diuexabar; amp;nbsp;in ptiriais quidem-Corficam,eô tarnen euentu, vt Pétri Fulgofij fupremum Genuae Mag^ftratum geremis,prudentia arque confiliis,eius vires paribus armis arque potentia, non finemagnafualaude,fortiter aeftrenue retunderentur. Verum enimuerôipoft fermèquintuiniii fuprema dignitate exadum antium , Alfonfus^eius irifeiitîf-ftmushoftis, anno eins adui quinquagefimö quinto, Villamarinum futlmPræ-fedunl,eatempeftate ill militaridifeiplina politicifque rebus celébrem,cüm valida arque potenticlafte ad Sinum Ligufticum depopulanduin amp;nbsp;diuèxandnm. ablegauit, eo confilio,amp;: fpe, vt Fulgofium Principatu deturbaret ac eXueret. Quibusnaualibuscopiis non cQiitentus,ctia terraexercitu,duce Palermo Nea-politano,in Ligufticum agrum immifit,folicitatus, vtiexiftiitiatur ,vltrânatu-ide odium, quo ipfum Fulgofium pe^ƒequebatur3 à Raphàële,amp; Barnaba Ä-durniis, amp;nbsp;loanne Antonio Flifco,qui tum a patria exulantes, ad Aragoniörüm partes tranfierant,eörumquefidemfecuti, in pröpriampattiam,rion fecus ac iil propria vifcera,impias dexteras amp;nbsp;arrrtaexpedire nodetredabant. AcFulgofius^ propriftinoanimi fui roboreatque virtute, aduigilans,ne äliqua ex parteimpä-rarusinuadipoiFec,adtentandos periclitandof(^^ ciuium fuörüm animos,nouas eon/ilij rationes iniit: Simulabat niniirum,animirecreaiidi grdtrajcxtra Vrbe fibl '

cgrediendumefle. Verùm eo ftratageinate oraninô ftatuebat, hoftcm nili'l nus exped;anteiTi,per occafioncm aggredi atquecircuiïîuenire. Proinde citraali' quem ftrepîtum,ac fummo cüm filentio, in Caftelleti arcem, â fe pcropportui^ coin mu n kam, cum nonnullis fibi fidis amicis fe rccepit. Ncc fane inaiii^ Fulgolîj animus fibi præfagierat. Siquidem,eius aduerfarij, mtclleâa ipßus il’ ’ vrbe abfentia, protinus Adurnium amp;nbsp;Aragonium nomen inclamantes ^alatium cunaillius fociis atqueclientibus acrem pugnam commifêre. Cetenj) is^ioélu ex arce cum multis armads prodiensjöc aki/Timis vocifcrationibusFi»' gofium nomen ingeminans, aduerfam faâ:ionem ira exterruir, vt fe ftatiinio fugam comiicientes,quàmplurimieorurn obtruncarentur, ôc non pauci in naa-1 nus boftium dcuenirent;qui poftea vario mortis genere, vira^finem claufcriii'^' I Huiufmodi aftu arquefollertia,ira ïêipfum interni vrbaniq. hoftis mctu acpcflquot; F culo cxcmir, vt eriam abexterno paruin fibi oraninô metuere videretur. Nan’i

• • cumclaffis Præfeôlij aliaruinquecopiarum Duces,incredibiliftudiq amp;nbsp;diligcæ tia, quaFulgofius in fuis rebus magis raagifque indies vtebarur, fua confilia^' conarus.vanos arque irritos efTeanimaduerrerentjabeaexpediiionc, adukai^ni æftatejelidis ramen nonnullis ex fuis triremibus,quç fubinde oram inaiitiman’i amp;nbsp;alia locacius dirionis infeftarenrjreceiïerunt. Annales quidam refèrunt,a nbsp;nbsp;,

raconenfibusjpriufquam hæcpoftrema contigiffenr, nauem quandain Liguft', cain,variis mercibusonuftamjexChio,Genuam verfus transfretatein,fuifle^^3' f pramjideoque Genuenfestantoperefuiffeindignatos, vr loannem Pkilippu'” Flifcum,quatuor maximis nauibus inkruófum, ad mare tutandum, amp;omncii^ hoftilem vim coërcendam jCueftigio miferinqeumque tam procul fuifleptO' gred'umjVt in Baianum finumeuedus,breui póftgt;in Neapolitanum portuin dc' ïatus fït,eo animi decreto, vtregiam claflcm, ibi co tempore in anchoris fut' fiftentem, inuaderer, atque fi potis eilet, incêdio abfumeren fed repulfum tormentis, malequeexceptum,fpeillufa,inglorium abiifle. Pari modo referunt) clancmregiam,paucisdiebus inrerieólis,fexLigufticas naues ad montein Cyr-cæum,hodic Syrcellum vocatum,fortuito cafu delatas, magno cum ftudioamp;af' dore iiifccutam fuiiTe. Verùm,cùm naues Liguflinæjad tantæ claffis confpedi*

' valdè eflent exterritæ, quotquot in iis erant, dereliólis nauibus, fefe per au ia k inuia inontiiim recepiflè,ira vt Aragonij,cùm naues ipfas vacuas,amp;omnipr^'I lidiodeftitutas offenderent, diuitipræda,amp;opimis fpoIiis,demerfi3nauibiiSi| potiti fint. eoque faólum eft, vt,quanquam per totam ferè Italiam pax efletcon* ftituta^nunquam tarnen, propter recentem cladem,atq.iniuriarum rneinorM inter ilium regem,amp; kancgentcm,bellum confopiri potuerit. Interea tempons, cxules, quibus aRepub. variis de caufis,aqua amp;c igniinterdidum erat, fidein 'Aragoniorum fecuti, àrege ipfo clafieinftruóli ,toram oram Ligufticain ade^ infellam rcddidêre,vt nulla prorfus mercimonia, vel tutæ nauigationes in locis, cuin maximo totius Reipub. incomipodo, fieri pofient: quæ nè diuexationes tantifper durarunt, donce fcilicet, ab Aragoniis,longe rnaioïb i quamantea,apparatu,amp;contentioncin J^.ulgofium ,atque adeo in vniuerfaiö | 1456. Rempublicam,bellum renouatum eft^ quod fane contigit anno eiufdcin æul quinquagefimo quinto. Aragonij namque,tametfi vidèrent, fieri nonpofle/’t Fulgofius, abalienatistara mukorum fuorum animis, diuprincipem locum lö ' Repiib. retineret, moræ tarnen impatientes, omnibus viribus ilium terra inaU' que adoriri atque opprimere conabantur. Priufquam vero vkerius progretó minime alienum fore cxiftimaui, fi ad pofteritatis memoriam, ipfius Alfont

cpïftolani hoc annoad Principein ac Senatum Genuenf.fcriptam,elufdGm^ue adeum refponfum,hîc obiter inferuero.

VI vos fortafsè non norunt, ô Dux ,Ballæciue Pr^fides (fi modo Ifi aliqui in terra vitam a2;untmui vos non norint) poterunt ni quidem literis veftris metu aut admiratione auc|ua atrci.hgo verojC^vn to ^esRe^^ ties iaélaniiam veftrâ,toties leuiiatem atq. perfidiam expertus fum^ noiifolùm Quod fcribitis,neq* magnifaciojueq» formidojfed is potius Jum^jCui faceie videamini quodimpudica mulier folGt,quæ fi femel ex animo pudore a -iecerit.iu caftas ptobafq. obieiftare adulteria non definat. Etfi vobifcum verbis contendere cÓfilium non Gt,refpondebo tarnen abunde fans pro tempore Inens veftris,quo mortales, atq. immortales omncs mteUigat,mc,nequa(^uam bellum . contra nationc Genuenfium in præfentu fufciiafte,cu qua amp;. amice eneuo e viuereperpetub, niG nobis publice Gat iniuria ,decrcuimus. mmo Veœ,pro ci nitate GenuenG, ideft, pro optimanbus Jummi que vins ,ac ciuitans^flore, qui veftravi atq.operaextorres deguntjiaos^cotrafœditragovriremesno iasimm ftfte,pro,inqua,quos,multis antebacexperimetis mÿeaos,fciremus,ftrmos SC conftantes,publie A priuatim in propoGto perftitifte,bumanitate atq.iuftinam colerecoufletos,quoique baud dubie fperemus, G noftris aufpiciis,noftraque opeinvrbem reftituti, Remp, capeftailt, melius ftdem, orantudincm, fo-dus, pacem.Sc decusomnenobifcumferuaturos ’ Acpnmuraomnium,Gqua vobis -«rtvia extat nrimam.atque fecundam inter nos paceiTl te™„a pmentatum met^om nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Sed vt niæis vetera omrtta-

tieftra auaritta,atc\uc perfidia mus,Sc ad bxc recennora, de quibus qucreia wuuu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r’f,

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciDusveimsuemum tactuuivvv,vv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fA.,-ygt;rpc tametG

■vuVo dicitur ttesuam, YobiVcum meundam compukut. tes, tameth ,1 cO ûicRur ,t eguan , nbsp;nbsp;nbsp;. •y.„gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vUebatur AamenPontifici,Dommo

•; t noltro potms pateteYolui, quam ne nue vciv v. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ r.

A nbsp;nbsp;Ctam rnnfiUn IV nïtci\gt;nsPoiAtifii:is mci. Ment qiudcm Gotltdus ipfe tut ,

amp;arneDnfi\ioamp;tptectbusPontifictsmen AdeiattpnidemViOtatausipie tunc w* sattts vcftei.cutntprfcopus Mebatcnlis,eommunlomnnam\e„atotam nomt-kifeta kitm otanone nte otaret, vt Gennenfes t\uo™e rnvntnetfdevn va-cernM™km,enmd.e?.ote(vonàetein,GenuetÆs,ptofaaverMta.ytenano-tius.eak paeèdrgnà vbett, exeXamade Gotardntn,( tpats non vident çenibus VtouoWk ) manos fa\te«i cfementia.ÔMxbtii-naniffinie.eotninnniHaepate iioiios efamp;dat. Paax ionnt pteeibnsGotardi, fed inteitienin PonMeis,in-amp;tk,fadns\anni .cninidPontifiósfaVtem anapritaxe a^A««tdin fnftentatl Vofieexddnnatein^vrxfiditinvpood in tetra Coilica Vabebain, tenoeani, Vos Wim.oteafioneoUata .oonida ,lt;\«x iWicKesja »gt;niiis nofea çofteàetat.vt

, nbsp;nbsp;mat„ovii™atortiTOvattia,oeetivaafs ptxfeaps SepovnYares noRtOsfœdifti-

L nbsp;nbsp;mnpvK\daft\s5paecmdeVont\b.cvsfm\l Adbucca\en\.era,exnt\xmï^jl^ etaqu

iutauduTO ,bdem, p\etatevv\ ,te\'vg\oY\em pto mbiVo extmmAtes’. miet nxc num,

I uauesuQuyiuWas Rvbd’ttotum vaoRtotmaA,vttVvd.Vtolbt\e meiuettüi^ cepnits ,dtti.-■A puiftis,abd.wx\Vns . Qmbus de tebus cbm c^o P^’^ EtAttcncvim CaVteWeium \é*

’ ^at.u’K\v\ob.tuvA,amp;cRem petbemAtdum ptxÇeGcb cvamsnoRiXj^pud qtetetet,v\tcvaov\a.pu.dVovAûqc,em,pct SoXetmm vvobAeYttCAeoVo^vxmjRavmq

fuper ea re négligentes cxritiftis, vt lætaiiatqueexultare potins malo^quainillu^ veile corrigere vidcremini. Nain quas friuolas amp;i. ineptas cxcufationcs, aut rC' étius prærtigias affertisjmagiftratuin,quein vos diui Georgij cognoincntoappfl' latisjhuiufinodi facinuspatraflcjnon vos, quafi caput ad ventrem ,culpain ciat, venter ad caput: facitis fane, vt facerdos ille Herculis, apud Diuuin lHnuin,qui foîus vtraque manu alternante,dextra quidem pro fc,læua, velut pf^’ aduerfarioteß'eris ludebat. Num itaque nos tcmerè,aut repentè(vt dicitis) con-

*tra vos triremes immifêrimus,quitoties per Solerium , tories per præfedum ftrum,totiesper legatum noftrum,quiapud vos adhuc agit, damna illataà vobis ; fruftrârtyetiuerimusjludentes,quantum in nobis eflet, amicitiam cumi«’'| probisetiam feruare,fi modo compilationum, aut errorum,illos aliquandopi'j geret,pœniteretque? Illud autem admirari fatis non podumus, quomodo Tuf' carum pericula nominate vos non pudeat, quippe qui probe feire debeatis, degenereChriftianorum finr,quiprius ex Afia in Europam onerariis nauibuf ’pretio amp;fingulari auaritiaduôli,deuexerunt, quamuevbique terrarum coiiat“’ omnes Regum Ducumque Chrillianorum pro virili fubuerterint, lubuetunuj' quotidie’Mahumetanis arma, tela,tormenta,commcatum contra iuSjfafqTub miniftrando. Rurfum amp;: hos node debetis, qui nunc cum Turca contraCbfgt;' llum perperuô ferè coniurantes,cxpeditionem noftram, quantum in ipfo impedire conentur. Nam, perimmortalem Deum,quid aliudeft, pacemiuff' nos initam frangere, quàm Turcarum caufàm agere,quam Chriftum abiurafc, quàm Chriftianorum omnium exitum optare? Viderit Chriftus ipfe,cuiuscuui^ agitur,nos femel atquc iterum paeem Italiæ fumma diligentia procuradeatq-lff' made,cum ob alias caufas, tum vel maxime, quod Cbrilfianorû in Turcasfei' Jiorcs ed'ent conatus,atque animi alacriores.Quod,quonia per vos nunc,ô \ odtoque viri Genuenfes,did:urbatum iri palam ell, in vos igiturconatusiwftf'i veluti in Turcas exortos,in Italiam couertantur oportebit,nec prius abinecep'^ ded:iturifumus,quam vos, Chrifto ipfo beneadiuuante, fupplices nobis redd^' mus. Nec minus (Chrifto Duce^inTurcas Afiaticos expeditioncm,quamf£if’^’ fufeepimus, vobis inuitis exccuturirumus,palamquefaóturi,nos,eat3ntum^‘*'r pere,quæ adequi, aut caperefacile valemus. Poftremonos baud quaquainpf^'l terit,vi(ftoriam,alternam rem ed'e, nec hominum potentia, fed Dei optimi maïi'l mi arbitrioconftare: idcirco accidide aliquando, vt ab inualidis fortiores vinu^'l rentur, plures à paucioribus. vos contra, latere non debet,fortiores vtplurimuiTT vi(ftoreseuaderefolere,fiiuftam præfertim , Deoq.acceptamcaufam fLiftincuf , Quod d vidoriæ alicuius recordatio vos fubiit, mcmineritisfimulamp;ineafo'tj dcris violati, vt quantum ex vidorialætitiæ, tantum ex perfidia marftitiæ co'’' trahatis. Pofthac veio vobis perfuafum dt,nondolo,autpcrddiaamplius,id armis,aciuftitiavincendum elfe. Data in caftellonouonoftro Neapoli dkT AuCTufti. CCCC. LVI. i/^ntonius 'PMormiU^

q ’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Huie epißoU itarefponfu/nfuit à Principe Genuenf.

N FI N IT A s prope à te, pra^clariflime Rex,pacis belliqile tempo' I ribus accepid'e literas mcminimus, cam quidem verborum I rationem habentes, vt liquide appareret, eäs amp;nbsp;à rege amp;nbsp;à iroo^ ____ratifdmo rege profeófas cdc. hæ vero\ quas decimo Augullif” datas nuper legimus, adeo ab illis omnibus dégénérant, vt d tuum nome toU afleue-

aflcuerandum fic,eas,neque tuæ maieftatisefle^nec ciuilis alicuiüs viri; tantQ cnim ftudiohic eins operis architeólus vecordisin maledicendofacundiæglo-riam affedafle videtur, vt quid j quomodoque loqui regem dcceat j oblitus ßc, Nos vero, quos falfas adinodum obieóliones diluere cogis, ira caufam noftram agemus, vt,quemadmodum veritate,ac iuHiiia ira fermonis quoque modeftia . inaledicenrem fuperemus. Obiiciturante omnia,priorertij fecundamquepacem a nobis fuifle viola ram. Cuius criminis,quoniam neque rariones,neque argur mciJtavlla in mediumafFeruntur,hoc dixiffehtfatis,nos afliduas temporibus illisad excellêtiam’ tu am querelas dcculifle, cum triremes tuæ in fpoliandis ami-cis, amp;nbsp;holbbus, nullum diferimen haberent^ amp;nbsp;orafle, ad alicuius communis amici arbicrium controuerfias mutuas deferri, idquenunquam ateimpetrari potuifle. Tranfis poft hæc,ad has indutiasjopera Pontificis Romani cpntraêlasgt; t]uas vternoftrum religiofiùs cuftodieric,teftes funtcælum ac mare, amp;nbsp;tot infe-licesexno(l:rismorcales,quot triremibus tuis vinóliatcinentur,quifiducia reno-uati foederis, fecuri capti ac fpoliati, remoque addiôH,crudeliùs à tuis, quam a Barbaris habentur. verum , quoniam direptionum amp;c prædarum facinus in tuis credibilius eft,ad res Corftcanas ftatim conuerteris,obi)ciens,cum ea, quæ Cor-ficæ habueraSjpræfidia , inde abduxifl’cs,nos, in oppidadefenforibus vacua, fe-cifleimpeturn , iifqiie capiis , quofdam a fuperioribus quondam regibus Arar gonumpofleiibs jfœdè trucidafte.Nolumus hoc loco,præcellcntiftime Princeps, duriusaliquid eloqui, ne, quam fpopondimus modeftiam , abiecifte videamur: hoc tantum dicimus, fublimitatem tuam in ordine rerum geftarum maxime falli. Nam difccftiife tunc Corhea vlluin præftdij tui, quem ibi tenuifles,fieri ne-quit,amp;longe ante contractas indutiasmiferat illucMagiftratus fanóli Georgij copias ad prædoinandos rebelles, qui imperium exuerant. fed, ne videamur ex hac verborum breuitate nolle intclligi, Ranucius Leocanus, longo iam ante tempore, ftq. ac filios, amp;nbsp;terras fuas tutelie noftræ commiferat' in qua fide adeo confl:anterperfeuerauit,vt pro Repub.pugnans,armatus in acieexfus fit.Quum fuccedentes filij vellent Sc ipfi fidei fuæ pignus aliquod dare, Genuam venere ƒe^ queiureiurando obftrinxere ad fidelitatem Sc obedientiam magiftratus S.Georr gij. Nec his contentus, Raphael è fratribus fein Auriam familiam adfeifeipetiit, Sc impetrauic. Hic,quiera confilia perofus,cum fententiam mutafTctjamp;paterni, proprijque promiftiimmemor,feque,ac fuos,in rebellionem precipitaftet, miftb exercitu, captus eft, amp;nbsp;quas meruerat perfidiæpœnas, luit. Hune fi tua maieftas virumin fuos transferre velic,exnunc palàm conuenta franguntur. Cautumieft enimexfecunda pace, neutri partium licêre , vrbes, terras, aefubditos partis al-tcriLis, feetiam fpotè dedcntes,admittere. Ex quo fateare.oportet, autlicuifl'e nobis,in eiim, amp;nbsp;fuos animadLiertere,aut, fiillos à te receptos non diffiteris,contra paeem, fidemque,ac iufiurandum,receptos,fatearenecefl'e eft. Fabulam autera illam ,qLiæ affertur, nos in excûfationem caufæ noftræ adducere folitos,,magi* rciamrnS.Georgij,nonnos,hæciuftiire,velutex eo^cmcorpore membrum,'in mernbrum aliud culpam regerat, quicumq. confinxit, vànè,non folùm aftûcèj ^tcredittiiy onfinxit. Nos profedô,nibil vnquam tale-,velfcripfimusj vel dixU mus. Quôd fi quid tale loquuntur literæ noftræ, proferantur in lucem, fintquc teftimonio contra nos; id,nifi fiat, palàm fier, epiftolam tuam, cùm'vera in nos criminacongeri non poftent, vanitate amp;nbsp;commentis fuitlè refertam, neque reli’ gionem,Chriftique vicarium,ipfumquefœderis teftem, amp;nbsp;vltorcm Deum , tc ventumfallere.Nosquidem,quç magiftratus ille,nobiliflimura Reipub.noftraç b mem-

membrtim,vcî decreuit aliquandô, vel gefîit j landamus omnia, amp;nbsp;velutiano« bis iufla, in nos referri facile pafli fumus. Sed refpondeac, ii poteft, fublimi^^ tna. Cl prohibcbant indutiæ, animaducrtere nos in Corfos contumaces nolhos eut non faltem ad Ponrifîccm Romalium, eaïutn auôlorem, ita querelas detuli* fti, vc vocaremur, admiffi noftfi rationein reddetemus ? cur femeftris intef ualli, quod fœderi adieôlum eft, moram proferre nequiuilfi ? Nimirum fecitni' ^mia felicitasj vc fœdere ac religione, Deique vicario contemptis, omnia tibilic«' rc arbicrareris. Sed iam ad Turcarum pericula veniendum ell, quorum nos eau-fam agere prædicas; nec pudet Chriftianum populum, cuius cü beneficio impe-ras, Italic4)s Turcas appellarc. Nam, vtomittamus, quantas quamque præcbras res Genuenfis populus in Palæftinagcfleric,cùm vi amp;armis Hierofolymitanm” regnumChrifto reftitutumeft,quantas deinde,quamq.magnificas,cùmpartim tueri,amp;poftremô amifl'um recuperarioportuic,vt prætereamus etiam decennf bellum, quod pro defenfioneOrientalium Chrillianorum contra BaifitaiHi buiusMahumeciproauum, fufeepit, amp;ftrcnüilGmèadminiftrauit. Dertuße^^' le nobilis ciuitas, multaqiie egregia oppida in ripa Iberi fluminis pofica, claÆ' bus noftris expugnata, ca:fis infidelibus, veto cultui colla fubmiferunt. Atq“’' ita in regnis tuis nondum pietatis noftræ veftigia dcleta funt. Nam,quod referreconaturfublimitas tua, primùmTurcarum ex Afiain Europamtrani'' tum,apud dodtos eius hiftoriæ ridiculum eft. Liquet enim,cùm duo Grxcorum Principes de imperioconcendercnt,alterumConftantinopolieieólum, ad Tm' carum opem confugifte, paôtaqüe mercede,Calipolim, arecmque eius, conuem lorum pignusTurcæ tradidifte, atque itamulca corum milliaex Bichyniam Thraciam fuifte traieéla. Sed mauult, feimus, cxcellentia tua de ea expedition^) quam in Turcas moliri tamdiu prædicafti,fermonem haberi.Quocircanonnm fugir,iam propè triennio circumaôho, pollicitam efte fublimicatê cuam, clafe cxercituföue ,quibus eorum ferocire occiirreres, perfacile id ita fore, nobis fuafum eft. Nam, quis eft Chriftianorum regum, quem propter vicinitatem magis pericula moueredebuerint? Clafl'em ab Hydrunte manefoluentein,exci' piuntvelpereTurcarum litcora,clamoribus refonantia: aftruebat promiflæ^^* peditionis fidem, quod videbamus,Siciliam,amp; Sardiniam, exaólionibus aflidm^ Æxhauriri, reliquos populos infolitis tributis oppreftos, in facerdotes adeo ace^ bè fæuiri, vt in comparationem reliquarumextorfionum,leuis videretur deep marum præftatio, famaquefuerit,tantum pecuniarum vndiquecorrafumeflÇi quantum ipfam Charybdimexplore potuiftet. Nos interim,certa fpe tuæchiîi’ oonfirmati, fingulis annis naues, viros, arma,triticum Chnftianis Orientalibm fuppeditare, vtque forti animo calamitatcs fuas ferrent, litteris ac legationibm exnortari, breui affuturas vires opulcntiflimiregis,quæ Turcas trans Caiicafm” trepidos fugent. Sed lenta fuit adeô hæc tories iatftata expeditio, vt nifï nos, non vna, fed pluribus claftîbusdifcriminieorum fubuenilTcmus ,deferti ac perdit) Turcarumfauces non effu^ftenc. Circumfpiciat omnia nuncprudentiatua,^'^ indicée, vternoftrum Turcas foueatj nos ne, per ouos multæ infulæ, multi ail' bue populijChriftumcolunt, an is, qui totflorentious regnis fubnixus, colleâo auroyquod in multas expeditiones iatis eflec,eos fæuiftimis boftibus prodit,pf” quorum falutccollatum eft. De ciuibus noftris,quorum te charitatemoueridi' lt;âiras,hoc fibi perfuadeat Maieftas tua : illi quidcm,cùm fanam mentem refum' pferint, redibunt in patriam, non fuis viribus, fed manfuetudine noftra : prï^ ptabuntque æquo iure cuin fuis agere, quâm fidem tua rurfum experiri. Bellnm -m.- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

GENVE N SIS HISTORIAEjl IB. XI II. ipi âutcm, amp;minas tuas, eo acccpimusanimo, quo amp;nbsp;rcliqua geffimus tecum bel-Ja, eoquc maiore in Deum fiaucia, quôd is ilouir, vter noftrum ius, fas, religio-nein, iufiurandum, Chrifti vicarium, ipfumt^ue Deum, emifla in nos claflc, pcrbè conteinpferit. Reliqua cpiftolarum cuaruin prætcrmittcrc, amp;nbsp;modus cpi-ftolæ monet, amp;nbsp;illud fimul, ne quod diluendi criminis facers ncceflîtas iuflit, malediccndianimofeciflévideremur. Gcnuæ m.cccc. Lvi. die xv.Septemb. Petrusde campoFregofo Dei gratia Dux Genuenf. amp;c. Et officium oôloBaliæ communis Gcnuæ. îacohttiBrAcelleM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Proximo anno, Gcnuæ, Principis,ac Senatus decreto, valida claffisaduerfus 1457. Aragonios patata arque inftruéla fuit, eique Thomas Fulgofîus curg imperio præpofitus, qui haud multo póft ,c fînu Liguftico foluens, hoftilem nauim,cx bis quas vulgo Galeatias vocant ,occüpauit, eiufqueprædæ partitioni Eduar-dusAuria,Francilcus Camilius, amp;nbsp;Dominicus Promontoriusattributi. Et quia Romanus Pontifex,fidci,ac religionis ftudio incenfus,maximoperè aucbac, fi.-mulqueomncm fuam auóioricatem tnterponebat, vt tandem inter Ligures,atq. • Alfonfuin,lenitisanimis ,in mutuam gratiam rcdirctur, de communi Patrum fententia,duo fuprcmæ nobilitatis viri, confîlio,acvirrute præftantes, Romain ^blcgati. Ccterùm,haud multo póft, infcótis vtrimque rebus, illinc difeeflum.

V M hæc ita geruntur, Fulgofîus, fuæ tyrannicæ adminiftratiox j nis probe fîbi confeius, amp;nbsp;non modo fe,in aduerfariorum, ve-rùmctiameorum qui fîbi antedfummopeiè fauerant,odium incurrifle animaducrtcns,animum prorfus defpondir, fe, in tâta virium imbccillitatc, Principatum diutiùs, côtra tam multos potentes inimicos tueri poflè.Proinde temporibus,ac fortu-r nzcedendum ratus, Principatum potius externorum Princioumpotentiæ acq. voluntati fubijeere voluit, quàm fuorum æmulorum atq. hoftium libidini, fîc-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uti plcriquc ante eum feccrant,permittere. Et cùm non ignoraret,Aragonio gra-

, ' nbsp;nbsp;nbsp;uiffitnas fîmultates amp;nbsp;no obfcura odia cum Carolo feptimo Galliarum rege,ob

rçgniNcapolitani difeeptationem,longa æmulatione interccderc,ad hune,anno cius æuiduodefêxagefîmo,ac méfê Martio,quatuor legatos, fîbifîdos,amp; in aliis jj ardiiis negotiis exploratos,nempè, Marcum Grillum, loanné Ambrofîum Ma-ij rinum, Gotardum Stellam, amp;nbsp;Baptiftam Guanum, deftinauit, vt cum rege de ,) Repub. tradenda agerent. Rex verô,pronis atquc auidis auribus eius Icgationem J fufeipiendo ,protinus data acceptaque fide, Fulgofîum vnà cum ipfa Repub.in quot;xe. J clicntelam recepit. Et, vt de publico bono,amp;trâquillitatcfolicirumfe palam te- -i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftarctur, illuc quintoIdusMaij,Ioanncm Andegauienfem,Renari filium, fuum

lt; confanguineumjablegauir, ca potiffimùm de caufafvt ibi cum fupremo mune? l'i nbsp;nbsp;nbsp;ttS: autftoritate præcftet. Gaudebat Rex, amp;nbsp;in fummam lætitiam profufus, ani-

0 ft^ogeftiebat, hanc opportunitatem cum Aragonijs getendi belli diuinitus fibi 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;offerri,eùm perbellècompertum haberet,Genuam, adeoq. totum tratftum Lii

j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giifticüm,gcrcndis aduerfus Aragoniosterra marique bellis, in primis efie com^

modümjamp;Eer'èneccfrarium.Magnus eratipfe Anciegauius iungendarum atquc retinendarum amicitiarum artifex: quippè,vitra amoenitatem ingenij arque loU krcianiiamp;’çalliditacem -, ctiam Italicos mores probe ab ipfa adolefcentia addidi» i/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cerat.

W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Ê N A T V s P O P V L I cçv Ê

cerat. Quitus attibus fretus, non dubitabat, quin facile ilhim getttem in oÖicj'’ io4»neiA« lt;^bfequio retineret. Igicuv MafTilia foluens, profperonauigationis cufli')

” qüinto Idus Maij Genuain appulit, ibique amplifliinis honoribus excepuis fefluf, ni- 'coaôto Senatu, nuncupatifque de more pro Reipub.falute votis,ei nomine Gai' tei regis, Fulgofio ipfo Ducalem dignitatem refumente, publicè à Senatu» *tbifque ordinibus , iüreiurarido fides arque obfequium præftita fueruW cautione, vt nullatenus tam Reipublicæ, quàm Georgian! Magiftratiispnt'*'

* Icgiis derogatet : fed omnia in eo ftatu ac honore confinèrent, prout ad ilbf vlque horam ab aliis Principibus reliôla amp;nbsp;conferuata fuefunt. His omnibus 'Andegayenfis libenter conceptis verbis àftipülatus elf, eique breiii pôftjHt'j tnaiorem fècuritatem,amp; mutuam cäutelam arx Caftelleti, ceteræque muni' ■ tiones Liguftico imperio fubiedæ, traditæ . His rebus ad Aifoidum petl^' tis, cùm magno dolore, turn acerbifiimis ftimulis exagifatus fertur,quôd vidc' retjiènontantummodô palam fpe fruRratum, verum etiam,quod minime ig' * noraret,quâm potetem ibi hoftem in viciniam,ambitionc fna, amp;nbsp;dira alieniim' perij cupiditate attraxilfer^. idcoque magna indignatione erga Remp. xomiuU' tus,iramfupprimerc,veldifiimuiarenullo modo poterat.quippè, vt erateîcd-fo animo, vitra impotentiam quandam animi, quæ in omnibus eius aâionibus elucebat, vindiôtæ ftudio fupramodutenebatur. Proinde,fumma celeritateva' lidam claffem, præter multa varij generis nauigia, quæ in promptu habebat, U' ginti fcilicet nauium, amp;nbsp;deeem triremium comparauir,cui Villamarinum/uiu^ ? fuprâ mentionem fecimus, præpofuit,vtearn vrbemtotis viribus oppugnareu , , fimulque effecit, vt Petrus Spinula, loanncs Philippus Flifeus, necnomRapb^d

SiC Barnabas Adurnij, qui adhuc patria eiedli, incerris fedibus vagabantur/üiii nouis copiis ex continente eandem arôliffima obfidionc premerentramp; hoe padu Genuenfes multo acrius folito hoftilibus armis vndiquaque infeftabantur. Ce ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcrum hoftiÜs claflîs, cuiB CO tcmporc longe Liguftica numéro amp;nbsp;vifibus fflp^

tanta temeritare dicam, an fiducia, vfa cfi, vt port um ipfum Gcimeuf' fubire,amp; anohorasibidem iacere non vercretur. quod fane vtprimurhà JoaiîO®. Andcgauio animaduerfum eft,intra portum fe communiuit, ilhimque tranfuti' j fis catnenis,magnifique trabibus,amp; contignationibus præclufit,vthoG'modobô' t ftem aditu arceret; vrbifique mœnia vndiquaq.Gallico præfidio firmauit.quibm ’ fane in rebus, Petrus Fulgofius, fingulari fiua in bcilicis rebus peritia, ^cvirtutu» fidelem illioperam confilium præftabat,adeô vt nihil ab co prærermitteretui) quod quidemad vrbis euftodiam amp;nbsp;tuitionem pcrtincre exîRijmarev, eoq; te'H;

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;porefortunam fiuis optatis atque conatibus quâm maximê.feçundain^; faiießt?

. nadus eft, quoniam,dum Alfonfio certa vidloriæ fipes aHulgeret,morS j,vltii’^ ■'i - rerum humanarum linea,ilium rebus humanis cum magno LigulbçLp^pl^' bcncfieiocxemit.Statimenim,ab huius fiuæ cxpcditionisinirio,quæ inçiditfn^ finem menfis Iunij,tcntabatur lenta febri,m'or, port bbfidioncitijdum vü' riisrdecaufis animus cx’cruÂatur, tandem molcrtiis amp;nbsp;tædiô in acriotem;,^ dentiorem incidit, quæ cùm artus amp;nbsp;vificera raagno cum caljore ady.iÿKÇj^tqüt abfiumeret, calendis lulij naturali calore abfiumptus, extinâu^ eft, S^ufit-quicii' ftimenr, præter animi moleftias, aücupia amp;nbsp;vcna€ioncs,quibùs vniçèr^^kdfcab' tur, non paruain morbi caufiam præbuifte, præfiercim cùm in a^i;Q,i^,l^np,S!gt;i' nenfium paludibus,amp; infialubri auræ cxpofiro-,affiduè fiefiecum dtjtagi^ agitatione, amp;nbsp;frequenti veôlitationc cxercuifiet itVtcumquci ré^ -fefçj conftat,illum,nunquam,propter morbi violentiam j animi, eogitadon,« 4^ h’*’

cxpeditione abdiixiGè. Sed de die interitus,multi inter fe authores variant. Ali-quienim putant^pfum, quarto die ante Cal. obiidcjaliqui vero poftea. Ego,cü res non fitvfque adeo inagnimomenci,parumdedic fum folicitus:fatis eft^ mihi conftare, ilium obiifle circa menfemlunium,ætatisverô fuæ anno fexagefi-mofexto, ôiadminiftrarionis iegni Ncapolitani vigefimo fecundo . Comperio multos viros claros amp;nbsp;egregios, de huiusprællantiflimi régis natura, moribuSi ftudiisjrebufq.geftis multa fcripfidc,ac totius eius vit^ curium in liceras elle re-latum:propterea non immorabor ipiius vitam longioribus verbis dcfcribere . S* ^ui tarnen fucriht,qui curiofitate quadam inquirendte eius vitç,amp; geftor um^ftu-dioteneanturjhabent quosconfulant;inprimis verô,Æneam Pium, ^ntonium Panormitanum, loannem louianum Pontanum,Pandulphum Collcnurium^ aliofquehuius clallis viros. Ceterùm,cùm Alfonfus legitimam nullam Iiabe-retprolem,fuccefloremin Aragoniæ Siciliçquercgnis loannemfratrem reliquity in Neapolitano veto, Ferdinandum fuum filium, quern ex Valentina pellice, generis nobilitate,amp;formævenultate,conlpicua,extra ordinem fuiccperat,paulo antea, regni hæredem à fe dcclaratum. Genuenfes interim, propter Altonfi régis obkuin, externis motibus magna ex parte liberati, domi aliquandiu pacacis rebus, pacifice vixerunc, Quandoquidc Adurnij vnà cu Flifcis^acceteris fœderatis, in partes dcduóba clafi’c, oppugnationem non folum reinifcrant,verum eciam ex Continenti plane difcellerant, eo certe fuccefiUjVt ftatim foluta obfidione,ipli Adurnij fratreSjfiuedolorc, propter régis mortem, fine propter ailiduos labores, amp;nbsp;iinmenfas deuoratas molellias vita emigrauerint, quorum morte Genuæ nuntiata,incredibili lætitiaomnesilli,quitranquillitatispublicæerant amantes, affèóli proculdubio funt. Vitra liquidem graue bellum, quo tota ipfa ciuitas iu-giter affliólaerat, accefleratetiam peftis,amp;:tabificalues,quæmirumin inodum pertotamipfam vrbem variis contagionibus graflabatur ,adeó vc magno cum omniumdolore indies multa funcra in vrbeviderentur, amp;nbsp;ita ciuitas efiec omnibus rebus ex haufta,vt magna folitudoin eamintroduclavideretur. Præterea, obmagnosfumptus necelTario faólos,non folùm publicum ærarium,verLim eciam priuacorum quoque hominum facultates defecerant; lummaque necelli-tate adduóli,non exiguam pecunix rummam,dFrancifeoSfortia, qui rccens Philippo in înfubriæ Principatu fucceflerat, mutuo fumpferunt^Iiue, vt aliis placet, dono acceperunt, auóloritate potiflimùm Andegauij, qui plurimum apudipfiuu multis nominibus valebac. Sfortiaenim ,ecli Gallorum vicinica-tem Variis de caufis habebat fufpeólam , amp;nbsp;inuilamj.cum tarnen recens ad Principatum efi'et eueólus, quo fefe tutius in eo communirct, cum Geiiucnfi populo non vulgarem amiciciam præ fe ferebat. Ceterum, Andegauius,ciim omni contentioneac viribus fuas partes tueretur,amp; diligenter procuraret, poft-quamfeobfidionc amp;nbsp;bello Aragonio liberatum effe videt, vt in altalecuricate plerumque fieri folct, aFulgoIio, aliifque patricii ordiiBs viris, fenfim abalic-nariacdcficcrecœpit,ita VC ipfum Fulgofium, fua^enaturalaudis auiduni, amp;nbsp;quietts atque otij impatientem ,haud mcdiocriter haberec fufpedum, idcoque ^iusconfuctudinem palam amp;nbsp;aperte deuitaret amp;nbsp;auerfaretur : quod cum ipfe ol-facerec ,idque veris argumentis deprehenderet,fe,in Nouium Ligufticæ ditionis oppidurn,vna cum Voltagio,luæ tutelæ ac fidei commiirum,recepit. Porrb cum Andegauius certam pecuniç fummam,illiex paólo amp;nbsp;conuentione debitam,minimead ftatutam diem pcrfolueret,amp;ipfe Fulgolius acrius inftaret atque vrge-retj taletu Andegauius occafionemnadus, ipfumex illo die pro bofte habuic,

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

ZP4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENAT vs P O P V L ï qJv E

ÔC Genuç ea de caufa, cius frat res, amp;nbsp;colanguinci in exilium aóli funrquod maxi-mas deinde turbas,grauiflimofque motus in ipfa vrbededic. NamFulgofj,ciini pkirimum auóhoricate,clientelis,atqueopibus valerent,nondeerant, quiillorii partes, contra Galiici nominis ftudiofos,defenderent ac tuerentur. Fulgofius ramen,ctim feiret, fe Gallicæ potentiæ imparem, ac longe inferiorem, amp;nbsp;nifi ^liii viribus fubniteretur, fuos conatus irritos euaruros,literisac internunciisFran-cifei Sfortiæ animum ad fe allicere anxie ftuduit,eô certèenixiùs, quod minime •gnorarer, Mediolanenfes Principes, femper nome Gallicum in ipfaItaliaodifle. Quato igitur magis Gallus,in vicinia, amp;nbsp;in tanta vrbe, illi debebateffe fufpedus amp;nbsp;inuifusgtanto fibi non parum de illius animo atque auxiliis pollicebatur. Pro- । indeSfortiam non{emel,vtidiximus, per literasadhortatus, vt fibi inea,quam præparabat, expeditione, auxiliaribus copiis adefie veller, magnam benegeren-dæreifacilitatem ipfi oftendebar, præfertim cum ipfe Genuæ adhucinnumeros fui nominis clientes, amp;nbsp;fautores haberet. Quarc modis omnibus fuadcbar,d3ret operam,ne, tâta opportunitate oblata,anfarn proferendi imperij Inftibrij,a!iqua rationeprætermittcrcr,potilïimùm cum fciret,Gallorum nomen adeo omnibus effe inuifum, vt nullus ferme in tota vibeeflet ciuis, cui Gallica leuitas amp;nbsp;incon-ftantia non fummopere difplicêret, amp;nbsp;non Iibenter Gallicum iugum cum Me-diolanenficommutaret.Hæc fane quanquam Sfortiam non lateret,tarnenipl^i prudens alioquin princeps, longo vfu,ac return experieniia, amp;nbsp;bello,amp;:pace, exercitatus, ne tarn potentem hollem temerè prouocaret, vel, fi aliquid in eum moliretur,apcrto Marte contra feirricarec,Fulgofij pollulatis neutiquam afien-tiendumeifellatuit; atcamen, ne videreturipfum omninô defercre velle,confi-liisfquod vnumtum temporis poterat) ipfumiuuit. Oftendebat enîm,Ferdi-nâdum Aragonium,qui recèns in paternum regnu fucceflerat,propter antiquam cum regibus Galiiæ de regno Neapolitano difeeptationem amp;nbsp;æmulationem, h' cilè adduci polfe, vt ipfeexpellendi Gallici nominis, atque iugide Genuenfium ceruice, prouinciam îufciperet.QuaproptçripfeSfortiaoperæpretium fefaâu-rum exiflimabar, fifuam propriam atque priuatam authoritatem apud Ferdi-nanduirijFulgofij nomine interpolieret, idcoquecertis fidelibus internuntiis ad ilium hoc nomine miiris,pcr literas,oftenfismultis rationibus eam expeditie- ! nemin Gallum commode fufcipiponèfolicitauit,atq. adhortatusell,vtrcgni fuiprimordia abaliquoclaroamp; memorabili facinoreaufpicaretur. Quanquam enim Aragonij, longa ferie retroaólis temporibus prorogâdi imperij, amp;nbsp;nominis cupidi, diuerfo Marte,amp; ancipiti fortuna variis in bellis cum Galliarum regibus deccrtaflênt-nunquam tarnen maiorem, vel iuftiorcm occafionem eile oblatam, quâm eam,quæ hac tempeftatein Liguria ollcnderetur. Genuenfes eniin, ferui-tutis Gallicæpertæfijhoc vnum expeôlare, vtab Aragoniis, velaliis Gallici nominis hoftibus,opportuno tempore liberentur. Quaproptercùm hæc ita fefe habeant, admonet Ferdipandum, ne fibi deefiè velic;fedFulgofium,Genuæno-bilitate,aucloritate,clicntibu?amp;opibusflorentcm, viruminduftrium,amp; into-ga amp;nbsp;caliga verfiitum,in omnibus fuis negqtiis, ceu fidelem Achatem,adhibeat: | fenon vidcre,quin,fitantiviriauôloritateamp; confiliis vtatur, voticompos,cuiu fumma eius gloria deuiôlis Gallis,nomen amp;nbsp;imperium proférât. Ferdinandus h is commotus, amp;nbsp;tanti Principis confiliis amp;nbsp;auôloritate inflexus,haud longa de-hberatione vfus,hanc occafionem auidiffimè arripuir, amp;nbsp;præparatis omnibus ad bellum necelFariis, eô maioricum diligentia inftruxit clalFcm, quo certiuslîbi conllabat,Genuæ pari modo ad regni Neapolitan! recuperationem belli rationes inid:

înirij amp;nbsp;claflem ea de caufa adornari. Icaque Fulgofio in amicitiam recepto, con-feftim ipfuin pecuniis,aliifque rebus opporcunis adiuuit. Fulgofius,vc fæpè dixi-muSjViracerrimiiudicij, amp;nbsp;fortitfimianimi.propulfandæ iniuriæ jamp;alîerendæ libertaris occafionem natlus, fe minime fegnem, vel lenrum exhibuir. Sed cura îoannePhilippo Flifco^qui naturali amp;nbsp;infenfiflimo odio Gallos profequebatur, coniiliis commuiiicatis, amp;fœderefimuliniro,quantas potuit copias,in vnum 140* contraxir,amp; fub inicium anni eins fasculi vndefexagefimi,cxercicû vrbi Genuen(gt; adiiiouk,eoordine,vtcaftrain Orientaliplaga,in villa vuigô Albari,ponerec,ex a qua/æpiusexcur{ionefaôla,ipïê,oppidanos,amp; defenfores, crebris oppugnatio gof!o,ac Far nibus inuadebar, defatigabat. Ver Ci, oppidani fefe fuis mœnibus ô? munitio-nibus continentes,prœliandi anfam dctreélabanr- veriti,ne,fi ipiî cum obfiden-tibus velitarent j aliqua incerea in ipfa vrbe commotio oriretur, ira vt non abf-quefummoconfilio nullam cfuptiónem admittendam efle iudicarent. At Fui-gofius,multiirn fibi præfidij in inteftinis bellis arque ciuilibus difTeniionibus po- • nés,hoc vnum agebat,vt, quibus polîet artibus,defenfores ad prœlium euocarer, oiïinibufque irritamentis eos excitabat, pociflimùm cùm ctiam inrclligeret, non fine graui fuo, fuorumlt;^ue periculo,oppugnationcm tenrari, vel fieri poffe, coquodciuitas efietadeô milite,præfcrrim fagittariis,amp;fcorpionibus inftruiéla^ ^*^Qppngnatoresdenfa telorum nubefacile propellerent arque reijcerent. Accc-lt;lebathue,quôdprarteraliasoppugnationis difficultarcs,Fulgofio, alifiqueillius expeditionis ducibus, fatis conftabar, in Gallia Narbonenfi, ceterifq. Gallici re-gniparribuSjdeleétumin fubfidium obfidionis Genuenfishaberi, magnamque militum niultitudincm,tam à Renato Andcgauio,quam ab ipfo Garolo Gallorû iege,efl'econfcriptam,amp; indefcfiis itineribus in Liguriam properare . Quibus cornmotus, amp;nbsp;fupra modum confternatus FulgofiuS, cùm rei bene geren dar anfam, amp;nbsp;belli féliciter conficiendi fpem, amp;nbsp;exitum,in fumma diligentia pone-’^^ïjoppidanorumauxiliafeftinationepræuertenda eife cenlèbat. Proinde con-nocatisprimoribus totiusexercitus, magnacum grauitatedemonftrat,quantù pcriculijfirnora aliqua in expugnandavrbe interponatur,fe, illofque maneat.

Adnitendum igituromnibus Viribus 8c conatibus efi'e,vtnulloeuocandorùau-xiliorumobfeffis concefib tempore,dubiis,amp;incertisadhucin ipfaciuitate re-fius amp;nbsp;anirais, ipfos adoriantur. Non dubium fiiturum , (^uin oppidanos inulris de caufis,huc illuc, incertis confiliisfluôfuantes, velfacile fuperent, vel Ci minus,fairem æquis conditionibus ad dedirionem compellant. His con filiis cùm poftexiguam deliberationem, ab omnibus efiet aflenfum,Fulgofius fibi primas ^PPUgnandæ vrbis partes depofeit atque adfumit, prælniflifq; nonnullis ex fuis qui ad primû vrbis acceflum Fulgofiæ familiæ nomen inclamarenti ipfe ad cetera paratüs,magna ftipatus militum caterua, omnem eüentum auidè expeôlabat. Putabat enim,cùm in ipfa ciuitate multos haberec clientes, amp;nbsp;fuæ fadionîs ftu-nioios,futurum,vt ad primumimpetum feditione p^r fu«s in vrbe orta,reliqüi, ' lorum ftudia fecuti, vel defenfionem detreólarent^ aùt conuerfis in Gallici no-fludiofos relis amp;nbsp;armis,bellum ckiile enafeeretur. Ceterùln, cùm Fulgofij ionien,propter fummam eius ambitionem, atque in adminiftranda Repubîica 7^annicum animum,longèplus plerifque omnibus, quàm ipfe exiftimaret,efiet inuifum, licet fubinde multoties ad excitandas rurbas eius nomen inclamaretur; tarnen nemo fuit,qui alienati animfvelfaôIionisFulgofiç ftudij,aliquod Genua: præberctargumentum.Ipfe nihilominus,cum fuis oppugnationiinfifiebat,tan-taccrtecum alacritate, quanta a yiris fortibus amp;nbsp;militaribus expeôlari poteft.

loanncsetijin Flifciis, magni excelfi vir animi,pariardoreatq. alacritate cuw antefignanis fegerensjdiim incautiùs defcnforum oculisin ip’ ïociuitatis con/peôlti obiicrfaturjalbefcentecaelo,magna temeritatead vPque proLicduSjgraiii vulnere,exbombardulæ tormentaria glande accepte/*’ terrainconciditjiravtcùmpoplitibus fubniti nequiret,à fuis in tabernaculuæ fuum delatus fitj amp;nbsp;poftcaquam diu languidum fpiritum cum magna pedoi’S

•fortitudine atqucconftantiatraxidet, tandem dolorismagnitudinc viduSjfo” fine multis fuorum lachrymis animam exhalauit. Cuius morte, amp;nbsp;acerbocafp) exterritipaffiin milites, ardorem amp;nbsp;alacritatem folitam remitteren amp;nbsp;fenfim sn*' mis langiTêre cœperunt, ita vt traébm oppugnationem Sc aciem déclinantes, t” vidèrent,oppidanos Gallico præfidio fulciri inniti,in cadra fua pedemrdt*' rent.Adurnijetiamfratres-,ncmpè,Rolandus,amp;Vbertus, cû lacobofuo nepoK, cùm fub Fulgofij aufpiciis rem in ipfo primo limine infeliciter geri anirnaduet' • terenc, amp;nbsp;fortunam fæuiorem, fi cœptis inftarent, vererentur, cum fuiscopiis*” fuas arecs, atque m unimenta,quæ paflim per ilia municipia habebant, fefe retC' peruntjficvcipfeFulgofiuscumtrecentis catapbraólis, qui,fub principiuin of' pugnationis,magnavi nbsp;robore,abruptisimpedimentis omnibus,iamin vrb'”

iplam inuaferant, rcceptui cancre, amp;c breui póft, in caftra fua redire coaôitisfuC' rit.Verùm, ob aduerfum cafum,illufamq.fpemnibilofecius côfternatus,acl*tt* ipfabcne fucceflilfct, magna animi fortitudine de totius belli fummanonde-fpcrans,operxpretium fe fadurum exiftimauit,fi,rcdintegratis viribus, coaM nouis copiis,fortunambelliquealeam commmodioritempore amp;nbsp;benigniotib dere experiretur. Quade caufa mutatis caftris,omnes quas habebat copias, SeX' trim Orientale traduxit.Arbitrabaturenim,multû intereftejquonam quifq-l**^^ amp;nbsp;tempore fortunä belli pertentarct.Nam, praeter longû reru gerendarû vfumjJ^ mediocre hiftoriae cognitioné habebat;probeq.meminerat,maximos,ftrenuiigt;’' mofque duces, non ex vnius proelij euentu æftimari, fed bellicæ artis peritiain^*' felicitatem zx fanis confiliis,amp; multorum bellorumfelicibus fucceflibus,int*’' ri; magna médiusfidius cum prudentia, amp;iudicij grauitate: quippe fi antiquiö' tisduccs ob oculos ponamus, plurimi erunt qui poft multas amp;nbsp;graues claM» nouis vióloriis earum obliuionê introduxcrint,ita vt, rerumgeftaruinfuc(:d*’'| bus adtrutinam reuocatis, ftatera profperitatis bellicæ apudeos cófifteret. | igiturconfiliofretus, cùm intelligeret,hancinfulam negligentiuscuftoditi,’* I lam adoriri ftatuit, poft modicam obfidionem cùm magnis viribus eant vß' dique oppugn a ret,faótum fuit, vt oppidani,fuis viribus diffifi, languidiiisp”' gnarêt, adcó vt ipfe,expugnato oppido,breuietiam pari fortuna,amp; modojipfi^ arce potiretur. Quo fucceflu animofior fa(ftus,Clauarum tentauit. Oppidßß'' ad cafum Sextrenfium exterriti, deditionem, blandis verbis, óc latsis pollid***' tionibusprius ab ipfofollicitati,quamprimùm fecerunt, vbi etiamnonn**’*' temporis fubftitit. nbsp;nbsp;verg,firnulacGenuæ,glifçenterumore,delatuineft,A?'

deaauiuSjde Lisuftico agro valdè follicitus. vetitus, ne hoftis gerendo belio dem fibi deligeret j præmifib aótutum ^uitatu , breui decem triremes,dualf onerarias,ad apparatum bellicumjamp; murales machinas deportandum nece»’' rias inftruxit, eo certè confilio,vt arcem,atque infulam Sextri recuperaret,priü‘' quam claftis Villamariniad Ligufticamorampopulandam amp;nbsp;inuadendamd^’ ftinata, ilkic appelleret. Intellexerat quippe Neapoli earn breui difceflura,ide*’‘i loanncm Cofiam,quirecèns Maflilia Genuam adnauigarat, illis nauigib^f^' pofuit,qui ex eius præcepto,verfus ealocacurfu nauigationis direifto,primo

ccin pörtus Delphini] itideln aFuIgofiis pauloantè occupatami amp;nbsp;inoxalia oppida prætericis bellis amilTa j cùm ilia maritimis viribus ab hofte difficultef derendi poflenc, iiiodico ac minimo riegotio recepic. At curn Fülgofius, qui fo ibi cum fuis præniuniuerat, mctüefetine vndiqueab acluerfariisdircumucnire-rur,ab inceptodcGldere, lequë in Infubriam ad Nouium oppidum quampri-iniim recipere coaduscft. Genuä interinij notinihila FulgoGis armis liberata^ amp;nbsp;refpiransj rnultis adhuc difficulcacibus öc malis impbcabatur, Ge prüfe6iö,vc« feversquieti,ac domefticootiocoinponere nequiret,; quippecùm eodemfere tempore,neccGariuin haberet, cogitacioncs ad Naulij reeuperationem ferias ad-ijcete ,qui locus paulo ante, inde rtatiin ab inicio huius belli,aloann^arrecti-no,Aiagonij noininis ftudioföjamp; FulgoGçgentistautore,ereptus fueranScnatus valdedehuius loci recupcratione erat follicitus , potiffimtun cùm amp;nbsp;natura,Sc arnbusitaelleLCOinmunirus vcillius expugnatioplenadifficultads amp;nbsp;periculi cenferetur. Getcrùm,præüeromnium fpem amp;nbsp;expeä:ationem,his moleftiis bre-iiipoll, mira rarione liberatus fuir. Cùm enim VillamarinusTarraconenGs clalTis Præfedtus, cüm duodecim triremibus ad oram Ligufticam appuIiflct,an-gt; iiôtix carirate,atque commeatus ihopia valdè laborails, iefe Naulium recepit? Proinde Genur fuminis conGliis ab omnibus primoribus^ præfertim Veto a Se-nani,allaborarura fuir,vtpertalelnoccaGone Naulium recuperarctur,amp; inpri-ftinam libcrcatem aflercretur. Sed ciam negotium ipfum cGer plenum difficul-tatisjó^ nullam inoram adinirceret, ftatutû amp;conuentû inter eos fuitjVcquam-primumtocâ claGis, quæ paulô ante domum reuerfa, in portu maiori ex parte exarmata amp;nbsp;Gne vfii in anchoris (fabat, fummo Glcnrio amp;i. fedulirate Omnibus necelTariisinllrucrecur: qua in rc cam diligentcm opetam adhibuêre ,vt cùm ne-mini intcrca temporis,fcilicet,interadornand3m clairem,niGcXplorara; Gdei,vr-: be excedere integrum eilet, Valdernarinus in ipfo pörtu NauliênG in alta fecuri-tatead anchoramfubGftens, imparatus, amp;nbsp;nihil minus cogifails, plane oppref-fusfuiiîet, niG inciGs rudentibus »atque abruptis impedimentis omnibus,fum*t ma cuin fellinatione fuam clalïem in altum mare eduxifl'et. Genuenfes cnimji noôle iliedia portum fuum egreGi, tam alto Glentio,amp;tam valido remige fucrant, vc parum abfueric, quin; AragoniorûclaGêm, vti diximus, in ipfo pordj tufupprimerentjadeo vt Valdemaiinus ad ftrepicum hoftilis clailisexcitarus,-nairum in inodumtam nouo fpedlaculo amp;; inopinato cafu confternarctur. Itaq^ cum fugaGbiçonfuluin'et,amp; nùllacelcritate afiequi potuiGet,Ligures inftexof' çurfu in portum Naulianuindelati funr5amp; cùm valdc exigua, ôc quaG nulla à præfidiariis militibus defenGoGercc, facili negotio occupaco oppido, etiam il-liüs atcG potiti funt, præfertim cùni defenforibus,propter temporis anguiiiam, nullafpesauxilij inFinarij reguIi,Aragoniis focijj viribusrelinqueretur. Hisre- ' bus ad Naulium féliciter ex voto gellis,GÙm Genuæ maiortex parte plerçqué'' diffieukates, quæ illain Rempüb. diu torferant , fimcraftE ita viderencur,.vc aiii Qÿum amp;nbsp;quiecem pviblicam redirepolTenCyCamen Ândçgauius,Aragonij nomii-t' F^.æmulus, dira amp;nbsp;auka pi;oferendi iryperij eupiditate.aèccnfus, Ncapolitanuroi’

dudum antea, vc memoraui, âû.imQ inuafetac,adorïrt,.amp;: quibuf-A ^ülq.ipdfïêc.yiribus occuparedçftinauitjepmàiorieertècum Gducia, quoipfep yte^n^pliiTunas ^regias, quibuspreftabatiOpes,etiam multum præGdij in ; nucniîunyp^cntia amp;Jbrcunis reponeret, EGeçerateniiîi lôngaçonfuecudine,vc Qcdinesâjiusciuicatis,iniris odiis inter fe pefniciofa æinulatione flagrantes,doin' quilq.,ainbicióni i3c-honortbus infer uit, G bi non tain ex aniini incegntätey-quatn r ‘û cfj - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Hul-

CiHutnfis ex ftuira quadaiTiambicione effent deuinóli. Proin5é,quô SenatiiSjGalliciiio-^eZ^sJr» minis ftudium amp;nbsp;propenGonem manifeftius declararet, habitis prius demof^ coniiGis centuriatis, Senatus confukodccrecum fuit, vt Andegauiusinhacftî expedicione publicis pecuniis, aliift^* nccefl'ariis,quantum in illiseiret,comttiO' deiuuarecur, iplet^ue, his auxiliis auótus, amp;nbsp;de rernm fucceflu ac profperiwtc conGfus, profeólioncm Gimmacum diligentia adornauic. Habebacenim,vltf?

•claflem^quacj vti demonftrauimus, duce ColTa, à Renato patre Maflilia fuerat^etiam dece triremes, amp;nbsp;tres onerarias, omnibus apparatibus bellicisjGt' nuenGum fumptibus ac pecunia inftrudas,quibus per totum trimeftre in vfum huius bcitiftipendia facerc in Senatu fancitum ôc conftitutum erat.Etnefolùni patres Andcgauiofauere.viderentur,certatim à plerifque ordinibus illiadhan^ expeditionem pecunix collatæ funt, adeo vt priuata ilia ciuium fubfidia in im' menfum cxcurrerent. Quibus noncontenti, ex ærarioGeorgian! Magiftratus» • confentientibus eius præhdibusj adfexaginta aureorum millia deprompta^

conGgnata fuerunt.Ccterùm,CLim Andegauius,milite, pecunia, amp;nbsp;clalTe itaell^f inftrudus amp;nbsp;præparatus, vt de vidoria Gbi non parum polliceretur, loanncf’ CoGam, gencreNeapolitanu,qui, paucis anteannis,Gallorum regum ftudiak' cutus, ab Aragoniis ad ipGim defecerar, toti fuæ claGi cum fummæpræfelt;3ut^ tituloimpofuit, fubGituto ineius locum Ludouico Valla,ex Galliis oriundo» qui Genuæ PræGdem per eius abfèntiam ageret. Verum interea, conGitutison’' nibus, amp;ventorum tantummodo commoditatem expedanti, nuntiatum Petrum FulgoGum,inquietianimi virum,amp; nihil non in nominis Aragonij tiam molientem amp;nbsp;audentem,omnem lapidem mouerc,quô hanc in Aragonio^ fuJfceptam expeditionem, rcmorari,vcl interrumpere poGet. Ferdinandusenii^ recens, vti demoGrauimusJn patris locum in regno Neapolitano fufleóhus, nuf lis rationibus melius arma Gallica aucrterepoterat,quam G in agroLigufti^ crebris excitatis commotionibus, tumultuaretur,præfcrtim cùra ilia Refpub.^' fe Gallico imperiopermiGffet. Quare Andegauius,contra lpem,amp; voluntatei” fummaneccGitatecoadus,Genuæ diutiùsquàm dccreuerat, hæGt,cùinvi(l^', ret, omninô ex vGi tam Gallici nominis, quàm Reipub.eGè, non ante vrbe exc^' gt;nbsp;dere, quàm opportunis rcmediis FulgoGjconatibus itumobuiam fuiflèt.Con* turbaratenim, vt oGendimus,ipfeFuIgoGusomnem fcrc Liguriam, tantum«]' fpeiin armis habebat, vt iam cum acri validaque manu in Vallem Pulcifcraifl defeendere non vcrerctur, fcfefubindcoGentans, ac GenuenGum animos mf*' tories variis excurGonibus pertentans, ita vt poGea, quarto à Pulcifera lapi^^» caGra metaretur :quîbus, contra fuum morem, aliquantô quietiùs quàm antea, militem fuum ad omncmoccaGonem paratum continebat, amp;nbsp;referuabat. hæc, licet Andegauius nondum Gncm rebus fuis Genuæ impofuiGet, ne taiTici* aliquam occaGoncm inuadendi hoGis ncgligere putaretur, claGcm fuam contré naucs Aragonias, quas ao.n longe à portu Pifano confpedas intcllexcrat,præm'' Gt,coconGIio, vt cas, G ita ducibus expedite videretur, inuadcrct. Cuius confi' liis FulgoGus, cognito Andcgauij animo/nirum in modum illuGt. Nam cùngt; vereretur, ne diutius vbi locum caGris deGgnaiierat, turn propter anni tempuî; cùm etiam propter flummum,fubindc cxcrefcentium,inundationem,fubfîfttf^ poGet, intclleda claGîs Gallicæ abitionc,bcnc gerendæ rci occaGoncm fperam» îortunam fuam pcriclitarivoluit,præfertim cùm non obfcurè Gbilcohftaf^i Gcnuam,potiGimis præGdiis deduôis, valdè effe imbccillcm. Itaque ldibusS^' pccmbris,intcmpcGa iioûe cura furamo Glentio oranem fuum cxcrcîtum

antca,vt plerumque ducum abfentia feueritate militaris difciplinç relaxatecon-fueuit, inunus fuum adimplebant, amp;nbsp;ftationem fibi demandatam, magna cum

’ ignauia amp;nbsp;torporc, vt res ipfa docuit, tuebantur. Quocirca EulgoGus jexplo-, ' latisomnibus rebus, vbiciuitaiem fomno,quieted^ueconfopitam videt,confe-' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftim figno dato, cum fumma diligentia amp;nbsp;alacritate fcalas mœnibus admoueri

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iubet J tanta me bercle cum dexter date ac fortuna, vt prius eiuitatem ipfam m-

' ualetit, quam adelle ab ipGs oppidanis cognofceretur. Hoc cafu tarn repentino atque mopinato curn tota ciuitas valde pcrcelleretur,nemointota vrbe ipfa fuit, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quin variis conieautis diftradus,proditionem vrbis fufpicaretur, adeo certe vt

t Andcgauius ad tantum (frcpitum non mediocriter confternatus ,valdeinftitu--tum fuum, quod claGem ptxmiGGet, damnaret. At, cum vnica fpes repcllendi

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eoftis in ciuium Gdepotius, quam armis effet, Andegauius fummo ftudio atque

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opcfuarum copiarum, quas reliquas adbucbabebat, annitebatut,vtboftem nO“*

' uavidoriainfolefcentem,cobiberet atque vrbe exigeret. Conftiterat enimEul* ' gofius in faftigio collis Petrxminutx armatus,eo animidecreto ,vt ibi mum fui exetcitus acumen expedaret, ex ea temporis ratione ôc interuallo, de petandxlibertatis oppottunitatem ,aliquid contra G allici norninis audoritatem \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vnolin amp;nbsp;tenrare auderent* V etum Andiounaus, mtmme tutum ratus in obfcurx

■. JkuX coUevn wedi.fuh in a.eaD. Matthx, tranfeun-•I dumaat.inacicdifvoGns.vbi dduxiffet.eiusmitobus adcollisladiccm quo-A dammodóptogre{bs,nondcfuerevtrimque,cum rcsmagnis^nimis gereretur, coufiidusf ulgofiis interim magna cum pertinacia munitione fuam defcndcnti-\ ■ bus,quaita da(pofuerant,vtfacili negotio,0c citramagnudifpediumm earn fefe recipere poifentfita vt non exigua pars diet, fortuna in neutra partem mcVinate, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec bobe \lterius progtedi audente, abfumeretur. S ed Eulgofr^ nonriibiV fenfim

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperioresfadi,Gallo's eo rcdegere,vteandcm arcamrepcteYecogerct,qux tunc

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab arceCabelletipropugnabatur .Ét cum ft.atus vrbis ita edet copar atus, vt non

\ cittaoYauepericulum longa temporis ratione idnegotq poffet cóbci 2gt;tconfo-\ gt;nbsp;nbsp;nbsp;piti,fuerur\t,qui Andegauiofayientes, illiconfuVeret,Vt Jimaiotemfuifecurita-

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem,(einarcemCabelletireciperetjamp;tibitantifpetîouVibetct,quoad nouis co-

. y nbsp;nbsp;nbsp;pûscoufirmaretur. Quorum contAiis qjfeutitijcbm parum regq ôcexcelb animi

\\ nbsp;nbsp;nbsp;ebe eùbimaret, magua aXacritate fefebobiu conatibus oppofuit ,ptxfertim cum

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vuulturu prxbdi\ frbi in Adurni\ norninis fadioue Sc audotitate coWocaxet ,ea-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que de caufa,pau\ó ante ,V aulum Adurnium ,ibius familix faciie tune teporis in

|\ \ nbsp;nbsp;nbsp;ea ciuitate priucipem ,iuffetat vnd cum ttitemi pottu fubite, 2gt;c difpobtis in ciui-

i . SEN ATV S P O P V L I E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

ter quam rebatur, res ipfa cecidit. Tantum enim abfuit, vt hoe paclo Fulgo]’) impetus reprimerenturj vc etiam hocquafi iiTiramento,Fu!gohxgentiSjóvd^gt; ctionis animos incenderet atqueinflammarer. Tot quippè inter ipfos faótioo^^» fimultates difeordiæ regnabant, vt hu’goßus verirus,ne Adurnij Principat^^*’' aflecuti, male ipfum multareur- ipfeprotinus ex eo colle, in quo fefe anteaco’^ muniuerat,magnoimpetu inhortem rucreconftitueret. QLkimfanè confilij^'^ tionem vrgentibusfatis, illi in mentem venifTeexiftimandum ert',nimirumc^*^ [ adeo firmam amp;nbsp;ftabilem flationem in illo loco eilet naólus, vt inde, nullis qii’’ ’ damraodo viribus, alioquin derurbari ac expelli pollet, cùm illi eilet libciu*’^’ per aliqiMimearum portarum, quæfuis præfidiis tenebatur, citraaliquodvKM dilcrimen egrellùm habere. Ceterum^derelidta llationc, cùm ad loca planade* t ueniß'et, non réméré fibi vlterius progredicndum arbitratus, ne, li hohem à tcf' | go relinqueret, repentinoaliquoincurfu imparatus amp;nbsp;impar,opprimeretur,pof' [ ram D. Thomæ diólam ,quæ Gallicis praslîdiis tehebarur, aggredi arque dere ftatuit. Verùmibi,vahdoprælidio adinuento,cùm proprerafllduoshbo' res, ôc corporis defatigationem,equitarenecell'um haberet,magna aninioßf^^.^ fuos præibar, quo illos fuo exemplo ad maiorem alacritatem prouocaret,eolt;l’”' dem fuceeßu, vtipfe magno decertandi cum holle ftudio atque ardore incitâtquot;^’, in portam, vulgô Campi diôlam, hoftilibus prælîdiis firmatam, penetraret- ( cùm ibi portæollium, vnde in vrbem aditus dabatur,apertum inueniret,1 lira audacia amp;nbsp;temeritatej quæ illi pollmodum, exitium atque interitumattufc | nouis periculis expofuit. C^âdoquidem,nullainimicorum habita ratione,(]i’‘’ t rum maior pars in areaD. Marthæ facra ,iliià tergoimminebat, duobusW'^’ tùm equitibus comitatus, per omnia compita, omnefque quodammodocirri’' vis regiones réméré euagabatur,frarre Thoma cum prælidiis ad cullodiamp®*^' LT quam occuparat, reliôto; eô maiori cum fiducia , quocertiùs hbi fuosniiH^^ conlcftim fubfecururos, hbimaturas fuppetias allaturos, pollicereturdc“ cùm Gallici nominis milites mira celeritate in præoccupanda porta FulgoliôS anteuerterentj Coaélus fuit Thomas, magno fagittariorum ac Icorpionum ni^' i bovndique impetitus, portam ipfam deferere, adeô vt Fulgofiis ademptaK'1 quendi lui ducis facultate. Petrus omnibus fuis deftitutus, in meditullioipl^''^| quodammodô ciuiratis,in poteftate fuorum inimicorum relidus fit-qui confilij, rerumque fuccelfu anxius ac trepidus, variis fententiis,vt fieri folctjdum i • animus in dubio eft, hue illucfluâ:uabatamp; impellebatur, defperatifque rébus, omnem falutis fpem vel in fuga, vel, fi ilia denegaretur, in aliqua latebra repon^' bat. AtFulgofium anxium, amp;nbsp;cum extrema fuafortuna luélantem , Colla politanus,quem Andegauenfis clalfis fupremum Præfeôlum defignatumfbill' diximus,amp; propter nouas à Fulgofio excitatas turbas,Andegauiusomniûcoii' filiorum participem amp;nbsp;fupremum confiliarium apud fe retinuerat, equo coufpi' cuus,minitabundo vulj^,amp; non parua manu ftipatus, perfequebatur:amp;tandeiû ad portam D.Stephani, per^ua fibiaditum fperabat,ab ipfo Colla deprehenfe i eft. Verùm enimuerô cùm videret fibi exeundi,occlufa porta,adirû interceptuni) I fortiter acintrepidé in perfecutores conuerfus,non fecusac fi viribus,ôônume-ro illis fuilfet par, fe oppofuit; fed Colla magno animi furore cociratus,cuin ma' gno impetu Fulgofij caput ira vulnerauit, vtipfe attonitus, amp;nbsp;confternatus, ve^ ' fus portam D. Andreæ fugiens ,eamque dénia armatorum manu teneri conlpb catus, infiexo curfu, effugium miferé quæreret. amp;c cùm mulris gyris hue il lue in* certo curfu difeurreret, tandem crebris lapidum idibus j quos ex fubliniibustC' disgt;

ûis,inftaf denfiïfimægrandinisjn eum oppidaniimmitcebant,haud procülab areapublici palatij equo delapfusdiominum mukitüdine preflùs acqùe protritusj interijt. Hunccrudelein,amp;: funertum vitdE tragicæe:tituni,ad præclarünâ rérüin Huinanarum exemplanfordcus eft FulgofiüSiVel eo certè nomine ma^nus, amp;nbsp;ad poitentatis meinoriam cranfmitcendus j qüôd vix reperire liceatdn tärti muleis veteruin fcripcorum annalibus^quemjcum ipfa forcitudine j tum pertiiiatis äni-miconfl:antia,iure comparare licear.Ipfe enimiliceta Fortunadeftitutus^ôcin trcino vicæ periculo vèrfans -j vndique inimicorum fuorum telis èxpôneretür,âç circiiinfeptus eflèt; nihilominus tarnen,infrafto animo, magnanimi leoiiis, vel vrß in rabiem verfi,infl:ar, ita ftrenua manu amp;nbsp;inuiélorobote fefe propugnabati Vt,nifi turba potiùs,quàm iuftis viribus fuperatus fuiflet, baud dllbiè falüâ vira cuafinèt; fed àpromifcua inultitudine per ludibriuiti male actéptusjCLim crebris fufpiriis moribundum fpiritum amp;languida oculorumniFlatione traheret,mul-tis vulneribus confoß’useft. Cuius atrocis calusnuntio pereulGamp; valdè conifer-Bâti dus milites, cùm nulla falutis ration vel via, nifi in fuga amp;nbsp;latcbiiâ oftende- clades Fs:! retur,dumquifqUefibi,eo,quo poteftjmodoconfuliqatque fefe fubtraherc pe-nGüloconantur,marorieX parte vel interfeôti, vel certè extremis periculis reler-xiati, ineuftodiam, vel vincula abduóli funr: inter qu os j Th om as, amp;nbsp;RolandüSj Fulgofij J huius belli àb ipfo duce primi 5 in poteftatem Gallorum dfetieiiêre, ôc Andegauij maildatojin theatro publico capitis damriati, publice pléxi funt- ra-tijfc, fupplicij leueritate faótionetn Fulgoliam radicirus exfttrpàtuium, amp;nbsp;ità fenlîm femel finem huic fuilcfto bello, quod Rempubi diris calamitanbus indien magis atque magis inuoluebac,impofiturum. Ceteriiiil Andcgauius^vrcuiiique in præfentiarum rebus compofitis, fublatifc|ue Fulgolîæ faótionis principibus amp;nbsp;auóloribus, haud mediocribus molelFiis amp;nbsp;curis liberatus, animum ad inlUtü-tumcontraAragoniös bellum conficiendum adiccir-ideoqueGcnuæfuftieiéhti prâcfidio relido, cum duabus amp;nbsp;vigintirollratis nauibus éi onerariis qUatuor, Jnenfe Odob. Neapolim celerrirrta nauigatione conteridit, ac ingenti prœlio àd Sarnuincum Aragoniis commilTo) victor faólus, vniuerlo regliopötitus vide-barurjlivnam Neapolimjregiam fedem^in poteftatem fuam redigeret. Proilide cùm hæcfola regia^regnitotius diadema illi impedirët, ftatuit illam oblidione arftillîmacingerck Verùm hoc eiusinftitutumcùmindêliberationè inter fuos conhliarios vocaretur jdiu variis fentenriis intereosfuit Certatum; tàndem(|ue eorumvicit fententia, qui non antea Neapolim obfidendam dicerent) quarrt circumuicina oppida recepta,amp; dcditaforent; addita rationes Hon prorfusab* furda ÔC veri abfimili, nempe i quod fi ipfe,illorum öppidörum poriretUr, fieri non pofle J quin Neapolis3quæ his vnis oppidis alebatdr,amp; fuftentabatur^ diu eius imperium detreólaret. Quocirca iudicabant fegCHl non antea de Neapoli folicitum eftedebete , qudm circdmuicinotuitl locorum fa^us eflet dominus J ne iHagisobfeflis 5 q,udm obfidentibus fi^iiljÄres exiftiiàîâri vellénL His confiliis Rex affenfusi bellum diutiùs quam par erat ) cum mägno élus detrimento in Campania protraifttim^ amp;nbsp;Ferdinandojeiufque föciis ,tcmpUs fefc comniuniendi hacpotiftimum ratione datum. Interéa temporis; ÀndegauiuS de fubijeiendo fibi Campano regno mirum in modum folicitus; variis, vti GC^uris , pro rei rantæ magnitudine torquebatur ; adeô, vt titra incermif-fionem vilain diligentiflimi principis,amp; ducis; obirCtatqde ptæftaret öffi*

Z.,., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J °- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cia . Verum,dum in Campania hæret,Gcnuæ ira per eiusablèhtiam tumul-p«flt;-z:;./e. uuiumeftjVt eines,commutaiisftudiis, amp;nbsp;fœdac|uadam volubilitate à

^01 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENjfTVS P O P V 1 I Q_y E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

licis partibus deficerenc, folaque arce,in Gallorum poceftate relida magna j conuerfio return exorca, ficuti inferiusplanius à nobis fiet. Quoinodoaurem ■ hoc bellum in Campaniaincer Ferdinandum,amp; Andcgauium,geftum Viciflitudinefortunæ vterq.vfusfuerit,apudPontaniira inlibro, quern Deb'»® Neapolicano infcripht, videre licet. Porto, vt leólorem aliqua in parte inoldb leuerri,pauculaeius verbafubijciam. Loquiturenim vltitno libro,in quo Anb' ^auijluculentam facit tnentionem,inhanc fere fententiam. Atqtie baud tnub i port,inquit,loanneSiTarentino iam mortuo,defperatis rebus fuis,in ptouincb’’ j Narbonenfemindenauigat,relinquens integni Neapolitani populis, atq. nobilitatetn præcipuè,permagnurn fui defiderium, cum eilet maxime coinpoß' tis moribuspntegra fide, incredibili continentia ,fumma conrtanria , magno Deum metu,in homines liberalitate ac gratitudine,iurti honertique apprin^^ colens,ac fupraGallorum hominum ingenia, grauis, feuerus, citcumipedi’^J Huius etiam belli,præter aliosj meminit PandulphiisCollenutius, fub hneinli' bri hirtorirè Neapolitanae. Sed quia Andegauienfium faepius mentionein habiH'

riÿins f»i. mus, id obiter adiecifle mihi operæ pretium fuerit, Renarum, «Sc hunc loannciii) Nicolaum,Calabriæ Duccm,eorumque propinquum Prouinciæ Comitein/æ degauienfis familiæ inlineaditecfa fuiile portremos Principes, ica vt in hocC^' . mite,familia ipfa defierit,amp; penitus extintrta fuerit.Ne veto amp;nbsp;illud à me iileiino inuoluatur, circa hoc têpus,Bartholomæus Pernix, ciuis, ac negotiator GenucO' fis,vbi in Syria aliquandiu, mercium vitro cirroq. commutandarum gratia,cO' moratus eilet,atque in patriam rediiifet,breui póft, in Infulam Enatiam, firin’ in mari Tyrrheno,amp;antiquitus Pythacufam, nuncevulgari Græco Ilcla,fi^^ Ifchia,nuncupara,enauigauitj amp;nbsp;cum eilet follertis ingenij, rerumq. naturaliui” diligentiiTimusinuertigator, obferuauitiuxta illius oræ tratrtumjCompturesfcO' pulos aptirtimos adconßciendum alumen,adeó vt, parte illortim defumpw,^' in fotnace decOcta, optimum,ac prærtantirtimum alumen indecoflauerit: fnit-queprimus,quihanc artem diuin Italiaamp;plerifq. aliis regionibus interrniflàini acfermé extin(rtam,cum incrcdibilimultorum bcneficio,in vfum, raquainpoU' limimô reduxerit, dignus profcóló, cuius nomen ab omni intetitu vindicetnf' Deu/HmMe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuius enumerantutgencta • liquidum , rotundum amp;nbsp;fciifile. Liquid''

naturapritnum ert; nam ex eo duæ reliquat ipecies conctefcunt. verum hoc tÜhmum ert,quemadmodum amp;nbsp;fciflile. inuenirur tarnen in Ægypto, laótipc^' ’ fimile. Alumen rotundum, amp;nbsp;globofum ert , non tarnen abfolute fphæricuin. f habet cnimplurimos angulos)fed ad rotundam figuram nonnihil accèdent. E Huius Iiodicmaximaad nos aduchitur copia.Tertium genus aluminisert,quod | fciifile vocant,eö quod molle fit, amp;nbsp;friabile in minimas partes, hoc quoqueß' rifliinum ert. Nam quodfeplafiarij pro eo fupponunt, quodque hodieGalli

- lingua vocant Alumen plumeum, Amiantus lapis ert,ftiabiljs in moduin alumini feirtili adeo fini^is^t proeo ab ipfis fupponatur, Ex hoc lapide tenuiO' resconficiuntellychnia,proptereaquod ab ignenon confumatur. TèxiturqiiO' | que in vertes amp;nbsp;mappas-quæ fordidatæ,i^nipurganrur. Difcerniturabalurnin^ I feirtili, quod hoc aquæ innatet: amiantusautem mergatiir. Gurtu qüoque dig' f nofeitut Î nam alumen fciilile fubflantiætcnuitatelinguam motdicat,amp;tafllt;i^ ; exulceraq amiantus veró^ acrimoniæ omnis^mordâcitatifq .expers ert. Ad * amiantus in ignem conie6lus,pcrpetuöduraq alumen autem liquefeit, biilW excitât. De alumine multa eleganter Plinius lib. 55. cap.i 5. Et hxc quidemobi' ter, amp;quafiper tranfennam, dida fint .Supra commemorauimus, Andegaul® ad,bi'

I# o il

•o

1' i

(I i.

)

f 1

, l,

ad belluin Neapolicanum profeólo, Genuæ fui(retumultuatum,nunc reftar^vt breuiter dicamus,quibus potiffimùin de caufis defeélio à Gallorum imperio Genuç origine fuinplerit.Cdm cnim Rcfp.,ob graues, amp;nbsp;intolerabilesfumptuSj quos tam præteritorum beliorui'n,quàrn huius nouç fufceptæ expeditionis caulà nuaJefecent iinpenderatjin fummaegeftate,amp;rerum fainiliarium inopia verfaretur,ægrè ra-tioexpediendæ pecuniæinueniri amp;nbsp;excogitaripoteratj qua onus publicum, quo mirum in moduin omnes grauabantur j à ceruice repelleretur. Exhauftum erat quippe ærarium publicum,amp; fides priuacorum ciuium erat aliquanro, qudm an- • tea,faâaanguftior, præfertim cum inplerifque rcgionibus,amp;: ciuitaribus , cum quibus aliqua Genuefibus neceflicudo, nbsp;nbsp;amicitia intercedebat,'fatis conftaret,

Gallorum impotentiamirifice Genuenfiumimminui atque exbauriri Fortunas. Ceflabantigitur veteres illæ mercimoniorum permurationes,Sgt;c tantum vnicui-querelinquebatur, quantum inpræfenri pecunia, amp;nbsp;in numerato habebar, adeo certèjVr exaólis Andegauienfibus, Senatus,de confenFu omnium ordinum,ne-cefliim babuerit, noua vectigaliaimperare, atque vetera,præter confuetudinem,' • non parum augere, non abfq. ingenti promifcuæ multitudinis Fremitu, amp;nbsp;Fum-maindignatione,dióï:itantis fèFeab optimatibus opprimi,amp; vniuerFa; Farcinæ pondus in Fe potiffimum reclinari. Quæ querela: cum in publicis locis pafiim à plebecitraalicuius ordinis reuerentiam, velauóloritatem,Fpargerentur, amp;nbsp;audi-rentur,nondeFucruntaliqui, rerumnouarumcupidi,qui remad legatum regiu delatanijinirum in modum, multis affi6lis,exaggerarent,amp; rnultiFariam exacer-barent,itave,nouisexcitatisFeditionibus,tranquillitaspublica valdeperturbare-tur,eo tarnen FuccefTu, vt, præter aliquas leues turbas, nihil noui per id rempus attentaretur. Fed Reip. adminiftrario in eodemlbatu tenorealiquandiuperfi-fteret. Ccterùm, progreiTu temporis,anno Fcilicet, vno ac LX. quies publica ite-ruinnouisde caufis perturbata. Regius etenim dominatus, multis nominibus lain omnibus grauis,amp; plane intolerabilis erat- fiquidem vitra animi impoten-tiam, qua regij adminiftri in procurandaRep. paifim vtebantur,Prasfes cum pri-mis, cui nomen Ludouicus Valla, cum Fummarerum ab Andegauio Genuæ re-Jidus, quod tenuis Fortunæefiet, ac rei Familiaris inopia interdum laboraret, ita auóloritate,amp; gratia apudomnes,prçFertim opulentiores,exciderar,vtetiam vulgo efletinuiFus,atque etiam ab eo non mediocriter contcmncretur,tam me hercule aperte, vt non pauci Forcnt,quinon Folummodó,eius perFonam flocci-pen-derent,Fed etiam eiusdecretis omnem fidem amp;nbsp;reuerentiam abrogarent; amp;nbsp;pede-tentimftudium atque amor, quibus antea in regios propendebaht,omnina elanguebant. Certabatur nimirumin tanta hominum Frequentia», variis len-tentiis,atque animi propenfionibus. Nam hi,qui ciuiratis principatum vni Foil deFerendum,amp;concredendum elFe ftudebant, omnes vias amp;nbsp;rationes, quibusà doininio Gallico liberarentur, inibanqfic, vt aliquando aperte FeFe regiis diplo-matis opponerent,ac non paucis régis poilu latis reFragarentur. Rex enim,côn-tra Britannos fuFcepturus bellifm, Genuertfibus aliqeioifflbues Fubfidiariasimpe-rauerat. Vertun, cum hue clTet decurFum, vt Ariftocratiam palàm amp;nbsp;virquo- ’4^^» damtnodo introducercnonobFcurepAe FeFerrent,prætextu detrimenti,amp; diF-pendij publie! Fubfidij, requifita régi denegarunt, quod quererentur, hoc citra^ graueciuium Genuenfium,Londininegotiantium,incommodtim, amp;nbsp;iaéluràm“ fieri no pofle. Accedebathuc,plebis haud occulta ôcnimium vêtus que rimoriîa, ftdia inter adminiftrationenernpe regiam, nimis in gratiam nobilîumpropéndere. Pfôin-de cnixèinftabac, vt non Folùm huic rei, verùm etiani aliis grauibus amp;nbsp;inFolitis

■ J-!' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exaólio-

504 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A»T V S P O T V L I lt;\V E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

cxaólionibus cuin opportnnorcmedio obuiam iretur. VeruirijCÙmPræfcs, rumpoftulatis atqueprecibus nuHopadoafl'entirivelletjingentes motus, fæpius antca,fubfècuti font,quiprôtnilcuam inultitudinem fupramodum co*'’ ; citarunt.amp;cuminfentcntiapeitinaces elTcntjfubinde conciliabula danculu^ babebantjinquibus hon folùm contra regio’s confpirabatur ,verùfn etiaif ƒ nobilitatis perniciem côiurationes fiebantjtanta certè cum audacia, vt plcbis féce iuuenis quidanij ftulta ambitione fibiplacenSj in fuarfaâionisco'’' fèflu aflurgeret,amp; alta voce,inftar præeonis,proclamaret, nulla dcinceps conl'’*' gt;nbsp;tationeopus efléi vel rem ampliusextrahendam/edarmis atque ferro decern^''* dam . Hic etiam, vt fibi gratiam amp;nbsp;auôloritatem apud feditiofum popoli»’^, i pararet amp;*aucuparetur,ftatim exconfilio egrefl'us, ihgcminata fæpius libertate,vrbanam mukitudinemad rcbeÙioncm dcfcélionem folicitabif' cui glifcenti tLimuItui,amp;: feditioni,fi regius Præfcdns ftatim ab initio,vt omngt;*’^ debebat,obuiamiuinet,paruocumnegotioextingui atque confopiri potui*^^^’ • • Atcùm ferpentem tumultum mora atque licentia confirmaret, minime poft^’

cohiberi potuit.Paruo ßquidem tempore interieólo, maxima pars coruiiKi'’* D. Stephani fuburbana teóla incolebant, nouasturbas cicbant- vndetantust®’ multus exortus eft, vtinPræfidis poteftate non eftèt,ilium coercereSgt;c aHO' gt;nbsp;ftcittm reuoeare:quin potius metu exterritus,rebufque vibanis,in vulgfacriin*' : titudinis arbitrio dereliótis, continuo fe vnà cum fuis præfidiariis in Caftelli al' cem fubduxiC; quod fane vniuerfam vrbem ingenti metu amp;nbsp;confternatione^^' pleuit,ita vt per totam ciuitatem ingens feditio oriretur,omniaquefacra profao'^ mifcerentiir,amp; inftariusalium ferocientium.excufiis iam habenis.fncduce^ frenojvniuerfaproruerenqac boni omnes valdc mctuerent,ne,exhisnouis tibusexcitatis, grauiores poftmodum calamirates fublèquerentur,atqùeincP|' rent: quandoquidem omnia,tanta cum licentia amp;nbsp;impunitatefiebant,vt vrbis eftet regio,In qua feruidè non tumultuaretur; ncmoque erat fani eonflij» qui ferocienti mukitudini ad earn compefeendamjobuiam progredi audef^' Verebâtuïenim quod accidit,ne,perturbara ciuiratc,diucrfarum partiumpf'*’' । çipçs,qui fimilem occafionem anfam auide expeiftaucrat, in vrbem vcnireofi quo illam maioribus calamitatibus inuoluerent. Licetcnim præteritis temfO' ribus amp;nbsp;bellis, multi fadionum duces, variis in locis, amp;nbsp;diuerfo mortis rej interiilfenq tarnen inftar hydræ, mukorumcapitum, fubinde noui fubnal^^' bantur, qui priorum loco fuccederenq inter quos facile principem locum tiuere,PaulusFulgofiusPetri frater,atque vrbis Anriftes,amp;Profper AdurnW^i qui magna clientum amp;nbsp;ficariorum multitudine ftipati,hac occafione oftenfv ingentifeftinationein vrbem propcrabant. Qiii vero neutri parti fauebant,fun^' moperemetuerunt,neaduentus harum duatum præcipuarum fadionum pri^' cip’um,incentiuanouis feditionibusatque turbis kibminiftraret. Deorum men immortaliu.m beneficio, atque bono vrbis genio, accidie, vt hi duo diiceS inter fe difeordes ,etiarff^ojiplarium ftudia fcind^ent,amp; in diuer/as partes rape' rent.-quod fane.faluti patriciorum valde profuit. Q^oniam cùm harum duaruiU fadionumftudio variis,in locis ad arma dCcurrcretur,fummis viribus aiqj acct-rima cejntentione vterque illorum, non fetus ac in iufta acic jamp; contra patria: hoftem decertaturuSjOperam dabat, vt quibus poftet mediis amp;nbsp;modis, fuperioï amp;nbsp;vidoreuaderet,eoquidam cuentu, vt popularium animis magis in AduriÀ quàm inPulgefium propendentibus, hoc vnufn cnixe agcret,vt AdurniuniGd-lis firmiùs atque ârdiùs obftringerqrtt j Auerfabantur nimirum Fulgóf um^o^ innatan^

innatam fi bi animi ambitioné amp;nbsp;iiiipocentiam quæ vfque adeo erat magttä j vt prope in omnibus eius aólionibus clucercc, Proinde fuinmoperè verebanttir, ne^ ïiipfe rerum potiretur, frarrisignominiofam mortenl cuna mukoruin ttrage vb cifcerecur. His de rebus Fulgofius cerrior faólus, popularium inconftantiairt confidcransyfubitam aliquam vim amp;nbsp;repeiitinam impreflionem vcrebatnr 3 quâ vüeuitarec, amp;nbsp;præcaueret,magna prudenria/cfe clanculum ex vrbe in latifulidiä fuafubduxit; vt ibi fecurus, totius tragici fpcólaculi exirum profpiceret* Vbldó, ciusdiicefiu ciuitas penitiùscognouit,popularis ille ardor., qui ci.tra aliquam rë-luiffionem ad id temporis exarfêrat, quamprimum ita refrixitj vt concitatæ illië turbænonnihil de medio tollerentur. Ceterum, populus vcritus jUeyintrodu-* dis amp;reuerfis Adurniis, Galiica potentia fadiontim diuerfitate valdè labefaóta-* taamp;imminutajterumeorum opera,vires,amp; dignitatem refu merer, amp;nbsp;i .a nobi-litati ad honores capeflendos, amp;nbsp;præoeeupandos, longe maior arque facilior, quam prius, pateret aditus, iterum armis refumptis, Adurnios adorti funC* fitius enim longeque vtilius eileducebant, quoduisdominium, licet tyranni-* cumamp;ferum,quam regium iugum fubire, fub quo ttegleóla prætcritaque plebe, nobilicati,amp; ordini patricio magis faucri folitum eilet, Proinde cu prædidlafum faólioniim principes, huiusconlïlij ócdccreti rarioilcm,cognitam arque probè peifpeâamhabcrent,longoqueiam vfu didicilTcnt,in amplis ciuitatibus,præfér^ tim verb Geiiuæ, nihil magis popularium animos,arque potenriam/rangere arque imrninuere,quàm externorum Principum,amp; inprimis quidem Gallorum, ftulcam ambitionem,animiqueimpofcntiam,quôfe illorum coilatibus toitïus,' arquecoramoditisopponere polTcnt, cum plebe ipfa in gratiam rGdierur,fiuTian-dæque focietatis,amicitiæque caufa^extra vrbem locus elh dclîgnatu^, vbi in mu-^ tuumcolloquium conuenirent. ibi tandem, poft longas a’tercationes,amp; fentert-tiarum varietates,conclufum,amp; ftatutum fuit,vr,abrogata maiori ex parte veteri Arillocratia,in plebis gratiam Democratia inftitucretur ; conuocaiifque ea de\ caufa in prætoriumpopularibus Decuriis, amp;nbsp;Centuriis, de commun! omnium -j confenfu amp;nbsp;voluntate,o(fto Præfedi plebeijjCx manuariisopifîcibus, créât;,quorum potilTimùrn conlîliis,amp; auâ:orit3te,R.elp. tantifper régetetur, donee, cóm-* munibus omnium fuffragiis,nouus Dux cum fumma pöteftatc eilet delîgnatus. Multa in ilia tempora inciderant, qute nou am refotmationem necetl'ario requi-lebanr. verum cum pleraque ira client difficilia amp;nbsp;intricata, vt citra longam de-liberationem conftituinequirent, inmeliorem tempöris commodirarem plcra-quereieólafunt.Hocvnum dumtaxat fuit plebifcito fancitum,vt Ful2olîusamp;: AdurniuSjtranquillitatispublicæ non mediocres alioquin perturbatorcs,pófterö die, libéré in vrbem redire poll'ent, magna profedoeûtotius nobilitatis formidi-ne,nec minoridolorc; veriti,ne tarn magnis amp;nbsp;fam potetibus duarumpræçipua-^ rumfadionuprincipibus, in vrbem poftliminio recepris, nobihum ftatus miri-ficeeleuaretur, amp;ab eoruiudicio amp;nbsp;arbitrioprorflis pe^'et.Fulgofius amp;nbsp;Adut-nius, quod fibi vehementer metuerent, amp;nbsp;popularfturæparum fiderêr, magna clientiimatquearmatorummanucomitati, in vrbem rcuerfi funt, vix vno die quieti dato. Senatum in curiam grauifiimis de rebus, pocillimùm verb de fi3ftelletiexpugnatione,amp; noui Principiscreationeconfultaturi,euocarunt.Vbit cum Patres confcripti conuenirent, grauiter multa de falutis tranquillitatifi^ue puhlicæconftituendæ rationibus dixerunt, amp;nbsp;poft multarum fententiarum ro-garionem, dillcruerunt, vt adconfopiendas ôc exringuendas tantas faces, in-cendio publico præparatas,ex vtilitaie publica foret, Adurnio vrbis Principatum

, ijfdem ferè conc!itionibus,quibus Georgius amp;nbsp;Raphaël eins prxdecelToresP'b' pipes renunciatifucraiit, tradere. Fdiiic Patrum dccreco Fulgohusj heet eins acef' c^ideß^na. rim U S æmuIus,fubfcriphc,Quod fane fenatufconfultum,pïcri{queetiarn Gallic* nonainis adiiei fariis,amp; in primis Francifeo Sfortia;, Medlolanen fiiim Principi; fummoperè placuitgt;præfercim quôd Gallorum pocentia per vniuerfam Italiani vfqueadeô eirerfufpeôlaj vtomnes Principes cam vaide reformidarentiSednc- , iTio erAt, qui illam maiori amp;nbsp;iuftiori odio perfequeretur, quâm Sfortia,ciii mC' rito Gallorum potentiaj amp;nbsp;cognita regnandicupidojcô magis difphcebat-,qi;O viciniorcs client. Proindelperabat vehementer, fi Adurnius Principacumconle-queretur^Gallicum nomen non lolùm a Ligullico agro, verum etiam à toraliî' 1 lia proferiptum iri. Quamobrem anxic dabat operam, nullamquc occafioiHii* prætermitcebat,vt ipfi Duci, aliifqucj rerüm gubernaculis admotis, omnibus Uîodis gratificaretuq tantaqueconftantia feadomnem Reip. neceflitatem par^- i tumalFeuerabarj vtSenatus, cius verbis fidemhabens, ac non parumeius auxi* liîsconfifuSjCallellctum ipfum omnibus viribus arque artibus obfideret, ac ex-

; pugnarenon addubitaret. Cæterum,arxipfavfque adeô erat loci natura, atq«^ opéré firma, amp;nbsp;communita, ac tam valido militari præfidio defendebatur, ira facile elTet, licet omnes fuas vires explicarenc,eam expugnare. QuaniobreiHi miffis ad Sfortiam oratoribus rogatum fuppetias^ ipfe,citra aliquam tempo*'® moram , Thomam Raitinum fuum oratorem, virum manu promptuinjatl*'** tam in caliga,quàm in toga verfatum, cum mille fubfidiariis militibus Gcnuani mifit. Huius tanti viri auôtoritas atque confilium cfFecit, vt Adurnius amp;nbsp;FiilgO' £ius,depofitis omnibus fimultatibus, in mutuamgratiam amp;nbsp;firmam amicirian* redirent;Senatuique etiam audorextititjVt non pauca circa ftatum politicien emendaret,amp; multô acrius quàm antea arx ipfir vndique oppugnarctiir. bquot;® namqueconfilio,præter murales machinas,quibus hadenus arcis munimen** . nbsp;nbsp;nbsp;impetebantur, erecli funt aliquot aggeres intra ciuitatis mœnia, vt hofli omnem

advrbemaditumintercluderent.Præterea,ad omnem motum ac rcpcntinoin cafum,templum atque cœnobiumD. Francifeo facrum, omnibus neceflaiii® bellicis itacommuniueruntjVtjibi trecentis leôliffimis viris in ftatione derelidh ciuitati nihil ab arce periculiimmineret. Præparatis itaque omnibus opport**' | difpofitifque maioribus tormentis, aliifque machinis,arcis expugnatio eo f GtuHtxf. fucceflu inchoata eft, vt eius defenfores ingentibus tormentis, vcl, vt vulgob' quimur,bombardis, magnaqiiefagittariorum amp;fcorpionum copia, oppidano-rum munitiones atque aggeres ira infeftarent, vt magnam hominuin firagem, nec non minorem ædificiorum ruinam, paflim in vrbe facerent, tam manifdb inediusfidius cum totius ciuitatis incommodo damno, vt oppidanis, dsarcis c-xpugnationc plane diffifis,aliæ confilij rationes ineundæ effent. Proinde, intercepta omni importandi commeatus, aliarumque rerum ad vitam neceffariaruii* facultate,obfidionem v^ique premendam ftatuerunt. EtSenatuiexpedite vi-debatur, vt Sauona,qu^dl^c in Gallorum fideatq. obfequiopcrfeucrabat,!*' . obfeffos aliqua ex parte commeatu iuuaret, armis redigeretur. Illud tarnen oppi' | dum egregiè communitum, amp;nbsp;in regia obedientia,præter omnem fpein amp;nbsp;opi-nionem perfeuerans, Genuenf. conatus elufit, ita vt infeólo negotio, Genuaiii reuerfi fint.Cæterum,huius Reipub. tragicæ conuerfionis rumor, non modo totam Italiam peruagatuseft, verumetiam plerafque Europas partes, præcipun verb Galliam,penetrauit,tanta cum omniumadmiratione, vt Galliæ proce-res, de Andegauij prudentia, amp;nbsp;fingulari vircute multa fibi haótenus pollickb propK*

gèkvénsts h I s Tö R i 1 i B. Xïiï. ^07 propter häncnouam,amp; inauditam dcfeélionemjnon parum illiusaudloritati dc-iraherenc,amp; in primis quidein Carolus,cnijhæc aduérla faiT)a,haud dubiè maxi-main moleftiain adferebac. Exeruciabaturetiam fummopcrè Renatus, Ioannis Andegauij pater, quod non folùm hoc nomine 3 fuo hIio multum audloriratis apiid Regem, amp;nbsp;proceres deccffifleanimaduerteret, fed etiam videret, hac noua Geniienlmm defeélione, fublatam hbi Neapolicanircgni recuperandi anfam. Multumetenim pr;efidij,fibi in Genucnhum armis arqueinduftria femper col-10cauerat,anxitq. allaboraueraE,vthancRemp).,quibufcumquepofletartibus amp;nbsp;mediiSjfibi coni Lingerer,amp;deuinciiert authoiejue fuerar, vrllatim hac Rep. in obfequium Galilei nominis recepra, prius quàiri aliquid aperte in Aragonios , nioliretur,Arx Caftelleti,reliqua(^. circutiicinaloca,valido milire,ahifque necef-fariis firmaretuigqub fcilicer,pOpulus hac ratione mcliuS in officio contineri poffer. Cùmitaqüe iam Gallicum impetiumjproprer ditieffaciuium ftudia, ira foret coarólatum,amp; accilum, vt etiam deCaftellctiarce valde periclitarcntur,ope-ræpretiuin vifum fuit non folùm ipfi RenarOjqui nulla interpofira mora,decern triremes bene inllruólas, cum mille expeditis inilitibus Mafiilia Genuam mife-ratjfedctiam ipG Regijhabito palhm per totam Galliam deledu nutantibus rebus, amp;nbsp;luis paffimin Liguria laborantibus ,opportuno tempore fuccurrere^ Ptoindeconferiptis multis equitum peditumque cohortibus,quæ vitra lex ho-iriinuin miilia conllituere dicebantur, eas in Delphinatu recenfuit. amp;nbsp;fumma , cum ceierirateSauonam traniminr.quibus poltmodum. magna nobilium,aho- parattif prU rum agri Sauohenfß, voludtariorum militum acceffio faóla eft,adcô vt Genuen-fes, cum propter tarn magnos apparatus bellieoSj turn j ob infignem virtutis GallicæSe militaris periti.t opinioneirij efl'ent hand parum exterriti, præfcrtim quod valde, horum,quosdiximus,præcipuarum faótionu Principmm vnionem, amp;concordiam fufpcdlam haberenti Sfortia etiam^cùm lummam belli aleam,il-liufqueRcipub.falutcm, in hortun amicitia^atque firmadocietate potiflimum ponetetjVtrurnque, Mediolanum ad fe accerfiuit, amp;nbsp;Vtiiq. leorfuln pluiimis ra-tionibiis oftendit,.fieri non poifegt; fi vlterius fimultates ac diffidia exercere pergc-rent, vt diu ciuitatis flatus incolumis contra tarn nlagnaiti Gallolum potentiam flare poffer^, nimirum cum nemini foret dubii1m,quiilex ciuilibus contenrioni-bus, aduerfariorum vires magna fumèrent indies inctementa. Viderent igitur,ne fuisinirnicis,atquecapitalibus hoflibus, Reiplt; recuperahdæ anfam ex priuatis odiis præberenr^quôd fi præffarentjion videre fe quare Gallon)m potentiam ve-XeridcbeantjCÙmGenuenfes,eorum4-föcij, acfœderati,itaeflènt perfe validi, arque rebus omnibus neceffariis inltrudli, vt facile hoftîles conatus impedire, aeprorfus atterere pofi'ent. Hoc,vt fieret commodiùs, ipfe fuuin patrociniû atq. extremam opem iil gratiam publicæ falutis offerebat, amp;nbsp;iureiurando confirma-batjfefê in omnibus nunquam defuturum. His verbis,arque aliis, in banc ferè fententiam diólis,ipfi mirificè confirmati, vbi primùm Genuam reuerterunt, multô maiori animorum alacritate ac fludio,quàm âtit^fe ad expugnationein arcis,eaqueomnia,quæ ad hoflium conatus reprimendos facerent,comparai ùtj tametfi fu bin de quorunda patriciorum’opera, immitterentur vitilitigatores,qui falfisdelationibus amp;nbsp;calumniis, rixas amp;contenciones inter illos frequenter fè-lebantjVtca ratione ipforum anlmi in diuerfum raperentur. Vterque tarnen lummacum diligentia amp;nbsp;fidei conftantia pro Reip» falute ac dignitatc labora-bar,amp;indefelîis fludiisinuigilabat,adeôvc nihilprorfus, quodex illiusvfu effet, omitterent. Sfortia,cùm iam bene fperare de Genuenfium concordia coepifièt,

Marcum Pium Carpi Principem,virum, prætcrfamibæ fplcnJcrcm, ftrcnuEfi amp;nbsp;domi fotifque clarum, cum leóliflimorum equitum ala, quod ad celeritcl bellum conficiendum,inter caetera,equitatu valdc indigerenr,p] a nußt. Sed,qi!ii ærarium publicum erat, vtfuperius docuimus, exhaullum,Sen3ius toadusefti pecuniam,ä Sfortia, aliifque Liguftici nominis fociis,mutuó fumere : quæ cur» tantisfumptibus bellicis non fufficerent,neccflaiium babuit, colledtionccxpri-natoruin ciuium pecuniis, atq.fortunis fiiäa,aerarium ipfum inftruere. VeruiHi ciim magna ea de caufapalTim in ipfa ciuitate feditio oriretur, huiufinodiliib-lidium Jetreólantibus in primis nobilibus, Adurnius, vt aliisinetum inü“^^ ret , aliquot in cuftodiam publicam coniici iuflit . Rcludabantur cnuii) edido publico de colligenda pecunia fado, cum tanta animi pertinacia,vtträn' quillitatis publicæ amantes ,fummopere verercntur, ne bifce de caubs ciuitaSi multis incommodis, atque plane boftium faucibus expobta, bocnouoamp; iH' teftino malo in maius dilcrimen amp;c periculum deucniret.Igitur, quo melius otn' nium ordinum animi in officio atque dcbito obfequio concinerentur, prudenü Patrum confilio ftatutum fuit, vt munia bellica inter eines citra aliquam praiO' gatiuam diftribuerentur. Fulgoßus quippe, tanquam eximiae virtutis dux amp;vc* teranus miles,cum ferc totiusiuuentutisflore,ac Sfortianis fubbdiariisin qui' bus omnis vidoriæ fpes non reinerecollocabatur, fibi locum extra vrbem phn^ accliuem amp;nbsp;monrofumdelegit. Adurnius vcrö,cum ceteris mibtibus, rcliquai]' plebeia multitudine,intra muros le eo confilio continebat ,vt feditiones,fqn^ forte per interualla orirentur,fua prudentia, öc audoritate reprimcrct ,fimulq* commeatum,amp; annonam bis qui foris cflenr, fuppeditaret. Interea teniporiSj Renatus Andegauius,cum validaclafle,ac multis aliis Rrenuisducibus,atq. gnatibus,iam non longe âportuGenuélîum aberat. maritimain etenimoram) foloadiuti reinige,duduin legcrant,acportum ,nifiexploratö,fubire non audc' bat, adeo vt in littore,quod vulgo D.Petri in arena vocanr,omncm claflemlub ducerent,amp; aneboris iadis,pedeftres copias in villam Cornelianam exponeren!' AtFnlgofius declaffis boftilis aduentu certior fadus,incredibilicum alacriwt^) amp;nbsp;animi promptitudine,non fecus,ac fi pertotam vitam railitiaevacaflètjamp;^!* mis potiùs,quain infulis fplendidior, lorica indutus , {cfe vna cum Carpenfm*”I reguloadexcipiendum boftein expediuit;amp; ledifliinocquitatu,ac promptiÖ*' inorumiuuenum manu concomitatus,pugnädiauidus, bollem cxpedabat.AH tarnen quod Gallorum acies longe aliter, quàin exilliinarant, inllrudas viJf' rent, neutiquam co tempore prœliari aufi funt, fed illorum potentiam admirath nullo fubfequente bolle, in vrbem redierunt. Sunt qui tradant, non dubim” fuine,quin,fi codein tempore,ad primum fcilicet Genuenfium confpedmn) Galli,prçmiffis omnibus fuis copiis,Fulgofium cum fuis inuafifl'ent, amp;nbsp;trireme^) eodem temporis momento,vrbis portuin fubire tentaflcnt,irrupnoneatquein’' petu duabus ex partibus in vrbem fada, ilia potiti fuiflent. At nobiles nonnu^ Genuenfes, qui, GalliÄictninis lludia fecuti, ad banc expeditionem veneianji quo patriæexcidium auerterent, audores fuerunt Gallo, maiorein,meliorein^' bene gerédæ rei occafionem expedaret,ifimirum, quod diccrent, fieri non pollui quin ciuitas,tanris diflidiis,amp; ladionibus dillrada, diu in concordia permaiie' ret. Proinde citra aliquam fanguinisefliifionein,cain vidoriain amp;nbsp;vrbisdirC' prionein ex ciuilibus difl'enfionibus futurain. Galli bac fententia commoti,d^ rebda ad prælèns,prœlij, amp;nbsp;oppugnationis occafionc,vlterius nonibil progrew cûenobium D. Benigni, aliofque circumuicinos montes,callris ponendis dckg^' runt'

GENVENsis H I S t O R T ÆteT't Ï X Î I t. jö$ runt. Qua mora oppidaniconfirmatif ôe^vt fæpê vfu venire folec, audaciores far dri jLacefi’ere hoftem,equirein leuioris armaturæ extra vrbelia ducere, amp;nbsp;crebras conflium cum aduerfariis velitationes habere, non func verici : inicifque pofhnodum, de totius belli fumma,confiliis,decrecum fuic^ vc omnibus viribus hoftcm, prima quaquedataopportunirate, inuaderent. Galli verb contra, hoc vnUnicöntendé-bant,vr,rclid:a planitie,per aduerfos colles,fuis,in arceGalielleti multifariain la^ borantibus,pr.TfidiUm ihferrcn£,atque omnibus heccllariiscommunirenr^nimi- » rum,quod iiitelligercnt, totius belli molem,3EqLicaleamjin liuiuspotilLmiirri callri defenfione,amp; incolumicace confiltere. C^amobrem,poll:erö die,vniuerfó cxercitu in tria agmina diuifo,ac,quafi per tria cornua conflituto, ita aciem dif-pofueranr, vt milites, quos inarcem mittere volebant, vndique ab ieliquis exer-citus cuneis cireumfepti efl'ent,ita Vtjcitra aliquod periculum liberum ill arccnl iterhabercnt. In prima liquidem fronte^ fagittarios, aliofque léuis armaturæ milites,velitationibus idoneos in feeunda,machinas bellicas, aliaquc curulia tor-inenta cum præcipuo totius exercitüs rDbore,amp; in poflrema,carpehtaiâtquè alia impedimenta collocaucrant. Atqui GenucnleSidepatriæ libcrràte arque fàlute inirumin modum loliciti, omnem occafionem inuadendi hollis cxpeólaré Jii-bil,quod ad vidoriam reportàndam pertinere poflet, omittere, ac inde 1 cfltS flu-diis,amp;vigiliisjciuitatcm iummacum fide amp;nbsp;diligentia cultodire, deque Gallo^ iumconfiliiscommoncfatli,fuam quoqueacieiti) magna cum militaris feien-tiæperitiainftruere, eocerteordine, vt velitesjaclagirtaiios^dfrontc .quo ho-i ftemafcenlu tnoncium prohibèrent,obijceitnr. Fulgofiusetiam,cum deleda oppidanorum manu,ae Sfortiano milite,in coIlium vertiec adomnem cafum paratus,confliterat; reliqua verb multitudofefe vndiqiiaq. peroinnem iftorUm locorum trad:um,ad hollem imped lend um,amp; exterredum elfuderar.Nec Adiir-nius,fegnius fuas partes interim tuebatur. Nam,cum illam vrbis partem fibidé-fendeiidam defumpfiU’et qummati obijeitur, veritus ,ne à clafle Gallicavrbs aliquoddamnum,vclimpreflionem paEeretUrJn ea parte vrbis,quxexoppofi-10, ecu ex diametro,arcis fituirefponder,magnam prcipugnatorum manum dif-pofueratjtam ordinate,vtvnoeodemque tempore,ipfe tradum maritimtirn, ad ctiam palatium publicum,cum fuis tueri atque propugnàrc poflct.Tanta quippe cutaamp; folicitudine,ab iplis ducibus, rebus omnibus pro{piciebatur,vt diilicul-terahquidincommodijciuitati ab holle infligi poHet, Geterumjcbm Gallij edu-dis aliquot copiis, vellenr,fuis in arce laborantibus opiÉülatijilouUlnquepràtfi-diuminferre, Genuenfes,hanc occafionem fibi oblatam non prætermittcndâin rati, cum magno ac valido militum robore , vti demonllrauimus, Ogrclli illos forriter,iniisquosoccupäuerarit,collibus adorti furitj coeueiitUjVticum hollesi’ leuioris armaturæequitatu prarualcrenc, perruptis primis.iploruiti OrdinibuSfac liipcratoaduerfo monte, vfque ad fecundum’eorum agmen peruen'erint.Velim-' tarnenexeelfiorem locum hoc modo nadi^ facile propte^oci iniQuitatem,Gal-los,aducrfus feconfeendere comntes, deturbabanc ,^c*eös;llvenue rêpcllebailf^ amp;ad vltimum, multis confollis atque procricis,nec paucioribus per abrupta Col-hnmpræcipitatis,ip-fi,fortunæ benignirâteaccenfi, vndique Gallós prouöcare, 3tq.inuadere,adeb vrtandem, ipfius iniquitatclocilcnfitii fupërati,cünl fumiliâ contentione altero monte potiri adniterécurj in earn partem deflexennt vbi Ful-gofiujcum Sforcianis fua callra.communiuerat-, exillimates^ faciliörem per cunl iraólumeriiptionem fieri pofie; fed nimio ællu-corporifqiiedefatTgationâ, atq^uequot; annorum pondéré prxpedici,ciim omnes fere ingenti fid vterentur,colleni,lua-'-pee nä-

ptc natura afcenfu difficilem, in tantis periculis,ac difficultatibus confcen^ nequiuerunt : amp;nbsp;iam non folûin imbecilles, fed prorfus imbelles faôb viaebJ ' tur. Accedebat huC;, quôd fagittariorum crcbris eiaculationibus à celeriorigreli“ ira prohiberentur, vt, qui editioribus locis confifterent,cirra magnam tem inferiores protruderent,acdeturbarent. Verumenimuerô,quô GaÜi’ni''”®' ribus difficultatibus,amp; incommodis implicabantur,cô ardentiùs,atqueanin’‘’' liùs rem gercre, arque omnia ftrenuorum militum officia adimplerc,ita fane, i nifi Geniiêfes,nouo ftratagemate vfi fuiflenr,cùm iamdiuancipiti Marre,. pari locorum condicione,vcrimq. eflèt dimicatum,non dubiro, multorinn prorum annales fecutus, quin,vel vîôtoria penes Gallos omninô ibetiflèt, nbsp;nbsp;nbsp;;

tem à Gcnucnfibus, multorum clade arque fmguineredemptafuiner. Scdquoû tandem integra viôloria hi potiti fint,hocfcrè quod fequitur,in caufa fuit.Con' ftantiffima fama obtinuerat, Francifcum Sfortiam magnas copias confcripfi^.^' quas Liguribus fociisamp; vicinis,acfumma ncceffitate labcrantibus, fubW quamprimùm mittetet. Hic rumor tam latè fcfe diffuderat, vt Galli, hoc mint’'’ non parùm commouerentur,præfertim,quôd in medio ipfius pugnæ ardore,if^’ magni nominis arque auôloritatiscopiarum PræfedoSjin aciem aduerfarioriquot;’^ adueniffie compererant,nempè,CarolumCadamuftum,Georgium MatinuiH)^ gt;nbsp;Nicolaum Epirotam-,famaque fparferar, moxmagnum fupplcmcnturnilli'gt;^,'| futurum. Fulgofius etiam, quo Gallis maiorem metum incuteret, his SforW'”* -ducibusaudor fuit,vtipfi,montisfummitatepotiti ,manibus extenfis/euiquot; tento digito, Sfortianis,reliquifq. Genuenfium militibus,quoddam agmciH^*' fticorum amp;c agrclfium oftederenr, qui, quôd procul ab eorum confpedu rcin'’' ri étant, non potcrat dignofci, milites, velincondira rullicorum collunieseil'^^' ira vt àplerifque,pro veris, ac expeditis militibus habetentUr: quo fane fuir, vt Galli, noua ilia, vt ipfi putabant, militum acceffione faâ:a,cùminp^ cinôfueife çrederentur, itaanimum remitterent, vt fenfim languefccntibusd”' nibuSjin fugam fefe, perturbatis iam ordinibus, conijcerent.Genuenfes, poK®? hofte, viribus amp;nbsp;armis longe fupenorc,non folùm ab inferendis in arcem prärf** diis,prohibito,fed magna cum ignominia in fugam conuerfo, fic,vt plcriq. feruandæ vitæ anxij, ad triremes, amp;nbsp;naues, vti demonftrauimus 3 dilaberentu^) incredibili quadam lætitia perfundebantur. Sedcnim Renatus, qui inpræw^^ triremiad naualis claffiseuftodiam tantifperpermanferat, doneecertaminis'’p nem amp;nbsp;fucceffium intclligcret,cùm videret,tantam militum multitudinein^” elfe redaôlam, vt fefe in triremibus, ceu in Iatebris,magna cum properatione dere cogerêrur,magna cum fèucritate, fub capital! comminatione, omnibus | trierarchis edixit, ne quis militum, qui prœlium detreôlaffet, aliquo modointfgt;' rcmem, ad nauimfufcipereturjindignum exiftimans, talibus effugium prïbef^’ qui non folùm fortiternon pugnancrant,fed magna ignominia notati,maioru^ fuorum laudem turpi^ga contaminauerant: idcoque totam clafiemà prift^ 1 flationein alium locum fifbmoueri,atquefubdàci iuffit,adeô vtcùmnullusf' | fugij locus relinqueretur,multi,qui natandi peritia nauim adnatareconabj'| tut, vel fubmergebantur, vélàfuis pro^priis confodiebantutjquorumexeinj perterriti, amp;nbsp;vagabundi,per auia atque inuia collium effugia quærentes,paui'’’ per valles miferè vitra duo millia amp;nbsp;quingenti contrucidari funt. Reliqui,infl’''l fetam feruitutem abduôli, viôtorum præda extitêre, exceptis iis, qui fubnob^ taris nominepaffim iii'inunicipiis, ab indigenis, variis in locis faluiatq.incoW' mes prækruati funt.Renatus,poftquam taminfclicem acfuneftuminhacp^'

ftrema contra figures expedidonejbelliexitLim præterfpemamp;: vokintatcm ha^ builfet, magno curn fuo dolore patriam cogitans, cum tota fuâ clafl'e Mafliliam repetiit. Vertun , priufquam ex Liguria diicederet, Ludouicuin VaHain^viriun fpeâatæ fidei,amp; incredibilis fortitudiniSjSationainjquç adlnic in Gallortim po-tellate arque fide perfiftebat j cum valido priefidio legati nomine reliquit. Hac noua felicitate,amp; vióloria elati Genuenfes^ rati, omnium rerum diÖicultaces eile fiiperatas, non aliter ac fi in ociofaciuitate,amp;:pacata Repub. viucrent^ variis fi- • multatibus, nouis difiidiis mutuôdecercabanc,fic,vc ipfi præcipuarum faclio-num Principes,ab iifdem non abftinerent.Quandoqüidein Fulgofius,cuius am-birioni amp;nbsp;dominandi cupiditati nullus modus conftitui poterar, vt fe primum à Gallicis moleftiis liberatum aniniaduertic, hue oinnes animi fui cogitationes conuertir, vtquibufcumquepofiet arribus velmodis, Adurnium Principatude turbaret. Vigebatenim in ipfo Fulgofioj vitra naturalem animi impotentiam,^''^f’“^' atquefaftum, tyrannicaquædam animi natura, ica quidem vt licet facris initia- • tus eilet, paruin tarnen ils partibus amp;nbsp;muneribus præditus eflec, quæ illam perfo-nam,quain ipfefuftinebat, cùm primisdecerent,planefratri fuo Petro* indole atquciTioribuspar,qinconfiinilibus fimultatibus,atqueinfblentia,fepitis antea in illaciuitace g ra liar us fuerac. Proinde Fulgofius,inüidiaardens, amp;nbsp;honoris fi-tiens,maximain vndique,fub fumma filenrij fide,manum,tarn intra,quam extra vrbem parare atqueconquirere, quo ipfuiii Adurnium ex occafione adorirecur. Nonignorabat Adurnius,iuràtum fuum,ac inueteratum hóftem,omnia fibi ex-trema moliri, amp;nbsp;propterea,cùm principem locum tehcrct,eoque longe maiori auâ:orirate,amp; potentiaipfi antecelleret^citis confiliaanteuertere ftatuit, amp;nbsp;magno cum filentio curiam ,in qua habitabat, valido præfidio adoinnem ingruen-temimpetuin,amp; vim repellendam,communiuiti Porro Fulgofio,poft adeptam vióhoriam,in fuburbano vrbis loco remanenti, figilificari iuffit, ad conferuan-dampublicaintranquillitatemjVrbifque quietem,minime fibiconfulcum viderij vtipfe, cum tain magiio armatorum numero in vrbem veniret: fed potius fefe tanrifperin inunicipiis fuis contineret, donee externus miles exauedratus, Ligtt-fticum agtum excefiifl'ec. Fulgofius, intelleótaducis feiitentiaj ac, quörfum tenderer, non obfeureolfaciens,integrumfibi vifumfuit,vtad res fuas comodius conftiruenduin, fuifque confiliis locum relinquendiim, ibi aliquandiu ruftica-Ktur. Quapropter, ne aliqua de caufa inftituti fui ratio perturbari pdflet, vnuiri familiaiiuin fuorum,fibi in primis fidum amp;amicù,ad Bartholomæum Auriamj duarum trireinium Præfeôlum,mifit, qui fuo nomine ipfum maiorc in moduiti rogaret,vt in præfentifua expedicione fibi auxiliari vellet. Ac ne aliquo modö temfuamin aliquoddiferimen adducerct,opcræprctium Ce faóliirum exiftimâ-batjfiipfeinetGenuam clanculum veniret. Igiturconfeenfa feapha,quod neuti-quameumlarêret,fe ab externo milice,fuælt;que faéfionis ftudiofis, auidèexpé-ftariGenuam appulit, eodemferè tempore, quo ip^c^Rria cum fex nauigÜSj tnultisnobilibus cócomitatus, venir, qui oinUes vnicam fuæ faîutis fpem in po-pnlidilFenfionibus reponebant. Adillofum inopinatLimingrelfum,non folùm ‘ totaciuiras Valde commota,amp; attonita fuir,fed etiamAdurnius Princeps ita animo kitconfiernacus^ vt confeftiin, cùm periculi magnitudo nullam moraiil admitceret, Caroluin fratrem fuuiri Crim aliquot fubitariis copiis præmiferît,quô aduerfirioruin conatus,antequam oirines in cóntinéntém elTent expofiti in ipfo littore opptimeret, vel, fi hoc aflequi nequirct, ibi fiftcret,ac remoräretun Inter Fulgofios, ipfum Auriam, aliofque earundem faótionum foeios, conuenturii

amp; pacluiTi fuitj vt,excitatis in vrbe turbis arque nouis tumultibus,rcliqui ciJJ’' fumma feftinatione ad palatium præoccupandum, quampriinùm,vbi cxpoöö cflcnt, properarcnt. Verum, Carolus hoftium numerum amp;nbsp;muliitudinemco’*' fpicatusjcùm fe longe inferiorem fciretgt; nihil in fratris fubfidium attentare aü' debat: Adurniufque,extrema fibimetuensiderclióla curia, öc vrbe, in fubur^a' num fecefTit, vtini rerum cxitum expedfarcr» Sfortianienim milites, ‘ in aliis plerifque fuburbanis locis pro præfidiiS difpofiti jcùm vidèrent ; in ipfaciuitate magnas faólionesfoueri,eafque,magnos amp;nbsp;graues duces • res habere J magna prudentiancutrius partis ftudia iècuti, fefein ftationibus® domiciliis fuis quietè amp;nbsp;citra aliquam immutationem continebanr, ita profcôoj vt Fulgofij,dcPrincipis fuga certiores faóli,amp; rnilitum exterorum anirnos fubo* dorati,cùm iam omnia ex animi quodammodô fêntentia finere viderentur,liolt;: vnum folicitè agerent, vr^abrogato Adurnioimperio,in eius locum aliquisû’^ fadionis ftudiofus fufficeretur. Et quia videbant, illam dignitatem non ignorniniænota in ipfum PræfulemFulgofiumderiuaripoffe, quôd ipfe lacris initiatus,longealiam perfonamà ciuili adminilfratione diuerfain motam fuftineret, vifum fuit ex vtilitate Si dignitate Fulgofiæ gentis, eiufquel^' ciorum cflè, Spinettam Fulgofium Principem omnium fuffragiis renuntiari Trincefsre- qui,præter animi voluntatifque propenfionem Si ftudia ,etiam confangnin*^^' i tem afferret. Quocirca, malo vrbis focique genio fadum fuit,vt fortuna,pLibli' j cæ quieti femper ad lier fa, non diu in hac familia concordiam Si quietem tuief*^' lifdem enim ferèdiebus,Ludouicus Fulgofius,qui,depofito fupremi tus honore,Sarazanæ,vc fuperiùs meminimus, in otio degebat,intelleôla itefi'*’' : vrbis rerumque omnium pertuibatione ; ac ægrè ferens, paucorum dominio libidiniin tanta ciuitate, quæ omnibus temporibus grauiflimos virostuH omnia permiiti amp;nbsp;fubijci, in vrbem excitus, eo animo venir, vt illam quocuin^' poflet modo, à tyrannico Antiftitis iugo liberatam,in priftinam tranquillicattn’i vel certè in meliorem Si tolerabiliorê ftatum reponerct, amp;nbsp;vendicaret. Adcuiu^ fane aduentû,magna metamorphofis,amp; confufio in ipfa ciuitate orra fuit-N«*”» vrbis membris,anaromica quadam imitatione, fœdè ab ipfocorpore recibs^ amputatis,buftum ipfum,confpectu horribile,atque turpeerat, nimirum/tin’i 1 vitraturbas amp;fœdas vrbanas commotiones totius ciuitatis, adcoquciplînf'b*'| guftici nominis, hoftis in arce Caftelleti, tantarum contentionum auidus | étacor relidus eflet, qui non aliud iam omnium faniorum iudiciis expedareer«' debatur,nifi,vtde totius ciuitatis voluntateircrum poftliminiô reuocaretur,pO' tiftimùm quôd fatis iam omnibus conftaret, Renatum Andegauium, nondu® fuam, quam in expeditione vltima Genuenfi habuerat, clallem exarmafe militem exaudoraffe,itacertè, vt extrema omnia vrbi, adcoquetoti agroLig“' ftico,non immeritô metuerentur. Verùm, Dcorum omnium bénéficie,conti'' maci vrbi plus felicita^contigir,qudm fperabatpr. Præfidiarij namque arcis defenfioni relidi, variTs de caufis illam ægrè'defcndi pofl'c animaduertenKSi I deconfeufu ipfius Renati,amp; LudouiciVjllæ, primo, vtiam diximus, vrbisrégi' 1 mini admoti, amp;nbsp;tune arcis tutelæcum fummo imperio impofiti, ipfum Ludoui' cum Fulgofium, virum non minùs fortem, amp;nbsp;ftrenuum, quàm confilijgranitquot;' te amp;nbsp;iudicij reditudine in rébus arduis ôc perplexis egregium, arcis præfcdiii^ -êcdefenfioni præpofuerunt. Hocprofedô effecit, vt PræfuI Fulgofius,rebusfiquot;® diffifijSjCÙm fe,non citra magnas difïîculrates,amp; inuidiam, nec minus vitæ fuorumque periculum^tam multorum fentcntiis,amp; voluntaiibus rcfiidari po^

GENVENSIS HISTORIC L I B. XIT I. 31^ videretjcumiamnonobfcurcpierofquc fuæ fadionis inipfum Ludouicum in-clinarc intclligeret, Spinettæ audor fuit, vt,ad declinandam oinnein inuidiam, conftituendamquepublicamquiecem fpontè Magiflratu eiuraret. Qui fane li-benti animo, amp;nbsp;nulla interpofita mora,contra multorum expcófcationeni eius confiliis obfecutus eft, amp;nbsp;in huius locum ex vnanimi omnium conlenfu ac citra vllam ciuilemdifcordiam vel tumultum,nono Cal. Augult. prædiôlus Ludoui-cus Fulgofius arcis Præfcs, Princsps renuntiatus fit. His rebus eo, quo diximus, modo, Genuæ conftitutis,ea ferè tempeftate Renatus Andcgauius,relióloSauo- KenatwA». nz Tub Ludouici Vallæ præfedlura valido præfidio, Mafiiliam cu fua clafi'epro-fcdus eft. Genuenfes etiam, poft tot tantofquc cxantlatos labores, amp;nbsp;difticulta-tes, metu liberati, nonnihil refpirarunt, ac tantifperin otio amp;nbsp;quietc vixerunt, donee Paulus Fulgofius impotent! animo cxæftuans, amp;nbsp;intolerabili ambitione flagrans, omnem ciuilem ftatum miris difiidiis amp;nbsp;tumultibus conturbauit. Anno fiquidem eius æui fexagefimo fecundo, cùm in ciuitatc nullum fupra fe, vel 146^. faltem parem ferre poftet, iterum cum fociis atque confoederatis agcre, omniaq. confilia inire ccepic, quo Ludouicum ipfum,rccens ad Principatum de comma-ni omnium confenfioneeueólum, dignirate ilia exueret: cumque multumau-ftoricateopibus valcrct, multos in fuamfententiam pcrtraxit,ita vtfacilefue-nt,Ludouicum,non aliter quam fide publica nixum ,per dokim amp;nbsp;clandeftinas artcsinuadere,amp;degradu deturbare,prout,cLim plures habcret fui nefarij con-filij fociosamp; adminiftros, quorum minifterio gralfabatur, breui poft cftecit.Ita-quefataliquadamvifupremaReipub. dignitas in ipfum Fulgofium Antiftitem . pridieIdus Maij collata, quidulcedinem dominatus expertus, omnia facra pro-fanis commifeuitj ac nihil in vrbe erat, in quo non fibi ius vendicare pofte arbi-trarecur. Tandem permittcntibusDiis,concitata plebs nihilofecius à fua incon-ftantia difeedens, ipfum de fupremoillo dignitatis faftigio ea leuitate difiecit, quaillum ad hoc inconfulte prouexerat. Eonamqucciuihbus bellis deuentum cratjVtpublicaadminiftratio amp;nbsp;omnium ordinum dignitates,inplebisfolius arbirrioelamp;nt J atque confifterent. Proinde abrogato infra vnius menfis fpatium Fulgofio,quô plebs ipfa democratiam intelligere, amp;excrcere veilecrederetur, neue in pofterum ciuitas, propter nobilium diuerfas fa(ftioncsamp; ftudia,in vlte-lioradifcrimina, vtipfi rebantur, delaberetur, ex tota plcbcia multitudine quatuor oppidani opifices, nempe Simon Cantalopus,Chriftophorus Vagnus, Dominicus Trabucus, amp;Conradus Bozomus, cum iummæ Præfedluræ titulo rebus piæpofiti fuerunt ; quorum regimen ne vacillarec, vel in tranfuerfum ra-pcretur, omnium artium mechanicarum fupremos Decuriones fubftitui plaçait, quorum confiliis, fi quid perplcxius amp;nbsp;intricatius occurreret,ipfi plebeij przfedi vtcrentur. Sed hæcplebeiaaudoritas poft exiguum temporis Ipatiû ita concidit, vt ad priftinu ftatum amp;nbsp;receptum inftitutu rediretur. Nam Ludouicus Fulgofius magna cum plebis inconftantia, aliorumq. or^ium conniuentia, vel ftuporc potius, tertium Dux eftatus eft. Nec fane iff tarn multis antiquorum lcriptorumAnnalibu,s vllum tempusexptiftedeprehendi poteft, quo tanta va-lieuteôc inconftantia paflim in vna eademque vrbe fubinde lapfum amp;nbsp;certa-tum fuerit; quandoquidem, vt hîc multarum rerum mutationes fileam, amp;nbsp;fo-luni Senatoriumordinem referam, huiusLudouici adminiftratio femeftris tantum fuit. Poftquam enim fub medium anni eiufdem æui fexagefimi lecundi fupremumMagiftratum iniuerat,ftatim fub initium fexagefimi tertij ordinc pulfus fqit: qua quidem tempeftate cum Galli,rege Carolo feptimo humanis d rebus

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s quot;E o E’v l î ê •

-rebus fubtraâ;Ojamp; Ludouico xr.icieius locû hæreclitarioiurc fubrôgatO janiin' adiierrerent, nulluin fe aliuïh Sauouenfis p^æfidij früólnm , quam molcrt ias grauiflimos foinptus rèporcare,SaLionain,quam ad cam-vfq«€lt;llt;^ in poteftace habebantjFrancifco Sfôrtiæ Mediolanenbuin Duci dönärci conl^gt;^ ^tuerunt. Intelligebant iiquidern non obfcurè,fe/multis de caufîs, Galliciiioi^i' nis dignitaté difiiculrer in ipfa Ligüria tucri ac propugnare pode^ pracfernin ctin* nouisfeditionibus arque faólionibus Rcip.ftatus adcô eder implicarusamp;inuo^ lutus, vt in officio ciuiû animinulla æquicate vel legibus letineiipodent.Qj'^'^^ proceribus Galliæexpedircadpræfcns videbatur,mulcô fariusarquevtiiius rcgibus forced Sforrias arinis arque opibus omnium Iraliæ Principum facilepæ j marioj Liguriamobrinendam permitteicr,non ignorantes Jioc ipfunijSforti*'»’’; inprimis expeterciamp; ordincm patricium idem fummoperè auerej inter quoV Ludouicus Fulgofius, nuper Princeps,maxime Sfortiani noininis lludiofus,^!^' ; prehendebatur. Itaque deipfius regis Ludouici voluntare, omnia itira,qnxifg'' bus Gallorum in Liguria cömpetebant,in Sfortiam trandara.Rcx enimf''' douicus nulîain dbi in Italia expeditionem temcrc fufeipiendam cfie ftato^G licct haberer magnos audlores^qui^multisdcmonftratisconfiliisjamp;rationibö-) iplum ad hocageudum fummoperèimpcllerentamp; concitarenr,inter quospr^' f ipuusfermécrat Robertus SeuerinuSjCx veteri fanófiSeuerinifamiliaonundus-Flic enim,occifo GalcacioMediolancnfium Duce à Lamponiano, deutipoft^^ enarrabiturjcùminlubriæ Ratuseius morte valde eifer ambiguus amp;nbsp;intricarüS relidodlio admodum adhuc pucro^ in Galliam ad regem contcndcrat^vtabcf rcrumfuarum flatus pacidcaticncin impetrarcc. Erat quippe Scuerinä fainilj? affinirate Sfortianæ coniunóla, adcô vr tumultuantibus inter fe ProceribiiSjF cadecaufa domoexaölus edetj amp;nbsp;à regefubddiumimplorarecogcretur. Rex^' d per talem occadonem non femel ab ipfo Sanfeuerino ad haliam bcllo'bccftquot;' dam lolicitaretur, tarnen cum fuapte natura edet pacis amans,amp; faeilè'abafió^ Principum iniuiiis abllinerer, nunquam adduci fgt;otuitjvr,quauis eriara grauiliV ma de caufa ad aliquod ltaliæ mouendum bellum incirarctur,dicens,fe 1^*’^ longo vfu compertum habere,Italiam quidem Galiieis aimis fubigi arque eJæl mari polie , retineri autem amp;nbsp;conferiiari, in Gallorum poteftate minime elîef'’ f quaeciam fentenria, Rodolphum Ca?farcm,Aullriacæ famihaé Principcm atqu^| condirorcm, multi hiftorici fuilfe prodiderunt. Hic enim,quamquarn eßet Pu”' cepsingenio fagaci, amp;nbsp;maxime militari,multaque egrcgia\eri Principisfacinoi^ per vniuerfam ferè Europam , prælertim verô pertotam Germaniam,eclidill^t) fnam inquaruordecim confiidtibus amp;nbsp;hoftilibus congreffibus irafempervidol euafcrar, vr illi non immeritô cognomen Inuidli attriburû dt^ nnnquarn rainci’ adduci poruir, vt in Iraliam profeélioncm fufeipere, vel arma expedite VoluefiG adcô VE coronam Imperialem, quæ de veteri more Romr ab ipfo Pont. Cæfr ribus imponi confueu^Cæfar dedgnatus, eade caufa recipercnolûcfir.’Qulp' jtè, v.t crarnatura comis, ôc itafacetus, vcomncs*familiares fuos fermonesiuins candidiffimifquefalibus condirer,quoti^cumqueltalia: in familiariura fiioruo* congreflibus mentio debar, amp;nbsp;contra earn fubindeàfuis concitâretür,foleb21 apologum Æfopicum de vulpecula ægrum leonem inuifêredetreôIante,Hofâ*, tianisverdbuseleganterSegraphicè deferiptû inftillarc. Aiebatenimu'naioriii’' fuorum in Italiam expeditiones,initiô quidem fuide læras amp;nbsp;pgt;rofpeias ; dnetu ramxîn,variis acceptiscladibus,fuilfeplerumquefuneflum amp;calainitôfuniiK^' Icnonimmcritô abitalicobello deterreri. Vt.vciô ad inftituium rcueitaijSloP

-(b . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lia,in;

tia, intelledo Gallici regis animo amp;nbsp;voluntate, cum fumma gratiarum aélione , iHam exofculatus eft, amp;nbsp;deinceps perpetuum illi ftudium atq. fidei coiiftantiam^ iureiurando interpofito,prxftituriim pollicitus» AdLiguriam tatnen in tanta animorum diftraôtione aflèquendam,nccnô in cam diuerfis ciuium ftudiis obe-dientiam amp;nbsp;fidum obfequium obtinendumj mukailli adhücobftabant. Qua* propter ipfelumma prudentia arque cautela opuseiïevidens,faélionum Principes omnibus artibus ad nouam didenfionem dcuocafeftlidebat-quacertè in re egregiamopcramipfanobilitas præfl:abat,cùm omnemfuam falutcir) ac fortu-narum fuarum omnium conferuationem in folafaólioforum Principum difeor-diaconlikerecrederec. Sforcia itaque,percrebros internuntios Paulum Fulgo-iîura,recèns Magilbatu abdicaturn,folicitabat,vtLudouicû Fulgofium^fcrtiijm Duccm,ptincipatudetürbarcc .aibitrabatur enim, Paulum id enixiùs effeólu-ruiHjquo bonæ fpei plenus^fe priftinam dignitatem récupéra tn ru ni exiftimarec* itaSforria folicicatismultorû addiuerfartudiaanimis, ftâtuebaCjpopulû ipfum ainbigui amp;nbsp;varij dominatus perrçfum, in tanta omnium trepidatione fefe illi de-diturum. FulgofïuSjConfueta imperandicupiditace accenfus, eam occaGonem nequaquain neglcxir. Verùin, per clientes fuos acfocios, tam nobiles, quàm po-pulares,eff'ecitjVt,LudouicoiterûDucalihonore fpoliato, ipfenqet quartùm in bus locum fumcereturjfperans^fe diuturnitatemimperij, auôloritate Pontifîcia fubnixum, deinceps confecuturum; propterea in nouo fuo ftatu, adieôlo diplomate Pontificiojconfirmari voluit,ficuti ex Pii fccundi Pont.epirtola,adeum j confcriptajliquidô apparet, cuius quidem exemplar hîc fubiiccre baud equidem grauatus fuin.

Venerabili frâtri Paulo Archiepifeopo amp;nbsp;Duci Genuæ,falu tem apo-ftolicam benedidionem. Ducacum patriæ tua: ex libero ciuium dccreto te alïc-curum fcribis,eumque per noftram benediôlioncm fraternitati tuæ flagitas con-firmari, Admirati fumus confilium tuumiqui eius ciuitatis temporale regimen acceperis ,quæ fuperomnes Italos nouitate gaudeiis ,femper nutat^ femper morueft,necvllum diuredorem ducémucpaticur; amp;nbsp;tu anno fuperiorejquan-ta fit tuorum ciuium çonftantia, in te ipfo didicilli, qui cùm ab eis ad hune ip-fumPriiicipatum fuilfes aßumptus, non tam citô magiftratus iniuifti,qüam de-ponere coaólus fuifti. Nobis quidem eodem ferè tempore amp;nbsp;aßumptio tua,amp; depolîtio nuntiata fuit, quid nunc futurum fit, ignoramus. Hue accedit rei nouicas.' nam erfi poteft idem homo amp;nbsp;Ducis,amp; Archiepifcopi perfonain gerere, fanguinismodóabfiteffufio^nefcimus tarnen,an Archiepifcopus Genuefis ante tealius Ducacum inieritjinaximam efic caufam oportet, quæ hanc nouitatein induxerit: forfitan experti Genuenf. iniufia efle regimüia fecularia, atque inde tot mutationes oririputantes,Sid te confugerunt, d? f^idio quodam fecularis iitipcrij cxperirialiquando facerdotale^decreuerunt,fi forfitan iuftius ac naitiùs gUDernentur. Magna eft tibi bene agendi neceftitas impofitaî nifi vim prohibue-ps,nifipaciamp; otioeonfulueris ,modumprauis cupidinibus impofuerjs, nifi fe tuos ftipatores, in honeftatis frena redegeris -,iion ftabit poteftas tua, breuidominaberisjciro regnum amittes , eÜcieris non fine tuo, amp;nbsp;Sacerdotalis eminentia: magno dedecore^fi tarnen eiiciaris,amp; non pciora,tibi accidant,vt fiinc ante oculos exempla domeftica; vide quidagas. Non enim eadem eft Sacerdota-^

iis amp;nbsp;imperij norma, paternam amp;nbsp;omni dementia pienam efTe PontificalemaJ-miniftrationcm oportet,non tyrannicam. Mulrain fæciilari Principeferuntlio« rnines,quæ abhorrent in Ecdeliaftico. quæin laico publia amp;nbsp;Icuia aftiniantnt delida^ in clerico-maximaamp; grauiflima iudicantur. Sacerdores, quorum vio, vcluti Ipeculu'm inferioil'busell--,hón foltim a malis openbus abftincre, fed cm-nia declinare couenitj qttó qtröquo'modo fpccicm mali præ fc ferunt.VidequeW • gradum afeenderis. ’Si poti's cs pie ac iu'fte imperare,ac non fubditos foluniilfil te ipfum coërcere , fi vales virtutc irrumperc iniquitarem,fi pro vcminuniviili' täte qtuferenda,non pro tua libidine explenda Ducaturn ac'cepilli,fi ad roendaW religionem ChrilUanarn aduérfus ïmpios T ureas animum gei is, amp;c in earn reni corpus tuum deuouere pröpohïs-, amp;nbsp;iniuriam proximi non quæris 5 corfideiires riteamp; fecundum leges tü-^ ciUitatisPrincipatum hue ad te dclatum elïe,amp;quütl) Vtpolliceris,vEilitcr populotuopræeris, ilium tibi, amp;nbsp;tuisciuibus, amp;nbsp;vniuerfo 'Reip. Chriftianæ in nomine fandæ Trinitatis bcnedicimus.Datum Romxapi’’^^ fandum Petrum fubannulopifcatoris,pridieCal. Februarias w. cccc. lxiH-Pontificacus nollri anno quinto.

SFORT Ï A, in veteri fiio conhlio fententiaperfiftens,inKgt;0 fubfecuti anni,fcilicet,eiufdem Æuiquarti acfexagefimi,Savo-nam,illiufque arcem adeptus, GenuenGbus multis inagnilqti' dilTenfionibus implicatis,breui poft, opera potiflimùm Nbï' chionis Carrctini,amp; Lamberti Grimaldi,Morœcum pcffidctiSi Albingaunum, Sc mox totius oræ maritimædominium aO' tus eft: quod fané ob FulgoGorufn intolerabilcm infolentiam, plerifque tiuM præfertim patriciis, neutiquamomnino difplicuit. Quippe FulgoGus AntiM principem locum th vrbeconfecutus, ac fe in co quaminaxime llabilitutncxilb mans, Icnhm variis exemplis tyrannicum animum declarauiq acea de caufain* Gdias verituSjObiedum Flifcum,fuæ familrç tunc temporis facileprincipem, gnifqueclientdis acnlunicipiis florentem, hbi coniunxit: cuius amicitiaaiidrS) longeintemperantiusacimmodeftiùs quàm anted, paflim vbiquegrafiabatiifj coufquej-me hercle, vteffraólis fenfim omnibus pudoris arque honclbtis repa' gulis, vniuerfa pto fuoarbitrio amp;nbsp;intolerabili quadam hbidine modcrarctufj adeo vc,negled:is honeftis difciplinis,atque omni legum rcuerentia è incdiofub-lata,bonifque fupprcflis, vclpræterrtis,folisfceleftis,amp; feditioGs ad honorescàgt; pcflendos locus amp;nbsp;aditus relinqueretur. Et,vt paucis verbis ciuitatis ftatum dc' icribain, propudore^ pro abftinentiùjpro virtute,audacia,largitio,arnbitio,aiiä' Titiaamp; libido vigebant^ntumque vnicurq. licc^at, quantum armis amp;viribö’ pollebat. Bonis igitur moriffus exulantibus, omnia fummis æi umnis ac miferä’ replebantur, amp;nbsp;non pauciciues, reliólap^ria, vltio hbi exilium amp;nbsp;feceflvinde^ legerunt: eoqueRefpub.iam deUelierat, vt pretium portiohum, amp;nbsp;Magiftratui Georgian! loca,non vitra viginti tres, aüt quatuor libras ad fummumextehde-rentur, vel quotannis conftitucrent. Tantis igitur calamitatibiis Sc diutinisærU' mnis per integrum decennium diiftrida Rep., nemo inea erat ram infahiiudiciji tamqueperditi conhlij, quin vtriufque fadicnis ftudia ir.m vehemeter pcitsfe Sfortiæimperiofubijciauidè non exoptaret. Is quoque ciuit manimispcnitii^’

exploratisjtotius Ligufticæ oræ dominîuiTl eo animo recçns acceperat, vt ad pri-inam quamque podundæ Genuæ o’ienfain occaGonein jillam non omitieren Quocircajper GeOrgium Annonem,fuum legatum^arcem a Paulo FulgoGo,qut etiam illain in fua poteftate rétinebat, Gbi dedi, variis rationibus addicis, poftu-lauiqcxiftimançjfejllairapecrata, cetera quamfacillimè confeélurum. Et quô ilkim ad iiocbciliùs inflcôleretj atque in fuàs pattes deduceret, multis amp;: amplis pollicitationibiis illius animum non femel folicitauit-, GmulqueobieÔlum Flif-cum, Spinettam FulgoGuirij ôc Profperum Adurnium ad fe acceiGuit, amp;nbsp;muleis ferinonibiis benignèatq. amantercumeis habitis,operasprétiumefleduxir, talcs viros Reip.primarios, Gbiquibufeumq. artibus amp;nbsp;modis dcuincire atq. coninh-gercjprout facile folitafuabenignitate comitate adecutus elE Quo ctiâ Adurnium fibi ardiùs obligaretj Ouadum oppidum ei dono dédit: Gc GumaniGimus Ginulamp; liberalifFimus Princeps optimates eiuitatis Gbi potius deuinciédos exi-Gimabatjquàm dolo amp;nbsp;fraudibus in vanam iricèrram fpem crigere. FulgoGus tarnen jnullis bonis artibus vel bumanitate Principis vlla adduci potuit, vtin dus partes veniret^ arcemque illi traderet. Sfortia igitur,illius pertinaciam a^ger-* rimèferens, horu procerum potiGimùmconGliofretuSjaperto Marte ctim illo agendum ftatuit.ProindepræmiGo qui illi fuo nomine extrema denunriaret, niG arcisdeditionem citra vlteriorem motarn faceret: illoq. in priftina fentêtia rema-. nentCjGafparû Vimercatû,gratia amp;nbsp;anéloritate apud fcflorentêj quôd, vitra fpc-âatameius Gdem,fummamq. induftriâjipGus opera MediolanenGs Principatus paeificam podeGionê afl'ecutus crac, cum acri amp;nbsp;valida manu in Pociferâvallem defeendere iulGç'.ifq. in fuburbiis Cornelianis aliquâdiu fubGftêsjeliquas copias exSauonéG agro præftolabatur^inter quas erantnonulli Genuenfes ex præcipua nobilitate,nimirû inter alios^Hieronymus Spinulajamp; Paulus Auria,qui railirarcs ordinesducebant. His apparatibus FulgoGus deterritus, Gdemq. indigenarû Gbi vehementerfufpeôlam habens^vbi fe ab Obiecto^cuius Gdei antea plurimü fem^ pertribuerar, defertum jac omnem maritimæ oræ tradum defeciffe animaduer-titjtemporum conditioni cedereeonftituit,fperans,in pofterum nondefuturas lîbiocGaGones,quibus amiß'um Principatum recüperaret.Pandulpboigitur fra-tri,amp;Bartholornææ,defunâ;i Petri FulgoGjviduæjnulieri, vtexcelfoamp; virili animo,Gc etiam fumma virtutepræftantijarcis euftodia cum quingentorum niilitumpræGdiodemandata, occupatifque quatuor dauibus ad priüatos ciues pertinentibusjcx vrbe,co quidem conGlio^diicedit, vt per opportunittftern, Gc-ntiam, atque reliquam Ligufticæ oræditionem armis infeftaret, hoc paôto fô bellum aliquandiu extrahere pofte arbitratus. Ne curam tarnen Reipub.penitus abiecifteYideretur,advrbiscuftodiam amp;tutelam loannem GaleaciumFulgo-fum, Gde atque viribus eorum qui in arceerant, fubnixumjreliquit. Geterùmj ctfiomnes Sfortianæcopiæ iam in vnum conuenerant; nibilominus tarnen Vi-mercatus, qui iam longo y fu calliditatcm bellicain nori^iorabat, veritus , nelt; propter occultes locorum iftorAm receftus amp;laccbraT, perinGdias eircumueni-tctvujdiucuniftabundus,vrbis obGdiqpem differebat,eô magis j qubd in non vulgarem fufpicionem venifter,illam non citra fraudem amp;nbsp;dolum à FulgoGo de-relinqui. IntercaObie(ftusFlifcus,quitantà diligentiaacprofperitate cum fuis clientibus amp;nbsp;fociis rem geft'erat, vbiportam,D. Stéphano facram orientem So-ïeinfpcdancem,OGcupaftet; Vimércatiim,vtipergefeCiper crebros internuhtios mirum in modüm hortabatur. Ipfe tarnen,huius luafu atque inftinôlu, nonnihil progrelTus, non audebat ciuitàtem ex aduerfa parte, fçilicçt Occidêti expoGtaiti d 5 inüà-quot;

inuaderc, quod vehementer fufpiearctur, banc vrbis partem, rufticorritr/xö*' cumuicinis vallibus, in ciuitatem illapforum, manu eile firmatam, adeo vtop^' ræpretium duccret, feie, füperatis aduerfis collibus, cum Obieóticopiis coniflß* gercj â quo quidem in Cariniano, qui collis inrra vrbem eft, auide cxpeäabatöf» eo ordine, vt Donatum Infubrem, virum impigrum, Sgt;i. ïc bellica praeftantew, cum aliquot cohortibus,amp; fubfidiariis alis, in alteram ciuitatis partem telinquc-» retjVt ibi aditum, amp;nbsp;irrupti'onem pertentaret. Donatus, in tanra omnium oppgt;' daUorum trcpidatione,parum obllaculi amp;nbsp;impedimenti reperit,ac pari facilitait’ qua D.Thomæ porta occüpata,paulô ante fuerar,decimofexto CalMaiplialii) vulgôCampi portam, in fuam poteftatem redegitjquapotitijmaioricuniconi' irioditate, longe minori cum periculo, pedem proferre potucrût,reliâifquea® vtriufq. portae cuftodiam aliquot præfidiariis, ipfi cumreliquis copiis ,quæiïi^' iori ex parte ad Carinianum collemfubftiterant,inde redd verfus palatium

• licüm,àloanne Galeatioderelidum, quamprimùm contenderuUt; magnif]'!^ vociferationibus,Francifci Sfortiae ducis, ac libertatis nomen , fubinde ingetn^* nantes, cu ingenci plaufu a promifeua turba funt excepti,amp; hoc modo occupai^ tota ciuitate, votique compotes fadi,confeftim curiam ip fam, atq. aliquot alia fana,amp; loca fibiopportuna,ad maiorem turn vrbis, turn fui fecuritatem ,prïlà' thisfirmarunt. Reftabat folaarx, quæ, quod multis quotidic effugium ret, expugnari neceflario debebat. In earn etenim, praeter externu militemjuuln aduerlarum fadionum ftudiofi, fefe, tanquam ad tutum afylum ,receperant,ca fpe, vt ab vrbana amp;nbsp;plebeia rabie liberati,ibi extra periculum, Sc telorumfquo® aiunt) iadum,efre poflent. Verum, Sfortianis ciuitate potitis,facile deprehend^' re licuit, quam leuibus confiliis populus faepenumero nitatur, amp;nbsp;quam mago* volubilitatehuc illuc temporis momento impellatur. Tam magna nimifu'’', cum frequentia promifeua plebs in curiam irrepfit, noui Praelidis confalutantH gratia, vtfe inuicem quafi opprimerent. Qui verb propter multitudinemiiupt' diebantur,fauftis congratulationibus,amp; manuum geftuumqueapplaufu,noob feura propenfiffimæ voluntatis atque effufi gaudij argumenta dabant : ncc hilt; contend,ipfumhumeris fuccollantes,Pontificum Romanorum inftar,fede ruli in atrium Palatinum detulere ; ibique de communi omnium confenfu/ol' iemni de more, adhibitis fcilicet veteris inftituticærimoniis, illi fceprrum,no' Ginudßib Reipub., tanquam Francifei Sfortiae Mediolanenfium principis vicatiO) iii^i^didere. His, eo, quo diximus, modo peradis, quia non videbatur iutegrurt) dioiant„r. neqtie carere periculo, communem patriae hoftem in confpedu habere, Vimer-wütC*/ catus, magna cum confilij grauitate ,adhortantibusplerifque omnibus, amp;nbsp;offc' /m^erw. fg vrbaiiamultitudine, ferias de obfidendaexpugnandaque arcecogitatio' nes adiecit; praefertim quod totius ciuitatis falus atque tranquillitas eo in carding coniedaeilet, Vt fumma diligentia,cum res nullam moram admitteret, opus eflet.Verebantur fiquiduTi^neFulgofij nomine,jxcitatisnouisturbis,arcises' pugnatioj vrbitarn neceflaria,impediretur. Satis enimconfl:abat,eius defenforeî i fubinde in officio largis pollicitationibus^ Fulgofio, eiufque fadionis fludiofc) | confirmari, ita vtea fpe fubnixi,tantifper deditionem protrahendam omni con- * tentioneducerent,doneenouispraefidiis augcrentur. QuocircaVimerc3tus,vt [ hæcillorum confilia quamcitiflime anteuerteret, nihil habuit antiquius, quàiu ? omnibus viribus atque confiliis anniti, vt Bartholomæam , cuius fuperius inc-miniraus, Nouio,atque Votagio oppidis,quæ infuapoteftate habebat, quaffl* prim urn fpoliareq arbitratus, fi ilia iis arcibus multaretur, defenfores Caftelku aliquan-

G E N V E N s I s H I S t O R I ÀÊ; t t B. X I 11 È aliqüantüló remiflius deinceps a^urós. Cuius fane fui confilij frudum retulit vberrimum. Cum enim imporens, Sgt;c imbecillis feminæ animus cancis obuer-fancibus pcriculis,mirum in modumdeterretecur- facile accidie, vt ipfa, inops confilij,ac variis fenrenciisdiftradtà, prius metu, qudin viribus cxpügnaretur.Fi-da fiquidem confilia,pro veris ducens, nimiaque præfidij cunótacione ad defpe- cijhSfti rationemquodammodoconuerfa,cldmcum ipfisSfönianisdecaftrideditione4£f„^. pacifci cœpic, ac tandem quadragefiraodie, ex quo oppugnari ccepcrac, ea con- quot;'/itf'’’ ditione intervtrafqLie partes cranfadumeft,vt Bartliolomææ reliólis oppidis, amp;nbsp;quatuordccim aureorum millibus, quos in vfüs bellicos fcfeabfumpfiflè afleue-rabatjin parata pecunia traditis, ipfa deinceps pto focia amp;nbsp;arnica Liguilici no^ mûiis,amp; infubriâï Principis baberetur. Qua tranfaclione tada, adutuiTijiiode rnedia,infciis Fulgofiis,aliifque Gallici nominis cencurionibus,Sfortianum præ-fidium Vimercatus in arcem immietere rion dubicauic; eoque fidentius, quod fcirct,Fulgofium militem,non modo numero ac viribus longe inferiorem , fed • eriamàpræteritorum bellorum, praErfertim verb ciuilium, vulneribus ,a:gre re-fpiTantein,folicitè atqueanxièhocvnumagere,vt nouuin adfuinptum Princi-peminReipub. imperio confirmarent.In cuius poftmodum reigraeiam, babicis dernoreGomitiis centuriatis,decretum fuitjVC MedioIanLi,adipfum Francifcuin Sfortiam PrincipembonorificaReipub. nominelegatio baberetur. Prætereà,vc deinceps pro veteri ac recepto ciuitatis vfu, in milneribus publicis obeundis, ^quabilitace amp;nbsp;ifonomia vcetentur » Placuic igitur, vt ex præcipua nobilicaee viginti quatuor, audoritate, ac rerum gerendarum vfu célébrés, cum derceneis amp;amplius ciuibus, ex omnibus ordinibus deledis, ad Sfortiam Mediolanum sforthm. initterentuL Ipfe, de tarn praeclara 3 boriórifica 3 ac plane inufieata legacione præmonituSjVbi McdioIanO appropinquaflent, fuos liberos, ac Senatum, vna. cum frequenti procerum,amp; illuftrium virorum caeerua, illis obuiam prodire hilfit, vt co bohotificentius exciperentur. Res erat, me bercle, fpedatii digna, jntuericiuiumGenuenfium togatorum grauiratem,amp; Infubrium apparatum amp;/pIendoreiil3quoruiinmaior pats, veftibus, mulro auro arque argenco inter-textis, cnitebant 3 amp;nbsp;quifque illorum, loanne GaleacioSfortiæ primogenito3 cum co qui inter ipfos,aetatis gradu ceteris collegis antecellebaC) præcedenre, vnumexlegatisflbid latereaflumpjfit,atque ita cum omnium ordinum con-gratulatione, amp;nbsp;cffufæ plebis applaufUjfaullifq^acclamationibuSjVrbem ingrefli fiwqibiq.in palatio FrancifciCarlnagnolç Comitis magnificentiflime excepti,ac triduofummis bonoribus, omniq. munificentiæ atq* officij genere coboneftatii Quarto die con ueniendiPrincipis, exponcndæque legationis gratia, in Ducale prætoriumadmifiiatq. introdudifunt,vbiduotneatrà præ ceteris, fublimitace, atq.aulæorumamp;fericorumornatuconfpicua,adexcipiendâ tam magnificam amp;nbsp;fplcndidam legationem,ereda erant; in quorum altero, editiori fcilicetjPrinceps vria cumeoniuge, amp;nbsp;bbcriscon^il;ebac,amp; paruo lociint^allo,Magiftratus ipfé Mcdiolancnfis coilfidebaqalter verô,procerüm,amp; prtecipuoruiîi Palacinorum confefluidefignatus eratiin reliquis acriipartibus, magna nobilium,acpræftan-tiumvirorumfrequentia,agmiUatim confpiciebatur, ita vt inuicem protruderêt, amp;vixlociamplitudotanram auguftam multitudinem caperet. Oratores itaque intromilTijCÙm débita reuerentia Principem, aliofq. ordines de more falutaffenr, ab ipfo Principe,planeque ab vniuerfa Procerum corona,fingulariquodam ani-miftudiojôc voluntatis propenfione,excepti funt-exiguaque interpofita mora, Baptifta Guanus jclari nominis iurifconfultus,ac in foro iudiciali verfatilli-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 4 musj

Jia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SE ntTt vs f öp y I I Qjr e

mus j cui noinine totius Reipubi coram Principe verba faciendi onus incnhibc-batiVeniam filentiumquepFæfatus,inhanc ferè fententiam orationem habuit' Ge««e«ƒ«». ANTOP ERE. Refpub, noftra,magnanime arque laudatiffiine PiincepSj hodieina die fibi meritô siratularidebeat.quôd poft multorüm externorû bello-rum vulnera^quibus ïnifcre ac pcriculose cofofla ac polt grauiflimas amp;c diutinas ciuiles tcpeftates Sz protellas, quibus haélenus incerto Curfu, nulîo bono fidoq-nauclero ad clauum amp;nbsp;gubcrnacula Réip. fedentCjfluôbuaüit, tandem, Deoruin omnium bencfiçio, nobis datus amp;nbsp;defignatus fis ; ad cuius gremium,ceu tutiÆ' mum afylum, amp;nbsp;faluberrimum portumjpfà Refptib.fefla languida, confugC' ret amp;nbsp;conquiefeeretj nullis verbis,pro rei dignitaté^exprimerepofi'umus. Nam, quiscft, rogo,non folùm,in vniuerfa Italiadico,verùm in orani EuropaPrim ceps/abfitadulationis fulpicio;}cuius virtutes ôc laudes, G adtrutinam amp;aniuf' fim deuocentur,iure cum tuiscomparare liceat? Non loquor bîc ad gratiam,ii£' que ex verborum purpurilTo amp;nbsp;orationis lenocînio, tuum patrocinium Réipub-noftræ quærimus* Satis eft omnibus conftare, fplendorem nominis tui,egregii^ faólis i amp;nbsp;imperij moderationeita oiftnium oculis affulgêre vt nemini dubium fit, quin, fi veræ dementias,moderationis amp;nbsp;magnanimitatis petatur imitâmes turn, non aliunde, quam ab heroico tuo animo,qüotidianifquecgregiis cuis fr lt;ftis, mutuari queat, adeô fane, vc felices illæ prouinciæ omnium faniorum idb cio exiftimari meritô poftintjamp;debeant,quarumadminiftratioamp; regiincn à tui5 fanis confiliis amp;nbsp;iudicij reditudine dependet^ôc petitur. Qiiarû certè in nuineru, cùm Refpub. noftra,poft varias calainitates diuerios exantlatos labores,fatal» quadâ,vti puto,vi,hoc temporë déuenerir,tâtum abeft, vt hoc nomine tibi inui' deamus,vtetiâiuftiftimis decaufisgratias agamus,acnobis nomcdiocriter com gratulemur,quibus, poft tot diflenfiones,ac fimultates, amp;,vt verû fateamur,pofl ïam magnû rerum omnium naufragium,tabulæ reltdç fuerint,quibus ad te,ceigt; optatiftimum portum,confugerenius. Neeeft tamc,magnanime Prineeps, vti®' rum noftrarum ftatum ex præfenti rerum conditione, verùm potins ex rctroadi téporis Reip. maieftate amp;nbsp;fortuna metiaris; præfêrtim cùm neminê,velmedfr criter tatùm in hiftoria,vel in comunirerumcoçnitione verfatumJatcat, noftram amp;nbsp;quamdiutifiimèftetiffe, amp;,quodmaximum eft,rerum omnium »• fluentia amp;nbsp;vbertate, quàm longiftimo temporefloruifle,ica profcôbô, vt niliii* noftra ciuitate fadionum Principibus inter cetera mala, etiam turbâdæ Reipub, diftradione qUadam animorum, reliéta fuiflet occafio,qua folum Reipublicï perturbatofes didicerant,ciuitatem noftram populumquc,alioquin inuidum, frangi Sc debilitari pofle,fient apes fumo fado diflipantur,qua: alioquin alueob exturbari nequeunt; proculdubiô reS noftra longe alia hac tempeftate conditio-ne effet: fi,inquam,Primates,aliiquc vrbis Proceres,intra metas legibus circuim datas jcoërceriharum reuerentia potuiffentjceterijne herculè,ciues,conciiin^ geometrica proportionner certos ordines inter fe diuifi nbsp;nbsp;Harmonia quadam

interfecopülati Sgt;c coagmefttati, nullis domi feditiofis raOtibus, nulloforisiro-petu violentiæ laboraflènt. Quamdiu enjp in Repub.noftra valuit MagiftratiiJ authoritas, amp;nbsp;bonæ redæque difeiplinæ ac mores floruerunt, viguiteitravlbm controuerfiam ciuitas noftra opibus , viribus , admiratione fapientiæ amp;nbsp;vif-tutis,iudiciis,aliifqueverisamp; folidis Reipub. ornamentis. fèd pôftqua'm ciiiib noftra amp;nbsp;domeftica difciplinapaucorum libidini ccflît,fuprcmoiû ordiniimrc-’ uerétia labefadata eft, amp;nbsp;vnà cum omnibus vitiis amp;c. morum corruptelis fuinm» iicentiaamp;peccandi impunitas in eiuitatem noftram fenfim irrepferunt, adeô vt indc,

’c E N V E k H s H î s T o R I Fe', xill t.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;511

indcjceu ex perpétua quadam vinorum fcaturiginejfeialïapræcipuarum familia-rumdiflidia emerferinr, amp;nbsp;odiis implacabilibus grauiflimas iniinicitias exer^^ cuerintjco incdiusfidius fuccedu, vt àuica noftra gloria tantis vidtôriis, amp;nbsp;de tain inagnis capitalibufque Fleipub. noftrx hofbbuSjreportatis triumphisj nô Iblùni obfcurata fit j fed, quod magis eit ( horrefco referensj) maiori ex parte præfenti reruiilnoftraruiTiconditionepenitusconcidifleamp; quafi cxtinéfa effc videatur. Quiscnimex oinni huius augLiftififimi coetus cônféfl'unon valdècominoueatur amp;indoîeat,fi me,deReipub. noftræfi:atu,amp; repcntina fatàli ipfiusconucrfidnc verbafacientein, attcntiùs aürcu!taucritamp; audiüerit? Quis cfl, dico,qui rerutn Buinanarüin fragi!irarem,amp; lubricum Fortunæ curfuin , fi penitiùs res lioftras introfpexerit,non ficilè dcprebenderitPQuæ cchèReipub.hoftræ forcunaatq. immutatio,ab omnibus faniconfilij eo fortiùs amp;nbsp;modcratiùs ferenda effet, quo rcinotiorcs ab omniculpaabeffôinusi fed cùm nlagis propriisconfiliis arque va-nisdcliberacionibus ba:c metarnorphofis procuraia fir, nullos alios, quam nof-^ lEetipfos, quos incufemus,habemus. Quarecùmomnis nortramifena cx pro-priisnoftris erroribus, amp;nbsp;domefticis diffenfionibus (quod quidem confitcri ßc àgnofceré graüeac inoleftum eft)fluxerit,iufta Deorum omnium ira in nos con-citata,has à hobispocnas éxigit,vt,veteri Ligüftici hominis amp;nbsp;imperij aucforitate abrogata,adnouos amp;exteros Principes confugere, fummvi feruifi neceffitas nos adigat arque compellar,de cuaclementia,moderatiffime arque öptimcPfinceps^ co cum maiori fiducia omnia moderata, arque Rcipub.noftræ, fiquaefi,faufta amp;falutariafperantes,quôpræteritis temporibusclarioratuæ benigniratis ôe ve-ræheroicæ naturæ in omnibus tuis aôlionibus edideris argumenta. Nam, cùm ego, nomine Reipub. noftræ, apud Mediolanenfem Principcih , amp;nbsp;potifinnùm Francifeum Sfoitia,orationern habeam,quis ëlf,quælo3qui ad fuauifliitiaih tan-tiPrincipis nominisbarmohiarhflicetalioquin attonitus ,amp; ftupiduSjtametfij dico,aducrfarujm rerumprocellis multùm proieôtus atque dcmifi'us, non fefb crigatamp; attollat ? Quandoquidem, cùm in viro Principe nihil excelfilis,hibilq. præclarius antiquius inueniripoflît, vel efîe debeat, quàm humanarum rerutn conditionem amp;nbsp;viciflitudinemquotidianis exemplis fefc inoculos ingerentem, fubindeperpenderéatqueconfiderare : magham çertè laudem omnium iùdiciô uaerens,quibumahitatis memor, nobis,ceu cx altà fpetula,faccm ruæcîemcn-tiæ acbenigniratisoftendere non fis grauatus. Porrôcùm ôinnis focieras hu-lTiana,humanitate quadam amp;nbsp;officiis côntineatur; quid elt,quæfôi Inàiori laudç digniüs,quàm dehumano genere iramererfivr ob bcnefaéïaamp; pietatis exempla^ laudem fibi quis apud hominéSiamp; apud Deos gratiam immortalem quærar atq. vcndicet? Siigitur humanis hliferiiscommoueri, veri hominis fit, quantô magis decetPrincipem, in fublimi reritm faftigio pofitum , tranfucrforuiii tafibus in-gemifeere atque indolere ? Proinde cùm te, inter ceteras eximias, amp;nbsp;veri heroici animi, atque indolis proprias vi^tutes, quibus magna cu^'laudc amp;nbsp;gloria emi-nes,rara quadam amp;nbsp;fingulari humanitäre ac manfuetumhe præditüm éflë iam-diidumaudiuerimus amp;nbsp;cognofcamus,iy hanç lpcra,imci plahè fiduciaini âddu-cimuromhes, vt nos, Remque publicain noftram, velpotius tuarrtj fub vmbrà âlatumtuæclementiæeonfugiënres,amp; pro quiète arque otio,- potentiæ tuæ pa-rrociniumimplorantes,eo animo fufeipere digheris, quo hos, amp;nbsp;riöftra cmniij tux fideij tuæq. clementiæ, ac defènfiöni tradimusatq. petmittimus. Guius qili-’ dem vori,finie, collegafque meos compotes domum rern-ileris, prout hac in th nondubitamuSjfolalMmur præfcntcin rerum noftrarum ftatturi êccoditionèinj

non aliisremecîiisjquàmhisquæ à folidis tuis virtutibus nobis pfomittüntnr^ oftcnduncur.

Genuenfiuin orator ,vbi iinenidicendifecit,Sfortia,fummafronds amp;nbsp;'’ul-ms hilai'itate, maximæ beneuolentiæ, amp;nbsp;in Ligufticum populuin propenfionis teftimonium dedic. Porreólanamq. ipfi oratori, ceterifque eius collegis tnaou, inhunc fere inodum,cum magna animi præfentia, amp;nbsp;ingenij fecundiute piS' If arctjimpræmeditaiis verbis ftatim fubiunxit.

V E s T R V Mj inquitjac Reip.veftræ nudium,non ram luculctaorationejCju^*^ anted non obfcuris argumentis deprehenfum,amp; nunc re ipfa vcre praeftitu*^» ' • nobis valdefuic, eftque grat um, coque nomine vobis pcrpctuæ noftræ voluiiö' benignitatis cóftanriam pollicemur, eo certccum maiori animo amp;nbsp;ftuiiA refionfio'ad QUO VOSomiics nbsp;nbsp;fiiigulos, maiotaamp; fcliciora vobis de me, meilque,promit',

tere animaduertimus. Equidem, vc verum fjitear, haéfenus femper de veftrî [ • falute, ac dignitatc fummoperc folicitus, omnibus viribus anxiè contendi,vt) confopitis in PKepublica vefira controuerfiis. faólionum principes ad mutualquot; grariam amp;nbsp;reconciliarioncrajfeditioß verb eines ad fanam mentem conuerterequot;' rur. Sed nefeio, quo fatali cafu accident, vt nullum diligentiæ, vel ftudij noft'’ frudum, quàm longæ expedationis tædium,hacquidem in parte, apud voste* mierimus. Excubuit, Deum hominefqueteftor, femper omnis noftracura,a^' ; in co defudarunt labores noftri omnes, vt Reipub. Chrilbanæ populi^Wi^^ arque armis diftraéfi, per nos, quo ad liceret, depofitis veteribus fimultatibos, gt;nbsp;adconcordiam, Chriftiana pietate amp;chariratedignam, reuerterentur- potillt' f mùm,cùm vos iurehofpitalitatis viciniæ, aliifque muîtis de eaufis,rnihi eflêti^ [ deuinôfi,nihil habui antiquius,quàm priftino Liguftici nominis dccori amp;nbsp;digtquot;' tari, quoad potui, confulere,amp; ideireô non femel confiliis, opibus,atque oinot' bushuius mei Principatus viribus vos in veftris extremis ealamitatibus innere « arque opitulari,vt omnibus palàm cft,non piguit. Exiftimabrunus fiquideiquot;) veftrasillas calamitates nobis vobifeum communes efle,amp;quoa magiseft,mquot;' gnam illarum parrem in nos deriuari tacite lentiebamus. Tanta fuit, atq. crûm' num eft, per Deum immortalem, amorismagnitudo, quo inde vos ftatim initio noftri principatus, fumus profecuti. Etfaxit Deus Opt.Max.,vthanc,C|Wquot; nobis detuliftis, rerum veftrarû fummam,arque clientelam, iis animis ac ftudiiS) | nobis permittendam amp;nbsp;propugnandam cenfeatis; quibus nos illam amp;nbsp;ampbdi' mur, amp;nbsp;cxofculamur: itademum, me hercule,fier, vt non fecusac fi fubpriftitt* Reipub. adminiftratione amp;nbsp;inueterataconfuctudine viuerctis, otio ac tranqnd' licate per nos, quoad vobis placebit, in pofterum fruamini. Nec enim ego Kquot; fumarerum omnium cognitione prorfus remotus,ncque rerum gerendaruirt vfus iraexpers, quin facile perpendam,quanta Genuenfis populi virtus, quantquot; denique amplitudo amp;nbsp;potentia femper extiterit,adeô certc, vt etiam hac decawquot; magnamacceftioncm mbusnoftrisfaélamcfle non ignorem,cùm imperiuiquot; ftroratio. vltrô veftrumdcferatis^lfborate igitur interiiTf,optimi ciues, arque in hoc vuquot; j fedulô incumbite, vt animi vcftri,multis de caufis exacerbati amp;nbsp;alienati,itciuiquot; in veto amorcatque concordia coale{cant,amp; diflenfionum præteritarum mémo* riam fempiterna obliuione delete. Nam ,fi fubinde pro inueterato vrbis veftr^ more amp;nbsp;inftituto,ad rixas amp;nbsp;contentiones deuencritis,amp; nullum irapotétiçaf*' mi veftri modum vel finem ftatuere poteftis, nonvideo,quidineaciuitatepro' uidus amp;nbsp;fapiens redor confequi ac efficere valeat: qui, licct falutares leges bo' neftafque diftiplinas propenat, amp;nbsp;omnem curam amp;nbsp;folicitudinempro public” benc'

benefîcîo adhibcat, tarnen à contuinaci amp;nbsp;effreni populoanagno eulii rifu ex-plodetiir Sc exfibilabitur.Potiusfubeatanimos veflros retioadtæ vitæ,ac teni* pons cum magna veftra pernicie ratio, quœ vós fein per ira tranfiierfos egit, vt nihil fpei,velpr.Tfidij,amp; plane nihil reliqui,infiin ipfaqnodainmodó defperaa^ tioncjvcreruin euenms docuir,haberetis.Hæe omniafioeiilisveltris atqueani-misfubindefubieceritis^non exiftiraojvos tarn perditæconcumâciæ,vt totæru-mnis eclomitijamp;taris laboribUS mitiores faóll,cómittatis,vtfLibnouo amp;nbsp;externo Principe,ntilio ambicu,fedomniü fuffragiis atq.cofiliiseleclojac excico,noua in veftraRep. deinceps ,quacumq.etiam licet grauiflima de caufa,defignetiSi Hacc' paucain præfentiavum, pro ea qua ego vos diligo amp;nbsp;compleólot j beneuolentiaj fimulquc proeaquaapud vos polleoauthoritate, vobisdixilTe, neceflarium dü-xijiiemedelato vcfti'o imperio aliquo nomine indignumiudicaretis. Hac tani benignà Sc filutifera ranti Principis oratione Genuenfium Icgatoruin aninli Jnirum in modum, vt par fuir,recrcati, Sc in bonam fpem eretdi fuerunt^nulläq* interpohtainora, in tarn multorum,amp; tarn excellentiiim virorum. corona^ möré lollemni,concepcifque verbis illi,,nominePKeip.. fuæjfidelitatein , amp;nbsp;pcrpctuuiH-obfequiura, iureiurando interpofito, præftiterunt-, paucifque diebus , gaud io publicocöncefliSjMediolaniaDfumptiSj Sc Baptifta Guano vna cum Ludouico Maria Principis Hiio , ac præftantiflimo quoqite Icgatoruin , equellri dignitatè ornatisdpfi oratores Genuam cum maxima omnium ordinum fatisfaólione po-puliuueapplaufu redierunt,rerumque omnium fucceftu in Scliatu expohto,in-credibililæritia,propter Principis Sfortiæ in Ligufticum nomen ftudium amp;nbsp;vo-luntateni,Patres perfufi fuerunt. Ligures itaquetarnbenigni amp;nbsp;Felicis Principis bénéficié)^ tantis3duerfitatibus,'amp; diuturniamp;çladibus ereptii otiaque Sc tranquiU litatem,q,uæduduinvrbeexulauerant,adcptijiucundam amp;plaeidam vitain vi-üebanr,;taintarmcherclecumconcördiajamp;mucuopacis ftudio,vtiingulis ordi* nibusfuusab'omnibusferuaretur'amp;- tribueretur priftinushonos, amp;nbsp;reuerentia; hiprimis yerb Nobilitati tantumtdeferebatut^quantum.vnquam antca in illi yrbe concQftbinfueratj adeo certe,vt omnibus, nobilibus familiis genitis, Scc, oriundis/adîcàpederidosdionores aditus pateret ampllflimus. Nam magno cuirt. OmniullKftrdinumeonfenfu Magiftratus öcinunera publica itaerant^âilFributa amp;parntji, vtanrgnadfonomia amp;nbsp;æquabilitate'plebs, rata portione capeflendis Èonorib^Fujcpederenóf'admitteretuj. Proinde^ex magna ciuiuin omnium con-tniîonej’ciuic'àsircrum ih magn3eGneordiacoaluerat,4Sc fi aliqui adhuc luper-^rant,qu(M'Uin pcruiGaciatn,amp; rerum nouandarum iFudium vererenturjfuinmä cuminquifKioneex latebris eruti,.publicis votis amp;nbsp;fententiisa ciuiuin omnium confpeótu;^ confuetudine^ quàm longillimè j.ÿofcribebàncur. Inter quos ec|ui-dfimcuinPaulusiFujgpfius,communis quietis capitalis hoftisjinlhr omnium €ffet,qni:Rj5mp,miferèdiuexarcc,cômuni prudentiorudecreto fincitu Sc ilatiitû Fuit,vtcoiitrailluin,nauibus quas paulô anmrvtienarrauimus, Genua eduxe-r Ur.infobfc^ntem amp;nbsp;Ferociente^n, quatuor tnfliora iWif^a fumptibus publicis ^ftrucrentunquarurn cura amp;nbsp;adminillratio Fràhcifço Spinulæjleôliftimç nobi-L ^iàtisvirQ^çQvnmina eft. Fulgofius namqucadômnem ôceaiionem inquietandç Kèip.jmjt;ent^Sjpaucis antca diebus aliquot Ligufticas naues ƒortè tune temporis flo longé à^yillcc Francæ portus(quem à veteßibus Herculis Monœci portuin ap-pdbtuiùjaccepiinus) confpedu nauigantcsi .çQ fi.iceèiFu adorcus Fuerar, vt inte-; griimdiem,neutram in parte FéFe viôtorîa inclinante,æquali inarteincetieos cofli-geretur »àdeQVtjnifijioxpugnam dircmifl'çïiiKmini dubiû.'fit,quin]cùm vtrim*

que pcrtinaciterpugnaretur, ad extremum vfque vitæ fpiritum ccrtamcnprt' traólum fuiOètJedcùm opaeæ noôtis tenebrç prœliantes feiungerent,Fulgofe non fine magna recepta clade,amp; damno, ira inferior difeeflerat, vt præ illaniiquot; metu Corficam enauigauerit : mox amp;nbsp;inftabili curfu Siciliam præteruedub aôlutumcurfum in Sardiniamflexit, eo animo amp;nbsp;confilio,vt, omnibus,quibfli pofrct,iTiodisamp; rationibus,Genuenfîbus,eorumque nauigiis incommodaret;i relióhaque,ca de caufa,Sardinia, Corficam repetiir, vbi cùm præter opinionc^ in Spinulam ipfum imprudens incidifict, ita animo confteinatus cft, vr confligendifadapoteftate.anxiceffugium quæreret. Verùm,cùm fcfe vndiç“^ ferè nauibus hoftilibus circumfêptum viderct, ad fugam conuerfus,amp; oino'î extrematentansj tandem infeapham vnà cum aliquot fuis defiliens,in conti' nentem delatus, per montofa amp;nbsp;incognita loca errabundus faluti fuac confuluit) ita vt Genuenfes, facili cum negotio, illius nauibus,omnibus præfidiis amp;Diic( deftitutis, potiti fine: quas cum maxima amp;nbsp;immenfa omnium voluptatc Genua^ ad fpeciem iufti amp;nbsp;veri triumphi,breuipôft reduxerunt. Hoc icaque domefti^'’ amp;nbsp;perduclli hofte foris deuiôlo, omnia domi pacaea erane, amp;nbsp;tanta cum mode-ratione, amp;nbsp;dexteritate Sfortia Reipublicæ præerat, vt Magiftratus Georgië' nus, cuius regimine amp;nbsp;arbitrio Corfica,cum plerifque aliis locis,ad ilium diet” adminiftrabatur,operæpretium fc fadurum exilHmaret,fi illius procurationem , vitro ad ipfum deferret. Ccterùm ,huius tam fclicis ftatus Liguftici curfuiquot; * interrupit mors Principis, qui anno fupra millefimum quadringentefmnt^ lêxagcfimo fèxto,oôhauoIdus Martij,fatiscum omniumfummodoïorc concef ‘ fit. Vrbs fiquidem in primis tantiPrincipisobitu confternata,non aliterac» ; veto parente orbata fuiflet, lugebat, amp;nbsp;contriflabatur. Qmppe fummopcrcVC'

** rebancur,nc tanti Principis,atque tam benigni protedoris deftituti patrociniO/, nouis periculis ac turbis implicarentur. Tamdiu cnim, quam fub illius impefl® atqueregimine fuerant,in altapace fummum otij fui frudum retulerant;nimi' rum quôd ipfe fumma æquitate, amp;nbsp;incrcdibili quadam animi moderationcim' perij habenas gubernaret. lufto igitur dolore commota ciuitas, fecum reputabil 1 retroadi temporis fub Infubrico dominio felicitatem ; quæ ceriè eô maior con* tigerat, quo ipfe Sfortia Princcps,opibus,audoritate, atque populis, nulli 1»!*^ Principum eflet fccundus. Accedebathue,quôd ipfe fuapte natura gencrofuS) omnibus iis hcroicis virtutibus, quæ in Principem virum cadere, vel deßderafl potrcne,præditus efièt, adeô certè, f tantum abeft, vtaliquis de illius gubcrnâ' tione iure queri potuerit,) vt ctiam vel hoc folo nomine magna illi gloria amp;nbsp;l^us in perpetuumdebeatur,quôd,ne latum quidem,vt aiune,vngucm,in regendiî fuis prouincialibus,à iuftitia redi^ue norma vnquam difceflifiè reperiaiur; tam* (^uefêfelenem,amp; manfuetum Genuenfibusexhibuerat, vt non ad imitationci” multorum Principum,nouis prouincialibus nouatributa amp;nbsp;vedigaliaimpont' ret, fed modica pecuni|^ntcntus, nihil aliud cxegit,quàm vt de ærariopublic^ 1 tantum fibi conferretu^^ïantum ftipendiis vA)is atque arcis præfidiariis LcgatiGenuamptocurantis,fufficeret.Reliquosfiquidcm Reip.cenfus amp;nbsp;rcdi' tus, vel inærarium publicum,adpublicos vfus confcrri,vcl extruendisædificiii publicis, quibus ciuitatis ornamento impendiô confulebat,infumi placuit,im mediusfidius, vt omnium iudicio Genuenfium ftatus, donee fub hoc Principe ’

fuie, magisomnino florucrit, quam vllo tempore cùm ariftocratiæ, vel dcnilt;^ cratiæformulamRefp.retincret. Nee folummodô Genucnfes,obhuius PrinO' pis obitum,Iudu diftinebantur, fed hic dolor illis eu plcrifquc Italiæ ciuitatibui cominil*

communis erat. Præerant etenim illatempeftate Italiæ magno cum eins bcncH-cio amp;nbsp;felicitate opcimi ac moderatiflimi PrincipeSj qui, cum tranquillitatis publics eflent araantiflimi, vehementer dolebant, tantum Principem, cuius arbi-trioamp;nutu res bellicæ potiHimum adminiftrabantur, eviuis fubtraólum cfTe, qucinterfuerat vniuerfo orbi,ad publicum bonum amp;nbsp;vtilitate melioribus tera-poribus referuari. Sed,cLim in rebus humanis omilia fine fluxa atq. caduca, cum graui omnium difpendio,præfcïtim verb huius noftræ Reip., præftantifiimus atq. Optimus Princeps, poll exaólos in Principatu fexdecim annos,ad cælellem arcem, vti diximus, commigrauit. Verum enimuero, Genuenfes, nc propter obitûPrincipis,ftudium,velanimû ab ipfius pofteritatealienafiealiquaratione viderentur,totius Senatus confilio atqueconfcnfu,Mediolanum Reip. nomine quatuorlegati, nimirum Mcliadux Saluagus, Paulus luftinianiis, Lazarus Au-lia,amp;lacoDUS Axeretus,defl:iiiati funt,partim vt apudBlancam,eius coniugem, feminam leótiirimam fimul amp;nbsp;prudentifiimarn,amp; Galeatium filium, recens ad Principatumeueólum,publiciluól:us atque mærorisreftesefient, amp;nbsp;tam acerbu actriftem cafum humanis exemplis folarcntur atque emollirent,partim etiam vt nouoPrincipi nouamfidem atque obedientiam præftarcnt. Verum Galcacius multuma patre natura amp;nbsp;moribus diuerfus , Genuenfium legatos ea fronte amp;nbsp;vultus ferenitate non excepit, qua alias ab eius patre placidifiime excepti fue-ranr,adeôcertè, vthacdecaufanonnihil commoti,non leuem poRea indigna-tionis anfam inter cetera, hæcanimi ferocitas amp;nbsp;ambitiofi fpiricus, necobfeu-rum indicium poftmodum fubminiRrauerint. Vix Genuenfibus in nouain clientelam ab illoreceptis, Tarraconenfes,cum quibus foedus arque amicitiam adeertum annorum terminum conRitutum efi'e docuimus, violata fide, fœdus abrupêre,quatuorqueinRrult;Ris nauibus,Genuenfibus,quoad eius fieri poterat, incommodabant. Contra Genuenf ,ne imparati opprimerentur, neue aliqua ex parte fegniores luishoRibus viderentur, fumma celeritate fex onerarias omni bellico apparatu neceffarioinRruófas, quas hoRiopponercnr^duce Lazaro Auria cduxerunt. Verum, cum Aragonij dehoRium aduentu præmonerentur, alio nauigationem direxerunt, itavt Auria,ademptafibiomnis infequendæ hoRilis clafTis facultate, vaRamarisfpatiaemenfus,eoconfilio circumuagaretiir, vtab omnibus pirararum amp;nbsp;myoparonum incurfionibus repurgatis maribus, fecure atquetranquilleGenuenfibus nauigareliceret. Qua in renonparum temporis abfumpfit.Tandem hoRili præda onuRus,Genuam poRliininio rediit. Ibi verb omnia tan tifper tranquille ac placide gerebantur, amp;nbsp;in officio confiRebant, donee Galeacius,nouus Mediolanenfium Princeps,barbarica amp;nbsp;tyrannica quadam vigrafl’aretur, amp;nbsp;omnia impotenti animo adminiRraret, in tantum,vt in plerifq. locis,noiiis tumultibus occafiones præberet. ProgreRu fiquidem temporis, cum Blanca Mariafuamatre,iuueniliquodam ardoreacdominadi libidine accenfus, incontentionem deuenerat, eaque,filij pertinacis aniiffi impatiens, Mediolâno Cremonara verfus egreffia ,effêcerat, vtipfe in ftimift vmendi licentia conRitu-tus, nihil fibi non permitterer atque indulgeret. Cæterum , cum anno eiufdem H68. læculi primo ac feptuagefimo fnarnqueab annofexagefimo fexto,ad hoc vfq.

■ tempus,nihil infigne,quodequidé feiam, aut ferme memoratu dignum in Rep. contigit)fevndcum coniugeBona,PhilippiDucis Sabaudiæ filia,amp; Ludouico Galliarum regi affinitate coniunóla, nec non fratribus, amp;nbsp;magna procerum ac nobihum vrrorumcaterua, nuncupati votiperfoluendi caufaplorentiam con-fcrrct,ac in reditu Genuam peteret, muleis euidentibus argumentis in plerifque e fuis

516 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S Ë N a*T V s P O P V I 1 lt;\y E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

fuis acîiionibüs patefecit, quo animo erga Remp* eflct affcólus, QuandoquiSei'J cùm Seiiacus,honoris caufa,eiufqueexcipiendigratiajaliquot primates 1 portum Veneris cum duabus triremibus,quibus præerant Lazarus Spinubj^ Lazarus Axeretus, fplcndidèarque regie inftruâ:is,præmitrcrerj omnibußjued^' bids officiis in ipfo Genuam deducendo, ad fuperftirioneifi vfqUe allaborjr^f^ nullum ramen, vel fairem perexiguum bencuolentiæ reftimonium piaïbuit’

• quippe triduum tantummodô Genuæcommoratus^ vrbis rædio ac fatietate c-i; pcus, reruin fuarum familiarium magnitudinem prætexens,vrbecuiTi fuis egrd' lus, Mediolanumrediit.Hæcabalienati animiindicia,tamerfieflentmagiW)^' Senatum,adeoque vniuerfos ordines, valde commouerenr, quôd nouainrcrum ? conuerfionem valdè perrimefceicnt; artamen multô clarius poftea illius aniwi^^ i eluxit.Crefcentenamquc indies eius ambitione,arque luxu^ grauis omnibu® { fuis prouincialibus,quôd necmodum fuis cupiditatibus ftatueret vllum, nccB' | • ncm , fed ryrannico more tantum fibi licereputaret, quantum poflet, nouisq^^ fubinde veôligalibus amp;nbsp;oneribus eos defatigaret, elfe cœperat,nec contentusi^ ter fuos libéré amp;nbsp;impunè graffari, Genuæ etiam pari ambitione amp;nbsp;crudcli* rate debacchari voluit. Excitis enim ad fe Genua fexdecim Senatorij ordim’ viris, grauiter illis amp;fummacumceleritateiniunxit,vt fuo nomineSenatuiG«' nuen^i auétores forent, vtcitravllam moram velexceptioncm,armarnentanti*’’ quinquaginta trircmium capaxGenuæ,loco opportuno,fumptibus publidd^^ s bricaretur. Cuius voluntatem cùm Patres confcripti cxhorum legatoruiTij nei”' pè Dominici Spinulæ, Lazari Auriæ, Simonis Nigronis,Thobiæ Gentilis, Grimaldi,Marei Lomelini, Benedii^i Flifci, Ambrofij Marini j Baptiftæ Guani) lacobi luftiniani, Petri Clauari,Francifci Camulij,Bendelli Sauli,PauliFranche Baptiftæ Rampalli, amp;Laurentij Prefendæ relatione intellexiffent ,habitis ceH' turiatis comitiis, diu variis fententiis in ipfo Senatu fuit variatumatquedectt' tatum; vicitque fententia eorum qui imperiofi Principis dec retu m amp;nbsp;mand^' turn hatidquaquam reijcienduiïi elfe dicerent. Quôd tarnen perid teïnpuSjæJ'â' rium publicum,alijquecenfus vrbanitantis fiimptibtis no fumccrent,rgt;inilpro[' fus ea de re peraélum fuit. Is tarnen paruin G bi fecifle vifus, tantum onus ciüi'. tatisceruici impofuiflê,nouis infuperædificiisCaftelletiarcem ampliate,i tendere,nouaquepræfidia,cuftodicndæ amp;nbsp;conferuandç vrbis praztextu,deducei51 proponebat. Atgrauitateconfilij amp;audoritate Senatus ipfiusplacitisitaoccut- » fum fuit,vt nihiïeo temporein vrbeinnouaretur.Interca temporis,Xiftusquai' tus, Cellis, obfcuro Ligufticæoræ vico,amp; modicisnatalibus ortus,à paruis ini' i^^p^X/exriis per omnes honoris gradus ad fupremum apicem , fcilicet Pontifieix di* trwwr. gnitatis faftigium, magno cum Reipub. Genuenfis beneficiocuedus fuit:® cuius viri virtutibus cùm plus habeam certi, quàm de familia, anxiadifquifiùlt;^ ne in illam non inquiram. Sunt tarnen qui purent, hune, originem ex Roborei» nobili ac peruetufta in^laffis familia traxide, ac partem eius, tranflaris SauO' nam penatibus, vxori ô^îWris ibi opera m dediffe^: nam poftea hoc ipfe non ob fcurèfignificauit, cùm patriæfuæ laboranti,non parum auxilij eontulerit.Vbi 1471. Genuæ nuntiatum eft, ipfum,de Purpuratorum confenfu in Pontificia fedecol'

locatum,Senatus confultodecretum fuit,vtodo Oratores,ncmpéBaptiftaGu3* nusclarinominis lurifconfultus,Gotardus Stella, Aloifius Çenrurio,Iacobôî Axeretus, Ambrofius Spinula, Paulus luftinianus, Fficrenymus Griinaldus,^ Petrus Gentilis, Romam,illi rantam dignitatem côgratulaturi, Reipub. neininti mitterenturJ quibus rantam gratiam Genuenft Reip.Pontifcx rctulir, vtOrato-

GENV^ISI.Sis H I's quot;T O RI ÀEf L I B. XII II. 517 rcs,iion antèdomilitiieniicterét R'einpüb. mukis priuilegiisjiinmunica-dhilSj aliifque benc'ficiis amp;nbsp;ornanientisäffeciner, atque auxifTettanta cette cunl animicoriftantiu amp;nbsp;ëandó'r’e^ Vc îpfô,'ref um Koibæ potièilte» nulla Refp. in toto orbeCtóftianomaióri’apudeum âuôlôritate’Valuerit /qüàm ilia ad quam pà-triath, natales,ac educationem referëbat?Môcedèeit ptorfusj vt Galeacius fum -inoftndiodaret operam jtantum -Pont'ifieéfm’Liguftico noinini fauenrem ,fibi ctiam ptômereri: quod vt afîèqüërctlir fa(:îliùs^fimulque,adparandam fibi boni SiCEnftianiPi’incipis {•amäm amp;nbsp;exiftimàtibném j ôpctÆpretiû fc faôlurumexi-ftimabat, fi clafiem ad Orientis pattesjpra^feftîm Veto Ghium infulam,variis in-iuriis barbarorum iatrociniis obnoxiain/firmandam ârquè prôpugnandam inftraeret. Qnàptbptct anho èiufdem æüi feptùàgcfimo tertio^ miflb diplom ate, 147 j. tdixitjGènuæ vtpartirnpublieis,pftrtim vetopriuatis'fuis fumptibus,viginti triremes quam diligcciflïmè inftruèrêntu'r. Vérùm, cüm fubinde ad expeditionem Afiaricara, müka noua impcratet,nec âliq'ùid p'erficcret : ad'éum Senatus decre-fo Lucas Gfitîlàldus. ïoannes Petrus ViualduS.Pelegrüs Moneliüs, amp;nbsp;Francifcus Burlafcàoratbrcs dettinati, paulôpoft,La2arüs Auriä, foins ciuïtacis nomine legaticHiem obiit: amp;nbsp;licet cum nis omnibus gèheratîm, ac febrfnm-ïèria confilia coiuïriunicare, ac fententias c'onférrc vidercrur* tarnen nefctö quo Reipub.Gbri-ftiansmàlofatô- expcditio tam neccfiarià temper dilata fuerit. Hoc anno tanta „

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R^t‘ff/0 €X

viguit ficcitas, amp;nbsp;caloris incéndiuiti, vt fikiæ pTurimis locis incerifö, fîccata fin- empium mina, ac Danubius ipfe in Huhgaria fàtâus fit perm eab il is. Hàbéô baud fane incclcbres fcriptôres, qui litteris cbnfignarint, anno a Chrilti humano iiatali diefeptingentefitno quinquagefimô nbilOj regflahte Conftàntino Leonis fra-tre,icofiomachô,Byzantij tantam fuifiè iiccitatemj vt né ros quidcm de cælo caderet. Illüd étiam apud Veteres inter prodigi'a connurncratum qnôd fci-licet L. Ænïilio Pàulo amp;nbsp;G. Bæbio Pamphilo Cdnfulibüs Româ: fex ménfi-büs non pluifletj ideoque ex Sibyllinis fnpplicatnm.

At nienfePebtuario incuntis Veris, Benediólus Flifcùs,in Africain ad.regem Tunctanura mifruSfuit,quiób res grauifflmas,amp; maximiponderis,publico nomine légatioriis mUnerc fungerctur. Et quoiliam âdhucLigures in Syria, amp;nbsp;Ægypto varias rriercatnrasexcrcebant,Senatus itidem,ad regem Mempbiticum, qucm Sukhanum vocabant Jegationem habuit. lifdein ferme diebus, eiufdcm Senatus cônfukoïoannes PctrUs Viualdus, Pclegrus Monelia, Francifcus Bur-lafcajamp;LücàsGrimaldùsj viri,prætergeneris ciaritudinem,à fingulari ptuden-tia,fide,ac iiltcgritateplurimùm comnlendari ,adPiincipem Médiolanenfem oratorés midi, eiiq. Refpub.,propter armamentarium quinqnàginta trircmium, quàriïm fùperiùs mentioneinfeciinus-, fnpra vndecimmillia nummûm autco-ïum ftiutüô dédit, âc exhibuit: Gciluæ interim,de noua clalfe pro Afiatica expc-ditionè deliberatum. VerUmenirauero, dum Infuber, cëtérique Gbriftiani orbis Principes, longis inanibus confukationibus tcmpu^abunt, morafque ne-âuntjRcipub. magna clades inflióla. Siquiderh anno eiufdem teui feptuagefi- 147^* Ihôquinto, Câpba, olim, vti diximus,^beódofia^ amp;nbsp;nunc ab indigenis Gaza-itànuncupata, Lîgufticæ ditionis cclebérrimum emporium,atque colonia, ofci-hntibusCbriftianifPrincipibus, Otbomannico imperio cefifit. Cuius quidcm aetepfeecladisnuntiurrifummopere Genuenfespercelluinfimulque verebantur, ihcoi^ßÄ /ÎCChius oppoituniffima exercendis mercaturis infuli,pariardored viólorebo-•ftcinuadcrctur. Proinde prtcparatis menfè Septembri quatuor nauibus, omni tólkbapparatu inftrudis- quarum duæ luftiniani, tertia Spinulae, amp;nbsp;quarcaNi-

grij cognominc vocabantur, eas ad tutandam infulam, amp;nbsp;præoccupandosEofti' Jes cpnatuSjpræmiferunr. Quod veró Refp. hac præftantiflïma vrDC,alii/qucaû, PontLUn Euxinum locis exciderit, poriffiinùm auaritia ConfuluiBj alioruinq«^ publicis muneribus præpofitorumcaufatur. Nam cùm ex horum audoritateât' quearbitrio^quotannis Procuratorcs,quipartcsOrientisnomineRcipub.adini' hiftrarent,mitterentur, fiebat, vtincerdumtaiescumReipub. grauiiadurad^', rentur,qui priuatum commodum publico bono præferrét, ac tnrpîqu«ftuißgt;*' ; detent, quo præcipuè nomine, Vbertus Squarciaficus,Thcodof]æ vlninus PfO-corator, male apud multos audiebat, quafi ipfius auariria amp;nbsp;culpa faôluffî elH I quôd ea ciuitas à tyrannica potentia citra magnam difficultatem oppreßa Vtcumque tes fefe nabet, mifellus ifte dédit vel fordidæ auaritiæ, vel temeritaW atque imprudentiæ fuæ pœnas. Abduélus cnim cum ingenci captiuoriun agm*' j ne Conftantinopolim, ibi iuflu barbari tyranni trucidatus fuit. Hanc vrbemi'’ i Cherronefo ad Pontura Euxinum pofîtam olim, vti prædiximus ,Theodo' fiam appellatam,Strabofertilicampopræditam,amp;frumento abundafleferibiG atque ob id Georgiana vocatam, adeó vc Leucon ex ipfa vicies femelcétenamil* lia medimnum frumenti Athenienfibus miferit,qua: fane, fubduâa rarioneani' plius oétogintaquinquemillibusmodium noftrorum valent. Idem Strabo adij' cit, ibiefle portum vel centum nauibus recipiendis apturn,amp; agrum àquocnH’' que fofibre fcilTuin, trigecuplum reddidiffe. Id fane hand parum cenferi debet. Sedmultômaiuseft,quod dememorabili folifertilitare, præterceteroSjVarrfj Columella, amp;nbsp;Plinius tradidêrc. Prioris quidem hæc verba funt; Quarè obfa' uabis, quantum in ea regione confuetudo crit ferendi: vt tâtum facias, qiiantulO valet regio ,ac genus terra: : vt ex codem fèmine alicubi cum decem refpoiidc^’' alicubi cum quindecim,vtin Etrurialocis aliquot. In Sybaritanodicuntetw'” cum centefimoredire folitum ; nec mirum id Italiæ tribui, cùm Plin.tradiM agrum Babylonium cum quinquagefimo fœnore mefl'es rcddere:diligeutioribii^ agricolis etiam cum centefimo. de quo Herod, in primo ita inquit: Adcereale® frugem vfque adeo bona eft regio Babylonia, vt plerumque ducena reddat.'vb* autem bonitate fefe ipfa vincit, ibi etiam ad tricena. Plinius lib. v. Libyph®*”' ces,inquit,appellantur, qui Byzantium incolunt: ita vocatur regio ccL.millib'’’ pafl’uum pgt;er circuitum fenilitatis eximiæ ,cum centefimafruge agricolis reddente terra. Non temerèigitur Dominus in Euangelio Matth.cap.Xh'' frudum fummum ad centefimam frugem auxit.Verùnl,vtad rem redeairijG^' leacius proferendi nominis cupiditate incenfus, fimulque vtfcfe in Liguftic^ imperioconfirmaret, nouas fubinde legationes Genua ad fe Mediolanum euO' cabat, quod populusGenuenfis illius leuitatis pertæfus,iniquiflîmè ferebatjp^* lêrtim quôd poft tot tamque graues atque diuturnas deliberationes, nihil modi ftatuerctur, quod ex vfu Reipub. effet. Verùm , ne viderentur réméré ei»’ imperium detredare ,^l priftinam libertatem recuperate veile, anno eiufdei’' 1476. feptuagefimo mxhSÇmenfe Aprilt,de Sefiatus confenfu duodecimei»»’ partim nobiles, partim veró populäres,Mediolanum ad ipfum communicant’ confilij gratia,cùm aliquid, nefcio quid /erij, contra Rempub. moliri dicerctn’i mifli funt. Oratores autem fuerutBaptifta Guanus, Ambrofius Spinula,Paul»’ Auria, M. Lercarus,LeonardusViualdus ,Ægidius Sacherus,Auguftinusüf' farotus, Aloyfius Gibertus, IoannesBapt.Lomelinus,Manucl GrimaldusCeb») Petrus Clauarus, amp;nbsp;loannes Bapt. Adurnius. Hac tanta, amp;nbsp;tambonorifica done nihilofecius commotusPrinceps, acficum Barbara quapiam gente nn neg’’;

ambitus ad mare vfquc protendeietur. IntcUigcbat quippe,nullü alias pröfidiuni neceflitatis tempore ip H arci inferri pofle-,fimulque prasuidebät jfe facile v rbi fré-nosiniecturum, Gliberam potiundæ arcis commoditatcm nalt;fbuSj milite præG-diario pro hbko ac neminc prohibere valente,quo ties vfus fcr ret, vterctuv,Cuius quidem pernicioGeoofilij Yoancs Scipio Palauicinus,ca tempeftate vrbis Præfes,

1, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pomœriaptoferre conlbituerat. Hxcres,quod in pcrnieiem ciuitatis eualuta,ma-

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nibdadprxfensanimis,bocvnumagerent,vtcommunibusviribus,vixdumin-‘

'À nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;choatumopus,katimfubinitio mterrumpercnt,atquerdcindeYentjinter quos,

tciuihduciaprxcipuus etat, ac antefignanus ,qui änderet tarnimpotentis mm««»

A tipispXacitis tefragari,atque manibnspedibu(que,quod dicitur,cottniti,nunoQ. habito akantintn refpe^bu ,ve\ teuerentia, arrepto fetrq, debneamenta reguia-turn dimenfiones profcidit atque abrupit. P rxfes ,vbi eius faCtum a concurren-

0 te, Stiam concitata pVebe apptobati eonfpexit gtauiora veritus ,Vefe in P rxto* Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tium aamp;.utum inbduxit, ac toto eo die ibi deiitnit ,Gc v t propter eins abientiam gt;

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opetatq ,dcre\iÔLO opere, non viterius progrèdetentur. Cuius rei aduerius fnccet-

ius, ad aur es P tincipis deiatus, v ebementet ibius animum obeiadit, Si ira exx-kuatiSjdetotonegotio petXegatosedocerivoiuit* Vtoir^imperanit,vtquam-ptimumoQto patrici\ otdmts viri adie mitteteùtu’ff^x (and res cuni reuera'

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t'Ss.tpericubp\ena,mu\tt erant in ea ienœntia, vr dicerent,non réméré eins inÜrs

tdctam citb obtempetandum •. attamen non deinere ,qni ,nubainterpobta diib-tubatc ,adbanc obeundam prouinciam ieie oiierrent ^,breui6çue pbb, adotnata ptoieéione ,oöt.o nomine Peeip.bdedioXanum ad ipiumVrincipemproieOd -, in* ter QUOS prxcipuus eratVrancdcusXAarcbeVius ,cXarinornmis\utiiconiuXtus tiuiXrum negotiorum.icientraiupra modum conipicnns atqueinügnis .Qntin

Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toXXoQ^ùum admiÜus ,iaÖLad^ne dicendr potebate, exXûbità^. bc dÄataprins de*

330 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SEN A*r V S î O P V t Î,(^V E

bitarcuerentia^inhuncferemodum conftantiffimo vuitu amp;pcdorcverba fcTÆ« Pkaesentis ftatus noftriconditiojlluftriflimePrincepsj plane cfficit,vteg*’ JumGM- fæpius de rerum humanarum fragilitate ferio cogitans, nondum bene difpkcr^) conftituere poflim, vtrum magis fortunæ noftræ iniquitatem, iam continu’ quadam annorum ferie,magno cum noftro malo perpeflam ^quam fataleinviiU) omnia occulto arcanoq. innuxu ac motu difponentem, acculare debeam, quo“’ nos, olim tot diuerfarumc^ue gentium regionum domini,poft tarn diutunwiu * imperiu, ac tot res domi forilq. præclarè ac cum magna laude geftas, eo tandcin mutuis noftris difl'enfionibus, amp;nbsp;ciuilibus fadionibus deuenerimus, vt gloriaiU foris,magno cum labore amp;nbsp;induftria partam, non folum turpiter amileriinus fed, quod longe omnium grauiflimum cft,domi difeordes. Sc pacis publica in? Î)atientes, ad hanc neceftitatem, perduxerit nos aftiduaæmulatio, omniuroini' orum altrix,vt,dum patriis legibusatqueciuiliMagiftratu viuere dctreótamiiS) exterorum principum imperio amp;nbsp;potentiæ , nos vitro fubijcere non recufetnuS' * nbsp;nbsp;nbsp;Quia igitur vcl fatum, vel ciuitatis noftræ genius , vel fairem fortuna noftraitî

ferebat, vt alicuius externiPrincipis patrocinium quærendû nobis oinnino in cuius finujamp;gremio Refp.noftra anhelans amp;mirificèdefatigatarefpirartf’ amp;nbsp;tantilper conquiefeeret, donee Deorum beneuolcntia,rerum noftrarum ftatu* meliorilocoamp;conditione conftitueretur, parentem tuum,le(ftiftimuin Piiuu*' pern, propter fpcólatas atque illuftres eius virtu res, præcipuè verb ob eximiai^ quandam clementiam, amp;in imperio moderationem, omnibus notam catam, ex tarn magno optimorum amp;nbsp;præftatiflimorum Principum numeronO' bis delegimus ; cuius arbitrio amp;nbsp;æquitate ciim Reipub. falus amp;nbsp;tranquillitascom tineretur,tum priuatæ omnes fortunænoftræ abomni iniuria Sç vifaluxamp;l''' columes effent. Nee fefellic nos,hac quidem in parte,indicium noftrum,vel tanto Principe concepta opinio in feram poenitentiam coniecit; quippe fubcuiquot;® iam imperio, magno cum Reipub. noftrumque omnium beneficio, vitamttaO' quilliflimam,amp; ab omnibus iniuriis tutam,in fummo otio amp;nbsp;altapacetranfeg^' rimus. Eo tandem è viuis fubtraólo, amp;nbsp;ad meliorcm vitam, volentibus euocato , ne aliquo modo ingrati, vel tantorum receptorum bénéficions^ immemores vidcremur, neue inconftantiæ Sc volubilitatis penes te, amp;nbsp;pofteæ taris memoriam infimularemur, hoc vnum enixè dedimus operam, vt clebitai^ obferuantiam, amp;nbsp;obfequiumoptimotuo genitori lubentiftimis aniinis aftidut præftitam, tibi, ceii eius legitimo hæredi, amp;nbsp;tanti imperij fucceftori dato, coO' fenfione fummatotius Reipub. noftræ præftaremus amp;dcferremus. EtquaiïiiH^ in noftra poteftate fucrit, ftatim defundo tuo pâtre, imperij noftri fummain/ que fvt ica dicam ) habenas, alicui ex noftris, fuftragiis popularibus ad tanwi” dignitatem cligendo, vel faltem alij cuipiam Principi nobis grato amp;nbsp;probatod^' ferre, te, præter ccteros,inftar omnium,dignum iudicauimus, cuius imperio^ regiminifubijccrcmur, ea potiftimùm fpe, vel potiùs merafiducia,fubnixi)^'’ quemadmodû tUjtancîJ^iêm laudati Principis es filius, tamq. ampli imperij rus hæres,fic etiam paternarû virtutum in omnibus futurus ns ftudiofus,çmul''’ : amp;nbsp;conferuator. Nec in præfentiarum, haft: adeô à me dici,Illuftriflime Princep*’ putes,quafi tuam clementiam, vcl alias heroici tui animi dotes, fugillare, vel ah’ quarationcin dubium vocarevelim (Dii tantamà meproteruiam auertant)h‘' cô fpeôlantjquôd fuperioribus diebus legatus tuus, nobis à tua dementia il’' tus,iam mulcahaudobfcura tuæin nosimmutatæ voluntatis dederitargum^æ to. Nam,in manifeftam perniciem libertatis amp;nbsp;dignitatis antiqui Ligufticinonquot;' nis coS'

niscontïâReip. nolbæ inoUtum morem ôcinftitutumjnoua amplïficandæ arçis ôçlincaûonefaôla, nefçio qüid noui contra nos ciuèfquc noftros moUcbatuv,ea'-quedecaufaomniuitï ôuium animi Çnec quod vcrum cft^difEtebor) valdefue-runt common, ôc exacerbati, ita Itte herclejVtparu abfueriCj quift in noua ftudla erumperent. VcrùiYi magnaprudçntiaprocerum,amp; Scnatüs aurboritare, à nouis rebus inhibiti amp;nbsp;retra£lifuetunt,qnl omnemculpam huius innouarionis fubfe* cutXjpotius in tuos adminiftros èc officiales, quàm in tuam humanitärem deri-uandam iudicabant» Proinde adremouendamomncm abrögati imperi), vel im- • mutatæ voluntatis füfpicionem,nos,publiciobfcquijiôlt; perpetüæ in te,tuamq» familiain obfcïuantiæ, ÖC obedientiæ teftes, hue nomine ciuicatis noftræ veni-muSjCo certè cum maiori fiducia ôc alacritate^quo innoccntiorcs amp;nbsp;remotiores ab Omni culpa fumusivnum. interim tuam celhtudinemrogantesjVt,habita verç æquitatis ôchoneftatis ratione,fi aliqua forfitan animo tuo proterendæ dilatandæ arcis infederit cupidojhanc in noftram jCiuiumque omnium noftrum, at(|ueadeôinLigufticinominisamp; veteris imperij amp;nbsp;dignitatis gratianijplacido animoiemitterenongrauçris,amp;te ad exemplum Sc imitationem prælxantiili-moïum Regum principütn componercjqtii magna cum fapietia amp;nbsp;reftitudine iudicii no tam arces.aggeres,amp; munime)ata,{olidi Sc tranquilli imperq entic at

' amp;nbsp;ersainferiores Sc clientes,vetos P tincipes ,hoc cft,meri partis animum .putbus certè attibus,ceuatâ;iffimis vinculis,populiprouinciæque omnes ita aneconti-nentur in officio,vt nunquam talibus Principibus de defedione, vc noms ugt; diisverendumaViquo modo fit. contràvero,vbihævirtutes mus qui return pc^^^ tiuntur,defiderantur,nuUum vaUum, nullæ turres,ve\munUiones e etam * •mxpoffuntjVtmukis cxempbsconftat,quacpopuVumin o cioinm vm _ _ toantemconnnetequeant-TeïribiUsfiqutd.em,vtiaeccpimus, uit ^amil tytannus, Corintbi Pçmnder: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘p rynecos

V nbsp;nbsp;nbsp;poçuïariformaconftitutamciuit^temfeceftiffet. Accc. it AUC) p r vefraftatia’

’ nbsp;nbsp;nbsp;quodnopuhnoRri natura fit ita compatata,vt,cum non ht nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imbmeu

A tis Scrnetu.NecfanèimmetitO) cùmetiam videamus, aoc in p et q civXdam 'v\ amp;tp\anm,acptx(ertim oiimo, vfuuenireïatione

A contra verb, fi durins premantur vei atterantur k æJtnoftræ pteces yV nbsp;nbsp;nbsp;busprxbetenon ekduPium. Quarecumbxcita fefe a e \ (ubmifsc

A cumkonehate Scæquitatis normacoinnftxfint-^iterurn upp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nnQnvnvp

terinoffto inhituto Sc more, c’vtra ahquamtarnen rcuerei

iaQturam^viuere concédas.Hoc fl, qux eRtuac\ementta,impetraue m nbsp;,

noîuôfdue omnes, non aVias magk tibt deuinxeris. P rirmeps ip e ,a pte riatuïx inkinÖtu anceps confiVq amp;c inconffîans, ^»^f^te

conff.antiacommotus,\3reniter refpondit,fibi.integrume e,N ac n ^cnuenfiumpoff.uiaùs atnue precibii^ fatisheret ,àirni^que ^audmediocrigaudio acixtitiapetfufi ,paucis inteneôns te us, eu ueAbfuui,acde totius fuæXegaûonis fucceffu ad Senatum provetetiacN mortttmXetunt,niiùidue deinceps pet ipfumDucem ,Vc\ ems admmubtos vite-riusaueutatum. Qetekm,Kepub.eacuta dcfHicitudineWatotum deuu^^^^^ te Ni?.àumbene iibetata, v tbani motus inter V atticios Sc pieoem, mmgant^ po

33t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'S -E NA t V S P Ö îgt; V L T QJZ È -

tiflimum vrbis præfeôto, repullularunt. Male namque conueftiebat plebiƒquot; . nobilirare,quöd in quarundam triremium præparatione inuiccm diflcntircM quæ fanedifcrepantia amp;animorum diflenfio adeoplebem concitauit jVt modum tarn eHreni impctu debaccharetur, vf,nullo habito Magiftratus vcl k?’ refpeólu aut renerentiajetiaincoiltra Ducales officiales graflàta fit ; exci(ato(lgt;^ ingenti tumultu atque ftrepitUjintcmperantcr ad arma concurfuin cft.Quoâ’Ç’i primiim Galeacio innotuit, vfque adeo ira cxarfit,vtpalam amp;nbsp;aperce cnini^ * dira Reipub. minarctur, amp;: ad fedandos tantos motus, popularcmque liccntian'

Hatim ab initio reprimendam, aperta vi atq. validis armis vtendum ftatiiit/ei'”'. ad hoc baud parum inftigante Angelo Stufa Florentino,qui tune temporis Re'Fj Florentinænomineapud ipfum,legatumagebat. Hic autem,cùm mirumiquot;' modum confuieretReip* fuæcommodo atque vtilitati, nulla habitahonefthæ fideratione, hoc vnum agebat^Ytjirritato aduerfus Genuenfes Principes aliquid huiufmodi contra éos perpetraret- cuius poftraodum ita pœniterec/' • cum fera pœnitetia damnuin haberct coiunclumcarbitratus hoc modo

Principum poteftatemnouis amp;inconfultisexpcditionibus fenfim imminutiquot;quot; iri,amp; inde Hort parum emolumenti ad Remp. fuam redundaturum. Facile fuif» Galeacium,iniuriarum alioquin vitra modum impatienté, tanti viri auÔoriWtc in inftituto fuoconfirmare. Summa itaque diligentia, habito paffimdekdH) prætcr veteranum mihtem, magnas tironum copias conferibi iuffit,adeô vebre' üi temporis interuallo,fupratriginta millia leôliffimorum virorum baberet. Veriim,quôd fucceffii temporis,tolerandis tam magnis necefiariis piibus impar futurus videreturjfimul^.multorum ducum amp;nbsp;céturionumeofl; iîliis ab ilia expeditionedeterreretuf, magna cum animi inconftantiaamp; ingen’j varietatc tantum exercitum repentiho motu amp;nbsp;magna cum feftinatione conb; ptum,paucorumdierum fpatio dimifit, amp;cxautorauit. At Genuæ intereagt;vW primùrnde his apparatibus refeitum cftjdum quiiquc vrbis oppreffionei^^ extrema quodammodô fibi metueret, ciuilcsfimultatcs,ac intellinaodia,pro'’* vrgetibus extremis amp;nbsp;præfentibus pcriculis cuenire côfucuit,exiguo tépôrecôb pita funt,tanta me herculè cum totiüs Reip.felicitate,vt magna vrbis cofenfionj omniaconfilia, vires atq.conatus ad faluté publicamconferrenturjàcncqui^â Sfortianis Ligufticonominiduriusinfiigipofl'et,enixè atq.folicitècitraaliqusF’ intermifiionem vnufquifq.proièdabatoperam.Necfanè in tanta præclaroruû' gi- -uitim frequenria quifquam cxtitit,cui libertatis afferendæ maius fuerit ftudiu,Vl ßa«rani i/JZquot; patuit,quàm Hieronymo Gentili,Andrea pâtre nato.Hicenim iuuenis,cvimi'^' cura eflet cxcelfo animo, veræque laudis amp;gloriæ auidiffimo, magna genero!^ lîaturæ tertiinonia ftatim ab ipfo primo iüuentuds flore ediderat, amp;nbsp;propterin^ clytæindolis fuct generofitatem, magnam fui nominis famam apudomnesb^ concilies, præfertim verb æquales, excitauerat. Ad omnem igitur occalionei” intentuSjVtpartam exiftimationisopinionem aliquo infignifacinorcfc,fiiifq^^ maloribus digno,infi^ftflWamp; cotiftabiliretjhanc occafionem recuperandæÜ' bertatis, vt exiftimabat, ex nouis iftis motibusnaétus, multis grauiflimaoratio' ne perfuadere conabatur, vt anfam reftftuendæ in libertatem patrix negligerf; vcl aliquo modo excidere non paterentur. Etne ipfe inani tâtum verborum fou® videreturprodefl'e veile,Scxuolas,atque Horatios imitatus, magno animogrî®^ atque difficile facinus in peélore verfabat; qliippè paucis, fed fidelibus tame® adhibitis in confilium, totum animi fui decretum illis retexit: Conftituerat fi' quidem miro,ac plane iiouo quodam ftratagemate, non lôlummodo fe veriiin

G E N V E N s I s fi î s T 0 K î AÊ, L I B. Xllît verum etiaiTialios nihil minus fperantes in piiftinani libeitacê rcponere.eaq.de caufavrbem ad fpeciem negotiorum coSciendorum egrelTus, in fuburbano fuo cum aimata manu cancifpcr delituit, donee bene gerendæ rei cominoditatern nancifceretur.Intempefla igiturnoóle ipfe cum fuis armatus,vrbis portam ag-grcflus,cùin, v cl negligentia vigilunij vel ccrtèjquod vcrifmilius elt^aliquorum fautorum adininiculo_, paruocum negotio illam referalfetjfublatis inagniscla* moribus, amp;ingeminato Iibcrtatis nomine,vrbem eo fuceeßu amp;nbsp;animo intrauic, Vtmagnocooito tumultu,ipfam plane in veterem ftatum repofuißetjß, vt prius conftituerant, publicum palatium adortus eflèt. Ceterum , fatali quadam vi, in tanta præfertim rerum conturb'atione, inftituti fui obliius, hoc vnum rte-glexitjà quo totius negorij fumma Felix exitus dependebat. Quandoquidem, ficutpleruinqiieintumultibus vfu venirefolet, vt optimocuique fana conhlia cripiantur, icacertchactcmpeftateGenuae accidit,vt,tanta pra:bita occafione, ûlutem publicam, amp;nbsp;iibertatem tories expetitam, nefeio quo modo negligerent. Hieronymus tarnen nihilofecius cœptis inlFans,licet paucos haberct qui ei opè-ramnauarent,tantum nihilominuselfecir,vr,occupatis præclpuis vrbis portis,ea node circa proprias ædes excubias cum fuis ageret, ratus, poftero die omnia pro-Fperoeiientu in fuam potçftatem deuentura. Verùm,fub auroram albefeente iamcælojcùm rem à fuis longe ofcitantiiisquamexiftimarat,traftari animad-Uertir, cum paucis reliquis, quos in officio amp;nbsp;ardore continebat, euitandi periculi caufajad D.Thomæ portam fefe recepit,eo confilio, vt fi nulla maiora nouorum ftudiorum argumenta a ciuibus fibi exhiberenturj quamprimiim ciuitate êxce^ derer,ac meliorem gerendæ rei opportunitatem expeélarer. Ceterum, vix illoab vrbedjgreff'ojcomrnota amp;nbsp;trépida tota ciuitate, Guido ’Vicecomes, Galeacij le-gatus,virdeuexaætate,reinouitateperculfus, ôc huiulmodi rumoribus parum afiiictus,animo ira crac conftcrnatus,vt in curiam magna cum feffinatione de* brus,demiifis verbis, amp;nbsp;præfcntem animi metû facile coarguentibus. Senatum rooaret, vt fuæfaluti,ac totius Reipub.incolumitati vellenc profpicerc: fubiun-gebateriam, inter cçreras grauiflimas quas adducebat çaufas,populum Genueiafi nulla ratione commoueri debere, quôd fuperioribus diebus Sfortia Princeps exercitum habuilfet inftrudum. Ilium fiquidem, citraaliquam Liguftici nomi-nisoffenfam, placide Fuilfedimiff'um,adeôccrtè,vt tanti virioratione commoti Patres, ac non parum de fe fuifque forrunis pari modo foliciti, communi confilio amp;confenfione ftatuerent ,vt nulla interpofitamora, aliquiviri graues ad ipfum Hieronyraum, recuperandæ liberratis au6forcm,mittcrentur, qui nomine amp;nbsp;au-doritate Senatus, ipfum ad faniora confilia rcuocarent atque inflederent. Veru Hieronymus, tantum abeff;,vt illorum verbis cômoueripotuerit, vtetiam ipfis nonadmiflis in colloquium, infeftis armis ad primum illorum confpedum in-r uadereracinfequerctur,amp;ita vim intentaret,vt,nifi velocitate curfus fugæfibi confuluifîcnt, non dubium forer, quin tam infignes Icgati in primo legationis fuæmunereconcidiffenr. Quia igitur arduumamp; valÔ^ifficilecrac, iuuenilcm Hieronymi animum, gloriæ cupiditare æftuantcm,fimulque ira amp;nbsp;nouis iniuriis incenfum, tam cito ab inftituto reuocare^delcdifunt quatuor ac vigintiexordi-ncplebeio,manuariarum arcium fcilicetantiff;ites,qui inermes,Senatus ac Rei* pub. nomine, iuuenis animum mitigarent atque demollirenc: hique admiffi ab illo in colloquium,tanta cum dexreritate amp;nbsp;peritiarcmipfamtradarut, vt,com-inóftratociuiratis præfcnti ffatu,amp;rei difficultate,in gratia tranquillitatis publi* çæ ab armis difcedcret. Ecnc propter facinoris magnitudinç,aliquam poenarum atroci*

SENATfVS PÓPVTÏQJTE atrociratcm mccueret, impunitate propofita,atq.fide ea dc caufa interpofita,MÏ'. cuin èftecerunr, Vc ipfe cum fuis, illis afientiretur,hac ramen conditione, vt fep' tingentiaurci,qüos quidem in hos vfus abfumpfifle fedicfebat,‘fibi reftiweren' tur,prouc exiguo remporepoftea illinumcratifuerant.Hoc Senatusdecrettifl’ ‘Sforcia ira ratum habuit, vc illi nequaquam fidem vel authofitatem derogandai” ede, lieer multi fecus fuaderetj cenfefet^malè ramé eum habebar,quod temerar'^’ iuuGui,quipec-uniaria ad minimum pœna multandus erat,tanrü prçmiû pioranï acroci ÏceleFCiCum pefiilnopofteritatisexemplOjtributumeflèt.Ncc dubitanà'i'’ । eftjipfum Galeacium, rarbaliquid in publieke vtilitatis gratiara condonancfDii J grauiter hanc Genuenfium feditionem vlturuin fuiffe, nih immatura morrG magno cum Genuenfis Reipub. bcneficio,præuentus fuidet. Ceterùm,qôii buiusPrincipis fæpius nobis facienda fuit mentio, hon alienum ànoftro inftüU' to fuerit, fi curfim,amp; quod dici fblet,per tranfennam, aliqua deipfo hicfubkee' ro. Is fane præclaris ac eximiis âhimicOrporifquc dotibus infignitus fuit, adcovc dccore formæ,ingenîj prxftahriaixqüirate, multiligne aliis virtutibus, ab emn'' bus paflim commendarctur .His artibus cuin boni ac IplendidilTimi Princip'® nomen tueretur, premebanteuttl jprætercetera vitia,intempérantes vaciê(]erc libidines,in quas cum natura,tuin vetfcti cófuetüdinepromptiflimus fcrebaten nee fatis habebat,impunè omnèm luxüS ardorem amp;nbsp;prurituin cumhoneftiftf’^'’ ‘ qüibufq. matronis amp;nbsp;pucllis teftinxifl'e,nifï etiam arcana amorfs fui fubinHegb' i riabunduSjin corona magnoruin virorum proderet atque iacerer, tanta cuin o’’’' nium præftantium virorum indighatione amp;nbsp;odio, vt hacpotifïiinuin de eanf^». aecedentibus etiam nonnullis priüaris iniuriis, amp;nbsp;Cola Montano, olim ip®'’’ ; Principis præceptorcihaud modico inftigatore, loanncs Andreas Lainpoiwi’'’^’ Carólus Vicecomes, amp;Hieronyinus Olgiatüs, iuüencs,amp; generis elahtudine^ opibus florentes,nec non Principis cubiculo adfcripti,ac eidoineftiei tcs,ih ipfum conlpiraucrint, co fucceiru,vt tandem Mediolahi ih teinplo D. phani, cuius feftumeo die de more folleinni celebrabatuT,dum fatris interdH

multis vulneribus confolTusjanno xtatisfuætrigefimo,quàm mifèrrimèinren^' ? rit. Huiüs vitæ fenbreihamp; curfum fi quis curiofiùscxpetat,confularîouiun’) Merulam,atquealios huius elaflïs viros, qui inultoruin illuftrium viroruw ’^ i gcftasjvitamque ac mores poftetis tradidcrunt.Galeacio,eo,quo djximus,nio^®» I fi- interfeófOi Magiftratus Mediolanenfis, ne ergafuos Principes ,illoninvqucp0' ««■!/*«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingratuS ciTe iudicaretuf,fumma grauitate confilijjuàus publicitcH}'

ihoniuhi dcfunólo Principidare voluit,fie vteädccaufà Senatu^ confultofin^*' tum amp;nbsp;dcclaratum fuerit,ytprimùm fumptode coniuratis debito fuppliciojH^ rum cognati, nulla habita fextis vel ætatisrationc,ad quartum vfque confing'’“' nitatis gradum de medio tollerentut; ædificia illoruin folo æquarentur; hon’ fuccifisarboribus, aüerruncatis omnibus ftirpibus amp;nbsp;plantis vaftarenwr,^ depopularencür. Huijj^^i atrocitas efim iuri feripto aliifque bonis legih“*, inirumin modum aduerletur-tarnen in illa ciuitatc cö tempore loeuin fort’’’ potuifie, verifimileex co eft,qüöd Infubjes Veteri maiorum fuorum inftituto,^ t more logo vfu inolito, pluritnum femper fuis Principibus tribuerint,ita vtPrt”' cipum cædesnon fecus ac parricidium,vcl,fi quid maius parrieidio fit, vlcifci^ vindicate foleanc. Et quoniam idein vnurnque feie tempus cum huius Principis tragico funefto exitu, etiain Caroli Burgundi,di6ti Bellatoris,mo”' coniunxit,prolixitatistædiQ neminem mc arbitror ofrcnfurum,fipaiilbak”’’ rebus rcpetitis,aliquid, licet ad noftram hiftoriam non valdè uecelfariujdchuif^

inagnanimiDucis vitaac inoribus breuifcer dixero.Carolus fiquidem,heföicip^cr^^^;^ amp;cxcelfi aninii iuuenisj cùm iminodica belloruin proferendiq.Iinperij cupidi-tatcicadeflaoraieüjVü eins iinmenfum animum illius regionis anguftiajquam ta- «««»«m«, men poflidebat amplifliinam, minimecaperetjnouum in Belgio belliim fuate-incritate. amp;nbsp;audacia excitauerat. Eccùm aliquandiu Ludouici vndecimi Regis Galliarum (cui nihil tarn familiare erati quam ex vfu amp;commodis fuis, cicra aliquod difcrimcn, veldeleófum,quibiifcumque^fed præcipuèagnatis Principi- « bus, fe dubiu præbere, quos vt nimium potentes amp;fa6tiofos, refque regni amp;nbsp;publicarum deliberationum confilia perturbantes^ numero viribufquediminu-losautextirpatos miruminmodum cupiebat) infidias amp;nbsp;molitioncs fufUnuiflec ford ter, amp;nbsp;arm is féliciter vindicafTetjcdito ingenti prœlio ad Allerium montemj Regeque propemodum debellatOj pace quodammodo extorta amp;nbsp;foederc, bellu inEburones tranftulit,Leodioqueipforum vrbe pro Epifeopo, cuius can fam tu-tabatur,fociis agnati Regisarmisexponnataac diruta, Regeàfœderedifceden-te,cuiplacato Carolo à reliquis Galliæ Principibus minus periculi erat,ipfefefe in Germaniam, inuitatus potifîimùm à Bauarojconuertit. Verùm etfi hæc belli iranflatiOjLudouicoipfi multis nominibus cara effet, vtcui nil tamexpediebar, quam vt Carolus, ad cuius nomen expauefeebat, cum hoftibus potentioribus committeretur,adeô vt Ludouicus non definereqpertinaci quadam cöntentione^ ^uospoflctdnCarolum,Germaniam petentem,callideincitare- inito etiam ea decaufacum Friderico Imperatore, foedcre. OfFenderat nimirum Caroluiti Imperator ipfc,quipetenti diadema, amp;nbsp;dignitatem nomenque regium, amp;nbsp;munus Vicarij præfidis inImpcrio,vtrumquedenegarat.Proindecùin fe hoc bello curn terrore Germaniç féliciter expedito,plane confideret,vel extorturum Impcratori priorapoftulata,vel etiä imperij faftigiu,Friderico deieélo,confecuturu,f;ieilior amp;:promptior in Bauaro defen dendo fuit. Et quia Caroli potentia amp;nbsp;rei bellicas. virtusatque fucceffus,omnibus Chriftianiorbis Principibus iam cçeperat efle formidabilis,pofteaquam bellum Germaniæ vifeeribus dicebaturillaturus, fin* guli Germanite Principes fefe ad tanti hoftis aduentum omni ftudio ôs conati* buspræmuniuerant,amp; in primis Heffus^cui Colonienfes adhærebant,amp; cônfœ-deratæhis aliquot,atque etiam fubditæ ciuitate5,inter côfœderatas præcipua erac Mouefium. Ad hanc igitur obfidendam cum Carolus validiflimum exercitum adduxiffetjFridericus Imperator mature eioccurredum ratus,imperatis auxiliis, exercitûcoëgitcirciter ocàoginta milliû hominû,fequentibus Imperatorcm ducç Principibus plerifque,quos anteibant Albertus Dux Saxoniæ,amp; Albertus Mar* chioBrandeburgenfis : vexillumnanique Imperij Saxoni crat commendatumlt; Adeiüsverô obfidionem explicatis quodamdieaciebus vtrifq. ac ad ftatoriam pugnain difpofitis, cùm confliôlus certus expeôlaretur,amp; Saxo, qui Friderici acicm inftruxerat, morte impatiens efi'et, fubitô prteter cxpeélationera, amp;nbsp;fpem conuerfisrebus,in vtraque acie paxproclamataeft, quai^onciliarunt nonnulli txBclgioprocercs,ckim ad colloquium mutuum Im^er^orcamp; Caroloperdu-^h.Paxitaq. pridicCalend.Iuniasann275ifupra4OO. in earn fuit fententiaiu /ancita,vt Caroli vnica filia,Maximiliano Imperatori,cum omnibus Çaroli pro-uinciis defpondcretui'jfi abfque hærede mafeulo ipfe difeederet^ Ita tune quidem abarmisdifeeflum cft. Conibtuta inter eos paegj Carolus,promotis caftris, Lo-tnaringum adortus,magna ditionis parte eum pepulit,dehincrerum feliei fuc-ceffueJatus, in Heluetios Lotharingi focios progrcfl'us,primô caftris ad Granfo-ifcin pofitis,arceq.expugnata, mox fortunafefe verten te, quarto Nonas Aprfiis

ab Heluetiis feftinato acceflu obrutus/œdeque fufus^ac ftratuscaftrisexutüSi amiflis impedimentis, totiufque exercitus opibus , öc fua pretiofa fupelleM ita^vc vixex infequentium manibus feie eripuerit. Paulö,poft, iteruin ad Moï^' tum,in confinio Allobrogum oppidum, decimo Cal. Iulias, acie ab eildem''^; üus, anno 76. cum ad Nanfeum reduxilfet exercitum, in ipfa obGdione nbsp;nbsp;nbsp;|

Epiphanias Domini ab Heluetiis circumuentus ac trucidatus interiir,cùmvid' ' let annos plus minus quadraginta eres. Hunc igitur exitum niinis feroxS effrenisinexpletæambitionis Caroli impetus habuit, qui hoc fuo cafu perbell^ : tcllatur,atqueconfirmât, regulam diuinitus prolatam, quod infelicia plcriiin; que fint non necefiaria bella,fuperbia amp;nbsp;fiducia potential mora. DefenumfuHH conftans fama eft à fuis,infigni perfidiaCampobalfi Neapolitani,qui aliquaH'’ do à Carolo colapho cæfus, vindiôlæ occafionem in id tempus diftulcrat.Et qui^ vitam amp;: exitum enarrauimus,adijciam amp;nbsp;natales. Erat ipfe,PhilippoBono natus,IoanneBurgundo auo,illofcillcet,quiadNicopolim réméré in confeaö' rum Turcorumagmenprouolans,cumequitatufuoàbarbariscircuinuetuS;^ captus eft, cuius pater Philippus Audaxconceflionc amp;nbsp;indulgentia patris loai'* nis primus è regia Capeti ftirpe Burgundiæhæreditatem adiit. Sed me externf' rum principum geftis forfitan diutius quam par eft inhærentem, admonettei^' poris ratio, vt ad hiftoriæ noftræ contextum reuertar. Interim illud aniwrafc amp;nbsp;his meis feriptis inferuifte, non extra propofitum videbitur, in Caroli 2undimotibus,duos infignes corneras elfe vifos,quorum alter anno 1471'1^1’' Bus lanuariis fub Libra effulfit, amp;nbsp;initio lente procelfit, donee peruenit ad Af-’ (fturum. inde totum propemodum hemifphærium intra Zodiaci amp;nbsp;æquinoâia' lis polos tanta celeritate percurrir, vt vno die,quadraginra gradus magni circuib amp;cùm velociftimus eiret,pæne quatuor figna,vt annotatum eft, confecerit.f’^' dem vltimis diebus Februarij iuxtai4. gradum Arietis,folis radiis ceu abhïf'” ptus, euanuir. Aker cornera,anno quinto poftca confpcóbus eft cæruleo pallet fubniger,quo anno prædiébus Carolus cæfus eft. Ex cuius equidem occubinii, nouummox bellum enatumeft, Maximiliano vrgente nuptias Mariæ Caro/if filiæ,amp;deftinatasdoti ex pado prouincias occupante,Gallis contra Burguæ diam Flandriamque euaftantibus. Vt verb ad propofitum reuertar, vt primu^ L Genuam loanni Francifeo Palauicino Rempuo. co tempore Infubrici princi'| pis nomine procurant!, de Galeacij morte fummo cum filenrio amp;nbsp;ccleritatf' nuntiatum eft,fieri non potuit,vt,quamuis res mirumin modum inuobc' retur, quin tarnen multorura animi in varias fufpiciones raperentur: ideoq. auf' de arque folicite,quorfum res euaderent, amp;quis tandem illarum finis eilet,ö' peélabant. SedPræfes magna cum prudentiain tam magno amp;nbsp;difficili ncgotiû nihil réméré agendum ftatuens, nulla interpofita mora conuocato Senatu,^^ plerifqueex præcipuis ciuibus fibiamp;Infubriconomini vtcumque fidis, ad feaÇ' cerfitis,rem tanta dejÿe^teatqucingenioegiqvt, cùm nullam præ fc ferret ali' cuiuscommotionisvelcoiifternadonisfpeciem,fupprelTo PrincipisobitUjtaH'i tùm diceret, ilium, duorum, vcl triurr^ perditiflimorum hominum pcrfidiaamp;'| temeritate, Icuiter vulncratum, ita leôlo decumbere, vt citra vitæ periculu® priftinæ valetudini quamprimum reftituendus Ipcraretur. Verùm, cùm fubiuH' geret, rerum humanarum ftatum ita eftecomparatum, vt nihil folidi vel firtu* de iis nobis polliceri pofti mus, vcldebeamus, Senatui volebatomnino eifeati-lt;ftor,vr, fi forte fortuna Principi aliquid humanitus accideret, nulla rerum in il' la Repub. immutationem fieri debere,præfcrtim cùm duos haberct filiosiaiij

fere àdulrosj quorû akeri loahni Galeacio, ætatis iure paterriû imperium, ceu le • giriiîiofucceHorideberetur ,adeô vtcùm nodubitarec de illof û fummapruden-tia,atq. animiéonftantiàj no eflcheceflarium, vc loga amp;nbsp;artificiofaoratione illos in officio amp;nbsp;priftino obfccjuio cönfirmäretj fibî interim operîèpretium vidcri, vt adprçcaucndâomncm plebeiam amp;nbsp;iriconfultörü hominum fcditioriê,amp; tuibasj quifquis ctiain rerum euentus efl'cr, vt in vrbe omnia fie difponerenttit, ne nouis ftudiis aliquis locus relinqui pollêt. Hæc præfidisoratio,ctfi non elïet vfque adeo artificiofa,vel cómöta, Vt aliqueiti liletum, feu tacitæ conlcichtiæ fcrupululri, vel rnorfumeoargueret, tame cùm illi qui adefl'enr, no forent ira infantes ac ftupidi, quin id quod eraq no obfeurè olfaccrét,atqi animis præfumerét,præfertim quôd in Rep. multiexifterent,qui Infubrorum potentiâ pértæfi, illorum nomen amp;nbsp;pogt; tentiam fuprainodum auerfarentüf,illi qui publico bono fauebât audores Se-îucui fuêre, vt, adreprimendûomnes rfepétinos motüs,acciuiles tumükuSjOÔlo ciues eligcrenruiqqUorum iugi cura fideiq.ihtegritate,at refum agendarû peritia, ^uics publica amp;tranquillitasconfèruaretur. Et quia Reip.falus amp;nbsp;ciuitatis otiuni ægrèretinerinoteratjnificönfcripto præfidiario milite,qui ftipêdiis publifcis ad vrbis tutelâ aleretur^ prima amp;nbsp;potiflima cura verfari videbatur circa pecunia ex-pedichdam,ciim ^rarium publicû itaefièt exhaurtum amp;nbsp;imminutû,vt nec mini-quot; wisetiâfumptibusfufficerct. Pfoiildehi noui præfides tantum pecuniac procu-fîirunt, quantum alendo militi neceflarium eflèt. Verùm, vbi pro certo côpeftuni eftj Galeacium fuorum pafricidialibus manibusmifercconcidifle,glifcenteni-mirumaeperuagante per totam Italiam famaifenfim Genuæ,quamquam fum* hiolkidio Scvigilantiaprocerum, nequidllöuärum refüm ingruerer,pfocura-retur,res etiain immutaricoepérarit,nefc àliquorriodo fèditioforuiri hominum animi in officio fifti amp;nbsp;contineri potuerunt, quin in noua ftudia amp;nbsp;faôliones'Gfwd «»^ erumperenr. quippeintelleélaPriricipis morte, nulla ratione vel cura de ipfius »«./«ùw. fuccellore vel pofteritate habita, illi quidudüin conquieUeraUt,amp; ab vrbe cxula-wnqoftenfa noua tumultuandi occafione^agminatim in vrbem ipfam qtiotidiè confluebant, ac per omnes vrbis regiönes amp;nbsp;coitlpita 5 conlHtutis coheiliabulisi les nouas ita moIiebantutjVt optimus quifque valdè fibi metüeret,amp; facile pras-fentiretjiorum ftudia amp;: vigilias in perniciem publicam aliquaridb euafuras.Ce-terurnjCÙm in tanta ac infinita propemodum omnium multitudine difficile fir^

ctiam fupcruacaneum , omnes nominatim récenfere, qui fefe nouis turbis excitandis patronos præbuêre j vnum atque alterum profcram, quos, vt antefi-gnanos,reliquis confilio amp;nbsp;auôloritate anteèelluifle actepiiiius. Horum primus omniurn indiciofuifte videtur loaiines Baptifta Guarcus^ quiftatim Uunciata Galeacij morte,ad nouam fpem ereôtus,iugiter aduigilabatjue aliquam bene ge rendæ rciopportunitatem prætcrmitteret, ideoquç cùm iutelligcret 5 aliquot co-pias Mediolano firmandæ Genuæ gratia à demortui Principis fucceflorc tranf-?quot;^»^« mitlijhis confeftim magna cum alacritate aliquot agssftium amp;nbsp;indi^enarurn manuconftipatuSi circa initium annieiufdem æuife^timiae feptuagefimi ,ob-uiam proceffit, amp;nbsp;tanta cum animi corgorifq* præfentia ac roborc cum illis con- ' gfefTus eft, vt multis defideratis,omnes quotquot cranti in fugam coniecerit, amp;nbsp;i^^gna cum illorum ignominiadifl'ipaucrir. Hoceiusaudaxfacinus licet à non- i4y^i riullisimprobaretur, amp;nbsp;meritô reprehenderetür, tarnen quâpluriinis animos fe-cit, amp;nbsp;ad excitandos nouos motus ita plane concitauit, vt,abrogata omni legum atqueordinum reuerentia,palàm amp;nbsp;libéré Prætoris ediétis reluôfarentur, amp;nbsp;illi paffim in quotidianis congreflibus ac fermonibus obloquerétur, eo tarnen euen-

35^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN AT vs P O P V L i Q^V E

tu, vtprætcr verba amp;nbsp;voces, vt dicitur, nihil inipfa ciuitate atfentatum fucnt» quod damno ciues afficerec. In bonam interim fpem ereda plebe, ardcntiffiroJS animis præcipiii facbonum auôtores in vrbe ipfa à plerifque cxpedabantur.Ncc j cnim erat ignotum, Carolum Adurrfium Profperi frarrem, cuin non poenirenô^ manu in va lié Pulciferam non procul à ciuitatis cofpedu defcendiflèj atqueow-nibus horcacionibus ôc confiliis fiios clientes amp;nbsp;amicos ad defedionem amp;pnftgt;' næliberratis recuperatiohem fôliciCafe.Ipfeenim^multôflagrâtiùs reliqinSjRe'^ conueriîonemexoptabat, amp;eonoinine Sfortiis erat iniquior,quôd frater eiusin arceCremonenfi à Galeàcio filio câptiuUs diftineretur, potiflimùm quôdhicfo-luSjCeteris omnibus ftatim ab eius pàtris obitu è vinculis liberatis, amp;nbsp;priftinæl^ bertati relfitürisjcumrnagna Adurniorum indignationein dura compede rctine-retur. Flifcorum etiam clientes,ac municipes, mortuo Galeacio, fpontè ad Rc* cum oppidum cateruarim conuenerant, vt illius arcem è Mcdiolanenlîumporc' ftatceriperent», rati, fe hoc modo hbi infliélas iniurias aliqua ex parte vlturoî. r CumqueObieélrus Flifcus,addeclinandum quotidianas iniurias,aliaqucinccin- !

V moda amp;nbsp;detrimenta gt;nbsp;quibus fubinde ab ipfo Sfortia afficiebatur, fefeRotnî/” contuliflèt,ibique,ceu in tranqüillifiimofeceflujaliquamdiu permanerec,Flifcï familiæ clientes Gbî iil ea ekpeditione dueem ftudiosè quaèrétes, loannem Geor giumFhfcum,qüiGenuæremanferat,per crebtos internunciosfolicitarunt,vî eius opera vti polïenC, adeô médius-fidius, vt omnia nutarent,amp; mutafiœ nem non obfcurè iniharentur , breuique poft, etiam partibüs illorinn accidente Matthæo Flifeoj Viroætate matura,ac multa rcrum experientia prxdi-tOjContinerinon potuerûtjquinquamprimùm cuiis^quas habcbant,copns redi Genuam contenderent, eo confilio, vt repentino motti vrbis Prætorcm, exig«’^ viribus tune temporis inftrudum,quafiimparatum,amp; ad refiftêdumimparein, fortiter adorirentur atque inuaderent. Menfe itaque Martio, concubia nodC) fummo cum filentio GeOfgius Flifcus fuos ad vrbis mœnia ea parte mouiCj Georgij quot;FU- Carinianum veifusexporrigitüf: amp;celeriteradmotisfcalis^magnaqüecuindeii' teritate amp;corporiim agilitateconfeenfis naüibus ,ex fuis quadragintaarmatoî, qyQ5 çx toto numero promptiores delegerar, in vrbem pofuit, eo quidem ani/n* decreto, vtportam, vulgô Nuntiatamdi(ftam,ocGuparentj amp;nbsp;per hanc reliquum agmen paululùm âtergoreliâ:um,tutô introducerct,néuemaiori hoftiunnumero amp;nbsp;mukitudinecircütienirctur, præfertim cùm non ignorarent,Matthxutn Flifcum,vnà cum aliis fuæ faôlionis viris,in vrbem receptüin, qui tatnenad rc' ptentinam amp;nbsp;inopinatam Flifciirtuptionem metu ac trepidatione confternatus, ’ eueftigiô terga cum fuis vertit,amp; fefein cüriam,vnde vencrat^ proripuit. Flifcus attamen infidias veritus,tametfi nullum haberetobuiumhoftem,quiipfîimrc' moraretur, progredi vlrerius noluit; fed fubinde alta voce popüluin ad liberta-tem cohortans, amp;nbsp;ad dcfeôlionem excitans, cam noéleni variis gyris atque dif curfionibusaaullaplebiiacceflione auétus.infornnem tranfegit. HincvidercS; notare licet plebis inconîffntiam, amp;nbsp;præfertim Genuenfis miramnaturamaf«]' pertinaciam, quæ nunquam,vel rarô alicy.iam in Repub.cönuerfionem fecir,ni-fi dueem populärem fecuta, cuius fcilicet aulpiciis amp;nbsp;arma fumèrent, amp;nbsp;bæcea-dem eiufdc arbitriodeponerent: ira vtno mirum fit, in tamampla ciuitatemiras I inter ipfam nobilitatem , amp;nbsp;populäres, fadfiones amp;nbsp;controuerlias extitiflè,cùru rarô in vnisiifdemq.ftudiis vtriufq. partis animicoaluerint. Ccterùm,MattIia:nJ prima luce vbi fefe ab omnibus,excepris paucis plebeis amp;nbsp;dientibus,dereli(ftum animaduertit, ocriculi maonitudinem veritus, vrbem egredi ftatiiir. At Petrus

G E N V E N S-15 : H I STO R I AE, L I B. XilII. 55$! AiiriâjDiicali adininiftrationigfauis ae præpotpns,adueifarius,rerû præfentium ftatum pcniciùsconfîderansj ie illi adiunxirj inukifque dc^nonflrays rationibuSi îHi perfuafit,vtin feprentia çpiiftanFerpermancretjeâque de caufa pleriq. ciuiuin exiftimabantjAuriorum familiam ynànimi’çonfenfi.onecontra Sforcianos con* fpirafTe j amp;nbsp;iam arma tacite cornpuilVc ; multique horura auôioriratc inflcxi j fcÇs Matthæo j eiufquefoeiis agglomérantes , fiiumdudium arque operam poBjcei bantiirj adcô vt.impetu in ptiblicnm palacium fado^ eà parte^qua P. Laurentij leinplo conriguum ert, acriter opptignarCrtir • ram.etfi.Præfeôtus yrbis pro fuo præ/idio ibimille fcrecircumforaneosmiiites conftirniflct.Ipfc tarne paruin, fpçj mstü.' falutis in hoc præfidio, licet valido^ reponehs, clanculum cum fuis copiisyfçj • non abfque magno vir^v fuæ periculojin arccm fubduxit. Vagabantur nainque milites agminatim indirtindis ordinibtis per totara çiuitatcmvr quemquc forsvelcafus alccri adiunxerat3 in focietarc tancifper perfeüerabàr,donee aliquod facinus perpetrarent,vel fortiçet âudendoconcidefçnt. Vrban.a etiain.-niulritiido Jnagno animi concitata furore amp;nbsp;impetu, pari modo difeurrebag çç parum abc-' ïatj quin ipfum Prærorem, anxiè amp;: trépidé fcfe y vti diximus 3 in ai;cedi rceipidn- , tem,initinere lapidibus obrutum, fuffocarenti Praîtorium ipfum * milfrc præfiis éiariopedetentim deftitur.umj vltimô miièrè direptum fuit, nulUq; habita loris, vel aliorumcô,nfihario.rumj reuerentiai illorum fupellex, amp;nbsp;quiequid fuit ptælenrpim rortunarumi direptum leoquemilitaris iilaamp; içdinoiorumiicentia progreffaeft, vtparum abfucrit,quineod«m faro vniuerfi vrbs diriperctur^cùm nullus foret j qui fefetantofurorijOpponereauderct : tànraque animorum varie-täte in ipfavrbe pafiim dimicabatur, vtnonnuUideconfcruanda Repub. ab vl-timo exitio rationes inire aufijmirum in moduiri periclitati fine : tanta fiquidcin eratconcitatæ plebis rabiesj vt nullis confiliis infledli j vél aliqua necefiitate per-fuaderi potueritj vtReipub. adminißratio alicui patricij generis committeretur. Pioindcinfumma rerum omnium perturbationeac metu quàm diutifiiméci-nitasvixit. Tandem ad cuitandum maiora pericula, quæ manifefté impendêrç videbantur^cx vnanimi omnium Ordinùm volunrate decretum amp;nbsp;ftatiirum eft^ vcOligarchiuj id elf, adminilfratio vnicuiquecommunis,tantilper permittere-lur, quoad melioriReipubi fortuna , politica gubernatio ad ineliqfcm formam éeuocaretun Ceterùm Flifci nondum ab armis deccllèrant ; idebque facile im-petrarunr,vtjfuifragahte rcliquoruni nobilium confenfu,Mattha:us amp;Carolusgt; c^dem familiaoriundiy vrbis fupremum Magiftnatum, vnà cum Oôlouiratu po* pulari tancifper gérèrent amp;nbsp;adminilftarent, quoad ObieéfusFlifcus, qui Roma jndiesexpeôlabatur, Genuam reuertifiet. Et ne reîiquæ nobi’ita«, tamis nobili-bus viris præceritis fraudi efiet y fi in banc vnam Flifeorum gentem præcipuus ciuitatishonorderiuaretiir-, Ceuam Auriam amp;nbsp;Hieronymum Grimaldum allege-reiisplaciiit :quo fané faclum cR, vt,poRexiguum temporis interuallumj præ-cipuifaâionum principes, quihaéfenus vrbe abfuei^m,^oftliminiôreuertereh-tur;inter quos,Obieâ:us ipfeauToricace ecteris præluoatjquijGalcaeij defuncli Vina amp;nbsp;poteniiam deuitartS5diu in diiieijis Italiæ locis errabundus délituerac:fed Genuam reuerfo tanius honor^ Sgt;i. (olidi gaudij ab omnibus ordinibtis exhibita hierunt ceftimonia, vtport multas congratuiaciones,amp;: amplexus,in locum præ-dictoriiin Matthæi Caroli omnium voluntace fubrogatus fuerit. Hic ciuitatis rcrumque ftacus conditio , cciam Fiilgofios, amp;in primis quidem Paulum Ar-c/iiepifcopuin, 1 homam, amp;; loannê Galeaçium, in vrbem reduxit j necita muH to poft J Carolus amp;nbsp;loannes Adurnij y baud procul à D. Benigni cœnobio cüm f -i. fuis

'^40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A quot;T V s P O P V L I qjv Ê

fuis adfuêre, eo animo, vt rei exituiiî præftolârentur. quorum ce rtc pfxièii' tia, cùm rerum vrbanarum ftarus nondumcompofitus effet validis Sfortianorum præfidiis teneretür, tota ciuitas valdè conturbata fuit res eodem,vel etiam peiori, quàm antea, loco effent. Exaggerabant timorein^ llultæaccredulæplebis periculi opinionem varij amp;: aflidui nuncij,qui ex inlü' bria commcantes,feriô affeuerabant, Galeacium,nouum Prinçipém ;fècens m ■^paterno Priiicipatu ftabilitum,magnum confcripfiffe exercitum,euniqueianii'’

confpeôlu elle,quo Genuenf. Reip. dominium, paucorum feelére amp;nbsp;temeritatc in parte amiffum, recuperaret, atq. armis vindicaret. Et erat omninôverifiiuilf» î tam potentem Principein , fuapte natura ambitiofum, iniuriarum iiupatieii' tem, non commiffurum,quin acceptam ignominiam armorum vi vlcifcèretur' Q^od vtetiam cordatiores Grederent,efîiciebant continui ænearum machiné' fum idus ex ipfa arce in fubieôfam vrbem tanta vi impetu contorti dilA • vt multas ædes ac ædifîcia publica, magna cum ruina profternerenr, amp;nbsp;nuranti-bus réélis fatifceient- nec abftinebant arcis defenfores ab excurfionibus,aliifqüj vclitationibus, quibus fubinde oppidanos imparatos, vel fairem impares, diuexabant, magna ftragé édita,in arcem,ceu in tutiffimum effugium,fefeg^' ftientes recipiebant, adeo me herclè, vt vix in ipfa vrbe relinqueretur locus vllß^, qui ab infidiis, præfidiariorum iniuriis tutus amp;nbsp;fecurus forer. Proinde cioi' buSjtantis difficultatibus laborantibus, torq. incomodis affiiôlisjvna falutisfp^^ in eo potiffimùm vifa eft confiftere, quôd propter faélionum principum ratem amp;nbsp;abfentiam ,rariùs in ciuitate tumultuaretur : nain alioquin in tantadi' uerfarum faélionumdiftraélioneamp; inreftinis malis, ipfa vrbs aliqua infigfl^'^ cladem perpeffa effet » Ceterùm ad declinanduin inaiores impendentes calanii' rates, Reipub. Præfeéli ftatuerant,vtFulgofij,qui tune amplilEmam fadiont”' fouebanr, vrbe excederent, ira vt hac tulnultuandi anfafublata,ciues, Ducalff^ sfo^rGe- potentiam veritij ciuiles priftinas contentiones nonnihil remitterent. Cun' ttuenf.btiiHm verôinterea.Galeacius lèriasad Genuenf. bellum inferendum cositationesft^^

contuliffer, paflim in variis Galliæ Cifalpinæ locis militâtes deleélus habebatuf, breuique exaélo tempore, conferipto amp;nbsp;contrado præpotenti exercitu,oinnibigt;5 cœpiteffe formidabilis. EtquoniamRobertus Sanfeuerinus, fuperioribus bclK* magnum induftriæ fuæ arque militaris dilciplinæ ipecimen dederat,itavtlio*' etiam nomine,prçter natalium fplendorem,ac reliquas animi corporifquedoteS) inmagnalaudeamp; exiftimationeapud omnes effet, nouus Princeps dignumd' lum iudicauit, vt fub eius aufpiciis arque dudu hoc bellum conficeretur.f’’ quo ilia expedftio effet fpeciofior, maioremque fiii apud omnes opinioncm wci' taret, Ludouicum amp;nbsp;Odauianum fratres fuos,tanquam fubtanto duceinilitH' tyrocinium pofituros, illi coniunxir. Porro cùm Genuenfis populi naturaii’ eflet cognira, vt neminem larêret, eins potentiä nulla ratione magis imminui Iabefadarifolere,qua»^|wtuisdiffidiis amp;inteftinis contentionibus, quxreb' turinter eos gladius,quoie ipfiiugularentScinuicem conficerenr.Quare,ciii’' magnacalliditatein pcrniciemLigurtici«ominis,Profperum Adurnium,rccei’* vinculis extradum amp;nbsp;liberatu, cum FulgoEis ëc Flifeis magna amp;nbsp;perpétua çm'’' lationedccertantem, noui Principis nomine, GenuæPræfîdem dare multisd^ caufîs expedire,Ducis cófiliariis vifum eff: qua reperada, Sanfeuerinusimper^' tor, cum toto fuo exercitu, citra dilationem fubfecutus eft. Quænoualabefä-dandæ vrbis excogitata ratio, multum incrcmenri fubßdij Sfortianis atto/if« Quippè contrariarumfadionum principes Si fcquaccs,ft’mmoperè veriti,”^

Adurnij auftoritate ac potentia fubnixi, defpeólis ceteris ordinibus ipfi fupre- ' Bia cum poteftatedominarentur, magna indignacionecommoti, nouas in vrbe excicaueretuibas,quæ nifi Senatus confilio amp;nbsp;auóloritare, oppredæ amp;nbsp;reftindæ fuiflent, verendum irerum de excidio vrbis, vel fakem mnka fanguinis efFufionc fuiffet. Sed Iiiiius diligentia amp;nbsp;prudentiafadlum fuic^ vt hodilcs conatus omnes anteuerterentur, amp;nbsp;imminentis belli periculum à ceruicibus populi ccerceretur. Ccteriim Sfortianus exercicus tarn longé procefl'erat,vt non ira proculà ciuitatis côfpeâu iarn abeflet,amp; magna militari licentiafuburbanus ager vallaretur. Erat quippeipfeexcrcitus Ducum prællantia,copiarum numero, amp;militum fingu- tus Priiuipu lari corporis conftitutione, amp;nbsp;animorum alacricate per fc pulcher ôc formidabi-lis ; fiquidem vitra duos, quos diximus, Du cis fratres, multi amp;nbsp;magnanimi Du-cesjlnfubria^queproceres Iiuic militia: in gratiam noui Principis nomen dede-lant-inter quos, natalium fplendore, nbsp;nbsp;fortunarum amplitudineceteros anrei-

bantIacobusTriuulcius,exantiquaComitumTriuultiorum llirpe oriundus, • Joannes Palauicinus nuper Genuae Præfes, Donatus de Comiribus, rei belli-cçelogioclarus,vtpotequiordines magna cum fua laude ante fæpiùs duxcratjamp; præterhos,magna nobilium Mediolanenfium frequentiajqui omnes ad prome-Kiidamiuuenis Principis gratiam primam eins expeditionem condecorare amp;nbsp;Bobilitare fua præfentia voluerant’. Marchio etiam Montisferrati, amp;plerique Spinulæfarniliæ,quiadea ferè tempora ab vrbe exulabant,aliquotfubGdiarias alas ex clientibus amp;nbsp;municipibus fuis conlcriptas, in Principis fubfidium addu-xerant. Interim oppidani, quia fuperioribus annis non femel in Gallum,fubin-de Ligiiriain dinexantem, profpere militem eduxerant, amp;nbsp;arma cxpediuerant,fc-licis fucceflus recordatione amp;nbsp;memoria illeóli, pari cum audacia amp;nbsp;animi robo-re decreuerät,Sfortianum exercitum,opportünicate locorumconfifi,non folum Biorarijamp;tranfituprohibere; verum , per inGdias ex montanorum locorum Ci-Buofisanfradibus inuadere . Sedcum nullo veterano, vel extcrno militeiuua-Tcntur,negotium illis infeliciterceffit,præfertim cum numero amp;nbsp;viribus longeinferiores elfent.Accedebathuc,quöd à tergo, in ipfa fcilicet vrbe,vitraduo niillia arinatorum ad illius tu tarnen relióla forent. Et quamuis Genuae totius belli, amp;defenßonis contra Sfortianos cura, præcipuè Obieóli Flifciauóloiirateamp;: iiiduftria nitcretur, cuius virtute,amp; rerum agendarum peritia,ac Gde,falLis publi-catuncpotiflimùm conGllebat, tarnen magna cum omnium ciuium confcn-Goneconllitutum fuit,vt, ad refrenandam Adurniorum potentiam, amp;faólionis ftudiunainhibenduit), Paulus FulgoGus,aliique cius ordinis Sc claffis viriin vr-bem reciperentur. Interea tarnen, Obieólus Flifcus, nuntiato hoftilis exercicus aducntUjcitraaliquammoram ad præoccupandumCaftelleti propugnaculum, S'iodtuncinodicis adhuc arcis præGdiis tenebatur,fefe tranftulit, vr,eo videlicet ptæoccupato,hoftem aditucommodius arceretamp; excluderet: reque illa féliciter attentata, Sc ex fentencia confeóla, neenon aliqj|gj; lt;liis leuioris momenti Biunimentis receptis, magna copiarum parte, quæ partim oppidanis, partim au-xiliario milite conftabant,in Sfortianos^ qui iam, fuperatis montibus,in vallem Pulciferam defcenderant,callra perduxit. E contra verb, Profper Adurnius,qui primurn hoftilc agmen ducebar, ex ea valle vfque ad mare varias excurGoncs fe-ceratjparique diligentia fuperioribus noólibus Carolus eius frater, vtarcis præG-diarios tutiores redderet, amp;nbsp;inaiorem communicandi conGlij rationem inirer, in arcera clam perrexerac,eumque ea de caufa, qui eius partes fcquebantur,antea fe-creto conucnerant. Duin hæc co, quo diximus, modo vtrimqueagerentur, Se-

natus ad nouum creatum Pontificem legationein dccreuitjin cuius gratiamcun’ Benediólus Spinula duas triremes, menftruo ftipendio Reipublicæ eîoeaflet) forte acciditjVCjCÙin iam omnibus neceflariis ad velificandum ad anchorainö' tra portuin inftrudaiamp; paratæ {tarent Præfeûus ipfos O rat ores præftoh-retur, de hoftilis Sfortianoruin exercitus ad vrbem properantis aduentu ceî' tior faólus amp;nbsp;præinonitus, confeftim fubduôtis anclioris validiflimo remige’^' petita vrbe, in portuin delatus fit ôc pari cuin diligentia, cuin totidem trircini' bus à Philippo Loinellino allaboratuin ôc occurfum c{t,eofanè confilio,v’ i boftesyrbis aditu arceret, amp;otnnem illoruin viin,fi fieri pollet, prohibcrcK ' tantaquê temporis opportünitate holliuin conatus præuenifle dicitur, vt’k lius potifliinùm opera hoftiles cohortes in prima acie confiltentes, vfique cœnobium Di Andreæ in Sextro, vbicaftra habebant, aniinofè repellercntnij tanta me hercule cuin omnium confternatione,vtomnê naualem claflêmcoU'

• tra fe inttrudain produôlam crederent. Cùm enim propter ingruenteni,noiîl^ aduerfos montes vndiquaque ignibus amp;nbsp;armorum fulgore collucêre amp;corofe«' re animaduertcrent,ad minimam fufpicionem trepidi, vfque adeô animis con^'' derant, vt, inütatis caflris i fefe intempefta node per inuiaamp; abrupta exccKæ rum inontiuiniuga in tutum fubducere ftatuerent .Sed,propter impediment) folùin vallis Pulciferætraiedo flumine, inea planitie pernodarunt. Liguresjæ telleda hoftium fuga,fumma celeritate in Promontorij iugo,qua hoftibustr*”’^^' eunduin erat,oppofitis aliquotpræaltisag2eribus,amp; viarumanguftiiSjVelprn:' flrudis, vel præoccupatis, fiia caftra collocarunt; ideoque loannes Baptift’ Guarcus,fuætadionisPrinceps, qui recèns aliquot indigenarum ôc agrcftiui” inanuin collegerat, opportuno tempore accurrit, amp;nbsp;oinni Itudio Sfoitian^* aduerfuin collem tranfmittere conatos, afcenfu prohibuit. Aduerfarij,ne vlla’quot; re fibi deefle viderenfur, Carolum Adurnium cum aliis copiis in arcem temife-tant,eapotiflimum de caufa,vtdiligenter Sgt;c cautè exploraret, num ex àliq«* parte aliquid nouiinoppidanos inoliripoflTet. Vcrùm,Obie6tus omni diligen”^ iniinicoruin ftudia anteuertcns,quô hofti adituin præcluderet, in omnibuslod^ itavias prællruxerat coinmuniuerat,vt ilium ad certain en compelleret.Vilt;l^quot; bat eniin^totius belli aleain potilfiinuin in vnius prœlij fucceflu confiftefé.Ital) l hofte ad prœliandineceflitatem compulfo, côflidus finis is tandem fuic,vtSfof' I tianifumina viaduerfosmontesemenfi,amp; in illoruin fummitatibus multiwæ' neaudi, illam ciuitatis partem facile preinere amp;nbsp;inuadere potüiflent qiix 1111$ Mes“.'”'quot;* collibus ex diametro oppofita eft: fed Obiedi diligentia amp;nbsp;oppidanorû frequeU' tiàfaduinfuit,vt Sfortianoruinconatus rcptiinerentur, cum magnafelV' natione pedem referre coadi fint, relidis ibi,amp; amiflis quadraginta ferè inft$æ mentis bellicis, extruendis aggeribus maxime idoneis, quæ ipfi vernaculo idiœ mateTargonos vocabant,tanto mediusfidius cumilloruinpericulo, vt,nifi ak critatc Donati de Con^^^s pedeftrium copiarum Itrenuiffiini Ducis,inofGci‘’ retentifuiflent, baud du^ vniuerfi j propter laffitudinem Si locoruin afperit' i tem in fugam fefe vertiflent. Nec minop cum ardore amp;nbsp;iudicij maturitate illo* | confirmabatamp; adiuuabatSanfeuerinUs,qui longo vfudidiceratprotemporui” locorumq. conditione circumfpcde pugnare. Proinde cùm videretfuos in lit' gna angulfia verfari,audor extitit, vt, ad eüitanduln inaius periculuin cataphradiequisdefilirent: Siquidem,liccthoc pado minus expediti efleùtjt' men multô melius atque fecurius lêfe à maioribus inachinis bellicis fubduccr^ arque tueri poterant. Et quia ad collis verticem propter loci iniquitatem euad^’^ {lO”

non pöteranCj recenti Gallorum exemplo j confeftim retfoceflerunt.. Cuius ccrtaminisfucceflum vtprimum faitia diüulgauit, intelledumque eft Obiedi copias à Cârolo Adurnio profligatas,amp;portam, vülgô D.Thômæ,â viôlrici ag-inineoccupatam efle,Sforciani,metu acpauorein aüdaciâconuerfo,ac certaminé inftaurato, Genuenfes trepidos amp;nbsp;confternatos eo impulêrcj vt aélutum fefej reliâis primis ftarionibusj in alios montes reciperent. Ceterùm, præfeélis Sfor-tianiexercitus minime vifum eft,licet cerrusfermé aditus in vrbem patêret, vt coitinereamp; vrbistraôlu viôloriam profequerentur è quih potiüs,multô fatius enèduxerunr^vt,parte copiarutn rcGciendis corporibus extra vrbem reliôla,Pro-fpcr Adurniuscuclientibus amp;fociisjqüos partim in vrbcj partim foris habebar, prius in ciuitatein periclitaridorùm ciuium gratia introiret, Gcuti ftrenuè ab e.0 faâumefti Adurnijjamp; Spinularum nomine fæpiusinclamatô,féueriter édido, nealicuiusalterius faôfionis noirien eo tempore proclainaretur,rati Sfortiacum, tioinenpaflim ciuibusinuifum efte. Adurnius itaqüe ciuitatem ibgreflus, pet ()miiiacompitaamp;: regiones circumuagatüS, aduetfarios , illorumque duces pa-lantes amp;nbsp;vagabundos animosè infequebatur,amp; inquirebati maior tarnen patricij ordinis pats felê ex hoftium confpeôlu fubduxerati inter quos,Flifcus fe iuinma cumceleritatemutàtohabitu in fua prædiarccepcrat ; Adurnius, his tebus pro-fperèac féliciter geftiSjUullo féfeilli opponente, in prætorium reôtâ cum fre- n«am quentitotius plebis concomitâtu èc multitùdine contehdit j tantoque applaufu amp;nbsp;concurfu à promifeua plèbe exceptus füit,vcparum abfüerit^ quiw acongra-tulanteturbaopprimeretur,àcbreuipóft, Principes MediolanéieSjvnàcum San-feuerinate exercitus Imperatore,aliifq. nobilibuSj fublèquente toto exercitu,ci-traaliquam moram vel ftrepitum, vrnem ingrefti fünt, inprimifqué prOcura-tum,vtjCoaótöSenatu,aliifqucordinibus in ciiriam vocatis,noua Reip. forma inftitueretur. Intérim ipG Adurnio,Galeacij Principis nomine fuptemus Magi-, ftratusconcefliis amp;nbsp;demandatus fuit,qui eiufdem nomine conferipto edidloj omnibus qui contra fuum Principem arma tuleranti veniam amp;nbsp;impunitatem polliccbatur. Quibus peradiSjantequam Senatum dimitteret,prolixam Oratio-nemhabuitjqua, inter caetera, multa in laudem noui principis, amp;nbsp;aliorum eius adminiftrorum dixit, planeq. ofteridit, quâm egregia Galeacius nouus Princeps in Genüenfes voluntate eGet. Qjjocircaômnés adhorcabatur, vt fub tam beni-gniatquepotentis Principis imperioconftanterdebitum obfequiuin atq. Gdem præftarent amp;retinerertt.ItadimiftoSenatu, Gngulari ftudioaduigilatum fuit, vt,creatoMagiftratu quem vulgô Baliae vocabant, militi ftipendiafoluerentur, quô,iisperfolvitis, amp;centurionibùs fex milliunl aureorum cohgiario donatisj Ligufticus agerà nouo amp;nbsp;externo milite tandem libcrâripoflet. Quae deinceps, pnft Ligufticæ ditionis tecuperationem per Infubriae Principem faólam, fubfe-Wa fint, proximo libro, Deo aufpieCjquam Gdeliflimè enarrabimuSi

Vp e Ri or I libro fatis apertè demonftratuin cfTc arbitror^ quibus artibusjquibûfue de caufis Reipub. GenuenGs ftatùs in 1^77* , McdiolancnGum Ducum poteftatê deueilerit, amp;nbsp;quamobrern ipGpaulô póft eodetnexciderint.Nünc reliquumeft,vtenar-remus dcinccps,quanta cura amp;nbsp;diligétia ab ipGs Infubriæ Prin-cipibus Ligufticum imperium, opera amp;nbsp;induftriapotiflimum

344 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN AT VS T O T V t I É

Profpcri Adurnij Patricij ordinis viri,recuperatum,quô illiid fartum lt;3icitur,retinerent amp;nbsp;tuerenturjaduigilatum fit. Statim igitur poft eius recupc»' tionenijquô fefefifmius in eo cominunirent, nihilhabuêre antiquius,velmagi$ in votis, quâin præteiiti belli reliquias, bine inde nullis ordinibus in Liguto® agro difperfas, èc errantes, diligenter inquirere,acpenitusextinguei'e; præfertiii’ quôdnûtiatuin eftet, Obieóluin Flifcnm, cuin plerifq. fuis amicis amp;nbsp;clientibuS) àtque aliis Liguftico nomini patrocinantibus, circa Sauinionein,oppidum intet Valles Apennin! pofitû, ira vires reparafte,vt,inftar iufti exercitus, fupra quinc}* armatorum millia coëgiflec,amp; in proinptu haberet, co animo amp;nbsp;cófilio, vt coiH' munem patriain externo Principi rurfiis fubie(ft:am,prorfus priftina: libercati fC' flitueret, vel, fi hoc aftequi nequiret, falcem illi Reipub. adrniniftrationem im* pedirec,fatisarnplambenegerendæ rei occafionem exviarum anguftiis,vtiflc exiftimabat,naôlus. De prolpero igitur rerum fuccefiu non defperansjnfubiuin copias in arôtis iftis Liguriæ, prrfocatis itinerum faucibus præftolabarur diligenter obferuabat. Quacertè in rc ne aliqua imprudencia peccafte putareW/) quàm plurimosfuinominis ftudiofos inPociferayalle reliquerat, vthofteinip' lum, ü ita temporis occafio ferret, à tergo inuaderet, ac iia àduabus diuerfis paï' tibus aggrefl'um, ad internecionem,cum perpetuæ gloriæ fama,delerct.At,cufi' Baptiftam Guarcum,antea in Flifci fententiam pelleôlum , fui inftituti acinitl fœderisiam nefcioquainftabilitateingcnij pœniteret, ipfumq. in medio rerunj benegerendarum curfu turpiter, ac non citraperfidiæ notamdefereret, res longe aliter,quàm Obiedus ipfe,ac reliqui Infubrici nominis aduerfarij æftimabantj cecidit. Quandoquidem Flifeus cum omnibus fuis copiis, ab hoftibus rectaad-uerfus Genuenfes atq. Infubres,præterfpem amp;nbsp;expeôtationê validiflimoroboro infperatifque viribus contendentibus, in fugam coniedlus eft, adeo vt per vaiio® anfraôtus amp;nbsp;calles montium atque vallium fibifalutem parareneceflariunibi' buerit. In qua quidemdifficultate. Ligures locorum péri dores, hoc aftecutifinf) vt ab ignoto amp;nbsp;externo hofte non ita facile pofient alfequi, fed pedum benefido amp;nbsp;velocirate elaberentur, eo quidem fuccefiu, vt,poftquam palantcs amp;nbsp;errabûd per diuerfarum viarum tradtusin vnum coluiffent, tandem fub vexillis ac fui Ducisimperio jSauinionem amp;nbsp;Montegium incolumes deuenerint. VeruiU enimuerô , Sfortiani,benignitate fortunæ, amp;nbsp;tam felici rerum euentu infokn' dores ac ferociores faóli, multô fibi maiora animis præfumentes, ne quid fegni' I de, vel hæfitatione, aliqua in parte peccarent, progredi ftatuerunr, ac eô necefiî-tads,quôd viribus longe efientfuperiores,Obie6lum Flifeum adegerunt,vtip(^ fummaneceftitateadduôtus,cumeistranfegerit, amp;nbsp;inter reliquas tranfaâionis conditiones, concederet, ac permitteret, vt Montegium ipfiim, maximi alioquin nominis amp;nbsp;moment! oppidum, deditione faóla, in corum manus ac poteftatem deueniret. Infubres,tametfi tam honefta tranfaddone poterant iure efiè contêd, tarnen, vt foletplerum^u^i rebus fecundis fier!, vt fpiritus longé excellétiores, quàmhumanaingéniadeceat,geramus,ad fpeciémaioris fecuritatis (cùm reuera glorias incremêtàquærercntur)voluêre,vt Flifeus ipfeMediolanû tacitotriiim-phoreferuatus, vnà lecum abducerctur,ca tarnen interim cautione, amp;nbsp;fide data, vt,vbi Mediolanum appulifi'etjftadm illi liberum effet inpatriam pro arbitrio fuo redire. Ccteriim,huic bello vixdum cum fumma difficul rate, fine im pofiro, ac valde exiguo refpdrandi Reip. tempore concefio, inter Principes Infubriæ,arqlt; alios ledtifiimænobilitadsviros, grauiflimas ex orras funrdifienfiones: quae certe Genuenfis populi ftatum magnis periculis amp;nbsp;innumerisiheemmodis inuolue-ic: Si-

re: Siqui’dern cùm Infubriæ PrindpatuSjob diucrforum Priticipum fâdiones •' amp;ftudiainduas quodarninodô partes diuidererar ,Bona Galeacij Principis itia--tcfjCuinGichoSiiTionctafuo fecre'tario exCalabriaôriündOjac follertis viro, amp;nbsp;in politicis rebus apprimè verfatOifumiTlis viribus annitebatur, vc ipfi foli, exclues Ludouico, Afcanio aliifquc deinortui Principis frat'ribus i reruiii porirentuv. Verùm habebanc lii qüifibi partocinarentufj in primis verô Ro-bertum SanfeuerinatenijDonatumde CoJtiidbuSi ac âlios vctttanarum cohor-lium aliarufric^. præfidiariarum côpiarum præfe4lôs amp;nbsp;centuriones-quibusjpri^-ter ceteras légitimas caufaSjipfius Cichi amplitudo amp;nbsp;dîgnitas inuifa ac fupra •modûintôlerabilis eratjta vccùin inter cös, propter regni amp;nbsp;inipcrij contentio-netrijindiesmaiores fufpicionesatque odiactumpérent, Donatus ex mandato in vinculacóijceretur, quamobrêeius confcederäti mirurn in nioduiü exrerriti,ne ipfefcilicet corhitninicata coniilia proderct^ nulla mora intcrpöfica,Mediölano, quod tantæ Principal! potentiâè impares cflcnq clàin fefe fubduxêre: in qua fuga OdauianuSj vnusexfratribus Sfortianis-cum Athefim fiuinê tranfmittere vult, fatalicafuinamnem delaplus eiuft^ue vorticibus abforprus intcriit. Alij ei’ds'»»i-totniresvna cuin Sanfeuerinate diu variis in locis vagabündij incertis fedibus oberrarunt-quorulhqüidem fatalis fugæ focius comes indiuiduus eratObie-9^nsïli/cus,proximèd nobisnominàtusiîpfe nimirum MedioIaUumabduóluSj ibi tantifperhæfit, donee horum ftudiis aadiólus,vna cuiricëteris aufugetet.Sed tandem cognitus, amp;cornprehenfLis ^ Mediolanum retraólus fuit. Huius tand viri infortunium rnultösegregios acpraeclaros viros torfit, amp;nbsp;loannem Aloy.-fium eius fratrcm,quiin finibus Gcnucnfuulrcinanfcrat, ingenti mærore affe-citjitavtipfecum ceteris omnes confilij rationes inirer, quibus ilium d præfcnn mortis periculo eriperct, ac tantis moleftiis liberaret. Quod cum néutiquam Mediolanenfium Principem eiufque confiliarios latêret, nccelTariunl.efl'e exilH-marulit, vt ad reprimenda noUa-ftudia,aliquot peditum óc equitum copiæ con-lcriberentnr. Coaódsitaqueferè-daobus peditum rnillibüs, vna equitum ala, loannem Palauicinum j totiifti expeditioiii ex Principis iuifti præpofuêre, qui confcftiin Genuam profeólusj tantum metum Atoyfio eiulque foeiis inic-dt, vt, confopitis omnibus lèditionibus, quod felêlongè imparem efie intel-l’§etet,pacifci cumlnfubricis præfëdlis non abnuerit: tandem rcflitutjsijs oppidis amp;nbsp;locis, quæ in bis fuis motibus occUpauerat, cum Galeacio in gratiam tedih. Interim Adurnins in baud leuem apud Mediolanenfium Principes fufpicionem deuenerat, ipfum videlicet cldm Aloyfio fauiflè j co confiliO, vt ci fiiain filiam , iam ferènubilem, in vxorcm daret» Proinde illius æmuli tantæ cius profperitatiamp;rfelicirerurnfuccefliii inuidentesjOrnncs rationes amp;nbsp;confilia cxplicabant,quó ilium præfeôlura cum nouæ dignitatis incremento exuerct. Ve^ ruin ne bæc fua confilia, amp;nbsp;initæ contra ipfum rationes aliquo nlodo detegeten-tur,magis opportunam conficiendi negotij occafionern,ex aliarum rerum obla-taanfaquærebanc,prælertim cùm ipfe Aloyfius baudlffuTto pôft j Finarij reguli fotorem,quæ tarnen ex forore jpfius At^urnij nata fuerat in marrimonium cio-caflet. His feiè temporibus,Thomas Fulgofius, matte Corfa natus , cùm pro^‘’^“‘^?’G yicritai-niliæfuæinititutOjgloriæcupiditatç, Ôc rerum nouandarum Itudiode- pûtéftatfm ri*« “^ô‘’îuet,enixè operam dabat, vt Corficam infulam, auôloritate Georgian! Ma-^ilhatusfupcrioribus annis ab Sfoitianorum imperio ad Fulgofiæ gentis prote-dzonein amp;nbsp;patrocinium tranflatatn,à priilina obedientia amp;nbsp;Reip.Genuenfis ob-fcqriioabduceret, eo (vtnarrant_)animOj quo earn priuati fui iuris facercr,rnagna

‘54^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' s É N A TIATSO P O P V L I lt;15 E V

.'nd hoc bene gerendie rei fpe amp;nbsp;oppbiiunitate illtóliis .Nam vîrra.anitnicalliA' tatein,aliasàrtes,quibuseratà naturainftruûus/minis erat hingendoruin i)^* ' ihominum artifcxj habebaïqueprætcrea inillain fui a magnas clienteîâ^ amp;nbsp;aflÎD'' ■tatesi quibus fretusjin oris maritimis validam manum.iûfti exercitus haudp^' .'nim'difïimilem,rccèiis confcripferat. Cetérùm lnfubbjTO.agnam hac deçaü^ indignationcm præ federentes, magnumqucdclloreró,.:q;UÓdRefpftb.. denirocfl' tum cœpiflècj.fîmulanüéSjaôlutum Àmbrofium’Langafcum cum dnobusledif' fimorum virorum millibus Gemtam mifêrcj moxque fine folita ihconlW^ | ßuc aliarum rerum occaßonc commotie tempus inidoneum gerendi bellicaub' ’ tijab eaexpcditione fuperfederi iufiêre. At quibus ea prouincia demandai titib mon commiferunt, qüin ad refrcnandam Fulgoßj tcmcntaté,euertigióquatuor triremes,aliquotque Liburnicasjimlite omnibufquerebus ncceflariisinftniâaâ), inCorficammitterent, conniuenremiiacumaftutia Profpero, quitotius negO' | tijinftitucumfcopnmanimoperceperac, ac quorfum euaderet,non ignorabat' ■ Ipfe tarnen inter hxc variis in locis magna indulgentia alebat militum SfortW' ' norum licentiam,amp; plus quam barbaricam inhumanitatem. Nam impunè non folùmtotiusoræ maritimæ,tam orientalis quàm occidentalis traânm,, cum grauiflima omnium indignatione arquedifpendio depopulabantur,verùiu | ctiam in pleraque Flifcorum prædia arque latifundia, in quibus locum caftrtf i ßbidelegcrantjtam petulanter graflabantur,vt vel hoc nomine magna prinO' i pibusipfisapudomnesconflaretur indies indignatio,amp; immortaleodium,rf magis, quôd recèns, nemine prohibête,Ilt;ecum,Flifcorum municipium,diripuil' fent, amp;nbsp;haudfecus magnam calamitatemClauaro amp;nbsp;Moneliæintulinent.InMc | taminufitata atqueincredibiligraflandi licentia amp;nbsp;impunitate fub Sfortiani^ 1478. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;annum eius fæculi duodeodtogeßmum perfeueratum eft. Ceterum,

crumpente tandem Profperi animo, ira vt diutius celari vel fupprimi mequirot, conftanti propoßto ac mlturadeliberatione tandem conftituita Sfortiis 1 cipibus defcifcere amp;c palam illis aduerfari.Verùm quôd hoc fuum inftitutumpl^' | num effet præfentis periculi,feopcræpretiumfaâ:ûrum exiftimabatjfjoniniato confilia ipfi Ferdinando Afagonio,Neapolitanorum régi,ïnfubriæ Principibus infenfifßmohofti, detegeret,atquereferaret.Proinde in huius rei gratiam,coigt; quißta tarnen alia occafione, Francifeum Spinulam ,cuius ßdei plurimuitiiri' l buebat, ad eum mißt, qui fuum animum in ipfum regem, arque adeô in torart 1 •Tarraconenfium familiam propenßonem amp;nbsp;fidem declararet: ifquc multis indi' ‘ ciis ac teftimoniis præ fc tulit, fe ex animo hanc opportunitatem compleâi,artl' benignè recipere. Nam,præter eius antiquum amp;nbsp;plane veteratum aduerfus Mc* .diolancnfes odium, omnibus votis atque ftudiis cupiebat Florentinoruin pO' tentiam,qui recèns cum Venetis amp;nbsp;Mediolanenfibusfœdus contraxeiâtjdeprel' fum ôc imminutum iri. Vbi igitur penes animum fuum conftiruifîet, Sfortianos

magna cum diligentia iWÇ^ntem pecuiliævim,neruunî fcilicct fubfequerisbdîh expediuit; ôcpaucis diebusinrerieôlis,eam Genuameum duabus nauibusrO' Ifratis tranfmißt. Ea res,licet fub magna ßlentij fidc,amp; taciturnitare âgeretuti nihilominustarnen, vteft in communi prouerbio,Principes longa brachial amp)las nares habere- torius rei fucceftus Sfottiancs minime lat uit. Quapropteb cùm res eßet ardua, amp;nbsp;eiufmodi, quæ vehementer ad fuam cxiftimationem pef' rincret, ftatim Antiftitem Nouocomenfem,Genuam fub priuataperfonajatquî ementitohabitu, ea fpe miferunt, vt ipfe, ope atque auxilio aliquorutn patricij ordinib

G E N V E N s I s M I S T Ö R i AE L 1 B. XŸ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U?

ordiniSj Sfornano nominifaucntium jcicra aliquas graues turbas Adurnium I fupremadignitate fpoliarct. Epifcopus vbi priinùm Genuain appulit, nulla in-terpolîta morajSenatum,aliofque ordines partibus Mediolanenfium addidoSjiri ædem D. Syri clanculum conuocatrhabitaquebreuij fed accomniodara in coin-inendationcm fui Principisoracione,oil:endic,Ducale diploma, quo aiaxiè con-tendebar,vtipfiAdurniocommunibusvotisatqifuffragiis vrbis imperium ab-rogarcturj ac ipfemet illi fuccedèret. Seilàclis jceteric^ue ad huius incxpeôlatidi-iplomauscxhibitioilemi Principis poftulata, noli parurh attoniti, variis fupef iifdeni fenrentiis dccertarunt. Nam etfi iilaior pars præcipuè verb patriciüis ordojiiigratiam Sfordanorummagis in Antilfiteni propenderet- tarnen cùm i nbsp;nbsp;nbsp;non inueniretur ratio,qua id coinmodè fieri pofièc, ceteri ab illis ea propter haud

f inediocriter diffentiebant; Proinde cùm nouimotus timerentur^ fifi qui pacis Sc L quietis publicæ erant amailtiorcs, amp;: vtilitati Reipub. confulebanc, magna iu-I • dicij orauiratecenfebant^vt cicra firepitumadremöuendam omnem feditionis • r Occaïîonem in curiam ireturj ibique Âdurnius amantcr rogaretur, vt fe fua ad^ I miniftrationé vitro abdicaret. Econtranodeerant^quibusmultofatiusvideba-tur,vt,accerfitis aliquot exarcè præfidiariis militibusjid ncgotij Aurice faimlia^j popiilariauôlotitateatqüe omnium ordinum fauore tuin temporis mirificêflo-rentijcxeqüendum committeretür, Porto in tanta ôctam diuerfa animorCi dif-traftione,mifiis nonullis patriciis ad plebisanimum pertentandum,perpaucos

I nbsp;nbsp;nbsp;faiièinuenerunti qui nouarum terum cupidi non vidercntur, ita ccrtè, vt eo tem

pore valdèpericulofumamp; difficile eilet, plebis animos à Ducali adminiftrationè iabhorrentes,præterito amp;nbsp;abrogato Adurnio,ad Prçfulis fauorem infleéfere. Inter quæ,Adurnius de præfcnti rerüin ffatu edoéi:us,veritus,nepaucorùm fadlione fauore,loco ac dignitate fubmoueretur, coiifeftim quotquot habuit amicos atq. clientes, (quorumnon exiguuin ex popuiari faólione nümeruin habebat) in pa-bnumaccerfiuit,aCgrauillimis verbiseis ofl:endit,Mediôlanenfium Principem, inultorum nobilium fuafu atq. infiinôlu permotumjConffituifle, fibi magiffra-turn abrogare,nön aliaferè de caufa j quàm quôd fefe haólenus in Reip.admini-ffrationeæquiorein popularibus èxbibuiflet. Qtiocircàenixè rogabatpopulum, ; vt retroaôlæ fuæ vitæ amp;nbsp;voluntatis rationem haberct. Quod fi præffarent, fe de-

Iinceps fumma aniini gratitudine amp;nbsp;perpétua propenfione tanti beneficij meino-riamconferuaturum, àdeô vtnoii dubitanduin fit,quin vel hoc nomine eos fibi lt;?«««/lt; niagisin pofterurn deuîneiret. His ferè in banc fententiam péroratis, eius oratio tés ac fludiii inilloruin animis tam altas radices egit,vt magno clamore protinus fiiblato, ad- ^.j^adar-uerfuspatriciosj aliofque Sfortiani noininis fludiofos arma expedirehtj èc Vatiis excurfionibus pcrcompitaciuitatis fadis, magna conturbatio fubfequeretur. Non deerantetiam multi dues, tam nobiles^quâm populäres, qui multitudinis licentiarri veriti,infanum D. Syri conuenirent- ac de iuafalute vehementer fol-liciti,non citra magnum vitæ diferimen tutas latel^s^ effugia qiiærerenr, SeinpritnisquidemPræfulipfeexfpes,amp; anirrto valdeconfternatl]s,cum plerif-

I fuis fociis acconfiliariis fumma ctyn celeritate fe fe iii arcem fubducebat. ƒ crùiTijvbi ille repentinus furor aliqüantulum. deferbuiilet,quorundam popu-finum,ncutri parti adhærerttium,ope àc ffudio procuratum eft,vt fub noua gu-bernationis forma qüies publica coniineretur, defignatis ad hoc ex popular! fa-lt;ffionefexciuibus ,qui fub Pacificatorum titulo adminiltravionis prouincianl fuftinerent. Quibus breüi pôft,trigintaciuium popularium magiffratusadiun-d:us cftjülifque omnibus Adurnius,exclufis peiiitus Sforiianis, quorum nomiiiè - prius

prius fuir!mæreipræfuerat,Reip. nominepræpofitus. Sratutcm enam,vtflö* bilibus ad cercum præftitutum tempus honores capere non liceret ; fed eGriiH' munia circa ærarium publicum rationes expediendæ pecuniæ potifliniiii’i' verfarentur. quod cum ipfi ægerrimèferrent, præfidiarius arcis miles fiibw^^ 1

' bantur, tantomeherclècum totius ciuitatis taedio atque metUjVt, cùmcotinoU nunciis indies confirmaretur, in Infubrianouos belli apparatus fieri,quibusof pidanorum tumultus fimultates tandê cohiberentur,multi in ciuicate fuerinri qui abitionem præpararent,itacertè,vteùm laboranti amp;nbsp;affliôlæ ciuitan erfK' mum periculum Sc planèexcidiummetueretur,fLimma eura amp;nbsp;ftudioab AóüP niocetcrifque Reip. adminiftrationiadmotts,aduigilatum fuerit, vt hoJftilibuJ Dteemuira- coHatibus oppottuno tempote obuiam irctur. Ac quo id facilius fieret, nouuî • dccemuiralis Magiftratus inftitutus eft, qui Præfedi libertatis, ceu ciufdem vin^ | • dices^propugnatores,amp;: afl’ertores vulgari amp;communi nomine tlicebantur.Ho' ' rum magna diligentia ôc cura ad falutem publicam propugnandum emicuk,vt neminidubiumftierit, quin illorumpotiflimùm fide ac diïigentia Rcipub. fab amp;: dignitas ea tempeftate retenta fit .»Ccteriim, ne intérim Refp, aliquod dafflWl Kofeerf«# Sfortianis,quiiam manifeftis armis timen inceperant, acciperet, curx ad bellicas tranflaræ. Erat eo tempore Robert! Sanfeuerinaris, qui Mediolano fng^ elapfuSjfefc Aftam, GalliæCifalpinæ oppidum,contulerat,in rebus militanbuä ’fr^'cüw. virtus atque præftantia omnibus ita cognita atque perfpeda, vt ilium vnani®* voluntate atque confenfu infuum Præfcdum depofeerent, arbitrât!, ipfuiB co conftantiorem firmiorem in fidefuturum,quo Galeacio Prinerpi, eiufqueb^' tribus tutoribus infenfior effet. De huius igiturtanti Ducis fide fimulqiiereriiiu bellicarum periiia confifi, in magnam fpem attollebantur, fc aduerfarioiü® conatus ac vires repreffuros. Huic itaque in vrbem eonuocato, magno eniu honore fuprema hæc militiæ præfeôtura ab Adurnio, ecterifque raagiftratib^'^ commiffa fuit. Ipfe interea, ne tanto honore indignus, neue conceptamdc ic opinionem quoquo modo fallere videretur, ftatim poft fufeeptam pio' uinciam, vniuerfum populum in decurias pro numero regionum vrbis dif tributum, fiib armis amp;nbsp;mb vcxillis comparere iuftit, quo inftruólojD.Syf* I dekibrum adortus, vnd cum pluribus finitimis domibus,!n quibus aliquotT arcis præfidiarij fefe communiuerant, occupauit amp;nbsp;expugnauit. Opprimé' batur fiquidem eo tempore tota ciuitas horum paucorum viribus, quibclt;’^ gerendæ reioccafionem nalt;fti,fub!ndeexcurrcbant. Quocirca ipfe neceflark'^ iudicabat,hoftcm tarn magna locorum opportunitatc multare. Sed ciim idabi, que multarum ædium exc!dio,eiufquc rempli profanatione fieri nequiretjnef'^' • dibilem multis, præfêrtim vero nobilioribus hæc res indignationcm attulit. ft’ rebus ira conftitutis, ne Aragonius, Genuenfium partibus deefie tempore tau' neceffario videretur, vj^raillas duas,quas diximus, roftratas naues, fub eundci” prope temporis tradum^ huius expeditionis neceffitatefeptem triremes fft' : fidio mifit, iuxtaque ex régis confilio amp;^ortatu Ludouicus Fulgofius, qui anteaPrincipatumin vrbegefferatjappulit ea mente, vtpopularesfaólionesk^ auóboritate validius contra nobilitatem incitaret, adeo certe, vt ftatim poll in ciuiratem aducntuhi, pleriqueomnis ordinis cities variis de caufis amp;nbsp;lufpidæ nibus, nullacuiufquam ratione hab!ta,vrbe cederent. Pontifex quoquc,iiirefff' deris Ferdinandoconiumftus, vt hacin parte ipfi reg! officium fuum exp«'lt;^’^ præftaret, oratorem fuum Genuam idco deftinauit, vt ei expediticni, qva^'ruf^

G É N V É N s I s H I S T O R î AE, L tB. XV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34^

opera atque auôloritate Aragonij potilTimum fîebatjplus nominis amp;nbsp;dignitatis conciliarct, amp;nbsp;ineius Reipub. gratiain nihil pcnitùs abipfo rege Aragoniovel dociisprætcrmittebatur. Tali ftatu rerunà, Gâleacius Princeps j coinparato cum Mfjwahtó, fummodeleduac diligentia infttLidbllimocxcrcitUjdudhi atque aufpiciîs ftarris fuiillegitiini J hanc in Genuenfes expeditionem fieri fufcipi voluit. Habebat fiquideinjvltrainconditam agreftiüm, aliorumc^ue inultoru prædæ inhiantiuni inultitudincmj Sc conaplures Genuenles patricij ordinis prófugos amp;: extorres, fcx millia equitLi5amp; leuioris annaturç,amp; quindecim ferè expeditiflimorüm pedituin millia,quiadeô armisjomnibufque necefiariis eralit inftruéli^vt magnulli virtu-tis bellicæ fpecilnen præ fc ferrent, qui cùm in vnuili prope Mediolanum con-fluxiflcntj recenfis de more ordinibus,ftipendioque exoluto jordinatoagmine^ toufq. erancprogreffi, vt non ira procul Genua abefle nuntiàrentur. At Genuenfes eoteinporein vrbepaucum externum militem habebant. Nàiti, fatis ex an-nalibus deprchendi poteft, ad eius defenfionem , vitra mille veceranos, vel fal-tcm in militia exetcitatos ,11011 adfuifTé; fed magrtus finitimorû concurfus in eo conuenerat,quiomnes manu prompt!, pàratifiimis aniiiiisadextrcmu vitælpi-ritum pro falute Reip.dimicare fefc oft'erebant. loanhes etiâ Aloyfius Flifcus vna cumcogiiatoftioMatthæo,non pœiiitendamin littoreOrientali manuhl ad vr-bis fübfidium amp;nbsp;tutamcn magna cüm feibiiatione tollegcrat5nimirum cùm ipfi paucisiiienfibusante,cornutatisftudiis, Sfortianorum ambitioncm amp;fafium exofi, fepopularis fadionis ftudiofosdeclarâfièht, ita vt liuiüs noui prccfidij ac-ceffiohCj oppidàni omiies valdè aniinarentur, amp;nbsp;in officio çonfirmafchrur. ITo-indeSanfeuerinus,omnium,vti diximus,fuffragiis, huius belli dux amp;nbsp;fupremus Imperator defignatus, ex dignitate fua vel Reipüb.non efieftatuens, hoftem ad-

' ucnraiitem intra mœnia expcófare ,tametfi Caftelleti amp;nbsp;S. Catliarinæ arces in-fenfas ita habereti vtægrè fefe cum fuis expedirciVcl tutô erumpcfe pofiet-, tarnen contemptis peticulis,fuperatifquedifficultatibusomnibus,hofbbusobuiam,in-fefto aginincj eo potiffimùm confilioproceffit, vt fefe illis ad vallcm Pulciferam obijceret. Sciebatenim,fe inagnimômenti amp;nbsp;iioii poftrcma: vtilitâris negotium confeâurum, fi obfelfis anguftiarum iftarum oftiisjquibus ad obieôlos montes peruenittir,quafiobie(9:o obice,omnem occüpadæBifarhhis vallisoccafionem Koftiipfi adiineret.quodcertè confiliiirn,vE fuit magna cum prudentià amp;nbsp;aftutia aviromilitariexcogitatutii, fie in primis neceflarium amp;nbsp;falutatc fuit.Ideoque quofacilius hoftem rranfitu prohiberet, in illis locis præaltos aggeres erigi, ac valliim niirabilcj fofta magnæ altitudinis circum{cptum,defodi iuffit,amp; ad illius inunitionis defenfionem ,a tergo topiarum partem callidè difpofuit. Pari cuni diligentia amp;nbsp;aftutiajCörum t ramitu in fauces, per quos ad locù vulgo Ghiarràm lâifartmis peruenitur, altiffima ferobe deduôla, magnift^ue âggeribusjinftar mu-rijcreftiSjobftruxit amp;nbsp;præoccupauit,iifdem(^uetâni firmuln pra^fidium impô-fujf, vt,quanluisper finuofos antfaéfus hoftilis exercitus eo contenderet, facile tameii ab vlterioH progrelTu hoc impedimento artÂ^tUr j Deinde occupatc» monte, queni vulgô Promontorium vocantj in àliis circumuicinis collibus,tan-ta cüiTi prudentià amp;nbsp;ordine copias fuas diftribuit, vtadvrbis defenfionem fuffi-duitiniilitum numéro reli£lo,etiamvnam atqué alterain cohorteniad arciuitt' cruptiolies prohibendas, impofuerit. Ipfe cum reliquis interim copiis,hoftem in illis,quos diximus, collibus auidè amp;nbsp;intrépide expedlabat. îs verô,huiufcemodi apparatibus, amp;nbsp;tanti Ducis virtute amp;nbsp;fagacitate præcognitis, emenfo iügo, inhi— bins omnibus excurfionibus,cautius progredicœpin Ceterùm, vbi eum in vaT.

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENATVS P O P V L I E

les dcfccndilTc pro cerco coinpertum eft, fama, vri fit, exaggerânté j Sc vèris hV * fa aHingence,non inediocris animorum confternatio propter tanri exeicitusöp- | nionein incaftris Genucnfium fubfecuta eft,adeó certe,vtjCLiinfchielextra munitioncs fuas milites cxcurriifcnr, parnm abfuerir,quinadprirnum cqi'W' tus hoftilis confpexftihn ,permagnaomnium ordinum perturbatio amp;nbsp;fœdacon-fufiofubfequeretur, plerifque eomm qui temerè longiùs à fuis propiignaculis amp;nbsp;ordinibus palantiuin morceuagati fueranqoppreflis amp;cintereinptis. Cuiusrci euctum c-tiin ad malum omen amp;nbsp;futuræ cladispræfagium omnes ferètraheteW, : metus, qui antea multos inuaferat, omnibus hoc nomine cœpit efle coiniilunis. I Verùm ipfius Imperatoris aliorumque Ducum exhortacione confirmati,acfin-gulis ad fuos ordines redeuntibus jquietiori Sgt;c. paratiori animo deinceps fublti' terunt. Porto militum Duces atquePrçfeôlifecum reputanteSjhanccoiiceptani . formidinem in pofterum fî perfeueraret, valdè nocituramjcam ex omnium aîii- | mis euellendalil clic duxerunt. Proinde excogitato medelidi finie malo fiimfflo artificio atq. opportuno pharmaco, magna caliiditate literas quafdam commdv ticias amp;nbsp;adulterinas publicarunt, quarum fumma cum Mediolancnfium Prind-pum nomine ad Comêfem Præfulem feriptæ Sgt;c mifiæ fingerentur, fiæc ferècraf» vtomnes duces ac milites fortiterôe magna cû alacritate Genuêfem popiiluin, luapte natura inquiecum amp;nbsp;feditiofum , lêmperq. fuis Principibus reluâantcinj ôe rebellantem adorirentur, omnibufque viribus opprimèrent. Et quo animo-fiùs tes ipfa ageretur,fe illis fiifcepti laboris feliciterque belli adminiftratiaiupk præmia,amp; frueftumlongé vberrimumproponere atque polliceri,nirniruiTipO' i titi vrbe, fe militi fuo illius direptionem concedere, amp;nbsp;fi hoc non fufficeret, fie H' ‘ benter permilTuros vt in pofterum totius Ligufticæ ditionis imperium, libd® ac citra exceptionem vllam penes ipfos foret. Hæc credulis facilliinifque atiribus a leui multitudine admilTa, tantam omnium animis indignationem, pariter^' ardorem propter inftantis periculi metum attulêre, vt protinus hîc cotra holfim inflammarentur. amp;nbsp;quifquefe ad quoduis periculum fubeundum promptumS^ j paratum officiole exhibebat. Cùm igitur Sfortiani duceç militum ordmesad . acicm amp;nbsp;prœlium inftruere dicerentur, SanfeuerinaS) vbi fuorum alacritatein amp;promptitudinem cognouit,necefl'arium efle nonputauit, vt illos (proutk 1 étenus fecerat) intra munimenta amp;nbsp;vallum omninô contineret,fed parte copia* ruin fuarum ediufta, aliquantô vlteriùs ad aliquarum difficiliorum anguftiâtUin CMf,aiu\n defenfioneminfticuit. Ceterum hoftes hoc minime ferendum ratijinâgliova-fiorum miftilium amp;c baliftarum nimbocosadorti,eo fuccefl'u celramenintd Iplos eft initumjVtcûm Sanlêuerinates hoftium impetum amp;nbsp;freqUentiam coiu-modè fuftinere nequirent, fumma neceflitate adduéli licet fe animosèdefen* derenr^coatfti fint tum retrocedere,ac pedetentim fcfe intra vallum amp;nbsp;muliitio' nes reciperejibieque dirum atque atrox proelium inftauratum cft:in quo fane In-fubres fuperiores faóbi^ggeribus potiti fuiftent, nifi illi quos in monrium fuffl* mitate amp;nbsp;verticibus, à dJBReuerinate adomnem neceflitatem collocates Ôtreli* (ftos demonftrauimus, atftutu fuis laborantibus validilfima manu ita adfuifielit, vt hoftem tantifper fubfiftere prorfus cogèrent, donee à fuis cataphradis, qui equis defilierant, adiuti, iterum proelium tanto vtriufque partis ardore amp;nbsp;pertk nacia redintegrarenr, vt fere per feptem horarum fpatium dubia fortuna amp;nbsp;and' piti Marte quam fortiflime pugnarent Sed cum tandc Sfortiani propter fuoruW lafiitudinem amp;nbsp;virium imbecillitatem ,£cgre proelium fuftinere , vcl prorogate poiTcnr,ftatuere,vt,omnibus fignis ordinibu/que fern atis, fen firn certainende-cliiu*

clinarcr, amp;citra magnam fuorutn ftrâgem, verfus Alpiuin iüga fe fiiWitccrcnt, co animo, vt imperfedio bello,in lufubriam,pront Faâ:um fuit, redirent. Sed Ligures,hoftiiim difceflum,fugænon icaabfimilcm,magna cum voluptateamp; gau-dioconfpicati, forcunæquc fauorem nbsp;nbsp;benignicafem profequendam.rati,cos

proculdubio pcrfecuti fuifl'entjiiifi illos Sanfeuerinas quampriinum ab inftituto^ reuocafièt, adeô vt hoc modo Sfortiani milites, nejuine tune impedienre,ruti ôc, incolumcsinchoatumiter profêquerentur. Vcrùmcnimuerô,çùm ipü.aliquot triremes in vrbis portum appellere animaduertçrent, fufpiciofi, amp;nbsp;adjomnem eûam minimam, vciplerumque fit, occafioncm trepidi,cùm nouum fubfidiùm^ ab Aragonio,Genuenfium rebus fautore,mifl'um exiftimarent,hoc vnumianxiè amp;nbsp;iludiosè agebant, vt confeftim omnibus ftudiis arque arcibus prælènj pericu-, lum declinarent. Præfidiarij milites,ex fuis ftationibus nbsp;nbsp;vrbis munimeutis illo-'

turn trepidationem ex geftu facile conijcientes,amp;:arbitrantes,illos ad harum frk, remium aduentum deterreri, nbsp;bac potifiimùm de caufa in celerem fugam præ-gt;

cipites ferri,omnis moræ impatientes, fcfe nulla ratione continere poterant, quin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

ftatim eruptione fadla, ex tanta occafione féliciter conficiendi belli hoftem for-i titerinuaderent. Itaque magno cum ardore tantam in ilium imprefiionem fecê-. IC,vt nemo ferè ex toto Sfortianoexercitu foret, quin terga verteret, amp;nbsp;feedè fa- sfouiwnn lutem fibifuga comparareq ita fanè,vtjCÙm pauciexifterent, qui decoris hono-tifquememores, fefe perfequenti Liguri opponerent, non vitra lèxaginta inter-emptijamp;defideratiexeis fint. Reliquienim ferè omnes, præter paucos centu-riones amp;nbsp;proceres, quiequorum fuorum pernicitateelapfi funt, maiori ex parte in ignominiofam captiuitatem abdudfi fuerunqdeinde pro vililïimo pretio tiier-archis aliifque nauarchis venditi, amp;nbsp;ad tranftra triremium pro reinigehabiti, ôc» extanto exercitu non vitra mille équités, amp;nbsp;quingêtos pedites, qui ante inchoa-tuin certamen iam Alpes tranfeenderant, vix Mediolanum incolumes redierunr»' Hanc tam infignem amp;nbsp;gloriofam viôloriam Genuenfes cum magna fua laude ac læütiadeSfortiisMediolanenfium Principibus,coferè quo dcfcripfimus modo, pndièferiarum D.Laurentij reportarunt. Paucorumdierumintericólu,loannes' Aloyfiiis Flifcus,Sauinionem amp;nbsp;Môtegium,gcntilitia oppida,paulô antè à Sfor-^ tianis fibi adempta ,citra magnam difficultatem amp;nbsp;diferimen recuperauitfie vt ptæter duasarces ,quæ Genuæ adhuc Infubrum Principum præfidiis amp;nbsp;milite teuebantur, oinnia reliqua Ligullicæ ditionis loca viôtoribus cefierint. Et bas ^uoquebaud dubièin fuam poteftatem redegilTent, fi débita cum diligentia Ô£ cura illas opportuno quidètemporeoppugnalfent.Sedquemadmodum Romanis omnium gentium dominis,olim vfu venilïe legimus,vt,remoto Carthaginis inetUjfublataqueimperij æmula, no gradu,fed præcipiti curfu à virtute defciue-nntjamp;advitiatranfcurrerint ;fic etiam populus Genuenfis,præfentibus pcricu-lis amp;moleftiisliberatus, veteri ilia cura relida^ in fomnum ferè à vigiliis,ab ar- ’ mis advolupcates;deinde,quod peflimum eft, à mutua concordia ad nouas fi-inukatesconuerfuseft:quippepræcipuarum faôtion«tn*Principes dum finguli ^dPrincipatumcontedunt,ex mutua inter fe æmulatione in aperta diflidia pau-» deuenerunt. nihilominus tamdh, ne viderentur interea oppugnationis ^utam rerumque bellicarum adminiftrationem remififle vel abiecifle, eiMagi-“atiii,cuibellifumma anteaex populi decrctodemandata ,quô fcilicetmaior uppugnandarum arcium ratio amp;nbsp;cura haberetur, duodecim popularis fadionis ciuesalle(fti,amp; coniunôlidc pari omnium fententiafuêrc;qui tarnen itaofeitan-tei legniter prouinciam fibi impofitam exequebantur, vt nobiles pro maiori

parte-exîfâ’vfbcmr'iriccnis âdhuc fedibus vaganresÿceteris ciuiratisoidïnib^ mirum iil'modüi'n inuifî,on-inernprotrahcndæarcium oppngnaticnis amp;obn- ( dionis anfain tacite amp;rtudiosècj«çTerent^adcô vt noua face plcrafq. faâioncs^« noua iu rgia amp;nbsp;motus ea propter inflamaTcnt, Et quia Obiedus Flifeus nopcrin carcereiTi a'Mediolanenfibus conteélns/adhuc in cuftodia afleruabatur, nobfo ipfijquiafibiipfius opera faciliorera in eiuitatem reditum pollicebanturj Galea-cio princ^i magna con tentione aa£tores extirere,’ vt ipfe in Irbertatem prHhnaifl reftituérctur: quippequi oftcndcrenCjhuius nimirum opera Sc audorttatefo* facilepofTe, vt arces,obfidionefoluta,in Mediolancniium Principum obfeqnio amp;nbsp;tutela dn’pofterum conferuarentur,nimirum cum ipfe Obiedus in vibc piO' pter rerum-benc geftarum memoriam,tanta in andoritate amp;nbsp;reuerentiaeller^’: multisjquoddicitur jparafangis aliarum fadionum principes fuperaret. Qa®' rum tandem perfuaEonibus fnflexus amp;nbsp;cuidus PrincepSjillum,euftodia,i'nagnfgt; fuoimpcndioamp;damno^cdudum ,priftina Iibcrtatc donauit. Iscnim^praten' taium acceptarum iniuriarum memor, vix Genuam reuerfus, noua odiaarque turbas in Sfortianorum perniciem nouis artibus excitauit, ita vt velbinc facile intelligi poflit ,vt,eùm omnium fere animi fint fuapte natura amp;nbsp;inftinâu^i^ 1 ,• .,,M..,..-,i7vlcifccndas iniurias Sc contumelias proni, illi omnium in earum obliuionenJ

‘ quot;nbsp;irgrius «Sc difficiliùs deueniant, quoru ingenia hcroicæ naturae fint proximiof^' Tridia igitur ôccontumeliofa, depulfo metu,inter ipfas fadiones fecuta amp;geda fnntdiflidia,amp; recrudefeentibus nouis vulneribus^quaenonduin iuftamcicatn' cem coaluerantjOmnes in diuerfa ftudia fœdè rapiebâtur. Et quo cœptæ fimub- 1 tes cômodiùs arque diutiùs alercntur,publicæ quictis perturbatorcs cperæprctw 1 fefaduros exifiimarunt,fiin vrbemBaptiftam,Petri Fulgofij filium,tuncteni-poris Nouij agentem ,conuocarent : ideoque magnis perainplifque præmiis pro pofitis^iliumfubinde per internunciosfollicitabantjVt amicoruniamp;client'” manu conftipatus,in vrbem rcucrterctur, ea potiflimùm fpe amp;nbsp;confjlio,vtip/îus authoritatcamp; opera fubnixi,ingcntcs tumultus amp;nbsp;graues feditiones fièrent. Scie-bantnimirum illi, paternarum fiiarum virtutumæmulo, multô magis quaw Lùdouico fratri fiio, tribui amp;nbsp;fidi. Tandem igitur horum hortatu, amp;nbsp;verbo-' fum Icnocinio in ciuitatc cum non pœnitenda manu pelledus , ftatim in Cafteb i beti arcem cum fuis introdudus eft; amp;nbsp;confeftim, cum ijs, quos omnesanpa- | tos babebatjcruptioneexarccfada, inarcamD.Francifci,è regionearcis pofita, defeendit, «Sc fefeibiconfpiciendum præbuit,ita vtprotinus ad eins aduentiunS-' confpedum quamplurimi,carundem partium amp;nbsp;fadionum fautores,illuc confluèrent: ex quorum certè concurfu, tanta in vniueifa vrbe animorum diftta-dio infecutafuitjVtomnium animiad noua diuerfaq. ftudia, ôcreruin côuerlîo-Cf»»/««! nem propenderent,amp; ne minima quidéoccafioprætermittcretur,quin ad came-pZ,««quot; redis auribus amp;nbsp;animisftarcnt.Proindc plebs ipf3,quaepaulÓ3ntè tamforiiter^i pertinaciterin Sfortianos pugnauerat/emilToomni ardore, nullam ampliusob fidendæ vel oppugnanîa^cis rationem habebat, fed magna turn inconftanri? labe, nec minoriperfidiæ nota, omnis honeftatis oblita, ci adbærcbat, quicoo tra publicam falutem amp;nbsp;Reipublicæ digiTitatcm ,cum commun! omniumhofte fœdus amp;nbsp;nouam amicitiam iccrat.Cetcrùm Fulgofius cùm videret ad fe tam ma* gnum populiconcurfum fieri,amp; fingulis ferè mométis numerum adaugeri,graal oratione'perfuadcre conarus cft, vtad maiorcm Reip. dignitatem atlerendrm,^ ctiam ad altiorem omnium ordinum fècuritatem, Adurnio printiparum abdica-rent, amp;nbsp;fe illius loco furrogarent, magna cum conftantia afiiimans Lbi a MediO’' lanenfium

«nenfiuin Principibus conftanter promiflum efle, vc cum primùm popiili fuf* ^ragiis ad Priricipatum perucniHet, arces Rcipub. reftituerentur. Et quo magis fi-Di populärem multitudinem deuinciretpncercetera proitiina,quibus fœdè illam dignitatemlicitabatur,aflercbat,fe jnon fecus ac Adurnius fecifletj omncspa-^ncij ordiniscxclufurum, à gcrcndis officiis Schonoribus capeHendis cocrci-turum J vtpotc qui iam probe fciret, Obieélum ipfum amp;nbsp;loanncin Aloyfiura Flifciim Adurnio faueregt; ac plane inutuis officiis coniunólos efle,ita vt cum vl-traconfiietudinem amp;familiaritatem,ctiam affinitate iftæduæfamiliæ fibi inuU ceincfTcntconfociatæ,nihilGcrti,.vel boni abi 11 isfperari debere. Quibus fpecio-ßs verbis amp;nbsp;perfuafionibus cum inconfulram plcocm adco deinulfi(Ter, vt fcCe illiusdidoaudientcm prxberet, omnemque fuam operam amp;nbsp;ftudium deiuceps polliccretur,antequam in arccm rccedcrct, inter cos ftatutum amp;nbsp;paclum fuit, vc îidiâusænci torincnti fonum, omncs armari ibi præflô efl'enc. Ipfc interim Ba-pdfta,rerum fuarum fucccffu gcftiens, citra aliquam moram, Mediolancnfiuin • Principis præcipuis confiliariis amp;nbsp;adminiitrisjquo in cardine incepti fui inftituti Hatus verfaretur, tranfcripfît,paruoquc temporis intcruallo,vtriufqucarcis, pro-utprius conuentum Sc padum erat, pofl'eflioncm reccpit,cùm illi arbitrarentur, feracilius hac,qudm vllaalia rarione,Reip.iftiusdominiûaflecuturos.Quodcùm Adurnio,acSanfeuerinati/eliquifq. Mediolanenfiu accrrimis hoftibus innotuir, hnrnenfo fimul dolore amp;nbsp;ira exariere,quandoquidem vidcbantjfe nullum prx-teritarum molcftiarum, amp;nbsp;curarufruólum , vel perpefTorum nomine Rcip. peri-culoruinpremium, vnquam relaturos.Proindecumadhucfufficienrein inilitem admanus haberent^fefe vnd cum fuis clientibus amp;nbsp;confœderatis diuerfis quidcm in vrbislociscomuniuere, fic vt interdiuerfarupartium ftudiofbs acrociflimum bellu renaiceretur. At Fulgofius adomnem occafioncm intcntus, nealiquidfibi téporis per inertiam veldefidiam cfflueret,cum fuis copiis amp;nbsp;amicis protinus ex arcceruptionem facere, amp;nbsp;prætorium inuadere atque occuparc ftatuerat; ideoq. militem^qui claculum in palacio,fito in D.Thomæ regione,diu d Fulgofia fami-liapofTeflbjpræfidij nomine relióius erat, ad fe conuocauic,eoconfilio, vt fub il-liusmilitis aduentum, ipfecum fuis ex alia parte copias fuas è munimetis contra hoftem educeret- Gcuti poftea faófum cft.Nam diftributis copiis,intrepidè atquö aniiuosè per oinnein ciuitatem diu circumuagatus,aka voce Fulgofium nomen ybique intonabat. Adurnius veto,cum magna cxternorum militum parte fefe in curia ipfa præmuniucrat. In foro auccm,quod vulgo Foflatellum nominant, Auguftinusamp; loannes Adurnius, vnd cum Sanfeucrinate , amp;nbsp;loanneAloyfio Flifco ftationcm habcbant, amp;nbsp;in co maiorcm copiarum partem pro acie inftru-xerant. Obieólus veto Flifcus in regionem templo D. Stephani contiguam, vi-KS fuastranftulerat, vt Fulgofioruin vimrepellerct, vel faltem quibufcumque^.^^.^ arribus in fuam fententiam pertraheret. At Ludouicus Fulgofius, neutrius partis 'vru ftudia fecutus, rei cuentum oppcriens, fefe in luftiniay^nm ædificia abdiderat/’'^^'**** Tandem eo vcntum eft,vt,inrtru6ta vtrimqueacic,manus conférèrent. Priinam pnanamd D.Thomæ palarij præfidiarii^cum his qui in foro, cuius proxime hic ^cniinimus, ftationem habebant, exorfam accepimus ; amp;nbsp;tanta erat Præfedo-

qui pro Adurnio ftabant, miiitaris difciplina amp;ordinum obferuatio,vC Fulgo/ij, licet numero præualerent,tarnen quod minus militates ordines obfer» uarent, longe illis inferiores eflent, amp;nbsp;ab Adurniis fuperati, plerique illorum in-tcrfeóli, vclcaptifunt; exquibus nonnulli poftea iufl’u Profperi Adurnij ad fores palatij laquco fufpenfi fuerunt. Baptifta veto, qui diuerfo itinere ad curiam con-2 5 tende-

^54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENjA.TVS ïgt; O r V t I E • '

tendefat, cum fe in ea fiftercftatuiffctjfuorum clade inrelkóla, mutaro connhO) aétutuin fefe in Caüelleti planitiem recepit: cuicettè,præter fpein amp;i expeótatiO' nemiacceptuin incoininodum pro fummo beneficio euafit.Quandoquidemii*' inius rigor amp;nbsp;feueriras.qua Adurnius viólorin captiuos recèns vfus cratjtantatw illiapudomnesindignationcinodium excitauic,vt hoepodfliinùmncniiii^

de comniLini vtriufque faólionis fententia è fupremo dignitaris loco dimouere; tur. Et quo facilius aliqua aniinoruin reconciliatio inter vtriufque partis audo' res iniripodet, ObieótusFlifcus Joannis Auriæ autSloritateinterpolita, FulgO' ßuinnon ira procul ab arcisconfpeóluadiuit:.amp;.poft longos vlcrôcitïoque'hî^ bitos fermones, tandem ea cautione tranfegerunt, vt Phneipatus in ’Fulgoïîu^’^ i conferretiir. Et interim Obieólo, ratioàc diuerforum fumptuum arque expenf^' i rum pro publico bonofaótarumjfex millia aureorum nummum in parataexf^' I ditaque pecunia quamprimùm foluerêtur. Ad cuius rei fccuritatcm;inunimeæ | • turn ad D.Catharinæ portam eredlum, illi fponfionis nomine confignaretur.Ip ;

terim Adurnius contra expeâzationem magno cumfuo dolore à-plurimis . lldlusj cum fefe aduerfariorum conatibus ægrè refiftere po*ftc cönfideret,defo* luorumque falute valdè trepidus arque folicitus, celeriter è publico palatiotf mrepr«,-fecreto fubduxit. Verum, cum eum promifcua Óc incondita multitudo

genter obferuaret, amp;nbsp;magno cum furore infequeretur, rädern cùm nulluseftug'l locus patêret, coaólus eft,non ita procul ä nauali publico armainentario fe*quot; ' mare præcipitem dare, amp;nbsp;periculofo natatu vfque ad triremes Neapolicanas, baud procul aberâr, euadere,vt fefe hoftili periculo tandem hoc modolibetar^^' AtFulgofius,lucidisarmisconfpicuus,magnamque corporis maieftatemamp;ollt;^ grauitatem præ le ferens, curiam ingreftus eft, confalutatoque populo, amp;nbsp;pro condonelocutus,ex vnanimiomnium confenfu amp;voluntate DucalihoflO' reinlîgnitur. Iplê,quô fibi fîrmiorem amp;nbsp;ftabiliorem Principatum redderet/oæ tra priora pada amp;nbsp;pollicita, quæ ftultæ multitudini fecerat, omnein nobiHwt^*^ invrbem reuocatam, poftliminiôin patriam atque penates reftituit. Et licet I pauci eflent qui huic eius edidoreclamarent,atqueinconditis vociferationib'^* । refragarenrur, nunquam ramen adduci potuit, vt à nobilium patrocinioann^'’ I ^g^^^auocaret-fedquôillosfecurioresredderer, Magiftratum Baliæ,vt vocant,fup‘'' I fww. rioris bellitumultibiis intermiffumjiterumlicet multis refragantibus,amp; I fertimBendinello Saulo, viro ea tempeftatefumminominis acexiftimationi^’• reftituit. Hic,vti enarrauimuSjOdouiratus eratjpartim ex nobilitate, partim rôex popular!faôlionecommixtus;amp; Galeotus Centurio, Lazarus Aüria,H*^' ronymus Grimaldus, Accelinus Saluâgus,Baptifta Garronus,Thomas Prefend^’ Bartholomçus Canitius,amp; Baptifta Bafiadonna,in hoc munere defignati atq. ita demum poft varia certamina,contêciones, amp;nbsp;rixas,præfentibuspericiJ‘’’ amp;nbsp;circumftantibuscalamitatibus obuiamitum eft. Ccterùm,Refpub. poft^’^', antlatostam rnagnos^^menfos labores, nihil Ebi de quicte publica poHid'^ poterat, nimirum quôdneminem laterer, Carolum oótauum Galliarumrege*^’ quiLudouico xi. nuper in regni gubergatione fuccefl'erat, propter fœdus cu5[ Ferdinando Tarraconenfi,Neapolitanorum rege,ipfius æmulo,initurn,ei W infenfiftimum fore Proindc Senatus operæ pretium le fadurum exiftiinabat)^'; ad tantum regem fibi rcconciliandum,in Galliam oratores quamprimiirn,fi^^'’ ’47^’ etiam fadum eft initio anni eius fæculi vndeodogcfimo,ablegaret. Paricon»*^

decreuir, vtadSixtum quartum Pont, legatio haberetur ,quô immunitateî priuilegia,temporum iniuria nonnihil intermifla amp;nbsp;labefaôtara, iteruni Reipi*'’'

GENVENS'IS' HIStORÎAêj t'IB. ÜŸ.' pto Vetcriinftîtuto amp;nbsp;more reftituerenfur. Quodquidcmdnouo Pontificccitra Jnagtiam aliquam difficultatem gratiosè impetratum eft . ^Et qùô magis ipfè Rcmpub^ fibideuindret, Paulum Fulgofium vrbis Andftitem in purpuratoru collegium cooptauit. At proximo anno Mahümétes fecundusTurCorum Im- 1480. perator, poft duo Chriftianis adempta imperia, innumerafque alias prouindas bello atque armis in poteftatem fuam redadras, quàm ^gerrimè ferebat, Rho-dum, inter tot deurdas gentes,amp; fubiügatas ihfiülas;liberam Cxiftéfe-, ideoquc ad num expugnandam quàm maximam clafieiiaiiiftituit. Cbriftiani'Prîndpêiài, ïn primis veto Pontifex, ad tantum aüertelldum bellum omfies cogitationes feriô contulêre, adco vtfoliciratis omniuifi ordinum,amp;primatüm'Cbriftianiimfid'ij ' animis, ipfe Pontiicx n'eceflarium putauerit^etiam ad Rempub.Génuehfem bi-a-torem füum hoc potiflimum nomine babeté.Igitur de cbmmünipufpuratôrum FatrumcollegiOjCardinalis Sabellus,ex antiqua amp;illüftri Sabellbfümi famiiia oriundus,Genuam venir, vtibi inter cetera quæ habebat in mandatis,- claftem • naualem Pontificia pecunia pararet. ih cuius etiara èxpeditioriis gràtiam Liguïës 14811 publicis fumptibus quatuor ac vigintitriremes inftruxctuilt,amp; fingülis Prçfedis itnpofitis,clafiis fupremus nauarchüs ex ipfius Pontificis mandatO'amp; iufiu, Paulus Fulgofius renunciatus. Rebus igittiromnibus necefiariis iam fitè difpofitis amp;præparatis, cum iam claftis nauigationemRhodum verfus,vtinfulanos dura nbsp;nbsp;nbsp;, paflbs, prælenti periculo eriperer,inftituiflet, mox multorum lirerß nuneiis -intelledûiRhodüm tandem Barbarorum obfidione liberatam efle; ideo(^. ab bac deftinata expeditione ad præfens difceflbm ; pâùloque poft, Fulgofius, fupre'-rnus nauarcbuSjin Apuliàin curfum direxit^ eo animo, vt Ferdinando Afagohió proHydrunii,paulô ante abeodem Mabumeto expugnati,recupeFatione atixi^ich'r’îftiàZ liaria arma neceflario ôc opportuno tempore ferret. îfque locuseô fane facilius a Chriftianisreceptus fuit,qüô,codemferètépôris articulo MabumetUs ipfcjma^-gnocumtotius Cbriftianiorbisbeneficio amp;nbsp;publico bonoj fato conceftit. Eiüf-dem temporis traólu^ ad recùperationem Lesbos infulæ,quatuor Libütriicæ,fua-fü atque operacuiufdam monacbi Dominicani,ex Fonda maris Tyrrbeni in fula oriuhdij magna vitæ integritate ac eruditionepollentis ,publicis fumptibus ad-orilatæ funt,ad banc expeditionem plerifque ihfignibus matronis, ac Ctiam nOn-Rullisviiis,à vitaê fanctimoiiia comniendatisjfumptusjalîaque neccfl'aria confe-mitibus. CeterLim,cùm multaeflent quæiuftis de càufis banc expeditionem impedirentjuibil fane bac in reviterius attentatum. Infequenti anno,Côrficà in-fularediitfubtutclaamp;proteôlione GéOrgiani Magiftratu^. At Genua; interim, licetBaptifta Fulgofius,quem proximè ad Principatum eueôlum fuifie narraüî-muSjperfonalTiiquarn fuftinebat,mirificahumanitate, iuftitia, aliifque pacis ac Miornamentis mira cum omnium fatisfadionetueretur, nihilominus fatali vrbis genio Refp diutius quietem amp;nbsp;otium in tam profpero ac felici rerum curfii ferre nequiuit : fed in perniciem fuam prona, amp;nbsp;nulli^^»lisj Vel adûerfitatibus, vtvidctur,defatigabilis,iterum ad priftina diflidia, amp;nbsp;iurgiaiceucanis ad vomi-tum jediic : Anno fiquidem eiüfdem fasculi odOgefimo tertio,noui motus erü- 1485* pere.brantetenim in VrbcjFulgofiæ gentis duo,fi prælèntem dignitatem amp;nbsp;opu-lentiam fpedes, clarifiimi viri, ceterum fi ambitionem ,perniciôfi dues, fcilicet Faulus,recèns in Senatum purpurei ordinis à Pontifice adfcriptus, Augufti-nus,ambo Ludouici filij, quorum bic vrbanis cobortibuS cum fummo honore præcrat. Hi tametfi Baptiftæ confanguinitate coniundi forent,amp; per omnes honoris gradus ad fummum dignitatis faftigium euedi, tarnen iniquiflimo amp;nbsp;per-g 4 uerfiffi-

|j6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 8 E N A T V S P O P V L I Q^V E '

ucififlïmo animo fupieinam illi dignitatem inuidentes^ cmnes eonfiîij tatici’'’ cnm præcipuis fuœfamiliæ,aliifquc fuis fociis iniuerunt, vt cum ad prirnamof portunitatemDucali honoreexucrent. Vcrùmquia res ilia videbatur jVtreu^' , racrat, pcriciili ôc fufpicionis plena, variatum de modo perpetrandi faciiiof’ ’ inter eos baud Icuiter fuit: quippe vna pars tantum fcelus per occultas in/îdi^^ aggrcdiendumdiccbat: altéra verô,aperroMarte ipfum inuadendum eflèceöf^' bat. Vicit tarnen corum fententia,qui rem feereto per infidias perpetranil^i’!. iudicarent) nimirum quôd plurima inde incommoda ac pcriculofe fedicioneS) quot;nbsp;1 rcs male fuccederet,haud immeritô exoriri poHënt, Qiiapropter in publicopab' f tiOjin quo ipfè de more Principum,longo vfu inolito,agebat, citra rumorein vd cædem militum,facinus exequi placitum. Cardinalis cùm amp;nbsp;ipfe in publicopî'| latiotunc temporis habitaret,pra:tcxtuoffidj Baptiflâ in cubiculo fuoexilfe''| tem^dilpofitis priusperfornices,aliaq. occulta palatij loca,non paucis inilitibus».

• nbsp;nbsp;nbsp;adiiqamp; cùm fui fadi confeium amp;nbsp;focium fratrem, vrbanæ militiæ, vti dixiinusi

praefedum haberetyfincmagna difiicultatc vel obftaculo ab illo extorft, vt i/^ fè folîcicus,âc fefe fuorum perfidiacirtumuentum animaduertens, vitrovt-bis tlauès perfido fuo confanguineo traderet . Quibus confignatis, ilk'it publicè Principatu, contra omnium gentium mores, atque confuetudineiiii 1 amp;rnultaruiîi ætatum exempla, hac vna exceptavrbe, Ipoliauit,tânraquciin-pïobitate ac verborum præftigiis gralfatus eft, vt,etiam confentience SeiU' tu, cum magna fuæ fadionis congratulatione amp;fauftis acclamationibus fept; Cal. Decemb. in ipfius locum fuWbitueretur. Baptifta interim fua præcedenti 1 felicitate infehx,amp; præïenti lui ftatus conditione mifer, in exilium ablegatus,aJ | otium amp;nbsp;quietem conuerfus, tantacum modeftia amp;nbsp;animi fortitudine ad oW' inempofteritatis memoriam amp;nbsp;publicum bonum vixir,vtcùm eHec virfingub^* ingenioâc eximia eruditione præditus, ad imitationem Val. Max. de illul^H'^''’ virorum didis amp;!. Mis elegantem librum conferipferic, in quo cùm ad perfidie ingrati animi caput peruenit, huius purpurati fuipattuijnftaromniunijb^t-' ' baram amp;nbsp;crudelem perfidiam fummacum inhumanitate coniundam deploraf, ac exccratur. Nec mirum, me herclè, huius Cardinalis in propriù nepotcin fün? mæiniuriæ amp;nbsp;violentiæ exemplum alicuiiure videri debet,cùm nonmodoiti | hacciuitate,fèdin multis aliis,ftue mobilitate ingenij, fine inlcitia vel indulgctt' tia fupremorumordinum,fiue fato,diuerfis ftudiisamp; animorumdiftradiond certatüm fuerir, ita vt fxpius negleôlisomnium bonarum amp;nbsp;honeftarum artlum difciplinis,poftpofitaq. omnium bonorum morum reucrétia, amp;nbsp;lànguinis con-, iunlt;ftione,atq. interdum etiâ fraternæchariratis vinculo difrupto,ad non minus turpia, quàm flagitiofa amp;deteftabilia decurfum fit, adeô certè, vt dum ciuilis fanguinis effufio gladiorum impünitateconfirmatur, iura amp;nbsp;omnes bonælegcSi ceu ineiloncl'uOiOpulentiorum potentia obrutæ amp;nbsp;opprefiæ fubindefucrint,ci-uilefque commotion^ ac turbæ,qux antea æquis conditionibus fanariconfuc- | uerant, lênfim ferro diiu3îcatæ fint, bellat^ue poftremùm non iufiis dccauïis 1 fufeepta, vel inita, fed prout earum mcrQss fuit: quod fane in fe minus habet ad* mirationis,quô fæpius hoc modo pafiim pcccatunfatis enim iam longo vfuad* didicimus,exempla non ibi confiftere vnde cœperint ; fed quamlibet in tenues receptatramitem,latiftîmè euagandi viam fibifacereï amp;nbsp;vbifemel redo deep ratum eft, in præceps quàm facillimè perueniturj nec quifquam fibiputat turpt, quodalij fuicfruôtuofum. Interim,dumhæc Genuæ gcruntur,rnenfe AuguH® ’484- lubfccuti anni Xiftus quartus fupremus Pont. viuis fubtradus eft,in cuiuslo* cuit)

cum, de cominunt ptirpuxati Sen^tus voluntate,Cardinalis Malfeta, ex an-I I tiqua amp;nbsp;nobik Oborum, faiïiiliafucccflîc,quiproveteti amp;nbsp;recepco Pontificum , ^’^tjtuto,abrogaiopiioEijioraine,IfinQcentij ôçlaui nomen fibi afl'umpfit. Ad , ^ucmhaudinultôpôn,Sen3tusduodeciiTioratoresexpræcipua nobilicate felc-j « ^os,Romain ablegauic, vt dcbitum nouo Pontifici obfequium reuercnciam ƒquot;«lt;*quot;ƒ• S ' ^otilisRcip.non3;iiuedcferrenr,quicercc eo ma ion cum fplendoEe apparatii, , Romam profcólifunt, quo proptercommunem pacriam atdiùs fe illi deuinólos I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cffc iudicabant.^ Oracores autem füerunc,Hc«5tor Flifcus,iuris ciuilis fcientia,

j I diccndi facultace noh vulgari præditus, Lazarus Auria^ Melchior Nigronus, , Cliri{tophorusSpinula,FranciicusLomclinus, Lucas Grimaldus,ThomasFul-1 goiiuSj PafqiialisSaulus,Aloyfius Gibertus^Bàrcholomæus Canitius,Bapcifta a nbsp;nbsp;nbsp;Bafadonna amp;nbsp;loannes Calderus. Hi fane in mandatis habebanc, vt llatim poit

ph amp;iinmuhiratibus confirmandis agerent: quod facile pro ea qua erat ipfe in I Gcnuciifes volüntateimpetrarunqitavtjconfeólalegatiohe, paucis poll diebus I i Gcnuain redicrint,vbi ahquandiu in domeftica paceatque otio conquietum eft.

Ccterum,foris fubinde inter Ligures,amp; Aragonios,infeftis armis cocurfum, èc nonleuia dainha vitro citroq. illata,fic vt proximis annis, inter cetera,ciim non« i nulli Corum piraticam excrcentes, Ligufticæ oræ traólu variis excurfionibus in-feftarenr, Genua,ad illorum vim amp;conatusinhibendum,S.c. quatuor triremes conftruâæ, ac emifl’æ, paucilque poftdiebus, duae illarum , aut præfedli negligentia, vel indigenarum perfidia amp;: proditione,abhoftc in Antyboli,Gallia: Nar-

I Donenfisinunicipio,portuin ipfo interceptæ,atciucillincabdudlæ.Verura hac ‘ ïftate,Thomas Bozolus, virftrenuqs, amp;nbsp;magnis aufis promptus cum vnica naui plcraque Tarraconenfium nauigia è finu Valentiano egrefta , intrépide adortus,poft acrem ac dilficilem dimicationem ,vi(ftoria potituseft, amp;nbsp;nauis, cui nomen fuit Encadclia, qua,prætcr rcliquos, Matthçus Efcrinus Valentinus, haudobfeuri nominis,vehebatur,capta, amp;nbsp;Genuamperdudafuit. Inter hæc, nc Rcfp.aliquarationeabfolutâquadam tranquillitateamp;quiete frueretur,magno cuinfuodetrimcnto,nouum bellum aduerfusFloretinos exortum acfulceptum eft. Hi cnim,cùm Augurtini Fulgofij armis atque contentiône,Serefànæ domi- Fltnntinti.

I i^iocxcidiflcnc,ægerrimèferebanr,à Gehuenfibus vicinis,amp; iam aftiduis bellis t lt;dcfaiigacis amp;qualiobtritis,hancinfliótam contumeliamhadlenus impunitam, ^inultameifc. Nam,poftquam Fulgofiuscontrapadlaamp;fœderacum Floren-tinis inita,Serefanarn adGeorgiani Magiftratus collegium tranftulcrat,ipfi,ingi curaamp; perpetuis deliberatiombus allaborauerant, vt illam recuperarent. Sed cum propter iniquitatem temporum, bellum commode hac de caufa moueri ucquiret,inhæcferè tempora recuperationem diftulerant. Proinde tandem non vltcriusexpedandum rati,colleclo fic fatis valido amp;nbsp;magno excrciru,eius oppu-gnationem accclçrabant. Ceterum quia incelligcbant, illud oppidum non ita

i nbsp;nbsp;nbsp;facileexpugnaripofte, nilï prius alcerurn,cui Petrafanffh nomen, vbi olim fa-

numFcroniæ extitifte commémorant, occupallent, prima arma in hoc mota. Gcnucnfcsinterim,deFlorentinorum cxpeditione commonefaóli,vtrumque locum tueriftatucrunt, ideoqueimpofito iufto prælidio,rebufquead defenhonem fuftinendam præparatis, etiam turrim, llicenfem nuncupatam, non ita procul à Serefanadiftantem, firmis copiiscómuniucrunt,amp; rcliquas, ad propugnationc horumlocorum deftinatas,terreftri itincre, Dominico Auria duce,verlus Petra-üinólamablegarunc: codemque tempore ad retundendam Etrufeorum poten- ' tiani

358* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENA tvs P O P V L I E

tiam amp;: imminentem iitipreflionem,magna cum diligentia dcccm triremes^ quatuor naucs inllrudæ iunt,acpaulô poft dudu amp;nbsp;aulpiciisConftantini An* nae verfus Ligurnum eduä:^irati,fcfe hoepado Pettafandam obfidione liberj' K turos. Miferant etiam ad omnem cafum reique euentum, cum ipfis nauibusali

quot nauigia quæ ipfi patrio idiomate Ponconos vocant, amp;nbsp;varias machinas at-que inftrumenta, quibus defenfiones munimenta commodius expugnaD poflenr. Tam Florentini circa locum jquem ardiftima obfidione premebanf/ in excelfo monte præaltam munitionem crexerant^eo confilio, vt faciliùseî^' pugnarent. At Ligures, vbi oppidum ipfijm,anteapræfidiis amp;nbsp;comiueatuW' ftruxifient, mirificè de illius propugnatione foliciti, acriter totis viribus amp;nbsp;ani-1 mis incubuêre, vtillud,repulfis hoftibus, ab omni pcriculo amp;nbsp;obfidione hbcfi*’ ’ rent. Qua in re non parum iuuabantur clafiis fuæ nauali opportunitatCjqust® loco confiftebat,vt,nemine prohibente, veT répugnante, vndiquaq. excurlîoncs i • Cuto ac libero faceret. Lt quo facilius hoftilcm impetum impedirent amp;prorbgt;s frangèrent, ipfi per medios hoftes fumma contentione ad oppidum feftinantes, vi atq. armis tarn late grafiati funt, vt,adaperta via, aduerfarij multa cum ignj' minia caderent, amp;nbsp;fere advnum omnes opprimerentur, eofane exitu, | do in Genuenfium poteftatc oppido, ipfi vitra quartum abeo lapidcm I mouere coadi fint, præfertim cùm propter adultam iam æftatem , amp;nbsp;appropiO' quantem hiemem, tempus bello gerendo minus eftet idoneum ; quandoquw^'” cùm ea expeditio iam in menfem fere Odobris efiet protrada, multo fatius^ confultius fore cxiftimarut, fi ca in proximum ver dififerretur.ConftantinusA'’' ria buius claflis, vti diximus, Præfedus, multis excurfionibus fadisjciiinbi’' propter inftantis hiemis aduentum, domu'mfeftinaret,arcem Wadæincendit?'' turrim Ligurni in portu pofitam, magna vi earum, quas diximus, machinarui” oppugnare inceperat : fed cum ilia , validaamp; ftrenua militum manupropug”^' fetur,nihil prorfus co tempore effici potuit. Quin potiùs Florentini magna alacritate refumptis animis, vbi primum Florentiæ intelledum eft, Petræfan«^!^ Î obfidionem à Genuenfibus vi atque armis fuifie propulfatam, Senatusconlbl'” decretum fuit,vt,ad abolcndam infeliciter rei geftæ memoriam, fimulqueacf'^' ptam cladem refarciendam,aliaque,quæ hofticeflerant, recuperanda, nouikg^' ti, quos ipfi commifi'arios appellant, defignarentur, qui pecunia, nouoquemi“' tc, ac ceteris bello opportunis inftrudi, eo fucceflu amp;nbsp;felicitate progrefli funt, propter Genuenfium Prçfedorumfocordiam,amp; torporem,munimentum ilbquot;’ in vertice illius montis,cuius proxime mentionem fecimus, extruduin, pugnando, tametfi non citra magnam fanguinis effufionem,recuperarenc.Mu'' tos enim inter eos defideratos efleconftat, amp;nbsp;inter præcipuos, Antoniu ni Comité, veteranû milité,amp; inter Florentinæ nobilitatis viros magnæ audoU' tatis amp;nbsp;exiftimationis propter rem bellica centurioné,qui vnà cum plerifquealii^ in co conflidu ftrenij^è ac fortiter dimicans, multis vulneribus confoflùs inteiij' Quo detrimento amp;nbsp;ineSThmodo accepto, non folum defenTbrum,fed etiam oP' I fidentium animitantoperè immutatifunt,vtdepaci{cendo, amp;nbsp;tranfaftioneP' ' cienda vtrimqueconfilia inirentur. amp;nbsp;poft paruum interuallû,caconditioneii’; tereos,intercefllone amp;audoritate LaurentijMedicei,magnanimi amp;clariftn^* viri, qui recèns in caftra venerat, tranfadum eft, vtde vtriufque partis conftP'** retrafanna ^tx atqucoppidum in Florcntinorum poteftate remaneret.Quæ vbiGenuîiquot;'

notuêre, ftatim ex Magiftratus Georgiani decreto,quatuor legati, quos ipfibæ curatorcs vocant, nempé Thomas luftinianus, Lazarus Lomeunus,Hieronp^’''^

PalmarusjSc Paulus Lercarusj ad earn cxpedicionem defignati font; hóuuft^ud ttiilitaris delectus in belli fupplementum habitüSj amp;nbsp;Ludouico Fulgofio Duce propter Aiiguttinifilij fuiabfcntianl,nouaexpeditio fufcepca . Senatus interea Georgianusjquia ccrto conftabac, paucoruniperfidia jamp; militum præfidiarioiû ignauia^Petrefanélædeditiortcmfubfecütain eife^in militum tribtinos pro folita fua /cueritatcanimaduercit.Itaqitc Antonius MontaldusyLazatus Mariusjamp;Au-guftinusRauefcheriusjquorumfideiamp;'diligentiæatcis cuftodia amp;nbsp;dcfenfio co-luiffafuerat,publico iudicio damnati,itavthic,po(lremus^,paucis interieóbs diebiiSjinllicenfi arcefecuri pcrcuterccur; adeo ille MagiRratus magis peccan-divoliintatein intuebatur,quaiTi modum faclaqueadconfiliu dirigerer, de quid, non inquantum ,adrnilfum foret,æftimabac. Nec præcereundum eft, quatuor prætereaciuesfuperioribus,quos diximus^ ceu collegas,creatös fuilfej quorum cura amp;nbsp;adminiftfatiöne fufeeptum in Etrufeos bellum commodius fclicius coficcretun Std Florentinis trahetibus potius quam: gerentibus bell urn,nihil eo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

anno memoria dignum agi potuir,ita vc cum naualis claffis citra aliquem frudluj Vel rci féliciter geftç mcnioriâ,domû reduóta eflet,magna plcbis obloquetis fub’ fccuta fitobmurmuratio,nauarchühoftiü largitionibus corruptü fuiffe infmu-lantiskSufpiciofaquippemukitudoçgrè ferébatjamp;indignabariirjtâtis fumptibus publicisjöcpriuatisfubfidiis,nihil quod ex publica vtilitatevel dignitate foret, fuiflegeftu.Proximo anno nulla res notatu digna Gcnuçîncidit,prçterquâ quod 1485, Ioannis Antonij Buecanigræcôiunx,Bartholomæa nomine, fèptêdecim liberos, raraquadani,ac fetè inufitata fccunditatCj vnico partu enixa fit, qui, licet elTent eiufmodi corporis formæque conftitutione,vt diuturna vita frui non daretur,ta- um men omnes viui in lucem editi fuefunt 4 Hie partus potius ad portentum, quam adaliquod Reipub. omewt^adlus, quod Italia, àe propemodum cetera; nationes omnes, Vulgata iam amp;nbsp;cosftantiopinione huiufmödi pärtus tanquam mon-* • : ftrofos abominentur. Quanquam baud fciOjVtrum illud rilitaculum natu-^ rxmagis raritatiamp; infolentiæ, quam prodigij alicuius teftiittonio fit afiignan-duin, potiffimùm cum rerroadtis temporibus mukæ intiderint states amp;nbsp;tempora, quibus natura talibus Varietatibus luferit, atque inferutabilem fui înuefti-gationem prodiderit. Legimus enim apud probatiflimos aüólores 5 pafiirri muka huiufraodi naturæ occurrifle exempla 3 de inter cetera quidem, fatis confiât j inÆgypto mulierem quinque liberos vnico partu enixam efi'e ; cuius ctiain meminit Ariftoteles, vt grauiflimus auófor, ficetiam arcanorum om* niiimdiligcntiffimus inquifitor,qui dehac redifierens jftatuit^ hunc partum^j humanam natura vix vnquam excedere. Accedithucfæculi Diui Auguftitefti-moniuiti, cuius fcilicettemporcj vt illi quieius gefta fcriptis eomprehenderuntj merninêre, vnaex eius ancillis in agro Laurente quinque pueros faluos amp;nbsp;inco-lumespeperit,quijpaucispoft inreriedbs diebus,omnesadvnum vnacum marre interiere, tanta cum totius Italiæ admiratione , vt j^iflu ipfius Principis monumentum marmoreum ad perpetuam rei memoriam eicollocatum atque dicatüm fit. PolTunt hæc proculdubio n^'^^ omnibus iure videri, amp;fingu-lari obferuatione ad pofteros dcriuari, nifi incidilTent tempora, qtiibus Ion-gè maiora cohtigeruno In literas enim à receptis fcriptoribus relatum inue-nio, Margaritam j Comitifiam Hollandiæ anno falutis millefimo ducentefimo fiptuagelimo fexto, ætatis verb fuæ anno quadragefimo fecundoj ipfo die Para-fccLies, hora nona ante meridiem, vno partu peperilfe infantes viuos promifeui fexus numero, quod omnem fidem cxcedit, fexaginta quinque, omnes virales diftiiv

diftinélifquccorporisproportionatismembris.funt quifcribant, fingülo^ po*' licis magnicudinem non cxcefliffe. funt verô alij,qui aflerant,eti3m pulli magp*' tùdinein adæquafTe: qiiod camen plané abfurdum cordatioribus, ôc inp^^ vel mediocritcr verfatis, videri débet,ex eo,quôd natura hiimana)Corpori oneribus abdendis non Eabucrit receptaculum. Qui's enim non videtgt;quo do hæcaiiquorum placita',cum ipfius corporisharmoniadiflentiant? Vreu*^' que tarnen fit, nihileft, quod hac in parte, piætcr naturæ raritatcm,adinirenii'‘’ cùm reliqua fuo quidem ordine ac ferie procédant, licet inultarum varieratu!^ amp;n3turaiiscurfus irnmutationiscaufæ ignorentur, quas fatius eft tacite, ^eiusfieriliccatjconfiderare, quâni curio fa indagineprofequi. His ciiatn, proxime enarraui, omnibus ab Epifeopo Traicótcnfi,ipfius Comitilfæ auûcdO) in multorum procerum atque Ordinum corona poft facri lauacri perception. nomen inditum, Sgt;i mafeulis quidem, Ioannis, femellis verô Elifabethæ noiW® • impoficum; qui ctiam,vix paucis interpofitis diebus, vnàcum fecunda

ex hac luce in melioremconcefsêre, amp;c Hagae,vico HollandiæceIebratiflinio,i’lt;^ definiendis litibusconftitutodomicilio, tumuloac celeberrjmo epiraphio n decorati.Sunt quihuius monftrofi Margaritæ ComiciiTæ partuscaufam,a(lci^5 propriam culpam trahant, qüâfi ipfa finiftro iudicio aliarum matronaruiiijpf^' fertim verô pauperiorum ,pudicitiam infeélata,earn,propter vteri fecundity' tem, non femel palam in fufpicionem deuocare aufa eflet, adco vt vna veldeßi^ diaplcbc muliercula,fuæPrincipiftæ conuicium iniquo animo fcrensgt; illipin ta fit, vt, ad expiandum infimulati fceleris reatum, fimili partu, vel etiarn nui«C' rofiore,deincepsoneraretur: prout etiameuenifte oftendimus. Ceterùm,vU» * inftitutam hiftorise noftræ feriem redeamus,Genuæ, menfe Februarioaiwidi)*' dem fæculioôlogefimi /exti,aü(ftoritatc Innocentij^oiftaui Romani Ponrißü^’ J4S6. Ligurum, ac Florentinorum, finitiraarum inter fc^^ntium certamina,amp;b'’g^^ contentiones molefte amp;nbsp;grauiter fcientis,efrç(ftum f uit,vt pax inter eos, adftip^' lantc amp;nbsp;interucniente Lazaro Auria,tunc apud ipfum Reip. nomine legato, conditione fit conftituta,vtFlorentini,arceSarzanclli,armis paulo antèoccupé' tam,Senatui,coIlegio Georgiano reftitucrent,omnibufq. iuribus cederér,quiM haólenus Serefanam ad fepertinere pertinacitcrcontendifient. Genucnfesccoö', tra, Petrafanâ;æ,eiufque praetenfo iuri^pari rationcrenuntiarent. Ctiius quiden’ | pacis conditiones,vtratæfirmæquein poftcrum haberêtur,néuc aliquadecauh indubium vocarentur, pervnumcxepiftolarum magiftris quos nouonon Cancellarios vocant,fubfcriptæfuerunt, itavt iam nihil aliud, quam Sarzanel® traditio cxpedaretur.Verùm enimuero hæc pax hune tandem fuccefi'um habui'i Vt Florentinijtranfaóla hieme, nefeio quibus ratîonibus commoti,à præftitaatq-beüum In- intcrpolita hdc, noms conlcriptis ad Serelanæ recupcrationem copiis,denceren''

propterLaurétijMedicei aduerfam valetudinê, quæin id feré tempüsindil^' 1487 fulcepro negoti^ abftinuetunt, amp;nbsp;in proximum fubfequêtem annunid''' , ' ’ tulcrunt, fie vt Ligures reprimendum fuorum aduerfariorum conatus,dect'^ I triremes,impofitis leôliftimorum virojumtribus millibus,expedire ciirauerinf) quxjduce Aloyfio Flifco,fumma cum ccleritatc emifiæ fucrunt, ac maxima ani' morum alacritate lliccnfis arx obfidionc cinôta. lifdem feré diebus,AugtilÜ' nus Auria,Francifeus Spinula, Hieronymus Nigrius, amp;nbsp;Francuslufiiniani!s,c!-ues,præter natalium claritudinem,authoritatc, fideac rerum vfu præftantfs,c^ Senatus dccrcto partim in prouinciam Narbonenfem, partim verôinTranfalpi' nam Galliam,quam hodie recenti vocabulo Pedemontanam regioncm vocM adco-

adcogendum railitem ablegati. Quàndoquidem Floremini,nihil de veteri per-tinacia rémittentes jfub lacobi Guicciardini amp;nbsp;Petri Viél:oris præfedura, muU lisexcutfionibusfaólis,fubindeLigufticumagruminfeftabanc,amp; non ita pro-culàturri Picenfiexpofito exercitüjcui VirginiusexilluftriVrfinorum tamilia oriundus, virtue fummi nominis ac rei bellicæ peritiffunuscum imperio præe-îat, fuburbium Sèrefanelli deimprouiso occuparant, amp;nbsp;iam eô vfque progrefli erantjVtjCuniculis faôtis,parum abeflet^quin arcepotirentur. Vetùm àfubfidia-riomilite præuenti ) eodem quodaminodo temporis punótojobfeffis præfidio mifToj coaôti fuerunt raanus conlerere; eoque proelio cum Florentini numero militum fuperioreseflent,cum inGgni GenuenGum clade féliciter pugnarunt. Namfatis liquet, plurimos ex praccipua Liguftica nobilitate ôc antiquiori ftem“ Gcnwnp«»» matCjinboftium poteftatem deuenilTe, inter quos facile ceteris anteçelluerunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

loannes AloyGusPlifcus,amp; Obicauseiusfrater,quifeilli comhem mditiæad-diderat. Ceterùm,tametGbæcclades non cGetpon:remimomenti,nihnominus • tantum efEcerc non potuit, vt eo3,qui ad Serefani defenGonem reliôti erant, ex-terrerctmuo minus feipfos quàm ftrenuiffimè ad propugnationem pararent. In turri ctiam UicenG Senatus Georgian! decreto Conftantinus Auria amp;nbsp;Palquahs Saulus, leoati conftituti fuère, quorum diligentia, cura Ôé ftudio, omma qux buicbellovtiliaôc opportuna erant, fuppeditabantur .Præterea, vltralegatorum amp;tnbunorum militumiugem diligentiam amp;alactitatem,duomilliadeleaoru militum,quosHicionymusNigrius,cuius pioxuue meunoucm habuuuus in ptouinciaNatboncnfi coufctipferat, vuàcuvu SatmoualGum Co u,te lud es LeaabâturHicùmimprofpevanauigationcvtereutur.amp;otunmôfet^ Fciat,aàueuiffcut,maiuumdçttuucutumrebusLtguftKgt;sp^

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 anrenö\ïedieeoptiftiïï3efanitatircltituto,oc inca rlorentin»* fa ÄXiLln vudtque obbdtoue cindutu fat.

M,HeaoiÄus,bucasPincl\us,amp;LucbiuusStella.lt;putvbÄ^ crebüsNiÖLoris exercitus oppugnationibus amp;nbsp;m u ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

fuiKcM.omncuu^uc impetum imtepifa atumis rcptÄquot;quot;V ' ùnaciffîmètufifaut ,ac\eufuYtvnfae prsüfartotpfi

Wenti Keipubbcx difpcndio,labe atq. ignotninia,CUI p . nbsp;nbsp;nbsp;„ n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Un

tà\u,pm=tî\otentuaos. cùavctRovuauumPout. ÿplctofquc faXbffuuos babetcut, « bc fans coaai(unt.C!uafub(ccuta,bocbc\\ummvtxfenuatumramuaatumclt.Cuca caictu £ae tcmpota Rcipub. non dcfuetunt in Cytno in “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

fiffimi à Tboma PuVoGo inquietiffimi animi incouixantiie^ue juge-ui) Vito toucitati,cui fefc focium excitandis tutbis\oaunes P aulus LecenGs, qui ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luverioiiauuoiudigeuasaddcfeaionemfolicuauerat,comitemaddidetat,adeo

Xelauicobello extiuao,Seuâtus neceGatiumbaWit,m^^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^- —

’çùmemiuiruus ,i\\uc mittete. Q^tum taudem ptx i^io^ae tauci ci ti aa , y V^odtemcVa\eoms^a\\icxuauoms,quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

tetd\wxetat,uecuouVs.apbae\isGtima\.dÄ,quii\Vam.m u am a mii tc au , deliWioamue opetaVu\goGuseavmseik,2gt;cmaudatoeotum quipuUicxiv

ntxÇkÀes S)C iûvotç,€koves àVceVjavAtUT j wa caVuviv^ Y Ycev\ e xc vWa.fficxiamp;y'Âkas ,HocQ«àcKv î«\%oto

«sanmXtn\«™t,VeÄm?c;im aàu«(« »ikWraKm SeniTOs M^AçaUm Vùo\ùùwà.çxai\x, oravAc Ytx Vuivci kxcwvxÀvam amp;c\nÀï^vAltvov\^v(\ \xï Ku^ewv^Gxv ïuAà\\m,NVÂ\ivxïtxŸXxù€Xvs,o^uôà. A^txûùs'tVvovax ^.àMtxÇaxcmx jCouxoxKXunt^

ita vtperfuos clientes aliofque ficarioSjfu^e crudeliffime tyrannidis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

ipfum noólu interficicurauerint, ficutietiana paricrudelirate antepaucos^'*’ Thobiam Lomelinuin,cum quo vetera amp;nbsp;priuata odia fibi interceflèrant,fo''^' runt. Sratim itaque poll triremium inCorficain adnentum,Lecenlis arx^qu^*’’ loannes Paulus, cuius paulô antèinentionemfecirnusjinagnacû audaciapf'^'^ iect»f,iarx occupäuerat,recupcrataeft,pariq. fuccellù Ginercarecepta.Quibus omnibus^ obfcquiû reucrlîs,Corfici motus acfeditiones inaioriex parte côpofitç ac fcdat^ injula a Ge- funt. At interea, Genuæconfopito Etrufco bcllo,ac rebus Corficispacatis,a“ tranquillitatc amp;nbsp;publicum otium couerti ciuitas potuiHèt^nifi veteres ill«cioilc^ limultatesnouæc]ue tragœdiæconcitatæ, amp;quali à tenebris in luccin reuocar^ fuilTcnnquoniam cura Pauli Fulgolij purpurati tyrannis potius quàm principe' tus ira omnibus eflet odio arque inuifus ,vt nulli cflent in ciuitare ordinfî; nullufquetam perditæacdelperatævitæciuis,quieum non fummoperèextern • retur, amp;nbsp;modis omnibus auerfareturgt; necefle fuit, cùm eius imperium advl-timam iam periodum peruenifl'er,nou3in rerum conucriîonem in ipû

LMcus Siquidem ipfeGardinalis,diracupiditate Sgt;c magno æmularionis atqueaiæ ftudio incenfus^magisoptabatReipub.imperium adexterosPrincip^^) licet etiam iniuftos amp;nbsp;iniquos,ac Liguftico nomini holles,transferri, quàm b?' timaamp; vereriordinum omnium cleâionc aliquem probaras viras ciuern m«' munibus fuffragiis ad Principatum defignari. Præcrat hoc tempore Infubriæ^æ minio, Ludouicus Sfortia, nomine Ioannis Galeacij fui nepotis,Bona Allob^' gum Ducisfilia huius marre, amp;Cicco Simoneta,cuius fuprà mentionein icci' mus, ab omni regimine amp;nbsp;rerum adminillratione,confiliis Antonij Tafli rienfis,quem alijTelefinum vocant,quiiplî Bonæà fecretiori cubiculoerat/x-clufis. Hic enim/inuidia arqueincredibili in Ciccum odio exælluans,author ipfiBonæcxtiterat, vtLudouicUm^tunc temporis forte forcuna exulanteni) patriam pollliminioreuocaret, ac prillinæ liberrati amp;nbsp;dignitati rellituerer.-cuw* ipfa monitisobfecuta,rellitutoLudouico, magnamingrati animinotaïuamp;cri-1 men in eoexpertaell. Siquidemipfe,iuuenis arque pupilliPrincipis adininito' tioni amp;nbsp;iunentuti admorus, nihil prius habuit,quàm vt Bonam vnà cum Cicto Calabro, ab omni regimine excluderet. Perfualît ergo folitafuaallutiaûî' dinalis Senatui, vroôto legati nomine Reipub. adLudouicum Principemhono- ‘ rificentiflimè mitterentur: quibus omnibus iiberaliter amp;nbsp;humaniter proipfii'^ Principis fingulari follertia exceptis,primo intereos aôlum ell,vt Fulgofius CaP dinalis filius, vnà cum legatis profeclus, Claram, îpfius Mediolancnlis prind' pis fororem illegitim am, in vxorem duceret; eaque re impetrata, nuprix coram oratoribus magna cum pompa amp;nbsp;fummo fplendore celebratæ fuD^’ Legatis igiturhæc amp;nbsp;fimilianegotiacum ipfo Principe traólare inrentis,iniP

-gt; rim Genuæ à Fulgolij purpurati æmulis, præfertim veto ab Obieâo amp;nbsp;loannf Aloyfio Flifcis, recèn#à Èbrentinis in priflinam libertatem reftirutis, annoeiüS | gg fæculi duodenonagelimo ,nouitumultus excitati funt. Hi enim,cùm ceriic“ | rent,iamque non obfcurè præfentirenc», fuam potentiara amp;nbsp;veterem auâoH' -tatem prorfusimrainutum amp;nbsp;labefaólatum iri, fi FulgofiusInfubriæPrintipiii’' opeinvrbisPrincipatuconllabiliretur,Omni ftudio arque viribus conatifunt feCc illius cœptis oDijeere arque interponere. Quocirca cum Baptifta Fulgoto fcui ipfe Cardinalis, ficuti antea demonftrauimusmeru ac minis Principarifli extorferat,ac etiam cum Auguftino amp;Ioanne Adurnijs,;quicatempeftateiß quodam fuæ ditionis oppido,Syluano diôlp,rufticaba'tur, cranes corülij ratio* njsini'

iiesiniuere,vthuncpræpotentempurpuratuiTijnouisartibusporentiam 8c im'* perij fedem fibi confirmarc molienteinjab inftkuto deturbarent. Proinde, quo negotium melius ex fententia fuccederer,domcfticas rationes profeólioni fuæ prætexentes, vrbem egrefli funtjamp; confeftiinmiflis^ qui in cirtuinuicinis locis militem cogèrent,in municipijs fuis tantifper delitefcebant, donee ad præfcrip-tum, amp;nbsp;inter eos conftitutuni tempus, militem præparatum ad hoftem inua-dendumhaberent.Verùm,licet illud negotium magna cum diligentia amp;nbsp;filen-tiotradaretur,fieri ramen non potuit, quin ipfe Fulgofius Princeps, fagacififime •*. omnia inueftigans,amp; fubodorans, æmulorum fuorum ftudia deprehenderet. cumquefibi fuorumfaótorum probe confcius ac teftis eflet,ciuium odium vc-ritus,nihilmoliriveldefignareaufusfuit:fedpotius vfitato Tyrannorum more ærnulospercuniculosaggreffus,perdolum amp;afi:um varijsartibuseos de medio tollere fellinabat. 'Magna igicurfrondshilaritate ac fermonis lenocinio, Obie-ftoFlifco pcrfuadereconacur,vc,antiquadspriftinis vtrimque fimultatibus aco-diorum caufis, in gratiam fecum reuerteretur. Verum ipfe longo temporis vfu • inultisexemplisedodusjcum quo , amp;nbsp;quanto viro fibi negotium' efiet, qua-lemueanimumergafegereret,nunquamadduci largis pollicitationibus 8c pro-pofitisprtemijs potuit,vt aliquo modo infleóleretur.Cum verb multum pe-riculiin mora effe iudicaret, maturandura fibi ftatuens, his paucis, quos fccum habebat,quorum numerus cenrenarium non excedebat, conftipatus, in vrbem Genua noun per portam vulgo D. Stephani,quæ tunc temporis armis fuorum cuftodicba- hZmjîüâi-tur,irrupit,ibiqueineocœnobiofratrem cum caeteris copijs prækolacurus,fe-fecoiTimuniuit.QuointelleóloFulgofïus,eum,priufquam reliqui adueniflenr, adoririftatuebat.fed partim obfcurænoôlis tenebris impeditus, partim etiam à confiliarijsfuiSjFlifcorum faólioni tacite fauenribus,dkfuafus,commurata fententia, rem ipfam diftulit, fperans,non defuturam occafionem,vt aliquorum in-termedioamp;authoritatedernutuareconciliatione ageretur. Deteirebatur etiam à primo fuoinftituto,quod fub idem ferè temporis momentum illi nuntiatum cnet,B3ptiH:arnFulgofium,magnæapudfuæ faólionis ftudiofos atithoritads vi-rum,in vrbem veniffe, adeo vt fibinon mediocriter metuerct, amp;nbsp;mulrorum au-thoritatem interpellaret, quorum confilijs de pace conftituenda agi valdc exop-tabatjitavtilliusnoólis meliorpars capgt;iendis confilijs,atque grauibus delibe-rationibusineundistranfigeretur. Interim ipfe confihjanceps ,irrcquieto animo /line inde per pal atij cubiculacircumcurfitabar, fic vt ferè ad auroræ ortum ad armaconclamaretur, quia loanne Aloyfio cum magnis copijs in fua ditionc colleóHs,vrbem ingreffo, vniuerfi,cÓiunólis viribus,redd in curiam,vtillam in-iiaderent, contendebant. Cetertim, Fulgofius magna pœnirentia dudus,con-ûlij fui prioris rationes valdè damnabat, quod fuos aduerfarios præterita node peroccafionenon præueniflet, præfertim quod fefe longe fuperiorem hoftium viribusanimaduerteret,ac etiam quod parumfpei in populari præfidio,cùm il-liusfidem valdehaberetfufpedam,poncret. Ideo deipefatis rebus , celcrrimo grcflu^perpaucis eum comirantibus,nó citra graue periculum in arcem profugit. Conftitueratenim BaptiftaFulgofius incredibili,fed iuldifiimo odio propter pa-tratinn fcelus in eum flagrans, ipfum peroccafioneminuadere: fed Paulus Anna purpuratofauens,Baptiftam ,quô ipfe interim fuga fibi confuleret,ferendis fermonibus diftinebat. Icaque ftatim,pofl Fulgofij purpurati ex prætorio dif-celfum , àFoederatis illud occupatum fuit: amp;nbsp;cum in illud magnus vrbanæ mul-titudinis confiuxus fieret, varijs amp;nbsp;multiplicibus fententijs de noua Rdpub.

forma cond:itucnda,obdinatidimis animis decertatum cd, adedfaneVtproptff luinmam animorum omnium didradionem Sc confiliorum difcrepantiaiU) | grauiaiurgia orirentur, amp;c inuicem populus fe conuieijs amp;nbsp;probris profeindcren quandoquideminterceterasdifficultates, quæ incidebant grauifïimæj ilb ou’; nium proculdubio longe difficillima erat,quod nulla podet repeririveliu'^' ratio, qua podulatis Augudini amp;nbsp;Ioannis Adtirniorum, qui recens in vibn” vénérant, fatisfieret. Hi enim, licet in Flifcam gentem fummum ciuitatishon^^' i

—• nbsp;nbsp;rem declinari prius non femel confenfifTent, nihilominus metuebantjBaptift’*’’ |

FulgofiumfuumaduerfariumjpofTealiquorumfufFragijs in Principatutn rc^'' tui. In hac certaminum amp;nbsp;ciuilium contentionum palædra, dum fefe mutuo pleriquc ordines exercent neefatis fibi conueniret, pro vrbisfecuritate necefia' rium vifumfuir, vtarcisexpugnationon vlterius prorogaretur, ne fcilicer,d^ cenMti. fenforibus exciuium contentionibus amp;nbsp;negligentia fefe drmiùs communiën® qXcX- tempus concederetur.Qiiâpropterex communi omnium confenfu cum

fcétorum amp;c Cenforum titulo duodccim eleóti Sc defisnati clues, quirerm” fummæ præeffent, ex quibus praeter cæteros fuere loannes Francifeus j la,CondantiusAuria,FrancifcusLomelinus3Petrus Perdus amp;nbsp;Petrus MureW Hi datim ad hunc honoris gradum prouedi, partim,vt gratiam fibi apud nobi' litatem pararent, partim etiam vt dignitatis cxidimationifque famam aucups-rentur, omnes Præfedos amp;nbsp;praccipuarum fadionum duces fibi coniunxere» licet fumma totius belli conficiendi adminidratio in Ioan. Aloyfium Flifcumgt; turn temporis multo maiori in vrbe gratia , quam Obiedus eius frater,fto' rentem,tranfiacafuidcr. Et veriti,ne Cardinalis, accifis iam fuis rebus,

extrema confugiens, Mediolaneiifiurn Principis fubfidium ad omnem aueroæ dumnobilitatis irnpetumiinploraretjnéiiedearcisdeditionecuinillo pacifcei^ tur^omnibus viribus annitebanturj vtillain quain citifïimc expugnarent.f^' gofius interim, quo tutiùs hoftilem vim repelleret,pro fuo præfidio non modo arcem ipfam ,verùm etiam omnem traótum arci contiguum communiuctat» atq. variisindrumentis bellicisindruxerar,itavtquotidièvarioamp;ancipiticetta' mine circa arcépröEliacdmiiterétur,amp; crebiæ velitationes fierentScdcuin ran' dem oppidani fæpius feliciori Marte dimicaflent, Fulgofij, reliólis iftis doiniü' , liis, qüæ,vti diximus ,ancea præfidiis firmaueranr, fefeomnes in arcem fiibdn- * cere, plerifqueex illis domibus incenfisacfolo æquatis, coaóli funt. Expugna-tiotarnenitadifiiciliserar,vtoppidanorum conatus, nullos,vel fakem perexi-guosprogreflusfacerent. Vndemagna iterum in ipfa ciuitate confuko orieba* tur. Nam cùm nulla fpes fcrè affulgeret, illam commode breui temporis fpat'O expugnari,prout neceflarium erat,pofl'e,graues calamitaces,quæ ceruicibus Rd‘ i pub. omnium iudicio impendebant, non me hercule fine caufa ab omnibus ’ fanioris mentis timebantur. Proindcjconucrfis omnium animis, vt plerumquc in extrema necefïitate fieri confueuit, ad illorum potetiam, de quoru patrocinio amp;nbsp;ope fibi mulcu polliftbsmtur,confugicndu ftatuere,ac Senatus decreto fancitii I ed,vt adfubleuandaRemp.in tatis anguftiis conieól:a,addiuerfosChriftianior' I bls Principes,Ligudici nominis focios,amp;TReip. dignitatis amates,in primis vero Poncifice,amp; Galliaru regem,legati mitterentur. QuamobrehonorificennlTinia legatio ad ipfum Pontifice habita fuit, cuius fumma in hoc potiflimu verfabatW, vt ipfe Pontifex per omnia facra,ac per comunis patriæ falutem,adcóqucpenates ô:larem,quibusipfehuicReipub. coniundus erat, fuam authoritatem iraifl' terponeretjVt affliôlæacnutantiReipub.fuccurrerctur. Sed nefcio quibus ratio-nibus

nibus illecominacas, (urciis, vc aiunr, ahribus j hunis fu^ë ptitn’æ démilTiffirtïas prccestam neceilano ccmpore neglexic. Pari diligentiâ amp;nbsp;fêftihationè' âd Ga-^-loluinoâauum Galliaruin regem orauores ablegaci'qui P^cip.; nômiiie illi vr-^ gg'gj, bem offerreqr, fimûlquefogarent, vc adeallriexpügnaciönem fèfakerri peùuniis iuiiaret. iHeakura amp;nbsp;caliida humanitace kngtilis ferè diebüs,;öratoriViß dieni X confticLiendojboc cffecit, vrcicra aliquem fruétuni' totum illüd^telftlporis-^ qüö ipfiibiegeruntjeffluereCj adeó vc polt löngam moram illius Völuncate tiëqüicq quam cencacaj domum notl'fine Ibomacho redieriiit. Vnüs reftabac Prillceps, vicinusquidein illcj fed muleis üominibus fufpeéf üs, in cuius gremium fi Rein pub.imperium icerum deponeretur, nemo erac tarn racionis éxpers^ Humana’ rum rerum impericusj qui indigniratém rei non vehementer deplorarêt ,A^el fakem hoc nomine magnam Reipub. lâbem recaftitarn non animaduerteret.’ Qiiare cùin huiufmodi oftenderencur diffieukaedSj vt nec faluà dignicate Reip.b InlubriaîpotenciæLigufticum imperium fubiieipoflet^ neccicra illius auxilium-quiere Scpacificè,propterfaólionumdiuerficacem,in vrbe ipfa comfnödê viui, qui Keipa admotierant, rerum petplexicate ambigui, hueilluc, dum dn incercot eft animus, impcllebantur, amp;nbsp;incertis confiliis fluôluabant : vicit taiîien fatalis iüiusneceflicaSjVtpoftj longas atque maximas difcepcationes,dccretum fuerit, vcadLudouicum Sfortiam, rerum apud Infubres pocientem, Icgatiomitceretur, quaüli obfcquium amp;nbsp;obfèruancia publico nomine denüiltiaretur. Ceterùmy Ludouicus j fagacisingenij alioquin vir, amp;nbsp;in rimandis atque olfaciendfs cxté’J rorüm Principum confihiSjemunôlæ prorfus, vc dicunr, naris^ cùm intelligerétjl banc Pscipub. voluntatem amp;nbsp;Rudium non tam ex mera bene'uolencia,qüàm po-’ dus à neceflicatc proficifei^ hoc vnum callidè agebat, vt indies magis atque ma^ giscjuicas ipfa defatigata adniitans^ opprimeretur ; ideôque Francifeurrt Sanfe-üerinatem,cum aliquot militaribuscohortibus aeequitum turmis,ad arcis praîv fidium inferendum, in Ligufticos fines rranfmifit,tantümque metura^amp; pâuô-: lem promifeuæmultitudini iniecit, vcomnia imafummis immifcerentüri Paü-t loque ante, ciues Genuenfes inconfulto amp;inlalutatofcnatu, priuatOj Vt dicunt, nomine,adipfumLudouicüm Principem,! homam luftinianum, virum licet nobilem J tarnen populatibus ftudijs fauentem miferânc,qui eum edoccret, nullam aliam ob caufam in ipfa ciuitate tumultuafi,vel conuerfis ftiidiis in FuUgt; gofium arma fufeipi- nifi ob illius intolerabilem tyrannidem, fummam in pro-xunosperfidiam, amp;in vniuerfos cîcravllamexceprionem inaudicamamp; barbarG cam inhumanitatem. Ceterùm, fe,propenfifiimis animis obferuântiam pri-ftinam èc iurc debitam,nunquam reGufafie,amp; etiamnum paratifiimis animi^f-præftareaeexhibere veile. Quibus verbis Princepsipfefe delinitumamp; pacatunt’ dîe fiinulans,amp; fiôla vulcus hilaricate fe cüm illo populo in gratiâm rediifiè common krans, quampiimùm Conradum Stangam, amp;nbsp;Brandam Caftilionemy

prudentia confpicuos, Gc etiam infigni gmtia apud fe flotencesy JS fcriôiniunxit,vtfummacum diligentia ac omni cum cOntcA-i doue procuraient, vteaRefpub.cumintegrociusdominio, confopitis amp;nbsp;anti* quads omnibus priftinis controuerfiis, in poteftatem fuam feciperetufi De quorum aduentu præmonita ciuitas, quatuor dues publico decreto defignauic, qui* bus’dnegorij commiflum eft, vtmodis omnibus cum Mediolanenfium Prini» cipeiiigtaciam rediretur. Magnæ tarnen ac perdifïîciles difficultates multorum animisobuerfabantur, cura pleriquefatius eilè iudicardnt j vc Gallici regis ani^ mus noua legatione pertentarecur. Sedinfubriæ Principis legati tanta follertidy h 5 induftria

gt; s EK At VS POfVtiQJE indullria amp;nbsp;dexteritate vtebantur,vt fuperatis omnibus diflîcultatibus,intet vtramque partem certis fubiconditionibus tranfigeretur». Et in primis quitlem, Principes patrui fui oculis remoueretlir ) caque decaufa aliquamdiu vrbeabeflet t vt Auguflinus Adurnîus nomipe Ltidouici $fortiæ Mediolanenfium Ducis, veleius (ucceflorisiper totum decennium Rei- , pub. Genuenfis adihiniRrationi cum imperio præeflèç. Vc Flifcæ genti antique | priuilegia amp;nbsp;immunitates in vrbe integra amp;nbsp;falua pro veteri inftituto conlerua-rentur. P.ræterea vt ipfe Gardinâlis Fulgofius omni Reipub. adminillratione penituS abftineret,acqüc illi,poflarcium rcllitütioncm,fex millia auieorùnum-naûm.ex'Camera Ducali in .annuum ftipendium quotannis perfoluerelitiir. Quodfanè vt commodius fieret, amp;nbsp;ipfi Cardinal! caueretur, aliquot patricij ordinis ciues.j fe fe prædcs interpofuêfe, priuatamquc fidem hoc nomine ob-ftrinxerunt. Pollrernùm,vtinipfum Mediolanenfium Pnneipem totius Reip. imperium, follemni de more transferretur , amp;nbsp;conditiones initæ , ratxba-berentur, ficuti etiam mox faólum eftitniflaadeum fplendida atque honori-fica legationc; in qua, præter multos infignes atque præclaros viros, fue-runtfexdecim, generc, virtute ac rertim gerendarum peritia confpicui,neinpe, | Francifcus'Soffius , loanncs Marinus , ambo iuris ciuilis peritilfimi, loan-nes Francifeus Spinula,loannes Petrus ViualdusjChriftophorus Cataneus,Hie-i;onymus Gentilis,loanncs Ambrofius Flilcus,Ioannes GriniaIdusCeba,Aiigu-ftinus Auria,Thomas Iufl:inianus,Petrus Baptifta Guitiiis, Petrus Saulus,Acot-fius Burlalca,GalparSanpetrius,MichaelTurbinus,amp; GeorgiusClauarus.Hi, nomine Reip.pacem cum ipfo Duce initam,confirmarunt, öc conftabilienmt. Quibus rebus, vti diximus, conftitutis, pollparura interualli Sanfeuerinas iuf j fu Principis haud afpernanda militari manu conllipatus,Genuam venit, vtom-nium rcrum poffclTionem Principis nomine fibi vendicareti atque hoc modo arcibus.àFulgofiorecoptisjciuiles contentiones maiori ex parte fublatæ fünf,

quamuis co propemodum tracln temporis, Confentinus Antilles,Pontificis nepos,non ita longe à Rapallo incognito habitii deprehenfus, caperetur^ quife O' pera ScconfilioObiecli Flifcieo contulifredicebatur,vthanc pacem recènsciiifl Mcdiolanenbbus conftitutam, occultis artibus atque tacita ciuiuin largitioiie impediret.lèd quôdpotentilïimus quifq. in vrbe ei faueret amp;nbsp;tacit^patiocinare- | tur,ornni fufpicionearnotajbreuipôllliberatuseft.Tradunttamêjhocmagis in Pontificis gratiam fui patruifuifîbfaôlui-n,quàm fuæ innocentiç, cùm culpa oiir ninô non'Vaearet,condonatum. Intérim Fulgofius, reftitutis munitionibüs, cùmfibiRcipub. adminiftratiominus arrideret,priuatam vitam perræfus,RO' mam duabus nauibus enauigauitî fed in innere graui ac periculofa tempeftaK cóórta, parum abfuit, quin propterfluéluû ac procellarum vehcmentiam naU; ffagiurn:pateretur. Vtcumque tarnen co tempore cualît, coaólus fuic,eum fequ* çurfum, quem ventorinn flatus atque rabies magnacum violentia imponebaiiti adeovt altera nauis inCoTlîcam delata,ibi fubmerfa fueritjpfeverô cum alten quafl'ata amp;. fcmilacera,adCentum-cellas, quam hodiè Vrbcm veterem vocanb feminaufragus,indéque Romam perucnit. Paucis interieôlis diebus, Galliariin’ regis orator Genuam appulit, eo nomine ; vt vrbis adminillrationem profilé Principe fulciperèt.Sùperiusenimdemonfl:rauimus,Genuenfes furnmaneceiJ' tateadduéios,huius regis fublidium imploralfe, eique conftituendæReip.gr^i' tia, illiuscuram atque adminillrationéobtulilTe. Cùm veto tune temporis,ipl^ i ReXjVariis adduôlus rationibus raoram neôlcret,ôs: confilij maturicatem ex tem' , ù lt;1: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pnte

poremetireturjipfi oratoires dubia fob fpe infcólo negotio domum redierahti Gutn igitur hæc legatio ferius adueniflec, Sc iarh curn ipfo Mediolanenfiuiu Principetranfaóluméfl’ec, poft longainatqUe multanl graciarnin axftionern. Sc perpecuiReipub. ftudijergaipfum regem oblationem^ hoilorifice dimiftus eft. Pofteroannoj qui fuit vndeiionagcfimusjfub IiuiusLudouici Principis domina-tuamp; Aiiguftini Adurnij regimine fie fatis commode atque pacific'^ cum omnium fatisfadionedomiforifque viuebacur, ita vt in tranquillo Reipub. ftatu mira omnium rerum fieret acceftio. Nam, cum ipfi Ligures, vt fæpius ante diximus, fagaciftimis fint iiigeniis,amp;valde induftrij, magnamcum exj:cris na-tionibusin commutandis mercibus habentconfuctudinem,ficvtexoticæmcrceS cum incredibili totius Italias fruólu in plerifque foris venales pro commodo prctio extarentamp;diuenderentur. Verum enimueró,paucis poft menfibus fatali vrbisgenio cuenit, vt nonnullæ nouæ turbæ, authoribus Adurniis, concitareil-tur. Hienirn,cùm abaduerfafadionediu opprefli eflent, tune Adurnio rebus gerendisadnjoto, nihil non fibi licere arbitrabantur, eorumque audacia amp;nbsp;in-folentiaindiesmagis atque magis grafiabatur. Ceterum hæ nouæ conturbatio-nesac motus,fingulari prudentia ócmoderatione Conradi Stanghæ,qui Principis nomine invrbe legatuin agebat, nonnihil fedati atque reftinóli funt. Hie cnuBjCÙm efiet ingenio valde acuto, amp;nbsp;in hominum rimandis naturis fagacifli-J^nOjitafefeGenuenfiummoribus attemperarat, vt vel hoc folo nomine præ-ftantilTimosquofquefibideuinxifler, magnamquegratiampaftim apud omnes conciliaflet, adeo vtquamuisReip. adminiftratiopotiftimurn apudipfum efiet, Cenuenfnm tarnen Adurniis ceterifque præftantioribus in confilium adhibitiSjimperij par-tem in optimum quemque deriuaret rantaque prudentia Sc animi moderatione pra:er3t,vtnihil,quodex vfu Reip.efiet,negligerevideretur. ipfeetiam capræci-puèdecaufaauôlorfenatuicxtitit,vtindutiæadcertum tempus cum Florentinis iterumtranfigerentur: quod tarnen baud citra fummam difficultatem im-petrari potuit.Nam Ligures, poft amifiam Serefanam,perpétuas inimicitiascum haegente excrcuercjita vt admodum difficulter ad has cortftituendas adduce-rentur.In idem ferme tempus incideruntloannis Galeacij Principis nuptiæ cum Ifabella AlfonfiCalabriæ Ducisfilia. HæcPrincipu nccefiitudo à Repub. magnum officiumexigereomninovidebatur. Quare, ne aliqua in parteMediola-nenfiumPrincipum honoriderogaretur,fenatusprocurauiE,vt ad excipiendanl iponfara, quæGenuæindies cxpeólabatur, omnia ilia fierent,quæ ad teftandum publicum gaudium amp;debitumobfequium pertinerent. Sponfa igitur,vbi Ge-nuamvenit, àlènarucum magna pompa atque fplendidoapparatu , fubfequen-tcvrbanamultitudine ac fauftis acclamationibus in prætorium deduóta eft, Sc poft aliquot dierum continuos applaulus atque congratulariones, difeefius eius publico bono nobilitatus. Et quo ciuitas à prioribus calamitatibus âc ærumnis re/piraret, atque hilarior efiet-fubfequenti anno lenatus decreto remifia funtiqpo. nonnullavcftigalia, quæob præteritorum temporum conditionem recens im-perata fuerant. Sed ne interim aliquid Reip.dccederet, Magiftratus Georgianus PtomiGtveóligaliumabrogatorum loco,annuum cenfum triginta trium mil-lium librarum. lifdem quoque diebus, publica lætitia nuptiis Leonoræ Robert! Sanfeuerinatis filiç,quç loanni Adurnio follemniac regia fere pompa nupta fuit, continuata. Hæ namque tanto cum fplendoreacmagnificentia celebratç funt, vt exftruftisin hoc thcatris, publica fpeótacula aiitiquo more exhibita fuerint. Inpalatio ctiam haftiludia,aliaquc equeftris ordinis eXcreiila paifim habita, h 4 multaquc

368 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SfeNATVS P O P V L I Qjy E

nis amp;:parménionûvirginibus data amp;dittributa': Nee ita multo p®ft accidit/J , ïnfuber,pro maiori illius Reip. dominij confirrnatione^ omnê ditioné à Carolo Galliarum rege tèudacario iure ac ciculo, ficuti eins pr^decedores rant, obtineret, elTctque illius beneh'eiarius, Qjiod certè vniuerfis omniu® gracifSmumextitit, nee aliquid publicæ quieti vel félicitati deeflö videbatürjïU-ß VC oppida, à Florentinis nupcroccupata,reflituercntur. Vertun, quia reftituf*” i fub aliaruin return prætextu fubinde protrahebacur, Princeps palïim male dicbat, quafi Florentinorum partibus tàcitè fan ere t- adco vt tandem Braids*” CaRiiionem ea de caufa Genuain ablcgarit, vtde voluntate atque confcnfu If' natus, indutias pro vnius anni fpatio,cutn Florentinis nomine Reip. iceret:(]Uö‘' tarnen ægrèomninoextorfit potius quam obtinuit, quia fioepado exiguafpf^ fore videbatur, vt loca ab ipfis, vti diximus 3occupata reciperentur. His taincu confi:iLUtis,tranquinitäs publica indics maior ac iecuriorfiebat, amp;nbsp;comineff^î ’ magno cum omnium emolumento incredibiliter augebantur. Ijfdemftfi^^ diebusjoannesGalianus Niciaoriundus,fiaudobfcuri nominis pirata,àlquot;' liano Magnerra, viro fl;renüo,acterrefi;ribus Sgt;c maritimis expeditionibus cUw’i eó tandem adadus eft,vtinportu,quem indigenæVignonctû appellant,qini que ac vigiilti inillibuspaffuum Nicæa verfus Galliam Narboneiifem tranfaólione quadam, duabus nauibus quas habebat infirudlifiimas, cedeff^' pro quibus deinde Senatusilli adcertum tempus ,quandam pecuniæ per fingulosannosdepromiiufiit.Circa eadem fere tempora,Francifctis * rellus Valentinus,exnobili familia, qui iamdudum piraticam exercendo, nuenfibus propter alfidue illata damna formidabilis elfe cœpcratjcùm ex Sato' nia Plumbinum adnauigatet jdira atque atroci teinpeftate naul difieda^coæ feenfo lembo, vix tandem faluus atque incolumis vnacum fuis ad littus nin Ceterùm, oinnes quarnprimum a CbriftophoroCataneo, tunc eins ina''; procuratore,captifunt, amp;nbsp;quæftione de illis habita, retedis eorum deliftb?quot; ipfumFrancilcum,ac duos amp;nbsp;viginti ex fuo coniitacu,publico fupplicio anit”' aduerfum eft. Cuius fupplicij acerbitas Carolo eius fratri,qui altera trl^^ vedus naufragium euaferat,maximum terrorem incuflit,verito, ne in pat d' crimen incurrerer, amp;nbsp;confimilem cafum experiretur 5 maxime intelledo, nuenfium animos vfquc adeo iraatque odiis incenfos, vtnullius prænaij, tumuis magni, oblatione, illius manus pofieteffugere, adeo vt in pofteruifl inferendis iniuriis, multd raaiori cautione adhibita,abftineret. Intercatempo^ tametfi interipfos Ligures, atque Aragonios,antiquum odium, ficuti anteaquot;^' monftrauimus, interceflifiet, nihilominus tarnen vcrimquealiquamdiiiabat mis temperatum,fic mediusfidius, vt de pace baud mediocris fpes afftilgevct' Proinde Ludouicus Princeps, paólis cum Florentinis indutiis, nihil habuit ant' quius,quam vt vtramquegentemadmutuam pacemfuaauótoritateatqueoff | ra infleóteret acreuocaret, eaquede caufaSenatus,Antonium ßracelliu'n,virüiquot; | fingularieruditione ac virtutepræftantem, ad Hifpani régis oratorem , Roi^ fubfiftentem,ablegauit, eo tarnen fuccefiu, vt pauld poll,rebus infefliS)“' mum redierir, aduerfante in primis eius conatibus Villamarrno zintiquo amp;nbsp;1quot;' ratoReip.hofle, quipacem ante fæpiùs initam,citra alicuius fidci religioni-i^ vcl refpeólum, non femel turpiter violarat, amp;nbsp;fubinde piraticam exercendo,^ Aragon.ias partes propugnando, Liguflicæ oræ traclnm variis excuîfîoni'’ diuexabat, in tantum, vcad illius vim atqueaufus repnmendum, Reip.necf^^

G EN VEN STS H I S T Ö R I AE, t ï B. X V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JÔ»?

num foret, vt quatuor triremes optime inftruôlæ^Bricij luftinianiauïpicióedü-cercnturjifque,nauigationis curfu in Sardiniam direólö,düas triremes ipfius Vil-Jamarini in littus detrufit, fic tame,vt fermeomnes vnacUm fociis naualibus ac remigibus incolumes euaderent; in his vero complures Liguftici nominis adiii-uenti ,quos Villamarinus compedibus deuinólos afleruabatieofquèftâtim Ge-nuenfisPræfedus priftina libertate donatlit; Ceterum breui poft5 Villamarinus, ope atque auxilio Saracofæ,Neapolitani régis trierarchijiuftinianum ador-tus,poftacrem amp;cruentam dimicationem,vnam exfuis triremibusreciiperauir. IntcrhæcBeatrix Ateftina Ludouici vxor, Genuam recreandi animi gratia per-rexit,quæab omni Senatu ceterifque Ordinibus , honorificentiffime excepta fuit,fieutietiam paueispôftdiebus,Herculesipfius pater, Genuam Vrbis inui-fendæcaufa profeótus. Hoc anno Ferdinaildus quintus,Ioannis Aragonij vni-cusfilius atquehæres, partem Basticæ, fiuellliberis,quam Granataih vocant,B«»,gt;4^Flt;gt; à Mauris feptingentos oóloginta annos occupatam,recepit,puIfifq,Saraccnis,amp; Mahuraetica fuperftitione templa DeoOpt. Max. condidit, amp;nbsp;randem de niuerfo regno cum magna nominis gloria triumphauit: vndc poftea Catholici cognomentum fortitus fuit.Hane tarn infignem viótoriam adeptus,Genuam legatos mifit, qui Senatum de his rebus tam prolperè ac féliciter geftis edocerer, caquedecaufa publice fupplicationeS decretæ, gratéfquc ad Deorum pulüinariâ cxlolutæ; Ipfi verb legatiperbenigne à Senatu excepti, nee fine munéribus di-miflî. Eodem anno Margareta Laurentij Valeftarij vxor lacertâm enixa eft, MMerCe-. in qua pinnæ, alarum inftar, pro pediculis erant. Quod fane merirô inter prodi-giaiiumeraripoteftjilli fimile,qualeC.Tacitus grauiflimus hiftoriæ Rom.au-dor,refert,vbi Âgrippinam Neronis matrem,eius iuftii interfedam narrat. Prodigiacrebra, amp;nbsp;irrita interceftêre, anguem enixa mulier,amp; alia irt inariti concubitu exanimata.Iulius etiam Oblèqüens,in eo libello quem De prodigiis infcripfit, inter cetera, memoriæ prodidit L. Scipione amp;nbsp;Caio Norbano Cofi^ in Etruria Clufij matremfamilias viuum ferpentem peperifi'e , qui iuflu Arufpi-cuminprofluentemdeie(ftus,auerfaaquanatauerit. Porrbde prOdigiis, moh-ftrofifquepartubus,quibus refertafunt dobtorum monuinenta, cum AntWer-piæmiliicum Dodore Aluaro Nonio,fingularis eruditionis viro,fermöe(ret,dé ijs ilium hune in modum traófafie recordof. fubiungam ipfiuS verba j tdni ob eorum elegantem breuitatem, cum etiam ob memoriam viri mihiaitiicifiimi. Monftra,inquit,Ciceroni lib.Xi dénatura deorum, dióla funt,quia futurum ali-quem euentû monftrant : neque Verb mirandum eft,qubd horrendum amp;: infue-tum aliquod taieipfis quippiam præfagire videretur, quibus perfuafum erat minimas, leuifiimas ac ridiculas prorfus rcs diuinationes efficere:cuiuS eqüidé fide faciunt eorum collegia j augurum dico, ariolorum, harufpicum ,amp; aliorum huius farinç bominum.Qmc opinio veterum pçnè omnium fuit,cxceptis dum-taxatphilofophis aliquot, aciiiteralios Ariftotele, amp;nbsp;quæéllum eft fecutaPeri-pateticafcbola.quæcum magiftroftatuit, omnia huiufcémodi portenta aberrante natura produci, ideôque nihil præQgire,nihilue monftrare: fie enim totani hanc rem definiunt : Monftra peccata funtnatüræ,agentis ob finem aliquem,â quo fruftraturcorrupto interno principio. corruptelam induci vel in ifiateriam ex qui gignitur, vel in formam qua efformatur. Horum porrb fi alterum, vel vtrumque copia rcdundet,inopiaue deficiat^aut aliéna prauaque qualitate fit affedunijtalia gerterari afierunt. Addunt vitium fi quod fit incalido,àut humidoi innato, vtnec taie, tantûmque fit,quali,quantoue opus eftiprætcica fi locus quoi

quoexcipitur,fic ineptior, fi cælum amp;nbsp;aërin quogignitur, minus fittemperatusï illoruminquamconcurfusquoso-t^t'J'pofxaçappellant, variatæ, ac vitiarx concep-tioniscaufisnominantjhinc varias, ac horrendas formas, amp;nbsp;fpeótacula noto oculis cxhiberi. Quæ me hercule fententia cùm fit valdc probabiliSjaiioluiS f id efiChriftianis hominibusjeftfufcepta. Quamquamij nonomnetn ofteiitis l acominibusfidem tollant. Sed piè admodum arbitrantur,nonnunquamƒ£ƒ' | mifiu Dei hæc horainibus o fiend 1, quo illos fuorum fcelerum arguat,vuiaP j damque minetur,nifi refipifcant.

Vbsecvtvs annus, fupramillefimum Icilicet, quadrin* gentefimum fecundus amp;/: nonagefimus, Innocentij Pontifii^ oélauiexnobiliCiborum genre, cuius etiam fuprà habuimus, nobilitatus, qui tametfi Genua oriundus effet, hacdecaufa plurimum aeberet, tarnen contra omnium ■ _ ._— infl:itutorumingeniorumnaturam,noncitra magnam mortalem ingrat!animinotam reprehenfionem,vniuerfæ fuæ patriæim^J’' filfimushofiisextiterat, ita vt Ligures eius obitum effufifiimis gaudiispm*^' quercntur. Huic Rodericus Borgia,patria Valentinus, antiqua Borgiarumki’^'.' liagenitus,amp;XifiiPontificis nepos,poft: multas atque graues purpurari colk^’l diflenfiones,tandcmfuccefibrdatuscft,amp; Alexander vi.nuncupatus. Habeof' grauifliinosauólores,quitradant,inter Afcanium Sfortiamamp;Iulianuin » reum,potcntiftrmos eotempore purpuratos ,mutua æmulatione atqueam^' 1 tionedecertantes,peftifcra iurgiain conclaui, vtipfi vocant,excitata atque ort^ I fuifie, adeo vt tandem hie Borgia, cum multis magnis fa.cerdotiis,aliifquepfJ^^' [ tis facultatibus inter ceteros præftaret,magna largitione faóla , pleroruH'*!^ Cardinalium fœdè fuffragia licitaretur, eo fucceflu, vt, propter p fiinatum û»' fenfionem, ipfe facile concupitam dignitatem confequeretur: ad quern fenatUS pro veteri Reip. inftituto aciam recepto more, ftatim poft adeptam dignitat^^' lacobum Spinulam, virum eloquentia, amp;nbsp;iuris peritia infignc:jn, loannem^^P tiftam Adurnium, Paulum Flilcum , amp;nbsp;Silueftrum Inureum legatos deftmagt;^'^gt; quiilli publico nomine congratularentur. Verùm,cùm Romx inter ipfos,amp;™' J rentinosoratores defupremohonoris loco acris contentio, vti nonnumtl^^'’’ cundum (jt-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«pi*' fl’JlP P

nuenfocontra fit, orta efiet, amp;nbsp;neutra pars alter! cedere vellet. Pontifex, defumptis ubi lum'“ I dicis partibus, illam difeeptatiouem itadefiniuit, vt, propter Reip. Genuem^

nicatis mérita, fecundum eos pronunciaret. Ceterumhanc Reip. tranquilliw^^*” Ï493- arque læticiam grauiflima fimul atrocifiima peftis fub initium proximi 1 xatur pesie, fubfêcuta, quæcum ingentifirage atque infinitorum hominuinteritupertoW'quot; •uteetiam pyj-Qpaj-pj loiigè^téqucgtafiata eft,confudit,atque interrupit,adeôp^æ

fe(fiô,vt verè dici pofiit,gaudij extrema luótum ac gemitum occupare. Idem nus , propter immenfum frigoris rigçrem , fupramodum clarus ac inemof^' bilisfuit. fiquidenij mare ipfum Genuæ in plerifque locis ,præcipuè vero molem amp;angiportus,itafuitgeluamp; glacie conftriólum, vt nauigia, inftar^ morum,folidisfuisfundamentis fubnixaviderentur,nec vllo paóloà ftatio”^ dimoueri poterant. Quod fanè haudmiru videri debet, cùm præfertim vcccn'^. Annales référant, aliquando hiemem ita fæuam exritific,vtobduâa glacie,*quot; , cffoflam humum tentoriis locum nonpræbuific, ambufiófquc mukorum a'J“’ ' viK

vifligorisj amp;nbsp;quofHam intercxcubias exanimatos- annotatumq., iniliti qui fa-. fccm lignorum geftabat, ita præriguifî'e manus,vt oneri adhærentes truncis bra-chiis decideiint. Et quia per id tenipus,Reipub. nonnullæ controuerfiæ cuin Ferdinando Caftiliæ rege , eiûfque coniuge Ifabella interceflerant , fuHia-gantibus Patribus publico nomine Francifcus Marchelius,amp;: loannes GrU inaldus, quorum opera atque induftria componerentur,miffi fueruntjhiquc tanta follertia amp;c dexteritate nesotium fîbi concreditum traólauêre vc paucorum dierum interieôlu , rebus ex fententia confedis domum voti compotes reuerfi , fummifque congratulationibus excepti fuerint. Nec Fané ignorandum effe puto , eadem tetate, Lufitaniæ Regum beneficio^alio-rumqucfîngulariumviroruni diligentia,poftlongam difficillimam inquift-tionem,amp; ad propagandam gentium omnium publicam vtilitatcm immenfos atqueexhauftoslabores, Americam,aliafquenouiorbis partes,hadenus omnibus fæculis incogniti,non cum minoritotius orbis noftriemolumento,qudm sdmirationerepertas amp;inueftigatas fuifte.Licetetenim multi amp;nbsp;induftrij viri ex- ■ t!tcrint,quireinaualis fcientiftimi, multum operæ in hoc nouo orbe retcgendo, omnibusvitæ periculis contemptis, laboribuiquepoftpofitis,non femel infum- ’ plerint-nihilominus tarnen patrum noftrorum memoria, quod equidem fciam, nemo fuit, qui cum Chriftophoro Columbo naualis fcientiæ abfolutiflima pe-litiaapudomnein venturam poftcritatem, iure optimo aliqiia ex parte confcrri velcompararipoflir.Proinde operæpretium mihi vidcor faólurus, ft huius vi- CoKbi na-tam,quälibetamultis claris hiftoricisdelcriptam amp;nbsp;annotatam, huic hiftoriæ nortræintexuero. Nam cum ipfe Ligurfuerit,rnagnam,rne herclèjreprehenfio-nemadirem, amp;iniquus alienarum laudum æftimator viderer^ ft cgo,Ligufticam hiltoriain qualibufcumque viribus confcribens, tanti viri virtutemjamp; cxcellen-teniinduftriam,ceuignorantiæ tenebris inuolutam, aJiquo modo præterirem. Quarè adcuitandam omnem fufpicionem, prolixiusftorfttanquam aliquib’us Beceflarium videbitur,eius vitaiTiamp;: laudes gratis animis profeq^uemur. Satis igiturconftat, vt nemini dubium videri debeat,Columbum plane obfcuris pa-^p//--A rcntibus,amp;: locis fuifte natum,.quippe quorum conditio infra mediocfitâtcm cxiftcns,adeô fuerit tenuis Ôc angufta, vt pro vcteri Ligurum,maritimam oram accolcntium, inftituto, pifcationibus aliifquc naualibus exercitiis vitæ fubft-dia quæreret;tametft non défunt qui dicant,ilium pâtre lanifico , feu tcxtore, genituin, atque ipfum primis annis textoriam artem aliquamdiu exercuifl'e; viens veto, afperitate loci amp;nbsp;folitudine ignobilis, Arbizolo dicitur,non ita longeaSauona diftans .Ipfe itaque, cùm ab ineunte ætate maiorum fuoruni ftudia amp;nbsp;inftituta fecutus,rem nauticam ,citra aliquam ferè temporis inter-paiffionem, traólaret ,adulta iam ferè ætate,in earn fecuram totum contulit, vc cxvariis fufeeptis nauigationibus, rerum naualium amp;nbsp;maritimarum abfolutam ’ amp;exaftain quandam confequeretur peritiam. Et poftquà^. tyrocinium fuæ ar-tis, diiierfisjijfdemque peritis nauarchis magna cum fua laude amp;nbsp;eorum fatisfa-ftionepofuifletjita vt nullus ferè effet rparis Mediterranei, amp;nbsp;oræ Occidentalis angulus,quem non perluftraft'et-nauigationum fufeeptarum profpcro atque fe-liófuccefliialacriorfaólus, maiorafecum animo fubinde meditabatur, amp;,vtiii beroicisnaturis fieri confueuit,præceritas profeôtiones.tanquam triuialesôc ni-, luiumfrequentatasfaftidiensjirrequieto animo,amp; ingètieura,hoc vnum quçre-bat,vtnominis fuiobfcuritatemaliquoegregio amp;nbsp;memorabilifacinore inftgni-ftt atque illuftraret,adeo vt cùm iiadies magis atque ma gis iuuenilis animus pro-ferendæ

57Î- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P o T V L I Qjr E

fer end æ famæ cupiditatcflagraretamp; inflam maretur jin Lufitaniam, Oceania'’ cmenfus,transfretaric,amp; Vlyflibonæ tantifpcr fubftitit,donee per occafioncu’?’ Indiam, vel alias incognitas,amp;à nemine perluftraras regiones,commode enan^' gare poflet^ cuius fui defiderij cùmpoft: longam amp;nbsp;tædiofam moram fruâum referrer, omnemquefpeianfam pra^cifam fibi animaduerteret, tanniam adHenricumfepcimum, potenriflimum Regem,enauigauit: neciw'‘’' go interieéfo tepore, iterum eo confilio in Lufitaniam rediit, vr in Regis loanf^ admiflus colloquiunijanimi fui décréta, amp;nbsp;maturas deliberationes detegeiet.Sf“ eius cum Rege congreffusjhunc habuitexitum, •vtnullâ,vel fairem exiguainôi” diélis tune temporis, fidem haberetjamp; propter rei nouitatem,amp; increaibilcs3^' fus, cachinno dimitteretur. Hæc tam grauis amp;nbsp;ignominiofa à Rege relatarepd-* là,in tantum eius animum generofum feriit amp;nbsp;concitauit, vt per totum fcptei’' nium incerto curfu amp;gyro,ac citraaliquam famæ exiftimationifque propagé'

• tionem,errabundofimilis,huc illuc circumferretur. Tandem in Hifpaniam,«^ TtrJinSdut tempore, quo Ferdinandus amp;nbsp;Ifabella, proprer incredibilem amp;nbsp;inauditam aß'“ morum generofitatem,amp; mutuam concordiam, fumma eu m laude, amp;nbsp;iininoP talisgloriæfamaHifpanias adminifl:rabant,appulit. Iplêetenim exconflantifr ma, tanti regis virtutibus Sgt;c laudibus cognitis, in non exiguam fpem erigebaWÎ! fe benignum Principem habiturum, hoc paólo voti aliquando compoteß* futurum. Verùm,cùm non ignoraret, adPrincipum gratiam promerendaißi iter anguftum ac difficile, præfertim exteris amp;nbsp;ignotis, efle, tantum induifria follertia fua efiècit, vt Alfonfo Mendotio purpurato, amp;nbsp;Alfonfo Quintauiliæ,'-^ aula regia tune temporis multa gratia amp;nbsp;autoritäre florentibus, innotefcerc^ Cum his itaque fuum inftitutum fæpius communicans,id tandem aflecutuseA vtjhorum ope ac patrocinio ad regem intromilfus, ipfemet liberos ijfdem bus fermones conferret. Is verb jetfipriusfuorumprocerum,quos nomW colloquio ac perfuafione haud parum moueri coeperat, nihilominus tarnenj uiaediferta Columbiorationefirmiflimis rationibus innixa,ma2is magil^^’^ accenfus eft,adeô vt illi protinus nauim opportune inflrutam, amp;nbsp;duas ceM ex his,quas vulgo Caramuifolas vocant, tradi iuberet, in quibus, vitra cenn'quot;’ amp;nbsp;vigintifeledlos milites , omnes ferme Hifpanici generis^ omnia fupped^^^^ funtjquæad tam longinquam amp;nbsp;periculofam nauigationem pertinerc cxiffim^-rentur, ita vt omnibus rebus rite conftitutis,anno recuperatæ faluiis fupra rail' Tr!m4Chri- Icfimu quadringentcfimu nonagefimo lecûdo,tertioNon.Augufl:i,priinaincî' lumbi nani- peditionem è Gadibus foluens,fufcipcret, inter Occidetem ac Meridiem curfuß’ I tenens,amp; perpétua nauigationeacfcrèeodem ventorum afflatu vitra trigintatß^ dies infumpfifle dicitur,antequamin alicuius continentis terræ confped^ß^’’ deueniret. Cùm verb eius comites,fiue tam longç nauigationis fatictate ac tçdio, fiuepotius quadam diffidentiapermoti, qubd fcilicet,de fufceptæ ac nauigationis fucceffu gmbigerent,amp; fere omnes defperarenr, cùm viderent minis conftantiam adeb effe fingularcm,vt non facile à propofito dcduci,acvllo verborum lenocinio remoueri poffet, ajperis amp;nbsp;contumeliofis verbis aperte iß' fubminari cœperunt, vt nifi le in Hifpaniam mutato cutfu reduceret, fe noneß milfuros,quin de ranta eius temeritate pœnas ab co exigeront. Pari etiam modi’ nautæ ac remiges in eum confpirare amp;conuiciari non del]fl:ebant,fic vtnonob fcureilli mors ab omnibus denuntiaretur. Ipfe tarnen vfqucadeb grauiamp;^' cunda oratione omnium irritatos animos placauit atque permullit,vt eiusv^^' I bis inflexi, fe alacriter, quod nauigationis fuperclfet, perficcre paratos elle po'“* P ccrentuf» I

G E N V E N s I S ï H I S T O R I AE L I B. XVI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;373

ccrentur. Proinde infthucum iccr profequutus, tandem in infulam»ingentein, nomine Hifpaniobm,ab ipfis poftea fic nominatam, peruenerunt ; quæ fane Gadibus,rudifiipputa-cione milliaritim Italorum fa6la,circiter quinque millibus diftare dicicLir, amp;nbsp;Caneri Tropico fuppofita^in longitudinemtotaexporrigiturj ita vtcaftaneæ folij formam ferme rcferat, amp;nbsp;Britanniam magnitudine æquare, vcl,vt nonnullis placet,excederc perhibetur. In continentem igitur fuis ibi expo-ftisjfummacum diligentia amp;nbsp;cura omnia locaetiam minutiflima inuefbgabat, tantameheicule cum, figacitate St inexplebili animi auiditate, vt breui fpatio totiusillius regionis traäum, incolarum ftatuta, mores ac ritus, quæcpe ex cis parribusadEuropæos deriuari poflent commodä, emolumenta,{ollertiflimè indagaiit, amp;: in liac primaeius nauigatione nihil omnino prætermiferit, quod notacu,velobferuatudignumiudicaret: acfequentianno, poftlongam amp;per-moleftamgiauigationem, Barcinonem ad regem rediit. Attamen quia rcrum inueftigatiobreuitemporis interuallo facile haberi nequibat jinagna cum pru-dcnriain aditisregionibus nonnullos exfuis,ad indigenarum mores,gt;«Se.illarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

legionumriaturam amp;nbsp;commoda exploranda reliótis,totidcm ex illarum incolis, tanquam mutuæ Sdci obßdes,a{rumpferat,quos fecum adduxit, amp;Ferdinandii legem ac Ifabellam coniugem pleniflimè, de omnium rerum fucceflu, in fuo ró-dituedocuir. Hi,totiusnegorij ftatu intelleólo,in baudmediocrem amplificandi amp;nbsp;proferendi regni fui fpem eredli, hanc fibi occafionem diuinitus oblatam exi-ftimantes,eammodis omnibus ampleólendam elfe cenfuerunt. Qiiapropter confeftim orani ftudio claflèm feptendecim nauium fabricari amp;nbsp;expcdiri iullér runt; eafque omnibus bellicis apparatibus,ac mille amp;nbsp;quingentorum armatoru manuinftructas, Golumbo ipfo ducc, iterum inignotumillum orbem ablega^ runt. Columbus baud ita multo pófl,duobus fuis fratribus concomitarus.,. êgt;Lin fociosidnetis ac Uborum afl'umptis, eodem curru fecundam nauigationem ins-fticuit,ac-pofl:militasperpeflas tempeftates amp;nbsp;pericula, tandem in-priusd Ie;per-luftratasora? faluu5,’amp; incolumis perueniq indeque fnam nauigationem vlterius proféquutüSj multasinfulas, prouincias,regna nbsp;nbsp;imperia,hadenu-s incognita. amp;

inaccella,magna cum fua laude, regifq. fui admiratione, nec non fingularicmQr lumentQadiic,amp; perluftrauit; amp;pleraqueeorum,Hifpaniarum imperio adiécir, adco vtpoft multasres prçclarê ac forciter geftas,magna Hifpäniaruiti jegibus:,eix Imiusviri fummainduftria atq. fidclitatc,parua temporis intercapcdine,äcceß-^oMajfit.jI^eüörfus enimin Hifpaniam , magnarum opum ac pretiobfbmæ fupelletlilis açerpum inde contLilit,qu£Epoftmodum per totum.orbem Cbrilfiai-num magno cum çômpéndio datæ,dill:radæ ac diuenditæ fuerunedParibus au* ßbus aeprofperitate in tertiafua amp;nbsp;quarta nauigatione vfus eft,amp;pDll:rcmiiraiih Hifpaniam rçueîfijs,cùm iam xtatc ac lenio confeduSjtolerandis laboribusim-yacationeab ipfo rege, ceu emeritus miles:, impetrata, afl reliqüum'', çuodfupererat.vitæyin otio tranligendum,fcle contulit, Vallendolium,exignü’ ciiiidçtnyfed-’clari'riominis oppidum, quietis fuæ fedemflelegiü, in quo-eiriam Drenip,Qft, annofpilicet millefimo quingentefimo fcxto, mente .xMaiOjfatis.-cdn*-cefliç;,R.eiçv.er.Qj«eerga tanti viri merifaöc incredibiles laborcsaliqua iii'pance-ingratus çfle^vidbretnq ad perpétua m eius nominisamp; famæ eelebidtatem',ipfvii3i ftaùtn fpb felïci;!r|erUm gerèndarum initio ,perpetui nauarcbirindiæ,fuo dm-penQ.pardnti,q:UQm)Vulgógt;Amirantein v.oeant, titulo infigmuetatpqui titulusf iurehert«4itarMad^ius ßlium,quem vftieum reliquit-^eiuf^ue furcetfores’; exirc4-gis b.siaep.lapitp,ipo,liiillius/obiüura,demanauit.. .Ec,vt inter nobditatem ipfami • iifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i fuum

374 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V S Tgt; O P V L I Q V E

fuum locui’n amp;: gradum füo iufe nancifccretur, ac ctiam, non JêcUS antiquà amp;nbsp;verè illuftri fainilia oriuhdus, ad capcflendos'honores ac parcllêt jTCx incredibili indulgentia hoceiusiinmcnfismeritispræftititjVtp'*’ inhgnibus fuis, vc vocant,natAlitiis, tegia inlîgnia Caftdlæ ac Leonis gererct,^^ infuper prarnominc D ö nbsp;nbsp;nullis^ nifi viris illuftribus conccdi confueto, ab if*’

fuit cohoneftacus. ea permiïTione. vt cciam ad eius portericatem tranfit^'' t?j43e,hQno-~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itt'*^/*/** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f/t

luinbo poft vnâ arq. alteram admodû profperain expeditioné paduseratjVt^^' cima parsccnfuumamp;: rcdituum omnium regionurn per ipfuininuentarnm/'' traaliquam iu'ris prieccnhoncm rcdirct: quos lane ipfum aHecuturn fuifle oiiH’*' no vcrihmile eft cum facis conftet, eum tanta in exiftimatione Sc honore af'quot;' regem amp;nbsp;reginatn fuilTc,vt,præter alia ac multa priuata priuilegia concefla,illi#quot; ctiam communi menfa dignarentur, acinquotidianis congrenibusnunc]ii3i’'i nificommunicatafede,admitrcretur. Nec fane immcrito,cumeiusvirrutes‘'^ beneficia generi humano ab illo præfiita,tanta fint,amp; tam præclara, vtnullaor^' toriacloqucntiaexprimiaccnarraripoflint. Haólenus de fauftaCoIumbinaui 'gationcjdc’q. fumma liberalitatc amp;nbsp;humanitatc,qua apud ipfum regem except^ SaX’Lj l'^dt, egimus; dcinccps circa priuatas eins animi dotes amp;nbsp;virtutes quam breuift' misimmorabimur. Èrat quippè Aftronomicæ amp;nbsp;Mathcmaticcs cognitionis pcritus, vt, cum vttamcp ad naualis (cientiæ cognitioncm nccefi'ariam eße intel ■Jigeret, ainbas fummo ïnidioampleóti Sc coniungere voluerit, quo meliùsSo)^

poli altitudinem intclligcret. Vt verô pleniorê amp;nbsp;abfolutiorem rerutn inar!!gt;' marum notitiam alTequeretur,totumipium marcMcditcrraneumjacOceanüiquot; verfusMcridionaicm plagam vfque ad infulasFortunatas, quas vulgôCananJi dicimuSjCnauigaratjdiligentique obferiiationein Lufitaniæ littoribus aiiiiW ucrtcrat, ftato amp;nbsp;anniucrfario anni tempore flatum ventorum Occidentem fus fpirantium, ita exoriri,vt ex huius vend aftidua aura non Iblùrn longinqt^'^^ nauigationem commode conficcre pofièt, verùm etiam de multa prouincianii” Occidentalium inucftigationecertô fibi omninô polliceri. Sunt qui dicantX partem orbis terrarum ab ipfo inuentam, nunquam alicui mortaliuin fiiific cognitam. Econtranon défunt quifecus opinentur,acputent,illaiîi(lgt;’'' dem.antc aliquot fæculoru volumina Fui île adinucntain; lcd partitn temponf*’” vetuftate, partim verô itincris difficultatc, multis ectatibus fuilfe ignoratain-V''

• cumquercs fefe habeat,hancorbis partem, qux Columbi induftria ôc diligei’“’ noftro orbi acccfiit, Afiam , Africain, amp;nbsp;Europam, fimul coiliunftas, inpt' rare, vel faltem adæquarc, conftans multorum opinio eft. Quandoquitl'^'’’ illi,huiuscontinentis magnitudincm amp;nbsp;amplitudinein mctiuntur,fuiTiptoi»*'j tioexea terræ parte,quam Magallanus adinuenît^quæ quidemiacet ex dtet^ parte lineæ Æquinoôbalis fub polo Anftico vfq. adextremam partein concinct’j tis, le vfque ad noftrum polum Ardlicum extendentis t quæ terræ dimenliov^-

, ambitus,ft ad Gcrmafficorum milliarium diraenfionem deducatur, eontihd’^^ in fe,vitraquinq, millia. Germanica milliariaî quod proculdubiô propterincte' dibilem amp;inauditam amplitudinem, fiflem plcrifqueclcuarc non immcritovi' detur. Nam multi funt inhac opinioncjVt exiftiment, rotins orbis circumftKi’' tiam vel fupcrficiem, tantum Ipatij vix comprehendere: fed qui illius dimenfe^' nem in imracnfum exaggefant, dicunt,illam nulli admirationiefib debere/ti' ligenter figuram, quam conrinens in fe habet, introfpcxeriq qùoniamipfa cornu venatorij cft arquata,ftc vt,Gollatione fadacum forma,qiiam hæcafonO' lliid-

genven-sis, h I s T o R I AE, L I B y XVI. 37) ftridiinidia mundi pars habetjlicetaliauis non fitvfqueadqôinCofmographia yerfatus J fieri tamen pofle,vt facile intelligac,quànlinagnocôntinentis fù per loris fpatio ac interuallo banc noftrain fuperet. Ceternm,quia fuperins mukorinn viroruininGcographia amp;nbsp;Aftrohomiahon paruin verfacorum indicium addu-ximus/eftant adhuc aliqui^quorum ctiain opinionem ad banCjquain traiffainus, parrenijhon paruin facientein recenfebiinus. Siquidein inulri funt baud fane vulgariseruditiönis ac fainæ viri jquiafl'eranc,CoIumbi quidein nauigationem oranilande dignifliinain • fed rätnen buiufceinodi j vtcam Arceinidorus, Eut-doxusolimdefigriauerint. Nec minus, inquiunr^oliin laudati, quos Græci riär-raiit, infulain in Oceano Meridiem verlus reperilîe. lambolus à pueritia erudi-tus,poft patris, qui mercaturam faciebarjinorccin, S)C ipfe mercaturam fccit, per^fquot;^*quot; Arabiarn tranfiens ad aromata emenda, captus à latronibus, ac deinde vitraÆ-thiopiainiharititnam du(ftus,exmore, quo exteri expiationis graria nauigiolo iiBponuntur,poft quatuorinehfium nauigationem multis aôlus tempeftaribus, nbsp;nbsp;nbsp;•

cuinfuisad infulam figura rotuiida,ftadiorumambitu quinquemillium delatus cft; amp;nbsp;exploratis infulanoruin inoribiis, ac ritibus, feptem quoque infulas fimili magnitudine paribus interuàllis eiufdem gentis repperit. Necprorfus fabulofa ' illaEudoxinauigatio,quanquaiil refellat eamStrabo,videri debet.Taprobanem Quidein, vtliqueretinfulain efl’e, Oneficritus præftitit,cüius Eratoftbenes amp;nbsp;mcnfurain prodidit ôc vicos.C.Plinitis Glaudij principatu notiorem faôtam hoc modo narrat. Anni Plocami,qui maris Rubri veôligal à fifeo redemerat,libertus j circaArabiainnauiganSjAquilonibus raptus^ præterCarmaniam decimoqnin-todiéHippuros portuin eins iriueóftus, bofpitali regis dementia lêx menfium-temporeimbutus alloquio,percontantipofteaenarrauit Romanos amp;nbsp;Gçfarem.;t Miruinin modutn inauditis iuftitiaih ille fufpexit, quod pares pondéré denarip effent in captiua pecunia, cùin diuerfæ imaginés îndicarenG à pluribus fados. bocmaxime folicitatus ad ainicitiain,legatos quatuor mifit,principe’eorum Ra-? chia,qui referebant Lunam apud ipfos non riifi ab odatia ad dccimam fextain fupra terram afpici. quod etfi faisô narrarint, cùin nulla videatur oinni mari in-fila, quæ eodein, quo nos,pado non intueatur Lunam crefeentein, C. Plinij tarnen mendacium noneft, at legatörüm. Legimus Eudoxum , cùm Lathurum re-j getnfugeret, Arabico finu egreft'um per hoc pelagüSjVt C .Nepos affirmat,Gadcs vlq-peruedum: amp;nbsp;apud C. Plin. Haiinonem per fretuin Gaditahuin.egrelTum, sd Arabian! vfque peruenifte. Relatæ ab eodein Plinio infulæ Æthiopici maris' plurcs.Statius SebofusFortunatas infulasrecerifet. lubarex de iis ita iriquifiuit, vtamp; nomina referrer : à quo amp;nbsp;Mauritaniæ infulæ repercæ,inquibus Gætulicam purpiiram tingere inftituerat. Hæc fane illi, amp;nbsp;pleraque alia in hanc fententiam. A^uinemoiîlorumeft,qui nonfimulfateatur, horum omnium diligentiamgt; ^îoftto fæculo vidain efie à Chriftophoro Coluinbo, eique hac ip re præcipuain palmamdeberi.Compluresautem,haudmultôpôft, ac etiâiifdem fermètem— .pr£ter Co-Çoribus,partim huius viri_præclaraæinulatione,ac virtutum gloria,partim etiam kopteingénioac natura incitati, ad euodem laudis fcopuin fua ftudia direxé-

In his verô excelluerunt Sebaftianus Gabottus natione Venetus, Aineri-eus item Vefpucius, loannes ipfius nepoSjFlorentinglacobus Cartierus natus ^nGallüs, PinzonusColumbi focius ,Cortefius, Pizarrus, Magallânus,dein-cepfquemulti alij alias infulaSjamp;ainplilTunascontinentis regiones patefecerunt, qui ex reruin naualium peritia, bellica virtute , Scegregiis fadis fuum nomen pofteritatieomméndarunt. Horû perplures diuerfam nauigationem inftituerûr..

Quidam ehim veifus occiduum folem in Indiana, quam quide partem orbem appellantj fuam nauigacionem inftituerunt,ficuti Columbus,amp; fecuti funt.Alij verb per Meridiem verfusindiam Orientalem,hiq.omnespigt;^y fuam expedicionem aggrefll funt virtute S)C aufpicio Ioannis Lufitaniæ rcgiS)^' fonfi fill)-, quo defundOj fub Emanuele, qui ei fucceflit, candem, fed maioiibquot; viribus innixi, fufceperunt, mukifque rebus forriflimeac præclariffime ?' ftis,pluiima régna SiC prouincias Lufitanico imperioin illis partibus adiecei^' in quibus poftmodum fingulari diuiniNuminisbeneficio euenit, vt Chriftiana fide ac religione inftituti, falfos cultus atque irapiadogmatacoæ cordibus animis abiurarent . De his autem rebus, quæ fub hoc veieiH' clyco, amp;nbsp;inuidiâimo rege, in Africa, atque India, annis fex ac viginci,^'’' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mi forifque gefta funt, extant Hicronymi Oforij Lufitani, viri non min^

eruditi, qnûmeloquentis, libriduodecim,cum graui amp;luculcnraprœfaiioiiecw yjj-i Ioannis Metelli Sequani I. V. D., mihi iure confuetudinis amp;nbsp;hofpi' taliratis coniunóliflimi,cuius equidem nunquam mêminifie pofltirn,quinl^ tim etiam fubeatdulciflima præftantiffimi viri D.D. PetriXimenij rcGordatiOj prælêrtim cum ipfi ira inuicem fint multis nominibus deuindi, vt raroaliqp^ officia alteruterprçftet,quin tacita confenfionevterquein iifdem confentiat.D*' cam igitur,me,ipfo Ximenio, veto bonarum artium,ac difciplinarumoinnw®' citraahquam inuidiam ,antiftite,nullum vidifiehumaniorem,nullurndico(lo' óborem, vel variarum linguarum abfoluta quadam cognitionc perfeéliorelSi cuius certe fi egregiarum omnium virtutum concurfum atque concentnm quare verbis vellem,tempus me plane deficeret,ac fimul à contextu hiftorixn^' ceflario auocaret.Silebo itaque,cum ipfe fe variis fcriptis atque mulcaruin natiO' num tertimoniis vniuerfo pænè orbi Chriftiano probauerit, ac etiamnum habcat ad incudem,quæ, nifi nobis fatainuiderint, breui cum totiusreligi^ Chriftiana^ bcneficio, vti omnes doóli bene fperant,atque amici inftant,cmill'^' rus eft.Cetcrùm,priufquàm deColumbofermonem abfoluam,hocfolunibrc niter adijeiam , hunc videlicet, ne quid fibi de fummis laudibus deeflet, fu^iquot; patriam tanta charitate profecutum, vt, ficuti à quibufdam pofteris ac traditum eft, paulo ante quam obiret, ampliflimarum opum fuis laboribuspä^' tarum,decumam partem Reipub. legaueritjCtfi non défunt qui litteris confïgf^' rinCjipfam ,nefcio quibus de caufisadduófam, huiufmodi munificentiara pro^', fus recufaftc, nec vllam operamdedifte, vt ex eius ampliftimo patrimonio'^^ minima fibiacceflio fieret. Vtveroad inftitutum reuerramur, fupcrius demofl' ftrauimus, Ferdinandum Hifpaniarum regem, ad Senatum habuifle oratofö) quieum, præter cetera, de his bellis quæaduerfus Mauritanos in IllibericO' toque Bætico regno profpere feliciterque gefterat, beneuole atque ainantef certiorem faceret. Paucis poft diebus, ad eum Antonius Grimaldus amp;Fnii' cifcusMarchefius, viiiamp; prudentiaamp; confilio præftantes,ablegati,quoroi^ fide atque induftria breui effedum eft,vt, mutuis controuerfiis fedatis, ócfa^i vtriufque partis dignitate, ac æquis conditionibus diremptis, pax vtrimq^® conftitucretur,ac etiam deinceps dudum coalefceret. His vix dum bene domuiquot; j-enej-ßs, Genua ïè illis motibus immifeuit, qui vniuerfàm Italiam, din à bellquot; conquiefcentem,mirifice perturbarunt. Secuta funt quippe deinceps Bella Itquot;' Car0iicn4- lica,funefta admodum, amp;grauia,quæà Carolo oûauo Galliarum regOjaUquot; feruidoiuuene, atqucex aftentatorum applaufufpebus ampliflunis,eximiquot;i' ejue gloriæ inexplebili cupiditate infiamato,cxcitata fuerunt. Hie enim kbAn-

aegauennû in rcgno Neapolitanoiuris prætextu amp;nbsp;velamento,totius îcaliæiin-pcnum animo complexuSjamp;: opportune contra Aragonios à Ludouico Sfortia^ 9U1 BonaGaleacij Principis matre, omnium fern adminiilratione^vtifuperius dcmonftraüinius,exuta,tanquamipfiusGaleacij pupilli ,amp; minorennis, tutor, J’ocvnum callidè agcbaq vr, exclufo pupilloj in iefe Principatû artibus ratioili-Du/qiie quibus pollet omnibus, transferrer, amp;nbsp;fe ill eo quàm firmiflimè exrcro-rum Pïincipum ope conilabiliret,in auxiliumeuocatus, rtc quid tantum opus wolienti domi obftaret, quod viôloriæ curfunl remoraretur,duos fibi infenfos vicinos ,extorto fœdcre ,non ad belli focietatem , fed vt conquiefcerent, prins placauit. Maximiliano quidem,FriderieiCæfaris filio ,quem repudio Margate-' du filiæ, amp;nbsp;raptu fponfæ Anna? Britannicæ graui iniuria afïecerat, per Ludoui-cuni Sfortiam, qui Anglicis nupfiis defraudato, Blancam Mariam Ioannis Gä-Icacij fororem defponderat, per Hcluetiorum legatos,fatisfecit. Ferdinandum Veto Hifpaniarum regem fibi deuinxit reftitutione Perpenniani ditiflimæ vrbis^ • inipfoHifpaniæ aditu amp;nbsp;agri Rufcirtonenfis,quæloannes cius parer in Celtibe-ricobellojin fumma reipecuniariæ difficuItate,Ludouico vndecimo oppignoraquot; rat.Carolusitaq, comparatomagnoàcterribiliexercitu , ScvalidiHima dalle, in i4P4‘ qua præter cetera nauigia fuerunt duodecinl triremes Ligull:icæ,amp; quatuor na-eximiæ magnitudinis omni bellico apparatu inftrudiflimæ, incullô toti balias ingenti tcrrore, cùm Pifanos,eieôlisFlorentinis,hos rurfus,cieâ:isMedi-

' ceis- Senenfes, pulfo Pandulpho Petrutio, in libertaté vindicafle videri vellet, amp;Pontificé,introduólo in vrbêexercitu,ad foedus ineundû, amp;nbsp;dedendû fibiZe-zimû,quein amp;nbsp;Gemem vocant,Baiazetis Tu rcarùCæfaris franc,copulifleq bine iinprouifaceleritateMeapolim delatüs, regibus fama fui aduentus perculfîs, ac profugientibus. Alfonfo pâtre,Ferdinandcq. filio,amp;Fridericopatruo,rêgnum cnniM vniuerfum omniuopiniorte citiùs obrinuir, ita vt Ncapolim magno cûtriurh- Mr° pbo,decimoCalendas Aprilis, anno ciufdé æuinonagefimo quarto ingrefius fit. Quotaminopinato fuccelîu tonus orbisCbriftianicofternati Principes, Pontifex, MaximilianusCçfar^Venetus Senatus, LudouicusSfortia, FerdinandusHif-panuSjiâo fœdere contra Gallos vndiq. armacoëgêre.HacconfpirationePrin-cipû retraâus Carolus,cùm per interclufaobfeptaq. à Venetis nbsp;nbsp;Sfôrfia(qucm

Ludouicus Aurelianenfis,occupataNouaria,belloinuaferat) reuertife, nifi via ferro aperta,no polie cerneretjfupcratis illis adTairû amnê cruento prœlio ipfe ill Galliâincolumis euafit.Etfi autéCâpanos,Brutios,Apulos,ac Samnites iiüpofi-nsprçfidiisc6firrnauit, poll'dfiotamé regni ncc firma Gallis, nee diuturna fuit^ Rediitenim adarmaFerdinandus Alfonfi filius,adiutusaConfaluo, quern Feri-dinandusHifpanusad Siciliaedefenfionem cum valida clafle ablegarat, fed in ipfoviótoriarum cuffubiennio poft Caroli vidoriapridie Non.Odobris febre concidit,iurc regni in Fridericum patruum , nulla relida fobolc, cranlîato. Contra hunc, amp;nbsp;Lu douicum Sfortiam, Alexander Pontifex, Ludouicus duode-cimus Galliarum Rex^ Ludouici Aurelianenfis filius, qui Carolonuper praepro* peraniortee vitaeuocato,fucceflcrat,I^rdinandus Hifpanus, Veneti amp;nbsp;Floreri-ùnifœduspercuflcrunt, eatamê conditione,vt Ludouicoregi Principatus Mé-lt;liolanenfis,que hereditarioiure fibiarrogabat,Venetis Cremonacederet.Cçfar interea Borgia, Alexandri Pondficis filius, nulli hominu quotquotvixcrunt,^“'^'’’“^ fcelerumimmanitatefecurtduSi in Flaminia Acmiliaque, amp;nbsp;Vmbria occupan-'-; da^trucidandaque aut exterminanda omni antiqua nobilitate, quibus potelat cædibus ,aditum fibi ad imperiu Cifalpinæ Galliæ parare cogitabat.Perdinand-us

amp; Ludouicus regnum Ncapolitanudum inter fe paitirentur, plus inpeidiuy valenteregnîcupidine,quàmfanguinis neceftitudine: cuius certc rationeFrier' rico auxilia debebat amp;nbsp;defenfionem. Sunt qui exiftimcnt,initium fœderisà Vf nctis Sfortiæ odioextitifick Nam paulo ante Pontifex Sfortia , Veneti coU' j iuncli, inter fe contra Gallos, amp;nbsp;Florentinos pro Pifanis, ad horum liberté' tern defendendam, Maximilianum imperatorem,vti enarrauimus,attraxennt’ Verumj cumresnonfucceftifiet, amp;nbsp;Veneti imperio Pifanæ vrbis inhiare vidf tentur, Sfortia,ab eorum amicitia difcedens ,id egit, vt quibus polfet modis» Vcnetorumconatusimpedirec. quo fanefaótum eft, yt aduerfus ipfum impf’' cabileodiumconcepcrint; quodineum,concitatis qtfos recenfui Principib^ poftcàprobèeftudcrunt,adeôvt Sfortia ipfe ex hocfoedere in fummas diÖiciil' rates conieótus, cum fruftra à Maximiliano Helueticis Rheticifque armis bccgt;' fito,auxilia cxpcclaret,Baiazetc Turcarfi imperatore,in Vcnetos fceleratocolili® concirauit: cuius quidemconfilijjinox, cum fcilicet in Longobardiam Hebt' ticiscopiisamp; Burgundico equitatu inftruótus, reuerfus eft, pœnas dédit.

enim Mediolano rccepto, amp;nbsp;Nouaria etiam expugnata, Tramulio Gallorui” duciproditus,ab hoc in Gallia adperpetuoscarceres relegatus eft, potitus quoi’' dam nobiliflimaltaliæ parte: tantaquepotentia auóloritate florebat, vt flöj nutu atque arbitrio, totius Italiasftatus quodammodo regi videretur. Plurcslu prodidcrunt,diuinoideiconfilioaccidifie,vt pioft fublatos veneno nepotcs?” nos acerbos fortunas impetus incideret. alij arrogantias, alij perfidiæ Punicaenim fide, imo potius plufquaScythica inhumanitate, vtnouicoiniuæ di fpes affulferat, palam receptaetiam cum Venctis Pontificeque focdera viob' rat. Quidam impietati,cum eodemannofcilicet quingentefimo primo fup’’ millcfimum, Gallos ad facrum annum,recepto iam longo vfu, Reip. Chriltiai”^ f à Pontifice indicium, Romam euntes, hofpitibus nummo aureopro Gallicocf pitedelato,occidi iufliffet. Sunt qui ipfum,(quis tarnen non hic rideat cuiiob

turOjCÙm ftipcndiorû folutionêeo tempore Heluetiis differrec quo velmax«”^ , repræfencandaeratjurein has prolapfumeflc anguftias,commernorent.Ac^'''’ neq. illi in adminiftrandisMediolanenfis Principacus oppidis induftnam,ti^’|' {gt;rudennam in moderandis rebus, neq.aftutiam ad varios rerum euetus endos defuiflè, ab vllo proditum eft. Magnitudinemanimi neipfa quidcna cî' pciuitas miniiir. Quo fit, vc viciflitudincm fortunæ,rcs vario ordine mifcenn^' qui intueatur, is hominem fenem amp;nbsp;nobiliflimumjtantoexcidiflèPrincip^'quot;’ miretur. Mihi fane quanto plura recentium, feu vcterum reuoluo,tantö niJj^ ludibria rerum mortaliumcunólisinncgotiisobucrfantur. Eum multi

* Lochienfi arce inclufum confenuifle: fed neque Principum more, vt par obferuatum, necfatis liberaliter habicum. Narrant enim fubterraneum cub^ culumædificatum,id(^ie concameratum,atque inapfidacuruatum/erreisr'’^ , pagibusjferreóque oftiomunitum,in quod, vir quondam Sgt;c potentiflimn®)^ ornatiflimus conieólus, miferam captiuwatem palfus fit. Alij, poft aliquotaH' noscuftodiæScOti equitis cómiflum,liberius liberaliufque tandemtradatuö* aiunt.AfcaniusSfortiäCardinalis, cuius opera Ludouicus eins frater, plctaqu^ peregerat,nuntio fraternæ cladis pcrterritus,cum turmisaliquotequi'

® Mediolano fugiens, amp;nbsp;a Sonfino Benzenio, Venctóqueequitatuintcrtf' riipîtur. ptus,captusVenetiasperdneiEur;Ludoiiicóqueregirepetenii hominemexf^' I

Here poftpaueos deditus,in Gallia in perdtidus: qui amp;nbsp;ipfe non modo non lt;gt;1'

G E N V E N s I s H I S T O R I AE, L T B. XV là 579 frafto animo propter aduerfi prœlij euentiirn,fcd confirmato arque renouatovi-fuseftjquamquam verfa omnia intelligeret : ad regem noûu accedens, cunn makis facibus aulicis ad eius fpeclaculum proruentibuSi bonorificè quidem re- gnanimitM. gem amp;nbsp;falatauiCj appellauit: fed nec eins pedibus aduolutus^ vocéque fuppkx, nec vllis abieûi demifl'i animi argumcnris fuç fortunæ conditionem dcplçra-uit.Ceterùm hic ob fummæ dignitatis ordinifque purpurari gradum non ita diu crgakuliscoërcitus • fedpaucis pofteamenfibus fidei fuæ commifliis eftj vaga-rique tota Gallia, nullis adbibitis cuftodibus, permillus. Portea quoque, fed longo póft interuallo, cùm deieraflet, nihil fein Gallos moturum ,fpémque in-iecillet,fore,vtfuaopera cœtu Gallicorum purpuratorum vni Pontihcatus pararetur, adcomitianoui Pontificisa regedimifl'us eft,impétrante idægvè Ge-orgioAmbafiano Cardinale; in quern tam ingratus poftea fuitiVt, dum fuftra-gia patrum in eum inclinarent, quo tempore lulius ii.Pontifex renunciatus eft, eins vnius operaeiPontificatusextortus fit ,non fine Bernardini Caruali pur- • puvati querelis, qui, vbi Pontificatum fibi ereptum videt, Ambafiano potius quamluliano defend volebat. Inde Mediolanenfis diiio in Gallorum rediit po- McdMaM teftatem. Sunt qui literis confignarint ,quo tempore Afcanius,poft Ludouici karris infortunium, à Venetis captus eft, amiftam fui de manticulam,pretiofifli-misgemmisrcferta,amp;deinuentorenunquaconftitifte.Ludouicus interca poti- • tusMediolano, vtfuntR.egum cupiditates inexplebiles, amp;nbsp;fordent priora, dum inaloraquæqueexpetuntur,animumadiecitadNeapolim,quæ a Carolo defe-cerat, recipiendam. FerdinandusHifpanorum Rex, cùm auxilium putaretut laturus Friderico, qui Ferdinando Alfonfi filio , admodum adolefcente vi-uisfubtrafto, in tegnumNeapolitanum fucceflerat,in focietatem belli amp;nbsp;vido-rix futurx admiffus eft, ea conditione, vel potius turpi amp;nbsp;infami nundinatione, vtamboreges regnum partirentur. Dum itaqueFridericus,ignarusfœderis intet duos reges, cóndirionifque de regno inter ipfos ex æquo partiendo,fruftrà ConfaluiFerrandi Aggidarij, viri, militaris rei gloria celeberrimi, opcm implo« I rat, à Gallicis Ducibus, qui in Campaniam è GifalpinaGallia defcenderant, per I nbsp;nbsp;indutias eximprouifo oppteffus, rebus defperatis,cum vxore, amp;nbsp;liberisjn arcem

I Aenarix infulæ traiecit, amp;nbsp;cu. Namurcio amp;nbsp;Obegnino ducibus dedita Neapolis I inter cetera padus eft,vt à rege certa quotannis annua ve£figalia ,annuumq. fibi I fulfque ftipendium acciperet: de qua re Obegninus propria fide interpofita, illi ' 1 nbsp;nbsp;cauit : deinde vt omnem pretiofam fupelleótilem auehcre ac feruare poffet. Qua

, I caurioneprxftita, cum Obegnini litteris in Galliam ad Ludouicum regem pro-, I fedus eft; à quo non folum annuls illis vetftigalibus ftipendiifque donatus -, fed

I criam locupletiflimo comitatu, amp;nbsp;Gallico ftipendio ornatus, adeo vt pleriG ’jji 1 queetia domibus amp;nbsp;hottis amœnifllmis traditis, fe feliciorem, regno adempto it) I qtiamferuaro,refponderet. Etnetemporaria hæc regis liberalitas fuiffe videre-,iz ' rur, regnoeriam Neapolitano,pulfis Gallis, idem cultus, Wem bonos, cadem illi

1 V’^æmiareddita. Confiliis quoque regiis intimis adhibitus,regióq. more,quafi

I ttgnaret,cultus. Ptiufquamver01talialt;xce{fiffet,Ferdinandum filium primo-jiquot; 1 genitum ,adolefcentem,Tarent! tanquam CalabriæPiincipem rcliquerat,vt earn i((t I vtbem natura loci munitiffima,fitmo prçfidio tueretur .Fdunc tarnen Confaluus

1 deditionevrbis infidem receptum,Ferdinando rcgi Fdifpaniaru ftagitanti, mifit-'jiz I a quo fummo cu honore cxceptus ,poftmodu Valentino Ducatu ab eo donatus ^z I eft. P ofthxc,Reges, vt conuentum erat, pari æftimatione Regnu inter fe diuifG^r ^z I nbsp;nbsp;runt. Conftabatid veter! partitione quatuor potifftmum prouinciist-haruvn pr!

(I' : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 ma erat

ma erat Câpania,quæ magna ex parte terra Laboria recenti nomine dicitur,cx‘ I tenditque fefe à Fundaho laitu vitra Sarnum amp;nbsp;Sylarim Picentinorum exttC' mosamneSjvfqneadLaum fluuium,Lucaniam âBrutiisdiuidentem,cuiusl dem caput eft îpfa regia Neapolis. Cainpaniarn proximé attingebat I regio,olim Pra^cutina Hæc ab Apenninoad oram nlaris Hadriatici per Sanii»^ porrigitür,cuiusc3putefl:noua vrbs Aquila,ex Amiterni Forconæqueruinis trtnfla. Reliquarum duariimà læua alteram Apuli olim Salentiniquctenueuitgt; a Gargano monte ad lapygium extremum Italias promontorium protenfa*”' alteram Brutij, quæ non rede hodie Calabria dicitur, cum Calabri reueralin'’ qui Apuliam circa Brundifiurn ad mare fuperum incoIunt.Brutij,quorumc3f“' gt;eft Confentia, fub Calabrias nomine a Sylarivfque ad Siculum fretum inc®' lunt,inclufi ad Ionium mare,magnas Graseix ora, ea Lucaniæ parte fiinul iotci' rcpta,quas interLaum,hodie Lainum, amp;nbsp;Sylarim flumin3,Tyrrheni maris

• attingit.Ex partitioneigitur Brutij, «Sc Apuli Hifpanis, Campania cum Apru'^' naregione,Gallis obuenerant.Inteterantduas exiguæregiones appellationibf^ | nouas, Capitanata Baiilicata,ab Apulia amp;Lucania abfciflasïCapitanatamdn*’ amnes, Fronto,qui hodie Fortofiscll, amp;nbsp;Aufidus |Bafilicatam HirpinoruiU Lucanixfines includunt. Dehis,cùin neutrisin diuifioneattributasclient,iu'J primum inter vtrofque, mox amp;nbsp;arfnis difceptatum co certècUeiitu eft, vt Galt CifariiBoT. bello vid4,Caicta,quasillispoftremareIiqua manfit, dedita , Neapolicani rcg^ tw.quot;quot; nbsp;nbsp;nbsp;finibusexcelÏerint. Et quianoh femel Alexandri Pontificis,eiûfque fîlij

Borgias mentio incidit, filentio neutiqüam prrEtereundumelIcarbitior,huiiti poftqüam immanibus casdibusnobilitatis Italicas florem paftim cxcidiflct, xandropâtre vi veneni percmpto,quod,Cardinalibus nonnullis paratiim,pocil' latoris errore,ipfeamp; filius haufêrant,Ferdinandi Hifpani Regis iullu coiupi^' henfum,atque in Hifpaniam nauibusdeuedumefie, vtibi in vinculis amp;nbsp;cartel“ adferuaretur.Vbi cùm poft tettiû artnû deceptiseuftodibus è Medinæarcefuni' bus fcdemififî'ct,amp; ad loanné Cantabrias Regem euafiftet,hoc,beilocuAlarii’i’ regulo contendente, in prœlio ad Mendauiam glande traiedus occubuitjOioriis genere nimis placido, vtpotc cuius inaudita fcclera,amp; parricidia,Iongè atrocio''^ fuppliciapromeruerant. Talcm cùm habuerinteuentum infidiofa, confilia,infidasque confpirationes,admoncntur Principes, Sgt;c ad reriim gubefO^; cula fedentes,nulla imperia retineri,vel vllam Rempub.diu ftarc,autflorercpO‘ fe,nifi honeftisconfiliis veralegum reuerentia, falutaribiifqueftatutisacpt^' ccptiSjfubnixa amp;nbsp;fundata fuerint. Etfi verô mihiiam inde ab initio deftii’“’' turn fitjfuum quasquein annum referre,hase tarnen plures per annos gefta iunxi;ne diuifa,haudperindead memoriam fui valerent. Nunc ad tcinponJ® ’ ordine redeo. Supra oftendimus,Carolum ,poft Neapolitanum regnuiu vi' dricibus armis occupatum, in Galliâm faluum amp;nbsp;incolumcrrt, licet non ciri^ cruentumproelium,e»afifte. iamreliquum eft, vt totius terreftris expeditioji^ fuCcelTu enarrato, de nauali expeditione ad excindendam prorfus ex Italia Gap cam potentiam fufeepta, figillatim rccenfearaus. In tanta igitur totius confternationc amp;confufione,Genuas,quo feliciùs amp;conimodiùs impendei^f^® tempeftates amouerentur,anno eiufdem feculiquinto ac nonagcfimo.exnöi'' 149Diicis iuflu atque mandäto denuo duodecim triremes amp;nbsp;quatuor maiores nan^ adornatas funt aduerfus Gallicas claflispartem, quasaffiduaftationeminRap^'' habuerat, licetanteà Galliarum rex,cognita Ligurum rei naualis Wiquot; peritia turn potentia,fummacura ftudio allaboraflet, vt cam vrbéàfîdeaW^ obit'

ClÄVIMSn H 1 s T Ô R î AE, LtB. X Vt.' 58t obfequîo Ludoüici Sfoniæ retraheret, adeô vt ca de caufa priufquam Nea-poli difcederet, ad Senâtum Genuenfem legationem habueric. Etfi ainem ob plurimas caufas iilcredibili eiüs vrbis potiuhdæ cupidicate per fe arderec, inagis cûam fubindeluliani Rouerei Pauli Fulgofij Cardinaliuin, ac etiam Obieôli Flifcijamp; multorurn aliorumjqüi hoc tempore ad eum confugeratj crebris cohor-tationibusâc precibus accendcbatur. Hi enimj vtexules folenr, dubiis afperifq* in rcbüs,cunébafacilia arque expeditâ ad viôtoriàm pollicebantur, G in Liguriam \elcuiU mediocribüs tantum copüs mitterehtur. Difl'erebant enim gt;nbsp;prælbo fibi afiiituros multosFulgofiæfatSlionis clkntes acftudiofoSjquorum operaomncm inferioris Liguiiæ oram iil poteftatem eflent redafluri, promotisque inde ad Ge^ nuamcaftns,facile fore,vt prompta amp;nbsp;fideli opera amicæ faôbionis,cui iam vni-ucïfaordine communicafient, priufquam àSfortia, qui adeb opportune graui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

belloefl'etimplicitus,aUxiliacomnlôdà fubmitti poifent. Philippus quoq. Bref-Gus Âllobrogum P rincipis frater,qui apud Carolum gratia amp;nbsp;auä:oritate tunc • pluriiuùm valebat, vt qui maxime illorum confiliaprobater,fefe iturum, ac du-* cem eobello futurum profitebatur * Quanqu am vero fanior regio ru m confilio* lum parsjtantam exercitus diminutionem imptobaret, rex tarnen aliorum fens krttiam præfetens,eam expeditionem fufcipere ftatuit.ltaque Breffio duæ cqui* turn alæ,Gallorum(^Uepeditum cohortes quatuor, amp;nbsp;tormenta feptem attri-butintur.cumeo etiam Vgo Ambôfio,vir nobilis militiæque perirus ,vnà pro-ficifcitur. adMediolanium quoque,Gallicæ clafiîspræfeâ;um.jcum lireris regüs îluresfimuluuntij mittuntur,qui moneant^vt ab ora quam legerer, difcedere nolit,rerreftrium copiavum ducibus pareaq paratu^ue ac inrentus remigio amp;; VeliSjC^uo opus eile videarur,prorinusenauigct. Camillo item ScPaulo Virellos cioque,Vitellijfratribus,quiiam cum cataphraftis ducentis, amp;nbsp;totidemleuis ar-* matutæequitibus,fefe accepto ftipendio Gallis addixerant,iraperatum,vt in Li-gutiamproficifci maturarent,ôcBreflîum'quanta maxime poffentceleritatecon-Fcquerentur .Ipfi Cardinales paflim exLucenfium caftellis, ApuanifqueUguri-buspeditem cogunr,amp;per Apennini valles notistramitibusin Liguriam profi-cifcuntur.Hiergo fimulconiunftis copiis Genuamvfqueprocefferuntjpofitifq* adTerralbam caftris,quicft locus fuptaperitorem amnem,Pregofiæ fa€l;ionis lt;luium motus expeébabant. Interim quotidianis equeftribus preeliis certabaturt naitiexvrbeBernardinus Adurnius,corporis atque animi viribus beUator infi-^niSj^ScaramuciaVicecomesjCum deleébis tutmis,ea porta quæ adBifamnem oucitjitaerumpebantjVt fingulis'ptope boris cum Gallis ec|uitibus certaretur. côojîa'îw brant Gallo peditumcirciter feptem millia, oiStingenri équités,tormetafeprem, fedeaadcampeftresvfuspotius ,quàmad muros quatiendos idonea. Qjiibus detebusfiebat,vifubiretentarequc mœnia nequaquam auàerent,præfertim cu iam\alidapeditumatqueequitum manus,præteripfam praetoriam cohortem, èGalliaCifalpinain vtbem peruenifiet. Totaigiturviétoàx ratio pofita erat in auxiliisjquæediuerfis regionibus expeébabatur . Baptifta namqueîulgofius in Kftenfi agro aliquot peditum coho rteSjäc equitum tur mas co'égerat,quas partim Kureliano,qui tumNouatiæobfidebatur,acceperat,partim ipfe amicorum

Gatdinaliumdue pecuniaconduxerat, eo confilio, vt cum in Pociferam vallem defeendetet,ao alteraquoque parte,quæ occidentem folem fpeüat,vrbs vndiq. claufa,gtauiobfidioneptemeretut. Vitellij quoque iam eLucenfi agro montes afperos, âcPettacrofiæ iuga fuperaffe dicebantur.Claflis item,ficuti antea diébn lt;Â, iuRapallino finuerat, intenta ad Breffq ducis imperium ,in qua ingens état copia

copiatormcntoruin: quibus fretijaccedentibiis vndiqueauxiliis,tTiaioredemo*” fiducia vrbcm oppugnarenr. Quibus cognitis rebus, qui in vrbe crant fadlionis, noua inituri conßlia,amp; palam aduerfus Adurnios ex tuto arma pturi videbantur. Praserat Ligurticæ claffi Francifcus Spinula, ab oris Mauri cognomen adeptus, vir domi nobilis,amp; in re nauali peritiæ-Coiillabar ea paucis onerariis,fed bellico apparatu optime inltrudis, amp;nbsp;triiew'' .bus decern,in quibus tres erant AragoniæàFerdinâdo miG’æ,quibus praseratSj' racufanus crierarcbus. Galli econtra,odo triremes habebant,amp; treslongas»^' lies,ex bis quasvulgo Galeones vocaridiximus i biquoque Rapallopotiebai’' tur: nam cundla eius oræoppidafingulari Fulgofîæ faólionis ftudio eos benigi’^ reccperant. ibique turn in ftationGtutiiïima Breflij imperium, èc captxti'' mum Genuænuncium,expeólabant. AtSpinula, quimaritimo negotio intcD' tus, quibus nam modis boftes inuaderet gt;vigilanter agitabat., per exploratoP comperit, claflem baud magno difcrimine ponedeieri,fi boftem vno'tempoi^ terra marique inuaderent j quod paruam admodumman,um,quas claffi oppido præfidio forer, Galli.reliquerant,cùmipfis Genuamobfidentibus,nilii' tale vnquam aduerfarios aufuros putarent, nullaquc mora, interpofita, Aduf' nios fratres eiuscofilij participes facit,amp;fuader,vt magno aufu vniusnoótisopcr^ bellum conficere velmt,cunólaq. profpéra pollicetur, fi ad fallendû vtrumqi^' bodem amp;nbsp;fummo filentio,amp; fingulari ccleritate vterentur. Re comprobata,!'’' annes Adurnius,amp; Aloyfius Flifeus yqiios idem locus fuperioris vidoriæ feliö' täte infignis,plurimum excitabat, fexcentos veteranos, amp;nbsp;fubitarias cohon^^ duasclafii imponunt,foluuntque è Genuas pörtu de prima vigilia, amp;nbsp;Rapallüi” littoralis aiiræ beneficio peruebuntür* tantaque felicitate adnauigatum nulla eius profedionis fama, tót fpeculis, totque etiam explóratoribus ealittof^ obferuantibusjncadraperucncrit.lam'easlutn inalbefcebat, cùm Adurnius^ Flifeus milites ill terra exponunt,amp; aéiuariisvfi nauigiis, magnaruin præferti'quot; nauiumfeaphis, quamcitifiimeRapalluadoriuntur. Fit magna 8c in clade, oppido, vt in re admodum repentina, concurfatio. clamore fublato prœliuæ gt;*’ aditu oppidicommittitur. asgre impetuGalli fudinenpacritertamenrepugn^i’’' Spinula cohorcandis remigibusintentus, maxima viaduerfisproris in claflem inuebicur.iuuat nauticus clamor oppidum à terra oppugnantesiediuei'*^ illi alacritate pugnandi nauales focios aceendunt. Dimicatur vtrimque furnK’^ contentione. Ceterum,terredres eopiæ,dratis bodibus,oppidu irrumpur,amp;n^' uales focijGallorum triremibus potiuntur.Miolanius claflis prasfelt;dus,amp;^'^' pbanus Vineius,quasdoria dignitateinfignis,protinus fe dedunq ceteri advnu®, paucis interfedfisjcapiuntur. Videreeratinbodium nauigiis, ex Neapoliwquot;^ prasda,regales apparatus,cubiculorum abacorumque ornamenta,auk3pid* operis, intertexta auro leólorum dragula, amp;plurimam vedem fericam nob' lidimis Scytbicarum Martarum pellibus fuffbltam: itemquearmorurn,tonne'’'' torumque ingentem copiam, quae omnia fingulariducum asquitare militibö^ ceflerunt. Eavbiper milites fuga elapfosk, Gallicis in cadris nuntiatafunt,Brd' fills amp;nbsp;Cardinales nibil fibi amplius expeólandum rati,colleólis repente,nee coït* clamatis quidem vafis,difceflêre,fupcratifque Pinimontis culminibus,ïnPoci' feram vallem defcendêreïea tarnen condantia, atque ordiiie , cùm propcrarent» iterfeceruntjVt agredes plurimos,qui temerè prasdantium morecpioximisviO’ montibufquedecurrerant, conuerfa acie, atque impetu fadlo, paflim interfecc' rint: indeque incolumes per tranfuerfos montes in Aden fern agrtim fe receperut-

FciuntiAugnftinuin Adurniiimjqui Gcnuæ præerat,inagnaùi eo die ponundië ■ • ' » nobilis Victoria: occafioncin fcgnitcr aminflcjquôdjpatefaclisrepchtè portis', in abeiincesGallos omnem milicumac vrbanæ plebisturmarnerumpercinitiimè pcnniliirer. Cuius rei conâlium forcafse improbari poHec^ nifi vir caucus, amp;nbsp;in* ccrwmfoitunæ eucntumreformidanSiabfentefratre,ipfôquc præfcrtim curn inilitiiini'oborejinconditain paganorumitiulticudincm vcreranis holbbus ob-ijccrediibirallet. At Gcnucnfes interim,rcbus,domi forifque profpcrè fucccden-tibusjbreuiomnia illiusoræ oppida abexulibuscaptaipræcerSpcdiam jCXiguo ncgotio rccupcrarunr, ac ctiani in occiduo littore Albintimilium gt;nbsp;quæ vrbs iifdc ferme diebus à Paulo Baptilta Fulgofio,Lnca Auriaj ôc nonullis aliis profugis ac extorribus capta fuerar,ad priftinâ fidem obiequiû redegere. Hoc bello féliciter Sc cum fuminalaude Liguftici noininis confec^OjRcfp.lua potentia arq. im-iBciifis opibus confila, cadem tempeibate ad alias quoqueexpeditiones animutn incendie. Cùinenim paucisantè diebus,rumorfpar/ifTcCjclanem Othomanni- • catnèfinuHcllefpontiacoByzantiofoluific,eocofilio,vtingratiam Venetorum. Chium infulam inuaderet, Batim Genuæjcx Patrum decrcto,quinque maiores naiiesomni bcllico apparatu inlbruôbæ funt, eifque Thomas luilinianus præpo-fitus. Eodem tempore Pi£anià Florcntinis acri bello vcxatijCÙm fc illorum viribus impares ac inferiores animaduerterent, Genuenfium opem implorarunt: Aiiosinfi, re prius in Senatu delibcrata,non mcdiocri pccuniarum fumma rebuf-que a iis vtilibus atquc opportunis, tanquam vicinos, amp;nbsp;tum locioSjUccellario temporeadiuuandos ccnfucrunt,adcô vtpropterhæc Genuenhum noua auxilia hoftes nihil aliud in eos tum temporis molirentur. Habuit is annus nouum infuetum hominibus tormentum, morbum cum videlicet, quo omnes parue nuncgenres fœdatas cernimus,vnaquaq. tarnen ridicule origincm in aliam rcij-ciente. Hifpani, Gallicuru; Galli HifpanicumjalijNeapolitanum vocant. Exi-ftimaturncftjCumluxuomnis'gcnerisetiam banc peftem ex Occiduo orbe ad nos delatam,ac ex eo,noua remédia quælîuerunt ,ac ctiam inuenêre. Cuicùm^ Vfnouomorbo,quærerentur remedia, multam partem humanigeneris depopu-latus eftjfruftrâ medicis inter fcfe certantibus dum hune morbum vanè quidam dixêre Elephantiafim j alij lichenas, amp;nbsp;id impetiginis genus, quod accepto ofculo mentum venaretur,à C. Plinio,cuius ôc Cornelius Celfus memincrit,dc-fignatum. Alij carbonem,alij ignem factum, alij Icpræ fpccîem, alij inter morbos populatim aut vi aftrorum,aut aeris intempérie vagantes côllocauêrctadno-tantcjuc eodem anno,quo is morbus gralfari cœpit, in Romano agro Tiberim, in Ecrufeo Arnum,in Ferrarienh amp;nbsp;Mantuano Eridanum, in Veneto Athcfim, txtrafolitos limites exundafle,tancifque imbribus hunc annum madiiilTc, vr, vndiquehumentibus,minus mirandum ht,a:ftiuum aerem ad cam intein-pcrictnperuenifle,calldamamp;hurnidam,quamM. Tullius ex Philofophorum .piacitis,putredini corruptionique caufam dare fcripfit. Alij quidam, intet morbos cótagionepollucntes afcripferunt, Sc occultam ac vcncnatam eins naturam Voluere. Hic fanè, fuperiotibus annis, üitolcrandis modis homines cxcatnifi-cabat: nuncprorlus vnd cum plerifque aliis morborum gencribüs mitefcete cœpit, minufque infeftus eft,partim quód medicorum opera,domità ht vis mail,humorurn(|uc fæuitia mitigata-partim quod natura aßuetüdine, ad dolores occalluit,adeo vt à non paucis obferuatum ht, nonnullos in florente feruidaqüe ætatcacerrimècruciari:cofdcrnfenefcente, atque incknata,mitiùs affligi. Vcl cbullitio, minorq. fithumorum concurfus, vel natura ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpatiö

5-84 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;’ s ® N. A TVS POPVLI lt;^V -E/ nbsp;.

cMcimor- fpatio temporisaflueta malo-velut domeftico ac familiari, non amplius ^“rio^adZ- illo kiôlatur . Aut etiam alitur vitiofis illis bumoribus ,auc non offenditur-y^jm-nenimuerô, tametfi de huiuspeftilentiflimimorbiinitiis,caufis,atq.p'^‘’' greflibus,eiuldemque variis remediisjinultorum præclariflimorum Phyficor'“” extent plena volumina, quæp)aflimcircQmferuntur;tamen tanta eft huiusto'' tagionis perpftexa inueftigatio, vt multum inter fe varient, ac multis diucr^îsƒj' tionibusaddult;fli,etiamnum pluriraùm diferepent, cùm aliusproprio iudin^ commotus ,ab aliodifientiat, amp;nbsp;fui iudicij adferat rationes,quibus innitatquot;’’ Alij verô, non minori diligentia arque eruditione, rationes fuas probarecon^*' tur, adeô me hercule, vtverè dici polîit, quod dici folet, adhuc fub iudiceliseU Memini me fuperioribus annis, cùm in Germania eftèin, Simonem Simoniiquot;quot;

verô Philofophiæ ac medicinxjapprimè eruditum, cùm in dodiflimorumvi' rorum fieqncntia, aJius ex alio, vt fitnafcererur feimo, amp;nbsp;tandem huios morb incideret menriojcum fumma totins coronæ fatisfaôtione fimul amp;nbsp;admiration^ aiidinilTe de huiusmorbi proprietatc quàm difertifiimè diflèrentem j eaq.adfc' rentem ,quæprocLddubiô vnicuique cordato viro, amp;nbsp;exaóli iudicij,facile fit*’' facere poflent, Eft enim vit, vt ceteras eximias eius virtutes in præfentiaruwl* leain,in optimaruartinm ftudiis ita ab ineute ætate verfatus,vt dignus exiftin^^' tus fit,quiab auguftifiimo Principe Sax.Duce Augutto, Sacri Rom.imperijrf^' • «flore,euocaretur,amp; Academiç Lipfenfi cum inunere publico adhibercrur.Cuinf tantaenituit poltmodû animi fideiq. integritas,diuerfarû linguaruin peritia^ar?' fuæ profeflionis oinnigena eruditio, multis egregiis fingularis ingenij arquep'*’' fundæ doôlrinæ monumétisconteftata,vtidé illuftrifs.Princeps, maxirausW niorû çrtimatorjpfum interdomefticorû fuorum album adfcripferic,cuieciain' num cum magna fualaudepro medico quàm fidelifiimè inferuit. Inccreateil'' poris,Carolus Galliarum rex, vbi primùm, cmcnfis AlpibuSjin Etruriamveni‘i præteraliaillius regionis loca, Serefanam quoque vltronea deditioneoccupan*'’ Qui verô eius nomine huic præerat, cùm Gallorum fortunam in Italiaiinmi*' catam viderer, anno fupra millefimum quadringentefimum nonagcfîmo cum Genuenfibus dehuius deditionc confilia iniuit:,bique, buiufcemodi fionem neutiquam prçtermittendam rati, eueftigiô Chriltophorum Cataneniquot; Francifcum Lomellinum, amp;nbsp;Petrum Perfium adeum misère,qui cûcodecon; ditionibus tranfigerent. Deditio igitiir haccautione faóla amp;nbsp;fubfecutaeft/tii'*’ Præfeôlo quinque ac viginti millia nummûm aureorum exærario'publicolt;'^' . prompta,numerarentur-ipfeq. ciuitatedonatus cft, atq. in patriciorurnordine'^ I afcitus. Pari modo de Petrafanôla inter cos tranfaftum . Verùmjquôdomniquot;®! feriùs, quàm necefi'um efi’et, de bac tanta re in Senatu baberetur confultatio,!quot; | cenfes ad oranem occafionem intenti,amp; parati, folitafua diligentiaeospræquot;*' I nerant, milîis ad bo(»ftatimGenuam legatis,qui faólumexcufarent. Senatmi nullaadmifl’aexcufatione,boc recens Lucêfium faólum in baud mediocre Re'?* 1 præiudicium faólum, quàm ægerrimè tu lit, adeô vtadMediolanenfiuraPii^'' pcm oratores mitterentur, qui apud ilium de bac illata iniuria grauiter expol^ latent amp;nbsp;conquererentur, eumque nomine Reipub. obnixè orarent, vt velM‘ auôloritatem interponeret,quô i,llam,citra vlteriorem moram amp;nbsp;negotium perent, vel, fi hoc abnueret, faltem fibi integrum eflet, earn armis repetere^ vendicare.„Quorum poflulataamp; preces cùm Princeps furdis auribus excips’^^ tanta indignatione amp;nbsp;flomacho common funt, vt contra cum abaliemti3i’“^'|

non obfcura argumenta indies magis arque magis oftenderenc, ira vt cum inter ipruin^aliofque Italiæ Principes aduerfus Gallos eorumque focios confœderacio

Refpub. eo nomine,tânquam Sforciano iinperio immediate fubiecla^ fubipfaconfœderatione comprchehderetur,quibtjfdani ex præcipuis vifum fue-ntjRempub. in focietacem foederis, nifi prius eo loco reftituto, non efle admit-tendam^ vclimmilccndam: indeque faôluin elf, vt interStephanû luftinianum, quiobexiihias fuas virtutes in fummanominis veneratione amp;nbsp;exiftimatione babebatur, amp;nbsp;Âdurnios, penes quos fumma rerum adminiftratio ad id temporis cratjinagnæaltercationes amp;diflidiâorirentür,quætandem hünc habuêreexi-tuin,vt,cùm hi aucloritate præualerent jhihil vkerius attentaretur. Ceterùin antcquainadaliaprogrediar,quqniaiTi hîcproximè Francifci Lomellini inen-tionetnhabuimus, minime præter inlfitutum fore exiftimaüi. Ci Lomellinæ fa-iniliæjcitraomnemprorfiis controuerham nobiliflimæ, cuius perlæpè mentio-neinliabuiihusjbreuiteroriginem attigërb.Suhtigiturgrauilïimi fcriptores, qui , tesItalascommémorantes, purent Lomellinorum familiam à Gerltiahis Princi-pibus,atque adeô Comitibus Palatini Rheni,inirium arque origincin traxilfe. Quod verifimile ex eo facile videri poteft, quôdhac noftrarempeftate multó extent in ItaliailluUtes fainiliæex Germania in earn tranfportatæ ; Vrfinorumj Colutnnarum, amp;nbsp;reliqutë , adeô vt mihi pehitiùs in hanc familiam inquirenti, facileperfuafu fit, fuum principiüm tarttaé principi familiæ deberi: nec in aliquo obftabit,quôLomellina fainilialicet nobiliflimafimul antiquifiima,aui-tuinfplendorem atq; potewtiam minus retinuërit. Temporis enim fuccefiu, noil dubiumeft, quin illius ftirps, in varias ptopàginès difleminata,opibus arque po-tentla imminuta fit, amp;: in hune ordinem redaâaj vt a'p'rilbino fuo fplédore baud parum exciderit, adeô Vf etiam nonhüllieiüs familiæ nihil fane vlttaveræ no-bilitatisdecusretineant. Accedit huc,quôd inueteratà Germaniæconfuetudo obtinuerir, prioribus natUj minoribus præteritis, intégras hæreditatcs referuari^ retentotarnen tituloi qui fane mos à Germanis, vti puto,riatus,in aliis plerifque regionibus inoleuir. Qui primos hüius familiæ auôlorcs, adPalatinas familias referunt,ad maiorcm fibi ndém arrogandâjpfos auclores nominatim produnt^ Ofhoncm fcilicet, amp;nbsp;Gandulfum, quorum nepotes ‘aepofteri per totam Italiam diffeminati, péramplam ditionem in plerifquelocis obtinuêre,ac fibi fatis fir-Wasôc duraturas opes condidêre, proùt in Ticinenfi âgro, in quo, ad bæc noftra yfquctctnpora, quædam parseiufdem riominis, voce fcilicet Lauinella, appeU lacuri Nec his finibus adftriâ:a, longe latet^ue potentiam fuam protulit, fie vt nonnulli eorum , titulum Comitum fibi vendicenti Ex his etenim, nonnul-liComitesdeMede,aiij deLanguefeo,quidam de Gambarana, plcriquede Ra-uafcala,feu Comités de ValegiOjdiôtiamp;nuncupati funt. Et liect temporis pro-gteflu,indiuerfa nomina abierint, necilOn ih diue-tfas fedes commigrarint, mfi-gnjorumtarnen fimilitudine fibi füntëonformes, amp;nbsp;in lijullodifferuht. Quorû etiamLoinellini Genuenf. vt antiquum nomen fémper retinuerünt, ficetianl ceterisdignitate,opum potentiæque fpleydorej aliisiëorum pace didum fit, an-tecelluide fémper videntut; ‘Dedir enim ilia familia Genuæ fémper præftanciffii ^osciueSjamp;patriæamantifiimosjquorumopérai R'élFub.nô femel inrebus'at^ doisatqueperpiexis cUm fummo fuo beneficio vfa éft. Et quia Lolnellinaém’cni tionefafta, plures adhuc Genuæ funtfaiït'iliæ nobilcs âfqüe îlluftres,qui fuo iü-i re tantundem officij meritô à me expofeere^id’eànmti’comprimam metàmèif Ultra certos limites,nô tam enarrandi taédio, lt;quàm recenfendi ignôrationè'.Qms

586 nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A t V S P O P V L I Q^V £

eft cniin tam benererum variarum amp;nbsp;externarum cognitione infl:ruâiis,quiii^ poiïic, omniuirijVelfalcemiriaxii-nènccenarioruiTij fcientiam polliccri? Proin^ cùm Hoc non fit noflriinftiüuti,neque aliquis mortaliura fit, quemnonæult^ fugianC; fatis habebo in præfentiarum, huitis, cuius proximè mcminimus/f^“^ lecenfuiîle. Quoniam tarnen de Grimaldorum origine aliquid diligentia ex wß' torum feriptorum varietate iriueftigauiinus, annotate non pigebit. Sunten''” qui eius priinordia ad vetufiifiirnam nobiliflimam Crcfpinorum quæ in Nordinannia eft,referann Sunt etiam quiexiftiment,ilIam,exGaquot;'’ Narbonenfi fuum genus arque originein traxiflè. Vtcumque fefe res 1135031,00quot; nioratur me feriptorum bac in parte varieras; cùm in confefib fit, GrimaldoruB* familiam continua lèrie per multa temporum volumina magnam exiftiioquot;' tionis famam non folùm in ipfa Repub.,verùmper vniuerfam Italiarn,ar^ adeô ipfasexteras nationes j virtutum cxcellentia , atquc ingenti opum facub' promeruifle^quam certè in huncvfque diem inconeufiam retinet, amp;cumegf^ giû. fui nominis laudemagis atqüemagis omni veræ nobilitatis fpecimineiquot;^' tur. Quiseftenfin qui ignorer, Nicoïaum Grimaldum hac noftra terapeftquot;’^ tam immenfis opibus, quàm eximia amp;nbsp;rara quadam virtute ac liberalitatetoquot;' fpicuum in oculis Reipub. verfari ? cuius nempè tanta erga earn extant beneft'^ amp;nbsp;mérita, vt iure fe illi plurimum debere cum magna rotius ciuitatis confe/fio^ fateatur, amp;nbsp;agnofeat. Subleuauiteiiimillam non fémel variis difficultatibuslquot;' borantem, negleôlaprorfus omnipriuaticommodiratione, ira ipfain omnes temporum iniurias coïnmuniuit,vt non immeritô interpræcipuosM benefadores aiinumerari debeat. Huius fiquidem viri tanta eft,me hercule?'^ tutis cxcellentia,amp; in fumma opum diuiiiarumque affluentia,moderatioamp;teH' peramentum, vt dinini numinis fauore t poriùs tot tantarumq. opum,iuftusquot;^ que æq’iius diîpenfator,quàm veruspoftefibr videri poftit. Quæ fane beneft^ tiæ,ac finguîaris liumanitatis commendatio plané cffccit, vt PbilippusH*^ niarum rex Catbolicus, quo tanti viri.dccüs atquc famam æterna gloria il^quot;, rer, ipfum multis ditioniDus,in primis verô nobilis amp;celeberriminoniini5''^‘^^ SalernîjCüm infigni Principatus titulo,omnium iudiciodign'flimtnn,!'^'’”^^ neratus fit. Non conticcfcametiam Auguftini Grimaldi,eius filij,fuminxo’‘n (ftationis iuuenis,inclytam indolem atq. naturam,quæ in omnibus eiusaft'O bus adeô manifcftè elucet,vt nihil fit quodexcelfum ac veré gencrolujoquot; mum deceat, quin vndique in ipfo fcfe modis omnibus oftendat, ira vtnilH matura morte nobis ilium fata eripueriiit, non dubitandum fit, quin borum^ ftrorum temporum calamitatcs atque miferias maturitate fui confiliji atque^ ximarum diuitiarû amplitudincaliquando mitigaturus fic,potiflimùnicuni beat non folùm in agro Liguftico multa prædia amp;nbsp;latifundia,fed etiain fis Italiæ partibus,prçfenim verô in regnoCampaniæ,latiffimam ditioiictn catus Eboli titulo célèbre, in qua hauà dubiè fuam munificentiam adeô auito more,cûingenti fua laude,nec minori publico merito,exercebiti . ftantiftimis bis atq. ardiftimis naturç pignoribus,adijciam meritô ipaldum recenti regis Hifpaniarü benencio ad fublimem ilium Terrernou^v catusamp; Marebionatus,montisfanóli Angeli apicem eueólum.cuiusctiarn ta in Remp. Genuenf. extant mérita,amp;cotlata beneficia,vt omnium confer’ digniffimus fit, qui publico grâtæac memoris ciuitatis teftimonio ad æK!® fui nominis inonumentuni amp;nbsp;fplendoris famam ornaretur. ProindeSci’quot;^^ quo tanti ciuis,optimè de patria fua femper meriti, gratitudinem teftaretufi nufi2 i .

creuit,v'i illi honoris caufa in atrio palatij publici marmorea ftatua, ad verain Sc viuam eius iinaginem expreiTa gt;nbsp;iuxta Anfaldi Grimaldi,propter immenfa in Rempub.collata beneficia,benefa6loris,atqucadeópatris patriæ nomine infig-niti, ftatuam poneretiir. Cuiüs certè tanticollati beneficij recordatione no du-biuin cft, quin ipfe, tanquam fubditaface, deinceps magis arque magis ad iu-uandâRemp.accendatur amp;nbsp;inflainmetur. Sienim futura præceritis licet metirij quidvetat,qüinhuius præcleriifimiciuis animû,tantis argumentis exploratuni atq.peicognitu, omniprorfus fufpicione liberemus?IntcrimfaxitDeus, vthar; cetcræq. fimiles familiæ,ad veri decoris ac publicæ vtilitatis conferuationc amp;ful-ciiîlentûnatÇjfelici propagine indies nlâgis atq. magis pullulent atq; floreant: ira prociildubiô fict^ vt Keip. conuerfiones,plerunique pàucorum nouorum fadlio-forum hominum libidine arque imniodelba conciratre; vel citô fupprimantur, vel,quodoptatitiseilet,nuilquamenafeantur.,Verùm, vt ad inftitutioperis fe-ricin noftra oratio relabatür, iifdem temporibus, tùm Maximiliahus Cæfarj fridericitertij Iifiperatoris, ac LeonoræiEduardi regis Luficanie filius,tranfgrcf-lîscinenfifque Alpibus, magna ptocerum amp;nbsp;nobilifiimorum virorum frequen-tiacornitatusjiilltaliam trailfiens primo in Coitienfem agrum , indéqiic Vige-uahum,TicinenfisagriinGalliacilalpina municipium,venillet, Patrû decreto, iplcndida legatio ad illumJiabita.Oratores autê fuerunt Lucas Grimaldus,F'fan-cifcusSopIiiuSjCofmusZerbus Ôc Baptifta Spinüla: qui vbi priinum publico nomineipficongratulatielTent, omneique ftudium arque obfcquium, Cælari-busdefcrrifolitum, exhibuifient^ abeoanxiècontendêre, vc fuo fauore amp;nbsp;au-ctoriratc,Petram fanótam, ciiius fiiprà mentionem fecimus, recuperarent, ac fi-biveterapriuilegia amp;immunitatesconfirmarentur,fiiTiulquc èdiceret, Monœ-ciasrum adMacram vfquc, ad Genuenfium ditionem pertinere. Breue ab hoe . ipatiumintercellitjcum ipicmet Augultus Genuam perrexit, vbia Senatu cctc-nfqueordinibushonorificentiflimè ac regia pompa exceptus fuit. Dom bæc 01«»«. itafiercntjGalliærex, quitotius Ita'iæ pofleflioiii auidê inhiabat, detrimenti 2d Rapalluin accepti memor, amp;nbsp;ignominiæ ftunulis mirificè accenfus,folicitè Sc enixèmodis omnibus dabar operand, Vt àccépitam irtiuriam, amp;nbsp;cladis perpefl'æ memoriam, infigni àliquo amp;nbsp;memorabili noüo facinore obliterarer, ac reîarci-i«,itavtdiuconfilij aiiceps, amp;nbsp;quam potiflimum Italîæ vrbem expugnandam, bbidefumeret,ambiguus^ tandem poft longam confulratiôriem , ad Genuam inuadendum, ôcarmis opprimenduin, aniinurn adiecit: quæ res,cùm cfiet ar-(^na,amp;nôncx!gu3mdifficultatem praefefcrretjoperæpretium fefaduruméxi-ftimabat, fijpertentatisciuium animis, aîiquamfaólionem alicuius nomiiiis Sc momenti, in partes fuas pertraberetj qua in re,tanta profperirate vfus eft, vt fta-^^ïnBaptiftaFregofius, iri fupremo dignitaris amp;nbsp;honoris gradu conftitutus, fe illi roniungeret,amp;haud dubiè miriiitièvulgarem bene gerendæ rei commodita-plane regem voti compotem efficiendi,attulit. F^bebat etenim in vr-oe,vitra itiagnas ciientelas, amp;nbsp;fuæ faction is non pœnitendam manum, quand ^itdinalis Hoftienfis, recèns Sauoriæ, iri qua natus erat,côllegerat,præcipuos ex plerifque ordinibus viros,fibiamicitia, vel neceflitudinis iure deuinótos. ReX itaque huius auxiliisconfifus amp;nbsp;fubnixus, vrbis obfidioncmdiutius difterreno-‘üiqeocertèminus, quöd recèns acceptonuntioad rem maturandam iriuitarc-Siquideni Genuæ interLudouicum Flifcum, amp;nbsp;Adurnios grauibus difteri-fonibusortis ,magnaoccäfio regiexpugnandæ vrbis oftendebatur, nimirum,* rum propret mutuam animoru diftradionem omnia in vrbe perplexa, infida, k 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atque

588 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S^NATVS POPVLIQVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

atqucincérW’efÏ'cnrj amp;nbsp;nihil tam firrao loco rclicLh viderctur^quin facile diinoneH.Grauisnamquefediciointerciuitatis capita orta crac, quodvnaco’^^'*’! pars imperij Sfortiani dignitatem mordicus propugnare ÔL retinere ann”® contenderet; altera vcro iLiftaindignationccommota,illius ignauiam diam ob Petramfanólam nondum receptam,accufando,omncm Reip.cahæ^^^' ' tem amp;nbsp;inuidiam in ilium conferrec, dccorqucrct, tanto cum ardore, vt conuiciis Ócdidleriis non abH:ineret,atqueilium fæpius perfidiæ inhmulare ö®** vcreretur. Hacigiraranfa pra^bica^Rex, vc cam expcditionem facilius amp;con’' i4lt;?7. modius promoucrec, fubinitium proximianni,tribusHcluetioruin,amp;totdei”

Vafchorum inillibus Aftam miflis,ac Triuultio, fuprcmo in Italiadtici delï^’‘’p to regióque Vicario,mandauit,amp; iniunxit,vc Baptiltcc Fulgofio amp;nbsp;Oftienfi, quorumproximèmeminimus,opematqueauxilium ferrer, earaoliebactir,vt ad remcommodius feliciufque conficiendum, Auieliain»”’ confanguinitatis iure hbi coniurïólinïmum,cum magno amp;nbsp;valido cxercituadigt;' turn mietere. Paribus viribus amp;nbsp;diligentia, quo Ligufticam omnem ditionf® minori cum negocio armis opprimeret, Oófauianum Fulgoßum ad Florcnti“”^ ‘ catempeftateGenuenfibus inimiciflimos, vt Lunigianam amp;nbsp;orientalem inuaderent, magnispræmiis promiflis, ablegauerat. Et paulo póft, ne quici»’'' pedimentialiquaexparterelinqueretur,Paulo BaptiftæFulgoftoferiôiniung''' vt totius occidcntalis Ligufticæ oræ traólum fcx longis nauibus ex oinni Eonc infeftum redderet. Hic motus tanto cum ipfius Infubri Ducis terrore 10' choatusôft, vtnon parum ftbi conftareq ac de fe fuôque ftatu valde follidîOîi mirum inmodutn excruciaretur, quôd milite deftitutus,plerifqueetiainaûl^'' lum neceftariis indigeret. Nec dum enim a Venetis promilTa auxilia acceper^^' adeô vt fi Triuultius, ea,qua debebatceleritatc,mftirutam expeditiolicm ralïetjdubium non fit, quin,eieôris Sfortiis, aliifque Infubriæprincipatusçi^^ lis, Mediolanum ipfum in regis fui poteftatem redegiflet. Inter hæe, Genuco'^’' loanni Ludouico Flifto cum Adurniis in gratiam opera Ludouici Sfortfereuci' foj magnum peditum numerum conlctipfcrant, amp;nbsp;ingencemnaualeinclad^o’) Venetis amp;nbsp;Sfortïa fumptus conferentibus,inftruxerant : cui quidem clallî^^ ua erac faôfta acccftio,fcx triremium à Fridcrico Aragonio fubfidiomiftaru.P^' pfexverô, confœderaiinomen rctinens,magis confiliis,amp; iuuandi oftentatione, quàm rebus requifitis prodefle cupiens nullorum fuinpioo*quot; vcl mari, vel terra,in hilce periculis, quæ iure ad.fingulos Foederatos fpeâaba^'' parricepseffe volcbat. Huiustandem expeditionisprogreft'us fuêre,vt Bapd^ amp;nbsp;Triuultius,Nouij moenibus caftraadmouerent,ob quorum aduenrumCa | riæ Comes, qui cum fexaginta grauis ,ducentis vero leiiis armaturæ equiti^*’!' | amp;quingentis peditibus cius cuftodiaractuitionipraceratjdecodefendenoo® fifus, Serauallem fe recepit. Nouio occupato, exulum exiftimatio indecreuit. Nain, præterquam quod oppidum illud fua amplitudinc inuh^ rumhominumeapaxerat, Mediolano Genuam eontendentibus itiner3''JJ bus, magnoimpedimento elfe poterat, fitu fuo,ad circumieda locaini^'' reddenda,valde opportunum. His perâélis.^ Baptifta pleraque aliaoppidaj contermina, occupauit: eodémque tempons traólu, Cardinalis cum duceni*’ cataphraólis tribus pcdicû millibus Âlbintimilio capto, Sauonæ excrcitu^ admouit. Sed quod dues nullam omninô feditionc m ac motuin excirarenr,’^ mulque quod intelligeret Adurnium cum baud contemnenda inanuappi“’' pinquare,continuo Iele Altanum, Monrierratenfis rcgulioppidum,odo p^*'

fuum millibus a Sauona diftans, recepir. Maioris autein ponderis fuitTriuuItij ininum,qui occafionis ad bellum in Mediolancnfi ditione accendendum inue-niendæcupidus etfi rex, vc ante omnia, Genua, ac Sauona ten tarent ur,manda-ratjuihilominus tarnen Bofeum, haudmedioerismomenti caftellum,in Ale-xandnnoagropofitum,eo prætextu occupauit, quod ad militum fecuritatem^ quiinLiguriarnprofedieranc, Mediolanenfium Ducis militibusj Alexandria inGenuenfiumditionemperueniendi facultatem neeeß'e eßet intcrcludere : né tarnen aperte regis nundatacxcedcret^vlterinsprogredi nokiitjiequcmaximani occafionem ainifit: quandoquidem omnis cireumieâra regio, Bofco capto, pars timoré,pars rerum nouarum cupiditate erat concitaia: necinfuberin ea parte plufquamquingentosgrauis armaturæ équités ,amp; fexpeditum millia in armis habebat. Et Galeacius Sanfeuerinas, qui Alexandriæ erat, eius defendendæ, liifimaiortim virium occafione auôlus eßet, omnem fpem prorfus oinittere in-ceperat. Ludouicus intérim, no minus in bac fua aduerfa fortuna,quam in om-nibusaliis fuis adionibus eße confueuerat, fummam prudentiam amp;nbsp;ß:udiunl adhibebatj vt fibi tempeßiue profpiceret, amp;nbsp;per fuos internuntios Ateßinum Principemfubinderogabat, vt inter Galliæ regem, amp;nbsp;fe, aliqua ineundæ pacis ratio haberetur: fed Triuultij inter Bofeum, amp;nbsp;Nouium. mora, Ludouico rebus fuis profpiciédi,amp; Venetis,quipromptißimis animis ad eius tuitionem concurrentes, antea mille amp;nbsp;quingentos pedites Genuam præmifer3nt,mulros grauis ôc leuis armaturæ équités Alexandriam mittendi fpatium coneeßit, poftremo Veneti,PirilianoComiti, fui exercitus imperatori, quoniam Mantuanus Mar-chioabillorum ftipendiisdifeeßerat, vt maximam copiarum partem adeius im-perijdefenfionemducerer, mandatant: ßeijs, quæ magna fpe incepta fuerant, fenfim deferuefeentibus, Baptißa,quôd Gentiæ ob apparatus ibi fados,nulli motusexcitarentur,infedare,fe iterumTriuultio coniunxit,confilia fua ideô potiffimiim vana extitiße aßerens, quod Florentini orientale littus haud-lt;^uaquam, vtfe faduros receperant, iiluafilTcnt qui fefe antequam Gallo-rum res feliciores validiorefque apparerent, bello immifcêre minime pru-dens confilium exißimarant . Purpuratus quoque Oßienfis nulla re gefta, nifi quod aliquot Finarij Marchionis oppida , quod hic fe Sauonæ defenforem oßendiß'et ceperat , fe ijfdem ferè diebus , pari modo Tri-^'^Itio aifociauit. Huie expeditioni copiarum in plures partes dißributio, vc fæpèvfuvenirevidemus, mirum in modum obfuiße creditur. Quod fi omnes jnitio coniundis viribus Genuam petiißent, rerum fuceeßus baud dubiè mul-to felicior extitißet. Nam, præter fadionum ßudia, amp;nbsp;indignationem Petræ-ïândæ eau fa natam ,in cuius venditione Genuenles Ludouicum accufabant, Germanorum equitum aepeditum, quos Infuber miferat, maior pars, poß pau-corum dierum fpatium, repente in Germaniam redierant. Ligures etiam , vix boftibusafuis finibus digreffis,Fœderatorum ope,omni^prius amißa oppida, exceptoNouio, recuperarunt,quod tarnen poßmodum,licet Calatinus Comes, caftris admotis, repulfus fuiflet, deditione recepcrunt ; neque ex locis occupatis , vllus,præterparuaquædaminFinarienîi ditione oppidula, in Gallotum pote-ffateacditionerclidus eß. Quantum veto ad reinaualis fucceffum attinec,cuni peridem fere tempus,quo populus Genuenfis terreßribus aduetfarioru incur-nonibusagitabatur,GalliGanauigiaexlittore Maßilienfi egrefla, finum Ligu-ßiciiminfeßum redderenc,Genuæ ex Senatus dccreto aliquot naues ac triremes adornatæ,omniq. militari apparatuinßrud«, aufpiciis Ioannis Aloyfij Flifeî

ad omnetn Hoftilem impetum cohibendum eduôlæ fuerunt: qui idone^n^ . peltaccm naólus, nihilprius amp;antiquius habuic, quam vc ex oinni inimicam clalTcm adoriretuf; in quam cùtn incidiflet, co adegir, vt illico ifgt; Ionium,prouinciæNarbonenfis portuin compulfa,inde nullo rnodopf® auderet. Verum,cum Flifcus in eoitinere aduerfa valetudine ira tentareti’f’^j maris naufeam ægrè ferrer, ac ferendis bellicis moleftiis efiet impar, Senatu^i clafiis ex Præfeôti inualerudine aliquid incommodi pateretur,in eiuS locum r lumNigronem fiibftituit, vteam expedicionemprofequeretur. Quo qma tempore, übieóli Flifci, cuius perfaspè mentioilertïfiabuimus,viri bello ace ‘'^''bvircure eximij,aliquandofortuna, femper animo maximi,huius Aloyuj' tris mors ineidit,qui Vercellis, Tranfpadänas Italiæ vrbe, poft multos cxanm Jabores^óe vtriufq.fortunasdiuerfitatc inuincibili animoperlatam, aerateadii integra amp;nbsp;florente,non citra veneni fufpicioné,fatis eoncefljt,lnagno cum

• beneficio amp;nbsp;gaudio,quód propter naturam, ab omni quicte atq. otioablwit^ tem, «Screrumnouarum cupidiftimam, plerifq.mirumin moduminuimscl Et quoniam inter cetera gr3uamina,quibus Reip. opes non parum exhaurieu*^ inucreratiis vrbis mos inter omnes ordines proinifcuè obtinucrac,vt,mc candis filiabus dotis ratio,omnem dignitatis atquefortunarum modum cxceu ret,ne in pofterum fimili onere ad retinendam inolitam confuetudinem cif grauarenrur, Senatui plaeuir^vt publico edido fanciretur, ne deinceps aliq^ vitra quatuor millium librärüm fummam dotis nomine filiabus cenfertet-1^^ que magna prtidentia prædcfinitus dotibus modus arque jerminus; quos u cxccderet, reus neoledæ lems Patribus eo nomine fieret. Laudanda amp;fufpiciendavelmaximefiocnominePatrum fapientia ,qui pleraquc Rcipf'''’ viria longo vfu confirmara,ad frugalitatem,amp; plane ad illius mafculae anriqm^' tis normam,reuocare voluerunt. Intellcxerunt fiquidem,præftantifiiinas qw' familias, magnarum dotium collatione,non fccus ac incifo neruojhaudp^ rum debilitari labefa(ftari,adeö me hercule, vc faepius vfu veniat,maxini^,^ valde illuftres familias hoc folo imprudentiae errore interire . Cuius ceH^ rei cum maximorum Principum extinólarum familiarum recordatioadlu’“-quot;’ mentibus hominum hæreat, recens ob oculos verfetur, non eft, quod | commemoratione eadem proftquar. Solum hoc antiquæ fimplicitatis öcpl^'^^ in ciccnndi, domcfticæ rationis habitae tertimonii gratia adiecero,tantam fuilTe Maiot^^'? dtMh. noftrorum in filiabus elocandis moderationem, vtTatiaCaefonis filia, maxu'' dotem ad virum,ciun tarnen non vitradecem milliaæris adferret, artuliffevidC' recur. Ec Megalia, quia cum quingentis millibus æris ,mariti domuni intra'i''' Dotaeæ cognomen meruit.Quadraginca millia æris noftro numifmate,f adno* ftræ monetæ valorem attcmperentur,plus minus quadringentos coronatos vi-Jenr^. quingenta milliaæris, quinque millia aureorum. Proprer quam fummatö per antonomafiam, l^egaliajDötataVocitata eft, Prifeæ aütem Roinanorupa’^' pertaris indicia funt quæ âVal. lib. iiii. feribuntur, ex quo verba hæc tranfetjquot; benda duximus. Itaquecum fecundo ftpnico bello Cnæus Scipio exHifpai”'’ Senatui fcripfiftet,petens,vt fibi füceefibr mitteretur,quia filiam adultæ iaiueö' tis haberet, nec ei fine fe dos expediri poftet ,Senatus,ne Refpub. bonoducec^' rerer,patris fibi partes defumpfir,confilioque vxoris acpropinqUorumScipioi’'^ conftitutadote, fummam eins ex ærarioeroganit,ac puellam nuptui dedit.DC'l tis modus xl. milliaæris fuit,quanon foltim hnmanitas Senatus,fcdetiam | bitus veterumpatrimoniorum cognofeipoceft* Scdnón dudum'ftetitliisliuul'' F

bus dotutn frugalitas. Satis enimconftac tam ex Iuuenale,quàinceteris,æratum fuarum mores amp;nbsp;vitianotantibus,dotes porteain itnmenfumexcreuiflejadeo vc addeciescentenamillia amp;nbsp;bis quingenta extraóla legantur. Qua? aurem fuerit iurisac moris veteruin fponfalioruiriobleruatiö,tum apudalios,turn verb apud Aulum Gell, lib.4. cap.4.videre elK lifdeni ferme diebus^rnoles portas Genuenf. prom.iioriipfius fecuritatc, in multos cubitos extenfa amp;nbsp;ampliata. Ceterum, tametfi initio fubfcquentis anni,dira atque atroci tempeftate magna eius pars difiecbaatqiieeiierfa fuerit ^niliilom in as ramen breuipôft,Patrum ïîngulari ftu-dioacfedulitate, iteram inftaarataatqae adaadafait, ita profeâô, vt poftmo-dum vtrinque ad quadraginta cubitos porrigeretur. Neque bic annotaile pige- Partus bit,eodern fere tempore, Genuæ in ardibus Ioannis Rondadini, pofitis in regio-neacplatca vulgo S. Fidei, feiern natam elle bicorporem monftrofæ magnitadi-iiisjoâohabentempedesî quod fane merito inter iiionftrofos partus rcferri po-teft.Ettametfi miiltae hiftoriæ haiufmodi prodigiis fcatent, amp;c nallam ferèfæ-cukim, veletiamætas extitcrit,in qaa haiaimodiportenta, reram bumanarum • cafnpinon denuntiarintj tarnen inter tot tantoramqacfcriptoram traditioneSj paucaexempla,tanqaam ceteris memorabiliora,fabijciam:Theani Sidicini pue-rum cum quatuor manibas actotideiri pedibus natam fuißeconllat.TerracintE puerumtrigeminurn. Cefæ porcurn hamanis manibas ôcpedibasj amp;nbsp;paerum quadrupedem , quadralnanem narum.Reate j mulam tripedeln. Amiterni pueruin tribus pedibus, amp;nbsp;vna manu,itemqac alium quatuor pedibus, mani-bus,oculis,auriDus,amp; dupliciobfceilo. Saturæ vitultim bicipitem . In Lacanisi duos agnos equinis pedibas^alteram Gminino capite. Id quoque annotatam eftj ancillam, pucrumvnimanum peperifl'e. Nurfiæ, geminos ex muliere ingenua natos, puellam integris oitinibus membris, amp;paerum à priori aluo aperta,ita vt nudum intcftinum confpiceretur. Prætereà,complares Andfbgynos variis tern-poiibus repertos, qui moxpræcepto arufpicum in marc deportati, ibi fubmer-8^bantur. Mulierem quoque duplici naturainuentamprodiderunt. Nec dubiu ’^ft)quin,præcedenti ætatCj ac etiam noftro faeculo, infoliti ac prodigiofi anima-kuin partusobferuati fint, amp;nbsp;Venetiis quidcm, eo tempore,quo Veneta Refpub; perciiflofœderecum luliofecundo Romano Pontifice maximum bellum ad-uerfusAlfonfum primumFerrarienfem fubLauretano principe gerebat, in ipfa vrbepuerèplebe natus eft cum duobus capitibus, quatuorque bumeris amp;nbsp;ma-nibus,tumfeinoribus atque pedibus quatuor, Vt duo cflcpueri vna conglutinati viderentnr, fi corpusreliquum duplexbabuilTet. Habebat autem vnum tantum , cuinrenibus vnis tergoreque reliquo pedus : vixitque fefquihoram,vt Cbriftia-na:aquæ ablutione non caruerit. Verum enimuerô,me,bis minutiis diutiusfor-fitariquaiBpareft, amp;: biftoriae dignitascoucedit, iribærentem, reuocat inftitutX' ’ orationis contextus . Subfecuto anno,quifuit nonagefimus odauus ciufdcm’ fæculi,Sfortiadomefticis curis bellicifquetumultibus valde defatigatus, fecef-fum amp;nbsp;otium optabaqpræfertim cum paucis ante diebus,^eatricem coniugem^ fatis fublatam,arnififtet. Verum ,cùmboc illiægrèconcederetur, tandem ami-corumfuorurnconfiliis,reIaxandianimTfLii gratia,Genuam, amœuiHimo loco pofitam,amp;téraperatiflimocælofruentem,menfe Martio,proficifci ftatuit. Sh-natusjdeilliusaduentù præmoilitusjpro veteri fuoinftituto maximos apparatus feciti quibus animi propenfionem ac publicæ læcitiæ teftimonium fuo Principi fignificaret,itavt,ibter cetera grati animi amp;nbsp;domefticifplendoris argumenta, illi liacdecaufaobuiamplufquamquingentos felcôlæformæacnobilitatisiuuencs,

33gt;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SEN AT VS P O P V L I Qjr £

vefte,COCCO,atquemurice tinóta,publicis fiimptibus indutos mitteret,qtiiR^*/’ nomine Principem ipfum ad palatium fuum fplendidiflime inftruduin,pr^’J^’ XTZ’g concomitarentur. nullumq. fuit holpitalitatis genus,quod Princeps,öOT aulici Genuæ non fint expert!. Tanta me hercule omnium rerum fuitproiu^'*’’ atqueinforis rerum venalium copia amp;nbsp;abundantia, vtLigufticæ potentiï®’' gnitudo vel inde facilè comprehendi ac intelligipotuerit. Ipfo itaq-, cuin tocius Senatus acpatricij ordiniscongratulatione, amp;nbsp;pcringertti vrbanæinult^ dinis applaufu regaliterexcepto, aliquot alfiduis diebusin vrbeiuftitio indid^' feriatum fuit, amp;nbsp;omnis populus circa theatra videndis Ipeótaculis, aliifque M cris exercitamentisoccupatus. His exaólis diebus, recreandis animis conc# Princeps ad priuatoruïn ciuium amicitiam conuerfus, multorum priuata domicilia quam humanifiimè frequentauit, tamque fefe affabilem, placid'll® ac mitem,cum priuatim,tum in publiciscongrcflibus exhibuit, vtcuin mag®* omnium admiratione ac laetitia multorum ciuium animos fibi dcuinciietd

• perpétua beneuolentia conglutinareLTanta mediusfidius hcroicis animis natura inftillataeft arcana vis, vt non folum bonos in fui rapiant amorem atqquot;* admirationem, verumetiamvtilli quife aliqua iniuria affedos efie ad Principum fuorum nutum atq. folum afpeélum, in earum obliuionemdecquot; niant. Hoc Genuenfibus vfu venifle,illa quidem tempeftate manifeftuffl d' Namfuperius memorauimus,plerorumque ciuium animos ab huius Principe obfequio amp;nbsp;Principatu auerfos fuifle faóios, quod Petrafanóta contra deconH’' Genuenfis Reipub. Lucenfibus obtigiflet. Nunc verb conuerfis ffudiis,taii^^ cum veneratione ipfum excepêre,vtNuminis inftarab omnibus colereturamp;o^ fcruaretur. Huius Principis aduentus publicam quoque vtiliratem mirificeaii' xit. Quippe præter armamentumnauale, amp;nbsp;alia publica ædificia perficiamp;'”' ftaurari iufiâ, etiam priuatorum ciuium onera congiario, Romanoiuprincipu’'’ more,fiibleuauit,adeô vt fui defidcrium,vrbedigrefiiis, maximum reliqueH'' Pofteiusdifcefiiim, cum inciuitateomnia adhuc pacataamp;tranquillaeflentpquot; Corfica,au6lore Paulo Lcccenfi,nationeSardo,noui motus excitatifuernnt. enim,cùm ingenio effetmobili amp;nbsp;inquiero, atque incredibili ambitionefl^g^^' ret, in tantum malrs artibus popularium animos folicirauer.at,vt non defperar^f) quin horumopibus amp;nbsp;auxilio fretus, earn infulam in fuam poteftatem redigt-’ ret: ideoque excitatis nouis turbis,licet paucos alicuius audloriratis viros wfl- iunólos haberet, fubinde tame magna cum audaçia indigenas ipfos ad defedi'’' prouocabat.Sed tandem AmbrofijNigrij,viriprudentis ac ftrenuijCiHquot;’ opera et nbsp;nbsp;egregia virtus amp;nbsp;fidelis opera plurimis in rebus perfæpè antea cum vtilitatepü^'

.pZ lica, amp;nbsp;praefertim in edomandis Corfis,eluxerat, auóloritate amp;nbsp;graui confiliOj’:^' merarij hominis fceleftifiimus conatusrepreflus fuit,atque prouinciaatafflp^’:' niciofo amp;nbsp;feditiofociueliberata.Senatus,ccteriq. ciuitatis ordines,vitra annuutn ftipendium ipfi Ambrofio,propter infignia eius mérita ex ærario publicodepd^ èc deprompta, ipfum ?tiam æterno monumento dignati funt,pofita iliiinarniO' rca ftatua in eiufdem Magiftratus palatij meditullio,magnomeherculècumvff' tutis incitamento,nimirumcùm nihil ômninôpræclarius in Repub. excogiuK veldefignanpoflit, quam viros fide, iuftitia,fortitudine, rcrumqucgeftariiiH gloriainfignes, amplis præmiis profequi amp;nbsp;remunerate. Hic certè Nigriusmui-

torum iudicio tantusfuir, vtnon immerito cum maximis quibiifqueviris coiH' parandus fit .Na licet habcat ipfa anciquitas fuos Scipiones, Æmilios, amp;nbsp;GraC' chosjdc quibus merito fibi gloriatutj tarnen in bac poftrema öc délira mundif«' neält;

hicfuæReipub.acpatriæ rarum amp;nbsp;fingulareac plane abfolinu omnium vimittii-nexemplum dedit,adeôfanè, vciure dubitariponic, vtrum magis bellij qiiamtogædonbusacqueardbus excellueric.Nam vlcra dexcericatem, qua in compefcendis amp;nbsp;perdomandis Corforum ad bellum cófurgendum anîmis vfüx dt,magnum trophæum arque plane fpeciofam laurum omnium iudi'cio fibi at-tribucre poteft,quôd expugnads omnibus vidis amp;nbsp;prauis affèôdbus, iuftida* contincnria,amp;animi moderadoneclarus arqueimmortalis exriredr. Huius ira-que viri lînguladbcncficio vniucrfa infulaad priftinam fîdem arque obfequium lediic. Veuimcnimuçrô vix rriennioexaôlo, cùm idem Paulus Lecenfis nouas Uirbasinhac prouincia excitafïerjadeius conarus inhibendum , communibus Partum luffragiis Emanuel Fiifcus amp;nbsp;SilueiterluHinianusablegari; à quibus fa-iienihilomninôprætermiflumeft^quodad componendû excitaros morus pcr-tmereexiftimarerur. Sed quoniam nulla rarione fêdan porerant,paucis pôfl: iné/îbus^A'fonfus Carrerrus,Finarij Marchio,amp; poftremô Ambrofius Nigrius cumnouo fupplemcnto amandati. Verùm cùm ipfe regulus, poitexiguum rem- * )orisinrerllîdum,cxquo illuc appulifler, aduerfa valetudine renraretur ,omnis )ellicura amp;adminiftrado penes Nigdum rcmanfit, qui tandem acic milirarirer inftruda,amp;cômino prœliojtam profperèac féliciter contra bodem amp;nbsp;fcdido-e nisconcicoremdimicauit, vtcapto etiamipfiusfilio ,qui poftmodum captiuus inarccmEricis perdudus fuit,infigncm ac plané fingularem viélodam retu-lcric.'amp; pacatis rebus, ac Prouincialibus, ad pnftinam obedientiam ôc ofH-dum redire compulfis, Genuam, cum incredibili fui nominis gloria, amp;nbsp;im-mortah fuæ patria: cmolumenro,ac vtilitare, ouanri fîmilis,amp; fauftis omnium acclamationibus, remigrauit. Carolus interea,cùm plané eflet excel-fo animo, amp;nbsp;immenfo gloriæ proferendîqueimperij Iludio flagraret, repeten* dæ Italiæ ardore ira incendebatur, vr nunquam cogitationes fuas de expedi-tioneinillam faciêdaomicteret. Dolcbar fiquidem prætcriti belli tempore mul-tum negligentia Ducum,multum denique temeritare propria eße admißum, quodnonparum fuam exiftimarionem Sgt;c dignitatem, actotius belli fucceß'um offendilTet. Meditabatur itaque ferio fæpiùs, vc præteritos admißbs errores pru-dentiarerumquefedulitateinpollerum corrigeretac emendaret, itavtnon ob-W in quotidianis fermonibus dc congreßibus cum fuis proceribus atque con-lilutiis, cLim bellicarum rerum incidißct mentio, expolfularet quercrerur, bellum in Iralia non eo quo debuißetmodo fuiß'c geftum, fedipfum de baeex-pedirione valdefolicirum, eamque dies nodefque meditantem, immatura mors opprdlic. Extineßus fiquidem in primo iuueniutisfiore, cùm nondum annum vigdnnuin icprimum eilet egreflus. Genus monis, quainuis lint qui de eo va- ui inttritiUt lienr, plané fuir præproperum amp;improuifLim,vcpoté quem,medicorum iudicio apoplexiacorreptum eße dicant. Satis crenim liquet, ipfum fuaptenarura variis corporis cxerciramentis fefe oblcólantem, eo die, quo naturæ conceflit, Ambo-fæfbrimàprandioexcubiculo vnacum coniugeprogreTl'um,inquadam pot-ticUjVrcx ea in fpbæriltcrio pila liidentes confpiccret,conßitißcjac lupcrucnien-teAndegaucnfiumPræfule,cum illo fe^Tioncm aliquaradiu protraxiß'e : in quo

varia morePrincipum iniceißet, tandé ad vitæ numanæ curfum defleâien-lfnaæriiirinas,aliafq.calamiratcs,quibus bæc fubijcerctur, cumerebris fufpiriis, iioncitramagnam Epifeopiadmirationem ,recitaß'e; ac retroattæ vitæ fuæpct-fæfum,mulris de eau fis illius curfum detellarù, adeô vt ctiam iureiurando inter-pofîto, Antißitiipfi alTeuerarctjquodreliquumciïet vitæ, fe ita inrtituturum, vc

citra aliquam infignem notam amp;nbsp;labem, illam in polterum trahfadurus tur: euius Chriftianum inftitutum Sgt;c vcrè principe dignum, cum laudare con^' rcrur Andegauiüs j Rex anonito Sgt;c ftupido fiinilis, in terrain fupinus ptoI^’P*^’ eft; adcuius cafuin, cum Regina amp;nbsp;Antiftes valde animo confternati, ilium nibus fubicuare vellcnt, non feeds ac fi cxpiraflec, iinmobilis ab hora ferèM' da poft meridiem,vfquc âd boraiii nöólis vndeciliiamdnie vllo fenfusindicio’^' cuit. Media igitiir fere nodéjCeuîcthafgia liberatus- in vocêerüpir,quæmÆf^' bili cum gemitu Dei optiini maximi fubfidium iihplorare præ feferebat:^^’ prolata,declinatis oculis ,conquiefcettti non abfiihilis, in Domiho obdormiii'^' Sunt qui aflerantj hunc tantum regem ftatiih poftfuum cafum,in vicinum^’^' bulacro cubiculum, quo nullum in tbtâ arce humilius, vel fordidius extabo fuifle delatum, vbi cum magna efl'etomniurh tfepidatio, tâta fuit aulicorumiquot;'' niftrorum, amp;nbsp;præfertim cubicularioruifi negligentia, vt ceruicalibus immund'® regio capiti fuppofitis, cum nulla culcitra ad ilianus efl'ctjcorpori palearium/^'’' tummodo ibi promptum nbsp;paratum, fubfternerent, magna certe amp;nbsp;inferutab'

lifatali neceflitatej quæ regem tarn ampli aeflorehtis impcrij do min Lira, tot bium acque arcium expugnatorem, in hocextfemo vitæ fuæ tramite, illurà,f'' tiato non folùm fimilem, fed aliquanto etiam inferiorem reddidit, Non igijquot;’ abfque graui iudicio Seneca præclarè, Omnis, inquit, dies, otnnis hora,quafii nihil fimuSjOftendit, amp;aliquo argumento recenti admonet fragilitatis oblimSi turn æterna meditatos refpicere cogit ad mortem. Hunc vitæ exiturn habuic0' roluSjqüi,magno fui defiderio relióio,poftquam regnaffet annos quatuordecii”) in templö D.Dionyfij,in fepulchrum maiórum luoruin non fine follemniamp;f^quot; gia pompa, amp;nbsp;multis lacrymis illatus atque eontumulatus eft, anno eiiifdem euliduodecehtefimo.Illius autein infignis pügnæ, cuius fupra mentionem mus,ad Tartum fluihen inter ipfum, amp;Fœdcratos habitæ ,coinpluresmem)‘i^ runt- nee immerito, cum res per fe fuerit memorabilis, planeque tails,vrjqueiquot;’ admodurri Italos perenni labe afperfit,ficetiam Gallico nomini ac virtutiit”' mortalern gloriam pepereritj nimirum, ciim in hoftili exercitu ad quinquagiii'^ millia tain pedituni qtiam equitum,fuiffe dicatur^ regi verb vix oâo millia tum, autpeditüm : qui rem in iininenfum deducunt, vix deccin millia volunt. Vtcumque tarne fefe res habeat, fatisliquct,eo fucceflü dimicatufn%’ Vt in eo prœlio éx Vferietis, ac Sfortianis fupra quatuor hominum milliaprorfl'' cue perierinti Ex aduerfaparte, viri fortes duintaxat mille defiderati: necniHJ’'’'j CLim legamüSj intiltaexemplä adhuc extent, quibus fides indubitata poteft, fæpenumferô vfu Veniffëj vt maximæ acies exiguo exercitus numewi’*’, folùm profligatæ, fed , qüod inagis eft pd internecionem deletæ fuerint, h“ patetex vidoriaToitiyris aduerfus AfTyrios^ Loeren fi um aduerfusCrotonh’’^’ Spartanorum contra Xerxem, Alexandri adüerfus Darium apud Granicini’/’ belam, vel ad Amanitas Pylas in anguftis faucibus.Quantum verb ad Roma®“' rum gentem fcilicet ffiuidam^ attinet, multis locisexantiquis hiftorüs an*’?' tare licet, ipfos, non folùm hanc fibi gloriairi cüm exteris nationibushaba'quot; ’ ‘ fed longo interuallo rerum geftarum i'Äagnittidine poft fc rcliquiffe. CuiuJ -ratio vt magis elucefcat, aliquot exempla oculis fubieceroi. Scriptis enira tum eft, M.Liuium,amp; Claudium Neronem, Hafdrubalcm,fupperias -ferentem,adMetaurum ingentiftragedcbellafie^vbipar Cannenficbdiexk*'’j -redditumfuifl'ecommémorant. DeindeFabium Æmilianum vixtum trig'^ millibus armatorum hominum, ad Rhodanum plus ducenta Gallorura i’’’ ■

GENVENSIS H I S T O It î AÉ, LÎB. XVt Wgentiftragedeleuifle.Parifucceflu contra Antioehutn pughatumeftjartiplius «juinqiiaginta millibus hortiuin cæfis, viginti quatuor tanturnmodô equitibus^ actfccentis peditibus ex Romanoruin agmine defideratisi Item,Ci Mari um, Cimbros,acThcutonos ad aquas Sextias parua mahn fudilTc. PrætcreàjSulIam contraMithridatein ad Orchomenuin ôi. Cheroniam ducétcm, illius copiasipi-nimonegotioprofligan'e, amp;nbsp;adlatebras ac folitüdineni qu^rendaincompulidèj acetiam contra Archelaurn non longe aPyr^ocornminb prœlioptaeum defor-mafiejVtex vigintihoftium millibus, vix decern fuperfuerint^ ex eins veto exer-citu vix quatuordccim defiderati. Hisexemplis commodum adiungi poteftj PompeiiimjeLindein Mithridatcm, ftrage atrociflima, nempe quadraginta mil-libushoftiuincæfis, perculilTe. Pollremd , Luculkis contraTigranem bellum magnis conatibus aggredus, multiplici cum clade affecit, in quo Romanoru vix parsvigcfimacopiis hoftium accedere vifa eft: cuius pugnæ tanta Romanorum felicitasfuilTe traditur,vt, vitra centum millia hoftium promifcuacxde occifa, Koinanoriim veto non vitra centum vulnerati, occiG autem quinquö dicantun Tam patuo impendio tarn infolcns vidoria ftetin Ælij quoque Galli inexpe-ditioneArabica msmorabilis victoria inter illuftria adnLimeratur,vt,poftcxci-diaamp;vaftationes agrorum, pluribusoppidis expughatisjplus triginta hominum millibus foeddcrcGs amp;nbsp;profligatis non ampliùs feptem ex fuis interfedis, liluftri viftoriapotitiisfuerit. Mitto Diuilulij Cæfaris raram amp;nbsp;propriam felicitatem, cuiuslongelateq.difTufa virtusfuitjquoties belli caGbus agitacus,contra Aqui’ tanoSjHeluerios,Aruernos, reliquofque Gallos Germanos, aliafque externs amp;nbsp;incultis inoribus genres,parua manu innuineras hoftium copias fudcrit: quo-ties aduerfus maximos conatus,inops ipfe amp;nbsp;imparatus, prx’fentiftirho animo re-ftiterit* quoties admotas hoftilitcr legiones diGecerit s quot proelia cOnfecerit; quàmfirmiflïinaholtiurn præGdia fæpè conuulfcritßc labefadaueriti quas vrquot;‘ hcs,amp;genres, vi amp;: obGdione domuerit^aut dédiras, in deditioncin Gdemq. re-ïcperit:itavtanvirtLiteanimi,amp; verè diuinæ mentis magnitudine, an felicitate amp;nbsp;fortuna plus valuerit, difficile didu Gt iudicare. Ccterùm, poft tot fucceflus ac felicitates à me enumeraras,reliquum eft, vt minime prætcream,Romanos non femperæquoMarte amp;; feliciexitus fLicGClTUjarmiscontendiiTe; cùm in litteras re-brum fit,Lucium Bæbium in Hifpaniam ducetem,agmine inexplorato per abdi-Jos faltus amp;nbsp;inuias regiones in inGdias præcipitatuiti ,circumuentum àLiguri-bus, amp;nbsp;tandem oppreflum . Cuius quidem ram funeftæ amp;nbsp;luduolaecladis ma-* gnitudo, vfqucadeô fuit memorabilis, vt Maffilienfes ilia adutùm per internun-cios fignificarent.Nec minus infeliciori fucceflu dimicatum eftpoftCannenfem acccpt3mcladem,cum duce CaioManliô,amp; QJSæpione à Cimbris amp;nbsp;TheutO’ nis,legionibusfuGs,plus odogintaRomanorum amp;nbsp;fociorum milliaad Rhoda-numfœdè cæfa amp;nbsp;debellata fuêre : vbi tantum cladis acceptum , vt vix decent fuperfuiffe dicantur ; qui clade populus Rom. in tanio p^uorc amp;nbsp;ludu fuit, vt, Velutvltimapublicorumalorum panus,iuftitio indido,Gtutin magnaconfter-ttatione aHblet, prætextas, amp;nbsp;laticlauos dimiferit,amp; faga fumpferit. Quid nunc ^ctnorem Romanoru legiones,Quintiho Varoduce, ab Arminiofunditusde-btasîQuarum certè tanta fuit iadura,vc Diuus Augufttis, alioqtii toleraiidis ^duerfitatibus patientiffimus Princeps, non aliâs ac G adum cfl'et de Romano imperio, gemitu multis fufpiriis illius fubinde recordationem profeeutus Gt, : acmmiiltorum amicorum corona in mæftiffimas voces eruperit,Quintili Vare, rçddelegiones- Gc, vt tefte Suetonio, cetetif^ue aliis Cæfarum vitas fçriptis collige«-

596 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s È N A T V S t O P V L ï Q^ÿ È

ligcntibus, parum abfueriCjquin,illi{o capice parieti, per aniini impotente®, j. iremum fpiricum eduxerir.Cetcrùm fuper omnem indignationem fœdiexe'^P^ iTiemoriæ eftjquod de Valeriano Cæfarcji recent ion memoria proditutn fiaranda quicur,qui fôrrunâ plane aduèrfam,amp; fe indignam,cùm alioquin optimusc ßrM^Zt- PrincepSj expertus eft, in illà expeditione qüam in Afiam fecit, cum Sopore?^ fai'Li ni rege congreHiisamp; infelici prœlio fuperatusjvfq. eô à vidoribus houif ' deformatus fuir, tantifque conritmeiiis obnoxius,vt,poft afflidas fortiinas,n‘quot; la vcrccundia priftinæ maieftatis| conrra decus imperij, régi Perfarum equH'“ afeenfuro, humiproftracus dorfo gradum faceret: adeô RomaniindignifCiü^’’' fortunam, Sgt;c grauiftimos cafus, ae fortishumanæ inconftantiâjVelut cumentainortalitatis nonnunquam expert! fuêre, vti etiam in Othornannkat'' milia,BaiazeteSjTurcorum Imperator clariftimus, à Tamerlane, vtifupra memoratum eft, deuidus, idem exemplû calamitatis bumano generiexbib^*^' Ceterùm , priufquam ad alia progrediar, hîc libens annotarim ,quæ fuper Nfj' * politana expeditione, à Carolo odauo Galliarum rege fufeepta, Alexanaer^.

AlexandiOjinfignis eruditionis vir, pofteris acmemoriæ mandauit. Scoq^* nos, inquic,receEi exemplo experti vidimus, profedô baud minus eft. Cinn n“’' rente fortuna Ferdinandi, primi regis Aragonij*, vrbs Neapolitana, amp;nbsp;regnu®» nullis adhuc belli calamitatibus premeretur, fatis conftat,Cataldum,fandu*’' virnm,qui abhinc annis mille Pontifex vrbi Tarentinæpræfuir,quemquepatflt;’' num Tarentini eines venerantur amp;nbsp;colunt, node intempefta miniftro facroruii’ cuipiam tuncfacrisinitiato,amp; in cafta religione educato, lêmelarqueiteruni'*’ fomnis apparuifte, ac monuiflè,vt libellum à feconfcriptum,quem inabditol'' CO viuens abdiderat,in quo diuina arcana feripta erant, eftbdere, amp;nbsp;protinusƒ regem deferri curaretrqui cùm parum fidei fomnio dediffetycadem lîbi perqui^' tem fæpiùs obuerfata fpecie, cùm primo diluculo folusmorareturintenW ipfum Cataldum, qualis eratolim dum in viraageret,pontificia verte, amidum, eidem miniftroplanc vigilant! apparuifte, amp;nbsp;prædixifte, vt porterai®' ce, cùm primùm poftet, libellum à fe confcr!ptum,!n abdito loco,quemin nis prædixerat, conditum effodere, amp;nbsp;régi deferre, ne cundaretur, pœnam,^^^ fîeret, grauiter comminatus. Poftera luce follemni pompa minirtrumcuiupquot; puli comitatu ad latebram, in qua longiflimo æuo libellus latuerat, procdlü'^’ cumque plumbeistabellis obfignatum,amp; clauis obferatum inuenifte,fatisro®' ftat. In eocertumeft,futurum regniexcidium,miferias,calamitates,amp; Indtio® tempora,arque inftantia mala, quæpoftea fecutafunt ,regi prædixilïe. Idqy experimentododi, magna mercede perfolutum vidimus. Siquidern tanta vis® uinæ prædidionis fuit, vt baud multô póft, ipfum Ferdinandum, feu Dcûmrô» feu fato infuperabili,quod vitarinon potuit, in primo belli apparatii, è vitacon-ftet excefliftc;Carolumq. Gallorum regem,ingent! coada manu, innumerist® piis Neapolitanum omne regnum inuafifte. Alfonfumque Ferdinandi priinog^' nitum, poft partis obiTum, vix regno afl'umptum, regno orbatum, turpifü’s^’ velutinexilio, diem fuumobiiftc.mox ipfius filium Ferdinandum iuniofcu®» fummæ fpei adolefccntem, miri erga onînes ftudij amp;nbsp;fauoris cui rurfus rcgßU® debebatur, mifero amp;c fatal! bcllo !mpl!c!tû,!n ipfo ætatis flore immaturamoit^ prasuentum, occubuifte. Pofteà Gallos, amp;nbsp;Hifpanos, communicato imperio/ æquato regn! !ure,fugato Fr!der!co,altero prioris Ferdinandi fil!o,qui môx regn® fucceflerat, admotis hoftiliter legionibus, amp;nbsp;ampliore exerciru, denuôregntiH' inuafifle, facia profanaque occupaffe, bonorum direptiones feGifle;vrbes,vilb) vicofq®®

- genvensis HÎSTORt AE, lib. XVÜ. 3^^ vicofqueomni belli clade peruaftatos, muka foeda indigna paffos. Oppida quoque Sc municipia,cædibus amp;c rapinis plena^ prouinciäfque hortilem in ino-aumconqLiaiTatas,amp; in extremum dilcrimen addu61:asiincendiis,amp; ll:upris,ac,fi quid vitra niàlorum eft, paruiftc, eundemque regein nondum funólum fatalibus mails,pofteuerfamdomum. Sc tot vrbiumclaàes ,cum coniuge, ôé liberis regno pulfumj domo Sc fortunis reliólis, in inimicorum marius fupplicem veniftegt; ibique morbo amp;nbsp;tabe conFe(ftum,e vita tandem exceftifle,donee ad hæc tem porn, in quibus formidarenohdefinimus,amp;an fatispiamenri amp;nbsp;pocnarumadlauc penfum fit, ignoramus, peruentum eft. His proculdubio, multorom forfitan iu-dicio,non immerito diutiusimmoratus efle videbor,cum citra hiftoriæ noftræ bfturamoinittipotuiftent.Quibus certcnihilhabeo quod opponam,nilifate-ficulpam, fi culpa dicenda eft, quæ ex promerendiftudio oritur. Nemo enini ihfitias ibit, hancnoftram ilimietatem fuo fruólu minime carere, cum haudexi-guaillaprœliorum viciflitudo humanarum return fragilitatem omnium ani-misrecordationem adferat,acplane,vtitadicam,inconftancia quada ftabiliat, adeômeherculè,vttemerariumamp;omninôimpiûfôret,àliquidfibi infelici re-ruracurfii polliceri, vel rurfus in aduerfis animum defpondcre. Priufquam au-tem hunc libriim abfoluam ,hæc pauca mihi fefe oHerunt, nempe circa hæc tempora jLudouicum Fulgofium ,quem hand femelin Repub. principemlocum obnnuifte,ex ptæcedentibus conftat, Nicææfupremum diem expleuifte. At fubfinem eiufdeih anni,Hieronyma Spinula, matrona, non minhs generis cla-ritudine, quàm vitæ fantftimonia, amp;nbsp;püdieitiæ laude infignis; dum in prædio fuo adPetrum Arenarium fito rufticatur, in cubili exahimis inuenta eft,multis vul-neribusconfofla,necvnquam,etftdiligentiftimainquifitio adhibitafuerit^ tarri nefarij fceleris auólorinueniri potuit. Suntetiam qui alTerantj eadem fati acerbi-tate ipfius virum in Hifpaniis paulo ante extimftum.

Ost a m Carolo Galliarum regi à Gallicis proceribus 145)^. regio more parentatum fuit, ilque magna Principuin virorum flatus , incredibile fui defiderium, anteacommonftraiiimus,reliquiflet, non diu de nouo rege Nam, Carolo ablqucvlla prole decc-jr^— dente,resnifucceflioin Ludouicum Aurcliæ ducem, tanquam

'11 r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;« n • ■ n II'

1111 conianguinitate proximum,tranftata ciq ad quem etiam ftatim poft ilhus difceirum,cohors prætoria, aliique Duces, amp;nbsp;aulici officiales BlefiacUm , quo fecontülerat, funlmacum feftinatione contcnderunt; amp;nbsp;moxomnium ferè rc-gni procerucoilfenfu Sc fuffragiis rex defignatuS amp;nbsp;confalq^atus èft. Vt primum auterti fiicLudouicus,qui xij. fuir,tanti rcgni hereditärem acfucceftionêadiuit^ illius terminisatquelimitibus iron contc^itus,ndn folum AragoniosNeapolita-noregnö fibi iüre fucceffionis, vt prætendebat,débitOj decurbare ac eijeerc con-* ^kuerat^ fed etiam Iilfubriæ imperio magna ciim animi cupiditate inhiabat, potifliaiuni quod maternurri genus ex Principum Mediolanenfium ftirpe du-^quot;/^^ ceret. Fuerat illi fiquidem auia materna Valentina Philippi Vicccomitis^ in legirima mafculorum fucceftio defecit, foror. Hane loannes Gäleacius pater-ue,K(»w. LudouicoGaroliv. Gàlliæ regis filio^ante Philippi obitum nuptui dederatjcon-

5îgt;8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;senatvs P o p V l I Qjr Ê

cefla Alla vrbe dotis nominejadditaque cautiôtiejVcJi fratrcs Valentin*'’^ gicimis liberîs vita excedetent,Inftibrum impcriuin ad illius legïtiinos res peruenirer. Et quia hæ nuptiarum tabulç fine Cçfaris audloritaieerai^'' fcriptæ, quôd eo tempore ex interrcgno nullus adhuc Cæfar eflet Valcntinæeiûfque liberis certiùs atque fecuriùs caueretur^ ad Romani P® cisauôloriratcmdecurrereplacuitt qui nomine Casfaris hoc matrimonWgt;^jÿ conditionibus inituirij ratum habuitatque fanciuit» Verùm, dotalibust^ Pontificia auôloritateconfirmatiSj Cæfaris confiliarij mordicus eius amp;nbsp;inueteratam audoritatem more ïnaiorum rctinere ftudentesj interpofiw tiliquadamlegisinterpretationcj,quôd fcilicet)nullum Pontifici intransi^.^, dis vel adiudicandis regnis,eorurnqucfeudis ius competeret,audoritatc'’’ terpofitæ Pontificiæconfirmationis abrogate omninô contendebant. dem poft longas altercationes amp;nbsp;difceptationes, cauillofa quadam amp;nbsp;ris incerpretationefaélum fuit, vt,quamuis imperator tabulis non fubfcnp’L poft tarnen interpofitam amp;nbsp;interuentam Pontificis aftipulationem, rars,amp; teôtæ habcri deberent. Itaque Valentina, poft Ludouici coniugis, Ioannis p gundiæ Ducis,infidiis apudParifioscrudeliter interfechi,obitum, Principe'“ Mediolanenfem optimo hereditàtisiureadiifl'e videbatur,fufceptis exLuûO'* coniuge tribus fillis, ncmpe Carolo, qui in Aurelianorum Principatu LudoU patri fucceftit, amp;nbsp;loâne Angolifmorû regulo,ac Philippo Virtutis oppidiCoi’' te, amp;nbsp;vnicafilia, quæ poftmodum Fuxæo nobiliftimo in Aquitania regnlo pta, Gaftonem inufitatæ virtutis adolefcentem protu lit, ilium inquam ante' pcratorem,quàm militem, terrificum belli fulmenin ipfapartæ viôtoiiæÿquot;' Rauennæ extinôlum. Ceterùm, ex Carolo ,qui Britannico bello captus/. in vinculis Londini afteruatus fuit, amp;nbsp;Maria Cleuenfi Menapiorum Principiquot; lia,hic Ludouicus,de quoagimus, ortus fuit, adeô vt iure hercditario Infiiii dominium ad fe légitimé pertinere contenderet. Proinde ftatim ab initio adregiumculmeneueólus eft, nihilprius amp;nbsp;magis habebat in votis,quani Mediolaiienfe imperium quouis modo inuaderet, fuoque regno adiicet^', Accedebat hue, quôd Ludouico Sfortiæ ob priuatam fibiillatam iniuriatn rum in modum effet infenfus. Quandoquidem cùm primos pueritiæ feentiæ annos apud Infubriæ principes exegiffet,miram huius Ludouici infolentiam inNouariæexpugnationenotauerat,amp;non obfcuré animadu^quot;' rat,quanta Mediolanenfium Principum effetambitio, amp;in omnes reges,p'' , fertim verô Gallos, æmulario. Itaque poft paucos dies à regis Caroliobiw,r

regni inaugurationem, aliifque rebus iil Gallia compofitis, haud citra ambitionis, amp;:præfumptionisreprchenfionem,non modô Galliæ, amp;nbsp;Nenp^’’' HierofolymorumacvtriufqueSiciliæ rex, verùmetiam Mediolanenfium^''* appellari voluit, acfubtali titulo omnia diplomata, aliafque litteras regias pediri iuflir,tantôqqf ftudioltaliæ Principum animos fibidcuincirc content Dat,vt,fimulac regnum adeptus eft,per internuncios Pontificê, Venetos rentinos de felici Tua inauguratione cejtiores redderet. Intelligebat enim/e ei’' mode in Italia bellum contra Aragonios, vel Mediolanenfium Principena gcit' re non poffe, nifi aliquorum Principum animos præocciipaffer,quorumopib”' ^atq. auxiliis fretus, aduerfæ fuæ partis faóliofos faciliùs debellaret atq. acceret^ Et quoniam Refp. adhuc ea tempeftate Sfortiano imperio fubiiciebatur,eilii* fub graui pœna, vt omnes Genuenfes in Gallia, vel aliis fuæ ditionis locis ut' godantes, aôlutùm illinc excederent, cùm iam non clàm,fed aperte bellum

GENVENSIS H ï S t O R I AE, t I ft. XVii nxwoliietnr, magnas amp;ingentes copias, quarum numerus quinque ac viginti milliaæquanè dicitur,fumma cuni celeritate magnifque fumptibusconferipfit: quitus per cohortes amp;nbsp;vexilla diftributis, viros præftanciflîmosj ac rei militariS peiitiflimos præpofuitj quorum præeipui fèrmè fuerunt Eberardus Stuardusj Obegninus,LudouicusLuxemburgus, LigniuS, amp;nbsp;Ioan. lacobus Triuultiusj quorum ccrtèdücum induftiia amp;nbsp;alacricate non femel eius prædccen'orcs felici-lerpugnauerailtjatqueampladehoftetl'ophæaretulerant. Infubres ac LigurcS luterea de his apparatibus certiores faóli, magna in trepîdatione, amp;nbsp;animorum Çonfternatione erant, quôâfecum armis repdtarentj fieri non pofi'e, vt ipfi viri-busGallicæpotentiælongè impares, tanto exercitui refifterént. Tametfi enim Sfortiafolicite atque anxienon pœnicendum exercitum compara ret,acvndique lubfidia ab exteris Priheipibus rogarec amp;nbsp;Ctnercaretur; tarnen fefe iuftis armis ^iudefenderë actueri pofie difÉdèbat, potiflimum cum regius exercitus^emen-^Mlpibusj Tranfaipinam Galliam maioriex parte occupafiet, ac validopræfi-(Iio firmallet. Genuas itaque, quod fefe odio Sfortiani nominis à Galliarum rege imped amp;inuadiexiftimabantj nouæfimülrates inter plerofque patricij or-Hihisexortæfünt,quæ courue funtprogrelfas, vtinaioracthelior pars ciuium à Sfortiano imperio deficiens, Gallicinominisftudiofosiamfc publice ac palàm profited non véreretur : ôc abrogatà omnibus diplomatis, fiatutis ac ediâis nomine Sfortiæ lads reucrentià, non mediocris iil vrbe difi'enfio, amp;ex hac,vt fieri foufueuit, non minima confufio fubfëcuta. Petierat enim Sfortia à Genuenfi-büsquarundamcohortiumpræfidium fibi in auxilium dari, amp;nbsp;quamprimuni tranfinitti: quæ res cùm in frequenti Senatu variisfententiis eifet controuerfa amp;nbsp;agitâta, eum exitum habuit, vt Patres conferipti taie fubfidiüm in præfentiaruhi prorfusabnuercntamp; reeufarent. Vérûm, inftante Auguftino Adurnio, eiufqué vrbisPræfcâ;o,poftulatis Principis iteruin in deliberationem redocatis, nefeio qüaham rationë faëlum fuerit, yt multorum fuffragatorum ftudio amp;: gra-fia,iliiSenatus confulto auxilia dëctefca fuerihr : qùæ fane potius extortaj quaiîî concefld iure omnibus videri poterailt. Eaquëde caufa cônferipta fuêrc duo expedidlTimorum virorum millia, quæ,duce loanne Adurnio,in Infd-briam mifla funt, ea quidem fpe, vt Alexandriam, ab hoftili exercitü grauifiii me opprcllam, confociads armis cura Sfortianis, præfidio fubleuarent. Ce-terurâ , vix copias conferiptæ prqgredi inceperant j cùm intelleélum eft, Mmvrbeminhoftium potellatenri deueniffei adëô vt nullum opportunum re-medium Alexandrinis cOnferri porücrit. Sfortia interëa temporis Mediolani agens,magnum Germanimilitis numerum coëgerat^quo fretus, Gallorum ad-Uentuambiguàfub fpe opperiebatur.Atfama tot vrbiuni vnoeodemq. tempore amifiarum deterritus, cùm Venetorum fidem iam valdè fufpeëlam haberet, fi-biqucipficôfcius elfer, quàmgraditer amp;nbsp;inhuinaniter popululn fibifubieôtuni opprciriHet, quantifquepârricidiis,veneno, vtprasdiximi^,fublatis nepotibus^ fèonerafiet, de féliciter adminiftrando bello non immeritô delperabat; ac non lecusquâmfuriis amp;nbsp;diris concitatus, fujainde in noua cônfilia prolapfus ,asgrè filii conftabat, vt fieri folet,dum mens in incerto eft, facile hue illuc impelle-DJtur.Eius mentem arque animum yaldè inquietatum,magis perculir amp;nbsp;conci-tauitGaleacius Sanfeuerinas,quirecèns Mediolanum Alexandria reuerfus,Galilei exercitus potentiam, ^irtutem arquealacritatem adcælum vfque,rem non parum exaggerando , attollebat;amp; in primis caraphraôtorum equitum robur fiimmoperè prasdicabat, ita vt, defperatis rebusjcùm nullum efi’ugium, vel falu-1 A tem,fi

tem,fi ab bofte vidore deprebenfus fiiifier,expc(ftarct,ad Maximilianû fibi affinitate coniunôlum fis enim, Maria Caroli Ducis Burgundiæ vnica fiia coniuge, è viuis fubtraôlajMariam Blancam Galeacij Ducis Mediolanf^'^^ fiiiam vxorem duxerat) confugere, ciufque vires amp;nbsp;copias tam nccefiavio implorareftatuit.ItaqueMediolano Comum contendir, ôc mox traieâoU^® Iacu,inGermaniam,præmiflisantea ad Cæfarem AfeanioCardinaii baireJJ.'' beris,amp; SanlèuerinaiepurpuratOjCum magna auri argentique copia aepretio» fupelleôlile, neenon cum fatis magno præfidio , nimirum quaîuor milliu'’’ peditum, amp;nbsp;quingentorum grauis armaturæ equicum,peruenif, à quo honoriu-ccntiflimè exceptus fuit. Ante difceflum,nefcitur qua fiducia lui, Mediolan^ folitam principumfedcm, amp;nbsp;antiquitatis nomine celebrem vrbem,parimi,’'p nihil munierati Sunc qui arbicrentur^huius vrbis municioncm propter amp'* tudinem amp;nbsp;vaftitatem omiflam fuifte. Atpiures ea in lèntentia elle compel'quot;’» • quôdiudicent, ilium dedita opéra Mediolanum præfidiisnon firrnafiè,quô(lfcgt;' licet,aliisflnfubriæ in locis,maiorem tuendx falutis fpem atq. fiduciam repoquot;^' ret. Vtcumque res fefe habet, non vacat hæc negligentia reprehenfioné amp;nbsp;culft nimirum cùm prouidi amp;nbsp;verè militaris Ducis fit,nihil in medio relinquere,qu'^ iniuriæatque hoftiUm viribus aliquo modo patère poftit. Nihilominus ramequot; arci Bernardinû Curfium longaconfuetudine ôc veteri familiaritate fibi gratinquot; valido præfidio pr^fecerat. Cetcrùm Galli,intellefta Sfortiæfuga,miniiquot;‘’

cum ncgotioMediolanum occuparunt. Hac noua viôloria auftus rex, lanum,afuis præmonitus, venit, amp;nbsp;decretis palbm fupplicationibus,felb^'’ fronde plerifque palatijs amp;publicis ædificiis redimitis, tanta cum omnium cOquot;' gratulationeamp; applaufu exceptus atque falutatuseft, vt,pofthonorificamof^' tioncm, publico nomine habitam, magna cum veneracionc ab ipfo clero/quot;'’' fequente Pontificecum infulis, fub vmbellaaurea,follemni more adDucakf latium, fublatis vndique faüftis vocibus amp;nbsp;acclamationibus, perduftus fuetquot;' Sed regis animum, in gaudia profufum, cùm nihil,præterexcelfurnafquefubb meageretacmediraretur, valdè torquebar arxnondumin deditionem lecepÇquot;» eô certè magis,quô difficilior eius expugnatio videbatur.Habebatfiquideiiiil'''» prtéter inexpugnabilia quodammodômuniracnta, defenforé acerrimum,qn^' pè ex rotins Infubriæiuuentutis flore feleâtum, adeô vt Triuultins,aliique''''' cesbelloôc pace verfati,facile conijccrent, obfidionem diuturnam fore,'quot;’’ quam primùm opportunis remediis occurreretur, Proinde ex eorum confié® amp;nbsp;vnanimiomniumconfenfu ftatucum eft, vt in primis defenforumanimik' gitionibus acp^ecunia tentarentur, nimirum, cùm nihil fit tam arduuiHj vaM atque conftans,quod auro non fitperuium, amp;nbsp;hoc facile non expugnetur.VctJ' tus itaque ad colloquium Curfius, cui arcis euftodiam dereliélam fuifleolbn'quot;' mus,poft paucos vitro citroque congreflus, atque fermones, cum eo hac coin ditione tranfaftumfuÿ;, vtreliétain eius poteftate pretiofiore omnium remjquot; domefticarum fupelleôlile, amp;nbsp;numeratis atque acceptis decem aureorum miquot;'' bus, ipfe régi arcem traderet, magno me hercule amp;nbsp;immortali cum hominisvi-tuperio,qui tantilli quçftus mancipium,honoris fideique iafturamfacienSjptiquot;' cipis fui, amp;nbsp;patriæ proditionem,cum pefenni amp;nbsp;nunquam intermoritura ignæ miniælabe,facere fuftinuerit,potiflimum ,cùm omnium hiftoricorum firip'S in hoc conlentiant,hanc arcem, nifi huiusnequilTimi hominis perfidia prodit^ bofti fuiflet,obfidionem ad triennium ad minimum facile tolerate potuifiè. nuæ interim,vbide validillimoregio cxercitu, dequeMediolano, aceiusarcc occupatS)

GENVENSÏS kl^TORlAE, tlB. XVit. 401 occupata, amp;nbsp;primùin cóftanti famaj deindecertis nuntiis cognitum eft, ih ciirii pro veteri amp;nbsp;reccpto itiorejVt pro grauibus deliberationibuS pópukis ad fuffragiä vocaieturicömitia celebrara fuerurit, amp;nbsp;de conimuni omnium fenteiitia ftacu-rutiijVC viótoris régis animus armik deinceps nülla ratione lacefleretur. Quihimd coriuerßs ftudils,5: abrogato Sfortianó imperiOjReip.dominiü in Gal lie regeln^ publici boniretinendæque qüietis gratia^trahsferretur; Nihil eiiim aiebant fierij Velobtingete,eoquidem tempore, Reipub.poße vtiliusiqùàm ab iinpocencis ôc ^rBbitiofi Ducis imperio, ih potentiffimiiuxtà amp;nbsp;humanifilimi regis poteftatem bcnignitateiri deuenirë,à quo nihil fperandum, vel expeóEandum foret, quam ldjC|uodRcipub.inprimis fa lu tare, amp;nbsp;ciuibustum priuatim , turn publice vtile 3r4-honorificumeflèt. omnibus igitur viribus hanccommutandi ftatus anfam ^iuinitus oblatarn,amp;àDiis vrbis tutelaribus datam atqüeoftenfam,amplcden-03iii:iieccôrnittendumjVt,propter paücorum ambitioforum ciuiuin diflenfio-ciuitatis ftatus in taiti necefl'àrio temporealiquo modo negligeretur, vel • propterillorum contumaciam inabruptum atqueanceps pericuîumdeducere-rut. Itaque hac de caufa aliquot eleóti defignati ciues, qui huius rei turam ac-que prouinciam fufeiperent; ac ex Vtilitateamp; dignitate Reip. quôd illi fauftum 3c felix cfletjéxequerentur. Äuguftinus Sgt;c loanncs AdurniuS,intelleôlo Senatus, ^emutando Principe, confilioac decrcto,id vhum obnixè dabant Ôperam , °oineiri,quodaiunt,lapidem iiiouebât, vt dignitatem,qua haólcnus in Repub; iloruerantjCxSeriatuS voluncate aepetmiftione retinere amp;nbsp;continuare pollcnt; AtcinnpleriqueSenatorij ordinis viri, omnes faótioneS,earumque audores, è inediotollicuperent,vtfcilicec ,fublatis earum dticibus, fehfim perhiciofæ iftæ lîinultates,quæ maxime Remp. torferant,elanguerent,ac extinguerentur, fuffra-giispublicisAdurniorumvoluhtati amp;poftulatistontraïtum fuit. Etitadelcôlis Vigintiquatuor, fide rerumque vfuconfpicuis, Relpub. ad regem honorificeii-fifiitnainlegatiôlietrihâbuitj qui admifli in colloquium, amp;nbsp;abeoquàm huma-riiffimè excepti, æquis condicionibus atque paôhisReip.fummamcihac legeamp; oondicionepublico nomine eradidêre; vtnempè, conlêrüatis priftinis immuni- xii“g4Z-ratibus, alijfque ftatutis amp;nbsp;priuilegiis, haôerius ab exteris Principibus confer-rrari folitis, rex vrbi Præfccdos daret,quorum fide, iuftitia, atqueprudèhtiaRei-P'ib.faillsatque dignités contineretur. Oratoresautem Éiërunt loarines Mafi-rrus,Nicolaus Odericusj amboeruditi ac infignès iurifconfulti-Chriftophorus ^3taneuSj. Nicolaus Brignalus,Petrus BaptirtaGüitiuSjIoannesAmbfôfius Flif-fos, Stephanus Cicada ,AnfrednVfufmarius, Andreas Giceru s, Bartholomæus Ceua,NicolausAmandolus, AuguftinusLomelinus.Ioannes Ambrofius Ni-gronus Joannes Baptifta Facius, Anfàldus Grimaldus , Vincentius Saulus, Petrus Califanus, Ambrofius Zerbu^, Demetrius luftinianusjBernardusSaluagus, Cbriftophorus Spinula, Hieronymus Auria,laCöbus Centurio, amp;nbsp;Lazarus Fa-rinantius. Horum, poftulatis cùm rexfeptimo Gal.Septerrib; âlfcntiretur. Ad-'rrnij ftatimvrbeexcèfleruntj amp;nbsp;alter quidem Néapolim , alter verb in fuas arces ^prædiafe rccepit, vrbisque præfedlura ScipioniBaruaro Mediolanenfi vfqUc âdnouipræfidis feledlionem demaildata, amp;nbsp;illiuscuftodialoanni Aldyfio Flifcoi ^dtertipus attributa. Oratores, quos quatuor ac viginti numeto exledliflimà ^ubiiitate Mediolanum ad regem Gàlliæ Reip, conftituendæ caufa ablegatos ruiffe diximus, breui poftea vna cum Philippo Rauëftano Menapiorurh Ducis fi'atrCjipfi regi arótilfima confanguinitatis neceftitudine coiliiihfto, vt régis nomine illamRempub. cum fumma amp;nbsp;abfoluta auéloritate adminiftraret, reuerfi

1 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftjnêi

MVÄdr • Vefuin quia etiain hoe anno cafus incidit propter rei noüitarem plahèin^' morabilis,non comitrain, quin huicnoftræ InHoriæ intexuero. Cum enim^^' q^o5 diximus,legati^Mediolanum profeóli, ad D. Euftorgij bium, fine Abbaciam vt vocant, diuertifTent. cx his duo fumma neceffitült;i’’?^ coniundij, Petrus BaptiftaGuitius^ amp;Chriftophorus Spinula, eodem hofpiO*! excepti, duin iil cubiculo quodplateampublicain Ipedabat, inambularent? tranlèuntibusamicis compellati, dumfeneltraruin podiis incuinbunt,vtfev‘’' cantes intuerentut;, ac refponfa datent,repente diruptis illaruin ob vetuftatciquot; repagulisjcorruunt. Eininebanteniin ex forhice feneftræ cancellis ligneis fabU' catæ, quales geloßas Itaii vocant, atque ira cariofæ fecum vtruinque in exitio®® trahunt, vtalter,Spinuia videlicet,eo cafu opprefTus, animam extemplô redditic' rit,alterverôvitaminnoélem folùm protraxerit. Hire omninó funeftaamp;Ji'' óluofa funt,atquehuiufmodi, vt nobis humanæ vitæ conditionem atque miff'

• riam ob oculos ponant, fimulque tellen tu r, verum elEe quod parccmia dicituO Homo bulla. Patent enimhomini infiniti ad ruinam atque perniciem adittó nec anxiè conquirendi funt,cùm vndique tôt fefe oftendant media,quibusW' felicis huius vitæeurfusfacileabrumpipoteft,adeô vtScnecaad LuciliuindW inter tot humanarum rerum ærumnas, nihil maais à Diis.ethnico fcilicet iflO' xe,concenum,locoquadammodô folatij ,quâm habere in noftfa poteftate,^ qualî in promptu, quo modo, ôe quando hune Ipiritum ex hoc infelici corpofÇ ergaftulo quàm facillimè liberemus. Verum enimuerô, huius rei, longe inea equidem fentêtia difïîcillimæ,inquifitiojtorlît no parum omnibus ætatib'^ maximosatq.limatilhmi iudicij viros, quitametfiiudicio efl'entgrauiflimo^^' que reôtiflimo, in incerto tarnen fuêre, fatOne res mortalium, amp;nbsp;neceflîtatefm-mutabili,an forte voluantuti Quippe fapientilhmos veterum, quiqiie eorum æmulantur, diuerfos reperies, ac multis inlîtam opinionem ,non noftri,non finem, non denique homines diis curæ: ideô crebenima amp;nbsp;trito*'’ bonos, læta apud détériorés ede.Contrà alij,fatum quidem congruere rebus pi*' tarunt,fednon è vagis ftellis, verùm apud principia, amp;nbsp;nexus naturalium fatum, ac tarnen eledionem vitæ nobis relinquunr, quam vbi elegeris,cert''quot;’ imminentium ordinem,neque mala,vel bona,quæ vulgus putet; multos, conflidariaduerfis videantur, bcatos;acplerofque,quanquam magnas peropj^; miferrimos: 11 illigrauem fottunam conltanter tolèrent, hi profpera inconiu»® vtantur. Ccterùm plurimis mortalium non eximi, quin primo cuiulqueoff^ ventura deftinentur. At nobis, Chriftiana fide amp;nbsp;religione inftitutis, longe omninô lèiltiendum elE, illudq. femperpro eerto atque indubitatohabenM res humanas non cafu aefortuitô, fed cæleftinutu ac prouidentia régi I narijOmniaque diuino aciullo^ licet nobis occulto, iudicio amp;nbsp;voluntateamp;i^bc| decerni, amp;nbsp;atrocillimas pœnas concomitari atrocilfima fcelera. Me verô nbsp;nbsp;nbsp;1

profundas amp;nbsp;altilfimaèdilputationes ingrefliim, reuocat fufcepti argumentii^' tio, fie tarnen, vt hæc pauculaprius fubiieiantur: nerppe exitu eius æftaris,Sô''' derbafram,Illyrii præfeôtum,cum duodecim millibusequituirijper Aquibif®' lèm agrum in Euganeos, altilïimis fluminibus fuperatis, populabundum trauiflèjcaptoquemagnohominumnumerOj qtiôd nemo armatus obliftff^^’^ in Tiliauenti amnis ripa, trucidatis immaniter fenibus, vnde vénérât, gt^ui incendiisamp;cædeluôlu inhisregionibus reliélo,rcuerfum fuifle.Subidemr^' mètempus,Dauthes quoque Othomannicæ claflis Præfeôlus, defertis aliquot trircmibus, in Naupaóleum finum abfceflit,amp; Naupa6l:uin,oppifj^‘’^

GENVÊNSIS HtSTORUB LIB. x'vH. 4Ó5 ÆtoliSjiiô pfocul à Locris, terra mariquc icrïter obfen'um,deditione occupauin Suntqni inemoriæ prodiderintj paucis ante dicbns,in Apulia coruos, vulturef-que, tanta in aëre vi, tantifque agininibus inter fètönflixiüc, vt carpenta duode-cim eorum cadaueribusexplerentur. Q^ödquidem baud dubiè futuræ atque imminentis cladis fuitpræfagium. Initio proximc fLibfcCUtiänni,qui fuit mille-fiinusquingentefimus^Ltidouiciis SfortiàMediolanenfi Principàtu Gallicis vi-ribusexiitiisjdiuerforuiü Principuin aniiTios,citraaliquam tëporis mtermilîio-iienajiniruminmodum folicitabat)amp; modis omnibus in partes fuas perducere atqueprotrahere ftudebat, quô Gallorum potentiam,cum pernicietotius Iralùé inlnfubriæiinperionoux fclicitatis fuccenùëôhilabilitam , cuerterct;atque ad ihternecioncm, fi fieri polTet, deleret . Sedcùm Gallorum imperium adeô eilet potens,atque rnagnumjVtiilius vires omnibus Chrillraniorbis Principibus,iam muldsjôc ijs quidem iuftiïîimis de caufis, inciperet elle formidabile, nullus ctat ferè Princeps, qui palàm amp;nbsp;manifellè contra Gallos in fauorem Sfortiæ arma expedite aüderec. HeluetijtarnenMediolanenfium Principum Vicini, fiue quôd füainterelle miruminmodum exilfinlarent, vt Galli procul Italia pclle-rcnturjfiue quôdtacita qüadam obligatione ipfiSfortiæ dcuinëli efient, valida iplummanu iuuare decreucrut. Proinde milite Italico palanteac difperfo in vnii wafto,atq. per cohortes delcriptOjfpecié iulli cxcrcitus iam exhibebat. Ac ne id lt;]uod animo cóceperat amp;nbsp;moliebatur^aliqua de eau la remoraretur,N-lediolani per fuosamicos amp;nbsp;clientes hot vnu præcipuc ftud'ebat,vt graui tumultu ac feditione intusexcitatadpfeexoccafionecum fuiscopiiSpræifôcflèt.Nce élu fit eius Ipcm fiiccellus.Nam, excitatis perluos in vrbe turbis,iplequamprimùm intra mœnia receptuseft. Et cùmita fit natura cóparatum,vthominu volutates vna cura Fortuna fefe corn mutent,ac fiibihde temporuin conditioni inferuiant, magno cum applaufu,nullis beiieuolentiæ priftinæque obfetuantia: fignis omillis, in vrbcni poftliminiô reduôlus eft, adeô vt vel hincclarèeluceat, magnas conuerlmnes in iniperiisacRebufpub. ex popular! inconftantiaamp;: leuitateplerumque oriri. Ge-JHienfes tarnen fingulari quadam prudentia Mediolanenfium exemplum hoc quidem tempore aucrfati icum incredibili animorum conftantia in fide regis perfeuerarunt: quæfanè non minor! tum vtilitàtéac tiholumentô, quàm lande hùt coniunda. Sfortia fiquidemj poft exiguum temporis interualhim ,a fuis deluetiis fubfidiarijs, Gallorum largitionibus atque ingenti pecunia corruptis

Nouariæ proditus fuit, ita vt ipfe, amp;nbsp;vniuerfa eius ditio breui Poü inGallorum manus ac poteftatem redierit. Galli deincepsj miiori cum di-hgentiàamp;cura,maioribulq. præfidiis Mediolanum,ceteralque InfubriæPrinci* pisvrbcscómuniuêruntjamp;obfirmarunt. Supgt;rademonftratumeft,CaIoIoannê' Conftantinopolitanum Imperatorem,àloanneCantacufeno armis pulfum,ope francifciCaralufii,nobilis Gcnuenfis,paternum auitumqueimperiuni recupe-rafie,atque obid,forore in matiimonium accepta,infula ÿiam Lesbi vrbifque Mitylenesditionedonatum. quod fane inciditin annum lupra inillcfimumtre-centcfîmum,qu!nquagcfimum quintura. Hanc verôipfius pôfteri, vfqueadah-tiummillcfimuni quadringentcfiitium ^xagcfimu fecündum, quietè ac pacifiée poffedeiunt , donee tandem Mahumetes Turcorum rex, capto Byzatio, hanc étiainfuo imperio adijeetet. Succeflu veto temporis,cùm Rcfpub., fieuti proxi-tBecnavrauimLis,à Sfortianis ad Ludouicum xii. Galliarum regem defciuiftet^ iplcP/iilippum Raueftenum Cliucnfern,virum, vt generis claritudine,fieetiarai conlîlio manuque prompcum,amp; fibi affinitatis vinculoeoniun(ftum,Genuam^ l 4 qüô * 1

404 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENATVS P O F V L I QJT È

quo ibi fuo nomine præficlerec,ablegauit. qui,vbi primùm illuc profeâusfl^)'’^^ hilpotius habuitatqueanciquius, quàmvcibi regia pecunia quatuor tocidem crireincs, fub ciuium Genuenf præfeûura, egregiè inftruerenturjli^'’ toq. decem Gallicarum nauium fupplemento bis omniÉus Cliuenfis perio præpofîcus, amp;nbsp;menfe lulio anni, eiufdem æui, vnius, Sgt;c quinquag^^'’”'’ retldNeapoiim adnauigatum, vtobfelïis opcm ac fuppetias ferrent. hæc expeditio eum fuceeflüm habuit, vt, cum Fridericus rex iain viólricib''^^^ inis oinnia rccuperallcr j nauarcllus,defperatis rcbuspllinc retrocefleriq gationis curfu in partes Orientales direfto, cùm forte in quatuor ac triginwy. netas triremes incidiflct, confeftim cum carUm trierarchis collatis fenteniiis^ „ctifque confilijs, omnes de communi confenfu, Mitylenas adoriri eoquefecLindisvcntorum flatibus appulfiiac defcenfione fadfa,necnon ribus maciiinis ipfls inœnibus admotis, illam fummo impetu oppugnare perunt: necexigua fpesaffulgebat,fore,vtbreui expugnaretur,flGallfac’.

hetf quod fuarüm erat partium,nauiterac fideliterpræflitiflTent. Priores propter odiumjquo ipfum Præfedum natione Sequanum profequebantuO' hancpalmam gloriam fummopere inuidcbant . Poftremi veto ægrèftf’*’ huius vicforiæ fruduin non rotum,ac proprium, fed cum ceteris etiam inunicanduin : eoqiie faólum efl:, vt fegniùs rem agerent, ac pugnam detre£larent j adeo vt tandem nulla re inflgnitcr getta, ab ea expeJitiohe inglorij receflerint. At minime bîcpràrtercunda vidcturcuiufdain iuuenis^ nuenfis vcxilliferieximiavirtus arque animifortitudo;qui, confcenflsmurotf pinnis,ac vexillo ereófo, licet crebris fagittarum iótibus impeteretur, tarnen robore atque conftantia locum amp;nbsp;vexillum tantifperretinuit,quoad feä:i,acprimipilariorum iuiïu, vafis conclamatis, flgnoquedato,quifqucK‘^ naues reciperent. Quippe cùm nauarchuS probe intelligeret,quein aniiuu'''® que gens ad earn militiam adferreqpaucis pofl: diebus obfidionein foluit,amp;*’’ in Chium infulam delatus,ab eius loci prætore, ceterifque primoribusaiusP^ atque honorificeexccptus fuit :paruaque mora interpofita, cùm in Italian!'^ amp;: remos conuerteret, repente dira atque atrocitempeftatecoorta, nauisLo^^ lina, quaipfe deuehebatur, adCetrim infulam naufragium feciq pauc!,^'’ / quos ipfe Cliuenfis fuit, ab imminentipericulo fubtraóli: arqué par infoiW^’' pafl'a efl: viiaex Gallicis nauibus, cuius épibatæ focijque nauales, ac rcmigcSr mead vnum interiere. Poft: hæc, Corcyram, lonij maris infulam 5 olim VB naufragio, amp;nbsp;Alcinoi hortis claram, indeque in Apuliam Peucenarn,atqii^^ vrbemLefinam,omnium rerum inops atque indigus, peruenit. Forte ibiiquot; temporis aderant Baptifta amp;nbsp;Galeacius,germani fratres,ex clara amp;nbsp;antiquab . nianorum profapia oriundi,qui eo telnpore naualeni operam cum fuis bus Regi Hifpaniaruln impendebar. Hi,cùm eflentiuuenes fplerididis ingci”'-' amp;nbsp;nulla ex partea fui^ maioribus dégénérés, Raucftani cafum commiferatiij’ fum benigniftime exceptum, plurimis rebus opportunis ac neceflariis adiuu^'y donee tandem Genuam rediret. Et quoniam hatlenus baud raro in Lesbi tylenes mentionem incidimus, minime ab re füeriqfî, antequam longiùs diar, hic, reprelfo calamo, paululum fubfiftens, aliquid de vtraque adpolb'B’ tis memoriam, amp;nbsp;leótoris obledamentuin, breuiter fubiecero. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Lesbos olim non folùm Æolica,fed Æolicarum vrbium alterametropoj^ OCJCTr^HO» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jrt

fuit,amp; vniucrfæTroadis imperium obtinuit. ambitus eius ftadiorum cenru^ fupramilledBorea in Auftrumprotenfaj quingenta amp;c fexaginraftadia

G E N V E N s I s H ï S t ô R I AE, LIÉ. X V t 1. ainishabens,feraci agro, ô^inultamaccria âd clalTes confîcîehdas idoneà« tantum a Chio Lemnoq. diltans,quantum à Tenedo intra qüinquaginta ferè (tadia. Vrbesinea fuere tnemoratu dignæ; Mityienc, qu.T adhuc extat,amp; ab ca nunc iil-fulavocatiit; ôc Pyrrba in Occidcncali latere fita,quæ ab antiquo fubueiTa c(l,re-liâo fuburbanoqüod babiraretur.Fuit amp;nbsp;Creiïus in colleiacGns,amp; AncilTa cuiii porcuMethymnapromotorio Leôli oppofita.Mityleiie inter Methymnamiaceti ^Maliam, quodeft Auftraliffimumextremum înfulæ Canæ oppöfitum. Hæc vrbs rébus omnibus pulclierrimè inrtruôha fuitj portufqueduos nabuit,quorunl Auftralis claufus erat, quinqüaginta trireniium acnauium capaxj Borealis vert) magnusac profunduSjaggere proteetus.ambobus quædam parua infulaobieôlà fuit,partem VIbis habensibihabitatam. ExMitylenefuit Pittacus,vnüs exfepté fapientibus, amp;nbsp;Alcæuspoëtaiamp; Antimenideseiusfrateqcû bis amp;nbsp;Sappho claruit ^dmiranda mulier amp;nbsp;poecicæ peritiflima, cui poft tot fæcula non eft reperta quæ illiadæquari potuerit. Diophanesoratormultotemporepofterior fuit, amp;: Pota- « mon,amp; Lesboc!es,amp; Chrynagoras,amp;Theophanes rerum fcripror, qui Pompeio Magnoadmodumfamiliaris fuir-, nam amp;nbsp;res eins geftas pöfteritaticommenda-uit.ExCreiîo fuereThéophraftus, PhaniaSi philofophi peripatetici,amp; Arifto-telifainiliares. Ex Methymna orcus eft Arion,amp; Terpandrus,infignes citharœdi. Hellanicus quoque rerum fcripror,amp;:Callias,qui Alcæum,ôlt; Sapphon expofuitj Lesbijfuifteperhibentur. Res Mitylenenfes nunc profperaê,nuncadueifæ , per militas manusaôbæfunt. Pelafgi priores inlulam habitauere, cùm ftaret Troiai PolieaÆoIes fuccefferunr,deindePerfarum imperium ftibiit,pofteaMacedonia-deinde ftomanorum, cùm Romana res in Conftantinopolim tranflata eftet.Sub Græcorumimperatoribus varia inlulæ fortunafuir-donee tandc ad Catalufiosj amp;nbsp;poftremo adTurcas, quorum ditioni adhuc paret-deuolucrctur. Sunt qui traçant, priufquam hæcTiircorum imperio cederet, quoddam illius infulæ baud ignobile municipium, aTurcicoexercitu acerrinae oppugnacum^ cumque mu ri parsmaebinis deieftaclTet, arque hoftis, faólaclypeatorum teftudine,irrumpere properaret,necoppidanis animus efl'et ad ferendum impecum,aliisdeditionem, aliis fugammeditantibus, affuifte virginem, (nomen in incerto eft ) virilibus ar-misindutam,quæ falutem patriæ pepererit. Hane eiliin adbortatain ciues, nc boftein metueretjprimam feTurcis obiecine,ac pro loci fratftura depugnantem, nonnullosobtruncafle: cuiusaudaciamadmiratösoppidanos,amp;ipfos animum rcfumpGn'e,atq.ingentemftragem abipfis edicam,itavtTurci è terra pulfi,ægrè mnaiiigiafefe reciperent,quos deinde Galifun clafteni infecutam, magno detri-mento atfecifle,fie ramen, vtfcruatæ infulæ laus penes ipfam virginem fuerit,di-gnafane,quamomnis pofteritas perpetuis encomijs celebret atq. extollar. Notu cftautêjquidnamin Galliis fubCarolo vii.contigerit,annofal.142.8.cùmloan-nisviraginis Lotbaringiæ,puellæ duodeuiginti circiter annos natæ,aufpiciis non modo Aureliana vrbs,a Britannico exercitu acerrime oblel^i, verùm cria vniuer-fum Francorum regnum admirabiliter liberatum amp;nbsp;prxferuatum fuerit. No-firatempeftate, vt inprxfentiomirram^grienfium feminarum fortirudinemi tùmfub Selymo fecundoTbraciæImperatorc,CorcyraMelæna, Adriatici mails infula, quam indigenæ Curzolam vocanr,ab Occhiali amp;nbsp;Caracofio, cele-Eratiffimispiratis, amp;nbsp;Othomannicæ claftis Præfedtîs,diraobfidione premeretur^ oppidftnis metUconfternatis atquein fugam verfis,dumtaxat à mulieribus eius locialiquamdiu ftrenuiffime propugnata fuir, donee tandem vebemenri Borea tnari intumefeente,acprocellofis fludlibus agitato, ipfi, ne claffem in fummum

4o6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N a T V S’ ÎP o T V L ! Q V E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...j

âifcrimcn conijceteiitj fefe in tutiorem locum fubduxerint: arque ira W' periculoereptaj ficutià me lib.x. De belIoCyprio,fufîùs ccmmcmoratui'^ hæc quidem obitei'dióla fint.'Circacius autumniinitium Andreas luftiniaoüS» qui prioriæftate in Alexandriam,cum nauieximiæ magnitudinis,àc ’ mercibus refertajénauigararjpoft multos exantlatos labores^acpericulaeiw gt;nbsp;Genuam cum quinque ac triginta millium librarum Ligullicæ raoncra cmolquot;' mentOjfaluus atque incolumis reuerfus eft. Huius temporis traclu, quarrus,ex nobili atque illuftriAppianorum familiaoriundus,intelledop'\ rem Borgiam Ducem Valentinum, Alexandri vi. Pontificis filium, fui imminere,Hieronymum Spinulam, fuum amiculn familiärem, Genu^'ï! mifit, qui a Senatu öpem atque auxiiium eo nomine imploraret. Sed, nequk^ tentatis Patrùm animis ,Plumbinum^ olim Populoniam, maritimuin W'' municipium, amp;reliquamfiiamditionern, eidein diuendere conftimit. RcSi” • Senatu aóla^ SiC multis variifque {èntentiis agitata. Et qüanqüam minime G* îiarum régi difpliccret,qüôd Senatus, nullà fatisfadione regulo data, extrak^ temporis aniâm quærereq tarnen, ne Rom. Pontifîcem in fe concitaret, te’ fecus præ feferebat. Verùm,cùm eaconfultatio nimis in longu producereni!^ periculum efiet in morâ,oppidàni Borgîano exercitu exterriti, fimulque grau'” ra metuentes, fefe illius fideicertis quibufdam condicionibus tradidere-arqu^'’® lacobus, veteri imperij fui pofiefiione excidit- quam ramen poftBorgkk tum facile Vecuperauit: acdeinceps principatum tranquille fummaque pop^'*^' rium beneuolentia geflit. Priinus autem exeafamilia fuit lacobus, Pifanote à fecretis feriba, quijPetto Gambacurta,Pifanorum tyrannOjper infidias feclo, dominatum fibi tum Pifarum, tum huius vrbis comparauit. Succeli filius Gerhardus, PifaloanniGaleacio Vicecomiti,primoMcdiolanenfiuiiiI^”' ci,vendita, Piumbinum cuni Iluainfula, quæ ferri venis fecundiflima,magnj”’ quotannis vedigalfuo domino præbet, retinuit. Huius hæres fuit lacobuS cundus, ex Paulanobilifiimafeinina MartiniquintiRoinani Pohtif.fororc tus^ quem narrant, cùm exconiuge virilen! fobolem non fufcjperet,extrate trimoniumhæredem quærentem, concubinam quandatn adamafle,cuiüste venter intumuificr, amp;iam pariendi propè tempus àdefl'et, incredibili perfufum,Florentinos acSeilenfesjegatos vtad fe mitterent,acpartum fonte leuarent,futuros fufeeptores, magnis precibus inuitalTe. Venifle ad dien’ didam legatos, ac mulierem inter obftetricum manus diu laborantem Æk'/ pem tandeiü peperifle; quodfane vtrifuin in populo cachinnuinque excite”' ica amp;nbsp;fufceptionem,açPrincipis lætitiam maiori ex parte interrupit. Wf tum forte Maurus in familiaeius erat,exquo natüm puérum credidêre; mox, vbi detedum flagitium intellexit, faluti fuæ fuga confuluit. lacobo, Rainaldus Vrfinus, pCracri vir ingenio, amp;nbsp;rôi militaris peritus,in locum fuffedus eft, ngn fuoiute, fed coniugis, ipfius lacobi filia. Poil eins te tum,ctim abfqueliberisdeccflifiêt, folicitisoppidanis, quem fibi potiifite* gerent: vicini veto potentatus cùm varÿs artibus âd fe trâhere conarentu()'”' nunciatumeft,Manuelem,fine, vt aliisplacet,Manetum Appianuin Principum fuorum profapia fupereffe, cui Principatum committere pokquot;” hic multos annos in militia verfatus, nec tarnen aut opes congclTerac,aut eg'”' gio aliquo facinorc inclarueraq eaque de eau fa dimiftîs iahi armis,vxorem W inter Apulos ceperat, ibiquetenuitcrvitamagebat, nihil minus quàm deimp^ rio cogitans,cùm à Plumbicenfibus publicè vocatùs eft: quodquidem eip'k'’ iiuncquot;’

nuhciovelut fomnium vifnm. Exinfortunæludumlibenteramplexus, taHr (Jüamviti reliquum dormiuiiïet, inalcerumvirummutatus, quamuis iam fe*-nexj Principatum iniit^rexkque polleaplcdfqüe annisjciuibus fuis gratus iu^-ïtà amp;nbsp;vieillis amicus. Deceflic autclii duobus filiis extra legitiinum coniu-giiim fibi iiatis,ex quibus lacobus tercius, minor 3 quod eum ciuitas feniori præferrec, fucceflit, eique poftmodum la'cobus quartus, de quo nuiic fermonem inftituimus. Poft bunc, amp;nbsp;alij pluréSj ad hæc vfque tenlpora fiibfecuti, à quo-lum enumeratione bic breuitatis éaüfa fuperfedeot Geiluæ interim men ft Noueinbri graui pefte laboratUm 5 ëaquö de caufa ejuatuor eines defignati, Biter quos Fuit Paulus Nigronus j vir prudens, amp;nbsp;longo rerum vfu exercitatus, quibuscommiflbraeft, Vtenixèdarentopèram, quoadcius fieri pofftt, ne hoe genus morbi contagione latius ftrpetet, firnulque omnibus iniUtidum, vt quif-quefefedomi fux öótiduüm contiiieret,ad illius morbi taufam amp;nbsp;Originem inueftiganduiTi, qUo quidem tempore complures egeni ac tenliioris fortunç ho-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

mines,ex publico ærario^ exque Mifeiicordiæ, vt vocant, officio fubleuati, ne vitxalimentis deftituti, fibi immaturum fatum accelerareiiL lifdem ferme diebus Laurentius MagiUs iiifignis Philofophus ac Medicus, quippe qui per multos annos in celeberrimis gymliafiis totius Italiæ, nimirum Patauij, Bono-iiiæjTicini, ac Fdrrarite, Afiftotelem, amp;nbsp;Galenum, cum baud modica fiii ho-rainiscelebritatCjac illorum quieius ledionibus interfueraiit, emolumento a,e vtilitate, interpretatus eft, vitaemigtauir. Hunc fanèilöannes Picus Miran-dulæ Comes, amp;nbsp;Albertus Carpi regulus, ambo non minUs fplcndidis natalibus illuftres,quamingeilioaceruditioneconfpicui, fummo hi pretio atqtie bohorè habuerunt, nec rârô ilium «Scpriüatim, amp;nbsp;publifce, de grauifTiiflis rebus differentem, ättentiffiiiiis âuribus nori fine incredibili admiratione guftu audi-uere. Hie pleraque fcripfit in Dialeólica, amp;nbsp;in Graeca lingua plurimuiti operas: ac ftudij collôcauin Sub idem quoque tempus floruit Georgius lnterianus,vir fumtni nomiriis, amp;,tefte Politiano,màgnüs natUraliurri tefdm inueftigatot Porro,vt bellica Virtute, acnauali gloria populuJ: Genuenfis nulli vrbium totius orbis terrarum, póft Gârthaginienfium, Romanorum imperium, eft fe-cunduSjita etiam quouis tempore, ijs làudibus,quibus res ciuiles adminiftran-tur,neràpè confilio, fide,iiiduftria,aeqUltate, ac pruderitia, mirificèexcellüit. Ad bæCjperfæpè complures liabuit,quidpuero optimis difciplinis inftituti, cum ingenio ac dodrinaexcellèrent, egregiis monumeiiti^ fuum nomtn apUd pofte-ros æternitati conftcrarunt.Et quanquam plurimi arbitrentur,rei mibtaris feien-tiam politicaruiii cognitioniaiitecellere, tarnen buiuS fei difficillimæ diiudicatió plürimostorfit,cùm nefcirent,cui potiffimùm paliiia deberetur, amp;nbsp;veriffime dicaturifruftraeffeforisarma, riifi fit confilium dömi. Extratameri controucr-fiamcftjillos etiam iure itierito (ummis laudibus efferri,qui feriptis ingenijqué fai monumentis eluxerunt. Hac fiquidem ratione amp;nbsp;de j^atria cæteraque homi-numföcietateoptime meriti füllt, amp;nbsp;feipfospariteraboiiirii öbliuione vindica-runti Pulchrum fané eft, vt Salluftianis^erbis vtar, bene facere Reipub i etiam bene dicere,baud abfurdum eft: vel pace^vel bello darum fieri licet: amp;nbsp;qtü fecert_,-amp;qui fada alioruni feripftre, multi laudantur. Et licet baud quaqüäm par glo-nafequaturferiptorem, amp;aud;orcin rerum, tarnen inprimis ardutini videturj resgeftas feribere .Primuiii, quod fadtis didafüllt exa^qüaftda: debinc,quia pleriqüe,quædeliâ:areprebenderis, maleuolentia amp;nbsp;inuidiadida indicant: vbi de magna virtute atque gloria bonorum memoreSjquæ fibi qiiifque faciliafadü putat.

putar^æqüo animo atcipitjfupra ea, velutifida pro falfis ducit. Ego præclarifr. aliquot viri, qui rummaeruditione atq. aliis togæ artibus in hac M' excelluêre, debito defraudentur honore, haud abfurdè illorum nomina adieccro. inter quos, fuperioribüs ætatibus infignem ingenij fui lucem

;■ Caffarus TafchifedonuSjBaptiftaStella, Gotifredus Albarus,BenedidusW' • carnes, Georgius Stella , amp;nbsp;lacobus Varaginenfis .qui omncs Genucnt

hales fui temporis cOhfcripnlfe dituntur . Poft aliquot annorum dec”' fumjfuere Philippus Saulius Antiftes Brughatinus^ M. Cataneus Rhodiepif’-®' pus, loannes Balbus, Andalus Nigrius, lacobus Cepa, necnon Baprifta,amp;ll^' phael, Fulgofij, quorum prior, poflPrincipaturn adeptum ,vnde, fcuti deinonftrauimus, aFulgofio,fuopatruo, per vim amp;nbsp;fraudem deturbatüs/ü''’ elegantem librum patrio idiomatecöncinnauit, quem adirriitationem Val.M^'‘; De illutlrium virorum diólis amp;nbsp;faólis memorabilibus^ infcripfit, Alterius extant nonnulla in iure ciuili, quæ illius doólrinara amp;c ingenium facile déclara'' Bartholomæus itidem Facius 3 amp;nbsp;lacobus Bracellius, ex fuis cgregiis litera^^ monumentis præclaram doôlrinæ aceloquentiæ laudem adepti funt ;quofU?* alter, liiftoriam belli naualis äb Alfonfo gefti, quod quidem nos libro XI. brca' ter ac fummatim perftrinximus,Latine,püro,ac eleganti Ifylo coinplexusd'’ älter,vitam amp;nbsp;res geftas Alfonfi,non minori ornatu amp;nbsp;iudicij grauitatecoö' Icripfit. Habüitetiam eadem ætas Stephanum Bracellium, huius quemrecci’' fui hlium, Antoniuih Gallum,haud incelebres viros. Subfeqüensautein,vr' die lacobum Fornarüm, vulgo Furhium,vtriufquc linguæ,ac præfertiin cæ, longe peritifîimum ; iuxtaq. Hieronymum Palmarum, Bartholomxuinla' ftinianum, Nicolaum Brigalium, Profperum Gamolium Antifbtem Catiniö'' îèm, ac Friderico tertio Cæfari à conhliis, Francifciim Marchefium, coram Galeacio luculentam oratiOnem habuiffe, fuperiùs demonftrauin’'’^ Noftrorum patrum memoriaSperindeus Palmarus, Aloyfius Spinula,amp;Cb!' llophorus Grimaldus Ro{fus,infignisphilofophus, medicus amp;nbsp;mathematici quifupremumin Repub. Magiftratum,fumma cum fuinominislaude,acbquot;' gulari eius beneficio 3geflit,extiterunt. Maximam quoquecx ingenij fuin’'’quot; numentis laudem adeptus eft Auguftinus luftinianus, Præful Nebienfis?^^ intriplici linguarumcognitione apprimè verfatus; cuiüs inter cetera extant'^, rum Genueniium annales . Hacnoftra tempeftate in primis dorent, cumh^Uquot; mediocri admiratione,Cæfar Con tardus, Matthæus Senarcga,ôe VbertusFoÜ' ta, dues Genüenfes, quorurh non minus ingenij acuihen amp;nbsp;omnigenaerudi'''’' quàm fingulariscloquentia, céteræ virtutes ab omnibus pafl'im celebranfi' Vigent etiamnum Genuæ præclariflimi viri,qui ad pacis togæqueartes,eloq^cquot;' tiæ ac fipientiæ ftudiaconiunxêre, fimulque eximia Pontifîcij acCæfarianÜ*”^® feientia praediti, cùm in legationibus ad maximos Principes ac reges obeundb turn veto inhis quæ jdptiblica négocia pertinent, fuam patriaihilluftraiit,c'^ maximo funt præfidio amp;: ornamento. Quid memorem alios præftantiHimor’'' ros, amp;nbsp;in rei medicæ facultate,iuxtaqucin Mathematici s, ac PhilofophicisF' plinis amp;: mtiltiplici linguarum peiitia, quàm diligentiffimè, amp;nbsp;cum fuinomi’quot;’ gloria verfatos ? Id profedô neque mei inftitutielf, nec paucis verbis à meen^“' raripoflet.Ceccrùm,non folum Genua hac fuapcculiari laude fruitur,fedetiâi” in agro Liguftico exccllétia femper eluxêre ingénia, vtque cctcros breuitatisc^' finunc præteream, hocnoftrofæculo haud modica ex fuis feriptis commen“^ tione elferuntur loannes Cagnatius, Gulielmus Rodoanus,amp; Stephanus

GENVENSIS H I ST O R i AE, L I B. XVIÏ. 40^ Drollus Sciappalada, qui, his proximis menfibus,DiuiIulij Cæf^ris viüanà noil minus grauiter^quam ornate ac eleganter Etrufco idiornate pofteris ac memoriæ mandauit. Verumenimuero, vt eo redeat vnde paulo ante defluxit oratio; cùm Gallorum Fortuna mira profperitate incredibiles progreilhs in Italia faccret, an- i^ot. nociufdem fæculi quingentefimofecundo^Rex ipfe fubindenouis vidtoriis au-(ï^uSjMediolanumvenit; indcque, rebus ibi conftitutis, Genuam profedus, tanta omnium ordinum promifcuæ plebis iætitia amp;: âpplaufu exceptus fuit^vt {roficifiitnr, nullusfueriteaætate Princeps, qui cuinmaiori amp;fplendidioriapparatüabali-AuaRepuh .cxcipi potuerit. Nanl tanra erat gratantis populi Frequentia, vtpcr lid:oresamp; apparitorcs publicos vrbana plebs efletrembuenda; amp;nbsp;rex per Raue-ftanumconfanguineuin fuuiTij,Patresadinohuit,nefibi longius obuiampro-deundojfedefatigarent: cùmnimirùm animi beneuölentiam non aliunde quam ^’t fideiintegritate amp;voluntatum conftantia metiretur. PræmifiTtls tarnen fuie ßtixius luftinianuSj cum duodecim ex primaria nobilitate,qui Senatus amp;nbsp;Reip, nomine Principem exciperet, vrbemque in eius clienteUm traderet. Rex magna cumhumanitate Iuftinianum,fuis genibusaduolutum, manu fubleuauic,iuf-Fumqueidqiiodinmandatis habebat^ libéré expohere, patientiflimis amp;nbsp;beni-gnmimisauribuseiusorationem admifit^atqueita in vrbem deduûus . Habe-l^atRexinhoc fuocoirlitatu ,præter ampliflimam fuam auliçam familiam, vires dignkateatqueopibus excellentes^ inter quos,gratia atque fplendoris magni^ ficentialongeceteris antecellebat Valentinus Borgia, Montisferrati Regulus,Lu-douicusSalaflbrumPrinceps,IacobiisTriuultius,amp; Philippus Rauellanus. Ad-erantetiam miliraris ordinis haudpauci duces,amp; inter præcipuos,Petrus Gien-lis,Duneni[îs,Ligniaçus,Tremolius, Chaumuntius; Petrus Fuxæus,amp; plerique alij id genus viri. Senatus auétoritate publicum palatin m excipiendo regi con-ftitutum fuerat. Sed Rex Gbifuo modo hofpitium delegit, ac in ædibus Ioannis AloyfijFlifci adCarinianumfitis,lociamp; fitus amœnitate captus, quodqueçx pulcherrimus profpcótus pateret,excipi voluit. Pofthæc, defumpto tempore introFpiciendæ vrbis diligentiflime illius moenia atque ambitum,obfcruatis ple-rifquelocisj ôc munitionibus, circiirniuit ac examinauit, fic, vt confiderato to-tius ciiiitatis fitu, tandem aliquot primores ciuitatis,vt lecum Reipub. canfa de toinmuniendavrbe agerent, in colloquium admifit. Ex Senatus namque.decre-todeGgnati fiierant,communibusfuffragiis,O6l:ouiri,quibus publico nomine ctiraatque prouincia tradita erat, vt cum rege fuper hoc negotioexdignitate Reipub,atque vrbis fecuritatetraàarent. Euere autem hi viripartim ex Arilfo-craria,partim verb ex Democratiapermixti, fciiicet,loannes Baptilla Grimal-dus,Simon BlancuSj Andreas Cicero , Nicolaus Amfreonus Vfufmarius, Am-btoGusZerbus,Nicolaus Spinula, Andreas Saulus Stephanus Auria, quiiii colloquium ab ipfo rege admifli,honörificam Reip.nomine habuerc orationem, qua ipfum obnixè atque officiose promereri ftudebant^Habebantfiquidem, etiain inter cetera, in mandatis, vt à rege publico nomine peterent, vt omnibus Genuen/ibusjcitra aliquam exceptionem,libéré liceret, amp;nbsp;nullo modo jn pofte-ruinfravidieilet,inHifpaniis mercaturam exercere, amp;nbsp;cum eagente negotiorum cauffaneceffitLidinem habere ac inftituere, Nam, haólenus propter bellum Nea-politanum inter Gallos amp;nbsp;Arasonios geftum , mercium cOmmutationes cum gr^uiKeipub. iaclura amp;nbsp;difpendio cedarant. Deinde, ne Magiftratus, qui prins annui erant, perpetui herent, non abfquernediocrimultorum bonorum ciuium doloreae decrimentoj quippécùm in benç morata atqueconftituta Repub.morn ris fit;

risfitjvthonoribus capeffendis nemo in ipfaciuitate excluderctiirjamp;tauf’’ quifque valerer, quantum virtute excelleret. Fit enim fæpenumerô, vrfi taitt”?^ modo vni vel altcri Magiftratus cum aliorum ciuium negledione diutiitstl'’“ pareft, prorogetur, ardor ampleâ.endæ virtutis mirum in modum remitt’ imoidentidem prorfuseraoriatur. Proindegrauicum iudicio Scnatusaieg^^^, tendendum cenfebät, vt pro veteri ac recepto vrbis more, dignitates atqüC^ norcs tantummodo annuieflent: præfertim quod Daniel ScarampajRauei'’ Proregisamicitia fubnixus,cum mtikorum indignatione incornmodojpf^ torem aliquotiam annos affiduos agebat. Hanequidem polleriorem petitiöi'f Prorex ipfe valdègrauitertulit,quód exillimarer,auóï:oritatcmfuarnli3cini’’f tenon mediocriterlædi amp;nbsp;eleuari,adeôvt iracommotior,aliquantô long'”^’, quàm pareßetj verbis, fie fiatis accrbis,ineos inueheretur. Sed tantum potent’ indignario, vt fortiter quidem atque intrépide Raueftano refifterent. Æqt'’’’’ cnim caufæ, vt in prouerbio eft,promptiorem ôc audentiorem patronumfft’’' Satis enim conftabat,Scarampam,cum magna turpis auaritiæ ignominia,reii''’' de quo, propter flagitiorum enormiratem, quæftio haberi debebat, aceeptaft[ cunia,è vinculis publicis elabi permifilTe. Rex, ne quid quod populate eflet,ƒ populi dignitatem amp;nbsp;vtilitatemconcerneret,negligerevideretur jCorumpoit”' latis libentifiimo amp;nbsp;promptiflimo animo fubfciipfit, ira vt cos finguloSjiwit” eus acfi priuatus fuidet, manu prenfando, dimiferit : qua decaufa etiaineigt^ darum adio,magna cu animi fubmiflione, publico nomine habita fuit.To””quot; illudoódduum quo Genuæhæfir,non multorum Principum morejudicris”’ taminibus aliifque voluptatibus tranfegit, fed conftituendis Reipub. grauilli”'’' negotiis itifuinpfit. Quandoquidem multi fcriptorestradunt, regem incogn^ feendis caufis aliifq. feriis rebus traótandis adeo fuifle impensé deditum, vtn^, lum non laborcm,amp; moleftias,public! commodi ac vtilitatis caufajlibéterh’’ ret ac deuorarct. Vtinam omnium Principum animi,hacnoftradepraiiat!0”” tempeftate, in fummarerum omnium confufione, ita efl'ent inftitutiamp;tt””' paratijVt huiusexempload parem diligcntiain accenderentur. Fieret enimp’”' culdubio, vt exclufis tot fyeophantis,aliifque aflentatoribus, qui legumiD*^ pretationcs ac return cognitionem ad Principum arbitria amp;nbsp;gratiam inHcdun’/ turpis lucri amp;nbsp;quæftus caufa in alienum fenfum detorquent amp;nbsp;rapiunqPrrf ipfi per fe mirum in inodum valcrcnt, amp;nbsp;reólum à curuo, vt dicitur/ecernerf”’ ac ita fieret, vt régna amp;nbsp;imperia, aharumque rerum publicarum ftatus amp;nbsp;quietiori loco efient, indeque fibi immortalcm gloriam cum publica falu”^ beneficio coniundam, compararenr. Rebus Genuæ conftitutiSjRcxMeoif” num grauifiimisdecaufis repetereftatuebat:de cuius abitione cum Senatusp”^ moneretur, ediólo publico omnibus vrbis Magiftraribus præcepit ,vt adKö^”’ concomitandum præflô poftero die efient. Sed anteuertit corum diligentiaw’^^ repentino amp;nbsp;infpera^o fuo difeefi'u ; Siquidem multis Principibus j tim veto Gallis, vfitatum præter populi expe,ótationem,in vrbem vei adnef’^ vel difcedercj dubium,an vt vrbanam frequentiam hac ratione commodius”^' uitent, vel, quod longe verifimihus videtur, vt omnium animos lui defiderioaf' cenfos, diutius in voto amp;nbsp;admiratione diftincant. Hoc pado amp;nbsp;fi illudereturS£ natus, tarnen com mittete noluit, quin ftatirrij intclledlo regis difcelTu nonp”” cos patricij ordinis concitatis equis emitteret quieum honoris caufa fubfeqv^ rentur, amp;nbsp;Mediolanum vfque deducerent. Tanta liquidem reuerentiaamp;ftuö’ ipfum venerabantur, vtis dies quo primum Genuam venifiet, interfaftosre^'

G E N V Ä N s I s H I s T o R ï AE L 1 B. X VI î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41t

tus fits amp;nbsp;Seiiacus confulco præconis voce publice cdiólum fuit, vt illius diei memoria anniuerfario facto, cum omnium congràtulatione, celcbrarccur amp;nbsp;pcrpe* tuaretür. Parum aberat, quin filencio præterierara admirandam ftupendam legum Galliæin çurandis amp;nbsp;fanandisftrumis virtutcni àtque; porcnriam,quæ Imcufq. mukorum fæculorum confenfione ica inualuic, vcà folis Galliæ regibus ftrumasjcitraâlicuius malagmatis vclcataplafmatis applicatiônem,curâri polie, multorû fit opinio. Mirum profe6lô,nec facile racioreddi pocélt, nimirum cùm ftrurna tuiuor lit, in quo fubtçrçoncrcta, quædam ex pure amp;nbsp;fanguine glandulac onaiKur,quæ nunquâ facile nlâturefçuc,amp; tcbrçs vaîdè pcriculolas ciere atq.moi-ucrcfoleantj icà vt eiüs curatio plurimùm difficilis Sc ardua reddatur,Hincequi-r dem non facile intelligo, cui potilïîmùni câùfe hæe rçgum medela debtatalli-î Snati. NamlîdicainuSjillam nullialij mortalium jquàm folisGalliæ fcgibus^ competere, videbimur confiterii banc virtutem no tam à riatüfa; quàm vnàcuin tlignitate regia iplîs confcrriôc inftillati^ àlioquin fi priuaras pcrfoiiarum præ- • ftanriæ attribui concedamuàjqulseft qui non videâc,in tanta Principum fre-quentiamukös femperexftitiife ^at etianinuni rèperiri, qui bonitatc amp;nbsp;naturas cxccllehtiâ Galliæ regibus nulla ex parte inferiores fiüt? Nec fane hicclçuo GaU karumregum fummamatque omnibus ferè fæculis admirandam præftanfiam; Quod ramen illis hiiius morbi curatio peculiaris amp;nbsp;propria fit Facit, vt faciliùs crcdain,quôd çum multorum confenfione Britanniæ quoque rcgibus priuatani quandanatollendæ elephantiæ.vim amp;nbsp;euergia|n inelTp confier. Vrcumque fefe tes liabeti non caret id fane adtniratione,amp;'proculdubio arcani diuini confi-» kj teftitnonium haudleue perhibet ; quandoquidem ejariffiinos Principes cx.~lt; ccllenti èc præftànti aliqua natura fuifl'e præditos non ighôramus,vt de Vcfpalîa-i no Tacitus ac Suetonius cnàrtant, quem ferunt, è plebe quendam lurninibus or-katum,alium debili crure, fine, Vt prior lèntit, manu ægrum , fcderitchi pro trU bunalipariter adijfle ,orantcsopern valefudinis, demonftratam à Serapidc pec Snietcmjeftitutufumoculps, fi infpuifiet ^coiifirmaturumcrus, fi dignaretür «Icccontingcre; Cùm vix fides effet, rem vllo mode» fuceelfuram , idcoque nd experiri qiiidcnl änderet , éxtremo hortantibus aihiëis, palàm pro concione ■^truinquetentafle,nec cüentumdefuiife. Peculiarem etiaiu vim lanarjdoruut ^manorüin corporum in Theodofio Imperatore extitilfe dicünt, aliqui ad ™norium transferuht. Extitêreprrérerea integiæ famifiæ, quæ non fine fumma ingeneratam virtutem cotraoiTi'»

J quas, in Africa Pfylloluin ,vt Agatarchides IcnbitjaPfyllôregejCuius fépulclirum in parce Syrciuni maiorumexcicic, didaj quorumcorporibus, ferpentibus exitialé ingenittiM fuilfe virus, ica vt eius odot recosfopiriji-quki pfæclariferiptorestradiderint. Cuius quideiri gçntis natura* , ira Koilianis longa cxpefiëntia iqnotuit, vtCato Vticenfis, tefte Plut; lier per defertaLibyæ faciens, in comitatü fuo è Pfyllagéq^é oriundos habüeriti S?’k:rpêtum haturali vi medelam ôc falutiferam antidotum afferrent. ^tmile in Italia in Marforum familia multis fætülis durauit, quos à CjrçeS filio ortos^ amp;nbsp;ideo ijfdem naturalem vim fuilfe pellendis vénenis,conftans opinio eft, cm quoque Plutärchus äudtor eft ,Pyrrbi digicum inaximium pedis, diuinita-^mhabuifle, adeo vt igne nunquam exuri potueriL Ethae etiam noftra tempe-Itate multi empirici accitcuitifbranei medici hoc nomine fefevenditant, quod contra ferpentium idus amp;nbsp;morfus præmuniti fint,fumpta plane fimpheianti-ijoto, quamiplip. Pauli terramvocant, quorutpneniæ Thrafonicse pollici-m » tacicncs

411 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENA Tvs P O P V L I Qjy E quot;

rationes veris præftigiis amp;nbsp;impofturis coniundæ,etfi ab omnibus diligeterpf^ caueri debeant, amp;nbsp;nihil tcmerè ab eis fumi, nefcio ramen qui fiat, vt hums*^^ experimentum nunc multorum cum beneficio extracontrouerfiatn amp;nbsp;fufp’t’æ nem quafi deuenerit. Multum itaque ptebeia multitudo, inter cetera benefit’ Gallorum régi debebat, quôd plerofque tune temporis hoc morbi generew^ rantes, leui manuum contadu hberafl'e fama fit. Regem,priufquàni GenuaM diolanum concefiiiîct, Vtbinâtium Dux, ac Plumbini regulus ,necnon diuen rum Principum amp;nbsp;ftatuum^ præfertim veto Italiæ, oratores adierunr, quilpl*quot;quot;' rùm fuo, turn aîiorum Principum nomine, de féliciter in Infubria confedobt lo, amp;nbsp;Ligufiicæ ditionis acceftionc,congratulabantur. Hîc omittendum hant*' quaquam efie arbitror, Rempub. Genuenf., inter cetera dignitatis ornanK***^' ctHMoi;»» quibuSjCum plerifque Iraliæ ciuiratibus lion folùm certane,fed multis interüî*' omftÿ». lis poft fe reliquifte videtur Gæfarum permhïu, Cameram, fiue mauis dicef^) • nbsp;nbsp;nbsp;' Amphidyonium imperij jadconfopiendas grauiftimas lires amp;nbsp;definiendaspt*'

plexas deliberationes fuifl'e : Guius ceitè gloriæ tanta viget in aniinis liomiti*’*” memoria, vt etiamnumfubinde hoc titulo glorietur, multifque priuilegiis immunitatibusà diüerfis Impcratoribus olim donata fit, ira fane, vt hoc non**' nefcfe illis plurimum deberci haud inediocribus fignis ac teftimoniis pedîf declarauerit. Quanta verô viciflim ipfi Gcnuenfifitîe atqueobferuantiaCxiJ'

rcshaófenus profccuti fint, acetiainnum profequantur, quanrcquefempefl^quot; dioinuigilauerinc, vteoiuna grariafn Sgt;c beheuolentiam perpetuo rerinerent,'’^ ex co cuitiis darum arqueperfpicuum elTepoceft,quód videlicet, præter ceteWi de more longo vfu amp;nbsp;confuetudine recepto, infigniaCæfariana in Prxtorijveft bulo atque adieu principalis aulæ fumma cura arque iriduftria ad perpetuum bitæ obferuantiæ teftimonium, depingi ac extare voluerinr, adeo, vt ciim ftanus, vrbis Praefes, ac regius legatus,de quo proximè egimus, Ludouicinni^' gem in publico palatio cxceptum iri arbitratus, deletis Ca’farianis, illorum Gallicafigna atque arma affigi impéraflèt, hoc faólum Senatus atque vnmcf*' Ordines maximopere improb3rint,amp; paucorum dierum interiedo tepore,^ ibidem reftitui,fümiTiaquediligentia religionc in pofterum aneruariinfle”'’^' Vt veroad inceptum redeam,paucis diebus interpofitis,quiincidcruntw^''‘ num eiufdeinæui tèrtium , rege Mediolanum reuerfo , Senatus Genuenftl^°’' mam ad Pont. lulium lecundum ex antiqUa genre Roboreia oriundtina, qut te PontificaturhjCardinalis titulo S. Petri in vincula dicebatur ,duodecimoi^ tores mifiqqiiiilli Reipub. nominePontificiam poteftatem congratularenuir) communem làétitiarn declararent. Horum autem nomina fuere,Stephaiius’' lialdusjloanriés Ambrofius Flifcus,PetrusSpinula,AmbrofiusLomellinm)l^®' minicus Adurnius,Cofmus Zerbus, Hieronymus Saluus, Petrus Saulus, Rinus Ferrarius, Auguftinus Grimaldus Hieronymus Auria, amp;nbsp;GabrielFoW^ I rus. In hoc rerum agt^adarum ciirfu, Pifani, qtii iam permultos annos à Florent*' nis grauiflimis beliis preinebantur, ac fæpè LiguruiU opem fubfidium**^' quicquam implorarant,proximoann^,ac etiam inféqüenfi,cùmiaiTiadei’^^ mam neceflitatem rerumque omnium anguftiam redadi eflentj ad Rcinp o^ tores misère,qui Pifanæ Reip.dominium overrent atque dederent, fimul^quot;'’ obnixe rogarent, vt fe, fuaque omnia in clientelam acciperct, raro amp;nbsp;quafiii’iquot; ditoextremitatisexemplo,cùm nemini dubiumfit,Phanos toties antes cj*quot; Liguribusdeimpcrio acerrima contentione,nec citra immenfi fanguinisd*; fionem,pertinaciflimis animis dubio amp;nbsp;ancipitiMarte dimicafle.Hactaiicait^^

GENVENSIS H I S T:0 R I AE LIB. XVlE 415 -oenatu in delibcrarioncta vocata, variis fententiis Pactes inter fe decertabanti Præcipui namquc amp;nbsp;præftantiflimi quique fentiebantjnon reihere Pifanum po-pulum/uapre nacura conteiiciofum amp;nbsp;bellicofum,in fidem ■amp; clientelaeflerecii-piendum,præfcrniTi eo tempore quoItalirE ftatus,propter irigrüenris belli appa-ratum,valde effet du bins atqtie perplexus. Econtrâ;non paucideeranr,qui Reip. lt;^ignitatem ex noiii populi acceßione augendam amp;nbsp;profercndam ^conre'mptis omnibus periculis;, eile dicerent. Vicit tandem eorum fanrehtia, qui polbulatis Pifanorum adueifarentur; non fine profedo graui amp;nbsp;per{picuaffteipub..iaólura, lice poftremo detrimento,cum nihil præclàrius ,vel vrilifis popuio Genuenfi;^^,,^ tantis xrumnis 8c bellis defatigato^ obtingere potuêrit, quamfipontanca tam in*- • dyti amp;gloriofi populideditione augeri ôc amplificari.Âc ira ex hac Patrû difcre■* pancia,pulcberrimaproferendinominis amp;c imperij ahfa praztermifla, qüæ dein-ceps non paucas fimulcates acq. odia in ipfa vrbe peperit, ficuti mox enarrabitur. Menfe Augufto eiufdem anni, cùm pro veteri confuetudine nonnulli adolefcen-tes circa meridiem iuxca eœnobium vulgô D. Iuliani Albari partim leuandi’^^“*' æftusgratia,partim etiam vtnarandi artem addifeerent, in mari verfarentur,pileis quidam eximiæ magnicudinis, amp;c Ipecie ac forma inftar cams, de-impfôuifo cxiliitjamp;quendampucrum Mauritanum, Aloyfij Gilberriraancipîum, deuora-uitatqueinglutiit. Atlcptimo Idus eiufdem menfisjintempeitanodeffngens at-quehorribilis turbo exortus eft, tantaquefuit vencorum rabies ac fiiror, vc Ge-nuæ,arque pafiimin agroLiguftico innumeræ arbores radicitus extirparencur, amp;plcræque domus ac ædificia funditus eticrterentur, fimulque vniucrl'a nauigia CO temporein ipfo porcu ad anchoram fubfiftécia, fummum periculum adierinr^ acctiam duæ naues perierint, amp;nbsp;totidem,quinque amp;nbsp;quadraginra hominibus fubmerfîsjn tranfuerfum adæ. Quatenus verô ad ipforum ventorum origincm, inotuin,numerum,nomina,amp; qualitates,ac etiam vnde, amp;nbsp;quô quifque tempore flare incipiat,amp;definat,viderc eft apud Arift.lib.i.Meteor.cap.xiiii.aciib.iii cap.v.amp; infequenti. Mulca quoq. de ijfdemjpræter ceteros,tradidit Gellias,ljb; incap.xxii. Circa hæc tempora,lacobus Fonchefoltius,Philippi Raueftaniregij præfedi legatus,pefte, qua ciuitas hoc tempore maxime conflidlabatur; iilteriit, cni Philippus Roccalbertinus, natione quidem Tarraconenfis, lcd à pu’ero iri Ga’iliæ regis aula educatus,fucceflit. lifdcm quoque diebus inter Pifanos'ac FIo.4 rentinos grauiffimum bellum exarfic, eo quidem exicu , vt, cùm Pi'fani fefe numero ac viribus multô inferiores agnofccrenr,miflis Genuam Iegatis,fe fuac^. omniaGenuenfibus permirterenc. Sedpropter Primorum ciuitatis in.diuerla Hudiadiffeftionem , minimè ipfis hacin re fatisfadum fuit.cuius quidem dif-» tradionis culpa, fi qua tarnen excitit,AloyfioFlifcô maioriex parte attribuitur. 7 . f ' Genuenfes interea, cùm iam totum lexennium amp;nbsp;amplius Gallici,regis imperia- ' amp;fidem fingularicum conftantia fccuti amp;nbsp;tuiti eflent, tandem fub finem anni léxtieiufdem fçculi, vt noui anniinicium nouis tragœdiis amp;nbsp;tumultibus infigni-r'G,„„^„^„^ rentj fecutaeft illorum ab eorcacdefe(ftio,nonabaliis,quàm abipfifmetcon- f citara: quæ fane, fi res ipfa penitiùs introfpiciatur ,amp; rci fuccefius examinecur, non tam ftudio defeôl:ionis,quàm ex ciuflibus difeordiis, qUæ homines tranfuer-fospleruraque raperefolet,enata amp;nbsp;coortaeft', ficuti proximo libro enarrabituri quem ptiufquam aggrediar,id obiter adiunxerim,nempè hoc anno, Philippum ƒ Archiducem Auftiiæ, Maximiliani Cazfaris vnicurn filium,ex Hifpania reuer- ƒ«gt; fum,inBelgio,cxindulgentiore viêlu fub nouicæli infueta temperie, fæuafe-brecorrepeum, oftauo acvigefimo ætatis anno, amp;nbsp;duobus annis dumtaxat, ex

414 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V l I Qjr È

quorcgnarc incepcrat, tranfadis/ato fublatum efîe. Arferat paulo antècoff^' tes circiter Idus Septembris, in Septentrione prope plauftruin, tetra luw'’^ fpecie, cauda fplendida ac denfâ, â qua cauda Pauonis vocatur, in Corum s proieôta.Huncamp;Philippo fatalem fuifle, amp;nbsp;nouas clades Italiæ porteiw^’^ cuentu conieéfari licet. Hic, loan nam,Perd in an di Hifpaniatû regis filiamj^’^° rem duxerat, ex qua duos filios fuftulit, fcilicet,Carolum Cæfarem,amp; dum Hungariæ ac Bohemix regem, qui deinde fratri in imperiofucceflii:^ ' lias quatuor, videlicet, Leonoram, quæ coniunx fuit Emanuelis regis niæ,amp; poft illius obitum, Francifco primo Galliarum régi defponfan-therinam,quæ loanni régi Portugalliæ nupfit:Ifabellam, quam Chrifti^f'quot;’^^ rex Daniæ ac Noruegiæ fibi matrimonio coniunxerac, èc Mariam, quæ CO régi Pannoniæ elocata fuit.

M NIV M fcriptorum conftnfu iudicio rexLudouicus timum Principem in hac Repub. fempcr geflit, atque ita vt nihil optàri, vel votis concipi ab ea potuerit, quin ipfo fummacum liberalitate atque animi promptitudinequ^ primùm impetrafle dicatur. Mirum igitur omnibus iure ac ritô yideri debet,quinam faâ:umfic,vt populus Genueni.1’^ datæ immemor,amp; quietis publicæ impatiens, tam præcipitanter, amp;nbsp;nullair præbita,vt narrant,ab ipforegeoccafione,ab illius obfequio, non fine totius Reip. detrimento, paucorum petulantia amp;nbsp;leuitate incitatus, defecer’^’ Quandoquidem fatis fuperque liquet, hancdefedioncm, ex quorundalUn*’'’. lium,amp; popularium,quos vocant, infolentia, amp;nbsp;peruicacitate, ortain efle. cnim folet, vt priuatæ iniuriæ ac fimultates ibi non confiftant vnde fed fènfim vlteriusprogrediantur, amp;nbsp;periculofi morbi inftar, contagione dam lædant,atque ferpant, adeô etiam, vt ex hac, parua quidem ab ipfo i*]* fcintilla, magnum inccndium in ipfa Republica excitatum fit, quod qui«'^ non nifimaximiscum Iaboribus,ac fummacum Reipub. calainitate,deM reftingui potuit. Proindecùm hæ peftcs in præclaris vrbibus, opibus acûii’^ affluentibus, propter ciuium mutuam æmulationem enafci graflari conin uerint; nonmifüm,fi Genuæ,in tanta hominum diuerfitate, totque orain*'' diftinôlione,ex priuatis contentionibus vniuerfàlis quædam conuerfio fut

Hæciurgia, amp;nbsp;altercationes,leuibus de caufis exortæ,facile rfpf*, potuiffent, fi ftatim ab exordio c5tentiones,alicuitis viri præftantis, parti adhærentis,arauitate,ad concordiâ retiocatæ fuifient. Sedcùm nemo eigt;^’ quifefe tollcndislitibusaudorcm præbcret,difcordiæacfimultates eoufq-p^'’ grefiæ funt,vt populuThoc anno per tumultum ad arma cócitatuSjamp;Viccco^' Auria,viro præclariflimo amp;nbsp;laudatifiimo,inter fcdo, aliifque non paucis noP* bus, inter quos fuit ctiâ Auguftinus Aiîria, grauiter faucijs ac vulneratis,vi ƒ armis,in publicis conuentibus, in quibus perpauci nobiles interfuêrCjW^^ qucntidie extorferit, vt, Senatus confulto ex magiftratibus,qui antea expatrKi amp;nbsp;populo permixti erant,inpofterum ipfi populäres duas portiones habefc®'’ vnatantummodô nobilitati reliôta- Huic fententiæ Roc cal bertinus, cuius ximèmentionem habuimus, ad cuicandum maiorem tumultum amp;nbsp;tuibas/

G ÉN VEN s ÎS H I S T O R I AÊ, t i B. XVTIÎ. 41J ceffitatefummaadduôtusjaflenfus eft.Verùm plebs hoc induira minimècon-' tenta,exiguo temporis fpatio intcrpofito,nouum tumukum cxcitauit, ita cer-f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te,vt arapiriis,amp; piœliis,aliquot nobiliuindoinibüs,inter quas fucrünt ædes

i AuCTuflinlCatanei ,direpris jhon teinperauerit, amp;!. fubindc immodùftior atque î t'udaciorfaôlajornniqueadminiftratione iilfe cranflata,quôlecuriLisnobilitatê ' atque ordineni paciicium opprilTicreiiriOôlouiratüs plebeius creatus eftj qui fu- Gtnuæ ' premum Magiftratum cutll ampliflinlâ auôloritâte gereret qtios ipfi, vt ad ma- hjiMtur! ' iorcinlicentiam coheitarentj Triburios plebis appellabant. Pr^etereà, bac teme-riratë non contentif plefadUe liccoris Orielitàiis oppida^ inter quæ amp;nbsp;Spediaerat, i' quibüs omnibus loannës Lüdouicus Flifeus regis holnine præerat,inuafcrunt §gt;c f occupat'unt. Quorum coilacibus amp;nbsp;viribüs cùmFlifcus fefe longe inferiorem \ eetneret,in Galliam pröfeólus^contraeos apud regem grauiflimalti querelam in-ftituitj amp;nbsp;ipfum de Ligüftici imperij amittendi periculo^omninô feriô admo-nuiti Occurreretigitur, licetaccifis rebus, opportuno remedio: fieri f)Dfl'e,vt, oHenfis copiis, inconfulta efifenis plebs , pro veteri iHftituro, pferniciófa fua confiliadamnaret, amp;nbsp;pedem ab in flic u to curfu rettaberer. Quod fi inora popu-laietn temeiitace armaret, non dubitaiidumj quin ipfi, fiducia fui confirmati, in

' omnefcclus atquefacinus, cum graui imperij Galliciiaóluraj necminoritotius ) Reipub. Ligufticædetrimenco,rucrent,atque debaccharentur. Genuænamque b nbsp;nbsp;nbsp;tetrainarique earn Opportunitatem dari, vt facilè aliquis externus Princeps ad

I' tanturn incendium propagandum,amp;fouendum,a plebe allici,ac euocari pofliti r C^od fi fieret,non videre fe, quomodo in ordinem cogi,vel ad officium reuoca-ri,excufifoiam frcno,ârege poffit. Interea temporis aGenUenfi populo, orato-

lt; nbsp;nbsp;tes ad regem mifli; quorum quidem præcipuus fuit Nicolaus Odericus,clari no-

I tninislureconfultus, qui caufææquicatem illiob oculos ponerent, atque quoad gt;nbsp;dusfieri poflec, probarent. Aiebant enim,hanc vrbis conuerfionem, nulla alia ' excaufa, quam ex mera nobilium arrogantia, amp;nbsp;intolerabiliquadam fuperbia J ptofluxifle : quod fcilicct honoribus, nobilitati propriis, atque deferti folitis, no contend,fefe pro abfokitis vrbi^ Ä: rerum dorriinis gereregt; atque baberi vellent.

Î ^cterentur. Non fe potuiffe igiturferrC hanc,plufquam barbaram amp;nbsp;efferatam, ( nbsp;nbsp;nbsp;ttobilitatis fauitiam, quæ fibi contra omnium gentium mores atque leges,pote-

I getnperfidiaeinfimularentur, veltanqilam fèditiofi ab aliquO criminarentur, fé ' plane, irlodo res penitiiis introfpiciatur, amp;nbsp;iiidicij reólitudine examinetur, culpa ' vacate ,eatnque omnem in patricios 3 omliis feditionis auófores , iure deriuan-t dam. Qnippe,quoadipfi in Magiftratibus æqüam portionein babuiilerit,illo-turn tyrannidiobfifti non potuifie, nimirum cùnï indicia amp;nbsp;rribunalia pro libitO amp;arbitriofuo exercèrent. Nec regem deberecoramoucri, quod,pu Ifo Ludouico Flifeo, oppida Orientalis littoris occupaflent. Quandoquidem , cum multuirt

' Reipub.interenet, iliaoppida libera,amp; fifte culiode teneri, ipfos vtilitatis piibli-1' ca meniofes, pro hac propaganda amp;nbsp;coilferuanda feiilper anxie operam dedifie. ' Nam, Genuam,horum oppidortim coitimercio mukacam,obleflæ noh abfimi-lem.multum detrimenti proculdubio adiuide; neminem ,nifi Ligufticarum re-

'I turn infeium amp;■ ignarum,latere pofie. In ceteris, populum femper regiæ Maie-ftati obfequentiflimum fidelilfimum extitifle: nimirum, cùm fub eius domi-

'4ÏÖ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E NA T V S POPVLI QJV E ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pi

nio numquam in vrbe aliqua* feditio excicata fueric, quæ nobiliratcm non habuerit. Supplices igitur, fefe regem,ac demiGè orare,vt, deliôlis,^^^ tra coinmunem voluntatem confenfum , à paucis priuatis, in tam perplcxo contentionum ardore, commifla ellent condonaris, legcm nbsp;nbsp;j’j

Uranium diftribudonc lacam confirmarer,amp;oppida maritima publicoB^' gubernari permineret,. præfèrtim cùm reliquis ordinibus fraudi nond'^'’’, ipfisjfuis folitis amp;nbsp;conluetis dignitatibus cocentis, plebs conuenienti libeB^^^^.^, terim frueretur. Hoc fî impetrarenc, fe regis clementiam, bonitatein llidamin perpetuum obferuaturos amp;nbsp;celebraturos. Per idem quoquetc'Bp, intelleôto, Raueftanum ex Gailiis Genuam verfus profedionem inftituiflv

■ tholomæum Ceuam,illi fummaneccflitudine coniunôlum, ablegarunt,amp;'''^ ' Vincentium Saulium, Demetrium luftinianum, amp;nbsp;Leonardum Faciuni«'*“^

dem expediuêrc, qui eins reditum Aftîeopperirentur. Ceterùm régi, non alioquin rerum æftimatori, nec Ligufticorum ingeniorû ignaro,adqncmd ad nobiles paulô ante Antonium Spinulam,LaurentiumLomelliniim,Stephjgt;'’'J|^

Viualdum, ôc loannem lacobum oratores miferant, banc plebis effrenein 1' tiam adeo inuifam amp;nbsp;ingraram fuilTe confiât, vt de feditionum auâoribiin plicium omninô exegiffet, nifi,ratione in condlium adhibita, veritus fuilld) pro legum feueritateageret,GenuenfcsàCæfare, quem non vnadecaufanB^^ bat,auxilium implorarent. Proindc temporum conditioni inferuircftatueBS)^ prælêntiarum humaniùs quàm quifquamexiftimabat, cum eis egit.

titis dumtaxat oppidis maritimis, cetera omnia delióla publicæ tranquil*' gt;nbsp;- condonauit atque ignouit, confirmata noua lege de Magiftratibus lata, bt

facilius populum ferocientem compefceret, amp;nbsp;ad faniora confiliadebitunaÇ^^ ‘ - obfequiumrcuocaret, MichaelemRicium,iurisprudcntiacelebrem,Ncapj^^

tanum, patria tunc exulantem, Genuam mifit,qui populo auólor eflet, vn pofita omni animorum contumacia, correólifque admiflis erroribus,aaiu'P|.f Icgumquefeueritatem infleóli fe pateretur : fed tanta bominumanimosiuquot;^ rat peruicacia amp;nbsp;immoderata cupiditas,vt prudentia à tcmeritate amp;connlilP^^ dpitantiaopprefi'a, nullum plane admonitionibus locum relinquerent. plebs,Tribuniqueplebeij, quamuis obnitentibus reluólantibus legitinii^^■ magiftratibus, tantum abeft, vt régis benignitate atq. manfuetudinecon’ll oppidareftituerintjVtetiamfcelusfceleriaddendo,amp; Principis animuinquot; aufibus irritando, Monœcum caftellum , aLuciano Grimaldo poflèfluiU; ue tommuni in omnes nobiles odio, fine quod illud oppidum, oppof' loco fitum, permagni eftet momenti, fine demuin quod prætenderent/,. ad Rempublicam fpcólarc,Tralatini Pifani, ducis ftrenui ac miliraris, cio expugnare decreuerint. lllius Præfeôlus cum non femel f’oititer tot' fet,populusvidens,illud,nifimukiscopiis terra marique adhibitis,expUp^ non pofl'e^ fubmiflis nouis auxiliis, longe aróliori,quam antca,obfidionepff

, . co tarnen fuccefiTu, vl tandem , infeótis rebus, illinc recefterit. In hoc ffi;

Philippus Raueftanus, de his motibus edodus, regis mandato f celerrimèjcum centum amp;nbsp;quingentis eîjuitibus acfeptingentis pedicibus,u'f'’ Augufto Genuam rediit ,quô Reipub. ftatus, Sgt;c concitati populi furor,lU^ (ftoritatCjVcl fuafu,aliquaex partecomponeretur. Tanta nihilominuspaulop® fuitirritatæplebis inconftantia, vt ipfumPræfidem quotidianis concurfionj. defarigarent,amp;diuerfis rogationibus atquepoftulatis ad tædiû amp;nbsp;naufeamv? conficcrent, fic vt ipfe ex præfcnti turbine impendentis, amp;nbsp;mox fubfecuturs t^^^

GENVENSiS H I S T O R î AE, LIB. XVI il. , 4^^ peRatis periculum præuidens,de rebus pacandis, vcl fidelitercohfcruandis,om-ninodefperansJpoftquam adregein fcnpfîffet, vt fu^ dignitaci, fimulq. fuoruin Ei.ißerit fecuritatihac in parce tempeftiuè cohfiilerct, tandem oôlauo Cal. Nouembris Genuaexceffic. Rexincerim , quo Ligures, turpiter à fe déficientes, ad debitum obfequium arque officium retraheret^ rerra amp;nbsp;aquis maximes apparatus fecit. Verùm,inrerceffioneluli) fccundiPontificis,neutiquam vlterius,eoquidem rem-pore, progrefi us cft. Ipyfeenitricumregc multis verbis egerat,vc, populari Ratu non iminutato,eius vrbis iinjaerio conrentus efi'e vellet, vtq. ab armis,cùm multas alias ob eau las, turn præcipucjne aliquo noùo incendio in Iralia hcc modo Weitato jdecretum in Vcnctos bellum impedîrecur,abftineret,eumque rogabat, Vt in Italiam fecum ad mutuum colloquium Bonónia veniret. Quod quidé rex benigne fefadurû recepitiÂt Iulius deinde non obfeuris fignis ac teftitnoniis iri-tclligens,regern patriciis fauere,amp; àduerfus plebem arma expedirc^BCnonia,anno eiufdcm æui lcptimo,fub finem Februarij difceflit, atqiie ab regis amicitia ita tjo?« • dc/ciuit, vtdeinceps in muruàm gratiain redire nequiuerint. Paucis antèdiebus, iiiRu Senarus,Dominicus Adurnius amp;nbsp;AuguftiiluS Folieta otatores ad ilium de-ftinarifuerant, amp;nbsp;quatuor irîdem ad Ciamontium,quemrexGalliailim fuuni vicariuin acpræfedumin Itaha conftituerar, nempè loannesBaptiftaLazania, cumin ceteris difeiplinis, rum praêcipuè in iurc ciuili ac pontificio apprimè ver-bcus,Ioannes BaptiRa Cocarcllus,Lazarus Pichenottüs ,amp; lofeph Dcrnilîus; vnusekrribunis plebis. Genuæ interim ciuilcs motus indies magis arque magis exarferânt, lie fane, vt Roccalbertinüs,qui harum tragœdiarumexicum expeéla-baCjCÙm nullumcarum finem viderctjamp; de fcj fuaque falutenon parum anxius' atqnefolicitus,omnepericulum declinandum, nec infani populi rabiem expe-dandam ratus,ab vrbe digréirus,in Galliam rediérit. Node verô quæ infecuta cR,Galli, ad curia* tutelam ac præfidiû rclidi, clam fefe in CaRelleti areem iub-duxere,cuius quidein Præfedus maximaè fæuitiæ iuxtà ôc aüariciæ infimulatur, amp;nbsp;in ilium potiffimùm transferuntculpam , quominùs hoc poflrcmo tempore ciliitas rot iam calamitatibus defefla, ipfi régi reconciliata fit. Hadenus in hac domeRicaamp; ciuili feditione in neütras partes trâfgrelTus, lêfe tantummodo fpe- Magtue crà-datoremexhibuèrat. Cetcrùm, odauoIdusFebr. qui dies erat feftus arque fol-binais,cùnaplerique liobiles ac populäres prömifcuè , vt facris inrereflentgt; in ædemFranciicodicatamconueni(fent,eueftigiô ,claufis foribus, Omnes^popu-bribusRudiisaddidos,patriciis, aliaque imbelli loultitudine impunèdimiffis, nptiuos feciL,quôs demde pei* aliquot dies in cuRodia detenros, necmediocri-businiuriis amp;contumeliisdiuexatos ,Cô tandem redegit,vt fefe decem millibus aureorum redimere cogerentur. Ncc iRa feritate cbntentus, plerafque naucs ad ^nchoram in lirrore fubliRentcs, maioribus machinis depreffit- ijfdcmque, ac vanismiRilibuSj nonnullos viarores infontes atque inermes, quàm milêrrimè contrucidauir. Qua lane barbarie, amp;nbsp;plufquam Scythica iahumanitare, multo- Jl,'117éI7e-ruminfeodiaiuRilfimisde caufis concirauit. Réx interim indies magis atque magis Genuenfem expeditionem vrgere,ôaaiorique diligentia,quàm anrea,vali- gc»««4 dum excrcitum,cuius iplemet dux foret,comparare, iamque ilium in Infubriam ttaduccre,cùrn plebs, quæ hucufque magis verbis ,quàm réipfadefedionem à RgeGalliæmolita erat ,nonnullorum infinis confiliis confcitata, Paulum No-uium Jerici filitindorem,infimæ plebis hominerh ,fed virum audacern amp;nbsp;fol-bttém,ducemcrealfet, haccertèin re manifeRiRimam defeétionem oRendens. Nam dues creato,ciuitas fenullum alium Principe agnofccrcdeclarabat. Guius

4î8 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N À T V s P O P V L I QJV E

reiinâignitas tani mirabilirer regis animuin inflammauic, vc priores bellicos noua acceflione mirum in inodum adaugcrec. Hue accedebar,(]U°“' à patricio ordine eflet fignificatuin, in Gallici nominis contumeliam à « plcbe Gallica infigniadcieôla,acpro his CîEiârianarepofica fuiffe. Cæfareti^''’ Genuenfibusi amp;nbsp;fortafsè ctiana clana à Pontifîce impulfus, ne Genuæ,vrpotc'’'' perij ciuitati, moleftus efTet, regem hortabacur• fimulque pollicebatur, nbsp;nbsp;nbsp;।

populo Genuenfi, ve ad aequas conditionesdeueniret,aéturum. Verùin ro'fj' rum fideiCæfarisverbis Habens, adduci non potuic, vc inlHcuram expedition^ omiteerer: fed co diligentiùsin illam incûbebat,quô manifefbùs dolum amp;nbsp;dem olfaceret. Inter næc,rerum in Orientali littore fucceflusjcontra Emanodf Plifcuin eiüfque confœderatos, lioui Ducis, Hmulque Tribunorum oudaOq 1 mirum ih modum confirrnabat ,ita vtoppugnato recepto CaftellatiOjtl^ tune rnodieis præfidiistenebaturj contrafidem daram poft fubfecutam dedin®' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem, defenfores itlterfecerint, nouaque viôloria læti, amp;nbsp;fibi valdç placentes,^^

ftellecuin, D.Francifci fanum, illi cóiunólum,tormcntis verberare cœpoinjj’ tantöcum applaufu,vtlymphatis ftmiles, per compita amp;: regiones ciuiratisn*' Ltóeas currentes, ac fubinde cruentatas manus oftentantes,inaiidita crudeiitater XrrJr«»» riam fibi quærerenc * Ceteruin Rex iam in Italiam aduencrat co animo,vt

primùm colleóloexercitü^ citraaliquam moram Çenuæ oppugnationcin turaret. At LigurCs^quanquam nullius extetni Prîneipis opibus atq.auxilÜdn*’ nixi, cùm rex Hifpaniarum tune temporis amichiæac fœderisiureconiun^'’^ Gallo efiet, amp;nbsp;Pontifex nihil plane vitra largaspolHcitationespræftarct: acli^ ctiam peritis ducibus,aliifque rebus quas belli vfus requirit,magnaexpaiKO^'^' rent^ nullumque ferè militem,præterquàm tyronem amp;nbsp;fubitarium deleÛü in agroLigufticoconferiptum häberent; nihilominus tarnen tantano^ ciafefe,itinerum potiflîmùm anguftiisamp; iocorum afperitatibusfretijädaf'quot; cxpediebant^ vt Gallica potentia nullam illis formidinem inferrepoflevider^n’^' Proinde ne aliqua defidiaj veî imprudentia, in tanti belli môle, præfertim con''* tam potentem aduerfarîum^ipfi péceareht, ncceftärium efle vifum fuît:,omni^ itinerum fauces atque anguftias, ad præoecupandum, præcliidendumho* bus aditum, milite obfepire atque obftruere. Q^a vana fpe freti, licet fuby^ muItorum,acpræcipuèFinanj Purpurati,literis admolieréturj vc abincoepio’* fifterenc, feque tanti regis voluntati, atque tlementiæ fubijeerent. nunquaint^' men adduci potuêrCjVC tam falutaribuspræceptis ac monitis aurcm præbctcn'^ fed nefeio quibus confiliis excæeati,indies magis atq. magis in fententia naciores perfiftébât. Hoftilis exercitüs infefto agmine tam longe progreftus vtjtranfmifTa Serraüalla, Burgo appropinquarét. Præfidiarij milites, à Gcnütïi' fibus, vti diximus, præoccupandis viis impofiti, primo antehoftiumcófpcdon' omnia inagnificaThrafonîco more de fe promittentes j videbaturveletiamcnn' Darij exercituconfli^reamp;concürrere pôflei fedvbi hoftilé agmen inconr élu eflé huheiatum eît, ad folum nuncium conftcrnati,animistrepidare, occafiones fuæ fegnitiæ prçtexere,variis cofiliis inter lècertarejacpoftiemo/i'quot; imperita mültitudinc fieri foletjUullohabito honoris vel fidei refpedii,abH' arrnis,cum magna ignominialocümdcferere,omnibufq. impedimentis,nolt' bus, quôminus vlceriusprôgrederentuf',rcliéfis,fefe fubducerecœperunt. Sufl* qui exiftiment, in hoc numero ad fexcentos pedites fuifl'e. Traque Galli,tranfe^*^^ fis montium iugis,fuperatifquedifficultatibus omnibus, in Pociferam vallfW*^ feptimum â Genua lapidem peruenerunt, amp;nbsp;locum caftris defi^narunEEof^’”^

porc,regianaualisclaflis,quæ oólotriremibus,äctótidcm löhgisiiauibus maquot; gnis conftabatjfefe non ira longe à portu in confpeólum dedici arqueinccfto cur-fu per bleuis retnporis fparium longo gyro amp;nbsp;ambiru euagara,tandem verfus Veneris porturnjSpediamque,curfum tenait vt clafl’em Ligullicam feprem trire-iniiim, amp;nbsp;fex aliarum naiiium, in Genuerifi porta ftarioncm habere noH aufani^ amp;nbsp;in hæc loca fubduólam, perfequerctur. Ex Pocifcra vallc holles fubindc mnl-tasexcurfionesfaciebant, adeovt nulla èflctfuburbani agri pars, quæ intalt;2aamp; immunis ab illorum manibus ócfapinis eilet.Et quamuis in irinere multis in lotis Genuenfium miles, palanri fimilisj 'eüagarerur; tarnen paricum locordia Qc ignauia ad folius hollis confpeclum retroccdere Sgt;i. regredi magno cum aduerfa-riorum cachinno amp;nbsp;irrilu compellebatur. Non diu exercitus coin loco callra-metatus fuerat, cuili rex ipfe in caltra, maxima Gallicæ nobilitatis parte • ac in-numerislnfubriæproceribus Hipatus, peruenit i Eranr liquidem in regio exerci-tuoclingentiferè cataphraóli, mille amp;nbsp;oâ;ingentileuis armaturæ équités j fcn^ Hcluetiorummillia, amp;nbsp;rotidem aliarum gentium pedires. Rcliquas copias Rex ftudióatergo reliquerat habita afperæ regionis ratione , qu'ali fuperflua multi-tudo in tanta locorum regionum angulliaplus impedimenti impendij alla-tiira, quam coinmodi eßet. Genucnfes veto, quo palhm inimicos aditu prohibèrent, amp;nbsp;itinera intricatiorafacerent , vallum, ex quo per collis dorfum ad Ca-ftellatiiimibatur,conllruxerant. Ad hoc propugnacuium exercitus eodem die^ quoRiuarolij callrametatus erat, adutum cOntendit. ab alia verb parte. Genua oólo pedituin millia,duce lacobo Corfo Taiiatini vicario^i viro llrcnuo ac miligt; tari jCgreila funt. NamTarlatinus, amp;nbsp;PifanoruW fubfidiarij milites Monoeci deditione faóla, llatim à Genuenhbus reuocati erant, potiflimum ciun propter Gallorum impedimentum neque terrellri itincre, neque propter contrarios ventos mari in patriam redire poflent, facile retenti fuerant. Sed cum Galli Lam ad-tierfosmontes tranfeendere conarentur^ Ligullici pedites, fuperato monte per qiicadpropugnaculaibatur,cum bonaeortim pars adaliam montis parte perue-fiiHet^ invnumconglobati, in montis vertice conlliterant. Quos confpicatus CiamontitiSjVnus ex praecipuis Gallorum ducibus,multos mobiles virOs amp;nbsp;baud exiguumpeditumnumcrum mifit,quoscerteipfi Genuenfes,multitudinc,amp; fi-tusopportunitate freti, llrcnue, ncc mediocri cum Gallorum detrimento, Pali-tiajfttenuoquoque duceatque acerrimo mdite, inter alios, grauiter in Oefopha-gofauciatOjfullinebant. Galli fîquidem,cùm fe,cum incoridira multitudineSc agreftitutbanegotium habere reputarenq nulla loci, vcl aduerfariorum ratione hahira,magisiracundè,quàm forciter impreffionem in cos faciebant. Ciamon-iiusautenijcafufuorum indignatus, mira ira exælluans ,ad eos pellendos, duas tormentarias machinas per aduerfum montem deduci iuffit, quibus llatim pedemreferre verfus montem, in quo rcliquæ illorum eopix remanferant,com-pulfilunt. Sed Gallismagno cum impetu amp;nbsp;inllruda aci» eos perfequentibus, 'luiadvallis cuftodiamreliclierant, qiianquam loci natura amp;nbsp;munitionis bene-

omnem bcllicorum tormentorum i^um poflent contemnere, tarnen verigt; ''lOeGalli fefe his copiis, quæ inter fe, amp;nbsp;collcm crant, immifccrent, lummo quot;ïndedecore vallum reliquerc. Quapropter, qui ex colle ad vallum iamlere-^ricbant,cum flbi omnem aditum præftruôlum animadüerterent, per deuia °totuni anfradtus amp;calles, incertis gyris,circiter numero trecenti, dum retrocedant, ab hoftibus cæfi,maiori ex parte Genuam conceflerunt. Quo fane euen-'11 vniuerfa ciuiias, quæ infîmæ plcbis volubilitate atquç conlîliis regebattir,

410 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^SENATVS POPVLÏ Q_V E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nulla vero milicari vel ciuili prudentia gubernabatur, incredibili metu con^' nata, Baptiftam Lapallum,amp; Stephanum luftinianum, oratores, qui bus de deditione agerent, in caftra mißt : qui ad regis confpedum non ’ CardinaliRotomagenfi Jegationis fuæ fummam expofuerunt_;illifquere^‘’^ mine fuit re/ponfum, vtnifife fortunafque fuasomnes libéré abfquevB^ P’ dione regis arbitrio permittercnr,extremaquæqucopperirentur.In rim magnaoriebaturconfufio^ maiorqueoppidanoru pars deditioni vrbisH’’ rationeaifenticns 3eruptionemfaciebat:amp; cùm per tres ferè boras dubio piti Marte cum hoftibus dimicaflet, neutra parte alteram fuperante, inCan^ tium regrefla eft. Ceterùm, Ligures, cùmfefein tanta rerum omnium tione animorum diftradione ram potenti régi refiftere^ cùm longe virib^ numero inferiores effent,defperareqgrauiter qüerebantùr,paLicorurn totam vrbem,atq.adeô vniuerfam Ligufticam ditionem,in tantumdifcrim^'’ periculum deduci,ex quo, no nifi cum maxima difficultate,amp; inaudita regi®^ mentia,eripi poffent. Non dcerant etiam,qui multos patricij ordinis^ Tarent, quorum audoritateSii. confiliis regiusexercitus badenus profpereJ*:^ liciter rem geffiffet. Itaque Dux, ex admidorum fcelerum confcientia veiquot;^ defperansj amp;vltimum lupplicium veritus, cum multis aliis,amp;cura norum parte quæ ibi aderat, intempefta node vrbe excedcns, Pifas eft ■ dus, magna certe cum prüdétia^. quam fi aliis fuis rebus amp;nbsp;adionibus adhft'*'^ fet, nunquani profedo in tarn poenitendam ftatus eonditionem Rempubfe''’ deduxiffet. Legatispoftero diefummo diluculo incaftra rcuerfîs,cùino^ dani bellum non plufquam odiduum fuftinuiftent gt;nbsp;vrbem régis arbitrior. mifèrunt Hine videre amp;nbsp;annotate licet, quam magnas calamitates amp;nbsp;ini'^'\ populi inconfiderataftudia interdum ftbi,non admiftis bominum fania'’' iudicijs atqucconfiliis,attrahant-quæ non folum fibi,verum ctiam toti fuïfjJ fteritati nonnunquam grauiftimenocereconfueuerunt. Qua in re cumflOquot; . mel in multis Rebufpub. aliifque rton poftremisciuitatibus pcccatum fit,n'*‘ bijfi veruiil fateri velimus 5 faspius hoc nomine vlla ciuitas in iuftain repf^ ftonem venir, quam Refpub. Genuenf. ,quæ fane quietis amp;nbsp;otij impatienvj' li, vti exiftimo, neceflitate adada^ eündem ftatum diu ferre, vel virerius coi' ‘ uare nequiuit. Singulas caufas nunc recenferecum difficillimum fit,neej inftitutieftj nec iudicij: falua tarnen omnium pace, mihi in primis videnib^,? lam inhacRepub. infignem fadam fuiffe conuerfionem, quæ ex mutuanof^^ amp;nbsp;popularium,adeoque inter ipfofiner nobiles, pertinacia amp;nbsp;contentione/^''^^

perenni fontisfeaturigine ,non demanarit. Tradita ciuitate,Rex cum ‘ vrbi appropinquans, ftudiofe cauit,ne militrbus, præfertim Heluetiis, pf^“^ rapinis inhiantibus, tantæ vrbis opulentiacederet: quod ægrè obtinuit. CiamontiusHeluetiis in fuburbio collocatis,cum maxima reliquariiin rumparte,præfidioe|^am Caftelletoimpofito, Genuam vidoreftingreiM Genuenfes publica omnia amp;nbsp;priuata arma, qUæ deinde in Caftelletum laö runt, amp;nbsp;tria tormenta à Pifanisaduedÿ, tradiderunt. Proximo die, qui nus ac vigefimus Aprilis, rex ipfe cum omni equitatu pedes fub vinbella aH ” fulgentibus armis indutus,exertumenfem manibus tenens, Genuainintr^'

Cuiobuiam progrefli funt vrbis region um Præfedi, qui cum multis laO]'’^^ régis pedibus aduoluti, filentio impetrato, vnus ex illis cominuni noinif^ cratMita haiic fetc feutentiam verba fecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

feieLu^uZ nbsp;nbsp;Tæmetsi, inquit,clementiftime amp;nbsp;Chriftianiflime Rex,inhac deterrifl’’^

G E N V E N s I s quot;nbsp;H I s T o R I AE, L T R. XVÎIÏ. 4ît «itiofa Reip. hoftræ conuerfione dubitarenonimmeritô liceat, vtrumcvJpa iioftrapropria, vel mifero, funeftoque vrbis noftræ fato acciderit,vtjpoft longas (lifccptationes,amp;animorumdirtraôlionès,adarnla tandem fit diîcui furn : nihi-lominus tarnen, fi libéré loqui, ac verum Eateri liceat, patricij ôrdinis viri, cerc-ri'que, qui fana amp;honefi;a confilia priuatis iniuriis ,fiihLiltatibus Ôc commodis præferebant, ignoratione p'otiùs, amp;falfo, ac inanimetu ,quàm cupiditate, crudelitate,fefeliis turbis,fumma heceffitate quôdammodô coa6li,im mi feuere; Nam,cùmnullius tantum fitfluinen ingenij, nulla fcribendi vel diccndi tanta VISamp;copiajquænon dico exornare,fed cnarrare rés tuàs gcftas,pr±cipuequé tuà ninosliberalitatem, amp;nbsp;clementiam poflîc, perfidi omninb amp;nbsp;ingrati ellemus-imo plane piaculum admitteremus, fi te, optimum amp;nbsp;æquiirimum regem,de nobis,arque adeo de Reipub.nollra: dignitare,amp; parri3,quàm optime meriturn, àliquarationenegligeremus. Ceterùnl,cLim hoc fatale in noftra vrbe haéfenus fierit, vt plebs feiens atque prudens, non femel ad interitum merit volutariumj omniaque confilia ad conturbandam quietem publicam explicauent, cnixè ro-gamus, vtnoftram innocentiam jcùm ab illorum cœptis fèmper abhorruerU muSjæquis ocülis ac benignis auribiis excipere non dedignéris : Quandoquidé^ abeo tempore quo Deörüm omnium beneficio in tuam clientelam fumus rece-pti,prohocvno fuminopereelaborauimus, amp;nbsp;nihil inagis in votis habuimus^ quamvtfub tuææquitatis moderatione, hare noftra Refpub. quam diutiflime llareqac féliciter florereqfem pér omnia noftra confilia,amp; aóliones ,pacis ac togas focias,plane ad tuæ maiefiratis dignitatem atque imperij amplitudinem cofituli-rnus,nihilque perindé doluimus, qudm noh modo pacein, fed orationéni prar^ ftanuiTimorum ciuium,pacem efflagirantiuirijabinfana multitudine perpéruo negleólasjamp;repudiatas fuifl'e. Quippè tantumpotuit in peruerfiflimófum ahi-mis peruicacia^vt cum omnium noHrum maximo dolore nullis honeihs vél fai niscófiliis vllus modus relinquetetur. Dolebamus eÉénim,haud paucos'prçcla4 riüimos huius Reipub.eines, tuæ Maiellatis obferuantiflimos,amp;: publicæ tran-quilliratis amantiflimos^ propter effrenis plebis intemperantiami amp;nbsp;temeritatêj tibi, ceterifqueltaliæ principibus, in réprehénfiohem deuenïre, quafi noRfa au-ftoritate,amp;aufpiciis,hoc ciuile bélliim excirarettir, amp;nbsp;terherària'arma aduerfus legiaintuam potentiam expediréntur. Qua fanè àculpaquam lohgè abfimus,-^abfuerimus fempcr,tcftis ipfe Deus-humaharum aótionum omnium‘cótcm-: plator,amp;inGorruptus iudex; télfis denique confeientia Hoftra, qua demum freti* inconfpeâum tuum venimus « Nam,-cùm huhquam temeritas cüm fapientia coinmifccatür, nee ad confilium cafus admittaturj’malè nobis confulci'e videre-mur, iÏ nos jlufeepei belli, Sefeditiohis auótorés, tähqüaminfontescülpam de-pïccaturinomine publico veniremus. Non diffiteülur tarnen, nos humarió cr-rorein nonpaucislabi amp;nbsp;falli,dum temporis condiciöni aliqtiid coneédimuSj potuiHe:à fceleris tarnen culpa, certè nos liberos efl'éjpalàii» atqueauidaóler con-fîteri,acprædicarc non cefl'abimus. Nunc reliquum eft,Chriftianiflimeatque inuiâifiiincReXjVtjpoftquàin vidimus,gruam vicloriam multorum prœliorum fcliciexitu terminatam, ex paucorum deféótione àc fébelliörie yiiftricibus armis teprenam,nolis in cohfernandis bonis viris défâtigari,præfertim nori cupi- , ditatCjUutprauitatealiqua,fedftultaquadam opihioheoffieij lapfis. N'd,m,etfi' tu,rnaiorefquetui,continua quadam felicitate genres imm'anitate barbafas,mul-tirudineinnuinerabiles, locis infinitas, omni copiarum genére abundantes, non femel cdomueris. ramen ea vieilli, quæ amp;nbsp;naturaril^ conditionem habébant,

Vt vinei poflent. Siquidem cum nulla fit vis, neque aliqua tanra cöpij) t ferro^arque viribus debilitari frangi non poflit : at veto, cum aliquidclei’’^'’^ ter, inanfuetè, moderate, amp;nbsp;fapientcr in iracundia,qüæ inimica confilioeft)^ viótoria qua: natura infolens amp;nbsp;fiiperba eft, feceris ; tunc me herciik*’’^ laudaberis, gloriæ famæq. tuæ magnitudinem cum æternitate, ac plané ipfis Deis coniunges. Bellicæ nimirum tuæ laudes eelebrabuntnr nonfol^'” noftris,fedpænè omnium gentium litcris^ atque linguis j neque vlla ætasde'^'^ laudibus conticeftet.At hoc fingularemcritum,quo nos,noftram4ueRcinp^ ' noua tua manfuetudine,dementia, liberal!rate,humanirate tibi deuin^’^^' penes nos, planeque apud pofteritatem noftram erit immortali cum mem®^ coniunólum^ fatebunturc^ue omnes pofteri noftri hanc Rempub. noftranip^*' uataambitione, ftultitia prolapfam^tuis aufpiciis, legibus, iinperij tione,amp; æquitate fuifle ereólam jäc folidiflimis fundamentis cónftabilitam,fcf^* a atque confiftere * Proinde,clemcntiftime rex,quo magis tibi eluceat animof®*’' noftrorum propenfio, nonfolùm gratiam, quæpto noftra innotetia àtua fuetudinenobis debetutjimpetrarecontendimUS; fedetiam fubrailTe pctiW'^^ atq. obteftamutjVthancRemp, noftramjvdpotiLIS tualrijirerum benignisO^' lis intueri^ eainque in clientelam fufeipere digneris, amp;nbsp;omnia ^quæ belli iacere atque corruifle fentis,excit€$jiudiciaconftituas,fidcm reuoces,acpol^f^' mum, diiciplinæ ac mot urn feueritatem legumquc reuerentiam, tempof^ atque hominum incuri3,amp; infolentia, valdeattritam,amp; extenuatamjfalutarr decrctis,legibus,ac ftatutis vindas atque emendes. Hoc fi à tua priftinahum^'' täte, cUm mira amp;nbsp;heroica dementia coniunda, impetrabimus,eris dammodo maior,amp; gloriofiim tuorum fadorum fplendorcm öoualurain»y rirate plane obfcurabis,nec erit aliquid ex tarn imméfo illorum aceruo, liceir riofiim amp;nbsp;magnificum, quod cum hoc tuo recenti fado poterie aliqua conferriamp; comparari. Huius orationis finem excepcrunt omnium public^^ ces, dementiam implorafttium. Rex, licet nulla vera commoti Sc irati anÜT^y^ diciaoftenderet,amp;iam reconditoenfe, cosfurgerc iuberet; tarnen nullore®®J/ refponio , progreflus eft. Sc deinde ad vrbis fummum amp;nbsp;auguftiffimum tf)®? contendit,vbimulierum,aliuique imbellis fexus Sc multitudo,fe adeiusp^^. proftrauir, qui omnes cartdidis veftibus induti, inconditis damoribiis,amp;$^''; rando ploratu eius dementiam amp;nbsp;mifcricordiam implorabant. Hoc mifefo T' daculorégis animus non mediocriter inflcxiis,nonnihil de priftina remifit. Conftituerat enim Senatui Genuenfi omnem adminiftrationeniamp;/''' éloritatem abrogate. Sc pecuniam in arario D. Georgij recondicam, amp;nbsp;adpn^* tos eines lped:antem,inpriuatum fuum regium aerarium transferre,atqo®® omni libertate (poliatos,ad earn feruitutis conditionem redigere, in qua pW' Mediolancnfis- imperijoppidaconfiftebant. Veram,paucis iiiterpoftis adhibitis fuper care i||deliberationcm amp;nbsp;confilium fidiftimis quibufque,p^'^ €ft,fè,aîioquintam;en iuftiftimis de eaufis ofFenfum amp;nbsp;irritatuin, expug»^® emolliri,amp; aliquid in gratiam publican^ remittcre Sc condonare. IgitnrcJ^ tieitifhM omnium fpem Sc opinionem, ne innocetes, ac bene de fc meritos, iniuria , affic€ret,néue nobilium aninaos alrquopafto offenderctyvrbem ipfaiuinP^*^ ftinum ftatum,aeplane in eum,in quo ante rcbellionem fucrar,cum fumnio”’^ credibilis manfueendinis Sc bonitatis exempfo, teftituit atque afleruic. iam, vtad vrbis tutdam,amp; publicæ quietis eonferuationcm,pra:fidiumali(l®^^ toconfuetoraaius imponerctur,amp; aflîduè tres triremes omnibus naualibus ^?^

GENVENSIS Mis Tori Ate lib. xviii. 4x5 paraùbus inftruôtæ, Rationes in ipfo portu adfuos vfus habercnt : Caftellétuin prætereàjamp;Caftellatiüin munirenr.PriftinaS veto Sc haólcnus interlè, amp;nbsp;Rerrlp. mitas paâioneSjamp; fœderis iura abrogaüit,vt interim ca fubaliaformajfcilicet no vtpaólajfedvtpriuilegiaeflènt,cócederet,retenta nihilomihus poteftate,ea penl-tusabrogandijVei penitus immutandi. Çudendæ etiani monétæ ratiohe habuir, voluitq;j vt, abolitis amp;nbsp;antiquatis omnibus fignis Sc charaól:cribu,s,adea tempora impnraifolitis,onines deinceps monetç fuisfignarêtur Sc cuderêtur infîgniis, nonaliaforfahdecaufa.quàm vtineos abfolutu'm imperium fibièfledeclararet. nisrebus conftitutisi infecuta eft Demetrij luftiniani codemnatio; de quo.cdin anteluppliciuiiijtanqua de lonte,quæitiô haberetur^Pontincis conliliajamp;-irritas ipeSj qüibiis infanx amp;: effrehæ multitudinis rabiein cum totius Reip.exitio laôti-raucratjdetexitjamp; pleraquealia referauitjquæadillamdiem nulla diligentia, vel iiiquifitióneeruipotuerant .Iuftinianocapiteplexo,paucisinterpoGtis.mcfibus, parjfeueritateinPaulum Nouium,qui pauló ante fuRragiisconcitatæ pilebis fii-preinum, vtantea diximus, Genua: Magiflratum geflerat, animaduerfum eft. Hic mifelluSjdum latebras, Sc fècura effugia quærit, Pifis Romam eiiaulgarê conftituebat: fed in itiiiere à quodam Corfo, quem Genuæ gregariuiri militem; dumipfcreruin pötiretur,fuille conftat, interceptus eft, ac Perigoili rdgiæ claflis præfeftooftingentis aureisdiuehditus. De huiüs viri tragico Sc fuiiefto GnCj Bonfatis fcriptoribus conuenit. Nam font qui tradant, ipfum in itinere à myo-*' parone Gallico, repentino incurfu interceptuin, ac deinde Genuam piferduôlum fuiftc;ibique aliqiiandiuin vinculisafleruatum, intheatro publico, ceu Maie-ftatis reuin, fecüri percuffum. Sed quia omnes in mortis gertere confehtiünt, ni-»' bil attinet, ß circa loci Sc captiuitatis diuerfitatem3 inter fe varient. Rfegi.? decretrÿ acvoluntate, Reipub. legibus partim cqnftitutis,partim innouatis,'de'îtï6iefolj lemnijSenatus, amp;nbsp;pleriqiie equeftris ordinis viri,nomine publico régi pro triBii-^alifedenti, iufiurandum fidelitatis Sc obfequij publicè magna cumireligione ad Yenerationedetuleriintj amp;nbsp;rexinufitatàquâdam, Sc ferè inaudita manfuetudine ^bmnanitate,defeftionis,aliarumque iniuriarum illatarum memoriaifniXternl pbJiuione publico diplomate deleuit, exccptifque fexaginta viris,quös fitpremó mdicio tradidit, vt deipfis inquifitiö baberetur, ceteris omnibus ignótiit, rumenimueió noriprius Senatum dimifit,quam eum cum gtaui acdifertini-gt;'j^quot;^quot;'J^-‘'quot; ^aoratioile,obiurgatione permixta,admonuitTet,vt iugem atq. omnlnó feriaiib Eaberet, ne in pofteru aliqua de caufa noua in ipfa tiuitate ftüdia óriren-neueeonomine Relp. male audireapud omnes pergèret, quo faepius in omt^ muin Ptincipum reprehenfionein non immeriró veniflent,qüód fcilicèt moris in’ Kep.effet,vt3ægrèrepreffaamp;extinfta vna feditione, longe aliægrauiorcs rèpul-' mlarent.Proinde patricij ordinis viris bänc eu ram eô iuftiùs incumbere dicebat, ipficeteris magis honore ac dignitate anrecellerent. Nihil enim præclarius öignius Omni viro, probe de virtute arque humana foc^tatc fentiente, quàm nqncltisartibus Scftudiis de patria fuifque ciuibus bene mereri; Quarè cum fæ-pmsvfu Venire foleat,vtmulcæamp; grauejReipub. peftes folida magifträtus dili-= S^ntiaauertantur, darent ipfi in pofterum operä, ne in tanta ciuitatc,opibus afi '^^nte, amp;animôrum diftradlione fübinde laborante, aliquid mohfcntur,quod publicodetrimento eflet coniundbum, amp;nbsp;quod tolli, vel excindi, niftcuill bigufticinominis Sc exiftimationis iaftura nequiret. Se naÎTjq. non videre, quiri lanj confopitisbellis,Scauerruncato'omnium feditionum feminario7fnmtna(|. ” ^mnpmdentia reeèns conftituta Repnb.3quies publica cum totius Vtbis emolu- ‘

4î4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ~ S E N A T V S T O P V L I QJV E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. t,

mcnto facile ^bSenaruconfcruari ac rctineri pofietjpræfcrtim û ad ftriam Si ftudium^quodin talibus,tamq. arduis rebus ncceflariô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ttnn conftantiaiBjtum integritatem adferrcnt.Et quo acrioré ftimultun Sc^ ipfi inculcaret, breuibus quidem,fed verbis ira appofitis,vt rem facile rcnrjrepetito totius Reip.ftatu,diccbat,fe,fua Icnitate hune populum ; ciorumæquitatc permoucri,velvllaPrincipum modeftia retinerifolitutnj*' maiorumfuorum cxemplo deuincire,acquafi in cercas compedes conijcerfi^*’^ luifle. Quandoque enim vfu venire, vt refiadaria, amp;nbsp;indomita alioquin nia,aliquâdô magis benignitare Sgt;i manfuetudine ,quàin vi Si armis, ad debni’ officium infleólantur. Cecerùm, Ci pertinaccs effe pergerent^ fe bonoruni corum morcivfurum, qui cantifper ægris corporibus omnia fomenta amp;nbsp;rettif“ adhibent,qüamdiudcfanitatcnon dcfperant. Verùm,vbivfitataremediaiî® procedût) tune inuerfoordine,contraria tentant, vlcera cataplafmatis Si forncP^ tis curant, quamdiu conta gionc non lædunt. fedvbi virus ipfum ferpft long’*'*' ' amp;cootagionocuißevidetur, tune ferrum adhibent, amp;cauteria amp;nbsp;vftuhtion^' ita fit Iciucer, vt vclint potius iaóluram vnius membri facerc, quàni totius cû' pQrjs conftitutioncm Si (ymmetriam perdere. Ad qüæ Senatus paucis, deftis verbis refpondic,fequidcm cognofeere, nullam elfe cantam eloqticntjan^ quæatrocitatem criminis per concitatam plebem admiffi, pro merito expon^^^! vel explicatepofl'et. Agnofcerc fe igitur Principis beneficium,amp; fnmmanianigt;^ generofitatem,qui fumma prudentia ruinam nutantis vrbis fulciuiflet-Q? quidem nomine, prætcr alia præclara fua mérita, Ligufticum populum vinculo fibi obftvinxiflèqfeetiam grattas agere, quod ipfe maioruin fuoïu^“^ non diffimilis eflêt, vt quantum omnes imperij magnitudine excelleret, ctiam dementia vincertt. Quamobrem fe enixè daturos operam poilicéban^^^* vtRefpub. pro dignitate ac exilbmarionenon folùm proprij nominis, verùifl/'

Gallici imperij in pofterum ftaret atq. confèruaretur.His auditis,rcxft3tH’| dimiflo Senatu,confcenfoequo, Mediolanum contendit . Longe itaq. fallit^b quis in taie ingenium tantam iracundiam cadere exiftimauerit, vt vllâs, uis magnas imurias, alio modo, quàm veto heroico animo vicifei voluiüe tur. Nam præftantiffimus rex hoc nomine apud nô paucos malè audit,ôc p^'^ traducitur, quafi impotentisfuerit animi. Ego, vt nihil huiufmodi credaifl?“ ducor primùm, quôd fatisconftet,ipfum,amp; prudentiffimum,amp;: fortilHi^'’? fuifievirum, qui luis affedibus probe imperare pofict; deinde quôd fit, ipfum, priuatum dolorem non femel vtilitati publicæ condonade,prout tempore in hac Rep. à qua tantas iniurias fæpius antea receperat, vfü ventilé t’’ gnouimus. Paucis ante annis, Philippus Maximiliani filius,Belgarum Prin^^f^’ per Galliam in Hifpaniamenauigarat,crebris proccrum lireris euocatus /y ' bellæfocrus dotale regnum capefccret. In eum, cùm Ferdinandus pröpenl'® fuorum ftudia efieper^exilfet, quàmcrgafe,deteftatus leuitatem perfidixX cerat Ncapolim, vbi tamdiu fubftitit, donee de generi interitu cognouit: nK’p^ lebus Neapoli conftitutis, in Hifpaniam^edire ftatuit. De huius nauigation^^ natus paulô antècertior fadus, ilti quatuor præftantcs viros vfquc ad fines Ricos, honoris ergo, obuiam deftinauit. Si quinto Cal. lulij, potius adtierwf’ Euro,quàm quôd ita animo eflet aflfedus,Genuêfem portû cum viginti ingrelTus eft, ibiq. regio fplêdore ac magnificentia exceptus fuit,atq. illincpY, foluens,Sauonam,vbiLudouicus rex ilium præftolabatur,delatuseft,ip'7 «X« Ludouicus plurimumfe illius fidei tribuercjclarifiimis tcRimoniis déclara®^'

Quandoqüidetn tribus duibtaxat comitibus ftipâtùs,'eius tfirêitiim cöhfêènelicj *^pervtrumquedefcenfiönc in Gontirienttm fac^aj vrbis adeöquc Saiyé^hfiuni arciumclaues illi vitró,licet rëct’ifantijobtplit amp;exhi.buir. Priufqüarri vèf^Sauó-nadifccderent, ambo, ücta4ynaxi vnà fu-lTipta, eontcptis Verbis factöfaiiSlürtï fedus caufa Veneti belli, qiiodtoiic agitabatur, pcpigere; quod tainé baud'ihub to poft à Ferdinando violatiilttdb.-Huiö fané picriqué omnésinduliFiaiti,’animi loagnitudinem, ingamp;nium acutilïïiïiunl'ijamp; nedodaruin mörarüm fcienriaih tri-^ l^oiinrj vèrum,iurifiüraüdl rdigionerbgt;paâEorlîiiilt;qu'É fideiïi^vtl iöfimet-iMifpa* oiinipfödefideranc ïadcómehercuiè jivt Gonfaluus ipfe perfæpe in tëgt;fona Vi-, forutnPrinGipum queri non fieveritusi fenon femel iureiurandoj tametfi'facro* biiiftis concepto verbis, amp;c. fyngrapha'manu eius pfOptia obfi-ghätä ftilfem dtqi * ; clofuinturpiterfuiiTe, fic, vt bon illcpidè aliqnando iocaiiätur exaètd’rum fc ä fctdinandoiufiurandum, in eius nurwinis verba cui fidem-ädhibeatHipitän^ iit fOaJtiùs labemparum finceKÉ fidci, quo iïiorboolim Hifpanos ludaifmó in-^ • ftdoslaboraïTcjVetus eft opunio. Et aiïtequàm Ludoliicus GaÏliam rëpGrctctjSai^ uonéfesper calumniam,rnulta de grauiajadconcifaiidu Gcnuenlium ödiuili iu-* xraac inuidiam commend dicuntur, fummat^ue éoiltehtlöne couabantunnul-ta,licctincaflum,drege impetrare. Inhio fubfèqucntis-anni Rodulphus Lano-oioscüm aliocollega regis nomine, vtibi Pr^efidem agerer, Gcnuanl ämändarus fuit. Interim Saüönenks eo temeritatis arque audaciae deueneranr jfvcfiimina ‘‘Mwit. obftinationc vedigalia amp;nbsp;portoria, Reip.pcrfolui confueta, rceufamnrV’Quod : vbircgiinnotuit,adpræfcindendumomniousdiffenfiönibus amp;nbsp;prolixiöribuslî*^ biLu gt;nbsp;tibus anfam,duobus his,quösdixi,PraEfidibus totius caufaî amp;nbsp;corirroueifigè co-. gnitioriemperrnifita Quijiifdemintrofpeóhis amp;nbsp;pönderads,fèÉuhdüm Genuert-; , , , fes pionüntiarunt, de hoc modo determinatis contencionibus, iirmuêtiam ainU dtiamatquepriftinam fîdem vtrimque reucrfumt Subeiufdcitl téporis traiSum, aliquotTurcicimydparones finum Ligüfticum mirificc inquietafanqamp;dcftën- ’ fîoneiû continentem faôiayinxta Dianam oppidum, duobus mille palB a mari diflansjbaudpœnitcndam prçdam abegerant; fed indigenarltm fingulari animo-i ruinalacritate, viribus, amp;induftria faquin fuit, vt male multatis hofbbus, il-lorumeonatus amp;nbsp;affiduainfeftavis reprimerentur, paucifque diebus intepedisi cùvnijdérn piratæ cum duObus tantummodô hemiolis in quas trifbmes Pohtifî-uasnon procul ab Oftia, iricidiflêlit, alteram illaru facili negôtio intercepere-aU t^t^mverojiion fiUe maxima Ghriftiani nominisIgnotniniä amp;nbsp;perpetuö dcdeco-^^jincelcrem ac turpem fugam coniecerullt ; Poftetus dnnus, vti Rejpüb. Fäu-* ftiisamp;fortunatus extitit, fic ccontraplcdfque fuit IuÖ:uofus amp;nbsp;grauisi amp;nbsp;in priais qüidem Vehetis, aePifanis. Hi enim acriteröbfefli à Florentinis, atque olil- Pijimi i» FW uiauxiliofumfpe deilituti, rebuf^uefuis prorfus diffifi, hortideditibnem fecê-fc; nuxim^uc pars eorum qui arma ferre pöterant, alio, reliéfa in feruitute pa-trd, conceflit, aliqùi Panhoritium in Siciliam,alij diuerfàsfln partes,vbi fc vitam tolcrarcpoftecommodiùs fperabant, hoc vilo duôti coilGliofpOtiLis vt liberi fo-lis,quâmdomiinferuitute agerent. It»tumvrbs pÆ'nè defêrra,qUæ blimpb-teiina,amp; bellica virtute mirificèfloruerat. At Veneti, codem fetmè tempore, in-

cladedLudouico Galliarum rege affèóli furtt in loco qUem indolæ Agna-» ddlutti vocant ,ducentisferè ab Abduapaffibus,interCaftânum de Reuokain. Qo3inquidem ciadem Veneti lulio tertio Pontifici, tetèns Àlexandro fexto fuf-recto,Jure acceptam rererunt. Is enim vbi primum ad fjpremæ dignitatis api- ti/iibnf coKlrif ccmeueclus fuir,nihil habuicantiquius,quàm vcicum manifeftarotiusIraliæ

Ludovrcuin Galliarum regetn, contra Venetam Rcinpub- inflai'ninarct,^“j^ vt ipfi Lüdoüico in vltimo Cameracenfi fœderè totius belli flnnina delata» pinnibiïs ftudiis atq; artibus anniteretnryquo, qivbufcntnqüe poflctmoBii» contra Venetos, nefcio cniuscattioniSiprxtcxtu concitatüs, vlcilceretnr. Vcnetb Vjbi de hoftiuin fuowKÜ-Confiljis amp;nbsp;appiratibus intellexêrc, protinu’ quot;cjcçr quinqiiaginta hominu inäUia co^eiuncgt; quibus omnibus, Bartholoniï‘j^ Liui^KijUfi.viruin,ea tempéftate funaapt noraitiis!, amp;c reiipiiitaris gloria g^ieinj cyin imperio prasfecèrcbRegi autemin armisadfuifl'edicuntrupf^^/ draginta miilia dxpeditiiöGtnorum viroru^nj, amp;.in bis Gallic® nobilitatislcd mum ,qüeiPqüe’:euius quidem pröelijis fuit cxiciiamp;^vt vióloria penes LudöUic'’ {bpct^boftilis exercitüs Præfc.élo vulneratOi Sc in captiuitatêiabdudo, ac aduerla parte ampliüs deceiuhotninu millibus, cum ex Gallis vix quingen^’ iiderati ede dieantur. Qua quidem clade effeólu eft,vt inde Vehetum f ainiffis vrbibus,pçnè totum fiteuerfumgt;.Nec fortuna bis tantis Venetorutn'^’|^ lis exfatiata, vt ipforumRefpub.extremum periculumadirer,etiamnaiialic^^^ mitate afflixir* Cùm enim ipü, baud multo pöftgt; reparatis viribus, nouoqo^'J bte confcriptOjad.Uerfus Alfonfüm AceftiiïumjLudouico regi viiacumHipp^*^ to fratre purpiirati ordinis fcedere aflbciatum, prxualidam claffem^ducc TriuifanOjin Padum fluuium cmififlent, improlpcroacinfelici Marte conn*^, v«rtorB»t 'A nonnullis in literas relatum eft,in eo prctlio vitra minoris notæ iiauigia^qJ'J *ÏX? lt;^^cii-n triremes fuifle captas,fignafexagintarclatai boinincfque óccifos,auti‘' merfos 5 fiipra düo millia. Rebus in Italia itafe habentibus, Ferdinandus bb^m wL gortuis, cuius proximè htc mentiönem habuimus,egregia vidorià adaudüs^ ’ Afiic^àFa. Bugea, Africæ minoris baud incelebri vrbe, expugnata. , ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ,

Ante A dixiraus,inftinólu atq.opera IuliiPontificis,dc vhanimioniD*^ ferme Chriftiani orbis Principumcofenlu,bellum Veneris illatüirt fuilfe-Cgt;^’, quidem velpræcipuaeaufafuitj quôd Veneti, qui, vt ex aliorum ruinaamp;iff^ tu, tantum imperium initio condiderant,ita deinceps exeuentis aliéna:fortu^ ' occafiones amplificandi res fuas captareconfiieuerant^tunc etiam iminoo'^ .^ afFedabanr potétiam,vel potiùs iam tantam adepti erant, vt,nifi retnnderetü^’^ totafefeltaliam,extefminatis regibüs,extcnfura elle vîderetun Qüod illico?® finguloriim regum ditionibus aliquid decerplèrant, id ïulio Pontifici armis communibus repetendum, ea lege ne ab armis prius decederecur fUa fingulirecepiflcnti At Veneti, animaduerfo, fefe baud exiguödifcriiiïiP^'J' I ritatos efle, cnixè operam dcdêre,vt in priiliis cum Pontifice iri gratiain redij ' ficuti etiam breui effèôtum eft, Ceruia, Rauenna, Arimino, amp;nbsp;Fauentia ip*' ftitutis- adeôj vt ipfisj quantum fatis videbatur, multatiS amp;nbsp;expilatis

» - luntate,veltit ventiflatu, fubitô Inuerfa, bellum ipfumptoVenetisaduerWd^^ moiirt douicum, in prius contraôlo fcedere conftanter perletierantem, detexueti^ gt;nbsp;| quo commodiùs illius potentiam ab Italia, præfcrtim verb à Gebuenfi doinquot; auerteret, atqüe exterrninaret, fubinde^îer internuntios præftantiâimum nbsp;nbsp;I

que patricij ordinis folicitabat,vt,nouis Genuæ concitatis turbis,fe,actouli’ patriam, abrogato Gallico imperio, amp;nbsp;obfequio, vîriliter in pviftinam rem aflererent.His non contentus, iugi curà ad banc folam occafionemp^f^,

cxuIesGehuenfesFlorentiæ, amp;peromnem fcrè Etiuiiam difpérfos,amp;^^ . ccrtis fedibus vagantes^ anxiè folicitabat,vt fêpublicis negotiis’ atqucarma contra Gallorum ambirionein citra viteriorem moram *

tuius quidçm litçris crebriùs commonefadli ac iri noùaiTi fpem creôti, traridem; Paulo Bapiiftà amp;nbsp;Fregófinó ducîbüs;mille Germanos peditcs,ad, G'atiDium,Lii-douiciGonzagæjCæfaris beneficîarij^ oppidumvdüxerûnt,e‘o ànirai decreto, vj: lummaceleritace-per abruptes montes,atqüè àfp^ras âbgùftas viàSjâd'Paduni ylqucpenetrantes/jtranfmiflb flumineÿ'pcriugaPàrmenfia'Genua‘m contender-rent,amp; ibiauâi numéro ; amp;nbsp;confilio et teiriporis condîLCioûe accepco'l vrbéià ipfam iiîopinatô adorirentur. Sed Ciamöntiusdüx, vti bcllo^ftrcnuu^/ita pace prudens amp;nbsp;vigilans,noh obfcuiê eorum.confilia fubodbdatus ifacilie ,id quod yrat,fufpicàbâtur. Quocirca’, fumma cum fcllihatiône nomexiguum tum pedr« tUrn,türa equitüm numerum,qui eoskincre ptohibcrenn,Parmam vfqtie prtq-^ mific.Quorumaduen'tu German! adebfuèreconfternâti, vt,fpc de rebus.(aenum profperê gcrendisamifl'ajçodem itirtere^.fedeerrè baud pariceleritaté,.nóh citri ^ttagnum-pericülum in patriam redt enne, Venetis ipriuati fiüe commodi ftudid eonniuentibüs,quorum maxime intererat,Italiam,per Pondfieem ad ârmà nori * epneurrere. Geteriim Pontificis iriimus ægrè feteris, Renipub., cömmunem Puam patriampnaliéna poteftate haberi,rerum aduerfo fücccnil huilo niodode-* bilitatusjftudiosè allaborabat,vtinöuis extitis auxiliis,reftitütio Genuenfis ten-^ r^rctur, tatita me Iierculè cum tonftantia j amp;nbsp;irdore, vt ntrllis fumptibus p)ar= eereciomnemque lapidem moüeretj quo Ludouicum, bbi naturali ; vti exiftii WO, antipäthia inuifüm, Italia pelleret. Itaque Geriuam coderri tempore mà^ n terraque Vndique inuadere conftituit, fpèrans;; liane vrbem infelHs armis repente teritatam/acilèmutationeiri aliquam faóïuram,pœcipuè quod nenio ignoraret, triultoruni animos in ea ciuitate d Galiico' imperio abhbrrere, amp;nbsp;Ful-gofiamgentem inultispriuatis iniuriis ,proüöcatam ,occafioncm nouandarurii rerun! ex temporis öpporturiitateqüdm auidiflimèiexpedite;: qüippecû Oôia-uianusFulgofiùsÿcuius pater, amp;nbsp;patrüus fupremum rhagiftratum ibi-geHcrantj wagnohonore ôc exiftimatione âpud omnes eflet. Qüo quidem tempore, beU lumetiam inter Alforifutri Ateftinuin’amp; Ligures cxarlic. Et quoniam lulius; ijuodproçeresac plerofq.equcftris ordinis viros irgrè à fide amp;nbsp;obedientii Gallici retrahi amp;nbsp;abduci pOfle cxperi.retur;àGeliueiifibushac pôtifiimùm deciufa dc-hciensjcum Venetis iam fœduscontraxerat, amp;nbsp;vtidecim Venetorum. triremesÿ ’^üceGriltojfiue, vtalijs placet, Hieronymo Gontareno^Sf \?ria fua, aduerfusGé-i nuenfesdecretæamp;inftrudiefurit, in quibus magriurii Geriuenfium ntimerum ifetusin wiflettaditur^quiPoritificis ftudiafecuti, vrbe cxccfierant j amp;nbsp;in nouim fiducia lt;^reâi, varijs iii locis, vti diximus, exulantes, fefe huic expeditioni conirinxehint. Interqüosfuerut Odauiinus amp;Ianus Fulgofij,nccriôHieronymus amp;nbsp;Nicolaus '^uriæ Familiæ,interim M, Antonius Columna cri centu grau is arniatunt equiti-

amp;feptingentis peditibus,quirecènsàFiorentinorum ftiperidijsad Ponti-rîcemttanfiuerant.,fpecie habendi deleduS, in igro Lucenfi ha:rêbat: quod Cia-rnontlumin mignam fufpicionera iurcadducebit. Ipfc tllTîen,quôd mïro aftrilt; amp;nbsp;opera Pontificis,fama percrebuiflet,Heluètios,qui ad duodeciin millia deferU pUe(fedicebantur,coniundÓsM.Antonfó,repèntè Ferrarîam înualuros,nullum r'ouuin Genuæ fubfidiû,prêter paucos pcdites,mifit. Marcus Antonius, quam-WSnecSerefanæ, liée Spediæ,vt Pontifie! omninô perfuàfum eratjfuillet rece-pWs-vlteriustimen progrelTus,ad vnum ferèmilliaread Genuæ murôs in Bi- ■ hninisvaUeconfedit. Clafiis quoque fub idemferè tempus,Segeftro amp;nbsp;Clauard occiipatis,exRapalli finuad oftiumEntelli fluminis quodnonita prôeula Ge-nuenfi portu in mare decurrit, peruenerat. Genuam verô paulô ante ad primam ■ ri 4 hoftiùm

hoftium Ê^duentus famam, Ioannis Aloyfij Flifci filius cuin bdiingetittS agteftibus,amp; pariferènumero nepos Cardinalis Finarienfis pro Gallixrf?'J' grefli cra'nt:quibus præfidiis firmata .ciuitas,nullæ intus feditioncsac coricitabantur. Proinde itrita Pontificis arque exuluin fpe^ inditfq.

amp; aliis locis, præcipuè vero exbcciduo litrore, nouis Gdiuain deduâis atixfc amp;nbsp;Preiannejviro. Âtmrni confilii atrjue virtutis, regis nomine cufn fcx long^ nauibus portum ingreno,incafl'ulTlgt; amp;nbsp;cicra aliquemnuélumgt; omnerempüstf^' bebanr. Proindexlaflis inarijColumnä Verô terreftii itinere,Rapalluin^^^^' ccpcruncj tentara ihtetihi in ipfo reditu pörcus Delphinij expugliation«/'’ ■qua Frabcifcus Bolanus, vhius Vcneræ trircmis præfeôlus , occubuit. line daflis Gentum-cellas ehauigauitj cùm M. Antonius terreßri 'rè fncolutnèm fc cum fuis militibus euadcre pofTe diifideret j 'nimirutti P'’” ruftici amp;nbsp;agreftés itinera valdè infefta redderent, euitandi petiüuli caüfäj cû ginta deleólis equitibus^trircmes confeendie, reiiquos terra remifit, qui ex parte in Genuenfi, deinde Lucenfi agro in Florcntinorum finibus fpoliati runt.Ex bacexpeditionejiiullanijVel faltem valdè exiguam, GhlIuSjà nus laudem reportarût: quorum pufillanimicâte atq. defidia faftum cHedkun^» vt Preiannes tam paruo hauium numero Genuenfem portum,illis fpedantib’’ Eibijllet, cumalioquin ineorumefletpoteftatejillam quam facillimèi nif tus obftitifl'ctgt; prohiberc» Statim poft hoftilis claftis difcclfum j Preiannes cf'” feptem lorigis nauibus,amp; quatuor oneräriis Genuenf portum egréflusjVciici^J claftèm i triremium numero ftiperioremjuauium vero inferiorem jihfecutus«'' Vtraque claftis ad iniulam Iluam delaCa; Veneta quidem Lingoniuiii GallicaveroFerratumattigic. Scdbæc,illam vfque ad Argeiitarium inonif'” fummatumceleritateinlccutaj cùm nulla benegerendaerciöpportürtitasin'’'’' ftrareturiGenuamrediit. Quanquam verô buius expeditionis fucceftus W infra lulij Pontificis cóftlia amp;nbsp;opinionem cueniret,nec mediocritetob forton^iT’ aduerfam pcrcelleretur, nihilominus, vt erat intrepidüs, amp;nbsp;exccllb ^irirnjr^ƒ non facile in rebus aduerfis ânimo concideret, tantum abeft, vt rufceptain 3«' uerfus Gallum expeditionem rcmitterec, vt ctiam eô magis ad noua Itiidj^^ ccnderetur,quô priora peius cccidiflent. Nihil enim perinde Opta bat, nuenftum animos, omnibus artibus in partes deducere, vt fcilicet,exanimotuï” diftraôtionc,nouæin vrbeftmultatcs arque odia orirentur,ex bis veroinGalw*” confpiratio, amp;nbsp;in totaipfaRepub. diftenfio propagareturt Ideô procurab^td^ Veneti,qui magis gtatificandi Pontificis ftudio,qüàmqüôd nouosinltabi^'^' tus probarent,claflem,quamadCerttum-cellasinftationeâdhuchabcbaqadfi^ quatuor maguis nauibus ,augerent. Exiftimabat quippe, fi hocbelfufnfufc^® nomine aduerfus Gallos fufciperetür,magnam audoritatem amp;nbsp;pondüs apüûOquot; mnes confecuturum, hcc alia meliori via oppidanos ipfos ad rcbelliônnn pelli poflè.Adiunxit eftam Venctæ elafti per idc tempus nauim iiiufitatxrf tudinis, atque aliquot alias,quas follcmni ritu fuis vexillis condccorauit, amp;pp licis votis fauftam profedionein ac feliœm expeditionem prccati iuftit, multorum animos de Principum ftudiisinterdum feriô reputantiuin,Mgt;’^ fubeatadmiratio, quôd Pontifex, cuius omne ftudium amp;cura pro qtiietepûW*' ca,tum contincnda,tum propaganda excubare dcbebat,ipfe,iftuerfo ordinc,oni^ nem curamamp; diligentiam ad contuibandam Italiam ,atqüe adeô vfiiucr/i^ Chriftianum orbein infeftandum transferrer, Nec deerant paucijqüiilliu^^^^ nefarios aufus damnaient, fimulquc eius confilia palam irriderenr, quôd £pcï^' 1

GENVENSÏS M I S T Ö R ï AE L î R. XVitf. 41^^ Kt)feGenuara,rccèns magnopræfidiofirmatam, amp;nbsp;illiüs,porta ValidaclaHe communito,inpoteftarem redafturnm j præfèrtim cùm hæc éxpeditiö illi antea-planèirriia,ciuitate ipfa longè viribus amp;nbsp;præfidiisà. præfcnti rërüm ftàtu diferei pante^cccidifl'et. Verùm ipfe nullis confiliis velrationibus additci poterak, quiit obfidioneaccelerarec. Quamobre fibi expedite videbatufj vc maritimis appara-tibus terixftres copiç coniungerencunqüæ maiori exparceaufpiçiis Epifcopi Gc' nuenfisjObicólo Flifco,cuius fæpcnunicrô mcntionê feciinus,g'ehitijamp; lionnul-lorumexiilum Genucnfîum dueebantur.Fndericus etiam aiitiftes Salernitànusj OdauianiFulgofij frater^Pontificioire inLunigianæ oppidis équité,militumq* lt;ldedum liabcbat. Intcrina loanniSaxatello, ôc ReilerioSâxçtano, militüm tri-bunisiniunduin erat, vtcum fuis cohortibus taiitifper ad Porreélïç balnea fub-^ fifterent, donee temporis opportunitatc Genua, coniunólis viribuS,eornmodê Oûfideri poflet. In hoc téporis traélu, regij milites, de Pontificis animo,amp; nouo Mico apparatu præmoniti, vrbem terra marique validis præfidiis cinxcrunrj nlbilq. prlt;rterrnisêrcj quod àd vrbis detenfionerri acriter füftinédam faceret,adeô famam koftilis clanis,quæducc Franco Giberto ciue Genucnf.etatduarurn ^vigincicriremiumatq. aliquot onerariarum, Gallicaclaffisjuflu atqbe rhan-^aroCiamontij, cuius potiflîmum aucloritateamp; aufpicio Refps ca tempeftatç ^o^cbacur, Geriuenfem portum egreflaiad portuiti Veneris confifteretjco con-Hl’o, vtcùmnauium numéro inferiorjtriremiiim vérô, hoftili effet fuperiôr, vel ûJrcm par, femper recedendi velocitatc, fe a nauibus,adômnem neceflitatem, kbtmherepoflet. Hæ duæ claffesjfupra portum Veneris,in hiutuûconfpeôlum deuenêie,ncc vitratormentiçnei iaôtum ab inuicem diftabant.cumqueaHquan-diuinfeftoirnpetu arque horribilitormentorum fulmine fe inuicem laceÏÏiuif-lfnt,Ponnficia claflis,velquôd veramprœliandi oppórtunitatem nondüm na-ôa libi videretur, Vel quôd temerè fupremam belli aleam cicra maiotem delibe-lauoncn) fubire non auderec, Segeftrum Orientale contenditjcx quo locoloan-^csFulgofius biremi mira audacia totum illud littus,quodinter Genuam amp;nbsp;Se-fcfllrumintefiacet,euagattis,fubinde fe ante portum Genuenfium itl oppidano-lum cohfpedum dabat, adeô vteiüs temeritate ad poftremum in fiduciam con-'icrb,portum ingredi,ad oppidanorum periclirandos animos non dubitarit. Sed ^’l’ismtinimencaamp; propugnacula ira defendebantur, amp;nbsp;vndiquaqueobferua-' P^ntur,vtnulli motus, vel cotrariæ fadionisftudiaexcitari, vel erumpi poflent,-, re infeäla, difcedere,rton fine graui vitx fuæ pcriculo, coaôüs fit. MumtiaiYjn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turri Godifenfi tanta totmentorû vi, amp;nbsp;telorû nim-*

oofuntprolecutij vt paru abfueritquin penitus obrueretur.Verùm fuæ biremis ’■'^^velocitatetum validoremigioconcitata incolumis euafit. Portas Veneris ^‘^Miliclafl’ecùm per aliquot boras nequicquamfüifletôppugnatus ^Oirincm ^Gncgcrçndærei fpcm ipfius clafiis ducibus ademitî nullaque re mcmorabilî §clra,adCentum.^cellas redierùt. inde etiam paruo interuall« Veneta clafiis PoiV ^cisconfenfu dimiflacft,quænon ita longe a Pbaro Mefianenfi grauiflimaex-tempeftatç fummum peficulum adijt. Quinque etenîm triremium faólo ^^'^fugio,reliquæægrèlêruatæfüllt. Siquidem maiorpars qüalTata ventis, /^'quot;^cerajdomum reuerfaeft. Terreftrium copiarumin bacexpeditione nul--’ fuit. Milites namquein Lufinianaora confcripti,littôris Oricntalis. propterGallorumappaiatuum famam periculofum rati,nibrlCe moue-^! qui ad Porredæ balnea erant, fibi â Florentinis iter denegatû excufaiï-i j ^^bvltçriùsnonfuntprogrefii. SçdMutinenfium rnoiîtana,quæ adbüc Ferrai* 5 tietifi

430 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 'sEÏ^AtViS fOPVtlQ^VE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

rienfi parcbarit, iligrefli, inPanani oppidum impctum feceru'nt; quod ed'n ftatim obtinerent, nihilominus tarnen rota montana regioducis auxilion' ’ deditioncm fecit. Hunc fere exitum Sgt;c fuccefi'um habuit Pontificiacxp^nV Cäufi oj/i m^'ilori certe odio, quam neceflitate, vel confilij amp;nbsp;iudicij rcditudine,

Ligures- bis mota amp;fufcepta. Quandoquidem nullus æquus rertim t-udcuicum. eft qui dubitarepofiit-jhuius lulijPontificis in Ludouicum Galliæ regisooinn» ex co ferme ortum, quôd hic Alfonfum Ateftinufn, cui ille inimiciflimiis amp;nbsp;contra quem atrociffimum bellum gerebat,opibus amp;nbsp;copiis ad conteren^J Pontificis ambitionem amp;nbsp;potentiam,côti Italiæ inhiantem , palàm adiuuil*^: Tanta nimirum odij accrbitateflagrabatluliüs in Atellinum,vr, licet LuW''

potentiæmirum in modum adiierfarétur jciufquedignitari æmulus j ramen quo fe commodius contra ilium vlcilceretur, non femelipigt;’ giobculerit, fuarum omnium copiarum iaóluram faólurum, amp;nbsp;feilli traditurum,modó ipfum Alfonfumin clicntclam afl'umptum, in medio agendarum curfn rclinquere èi. deftixuere yellet. Sed tanta fuit régis human'' cum fumma fidei conftantia integritate coniunébj vt nihil fibi prius vel aquot;'', quinscfi'e diccrct, qualn Ferrarienfern,fidclifriifium fociumjUon defererc,amp;^ omnium iniuriis amp;nbsp;infeftis armis tueri ac propugnare. Imo nec Italiam ip Jquot; totam fibi elle tantijvt propter fidci anguftiam dquoquam male audireveHp'

apud priuatos integra amp;nbsp;Üiæfa exiftitjpari modo ctiam apud Principes violetn'i non video, quomodo fô'cietashumana, quæhac, ceu firmiffimo amp;nbsp;folidiü'n'^ fundamentOj niti debet, diu con fi fiere valeat. Proinde Pontificis animus^'’' tmnesRegts ^cg’s conftaiitla exacctbatus,codcm ferè tempore Cæfarem, Aragonium

tanniæregem, Venetos Heluetios in cumconcitauit, vt ilium non modoF £«lt;/(,«,r««, diolahenfi, amp;nbsp;Liguftico imperioj fed ctiam vniuerfo Galliarum regno exue''''

Supra commemorauimus,Ferdinandum Tarraconenfium regern^ Ibrnma ferendi impërij cupiditate incenfum, Mauritanos adorttim, Bugeara, hand in; eelebrem Africæ miimris vrbem, expugnafle. Huius belli profperfuccellu^ fecit, vt eins duces ac milites alacriores faóli^TripoIim, cuius crebrô anteai”^' minimus-, poll aliquot dictum perpefram obfidionem , féliciter expugnaflf^' Ceterùm, huius fórtuna^profpcritatem haud parum foedauit clades ad Men'”' gem, feu paruamSyrtim,nuncfeceptoatque vfitato nomine Zerbas vocataquot; paucis poll diebus, ad Girapolim, accepta. Admota enim eins clafle ad hniquot;' infulae expugnationem ciVm maxima interim aquarum inopia bboraif'’ aquationis 'gratia defcenfioliem fac.ereht cafu accidit, vt in Mauroi')'” irtfidias pr±cipitati, infigni ftrage afficerentur, cxTis quatuor inillik“;^ Ghrifliano exercitu gt;nbsp;amp;nbsp;cum his,ipforum duce ac præfeào Garçia Duc'S bani filio, necnon'Ferdinandi Aluari patre, qui his proximis annis hon fine perpétua fuimominis memoria prociirauit, contrucidato. Hæcinid* Chriftianorum expeditionibus videturefièfatalis,quódetiam proximèinfecn'” annis parum abfueric,quin vniuerfa Hi/panica claffis ibi ad inrernecionein”^' leta fuerit. 'Eflautem longitttdilie xxxv. M. paff. latitudine xxv. ab Eratofthc”'' vtinquit Plinius,Lotophagitis appellata. Oppida habet duo, MeningcW' Afrieae latere, amp;nbsp;altcro Thoiar, ipfa à dextro Syrti^ minoris promontorio pd»' bus cc. fita. I Inter hæc, dcuentum ell ad annum eiufdem æui vndecimni’''

cuius.quidem initio^ Doipinicus, volgàS. Perri Arcnatij,amp; loanncsIntcriai’’^’’ cuin pieraquc adueri^s regiuin dominatum moliri cflent ceu maicftaris | ïhr .* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trcu*®'•

c K K V E K o s H ï S T O k i ÀÊ L î B. X VI i T. 4311 familiis qui cb-ocra reatuforfitan tencrenturjhaüd paruâ pecuiliæ futtimaja'c cdam exilio tnul-taci)amp;inter ccteros quidem, Hieronymus Auriâ ,teu perdueliiohis coiiuiôiusj ciulque bona fifeô adiudicatai amp;nbsp;ipfe,vnà curtl fua ‘coniuge; rarö quodam excnl-PY3''^exiliuraadus,eiuf(^uedöinus,ntajn villa vulgo S. Mariife in'coroilatæj loiotenusdeieda.Interim iuflu SenatuSjPrancifcusFlifcusiThornas CatàbeiVSj loanhes PafTanuSjôc Pantaleo RebufFusjgt;in Galliamoratorcs am«andan,qui pu- tfçaîio «j,, biico noinine regem adirent, bique ab eo perhumarliter exeepti, expofita fuæ ^g'^nonis fiinima, cuni£ta quæpetierantjbenigninimè inlpetl'diunt, prœter Fui irændi$abrogationem,quitaiTlenfpônrè,priurquam Genüam reucrtillèiit, in Galliainprofeâ:useftiVcfuanlcaufam ipfem'et cbràm tdéretur arque deiende-let.Eodemtemporistraólu, eùm PöntifeX iicqüifet animumadaliquam quitté Kuocare, ncque ab inuadendâLigufticaditioneabdücere;, iterum feriàs cogità-^^onesadnouam exptditionem cohtuiit j nec fumptibus vllis ptpèrcit 5 quibus Ve/aperto marte; vel dolis^ aut âftu ; aliquid ipfein hoc fuo pertihatifiiibo animi dccretoperficeret. Etqüiaitiagnam commoditatembene gèreiida’rei in ciuiuiti leditionefitam efle intelligebatjAlexandrüm^ PauliFulgoh'j olimCardinalis fi-liUi11jPræfulemAlbintimilium,clàm Genuam ad iiouas excitandas turbàs mi-Fir. Sed Galli de eiusprofeélione admoniti,in Monteferrato jeu m, licet aliani perfonam habitüSgt;: nomiile ementientemjcapi curarunt, Vnde mox Mediolanû pcrdiiftuSjitinerÉ fuicaufâSjpéffidiqueconfilij téchnas detexir, Si ira quidem à nonnullisrefertur.CeterùiTijfuntetiam qui aß'crant, ipfum ,cum aliquot füis clientibus clam Genuam fub feftum Dominicæ refurreéEioiiis ingreiïüm, eb coilGliOjVtjPræfide interfeélo, mox feditionc cxcitata, populum aduerfus re-giurndorninatumcottlmoueret: cämquepröditionem per quendarti Trebiaiiû; vnumexconiuratorû numeroj detedanij ipfumque deprehenfum jCapiris dain-

Fulaôfium,dum celeri fugafibicônfuleret,in villâ Rohliana fuifle ^^ptunijindequein Infubriam pcrduôtumifedpaucis pôftmenfibus,obeâquæ pollmoduibifubfecütafurit,priftinæ libertatireftitutum. Ijfdem fermé diebus; inCyrno infula prouincialeSjRinucioRocenfi auélofe,nouis rebus Rudere iil» '^cpwantj èc ad defedionem intlinabant. Cetefùm,ipfo tabdem d Gèhuenfi ^'litecontrucidatOjbreuieffeéluin efl, vtofîinesad priftinaril fidem atque ob-redierint. Sub idem quoqüe ternpus^ Älidofiüs purpuratus à Francifco' Maria Feitrio Vrbinatium Principe apud Rauennafti Ülrerfeólus fuit. Intètea'ipii ’temporis, fecuta cftBrixiehfis clades à Gallis illatàjamp;breui poft, RauéttenÇs pu-gna, vnaexmaximis Sgt;c memorabilibus, qùxà multis annis in ftaiià cónfpeóla , 'ücritjinqua, vtomittamcelcBerrimosduces,quifortitçr pugfiantes Vtrimqué c^dden]nt,amp; in primis ex Gallica nobilitate Gaftohefia Foiffæum.'Gallici exet-f^ïüsPræfcétumjquicx bèllicavirtutcrerumqucgeftarum gloria, licet iuuCniS; rtcrnani fibi apud om nes mortales farrïam amp;nbsp;gloriam connpafauerat, fcx hora-luin/patio,quibus vtrimque iiicredibili virtute dimicatuna çft, militu/n amp;nbsp;èqui-tummilliäfüpra decem amp;nbsp;oébo cecidilTc, pariferè vtrofumque numero,foftuna’ ^ifpari. tulij enim amp;nbsp;Hifpanbru copiæ fufæ fugatiqut : Galli löcüm cènucfunt.' bucispôftmcn[fibus,Pon‘tifici omnia la^tiora conti'gerunt, amp;nbsp;fö'rtun3,haóIenuSf dusconatibus réfragata jci faüefe,rcgïifque rebiïs non parum aduerfari cöepit.' Cuiusquidem immutatio potiftirriùmad Heluctios,à rc'gédéficientes,' ôc ad lu:^ lium tranfeuntes,referenda eft. Mox enim Rauenna adhuius fidèm amp;nbsp;obfequiü icdiitj$;Bononiay pro cuius defenfrone budonicus tot moleftias pcrtulcratj

43-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. s E N A T V s P O P V L I Q;V E . nbsp;nbsp;nbsp;'

vitlorem fecuta efl:,idemqiiefecic Cremona,Bergomum,Placentia.i plcræquc aliæ Infubriæ ciuitates,ac denique cmnis Mediolanéfis ditio,qu3îf’ | latim à Gallico impcriodefciuit.Cùm enimCæfar MaximilianusadGertii^ pedites, qui Gaîlo tune temporis initalia militabant, litei as vnà cum dediflet, vtllatim âb illius ftipendiis difccdercnqlii, quôd pænèomnes ex P j lenfi Comitatu oriundi erant, cùm in fuum Principem contumaees haben lent, eodem tempore citra vllam moram amp;nbsp;cuncl:ationem difcefleriinr: quor»» profedione,PaIjcia, amp;reliqui Gallorum duces,inter quos etiam polt Foilîæimutua æmulatione, vtiperfæpèfiericonfueuit, non mediociis dide^' Data fuerat, (nam reliqui ferme indignabantur, Paliciæ obtemperare,Jlt;’'’’ nemMediolanenfis imperij defendendi fpem amiferunc,præfertirn f)hradi, tantis laboribus tamquediuturnis moleftiis defatigati, potius in^ iam falui atque incolumes reuerti, quàm Mediolanenfc imperium tantis^'’

• guftiis periculis tucri cuperent. Fœderati , vtantediximus, inter pes erant lulius Pontifex^ Cæfar, Hifpaniarum amp;i: Angliee regeSjVenetijacHelquot;^' lij .Hiomnes initio itafimul conuefterant ; vt Gallis Mcdiolancnfi doiriin^'*' exaclis ,Maximilianüs Ludouici Sfortiæ filius, poft patris calamitatein lej! per in Germania verfittus,in paterna'm federn reftitucrcturî quodquidcmponiquot;' mumPontifex,ac Heluetij vrgebant.His rebus ita conftitutis ,quô GalW imperium pari fortuna Liguftica ditione cxlcinderetur, ïanus FulgohuSjVei’^ exerciiu.s præfcdus, cum haud mediocri manu ab ipfis Fœderatis fuppcdiw'quot; Genuam profc(ftus,caufaextitit,vtrcgio Præfide,duod.Cal.Iulij in fugain e'’''' ucrfo,ciuitas,prorfus a Galliarum rege deficerer,exque communi totiusScnaBi^ atque ordinum confenfu ipfemet Fulgofius, Dux ac Princeps refignaretur. qnidemdignitate olimeius pater etiam potitus fuerat. Interim Gallici milita’’

ftps cinitatù Genuæarces, Icilicet,Caftclletum, ôc Phariam turrim,vulgô Lantcrnam,nceno^ i Cremonenfem, ficuti etiam Brixiam, Gremain, amp;nbsp;nonnullaque alia eiusimperij munira loca tuebantur. At breui póft, cùm nuenfes, Caftelleti arcem, toimentis, quæ illis Pontifex fubfidio miferac,im[*' tcrent,eius Præfeâ:us,defperatis iamauxiliis,quoniam claftisex protiincia,aH^' se de vrbis defeôlionc isnaro, ad earn defendendam milfa ,ciJin defeenfi«’”^’'’ ^ceî'crmlitesnon auderent,in Galliam redierat, duodecim aureorum ninnmü'’ millibus acceptis,eam Genuenf tradidinfed in regis poteftate adhiic erat

.turris, inquamiifdem diebus,Gallicômeatum,aliaqueneceftariaimportar^^.' Sub idem ferme tempus,planities Teycia,quæiamdudû àLuca SpinulapoH^' fuerat, in Magiftratus Georgiani poteftat^m deuênit. In hoc reruni trâÛquot;’ Galli, duce Ffabernardino,Hifpanicam nauern Ligufticis mercibus onuftamn'' terceperuntj cuius merces valorem qiiadragintamillium aureorum,fccundui’’ communem hominum æftimationem,æquabant. In Gallia itidem,regio lèueriffimè iniun(ftq^n,nequis Ligufticæ nationis, vllum genus mercatur/'^ cxerceret. Florentiæ verô,nouaReipub.formaintroduôl:a, amp;nbsp;Mediceifiiisto®'’ acpenatibusreftituti. At Sfortia ful^fînem DecembriseiufdemannfFffdcî^ torum Principumopeac viribus,ex Germania Mediolanum rediie,ibiqueiP' itno piititm. çrcdibili omnium fuorum, legitimum fuum Principem videreauentium,!^' | titiaatque.applaufu exceptus fuit. Vigebatnimirum in animishominumPi'in^'' pis fui non folùm naruralis amor, qùo omnes etiam genres, licet ciferæac barh^' ræ,narurali inftindu commouentur,verumetiam præclariftimorum Principe'”’ amp;nbsp;in primis quidem aui, atque patris fui memoria, qux ira vniuerfis Infubl®^

• n, genvensis H I STORT AE LIB. XVtll. 455 '^“adecaufaei-àtclaraamp; illuftris,vtexterni Principis dominatüst^diuiiljin ve-^^amgenuini Principis beneuolcnriam conuerteretur. Proximus annus mor-emlulijPontifiais complexuseft^quidiucutn graui amp;diutinômorboconfli-. tatuSjamp;rerum humanarum curam a^grè remictês, fato opprefltis, fùb auroram foMl.ujiKri icivigefimifccundi Februarij animam exhalauit. Fuit ipfe vt breuibus verbis Boiniiiis naturam , amp;nbsp;vitæ eutfum pcrlFiingain incredibili quadam ambitionè nagranSjcuius animus ,inulrarum quidem return, Vt verum fateamurj, capax, •^unquain vllapotentia , vel gloria potuit exfatiari, qui potins ad belli, quàm pcisartes tuendas amp;: obeundas natus efle videretur. Nam fi tâtumopcræacuen-^regibus ad bellum inTurcam decernendû,quantum ad imperiajamp; Refpubli-ws conrurbandas amp;: inquictandasicontulillet,nemini dubiuin elle poteft, quiil ^«pub.Cbriftiana eius prrefidiis fubnixa, melioreloco conditione diutius ‘Uotemporeftetiflet,acfloruilîet. Vt verô ad Ludouicum Gallorum regem rc^

is fane buiufmodi grauifiimis infortuniis nihil cmnino deterritus, cum eiletexcelfo animo,amp; imilacnfa impeiij propagandi cupiditate flagrarer,ad Me-^iolanenfis dominij recuperationem omnescogitationes adiecit, eoquemaiori celeritate nouum amp;nbsp;validiilimum exercitum defcribi iufiit,quô magis metue-

arces^quas adhucinItalia retinebat,obcommeatus inopiam dederentur; Ifaquerex omnern moramfibimaximodetrimento fore intelligcns, quampri-iTiumfefe adeain expeditionem accinxit, percufib prius fœdere cum V’^enetisj

tarnen baud fine fumma difficultate obtinere potuit, cum in eo Senatu eomplures patricij acfenatorij ordinis inultdmagis inGæfarem propenderenr. Igitur loanni lacoboTriuultio, cuius opera, cum propter generis nobilicatem^ amp;quiactiam Mediolani plufimas clientelas babebat, turn ob excellentcm ipfius virtutein reiquemilitaris peritiam, fidem, in omnibus arduis rebus vtebarur, danicgotium, vt copias pararet,quæ continerent mille quingentos carapbrados, odingentos leuis armaturæ équités, amp;nbsp;odo Germanorum peditu millia, feprern ^dlorum;bifque colledis ,Tramollia Prorex, vtmaiori dignitate res gereren-djr,imperabat. Venetiquoque,duce Bartholomæo Liuiano, vabdam manum luppeditarant, videlicet fuprafexcentosgrauis,mille leuis armaturæéquités, quinquepeditum millia,eaquoq.fpeindudijVtVeronam,cuius arx adbuc erat '’^Gallorum poteftate, Brixiarri rcciperent. At Sfortia , vbi fe tailtisapparati-bus longe inferiorem cfi'eanimaduertitjfortüriæ fibicedendum ftatuit, moxque ^ettonam jdeindeNouariam contendit ,nihilque amplius Gallire regideerat^

omnia qurefuperiori anno amiferat, recuperaflet, prêter banc vrbem Ôc Coinuin^quæduæ vrbes folæ in vniuerfo Mediolanenfiimperio Sfortiæ nomen tuebantur, Ceterùm ,breui pdRjCÙm Heluetij ad Nouariam Gallicum cxerci-^WingeilcicladeaffecilTent, Sfortia Infubriædominatum rccepit. Genuæinte-f^^^budouicoMediolanum récupérante, cùm fubinde a;rox bellum Reip. cum Jplbintercederer,Senatusdecrcuir,vt, partirn pro Liguftic^rum nauium fecuri-tarCjpartimetiam vt impediretur, quo iriinus in Pbariam turriin, cuius obfidio ïamin fextum decimum menfem protrabebatur,quîcquam fubfidij ab bofte in-ferretur,aliquot hauigia, quibus Nicolaus Auria cumimperio præfuit,inftrue-icntur. Cum verb in ea obfidione,quæ poftmodum in feptem ac viginti menfes piodufta eft, fæpè var ij amp;nbsp;memorabiles cafus acciderint, non prætermitrendum videturquoddignum memoria exiftimauimus. Solucrathacreftateex Armori- ÀnitJiutut-coOceano, fine, vtaliis placet, Nicæa Prouinci±,Ludouici régis iufiu vir Dal-niata,rei maritimæ aftuetus, cum nauigio iuftæ magnitudinis,cornrneatuum ac

bcllicorum apparatuum omnis generis refertninjco confilio, vt fuis ad Pban^^' cem inultaruin rerum inopia laborancibus opcin ferret, quod duobus min'’'*' bus ante nauigiisfelici nauigationecontigerat. Is prxteruedus fuperiorcmb?'^' riæ oram, imprudentibusbis qui cum expeditaclafle ca mariacuftodiebant?^ pidum ex alto nadus Africum j plenis velis curfum ad arccm flexit, proitio®®^ rijquecrepidini ponte prolato coniunda eft,atque anchoras iccit, tantaGaÜo^*^ lætitia,quanta verifimile clbfuiflTe in fumma rei frumchtariæ dcfperatione. Liguftica clallis,quæin ftatione erat, quanqua ex itinere prætercunrcm tornifij' tispetcret,contraventorum vimeius impetum prohibcrepotuit. ItaqueGaW* nautæ in proximum littus exponere partem commcarus iam cœperanr,ciiroH'^' ximo dolore populi Genuenfis, qui ad mare eff'ufus, fpeculas amp;nbsp;littoris compleuerat, gemens frendenfque impotentiira,quôd rot mcnfium diligciiti^i’' operam,ac paratum laboris amp;nbsp;indulbria: frudum pui'do temporis

Ceterum Emanuel Caballus, Petri Valentis filius, inter Ligures reinauabspff*' tilïimus,diuinoœftrococitus,in medium procedens,amp; conuerfusad ncm,Hodiernum,inquit,negotiumjoccafionis eft atque virtutisjuon irariini!'quot; intempeftæ querimomas. Quare madi virtute iuuenes,qui tantumdedccot'* animo atque oculis fuftincre non potclbis, inccrmEanc nauem ftatim confoO' ditc;amp; fl vnquam pro gloria amp;nbsp;pro patriædignitaceac falutedimicaftis, nueW^ ad retinendam naualis difciplina: exiftimationem , patriæ ac ciuibusioP operam præftate . Nec mora ,fcandentem oneraiiam nauem trccen' w,. ferme iuuenes fecuti funt,niflil miferabilc mortis genus florrentes, cum hauJ dubiè obuiam flofbum tormentis eundum efle intrepidis animis reputaren^ Emanuel fumma celeritate explicatis armamentis ftatione egrefliis,moAcoigt;’ altum captocircuitu, quo auraplenitjs vela inflaret, lecundiflimi ventibenf^' cio redd adfloftium nauem contendit: niflilque territus crebrispilari midil'''’ quibus continente!' ab arce petebatur,iniedo ftatim harpagone, in eamprinii'’ infiliit, amp;nbsp;præcifis rudentibus, quibus propugnaculoarcis alligabaturjmomcæ to temporis auulfamin altum abripuit, tanta arte atque peritia inter feepub^/ floftilequcnauigiumdiredaprora, vt,quod propefitieratin maximo perKquot;^''' nauem excluferit,amp; abrafls fcopulis, paratum naufragium euitarit. Inrcii® tarnen aliqui tormentis dilacerati, amp;nbsp;Andreas ea incidentium pilartim piotdli attonitus, vixpoft multos dies ad ftrediit. Dalmatam veronauis PræiediiW) quivnacumplerifquealiisin mare fepræcipitarat, quorum etiam nonnuHivU' darum mole flVufti funt, vt ad arcis fcopulos adnataret, Benedidus luftiniatiu^; Vicccomitis filius, fummæ virtutis adolefcens,pervndasitidem adnatando/!'' nibus arreptum, in proximurn Iittus,quod fane baud caret admiratione,pcnri' xit. At Caballus captiuai'n trahens nauem, dum extra tormenti iadus,inaltum cueheretur, facile ex alta naui in flumilem tranfeendentibus armaris,ad fexagW' ta Gallos interfecir, ai^t cepit. (funt qui afterant, ex flis qui capti fucrant, qv'J rum duo actriginta fuifle memorantur, ftx crucis patibulo affixos, amp;nbsp;reliquos^^ remum tranflatosj amp;nbsp;moxin vrbem tanto virtutis edito facinore, reuerfoij'^' gentibus omnium'ordinum atque ætatum plaufibusexceptus fuit, donatuique ducentis, fiue^vtaliis placet, quingentis aureis tpræda veto fociisnaualibusdi-uifa. Euere ad centum vini ampfloræ : frumenti amp;nbsp;falitæ carnis vis ingens: tot-mentarij pulueris triginta cadi: prætereàarmaomnis generis. fignata pccunmquot; ftipendium triplex:veftis rnulta amp;nbsp;varia id genus,quæ ad foluendum obfeftbruu’ inopiam excogitari parariuepotuerant. Ea res non tantum præfentis commcaWS ccrcaiu

GENVEKstS HtsTORIÂÊ, tlè. XV IT T. 4JÎ, certain fpein interpellauiCj fed in pofteruin docuit^ nihil tei-rterè nauibus conlir-tendu aduerfus eos hoftesjqui inrenauali virtute atq. peritia longe alias genres anreirent. Poll id faótiim, apparuic, Gallos,qiii omnc cibari'orum genus abfein-pferant, dedituros fuifl'c arcem, nifi , vc inox dicetur, ante euentuin proelij No* uàrienGs, Adurnij, amp;nbsp;Flifci eos omnibus rebus adiuuilTent ..Intëred temporis^ Patrum deereto claffi quæ arcein obfidcbar,àdditæ func fex celoces ,qhos galeo-nes vocanr,rnilitariter exornatæ, quod id genus nauigij quandam ininoris one* rariæ, vel ercdläe, lateque criremis (imilicudinem referati vclifqüe vtatur, Óc noiii nuhquâreiniSjpræfertirhcùnladcaptandû ventumin portu,velfinibiis in altu educatur. Ludöüicus ecia Galliarum rex,nihil,propter accepta incómoduhi,animo confternatus, in Maflilienfi porcu præualidarnclafl'em èxornariiulferariqua; riouetriremiumjCiuinq. oheràriarû,toridem celociuiTi,^?: trium nauigiorûex his 9}gt;ævulgôCaiuellas vocant(eft ante id genus nauigij ad omnem tempeeftatis, vel loginquæ nauigationis cöntumelia perfcrcndam,apprimèidoneü) amp;nbsp;aliquot Li-lïurnicarLii-nnümerurn æqüabar,amp; perflantibus Euris,ad Herculis vfq.Monoeci portfi,qui Villâfranca dicicùr,circûueôla eft. Hac fama përrhoti Ligures, fumma celeritate qüinq. amp;nbsp;quadragintanäuigiorum claneitl aufpicio ac virtuteNicolai Auriæjcuius proxiinèhicnicminimus,coëgêre, vtPharia rurrisjnatura loci mu-nitiffima,amp;iil præcelfo promontorio fita, portuiq. imminéns,mari terraque ar-^liflimèobfideretur. Tali rerum flatu, Antoniottus amp;nbsp;Hieronymus Adiirnij fratres,cutnlittoralibus fuæfaclionis hominibus,aliifque militibusregioære conferiptis,maxima occafione,propter difcordiam exortam inter Flifcos, Ge-nuenfiui-nducem,eum quo antea contra Adurnios coiunóli fueranti moti, quód Euecafu nata rixa, fiüe ob fufpicionem cónceptam,Hieronymus,Ioannis Aloy-lijFlifci filius, ptætorio egrediens, ab Ludouico amp;nbsp;Fregofino Ducis fratribus in-terféâus fuerat: ob quam iniuriam OttobonuS Sinibaldus eius fratres, ad ca-ftdhfuaprofèôti^acpâulopôllcum Galliæregepaéti j ôc cum Adurniis confpi* mtionefaâ3,ab altera parte cum quatuor pedituin millibus noh.Cal. lünij Ge-nuæappropinquarunr.Princeps per fejFlifcam atq.Adurniâ faôtiones fîmul cori-lundâSjfuftinerenequibat: neq. ob aduerfariorucelèritatem auxiliü ab Proregè petitum,in tempore adefle poterat, amp;nbsp;mille ipfius pedites ih prolimis montibus ’^'iramaioré numerum fuftinere non poflent.fufi.rerum omniû ftatuib in fum-^mdilcrimen adduxerunt. Quocirca Dux viia eu Fregonno,vix ratum tempo-^Mproptiæfaluci confuleret,naólus,Ludouicoalterörratrëad Caftelleti culto-Qiâm relittojUiari aufugit: vidtores auté Genuam per portam vulgôD.Thomæjj funtingrefli, vbiFlifcifratres vltionis itnpetu impulfî, Zachariam Frincipis fra-mem,quiinpugn3 in ipfis montiû anfradibuscôrniflâ,captüsfuerat,amp; vnà cum rdiquis fratribus illorum cædi inrerfuetat, interfici,amp; deinde equi caudæ alliga-fumjpettotam vrbem, iminani amp;nbsp;vix vifô efferatæ crudelitatisexemplô raptari iuÆrunt. Genuaitaquefatali conuerfione in Galliæ regj^ imperiumpofllimi-niofedada,o6tauo Cal.Iunij 3 Antoniottus Adürnius eius nomine P ræfeétuSj Vrbiscft tonftiiutus, qui dumraxat duos ac viginti dies in ea dignitate perfun- Admiiiifs ftus cftj Sic Gallicaclalhs Laternam militîbus commeatuq. muniuit; deinde Spe-ilia direpta,ad porta Veneris hæfit.Nét diu Genua in hoc ftatu perdurauit. Nam Ûimianus amp;nbsp;Oôlauianus Fulgofij proximè Genua pulfi, ambo mira cupiditate patriæfuæ principatu ambientes,poft cladem Nauarienfeni, ad Neapolis Proregem,qui nondum exParmenfi agro cûexercitu difeefferat, cohfugiffeht,ipfêhàc Côditione pro Oólauiano,pro quo etia Leo Pontifex,qui recens îulio fucçeflèrat^

vehementer inftabat, tria peditum milliaconceflit, vt, quum priinùm Gehu^® venifiètjCitra aliquam moram velirapedimentum, oóloginta aiircoriim nu®' mum millia fibi numerarentur.Quacautionepræftitajpfecum reüquofuû exercituClaftidiumeoncefiit. Oótauianus hoe fubfidio audus,amp; fubnixus,fc* dàcum Pifcario Gcnuam contenditrde quorum aduentu Adurnij fiaures ccrtio* res fadi, cum nullas vires,vel armatorüm manum,quam aduentanti Oólanba'’ nulloprohiben®/a® ingrefi'us,ttatim audoritatePifcarij,omnium fuffragatione votis Diixdun^^’^ crearctur, non fine me hercule magno amp;in3udito miræ conuerfionis exemp*'^' quôd vna icilicet ciuicas,vno eodemquc anno,qui, vt didum cfi, fuie fæculitertius decimus,mira cura inconftantia,tam fæpè Dominos t^ain Gallos, lanum Fulgofiurn,Adurnios, hune Oôlauianum rcrumgi'bet' naculis idem annus admotos habuit.ln hoc nouo ôi recenti vrbis

Zhijirâ Odauianus omnia fummaæquitate amp;nbsp;prudeiitia moderaretur,ac fe facib’’^ tùvariaMt. bouiim Pi'incipem exhibcret,nihi!que ab eo fieret,in quo iure à quoquamilt;f' hendipoflètjiiihilominus cófueta vrbis infelicitatenouæcalamitaresimpti’' j. bant: quippe Antoniottus,amp;: Hieronymus Adurnij^ Odauiani odio amp;nbsp;lull'’’ quadam inuidia flagrantes, derelida vrbe , ad Mediolanenfium Principe?’’ apudquem,propterrecentemofficiorurnipfiDuci, eiufque parri,ab Adurni''^’' milia præftitorum memoriairij plurimùm valebant, confugerant, acmulrbp’^ cibuseumPi'incipem defatigabant,vt ipfo audore,ahquo militari quo vi bem in hbertatem, vt ipfi dicebant, aflercrent, ab co inftruerentur: ƒ, quidemeô faciliùs abipfoimpetrarum eft, quo altiùs memoria repeteret/f/ urnîorumin primis opeGenuæ imperium recuperafle, muîtofqueannos carè potitum, amp;nbsp;Fulgofiorum fraude fpoliatum fuilTe. Proinde cùm tanquam fociis ea tempeftate vteretur,æqüüm effe duxit, vr Adurnios,qùP5’ ucrlæ fuæ fortunæ comités habuerat, etiam fecundæ ac profperae focios ticipes faceret. Heluetij etiam, à Fulgofijs raultis propofitis præmiis, amp;nbsp;vtilicatibus oltenfis, magis (pepræmij, quàmnaturalipropenfioneiIleâi,*P.^ adiuuarecontcndebant. Nam Adurnij magna liberalitatc tantundem feledaturos Heluetiis fpoponderant »quantum Fulgofius paulô antêHir^ dediffet. His itaque de caufis accenfi, Dux copias fuas, amp;nbsp;Heluetij quattiotp. ditum millia(ubfidio mittebant. Veiùm,cantum potuêre Proregis Neap^quot;’ regni in Dueem ipfum minæ, tantumqùe valuit Pontificis mirum in ^üötauiani partibus fauentis apud vtrofque gratia amp;nbsp;aiidoritas, vt Fruftratisip AdurniiSjilla décrétaexpeditio nullum locum fortita fit. Paucis 'j, dum inter Maximilianum, amp;nbsp;Venetos, atrociflimum beJIum feruefeetet/.

Etruria quoque nouarum dilïenfionum initiaapparercnr, Adurnij, acque f ' Glim tribus montanorüm hominum millibus, amp;nbsp;forte occulto Infubria^ ui auxiliOjSpedia, atqu jaliis Orientalisoræ locis captis, tanta celerirate proceflere,vt ad ciuitatis confpcólum adueniflbiitj priufquam de illorum ad CU quicquam ccrtinuntiarerur.Etquamuis omnibus viribus amp;con3tibus^^ tcntarent, tarnen irritus atque inanis fuit omnis illorum conatus, teiflCf fu^çpœnas ad repcntinam amp;nbsp;fubitamoppidanorum alacritatein iufugain^^ ieóti,dederunt.Subhuiusanni finein, Mediolanenfis atque Cfernonenn^ cum ancea^commeatu lam déficiente, nifi intra cercum præfinituin tempi’^P^j fidiarijiauxiliofubleuarentur,deditioncm paólienent,in Mediolanenliinaii. ^potellateiti Yencruncmeque iam aliud quicquam rex Galliæinlcalia,præ't:^f^^^jj,

riam turriin obtintbat, quam Ligures, fub eiufdem anni finem,cuniculis àâisj fqüodquidein expugnacionis genus olina vfitatiflimum,fed multis fa^culis inter-milTum jipfi Genuénfes oinniûprimi in Italia in vfum reuocafle dicûtür) diruere accuerterefuntconati, ad quam pontone triginra cubitis löngo Sgt;i. vigiliti lato, irecentorum hominuin càpaci ,totoiqUe, vc tormentorum idibiis refiftercri bneis tomentis münitó, acceflèrunt. quæ res licet i PerroEcrufco, infighi ea. rcmpeftatearchitedo, fiiinma indultria efletfafta arqué inuenta, hibiloinînus tarnen, vt plerumque in huîufmodi machinis vfu venireconfueuit,pcriculo fa-^ogt;prorfus in irritum cecidic. ExitU eiufdem anni Selymus xi. Turcorum J™perator,patreBaiafethefecundo,.venehoj amp;nbsp;duobus frattibus natu maiori-cZquot;.'»/'-Biis,ac tribus nepotibus per vim fublatis-Othomanicum imperiii adeptus eft; 6c G^^oannorum fpatio; quo regnauit,prærerceceras prouincias, Ægyptum etiani

Proximo anno,fcilicer quartodccimo,cum Ludouicus,peradö illogra- 1514^ ui/limo bello quod aduerfus Henricum feptimum Britanniæ regem gcftît,pace-^ue amp;afiinitate vtrimque coniunda;dcnüô rebus domefticis compoErisjad tés Italicas,præcipuè verb GenuenEumjanimum intciidit.Proinde Pbariam turrim, ptopugnaciilum inipfo porrus frontifpicio amp;aditu poEtum, tunc rebus ad vidu neccHariis, plané deftitutum, miro ftratagematenoub coinmeatUjrebufque opportunis inftruxit. Submiferatenim paruas naues,quæ inpórtuln fubirehligen-tes,quafî aduerfis vndis amp;nbsp;procellis, perçuftæ, littori appropinquabaht, amp;nbsp;fie Linma celeriratccomrneatum ifti inunilneqto inferebant: fèd poftea tanta fuit infccuracommeatus pænuria, vt, cùm arx ilia fubfidium, quod difficulter amp;nbsp;ïgreinferebaturi diutiüs expedare nequiret, arcis Præfeduis fumma rieceftitare adduftus,cumFuIgofio trahlegeritjnifi infra fept. Cal. Sept, auxiliis cOrnlnea-tuqueiuuaretur, fefe arcem cum omnibus bellicis tormentis omniqüe inilitarî ^Pparatuipfi dediturû, ca tarnen in primis lege amp;nbsp;cautione, vt fibiduo ac vigintî ^ureorum milliaftipendiorum debitorum nomine petfoluerentur, ac fibi frau-^loneflet, Maffiliam prima quaque data commoditate transfretare.Qmæ fahè ‘tanjaftio licetmutuaconfenfioneaftipulataforct,admaiorcm tameri fecurita-obfides vtrimque datifunt,amp; ex Gallis quidem tres nobilitâteferèprçcipui: parte vcrôReip. Simon Principis frater, Hieronymus FulgoEus^ Francifeus ^^nialdus,amp; Martinus Bottus in arcem tranfmifti. Rebus itaque hoc pado in-eonftitutis, cùmj elapfo termino j früfttà fubfidium expedarent, Præfe-exmutua conuentione tradidit: quod fané vti ciuitâtém incredibilî £^?^ioperfudit,fichauddubié ipfiOdauiano mirîficam apüd Omnes gratîaili oeneuolentiam comparauit,eoque maiorem; qüô ipfe Princeps ftatim vbiea ^^tcptâeft,inam..qua, veluti compede, Galli Genuenfes conftridos tertiierant, a« o«« Jüiacfoloæquariiufterit, necvnquamomninô quieuerit,donee tandem furi-^fuscxcinderetur. Quanquamverô ipfeFulgoEus prùd^ntia,amp;irlagnitüdine ^f^i^beximiaque in patriam charitatc ac reliquis ptærtantiflimis ahiini dotibus fuæ ætatis prineipum virorum fccundus extiterit- nihilominüs tamê in hoc ’^nipræclarofacinore, quod videlicet in’ciuitate tot partium ftudiis diftràda, obEdionem tamdiu fuftinuèrit, ac illam pofthiodum demolitus fuerir, lèi-

P ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupcrauit. Hæcfiquidem ædificata füerat à Ludouico xii; ■

%umregc, loco omnium qui toto orbe terrarüm furrt^natura munififlim'ô. Qûtaenimeratinpræcelfo promontorio, toto ex filice,quod ab altcfo cörnu/«»». P®ttus in altcrum exeurrens,fubiedo portui,arque vrbi ita imminebat, vt nullus

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ SENÀTVS tOPvLÏQVÈ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

efïetnauibuSjarcepróhibente,ad porturn atque ad vrbem aditus; inaritiftT commerciajquibus omnià Genuenfium continentur,plane eflènt interclufa.Ci'* cumluuntur prorrioiltorij radices mari; præterexiguum illud fpatium^quop*’^ montorium terrxjin pçninfulæ mödum,coniungitur: quod ita akaà contint*’? interfcinditur rupe, vt in cam defpici,fine quadam animi perturbationc, capi^' * que vertigine vix poflic. Quare nulla erat loci tam muniti expugnandi fpesj^^f ratio, fed nee vllus qindem,aut terra,autlnariaditus. Arce capta, illud fuit exempli diuihæpropèvirtutis fpecimen, quod cum Fregofij centum quinq^^' gihta circiter annos^alterno cum Adurnia familia dominatu, potiti reruin nuæfuifient,quæres quandam veluti Ipeciemiuris ad Genuæ imperium fuæFregofiæ conciliate videretur,earnquearceinin manu haberet,qiia fiiaSj^ polteritatis fuæ opes perpétua amp;nbsp;ftabili pofTeflione; in nobiliflimajac præpotci'^* vrbefirmaret; neque deeifent auótores,fpeciofis confiliis vtilia anteferenai,tai’' ta nihilominus in Oólauiano fuerit animi celfitud9,amp; ita patriæ charitatera nibus rebus prætuleritj vt arcem eueftigio dirutam,folo æquauerit, ôc Gefto^ fium animos memoriæ füâ;, vt veri pâtriæ liberatoris, immortali beneficiooi’' Ihinxerit. At regem, illius iadura, ingenti mærore affecit,fimul4ueipfumàGf' nuætuncfcelitandæconfilio penitus fcmouit,adeô vt totus bellicusapparatus Gehuenfi recuperationi deflinatus, ad Mediolanum infeqüenti anno inuadefl' dum conuerfus ac referuâtus fuerit. Inter h±c,Adurnij^amp; Flifci,quorum pr^' cipui étant Mieronyihus Adurnius, amp;: Scipio Flifeus, cum expedita manu qui*’' gentorum milituin, quibüs præetat loanncs Camillus de Montibus, Ncaf^' fitanuSjOcculta,vtmultiexiftimabahr,Infubriæ Ducis ôpe adiuti,quintoCs'' lan. prima luce Genuam per portam Carbonariam ingreni, cùm adpublicip^' latij forum perueniffentj ab Oótauiano cum prætoriafua cohorte,cui Nicolatiâ Fulgolîus præerât,cis extra fmpta enfe amp;nbsp;clypeo indutus occurrit, amp;nbsp;ipfe praî tçris acritet pugnans, tametn iélu minoris tormenti baud exiguum vulnus il* læua accepinet3 doloris tamen acerbitatem diflimulans, nunquam pugnam mific, donee aduerfarij, intra vnius horæfpatium,qilinqueac viginti ex coriiii' numero interfetÆis, in celerem ftigam cônîjcerentür,ex quibus ipfi tres,qui’’ nominauimus,in hoftiumpoteftatem deuenerunt. Eiufdem temporis trad^' feptcmTurcicç biremes finümLigüfticum iüxtaCornum promontoriumfiiquot;“ procul Spcdiaprædabündæ infeftaruUt, defeenfioneque in continenten! faß’i aliquot homines abduxerunt, bfeuique poft, in eodem ftnu nauim, luuld’ pretiofis metcibusonuftam, quæ ad Florentinos atque Anglos pcrtinebat,iiitc^' ceperunt.Preiannésitidemj Gallicæclaflis præfelt;ftus,ex Occiduis partibusrf' diens,in finu Valen tiaho nauim Francifei Catahei prædiuitcm atque opulcnti'^ , occupauit. Et quamuis,eueftigio Ligures ilium cum aliquot nauibus, triftnij; bus ÔC liburnicisinfequerentur, is tamen fuit fucceffus, vt nunquam fequipotuerint,fediuxta Tortofam duabus tfitemibus naufragio amillis,doir‘' fefe cum duplicata clade receperint. Eadem etiatempeftatejCollcgiuGcorgiai’J’ pro maiori tutela ac fecuritate Cotficç infulæ^düas triremes, ac totideni Ecmid'’ inftruxerat, quæ od. Cal. Sept. Genuam egreftæ, cum forte in Turcicam n’' remim, ac myoparonem incidifteht, commifto proelio, vna ex Liguftids^^ ptaeft, amp;nbsp;cum ea MatthæusTruchus eius tricrarchus, ac Stephanus Lercanü' altera vero, poft longam atque acrem dimicationcm,FranciicoFornaroc()ntrigt;' cidato,cum duabus bircmibus abimminentipericulo præftruataeft.

oriunduin,virum fummîconfilij ac probitatis, magnum Rhodienfis militiæ j vt vocantjMagiftrum, cuirl haud mediocri Gehuenfiuîn læcïtia ôc vôluptare con-Ipexk.FratrémhabuitCarolum Dominicum, qui propter egregias ahimidoceS alulio ii.Gardinalium ordini alleôlus, Romæ hac æftate fatis conceflit. Hîs ân-iiotarenon incommôdüm erir, hoc anno, Sarmatas fub rege SigUmiindo, Cori-ftantino Oftrouio duce, Mofcos memorabili prœlio prDfligatre,cæfis eorùm cir-cirerquadraginta millibus adBoryRhenem prope oppidum Smolensko,quod Bafihus veteri quodâ iure ad Mofcouicicû percinere ratus,fuperiore anno aliquot meßbus magna pettinacia oppugnâtû ceperàr. Gontempfcrar Moicus Polonorû paiicitacé,amp; idcd permiferàt,vt,Boryfthenepôte fl:rato,in vlccrioré ripa tranfîrétj led^omitatacftjVtfiqfuperbiâNemefisjfiue Adrâftiam appellate libeat,verafce-lerûacperfidiç vihdex,iquæ etia per idem fermé fenipus lâcoburri Stuardû Scotiç Kgéjproptcr violatâfidé,pan exicio amp;nbsp;calamitatc vlta elf Hic çnim;fpteto ôc no-110 amp;antiquo pacisfœderejfub Âlexandro Pontifice iampridêcum Henrico Bri-KnniæregejCuiüsfororemjMargaritâ nomine,ih matrimoniûdnxcrat,follemni âcrainentopercufib, Sc àluliobullatis iterritabulis confiritiatOjin gradam Lu-douieiGalliarüm regis, contra quem Henricus Brkanniæ rex, traieóió mari, e4 tempeftatcatrociflimum bclIümgerês;Tarouânam, celeberrimam Morinoruni-çiukatcm, cuni ingenti exercitu obfidcbat, indiiîfo ipfi Henrico per fecialem DellOjVniuerli regni vires concraxic^omnique nobilicate armata ^adTiieaiun fluuium,quivtriufqueimperij limes ed,contcndit, amp;nbsp;mox âTuedoHumeum, VirumnoEilemiCum parte exèrcitus ad populandum Britanniæ fines præmifit. Giiiusquidetnteineritatis acperfidiæjpoft multas depopuladoncs atquC ineen-’ dia,contra ius gentium fuoamicóóccbnfangdirieó illata , piobè pœnas dedir/ Amifit cnim.non citra magnum dedecusac detrimentûm ,maiôrem fui régis wcrcitus partem. Geteruin ,Iacobus eo infortunio nihil permotus,vc erât excelfo-ammo, fpcófataquepromptitudine, quo detrimentum acceptum maióré com-iiiodoatquevióloria,vtiipfefperabat, refarcirct j omnes Copias adNorbanuiil oppidumduxit,quo expugllato,at funditus delefo, populabundus èc ferox, ad Bcriiicummunitiflimumoppidumjquodin finibus ScotiæHenricipræfidiis te-iicbatur,profedus cft.Cui Surreius Cömes, Britânniæ proCetum longe nobilifli-^^Muein paulo ante Henricus, ob egregiam fidein arque virtutem,ad-inCerca O'mamp;tuendos regni fines cum iniperio amp;nbsp;iufto exercitu in Änglia ftliquerar,' ^o^dEcopiiSjtulnplerifquëaliispfoceribus atque nobiliflimis viris,ad lacobu; oundabelli clade vaftantcin.conteiiditjparatus autegregicviilcerC jaut pulchcr-rimam mortem oppercre: ac licet ngtura loci amp;nbsp;copiarum amplitudine inferior/. wmbofteiuxta montem, quelnPloddum incolæappellant,ad Tylum quaftci'^quot;!^“,quot;quot;’ IdusSeptembris aperto marte dimicauiqeo taridemexitu,vt, poft varia vtrimq, oertamina, amp;nbsp;mutuas caedes, tandem vitioria,ipfo rege, qui omnia magnanimi’s^ ducisaeftrenuiffimi bellatoris munia expleuit,interfe(fto, fortiiTimis quibuf-SOCinacicautcontrucidatis, autcaptisjd partibus Anglorum ftaret. In hot me-’ morabiliprœlio adodo iiïillia Scotorum eadiecaefa,ac totidem ferme capta eße dicuntur,omnia4ue4nilitaria figuri relata, amp;c tormenta maiora viginti duo, ill ^ibusfuere colubrinae feptem ifigeritistmagnitudinis, quaslatobusafimilitu-’^'^^Jeptem fororcs appellabat. Hane lacobi regls cladem,tam funefto fuo exicu ïwwimi«?«-oi^morabilem,hand obfeura futu ræ calamitatis prodigia aritecefTerdnf, quæ ab codiligeru-çf obfevuata, licet plerifque vaha amp;nbsp;fortuita viderentur,änimüm eius religione fimulac terrore pcrc'elluerunt. Ipfo cnim cu Ducibus de prœlij ineundi

440 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P O T V L I 05 ï

rationc difpötattte, âc varia, vti fit in tam grauibus ac feriis deliberatioi’iî’j^ proponente, fuper quibus vniufcniufque iudiciufn ac fententiam requirM , pus è prætorio profiliit, ac millepetitus telis, per mediam ftationem, magna omnium admitatione acn:upôre,intaétus euafit. Quin amp;nbsp;mures ‘âc lorum, galeam,fibulamqüecorrolèranc,amp; vêla interioris rabcrnaculify ' roram fanguineo tore confperfa fuiflè dicuntur. Porrô à plerifque, repetitî . riorum rcgummemoria,obferiiatumatqücannotatum füit,Iacobuni . potiusStuardæ familiæ fato,quâm fuo cecidillèj quôd pater ^auus Sc codem potitiregnöjatque idem fortiti nomen, ante diem ferro peremptij'”® tem oppetiiflènt. Quod me herçulè, vtfaciliùs eredam,efficit,dum mettions peto,qua Fortuna illorum poftcri hââenus vfi fint. Neminem enim later, q'’’ sètiîji 11 m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plane tragico exitu poftfemus rex^Henricus Stüardusgt; fuorum fh®.

'„tjiiixeiiim. bus circûuentuSjde medio, in ipfoætatis flore, fu bla tu s fit,dignus médius“ j propter excellentes amp;nbsp;veiê heroicos eius änimi motus, ac ceteras eximiasafl' corpOrifq. dotes, quibus baud dubip prxftantiflimos quofq. reges adxqual^ melioriFortuna,amp;longiorivita.Neeûnè feliciorem exitum paucispoftaP, expertuseftillurtriflimus eius pater Màtthæus Stuardus, Leuiniæ coineSjT afl'entiente Fcreniflima Angliæ regïna-, de:tomuni Procéru confenFu regni Sco'/ præFeâuram adeptus,violcnra amp;nbsp;execrabili parricidialium ncce interiit,ficuti^ paulô anteipfius tempora, ineandémfatiacerbitatem incideratlacobus dus, Morauiæ Cornes,eius regniProcurator, quo Fane Scotia vix vnquam iquot;'’ mni virtutum genere,acpræfertîm rei bellicægloria,infigniorem arque tiorem habuit.Libet autem hie pâuctila quædam de ipFo Leuiniæ Cornice iprem hiftoriæ cOgnitioncm Fubneâere. loânes Stuardus Leuiniæ Comes, ah Hamiltpniis fuiflet occifus,Matthæus eius filius admodum puer, in Gallic iiniirus,apud magnum patruum Roberturn, Albiniæ Dominüm, complures ƒ nos Fuit,donee poft lacobi y.,^cotiæ regis mortem, turbatis in Scotia rebus, “ mum Fuit per FranciFcum Galliarum regem remiflus,eörum FuaFu,quifu3SV'* ratesimminuij pàcemqueintcr Anglos amp;nbsp;Scotosfadam dolcbant. Is ergo,e“J lacobus Hamiltonius ex inimica familia fummum magiftratum inuafiflet/^ fus eft maxime idoneus^quifaótionisaduerfic vires frangcret. Statimiraq^. domum venir,regihaSjmatrem,amp; fiiiam,in libertärem reftituit,,atqueitacliel'^’‘ bus amp;amicisfe munie'rat,vt inimicis eflet formidabilis. Igitur règinæ matri conciliatus,opera maxime Dauidis Betonis Cardinalis,ad Sterlinum venit. Hi,excommuni confenfu, ad Franeum fcribunt »Matthas'”” vnum in mora efle-quo minus pax in Scotia eflet, eum fi reuocaret^fe curatuï^S vtfœdus faâum cum Anglis,folueretur, amp;nbsp;ScOtiain fide Gallorum eflet.

tiiæus per literasa FrancoreuOcatus,arcginaproditus,ab inimicis circumuet'^V videbat, fi recederet, amico^ amp;nbsp;clientes inpoteftate inimicorum fe relinq^^’ tamque expeditionem ipfi ihfamem, amicis calamitofam fore. Quocirca tus à Franco, ad HenrîcumÀngliæ regem fecqntulit, à quo liberaliccr accept^’ multisque prædiisdonatus,accepit vxorcm, Margaritam Duglafiam,qu2^^ Margarita Henrici forore riata erat, amp;nbsp;fnultorum in Scotia prædiorum Ab eo tempore Matthæus in Angliafuit,cxque præfato coniugio liberoshabuK» quorum prior Henricus nomine, cùm fere iam vigefimum annum attigid^J’ multifque animi,amp;corporis dotibus præfulgeret,in Scotiam accerfituseftjW ex proccrumconfenfu,Mariam Stuardam,Scotiæ rcginam,tunc temporisf'” duam,0£adhucflorenti æcategt; formaque confpicua in matrimonium accept’’

G EK VE NS I s H ï S T O R i AE i I B. XÏX. 441 qua cum aliqùamdiu amanrer vixic. Cecerùm, haud muho poft^cuni ómnis Vcriufqueamor in odium verteretLirjfaólurneH,vc Henrico vita, amp;nbsp;rcginæ regnû adimeretur,âtq. illudftatim ad maximas c'onuerfiones deucnirct. Hums faralis calainitatis in hac regia familia origine amp;nbsp;caufas penetrate, acexponercj vti loiir geameomftitutoalienum, itaetiam fupra captumingcniolimcielle,haud fané iuficior. Sed tancummodoin his admirandis rebus,diuini Numinis prouiden-ir Gam amp;nbsp;arcana conhlia tacitus fufpicio arque contemplor. Faxit veto clernen-liffimus Deus pro fua imraenfa arque ineffabili bonitatc, vt qui modo in auitam paternamqueditionem,ceu veins aclegitimus hæres ,meritô lucceiht, dmtif-Wacfeliciffimè ad fui gloriam , amp;nbsp;cum mutua vcriufque regni latisfacfione præfitjacdominetur. Quod fane vt futurum eredam arque confidain,facit iplîus heroica amp;nbsp;generofiflima indoles, quæ paflim ab omnibus mirintèprædicaruiq necnonoptimarum atrium ftudia,quibus teneram «pracem ac iuueniie peduf ^ubinde inftruir, ac exornat.

RIM V s fubfequends anni, fei 1 icet decimi quinri dies, Ludo-uici Galliæ régis interitu clarus arque illuftris extirit. Fuit pro- , culdubio Ludouicusji eius heroicam iaaruram ad trutinam de-uocare velimus, nulli regum Galliæ virtute bellica, grauitateiu-dicij ,aliarumque return gerendarum cognicione öc dexteritate inferior. Tametd enim perfepe foituuainconlfanti, fi eius re-troaâæ vitæcurfumexaminemus, vfus fuerit; nihilominus camen plane darum amp;cQnfpici]unieft,ipfum vtriufque fortune ffacum,actempörurn incidentium conditiones,magnanimirateac fortilFimi pedoris conlfantiaegrègiè perCuliiTe, adeo vtvelhoc folonomine immortalem fibi gloriam apud polferiratcm pepe-renr,5rmaiorunifuorum laudem, licet mulco maximam, vcl obfeurauerit, vel œrteprorfusæqüauerit. Nec dcfuic illi rerum politicarum cognitio, non lolùm exvfujVeiLira etiam ex penitilHmis literarum monimienfis petita, quibus, po-ftfemisannis ira deledabatur, vt, quaniuis eas in prima ætate, qua militari clifci-F’f’æfuerataddidior, neglexiffet, vel faltein remilliori cura ttacfanèt, viros li-hcdibusdifciplinis, amp;nbsp;multarum feientiarum periria claros, liberaliter fouerit, amp;pcroiri!ies honoris gradus ad fummum dignitatis vfquefalligium euexerit: quorumdnumero Adius Sincerus Sannazariiis eximium Neapohtanr nobi' litatisornamentum jinrtatomnium efle potell. Hie cum Frtderico Aragonio suteafamiliariflime vixerat, amp;nbsp;propter fingularem dodrinam ac cloquentianï lummo in pretioapud cum habitus fuerat, quern poftea exulantem, Ludouicus fngubri humanitäre ac benefieentia fouit,tantoque lludio^rofecutus edjVt Fer-dinaiïdo, qui deinde Friderico fucceflir, auólor fucric, vc eumt auiris bonis repo-neret. Gulielmiis etiam Budæus ,vnicLim fui temporis tocius Galliæ abfolutæ trudicionis exemplaf, acquafi, vt vetum fateamur, vnicus totius liccraturæ in 'pfaEuropaphœnix,amp; quem Erafmus, Bernbus,aliiq. eius æquales,benignum Ildus Gallicæliteraturæexortum vocant,tanto in honofe amp;nbsp;éxiBimationeapud fiutic regem fuit,vc complures,de Principùnl beneuolentia non defperates, mul-. tiimoperæ amp;: laboris pofuerinr,quô nominisexiftimationemaberuditionepro». pagarent. Nec minor ei certè laus â lingulaii humanitaçe hofpivditatc in exte-los de-

44i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L ï QjT È

ros debetur, quôd non folùm eos, ad fe confugientes,non exclufqvcruiTii^ etfi antea inimiciffiinos,omni beneficentiæ acque ftudij genere profecuriis 11^ quàm diuriïîiinè fouie- inter quos fuit,vtalios oinittam, loan nés Ludo^ Flifcus, qui in tain continua Reipub. fuæ conuerfione regis auxilium impi^^, coaclus, quamuis antea Regis partibus in Repub. non fèmcladücrfatusfr^ tarnen beneuolum atquebcnignuin regem expertus eft,adeô vtfummaquao^ liberalitate eum in fupreini eqüeftris ordinis collegium tranferipferit amp;nbsp;rit.Verùm, hætantæPrincipis virtutes,vitiisnonleüibus,ccu inpulchrocoff” næuis,afperfæ fuerünt. Nam ità erat pecuniæ tenaxj atque auarus, vt ‘ expeditionum curfus interruptüs ,nec mediocrium vidoriarum félicitas, niæ ftudio intercepta amp;nbsp;tetardata fuerit, quo nomine ita paflim male audiebab multi fint qui afierantjipfum, dum pecuniæ iaóluram timet, Neapoli amp;nbsp;Mcy lanoexcidifi'e. Suntetiam qui faleseius magis ad fcurrilitatem,quàrna(lc3nP rem amp;leporem transférant, cùm tarnen, faluaomnium venia, ipfehacinP’^ extrareprehenfionemiureponidebeat. Quandoquidem fermones amp;quotioi^ eius congrefius ica fuêrecandidis falibus, amp;nbsp;feftiuiffimis dideriis conduijVt^ mirari fubeat, vtrum magis ingenij promptitudine,verborum4. elegantia,qüjt^ animi candoreprærticerit. De reliquis eius aôfionibus, rebulquedomiforPf I geftis, ac plane de eius mords genere, nort eft quôd me hac in partelcriben fatigem, cùm tota eius vita à clariflîmis amp;nbsp;luculentiflimis feriptexribus noidpi”' /S?‘ ‘ literis fit comprehenfa. Ceterùm huic dcfunólo,fufïedus fuit,decommuni®*^ nium procerum Galliæ confènfu atque voluntate, Francilcus Valefius, iHii”' regiæ ftirpis mares cognatione proximus, amp;nbsp;affinitate prærereà coniunâilüiPj' quippè qui eum paucisannis ante vitæ fuæobitumjclocataillifiliajgeneriiiP“’ legerat. Hic, licèt effet in primo iuuentütis limine, vtpotènondüinvigeufj^ fecundum annum egreffus, nihilominus tarnen tanti regni moles eô ddentius eum collata eft, quo omnibus certô conftaret, ipfum elfe heroica natura, claris excelfi amp;nbsp;fords animi dotibus atqüe virtutibus infignem, de cuius amp;nbsp;inagnailimitate nihil non,nifi quodregno, fibique fauftum atque ominari poterant vel polliceri. Hicigitur,vt primùm regni adminiftrati‘’^‘ adut,amp; pro rege follemni moreinauguratüs eft,nihil prius habùir,quàm^h^’^ tiquâds amp;fublatis multarum diffenfionum caufis ,regnum Galliæ ita domJP’ catum, amp;nbsp;legum moderatione conftabilitum redderet, vt foris bellum à niaio'' bus fuis magna cum gloria geftum, amp;nbsp;recèns à Ludouico prædecelfore ind®^ turn, fed propter infeeutam mortem imperfc(ftum,omni contentionefufeipf^^ ac etia ex dignitate exequetetur. Valde cnim,cùm effet generofi amp;nbsp;excelletP*“ mi, ipfum torquebat,Mediolanenfem Principatu armis nondumeffe recept'quot;’’' amp;nbsp;ab auito imperio,cui anreâ non femelparuerat,elfe auulfum. Proinde,vt^®^ modiùs hanc expeditionem profequeretur, magna cum prudcntia, porenP* mos quofque Chriftigni orbis Principes fibi pacandos,aut fœderc deuinci* effe ftatuit; inter quos citra aliquam controuerfiam præcipuus erat Carob’^ Maximiliani Cæfaris nepos, qui recèn^ vt magnarum amp;nbsp;ampliffimarû genO^ paternam fucceftionem ac hæredîtatem adiuerat, fie fane Cæfarum gloriain^ rum geftarum magnitudine æquaturus omnium iudicio cenfebatur. Ciun h igiturfanôfa amp;nbsp;facra fœderis iura fumma cum religioneconftituit. PariinÇ cum regeBritanniæac Venetisamiciciâ iniit. Quibus omnibus conftitutis,ei'’ nihil iam fuperelfe videretur quod præclanflimas fuas cogitadones amp;nbsp;deftinatam viôloriam remorari polfet, Carolo Burbonio raagiftro cquituH'’*^

G E N V E NS I s H i s T o R I AE, L IB. X I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44J

liuiitiato,Lugdunum magna cum feftinatione contendit,fama commotuSjquæ Hcluetiosin Aquitanorum,præcipuè Delphinatium fines ,crebras excurfiones fccißej3cetiamnum faccrediuulgauerat. AdMediolanenfem expeditioncm Lu-douicus paulo ante fuum obitum fic fans magnum exercitum confcripferat : fed cUjipforepcntinamorte præuento,nihil omnino agi potuidet,per ftatiua in agro bugdiincnli itaerat partitus, vt facile in vnum corpus coalefceie poliet-Huius ergo exercitus viribus rex ipfe lubnixus, mulco fidentitis hanc expedirionem fuf-«pit Jacinterim per omnesfui regni proumcias nouum militunl deleótum ha-beriiubebat. Magnainterea tcporis Maximilianus Sfortiajnfubrum Princcpsi aiiimi torquebatur molellia , quod videret fe vnum prx ceteris Gallicæ poten-tiæexpofitum, inftar omnium à nouo rege peti,ac in fe omnem vim conueiti. Et licet non femel anteà auóloritate auxiliis Maximiliani Cæfuis, amp;nbsp;Leonis x. Ponnficis,quibuscumfœdereiunâ:us erat, procellas ôe turbines rcpulifiet jUtta-wenablioc nouorege baud parum fibi metuens, angebatur animi. nec tnodum vefrationem inueniebat vllam , qua fefe aduerfustam præporentis hofbs vim atqueimpetum commode tueretur,prçfertim quod nullum fufficiens remcdium ad regiinuadendi Mediolani cupido, tam cito jVt rcquirebaturjOpponcndumj præ inanibus haberet. Superftes adhuc erat Leo Pontifex, luiij fuccelior, in cuius potentia plurimum femperfpeihabuerat, amp;etiamnum reponebat. Oratore ira-ad ilium miffo, fic fans difficulter iinpetrauit, vt tandem minime exigtiam Hcluetiorum manum ipfius Pontificis asre atqueauetoritate confciiptain , Pro-IpcroColumnaduce, viro,præter generis claritudinem,militari fcientia infigni, cumquingenris equitibus auxiliaribus haberet. Quibus fretus,cùm baud pau-ns haberetcopias, euentum belli fubdubia fpe expeólabat. At regi intcrea no-uæconfcriptæcohortes, omnibus rebus neceflariis inftruôbæ aduenerant, amp;nbsp;fefe leliquoexercituiconiunxerant,ita vtin huiusexpeditionis vfum, validum plané exercitum, cuius ipfe fupremus dux amp;nbsp;imperator effe conftituerat, promptum ^tlt;lueiarnparatum haberet. Nolebat fiquidem Rexaliquo modo committeren Sninpro maiorum fuorum vetere inftituto, regni fui primordiaab aliquo cgre-g'o amp;nbsp;memorabili facinore aufpicaretur.Huius belli fucceifus,vt nihil aliud bre-r Wiscaufadicam, cum diffuse a mültis claris feriptor^bus tradatur, is tandem ^^l^exituSjVtHekietiisfquorumcirciterquadraginta millia fuiffedicunturjpar-pro eoffrenuèacfortiterprœliannbus,ad Marinianu tertio à f^dediohno lapide fufis, amp;nbsp;ad intcrnecionem profligatis, Rex clariflimam,fed ta-nien noninctuentam ,ëx hofle vicloriam retulerit. Quo fane in proelio rex ipfe omniapræftantiflimiducis j ac ftrenuiflimibellatoris n.tunera,non fine incredi-biliiuorumomnium admiratione tX lætitia, expleuit. Hac vidloria vr fupra mo-^enfuitlætatus nobilita'tus Gallus, ita fane non minds fuicconfteriiatus, amp;nbsp;3nimo fradtus Sfortia,qui,Omni foe cum teparandi exercitus j turn retinendi ooininij,amiira,reli6havrbeMediol.menfi ,in arccnlfefe fgbduxir. Atlnfubres luoPiincipe,communiquepraefidio dcftituti,de fuafalutemirificeanxij,vnicam ^itæfpem, amp;nbsp;fortunarum fuarum fubfidium in régis vifloris dementia repofue- ùtâiQUnum Proindedepofitis armis amp;nbsp;omni defenfionis confilio abiedo, obuiam ted 'î'”« quot;vpiicesluere, ac deditionem vnanimi confenfu fecerunt. Quos quidem ipfe in dein amp;nbsp;clientelam,non exigua ramen pecunia mult.itos, recepit. Mox arx mu-j^Miraa, inquam fe Sfortia abdiderat, régis iuffucitra intermiflionem aufpiciis Petri Nau arri, vi ri militaris feientiæ amp;gloriæ eatempeffate celeberrimi,oppu-gnaricœpta. Sfortia tandem,poft acrem amp;nbsp;ftrenuamdefenfionem, rebus fuis

delperans, advlcimam nccefliratem compulfus, legatos ad regeïTirnift)^’^ liib certiSjhoneftis amp;nbsp;legitimis conditionibns amp;padis, fctipro coinprchenfc deditionem pollicerentur. Rex nullas conditioMes admittere voluit. Scd miflo*'’“ eum in arcem Pratiano , fcrinij fui Præfcôlo, alias conditiones inulro à primiJ i ifbs propofitis diuerfas,defcribi iuffit ,quæ etiamtabulispubliciscompiebenfï | füeiuut 3 ac carum rationcm no fecus ac legum Sgt;c decretorum publicoruJnbm-ina cum rcuctentia haben voluit. Quarum præcipua capita, hæc ferme eranc.

Maximilianus Sfortia Mediolanenfem amp;nbsp;Cremonenfem arccm ftatimGallic régi tradico:

Rex Duci certain pecuniæ fummam,qua æs alienum diffoluaqrepræfentato* In Gailiam,vbi ei Rexfîngulis annis triginta aureoruin nummûm millhpei'' dererj vel eum pari conditione Cardinalem fieri curaret, proficifcitor.

Rex Galeacio Vicecomitijamp; nonnullis aliis Infubriæ nobilibus virîSjqüi Wüi-tum pro Maximiliano contendcranr, ignofcito*

loanni Gonzagæ bona,in Infubria ei à Duce donata, rata Iiabeto jcique eer tam penfionem afiignatOà

Morono pariter,amp; pröptia^ amp;nbsp;a Principe tradita bona, amp;nbsp;in Reipub. fnunera, quæ habet j permittito, eumque fupplicum libellorum in regia magiftrunil^' tiro. His trän fadbion is tabulis^regis iuffu,perPratianum defcriptis^ ac Maxima liano duci,fcui, propter paternum nomen,cognomentum Mauri ftiitinditumd oblatis^ipfe nullum veræcornmotioniSjVel indignationis fpccime edidinfedtn^' gnacum vultus aninlitjue conftantia,arcéegrefrus, fe, vno eodernque temporCi Heluetiorum feruitutc, Cæfaris dilaceratione, amp;nbsp;Hifpanorum fraudibus libera* turn afi'erenSi falibus atq. diótcriis præfentis fortunæ fuæ ftatum foIatus,inGa^ liam contendit; admirantibus pîerifque, quôd ipfe temporis, fortunæq. fuæ'”^ quitatemtam forti amp;nbsp;patienti animo ferret,cùm alioquin in pîerifque fuis aâto* nibusjimpotentis effetanimi,acplane foeordis amp;nbsp;torpidi ingenij,itav£ra^ vel hoc folo nomine indignus Principatü videretur. Nihiloiriinustamcnadi^* gem pofleaprofedbus,tanto honore amp;nbsp;beneuolentia ab illojfuapre natura heroica, amp;nbsp;magnanimitateadmirabili, exceptas cfl, vtomniahofpiralitaus^ humanitatis iura ipfi afliduè exhibuerit,adeô vt ipfeMaximilianus, priftiniuo-minij fui ferme oblitus, banc praefèntem fuam apud regem coditionem,nonl‘^ lùm citra aliquam moleftiam tulerit,Verittn etiam præterita potiorcm,vel falte/n omninoæqualem duxerit. Hocquidem, velexeofacillimèintelIigipoteftjqi'O’^ non femel in eius fuerit poteftate abfque regis aliqua offenfionc ad fuos rcairc» fed Principis tanta fuit fingularis humanitas,ac beneficentia, vt noluerir.In prx* ceded libro demonftrauimus, OólauianumFuIgofium,beneficio Proregis politani Genuas fuprgmum Magiftratum affecutum fuifle, qui cùm denoiuK' gis Galliæ expeditione amp;nbsp;bellico apparatu intellexifl'et, fibi amp;nbsp;toti Liguftic^ tioni haudparum metuens, cùm Sfor^ias Ducis , ac Heluetiorum,aliorumque l confœderatorum fidem amp;nbsp;propenfionis côftantiam mirificè haberet fufpedbam, I operæpredum fe faôturum exiftimabat, fi tanti viôloris regis gtariam fibiinodis n omnibus conciliaretacpromereretur,graui certè amp;nbsp;præmaturo ludicio/uinnr l minem latêret, agrum Genuenfem, vt Mediolano proximom ,ita pari in''^' | riæ patère, amp;nbsp;tampotentis viôloris viribus, ceu irritamentum quodaamj^ | linquh Quocirca, per Carolum Borbonium, régi confanguinitate Goniuntdt-fin um» !

fimum, amp;nbsp;gratia amp;nbsp;dignicate, eo quidem tempore, apud eum florenteni, clam cgitj vtin gratiam ab ipfo rege reciperetut, licet Pontifici, identidem hoc fuipi-cantijöt iam non obicure olb'cienti, contrarium afleueraret.^iRex Borbonij au~ ftoritatecommotus precibus inflexus, Fulgofiiim; valdè indignante* amp;c graui- ,, ter expoftulanre Poiïtifice, in gratiam amp;nbsp;aQÎ.ieith^tiî bis fere fubfequentibus con-ditionibusrecepir: quas^quoniam tabu lis con fignàtæ.j pofteritati traditæ funt, ijfdem verbis quibus toncepta; fueruqt,hie adieti'amp; fubferipfi. i '

Regi Gehuæ imperium Vnacum Gaftelleto rbftituito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C -

Oólauianus, Ducis nomine dcpofifo,pcrpetüüs pro regCjGenuæ’inàgiflra- gt;nbsp;ruumaci'nunerumconccdehdorumcum;poteftatc.eftoi r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Abrcgecerttumcàtâphraâ;ispræficitor. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1;,. ;

Diui Michaëlis eqiieftfi ordine, ac, qüjöad vixerit, anriuó ftipendio donator. gt;nbsp;Rex Codifenfem arcem Genuenbbus valde odiofam, neinftaurato- eique ci* uitatiomnes leges ôe priuilegia, quæab Ludouico regedubiata amp;nbsp;combuftafuci rantjeftituito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hc'C j. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■'

Federico Salernitano Archiepifcopo,Odauianifratri,certae faeerdotii'sve* ^tigalia ,certafue penfiones aflignato. Et Oófauiano, fiquando cöntingcrec VtGenuapelleretur, nonnullacaftellain Prouinciadatö. '■ ।

Scioequidem non paucos extitifle,ac etiamnbril extaré, qlnOótauiani con* filiuin amp;nbsp;animi demiffionem hac in parte nori parum improbent, ac palam cri-t niinenturj quafi aliquid fe indignum commifefit, ôc fidem’ Pontifitioacam, cui plurimum, propter beneficiorum acceptorum memoriam; debebat »rnon parum violaiierit,quódnempè illo infeio ôc in con fu Ito} his conditionibus libens fub-fcripfcritjfed æquo amp;nbsp;candido rcrum ædimattyri hot mihnsmirum videbiturj fifccum reputauerit, temporis conditioni quandoque efleiriferuiendum-; nbsp;nbsp;non

parum fortunæipfitribuendum. Siquidem inconfefloelf/Odauianum legiti* mas amp;nbsp;expeditas confilij fui rationes non fólummodó conciùibus fuisjled etiam aduerfâiüs cum fumma omnium fatisfadione reddidilTe.Paucis diebus a mutua tranfaélione interpofitis, ipfemetFulgofius,honoris ergô,regifq. inuifendi grâ* tia,Mediolanum profeóiuscft, amp;nbsp;Senatus decreto ad eundein Nicolaus Oderi* [-eus, vir eloquentia amp;nbsp;Pontificij ac Cæfariani iuris péritia clarus, lóannes Auria^ cc^ueftrisördinis ac dignitatis, Melchior Nigronus; Anfreori Vfusmariug^ Ste-plunus luftinianus, Baptifta Lomellintis, Auguftinus Ferrarius, amp;nbsp;Auguttiüus Magiolus,Oratores ablegati, qui poftfeuerentiam amp;gratulationemilli publico nomine exhibitam ,Kcipub. imperium atque dominium traderent. Vix autem Odauianus domu redieratj cum eius potimmùm opera amp;nbsp;auûotitate elïeâ:um eft,vt Refpub.oóloginta nummum aureOrum millia ipfi Regi in præfenti ac ex-pedita pecunia commodauerit; cuius quidera pars ex publico ærario depromptâ fuit: pars verb à priuatis ciriibus mutuata, eo fane euentu, vt Gemienfes Gallo’ rum fidemj hac quidem in parte,plurimum defiderarint. JSonftac enim ; ex häe pccuniarum fumma ,adhucabipfis circiter feptem ae vigindaureotum millia Reipub. debed. Quæ verb äd priuatos fpebtabat,ea fane ægrè admodum ac dif-ficulter, necfinelorigifTimo temporis interuallo eXtorqueri potuit. CùmVèrb pccuniæ,bellorum nerui pacilq. fubhdia meritb efle dicantur, quantum incom-tnodiin vniuerfum allatuiti fit, quiuis humanarum rerum peritus ; facilè per fc conijciet. Paucorum menfium interiebtu, Leo Pontifex maximo purpuratorum ^illuftrium virorum comitatu Florentiam profebfus,indeque Apenninumge-hdiflimo anni tempore trafgredus, fexto Idus Decembreis Bononiam venit,qub’

ibi, pj'outantea fimulperfuos oratorcs conueneraht,Francifcutn GalliariimfC' gcm exciperet, fimulquc de grauiïïimis rebus,ac demutuo foedere ineundo,co-igitur,Mediolano cum fex millibus equitum digieflüSjBo-

noniambiduôpûtt jingrefluscft, ibique fexdicruin fpatia,corsftituds inter'C . belli amp;nbsp;pacis conditionibus,Mediolanum remigrauit. Proximo anno Feldi-

ïiandus Aragonius cum diinutno morbo conflidatus ac iam annum quintiini ■ • amp;:fexagefimum excedens, Cakfebruarij,dum Hifpalim petcret, Madrigalen) ao'ri Toletani obfcuridimovicö.baudlongè à Guadalupeo Mariæ Viroinis tera-eandi Am- p|o, quodlumma räigioue illis in partibüs celebratur, exaclis in luo regno qua-draginta duobus annis, fata'conceffit : Rex eerie præftantiflimô confilio amp;nbsp;vit-tute,in quo, fi modo promiffis feruandis fidei conftantiam præfliiiflctj cett^^ clarus, pauca in eo'dcfidcrafles : fed Principum amicitiam femper fuis priuatis commodis metiebatur. Huius régis fingularivirttiti acceflit eximiaperpetuaqut totius vitæ {fi vnici filij obicum excipias) félicitas : quoniam feminaruin amp;nbsp;generi cafus, vt ad mortem vfque potentiam fuam retihuerit, in caufafuerunr.amp; Caftella: rcgno'poft cbiiiugis mortem cedendi neceflitas, potiùs fortùnæ ludus, qua vulnus fuitdn reliquis rebus omnibusfortunatiflimus. Cum fccundus Arr goniæ regis filius,maiorefratrc defunólo,illud regnum eft adeptus, mqtriraonio cumIfabella contraj6to,ad Gaftellæ regnum pernenit; aduerfarioseiufdemregni competiepres cum vióloria expulit: deinde Illiberis, feu Granatæ iegnuin, quó teligionis noftræ hbftes paulo minus odingentis anhis potiti erant, recuperauit' Ncapolitahum,Nauarræ, Orani^ue régna cum multis locis in Africa: littoribn^ opportunis, nouumque ôc inauditum terrarum orbem, immenfo ac infup^' quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabili Oceano mira felicitate pcrdomito,aüitis regnis adiecit : om nefque fuascu-

piditates pröpè honefti religionisAudij amp;nbsp;fanôtæ ad commune bonum proi^tO' uendum mentis colore velauif. qua in re fortunacuminduftriarnanifeftecofl-iunóla, appäruit. Pluribus ante meiiGbus quam obiict, Carolum, Toannafilia,ac Philippo rege.genituraj eundemque Maximiliani Ciefaris nepotem,qui pofeä tot amplinima auorum imperia in vnum contulit, amp;nbsp;Cçfaris nomen adeptuselb , tàbellis teftamentariis hæredemreliquit,claufa Aragoniorum regum ftirpe;?j!^ . nbsp;nbsp;* ^j^Berengariis Barchinottæ Comitibus prognata, in Hifpania annos trecentos IC'

■ ptuaginta,-in Sicilia ducentos triginta regnarat. Cometa multoruin dicrurnjH’ cendio mortem ei portendit. Ijfdein quoque diebus, paulo antequam Rex excc* deretjCbnfaluus Ferdinandus, qui folus inter ætatis noftræ imperatores, Magi” cognomentumegregia virtutepromeruit,fupremum diein claufit,extraaulaif-pec fatis æquo in regem animo ; fed tarnen rex, ob eius virtutis memoriam/'” fe:,;amp; vniuerfo regno, honores in Hifpania, nifi defundis regibtis fiericonfue-tos,exhibcri-voluit.Huius vitamP.Iouius luculenter defcripfit: eiufqiietcsgt' ftæ paflim apud varios audores leguntur. Idem annus, Campfoncm Gautibiti) Ægypti Aflyriæque |jpgem potentififimum qticm vulgo Sultaniim vocaban5 à Selymo Turcarum rege ad Syngam flumen in acie deuidum confpexit-. AtGenuæ, licet intcrea,fubFrancifci Gallici régis dominatu, amp;nbsp;Odauianiful) gofij adminiftratiorie, oinnia fatis pacate geterentur • nihiloininus tarnen finu” Ligufticus à Cortogolo, Mahometico,infigni ea tempeftate pirata,miruir.rtb^ ^um diuexabatur. Is enim cum viginti nauigiorumclafl'e,duodeuigintinauigi3) qua: paulo antemultocommeatu reque frumentaria onufta, ex Siciliafolüerat, cum maximoReip. incommodo ac detrimento intcrcepit, fubinde variis Gurfionibusmarevndique infeftum reddebat. Proinde Fulgofius,adilliuscona-tus

l eendere decreuerat. Sedmflites, prædæ cupiditatealle^i, pulcberrimam occa-l fionemexpugnandi oppidineglexêre, quod proculdubiô facile conlecuti eflent, 1 fijVtidebebant, fua calbra ex altera fluminis parte collocaflent. Interim maxima I inulùtudo Maurorum ad eius loci defenflonern fuperuenit, firnuVque digeus \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turbo exortus. tanto me berclè impetu 2gt;c rapiditate,vt duo nauigiaex noltris,in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l;-

\ nbsp;nbsp;nbsp;iplo inaris xflu amnem ingiefla, naufragio, faluis tarnen ôc incolumibus qui eis

\ deuebebanturmerierintjadeb vtFulgöflnsventorum fæuitia ôc tempeflate clal- n-..

\ nbsp;nbsp;femAlincfubducerecogeYetur,ScnauigationeTunetumverfusdirecta,inaicera

\ Guletanam,(bæcautem eftturiis quædam quadrata admirandx craflitudinis, \ altiiudinis autem duarum contignationum ,ambnu interior 1 compledbens paflus \ quadtaginta, exteriori verb Se in frontifpicio circiter quinquaginta . intus clt ci-\ nbsp;nbsp;nbsp;flerna quædam infl gnis, quæ totius ædiflcq aqùas pluuias excipit . lunt ôc torni-

l nbsp;nbsp;nbsp;ces quidam concamerati,in modum promptuariorumipcmii nbsp;annonx coniet-

1 uaudx) viingreflus eft, ôc triremimLigufticam prius , aTurcis m Gouo pro-\ montotio captam ,recepit ,màeque ad infulam bdeningem circumueftus , ibi \ plerafquebiremes igneinieOto concremauit. Quftnisrebus peràftis , Genuam. \curu aliquaprxda, triumque boftilium nauigiorum incremento claflem incolu-merureduxit. Ccterum Cortogolus, vbi fumma cederitate fua naurpa rereciflet, iiullarriora interpoflta ,in partes Orientales adnauigauit. î^ebus domi rorncpic itafe(ebabentibus,R.omxanno eiufdem xui decimo feptirno, Altonfi Vetrucq Gardinalis fceleftum facinus infano anirr^o meditanùs confuia deteguntut, qui beouem Pontifleem è medio tollere omnibus artibus ac ftudiis annitebatuti îedeôiutatione deteOta/ipfeqn exterioreVeonis cubiculo capitur,atque iit arcém dedueitur.Oorriprebenditur Sc cum eoBendinelus Saulius,adulio fecundo lacrx purputæbonoreàecotatus,qui Alfonfura pecuniaiuuerat,2lt; emti eô de Vetcei-

\ nbsp;nbsp;nbsp;Iq circurufotanei clnturgi. admitandis epuibufdam experimentis clati, cum

44^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' S E K A T V s POpVli Q^V E

quàm par effet, confociatavoluntate fuerat collociitus. Caufa fufcepti odij.ci quidem potiflîma amp;i. prçcipua efl'enarratur,quôdfcilicec,in pctitioncMaflilicn^^ facei'dotij ,Iulium Medicem Cârdinalem, fumma tnm maxiinis in rebus audo- • ritate florcntemjindignè, vc cenfebat, fibi prætulifl’et,ita vt poHmodum hircin- I iuria tam alcas radices egiffec,vc femper illius animo infedenr. Ambo itaquedara* nari, exutiquepurpurei galeri dignitate,in fubterrapeos carceres lenebrisacodo-re cetro maxime horribiles feparatim detrudunciir.De Verccllioautein,ac Antonio feriba accrbiflimèfupplicium fumptuim, adeô vtcurru per vrbein circuin-duóli,carpïimquedifcerpn,Gandehnum forcipum morfibus,ac ad extreinum Ibrangulati, in frufta fecarentur. Senatns,intelleôho,Saulium dLeonc,Petruccia-næ conilirationis caufa, in vintula conie(3;um,operæ pretium fe faâurum exifr mauitjfiad mitigandam hominis fortunam, ad eum, Thomam Cataneum,vittt ïingulari virtuce præftantem,ablegaret. Isigktir Komam profeólus,tamctfioni-niadiligentis,ac prouidi oratoris munia expleret, arque ad fummarnfidéanxwni quandam diligentiam adhibereq ramen hic fuircius legarionis fucceilus, vt,ab-fumptis Romæ ncquicquam multis diebus, tandem, non citra magnum aniiiti dolorem arque tædium, infedlo negotio, domum redierit. Poft quæ,Saulijfh' tres,acpropinquorh intimi, fraterna chariratebeneuolentiaq.impulfi,Leoncni adierunt, atque ab eo fupplicitèr petiêre, vt delidi gratia faccretjillumq.priftinï hbertati atque honori reftitueret: cuius fingularis beneficij memoriam feperpétua animi gratitudine amp;: obferuantia conferuaruros confirmabant. Ponnfeï horum precibus inflexus, fe tandem exorari pafliis eft , ea tarnen in primiscofl' dirionc,vt hbi,quemadmodum ânonnullis memoriæproditum eft, quinqne^^ viginti nummûnaaureorum milliâ depromerentur; quX perfoluta, ipfuincue-ftigiô liberatum dicunt j amp;nbsp;priftinæ dignitati atque honori reftitutum. Ce-terum inuenio apud minime obfcuri nominis audorem, huic vitam impe-trafle Francifeuin è Ciboa familia, fororis Leonis maritum, atqueillimox honorem pilei cumulatabenignitatercdditum,cùm is auribustantum,non ano-civoluntatcpeccauiifc iudicaretur: fèd ipfum aliquantô poft,cùm in quodarn Vrfînæ familiæ munidpio,cui nomen Eretum , {alij Möntem rotundiirn appd-slt;-»d(neigt; lant) exularer, graui morbo correptum, breuiquepôft, placato iam Pontihe^®'-sa^itj mm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reditu, in vrbe, nec citra lenti veneni, in carcere haufti, fufpicioneiHj

extindum. Conftans multorum opinio amp;nbsp;fama eft,hunc à liteiis non abhorruif-fe, atque vt erat ingenio præclaroad res politicas nato, eruditos in familiariu-tem acccptosjUon vulgari bencficcntiaprofecutum. Needubitatur^quiri magnl nominis Cardinalis euafurusfuin’cr,nifi propter indignationem, fefein neM confilij contra Pontificem initi focietatem, præcipitem dediftet. Alfonfum veto, vthoc etiam obiter dicatur, iufluiphus Pontificis ab Orlando Æthiopellran-gulatum,atq. ira notabilidedecorefupremum dicin clauhfl'enarrant.quodqui-dem eo lubentiùs referô, quo præcipuum munus annalium efiereor, nevirtutes ftleantur- vtqueprauis didis fadifqueex pofterïtate infamia metus lit.

g. Proximo anno, amp;nbsp;infequenti, nihil,quod præcipuè ad Genuenfespciti-neat,mcmoratu dignum,exferiptorû monumentis deprehenditiir. Ne verôake-1^19, rum,nempeeiufdêæui vndeuigefîmum,filentiopræreream;conft3t,illius initiu» Maximilia- duorum porentiflimorum Cæfarum, videlicet Maximiliani primi, amp;nbsp;Sultani

Selymiobitu, nec non totidem maximorum Prihtipum,ad fupremumCæhrca: dignitatis faftigium promoïione, infigmtum acnobilitatum fuifle. Prioris qut-dem ex hac vira migrationem^annis pænè fcx integris fururam prædixerat Geot-giuî

liaregnaHifpaniæ,Siculumque,amp; Neapolitanum domui Auftriacæ acquifiuit * ïrancifcum ôcGeorgium in annis pgt;ubeitatis mortuos,amp; Margarctarn filiam connubiis infelicem.Nam Carolo otiauo Gaïliarüm tegi defpofatam, amp;nbsp;in aula Francicaeducatamiifponlus ,vbi adoleuifietjtepudiauit ,rapta propter ius fuccef-fioms Anna Francifcivkimi citeriorisBriùnniæDuels vnicafiliabærede ,quæ Maximiliaiao pronailTaerat. Poft.Cgt;.arQ\um,AragoiaiæPrincipl,Ôcboe ante nuptias mortuo,Philiberto Sabaudlotionnreliorelorturaarruprrt. Aitera corrlurax

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Maxrmllianijfuit BlaiacaMarlaGaleacij M.ediölaraenf.blya,Ioannis Gakacij lo- SeljniJTnr*

\ tor ,ex qua loboles er nulla eft n.ata. Cetepùm Selyml Turçar^ra-r Iruperatorls I ruors Incldlt Indeclmum quartu dlemFebr».elufdera aranl, apudCrurlumTnra-l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cixpagum,peftllentlcircarenes enato ^œre, cuitr regnaftep annis odo, amp;nbsp;ad-

l ucrluru Chriftlanos terra marique attociftrmura,bellum illaturus credevetur, \ poftquam Hrlmaelem Perfarum jegem grauiftrmè contudiffet, amp;nbsp;duobus re- ' ' \ gibus SuWrs denials atque interfears,Ægyptuamp;Syrram,imperro adreerftet, \ Keliqultvraicun-r ftlium nomine Solymannum ,ex-Bofpboranavxore gemtum- sd^oin. \ qul,neraineobfiftentexnrulo,arrnoxtatls fux oa^rio atque vigeurno ,tot re-\ nbsp;nbsp;nbsp;gftorurubær edit arena adriv. arque eodena fere menfc, nempelunio, quo Carolus

K.uftrlus,Hifparaiaruna rex,SepteraauirunaProcerunafuftragiisCa:far dengnarus c«jdracp-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kit ,^ipfc parer ni Irarperarorls rirulr coraapos eft faans. Fra boe rerrina eardi-

\ nejubfecurus eft annus eiufdem fxculi vigeCrmus , ac eriam vigeftmus prr-\ ruus, quo fubirade OaauiarausFulgofrars extrarafaaiorais forrarula ,eurar l_.u- 15^^» \ dourco babira 5 vrbis admuaiftrariotn ptseevîtr. Dr beer varras aaaulrifque raro- a^iti ' dis ab Alexaradro Fulgofto Albirafrmalr^ epafcopö ttrrbarerur , nee raaediocri-busraaoleftals aftrcereruY,qub pranciparuaaa, qaaeraCgt;ardanabs eins pater gefterarj aamp;quererur ,ira vr deceaaa aureotaam raumaaauaaa aaaallabuselaaaaaPorarinceacce-

, ptas,parraraaanPoaaribe’aa daraoaae,parraraa eraaaaaarabunagaaaaa,daao pediruraa aaaaa-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rra couler apferir ,eoeonfabo,vraYraaas advrbeaaaGeraaaananVaaredarumquxrerer,

^baacapes)upram'as verb CarcAuaaa Auftr’auaaa,Cxlareaaa;^fauax.amus,reaauaaeaaru, folacrrabar-^uee quaere» ara’amoCa\\aearaaporeaaraaaaa,feaaaper abas quaaaa pbaraaaais aaoruararbuslulpeötam,poralb.mbmba\raba,ferre aeroXerare poreraaar .Vroande ftafarufub baarao, aaareqnam feaXaeer C aXXaea v'aGtraeaa araara NXreraaas proferreaaaaar, \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 5 Ntgtm

45© nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A t V s ï» Ö P V L t QjT È

vî^ciïte Pontifîcè/nouum fœdus inter ipfum Sgt;c Garolum ilt;^utn fuit.cuiiis qi!*' dem fumma hæc ferme erat, vt communibus viribus Gallica potentia opp®' ÜXf. gnaretur, quoad eius fieri poffer, in Italia exeinderetur. Vertun, priufqu^“” ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apercé mouercnt, de vtriufque confilio ftatutum fuit, vt eodcm tcinpöf^’

rrandfium repentino impetu , amp;nbsp;exulum iilfidiis,Genua, amp;nbsp;Mediolanum oppugnarcnt»'' auieitm. quo feliciorem exitum forciretur, expedite videbatutjVt Cæfarîsttity mes, quæ tunc Neapoli ftatiohem habebahc,amp; Pontificiæ, quæ duce PauloVi' (StorioCentum^cellis erantj duobus Hifpanorum peditum millibus iriftrud^» vnà cum HieronymoAdutnio, cuius auâioritas apud Adurniæ faâionis fos fumma tunc temporis,præfêrtim veto apud littoralis oræ Ligufticä: incolft extabat, Genuæ tumultibus excitatis, repente fe in vrbis pörtu oftcnderfu^' Sein* Quibus rebus magna cum celeritateconftitutis,claffis feptem tnremiunijbift' /«quot;cwhct/. mium quatuor, amp;nbsp;aliquotonerariarum nauiumGenuammittitur; de cuius 3u'

uentu Fulgofius multorum literiscommonefaólus, vibem egregie communin'' rat, omnibufque addefenfionem amp;nbsp;obfidionem tolerandum neceffariis inftn'-xerat. Clafiis igitur fpe fruftratus, nequicquam oppidanorum beneuölentiaït' expeólabat. Proindccùm nullam feditionem ac lultiultum à fuis confede'n' tisin vrbe exoriri percipereilt, in Orientale littus claffe fubduóla, ClauaruiH) nullo praïfidio firmatum, occuparunt; breuique fpatio interieólo, illinc folucm tcs,Spediam verfus enauigarunt. Sub ideln. tempus in Infubria quoqueK’ nouæ pcrCæfarianos tentatæî fed fideli opera amp;nbsp;fedulitate Thomae Fuxtei,Sc^ dominijOdeóli Lautrechij Mediolancnfium Proregis fratris,quem ipfe, graunu' misdecaufisin Galliamprofe6lus,Legatum conftituerat, pari fucceflu irrn^' Verum, paucis interiedis rncnfibus,fortunæ beneuolentia, fingulari Cæûn® felicitate fadum fuit, vt Mediolanum, virtutc amp;nbsp;aufpicio Profperi Column^) viri, præter generis amplitudinem,rci bellicaä gloria quam maxime infigniV^' ftîJS’ dcm, pulfisGallis,inCæfarismanus ac poteftatem deueniret. Hæc conned dudumanteinitium admirabiliprodigio fuir adnotata amp;prædida,arccMe''*‘’' lanenfi plerifque in locis fulmine ida, non fine multorum vigiluin aliorumqquot;' nobilium ftrage. Erat fiquidemfuprafornicem portæ arcis louis jtürris *’'’^ folùm ad propugnandum munitiflima, fed afpedu etiam pulcherrima,qù^pP in cuius fronte,præter alia ornamenta, locatæ effent tutelariüm Diuorump'^* que marmoreæ imagines ad amuflim fculptæ, cum infignibus Sfortianorun’ Ducum,qui tantam molem fundaueranc. Forte autem,cùm intra turrim rentur in vfum tormentorum plurima pulueris fulfurei vafa, fullnen de ipfam tetigit,amp; mtirum feindens,igneam materiam acecndifxuius impetus folùm turrim euertit àfundamentis, fedmœnia etiam,amp; arcis cubicula,ac^ qua ædificij membra proxima,humi proftraüit, faxaque circumuolitantia arcis Præfedos,qüi paulô antè in facello iuxta portam conuenerant, in area ambulantes occiderui|t: alios quoqueèrnilitibus, qui ibidem auram capwo^'j) (eratenimæftas, ôc diei vefpera)interfeccrunt: aliorum capita, thoraces,brnr amp;nbsp;crura fregerunc,adeô vt è ducentis j)ropugnatoribus, vix duodecim'^ magna clade euaferint. Nequetantæruinæ fragor ciuitati fuit ignotuSjqnin xtdiobM« ipfa valido terræmotu concuffa, magnum plerifque iniecic timorem, ne toU

impetu corrueret.Quo fedato,cum fulminis ardor vehemens verfus arcem vi fuiffet,innumerieô concurrentes, omnê aream quæ ante ipfam arcemerstM fima, faxis opertam repercrunt: admirabanturque aliquot lapides, quales dee bourn iuga vix loco mouercpotuiffcnt,quingetos amp;nbsp;amplius paffus iadosƒ

. G È N V E N s i s H I s 5 Ö R î AE LîB; xtx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;451

‘Undàmenta turriis euulfa, füpra portain ftàréjipfius faftigia in imo êôhfpitij ne-

id fine Dei nutu eucnifle exîllimabanc. Inter hæcj Leo Pontifex, licet adhuc æcatisletcmpcmturæ robufto vigorè quàin itiaximè florerer,Cal.Decembrîs in-cxpeâati morte obiit: quicùm in Maiiliana villa, quo fæpè animi felaxandi g'^ana feconferebat, Mediolani captinuliciumacfeepiflèt,ex eot^ue incredibili voluptateafficerétur,eadeniüolt;îitèleuifebrecorreptüs, fequenti clic fcRorhain Lrricurauit: amp;qualTiuis eiüs iriorbi initiuin à medicis parui fieret,ihtra pau'cilîi-iT^osdies, hon fiheinagna ven'ehi, éi, vt ferebatur; à Bernabo Malarpino,ipfius tubiculario,atqipoculis miniftro,propinàti,fufpicione,ihteriit.In eo multalau* dqmuka paritervîtüperation'e dignà extiteruntidé fe qüoq. cxpeélationein, cùiri adPohtificatu ahnos natus triginta feptê,eft anumptus,vefiemcter fefellit; maior 'nim in illo prudehtià, fèd longé niinor quàm ab omnibus cenferetiir ; probitas ^Pparnit.Succéflbrem liabuit Adrianüm vi. Dértofanum ,riàtione Belgam, qui L^mmPv«-Cæfaris ih pueritia præceptor, eius opera à Leone in Purpuratorum collegium iS'.“ cooptatusfiierat,eoque tempore ipfius Cæfaris in Hifpania vices gerebat, Ca- 1511. iolusintereâMediolano potitus,infequenti anno Franc,ifeum Sfortiam,qui Ma-xiihiliano in Priiicipatu fucceflbfatjamp;diü incertis fedibus exulauerat, fumma cumhumanitatejamp; iilcfedibili Médiolanehfiunà omnium lætitia^reftituit.Men- fquot;-’'-hbusenim omniuin obuerfabatur retroaôtæ fuæ felicitatis meinorià, qüain om-ï'ssfub eiuspaÉris,amp; ceteroruifi Sfortiailoriim Ducum irhpério, magna cum/a-tisfidioneiexpert! fuerant; Accedebat fine fingulare totius pôpüli in ipfum fnncipëmftudiüin,amp; ilaturalis veriqüe amoris magnitudojcum omnibus gen-tibusabipfanatüra fitinditumamp; inftillatum, vtfübs Principes,licet interduiii firoces amp;nbsp;tyrannosjnon folùm pgt;atienterferanr, fed etiam,deuoratis nöniiunquä niuldsmolcftiis, illos reueréantur fùfpiciant. Hinc videre licet; omninô ve-ruinefiequodfæpius theologica traditioné confîrmatur lt;nbsp;Omnem potéftatem a DeoeiTe.Cæfar quanluis graues felè habere caufas diceret,ob quas Sfortiam i^eftitutum vellet • tarnen ha: erant potiifima: , quod ipfe ôallicæ potentiæ æmulus,amp; princepsanimi excellentia, amp;nbsp;ingehij fublimitatc, Francifcö régi neutiquainlccuridus,magna contentione eum omninô fuperare contenderet. Deinde quia non obfcürè iritelligebat; fë pecunia, qua tue temporis nön mediö-'^dterinaigebat, iuuàri nequire,nifi Sfortia in Principatu repofito, vtpote cüius ^^ftoritate,amp;gratia, illain Facilius amp;nbsp;coinmodius expediri nön erat dubium. We^quo illu fibiniagis deuinciret^Mediolänenfem arcemi;quç adHifpanos; QClperatisomnibus auxiiiis.dedirioriefaéba.trarifierâtî noil fineilluftri, amp;nbsp;nun* (juaniintermoritura laude,tradiimperauit, ea tarnen eonditione, vt ipfe Mediö-bni Ducistituloac nomine penitüs abftineiet. Qua fane augufta äppellatione Sfortia tantilperabftinuitjdo'nec, efflagitante quäfi vniuerfa Italia,Caefar, nouai Jhdulgentia,eum hoc honore dignarêtur, amp;nbsp;houo diplomate iii hoc eum confir-inaret.Cæfarinterim rebüs iiilnfubriàcorifiitutisjnihilhaljuit antiq.üîüs,qùàm vtGallis indem Genua pulfis, Antoniottuih, amp;nbsp;Hieronymum, Adurnios fra-tres,quiianipertotuiti ferme decennium exu(auerant,in patriam reftitueret.' Hieronymus quippe ipfi egrégiam fortemc^ue öperam bellö amp;nbsp;pace præftitc-tat, amp;nbsp;nullum labörëm, vél periculumyadCaefari riouam gloriani' pföpägandam tecufauerat,adeö vtimperatóf,virî iîrenuitate,vigilantia amp;nbsp;fide obièruata,ipfum haudfanêihdigriurn iudicaret, quem in Ducürn fuorum numerum côfçriberet: inter quos tam clarusextitit, vt,ex Cæfaris mandatô,Franciièo Sfortiæ con-iunâus,pro Mcdiolancnfi expugnatione^ Gallis, adhuc per Infubriam rerum

45i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I QjV E

potiuntibuSjad Ccx Germanorum millia,in agro TridcntinOjaliifque cisjconfcripferit. Quo in munerefe itaprudenter gcßit,vt in Cæfaris amp;nbsp;fainiliaricatcm aliquant?) ardiùs infinuatus , proximo anno eins Venccos legarusmidus fueric: in quâ quidemlegationcjRicardum Pacæuni,^''' tanniæ regis oratorem,focium amp;nbsp;collegam habuic. Summa legationis cratjVt®' ter Carolum 5 Angliæ regem, amp;nbsp;illam Rempub. fœderis iure, ainicitia,amp;D^''' focietas iniretur .- led ipfe Adurnius,dum magna amp;incredibiliprudennaSôgf‘’' uitace confiJij Callaris maieftatem amp;nbsp;partes apud Venetam Rempub. tuetuM^' Eiufdemcbi. pentino morbo è viiiis,non fine Cæfaris,aliorumque multorû Principû doloi”i annoætatis circirer quadragefimo,fubtraâ:useft: in cuius locum ftatiin Marii'“’ CaraccioIuSjRomanç fedis Protonotarius,quipofteatantu auóloiitateapudM lu terciu Pont.floruic,vt inter Purpuratos eius afcribereturjfucccffic.VrgebatCî' Genua ebfi- ^olus Geiiuæ ofifidionCjiiccdiutius ferre poterat,reliquias Galliç in Italia hairer'; deturàca. j^icirco Cælariani omnes ex Infubria Genua verfus cadra moucrut : in quaqii® expeditionecLim multorum prasftantiilimoruPrincipu,amp; DucucohcuriusclM tarnen ceteris tum militari fcicntia,cLim nataliûfplendore anteccllere videbantt-Ferdinadus Daualus,Pifcarij Marcbio,amp;ProfperColumna,exantiquaamp;iHull'’ Columniorum familia, à qua Comités nobilifiimià Zollernn in Germania ou-ginem traxêre; quorum ille Hilpanis, amp;nbsp;Italis peditibus ad earn partem quæCo' difariadicituq hic veto cum omni equitatu ac Germanico pedirc,ad oppofitan Bifamnis partem conlêdit. Genuæ adhuc fupreraum magiftratum adminito' batOdauianusFulgofius; in quo certèviro,vt omnes tradunt,multæ heroic^ virtutes extabant. Commendabatur fiquidem tam apud fuos, quàm etiam ap»* exteros , â fingulari iuftitia,prudentia,morum atque legum leueritate,acdo' meftica quadam probitateamp; frugalitate: quibus certè virtutibus rantumef^' afiècutuSjVt inipfa ciuitate,licetfaôbonibus ac ftudiis mirum in modumdifci' óla, ab omnibus ordinibus citra aliquam inuidiam promifeuè diligcretur.qai) etfi corpore eflet imbecillo, valetudineque vteretur ea, quæ fæpiusinmorbo-cxcurreret, itavtægrè bellimunia obirepoflet; tarnen officij fui memorjaej® rerum extremitate nihil non audendum ratus, Gallici regis potiflimùm fubnixus,omnia,quæ ad prouidi Ducis,amp; boni ciuis munia pertinerentjnaaJquot;^ cum alacritateprædabar. Verùm,cùm confiliis magisquàm|armis eflet aptquot;’’) amp;togatus potius prodeffe quàm armatuspofïet, perFridericum fratrem tune temporis Archiepifeopum Salernitanum,hominem impigrum,amp; fiini’'’ confilij atque virtutis,pleraque belli munia obieratj peditum Italicomm djquot;’ milliaad vrbisdefenfionem amp;nbsp;tutelam difpofuit: amicos amp;nbsp;familiäres,ac tfquot;' quos nominis Fulgofij ftudiofos,amp; clientes,quorum non pauci in Liguriaefä”’) in armis elle iubet. Regem etiam per Cataneum Lomellinum, belli pacifq'^t^’' bus darum, fubinde admonucrat, le non dubitare, quin Cæfariani, iani bdlü in InfubriaconfeólOjGenuam properarent, öc propterea valido præhdioad Gc' nuenfium res tutandas opus elfe. Quod nifi citö,amp; opportuno quidem tempf’“ mitteretur, fruftra amp;nbsp;incafium lera poftmodum auxilia expetiari, prafen’®' cum propter Adurniorumaduencum,t3a:faris noua gratia, amp;nbsp;plane in nouaiquot; Ipcm fiduciamereólorum,nonminLis fibi intra rncEnia,quàm foris,timenduiquot; clTet. Sed rex non ignarus, quam potentem in Italia aduerfarium, fuaquegloH’' atque imperij æmulum haberet, licet Fulgofij didis non p.aruin commouerctufi attamencLim Italic! bellicuram nunquam omnino depofuifier, fiatim dem ad Bicoccara acceptam,in qua expeditione, praeter ceteros, tria millia Ho' uetioruiquot;

OEN VEN s IS H I S T O R I ÀE, t I R. X I X. 4)) uetiomin, duo acviginticohortiumcenturiones ceciderantj peditum qua-Noua tuordccim milliaex Aquicania, amp;nbsp;prouincia Narbonenfi cura quingentis cara-pnraâis, inillcqnc fagirtariis equettribus delegeraCjinandaüeratque^vt hæ copîâc^^'^’“quot;' duccRoberto SruardojViro cuinnaralium fpiendore, turn bcHîcis operibus îilü-“dJ quamprîmum in Italiam fupcratis AJpibus contendereCj ôc tebus fuperioris DcJlifucceirLi in parteafflidis amp;accifîs, auxiliuin adferrenr. Verùm,quiafuiTi-moperevércbarur, ne lui ad opem Genuenfibus ferendam, feriùs quàni necelïi-tasrcquirerct,aduenireqidcircô Petrum NauariUjtei militarispericilïiiliu,rccèns in Galliam ex Italia reuerfum,cum duabus triremibus Genua confellim remifit. ’Cwa?'’*''*' Hic tanta dexteritate, ac temporis opportunirate vfus eft,vt ftatim viio eodemqi tempore^ quo Daualus cû fuis copiis ab ea parte qua olim fuit Pharia turris, ca-ftiainœnibusadmouebar, vrbcm non mediocri cum omniû oppidanorû Icetitii ingrcfliis fit.Nam Daualus ad vibis Prçfeôlos per tibicinem dcditionis conditio-iicSjfctiptis, amp;nbsp;literis comprchenfas,præmifetar. quarUm fcrè capita hæcerant:

Vt intra vnius diei fpatium , omne Gallicum præfidium dimirterenr. Àn-toniottum Adumium in fuum Dominum alfumercnt. Claflem inftruolam Cæfaris arbitrium amp;nbsp;minillerium pararam habcrent . fi hæc faccrent, eos fuis legibus Cæfàrem vti permilfurum: ac fi Cæfaris nlandarà amp;nbsp;honeftas pacis conditioncs négligèrent, vel aliqua decaufa afpernarentut, omnia fioftilia denunciabant. (^ibus fane conditionibus adeô fuit commotà Sc conllcr-nataciuitaSjVt multi orpines,licet hoc infra Liguftici nominis dignitatem ac exi-llimationein efl’et, fuadcrent, Cæfaris mandata ilulla raiione elfe repudianda-amp; accepta omnino fuifi'enc, nifi militum nouurri pracfidium vecailet. Tau-taeratinipfavrbe,nouarum rerum femper cupida , animoruhi diftrafUo } amp;nbsp;Jtomifcuæ plebis trepidatio, vt nullæ liberæ exaudirentur voces, nullifqlie )onisac fanis confiliis locus relinqueretür; adeô j vt poft leuem amp;nbsp;extempo-laneain quandam confultationem , pænültihaa die Maij, Benedidfus Viual-duSjThomas Cataneus, amp;nbsp;Paulus Bulgarins, ciuium Geriuenfluiti nomine ctnuenUt^ alt;lDaiiaIuin,quicxpugnandæ vrbis fummam prouincianl habebat,mitreiecur. Hi dubia fub fpe,fpecie compoîlendæ pacis,duiti in calhis aliquandiudillihell-lur, amp;nbsp;feiam, confedo ncgoiio, ftatim ad fuos redituros crederent, Hilpani pe-^ites,quieodietLirrimprope portam poficam,plurimis tormentorum idibus,^ P'^oftrauerant, amp;nbsp;non exiguam, propter defenforum negligentiam, de pace bene fpcrantium,amp;quafiinalta fecuritatc viuentium,in moenibus ruinamfeceranci JnfcioDaualo, amp;nbsp;cuin legatis ad rem componendam intento, præter omnium Ipcmamp;opinionem, magno cum impietu impreftionemin vrbem faciunt,amp; adi-tumibiea parte qua mums aliquot in locis ruinam dederat ,facienccs, feiifim iMunturjamp; pofteainfefto agmineirruunt, ac fefe, denfæ grândinis inftar, per Yfbisruinas infundunt. Fit igitur vndique in cxercitu concurfus, amp;nbsp;clamor in-gcnsvbiqucatrollitur.Eriguntur a primipilaribus amp;nbsp;an^efignanisvexilla,pc-uitefque,quàprimiirruperant,fubfcquuntur-ac tatito cum ftrepitii amp;nbsp;arrriorum crepitures foris amp;nbsp;intra agitur,vtPifcarius confeftim acie inftrucla,amp; ördinibus percuneosdifpo{itis,fortun3m Cæfaris lêcutüs, inter primos verfaretur,amp; mini parteoccupata,fuos, qui tcmere progredi videbantur, fubfiftere inipcrat.Ad-liionetprætereàdeviôloria Profperum , qui cum Germanis, amp;nbsp;omni fere equi-tatu ill alia vrbis parte confticerat,quævulgô Bifamniadicitur, vt cum reliquo cxercitu in vrbem iam a fuis occupatam ingrediatur-amp; mox‘ fuis m vniim collc-ftispræcipic, vt ab ordinibus non difeedant : tantunique metum amp;nbsp;pauorem Omnibusincutiunt, vt vigiles, amp;nbsp;vrbis cuftodes, in fugam collapfi nullo modo

454 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, S E N A T V S P O P V L I E '

ïefé defendere , vel ftano,nem fibi demandaram tueri auderent. Quod non cam accidie pçopcer Cæfanani exercitus potentiæ opinionein, quàiil pff’P ■ ' popiili, qui iam in varias partes difleólus erat,varium tuinultum incercas^ ,, filij rationes. Nam etfi in vrbe eHec fufficiens defenforum numerus, quiu ipfam tutarijomncmquehoftium vim atqueimpetum ferre ac propulfar^Pj-^ cxnuaob tuiflent;tarnen cumfeditiofuspopulus, vridiximus,fibinon conftaret,njj' niorum coniiliis obcemperaret,fieri nequibat, vtipfa vrbs vndiqueabbow, i»x,amp;dihpi. obfefia, ÔC ad omnem occafionem intentis, bene tueri, vel diuconferuari pO'

Accedebat hue,quod in ipfo proelij ardore vibanæ militiæ Præfcâus ,dii®\ tis milicis, ac prouidi amp;nbsp;magnanimi ducis muniadiligenter ac fltenue obirot? ter dimicandum grauiter vulneratus eft, adeo vt cum ipfc propterinfliéfi , ris acerbitatem proelio excederet ,tota ipfius aciesdiftiparecur. Salernicanus-o Anhixpifiopi tiftes,cum baudexiguomilitumacciuitim numero, armisviam libi hoftes faciens, non fine magno vitæ periculo ad portum deuenit, amp;conftei’ nauibus, occiduum littus legens, Maftiliam contendit. Ceterùm OftauUi’ Princeps, qui valetudinarius amp;:æger, leôtulodcfixus,ægrè inter tot curas,amp;^ rum difcrimina,languidurn fpiritum trahebat,poftquam prætorium occludù“ fifi'ec, ad rei fucceflum valde dubius amp;nbsp;anxius, vnum ex fuis familiaribusad neftrammilerat, qui hoftidenunciaret,eum fe FerdinandiDaualifdeiS^p®' ftati com mietere, ipfeigitur à Daualo fub certis conditionibus in

Cxfaris clementiæ fuit referuatus. Capti fuerunt in hac vrbe quamplurimi^“]^ ftris ordinis viri, alijque non obfeuri nominis cities, qui omnibus cum pr^‘^, tibus-fortunis, vitftoris atbitrio cefsêre. Captusfuitetiam præterca Petrus N uarrus,quem non femel Gallias regibus fummam fidelitatem amp;nbsp;diligentomop ram cum magna laude in variis expeditionibus nauafle, nemini dubiueft.Miquot; icidem opulentillimæ familiæ fefe, vel prælènti pecunia, vel interpoftisIp^*' foribus prædibus, ab hoftium iniuriis,amp; impendentibus contumeliisjacp^^ ' fentibus periculis redemerunt. Multorum domus direptæ ac fpoliatæ fueruflp Ceterùm, miferrimæ vrbis ftatushocmaioriamp; æquiori animo tolerandusftj videtur, quod ProfperColumna,Adurniorù fratrum precibus inflexus,amp;‘!''^ ciuitas ipfa nullum hoftilis animi indicium dederat, amp;nbsp;de tranfaéfioneian’^^ cœperat,oppidanisæquior,graui fub pœna militibus edixit, ne quifpiâ fis ciuis in captiuitatem abduceretur,néue aliquis virgini vitium aftbrrct, veln’^ popuium di. trôna,pudicitiæpericuium adirer. HuiusProfperi benignitati acceptuiuet*^'’' nutnfetx,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patte debetur, quôd catinus il le tam Celebris, quique tanta cum

ratione in auguftiflimo vrbis templo afleruatur, in irati hoftis poteftatein i’quot;'' deuenerit- fedcummültaalia pretiofa fupelleûile, quaciuitasipfaob turæ frequentationem featebat, ab omni periculo amp;nbsp;direptione confet^^^'^'* fuit . Cuius quidem Columnæ humanitas , amp;nbsp;in vitftam vrbem fio, tanta extitit, vt goftero die,qui à capta ciuitate fuit proximus, quoP^ pulationibus tandem modus imponeretur , illinc exercitum eduxeht,amp;'‘’ ctHutxui- mnem vim arque iniuriam ab ea prohibuerit. Hæc vrbis direptio fnagu^^

Reipub.attulitconuerfionem,nec me hêrculèmirum,cùm multarumciuitati”’’ cxemplis iam admoneamur,quanto cumdifpcndio amp;nbsp;periculo oinnes cofuJ^’-quot; fiones, licet necenarias,coniun(ftæ fint: quippè cùm nulla pofti t in aligna te fieri etiam légitima de caufa immutatio , quin ftatum eiufdem nonlabefa^^^’ amp;mirumin modum inquiéter. Proinde non fine grauiftimopræftâtilfiTitjriii’' hominum iudiciomultain Rebulpublicis, licet vidcanturcutn vtilitatepub»'^^

ahqiio modo pugnare, toleranda funtjiiejis corredis,ih grauiorcm lapfuïh ïteî-pub.ftatusdeaucatur.Seddehis alias. Oc^auianuin FulgbfiumCæfarisclemen* tiæpermiflùm 8^ referuàtuin dîximus. Qui‘,cùm poft fidemdatam apud Daùa-luinjeciindum pada amp;nbsp;tranfadiones vtrimquefaôlas fefe liberràti priftinæ re-Itituendum putaret, ægrè tu lie, fc ex Campariiæ oppidos quæ antiquis Aucella quam perdudus craedtarim à Cæfàre reuocari.-quacertè in re^muki funr, Cælark j vel fakem fuorum adrniniftrôrum fidem defiderent. Nam ratio poftulabatj vt vtraque ex parte tràilfadionis formula adimpleretur .'Cuius taO' fuit exitüs, vt poift Iibertatis reftitutionem iri infula Prochyta, omnium aumanarum rerum cu'rà depofità, amp;nbsp;mente a'd folum Deum conuerfa,buius lu- A„ionh,ï^ qs vfuram cuïn meliori 'mutarit: eique de Cæfâris voluntate, ftatim poft captam Vrbem Antoniottus Adurnius cû fupremo honore fuccéflit,qui ftatim ab hoftilis ^xercitus difceflii^mutuo à Florentiiiis aliquot militaribus torrrientis defumptîs, Caftelletum obfidione cinxit,amp; tertia die arcem Francifei teinplu,m,qüæ ^oca 3(lb[icGallico milite tenebahtur, cepit. Hoc fucceftii deterritiCaftclleti defenfp- «/”“•»• reSjfubcertß legibus deditionem fecêre. Genuenfium rerum^ poftcirciter olt;ftó ianorum decürfum,infecuta mutatio ,Galliæregiômnem penitùs Infubriæ re-tincndæ 8c propaganda: ipem ademitjidcircó cxercitiis poftremô ad eius tutelam wiffus, quiiamvfque in Aftenfem agriim peruenerat, trans Alpes conceftit. l’arum aoeiatj quill contra hiftoriæ dignitatem prætcrmiferam dicere,

eo tempore, quo Genuam expugnauit, etUm naualem claftein adomnem nccclTitatem amp;occafionem pâratam,âuceRecafehiôilluftri viro, amp;nbsp;gratia apud ®inflorente,habuifte, quaefefenon fine grauiftimo confilioin portu Delphinij Wntinuerat. Quandoquidem cuib Andreas Auria, qui tune temporis vnà cum PhilippoAuria Gallorum ftudia fequebatur, 8c plurimu à rei naualis feientia ha-'iiumqueceleritatccommendabatur,Recafepius huius impetum veritus, fele in portuin abdiderat. Nam neminem latebat, Auriam hoc vnum expetere, vt daflem Caefarianam pcroccafioncm inuaderet. Proindecum PræfèôlusCæfa-^'unuslongeipfiÀuriænaualis pugtisE difciplinajamp; etiam nauigiorum numero dfetinferior, operæprctiumeffe duxit, vt in eo portu ftatipnem haberet, ne claf-[emtemereinpericulum aliquod adducetet. Verùm, etfi Cæfar, rccepta Genual ^''credibiligaudioperfunderetur,quod nouo imperio tàntæ Reipub. cicraali-3^atïifuoruin iaHurain cftetfaCTa acceftio, minime tarnen défunt, quidicanr, ^piuin eius vrbis direptionem valde improbafle, Daualo no mcdiocriter fuc- a« 5^^1uifl'ej quod diceretj per fpeciem colloquij militibus anfam diripiendæ vrbis præbuifle. Vtcumqueres fefe habet, quemadmodum häcin parte mirificeeft prædicanda Cæflris vidtoris moderatio amp;nbsp;magnanit|iitas, fie pari modo Pifea-’^’^s,apudplerofque rerum fuccelTum penitiùs examinantes, eo riomine non ca-’^^'^feprehenfione. In hoc rerum tfactu, Hadrianus Pontifex, magriis precibus , populiRomani,amp; cohortatione Senatus, àd vrbem eiipeatus, Gehuam cum octodccim roftratis applicuit, honorincè quideiîi, at propc nullà ciuium, recen- «’“quot;n®«# ^^mclademfuam liigentium, lætitia,excgptus;indeque Ligurnum nauigauit, vbi ^lulio Medice purpurato, leCTatifque Florentinorum , amp;nbsp;aliquot Etrufeis Cardi-^^l'busexpedlabatur ,breuique pôft, fecunda nauigatione Romani deueôius, WtoCal. Sept, vrbem ,niaximo populi,amp; totiuscuriæcôncurfu,ingreftus eft.

quamtiis eius aduentus, quia Roma Pontîfice abfente folitudini potiùs quàtn ciuifati fimilis videtur, fummoperè exoptatuseflet- hoc tamé fpeôtaculum, cùm k Pontificem cxternum,amp; Romanæ aulæ ac rerum Italicarum rudern arque im-pérî-

456 ’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S P O P V L Î Q^V E

petitom habere cogitarenf,omnium animos commouit: quarum cógitationüni mæftitiam auxit, quodpeftis quæ Romæin eiusaduentucœperatjidquodad eins Pondficatusfiniftrum omen referebacür, pertotum autumnum inimnie-ros morrales fuftuIerit.Hæc ecenim cóntaólü ægrorum ira exarferat, vtmultani* nera in compitis vifcrentur, appareretq. vaftari vrbem, haud multo dierum lp' do, nifi Graeculus quidam,nomine Demetrius Spartanus, fedandx peftikntiï, fauence d turba hominiïm, negotium fufcepifl'et, nemfne ruperftitionem vf-tare aufó. Nam ferumtaurum jcui dimidiumcornu difl'ecarat j magicocarmine tanioFtr^ft- dcxtram in aurem proiatojeperitèita rtlänfuefädum reddiderat,vt inieüotenui ßhumitit. ßjg integrum cornu,quô vellet perdu cens, peftilêdæ placandonumini adam* phitheatrum immolarct. Nec credulæ multitudinis fpem prorfüs fefeilir,cum ab ea inanis facrificij profpcfa litationc mitefeere morbus cœpiflet.Eodemanno, dum interChriftianos Principes mutüis armis decertatur, maximum Chriftia-næ Reip.vulnus irtfliélum. Siquidem Sölymanus Turcorum Imperatorjquiptr cedentianrto,gloriæftudio inflammatus, amp;maiorümfuorumdifciplinami®' cütuSj Albam Græcam, due vulgô Belgiradum j ad confluentes Sauum atq.Di' nubiüm ficam,egrcgium atque firmiflimum totiüs Panhoniæ muhimcntum,k' liciflimè expugnarat, ad Rhodi expugnadonem animum atque vires intendii. Caufaautem amp;nbsp;origo huius belli inprimishæc fuit,quôd nimirumdiffidlcin dbiex Lesbo,Chio3peloponnefo,Eubœa,Propontide,ipfoq. Byzâdo nauigatio nem futurarn in Syriam atque ÆgyptutnjVidebatür,ftàntc incolumi Rhodo,aP ce militum Hierofolymitanorum j vtpote ex qua illi maritimis fuis cxcur/îo^^ bus totum lictoris tradum deuaftarcntjamp; nônunquam iuftaclaflè congredi au-derent. Prætereà ducerededecusimpedj fui,ferregenteminirnicam inipfisrc-gni penetralibus. Ad hæc ambitiofo iuüeni magnos fpiritus miniftrarcprofpe^ lucceflusanno fiiperiorein Pannonia. Tum quæ, nequaquam multa inolieno negligenda eft occafio temporis, quo PrincipcSiOccidentis, maximis,vtdiduin cftjcladibus fefc inuicem amciebant. Atque hæ præcipuæ caufæ belli Rhodij/nC' runt. Proinde validiflimoexereitu gt;nbsp;in quo ducentaarmatorum millia fuilkdi' cuntur,amp;circiter trccentOrum nauigiorum claflc inftrudaac præpararap'^^'” deftinauerat animo,expeditionem fufcepit,amp; odauo Calend. lulij, quidies 1^-cidit in feftum D. Ioannis Baptiftæ, obfldio inchoata. Et quoniam de Rnodo Bwpw. obfefTaagimus, eius fitum paucisexponam.Oppidum in planiflimoloco pofitum eft, amp;nbsp;circuuallarijcoronaq. militum cingi poteft. Nam portu, tantum Septentrionem fpetftante, mari eingitur, amp;nbsp;reliqua parte in Occidentemveigit'' planitie lapidofa baud magna latitudine,longirudine maiori inter ipfum,cond' que apricos, patente: qui vrbiadiacent frequentes,fontibus,domibus,connti oleaftris,ficu, vineto, ac ceteris id genus arboribus,quæ in humo arida amp;urcno-fagignifolent. Verum manus amp;ars naturæ defe(ftum fupplerunt. Muroeinffl atque promuro validiflimo leptum eft: prçtereà trcdecim turribus alTu rgentibu^j minaci fpeciehorrens, quinque maximis propugnaculis,omnem aduernis?“^ iniuriamque hoftilem firmatum, pluribus portis nobile. Rhodiani équités,qui-bus tunc temporis,Fabricio Carrettano magno equitum làcræ militiæ inagiftro, cuius fupra mentionem fecimus,Nouendij vita defunôlo,præerat Philippns Vi' krius Liladamus, quern plurimùm commendabantmagnæ opes, pratclarumin'

' genium, exatfta rerum expcrientia, amp;nbsp;confuetudo Regum ac Principum, GUOS arduis fçpè rebus varias legationes obierat, vbi primum de hoftilibuscon-nliis atque apparatibus intellexere, quæcumque ad fui totiufque infulæ tuedam ac de-

fcuro loco res agi, fed in confpeftu P rincipis, amp;nbsp;vniuer fi exercitus, multorumq. populoruni ptæfentia. Hæc ipfa res,atqueipfe oloriæ ftagranpiflimus ardor, milites hnpulit, vt fiimma ftrenuitate ac 5?igilantia nunc attocidimis oppugnatio-nibiis ,nunc cuniculis foffis ,nunc aggetibus ex terra amp;li§uis ,qul vrbis mœnia fuperarent-excitatis ,ab eis infeftandis liunquamdefilberent • quibus operibus taaanacum fuorum cædé petfeais,propugnatorum quöque numerus valde erat

1 nbsp;nbsp;nbsp;immrnutus,ita vt afliduis laboribus fefti; amp;nbsp;tormentätio puluete déficiente,cum

magnurrœmumpattetormentorum iätibus dituta ,cuniculifque multis in io-US invrbem,inqua ipfi ,ptimispattibus expugnâtis ,feaflidue magis coatCta- -

1 nbsp;nbsp;nbsp;Unt, penetrantibus,totmoleftiis fuftinendi’s iam ptoyfus inipates fötent. Tan-

\ nbsp;nbsp;nbsp;den\derperatisornnibusauxilnsj5lt;ifihxttemasatiguftiasreda£ti,poft.fexmen-

\ fmm petpefiam obfidiönem, ciimTutcabis conditiotiibus ttanfegete, vtnem- -\ nbsp;nbsp;nbsp;VeUada^u§militix,vtidiximus,Ptxfeausiduitatemded^^^^^^^

\ auferùlfacultatembabetent. Tutca,vtipfisaliquatationecautumeffet,claf-\ lemex eomat'icedereiubetet^amp;c tcïtefftetnexerçitumper quinquemilliatia ab \ nbsp;nbsp;nbsp;Xhodo remöueret. cuiuS padioriis viKbodus inJ utcarum potelWrn deüenit.,

\ nbsp;nbsp;nbsp;amp;Cbtiffiani,fide ipfis bum aniffinieacreVigi6fiffimcöbfetuatapriSiciliam,tnox

\ IwWiam enauigarunt. Wbs autem Kbodoprofedis j Solymarius maiotern \ nbsp;nbsp;nbsp;Cbriffbuereligioniscontumebamdnillamvrbemeoipfodie quoDeinlq Ser-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uatorisnoffrlnàtaVis merfiorla ceXebrari confueuit,eff ingteffus ,Sc rnbil priusat-

\ dcata,iuUo(cbxa (fic ibi fuatempiaappebantUob^aetteret,fuoquemoteom-\ nibvis Cbriffianotum titibus eiedls ^Wabumetis t^ultui dedicatet. P aucis port \ mcafibus jLtladamo blelrta rrffula ex ffngularr eximi|g. Cxiatis benignitatç. \ concéda isatamenlege condltióne jNtb'ti^oVrmfublurnptrbus tuetetut atq. \ dffendetetablequitu Kbodrorumfedernbxlt. Ourri1^bodqat£tiibmaobbdio-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;treptçrueteritUt, duaslAguffteas naues,nlmitum,Äutläm, ^Petratam ,uilsffi-

\ eouatus tepürtieudum r\eeeffatla,PdAodum eonuebetentut •. led qurabutulmodt apparatus multb letrus,quampat lult,ptoeutatuselk., quonlametlam brems muabat,totus Itufftaatque m btrtum ceerdrt .qua qurdemrnteeumRadrranr V ouùbers, tum etratu eetetotumCbtrlbanr otblsP tmerpum legumes atque oler-

458 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s T O E V L I QJT E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. L

tantiapurêitieritô ab omnibus improbata.Et licetnonnuili aflerant,jp^tit^ ï dem optafl'e ferre opem fed pccuniæ inopia, quo minùs id prseftiterit, turn; nîllilominus ramen id plane in confeflo elf, ipfum, quas paulô anièc^^ fpaniis aduexerat peditum copias, faôlioforum quorundam hortatu, non dum, fed in Galîiam Cifalpinam, qux Cæfaris opes confirmarenr, ablegaU^' -, hoc autemj iure culpandüm, ^iniultiffimam reprehenhonem deueniflfj^''^ non vider? Eins enim potiùs intererat,Chriftianôs Principes ad mutuabi arque vnionem infledere/quô tandem mitigatis anim is,arque aflbciatis vny’ arma in communem Chriftianæ Reip. hoftem conuerterenr, fmulqiic RhcaJ, nis tam aréfa obfidionc prelïis, matufo auxilio adefic, quàm illis faces atqoc/ menta fuggerere. Ceterùmi in bot maluit Riorum Prædctefforum fccld^'*' exitiaIibus Veftigiis( bonos feinp'ér excipio)cüm ingenti piorum omniiim'^l^ ' infifterejâcCæfaris gratiam fibidemcreri, qtiàm boni Pontificis partes abfo*'’^^ PrikC^;««. re,fuoq. muneri, vti parerati îâtisfacere; î’orrô, vthocetiain addarurjfcrui'^) MieRhcdi ipfô die,quo Rhodii fcfèTurcis dediderunt,Rornç mashum ipfiHadrianol’'’!’ tx/ngniiii»- \ r' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;, .y-j:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^irll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itlil’

imwfnm. tihci proûlgium contigiilc. Cum rs enim palatij lacellum ad loJlennesna

diei Seruatoris noflricærimonias de more peragendas ingrederctur,ianiiæ *‘*'^^ facelli fliblimare,qüodmarmoreum erar, poft eins ingreftum illico ded^'R nonntillos élus falcllites cum maximo ipfius timoré peifumdcdiratqueocciû SupràdemoftrauirnuSjCæfarem Angliæ regem,apud Rcmp; Venetamie^ fœderis gratia habuifle legationem.Porrô baud ita multô pôft,etiamGalliarii^ oratorcs fuosmifît,qui Senatum ilium à Cçfarisfuorumq.amicitia

rmttima. tfähctet, adedvtpoft diuerfas Se grauiflimas comonftratas caufaSjtametlîni''^, ex Patribus in ipfum regém propenderent, eorum tarnen ftiffragia vicerind rtm proven- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kinlij'

lt;*«»• CæfariS partes, ceu potiores,quæque Reipub. magis conducerent, tutaoan ’5^5* Sed, tanta fuit Gallici regis in Cæfàrcm æmulatio , arque fufcepti belli aw '

vt neque cum Veneris cotitraófa focieras, neque aliorum Principum cum mis apparatibuà fôedus , eius animum à rervm Iralicafum cogirationibos v rarioneabduccre polTet.Igiturin earn expeditionem toto peâore incuiub^^« validiffimum exercitum denuôconfcribi,ac fuperatis Alpibus, initaliam p^^y cfleiuftit; 8c non fecus ac nUpérj ipfe buic bello intereflè emnino decreueraG iam dereôla Caroli Borbonij confpirationcjregnifui eu ram amp;nbsp;tutelam fbif ferendâduxiftet. Proindebæc fupremaconficiendi belli cura, inBoniuetnn’ . claftis prefeâ:um(vulgô Amiraliuin vöcät)qui inter pröceres ac præcipuosfR optimates annumerabatur, tranflata; Hic fumina celeritate vfus,per aduc,^ Alpes in Galîiam Cifalpinam contendit, amp;nbsp;Vigcuanum,omnemquecaiu nem,quæ vitraTicinum amnem eft, facilinegorioinfui regis poteftatciu^^ git.Qiio rerum fuccefl'u alacrior fabius ,vi6loriæ fuæ curium profequci’

Mediolanum verfus caftra promoiiit,camque vrbem obfidionecifi . Verùm,hanc vrbana^ukitudine,Gallis infenbftima, 8c Cæfariariis,P)^°Ç Columnae aufpicîis, forti ter acftrenuèpropugnantibus,tandem nullarc iufi

rabili gefta, obfidiohem foluens,fuas cppiasTicinum rcduxitjfubibdenoti xilia ex Galliis præftolatus • indet^ue, cùm boftes, eins caftris magno cvme turn ac peditum robore appropinquarent, amp;nbsp;ipfe interim nullo fubiidiO) fperaueratjfublcuaretur, Nouariam, vnde vcncrat, fc recepir, eo fucceflugt;vtt mediocris numerus in boftili cxercity non citra magnam cladcm à Cæfarianis, duce PifcariOjinfiiblam, amp;nbsp;æneorumtormentorumiabluraimin Galîiam xcuerfusfît. Exiiuanni;9^1 CIUJÛ''*’

GÈNVENSIS HISTORIAE, LIB. X I X. . . W c’uldemfæculjjgj-jjyj acvigefimuSjHadriaiius Pontifex dedi'nöO0t..CaI.Öä:ob’. atoconceflit, atque obiit parua fiii^ fiue ob temporis, quo regn au it, brcuitatem, ’*^^3C]uodpolincarum rerum eiïet imperitus,atque rudis,opinione lelicla. Huic^j ’^oiitraólisaliquandiucomitiis propter diueriasPatrumïèntentias,amp;altercati‘a-^^^tandem Iulius Medices,defuinptoCleinentis nomine,vndeuigefima die No-^*^Dris,fiibrogatus eft,ac follemni fortitione de more Pótifex rcnunciatus,Iulïj rctineie volebat: fed â nonnullis Cardinalibus obferuatum fuille, eos j Pontificatumadepti,nomen non mutaflcnt, omnesihtra annum vertenrem ®Dgt;gt;ireadihanitus,fiue quod eius Diui feftusdies propè adeffet,fiue ad id alludes; juodVolaterranoCardinali^ fimulac Pontifexdeclaratus fuit, offenfiones con-oonaner,euinqiieeum fuis in gratiam recepiflet ; Clementis feptimi nomen af-‘^phr, ifque initio ad tuendam nouæ dignitatis perfonam,ègregiè fe medium WCæfarem, Francifcum regem præftare videbatur, licet poltmodum totus Jnnuncpropendereinciperet. In hocrerum ffcatu, fecutusefl arinuseiufdem æui JJWttusacvigefimus, grauiffima ScatrocilTimapeftc memorabilis,quænon fo- Ge»„afdfë lutn Genuæ,ac finitimis Iocis,cum maxima multorüm hominum vtriufque Ie-3!usatqueordiniscædeacinterim gralfataeft- verum etiamjtotainfubriaiôe Me-lt;liolanuin poriflîmùm,eomorbi genere, mirum in modum conflidata, adeo profefto, vtduntaxatin ipfa vrbe Mediolanêfi, fupra quinquaginra millia mor-ïaliuin breuifl. temporis decurfu extinxerit. Proximè â nobis commeinoratum cartH ptæcedentianno,CaroliBorbonij aduerfus Francifcum Galliarum regem ddcdionem retcdam amp;nbsp;patefaólam fuide. Hic fane regia ftirpe oriundus,amp; ipfi aräiflimoconfanguinitatis Sgt;c necefbtudinis vinculo cóiunélus,grauifïimis «lecaufisperniciofiirimodiffidio intereosprto ,indignationemamp; odiuin,’ qUod regem fuumconceperat, diutius concöquere ac deuorarc cum diutius nequi-retjdefeftione fada, ad Cæfàrem tranfiuiq à quö cùm honorifice exceptus,,tum ’^agnispræmiisamp;bonoribus,ficunmoxoftendctur,affe(fl:us fuit. Intdlligebat ^'iiairumCæfar, tantiviriarege aduerfario defeólioncm, non parum auxilij ac •^Pporcunitatis ad bellum féliciter contra ipfum gercndum ,fibi allaturam.-Qua’ pi'optercùm interipfum,amp; Francifcum regemj fuhcftiflimum bellum recrude- fr,,/,.....' leeret,Borbonium,amp;: Piicarium, præcipuos fui exercitus Duces declarauit- qui * ^rnnibus rebus ad prœlium conficiendum opportunis,aG necedariis rité confti-* ^'^'^JSjMafTiliatn jGàlliæ Narboneiifis primariam vrbem,inuafcrunt; ad cuiüs ^’^idciTioppuonationemqUadragintadiesncqüicquam infumpti funt. Quan-“OQuidem, cum obegregiam propugiiatorum vircurem, amp;nbsp;vrbis munitionein, Giuliafpes expugnandæ vrbisaffulgeret, fimulqiGaliiarum regem, cùm valido ■ • ^xercitu iam in procindu effe intelligercnt, conclaraatis vafis ,infetlo nego-^'^jepente adltaliamffontcconucrfagt; retro vndeprofe6ticrant,fummäceleri-^^^Mecfine aliquafuorum ftrage,receflerunt. At rexj quod porentiflimum ex-cratuiïi haberetjhoftiumq.imbecillitatem cognofceretjaejfirnul fperaretjfi reóld ifincrepergeret,citius quam hoHis,quiMaflilia dilcedebat,in ltaliam perüentu-ium,Mediolanefis Principatusrecuperandi fibi valdeopportunam occafionem ^eniratusjfortuna: beneficio vti ll:atuitjamp; mira feftinatione Peninis öc Coóliis rex Medtv-^lpibus enienfis, in Taurinos defcendit,acfecundö' eurfu progrefrus,iterücioi-Mediolanenfem, amp;nbsp;pleraque Infubriæ loca,menfe Oél:obri,fuo'imperioi ^diccit.Gcnuae proMaflilicnfi expeditionc in Cæfaris gratiam quatuor nauium; fepfcjntriremiu,amp;aliquotnauigiorum varij generis claflis adornataifuit^ Ôe Ni-colaiBelogijaufpiciis eduólaj qui tametfi Genuenfi portu folueret, nunquam

46Ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S Ë N A T V S gt;nbsp;b P V L I Cty

tarnen Mafliliam enauigauit, at fetnper fefe in tiguftico finu continuitjca pon^' /îinùîn de caüfajne fcilicet ora Ligultica, propter hoftilem claflem circum eainj; fia præteruagantein,aliquid incoininodi ac dctriinenti pateretur.Hæceniinpau^ ante in eündein finum circumueôla/Saiionam, Voraginem deditione occU' parat, iSc in Liguriæ occiduuinlittus delata^fubinde Genuenfibus hand meiJ''’' crem terrorem acmctumincutiebat. Ceteriim proximo anno, Genuæ, claflis compa'rata arqueinrtruda,quæ præter quindecim roftratas,aliquote®'^ onerarias continebat,eique Bartholoinæus Flifeus cum imperio præpofitusfm'' Gallorum verô clafli, qiiæ decein triremium, Sgt;c aliquotcclocium (idgenusn^' uigij Galeones vocari diximus^numerum explebat,Salaflbrum reguliispia^^f^^i qui eo tempore iuflii regis Galliarum Sauonain conced'erat, vt oppidanosinot-ficioregiaque obediehtîa contineret. Inter qüæ, Vgo Moncada, CaefarianaruW rerum procurator, clafle, quacirciter quatuor millia expeditiflimorum viroriii’i deùehebantur, Genua prófedus, iüxta Voraginem, vbi erantin præhdiojad” æftiuis, cum tribus bominû armatorum inillibusdefccnfioncfecit.Horunip^' fedus, Rendus Ceres,paùcis ante diebus à rege in G allia, euocatus fuerat/^^''^ decaiifa milites,Iocantum,vulgô De domo alba, Corfum, virumque acmilitarem , fibi ducem elegerunt, adeô vt etiam Gallica clafie fuis aw”'*’ veniente,protinüs àciein contrahoftem inftruxerint. Quo quidemanim^’o^^^' , fojipfi,animo confternatijfefé in fuaam coniecerunt, eo tarnen fuccdlu/f|

præcer vulneratos, ipiemet Moncada in holtium poteftatem dcucncnr,K eo tredecim cohortium centuriones,inter quos Èarnabas amp;nbsp;Georgius Adurl’?; ac etiam Bartholomæus Spinula recenfentùr. Galli bac fortuhæ eblandicui'5 auraalacrioresfadi,vix bidui, aut tribui fpatio inreriedo, clafie inpoiwù\'' que admota, nauem lacobi Auriæ fecèns fabricatam,ac reinige deftitutaiU)quot;’' terceperunt.Francifcus intereaMcdioJano potim s,cen fi lij ancepSjLaudetnP®'’' peiàmne,adopprimendum Hifpanos,quife illuc vnàcuin Pifeario receperjj'' anTicinum debellandis Germanià, aggrederetur, inaufpicata belli lationf . tinum.prætulit J vbi, nulla meinorabiii earum rtruin quas tentaffet, pioir Sit cap^0 confeda,poft longam ôc diuturnam öbfidionem , didudis prirnô. Si mo?/'’

quis fenefeentibus viribüs,qiiôd noua Cæfarianîs auxilia adducente Borb^'.^ fuperueniflent, prœlio dccertare coadus eft^quo régiis aduerfo,nobiliffiffl^“'' , /Ag,'.*: queGallorum ducum SiC procerum interfedî fuirt; amp;nbsp;rex ipfê vbiomnisf^’ ;'quot;;:';Agnanimi ducis ac ftrenuiftimibellatorisrnunia obiîfrét,forriflîmè pugnans,e‘l’’ TrdocifcM '' éius interfedo, Sii ipfèjquamuis leuiter^ amp;nbsp;in ôre,amp; manu ferro violatus, rix Mpnw. qyç Cæfarianis militibusnondum illis noms, captus fuit- ftadinq. Carolus noius,qui cafu ebaduenerat,corporis proceritatcm,amp;arrnorumpulchriu^^^ admirams, ipfum iam fe,qui efret,palàm notuin facientem, magno honore numeîus ofculatus, Cœfaris nomine captiuumfecit: eôprâ^fertiin effufiùst;, fpanis Gerniânis: p^rta vidoria lætantibus, quôd ipfo Gæfaris natali die^ cundiffimo euentu'dimicaffenr.Hîc autem operæ pretiûfuerit,raramqu3nd^^’l Dits D. ac pænè inaudiram Caroli v.'Cæfarisfelicitatem annotate, quæcertèeô «r Cattlaf. admirationedigna eft,quôrariori exemplo obtigerit. Satis enimexomniuin^^

præftantiflimo Principi'aliqu^’ inftgrrem vidoriara obrigif}e,quin fempèripfi dièfuo natalitio D. Màtthiï'^ cr.0 euenerit. Nam-s eft fîquidem Gandaui anno millefimo quingentefiinOjieJ Cal.Mqrtij,hoc:eft vigefima quartaFebruarij .Eodem die nataiitio,ânno''^ üigefîmo-ifepcemuîrûm procerum confenfu in Cæfarcm Francofurtiinaiig’'f^ ' f-i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuseu'

^5 eft. Eodem die, anno eiufdern fæculi vigefimoquinto,captus eft in proëlió ad iicinuin, ficuti nunc diximus, Francifcus Galliarum rexprirtius, Eodcm diej annotrigefimo, diadematelmperiali âCleinencc fcptiiiio Bononiæ infighicus. todein deniquc die Auguftæ inlinperiali conuehtu, in præfentia quinque Ele* koruna, DuciSaxonia; Mauritio, D. Henricifiliojuraamp;digniratemEleóiora-tusDucàtusSaxonîæfollemni ritu cohtulir. Vcverà ad inceptuin redcam,Rcxj pofterovicioriæ die,ih Picighitonisarccm perdudliis fuit,vl)i liberrace excepta (ftimina etenim diligentia cuftodicbatur^ in ceteris omnibus regio more hono-J'^'iueafficicbatur. Deihdcjineunteæftate Genuam,ihdcqucin Hifpaniam,iu!Îu Cæfaris,abeode Eanoio capciuus perduólusiiatq. ibi inNdadricij arcean'eruatus^ ‘^onecundequaitaac-vigeUma Februarij diefubfequcntisanniredituinadfuos, . . gt;nbsp;^pnftinamlibertatem ea conditione àGæfareimpetrarer,vt,datis duobus filiis'' ODiidibus,reliquæ tranfaólionis conditiones amp;nbsp;paóla, Fdo lotoac tempore; rata . . ... I’^berentur.lifdcm ferme temporibus,Paulus Ccnturio virexcelfi ahirhi,amp; cof-mographiæ peritiflimus necnon Lufitanorum iniurijs vehementer accenfus,”quot;”^* cumotbjs vaftitatcm,.irnrnenfófque terrarbm traeftus, acfluminurn curfus, re-gioniimqne montium ficus, amp;nbsp;nacuram animo perliiftrafiec, follertis ingenij y 3Cqiie acuininej rem magni animi magnique incepti excogicauic ôc aggreflus ^ft-Conliliis.enim Leoni x. Pontifici^qui cum hæc omnia prius communica-^^bprobatis,literifqueab eodem acceptis, ad Bafilium Magnum,Mofcouitaruni ^fincipem, fc coiltulit, duarumque rerum,quæ ipfi, ipfiuTque regn is peramplar, ^bonorificté; altera etiamillarum fruóluófiflima futura felFec; illi autftor fuit. pocuitenim,aromatum commerciaa Lufitanis auerti,amp; in Mofcouiam,maiore Hinernm amp;nbsp;fubuedlionum compendio transferri pofle: quain rem Paulus louius inMofcouitaruin hiftoria planiùs expllcat. Suafitpræterea, vt fecla Gr^tcorura ad Romani folij addloritatem, Romanæque ecclefiæ infticura fe applica-’‘'^jheraque, vc pleriquc Chriftiani Principes; à Romano Pont, peteret. Veriim ®31ilius,alterunidearomatunicommcrciorepudiauit, fiueinani mecu; nc cas ^^giones quæ adCafpium ilaare amp;nbsp;Perfatum regiiaaditum præbcbanr;exEeris ÔC ‘crocibus gencibus patefaccret; flue quod rudiaiiigenia fplerididis confiliis qute ^ulcGipforumcaptum ancece(iunt,impariafere funt; omnifq.nouitas raroapud ^’^peritoà animos fide «Sc aflbnfum inuenic. Ad alceru de fefe cu Romana ccclefia ^öiungendöanimû adiecit,fpeilia facl:a,facileilium regij nomiriis ticulum,cuius y^petcupidus erat,regiaque infignia à Romano Pont, impetraturum, eac^uc pgJ.jç^^Qßfq^Ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vitro citroq. commeauit,

Yo^toetiamaBafilio Paulifuafu ad Clementemvn.mifló. Ccterumbene in-’^waca,8cprocedentia confiliaobitu ipfius Pauli, ætate,acdiuturnis laboribus amp;nbsp;coiifeébi,Pöncifi.cifq. aduerfis rebus interrupta ac plane euerfa funt. Habeo c^^idetnhäud incelebres fcriptores,qui aflerant, ipfum,cùmlndicæ negociatio-^Jsipesoitines, quoadMofchum attinet, abieciflcc, fequeîjmnibus votis exclu-‘Utn animaduerceretjin Britanniam traiecifle,amp; ab eo rege illi aliquot naues ob-‘^tas atque promifl'as fuifle, quo nouas, c^anquam fenio iam confcóliis, infulas ^regiones decegeret, fed grauifl'irna xgritudinecorreptum, Londini fupremum •'fcmobii(le,priufquam animo dertinacamnauigationem fufeiperet. Etfi vero •'Wutaidinfitum,vtconfiliaeuehtisponderemusac cui faufte quid contigerit, prudeiKilfime ilium p^ouidifle, cui infeliciier,male fenfifle iudiccmus,non rai-igt;»»lt;fcr4/Kif.' ^Wstainen prçclara confilia,quamuis interdum profpero euentu deftituta,fi modo cum racione coniunóla fuerint, quam res ipfæ iure laudari debentiatque baud

. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q 5

• : SEN A TV s ip O P V L I E iciojdn trtaiôr illis,interdum laus fit tribuenda: fiquidem confilia tota noUt^ funt,exitus rerum plerumquc, ac etiam maxima ex parte ab aliéna voluntatcît' quearbitrio pendeiit. Proindé Pauli Centurionis,viri mgnanimi ac præftantii' finiiegregia cogitara amp;nbsp;incepta', quamuisæemporumvitiis, amp;nbsp;aliéna cuipaS'* optaium exitû perduôla non finrj, nihilomrnus tarnen débita laude profequenu^ funt^amp; in perpetuum celebranda: eoq. faôtum eft, vt eius viri heroicos conatnSj ac eximium ingenitim hîc minirhè fllentro.præterierim i Proximè oftendini'''^’ inter Cæfarem,amp; Francifcum,pacem certis quibufdam legibus amp;nbsp;conditionibquot;^ tranfaôlam,atqueita ipfum Galliarumresem priflinæ libertati auitoque regn® reflitutùm . Ceterùm is,vbiprimùm ad fuos rediit, nihil potiushabuitjUiW magis in votis, quàmvtftatim nouumfœdus cum Clemente Pontifice,VenC' tis,amp; Francifeo Mediolanenfium Principe,aduerfus Cæfarcm percutere etiam decimo fexto Gal.Iunij de mutuo confenfu per ipforum legatos Cuni^’ confirmatum eft: cuius ea præcipua caufa extitit, vt videlicet ipfi Cæfari ,toniilt; Iraliæ imperium affeeStand,communibus armis obuiam iretur^fimulque W'' quiflimum fuifle cenfuerant,quôd Antonius Leua, atque Pifearius, imperb’’' Mediolanenfe Francifeo Sfortiæ inuidentes, eum , tanquam defeâionisàf!^' fare confilia agitantem,reum feciflent^ grauiflimoq. laborantem morboiin^r^^ obfcdifl'e,acetiam aliquotvrbibusereptis^ hoftemdeclaralfe. Ea calumnir^'l cumfummamalignitate Sfortiæ illata, Venetos,amp; Pontificem mirum innio“'’ pupugit,vfqueadeô,vttonflernati animis,armapararent, amp;nbsp;Cæfarianosiinp?' tenter atque fuperbè fœderis fidem fallentes,atque impudenter fociorum exii“’' mationemcontemnentes,armis perlèquendos arbitrarentur,amp; Pifeario inrefJ*^ morte fubrepto,ad Mediolanum arma proferrent,vtSfortiam,obfidionisamp;.''''f' periculo implicitum, matura ope allata, liberarent. In hoc etiam fœderecof^' prehendebatur, vtj fi contingeretGenuani communibus fœderatorum pulfis Cæfarianis,recuperari ,rexpriftinam amp;nbsp;confuetam auâoritatemin obtinerct. Deinde,vt Antoniottus Adurnius, qui Cæfaris gratia fubnixus,C^' nuæ,vc diôlum eftiterum potiebatur,ea conditione in Principatu perinane^^^ vtGalliæ regem ,fupremum dominum , prout paucis ante annis Oétaiji^ Fulgofiusfecerat, agnofcerer,amp; deinceps in fœderis focietatem reciperetui ',

ratus ‘foiiira iamque claflisadGenuamopprimenduirij vel,fi hoe ininus fuccederetjVtf^' c^fartm. Ncapolitanum inuaderent, communibus fumptibus extruxerant:in quidem erant quatuor regia: naues,cx his quäs vülgô Galeoncs vocaiit, cim triremes, Venetorum tredecim, ôc Pontificiæ vndecim: cuius quidemcb'*'’ Petrus Nauarrus, nuper præfenti pecunia Carfaris poteftati exemptus ,cuin periopræfeôlus eft.Terreîlribus Vcrôcopiis Sigifmûdus Malatcftajamp;Franûl*:^ Maria Vrbinatium Princeps, Venetiexercitus fummus imperator, de vnan'i'î' fœderatorum côfenfd*^ræpohtus fuit,qui Cremonam adorci,cius expugnat''’^'* tentauerunt. Verùm, re parum fuccedente, ac temporis conditione maioreii'^ cupandæ Genua: fpem ofl:endente,'illa rtlidla, ad hanc fe totis viribus contint' ' Nam cùm Venetorum claflis ad ciuitatem veterem fe Pontificiæ coniunxül^'’ deinde vtraquêin Ligurni portLi,vt Gallicam clafiem opperiretur, conftitilW^ claflis cum fexdecim nauibus logis,quatuor phafc]is,actotidem alteriusgcntf’-’’ ora in occiduum litrus appulfa, Sauonain ciuium confenfu cum toto Occiduoiitf^

reoccuparat: deinde, multis nauibus frumento onuflis, quæ Genuain peteM'» captis,Ligurnum,vt fe aliis adiungeret, contendit. Hæ tres igitur dalles qci’æ

Cal.Scptetnb. Ligurno foluentesj Pondficia, amp;: Veneta, in Delphini portu fuh-ftiterunc.-Gallica veto Sauonam rediit, vnde totum mare libéré perçu rrences,ita Gcnuamjcomeatuspænuria vndiq. preflam, obfidcbanc,vr, cum nihil amplius win earn vehi polTetjUon dubium forer, quin fl aliquis militiun numerus ip.-fistcrrcftri itinere euin commeatum quo folo fouebarur, interccpilfet, Gcnuen-fodeditioncm fadluri fuerint: nec claflium duces nunc liteiis, nunc propriis iiunciisaliudpcrebat, nifl vt fairem quatuorpedimm millia terreftri itinere mir- -ƒ? ’ ’ terentiinfedcxCremonenfl exercitu mitti non poterant : cum Vrbinatium Duci,aliifque,exercitum, qui in Infubria tunc temporis hærcbar, minuere, pel riculofum videretur, Cremona capta,militum iuftam legionem mitcerc cogita-bant. Sed interim Ligures, VC holliles conatus rcprimerent, fex peditum miiliai ■ nbsp;nbsp;nbsp;\

S'loiumquatuormilliacxvrbanaiuuecute collegia fuerant,^amp; reliqui auxiliarij •« ciuptionemex vrbeeoconfllio fecerant, vcfexcencospedites,quicum Philippo f^ifcoexclafle defcenderant, adorirentur : fed Philippus in fummis •montium iugisprope Delphini)portumitafeoperibus nlunierat,vt eos non parua cum clade retrocederecoeger it. Dum hæc ita vitro citroque geruntur,claflium præfes di^qui Genuç iam fere in extremam anguftiam redadç,maritimam öbfldioneni vrgebanr,fubinde vehemeiltiLisinftàbant, vt fœderati milites äd earn terreftri innereinfeftandam mitterent,omnique ope ftudercnt,vtoppidani omni com-iWu,quo,vti narrauimus,mirumin moduln laborabant, intercluderentuf. Cererùm,cùrn propterhoftilem exercitum, magnomilitum numero adauólum, funimaeiusreidifficultas fefeofferret,defperatis rebus,hæc expeditio in proximû o«?»» ’ annum,amp;meliorem temporis fortunxque opportunitatem reieifta eft. Intcrca temporis, Borbonius qui ad Caefare decimo fept. Cal. Decembris in Hifpaniam' petiienerat, rebus ibi ex animi fcntentiaconftitutis, Genuam cum quaftior.flue -

1-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 p • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contenäti»

xtanis placet,lextriremibus, amp;nbsp;cum mercatorum uteris, quarum vi centum ^ureorum millia ibi obtinuerat, fecunda nauigationc appulir; indeque poft-^odum Mediolanum cum imperio conceflit. Paucis abhinc diebus inter-teftis,Prorex Lanoius cum viginti quinquenauibus,quiaduænaues,antcquâ Sanflorentium atringeret, tempeftate pericrant,amp; quinque ab aliis difleôlæ erra-^ banqexCorfica profeä;us,fupra Sextrum Orientale, in fœderatorum claflêm , ^'^ddit,quæfupraCodimontem duas horas ante folis occafum congreflæ,ad no-^'i^tiavfquepugnarunt,amp; Auria hoftilem nauim, qua amplius trcccnti epibatæ ‘^tuehebantur,fubmerflt,ac torinentis claflem male multauit: quæ tandem fefe 3bhofteexplicans,Ligurnum,indequeNeapolim verfus enauigauit. Stint qui ' bradant,inea circitet quatuordecim millia hominum armatorum dcüecta, amp;nbsp;cuinhisetiam Ferdinandum Gonzagam,amp; Ferdinahdum Alarconium alarum ^^titurionem,amp;plcrofq. alios baud poftremæ famæ ac nominis, ipfamque clal-Jcaidiraatqueattoci tempeftateagitatam,ita vtdiftipatafuerit,eiufque pàrtem, inqüacrat Gonzaga,in Siciliam delatam, alteram vcrblt;Caictam incolumem tranfieftam.amp;moxpræfldiain variislocisdiftributa. Hic annus toti Reipub.

'lt;gt;nriltianæfuitquam maxime funeftus fc calamitofus : Qu.andoquidcm , dum Pannonia. Cbriftiani Principes inter fe infeftis armis digladiantur, Solymanus in occaflonc ^^'tiper intentus,eaæftatearmaviâ:riciainPannoniam conuertit,amp; adMuga- . ^quot;’ttivfqvie,quod cft oppidulum medio ferè itinere pofltum inter Budam atque ^dgradum, caftns promotis, Ludouicum fecunduin Hungariæ Bohemiæque

viribus atque armatorum numero longé inferiorem, cum hofte poten- Buda àTuf' tiflîmo congredi aufum, in acic deuicit, amp;nbsp;mox Budam fuo imperio adiunxit-,

4'6^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V s P O P V L I QjT E

indcqucaad vi£loriæ fuæ monuinentum, aeneas ftatuas tres ingentcs,quæW' thiXjDello paccqueinclyti regisjfuerant,Byzantium dcportari infliq caque 1517. num ibi in Hippodromo collocatæ confpiciuntur. Interea temporis,

'cutus eftannus fupra millcfimum quingenteßmum vigeßinus fcptimusit]*'’ quidem anno fœdus,cuius proximè mentioncm habuimus, fuit renouatero;^ Biitànnus in eius focîetatcm vocatus j bellum que Cælari Franciftus ipfe GalÜ^' perfecialem fuum de more indixit-, quod fanèmaghis èi ftupcndisC .paratibus motuin fuit-amp; dux Oddo Lautrechius cum validiffimo cxcreituinV liam breui pôft amandatus. Eodem etiam tempore^quô Gcnuara cominbi'f rccuperaretjAndream Auriam,fuum flipendiariumjtuifus cum cólo triremibc triginta fexmillia aureorum nuiumui fr^dtur. annua promißt,ac etiam honorificentiflimo maritimæ præfeôluræ titülo,Aini' rantem mediterranei maris appellauit. Hic ciim Gallicam claPem, quæduarviî acvigintirriremiumfegregièinftruâ:aTum,numerum æquabat, ex Mûflîli®! portu expeétaret,amp; cum fuis triremibus Sauonam fereciperet, Ligureshaco^' cafione Spediàin recuperarunt. Ceterùm Auria, claße adauólus, fuperiora irl^' rioraqueLiguriælittorapercurrcbatjidque vnum iniun’éfuln diligenter obiM munus, vtnempèfrumentarias inueéboncs impediret. Nam turn Gcnuæf“ menti inopia vehementer laborabatur j amp;nbsp;peftilentia fæuire cceperat, nec firmaaderatclafßs Antbniotto Adurnio,vrbis, vtidiximus, amp;nbsp;Cafarianart-iï prrrtiumprincipijqua Gallicaeclafßobßfti poßet. Hæcdudum oncräriasduas (óritii. Ferrariam, amp;nbsp;Rapallinam, pröfpero deftitutas vento, apud Flerehtium Corfic* portLim f pcrfccuta, fefe in littus eijcerecompuleraqeuadentibufquenautiSjatî veélorib’üs, îhcenderat. Quam ob rem fiebat.v’t Ligures fonerariSis haücsa ccëmendum frumentudn omncs partes dimiiterent,amp; quotidiè effufain portu» efuricntis populi multitudinCj aduentum nauiuin expcôlarent.Earum forte ßuCjVtaliis plaçet, quinque □ quarum quatuor frumento Siculo,vna mercibo^ crantonuftae, felc in Delphihi portüm intulcrant,vt jnde, expcâataidoneatf^^ peftatCjelufa Aurianarum triremium cuftodia,ad vrbcm peruehcrentur.Qü^“ caufa füperioribus diebus,apud pottus fauces,Adurnius munitioncm errf® pugnàeulumextrui,ac præfidium ihiponi iuitérât, eoccnfilio, vtibiab altoquot;'' trantianatiigiatutam haberent ftationem,amp;ncà Gai'icis triremibus oppoS^' rentur, terrelbri cohortium præfidio defend! poHênt. His Adurnij confilib0»' genterexploratis, Andreas dalle proüe6lus,idonco in Icco circiterquatuorP liapeditum expofuitjVtà terraportum, amp;:vicuin occuparet^haudmcdiocid? totius hoftium opprimendæ clalßs alleébus.In ipfo namque Delphiniportu/f ter aliquot Ligufticas naües, frumento amp;nbsp;merciinoniis referras, feptehi/'O^’ aliis plaeetjOoucm triremes aderant,partim Adurniæ,partim Cçfarianæ,(]U^quot;quot;’ prouifo periculojAdurnius férendæopis confilium cepit, amp;nbsp;Auguftinutn-f nulam, prectorij præÂdum, cutn maxima parteprætorianorumj eô rerreflrf^^ nere proficifeiiubet.Is nauiter iullafaciens,per montana afperaqueitihcrat'gt;quot; tendens ad vicum quem incolæBram«i-pancm voc2nt,fub aurorshi peruebquot;' T um verb exoriente foie,ab hofbbus,qui in littus defeenderant, Spinula ccnip citur,âdeô præclarèj vt, ciitn per deruptos amp;nbsp;anguîlos tramites ledeiuitt^quot;'’ militum numerus facile recenleretur, amp;nbsp;Aûriani ampliore numéro ftiorucoH^ matijobuiam defeendentibus eundû cenferent. Erat modica planitics,nonW àfanoD. Michaelis,trecentorum feimc pafuum. Earn AurianiducesAnto^ amp;nbsp;Philippus proueóti, præoccupant^ Vifcontem Cicadam nöbilctnhgniic^^’

G E N V E N s I s H I st o R I ÂE, L I B. X IX. 465 quipræfeâiAuriæ gcttabat vexillum ,cum valida fclopettariorum manu an-teireiubenr: ipfi mediana acïem excepturaïn defcêdentiuna impetüm ex aduerfo iiiftmuiK.Vifcontcs’^naôlus iii hîs rupibus duos ing’en'tes fcopulos,poil cos fuam manum collocac ï amp;nbsp;primos defcendentiuin hoftes, effufa glandiuna procella, tranfituarcereconacur.At Spinula, côie'ôbus in locuiaa vnde le èripere fine igno-minia, grauiqucfuoruna detrimento non poflet^ quanquaiaa launaero hoftiunà terreremr, breui oratione nailitum aiaiiaàos confirmât - docctquc, hoftes facile inuadifuperarique pofte, fi fc prætorianos eft'c naeminiflent, quorum laeque vir-tntem,nequeimpctuii.1, aut Galli noui milites, lut Auriani femiremiges laturi videreiatur: nul!aepiemoraintcrpofita,æqüiftimolocofe deiaaitteias, Vifeontrs fclopettariosè feopulis deijcit. Hi pulfi,mediaiaà acieiaa ex tumultuaria fua fuga peiiurbaiat.certatur tarnen magna vicollato pede,fed vel paucorum laôftium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Aurianiiiaiquodecliuique ira loco impetuna non diu fuftinent, ita vt continuo teradareiat, Ôi. leleiialugam percoialragolaiaa viam précipites coiaiicerent, Spinula iiaterina, pulfis atque pevterrftis, captô Plailippo Auria, inftat. Ab Aduriàiis clamor viôloriæ attollitur, Gallique, Auriaiai metu præpediti,adeô perturbatè adliuusdefcendeteconantùrj vtpauci,*àpprelaeiafis remis,in trirciaaes euaderenr, reliquicæfi^autcapti fint, aut per auias amp;nbsp;inacceftâs rupes effugcrent,cùiaa mul-toçlurcseoruna piæcipiti falfu feeripientes, profundo mari mergereiatur .Parta ^'iftonajadiaairabili cafuacciderat, vt eoipfo die Spinula ab Adurnioad vrbem Kuocaretur,quôdCæfar Fulgofius à Làutreclaio Genuaiaa cum duobusiaaillibus partira eqüitum, partim pedeftrium viroru'm ablegatus, iia Pqeiferaiti 'vallem fe demifilTetjiauaqueillum adefte,coiaftantifama nuiaciaretur. Q^ibus iuiïis Spi^ nulaminimè reiu(ftariaufus,fimulque fufpicatus ,quod veritimile videbaturj vtjfedifcedente, Auria clàftem iiauaderet^trierarchos admonuit,vt fe ad proelium compararçnt, ôc nudatas propugnatoribus laoftiuiaa triremes’, aggredcreiatnf’'. Quôdfiidfacerepræftareque,vti oportebat,non poffcnt0n altum fe proripè^ lent, ôc in quos fortuna, vel Liguriæ, velEtruriæ portiis öfter ret, propere confugt; gerent .Ceterùm, vel terreftri vidoria adiuti, nihil egregium , aut fortibus viris dignum, tenureaufifunt, quôd defenfores pariter ac remiges âdptædam iiacita-djconfpeftohoftiumaduerfo fucceftu,in triremibuscoiatiiaerilaequiuiftcnt. Se-’^^ndutnvero complexi confilium,cùm enauigare cœpiftent, nec'vllo prorfùs

)}'| '''‘^f^'oiuuarcntiuqfcftis remigibus,auimos itadelpôrideruntjVtiiitutum èüadcrc , nbsp;nbsp;nbsp;,,

M nbsp;nbsp;pe)ffedq'perarent,Slt; continu6 in euladem Delplaimj portiam rédireiat‘iquot;'Afiuic oc-

cafionduæ intentus Auriaj amp;nbsp;inucélus in hoftes, triremesj prêter vnana, omneis De^hù^j O cepit. Hæcfuitluftiniaiaa, cognomento Gibba^quæ igné abfumpta eft, reliquat fl cnmiaaràbusfrurnento onuftis,amp;luftiniana,quædudum ex Oriente' àppulfa, ƒ l vaiWeauri pondo pretium ferre dicebatur,in laoftiuiaa poteftatem detienerüiat,eèi lt;ƒI facMs^qu^^ferùique omnes ad tranftrii-câtenâti, fùblata vôté,dibertateni ƒ 1 muoGa(îent,amp;propugnatores,epibatæque oiîïnes vndiqu»defc'enlionefa€la,di'-li' 1 laberentut. Capté funt arite alias duê Genuenfes,quibus préërat lûliàiatis Rip^ f I Adurnijdiens. Alixfueruntpartim Siculje,partilll Hilpanicæ. Guirei'gtrendx

1 alixGallicxroftratæ interfuerunt; quê, cùm antea quinque naues oiaeratas fru-IH ^eiatOjGenuam peteiates,cepiftent,fe deinde poft Codimôiatem' mt^r pôrttiiVi jt')l ^di^Vuaij ScGeiauamabdiderarif. quoetianatempore,nonnullipedites aJb A'db“ ^'*1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genuam ducerent, coilduifti, PiacruTÎ], quilocus inillig^talontibuii

I e{t,rufiheruiat. Hæc autem gefta fiant fubldusAugufti, ita alter nantè vicès fiià$ fûiutia ,vt qui terreftri pugna viâtores fuetànt. j mari'vitti îrao-x debellati fuèrint,;

fuerint. Cæfar namque Fulgofius^ ad D. Petrifanum quod vöcatut ao j nam,pofitis caftris, caduceatorem rcgium in vrbem præmific, qui Genuef deditionem hortaretur, amp;nbsp;fi id faeereabnuercnt, omnia hoftilia denunc« Adurnius,qui paucis ante diebüs cùm viderct,tantis difficultatibus terra Genuamimplicari,vtea vrbe fuifquedefenforibuSjin extremal« daétis,omnem tuendi fpem adiinercnt, decurionibus permifcrat, vt legatu Lautrechium mitterent, qui cumeodepacis conditionibustFanfigerec,^'^ ccatoremrepulit. Idautem legationis munus fufceperat Vincentius æquifl]maflt;|Lieconditioncs à Lautrcchio retulerat, præter id vnum, nueuf. enixe petebatur,vt fcilicet Sauonam vrbem populo Genucnli abut reftitueret. Earn namq.vrbem, Annam Moramoiantium, regis gratia inni^''/ Ebi impetran€,amp; Præfeôlum,nomine Moretum^impofuifle ferebant/oco Iio, vt Sauonenfi portu,quôd effet Galliæ Gifalpinæ opportunin)mus,poftq®j Genuaalienæefl'etditionis,adomnes belli cómodicates vteretuf. EareGentil '

L nihil grauius Ebi acciderepoEè rati, quàm vt Sauona,tot fæculis ciuitati 1' buta, fubtralîcretur,repente coramutatis animis,âpriorededitionis connho ceflèruntjitavtAdurniusnon obfcuram fpem retinendi Principatusrefui”^ ret. Quaproptcr, cxploratis Cæfaris viribus,nodu in earn eruptioneni conftituunt .Impofuerat Cæfarcum præfidio vnius coliortis Borrachinuffp^^. fedum in æde S. Benigni, Eta in fupercilio montis,qui imminet ci turri, lychno nodurni luminis, Pharum vocant, dcfpedatque dextrorfum fubicd“'* maris plagam,in qua,vti diximus,ad Arenæ templum FuJgofius confedef^^ Cognito hoftium aduentu,Adurni}, amp;nbsp;paucitate copiarumeius contempt^) p. inuadendos décernant,amp; poft incempeftam node, Auguftini Spinulx,SiniW* Flifci, amp;nbsp;Gabrielis Martinengi Brixienfis alarum Præfedi,aufpicio,edudisp^^ torianis,redà ad eos proficifcuntur,adeô filentia^mine, vt apud Lazariain vcf rem portam, Borrachini cxcubias parum intente fpeculantes opprimèrent^’ bis, vbi fit BorrachinuSj amp;nbsp;vbi confiftat Cæfar, difcunt continuoque'^' fum eins promontorij eonfcendentcs, Borrachinum femifopitum j que fuis excubiis capiunt,ac eius præfidium, paucis cæfis, amp;nbsp;nonnullis neratis, fugatur, ôc per exteriorem rupis partem deiicitur* Fulgofîus?quot; dito ftrepitu, Sgt;i iam inalbefcente cælo,confpeda fuorum fuga, hofte apf^^' pinquante,fcfe colligens,munimentum,âforte oblatum, irruentibus opp^ nit. In ea namque parte littorisædifîcabatur oncraria ingens nauis, Griif^ diavoc3ta,iamquccarina eius, fcamnis,amp; naualibus canteriis, quos fabri vocat, erant conftituta ,amp; coftæ fuis incuruis alferibus intexebantun Itaqu^ nauigio pro munitione vfus, fclopctarios opportune difponit , coiedisjhoftes ab accefl’u arcet. bi,bifariamdiuifi,pars dextrorfum adFulgdæ^’ copias, vbi erant équités nonnuilijMartinengoduce, defertur^. altéra contra farem procedit. Sed Eidum eft cgregiaipfius fortitudine, vt,qui in nauigio hoftes loco pellerent. Nam Cæiar, ôe à puppe, amp;nbsp;à prora cum fuis prolilienJ)'quot; ipfos Spinulanos, parum conftanter pugnantes , amp;nbsp;metu fclopctarioruif P^^ turbatos,erupit,;.amp; reliqui FulgoEaniMartinengum in congreflù ita repulettquot;’^ ytcircurouentusin medio eaperetur, Spinulaqueipfedeueniret in poteftaiei”' Ôc Flifcus,qui cum clientum manu aderat,paruo temporis amp;nbsp;loci fpatio^^ hoftium manibus eriperetur. Eo modo Cæfar, femihoræ memento, in ipfapf^ pè rerum dçfperatione vidoria potitus pleno pa Eu ad vrbem contendit, îuburbana teda viæmilitaris,quamFafciolam vocant, iuxtaîheodoiitfinp'J’

futnukuatiam Hifpanorum manum i quæ fubfidio mittebatur, magno impetu ^nair, amp;nbsp;ad D.Tbomx portam prouchitur. Nec diu póft, cities, excicaci Fidgô-'■jvidoria, vxi ante llatuerànc’, neque poftea impltuerant. Gallias i'egis impend J^Qedercdecernunt, milfifque Au^uftino Ferrario amp;nbsp;lacóbö Lomellino levans’ ^^'golianarum partium rtudiolis, ac fautoribus,'qui portam aperiientj Sc Cæfa-fcniexciperent, vidoresintroduxelunt. Ipfc Princeps Adurhiusqui ad tuinul-tum accurrerat, vbi introduólos in vrbem hoftes ex popular! acclamadone au -^ii^adeuitandum periculum,conuerfo equo,in artem propetèconfiigit^päulü-lumque moratus, ad nouiflirnum confilium quod erat ciuilfs potius pietatis,

bellicæ virtutis,defcendit, Neqiie cnim eum animi vigorem^qliern Hiero-•lytnusfrateraduerfis in rebus prasfe'tulerat,Arttöniottus,vti erat temifiiolc in-

amp;articulari morbo correptus,ferebat.Statim fiquidem PhilippumAu-in arcecaptiuum habebatjiberaliter dimifiqatqueorauit,vt operairi æfcfnx laudis patriæ præftaret,ne in ea Principatus conuerfione mu tuis cä'dibus-Icfeitîipeterenr, quibus inteftinis.malis'ciuitas in aliquod fummum diferimç de-'icnirct. Sibi quoque in earn publicæ faltitis curam intento , nihil fore honefiitis ^^^itrari,quain arce excedere, quo vrbanis rebus tranquillitatem afferret. Cum' quot;’5mandàtis Philippus æquè fidus amp;nbsp;alacer,ab arce in âream Aurianam defeen-^lUduocatcontribuleSjôcplerofquealios.ciues, grauit^ue amp;appofitaoratione' P'duadetjVtGalliæ regis imperium lubentibus animis fLlfcipiant; vecerum odio-' ^^■n,amp;faófionutnobliuifci, amp;abomni contentionedifeedere velint. EaPhi'-1'ppioratione permoti ciues, ad comprimendum plebis amp;nbsp;militum tumultumj vrbemdifeurrunr- atque illico Fulgofij moderatiohe, Sc ciüium prêcibus, ar-“^orum ftrepitus fedatutj tanto parendi obfequio,VC nulla domusj præter Decu-^'lonuiiiprætoriuin, plebis concurfudiriperetur,fic, vt admiräbile videri pOtuë‘'rui!in«nj ^i^jintantapercurbationeJ nullo prope effufo ciuili fanguine, vrbänas rCs, pbcidèpacatas atquecompofitas fuitTe. Quod fi Aurianae Gallicæqiie triremes^ S^ætunc temporis; baud fane citra maximum ReipuB. Beneficium jaberant ,eo* porcum tenuißent;ciues omnind fufpicabantur, nauales tunhas, vti prædai^ 3uidas,noiifacilecoerceri potuillê, quin effufiflime graffarentur. Itaquefihgu-‘^esà Senatu atque omnibus ordinibus Cæfari gràtiæ funtaôhæ, quôdGalliæ ^^§i5coinmodo,quamprÔpriædignican atque amplitudinijquàm armacus arri-^-P^''^poterat, ftudere malucrit. Erat enim Cæfar lano pâtre geilitus, qui turn Vê-P^nsincaftrismilitabar, ac Genuas Principali dignitate ,aliqüamdiu j ficuti fuo locomemoraui, potitus fuerat. Dàta funt ei, virtutis amp;nbsp;clementiæ nomine, pras- »'x* fgnatæpccLiniæ, nempèduorum millium aureorum,amp; certifl'imi anhui re-ditusalimenta, quæadpolferostranfircrit,Senatus confultoconftitùra- eiulque mdititriumftipcndiorum folutio publico nomine fuit exhibita. Adurniusar-ccmciuibus reddidit, amp;cumpræfidio fuorum clientum,’ patriæ ac Principatu cedens, ad paterna cartel la fe recepit:paucil^. port menfib'u.iÇ çùm ad Aritonium Lcuam profeétus elîet, apud Mediolanum fine proie fato conceiTit. Exigüo tem- \ pôïisfpatioinceriedo.rex Gallias ThcodoauTriuulcium,viru nobilitace^multif-^'^^virtutibns infignem, Geiluam mifit, quo ibi fuonomine præefl’et: ifquc

in Senatum , confenfu ciuium, ipfoque Auria,in ea re plurimum alla-o^ific,decuriones in verba regis facramento adcgit;cùm paulô ante CasfarFul-poilus adLautrechium in caftra rcdiilTet. Hiccnim,iam emenlis AlpibiissBo-Icum,Alexandrin! agri oppidum, poll decern dierum oppugnationem,fui iuris IcccraCjipfamq. Alexandriam Sc Vigeuanumoccupauitj 3.c bfeuipöft,Ticinum

iSm gt;nbsp;expugnatum atque direprum, amp;: per oólocontinuos dies in earn ciuitatemvt»^' menter fæuitum, atque obcladis acceptæ inemoriamplurima ædificiaincenl^' Poft: hæc, omida expeditione Mediolanenfij in quo fanè humanarnm reriiro iwtrfÆj in ricioreSjgrauiftiraè ab eo erratum fuiftc, ratiocinantur-Placcntiam,

mam verfus caftra produxit, eo animi decretOjVt quemadmodum fibiàfuorCj' iniüntftum fuerat, amp;nbsp;Fœderâti Principes inter fe conuenerant, ftomamjadlih^' raildum Pöntificem, coque priftinæ libertati atque amplitudinireftitiito, polimcum fuo exercitu contenderet. Rex Francifcus, per idem tempus ƒ enÿiZmf' Lauttechius in Italiain, vti narrauimus^proFedus crat,vt earn expeditionem ueheret, præualidam claftem duodequadraginta triremium , quarum oôlo ad Aufiam, quatuordecini ad Gallos^ amp;nbsp;fexdccim ad Venetos exornari iufterat: quæ omnes iani Ligurnum portüm, quem antiquitùsCicC^® ni Labronem fuiftè conftat, hodieque apud incolas prifcum id nomen conuenerant, amp;nbsp;Rentio Cerite tum tribus pcditum millibus, qüos in contii’^'’ tem pofteiit exponere, in naues accepto, Idibus Noueinbris Ligurno foluf'’'!'^ Et quamuis an tea communibus confiliisjpoftnon pàucas dclibcrationes coîquot; tutum eftet, vt Sicilia in primis inuaderetut, nihilominus tarnen Auriæ côboj tationibus mutata fentcntia, in Sardinian) iter dircxerunt. Lautrechius,Sät niacaptaj longé faciliùs Sicilian) occupari pofte fperans^hoc confiliurncoiup^’’^ bauit. Quaecumque tandem caufa fuerit ƒ laffis in mari aduerfa tempeftaK^r^ 4^1»’^“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atqüe illuc, quo procellofi turbines cumque ferrentjVagabatuf:Vß^

Gallicis triremibus prope Sardiniæ littora naufragium fecit; quatuor tæ,valdè concuflae ,Ligurnum rcdierunt: Gallicæ reliquæ, ventorum iiT adæ; vbi poftea in portu veteri quatuor Veiietæ fe illis^^^ wtoiw/w-iunxerunt; reliquæ ödto,Ligurnumtrànfportatæfunti denique Auriaj'^, rite admodum inter fe difftdentibus, eaexpeditio huiufmodi exitumMV vt omnino maximum toti clafti dctrimentum attulerit. Quippè Saxeri,'''|^ Præfedi totius infulæ amp;i. Sardorum conuentu celcbri, à Rentio cxpugnaW)^, tanram omnis generis annonæ copiam repertam fuifte tradunt,cLim frumcn^ vini, turn falitæ ac recentis carnis, amp;nbsp;ceterarum rerum', vt partim earUm UV uie,partim etiam Sardoi caeli intemperie, paulo ante efurientia corporaluu tentarentur, nec fccus acin tabifica lue fieri confucuitj raagnusaegrorumn'quot; rusinteriret, adco miferabiliter,vcnoninodó in claiTiarios ac remiges^vei^^ etiam ad aliquot nobiles trierarchos eacontagiofa labes permanaret,fenuc dimidia hominum pars abfumereturjteliqua verb lethalicer langueret:eaquc^|j des finiftro prœlio maior æftimata, fie fane, vtin ca nauigatione cunâa omf improfpera amp;nbsp;aduerfa experirentur,donee tandem ab infami littore difeedf^ in eum portum vnde prius infauftisominibus foluerant, redierunt. Intel*' ^-^^®jj®quot;pBorbonius, licet nequepecuniis,neque commeatH ,nec etiam pu lucre ror'J',, ceterifq. rebus »d bellum opportunis ac heceflariis eftet inftruóliis-ni^^.

minus tarnen fuorum militum, quorum omnium ferme erant Germain atq-fpani,ftudioatque alacritate confifusmenfo Apennino, inFlorentinoruii'^^^ tionem peruenit; cumque occupandæ vrbis, cuius opibus ipfi ditari fperauc facultas non daretur, fpretis indutiis à Carolo Lanoio cum Pontificenup^n, lt;ft:is,maximis itineribus Rom am contendit, vbi Pontifex, cxau6lorausm‘''r^j ex parte militibus, accepta Lanoij fide, fe tutum exiftimabat. Borbonius 12' cum fuis copiis,tertioNonas Maij,in Pratis prope vrbem eft metatus: amp;nbsp;infolentia pracconemp qui iter per ipfam yrbem,vc cum exercitu in regn urn r

G E N V E N s ï s I s T o R I AË, I I B. X I X. 469 folitänumîret, fibi concedi pbftularet, itiifit prima luce infequentis diei in ipfà aurora, eo animo jVt aut vidloria potiretur ,aut mortem oppeteret^fvixenim 31ia fpcs rebus ipfius reliqua Videbatur)exercitUjfuburbio,quà mons, quaq. San-Spiritus templuin eft , admoto j atroX pugna eft'eoepta. Fuit autem in hoc popitiafortuna, quæ vt exercitum tutiùs admouere poflet, denfiftimæ nebulæ ante lucem excitatas, tamdiu eos texit i donee ad eum locum in quo ccrcamcn inchoatum eft, citra obftaculum perueniftent. Cuius certamini's initio Boibonius extrema defperatione,non mbdô,quia,ni'i(î vióloria potiretur,iiullum rcliquutn perfugium erat-i verùm etiam quod Germani ipfi in pfoelio fegiiio-^^niderentnr, ac etiam repulfi effent, lèfe in primam a'ciem coniecit, primufquc fcalamfuneftamanu mœnibus,vt miirum afcéderet,applicaui't. Sed illico fclop-pl glande jier inguen dextri femoVi’s, fiue, vt aliis placet, per crus finiftrum, per-cufliis, repente fublatus eft. Huius interitu, militum ardor non folùm non de-^fouit, fed etiam muko magis,Philiberto Auraico in primis aiiiftore^qui aiebat, ßotbonium dumtaxat vulneratum ideo'que vlcifcerentur vulnus Imperatoris ki, eft accenfus,ita vt poftquani ad duas horas magiia vi vtrimquedecertatum r««« tx^ur effet,tademruburbaiia teóla fint ingrefii; amp;mox magno iinpetu ac tumultu eo-tlem die horam vnam ante Solis ofccafum^ per Xifti pontem in vrbem ipfam ag-iWtimirrumperent. Nullis autem verbis exprimipoffet,quantam hbidinelTi ^cfæuiciarn prómifcuè in omnes exercUerint; Non dignitas i non rctas protege-9^0minus ftupracæJibus,cædes ftup.ris mifeerentur. Grandæuos fenes_,ex-sdaæcate feininas, viles ad prædam,in ludibrium trahebant. Vbi adulta virgo; mulier forma confpicua incidiffet, vi; manibufque rapientium diuulfa,ipfos poftreino direptores ih mutuam perniciem agebat. Dum pecuniam, vel grauiâ auro tempjorum dona fibi quifque trahunt ; maiore allorum vi truilcabantur. Quidam obuia alpernati, veroeribus tormentilque dominorum abdita fcrutari; ftefoflaeruerc. Faces in manibus, quas, vbi prædam egefferant, in vacuas do-^%amp;inaniatemplaperlafciuiam iaculabaiitur. Vt^ue exercitu vario linguiSj Juoribus, diuérfæ enpidines, amp;nbsp;aliud cuique fas, nec quicquam rllicitum, oin-uiaquefacraprofanis admifcebantur.Deniqueóinnia viólórum atbitrio cefsere; uamediiisfidiusjvteius vrbis,cui,diuino quodam fato,ad fummum amplitude ^ufaftigium confeendere datum fuit, fie tarnen, vt crebris quoque direptioni-busdeftinatafit,feratenimis annus d. CccC. lxxx. poftquäm à Gothis di-reptafueratj calamitates non modo; vt diólüiii eft, explicari, fed necogitatibnc ^uidenacomprehendi poffent. Cum in pugha, turn ill ipfo direptionis furore, circiter ouatuor hominuni millia defiderati efle diebntur. Pontifex, qui in Va-ticani æde rei exitum expe(ftabat,vbi hoftes irrupiffe audiuit,ftatiin fo cum mul-usPurpuratispliiftquefacri brdinis viris in Adriani molem recepit.Tandem exa-lt;fta abipfoJ poft aliquot dieà; ingenti pecunia j abadàque vndique præda, Aurai-cus,qui poftöccifumBorbonium,totius exercitus præfcâwram fufccperat,ciini fuiscopiis Neapolim perrexit. Huncexitum habuit eo tempore vrbs inclyta, ôc celeberrima,quæûe olim fuum impcriuiji pet vniuerfuni terrarum orbem pro-tuleratjclariflimofanèdocumento, nihil plané tam firmum ac folidum effeiii humanis rebus, quin, relióta fortuna fua fede, vatiis conuerfionibus obnoxium fojamp;interdum nihil aliud, præterfuimembriam,relinquat. Illud vero pænè laminhactragicacomrnemorationeexcideratjhempè Borbonium, adhuc fpi-ranrem,Romæ, haud multo poft, vt à quibufdam afteritur, cxpiraffe,necnon ab vniuerfo exercitudeploratum,adeô vtGerntantß miles ipfius tumulo huncti-

-tulurtijnfcripferit'; imperiüjfa^perata Itältaideuißo Gallo ^Pontißii Roma ca^ta^ Caroli Borbonij hoc marmor cintres continet Sed. antequaiTi libro Aicin impofuero,adiungere, meo cquidcm iudiciOinon eiit extiap'^' pofitum, has in iras amp;nbsp;plane fhipendas oalainitatcs cerribili coineta amp;: monftrofæ magnitudinis,qui in ditionePalatinatus,n.Deccrnbrisdi^’'? occafii vifus amp;nbsp;obferuatusfuit spræmonftratasdiuinîtùs fuiiîe. Eratenißi'r oinnino cruencus nnbe tenibilis, ftellis, haftis gladiis ,etiam capkibiisj^ trucaris hinc inde cireuindatus, adeo vt complures hoc tarn diro Sgt;c hoiribiliï Zlaculo inmorbum amp;nbsp;fyneopen inciderenr.

adeo grauis propter diram afliduamq. peftem cü magna ho*quot;*' num îlrage graGantem, ô^adinultainilha depopulanreinjO’’^' tic, vt non folùm ipfos eines , ad euitanduin contagionis iêntis periculurn, verùin etiam exteri, amp;nbsp;præfertim miles,derclióla vrbe, in alias oras tu turn fcceflum hbi

tudinein amp;nbsp;vafticatemredigerecnr. Huiusnihiloininüs tam funefti anni c^*^' mitas,ingentifelicitatejvtipoftea enarrabimusjcompenfata fuit. Stadmen'^' vbitabificailla lues deferbuerat, reuerfis poftliminio in vrbem ciuibus, nihil habuêre prius,qüâm vt omnes cogitationes, animique curas, ad Reipd^^' turn, multismodis amp;variis de caufis labefaólatum, corrigendum confor^^'’ Flagrabantinterihi optimi éuiufqueanimi recuperandæpriftinæ libertatis derio,fic me hcrculè^Vt nunquam iîiaiori ftudio ab omnibus allaboratuniHif^’^' jieip. 'Vt de publico bono deinceps haberetur ratio. Proinde confpirante fermaintTo. confenfuiii vtbisemendationcm; publicisvotis arque fuffragiis FrancusFli*7

BaptiltaSpinula, Stephanus luftinianus, Simon Centurio, AuginiinusLO'^ linuS)Philippus Catarteus,loannèsBaptiffaMonelius,Ioannes Datianius,Ni^^ laus GrimaldusCeba,amp; Hieronymus Auria, renuntiati,quihancprouind^‘'’ federiuarentatquétransferrent,Triuultio,ex regis confenfù,ad quemcHquot; huius rei gratia,paulô ante honorificam legâtionem mifèràt, rem non iiflÇ diente,quôd non magnoperè fui regis interefle Cxiftimarec,quo in cardinc ftatus conieélus cGct, quaue adminiftrationis forma vtefetur, modo in^^ ris rebus fuum illi officium atquc obfequium præftarcnc; Intelligebat^^ pro fua fingulari prudentia, multiplici rcrum cognitione atquc vfu^°’’ mata, nihil pace animorumque coniundione melius , nihilque ac diffidiorum , qua^fiepe florehtiffimas quafque ciuitates , amp;nbsp;intégras K pub. eucrtillenr, obliuionetütiusatque falubriusiriueniri.Cetcrùm,vcph*’*^^ intelligatur, quænam Rcip. forma hoc jpmpore introduéla fuerit,orationep^‘' altiùs repetita,quàm breuiffimis fieri pöteritverbis,explicabitiir.

^tfaciienet. potius quaiû Ipcrafle videri porerant, quod eorum ingenia nunquam renne pacata,nouis femper ftuderent rebus,amp;mutatione?Principatus,tumuW bano mirum in modum gauderent,parata femper plebe ad excitandas ßditio fuopte inftinôlu, impulfnque Proccrum, qui diucrfàs alere faéliones

potcntianijà: modo his^modo iIlis,prouF repêdna libido .ferebatj partibus adeffe coiifueiieiiiic. Ciuitas lîquideiïi fediciofi fæculi rriore^/eçuta; infano amp;nbsp;mile-nbiliinftitutofnon induas, vri prifcis tçinporibuSj fed in diuerfas âtqueinulti-pliccsfaftiones'jVti.a'ntea luculentcroftendimusjciridcbattib Grauicninl Guel-ïoram arque GibcUihorum plane di’tierfa,,fcd înterncciua; fadicne laborabar-quorum principes erant nobiliiïinîæincer.Ligüres familiæpatricij ordinis nun-lt;upacæ, Spinuh fcilicet,amp; Auria, Gibellinæ; Flifca yerô atque Grbnalda, Guel-fnmnoincn profcfl'a: reliquis.fuæ fa^tionis, ardentifluna adncjüos morus amp;nbsp;ar-mahxerat.InueteTatus enim ^çiuiratis- mo.s obtinqerae, ne quifquam patriciaé gciitis, vrbis Principatu potiretnr: fi'quidcm cùm ncmocraticus llarus plus Ariftocratico femper potLulIètybunc faplxraum hciiofc populus fi bi vni,tajiqu3[ proprium, amp;nbsp;continua feried nlultis iettoûâ;is ànnis.hirçgruin l eieiiiarat. Nant inter cetera plebis vitia,quibuS plerumque laborarc confucuit, hocmaluni poo-puli animos inuaferat, vt inter populäres familiäs', nouuin mmulacionis acpri-mariæ dignitatis certamencßctexortumj 8cdiftratS^isjiiultorum aniihis,mukæ deinceps turbç fiibffcquebantur,.adcô yc,hinc quamplurinri diuerfiiu faótionum audores inter ipfos populäres emerfèrinrpquorû quidem præcipuierant Adurnij atqueFiilgofi), qui Gibellina ftudia propugnabanc. Hi perpétua diflenfionc à maioribus pprmanus traditum fupremxjpotellatis amp;nbsp;imperij cxazquodecus pe-tebant, certabantque ódiis,amp; armis, inelinantc äd èos Victoria,ad quos patricius ûdOjamp;populariuin ainpliór.rnanus acccfiilïet .Magna quoque fpes Principatus pófitaerat in minoris claHis ftudio, ea enim,opificcs, infimanique plebeni con-tinebàt,cuius erat liiultitudo ingens,amp; ad capienda arma fcrendafque feditiones paratior.Hæcinfiniapopuli claflis ante viginti ahnos abinfolentia turbulentia-qiieingenioriim,tantuminualuit, vt/ficüti fuo loco memorauimus, patricios; tànquam fuperbèdominantes, expelleretjintroduéiaque ôè conftituta democra-üa,à Gallici regis J in cuius clientela erat ciuitas, audio ritatedifeederet. Qui cer-tumulçus vfqtie adeo, glauis fuit, yt vix aduentU'armati regis perdomita ci-uitate, coerceri potuerir. Igitür fub adueritum Auriæ, Genuenfes, animos â pri-Itinisdifienfionibusadmutuampacem ôcconcordiam rcuocantes.procurandaj vt ante dixirnus,Reip.multumdeformatæ, amp;nbsp;ferme ad interitum properantis, quiete,confiliainirc ccepcnint;quæ baud multô poil, ßcut infçrius enarrabitur, cünïmaximo amp;nbsp;immortali vniuerfc vrbis, ac totius agri Liguftici benefi-CIO,ad optatum exitum perdudlafuerünt. Sub buiustemporis tradlum,Lau-tfoebius, póft Papiam, abaque circpmuicina loca^ in Infubriis féliciter, vti nicinoratiimus,expügnata,relióla Mcdiolanenfi oppugnatione, regium exer-citumin regnum Neapolitanum traduxit: ibicquemultis arcibus atcjué Oppidis rnuniciffimis, fui regis unperio adiunôlis,decimo quinto Cal. Maij,Cauianiad qüintumà Neapoli lapidemcaftrametatus, Neapolim , illius regni primariam {coeinjgrauiftima obfîdionc cinxit atque Auriam, amp;nbsp;Venetos, vt illam itidem fua naüaliclaiTe premerent, vcllemcter vrgebat. Sed VcnÂi,cùm in Sardinienfi Expeditione infclicitcr tentata , propter maris molcftias amp;nbsp;aduérfas tempefta-te, arqiieeciam propter commeatüs paftiuriam, non parum inconlmodi acce-piffent,vbiprimum lefeLigurnumreccpcrunt,quarto IdusPebruarijcum duô-dcùmroliratis nauibus, per Siculum fretum Corcyram adnauigarunt ,quô illas rchcctei-n;. Etquamuis Veneti fc,illarum loco alias duodccim,quæfefeçum fœ-deratisconiungerenc, mifturos pollicercntur- erdem tarnen Corcyræ admodum lenteaefegniter rçfedlæi muftis poft diebus in.Tranij portum dclatæ : ipfique

47i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S EN A T V s P O P V L t Q^V E

' Vcncti priuata commoda alienis antcferentes, etfi ex Neapolitana viâorii®quot;** nia penderentjVt prius Pulini3num,Hydruntum, amp;nbsp;Brundifium caperent ûabantur ► Rendus verô cuin ceteris Gallicis, quatuor Frabernârdinij Si quatuor Venetoruin, quæ omnes fimulerantjpôft fuuin reditumê Sardinia jPins fubfiftebat. Solus Auria, fimulac Gcïiuam cum oôlo fuis triremibus, amp;totw^ Gallicis rediit^ nihil antiquiüs habuit,qüàm vtLautrechij 'voluntatimorems^' rereC;ideóquèomnimorapofthabita,Philippum Auriamj fuumex fratrenep”* tein,cui, licet admodum iuuehijob fingülarcin indôlem, acerrimianitnilo^'’' tudiilein ,plùnmuin tribuebat,cuin fuis oôlo trircmibus, amp;nbsp;duabiis nauinu cgrcgiè inftruôds (nam reliquæ per id tempus exarmatæ erant,ad cum Cumanuinlittus legens,irtitinere nauiin fruinerito onuftairi cepit, amp;nbsp;belu’:quot; tormentis Cæfarianos à Magdalcnæfano pepuliti breuiquepóft, duaS tarias nauêsadortuS,pari felicitate intercepiqamp;jntelledo per idoneos exploj^' tores hoftium confilio, enixè à Lautrechio cöntendir, Vt ftatiin trecentos petarios ad fe mittetet, qui,Crochio duce, paulô antequàm hoftilis elaflîs^^’'’' fpicerctur, recepti fuêre.Hæc veto fex trircmium ôc totidem Liburnicarum,®''^ quas crant duæ minoris notrCj nultierum æquabat jeaque mille Hifpani fclop^' tarij leddlTimaé iuüêtutis, amp;nbsp;cum his Vgo Moncada, vir ,.præter bellicas virWt^^’ regia ftirpeoriundus, ôc ProrexNcapolitanuSjac pluriini duces amp;nbsp;magnacaud“’' ritatis viri,deuehebantur-eaq. Gobbi Iuftiniani, inmaritimis rebns pluriniU®' cxercitati,amp; magninominis ducis,confilio arque inlperio gubernabatür,amp;niw' tas feaphas pifeatorias, vthoftes à longé plurium natiium fpecie terrèrent, aû“’*' derunt,amp; fie Paufilypo foluentes,adCâpreas infulam cotenderunt, arque illic'i Mineruæ promontorio ad finiftramrelido,amp; in altum progreffi, duas triren’f’ cum eiufinodi mandato, vt propchoftes açcedereritj mox,quô eos ad pugnj^ elicerentjfugâ fîmularcntjprxmifcrût. Philippus interim, etfi magno animo“ ad certamencomparafl'et, nihilominustaritOconlpeél arûhauium numero coin' motus, valdèdubius hæfit:fedmox vbipropiùs hoftes acceffiftent,fex ino^ triremes adelfc cernens,hoc metü eft libcratus. Proinde forti ariimogt;vt nauali^ belli peritiflimus, tres triremes fugæ fpecieà reliquis fuis, vtcircuitu captofeciiquot;' dovento,inhoftilesnauesâlatere amp;puppi adorirentur,recedereiuirit : ipfe^^' terim cum quinque in hoftem inuehitur^qui fua torlnenta difplbdere, vt fnnao excitatOjipfi certior iôlus ac vifus eriperctur,conftitucranr: fed Philippus, triremis luæ tormentuin5 qüod Bafilifeum appcllabat, dîfplofit: cuiusp''^ prætoriam nauim ihqua Vgo ferat,petens, quadraginta viros primoiâu,^”' nis,nauis præfeôluin, cum multis naualibus miniftris,interfecit : aliifque tormentis difplofis, multos præterca fuftulit ac vülnerauit: vicilfim vero,i^^' menta ex Vgonis nauilibrata, Philippi naüis centurionem intcreinêre, ac naii' clerum vulnerarunt:deindc cominus concurretes, Icloppis amp;nbsp;aliis relis rem acuter gerebant. Sed Ligures, in his pugnis exercitati, intra circuinfeptas afteribU' fpondas proclinatijcîutè per tranftrorum inrerualladecertantes, pericula vii^' bant.Sicdum hæ duæ triremes fumma ferocitate ac terrore fimul pùgnaici’') tresaliæ Cæfarianæ,duas Ligufticasopffbgnabant,ô«: iam longé fuperioresera^! cùm tres illæ Ligufticæ,quæ primo fugam fimulantes, altum peticranr,innolto

flexu conuerfejin prætoriæ latus funtinueôtæ: ex qLubus,quæ Neptuniav0‘ ‘-^^^*^^Gm31oeiusconuulfo,magnam intulitcladem. Hîc,Vgovulnere in chio accepto, amp;nbsp;dum fuos hortaretur, lapidibus ac piceis ignibus ex holtilium nauiumfummismalisconieôl;is,obrucus,fortiirimèpugnans,intcrijt.

G E N V Ä H r i 5 H ï 5 T 0 R t ÀÉ‘ t t S. X X. , «ppiÿrætoria, amp;nbsp;Mâura, Vgonis prætôriaiTij reliijü^- duæ dobbain toi^ento-rumrulininibüsdepreflêre,i'nlt;|Uâpcriit FcraiTiùfc4riflter€a verô, rclicjïiâ: Phii-lippi triremes, duas ex fuis,ab'Hifpanis OpprcHâs, rccliperarimt, ôc illoriini Lî* burnicas ceperunt; duæ tantum Hifpâfiæ, hbftes Vidoria jpotiri cônfpifc'àt.'e, 'i^alemukacæjvix euafcrunt. Philippoinhacjpügnâ imSalcVnitaho finu habita; niagno vfuifueruntTurcae amp;nbsp;Mahri remises, qui hbér'rate donarî, (Ifenuidimè pugnarutit. Vgonis Moncadæ; amp;nbsp;Feramdîcæ, cadàiietaj iri mare prbiefta'. capti WmAlfonfus Daualus, Afcanius Columha, PHn'cçps SaIernkanus,Cruccius; CainiIliisColurnna,Gobbus Serenoniüs/amp; plerîq.àlij dlices âc prællantcs'viri^ ^^(ipra milleihfignes bcllatores perierünt,adeô meherclè,vcnefciâm,ari àmuk tisretrbaâisannisclarior vllavidoriainillomari cxticerit. Captiubs PliilippüS cumtribus nauibuslongis Auriæ mißt, qui belli iüre in poteftatém ab eb ièce-pb,niultisprecibus inilabant, vtpræfentkfuiftàtiis tonditibnclii prbinpta pé’ ninia libi rediinere liceret,ne fcilicet régi Galliæ ad diutürrii carecris mîferiani ti'adcrentur. Verebanturetenim, ne ferexmultis de caüfis repètétec j qubd fub einspotifliinùm aufpiciis capti eflent. Sed Auriaex priuatis IHpendij fiii tbî^di-lionibus id fefaâ:urum pernegabat: quodlonge moleftdTimum magnanimo të^ gijcnpidiffimoque ofténtahdæ liberalitatis amp;nbsp;dementia: in cäptiuos, dblbrcni îffdebarj.v.fqueadeô,vtiracundia correptü^, Auriæ-refponfa, tahquarn infolen- . , ^'æ,amp;non obfcuræ auaritiæ plena ,contumeliosè detertaretur . Dicebat enim Aurianuperexpetenti tegi PHihbertum Auraicum,abs fe iriari captiim, duin Gæfaris iulîu ex Hifpania in Italiam fôluerct,amp; prçgfandehi peebniäm pölliccn-tcm, liberaliter conceflifle, neque pofteà regem,vri promifillct, iüraquc militiae ' poftulabant,pro captiuo vilain omninô pecuniam rependifl'e, eum^ue pro acte* pto munere,aliamnon redderegtatiam,quàm vt ipfum,meritoruin ftipendibru lpeamp;longâexpe6tatione£rufta;irètur. §edAutiâm,ficutipofteà cbgnitum efti^irl^t duriôtein. fc æquo regiis pbftulatis inexorabileint]ue præftarcfe; nequàqüàm'^f’'^' Pfciiniæ cupiditas, lcd ingens ainor ergapatriam impellebat: quo quidem fâdamp; ®ft,vtà Galliciregis ftij)édiîs,quibus per fôtum lunium inertfem obftriélùs erat; tlilcedere ftatueriq eaque de caufa, paulô anrè fe Genuam recepcràt, neque çuin tfiremibus in remiumNeapolitanumirevoluerdt. Cùmcpie eüm rex vnîtiéïfac luæclaffi,quæMaflilix adofnàbaturi præficere vellet, quod fe obætateiri iis là-^tibiis perferendis non âmplius aptum effe diceret, id ’eóilrtantiirimêtécufauir, btetimeum Genuenfibus inibatconfilia parfiæ liberfàtis reftittiëndæ, multofi ’^'itr'lt;^uéanimp$àduerfusGallumirritabàt,quôd fcilicet rex iibrî folum Sarfo-WeSjqui-aritiquo iurcGeriuenfibus felnper j^àrüerant,liberos cffeeilTèt,fed çontrâ,totics proinifl'am fidem,antiquam éciam GcnUîfe oppfeftîtrçc libercàtem. rr.w»ÿ-quidem mukô ante profpiciens Theodorus Triuulti’üs',iamdudum

. ^Pætatjfatius efTejSaüonain Genuenfibus reddere, qudirî pOpulis; haturali'»*quot;• ijeruin noüandarum cupidîs,co tempore hbuàrum' ebirtmotionii/n 3niair(præbere; fimulque monebat, Auriam,5iiruin àd omnein fèm màritîtnain’ ^PP^fftihilTimum, liberaliiatc acque officiis' rêfineridum efle. Glmn'ens quôlt;îjue ^pntifex Auriæ conuerfam voluntatém*amp; îminutata ftudïa intèlligens,-për Sal-WmJçgatuuijregcmamiciflimcpræmoncbatjVt fedulôaduigilatèr/ne Adrîà:’ ilîipne ab officio difçedendi occalîo daretu r,quôd fcilicët ipfe in te na'ù ait •:’'^':dt|içi/îimus,amp; maxime tam apudfubs^quàm apiid exteros fummæ aiidork f‘yjsacnorninis, omnino in fide ätque amicitia retinendus efie videreturj ne, fi whoftem tranfîret, Ipes omniamp;exploratæ viétoris non parum labefaôtarétur; - J.,?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 5 Proindft

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zL .8 AïT V S oPTQ t W 1 « E\ :ï J/'

PiQiii^Ç iß^pQöeFJJ^os eflçifaQpndi^lfi'eßos igt; nc puHiçis rcbte ófficcrct, n natciùs veliuftlt;gt;dQloriin4ulgepdiH'H:artgt;jtrareturj.fMiIit etiam Clemens ad A quot;nbsp;jiaiTijTicum Sangam ab epiÄolis, viiunifingulari rcniin vfu amp;nbsp;pwdenti^ ftantem, qui ei fuo nominé gti(àor,ènèçine.quid propere tranfigeret, CLini pçrpetuuiîl eiu$ ftudiufia, Hclefq. Veteriseöttftantiae ab Omnibus cxigeretur. Idem quöqUe die,vndecimo Cal. Iuli), rem LaUtrechio pate^i fimnlque poftulauit, vt fibieum fuis ftipendiis conducere permitterec, quoÇ^' fa rem eo priuaret-affirmanSjPhilippum Auriam intra decern dies cunic'\ Neapoli difeeflurum i, Rex interim, de bis omnibus certiorfaélus^periculunij':'*’ lam mederi non poterati^animaduertens,Petrum Francifeum NueerinünijJ* ilium in fuis rtipendiis retineret,mifit, per que fe iii Sauonæ rebus êius defiderio fatisfaóturum,viginti aureorum nümmûm milliaereditorum ftipendioruihö®' minç, totidem millia Auraici Principis j ölim ab ipfo capti, amp;nbsp;poft à rege in Madritienfi compofitione dimifti, muIdXæ daturum, promifit: amp;nbsp;fi eaptiuosipÇ vellet trad ete, ptiufquam eos dimitteret, mulóhas eorum perfoluturum : ctiam facere recufaret, in eo regem minime ipfi moleftum fore. Cuius qi'*' dem,verbis,cum iam Auria defeólionis.fuxaregerationem redderet, minin'^ aifenfus eft; fed poft exiguum temporis interuallum,Gallorum infidiasveite lc.Genuacum Illis nauibüsamp;captiuisin Bricisportumrecepir-. Et licetAuri^ ipft defcótionis fuæ graues amp;nbsp;magnas caufas affetretjquibus Fadi fui rationed à rege Gal- redderet, tarnen hæ praécipuæ effe videbantur, quod pofteaquam regi magnacn ßdeamp; diligentia.per quinquennium operam elocalTet, rex Barbrgium rei tiipæ^np fine ma^na Auriae iniuria,vt ipfe cxiftimabat,præfeciftet. Quod vigiöU» fiue^vfaliis placet, triginta aureorum millia fibi ftipendiorum nomine debÄ fine quibus trftemes fuas fuftentare minime pofler,non pef{biueret:qüodqüeiti'

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corifuetam-Sauonæ audoritatem réftituciïf»

‘^impetrarenequiuifl’et: imo in regio SenaXu de fe,Wt qui fua audböriiate ilithisln' perbe vcererur,capitc pletfendoagitatumfuiftequerebatuf. AlijjContenfionf^ inSa/diniæexpeditione intet Rentium Cerifem' amp;nbsp;ipfum oftas,qHainreyiplnf^^ m^gjs.Rentij verbis,qudm ipfiusrationibus aures accommodafievifuS eräf,pO' rnarn huius rei caufam fuilfe aiebant. Deinde funt qui exiftimenr,ipfumAutiii^ ægerrimè tubftèj, quod rex captiuoSy ptæfettim ‘Vaflium, atque-AfcaniaiftCO' lumiùmjlicet pecuniaredémptionis oblata, repeteretHæ etfi-verifimilcStnui^ vjdeantur5amp; mnltorum teftimonio €omprobentür,Tamen multi exterij^inpf*' mis.qiiidem GaJIi, ipfius nomen ac éxiftimationem,eo potiflimùm nomine dueuntjquôdaifittant illum,fub prætextu patriae in bbertatc aiTcrendæ,pM3t3^ , .,,pQÇ§ptiara,atqüe‘adeô Principatum Genuæ fibiquæfiuiftejideoquecufriVate ƒ î ceterifque Çæfarianis præcipuis Ducibus clàm egifl'e,vtà Cçfare nouis ftipentli’^ i cônduceretur, Bgo boc vnum ex tanta fcriptofum. varietatepoft diligcrttein^' Qui fifipnçmeruere potui, Auriæ à rege Galliarum alienationem non aliunde öl’; xifiçjq^nàijn abingeiiti 5moreamp; cbatitate, qua patriam amp;nbsp;dues fuos profeqquot;'' batu.r r Namscùm viderer, illam Gallicis armisoppteftamynècfacile rafiöneJ^^' cUpgr-andç bberratis inuçnirct,adGæfarft cleraeniiam amp;nbsp;imperij magniculii’^i ceutptiftîmum'afylumj confugerc ftatuit, adcôvcibacdeùâufà Antôniô'Leuïi CeiiJttfmft fttçnnilfimp^Cæfaris duciÿcerta capita, fub quotum Ponditione ad nmgÿ' ^n- tTjUafire ftatuct«at,tranfinifcrit;qu.'c Çæfaris anéloritatc 'confirmari-cn^i^b^^^^ quidem padionis bæcferè capita étant, iï i-b r

Sâuorta Geriucniîbus paretet. .Ipfî Auriæ yqui Hifpanicuiïi nomen tanta ^cerbicate aotcaprofecutus crat, vcniadarctur. ; ' rj,., nbsp;nbsp;nbsp;- j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

VtCæfarièum duodeeim trireitiibusdeiilcepsmilitarctiquaru nomine, fera* g'ntaaurcbrummilliaquotànnisaccipcret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccrtcxondîtioniBiisbaud

^læpaucæjipfi Auriæin primis vtiiesiôc honorificacjacccnêre ; Itaque Auriâ,vbi wmCæfarcnanrcginètjeueliigiô torquem eonchyliatum^-quem honoris caufa U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remîfiqquo remiflbj fc mihrari facrahleritd

^bfoluturn ratus^cotuiiï animuin ad patriæ liberatiôneiïi adiecit. Gentiæ^ ßcuti ^Kademoftratuin eft, in hoc ferme terum traôlu jgrâuiffima peftis graflabatuh wo^ue cùm ferc ab ömniblisiac pçnè etiani ab ipïîs militibu$,defêrcaetretjeiul* ocinq.pcriculicaufaTriuultius, vrbis præfeélusi fefe in arccm recepiflcr^ Aurîaj nuiuimodioccafionearreptâj cum aliquot inftruótis triremibus ad vrb'èm,parùà cùm liori vitra quihgentos pedites iri arniis haberet ; profeclus eft;

^^^uin,GaIlicaclalïis.,qùæ in porcu ad anchoram fubftiterat^non parum ventaj ^efbiinGalliam reditus intertluderetur, Genuæ rébus negleôlis , Sauonâ uSjBarbigio duce contenait. Proinde cùm Genuç percxiguUra eflet præfidium, bcetipfe Triuultiusiil prætorium redüfTet^nihilorninus tarnen cùm populus ^cnüeiifis ob libertatis Sauonenßbus cdncelfeiniu riâ,Gallico nominiinfenfilj J^n^usclTet,Auriafacilinegotioin vrbem cft admilTus: vôcatifque.flatimad li-» bcrtaießi ciüibus, omnes ad arma fufcipiendacohortatur.; ipfaque'^Diuorum ^^uiiijna veile videbancorjlcaliçimperium è Gailorum manibushberarir.-Nam Jntoleranda èc tabifica vis morbi, contagio omnium ferme corpôrâiin-vniuerfa ‘^«laper earn æftatcm adeô vexauit arque afflixit, vt tempeftatis viriofperpauci °ttininôreperirencur,quorum valetudo non aliqua ex partercntareturj ün Gallic '^octiam cxercitu^quiiam quartum menfeih Ncapolim obfederatjiangùchtium caonm •numéro,ac multitudine plerique ptorfus negleéli delertiq. rhoriebantuiçamp; ta«-? hinipfis caftnshominùrrt ftrageserati-vt Vefpillonesefferedis ac'fcpeheildis cà- Lautnc» '* *J3üenbus nonfufficerent-lêddefoflis fcrobibus aceruatim tabifibaiçorporà rc; '^ndereritur .Cuius certè fuiteftæobfidionis recordàtio lêitiper raihâïn primis ^^crbaamp; molcfta eritj quippe pater meus Àntonius Bizards; Gallier Ttgts partes

intercataphraâos régi^ pró veteri maiorum noftrorum ihftîcutô, mifh ^“^Udcoquùcharusfabht bmnisapplaüfus amp;nbsp;philautia^inter hiiordibis viros ^'^WjVtallrcnuitate, bellicæ.fcieritiæ peritia mirüm in modumlt;pr£edicagt; ^’^bcaquede càufa omnibus charus acceptufiqüe efièc r lêd fatalis lUa vis ; quaS ,^™itaiïiictiafn præclariflimorum proccrum ac hobilrffirhorum^vifOfum hóe abli:ulitamp; exhaufic,etiaih mihijtùnc tempOri^’Crjmüloj î’onfinenmltiSjatqueadeôtotiusnoftra: fàmiliæ lachrymîs j parefitem meuhi ‘“»orèvirilis ætatis eripuit, Si magno cum noftro malo iBnidit:.i- Vt »Veno ad Gd-î

Qaca Gallormij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;erjpu^ n jfjîi pQfiuj habuic, qiiänÄ^atioham’jiVeterem

cnncnßiümcoloniamypäridiligGntia in fîdcm recipereZ; f^roindç’èùmatiiliraàss ^piâseoitranfmifidëtjfummis viribus all^boratumfüit,VElt;ea vrlöö,föfla,lt;aggei. ' öcclirfa,omnibus itincribus circumquaqiie obledfisçbôftÜ'a;b^ôîfiLnï prïéL »■‘F'-

1 ? ^^j^fânfètendo j pfehiberc-tur ita-vt tandem oppïdarti'^fdefpöfdvïiatfxiiMf^

’^^lfaetardeiïCös^qdo behè rnulóhatos Sauonélcs'rehhqhereiWóêgt;prior-ui^ w«»«»/« , ^wflai^^^eiÀonam fempitérôo monurnenro éonfïgfiâreiït,in-’ëôïtimipoiftù

Qftiaxirûaiÿiaùigia ihgentibus faxis plena démcrfef^htyfcilic5et/wvilt;ftis.iat ‘*'''■quot;0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 4 æmuh;ÿ

476 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V r -P 'O Igt; VT i qj7 t 2 V i quot;

œmulis omnem eius ftationisopponunkatem adimcrcntj graui'prcpûlit^,^ na, nein pofterum quauis decaufa pomis ab inieéta molcrepurgaTcciir'

Trrt'»!«« tins interim,pænuria viétus, amniquc auxilij fpc deftitutus,honeftiflii‘rtîp^^j|)i nearcereddita,humaniflimê dimifl'us eft: qui,vt fibi magis confuieteïi^^j, egrcflusjcontinuô adtuta Galloruin ptæfidia confugit;amp; de cominuni uitaris fententiadccrecum, vtarx funditus excinderecur, ne reponendo iugo, vei ciuibus tyrannisj aut excernis Prineipibns oocafioncni affôrrct. bus conftitLitis, habita fune centiïriata Comitiajn quibus, publicapatriquot;^ fragatione,duodecimciucsicéii Reformatorcs, vtappellant,quorumL amp;potillii-nacura circaRcipub.inftaurationem, nouainque gquot;'’'™quot;-«»« mam confiftcret,cum fumma poteftate àtqucimperiô defignati, nempef^ j, Flifcus,Baptifta Spinula, Auguftinus Palauicinus,Thomas luftinianus,^*^!^ Centutio, Auguftinus Lomellinus, PhilippusGataneus, Vmeentius

Baptifta Furnarius,Ioanncs Marinus Dauanius,Paulus öriinàldus,^ ronymus Auria^ qui omnes Gmul conucnicritès, poft multas amp;nbsp;varias - atque deliberationes, tandem,adftipulantiBus fctiam ceteris parribus, étoritate 8c patrocinio nouam Reipub.formam fub libcrtatis nomine læPÎ . tçaexpetitam^introduxerunt:cuiusquidem fummafuitj vtquadri^gc^tgt;ƒ^^^^, omnes ciuitatis Magiftratus, ac præfertim Duccm,ac Senatum, in bicnnHJ icnt,legc,quâ pfius nobilitas â fupremo vrbis Magiftratu gerendocxcludei^^^ protfusàntiqüata.Etquiapræcipuum libertatisconferuaildæfundarocntgt;Jj^, debatüt /diftenfiones ac fimukates omnes ,quæ cum grauiffimo Reipub'^^^ inento in vrbe diu alitæ fuerant, prorfus extinguerc; fôlummodo vigint*®^ • illuftriotibus clarioribufque familiis, nominaconferüarunt ; quarum bus, amp;nbsp;numero, omnes cos nobiles j ac populäres, quibus nullurti

, tifue nomen erat reliól:um,adiunxcrunt. Aequo magisfaélióhuin deIer6nr,nobilGS;popularibus, amp;nbsp;rurfus populäres notilibusi aggregarutj^ÿ ’ petuam æqUabilitatem omniumque ordinuinifonoiniam inftituerunt/^^^ rnantcsgt;hac rationefadiortum omnium mémoriam‘paucorurn annoruni^^^ culoipenitùs adinternccionem delcium iri. Cetcrùm, furhma eratlnteréo^^'j^, immerito quidem, Auriæauôloritas, 8c exiftimatioÀ quippè fine cuius ob viridi'gnitatem,amp;eximium conferuandæpatriæ aclibertatisftodiunii^^, ex grauioribüs rebus in Senatu deeernebaturs- Et licet multum potentie j lt;ftoritarc vâlerét, taiiién ilia erat extra omnem füfpicionem pofita, adminiftrationis, aliæque ærarij ptiblicirationes, neque ex illius arbitrio renturj ncqucretiamfunragiis,vcl auéloritatc fua ducem creafî^ aliôfq^’^ ftratusconftituiacdcccrnicuperet. Ferunt,ipfum Auriam j vthocctia‘’^Â(/ ditaturjwhortantibus nonnullis expræcipuisequcftris ordinis virisgt;aci miliaribusr/yt vrbisitnperiumydiuihitùs quodammodèi fibi oblaton’/.^ modo negligerenv^Fäfpernaretur,. magna cum conftantia, amp;nbsp;veriheï°*‘'‘^ Ah- iBi teftimoniOjhanc dignitatem fortiter renuifte, cùm dicerenfibiexad^fjjj^, amplis.fortunîs inftruôto, âc omnifobolcdc

FdncipatuSîâomen raulcô plus inuiJîæacmoleftiæ, quàmquietis/amp;ÿ|i *”'■ ^alUturumijîlatiufquejoniiiinô (c dlgnius exiftimare, fi patriam ,ab ûmn* ;

tßcreptätm^^miVeralibcfifate ac tranquillitatediu fua aUiftpritate acivig^'^ ièruarcjiamp;.^îpofteritûtem propagate poficr, (^andQquidem^ nlbil 2°

•Æ’itn laudemivblt;ç|ius, vel ad dignitatem. honeftius.^ vel denique yadrelrquÆVit^j^J tttatem firmius, atque fplendidius fore iudicaren quàm fidei

C E N V E N s î 's H i S T O R I ÀE, L I B. X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;477

amp; peren ni cura, de fuis ciuibus, arque adeô de rota ipfa Repub. belle ïeiïiper fen-amp;pro cius amplitudine àc vtilitate, à pnrqis ànnis, ad vlciinum ïclieôlutià. gradumfemper inuigilafle. Cuius quidein præftantifli'mi vîri vîrtus, amp;nbsp;inerirà,' '^iGenuenfi populo grata amp;nbsp;accepta extitêre, vt lex rogata fucrit, qua illi Ratuà '^irmorea,inftarcolofli,funiptibus publicis in palatio ad perpetuam fçi memo; ^J^màCurionibüSciuitâtis collocaretur.'Cuius bafifequeilsciogiuiTl încifuin’çft: Andreae Avriae civi opt. feliciSs. qi viHofcii Àta.-.»«f

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lut triîitxr.

AVCTORI PVBLICAE liber., sen ATVSiPOFVLVS(^ Ö E N V E Nr s 1S Pos. Nec fanèea tantùm de caufaPatriæ libertatis alfcTtor dici deber^quôd jlbni,amp;Sauonain,fuis opibus, opera amp;confilio,éGallorüiT)iTianib.üsextord ferir,iugumquedurinimulTiceruicibus imminens difcuderit -jfed àlterum qiio.^ cjueipfiusin patriarn baud Icue prömeriturrt, quod emendatutn Reipublrtatuni| amp;ciuium concórdiam, fine qualibertatein ipfain breui cohcidere , atque oinnia prorfus rucre Uecefle fuifiet/ua potentia amp;nbsp;auôloritàte firmauerit amp;nbsp;fiabiliueriti adcô vtciües, ipfius beiieficio pacati,amp;in priftinam rranquillitatem repofitij wagnain occafioneinhaberent, vt omnium præteritarüm moleftiarum amp;nbsp;tæ-diorum memoriam fempiterna obliuione delerent,acdcinçcp^ etihdeln ftatuni proviribüstuerenturamp;confèruarent.Verumenimuerô,bellica:Andreàe laudes 1^011 totæ vnius funt, fed cum militibus, nautis ac ducibus, quorum opera amp;nbsp;vît.;, tuteinegregiisfacinoribuspatrandisvfuselljUeceifariö cominanicandae:illius ^jnutis neminem Habet fociuni,hocefl:,eximiæanimiiiiodcrationis,fingula-^jlquedementixj quippè qui cum Genuæ onlnia pofiet, Genuâque illius opibus amp;auâoritate in primis niterctur, riequecommuni,ncqüe priuatæ cuiufquam li - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■»«»lt;

tgt;crratigrauis fuerir, amp;nbsp;neminem vnquam lælèrit.-tantuifique ah iniuriis inferen-. disabfuic, vt, licet fæpè iuftisde caufis prouocatüs,iiuhquain illas vlcifci voluc-

Detuthocfolidæ Auriæfelicitàti, açeximiæ fortunæ profperitati, quôd ab ^queftrifamilia peromnes honorisgradus eueólus,adfummü dignitatis apiceni Q^ucnerit.Floruitnàmqueomnium fui fieculi Procerum gratia, amp;nbsp;præpoten-tum Principum amicitia fubnixus, non folùm nomen amp;nbsp;famath extendit, vc. ^umeciara ita cxccllüit, vtpofteà à Cæfare Garblo v. inter principes viros annu-’’Stratus,amp;Melphiorum Dux declaratusi torque aurei vellerisdonaïus amp;nbsp;infi-Wusfuerit: amp;ipfiCæfariitagratüs amp;familiaris extitit, vteius confuetudine amp;nbsp;S'^'^ùdianis congreflibus tantoperè delectaretutj eiüfi^üe virtuti tantum. tribue-^^Mteiusconfiliis, amp;nbsp;iudicij grauitate perfæpè in maximis quibufqiiè rebüs vtc-j^fufjciufque fententiam expofeeret. Cetcrùih alcribatur Hoc exiitiiæ An-orez Autiæ felicitati, quÔd vera foboleorbatus, hæredcs ramen plane fe dignoS Wiqucritjnter quos loannes Auriafupremis rabuliscx allé ab èo cônferiptus ^æf«,quipaulôpôft, fuorum æmulorum indidiaarqué fraùdibus circumuen-^^5) non fine immchfo yniuerfæ Reipub. dolore atque lacrymis, funefto exitii ^oncidit ac interiit. Hic tamen,ne exçellentifiimus Princeps Andreas Au ria potentate præclaradeftitucretur,inter alias proies, loanné Andrcam AuriamMcl-pniæPrjriCiperh reliquit, qui non folùm tam illulfris ôc opulcntte familiæ fuc-^elTionêjfed etiam illulirifiimi nominis, IplendoriS atque plane auitæ virtutis, ^^loriæhærcditatem adirer. Qüis enim efi, fi vefuni fateri vclimus,non folùm haliæ vel fortifiimos duces, fed etiam inter ceterarum nationum proceres, iP^ccaiiorumdiôlum fit)qui huic Principi loannï Andrea:,animirobore atque /tntudincjacpoftrcmùm bellicisartibus, rciqucnaualis peritia ,præferri pof-Hvelacbcatî Non loquor hîc adgratiam,-çù|n qemini dubium fit,eins gloriam

XtS- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s e n a t V s ? p o p V l I î:^ e

reruni geftariim rhagnitudineümncm inuidiain rcÜinxifle. Vfque ab illo aótarum inemoria omniu oculïs obueifatuT; vt vel ab iniiTiicifiiiï''^^^ bufque aemtilis hanctófeflioneih expntnarjinulti'sVetroaöis£ct3nbus,nihii'’ ius^nihil^dico,praeclariuSjamp;'ad conleruanduTn priftïnnm Italie decusjgbfk fïuSjVeleriam vtiliusipfoloannc Andrea oTtuin fuiflc. Hoe fanéconfitcfit'’^‘jj B^rbari-qui ad folai^ nominis ’eius inauditionein ftüpefcctes, latebras qûærunt. Hoe declarant tot tanræqiie reportatæ cum magno Reipub. Gnr» ^ næ benefîcio viôVoriæj atque parti triumphi. Hoc dcmiim fatiamp;enituit in ïiflimo illo confliôlü,qui, Naupaûo capta, ad Echinadas infulas,'cuin Emo bofte, omnibus quodammodô fuis viribus congeftis, Sgt;c in vnum redu’' eommiifus cft: quo certè in prœlio,quàm fortircr,cùm prudentiflitni^l^^’^’ijj, ftrenuiffimi militis omnia munera expleuerit,omnium ora loquuntiir,amp;P^^ CO teftimonio iamdudum beams, ad parem, vel, quod oprare magis, rarelicet^ inpofterum referuatur felicitatem , adeo me bercie, vt fatius.ini^ / in præfeiitiarum bæc, honoris officijque caufa, breuiter dixifle, quam futiendo,inanibus verbis cius veram laudem exaequare contendere. quato fubùs præclaris Andrcæ Auria: geflis,EmuIq. Ioannis Andrea Aun^ titîs ac virtütibus inbæreiîtem,ferme priterierat,ipfius Andrea vira nbsp;nbsp;nbsp;/[,

atq. pericnla ob oculos ponere, qua fatalem cælerte vim baud obfeure Nam, vt Mathematici, amp;nbsp;iri AHronomia indiciaria verfati aflerunt, maétericos, vel, vcipfi dieunt, fcaIares,inEgncs vitæ imprefliones facerc? buius vicæcurfu facile aduerti amp;:annotari poteft. Quandoquidein diebus, e\ quo Galliça ôç Auriana claffis inter Monoecum amp;nbsp;Niciatnjn €onflixerant,co quidem fuccefru,vt Auriæ vna triremis vndaruin procellis'’ ta,poft longam luótam deprelfa interierit, ipfe Auria graniftirnuin crimen fubiuiqquoniamparumabfuit, quin Montegianus amp;nbsp;Valaccrca,^^^^ carum copiarum dudores, cum duobus peditum millibus amp;nbsp;equitibus,duabushorisante Solis occafumjpfum Auriam in propnis . quæ inieóla mari mole nituntur^ amp;nbsp;vrbis mœnibus ferme coniunôlælgt;Jgt;^^’’’J^ rent.Sed fumma Auriæ fortunæ félicitas efFecit,vt boftium fuoruni plane irrita efl'ent. Nam pedites longo atque afbduo itinere defefli, multo quàmconftitutumerat,adfuêre,itavtipfead appropinquantis boftis cxcitatuSjamp; præmonitus,confeftim abinteriori ædium fuarum parte in profilienSjpræfentipericulo fefeex interpofita mora fubtraxerit: amp;nbsp;Galli,re infeôta,dircptis tarnen priùs eiusædibus, incolumes pedeinretuK Inparpericulum amp;nbsp;vitæ diftrimen inciditeo tempore, quo loannesLunö^^ Flifeus aduerfus patriam côfpirauic,ficuti mox declarabitur. interea paucis prolixior videbor, quôd in Principis Auriæ tantis feriptoribus nbsp;nbsp;J

Jatidibus recenfendis tantum operæ pofucriin. Veriim,cùfn nunquami^^^jj hoc viro dicipoflit,^bfurdus,meo quidem iudicio, illis non ero,qui fcWP’ æftimatores, alienam virtutem laude pro{equcndam,atq. omnibonoi'C , corandamexiftimabunt. Et quoniam proximè anni climaólerici, fne vtappellant,mentionem habuimus,îiaudingratum leôborifuturumfper^’. nulla,quæ de ipfo haótenus in dodtorum virorum monumentisobferu3i'’’J obiter,amp; quàm breuiftimè fubiecero. Auguftus Cæfar,apud Suet.

Gellium,qui hune locum citât, videre eft, fibi graiulatnr, fuæqtie *7^ abundè profpeôtum exiftimabaqquodætatis annum tertiuin amp;nbsp;bexagyj,;/ euafiftet: is Équidem annus rarô abfque vitæpericulo tranfigifenibuslot lt;

G E N V E N s î s H I S T O R I AE, LH, X . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*47^

Utînnumeràexemplaoftendunt . Suntautein duo annorum nuineri, fêptcnai nusamp; nouenaiius,qui plerumque rerum viræqueimmucationcm acgrauiapè* riculainueliunt: quoft-, vc fexagefimus tertius,qui vciiüfqire numeriinukipli-catam arque inuicem fibicohriexam fummam continet ,11011 fine penculorum âceruoingruat: nouies eiiiin lêpteni, feptîes 'noüeni,fexagintà tres conftituûtj arque ob id Clirnadericus is annus appellatur, quia à feptimoorfus/vitam ko- , minis, veluti per gradus quofdaiii,peragat. kaq. omnes qui ad feptêî aut iiouem » annosconfurguntj decretorij dicûtur, in quibus magnain mutationein fubeunc homines; nain velcakinniiis iiiipetifoleiic velgrauiflitnis morbis diuexari ,aut periculis obijci j vel denique aliqüod perpeti detriraentumj ac iaólurain fa« cultatiimjfeü valetudinis. Hos ergo annoruni dccurfus ac voluiniiia^ in omni-busetiainætatibus àplerifqueiiigeniofis aceruditisobferuari confueuerunt, fie * vtirapuberesatqueinfantes circa annum quartumifeptimum,nonuni, acquar-rumdeciinuin hàudrarô perîclitarianimaduerterint, fimulque plurimosyætatis anno primo amp;nbsp;vigefimo^deitide vigefimooÔlâuO, nec vnquam pofi: rcublutum annum vel feptiinum, vel nonum,ab ancipici morbo fuilTe immunes: qui anno-rumdecurfustainetfi 11011 nimis anxieac fuperftitiofe obferuäiidusmetucndufq. htvirisChriftianis^ niliil tarnen vetat circa eatemporà moderate ac circumfpe-lt;^evitam viólufqiie rationem iiifiituere, ne qua nuiliorum copia coaccrueEuFj ‘^^1« his annis fomitem miiiifti'er,morborumque feminaria pricbeat. De iif-^cmautem rebusjquaue ratiohe per illos annorum circuitus morbi plcrumque mcrudefcant-, neenonde diebus criticis,extat apud Hippocratem,Galenum, ac icliquos alios præltantes viros,qui rem medicam profcïfijhæc, amp;nbsp;plura alia kii coiiiimilia tradiderunr. Ego, ne id quod in prouerbio elf, cömmittam, Ne futor vitracrepidain,hoceft,nealiquidpraeter meamprofefiionem reinere effutiam, Kis relióiis,ad iiiftitutum rcuertor . Proximo anno, fcilicet vndetrigefimOj Carolusy.qui tune temporis Bàrcinonx in Hilpaniis agebat, Auriæ iniunxerat, 15x9’, ^kitraaliquaniinoram cum fuaclafie in Hifpaiiiam eiiauigaret.Euocabatur G'HmGæfarferiis de caufis in Italiarii, nec eins abfentia citra graue totius Italiæ pcriculumdiutiuS ferri poterat. Quare Auriaoótauo Idus lulij,e finu Ligu-fticofolucns,acfeeuiida nauigatione vfus,Barcinoncm ad Cæfarem cum fua Meperuenitjamp;poftparuum interuallumi,Caefar confcenfatiiremi,impofitoq. militequiferêmille equitum amp;nouem millium peditum numerum expleredi-

Barcinoiie profeófus, tam àduerfa nauigatione vfus eft, vt muleis tem-pdhtibuSjamp;aduerforum ventorumflatibus iaólitatus, perquindeciiii ferè dies dubio cxlo errauerit • fed poft longos Sc moleftos gyros,amp; curfus, tandem pridie IdusAugülkfub Alberti AcianiPrincipatu Genuamappulic,vbi ftacimdenouaA^-u««»-: pace inter fe,amp; Galliæ regem , Cameraci inita certior faä:us,taht3 cum bmnium ordinum atque adeo totius ciuitatis gaudio amp;nbsp;applaufu exceptus fuitj vtpopulus io ktitiani amp;: fauftas tongraculationes eftufus, nihil præteiÿ.iiferit quod ad tan-rum Cæfarem excipieiidumpertinere exiftimaret. Iple etiam ferenitate vukus, at(|ueôrismaieftate omnium oculos in fe^oniicicns,facilè teftabatur, fibi miri-htechatuniede, Geiiuam Gallico imperio cfle liberatam amp;nbsp;fubtraeftam . Qua-Vro^terRempub. opibus atque aüxiliis fouendam ac fubleuandam exiftimabat; ‘l^^iCallohofti ereptam, maris nauigatioiiem fuôinfignicommodopræuide-

Return LigureSjCa Hifpaiioruni auxilia,quæCæfar recens aduexcrar,amp; ma-*°r'rwparte tyronibus conftabat,decedcnce ïam pcriculo, in vrbem minime iulcipienda eeiifueruiic, cùm fibi fatis præfidij in ciuium conçordia ôc mutuâ beiie-i

beneuolentia fore arbitrarentur, amp;nbsp;externa, eiufquepræfertim p^cntis prî^' ’ non mediocritcrodifienc. Hos àutem milites, Antonius Leua,niiiïo angt; doüico Balbiano, ad fepcrducendos curauit,quorum tarnen tertiam feref’, fæuitia montanórüm Ligurum àbrupti eius itineris faltus infidcntiuin,ii^^f^ amp;nbsp;abfumpfit.Reliqui ægrè incolumes in Ihfubriam peruenerunt. Cctcruifld huius excellentiflimi Principis ætas inciditiii temporajtara quadam amp;nbsp;adiiii'’ da heroum felicitate celebrandai cos Principes Me obiter annotatii,amp; coæpf: tionem inter Cæfarem amp;nbsp;Francifeum Galliarum regem ex vtriufque ) magnitudine àcmorumdiuerfitate feci, vt vel hincvidereliceat, quantaa’“’^ . atque ingenij diueriitate ambo excellueriritj amp;nbsp;perpetuam optimoru PriiW ■ mfira laudem exegregiislaudatifque faólis fibi acquifiuerint. Reliquos Principc’v eademtempeftatefummis laudibus floruere, breuitatis caufa hic tantumia®“^^ exteOumnt. attingam . Nam ,præter hosduos præftantiflimosMonarchas, eodemtertpf

Bohemiæ atque Hungariæ regnum moderabatur fingulari iuftitia, nec tn*” , prudentia,Dinus Ferdinandus Auftriacus,Sereni{f. Romanorum rcx,inuiö’ mi Diui Caroli Cæfaris germanus. In Anglia veto cum fummo imperiopi^^' Henricus o0lauus,Princeps,vt corporis maieftatcificquoq. animigeneroii* ac fortitudine,reique militaris gloria,amp; ceteris omnibus heroicis virtutibus,o‘' omnino regum fecundus . Polonis imperabatLadiflaus Auguftus, Prin^^P’ crebris de Chriftiani nominis hoftibus reportatis vióloriis, longe clarinin* .; Cimbris veto ChriftiernusPrinceps, qui,fihaturaduce eas virtutes cxerci”* quas à primis annis imbiberat, nulli regum cefliflet. Verum, nefeioquade^^,'^ fa fuis diffidens,amp; à prioris vitæ cönfuetudine atque inftituto prörfiis degerf^^’ in fummas poftmodu ærumnas amp;nbsp;calamitates prolapfus fuit. Succis amp;nbsp;gis Goftauus cum imperio præfidcbat, ita omnibus maioribus ftiisin oroni^ cellentivirtutepar,vtvel hoc nomine fplehdorem imperij fui non paruin ftrauerit. Rebus facris cum fummo dignitatis apice moderabatur Paulus terr*^ antiquaFarnefiorum familia ortus,vir, vitra fummuiti ingenij acumen,ira quafque maxiinas natus, vt fingulari totius Italiæ felicitate datus elfe in quern tanti honoris inoles cum publico bono reclinaret. amp;nbsp;hadenus quld^ de noftri orbis Principibus. Res Orientales eodem fato à præftantiffimis pibus adminiftrabantur,nempe à SolymanhoTurcarum, amp;nbsp;HifmaelePerli*^ regibus, in quibus admirari fubit,vtrum illis maior laus, propter amplilH****quot;’'. perij maieftatem amp;nbsp;magnitudinem,an propter excelfam animi naturaro,^ geftarum gloriam debeatur. Verùm cnimuerô cum non fitnoftri inftituti/” gulaillorum clogia celebrate, in prasfenshæcpauca ad yniuerfalem Prindf illorum temporum felicitatem,amp;raramquandam exccllentiam prædicanua dixiflefufficiant. Vt veto adCarolum amp;nbsp;Ftancifeum noftra relabatuf cum æquali mukorurn iudiciohaberenturpotentia,diuerfis tarnen regebar*^” confiliis.Casfar eteni^i callidioramp; cultionFrancifcus apertior, amp;nbsp;clatior.ln^’ Cvmfiiratit clemens amp;nbsp;mitis natura; in Cæfare veto durior,amp; nifi poft multas prcces/’^'JJ clt;4«m7ö^bilis.Francifcusftrcnuusamp;magnani4iusin omnibus fuis adionibus habe”’ gXÏÎT tunCasfarem ingenij lumen aefingulärisprouidentia commendabat. quot;x«”- apetto Marte atquefolidis viribus noftem fuperaret- Cæfar veto, vt aftii po”?

amp;ftratagematisfallerec, enixe contendebat. Huie militates homines, dicam, ad arma amp;nbsp;prœlia nati, maxime cari erant : illi, vitra hanc lauden*)'' cum Cæfarecommunem ,excellentia amp;nbsp;præftantiflîma quæqueingeniainb^ ciis erant. Cæfar^nontantû fidei, quantum cautionis præftabatjiriregealtcf”

G E N V'E N s ï s HÏS TO R IÀE, L IB. XX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'4Sl

inpromptueratjiiempeficlei conftantia j inerà,fed tarnen cordata fimplicicace fuDnixa,Gaucclç negligcntior. Cæfar Làco'nifino,Rex veto Atticiïinodeleôlaba-tur .Elucebant in Cæiare induftriæ laborum tolerantiæiatque inui'di cuiufdatn animi omnia tcftimonia: flagrabant in Francifco verç fortitudinis omamenta: Cæfar à comitate feuerirate tarnen quadam temperata^Rex veto ab humanitate Jaudabatur. Cæfar potiùs ad frugalitatem inclinabat: cotrâ Rex ad profuGonern vfqueliberalis babebatur. Cæfar, rerum ac temporum momenta obfçruare,ea-ruraquecohditionibus înferulrei natiiram fuam comprimere, arque omnes ani-ini motus hue il lue facile infleôtere à primis annis didicetat ; Rex contra, fermo-Humcônftâtiam, Sgt;c faólorum fuorum rationcm proGtebatur,quaG vetè regiuirt effet, ica loqni èc faccre, vt fentire. Poftrerhùm Cæfar cura luis familiaribus grameer amp;circurnfpeólè, Rex verô cum proceribus aliifque equeifris ordinis vjris meundè amp;nbsp;plane domelHcè verfabatur, ita vt facile cuiuis appareat, Gos duo«» præ/lâtiflinlos Monarchas,GnguIari Deorum beneGci'o,ad omnes virtutes fuiGe genitos,eafquèdiucrGmôdèperomnemvitam exercuifle. Nam collata vtriuf-quenaturajUianifelium ell, omnium virtutum femina in illorum animis altas ’radicesegiflejadeo fane, vtmirum Gts ôc valdearduum pronuntiatu,vtrum alter ^lterimeritô præferri debeât. Iri cônfcGbtarnen ell,amp; hancconfefliônÇm vel ab juuitis veritas ipfa exprimit,Francifcum i'egem,ceteràjVti diximus,Cæfari æqua-Grniliterafum flagiantia,atque iblidà multarum difciplinarum eruditione, Cæ-Gtem muleis pàralangis poll fe reliquiGe. Quiseftenim qüi inGtiari audear^ ''elpoflit,hunçpræGàntiGimum regem,inftar Solis iubaris^exorienribus literie lemper præluxilfcjatque fualiberalitate, maxima,turn in Galliis,tum etiam aliis m regionibus optima ingénia ad literarum ofnanienta amp;nbsp;culturam füo exemplô eoncitaffe,fuaqueregiamuniGcentia lèmper fouiGe? ita enim erat fuapte natura metarum amans, amp;nbsp;ad omnium rerum coghitionem propenfusj vt (]uicqüid àgrauioribusregni deliberationibus haberet, MuGs confecrarec Proinde bffum fuit, non abfque Gngulari totius Chriftiàni orbis beneGcio, veraque ^ultorum Prirteipum laudç vt multi heroes, tanti régis excmpluni imitati,noii minoriliterarum ftudio flàgrarcnr, amp;nbsp;poftinodum inclarefcerent ; Intelligebant hqnidem, Reipi ftàtum, regnique diuturnitatem non tam belli, quàm pacis arti-“'^scontineri;GcjVc adtuendum vtrumque ftatum, literarum cognitionem in P'''ims,ceu folidum quoddam fundâmentum, necefîariam cG'e dücerent. Hinc ^^^uobilia ilia ingénia, quibus cerrè Gallia Gióiüre habet quod glörietur, inter ’l^’ænonfolijmmeo iudicio,verûm,omnium propemqdùm Principum ac He-^oum teftiraonioj llluftrilTimus D. loannes àFerrériis Vidàmus CarftutenGum^ CabadunenGum Priricepsi vt natalium fplendore, Gc etiam onlnium vir-genére excelles,inter præcipuos habetur.Tanta enim in hoc viro principe p’^^'^’tiheroicorum moruum eft coricinnitas,atque harmonia, vt vere ambigere i'ceat.dquibus potiGimuni laudibus admirationi eGe,amp; fu^ici debeat.Quando-i Srndem, vt de eius eximia humanitate atque fumma beneGcentia nihil hoc tern-* Wdicam,tantum eft rerura abftrufarym omnium in eo ftudium atque do^ ^^’^'‘u,yt ingeiiij âcumirie,conGlij grauitate,redtitüdiné iudicij,atqiie linguarunf j^^'^etfarumperitia jcum præftantiflimïs quibufeiue contendere poftic. Verùm i.æ'^hus^otimfoli propernodum Græcia? atque Italiæ propria, amp;nbsp;deihde'in Gal-ptoCTieGa- non tantummodo ibi conftitit,fed Dei opt.max.' pro'ùidêtia, latius ^’^?^f‘i,plcrafq. orbis Chriftiani partes,in primis verb Britäniam, Germ’aniara^ '^‘lifpanias occupauic.de quarum eeftè regionuiri feciinditate amp;nbsp;præftàntîa^

4^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 E 'N A t V S T DT V L I È ,

fî quid dicdre vcltm^vereor, n^e citra inuidiæ fufpicionem aliquid liberiusloqu^ liceat. Neminienimdubium eft,quos viros tum retroadis ternporibus, tuniÇ^' iam bac noftra tempeftate, extulerit Britannia, qui laudatiflimuin atq. inuiM Principemfuuin gloriofifiF. recordationis Henrrcum odauum, amp;nbsp;deinde in^T tam eius pofteritatcin fccutijfêjadoinnem honeftatis normam, atque tnorom ingenijqueelegantiam, rerumquepræftantiflimarum notitiam, /blidam rarumeradîtionem mirifîcè compofirere, prout fufiùs alibi à me explicab®''' Gerinaniæ gloriam optimorum Principumfingulari qûadam raritate^doârin^' rurn omniû culcura,atque bellicis artibus omnibus notanij ôc iureprædicatafii) fi verbis exaequare contenderem,iurèequidein reprehenderer, qui onus virib^ meis impar in medeclinarem atquefufcipercm.Proindecùmetiam Iwnorisî'*!' bumilis obfequij gratia inclytos atq. illufirillimos Principes LandrgrauiosS^^' tertio libro buiuso.peris,meis feriptis,quoad eius fieri potuit /celebrauerini)^ de illuftrifliinoatque auguftiflimoelcólore Augurto Saxoniæ Duce amp;c.lcorfufl* fuo loco diólurus liin-nunc reliquum eft, vt, ad manifeftandaiti paucorum ftantiflimorum Heroum, optime de me meritorum,claritudine, atque in reb’J omnibus fplendorem,tria verba adijeiam. Et in prim is quidem fefe mihioW' Illuftriftimi ac potentifliini Principes, Ludouicus,facri Rom. Imp. S’eptcmuirA loannesCafimirus eius germanus frater,Comités Palatini ad Rhenu,ac Duces,qui, vt regio fteminate confpicui ^fic etiam fuhr omnibus inclytisacb' roicis virtutibus, amp;inprimis quidem mukiplicioptimarum difciplinarum gnitione^ infignes. Has etenim ab ipfis incunabulis flagrantifiimo animiftn'^''^ amplexi, fubindenibilhabuerc antiquius, quàm vt in ipfis indies inagis atqf^® magis proficerent, ôc abfolutam perféótamque feientiam fibi compararciitH''’'' proculdubio fit,vtquifquefuam ditioncm,quam longe lateq. patehtein fumma æquitate,fummaquepDpulorum fibi fubdicorum quicteamp; fätisfadb*’^ moderetur. In hoc autem planiflime confpicitur,veriflimuin efie qued dinii^ Plato aflerebat,nempetunc Fortunatas ac Felices FotcRefpub.jCumalit phiW'^ phiregnarent,aut reges philoFopharentut .Ceterùm Princeps Cafiinirus^^lf^' liquas præftantiflîmas virtutes,quibus vndiquaque eiriicat ac Fulget ,arino^^ quoqueperitiamacreimilitaris decus Fplendoremque adiunxir,in quo fidius ficMartern ac Bellonam,in quorum finu altus educatufquemeritóc^’’', tur, hadenus propitios atque Fauentes habuit, vt in omnibus Fuis expeditb”^ bus, quas in florenti, ac deinde maturiori ætate,diuerfo quidem tempore, que in locis,longèmaximas grauiflimas Fufcepit,ac etiam féliciter obiu ' perennem atque immortalem, cum ingenti multarum prouinciaruiii num beneficio,fui nominis gloriam retulerit, adeo vt bac noftra tempeftate i alter Camillus acScipiodicipoftitamp;debeat.Proximiab bis mihiferutlilulfti mi ac laudatiflimi Principcs,prioribus,quos nomiuaui/anguinis ac generis pinquitateconiundiljmi, nempe Pbilip|aus Ludouicus,Ioannes,0thoH^ eus amp;nbsp;Fridericus Carolus,fratres germani,ipfi etiam Boiaria: Dûtes,amp; Cortiites ad Rbenum ; quorum quideiç nlaior natu, his proximis annis firnam Illuftriftimi Principis Wilhelmi Ducis Cliuenfisamp;c. filiarn,AhnaniP mine, Heroinam leóriftimam, amp;nbsp;omnibus eximiis animi corporilqùe doti^^^ prænitentem, in matrimonium duxit. Hi Fane Principes auitam paternai’’^,^ virtutem in omnibus Fuis ftudiis amp;nbsp;adiombus ab ipFo vitç primordiöiinita^’ ad viuumexprimuntjVt propter cxcellentis ingenij raræque doólrinxft^' tiam^impcrijmoderationemj acceteras beroicas virtutesjcaqueciniiia

G iE N V E N 's T s H I S T O R ï AE L I B. X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;485

bonoac laudabiliPrinciperequirunrur, prorfusadclubitareliceac,plusneipfiâ ^uis maioribuSjPrincipibus illis quidem,vc v etc ri atque regia profapiajficetiain propriis meritis liunquä fatisa quoqiiam pro dignitate commendatis, præfcrtim abllluftriflimoipforu’m parente WolpbgangOjBipontino Principe, domi ænfquecelebratiflirno,amp; citra vllam contronerfiam cunôlis virtutuiti nuineris 3Wo)uto,laudisgloriæque acceperint, an ipfirneepeenliari encomio, rebufque prædarè geftis ,ornamcnti ac decoris fuorum imaginibus adferant, fimulque inpofterum allaruri fint. Tertio loco erit generofijs atque illuftris D. Hef-^ânnus,Murfiæ amp;nbsp;Neunariæ Cornes, ex antiquaamp; verèilluftri Cornitutna iioiiaAquilafamiliaoriunduSjCæfariâfccretioribusconfiliis, mihiitidein baud cirrahonorispræfacronetnnominandusjCuiLis qilidetn tanta eftvirtus, èc reruin omnium cognitio,atq.vfijs,vt dignofcere difficile fit,in qua difeiplina vel feientia iiiîgisexcellât. Vitraeniinliterarum tnultiiugaineruditionem,in quibus iam fereperomnes ætatis gradus confenuit, tanta eft linguarùm diuerfarum peritiaj vtetiam hoc nomine non folùm ab ipfa Germania, verum etiam à toto pænè Chrihianoorbefiifpiciatü'r, amp;nbsp;laudibüs extollatur.Taceolummam amp;planè ad-Wiidam memoriæ ciüs vim, cuius tanta eft efficacia arque potentia, vt rnftar WridatiSjVeljfi mauis,Tbemiftociis,diuerfarum rerum nominaatque no-meilclaturas,femel tantum auditas,etiam poft longa temporis interftitia, eo odine quo audiuerat, recenfere,atquead vnguem enumerate poftit.Et maxi--J^operè mirurn omnibus videri debet, quod buic illuftri familiæ videtur efte proprium, acplane fatale, vt omnibus fæcu]iseffieratdo6tifttmosviros,qui,quâfi pertnanus, pofteritati fuæ rcrurncognitionem atque vfum tradant. Optandum dier fummis omnium votis, vttalem tantumque virurn nobis diu fata ferua-RiK incolumem. De bac tarnen re me non femel ac parum follicitum, atque fubindecogitantéjconfoiatur fpes maxima,quæ in generofiffimo Comite Adol-pboinaximæfpei iuuene,eluccr_.quicertèab ineunteætateclanffimisargumentis eft, fe non folùm hominis atque familiæ elfe vnicum fuperftitem bæ-^cdcm,fed multô magis auitarum virtutum indefeffis ftudiis amplelt;fti,ac etiam « dperaie,nedum æquate vclit ornamenta. Videturenim ad præcipua quæque na^ tusiamp;fuopte inftindu rebus præclaris inbiare. Cuius fui animi baud oblcurum ^ditdocumentum,in bac fplendidiffi amp;nbsp;honoratift. legatione,quam ftreniffimi ^dicipisMatthiæArcbiducis Auftriæ,amp;c.Belgij fupremigubernatoris,atq.om-’WOrdinùnominead inuiólift. Rudolpbum fecundù Cefarédefignatû obijc. ™lanèhaudimmeritô coniungi poftiint gcncrofi atque illuftres viri Ludôui-ousac Georgius Comités à Seyn,amp; Witgenftein, fratres, vt generis claritudine amp;nbsp;Jiitiquitate,fieetiam omnigena eruditioneatqueinfigni prudentia, fingulariq. oumaniratefufpicicdi;quorû virtus eft ta prçclara amp;nbsp;excellens,vt meritô Germa-jjiilibigratulari poffitacdebeat,tâtos habere alumnos,quos in finu fuo foueritj ^ulq.adomnêverâconfequendalaudéoptimisartib. ô^difciplinis inftituerit, nj|nirucùmipfi,no perinde ac pleriquealiiexnobilitate,qui à rerftoitinere aberrantes,contraria vitæ inftitutionê, amp;nbsp;fe plane indigna, ineunt, incerta ftudiorum utione vagantur- verùm heroicos mores amplexi, nihil non laudabile,nihil noh ^§rcgiû amp;nbsp;fuis natalibus dignùexhiber ac præftât.Quinto loco mihi erit,fumma ^'^^roGtateatq.illuftri fplendorc confpicuus D. Lazarus à Schwendi, Baro de ™quot;^iilandfperg,ôcc. Cæfari ab intimis confiliis,amp; Cæfareiexercitus fupremus hnpcrator,in ordine ponendus;cuius,nifi iamdudum bellica gloria,iudicij reôti-rndo, arque confilij grauitas cum fumma eruditione coniunda, periculofifli mis f 1 Reipub.

484 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SEN AT VS POPVLIQ^VE - . nbsp;nbsp;’ fC

Reipub. temporibus, accififque fupra inodum Chriftianis rebus ehituiflcp W fulgore fuo inuidiam, amp;nbsp;multorum oculos,ægrè alienam virtutem acfeiiuuf tolerantiuin , pcrQrinxifTet; conrenderem mediusfidius tand vin eiïe , parte laudator. Scdcùm eins geftaomnem eloquentiameuincant,fausgt;*’PC . ientiarunihabuero, fiillura,dernequarn optime medtum , honoris arque0^^ cij caufa,inhanc federn retulero. Vnum tarnen interim filere mihi religio^ gt;nbsp;ipfum^ inter cetera præclarè gefta,anno fupra mille quingentosj fextoaclexa-f fimOjV I. Cal.Septemb i cum fuis copiis infuperioris Hiingari.'EparnbuS;q^^^ vulgo Zipfium vocantjTartaris congre(fum,eorum circicer loooo. fugaflcjBegorum Turcicorum alcero interfeólojaltero vero lethalitcrvulncrat®* Deinde hac tarn infigni ac memorabili vidtoria non exfatiatum, tres arcesCeo''' gij Bebeck) à fide imperatoria èc obfequio ad Turcas deficientis, expugnatas'^^ pille ; quarum nomina Sobata, Gambazor, nbsp;Bollbrac. Vkimo loco miliieu”’

memorandus eft generofus pariteratque illuftris D. Marcus Fuggeriis, D. inKirchpergCjamp;WeifTenhorn, amp;c. virtutum omnium colu men arque ReSj ac nobiliflîmæ fuæ pacriæ fummum decus amp;nbsp;ornamétum- cuius inclyti mi generoficas, Sc domi forifque magnificentia, quam eximiaeruditioarquelæ eredibilis humanitas,fingulariprudentiæjfideique,ac diuerfarum linguaium^; ridæ annexa, mirum in modumexornant,omninô talis tantaque cft,vr non ab' que fiiigulan Deorum omnium numineacque nutu contigerit, cuiranrarerui” affluentia, torque, ac tantarum opum herediras,perpetuaro felici curfucoiifé^' ‘ rencur,cùmpræferdm fefe in omnibus fuis praeclaris verequeheroicis aâif’'quot;' bus plane regali fortuna dignum exhibeat. Cetertim ne diudus ledoreni ab^'' fdruto remoratus, iuftæ reprehenfionis crimen incurram, anno fupra milled'”' quingentefimum vndecrigefimo, quarto Idus Aprilis, Solymanus, iuratiiru”?^ atqueinfenfiflimus Chriiliani nominis hoftis ; Sc proferendi imperij cupiuquot;“ mus,cum maximo ac porentifs.eirercitumariterraqueinftruâo,Conftantilt;i^ poli ea mente difccflit, vt Viennarft/uperioris Pannoniæ metropolim, ac Cp' rum ordinarium domicilium, expugnarct. Cuius quidem atrocifiiini belli exiu'^ 4s tandem fuit, vt, poft multas arces amp;nbsp;loca in inferior! Pannonia cxpugnaw^' que direpta ,amp; plurimas clades indigenis multifariam inflidlas, cumpoftfequot;’*’ fexcoCal.Odlob. Viennam ardtiftima obfidione preincretjVrbem inclytó,aIq^ƒ heroicæ virtuds. Comité Palatino Rheni,Philippo,Friderici nepote, cumvali^ Germanorum manu ac ceteris oppidanis ftrenue ac fortiffime propugnauKj'r fuamirum in modumfruftratus fit. Sçpiùsenim neutiquamexpugnationef^^’' tata,deq. profpero ac felici rcrum fucceilu difiifus,ctim præfcriim maioribusniS' jchinis,vt nonnullis placct,ad mocnia concutienda deftitueretur, ab ea expedin^ -ne,cum ingendftrage,nec minorifui dedccore, relióla tarnen execrabili fta fui memoria, pridie Idus Odlob.idnere Belgradum verfüs direóto,inThri' ciam reuerfus eft. Su]|jt qui memoriæ prodiderint, Viennæ poft difeeflumSoly mani,tres Soles vnico arcu inclufos, integrum per diem in cælo fulfifîe,Luna/P' quefahguineammaculatacrucenodujpafiim confpedam. lifdemfermere®' jto//nidpor por'ibus iRodericu.s Portundus , Hifpanicæ claffis Præfedus, BarcinonenifC' tHnd„nnri~ uefti iuffus, fummum fœdæ calamitatis infortunium fubiit. Commiflbnainqtr^

-nauali proelio cum Turcis prædonibus, clafle exutus eft ,atquc interfedüs/a® cxitiali, quam Reipub. damnofa temeritate. Quomodo autem res geftafo paucisenarrare lubet, vtnoftri homines nufquam fuperbiaefierri,necbarbaroSj qui perdnacibus animis nullo mortis metu ferrum in noftrosexercent, defpie®^ -l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condi-

GENVE N SIS HISTORIAE LIB, XX. , condifcant. Portundùs ex innere prædones fe adeptunim ratus, qui turn Baleari-coinmarivagabantur, cùm ad Ebufum infulam perueniflet, ibi didicic prædo-numquîndecitn nauigia, quæ remis agerentur, ad Colubrariam infulam confe-Me.ÊaabeftabEbufo decem millibuspaflùumFtumencanaqueànautis ap-pcllatur. Itaqueeueôlus in fpem opprimendæ piratica: clalTuqcx quîndecim fuis triremibus, validiflimas odtodeiigit, eafque ceterarum remigibusiamp; epiba* tiscompletjhnpen'atque à prætorè Ebufano centum circicer amp;nbsp;quinquagînta no-tæ virtutis propugnatores, quos in trireiries difpértit. Hoc audlus numéro, con-finnatoquefuorum præfidio,non dubitar^ quin cum Barbaris omninô bc con-lîigendumicotnpofîtilque armamentis de certia vigilia ab Ebufo foiuit,amp; adCo-iubrariain progredicur.Barbariâmedio pelagifpatio aduehtantestriremescon* fpîciunt, celei'iterque è litcore fc cxpedientes, nauigia confcendunt, arque arma parant. Portundus, cùm ïoannes cius filius iam inalbcfcente cœlo, bolliiium na-uigiorum claflem numera{fet,ideoque admo’neret patrcm ,ne properarcLcôngre-j-dinumero impar, vehementer eum acerbequeignauiaincrepita obiurgauit,vf-queadeôinfolentcr^vt diceret,eum honefle ipfius Portundifiiium ,qui hoftein ’^dortnidaretj .biremibus tantum ex fpeculatoriis myoparonibus inibudlumj Wdoipfe velfûatàiltùm prætoria trireme, cunóta ea Barbarorum leuiora na-^igia edet demerfurus. Erat Portûdus animo certc egregio amp;nbsp;fortin fed valde cla^ ‘gt;quot;’«quot;quot;4 ïofuperboque; quandoquidem abinaniiadantia contumaccm amp;nbsp;indcmitum,iSr'' ^ulhvelcerti velpræduridifcriminis reputatio, nullaque vcl hôrnbilis præfen-perjeuli oblata faciès perterreret. Tüm filiusqui cùm virtutis,turn prudentiæ præcellentis erat, dij faxint, pater, inquit, vt nos concepti timoris difpudeat po-tiusquâm doleat. Eo modo Portundus fuæ prætoriæ ita curfum inrendit, vt reli-quasquæ rcmigio minùs valebant, anteiret, amp;nbsp;refpiciens,remos tolli iubére co-gcretur,fcilicet,vt confequebdi fpatium præberet, quæ a'd æquandam frentemj tum maritima fignificatione,vt actelerarent,accerfebaritur. Aidinus ^Wnæus archipirata ,cui Cacciadiabolo cognomen fuit, vbi inæqualcm bo-curfum deprehendit, quôd longa amp;nbsp;intèreifa ferie nullam conferturi fron-^^Wcumprætoria vidcbàntur, aduocatis commilitoiiibus nauigiorumque ma-SiftrisfitaenimBarban trierarcHos appellant_)hoc confilij expeditadeliberarib-^dufcepitjitadiuilis pugnæ muneribus, vt validiores biremes noftris hoftilcra reâà ferirent, Icuiores autem fiiigulas binæ à lateribus aggrederencun fortunaprædonibus æqua, noftris verô infeftilTinda. nani AlTanes Celebn ^%S;:Solymanusaudaciflimi omnium amp;nbsp;pugriàciflimi, vbo tempore, j hic à la-reâiffimèà prora inprâ:tôriam inueóli,priufqudm luccurripoiïet,Por-

tunjii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nutritus,

'^‘wum,captaprætoria; cum luis omnibus propugndtoribus trucidarunt, ita ^^''cxillum repente, quod magnoperè ccterotum animos iihminuit, fternereturj Rqueceleritatc Aidinus ipfetriremem fuccedentem IoannisCantabri,quæâ

^^'0 J id erat puppis infigne, cognomen habebat,confcQ|'idit amp;nbsp;Cantabrum ßaualibys fociis interfecit. Eodem puhdio temporis,Salecus Der-^^^’^’^tdremem, in qua erat Ïoannes ^iueres crierarchus,proximamq. huic annis Portiindi filij, magno impetu adortus^ interfeôlo Ciüeriojamp; loanne ca-^^^’propugnaroribufque omnibus trucidatis, occupauit. Eodem quoque femi-eH u'^^^^O’^^^thæus Sartees, âSaba prædone,cxpugnàta trireme, interfcótus ter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puppibusaufugientes vfqueadeo acri-i

Yconfeâatus, vt alteram, in qua erat Martinus Ariegus,v.elis amp;nbsp;remis pro* f ^ntecedçntéaraitteret: alteramYero,in qua eratïoannes Corduba,fcopulis f il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;féfé

486 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'s E N A T V S POP V I I qJv E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

fefe illidere coveret, quæ effu2;ientibus omnibus. cum folo trierafcho, “ perefle focdæ cladi nolucratj capta elt,Turcis ex viâ:rice clafle, defceniionc® tus fadaicffugientes ex trireme îta eonfeôlantibus, vt multo plures quàm eii^^ rentj inregri caperentur. Aidinus tanta parta vidtoria tridui quietem tcinigiy conceflit, atque inde ad Barbarufl'am cum fcptem captiuîs triremibus Algeriquot;’’’ traiecit,cuius aduentu viôtoriaque maxime lætatum ferunt Barbaruflam,^®^ éius vidoriæ fama apud Solymanum imperatorcm plurimum inclaruitcui”, Byzantium vfquedono mififl'etlplendidioraeius vidorias fpolia, ipfuinqti^'quot; primis Portundi prætorium vexillum, iamp;fumptuoG operis puppis integum^” rum. Hoc loco minime abfurdum putauimus, prædones barbaros propriis nÇ minibus appellafle. Idveroduabus decaufis fecimus, quodfequentibusbcH'’ quæ fuo ordine referentur^eorum virtus efficax, fi hoc honelto nomine vis vocanda fit, crebro noftro incommodo multum inclaruerit, demùtnilliv\ pulfiqueTunetanæCæfaris viôloriæ famam auxerint,infigniqueomnium noftro nauigantium lætitia latiùs extenderint. Ceterùm Barbaruflaacceflio'’ tottriremium captiuarum, totquenoftris hominibus ad tranftracateuatis,}^' ftruólior atque validior falt;ftus, maiora animo agitate ctrpit, afcifcerequcuu' nouas vires, atquearridentis fortunæ fecundas vices experiri coftituit. lam fraterni imperij compos, Hariadenus vocari volebat, ad differentiamHoruc^’j fratris, qui primo idem ab aenea barba cognomen turn tulifiet,cuius cognomin'* amp;nbsp;fortunæ hæres mtiltis rebus in Africa fortiter atque féliciter geftis, terra mari' que rex metuendus euaferat, magno quidem fortunæ ludibrio, fi humilis pirarr difpiciendam ab initio conditionemreputemus,poftquàm adidhumanæfupi'' biæfaftigium afcenderit, ficutifuo loco exordientes à prima eius è patriaLesD^ profeôlione diffuse narrabimus. Igitur ante omnia mifto ad Mœnicem infubnij quam Gerbim vocant,Tabacco trierarcho Synam Smyrnæum,cognomcntoli!' dæum, fummæ prudentiæ,vti confiât,archipiratam,certo fœdere fibi coninng'^ Is viginti quatuor biremibus imperabat, vnique triremi j quam Gallis ereptars cognomine Nigram appellarat, cui Halicolam Corfum à pueritia alumnuia ƒ trierarcho præfecerat, qui amp;nbsp;fuo nomine expeditam triremem cognoinentûC^' labram trahebat. Synas cùm fubduci amp;nbsp;refici clalTem iuffiflet, intereaTuneU*'* contendit, ibique repertum infignem prædonem è Cilicia, qui Hâlicotiisvar^, battit,æqua conditione tranfigit,vt lecum ad Barbaruftam enâuiget^atqueei operam præftet. Halicotus quatuor habebat biremes amp;nbsp;triremes duas,qusN^^ politanæ fuerant,ad Argentarium montemcaptæ,cùni forte tormentarij ris amp;nbsp;pilarum certain copiam ad Cæfarianos,Florentiam oppugnantes, iumrquot;''* deportandam expofuiffent. Altera fuit luftiniana Gibba,quæ in littus tibus remigibuspariter atque viôloribus, vacua in poteftatem deuenerat. terafuit Aloyfij Hifpalcfis,quiexpugnata trireme interfeólus eft. Horuomniui” viribusinvnumcoaÄis,BarbaruffaadAlgeriumclaflem luftrauitfexaginta^' uigiorum militariter ornatorum, initaque deliberadone cum fociis, vrbenib^' des in fretOipropter opulentiftimi emp^prij famam, adoriri conftituit. Dum pofito confilio Barbaruffa diligenter incumbit, Halicotus cum dimidia fere cia fis parte Algerium mittitur, vt ibi magnam vim frumenti nadlus,nauticipa^’* quem bifcoôtum vocant, ampliorem copiam parer, amp;nbsp;reliqui commeatusiul numerofeinftruat,armamentaque,pluteos amp;nbsp;tormentacoaptet. Hæccuin^. gerij, Cercellique impigrè atque auidè parantur, Andreas Auria vcliementer'’'' fenfus incommodo cædeque Portundi, vetereque fuo contra prædonesodio^”

quodpublicam iniuriam vindicadam rebatnr, validifiiinam roftratarum gt;,«' ^^'uiumclafTem Genua eduxit^cui fe Gallicæ triremes adiunxerant: quoniam rex *^^ncifcus maxime piuin, fibique decorum exiftimabatjarmis perfequi piratas, ‘^'’■niniincshumani generis hoftes, obliuifcique in dudum cociliati Cælaris grà-^•^intonus fimultatis quæ fibi cum Auria nuper interceflinèt. Auiria ad Baléares ’fliulascurfum tenuit, ibiquedidicit,piraticæ claflis alteram manum efl'e Alge-fVlteramfedereâdCercellum. Idcircô confilium expedit, âlteramqueearum, B'ulqidm in vnum coniùngantur, inuadendam cenfet, apertoique mari reCtà in “'Win Ccrcellum verfus curfum intendit. Etant ei triginta oôto roftratæ om-'’^^triremes.Has adueniétes Mauri è fpecula promontorij,olim Carapuîæ, quod ^osßattalium, Pœni veto Gyra Flumât appellant,facile confpiciunt. Id veto ^'^odvidillent referentes, Haîicoto Ce BarbarufEcclaflern,CLim deciperétur, ad-^^■itareconfirmabant; fed vt id credetetHalicotus-vel ea ratione adduci non po-f'^^fjqüoniainea aduentans clalïis parem nauigiorum inagnitudinem certafpe-^^creferret,quæ proculdubio efletexterna atqueinimica,poftqudm nulla inter-minora apparerent nauigia, ficuti neceife elfet in Barbarulfæ clade,cùm ma-j^niinorefquebiremes,amp;paruos myoparones fpeculatorios ex fuaconfuetu-^J^iccdec addiidurus. lam fenfim appropinquàntes Aurianas triremes, quales ^H^ntjfefeintuentium oculis præclarè oftendebant. Propterea Halicotusraptus ^'^dconfiliurri quod inopinata neceditas aff'erebàt,fingulariceleritateCnrirtia-^’^remigibus carénas detrahit, qui étant numero circiter oôlingenti, eofque in \^terraneum carcerem detrudit; partem triremium perforata carina, ne bis po-P^turhoftis, in portu demergit^ Tureâs otnnes fccum adducendo, arcem intrare ^i^beqpræcipitque Mauris vt oppidum relinquanr, amp;nbsp;adeuocandos proximæ vi-^*tiiçNumidas,amp; montanos agreftes,benicofof^ue homines in auxilium accer-

Duni hæc turbatè adminiftrantur, Auria,adaôbs proris,portum atque op-Wumoccupât, trefque cohortes fub vexillo æd quærenduni carcerem liberari-^^queQhridianos feruos dimittit. Nec mora, certo indicio ergaftula omnia re-cum magna gratulatiorie ferui è fumma miferia bead repente faód^ P^^fnreinesdiftnbuuntur. Ceterùm nauales focij per oppidum difcurrunt,ctin-domos diripientes, per varias regionesdimpantur, nec reclamante, re-'^^'^^nteque adtubæ cantum Auria fe recipiunt, cùm rapinæ fpes omnem pudo-milite nupercollectoconfcriptoque penitus exdngueret. Id did'oluta:di-quot;’■'Piihæfad:um,abarceHalicotus deprehendens ,fubitaeruptionedifpetfos in-^‘’^bopportunequefuperueniunt auxilia Numidaruin , qui æquato pediturri ^f'jueequitümcurfujinopinantibus noilris aduolarant. Commida eftatroxeæ-noftros potiùs quàm pugna, quod nemo præpeditus coinplexu prredæ, amp;nbsp;^’^'^pinaropauore perturbatus, vfquanl confifteret, aut viriliter repugnaret : nam v'^-adrepetendamclademconcitatus,! pluribus trucidabatur.Éam verôfu-^æJgnominiam iratus Auriavtaliquo remediofifterec,plt;^ifquam nemoimpe-^‘■sfiisparcbac, paululumè littore triremes abduci iufïit, vt fpe indliendiereptaj . “imsadpugnam,falutis metu,armaatcj|]eanimosconuerterent,Sed tanta erat WclTio barbarorum nemini parcentium, Turcarumque præiertim,qui gra-j. fuis incuruis gladiis rem gerebant, vt plures natandi imperiti, amp;nbsp;ma-^S'^^propter id dedecus à cladiariis adiuti foediflimo interitu mergerentur;

''fpaulb minus quadringentos Auria defiderarit cùm vix fexaginta cum ^Oîgio Pallauicino nobîli lîgniferoviui in poteftatem hoftium venident. Vc-

Auria id detrimentura æquiore animo tulit, quod ab fe tot Chriftiani f 4 noird-

488 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il EH ATVS POPVLI QJT E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nominis feruos in libertatcm aflerpifle videbat, amp;nbsp;aliquot coruin maiöïi’'' uigia remulco fecum adduxiflet. Hac re gefta proculdiibio Gadibus attulcrunt : nam BarbaruHa ea fpe deicdlus ad minora latrocinia dcfcen^' Neque hie annus folùm tarn atroci Chriftianæ Reip. calamirate funeftusN''' fed etiam periculofifrimo morbo, quern vulgo fudoiem Anglicuin vocant,®^ ’morabilis. Hie cnim rnorbus primùm iii Angliaexortus,tain longe latcqueb^' uifsimotemporisfpatio nontantùm pervniuerfura BritanniæregnumjVcW’J' ctiam per finitimas regiones, nempe Flandriam, atque adeo vniuerfum fere gium,dira lue aepefliferaeontagionegraflatus eft ,ica profeóto, vt, dueiuscau^ ignoratutj fruftraque multa eonquiruntur amp;nbsp;adbibentur remedia,non antca-Ç' uiendi finem feceric, qùàin,abfumptis aliquot hominum millibus, permagP“*'’ Vaftitatem ac folitudinem in plerifque locis attulerit,dum non alio præfertnii pharmàcoilli obuiamiri pode exiftimanr, quam fiftatim ab initio exorieno» inorbi ad aliquot horarum fpatia ægrotus leóto dccumbens, èc adfiiffocatiO' nemquödammodó vfqueeonteótus,hunc fudorem per poros emitreretdtu'^ cùm lixc vniea eurandi ratio eflet vaide difficilis amp;nbsp;laboriofa^ quali ine’^P^' gnabilem patientiam requireret, faótum fuerit, vt, poft eognita reinedia, in“' laboris tædio vitro mortemoppetierint.Eft nihilominus poftinoduinad munem omniu vfum â præftantifsiitiis medicis conicripta methodus;quainn’^ quamur,faeili neCTotiohie morbus cüm eüitari,tum fuperari poteft. lllud hïe neutiquam filentio à meprætereundum vidctur, fcilicet, huius temporis curfu,Cælaris Caroli v. madato aeaufpiciis, Amerieæ parte occiduam perluftf^ tamfuiflcjvbi regio Peru, omnium quæ haiftenus inuentæ funr, cumaiiri/quot;''' aromatum ditiftima,inuentaeft.Ea fîtaeftirilongitudineipo.graduunijabO“'' cafu vertus Ortum faólo ordine. Ab orbe medio vero difsidet Auftrum verjj* partibus quafi quinq. Harte etiâ nouam Caftiliam ab inuctoribus norainat.n' tanta auri atque argenti vis eft, vtvafain eontemptifsimum vfuin deftinara,!quot;' de eonflent: amp;Ci quod magis mireris,in tiuitate quadam Collao, repertâ do^’ƒ eftjtotàaurotetftâ . Neque verô minus in aliisfelix eft regio, frumencoe®quot;’ bis per annum gaudct, animalium Vario genere dotâta, feris fe tarnen liberate''’' lt;ftat;oues tantæ proccritatis funt, vtvieeequorum ipfis vtantur, tamque dæ, vt fetus bis per annum edant.Ciuitates habet legibus atque armismunii^' fluininibus,montibus, ae filuis inirumin modum adörnataeft. Paradifiin'quot;'' xeris terreftrem . Ineolæ verôprüdentia, comitate, artium väriaruin peritiai^f fide probe inftruóli; commcrcia,omnemqi probitatem fatis excolunt, nifi Chriftum ignoréq qui tarnen vt multis iam innotuir,itacunôHs,Spiricu ducer’'^' innotefeat, optandum.ac etiàm aftiduis atq. indefeifis precibus à Deo opt. çontendendum, quo eius gloria indies magis atque magis inter mortales inclî'^' Icat, ac perpetuô celebreturi

A NN VS millefiir^is qüihgerttefimus ac trlgefimus ineritô fempiteriiari''' moriacelebratur,qtiod eofcilicet anno Carolus v. inuióldfimusRomanon'^ Imperator, à Clemente feptimo Bononiæ, die Matthiæ facrOjipfi Cæfari,vtpt^ diximus, fauftifsimo,in Cîcfarem irtaugüratus fit, amp;nbsp;imperatorio diadcmate'æ fignitus. Paucorum dictum intcrieélo tempore, Augüftæ Vindeliconini iul' Cæfarisceiebrata fuerecomitia, ibiqueCæfar Ferdinändum fratrem,decoi’’' muniSeptemuirum procerum fuffragatiohe, Romanorum Carfaiem defignan’^' Eodem anno, vbi Carolus, relióta Germania, Italiam repetjit, amp;c«mBonoiii^’ adornâdæ profeólionis in Hifpaniam caufa^ aliquot dies fubfiftefet, Francife«®

Qi'tia înfubriæ Ducem^ad Cæfarem euocatum, amp;nbsp;fub fide publica profeólum, Ppi'ceiTi ingratiam rcccpit, amp;nbsp;mox opera arque gratia Romani Pour. amp;nbsp;Mer- Prtncipatu ^^tiiiiCaidinalis induftria, Mediolancnfium Ducein appellauitjac etiam tabulis ,'^gulhlibiis rite confcclis, illi auitu'm paternumquc dominium adiudicauit, ÔC ^’^^Putnmam nongentorum aureorum millium fibi 2 Cæfare hoc nomine im-inuka doua in eius proceres ad profufionem vfqUe c'onculit. Is quoque

Florentinis maximam rerum conuerfionem artulitjpropter atrocffiimurri ^“Uinipiis Q Cxfare ac Pontifice illatum . quod tandem hoc exitu terminatum ’vt Florentiæ eadie quæ Nonas Iuliasantecefiit, Diôtaturæ fimùl amp;nbsp;Decu- bertate mul^ nominefiiblato, acveteru magiftratüuin formula prorfus ailtiquata,in ^^■HexCæfaris decrcto Principatus introduélus fuerir,fic vc Alexander Medices,

Margareræ filiænotbæ rnaricu deftinarat,inauguraictLir,amp; Reip. Floren-^’’^æDux appeliarciurEiufdem anni principio, quo hæcFlorentin confeólo Exiüofa t?.

tranfada funt ; extremas terrarum in Belgis regiones^ quæ Gclloriaco lit-^°nincumbunt,rcpcntina atque inufitata prorumpentis Oceani inundatione «^^11 cladem fubierunt,qua nobiles pauloante vrbes,frequent:f{imaque op-

P^^aifiiperlundentcfefemari, penêrc-, vfqueadeo miferabili calamitate, vtinfi-fA-^*f3prope mortalium inultitudo , intercepto fugæ remedio öpprimererur. ^-iinliornbiliprodigiofoq.^ficuc coniedtari licuit-telræmotu concufius Ocea-*^^S)itamagno æfiu intumuit, vt infiitutos antiquitus, amp;nbsp;perpétua euftodiæ di-*'§cntiafereqtiotidie ab accolisinftauratos aggeres, quibusfubmoueri.arceriq. æ^uantismaris fludus confueuerant, concitaro quodam veheriTentifiimo in-^wfupermmpcretjintcrioiifqueplagç terris altifiimarum reciprocantium vn-^3rumpelagusper tranfcenlosmargines effimderet: animantiaque fubindc omul's generis irrito receptus cu rfib in aiidas littoi is partes perfugere conantiaiOeyi-^'inèfubmergerentur,quibus longonaratu fclfis,.amp; fame morientibus, inaiinæ “dluæ non dubio pauore attonitæ,impuifaque fludibus conterritorum pdeinni ^§'’3inafuccedebant.Prænunciaranthanc cladem triduo ante denfilfimi im bres, tonitrua fcintillantis aeris amp;nbsp;crebra telluris commotio, perpetüoque biduöconcurfantium interfe ventortim diuerfi turbines,ita hörribili pauore toncuffis mortalium mentibns, vt, cum teda nutärent, ingruente ineuitabili ^Wiitnmolccolludantibus feilicet elementis, totaviiiucrfi orbis compage^ ^^foluta,inantiquum chaos redigi crederetur. Eaporro calalnitas longe maxk iheidit Caninefatum amp;nbsp;Batauorum infulis quæ Zelandæ, Hollandæ d ^oftrisl^odiènuncupantur.Nam prætereas quæ inundätismarisimpetu mul-ro^'umcubitorumaltitudine penitus fubmerfæ fuèrant, Alendebucha qùoque, ^Harles,amp; Exclufæ data oppida,ita.fludibus opprefia deuorataquè funt, vc ^'xficiarumturrium amp;nbsp;templorumfaftigiaextarent, quæ horribiliæquê,amp; fæ-peiTietuendaexcidij memoria clademteftarentur. SedNonæNohembres taiitis malis finem attulerunt, cùm poftridie Calendas, ferenç^ quod mirum fuir; cælo, fed mox porten to fum in modum ab fepentinà éfiufi imbris. amp;nbsp;certan-tmminterfeventorum procclla commut;jto,dira ea tempedas accidilFct-tarttà 3(lmitationeraortalium,vt nulla ab orbe conditoimaior amp;nbsp;graùior vllis gétibus dides,poftdiiuuium Mofaicis- literis celebratûjihcidine crederetur. Nec multô F^'^ikquentimenfe Ianuariô,par propc exitij clades Lufitanis, in ipfis procul-^^biovifeeribus terræ furente ac dcbaçcbâte Æolo,illata eft ; cuiüs impietu vrbs ^7%oinprimis incomparabiledetrimentum fenfic,amp;pôft earn coloniam, Sandæarenæ^ôc Azembugere, Almcrinique vrbium publica priuataqiie ædifi-

cia inufitato terræmotu conquafTata profciflaque magnam vim ruinis oppreffêre , Sc nonnulla etiam nauigia turbulento inflati mans 1 tu abforptafunt•'fic vt Tagus infanis illidentis maris fludibus repulfus, ' cedentibus in vtramque ripa-m fuis vndis j ficca in medio vada obftu^ buscunólis oftenderet: nemoque iam totapropè Lufitania tedis fuis conn® gt;nbsp;fubfultante fcilicet folo,ideoque noncitó defituram terræmotus vimiwP'^^ monftrante,vt regis amp;nbsp;reginæ exemplum fecuti vniuerfifere incoktabe«’ culaapertis in locis caftrenli moreerigere cogerentur: neque in his tarnen 10 metu pernodarent, cum repentinum aliquem terræ hiatum j quo abiort’ poilentjiion temere extimefcendum arbitrarentur. Hæc imrnenfa aqu^^ inundatio,amp; ceterç calamitatesfubfccutÇjhaud dubiè cçlcftibus prodigiisdcfl • tiatç ac præmoftratæ fuerût.Fulfît enim hoc têpore cometes Auguftiij.velp^^ prius, vt nonnullis placet^ in figno reda linea primùm cum duabus exiic'“ in cauda Vrfæ maioris. Proximus annus alios motus nô habuit;amp; quies etiai’\ fequcntem annû eft propagata: qui ab externis bellis,quàm Italiæ motibusf^ culoïior fuit. Nam Turcarum PrincepSjtepulfæ ad Viennam accepts ignonquot; accenfus, cum circiter fexcentis hominum armatorum millibus Conftantu’*’ . poliHungariam verfus profedus elf. ad cuius tanti apparatus famam,C^^^ fefe,quoadeius fieripotuit,inftruxit:amp; Vaftium cum Hifpanoruin copiiS)^ Italorum peditum arque equitum magna legione in Germaniam tranfireiu'i eu i Pontifex in vfum belli quadragin ta auri pondo in fingulos menfes proin^^^ ac Mediceum Cardinalem nepotem fuum, legatum ad earn expeditionemi”'. Germaniæ verb Principes amp;nbsp;liberæ ciuitates pro Cæfare amp;nbsp;cominuni Gcrin falute ingentem exercitum compararunt. Verùm exittis longe à fama dilfimilis fuit: quoniamSolymanus ferô Hungariamingreflus fneque enii” apparatuum magnitudinem atqueitineris longinquitatem peruenirecitius™* tuit) cum exercitu non redà contra Cæfaremcontendit; fed circunilatis armis, amp;oftentato bello,nullaque memorabili regeftajVndiquerepulfus^ fus,Stiriaexceflit,amp; inter Drauumjamp; Sauum diredo itinere ,adTauruniip’ reuerfus, paffim (æuitiæ fuæ veftigia relinquens, amp;nbsp;fæpè refpedans, anCx\ tergo eflet, ciim poftretïia agminaapaucisillyriis amp;nbsp;Coruatis equicibus i'entur. Verum enimuero in ipfo Cæfare tunc temporis baud maior critas. Nam Turcarum aduentu audito, eis minime obuiam eft regreflu cognitOjOccafionem totis viribus vtHungariam fratris impcriöƒ». ceret,arripiendam eiTe non cogitauit. Sed in Hifpaniam redeundi defiaer^^j grans, vt Italicus peditatus cum certo Germanorum numero ad Hunganx

iret, conftituir. Ceterùm id etiam confilium ipfi irritum fuit. Quandoqui^ Itali pedites à nonnullis ex fuis ducibus, qui alios ei expeditioni præfcâxJS^^. bant, ad tumultum concitati, nullam fuæ feditionis caufam adferentes, qui eos adiic,atque iÿfemet allocutus elf, audoritàte nihil permoti; omnes f iundi,Italiam verfiis maxima celeritate, ne qui feperfequerentur,me(U^j)j atque in itinere multos pâgos amp;nbsp;dom^s, quafi hoftium eflènt,incendenreSi‘J'’ fefacere,vtàGermanis incendia excitata vicifccrentur, aiebanq conten®k AndreaAa- Eodcm aiiuo, Cæfatc iam ex Pannonia in Italiam aduentante, Andrelt;is

cum triginta quinque onerariis,amp; quadraginta odoroftratis nauibuSjMd'’^ venit, ibique cùm inftrumenta belhc3,amp; nauticos præcipuè coin meat us quam ingêti cura ac diligentia à Præfedo Siciliæ, quem turn importune in U a fera t, parata atque expedita reperiflec,aliquantôferiùs quàm Yolebat)

G E N V E N s T ’s É 1 S T Ó R 1 a'E, 1 I B. X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1

Cræciain traiecit, Audiefat enim Himcralcm, Othomannicæ'claflîs præfeÂum, 111 Ambraciofiiiu aliqüandiu defedifle cuin feptuagirita trirenaibus, imperitè Sii nequaquam mîlitâ'nter inftrudis, vrpote qùîbus vfu periti nautæ gbbernatores-quedeeßcntjamp;reniigüm turba magnàcxpartéadnaüàlenioperatla rudis, vdek inediterraneiS fæpè hominibus impotebti imperîo in haùes cogi folici j vülgato pcr/îngulas triremes itlorbo laboraret,fic vt eum nullo propè negotiô, fi matu^ raffet,opprelluriisfuifiecrederetur. Etat tnm ad Zacynchuin infuîam Venetà daffis/exagintatrirc'miuïti Vicentio Capellio præfeôlo, qui infulas ôi vrbes lie-toraque Veneti imperij vigilicura tnebarnr,vtriq- iure feederis amicus iSc hofpcs, niîlJifociuSjfpeftatot tanttim i fed ex profeflo illis fütiiruS hollis qui fubieiflis Venetonomini popiilis terra aut mari vim intuliflèht*. Fuêrè qui credereht, Vene-ros,vcncutrisæquitateofficijdceireviderentur,vnorçmpôre amp;nbsp;Auriré de Tur-caruniclafle perGorcyræos myoparones fignificariiufîine^ ôc monuifle itêami-lt;■£arqueopportülié Hinleralem, vt Ambracio finuquampri'mùm eduôla clafle, loniomari txcedetet, ne ab Aurianis triremibus, quæ apparâtn ccleritateq. pi:é-ftarenc,dnm pariim fàlubri in ftationemoram inutilem trahit, deprehenftis op-priincrerur.Itaque AuriaaLaciniópröitioritoriO'quod hodie Columïieum votant, dim ilïi s in altumonerariis nàuibns, vtreôlâ ad Pelôponnefi infulas curfuni dirigèrent, ïapygium Salentinoruiri, legendo Magnæ Gr^ciæ oram, tenuir-indc-queGorcyramôc Cephaleniam præterucôius;Zatynthum venir. Conftitcraciil 3tieGapclIins paehè hollilis paratique animi fpeciem præbens, vt äpparatum at-qiicipfam nondû Veldiuturriapace fenefeentem j niaritimi negötij difciplinani ofterttarct;amp; veteraqüidcmodia memoriam fubibailt;qulbus Ligures,Luciano Auriâdüce,iplîus Andreæ tritau'ô,àd ihternecionem propéVbrieti nominis ad FoffainClodiam dimican’ent,atque inde Auria fubirato trillique animo Luciani interitum defletetj qui viélôreo nauali proelioceCidifiet: fed lanólilfima religïö-Stfœderis iüraitaanimos çontinebant^ vt cùm vtriquçjmprudentes vel in t^nutivideri nolletttipræbitô infigni fpëiflaculoconturfuri vidërentur. Neque unie vdiniucuridüfn polletUfututum putauèrim, fi acierum ordo piaucis Vetbis trpliÂturiquando çtatenôftranequaquarii fimile contigeritjVt id literarum me-■rioffimâridarciTius. Collocarantin altoVenfeti ingenteni onerariam nauemi Wernisfuhibus àpuppeptôraque ad totidem ahôoras in obliquum du£lis, fir-niiffinièdeligàtam: ab hac Vtrimque binægaleaciæ ingehtiüm torm'entbrüm ap-P^iatuformidabiles ita collitütæ eraiit, Vt éx interuallo onerarire nauilfronten! ^n*iæquareht,amp;: vtiimquetantitm fpatij reliiiquerêtur quâhtulia fàtis elfer, vt d læuâdextraque viginti fingulæ trirenieS,quæerat ih cornibus, erümpere pofl'ent: reliqùis viginti trifemibus^iri qua erat ipfè Capellins,in tergó '^Wetetjhinc aut inde altatüraopiemjVtl proelij càftis amp;nbsp;incurfus hoftiuiti po-pôiciflec.LQpgj^QQj^gj-^^qæ emitteildatormcta latum amp;vacuUm mare^ arrônteôcàlateribus relinquebatUtjSs galeaciæ in akum etporrcâ:æ trifeminm hteräruebantur. Ab Auriana clafi’e ties fpeculatôriæ triremes ahtecedebänt iii-i'^nivélocitatejtres yerô acie quindecim irireibium eo ördiiie fubféqtiëbanturj agminenauigationecque cctinerant : vbi verè itt'cofpeóliml Vehè'ttç clàf. ƒfl^'ltiienrum,Antonius Auria^qui primopra!efäbagmini,ii1^äextrriiti féhfiiii remos luftulit,vtfeqücntes cxpeélatcp;amp;^HdteàS, quïihediüm terie-yf^iiienjfLiocurfu progrelRirus; fêlé introrfus âd-4ôînu dextfuni appliCàuik 3iüjatusverô Rhodiartim amp;nbsp;totius tertij âgmîh» pFifeélüs ƒinterihliii læuâitt ■facocicatiit remigeSiVt pundo temporis ad mediumiagmèn prouèhèrêtùt^adeq

491 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s Ê N A T V s P O P V L I Ê

vtæquataomnium triremium fronte, vno pariquè impetu copcurfüra?lt;^‘ rentur Reddidêre veriprœlij fimulachrum tormenta vtrimque ad coiifalü»^ ncm honoris caufa,exemptis pilis,miroordinedifplôfa. Venic ad Auriaiï» nales nobilis vir atque item fortisjonij maris cuftodiæ præpofituSjper eiun pellius,portus, ftationes, commeatus amice obtulic,excufauitque fej qüôd grafenatus fide confociare vires,amp;publicos hoftesperfequi nequaquam obftare enim fœdus antiquitus cumOtliomannis percufium jquod ipfé cO-’ Solymanus renouaflet. At Auria Cæfaris nomine gracias egic, quôd Senat^ , animo effet, vt maiorem æquitatis atque iuftitiaï, quarrt vllam benégerenuï^ rationem refpicere cogerctutj fperare fe tarnen Cæfaris aufpiciis talem ad tem victoriam Venetis occafionem effepræbiturum, vt eæ fœderuiii conip^‘ î ab ipfis vitropietatis amp;certæ viôloriæcaufa cupidifiimèfrangerentur. cùm hæcanimorcputamus,noftrorumtemporunl codicioneindeflere,amp; ftianorum Principuminfaniatrt deteftarilubet, quidum interfè bello autoquot; diflident, ita Othomannis parcunt, vtqui toties fuperari delerique potuc^ ’ non immeritô adauôtain immcnfum pocentia,ad totius orbis imperium aipgt;‘ Himerale enim turn in fugam aôl:o,atque eo fi perfecuti forent,facile tlolot^ . reliqua vnquam Solymano claflis fuperfuiffet ? quinam Byzantij, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp

Venetæque claflium impetura tuliffcnt,nifi tyrones prætorianosjanteiinut ad cuftodiam feminarumdomi relidos,mœniaegregié defenfuroscredâif^^ cùm in Pannonia procul 3geretSolymanus,amp; Græciexipfa veterelibertati^ ’ imperij fui memoria, vt rebcllare ex tuto poflènt, non quiderrt accelliim

ftianæ claflîs,fed vix ipfam tantum aduentusfamam,ereôtis animisexpecw . Ceterùm Auria, vbi didiciçHimeraIem,fuperato Galli promontorio,quod3 quis Acritis fuiqad Maleam contendere,Antonium Auriamcum deledisy^ triremib. qui perfequerctur, mifit: fed ille ad Cytheram infulam vfque rfO perfècutus, quôd hoftes Argolieum fïnum prætergrelfos, Atticæ Sunîum a inde Chalcidem petere audiebat, ad claffem eft reuerfus/Ea turn in fulæportum,quem noftri Sapientiam vocant, fupra Methonem ad explio’*.^ confilia fe contulerat: iam enim onerariæab alto,remiftioribus vfe veaÇ confpeélum fe dederant. Euere qui dicerenCjMethonem oppugnaridam d ante alios Saluiatus impiger iuuenis, Rhodiarum triremium præfedl:us:p‘^^,^,jj, baturenimlè earn turrim quæ fubielt;ftummaredefpicerct,amp; ceteris luo effe viderecur,efïra(fturum maioribus tormentis amp;nbsp;protinus occupaturuin, tè qui fitum vrbis interioresque munitiones apprimè noffet : fuperiorefiqo ;

frmdtcafu anno in eum ipfum Sphragiæ portum cum aliquot triremibus e moh« nodu illatus, præmifîo ignobili nauigio per fimulationem exponendi nijjin cuius carina armati conditi erant,felici dolo vrEem occuparat,Iano^^^, viro Græcofummæ: virtutis .ïd facinus ingentiapimopatranterfèdocc^^ dibusjoccupataquefprta,amp; iamcaptavrbc,noftrlimilites alîquâtop^^^ decorisauidiores,cùm addiripiendas domps folütisordînibusdifcurrero^ i cilèàTurcis,qui animos rec.epcranr,4:urpi'ter cæfi expulftque j’nobills V^ nbsp;nbsp;|

Jnitïumifcedo exitu corruperunt: ob id Auria ex priore peri'çuîo intent^* . I mioremquecüftodiam, adauôEo.Turcarum numéro, futuraro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jji'.' |

. lènfira iittora curuantur lt;nbsp;Ill. hoc finu fita eft CoroneadedporreâainfO’^^^

iTiagna ex parte mails fiuólibus aikiatur, altera pars cuneata in latum cufpidem, tranfuerfo muro, eoque feni’s tórribus infigni óc ferraraporta,proximam lirtori, (luamlnfiilam vocant, pehitus excludit, amp;nbsp;ita à mari recedens fenfim attollitur, 'tpcrpetuo faxo mœnia impofita ad nlanguliformam oppidum efficiant. Ih oppidojVtfirmiorcnobilior-eque, Turcædomos babent, Græci Infulam inhabi-t2ni^,adextrcmum verb óppidi angulum præaltain rupe arcem Veneti quondam feêrc,quxmediterraneadefpititamp;ruburbanateóla; hæc viam militarem exci-piunt, quæ in feptentrionem perpetuo accliui collis doiTo in campos extcditurj ‘Weafuburbaria,cumad fagitræ iaólum à porta oppidi proceireris, alio inter-Wedio müro portaquc diuidiuitur. porrb ad mare ab vtraque vrbis parte , duæ bilt percomrnodæ Rationes : nam cùm Euri Vulturniquc, vel è diucrfoFauo-'■quot;us amp;nbsp;Corus fæuius perflauerint, ex bac in alteram nauigia repente confugiunt^ ^•^læuaidatione ex. vetufti opens mole porrus cfficitur, verum adeô anguftus, vt ^^^lêptenas triremes tu tb recipiat. Auria,terra marique explorato vrbis bru, co-wtantibüs maxime Grætis, qui ad noHros èfuburbanis ædificiis cupidiffime tjanGerant,aggreflurus vrbem,in bunc inodum ad oppugnandum,locàmuniaq. ^'aribuit.'circumduôlæ primo funt in ampliflîmam cordnamnauesoncrariæ^ ^änteeas triremes jVttotam earn conuexi muri partem, quæ infulam à mari P’^æcingit,contradiore alnbitu compicblerentur,proieôlis in littus fnb muro ^'^cotiSjVtindeperduôlarios funes ergatarum bencficio attracla nauigia,quan^ ^^■^ftiaris vadum pateretur, ad mœnia promouerent. Scaphis autem magnaru ^^uiunipluteis ac aderib. proteblis, ancoras prouebi, amp;nbsp;in littus ad fcopulos in-^^rtelaTurcarumab altoincidentia,collocari iubebat: ex nauium proris nouo ^Uodainartificio pontespàribus extantibus antennis impofîti tabublq. cohftra-^'jafronte prominebant,ità vt fuminirati mœnium æquarentur,atque inde cly-P^^tæarinatæque cohortes procurfuræ ôe irrupturæ in oppidum viderentur. In '^ï’^uitiverblohgè maximarumnauium,Grimalditefciliçet Rhodiæfummis ‘^’'•‘^“diisjab excel fiffiiha nempè mali fümmitate,facri,fâlconéfque bini conlH-étant, vt inde non propugnatores modb,quiin muro confifterent, fed intc-^‘otainfulæcertisiclibus peterentur. Terreftres verb copias ita diuibt, vt Hiero-

TutauillaSarnenbs cornes duceret Italicas cohortes, amp;nbsp;la:ua parte luprä latum propugnaculum feptem tormentis quâteret: Hictonyibus vero ^^'quot;lociuscum Hifpanis àdextra,paulb à mari Iongius,non infulæ tantum,fed fk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tormentis amp;nbsp;fcalis aggrederctur. Ipfe Andréas locum

^degerat apüd modem, Sarnenfi inaxime propinquum; Pontificitc autemi contraria in parte, Antonio Auria depofcente,dextrum cornu tenuêre; uiatusiinTtedio Rhodias mœnibusadmouit. Nunquam ab vlla memoria; tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad vnam oppugnationcm collatum fuit; nam à terra qua-

'^‘Mmariverb centum amp;nbsp;quinquaginta muraiibus tormentis,vno vndi-j ^‘^poremurus eft vebementifiimè verberatus-,minor«tn verb tanta vis fuir,' 9'profpici qnicquam neq.cxaudiri facile poflet,fumo fcilicet in crafiiflimse ttlærnôremlatèdiffufo, amp;nbsp;crepitu reboâtuqne tormentorum cunda qua-

ApiidSarnenfem, Itali magno animo, fed irrito incepto, ad prbruptunï ùb ^^^^^‘'‘Pponere, amp;nbsp;lcandereconantes,'ter à Turcis acerrimèprbpugnan-* enim tantum muridiru-11e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtattingerc fcalæ pofiènr, vndique ab latere riünoribus tormentis

‘'d^icfatdam prouoluere ac infunderèfubeüntibus ceflabant. Sarnenfis irf t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis'

494 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s EN AT vs POTVtIQJÈ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

his pcticulis former æqiiè arque feüciter verfabamr; nec reuocandi militas cratrnainimpHcati inter fehaftis amp;nbsp;in cafarum anguftias, quæ miirofuber^'’^’ metu retrulijquanto magis à muro recedebantjtanto apercius ac ccrtius banmr. Periêrein eo conatii recepttique,Theodorus Bofchites Græcus,(l^’* Icaliaâlæequitum cum laude præfucrat: arque item FrancilcuS Carnause^^^' poli, ôc lacobus âGapua, ftrenui centuriones,amp;: cum his trecenti ferè fupra mille vulnerati debilitatiquejn queis fuit Alfonfus Capanius fclopecipila ab alto demiflh,perfo(To oculo linguam abripuit. Ex akerap’^quot; Mendocius nequicquam quaflato muro,cùm omnia ardua ad afcenfum foK*’^* cauroconfdioprœlij fortunam nonfubiit . Atnaualesfocij feliciusj cùniAj'^'' fubeundi amp;nbsp;fcalas afferendi, v'ti antea edixerat,tuba hgnum dedilfet Jn peruaferuiitjcedentibus muroTurcis metu pontiumjquos fupciitantib'jsaini’ tis appropinquanteSjConrinuô apprchcnfuros murum omninöcredkicrantdf“ mus exnaue Grimaldia imberbis Liguijgenere humilis, fedeo falru

GMicnfiHin Vcxillum in hoftilimuro defixic:proximi ei fucceflere Hidruntino è Galeone'”' yi’zXX Ics^ac demum Lamba Genuenfes: atque ita multis interfeôliSj inGala capta

ptaquecltj refugientibus infra oppidum per ferraram portam Turcis,qnie’'^‘’’ quem diximus, turrito muro ,noftros præda occupatos Vagantefque,Iclopc^ ôc fagitris vulnerabant. Atprimis tenebris Sarnenfis fuos, qui fub murocod^ , proteôfique multis horis fubftirerant,incolumes ad fe recepit- amp;nbsp;tota node ramm eil in erigendis munitionibus,quibus in oppugnando oppido iph tormenraque ab hoftium iöfibus tegerentur. Sequetidie plurcsTurcariiiiK^”'^ tum manus, vtCoroneis opem ferrent^in confpedum fe dederunt: namque^'J. gulosferèproximorum oppidorum præfedlos^ amp;nbsp;fama Aurianæ claffis, tus cota Peloponnefo tantus tormentorum ftrepitusexciueranr. Aderata P dçmone,quain Mifitram vocantjZadareSjCuiTridigito cognomeujis à Lona*^/ Charitena Mefleneque expeditos équités circiter feptingencos adducens,fccü*' littusiter facerecccperatjVt à dextro latere in vrbem irrumperet. Erat inter 1 urbana tccta,ei portatjquam diximus,in ftatione collocatus cum cohorte dorusSpinulajiuduqueSarncnfis, milites intra fagittæiaéfum intercifa iw' via, tranfuerfam follamopportune duxerant. ItaqueZadares, cum ab Erj' Auria,qui in id littus triremem obuerterat,tormentispeteretur, àlittotco'. dens, trium amplius millium capto circuitu,ad læuam peruenir,finuoioq'’^^^j ncre intra fuburbana teeba fe intulit,magno impetu ad portam prodo élus ƒ vt Theodorus irruentium vim ægrè fulfineret ; eratq. res adduda in

' difcrimen,nili SarnenfisTheodoro cum paucis repugnantiperopportunèo/ tulifiet, fubraifi'o Petro Tolfiocum trecentis fclopetariis: ij poftremainp^'^ Turcarum agminis retro aduertere, ingrefliq. fuburbana, ita rcliquosin'Je defperato ingreffu vrbis , compulere, vt cum Turcæ concitatis equis eftüp conarentur,in fofiaitiuncidercnt. IbiZadares labenteequo præccps datus,JP^. ficitur, nec vlli ex Turcis omninoparcitur. Eoraodo multisoccifis,capquot;” munitiones deferuntur, quibus conl^eôlis,Turcæ qui oppido arciqueprrquot; fiue metujfiiie commeatuSjamp; tormentarij pulueris inopia addudi/acondij vrbem atque arcem dediderunt, vtcum rebus fuis armifque in pacataiocaoi dere licerct. Corone captajatque ibi praefidio Hilpanorum confiituto,

fidem Græcis, difputatur in confilio, an in longo portu, qui parum a f certus tutufqueinea ora Chriftianis claflibus fit rcccptus, calte^^.^ aedificare expédiât, aut luncum oppügntye,id hodic Nauarinumj Pyhuß’

G E N V E N s I s H I S T O R i ÀE L Î R X X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45^5

fuit,fiibiedo portu infigne, ignauia cuftodis Veneti, qui poftca capirc pŒiias dédit, Baiazcti in Methonen fi viótöriatradituili .Ceterii in Àuria inultis “'^caufis, amp;quôdnunquainclefuturosportus noftris clailibus fperaret;eaconfi-’a abiccitjamp;adoppugnandas PâtraSjiterum adita Zacÿntho cumclafledefcen'-Dcfcruerant ad apertam vrberti incolæTurcæquc, amp;nbsp;in rctradiorem locuni ^uoarccpraealtafôflà muroqueinunitum, milites cum magna pueibrû femi-'laruiumultitudine fereceperant. Expofiris copiis fubueôlifque tormeiltis oélo *aiiira]ihus,Sarhenfis ad mille fclopetarios fecernit jqui dcfenforibus muruni ^Uflcntjceteros virgultorum fipgulos fafces adferreiubet^ vt æquata fofl'a ad ^uruinfcâlædefcrantùr. Nondiu tormeutis rehitir murus,Corôneo vêtu date ^ebilior. Primus omnium Ioannes,TraianiCabaniliæ filius,caftroru prcTfeétus, ’i^folTamdefiliitjfubfequente iplb Sarnenfi cuitt tribus figniferis integtis dc:-*^unicohortibus,fcandique murus certatim eft cœptus:fed defènfores Coroneis Wteconftantiaque difiimiles,iinpetum noftroruihifugain arce fadajdiutius p^trauj^a. fion tulçrunt.Ità vr be paruo labore,amp; pænè fille militü m hoftroruih Vulnei'egt;ce-Icritercaptadireptaque, ad arcem in editq fitam tormenta fiibuexêre. Erat op-pugnatio hitura dimcilis, fi earn militari ihore Turcæ defcndendam fiifcepifi-Icnt; fed exemplo Coronenfiütn , atque itein eius imbellis turbæ mifericór^ adduóli, cùm rantâm multitiidinem diu alere,vel iii tanto feriiitutis ac vitæ ^'ictiinine tueri pofi'e defperarent, emiflis ad Auriam oratoribus, èa conditionc wionem fecerunt,vtrecepti iri fidcm, inuiolatiquefaluo in primis femina-pudorcjcum fingulis veftimentis iiiÆtoliam traijcerent. îdegregîeAn. dreaspræftititiadeo vt inter alas milituni vtri.mqueextenfas,exeuntetrium Gillium capitum inultitudine, cùm nonnulli petulantiùs ferainas atrrcctarc, îtque his ornamenta detrahcre inciperent, corripi,extemploque fufpendi,auc lugulari iuflerit. horum fupplicio ceteris ab omni licentia deterrkis, co or-^IneTurcæ ad naues funt deduâi, vt Sarnerifis amp;nbsp;Saluiatus antecederenc, jplc poftremum aglnen cogeret vultu fcuero imperiofoque , amp;nbsp;ad fumcnda ^^pplicia, fiquipaulo liccntius ilifia contemnerent,ihaxime parato. Quæ-■■diat enirn iuftitia; præclaræ fideifamam apud ipfos præfertiin Ttircas, vt fæ sentes religioneac ingenij captu nobis diflimiles , faólo periculo manifefte P’^upicerentjinChriflianis ad militate decus non deefle fidem ac humanitatem;

adeo moderate vidoria virtutc parta vterentqr. Exercitu ad Patras reliólo, ôc ^^‘''^eftriitinere fubfequi iufio, Auria ad Naupadtei fihus anguftias trircmibus eft “^Uechiistibi faucesadeócoarótanteuminfluentislonij maris finum,vt vno minus Radio, à PeloponnefoAetoliadiftct, quam adHellcfpontüminterfluö mari, buropaatque Afiadirimantur. His anguftiisgeminaantiqui opetiscäftellaim-

Dardanellos appellant. Euere olim in Achaia Rhium, amp;nbsp;in Ætoliâ ^ojycreum, fedÆtolicum Achaico BaiazeteS, füperaddita turre ingenti, amp;nbsp;du-pncj muroadieólo, ihulto validius atque munitius reddiderat. Tnhis tormcnca inufitatæmagnitudinisjttiulciplici feneflrarum ordine ad libellam aquat,itacon“ Hitutaamp;collibrataerât,vt velexiguisamp; humilioribus nauigiis ingtefl'us,amp; exigus præcluderetur: nam vtrimquead aduerfam regiohefn emifiæ bipedalis dia-^«ri faxeæ pilæ facile perueniebant, vti eadem ratione ad Hellefpontum hodic quot;^dvidemus. Auria citerioris caftelli præfeéto per Græcos homines extrema ^nppliciacoraminatus,fiexpeólandam tormentorum virn putaret,facile pepi-^*fjVtTurcæincolurriescaftclloexcederent:quibus nequàquarn cunôlanteredu-quicquid vel annönXj vel bcllici apparatus in çaftello erat, diripiendum mi-t £ iiticort-

SENÀTVS P O P V L ï QJT È liti conceffit. Reperti funt thoraces, balliftæqne veteres, itemque loricæ moregentis/CLiin militari amp;nbsp;minime pretiofa fupelledile. Ea fpolia cùniA^ rianarum triremiummilites nautæqueefferrent,ceterifque aduentantibusöflf^ tarent, adeô appropinquantium cohortium animos dolore ac inuidia exagîtaïquot;'* vt, cùm opi'mioremfnifTe prædam crederent,amp; tardiùs veniHentjob idqtie prî“ penitùs cxcluderentur’,continuo feditionem mifcerent,ipfî AuriævehemeH^^Î iratijqubd primo adCoroncm, amp;nbsp;inde ad PatraSj turn etiam adRliium Turcarum fanguini paflîm pàrcendum putaret,eas res ciuili paólione,qiiaml‘' ro amp;nbsp;bellica viconficereiiialuifTèt,irapræmialaborum nbsp;nbsp;vulneruiri fol,wam'

litibus eripi,atq. interuerti prædamjVtipfeindeapud hoftes internpeftiuainhû' manitacis amp;nbsp;cleméntiæ laudem priuato nomine ferat, amp;nbsp;folipropènainæW res ditentut; ipfis veiô armatis itiilitibiis terræamp; maris incommoda pcrpdl“’’ nec locus ad perfedtam laudem, nec fpcs ac certa probatæ virtutis præmiarelii’ quantur:amp; quodfortibus viris minime fitferendum j omnium ceiuicibusamp;gt;''quot; gu 1 is laquei amp;nbsp;pügiones, vel in mînimo deliôto j Ôc fublata quidem fpe dicenu* caufæ,proponantur. Hæc, cuin mulciplicatis per coronas militum fermonifo^ dicci‘entur,amp; iam planeconrternatæefl'ent aliquot cohortés,Neapoliüanusfig'^'' fer,quem lhangulati ad Patras amici militis dolor incitabat, vexilliimfuftul^ alta vocecommîlitohes inuitans,vt fe ad opulentacaftella eunternextempio'^ querentur, ibi non vifuros crudelem dùcem,amp; ingentem prædam virtutequïfo turos. Necmora, ilium quinq. aliæ cohortes Italorum funtfccutæjhifquevcxil' lum Hifpanorumacceflit. iêré citato agmine non tam iraris quàm aüidisanin’^ in propiriquos Græcorum pagos amp;nbsp;villas, execrante eos Auria potiùs uocante.Iam Sarnenfis cum valida manu expeditorum militum traicceratinaû' uerfam Ætoliæ continetem, vt exploraret caftelli fitum, amp;nbsp;ponendis caltrisinii' nitionê inciperet, cùm Turcæ in noflros faciendo operi intehtoS protinuseiui”' punt: fedegregiè Sarnenfis per fclopetarios eorum impetum fuftinet,inultifi]''^ Vulneratis inrra portam compellit. Interim nondum perfeûa caftrorum nii'*'*' done, équités Naupaôloegrelïi,in confpeôlum le dcdêre,vtcaftellanisopenif‘^' rent. noftri quanqüatn pauci pro callroruln fpatio,quoderàt ampliflirauni/ ad continendasoinncscopias vfitatarationedimenfum,alacri tarnen munitionibus conftitêre, inaduerfos fclopetis rem gerentes, amp;nbsp;nonnuaqquot;^^ erumpentes,vbi audaciùs prouedos hoftesconfpexilïent. CeterùmTurcxiîi”*' tis in gyros dccurfionibus adeaftra faôds, latè omnia fpeculati ,cùrh fefeproüÇ here audacius, amp;nbsp;cominus pugnare nollent, Naupadum redierunt ,inrronw équité ad caftellanos, vt eorum ànimos fpe ccleris auxilij confirmarent. nenfis, quiea Ipe traiecerat vt copiasomnes confeftim fubfecutùrascredereÇ''^ deconfternatione difcelTuquemilitum ceitior eftf3Ólus,interminó caftrorum opéré adPeloponnefi littus,vbi Auria conftiterat,confeftim rediit; pagos eft profeâ;us,inlt;5wos defortores milites diuertifte dicebantur,ducibiispff fertim Græcis, qui fuas iniurias cùm laciymis dcferentes,è proximis vicisade^ ftradecurrerant. Eos Sarnenfis nequaqtiam feuerè,fcd comiter reprehéfos,^!^'^“ adeôleuiter infanirécoepiftent, haud magno cum labore ad officium reduxiK iam enim eos admifti facinoris pœnitebat, amp;nbsp;fatis verccundc figna amp;nbsp;ccnrûn^' nés agnofeebant, cùm villas amp;nbsp;paftoralcs cafas omnibus efculentis raptim coH' fumptis, amp;nbsp;ignobili etiam colleétapræda, vacuas feciflent: fed reis amp;nbsp;excófof'’' tia poenam ineritis, Auriæfeueritas tantum pauorem adfercbat,vt nonnulh^’'’^' tu fupplicij præftare dicerent cum Turcis pacifei, amp;nbsp;apud cos Jftipendiafacejcgt; quàm

^Uâiïiadfæuum aclnexorabilem ducem reuerti. Sed Auriaregionis amp;nbsp;temporis ^^tionern habcndam exiftiinans, cunótis pcpercit^ità tarnen, vc (eueritatein ac' ’f^cundianl vuku fermonequeTùtïnerGC, nee venîâm deprecalites tecipere vellet/ ^ißveicohortes decurnacurus j'ad ârbitïiùm militaris iinperij fc dederent. is pa-^'ö’^Oinniumanïmisincuflüs i propœiia adretinendämiinperij exiftimàtionein fatisfecit. Necinora, ad delendam feeeflionis^infäiniam i pàràd abiinis in fonttràdùclij fimulq.cXpofità'in littbs torinentà düobiis cireitermil-ftipracadelkim, vc ciitidrfejtinereconuebipbflent ; nam è cartello ^'^tcæeahttoracormeiitis infellabanc. EaCiirîftopIiôrus Anria virimpigerne-*’ âotiopræpofitus,accra6la funibus amp;impulfa inilitunl litirneris, per cclimriaS là-^üreaiftiibucOjincalh'acórtuexitïGódernque rempöreCabanilia cum trecc'ntis' kbpecàriis antecedens,opportune,amp;ante, vei diximus, explöräcolococafbr'a--Dura bæc adnîiniftrantürjTurcæ Naupadö magnas peditum Sc copiaseducunt,amp; in rtoftros plenopafTu deferutur: iam eniin amp;nbsp;à Co-’ ..q ^iiitliöjamp;abóppidis quæ funt ad Acheloüm amnê,rocaq.Peloponbero amp;nbsp;Æto-‘‘hptæfcâicquitumjraptis qiias poteräntcürmis, Nxàtipâôtüiii cönuohrandnec -Samenfis haudquaquâm ea multicudine tetritüs ïïbi'dêeftj ad'quatiior miüia pc-in vnum agraen cogit gt;nbsp;Sc quadrata acie contra holtes progreditur, extra ^dines verodelcdam fclopetariorum manumrem gercreiubetun tergocaftel-^'^^^aielinquebaturi Sc in noltris munitionibus prarlidiuin erat reli6tiUT),quo cru-P^*ones cóhiberi podènt, Sc in ipfanl cäftelli portam tonnen ta peritè atque op-POftunèdireótafuerant.Infulcantibus vndique amp;nbsp;procurfantibus Turcis,nec pë-,. ^^ftrescopias in aciem producentibus, Sarnenfis fê rêcipêre, Sc in caftra fecon-çœpit;in tergo excraordinarij ad angulum dcxu'iim cjuddrati agminis con-

*hïuti, fine pericülo infequentes Turcas repellebantjcircumueniri enim non po-, ' « - ■ amp;cum aliquacumin aduerfosprocurrerenc,difplolis Iclopetis cutiflimus v

^^ägtnen erat receptus. Prœlio ad occalum Solis pröttaótö, Turcæ, nulla re nle-^0bbiligelta,Naup3Ótum funt reuerG. Samen fis in caftra copiasreduxk^ cota--9^2canöd:e qua? fecucieft ,ad aggeres foftafque perducendas milices in operc Wik jCönftitutaque fuislocis tormentânîuralia , quai eXterioribus aediGciis • P^otegebantur; oriente autera Sole turres, quæ prominebant.,' magna-vi;qualfari ’•l®Piæ,nccTurcaî conftantiftime Sc acerrimè propu^nando, vlla in patte timo-^’^quot;ö'^uindabant: erant enim in his plerique veteram lanizeri in euftodiaoppi-Watquearcium relióli. Ad extremum is exitus óppügnationis fuit, vtper-WinurOjinultilqueintro variiscaGbusinterfe6tis,noftri in caftellum irrum-pc'cntjtrecelitifermeTurcæ,nemine capto,trücidati i nonnulii inGgnianimo-’‘^lïiconcumacia media iilcluG turre,fe ipfos Sc tiirrim tocumq. pænè caftellum, ^°'kineno(l:rórumcladc,fviccehfo tórmentario puluere concremaruiit^tanto ' bientimi^ l•nurorura crepicu, vc littora veluti terræmotu pcrcrenierent, amp;nbsp;trire-^^^kcjuæfuberanc adlagiccæ iaótum ,lapidum fragmeniB pænê obruerentur. Andreas èprorapræcoriæ trireniis problium fpeâ:aùic,donauitque Sarnebfem Sc f^bia-uin fingulis ingentibus törmentis: |anta énim vis ænëorum tormétoruni ^^^ƒîftello repcrtaeftjVtfeptuaginta millium aureorum pretium excederc dice-r ’'’^^“nEaderrtum tormenca ftupendæ magnitudinis, Arabicis infcripca liceris, ad ''kranæ',nonurrieritum,Gertuamdelata, in porrus moleconftituit, vbide pira-^^dPbnafiaminfulam fuperatis, facellum Deiparæ ’Virginiexmanubiis anted coniecrarat. His confeólis rebus,poGto ad Coronern Hifpanorum præGdio,acq^ VIDS tonnen cis, amp;nbsp;raultoruin raenftuin commeatu dili2;enciftïmc permunita’

49S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 fe NAT VS PÓPVLI Ct_VE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J

Mendociüm ita ahim'o cönfïrmauit,vt fidctn dafet, Sgt;c prolixe pollicerctur,'51 priuato fumptu^fi idCæfar facere diffètret,in eins auxilium claflcrn eflè furuiti. InceriinSalüiatüsfuis tfiremibus.in inrimuin fnuinproucdus,ad chcumvfque portumyhodiediui Igt;einecrijvocatum,fubipfa Connthop^^ rein circumtuiit) amp;nbsp;veteris Sicyonis, quaih hodie Bafilicain appellanr, aduerfa paixeeftjCreufâî iittorafuc.cenfis bortorum ædificiis latèvaftauit. \ multo poft Andreas, appétente hieme, amp;: acceptis à Cæfare literis, qüibus fum à PannoniaSolyinani,amp; fuum in Icaliain aduentum fignificabat/elid'' hauigatione, Neapoliin, atqué indéGenuain cft reuerfus. Ccterùm quajp^ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xima æftate in mari gefta fint, videre eft apud Paulum loüium, à quo cciain«’^

poftremadecerpfimuslib. xxx r. Hoe rerum traótu , Clemens PoncireX_ Francilcus Galliarum rex, Mafiiliae fiinul conueilerunr. habitifq. de variisWf' Chriftianæiiegotiisjferiis amp;g‘rauibusdeliberatiönibus, tandem hucdefced^' . Vt.ad maiorcm amp;nbsp;firiniorem ftabiliendam inter fe amkiciain Sc beneuolcntiai”'

Mcdiccam Laurccioiunioregchitami fuam ncprcnijP^ fècündo regis filio, elocareq ipfaq. Mafiiliam cuocata, eicra aliqigt;^ moram fponfalitia celebrarentur- ficuti ctiam faduin eft*

iniftis, Andrcæ Auriæ nauibus Ccntumccllas eft perlatus, amp;nbsp;Rcinain cum audloritate. Sc mira felicitate, apud eos præfertim,qüi eum in Ahgelica^ captiuumviderant,reuerfus ,pauciflimorum inenfiuln fpatio, forttinxftoo*^ iam animo ea quæ fututa trant præiâgiens, eft vfus. Notiffiinuin eftcnim,n* fere ftatim poft fuum Maftiliæ redituin, quafi mortem fibi iininihereexpl’’' turn babcret,fepulchrum amp;nbsp;amidum omnem,quo Pontifices, cuin fepeliu^ ornari folenqfibi fieri curaflcjac fainiliaribus fuis fcdatiftimo animo febreuiiîgt;^ riturumdixifieiamp;nihiiominùsconfueta ftudia cögitationefque inininèdç/^ nens, quo familia fuajVt ipfi videbatur, tutior effetjVt Citadella arxmuniti^. tlorentiæ extrueretur, ( nefeius quàm citô nepotû félicitas finem eflet vrgcbat:ex quibus cùin iiiter fe effent infcnfiftimi,Hippölytus Cardinaüs fine veneni fuipicione, anno poft Pontificis mortem nondum exado, obiit-. Alexander alter nepo»^qui Florentiæ regnabat, maxima imprudentiæ flora dem clam nodu à Läurentio, ex eadem Medicea familia, fuit interfedus. W xtóWri Pontifex æftateineuntcftomaçhidolopbusexcruciari cœpit: quibüsfebfl^^''^' dJX'îXr”’ dente,diu ab ilia atque aliis offenfionibus vexatus pam ferè ad cxtreinufn^^^^' nifTcj iam ita fubleuari, vt aliis, fed non fibi, falutis fpem exbiberét, videbatij' Quo ægrotan te, Wirten bergen fium Dux,Hcfli, alioruinque Principumoper pecunia à Galliæ rege adiutus, Wirtenbérgenfem Principatüm, quem Roman'’ rum rexoccupabat,rccuperauit. Cumque maius incendium timererurj cofl^^ Galliæregis,qui Cæfarcm huius motus caufa diuturno difficilique bello imp** «tun*

wtutn ni, velFortaflc viólHcia arma ad Mediolanefe imperium fcurbandû r’tanfi-fperaiierat,voluntateln, cutn Romario rege compofuerunt. Fuit autem hit citnùniii Pontifex ex hiuîiili loco,admirabilifciicitateàdPontificatum cuctflusnn eoau-teinadinodiiln variam fortunamj verùm fi vtraque ponderetutjlongè magis ad-

J ^^cundam,eft expertus. quæ ehim félicitas ,capti uitat is ipfius iilr^. fdicitati. vrbis dircptiohi tanto cum excidio. fpeólatx, tantæ cladi patriæ fuæ ilr latæcompararipoteft?Obiit fexto Cal. Oólob. anno Pbhtificatus x i. ætatis verb ^uinquagefimofèptirno,Curiæ ihuifus Principibusfüfpeóius, fama potiùsgrain amp;0(liofa, quam grata: auarus,ambigua fide amp;nbsp;natura, à bencfîciis in morrä; Iwconferendisalienus. lllodefunólo, Cardinales cadem node qua fePontifi* '■ cis legendi gratia conclauiihcluferant;orrinescócordes Alexandrum Fai ncfium RomanumjOriiniuitl Cardinalium antiquifllmumi Poiltificem maxinaum créa-i^nnt.’qucm fane per quadragin ça annos fenatórern,atque omhcs xtätis honbrç ^uperantem,Römapätriä, præclaræ maiorum ilriagines ,eximia atqne inuetératà vncus, amp;præcellentes litcræ magnoperè commendabant,adeó vt Clemens,cùni lodes repreflb, ôi. rurfus erumpehte morbo ,omnem vitæ fpém conftanter abie-^ cilTctjetim fibi fuccelTorem tellameritofcriptiirumaffivrnaret,fi Ponrificatus hç-r reditatcpararetur. Eadem æftateSolymanusTurcorumimperator, cffufi^vitra . fnphratettl iiigentibus cöpiis, aduerfusTammafum magni Hifmaëlis filinm, Ptrjoi fiifç-^cllurh fufcepitjValidaque fimulinftruda clalfe, Africain ,occupandæSiciliæ ^^(jlieltaliæmaxime opportunam,inuafit. Vertun, multis rebus præclarègeftisj • Ländern àPerfarum regc,inagnafuorum ftragejterreftri certamine côgrelîus,vin--cituratquefügatuf. Nauale autem proelium audore Hariadeno Mitylenæo,co-gnomentößarbarufia, Othomannicæ clafiis Præfedoj'cum inagna lua laude,rcr portatis crebris de h ofte vidoriis,termihauerac.Hocetiam anno comitia religib-r, niscaufaindida funt àFriderico eledoreSmalcaldicæ.quoderatillrus oppidum;

' nr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irl 'l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SmaknldKlff,

intciCaïuaroS jfiueThuridgiam, Sclncriories ad ßchalmum Huuium, ad quæ. onihes Gerrrianiæ Principes, qüos recepto nomineProtettantes vocant, Ime-raruin vrbium ideindogmaprofitehtium legati atq; oratores conuenerunt ; om-’icfquepoftniultasamp; varias deliberatiônes, fententiaruraq. rogatibnes, tandein Wimiconfenfiprieinftatüta amp;nbsp;leges qüæ in illis comitiis fadæ funr,defcen-

k in iifdem perfeueràturos iureiufando confirmarunt: Videlicet,vt in Siiinquagefimum annuin leges latæ intelligerentür ad religionis, fui ipforum, amp;nbsp;fetleratorum omniumdefcnfioneitî.Ne iiceretéüiquam bellum inferrc,aut ho-iWiterinuadereagrum coiuratorum.Siquis inUâdcretür;ftatimcetcri,atq.' figni-^câtûeffet,fubfidiamitterent,quanto rriîjiori pofl'cntconatu,amp; diligentia: quod nififàduiïi cflet intra cettum ipatium,vrbs ilia pofler, fine perfidiæ nomine,cum Mepacifcijvelàduerfusconiuratbsarma capete. Vt vnius hoftes ceterbrum lioftes intelligerentür. Vtneminilicerct feihel fufceptuln bellum aduerfus quem-Ußnofteindcponere,nifi reliquorum omnium confenfu. Ne armatus exercitus concèderetur per agruni cuiufquam foedefatorumad bŒum inferehdum per-iianfire,nificominunioinriiuin confenfu. Vtquiauxilia acciuiflent, per viginti Ji^^cotnriïeatum fuppeditarent ab initioTgt;elli eô profedis, ac totîdem poR bel-tarnen lege, vt qui acciuifiet,' amp;nbsp;Cuius caufa bellum gereretur, fuminum ^^beretimperiumeius éxpeditionîs, quod nemini fufeipere liceret ad alios infe-yandosvel Principes, vel ciuitatcs. Si qua inter illos nafeeretur controuerfia pro ^iircamp;æquitatc, acnon pro armis dijudicaretur, obferuaretur iùramentum' quodinterccflerat.Vt liccrctPrincipibus^ôc fœderatis ciuitatibus commun! con-

5C0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•/,. SE N A tvs T'OTVlVQVl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J'j,

; participes, omnes Principes, amp;liberæ ciuitates Saxonum amp;nbsp;SucuorumjntdWr rentur. Poftero anilo Solymanus, Abraimo ôc Vlamanc piæcipuis cius pöfP. T/rMLiii»'’^âds,adhortantibuSiCOïltra Perfarum regem bellum inftaurauit,cgreniaiii ttrßiim. bofte vióloriam rclaturum fperans. ItaqucTaurifiumreuerlus,Pcrki'Ui^'‘

«gè inde ad eius inopinatum àduentum in Coraxcn’os irerum âbcuntc,vf^., amplïftimam,lieer inftafäcete paratis incolis,feüa barbarieinilitii iibidmid' Tnni,f,»m picnda'm permibt ■ ip’fe quoque, præter ïericös artifices \ feruos, ac

vtriufque fexus iuudHutem, cuius ingens multitudo fuifiè dicitiir, inulta pretij ornamenra Iccum Byzantium aip'ortauit. Ea præda onuftiis,cùiniaia^, uentantisTammafi famaincrebefceret, in Mefopotamiam rediit/co'quein’^ Here parum abfuir, quinipft vniuerfo fuo'cum exercitu fummuvita adiiflex, nifi Per fa falcon urn amp;: fclopetorum iólfbus ad primurn cólpedum^ territi, eos perfequi defiilTént.Verumcnim'uerô cum iam TammafusTauriW' rediifiet, ninilque baberer antiquiüs,lt;^uàm omni contentione cos perfequi,0^ catapbracli Perfæ leuiflimo's Turcarum équités infequi non poflcnc, abiiwi^* reuocatus fuit. Interitn Delimentbes Satrapa ,virconfilij animi'que foniw'’’“^ certo ekpcditorum equitum numero a rege impecrato,cum iis per notaitiu^^^ compendia Turcas infecutus eft: eofqüe iain nibil aduerfi forinidantes, vnui^

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pürpuratis atque proceribus qui fux faluti

mode fuga confulere pofiet. fans conftat, tantam fuifte Othomannici exea*' diftipationem, Vt vix vnquam maiorem cladem cum Petfacohgreffus,aeccpf^ Vitra enim tormenta bellica atque tabernacula,in hoftiumpoteftaternabuu'^' cunótavafa caftrenfia amp;nbsp;impedimenta amifit j ac infuper plufqualn diiliid’ equorum partem defideratâm efl’e affirmant i ée banc vióloriam tanti ac ponderis fuifie commémorant, vt Pérfæ illius meinoriain, tium Oûobris incidic,anniuerfariapublica lartitia deincepsprolecuti Cetcrum buius funefti prœlij fuccefl'us, Solymanianiinum, alioquininlb^ bilem,baud mediocriter lancinauir,atque acerbiftimæ recOrdationis morf' afflixit, ita vtinftitutæ expeditionis valdèperta:fiis, Byzantium redire inexpiabili odio in Abraimum conctptojcuius potiftimum confilio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ximus, banc aduerfus Perfis profedionem fulccpcrat. Hoc Solymaniin^^ -mum odium, multorum procerumetgaeum cOnfpiranoneaudumclbqf*^ cius immodicam potentiam ferentes, multis crirainibus amp;nbsp;calumniis inu*7^,^ illiiuxta amp;nbsp;odium apud Solymanum Byzantium reuerfum,p^rabant,3df‘’^^ gratia omnino excidens, parum audoritatis vel apud i^fum, vol reliqu^^^

‘s’oifmani'^ COS rctineret. Sunt etiam qui afiêrant,Solymanum,vaidc in ipfiiiii ' fuæ matris atque coniugis ftimulis,çgerrimè ferentium,vnius feriii arbitiio^^^ turn Principcm rcgi,^i dies magis atq. magis inflamatum. Accédebathuc,f. minime obfeuris indiciis compertum efl'et jipfum,Cbriftianorutn mediocriter fauere,eaquepotifl]mùm^dccaufa Solymanum,quô fcilitei^, Ium Cæfarem Ferdinandum regem, itemque Venctos, omnibus molvlu^® beraret,ad Perficam expeditiohem inftigafiè. Eratfiquidem tuncteinpor^S^^ manus, fupra modum exacerbato in Venetos animo nec minori indiguaü amp;irainCarolum Cæfaremæftuabatjqüod nimirum intcllexinet,euiu,p^‘'’. legatos cum Perfis egifiè,atque confiiia communieafic,fic vt ipfuinTaniu’^ v bellicis tormentispcrLufitaniamèfinitima India fuppeditatis adiutuiu/^^j^

genvensis ti I s T o R t Àë l i b. X X Î. 501 îbipfoCæfare crcdeicc.Itaque fubornatis delatoribus, Abraimus^ranquam in-gratiergaSolymanum animi conuiôl’us j'acerbifliïnis verborum vibicibus pro-biffusjcontunreliofequeobiürgatus,nïc vllis lachrymis Solymani pedibus ad-iiolutus jfæuumac exulceratum eius animutn fleblerepocuir. Node inde proxi-iBaceruicalifubnîxùs.dormitans in cubiculo, cnltro adunco.qncm Soiymanns camiticidemanüjicudnonnullis platet^rraaiGeraü, iugulatus eft,primaq. luce iupellexamp; pecunia eius omnis in fifcurn relata,nihilque ferè ex rot tantarumque pnftinarum fortunarum amplitudine, præcer dotem miferrimæ coiugi relidrun, Isbominislongepræfl.anciffirniac porentiflnnicxitus fuit. Hocexcmplo liomi-nesfuæfragihtatis humanæobliti, hauddubièadinonentur^quàm nihil in rebus nuinanisfitfimplex vel foliduni,quàmdeniquecaducaamp; fiuxa ôi'nnta,quæina-. nifuifpeciecoinica làrua vfque adeô homiiiuôculos perftringtinr, vc iplî non lecusaefiin Cimmeriistenebris verfanteSjOmnem meliorem lucem rcformidêt ^afpernentur: quo fane fitjvt volupearibus omnibus diffluentes,acdulci Fortuna,quoddicituqebrij,fibiquc turpi amp;nbsp;fccleftaainbitioneamp; philautia,abblan-dicnteSjfe extra fortunæalearn ,atqne humanamquodammodo fortein pohros dîecredant: nec mirû, cùm omnia fcilicet îllis ex nu tu amp;nbsp;voto,tâquam ex Amab tlicæcornu depromptafluant,ac non fecus quàm in fuitimo rerum Faftigio col-locati,amp; deomnicaiu fecuri,nünquam dererum humanarum vicilfitudineco-g’tentjed: vt inaltafecuritate fieri confueuit,in vtraq. aurcm fupinis animis dor-Horum profedo hominum quam deploranda fit conditio,amp; animi hebens infânia,vel Eine videre licet,quôd paflim recêtibus exemplis ,oculis fele no-ftris vndiqüc ingerentibus, maniieftè vidcamus, qnàm fucofa amp;nbsp;incerta fit illo-tutnfélicitas,qui rerum paulô antea potientes, facillimo temporis i'nomêto,non lôlùm gratia principum virorum , apudquos plurimum præilabanr,excidanri Ednonlêcusacàfuinmoapice in imum præci]?itati,inanis füæ rctroadæ gloriæ ^vaiiitatispœnasperfoluànt. Tuni dem um fera fubit illorum animos pœni-tcntia;quod ira temerè fuis rebus confifi, nihil de alterius fortis ftatu cogitare in 3n;inuminduxérint.Fitenim fæpius, vt,cùm res ad vltimûtragiçæ vitæexirum dcdiiâafit,amp; nihil,vt de Pandoræpyxldedicitür,prætcr inariem fpem in fundo lateat,rum,cum furrimo gemitu ac fufpiriis, multaque laehrymarum cffufionc, sûretroaûævitæfuæ period U m refpiciehres, tandem caligantes oculos ad mc-i'oremlucem attollant, amp;nbsp;perfpicuè animaduertant,in hoc tragico h jmanaruin tetumtheatro, nihil exhiberi felicitatis quod diuturnitate perpetuum fit,vet ^uodhominum animos beamsefficere pomt.Optandumeifer iraque, vt,remo-tis omnium voluptatum illecebris, quæ ctiam optimicuiufqueanimû,tanquam prehenfa manu,abducerefolent, acquafi reludantem , fecuni in præcipirium ttahere,easiniremtis vitæconditiones ,quæ maxime cum honcilate confenti-' fcnt, acne latum quidem,quod aiunt,vnguem à Icgum reuèrentia ceterarumq. Virtutiiinriormadecederent. Hac rationc proculdubiô fi(^t,vc folidioribus in-nixï præfidiis,feliciores, vel fairem tolerabiliores vitæ exitus aifequeremur. Qua lt;lcremc forfitan prolixiùs dilferentem iron tain admonuit huius purpuratî funeftus exitus, quàm multorum aliorum, quipatrum noftraque memoria ad-buc inhominum oculis hærent. Quorum certè tanta clt multitudo, amp;nbsp;vbique tot extant teftimonia,vthîc longioii commemoratione opus efle non videarn. Ceterùm Solymani animus nôtam inflidæ cladis îh Perfide memoria excruciabatur, quàm nouo acceptæ natialis calamitatis nuntio perccllcbaturf Siquiderh Carolus v.inftrudaingenticlaife, toticjuc marîtimo negotio Andreæ

Auriæ,cui vni propter fpeûatam fidem, rerurnque.peritiam, profeâionin®' atque fuprerni confilij décréta cornrniinicarat, aduerfus Ariadenum w®””' mam expeditionem in Africam fufcepit;in qua tarn profpero ac

i vfus eft, vt Guletam arcem lons’è muniriffimam, amp;moxTiinetum.infpan’P^' clt;4r( ex. teftatcm rede gent. Anenobarbuseaciadeacccpca,Hipponera,quamnodiei)®'’' pu^Mtum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’- A' iilft

nain vocantje cum luis recepic. Sed cum illi nunciatum efleti Auriaffl^^^^ quadraginta triremibus circum littora amp;nbsp;vicinas oras nauigare, omneinqueî®' gionem illam perkiftrare, non expeólato illius aduentu, aufugic.-quofai’®^^' lt;ftum eft, vtciuitaslimulcum arce amp;nbsp;propugnaculis fine magno confiid®^ Ktiiiicna ab ^^gotio Cfiiiftianis cefierit. Vbi,prâerer alia multa, rei bellicæ apta inftfum®'’' ta, magnum numerum tormentorum reccpcrunt : arci amp;nbsp;ceteris munitionil’^

Imperator de duce ac firmo præfidio prorpexit. Qmbus rebus. ■ cum funiii’®'^ nominis gloria,amp; Reip. Chriftian« beneficiogeftis,decimo fextoCal.Sept®^' ab Africa fummo diluculo foluens, cum tota clade in Siciliamcontenditjibir triumphali pompa exceptus,amp;paffim pecunia donatus^indcNcapoIimpcr'-quot;'' Non dubium eft,quin, modo finccrè amp;nbsp;candide iudicäre velimus5amp; fuoqoö’®^j populum meritohoneftare,huius clariflîmçexpeditionis profper fuceeßusW'’^ cxminima parte Genuenfibus debeatur, cum nemo infitiari ponit,Gcnii'^^ illius vfum,præterccteras naücs, triginta roftratas. Sc vnam quadrirememd®’ Cæfaris præcoria eraqinftruÓiam atq. adornatam fuifte. Hæc quadriiemis crat aftabreextrult;fta,vtbmnes illius tempeftatis artifices baud paruin finadniit^' tionem raperct.Taceo auratumlaquear amp;nbsp;puppim cælatura atque eximiapid®’’ confpicuam, quæ intus amp;: extra vmbraculo cx auro purpuraq. intertexto crat,remigibus /erica tunica, amp;nbsp;epibatis omnibus veftitus,atque armaturat^quot;' plurimu exornatis. Auria infuper vim ingente nautici comeatus, inftrumc'’”^ ualia noui artificij,tormentorumq.omnis generis,ac tcloru copiam,velmal fuffeduram bello in naues diftribuerac,quibus totius Liguriæiuuetiire,amp;c*”^ bilitatefortiftimum quem que, certatiin cundis nomina dantibus impoltgt;®’^( eaqueBarcinonem,quo paulo anteCæfar Madritio profedus,venerat eft i Eodem fermé temporis tradu,qGO Cæfar Ncapolim enauigauit, conftanti fama innotuit,Francifcum Sfortiam viuis fubtraduefle; excuiuSv dem obitu grauiftima exorta fuut bella . Nam FrancifeusGalliarumreXjüM næ Galliæ imperium à Cæfare fibi concedi poftulabatjcum fuo iure.intiq®?”/ reditatis à Valentina Vicecomite repetico,tum pr.æclara MaximilianiCæfot’*:’’^ celfione, qui id tabulis rite confedis, acceptaque fionorarij muneris Ludouico régi poft exadumcaptumqueLudouicum Sfortiam adiiidic.w ' Cæfar non ignarus,quantum fibiaudoritatis,potcntiæ, accerti quotidùit^^. cuniæ prouentus, cx Infubriæ pofte/fione imperioque accederer, nullis prc®’J ' adduci poterat, vt opulentiftirria Italiæ pars, præpotentibus Tranfalpinx^J^ regibus adijceretur.bios enim,parto Mediolanenfi imperio/vticos iai'np'’^^ fecifte mcminerat,9 minimè quieturos exiftimabaq fed auiditateprofere^ perij,aliéna, ipfiu/quc in

Vere, Ncapoli di/cedens, Non. Aprilis Romam profedus eft ; ibique quatf* 1 moratus,per Caffiain viam Senas primô,indequeFlorentiam Sc Lucaiu nibus pa/fim exquifitiffimis honoribus excepcus,peruenit.ExEtruriajper^’* i neRantiater amiiis vallcs,Apuaiiofoue fultus, Apenninutran/grefi'us.ad Aftamvrbcui)®”, Trafte^fium iuodam iiiclufainquc/ubalpiiiis oppftdis, conce/fit, vbi Foftanuin ab injiauratw. Ecuacxpugnatum, Sc Carolum Sabaudium,ac Francifeum Salafluinregitl‘’j'

^alIorui-nfideatqueainicitiadefciLiinèjGun-i fummo gaudio ac voluptateihtel-feic.Qaofcîici rcrum inicio C^far^ vc Alpes mature tranfircrjinagisatque raa-?isaccendebatur. Quamobrem/auôlore in primis ipfo Antonio Lcuaj licet Va-ftius amp;Ferdinandus Gonzaga longe aliter fentirent,ac prius Taurinum Prouin-^^æcapuc expugnandüm cenfcrétjin Galliam Narbonenfcm excrcitum ddmo-Wt. Hoc Cæfaris decretum etiam Andreas Auria non parum promouille vi-hauddubiam fpein præbuilïct,Rhodanum amnem trireraium fua-lutncatenatoponte polïe coniungij amp;per Narbonènlem regionem ab Hifpa-J”a,tnnicommcatus itum omnis generis auxilia, benegercndoamp; conficicndo cdio^xpecftaripolieprasdicabat. Subcrat etiam in arcano Cæfaris occulta fpcs potiuiidæpetproditionem Mafliliæ:Nam ^Gcuti pofteacognitum fuit per ?in-ïoniutnLeuam.quofdamjqui earn vrbcm proderent,fed qui pollea fidcm mura-’^tjproinilloqucdefuierint, tehtatos fuifle conftabat. Itaqüe coeuntibus iani ''fldiquelongelïiaximis equitum at piedicum copiisjCælar multiplici itinere;, ^sdpræcipuè per maritimas Alpes,amp; per Tendanos colles Prbuincia: fines intra-'^}tjfubkquente àSauonæ portu Auriana claflè, quæmultasïtalicarum colior-Jiuin copias fuflulerac,quibus Ferdinadus Sanfeucrinus Salerniranus impcrabar. ^^diis clari veterefque prarfedlieminèbant Auguîlinus Spinula ,amp; Petrus Ma-^^Rolcius Parmcnfis S. Secundi reguliis,Hippolytulquc Correggius, amp;nbsp;pleriq. ^“jhaudobfcurinominisac famaî: primoque impetu capta amp;nbsp;direpta élf vibs ^•itipolisjvlcra Varum amnempofita. Ceterum,liuius expeditionis is tandem wflusfuit.vt paucis interieólis bebdomadis.Francifcus rex.quipaulo aniè ^iiOMogum oppidaamp; arces rerc omncs- ac etiam Taunnum occuparat,cum (iter fiiccciltt vdidifliiiioexercituCæfarioccurrens,amp; loco opportuno caftramctatus ,intcr-«ufoeidemomnicommeatu, amp;nbsp;vlterius progrediendiomnifpc fublara, ad 6aiTi W^ationein adduxerit, vc leuioribus cxcurfîonibus fame amp;nbsp;dyfentcria bona parte amifla,in Italiam fe infedta, retro abire compulcrît^præfcrtimj' '^^âbAuria, qui fub idem tempus inTolonæ portum dalle illata, ipfum vna ^'^^îioppidometu cormentorum territis cuftôdibus,deditioneoccüparat,trillenl accepilTet, quo Guidonê Rangonum ad inuadéndd Gcnuam appropin-in Pociferam vallem fe demittere fcrebaruTj eaq. de eau la ipfc Auria dé blute vehementer follicitus, expedite confiîio‘feptingêros circiter milites J'^ö’jftinoSpinn!ælegendos attribuerat,continuoq.triremibus Antonij Auriæ . ^^®nedos impofuerat. Qui pari ftudio ac follicitudine ad ferenda patriæ opem ^^^JlatüSjvfufque nodurnæ auræ flatibus, velis amp;nbsp;remis illuc ire contendit : ac ■ P^^tuiiiingrellus, dues magna trepidatione liberauit. Namtotaferè ciuitas ih- FriiicifK^u ^Watometu perturbata, côdefcendebat,vt pleriquc vxores, amp;nbsp;liberos,quæ^. P'ædptiaintermortales habentur,nauigiis imponcreng alij, pîebfq'ue in primis, jjQi3j^i-cdycjPQ}go{jos,amp; vêtus Gallicaeferuitutis iu-*quot;*’^’«’-S^rainduciclamitansjcorreptis armisad defendenda mocÿia difeurreret, fie, vt 'f’cenoftudio per regiones vrbis deferretur. Sed confpcctô Spinulajqui validam P''ælidij nianum adduxerat,primorcs dues obliti vccerum fatlionum, ac me-^^’^«receptæ libertatis,inquabeatius viuerent,magna ex parte leuati metu ^^’'^ântur. lam hoftes ad S. Tiiomæ portam,qtiæ ad oeddeneem fita eft, perùe-“gt;allatif4uepluribusfcalis, amp;nbsp;confeenfis mœnibus^n fummum parietenl P .^%coronamque occupare nitebancur. His confpicui cohortatores aderant, oipfe, atqueFulgofius,qui cùm fruftrâ portam fibi aperiri amicè ingrelTu-PWafleüt, aduerfum à duibus rcfponfuni rctuleranc, ac propterea vinl âdmo-

adinouendam rati, acerrima atque audaciffima confeenfione fad3,in''’j tranfeendere cQnabantur,eo quidem maiori Genuenfium pericnlo, quu^ Örientalem portam,quæ adFeritorem,hodie Bifamnem fluuiiim ducitjPall^'quot;^ cinus Vicecomes, amp;nbsp;Hercules FulgofiusCæfaris frater, altera caftra fecifikt?' diuerfopauoreillato,ciues ad deditionemcompellerent. Cctcrurn,fupraS™ . inæ portam, non longe ab ea turricula per quam Pifcarioducc Adurniospro^' , res reducentc,vrbs antequatuordecim annos capta fuerat,magna content''”’^ certatum eft, ira profedd, vt Baptifta Corfus, cognomento Farina, segrè ’defenderet, ôc Guidoniani vexillain fummi mûri pinnasaudader ciferrent.^'' rùm fuperuentu Spinulas ingenti animo propugnantis, ereprum eft afeen^ fignifero vexillum,ipfoque vulnerato,atqueinpræceps deturbato,reprdl^ fubinde ôc vulneratis qui fcalas fubibant, ea mœniumpars vfque adeô defenfi eft, vt cùm HeôdorNeapolitanus inuadentium pugnaciflimuSjCecP'' | fet, Guido, multisfuorum amiftis amp;nbsp;vulneratis,receptui cani iuberer,tanqu^ |

redintegratürus pugnam,vti eius rei fpeciem præ fc ferebat. Cetcrùm, dux densj ac rei bellicæ non ignarus,cjuôd nulla ad quaflandum muruin, ad terrendum hoftein,toimenta fecum adduxiflet, neque vti fpcrararFulgolii^’' vllus omninô in vrbe fauciitis populi tumukus onrerurjadmonins fociis i]quot;' crant ad Ferîtoris portam,copias çollcgit,regreflulque per dextros Pocifcrx\'!'^ moiitesin agrum fubalpinum, amp;nbsp;Tanaro amne fuperatô,ad Gallicos diicesp''' uenitjingentiequidem metu arquepericulo, vtiinopinatis cafibusacciditjitf rataciuitate-,qUamquarn Guido in difcedu oblataexitinere oppidula diripuill^'' Inde ad AftamprofeôluSjCÙm nemo Cæfarianorum prodiret, abaâa aliqu^P'* i præda maioris pecoris, ad oppugnandum Carinianum perrexir, quod opf dum infirmo cuftoditum præfidio adortus , vno arque altero tumultuano certamine fub mœnibus edito, ad deditionem compulit, ibique vim parati âCæfarianis comineatus naâ:us,Taurinenfium,amp; reliqiioruinp^ fidiornm inopiam,æqüa difpenfatione opportunismè fubleuauit.Necnw'^ pôft,admotis copiis Carmagnolæ, munito oppido,quod Salaffieratditio'’'^' cnfiiiucit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qliibus rebus peradis,tametfi ab irrita fpe potiundæ Gcnux^®*'

/■U ftéfiâfii- ftrà bellum fufcepifle videri poterat, bis ramen captis oppidis, egrcgiè®'’' | »«rce»»4». famam tuebatur . * His cognitis rebus , Cæfar, Sgt;c Auria pericu)’’'^

leuati cura,ingenti lætiria funt affedli. necmulrô poft Cæ/arin Iraliam reucîf'’^' Gcnuam venir,ibiquealiquandiuin ædibus Principis AndreæAuriæ,cuius''’ primis colloquio arquepræfcntia mirifîcè recreabatur,cum fumma animi bquot;’' fadione, arque longe rerum neceflariarum apparatu ampliSmo fubflicitjamp;'’^' v rias animicuras multisiucundisexcrciriis leniüit. Eôdcm ferme rempore/quot;'’ Cxfar ad aquas Sextias cum fuis copiis hærebat,Maria regina Caroli foroq^^U' fooduce cum valido exercitu Galliæ fines inuadi iufferatrifqueleuibus quibu^' dam equeftribus praxis profpere fadis, fcCc ad oppugnandum Peronam,Pi^^’' diæ vrbem ad Samaroîirinam amnem pofitalrijConuertit^ quapoftmoduinfquot;' dem die obfidionem foluifièdicicür, qua Casfar in Italiam,pedem referreespérât. Inter ha?c, Francifeus Galliæ Delphinus, régis primogenitus,iuucnisfloreD' tiflimus, amp;nbsp;bellica virtrite infignis, cum incredibili totius regiæ mæftitia,necf' tra venenifufpicionem , bbi per quendam Iralum ScbaftianumMonteciicuM nomine, qui poftmodum Lugduni à quatuorequis in partes contrarias dilhadus fuit,opera in primis, vtferebatur, atqueinftindu AntonijLeuæp'O' pinaci,crudeliflimofatoconceffit; Iifdemquoquedicbus,Iacobus Scotixif^j

GENVENSIS h I s T o R I AE, t I B. X XL amicitiæ veteris quæ olim Scotis cum Gallis intercefiit, intcrpollandæ amp;nbsp;régis videndi,eiufque affinitatis cLipiclifliraus,in Galliam venic, cui Magdalena régis rtÿt in Cah filia, celcberriiTio nobilium vniperfi regni cbnlicatu ,atque incrcdibili fplendore Stmagnificennajelocatafuic. Ceternm hæcproximoanno^in ipfoætaris flore, citraconiugalis thalami aliquem frudturn, riec fine immenfo vtriufquc regni do-lore acquemæftitiajmmaturo ôôcrudelibus Parcarum manibus abrupto flami-ne,villislLibtraâ:acfl:.Noôte,quælanuarias Nonas anteceflic eiufdemanni,Alexander Medices, Florentiæ Dux, ac Cæfaris genei-j à Laurentio Mcdiceo propin- Alfxitnder quofuojcum iamfiextum amp;nbsp;vigefimum annum attigiflet, inteinpefta noóle in cubiculo,adcoquein ipfometproditoris ledl:o,quâmlt;rudelifiimètrucidatus efl:

Huie non raultb pod ,Cofmus Mediccs loailne Medice fortilfimo duce-ex Ma- mlt;-riaSaluiatagenitus, decimumoôlauumætatis annum vix egreflus,tocius ciui tads confcnhonc;amp; rara fortunæindulgentia, nihil' tale præmeditatus,Iuccefiir.

Hane illi felicitatem prædidtam fuifle aiuntnon folmn à Bafilio ca tempedatc celeberrimo Mathematico, qui eius fchemanaralitium examinans ,mirabilenl confpirantium fiderum felicium afpeCtum deprehenderat, fedetiam à Graeco quodain ariolo, qui ex inlpedtione volae maiius eius ingentis opulenriæ hætedi-tatem illi porcendi afieuerabac. Accedebat hue, quod Capricorni fauftum ac felix alburn haberet in horofcopo, fine, vt triuialiter loquamur, in afeendente; quodfane fignum cum regium fit, plcrumqbe vel infimum qiiemque attollere aceuehcre folet. Sub hoc figno Diuum Auguftum natum fuifle, ex Suetonio ac cctcrisdepreheriderclicet,acètiamCarolumv. nullis verse împcratoriæ virtutis laudibus ipfoAugufto inferiorem . Interea temporis FrancifcusGalliarum rex, coaólo ingcnticxercitu, illu virtute aufpicio Henrici Delphini in agrumTau-rinenfemablegauir,quiSuzaMoncalierio, multifquealiis arcibus amp;oppidis ex-pugnatis,Cæfarianos eo adegit, vtvitra Eridanum fefe reciperecogerencur. Ce-tcrum infequenti anno, Solymanus parandis nouis regnis tamfuainexplebili, quamvfitataOthomannis regibuscupiditate incenfus, fimulque moleiliflime , ferenSjLufitanorum potentiam in Indiana vfqtie prolatam,maxima ipfius regio- ßZmaiH-nibus detrimeta adferre,incerclufis Arabic! fin us nauigationibus,quibus Melaa-phim ( hodie Cairum vocant ) atq. Alexandriam omnis generis aromata amp;nbsp;mer-ciiaaonia,amp;indeinEuropam aduehi folerenc, quae iam per vaftifltmauOceanum inLufitaniam aueherentur,atq.indeporro in Angliç,Belgij,Germanie,aliarum-queregionura emporiadifpenfarentur, hortatu Solymanieunuchi natione Epi-lotæjÆgyptij Praefedli, ingentem trircmium amp;nbsp;aliorum nauigiorum clalfem Jtnagnis impendiis inftrudam, contra Lufitanos mifit, vt eos ex tota India, vbi iam illi aliquot munitiflimas arces conftruxerant, exturbaret. Iam paulo ante in bello Perfico aduerfus Tammafum infeliciter, vti monlfrauimus, fu feepto,didicerat, Lufitanos quofdam fclopetaiios tormentorum magiftros , qui maiorat tormentaamp; fundere amp;nbsp;petitedirigere Perfas doccrent,i^i Perfarum militafl'e,' quod fane illius animum vehementer in Lufitaniam exacuit, atque vno eodem-que tempore terra amp;nbsp;aquis Italia: bellum^nferrc conftituit, tanta celeritate expe-diticonfilij parata clafle,amp; terreftribus copiis è Thracia finiftrorfum per Thefla-liam proficifei iuflit,vc pænè prins improuifus in Epirum peruenerit, amp;nbsp;cum du-centis armatorum millibus circa Macedoniæ oram ad Aulonem cofl:iteric,quam Byzantio profeótus à noftris ctederetur,qui Barbaros vel ob id in Pannoniam rc-uerfurosexift:imabat,quôdfamaobtinuiflet,Auftrianos Germanos nequaquacu loanncTranfiluaniærege acTurcis quieflent apudlimitesin praefidiis jindutias

SENAtVS POPVLI 9Jf E tanquarn paruin æquas, feruaturos.Claïïïs autem nuinerofa pariter amp;ornatilli-ina,in Ionium delata ,àCephaleniis, arque Zacynthiis, pænè prius fpeâataeli, quàm Veneti fua confuetudineiuftain claiTerajCreato Hieronymo PifauiiOjCUi Vetturius, ceu collega amp;nbsp;confiliorum particeps,atrributus fuit, maris præledo, adtuendamfuæditionis oram Corcyram verfusadnauigare, indequeterreftres arquemaritimos Barbarorum motus obferuare iuberent. Cetcriun Solymanus èThracia profcôlus, emenfusquetotiusMacedoniælatitüdinem,nihilcummo^ rantibus fluuiis, ad Scardos montes perrexir, amp;nbsp;per eorum valles, ad marc,inde* queAulonemperueniti Turnverôltaliam,quamhabcbatinconfpeâ:u,exreni-plô petendam ratus^ vt, fi coèpta profperè prouenircnt, ipfe etiam cum omnibus copiis traijceret, Luftibciumj Hariadenum transfretare arque explorare Salen-tinorum voluntates iufiitj à quibus paulô pôft^ Caftrum oppidum direptum;amp; Salentinorum fines depopulati funt, ac plurimadetrimenta illata. Qœmve-ro exitum hæc naualis expeditio fortita fuerit, Paulus louius circainitinnilibn XXXVI. iLiculencelquot;oftendit. Et quoniam proximè cnarrauimus, Solymanninboc anno pracualidam clafiem aduerfus Lufitanos eduxide, qiunâ euentudimicacnna fit^ quàm breuifiimè dcmonftrabitur. Hic fane, adiun€lo fabi Moro Alexanàn-no, finus Arabic! anguftias egrclïus,Perfici maris finum præterueâus,adln(luiu vfquefluuiumperuenin Vt verô id magis planum arque confpicunm reddaïuG feiendumeft, duas ex Europa in Indiam fieri nauigationes. Vnam quidennil' Hifpaniai vel Lufitania, per littora Africæ, ac Ætfiiopiæ in Arabiam vfqueadvi' bem Adenjndeqüe adOrmutium nobilifiirnum emporium^. abOrmutiovew ad Gambaiam ciuitatem, atq. indcCalecutium- à Calecutio verô longe vlterius vfque ad auream Cfierfonefum, quam Malacfiam accolæ vocitant,qusE vrbscft mirâè magnitudinisj regem Habens Maurum. Earn autem Lufirani vi expugna-tam3 occuparunt,amp;direptam incenderunt ; ibique multa præda celTit Lulic^' nis, adeô vt præter captiuosjfeptemque elephantos,æneorumomnis genetis torraentorum ad duo millia. Porrô Lufitaniæ rex munitifiimam ibi areem con-ftruxit ,apud quam diuerfarum nationum mercatores multis opibus atquedi' uerfis aromatibus, amp;nbsp;odoribus earn vrbern complentes,fibi ædes ƒ um bona vC' nia præfcôli Lufirani,compararunt,ira vtiamlonge infignius quàm anteâ,ibift infiauratü emporium. Turcæ igitur, vbi adindum amnem perucnerunt,Diuui vrbern munitifiimam, apudqualn Lufirani infignem habebant areem,libimW viribus oppugnandam fumpferunt. VerùmLufitanorum ea fuitinduftriSjCaq-indomitæ virtutis conftantia, vt hoftes turpiter profligati, incepto defiftere, reliôlis maioribus tormentis,ad Aden^felicis Arabiæ celeberrimum emporiuWj retrocedere compulfi fuerint : ibique Othomannicæ clafiis præfeôtus,acerbifliquot; mèferens tamimprofperos audacifiimorû conatuum fuccefius, fide data, Ait' nium regem Lufirani regis tributarium adclalTcmeuocauir. Credidit illemifo fraudulento fiomini,^ porentifiimo Turcarum Imperator! Solymano gratifié' turns, cum quatuor regn! proceribus ad nauem perrexir, qüem ftatim vnà euW ipfis proceribusin antenna prætoriænauis laqueo fufpendi iufiit; amp;moxvrbein occupatain, militum prædæ ac direptioni dédit. Ad fiæc ,Tib!tinum regem,Ü' cet !s amplifiimis muneribus impotentis fioftis gratiam ambirer, vnàcum oiw i nibiis eius aulæ præfidüs contra fidem datam interfecir. Hic fuitexitus Otho' | mannicæexpeditionis aduerfus Lufitanos:quodqu!dcm Dei Opr.max.bonita- J t! acceptum ferendum eft, qui noluit impuros Mabumetanos Lufitaniærégis fantlifiimos conatus retardate, quibus innumeræ iis in locis genres quæ adii tempus

G E N V E N s i s ■ H ï s T o i I AE, LIB. X XL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;507

tempus ftiilnlTimis abfurdifliinis crroribiis implicicæ, longe abomni vera fâ.-luteaberantj adipfius cognitionehl traducebantur. Naitique Calecutani,amp; ple-liquealijjpfum cacodælTionem incredibili veeordia adorabanc Sgt;c colebant, ii-inulquc illi multos mortales immolabantî Eàdein circa teinpora,îîi Gallii^ An*-naMomorantiusà rege Francifeo, cuius ea tein peda te gratia fuinm opéré flore-bat, Magifter cquituili crcàtus eft. Breue aütein fpâtium âb hoc intcrceilit cùtn Turris bellica, quæ eftParifiis ad portam Antonij,in quâ maxima vis nirri fulfü-^^^^ rifqueactormentarij pulueris aderuabatur, fulmiiie ad ilnum difculTa ed, taiico liainf uhliù cum impetUjVtfaxa in loca hnitima, mox trans Sequanam iacta, quàm pluri-inaædificiamirüm in modum deformarint, açetiameù'erterint. Inter hæcjopé- -rainprimisPauli tertij Pontificis, fcxtoldus Febr.Romæfœdus interipfunij Ca* ‘ rolum V. amp;nbsp;VenetoSjfolleihui cærimonia perculîum, addipulantibus pro ipfo r«» CæfareloanneManrico Aguillario^ de M. Contareno pro Veneto Senatu. quo lîrviiitw’ quidem tempore ab eodem Pontificeenixèlaboratüin fuit, vt pax inter Cæfàrem amp;FrancifcumcÖiret: cuius rei gracia Cæfai'abHifpania, àdducente eumAuria, in porturn Herculis Moriœci fecunda nauigationeperuenit. Francifcùs verb ad Villanouæ oppidum vitra Varum amnem,terredri innere,conceflit.Et licet Pontifex iinpetrare nequiret, vt ipfi reges tum temporis in miituum complexuin at* quecolloquiumdeuenirent; hoc tarnen alTecutus ed,vt cum pod Iongasamp; mul' nbsp;nbsp;nbsp;, -

tas difeeptationes pax conciliarihon podet, indutiæ àreginis,nempeMaria, amp;nbsp;Eleonora, inBelgio paulo ante in triehniuin padç amp;nbsp;promulgatæ,in nouem, li-ue,vtaliis placet,decern annos decommuni voluntate fancirentur. Adum fub-inde ed inter Ca:farem atque Pontificem,vti antea compofitum fuerat,de fufei-pienda nauäli expéditionc aduerfus Turcas, nouatpue legatio ad Pohtificem ac Cæfarem à Verietis peruenit, qui æftate iarh ädulta fedinandum ed'e, atque ap-parari clades podulabant podquam Venetiis cunóta iam parata elTent ad naui;

X gandum , inagnoque ineomitlodo futurum edediderebant, fi reliques ædatis menfes cffluerednerent,quibus mari res geri podet. Necmulropod Francifeus difeedens a Pontifice, in reghu fiium eft reuerfusj Pontifex verb Genu am perue-iiitjcxceptnfquc eft hofpitio in Flifcoruin ædibus excelfo in loco ad Violatæ tem* pluni polîtis. Exindc cladein confeendit ,parcimque mari vfus, parting tCrreftri . «ineEe,poft folftitium ad vrbem perrexit. Cæfar autem adMadiliendumoram delatus,circaFodas Marianas excondibloregem ebdefeendentein cum-lib'eris-^“^/quot;'**’ fuis quadrireme prætoria humaniter excepit, atque arble complexus eft. Impe-mntcquoque Cxfare, Fraricifeus Andreæ Auriæ fuperiorum temporum iniurias facilereinilit,turn ad exofculdhdam dextram produceretur : fubindequeplures borasarcanisfermonibus Principes impenderunt,tanra veleorum qui aderant, Velilloruni qui id poftea ab aids didicid'ent‘,exulratione,vt fcrenemo reperirctur, qui non plane exiftimaret,reges ipfos,dcterds odiis conciliatos,fub certa maturæ pacisatque concordiæ fpe fraternæ amicitiæ fœdera conce^de. Nee multb poft CæfarGehuam enauigaùit, vbî quàm horiorificentiflime cxceptus, plures dies fubftitit,accônfirmandæ valerudini, quæ^aulô ante partim ex ihclementiaPro-uincialis cæli, partim ex grauilÉinis çuris, cjuibus aftidue premebatur, commota-iuerat,enixèoperam dédit. Torquebatur nimirum C^efar âfliduaqüadam folli-ntudine rebus Siciliæ atque Afrîcæ profpiciendi. Proinde cùm Genuæ effet, om-tiicontentione operam dabat, vt pollicitis, quibus fefe erga Pohtificem amp;nbsp;Vene-tosoncrarat,quàm expeditiffimè llberaret. Tranfegerat ehim cum iîfdem , vt communibus fumptibus expeditio aduerfus Turcas fummo ftudio ac fedulitate ƒ ti £ tùni

cùin vcl ••minima mora maximum periculum haud dubiè illâmra efTctjinfrinîCTe-tiir. His rébus peraâ;is, dimiirifque ab fetotius propè Italiæ regulis,naâiisido' 1538. iièam têmpeftatcm in Hifpaniam commodiflimè nâuigauir. Atfubprosroe ÇMiiGtfa- ^übiècuîi anniprincipiu-nij fereniflima enis vxor,îfabella,Emanuclis regis Lullquot; Philippi Hifp’anrarum, ôcc. regis Catholici marcr, reliôlis tribus ixixr. tantunimodô prolibus^exLinu dileólfflimi fui Principis,amp; coniugis,immaw» tóorte fubrraôta fuit. Cuius ecrtc indiuidui amoris defiderium tam cuidenu - îcftimonio Gæfarconfirmauit, vt ad vkîmum vfquc vitæ Ipiritum coniugali

thoro viduatus-, cum crebrrs Rifpiriis grata commemorationeeius memo-Mmrcn. tiam afliduè profeeutus ht. Et quia fœderis initimeminimus, non abfurduni ,, ’.. videtur,-eius cönditiones fubijcere,quæ, prætcr alias, hre ferè fuerunt præcipiuquot;

Vt Qefar oÆoginta duas triremes inllruerec-totidem Venetus,iplè veiô'Pontifcï iriginta fex pararet'quô ducentarüm triremium numerus æqnaretur.Kcnuntiati quoq. funtclariflimi duces, Cæfarianæ,ipfe Andreäs Auria; Venetæ Vincentius CapelluSjPontihciæautem Marcus Grimanus Patriarcha Aquileienfis,cuicO' ^mcs adiutor adderetur Paulus luftinianusynauali pnidentia virtuteque ahàs inter patricios cum laudeverfatus-. Ccterùm,quid tandem his tantis apparacibus ■effeófum' ht, amp;nbsp;quanta Chriftiano nomini ex Fœderatorum dilTenhonibusbbcs inufta j louius planiflimè ,diferrihimcque reccnfuit. Vt verb amp;■ illud bîc obi* terinfcratur, funt qui literis conhgnannt, vigehma fecunda lanuarij eiuklcin OMtfâ««’ 3nni confpeôlum fuilîehdusoblcurum,pallidum,longiflima cauda dircâcfui-îj-, iioj-jQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JJ-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii. orad.reôla lineaintercerui-

153p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;humerum Pegah. Anno hmilitenyj^.menle Maio, alterumdefcribuiit

'pallidûjcaudabreüi, in quinto gradu Leonis lat. fcpt. ïi. grad. quod ab ecliptica in Auftrum mouebatur. Hoc autem anno, Caftronouo capto, amp;nbsp;htutifupti xommemorauimuSjHifpanorum præhdïis Sarmento duce impohtis, atqueindc abeuntibus ckflibus, earn iniuriam vfquc adeb grauiter ac fupeibe Solytna-nus tulir, vt magno apparatu terra marique r.epetendum decerneret,äugeietquC) iratus Vcnetis,in Peloponnefo copias,quibus amp;NaupIium, amp;nbsp;Epidaiiriisacri' ter oppugnarentur. Singula ri autem gaudio atque lœtîtia affeâus cïb,quôdtôtii!$ propè Chriftiani nominis dalles, quas antcaplus æquomagnifacereconfient rat, aduerfum fe coadas, Barbarulla omnibus propè rébus inferior,omnicxilb-matione fpoliatas, toto mari difpulillet. Ineunte igitur veregt; Barbarulla reto^ rM/fl-cÿ-fx-cljqèm.,amp; nouos remiges in fupplementum maritimis regionibus impewu’^» /lt;!gt; cfcn#(4-'atquecum ,vti oportebat.propugnatorum exprætorianis cohortibusprxcipu^ numerum, amp;nbsp;exercitatilïimum quemque ex aliis ordinibu's in clallcindefcriphb duafque inge-ntes oncrarias naues, quas Mahonas vocant^ ad ferenda totius tor» mentarij apparatus amp;nbsp;caftrenhs inftrurnenti oncra ccleritcrædificauit. Decretus quoque eft in id bellum dux alter, qui terra rem gereret, Viamanes Perfa. is bel-licæ virtutis comme^tione,in deinortui Vllrephilocum, in præfcâuralllyiL^) quam Bofncnfem vocant,fufFedus fuerat. Itaquc adulta æftate, cum Baiba-

-rulla, eduda Hellefpontodalle, quae nonaginta triremium, amp;nbsp;triuin, quasdixi-mus,Mahonum numcrum æquabat,in Rizonium hnum pcruenillet, eodem tempore.Vlamancs cum trigintamillibus equitum acpeditumin fummismon-tibus fefeoftendit, amp;nbsp;mox Caftronouum terra marique acerrimeobfellbmjeo tandem exitu,vt|aoftcruentillimum prcelium,Hifpânis omnibus aut trucidatis, cä/ircHgt;Hi ûu£,h qui ex deditione cædequc luperfuillcnr,ad tranhra triremium rclegatis,ex' pjjgj.jjjj.jjj.j^ ßj., jj^j-gj. cej;e£Qsaucc,quibLis expcdita dcditio faluti extitit,fuereorn' nis

generis homines circiter oólingenci ,in quibus eminebac Hîercmîas Li^u-Hicæltirpis^quieiiis oppidiEpiicopaturnimpetraratijExinde Barbàri inflati vi-, _ , ‘^ona,R,izzanocaftellô in propinquo pofito,qtrôU à Veiietîs tencbâkut ; dcdi- Turcii deJi-uonc occlipato,Cartaro vrbiinhiare.tœpérnn^,amp;ali(^iùjt triremes oiiplofifqüe tormentis oppii gnaruri fpeciem præbuêre; Hiiic pi^æerat Matth^tüs BembuSjVirpatricij ordinis, amp;nbsp;infigni virtutearque animiconftântla præditus, ^uiftatimanimosè arque intrépide totidem tormentoru.m fuQrüm bombis pilis Itrenùè rcipondicj amp;nbsp;prirfidium arinaturn in mœnibus oBendit. Qup ani-niadiierfOjBarbarufla inhibuitremos i reuocatifque. àhterioi'îbus pauigijs j^d Caftronouum eil rcuerfus. Dum hæc in Dalmatââ Illyrioque gerüp^tur^jGanda-i. uenfcSj fuoriim priuilegiorura monumeüta fuis ârchiùis a MariaVngâriæ regt-na^CæfarisfororejBelgijréctricejfibi fublataquefti, res nouas meditanturi adv uerfusieginaminfurguntjfuosraagiftratuscapitepuniunt.-àCæfare defieere ad regem Galliarum parant; quorum legati à rege auditif non impetratis^ih gratiam CæfariSjquæpoftidabanr, domum remittuntur. At Cæfar,âccepta prins Regis (540. fidcjper Gallias nullo regio ornatu,fed hominis prjuàti habitu plufquam incdio-cri,ex Hifpania in Flandriam tranÉir. Cui à rcgcy eins liberis, 8c tota nobilitate ad radices vfque montinm Pyrenæorurrt.obuiam itum eftr qui deindé pçr omnes regniGallici cinitaresincredibiliapparatu, pompa; amp;nbsp;rtld^nifîcentia, oblatifqüû fuinmis muneribus amp;nbsp;applaudentibns populi Gällici omnibus exceptus,ac et-iainvbiiiislocôrum poteftate plufquam regia quantum voluit,vfus; Valence-nas vfquenobiliflimo freqüenciilimoquecbmitatuperUenit. DeindeGandàuu cumexercitu iullopeditum Germanorum, equirumque Efannoniorum amp;nbsp;Ar-r lefienfiura ingreflus; cum priùs cjuibus per fuos duccs blanda amp;nbsp;arrihciofa ora- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

done omnia arma abijcienda, amp;nbsp;fuam clementiam implorandam perfuaßfletgt;dö feditiofis quæftioncm magna fèueritacecxercüîr. Præcipua capua morte pleôli/ maximum aliorum numerum laqueo in collum ihferto, fuis pedibus aduolui,ôc fuam inifericordiam implorareiuffit. omniumôpificum (quorum genera duo •-amp; fexaginca erant; ) ædificia publica, tormenta bellica, vexilla, vafà argentea,pe.-cuniam amp;nbsp;pofleffioncs hfco fuo adiudicac.amp; demuiîï opprcllà omni,qua femper vfi füerant, libertatejeorum fumptu in D. Bauonis monafterio arcem inufitatæ magnitudinis ad domandam eorum ferociamôc peruicaciam excitari ac extrui imperauir. Hanc Cçfaris feueritatem totius Germaniæ eiuirates iniruin ih iiiodu damnabant, horrebantquein primis impoGræarcis nomen vti nouum, 8c maxime infeftum liberrati, ira vt Gandauenfibus tanquam fociis, fi Cæfârein cafit aliquo Fortuna defcreret,rccuperandælibcrtati maturam opem laturi viderentur. Sud id tempus^Ferdinandus ad Cæfarem verrit,expeóbabaturque folicitis legato^ rum animis tories initæ, nee vnqua tarnen confedlæ pacis cuentus. Per cos etiarn diesjWilhelmus Cliuenfis regulus,quem Sicambri,póft fui Duels mortem,cum ciusfupremis tabulis, rum fpoirte fua patronum 8c pro duce fibi adfciuerantj ad-r cepraâFerdinando Cæfaris fratre fide,Gandauum ad GæfSfem venir- c|uemi cùm parui^^bitr' raukô afperiorem ppinione fua offenderet, amp;nbsp;expcrirecur, nec fpceiofi fufee-i pdque fimul tituli honores, pro quo armi^cèrtare amp;nbsp;nauiter occùmbcrc minime recufai'etjinconculTo peól:ore,ac veie Germanica conftantiajfe confulturum pro* winciales fuos dixit, amp;nbsp;fub ea quä venerat fide,intra fines eft reuerfiis. lifdem , Quoque temporibus, Iohannes Vayuoda Vngarite rex vita exceflir,rcli6I;Q infante fubmrela Gcorgij Monachi,qui ftatim Tranfylua'riiam tot3m,Budam, Peftam,' amp;nbsp;quodrcliqiium in Vngaria gt;nbsp;Vayuodat patri parebat^ in pueri verba iurarelt;öê-^

’5î’o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• * x s nbsp;nbsp;nbsp;a t.v ïs popvLic^ê

git, qùGddnrellîgcns'terôinand^us, comitiis, qùibus Haganoæ Cæfaris noniUK ïgt;rlt;ilt;nSà« prsefickbat/olidlis'jfummä celertcace coaôlo exerckui Pannoniain inuafit,

adtnorisgt;eqpiis pralaiîfqxiè tckipencis/iLlamexpugiïauit,amp;môx ad Albanite-galeiùi coiitendic, vcpiktollóquia,;ciuïunï; primoresgt; cenraretNam Pcrennus, .cuius apudjAlbanos itógnis eracauóloritasypcr idoneos homines adhortando, ^ôipluriraa's immuiiirates acpraemiapollicendo ,nonnullos perpulerat, vtaie; ginajSigilihundi Sarmatarum regis filia,defeifccrét. hifquc perfuafionibus brcul cflfedumeftj vt cii3kas,quaEyiäiquearmisexpugnarinequibat,muIra expedin confihj racione mollibufquätecmonibus' ad Ferdinandi fidem redietit, ac eiüs pfæhdiumaécepericiHôcfehci.rerumfucccflu alacrior fact us ,protinus orancs ad. Budenfem expugnatioirçm conuértit. Ar SoIymanus bis rebus qux-J âduerfus.reginampafabantur,opportunecognitis,tuendi proferehdique imperijTationes€xplicaxyhoftiumcônfiliajamp; facultates expendit, « ’adhibetquein conhlium purpuratos eius ordinis quos recepto idiomate Baflas , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’vocant^ac ingentianimojdiuifîscopiis, deicôlifq;ducibus, vnoeodeinquetcra-

^pore locis omnibus occurrendum ftatuit. In primis verô Mahometem purpura-tUmjiiationeDardanum, quiobfelTæ reginæopem ferae,in Pannoniam prod-eifei iubet, hmulquc Vltrcius exillyricoquartus ordine purpüratus, deligitur, quiMahometem lubfeqUaturjamp; fubfiftat Belgradi intentus ad ferendamopen’; n Mahometes validiores hoftes inüeniat-Attribuitur amp;nbsp;fua claflis Hariadeno BarbaruflaCjVt daret opêrain j ne quid detrimenti in Grçcia atq. Epiro ab Auriana claflb rcciperctur. Pauloenimantè AuriaSiculis amp;nbsp;Neapolitanis trireinibusfbi adiunôlis,Turcas amp;nbsp;Pœnos Turcis fauences, Clupea Neauplio, Adrinncto» Rufpina, Tapfoque, ac denique tota ea Africæ regione, vna excepta vrbe Lepcb quæ Mahomedia dPœnis,àïioftris verô Africa nuncupatur,à Mænicis vfque irifulæ Syrtes depulerat, amp;nbsp;Muleaflis Tunetani regis imperio parère coëge-fat. Et quoniam Solyinanus Maylatum in Tranfiluania Ferdinandi rebus ftu-'Vitriùih loeit dercjbellumque moliri didiceratjaduerfus eumMuftapham Nicopolkanuin teiiu tnfert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jpefato Danubio,contendcre iufïitjamp; PetreioMoldauio Valacdo-

rumPrincipi iniunxir, vtMuftaphæ bellum gercntipræftôadeflet. Igicur hometes rei gerendæ iuxtaque oftendendæ virtutis cupiditate incenfusjufc confeôtis itineribus paulô poil folftitium in Vngariam contendit. Ferdinandi cxercituicum imperio præerat Rochandulphus regiæ aülæ magiftei'jvir bellied virtute ac fortitudineinfignis:qui tametfi vnâcum fuis multa ftrenuè ac preclare gelïidec, nihilominus tarnen præualente hoftili multitudine, iniquaFortuna df micauit,adeô,vtTurcæ maxima clade Chriftianis terra amp;nbsp;aquis illata, parmti fugaco ipforumexercitu,partim interfeôtOjVrbemvi amp;nbsp;armis obfidionelibcia-’plos infuper maiori parte Pannoniæ multàuerint . Solyinanus veto sudam. \ Buda potitus,Vayuodæ matrem vnd cum filio inTranfiluaniam relegauit. W ’54t* hæCiCæfarRatisDOiT^comitiaindixit, inquibusjpræter alias grauiflimas ddi-t f. berationes/aôtum ell de componendis circa religionemcontrouerfijsradquaiti rem conftituendam terni vtrimqUe ddîeôti funt: quibus, cùm propter iudicij df Bcrfitatem conuenire non polTet, valentibus, res tota ad futurum coiiciliuin rt' inifiafu-it.Bellum quoquedecrctum fumptibus imperij terra amp;nbsp;marigerenduiu ■ t contraTurcam . Eodèm fere temporcjdux Cleuenhs,cuius proximê habuimus

’ mentionemjad regem Galliarum profcôlus eft,amp; cum eo fefe fœdere coniunxn, paéta illi promilfa inmatrirnonium Margarita regis Nauarræ vnica filia .Hoc 7UÜ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fell

ftatu rcrü Cæfar Fulgofiusyvirmukis eximiævi.rtùris ornarpêtis valdècofpicuus, r„i.

Antonius Rinconius Frahcifciregis Icgati, Venetias per Padu nauigio petêtes, aCæfarianis immanirercótra ins gcntiü contrucid’ati funt;. eoq. faólüclFy vc horu cçdeinduciis violaâs^vcteris odij flaiTima,cdprefla aliquandiu indutiàru fidcyin Jnukô atrocius qua antea,bc{li incendia exardefceret.Hoc anho Cçlar fub auruin nifinerncupotcntifllmaclaiFead Abèrii,oIimIubæregiæ,àRomanis Cæfareæ. Iuliævocara?,expeditioncm enauigansj naufragium amp;nbsp;ingfentem cladein accepitj ciJes^; adeôjVteum loctqbinis paulo anteCdariftianorucladibuSy neinpe Didaci VerrXj

Hugonis Moncatæ^ celebretn, bac iioua fua ingenti calamitatc, turn maxiino totiusChriftianæReip. ineommodo accepta, rnulto celeBriorein a-cque nobi- . *\ lioreni in pofteruin reddiderit. Interèa tempo ris,omnis Germania extitàta Fer-^ dinandi régis precibus,grauiffimifque.Fïungarornni procérum obteftationibus permota, aduerfiis Turcas bellum fufcepit: in quo imperara adduólaque funt regulis amp;nbsp;liberis ciuitatibus ad triginta milliapçditumjamp;equitum arinatorum feptem inillia Germanici nominis,inbis eminebat Mauritius Saxo nobiliflimæ Itirpis regulusjfupremi autem militaris imperij nomen delatum eft loacbiinö Brandeburgenfi regulo,fic tarnen,vt fummacoiifilij poteftàs ad oÓlo viros per-tineret. Vbi Viennam deuentum, accefsêre Ferdinandi régis copiæ : nam pgt;rætGr Auftrianos nominatim euocatos ,Fdungarorum Stiriæ præfeâtus circitcr deceiil milliaequitii effeccrat. Fdungaricus autem equicatus quindecim millium nume-rum æquare dicebatur. Paulus quoque Pontifex tria millia deleólorum pcditum Viennam ad exefcitumifitjhifq. duceih attribuit Alexandrum Vitellin,expetêtc rege inagnis precibus,vt is prçeipuè mitceretur, qui fpeólatis operibus pugnacis amp;egregij ducis famâ quæfiuillet. Sfortia quoque Palauicinus, tune fummae fpei fummæquc nobilitatis adotefcens, pereos dies ornatiflimam fexcentórum equii lunlalamcirca Padum confcriptam,in Pannoniam adduxit. Huius verb expedi-tionis is tandem exitus fuit j vt, poftquam primo paribus ahimis ac viribus de- . certatum effet,ac deinde noftri Vitelliano ftrdtagemate, fingulariquc Perenni ac nbsp;nbsp;nbsp;mm.

Bathoris,ócin primis Illuftriffimi Principis Mauritij, quæ cum in aliis confliólb bus, tum potifbmumbocinbello plurimum enituit, adeo me hcrcle, vt acriter inlloftes inueä:us,amp; ab hiscircumuentus,eqiioque deiedus, fummum vitæ diferimen adierit^.à quo tarnen mira cum animi fortitudine tum fortis bencficioj' fefe quam celeriime explicauit arque eripuit - fingularem de boffibus viólq-riamrcportaucrint, poftremo nouercante Fortuna, cum baud mediocri clade iii-glorij ad fuos redierint. Sub eiufdem temporistradum,Iacobus quintus Scoto- , rum tex vitadeFunsitur,filiaremi bterede relidta. cuius morte noui motus leditiönes in Scotia excitantur. Proximea nobis demonltratum eit, Francifei legis oratoresà Cxfarianis contrains gentium contrucidatos Fuiffe; quod fané illiusanimurnadfummam indignationem atque iracundiam concitauit, ita, ^t rex, pancis póftdiebus,Moniuium fuum legatum ad Cæfarem , recens Lucam profe(ffum,quo itidem Paulds Pontifex venerat,amädaif!?rit, vt cæforum Legatorum noxam bbi expiaret, iuxtaque de Mediolani iure fatisFaceret. Veruml cnimuero dum is nibil àCæfareobtinuiffet,aôtutLirn omnès anim'icögitationesi ^dnouum bellum conuertit,amp;mox Antonium Polinum fingülaris conblij atqi' prudentiæ virum , ad Solymanum tune temporis Fdadrianopoli fubfiftentera^^^^. gt;nbsp;i ^blegauit. Qm magnis itineribus illucproFeótus ,amp; legatione expofita, breui poft, accLiratis precibus impetrauit, vt Otbomannica claflis Hariaffeno Barba-* tuflàpræfetffo, appetente vere Mabiliam mitteretur. Claffem verb Häriadenus i54}'o

ad quartum Cal. Maij confccndit^ quæ fane centum ac decern trircinînm jamp; bi' remium circiter quadragintaqnas piratæ adduxerantjnumeruin æquabat-,caque Ionium præterueclus,adMefiànæfretumperueniCjindeq.Rhegiumjamp; pciPon-tîas infulas adTarracinenfium lictora delatus jOftiam,ingerici vbique terrore lû'' cuflbjenauigauitjamp;adoftiumTiberis aquationem longeoptimam naâiiSjtn-duopôft, inde difccflic/Etrufiœqueoram atquæ Liguriæfinemalcficio circuin-üeôlus, Malfiliam reftâcorttendir, indéq.clalfead NicæamProuinciæadmoW; vrbcm,polî: duriflimam bblidionem amp;nbsp;^i-auiflimas oppugnanohes^expugnauit atqucdiripuit, amp;nbsp;magna ex parce incendit. Verùm arxnequicquatnabeotenta-niilèræ vrbis direptione ingens præda eft conflata,amp; quamplurimi inorW' Jçs vtriufque fexus in tetram amp;nbsp;luâuofâm captiuitatem abdudi. Feruntur fuifle cârciter 5100. amp;nbsp;in iis eleganti forma Veftales 100. Reliqua præda pænèfcJ^-centis ducatorum millibus æftimatadicicur. BarbaruflaTur'cæ gratificaturus, amp;nbsp;homines, amp;nbsp;reliqua omnia quatuor'magnis nauibus irtipofirà, adiuâa aliacâ«* pïæfidiaria,Solymanocranfmifit. IntereaGarfias j Viccregis Neapolitani fîliuSj claifc fuajPrincipis Andreç Auriæ clalfi afl’ociata,TurciEas oras depopulaturjiwn mediocri relata præda.Dum autem Siciliam verlus nauigât,obuias habet Baiba-ru(fæ,quas diximus, naues cum præda hominum amp;nbsp;aliarum rerum. Sentiens MinTur. ïo hoftiles elle, fuinmo impetü in cas irruir, omnefque, non fine maximo Del wer»j.«w. beneßciojquo è fæuiflimorum Barbarorum manibus miferos illos extorfit^quos non djjbium eft,inctedibiiem animi mætorem ab infperato in fummum gaiiôiû comiriucaflejMefTanamincoiumespcrdLixit. Eodem quoqüe an no, Tu rca rum Imperator iterum cum innumerabili exercitu Pannoniam inuadit,priùs Amura-tha DalmataPerfaqueAlamânead expugnandum arcem Valponium in conh-nibus Bosniæ, Croatiæj amp;nbsp;Hungariæ pofitam præmiflis, quam ferè tres totos menfes fruftrâobféderunt.Deditiopoftéafada cft,fcd militu perfidia,qui fuuui Præfedum omnia potius experiri,quam fefc dedere volentcm,comprehendcriic, Turcifquctradidcrunt. Inquem Turca non folùm non immanis, fed etiamin ilium fumma bcneficétia amp;nbsp;humanitate vfus eft. Ceterùm milites omnes,’ quan-quam dediticij,fœdè interfeéli.Poft hæc ,Soclofia oppiduliim primo impetu ptum, direptum arque incenfüm fuitjac breui pôft, eins arx, amp;nbsp;finitimalocale* dicioneoccupata. Interim Solymanus, vndecimoCal. AuguftiBudamingreilus eft, deindecum vniuerfo terreftri ac nauali exercitu ad expugnandum Strigowu S(ng.».«w contédit,quæ fane vrbes,poft aliquot dierum obfidionem,inTurcarumpotefta' aiibarisa.' tcm dcuenerunt,amp; confimiliexemploThata,Albare2alis,amp;plcraqueaIi3op-

gue tilialoca pida Pannoniæ,parcim vi, partiln deditionc occupata, omnilquc êa regio V3riigt; TurcK occ»- incurfionibus quàm miferrirnè deuaftata ac depopulata fuit, præfercira àTarta-rorumcquitatu,quosSolymanus in proximaloca dimiferat, vt Vicinorû animos ab omni cogitationc fubfidij auerteret. Hi autem Audio rapiendi incautiùs va-gantes, ab Hungaris circumuentij amiftis fuorumplus minus tribus millibu^gt; male militari in caftr?*rediere; fuitque infignis in hoc certamine virtusincly-ti ac ftrenuiftimi viri Nicolai SerihiGroaciComiris^qui cum aliquot Hung^-riæ Principibus, Nieolao feilicet Kadefbuith, duobus Bartholomæis Horuuait) EmericoVuerbecio3amp;AndreaBathori, viris olimfummis inter Hungaros po-tentiæ, amp;nbsp;iiobilitacis, pro patriæreeuperatione,omnesfortunæcafus fubeundi, feedus percufterat. Ceterùm, vulhus ipfius Nicolai obftitifiedicitur, quoiniiws nobilcmde fe viftoriamTartari præberent. At Solymanus,fatis fibi gloria par-r tum ratus,poftquam duabus fummæ elaritatis vrbibus fuo imperio adiedis,

^ermâiioruin arqué Hungaroriim animos contudinet,Byzantium tediré'con* intuit. îameniinnon diibiæingruéntts hieinis fî.gn«^m3turandum omninô .rcAgt; Qitum indicabânt;.D.iïcedeiitc aurcniSolymano,vous ante alios vêtus Impetacotj ^noftiis maxime cladibusjnfignisj M.ahbmetCislahaoglis qui præfçôtura BeU gradcidîs dicebatutjgraui iudicio deleélus élis, qvii£ toiiPannoniæcum impetio præliderct. Ab hoc prxdabundis agmihibus vehementer vçjXjiîa çrtea regio^quæ âdhuaiinutn amp;nbsp;Quinque eccleficnfiùm finespertinct : cuidnalo ciim à noilris occiird tuiiumè paHet,quodamgençtre indutiarura impetrato ,,cöaólaS' copias L’.',,;. ïexvtihconfîliodimifitj amp;nbsp;Pontificiæ cohortes in Jtaliam redieruntgt;ïMatn tonditionesGuTur.ca initæad cercû tempus,vtriq.pareil arniis feflæ.sratæ fuGiûc;T«'flt;« lt;», Pr ■' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;nbsp;t I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• il • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vit'fJt/àit-

et quonia me regiaru copiarum inentionc habuimus^min une præter in(titutumgt;r«™i«; fore arbitror,fi,quanrç extit^rintibreuiter ihdicabitur. Porrô peditû'Gçrmahorû étant Sooo.-Italorti quatuor,qLii circaYïérina retenti fuerant^vt fubitôiiï vrbeinj, fieam holhs adoriretur, quamprimùm reciperentur. Böhemorurn'A; Morauo- ” tum étantcirciteriooo . quibus accedebat ordinarius equrtatus Hiingarorum^ - ■ ” tum Audriacis, quorum numerus vixodo milliaexcefiit. Glim his çopiis , quæ oinneSjdmnTurcæ Albam expugnantpd Pofonium conuenérant, rex ibiex vtraqne paire pa.nubij cafifameratus, triduurndn conftruendo trans'fliiuium ponteiConfumpfic. .Quod quidem opus-valdè folijum erat, amp;nbsp;fatis latum, qua ’ pedircs quini j équités terni, hnc offenfione arque vllo impedimento libéré per-ttanlircnt. Cùm ira à noltris omnia inltruéïa amp;nbsp;patata en'en.t;neque difficile p 1 c-rifqne videretur, quin eodem anno, non folùm Àlba , fed etiam Strigonium rei-cuperaripotuifletjeximprouifó tam horribilis tempeftasexorta cfi:,vt ipfi Supg.^ hnoftiorum progrellum inuidilTe omnino videri poflent; rantiqueimbrcsconiK tinuisdiebusdecælolapfi funt, vtvix locus editior metandiscaftris ibidem te-; periripotueritjeaque ventorum amp;nbsp;procellarum vis fuit,vt née tabefnaeula erigi^ necignés incafiris excitari potuerint. Hxcfané caufam præbuêre, vt Bohemij quifèfolùm fuos fines tutariyelle dixerant,difficuleer mouerentur- ver.iti, ne,fi femelpontem tranfijifentj illo interrupto^ quonollenti inuiti diiccrentur: caque deeaufa, regem adeuntes, ilium orarunt, ne fumma hicme,inuitis fuperis,in hollem duceret; Icfe ad primum veris initium,omnes præftô adfuturos ,“quocumqr etiammouere vellet. Rex itaquepartira illorum voluntatem^ partim neceffitaTi rem feenrus, quôd videret, fub dio amp;nbsp;pel 1 ibus railircm cOntincri non poffie, exer-otum d)inifit,amp; VicnnamreuerfuSj omniconfilioincuram fequentis anni,quH husattibus amp;nbsp;viribus bellum geri po'dèt, intendereceepit. Superius demonllra-uimus, Gliitenlem Ducem multô duriùs atque afperiùs quàm ipfe opinatus fuc- . gt;nbsp;rat jàGæfare habitum fuille. Is porrô ab ipfo Gæfare alienior fadus;paucis pôft tnenfibus ad Gallos dcfecit. AtCmlarianijcius ditioné adorti, ilia ferro atq. igni deuaftaruntjlateqtiepop)ulati funt,amp;arce3 arque oppida munitiora ceperunt, quos Wilhelmus Dux habito Ruremudæ deleétu, ex omnibus locis, facile,præ-' rerquam Hymbergo, expulit. Dura verô hune locum con«flîaeatu nouoque milU tefirmare, fummaopeannituntur- cura Gliiienfibus arroci prœliocônfligunt.'ô: oimeorümequitatum in fugara vertilfcift^ omnem fùum peditatum iramani lhagecuiTiomnibus tormentis bellieis amp;nbsp;commeatu queraimporrabant, amit-tunt, amp;præclaram viéboriamCliuenfibus tfadünt. At Cæfar exiguo temporis ‘Paóoinrerieótoj ex HilpaniaTarracone Genuâm appulfus,amp; inox in Germania PfofcftuSjibi ingentes copias collegit ,reâ:aque Duram ,Gliuenfium præfidio D«riiici-. dcrenfam,viexpugnauit,diripuit atque incenait: qua clade eonfternatus Guliel-^“^^'“*!’' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inus

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s gt;P o T V L I QJV E

mus Dux, amp;nbsp;à fuis proditus, ad Caefaris pedes fupplex abiedus, traditis Cæbri Geldrenfis Ducarus omnibus oppidis longe munitiïhmis, amp;nbsp;Ferdinandi füî elocata, veniam impetrauit. Elis rebus profperèconfeCbs, Odobri menie Laii' drcfitrm venït ife^Ue cu'm Anglis, quibus cum paulô ante fœdus ac locieiatcw iniuerat^ amp;nbsp;Laiidrcfi um arétiflima o bfidione premere inceperanr,coniu nxit.Cc-terùm rex,ïnftantehieme,cum omnibus fuis copiis eodem peruenit. amp;nbsp;omnino pràelium fpexhabat. Sedcùm Gallifuinmaceleritate vfi,pulfaqueSilo' co dimota Cæfafiani exercitus parte , qüæ tas fluuiolum cadrahabebat, coin-meatum amp;nbsp;recentem militem innoduxilïet, filentio noôlis iilincdifceduntj ncc

deprehenfum hoc ab hohe fuie prius quaiti illuxifTeü. Tune deinùm infêcud, poftremuin agmen ip.oranturyamp; eoitiplurcs interheiunr. Et quià, vti diximuy, iam fuberat hierns jCasfar nihil amplius tentandum cxilbmans, cum adobö-dionemLuceburgi copias aliquot inififTct, rehquum exercitum dimittit. Lan' drefij Dux Mauritius Cæfari vitrofuifqueftipendiis militabat.Quaquidcniic inagnam fibi beheuolentiam adituna ad ilhus amicitiam cornparaüit. Circa hæc temporà jin Trecaffibus cafus quidam funefbflimüs longe raiferabih contigit, quod à me hic breuilTimis verbis enarrabitur, ea potifliinùm decauû» cafn, fubindc humanaruïn rerum fragilitas tioftris mentibus magis magifqocob' uerfetur arque inhxreat. Villica qüædam, cui grex liberorum crat, dum e vicin!gt; domo ignem petit,infantemin crepundiis domi reliqucrat,quem reliqui puen'' lilufitantes circumftabant:eô ciim famclicafus irrupiflet, (vt folet incafis agfC' ftibus id genus animalis crebró obcrrare)infa’ntcm ex eunis jdentibus extradinn» cumdeglutiflêt jpauida reliquorüm turbâ,feclibanum iniccit, abdidicc^uc.tam atrocis rei i^nara mater, coólura panes, eo ignem congehis lignis propere immi* iït, ömnefque iam terrore confternatos exanimauir hberos • quibus flammaruin crepitus itaobftrepebat, vt vocem eiulantium ihtetciperet. Dein a^des ihgrena,amp; fanguine madentes cunas confpicata, cùtfi infantem abefle cognouißtr, animàli occurrit,cuius riólus cruorediffluentes, laniati ihfantis indicium fucruiit. Hacc, fublato repente cl3more,concitaliitviciniam ; ad cuius miferabiliterquiritaiiu^ Vocem commotus maritus, ex proximo rure domum fude armatus aduolaqluO' rumque tot confpeólis funeribuSjVxorem præ impotehtiira occidit: öiiismulicf' culasduo frätres ad tumultumcohfluxerant jqui rei permoti indignirate,Mvüm qüoque interemerünt, amp;nbsp;ij rurfuscapitalium iudicibus obieób,ih furcamfuH^’' ti funt. fic anilpalis vnius ingluuies perpetuis fuheribus omnes extulit. CercruW antequa huic libro finem impofuero,id quoq. obiter annotauerimjias ingcntcs atquehorribilescalamitates, quarum fuperiüS meminimus, præceflifle naturk prodigia,quænon temerè maioris femper mali prænuncia creduntùr,eaquemiil' torum animos nouæcladis expeôlâtione fufpendifle. Rubenres cnim locufta:,h' torunà dira pernicies ,ft:uf)chdis agminibusab Oriente per lllyricum inîialiam conuolatanr, quo itinereTurcarum aduentus portendi viderciur. Tantaaurein famelicis erodendi rîfeies inerat, vt, prçter abfumpras fegetes, prata quoquew rigua, viriditate gramihis, amp;nbsp;magnas ffondofafque arbores,ocyfhmè toto folio-ium honore fpoiiarent.Trcmuerat etfam in Etruria iuxtaFlorentiam Mugellus agerinradicibus Apennini, quàSeua fluuius decurrir, cultura,amœnirate,fre‘ quentianulh fecunduSi Ea fubita clade^quæ noélu circa folftitium incidit,Scaf-parium oppidum totuinferèproftrarum,autcertè maghis dcformatumhiatibüs fuitjcùm feptingentænobiles, aut rufticanæ domus in eotraélu centum ftadio' rumoppreflismukismortalibüs miferabili ruina corrüiflcntj læto tarnen Gob

(^1 Principis augurio, cùm totædificiis circumquaque laceracis ôc hauftis^ vnà ^pillis Trebia villa, ftupenre populo,illæfaconftiterit.

lanuarij proxiirïè fübfecuri anni ;Cæfârè Belgioprô- 1544; iram venir, vbi ctiam Ferdinandus rcx, ae omncs Ele-plerique Germ an iæ Principes adfuere ,amp; ill His ec-iamCliuenfis, vt indidis comitiis interefl'cnt. Quarra verô ac vigefima die eiufdem menfis,fuic magna Sôlis eclipfis, interdiu, EcHfßiSäM ficvtab omnibus non fine admiratione confpiceretur. LunÆ ^iJo^uetres hoc anno fuerunt eclipfis plenæ . Res nimirum prodigiofa, amp;nbsp;quam ^Caroli magni tempore non accidifiePhyficidicunc. Quidautcm in hoc cele-berrimo Spirenfi conuentu, arque itidem in ceteris yario tempore habitis Augu-ftæ^NoribergæjWormatiæ acRatisbonæ inter Csefarem Carolum v., amp;nbsp;Principes Proteflantes,ceterolqueimperij ordineSjpcraólum fit, amp;nbsp;quo cxitu eacomi-ïnterminata fuerint, equidem aétum agerem, fi huius rei enarrationcmZufcipe-fcm,cùm præfertim præclarifiimus hiltoricus loannes Sleidanus in luis Corn-nientariis ea omnia luculenterexplicauerit. Intereàtemporis, cùm intereundcip Carokimjamp;Francifcum Galliarum regem, denuô arrociirimum belluinexarfif-fiqpoftridieldus Aprilis, Francifcus AnguineuSj Vindocinenfis ducis frater, re-gijfanguinis,ac excellentis animiiuuenis, Alpinarum gentium prörcx,apud Cc^ nloliurn cum Cæfarianis,quorum dux Alfonfiis Daualus Vallij Marchioerar, infgniacmemorabili viéioria, licet baud fane incruenra, conflixit. Horum fi-eiuidem ad duodecim,fiue,vtaliis placet,viginti millia fufaamp; concifaefiedicun- ’ tut,amp; mox Carignanumà Gallis deditioneoccupatum. Eanuntiata clade,non deerantplurimi qui exiftimärent, Cæfarem non rccufaturum aótionem pacis.

Veriim obfirmatè bellum parabat, cum eo Henricus Anglorum rcx foedere , 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• z-A 11- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r T HenriCuCal

coniunctus, colicólis ingencibus exerciiibus,in Galliam imimpunc. CælarLü-ccmburgum,Leücorumolim vrbem, militibus in præfidio relidis, fame labo-rantibuSjdeditionc primum recepit- indeque inCampaniam tranlgrelfus, Li*-gniacuin in conualle montibus interclufum ,quod loci iniquitate propugnari facile noiipolTet, expügnauit : deinde Sandizerium j poft longam obfidione dea ditionc cepit. Hinc Iccuta Lutetiae ingens arque incredibilis trepidario vrbis præfeâorum ignauia excitara,ornnefque,qui pauloeflentlauiiori fortunajfuga fibifalutein quarrebant, ncc régis ediólis illam prohibenris contineri poteranCjamp; fexrantuminodö atque hominum colluuies remanebat. Itaque maximumperi-culumimpendere videbacur, neabhis ipfis vrbs omnium longeceleberrima,amp; in primis opulenta diriperetur. Fuit hoc initio Septemb}^. An glus interim ab Oceano Britannico, vbi Monlfrolium obledi(fet,Boloniain cueftigiojtormentis Valide concuflam deditione cepit: quod|iec ipfius parens, nec fuperioris ætatis reges confequi potuerant. Ar Gæfar cum Cathalanum pcrucnfict, de ineunda cum rege concordia,monacho Hifpano internuncio,agit. Concepta pacis capita cum rex non afpcrnaretur,quibus oitinia hoc bcllo ablata vtrimque reftitueban-tur,amp; eo loco quo ante bellum futura erant, ea derhum oólauo Cal. Odiob. de inutuo vttiufquc confeiifuac voluntarc fancita amp;nbsp;cönfi:icuta,mox per Suefliones retro Caineraeum, in Belgium fe recepit. Hoc eonfetopacis nomen incredi-

gt;51lt;ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENATVS POT VI ï Qjy E

-^bilemlunólis mortalibus lætitiam attnliß'c vifum:eft,propter fperatam optariorij tranquillitatein ,liccchaudquac|uam deelîenr^ qui earn fucceflu tu ram prædicarenü,quôd Cæfar tam oraui pondère obligat a.’ fidei diftentused^^j vt ægrè promifljs ftatnvus cvederetur.Nam apparcbar_,eum furnmocumincom-modo, alterutra quam velletnuptiarum paóbone,aüt patrimonie Belgico ccllu' rum,autMediolancnfeimperium importuna fibiratione in dotem collauHU'^' Nequeenim erat exillîmandumjantæ grauitatis,tantæqi]c religionisprincipf'’’ adducipofle,vt eins initifoederis leges, arâicque obligatam fidem fuam vllacx parte violaret, fed Fortuna CæFaris votis amp;nbsp;commodis vt plurimum arridens,^' quadamfatorum arcana rationeviam inuenir,vteum damnoFçtranfadionidôl' licitudine curaque^ vel in alteram partem, Fi à fide data difeedere veiler,probfolô , pudoreac dedecoroFainuidia liberarct. Carolus enim Aurelianus, poltquaiii!'! Puf« A«tf-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n' nbsp;nbsp;■ n r ■ -r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/Tmic

complexumCæiarisaeuenilleqinpeltireruminciditmorbiim,itavtpaucniin’'^ diebus apud Firm um monafterium fæua ôc immatura morrcjcùm vixanniim tertium ac vigefimum ætatis attigiflctjpræter omnium (pern ac expeftarionen’ cripereturjuuenis omnibus corporis atqueanimi,quæ conferri à natura polM inuneribus, totius Galliæ iuuenum florentiflimus-, quern vnum, przteripfos Gallos/populi InFubres tanquam exoptatum fummæ benignitatis Principcm maxime luxerunt,cum de fuis fortiinis ac fæculi tranquillitate facile delpcrareiit-

Geterum, Britanniæ rex, port occupatam Boloniam , eamque valido Anglonnn praefidio firmatam, Richerij fanuin incendit, amp;nbsp;omnem agrum iniræ FertilitaiiJ cuartat. Fed intellelt;rto,inter Carolum nbsp;nbsp;Galliæ regem tranFadtiin elfe,

bortlies copias aduentare,netam infignem vicloriam aliquo Funefto exitu den'-graret, bellique aleam experiretur, conclamatis vafis, propere cum exercitu iß Britanniam traiecit. Dum haec ita à nortris Principibus geruntur,MuleaflcsTß' netanus rex^ cùm Turcicam Barbarufl'a duee claflem apparari, atque deindefa-liæ oram legere didicirtet,in Siciliam traiecit,indeque ad CæFarê confugit.Hui^' -portmodum Amidaeius filiuSjTunetooccuparo, Punicafraudeexclulitjqiici” deinde atmata manu in regnuni reuerFum, filius vtroque orbatum luminc deliter candenti Fealpello profcilfa vtriuFque oculi pupilla, excæcat. Is tandens port miras eiusregniconuerlîoneSjCæFaris iulfu in Siciliam dedu(rtusell,pul’^*' co Siculorum Fumptu alendus. Superius à nobis demonftratum eft, praceden-ti anno pacem inter Carolum, amp;nbsp;Francifeum initam amp;nbsp;conftitutam Fuilfe. Pau-cis port diebus abea pacificatione CæFar Atrebatcnfem Antiftitcin Granuelb , rii filium, Galliæ rex Cardinalcm Bellaium ad Anglix regem vna inittunt,tranf' aólionis caufa. Verùm id Fruftra tentatum eft . An^lo Boloniæ reftitution^i” prorFus recufante:quam deinde rex, coaóto ingenti cxercitu, arinis recuperate fummis viribus annitebatur. Cumqueeam capiendi nullafpes atfulgeret,adre-primendas Anglorum excurfiones,atcem inunitiftimam in littoreexcitarijatque ibi validiftimum praevium imponi iuftit,eodcmque tempore trecentoruin ampliusnauium claflis à rege inftruéfa,quó maris impcrioporiretur,amp; oraB»' tannica Ieda, Anglos à furs finibus arc^ret. Hoc rerum tradu Wormatix Iffl-perij comitiaindida Fuere, ad quæ Cæiar cùm læpè conftituiftet, arricularimot-bo impeditus, feriùs eo aduênit, eo Ferme tempore, quo ex Hilpamis Ixtus fuit nuntius, de Carolo nepote nato Cæfari,ex filio Philippo : cuius quideiii «4- rei gratia, magnaFuit ab Hifpanis excirata Wormatiælætitia. Sedinteriedisali-quot diebus nuntiatum eft de morte nurus Cæfaris. Ad Idus Martiaseiufdeni synüdlt;i» Tri- aiini Coiicilium Tridenti promulgatum fuit, de cuius quidem luceelTu cùmab aliis

G E N V E N s I s tt î S T Ö tt t AË, L ÎB. X X I r. jtf aliis plcnè traditum fît, nunc enarrare fuperlcdeo. At proximo anno^ fcilicec j. g’ ciufdem æui quadragefimo fexcOjCæfar, cui pauîo ante Turcarurri rex indtitias BiButa G(|i; w hune annum largitus erar, amp;nbsp;cum Galliæ rege iamvti diximusj reconciliatio intercelïerat, idoneum hoc videbatur efle rei beiifegefénda?tempus,ideoque con-Juratione cum Pontifice faóta^ aduetfus Germaniæ Principes, quos Proteftanecs vocant, ôi: ciuitates imperiales expeditionein fufeepiq à quibus circa Katisbönain aróliHiniè obfelïuSjpericlitari haud parum coeperat. Deila um fuppetias ci feren-tibus flandricis 3 quorum duôtor erat Bureilfis Gomes, amp;nbsp;irifurgehtibuS Ferdi-lundocum Bohemis acDucc Mauritio in Saxoniai ducàtum, exercitus Gcr-manorum, in quo pedirum fupra oôloginta, equitum ad quiildecim inillia helhca rormenta muralia ad centum amp;nbsp;duodeuiginti fuiflê dicuntur, difîipa-tus atque fugatüs eft: amp;c hincCæfar, Vu irteiti bergen fi Duce omnibus facul-tatibus exurOj captifque loanneFriderico Eleôlore, amp;nbsp;Philippo Landtgtaüio ' vltroneam deditionemfaciente, multatifi^ueingenti pecuniaciuitàtibus,omniû (juæcontra fe arma tuleranr, latè return in Germania poticur. Huri’cexitum ha-buit Germanica expeditio: in quaiànè illud mirabilefuit, quod Cæfar ta féliciter hoc bellum abfoluerit, tantis præferciin viribus vndiqüaqi^ impeticus,Vt vix vlla huinanapotentia illas infringere pofiè videretut. Ipfaquidem Roma, orbis domina, tanti momenti efieduxit Rnenum tranfire,vt,cùm id Iulius Cæfar fecifiet^ fupplicationes Diis immortalibus decreuerit. Et Catolus îs qui .Maghus cog-noinentofuit appellatus, rriginta fermé artnos abfumpfit in perdomanda Saxonia, cum tarnen Carolus v. Imperator vniüerfäm intra quindecim menfium fpa-tiuiti fubiugarit. At minime dubium eft, quin ad tarn infignem amp;nbsp;gloriofam viftoriam confequendam,plurimiponderis àc momenti extiteritGermanórura ■ Principuin inter le auulfio atque ahimorum diftraótio,cum pluriiriiexGermanis: Principibus pro Cæfare aduerfüs Getmanos dimicarenc. Verum, in huius ma-^ ximi amp;nbsp;grauiflimi belli explicationc, fieütietiam in plerifq. aliis rebus memo-tatudigniflimis quæhac iloftra tepeflate diuerfis lociS ac tempOtibus cotigere^ çuæque à me extra fufeepti operis atqtie argumenti feriem haóleilus commemo-rataJfunt,vel in pofterum,vfque ad hunc præfentem annum,nempe fupta mille quingentos feptuagefimum octauum, enarrabuntur ,cquidem diutius immo* liter,nifi exploratum haberem , hæc à præftantifiirriis viris , qui hoc fæculo Pcriptisinclaruetuntjiteris acpoftcritati confignata:ideoque breuifiirais verbis carecenfui,amp; pleraque etiam prudens fcienfque omifi, vt quæ mihi necelfario nartanda fiiperfunt, maturius abfoluantur * Et quia ptöximé ill belli Germanici ' mentionemiiicidimus,nolui equidem prætermittere,quin ad poftcritatis me-» moriarn,huicnoftrooperi illud etiam infererem , videlicet quo tempore Cæfaf ptope Mifenum acceflit, quod fuit decimo Cab Maij; deinde poflridié', ac etiam conic quo, fiumine tranfmiflb,cum Saxone pugnauit, amp;nbsp;tionnullis poft diebus, folisafpeólum valdefuifie triftem,obfcurfi,pallidum, amp;nbsp;v^uticaligine qüadani' circumdatum,itaquidem, vtpleriq*longiflimè à Saxonia temoti,amp; îghari quid agcretur, iudicarent, magni aliquid port^idi. Nec enim in Germania folùm^ fedperGalliametiam,ScBritanniamj id hrit ôbferuatüm4.amp; ita fe rem haberegt; multahominum millia teftificari porerant. Dum hæc in Germaniaficreiit, pax mtetprancifeum Galliarum, Efenricu Britanniæ reges fubfecütaeft,haclege ^conditioncjVt Franciæ rex,refarciendi bellier fumptus caufa intra oótauum annum eertam pecuniæ fummam pcnderetj qua demum perfoluta Bolonialiï Kcipercqeaque interim tanquamobfes penes Britanilosefict. Sed per hunc mo-

5î8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENA tvs P O P V L î QJT E

dum ambo reges nequaqua diu ca parta pace Lrtari potuerunt. Henricusen® iam plané in fenium vergens, lacellènte atroci febrc, propter fæuam infiamw^* tionem in cute virulent! herpetis, ad quintum Cal. Febr.vitam cum morteconi-mutauit, cùm ætatis annum quinquagefimumfeptimum ageret,amp; ferè triginta oólo annis regnafTet, Eduardo fiiiocirciterxi.annos nato, regni hiérede relido, pueroex Ioanna Semera fulcepro,ea conditione, vtab Eduardo Semeroipfius auunculojDuce Somerfetenß, nee non ei, fi forte decederet,tabulis teftamenö-riis filiaMaria, ex prima, amp;nbsp;Elifabetha,ex alteraconiuge fubftitutis, inftrücndöS regni adrainiftrationi artibus regeretur. ad cuius etiam tutclam reliquit viginU ex primariis proceribüs, quibus fiimma diligentia, amp;nbsp;regni, amp;filij incolumiö-tem commendauic. Hic fanè Princeps baud dubiè, Eue animi,fiuecorporisü* cellentes amp;rarasdotesinfpicias,nemini^ vti antea enarrauimus,fecundus fuifgt; Henrici morcem Francifcus Galliærex admodum ægrè tulit, tum quod fpera-*’^*^*^- ucrat,firmioremcumeopacem amp;nbsp;fœdus faólum iri, quam adlmc fecerac,tiiin quod æquales amp;nbsp;eademferè confticutione ambo erant . vnde fufpicari cœpit Ebi non multo poft migraturum efte. Necfane ilium fefellit opinio. Siquideni paucis poft diebus lentafebricorreptus,quæ deinde variis interuallis fæuireatq-augeri ccepit, accedente etiam dolore ex vomica quo paulo ante laborare cff-perat,qudm Cæfari obuiam procederet, cùïiï pet Galliam iter faceret, pridie Cal Apr.anno ætatis qUinquagefimo tertio,in arce Rambuletana Eta in finibusPaU“ Eorum,amp;vnius dieiitinere Lutetia diftanti, naturae conceflit. Princeps fiik/t ntxGAHu anteademonftrauimuSjOmnibus regiis artibus animique ornamentis inftrudK^ enminmer»- atouc fufpicienduSyidcooue masnum fuitumciuibus .turn exteris defideriuin ditcmm lt;«- P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;• I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• n

matijpmM, reliquit. Maghi etat amp;nbsp;generoli animi, bonas literas, vti oitendimus, quamins' xime amauit amp;nbsp;fouit. Cuius opera^ftudio amp;nbsp;au(ftoritate,a fitu amp;nbsp;tenebris vindi-catæ,amp; clariftimum artibus bonifque difdplinis,quæ velue in tetra ac denEElina caligine delitefcebantilumen allatum eft. Viros literatos mirifice amauit) gyn^' naEa Lutetiæ inftituit ad linguæ Latinæ, Græcæ,amp; Hebraicæ profeffionem: ad quas docendas viros artium liberalium peritos ex omnibus orbis regionibus^^' cercendoscurauit,amp;ampliflimisftipendiisafFecit,vt iuucntus bonis literis moribusinftitueretur. Quanquam autem in literis à puero înftitutus rit, nulla ramen erat fcientia,de qua feitè ac prudentet non diflereret,partim cum viris omnieruditioneexcellentibuscrebrahabebatcolloquia,partim incomparabili memoria diuinitùs donatus erat,adeô vt eruditî omnes fateréwG lèplus ab CO accepiftè, quàm illi conférrent. Variam fubinde fortunæ viciffiW'

JPraneifeo dinem, fæpius tarnen aduerfam,quàmfecundam expertus eft. Huic fucceflit*^ tegnuin Henricus filius,qui tune vigeEmum ætatis annum agebat, omnibuset-’ ce'llentibiis ac regiis artibus à pâtre informatus, qui ad fupremæ dignitatis fafti-* gium euGÔtus,nihil prius atqueantiquius habuit,quàm vt populorum in feftudw concitaret: eofque c^^p propter diuturna bellamirum in modum defatigatos arque afflidos vidercr,ftatim fub initium eius imperij, iinmodicis tributis ac Eamptibus'fubleuauin qua liberalitatqpmnium animos fibimirificèconciliauif' Præterea,eucftigiô Annam Momorantiumjqui iam totos ferè fexaniiospriuâ* ''\ tam vitam degebatjin aulam reuocauir, amp;nbsp;loco priftino reftituit^fummoqueH’ ^^57^ nbsp;nbsp;honoreac exiftimationefemper habuit. infequenti anno ^fupra mille quin-

gentos,quadragefimo lèptimo,Neapolis vrbs Italiæ nobiliftima amp;nbsp;opulentiffi' rn.a,ingentibus fêditionibus amp;nbsp;ciuilium bellorum motibusatrociftimèfluduate incepic: c|uorum quidcmpotiftima caufa fuit, quôd Petrus Toletaniis Neapo“ pi'oreXj

Prorexjciunlmperatoriapoteftateilliregnopræfeôlusjcurauit, amp;: quæftioin eoiî 4ui à fide Roraana defcifcerentjad confuetudinem Hifpaniarum in eo regno^ 3c iiica ciuitateinftitueretur.Id verô amp;nbsp;procerum,amp; populoruln animos tahÉoperè exaccibauitj vtjcorreptis armis,maximas commociones ciercnt, adc?) meherclè, vtingeiis rerumomniù conuerfio impendere vidcretur^nec vlla ex parteexorti motus fedari potuifl'enCinifi tandem pforexa priori fèntencia deflcdlens, indige-nas fuaconfuetaamp; veteri libertate fuifque priuilegiis friii pacerecur . Enimverô nihil magis periculofum cilciim vitæiplîus Principis,tum etiam imperiorû diu-tôrnitatiamp; conferuationi, quâm Ci vrbium amp;nbsp;populorum priuilegia, amp;nbsp;immu-nitates antiquaricac deierit, cùm fæpius libertatcm ac pacriæ oinamenta dues ipfi propriæ vitæ anteponant: quac omninô integra cofeiiianda func ab ipfis Prin-cipibusamp;confirmanda,nilîquis læfæ maiellacis Ócdcfcdionis crimen incurrent: liquidem his ereptis, populi ac ducs vniuerfi facili negotio ad defedio-nein folicicantuf. Eodem anno, Andi maximo prodio Scoros, dudore So-merfero,regiSjVtidiximus,auunculo,deuicerut. Belli prædpua caufa fuit, eadem quæ prius Henrico tegCj nempcj quod Scotipado régi Eduardo fponfamjfcili-cec Mariam Stuardam,IacobiScotifiliam,vnicä rcgnihæredemjdareabmiercnt. Cùmautein de propofito nihil Scoti remitterent, amp;nbsp;Galliæ régis pollicitationi-busniterentur. Angliæ Protedor Somerferus, amp;nbsp;reliquiconfiliarij feripto valde prolixo, quinta die Februarij ad pacem illos adhortati, plurimis rationibiis oftenderejiocin maximum vtriufqueregni beneficium celluruin.Nihilominus tarnenvicit Cardinalis Andræanijôc quorundam aliorum procerum Ecclcfiafti-corumfentetia,vt Scoti,relciffo fœdérc,Gallorum amidtiarn amp;nbsp;necelfitudinem præferrent.Haneenimpollmodurn vix fextumannum egrclTamjin Galliam ab-duxere, vteius confequendae Ijîcm omnem Anglis adinlerent: acdeinde Franci-fco filiorum Henrici natu maximo elocata fuit. Verum eniravero vt ad res Ge-nucnfesjcoque vndedigrefifi fumus,nollraoratio relabatur, Genuæ circa hæc tempora, fubfecuta eft Ioannis LudouiciFlifciaduerfiis Remp, conlpiratio^ qua; fané cùm maxime infignis ac memorabilis extiteritj digniftima profedô eft quæ bis Annalibus inferatur. Et quoniam hæc à præclarifl.viro Vberto Foliéta, cuiusanteamentionem habuimus,non minus verc,quàm eleganter atq. ornate conferipta elbac literarum monumentis proditajdufdenl verbis à me redtabitur. Concordia, inquit, ac libertate Genuæ firmata, is rerum ftatiis conftitutus ^ft, vtjfadionibus plane fublatis,fefe à præteritis malis Genua recreate pofle viderc- ‘iJutf-tur.nifi vnum refiduum fuilTet vulnus, quod curfum duitatis ad optiinum'fta-'fXj^^fw. tuin retardarct. Nam odium inter nobiles,amp; popularis nominis dues^ntinquarh exGcnucnfium animis penitus extirpatum,fed ad tempus confopitum erum-pcrccoEpiqpaulatimqucglifcens,maiores indies vires lumere; popularibus in-dignantibus,Adurnia,amp; Fregofia gentibusfquarumin primis poténtia popula-fiumdignitas nitebatur) de lummo audoritatis gradti ^iedis ,ac fummi im-perijMagiftratufdquonobiles legecxcludebantur) ftudio concordiæ, cUm illis cominunicatOjtotam audoritatem ad f^obiles tranflatam : Nöbilibus verôj.ôc copiis,quibus turn baud paruin antecellcbanr,amp; Andreæ Auriæ viribus fübnixi, nimios fpiritus fibifumentibus,ac populäres contemnentibus. Augebant anir-tnos, ipfius A.ndieæ,fi.ii corporis viri,recentiain patriam promerita ; quem libe-mtorem, amp;nbsp;conferuatorem haud immerito appellabant:ftatua quoque in ædium publicarum area, eins benefidj mcmoriâ,decreto publico,decorarant,Nondunl præterea nonnulli earum familiarum homines , quas rcrum perturbandatuoi

audores fuiflediximus ,veteres amp;nbsp;elatos fpiritiis depofuerant. Grauiter en® ferebanr,hac ciuitatis côncordiaopesfuas,quibus reliquos foltbât antcirc,pau-latim imininui j fèfeque in ceterorum ordînem cogi. Sed ncmincm ea resæque angebat,arqueloannem Ludouicuin Flifcum, Lauaniæ Çomitem, magna;po-Isjpræter communcm indignaiio-ïicm^fuosetiam priuatim ftimulos habebar. Ingenio enim natura elatO jadhoc clara gentc ortus, quam Auriâ familia nullis partibus exiftimaret inicriorcnij inultorumpræterea oppidorumjamp;callellorum dominatu præpotens, Ioannis Auriæopes fuprafuas excellere, iniquo animo tercbat.Vulnerabant adolefcentis animum viginti triremes- quarum adminiftratio ab Andreapatruo iam tutn lo-ânni perrnilïa,amp; fuccelTio, vnà cuin fummo maritimarum rerum imperio, haid dubièdeftinatà;fummam, vt ih maritima ciuitatejauótoritatein , amp;nbsp;pocennam loanni conciliabant. Augebant indignationem , ipfius Ioannis elati fpirni!'', Î)auloque afperius ingieniumjfecundo rerum curfuinflatum . Is nobiliiim ado-efceiitum cateruis ftipatus, vultu,ac refponfis, non folùm loanni LudouicOi

•quemamp;ipfum contemnebat,ftomacbum faciebat/fed plerifq-ueciuiumpaulô grauior liberæ ciuitati videbatur. At Flifcus contrariam morum rationemin-greflus, eomîtàte, amp;nbsp;quodam blanditiæ artificio^hominum ftudia ad fefe attra-îiere nitebatur.Quas res formæ dignitas,orifque,amp; oculorum amabilis quædani bilaritas, mire adiuuabant. Qiuare, cùm nobibtatis iuuentutem totara ferèIoannis eflë cernereqad populärem rationeni coucrfüs, ex cognita animorum ini-tatione occafîonem, ac fpem lumens confiliorum ad efîeélum perducendoriim', iprimarios eius generis adolefcétes benignè appellando; in eorum cœtus famild--riterfefe infinuandojomnique ratione iis venditando, illorum fîbi volnntatfS -adiungereftudebat. Igitur,cùrn intelligérct, lîbi curh loanne haudquaquan^ 'paremcontentiohem eflè,quôd in maritima ciuirate maiora eflènt naualiuni qudm terreftrium copiarünl momentajiis quoque fefe munienduin ftatueiis, • quatuortriremes à Petro Ludouico Farnefio, Placentinorum amp;nbsp;Parracnfæni Ducc,emit:cumquibusfub Romano Pontificemereret . cuius conditionis biliendæ, arqué àmicitiæ cum Farhcfia genreconfirmandæ caula, RomainpfO' rÂ,«/îi.4«-quot;ficifcitur. EtantFarnefîjjAndreæ amp;nbsp;loanni in primis infenfî,ob acceptam paii-r/x pmitó -cis illis anhis contuitieliam . loannes enim iutîü Andreæ, indignanns.quod in xontrouerfiadehæreditate cuiufdam propinqui fui,parum iibi æquum judieem

*ftatem,ceperat, amp;Genuamcaptiuasabduxeratiquas tarnen Andreas,liionitusi Caéfarianis Ducibus, quod ea res magnand inuidiam Cæfari, fub quo merebao, magnofqué motus in Italiaeflëtexcitatura^illico dimilit. IgiturFarnefj,iisiniu-riisirritatijCÙra hauddubium cflèt, fele Auriæ animum æmuloporentiæopp^ -nendojhaud parum oünfurosj triremes Flifeo cupide vendunt ; deque illius opu •amplifitandarum adiutores fore profitentur.Quinetiam famaedjFlifcum,for-nehorüm confiliisimbutum,eorurn4ueinprimis hortaru , ad confiliade cxdc Joartnis ithpulfum. Quæ tarnen res nuliquam conftitit: cùm multos annospoft c^dém Perri Ludouicijdeintimoillius familiari,ac fcriba,qui fuireiincinnmm i^ruiti confilio petiam tormentis eflèt quæfita . Cùm auditvmel'etFliicLmni-ïélldbs eo'mparalTc- loannesCaracciolus, Melphiæ Princeps,cui cv.m non paiiciJ ■Néapolitanis proceribus, in bcIloNcapolitanodudu Laiitrccbij geflo,àCabgt;e ddtceratj Gallorumq.partes ftcutüs,in Gallia exulabar- acprouinciæfubdpir^

G E N V E N s I’S- H I S T O R I AE, tiB. X I t. [lî initaliaerac PræfeGT;us;Cupidus, quantas plurimas pofl'et, Italorum clieritelas Régi Gallorum adiungere; ànimuin Flifci,iriagnis ptopofitis præmiis^tentare cœpk. quod etiaitl pritis, Au^uftinus Ti'iuukius Gardinalis Romæ fccifl’e dici-tur.Simili oftendiqcùmduæ fîntîcalisxhôminibuscrefccdi viæ, akeraGallorum, altéraCæfaris^errareillum, fi putet, fefe per Casfàrem, quitotus in Auria gracia amp;:nieritis poflideatuijin akum aliqucm dignitatis locum vnquam afconfurum: proindedelatas conditiones , k fapei'ec,ne oinictcrec, fibi præfèrtim amplas ôc honorificas. Eranc eniin (êx triremtumƒfi tof comparafluCi ^uiiftruxinet} Samp;'. ducentorura pcdkum in arcis Montobiæ cuitodiam , ftipendia-UÊm; tufmæ. equicum præfeâ:iira,qui bonos apud^Gallos in amplis babetury tumllin^dome'j.^^^^*,^^’, llicum cukum, in fingulos annos duodecim millia FranGoi'umnumùm\ Quasr«*«?«*/«’-* conditiones Flifcus non afpernams^rcm communicac cum loanne BaptiHa rina, iuuene impigrOj nee mediocris inter populares;gratiæiamp; auólóritïöi^infer-i-/“quot;^' cedebatFlifcö cum homine plurimus vfus^ac fumraa mukofum offi-aiorüm ne« cefiitudoaiam cùmFlifcus in magnacflef numaria diHicukatc^Verrina pdcuniis|.' partim fuis,partim fua fide mutuis fumptis pretij, tritemium magnara parcem' Flifcoconfecerat: quo beneficiodeuin^us Flilcus,ihm:agno honore amp;nbsp;beneuo^i Icntiahominem babebat^.pbirimumqÙQÙlb ex omnibus amicis bclebat. £i'atr Verrina vir, cum magni animi, ac magna fpedanrisjCum -NobibtacL.m ’primisi Infcnfus: ad commune enim odium priuatas ipfe mukarumLiniuriamm caufis? habere exiftimabac-. Quare præfentem ftacum R-(;ipubliciE^ in quo ntrUumfibir locum vnquam fore fperaret,conuellerc cupiebat. Ad boc^ ætis alieniimagriicu-. dine opprelfus,ciim priuata vulnera fefe non diutius regere poile conäderet^tur-^^ bandaruin ac mifeeudarum return confilium fibiin omnes partes apturn exifti*: Eubac.Narn fiinfelicirer res cecidifTent,fore vt priuarim cädendi necefiitas inf communitammukorurn ruina Iateret,vc minus pudendum homines:.ducünt^ communi incendio,quàm priuato conflagrate: fi confilia proceffifi’cnt,ti!inVerb’ Feinmagnam potentiam, magnafqueopes pctuenturum . Eius verbrci,atque: omnem dignitatis fuæ fpem in Flifci fortuna pofitam habcbac : apud quern fs ogt; mniaponeintelligcbat. Igicur, cum nouumbocconfilium,rei,quam inrende-bat, maxime àduerfari inteliigerct ,Flifcum ab- eo magnopcre deterrere infti-quot;quot; tuit, fuam ilium caufam ignorare aflirmans: qu ippe quod ea res ad earn ampli-tudincm,quam (pedaret, non modo iter nullum expediret, fed in primis obfe-piret.nequcenim ilium tarn rerum ignarum efib auc dubicarc debete, quin ea resipfumGenua efiecexcerminatura. Nam neque Andrcam, qui fiimmam ma-ritimarum rerum à Cæfareobtineat, ncque ceteros primarios cities, quorum VoluntatesatblifTimis vinculis CxFiriconIhichc lint, quod eorum omnis fere^ res in proiunciis amp;regnis Cadaris verfetur in ienote , vebligalibus exercehdis, aliifqucquarflibus occupata,Genuæefiie pafitiros eumvirum qui res ad Gallo-rum partes trabere nitatur. neque debere ilium lperare,fcfe^ndtcæ,amp; ceterorum potentioriim ciuiumconfentientibus Ifudiis in ipfum vnum inctimbentibus, polTerefiftere. A patria au rem procul arnandatum,quid tandem ilium pro Gallis poHeinoIiri? Gallis porro ipfis,ctim intellexerinc,nullam in illo adrSsGcnuæ tnutandas opportunitatis partem efic,an non fubito in contempeum venturum? itafore, vt eius nomen amp;nbsp;audtoritas, tantis nunc præmiis expetita, breui.debili-Ktiir amp;nbsp;confcnefcat. Pracpolferam igitur ilium confiliorum rationem ac viam iiikitillc. nam prius Genua: potentiamftabiliendam elfe'.qua confiituu , eius îmicitiamabcxternis Regibus certatim, atque ampliifimis quibufque condG

üohibus fexpetitum iri. Quare fi vlla colloquia cuin Gallis ßnt inïlituta. caquo-cunquedifcuteretmod.o,amp; ad fplendidiora animuin conuerterct. Mirabuntlo Flifcö,ac quærend^ad quænain fplendidiota fcfc ille vocarct^Vcriina^ non magis fplendida funr,inquit, quæ fuafurus fum j qudin tibi necefTaria: neque ad iiw fufcipienda tam ego te voco , quam tuafalus impellit. Tu quæ funt feliciuin mentium cogitationeSjdighitate'SjOpes^ lummum in ciuitate locum, maritim^* regnum J g'ratiam Regum animo agitas • quas ego res vt non reprehendo, ica lutis rationem tibi priorem efiedebere cenfeo. Liccbattibiditiohibusjquasper-amplas poffideSjCaq.qua tibi itiaiores tui feliquerunt,forte contentum, quietain amp;nbsp;tranqüillâætatemproculàturbis ôc dimicationibusagere. Ceterùm tu maio-ra janimo amplexus, dum ex perpétua domus tuæ Fortuna altiôrem graduin a-feendere conaris, in præcipitem locum tejdornum, fortunam tuarn improuide dedifti. Needubiurn eft, quin te imminentia diferimina breui fint opprelîura, nifi tu illaconfilio,amp; audacia properas difeutere. Alterutrum igitur tibi eligcn-dum eftjVtautad otiofam amp;nbsp;priuatam vitam,quam parens tous fccutuscfl,dum integrum adhuceftjtedeas, tequeab omnibüs turbis amp;nbsp;procellis exiinastauG fi eaquam ingreflus es, via tibi magiscordieft,a nulla re, quæ illam neceßario confequitufj abhorreas. Iniquo efl'e in tc loannem Àüriam animo, grauiteique tuamiftam trireinium acceflionem fetrë, fi non hominis vultus, fi non veibaa nimiodolore interdum exprefla indicarcnt,ratiote ipfafatis doceic pollet.Na» ualiurnehirn.rerurnäEbitrium,acdorninatum,quem fibivni tötum cupiditate, amp;haud dubia fpe,iampridein deftinauit,tecum communicandum intcllipf Cuius rei homilies adeô alienos participes nolunt, vt ne fratres quidem ferann quinetiam parentes ipfi non dubitentfiliorum fanguine, fi ilIorumtU' piditas emincre, amp;nbsp;fufpeôtaeiîe cœpefit, fecuram ac ftabilé Regni poHeflioncW ijbifirmare.Speras igitur loannemeain re tibi parfurum, quæparentumin^' lios,filiorum in parentes dextras foleat armare^ac dolorem ram alte animo inû' dentem, vtne vulrus quidem diffimulatione tegi pofïît,in verborum fempett'’' tumeliasyac non aliquando in tuam perniciem erupturum? Cuius à te auerteid? vna omnino eft ratio fi illam ipfé in caput machinantis verteris. Etcnim/gt;'^'’ fortuna earn vtrique veftrûm hecelïitatê imponatj vt alterius falus, alteriuspefts fitexpedienda; is fapientiorprofedô fuerit, quiinnecefiario confilioanteuerte-rit: acficfecum ftâtuerit, nullum efle locum moræ ineo conatu qui vtriquene-ceirarius,eum euertat necefle eft, cuius cunólatio, alterius celeritatc opprinietur. Pofies tuloannefublatoefl'econtentus,ni præpotentibus arque acerrimisfupf^'' ftitibus vindicibus, no tain Ioannis cæde peftem à te remouifie, quàm inaioretn diferiminis molem tibiconflafle videreris?In eodem igitur facinoreampledendi füntAndreas ipfeAuria,rerumcaput, Adamus Centurio,ac reliqui fadionu Principes. Hæc vnaeftarx falutis,^ dignitatis tuæ : hoamp;vnum confilium viwni tuamàcircumfiftentjbusinfidiis vindicate hoc tibi earn quara fpcâas potentiaffl amp;nbsp;auôloritatem paretraoc tuam amicitiara à maxirais Regibus vitro ac certatw* expeti faciet: hoc illos ad tuas cohditiones adducetehöc tibi immenfasopes,ani' plifliraas ditiones accuraulabit. Neque verô,inimicis amp;nbsp;infidiatoribus niblans perfeólum opustibi debes arbitrari: fèdita ftatuerc ,opcs tuas non aliter,quain ciuitatis iraperio, pofle llabiliri, rautabilia raortalium ingénia, amicorum pa* turn (labilem fidem^rerum humanarum incertos cafus tecum reputans.Hoc inter priuatam fortunain, amp;nbsp;maximarum rerum (pem intercR, quôd inpriuatis cogitationibus inediocritas tutiflima eft ; at in magnis conatibus terminus auoui-

quoi]fqiieprogrediare,(latui nullus pôteft.-neqüefortunæ modus noflri eftarbi-nijjfedincdiisconfiliis abfcilîis,adfaftigium enicendum .eft,âut ad exitium pr£E-cipiiandum. Neque tCjfi quicquam eftin te anithi ac roborisjà veris amp;nbsp;folidi^ confiliis, quæ neceflitas laudabiliâ facit, inanes rerum fpecies debeiit abducere^ quod patriæ libertärem ereptum ire videaris. Nani quam tandem fuperbiflimo-rum hominuin dominatum, libertärem appellant ? aut quie Geiiuæ poteft eile li-bertas? Vix in optima ciuitate,in concordiaciuium, in moribus integris IibertaS babetur.At in taiii corrupta vrbe,intam difcordantibus ciuium animis, in täntjS intet fc partium ftudiis,in tarn profligàtis moribus, nullus eft inter dommatiön'4

feruirutêlibcrratirclióluslocus. Tibi igitur Genuæ jmperandum,3ur feruien-t duin eft Flifce. vtrum potius ducas, tecum ftarue . Si imperium amplederis, ad quodteamp;familiæfplendor, amp;nbsp;m.aioriim gloria locus quem illi injiac vrbç perpetuo obtinuerunt, vocat, nulla res quæ hanc cogitationem necelfario coh-fequitur,tibieftabomihanda. Qmd,quôdhocconlilium-non magisjtibiäm-plumaeneceft'arium,quam tutum eft? Qirnnquamihgcntia facinora ardua efle folentjiiec fine ingentibus diferiminibus fere fiunt: quæ ramen fortes ac magid aniini viros à fummis præmiis petendis baud quaquam detetret. Verùm ab bqç, quoqueincömmodo tefOrtuna cxiinit. Primum ipfi Andreas amp;.loan,lies, vt’inj nullo talimetüj folute amp;nbsp;negligcnter agunt:fumnia domi foiitudo: tiuila cufto.-: dia: nulla clientum autfamiliarium turba;ipfi domijamp;in-pubtiqo fiiievlliscor':: porisftipatoribus:(eam folam priuatæ modeiatipiiis fpeciciiT retipens- fneeterfs tebus impotenriflimidomini;) triremes cum folo ferè remigio,nullo prtéfidiq fîrmatç.in vrbetrecenti omnino funtpræfidiarij railites.Quidigirur negqrij eritj cumtufirmiffimarnac fideliflimam quingentorum ex clientibüs j ac tibi fub-j iunäismanum corrogaris, Andream amp;nbsp;loannem incautoSjlpco amp;nbsp;hofa-deftina-tisjimprouifodeprehenfos obtruncare? atque eücftigiö portulainterioris portus aierreftriparte refraóta,amp; oflio à maritima,ab vna ex tuis triremibus infefio, trT ternes in tuam poteflarc redigere ? Hoc tibi primum opus exequendi ebnfilij efïç volo.Cuiusperficiendipræcipuafpiescftinpopulariu odio,quod ine^piabile ft) nobilitatemgerunt; quorum non exiguæ partis ftudia iam ego ad te atrraxij âç porroattrabere non defifto: vtintelligas,me non magis verbis quam fedula iipr penfi opera confiliu iuuare. Cum bis populäre re imperium volo proclamare. ad quam vocem, no eftdubirandfi,quin plebs fubito fit confiarreéfura: amp;exelnplo pnmariorum,quos tecum videbitj amp;nbsp;infira return .nouandarum cupiditate imr pulfa. Quidtum ailimi Magirtratui foreputas. cum pauculis illis præfidiariis? ne vllas quidem fatis tutas aut occultas latebras fibi putabunt, aduerfus tantanl infeintentamvim-, ne dum illi fefe fint oppofituri. Tu quod facere decreueris:, bene ac féliciter tibi voloeuenire:mca quidem fides tibi fufpieéta efie non poteft in eoconfilio- quod non magis verbis dare,qudm opera, eaejue neç fegni, ncc focordifubfequiparatus fum zquæqueeifdcm me tecum diferiminibus obijeir, atque adeô longe iniquioribus in vtramquefortunaiii ^nditionibus . Sienira cuentus inceptis non refponderitAdem me tecum interitus manet, cum minore paene fubterfugienda fpc j fi confilia proc^fiérint,tu fummum imperium, qüa re nihilmaïus borainesin bac vita àdiis immortalibus expéterepofiunt;egocam,’ quant tu elfe volueris,fortunam ,fu mus babituri. Sua {ponte in omnia vafta amp;c præcipitiapropenfum animum ,tantæ rei fpésoblatain afienfum facile traxit. Igitutconfilio probato, omnique Gallorum cógitatione abieôla, duobusexfa-niiliaribus fuis Rapbacle Sacco Saonenfi luieconfulto, amp;nbsp;Vincentio Calcanea

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s É N À T V s f ÖP V L î QJr É

Fern«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuæhcinînc, adhibids, crm rationcïn rcigcrcndæexFf-

Calcan^ di^ direincipercnr- inter Verrinâ Câlcanivm de toto (■onbliofcntcndis certatvin v^rjacdfiiia. ^ß.. Qjij^anius enim vcreri femagnoperè dixit,ne illud eins generis coniilirm ßt, quod fpecie planum amp;nbsp;facile, expcriendo arduu'm amp;nbsp;impeditum cuadat.Lb quidius enim fe dcceri cupere,quid in tanta re fufcipienda fpedctur: nara fiM fo* Rim pugnatur,vt popularisRefpublica forraetur,ne ipfum quidemVernnam dicereaufurum,tantiFliIci interede quæReipub.formaGenuænr3populârisnfj an optimatum; vt ea de caufa nobilitatein delere (id quod neceflario facienduni eft) iii ahimum inducat» tantamque inuidiam nomini fuo conflarc non dubitet: turn prætcreà fe fratres, fortunam, domus , tot ditiones in tantain aleam dare: Vnum igicur tand certain in is ac diferiminis pretium efle, ciuitatis imperium. At äd illud pcrucniendi quam tandem expeditain, autcxploratam viain oRendiîVt enim popularium ftudia in nobilirate delendat-lifcum habiturum non fitdefpe. randum^longe tarnen in illis aliuin animotum habitum fore in regno Flifeo con-cedendo. Superiorcm enim rem populärem efle, popularibufque naturainfitamj ab bac illos vehementer abhorrére,illudque efle nonnullorum populoriim inge-nium, cuiufmodi efle Genuenfes conftat,vt libertaris, quam veram amp;nbsp;integram habere nefciantjfpeciem tailien obftinatc* retineant. Non efle igitur dubitäduni) quin,cLimnobilicatepartim deleta,partim vrbeexaäta,tot armatoiummilb congregata fuerint, vnus aliquis popularis Reipub. nomen fubijeiar,prima mifla, vt in talibus rebus ferè fit, reliquos aflenfuros, popularemque Rempub. cónclamaturos , óc inftituturós. Tanræ autem armatæ multitudini quomodo Flifcumcumexiguaillaclientum óefedfatorum manu, quam corrogaturuseft» reftiturumï illud potius vel maximum efle pcriculum, ne Flifcum, qucmfola® nobilitatis nomen magis inuifum popularibusfacere poflït,qudmreeensmerP tüm commendarc^ fi regnum affelt;ftarefenferit,tanquain vnieum comuniaepo-pulariimperio' impedirnentum, ipfum quoquede medio tollant. Nequeveïo fp'crandum elfe, recentis mcriti Verecundiam illos dfacinorc patrando retarda-turam • quin potius pcrnicicm,amp; interituFlifco accelcraturam. IngentibuseniiJi beneficiis , quæ magnitudifte fuaremunerandi facultatem multum anteeefo illud præmium homines redderc feiere, vt quoniam pari gratia referenda,eove-luti prægrauante onere feliberate non poflint;illo, qui beneficium dédit,quiq^s meritum exprobrare videtur,de medio tollendo le excluant. Proindectiamat-queedamrem confiderandam ,neque cæca cupiditatefe in tampræcipitemca* fum dandumdngentis enim mali fibinon dubiam conieduram,led certainfpc-ciemin oculis verfari.Non fibi quidem Verrinæ fidem,autprudentiamdubiam elfe,quam vtramque multislocis perfpcdam habeat; vertim magnoperèveren fc, ne ille cupiditate vlcifceildæ nobilitatis cæcatus, in quam hominemcxccra-bill odioefferatum efle conftet ;non omnia quæ in tanta re prouidenda fnc,iB confilium adhibeat. ^roinderem diutius coquendam. cmntmeniminmagin^ rebus propcrationem,improuidam amp;nbsp;præcipitcm efle. AdeaVerrina,magnafa-cinora diferiminum plena femperfuifle refpondet,quæ tarnen fonium nuorum animosnunquam fregerint: Rancq. in primis cfl'e inter ignauos acres viros diflcrcntiam^quôdilliincertorumpericulorum metu , certain pernicieina feremouerenon audeant,fedlocordes amp;nbsp;defides fefe prociilcandospræbeant; contrà magnos amp;erc(ftos virosimminentiamala, audaciadifcutere,dignitatif-que fuævindices, pro libertate amp;decoreomnem fortunamexperiri^nontamen jefe in ancipites cafus temerè Si incautè demittercj fed quæ ratio fuadeat, ab iis formi-

G E N V E N s I s H I S T O R ï ÀË, L I B. X X11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;515

^ôrinidinenonabduci. QuarcquæCalcanius proponar,eaeuenirepofrejnianrèi neeueniantjprouifa fine. Verùm bon ira fuam incogiracam fuifle rationcin^vt ea-dem nonfibi quoque in inentem venerint, amp;nbsp;in pmnem euenturn præparatâ, amp;c difpofitii fint confilia: neque enim dcleta amp;nbsp;eXpulfà nobilicatCjpopuloque arïna-to/enfere fe, vr Flifeus regnùin ïubitô inuadat* fed afin f vcin omnibusmaani monminis confiliis ncceflè efi) rem ducendam efie ,populariumque primoribus demonfirandum à Flifco, fefe nihil lj?e6lare, quàm vt publicanveræ libertad clScicncibus fublatis, commune omnibus, àc populäre imperium Geniiæ infti-tuacur.aliquam igicur Reipub .formam , omnibus æqùam fibi amp;nbsp;illis cogitan-dam. rogareque proinde fe omnes,vt dum ipfè in motibUs fedandis ac rebus pa-candiSjOinni curaeft interitus , ipfi interea rein animo fecum agitent, ac fermo-nibus inter fe verfenr-amp; omnibus diligenter circumfpeélis,conueHiant; ac pro fë ^uifque in medium confulat, atquc aliqua optimæ Reipub. inftituendæ forma ' incatur. Hoc laxamcnto cooitationibus dato; intérim, dum illi deliberanr,amp;dn-ter le commccahtür^Flifco duo artnatorum milliajcx fibi fubieâ;is,quos ad portas antè præpararos præftô habeat,in vrbem pluiibüs, ac feparatis agminibus in-ffoducatper fpeciem plebeiorumlicêtiæ, qui in turbidis comlnotis rebus ha-beremodum nefciantcohibendo, àc pâulô pôftduo altera millia à PetroLudo- ; uicoFarnelio, Placenriæ Duce, acccrlenda, amp;nbsp;in vrbem nminter introducenda■ ßm quæilliimcupidè milfuruiti haud dubitandum fir^c[uippè qui tam fæpèjacram prolixe omnes fùas vires Flifcodetulerit: deque ea re iam nuncFarnefiô fcTiben-dum ,vteas copias in Liguriæ confinibus quàm primùm contrahaE,ne fint in inora,fed fimulatque accerfitæ fuerint,accurrant: cam firmis præfidiis feptum Flifcum.Enimuerô tuih dues veluti ad deliberandum de publicis rebus, ac Rcip. formam fanciendum conuocaturum :qui cùm frequentes in aulam maximam togaticonueneriht ;tum fe Verrinaiti, quicum confeiis Fliffco anidebit,confur-Rôuriim, ac verbà fadurum ,proque fentenria didurum, nullaili tutioremiri tancis motibüsj tamque diuerfis hominum ftudiis, neque fàlubriorem elle Reip. formam,aut præfenti rerum ftatui magis aptam, quàm fi ciuitas ab vnô fegätur: id vnicumeiïeac certififimum difeordiarum remedium.proinde (quodfelixfau-ftiimcjue fit} fe fuffragio fuo imperium Flifco deferre , duceinque Genuenfium ilium treare : diademaque finu promptum capiti Flifci impofiturum j 'fimul in ilbüsimperia iuraturum,claraque voce eius nomen fubiedurüm. Neque dubi-tandiim,quin omnes ideni faduri fint, re fubita öpspreffi • nemineque, præ toc Çiicumfiftentium armatorum terrorc,contra tendere audente. Difeurrédum delude totavrbe,ac nomen Flifci Genuenfium Ducis lætis clamoribus plaufi-büsfubijciendum .facile alfenfuram plebem,quænufquamnonad feruiendumi rbta,vtrum ab vno,an à plutibus regattir,nuno difcrirriine ponat.' Confilio Verrinæprobato; remquomodogeri placeat,ih(fituunc. Summafuit, Andrearrt amp;Ióannem,ac reliquos illius fadionis Principes có'uiuiö^Geptos,trucidaret,ac leliquafièrent quæVerrina cenfucrat. Farnefiô feribitur j vt copias.conferibat; quot;nbsp;' ^üôd illeeueftigiô facere inftitit. Mitturifuretiam qui in Flifci ditione occulté hominestontrahant:qui,fimulatque Flifeusannüerit,præRô fint. Vnaqueex tnrcmibus,quæ vt ad omnescafus,amp; adfubitaFlifci confilia parata eflet,Ripen-^ilsFontificisconfultoinftruda fuerat^Genuam accerfitur percaufain fOmptus inpiraticaexercendi : per eandem trirenais’inftituendæ fpeciem ex ditionurri fuarum hominibusfortilïimum amp;nbsp;audàciffimum quemquc,quem adomnenl V;m ôcfacinusparatum haberet,euocat.lpfeinterea'dabat operam,vtiïönmodó

51é nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E NA T V s POtVLI QJV E

popularis iuuentutis principes, iam fibi deuinólos, omni fefe illis ratione vcndi' tandogt; ac populärem Rem pub. non tam verbis,qudm fignificationeoftentantiO) rctineret, fed noua etiam ftudia bbi adiungeret^ac quamplurimos police, ex omni genere homines vndiq. amicitiacomprehenderetzquam rem cumipfe inufi-tato blanditiæ arcificio,tum Verrina,cgregio volunratum conciliandarum artifice,acminiftro,facile aflequebatur ,nec minoré interea opera, omncmfulpicio-nemex tam familiaricum popular! iuucniute confuetudine apud nobilitatrni detettari Hudebat. Adomne enim fimulationis artificium animum verfans,do* mum Andreæ familiariter, ac crebrius etiam, quam antca,ventirando, paruulos Ioannis natos amplexando,omni deniquepietatis amp;nbsp;obfcquij fimulationefem^ c^uibem eludebat: tantumqueiis artibus perfecerat, vt Andreas monentibns'’^ wet ippi Flifeo cauercc,quem masnum aliquid animo aoitarehaud dubiurn el]er,fi'

(Jem non haberet.Quin etiam,cum res in ditione Placentina non ira occultesri' miniftrari potuiffenr, vt non manarent, Ferdinandufque Gonzagaperexplora-torcs comperilfet, Flifci nomine deledu haberi, ifque Mediolano pcrliterasAn* dream monuilTet vt caueret: Flifcum enim res nouas Genuæ moliri at(jueocenb ta confilia ad ilium opprimendum ftrucre, fibicognitum exploratuinq.efie,pa-lam dixcriqno fc pofle adduci,vt crederet,tanti fceleris facinus tanta ingenij nio rumquefuauitatc,tamqucpropècælcftiafpeélu tegi. Igitur cum omnia fatisp^' rataeflent, aedies facinorideftinatusappropinquaret, incidit res quæ conbliti*’' tardauic. Andreas enim fubitomorboimplicitus, adconuiuium venirenonpo' tuit: qua fpe Flifcus^ amp;nbsp;focij deicóli, rem in aliud tempus differre coguntur,coH' liliumquc in noólem conferre tutius exploratius vifum.Ea fuit nox ante quar-tum Non. lanuar. diem , qui cam nodem antecedit cum veniflet, FlifeusA' ' firmioribus fefe præfidiis ad rem conficiendam communiret, nonnullosexpU' blicis ciuitatis ftipendiariis, in xdes fuas congregat: quam rem cum ad Andrcain tdeferri nccefie efle intclligcr.er,fufpicione anteuertês,cùm de more ilium adiilH póft hilares ac blândas falutationes, non pofic fc, ait, ftipcndiarioi um militunii ■quibus domum refertam habeat,ftudiis refifterc: qui fe precibusfatigenr, cum fibi'in triremi,quam ea node in piraticam miflurus fitjdepofcat.Proinden® miraretur, fi vel bombardarum,vel altcrius rei ftrepitum ea nede ex porruex,^' diffet. Noxcùm veniflet circiter quartam horam, domum Thomae Afetb*’’ qua adolefcentium popularium conuentus ex confuetudine habebantur,pröfic-dus, omnes quicumque ibi reperd funt (fuerunt autem^d tres amp;nbsp;viginri} feciini ad coenam in ædes fuas ducit. Eæ in edito vrbis loco in hortis Carinianis,adding Inuiolatæ fitæ prociilàcontinentibus ædificiis in primis idoneçcrantadtiifflub tus amp;nbsp;Ibrepitus occultandos., quos in tanta turba arque aimorum tradatiofl® jîeri nccefle erat. Ac Verrina à fe dimiflo , qui amp;nbsp;publicas,amp;: Andreæ ædes,cetç-•raque vrbis loca circumiês, exploraret, num qui motus, aut num qua fufpicioni^ fignificatio vfquam^eret • iuuenesin cubiculum fcdudos ita allocutus ferw^* rujatratitt. Adcoenam vocatos iuuenes,nullis vos opiparis epulisaccipcrc potui,quàinqui

bus tot annorum auiditatemexplercjis. En optatus dies venir: en oblataeftb-cuiras omnibus votisexpetita, totnc^ilitatis iniurias amp;contumcliasvlcifcenlt;^^• Omnia enim vôbis prællô funt multotpm menfium diligentia mcapatata;ftrC' nuorum ac fidelifiimorum luuenum , omneque difcrim.en prorae paratoruW fubirecgrcgia,acnumero etiam firmadntravrbem ipfa contradamanus,infi: mæ plcGis ftudia ad meum nutum confurreduræ, externaPrincipum auxilw, quæ in propinquo funt,popularis nominis ciucs,qui Cmnes fere cognationibus,

amp; affinitatibus Vos attingurit, eadem qua vos indignatione ardentes, qui fimul-atque triremes in poteftaté noftra viderint, 6c aduerfariorum Duces fublatos fvtruinqueautem mihifacilé amp;expedituna edjconfiliafuntnobilcuin coniun-duriicùm contra inimici noftri fecürum çuuin dcgentcs,ab oninibus rebus im-parati fint. Diis igitur bene iuuantibus ad rem exèquendâ properenlus • ad quatn cohortandimihinoneftisiuuenes,qui me ardore amp;nbsp;ftudio debetispræcurrére; Jicque enfin ego vobis huiusconfilij auélorfum.fedvospotiùs mihi, quimeaf-fiduis querelis veilris adillud impuliftis, indigilitatibus amp;nbsp;acerbitatibüSjquibus ^os perhos annos inimici veftriprefîèrunt. amp;nbsp;nuiic cnm màximè premuntjac-’ cenftim. in quarum return focietatem,taEum abeft,vtilli me,qui exillorum cor-poreneininifecundus fum, perducere vnquam potuerint,vt contràjmeab il-brum cœtu fubduxerim, ac Itudia vobifcum coniunxerirrt,amp; honeftatem caufe bcLitüSjamp;maiorum meorum veftigia imitatus, quos idem fæpè feciflbaccepi. Quade caufanunc illis magho in odiofuraè Verùm ego eiufmodihominuni odium ßegraciamin æquopono. Ceterùm àcrioresftimuli ad vltioheili peten--dam eße debent, vobis vettræihiuriæj quàm mihi dolor ex veftris iniuriis ,qui Gullare fumab illis priuatim læfus, ac veftram tâtùm vicem indignor. Nam per DeumimmortalemjCüi tanta arrogantia non Roiiiachum faciat.’aut quideftj quodilli tantoperè vOs contemnât,acnullo numéro Vos éfle velint? perinde qua-fiilliè cælo vos omnes è cœno nunc prinàùm exiftatis, ac noii plerique è vobis honeftiore loco, ac clarioribus inaioribus, quàm plerique eorum orti fint, laiii veto cuius tandem eft iniuriæ ac fuperbiajjeges duodecimuirales tanto totius ci-uitatis confenfu fancitas, perfringere ; quibüs omhivtm ordinum dignitas exæ-quata eft, fadtionumt^uc noininibus plane exterm.inatis 5 vnum totius ciuiratis corpus conflatum eft parque dignitatis locus (qüod tuëndæconeordiæ in pri-niis eft accommodatum ) omnibus in Repub. cönftitutus î Hanc fanôliftîmain bgem,quatranquillus ciuitatis ttatus côntinetur,labefacl:are, atqueadeô enel-lere, quid aliud eft, quàm ciüiles difcördias, quæ corifopitæ Videbantur, excitarey acciuitatem inantiqua nialà redigere ? nullus enim ad turbas amp;nbsp;feditiones ex-citandasacrior eft ftimulus,quàm honoris amp;nbsp;dignitatis contentio. Quodeo in-dignius eft illos conari, quôd in hac ordinum aèqüalitàte illi à vobis maximum ƒ vosab illis nullum beneficium habetis,fummo ciuitatis imperio,ac DuCali honore qui vcfter femper fuit, cümillis,pacis amp;concOrdiæcaufa^ fponte commu-nicato: quæ res in reliquis liberis ciuitatibüs magnarum dimicâtionum ac turba-ruin femper caufa fuit. Indigna hâec per fe funt, âc non ferenda, verùm alia longe acrociorainftant;.quæ vos non patiar diutiùs ignorare. loannes enim Atiriâ^ qucra iftiducem fibiaffumpferunt (cuius viri intolerabilem ne füperbiam amp;nbsp;ar-rogantiam,omniura(^.hominÛGontemptum,an immane cupiditatem amp;nbsp;ambi-tionempriùs detefter?) no contentus principe in ciuïtate loco,'ad altiora iam tendit,atq. imperio animum adiecit,eiufq. rei,quod mihi co^pertuméft,àGæ{arc diploma habet. Verùm quo minus eonfiliüm nefarîum exequatur, ego àc fratres ïneifumus in rnora,quôs de medio tollere jjaolitur, vt incboata Gonfiiia,nemirie obf]ftéte,ac reliquis cæde noftra pertcriitis,ad exitumperducat.Mihi igit'ùï prré-* uertcndum iuuenes eft,nefedens opprimari Propetemüs igitur adiufi:à^poénas wpeftcndas ab iis qui mihi animam,vobis libertatem'éripere-ftudent. Neque irt CO confilio cumftaudum eft,quod antea probandum,ac laüdaildüm jOunc patriæ charitas,ggt;cferuitutis periculum,etiam neccfiàfium ôe plum,fa‘clünt. neque debet quilquam ab eo aut timoré deterteri, aut qüôd fefein liimis præcipitcm i^afutti daté

528 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V l I Qjr E

dare.vereatur,retra€lare: nam,vtcniittam,tura amp;nbsp;quietaccfilia iis quibusfe^ dæres funtjaptacfleopprcfliSjabaudacia fubfidium peienduiri; nullum öiicn-ineiiadimus .Omnia enim,vtinnulla refufpeóla,illis funt folutaamp;iKgbd^, nullæ cuftodiæj nullæ vigiliæ, nullum in tiircmibus fatis validum prælilt;lii'®’ primaque nuncquies, omnes veluti fepultos tenet, incrcdibiliquenoltra facilitate fit,vt neccflarium confilium cum pictate^ac fumma etiam fccuritate coniun* gatur. Illudextremum rcs me pronûtiare inuitum cogit. Siquisvcftrûm tanta/iç perfîdia,quimeineoconfilio delèratjquod caufa in primis vellra fuin ingrcfluS) isfciatjinearQ, amp;nbsp;ceterornm quibus feptieftis ,dextraS)in fe,veluti proditionil iioxiumjarmatas. Cùm peroraflet Flifcus,tantæque ac tam fubitæ rei ftuporo®' nibus vocem primo inclufiflet,fimul armatorum circumfirtenrium liorribiliî offufaoculis fpecies animosdefixiflèt, præfens pauor,futuri diferiminis metu^ vicit,cùm magis non probate^ quam non fequi confilium, fêfc pofle intelligcKtj fecuturos fê igitur quo duxifiet,profitcntur. Duo tantum fuêre,qui fiue vero,fiült;^ fimulatotimoréfocietatem deprccati funt,cùm non veriti ellènt confiteti/fl^’ traólandorum armorum infolentes amp;nbsp;imperitos, fimul ac gladios eduólosv^ derinr, trepidatione fua amp;fugâ, turbandis potius rebus, amp;nbsp;imminuendis rdi' quorum animis,quàm vlli auxilio futuros.Venia data cft à Flifeo fuam ipfis igt^a-fMiuiPan- uiam confitcntibusjhominefquecubiculo funtinclufi. Interfuitorationi PauW

Panfa, iam inde à prima æcate in Flifcorum domo educatus^vir grauisjamp;qui^t“^ hrtotxr, ingenij. 1$ mentionem facinoris abominatuSjNe illud,inquit, Deus iinmorwli^ finat pcrmittatque, vt tunefarioacpræcipiti confilio te, fraties, domumjrfl”» famam,perditum ire properes: atque in lachrimas effùfus, Flifcuinq. compW» ac paulum feduôlum,matreque adhibita, per infelicem fenedam fuam,per£anii-liaritatisneceflitudinem, aeper quæcumqueiura homines inter feconiungunG orare,obteftariquecœpit, liefe perditorum hominum confiliisabducipatererur; néueimpotentiregnandicupiditate itarapcretur,vtnon ad atrocitatein facinoris, atque diferiminis magnitudinem,cogitationem conuerteret. An tu,inquitjOiun/‘‘ diuina,amp;Humana iura violate ac perfringere pro nihilo babes? Non HortetaiH' mils, totam nobilitatem,quaincolumi,confilia tibi procedere no pofluntjinlb^' tem Sc immerentem ad cædem deftinare? Andreæ ne Auriæ, qui pro multis fui^ in te meritis, ac paternabeneuolêtia,parétis fanditatem apud te obtincredcbeG quemquelonga ætas,perpetuufquetenor vitæ fine noxa in bac vibe adæ/x’* miaqneinpatriam beneficia, omnibus venerabilem faciunt,tu vnus,qui eiusfalure,fiquis ilium petat, latus iplê tuum vitro opponere deberes,inuentu^ cris,qui mortem per fummamcrudelitatem offeras?Hanccincmaiorumtuoruni gloriæ,à qua tantum accipis fplendoris, gratiam reddis ? Hoc feiHcct à te repf-ïcuntlnnocentius quartus,amp; Hadrianus quintus Pontifices maximi, vt Flifcum nomen,quod illieximiis virtutibus fuis tam darum relinquere femper ftiidue-runr,tu tanti parricit^macula(fuoenim nomine res appel Janda eft ,ncc poteß verborum prçftigiis fadi turpitudo opprimi) fœdares? Age,fi nulluinius cft tam fandum,quodnonexçcrabilisdominandi cupidiras violet,quæ tanta te menti« cæcitas tenet, vtincerta amp;c præcipitia,tutis Si exploratis anteponas ? Annonvi' des,Ioannis Auriæ fuperbiam,amp;clatos Ipiritus,omnibus nimios iam videri,^c liberæ ciuitatiin dies grauiores efte? Quid dubitas,fi tu contrarium vitæ curfuin teneas, moderationifque documenta dando, te illius diftimilem oftcndas,q'jifl' ciuitatisftudiain tepaulatim fintinclinatura? tuque,æmuiofublato,quiiisiiio* ribus diuturnus elfe non poteft/ummum in ciuitate locum obtenturus fis’fum-mxfi-

G E N V E N s I s H,I S T O R t AÈ LIE. X X î t jlj) fapientiîÊ loco lêmpcrfuit, alienæ ftultitiæ euentuin ex turo opperiri. Q uid Jgiturcontendis Tpes tuas improuidafeftinatione anteire ? atq. eà qliæ cum tarda «curicateveniuntjcæcacupiditateeuertere ? turbulcnta amp;præcipitia cohfilià iis^ î3ntiiinapra funr, qui priuatiin dégénérés domi egentes omnibus contempti fiiilJam fpem priuatis vulneribus medendi,iiifi ex malis publicis habent^ quiq. ïnaducrfo conßliorumeuentu nihildamni, veliri fama vel in refaciuntabomnibus iis rebus iampridem defticuti. Qua verb fpe tain præceps confiliuin ingre-flens?autquibusopibns fubnixus,tancain rem moliris? an animos tibi faciunt pauculiilli ex infima plebe quos tecum habiturum fperas,? qui egentes, amp;nbsp;inertes, tuin autem fubitis mutabiles,fi Fortuna vertat, eadem mobilitate qua te fc-cutifuciintjdeferturi funt,atqLic etiamoppugnaturi.Exemp!o tibi fint innuiiie-lîbiles aliorumeuentus, quam parum Itabilis fpes in vulgi fauore collocetur. fopuJarifne nominis clues ad te attraéturum fpctas? an tot graues viros tarn leui ^ura mobiles putas, vt ad tuam vocem de tanta recofilium fint capturi? ac focie-tatcmtecuminiturifineii,à qiiibus confilia fperaris,vt tanquam pecudes ad tuumnutum circumagi videantur? Documento fint,quid animi viri graues, scfirmaætatehabituri fint,pauci ifti adolcfcenteSjarmis cuiscircumfeptiiquoru €tfi non nulli laetum afi’enfum vultu præFerünt,plerique tarnen mæffco filenrio, ^uando nulla alia re audentjtuum iftud faftum baud obfeure improbant. quin wins vetifimile eft ,illos(id quod in eiufmodi rebus vfitatûeft)fufpicaturos,tè ibertatem amp;nbsp;populärem Remp, prætexendo; cuius aublorem te*ex nobilium corpore merito fufpetftum habebunt,dominationem tibi^ôc ipfis fèruitiuln mo-liri? Dubitas igitur,quin hie inetus quamuis diftidentes inter Cc nobiliuin Sc pO’ pulariuin animos fit coniunólurus ? ac quin illifociatisconfiliis, anna aduerfus tommunibbertatiinfidiantem verfurifint? PergcbatPanfaprecesconfiliis mi-bens,hominem à prauo incepto reuocare-,cùm Verrina,qLicm ad explorandum ciuitatis ftatum miftiim diximus, fupcruenit, fequeomnia locaadiiftc,omniaqlt; diligenterperluftrafte, renuntiaq omnia tranquilla amp;nbsp;quieta efte, amp;nbsp;ipforum co-natibusopportunajtumprætereatrircmem paratam, arque omnia compofita: nonigitur iam efte cuniftandum. QuareFlifcus,refponfodato,ineumFciocurri progrefluiUjVt nullusiam fit rcgreft'us,autpoenitentiæ locus.Panfam gementem# acfaciiniquitarem bominumq. fcelus accufantem,relinquit, ac deorhnium co-filiomunera in bunc modum partituntriremis præfeôlo imperat,vccum triremi adanguftasinterioris portus fauces,in quo triremes Auriæ erant in hibernis,ob-bdendasproficifeatur. Othobonumfratrem mittitcum armatisad poftamdini Thomæoccupandamiqüa occupata, adaedes Andreæ accedat(èæfunt pröpè à portaextra vrbem fitæ) ibique ipfum,amp; loannem obtruncent: Cornelium ,al-terum fratrem, nonnullis armatis attributis,mittit,qui portam diui Stephani oc- « cupet:Thoinam Afteretum cum deleôla manu iuuentutis mittit,qüi cum celocd ininteriorem portum pénétrer-eoque occupato,portam fijii patefaciat s ipFê cum Verrina,amp;Hieronymo fratrc, iuuenibufq. conuocatis, acreliqüafuotum manu (étant autem ad centum quinquaginta)tcrïeftri itinere adeuildcm inrerioré pof-» tum contenditj in que,porta ab Aftereto iam refraâ:a,cum fuis ingreditur.Operx pretiumeft confiderare,quàm incerti,acparum explorât! fint coniurarionurri exitusj quam leuibus caufis magnarum terum momenta vertantur,quamque panières ingentes confiliorum,(ummoqueaftu du(ftorum,fpes euerrant. Nam ïlifciisadprætoriam triremem accedens, tabulam quæ puppi filperînieôta, acri-' painattingens,vfümpontis trirememadeuntibus præbebat,confcendit; quæ y cùm

550 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s POPVLI QJT E

cùm per fc minus ftabilis, nullis retinaculis circuligata, turn triremis iadation^ quam remigüm tumultus, vt in tam improuifa re neceffaiiô excitatus ,faciebat, vacillans, ab altera parte collapfa, in maredecidir^ cmnefque fupeiftaUtes fua fecum traxit. In quibus Flifeus a nemine fuorum, vtin obfcura nodecopquot; fpeduSjgfauitate armotum ad ima deprefî'us, cùm neq. ipfè per fe connidpoflc5 nequeà quoquam fuôrum,cafum hominis ignorantium,fublcuarctur,penit.lti pcftis,qüam in alios machinabatur Flifeus,in ilium collata. Qui ad portas cceri-pandas mifïi eranc,rem facile euftodibus femifomnibus, partim obtrucatis,p3t-tim captis, confecêre. Clamor amp;nbsp;ftrepitus in interiore portu excitatus ab An-drea,amp; Ioanneexdomopropelittusfita,innodis filentio exauditusjoannrr” cxciuit,qui vt quid nam effet,cognofcerer,inermis,cum duobus ecmitibus aevç-ftitu domeftico,domo profilijt, atq. ad portum accurrens, cùm ad portam vibs perueniffer,atquc vt illam aperiret, minaciter clamaret, Flifci cognita voce, hn fores patefaciuntjoannemquc ingredientem circumfiftcntes, cumpluribus 1^' ftilium iôtibus confodiunt. duôlaque deinde temporum ratione,pro certo coni-pertum eftjCodem temporis punólo quo Flifeus periit, Auriam interfedum-itî duorum iuuenum præferocia ingénia, ex quorum diflidentibusfludiis accon-tentionibus magnos motus, magnafquc turbas in futurum ciuitati immineff neminidubium effet,eodem horæmomcnto fatum fuflulit. Qui loannemcof' fecerunr,ab Andrea petendo adcogitationem admiffi facinbris, mente paulifpc^ auerfa, fpatium Andreae dedêrc, vt,Ioannis cafu audito,in equum à fuis f ublatus, cùm ipfe infirma valetudine per fe confeendere non poffer, fugafalutem petered Atiuuenes qui crant in interiore portuj triremibus in poteftatem redadis,alius alium percunólantes, quidnam Flifeo faólum efl'et, qui nufquam appareret.’f^ re perculfi,non tarnen deferunt fe,fed Othobono à Ioannis cæde rcuerfo,cuflodc triremibus relido, ipfi Hieronymum fecumducentes, vt fuerat compofituiUj tota vrbe difeurrentes, ciues adarmaconcitare, ac populäre imperium conch-mare incipiunt. Adquam vocem cùmplerique ex multitudinefefe hominibuJ adiungerent; nullus tame fuit,ex popularium optimatibus quife commouftcG partim quod àtumultuariis confiliis abhorrèrent,partim quodFlifcnin,bominc a popular! caufa, fi minus fimulata in præfentia voluntate,natura certèdifldf^' tem,popularis flatus audorcm non probabant. Omnes verô,adrantæ reifoc^^'

tatem confilio fecum non communicato, neque diu ante concodo, fubita tanquam pecudcs rapi,fuæ dignitatis cflc non putabant. Interea GcmetiusSW' rius Figueroa Cæfaris orator, trepidonuntio excito, ac re fubita pcrculfus,inter manendi amp;nbsp;vrbe excedendi conûlia,incertus animi,fluöuabar.Ccteruin homi-ptitiiLnza- nem retinuit Paulus Lazania. Is vireratmagnæ inter populäres auâoritatis«^ gratiæ, tenuiorumq. animos mira bcneuolêtia comprehenfostenebat,vtmaxi' maillorum pars adeiusnutus confurreôlura effet, fcquein omnia confilia ciim illo cofociatura. Is igiwr, cùm ceteri ciues improuifo terrore obtorpuilfcnr,vnus fc non deferuerat, fed valida clientum manu corrogata, itafe comparaueraqvt cxFlifcorum euentibus confiliacapeuet.Cùm igitur ad Figueroam vocatus ve-nifret,bono animo hominem effe iubeqfefc enim firmo armatorum præfidio fepturum,inuiolatumque feruaturum. interea quo Flifeorû motus euadat,totani noôlem expeôlandum dicit. qui G inanes fuerint,nihil porrô tentandutn : fin tes illafuccedere,aliquaqueinillorumcaufam fieriinclinatiocœperit; enimuer^c cum Spinula familia,opibus ac numero præpotentbconiunâ:um,firmiffinioqit5 iuucnum globo ftipatum, tota vrbe difeurfurumj Adurniorumque nomine fiib-iedo,

genvensis Ö I s T o E. I AEj LlB^XXtîi. iclt;îlo,Barnabaque AdurniOj qui baud longé abfit,intereà accerfito,ac DLice,e± vetcrimore, proclamato, haud dubiè maiorës ad fe concurfus fadurum, inaio-J^emque populariiun ciüium ac plebis parteni, Adurnio nomine attiaólatn, fè ^uipfumapplicaturam: quill amp;nbsp;illos ipfos quiFlilcosfecutifuerint, illis defertis sdAdurniorum partes, quäsintimisfenfibüs colanr, cum reliquis tranfiturosi ^aratione amp;nbsp;audhoritateLazaniæ eonfirmatus Figueroa, omni abeundi confi-, ijoplaneabieólo, euecum fpeólarecoriftituic.At iüuenes,ciimiux appröpinqua-rctjiicquequernquam exprimoribus ,affinibusj amp;nbsp;cogilatis fuis fécum traherë potuiûent, multitudine quoque Ipe fruftrata ab ipßs dilabi incipiente,Flifco,ctu ^wduâu impülfu rem efl'ent ingreffi, amp;c Vefrina,qui rebus difficlens, in trire-incmfereceperat, nufquamapparentibus, aniiriis debilitati confilium fibi quif-que capere cœpcrunt:acque alij in priuatas domos, alij in eandem trireme feléte-cipiunE,Hieronymo cum extenuata hominum manu reliôlo, qui inops confilij, vrbedifeurrens, confeius intermortuas voces iaólabat. tnterea fuminus Magi-ftratus,quitumultus initio nullo fatis firmo prçfidio contra tantum motum mu-uitus,tantocircufufopauoreobtorpuerat,cùm nonnulli exoptimafibus in ædes publicas fubindc conueilire cœpiflent, animos colligere cceperat,ac leniter potius réducere,quàm aperra viagère, tu tins ratus,quatuor ex principib.ad Hieronymû adrescoponendas mittit,quos ille obüios faôîos côtumaci refpôfo,vt erat ftolidè ferox,àfedimittit. Sedpaulô pôftdefperatis tandê rebus,ad porta diui Stephani uipaucis reliqüiisjà Thoma Affereto nunquâdefertus,feferecipit.ibi decoditio-nibuscuiuMagiftratuagi cœptum iNicolaoq. Auria affine,incernuntio vitro ci-troque cocurfante, res ita conuenit: DifcederentFlifci ab arnlis, vrbeexcederent, ciuitatem tumultu liberam rclinquerent: id fi feciffent, Magifiratuili illis amp;nbsp;con-fortibusculpam condonare. Quo decreto per feribam recitato, vrbe cscédühtj fzJfX arque in arcem Montobium jquæab vrbedeeem circiter millium pafîuum di-ftat intcruallo ,cum fuis concedunt.Ita magniFlifeorum motus eodem die exci-tati ßccoinprelTi funt * Vrbe tumultu liberata, Magiftratus quid faóto opus fit, délibérât: cuinque iurifconfulti refpondiflcnt, lion impediri Magifträtum dccre-toamp; fide, non tam volun täte data, quàm nccefii rate exprelfa, quominùs fibiiil Plifeos amp;nbsp;focios animaduettere liceat, cùm aliqUamdiu fehtêtiis variatum eifet^ tandem tantæ impunitatis exemplum magnam fimilia admittendi illecebram eÛecenfentes,adfeueritateln verfi, bonaFlifeorum publitant,ædes ad diuæIn-uiolatæ ainplas amp;nbsp;præclaras complanant, ipfos, amp;nbsp;Verrinam auóiöres, capita feditionis,perduelhonis damnant; reliquos confiliorum participes hominatirrt quinquaginta annorum exilio mulôlant ; excrcituquc ad arcem Montobium oppugnandam miffo,duce Auguftino Spinula,additis Dominico Francq,amp; Do-niinico Auria procuratoribus, complurium dierûoppugilatione,Hieronymüm addeditionem fubigunt,capitis ac rerum fuarum fummo Màgiftratui libera po-teftatepermiflai Quæ res magnas Genuæ præbuitconteÂiones, mâgnofq.àni-luornm motus excitauit. Ac res ingentibus verborum amp;nbsp;fententiarum certami-tribus,complûtes dies extraóla ell, cùmnen paucôrum ftudia proFlifcis quoque warfilfent. li mitiorislèntentiæauéloreseflè, nequead extremum fæuienduni dicetc;fatispœnarumFlifcosdediflè omnibus bonis,acperamplis,amp; oprimîs ditionibuseucrfôs,ædibus amp;nbsp;arce Montobio cOmplanata. Ac fi qüisremverè ælliinare velit;quid tandem fdieronymum Ottobonum comnleriros ,vt iis tamiraplacabiliterfucccnfcatur ? Miieros adolefceUtes omnium rerum ignaros, ne con lîlij quidê participes faélos, improuifo deprehenfos, nullo ad cOgitandum y i fpatio

fpatio temporis dato, ad lanienam à violento fratre raptos : ad illius nutus inifc-roruminfcitiamcircumadam. Igitiir habuifle meritam pœnam noxiura capiit: ipfos extranoxam exiftimandos. Neque fe ca re quam in primis iadari audianf, magnopere moueri, pofteritatis exemplo, vt reliqui videlicet atrockate fnpplitij à talibuscogitandis deterreantur. Nam amp;nbsp;noftra, amp;nbsp;omnium faiculoriim memoria,maleficia femper acerbiffime punita,quotidiedjue in omnibus vrbibusla-trones,ficarios,fures,ac reliquos mafeficos homines capitali fupplicio aflicijquo-Tum tarnen fuppliciorum exemplo aut metu, homines ab iifdem facinoribusad-mittendis haudquaquam deterreri. Quodin maieftatis crimine eominiasfpe-randum , quo præiniorum amplitudo acrioribus ftimulis homines ad illud im’ pellic. Ac ne illud quidem perpetuum eflè, vt in maieftatis amp;nbsp;perduellioniscn-mine nullus fit mifericordiæ locusjid enim,vt innumerabilia alia exemplaomit-tantur,refclii Caroli quinti Cæfaris fapicntiflimi Principis exemplo amp;: auftoriw-te, qui Saxonem bcllo vidum, amp;nbsp;in acie captum, morte multandum nonduxe-rit; latifquehabucrithominem imperialiedido,amp;exilio maieftatis damnatuin, quique totam Germaniftm in Cæfarem, dominum fuum,cxcitarir,iurc fuftragi) in Cæfarecreando,^ ditionibus auitismultare. Contra alijrairari fe vehementer dicerc,vnde hic mos nunc primùminducatur,voluntates non fada exquireii-di. Qupd n lufeipiatur,nullum iam fore legum aut iudiciorum vfum, quodne-.motam hebes ingenio futurus fit,qui nefeiat fadaà voluntatefeiungercjöil^ auterrorc,auEinlcitia lapfum , aut extrema neceflitate adadum,proponerc,aut infinitis aliis calumniisfacinus tegere.Qua voluntateFlifcivfi fint,nequefe,nf^ quemquam omnino mortalium diuinare, paruam fuifie, quæ fecuta funt fatU iudicare, ea fpedanda ac fuis momentis ponderanda. Q^i poft Ioannis cxdein fratre etiam mortuo, à quo adadiexcufentur,incepta non omiferint,fed portas, triremes, acreliqua occupata retinuerint ,totaquevrbedifcurrentes,plebemad arma vocarint, amp;nbsp;in Magiftratum incitarint, fibique tanquam dominisjædihns publicisa Magiftratu cedi poftularint. Auertifie Deum iramortalein nefaria confilia,acMagiftratui puniendareliquifi'e. Quam vcró efl'ecompar Saxonis^ Flifcoruin fadum! ilium inagnitudine animi indudum,nullum fcelus conccpn-fe, non de cecdc principum aut de vllo maleficio cogitalïe, fed confpirationim^' ximrè Germanir partis,in libertate illius prouinciæ defendenda,quam à imminui præ fc ferrenq ac ne ad deteftâdam ipfis religionem fufcipiendaincogc-rentri r, ducem fe non fubtraxifle, diuino numini cordi fuifie, vt indevidoria d’ fetjvndeiusftabat. Non igitur Caefarem tamipfum Saxonem fpedaflè in ilb incolumi fcruando,quam totius Germaniæconfenfum:haud dubium,quinlîw ilium animaduertifiet, omnium tamciuitatum quàm principum eius proum-ciæ odia in fe fuifietirritaturus. Flifeos verô,quamtâdem iniuriam quéinvcmc-tum tam atroci facinori prætexere? illi ne impunè ferant, vtregni inuadcndi,pa' triæquc libertatis oppiimenda: caufa, omnes bonos adcædem deftinarint?rmn verb mains propé flagitium fadum iri à Magiftratuin tantis parricidiis irnpuni-tis relinquendis,quâm ab ipfis Flifeis iu illis fufeipiendis fadum fit? Vick tandem melior,amp;: frequentior pars, Andrea adnitenre,acgrauifiimas iniurias proiufto bello perfequenre ; dccretumque eft de Hieronymo, amp;nbsp;confortibus, capital quot;we fnpplicium fumendum. Exeodecreto in ipfa arceHieronymus,amp; Verrinafecu-ri pcrcufii, reliqui inferioris fortis fufpendio necati, ipfaquearx quæturbulcn-torum hominum receptaculum fæpçfuifi'et, acquieticiuitatis immineretpolo æquata. Hadenus Foliota.Hinc autem cuiuis planum atque perfpicuunieli,

vteafamilia,quæanteaamicis opulenda,fpléndorequejamp;auótoritatc, in vr-tgt;emukumdiuqLieflorentiffima enituit, quafi momento temporis, nec abfque infigni humanarum rerum documento, adimum felicitatis gradum fitdelapfa ^deiedla. Ea res,quôd irrita vaiiaque cecidiflet,non parum crédita eftéorû. Prin-cipnm animos vexalïcjqui res Itaiicas tiirbare,animurnque Cæfaris à Germanica vióioria reuocare conabantur, cum omnia fuorum confiliorum fundamenta corruiifeprofpicerent. Nequeenim clafTis ,quæ Maflilia Neapolim Flifcoducc appcllereftatueratjiter cepit,ipfique Neapolitani, quorum tiimultus arquéfe-lt;lino nonduinerat fedata,omni fpe auxiliorum deftituti, fimularunt, feiiunqüâ defeclionis fufeepiife confilia,fed quæGtionem tantum renuiilc. Gæfarquidemgt; perceptofuccefl'u rerum Genuenfiuin , vifus eft grau iter tulille mortem Ioannis Auriæ, quarum Pontificem amp;nbsp;Gallorum regem auólorés ratus, confultorcmqué fetrum Aloyfium Farnefium Pontificis filium, indignationem in magis oppor-tunum tempus diffimulauit. neq. enim ratio præfentium bellorum poftulabat^ autpaticbatutj vteodem tempore bellum etiam in Italia aduerfus potentiflimaÿ nationes, tunc præfertim non neceifarium j cxcitaret. Cœpit tarnen in animO dam fecum excogitare, quo paólo eas iniurias vtiliter vicilti poflet : quod fane confilium fæpius cum Principe Auriaamp; Ferdinando Gonzaga per literascom-inunicauit:quorum fane confilio,ratioinuenta eft ôcacceptas iniurias vlcifcen* di, amp;nbsp;hottium conatus atque confilia infringendi.

BR o XIM V s annus.Petri Aloyfij Farhefij, Parmæ ac placentiæ Ducis cæde, SigifmUhdi Sarmatarum régis intericu,Burdegala feditione,ac etiam atrociftimo bello inter Scotos atque Anglos, penes quos vióioria ftetit,exorto,qudm maxime infignitus fuit* Idemquoque Ducem Mauritium,nouum Saxohiç creatumEle- Bdim imet ólorem, Auguftæ föllemni pompa à Cæfare eodê die qui amp;nbsp;ipfi Cæfari natalis extiterat, inau^uratum conlpexit. Cùm verô paucis ante menfî-busMaximilianus Auftriacus, qui poftmOdum à feptemuiris proceribusCæfar renuntiatusfuerat,inHifpaniam profeôlus efiet, vt Mariàm Imperatoris Caroli filiam fibi antea defponfatam, in matrimonium ducerct, Philippus eius filius, Hifpaniarum rex,tunc xxi. annorum iuuenis, à pâtre euocatus,ad iter fefe corn-parauit: ôc reliôlo ibi patrucle fororio, qui per fuam abfentiam Reipub.præeflet, cura vends vela dedifiêt, feptimo Cal. Dccembr. cum triremibus quinquaginta fotidemqueferè nauibus onerariis, Andrea Auria,qui Maximilianum tranfpor-tauer3t,duôlore,Genuam appulit, magna comitatus procerum turba,amp; in phuip^ingb his, Albano duce , amp;nbsp;Cardinal! Tridentino , Genuai# peruenit : ad cuius quidem, amp;nbsp;vniuerfic claflis appuHum , quàm plurima tormenta difplofa. Princeps fuper tumultuarium pontem aftilaris conftratum defeenfionem facit,Stprimis aliquot diebus,extra muroscomnioratus eft in ædibus Auriæ præ-fefticlaffis, dum interim amp;nbsp;naucs exonetantur, amp;nbsp;apparatus in vibe perficitür,' vbi,prætercetera, multa: triumphales teftudines amp;nbsp;arcus fumina operum præ-ftantia amp;: artificio ereôli fuerant. Altera die Dccembtis vrbem ingreftus à Duce ac Senatu, regia magnificentia iil publico palatio exceptus fuit. Per id tempus, omnium Principum, liberarumque ciuitatum legationes Italiar gratulatum pro y 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;felici

f clici eius aducntu Genuæconuencrunt. Vernmcnimuciô duin Princepsiii tio moratur, parum abfuit, quin fortuna vniuerlam læTitiam in maxanamda-dem conuerterec. Nam cum forte ciuis quidam cæfus fuifl'ec ab Hifpanis, tiatur Minciaccæ magnam feditionem inter Hifpanos Genuéfcs exortaitidic-Cum eo deucntum effet, apparent multi eines armati, qui intra demum qnaii-X“'** dam ad quinquagintaHifpanos obfidebat^adeö vt ad oótauum Idus DeceinbnS

leuiffimaj veî potins nulla de caufa, ofHcinæ clanfæ, tumnkus excitatns, amp;p^'' fimadarma concurfum-exortæquc feditionis caufaprorfus incognita, ingc^s omnium fieret perturbatio. Hifpani, re percepta, confeftim fefe ad claffcm cipiunt J amp;nbsp;arma parant, cum nemo eorum , vti diximus, caulam tnmultiisco' gnouiffet : qnæ fola hæc fuit, quod videlicet Antonius Arzeus captus fuerat, qt'* turn propter hæreditatem infignium facultatum , puerum immerfitferin foft' tern fui horti, nepotem o6fo annorum , ecarccre Pintiæ femineo habiru iigt; dutus,aufngerat;, amp;nbsp;deinde iuflu Principiscaptusfueratà Minciacca, amp;nbsp;inp^' latio Senatus in carcere ad ipfins Principis num aiferuatux. Is cu iuflus eßet tiadi Bernardino MendociofummoHifpaniarnmtriremium duci, vtPintiam reuc-élus,pœnasdaret fuortim fcelcrum-, necefie fuitMinciaccæcum nonntiilis Hi-fpanis fclopetariis adprçtorium accedere,adcaptinum abducendum. AcSenatus cuftodiæ,vifi$Hifpanis fclopetariis,cognitacaufa aduenttis,primas portas apf' riunc. Sed poflquam ad fecundas curtodias ventnm eft,qui erant ducenri armati, amp;nbsp;totidem fclopetarij,perpétua eins Senatus ftipendia merentes5indignati, Hi' fpanosanfoseftearmatoseoingredijdemiftis fariftis,in Eos impetura faciuflt; primæcuftodiæ, qnæcanfam aduentus percepcrant, medium capiunt MinciaC* cam,eumqueprotegunt,ita vteius audforitate amp;: eloquentiares placatafir,noiv | nullis SênatoribusMinciaccæfauentibus. Hie itaque, duobus Hifpanis cæfis,

./ rebufque tandem compofitis, captiuum cum nouis Senatus cuftodiisabdudt* 1 Turn Senatus apudPrincipcmfèexcufauit^ quod is tumultus non ex audoritate I contilioqneSenatus,fed expopuli infeitia excicatus eftet^ideoque venia facile i ’Miipetratur. Princeps interim vbi Genuæ adquindccim dies inter mnlta follenw, amp;nbsp;jClartffimæ opulentiftimæque ciuitatis blanditias commoratus eftet,ac Senatus

' regiam in (e liberalitatem magnificentiam fibi iucundam fuiife, non fine gta-tiarum a(rtione,ac beneuoli anirniamp; egregiæ voluntatis tcftimoniojdecbradfb pecunia, acrebusaliis ad terreftrem profeófionem neceftariis amp;nbsp;idoneis cohone-llatus, Genua difceflit, per Alexandriam amp;nbsp;Tieinum fadfo itinere, MedioE* num conceffit, Vbique gentium ab omnibus ciuitatibus ac Principibusexqui-fitiflimis Eonoribus acceptus. At Mediolaniquantus rcgiusfplendoramp;appur^' tus proptereius aduentum ac præfentiam extiterit,Eaud fane paucis verbis,mihi prçfcrtim intentocalamo ad reliqua properati, exprimi ac enarraripolfet.Quan-IwCiifX' itidem Eonoribus, quantoqne regio apparatu, fplendore ac magnificcntii frcficyiitur. cumin ipfavrbeMeflfolanenfi, turn etiam Mantuæ,Tridenti, Eiutrij,Augii-

ftæ,amp; paftim in omnibus locis qua ipfi tranfitus erat,donec tandem per Lucein-burgicum agrum Bruxellaspridie Gärend. Aprilis peruenit, exceptas fueriqfi-■mulquequot proceres, Principes ac Principum legatos, fibi,Eonoris atqueob ,fêquij ergo , fubinde obuiam Eabuerit , baud fane paucis verbis declararr -poller, amp;nbsp;miEi, in tanta temporis anguftia,plane arduura,ac difficilelacque ‘idcircoab Eis commemorandis nunc prudens fcienfq.fuperfedeo. Huicaduen-,-tantiCæfarobuiam mifit infignem equitatum in'Gcrmaniara vfquedudol« Atefcoto Principe. Dux Mauritius Eledlor,obuiam ei profeólus/Tridentum vf-que.

G E N V E N s T s H I S t Ö R I Aë, t I B. XXIîI. JjJ lt;]ue,Mantuam amp;nbsp;VenetiasjVifendicaufa,paruo cuin equitatu excurrir,amp; a Sena-tu fuminis honoribns habitus atqueexceptus fuir. Inter hæc,fubfecutus eftjç,„^ ànnus vndequinquagehmusj in quoitidem pleraqucmemoratu digna variis in iociscontigerunt, exquibuspaucula quædam inhgniora annotabuntur. in Gallùquidein, menfe îunio CatharinaMedicea ad fanum Dionyhj ritu canoamp;follemnibuscærimonijscoronatainaugurataquecft. Quaeres curiofis ingeniis,omnium return initia amp;nbsp;femina folicitè fcrutantibus, hand inediocrcm atimirattonem pcperic. Stupeicebantenini cogitando,Mediccain fainiliam apri-uacafortuna,repcncè in earn publicamcelhtudînein progreflam efle. Ex ea ortos (iuos Pont.Rom. Leonem x.amp; Cleraentem vii. Penes cam eße Etrurix domina-ttim. Deniquehancipfam CatharinamadfuprcinaGalliciregnifailigia cUedâ dïe, Ncc multô pô/f, Rex Lutctiam triumphali planeque regia pompa ingreflùs, fonorificentiffimeque à Parifîenfi populo exceptuseft:quem biduo pdR,regina lXT™ Modern cil coiifecuta: vbi nullaopum aut luxus oftentatioomitla elf, Ceterùin Anglia hoc tempore diucrhs feditionum tempeftatibus diuexata. Siquidem is, Tomuitittac qnctndiximus,regis auunculus ëc regni protedlor, Eduardus Sornerfetus,fratre habcbat germanum, regix clalhspræfedurn,quern vulgô Amiralium vocant, deqnofiîfpicioncm conccpit, aut hbi perfuaderi palTus cli:,quafi regnum affeda-rer,acregem in fuam potclfatemredigcre vellet.Iraq, ilium comprehendiiubet, S: habitaquælfionc, capitis damnarur-ac decimo tertio Cal. Aprilis fecuri pcr-cutitnr.Habebat in matrimonio regis Henrici viduam vxorem, C.itharinam Parramddque fufpicionera nonnihil etîam auxit.Sed muîicbrisæmulatio atquc inuidia pliirimum fane hue atculilTe nlomênti exilfîmatum cit. Verum enim-uerôj breui temporis fpatiointerpofito,per ipfam Angliam fuitorta duplici nô-inincfeditio, popularis vna,propterrem’ àgrariam. Querebantur enim vulgô, nobilitatcm occupalfc magnam agrorum partem, qui promifeuæ multitudinis antea fuiflent, Sc ad ferarum fàltus accommodafle priuatos. Altera per Deuo-niam,in qua idem petcbanr:fed ih primis offenfi mutâtione rcligionis,vrgebant fibircftitiii fex regisElenrici de religione décréta, paulo afire iplîuà obitura pro-innlgara. Proinde cùmadaima concurreTent,amp; fiaagnires effet pcriculi, nec adnlónitlónibós vllus locus relinqueretur,rex amp;nbsp;conhliarij, licet inuitiflimis anunis,Copias in illos emittunt,amp; millibus aliquot tmeidatis, diuerfis locis pro-fligant. Horum dilTidiorum occafioneHenricus Galiiarum rex,qui iampridem irihiâbatamilTæ Bolonix, haudparum ihcitatus,padionibus paterfiis refcifTis^ conrinuôBolonienfemditionem, partim vi, pa'rtim deditionc, amp;nbsp;inter cetera, AmbleÉukm ac Montern Lamberti, duas Rationes Boloniæ finitimas ,recepic. Starimqiie inftrudtiflimam claffern,ducc Dccio, in Scotiam, vr ab illa quOque partslioftis-vrgererLir,cum validoexercitu,quibus exercitatiflimi vitiP.Strozza, Dandoîôtus,amp;Reingrauius præfedfierant^tranfmiht ; Hi hmulatque in Scoto-nuncafeaperuenerûtjpoff nonexiguos ptogreifus', infiniprùelio ad Edintona Btitànnosvicetunc. Hancrefum conuérGoncm Angliæprocerés quâm xgerti-inètulcrLint. amp;quiafummamrerum, fîciÂi anted demonlfrauimus, Protedot, i^fiüsrégis auuncuius,obrinebat, in ipfbnàderiuata' fuit omnis culpa,eius præ-cipuè cbdis,quaminàgrôBolonienG fiupcr acceperant,quôd videlicet ea loca minime,‘Vtiparerat,rebus neceffarijs præmuniuii1eqadcô,vccïiminatiôfié âtqùe ilïùidiairtdies nàagis àtque trj'agis augefeentô , initio mcnfisOdl.dc communi omnium procerumcônfeufujVindeRxaë'captùSjVbf turn rex crâr, Londinurn iti-«fccrem'abducerècur. His peradis', Ptoéercs iplî populo caufas recitant, amp;

sENÂTVs ropvLi Qjr È malèadminiftrâtæRcip. accufant, amp;nbsp;feriptum eius reitypis cxcufum etiulgant, eique nomen quifque fuum,teftimonij locofubiungunt. in his erat facile priæ^^ Comes Beruicenfis. Verum is circa menfem Februarium anni fubfequentise carcere liberatusfuit,cum id regi pergratum efle viderent confiliarij.Etquoniam BeruicenfisComitis impulfu potiflimum captus fuerat,inita fuitbæcratio,vc per affinitatem inter eos redintegraretur amicitia. Protedloris itaque filiarnComitis Beruicenfis filius in matrimonium ducit : deinde Beruicenfis à rege dona-tus efl; Ducatu Northumbriæ. fed non fuit diuturna necefiitudo . Siquidein

annoeiufdem æui quinquagefimo primo, æftateiam præcipitata,denuô captus fuit, amp;nbsp;cum eo Pagetus, Græius,Sranopus, amp;c alij quidam . Erat tunc funama return penes ipfum Northumbriæ Ducem . Cur caperetur,caufam fuiflèaf ferunt,quôd Northumbrius ilium vitæ fuæinfidiatum efie diceret. Siquide® hoc,legenuper lata,capitaleipfis erat_.eoquefadlum eft,vttandem menfeFc' bruario proxime fubfecuti annijudicum fententia damnatus, capite, baud Hue manifeftoforcunædocumêto,amp; humanarum rerum inconftantia, plexusfuerit-Eodein feretempore quo fuperius a me commemorata gerebantur, Solymanuin Turcarum imperatoremnon folum externæ curæ,fedetiam intimçfolicitudints mirum in modum diuexabant. Nam Baiazetus eius primogenitus,ægrè ferenSj quod Solymanus in liberos alterius vxoris propenfior videretur, quos etiamj’“ fucceflionem imperij prælaturus exiftimabatur , odio partis ad Tharotnalm® regnu demo- Perfarum regem confugit ; cuius copiis adiutus, pacernum imperium lioftibcj inuadit,pecora abigit,homines trucidât, villas ac vrbes concremat, regioneini“ mulramilliapafiuum populatur,omniaque obuia fetro amp;nbsp;ignidemoiituv.Solymanus, vt funt ingentia prope incredibilia odia, maximeque atrocia inter cou-iunótilfimos,tantas filij iniurias ægerrimè ferens,protinus milites ad figna euo-cauit, amp;nbsp;circiter quingelitis armatorum millibus colleólis Perfarum copiis ob-uiam proceflitj quasjcommiflo vix proelio, in fugam vertit. At enim cùm omnia circumiacentia loca incendiis deformafl'ent, Solymanus ob return omnium neceftariarum inopiampcr defertam populatamq. rcgionemiterfacku^gt; centum amp;nbsp;amplius fuorum millibus defideratis, negotio infeólo redire coadü^ fiimTlnfe- cft. Ncquc tameii ceftauit indignatio amp;nbsp;vlcionis libido in filium,quippecùm^‘' -XX*'Itid auro amp;nbsp;largitionibus expugnare tentauerit, quod vi amp;nbsp;ferro non potent.

Proinde pluribus magnificentiftimifque muneribus ad Perfirrum regem non folum pacem amp;nbsp;amicitiam atq.indutias cum ipfo rege aficquitur, fedetiam VC filius clam de medio tollacur. lifdem ferme diebus, per Africain baud mediocres motus concitati. Nam Zeriphius quidam, a paruis, vt aiunt, initiis aute amp;nbsp;regnum adeptus, vicinum regem Eefanum finibus expulit, qui poft ad C«w-rem venic Auguftam,de fua forcuna conquerens, atque opem implorans. Romæ Paulus tertius Romanus Pontifex,cumiamfecundum annum poftoda-uum ageret, ingrauerffcnorbum incidit,amp; tertio die ab eius ægritudine ad quaf-tumldusNouembrisnacuræconceflit. Hoc breuitempore, quoægrotauit,co“-uocatis Patribus,ab ipfis impetrauit,v« Parmæ pofleflioOdauionepoticocede-recur,tres nouos Præfules creauit, amp;nbsp;farinæ portorium Romanis fuftulit. Hums

fane prudentiffimi Antiftitis defiderium Romani omnes eines lachrymis oc mentationibus fignificamt,cum pater communis vniuerfæltaliæ, nedum Romæjnortuus eflevideretur; quamuis tributis amp;nbsp;vedigalibus magis oinnibi^ fuperioribus Pontificibus Romam amp;nbsp;ditionem Ecclefiafticam oppreflerat. Pontifex annos quindecim amp;nbsp;nonnullos menfes, vir amp;nbsp;priuatim, amp;nbsp;publicepÇf

Viliuerfain vitam erudicorum Iiominum amantiflimus. Pófteius obitunl,diïfi-(Jeiitibus inter fe amp;nbsp;varie contehdêtibus Purpuratis, fuit interregnum ad fextum

Idus Februarij fubfeqüentis ahni,quö tandem præter omniüin /pem de commuai Patrum confènfu lülius tertius,qüiantca loannes Maria Mohtanus cJicebatur fucceHbrcreatur. In hæc tempora nicidit mots Margaretæ Valefiaï, . igt;auarræ reginæ, Francifci regis fororis,quæ duodecimo Gal. lan. penfum vitx abfoluit: hcroina præterfcxumapprimèliterata,amp;omni vittütum genere con-^picuaj cuius corpöri Lutetiæ in templö D. Virginis iullä follémni pompa fuerüt pcifoluta. Obiitetiam iifdein ferme temporibusj Ticini Andreas Alciatus cla-liffimus lurifconfultuSj eximium tonüsItaliaèjadeo'lt;^ue fLti’f$:culi ornarnentum. ^neunte vere^Antonius Guidótus patriciUs Florëfitinus, vitexcellenriconfilio ac j^jö. virtutejcgatusex Änglia,partim externis bellisypartim intellirtis ciüilibulque motibus afflida amp;nbsp;exagitatäjin Galliam traijciensj-pacénl bis cönditionibus im-pecraujtjVt Anglis Boloniarrt,ciufque ditionem,totös ferè fex annos oceüpätam^ amp;nbsp;reftituentibus, Gàllî quadringenta ilummûm aurèörum milba duabus Vicibus; ijuepenfionibus, vtvocanCi perföluerenc. Rex Henricus Anglo adbuc puero filiärum vnam defponderet, amp;coniugium,cùmprimùmætas vtriqüe^eónubio babi!isenet,ratum fieret. His pacis conditionibus qtiam Scoti compicbendercn-tur.Adeam concordiamftabiliendam firmandamque,Reges fe equefiri digni-i täte honorarüntjAnglufque ab Henrico conchyliatuin torquem D. Michaelis imagine confpicuumj Henricus ab Eduardo Angio equcftrem fibulatamqud perifcelidem accepit. lifdem fermé diebus, Dragutus,qui in Barbarüifæ locum fucccfierat, poftmultaChfiftianis damlia iIlata,Aphrodifium, vrbemcelebrem munitarrt, vulgo Africam,à MauritänisMahadiäm vocatam, in prominente marisdorfoj quod in mare mediterraneum portetiditur, occupauit: qua viólofia datusjlèprotinusDynaftam -appellari voluit, eiüfquevires äc pötetia tünc haud dubie in irnmefum exereuifientjnifi à Cæfarianis,amp; in prtmis quidem à Principe Autia, fuilTet reprefius. Is enim , vbi primùm de hac re nuntium allatum eftj maximaceleritateCæfaris iuflii vigintitriremiumclaflèminftruxitjomnibufq. rebus ad nauigationem præparatis, ex Genuenfi portu earn deduxit, amp;nbsp;Spediam delatusjcuocatos milites ibi prazfto habuit: quiloustritemcs confeendere iufiis, nonoCal.Maij illinc profedus,tribuf(|ue ad LiburnuinTufcia: portum adiun-fbstriretnibus’Cofmi Medicis Florentinorum Principisjöe qtmtuor lulij eertijd quem recens ad Pontificacueuedlum ftiifie oftendimus, Neapolim pridic Non. petuenit. IbiGarziasToletanus Petriproregis Neapolis filiüsjamp; Antonins Au-ria, viri pacis bellit^ue artibus longe clariflimfa Vnà cum Neapolitana clalTe,qüæ Cæfarisftipeudiismerebat,feilliadiungtint,oótingentis Hifpanorumin trede-cim triremes impofitis. AuriaNeapolibiduum coinmoratus, Panhormum le, ptimo idusMaii appulit, auóloquetHremiuni numero decern Siculis,amp; quatuor religiönisMelitcnfis,cumintelligeret,Draguturn re frumentaria Si commeari-buspfcnli,eôcurfumdirigere ftatuic, quôratione etiam cögente,ipfum recur-rereerac necefis. ItaquePailhormofoluefis, quinquaginta quatuor triremiutn mftrudiflima clade maria circuit, nihil intaólum, quo ipfis hoftibus occurrat, relinquit. Hine in Mauritaniam tranfiens ,oramqiie Africa: pra^terlegens^ per-fpccioApbrodifij fitu, in Monafterium,quod abeomilliapafiuum quinque ab-eft,renauigat.quodquidernoppidum firmiflimo Turcarum amp;nbsp;Maurorum præ-Wio tenebatur. Eo cùmCæfarianaclalfis appulilfetjamp;Turcæ nolhos aquations prohibèrent, Auria amp;Tolctus expofitis miliribus Monafterium oppugnare

inceperunt, atque ftrcnuè fe defelidentibus Tiircis, tormcnta educi^inurosqua-tl, ac irruptiones fieri iuflerunt t acriter vtrimque piignatum eft,quoad Hifpano-rnm impetum oppidanis non ferentibus,oppidum captum eft, Sc militibuspræ-dæ ac direptioni datu. Cæfi funt ex bofte circiter trecenti, capti mille amp;nbsp;ducenti; ex noftris, centum quinquaginta partim interfeólij partim vulncrati. Hocdctri-mentum noftris illatum eft,quód ab initio oppugnationem parui duxerantjtor-mentaqueexpedirineglexerant,exquibus aliquot diruptis,magnum incomnio-

acceptum eft, nonnullæ triremes affliôtæ, ae primaria Caroli Aragoni) .Terræ nouæ Marcbionisdeprcfta,nihilqueex ca,præter remiges amp;nbsp;tormenta, reliqui faólum. Capto Monafterio, Auria Aphrodifium oppugnare conftituk, cum præfcrtim Ferdinandus rex Siciliæ,cum ftptem ac viginri triremibus,qiii' bus vehebantur xv.cohortesHifpanorum, Aphrodifium tertio Cal. lulij peruc-

, niftet. Proinde inter omnes cóuênit,vt poftridie eius diei Vega milites in terram exponeret,duplici(^ue acie inftruóla,in Monaftcrium oppidum contendererjo-cumquccaftris idoneum deligereti Infequenti die milites caftra munire,valJ(’ foflaquecingerejfrumentumjcommcatus, tormentaque amp;nbsp;impedimenta ipb, omnemque bellicum apparatum ex triremibus educere magno ftudio procurât; j ac triduum in eare confumptum. Deinde fummis viribus ciuitas mari ter- i raque obfefta amp;nbsp;oppugnata,eo quidem exitu, vt quamuis Dragutus, intelled^ obfidioncjcum magnoArabum numeroac multitudine obfeftis fubfidio ^düc-niftet,cum quibus ad aggeres vfque Cæfarianorum baud raro excucurrit; amp;nbsp;to ctiam ipfi oppidanijâcpræfidiarij milites, eruptionefaóVa,noftrorum impetus^ conatus fumma virtute amp;nbsp;magnanimitate fæpiùs reprefl'erint,multaquc prœlia vtrimq. vario Marte ac euentu commifl'a fuerint, nihilominus tame vrbs tandem, vddus Septemb.no finealiquainuadentiuclade expugnataatq.dkep^^ cft.Defiderati fun t,præter alios Cæfarianos milites, decc ac feptem équités Rho' dicnfes. E Turcis Maurifq. ccciderunt plures olt;ftingentis, inter quos fuit enarn Hales,alter Turcarupræfeôlus, qui ad Mahomeds facia defecerat. reliqui caprim fadi, quorum omnis numerus omnium ætatum amp;nbsp;conditionum adofto,to) vtaliis videtur, decern millia mortalium accedcbat, qui omnes fere in Sicito’, Sardiniam,amp; Ncapolim traijciuntur. liberatifunt Cbriftiani captiui compto^. vibs tot’a direptaeft. In ea reperta funtquatuordecim ærea tormentaeximi^iTfl^' gnitudinis, amp;nbsp;pleraque alia ex ferrea materia. Ad ba?c, multa atque varia fupel' I.ex,amp; magnum pondus auriamp;: argenti.His accedebatnon parua copia frumenti, commeatuum,ac ccterarum rerum quæ ad vfum bellicum erant cogeftx. In cws vrbisexpugnatione,prçrerceteros infignes duces,Principis Andreæ, Antony ri^jGarziaCalordanis Vrfini, amp;nbsp;Aftoris Baleonis virtus plurimum cnituit,acpix* cipue equitû Melitefium,qui femper in omnibus bellis fortitudinemaxime prp ftare vifi funq cum non nifi fpedatæ virtutis amp;nbsp;probitatis ac nobilitatis homines ad cum dignitatis graJhim admiitatur.Globorum emifl'orum numeru adfepto mille fuifte,à quibufdam memoriae proditum inuenio. Poftea reftaurata refe-Craquefunt collapfa mœnia, portae, vbi debiles apparebat,munitae:inucdi com-meatus, impofita Hifpanapraefidia, aptus tormentorum numerus relidus,rcli' quae copdae oólauoCal.Oólob.in Italiam reue(ftæ,amp; ita quidem ànonnullisinli-teras relarum eft.Ceterùm, funt baud contemnendi auólores, qui afférant,abb' ns omnibus quae in naues conijci poterant, ipfam vrbem ,de mutuaprocerum confenfione, àCaefarianisexcifam,acfundituseuerfam fuifl'e, quodfcilicetm ca parum vtiles militari praefidio firmando ac tuendo,fumptusponi vidermtur. |

Vtra fententia vcricati proximior aliorum efto iudiciurn. Nain ipfè in tanta fcriptorum varietatc nihil temerè aGcncrare aufim, licet equidem priori magis adhæream. Dragutus amiflb Aphrodifîo, cum fex triremibus amp;quatuordeciin hireinibus ad Ægiinuin infulam deflexie, reliquias Turcaruin fecum aduehens^ lt;ÏUç è tanta clade Aphrodifienfi euaferant.Ea expugnatio Solymani ariimum vehementer oflenditi adeô vc iiouis bellis inatcriam præbuerit,ipfçque acceptas in-luriasarmis vicifei ftattierit. AmidàinterearexTunetanuSi vexatus perpêtuisin* m eurfionibus Aloyfij Perefî ducis Cæfariani, qui erat iü præfidiis Gulet^i quôd^^ÿ*’’*'^ ipfuinregein fæpiùs inuadenSjinagno terroreaffecerat,eô confilij deniquepét-uenit, vt bis conditionibus pace in fex annos conapofita, duodecim nuiïiniûni inilliatribut! noinincGæfariperfoluerct: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vc omnes captiuos Chriftianos dimicterét. Vtheqüe ligna,neq.hofpitiumi ncquevllafubfidia Ctßfaris hoftibus, autpirads amp;nbsp;latronibus fuppeditareti

Hocrerum tradu ,Augufta: celebrabantur comitia j in quibus, præter cetera jaâum eft à Cæfare cuin terdinando fratre Cæfare deflgnato, vt funt reges Roinanorum , de Philippo Principe Hifpaniàrüm in fucceflîonem imperij adinictendo. Nec enim Cæfarem latebar, quanti eflet momenti Germaniac con-lunûio, ideoqiie filium hæredcm, qui tam lacis amp;nbsp;diuerfis finibüs eflTet regnatu- à-tus,hoc veluti firmamento ftabiliri cupiebat. Ferdinaiidus autem rex, qui idem IpccLaret, neque fuam,neque fane filiorum dignitatem ac exiftimationê amp;nbsp;com-modadiminuioportere iudicabat. PortoMaximilianus Auftriacus,Cæfarisge-. iier,ac Bohcmiærex defignatus perabfentiani, qui iifdem diebus reuocatusà pâtre Ferdinando, ex Hifpaniis Augnftæexpeôlabatur , cùm egregiam indolem præ (e ferret, amp;nbsp;multas calleret linguas, Germanicam in primis -, amp;nbsp;morum ele-gantiapolieret, admodumefat gratiofus amp;nbsp;popularis, ideoque Septemuiri pro-«res inultô magis in eum propendebant, adeô vt citra vllam eontrouerîiam liuncinimpcrio præferendiim cenferent* Intcrca temporisjuouæ belli faces in lcalia,quæ opera atqueinduftria Pauli tertij Pont.iamdudum à bellicis procellis ac ru multibus quiefeebat, excitatæj præter omnium expeôlationem exarferunt. SiqmdemOôtauius Farnefiusinterfeôti Aloyfij filius, amp;ïmp.Caroligener,foce-tumCæfarcrnnôambiguisargumentis in fufpiciônem affècâati imperij trahehsj acvericiiSj ne quemadmodum anteapatri Aloyfio Placentiamabftulefat,eodcm uuliiParmam fibiextorquerec: Pont. îulij tertij^ quiiam ad gubernacüla fubue-âuseratjOpem auxiliumque tentare jciufque patrocinium implorare conftituin A quo cùm difficultatis occafioncs afferrcrttür,Odauius verô arripiendialicun’-deauxilij quo fe tueretur, necelfitatem fibiimpehdcire videret, follicitante ptæ-icrtimhottantcque rratre HoratiOjad Gain regis tutélam le contulit amp;nbsp;conuertit. Idcùm grauiter Pont. amp;: molefto animo ferret, ac no moiù præcipitis eumeon-^'^’* Hlij reum peragerec,fed etiam diris atque anathematis fui fulmine configetet, ôi. Cæfare adiiiuante,quæ fua auâzoritate tuesi non poflet, armis belloq. extorquere conarecür, Parmenfe bellum, aperiente felè anno,fubitô enatum eft. His initiis ïam eiferctibus fefe turbis, cùm Gallus ad publicam fui: gentis exiftimationenij fuam præfertim dignitatem, cuius maxime fide acpatrocinio res ttirent,j^^ pertinereexiftimatet defendi vtbem fiduciariain; in qua, fi incuria, vel flagitio-fis confiliis defereretur,Pont.Cæfarquc effent donlinacurijPârmam,vrbcm præ-daram atque opulentam^ amp;nbsp;in amœniflimo loeo,ad ripam Eridani flüminis^qui

earn per mediam alluit,pofitam,præfidiis vigiliifque communiuit. Proindecutn Ferrandos Gonzaga Imper. iulTu eodem ex Infubria cum inftrudo exercitupro-ficifeeretur, occupatam Gallico præGdio vrbem ipfolunio obfedit. Paucis qwo-queinteriedis diebus,Ioannes BaptiftaPont, nepos, vt bipartito lioftisvrgere-tur ,Mirandulæ mœnibus exercitum admouit^ camqueobfidionecingit. Interim Dandoiotus, vetuftæ familiæ, reique bellicæ ornamentis clarus, ctim à Gal* loParmam deleda cum nobilitate miflus , libéré foluteque incederet, à CX' farianis militibus, quiin Infubria tum agebant, in itinere eft interceptus. Hoc initium eruentæ Slt;. atrocis tragœdiæ fuit, quæ poftmodum concuflis rebus Ita-liærriultôrum annorum curriculo ita vi^uit vt Iralia turn fuo.tum externo ciuo-re largiter redundarit. lifdem fermé temporibus,cùm Leo Strozza Capuæ prior, vir præftantifTimis animi corporifque dotibus infignis, amp;nbsp;Gallicæclaflis prxfe-dus,audirecfutürum, vt Caefaris iulfu Auria Princeps cum clafle in Hifpaniain tranfiret, ad Maximilianum Bohemiæ regem cum vxore in Italiam traijciedum,

ftacuic in itinere illuin inuadcre.Nam Philippus quidem Princeps Hifpaniaium, fub finem Maij Augufta per Italiam citatis equis tlàm profeóluSj Hifpaniam re-petiuerat, Inilruólis itaque bireinijamp; viginti ac tribus trirernibus,Maflilia naui' gat eo confilio. Fit obuius non procul à Taurocntio Auriæ, qui cum viginti ac leptem triremibus Occidentem verfus nauigabac erantq. minus accurate quàm Gallicæ, inftruôlæ, Auriajcladem Gallicanam ad quinque millia pafluimd'' ftantem cofpicarusj quia feitet bellum in Italia inceptum, ratus adeOe eciammâ' iorem numerum,non nauigat vlteriiis. Eo timoré cognito Gallus, co claflcmdi;

rigit: neque prius infequidelHcir,quam dies defecit, atque in portum TauroenH) deniqueperuenit.lbi aliquantifpcr fubfiftens, cum putaret fore,vt rexBok-morum cum paucis Hifpanis triremibus omnino iter caperet, ß clafiis nonaccc' derer opportunéjilli obuiam ire conftituit,eafpe atque animi fiducia indudus, vt fibi pugnandi facultas daretür. Proinde ad portum vfque Barcinonis enaui' gauit-nullaque ibinequeHifpana, nequealiacîafl'einuenta,cœpitin ipfoportu vnam triremem Principis, amp;nbsp;catafcopium, feptemque onerarias, quæ nauioil Mafliliara cum magna Barcinonenlium trepidationefunt attrada.Ncc multo fané interiedo tempore, Leo Srrozza,relidis regiis fbpendiis,occulnsoc caufik cum duabus fuis triremibus, Melitenßs militiæ ftipendia mereri coepir» quodeflet amp;nbsp;ipfe equellri dignitate infignitus. in cuius locum fnffeduseft Poli-nus,Baroquot;qui etiam præfuerat clafli regiæ in Oriente, amp;nbsp;tu nein Occidete in nU' ri Celtico præficiebatur. Pontifexinterea,qui harum tuibarum audoramp;arcH-tedusfuilîètjcùm ParmæacluliæTauricæ,feu Mirandulæ,capiendæfpelw ftraretür,fequenci Apriîi certis conditionibuscum Gallo tranfegit,deferto focio , , nbsp;nbsp;, Cæfarè,a quo,in vfum eins belli ducenta nummûm millia acceperar,amp;concit3-

exitiabih bcllo, quocum alij multi egregij viri, turn eius quoque nepos loan* i«p«»s G»! nesBâptiflaMontius,Woncidit,dum hoftium mœniacum AlexandroVitcHæj trum tiMßi. plerifqge primariis exercitus apud Mirandulam explorât. Rebus pd

Italiam ita fefe habentibus, in inferio» Pannonia grauiflimû atque afperrimum bellum inter Ferdinandum Bohemiæ ,aclo3nnem reges excitatum ,eoquidcni

cuentu, vt pollacrem acdiuturnam dimicationem, vidoria adipfum Ferdinaii' ttttnoniit dum, multis hoftibus profligatis, inclinauerit: amp;nbsp;mox cum Anna vxore,Ludo-»»^»0 {QtiM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vngariç in prœlio interfedi,cuius potiffimum nomine illius regnifoc-

ceffionem ad fe hæreditario iure pertinerc contendcbatjfororCjPannoniæ rex Ul'* auguratur. Hue etiam accedebant iura Alberti Principis fuperioris Pannonia,' quam

genvens IS HISTORTÀE tt B. XXI tl. 541 çjuam Auftriarn vocant. Hîc autem breuiter fubiungam quifnam ordo ac rirus initiandiillic regem antiquitus obferuabacnri amp;: quo in loco hæc foilemnis cæri-monia fieri confueuerat. Memoriae proditumeil cùm primùm Vngaria regni nomenaccepit^ facramcoronam induuiafquein augurandis regibns rcîigiofas, iauâoSrephano primo Vngarorum régi à Rom.Ponr.cælitusmonirodeftina-taSjferuatafque jdeinde follemnieuftodiap velutifauftum aufpicium futuris re-gibus,eadem qua ille^regni felicitate coronandis : ordinem veto, amp;nbsp;confuetudi-ncininitiandiregem, talcm vetuftomoreobferuari folitum. Eo, qui in Vngaria fiimmum inter ceteros Antiftites Pontificatum gerebat, lacris opérante,omni-bufquead quos régianominatiopertinebat,adllantibus, qui rex futurus erat, iil augulliori templo Albæ regalis fiftebatur ,ftatimqueà Canonicis exuebatur. Deinde Pontifexprecationes follemnes adhibebat,quibus regno, regique, cuius caputdextra tenebat, Deum propitiaret, veniamque ac pacem impetraretjVt féliciter faufteque publice acpriuatim,fibi,oppidis,vicis,ciuitatibus, populis, na-tionibus, regnum iniret arque adminiftraret; facultates, mukiplices fruôltis, fines, amp;nbsp;imperium propagaret; audoritatem denique amp;gloriam adaugeret. Turn eiusmanus dorfume]ue arcano oleo peruligebat, amp;nbsp;mox eum velliri imperabaq deindefacrisinduuiis ornare ,crucemq. in primis tradete; per quam innuere vo-lebant,ius Apoftolicæ legationis in defignandis Epifeopis ab ipfo initio regibus Pannoniæ à Romano Pont, permilfum. Poft quæ,fccptrum,pomumq. aureumj amp;vexillum, regia infigniaexhibere, ôc vniufcuiufque inter tradedum facris ver-bis interpretationem profècutu s, tandem prolatis in medium regni legibus in-ftitutifque,exigebat, vtin ipfortim verba iuraret. Ille,vbi in ea quæPontifex conceperat, verba iuraftet; illico diademate infignitus j fuggellum ad id præpa-ratum confeendens, plerofque in equeftrem ordinem cooptabat, vt intelligerc-tur,regnurn ab armis aufpicari, nihilqueprius maiûfue apud reges efleoporte-rejationeincrementoque militaris dilciplinæ : cetera ornare,illam tueri,amp; äußere imperia. His rebus ira peradis, ad templum Diuis Petro amp;nbsp;Paulo confecra-tumprocedere, arque ibiin tribunal ferccipercj amp;nbsp;nonnullas contfouerfias au-dircatquedecidere- vt fecundum rem militarem, iuftitiam præ omnibus colen-dam amp;nbsp;feiretj amp;nbsp;doceretéTandem fublatus in equum, poftquam ciuitatê luftra-niflet,extra portam ad D. Martini ædem progreftus ,ibique altiflîmaiti turrira confeendens, amp;nbsp;quàm maxime poterat j protenfo extraturrim brachio, ad quatuor mundi partes nudatum enlem porrigebat j quafi vndiq. regnüm tutaturus^ auteertèillius fines amp;nbsp;ditionem propugnaturus. Poftquam veto inciuitatem re-diifiet, follemnia conuiuia celeorabantur omnefquc domus aeVrbis regiones publico applaufu amp;congratulationeobftrepere,quibus omnibus vbi Arckiepi-feopus regem de more coronauerat, rite arque ordine feruatis, poftridie ex vni-uerforum qui conuenerant, fententia conftituebatur, vt corona fandi Stephani cum facris induuiis recondita, ad futuros reges initiandos ^îcruaretur. Et de his quidem hadenus. Interea temporis,Princeps Auria poftexpugnatum Aphrodi-fiura,omni conatu amp;vigilantia, reruiti fatagebat,cùm conftaret, Solymanum 3d Aphrodifium vrbem recuperâdam feptuaginta triremium, additis etiain qua-dragintanauigiis Varij generis,auxilia mififle, cuius claflis fummû imperium Si- ^55** cûfummaaudoritate detuleran Sinamus cumea clafte Rizonicû finum, ^°^^ytæqtie littora præteruedus, omnia maritima litrora praidationibus rapi-sz^m^ uifqueinfeftans,feMelitcnfibusequitibusoftentat. qui cum quatuor triremi-pt'™,rfb£ bus omnes piratas amp;nbsp;latrones ex eo mari- derurbabant. Eædem cum Siculis con-

541 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s £ N A T V s P Ö P V L I E

iundæ,pleturaquehaud leuia damna Mauris acThraciam ChtiflianôrummuÇ' tem fecuritatemque diuexantibus, inferebant. Clafl'is vibcm Melitenhm pdiiri* mis tormentis,diuerberat : ac concrà, équités in ipfam claiïem, intrépidedifploquot; Es tormentisjtrirememTurcicam difrumpuntamp; demetgunt: alias quatuorita diflipant, vtremigibuspropènudarint. amp;nbsp;tandem ducentisatqueatnpliusèfuis defideratis. Turcica clams illinc retrocedere coada elf, amp;nbsp;conuerlîs velis, in Aft' cam deflexie, ibiqueTripolira obfelfam expugnauit . Hanc cladem Imperator Galliarum régi, tanquam non dubio illius audori, acceptam ferre, fimulqueur* Germaniæ Principes ac libéras ciuicates miflà Icgatione , huius rei culparo '1'* aferibere, quafi eius dolo Chtiftiana Refpub. tantum detrimenti accepifler. At rex vbiprimùm hæc intellexit, crimen fibifalsô obiedum plutimisrationibus diluit, amp;nbsp;Tu rcici belli caufam efle dicit,quôd Cæfaripfis Africain vrbeinadf-meriq qiiôdZolnorum arcem Othomânicæ ditionis, ad Vngariæ fines poliuiO) Ferdinandus rex occupatit, amp;nbsp;communiret: quodannuum tributuiUei perfof ’ uere abnuaq neenon per TranfiluaniuUn tes nouas moliretur. PoffriinbCæbm narrationem, qua ofl:editur,quomodb Gallici legati Aremontij per fîdia Ij t ainif' fa Tripolis,contraria narratione réfutât, camq. Turcatum Cæfaris epiftolacoir firmat. Dum res ita geruntur,Princeps Mauritius imperij nomine Magdeburg^ aróliflima obfidione premebac,in qua plurimi vtrimq. confiidus amp;nbsp;leuiora prff' lia non fine magna vtriufquc partis cæde habita fuerunc, cotandein exitU)'''' i5$i. NonisNouembris proxime fubfecuti anni his conditionibus tranladuinfo^'

ritjvidelicetVc fupplices deprecarentur Cæfari - Ne quid in Auftriacam amp;nbsp;gundicam familiam inoliientur- Cameræfefubinittcrentj Auguftanod«*'^' tonouiffimè promulgato parerenq Vrbis innnitiones ad Cælarisarbitiiuirili' ruerenq Cæfarispræfidiaquouis tempore admitterent; AureorummiU'^ quinquaginra in vfum fifci dependerenq Pro belli fumptu duodecim maiofi tormenta ipfi Cæfari traderent^- Megelburgium Ducem atqiie alioscapnuosdi' mitterent, Ceterum Magdcburgici,præter multorû cxpedacioncin /ummatn nominis gloriam adeptifunt apudcxteras nationeSiqi’odpropèfoliperomnf''’ Germaniaraexemplo fuo docuilTentjquid poflir conftantia. Portoquifuidl*'^ ærumnarum finis, hic belli fuit aditus arque ptincipium in eos iplos, quorum ope confilioque fuerant afflióli : fiquidem Mauritius Princeps per idtempmm Cæfarcmj quod is inliberando locero fuoCattorum rcgulo moram faceiC)^*' rem longiùs differre videretur, grauitcr indignari,de perfidia eiusconqueri,bo' lum aperte minari, ac iam etiam parare inceperat. Ad cuius belli focietatem b' annem Albercum Megelburgenfem , Albertum Brandeburgicurn^amp;Henriou*^ II. Gallorum regem, qui fe inea expeditionc vindicem Germanies libertatis pu b 1 leis fcriptis proclamabat, fœdere fancito afciuerat. Quod fœdus, vr/êcuH' dura proraifla hinc inde data acceptaque cxequerentur,vno quafi momentOjCO' demque temporis articulo, hinc Mauritius ex Saxonia, illinc rex ex Galliarno-uit.Mauritiusper R^burgum amp;nbsp;Aras Flauias, quæ hodiè Nordlingaeft,adD2' nubij infulam,ac inde Auguftam Vindelicorû pergit.’éamq.pridie Nonas fubfequêtis anni,nempe tertio die eî: quo oppugnari cœperat, ad paólionesade-git.Qua rehcla,Erebergum,Ferdinandioppidu,in angultiis Noricariim Alpiufi* i]tum,vbi étant ptæfidio peditu figna tredecim,ex quibus nouem capta,quatuor elapfa,amp; in his tria Germanorum, vnutn autêItalorum, amp;clauftraetiâviarum, expugnauit. At Cælar,vbi de capto Erebergo intellexit, vc fefe imminétipericu-lo fubtraheretjCÔfeftim profunda amp;nbsp;opaca node, accenfis facibus, vnàcuraFej'

GENVENSIS HiSTORIAE tîB. XXlIÎ. 54} Qinando fratre^ qui pcrfuadendæ pacis caufa-nuper eô venerat,amp; omnibus quæ ^^o^donibusjlettica Ocniponte profugiens,per Alpes, qua Tridentû itur, 3d læuai-ndefleôlésjlulium Carnicum,vulgô Villacum, oppidû in vltima Norici oraad Drauum flumen ficumj antiquiffimumAuftriacæ familiæ pacrimoniû, incrcdibili celeritace ac feftinatione concendit.Eadem node Mauritius eôdem pcrucnit.-fed ciim deiperaret fepoflc eum comprehendere, Inutrium reuertir, ^cbufqucvrbanis,ac Ferdinandi regis, incolumibus feruatis, omniaCæiariana •Impedimenta diripiuntur . Deinde Inutrio profedus, voii minime compos, edutdo exercitu èTiroliprincipatu,Clufaque libéra relida,Borodunum contenu ^iijquô ctiamFerdinandus aducnic,amp;,prætercetera muka quæ in his comitiis •nuicem adatranfadaque funt, ita pax inter Mauritium amp;nbsp;Cæfarem componî-îmtjVtpræterreliquas conditiones, ipfiusfoceroCattorum regulo,cuius potiffi» imamliberandicaufaarmafumpferat, priftinælibertati reftituto, communiain Turcos auxilia ipfi Ferdinando præftarec. IcaMauritio reconcilia to, foins Bran-deburgicus reftabat, qui Gallicis auxiliis neruifquefubnixus,nouum bellum tum contra alios,tumpræcipuè Norimbergenfes,quos fummoperê oderar,con-eitauiuquodportmodum perGermanias ingentes calamitates cum multorum Principum ôc populorum clade inuexit. Is enim,licet ab initio communem cau-kmagebat, ficuti etiamedito fcriptofefaóturum profeflus ftierat, tarnen non crateiusfœderis,amp; foluta Vlmenfiobfidione,cœpicquodammodôfuum priua-tumagere negotium, vel quodvnibbi vellet acquirere quicquid belli dediflet Fortuna, vel quod Mauritijfadum iraprobaret, vel quod a Gallias rege foliclta-tus,alió fpedaret. Dum bæc à Mauritio regulo geruntur, interea rex Gallus cRtiemis cum exercitu mouens,vicinos Leucosfquoshodiè Lotharingos vocar,) atmatamanu adineorumqueciuitates Tullum ad Obrincam flumen hodiè Mo-fcllamjiinperij oppidum, amp;nbsp;Nanceium, eius regionis caput, occupât ; indeque captum Lotharingum odo annos modo natum, vrbem Metim , ad Obrincam itidem fitam,amp;: Imperatori confœderatam,cum exercitu pergit,atque ab indige-nisper prasinitfos internuntios aditum amp;nbsp;cômeatum exercitui petiq quem û im-pctret.fefine iniuria amp;nbsp;maleficio tranfiturum pollicetur. Itaque vrbem quarto lûus AprilisMagilter Equitum amicitiæ Ipecie ac limulatione cum parte copia-lum ingrelTus,illam repentè occupât, eumque rexipfe paulô poil confecutus, præGdio firmat,ciuefque in fuam fidem iurciurando aftringit* Mediomatriculn vrbein poteftatem redada, ad Tribocos,hodie Alfates conuerfuSjTabernas Al-fatiæ, quatuor ab Argentina milliaribus diftans, tertio Mai) peruenit* Hic ilium Hcluctiorum legati adeuntes, Argentinam amiciflimam fibi ciuitatem, ranquâ , Vcterifocio commendant,ac,nequidineagrauius ftatueret, rogant orantque. Rex, quidfibitam officiofæ commendationes vellent, aftutèconiedans, Heluc-tiisbene fperarc iuflis ,Haganoam amp;nbsp;Wifl'eburgum,quod non procul à Spira Nemetum abeft, iter conuertit. In bis locis hærentem, Germanorum legati ad-cuntjciustampromptam paratamq-in tuenda amp;nbsp;vindicanda Germanica liber-tatcoperam,Germanorum regulis quàm gratiflimam elfe confirmant.Ceterum, lebusiam vtcumquefopicis,amp;in tranqunlocollocatis,ipfius officiofibi vkerius opusnon efTe oftendunt. Hic demum rex ,confiiiis Germanorum intelledis, cùrnncdominatuscupiditatem proderet, turn quôdMartinum RoflemiumSi-C3mbruin,Mariæ reginæiuflù, Rhemorum agrum excurfionibus incendiifque vaftare cognouerat,â Nemetibus finillrorfum defledês, Obrincâ flume tranfit, Aftenxum, Danuilicrium, amp;nbsp;Vertodunum, quodlmperij oppidum, Mofæ im-

544 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T VS P O P V L 1 Q V. E

minens, medium inter R hemos amp;nbsp;Leucos fitum eft, lunio menfe capit.Poft hît, multis rebus cum in agro Lucembufgico, turn in a tiis locis aduerfus Belgas, qui Picardiam depopulabantur, præclarè geftisj extrcmoQuintili exerciturn, pdus tarnen plcrifquearcibusatqueoppidis valido præfidio firmatis, exaLitorauit,ac miftiimfecitzipfequeLutetiam Parifiorumi totviéloriarum monuinentisfuper-bus,publica populi gratulatione,applaufu,ac plane regio triumpho ingrefluseft. AtCæfar,pacatis vtcumque Germaniætumultibus, iifque qui rebellarant,m gratiam receptis,ingentes copias,quibus recepta Mediomatricum vrbein Gal-îiam irrumperet,conduxit, hifque Ducem Albanum præfecit:amp; Auguftam pro-fcólus eft , vbi aliquot dies commoratus, eum quem Principes confoedetan nuper conftituerant Senatum , amp;nbsp;vna tribus omnes àbrogat, prioremqueReip« formam,amp; Senatum ab feconftitutum reftituit,amp; è miniflris tres remouct, alÜ^

autem, vtiuxtaconfeftionis Auguftanæ formulam doceantamp; agant, permittit« Ea res pro concionc recitata, magnam excitauit lætitiam. Fuit hoc Augnfti menfis die XXV. cum ante annum, eodem propè die,in cxilium eieóli fuident. Galen-dis deinde Septebribus illincdigrelfus. Atpriufqua difcederet,humaniflimis verbis, amp;: prolixe de fua beneuolentia pollicitus, loannem Fridericum Saxonim s4XOTi.«DHx Ducem,toto iam quinquennio captiuum, ab fe dimifit; qui amp;nbsp;poftridie domum poftliminio reuerfus eft. Landtgrauius etiamiiii. Scpt.die d]miflus,domum VI« poft die reuertit. At Cæfar interim , rebus omnibus ad bellurn neceftariis,optime inftrudlis ac præparatis,re(ftà cum exercitu ad Metenfem obfidionem pergitj camque vndecimoCal.Nouemb. obfidere incepit. Hanc,paUcis ante hebdo-madibus, Galliæ rex deCæfaris confiliis certior fadlus,maturefibi pro/piciendu ratus,nullis nec diurnis necnoóburnis laboribus intermiflis ccmmuniri,acdelc*

ólo præûdio lediflimæque nobilitatis flore, firmari iuflit, adeo vt Cæfaris cona-tus,qui earn cum ingenti exercitu, in quo, præter Germanos, Bohcmos,Italos Si Hifpanos,quorum dclcda manus fub initium lulij Genuam Principe Auriadu-óloreappulerat,duriflima obfidioncvfquead iiii. Non.Ian. fubfequcntisannij Cilroli V. da- contrafuorum ducum fententiam,quiearn cxpeditionem in mitius annitempus reijciendam elTefuadebant,preflcrar;cùm afperrimae Iiicmis iniuria, turnpropû-gnantium vircute, amÜfa propè tertia copiarum parte,prorfus in irritum cecicJ«-rint.Sic Cæfaris tam repcntina mutatio rebus faâ;a eftjcx quibus apparuit,quaßi labilis amp;infirmus fit omnium corum qui etiampro potentiflimis habentur,fetus fortuna, quæ iam ipfi Cæfari planiflimè noucrcari inceperat, fuæqueleui-tatis amp;inconfl:antiæcertiflima documenta exhibere. Quis eniin, non fineingenti ftupore humanarumq. rerum viciflitudine, animaduertat ,Cæfarcin,tot rebus mariterraque feliciflime geftis inclytumamp; gloriofum, nuperque tonus Germaniæ, vti vidorem domitoremque, nunc eo tandem redaduin,vt,nulU Cæfarci decoris ac dignitatis ratione habita,fefe noólurna fuga(ficuti ctiam olim annofupra mille quiii^entos vigefimo primo idem illi contigerat in eo belb quod tunc temporis aouerfus Francifeum gerebat, vbi ipfe, rebus plane defpem-tis, nodlu fe cum centum equitibus in Flandriam, reliólis fuis,ex agro Valencc-niofubduxit,) ex imminentipericulo fûbttahere,atquc ita fuæ vitæ acfalutipto-fpicere cogerctur ? Verum enimucio huiusrei indigniras, amp;nbsp;quiequid tandem Cæfarin hacrepaffus eftdedetoris amp;nbsp;calamitatis, minime ipfius heroica:naturae,quæ femper fuit optima amp;nbsp;clcmentiflima,fcd dumtaxat ipfius confiliariis èc proceribus afcribenduiti,qui cum fubinde ad rigidam qiiandam feueritatem,vd potius inhumanitatemincitabat. Qjiod fi anteacum Francifeo Galliarumrcgc, amp;po.

^poitremôcum cäptis Principibus mitiusac moderatiusadum efTetjquisdii-öc Galiiam Germaniam fibi pereiliii atque immorcali beneficio in Perpetuum obftrinxifletjipfeq. fuas præclariflimas vidorias amp;nbsp;inügnes triûphos ^xnouibus tam fæpè relatos,maiori.lplendore atq. gloria códecoralïet? Nee fanè S^icquae!} in rebus humanis dementia ôeraâfuetudine cômendabilius,quodq. ^^lortaîes Diisimmortalibiis magis confimiles cfficiat. Ea verb tanto vtique illu-^“luseftulgct^quatoin äugiiPuores viros ab bis qui ceteros digniratc atq. opibus piæftantjcôfertur. Nec cnim poteft non eße bonorificû,amp; fummis laudu præco-*’uscffeiendum,fiprincipesviri.autaltcriusprincipiscalamitatis comiferatione iiiduâi^aütid quod alceri accidifl'etjibiquoq; acciderepoß'eexiftimâtes, in eos lt;iGos iure belli, fiue aliqua alia ratione in fuam poteßatem redegerunt,facilitate arque mifericordiavßfuerint: in qua quidena refuinma animi generofitas ^inagnificentiaelucelcitjVtclarißimeenituitin Eduärdo Angliærege, eiuS, qui Gatnbillio cognomento eß didus.-adquem cùin d.udus eßet loannesGalliç fex, ^flpugna apud Pidones commißa,aCaleti Principe ipfius filio captus, ab eo no ‘'«««'m-niodôbcnignèacceptuSjVerùmetiam quandiuin infula captious fùitdn libéra cultodiababîtus,ad familiäres eongreßus,amp; venationesçonuiuiaque fiiä admit-tebarur: ex quo deinde tanta inter eos familiaritas fiduciaque orta eftjVt loannes, ctiam poftquam ad fuos rediilîer, multofque annos pôft in Galba regnaßetj Ipoinèholpitis bii vifendidefiderioin Angliam temigraret. Porro quam bono-tilice atque àmanter Pbilippus Mcdiolanenßum Princeps, Alfonfum Arago-niuin, eiufque fratres, ac ceteros pro'ceres, ad fecaptiuos perdudos, exceperitj stqueinfuperamplißimis muneribus donatos dimiferit,fatis luculenter à nobis iiipræcedentibusbbrisdemonrtratumeft; Geterum j ne in bis longiori digref-Ijoneimmorer, facit fufceptiargumenci ratio, quæ me, vtreliqua maturem ,co-liortatiir atque inrtat. Proximè enarrauimus,paceminterC«Efarem amp;nbsp;Mauri-Uuin,Ferdinandi regis interüentu,initarh ôf conftitucamfuiße. Is itaque, rebus cum ipfo Cæfare compofitis,amp; Landtgrauio focero, cuius potiflîmùm liberandi caufa aduerfus Cæfarem arma fulcepcrat, pritfinæ libertati reftituto,tertio Non. AugdbFiancofurto fuas copias Donauertam traduxit^ amp;nbsp;ad Danubium pro-grciius, vndecimo Cal. Sept, eas præmibt, pedites quidem fecundo flumine, cqtiicemautem pereontinentem;ipfeque reipriuaræcaufadomum recurrit,pbft itdcos red!Curus,quô ipfemetad Vngaricam expeditionem proficifeeretur. Si-quidein atrocißimum bellum inter Ferdinandum amp;nbsp;Solymanum recruduerat. Venu-nenimuerô in Italia per idem ferme tempus, Salernitanus Princeps ob dif-lîtliaamp;inimieitias cum ProregeNeapolitano P.Toletanofufeeptas, relidis Cæ-lans paitibus ad Gallum traniiit. Senenfes quoque,antiquißimus Etruriæ po-pulus, DiegiMendocij Cæfaris procuratoris lyrannide oppreßi, arcem ibi, iuflu Impcratoris ædificaricoeptam ,eiedop)riùsHifpanico præfidio, euerterunt;amp; inoxfefein libertatem vindicantes, bortatn in primis Hiefonymi Veggbianino-bilisPifain Gallorum opem atque auxilium implorarun? Hæc fanè ipfius Cæ-fatisaniraum noii parum torquebant, fed multb magis incommodum amp;nbsp;dede-cusadMetiin proximèacceptum excruciâbant ,ita profedb, vt complures dies liomburncolloquio,amp; publico, ficutia quibufdam in literas relatum eft, abßi-nuerit. Subinde enim cum prioris fuga:,turn acerbilßma buius ignominiolæ ex-P^idonis recordatio, eius menti cum incredibili dolore obuerfabatur : idq. po-tiffime,vtpierique cenfent,in caufaextitir, vt is poßmödum,abdicato imperio, amp;in ftatrein Ferdinandum tranflato,quod reliquum vitæ fuerat,priuâtus,folita-

riufque in Hifpaûia Bætica tranfegcrit. Sed is, cui paulo ante rot aducrfa codctn ferme tempore contigerant, in Morinis Fortuna iterum quafi earn puderet fuum alumnum ita defcruiHe, abblandiente, modo rem féliciter gerit, arce fcilicet Te-rouana, Àrtefiæ ac Picardiæ finitima, vetuftiflimaque Morinorum Fede, loci natura amp;nbsp;artificio logé munitiflima,xij.Cal.Quint.à Cæfarianis capta amp;nbsp;expugna-ta. amp;nbsp;confimili fucceflu, eodemque menie, duólu Allobrogis Taurinorum Prin-cipisrecèns incaftra cum imperioâCæfare amandati,Hefdino vna cumarcc, etiam munitillima, recepto. AtHenricus, vtCæFarpluribus è partibus infefta-retur, amp;nbsp;variis bellis atque moleftiis vno eodemque tempore dillringeretur,per fuos legatos cum Solymano Turcarum, vti diximus,Imperatore, menfe Quinn-lifoedus ac.lbcietateminiuit; quaconfirmata,Solymanus omneauxiliorumge* nusaduerfus Cælàrem liberaliacpromptillimo animo pollicetur. Proinde,vt quas Cæfarin Italia vires habebat,in oræ Italicæ defenfione occuparétur,clalïeni Othomannicam ad mareTyrrhenum, amp;magnæGræciælittora,atque adeovni-uerfam prope maritimam oram Italiædiuexandam,obtinet atque impetrat. Qua cx re Neapoli ingens trepidatio exorta, cum pracfertim Petrus Toletanus, paucu p«riTofrt4. antediebus, Cæfaris iulTu ad recuperandas Senascum Fat valido exercitupcf' rexiflet; in qua quidem expeditione baud multo poft viuis Fubtraólus eft; ideoq-Neapolitanum regnum per id tempus exiguis præfidiis inftruólum erat. Accedc-bat hue, quod Salernitanus Princeps,quem nuper ad regiam tutelarn confugiü^ narrauimus, multos in co regno libi amp;nbsp;affinitate amp;nbsp;amicitia coniundiftimosM' beret, plurimumque gratia amp;nbsp;auóloritateapud omnes promiFcue valeret. Hunc Principem Toletanus multas ob cauFas ingenti odio proFequebatur, Fedinpn-mis caulä legationis Neapolitanæ,qua proximis annis in tumultibus ad religio-nemfpeótantibus, apud CæFarem Funótus erat; cum per huiuFrnodi occafionem in ipFam Toletani immodicam leueritatem ac intolerabilem ty rann idem, grauiF-lime inueótus fuiflet : caque de caufa poftmodum Toletanus, œftro vltionis in-fiammatus, ilium acerbiftimis criminationibus apud CæFarem onerauerat,Fcri-pFeratque inter cetera, quam maxime periculoFum efle,nc dorn um reuerFus^pro-pter eximiam aiuftoritatem aliquid noui moliretur, adeo vt CæFari in baud exi* guam afFeólati regni Fulpicionem deueniret. eot^ue Fadum eft, vt eurrt diuapud Fe in Germania detinuerit. Huie autem poftliminio Neapolim rcuerFo, dida.clt dies apudToletanum, quo ,cum ad præftitutum tempus non apparuiiTetjfflOX Principatudeturbaturacexuitur. Quamuis autem initio ad CæFarem proficifd conftitueret ; quia tarnen Fulpedum habebat iudicem Toletanum, difluadeno-bus amicis, ipFe protinus, commutata fententia, primùm Venetias conceïîit, vbl ab illuftriftimo Senatu benigne FummiFque honoribus exceptus fuitj deinde in Galliam proFedus,a regc peramanter habitus eft, atque honorifico ftipendio donatus. CæFar interim de hoftilibus apparatibus per fideles internuntios com-moncFadus, ne aliquid detrimetiin his locis patcretur,nihilreliquiadFumin3in diligentiam Fecit, quo itatim in Germania militaris delcdus habcretur,amp; delcri-ptas cohortes quamprimùm Genuam,amp;ad oramLigufticamconuehijatque inde Neapolim pro eius regni ac Siciliæ præGdiis tranFmittiiulïit. Ceterùm,claF

poKcrt. ucnerat, ibique Gallicam claflcm præftolabatur, neque iam, propinquante au-tumno,vlteriùs progreftura videbatur,cùm Dragutus ciuspræFeâus,nollecin hibcrniseircinpartibusOccidentis. Princeps Auria, licet Fc viribus longe infc' riorein hoftili clalFc intclligcreq nihilominus tarnen cnixè operam dédit, vtGeP mani-

GÈNVENSIS H I S T O R I AE, tl B. XXltî. 54^ ^3nicascohortes oræ Liguflicæ expoficas, Neapolim traducerec, cùm prælertinl ^æUr idfummo ftudio atq. induftria fieri imperafl'et, ne fua culpa amp;nbsp;indiligen-^3 regnum florentiflimum,tantæque celebricatis, in aliquod præruptum arque difcrimêconijceretur.Proinde,vel contra fuorum ducurh confilium pro-^^aenduinefle ftatuit, atq. primum Centuincellas,deinde Hoftiam applicuit.Eô AuriaNeitf»-profeâo nuiitiatur clafleni Turcicain in duas partes diuifameflè; cuiiisaltera erat apud montem Circellurn, altera apud infulalii Pontiam 3 quæ iacec e re-§*oneferè.Tarracinæ vrbis in mariMediterraneo. Nam tametfi duces^ Auriæ ^onfulebantjiter habendum eflè in altum^ tarnen ipfe malnit iter facere inter iiiontem Circellurn, Pontiam , eius ita diuifæ claflls opportunitatc fretus,âc ^willis nonnullisaquatum,cùmannona focijnauales refediautliquefuifienCi «cundos ventos naólus,nölt;^u Centumcellis digreditunDragutuSjqui tum tem-Pwisad montem Circellurn fubfiftebac,de Auriæ liauigatione certior faclus, ^onfeftiin duces ac trierarchos in infula Póntia exiftentes j quonam in ftatu res ‘^ntjcommonefacit. Auria vlteriùs adnauigans, médius intercipitur, primaque âcicsfortiter ac llrenuè refiftit. Verùm Hifpanaclaflis ita vtrimque circumlèfi'a

eft J vt quamplurimis contrucidatis, Auria veritus, ne fi vlteriùs pcrgeret, de omnium falute arque incolumitate penitus acbuin elïet, amifiis fe-Ptein trireinibus,quæ facili negotio in hoftiuiii potertatem deueneruntjetröcé'-derccompulfus fuerir. Captiui,Germani ferme omnes, ac etiam plefique alij ex ceterisnaiiohibusjad tranftra funtrélegati, Sgt;c compcdibus vinôti; reliqui in mi-‘CUm captiuitatem ac féruitutem abduôli. Henricus,clafie Néapolitanis finibus 3ppropiiiquante,SalernitanumPrincipeqiin Italiam ablegarat, eo cOnfilio, vt Atcftino ac Turnonio purpuratis Antiftitibus,reliquifque Gallicæ fadio-ducibus, qui ad Foflam Glodiam, Venetæ ditionis municipiumj couenerant^ de bis rebus quas belli vfus requireret, comnlunicatis féntentiis jtonfultarct, l^eradiscornitiis, Salernitàtius mox perHeluetiorum fines in Galliam reuerfus ^ft-Rex interim cognito,accefiiiOthomannicæclaflis in mareTyrrhenums vni-^ctfalittora îtaliæ lummoperè confternata, maximoque pauore ac trepidationc Pcrculfa J eueftigiô iubet ipfum Salerilitanum Malfiliam côteridere, vtconfeen-^onauigio fuàm ciafiem Turcicæ aflbeiaret atque coniungeret. Hue veto appui-lusjvbiprimùm certiorf^ôiuseft:,Dragutum,poft rem adPontiam infülam pro-Ipeieac féliciter geftam jclaflemque Gâllicam diu nequicqüam expeólatam,quii tempus anni vrgeret, vt fefe intra fuoS fines fecipcret,diuiti pr^da onüftum,ma-gttoquecaptiuorum numéro fecum âbduôlo, in Orientales partes adnauigarc^ nihilhabuitantiquius quàm vt ipfum fumma diligentia aefeftinatione confe-tiueretur: nequeprius âb incepto nauigatioiiis curfu deftitit quàm peruentum cftConftancinopolim, vbihonorificèà Solymanoexcepfüs fiiitin hibernis^at-tjueabeoclafleminproximiim annum iiripetraüit. Intereà temporiSjMuftapha Solymani filius natu maior, qui lumma prudentia amp;nbsp;aült;^^ritate apud Orienta-lesnationes plurimum poferat, mirificamqüe fibi propter cgtegias animi dotes stc^Ue imprimis ob eximiaiii liberalitatem amp;nbsp;incredibilem manfuetudinem, omnium populorum beneuolentiam conciliarat, Roftæ lêcurtdæconiugis,qu3e nhum fuum augericuperetj atque parent! fuccedere, fimulque Roftanis purpu- , , taüfalfisdelationibusamp;impulfu , propter fufpicionem animo partis înieôlam ptoditionis arque affeôlatæ tyrannidis, vbi prirntima à pâtre accerfitus^in caftra, Soætunc ab Alepia Syriæ circiter quadraginta millia pafi'uum diftabarit, fumma ccleiitate eonuolaflet, amp;nbsp;ab his incredibili totius exercitus applaufu amp;nbsp;congra-

; tulatione exceptas effet, ipfeq. fuæintegritatis arque innoccntiæ fibiprobècon-fciuSj nihil minus fufpicatus/candidohabitu indutns,arque inennis,adcxofcu-landum paternam manumconrenderet, iuffu immaniffimi partis in primotcnto* rij thalamo, feu cubiculo interiorc, à feptein mûris amp;nbsp;eunuchis, quitus eapro-uincia demandata fuerat infpedantccrudelifhmo patte, neruoTurcici arcüS , collo inicólo fuffocatus eft.'atq. ira virpræclariffimuSjOmnibufqueregiis virtuti-bus otnatus,per fraudem amp;nbsp;infidias eorum qui ad imperium alpirabant, partis, yc didum eff,mandato,extinôlus. Ferunt,ipfum Mûftapham jpacatis rehusin Perfia, cùm pattern cum ingenti exerciru, nulla propofita occaf one , in eas pro-uincias, quibus ipfe prxerât,aduentare intelligerct, in baud mediocrem fiifpicio-^nem,quamuis confeientia integtitare plurimùm confirmaretur jiiitidilie, ac etiam fomnio per nodem vifo,nonnihil eins animum vexatum atq. dererritum. Mupafbt Siquidem narrant, ipfi dormienti apparuiG'e in fomniis fub auroiâ virnmfplcir fomniHin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vcffibus iiidutum radiis propè folaribus,qui manu apprehcnlum in lo

cum amœniflimum adduceret,vbi magnificétiflimum palatium vifebatur,mul-tis frudiferis arboribus, amp;nbsp;folo multis floribus nitenri circumdatuni,acei]nicii' xiffe, ibi locum affignari viris bonis amp;nbsp;innocentibus, qui per virtutes monaleW banc moleftiarum plenam vitam tranfegiffent, ac ceterorum iniquitati amp;nbsp;fccle-ribus reffitiffent: Deinde in aliam partem conuerfum, duo ingêtia flutninainon-ffraffe,quorum alterius aqua, quafi picca currebat bulliens, in qua magna iiicnc turba,cùm alij modo immergerétur,modocxcollerentur: alij cum magniseiub' tibus fortunam fuam deteftarentur: atqucbîcdicebatexcruciari qui periniqui' tatem ac fæuitiam,ceteraque imputa flagiria contaminati,ex bac viraexcefliflfnf* Id fomnium cùm dodori fuoapcruifl'er,monecur, vr laluri fuæ conbilerer.Nihi-lominustarnen,neque bis quidem terroribus commoucturMuftapha,quômi-nus parenti obrem p'eraret, gloriob'us effe du cens mori innoccnrttn , quam rebeflem ôc paternis mandatis repugnantem turpiter viuere . Hoedirum ac teterrimum facinus, inclytas Solymani vidorias , amp;nbsp;tes badenus præclarif- . fimè gettas, mirum in modum fœdauit, adeo, vr ea potiffimùm de caufa fuo nomini æternam infamiæacdedecoris nota inufferit,bmulque apud omnesgenres, arque adeô vniuerfam pofteritarem peffimè audiudit. Porto buius ttuculen-tiffimæ belluæefferata inhumanitas minime hoc trifti amp;nbsp;tragico fpedaculoexfa-tiarip)otuit ,nffî etiam duorum præftannffimorum vitorum , eorumqueinno-centiffimorum necem coniunxiflèt, nempè purpurati Amafîæptæfedi,amp;Nico* lai Michaelij Veneti, patricij ordinis, qui in nauali prœlio captiuus fadusadNi-copolim in ffnu Ambtacio, Muftaphæ puer donatus fuerat, amp;nbsp;propter infi* gnem fortitudinem ingcnijque dexteritatem , fraterna ptopc cbaritatecumilb educatus,fic fane vt etiam ab illo praetorium vexillum obtinuiffet.Nam vtrique, ceuconßliorum omnium participi, ftatim ab interempto fibo, in publico thea-tro caput ptæcidi atquc am pu tari iuffit. Nunc veto mihi, tametfi ad rcliquafelH-nanti, planèiemperarenon potui,quin huic meæ narrationi, quod nonnulli borum temporum feriptores de Zeangiro Muftapbæ germanofratre in literas retulcrunt,hîc adijeerem, cùm præferrim buiufcemodi lit, vt maximum acpropè fingulare fraterni amoris amp;nbsp;charitatis exemplum præbeat. Narrantfiquidein, nuncà Solymano,vbi hæcpeipettaffet,ad fe euocatum, bmulqueadraoninnn, frllrtcfr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;recèns in caftra profedum,in tentorioinuiferct, ipfumque tanrçlæui*

Hermortem tlæ igiiatum, alacti animo ad cius complexum pro per a fie. Ceterùm ,poftquain fib, Mfm. ingredusjfuffocatum vidiffet^attonitum Si lacrymabundum coßftitißc,acco-dem

GeNVÊNSÎS tîtStORlAÈ, ttS.XXiif. 545) aein tempore Solymanum ei nuntiatiim mi(iflè,vc thGfauros,amp; fpoliajamp; prouin-^-namMulhpliæ caperer, quôdoinnià illilargirérur. Ac Zeangirum conüerfumj fceleftiim patréna, ôi. impiüm arque ihhumanuiîl vocalic , ac iuflifle, ipfum his ipoliislætari iiinocentis hoitiinis* in cuius animuni tantum feritacis incididet, vc fflumtam præclarumjtani magnificuirijtat-n illuftrem,quicgrcgiùm oriiamen-fumOtliomannicæ familial futuruserat, nullo certóindiciöcognitodndiólaquê Çaufa,amp;folainani fufpicioncjfolifque maleuolorum verbis impuHus neeäfleti bs,mulci{^ue aliis verbis conqtieftLim,pügionejquem fôrtè habebat, mofté fibi Jpficônfeiuifle, ira vt eueftigiô fupta pi'ollratûfrâttis cadauerlanguidum fpiritü fmiferit. Longum atitem foret coinmemorate, quoinodo res vniuerfa geftafue-Ht,quàtn atrox certamen inter Solymàrii ac Müifàp'iæ copias enatum fîtj quan- t topere de vita pericIitatuS) quantis lacrymisaegemitibus amiflbm filium defide-*'3ntjamp;ciuantoperedemùm hoc Perfarûanimos, cüm quibus paulo ante iri gra-thm rcdieratjin fe concitarit, ira mediusfidius, vt hac horribili crudelitate audi-t3jprotinus armis correptis, Amâfiam ferro igni deuatlarentj omniaque in-tendiisjtapinisac populationibus immifeerenr. Quod itidem de Selymo, qui poftmodûSoIymaniin imperio fuccelïor fuit, memoiiæprodicurn eftjhîc neu-tiqnamfilcntio prætereundum videtut. Suntenimqui lirteris confignarintjhuic tum temporis Ciliciæ præfîdenti, à quodâ Chiüllo [ fie Turci Curforetn vocant) ftatrum rnortein nûtiatam, eo quidem animo, vt fe aliquod magnum ptæmiuni pro ilio ntintio accepturum fperaret,cùm præfertim iph omne irapedimentum bblatum cHe videretutjquô minus poft partis obitum ad imperium perueniret. Verumeniinuerô , huiuftnodi nuntio ipfum tantoperê confternatum fuifièdi-runt,ac etiain tanto animi dolore affetftumjVtingentem vim lacrymarüih in fu- stiymi nerechariirimorum fratrum effuderit, eiufque infelicis nuntij miniftrû pro cede ac præmio expeétaro longiflimiitineris, amp;nbsp;fumma celeritate, qua vfus fuô-^ rat,moxfecuri percuti iuftilTe: quod gloriofum fané exeinplum fuit-eoque pleri-([ueadmonentur, irtfelices nuntios nemini læto animo effe ferendos, amp;nbsp;nullam clletancam iinperij magnitudinem, quæconiundionem ex bonôruin virorum animis ac inentibus probe à natura inftituris,vllo Vnqüam tempore, vllaque ca-bum aceibitate ac fortunâ: inconftantia labefa(ftare,nedum obliteratepoflit. Ex boc autemexecrabili amp;nbsp;parricidiali exemplo facile cuiuis annotate atq.obferuare liretjvbiagitur deimperio ,vel fi pertenuis fufpicio exiftat,nullam fitinam efte autlanâain natutæ, vel amicitiæconiunôHoncm,cùmregnimaieftas,amp;domi-nandilibidojomniadiuinahumanaque iuraptofternat. Nec tantuin hoc paftim videreeftintereasnationes quæ verum Deicultum amp;religionem ignorant; fed ctiampaflim inter illos qui puriorem fidem acdodrinam ptofelli, Chrifto no-tttinadedetunt. Ne veto exemplorum enumeratione hîc modo leélorem deti-neam,hæc paucainftar plurimorum efte poterunt.Ferdinando primo Aragonicè adimperiumeue(fto,amp; poftea diftradis in quatuor, gjoxeriamin quinque partes Hifpaniæ imperiis, crudeliflimæ cædes non folummodo Ptiiicipum inter ipfosconfecutæfuntjfed etiamfratrum, pa^entum,ac hberotum. Nam Alfon-bstertius, Afturiæ amp;nbsp;GalliciæPrinceps, omnes fratres oculis orbauit, viluset-ramcæfus eft, cùm partem imperij occuparet. Confimiliter Alfonfus quartus 2H-aymirofratreoculiseftorbatus^j Petrus item Alfonfi xi.filius legitimus^ab benricofratre fpurio deieéluseft, aeexfus. Gatzias itidem a iratte Sanlt;ftio;llic à Vellidû.Noftrorum patrum memoria,M. Antonius Columnius,vniuerfis op-pidispaternæ dicioniscaptis,pattern ipfum de impetio derutbauit * Epifeopus

550 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V L I C^V E

Leodienfis,qui à Roberto Marcano,Duce BnllioncnïjjLcodicnfcm cpifccpatt’i^ amp;nbsp;alia funima ornamcnca confecutus fuerat, à rege Galliæ deficicns, fefc Nafla-uioproCarolo Cæfare dimicanti, coniunxit,feq. fratrihofttm præbuit.Uo-. dicnfes quofdamciues, quos fratri ftudere cognouerat,in fluineri præcipitari iuf' fît. Quod fane faólumeftannofalutis fupr a mille quin gen tos vigcfimo primo* llludverô hîcobiteradiiciendum putaui,eosnempe,qui aliquareoffènfiàFran-cifcorege defciucrunt, eos poftmoduin maxima damna intulilTcj quorum enu-merofuitifte Epifcopus, Princeps Auraicus, Marchio Mantuanus, Dux Borbo-nius, Si Andreas Auria, ficuti etiam de hoc poftremo fatis luculenrer oftédimus. Régi Anglorum Eduardo quarto,duoerant fratres : vnus nomine Georgius Clarentianus: alter Richardus Dux Gloçeftrius. Is Merlini libros fatidicos con-fulerecogitauit ,vt fciret quid pofteris futurum eflet: quæ fuperftitioinAng^ iam ab ipfius regis Arturi ætate admodum inualuerat. Hæc vaticmia vbi in* tellexit, vt quidem illi exponebantur, ( nam flexiloquam amp;nbsp;ambiguam habebi interpretationem non fecus atque Apollinis oracula) comperit,altetum cxfratn-bus,eumncmpe, cuius nominis eflet alitera G, basrcdibusefie regnum ereptu-rum; erant autcm illi duo mares. Duci Clarentiano , vt didumeft, nomen eraf Georgius : itaqueeum putauit oraculo illo defignari. Quare coinprehenfum, ftatim in did a caufa,immerfum in doli tim vini Aruihj nccauit- illius moite oraculifatodefunclumefiearbitratus, non animaduertens, alterum frarremc*'^ Ducem Gloceftriæ,cuius ditionis nomen ab eadem litera inciperet. Proindeflétris morte expiatum eife ratus ominofum hoc Merlini vaticinium,inorti pre**' mus, liberos fuos pupilles reliquit tutelæ fratris Gloccftrij. Qui cupidirare poft fratris mortem occupandi incenfus, duos marcs in turri Londinenf intert«* cit, rumore in vulgus fparfo,illos cafu è ponte, quo in turrim eft aditus, deied”^ periifle; feminas in monialium collegium intruht, illcgitimo partu illas cfle caufatus, quod carum mater nobili cuidam Anglo nupfiflet. Ita reginfl* libidiademaper vim impofuit^rerumque potitus, qui de tanta iniuriacon' queri aufi client, eos omnes variis fuppliciis occidit; ncc promifeue in nes gradari defijt , donee tandem iuftadiuini numinis vltione aComiteH'' chomontio in acie deuidus, fortiter pugnando concideret. Verum in bis cenfendis calamum reprimo, nc diutius ab incepto digrediar.

' Hic annus immatura ferenilf. Eduardi régis blij inuidilf.regis Henrici oââUh exIoanna Semera, quam ab AnnaBoleniaduxerat in matrimonium/ufeep^» morte funeftus ac planeluduofusfuit.Videbatur liquidé hie iuuenisPrincep^' tanquam præclariffimum fidus cælitus donatum , populo Bvitannico eluxt‘‘^gt; cuius immenfa ac fingulari rerum geftarum magnitudine,nifi fata obftitm^^’ auita ilia atque inclyta Britannia; regum gloria, auda Sc illuftratamirum in®®' duin fuilfetjVtpote cuius heroica natura,atque animi,optimis liberalium artif’’’ difciplinis, amp;c omnig^a linguarum peritia formati atque inftituti,gencroutn^gt; nihil omninô,præter excelfum, nihil, dico,pra:tcr inhgnc ac moderatum,doi® 3''ueacforis gloriofum,fufpiceret, vel admirareiur. Sed,prô dolor, cecidit*^®® iem,amp; non fecus,actenerrimus flos, atroci Sc fatalidifcerptus vngue,clang'’*^'

amp; ante ætatem, cum vix decimum fextum annufnatus enim fuerat quartoW Od.anni eiufdem çui trigefimi feptimi)cxegilTer,non citra magnum luirelid*^^ delider iu m ,amp; incredibile totius Britannici regni detrimentum, repente ex ocu mortaliumpridieNon. Quintilis morbotabificofublatuseft. Pofthuiusop^ miac excellentilhmt Principis obitum, fubfecutæ funt in ca infula, Mana^'^

GENVEMSIS HÏsTOlÏMi t I B. XXIlt; 55Î lororcj Ferdin andi Hifpaniæ régis filia,amp; Caroli Cæf. am ira, regno Britannico potientejingentes ciuiîium diflènfionumprocellæ, ac miræ conuerfiones, quæ ctürncælicuspræinonftratæ fucrant-fiquidem amp;nbsp;cometæ apparuerunt, amp;nbsp;ma-ximavis vcncoruin ac teinpeftatum exorta^ipfaque fluminacum hand exigua ^'i^igenarum clâde Itagnantibus aquisin immenfumexcreuerunt. Porrô hæc, alia, quæ eciam in Germania per idem ferme tempus tonfpeóha fuerunt pi'üdigiajiion modo Britannicas, verùm etiam reliquarum nationum, in pri-lïiis vero inferioris Pannonia^ jltaliae^ atqUe adeô ipiîus Germâniæ impendences miferias ôc calamitateSjhaud dubiè prænuntiarunt * Nam eodem ferine tem-poris arciculo, Ifabella Tranfîluaniæ regina, Sarmati regis filia, fingulari pru-dcnciajvirilifque animimulier, PetroCheiido, aliifquc Proccribus eins partes adiuuancibuSjfedicione aduerfus Ferdinandum exeitata, breui omnes ipfius copias,quæ crant in ea Prouineia, eiécit ac profligauit, amp;nbsp;fegnum, Turcicis copiis Vi]diqi.ieaccurrentibus,recuperauic.Eo potita, nihil potins habuic,qnâm vt pro-cerum aniini,qnos adloannem filiumin regem accipiendum fuilima quadam indurtriaamp;fagaciracepellexeratjin fide feruâda confirmarecur,ficmcdiusfidius, vttandem ipfi, negleôla fpretaque Ferdinandi amicitia, de vnanimi confenlu amp;: VoluHtateIoannem,tanquam legitimû filium, admiferint,neq. prins cefiTauerint, quàm vniuerfainTranfilnaniam Cæfariano militelibcraiierinc. At in Germa-Jiia,nonadieeinfdem menfis quo rexEduardus fupremum diem expleuit, âtro-ciffimum prœlium inter ducem Mauritium amp;nbsp;Alberenm Brandcbnrgenfem, à meridiefummis copiis fiimmaque vtriufqueducis virtute amp;nbsp;alacritate commif-fumeft. Albertiequitatus,etfi inferior Mauritij cquitatu cenlebatur,tarnen omni genere bellici apparatus præftabat, crim ad decern oólo egrègia haberct vexilla: peditatu certè multo fuperior fuifl'e dicitur. Inter dimicandum Albertus iuflitprærtantiores èfuoequitatu quatuor vexillacataphraólorum Mauritij in-uadcre: quod faólum eft vtrifque propinqnantibus,vt lanceas infringere propter Jocorum anguftias non poflent. certatur fclopettis, magno animo,ungu ari virtute,atque incredibili fortitudine* Albertus pofiea cum pluribus è partibüs in-uaderetiir, magna fuorum clade debilitatus,co tandem redaâ:useft,vt,quemad^ modtimcaufa: aequitate inferior, fie etiam Fortuna eins eœptis atque conatibus aducrfantCjfuga fibi falutem quærere cogcretur,atqtlecum öól'odumtaxatequi-tibus aufugiens, bellica tormenta,apparatus, omniaque impedimenta hoftium atbitrio reliquif. quod bellum à meridie, vtidiximus,fiue,vcalijs placet,à prima luceinclioatum, ad nodem propè perdurauit, commiffumqueefthaud procul a Vifnrgifluminein planifie quæ inter principatum Brunfuicenfem Caucos populos interiacet. A multadimicatione, penes Mauritium fuit eins diei viôlo-ria,fedipfcæneaglande transfixus ad ilia,biduôpôft naturç conceffit.Defidera-ta funt ad quatuor circiter millia,pleriqùe omnes équités^^pedites complûtes captif Henricus Brunfuicenfis co in confliôtu duos amific filios, Carolum amp;nbsp;Philippum. Huneexitum habuit prœlium geftum âMaurifio aduerfus Albertu protutela ac defenfione Germanicæ hberratis. Sepultuseft Fribergi, oppido Mifni,dccimo quarto die poft confliôliim, iuxta parentem HenricumSc filio-lamAibertum. Excefierat annum trigefimum feeundnm* Signa militaria funt laoftibuserepta,amp;adipfum ex certamine relata, pedeftria quidem quatuor Sc tjuinquaginta, equitum verb quatuordecim : non nul la tamert propter nemorüiïi ptopinquorum frequentiam Scnoôtis interuentum féru ata. In ter Mauritium Sgt;C. Albertum,cum effent æquales, maxima femper fuerat neeeftitudo^ fie fane, vc nihil

5 51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s B N A T V s P O F V L 1 Q^v E

nihil eflet illis coniunôlius. Tribus enim bellis ambo fimul militarant, Gallico, Smalcaldico,Magdeburgico;deinde quartum arque poft rem um hocinCæfarcm fufeeperunc. Sednatisoffenfionibus,hunctamfuneftum habuit exitû ipfowni Migiaan ^^^icitia. Noii defueruntquimemoriæprodiderint, Mauritij mortem nonnulk uMawitij prodigia præceftifte,nempe fanguineas guttas in foliis arborû hærcntes, canuin ’ nbsp;nbsp;' importuniflimos latratus, mutuas dilaniationes equorum veluti fterniruSjamp;

concurfationes armorum, amp;pleraqucalia terroris plena : deinde tabernaculiun \ nbsp;nbsp;nbsp;eius turbine difteôlum,ceteris intadis^Sc quafdä ipfius voces veluti præfagasfu-

turæ mortis atqueprænuntias.Etfanè quantum ad guttas illas cruentas pertinec, multis in locis confpeôlas fuifte, à nonnullis traditum cft, amp;nbsp;Argcntinæ quidtin fubinitiumiunijjcùm fuper herbas,frondesjtegulasatque Taxa decidiflenr.Voli-tabat.tunc ingens papilionum turba^ neque deerant qui cruorern hune ab iis emanare dicerent: alij contra,portendi aliquid arque fignifîcari iudicabant. Hu' iusquideminclytiatqueilluftriftimi Principis tanta fuit animi exccllentia,arque in ferenda vtraque fortuna conftantia ôc robur, vt meritô corn fuininis quibufquePrincipibus arque Imperatoribus conferri amp;nbsp;compararipoflit.Nam, præterauguftam corporis ftaturam, amp;nbsp;venerandam oris, ac plane rotins vultus ferenitatem, tanta e mien it bellica virtute amp;gloria,vc iure ab omnibus pro veto Martis alumno,hoc eft,in MartisBellonæque finu educatus haberetur. Cuius certeforritudinis exempla nifi extarent, amp;c omnium bonorum feriptorum iuö-numeiitiscelebrarentur,aliquid dicerem. Sed cum illa, citra controuerfiain,oiii-neminuidiam fuperarint,fatis habuero,fi inpræfentiarum dixero,huicexccllen-AugaflM, tiftimoPrincipi A v g v s t v M,eiusgermanum fratrem,nunquam mihiabf-quefummahonorispræfatione,gratiflimiqueanimi cum obferuantia,tum re-cordatione,nominandum, ftatim poft eius obitum fucceflifle. cuius me hercule Principistantaeftiuftitiæ,prudentiæ,ac ceterarum virtutum f]agrantia,vtprx* ftantiflimorum Principum omnium ætatum exemplo, fummam legumino-rumquedifciplinam,infua ditione, quam habet auguftiftimam, latiffimequc patentem,tanta cum omnium fubditorum fuorû fecuritate induxerit, Scconlh* hiliuerit. vt nemini mirum videri debeat, hune Principem fapientiflimuin oo” foltim diu in pace,atque rerum omnium atfluentia amp;nbsp;vbertate floruifle,amp;infc magis arque magis florere; verumetiam contra omnem ingruentis belli amp;nbsp;con-uerfïonistempeftatem adeôextitiffe, amp;nbsp;etiamnum eft'e præmunitum,vthcili cum negotio fe fuolque tueri,ac contraomnium aduerfariorum fuorum poten-tiam amp;nbsp;iniurias propugnare poftir,fic raediusfidius,vt in hoc Principe admirîri fubeat, vtrum illimaior laus propter omnium difeiplinarum atque bonarum ai-tium peritiam amp;nbsp;conlèruationem, vel ob fummam heroici animi magnanimi-tatem,æquitatem amp;nbsp;imperij moderationem debeatur.Neminem enimlateqnifi penitus humanarum rerum ignarum, ipfum non femel inteftina bella,atquedo-mefticas turbas,in gr^iem fuam perniciemac exitium haud dubiè erupruras, fummaiudicij reólitudine amp;nbsp;confilij maturitate, ftatim ab initio cum graui amp;nbsp;feueraillarumauólorum animaduerfi^nereftinxifle, ira certe, vrinauditaprope-modum prudentialongas amp;nbsp;occultatas^a non paucis perditiflimis, amp;iureàfacro imperio profcriptis hominibus,dcliberationes, amp;nbsp;exitiofa confilia, fununa felicitate,ac magno totius Gcrmaniæ beneficio repréfterit. Quod etiâfacile aniin-aduertere licet in illa funefta Gothae coniuratione, in qua plures,effafcinato con-fanguinei Principis animo, aduerfus hunc Principe dira amp;nbsp;execranda molitifuc-ïant, quæ omnia cum non minus vere quam luculcnrer in literas à multis relata

fint,non eft quod his diutius immorer :ûtis amp;abunde fuerit, huius auguftif-fiiniPrincipis præclaras animi viiiutes,atque egregiè exçogirata,amp; faóta ob oni-niuinoculosjveluci in communi quodam cheatro quam breuiflimis verbis ex-enipli gratiapofuifte. Id verb interim haudquaquammihifilenrio prætereundu cft, videlicet,non abfque fingulari Deorum omnium immorcaliurn beneficio cucniße, vc,quö tanci Principis feliciras omnibus fuis, quod aiunt, numeris ab-foliiereturjconiugem fe plane dignam, Annam fcilicet, Christiani Scrcnifl. Danir, amp;c. régis filiam,lecliffimam Principem,acmuftis heroicis ram ^nimi,quamcorporis virtutibus, CLimquibuflibec citra aliquam exceptionem, Chriftianiorbis heroinis decertancem,in matrimonium duceret^ex qua,felici lt;)uadam tecundirate, multam, acferè numerofam inclycam prolem,pror{us ta-, Jibus tantifquc parentibus dignam jCtiamnummaiori ex parte ad retinendurri pctpetuLim auitum Germaniæ decus, propagandumque Imperij limites, fuper-ftitem procreauiti Nec etiam prætereundum, quamuis alioquin magna fe-ftinationeadinchoatænoftræ hiftoritccomtextum properemus,huncoptimum iuxtd amp;nbsp;fapientiftimum Principem,cuius fplendor in laude vera,amp; dignitas in animi atque confilij magnitudine perpetuo eluxit,eos femper apud fe plurimi fe-ci(îe,aclîbipotiftimùm ad intima confilia amp;nbsp;arcana adhiberivoluifie,quos ce-tcrisoptimarum atrium ftudiis, prudentia,fide ac integritare prteftare animad-uercitjiraprofeftb ,vcncmini mirum videri debear, fi eiusditioamp; florentifiima fit,amp;illiusfubditi,fummatranquillicate atqueotio perfruantur. Ettametfi tarn politica,quam œconomicaeius adminiftratio omnibus fere nota fit; tamen quo inagiseluceat,quibusau(ftoribus arque confiliariis non folfim in rebus arduis gt;nbsp;atqucperplexisj verum etiam in communi rerum adminiftratione vti aflueuit, Me aliquot hac noftra tempeftate eius Celfitudini inftruienres, raptim amp;nbsp;curfo-rie,honoris caufa, afcribere nonpigebit: quorum certe præftantifiîmorum vi-roriitnquaifilibet magnam habcat frequcntiam,nihilominus ramen primas par-Ks fibi obtinct generofds atque illuftris vir D. Burchardus ex antiqua amp;nbsp;plane illuftriComitum àBarbi farailia oriundus, qui etiam turn propter fpedatam fi-lt;lem,tuiTi propter fingularem rerum omnium cognitionem amp;nbsp;vfum,pcrvniucr-bin ditionein Principis vices gerit. Proximus ab hoc meritb omnium iudicio fiabeturD. Hugeboldus ab Einfide!,Nomophylax,ac planeeo munere dignus. ouicum magnafua laude, nec minor!omnium fatisfaäiionctanquamfupremus Canccliai'ius adhibetur. loannes verb à Bernftein,Hieronymus Pflugh,Zebot-tedorfiiis,amp; Won Betlipfick,ita vt funtnobiligenere orti,ficplane eiufmodi,qui ineritoatantotaliq. Principe in confilium in omnibus rebus adhiberi debeant; Nec inferioris funt notç propter etiaiamdudum fpeólata atq.agnitam fidem,nec minorcm bona.rum artium atq. difciplinarum omnium feientiam loannes Ei-lenbechus,LaurctiusLindemanns,luftusMudorfius,Andreas Pauli, Dauid Pei-ftrus, Herrn annus Piftorius^acpleriq.alij, quorum etfiex^nia amp;nbsp;fingularis vir-tus rneretur,vc filentio nbinuoluancur;tamen, ne longioridigrelTiuilcula aliud wainftitutu agere videar, breuitatis cauf^hoc tepore eos nominatim recenfere lupcrlcdebo. Nec hie Princeps ram præclaro magnorum virorum coetu,ac plane fttverura dicam)vcro Amphyólionio contentus^ armamentarium habet longe opulennfl'.ærarium,cui à muftis rettoadis anniscu fin-gubïiamp;: inexpugnabili animi integritatc præfuit præclariffimus vir Iohannes narrer,mihi muftis modis fufpiciendus. Reliquum ell, vt de loanne lenitzioj ^itofané,de quo dubitariliceat, vtrum ingenij, docfrinaq ac eloquentiæ artibuss

ânfidei ftudijque intcgricacc fit præftantior, non conticcfcat mea oratio. Ita eft eniin omnibus partibus atque numeris abfolutus,vt piaculuin jnco qui-dem iudicio, foret, tantum virum tantis cnumeiaiis viris non conncâcrc, cô magis,quôd ipfi Principi àfecretis epiftolis fitjCuietiamIoannesSchtme-rus jtanquain collega, amp;c omcîj confors, meritô propreregregias eins animidotes confociatur. Sed,antequamadinftitutam noftræ Hirtoriæ fericin rcuertar, haudabfurdè adijciendum efle arbitror, ex hac illuftrifliina amp;nbsp;antiquiflima Sa-$Mriiclt;efà. xoniæ Ducüm familia, cuius primos conditores, ßcuti multisgrauibiis feripto-placet^ Duces de Engern, amp;nbsp;Marchiones de Within, vndc Landtgra-uij Thuringiæ fuilïe dicuntur, tres præftantiflimos Duces, nirnirum Otho-cquo Troiano,ad fupremum Cæfareum faftigium eueâos efe, Jmperaterei qui fibi cognomines didifunt. Deinde fucceflu temporis, germinante nobihf ßmaftirpe,quafidiuifa per lare difîufos ramos,quàm latiffimè alras radices cgib acfic vbertimmaximosacpræclarifl'. Principes produxit : quorum nominal gefta hîc comprehendere infiniti laboris eflèt. Hi verb quos nominauimus, quàm multaegregia cùm ad vtilitatem, turn dignitatem imperij Romani cxco-gitauerint arque geflerint, non eft quôdmultorum teftimonia rcquiiarnus,pO; tiftimùm, cùm nullus fit hiftoricus,licet Gcrmaniæ laudibiis parum fauens his aliquid,in tam manifefta adarum rerum claritudine arque memoria,deroga; reaudeaCjVel poftic, fie me herclè,vt incertum fit,cuipotiflimùm,propter annul magnitudinem gloriæque flagrantiam,maior laus iure tribui debeat. Horuin poftremus multis elogiis,fcilicec propter omnium ferme heroicarum virtutuni concurfum, paflim celebratur, adeo, vt ob fingularem ingenij præftantiam,3Ciiï defpiciendis rebus amp;nbsp;temporum códicionibus incredibïlcm quandam prüden-tiam,Mirabilia mundi, inepto,fed vulgari tarnen recepto nomine, vocarctur. Tantöfiquidemcum omnium populorum atque gentium terroreamp;ftuporevi-dricia arma circumtulitjVtdepopulatis ac plané deuidis multis infeftis barbant nationibus, tandem Gregoriumv. Romanum Pont, fibi natione amp;affinitai^ coniundum, à populo Romano,confide Crefcentio, eiedum, vi atque armi^ priftinæ dignitatireftituerit : cuius quidê mcrito vt parem gratiam referrer tifex, ac fibi deinceps tantorum Principum gratiam amp;nbsp;fauorem conciliarct^p^“ j/ïmpcr? gifque deuinciret, fandionem tulic,quæ in hunc vfque diem integra amp;inuioiat^

Principes fex, facri ordinis tres, profani totidem, eum deligunto. Hi dilcordes fi fuerint, Bohemiæ regem cooptanto.

Hancformulam, amp;ordinationcm,quæ fertur incidifle in annum reparat^î falutis millefimum primum, poftea Imperator Carolus quartus,ad diplom^ Pontificium,quodpaffim Bullam auream vocanr,quæquc hodie extar,redegiG acfingula fignificantii^s expreflit. Quam quidem fandionem Galliarumreg^ omnibus ftudiis atque artibus ad Imperium afpirantes,iniquiflimoanimo tulC' runt. Sed quia regium ftemma Carolj Magni in Ludouico Lotharij filio vlfitno defecerat, regia dignitatein Hugonem Caputium tranflata,cum Germanic imperio amplius contendere ncutiquam aufi funt. Hæc cb libentiùs qub certius comperi,hos tres, quos recenfui, Imperatores,fempcr optime ga vniuerfam îtaliam , atque adeb Rempublicam Genuenfem, affedos exf’' tiffe, ac præclaram fui memoriam , propter immenfa in illam collataƒ neficia, apud omnem pofteritatem nominis Liguftici rcliquilfc.

Vt ad reliqua progrediar, hic annus, Caroli quoqüe Ducis Sabaüdiaè iam-^udum è fuo Principatu Gallicîs arnlis eiedi, morteiTi anbciauic qui paulô snteobîtiim, Philippum Philibertuin filiuin hæredem infticuit; cuiCæfar, pro bin Beigicisfînibus nailitanri, paternaque bæreditate deftituto, quo Principis pcrfonam aliquo modo tueretur, Aftenfem ditionem veéligalem ac tributariam concelîit. Interea temporis in Gallia fubalpirta Brifaccoduçegtauiflimum bel-bmaduerfus Cæfarianos gerebatur,amp; in Etruriâ itidem Senenlîum caula/quo-^ ^um tLirelatn amp;nbsp;defenfionem rexGalliæ fulceperatj eoiqire Tiaermeum cumle-ûiiïimaiuuentute ac nobilicare præmiferac; omnia fæuiflimis Sic cruentiffimis bellis flagrabant,adeó fanè,vt hic annus cùm ob multorum Principum necem, tuinetiâobplurimasconuerfiones fübfecutas,maximèinfignis ac mcmorabilis cxtiterir. Nam,præter ceceros, qüos nominauimus Principes,humanis rebus ex-empros, incercidic etiam PétriToletani mors ,qui C^efaris nomine habito mili- «.wZ Urideleâu, lôngis itineribus in Ëtruriam propcrabat, vcfefe Afcanio Cornienß vniuerfiilHusexercituspræfeôlo, mature coniungerct* Cererùnl,vbi Ligurnuin applicuidetjatque inde Florentiam tegerproficifcetctur, paucispôft diebus,viuis bbtraciusert. Atmihi in tot infignium ôc diuctfarrun return in variis mundi partibus vnoeodemque ferme tempore geftarutrt enatrationè öccupatö, illud hmpænè,quod mei operis præcipuum argumentuiti eft,excideratjncmpèTher-ineurn Gallicarum copiarum duólorem, virum fingulari prudentia amp;nbsp;latidemilitari infignem, rebus Senenfibus compofitis, iuflu ac mandato fuirems ad dadcm Gallicam defcendille, quæ ftationem habebatadportuinHerculiSjamp;'^^'’’quot;'quot;'*' cum Turcica fefe coniunxerat,in ea(^ue,præter ceteros, erat etiam Salernitanus Princcps,cuius fuperius meminimus. Haîclafl'esin Cyrnuminfulam delatæ, quod Genua Cæfans partes foueret, Cafaliurn finum occuparunt ; eoque potiti, rnox portuin Syracufanum, qui eft in altera parte infulæ, ab eo per diainetrum brèlongitudinis diftantem,crebris tormentis diuerberarunt. Genuenfes,audita eins infulæ præter omnem fpem oppugnatione, fumma celeritate exploratoriain laauiculain cxpediuere, fimulqueper fidelem internuntium,Præfeâ:um Syracu-üni portus adhortati func, vt fefe alacritcr, amp;nbsp;quoad eins fieri pofl'et, aduerfus vimhoftilem amp;conatus defendcret,quöd maturrimeauxilia milfurieflent At Veto cùm catafcopium in poteftatcm hoftium deueniret, refignatæ funt lireræ, inagnaquepecuniæ copia promifta illi qui afferebat, fi adulterinas literas pro le-gitiniisafferrct .quod negotium cùm in ferecepifl'et, literæa Thermeo fcribi lufl’æfuntjn quibus continebatur, vt præfeôlus poreus fefe, quibus melioribus polTet conditionibusjdederet: quandoquidemRefpub. Auriarum amp;nbsp;Flifcorum internis feditionibus mirum in modum diuexata, non pofiet, eo quidem tempore, ad tanti belli magnitudinem fubfidiatranfmittere. atque illæ literæ codem fi-gino,quodfueraclegitimis feite detradu, confignantur,in quo imago D.Geor-gij exprella erat; tum portu Syraculano ita per fraudem occupato,vniueria prope Tunh amp;nbsp;cd infula,præter Ropicum, amp;nbsp;Mantinos, potitur : atqueIcffdano Vrfino viro ftre-nuo,ac rerum bellicarum peritiftimo, huius infulæ adminiftraîioni cum prore^-gia poteftate fubftituto,in Galliam reueFfus eft. Infequenti anno, fcilicet fupra iriillequingenros, quarto amp;quinquagefimo, Britannia proptet externum Prin-cipcm accerlirum, nuptiafquc inter Philippum Fdifpaniæ Principem, amp;nbsp;Mariam Angliæ regin a. contradas, ciuili perniciofiftimo bello conflagrauit,eo tandem Gxitu, vt præcipuis feditionum audoribus circa eiufdem anni initium captis, aut luga eîapfîs, citra vllum obftaculum fcfc poftmodum Philippo coniugali vincu-

55Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SE NA TVS P'OPVLIQJTE _ __ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

io Icptiino Ci'll. Sextilis, regia pompa amp;nbsp;Iplendidiflimo apparat« afTocîauetif. In cos autem qui captifueranr, inter quos primi Suffokius Dux Thomas Viatus cqucftris dignitatis vir^ amp;nbsp;manu confilioi^ue promptus^extiterunt, publicofup-plicio aniinaduerfum fuit. At in Belgio iildem tcmporiblis inter Carolumquin-tum, amp;nbsp;Henricum Galliarum regem, atrociflimum bellum, Fortunaipfi Henri* co longe benigniorcjficuti etiam in fubalpina Gallia Briflaci MarcFchalli amp;trib. mit virtutc amp;nbsp;aufpicio,gcrebatur. Ceterùm hæc in Italia,plurimum aducrlata, hondubium fuæinconitantiæ ac leuitatis exemplum præbuit,Petro StrozzaSe-nenfium Duce,acProre2;ein ltalia,tertio Non.Sextilis,in limitibusFlorcntiniôi:

Seneufis agri,in ea conualle”quæ inter Martianû,Lucinianû,amp; Foianûmedia re-linquitur,a laeobo Medico MarinianOjCæ/âriani, Cokni Florcntini Principis exercitus præfedo, ingenti clade afreóto,icaFanè, vt minimum abfuerit,quia ipfeinct Strozzius in pugna viuus caperetur.qua defperatajLucinianu primo,dii-pliciglahdine plumbea pereuHuSjferecepit,indcqueftatim ad Alcinoimontein, VcilIiccutarecur,eftinti'odud:us.Subeiufdem ferme temporis tradumGallica G4iri crjif* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyrnum infulamappuIinetjCafanum knum,oppidumS.Floren-

,n. tij vocatum,'amp; Syracufanumportum,quern S.Bonifacium appellant,coramea-i,“^. tu, rebufque ad bcllum neceffariis communiuit: quæloca, vti proximecnarra-Gallis occupatafirerat paulo antequam Thermcus regulus Senadikcf-filfet, amp;nbsp;ab codem Thermeo in Galliam proficifccntc, munitionibus atqiieag-geribus confirmata.Is enim cu nonnullos mefes in infula moratusenet,efFecerat, vt pænè vniuerfa,præcer pauca caftella,in Galloru manus ac poteftatedeiienirer: cum mare Ligutticum boftili clalFe plurimum diuexaretur, Gcnuenfes obin-gentia damna inflidta, arma in Cyrnum infulam ipfis Gallis intulerunt,Fuafque arces, atqueoppida quæ adhuc in fide retinebantur, tarn vakdis præfidiis coin-muniuere, vt non repellendis modo, verum etiam infeftandis hoftibus idonea cflent. Siquidem Tbermeus,priufquam in Galliam adnauigaret,eorumoppUo-lt; rum arciumqueexpugnatione fæpiùs nequicquam tentara, lordanum Vrfininn, virum,præter natalium fplendorem ,rei bellicæ peritifiimum,in eainfularebus rcgiis, vti prædiximusjcum proregia poteftate atque imperio reliquit.Claffis ve-roj cui tunc temporis Leo Strozza Petri frater præerat, vbi commeatus, neceffariæ infulanis præfidiis fuiftentexpofitre ; ad portu Fderculisapplicuit,quo ibi claftem Gallicamopperiretur.Etquoniâ peridem tempus,Strozza,adandis viribus,Florentinumagrum,cumfexmilkbuspcditum,amp; quingetisexpeditiffi-misequitibuspopulabundus deuaftabat,ipfeintcrea,vti aliquod egregium,pro animi fuicelfitudinc, virtutis fpecimen cderet, loca hoftium maritima cum ids triremibus inquierare conftituit : ôc mox ad Scarlinum, Tufciæ ac Populonics ditionismunicipium, defccnfione faóta, dum eius loci expugnationem diligeu' explorât ,ab oppidanis præfidiis æreaglande transfixus,breuipoft ex viik neris dolore mortalitatemexpleuit. Atclaftis Leoneduceorbata,illicotumiil-tuari amp;nbsp;difcordiacrebri^uecontentionibus vexaricœpir,adeô,vt P.Srrozzaad res componendas cum magna pcditum manu illuc proficifcerctur, quo etiam tepore tamdiu ibi fubftitit, vt Gallica chffis diu expetita, qua vebebanturAqui-tani amp;nbsp;Germani,Maftiliam applicuerit, rebufq. omnibus ad bellum necefiariis præparatiSjdenuô magni amp;nbsp;grauiftimi conflidfus vtrimque b a bi ti,ac poftremuin PritÜKm inin ad quartum Nonas Sextilis crudeliifimum prœlium inter eoFdem duces comif-fum fuir, eofucceftu, vt tandem Marinianus iterum de bofte vidloriam, multo ziannianHni. ftluftriorcm atquc infigniorem,retulerit. lifdcm ferme diebus,Othoman-nica

GENVENSIS MISTOR I AE, LIB. XXIIÎ. 557 ^’caclafTisexanguftiisByzantij per Bofporuin Thracium ad Chriftiani noini-Jiisperniciem egreß’a.primo in Apuliam, deinde ad finum Floræ vocatum, non nnnp T XT 1- l-n ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-l- z ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n defûfutulKf,

‘^‘igeai\eapolidiltantem;pcruenir;militeq. incontinentemexponto,Veftam, ^Bcluzzen agri Neapolitani oppida^fub auroram inuadutac diripiunt^otnnia-9^efacris proßuia immifccnt,ita fanèjVtad vnum oppidanos clade aueherent: 8c iiioxad Calabriæ^fiue magnæ Græciæ Salentinorumque littor3jamp; alia loca mari adiacentia præterucdijquamplurimos iterum in captiuitatem abduxerimtj at-riueauateiam præcipitata claßis multa pra:da multifc^uccaptiuis onufta, By-Zanrinm reuerfa eß. Inter bæc,Iuiius tertiusnonoCal. Aprilis fato fubtraóliis

Cui pod multas Patrum controuerfiaSjMarcellus Ceruinæ famibæ Card. S. /«Zührtÿ ' Crucis, ciuis montis Politianij vir failólitare vitæ, integrirate,prudentia,amp; difci-plinaruin cognitioncpræftans, cum incredibiliomnium bonorum læncia , praî-to omnium fpem, tertio Calendas lunij fucceflit, ôc Marcelli fecundi nomen libiadumpfit. Verum is, qui cum tantoomnium populoriim applaufu , congratulatione ad fummum dignitatis apicem diuina potius quàm huma-na opera prouedus videbatur, brcui aduerfa valetudine tentari cocpit, donee tandem paulo poftfyncopc correptus, decideiite grauiilimo rheumate, vifus Fhfi/m dlpiimi'im dormire vcl ipds medicis . At cum nimis diuturna quies videre-Uir,excitanribus,immobilis, amp;propefinefenfu inuentus eft,amp; mox Calcn-dis Maij, cum fummoomnium mærore Ôi lachrymis,naturae concefiit. Paucis Fo!l:L{iebus,nempenonoCal,lunij,patrumpurpuratoruin con fen fu,Petrus Ca-rafa, Ncapolitanus Card.deinde Paulus quartus didus^. fupremus Pontifex de- cTraf^ ligitur. BrilTacus interim, fubalpinæ Gallia:procurator_,nihilomninô reliqui ad fummarn diligentiam faciebat, quo Caefarianis incommodaret: breuique temporis intcrfiitiOjCafalem, Mantuanaeiurifdidionis vrbem,Pado vicinam,opera inprimisSaiuazonis virinobilis,atqueibi fummis opibus audoritate Horen-lis, occupauit,amp; poftmodum infra odo dierum fpatium arce etiam potitus eft. Hisperadis, exercitum in Montisferrati ditionem produxit, amp;nbsp;pleraque loca dusprouinciæ, fui regis imperioadiecit. Qupquidem tempore, Dux Albanus cum fummo rerum Cæfarianarum imperio in Ttaliam profedus eft,qui breuiin-genti exercitu in togata Gallia ac Taurinis coado , mox menfeC^indili Vl-pianum longa Gallorum obfidione extenuatum, noua munitione amp;nbsp;commeatu finnauitac refecir. Poft quae,nulla mora interieda,fub fanum lacobi mouit,ibi-quecaftrapofuit. Sedcofruftràaliquandiupertormentorum grandinemoppu-gnatojcum præfertimhoftem in campo verlariexploratores referret, militem turn æftiuis caloribuSjtum perpetiiis laboribus defatigatum baberet, accepto iMterdimi-magno detrimento caftra mouit. Gallig eius vidoriæ facilitate elati, conuerfis fi-gnis Vlpianum repetunt: vbi 14. dierum oppugnatione Vipianenfes fatigati, X.

Cal. Sept, ad padiones defeenderunt. Cuius vidoriæ laus militum contentione diw. ftetit: infignia vero militiçque præmia regulus Daumalæ^s, quoaudorcexpedi-tioilla amp;C fufeepta, amp;confedaerat,reportauit. Is deinceps Vlpiano mœnibus nudato,eiLifque arcefunditus excifa,Moncaluum tormentis cocuflum obtinuit, amp;præfidiocornrnuniuit. Dum hæc in Italiageruntur, menfe Sextili Cæfariani tJauaHt cumGallis mcmorabili nauali pugna ad anguifias Britannici Oceani a nona eius dieilwraad tertiam vfque pomeridianam varia ôc ancipiti fortunadimicarunt: ifque tandem buius cruentilfimæ pugnæ fuit exitus, vt Galli quinq. aduerfario-lumnaues ccpcrint,amp; nauis vna prçtoria ex Gallica clalfc deprefta merfaque fuc-liijfexanrcmincendio, totidemque ex Belgicis conflagrarint. Eorum vero qui

558 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A t V s P O P V L î Qjr E

ineo conflidu perîerunt,numerus difpar fuit. Belgæ focios nauales treccntos, «?nw N«- Galli plufqüara mille,amp; in his præfeiftum clafTis deliderarunt. Circacademfec tempora,Henricus Nauarr^e fex fuprcmum dicm claufit : cui Vendoiniusm adem ex dote vxoria in reliquas fortunarum ac regni fucceffit. Nam eins regni meliorem partem annofupra fefquimillefimum duodecimo Ferdinandus Aw-gonius oceüpauerat. lifdcm quoquediebus, Ioanna Cæfaris mater,è vicarnign' Uit.Hoertatureturn,Saïaraisnobilisarchipirata,cum nonnullis roltratis birc' mibus aemyoparonibus vniucrfa littora mans mediterranei deuaftarecœpit,ac primis Etruriæ imminebat. Antequam ergo longiiis procederet,amp; Gallorura Icfe copiis adiungeret, Marinianus portum Herculis, quem Galli tenebanr,inua-dit, amp;nbsp;interfeólis præfidiariis, virtute militum arcem Idibus lunij expugnat. fur-ci pofteaPlumbinum obfident; amp;nbsp;cum, accepta baud exigua clade, non fucce-derer,iluam,Florentini Ducisinfulam,tentant ; fed confimili fucceflu. Deinde ptoxima quæqueloca populationibusamp;incendiis replet, ac ctiain Adriaticum *”■' mareinfeftat, multaquc caftella Chriftiani nominis , colonis ad tranftra cate-natis,acerrimedepopulatur. Quibus rapinisnon raediocris terror vniuerfelra-liæ littoribus elf inieólus,adeó vt Veneti,his prædationibus commoti, fuædaffis quæ erat adcuftodiam finus Adriaci,præfeâ:urn, ad tantam audaciam amp;nbsp;incuP fiones pirata rum reprimendas,tantaquecalamitatum incendia reftinguenda,mi-ferint: cuius fingulari induftria ac fortitudineeffeólum eft,vt piratæ fugafefein finuin Adruinenti fubduxerint, omnefque Adriatici littoris oras tutas indigenis reliquerint. Porto hac æftate non folùm Italic! littoris loca Turcicis inenrfonp Kig«; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infeftata, verum etiam ab iifdem pleraqueoppida amp;nbsp;vrbes inferioris Panno-

niaé, plurimum damni atqucincommodiacccperunt; præfertim veto Zigetani, quorum oppidum arque arx durifliina obfidionc prefTa fuit,eo quidem fucceflu, , vtipfiex tories repulfo hofte,ac tandem profligato, infignem laudis palmanKC' fufftatif, portauerint. Conftatenim in ea obfidione aduerfafiorum ad duo millia amp;nbsp;affl' pliuscæfa^cùm eorumvix centumac fexdecim defiderati effedicantur.

1556. Secuto anno fupra mille quingentos quinquageflmo fextOjde pace inter remGalIumqueagicœptumeft. Siquidem mutuisincommodisfradi,acdebP litati, iam vel fua Iponte,licet prius haud parum perRomanum Pont. amp;nbsp;Britan-niæ reginam de reconciliandis animis allaboratum eflTet, ad pacis cofiliainfledi videbantur. Sed cùm Carolus Lalanius Hannoniæpræfes,àCæfare;GafparCa-flallonius regiæ claflis præfeôlus,à Gallo,èaderelegati mi{ïi,côtrouerfiasomnw protfus cximere,aut pace plane conftituere nequirenr^d tantum eflècêre,vt3pud V^cculam Samarobrinis finitimuinmunicipium, Non.Feb. quinquennales in* dutiæ fièrent: interim quifq. fibi retineret quodex altcrius iurifdiâione prxreri-cLcm g tis bellis vfurpaflêt. Eiufdem annimenfeMartio,die quarto, ingens amp;luriduni fidus fpatiofo limite flammiferum crinem trahens, in odzauo Libræ gradu,amp;in oppofito Martis, con^ici cœptum,xii.ferè diesarfit.îd funebrem oblongain--c|ue caudam principiô verfus Orientem extendebat. Sed cùm ab EclipricaÄqui-lonem verfusvelocilfimè indies moucrctur,cœpit earn verfus Meridiem porn-gerc. Hoc fimulatque Carolus v.afpcxit; Ifl:isindiciis,inquir,mcmeafatavocat. Secuti funt paulo poil infignes calores, amp;nbsp;deinde ingentes pluuiæ: in Noricis vc» rô finibus amp;in regionibusSueuorum acBohemorum, tanta, tamque fonnida-bilis exorta efttempeftas, amp;nbsp;ventorum tanti turbines, vt muîta ædificiaproftra» ta fint,amp; folo æquata: conuulfæ arbores radicitus jafliduus propè fulgorum fplcndor,tanquam niôlus oculorum interpoflto interuallojignefque crebri amp;nbsp;chafinata

GENVENSTS HiSTORÎAfcj 11Ö. tkïtt jj? flt;iafinatainaërevifagt;quïead aliqtiot dies petdurarenCi Ac CæfarinterîiTij fiue quot;onoruinpcrtæfus,cùm rcrum omnium denique fic facictas; vel cupiens ianl poftinnumeros bellonim labores exanclatos. ceu emericusmiles,exautorari,vel S^odlubinde adtierfa valetudinetcncaretut,pra:cedcntiannoPhilippum filiuin accerfiri iuiîîc, vc, abdicato imperiö,ipfumj omnium fuorum regnorum ■læredem confticucret.PhilippuSjCognico fui patris decreto ac volunfate, fub finé lïienfïs Augufti cx Anglia in Belgium, cura criagno proccrum AhgÏorura cotni-» ^atudeucóluSjBiuxellara ad Cælarem parentein vehit. Deinde inenfe Oólobri ^otiusBelgij optimatibus omnium ordinum eôderà euocatis, deque fua valetu-locutus, incer cetera j fe inHifpaniairl profeóluruitl deraönftranSjperpu- c^fir phi. wicam ftipulationem in Philippum filium omne ius ac poteftacera confère, cof-multaoracionead fidem atqueoblequium adhortärur. Ea famaper omnem Europani longe late^ue dideminatà fuiCjamp; claflis iam in pröcihótu erat, diefque sdldusNouembi'is confticutus. Paulatim vëto is ruraof deferbuit. Etquia rem-’os anni minus tam longinqua^ nauigationi apcuni atqué dppörtunum vide-’atuVjinhunc præfentem annum reiedlafuifjeaquepollmodum fufceptaellxVi Wus Septembris. Proinde Cæfir,prius tegi Philippe totius Belgij adminiftratio-*ie tradita,amp; fratriFerdinando régi, Gcrraaniæ Repub. commendata, literifquc adfcpteniuiros Proceres davis, qmbus pctijc, vt eundem pro Romanorum Ira-peratoieagnofcerenr,aceiobtemperarenCjinHifp»aniam Éraieârurus, cum Eleo-fioraamp;Mafia reginîs fororibusconfcenfanaui,circiterfexagintatnrcmibus co-niitancibuSjin Zelandiam peruenitj indeque Cantabriam verfus adhauigans, rc« in Hi. profperis acfecundis ventis in portiim Laredi,quodeft oppidum eiüs regionis, applicuit: quicùm pfimùm defeenfionem fecit,in génuaprocidens,dicitur gra-das Deo egiß'e,quöd fub finem vitæ fuæ diuina dementia fibi conceflum eilet, in cam prouinciam altricem non minus vidofiarurti, quàm corporis j perüertircj cui in tot beneficiorum remunerationem oifa fua fe largituruth promittit. Poft-C3regniproceres,quiad euiiiexcipicndum vndiqüe confluxeranfj perhutnani-tcrcomplexuSjledicam ingreditur,amp; in vrbem PintiamHifpaniç nobiliflimam, vbiCarolus nepos efat^conceflit. Inde Cafolum ad paternarum auîtatumque virtutumiftiitationem cohortatus,paucorura dierum interieciü,in regionem, Extreniadürarnvocatam,ac defertuiti locum ferecipit in monachorum D.Hîe-ronymicœnobium eremitarum ,atque illinc fororibùs in vrbem Pintiain di-niiflis,paruoque minifterio contentus,quod reliquum fuit vitæ,omnibus hu-manis curis relegatis,in diuinarum accæleftium rerum fpeculatione traniegic. Interim Germaniæ Principes, penes quos Cefarem clîgendi poteftas confiftit, Ferdinandum regem, in vrbe Francfordia decimo od. Cal. Odob. Cæfareo dia-dcinate infigniuerunt. Proxiraê oftendimus,Philippoâpacre euocatô,amp;Bru-xellas proficifeenti, complures Angliaé proceres illi fcfe honoris gratia comités præbuiile, Porrô interceteros f qui cura à nafaliura fplendofc, tum etiam à præ-Ihntiflimisanimicorpotifquedotibus comiilendabanfu^ fuit in primisEduar-^usCortenæus,quemex multorum annornm captiuitaté regina fuperioribus ^liquoE ilienfibus liberatiefat- deinde ob ftPfpicionein inicæ conitirationis denuô inarceinLondinenfemconiiciiufl'erat, amp;: breui pôft,cùm omniculpà amp;nbsp;erimî-nevacaret,priftinæ libertati reftituit.Vt verb aliquà cx parte innotefcatjà quibus parentibus originera traxerit,oratione paulô altiùs repetica, id quâra pauciiTimis olrcndam .In præcedenti libro,ctim in Muftaphæ, Solymani filijduifu patris in-icrfedbmentionem ineidiflemj inter reliqua,oftendi,Eduardum quartum An-

gliæregem,poftClarentianam cædem paulóantequammortemobiret, libers fuos pupillos tutelæfratris Gloccftrij reliquiflèj qui deinde cupiditate regtiandi, fublatis maribusjfîlias in Veftalium collegium intruferit, vt hoc pafto ipfc folus regnopotiretur. CeterùmCornes Richomontius,qui plurimum apud fuos gratia valebat, regis fæuitiam verituSjiiauiconfcenfa, in Galliam profnginfedtem-peftas aduerfain naualequoddam Britoniædetulir.Vbi à Francifeo Ducecaptus, qui régi Angliæ pro affinicatis vinculo gratificari ftudebat, ad illins vfque Ducts mortem manfit. Carolus poftea oftauuscùm eins filiam Annam, Duciflam Britonias, vxorem duxifiet Jiberum Rochomontium elle voluit, amp;nbsp;honeftapen-fione,quafefuftentarct,donauic. Atcum Richardus rextyrannice atque inb' lenterfe gereret, prim ores totius Angliæ,in primis veto frarer inaior natu Ducts Sothfolci, ( hie autem ex familia Polana erat oriundus, genus ducens ex genre Lanclaftria, cuius fymbolum eratalba rofa ^quemadmodum contra, gens Yor-cana, vnde Richardus rex ortumhabebat,geftabat rubram J qui ex Anglia pro-fugus3Ludouico xii. Galliarum regi militabat,Richomontiomiflis clamnun-RfZwM- fpem faciunt,fi à rege obtinere poflet, vt clafi’em illi inftrueret, grauem arma-«« comit?. turamquadringentorumequitum,amp; peditatum ad duomilliaad occupanduw in Anglia portum tradcretjfore, vt plurimis in illius partes tranfeuntibus,Richardus tyrannus regno pelleretur,Rex,atqueitidcm Anna Ludouicifoior,Dii-ciiraBorboniorumjquæpropterfratrisætatem, in procuratione regni erat,pO' ftulatis perfacile afienfi hint: nullaquemorajncerpofita,Deppae fummo ftudio claftis adornataeft,cui,régis nomine,Candecius Delphinas ,FrancifciCoinitis Vindocini legatus, amp;nbsp;nauis dominus,cui nomen erat Equuleo Deppæo, cunt imperio præpofitus fuit: in eaqexpeditione fortuna illorum incepta amp;nbsp;conatus mirifice fccundauit : quandoquidem fi ipfi, quo ab initio decreuerant, appu/if-fent,protinus Richardumeum quadragintahominum millibus fibiobuiumha' buiftent. Sedventus adeo opportunus illisfuit, vtinoppofitam partem debt), amp;nbsp;in Waliæ fines appulfis nauibus,facili negotio militem in continentein expo-nerent. Biduo poft,rurnorincrebuit,Richomontium,cum fuis copiis Walb® inuafilTe: adquara famam,quiilium acccrfiuerant,nihil reliquiadfummaiitdi-ligentiam habuere, quo minus ftatim feleipfi cum omnibus fuis clientibusac foederatisadiungerent. Igitur adauólo cxercitu,rebufque omnibus ad bellum neceft'ariis diligenter difpofitis ac præparatis, Richomontius redd Londinum proficifciconftituit, ea potiftimùm fpeinduólus, quod videlicet, eavrbetotius in fulæ primaria, amp;nbsp;regumfede, occupata, facile fit, vniuerfo regno potiri. At Richardus, per fideles internuntios de aduerfariorum confiliis coinmonefadus, ea præuenire operæ pretium fore duxit, adeo vt fumma celeritate cum fuo excr-citUjqui, vti fuperiiiscommemoraui,amplius quadragintamillium bominutn armatorum numerum explebat,illisobuiam proceft'erit, eofque in itinereLondinum verfus offenderir.Turn acie vtrimqueadprœlium inftruÓta,m3iorpars KtuKkhar. regiarum copiarum, ipfo rege derelióto, ad Comité^ tranfiit. Rextamen lîngu-lari quadam animi alacritate acfortitudinecum reliqua parte copiaruni,quæiibi fijpererat,hoftem inuadit, eo tandem’exitu, vt poftquâm fuos, poft diriim atqnc atroxeerramen profligates,feque cumpaucis reliôlum animaduertit, memot generis,atque priftinæ dignitatis fuæ, in confertillimos hoftes incurrerit, atque acriter pugnans, confoderetur. Richomontius hac infigni vidoria potitus,coii-feftim cum vidricibus copiis Londinum contendir, ibiq.coado Senatu,de omnium ordinum acprocerum confenfu Eduardi filias exParthenone educit,qua-rum

G E N V E N s I s H I S T Ô R I ÀB, L IBÎ X X i I ï. 5^1 Hiinnatuinaiorem ipfe fibi coniugali vinculo afTociat, fiinulque regia corona inlignituruninoreni veroCoiniti Vonshero ex illuftriac veteri Gortenæorum pro/àpiaoriundojpoftmodum Marchioni Exccftrio^ huius/de quo nunclèrmo-^eininftitiiii-nuSjCortenæi progcnitori in matrimoniurh collôcauic i Géterùm^quot;^**’’” JSjiiouercâte fortûna, vbi tandem Henrico oótauo in affedatiregni fbfpiciqnenà deuenifiètj maieftatis rcus,capite damnatur, vnico filioimpubère, tjuippe qui ^ix XL ætatis annum attigerar, fuperftite reliôloj qui præfeiffco türris Loridincnù's ’nai‘ceaflèruandustraditur,ibique ad multos annos aràia cuftodia dctentuscft^ donee tandem Maria ad fupremum Britannici regni fafligium eueôla, ilium iil-gt; lônteiTijOmnifque culpæ aefacinoris expertem, priftinælibcrtati,atqueparernis bonis reftitueric. Is vei'ô,poflquam Philippum regem Bruxcllas eurn plerifque aliis Brirannicis proceribus amp;nbsp;leóliflima iuucntute comitattß efletatque ibi aliquandiu fubftitiiïet, miracupiditateincenfus , Italiam, ccteraque Gbriftianî orbislocapeiludrandijafliimptis fecum aliquot ex primaria nobilitateAnglica^ iiajamp;emenßt Germania fuperatifque Alpibus, Venetias profeólus eil^vbiàSe-lenillimoearum Principe, atque adcovniuerfo illius illurtriflimæ ReipiSenatii bonorificentilïimèfufceptus fuiqamp;quandiu ibi commoratus eft^multis prU üilegijs atque immunitaiibus donatus. Siquidem apud Venetos, quemadmodd Genuæjatque adco in omni Rep. probe inllituta, veteri amp;nbsp;longa confuetudiné receptum ell, vt principes viri, ac præfcrtim regiæ ftirpis, vt hie erat, benigne^ oinnique hofpitaiicaris atque humahitatis genere excipiantur. Breui autem ab hocfpacium interceflit,cùmipfe, Illuftrifl. Principem Herculem Ateftinum,amp;: plerofque alios Italiæ regulos,honoris caulaadiuic,a quibus omnibus magnifice Iplendidecjue habitus fuit, acctiam fummis honoribus exceptus. Pollrcmo, vbi, pcrluftratis ferme celebrioribus eius regionis ciuitatibus, Venetias tanqua poft» liminiô rediifi’et, breuique póft i Patâuium concederet, ibi ftatim acutiflima fe-biicorreptus, decimo die ab ægritudine, in ipfo ætatis flore,miferabili, ac plane, Vtcxcertiflimis fignis atque,indiciis apparuit,deteftando morbi genere extinólus

1 nbsp;nbsp;eft. Erat hie iuuenis Princeps, nulli ex Britannicis proceribus,huc generis Iplen-

dorem, amp;nbsp;iininenfas opes, hue egregias animi corporifque dotés confideresj fc-cundiis. Deplorandumeft,ilium,tarnaduerfafortunaà primo quodammodo ætatis gradu,ad fupremum vfque diem conflidatum fuifle. Nam, præter fui parentis inclytiviri ftineftum amp;nbsp;calamicofumexitum,ac deniq. captiuitatemeius diuturnam,nulla fuaculpa autproprio liierito contradam,quis non fummo-pereindolefcat,amp; multis lachrymis profequaturtantæ virtutis atque exploratæ fpciiuuenem,omninô feliciori forte atque exitu dignum, paucorumæmulorum fuorum confpiratione extra patriam impurifiimorumhorninum opera tabifico veneno occubuifl'e ? Expirauit namque crudeli fuo fato ante iuftum natviræ ter-minuni,nec minori fuæ patriæ detrimento, ôc, quod grauitis eft, inimicorum fuorum fraudibus circumuentus, non antea dolum amp;nbsp;pairicidiales manus fen-» fit,quam nulla remedia malQ fibiinflidorelinquerentur, atque ica in manibus fuorum domefticoru imperterrito animo ,^c mente ad Deum conuerfa, langui-dumfpirituexhalauin Huius generofiftimiherois de me optime fempermeriti mernoria mihi amp;nbsp;grata,amp; femper acerba erit.Grata qüidê,quód me,licet immc^ rentetn, amp;nbsp;tanti viri amicitia plane indignu,tam feruenti amore prolecutus fit,vc non folurn omnia veri amici officia à me popofeerit,verum etiäme dignurn durent, cuius arcani filentij fidéi multa perfæpe crederet * Acerba rurfus eritrperpe--tiiaeius recordatio,quódimrnaciira morte prçreptus,tam æftuans fuidefideriuiit mihij

inihijaliifque eins generofam indolem exploratam habcntibus^ reliquerit.ÇHns tarnen doloris acerbitatem fubinde folari ac naitigare foleo, quotiefcunq. tis oculos in illuftriiT. viros,amp; à nae nunqua fine honoris præFatiône noininados, FrancifcumRoflelluna^Deuoniæ amp;nbsp;Cornubiæ regiuna gubernatoiê,GulieliTiuin Cæcilium,Burlay Baronena Juprenaum Briranniæ Thefaurariu, nec non Franci-fcum Walfyngamunij equeftris ordinis ac dignitatis virunajarq. omnes ScreniiT. Angliæ Reginæ ab intiinis confilijs, conuerto. Quorum certè tanta eft ergaiiv uiéliffinaam amp;nbsp;potentifil Reginana fuam încenaeratæ fidei conftantia amp;nbsp;venera-tio, taiata deniquein vniuerfana parriam fuam amoris magnitudo amp;nbsp;promcrcndi ftudiuna, vtnefciammediusfidius^quifnam illorum,fi folidas virtutes introfpi-ciamus, alteri præferri debeat:ita inter fêlai tres heroes tritam à inaioribus fuis viam æquis paflibus incedunt, vt mutuaquadam æmulatione commifli videan-tur,qui inter fe proveri honoris gloria amp;nbsp;dignitatcdifceptarent. Quorum fane laudibus diutius inhærerem,nifi illorum folida amp;nbsp;perfpeôlavirtus hanc confef-fionem ab'omnibus,etiam inuitis,exprefliflct, inambiguo efle, vtrumillinw-eispatriæ debeant,an patria ipfis-tantuseft mutui meriti concurfus, vt facile ilia ambiguitas tolli nequeac. Ceterùm ,de Walfyngamo,qui nunc,cijni hæc feriberem , magnacum fua laude vna cum illuftrilf. D. Gulielino Brooch Barone de Cobham , viro, præter antiqui generis claritiidincm, præftantiflini'^ animicorporifque dotibus infigni,arque omni viitutum generc confpiciio,regi' næ Briranniæapud Serenifl'. Principem Matthiam Archidueem Auftriaî,ôi^'

gubernatorem, ad Belgiens ftatus arque Ordines oratoremagitjfolùm breuiratis caufa dixero, huius præclarifiimi arque amplifl’ viri mcmoriain ,tani alras in me radices egiffe, vt paffim in omnibus meis aéfionibus fefe ingetat^co maxime,quôd reliquæ huius vitæ meæ vfuram maiori ex parte illi debeamjtjuo'l me videlicet (horrefeo referens) in crudeliff. illacarnificina Parifienfi merabdo-rum homiilum enfium mucronibus expofitum,torque armis amp;nbsp;anguftiiscon-clufum,tum temporis regiæ Maieftatis orator,immenfa fua bonitatc libcraucnG amp;exanguem fpiritum irais, vtaiunt,labris tanturamodô refidentem,bcnigi’“’ gratiofeque reftituerit, amp;nbsp;non fecus quàra raortuura , à fcpulchroactcncbn^^ lucera ac vitam reuocarit. Huius porrô tara ingentis beneficij rccordationéndli vnquara ex meo peôlore delebit obliuio, earaque, quoad fpiritus bos regetaitus, perpetuôcurafcriptis,turaferraonibus grati meraorifq. animi teftimonio piO' fcquar: fiquidera vt viris principibus affentarijturpeac indecorum eft; itaquog. beneficium non agnofcere, vbi locus poftidat, acceptæque falutis aiiôtoremiion apud pofterosprædicarc, barbarum planeatque impiumfemper iudicaui.CetC' rùm, priufquam^aliô digrediâr,mihi neutiquam per obliuionem tranfmicceiidus crit Robertus BeluSjilluftriff. regio confilio à fecretis, vir cùm ab ingenij eJegan-tiamorumque probitate, tumetiam fingulari quadam induftriæ, eruditionisac fîdeipræftantia commendatusjcum quo etfi nullum mihi haétcnusncce/fif“' dinis vinculum intercederet, quod tarnen iamdudum haud vulgare,necmodicis bcneuolentiæ ftudiis confirmatum ÿitercedit; illius tarnen plurimas ob caufc habenda eilet mentio, cùm iam omnibus innotuerit, quantam fibi ob exiniiaj dotes non folùm apud regiam Maieftatem gratiam pararit, vcrùm etiam exteros potentifiimos Heroes acPrincipes,penes quos publico ncminc variasIC' gationes obiit,in quibus fumma fcdulitate atque animipræfentia cnin pariW® fubnixa,negotium fibiconcreditum expleuit, fimulq. ex hisperennemiibiglo-riam comparauit. quot;Vcrùm^vteô fe rccipiat vnde digrefia eft oiatio/uperiiisenai'' raui'

GENVENSIS HISTORIAE, tîBiXXitr. raiiimuSjThermeunijTurcicis Gallicifqiieviribus ,aG eciam Principis Salcrni-Uni induftriaamp; auóloritate innixurn ,iTiaiorem Cyrni infulaï partem fui regis iinperio adieciiTe. Id verb Genuenfium animos mirificè anxios atquè follicitos Unebatjadeô me laerclèj vt ad earn rccupcrandam omiles animi cogitacioiles at-^uearmaconuerterent. Proindeinftruftaclafle, totius expeditionis negotium principi Auriæ commilfum, qui profpcris ventorum flatibus in Gorficam delates, milite in continentem expöfito Cafalum finum vndiquaque obfedit, ac tormencorum glandibus diuerberauit, donee fandem præfidiarij militcs,defpe-Utisauxiliisjcumeohis condicionibus pepigere, vt videlicet liberi cUm armis amp;impedimentisexcedercnt. Ea nlunitione Auriapotitusihihil in morahabuit^ quo minus portuin Syracufanum inuaderet. Cum verb propter egregiam de^ fenforum virtu tern fuos cOnatus in irritum cadere animaduerceretjab oppugna-tionereceflitj aduka iam æflate, Genuam remigrauiti Cerérùm appetente ufubfecuti anni, Genuæ iteruin de vnanimi patrum vokmtate atque eonfenfu, Aurianouis viribus adaudus^cum valida clalTe ineandem infulam prærerüe-duSjMantinos amp;nbsp;Roplcum aduerfus Gallicas vires fortitcr ac ftrenuedéfendit, nouifquG fubfidiis obfeflbs iuuit, acetiam Vreinium rebus necell'ariis coinmu-niuic. Intereatemporis, quinquennales illæcgregiæ indutiæ,quarum paulb ante meminimus,circa initium eiufdem anni præter omnium fpem amp;nbsp;expetftatio-nem rupræviolatæquefunt,ac fubindedifputatum eft acerrimè,vterregum,ru-ptarum indutiarum violator dicideberet. Contendebatprofuæ quifque gentis gloria, amp;nbsp;prout erga alterum eratanimatus,itaalteriusfadtum vel laudare,vei re-prehendere. Qui partes Philippicas tutabantur, differebant, Galliarum rëgem^ exercituin initaliam duce Guifîotranfmififfeî Valêtinum,Infubrum fociis Phi^ lippiqiieconfœderatis vimintuliflei Catuacofum vrbcm,hodie Duacüln voca-iarn,tGntafle ; Lenfam expugnatam, direptamc^ue combuflilTe ; Arteflam flam' maferroqueinfeftalfe ; deniqucpriùs cum telo füifle,quamàPlnlippoautbeIlî inftrumenta parari pofl'ent, aut conturbatarum indutiarum fignum apparuiffet. Proindecollatis inter felitigatorum caufisj atque arbitripartibus flbî aflumptisi fecunduinHifpanum aduerfus prouOcatorem Gallum fëntentiam ferebant ,ea PotifTiinùmrationeinnixiiqubdfcilicet miniméciuile effet, aut ex form a æqui Doniq. cenfendum,vt, nullapræcedêteiniuria, quicquam infidiosé,aut per vim ageretur. Ediuerfo,quiftabantà partibus Gallorum,ratiocinarijHifpanos, Ro-fetum, amp;nbsp;rabtem Alcinoiinîtaliaindutiarum tempore per proditionem tentafl'e.' Adhæc,ne tranfadtoquidem primoindutiarum mcnfë,à miniflris Philippi régis Vafeones nonnullos, vt accepta pëcunia Bruxellis,Bordeuin, vrbem celeber-timamjad marc Occiduum Galliæ,adqueos Igmani fluminis htam, proderenc, miiis artibus ac dolis tentatos fuitfe. Infuper Sabaudi reguli opera miffos fuiifc, quioppidumS. Quintini hocipfo indutiarum tempore adexpugnationem,fi-muIquePcronam jDorlantium, amp;nbsp;Mezzieram,aliaqu^munitiflimaoppida in fînibus Gallia:,fedulbexplorarent,quorum fpeculatores cum ipfis formisde-fcriptionibufque capti effent, fiumina tu^c etiam ad vadum explorantes. Quiii etiaincertaamp;conftanti famacompertum, Lucemburgigubernaforem ,pauco-mtnmenfiuminterieélu, Marimbutgl puteos Veneno infici curaffe,qub ægro-tantia præfîdia fub indutiarum fincm prorfus inualida efficérentut. Poftfemb piuodurüin, vrbem opulentiflimam, ab eodem Præfeblo per proditionem hoc ipfoindutiarum tempore fummo aftuatque verfutiatentatum. Proinde, his ce-lerifque grauiflimis iniuriis regem concitatum, iure merito infîdiofîs atque fal-lacibus

564 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SENATVS P O ? V I I QJZ E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 '

lacibtis iildütiis bcllum pr^etulifle,cum fæpc vfu venirefoleat, vtmultomî-gis quam apertum bcllum, fine periculofç: quod faneGalliarumregnurnhacnO'' lira tempellacefuomagno maloexpercum eft. Ccterum,vecumque fefe beat, equidembaud tantum mihiarrogareaufim, vtbacin retanti ponderisiic momenti, vllo modoarbitri partes defumam. Id tantum obiter dixerim,Roin3-num Pont, ad hoc bellum, quod poftmodum toti Galliæ calarnitoliflimuniac funeftidimum fuit,magnas faces fubminiftraHejCÙrn conftet,rcgcm,cius potiiii-mum hortatu atqueimpulfu Neapolitanam expeditionem fufeepifle, in qtiaiH' hilominus autiple , aut faltem iplius nepotes in iuftiftimam reprehenfionemin-currerunt, adeo fanc,vtGuibus ,vir bellica virtute,rerumquegcftaruiTi ir.agni-tudineinfignis, cum poft aliqua locaHifpanicæ ditionis occupacajGitadeilain) vbi Sfortia Saniftoflotus cum pra^fidio agebat, obfideret ac oppugnaret, adueti' tante Albano, amp;nbsp;Sfortiæopcm adferente, vafis conclamatis, nwlta Pontihci eiufque miniftris dira imprecatus fuerit, quod nec pacla auxilia,nec rcliqua Bello necellària,vti promiferat, mature,lieu ti dccebat,fuppeditafict;ecq.fadiim cH, vt præclari Gallorum conatus nulla cum gloria tanti ducis Iccliffimçquenobili-tatis, ac fortiftimoru bellatorum, quorum amplius duo ac viginti millia numerantur, in irritum ceciderinr-ctim præfertim ipfe vna cum fuis à rege in Galliaiu reuocaretur, quô patriæ per idem tempus abHifpanico nbsp;Britannico milite ma

ri terraque mirum in modum diuexatæ j nutantique regno fuppetias fettet. Quandoquidem Angli, in Philippi Regis gratiam , feptimo Idus lunij IC' gi Galliæ bellumindixerant,ac deinde horum viribus arquearmis,amp;virttite aulpicioqueEgmundani Principis, atque Ducis Allobrogum,Galliensexcrci-tus, qui amplius quindecim millia peditum, eqüitum veto quatuormilliiim,licet non dehnt, qui multô ampliorem fuifle tradiderint, numerum æquabat,iplB D. Laurentij die, ad Sanquintinum,quæ vrbs veteribus Samarobrinacft,fiuc,vc aliis placet, Augufta Veromanduorum, perturbata militari difciplina, diflipatif-que hgnis atqueordinibus, ingenti clade affeólus eft. Ex procenDUs acprincipi-bus viris capti funt in ipfo proclio ftrenue ac fortiter dimicantes, Motnorantiiis Magifter equitum , glande plumbea fummoin femore fecundtim nates trai^' ólus, amp;nbsp;vnà cum ipfo duo filij. Dux Morapenferius qui in capite vulnus accept' rat. Dux Lingonum hue Longauillæus,Màrefchallus Sandadreas, PrincepsCe-nomanorum, Ludouicus Mantuani regulifrater, Cortonius, ReingrauiusGet-manorum dux fummus ,amp; Royfperger tribunus , Angiemus regulus,Rupefu-caltus, Obigninus, Lanfaccus ,Foganius ,Mombronius, Thamefus,VillariaJ, Sicnius, Vailfeus ac reliqui complures: nobilium circiterduo millia, varij geit^ lis militum ad quatuor millia capta, vexilla peditum quinquaginta amp;nbsp;duo:equitom decem amp;nbsp;oólo cataphradorum,viginti vexilla leuiorum,amp; tormentaviginti, decern muralia, reliqua campeftria, carri trecenti apparatuum bellicotn cum magno equorum numero. Occiforum numerus varie traditur. Sunt enimqui aflerant, è Gallis ad fex millia hominum dehderata. Quidam veto dumtaxatduö millia amp;nbsp;quingentos referunq ex aduerfa parte vix mille, inter quos illufties fue-runcBenincortus caftrorum magifter,9uo PrincipesGermaniæ,alijq. nonnulli; Comes Mansfeltius vulnus accepit in femore, Mombreus regulus in genu. Hac Victoria poft captum adTicinum Fracifeum regem, nulla illuftriorem ex Gallis Auftriacos haólenus cólêcutos fuifre,euétus declarauit. Hane deinde Sanquinti-ni,amp; aliarum Gallicaru vrbium expugnatiocum fumma Philippi laiideac pet-ennigloriafublccutaeft. Quiprofeótoft ea vti, acfortunamperfequifciuiffet,.

genvensis historiae, lib» Xxilï. 565 P'ocddubiô Vnîuerfam Francia adfummasanguftiasfueratadduôlurus.Quango nia non modo affliôla, fed etiaiii viribus pænè exhaufta, ipfe ctiamnum fîr-^ifliinuiî) exercicum ac vidorenl, xxx. fiuCj vc aliis placetj qüadraginta acer-^’■^oruin pugnaciflimorumique peditum millibus; equitum verb quatuördecim ^^illibus ferè conftantem, in his leéliffiinos duces baberetj ae tu binde nouas ‘Copiasex Burgundia,duce Nicolao Boluillero^præftolabatur.Sed Philippus diu-fius quam parerar^in Veronianduis commoracus,pulcherrimæ rei gerendæjpoii ‘Cçisquàiri olim Hannibal Carthaginienfium dux celebcrrimus^de quo verèdi-jpfnin quidem fciuilj'e vincere^ac minime vti vicloria^ficuti edampluri-^iioiuni iudicio idem cotigic bac fuperiori æflatc loanni Aiiftriaco, qui poft Bel-exercicumad Namurcum tam facile profligacum,occafionem t manibus ^limifit. Illud plane in confeilo eft , amp;nbsp;citra omucm controucrfiam Lucètianos '^dcius cladis tam trifte nuntium conftcrnatosj fugam pararcj amp;nbsp;de vertendo fo-loiam cogitateiricepifie. Habco non incclebres fcriptore^j qui liceris configna-eam cladcm Gallorum,à MichaeleNoftradamOjtetum aftronomicaruin iiûfti'xætatis peritiftimojcum multis inde lecuris calamitatibus,in quodam pro-gnoftico mulro ante vilain amp;nbsp;prædidlam fuilïe- At verb, quoniam non Îîm-plcx accidit plerumqtie infortunium fed eä multiplieantur quæ accidunt ad-üerfa. non minus ihfcliciter pugnatû eft in mari à Gallis. Nam Britannica claf-lîscum Hifpanaconiunda, per Gallicana lictora oberrans ,obuias habuitnon-ïiullas onerarias naues è noua Gallia antanftica Indicis metcimoniis, amp;nbsp;aroma-tibusonuftasj quævbi cruentumprœlium commififl'ent,poft multànauigia â Gallisfuceenîaj Hifpani deniq. viélores etiadunt, multifcque opulentis nauibus potiuntur, pleraque itidem naüigia demerguntur.Inter hæcj Vchcti Senatus ac Florêcini reguli interceflîone,interRomanum Ponnamp; Phiiippum Hifpaniarum pm üio regempax xiii.Cal.Oclöb. apudCaueamcaftellum,cercis quibufdam condi-tionibusinita amp;nbsp;conftitucafuitîinter quas præcipuè cautum fuerat j vt fide publica inftrufto Guiliano in Taurinos ex Latio qua cÓmodüin ei elfet, etiam per officiofam Philfppo Italiam i liceret tutb exercicum traduccre. Duin verb ipfi Poncifici per fuos delegatos amp;nbsp;procuratores pacem compofitam nuntiatur^ eaq. dccaufa plurima læcitiæ ac mutuæ congraculationis figna in proximuin diem pararentur,infequenti noble continuis imbribus ita fuit aubius Tiberis, vtfta- TihtrU in-^ gnantibus aquis vniuerfam Romain nauigabilerri fecerit • multaque ædificia ‘^‘'***' collapfa, amp;nbsp;plurima ac prope incredibilia damna in ipfa vrbe, adeoque in vni-uerfoLatio propter huiufmodi inundaxionem illata ; fic mcdiusfidiuS, vt hæc iplisRomanis tain atrox amp;nbsp;calainitofa extiterit, vt no minus maloruin hæc vna noxvniuerfæ vrbi amp;nbsp;finitimis locis cælitus atculifi'e dieatur, quain vis humana, ^crudelis armatoru hoftiu acerbitasafferrepotuifict. Ncc fane ager Bononiefis amp;Flórétinus huius cladis immunis atq» expefs fuit.Interea teporisjHenricus rex iniraquadamvkionis cupiditateatq. ardoreincendebatuL.quippe qui tot cala-mirates vno eodemq. tempore perpelfusjprout erat exeelfi ahimi,amp; aducrfis rebus imperciilfi,nobles diefq. fecu mçditab^tuf,quonainfigni ac inemorabili fa-finore fuæ dignitatis ac exiftimationis,non paru,vt ipfe fibi oinninb perfuaferat, bbefablatæacque collapfæ, vulnus aliquaexparte fanaret. Hunc alfiduis curis amp;cogitationibusæftuantem,Gradiuus amp;nbsp;Bellona confpicatijfimulque alumni ffibquem pauk) anteinultis indytis tropbæis hoftilibufque manubiis infigniue- ' ranrjvicemindolentes,protinusmoduniScrationein adinueneruntj qua teceris j» infortunium,totque illatas iniurias egregiè vlcifeeretur. Quocirca ipfis patroci-

SENATVS r O P V L I Qjr E nantibus breuieffeâLim cft,vt rex,præter omnium fpem dcimprouisô Cakwm, antiquiflimam Gallorum ciuitatem,in extremis Belgaruin Morinoruirquefini-tgt;us ad Britannici Oceani anguftias pofitam^olim Iccium portuin acpioinonto-rium vocatam, menfe lanuario Anglis eriperet, fucque imperiorurfus adiicerer, quam ipfi ducentos 6c vndecim annos ab anno Chrilli i347.Philippo Galloruin regi ademptamjn fua poHeflione atq. dominio rcrinuerant. Vndenófolum vieillis Morinis,fed ôc Galliæ ipfi frenos ôc compedes inijciebant. Incuntc April*, Lutetiæ Franciico Valefio,Henrici filiorum natu maximo,Maria Stuarda,vniw lacobi V. Scotici regis filia, amp;nbsp;regni ex affe licCres, nupfit, amp;nbsp;continuo mari' tuSj cùm adeumdiem vfque Delphinus appellaretur, gloriofum regis nomen hbi defumpfit. Paucis pôft diebus,GaIli cum inftuôliflimo exercitUjBelgasdua-bus ex partibusjiiempe à Mediomatricibus,amp; Caletibus aggrcdiuntur,brcu^uc fpatiointeriedo,GuiGanus,ôc Petrus Strozza, Diuodurum,vulgo Teonuillam, obfederunt: in qua obfidione P. Strozza,vireximiis virtutibus,amp; inprirnisbel-lica virtute longe clariflimus,menfe Iulio,ænea glandeiâ:us,viuis fubtraâuseæ Inter quæ,Thermus Flandriam infeftat: fed rurfus,fortunaGalloruinconatibuJ aduerfante,,ab Egmundanoad Grauclingam 111. Idus Quindil. fufus fuga-al tufquc cft. In hoc prœlionouum illud atque admirabile fuit,quôd in eo cum crtHtbnia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omiiium otdiiium paritace,confimilique plane coininiflîonepu-

gnatum fuit, qualem neà fæculo quidem militaris rei feientiffimi incidilfe ferc-

bant. Quo certamine cùm neutri faciem verterent, cafus quidam fortuitus ac mirificus interuênit. Præteruehebantur forte fortuna deeem bellicæ naiies Hr*-tannorum,qui procul ex vndisconfpeólo confliólu,in littusappulerunt,amp;Gai»' ciexercicuslatera,tormentorum tempeftate eminus perculferunt. Hacrcino***' tateThermi exercitus perculfus, ab hofte acriùs vrgente profligatus cft. Ip'^ Thermus,accepto graui vulnere,captus,tormenta,figna,ôc præcipuè prxdac Flandricismunicipiis collegia,ab hofte receptaeft. Huius prœlij aducrfocafu, graue totiFranciævulnus illatum cft:quo etiam illa,queevix confenuifle vide-Dantur,recruducrunt.Namfileuecertamen adRentinum coininilfuinomitra-l'uus, intta quadrieniiium tribus grauiftimisprœliis viôb funt,primo adXhm^' num in Etruria,deinde ad Sanquintinum in Veromanduis, ac tertio ad Guuc-lingam in Pleumofijs : his tarnen tot tantifque aduerfitatibus efïàci nunquam potuit,vt illarum atrocitate Henricus rex vlla ex parte fuccumberct, aut bellicos apparatus remitteret,adeôvt,qua erat animi celfitudine,femper quodammoon auôlis viribus, amp;nbsp;nouiscopiis cum ex Germania, turn Heluetia euocatis, ferpro indies maior appareret. Ceterùm, ambo regeSjimaginem reitocius confiderm-cio, fi omnibus viribus concurriftent,cx eo conflidu Rempub.Chrirtianam wn-xwwwi'M,. quam fulmine- conflagraturam prouidebant. Et quoniam fui exercitus roburex peregrinis bellicofiflimis gentibus conftarer, ciuitates fuas exteris prædxfuture minimeaddubitabainii Igiturad communem falutem refpicientes,confirmais tandem rationibus, ad pacificationes remdeducerc conftituerunt, legatique ea de re vtrimque milÉ funt.Interim convneatus inopiavterquc exercitus laborarc, obque autumnales tempeftates, impendentemque hiemem non optime haberc cœpit:eaq. de caufa, exatfto Oôlobri,melior pars militum caftris excelTitjqmn*^^ Nouembri ftatim fccuto, miftio data eft,fic tarnen,vt deletftum aliquem ccrtutn reges praefidiorum locofibi retinerent,atque in hibernis difponerent. Inrerea temporis,duminBelgiodepacifîcationeagitur,Maria Britanniæregin3,Hcn' rici oôlaui ex Catharina Caroli v. Cæfaris matertera . filia, xy. Cal. Nouemo naturï

natura» concefTic. Huius rama fuie heroici animi excellentia^onlniulTiquevir-tutumlcndiumarqueargt;^or J vt multorumpopulorumac Principum oculos in ^êfeconuerrerir,adeôJvt Philippus Hilpaniarum rex, ram ampli imperij viiicus kIióIus hæres, amp;nbsp;clehgnatus fucceflbr, earn hbi in coniugem expetiuerit. Quæ citra aliquamfobolenlj cum proueôlioriætate eifer, vita excelTit. Huie in tanri auitiregni poHeilionem legicimo htereditatis iure fucceflit eins foror Elifabetha, lechifima heroina, amp;nbsp;nunquam fatis amplis laudibus eelebranda^quas, dePro' cetuin arque omnium ordinum eonfenfuamp; fuffiagiogt; in Reginam Brirannici Kgni.cum fauiliihma omnium acclamatione,Londini xvii. Cal. Febr. inaugu-rata fuir. Cuius quidem ièreniiîîmæarque adeó porentiiT. Reginæ incrcdibiles plané inauditæ virtutes,me,alioquîn breuitatem profeilum, amp;nbsp;fcftinantemj admoneut arque in fe moraricogunr, necfanèinuitum,cùmgrauiiïimuin pia-culiiniadmitterem, amp;nbsp;me iugi ac fempiternaingrati animi nota onerarem, fita-linantæque Reginæ hîcper occaiionem mentionem faciens, præclariflima cius Virtutiimornamenta amp;nbsp;méritas laudes tacito iilentio fupprimerem, præferrim cum ohm me immerentem,præftantiiïimi Regis Eduardifeliciif.memoriæ fum-maliberalitas amp;munifîccntia,fibi,arque adeôvniuerfoBritanniæ regiio ira ob-ftrinxerit ÔcobligaueritjVt vel hoc folo nomineplurimû huic laudatilf. ReginXj taincxcelii regis forori,fimulamp; fucceflbri,in perpetuum debere ernStear amp;nbsp;agiioicamjcocertê magis- quôd adpriftinam illam obligationem,recétibus fuis beneHciismenon femel nouo grati animi conftantifquefideiSc humillimi ob-leqnij facramento obftrinxerit. Ceterùm, vt ille deCarthagine loquens, hlerc mdius putar,quàm parum dicere, fie ctiam proculdubib mihi agendum cife in-tclligo, partim quia me tamis laudibus recenfendis f rorfus itoparcm cognofeoj partim etiam quia hæ iufii ponderis volumen fibi expofeunt. Quocirca innu-incrabilibus animi amp;nbsp;corporis dotibus,quibus ipfa hadfcnus in fapientiif. fui rc-gniadininifirationeiminortalemfibigloriam apud omnes nationes compara-üiCjOmiflis,illuddumtaxat obiter adieccro,Britanniæ regmim nunquam ab vllo (pacealiorum dixero) velretroadfis fæculis,vel patrum noftraque memoria,ma-loricum prudentia, nec minorifelicitate,fuifi'c adminifirarum . Quod fane hi öipnes mecum vnanimicofenfione hauddubic fatebuntur, qui, quotnam pro-cellis ae tempeftatibus hoc regnum anteaper multos annos agitarum fuerir, tjûaniifueærumnis amp;nbsp;calamitatibus pleraqueEuropæ régna amp;nbsp;prouinciæ afii-dueferè Iiucuique laborauerint,atque etiamnum ijfdcra cofliôtenrur, fecum ani-wis reputauerint. Qubd fi à veteribus haud immeritô diblum eft, MagiRratuni viriiinoftendere, profedlb quinisfacillimeintelliget, huius reginæ laudes nun-quam fatis pro dignitâîe exprimi polfe, præferrim ficxaéfiùs expcndatur,qiio-modb lus ferme viginti annis, qiifbus citra infignem aliquem tumultum vel de-Içâioncmjquàm feliciiTimè ac moderarilfimè regnum qdminiftrauit, fefe geffe-tit.Non immeritôigirur Plato fapientiif. ac plane diuiin^s Philofophus,dicere folebar,illa Imperia amp;nbsp;Refpub. quàm diutiflimè ac profperrimè ftare,quæ à Phi-Efophisvelregcrcntur, vel earum reélor^s Philofophiæ operam impenderciiL Proinde Britannia habet quo fibi non immeritô gratuletur^.nimirum quôd ifto ’ufelicinimo fæculo,amp; plane in tanta reru omnium confufione, tantaq. bonoru Pnncipri(abfitdiôlis acerbitas)raritate,tamrarum amp;præclarum fidus incredibili l^dprouidétia ôtboHitate fibiilluxerit: cuiuscertè radij,hoc eft præclaræ aéfio-flcumnoftri temporis aliarum heroinarum aôtionibus conferantur, quis vfqueadeô eft ftupidus, vel tam iniquus humanarû rerû æftimator,qui non faci-BB 1 làv^

le videatj illas vcl penitus obfcurari, vel faltem inultis parafangisatergofdin* qui^adeo vtpeculiariquodamfato accidiffe omnibus cordatis viris vidcatuG't bac noftra turbulentifl.ætatehæc Regina daretutj cuius virrutes cd clanus du-cerent, quo nonnullarum Heroinarum vitia eflent manifeftiora, ttquciiiaroj ^'a^iiaes tel^cSolone, ciuitates atque Imperia duabus poriflimum rebus, ceu neccfiariis infti‘‘Jmcntis,continentur; nempe poena, amp;nbsp;præmio,ipfa omnibus inodisamp;ra-totintantur. tionibus,vthæcduoin vniuerfa fui regni adminiflratione quam diligentifliiw adhiberentur,allaborauit: vt boni fcilicetad virtutem pratmiis incitarcncur,amp; improbi legibus à peccandi libidine deterrerentur. Vertun enimuerotantacius animi exticit moderatio atque innata clementia,vt non immeritd de ilia dici pof-fit,quod veteres de Seuero Alexandro, Mammæa matre genito,pofl:cris traditie' re^nempe anæmaton, hoceft,cirra fanguinem gelfide imperium, cumfiupK natura femper a cædibus amp;nbsp;crudelitate abhorrens.numquam adducipotuerk,vi aliqucm,nifipublico iudicio damnatum, ad fuppliciu rapipatereiur. Neminem autemignorareputOjincredibilem cius clementiamamp; fingularehumanitaKiu, qua inde ftatim ab regni fui primordio hucufque erga omnes declaraiiic. Vnum tamen,inflar omnium,præclarû eximiæ manfuetudinis teftimonium fubijciam, qua Eadcnus vfa efl, ac etiamnti vtitur in Mariam Stuardam,IacobircgisScO' tiæfiliam,amp; quondam Francifci fecundi Galliarum régis coniugcin; quæ,tani-etfi regni eius æmulaeflet, amp;nbsp;multis nominibus ipfam oft'cndillet,nihilominus tarnen egregia animi conflantia amp;nbsp;fortitudine omnium offenfarum immcinor) illam femper omni officiorum genereprofecuta eft • exiftimans, longe fatius gloriofius elfcjlaudem ex vera liberalitate atque dementia quærcrc,qua'mpiiui' tas iniurias vlcifci. Nec eft mediusfidius,quôd abfoluta huius reginæ lenitas tm-ducatur,vel in dubium aliquo modo vocetur ex eo, quod ipfam Mariamadhuc

in libéra cuftodia retincat, cùm id non cam ex fuo, quam illius vfu ßt, fi reiuni flatus penitins introfpiciatur. Quandoquidein fuminopcre verendum cflctj ne priftinælibertatiatqueauico regno reftituta, maximis concitatis turbiSjpcri-culofam regni fui conuerfionem faceretjac fefe funeflo Sgt;i. tragico vita exitUjD'^^ vltoribus, implicaret,propter innocentiflimi fanguinis régis, fuiinariti,wcito confenfujà perfidilïimo fimul nequiffimo Comité Bodwillo intcrfcdi,^^'

■ fionem: quod fane crudelifliinum ac ferè inaudituin fcckiSjCo atrocius deteftabilius omnibus videri debet, quo ipfa, omnis diuini humaniqtieiurisob-amp; funeftorum cafuum initium ortum ede tradunc â Dauide Ricio Pedemonw-

no, quern infimogenere natum, amp;nbsp;nullis virtutum præfidiisfubnixum,foitn-naeo dignitatis extuleratjVt inter aulicos proceres nullus ferme eßet, qui apud illam plus autftoritate amp;nbsp;gratia valerct, ita vt poftmoducontrucidatus,omniuin iudicioacteftimonio damnatus fit,amp;iurcinterfetftuseftedicatur.At rege indi-gniffimanece interem^to,Bodwillus perpetrati fceleris ftimulis non fccus quam Comitu Bod infernalibus furiis concitacus,effugium latebras quærens, quôd rebus fuis diffideret, ac incertis confiliis fubinc^ ferretur , vOvi atque altera naui clapfus, Diis fimul atque hominibus inuifus, è patria folucns, in Nortbuegiam delatus eft. cumque cafu in portum appellerer, vbi tune temporis fpcculatoriæquædam regis Daniæ naues ftabant in anchoris,à claftis iftius præfetfto intercepts,continuo in Daniam miflus, prætcr mérita humaniter exceptus, in ipfi arcc Hafnienfi fiefatis fplendidc habitus eft,ita tamen,vc,ciimglifcentefamaatrocia eius fcelera nonnihil retegerentur, aliquantulum folito ardiùs aflringeretur.

Inillaarce âliquandiu afleruatus eft,ac tandem perdnôlus Malimogiumj vbi ad aliquotannosdctentus fuit. Vei'ùm,ctfieinihil omhinôquod ad liberalicer viiiendüm deeflct^ atra tarnen bili excruciàtusj firaulq-,ômnera corporis curam ^cultumabiiciens^efferatofimilis, brutalem vitam, amp;nbsp;otnnis bumànitavis cx-pertcnijaliquandiu vixitjdonec tandem phreneticum fpiritum abbuius corporis cuftödiaretraóhum ,miferè exhalauit. Geterùm priufquam de bac inclytajamp; laudatiflima heroinâdicendi finem faciam, viium hoc adiunxcro j quod ficuti florentiflimum Britanniæregnum,propter faluberrimam ëandcraque fapientif-limarii adminillrâtionem illi plutimum debet-, ficetiam ipfam nor. minus diui-næclcmcntiæacbonitati fumnloperèobftringiiquôdfcilicct inter tôt amp;nbsp;tani præclaramunera,quibus ea diuinitus donata cRJiuiufmodi viros fèmper baôle-nusiii confilium adhibueric,quorum doôfrinajprudentiajfidei intcgriras,iudicij reâitudoj rerumquebenë gcrendarum periria , extra contfouerbara eximia ôc pbnèfingularisextiterir.Hincprocuidubioaccidit, ipfam nô folùm omnes iin-' pendentes tempeftates ac turbines mature præuidKîejVcrùm etiam illas magna cumfualaude,neque minori vtilitatefcmpcrfortiter ac tempeftiuè, cèu ex aka amp;longinqua fpecula,præuidiireâc repuliiTe.Nectantahæcfélicitas folis Anglis obtigit: fed etiam Hibernis, vt vicinisjita eidém imperioparentibuSjcommunis eft. quippehuic proniuciæ femper ab hac fipientiil. regina procuratores huiuf-modidati funtj qui illam non minori cum prouineialium emolumehto quàm tranquillitatehaólenus adminiftrarunt. în quorum cette numero inltaromniû inibieritHenricus Sydneus,vir non modônatalium fplendorejfdrtunarumque amplitudine^fcd etiam animi cörporifq. virtutibus infignis. Hic tanta nimirum prudentia,æquitatCjatqueanimi teinperamentö banc bbi demandatamprouin-cbin cüm fuperioribus temporibus, cum bac etiam hoflra tempert aie, procurât atquefuftinet, vtadmirari no femel fubcar,vtrum illi maior laus propter æquam ^dminirtrationenij an propter militarem difciplinamdebeatürjcum iri Vtroque lbrô,hoceft,amp; pace, amp;nbsp;bèllo, femper eas vircutes attuleritjfîne quarum minifte-110 neutrum cömmodè ac felicitet geri potert. quo profedô nomine illi pluriihu sbomnibiisnoilimmeritôtribuitur. Verùm ,quôd filium babcat gencrobili-mæ acplane beroicæ indolis adolefcenté,patcrnis vertigiisquàm proximè infi-ftentern,dequo bbi plurimum fpondere iure portit,3cdebeat,priuatim equidem illigratulor,quôd videam iiifallibilibus argumcntis,aliquandô futurum , vi bic âuitædomus fuasfplendori non paruinluiriinis (bquidaddipotert)collaturus ^bpræfertim cùm in baciuuenili prorfus ætate ijs furigatur muneribus, quæ nunqiiam citra conblij maturicatem,amp;verè diuini ingeuij capacitatem abfolui poflent.Necfanèbîclôqûoradgratiam,velabentationém,cLuniam plarjè ma-pifeftuin bt,amp; multarccéntiatertimonia omnium oculis obuerfentur, ilium lUOPrincipi, atque adeô vniuei'fæ fuæ patriæ in boc immaturo ætatis fuse gradu iam infigiiemoperam nauafl'c,vc ex bisprimis négotioruèn rudimentis,ac quart grauioturn adionuiri tytocinio, maxima quæque cxpeciari portint. In ilia bqui-

Iplendidiflirtta bonöribcentilf. legÿionc, quam elapbs iam pænè düobus ‘WSjadnouum defignatum Cæfarcm,congratulahdi caufa,réginæ luæ nomine , ^buitjtàineuidens déditcùm betoici animi^ turn prudèntis arque bené inftitücî ^^Uenisdocumentum, vt vel bine facile quiuisconiicere valent,quorlum eapræ-rara indoles aliquandô bc euafüra, adeo me berclè, vcegô hoc ad abfoluttc ^^citatis buius Serenirt. Regirtæ cumulum acceffilfe iudiçem, vt in bac tanta 3ngurtia, ôc in tanta præftancium virordm pâucicaté,babcat rio folùm viros

graues longo vfu amp;nbsp;rcrû cognitione inftruôlos.fed etiam heroicos iuucnes tanta fideac viituteconfpicuoSjVtillorumopera inmaximis quibufque negotiis,ôi deliberationibus quàmfeliciffimèvtipoflit. Sedmetantæ Regiiiæ,torquedi-gniflimorumheroum laudibus inhærentern , reuocat inftitutæ hiftorix feties-ramen obiter adiecero,me eó libcntiùs atque fufiùs de rebus Britannicislo'« 'vetuinteef- cutum fuiflcjquô manifcftiùs deprehendairij baud exiguum familiaritatis amp;nbsp;ne-cefsitudinis commercium huiegenti culn Genuenfibus lemper extitifle. Vitra enim mercimoniorû atque nauigationis mutuam familiaritatemjquç etiamniim cura maximo vtriufquepopuli emolumento confiât amp;viget,fidem mihifaciut Reip.infignia huic genticommunia,nempe in argenreocampo tranfuerfamru-beam crucem priftinæ ac mutuæamicitiæ, arque adeô hofpiralitatis firinifsima extitifle iura; quæ quidem infignia non folùm in omnibus ædificiis publicis vtriufqüe nationis vifuntur, fed etiam vndique in eorum nauibus coilucenr, ac fefèoftendunt. Accedithuc,quôd vterqiichic populus D.Georgiamtanquain Deum tutelarem, fibipeculiarem ac proprium, retinucrit. Quæomniainuicein collacajaaud dubiè antiqua ,vti diximus , amicitiæ argumenta præ feferunt, amp;nbsp;præflant. Vt verô ad feriemorationis reuertar,hic annus icidemCaroliv.ae Quorum Marix ôc Leonoræ,eius fororum,quæ, vtiprædiximus,regi Francifeo primo nu-fyinteritu cîarusac memorabilis fuit. Nec minus etiam proximusaniius excellentifsimorum Principum morte, ac in primis Henrici regis funefto exitu apptimc iiobilitatus. Hicenim,poft optatiflimam pacem inter ipfum öcHifpa« num,tandem ad Cambrefiam ni. Non. Aprfde mutua vtriufq.voluntate iiii-tam amp;nbsp;conftitutam,poftquc illud calamitofiftimum bellum,quod ferè cofl' tinenter viginti quinque annis inter vtrumque regem vario atque ancipitiMarte geftum erat, féliciter compofitum: ad cuius quidem ftabilimentum, firoul-que ad iniuriarum fuperiorum obliuionem fanciendam , Philippo Ifabdh, Galli regis filiarum maior natu ii.annorum,cum dote cccC.mîllium aureoruin: Allobrogi verô Margarita,ipfius regis foror, quæ præter dote ccc. milliû aureo-rum,Ducatu Barrenfi frueretur,delponfa eft,in decurfione equeftri à Mongo-HMci rtgit merio lèthali vulnere fauciatus, decimo lulij in maximis miferrimifque dolo-

ribus vitam finiit. Eodem anno, BonaSfortia, Sarmatiæ regina; Chriftiet-nus, amp;Chriftianus Daniæ ; prætereâ duo Duces,Laurentius Priulus Venetus, Hercules Ateftinus Ferrarius , deinde Pontifex Romanus Paulus quartus, »^pereofr» çyjyj locum poftea Piusquintus fubftitutus fuit, ordine quoda fucceflionis itahumanis exemptifunt,vt eorum mortes prope connexæ, amp;nbsp;quodammoJo confeclariæ fuerint. Quod quidem occultarum caufarum ignorarione, inreno' ua plurimorum admirationem auxit. Totregum,reginarumque ac Principuin, vno ferme eodemque tempore vita emigrantium,obitushaud leuibusfignisat* 9^^^- que prodigiis cælitus prarnuntiatus fuit. Siquidem præcedenti anno circitcrldus ruernnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vefpcti fetcno cæ^o vifi funt ardere longiflimis traólibus fupra Luretiam

maximi clariftimiqueignes. Eodemque, Laye celebri vico, confpedum au-‘ tumno,fummomane,grandeinfolitumquc cælo numen magnitudineainpft trabis. Item Cometes, ndus, vti antea Tæpè diximus, maiori ex parte terrifeum, amp;nbsp;regnis exitiale,apparuit. At regis GalliæluôluofusacfuneftiffimuscafuSjnon modo his quæ recenfui,portentis,verùm etiam plerifque atiis peculiaribuspra;-

• Quandoquidem, Vt omittam vxoris fomnium quæeadcm node fuerat regem vulnere confedum amp;nbsp;exanimem videre, eo ipfe die ante-quainconcurreret, puer fexennis, quiludos fpcrftatum cum parenribus iuerar, velut

Vclutiinpos fui, flens clamitauit: Heu regem volunt interflcere.Qucndam etiam vaticinatumferunt, resnacurum filiuin maiore incradecitnum fextum annum, quævaticinatio confeda putabatur, cùm reginam Scotiæ in matrimonium du-xit. DeniqueGauricus Artrologus Italiæcelebërrimus, obferuata quinquenniö aiiteipfius gertitura,perinde ac Ci hominum faca fecudum coriditiones ftellarum difponerentur, monueratperliteras ,vt circitervnum quadrageflmumætacis annumvitaret duellum:aftraminari vulnusin capite,quod velc.Tcitatem j vel mortem continuo aflerrct.fiueigiturpraefenfio quædam amp;c fcientiärerumfutu-larum eft, flue luperfticione implentur animi, ad talia tcmcre credenda proni; communis ccice fortunæ bumanorû cafuum memorabile exeinplu, in quo fe Principes coceinplari,amp; ad cuius cogitationem fuas aótiones inftituete debeant, ncfortunæflatibus ac fucccflibus ebrij, rebus proiperis efFerantur,aut fupra hu- ex™/«»* manam fortem quicquam fapiant,quandoHenricus hominis förtunam qiio-dammodó tranfgreffus, pro felicifliimo Principe totius orbis. Baud dubiis præiu-diciis,fe numerabatæftimabatque cnulquam non fuam magnifïccntiam often-tans,amp; tanquam in arce profperitatis ac extra Fortunas aleam iam pohtus, omnibus fuis infcriptionibus titulum fummæ fclicitatis præferens. Sed huic tâta: prö-fperitati Deus freniim iniecit, quo ille ad communium humanas vitas cafuum normam amp;nbsp;regulam reuocatus, in ipfo ludo, in ipfis dcliciis, atque ailimi fui af-fluentibus voluptatibus fuæ mortalitatis teftimonium ferre coaóFus ert. Sed ha-buit rex ille fuas quoque prasclaras dotes* In primis enim bellicofus atque ma-gnaniinüs fuit, mira etiam comitate atque lèrmonis aflabilitate, qua fibi popu-’ lariumanimosmirum in modum conciliabat,fingulari iuftitia,amp; ceteriscum animi, turn corporis dotibus quam maxime infignis jobquas fanè,ficuci viuuiii naturaliamore profequebanturGalli, nee nifi optimocrant in cum animo; ita quoquetenerrimè mortuum deplotarunt,adeo Fanè, vtad multos diesluóFum publicumregnividuitas amp;nbsp;folitudo confequerCtur,Franciaque omnis impen-dcntiumcalamitaturn tempeftates præfagicns 5 grauiflimis angoribus amp;nbsp;mole-ftiis implicata iacuerit. Nam étfi turn ab externis bellis amp;ttumultibus requië-» uitj in feipfam tarnen vires fuas poftmodumconuertit: quorum omnium ma-lorum initium amp;nbsp;protafis in Francifcum fecundum,Delphinum amp;nbsp;Scotorum regem, qui natus aiinos 15. menfes quinque,in paterni auitique regni poflefllionem boe anno fuffeólus eft ; epitafis veió amp;: lumina periculiin Carolum nonum, amp;nbsp;Henricumtertiumincidit. Henricus, vtetiam hoc obiter dicatur, liberos omni-no nouem poft fe reliquiq quorüex coniuge mares quatuor,femellastres; extra-ordinein veroduos vtiiufque fexus fuftulit. lifdem Ferme temporibus,graüifli-niaReipub. Genuenficum MarchioneFinario controuerfia intcrceflit; quam ipfeneutiquam hïc prætermittcndam Fum arbitratus- nec,vti fpero, à quoquam temcritatis, vel prasiudicij aceuFabor, ft ea noluerim, licet breuibus verbis enar-ratam,filentio prasterire. Hoe enim no eó Fpclt;ftat,vt aliquj^lmihi in re tam grauis iudicij arguam: Fed potius quo magis atque magis eluceFcat, quata Reipub. cum imperio Rom. omnibus temporibus Fuerit cognatio atque coniunólio. Senatüs igiturgrauiflimis decaufis adduótus ,eo quo diximus anno, ipFum Marchio-nem, valdè infoleFcentem,atquc Fuorum querimoniis ad Senatum niultis nomi-nibus delatum,primtim Fatis habuit,ipFum ad meliorem mentein,ofteil{is mul-ns grauibusadhortationibus infleólere,quó eum eins vafTallis amp;nbsp;Fubditis in gra-tiamreponeret. Verum vbi ipFe reFraólario ac contumaci animo Falubrirer mo-üita afpeenatur, amp;nbsp;indies Ferocior Fadus, in fuos impunè graftari contendit, Se-

s E N A T V s P o P V I i Qjf E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

natus indignirate rei commotusjoperxpretium fe fadurum exiftimaüitgt;Vt,ä^rc-priinendos ipfius Marchionis iiupetus manifeftam viin, aliquot cohortes mi-litares confcriberec: dccretiimque Senacus confuItOjVtanifirefipifccrctjamp;adfa-niora confilia rediretjCædem cohortes contra ipfuln cducerentiir, ipfcqueconi' munibusReipub. armis in ordinem redigeretur , prout etiam protinus ,ciimin fenrentia perïèucratetjfàôlurn fuit^ ita vt,paucis interiedis diebus,ciim omnibus ad bellum nècedariis propemodum ellèt deftitutus, amp;!. fuftinendo aduerfus tan-tain Rempüb.bello, opibus aepotentiaefl'etimpar, longeque inferior, acetiam in primis congreflibus aduerfam fortünam , aliquot ex fuis cæfîs amp;nbsp;prolligatis, experiretur, relido dominio, vél potiùs propria culpa exadus, amp;nbsp;exutusditione, adCæfarem Ferdinandum implorandi auxilij caufa, queribündus fecontulit, penes quem acerbiflimam querimoniam, atque adeô grauiflimain aâicncm contra Senatum populumque Genuenfem inlhtuit. At Cçfar,cùrn fuaprenatuta efletPrincepsiultißimus,aa dicendam caufam per publicum fecialcm Senatum Genuenf. ad fe euocauit. Rcs ea in Senatu tradata, vt per ie erat ncuaj ßcPatres in varias fententias deduxit, adeô,vt poft longas deliberariones, ex parte Senatus nuntiatum fueritcaduceatorijSenatum quidem caufæ fuæ cognirionetn Ca:fa-ri tanquàm arbitro, non verb tanquam îudici permittete. quo refponlointelk' dOjCæfar,iterum remiflb feciali,Senatum denuôfub grauipœna,acplanèfub aperta proferiptionis côminatione,denuntiauit,vt,nih Senatusadftatutamdif® ad dicendam caufam compareret, fc infauorem partis querentis pronuntiaiu-rum, amp;nbsp;id quod iuris foret, executurum. Proindè Senatus, adhibitis conßliaßi^gt; aliifquegrauibus viris in huiufmodi rebus verfatis,ftatuit tandem procaiifælux defenfione oratores ad Cæfarem ablegare qui tantifper æquitatem caulæ Reip-contraipfüm Marchionem tutatifunt, amp;nbsp;iure contendertint, donee Cæfafjad* hibitis in confilium fuper ea re quatuor celcbrioribus Academiis,introfpeâisamp; examinatis totius caufæ mentis, pro tribunal! fedens, fecundum Marchionem pronuntiauit: quodfcilicetiniquèamp; perperam feciflent Genuenf,quôdvafîallo Imperij ,non delata prius adGæfarein , Vel Cameram Imperialem querimonia, inaudita caufa,quafi inderanatum, armis ftatu atque ditione deturbaffentamp;cxc-giftent. Acüiüs quidem fcntentiæpronuntiatione,cùm oratores Reipub.exdp^' rent, amp;nbsp;ad fummum Pontificem, tanquam fupremum competenrem iudicem, appellarentjpoftmodumdeiurifperitorum fenrentia cognitum eft,huiufmodi interpofitam appellationem friuolam , ac temerè fadam fui (le, cùm nimirum noti amp;nbsp;plané manifefti iuris fit, Pontificem ipfiim nullum fibi iusinimperio, præfertim in rerum forenfium atquecaufarum cognitione, vendicare poflè, vel debere, fie mediusfidius, vt Senatus, ad remouendos vlteriores furnptus, amp;nbsp;Imbus in pqftcrum anfam præcidendum,nôn grauatè renuntiatainterpofitaappel-fallerem Fi- latione,;Cæfarisiudicio atque fententiæfteterit,eique locum in omnibus præ-gt;G«t«/,buerit. Statim enim p^ renuntiationem fadam, Marchiopoftliminiôinarnif-fenuiiM. pæ ditionis pofi'eftionem introdudus fuit. Hæcideô eô libcntiùs atque fufiùsad-ieci, quo intelligam,multos eftein hac fenrentia, vt purent ,Rcmpub. Genuenf. multafque alias Italiæ vrbes,nullo mo^o,vel iure imperiali iurifdidioniefie fiib-'iedas, cùm hic error non tam ex hoc recenti excmplo, quam ex nmltis aliisre-gL ?x’iu- troadis temporibus datis, euincatur. Poftero anno, Francifeus fecundus Gall-j-gx, occafione tumultuum in Scôtia, illud regnum otcupare conatus fuit-Sed cùm ab Anglis Letha obfideretur, amp;nbsp;claflîs Gallica lente haoueict, ab Scotia per Anglos exclufus eft. Tumultus cÓtra regem Ambûfiæ duce Renaüdio quodam ■ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excita-

GENVENSIS H I S T O R I AE LIB. X X III. 575 excicacusinenfe Martio: fed auólores è medio fublati: reliqui vario mortis gene-ICaffedi. Rex primo confilium ad fontem Abellcium de religione, deinde Au-leliæindixir, v bi Condæus Princeps ob fufpiciones quafdam captus. Rex aurem inmorbumexapoftemare fecundum finiftram aurem incidens,Non.Decembr. viraemigrauir.Cuius inopinamors Codæum vinculis exemir. Nam ftatim poft eiusobitum liberiofe laxioreque cuftodiavfus , donee à Carolonono, qui vix decimumætatis annû ingreflus, frarri Francifeo fucceflic, ad fontem Abelleium cuocatus y caufamq. dicere coaótus eft. Vbi Roberteco de fen dente ac pérorante, pridieldus Martij fubfequentis anni, à rege acpræcipuis regni confiliariis j ab iis acculacionibus qiiibus grauabatur, liberatus, amp;nbsp;in integrum reftirutus, confpi-cuum arque infigne fuæ integritatisamp;innocentiæteftimonium rcrulit. In idem fere tempus incidit clades ilia toti Chriftianæ Reipub. funeftiftima, ad Menin-’em accepta, in qua Philippus Hifpaniarum rex,vltra quinque armatorum mil_ des ad All-ia, inter quos multialarum centuriones, clari nominis viri extiterunr,amp; vitra bellicosapparatus,qui fermeomnes in hoftium poteftatem deuenerunt, nouen-deciintriremiumiafturam fecit. Huius expeditionis, praeter reliquos, meminit _ edam AntoniusFracifeusCyrnus,qui dehac peculiarem libellum Etrufeo idio-quot;’*”quot;** mate conferipfit. lifdem ferme diebus, Ferdinandu^inRerator,prii}ccps fingu' Ferdiiiandi larifapientia,pietate,animique fortitudine,acceteris regiis virtutibus quam ma- ^'^7 ximefufpiciendus,fatisconceflit. In cuius locum,eiu.s filiusMaximilianus fe-cundusde rnutuo Septemuirûm Procerum confenfu ac voluntate fubftitutus flit. Porro, vt hoc etiam obiter addatur, xxi. Auguftieiufdem anni fuit Solist ceJipfis ftatim poft vndecirnam horam ante meridiem , finis poft primam, min.

15.locus in feptimo graduVirginis magnic.pund.7.cum dimidiofere. Vifa^^»quot;« elleodena anno lux ingens 30. lan.horay.vefperi cumfubobfeuro terræmotu. Totius anni ftarus ventofus admodum tempeftatibus multis atq. procellis in-leftus.Mira tempeftas grandinis ,fulgurum ,tonitruorum, Leodij quintalunij, homines amp;nbsp;tnulta armeta oppreftit.Item circa dccimaquintam Augufti,papilio- Fapitionuni numexercitus. Volabant hæc animaliapropter aquas, ea frequentia , vt curfum fluminis obfeurarent, potiftimum poft occafum Solis .hinc fefe fub noótem re-ferentes, per vicos velut inftrudis copiis vagabatur, nihil fere a tineis differentes.

At poltero anno, amp;nbsp;deinceps ,quantis regnum Galliarum fub Carolo i x. amp;nbsp;1561, Henrico 111. eins fucceffore adhucfuperftite,fimulq. baud multo poft, Germa-niæ inférions prouinciæ fub Albano Duce, ôc Commendatore Requezenio, caaià«. deinde in confecutomox interregno atque anarchia,amp; poftremum hac tempe- rioris Ger-fate,qua in Belgio infeftiftimæ acies ac potentiftimiexercitus ex multis variifq. gentibus inftruäi,nihil præter aduerfæpartisextremam perniciem acexitium moliuntur, rerum omnium conuerfionibus obnoxiæ fuerint,ac etiam inpræ-fentiarum fint, quantis inteftinorum amp;plufquam ciuiliuin bellorum fluóH-bus ac procellis vtraque regio vndique diuexata , quotes vtrimque ad arma concurfum,quoties pax inita, amp;nbsp;mox,nulla iurifiurandi rationc habita, perfide violata^quot direptiones vrbium, jgrorumque ac municipiorum vafta-tioncs,ædium actemplorum diuulfiones optimorum quorumque ac inno-centiffimorum fuis è fedibus eieólorum exilia amp;nbsp;profcriptiones -, fandtiftima-luinlegumprofanationes^quæ cedcs,latrocinia,incendia,funera amp;nbsp;laniente^quac dlt;;mqucinatronarumacvirginum conftuprationes,ac cetera his confimilia,quæ ohm RomaSullanis Marianifque temporibus cum ingenti fua calamitate exper-tafuitj nuncenarrare, vcminime noftri inftitutieft, ficetiam omnino fuperua-

574 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N À T V S P O P V L I Q^V E

canenin; præfertim cùmdehis egregia præclariflimorui-n'virorûrfnpta extent, èquibuSjCeii limpidiffiinis fontibus,hæc omnia affatim amp;nbsp;abonde,quatenus quidemadresGallicas perrinet^haurireliceat.Interim fperandum cft,nonà-fiituroserLiditioneaceloquencia excellentes viros, qui olim etiamres Bdgicas, remotis affeclibus, feriptis ac literarum monumentisjpro rei dignitateac magni-rudinCjilluftrabunr, tametfi plerolquc baud parum detcrretquod ad Aùnicni Pollionem feribit Horatius, qui belli caufasj vitia amp;nbsp;modes, grauclquc Principu amicitias,amp; arma nondum expiatis vnôta cruoribus periculofæ plenu opus aleç traôtat, incedere per ignés fuppolitos cineri dolofo. Has verb Bclgicas caiamita-tes,quas haólenusperpcnaeft,ac eriamnum patitur,quot chalmata amp;prodigia præccflerint, quótuefubfecutafuerint^ quot crinitorum lîderum apparinonc^; quot Lunae, Solifquedefedlus; quinain denique terræmotus. Hiatus., luJgurajamp; procellæ-clarifsimus iuxtà acpræftantilT. philofophus amp;nbsp;medicusD. Cornelius Gemma iil opéré cui titulus eft,De naturæ diuinis charabterifinis, præter cctc-ra,admodu,m accurate acdifertc enarrauit. Proxima æftate,Turcicuslegî' fnütumu- tus, cui nomen fuit Ebrahimus Strotius, cum ingentibus muneribus, equogra-«imil, Ctf, dario,amp; quatuor camelis,nomine SolymaniTurc.Imper.Maximiliano in rcgciii ip,! in comitiis eleôfo,gratulatur.us,Francofurtum,vbi Status acProccres

Germaniæ conucnerant,profeôlus cft0biquc poft orarioncm Sclauonicaîinguit Habitam, fhanc verb breuitaris caufa in præfentiarum reticeo) Icgatus dcniióad Cæfarem ebuerfus, ea quæ fecum attulcrat munera, nempe duos pretioffsimos vx natiuo cryftallo amp;nbsp;gemmis longé nobilifsimis elaboratos crareras,ceupO' eula, amp;caballum Turcicum generolîfsimum,aureis plané phaleris,gemiTiisA tenifcjueex püriftîmo auroornatû,tum quatuorcamelos ex totavrbeConlhn-tinopoliexquifitifsimoSjCæfareæfuæ Maieft. offerre,ac fummis laudibus eftèrrc cœpitjfaftusinterimamp;excufans,qubdamp; equus ille,amp;: camcli iamoblongin-quam terra manque profeélionem, quam inde à 4. menfium fpatio feciflent, macie amp;nbsp;defatigatione confc(fti,amp; attenuati efle confpicerenrur.

De his autem quæ anno fupra mille quingentos fcxagefîmo tertio contiget^j 1564. nihil plané occurrit quod ipfe in medium afferre pofsim . Atinfequcntiæltac, munitifsimaarx, vulgbdel Penol di Velez appellara, fub Turcico dominioad Africæoram fita,olt;ft.Idus Sept.a GarfiaToletano Hifpanicæ clafsis præfeâoex-pugnata. Superius à nobis demonftratumeft, fub Henricoii. Francorumre-ge, Ligures à claife Gallica, Turcicæ aftociata, pæné vniuerfaCorfica inultatos • HtJÎus autem cladispræfigium fuit, vtnarrat Hier. Cardanus, baleiw C3puc,repertum Genuas anno 1554. quod quidem eins iudicio nihil aliud porten-dere videbatur,quam,Cyrna amifta, caput truncum velut amido corporeper-inanfurum.Ceterùm qub id pleniùs intelligatur,adijciam eiuHcm audorisverba, quæ extant lib. xiiir. cap. Lxxiiii. de return va rietare. Ni fallimur,inquir, audiuimus afamiliarin^ftroiam duobus annis exadis,Genuas caput balenxex-trabtum à mari, in httore diu iacuifle : quod adeb prægrande fuit, vt à fuiciunr imo ad os, decern nouem pafl'us numqjrarentur. Quid aliud hoc eft, quàm qflod Cyrnaamiila, hgnificabatur,caput amiflb corpore rcmanlurum ? Nam Genua capitis amp;dominij ratione amp;: paruitatis vicem fubiit, Cyrna corporis. Id often-tum, cum poft annumcontigerit,fi interpretati tempeftiue fuillcnt, adiierfus Turcicam clalfemarces munire poteranq vndc nequcinfulaipfts,Kequetantum pecuniarum petiiftet. nunc hoc fablo, tota Europa in mctu conftituta eft, stquc etiam inpericulo. Vt igitur omina fuperftitionis partes lunt,ita eftenta cum

genvensis historiae LiR. XXIÎI. 575 i^ïturali prudeinia coniuiiéla, ad conferuandam Rcinp. vtiliffima curaob/êr-i’antur. Nequeenimcancæ belluæcaputabfcindi,vel àmaiore bellua potLiir,neG ïonnento bellicoj nee vllo alio cafu, Sed ß modo ca cafii aliquo aiic impulfu

amp; contorco collo computrefcenre corpore rcliólLim capLitjquonam psdo capuc ipfum non prins computrnit?antquomodocollumabrumpipo-qued in cetaceo gencre maius non paruin eß capite, adeo vcpifces collo ca-rcredicantur ? Deinum in tam vaftis littoribus quæ'nam fingularis vis capuc Genuaadegir? nificonfciaquædâ fati mens,opportunè pro cafibns fingula figna diftribuens ? Haólenus Cardanus. Et fi verb hæc infula, rebus inter Philippuni Hifpaniaruin amp;: Henricum Galliæ reges compoficis ,ad Genuenfes, legitimos dominos, fubquorum ditione tot retroaólis fæculis extiterat,tanquam poftlimi-Wo rediifl’et,nihilominus tarnen paucorum annorum ihterieólu nouas turbas dédit,in eaque memorabilis Corforum dcfcchio, auólore Sanólo-Perro Corfo «citata: cui vt aliquamlucem adferamus, operæpretium eric, meo equidsm iü-dicio,quàrnpauciflimis poteroverbis,hominis origine,ac quafi incunabula ob oculosponercjvtcuiuisconftarepoflit, à quam paruis initiis nonnunquam ma- cor/ia»-ximarerum momenta atqueconuerfiones periculofiflimæoriantur. Extra biumigitureft,ipfum Sandlum-Petrum Corfum in Cyrno infula modicis nata-libus,obfcuroquelocofuiiregenitum- ingenij tarnen acumine,atq. animi rao-dbus tain acribus fuiße præditum,vE omnes rerum familiarium difficultates, luisaufis obftantes,non folùm fuperarit, verum etiam,quafi cum fortuna pacif-cens, per omnes netatis gradus,fecundum vitæcurfum,perpctua illiùs indulgen-tiaconfccutus fit,adeö profedo, vt indies magis atque magis inclarefcereqfuique nominisobfcuritatem,abomniignorationeegregiè vindicarit. Neque tantum næc eins nominis fama vilius infulte anguftiis inclufa ftetit, fed longe läteq. ex* curtens,hominem in tantam admirationem penes omnes ferenationes amp;c genres ad(luxit,vtFrancifcus primus Galliarum Rex fortilßmus,infignis virtutum xfti-niator,intelleólisacerrimiviri bellicisartibus,ceterifq. eins tum animi tucorpo* dotibus, ad fe euocarit, amp;: deinceps inmaximis quibniq.cxpeditionibus eins ftrenua opera atque confiliis vfus fit: tanta erat fiquidem inipfo S. Petro forti-tudo,veriKnque animi robur amp;decus, vtomnesfuosæquales fpontanca omnium confeffione ac iudicio, miliraris difeiplinæ feientia fuperaret, aut certe adx-(jnaret. Quo fane poftmodum faólum fuit,vt, Francifco Rege viuis fubtra-ßo,Henricus fecundus, tanti Regis in tarn amplo regno fuccelfor amp;nbsp;hæresy ipfum multis honoribus audum, fortunifque hand pœnitendis inftruólumj in gramlfimis bellicis deliberationibus pari modo adhibuerir, ncc Vnquam ali-quiddefummabelliillo inconfultodeterminarit. Proindemaximis quibufque belliprxfedis dignitate acopibus par,tantam defe horrtinum opinionem pe* pent,vtetiam SolymannusTurcarum Imperatör,vnicus etiam magnorum in* geniorum admirator, ipfum ad fe accerfitum,indcliciis4i3buerit. Quibus rebus acexpeditionibusfupramodumditatus,cùmamorepatriæ flagraret,ac deinceps otio amp;: tranquillitate fe frui pofl'e fperaret,quafi nullum honeftiorem ipfo patrio folo inuenire pofi'et fecefi'um,in Cyrnti poftliminio rediit ; ibiq. aliquam-diuvitam quietam agens,in gratiam Galloru,vtiexiftimatur,regis,cuius benefi-ciariuserat,Infulanos, fe auólorem arque belliducem profeifus, aduerfus Remp. Genuenf. rebellionem folicirare coepit. Cuius cc rtc defeûionis fama vfque adeo Senatum,atque plane totius ciuitatis animû conftcrnauit vt non citra magnam nepidationem amp;nbsp;multam difficultatem, arma ad retundendam potentiam,

57 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S E N A T V S T O P V L Ï E

opprimendosprimosmotus fint expedita. Verebantur fiquidem Patres,new Corfica,tanto Duce exortobello,finitimaegenres diuturno odio iuxtdacinuidia Reip.gloriæemulæ,anfamexmediis rebus aliquid attentandi arriperent, prout certe res ipfa baud itamulto póft oftendit i Veneti enim Corficorum rebe lionc audita,aliquid molituribauddubie iam non occulte videbantur, nifi tandem Reip.opibus atqueinduftriaopprefto au(ftore,fumptoquedercbellibus fuppli-ciOjinfula ad officium rediidet* Satis conftat,in boc bello,quod ad triennium fere durauiqpoft multa vitro citroqueillata damna,vltra quatuormilliapeditu, paucis diebus antequam bellum finiretur,ex boftili agmine cecidifle. Hxc Victoria licet eftet magna, amp;nbsp;fummamferè totius belli alcamincluderet, non fuit tarnen Genuenfibus incruenta, cum ex illorum parte vitra quadringentos équités defideraridicantur. EfFecit nihilominus buius vltimi prœlij in Cauri planifie commiffi fucceflus,vtS. Petrus Corfus,amiftis fere omnibus copiis, tandem a Raphaële luftiniano, clariffimo illius expeditionis du ce, atque patriae amantiifi-mociue,egregie ac ftrenue dimicans,interfîceretür. Cadaueri dudufuit illufum, Cerf, cedes amp;nbsp;poftquâ pct ludibtium ad milituinexatutandam itam, aliquaudiucflètinftat ftuftatim fere difeerptum , auCtore Germanicomi' lite, cuius tanta erat bominis videndi admiratio amp;nbsp;defiderium,vt fclopetarij ferefinguliad fortitudinis fpecimenin galeis aliquod fruftum cadaueris inftat plumæappenfum baberenn inter quos, vnus fuit fingulari militari licentia 5.' immodeftialafciuiens,quiper iocum mentulamcius abtefticulis euulfamjdH' dum oppidatim ,actandem Genuæ,donee fciiicet exarefceret,ornamcnn,rc ipfe dicebar,caufa gcreret. Sunt qui tradant,ipfum Sanpetrum penes fe,cufflvl-timo dimicaret, fexaginta equites,amp; nongentos fclopetarios babuiffe : fed inter conferendum manus, cum Angelus Dormanus alæ equitum Gcnuenf.Pr^f^' Çlus,adiutus à fuis fratribus, ita Sanpetrum circumfepfiflet, vtnullus elabendi daretur locus, fortiter occubuifTe. Felix fane ac plane beams hie iure efle poterat, fi,parta gloria, iinmenfifqueopibus,quas in Gallia Narbonenfi potiffimùm ha-bebac,contentus, dira illaamtgt;itione,quæ multos exitio dedit,non flagraflet.Sw au ri facra fames quid non mortalia cogis peClora ? Hie certe alter fux Sulla extitifiet, ii return fuarum felicem curfum ram funefto exitu,

culpaquælicum,non interrupillet,ac innere deturpaliet. Lthæclummatimu'-'^* Petri Corfi geftis ac rebus delibafle fufficiat, cùm non ignorein, plenos hacderc conferiptos eflc, atque hominum inanibus verfari coinmentarios. eiuf-dern læculiquinturn acfexagefiinuin egregia equituin Rhodienfium fortitudo, acßngularis virtus in ftrenuiflimainfulæ MelirenfiSjdpotentilTirna Turcarmn clafTe acerriine obfeflæ ac fæpius oppugrtatæ defenfione^clarum arque illuftrctn, cum perpétua ipforum laude, ac maximo Chriftiani orbis beneficio, reddidit. Hoc belluin longe grauiflimuin,eleganter defcriptuln eft a Cælio Secundo,qui bac noftra tempeftat^exingenij inonuinentis baud mediocrein libi gloriain comparauit. lifdem quoque diebus inter Maximilianum Cæfarem, loannein Vayuodam Tranfiluaniæ regem, at^^ciftimum bellum exarfit;quodquidem

^aJitcdS. ab initio, vtnonnullorum eft opinio,facilereftingui potuiflet. Ccteruni,vtpar-uus ignis amp;nbsp;fuccrefcens,3dbuc minimonegotio fupprimitur,qui poftcalatendo, vbi ampliores viresfumpferit,proxima quaeque deUaftar, neque poteftnifitum fuinmorcfiftentium periculoretardari: fic belli exordia aliquando fuppnwc[^ facillimum eft^at vbi paulatim accedentibus auxiliis maiora incrcmenta ßilti-piunt, non nift cum funynis populoru periculis opprimuntur. Huicexpeditioni lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomine

genvensis HISToRIAE, tlB. XXIII. 577 nomineCæfarisLazarus SWendius.vetuftæfamiliæ reiq.bellicæornamêcislose ciariliimus.cufuprcrna potcftate atqueimperio præfuit.eiufq. aiiélu amp;nbsp;aufpiciïs arxl annoniæ rnunicillima,Zamrnarum,Veiprinium,Tata, Gclterpleraque alialoca ill nolhorum potellarem deuenerunt. SedquiaSolyinanusTurcarum Imperator Vaynodam, fuum clientem ac benefidariunij defendendum fufcepc- J^66i iat,atqueipfemercum ingerltiexercitUjfuperato Drauo, in Vngariam profedus dl, Cæfarianijpræter lulanijdeditioneoccuparam,S.igethum,eiufquearcem, hrmiflimum'totiLis regionis propögnaculum, amifcrunc. At Solymanus triduo antehanc vidoriam, quarra Septeinbris à meridie circa horam primam, in loco ^neinindigenteSiclihouumappellant,quartaparte milliarisàSigetho diftanti, sdyituMi piope vineas Sigethanas fupremum diem cxpleuit. Huic Selyintis filius nono Cal. Oct.in irapcrio fucceflit, qui poftinodum ad Sisethum nouaiii vrbem in ””P'-meinoriam patris lumma p.erpetuaq. habitatoribus imrnunitatepropolita, ædi-amp;'ariin(rK.Proximè infècuto anno Germania grauiflimo'bello implicata eft,fuf- Bellum Ger^

ccpto iinperij decrcto,ac etiain communibus omniumordinum impenlisatque utrfm Crutri fmnptibusgeftoaduerfus Grumbachianæconfpirationis præcipuos,atque ho-Win receptatore.s ,ducellluftrifl'. Principe eleótore Saxonite Augufto. Huic enim lèntcntiæ in profcriptos promulgatæ executio, ac tota belli fumma ab Imperato-Rcetcrifque ordinibus vno confenfu demandatafuit. Huius auté belli caufæ amp;: occaiîones,adeoque vniuerfahiftoriade capta vrbc Gotha,amp;caftro Grimneftein Idib. Aprilisfunditus excifo,a generofo amp;nbsp;clarifLviro D. Huberto Langueto,qui ob/jngularê eruditione ac ceteras eximias virtutes ab omnibus iure comendatur atq. fufpicitur. Latine defcripta eft,3c etia typis excufa.Id autê breuiter annotaue-nmjhancexpeditionê,eumtandê exitûfortitâfuilïe,vt videlicet Auguftus Prin-cepsjcaptis primoribus cólpirationis auóloribus, in quos,Duce loanneFriderico cxcepCo,qui iuflu Cæfaris captiuus in Auftria perduóius ell,publico iuftiflimoq* f’pplicioanimaduerfumfuir, inclytaacfingularêcum perénifuinominis gloria, necminoretotius Germania; beneficio vidoriarcportauerit. Dccimaquarta die lanuarij eiufdc anni,Zaduar arx munitiffima Georgij Bebeck,qui tifide Impera-Wriadeiiciens,belli inter Cælarem amp;nbsp;Vayuodam funcfta fax fuerat, in SWendij bucis potertatê conceflÏr. Arxquidem rebus omnibus,præterquàm præfidio,in-Ibudilfimacrat. Quare cùm Bebeckius,eareliôta, clàm aufuginet,præfidiarij paucitatediffifi,vitam ôc fupelleôtilem paôl:i,eam dedidêre.Vxor profugi illic de-'^**^'*’ ptehenfa, cum füo mundo muliebri comiter acbenignè dimittitur :at bellicæ Wunitiones Imperatori feruailtur- Quinto Cal.Nouembrisetiam eiufdem anni, miîii Albani Dn cis cœpta eftprima arcis delineatio in fronte ciuitatis Haut Wer-pianæj quæ poftmodum anno eiufdem æui feptuagefimo feptimo,acmcnfc Au-gullojcuin admirabiliindigenarum confenfu amp;lætitia,abeapartequà vrbem tcfpiciqfolotenus deieétafuit, adeô Vtiam vix vllum veftigium prioris formæ 1568. confpiciatur.Ceterùmdehis quæabhoc tempore vfquei^^ annum feptuagefi- 1569. muraeiufdem fæculi contigêre, nihil equidem habeo quod in præfentiarum 1570. fommemorem. Ac fexto Cal. Aprilis huius anni,Turcicus legacus Conftantino-poli Venetias miflus ad repetendum regnum Cypri, veleo denegaco ,ad bellum ^etinntiandurn,vnatriremiillucperuenit,amp; proximo die in Senatum intromif-f'skdcqne prope ferenilT. Principem aflignata,primo literas Cni Impetatoris ex-b’bcqfigillatas bulla aurea,quas tenebatin fummitate capitis,in pileô,quem illi turcarm quot;furbantem vocâc,amp; altéras Mahometi purpurati,quas in finutenebat.Summa

bus, Cypri rcgnum, iure hium,ac Othomannicæ ditionis.Id fi reftituantjpâc^in amp;granam; fin minus, horrendam indignationcm ac bellum dcnuntiarc,fciw igniquc cos, ac ipforum omnia perfecuturiim . fimulque etiam effeólurum,vtil-Jorum immenfa: opcs ac rhefauri,quibus præcipuèconfidant,tonenrisinlbrdif-fluant, feroquc eos laccfiifl'c potius hoftem potentifiimum, quam cidem cclTillc pœnjte;ît. Has literas Con flan cm op oli datas fcribens, vbi ipforum maiores propter fuperbiam , arque çftrenatam inobedientiam contra anteceflores fuosignO'

miniose cæfi ac profligati fuerintj id quod amp;nbsp;ipfis confimiliter breuieuenturuin fit. Ceterùm , vbi Selymus ex legato Byzantium reucrfo didicir, frurtra/e pc' tiifiê Cyprum à Venctis, præualidam clafl'em duce Hali BafiainCypruineraifrj eotandcinfucceflci,vtNicofiaexpugnata,deindeinlequcnti annoFamauguftj poft 6y, dierum obfidionem deditionecapta,vniuerfum regnuin fuoimperio _ adieçerir.HacællapeAnnaAuftriaca,inui(ftift.Imperatoris filiajPhilipporegiSc' rcniftimo defponfata, ventifq. fccundis marcingrefia, in Hifpaniamenauigauic.

Poft hæCjfcptima Oôl.quæ erat D.Iuftinæ facta,pugna naualis inter Chriftia-nam amp;nbsp;Turcicam clafiemad Echinadas infulascommittitur, inquaadmirabili diuini numinis prouidentia amp;bonitate Chriftiani tantam viftoriam retulere, ^‘^üiariä. H’-’rrnra vix bominum memoria vlla contra barbaros Cbriftianis concéda fuerit. Et hæcquidem ame in præfentiarumbreuitcrac fummatim recenfènrur,cùin prælertim ftudiofi habeant vnde hæc omnia pleniftimè intelliganr, partim ex aüorum feriptis, partim etiam ex meis ,Bafilcæ impreftis, quibus tituluscftDe j^yz. bello Cyprio,ac bello Pannonico,cum Epitome variarum rerum amp;c. Atz4'du' zxem Ium ptoximc fubfccuti anni,qui dies incidit in feftum D.Bartholornxi,Lutetiaf, cTudetüati,, regiarumnuptiarum prætextu,paulô ante lucem Gafpar Colinius Caftelionius, n^hamrl,quot; magni quondam Francir Admitalij,ac multis rebus domi forifquegeftisdarif fi‘xius, quam crudcliftime interfedus fuit: eodemquetemporis arriculo,cùmin ipfa vrbe Lutetia,tum in diuerfis partibus Galliarum regio edido perpetrataeft cædcs horribifis, amp;: ad exemplum Sichemitarura in hiftoriaDinæ, ac Mithrida-fis in Afia,vno quafi momento innumeri fato crudeliftimo, laniena viroruni, coniugum,hberorum,omnisfexus ,condicionisatquextatis,Eisquideintn*^' ftis globo, gladipue confoflis, aliis in præceps datis, aut furca,aut faxi congerie, aut vortice fluminisfuffocatis,non fccus atqueolim de Siculce noftis inMj^ tragqediis monumenta hiftorica prodiderut, contrucidati funt. Dum ita inGal-liis immanitate plufquam Scythica,amp; in propriavifceradefasuitur,Hifpani^I^^ erantin Belgio, paucis poft hebdomadis, nempe Cal. Otft. Mcchliniain ciuW' tem,aliis in turpem fugam fefc vertennbus , aliis nequiequam ad paratisjinuadunt, atque diripiunt.Quævcrô per dies nocftcfqu erres intégras,vbi cunóla eftreni licentiæ aclibidini paruere, commilEa fuerint, quifq. fuocuinanimo facile cogitabit. Mihi vero hæc, atque itidem ea quæ Nardenfts, Harleini, amp;nbsp;poftrcmiam Antucg)iani, anno ciufde fæculifeptuagefimo fexto,acNoueni-bri menfe perculerinr,memoriarepecenti, calamu horrorexcutit,adeövtquem-admodum olim in depingendo Iphigenia: facrificio fecifie Timantem,Val.refert lib.8. cap.ii., prx ftuporc malim hæc omnia filentio prætcrire, Illudtaincbaud-quaquam reticendum, fcilicetmenfe Nouembri eiufdem anni,contrainunditonus ordinem amp;nbsp;naruræ curfum, nouum fidusprodigiofumfub aftcrifmoCaf' fiopeæ admirabili fpccie, fplendore ac magnitudinc apparuiflcjquod figura ipfas ftellas refercbat,fulgore,puritate luminis amp;magnitudine vtrafquetam ßxus, quam errantes, Veriere excepta, multis parafangis fuperabat ; hæfitq. immobile invno

GENVENSIS H I S T O R I AE LIB. XX II I. 57^ in vno cæli loco inftar inerraciuiti, quas fcintillatu etiam ac tremoreluminis cx^-•prcflic, cam Planetæ non Icintillenc. In fim vero jinotuque, nullam ferè muta-tionem fecit, indc vfque ab initio: amp;numquamà fua fede deflexit juimirum infer Cephei fldus ÔC Caffiopea:: quam multi Calliopen volucrunt. Stabat in reóla propemodum linea ,cum infigniore in lumbis Cafliope'æ, cum data Medufa atqiiePleiadibus- rurfumexaliapartecum Hellapolari,atque ea quæ eftinna-tibus Vrfæ maiorisj exjóliflimè verb in eandcm reótam lineam incidebant cum fidere nouo caudacygni5amp; fuperiorin capite Cephei intra circulum Galaxiæ. Iretnverfus Auftrum finillri cruris Andromeda: lucidior Hella, cum trianguli llellis in angulo Boreali, nec erant aliæ propiores magnit. i. aut ^.quæ inter fe melius potiierint comparari. Primum autem obferuationis tempus , rionnullis 8. hue9. Nouembris, aliis 16. eiufdem menfis,quibufdam verb i6. Hnius aHri nouiapparitio mulra erudita amp;nbsp;præclara ingénia in fe fui admirarione con tier tit, vCjCjuænam illius eflbt natura amp;nbsp;proprietas,qiudueiuxtd portenderet, fedulb in-iiehigarent, ac etiam ad commune beneficium in lireras rcferitnt. Fulfit hæciil fumino fplendore,plus quam menfibus 4. deinde fenhm lumine diminuta, donee circa Febr. principium anni 1574. omninb euanefeeret : damit autem totis menlibus 15. femper locoHabilis amp;nbsp;fixa. Initio fuit maior loue, poHeaei æqua-lis fada, magis magilque decreuit. Color fuit louialis, rnixtus Martiali, vtpote candiduSjtutilanSjlumineque denfus. Formam habuit inHar iideris alicuius fixi, fere vtardurus. Sunt quiaiFerant,illam habuiflepropriumotum,licettardiHi-muiTijVerfus earn partem quæeH inter ortum æHiuum Septentrionem. Nonis OHob, anni fupramillequingentos tertij acfeptuagefimi, quo quidem die ante bienniu felicifl'ime ad Chinadas indulas à Fœderatis contra Turcas dimicatu fue-rat,Ioan.AuHrius cum inngniclafle PhilippiHifpaniç regis foluit Drepano Sici-liæportUjamp;cumior. triremibiisarrnatis,amp; 4O,nauibus in Africain circiter meridiem diei fequentis appulit, quern redafequebatur Andreas Auria cum 19. Fdi-fpanicis, aliquantb pbH, DuxSeflianus cum 14. triremibus Pontificiis amp;Flo- Tmuruneti rentinis. Atctim Guletæ x\uHriacus intdlexifl'et, Mauros Turcicfi præfidium Tuneto difeedere, poHridie milite in terrain expofito, confeHiin intelledtim eH, circiter40 .inilliaoppidanorum abiifle. Itaque nullo refiHente,vrbem capiunr. Evant in arce ducenti forte Mauri ab Amida rege cuHodkc caufa collocati. qui Auftriacutn poHero die cum exercitu aduenientem, in arcem intromiferunt. Ibi aBifertaniscertiorfit,ortainterciuesdiflenfione,quadringenrosTurcasexpræ-bdiariisBifertain,oliin Vticam,occupatum venifle. Etctim vi ingredi vellenr,amp; AnL»« xt-aboppidanis prohiberctur,acritcrpugnatLim,duin Bifcrtani 150. captiuosChri-ftianos,qui erant in duabus triremibusTurcicisjCatenis foluerunrjamp; arinarunr. quorum auxilio captis triremibus, Turcas profligarunt. Qjiocircadeoppidano-minvoluntateSalazaram Hifpanumilluc mifit, qui eos in fidem régis Hifpa-niæfafciperet. Ainidam regem, quod fadiones fóuiiret,^'erifque regni hæredi-buseiedis,Turcasfolicitaflret,captiuumcum vxore acliberis in triremem de-trufum, in Siciliam ablegauit, eique Mul«afl'em adolcfecntem,iureiurando ante x fe, vt vafalluin regi HifpaniæôbHridum,cuiusimperarafadurus,propofîtafque conditiones feruaturus eflet, fucceflbrem in regno deHinauit, vrbifque munitio-niSetbellanûpræfecit. Anno 1574. ducenti Serbellani pedites amp;nbsp;150. équités, udinnHis fibi auxilio 4OOo,Mauris,Tunetoeruptionefada,circiter ijoo.Turcas, confliiliu itj Aiabum,qui variis incurlionibus Tunetanosdiuexabant, in priinifque quot;quot;'’quot;quot;’° eommeatu ac ceteris rebus neceflaiiis prohibere conabantur,magno iinpetu ag^

greffi funt: fed Mauris pugnam detredantibus, öi. in fugam conuerfiSjijo.Chrl-ftianos cuiu duobus tormentis captiuos cepcrunt, quos ftatim liberrate doW-veneiiür quot;fcitloldus Mai'dj ciufdem anni Francifcus Barbarus Byzantio Venetias Turelpaei atculic ratificationem amp;nbsp;confirmationem pacis n. die Febr. inter Turcam amp;nbsp;Veneros facias. Interceteras condiciones tranfaólum fuir^vt quas vtriinque quifque fuperiori bello occuparit, in fuam fubijeeret poteftatem jcaquefiii iuris atque imperij perinanerentjfictarne,vt VenetiTurcas refhtuerentSapotum,ncc vllum ius fibi in caftellum Xcmenicum vendicarentjTurca vicifliin ipfis Venetis ad duo inilliaria territorij circum ladcrain,amp;: tantundem circa alia loca fuæditionis cederet: Item vt Veneti Dalmatiæ ,amp; vicorum aliquot in regioneladerenfijTut-cæannuum tributum penderent. lifdein ferme diebus,tres naues à lurcaregi Galliasdono miflas fuifle proditumeft, in quibus erant cqui, leones jpantheræ, Sti. pleraqiiealia. Quod fane idcircô feciffecxilfimatur, vt claflis fua fein portuin Zolonenfem in hiberna recipere poffer.Ceterùm intelleóla regis morte,que cirri hoc tempus fubfectita eft, cum vna ex his Conrtantinopolim reueâuin,vtSdy-mo regis morte frgnificata jquid fibi agendum effet,plenius intclligeret. Sub eiufdem ferme temporis tradum, inter Maximilianum Casfârem, amp;Turcarura Imper.indutias ad quinquennium tranfaôlæ. At proximo vere, Turca infttuâif-fimam clafTem,3Oo. triremiumaebiremium numeruasquantem,acluerfus Afrf

canos,ducibusOcchialirege Algierenh Sc Piali purpuratOjamandauitjquæpro-fpera nauigatione tertio Idus lulij ad Guletam præterueda eft. Duces,nulbiuo-rainterpofjta, eximprouisô milite incontinentemexpofîto, ad arcein caftrapo-fuerunt-eamque tanta æncorum tormentorum grandine breui tempore ver* bcrarunr,vtHifpanicæ copias præfidiariæillam hoftibns relinquere coaâifue-rinr. Guleta 15.die A.ugufti vi capta, foloque æquata, amp;nbsp;Hifpanica præfirlia pir' tim capta, partim interfeda. Porrô inter Guletam amp;Tunetuin Casfarianino-uam arcem conftruxeranr, quæ itidem Idibus Septemb. expugnata fuitpnihtes præfidiarij ad vnum ferè omnes contrucidati,duobus tantum ducibusexceptis, Gabriele Serbellione, ôi. Pagano Au ria. Hune ferunt ab Afris, qui ipfî fpem virasfugasque fecillent,capite truncatum,atque illud ad Sinam Baflam allatuw, arque ab eo looo. aureorum munere compenlatum. Alterum , quiduobusfo/' Gdinczsfr- mcnti manuarij idibus grauiter in ipfa pugna fortiterdimicansjvulneratusete, ^d eundem Purpuratum addudiim, duobus ab eo colaphis, grauibufqueprX' tiumdeif- tercâ vciborum iniuriis affedum eft'e, vt qui fuperbè oblatam gratiamamp;clc-mentiam refpuiflcc, feque cum omnibus fuis turpirer perdere, quàm honeftis condicionibus dedere maluiffet.Abdudum inde, iuftu eius inicétis coinpedibus in trircmem fui{fc,acpofteaByzantium perdudum. Arxvero, vtpaulômte Guleta,folotenus deieda, rormentamaiora pleraqueclafli,vt aueherentur,iinquot; pofita. Hoc rerum tradu, Margarita Valefia ,Francifci primi foror,ac fereniÆ Emanuelis Philibert! Aélobrogum Principis coniunx-^hcroina, omni virtutum généré infignis,cum incredibili fui dilediflimi coniugis, atque omnium bonorum dolore, decimofeptimo Cal. Od«b. viucntium oculis fubtrada, monalb cuidohaidi expleuit. Paucis pôft diebus, tertio fcilicet Nonas Odobris, Guiâo-vrbini Du- baldus FcltriuSjVrbini Dux,fato fublatus eft. At Venenis quarto Idus Oâobris cum aliquot diebus pluuiæ pænè continuæ, ac interdum ctiam imbres fuif-fent, mare prascedenti nodevchementiffimis ventis inflatum,3eftu inulitato Veiftta iif- in vrbemitainundauit,vt infernè domos ferè omnes, amp;nbsp;officinasaquacom-‘”’’ pleucrit, amp;nbsp;nauiculas, quas Gondolas vocant,per mediam DiuiMarci aream à vicum

amp; vicnm mercatorüm j aliafqiie vrbis plareas amp;nbsp;regiones, quæ fundainenta appclbnturj nouo prorfus fpeótaculo, veliiti medio mari expedito nauiga-^ rent. Venrus etfi remiirior aliquanro, aquam ramen , quo minus horis folitis rcccderet fuftinebat. pcriculumque erar* ne. ii isjedeunte maris æftuifiare non oenfteretdnundatio maior confequerctur, quæ bonam magnamque vrbispar-fcin fubmergerec* Viam enim libi iam ad extremam cius perniciem aperuerat, eaque littora quæ veluti murum Veneriis amp;nbsp;munimentum præbent, ad Fofl'arn C'odiam,Malamoccumgt; amp;vicinum littüs, quod Lio nominant, perrupciati Seaaiuina dementia faólunl elt, vt amp;nbsp;ventus ceflaret^óe mare non vt {olet, fed n.horascontinuas reflueret: vis enim maior in marc bine refluentis aquæ ad Hiixumcius’impediebat, Damnum bafingulis æftimetur, quia plurimortim, non magnum; fi vniuerfum, mediocre fuit. Ædimatum autem probabiliter Rcip.datum 400000.aureorum;priuatis non multo minus, vel mains etiam* Senatus Venettis rcficiendis littoribus quædixi,fumma aucioritate Viros quinq. crcauiqremigefqueoóto triremium ei operi flarim adJiibuit, nc fi exvrbe,vtno-Biilliconijciebant, operæ conducerentur,populus rumoribus fuis maiora omnia efficiens,metu ac perrurbatione vrbem completeti Padus quoquedocis doaèie^aiîo-Icptem extraalueumerupit, vicinofqueagros maxirais detrimentis aftccit. Item Mcdoacus, amp;nbsp;alia nine inde numiiia locorum vicinorum, ita menercle, vtreclu-fs omnibus valuis,omnibufque fepagulis perfradis, Deucalioneum feculum iinpendere videretur. Omen Line qui mitiflimum coniiciebant, pclfilcntiam fevereri aiebant,quæTridenti, aefinitimis locis mirum in modum gradabaturi Ccterumquiita fenriebant,haud fane decepti funt opinione fna,eùm hæc breui poft totam vrbem,adeoq. vniuerfam Venetam ditione tantoperè afflixerit, vt ca ciuitas paulo ante florennflima, nulliq. in orbe tcrraiû leennda, Hoc diro cotagio amp;tabifica lue, amplius centu millibus hominu è medio fublatis,i!i trilfiffimam vaftitatemamp;admirabilcm folitudinem redigeretur. In Hoc rerum cardinefub-fecutus eft annus fupramille quingentos feptuâgelîmus quintus, in quern inci-

inuidiflimi CæfarisMaximiliani fecundiobitus, qui, Ratisbonæ-celebratis eoinitiis, anno ætatis fuæ circiter vno amp;nbsp;quinquagefimojlmperij ferè quinto de-eiiîio, quarto Idus Od. cnm fummo omnium Ordinum atque prouinciarum dolore,expirauit. Fuit namque hic Cæfar,vt obiterquàm breuiftimis verbis rotins eins viræ curfum perftringam, animicelhtudinc,prudentia,iuftitia,picrate,dementia, ceterifq. heroicis virtutibus ita inGgnis, vt merirô inter præcipuos ^budatiflimos Imperatores connurnerari poftitacdebeat. Pacis enim ac tran-tinillitatis Chriftianæconferuandæftudiohftiitius fuir, nec minore imperij limites propagandidchderio tenebatur . Qma cerrè in re ,fortuna, amp;adminiftrandi imperij fumma dexteritas, eius volutati hand parum oblectita fui (le videtur. Si-quidemfatis conftat,ipfumtanta prndentiaregni habenasmoderatum efte,vc lt;]uampaucifllmi motus acturbæin Chriftiana Repub.fubipfoenaræfint.Siquæ verotemporuminiquitateexcitata* fuerunt,tanta follertiîconfdij reditudine cas luperauit, vt proculdubio vel bine fummum eins iudicium ingenijqus ptæftantia eluxerit. Nec eft quôd eins ejubernationis felicitatem interrumpat dades Hungarica,adSigethum ôcluîam accepta, cùm ipfe p»er fuos Duces nipfimisquidem per inclytum beroem, amp;nbsp;bac noftra tempeftate altetum Sei-ponem,D.Lazarum à Swende, cuius fuo loco meminimus, clariftimos de iura-tiftimoChriftianæ religionis bofte reportaucrittriumpbos^nempeTokay arce, Vti diximus, expugnata,Vefprinio capto,nec non Sakmario,Tata,Muncatio,ce-

581 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V l I QJT E

rerifq.oppidisadBodrokfiumenindcditionem receptis, Qüprvmfane accdlio tantifuitmomenti, vt mulrorum tempomm alïidua pucdaminodoinfelicitas maiori ex parte compenfâtà videatnr. Deccflit Caefar, fi ad naturæ hninanæcur-fu'm refpexerimuSjùni-natura quodainmodo morte, cùm alioquin fic fatis firma vteirtur valetudine. Scd cùm his poftrcmis annis ariiculari moibojamp;cordis tremoribus fæuê arque acerbe admodum exerceretur, naturam fnperante inalo, laboribus pariter ac vita defunóluscft. SucccOorcm habiiit Rudolpbein primo-».i.y-nw- gcnitum,prirnuiuà fe,de omnium Ordinum confenfu, regem Rcmanommre-deß^namr. ’ nuntiatum; qui ftatim poft partis difeeflum (quod Chriftianæ Reip. felix iortu-natumd|ue fit)imperij moderationem fufeepir. Præterea filios quinquCjCnmibus regiis dotibus amp;nbsp;laudibus exornatos: filias verô très,ira vt fecunditate fobofis etiain noparum felix amp;nbsp;beatus dici mereatur. Et licet ipfius Cæfarisobiuisnml-torumfcriptiscelebretur Scminuriinrecenfeatur -tamen quia cùiu bœc kribe-^rinig-.Ar. chalcooraphiæ hoc noftrum opus comitterem, Serenifsimus Archidux Matthias,eximiæ eïpeôlationis acgeneronfsimæ indolis Princcps,cum mirabiH rotins Belgij applaufuamp; fatisfadlione has inferiores partes procurabat,3cetiain-num procutattidcirco mearum partium elle putaui,aliquantô fufiùs Cæfaris de-- plorare interitum jfimulque gloriofifsimæ domui Auftriacæ , tot Principum arqueImperatorum ftemmatibus claræ arque illuftri, haud mediocriter coiigra-tuiari. Tarn magna enim in hoc Principe,vtalios eius fratres,Iaudatifsiinos Principes, breuitati-s caufa fileam, eminent in verè cxcelfo heroico aniino ven^ Cælareæ fobolis indicia amp;nbsp;teftimonia, vt vel hinc magna nobis afiulgeat fpf^» imô plane certa quædam fiducia, vt eius moderatione arque ad mini (brandi ieli-^^citatc omnes diflicultates, quæ tantum non hanc Rempub. pefi'um dedêre,cuiu totiusChriftianiorbis beneficio fuperari debcant,amp; conlbpitistandétortaniib que controuerfijs,almapax, aediuturna tranquillitas his miferèexhaulbis arque defatigaris rottantifque aduerfitatibus regionibus, cum manifeHopubüciboirt fenfu poftliminiô reftitui atque conftabiliri: alioquin non video, quomedo lut tinendis oneribus deinceps pares eflequeant. Optandum eftigitur,amp; fummis Votis à Deoopt. max. afsiduè contendendum , vt has celeberrimas prouincia^/ nefeio quofatalimodoad interitum quodaramodô properantes, quafiini^dla manu,à præcipiti curfu retrahat, atque fiftaq conuerfifepe rebus jac in indæs commutatisjfîorcnthïimus tantæ Reip. ftatus iterum confpici, atque omnibns admiration! efl'e po(îit,cùm nulli mortalium dubiûfit,harum Prouinciarunim-feriorura tantam elïe vbertatem,amp; rerum omnium abundantiam,vt nulH regio* ni, vel etiarn regno, licet opulentiftimo,ccdere debear. Quod nifieffet,fieripro-feóbo ncquiret, vt tantam, ac propemodum infinitam hominum inultitiidin^’ torque ac tantas peregrinorum militum copias per tot annorum volumina dW' tins alere,atque commode fuftentare poffer. At nifi tandem clementinimos DeuSjillarum mifertu^ræfentes calamitates, amp;nbsp;quæ etiam mox impcnderevi-dentur,proimmenfa (ua bonitate auertere dignabitur ,fummopere verendui eft , ne vllus fit finis miferiarum . idque vt omnibus rationibus præcanea-tur, Ctefarea Maieftas, profua paterfta in huius inferioris Germaniæ Ormnes prop^enfioneac beneuolcntia, generofum atque illuftrem virum jOrnniquegc* nerelaudis exccllentemD.Othonem-Henricum,Comitem in Swartzemberg, adeos mifit, qui fuo nomine apud ipfos Icgaticnis munere fungerotor. Idel qpoquehadbenus à Britanniæ Regina per fuos Oratores, partim ad Philippu^\ fpaniarum regem,partim etiam ad loannem Auftriacu,dum adhuc in viuise , necnon

ffesquatuor innocentiflimos coram fe ftrangulariiuflic,ne fcibcet5 Vtquondam'^*’*’*’** pollMufiapbæinteritum, fama inefebefeeret,aliquem ex illorum numero ad-buc fuperftitem ene,vnde fibi in pofterum aliquid incommodi atque pcriculi fininineret. Annoeiufdemæuifeptuagefimofexco,Romæ fub fincmlaliuarij, Gregorio tertio decimo rebus facris præfidente, vifus ignis magnus bafilicæ D. î^etri infidere, quem fubfecuta grando tempeftafque diftipauit,ac breui pbft,JJquot;;“” draco flammeus, qui Oftiam amp;nbsp;Centumcellas verfus fuum volatum infiede-bat. Etquoniam nibil plane aliud,quod ad prælcntcm bunc annum fpe6tat,me-, morbdignumoccurrir, bocetiam obiter adiieiendum putaui, ncnipe decimo od.Cal.îulij purpuratum Budenfem,interreliquafpeâ:acula,iuftinè,militem quendam Agrienfem rci capitalisdamnatum,palo anigarijamp; leonem ferocifti-niumdiniitti,qui eum laceraret. Belluam, vbi hominem cominus iilfpcxit, fen-binac placide ad eum,iam propè metu exanimatum, acceflifte, ac dumtaxat ’erones, quos ille in pedibus geftabat, citra vllam ramen peduinac corporis æfionem,dilacerafl'e,amp; mox in fuum cuftodem ac magiftrum qui Tu rca eraf, terrificofremitu irruentem,ineum omnem atrocitatem exercuifl’e,adeóvt illurn labidis inorfibus arque vnguibus continuo in frufta difcerperet* Bcgos,qüæ vox dominum fonatjadftantes, hocanimaduerfb,apud Bafl'am intercefsifle, vt vinófu HimitteretjCum fera ei pcpercifl'et. idque ab ipfo facile impetratum. atque ira liberum dirniffuin, omnique pœna folutum fuifle narrant. Atinedia nodle inter

17. Scpternbrisproxirnianni,fuit maxima eclipfis, quæ contigit in gradu min. Arietis, figno trigonoc^ue igneo, Marte tuncloui congrediente in i?' Virginis,circa viam Regiam, eclipticamfcilicer, amp;nbsp;in finibus Martis ; Afcen-dcntctune 10. grad.amp;51. min. Leonis, figno igneo, culminante zi. Arictis figno ctiä igneOjtermino domoq. Martis, Sgt;c in domo cæli nona. Poft bäc cclipfim,toto oöiduo fuitæftiua omninôcæli conftirutio,calidaicilicer,fiGca amp;feren3,fpi-raiite continuo Euro, quaquot; omnia ad proxime fubfecuti Cometæ generationemi 3cætateim, feu longæuitatem , materiam amplifsimam fuppeditarunt, attraólis feilicet furfum adæthera vi fiderum exhalationibus multis, crafsis, viicofifque vaporibus interraiftis,amp;:c. Hxc vero eclipfis maximas non folum in politicis rebus, verum ctiam in bis quæ ad religionem ipeótant,conUerfiones prænuntià-uit: nee minus Cometa iple qui coepit apparcre 14. Nouembris ciufdem anni fub boramquintam poft meridiem,feu ftatim poft folis occafum,vulru borrendo ac funefto, curn colle(ftus,feu ortus eftet in prima Capricorni decuria,domo Satur-ni, circa Tropicum hibcrnum,amp; caudam longifiime latiftimequedifFufam,amp; ad corpus propemodum Lunæ, quæ tune in ftrtio gradu Aquarij voluebatur, fern-' perque in Örientem protenderet.His cæleftibuspræfagiis baud dubièpræmon-^ ftvaræfuntingentes calamitates, quæ proximo anno, innumeris plane fatali ac cxitiofo,euenerunt,amp; quæ etiamnum variis locis impendent.Notum eft autem, • quanta clades bac præterita æftate Lufitanis, atque adeb vniucrfæ Cbriftianæ Rcip. per Mauritanos, infenfiftimos Cbriftiani nominis boftes, inflida fuerit.

5^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s E N A T V s P O P V l I lt;^V E

LußtrtKi l-JiCùmenimSebaftianns Lufitaniæ rex, iuuenis hcroici animi, amp;nbsp;gencrofflîwas gç virtutisjinclyta fuorum prsdcccßorum veftigia iinitatiis, mirc^ue tùm fidci, tum imperij propagandi ftudio incenfus, cum inftruâifüma clalïc, quacirciter quadraginta expcditiffimorui-n virorum inillia, amp;nbsp;inter ipfoSjCjua-dringentiilluftres vifi,quorum ctiam complures equeftriordineacdignicatein-/îgnesjdeuehebanturji-nenfe lulio in Africam foluiflècjcoquefecundis vends Je* latus^ac milite in cöntinentem expofito^redà cum fuo exerciruad expiignatio-nem oppidi Alcazari contenderct, ibi Muleum Malucum Fcfianoriim regem 'Cum validaequcürium ac pedeftrium virorum manu obuiam habuir,amp; pridie Non» Augufti horacircicer nona ante meridiem conferro prœlio, diu ancipid Marte arque acerrimè pugnatum eft^doncc tandem Fortuna ad Mauros inclinan-jnßgMcrei te, Lufitanusrex cum omnibus Fuis copiis Fermé ad internecionem vFquedeJerus Fuerit, omnibusq. impedimentis amp;nbsp;callris exutus itame herclè, vt vix centum fibi FugaFalutem pepererint. Vitra ipFum regCmjqui poflquam certaininis initio grauifsimaßc diFertiFsimaoratione Füos cohortarus eilet ,omniaq. magnaniml ducisaeftrenui bellatoris munia amp;nbsp;partesobiiilét^FortiFsimèdirnicans,inacie ab hoile imerfeârus Fuit,præcipuiextitêre Dux Auerus,D. Antonius N.Alfonfo Aguilaris Cordubæ eques, amp;nbsp;D. Ludouici Cordubenfis tribunus ,nccnon Fep-tingentorum Italorum ac totidem euocatorurn militum Caftellæ præfedus, Damianus Diarius ,Diegus Menefius, Georgius de Silua,magnus LuFtania; Procurator acpræFcs ,FranciFcus Vimiofi reguli, arque alter ciufdem nornini^j TendriæComitis filius,Ferdinandus de SiluaComitis Sorrellæfilius,amp;plfr4 alijj maiorum imaginibus arque amplis ditionibus clari. Numerus eoruni quim lioftium poteftatem deucncrunt, variénarratur» Ex celebrioribus ramennoini-nantur DuxdeBarcellis,Bargantiæ Ducis filius,Duartus McneFuSjrcgiarum copiarum Imperator, ac etiameius filius FranciFcus Cafirus, Diegus deSiliia,amp; Petrus Menefius. Quôd veto adLufitani regis corpus attinct,nondeFuntciui tradant, hoc ab ipfis Mauritanis Alcazarum Fuiile^delatum,eoFquc pro illius le-demptione, vrbcmTangerum, vel Argilam vnàcum bellicis machinis poilu-lare.Prædam omnis generisFuifle prçdiuitcm arque opulentam,amp;inultutnaun, argenti,ac prerioFæ iupelledilis in ea repertum Fuifle, nemo Fanæ mentis atidii-bitabit. Ceterùm ex aduerFa parte, vitra baud exiguum numerum eorum 4^1 autgrauifsimis vulncribus varié affeôli Funr, vel etiam in ipFo prœlij ardorecon-cideruntjMalucus Barbarorum rex, amp;nbsp;Chariflæus Amcl,vir magnæ nobilitatis inter FuoSjVnà cum ijs omnibus quos patrio idiomate Alaleyos vocant,deFde-rati^adeo vthic atrociflimus amp;nbsp;memorabilis confliûus ,præterclariÆini nomi-nis proceres,acprimipilaresamp;centuriones, atquectiam leôbifimum pukhern-mæiuuentutis fioremjCx variisnationibus colleduiiijduorupotentiilinioruin regum interitu quammaximé nobilitatus Fuerit. Antequam vero huic open de politico Reip. ftatu^ ceterifque rebus infignioribus jquæ hoc noftro fæculo, ac patrum memoria contigerunt, extremam,vt dicitur, manum imponam,noiî ab re Fuerit,fi etiam quod Budæ,inFerioris Pannoniæ metropoli,pauloantchoc Funefliifimum prœliurn,nempe 14, Cal. Iunij,accidifle compertum eft, quam breuiflimé inFeruero. Sunt etenim haud infimæ exiftimationîs viri,quimihi territmoi us retulerunt,eo die primo ingeiitcm ibi terræmotum Fuifle,qui vniuerFam vrbetn aotempejius. (perit, amp;nbsp;poîl exiguuiTi temporis interfl:itium,horribilem tempeftatem fer Ks^di4« cutam,acFulmcn cælirus dclapFum in caftri,FeuFummæarcispuluerem tormen-tanum,quem copiofiflimé illuc adFerri iuflèrat TurcarumImperator,vtexpeJi-tionem

tioneinin noftios vel hoc ipfoanno, vel poftero faltem,faceret; fic cotam arcem ^inagnamcinitacis partem euerciflcj vt mcrnia in Danubium proiecerit^ amp;nbsp;fn-praquinque hominum millia contrucidarit. ChriftianoscaptiuoSiquoru hand wiguus numerus in ipfa arce afl'eruabaturi ad vnum omnes occubuide, ac etiam roaxiinain partem oppidanorum, qtiörum capita, brachia, pedes, amp;nbsp;membra inutilia,ad multadeinde milliaria proieda, fuilTe rcperta,atque itaDeutnauer-titTefutLiram calamitaterrtjquæ noftrorum ceruicibus imminebat.Hæc quidem, amp;quæhaâenusretulimus,quæquehacnoftratempeftatein Belgioconfpiciun-iur,omniiiotragicaamp; lugubria hunt, neque minima pars corum quæprodigia, 2n]efupcriiisconimemorata,ceunon obfcuri diuinae vltionisincernuntij,ac,vt *tadixcriin,feciales,portendunt, non quidem vt caufæ effeótrices, fed tantum-iiiodojVtfigna quæpiam amp;nbsp;eiufdem caufæ foboles-, quibus fané admonemur, vt mente in cælum ercóla, noftrum conditorem agnofcamus j eumque afli-tluisatqiieindefeflisprecibusoremuSjVtnos benignoac placido vultu refpicere, nccnon mitigatis pœnis,in iuftiflima fua indignaiione atque ira, clementiæ, quam haâenus humano generi,ac ijs præfertim quos vafa mifericordiæ efiè vo-^t»t,atnpli{îimis teftimoniis declarauit, meminiffe non dedignetur.

Vm ^opuius Genuenfis indeftatini ab initio miiltis cgfcgiis faólis atquecaGbus inclatuerit, fiiumque noinen æternitati celebrandû fingulari quadâ vittute tradidcritinecefl'ariüin profedô efl’etjVt^adihimofcalei'n omnis vécüræ pofteritatis vtilitateiTijOmhes illiiis res geftæ literis cônfignatæ,ab omni ^obliuione vindicarentur jpraiferdmcdin fatis ex vccerunl lcriptorû monuinêcis deptehendereliceatjLigu tes omnium bliæ populorum ferme in Italia primos exticifre,qui fidciatq. religionis nomen, amp;Chriftianâ luce recepcrint.Qua certè in re,vtle€fori fidenl facia,non ell quôd aiixièmulta inquiram teftimonia: fatis abundèfuerit,breuirerannotâffetem-pora,quitus hæc gens, difcu/Tis veteris erroris tencbris^diuininuminis faùore, aomeliorem mentem vocata fit. Quæ fane fingularis félicitas incidit inannum imperij Ncronis ferèpænultimum*Cuius truculentiflimæ beftiæ ôc immanilfimi tyrannitempeftatè, tanta fuit fideliulh omnium perfecutio,vt nullus ferè totius Romani imperij effet angulus,inquo miferrimæ horribilcfque catnificinæ amp;nbsp;lanienæiuffu tyranni afliduè non exercerenturj ita profeôlô vt multi, diuino inftinâu commoti,ad dcuitandum tam atroeem perfecutionemi reliôfis patriæ penatibusjdiu incertis fedibus oberrarint, non tam gloriofifiiminominisChri-Riani tædio, vel pudorcjquam quôd fuæ vitæ vfuram in rncliores vfüs, amp;nbsp;ad religionis Chriftianæ pomœria proferenda, referuarent. Quorum certè tanta fuit multitudoamp;copia,proutfacræ literæ teifantur,vt cateruatim multi jriomeil Chriftianumprofefli,pro eodem extremum fpiritum effunderénon recufarent^ quin potius fefe vitro libentiffimis animis carnificum manibus terribililTimifq. cruciatibus obiicerentatqueofferrent. Proinde inuiîdanteindies atqüë augei-centeChriftiana fide amp;nbsp;religione, annooôlauo ac feptuagefimo à partu virginis Nazarus, natione Gr^cus ,cum collega Rio Celfö,variis in locis diùini verbi myfteriurnannuntiauit.tanto me hercule cum incremento,vt vlteriùs progrefsi, amp;maris longafpatiaemenfi, tandem Genuam,ftabiliendæChriltianæ religio- /««a chri~ niscaufa appulerint, vbi bertignè excepti,tantuin diuino potuêre eloquio, vt fta- CQnuertunti tim ab initio abfterritis ac pederehtim rettadis à Paganifiiio mulcorum animis, pluresfiierinqqui militiæ Chriftianæ libénter nomen daFcntiacdemum fadtum ftiitjVt fenfim præualeret melior dodhrina, amp;nbsp;breui temporis curricülo vniuerfa ciuitasin vrliiisfidei Chriftianæ facra co^efeeret, adeô vt ab hoc potiftimtim tcrnpore,tanquam perenni limpidiffimi fonds featurigine,Refpub. Genuenf. mtritô inter florentiftimas Chriftiani orbis vrbes noil folummodô celebrari, verùin cdain hoc potiftimùm nomine multum ab omnibus fufpiei, Ôc venerari dcbeatjcùm nulla fit in vniuerfa Europa, quod equidem fciam,quæ religionis antiquitate cum hacconferri mericô poftit. De vrbis autem vetuftate,- quan-

ordo requirebat^ vc ftatim ab initio i'ecitatis gehtis incunabuliSjtcinpot'^ ferieiD adnotarem-tamen nefcio quaobliuione faótumfitjVthucnfq.diftnbriffl. C^ocircà,ne tàm excellentis vrbisorigo ignoretur,operæpretium cGcduco, bic pauciâimis verbis tempus afcriberè quo illà condita fit. Multofum itaqüe clarorum virorunij amp;nbsp;inantiquitate verfatifiimorum, ea femperfiiit opinio,vt ftMp/“”’ Gcnuam aliquot fæculis anteconditam vrbem ædificataiîïfuifie aflerant.Multi etiam arbitrantur, illius primordia in annum mundi jópx. incidifie. Necmihitls illius antiquitate inquirenti b^cópihiodifplicét, amp;nbsp;variis rationibusaddudus, commoucor, vt facile eredam, Genuam ,florentibus tunc maxime in IraliaLi-guribuSjtùm propter loci commoditatem, rum etiam propter indigenaituu fo-tentiam, multis annis anteTroianorum iij Italiam aduentum, fcilieet quo tempore Dardanus primo Troiæ imperauit, conditam fuifie. Qua tarnen in re fim prolixioi'jVel curiofi'or,bæc vniufcuiufque iudicio libère permiferim .Cete-I'Lim cum ea quæ Hierofolymitanam expediticnem vnanimi Cbriftianorum Principum confenfu anno millefimo vndecentefimo fufeeptam pra:cenèrimt; exceptis iis rebus quas in nofiriopcris exordio quam brcuiflime rcccnfninius temporum iniuriaprorfus interciderint,difficile mebercle fuerit,cx pcrexiguis fragmentis(rudera potius vocaueris) quæ nefcio vbinam gentium delicefcanr, aliquid veri de tanta re tradere ac pronunciare. Quocirca his pofthabitis,quom nulla certahaberipotefficognitiOjeadumtaxat, quantum in nobis erit,pro fidei vcritatifque dignitate explicabilnuSjquaeRefpub. vna cum reliqtiis Cliiitou* orbis Principibus pro facia militia variis temporibus aepopulis fufcepta,qupqtJ^ itidem in Hifpaniis contra Saraccnosnon minus ftrenue, quam félicitergdu^' quibus maiori quo fieripoterit compendio abfolutis,ea bella quæ tnoxbnc cum Pifanis, deinde cum Venetis, vario euentu interceflere, amp;nbsp;qdibus tandfui fuccefTibus vtrumqueterminatum fuerit, recenfebimus. Quantum veróadh-crum hoc bellum, comuni, vt dixi,omnium Chrifiianorum Principum volun-tate fuffragatione fufeeptum, attinet, licet diffuse àmultis præclarisfcriptoii-bus tradatur, amp;nbsp;fiepofteritati mandatum fitjVtmeritohac in parte vnicuique fatisfaólum effe pofiit amp;nbsp;debeat: tarnen cum in hac facratiffima expeditionepopulus Genuenfis non exiguumadRempub. Chriftianam cùm tiiendamd^'^ propagandam,operæ èc laboris fufceperit,nec parum præfidij amp;nbsp;rnometiadtem féliciter gerendam,planeque vióloriam confequendam attulerit, abfurdusomni' no viderer, fi Genuenfium res domi forifque geftas, literis compledcns, clarifiimamexpeditionem aliquo modo filentio fupprimerem . Nemini igimt dubium, vel etiam mediocriterin hiftoria verfato, vidcri debet, Principes Chi-ftianos de barbarorum in Oriente incrementis admonitos, non femel dehacfa-cratifsima expeditione ferio cogitaffe; nimirum quod intelligerent, barbaram gentem Chriffiano nomini infenfifsimam , fenfim atque paulatim amplifsi-raum regnum exChriftiani imperij ruinis fibi cum maxima totius Rcipuh Chriftianæ iaótura calamitate indies conderc, amp;nbsp;magis atque magisfefein eo conftabilire , ira vt nifi ftatim illis omnibus viribus obuiam iretur, non poffc, vt ipfi nouis acceftionibiTs audli, amp;nbsp;temporis interuallo confirraati, inpofterum excindi, vel aliquo modoChriftianapotentiainfîrmaripoflènt.Ve-rùm tanta fuit nonnullorû Principum ambitio,vel ofeirantia, fine à publica vti-litate animi alienatio, vt, dum ipfi dira cupiditate alienis opibus inhiant,eaque de caufa graues motus amp;nbsp;turbas excitant, ac inter fe aftiduè dipladiantur^ murua ilia confenfio,quæ maxime in tamarduis rebus requirebatur,coalcfcerenonpo-tueric

löcntptacettèjVccum grauitocius Reipub. Chriftianæ detrimento, ac non mi-Jiori religionis noftræ iaclura, propter Principum animorum diftraclioncm nocfacratillimum bellum in hæcferè te po ra del arum fuerit. Et nefcio mcdiusfi-^bs,num vlterius dilatuin foret^ nifi multorum cohortationibus,amp; præfen-tiuni peiiculorum magnimdine Principum animi ad liane facrofanóta militiam ^wïïcnc inflexi, amp;nbsp;tanquam ab alto veterno excitatie Vrgebant fiquidem multi ^tii return Orientalium non ignari, impêdentem Chriftiä'nOorbi calamitatem, «Uintcntodigico, Dynalbs atquePrincipibusnoftris, fi vlterius priuatis com-wodisüudentes,publicum bonumnegligerent,commönftrabanc; inter quos Petrus quidam Eremita, ex Gallijs oriundus, inagnæ nobilitatis ac exiftimario- PArwEh*). öi5interfuosvir,recèns ex Palæftina reuerfus j literas Simonis Patriarchal Hie-rofolymitani ad Vrbanum Pontificem fecundum attulerat,quibus ille damna, contumelias,amp; grauillimos cruciatus, quos Chriltiani lepulchrum Domini in-uifentes, à Saracenis quotidie patiebantur,narrabat^atqueabeo perditisChri-ftianorum rebus auxilium implo’rabat. QuibUs fànè literis conimotus Potifex, cumtotius rei periculum ex ipfius Eremitæ fermonibuslönge plenius cognolce-ret,facile paflus eil: fibi perfuaderi j vt hoc maxime neceflariura bellum fufei-pcret,amp;Principum Chriflianorum animos adhoc follicitaret. Proinde huiusrei gratiapropofito diplomate,concilium totiOccidenti Claromontij Auernorum oppido indixitjibiq.magno diucrforuili procerum atqueantiftitum interuentu, edebratum eft, amp;nbsp;in vfum huius belli auxilia decommuni omniumconfenho-Hedecreta. Etquamuis multi Principes religionecommoti,in hanc facrämili-tiam confentirent,tarnen longe ceteris imperij atq. opum dignitatcpræltabanr, inter Gallos c]uide,Hugo,Philippiprimi, régis Galliarû frater,Gothifredus Eu-ftatbij Bononiç Belgicç Comitis filius,Lotharingiæ Dux,cû duobus fuis fratrib., p»»«/’« feilicet Balduino ac Èuftathio.Duo præterea Robertijalter Normâniæ Dux,Gu-lidini Anglorum regis filins, alter Flandriæ Cornes,quibus Raimundus Tolofa-Stephanus Blcfenfium amp;Carnutum Comités, fefefociosaddiderunt* hlcG minori Italiæ Principes ftudio Sgt;c religione tenebanturinter quos quidenx præcipuicxtitêreGulielmusMontisferrati regulus, amp;nbsp;Otho Vicccomes Medio-lancnfisjEliprandi filius,à corporis proceritate Longa- fpatha diclus ,qui volunta-riorum equitum ac peditum delediæ nobilitatis viginti milliaadBoemundum a Brimdifio in Syriam transfretantem àdduxere, inter quos auxiliariorû feptem laiillialnfubriaefuifie dicuntur. Suntquimemoriæprodiderint,AnfelmumMe-diolancnfium anciftitem,incredibilireligionis zelo fefeceteris Italiæ Principibus Antifiti Itù-coniunxiflCjVtfcilicct fuo exemplo alios fuiordinis viros adhanefandtiffimam expeditionenijomniviro Chriftianodignam,accêderct arque inflammaret,adeô

in ipfa fola Italia, ducibus prtedidlo Boëmundo Rogerij Ducis Calabriæ fra-f%amp;tTarentinorum Principe,ac etiam Tancredo Rogerij nepote,adquinquâ-gnitaleâiflimorum hominum millia concurrerent, qujjauicbello nominacer-tatim datent. Tanta fuit horû Ducûproximè didlorûfandfimonia, fufcipiêdi Ulli ardor, vt ipfe Boëmundus vefte fua ferica per frufta dilfedlafuos nobiles curiales crucibus purpureis,tanquâ veto amp;nbsp;decenti Chriftiano fymbolo, exor-ac infigniret. Pari diligentia amp;nbsp;alacritate Ademarus Pontificius legacus, qni, vt nonnullifcribunt, Anicienfis præful fuit, cum PetroEremita huius bel-præcipuô,vt didlum eft, audlore, fuos animabat amp;nbsp;infttuebar. Et quia nemi' iiein fete latere poceft,in hac expeditione multarum gentiû infinitam quodam- • ittodofuiflemultitudinem, amp;nbsp;concurfum, quæ ad proferendum Chriftianum

591 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lîL Y R I A C A E X P E D I T r O N É. ,

nomen amp;: imperium, fpreto omni viræ pericuIo,relilt;Slis domi pjgnoribus,aiiigt;q’ quæ inter'præcipua numerantur, hoc vnum agebant, vt, repulfis barbaris genii-bus,magnam vaftitàtem amp;ftragemin Chrilbano imperio indies magisatque magis facientibusj bene de ChriÜia'nacaritate, ac deinde de cota ipfa potentate promererentur. Tarnen in tarn îTlagnafcriptorunl varietate non défunt qui pr'^ veto aflcrant ,in hâc militia circiter fexcenta millia peditum ,equitum loricato* nun centum millia fuifle ,quiomnes diuerfis itineribus, per varias regiones, tandem Byzantium peruenêre^ vbi tunc Alexis Græcorum Imperator,omnes huius belli proceres humaniter ac fplendidè exccpit.Resproculdubiô,quæfidcni ad primum intuitum planeexcedere videatur/cùm verifimile non cflècxillima-ri poflitjtantam genrem per toc locoruminteruallaamp; longorù icincruraemen-fafpatia piofle in Vna eadcmque regione coirc, præfertim cùm nulla regiotaiil fertibseneperfepoiritjquætantæ multitudinifufficere, vel omnia vitre necelTa-ria fuppcdiràre queat.Ego tarnen vt hoc eredam,adduco'.ypibd fatis conftet,Cy-rumjXcrxeiti, Darium, amp;nbsp;poftrernôTamerlanem, exercitum habuillêhuicparem,ac etiam longé fuperiorem. PoftquamConftantinopoli vniuerfusexerd' tus in vnum quali corpus coaluit, citra longam moram tranfmiHo Bofporo tiLmfMt. Thracio, Nicæam Bithyniæ metropolim hgna motafunt, eaquepaoll: duorum

amp; quinquagintadierumobhdioilem, acerrimam barbarorum defenlîonenij hac tandem eondicione menfe Iulio anni feptimi öenonagefimi fupra inilkfh mumacccntcfimum,in poteftatem receptaelf, vtdefenforibus ,vnàcumarniis aliifquc irnpedimentis,vrbe impunè excedere integrum elfet. Nicæa recepta,du-cïbus belli expedite videbatur, exercitum in duas partes diftribuere, quo fcfc’^ agminatim commodfùs progredercncur.deinde Antiochiam Pihdiæ amp;nbsp;Iconium Lycaoniæ vrbem adortifunt,quç pari felicitate ac celeiitate in dedicione receptç-Sedmoxpropteritinerum difficultatem,amp;exercitus impedimenta, copiaiiim pars Lyciam, amp;nbsp;Pamphiliam, altera veto Ciliciam petiit, in qua Tarfum, regio-nis illius primariam vrbem, non ira difficulter occuparunt. Inde MamiftramjVf-bem validiflimam ditilTimamque, imperata facerc abnuentem, expugnarunt-mi-£odcm ctiam tempore Armenia minor in poteftatem redaóla, breuique po“ norm Chri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A rii«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ä/i»

flianorum p0‘ Ededani 6c Samofatenles deditionem fecerunq 6cp»aulopoft Sororgia,amp;M^

refia præclaris vrbibus auifti funt,. parique ratione Artafta, quindecitn ab chia Syriac railliaribus diftantem,occupârunC: in quo fuccefi'u rerum adduode-cimum Cal.Nouembris Antiochiamjprimariain Syriac ciuitatem,peruenêre.Ad huius vrbis tanquam præcipuæ, amp;nbsp;capitis totius Syriac defenfionem, barbarik' ptem millia equitum ,amp; viginti millia peditum leóliftimaï iuucntutispræmik' ranCjVt illam,alioquin natura loci amp;nbsp;arte municilEmam,amp; prope inui6lani,ro*’' tra noftri exercitus multitudinem amp;nbsp;iniurias acerrime defenderet ac propiigna-Antiochu cb- renqeamque hac de caufa omnibus ad defenftonem opportunis ac neceflariis re-

bus inftruxerantk Ven^n foederati nullis omnino difficultatibus ac periculis de-terreri potuerunt, quin earn inuaderent,amp; caftra portis mœnibufq. admouC' rent, adeo vt in ea obfidione plurimi vy;imque conflidlus habiti, amp;nbsp;quam pluf^s interemptifint. Nec minoricum alacritate amp;nbsp;diligentia inari res geftæ fuerunt-' tfaiian, quandoquidem Veneti, Pifani, amp;nbsp;Genuenfts, rerum naualium apparatuinterfc «Ä/«? mutua æmulatione certantes, inftruôbftàmam claftem ad huius belli expeditio-nem adornauerant^. quæ certe in vnum coeuntes, longe omnium, qua vllo vn-quam tempore Chriftiana potentia arinata fuit,præclariflîmaextitit.Veneti qui-dem circicer ducentas omnis generis naues, quanta clafie ad earn diem nunquain nauiga-

’’3uigaranc,prxfedlis Henrico Gontareno,vrbis Præfule,amp; Michaele Vicale Du-filiojinftruxerant. Pifani interim Rhodum occuparaiitj Ligures, vt Antio-cHæobfelïoribus expropinquo opem ferrcnc,proximam mai'itimamoramad oftiaOrontis,quiearnciuitatcmintérluir|,claneföeiis naualibus militeq. egre» Sieinftruda ornataqiie,obtinuerant. Venetietiam, defcenfionein loniæ oram Smyrnam cepêre .Quo rcruin fuccefl'u Itali marispoflcflioncm naóli, ac etiam vt rerreibis exercitus à claiTe Italica aliqila ex parte iuuaretur Tarentinus rolofasciim quinque millibus pedicum profeóli i à Genuenfibus commea-tualiifquc rebus ad bellum vtilibus ac necelTariis inftriicb funt, icä Vt vrbs tan-tlfinpridic Cal.Iunij,pofl; óóto menfium obfidionem capta fit anno fcilicec no-•lageiimooclauoeiufdem fæculi, in cuius quideniexpugnätione addeCem mil-^iaTurcarum interemptaelTedicuntur. Poilexpugnatam Antiocbiaitl J dirape-ftisinnoftro exercitu gralTari cöepir, amp;nbsp;magnam hominum flrageiïi facérë,àdeo vtadquinquagintahominum milliaabfumptä efle dicantur. quæ cértè tabifica bes baud mediocriter curfum bene gerendarum rëtiuil remorata eft. cum coge-tentiirnouum ex Europa ftipplementum cxpedtarc; quo au6li,nonpäucä aliâ oppida amp;nbsp;vibes, partim vi, parcilti deditione,Chriftiani imperij fecêrcj inter alias quidem, menfe Martio,Scleuciam, vrbem Syriac maritimam, vigefimo ab No/in Sf/fu-' Antiochia lapide diftantem, amp;nbsp;Gabullam, ipfam quoque maritirnami amp;nbsp;cele-brem, vrbi Laodiceæ proximam,rccepere. Tandem emenfa Syria, fuperatii^uc ttiultorumitinerum difficultatibus,in Palæftinam venere, amp;nbsp;adprimum hu^ius tegionisingreftum ^Ramulam , amp;Nicopolim obftdiónc cinxerunt,eo euentu, Vtdeditione fadla, noftro iuriceflerint- quibus potiti,re(fta Hierofolyma, motis di-vndiquecaftris,contendere. Antequam huius vrbisexpugnationemdcfcribam^ non filcbo,exercitus noftri ingentes copias, vti diximus,ad fummam anguftiam amp;nbsp;paiicitatemredaótasfuilTé. quandoquidemcumadhancexpeditionem mul-tænationes amp;nbsp;populi confluxidenc,ita vt incredibilem multitudinem confticue-tent,i-nirum profeóhó omnibus videbitur, taiitam hominum multitudineiîi tam cxiguoac breui temporis fpatio ad tarn paruum numerum deucnire potuifle. Satisenim liquet in noftris caftris fub primum in Palæftinam aduentum, non vitraquadraginta hominum milliaextitilTe j amp;nbsp;eorum quidem maiorem parteni bello inutilein, ÔC magis oneri quàm vfuifuifte,adeô certè^Vt ft prior numerus cum hoc conferatur,vix décima pars fuperfuifte reperiatur. Qme res eôminorî carebit admiratione, ft cogitauerimus, in bello ita vfu venire, vt maior pars vel ferro abfumatur (Mars enim forrem quemque pignerari folet ) vel corporis lan-guore atque variis morbis intereat. Adiicehue,quod naufea iriaris,regionum di-uerfarum condicio, amp;nbsp;aeris intempéries facile robuftiflimum quemdtie de medio tollere confueuerint. Feliciftimonihilominus omine Palæftinæ limites in-grefti noftri videbantur. fiquidem breui poft certiftimö nuntio întelleélum fuir, Genuenfiuni Venctoruraq. claftem ad propinqui maris yam appuliflc. amp;nbsp;præ-tereadum vrbs ipfaarctiffima obftdione cingitur,GulielmumEmbriacum,cum fuaclaG’e ornni bellico apparatu, omnique machinarum genere inftruóliflirna, fis pro Hiero-Ioppen,portus commoditate nobilcm amp;nbsp;celebrerri,appulift'e. Genuenfes enim, {^peXw. miroChriftianæ religionis prolatandæ ftudio, nullis fumptibus peperceraht, vt bane facram expeditionem promouerent, neue aliqua ex parte Venetis, ac reli-lt;]uis potentatibus inferiores viderentur. Noftris Ducibus expedite fummopêrè videbatur, vc vrbis expugnationem,nulla raora interpofita, vrgerent, ne fcilicec hoftium vires temporis opporcunicate amp;nbsp;cunótatione augerentur. Ligurcs/quo

Cennfhf.mi- vrbs facihus expugnari pofl'eqmiro artificio ingentis molis turrim plicatilcm in* Xrwuenerunr atque fabricati funt, quæ ita fuis compagibus erat coagmcntata,vtin-' terdiu maximus eius vfus effet, noólu veró per partes foluta, particulatim in caftra deferri poffel, acfequenti diefacili cum negotio inftatiraretur: cuiusqui-dem turris latera ita variis amp;nbsp;multiplicibus tabuïatis trantconll:rata,vt,cùmà frontifpicio recehtibusjac præcrüdis cöriis codenfata eflent, facile inde tormen-tistelain vrbemingererentur. Aduerfushanc nouam Genuenfium machinam defenfores maluminmuroerexerant,rrabemque tranfuerfam fufpenderant, vt eius interiore capire reduóloj ac inox magna vi remido, exterius inappropiiv quan tem machinam, velut aries,incuteretur.Contra,Ligur fe falcibus mtiralibus inftruxerat,acex propinquitate retinaculütrabis cum horribili fonitu ingruen-tis abfcidit,amp; humi ftratam in tabulatum fuftulit j ac in muros hoftium porre» xit: fed frons turris ita feite fhuda erat,vt fuperior eius pars paruo inoliminein-elinari, ac canquam pars protendi, cùm vfus amp;nbsp;neccflitas poftularet, in boftcin poffer. Et tanta erat trabis pondus amp;nbsp;illud fuperimpofitum fuftinentis firmitu-vt Bullionius omnium primus in muros hoftium tranfcédere non fine fiun-»«ro/o/ymo- ma amp;nbsp;ïucredibiliomnium noftrorum admirationeaufus fuerit, acmoxEufta' chius eius frater,circa ahquam moram, traterna virtute ac exeinplo intiitatus,re-tineri no potuit, quin ftatim parem laudem ex pari facinore prcmereretur:qucm deinde complures alij imitati funt,fïc vtpoft exiguum temporis fparium magna moenium partediruta,atque occupata, noftri perillorum ruinam hbi irruptio nem amp;nbsp;aditum in vrbem facerêc,quapotiti,magna infecuta eftfortunçmutatio. Quandoquidé tanta erat defenforû ftrages, vt promifcuè inftar pecorü, cadauera

« cbiiftwj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TZ'

Prmc,p:bu,_ lemimortua,amp; languidum adhuc Ipiritum ducentiu, proltrata lacercnt. Veiuin jHj q^i inter eos alicuius nominis amp;nbsp;exiftimationis crät,fla-tim poft noftrorum in vrbem illapfum,in teplum Salomonis,quod munitiffimtt , erat,fui tuendi gratia confugerant, in quo etia fefe aliquandiu contra noffioium iniurias defendêre. Itaque fanótiftima amp;nbsp;præclariftima vrbs poftvnius fetetneii-fts obfidionem, in noftram poteftatem redaófa. Nam fatis conftat,ipfam odauo

Cal. luniaS) anno falutis inillefimo vndtcenrcfimo obfideri cceptam, quarfo Non.IuliaseiufdeiTianniexpugnatam fuilfe. PoftHierofolyinitanævrbiscxpU-gnanonein,Gothifrcdus, quia omnia fortiflimi diicis amp;nbsp;militis officiaobicrat, decommuniomnium procerum amp;nbsp;Ducum cófenfu amp;nbsp;fuffragiis jHierofolymo-rum, ac totius Palæftinæ regionis rex defignatur. Qucm ipfe honorem tâta ino-deratione temperauic, vt titulo atque infignibus regiis prorfus abftinuerit, iudi-cans, Chriftiano Principe indignum cfle diademate aureoea in vrbe exornan, in quaChriftus , communis noftræ falutis aflertor amp;nbsp;redemptor, totprobrisSc contumeliis affeólusjcoronam Ipineam geftaffet. In ceteris veto regiam potefta-tem exercuit acretinuit. Longum effet enarrare, nee paruam diligentiatn,Sicin-quifitionem requirere^ fi omnium Ducum, aliorumque ftrenuilïiinorum miK-tum fortitudinem infïgnem operam hac in expeditione nauatam,minutina. vellem recenfêre. Verum,cum eaten^ora non caruerintprxclaris fcriptoribus, nemini dubium effe poteft, quin fortia eorum faóla liceris fideliter fintcompre-henfa. Proinde cum ego tantummodo huius expeditionis fucceflum furama-tim enarrare in animo habeam, fuperuacaneum mihi omnino vifum fuit,circa particulariaprocerum geftadiutius inhærere. Proximo anno,qui fuitmillefî-mus centefimus,orta Hierofolymis grauiflima ell peftis,quæ adeo late atquedia graffata cft,vt magnam hominum multitudinem abfumpferiq inter quosamp;ipfe Gotbi'

Cothifredus quintodecimo Cal. Augufti,inagnofuidefiderio, fan^aqiiëëtiam spud ipfos holtes fui memoria relióta fatis conceffit. in cuius locum Balduinus dusfrarerde communi omnium procerum confenfufuffeétus eft, quiolnnium primusexChriftianis Principibus Hierofolymoriim rex numëratur .Iple itaque gt;«‘^'‘*ó’ nT fl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;II- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* friltiM

uouoLigulticæclalns aduentu erectus animum ad reliqüam Syriamoccupah-damadiecit.Genuenfes enim,poft captam Antiockiam,inftante iamhiemejCUm ’upatiiam redirent,in iciilere Myram^Lyciæhand incelebris nominis vrbem,oc-cuparanr. Er poftero anno, claife denuo, quæ viginci feptem triremiurn , fex onerariarum numerum cxplebar,duólLi ôc aufpiciis eiufdem GulielmiEmbriaci adornata,in quibus oóto leótiffimorum virorum milliadeuehebanturjnSyriam rediêrc, vt Balduinu in omnibus fuis expeditionibus vfui atquë præftôcflent:qui Anèjiorum potifîimùm viribus arque induftriafrerus, vrbem Aflur, prius Do- z»M/gt;4zriai» ram, deinde alio nomine Antipatridamifummoimpetu eftaggrelfusjcäcumque acen««.quot;. tcrroiis omnibus inieciVjVtoppidani animis confternatii ac fummopere veriti, nearrocia reliquarum expugrtararum vrbium exeniplapatercrütjpoft triduanam defenfioncin dcditionem facerent. Mox Cæfarea Stratonis vi capta amp;nbsp;direpta. ex cuius quidemcxpugnationeamp; direptionc opimapræda amp;prcciofinimafupelle-öiledicati font. Pariiotemporis traólüinterieóto, Liguresanno fcilicet mille-limocentcf rao fccüdöjamp; GulielmoEmbriaco, IdoCarmandino,GüidoneRuftico, amp;nbsp;Guidone Spinula Cofs. fummo amp;nbsp;incredibili qüodam Chriftianæ fidei promouendx Itudio indies magis atque maris flagrantes,rurfus claflem quadfa- • ginta triremium comparatam,camq. omni bellico apparatu egregiè inftruétam j eduxercjac in Syriani pr±teruedti,vrbes Acheron amp;nbsp;Gibcllurn,licec non fine ali-qua clade, expugnarunt, multaque alia præclarè ac forciter gefferuntjquæ fingu-latim profequi non efl: noftri inifituti. Deinde anno eiufdem fæculi centefimo quinto, cum BalduinopaûijVt oram maritimamtiierenfur,ëôdem cum valida amp;præporenticlafl'G reuerfi,Ptölemaidem,totius Syria: ccleberrirtiam amp;nbsp;nobilif-ftmam vrbem, in qua erant frequentiflimadiuerfarum gentium commercia,oc-cupanint. Balduinus ob egregiam toties in expugnanda Syria nauatam operami quo fe illisgratunl ac memorem exhiberer, magnaitt partem maritimorum ve-digaliuin, amp;nbsp;plerafque vrbes atque oppida,multaqueiuta amp;nbsp;immunitates eis conceftir. Et quo Ligultictim nomen in illis regionibus magis inclarelcerer, amp;nbsp;in maioii pretio haberetur, iuflit infacro fepulchro Seruatoris noftri, tanquam in loco illuftri omnibuf^ue confpicuo, fuper area altaris haec verba inferibi: PraeEotens genvensivm EraesidivM. quod fane huius gentis clogium vfque ad Balduinum tertium,integrum Sgt;c intaótiim remanfit.qiio qui-dein humanis rebus fubtraólo, cum ei Almericus frater in regnum fuccederet,amp; inferiptum elogium deleri iufiiflet ,Genuenfes de hac iniutia apud Alexandrum terdiim Poniificem grauiter conquefti, impecrarunt,vt ibi denuo incideretur.

Interea temporis cum indefeflis animis pro Reip. Chriftianae filute amp;dignicate conferuadaexcubarent, amp;nbsp;nihil prorfus de fuo ardoreac Itudio remitterent,iteru , annoeiufdem æui centefimo fepcimo,claflem feptuaginta triremium fubAnfaldi amp;nbsp;Hugonis Embriacæ Eimiliæ prasfeótura amp;nbsp;imperio exornarunqqui Genuæ re-bus omnibus expeditis, fecuda nauigationë vfi,in Syriam appulerunt,ibiquead ' primuin fuum aduentumTripoli validifsima obfidionefruftra tentara ,vlterius progrelïijBiblium in Phoenicia, alio nomine Gibellu maius Vocatum, profeóti , fiint, eamque vrbem, per aliquot dies acerrimè oppugnatam,deditione,defenfo-ribus tarnen vita amp;nbsp;fortunisreferuatisj obtinuerunt. Cum veto Tripolis fu binde

à regio cxercitu,duce Raimundo Tolofatium regulo,eoq. defun(AO,a Bcrtranno eius filio diuexaretur, amp;nbsp;poftreinum graui obfidione premeretur,claflis Ligufti-ca,ad accelerandain eius expugnationem,côdeln reuerfa eft: illiufque dciruin ope amp;nbsp;auxilio in noftroruin poteftatein vrbs ipla deuenin Propter qua: fane exi-miain Chriftianain Repub. mérita,Cæfar illis permagnos honores decreuit,fiio-quediplomate fanciiiit,vt ipfi eaill vrbe forum, Prætorem, templumamp;ni-bunahapriuatafeorfuin habercnt.Terriactiam portoriorurnjpublicoruinqueex mari fruóluum pars illorum effet. Subfecuta eft Beryti,ac etiain vrbis cui nomen Malmiftrayin confinibus finusLaiacij verfus Ciliciam pofita,deditio,quæamba:, Vcnetæ claftis auxilio,iugunoftruin recepere.Eadcm etiä tepeftate ex Dania,quæ olim Cimbria fuit,amp; Notuegia,haud exigu a claftis in mari Oriental! ad commu-nemChriftianam Rempub. iuuandam confpcóla fuit:quæ certè tàm opportuno .g tempore fubfidio noftris mifla eft^ vt eius vfus maxime nobis fucrit vtilis amp;nbsp;ne-’ ceffarius, vtpotè cuius auxilio atquevirtute Sidon vrbs inter Beryturn,amp;an-tiquamTyrum nobiliflima,recepta fuerit,quainuis valde pauci fcriptoresre-periantur, qui vilain huius Septenttionalis claftis mentionein faciant, cuni tantùm Venctain amp;nbsp;Gcnuenfem commémorent, quarum auxiliisBaîduinuni fretû, adeo fortiter feliciterq.rem eu hofte gefliffe narrant,vt vigcftina obfidionis die vrbe potitus fit,moxquc Ptoleinaide recepta, pari felicitate Sidonem in fom poteftatein redegerit. Deinde poft feptein menfiuin inteiualluin,Berytus,qvx J I iteruindefecerat,expugnataatqueeuerfaefte traditur,amp;ineiusdefenfores,qioil iniracumpCrtinacia,amp; inultis exhibitis crudelitatis barbaricæ ttfl’moniisjop-pugnationem illain diutius fuftinuiffent, aliquantô magis quàinin ceterosfa'ui-cum. Verùm tarnen breui pôftjpropter fingularem foli vbertatein reftauratafuit, amp;nbsp;Chriftianoruin poftmoduin colonia eô deduda. Cuius quidcin belli cum magno aceuidentiReip* Chriftianæ incremento opinione omnium citiùsrer-minati fruótuininaiori ex parte Venctæ daft! acceptuin Balduinus retulit. Angles eteniin tradunt,ipfumi quo illis tanti merit! acceptiejue benefieij aliqnam gra^^ tiam referret,ft atu ifl'e,vcVcnetis Ptoleinaide, in plerifqliealiis Syriac oppidis/ii Gallis reruin omnium coinmunionein,ac plane mixtum imperium indifh/fni-natim haberentjicetnon defintpauef qui hanc landein, exciufis Venetis,folis ipfis Genuenfiblis inerito deberi aft’erant^ quippe quorum potiftiinùmopera atque induftria Ptoleinaideni receptain velint. Veruin cum fcriptores ftiperhac re inter fe varient,inei non fuerit inftituti,alicUius gentis gloria: quicquainde-trahere,vel laudi inuidere, cum hiftoricum candorem profeftus, nihil perinde aueain, quam fimplicitateac fidei veritateomnibus placere .Ceterùm,annofii-iiio. prainillefiinuin centefiinum decimo, GulielinoBufferio amp;nbsp;Guidone Spinula

CofT.Senatus Genucnfis clafl'em duarum amp;nbsp;viginti trircinium ad Chriftianino-niinis propagationcm in Syriam ablegauit. Cuius quidem tanta fuit virtus/o-borifque ac fortitudin^s conftantia,vt breui temporis interftitio Maimiftrain^f-nus Aiatij vrbem, loppen, Rideum , Afcalonem , ac pleraque alia oppida amp;nbsp;vrbes fumma felicitate occuparint;,amp;Chriftianoimpeiioadiunxcrint. Neciïii-hercule,cLim Refpub. Genuêiïs^vt retroaólis fæpc rcmpoiibus,fc eiiani potidimum huius facræ expeditionis teinpore tria ilia potentißima vincula amp;nbsp;inftrumenta,finequibus paruin, Vel nihil geri, vclcffici poteft^vtputa, religio-nem, potentiain, amp;nbsp;fortitudinein coniunxcritjquæ inuicein copulatæ, adeôfortein neruumefficiunt, vt difficultcr pofsitincidi,aut debilitari. amp;nbsp;inprimis ciui' dem tarn ardens in eis extitit religionis zelus, vt in huius gratiam nihil nonla-boris

De s y R I a c a e X P ë d i 11 Ö N ê. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5p7

Doris vel difcrii-rtinis füfcepefinc,aüt àdierint. Potentia ipfain bcllicis apparat-libus perbellè non femel illuxit. Quanta autem fuerit animornm alacritas amp;nbsp;^agnicudonnée non rci bellic^e, præcipuè veto naualis peritia,tunc deinum emi-Duitjcùm nunquam vcl hoftium potentia, amp;nbsp;multitudine, vel rerum difficiiltate ^cterritijadducipotiierintjVt aliquiddepfiftinoanimiardore arque animofira-ff)lt;]uauis de caufa,remitterent. Q^o fane fadum eft, vt liuius noftii populi gloria per fe quidem immortalis,regio diplomate adperpetuamrei menioriam, Dougratifsimo animiteftimonio,acelogio literis con fee rata, vti diximus,tue-iRjquodctiarn hac nollra tempeftate inter alia Reipub. monumenta extat, amp;nbsp;viderclieer- cuius etiam tenorem cùm baud dubiè non parum ad illius ornamé-tapertineat, de verbo ad verbum,quoddicitur, fubiecimus. Q^uôd populus Ge-nuenfîs pro eins perpétua amp;nbsp;conteftatapietateacreligione,totofacro bello præ-potentibus clafsibus,firmifsimifque terreftribus copiis Chnllianam rem iuuerit, rn facraque vrbe Hierofolyma’, Antiochia, Laodicea, Derrüha ,expugnandis, pluriniaopportuniraris arque operæ pars in illius virtu te amp;nbsp;induftria fuerit, foli-lt;lueGenrienfes, célébrés vrbes Cæfareamj AfcalonerajSoIimulnjBibliumjHie-rolôlymiranoimperioacfacro Chriftifepulchro adiunxerint, fummos labores exhauferint,maxima diferimina fubierint, fanguinem profuderint,mortem for-tireroppetierint, nullis impenfis pepercerinr,nullis diflicultatibus hnt debilitati, nullisiaûurisfraôli, fed aduerfus omnia malainuidam virtutem Sepatientiam præftiterint,vt à nulloomninô Chriftiano populo promptior, fîdelior, conftan-rior,inagis multiplex operaChrifto Domino jChriRianæque Reipub. nauata lit.Hæctot ac tanta mérita Balduinusrex inuiólus,Damberto Patriarchalati-danre arque approbante, amp;præclaro elogio admemoriæ æternitatemteBanda, ampliflimis præmiis remunerandacenfuit, tertia ditionis amp;veôligalium par- ; jevrbium Cæfarcæ, Acronis, Afluris,in perpetuum conceflajad hoc fingulis vicis tnvrbibusHierofolyma, amp;nbsp;loppa, cum iurifdiôlioneillitributis. Datum in vrbé làcrajdecirao Kal. Maias, anno â Verbo homine fado, millefimo centelî-tno quinto.

teatquc incrdnentis in Syria , aliifque Afiac rocis cuin lumina pcrnicie Reipub . Chriftianæ exundantcm expeditio,cLiinagno omnium Principum Chriftianorum con/ênfu,faluberrimcque confilio,anno millcfimo centcfimo,quadrageGi'nofcptimo/e-gnante Chunrado fecundo, amp;c Ludouico feptimoGallianmi rege,inftinótu arque hortatu in primis Eugenij Pontificis tertij, hdcepta fuitjtanta 'certè cum adtJcrGtate, vt quamuis omnibus rebus ad bellum necefTariisamp; re-quifitis cffemuslonge quam optime inftrudi,nihilqueobftarevidcretur,qiio minus praeclaram nobis vióloriam de hofte merito polliceri poflcmusj nibilo-minus tarnen, fiue Deo nobis propter admißa fcelera fubinde nouas calainirares infligentc,fiuefat3liquadam vi omnia Humana confilia fuperantejatqiicniins

inuolucris contegentc,fa6tumi fuit,vtcitra omnium fpem amp;: expedaticnemoir-nia infeliciâimè gefta amp;nbsp;adminiftrata fuerint.Subfecuræ nimirum fueiuntran-tæ calamitates, clariÏÏimorum virorum intérims atque indigni cafus, vt lon-gum amp;nbsp;arduum eflet, huiusexpeditionis fucceflum pro rei dignirate exprimera Satis enim conftat, ex ducentis armatorum millibus quiad Hancfacrarnmilir'i profedifuerant, vixdecimam partem cum Cæfare domum rediiflè. Ludeuitr’s ctiam Gallorum rex, aliquantô feriùs quàm Cæfar ,cx Galliis vnà cum Vdcw , Cardinal! Florentino, Pontificio legato, moucrat, amp;nbsp;eodem,quoCæfar,innere, fedpaulôfeliciore, in Aliam contenderat, eocertè euentu, vtfuperaroMæandro fluuio, cum Saracenis vkeriorem ripam incolentibus, ncceflitarequadamaddu-élus,conflixerit,acféliciter, licet numero longe inferior eßet,dimicauerit.Cuius prœlij fucceßücommotusjcdm fuas copias propter montium vndique circiim* iacentium afperitatem, induas partes diuiderecogeretur,noparumincoir.inodi abipfoHofle itinerum amp;nbsp;viarum anguftiarum gnaro, priufquam àfuis,Quilt;?quot; minatim proeeßerant, iuuaripoßet, accepit. Verum enimuerocum tcinerenihil agendum eße ftatueret, amp;nbsp;mirum in modum hoflium infidias locoruin op-portunitate fretorum, vereretur, commutato itinere, verfus oram maritimsni ea qua potuitceleritateac diligentia contendic,amp; tandem non ßne magnadiffi-cultate amp;nbsp;periculo in Attaliä peruenit. Ädcuius reifamam GallicaclalliSjqiiæad earn diem ftationem Rhodi ad regis fui nutum amp;nbsp;arbitriumhabuerar,deipfus . in eum locum appulfu,ßmulque voluntateedo(fla,quamprimum foluit,amp;inm-

ma celeritatc ventorum flam adiuta, ad regem enauigauit. Rex cum inrelligeret, amp;nbsp;videret, fortunam pro aduerfariis flare, amp;nbsp;fe vnà cum fociis nequiequamFortuna: aduerßtateobnèi amp;nbsp;rcludfari,claßem fuam confeendit,amp; totam Syrix maritimam oram circumueclus, cum ad Orontis ofliavenißet, Raimundum AntiocHenßum Principem obuiumjaabuitjà quo humanireracperbenigneex-cepmSjAntiochiam cum plerifquefuis proceribus amp;nbsp;masnatibus dcduöusfuir, ibique fplendide ac magnifice habitus, Be omnia Hofpitalitatis iura expertos,in-r/’rçX de Hierofolyma religionis amp;nbsp;Dominici fepulchrivifendi gratia irer fufcepiqmó-teque Libano fuperato, Damafeum, celeberrimam Syriæ vrbein in planoßtam, peiiit, eoconßlio, vt earn armis expugnaret. Verum, poflquam vibem ebfidio-nccinxißet,hoflrque conferenda: manuspoteftatem îæpiùs faccret j iiletarnenfc meeni-

niœnibus vrbis cohtinens,nünqiiainettiptioném fâcerê aulus fuit, ita Vt poft longamobfidionem cùm vrbs ipfa, vivranacuram loci,etiam omnibus ad bellum fuftiiiendum neeeflariis eflet miiibéè inftruétó, defperata eins expugnatîo-ncgeinkctajChi'ilbanus exercicus illinc difccderecoaólus fir.amp;Cçfatquidêora Karidmaperîta yclaffem confccndit/Byzanciumqüe reueéfus,inde iia Gcrma-iiiam rediit. Gallus veiô,quôd præcipitata iam méfias foret jtotam hieme in Syria tranlegic,Vereque appetente,clafrem lôppe foluitj deinde in Siciliain, iiidequè in Galbas remigvauic, Huncexitiim fecunda hæcfacra expedido habuit.-qtiaï vti prorfLisinfïuduofaamp; ingloriafuitjfic eriain eairi non mediocris rerurh inclina-bopaßim in Chriftianoimperio iniecutaefti vti mox dicemüs. Ceterùm , quia nonpancos fcriptores inter fe fuperhuius belli aduerfus barbaros decreti füfee-ptione diffentirc animaduertO; non abfurdum fucrit /quanluis non ita multuiTi adremfaciaqcontrouerfiæ anfam enarrare.Suntcnim multi qui tradant^ Chün-ladum Cæfarem Ratisbonæ confcenfa triremi, fecundo Danubio Byzantium dclatum fuilïe. Aîij veiôj ijque etiam non pauciçarbitrantur, ipfüm ex Italia in Syriamtransfretafle, ac Genua; inftruôdflimaclade^foluiiîè, rantaque Genueû-fiumhumanitateamp; hofpitaiitate fuilfe delinitum amp;nbsp;obligatum ^vt eorum Reip* b perpetuum munificentiæ Imperatoriæ fymbolum Slt;, monumentum auretu raonetæ fignandæ cudenda; auôloritacem amp;nbsp;graciam conccflerit. Mihi, peni-dùs gentium annales euoluenti, mulcô verifîmilius efl'e videtur, ill quo mihi cum inultis conuenire fcio, Cæfircm in hacexpeditione Danubij commoditatc omninofuilTc vfum, praefertim cum Hungaria, amp;nbsp;tota Thracia in noftra adhuc potertate tunc temporis eflet;nullifque barbarorum incurficnibus terttafetur. cxtantqueprobati auclores qui afl'erant/ipfumdntcrnauigaiidUm tarn aduerfa cæliteinpeftate, tamq. fæuaviciniamninntutnclcentis iniuriafuifle coliflióla-bm,vtarmisjimpedimentisjmilitibuslt;^.multis amifriSiindeConftailtinopolim Jiiutrago firailis venerit, atq'ue ibi recreato opportuna Manuelis affiiiis libera-lltateexercitu, mare traiecifle, amp;nbsp;ira vlterius progrefl'um eflci

Qui verb Genjuenfi aureâ fignata moneta commoti ratiocinailtUf, Cæ-ûrcmperltaliamprofedlionem iiiftituiife^ nihil folidi infehabet^quo nitantuFj findameuti.cùm vero multoproximius fit^ Genuenfes hancgratiam^quodin-hCntia fua tarn in Cæfarem quàm in totam Rempub. Chriftianam mérita SC beneficia cxtarent, retuliffe, ac merito promeruifTe.

OUU nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

RIV s 0^ A M dé huîus tertij Orientalis belli à Friderico priroO) vulgô Barbaruflâ, à Latinis Aenobarbo à rubea barba cogno-tninato , aducrfus Sukanuln Saladiiium fufceptieuentUjaliquid dicamus- non abfurduitijiiequealienum ab inftituto videtur, paucis verbis dcfcribere,quifnani, amp;nbsp;qualis hicSaladinus/um quo Gæfari, ac plerifque aliisChriftianis Principibusnegotium

fuir,exticerit, ôc quambreuifliinè illius origihem ,vitam arque moresperftrin-saUini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iraquc Saladinus fuir nacioneMedus,Negernendi filius,qni patms

legibus, ingenuèâc liberaliter ab ineunteætate ad adolcfcéntiam vfque inftitu-tus amp;nbsp;informatus, deinde cùm ex epbebis excefliHet j patruum, nomine Sym-chonumjfuminum belli duccm,in diuerfis expedicionibus fecutus,füb eiusau-fpiciis inilitiæ fuæ tyrocinium pofuic. Ægyptiis eniin, quotidianis tnmukibus âtque cinilibus bellis laborantibus, amp;nbsp;nouuin dominum anxiè arque certatim cxpetentibus, ipfeSyrachonus,abiis, velut communium iniuriarum vindexfu' t.ürus,pro domino, fummo cum honore exceptusfuerat; qui, vt ibi maiorem fibi auôloriratempararet,amp; fibi imperium aftrueret, Sauarem,qui feciim m ^^bcenderatjtanquam gloriæ fuæ æmulum, vbi primu illi opportune fuit,occidit^amp; à Calipha Sulranus falutatus eft,eo ramen fucccflu,vt non diu imperium obtinuerit. Nam aliquitradunt,ipfum,ante vnum in dominaru exadn annum,obiifle. Saladinus iraq. patruum fecutus,amp; inde in magna exiftimatioiie habitus, per fimulationem adorandi Cairenfis Antiftitis,introduâ:us,eumd3-ua, quam vefte abdiderat, ftratum interemit,adcô vthoc interempto,rerumpo-titus fuerit,amp;: ita ampliflimi regni aufpicia parricidio polluit atq. containinamt« Suntqui aflerant, ipfum, cùm infans pro patrio inftituto circumcideretur,lo' fephum vocatumfuifle_jpofteaimmutato nomine,Saladinum,hoc cft,correólO' rem legis nuncupatum. Hic proculdubio vniuerfos fuæ religionis Principe nonfolùm acumine ingenij,quo plurimum præftabat, fedetiani o animifortitudine,rerumq. profperè geftarum gloria amp;nbsp;inemorialoi lebatjta vt vniuerfæ Afiæ quam maxime formidabilis,occupata Ægypto,armî in Syriam vfque protulerit, amp;nbsp;magna felicitate ipfe Chriftiano nomini infenfif-fimus,Tiberiadem,Cæfaream amp;nbsp;multas alias præclaras ciuitates imperio noftm ademptas,fuo adiecetit, fic quidem, vtnemini dubium efl'et,quinbreuitemporis traóluomnia in poteftatem fuam rcdegilTet, nifi vniuerfisferêarmatiOc-nitnfciyma cideutis opibus aliqua ex partefuifl'etrepreffus.Hierofolyma enim vix vnomenfe oppugnata,fuæ ditionis fecit anno millefimo centcfimo odogcfimofeptimo, cùm per annos vndery^naginta fub Chriftiani nominis imperio extitiflet: in cuius quidem vrbisexpugnatione tanta Chriftiano nominicalamitasamp;ignornirnï illatafuit,vtnullius vrbis excidium funeftius nobis vnquam fuerir.Taceoenim, breuitatis caufa,funeftiflimiproelij iidter ipfum amp;nbsp;Vidonem LufinianumHicro-folymorum regem,commiftifucceffum; in quo quidem multi orxclarillimiDuces amp;nbsp;rnagni nominis Principes,cecidere,amp; in feedam feruitutem abduflijintet quos, ipfe Rex, amp;nbsp;Bonifacius Montisferrati regulus in primis, hanc miferrimain barbarici iugi condicionem,non fine Chriftianæ religionis ignominia,amp; oiimm bonorum gemitu,fubire coadi funt. Fortunam eius defcripfimus. Pauca de natura

Wraamp;moribus fubtexeinus. Omnes fcriprores in hoc confcndnnt ,ipfum à pnmis annis fummâ gloria , adeoquë itnmenfa iinperij cupiditate flagrafl'e. Ccterùm acrem j iinpigrum, follerterh j audacem, liberalern àc ih acie fcro-J in viâoria verô mitem amp;nbsp;dementem fuifle cônftar,amp;, quod mirnln, præ-Icrtimin barbaro, tantaanimi, licet alioquin excelfi, ôc ad rès magnas nati, mo-deracione, vt in omnium rerum affluentia,amp; tâhti imperij libidine, voluprati-Dusluisniodurn non folùm conftituerit,verùm eciam non fecusac fi prinatus^ hgnin reuerentia ita ab omni effreni rerum cupiditate retradus fuerit, Vt vd hoc blonomine maximis quibufq.Prineipibus par merito céferi debeat^ ipfuniquCj magniiudicij virumj amp;nbsp;rerum humäriarum diligentem inquifitorem ftiifie i vel txeopatet, quôd in tabellis tefiamentarijs intércetera,confignari paucis aiiteobitum iufiérit, vtin fuo funerevexilliter, qui in prodiis amp;nbsp;expéditionibus,ladtni hum vexillum prarferrc confueuerat,jancea fublimi interulam fuam circum-môrXtaquot; hrret,amp;præco præirec, quialra Voce inclamaretjHoc vnum fpolium ex Afiæ atqueOrientis domitore fuperefle. Magnum prqfèd:ô àc mcmorabile-hurtaariæ fragilitatis rccordationis Exemplum tanto rege dignum , cüi iiihil aliud ad hmrnain laudem, præterChrifiifidem',defuifie ptitatub Numerofafobole au-dusjqtiippc qui, vt hifioriæ tradunt ;ad nouem llllos,amp; cos quidem fu'perftites ûmnes,polt fe rdiquit, quos SaphadinuspatruüS omnes,prætervnum fibi co-^ 8nominem,NapaIiæSultanum,fidevirtutequeamicorum paternorüm tutum, àecauit.Ouisverô fuerit Siiltanum creandi ritus,quæûe eins magiftràtuum,ra-militia, ex h is quæ Leo Africanus libro oôlauo memoriæ ac pöfteris tradi-:s»/f4W9 hqperfacilècognofci ac intelligi poterit. Sultani,inquit,dignitas amp;nbsp;potentia labilem olim in modum excelluiqverùm à Selymo Türcatiim Imperatore,anno, hfallor, M. D* XVII. euerfa cftj immutatis Sultani vnitierfis inftitutis ac légi^a J^us.at quoniam ftatim ab earerüm amp;nbsp;fortunæ vicifiitüdine ter mihi'Ægyp'tîL P^ragrare contigit,non abs re fadurus videof,fi de Sulcaniâüla quæcôtnpertiffi-àiahabui,nonnih‘il dixero. Ad hunedignitatisgradum cligi folebat nôbiliorum' Msmaluchorum vnus.Mamaluchi porto omnes ex Chviftiariis conftàbantjü pueritia apudCircafliam Ponti Euxini prouinciam ,àTârtaris furtOtfublatis ôc Caph.ïTauricce Cherfonefi oppido diuenditis ,vndc Aicairum à mercatoribus 2bdudi,àSultanoemebantur,quos baptifmoconfeftim abiurato,in Aràbieo ac Turcicoidiomate militarique difeiplina inltituiprocurabat, vnde paulatimper Angulos honorum graduseuehebantur, donee ad Sultani dignitatem pertinge-rcnt.Huiufmodi verô confuetudo,quaSulranum,amp;: Mamaluchum,amp;condicio~ neferuumeflecauetur, femiirecentis abhinc annis initium cepit, nempè cùnl potentifluni illius Saladini familia, cuius nomen Chriftianis adeô fbrmidabi-hextitit,ad paucos iamredada,intermoreretur. Cùm vltimus Hierofôlymo-rum rex de Alcairo occupanda cogitaret, quæ propter Califæ, aut Pontificis, qui loluspræerat, ignauiam, eifetributariani facere meditare^ur, Icgifperiti aciudi-ces Pontificis confenfu Azedudin Principem Afiaticum ex Cordis gcntibus,qui| ^tAtabesJntcntoriis habitabant, cum Sqjadino filiôamp; 1. equitumillibus euo-c^runnSaladinum verô, tametfi ætate inferiorem ,ob infignem eins fortitudi-^cniatquein re militaripræftantiam, exercitus Impcratorem crearunt: facultatc P^’^tnifia, vtcunda Ægypti vedigalia amp;nbsp;reciperet,amp; pto fuo arbitrio expenderet* tandem in Chriftianos expeditione, incruentam de iis vidoriam adeptus^ ^æ^lolyrna,totaqueSyria exegit. Saladino autem Aicairum reuerfo in meiiteiti ^biit, cius dominium vfurpare ; quamobrem trucidatis Pontificiæ euftodiæ

P ræfcdis^ penes quos rerutn fumma apud Ægyptios verfabatur, Caliran^*^“ Pontificem jè medio fuftuliqquôd is præfidio dcftitutus,vencnum ilH prop’^^*^* dum curafîètjfeque confeftim inCalifæ Bagaded legitimi Pontificis clienteiani dédit; quo tempore AlcainCalifæprincipatus,qui Pontificatum anniscc.xxx. perpétua fuccefTotum ferie protraxerat^ intercidit, ac penes Bagadcdæ Cali-fam legitimum Pontificem remanfit * Sublato hoc Califarum aut Pontin' cum fchifmate,exorta eft inter Bagadedas Sultanum amp;nbsp;Saladinum difcordia, qui Alcairi principatuiTi inuaferat: quôd Bagadedæ Sultanus, olim Mazan-draïiiæ amp;c Euarizihiæ prouinciarum ad Gangem Princeps, Afiatica auadatn genre ortum trahens, ius in Alcairi dominium referrer ; qui Saladino bellum in-ferrecogitans, à Tartaris in Corafana regione excurfiones facientibus detitieba-tur. Saladinus viciffim veritus,ne Chriftianiacceptam à fe iniuriam vlturi,expe' ditionem in Syriam pararent, copias perpédeiis fuperiori bello magna parte tum occifas, turn peftifera lue, præternotinullos, qui regni gubernationi præeranG fublataS) mancipiis in Circafîiacoëmendis,quos Armeniæ reges tumterapoiis rapiebant,amp;: Âlcairum vendendos mittebant, intentus eflècœpit; quos abiurara fide, militari difciplina,Turcicoque idiomate^nempè Saladini proprio, imbuih* ciebat: quæ quidenl amp;nbsp;fortitudine,amp; numéro in tantum excreuerunt, vt amp;nbsp;to' nui militis, amp;nbsp;peritimiljtiæ dudores, regniqüe adminiftri euaferint. Saladinom fata conceflb, principatus penes fuam familiam annis c L. remanfit,füccefibn' bus eandem emendorum mancipiorum confuetudiiiem oblêruantibus: at colU' pfa Saladin i familia, fêrui Piperem magnæ fortitüdinis Mamaluchumj conto-tientibus fuffragiis,in fuum Principem ac Sultanum cooptarunt: quani exinde confuetudincra adeôinuiolatèobferuarunt, vt nccSultani filius, nedum Mf' maluchus,eum dignitatis gradum confequi potucrit, nifi olim Chriftianus dem abiuralîet, amp;nbsp;liilguas Circafifiam acTurcicam exadè loqui didiciflèt. autemSultani fuos in pueritia filios in Circafifiam, morum rufticorû,acling^^ perdifeendæ gratia ablegarunt,vt Principatui aliquando forent acconuuodi, femper tame fua, Marnai uchis diflentientibus, elufi.Hçc obiter de Mamâluclio-rum regno, eorumque Principe Sultano patriavoce adhæc vfque temporan^' cupato,dida fufficiant.De Sultani verô militia idem auôtor paulô pôft Sultaniporro militum quatuor crantordines : Primus exequitibus virisbdHca virtute præftantibus conftabat :è quibus ciuitatum arciumque præfeâiàSulU' no creabantur. Stipendium plerifqueex Sultaniærarioin promptapecuniajplc-rifque in vicorum amp;nbsp;arcium veôligalibus afifignabatur. Secundus erat pede-ftris militiæ ordo, nulla, præter enfem, gerens arma, quibus pariter e Stitom fifeo ftipendium perfoluebatur. Tertius ordo gratis militabat, nihil prêter vi-(Slum referensj verùm concedente in fata Mamalucho quopiam, ex eoruiunumero quibus neceflariis de rebus ad vitam prouifum efiret,hi in eius lociiiuluc* cedebant. Vltimo ordgiiMamaluchi tyrones infetibebantur, T urcici aut culi idiomatis adhuc ignari, amp;nbsp;qui nullum fuæ dexteritatis adhuc fpecimen wi-derant.Haôlenus Africanus.Quatenus verô,vt etiam hoc obiter dicatur,adTui-cicam difeiplinam amp;nbsp;fingulareftudiurn bellandiattinetjmultaquidemfunt quç faciût ipfos Turcas formidabiles; primùm obiêruatio militaris aifciplinasjquam ad vnguem obièruant: tumexercitatioamp; ftudium traâ:âdorumarmorum,qui' bus a pueriséxercentur; neque aliaftudia magis curant,cùm ea maxime necefla-ria fint defendendis imperiis . Sicigituroptimi fiunt milites apud Turcas. at ex optimo milite non difficile eftbonum fieri Imperatorcm; quippecùmapud eos

tnilitarcs honores non opulentiæ, nequenobilitatijiieqiiefplendori familianimi fedftrenuitari ócforncudinifintpropofiti: nequevllius maledicenria,aut]nuidia vinsforribus prxmia eri piac, aut rerardeq cùni idem dies fxpc res belle geilas amp;remunerationcm videanNam præfeéluræ Iionorificcntiflimæ infîgnibus vir-tutevirisdcferuntur ,cLim parua fie nobilitacis ratio bne viicute« at maxima vir-tutis velfine nobilitate.Populiatitcm orrlnes fubditægenres libenter parent^ proruuntque vel in manifefta pericula non folùm ob fpein præmiorum ricque metu tyrannicæ crudelitatis,fed incredibili quadam in Prîncipcm bcneuolcncia coinpnlfijqüodnulluminiquum iudicium eo confeiofiat,æquumqueiüsomnibus dicatur,amp;Princeps contentus [it fuis decumis^nullo alio impolîto tributO vel bellij vel pacis tempore. Quod illis gentibus perfuafum fit, Omnem potetK. tiaiUjOmnequeimperium efl'c à Deo,cui quirefiftat,videtur Deo refifierc; quod præterea neniini liceat frumetum in priuatum horreuiti includefcjdum pretium augeatur; fed tolerabili pretio omnibus fiat annonæ copia. portremô fi cui fiat iniuria,Princeps ipfe acerrimè in iniquos animadüertitjcuiacceffus ad colloquiû neminiin itinere dum obequitat, eft interclufus.Proindecùm præmiafortibus^ iusæquum vniuerfis populis, exercitatio rei militaris,commearus arque annonæ copiaomnibuseadem fit apudTurcasj quis non vidcar, incrcdibilem in Princi-peinconcitari bencuolctiam ? autquis nefeiat jiiulklm populum polTedifficiliùs expugnari, quàm eum qui concordibus animis ad dèfendedum Principem con-fpirarir? Et de bis quidem fatis in præfentia diôlum fit .Vt veto ad inceptum re-dcain,Fridericus ,princeps magnanirnd^j armorum^ueperitiflimus,amp; miro propagande Chriftianæ religionis ftudio flagrans, rebus domi compofiris, amp;nbsp;Pifa-nisac Genuenfibus, inter quos, vti fuo loco explicabitur, funeftum atqüe atrox bellum eatempeftate cxarferat,mutuô reconéiliatis, vtambo, coniunÔlis viribus, banc facrammilitiam, ficuti etiam àb vtroquè populo ftreriuèallabôfaturn fiit,adiuuarentac promouerent, in Syriam aducrlus Saladinu pro imperij Chrl-ftiani dignitate cum ingentiexercitu pfofeôtus eft, arqueHungariaamp; Bulgaria cmenfa,in Lycaonia caftra-metatus, Philomelum leonium,ac plerafqUO alias XXw Afiæ vrbes expugnauit atque diripuit j fortunæque fuæ fuccefium profecutus, infcliciacprorfusinfaulloitinere in Armeniamtranfmifit. Suntenim quitta-datifipfuiUjCaftris ad amnem Serram,aniiquitus Selephium,pofitis, reftinguen-dicalorisgratia, quo, propter feruentiffimum annitempus ,acSolisardoremi quarnmaximèflagrabat, in flumen fefe refrigerij Sgt;c fudoris abluendicaufa coh-iccilTe. amp;nbsp;fiue quod natandi non bene peritus, fine quod fluminis impetus vio-lentior elfet,quàm renin poflet,fiue fatalis hiccafus fuerit, vorticibus rapdi fluminis in omnium confpeótu efle abreptum ,atqUe ita fubmerfum , quarto inirti'X Wuslunij, falutis anno poll millefimum cetefimum nonagefimo,imperij trige-ftnofeptimo. Sunt verb è contrario non pauci ,qui afl'cranr,ipfum, cum magna nominis fui gloria,amp; non mediocri hoftium terrore,cunAd Selephium fluuium perucnifrcr,cum illius vadum incertum elfet, equo inter tranfmitrendum,vt fieri lolet,ccfpitante,iam grauem ætate lapfumjinagno animi horrore fuifl'eaffèôlum^ amp;itacommotum, vtattonito fimilis,inter fuorum manusfub.latus,paulöpofl:, noncitramagnum fuorum omnium dolorem , fummumque Chriftianae Rcip* lt;letrimentum,expirarit. Quorum quidem pofteriotum fententiæ,ceu verifimi-nndjSerationi magis confentaneæ,ego inea ex parte accedo, pfiefertim çùm vix credipoflit,qnôd ipfe,deuexa iam aerate,pofitis armis amp;nbsp;verte ad leuanduærtum influminis alueo fefe eonfouere volucrit, præcipuè cùm id non citra màghaïiî'

maieftätis fuæ negtóionem fieri poflet; licet Alexandrum Macedonetn idem in Cydnoflumine exTauromonte orienti, amp;nbsp;mediamTarfum interfecante,fcd tarnenætatis gradu excufatum fecifle,incompertofit.Cæfareextindo,magna continuo rerûconuerfio fubfêcutaeft,amp; tam magnus exercitus ad proferendos Chriftîaniimperij limites coparatus, magna ex parte dilabi cœpit. Henricus ni-biloininusFriderici films, çnixèoperam dedifl'e dicitur, vt exercitû per partes di-uifum,atquc agrainatim palanti fimilem difperfum ■, fummacuinceleritateitc« rum colligeret ) amp;nbsp;maiori ex parte Antiochiam reduceret. Verùrn tanta crat, tamque diuerfa climatum, amp;nbsp;variarum regionum ac cæli intempéries nolbisfu-ftinenda, vcgt; dum aëris conftitutionem ferre nequeuntjn varios ac plane pericii-lofos morbos, præfertim cùm negledla vidus ratione pleriq. inciderint, amp;nbsp;mul-tisdiuerfismorbi generibus abfumptis, exercitus ad extrema propè pauciiatcin redaôtus fuit,ira vc ipfe Henricus, qui poft partis obitum de proceriim confenfu , aCæleftino tertio in Cefarem inauguratus, Henricus lêxtus diélus fuiqneceflum habuerit, ne totus exercitus ad internecionem deleri vellet ,eius rcliquiasnaui-busimponere, amp;nbsp;Ptolemaidem vfquedeuehere.Tantafiquidemfubfecutaeraï ftrages, vt, dum ipfe milites recenfet, vix mille amp;nbsp;odingentiiuftis arinis ornati, ex tanta multitudine reperd fint. Iplê partis corpus Tyri furamo honorepiofc-cutus, ièpeliuit, iuftailon fine lacrymisperfoluit. Pari modo etiam Friaerko DuciSueuiæ fuo fratri,qui partis aufpiciain hac expeditionefecutus obierat,pa-rentauit: ipfe intérim milite atque omnibus bello neceflariis deftitutus, derclida tam egregia amp;nbsp;neceflaria expenitione, quafi â rerum bene ge ren darum curfufi-tali quadam neceflitatereträä:us,domurepeterecoadus fuit. Sed ne erroris,vcl negligentiæ aliqua ex parte penes curiofum ledorem, vel hiftoriæ peritos,ade3ni periculum-, non grauabor aliorum opinioncmconiungere. Sunt enim qui aérant, ftatim poft Imperatoris obitum, exercitus,atquc adeo totius expeditions fummam non Henricum,fedFridcricum natu minorem Sueuiæque Ducem, cumimperiode omnium confenfu fufeepifle. qui dum ftrenuiflimuseiTetPrin-ceps,amp; à paterna virtute ne latum quidem vnguemdegeneraret,non folumpaths cadaucr Tyri honorifice fepeliuifle dicitur, fed illû eins veftigiis infiftentew, nullis recufatis laboribus,contemprifq. omnibus periculis,cum paterni exercitus reliquiis in Armeniam perrexifle, co animo, vt Ptolemaidem obfideret. Ibi vel aëris intempérie ac pefte,vel ciboru infuetorum vfu, bunc Fridericum cum mul-tis aliis clariflimis Principibus, qui pattern in hac expeditione fccutifuerant,ic-pentina quodammodo morte extindum efl’e.

E N RIC o, demortui Fridctici filio, in Italiam ex ACi^ reuerfo, Philippus Galliac, öc ^icardus Angli.æ potentiflimi reges,cum P ad fuam dignitatem haudparumpertinereexiftiinarent,filabe-fadatam atq.multis vulneribus confoflam Rempub. Chriftia-nam reftituerent, atquc pro viribus fanarent, comniunicatis confiliis, contradifque ingentibus, priuatis futnptibus,vndi-que copiis, multifq. Principibus ac regulis in belli focietatem pelledis, nouam expeditionem in Orictem adornarunttquæfanè ita Celebris amp;nbsp;illuftriHuifletra-ditur,

dicur, Vtfiiperioriim temporum expeditiones vcl obfcurauent^vel faltein cgregiè aHæquauerit.Na^vt deapparatibus bellicis militumq.copiîs nihil dicatur^tan rus fiiitincermaximos amp;nbsp;potentiffimos Principes concurfus,vtnunquâantea maior cxtiterit ; inter quos, qui huic facræmilitiæ nomina dedcrant,potcntia amp;nbsp;nomi-iiisfplendorc facile Odo Burgundiorum Dux, excellebat. Siquidcm cùm mul-tisComitibus aliifqueilluftribus viris efTetconcomitatus ,hâud parum ad huius bellineruLiin conferebat, Philippus itaquc fub proximi veris initium, ex Sicilia inSyriain fecunda nauigatione delatus, vclut cælo miHuSjab exercitu,omnium fcrè rerum necehâriarum pænuria laborante^ Sc in vltimam ac extremam angiK Hiam redaólo vtpotè qui Ptolemaidem per totuin ferè bienniuin aflidua amp;nbsp;ûilfimaobfidione prederat, incredibili cuin omnium lætitia amp;nbsp;faufta acclama-rioneexcepcuseftj nimirum cùm adeius aduentum obfeflbres ipfinonfolùm coinineatu aliifquevitæ necedariis recreati fînr,vcrùm noua auxiliariù accedio-' flrfaâa, omnia in melius mutata. Cadra etenim fîrmiori munimento circum-uallata, obfcffique arôliùs premi incepêre • machinæ etiam, tonnen raque expu-gnandis vrbibus rccèns adueda, fumma cum feftinatione expofita,aliaque oni-«iaad propugnationem vrbisnecedaria, fummo ftudio ac diligentia pnrparata; Verùm,quiarecèns auxiliaris miles magna ex parte nauigationis nauieà; diu-turni otij tædio fummoperètorpebat,belli Ducibus admodù expedite vifù fuiC| ilium quotidianis exercitamentis ad alacritatem amp;nbsp;laborern,ac plane ad omnem virtutem bellicam excitare amp;exercere. At Britaiiniis, paucis interiedis diebus, Gallum cum fua clade fubfecutus,longediucrfa fortuna vfus eft : quippè Meda-flafoluens,aduerfa tempeftate difieôlaclade,Cyprum petete per adüerfum ven-torumflatum copulfus eft: verùmcùmab eajàquodam tyranno,Chriftianoillo quidem,fedSaladiniamico,prohif^eretur,in continentem vi amp;nbsp;armis defcenfio-nem fecit, atquc ipfum cum fuis copiis tanto impetu aggredus eft, vt eum bello luperatiim ceperit, infulamque ipfam fui iuris fecerit lt;nbsp;impofitifque plerif-quelocispræfidiisjindedigrcirusjdum Ptolemaidem curfum dirigit,nauiexi-niiæmagnitudinis occurrit,quæexÆgypto commeatus,telaq. ad obfelfos com-portabat. Etant in ea, præter magnam frumenti copiam, aliaque ad vitam necef-fariajducentiquinquaginta fcorpiones,amp; quàm plurimavalcula igné Græco,vE Vocantjteferta.Sunt nonnulli qui adijciant, in caueolis fuide reconditos venena-tos fcrpentes, qui in noftros tempore proelij emitterentur. Hanc ipfe adortus, amp;nbsp;cxpugnatamdeprcftit, ventumque fecundum naólus, adreliquum exercitum, Ptolemaidem,vtidiximus,obfidionearôliflima prementem,lè coniunxit: eiulq. deniquc potidimùm auxilio fadum eft, vt tandem poft longam atque tædiofam obfidionê,Ptolemais quinto Idus Sextilis ànoftris reccpta fit. Galli quoq. prope 'Tyrum parifuccedu in nauim quandam hoftilem,huic,quam cömemorauimus, Mla ex parte magnitudine, velapparatu inferiorem, inciderunt, ôtoccuparunt. CcterùmPhilippus, cùm breuiftimo tempore, nimirugi quindecim dierum fpatio,multa præclaraac memoria digna, incredibili quadam felicitate in hac fuaexpeditione vfus , gefsid'et, amp;nbsp;expugnatæ Ptolemaidis auôlor maiori ex par-cxtitiffet, ira vt nemini dubium fuerit, (îviôtricia arma per ipfam Syriam, at-S'ie adeo totum Orientem circurntuliftet,quin facile j amp;nbsp;breuifsimi temporis repulfis atque fuperatis Barbaris , haud exiguam Afiæ partem veteri ^briftiano imperio adiecider, nefcio quibus lesitimis de eau fis ab inftituta ex- . pcaitioncierioauocatus,no fine magna omniu admiratione panter amp;nbsp;dolore e s?««« «-^ynadifceflit.Ricardus nihilominus, ctfi focijamp;vicini Regis tepentinam abi-

cionem valdè haberet fufpeôlam,cnm fuo excrcitu aliquadiu in Syria, proutvlus ferébar, moratus eft. Tandem amp;nbsp;ipfe veritus, ne Philippus cum fuis in patrnm reuerfus,pcrfuam abfentiam aliquidperoccafionem moIirctur,acNonuannia, vel aliquâaiiam fuæ ditionis parré, prout rcs poftularet, inuaderer,ab ipfopctijt, vcfidcm fibi, iureiurando incerpofito,religioseobligaret,nc aliquid huiufmodi vi, vel fraude, tacite, vel aperte,contra fe, quandiu regno abeffet, inoliretur, quodcum fuo incommodo veldetrimêtoconiunóluin eilet. Philippus in retain iuftacommitterc non potuit^quin Britanno fatisfacerer; quinimo oinnia præ-claraatque magnificade fead maiorem fecuritatem illi pollicitus, confcenfaclaf-fe, cum fuis Italiam verfus adnauigauit, amp;nbsp;mox Romain vifendi CæleftiniPon-tificis gratia appulit, à quo reddita inftituti fui ratione, multa humanitatis atquc beneuolentiæofficia, holpitalitarilquc iura expertus eft:paucifque diebusibico-moratus, ac blande ab ipfo Pontifice dimiffiis, domum reuerfus eft. Suntaliqui qyj exiftiment, eum ante fuum difceflum, cum Pontifice egifle, vt ca fide iureiurando, quo feie ßritannoin Syria obftrinxerat j liberaretur; tantainquc fuiffe Pontificis æquitatem cum honeftateconiunólam, vt nunquamfeinillius gratiam tanto fcelere polluturum palam profiteretunnec mirum, cum Regis po-ftulatanon folum cum ipfa humanitate,amp; Chriftiana religione, qua ccterisan-tecelleredebebat,pugnarcnt, verum etiam omnium gentium bene conftituta-rum legibus ex diametro aduerfarctur, ita vt paucis quidem verbis, fed grauitatc plenis, increpitumregem, ad fidem conferuandam Britannopro Reip. Chriftia-næ bono aduerfus religionis noftræ hoftes iugiter excubanti, hortatum dicanr. Ricardusftaiim poft Galli è Syria difeeftum,nulla intermifla cura,hoc vnû agebar, vt Ptolcmaide munimentis,aliifquepræfidiis firmara, reliquas maritiiuaî vrbes partim vi, partim veto tranfatftione teiî’fctas, ad deditionem coinpelkret* Proinde ab inftituto curfu ncquaquam difeedens,proximo inenfe Septeinbn» cum fuo exercituadAirur,non obfcuram acincelcbrem Syriæ vrbem,concendi(, camque obfidione cinxit. Verùm ,Saladinus cùm hanc vrbem, cùm propter loci opportunitatemjtum quod opibus maximis florerct, fummoperefaluainamp; î^l’s»^Ç^’:Tncolumem vellet, acmukumeiusinterelfetiVt infua poteftate retineretur,ad

Septembris,cum noftris congrellus eft,eo fanefucceiru,vt noftrifuperiorcsfa(fti,deeopraeclaram3tqueoniniiT^s* moria dignam vitftoriam retulerint.In co namque certamine multi hoftium vin fortes, amp;nbsp;magnæ inter fuos exiftimationis, ceciderunt. Ex noftris veto,piaster lacobum Aucnium,virum bellica gloria amp;nbsp;virtute infignem.ftrenuiffime in pri-ma: aciei frontifpicio dimicantem,amp;occumbentem,paucidefideratifunt,ira vf Dei opt. max. beneficiohasc vitftoriaincruenta quodammodo noftris extiterit. Hoc return fuccelTu, Ricardus alacrior, amp;nbsp;ad cetcras rcs conficiendas animofiot fatftus, loppen ab hoftibus defertam, reftaurauit, amp;nbsp;omnia prouidi ac circuna-fpeóli Ducismunia a^impleuir, adeo profc(fto,vt omnes hanc expeditionem plane felicem, habituram exitum, fibi pollicerentur.Interrupit tarnen rerum bene agendarum curfum obortain caftris Chriftianorum leditio,amp; ConradiMon-tisferrati reguli,Tyri per dolum à duobus ficariis occifi ca:dcs,quod inagnam deinceps rcrum conuerfioncm in Oriente,vtiex hiftoriis patet,attulir. Cetcrùm Ricardus, poft multa egregie édita facinora, amp;nbsp;exantlatos Reip. Chriftianænomine laborcs,cum iam vidcret ,inaiorem partem exercitus fibi commendati, partim morbo amp;nbsp;ferro, partim veto inedia, amp;nbsp;laboris intolcrantia elfe confiim* ptam: fimulq. fummoperè vcrerctur,nc,dum ipfcprocul domo pro Rep. Chii-ftiana

DE S Ÿ R t A C A E X t TÂ) t T I O N È. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6ôÿ

ftianabellarctj proprij regni iaduram faceretj præfertim cùm Philippus, contra tiatam arque oppignoratain fidcm, non folùm clandeftinis confiliis illigrauis cfletjfediam aperte amp;nbsp;palàm hoftis faôius, Normanniæ, eius ditîonisprouincirc ’^axiini momcnti imminere loanncfque eins frater minor natu Britanniae prouinciasad defeólionem folicitarcj vt ipfe regium nomen amp;nbsp;potcftatcm ne-fariè transferret , diceretut; tands in vnurri confluentibus caufis, neceflirate iinnmacoadusfuitjCLim Saladino pacifci,accuin eo,quibufcunque potuitmo-tliS)in(]iiinquennium,fiue,vt nonnullis placetjin triennium indudascOnftituin Nam harum indutiarum condiciones cùm cflent mera quadam temporis necef-ftareexpreflæ,erantprorfus huiufmodi, vt non folùm prasteritarum geftafnm lerum gloriam obfcurarent j verùm etiam magna ex parte priftinam Chriftia* iii norainis ac imperü dignitatem lardèrent atque labefadarenr. Siquidem , vt cetera breuitads caufa hleam, Saladinus obdnuit, vt noflri,omnium earum vrbiurn,quarum poftreceptam Ptolemaidem domini erant fadi, citra aliquam moram vel difficultatem ins atque dominium exuerent^ mœniaqué Sc muni-menta demolirentur, ac folo æquarent, adeo vt hæc ignominiofa tranfadio baud dubie eftecerit, vt Iiuius fdfeepttè expeditionis fucceifus nobis magis detri-mentoamp; dedccori, quam honori vel vdlitati, omnium graüiorum virorum iu-* diciojfnerit. Incuietur, amp;nbsp;inculpetur tarnen podus fatalis illa ratio j omnia pro arbitriodifponens, quam Principum iftorum imprudenriaj vel temeritas; quan-döquidem fi aliquis penitiùs fecum reputauerir, conftiturarum indutiarum cum SaladinocondicioneSjproculdubio inueniretjuoftrosjliacquidcm in parte,culpa Vacate, amp;nbsp;temporis neceflitatem noltrisimpofuine,Vt duorum pra^ftantiihmo’ fômregiunpræclariconatus,amp; validiffimi exercitus labotes^ incafliim omnino fufeepti videantur,potiflimùm cùm alias non verifimile fit,eos tarn demifliani-mifuifTejVtaliquo modo alias palfuri elTent, vt omnes illæ ciuitates,quae fibi, fummis cum laboribus amp;nbsp;pedculis^accelTcrant, in Barbarorum poteftate rema» tiercnt, amp;eo magis illorumarbitriofubiicerentur, quo ex illorum prärfedpto ac libidine omnia tum in Syria, tum in ipfa Phoeniciaiquas fane regiones maiori ex parteipfi fibi fubiccerant,agerentur. Obtinuit enim Saladinus à Ricardo abido-nem parante, vt in his duabus celeberrimis tegionibus noftri nullum firmum munirncntiim,amp; iuftum propugnaculum vel vrbem haberent,Tyro, Ptolemai-de,amp; Antiochia exceptis: videbaturnihilominus Ricardo, præclarè ,aut faltem non vfquequaque infeliciter fecum efl’eaôlum,quôd à tarn potenti Sc formida-bilihofte, tarn necedario quidem tempore impetraflet, vt imperiu Chriftianuin bis tribus nobiliflimis ciuitadbus,falua nominisdignitate,conßfteret. Rebus ita conftitutis,ac dereliquisnon parum folicitus,Cyprum jiiuper eiefto tyranno, viienarrauimus,armis fubaâ:am,præfidiif(^ue firnlatam, Vidoni Hierofolymi-tanoregi eacondicionedonauit,vt ipfe,pofterique fui deinceps in perpeituum Hierololymitani regni titulo infignirentur. quo lane iure Sióium eft, vt omnes Britahniæreges adhanenoftram vfquetempeftatem huius inclytæ vrbis appel-lationemfibivfurpauerint,amp;nonimmeri^ôretiiiuerint,vt etiam videre eft ex nienjoly. oinnibus regum Brirânorum diplomatis ac edidis. Cohftituto igirur hac condi-done VidoneCypri rege,ipfe cuin claflis fuæ reliquiis,nauigationem Italiam ver-füsinftituit: fed inter nauigandum,atroci tempeftateoborta, tantum vitæ pe-ficuluin cum fuis adiir,vt,diiieâ;a atque difperfaclafle, parum abfuerit, quin flu-«fttiumproccllis abforberetur, amp;nbsp;omnes fuinaufragium faccrenc,adeô vt veli-torû flatibus hucilluc impulfus,diu incerto curfu errabundus velificauerir, do* ££4 nec

nec tandem ventorum rabie earn lonij maris partem tenere coaólus Epiroamp; Macedonia proximioreft,amp;eodem venti flatu in Illyricum bieuipolt dclatus^ac tandem cum paucis fuis elapfus,menfe Decembrijtcrreftri itinere mu-tato habicu,amp; quo faciliùs omnepericulum declinaret, emenritapriuati hominis perfona , fuperiorem Pannoniamgt;quænobis Auftriaeftj contends. Verum, RjfrtrJ»« à tametfi fefe priuato fimilem gererec, diu tarnen latere non potuit,quin agnofeere-tur. Nam, poftquam in certum quoddam diuerforium diuertiflctjfiuequôdex facie maiéftas quædam,vt plerumq.in heroibus accidere folet, eluceret; fine qiiod ille certis indiciis, vepote annulo regio^vcl huiufmodialiquo argumento.vtnon-nullis placet, feproderet;feu fataliôc arcana vi, cui raro reludari datur,hofpi(i apudquem diuerterat,in fufpicionem venir,quôdpriuato maior eflctjamp;emeiin-cohabitu Principis alicuiusperfonam fuftinerecjta vt ipfê, comparandæ hb* Leopold! Ducis Auftriç Principis fui gratiæ,vel lucri amp;nbsp;quæftus caufajCum indi-cauerit. Verùm,neiniuftam reprehenfionem apudaliquos incidam, nongw-uabor aliquot lcriptorum opinionesattexere. Quandoquidem fnnt qui tradat, ipfum à Duce Auftriæ Leopoldo amp;nbsp;Hadmaro ii. Domino de Chuenring in villa de Erpuech prope Vienpam Auftriæ captum fuifte, amp;nbsp;ab ipfo Domino, viciflitu-dinisrerum humanarum immeraore, contra omnia pietatisamp; humanitatiscr-empla protinuseuftodiæ traditum, amp;nbsp;inarce Tyrenftein tantifper afîèruatuin, donee Henrico Cæfari, qui, minis amp;vioftenfa, ipfum Leopoldo duci extorfitj traderetur. Nam cùm ipfeRicardustam ampli regni fuccelfor ac hærcs rcliâus effet,Cæfarem non latebat, ilium non commifturum,quin libertatemfuammagna auri vi atque pondéré redimeret. Proinde fpe quæftus amp;nbsp;lucri irretitus, diosècurauerat,vtfibiconfignaretur, adeô certè, vt multi fint qui non minus fuper eius liberatione,quàm cius captiuitate'varient, cùm non pauci idonei fri-prores aflerant, ipfum libertatem centum millibus marcharû auri ab Imperatorc emercatumefte. Sunt demum qui afleuerent,centum millibus amp;nbsp;quingentisautl pondo libertäre redemiffe.Quocunque fefe res paôto habeat,non addubitaucnin Ricardum grauipræfenti pecunia multatumfuifl'e. Cuius aliquam partem, vt-pura tertiam, vt nonnullis videtur,in ipfiim Leopoldum Ducem ,fîciiticuni Cæfaretranfcgerat, deriuatam efte tradunt. Multorum lcriptorum Annalesrde-runt, amp;nbsp;in hoc plane omnes inter feconlêntiunt,non citra magnam diffieuka-tempecuniam liberation! Ricardi deftinatam, cùm magna amp;nbsp;immenfa effet, fuifte in Anglia expeditam,adeô vtaliqui reperiantur qui dicanr,regiamfupelle-ôlilem aliqua ex parte bac decaufafuiftediuenditam . Suntpræterea,qui etûin addant,pecuniæ pænuria ira tune temporis fuifte in Anglia laboratum, vt wfa facra in regis gratiam conflata fint. Non caruit Cæfar graui, amp;nbsp;ca quidem iufta, omnium Principum,in primis verô Pontificis reprehenfione, amp;nbsp;palfim magnatn auaritiæ notam fubiit,quôd fcilicet, præftantiftimum regem optimè de Chri-ftiana Repub. meric^m, amp;àfacra expeditionc reuertentem, contra omnium gentium bene inftitutarum mores, amp;nbsp;legurn reuerentiam,nulloquebelliiufec^' Upturn,nonfolùm in vinculis habuerit; ftd non antequdm graui pecuniamuka-tum dimittere volucrit, tantum abeft, vt clarorum Cæfarum more ipfum cm-‘ nibus bumanitatis officiis exceperit, vel fairem eo loco babuetit, quo Principes etiam ignotiftimum quemque inuicem babere folent . Incidit buius Ricard!ca-lamitas amp;nbsp;fa tabs cafiis in annum millefimum centefimum nonagefimum quar-tum,acprout diligent! inquifitioneinueftigarepotu!,conftar,eum duodevigin-ti menfes à Cæfare ineuftodia afleruatum, in quo non citra magnam admira-

tioneinreputareanimum meum fubit/cum quanta fortunæ inconftanbia amp;nbsp;lu^ bricitate rerum bumanarum ftatus coniUnélus fit. Nam licethæc longe late-Sucrebus humanis dominetur,rarô tarnen regibus illudit^ fie vteos tantoludi-bnoaffieiat,ficuti hune præftantiftimüm amp;nbsp;Chriftianifiimumregemaffeôluni cHèdocuiinus. Cetérùmjpriufquarn huiüs fàcræcxpeditioniscxitum abfoluam^ llt;lobiterannotauerim,nempe Pbilippo amp;:Ricàrdoregibus, antequamèSicilià loluerent,deillius fucceftu Toachimum Abbatem, tum in Calabria ^ud lüona-fterium Floris eximia laude florentem,cortfulentibuSjeum relpondifie, illos qui-‘Ictnituroselfc; at paruincertèprofeéburos,quôdnöndumdiram bellUam fua fâtaappeterentjnecterræfàilôlærecîpiendædies illuxiftet.NecVerb fâlfùs exti-ïiflevatesloachimus, fiueillorum contentione motus, fiuecæléftinumineaffla-^usjvideridebet,cùm eius vaticinium cum rerum fucceftu non parumquadret. Suntqui purent, ilium hæc eadem Friderico, arma eontra barbaros expedienti^ prædixiiTc*

Nte R E A temporis,cum Henricus Cæfar intelligeretjfutó-mam tum crudelitatis, tum etiam auaritiæ labem ab omnibus ® fibi eHeafperfam quod Regem Britannum optimum Princi-pem^ac optime de Rep; Chriibana liicritu, non foltim ih vincu-lis conieciflót, fed etiarn nd antej quàm ingenti pecunia perfblu-tajiberaifet: quô ergo hominis füiexiftimatiönêmirumin mo-jömobfeuratam, arque labefadlatam, priftino fplendori reftitueret, vt^ue fefc iontifici ac etiarn reliquisChriftiani imperij Principibus hoe nomine valdèâ 1Ca'ienatisjin gratiain reponetetj expeditionem in Afiam dccrcuit,rebufq. orien-taiibiis,præfertiin verb Syrixj mirifice affliélis atque aecifis jinftruéta clafle, ôc ValidoexercitUauxilium ferre ftatuit. Paris fiquidem concefl'erat Saladinus^cum ^uoRicardum Regem indutiaSjheceffitate temporis adduélum^coiiftituifle do-dJiinus, adeó Vt tam præpotefïri atque feroci hofté füblatö. Pontifex, ceterique Principes rerum Afîaticarum nonignari, infpella veriirent,cùm egregia bene 3gendarunareriimanfanoftrispræberetur, vt repetitis plerifque locisjcum no-«lodifpendionecminoriignominia vel amiflis vel traditis, Palæftinæ regnum «eile armis pofî'e recuperari: Pontifex etiam fecum réputaris^ quantum Refpub. \nriftiahaex fuperiorum temporum Principüm Chriftianofùm diflidiisjamp; pro«-xnni belli infelici fuccefl'u eflet labefaólata, qtiantumq. peticuli illi ab bofte ini' wrinercq fi eo ftaru,quo tunc res crailtjelinquercntur, mo^is omnibus Cbtiftià-rrisPrincipibus amp;nbsp;populis volebat effe audotjVt res Orientales communibüs vi-’^'Dus repeterentur.EtCæfari quidem in promis iion exiguum ftimulum fùbindc ^ddebatjVtipfeijdepofitisomniumaliarum rcrum curis,expeditionem in Syriàni °dtinatam acceîeraret. Sed^Caifar turn temporis aliquot grauiflîmis rebus, im-Penjfui fummâ coilcernentibus, perplexe implicatüs, eas pro ànimi fui féntentia ^^'ïickoabfoluerenequiuiq earumqUe magliitudo plane èffecit, vt à deftinata Expeditione non parura retraheretur. Infèrim tarnen, ne Chriftîana Refp^ exnk cunftationc in aliquod maius diferimtn addüceretur,neue rei bciic gerende!

occafio aliquo pafto amitteretur, habita prius cura queimperij ordinibus fuper hac re grauiflima delib_________,______ quamdiu Cæfarcomponendis rebus in Occidente hærerct, Afiaticæ cxpcditio-nis fumma penes Chunradura Archiepifcopu Moguntinura Eleâorêcum funi' mo iraperio eilet. Ille igitur fufcepta pröuincia,aflóciatifquc fi bi præftantifiimiJ

rico Duce Saxoniæ, Leupoldo Duce Auftriæ, N. Duce BtabantiæjHermanno Landtgrauio Thuringiæ, Epifcopo Patauienlî, Ratifponenfi, amp;nbsp;Halberftatenlij aliorumque multorura illuftrium virorura magna frequentia ftipatus,cumvali-do exercitu in Syriara profedus eft. Et quia ftatim à Saladini obitu magna vbh quererum conuerfiofaôta erat, barbarorum milites munimentis ac præfi^üî impofiti, multo fegniùs quâm anted, ftationcs fuas obferuabant, ita vt plerifqw locis defertis, vel laltem negligentiùs cuftoditis, facile noftris ad eas aditus pate-Proinde occupato Beryto folitis fuis pratfidiis deftituto,quôd ilia ciuitas iudicio opportuna belli fcdcs elle viderctur, aggeribus, ccterifque ad defenfionem ncceflariis fummo ftudioac celeritate ante crnnia niunita arque inftruda^deinde in Syriam vlterius progreïTijCÙm loppenfes adhucgraiii barbarorum obfidione premerentur, expedite noftris vifumfuit, vtillaciuitasma^-tiraa,amp; rotius Palæftinæ antiquiftima,ab inimico exercitu libcrara,inpriftinain libertatem amp;nbsp;fecuritatem reponeretur, præcipuè quôd propter portus opporttt-nitarem,huiusciuitatis vfus cumprimis noftris neceftarius efl'e videretur. An-motis igitur caftris,hoftes,cùmfeamp;numeroamp; viribus multô inferiores vidèrent, noftrorum aduentu non expeélato, fpontè obfidioncm foluerunt, adeovc noftri rerum fucceftu,ad cetera conficienda nonparum incitati,citr3 aliquain temporis intermiftîonem, indies magis atq, magis magnos progreflus faccrcDt; vnde ccrtènon parua Chriftiano imperio fiebat aGcelÉo,amp; baud exigua/pes fubcratjiiec minoroccafio oftendebatur, Solyma armis recupcrari poflê,nib malo noftro fato idem vnum^uc ferè tempus, in medio bene gerendarum reru curfu, duorum præftantiflimorum Principum mortem confocialfet. Caeleftini'^ Pontifex Romæ, Henricus verô,fub cuius aufpiciis bæc expeditiofufccpf^ crat, Panotmifatis concefsêre. Quorum fane interitus magnam Chriftiaïiis bus, vt fieri plerumque folet, immutationem attulit, amp;nbsp;res Syriacæ fenfm fep^* fcerc,ac fegniùs traôiaricœperunt. Germani namqucjqui ad hanc faerâinilicbm profedi étant, ftatim diuulgaraCæfaris morte, variis feditionibus laborarein-ccperaut I qux etfi fortiter amp;nbsp;magna cum prudentia reprimGrentur,aflequiu-•uîn-mu citr men nequiuêre,vrillas penitusextinguerent,vel fuperarétj quippequiitatuwub nttrrH. jyarentur,VtHCC Pfincipum audotitate,ucquc müitaris diftiplinæ feueritate in officio retineri potuerint. Quo fane fadumeft, vt propter refradariæmultitudi-nis contumaciam, resproximè præclarè geftæ, mutuis noftrorum diflenfionib» èc cædibus mirum in igiodum obfcurarentur amp;nbsp;extcnuarenrur,ita meherclè,vî omnibus in deterius prolapfis, relaxataque militari difciplina,in tantum,vtnd-lusferè vfus fediiiofi militis elfet,no^ri tandem illam expcditionem in medio propè curfu relinquerccoadi fint,nec câex dignitate vel vtilirate Reip. Cbriftia-næ, vti quàin maxime requirebatur, ad profperum ac felicem exiium perducerc potuerunt,fed magnocum noftrorû Principum dolore,ab inftituto amp;delîgnato fcopo viquodammodô retradi, femiperfedis rebus, non citra magnam igno-miniam,amp; graue Chriftiani nominis difpendium,domum redire compulfifunt. Hune ergo ferè exitum habuit quinta Cbriftianorum in Syriara expeditio.

^'^alescenTîbvs indies barbärorüm viribusafcqucckhd-ftrisdiflenfionibusaugefcenteillorum imperio,Chriftiani Principes furnmaneceflitate adadi, veren tes nimirum,vt nifi pefoppottunè illorum incurfionibus vnanimi confellfu atquc cohiunólis viribüs armis obuiam iretur,ne res Ghriftianæ valdè in præféns débilitâtç ^cextenuatæ,planè conciderenc arqueeuerterentur, habitis fuper re tanra lottin 3c inatüris in coinitiis deliberationibus publica coilfcnfionë cottftitutunl jH’tj vrnoua expcditio aduerfus Saracenos amp;nbsp;barbaros citra vlteriorem morarh ^^tóperctür^ quain prolixe amp;nbsp;copiosèenarrare, cùm multorum feriptis coitl-P'^^hendatur, ad inftitutùm noftrum non valdc pertinere mihi Viâetur. Quo-rem leui tanruminodoi vt aiuntj brachio percurram, nenos^ad alia fefti-jhuius hiftoriæ ilocæ enatrario diutiüs quàm patéft, fcmorctun

Annofupfà millefimum ducentefimum decittio feptimo, Andreas infcrioris lannoniæ reXjCÙm in auirum regnum, defundo iam patre^ea corîdicione fuc-cefiilîct^vr non antea regni adminiftrattonem fîbi defumercCj vel regid diademä-icinfighiteturjquàra partis defunóli fupremæ volunrati tabcllis tcftamehrariis coinprehenfa? öbteinperaßerjqua, intercæterâj illi iniunxerat, vt facrani iü bar-baroscxpeditionemad noininis Chriftiani gloriam atquevtilitatem fufciperet Ipfepaterni vori,arque recépti inandati memory nulla ratione fibi melius opti-Dioamp;gratiffimo parehri parentarij veliufta perfoluere putabatjquàm fi hand piiflimam tu fiionem citra àliquammoramjVel detraólionerri adimplcreLVeriiiti cùin in re tàm ardua amp;nbsp;difficultaCis pleiia, plurimum ipfe laborarct, non potuit itaresfuasexpedite,quin mukômagisquàm cxiftiitiaret,vcl Rcip. Chriftianâî ex vfu edèt, negotium differte cogétërur. Igitur Pontifex, milTo ad ilium Cardî-DaliColumnaotatore,mirificè inftabat,vthanc facram fibi impofitam mili-tiainrccufare^velvlrerius differrenongrauarctUr. Proinde eluôlatus fuis negö-tiis,ac nihil prius Habens, quàm Pontifici,aliifque Regibus amp;nbsp;Dynaftis,hoc qui-dem valde requitennbus,placere atquc prodefic,aflbciatis fibi aliquot magnis viris,amp; inter ceteros quidem,Bauariæ atqtte Auftriæ Ducibus,poft rnulroruril -rftótó dictum periculofifiima Sii. taediofiffima itineta,in Afiam cum inftruôiifiimo ex-crcitucorirendens,tandem Ptolet'naidem,in quam vrbcfti,amiflis Hierofolymis, Orieiitalis Latinorum imperij fedes, gazæ amp;nbsp;diuiriæ præcipuæ, vti non femel di-JfiinuSjtranllatæ étant, peruenit; vbi Èricum,Niuerncnfium Comité,amp; Guake-rum,Philippi fecundi Galliarum regis cubicüiarium,cum magna Gallorum manu rccèns adduólorunl inuenit. Quibus loannes Brennus.Gallicæ nobilita-

1 n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/-r* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»rewwwi

tJS equcsjbelli arque pacis ârtibus clarillimus ,qui poftea, propter inclytam, quafi inaudicam virtutem animique fortitudinem jIMierofolymorum tex declaratus fuit, feiê coniunxcrat; qüi fané Principes arque præciariflimi Dures cum vnà cum fuis copiis coiuincnt,*amp; iri certis qüibufdam confiliis at-que confenGone coaluiflent, magna ipes proculdubiô omnibus de Chriftiana tdigione arque falure bene ominantibtis,afful^ebat,in tanta Procerum frequen-Gsjtaniis ac tam ptaeclaris cdpiis confirmatorujamp; vnanimitate aliquid præclari^ acquodex viu Reip. efi'et, geri pofle: amp;nbsp;reßondebaht certè exorfi belli auipicia. Nam Ultra cum celeritare amp;nbsp;return fuceeßu noftri res gcfsêre,amp; progtefli funt, vt

in PalæftinamvfquecitraiTiâgnum negotium vel difficultatem pertcxcriht.ibi cum aliquot barbarorum turmashabuiflent obuias, qui illorum conatiisamp; Kcr impedire aufierant,täntacum'fuaftragé amp;nbsp;tutpiignominiaj à noftris fufi fuga-tiquc funt, vt vel hoc quidem fucceflii deterriti^nontemere cum noftris poftmo-dum congredi auderent, adco vt multi tfadant, quod hæc Hungarici régisexpe-lt; ditio cum fumma cum vtilitate,tum dignitate Chriftiani nominis coniunda fuin'etjfifortunæfuæ curfum acprofperitatcm profecutus eßet. Ceterumipfej vel inllituti fuivariisde cau'fis perta^fus, vel metuens^ ne fi, dum regno fuo diutiusquam vellet jabeft, aliquid detrimentiinferretur, domum cogitansjc lordani fluuio perliiiqarbitratusjfehac ratione voti religione exiolutum, atque Hun^arki Poiitificis cdiólo fatisfaótum eflc. Hic annotate licet ftultam quorundatnPfin-' cipum credulitatem, qui fe magnis'rebus implicatos, amp;nbsp;cum fumma religions aftridos, liberatos eße exiftimant, fillöuis atque inufitatis mediis öi artibus,ai-queadeö fummis impofturis jquandoque viriSj quibus maxime obliganturamp; debenCjilludant,amp;fpecieboniae veri'improbe imponant. Solutus igitur,vt ipfe rebatuti voto, Ptolemaidemvna cum fuis copiis rediit; nec itamultopoft, nullis ferè in expugnatis atque receptiA locis reli€lis præfidiis cum reliquiis fui excrcitus in Pannoniam retierfus eft /Germaniti'Proceres dfe Pannönici reditu certiores faóli,ciim vidèrent 'Afiaticum bellum proprer repentinumeius atquß inopinatum difceflum valde elfe interruptum,atqüé maiori fui parte eße mudli amp;nbsp;mancum, nolucrunt committere, quin tantiinphoati amp;lt;nbsp;feliciter fuccedentu belli curfum dcinceps prolêquerentur.iNec fane äti his languide ea quæ adbanc facram militiamforentneccflariaamp; requilita,trad:ata, verprocurata fuerejied bono totius Chriftiani orbis fato contigit, vteonfentientibus Germanix ordim-bus, tantus militum delcólusplerifque in locis haberetur, vt breuiternporis tio magna ac ferè infinitahominum multitudocoarftalit: quæ’,pofteaquàtn va-rijs in locis ad vexillaamp; Duces confluxiftent,mira’cum difciplinxmilitarisfeue-ritaterecenfitiatq. inftruóli fuerunt,ncfcilicet incaflïim fumptus atquepecunia hocpoiiflimùm nomine ferè intotoChriftiano orbe imperata atque erogara, abfumerctur. Præparatæerantctiam in huius expeditionis vfus variis in Italic locis triremes,aliaq.nauigia portadis militibus comoda amp;nbsp;opportuna, inqui^’^.^ fub varioru Ducu aufpiciis dcleóla iuuentuspcetcriq. veterani milites huicffixn, im pofiti vnoeodemque tempore fuerunt. Et nonfolùm Germania in hocbei-lum intenta, fed etiam Britannia,amp; Gallia ipfafuit. Angliæ liquidem rex, Chriftiani imperij regum nulli fccundus, ad religionis Chriftianæ,atque veteris imperij noftri reliquias tum propagandum, tum etiam tuendtim, priuatisfum-ptibus, nullofereinftigante,infignem acpræpotentem claflem inftruxeraccuius cxemploinuitati GalliæPrincipes, certatim ad hancfacram militiamconHue-bant, amp;nbsp;nullo habitoexpenfarum, vel molcftiarum refpcèbu, tam pio amp;nbsp;f ftiano bello nomina dabant, vt tres præclarfac ferè totius regni præcipui,vrpuw, Parifiorum, Æduorum, amp;nbsp;Lexouiorum Præfulcs,comparata egregia ntquein-ftruóta manu,fefe ceteris Principibus focios comités adderent. Conftiteran’: clafl’es in plurimis Italiæ portibus,amp; tfiu ftationem ad ancoram habebant, priul-quam cognita præcipuorum Ducum voluntatc fefe velis committerent. Vbi ve' ro de vnanimi confenfuconftitutumfuit, vtnifi certis rationibus, atqueexpe-ditis confiliis, hoc à Pannonico inceptum bellum, deinceps perficeretur,in hoc tandem omnium fententiæ conuenêre, vt primùm in Ægyptum tranfmir-terenc, atque Damiata, quæ doôlioribus Pelufîum eft, ac poftmodum ab

Principe^ qui earn triplici muro cinxit, particulaque Nili deduct a, in infuîæ for-inam redegitjiiuncupatafuit, omnibus armis atque viribus obfideretur. Hæc cnim vrbs omnium iudicio digna videbatur,quæ propter non tanttim norrtinis Çelebritatem atque decorem,quamportus aliarumqUe rcrum opportunitatemi innoftram potentiam redigeretur. At cum eiïèt loci natura atq. artibus fum-nioperè munita, mukum temporis infumptum, antequaexpugnari poflèt, adeô profcâô, vc magna fanguinis etTuGone atque carde vtrimquefaóla, huius vrbis deditioad poltremum redempta fit. Namcùm magis iuflis viribus, quàm vlla defenforum ignauia vel languoreexpugnarctur ,noftri Duces fufpicabantur,id ^uoderat,barbaros ftatim fub noftrorum aduentum maiorem coinmeatus alio-lumquead bellum fuftinendum uecelTariorü partem in vrbis arcem validis præ-fidiisacpropugnaculis præmunitamjintuline.Proindemaiorillorumpars^ licet multi contra fentirent ac repugnarent,non prius ceflandum ed'e ftatuebant,qudm arxarinisetiainefletreccpta .Nec vanafuit,vclaliqua cx parte irrita noftrorum Ducum opinio: quippe expugnata arce, tantarerum omnium ad vitam neceftä-darum fuit inuenta copia, aliæque diuitiæpretioftftimi pretij, vt hæc vrbs facile cum præftantiftimis Europæ vimibus certare, amp;nbsp;meritô omni rerum affluentia compararipotuerit. Incidithuius vrbis eiufdem^ue arcis expugnarioin annum fete eiufdemfæculivndeuigefimum,licet fint qui luftrüm vnumadimantiquip-pemulti funt qui litteris çonfignarint,noftros, anno eiufdcm læcidi decimo quinto, vel circiter,potitos efte. Qjua in re, vt in plerifque ceteris , fcripto-mmmirarifubitdifcrcpantiam,qui,licctexiguisætatibus à nobis remotifint, ita inter fe variant, vt vix citra magnam difficultatem rei veritas in plerifque rebus eruipoftit. Recepto Pelufio, amp;nbsp;valido præfidiocommunito, belli Duces j quamuis non fatis fibiconueniret, quod multieorum eftent qui domum cogi* tarent,tarnen inftigati crebris Pontificis, aliorumque Principura de Chriftiapa Rligionefolicitoruin,literis ac precibus retenti,quafi inuiti ac relu(ftantes,in hac fuainftituta expeditione fuêre. Quandoquidem Pelagius recèns ad fupremam ïHam Pontificiam dignitatem eueólus ,vt fibi maiorem nominis fplendorem à Chriftiani nominis propagandi zelo ac ftudio compararet, enixè contendebat, vt noftros Principes aduetfus barbaros in Afiam profeólos,quamdiutiflimè modis quibus poflet omnibus in adrniniftrando bello fouercq ratus,fe hoe patfto non folum Europam clandeftinis atqueciuilibus bellis amp;nbsp;difienfionibus mirificèdn laceratam, refpirare atq. recreari per interuallum pofte ; fed etiam imperium no* fttumin tam anguftos terminos redaólum , aliqua ex parte conftabiliri, vel fi potis efl'et,proferri. Quocirca noftri vlteriùs progreftr, celeberrimam Ægypti Vrbctn,quæfanè terrarum maxirna eft, Chære ab incolis, à noftris veto Cairurn Vocitatam, quæ vox viôfricem fonat, anno Mahuniecicæ fuperftitionis trecente-fimo amp;duodefeptuagefimo,a loar Sultanomultiplici vidtoria inclytocoditam, aedecemmillibus paftuum à vetuftiftimæ nobiliftimædi^ vrbis Memphis vefti-giis di(lantem,arâ;iftrmaobfidioneopprefsêre.Scdnequicquam tentara eius ex-pugnatione, reinfeôla, non citra magnam noftrorum cladem atq. ignominianl difeedere coadi fiint: quoniam , vt cetera* diflicultates, quibus noftri tune temporis laborabant, fileam ;funtqui tradant ,noftros ad tantam deuenift'e rerum Çmniûanguftiam, amp;nbsp;ita omniûrerum neceftariarurn aditum amp;nbsp;facultaté fuifte ttitetceptam, vt SultanoÆgyptio , quemMemphiticû regem appellamüs, noua cuineotrâfaôlionefaôfa,Damiatam,vtidiximus, captam,præfidioq. firmatam, reftituetent. Quodeertè nemiuimirum videri debet. Nam multoriim grauiftr-

6l4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ô E S Y R î A C A EXPEDITIONE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

morum obtinuit opinio mukis fcripcorura annalibus corroborara, vfqueaaeo les noftrasfuifl'e anguftas arque accifas,vt CoradinuSjDainafci ôc Hicrololymo-ruin Sultanus, noftris per fuos oratores condiciones pacis pro fuo libiro,acpro fua amp;nbsp;Meinphiticî vokinrare arque arbicrio præfcripferit. Ac quo magis noftros irretirct, amp;nbsp;in fuaiii fententiam pertraheretj miro lenocinio arque verboruinar-tificio vfum fuiffe dicunr. Pollicebarur fiquidem gt;nbsp;fi negotium ex voto amp;nbsp;fenwi' tia fibi fuccederer Jfe prærer eaquæfubpacis formula comprehendidebebanr, vitro facrofanólam crucem,amp; quicquid de noftris in Syria,amp;: Phœniciaipk/iii-que maiores per vim^ vel iure belli abftuliftcntjredditurum. Quæ fane poftubta cùmab ipfodecoroarquerarionenon abhorrèrent, digna omnium iiidicioyifa funt quæ compleôlerentür. Solus erat inter omnes Pontificius legatus,qtii fetor'' titer omnium fentcntiæ ac voluntati opponcbat, adeo vt huius auâoritaSjVd potiusmorofitas,mauis,imprudentiaobtinuerit,vt Sultani oratores,pace infeóla, cum omnium noftrûm dolore dimitterentur. Proinde Coradinusnô' ftrorum peruicacia mirum in modum irritatus,fimulque vcritus,neji Pekifioni dnoftris deinceps aliquomodo recuperaretür,ipfeHierofolymis facileexcidcrei, mtnrpipm- nimirum.quôd eatn vrbem fe tueripofie propè diffideret^ feueriteredixir,vrmu-rijfmohtii. aliaqtie eius vrbis fplendidiora ædificia,amp;: rnonumenra diruerenturjacpeni-tus euertercntur. Itaquebarbarushoftis, nulla habita tam præclarar acfacræ vrbis ratione, vel reuerentia, Scy thico more in illam debacchatus eft, fie, vt ipfam maiori ex parte deformauerit, amp;c deplorandam vaftitatem intulerit. Mirum ramen in ram barba ri amp;nbsp;efterati hominis animoaliquam diuini noftriculrus fein' tillam velreuerentiam cxifterepotuific. Edixeratenim fub graui pœn3,vtàTur-ri Dauidis, tcmploSolomonis ,ac deinde facro fepulchroabftinerctur.Quod fane temperamentum egonontamadimmanifilimi hominis humanitatein,ver pietatem,quàm ad Chriftianorum demiftiftimas preces, ea loca tune tempons inhâbitantium, referendum efte iudico; nimirum cùm in confefib fit,huneadeo noftris facris fuifte crudelem arque immanem hoftem, vt nunquam ab iis, ni“ oftenfoquæftujôe mulra pecunia retentus, abftinuerit. Conftante bello,Lign-res,Pifani ac Veneti egregiam operam Reipub.Chriftianæ nauarunr.Etenimth' tim fubillius belli initiû, præualidas claftes, aliaque ad tam longinquum amp;pe' riculofum bellum neceflariajfponte, nullaquepræmiorum fpeilleôli,miferunt. In primis fiquidem, Liguribus non poftrema laus meritô debetur,veleopotif-fimùm nomine, quôd paulô antequam hæc facra expeditio fufcipcrctur, au Niuernenfem,Ducem confanguinitatc amp;nbsp;propinquitate Galliarum regibus longa ftemmatis férié coniunlt;ftiflimum,facræ militiæcrgô honorificentifiimain gationem habuerint, mift'is ad eum Lanfranco Roflo ,amp; Gulielmo Embrneo præclariftimis viris. Quorum auéloritate arquedignitate ipfe cominotus,om' nem fuam operam Reipub,. Ligufticæ, aliifqucPrincipibusamp;Rebulpub.hmc facro bello faucntibus,^criô pollicebarur; vti poftea euentus ipfe cdocuit. Ador' natanamqueiam profeôhione ,cùm Genuam delatns effet,tamdiu ibieonlM donee reliquæ,quas conferipferat, terreftrescopiæ commodefubfequercnror. Nec fane hic ardor iuuandæ Reip.Chriftianæ vnqua poftea Genuenfibus,licet multis nouis moleftiis implicarentur, refrixit,fed aftiduo quodam iuuandiftu' dio, Omni tempore euigilarunr ; adeô vt ftatim Pelagio ad fupremum Pontihea-tus faftigium euelt;fto,eius hortatu decreto Afiatico bello,ducibus loanue Rofo Cataneo, amp;nbsp;Petro Auria,decern triremes fubfidiarias omni genere commeariis, validoque præfidioinftruôlasjii Orientem miferint. Noftrienimgraui arque diurina

dilinnaoppugnationedefatigati,iain ferme Pelufij occupandi fpeexcidcrant.Ve-rumLigufticarumtriremiumaduentu adeô fuerunt recreati amp;nbsp;confirmati ,vt in •louam fpem ereóli, inftauraris nouis oppugnationibus,tâdem cum exigna fuo-j'uincæde vrbepotitifintjôcpræclaram de horte vióloriam retulerinr-cametfi quot;æcciuiras fubfinemproximianni,Ghrirtianorum rebus malèfuccedentibuSj ifcrum amilla fuerir.

rtprima expeditio fufcepta fuit à Friderico fcc undo , Henrici Augurtifiliojqui Cæfireo diademate infignituSjf id verôincidic in annum port mille ducentos tertium decimum) pacatis in Germania ajim. rebus, nihil prius, magifque in votis habuit, quàm vc in Afiam ad Palærtinærecuperationem traijceret.Cercrùm hocfanirtiflJmum at-optimum eius inrtitutum plurimis amp;nbsp;grauifTimis decaufis vfque in annum eiufdemfæculi quintum ac vicefimum,retardatum fuit, quo ipfe in Italiam re-Herfusjfilium Henricum in Germaniam ablegarat, vt indiôlo conuentu de con-lîlio patriSi ad Principes frequenti Senatu referret, horum opera atque auxilio Jieceflàriaadexpedicionemcompaiaret: amp;confciiptisatquearmatiscopiisduci-Wque deleôtis, horum præcipuus fuit LudouicusTuringiæLandtgrauiuSi ma-WS.Elifabethæ.Portquam igiturconuenirtet Brundifij magna mukitudo fa-crorummilitumexdiuerfisgétibus,atpotiflimùm ex Germania,Imperator pri* modetentus inualetudineaffèdi corporis exaëris inclementia,quæ amp;Landcgra-'JiuincLim plerifquealiis crudelifato abfumpfit: deinde inter Peloponefi amp;nbsp;Gre-ïæangijftias contraria vi ventorum repulfus , aliquandiu Brundifij fubllitit, ad tademclafle rcfeôta,tertioIdus Augurti, anno eiufdem æui duodetrigefimojpræ-tDiffocurn maxima copiarum parte Reinoldo Baüaroequitum magirtro, ôi. Ica-^jægiibernationeReinoldo Duci Spoletano commifla ,illinc foluit, amp;nbsp;fecundà ßauigatione Cyprum delatuself, atque hinc Ptolemaidem incolumis perueilir^ ''biaGenuéfibus amp;nbsp;Pifanis,ac toto exercitu,qui eum auidifiimè prærtolabatutj bonorificèexceptus. deinde vlterius cum viôfricibus armis progrefl'us, indutias P^pigit cumSultanoBabylonicoin annos decem optimis amp;nbsp;hohertifiimiscon-dicioiiibus,receptis ex tranfadlione fine cæde Hierofolymis , captiuis omnibus line pretio impetratis Sgt;c regni pofleffione occupata. Cumque refeôlis oppidis Nazareth amp;nbsp;loppe, militeque, amp;nbsp;commeatu inrtrudlis, cetera regni courtituiffeti ^probècontrahortes obfirmaflètjin Italiam portliminiô cum ingentigloria,at-Aueouanti firnilis,reuerfus ert. Ab hoc tempore qui Siciliæ ac Neapolis regnum poiïederuhtjHierofolymitani regni nomen amp;infignia fimul vfupparunt. Siqui-Qem FridericuSjport Conrtantiæ reginæ Aragoniæ obitum, lolem,Ioannis Concis Brennæ regis Hierofolymitanifiliam,exloleGonradi March. Montisfer-Ifabellæ filia fufeeptam, quam ei paîer, in Europam cum ceteris Ghrirtia-iiisPrincipibus reuerfus ,in matrimonium defponderat, vxorem duxit, addico noùsloco regno Hierofolymitano, obligatoque hac fponfione genero, vt mox â iiuptiisdux belli (acri ad vrbem recuperandam ,acvindicandum contra Sarace-nosregnum proficifeeretur. ficuti etiam ab eofaótum ert. Vnde perpetuus hære-» QKariolure titulus eius regni ad porteros peruenit.

expeditio àLudouico i x. Galliaru rcgc fiifcepn fuit.Hicenimanno fupra millefimum duccntefmûjvndeqmn-

1142. W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quagefimOjtegni cura Blanchçmatii Alfonfoquegermanoco-

milfa, cum valida amp;cxpeditamanu, inqua,præterip(os pioce-acque illuftres viros, duo ac triginta leôtininiorum viroriim millia extitilïe dicnntur, Ligufticæ claHîs ope atqiie priûdio potifîîmùm innixus,oôtauoCal.Septernbris foluens, ad xi. Cal. OdobrisCy-prum tenuit, indeque Syria, Phœniciaque emenfa, amp;nbsp;in Ægyptuin delatus,primo appuIfuÆliopiolim , feu Damiatam,cuius fuperiùs mentionemhabuimus, poft aliquot dierum aceirimam obfidionem, vi tandem expugnauit. In vrbc prædiuiti amp;nbsp;celeberrima, vis ingens ceterarum rerum, Sgt;c in primis magnus numerus frumcti repertus. Ludouicus interim hoc profpero ac felici rerum fuccef-fu alacrior atque animofior faôlus, de mutuo Procerum confenfu Cairum vcr-fus, piimariam regni federn ac domicilium, caftra promouit. At barbari de ipfo-rum viôtoria Sgt;i. progreflù per fideles internuntios admoniti, coado ingenti cx-crcitUjilliSjduccSultanoMeledinoMemphitico rcge,obuiam procefierûr;amp; bis conferto proelioJorrifTimè vtrimque dimicatum eft,co tandem exitu, vt adncr-saiadini P^ft multam cædem in turpem fugam conijcerentur, amp;nbsp;ipfemetSaladinus acutifiima febri correptus, in caftris obierit. At Mclcxala eius filins, illico poft partis mortem SultanusÆgypti fàlutatus j nihil in mora habuit, quonii' Gan.7eTca- ous uouis copüs inftauratis, in noftros impetum faceret. Qui exigui nurriero» iniquis locisab hoftili multitudinecircumuenti, eô rcdadilunt, vt ijs condi-cionibus fefe dederent quæ ab hofte vidore confcribebantur: Videlicet, Vtnoftri Damiata cederent: Vt captiui vtrimque redderentur: Vtindutiæ in decem annos fièrent : Vt ingens vis auripenderetur, amp;c, Odo milliapondo auri pretium regis falutifcÿiecommunis fuiftedicitur. Rex quatuormillibuslo-lutis,pro altera parte Carolumfratrcm obfidcm reliquit. Et licet fibi iuxwinu-tuas padioncs procul abire integrum efier^ nihilominus non antè,quàmreliqua folutione fada,infra fpatium fcilicet nouendecim dierum, difcedereconftituir. Tune Damiatadeceifum,amp;qui fupererant regij milites Genuenfiuranauigiisiu harbarK. Synam prætetucdi. Sunt qui aflerant, ipfum regem ferme quinquennio inpar-tibus Orientalibus fubftitiflè, priufquam ad fuos tanquam poft iminiôrediret: quo quidc tempore, prætcr ceteras vrbes,Sidonem,Cæfarcam,loppen,amp;pleraq. alia loca inftaurauit; amp;nbsp;nihil fibivnquam antiquius duxit,quàm vt Chrilliana fidem acreligionem pi^pagarct,adeô vtcùm in eacogitatione dies acnoâes ver-j faietur, iterum anno eiufdem fæculi vndefcptuagefimo,rebus demi conlbtiitis, nouum exercitum confcriberet,amp; clafte a Genuenfibus conftruda præparara, LMcire ctibus filüs, iicmpe Philippo,Ioannc,ac Petro, amp;nbsp;IcdiftimaGallicxnobili-f,^,nAFri- tatisiuuentute,in Africain foluit, atque vrbcmCarthaginem ,non citra tarnen ««xpeauw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difficultatem, deditione recepit. Poft hæc,Tunetum caftra promouit;

Ludout'ci ni- ôcin ipfoitinerecum regeilliusgentis pugnatum: in quoprœlio circiter decem millia Maurorum cccidiife conftanti fama afferitur, Interca temporis, cimras Tunetana mari terraque obfefl'a, omnique fpe inuehendi frumenti exclufa,iam in

Jnfextummenfem continua obfidioneclaufa, de deditioneagcndi per oratores üiitium fece rat. Duin vero de condicionibus difceptatur^in Gallorum caftris dira peftilentiaexorta,quampluritnos ,amp;in bis loannem régis filiuin,atque adeo ipfuin regem cum incvedibili roti us exercitus dolore, ad oótauuin Calendas Se-pteinbrisc mediofuftulit. Atbreui poil, Carolu.s Siciliæ rexcuin dclcifta manu ^uperueniens, Francorum ammos,fui optimiac fanôtiflîmi regis morte mirum inmodum conllernatos arque pcrculfos,confirmauit, fimulque hoftes feroces, nccnoncrebriseruptionibus leuibulque prœliis fuperbam fiduciam oftentantes, iDiuftamobhdionem rurfiis coërcuic.Continuôetiâ Anglica.clalîis appulfa,copias piorum, fpemqueadauxic, barbarisnouiimterrorcm iniecit. Siquidem Henricus,Arjgliregi,s fiIius,Cornubiæ Cornes, ignarus regem viuis fubtraólum tfle,cnmpræualidaclaGeex OceanoBritannico foluens,in Africain per idtem-' Pusdefcenfionem recic, vt, quod futurum propediem fpes craqTuneto regia vr-De,quæ piis ad earn diem variis excurfionibus mare inrcftum reddidi(Tec,in no-ftrorum potellatem redaóla, coniunôtis claflibus, in Syriain ad Eduardum pa-truclemcurium dirigeret: nec inde recedcrerur, nifiea prouincia confeéta. Hoftes ab Anglis, Gallis, atque Italis, terra manque oppugnati,ac fame grauiùs quamvt earn diutiùs ferre poficnt, laborantes, denuôpacis mcntione inieéfa, turn illis tandem, præfertimcùm dira lues in noftrorum exercitu fupramodum defæuiret,bis condicionibus inter cetera tranfaétum cft, nimiruin : Vtnoilros bisvrbibus reciperent, hifque liberum fuæ religionis exercitium permitteretur: VtrexTunetanus quadragenaaureorum millia Siciliæ régi quotannis numera-ler.quantam fumtnam Siculus Romano Pontifici ex formula debebat.His per-îdis,continuo in Siciliam adnauigatum;quô ex mutacionecæli,grafl'ancismor-bvis atque contagium aliqua ex parte leniretur. iainqueinfulam in confpeôtu tenebantjCÙin deimprouisô atroxtempeftas coorta clafiem dificcit,nec pauca nauigia iubmerfit, donee tandem remittcntibus ventis ,reliquæ incolumes ad optatum littus appulêre.

Actenvs ea quapotuiinus breuitate, Cbriftianorum Principum, amp;nbsp;aliorum confœderatorum populorum,præ-fertiin veto Genuenfium, in prima Syriaca expeditione, atque item in reliquisfubfecutis, rai geftas complex! fu-mus. Et quoniam à prima facra militia,dirum arque atrox bcllum interLigure^c Pifanos,vti diximus,exarfit;tem-porum ordo ac Inftoriæfériés requirerc videtur,vc hoc bellum fuis côfignatum literisac locisdeferibam. Verùm cum circaeadein annorum volumina amp;decurfus,inciderint eaprœlia quæ Ref-pub.Genuenfis contra Saracenos,longèlateque Africain amp;Hifpanias depopu-hntes,quàm feliciffimè gefiit- non videbor rerum ordinem inuertere, vcl hilfo-riædignitatein atque contextum lædere, fi banc, referuato aliquantifper Pifano

bello, adiecero. Sed ante oinniamihi de Saracenis pauca enarranda reftant. Ex S4r4re„«4 Mofe liàLid obfciitis vetbis datur intelligi, pofteros IfinaëliSjquiexAgar natus eftjtenuifle Arabiâ.Inde Agarvrbs notoinata eft ab Agar mane Ifmaëlis;amp;gens Agræi,qui in i. lib.Paralip.capj. nominancur Agareni,vbi amp;nbsp;limites viciniGa-laadmonftrâtur.Nomen idem Agarcniextat Pfal.8i.In earegioneJiiquafuilTe Agarenos ccrtum eft,collocat Ptolemsens Saraccnosjamp; nomen Saracenoruin extatinhiftoriaZcnobiæin vidoriis Aureliani. Etàprincipio quidéifmaëlitx, amp;quandoq. etiam ab eins matre, Agareni dicebatur.Sed quia glorioGus erat di-ci ortos à Sara légitima Abrahami coiuge,quàm ab ancilla Agar,ab ilia fefeSara-cenos appellarunt,amp; â regionibus itidem^quasincolebant, Arabes dicebantut-Ipfe Mahomctus etiam pollea gloriofi nominis mentione cofirmauit excrcitum, vociferanspcrtinete ad eos promiflionem regni mundi, Abrahæ pofteris tradi-tam^quia eHcntfilij Saræ, ficut prastextu religionis fæpe homines incitantur.Hi fub Romanis Imperatoribus fæpenumero llipendia meruerunt; vltimô aiitem conduâi fuêre abHeraclio aduerfus Cofroën Perfarum regem , quo tempore eidem Heraclio Mahometus, itidem Saracenus Celebris , cum aliquot copiis militabat^qui finito poftea bello,pro eius gentis more, in montana fe receperat, excurfionibus atque latrociniis viôlum fuis quærebat. Vido igitur Cofdroé, Saracenus quidam inftabat apud Eunuchum, Heraclij quærtorem,vt ipfis fti-pendiafolueret:cumque nimis importune vrgeret, Eunuchus iratusinqiiir,fe non ponecanibusiamdare,quodfiliis domefticis deberetur. Quamobremex-candefeens Saracenus, Nos igitur,inquit,canes fumusîamp; fubito confeenfoequo, ad fuos reuerfus,quos Numarius quidam Saracenus itidê ducebat,Redeo,inquib pecuniis vacuus, fed iniuriis onuflus . Quapropter, vbi ilia quæ Eunuchus dixe-ratjintellexiflent, indignati, omnes ab Imperatore defecerût, amp;nbsp;oppida Damafeo vicinadiripere inceperunt. Multi inopes ctiâ àMahometo adiuti,qui,duâavxo-re ditiflima, largitionibus perfecit,vt milites eu m audirent: amp;nbsp;fuafir, vt duce crea-rentjVtquefirmiorefletconfenfus, tollerent religionis diffidia, cligerent doârh næ genus vtile concordiæ.Ipfe doôlrinæ formam propofuit, addidit fe haberc ^ahurnet» colloquia cæleftia, amp;nbsp;enthufiafmos, vtaugeret au(floritatem. Creatus igin’^

Dux,initia regniconfirmauitin viciniaDamafei. Initium autem regni Maho-Ma~ meticollocatur in annum Chriftifexcentefimum vicefimum tertium. Succeflit ei Amiras gener,qui Damafeum cepit, amp;nbsp;regni caput coftituit. Deinde capitba-zam,amp; Hierofolymam obfeflam biennio. Ahumar tertius rex magnaSyriçparte domita,occupât Ægyptum . Muhanias quartus rex, Cæfaream Palæftinae fe-ptenniobfîdione capit,amp; viólo Cofroë filio Orimafda,Perfiam regnoSaraccni-co addidir,eique legem Mahometicam impofuit. Ita intra annos triginta Sara-ceni potiti Arabia^ Palæftina, Phœnicia, Syria, Ægypto,amp; Perfia, magnampo-' tentiam adepti funr. Poftea Africam totam occuparunt, ac paulatim in Afiain procellèruntjaclatècftm imperio legem Mahometicam propagauerunt. Et fi autem interipfosquoquefeditiones amp;regnorum diuifiones fecutæfunr,vein aliis regnis^ tarnen Saracenorum Principes Sultani praccipuam potentiam in Syria, Ægypto, Africa, amp;nbsp;magna parte Afiæ rctinuerunt circiter quadringentos an-noSjdonecrex Saracenicus,qui Perham tenuir,contraBabylonicum Turcosat-traxir,qui paulatim accepta lege Mahometica,cxcuherut ex regno Perf co regem Saracenicum tern pore Conftantini Monomachi,fcu Chunradi Francfnonmul-toante Gothifredi expeditionem fufeeptam ad Palæftinam . Haecmodode huius Saraccnicæ gentis primordiis, hmulqueillius progreftibus amp;nbsp;incrementis breuiter

D E B E L L o S A R A C E N I C O* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6l5gt;

breuicerrecenfuijex quibiis fanè cuiuis perlpicuum eft, hunc ferocem amp;nbsp;barba-riiin populuin adeo recundum excirifTe, vtpræingenci multitudine amp;nbsp;frequentie, miraque proferendi imperij cupidirate,nouas fubinde quærerec fedes, amp;nbsp;poft eliquoium temporum interualla, non foltim baud mediocrem ACi£ partem,ve-tumetiain fucccftu temporis peftifera eluuione maiorein Africç partem,vt dictu dharmis fubegerir, ac incredibilem vaftiratéamp;: folitudinem circumuicinis gen-tibusamp;regionibus intulerit. Quo certèreifucceftii immaniflimahæcgens eTata, amp;abblandieute fortunalafciuiens, firmum fibi imperium aftruereamp; conftabi-lireponeexiftimans^omnem Libycimaris traótumlongèlateque euagata,tan-demarmain Hifpaniam ipfam,non abfque noftrorum Principum domi ofci-tantium, vel mutuis ac funeftilïimis bellis amp;nbsp;dillidiis implicatorum, intulit, ac modicoteinjjoris (patio magnam impreftionemineamfecit. Cuius reiindigni-tatecominotiGcnuenfes,cum non obfcurè intelligerent, Saracenicam genteni Chriftianonominiexitiofam,non fineimmenfa Cbriftianinominis ignominia, amp;inexplicabiliCbrirtiani imperij detrimento atque dedecore in Hifpania diu-tiusmorari, vei bærere podc; tametfidomipacatanon itaeflent omnia, vt vera pace frucrentur : nihilominus tarnen quia fua interefte in primis exiftimabant, vt proveteriinaiorum fuorum inftituto, Reip.fuæ gloriam proferrent, amp;nbsp;laudem accumularent,amplius expeditionem in barbaros differendam elïejpulla ratione exiftimarunt. Igitiir anno fupra millefimum centeGmum quadrageGmo fexto, inftruâadomiduarum Si viginti triremium claflè ,inHifpanias, vbi tune Sa-tacenifibi imperium condideranr,profe(ftifunt,quamuis multorum literis ad--«/««•-nionerentur,vt ab inftituto difcederent, néueea tempeftate aliquid aduerfus eos ms. iiiolircntur,præfertim cum omnibus palam efletjbarbaricam claftem ita eftè in-ftruólam amp;nbsp;pra’paratam,vt multis parafangis numero amp;nbsp;viribus Ligufticam fu-peraret. Accedebat huc,quód Maimonus Almeriæ regulus,quitantum opibus, ^iiominis celebritate tune temporis pollebat,vt facile inter præcipuos fuæ gentis Principes annumeraretur,propriis fuis fortunis fubnixus, quo magis inclarefcc-teCjContraâa validiftimorum quorumque manu ,priuatis fumptibus, claflem (corfura etiam inftruxerat,qui tanta fortunæprofperitate,Gcfatis noftris, vel po-tiiisDtoperinittcnte, vfusfuerat,vt crebris amp;nbsp;præclaris de rebus Cbriftianisre-portatis triumphis, nobis formidabilis,fuis verô admirationi eft'et. Hic, etG dafle,amp; omnibus ad bellum neceftarium fuftinendum effet inftrudus,tarnen de Ligufticæ claftis expgt;editione certior faólus , nefcioquocafufaólum Gt, vtexar-tttatafuaclaffe,de bello fuftinendo cogitationes abiecerit. Quocirca Ligures vl-terius progrefti, fuperatis omnibus difficultatibus,acemenGs totiusHifpanici lictoris regionibus, amp;nbsp;nullarum occaGonum fegnes, aliquot diebus in Baleari-DUsinfulis ftationem habuerunt,ita vt poft aliquot dierum decurfum, cum iam ternporis ratio omnem proferendi nominis, vel reportandæ deSaracenis vitfto-riæfpem adimeret,incurGonibus aliquot tantummodg in boftem faóliSjdo-inuinreuerG’Gnt. Cereriim,cùm noftri Principes mutuo inter fe,vti diximus, ^'gladiarentur, Saraceni, animaduerfa noftrorum diffenGone,neminemquc ob-fbre,cuius viribus atque potentia ab vltenus proferendo imperio impedirentur, buiufmodiopportunitatem oblatam nullo modo negligendam rati, amp;Hifpa-*^nsnunopa(^o exfatiati, crebris faólis excurGonibus,non folum totu Oceanurn ^bpanicum mire diuexarunt,fed etiam pleraque maris Mcditerranei oppida, Portus,Scloca, baud Gne magna Chriftiani populi ftrage, atque fortunaruin omnium amiffione, quam miferrimè inquietarunt, Si diripuerunt,adeô meher-

culèjVtLîgures, cum fua fponte, tum auéloritate amp;nbsp;cchfilio Ewgenij Pcntificis, quiiamdudumimpendentem Chriftianæ Reipub. tempcftatem prauideratjin-flexijBalearium infularum minorem adoriri ftatuerinr,quô melius atquc ccnv modiiispeftifera Saracenorum potentiaabHifpaniis aliifque Chriftiani nomi-j-jjj retiionibusexcindcretur. Exornata itaque fexonerariarum nauiutn,amp;diia-acviginti triremium claflc, eaqueomnibus bellicis apparatibus tam ad in-»or/wmaf- fercndum,quàm fullinendum bellum neceflariis inftruóla, dudu amp;nbsp;aufpicits præclariflimorum virorum VbertiTurrij,amp; Hugonis CafFari viri confularis,poll vota publica pro re féliciter gerenda magna cum religione nuncupata ,eduâa clade, in barbaros nauigationem fufceperunt, amp;nbsp;citraaliquam intermiflioncm, vel moram vllam, ventorum beneficio in earn infulam delati,in portu vulgo Forncllodido, ftationem habuerunt. Grauiibi vtriufquePræfcdiconfilio,alio-rumq. Ducum iudicio decretumfuit, vt équités in continentem expofiti,totius infulæ tradum incurfionibus infeftarcnt,amp; fi ita vfus ferret, cum hofte velita-rentur; quandoquidemadbenegerendæreiopportunitatcm nonparum iuiiare intelligebant, fi vnoeodemque tempore, exploratis beftium turn animis,tuni viribus, etiam de infulæ fitu, amp;nbsp;indigenarum voluntate cognofcercnt,accdoce-rentur. Emiifis igicurequitibus,amp;adfuos, qui caftraiuxtalittusadhoftiforini-dinem incutiendum pofuerant, cumopimapræda ôc. amplisfpoliis reuerfis,repente trecenti Arabes équités,non parua peditum manu conftipati,fummacum celeritare noftros infecuti funt, adeo vt parum abfuerit, quin mox in itinere cos aflecutos, ad prœlij neceflitatem impellcrent. Sed poRquamin caftra noflros reuertiffe viderunt, magnacum temeritate in ipfis caftris oppugnare veriti non funr, eo tarnen fucceflu, vt noftri non modo illorum impctum fortiter fuftine-rent, fed tanta violentia reprimcrent, vt omnes ad vnum in fugamconicdi,pa-lantibus fimiles,nullisobferuatis ordinibus, bine inde, multis eoruin contruci-sahdrU datis,circumcurfitarent. Quo fortunæ beneficio Ligures alacriorcsfadijdcpo-cenuenf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iofula, Dtimaria eius vrbe Polentia potiti tantis prædiis

txpu^rMta» manubiis ditati funt,vt ex buius expeditionis primo fuccefiu facile fibi de ceteris beneominarentur,amp;benefperarent.Quare,baudita multo poft, audoriwte ipfius Pontificis, amp;nbsp;Alfonfi feptimi Hifpaniarum régis, ac etiam Barcinonx guli, qui indies multis damnis pariter amp;nbsp;iniuriisd conterminis amp;nbsp;circumuicinis Saracenis afficiebantur, literis fubindefolicitati, amp;quotidianis precibus ad hoc bellum magis magifque incenfi, adauóla clafle, nouam aduerfus barbares expe-ditionem inftituere: quoniam cum ferias cogitationes bxc Refpub. de commu-ni ebriftiana rclioione amp;nbsp;dignitate folicita, ad excindendum amp;nbsp;abolendum Sa-racenicum nomen afterret, longe maiori quàm antca apparatu cladem com-pavnuit. In ea enim fexaginta tres triremes, amp;nbsp;centum ac fexaginta nauigia om-laibusnauticisinftrumentisjcommeatu, aliifquc tormentis amp;nbsp;macbinis,expu-MAimerit. gnandisvrbibus neceftiriis,inftruóla fuiftedicuntur; tantufque prxterea dcle-ólorum militum numerus,vt nullam claftem validiorem,aut inftruâiorem ad eum diem èLiguftico finu foluiflecogftet.Huic autem praefedifunt Anfaldns Auria, Vbertus Turrius, Pbilippms Longus, ex Longorum familia,quæ nunc in luftinianamfamiliam tranfiic,Anfaldus Pizo,Balduinus,amp;Ingo ; quorum duorum poftremorum familiænomenex annalibus eruerc nequiui. Hi ergo,rebus omnibus exanimi fententiadifpofitis amp;nbsp;comparatis, è Liguria foluentes ,pro-fpero ventorum flatu ad GattæjVt vocant,promontorium, non procul Almeria, maritimaregniGranati vrbe,pcruenerunt:ibique paulilper, Allbnfum, amp;nbsp;Bar-cinonæ

D E B E L L o s A R A C E N I C Ö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;611 gt;

tinonæregulum præftolatijfubftitefunt, qui fe eôdem cum fuis copiis vchturos Jjccperant. Alfonfus verô j prout poflèi eognitum eft, hanc expeditionein à ^eiiuenfibus ea æflare minimè fufceptuni iri arbitratus, paucis pôft ciiebus fuû cxautoraraü. Sed claffis præfeôli Balduinum cum quindecim expedidâ ^•remibuspræiniferuntjqui oram maritimam eius infulæ perlullraret ; cui gra-Wacfcucrèiniunélum fuie,ne militem vllo pado in terram exponerenpror-Jilqueab Omni certainine abftinerer. Hortes verô,cùm tx minimè obfcuris in^ Qiciis arque argiimenris hos tam validos apparatus ex omnibus Hifpaniis finiti-^isexcicosjin Ce conuerfum iri animaduertiffent, quàm maximas copias in Algeria contra Cbriftianorum vim Ôc potentiam coëgeranr, omnemque fpcm iil ^'rreftripugnacollocantes, fua nauigia, potillimùm fibiad hoc deleèla fede,ne ^uidab horteincornmodi ac detrimenti acciperent,inrutos receffus eduxêrei ^oxquecum equitatu iuxta oram littoralem egreffi funr, eo quidem confîlio, vt balduinum cum fuis aduentantem,ad manuconlerendam prouocarent. Verùm ÿfê,cùrn ne latum quidem vnguem à mandatis iniunèlis difeedendum rtbi eife Ibtucrct, nullis vnquam rationibus velhoftium artibus adducipôtuit,vt ab in-« fticutorecederet. Sed magnacum prudentia aduerfariorum confilia amp;nbsp;progref-lusobferuas arqueexplorans, mora hoftem ludificandum elfe iudicauit, donee Barcinonius regulus cum magno nauigiorum copiarumque numero CcCc Li-gufticæclalficoniungeret.Quarumcertè copiarum acceflione Ligutes confir-tiaatijamp;parum fpei vel præfidij in Alfonfi auxiliis reponcntes,vrbis oppugnatio-Dcin diutius differendain, ex re Chrirtiana non elfe cenfuerunt, maturaque fuper Fiacredeliberatione habita, plerifq. veteranis Ducibus aliifquc militarisfeientiae peritis, expedite vifum fuit, vt antequam vrbs obfidione premeretur, præfidiarij Hites eius defenfionideftinati,aliquofl:ratageraate, vel nouo militari aitificio^^ extra vrbis munimenta euocarentur. Sic enim fperabantfore, vt è veftigio faóla cógrediendicû horte facultate, vrbs ipfa defenfore debilitata,facilius in noftram • poceftatédeueniret. Noftri enim quâuis equitatu vincebanturjpedeftribus tame copus,quæ cum maximo deledu conferiptæ fuerant, quàm plurimum fidebant* ' Proindevlteriuseu fua claifeprogrcifi, Barcinonenfi iniunâ:umfuit,vtftatim eufiiopedite,amp;aliquoequitunumero ibi intra aggeresmodicifluminis, ex viciais montibus in proximüm mare influentis,delitefceret,amp; Balduino quidem, vc cum quindecim triremibus iuxta incurui littoris fauces, quas miro gyro amnis cHiciebat, à tergo remaneret : eaque ratione fperabantj hoftem, noftrorum pau-citate illeôtum, faciliùs cruptionem fatrturum . Balduinus itaque fummo ftu-diorerum fatagens, cum fuis copiis ftrenuè ac diligenter hoftem obferuabat,qui cum noftrorum paucitatem valdè fufpeôlam haberet, infidias veritus,egredi te-merènon audebat, donee praemiffisexploratoribus, qui penitiùs de noftrorum viribus atquepotentiacognofcerent: quorum tandem verbis amp;nbsp;relatu confifus, nihilque doli fubefte fufpicatus, protinus confuse, amp;mi^taribus ordinibus ne-gleâisjcum magna multitudine egreftijummo impetuin Balduini caftra irrue-runt. Qui, vt erat præmonitus, fe cum fuis fenlîm mare verfus fubducensjio-ftium impreflionem citraaliquam magnam fuorum iafturam fuftinuic ; quâdo-ftuidem traditur, ilium vitra oôto ex fuis non defiderafte. Aufaldus interim Au-ne ad opem fuis ferendam eftet remotior,cum quinque ac viginti triremibus lion ita procul ab hoftium confpedlu conftiterat: arque, quodiligentiùs tempus opportunumoblêruarepo(ret,ex puppi fuæ tri remis, quæ litcori vicinior erar, ceuexalta fpecula,totiusprœlij euentum expeôlabat, ôê le ad fuppetias fuis feiend um

611, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B E L L o s A R A C E N I C o.

rendum cam fociis paraueratjira vt cum animaduerteret, noftros miruiTi in mo-dum ab hofte premi, amp;nbsp;non racdiocriter laborare, confeftim fublato figiiQ, Bar-cinonenfibusmilitibus,quos in infidiis difpofitos fuifleoftendiinus,fignific3iiir, vt noftris, citra aliquam moramjpræftô auxilio edent: qui profeóló magnace-leritate vCi, Vna cum reliquis, qui nondum in conrinentem expofiti erant, vno eodemque tempore fefe intrepidiflimis animisconiunxerunq invnumcon-glomerati, ita fortiter hoftilem impetum fuftinuere,vt reliquis Auriæ collcgis fociis temporis fpatium concedcretur, vt cum fuis copiis in terrain defcendere, nouamque pugnam inftaurare poflent, eo quidem fuccefl'u vt,cùm holies fe amplius contra Ligurum fagittarios amp;fcorpiones tuerinequirent, tergaverre-rint, amp;nbsp;celeri fuga falutem fibi quærere coaóli fuerint. In hoc prcelio fnpra quin-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que millia barbarorum cecidifle, vitra eos qui inter fugicndum in Oceanofub-

merli funt,multi fcriptores afleuerant.Præclara certè vióloiia,amp; fempiteinacuin laude Liguftici nominis celebranda-cuiusprofperoprœlij fuccelfunoHrianinia-ti, amp;nbsp;libilætiflima quæquepollicentes,vrbemipfam adoriri, öchoflemfundi-tus,iis quidem in locis,excindereftatueranq fed obftitit præclaris aufis forruna: Obortis quippe vends, tanta cumviolentia per aliquot dies alliduosflarnntjVt ftationem mutareoinninocoaólifint: parumqueabfuerit,quinpropteraduer-fam tempeftatéclaflis noftra plane obrueretur; adeôin graue periculurnacdif-crimen incidit. Proinde commutata flatione, ne de improuifo ab hofte, proxi-mam cladem omnibus conatibus vindicare amp;nbsp;vlcifci connitente,opprinierentur, machinas murales j aliaquedefenfionineceftariafummofludio atqueinduftna comparabant, fie vt harum præfidio hoflium infultus amp;nbsp;crebras excurlîones fortiter réprimèrent, fimulque equitem illorum noftras machinas militâtesexu-ïere annirentem, magna cum alacritatefubmouerentatquerepellercnt.Siipenus diximus, Alfonfum Aragonium in huius expeditionis focietatem iurefocàns deuenilfe, quaetiam de caufaopemac fubfidium pollicituserat, amp;côferreciii-ninô debebat: quod tarnen,certis rationibus impeditus, tempeftiuè fuppeditarc nequiuit. In hoc igiturrerum ibi geftaru fuccefiu, hcet ipfe feriùs omninôquàm requireretur, auxiliarcs fuas copias adducerer,Genuenfibus nihilominùs rnirntn fil modum carum fuit,tam opportunotempore nouis præfidiis firmari,amp;rccen-ti milite adaugeri. Adduxeratquippè ipfe fecum ad quadringentos équités, ac millepedites, qui, pofteaquàm rationem moræ fuæ Præfeôtis reddidinèt,etiam oftcndit,fe condicione temporis præpeditum Fui fie, quo minus tantum auxilij, quantum omninô ftatuerat, fecum adduceret. NoflrijAragonijacceflioneauâi, magnum pauorem amp;nbsp;metum Arabibus iniecerunt; quôd exiftimarent,nona fubfidiaIongè maioris momenti effe,quàm reuera exifterent. Quare cùm vin-bus,iam diffidere inciperent, fuis fraudibus arque dolis omnia tentanda elfe M4Kri»4«(» ft^’^uebant. Huic quippe genti valdè familiare effc, vt pro veteri maiorum fuo* tuminstaia. ruiTi inftituto, non tain æquoMarte,quàm technis amp;nbsp;dolis cum hofte conten-dant amp;nbsp;belligerent. Cùm itaquein Aragonij comitatu plures effe fcirenr,quiHn-gUæ Arabicægnari,Punicam etiam perfidiamperbellè callerenq perhos,mukis antea præmiis inuitatos,amp; deinde amplis largitionibus corruptos,procurarean-nitebantur, vt regius animus per illos, ceu commodos adminiftros,ab inftituto bello retraheretut; fperantes futurum, vtAragonioab ea expeditione alienato, facile Barcinonenfis cius exemplum feqtieretur, amp;nbsp;fie Ligures fociis deftitutos, nequaquam ampliuscontra fealiquid tétaturos,præfertim cùm iam adultaælla-te,fæuitia hiemis, naualibus expeditionibus prorfus incommoda amp;nbsp;adueffa,in-ftaret.

D E B E L L Ó S A R Â C E N Î lt;5 Ö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ci3

fiaret gt;nbsp;Verum Arabes de regio animo atque fide inique ftacuentes, fefelïit opi-nioamp;euentus. Nam rex ipfe adeo fefc conftantem amicis amp;nbsp;fociis præbuic, vt nullis rationibus commöueri,neque vlla largitione,licet amplajab inftituto ab- nnßMlin. ducivnquam pocuerit. Nihilominus ramen cum Genuenfês régis ac fociorurti animos in hand mcdiocrem fufpicioncm tacite fiac de eau fa deuocareiltjiuic èx-^ peditioni fnmmam ,quod aiunt, manum, fummacum celeritate imponendam elTe ccnfuernnt. Et ne hoftis ex temporis mora aliquam bene gerendæ rei oppor-tunitatcmnancifcerctur,præcifis anfis omnibus, machinas, aliaque törrhenta Wlicamœnibns admoueri aólutum iufleruntjamp; tarn violentis amp;nbsp;crebris iólibuS ° vrbis munimentadefatigarunt, vt duas turres cum magna murorum parte pro-fternerent. cum fibi vrbis inuadendæ facultatem faólam efle confpicerentgt; Aragoniiiin regem , amp;nbsp;Barcinonenfem miiltis precibus rogarunt,Vc bene ge-rendxrei tam necelTarioquidem temporeneutiquamdeefievellent. Habcbaht ipfÏGenuenfi:s adduodecim ferè lediflimorum virorum millia j interquos non paruus peritiffimorum fagittariorum numerus erat. Sociorum veroauxiliä fu-pcriùs dcfcripfimus,quæ, etfi non cHcnt omnino contemnenda,vicloriæ tarnen rpesinfolisGenuenfibus iurê ab omnibus reponebatur. Proinde Anfaldus Au-riaciini fuisplurimum fidcret,antequanl vrbis oppugnationem adoriretur, quo eosmagisadalacritatem amp;nbsp;laudem confequendam inflainmaret, concionemin hunc ferè modum habuit. Si v e s t R A me virtus, arque iullæ lau- x»;4zai disaflèquendæcupiditas, firenui commilitones, latcret, vos equidem meocol-legarumque nomine prolixioribus verbis horrarer, vt hac tempeftate vobis ob oculos poneretis, quanta vos gloria maneat ,fi contra immaniflimurn 5c longe omnium truculentiflimum hoftem ,nominiqueChrifbano infenfiflimum,óc iioftrisopinais fpoliis acmanubiis cxultantem,féliciterócalacriterdextras ôcar-maexpediueritisi Nunc, cum vefiramfidem,rerum agédarum pcriciam,ac for-tiffimum robur, animique conftantiam non femel cum magno noftro, ac totius Reipub.Chriftianæ beneficio expertus firn, bon eft me hercule, quod vos longa amp;attificiofa oratione ad remfortitcr ôc ftrenue agendam commoueam in-fljinmem. Quis enim eft tarn ftupidus tarn parum in re militari verfatus^ quin facile intelligat, quantum interfit, cum veteranis ôc emeritis militibus, Sc tumtyronibus amp;nbsp;nouitiis agere? Eli enim, quia neque vfum, nequererumex-perientiam habent, licet fortes fuapte natura fint ,crebri$ tarnen admonitioni-Dus fæpiùs indigent, ôc non paruin ad alacritatem oratione inflammandi. Sed vobis,(|ui tantummodô lande ôc gloria commouemini, no tam verbis ôc exem-plis,qiiain rei bene gerendæ occafione opus eft. Igitur fi ad veftramagna meritaj adeoqueadrecentem,quamretulimuSiVeftro beneficio de hoc hofte viftoriam, ctiam hoc tempore opulentifiima hac vrbe, partim interfeólis, partim in mife-ram fcruitiitem abdudlis hoftibus, potiti fuerimusj næ non intelligo, quæ virtus ciimveftrohocpræclaro faôto iure æquiparariätqueconferri poflic. Nam,vt nihilgrauius hac tempeftate breuitatis caufa dicam, neue retroaftitemporis in-cominoditatesingratacommemorarione o^ oculos ponam veftros; quiseft^ ro-go,veftrüm,qui ignoret,hanc feram, barbaram , truculentam^ ôc plufquàm bel-luinain genteirijita rerum fuccefiu elfe elatam, ôc noftris fpoliis ditatam , vt hoc vnunain primis agat, idque aftidue cogitet ôc meditetur, vt nos, ciuilibus domi contentionibus implicitos, fubinde per occafionem adoriantur ôc viótricibus armis fui iuris faciantr Cùmergo hæcira fe habeant,ôc nunc, Deorum omnium beneficio,temporis occafio nobis offeratur, vtnoii folum præteritas aceeptafq» iniurias amp;c clades probe vlcifci j verum eciam gloriæ immortalitatem, ftrenue ac

fortiter prœliando, acquirere amp;nbsp;cóparare poflimus,rogo,atq. vos omncs.homi-ne Reip. Chriftianæ, per omnia rcligionis noftræ iura obteftor, vt hæc dies apud omne vencuram pofterirate teftetur,quanta cum reIigionc,amp;ficleinoftrçCaiho.. licæ propagandas ftudio hancexpeditionemecum fufccperitis. Quandoquidein cum nihil à vobis fieri,nec cogicari quidem aliquid prxclarius polTirjquàm beiK de Chriftiano nomine ex tanca occafione mcrcri,piaculum fuerit,fi târamocca-fionemdiuinirus nobis oblatam,elabi nobis fiuerimus.Non comeinorohicvobis immcfas opes,pretiofilfimafupellcclilem,ac cetera quæiure bellijGvictorcs fuerimusjin noftram potcftate deucnient; cum fads conrtet, amp;nbsp;plane in confefio fitjhanc vnam vrbem inftaromnium Hifpaniaru effejin quam fcilicetomniure-rum prcdofaru aceruus reconditus fit,amp; aflcruetur. Agiteigitur,amp; vosipfosrales oftendite, quales femper extitiftis,amp; pro quibus haólenus femper vos cum fun-mo exillimationis veftras merito apud omnes genres geHiftis. Hine vobis,amp;Rei-f)ub.nofi:ras,adeoque vniuerfo Chriftiano orbi fuprema gloria cum fumma vti-itate coniunóla parabitur. Interim me vobis, vt expcditionis,fic omnium labo-rum amp;nbsp;periculorum fociumindiuiduum oft’ero,amp; experiemini. HacAuriæora-done militum animi tantoperè ad pugnam funtaccenfi, vtnihil,prærerquàm i prœlij figno expedato, vrbem maximo impetu inuaferint, amp;nbsp;fummoanimiar- nbsp;nbsp;j

dore viriliter pugnauerint, magnaque ftrage édita, incredibilem impreflionein fcccrint. Defenfores verô,tamctfi nonparùmadnoftrorum impetum amp;irru-ptionemconfternarentut; tarnen cum intelligercnt, fe pro ads, profocis,amp;libe-ris,acdenique pro iisomnibus quæ inter cara amp;præcipua apud homines ha-bcntur,dimicareamp; p^œliari, refumptis animis, omnia ftrenue acintrepidcjqux ad fui vrbifque defenfionem pertinebant, aggrefli funt, ira vt amp;nbsp;noftros magaa clade afficerent, amp;nbsp;raio inuIti caderent. Siquidem noftri miram oppidaiiorura virtutem, atque alacritatem admirati, non parum de priftino ardoreremittebat, amp;nbsp;languidiores faóti,non pauci contrucidabantur: verendumq. omnino crat,ne 1 res prorfus infeliciter ccftilTet,nifi à Cofs. aliifque copiarum Ducibiis acerrimis verbis confirmati, amp;nbsp;plane in officio retenti, nouis auxiliis adiuti fuifïènt. Mira namqueprudentia atque Ducum induftria ordines fub fignis amp;nbsp;legicimispro* greflibus retinebantur,adeô vt fi aliquicaderent,quamprimùm eorum locono-uifuccederent. quo fane faólumeft, vt huius vrbis expugnationis fucccfliisma' iori ex parte ipfis Confulibus amp;nbsp;copiaruduótoribus accepta referri debeat; quorum quidem in militari difciplina rednenda feueritas tanta fuit, amp;nbsp;tanto cum rigore,eo præfertim die, exercita, vt quamuis milites fortiter atqueanimosein hoftem pugnarent ;nihilominus fi ordinum ncgleótio aliqua fuidet, facile inferiores extitiffent, præfertim cùm nullæ vires,nifi' certo ordinc amp;nbsp;difciplina nican-tur, tantum valcant,quin facile aliqua prudeniiafupcrari «Scextenuaripolfiw. Expugnataeft tandem Almeria xvi. Cal. Nouemb. anno ciufdem fæculi 47.1« cuius expugnatione «d viginti Saracenorum millia cecidilfe famaeft. Captiuo-rum verb omnis ætatis amp;nbsp;fexus, fupra triginta millia in lèruitutem abada tefe-runtur, præter illos qui ftatimfub ÿiitio obfidionisfefe metu in arcemrecepe-rant; qui expugnata vrbe, tranfaólione cum noftrisfaóla , libertatem triginta millibus aureorumredemerunt,ficvt prædain vniucrfum centum vigintimil* libus aureorum æftimaretur, quæinter milites Genuenfes rata portione diftri* buta fuit. Cùm verb hæc vidtoria præcipuè Ligurum armis amp;nbsp;virtute parta eilet, Reipub.Genuenfis nomine Othobonum, cognomêto Bonuilanum,cum valido præfidio ad eius, illiufque traôlus defenfionem relinquere,omnibus expediteyi-fumfuit, qub fcilicet,hoftium motus, amp;nbsp;noui conatus commodius ,maiorique

D E B E L L O gt;'S A R A C È N I C O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;615

^utnnoftriimfecuntatedcinceps repfmerentur. HisTebus.conftitutis ,Confu-^«cum reliqua claflè Barcinonemfereceperunt[quó appüifi , cùm'cx dignitatc “dpub.efleexiftimarent, vtdererum geftarum fucceflü quaitiprnnùm Senatus f^rtiorredderecur, Anfelmum Auriai'n,amp; Vbertum Turriumjcuin duabiis trire-J^ibus Genuain ablegarunt, qui tantæ viôloriæ oculati relies^ de totius expedi-'*onis fiimma, amp;c vi(àoriæ fubfecutæ ftatu pleniùs amp;nbsp;copiofiùs refèrrent* Cete-Ligufticæ claïïisPræfeôli, tam ab ipfo Pontificé, quam à Barciho-nenfiregulo afsiduis precibus foliciüabantur,ne in patriam cum clafle fedirevel-^^nt,priufqudm Tortofam, fiue,VC aliis placer, Dertufiam vrbem cicerioris Hi-^paniæ,adamnem Iberum fitam, Sgt;c ab eo littore quindecim millium pafsibus jMaurorum pocellati eriperent, amp;: à retro barbarorumiugo ac ferui-tute erepeam, in priftinam libertärem reponerentjConfuIes,cum grauiiudicio. perpenderent, banc prouinciam cum honefto coniunóham eße, non parùm ad ^dpub. fuse dignitatem amp;maieftatem pertinere, facile hoc iuRis vtriufque po-ftulatis conccfsere,vt,refelt;Ra amp;c inflaurata claRèjhunc laborem Reipub.ChriRia-fiïiiiuandæ amp;nbsp;propagadæ gratia propenhßimisanimis fubirent. Quocirca fub 1131. initiumproximi veris,rebus omnibus ad bellum neceflariis fumma cura amp;nbsp;Ru-(liopræparatis,nouo(^ue militum fupplemeto Genua cranlmiRo, quarto Cal. lu-lij,portquam pro profperitate amp;nbsp;re féliciter gerenda facris operati eRent, amp;nbsp;vota nuiicupaRent, redd Dertufiä verfus ,explicaris velis, curfum nauigationis dirc-Xere,p3iuoqueinterieólo temporeilluc falui amp;incolumes perucnerunt. Verum quia huius vrbis fitus non foluin natura loci,fed etiam arte arque opere commü-^ nituserat, magnam expugnâdæillius difficultatem noRris adprimum intuitum oftendebat. Pars enim in planitiem vna cum illorum Mofchæa, recenti propti- dw»/?* gnaculo,quà flumen elabitur, valdc communita porrigebatur. Altera vero in collenijVbieratarx vulgo Sucra,aRurgebat, ira vtarchiteä:i,alijquelocorum amp;nbsp;Eiunitionum peritiores, præfeôlis Genuenfibusauótorcs forent, vt Ligurum mi-Hturadimidia pars in planitiejin quam vrbsiplaexcurrebat,locum Rbicaftris ddigerec:quorum confilio obtemperatum fuit, atque aliquot BarcinonenRs co-piæcum paucis Britanicis equitibus,quosTcmplarios vocabant,coniunÔIæ. Al-teravero vrbis partem, Gulielmus Monrifpcßulani regulus cum reliqua manu militari obfedit. Graui pœna per omnia caRra de more, à Cofs.ediólum erat, ne Quis extra ordinem amp;nbsp;iniuRus pugnaret,neuein hoRem,nifi fublatö fignö,inua-deret: fed tanta fuit Ligurum pugnandi cupiditas amp;nbsp;ardor, vt Imperatorum iuRa négligentes,inMofchæam, valde, vtidiximus, munira,impetum facerent: quæ cum diu acricer amp;nbsp;magna cum barbarorum alacritate defenderetur, eoeuentü dimicatumcR, vt multi vtrimquecaderent. Ac Confules vehementer cömlnoti amp;indignati,cumiurgiis amp;commoncfaólionibus parùm proficerent, neeeos ab mftitiiro auocare poRent, iufsere, vt arietes concutiendis mœnibus præparatigt; quamprimùm Mofchææmunimentisceterifque vrbis partibus admouerentur. Quorum miniRerio tam féliciter vfi funt,vt infra breue temporis fpatium ali-^uoc turres, amp;nbsp;non exiguam murorum Mitcm proRernerent, ac tam latam rui-nainfacerent, vt, quamuis defenfores lefe quàm acerrimè tuerentur, amp;nbsp;propu-gnationiincLimberent-, fibi tarnen adieum in oppidum facerenc ObfcRi noRro- omufiitx. ^uminultitudine ac frequentia deterriti, cùm ægre illorum vim amp;nbsp;impetum fuf-tinerepoRent, inarcem ,in qua fibi plurimum præfidij ac fpei repofuerant, pro-Higerâc, eamque omnibus viribus contra noRrorum potentiam amp;nbsp;conacus om-ninôdefendereactuericonRicueranc. Eratquippè,vtimeminimus,arx ipfa natura amp;nbsp;arte mu nitiRima,amp; propter valli foRarumque,quibus cingebatur, pro-

éx6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.E BELLO S A R A C E N IC O.

funditàtem alticudincmjægrè ôc admodutn difficuiter machinç bellicæaâmo-ueri porcrantjicavc,ni/î adimpletis complanatis ipfis foßis,.oppugnariuul-lo modo podct. Hac difficultate Præfeôlianimadurrfa^eueftigiôiuhêreiytin-ieólis {àrmcntis,aliilqèvcpribus amp;c bumo vallum implcrefur: quodmagnaciiin omnium alacricate pérfeólum eft, cùm nemo fcrè eilet in tara militum fiequen-tia, qui-vllum laborem, quamuis alioquin arduum amp;nbsp;periculofum ,rccufaref, vel detreilaret. In huius eciam expugnationis vfum arx ligiKa eximiæ rnolis magnitudinis fabricara fuit, trecentorum militum capax, quæ rotis verfanlibus architedonica proportione volubilis ita promouebatur, vt citramagnaminiH-tum moleftiam commode vlreriùs propelli poflet. cuius quidem machina: be-neficio haudmediocribus incomodis barbariaffcctifucrut. Sed cùm huiusma* ebinæ latus hoftes immenfis lapidibus^ quos denfilfimae gradinis inftar, creber-rimos è pinnis prouoluebanr,dilaceraflcntjflatim retibus ex rudentibus,aiii(q^ magnis funibus conrextis,amp; in bunevfum præpararis,concuflam amp;labefaâaa partem fumma cû celcritateinftaurarunt,amp; refarciuerunt, nc itertimfacile lædi pofletjita vtin oppugnatione arcispertinacius nortriinhçréces,defenforibusma* xima grauiflima damna infligèrent, omnemq. fpem vkerioris defenhonis per banc adimerent. IntcrcaBarcinonenfes milites,quod bbi meftrua ftipendiamk exfolui qucrerctur,fub hoc prætextu fefe ab bac expeditione fubduxêre,iw media txfe- vz ibi fofl fetc Ligutcs contra tarn potente boftem relinquerentur. quo ianèfadü tinonenf. de- elf, vt arcis expugnatio ferius quam optaretur ,amp; expedirct, fuccederet. Verum /oHBmr. Qgß. Barcinonenfium abitione nullo modo commoti, vel confternati,nihil prorfus de lolito ftudioac virtute remittcre,fed fuperioribus vidoiiis cenßd, pro felici rerum bene geren darum fucceflu incumbere amp;nbsp;inuigilare, ccteraqüc alia veri ducix amp;: militis munia obire,amp; perficere,adeö vt Mauri noftrorum diü-gentiam amp;nbsp;indefeflbs labores confpicati,fcq. ita in anguftum redados animad-uertcnteSjVt nullus propugnationi locus amplius relinquere.tur,decódicionibus dedendx arcis agcreinciperent, amp;indutias delibcrationibus babendisealege amp;: conditione datisobfidibus poftularentjvr nifi infra quadragintadierum fpatium nouo fuoru auxilio fubleuarcntur,citra vlterioré moram fe arcem, amp;nbsp;eam vrb^ parte quam ipli in potcftateadhucretinebant,tradcre pollicerétur.FacilèLigur^^ ArxDniiifit boflis iudutias bac, quadiximus,legc 8gt;c condicione admiferuni:fed cùm poUc-lapfum amp;nbsp;flatum indutiarum terminum nulla auxiliadefenforibus præberetui, tandem arx tertio Cal.Ian.,prourpaótum amp;nbsp;mutua aflipularioneinter costranf aötum efatjin poteflatem Gcnuenfiumrecepta,fcilicet,vt hoftes, faluis praefenö-bus fortunis, amp;nbsp;incolumi vita, arce excederent, ad fuos redire integrum Quibus conftitutis,Ligures viólorcs,dcfixis vexillis, nouo prxfldio «arcemh^“ marut. Reperio,buius vrbis amp;nbsp;arcis obfidionem fefquiannu fere durafle, adeoq. fuifle obfelToribus grauem, vtpoft multos exantlatos labores, amp;nbsp;deuoratas mo-lellias, nemo in tato exofcitu fuerit, qui conflanter no affirmarec, fe nunquania-iori cum periculo amp;nbsp;grauiori vitæ tædio militafle. Sunt qui tradât, receptavtbe, illamin tres portiones fuiffediuifam; q^iarum quidem duæ Barcinonenfi regulo bereditario quodam iure attributæ: tertia vero Genuenfibus tum iure belli, tum etiam proprer nauatainfignem amp;nbsp;præclaram opcram , amp;nbsp;tam magnos toleratos fumptus, cefht.Quçpoflea cum beneplacito Senatus ipfi regulo,fummopereid petenti amp;nbsp;infläti,diucdita fuit.Ceterùm Ligures rebus féliciter in Hifpaniis geftk, emnenpm amp;nbsp;bâc rcceuti prçclata vidoria magis atq.magis nobilitati^cû ingenti fua laude Sc immortali gloria,nee non opimis amp;nbsp;ampliflimisfpolijs, prædis atq. manubiisin y-rniam rtd~ p^t;j;j^^Liennio,vel circiter,côtinuæ expeditioni ôc militiæ infumpto,reuerfi font.

nuenfispro Reipub. Chriftianæ conferuatione amp;nbsp;propaga-tione cum fortiter amp;nbsp;indefeftis animis, turn etiain prolpere féliciter, cum magna fui gloria,amp; immortali laude contra

cäpiüales noftræ fideihoftes in Syria^ amp;nbsp;Sarace-nos inHifpaniis5amp;plerifqüealiis finitimislocis fufcepic ae rcliquum eft^vt ca belli commcmorein quæ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;huic populocuni Pifanis,vc vicinis ôc conrerminisjfunimif-

S^^eopibus fubnixis, ac rerurageftaruin gloriaflorcntibus, ficpetpctua æmula- • fioneinutiioque odio inuicein flagrantibus, per varia tcmporum intërüalla in-tcrcei1êre.Verùm,priufqLiamha:cbella cxordiar,ôperæ pretium rhibi fa€lurus vidcor, fi rebus paulôalcÎLis repetirisj mticuiodij, ac plahè fu bfecuti belli caufas prætextus luboculos pofuero» Carolus, à rerum maximartlm profperè ge-‘brunuTiagnitudine amp;: continua felicitate cogllomentum Migni adeptus,poj[t-Juam anno Chriftianæ falutis feptingentefimo feptuageiimô quarto, Defideriû ^ongobardorum regem vitimum,qui cum perhicic atque magno imperij Rb-■paiiidedccore in Italia, aliifqueEiiropælocis per duceUtosamp;féx ferè innos re-gnarantjbcllo atque armisdèuiciner,inter cetera præclari eins fa(fl;aamp; inRituta, vrbein Genuam ab bis gentibus euerfiim , amp;nbsp;per Inultos annos tetri folitùdine cww m. propter fubfecutam barbaricam vaftitatem quodamniodô datnnatam,cùm no Lofjgobardit rgnoraret multum Italiæ interefiTe, fi bæc ciuitas in priftinam dignitatem repo-^icretur^denuo inrtaurari iufiit. Cum verô,multis aliis rebus implicitus j Pipinum ^aioremnatufilium regnifibifocium deftinalTet,eumc]ue regem in Italia teli-

banc vrbem Pipinus Comitura gubernationi fubiecir,qui fernle ad an- ce»«« aê noscentumibicumfummo imperioacpotcftateprxfUctunt; quorum quidem^X!^^ primusdidus eft Audomarus, ipfi Principi confanguinitate conitmeftus^qui an-^ofextoamp;oólingentefimo eiufdem fæculiPipiniiufiu, atque bpe Genueufium ptæpotenti clafie inftru6ta,in Sardiniam,àSaracenis,Hifpanias lncolentibus,oc-uipatain, fecunda ventorum nauigatione peruenit ; indigedafqne rebellintes amp;nbsp;îtlnouaihidia fpedantes, ftatim repreftit,amp; proclio fufos, ad priftinum officium arqueobfequium redirecompulitj tametfi ipfein acie, vti diximiis ,occubucrit. Sardinian! ex boftium manibus eieptam, Pipinus, vt huic Reipub.pi'opterim-wenfaeiiis ergafeincritagratificarctur,Geiiucnfiumimpcrio fubiecit. Cete-rumprogreffu temporis Saracenica potentia vfqueadeo auóla eft, vc illorum ar-ma non folùm in Hifpaniis amp;nbsp;Africa omnibus efient formWolofi, verùm eriattl rantareruin profperitate 5c fucceflu vfi funt, vt,reportatis de noftris afliduis quo-dammodotiiumpbis, roti Cbriftiano impc^io graues elTent, acmagnum terro-remomnibus Principibus amp;nbsp;populis indies magis atquC magis incutcrent, adco fanèjvtfolita fuafortunaconfifi, denuo adfubiugandam Sardiriiitn, aqUanu-per,Ytioftendimus, repulfi fuerant,armaexpedircnr,amp; citra mignam difficülta-^ tuujconniuentibus noftris Principibus,occuparenc.QueC res tantam oinnibus dreumuicinispopulis confternationem attulit, vt Gcnuenfes,borrantcatquein-ftigante potiffimumSilueftro fecundo Pontifice,communcm Reip. Cbriftiarix

intcrirum commiferatijn Sardiniam adüerfus barbaios armaprötuIcrintCcm-parata enim Senatus confulto inrtriidiflima claflc, amp;nbsp;profpera nauigationevli, in earn infuiam craieceriint, vbi fortitcr cum bofte cógreftï, tanio roboieacpro-fpéritatevfifuntjvccruculentum bofteinjfortunæfuæ indulgentia exultamein, amp;nbsp;ferocienrcnijfuderint, amp;nbsp;ad incernecionem quodammodo delcuerint, itavt nifignem amp;præclaram viéloriam reportauerint. Quo quidciTitcmpcic,Pil;wi aiish- etiam pari æmulationis gloriæque ftudio,cohortanre etiam Pontificc,Sardiniam ad delendum amp;extinguendum Saracenicwmnoméjmagnis inftrucliscopnsjfed triftieucntu ,inuafêre. Tanta fïquidem fiiit barbarorum, Mufado rege duce, fob U r arque alacricas,vt Pifanos iniquo loco amp;: Marte pugnantes,fortiter,amp; cum multo damnorepellerentjfic, vtreinfeóla, multifque illorum delïderatisjHinc ractZtfei'. Tecedcre lîntcoadi. Verùm ipfi tantæ accepta: cladis memores,adinflidaminiU’ riam amp;nbsp;calamitatem probe vlcifcendum,amp; farciendum, poftcro annoRhegium ad Pbarum Siculum oppidum,in Calabria pofitum,amp;Saracenico ingo opprc/-rum,arcliftimaobfidione cinxêre . Sed Mufadüs, tumens ambitione, ac de re-centi reportata vidoria ferociens,fuos tam neceftario tempore non derelinqnen-dos clïe ftatuens, ex Sardinia cum inrtruda clalTc foluens, quo Pifanam claflein ab inftitutodomum retraherctjPifas adnauigauit; ad cuius confpedum valdè perturbata,amp; deterritaciuitasjcùm nihil fpei in armis fuis foris occupatis,vcl aliquidpra:fidijinfanisconfilijs,vtintanta return omnium perturbatione fifri confueuitjhaberent,defperatisquodammodô rebus,derelida ciuitate,ad pro-pinquoscollesaliaquedeferta amp;nbsp;imperuia loca,falutis fuæ anxijatque lolicin, profugerunt.Barbarus hoftishanc occafionem nadus, vrbem ipfam hoftifor quidemtantæ cladis acceptæ nuncium pißni vltramodum confternati.ac iniuriarum impatientes, relidaRhegina op-nor«« rf9e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^l’

dirtpa aiq, pugnatione, nihil habuere antiquius,quam euerlæ patriæ atque nouis calamiu-tibus opprcü'æ, fuis ciuibus viriliter fucurrere, ira certè,vc depofitis omnibusex-s.trunftm ternis beilis,Pifas éueftigiô reuerfî fînt,amp; dirutam vrbem, ac tetra vaftiratehor-t,4taHraiio. nbiUiTijfummacum diïigcntia reparauerint,amp;: in priftinamformarn,quoadfieri

licuit, reftituerint. Etnein pofterum pari iniuriavel calamitate per abfennai^ abaliquoafficipodent,ingenti cura amp;nbsp;ftudiopro/pedum . Ceterùm,quamuis Pifani domeftica clade amp;nbsp;recenti patriæ infortunio fupramodum eflentattenuati, ôc ferèadfummam rerum omnium inopiam atque anguftiam deueniflent, quieteacpace ftbiin primisopus eftet, nihilominus tarnen cùm Pontifex eoî aftiduis precibus ad bellum in communes Chriftianæ fidei hoftes fufcipienduiïi folicitareqeaque de caufa recêns Oftienfem Præfulem Legatum Pifas milîlièr, vt caRefpub.,huiusaudoritatecommota,faciliùs ad earn expeditionemaccende-retut; tandem ipfi tam piiscobortationibusamp;falutaribus confiliis nonamplius reludandum efi'e arbitrati, rurfus arma in Saracenos, anno eiufdem suixn« verterunt,ac in Sardirtiam inftruda dalle impetum fecêre, co quidem eucntUjVt Deorum beneficio infuiam in poteftatem redigerét,«?e: Mufadum, fuofquefum-ma clade affedosj ad fuos magna cuyi ignominia,necminoridetrimento redire compulerint. Sed quiabuius infulæ,vtietiam Corficæ,fubindc mihi inentio-nem facere pro contextu hiftoriæ necefl'arium eft,non abfurdum fortalTe fuerit,lî vtramque,licet à multis præclaris geographis, ôc hiftoricis delineatarn,amp;explici-SÂ-rfoM^-tam^quàm breuifiimis verbis deferipfero.Sardis Hercule procreatus,Gum magna

multitudine à Libya profedus, Sardiniam occupauit, amp;nbsp;ex fuo vocabolo inlulx nome dedit.Hæc in Mediterraneo marij,facie veftigij humani, tam in Orientem, quant

occidentem latior prominecferme paribus lateribus,quæ in Meridïem,amp; Scptenrrioncm vergunt. Terra patet inlongitudine milliaribus 140. in laticudinc 4o.frumenti ferax^vtcumque populofajciuicates nonpaucas habet^quarum præ-cipuaCalaris^vulgôGagier,fitain monteiuxtamare, Africain rcfpiciens,ma' gnuiii amp;pulcherrimum Habens portuin, in quo fempcr varia nauium genera in* ueniuntur ,vlcró citroque in Orientem amp;: Occidentem volicantia ,mercefque porranda.Diuiditur in quatuor partesnnedia^quæ fortiflimo ièpta eft muro,proprie vocaturCalarisiea verb quæ Orientem fpeólatjNouum oppidum:qtiæ verb Meridiem, La Gliapola, feu la Marina: amp;nbsp;quæ ad Occidentem vergit, Stampax noininarur. Rclidet fere ftmper in ea Prorex, vna cum Baronibus, Gomitibus, amp;nbsp;muleis diuicibus. Habet autem ciuitasipfa fuæReipub. adminiftrationem, exqueipfisdecuriis quotannis forte quinque eliguntur GoTquifoli Reip. præ-fint,eiufque aniltios reditus, qui baud fane mediocres cenfentur,confilijs cum ipfisciuibus communicatisjpro fua priidentia amp;nbsp;integritate difpenfant i In ca neque lupus, fed folifuga tantum,animal exiguum,liominibus perniciofum,in-Ucnitur. Venen urn quoqueibinon nafcitutjiiifi herba per fcriptores plurimos amp;nbsp;poetas memorata, apiaftro fimilis, quæ bominibus rifum contrabit, amp;nbsp;quali ridenresinterimit. Fontes babetcalidos infirmis medelas præbentesjfuribus cæcitatem, fi, vt ferunt, facramento dato,oculos aquæeiustetigerint. Haóle-nus de Sardinia I Quatenus verb ad Goi beam fpe(ftat,bæcquoque maris Medi-*^quot;/'«'*'-tcrraneiinfula,cuiexordium Ligures dedi'dedicuntur,eam ex Ducis nomine appellantes . Nam mulier quædam Ligur, Gorlicanomine, ciim taurum ex grege, Suem prope littora regebat, tranfnatare folitum, atque per interualla,corpore p. audio,remeare viderec,cupiensfeire incognita Tibi pabula, taurum è ceteris di-gredientem ivfque ad infulam nauigioprofecuta eft j cuius regreftu infulæfer-tilicatemcognofcentes, ligneis ratibus illuc profebli funt, eamque nomine mu-lierisauftoris amp;ducis appellauerunt. hæc Græcè Gyrnedicitur nbsp;nbsp;Gyrno Her-

culisfilio inbabitata. Hodie recentiores in duas partes câdiftingüünt: plagam quæ orientem Solem refpicit, Latus interiusjpartem verb buic obuerfam,LatUs wrcriusvocant. Pars quæltaliæpropinquior eft, Gifmotana: amp;nbsp;quæ Sardinian! verfusexcurrit,Vltramótana dicitur* Incolæ tamen,alteralterum Vltramontanu, feipfum veiôGifmôranum,ad montiu fitus refpicienteSj appellant. Infula eft ab omniparte aditudifficilis,CLim præruptisvndique collibus comprebenfa bt. In-terius fimiliter magna dx parte montolai ideoque frumenti non adeb fertilis eft. Vino tarnen commendatur,qnod illinc Romam exportant, Gorficumqué à loco nomenbabeti Gignitetiam equos feroces, amp;nbsp;canes venaticos fpeblatæ magnitu-dinis,amp;Mufinumquoque animal, vt Plin. auéloreft, arietis gènus,quod lanæ loco villumfert caprinum, Mofolihodieappellatujicet boc animal Strabo Sar-diniæ,vtbuicproprium,attribuat. Incolas pro ftrenuis rhilitibus Italia babet. Melamarum veteres bic inueniri fciibunt « Hæc inful^primum à Tyrtbenis occupatafuitjdeindea Gartbaginienlibus. Hiseam eripueruntRomani,quieam tenuerunt,donee inde a Saracenis expcllerentur. bos ex ea profugärünt LigureSi Tandem capta à Pifanis, Pontificibus ceflif. Vltimb âd Genuenlium iura rediitj inquorum ditione atque imperio adbuc eonftantet perfeuerat. Et bæc circa vtriufquedefcriptionem fufficiant. Pifarti infula potiti, amp;nbsp;per totum fere trien-tiiumpacifîcapoflcflîonegauilî j graui Senatus iudicio ftatutum fuic,vc infula lp/à,quôcomiTiodiùs amp;nbsp;accuratiùs adminiftraretur, amp;nbsp;contraomniiiminiurias Qcfederctur,in quatuor Toparchias,ccu in quatuor præcipuas partes,geometrica

proportiönedimcnfas,(liuideretur,inCaralitanam fcilicet, ArborcnfchijTurri-tanaroj amp;nbsp;Galluritanam . quæ fanèToparchiæ, noh fecus ac fi fingulæ priuatx prouinciæfuilTentjfeorfum ïuos priuatos iudices rcôloresliabuêre.Ægièhoc interim ferebat Mufadlus , neceffrenis eins ambitio tam turpê amp;ignominiofain pcrpedaiTi eieólionem concoquere poterat. Erat fiquidem fuapte natura vltra-ambitiofusamp; córumax adeo vtftultaqüadam perfuafione nqnfolum-modoAfix, vcrùm etiam Europæ imperium iurè iibi dcberi in animum indu-ceret, Proindecitra aliquam vei temporis vclanimi remiflionemjanidiièfecinn volutabat^. qua potiflimùm ratione feCe vicifceretur, amp;nbsp;præteritarum return geltarum gloriam nonnihil labefadatam amp;nbsp;obfcuratam recenti aliquo fa-sara'müui- reftitueret ac illuftraret. Imploratis igitur â reliquis Saracenorum regu-lis nouis auxiliis , cximprouifo cum magna amp;nbsp;ingenti manu in Sardinian celerirer contcndit, ibique tantam imprefïionem fecit,vt noftri, fcgnihs for-fitan quam par erat,illaminfulam adminiftrantes amp;nbsp;propugnantcs,cumhaud mediocriChriftianorum ignominia amp;incredibili detrimcnto hac potentiffima infulaexciderint. Chriftiani Principes, in primis vero Pifani,licet non niediocri-rer ad huius famæ nuncium,amp; alternantisfortunæcurfum commouerentur, SiC lummoperè, vt tequum erat, dolerenq attamen refumptis animis, atqtie cmnib. pcriculis, damnis nbsp;detrimêtis viriliter contcmptis, hoe vnum ante omniaauxiè

. Ipfi cbtrà, multas rationes adducere, quibus caufæ fuæ æquitatem probareenixe ftude-

ftndebant; amp;nbsp;cùm nearer akeïi c'edére veiler, res inapertum bellurh erupir* Nam hæc de facris dilceptatto fnuiro magis vtrofque, quam fi de profanis fuil^ fajirritauit,amp; ad fæuiflima Bella atrraxir,quæ cum mulro vrriufque populi fan-guineredcmpta fuerunr.Quippe tanlus fuit vrriufque furor amp;nbsp;rabies,Vtinuicem cxpibrionibus, direptionibus , arque afliduis excurfionibus fefe defarigàrent, ôc nonanteainutuisiniuriis inodumftatuerent’, quam dcfcHi^vcl fairem aliquo modoreprefli, meliorem opportuniratem expeólarenr. Igitur anno fupra mille-fmumcentefimum vigefimo, Ligures iulfa, vti exiftimabanr, caufa fufcipien-di belli cornmotijValidiflimam clafl'em , odoginta fcilicer triremium, quatuor corbitarum ingentis magnitudinis, amp;nbsp;fexaginta minorum nauigiorum contra SS Pifanos inftruxerunt ac eduxerunqconftanlqtie multorum ell opinio,in hac ex-peditione Genuenf. vlcra duo ac viginti millia lcdiiïimorû liominum habuifle* AtPifanihis tantis apparatibus exterriti, cum lefeimparatos, amp;: viribus hofti, quifcvfquead Arniflumenintulerat,inferiores vidèrent,graui de totius belli Bftineiidi ratione amp;nbsp;modo habita deliberationc atquc conhlio,expedite in præ-fentiarum fibivifum fuit,vtomiflb bello,certisfub honeftis condicionibus pa-rem ab aduerfariis peterent,quam etiam citra magnam difficultatem haccondi-cioncimpetraruntjVt Ligures quidcm ab armis difcederent/i ipfi iuri inaugu-mndiEpifcopos prorfus cederent, amp;nbsp;de eo inpofterum non repetendoiuramen-tuinfilentij prjeftarent-, quod vtfummaneceflitate ab illis expreifum fuit,fic Ge-micnfes, qui hac potiflimùm de caufa bellum hoc fufceperant,confopita iam ilia controiierfia, nihil grauius per id tempus ineos molitifunt, nifiquod captiuos iure belli à Pifanis in vinculis detentos fepeteret, Sepriftinas libertari reftituerenr* Verumenimuero ftatim poft Ligurum difceflbm, Pifani metu præfentis belli lb berati,padorum ac foederis condicionliiti immémöres,earum iniquitatem can-lances,inutatiseonfiliis,Ligufticuagrum fubindeinfeftareatquc armisinquie-täte cœperunt: quóddicerent, votummetu armorumque violentia extortum, nonefleferuandifm. Vfuenim venire fcpiùsjVtaliquid temporis condicioni fit condonandum, amp;nbsp;turn maxime, cum Reipub.ftatus ira eft comparatuSjVt alio-quinalicuius diferiminis anfam fubiret. Maiorem igitur publicaä vtilitatis,quam luramenti neceflitate exprefh, rationem habendam efle. Ceteriim,Genuenles in-dignitate rei, amp;nbsp;fam ma hoftis perfldia fupra modum excandefeentes, cùm fibi dacam amp;nbsp;præftitam fidem, violata elfe cognofcerent,amp; præterea magnis iricom-modis amp;nbsp;damnis aftici fe manifefto experirentur, inftruda dalle, quo infliólas inmrias amp;nbsp;damna vlcifcerentur,Pifanorum aufis amp;nbsp;temeritati tanto impetu ob- lt;««« uiam iuerc, vt multis illorum interemptis contrucidatis, magnum etiam ca-ptiuoruin numerum ftcum Genuam abducerent, quern fupra mille fuifletra-dunt; parique fucceflii cum nonmulto poft duæLigufticæ triremes totidem boftilibus occurriflent, poftlongum atqueatrox certamen, illæ fuperiores eua-lerunt, 8c multa diuiti præda potitæ funt. Dum hæc gerentur, Romæ Eugenio Pontifice è viuis fubtraólo, de commun! Purpuratorum cofenfu Calixtus fecun - “f*-dus fucceflit,qui vbi primùm ad fummu^n dignitatis apicem eueôtus eft, nihil ‘jabuitantiquius, quam Principum populorumq. animos ad paceiîi amp;nbsp;concor-'liain reuocare, amp;nbsp;Reipub. Cdariftianæ tranquillitatem pro viribus conftirucre, ^deo vtcùin hos duos potentiflimos vicinos populos leuibus de caufis inter fe t^’^inininosefle viderct, ægerrimèferret,eos nulla ratione haólenus commoner! t’H’-Veladduc! potu!fle,vt,confop!cis controuerfiis,inu!cem rcconc!liati,ad mutuam ’^oncordiarnredirent.Qmre,cùmpublicæquietis magnam rationem haberet,

Éji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b E ÉE I IÔ p Ï S AN Q.

ipfis iirtpcràüitjVt miflis ad fe oratoribus, de difeeptatione amp;nbsp;eorttrouerfias fum-ma ipfie cognofeeret. Quibus miflis,totiufique litis ftatu ad ipfum delate, ècpe-introlpedo, poft multas amp;nbsp;longas vtriufque partis altercationesj fiecüdum 'tunduf EwjC* Genuenfes pronuntiauit. Quafententiaamp;Pondficis iudicio tantum abeft ,v€

Pifanis oratoribus fatisfaóluin fir,vt etiam hacde caufa fiipramodu indignan, frZntTah^' confcftiiii doitiutn redierint ^ èc rem ipfam apud Senatum exaggerantes, cftècc-1‘unc, vtLiguribus iterum bellum indiceretur: oóloque triremes inftruâx,qui-, bus in Ligufbcum finum delati j reliq uam fuam claflem expeclabant. Ex Sardinia nimirumduæac viginti triremes domum paulb antereuocatæ, in coporru in quo ipfi ftationem babebant, fingulis momentis exped^abantur. Genuenfo denouis aduerfariorum fuorum confiliis edodi jcitra aliquam moram fcptcm triremes oppido rebus hecefiariis omnibus ornatas/contra eoseduxêre5quietfi claflem fuam iamconiundam haberent,amp; his longefupcriores eflcntj nihilo-minùs tarnen vtprimùm in horum cófpedum venêre, quia exiftimabant, quod fortuito eodem temporis pundo aliquot nauigiainaito rnari velificantia con-Ipicati eflentgt;ipfos Ligures longe fupcriores fore,nouoq. ftratagcmatecum tam cxigua claffe flbi occurrifl'e, infidias veriti, defertis nauigiisj omnibus neccfiariis inftrudisj ac in fugam conuerfi,domum verfus feftinaruntjita vt hi facili nego-lio maiori claflis parte potiti fine, amp;nbsp;opima præda magnifique manubiisonulti, cumimmenfa fuagloria domum redierint. Ceterum recrudelcente bellojamp;Pi-faninihilofiecius adomnem occafionem intend, miro Audio atqueanimi con-tcntioneCorficam, nuper, vti diximus, Genuenfibus ablatam,tuebantur.Ligures intereainiuriarum aemoræ impatientes, incredibili cum ardore bellum re-nouabant, amp;nbsp;fiefe omnibus^ ad hoc ncceflariis,inftruebant; quo fcilicet amiflani

prouinciam, eiedis aduerfariis , recuperarent, veterique fuo imperio adijcerenr. canrnf. in- Anuo itaquc quarto ac vigefimo eiufdem fiæculi in Corficam traiecerunt,ibique caftrum D. Angeli natura loci amp;nbsp;arte munitum, expugnarunt/ac illud firmatum w« unpaid, præflfliisj in poteftatealiquandiu retinucrunt. Idem quoq. annus huic Genuen-, fium vidoriæCalixti Pontificis mortem coniunxit.cuiHonoriusfccundusCar-dinalium luffragiis lucceflit. At Ligures recentividoria audi,amp;rortLinæpro-. J fiperitatem profequendam rati, ftatim duodeuiginti triremium claflem atloi* ponurtiun- narunt) qua in Sardiniam ftcunda nauigatione dcuedi, hoftem plurimisæ' commodis amp;nbsp;detrimentis aflccerunt, ac in reditu nauim quandam boftilcm , eximiæmagnitudinisJ qua:circiterquadringentoshominesvchebat,adAriiiri-pam confpicati, illam tamdiu infecuti funt,donee earn tandem ad oftium amp;nbsp;flu-minis fauces,captis omnibus ferme vedoribus, tranfuerfam agerent. Quorc-centidamno Pifanivaldeexacerbati,vtillud vindicarent,paucisipteiiedis diCquot; bus, odo nauigiaperegregie inftruxerunt,contra quæ Ligures non vitrafêptem, licet longe maiorem numerum ad manus haberent,dudu atque aufpiciisCaffa-confularis eduxcjpnt, plurimum de ipfius ducis, aliorumque praeftantil-fimorum virorumquieumcomitabantur, virtuteconfifi. Siquidemhuicexpe* ditioni quamplurimi lediftimae nobilitatis iuuenes cum profcredi nominis,rum iuuandæ Reipub.ftudioCaflari aufpicia fecuti,nomina dederant. Verùmtametfi pugnandi ardoretenerentur, ac omnem moucrent lapidem,vt hoflem peroccafionem inuaderent;is nihilominus fuit rerum ibifucceflus, vt Pifaniseatempe' ftate aliis naiiigationibus intentis, coniungi no potuerint:Vnam tarnen eoium nauim,omnimercium genereonuftam,dumdomum fepetunt, habueruntoD-uiaiTJjquæ licet fiefe adprimum illorum conlpcdum, pcriculi euitandl Audio cum

cnnifutnina celtritate in Plumbini portuin fubdueere conäretuf, pérlUodico ta* nien negotio, nequicqtiam obnitentibus eius loci pracfidiariis/in illoruin pore-ftatemredada eft. Nam cum ipfi omnibus adgerendum bellum j amp;nbsp;in prirnis ^uidem validomilitCjclient inftruóli, cantoimpecu in Plumbinicaftrum cfebris rorinentorum idlibus imprefsionem fecêre j vt perexigUo tempotls Ipario arccin ipfamvnacum fuburbanis teólis maiori fui parte diruetent, ita vt dercnfores “Udarijholtiumque relis exponti,deditionem facetecögercntur. Quibusrebtis'»™^»««-lèlicitergeftis,Confides, quoruin confiliis Sc äudhorltate Refpub. tunc temporis^quot;“quot;*’ potifsimuin adminiftrabatur; cum videret Pullum bello modurti ab Hode/icet lubindemagnis detrimentis amp;c laboribus fupramodum defatigato jconftitui^ fed magisâtque magiseum irritari amp;nbsp;graftari^ extrema eile teiitanda cenfuetunL Pioindercparata clafte, aliifque neceftaiiis comparatist terra marique PifaS in-iiadereftatuerunt,eam(^ue per integii annifpatiumafdlifsimaobfidioneprefte-ruiitjcoquidem fuccedUjVt tandem oppidanidiuturnaacgrauilsiittaoppugna-tione fupramodumdefatigati, pacem veliniquiffimiscondicionibus redimere coaftifnt. Nam.prætercetera.illis ab bofte ad maiorem infligeftdum conrume-fain imperatum fuir, vt domorum faftigiaad primam conrignationem vlq. de-molirentur. Hac veroclade ,quæ in annurrt eiufdem æui vigefimum feptimüni incidir, tan turn abeft vt Pifanorum animi vlla exgt;partc fràngerentuf vel dcbilita-rentur,vtetiam deinceps longè maiori contentionis ardofe amp;nbsp;alacrirate afpetri-ma Bella inoliti fint. Quandoquidem brcui inftauratis viribus,nouaque ador* iiataclafle,fubinitium proximi veris Ligufticum agrum foliris excurfionibus iSé popularionibus srauiter infeftaranr. Ligures econtra, vt hoftilcm audaciam amp;:

i/T* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• GfnueNj'.fiO”

conatusretunderent,continuo tredecim trlremiumclallein eduaterunt atque in Siciliai-n,vbihoftem efteacceperant, enauigarunt: ei^üc iuxtahancinfulam occurrences, acie inftruda, ilium protinus adoriri amp;nbsp;inuadereconftituebanr, fed is detreftatoprocliOjCelerifugaMeftanam, Ligurenequicquam illurh infequente, contendit-quo 3ppulfus,cum fe incolarum ope ac præfidio tueri contra hoftium' iniurias pofteconfideret, claftem cótinenti admouit. Ligür vero plurimum mo-iMcntiin diligentia efte ftcum indicans, quamprimùm defcenfione faóha, Iioftenl confufoordineinfuburbanis locis vagantcm,fummo impetu amp;animiardore aggrelTuseft,aceoeuentu prœliacus,vt direptisfubürbnsjcùm Pifanifein extre-mis periculisverfari confpicerent, in regium vfque praetorium fälutiscaufa pro*-fugerinr, ita vt Gcnuenfcs vidlores illorum nauigiainccndete ac exurere parafent ^quos tarnen Rogerij tertij Sicanirerégis,illLic fubico cumfuis accurreiltis, inhibuic aucloritas ac reuerentia, adeo vt etiam in eius gratiam prædam in hóc^ confliftu Meftanenfbus ablatam, benigne reftituerinc. Hifce rebus hoc patfto^ fehaBcntibus,nouifque iurgiis ac fimukatibus vcriufqucgentis animos ad uaprœlia incendentibus, Innocentius fecundus,qui paucis antè menfibus à Gu-lidnaoCalabriç Duce,ac huius Rogerij Siciliç régis filio,(^iód magna manu mid litaricolleóha bellum in eos moturus videbatur,cum magnö Putpuratorum numero captiis fuerat, ab ipfo tarnen multis diuerforumprincipum intcrcedenri-Busprecibus, humaniflime dimiftus, in Galliam profeólÏonem adotnabät, vt ibi iridiftæSynodointereftet,quô Anacleti,fui aduerfarij öd æmuli,confilia,qui nu-permulrorurn fuftragiis ad pontificatum,dum ipfe in vinculis elfer^cüeiftus erat, anteuerreret. Proinde Romæ paratis occulte nauigiis, fecundo Tiberi cum bis Purpuratis qui pro eius partibus ftabanr, Centumcellas vfque delatuseftjindeq* duabus Pifanis tiiremibus Pifas, amp;nbsp;illinc Genuam enauigauit,amp; in vtraquc vrbc

fumfnis konoribusexceptus fuiLlpfeacccptibeneficij memor,Vt vtiiquegenti gratiam aliqua ex parte referret, obnixe dabat operam, vt, conciliatis animis, vtrumqüepopulurn ad mutuam pacem amp;nbsp;concordiam rcduceret. Verum,cum propter contumaciam, amp;nbsp;incredibilem animorum vtriufq.partis diftraâioncm, in gratiam tarn cito redire nequirenqkoc vnum tarnen fuinma diligentia amp;au-óloritate impetrauir,vt tantifper ab armis vterque populus abft ineret,dcn€cipfc è Gallia in Icaliam poftliminio rediifTct; quæ fane indutiæ fumitia cum fide amp;nbsp;te-ligione vtrimqueillæfæ SiC inuiolatæ obferuatæ fuerunt,adeô vtftatim fubipfius 1131 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Italiam reditum ,qui incidit in annum fupra millefimum centcfi-

PdjeiweyLi-mum ttigcfimum fecunçlum ,pax inter eos ad aliquot annos ipiîus Pontifie« potifTimum audoritate Sgt;c interuentu conftituta lit. Ceterùm Pontifex quo fibi aréhùs Rempub. Genuenfemdeuinciret, vrbis Antifiitem in Archiepifcoporuin numerum tranfcripfit amp;nbsp;cooptauit,itacertê^jVtRefpub.hocnouobcneficioob-ligata, multum illi dcinceps le debere confiteretur, eôquidem magis, quôd ipfc Innoccntius,vitra hoc recêns collatum beneficium^nouo vi bisArchiprafulipIc' rofqueCorhcæEpifcopos,vfqueâddimidiamfciliceteorum partem,illifubic-Auhi. écrit,amp; vt in potterum fub eius potcftate, vcl, vt ipfi dicunt, iurifdiâioneefièt, jj-, quo quidem titulo ac dignitate primus omnium Syrus, tune temporis eiufdem vrbis Præful,inlîgnitushiit, quem poftmodtim infccuti fuccefib-res, adhanc vfq. diem alTiduè retinuerunt. Ne etiam Pifanos aliqua ex parte neg-Jigerc, vel his inferiores iudicarevideretur, ad tollendam in perpetuum intereos omnern controuerfîam,, omüeque belli feminarium radicitusaucrruncandum, Pifanam Eccleham in.metropolitanam erexitj attributa illi altéra Epifcoporuni Corlïca: parte. Conftituta itaque hac ratione inter eos pace,nihil ab eo tempore, vfque ad annum eins fæculifexagefimumfecundum vtrimque attentatumftic fed vtraque Refpub. his intermediis annis pacem initam cum fumma fideacin-Miwf« tegritate inuiolatam rerinuit. Quibus elapfis Genuenlîs Refpub. nouis rerum lur/M'ihH- turbinibusamp; tepeftatibus agitariamp; implicaricœpit,cx quibusfuneftuacexitialc bellu renatû eft;cuius quidem caufam atq.origincmhanc fiiifle, vetercs annales commemorant.Quod cùm Byzantium plurimivtriufquegentisnegotiatores,amp;: ciues ,mcrcium amp;nbsp;exoricarum rerum emendarum commutandarumque gratia confluèrent, Pifini,ob priuatas qualdam lires amp;nbsp;controuerfias inter aliquotfiios ciues amp;nbsp;Genuenfes exortas, numero circiter mille in vnum con^Iobati, contra Ligures qui ea tempeftare ibi aderant, arma expediuêre^tantoque impetu eos ag-grelfi funt, vt nilî eueftigiô vtriufq. concitatægentis ardor aliquot honeftorom ernium opera amp;nbsp;audoritate reftindus fuiftet,verendum erat, ne,conturbataiani tQCavrbc,magnahominum ftrages eo die fubfccuta fuiflet. Vertimmomsifti m.præfentiarum itaconfopitifucrunqvtPifani, Venetis amp;Græcis coniundi, baud ita multo poft denuo ad arma concurrerent, amp;nbsp;Genuenlium publicum ne-gotiatorum domiciliiii^ ( vulgo Fundicum vocant) iuuene quodam inter Li-guftiex nqbifttatis nonpoftremi nominis,propter exortamcontentionem in-terfedo,dirigèrent. Hoc tarn trifti amp;nbsp;atroci nuntio Genuam perlato,cùm Sena-tus indignrtatc,reicomot,us,cenferet,ndllo modo ex dignitate Reip. efle,vt hoftes impjt^nitacecp.firmatijtalibus exemplis in pofterum graft'aretur,nulla inrerpofita raqra,Senatu/confuIto fuper nouo bello inferedo fado,miftifq. Pifas fecialibus, quxpro follen^hi maiorum inftituto,recitatis Icgitimis caiifls, bellurn dcniintia-reptj atqueijli populo aqua amp;nbsp;igni intcrdiccrcnt, ftatim de vnanimi cmniiim coi^lçiifu amp;nbsp;ypluntatc, triremes duodecim omnibellico apparatu ad huius belli .........

yiiiminftruâæfnerinit. Quibus in portuna P-ifanuindelatijeueîligiôin turrim JJinufdeiTi vrbisconfpéôtu poiîcanij adhibirisinacbinis f, tantam impreffionem f^cerunr, vc illius mnninienrâmaiôri ex pacte conu’ellerent,amp;:ita profternerent, ce»ue«f. j^tindefenforum pöüeftate non elîeti quôminus vkcriusprogrfederentui:, prohi-

. Dirutanamque rurri,Genuenfes,porrus quodainmodo domini faûi^citra ®^num aîiquod obkacuIum^vGl diHicuitarcmjnonnu'ila nanîgia iDranibus'ne~ ^^ffariis inftrucla,niliilque ,quàm fccundos ventos ad ancoram expedantia, ’Werunt,aG temuleo extra portum eduxêrepadeo vceum Pifani nominis con-foinelia inillorum vrbis confpedu opimatpræda potiti fint, ô^priftinam glo-’^âinnonparum recenti de cantis hoHibus vidoria^adauxerinci Hoc reruin fticcelli) incredibili gaudio perfufi Ligures 3'nihil adôfiimrnam diligentiam re-“4uifeccrunt J quo aduerfarios^muinquam domij velforis quiecos j fubindc cladibus ôc detriinentis afficerent : fummaque .contentiônG inllabant, vt ^^loscxtrcmanecefiîcare addudoSjVel ad pacis ftudiufir tonuerterenr, vel, fi hoc., ’ninusanequerenturjfalteirijpropter cotres commilTam perfidiam,acincoleran-‘lainfœdcris Si pacis violationem jdcbicas.pœnas pei'ibluerent. Quod vt fieret commodiùs, quatuor nouas triremes conftruxerunt,.quibus totius Liguftici ®ans tradum à Pifiinorum iniüriis tutabantuf amp;nbsp;defendebant,fic,*vt cum ma-gnocotinshaliæ bcneficio horum conatùsreprimerentur:cafuque acciditjVtvna l’ifana trirem is, in qua Bonacurfius, illius vrbis Conful, vebebacur, à Genuenfi- hnacmßtii l^usintcrciperetur. Quofane fadum eft, vtillo Genuam captiuoperdudo,re-l^ufqueiam fuinmopcre accifis,Pifiinieôneccflicatis redadi tandem fint, vt ad vires reparandas, amp;nbsp;quo fuumConfulemdnboftium poreftate detentum,libe-iarent,dc inueterara illaacq. aifidua animorum pertinacia cum fumma arro-§ainiaconiunda,nonnihilremitterent, ac multis precibus apudCæfarem infta-tfntjVtfuamaudoritatcm apud SenacumGenuenfem incerponerc non graua-letugquo fuo confuli vita incolumis conferuaretur.. Cæfar vt eis gratificare-tur, per Chunradum Moauntinum Arcbiprrefulein, feptemuirum , amp;nbsp;totiüs Romaniimperij nomopbyîacem, feu,vt vulgôloquimurjCancellarium,-tanturn îpudGenuenfem Remp, egit, vrille in fuamgratiamfaluus atque incolumis in priftinam libcrtatem reftitueretur. Ceterùm, Pifani irnmortali odio amp;nbsp;inextin-guibili ira contra Ligures flagrantes , amp;nbsp;nibilofèciùs rerum fuarum aduerfarum cafufradi,nulla habita fumptuum, vellaboris ratione, omnia extrema experiri ftatueruntjôtquadraginta fextriremium claflembreui temporis interuallopræ-pararunt,partim quo aliquot nauibus fuiSj quas tunc temporis ex Sardinia præ-llolabantur,commodiùs fubfidio irent-, partim vt illatas rccens iniurias omnibus viribus vindicarenc amp;rependcrent .Eduda igitur dafle, omnern Ligufticæ orætraduin continuo infeflabanq.quo non concenti,m3ritimumque imperium fibivendicantes, circumuicina loca crebris excurfionibus fubinde inquietabac: captifqueduabus onerariis Ligufticis,adnouam bene gerendarum return fidu-tiam iTlirifice funtaccenfi. Quod cum adLiguflicæclaiïispræfedurn,quitunG temporis ftationem in portu Veneris hab^bat, innotuit, tanta celeritate claf-fitnfuainemifit,vcparumabfueritiquin Pifanum imparatuirij amp;nbsp;nihil minus «xpeólantcm,opprimeret. Hic tarnen quamuis claflem habcretneque numero, nequeapparatibus hoftili inferiorem ; tarnen quöd ita expedite fibi videretur, nullamprœliandi poteftatem fccitfita vt verimque,nulla re memorabili gefta^ «lifceffum fuerit. Chriftiano imperio eatempeflate præerat Fridericus,cogno-nientoAenobarbuSj vulgoBarbarufla didus,qui recens Cbunrado tertio Im-“

656 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE B E L L O' P I S A N O. ,

peratori defunôlo de fuffragiis fcptemuiratus collegij fucceflbr faâiis, niliîl prius habebac,quàm Chriftiani orbiS'Prilicipuin animos ad mutuanicécordiam , *.. conftituendam^paceinque pijbIicam«oDferuandam,adhortari amp;nbsp;inficâctejadcô ceitè, vt cum has Refp. in mutuam pernicicm omnibus conatibus coiiuerfas efie viderer,miffoMoguntino,déquoproximèdiximuSjVtrique populo audor eflc volebar^vCjConfopicis prifttnisodiis amp;nbsp;bellis,ferias cogitationes ad pacem inciin-Mor^untini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afferrent. Moguntinus itaque, vbiprimum iuflu Cæfaris hancprouinciain

llilcepicjgrauinima oratione illius animum vtrique populo declarabat, nnilrif-que propofitis ac reciratis exemplis, oftendebat, hanc ram contuinacem vtriuf-que æmulationem,amp; cotentionis ftudium, no folum in alterutrius exitiiuneua-furum, verum etiam toti Italiæ,arque adeo vniuerfæ Reip. Chriflianæ nonleue damnum amp;nbsp;detrimehtum infiidurum ,præfertim cùm in tanrarerum omnium confufione, Refp. ChriftianacHet eo loco, vtTurca præpotentilïiinushoftis,indies rnagis arque magis ob Cliriflianorum Principum diffcradionem, ncuis vi-ótoriis infolefceret, magnaque imperij acceflione fcrociens, breui temporistra-du Europam vndique inuafurus eflec. Cuius quidem imminentis periculi ma-gnicudine aliifque demonftratis fufficientibus ôc Icgitimis caufis, Moguntinus enixe apud vframque Remp, contendebar, vt mi Ris vrrimque ad Cælartm ,qui turn temporis Taurini in Cifalpina Gallia agebatjOratonbus, ipfc de præterita* rum conrrouerRarum rationibus plenius cdocercrur, ciufquegrauiiudiciocon-trouerfiæomnes tollercntur, vt tandem firma arque fummoperè neceflaria pax ' eius audoritate conftabiliri inter eos poflet. Verum Cæfar numquam, licetlioc enixe ftuderet,amp; maxime cuperet,impetrare potuit, vt recociliatis animis vtrim• que in gratiamrediretur. Hoc ramen vnum ægrè obtinuit, vel potius extorfit,vt indutiæ rantifper inter eos conftituerentur, donee ipfe ex Germania,quaro cogi' tabar,in Italiam rediret. adeoque erant vtriulque populi animi ab omni finna Concordia amp;nbsp;vnione auerfi,ytnifi Cæfaris audoritas iefe feueriter interpofuilîèr, nullorum Principum confiliis,nullifque prouinciarum precibus ad has indutias ineundum,quæpoftmodum Pifis, Genuæ,à ducentis ex præcipua nobilitatc ciuibuSjde mutuoconfenfu amp;nbsp;voluntate,follemni more acproveteriinftituro,vlt;: in poRerum fartæ tedæ retinerentur, confirmatæ funt,adduci, vel commoueri alioquin potuiflent. Ceterum neque Cæfaris audoritas, penes quern aibitrium rerum erat,neque vlla iuris, velfoederis reuerenria, tantum valuir, vt inhibere potuerit, quin vterque populus baud ita multo poft Cæfaris difceflum ad vetera mutuas fimultates turpiter recurreret, atque arma in mutuam perniciem expediter, ira vt abruptis indutiis,amp; inftauratis viribus, vtrimque atrociflîmum bellum,potiffimùm propter Sardiniam, in qua vterquefibi pofiefiionem vendi-1164. cabar,exoriretur. At ad Cæfarem in Italiam, anno m. c. lxiiii. reuerfuin,amp;in

Marchiam Anconitanam profedum, Ligures quatuor legatos, nempeBaldizo« cenuenf.ie^ iium Vfufmarium, C^fum Sigifmundum, Bonuafiallum Antiochium ,amp;Gn* lielmum lordanum, mifère, qui noui fufcepti belli rationes redderent. Hi itaÇ; ipfum adfanumFortunæ,vbiconftit^rat,aflecuti,atq.in colloquiûadmifli,gr^in amp;nbsp;diferta oratione oftendebant, quantis iniuriis amp;nbsp;damnis à Pifanis, nullamra-tionê foederisvel pacis publicæhabentibus, affedi,amp; afliduèlaceRiti,ncceflariu potius, quàm fpontaneum bellum recens refumpfifi'ent.Sibi igirur extraculpain pofitis non fuccenferet, fed earn omnem in hoftes, perduelles ac tranquillitatis publicæperturbatores,rcijceret. Senamque nihil magis,quàm paccin fempet optafle, amp;: etiamnum optare,ac vt ea faluaamp; incolumis feruaretur,ftudiosede-difiè

D £ B E L L Ö P I s A Ó. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5?

operam. His amp;nbsp;fimilibus fe Refp.illa âpud C^farem purgabat. Et quia ru-diüulgaueràtjipfum in Siciliani arltià moturuin , legad^ quoinagis illius

^‘icuolcntiam atquegratiaindemererentur, vlcra debitum amp;nbsp;priftinUm obfc-jWm Impetatoribus deferri folituln,Rcip. fuæ nomine clalTenij aliaque ad bel-necedaria, fe ad eius arbicrium amp;nbsp;voluntatem paratiflihlis aniinis inftruólu-l^squain officiofiffime pollicebantur. Qjuo Fane verb'orum lenotinio,amp; oblaca 'oeralitace adeô Ca:faris animus fuit delinitus, èi. in banc Remp, pröpenfus, vt ^P‘^)foganteSenatu,accepnfque quatuor marcbaruth millibus ,in illius gratiam ^Muliam prouinciam in Regnum erigeret, amp;nbsp;Barifonem toparcbiæ AibofeXi ^jomine Reip. in eâ infula tunc temporis ludicem, Regis titulo infignireq ratüs, *^*uin,eiufque pofterosj Sardiniæ adtniniftrationcm ad dignitatem amp;nbsp;vtilitatem ^oinanilnipcrij bauddubieinrtitUturumamp; conuerfurum. Eodetil ttiam tern-POfePifanorum legati nomine Reip.fuæ,caufæ füaétcqüitatcm ctiam apudCæ-^feiuprobarejatquetueri contendcbant: valdet^uccum Genuenbbusoratoribus ^xpöRulantes, grauitércoramipfoCasfare de perpeflisiniuriisconquelli fünt,ita ^bwortainter eos fumina contentione^ipfi palam amp;nbsp;aperte, irt publica multo-ï'ummlgnorum virorum corona,dicerc ac perclamare non vererenturabane no-i'amGciiuenfium dignitatem, Cæfaris beneficioimpetratamj cum fuagrauiin-i ■uria,nec ininori difpendioconiunólam eße: nimiruin cùm bbi nó hiinusiurisj

illis in Sardiniacompeteret. proiride fe nunquam laturos,vt deUbrata tan-^^contumelia, illi pacificapofleflione ftuerentur. His amp;nbsp;fimilibus vocibus cùm ^dèPifaniforciteropponcrent, nulla rationeadduci pofl'ent, vt Cæfaris decrc-toafl’entirentUr; Cæfarproximè infecutoannoTicinhm profeólus , inter cetera

ibiexvfu amp;dignitatcRomani imperij conftituitjalinc Barifoneiti Sardutti, Regem,vtidiximiiSjdeclaratum, ac originem à Pifanis, vt nonnullis placet,tra-iientcm,fed receritibus multis beneficiis Genuenf. Reip.deuinótum,primo Ge-*’nam,inde^ue cum egregio comitatu ad fe perduótum, paólaque pecunia,nem-pe quatuor millibus marcbarum argent! confignata, tertio Non. AuguftiRe-gernSardiniæ inaugurauit* ac follemni c^rimonia regio diademate inâgniuit. ^ridiricoin^

qui aflèrant, Cæfarcm non tam fpé einoliimenti induólum, bac noua gratia Genueilfem populum afbeere voluilfe, qudm cominotum tam longæ pe-ticulofædifcéptationis tædio, adeq vt nibilexpeditius ad tölleridäs rixas^ amp;i. belli Icminariaexiftimaret, quam b fecudum Ligures, recéti beneficio fibi deuinótos, pronunciarct,amp; Cx illorum nutu amp;arbitrioRegem conftitueret. Ligures itaque, præteritis aduerfariisj voti compotes factie nouaquè dignitate duótij Barifonem, nouiimRegem, Genuailnbonorificèreduxerunt,omnique bonore ac munifi-cetitiaprofecutifunt. paucifquedebinc interieótis diebiis,præpâratis ad boe tri-büSQnerariis,acfeptem triremibus, ipfum in Sardiniam, duce Picamiliö confu-bri viro,reuebi iuflèrunti Verùm quia ilia pecunia,quam â Rep. cùm ad tanti bo-norisapicemeueberetur, mutuô furtiplerat, nondum eraweftituta, naüarchuSj cuifeuere a Senatu iniunôtum erat, ne ante illinc cum fuis reeéderet quàm fefe ætealienoliberaffet, (nam Senatus, prastèriJlam fummam pécuniæ, cuius men-tlonêhabuimusj régi infuper mille ac ducentas libras mutuô dederat_)cùm nullâ cxpediendæpecuniæ rationem Regem inuenire, autetiam à Sardis velPifanis^ fiuealiade caufa immutatum,nolleanimaduerterct,ipfüm Genuam retraxit,vbi iufluSenatus in euftodia babitus efl,ac ferè ad fepténium in bac miferrima con-dicione, non fine incredibiliPifanorum lætitia, qui hoc prias cum Sardis ehixè «gérant vt inregnuin nonreciperetur, neue aliqua pecunia fubleuaretur,afirer-

658- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE BE l L O PISAN Ö.

uatus fuit.Sic tandem infelicilîîmus Rex,pofl:feptennalem captiuitateiiijmagno itiKMs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incommodoexpertus cft,quàm arduù regnare ht, amp;nbsp;quàm difficulter

adpacificam rerum fupremarum adminifl;rationem perueniatur. Ex hocctiam tam infelicis Regis fucceffu fatis inanifeftè deprehendipoteft,noua: dignitatis ambitum magis populo Genuenfi nocuifl'e , quàm aliqua ex parte profniße. rifiniface Quipoè Pifini nullarum occafionum fegnes, arbitraci, fe hoc modo legititnam quot;nbsp;' bellianlameflenactoSjUOn lemel interim Sardiniam ingreniiunt,acnonpaucis incommodis Ligtires affecerunt,ita profeóló, vt, dum ipß quandam Ligufticani nauim ad Afinariâ infulam, non procul Sardinia diltantem, expilaflenr, non alia prætextu fe hoc facere apud Cæfarem afleuerarint,quâm quôd illi iniuftè Regein Barifonerhinvinculis detinerent. Quapropter Cæfar,datisadvtramqueRemp. literis,feuere iniunxit,vt ad portuin Veneris aliquot viri confulares conuenirent, de quorum fententia amp;nbsp;confenfu inter eos pacifeeretur. Iplê ctiam hac de cauh Cancellarium fuùeo mißt, quo faciliùs vtriufque populianimiad paeem amp;co-cordiam infleôlerentur. Ceterum res ea hune exitum tulit, vtexafperatis vtriuf-que partis animisjînguli fefe ad fuaili triremim reciperent; ac vix portum egrefli, inuicem,no fine Cæfarei legâti incredibili admiratione ac feucra expoftulatione, inuaderent. Speôlaculum rarum, amp;mirum haud dubiè erat, vtriufque populi Cofl’. ad paeem confl:ituendam ablegatos,inter fe ibi turpiter commißos, nonfe-cüs ac fi de totius ftatus fuprema gloria amp;nbsp;adminiftrationedimicaturiveniflent, acerrimeprœliantes videre: nimirum cùm nihil magis ipfos perinde decuiflet, quàmearn quain fuftinebant perfonam,grauitate quadam tueri, amp;nbsp;ne hfwn quidem vnguem àprouincia fibi impofita difeedere . Ligur tandem fuperiot faélus,vióloria, licet non incruenta, potitus eft. Annalium feriprores vnaniwi tictifMnm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn p,oc repentino confliôlu tanta contétione vtriufque gen-

tis fuifledimicatum , vtConful quidem Ligur grauitervulneratus-Pifanus vcio Genuam vnà cum fuatriremicaptiuus pcrduótus fit: vbi libéralité!'habitumjac breui cum omnibus fuisdimißum fuißedicunt. Verùmnon ita multopôft^Pi’

fani oólo triremes, ad Geiiuenfibus annonce amp;nbsp;commeatus facultatem adiincn-XfToxprflf-yerfus Galliam Narbonenfcmeduxerunt. Hisdetedis confilijs.Scn^nis ihatuit, vt ad repnmendum talem conatum , omnemque viin coercenu“*“» infiawatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttiremes, ducc Amico Grillo viro cófulari,inftruerentur:quiclt;iu-

«Slaclafle, cùm hoftcm fliimen Rhodanum ingrcffum intelligcret,eumvfquead illius oftium infccutus eft. At cùm afTequicitra magnum periculum tatem non pofl'et, ibi tantifper fubftitit, donee ille regrederecur ; fperans/e facili negotio,occupatisi3m fluminis faucibus, hoftili claße potiturum. Cetefu'n hoftiSjCius opinionem öefpem fefellittquandoquidempericulo animaduedo, ftatimexaltero eius fluminis oftio egreflus,faluus atque incoluinis cuafitj amp;nbsp;mox, adauda claße,quæ vnius ac triginta triremium numerum aequabatjcadeia , £eftate,anni videlicet ft65.per oram occidui maris quamplurimasexcurfionw^

populationesfecit, vrbemq.Ingaunorum,nullo,vcl fairem modicoprxfldiont-Mingauns iTiatam ,deimprouifo adortus, diripiyt ac incendit. Quod fane Ligures eo mol^ tPif.direpti tulêre,quó indigenas,paulô ante, vtfibiab hoftilib. infidiis fedulôcaucrét,

diligenter præmonuiflent. Proindè adhuiufmodicladem vindicandaai,confe-ftim,fcilicet quatridui fpatio, quinque ac triginta trircmium claflem armarunt, atque eiufdem Confulis aufpiciis cduxerüq qui fumma celeritate in prouinciam delatuSjCum tota claße Rhodanum penetrauit,ac fumma cumdifficiiltate^P^* nciilo, S. Ægidij oppidum, vbife hoftem obuiam habiturum non ignorabat.

ttulraiâm hoâeperueliit. Nam cùmclaHisin ficco amp;arcnofo fluïninis alucó pfoptcr aquarum depreflionem hærerec,paruin abfuiqquin baud paruam nauiü ! 'nariim iaóturamfacerer. Gonful ibiappulfusj cumexplöratum haberecj oppi-wnos^aliofquc quibus cum neeeHitudoamp;commerciaGenüenf.intercedebanti âtcjucadeôipfum S; Ægidij dominum clandeftina confilia, amp;occultas Fraudes fecenscum Pifanis iniuifTej Fpedubius,amp;quidagendumForec,cohfiIij ancepsgt; ïliquandiuin fluuij oftio fubftirit. tandem inde fibi non foluendum ftatuicj priufquamdeipfiusoppidi reguli voluntateatquc animo penidus cognoüifi’ec. ProindeGuIielmu Bifaceam adeum mifit, vt,explorataeiusfide, detoto reruni Ifitüpenitiùs cognofcerct amp;nbsp;edocerctur. Cum igitur ipfe.regulus Fefe bene ani-tnaturn erga Ligures oftendererjamp;nullisrationibüs fe illis incommodaturuni-pol!iceretur,eoqucnominefidemfüarn fumma cum religione,iurei'urando ih-tcrpofit03obftringcrer_;præfeôtus,multômagisquàm antea fecurior faólusjci-tralïloraminftitutum nauigationis curfum ad hoftilemclafleminueftigandam profccLitus eft. Verum cùmnæccontinenti ira eßet applicatäj vthöh fiilé ingenti incoinodo amp;nbsp;graiiipericulo inuadi atq. oppugharipofl'etjVtritiFq. elaftis nauar^ diifuas copias in fubiedla littori planitiem eduxerunt, amp;nbsp;Fcruenti cü animorum ,

I Vrriufque partis ardoreadvefperum vfquc pugnatum,amp; nó anteacelTatum^uit, quam ingruentis noólis tenebræ pügnam dirimerent. Poftera lüce rametfi Ligur V3nismodis,atque multiiugibus irritamentis hoftemad certamen prouocaret, i^unquam tarnen efficere potuit,vt manus rurfüs confercrerpdco vtcum per to-luintriduumnequicquam fedefatigaflet, amp;nbsp;ilium fummoperè ab vlccriori cer-f^aiineabhorrcre videretjfuoiam muneri, ac Reip. fuæ dignitari féfe abundcfa-tisfeci{ïearbitratus,egrcgia bellicofi ducis,ac ftrcnui militis, parta laude j inpa^ triamreuerfus eft. At Pifani in hoc rerum ftatUjne quid inaufum ac intcntaturii relinquercntjvigintitriremes ad portum Veneris occuparidum maghacalliditate ddlinarant,ea Ipe amp;nbsp;confilio, vt Genuenfibus foris aliis rebus impliciris, ac bek lisoccupatis, facile eum locum in poteftatem fuam rcdigerent. Cum verb illud oppidumlongè firmius atque maioricum præfidio qudm exiftimarant,tommu-nitum eilet,amp; défenfores cgregiè animati,fefe virilitcr,ac præter eoriiin expeda- »bfiduni. tionem defenderentj relióta obfidioneiadduélóquenauigiorum fuörum nume-tOjLeuantumorientalis littoris oppiduin adorti fuqtj ibiquepari fortuna^öéni-hilofecius qudm antea pugnatum, adeo vtcum nihil proficerent,incenfis Fubur-banisiocisjconucrfaqué nauigatione, ad portum Veneris redierint : êê neiricaf. luoiillucrcucrfividerentutjftatim portumipfum,inftar infulæinmare excur-i tenté,vndiq. obfidione cinxeruntiSed feliciorifortunadcftituti,omniaq. aduer-. laexperientesdnieóloignijoppidi fuburbia,atque magna pojrtus pattern depópu-Utifunt, Superiüs demonftrauimus,Ligufticæ elaftis Præfeôtu,quôd Pifani belli sleam adRhodahufubirenoluiftent,Genua,re infelt;fta,repetiifie. Proindc amp;ipfi ftatimpqft eiusdifeeftum metu quodammodo liberati,fc^ndo fluminededuda p,rmrlt;w. ftailcjPifas redire properabant.Sed coorta dira amp;nbsp;atroei tepeftate,multôrû naui-giorum amp;triremiu naufragium fecerut,ita vt vix cum tredeeim triremibus inte-grisamp;fâluisdomuincolumesperuenerint?Genuæ interim,poft vtriijfq. elaftis teditumjCreati nöuicófulcs, amp;nbsp;aliquotgrauia diftidia^qua: pcriculcififtima Reip. t:onueriionem allatura videbantur,magna prudentia,atq. epnfiliorum grauitate eonfopita amp;fuperata. Sedato ac compofito politico Reip. ftatu, Senates decrc-jntjvrquatuornouarum triremium fupplementum fieret,quæ cetera; clafti con-lunftæ, præfidio ae tutclæ tam Ligullicæ oræ,quàm prouinciæ Narbonenfi

elièntj quæ afliduè à piratisjamp; ab bofte,ad hocconduótis amp;nbsp;euocatis,diuexaban-tur. Gererùin ,quiaßepius commémorai im us Sardiniæ pofteflîonem in fum-rnam controuerfiam ab vtroque populo fuiflcdeduôlam, eamque feminarium quodammodô belli extitifte, Senatus Genuenfis ad declinandum hominumin-

uidiam,fimulquecuidentiùs teftandum,quôd optimiiuris titulodimidiameius polTeftionein fibi vendicarent, Vbertum Ricalatum virum confulaiem,amp;exi-miaault;ftoritatcinipraRep.præditum,cum tribus nauigiis ad veôbigalivun,alio-rumquecenfuum rationes exigendas mißt: qui cùm eflet vir prudens, multa-rum rerum vfura atquc cognitionem haberet, nihil temerè agendum ratus,ac exaôtam quandam rationem in confilium adhibens, adeô temperanter amp;nbsp;leniccr cùminfularibus egit’, vtillius moderationeamp; humanitate inflexi publicani amp;: officiales toparcbiæ Alborenfis , quam vulgo ludicatum vocant, non inuitiom-niumcenfuum Liguftici iuris rationem redderent,amp; in numerata pecuniaper-foluerent, tanto equidem cum omnium confenfu animorum promptitudine, vt ipfe,receptotributo, poftmodum cum ijfdem pubîicanis amp;nbsp;portitoribus no-SijrA' nbsp;nbsp;nbsp;niine Rcip. fiiæ tranfegerit,amp; ipfi cautionc præftita, omnia vedigalia ad qnadïi-

c7nZnj”‘ redimerent.bîæc nouainfularium cum Genuenf. padio, nonparuni Pifa-norum animos commouit, amp;nbsp;ad maioraodiainflammauit,qui nefcio quo iuris prætextu fibi tonus infulæpofleftioné legitime debcri,fcq. eiufdem verosdoini-dîinZ'in^a nos amp;nbsp;pofi’efîôreseftè,enixè,tam apudCæ/ârcm, huius controuerfiæ amp;difcepta-rionis de vtriulque populi confenfu arbitrum ac iudicem eledum ,quàm apud alios Italiæ principes, banc acerrimam contentionem tollere ftudentes, palàm amp;nbsp;apcrt'è prædicabant. Quocirca cùm lædendi ftudio, amp;nbsp;vindidæ cupiditateadra-bicm vfq, fenerentur, nec tarnen fatis illis virium edec,vt Genuenf boftes aperto Marteadoriri auderent,vel vctam cito bellum,accifis iam rebus fuis,reparare poftent, quo faciliùs refpirarent,amp; exmora,temporis opportuniratead boftino-cendum iuuarentur, ad impofturas, amp;nbsp;præftigias.vtin rerum omniumextremi-venire confucuit, decurrerunr,ac Genuam,vti quorundam Annales referunt, Gorgonæ Abbatem fumma runc famæ veneratione, propter vitæmO' ' rumque fandimoniam in Italia florentem,aflociatis ei aliquot aliis id genus virw, pacis conftituendæ prætextu mittunt. Is,quo magis fibi fidem,auétoritatemqigt;c apudeum populum par€ret,amp; vitæintegritatis opinione Senatum ordinefique ceteros in partes fuas abduceret, mira calliditate amp;nbsp;aftu,inftar folitarij hominis,

abieélobabicu, impexa barba,dcmiftoquc vuku fimplieiiatem ma^nam cmen-tiebatur, pietatcmqueCbriftianam non vulgarem forinfecus præfcfcrebar, ira me herclè,vtcLiiTi paflimapudomnesbuius viricoinmendaretur prxdicare-tur Cbriftianæ lînceritatis,amp; publicaï pacis conftituendæ zclus amp;nbsp;feruor,amp;fin-gulos feorfuin variis exbortationibus,amp; arrificiofa oratione, cominiferationisamp; lacbrymarum plena, omncs ad quietis publica: ftudium interpellando cocitarcr, diôlo citiùs adeôomni|^n aniini, tantiimpoftoris arcificio inflcxifucrunt,vcW-fanoruin iuftis poftulatis prorfus obtemperandum efle dicerenc, amp;nbsp;vnanimico-fenfu ad mutuam concordiam côftituendam ferias cogitationes adferendaseffc iudicarent. Ceterùm ranti præftigiatoris fraudes arque doli,licetperbellèabipfo occulercntur, latere non potuerunt,quinbreuipoftquàm in vrhc vcniflct/rupe-rent detcgerentur,ac ilium boc vnümagere deprebenfum fit, vt,Senatu Ge* framiti Gt nuenfi ad ineundum pacis rationes cum Pifanis diftento amp;: occupato,ipfi inte-tempus amp;nbsp;otium haberent, quo fibi cùm de omnibus ad bellum neceflâriiî profpicerent, turn etiam, fi ita vfus ferret, vt nouis belli fociis adaugcrf^t^r.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B E L L o P I s A N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64X

^odvbipriinùmGcnùæinnotuiCi amp;diuulgari cœpit,tam mag na amp;nbsp;ihcredi-^Hsfubfecuta eft plebis indignatio, vc paruin abfuerit,quin hic tain piæ amp;nbsp;præ-vtafteuerabat, pacis au(ftorjin compitis fruftatiin difcerperetur. Etfuiftec poculdubio abincitata inukitudine intcreiTlptus,nifipaucorum optimatiuin ^fucficio vulgi iræ amp;nbsp;manibus fedulo fubtraótus fuiflet. Nee facis fuit Pifanis, ^^ininduftrium frauduinfuarumarchiteóluinamp;adininiftrum in vrbcin iniftfle; 'fidomnisinoræ impatientes,ne aliquidinterim temporis fibiefflueretjquod no ’^uinGcnuenfiumdamnoeflct eoniuneftum, vnoeodemque ferè tempore quo pi^obusifte Abbas Genuæ negotiatur,amp; Senatu prçtextu pacis oçcupatjipfi duas î^'Jremesfpeculatum emiferant, quæ omnem Ligufticam orairi ad explorandum Miumconfiliacircumuagantes,fibi temperarenonpoterantjquintairinccef-hrio tempore ab iniuriis faltem tantifper aoftinerent, donee rei negotiationifq. ^'^æexitutn tetulifient. Proinde Pifanoruin nouis fraudibus cum fummaperfidià ^oniunótis deiedis tanta confeftim Genuæ oinnium ordinum voluntatis con-^ènfio fubfecuta eft, vt nemo ex tanta hominum frequentia efl'cr,qui non iuftifii-^oodio in tain callidum aduerfarium fefeflagrare profitereturjadeô,VtScna-lnfconfülto fancitum decrctnm ftatim fuerit, vt non prills ab arrais difccdere-tur,quài'nPifani capitales hoftes debellatiforent:eaq.decaufaextemplô Anfaldö Taucleroftrenuo viro à Senatu iniunólum fuit, vt feptem nauigiis quæ in porta ta teinpeftatchærcbant, omnibus ad bellum opportunis contra hoftes quâm pninùm inftrult;ftis,proficifceretur. At Pifani,multum fpeiamp;præfidij in dili-gtntiareponenteSjamp;fummaceleritate hoftium conatus anreüerrendoselTerati, Icpté trircmium firmitudine, Sc præftantiaconfîfijn finum Ligufticû delati funt^ amp;nbsp;non proeui â Plumbino aduerfariâ clafièm obuiam habuêre j quæ nonnullarû fcapharuin,cafu tune Velificantium,confpeâ:u deterrita,quôd illas àtergo ad in-fidiasreliâaseffc arbitraretur, mutato curfupugnâdetreiftauic. Verùmilli hanc profecuti. duabus triremibus Captis, quæfoeias remigio æquâre nequibât,potiti lemZ^s ûnt. Paucis interieôtis diebusj Ligures acceptæ cladis memores, reparata claftc, fefeillatuinincommodum æquali nauigiorum numero farcirepofte fperantes^ duccBalduino Guercio,Pifanam claftem,quæ tune téporis recenti viôloria Iæta,i pertotius Liguftici finus traôluin ptædabunda excurrebar,adorti fuerunt,amp; ram acri vtriufque partis impetu Sccontentioneconcurlum, vt, licet ftatim fubprœ-lijinitiuiîijBalduini ducis prætoria,amp; altera Gulieimi Galletti triremis fupremâ Pifanorum triremim magno cum robore inuaderent- nihilominus tarnen cùm reliquæ fociæ languidiùs (efe defenderet,haud fanemeliori, quàm proximis diebus euentu, ac cum totidem ferè rriremiuin iaólura, Pifanis iterum yiélotiam leliquerint.Talibus fucceftibus clati,cumopimisfpoliis,amp;diuitiprædaadfuos tedierunt. Superior! Iocodiximus,aüionem fuper Sardiniæ pofteftîone amp;nbsp;iurc vtrinqueinftitutam,Cæfaris iudicio fuifte permiftam. Ipfe igitur cùm viderec nullurncontentionibusfinemnequemodum ftatui, fec^vttamque gentem ,in mutuum exitium, non fine totius Icaliægrauidetrimento,ruerejOperæpretiuin fefafturumexiftimauit, fi, difeeptatione amp;nbsp;rèi cognitione ad iudicij trutinain deuocata, ad finein bellis imponendum5 prout iuris eftet j hac in re pronunciaret. (^æfanèCæfaris voluntas poftquam diuulgaricœpic,vtraque Refp. valdè foli-cha,necaufa caderet, hocvnumâgebat, vtfuumius gratiaCæfariS, amp;nbsp;alioruni Principu patrocinio defenderetur, ita vt ambæ feorfum inultis muneribus atqj , largis pol icitationibus Cæfaris animum in partes fuas pertrahere çonaretur. farisanimi Sunt qui pro veto afferunt , Pifanos adpræoccupandum arque infleôlendum

641’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ö E B E t L O P’t S A N Ö* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Cæfaris animuinj ipfi adtredecim libraruin millia in parata pecunia numcrafTc. Qua fanè largitionefaólum eflè dicunt, vt, pacrocinante in piiinis ipfo Moguii-tino Sepcemuirojqucmetiam pecunia fuifle corruptum confiât, Genuenßbus legaris cx parte Cæiaris tunc pro tribunali fedentis, iniundum publice fuent,vt in poftcrurrt fuperhac re nullanl litem amp;nbsp;controuerfiam Pifanis ampliusraoue-rent. Adquam vocem cum aduerfæ partis oratores fortiter fefe opponerenr,amp; iuftis reciratiscaufis, muldfqueallatis ratiohibus,Cæfareinjneaduerfusfepro-nunciaret, commouerenqipfe, infeda re, nullaque fententia pronunciata,e tri-bunali fuo difccflir, ita tarnen vt inhiberet, nc quid, alterutra ex parte, caufa fie indccifa pendente, noui artentaretur. Ipfe etiam ad euitandam omnem fijfpi-cionem,quód tam graues altercationes temporis mora confirmare, vel alerc veile vidcretur, fui muneriSefleiudicauir,vt midis ad vtrumque populum Icgatis, ictfarUßu- eos feorfum ad honeftas mutual concordiæcondiciones inflederet.EtPifasqui-dem,Moguntinum; Genuam veto Reinaldum, quiilli à fecretis erat, able^auir. Quoru prior in mandatis habebat, vt Pifanis captiuos Genuenfes priftinx liber-/iiiKoda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reflituendos perfuaderet, atque adhortaretur. Hie verô,vt Reip. audor om

nibus modis efl'er, vt in gratiam Cæfaris aliquid de fuo iure remitterct, maio-rem publici boni,quam priuati rationem baberet. Sed quamuis vterque magno ftudio amp;nbsp;induftria, vt ea res ex animi fententia perficeretur, contcndcretjuihil tarnen omnimo impetrari potuit. Proinde rurfus ad arma decurfuiu,amp;anno quidem eiufdem æui feptuagcfimofeptimo,vterque populus in mutuamperni-ciem confpirans, amp;nbsp;fumma animorum contentione claffem præparans,a iquid moliturus videbatur. Sed nefcio qua inconftantia, vtriufque gentis animis ite-rumfpe pacis ab inftitutodetradis, nihil inter ipfos, hoc quidem tempore,me-fnorabilcgeftum fuit. Ceperatenim eos, vti arbitror, diutini belli tædium,ac tantorum fumptuum rationes baud mediocriter commouebant, ita quidem,vt etiam vtraque Refp. quiete amp;otio mirum in modum indigeret: necfacile refpi-rare poterat, nifipræteritæcalamitates aliqua temporis rationCjCeu neceflario quodam temperamcnto,lenii'entur amp;nbsp;fubleuarentur. eoque fadum eft,vtdc vtriufque populi voluntate amp;nbsp;confenfu quinque ciues vtrimque delcdi quorum iudicio atqueaudoriratc omnes publicæfîmultates amp;nbsp;controuerfix m poftcrumtollerentur. Hi ciues,quamuis perfequifqueenixe daretoperam,vt, quoad eius fieri pofl'et,fanis confiliis ac prudentia,Reip.fuæ prodeflet,amp; non alio quam adpacem publicam, refpiceret, tanta tarnen amp;nbsp;tam arduafuper Sardinia: pofTefTionefuitcontentio, amp;nbsp;vtriufquepartis diferepantia,vtnullo padocon-cordia inter eos coalefcerepotuerit: fed infedo negotio difeefium. Quod fane non paucos magni nominis atque exiflimationis viros ex vtraque parte valdc commouit, quod partim quam ægerrimè ferrent, partim verô mirificè dolerent, opes Reip. fuæ vfibus non neceflariis infumi,illamque fenfim fummoperèlabe-fadarfficme herclè, borum potiffimùm audoritatc vtriufque vrbisAntiffi-tes, ab aliquot etiam oprimatibusfollicitati, commune negotium tradandum fufeiperent. Hi, quômaiorem fibi audoritatem pararent,Lucenfcm Præfuhm» virum optimum, amp;ncutri Reip. addidum, tanquam collegam omni fufpicionc carcntem,an’umpferunt, amp;nbsp;cum tanta fideiintcgritatc omnia fuaeonfiliaamp;in-duftriam, ad vtilitatem actranquillitatem publicam direxerunr,vt vel hoefolo nomine æterna laude amp;nbsp;memoria digni iudicandi meritô fint. Sed Sardiniæpof-feffionis amp;nbsp;iuris difeeptatio vfqueadcô magnam amp;nbsp;inextricabilcm pcrplexitate attulic,vt,licet omnem mouerentlapidcm,quô pacem mutuô coiiftituerent, domum

DE B EL L O PI S A i4 Ô; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;645

(lomum tarnen citraaliquemfrudumjcumingcnti omniû bortoruin viiorum dolore, reuerfi fint, adeo fanè,vc inter eos longe grauiora quàm antea certamina orireniur. Lucenfis etiam Relp.comnaunena vtrinfque huinspopuli interitum niiferata, fefe finie negotio iinrnifcuit, ac vtrique auôlor efl'e coiiténdebat, vt, depofitispriftinis omnibus fimultatibus,fimul in mutuani gratiam redirent.fëd tanraeratvtriulque^ræfertim veto Pifanoruin,pertinacia,vtnullis prorfuS Itu-diisvclartibus adpacem vel fanioraconfiliainfieôli potucrint. Exiguo etiam in- pi. terpofito tempore,Lucenfesmultisrationibus addu(^i,Pifanis bellu indixerunt: cuiusquidem belli anlam,ipfi in Ligures,ceu capitales hoftes,detorquebant; cxiftimanteSjarcano quodam iure fœderis Lucenfes arma cum Liguribus contra lèconiunxilïe, vt fiocpaólo fiicilitis opprimerentur. Quam quidem conceptam lufpicionem nô parum confirmauit clades ipfis à Lucenfibus ad caftrum Aôtia-num (fiodieNozzanum vocant,)illata.Eonamque temporearx illâ,Pifânorum armis arque præfidiis tenebatur .SedLucenfes, per occafionem fibiablatam, lam adorci, féliciter expugnarant; compluribufqüe contrucidatis, magnum ” ’ hoftiumniimerum in captiuiratemfecum abduxerant; ex quorum numéro de-ctra ,Senatui Genuenfigratificandiamp;placendiftudio, ceuprædæ partæ dono, miferunt. Ceterùm Pifani, ftatimpgt;oft acceptam cladem lumma contentioné dedêre opéram,vt fe aduerfus omnes aduerfariorum fuorum incurfus amp;nbsp;iniurias præmunirent ac præpararent. amp;nbsp;cùm conftantifama intelligerent, vndecim Li-gufticas triremes non ira pridem in Galliam Narbonêfem ablegatas elTe, quam-prirntim adtredecim triremes, duce Nicolao Rodulpfio Viro confulari, amp;nbsp;ma-gnæauâ:oritatis,fumma celericate expediuerunt,qui fummaeum diligentia in-ftitutonauigationiscurfu,non antea fubftitit, quàm fioftes ipfos afièquerctur/ Cumque animaduerterct, eos Orientalem plagam verfus defieótei'é, ne aliqua rationcfibielaberentur,protinus remis velifque contendit, vt eorum clafiem, terrac^fe applicate conantem,præueniret5 quôd non ignoraret,idcircô abeis hoc fieri,vt,cuminillo maristradu quamplùrimos clienteshaberentjhorum viribus atque auxilio ipfi haud mediocriter, fi ita vfus ferret, iuuarentur. Qüâ de caufaotnnem refugiendiopportunitatem illis præripiendam fi:atuens,omncm adeontinentem enauigandifacultatcm ademit,ita vtcogerentur,obucrfis proris, niutatocurfu,altumpetere: quasille infecutus,quatuor triremes fegniùs remi-gantes, intcrcepitjmukifi^ue manubiis,amp; non paruo nobilium captiuorum nu- guJHct triri-Bîeroditatus,domum reuerfuseft; quorum quidem captiuorum pofteapermu- Zitrapit. tatiocum iis faóla,quos pauló ante à Lucenfibus dono Reip. miifos fuifle fignifi-cauimus. Ceterùm Ligures ad auertendum àfepaulilper bellum,aequo magis Lucenfes aduerfus Pifanos excitarent amp;nbsp;inflammatent,operæpretium fe faéluros arbitratifanr,fiillos aduerfus hosadcontinuandum bellum inftrüerent, nec fa- , nèimprudenter, cùm nihil ea tempeftateillis quicquam vtilius vel commodius acciderepotuerit, quàm vicinum amp;nbsp;grauem aduerfariu« , amp;nbsp;riuilquam quie-fcentem,cum alio populo,nondum belli difficultates experto,nedum dèfatigato, committere.Proindein illorum gratiam, gaucis interieôlis diebus,fexdecim na-yigiorumfupplementum fecêre-quibus freti, Duceldo Contardo,Pifanos varijs incommodisâffecerunt. At hi de rebus fuis fummoperè folliciti, ac vetiti ,neàquot;'^’** duobus vicinis hoftibus inuicem coniunôiis, vno eodemque tempore opprime-rcnttir,quomagis ad omnem coërcendam vim elTeiitparatiores, fummo curti flentioacceleritatctrigintatritemium claifem omnibus neceifariis inilruéfam cduxeruntjad cuius tepentinum aduentum valdè commoti Ligures,vt præfens

Cgt;44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ïgt;E BELLO PlSANOi

pcriculnmdeclinarent, fubito conuerfa nauigatione, Genuam verfus iter oirc-xêre.Quippe cumfenauigiorum numero amp;nbsp;viribus longe inferiores tunccfic cognofcerenr, omnem falutis Ipem in folafuga reponentes,nonantea quieuere, quamjudificato bofte,quieos magno impetu in{êquebatur,in portum perueni-rentjira vt Pifani,fpe frurtrati,nullaretunc temporis infignirer gcfta,poft aliquot excurfionesjamp; baud leuia detrimenta Ligufticæ oræ illata, l^fe domumconferrc coaóli fint. Lucenfes interim, ne illis vel domi velforis vlla requies relinquere-tur, omnibus viribus contendebant,eos maioribusmolcftijs inuokiere,amp; a bene gerendarum rerum curfu rctrabere. Qimd vt fieret commodius,Genucnfes in fubfidium belli ipfis aliquot auxiliares copias,duce Rogerio Malaboto virocon-fulari, amp;nbsp;pace ac bello claro,præmiferunt. Aequo magis ab omni maritiiuaex-curfione impedirentur, Nicolaus Rutius,pari dignitatc ac auôlorifatein ipfaRcp* florens, iuflu Senatus in Prouinciam Narbonenfem cum quatuor triremibus iifdem diebus profeôlus eft,eo quidem fucceflu,vt, licet omnium iudicio ea ex-peditioaliquid magni momenti allatura videretur,attamen nibil prçclarigeftum fit. Pari euéntu Ôi: vix melioribus aufpiciisj Anfelmus Garius, qui Rutio in militari expeditione cum impetio fucceftit, prouinciam fibi commiflam adminiftra-uic. Nam præter aliquotaduerfariorum rates incendio abfumptas, nihilprorfus eftecit,quod laudem mereatur, vel meritô literis confignari debeat. In hocrerum traôbu, Pifanide hoftis reditu edotbi^ confeftim fex triremes omni bellkoappa-ratu exornatas ,in finum Ligufticumad ipfuminuadendumeduxêre.Cuiuslei famavbi primùm Genuam pcrlataeft, nulla mora interpofita, feptem triremes duce Otbone Caffaro confularis dignitatis viro, expediuerunt,qui,rebus omnibus ex animi fententia conftitutis, quarto Idus Augufti,c Genuenfi portu in altu prætcrueôbus, in hoftem incidit: cum^ue fummo animi ardore amp;nbsp;alacritate ati-orcusjdirum amp;nbsp;atrox prœliura commifit.Pifani,etfi vna triremi inferiores efiênt, cùmtarnen nauigiaoptimeinftruôta baberent, miraquadam animi fiduciaôJ alacritate fibi vidoriampollicebantur.Ligur contrâjnumero fuperior^acpræter-itarum viâoriarum deipfo bofte non fèmel relatarum memoF,enixè opemm dabatjVt accepta incommoda amp;illatasiniuriasvlcifceretur,nôuamque gloriam ex recèns egregie faólis compararet. Confliélum eft diu vtrinque acriter,amp;fum-mis viribus.Tandem Confulquifumma cum prudentia amp;nbsp;arris militaris diki-plinaillam triremim,quaipfe vebebatur, neceftitati referuarat,illamquc qnaii fubfidiariam, extra aciem pofuerat, cùm diligenter obleruaret,qua parte fui magis laborarenc, amp;nbsp;boftesmaiorem impreflionem facerent, illico cum fummo impetu fefe certamini intulit, amp;nbsp;fummacum omnium fuorum alacritate in toriam boftilem triremem inuafit,tanto certè cum robore amp;nbsp;impetu, vtillam in tranfuerfum aâ:am,in fuam poteftatem redigeret, adeô vt reliqui prxtotix ex-cmplo amp;nbsp;cafu confternati,paulatim ac fenfim fefê fubducerent,amp;pognamter-giuerfatione detreûai^nt. Conful igitur fuperior fuaprudentia amp;nbsp;roborefaclus, magnam fibi gloriam amp;nbsp;virtutisopinionem, tam apudfuos, qüàmipfos etiam boftes peperit, ita vt deinceps bis formidabilis,illis verô fufpieiendus amp;nbsp;admita-tionielTet. Qua de caufa cùm Genuam ouanti fimilisnouifquefpoliisonuftus reuerteretur, magno honore, vitra fauftas plebis acclamationes amp;nbsp;amicoruin congratulationcs, etiam ab omnibus ordinibus,arque adeô ab ipfo Senatu exce-Ptus fuit. His rebus foris eo quo ferè drximus, modo fefe babentibus, Genux ijfdem ferme diebus, tantaannonæ,ômniumque rerum ad vitæfultentationem neceflariarum caritas fuit,vt in foro rerum venalium nihil propè extarec,quod

D E iB E t L o P I s A N Ö; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64!

vitae alimoniain vc! fubfidium faccrct.Quæ fanererum omnium pçhuriaferè ’«Jfcmcftrc durauic^atque exeoponflimùm ortaefleferturjquod cum Refp.irt fridcriciCæfarisfîde atque obfequio conftantcrperfeueraret ,Mediolanenfiunl ‘^diutn attraxeracj, vt ab ilJis omni annonæpræfidio Ligufticus ager intcrclli-^crctur. Quarc cum nullûfubfidium vclfubieuamen ramanguftis temporibus äblnfiibribus fibi fperarentjad Gallorum folicam humanitatem, quam noil kernelexpercicrant, confugere-breuiq. poft, illoru beneficio re frumenraria, aliif-^uehiunanaevitæ vtilibus ac neceflariis ex Gallia NarbonenG fubleuati fuiiti Suberat tarnen non parua difficukas, quod fcilicet commeatum tuto trânfucherë 2c tranfportare nequirenc » Pifanienim, capitales lioftes, amp;nbsp;adomnem Ixdendi occafionem intenti, cnixeoperam dabanr, ne ipGs rerum excremicare laboraiiti-

aliqaid adferri polTet^eaque de caufa magnum nauigiorum numerum de-kinauerantJÔC plerofque illius maris Gnus infederant, ira vc niG cum fummo vi-îæpericulo vlli nauigandi poteftas darecur. Ad auertendam igitur à Repub. tan-tain peftem, amp;nbsp;nemaiori domi calamitatc ôc ftrage, quam foris ab hofte affice-icntur,ac quo tucius amp;nbsp;maturius fuis fupramodum laborantibus futcurrerentj ptæualidam claflem turn publicis,tum priuafis furtiptibus inftruxerunt, quæpef partes dilkibota,in diuerGs oræ Ligufticæ traùtibus, ftarionem ad inhibendam koftilcin vim habuic. Iniunótum etiam feueriftimè à Senatu , fupremo claftis præfefto fuit. Omnibus viribus datéeoperam,nealiquamcum hofte cOngredien- Kmicé. diopportiinitatemiG qua daretur,negligcrec. Proinde ipfe mandati fui inemotj ömnibusartibushoftemad confereudam manum alliciebat,atqucjhabitis le-üioribusprœliis, res tandem huncexitum tulit, vC GenueiifeSjquibus fe Trepi-dicinus,ea tempeftate,ob rei naualis fcientiam, admodum Celebris jquique antea Difanisftrenuam amp;nbsp;multam operam nauaratjtecèns coiunxeratifuperiores eua-^ercntjaciuxtaLigurnum duas hoftiles triremes-, in quarum quidem altera Corl-lui Pifanus cu multis aliis Reip. fuae nobilibus etat, dolo potius amp;nbsp;ftraragematc, ’juàmæquis viribus caperent. Multi, acferè omnes præcipui omnium ordinum viri,buiccxpcditioni tamneceftariæinterfuêre^ quorum oinnium recenfereno-wina, difficile, turn etiam t±diofum elfer:inter ceteros tarnen qui fe prarclarè ac , fortiter gelferunt, primam omnium iudiciolaudem meretur Ricius PaGanus, I huiufque extat PaGanæ præclariftimæfamiliæ auftor amp;nbsp;conditor,quiabineun-

K ætate inter fuos æquaies ita egregiis moribus amp;nbsp;præclaris adionibusenituit, Vtfacilèàprudentioribus Gt ânnotatum, amp;nbsp;animaduerfum,r3m inGgncm illius iiidoletnaliquandô ReipAtilem amp;nbsp;falutarenl futuram. necfefellic iple maiorum ûiorumindicium . Nampoftquam adoleuit,ôc capelfcndis honoribus idoneus faiftuseft,tantaGdeiintegritatemuniaamp;prouinciasquas fuftinuit, tutatuseft, Vtquantumpræclarusciuis bette inftifutus,ciuitati fuafc,atque adeôtoti Reip.de-beat, non femel exemplo docuerit. Quandoquidem fatis conftat, ipfum labo-tantiReip. muleis bellis amp;nbsp;calamitatibus feGæ, fefe, ceu ni^anti atdiGeio,fortiter aeprovirili fua parce fæpius oppofuiGe,ita certe,vtitt häc poftrettta ciuitatis quodammodô defperatiotte ac egeftate, tton folum nomen fuum tam neceGariac wpcdiciöni dedcrit, veruni etiam priuatis fumptibus, inGgni inftruda triremi, chlfcmReip. adauxerit; vndecertè amp;nbsp;ptopter reliqua præclarafuain hac expe-ditioneféliciter gefta, incredibilem ac fere immortale Gbi gloriam comparauiL ^uippèquodmare Ligufticum abhoftilibus concurGonibiis repurgätum,amp;ci-uitas ipfa re frumentaria, aliifquc neceGariis fubleuata amp;nbsp;recreata fueiit,id totuni oenefieij huic vnimaiori ex parte accepcuin refertidebet. Ceterum, huius expe-ditionis

646 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E È E L L Ó t I s A N

ditionis maririrrtæ fncccfliim non æqiiauit belli in Etruria gefti fortunæ euen-tus. Porrô Pifanifortunæaduerfitatem fupcriori æftate contra Ligures mariex-perti,contra Lucenfes, quibus cum illi, vü demonftrauimus, fœdcrc coniuiiâi cranr, æquiori Marte pugnarunt. Nam poft longum amp;nbsp;atrox, ac planedubiuin certamen,Lucenlês âb eisftifi,amp;incredibilicladcaftèôli funt. Quoquidemfuc-ceflù elatijOmhiatentantes, ôc infeftantes, bteuipôft,ipfis Motroni arcemeri-puêre: quam,ne nouis bellis præfidium Vel hoftibus rcceptaculum eflepollet, funditusenerterunt. Genuenfesintereajcùm eorum maxime interelLer, vt inter hos duos populos recènscoinmiftbs, bellum aleretur, omnicura amp;nbsp;ftudioferio allaborarunt , vt LucenfeS fibi confœderatos nouis auxiliis contra Pifànos, communes aduerlarios inftruerent; adeo vt illi noua Ligurum acccffioiiÊjôC priuatim nouo fup)plemcntofa(fto,freti,nuper amiftum caftrum, licet femidi-rutum amp;nbsp;éuerfum , non citra tarnen magnam difficultatem amp;nbsp;moleftiam jie-cuperduerint.Et quôd ibi lèdes bello fie fatis comoda amp;nbsp;idoneaomniumiudicio, iproprer loci opportunitatê videretutiillud fumma celeritatc.amp; munimétis aliifq. neceflariis ira inftaurarunt,vt impofitis præfidiis comodè contra hoftiles cohatus amp;nbsp;iniurias defehdi ac propugnari poflet.His oppidô peraôtis,Lucenfes crebris ex-curfionibus Pifanum agrum diuexarur, amp;nbsp;magna cum indigenarum clade depo-pulatifunt. Verùm propter ingruentc liiemem,cùrn téporis ratio gerendis bellis minus foret idonea,tantifper ab armis vtrimq. tcmperatum,donecper meliorein temporis occafionem liceret. Superius demonftrauimus ,FridericûCæfarem lia* tim cùm in Ttaliam maximis amp;nbsp;grauiflimis de caufis euocatus veniffcr,de con-ftituenda publica Italiæ tranquillitate non femel cogitafte, ideoq. cum Geniicn-fibus amp;nbsp;Pifanis,amp;coràm,amp;perinternunciosenixèegiftè,vt,lè ault;ftore,vterquc populuSjfüblatis belli anfis, ad mutuam concordiam amp;nbsp;gratiam rediret.Sedpropter Vtriufquepertinaciam ,nibil omninô conftitui potuifle. Ipfeiraquefubhoc ferètemporis traóbu inSiciliam,quamimperioamp; ditione tertebat,profcdurus, nihil depriftino fuo propugnandæ amp;nbsp;conftituendæ publicæ quietis ftudio rc* mittens, per Moguntinum feptemùirum iterum vtriufque populi animos ten-tare cœpit,«Sc experiri,num rationibus vllis ad faniora confilia,atque adeô adpa^ cem inficéfi pofiênt. Verùm licetMoguntinus,demonftratis temporiscondkio-iiibus amp;nbsp;impendentibus neccftitatibus,oftenderet, cum quanta Cæfaris indf ' gnatione, amp;nbsp;quàm magnototius Italiædetrimento arma ipfi in mutuam per-niciemexpedircnt,ac nihil omitteret,quod ad commouendumvtriufqueanimos pertinere exiftimaret j nihil tarnen, cùm Pifarii ab omnibus pacis condi-cionibus alieniftimi eftènt,amp; nihil magis quàm bellum expetere viderenttrr, efficere potuit,fic profe(ftô,vcillorùpertinaciaanimaduerfâ, amp;nbsp;quorfumiHori^^ ftudia erûperent,diligéter perfpicicns,magna prudétia de Cæfaris volûtatepaucis interiedis dieb comitia habuciit,amp; in iis inter cetera conftitutû, vtPifani,quôl rebelles amp;nbsp;Cæfarisditî^o minime audientes eftent, omnibus priftinis fuis immu-T.'fantrum iiitatibusac priùilcgiis exuerentur, fimulq^omniSardiniæiure,quod fbiarro-gabant,cxcidercnt:ac præterea vniuerfa illorù bona, tam pubîica,quàm priuata, «awiwM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Imperialis filco adîudicata ô? aferipta. Ligures verô ab his multuindif-

fimiles, Cæfaris gratiam omnibus artibusatque ftudiis indies magis arquema-ri/âmnfs- gispromerebantur,iraVtipfeineorum gratiam Pifanum quendamcotifularis dionitatis virum . apud fe aliquamdiu in euftodia afteruaturn, Senatui Lucen/Î nationtbm O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z’ • nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 n r\*r • 1' ni

Ciijàrif, bel’ id rogatiti donodaret. Qjuibus Cæfaris decretis tantum abeft vtPilani aliquo modo confternati vel deterriti fucrint,vt longe præcipitantiùs amp;nbsp;ardentiùs ad A/»?*'*- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;belIuiîJ

‘helium ruerenc, eueftigioque potentiflimam daflein ad Ligufticuiti a g rum di-Jiwandum compararent. quorum quidem pcrnnaciaamp; nouoapparacu cognito^ figures de fummaomnium voluntare Sigißnundum Corfum cu.moóto trire-*^it)usexpcdiuêre; qui fumma fagacitace animi hoftium confilia fubodotatus,amp; præueniensjatq. admirabili quadam feftinatione vfus,ad Arni oftium adnauiga-Jt;flumenque ingrefl'us, prius oppidum, vulgo S.Crucis,occupauir, quam ho-iiousquicquam de fiio aduentu innotefceret. At Pifani, mox valida manu mi-ßraricoraparaca, cum illud poft multas rapinas amp;nbsp;incendia adoriri vellent,ipfe ‘i^hoftüibusapparatibuscertiorfaólus, ne quid à maiori multitudine incom-gt;ïiodi pateretutjftatim ad fauces illius fluminis retroeeftiti eo fane etientu,vt 'juamuis hortem in propinquo haberct, qui eum fumma ccleritate infequeretur; t^men illius manus,citra vllum difpendium vel cladem,elaberetur.Poftea diuifa cum tres Pifanæ triremes Ligufticam nauim pretiofis mercibus ohuftam, amp;Geuuam redocurfu tendcntern , confpicatæ ftquercntur- forte accidit, vt Jiifexillastriremes, quaspauloante Gulielmus Bifaccius Genuaeduxerat,inci*- rm pif^iu-^crent.quo fane fadlum eft,vtharum benefteio ilianauis perieulo eximerctur,amp; Pilànæ in hoftium poteftatem deuenirent. Gum er^oipfis, tot rebus iam vndiq.

■11’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/'I - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-I f’fquot;quot;»'*''-

pertentatis,niniipro veto iucccacfcr,nouacohiiliaamp; rationes iniuerunt,quibus lianc Rempub. affligèrent. Proinde folicitatis omnibus propemodum Liguftici iiBpcrijacnominis ad nouaftudia aduerfariis,primo cum Opizone Maleipina Marcliione, amp;nbsp;mox cum oræ Lunigianæ indigeriis foedus ae focietatem iceruntj lt;ini omnes magna confpiratione viribus eoniundlis ,arma contra Ligures ex-pediuerunt. Hi verb tantis apparatibus nullarenus exterriti, fumma induftria ^diligetia variis in locis fuæ ditionis deledu habitOj magnum peditum amp;nbsp;cqui-turn numerumcoegerant; quibus freti, cum adueriarjis iuxta Clauarum ea for-tunaconflixere,vt non folum hoftilem impetum ftrenue ac fortitcr fuftinerentj Verùtîi ctiam magna eos clade afficerent. Ceteium cum ipfi,paucis diebus inter-pofitis,reparatis viribus nouilque auxiliis aPifanis inftrudi, eodem redirent, 3cetiarn plurimi ex vallis Airanse incolis,horum inftindu fubinde à Genuenft-busdeficerent, tanta temeritate omnia cifeumuicinalocacircumuagatifunt,vt, oinnifublato metu, in vallem vfque Rapalinam exeurfione fada,Monleonis ar-cem fummis viribus inuaferint: in cuius quidem expugnatione dum pertinacius tnhærent, Genua iterum nouus exercitus in eos, duce Ingone Flefta, tunc tern-potisvrbisConfule,adiundocentum cataphradorum prsefidio,quorum maiof parsexvrbana multitudineconftabat,trarifmin'us eft. Hoftis aute vbi primiim denouisauxiliiscertiorfieret,nulla mora pofthabita,fugientibauddiflimilis, lolutaobfidione difeeftit. At Ligur,neutiquam fibi quiefeendum ratus,Marte A«™ «g«-propitio aefauente, vlceriùs progreftus,caftrum Palfani, ab inimicis paulo ante Tatijr, ejr di— occupatum,recuperauit: quod quidem propter fpontaneam deditionem illis fa-ftam,funditus,ad reliquorum exemplum, euerfum eft: t^itufqiie fuit Genuen-lîsPræfcdicontentionis ardor,vt ante nonquieuerit,quam vniuerfam Ligufti-tæ ditionis oram pacaftet,eamque in priftinam fidem atqueobfequium redegiC-lêt- Huiufccmodi motibus tanaem hoc pfdo fupcracis atque compofitis, Con-ßales nihil prius habuere ,quam foris partam quietem omni cura atque perenni ftudioconîèruare^eaque decaufa inSardiniam recehs paeatam,amp; in ordihem^ ^tienarrauirnus,redadam,Lanfrancum Albcricum ftrenuum virum,cum odo tîauigiisjVt hanc Prouinciamin officio continerct ,ablcgarunt radtutelam verb luperi atque inferi maris OthoCaffarus, amp;nbsp;IngoFlefta fummæ audöritatis ac

€48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE B E 1 L O' V I S A N O.

exiftimationis vin, cuius quidein pofterioris proximè mcminimüs, cum aliquot nouarum criremium præfidio ôc fupplemento miffi funr. Hi quaralibet ad oin-nemoccafionem intenci, etfi diligenter hoftium aditus obferiiaient,amp; nihilper-iiidc quarn confligere àuerenr, nullis tarnen irritarnentis efficere pocueriintiVtil-pugnam ineundarn adducérenc. Nam cùm fefe inferiores cognofceienr, fummam bellialeam committete nonfuncaufi,fed nouis confinsârq.ambus, alios nouos motus atque turbas in Liguria cière fi bi expedite Vifnm luit, vt he ipfos aduerfarios foris eXternis expeditionibus vacantes, domefticis occupaient. At Ligures interim enixè operam dederunt, vt March. Opizum Malefpinam libi rcconciliarent^cum quo etia tantum cgêre,vtfibi Erycis colkimamp;quædamvi-ncta diuendcret,eo confilio, vt illo venditionis titulo fui itiris fado,Pifanos ctiaïTi poftmodum commodiùs infeftarent.Et quo externos Principes foris paca-tiores, minuf^ue infenfos fiaberêt,fummo Iludip fingulos promereri ftudebant, GÄmTi- Gulielmum quidem Siciliæ regem, qui eum adillamdiem fibinonnullx controuerfiæ interceficrant,Othobonum Albericum niifêrcjcuius viri dexteritatem acfingularem quandam prudentiam tantam fuiffe traduht,vc fuum populum pacato régi in gratiam reponerct, ita vt, confopitis omnibus h-multatibus, omniadeinceps atnicè cum ipfa Repub.cgerit. quarn quidem mu-tuaïn reconciliationem in annum millefimum centefimû feptuagefimum quin-tum incidiffe. Annales teftantur. Cetcrùra vtroque populo ad bellum intento,amp; ad rabiem vfque in mutuum odium atque perniciem exafperato,Ligures cùm animaduerterent, fibi cum inquieto ac prorius implacabili holle negotium eße, ôc vix aliquam belli vacationem fpcrandam, omnibus viribus illius conatusim-pedire, atque nouorum initorumconfiliorum rationes inuertereamp; labefadarc ftudiose atque anxie contendebant: eaque de caufa inftruda noua clalfe,conipa-tatifque ad nouum gerendum bellum omnibus neceffariis, fub Rogerij Caftelli aufpiciis cum fextriremibus inportumPifanum præteruedi, maximiseosda-affeceruntj acprartcralia,oneraria quadam eximiæ magnitudinisadanco-i Liguflm ram ibi ftationem habente, potiti funt: quam non fatis fuit in ipfius ciuitatis Pi-fanæ confpedu fpolialle, nifi admaiorem hofti iniuriam amp;nbsp;contumeliaminßi' gendam,etiam incenderent. cura^ue aflidue inter fe diuerfis modis amp;nbsp;depopula-tionibusgraflarentur,ttecvllisincommodis vtrimqueinflidis exfatiari,vcläli-quo modo adduci pofie videretur, vtatam diuturno bello,quod vtrarnq.Remp. valde afHixerat, amp;nbsp;fere pertredecim annos continuos durauerat ,retraherenttirs

Seta tandem Genuenfes, accifis iam vtriufque Reipub.rebus, amp;nbsp;plerifquelocis eua-«e Pl fan. if ftatis, veldefœdatis,diuturni amp;pericülofi belli pertæfi, fecum reputantes,cufn quot;ilpXa». quam graui Reipub.incommodo amp;nbsp;inæftimabili detrimento hiepræfensreturn flatus amp;nbsp;condicio coniunéla elfer, de pace, licet fero, amp;nbsp;necelfaria potiùs, quàm voluntaria amp;nbsp;expetita,cogitatecœperunt,ita vtnon obfcurèpræ feferrent,fc æquis condicionibus ^im hofle, fi ita illi videretur, tranfaduros. Pifanicontra, fuapte natura immodicæ gloriæ atque honoris auidiflimi,licet hoc idem Sii æul-to quidem magisquàm ipfi aduerfarij,expeterent;nihilominus tarnen codiffici* liùs ad hocimpcllebantur, quomagislibi perfuaderét,fuaedionitatinonparùm derogatu iri, fi aliqua ex parte fefcdimittcret,Vel fuis æmulis inferiores videren-tur,adeô vtdum ftulta amp;nbsp;ambitiolà quadam cotentione pares videti volunt,nec inuicem potentia atque dignitate cedere contendunt, fub dubia fpe pacis vtriiif-que Reip.flatus mirum in modum fiuóluaueiit; quæ etiam omnino defperataao omnibus fuill’ct.nifi Cæfar in Italiam fummo cum vtriufque gentis beneficiore-diilTct.

ojHict. Fridcricus enim Cæfar, ob recenrcs Fnotus,amp; excitacas per nonnullos pu-““Cæ quictis peiiurbatores, turbas j cuin ingenti exercitu ad cas reprimendum fatù in UM ^ralpes Khæcias in kaliani verterac, a,c totius fei;e RornanUmpcrij optimarurn

intet quos Henricus Saxo^ nepos eins fuit, fecuni adduxerat. Ipfe vbi pri-'^üinltaliamattigitjfingulasferè ciuitates adcundo, nihil oinifit quodad quie-^smpublicainconftituendain pertineret. amp;poftquam in.Papienfi agroconflditj Jitter cetera prarclarè ab eo adminiftrata ,contetn}inos popujos, vrputa PifinoSj i^ucenfes, Ligures, Florentinos,ac Senenfes, grauitcr intet fefe, vt amp;piùs cnarra-^nnus, variis de catifis diflidences,euo,eauit: ß; intelledis peroratores ad hoc per bigulas gentes mifl'os,controuerfiaruiB caufis^nihilprias habuit,quàm,confo-pitis omnibus dillenfionibus amp;nbsp;litibus ,eos pace matuö coniungcrc gt;ac feiiipi-terno eoncordias vinculo quam religiofilîimè inter fe deuincirc, itacertq vt po- »««-ƒ.«?»£• f'ITimùm Cæfaris auóloritate atque opera,inter ceteros, Genuenfes cum Pifanis 3nnoeiufdem fxculi fepeuagefiraoquinto ill gratiam redierint,ea conditione,vt ^I’icquidPifanis anteaper Moguntiriude Cæfaris iufiu voluntate atfemptum effet, reftitueretur, interim tarnen GenuenGbus vniuerfæ Sardiniæ pölleflio, ceu propria amp;nbsp;lcgitima,attribuereturj canîetG multi feriptores fuper hac re no paruin interlc varient.Nam apud multos opinio obtinuit,Cçfarem magno teperamen-io hac in re fuilfe vfum, adeo vt æqua portione Sardinia in duas partes diuilam, vnamquidem Liguribus^ alteram veto Pifanis aditidicarit * Quocumque tameii pado res fefe habeat,non dubium efl:, quin poftdiuturna bel la, hac eadeili tem-peftate, quaGælar in Italia agebat, inter Iios duos populos illius arbitriq atque p« iW auóloritate pax fuerit confticuta, vtriufque Reipub. an.imi in pautua amicitia Ka coalueriiit, v.t fere per vndecim ahnos coiltinuos hæc pax inter eos illæfà, ffimmaq.cuin rcligioiie conftiteric. Poft quorum quidemannorum volumina, anno fcilicet milleßmo centcGmo oólogeGmo feptimo, cùip Pifàni magnam llbipotentiaiîl amp;nbsp;auôfcoritatem in Sardinia comparaGenCjOpibusqueôcgratia ibidem plurimum valerent, violato fœderis itare^ ac nihil mutuæ amicitiæ pënG babentes, mercatores Genuenfes in Caralitano traólu freqUentates, fumlna cum violentiaexegerunt, amp;nbsp;fortuiiis fuis omnibus euerterunt. Cuius quidem rei in-dignitateLigures mirumiii modurn ,vt par erat, commotijoniniçura amp;nbsp;ftudio ram grauem iniuriam cum non leui detrimêto coiiiumftam, propulfare, amp;nbsp;quo-adeiusfieripoifét, vindicateftatuerunt: liabitifquein Senatu maturis dcliberà-tionibus, de Patrümfeiiteiitia atque decreto ftatutum fuit,vt ad conferuandam Reip.dignitatem, amp;coërcendara in pofterum Pifanorum infolentiam, qua indies magis magifque fcrociebant, quamprimiim nulla fumptuum habita ratio-ue,militâtes copiæ deferiberentur. Qitapropter defignatis ad hoc ducibus,amp; tam domi,quàm foris coatfto milite,fiuniiia diligentia effeólum fuit,vt Genuæ præ-parataiam maximaclafle, atrociflimum bellum aduerfus ailtiquos hoftes rena-fccretur. inefedibile enim diéfu eft, quàm promptis aniiflis ab omnibus muni-cipalibus, aliifi^ue Ligufticæ otæ accolis,ad tam iuftum bellum nomen dandum fit concurfum, adeô mediusfidius, vt illarum temporum feriptores in hoc per-bellè confentiant, alterutram Rempub. in extremum deuerihfe periculum , nifi arma,contra ipfos Pifanos iuftis decaufis fuftepta,Henricus FtidericiCæfaris filins impediuhTec. Fieri fiquidem aliter non poteràt, vt Ligures iufto odio flagrantes , ab inftituto curfu, nifi tanti viri auftoritate, reuocarentur^. præfer-tim cum non tantum fpei arque fiduciæ in copiis, quas habebant maximas, quàm in ipfareicaufæque æquitatc fibi reponerent. Cæfar itaqueintellccta noua

Vüriufque gentiscönteniione, ad auertcnduin præfens bellum, quod fecumma-gnæ ruinæ iiiftar, multos in dirum exitium attraéturum videbatur, fiiinmacuni nirinirt«c4 P’^udentiafiliumfuumGenuamablegaratjVt hic eius nomine fcriô apud ilbin /arfititfilium Senatum agctec,ne, licet grauibus iniuriis affcélusjvlterius progrederetutjVel ali-«»iim mittiti quid armis dccerneret. Statui cnim atque inucniri rationes non illegitimas pof-lè, quibus Pifanorum temeritas j Sc in obferuanda pace perfidia caftigaretur, amp;nbsp;deiilceps cum magna illorum ignominia retardari poflet» Vitra publicum quie-tis ftudium ^quo Gasfaripfe quammaximè flagrabat, accedebat, vtnonnullis placet,priuaticommodi ratio. Conftituerat enim,Siculi regni poflelïionem for-titer armis vindicate, amp;nbsp;ideô vtrumquehunc populum quàm pacatilTimurndo' mi eiïcjneq. aliquo priuato ac domcftico bello diftineri cupiebat, vt foris vtriul-que opera in rebus luis neceflariis commode vti poflet. Valdè nimiium indigna-batiir Cæfar, fibi per abfentiam tanti regni pofl’ellioncm perfidia paucorum cfie intercepta. Paucisenim ante annis auôloritate ac bénéficie Cælefiinitercij Pon' tificisgt; iilius dominium adeptus erat. Pontifexenim iniquo animo fercbatjTan* credum Rogerij Ducis Calabriae filium, ex concubina fufeeptum, in Gulielmi fecundidefunôli locum de procerum cofenfu in regnum fubrogatum elle, adeo vtad ipfum Cæfarem in co regno ftabiliendum,cönftantiam Guliclmi fororem, quinulla reliótaprole, vita exceflerat, tunc in facrisagentem, omnireligioncfo-lutam, HenricoCarfaris filio,in matrimoniolocaueritj Siciliamque cum Calabria amp;nbsp;Apulia illicacondicione attribucrit, vt Romanx Eccleliæ beneficiariæac feudatariæ efient. Cumigiturhoc regnum Tancredus, vtidiximus ,occupafleG amp;Fndericus Cae far Hen rici pater, Syriacam expeditionem cogitarct, omni Audio atque opera ad Siciliærecuperationem intentus ,multum præfidij acemolu-menti in huius vtriufque populi clafle atque viribus collocabat,adeô vt quamuis Genuenles no ita prorfus retineri pottiiirent,quin impreflione in Corficam,ducc Fulcone. luftiniano fada,Pifanis Bonifacium adimeret,quod poftmodum mul-tis motibus atque bellis anfam dedit; nihilominùs ramen diligentia atque.audo-ritate Cæfaris ad præfens ita ab inftitutæ expeditionis fufeeptione retradifuc' runt, vtipfe Henricus,eieólo Tancredo regni æmulo,expetiti regni pofleflioncm adiretjCxfart^uein Syria poftmodumaduerfus Saladinumpro imperijChriA’^' ni dignitate militans, vtriufque populi opera vfus fit. Quorum certe vires,atqus rei militaris feientia non parumauxilijCæfarianis expeditionibus, vtiprædixi* mus,attulere. Poft Friderici Cæfaris in A fiam profedlione, Henricus eins filius qui mox patri defunótojfêptemuiroriimfuffragiis Imperator defignatus fuerar, ad Siculi regni pofleftionem intentus, omnibus viribus contendcrat ,vt hoc regnum, expulfis æmulis,atque aduerfariis, in fuam poteftatem vendicaret.Proin-de cum multum fpei amp;nbsp;fubfidij in Italorum Principum armis reponeret, prxfcr-tim veto in Genuenfium amp;nbsp;Pifanorûauxiliis,quô vtrumq. populujnterfefe,vn fæpiùscommemorauÂnusjaftiduo bello amp;nbsp;contentionibus decertantemjabvl-teriori certamine amp;nbsp;contentione retrahcret, atque in mutuam gratiam colloca-fcx«lt;o,«api Othonem Archiepifeopum Rauewnatem , amp;nbsp;Anfaldum Strettum Placenti-num,viros graues ,amp;tunc audoritate amp;nbsp;gratia maxime apud fe floientes,ad vtramque Rempub. legatos mifiq quorum deinde opera effcófum eft,vtipftjdiu-turnis bellis defatigati,huiufmodi oblata occafione,nónihila mutuisodiis con-quiefeerent, amp;nbsp;Cæfaris voluntati, hac quidem in parte, obfequerentur. Ligures nihilominùs ,antequam Cæfaris iufl'u claflempræpararent,IdoncmPicium,amp; Vgonem Cataneum adeum ablegarant,vt immunitates,ac priuilegia aFriderico pane

pwe fibiconcenùjiple nouo diplomate confirmaretSc conftabiliret.Quod qui-prompto ac benigno animo fe faôturum verboten ns recepit, licet re ipfa iiunquain poftea prælhterit. Solet enim non rarô vfii venire,vt Principes, {bo~ ^oshicfemper excipio) aligna temporis iniquitate adduôli,præfentis ftatns con-wcioni infcruientes,largi amp;nbsp;liberales pollicitationibus elle confuenerint: fed ta-pofteaconceflæliberalitatisimmemores,comf)ofito rerumfuarnm ftatu,

^dfiiiiiTiinfticutiji-n renerrantur.kaque Genuam reuerfalegatione,cùm Scnatus cenneur. TOaCæfare qnod prætendebat impetrafle arbitraretnr- conRituit, vt fnmma cniXa«-cuiîiceleritateclaflis triginta trinm triremium omnibus rebus naualibus, aliifq. îebiis necelfariis inftrueretur,quæ ducibus OrlandinoCarmandino amp;Bcllobrn-noluftiiiianoeduôla cft; quidccimooôlauo Cal. Scptcmb.ê dnn Liguflico fol-ucnteSjprofperanauigatione vfi, verfusCaftellum maris maritimum Campa-•iiæoppidum^vbi tune temporis Tancredi regis clafiiSjCui Margarituspræfeôîns watjhtionemhabebatjcurfumdirexcrunt. Hic, vbiprimùm de Ligultica cladè cognouit, fuarum virinm hbi confeius, licet Pifani Tancredi rebus clam fauere dicereiKuq tarnen cùm feinferiorem confpiceret, nibil habuit antiquius ,quàrn Vfabduéta clafTe, tutiorcm libi portum amp;nbsp;flationcm à LiguRicæ clafiis confpe-ÖU arque iniuriis remotiorem quæreret. Hanc occafionem nadi Gennenfes, nuHo prohibente^ opportunitate illins portus vfi lunr, multaque bello opportn-iiaarqucvrilia, Henrico tunc temporis Neapolim ardilîima obfidione premen-tijfubminiftrarunt. Verumquia iam æftas prarcipitaratjUec fuæ clalbs aliquem Jicceflarium vfum ipfi Henrico fore exirtimabant, de illiusconfenfu ôevolun-tîteGenuam redierunt. Sed coorta inter nauigandti repentina quadam ac atroci teiTipeftate,neceflitarcadadifiieruntclanemipfam bipartirij amp;ira diuifijdiuer-ûnauigatione quodammodo vti; qnod poftquam hoftis, qui non ita procul in infidiis delitefcebatjintellexiqeam claflis partem qux vicinior erat, qnatqnc fere tribus acvigintitriremibus conftabat, celerrimo curfu infecutus eft. quo fane d Genuenfibus atiimaduerfo, licetnauigiornm numero aduerfariis client inferio-icsjprœlium tarnen neutiquam detredarunt:fed eonuerfiseueftigio proris,om-Jilbufque ncceffariis ad manum conferendiim expeditis, intrepidi ac fortilTimis animis fefe adcertamen compararnnt, adeo vt Margaritus, confpedaLigurum aniinofitateamp;alacritate, fpelapfus * eos adoriri nullarationeauftis fuerit.fed protinus tergiuerfatione fada, nauigationcm luam alio inftituit, ac fennm fefe sbeorum conlpedu fubdnxit, ita vt hac in parte magnum puftllanimitatis fuæ indicium reliquerit. Multi funt, qui repentinum Genuenftum dilceffum no tain ad id référant, quddpropter temporis condiciöhê nullus eOrum vfus efletj qudm ^nodftatimabillorumadCaftelkim maris appulfu,conftans faraa percrebuif-icfjHenricum in Neapolitana obfidione rrimeftri tabiftca peftis vijca tcinpefta-teineius caftris mirumin modum graftanre ,extin6tumeile,adeo vtipfi, hoc lumorediuulgato, decepti, domnm potiftimum cogitane^int. proinde inter na-nigandu, cum ad Circeios Margaritu, cum fua clafte oftendilfentjab eo ad proc-«uin irtitati, licet viribus impares, fummo tarnen animi ardore, dimicandi po-ifltaternillifecifTe: verum hunc,illorum înimofitatedeterritum ,fumma cum ^Hiiationefeinde proripuifte. Vtri fententiæ magis accedam, cum ambæ fuos ^flertoreshabeantjin ambiguo lum . licetillorum mihimagis probetur,quidi-^^ntjpropterinftantem hiemcm, Ligures ab Henrico cum gratiaruaóLione efte oiidfibs, amp;rumorem ilium fais0 de ipfius morte difperfum j vanitatis nbsp;nbsp;men-

O-citer tune in Italiâ,præfertim veto Neapoli,procedentibus ,exhanfto iam fere pr.NMpo/i- fijQ exercitu,aliifque omnibus ad bellum continuandum neceßariisdeflitinum, coaóbum fuiße, præter fpem opinionem, ac eriam contra animifui fèntctiam, derehcla expeditione,Germaniam repetere. Verùmenimucrô,vtcumqucferes habeatjCÙm multumfpei ac fubfidij inGenuenf Reipub.armisatqueopibus reponeret, amp;nbsp;nihil fefe praeclarè in Italia, vel alibi, abique huius florcntifliinæ Reipub.auxiliisgefturum crederec,operæpretiiim fefadurû exjftimauit,flpet Ligufticumagrum in Germaniam concederet. Genuam itaqucfubhiemisini-tium anno fupra millefimum centefimum nonagefimo primo cômoda naniga-tionedelatus,achonorificentiflimè fplendidiftimequeàSenatu exceptus,graues confultationescum illohabuic,amp; variæ confiliorum rationes deredintegrando

contra Siculum bello agitatæ arque inicæ, ira certè, vt jp/î Senatus non parum fatisfeceritjcùm omnem fefe prælliturui-n operam arque fidera ad omnem occa-fionein polliccretur. Sicipfeibi conftitutis rebus jpaucorumdierum inreruaJIo tranfcenfis Alpibus, in Germaniam reuerrit. Ceterùin rriennio, ab Hcnriciin Germaniam ex Italia reditu, interpofitoamp; tranfaóto ,Rogerius Tancrdi le-

gis filiu^, Omni virtutum genere ornatus, ac eximia: expcdationis Princcps, vitali aura fubtraôlus eft j cuins quidem obitum adcô acerbe amp;nbsp;immoderate tulit Tancredus pater , vt dum nimia filiuin indulgentia profequitur, dolori ferendoquodammodô eß'etimpar. Quippe, nullis admiilis folariis, vel remediis,tantum in illo naturalis ilia ftorga potoir, vt mortem fnamfilij morti paucis diebus ab eius difceflu eopulaueritjclrélo tantnmmodô vnico filio, Gulielmo fcilicet, plane puero ,tantiregni fuccefiore, qucinmcx Sibylla mater omni cura amp;nbsp;ftudioeducatum, regem SiciliæPanoi mi de proccrum con-fenfu creandumcurauit.Rogerius enim maiornatu,qui Cic iubére pâtre,Ireixn, IfaaciGræcorumImperatoris filiam , vxorem duxerat,nulla relidaproie, vita exceflerat: eoquefaótumeftj vtiure hæredirario regni Siculi pofleflioncm Gu-lielmus ipfe adiret. Henricus itaque Jntelleâa æmulorum adueifariorum fuorum morte,breui temporis interftitio inuicem fubfecutajdonenm frbi tempus prætcnfi regni repetendi datum eße arbitratus, nihil potins habuir, qidm cum Ordinibus imperij feriô agerc,vt omnia ad nouam belli expeditionem neeeßaria peropportunè pararentur. llli, tametfi return Germanicarurn flatus itaeßfet comparatuSjVtmultaforent eiufmodi,quæ magisotium amp;nbsp;quietetn:gt; quâm bellum requirerenq nihilominus tarnen nouiCa.’farisiuftisprecrbus atq. auiSloritate inflexi,illiomnêoperam vitro dernière. Ipfe veto,quo omnia tiniora atq. pacatiora in Italia haberet, neue aliquid eßet einfmodi, quod remorari pof-^ fetj operæ pretium fe fadlurum exißimanir, fi ad componendum inter Infubria: ciuitatcsdifeordiasamp;contentiones, Tronfardum, vnum ex auîicis fuis ptacci-puum,in Italiam mittetet. Pari confilio MarcoaldumdapiferumfuumadGe-nuenfes amp;nbsp;Pifanos ab^gauit.Quiferiô vtriquepopulo fuiPrincipisnominein-iunxit, vt rem naualem, prout le fadfuros receperant, expedire fednlô curarent. Cæfar,conftitutis in Germania rebus,eomparatifque omnibus ijs ad beilum neeeßariis,cum validißimo exercitu ïumma diligentia vfus,emenfis Alpium iu-Ein/dem ai gis, 111 Italiam rediit,amp; raenfe lunio Genuam appulit, vbi fplendidè acfnpramo-' dum honorificèà Senatu ceterifque Reip. Ordinibus exceptus eft . Poftero die Senatu in colloquium , blandis amp;nbsp;humaniftimis verbis^largifque pob fifaiiMrum Jicitatioiiibus Patres ad præparandam claßem animauit, fie vt ipfi omniftudio, anrequam difeederet^aa illam comparandam incuinberent. Pilani Genuenlium exera-

f^emploinciratijidein obfequiutn atque officium ipfi præftiterünt. Ligufticæ iam inftriidæ nihil deerat, prærerfupremos duces ac præfeôlos . Cæfaris

'f3quenomineMarchio Mondsferraci,amp;imperij Mavefcallus, Reipub. verôno-nouus Prætorjquireeèrts in gratiam Marcoaldi ,abrogatis confuetis Cofl’. ««« crcatusfuerar, cumplerifque leôliffimæ nobilitatisiüucnibus præfedi fuerunc. ^æhrceleriter rebus omnibus ex animi fcnrentia conltitutis^ldibus Augufti cû Gcnueniîum ornatiffimaclaflèjèfinu Ligufticofolu2f,atqueaßumptisin innere Hanorum trircmibus,profpero ventorum curfu Gaieram delatus cR; eaque hne ''Ilocertainine in poteftatem accepta^ inde Neapolim decimo Cal. Sept, appulic. Neapolitarii de Cæfaris tam repentino aduehtu a'ccius clafle certiores fa'ôli, ira bêre aniinisconfternati, vt, cùm rebus omnibus ad bellum necefiariis eßcnc lt;ldlituti,mifla àd cum legatione/ceius voluntati arque mandaris obtempera-turos,debitumque officium præftiruros pollicerentur. Quorum exemplum cir-uiiniiicinæ genres imiraræ,illii^s hdem fequi porius,quàm armaexperiri malue-runt.Calendis inde Sept, in Siciliam præterueôlus, Meiïanam^quæ tune tclnpö' risciusftudiafequebatur,cum fuaclafieperuenit; vbicùm PifanicUm fuaclaf-fcjCjux fcrèeratduodecim trircmium,ftationcm haberent,cxoriis nouis hmul-tatibuSjac veteribus odiis rcpullulantibus, graues diGenhones amp;nbsp;rumultus inter cosacLigures concitatæfunt,adeô vr ab armis amp;nbsp;cçdibus nofucrit temperatum. Vcrùm,cùin Cæfaris valdè intereflet,ne hægentes interfecôinn*uflæ,vlterius di- ƒ-ghdiaventur,fummo ftudioallaborauic, Vtdepofitis armis,inUteem reconcilia- terLi^«ret rcntiir: qua cette in re Marcoaldus, qui tûiVti diximu§,auéloritatc amp;nbsp;gratià apùd ipfiim Cæfarem florebat,tantum operæ præftititjVC eins potiffimùm indufttia ôcaiiâôritate omnis rumultus repreffuscenfeatür. Eoetiam tempOre, quo Mef-faiiæabvtroq. populo tumultüatûeft,Ligufticæ claffis pVæfetSti mors iricidir ; cui cviuisfubtraólojde comuni eeterorum ducû confenfu alius tantifper fubrogatu^ fuit,donee Senatusdecreto alius cûmaiori poteflatedefignaretur. Cæfar deinde vlterius progreflusicùm intelligeret,Cataneâ,infignem ilHus infulæ vibc,validis præfidiisSibyllæ reliôtæ viduæTaricredi regis tencri, allaborandum fibi ftatuic^ Vtilia,quoceteræ aliæ ciuitates abemni defenhone faciliùs abftinerfent, armis lecipetetur.Proindc admoto excrcitu,cùm oppidani fefe ad obfidionem toleran-dain elfe viribus impares animaduerterent, citra longam rrioràm vel deliberd-tionem,deditionem fecerunt. Hac in fidem amp;nbsp;déditionem recepta, Syraeufas ptæftantiffimam amp;nbsp;celcberrimam eiufdem prouinciæ Vrbcm, tonténdit. Sed cû hæcvrbs non folùm loci natura ,verû ctiam arte arque opéré vaîdè cemmunira effet,iravt facile propugnari amp;nbsp;dcfendi pollet,ac prætcr hæc,validifiimo præGdid tenerctutjCæfarfummamdifficultatem fubiit, priufquam illani expUgnarépo-tuiffievt earn non citra magnamvtriufque partis cædé in fuam potelfatem re-degetit.EratfortèSyracufis obfidionistenlpore Sibylla ipfaTancredi vidua,quæ cumvideretjdefcnfionem vrbis amplius fullineri non po^e, dccliriahdipericuli gratia,fcfecum Gulielmofilio amp;nbsp;Archiepifeopo Saletnitaho fuifquefratribus, in Vrbis àrceiu fitu opercque Inunitam fubduxit : miffifque ad Cæfarem orato-nbusjhocvnumftudiosèagebat, vthonclTisconditionibus cum illo pacifeere-tur.verum cùm hoc difficilius quàm fperarat,irnpctraret ,neceffitate àdduôla, r^no Cæfaris animum einolliret,arque ad beneuolentiam infleeSferetjoftendebat, fefélibenterregno abdicaturam, modo ipfc Guliclmum filium fuum Tarent! Principemconftitueret. Cæfar fecum reputans, hanc reginæpoftulationem cum «quitate amp;: honelbo coniunôlamefiejpaflus cttfeexorari,ira vt,data acceptaq*

fîde,reginaiïi,ceterofq. eius comices in fidem receperit, Syracnfis^- rclidofirmo prxfidiOj Panormum progreflus eftj quam vrbem mari terraqueobfidionepref-i'gt;^O‘^icocercamine expugnatam,fuoimperio adiecic. Panorraiis inte-, græ premium vidoiia: fuit. Siquidcm eareceptajamp; Conftantiam vxorcm fuam • aSaierniranis fupcriori belloaduerfus Neapolîtanos infelicitcrgefto,cùra ipfe

Geri'naidam repcterer, captam, cuftodia liberauic, fequeSicania: rcgcm cum ea coronari maximo totius regni concurfu imperauit. Præterca, cùm Irenen Alc-xij Græcorum Imperatoris filiam, fîüé, vtnonnullis placet, fororcm,in palatio Panoi'mitano Rogerio Tancredi filio dcfponfatam reperiflct, Philippe fratrifuo vxorem dédit. A quibufdam etiam pofteris ac memoria: traditum eÛ, illic ingen-tem Northmanorum thefaurum fuide repertumjquc paucis poil diebus in Ger-maniamiudu Cæfaris tranfmidum ed'e aiunc. Hanctam illudrem atqneinfi-gnem, tantaque dem um felicitate diuino beneficio parram vidloriam incredi-poftmodum perfidia atque fæuitiaipfe polluit ac deformauit. In primis fi-Genuendbus, quorum potidimùm opera arque auxilijs Siciliæregnum adeptus fuerat, non inodopromida non præftitit, fed eos etiam priuilegiis ac immunicatibus illis à pâtre luoindultis atque concedis multauit.Sibyllainve-rô cum prolibuSj atque adeôipfum Alitiditem aefratres iniquiori arâioriquc cuftodia coërcuit. Et quôd proximo ànno confpirationes aliquot aduerfus fe compertas prætexeret,veluti iuftamiræacfæuitiæ fuæ materiam naâus eder, îmmanirer in omné Tancredi familiam eiufq. amicos amp;nbsp;familiäres graßatuseft. Nam Sibyllam, Archiepifeopum perpetuocarceri emancipàuit, Gulielmum exeôlis teftibus, Veneriideô inutilcmatq.incptumfecit,nc ftirps regia vlterius proferri acpropagari pod'et. Et hac inauditacarnificina non contentus,adeô crudeliter fuâ tyrannidem exercuit,vt,aliquotobddibus fibi ex prarcipua nobiliwrc ad regni fccuritatem traditis,cômlinis lucis vfuram inuiderit,ita vt,eßbflisocu-lis,eos perenni cæcitate damnauerit. Quofdâ excoriauit: nonnullos palo ac fti-pite affixit terræ. aliquibus,quôd afteclari regni rei infimularétur,igneis coronis redimiuit.quamplurimisindigenarüm bona amp;fôrtunas,per vim cotumcliam-que cripuit. Eccledas aut grauidimis tributis, aut fœdiflimis cxpilationibusdi-lacerauit. nec Epifeopi quidem abeius carnificina immunes,vel exempti:fedin eos ac in reliquos facri iuris homines variis tormentis ac fuppliciis animadiicrtit. Hoc modo per omnes crudelitatis gradus debacchatus Henricus, antequamm Gcrmaniam re,mearet_,ad noui regni fui tutclam atqüe fecuritatem Chunradum, recèns Ducatus Spoletinifaftigio àfehonoratum,Sicilian ^Thebaldû vero Cam-paniæ Apuliæqueadminiftrationi cum valida manü ac præddio praefecir. Ve-rebatur enim,ne hi populirecèns viatquearmis fubaôli, multifque incommo-dis atque iniuriis affeôfi, per fuam abfentiam impofitum iugum excurere,Ôcfein prirtinam libertatem ad'erere conarêtur. Proinde cùm his duobus fuis benefeia-riis,amp; confanguinita^ dbi lundis, plurimum fiderec, nullum inconamodum f bi tamdiu metuebat, quamdiu ipfi cum imperio Prouincias iftas procuraient. Ipfe intereacum fuaconiugeConftantia,ncc non vidua Tancfedi eiufdueliberis acSalernitano Prçfulc,cetcrifq.datis ^bfidibus, in Gcrmaniam per Italiam con-iipj. tendit, amp;mcnfeMaioanno fupra milledmum cêtcdmum nonagefimoquinrogt; ill GaldamCifalpinam peruenit. Ticinum inde progredum, Geiiucnfiuorato^ rcs adierunt; pcrtentatoqueeius animo,miro artifteio ac Icnocinio orationis^ hoc vnum conabantureflnicere,vt ipfum hac in parte fibi refragantem,incredi-bili quadam humanitate amp;nbsp;obfequio ad promida præftanda infleôlereiit.Verura

cum hatura, vti multi tradunt, non folùm eflet auftera amp;nbsp;atroci j fed fdpramo-uum refraólariaatquein^rata, fele nequicquam rogitando defatigarunt, adeo vt cum magno fuo impendioatque^ncommodo experti fint, quantis impofturiS Wicus hnmanarum reruin fiatus pateat, amp;nbsp;quàmfæpè fpecie reéti homines, jiiioquin non prorfus imprudentes,fallantur. ipfej vbi tàndem fumma cum diligentia rerum Italicarumftatunicópofuit,citra aliquain temporis iiitermiflio-iieminGermaniamvnàcumconiugc vterum gerente, prOfedus eft; quæetiam weüi poft ftium in Germaniani aduentum , Fridericum eilixa eft, qui poftmo-uuniadiinperium eueólus ,Fiidericusfecundüs dióïus fuit. Opinio penesmul-tosgraues fcriptores omninóobtinüit,ad huius Henrici C±laris èxpeditionis ccleritatem, óc fufcepti belli felicena fucceftiim j iion parum momenti ingentem illum pecuniæ aceruum,qua Richardum Britannum tecèns ab eö multatuni fuiflèoftendimus,attulifte.Multietiam reperiuntur^qui conftanter aftèuerant, cxhaceadeiri pecunia Viennam, fuperioris Pannoniæ metropolim ,möenibus vndiquc cindam fuilfe: quod vt eredam ,faciunt ftatuæ lapideæ, quæ etiam-num in exteriori muro locatx, captum ipfum regem repræièntantes, extancj ^conlpiciuntiin

Vb EB. töi'niilcmorauimüsjdifienfiohesac tumukus inter Ligures; ac Pifanos, Meftanæ recèns exortos^ operaatqüe aiidoritate Mareo-aldieatempeftateapudHenricum Cæfarem fumma gratia amp;nbsp;digni-tateflorentis,compofitos,atquc magna fui parte fublatos fuifte. At ”5’5* Jreuiiritcriedo tempore 5 anno fcilicet ferè liiillefimo centefimo nonag^fimo quintOjVeteraodiatemporuiti interftitio nonnihil intermifia ,arqué bonórum virorumdiligentia fupprefia, iterum inter vtrumq. populu repullularunt. Pifani emminiquoanimo ferebant, Bonifacium Coificariniulac oppidum aGenuenfj fbiereptum,atqueeuerfum eife; Proinde cum nullis reeufatis laboribus vel pé-n’culis intantum allaborafient, vt recuperatö oppido^præteritæ cladis memoria^”quot;^’’^' maioriexpartedcletaviderctur, nihil habuêre ahtiquius, quàm oppidum ipfum omnibusmunimentis aliifc^uepropugnaculis ad fuftinendam amp;nbsp;arcendam vim boftilemneceffariis, fumma Cum celeritate inftruerearque fulcire.Quarnobfem' Genuenf. vitra modum irritati, nülla interpofita mora, clafi’em fex inagnarum nauium actrium triremium cum plcrifqueminoris noræ hauigiisjconuehendis commeatibùs commodiSjlacöbo Mdifiero ciuc Mediolinenfi vrbis præturam gerente, inftruxerunt, ac expeditionem maritimam ducibiis Henricö Carman-dino, Othone Polpo, amp;nbsp;Ingonc Flefia,adQrnarunt. Qui,rebus omnibus ad eani' expeditiouern necefi'ariis comparatis amp;nbsp;diligeter difpofitis, fecünda nauigationê inCorficam delati, paucis interiedis diebus,Bönifaciuin ipfum, nondum firmis soKifàcùtm præfidiis amp;rnuni{ncntis firmatum, facili negotio iterum expugnarunt,amp; in po-teftatem redegerunt. In hoe rerum tradu, Caeleftirius tertius Roitianus Pont, cüm animaduerteret, nouis dffiidiisatque recèns exortis-turbis pacein publi-cam cum ingenti Ghriftiani nominis iadura amp;nbsp;difpendio mirum in modum ‘

perturbari,nullumque gerendis bellis fincm imponi, Chriftiana pietatè pio co, quo fungebaturj inunere, commorus,menfe Marrio Pandulphum Cardinalcm inter purpuratiordinisvirum,tuin auólorirarq,atque longo return gercndarum vfu èc peritia excellentem, ad vtrofque populos ambiriosè inter fe deccrtanres.eo cönfiliomilit, vtipfi Pontificia auótoritateaddu6ti,ad mutuaila beneuolcntiain amp;nbsp;concordiam redirent. Pandulphus^cùmpro rei magnirudîne auó'toiitarein fuam penes vtrarnqüegentem,cönuocatis amp;nbsp;in concilium adhibitis præcipuis quibufque eorum,interponeretjin mukis locis, pracfertim veto in Eryce,oratio-nein graüiïïiinain de inutua reconciliatione habuinfed cùm negotiumadeôeßet incricatuin amp;p'erplexum , vt propter fummain difficultatcm indies procraherc-tur,nec aliüm fuæ diligentiæ fruóluinjquam longæ expeélationis tædium,rcpor-tarer, de totius negotij fumina ac ftatu ad Pont.refcripiïtjoftenditque,rem maio-ri deliberatione indigêre,nec in fua poteftate efle, vtpacem inter eoscönffitueret. Pifani niinirum, ctim mira ambitione amp;nbsp;vlcifcendi ftudio Bonifaciüm repenti-nopotius Genuenfium incurfuquain iuftis viribus expugnatuiU Sc amißum, in fuam ditionem irerum redigere anxie optarcnt, omnem neôlendæ moræpro-trahendique temporis anfam qüætebant, Sgt;c fpeciofis qUidem verbis pacem pof-licebantur, re veio ipfa bellum crudeliflimum gercbant, adco vcLigürcs longo vfu atque magna rerum gerendarum prudentia adüerfariorum confiliaamp; cona-tus probe rimari amp;nbsp;inueibgare edodi,facile intelligerent, quoriam itloriim ftu-dia euaderent,amp; quibus potiffimum de caufis rem ipfam extraherent. Quapro-pter fumma celeritate Drudum Marccllinum Reip. fuæ Pra.’torem, in alteiius locum recens fubrogatüm,cum multis nauigiis pcropportunèinftruâisJnCyr* num ablegarût.Qu^icùmcitraaliquam moramin infulain adnauigaflct,amp;nullam hoftilem claflem ,veladuerfariü offenderet, Sardiniam cogitaüitjadquain muratocurfu, celeri nauigationcaduedus eft,ea potiflimùm decaufa^quodcer-to deprchcndiffetjMarcbionein Gulielmum ludicem Garalitanuin,toparcliiam, cui nomine Senatus ludicis nomine præerat, contra paólaamp;mutuas conuen-nonestyr3nniceßbiartribuifle,amp; OGCupalfcj mutatifq. ftudiis,amp;negleäaReip. Ligufticæ auóloritateamp;amicitia jtotaanimi propennonc Pifanis fauere atque patrocinari. Gulielmus interea, veritus ,ne propter fidem fuam turpitercontra omnem acquitatis regulam violatam , magnum cum ftatus, tiim etiam honoris ac viras pcriculum incurreret- nimirum cum non ignoraret, Genuenf., infignes alioquininiuriarumvltoreSjnunquamimpune tantam iniuriam deuoratiirosgt; ’ fummacalliditaterebus fuis âdeô profpexerat,vt non folummodô SardoSjVerùm ctiamTarraconenfes,amp; aliarumgentium nociflîmum quemqueiterum fuaruin' fludiofos amp;fautores haberet;quorum viribus amp;nbsp;au(5toritatc fretus, initiô om-nem Genuenfium impetûquàm fortilïîmè fuftinuic, amp;nbsp;pari quodammodo vir-ture ac fortitudine repulit atq^ repreflit. Verùm ciim ad eu armis profligandiim, adeoi^ueSardiniæ régna exigendum,noua lubinde Genuenfi ducipræfidia amp;au-xilia mitterentur , Pi{ani,qui ea tempeftate cum inflruéla claflè,magnaque militum amp;nbsp;armatorum manu in Corficam appulerat, de falute Marchionisnoiï paru folliciti, fortiter arma in ipfos Ligures expediuêrejco certè fuccefiu,vtatroci intercosproelio commifl'o,dudum ancipiti Marte vtrimque dimicatum ncjfed tandem fortuna in fauorem Genuenfium inclinante, eXpuIfis Pifanis, fuin-ptaque dé temerariis Matchionis aufibus vindiôla, Ligures quietaillius prouin-ciæpofièffione potiti amp;nbsp;gauifi fint. Quibus rebus féliciter conftitutis, amp;nbsp;expedi-tis, Prastor cum vniuerfa fua claflc Bonifacium verfus co animo conKRdit,vt illud

™doppi(Juj^^ firmo præfidio communiret, ac totuin illius infulæ traâtnm ab «oniiibusiniuriis tutum ac fccurum redderer: quod fane fumma cüm diligentia amp;nbsp;dcxteriuteexecutuSjGentiamprofpera nauigacione reuerfus cft. At Pifani Bonifacijiaduram iinpotenti ac prorfus iniquoanitrioferentes,citra aliqiiani (iuietem,vel temporis intermiflionemjomnem curam atque confilia ad illius fccupcrationciD iugirer conferebant. Habebant tune temporis ipfi in promptu iBultosmyoparones, aliofque fafelos exercendæ piraticæ comodos, amp;,oppor-funosjqiiibuscrebrisexcurlionibus totius infulæ oram circumuagari^amp;omniu Portnum aditus dilio-enterobferuarefolebant. Horum initur commodîtate freti, •’emanimo deftihatam fummainduftria amp;nbsp;feftinatione fefe aGecuturos omni-*10fperabant,priufquamGenuæinnotefeeret.Proinde inftruéla claflê,conuoca- Pifinpi-dlquein auxilium fociis,acconfœderatis,corumquenauigiis adhibitis, in Got— netjiicqtiiifri fcain fummocum filentiotranfmifere^Bonifaciumque repentinoimpetu faólo, sdortifunt: fed quôdpræualido præfidio,ac omnibus ad obfidioncm fuftinen-dam necedariis eilet inftrudum, expugnare nequiuêre,licet, citra remifTionenl vHaiUj omnibus viribus amp;nbsp;conatibus oppugnarelir. Ccterùm,vbi Genuæ de bac noua amp;nbsp;occulta Pifanoruitt expeditione nunciatumeft, SenatusdccrctoPrælîdi iniunâumfuif, vr, nulla mora intcrpofita_,omniaquæ ad hoftem profliganî^um^ aedefenfores adiuuandum necefiaria opportulla client,pararennir. Prætor ftatiin,quôdpericrllum in moraefl'et, nec ratio temporis admitteret, vtmaiores apparatusfierêtjilluc nauim,omni commeatus atque armorum gencre onuHami duceMontanario Auria, præmifit^ quæ per aduerfam tempertatem ab inflituto curfu fecusac egt;dd:imarant,remorata, ab bofteanimadtierfa fuit-amp; cùm nullus cfftigij locus daretui'jintercepta.Haudmukô poft,ad liberandahoftilibus incur-fbus Corficarn,iuftuSenatus Anfaldus Guaracus,vir clari nominis,curn fepten-decim triremibus etiam amandatus eft.de cuiüs quidem aduentu vt Pifani intel-lexêre, veriti, ne propter ftimmam temporis anguftiam ab bofte velopprime-rentur, vclfaltemin ipfaobfidione intcrcluderentur, muralibus maebinis aliifq^ impedirnentis in continenti reliôtis, confeftim à Bohifacij oppugilatione recefte-funt, paucis tarnen interieóiisdiebus ,rcftauratis viribus, ingenrique animifî-ducia,eiufdemoppidiobbdionem repetierunt. Sed Ligures ibi ftationem adhuc babentesjftatim intelleéto boftium aduentu,fummacum alacritate illis obuiam proceflerunt. amp;nbsp;quamuis Pifaiii dùabus nauibüs egregiè inftruôlis fuperiores «nenqnihilomiilus tarnen fingulari Genuenfium virtute, folidaquepræfedti il-lornrnanimobtare,intrépide belli aleam fubicrunt, eo tandem fucceflù,vt ipfi trimn nauigiorum, Pifani verb vniusiaéturam faccrent- in quo^ præter ceteros, Girardus Vicecomesnobilis Pifanus câptus fuit,Genuamquc perduôlus. Incidic bocproeliurniuxtaBonifacium circa annum eiufdem æui nonagefimu fextumj aquoquidem tempore vfque ad annum tertium fiipra millefimum ducentefi-nuiin,hoceft,per totum ferè odennium,nihil intér vtro^]ue populos memora^ tndignum,quodequidé inueftigare potuerim, geftum fuit. Aliquorum camen Annales commémorant, intermedio hoc|empore multas vtrimque excutfiones

velificationes efle faólas, piraticam circa Sardiniam amp;nbsp;Galliam Narbonen-finavarioeuentu atqueinconftanti fortuna fuiffe exercitam. Inrerea temporis Cæfar AuguftæVindelicorumcomitia indixerat, ad quæcum multi Germanias Principes conuenift'ent, per amicos egit, vt pænè omnes Fridericum filium, qua-dritnumjacpænè incunis vagientem,Regem affumerent' idque literis amp;nbsp;iura-ïnentofirmareilt. QuoimpetratOjpaucis pôft diebus, cum vxore ac filioin Sicu lianl

ham retierfus cft:ibiquecùm venationiindulgeretjacmcnfeAuguftoinqnodam nemore,vbi erant fiigidiflimifontesjcalorem,quo maxime æftuabat,lenire vellet, in terram ncöu llratus,ex frigore ccrpit infiimari ac ftatim fe Meflanam transferii iullir- vbi baud multo poft,diarrhœa correptus, morboque indies in-ualefcenre,fatisconccftit,anno imperij odlauo, fuperftite hæredevnicoFnderi-cofilio, quem Philippo fratri cum Siculi regni adminifttatione,arq.inGgnibns Imperialibus commendauit. Sunt etiam quitradant,ipfum, antequam obiicr, Innocentio tertio, fucceflori Cæleftini ,vxorem amp;nbsp;hlium commendalTe. Arbi-trati funtpræterea nonnulli, eum veneno ab vxoreexhibitofublatum,qucd ne-potes ac propinquos ,nobiliorelque obftdes fibi dates, amp;nbsp;inagnam profapix partem cruciatibus torfiflet. Ceterum familiäres qui ei à cubiculis quànifide-liftimèinleruiernnt, id conftanterpernegarunt. Eius corpori in vrbe Panonni-tanahonorificentiflimèparentatum anno fupramillehmumcenteßrnumnona-gefimo o(ftauo,cùm regnare cœpiftet M. c.xci. Henrico humanis rebusexem-pto ,Pifani fubinde cum aliquot myopsaronibus ceterifque nauigiis piraticam exercentes, per varia loca prædabundi excurrebant,amp; poftremô in Siciliam præ-terueôti,plurima damna infularibus,acpræfertimijs Genuenhbus, qui eam in-fulah’i return exoticarum amp;nbsp;commutandarum gratia frequentabantjintulcre, sjrämfi a adeôvt tandem Syracufasceleberrimam, atquc vnam ex præcipuis totius regni vrbemipoft-lîcfatisdiuturnam Sgt;c duriflimam obfidionem expugnarenq potitiq. vrbe, tanta crudehtate in oppidanos aliolque Syraeufaniagri indigenas gralTati funt, vt, nulla fexus,£Etatis, Vel dignitatis ratione habita, pro mile ne in omnes fæuicfint. At Ligures hoc atroci amp;baibaro fatfto fupramodum exacerbati,amp; iufta ira atqueodio accenfi,habitisfuper hacre,tanqu3m omnium grauiflima amp;nbsp;atrociflima,comitiiscenturiatis,de corn m uni omniumOrdinum volontatcamp; fuffragiis, decrctum Senatufconfulto tonhrmatum fuit, vt ea qua fieri poffer celeritate,præualida claftisadtam magnarum iniuriarum vltionem eópara-retur. Et quo celeriùs atquc tutiùs hæc expeditie perficipoflet,nouacófi!ij ratio ab iis quiReipüb. adminiftrationem amp;nbsp;curam gerebant,excogitata fuit. Paucis enim antèdiebus,in Siciliam alialqucconterminas regiones , plurimænauesarque triremes, fub diuerfis ducibus acpræfedisablegatæ étant, eo prætextu,vt claftî è Syria reliquifqueAfiæ partibus rcduci, fubfidio eftent. Hisigitur omnibus ac lîngulis feorfum iniuntftum feueriter à Senatu fuit, vt viribus collatis ,iii vnum quafî corpus coirent, vt fie coniunébis nauibus armis,Pifanos noua vi-dforia in Sicilia exultantes, inopinatô adorii êtur, recèns potita vrbe exueicnr, ftmulquede tam nefario arque horribiliflagitio pœnas fumèrent.Nanarchicùm in vnum, prout conftitutum eraqconueniifent, imploratoquc Henrici, Mallia-cæ oræPrincipis, coghomento Pirtatoris, Reipub. fuæ fideliflîtnifocij,fubfidio, qui hoc tempore cum aliquot fuis nauigiis inde baud procul abcrat,annofnpra 1104. millelîmum dueenteiimum quarto, circa fînem lulij, cum vniuerfaclafi'e

eufas profeôli funt : eoque cùm oôlauoldus Augufti incolumes appulificnr,lb-tim duas prægrandes Pifanorum nau^s, vnam illarum Florem , alteram Rofain nuncupatas, in ipfo porru interceperunt, moxque vrbem ipfam, licet Reineius Comes,virvt generis fplendore,fie etiam militari difeiplina Celebris,Pifaniscon-fZTenfZ fœderatus ,cx Etruria cum valide ipfis fubfidio adueniftet tam aida obfidione prefterunt, vt illam fèptem dierum fpatio expugnarent. His rebus no ihinùs propere, qudm féliciter geftis, continuo huius vrbis Anti ftitem ,ceterofque cities à Pifanis expulfos, variifque in locis exulantes, priftinis honoribtis fortimis rc-liitue-

'Wiiefunt, ita vt recepta vrbe,ibiqueconftitutis rebus, amp;nbsp;Alamanno Colla cum '’îiidopræfidio ad vrbis cuftodiam nomine Rcipubi reliôlo, Genuam ouanti-i

fiiniles, cum incrcdibili todus Rcip. læricia arque applaufu redierinc. Cccei-*'uniPifani, huius vrbis iadlurain iniquilïimoanimo ferentes,nihil habuêre an-t*9uius,quâm ad earn recupérandum rôtis ariiiis arque Viribus incumbere. Pro-fumma céleri rare vfi, decem onerarias jac diiodecim triremes optime in*

'quot;uâaSjduce Rcinek) Comité, cuius fuprà meininimus,Syracufas amandaruntj ^uicoinmoda nauigatione illuc appullus, continuo milite in terrain cxpofito, ænws machinas amp;nbsp;varij generis rormenta mœnibus admouéri arque vrbcm op-pugnarÜLillit. Vrbem AlamanusCoda Genuenhum beneficiarius, virimpigér 3cfbrtis,adeius tutelam cum præfidio,vtiproximèdiximus,rëliélüSjfümmis vi-dbuspropugnabat, primofqne holliles impetus fortilfimè fuftinuitac reprelïici ^^rùm Pifanis in ea obfidione pcrtinaciflimè inhærcntibus. Coda fuis viribus ^iffifuSjCÙin propter temporis angudiam commodè Genua auxilia excire Uequi-ret,Henrici Malliaci Reguli fidelilhmi Reip* focij opcm arque auxilium implora-uit.llleftatiin perfidelcs internuncios edoôlus, quato in difcriminc Syraculàni a Pifanisobfelîi verfarentur,nulla mora interpofita,Mefianam cum quatuor trirc-iBibus ,ac omnibus rébus ad bellum opportunis, præfcrtim vcrô magna pecu-fiiaruinfummaindtLKduSjadnauigauit- ibiquecum plerifque ciuibusGenucn^i libus,quieatcmpedatemurandarum mercium gratia illucprofeéli erantfoli-' dteacenixè opéram dédit, vt militarem manum confcribetet: breuique effecir^ vcclaflem hollili nulla ex parte inferiorem,omniquebéllico apparatu quàm ma-îtimè exornatam in promptu haberct; qua redà Syracufas contendit. At Pifani nouoLigurumpræfidioneutîquam deterriti,fummaanimorum alacritate illis obuiam procefsere :confedimlt;^ue acie vtrimque ordinata, datoque prœlij figno, infeftisarmis inter fc concurrerunt * Malliacus ,cùm nauigiorum numero,amp; Wilitumfrequentiâ fe ab hode füperari ànimadUertetet, naues aliquot pfæmilit, coconlîlio, vt illæ fefe tantifper hodilibüs nauigiis opponerent,carurriqueim- gw«»/ pctum fudincrent, quoad ipfe, qui fibi cum quatuor triremibus à tergo,râquam irt nouiflimo agmine locum delegerat, fi grauius periculum imminéret, vel ira vfusferretj ibiprædôéifet. Vcrum,cùm ipfe nullûmilitaris difciplinæordinem âbhofteobfctuari confpiceret,minime fibi cunôtandüm, occafionemqüe fibi diuinicus oblatam, nullo modo prætcrmittendam ratus, quo minus belli aleam fubiretjprœlio fccum decertate voluit, fuaque prætoria in latus aduerfariæ acri iinpeuipræterueiduSjtam drenuè dimicaUir, vt eapotircrur. Cuius quidemca-fuatquefortunareliqui condernati,amp; parpericulum merUentes,fefe protinus in fugamconiccerunc,adeô vt cùm hi qui nauibus aduehebähtur, nihil, aut certè pariimrefilterent,fortuna prof fus ad Ligures inclinaric, amp;nbsp;vniuerfaPifanorum clalïiSjCxccptis quinque triremibus Infubro milite indrtudis, in eorum poteda-tem dcuencrit. Alamanus intérim ex hoc profpero rei naj^lis fuccedu ànimi fi-duciam cum fuis fumens, efuptione faóla, hodein in vrbis obfidioneadhuc per-fiftcntem adortuscd,faciliqincgotio fudjc amp;diflipauiLcuius memorabilis vi^ doiiæ fama vniuerlam Iraliam exiguo temporis fpatio peruagata, effecit, vt Nicolaus Cataneus, amp;nbsp;Gulielmus Nigrius,qui cum tredecim triremiû fupplemcri-toinSiciliarn proficifcebantur, quo matureobfefiis fuppetias ferrent,conuerfa nauigatione,fc datim ad fuos reciperent. At Pifani ob acccptam cladem haud pa-riim animiscondernati, fumma diligentia decem onerariarfi, amp;nbsp;oôlo trircmium claireminftruxcrunr,quibus in Sardiniam transfretarunt, vt ibi nouas turbas amp;:

DE B E-L L O V I S A N Oj L I Bi I i; tcmpcftaresconcitarent. Q^öd quidcm vbi primùm Geniiæ innotiiit, pan (diligentia amp;nbsp;celeritate totidem nauigia,duce Nicqlao Auria^ cxpedita fiintjitavt Pi-fanidehisapparatibuscertioresfaóli, vthofti omnem decertandi anfainpiaci-derent, confeftim fefe in euindnfulæ tradum fubducerent, quem vulgoCabrb tanum vocanc.lbtquippepluriinos focios amp;nbsp;clientes habebanc,quorumopcac præfidiofreti^lê longe tutiores arbitrabantur.Ligurverô tainetfi eos perrinadfli-meinfequeretur, vtad certanaen elicereC; nihiloininùs tarnen, cumipfi fefe intra intinitifïimum vallum atqueaggercscontinerent, fruflràin hocabeo élabora-tum ell. Pari fuccedu amp;nbsp;infelicitate in exurendis ipfbrum nauigiis omnem ope-

rain amp;nbsp;fludium incaflum confiimpfit. Interea temporis,cum Fifeinintiatiiin, cfl'et, fuos à Genuenfibus obfidcri,nec in paruo difcrimine verfari- Scnarusfum-ma feflinatione ad feptendecim triremes auxiliares cum multis validis manipu-laribus copiis ad eos mißt, Senatus etiam Geniienfis,vbi de hoc nouoPifanoriim fubfidioincellexit, parifedulitatequatuordecim nauigia perbellèinllruâ3,àice Fulcone luftinianOjCodem deflinauit. Sed is fuit tandem return exitus,vtcura Pifanum prælidium, Liguflicum anteuertetet, Auria veritus, lie à duplicihoftjli clalîè circumueniretur, obfidionem folueret: brcuique poll, coorta airocillima ^cmpellatc, claflis Ligullica in duas partes diflraheretur. Quo fine fidum ell, vt tria Genuenfium nauigia in hoftium manusac poteftatem deuenircnt; quidem iaólura ,cum Genuæmultô grauiora metuerentur, paruoæftiraaraelb moxque de Senatus volutate milium ell ad Iuftini3num,qiii baud procul aberar, vcquamprimum fefedomum reciperet. In hoc return curricuio,Gorgoniamp;Ty-leti Præfules,bis duobus populis hnitimi^enixe procurabant, vt eos inmutiiatn gratiam reponerent. Verum,cum nullis artibus vel confiliis aliquid proficercnf, Pontifex eis grauitcr iniunxit, vt hanc rem ferio tradladam fufcipcrent. Proindc ipfi Genuam profedli,Senatui pöfl multas oftéfas graues rationes amp;nbsp;caufas,tandem audloresfuerunt, vt,licetipfi multis nominibus Pifanorum fidem valdefu-fpedlam habcrent-nihilominus tarnen temporis condicione adduä:i,quddYe-netosaliquid erga fe moliri audirent, pafh funt à fc impetrarij vt in Erycis portn, conllituendæ mutuæ pacis gratia,vtriufque Reipub.Iegati conuenirent.Eocùni venilîent, poll longas difceptatiories, ôc hand leucs controucrfiaSjintercedenii-bus ipfis Epifcopis pax inter cos conllitutaeft, amp;nbsp;iureiurandointerpofitofiim-ma cum rcligione vtrimque fancita amp;confirmata, Ceterùm Pifani conllitutx pacis ac obligatæ eo nomine fideiimmemores, poft paucorû dierum decurfiim, intercepta Ligullica naui multis pretiofis mercibus onulla, fefe iinraani fcclerc propter violatum contra ius gentium fœdus tanta rcligione initum, polluerunr. ha^c tarnen à Gulielmo Rollo cum duodecim triremibus è Syria reuertenti,re-cuperatacft. Interquæ, Veneti,natural! quodam odio cum hac nollraRepub. multas ßmultates no aperte quidem, led occulte exerccbant ; fucceUti verórcni' poristandem diu occ^tatum amp;nbsp;concodlum domi malum, in apertumbellum, bac potiflimùm de caufa exarftt, quod Ligures Henricum, Malliacæ oræ Piinch pem,cuius proximè mentioncm habuimus,fuum amicum,amp; beneliciarium,ae Venetæ Reipub.infenbflimum hollem,denuô in Cretenfi bellearmis iuuificnt, ftcuti fuo locoac tempore fufiùs explicabitur. Intérim Senatus exillimans, Pifa-nos,nouis auxiliis fretos, bellum maiori cum fiducia reparalfe, magna cum pru-dcntiaacceleritatedeledlumpertotum agrum Ligufticum, acplcraquealiacir-cumuicinaloca,haberi imperauit,tanta mediuslidiusdiligcnria amp;lludio,vte2i-guo temporis interuallo ad duo millia peditum egregiearmatorurnfiibvexillis babe^

habcrent, eofque ad aduerfariorum opprimendos conacus terrcftri irinere præ-niitterejexpedirc vifutn fuit: amp;nbsp;quadraginta nauigioruin clafTem vno eodemque tempore contra eos eduxerunt. ÂtPifani, tanti momenti fufceptum bellum in-felicibus fucceflibus aufpicatfftatim poftacceptam cladem vfq. adeô priftinum âtdorem reiniferant, vt belli exitum ex infaufto initio itietientes jOmninb earn expeditionem fibideferendamedeftatuerint. Ipfis itaque domum reuerfis. Ligures baud multô poil idem fecerunr. Ceterùm Pifani, quibùs ea noua cuin Ve-; iietisdifTcnfionej nibil omninô gratins veloptatiuseuenire poterat, afïiduè àd portusVeneris expugnationem intenti eranq cùm düodecim nauigiis egffegiè tnlltuâis,ad infulam è fegione illius loci pofitairi, fuitimo lilentiô perrexerünti militequeinterram expofito,folutaqueobfidionejquicquidoiij ac temporisda-batur,illudtotum vrendis accxcindendis arboribusinfumebant. (^od vbipri- ' itiumillius portus âcfinitiiili oppidi indigcnis innotuir,repentecum quibufdam bemioliiseodelati,abea parte vbi noncrat hoftiliscladis,defcenfionem fece^-runtjacquâm plurimos, inter quos amp;nbsp;Tegrinus ipforuiii præfedüs erat, per in-liilaiupauini difperfos,pa!ante{que intientos, ftatim furnmocum impetu adorti funt/ofuccediijVtjCÙm a fuis propter loci diftantiam nulla ope fubleuari pof-lèntjOmnes vel trucidati, vel capti dnt. Tegrinus illorum Præfcctus,deinde cum Lanfranco Scotto fratre illius qui portum Veneris tutabatur,pcrmnratus elLPot-toquamuis rcs eaféliciter ceeidid'ét, quôd tarnen inconfultis amp;nbsp;infeiis Cofs.rem tantimomenti amp;periculiplenam aggrefli ed’enti Senatus antiquædifciplinæ fe-ucritatem imitatus, buius oppidi PræfeéLum, cuius indu amp;nbsp;audoritate res gefta cratjtemeritatis conuidum amp;nbsp;reum,præturamulcaujt, amp;ignomin!æ caufa liusædesfunditus euertiiudit. Nec fatis erat, vno eodemque tempore düplici bellojCoque qüidem atrocidimo, nempè Pifano,âc VenetO, implicari, accedit amp;nbsp;c.gmseodi tertium,à Gallis Narbonenfibus motum: quæ,licet magnis moleftiis Reihpub. afficerent, nec minoribus fumptibus Sc curis inuoluerent; nihilominùs tantum abfuit,vtanimum defponderent, vt ad patriam defendendam fumma virrùte certatim accurrerentà Expeditis enim odo triremibus, quibus Guliclmus Em-briacLiscum imperio præerat, cum bis poftremis aduerfariis naüali proelio con-greflifunt,eo quidc exitu,vt,fuds Gallis,feptem coru nauigia caperent. Qua clade accepta aduerfarij, baud mediocriter animis fradi,cum fefc impares fultinen-dobelloagnofccrentjHugonem Buftum præcipux nobilitatis virum^ adociatis illialiquot prudentidimis collegis,Genuamrogatuin pacem miferunc,quam etiamfub certis condicionibus impetrarunt : multifque deinceps annis falua amp;nbsp;incolumis inter eos ftetit. Vix ex boc bcllo Repub. eludata, mox aliud præce-denti baud minus moleftum, fttccedit. Gulielmus namque amp;Cbunradus ex Betiuma. Malefpinarum nobilidima amp;antiquidimafamilia oriundi,quôd illis arcis Gro-tiaræàGehüenf nüpérfada cöemprio valdè difpliceret,adeam armis recipicn-dam aliquot militares copias clanculum conferipferant. lù'oinde Ligures, cogni-tis eorum ftudiis ,confeftim du centos catapbrados, amp;nbsp;diquötfubitarias auxiliäres copias ad rèpriniendum eorum conatus éduxeruht: quorum aduentu ino'-pinatodcterriti, neccum cis,armisdecernereand, pacem etiamcertiscohdicid-^quot;“”^quot;”^ nibiisredimereamp;pâcifcicoadi funr. EtquiaNicææ reguli fupëriori belloGaU l'æNarbonends populis auxiliacôtraLigures dederant^nepublicaèiniuriæneg-leâæ, velimpunitateconfirmatæ àquoquam videri pod'ent; Senatus decreuir,vt contra illosnouem triremes fubdiuerds trierarebis acPrçfedis educerentur.Vélum illi Geniienfium armis atque copiis deterriti, ita fe fuis arcibus communi-

tos amp;nbsp;abditös conrinebanc, vt de illorum protneritis pœnæ fumi nequiient. ïn-terea beilum Venctum, rccèns, vti diximus, renacum, indies inagis acquemagis recrudefcebat. In Orientalibus quippe partibus quamplurima Ligufticanauigia diuerfis quidem temporibusipfi interceperant;obquas calamicaces óciniurias iuftodolore amp;nbsp;ira cominoti GenuenlêsjOmni cura amp;nbsp;folicitudine in nouis com-parandis copiis aliifque ad bellum necefl'ariis incumbebanr. Ercùra non ignora-renc^ Pifanos inteftinis odiis ac Gmulratibus ea tempeftate confliclari, quo bellum aduerfus Venetos commodius fuftinerent amp;nbsp;profequerentur ,Rcipub.ope-ræpretium vifum fuit, vt rnida Pifas legatione, indutiæ vtrimque conllirueren-tur: quæ tandem de mutuo vtriufque populi confenfu ad quinquennium, Sic fol-lemniter interpofito quingentorum ciuium Gcnucnfium, ac totidem Pilano-rum iureiurando, conftitutæ amp;nbsp;paôlæ fuerunt. Pari ratione per idem ferme tempus cum Venetis in triennium tranfactum elL Rebus itaque foris compofitis at-quefedatis, SenatuSjCummuItadomieflent eiufmodi, quædiligentcm curam amp;nbsp;adminiftrationeimrequirerent,feriascogitationes adearum compofitionem contulit. Nam cum ærarium publicum amp;nbsp;vedigalia, proprer fuperiorum tem-porum bella, mirum in modum eflent partim exhaufla, partim labefaäata, Patres confcripti fumma cum diligentia corum omnium rationemamp;euramlia’ bendäcflecenfueruntjfincquibus Reipub.neruus nec confiliereneccótineripo-tell. Ceterùm Pifani, paucis poft menfibus,confueta perfidia vfi,omnifquere-ligionis immemores,qu3ndam Reipub.triremim, quæ cum inter nauigandum commcatu deftitueretur, Arnum flumen fubierar, per infidias adorti,fui iuris fe-cerant. Hi præterea eodem ferme tempore,fcilicet, anno fupra millefiraura du-

centefimum quintodecimo, nouo fœderis iure cum bis Venetis quitumerant Conftantinopoli, contra Ligures, veteres æmulos ôc aduerfarios,coniunâ:i,cum duabus triremibus ac totidem nauibus optime præparatis atque inftruólis,By-zantio in Siciliam adnauigaruntjamp; pleraque Liguftica nauigia multis aepretiofis mercibus onufta, quærecèns ex partibus Orientalibus illuc appulerant, praedo’ num ac piratarum inftar,interceperunt,adeö vthac potiffimum de caufanouum atque acerrimum bellum inter Ligures ac Pifanos cum maxima vtriufque gentis cladc inftauraretur. Quod quidem vt auerteret Honorius terrius Innoeentijcer-tij fuccelTorjprædeceftbrum fuorum fecutusvcftigia,€nixGallabor.abat,idquc vnum contendebat, vt,extin(ftis omnibus fimultatibus atque odiis inter Principes Chriftianos, vera animorum confenfio atque vnanimitas coalefeeret, amp;nbsp;pu-blica paxcoftitueretui\præfercim cum Saraeeni,alijquc Chriftiani noininis bo-ftes jfummis viribus indies imperij noftri limites infeftarent atque attererenr, adeo vt nifi illorftconatibus mature obuiam iretur, neminidubium eßct,qiiiii

Chriftiana religio vnacum imperioin extremum periculum addufta/enfimex-tingueretur. Proinde,quöPrincipum animos crudelibus bellis intenros, ab in-ftituto retraheret,amp; ad faniorem mente inflelt;fterer,paftim milfislegatis,bonii5c Chriftiani paftoris munus atque officia obibat. Et quia horumduorum populo-rum contentiototam fereltaliam adarmacdeitabat, diuerfifq. ftudiisamp;fadio-nibus implicabatjgrauiconfilio ad eo^lcgationcm mirtendam eßecenfuit.Nam etfi alias fæpiùs vtriulque Reipub. Senatum literis admonuifl'et,vtad mutuarn reeonciliationem redirent^, tantum abeft, Art aliquid profecißet,vtetiarn irriratio-rcs,amp; pronipresad bellum ruefe viderentur. Quamobremcum Reipub.Chri-ftianæ ftatus in tarn difficili cardine verfaretur, vt nullam moramjquaralibetexi-guam, citra magnu periculum tolerarc poftet, Hugolinum Card. Oftienfcm,qui KWB.PW». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poltea

de BEtLO P i S A k O, Lié. ti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÈôj

pofteainPontificein eleClns, Gregorius i x. diôlus eftjlegarum ad vtruirique po-pdummific, vc tanri viri auôlorirate amp;c reuerentia ,cxafperaræ mutuis odiis amp;. iniuriis genres, commônftratis periculis amp;nbsp;tempeftatibuSjquætoti Chrirtiano ort)innpen(lebant,nifi ab armis difeederent, ipfi meliora amp;nbsp;faniora confîlia am-pleâerentur.Legarusigicur, quiamirificè fufpicabaturj nefi pfiùs hos vel illos 3(Jnnet,alterutriin aliquam fufpicionem deuenirer, funàmain rraôtando hego-fioprudentiam adiunxit conficiendifque rebus j quas in mandatis habebat, fc~. deinadeô opporcunam delegic, vtrtullarh fufpicionis anfain neutri propter loci temporis rationem relinqueret i Conuocatis itaque vtriüfqué partis oratori-DuSjinterquós vtiiufque vrbis AntiftireseranCj óc mukis aliis præcipuæ nobili-tïtisvirisj quorum potrlÏimum aüdoritate res definiridebebant/hæcferèpro condone dixit:

mihi^ Arriplidinli Patres, vofque præftantiflimi ci-penitiùs maioruin veRrorüm præclaras aóliones ac ftudia in-trofpicienti, quibus fæpenumerô multis præclaris ac bene ihftitutis ci-uitatibus optimo excmploHon modo præluxerunt, verùm etiam dubiis cempo-dbusnutanti Reipub.Chrillianæadueriusimmanesacq. baibaras genres,huic iioftroimperio auidè inhiantes, nulla habita laborum vel lumptuum, vel peri-tuliratione , tatri ftrenuàm operam nauauêre jVt eorum potifl'imùm beneficio Kefpub.Chriltianaà ram crudelium hoihum faucfbus quodammodd fcmilace-rajcreptaatque feruata fit, illirari proculdubiô fubir, quænam vos caufæ vel ra-Honesàtam egregio ócfapienti maiorum veltrorum inftituto abdüxcrint , vc condtatis amp;nbsp;exacerbatis vrrimq. animisj ad belli necefsitatem dcucncritis. Equi-dem,vtverum fatear, duiri difîenfiones, amp;nbsp;mutuarum veftrarum controuérfia'-futn fuminas diiigentiùs apud me perpendo atqueexamino, nullam certè,vel ûltem valdè exiguam legitimam caufam fubefl'e video,quæ vos merirô adtantas condcandasturbas, fires vtrimque in confiliumadmittatur, propellere arque oondtarepöfsiti Nam quid cft, perDeum immorti;ilem,in rota veftra aôlione, cjuain ramen prætendiris legitimam,amp; multis exaggeratis amp;nbsp;palliaris rationibus, liuiufinodi,quod veto iureac reiæquitate fubnixum fit ? Porrô attentp açdili-gentiiudici, amp;nbsp;de controuerfiæ vefiraé fundamentis diiigentiùs inquirenti, faris^ vtiequidemexiftimOjConftabit, difsidiorum vcftrorum initia, amp;quafi omnium lubfecutorum ctim grauifsimo vefirO detrinientô amp;nbsp;damno, bellorum femina-tium,non aliunde emanafie, quàm à mutua quadam potentiæ,arque adeo virtu-tisæmulationeamp;inuidia.itafir, vtdum inuicem eedere nolitis, vofmetipfos in J ’;' ' gtaues ôc inextricabiles molcftias conijeiatis-ex quibus ,eùm difficillimæ fint, - -ægrèvobiseluótari dabitur^nifi tandem modum arque finem mutuisodiis con-ftitueritis.Quiseftenimtamftupidus,vcl rerum hnmanarum ignarus,quin fa-dlè videat, amp;nbsp;intelligat, quorfiim vefira ftudia eruptura l^it, fi per iraporétiam atqueægritudinem animi dcinceps, pront haótenuS fecifbis, pergatis ? Nee ell quodhacin re aliquis vobis maioreiri fid^m faciat,quàm vofmetipfi,qui iam, vtiputo,Velhopericnlo probe didiciftis, quoin ftatures veftrædomiÊorifque coilocatæfinn Nee fanèiflaeó pertinent, vtveftras opes vel publicas, vel priua-tasaliquä ex parte eleuem, aut deprimam : fed hoedico,neminemYell:rumlate* ïojcumquanta pernicieeiuium hæ mutuæ veftræ fimultates coiunôtæ fint.Pro-inde Pontifex pu blicæ tranquillitatis diligens atq. follicitus auólor,cum vidcaty Voinerfam Italia veftra pocilsimù de caufaadarma cocitat3m,amp;quafi propter

quot; diüerfâftitJia in tranfuerfum rapi,fuimuneiisefleputauit,vtvoshuids pcriculi äuä:ores,amp; publicæ,vt libéré quod in animo habeo, cloquar, quietis coturbato-fes,mea opéra amp;nbsp;fide ad mutuâ amp;nbsp;priftinâ concordia traducereü,atq. bortarerur. Cui,fi pro folita veftra humanitäre,atq. pro maiorû vcftroruin omnes PôtiHccs teucrentia amp;obfcruantia 3ufcultabitis,nô cômitcetis vnquâjVtfamâpnftinarnq. gloriam vellram egregiis arque fortibus faûis parram^ domcftico ac cîiiili bcllo obfctiretis, præfertim cûhoc tam neccfiario ôc periculofiirimotépoic,Turcæ,ac teliqui religionis noftræ imthaniflimi hoftes, indies impunitare confiriTiati,amp;: nortra focordiafecuri,cumæterna nominis noftii ignominiaimperium fuum proférant,amp; abduéla in fœdam feruitutem infinitorum hominum mulrittidinc, noftris ciuilibus diflènfionibusexultent. Quæomniacùm vos minimèigno-retis,amp; res ipfa loquatur, non eft, vti exiftimo, vt vos fubindeadmoneani' fatis abundcquefueritjVt vobifeum expenfis periculis aliifque calâmitatibus,quævos citra dubium, fi pertinâces in pofterum efle pergitis, maneanr, reruin malonim-quemagnitudoab tnftituto bello amp;nbsp;contentionibusrerrahat: quippecùmnihil difficilius fit,licet ceteravobis ex voto flucrent,amp;: citra aliquam difficultatcm fuppeditarentur, quâm de belli exitu atque fuccefiu aliquid certi,prætcr infinitas cala mitât es, amp;nbsp;multarum miferiarum agmina,fibi polliceri, vel determinare. Quocirca immutatisanimis atque ftudiis,potius hune animorum ardorcmatq. tantarum expenfarum profufionem in meliorcs vfus,cumprimis vobis, amp;nbsp;Reip. Chriftianæ falutares conueràre,amp;impendentcs ærumnas,ac pericnlofiffimos turbines veftris confilijs,opibus,acftrenua opera dcpcllitc. Nam, nifiramtru-culentus amp;ferox hoftis, confociatis Chriftianorum Principum animis, atque armisjànoftriimpeiij limitibus coêrceatur, non video, quo modo kalia integra, vel incolumis conferuari poflit, adeô profeâo, vt inde pericula , qux vos circumftant, facile metiri conijeere pcffitîs. In quibus comincmorandis eflem mediusfidius prolixior, fi vel tempons ratio, quæ quàm angufta fit, fxpe ) diximusjvcl animi veftri natura,quæ quàm benigna amp;nbsp;bcneuola fit,fapéoftcn-diltis, paterentur. Epilogi loco tantum fubiecero, fi paeem amp;concordiam magis quàm beiium Sedifienfioncs amplexifucritis'depofitaque omni conrentione, in mutuara gratiam redieritisj vos non folùm pacis commodis vt puta donicffim otio, rerum profpcritate, ceterifque fimilibus bonis fruituros, fed ctiam Uc in parte Pontificis animum, amp;nbsp;veterem in vcftram Remp. paternam pietatem pro-merituros.

H A c s v«A orationc plerorumque animos ita commouit,-vt ad »nu-« tuüm araorem £gt;c beneuolentiam fleôherentur. tandcmqûe pax inter cos deinu-Euo confenfu amp;nbsp;volunrate ecrtis fub conditionibus iniraatqueconftituta : quæ ctiam aliquandiu fidua amp;nbsp;illæfa vtrimquepermanfit. Et quo huiuseôfiitutæpacis capita firmiùs cóftabilirentur,Nicolaus Barbauarus,amp;: Raimundus Cataneus Reipub. Genuenfis ^ipminePifas jScortiusvero Lupus, amp;nbsp;Aldobrandus Suaui-cus Pifanorum nomine Genuam mifii fànt,qui vtrimq. lêorfum in Senatuma-gniscumcærimoniis iureiurandogt;nEcrpofito,publtco nomine paeem de more lollemni fanciucrunt. Pontifex ctiam,qui3fummopcrè verebatiir^nehiduopo-puli expriftiniscoutentionibus amp;nbsp;odirs, licet conftituta pace amp;nbsp;vtrimqueiurciu-rando confirmata, ad bellum, vn fæpius antcafaéfum fueraE,rccurrcrent;magna prudentia per fuum legatum fie cgit, vtnon priùs comiti3,vti diximus,confti-tuendæ pacis gratia habita,. difiôlucrentup,.quàm vtraque ex parte fufficienter cautüfrtfît,in perpetuum verïc'pacfs atqueconcordiæ vinculûetiam adipfum Ponti-

lotitîfîccm Rotnam legatos mifluros , qui eam coram ipfo Pontifîcfe vtrîufquc “fip.nomine,pari rcligionc amp;nbsp;folehnitatecoilfirmarenc:amp; ex parte quidenl Ge-^luenliutn Fulco luftinianu^,amp;c Vbertüs SpinuîaRomâ orato'res deftihatifunt) juos Papa humaniter exceptos, omni hofpitalitatis amp;c beneuolentiæ gehere pro-«ÇUtus eft, ira vc ad quotïdiana ferè colloquia admiflij variös fermotics cum eis Wi/cuericJ ac fuper Syriaca expeditiolie multas rationes amp;nbsp;grauiflîmàconfilia contulerit,præfertim quod hon ighorâret, Ligures propterdiutinam ac ferè afli-cum Orientalibus populis eonfuetudineni probèintcîligerejquibus potif-fitnùm rationibus amp;nbsp;mediisj ibi pro dignitate Reipub. Ghriftianæ,âtqüe Cuni fotiusimperij noftri emolümento bellû geri atq. adminiftrari pofl'et^fieve ipfi ôracoresjoftenfispræcipuisdifficultanbus,quæ hecedario interporii pofTerttjiio-inineReip.fuæ omnia ftudia amp;obfequiapromptifl]mis ae demifliffimis ahimis offerrentjquorum verbis cû Pontifexfidem fummam haberet, amp;c fibi nonparum ^ratularetur jquôd fua potiflimùm opera^basduas,quas fuprà recenfuimus^ Kefpüb.jinuicem in gratîain repofüilîctjn fpem erigebatur baud mediocrciTijVC pari dexteritate ôi. diligentia Ligufticus populüs cuin Venetis, bellum ante thnfaâas indutias in plaga Orientali, vti fuperiüs diximus, rénouantibusj rcconciliaretutj ficuti etiaih poihnodum euenit, Pax veto cum Pifanis tranf-ad:ajvfqueauannum eiufdem fcculi quadragebmum prilnum conferuara, do-BectandeinipfiingratiamPontificisacFriderici fecûdi bcllum redintegrarunt; Dchisautem quæ inter Ligures atq. ipfum Êridericum geftâfunt, abfoliitopra:’ IcntilibrOjfeorfum Deo adlüuante explicabitur.Pifani intérim,veteres amp;nbsp;capita-^ IwReip. boftes j non folùm Cæfarem in bis omnibus expeditionibüSj quas terra manqueaduerfusLigures fufcepit^praeualidaclaifc adiuuérunt,fedétiam prætef cetera damna Genucnfibüs illata, ipfisErycen acTrebianulnjLiguftieæditiônis ôppidajabftulerüntjea^uede caufa^Cæfarehumanisrebusexeinpto, nouæ ac Keentes controuerfiæ inter vtfumqucpopuluin intércedébant. Hæ licet noh effent parui momentijamp;éiüfmodi,quæ armis vindicari iürèpoffcnt; nihilomi--nus tarnen, ne ipfi foli publicæ cohftitutæ tranquillitatis viderentur noui pertur-batorcs,de cothinuni vtriufque gentis voluntate,contrôuerfii caüfæquecogni-tio ad Florentinos,cèü æquos amp;iuftos arbitres, ac in neutram partem propendentes, delata fuit. Et quo màgis illis conftarét, fibi decidendæ litis facultatcm faftam elfe, neue quid tenlerè in præiudicium alterutrius partis attentafié, in-cufariàquoqualn deinceps pofl'ent,Senatus Genuenfis bac potifiimùm de caufa Lanfrancuin Marocellurh amp;nbsp;HugonémFlifcuitiFlorentiam ablegauit. Floren-tiniigiturconftituti amp;nbsp;confirmati indices, introfpéôfis, amp;nbsp;exaôtiùs penficulatis caüfæmeritis,fecundurn Genuehfes pronunciarünt,amp; Pifanis occupatoru loco- ^Jquot;‘j'^ tutnreftitutionis hecefiitatem irrogarut. Quam fenreiitiâcum bi ceu fufpeôfam nonadmittcrent, amp;nbsp;Gonfueta mörofitateiniquäm elle prædicarent. Ligures ho-rum contumaciam pertæfi,adnouüiîi illis inferendwm bellum Vnanimi volun-tatc confenferuht ; mox bJicoîaum Grimaldum,amp; P*ciualem Auriaih ad Bellum inter ipfos Florentinos, ac Lucenfes fibi Gonterminôs,amp; antiquo amicitiæ ihre de- r./X' 1»-uinóios, ablegaruntjVt veterem amicitiam^c bellorum focietarém nouô fœderis iure confîrmarenÊ. Etin buius belli vfum, prætet baudexiguas auxiliäreséqui-tumac pediturrt copias, triginta triremium claflern Erycentranfmifcrunti Fœ-derati itidem coaâ:is futniha celeritate aliquot fubfidiariis copiiS, boftem non ira procul à LibrafadfaTbufciæ municipioadorti funt. Ceterèimipfijbistantis ap-paratibusnequaquam Conftérhati, magna animorum temeritate potiùs quàm

666 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B E 1 L o P I S A N O, L I B? i l.

1156. fortitudinc fefe illorum conatibus obiecêre,eo tarnen prorfuseuentu, vtipfipri-moc^uidemterreftricongreffu, poftlongum acpericulofum certaine, fiiperatiac fufi fint. Huius rei féliciter geftæ nunciurn cum ad eos qui claffi nauali præeranr, eftet perlât um , ftatim Erycis oppidum à Pifanis an tea fæpius fortiter dcfenfiim, amp;nbsp;propugnatum , acri impetu inuaferunt^aepoft crebros tclorumiâuSjamp;bel-licarum machinaruin impetus tandeexpugnarunt. Quo expugnato, parictiani fucceft'u arcem eiufdem oppidi,fuiiuris fecerunt. Hane cladein Pifanis inflidam, p)er fe alioquin grauem,amp; non leuis momentij mirum in modum cxaggcrauit, adauxit iufta indignatio ab omnibus iure^vt videbatur,fufcepta^. quod ludex agri Calaritani, fc infeiis, Sgt;c nihil minus volentibus, vel expeólantibus, Remp. Ge-cajMsar- nueiifem Caftro Sardiniæ municipio, priuata acpropria auóloritatedonallet. In cuius rei gratiam Senatus Oggerium Scottum amp;Ioannem Panzanum cumdua-bus triremibus eueftigio ablegarat,vt ibi Reip. nomine donati oppidi poHclIio-nem, prout fierifolet,caperent. Quæ fane repentina amp;: Ipontanea donatio non mediocres turbas in Sardinia dedit, cum vna ex parte Calaritanus Præfeâus a Genuenfibus-Alborenfis verb toparchiæprocurator ex altera pro Pifanis ftarenr, adeovtcumneminidubium foret, quindiuifi inter fe diuerfis ftudiis infulani ad arma decurrerent, vtraque Refpub.,ne ibi fui efi'ent inerincs, vel ad ali-quem cafum imparati, noua præfidia,ncmpè, Pifani quidem odo,Ligures veio duodecim triremes beneinftrutftas amp;nbsp;præparatas miferunt,quo vtraque fuam ditionem commodius tueretur amp;nbsp;conferuaret. Sed fatali quodain cafii accidir, vt,dumvtraque clafliseodemfere temporein Sardiniam traijeeret,inutiiofibi o^otrire- obuiam datent,ita vt, neutra pugnam dccreólante, inter fe confligerent : amp;nbsp;poft diuturnam pugnam,Pifani numero amp;nbsp;viribus inferiores, cum rota fua , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;claffein hoftium poteftatemdeuenerunt. Hactam præclara amp;nbsp;infigni vicloria

potiti Ligures, Genuam cum incredibili omnium lætitia triumphantibusfmi-les reuerfi funt. At Senatui, ceterifque, pmblicam vtilitatem penitiùs conferiiarc contendentibusjfummopere expedite vifum eft, vt, adauóla clafîc,reliquias belli conficerent. Proinde Patrum decreto SimonGuercius amp;nbsp;Nicolaus Cicada cum quatuor ac viginti triremibus in Erycen amandati funt,vt inde in Sardiniamna-uigarent. Hi inter nauigandum, Pifanum portum fubire audentes, tres oncra-rias amp;nbsp;aliquot minorisnotæ nauigia ceperuntamp; abduxerunt- qua |3ræda potiti, inftitutum curfum in Sardiniam vfque profecuti funt. Qiiia vetoCalaritanus ludex viuis exceflerat,cum Gulielmoeius nepote quern haeredem ex afleinfti-tuerac,Prçfeâ;i nomine Reip.antiquum foedus renouarunt amp;nbsp;confirmarunt.lpfe etiam paulo póft, cettorum negotiorum caufa Genuam profeólus, in moibum incidit,exquoibi,paucisinterieótis diebus, poftquam appulerat, fatisconce/Tit,

• fuprcmifque tabellis teftamentariis Senatum totius ditionis fuæ hæredem con-Ibripfic amp;nbsp;defignauit .Qiiæ omnia fere in annum fupra millefimurn ducenten-mum fextum amp;nbsp;quinquagefimum inciderunt. Atproxime infecuto anno, in ’^57’ Repub. grauiftimædinenfioncs,acinteftini motus aliquandiu inteimifli, recens coorti funt- quorum originem amp;nbsp;c.aufas fuo loco amp;nbsp;tempore aflignauimus .Hoc vnum interim dicemus,inftirutæ hiftîiriæprofequendæ caufa,tantis ftudiis in ipfaciuitatefuifte certatum, vttandem vincentepopular! faótionCjGulielmus Buccanigra fupremo muneri fuffragiis popularibus admorus fucrit. Ceterum cum bellum in Pifanos motum nondum deferbuiflet, quo illud citius amp;nbsp;feliciùs finiri amp;confo'piri poftet, fexdecim triremes inftrtnftas funt,duóloribus Nicobo Vento,amp; lacobo Nigrio, qui rebus omnibus domi expeditis, in Sardiniam cur-

de BELLO P I S A N O, L I B. I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;667

direxêre. Sed cùm oppidum Caftri ,quod paulô ante Rcip.donatum often- C4y?r«w «p-^imuSjàPifanis oppugnaretur,Liguftici Præfeôli nihil habuêre antiquius,quàm omnibus viribus arque conatibus obfeftis opem ferre, ac hoftem , cum leptem triremibus J hanc cxpeditionem circa ea maria impedientem , inuaderc. Is ta-menvbi primùm de Ligufticæ claflis aduencu cognouir,fc protinus in quod-

illius infulæ municipium in fuas partes propenfum, recepit. AtCaftren-les ad extremam rerum omnium neceftitatem adaóli, dcfperatis tandem rebus, ludici Alborenfi, à quo arótiffima obfidione ab initio prefli erant,de-didêre. Cuius loci iaóiuram cum Ligures qudm ægerrimè ferrent ; multum-^ue Rcipublicæ intereflet, fi illud in fua poteftate haberet, ad cius recupe-rationein omnes neruos amp;nbsp;vires intendêre. Ipfis igiturhacde caufa non parum Idliciti, ac omnes confilij rationes hucdeducentes ôc explicantes,quidam exln-fulanisipfi ludici aduerfarioaffinitatequidem coniundus,fed obpriuatas often-hsamp;iimultates quam maxime inuifus, Genuam properat, acSenatui oftendit, quibuspotiftimum modis artibus poflit expugnari. Cuius quide verbis quod lationeniterentur, cùm ipfi fidem haberent,illucftatim aliquot naues amp;nbsp;mili-tariapra^fidiafumiTfa celeritate expediuerunt,quæ licet in Sardiniam faluae Ô: in-coluraes appuliftent • nihilominus tarnen, exortis ibi quibufda difficillimis amp;nbsp;pe-liculofiffimistumultibus, rcs,prout fperabatur,geri,neque féliciter conficipo-tuit. In hoc rerum in Sardinia ftatu, iterum bellum à Venetis nouatum. Nam tametfipax inter eos amp;nbsp;Ligures conftituta, hadenus illæfa amp;inuiolabilis,prone vterque populus receperat, conferuata effet^ nihilominus tarnen repentino quo-dam motu, inter vtrofque in Syria leuiftimis de caufis nouæaltcrcationes, atque dilTidia exorta funt, quæ paulo póft,ficuti fuis locis enarrabimusjin atrociflima Bella eruperunt. Inter Ligures autem amp;Pifanos, ab hoc tempore , vfque in annum millefimum ducentefimum oólogefimum fecundum , nihil omnino, «inodequidem fciamjinemorabile vtrinqueattentatum,vel geftum eft-fed a mu-luisarmis temperatum. Deinceps verb tarn perniciofa bella vtrinque recrudue-runt, amp;nbsp;tanta mutua æmulatione animique contentione longa ferie geftafunt, VttandemPifani, ficutimox cnarrabitur,accifis, amp;peHitus artritis rebus,infe-noreseuaferint,amp;plane huiufmodi, qui fuftinendo amp;nbsp;gerendo bello cum tarn præpotenti Sgt;c pertinaci aduerfario prorfus eflent imbecilliores ac impares.Primi Jgiturhuius, poft tarn longam atque diuturnam pacem ,renouati belli caufani atqueoriginem,hanc potiftimum fuift'e commémorant : quod iifdem fere die-buSjSiculiconfpirarantin Gallos,quibus advnum interfedis,protinusàCarolo »quot;â» Andegauenf] primo , ad Petrum Aragonium regem defecerant. Amifta Sicilia ter I-igurtt Carolus, cam vi atquearmis recuperateinftituit,amp; Meft'anam primo inuadit. Inhoc autem bello cumplurimi ex Genuenfibus amp;nbsp;Pifanis,cum fuis nauigijs militarem operam, alij Andegauenfi , plerique Aragonio impenderent, inter Vtrumquepopulum,ob vetera odia amp;nbsp;fimultates, diftidia^ altercationes inno-natæ funt. quæ poftmodum diri amp;nbsp;funeftiftimi belli feminaria exriterunt. Exa-cerbabatetiamiuftam Genuenfium iram, quod Pifani præftantiftimum quen-dam Calui oppidiciuem, qui ab illorum fiSc defciuerat,apud fe retinerent,fum-^dquefludiisfoLierent. Qua quidem decaufanon leues per totam Corficam iBotus ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftint, adeôvtcùm ipfifubindeperduelles,amp;ce-

îcros aSenatu Genuenfi profcriptos, omni ope tueri ac propugnare pergcrenr, sjiiniisvehementifTimeexulceratis jOmnem belli molcmineos vertere ftatue-^^Bt.Itaquepartim quo iniurias in vtraqueinfula Ebi illatas vindicarentamp; vlci-

xSóS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P E Ê E L 1 Ö P i S A O, t I B. I ï.

fcerenturj partim etiam, vt hoftiles conatus propulfarent, tres ac viginti triremes amp;nbsp;duodecim onerarias quam celerrimè inftruxerunt, quamuis variis multifque dc caufis illa expeditio in cominodiorcm temporis rationem rcijci neceflario de-bueriCjpraifertim qüod adulta iam aeftate^habendanon poftreina mellis ratio vlïct^- deinde etiam, quodconftanti famadiuulgatumpaflim vbiqueeiletjPifa-nos valida claffcadomncs hoftilesimpetus atque conatus reprimendos,inftrii-(ftos efte,amp; nihil magis quain pugnam expofcere. Itaque cum Corfi, Pifanis po-tiftimuin auótoribus^fenfïm à Genuenfium fide atque obfequio fefe lubducc' rent, nee interim vlla inter ipfos ineundæ pacis ratio inueniretur,iterum Pifis duæac viginti triremes dutlu Ginicclli Sigifmundi expeditæ funt,qui longe late-queoram Ligüfticam peruagatus,indigenas exiguo temporis traólu quampluri-mis amp;nbsp;grauiflimisdetrimentis afïecit. Deindecum breui poft,per exploratotes certior fieret, Genua: præporentemclaflèm inftruófam,amp; inox inde foluturam, protinus illinc recedcns,amp; domum verfus nauigationc direda^iuxta Motronuin atque atroci tempeftate iaótatus eft, vt ibifeptendecim trirciniiira cura maiori parte fociorumnaualium ac remigum iaduram feccrit. Et quia inter alia proximè à nobis enarrata,Siculam etiam à Gallis defeófionern attigimus,quæin hæc fere tempora, fcilicet anno oólogefimo fecundo fupra millefiimim aedu-centefimum,incidit,haud fanèab inftituto alienum videbiturjCiusoriginemat-quefücceftum quam bteuiftimis verbis perftringere,amp;quafifummatim deliba-1C. GallifubCarolo Andegauenfi Ludouicifratre,in Sicilia ôc vniuerfo Apulix Campaniæque regnorerumpotiebantur. Verum quddipfius praîfeâi acraini-fttifubditos iniquius tracfarent,amp; in eorum Fortunas libéré debaccharentuf, qdeoque in eorum vitamnon fecus ac ft mancipia vilia fuillent,fupramodum tyrânicèamp; crudeliterfæuirent, ac muliebripudicitiæ paflim infidiarentur,Ioan-nes ProculSalernitanus, qui Manfredi régis medicus fucrat,indignitatcrei com-motus, inito cum Siculis clandcftino confilio^cam infulamex Gallorumfer-uitute eripere, ac in priftinam libertatem vindicate prorfus penes fe confti-tuit. Quare Conftantinopolim profeótus, Michaeli Palæologo tune Grxeo-rum imperiopotiuntijoftendit jCarolum breui contra ipfum arma fumptu-rum, atque hac potiftimum ratione non folùm Cæfaris, verum etiam alio-rum Græcorum procerum gratiam amp;nbsp;beneuolentiam fibi conciliauit. Qut-bus peraeftis, mox in Cataloniam contendens, Sicilia: regnum Petro Aragonio, qui Conftantiam Manfredi filiam in marrimonio habebat,obtulit: binifquö profeóbonibus, Romam eodem tempore fufeeptis,tantum apüd Nicolaum ter-tium Pontificem egit, vt in Petrum Conftanciæ nomine, totius infulx iura con-tulcrit: tantaq. fuit huius medicifagacitas amp;nbsp;folertia,vt oótodecimmenfiuin‘ fpatio exorfain telam pertexuerit, tanto certe filentio,vt ante indidum dicm,quo fub vefperam ad primum campani æris fonitum arma aduerfus Gallos fumere, amp;nbsp;omnes trucidare conftituerant, ipfi de huiufmodi in fidiis nihil penitus olfece-rint. Cum igiturdies rÄq. hora ca:dipra:ftitutaadeffet,omnes ftatiminterfecon-i ueneruntj.amp;correptis armis, tertio Cal. Apr. Gallos per totam infulam eodem ferè temporis memento ex improuifo ftiuadunqmagnamque inter eos lanienam ■ amp;nbsp;carnificinamexcrcent: tantumqueeratinfulanorum in ipfos odium iuftilT. dc cauGsconcitatum,vtillorumcruentasmanus nemo euaderepotuerit;quiii et- ’ iam, fiquas Siculas mulieres Gallorum compreftu grauidas fufpicarentur, illas ferro transfixas, vnacum fetufubitoenecabant. Atque hac quidem barbarici^ feritate Sicilia Gallis adempta, amp;nbsp;deinde à Petro Aragonio occupata fuit. Indein

DE B E t L O P I S A N D/ L ï B. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66^

vulgàrcprouerbiuin abiit,Siculas vefperas celebrare j quotiefcumque crude-lern aliquam repentinam bominum oppreffionem fignificarc volumus. Cui non imineritô adiungi poteft atrociflimailla Gallicalaniena quæ pér to-tamGalliam fub Carolo ix. rccêns accidie, quæ fane fi cum bacSiculacon-foatur,eô eric deteftabibor amp;nbsp;atrocior, quo amp;nbsp;crudelior , èc etian;! inno-centior fuit. Siquidem fatis conftatjSiculosJibertatis priifinæ vindiccs,amp; iniuiiarum indignitatc ac magnitudine obrutos,longaquc quodammodo pa~ ticiniaviâos, fupplicium detamerudelibus ryrannis lumpfifle. Carnificina ve-roGallicanefcio quo prætexcu légitimé à quoquam defendi acexculàri debeat, velpoflîtjcùm ibi ferrum in propria vifcera,nullo babitodelcdtifnullaque légitima de caufa conuerfum ftriôlumq. fit, lanienæ crudelitais non folùm impu-nitateconfirrnata,fed contra omnium gentium mores amp;nbsp;exempla, carnifiéibuS ipfis ampla amp;nbsp;opima præmia coflituta fucrint,ita me hercule,vtnunquam,quod eçnidein feiam, vllibi terrarum tantum innocentifTimi fanguinis inter proprios parietesab iis ipfis,quorum patrocinio ac viribus omnibus propugnari amp;nbsp;côfer-«aridebebant, raiferé contrucidati. Secitraaliqucm fcxus,ætatisi velordinis dc-bdnminceremptijcfiufum fitfunciiifbmo illo annojneritô interncfaffos rcîe-rendo,amp;ateriimo,vt dicitur,carbone, vel fi quid nigrius inueniri poteft ,nôran-do. Afcribatnr igitur buic noftro Siculo,tritoiam,amp; quafi obliuione obfolctO prouerbio,recens hæc funeftiffima5amp; plufquam Scytbica immanitas, qua; ctiam parimodb in parœmiam tranfiir. Quandoquidem dum alicuius cædis atrocita-tem, vel inauditum aliquodfcclus denotarevolumus,dicimus Matutinas Gai-licascclebratas fuifte. Hæc, frequentiorem ac veriorem famam fecutus,com-memoraui. Ceterùm non défunt, amp;nbsp;illi quidem non contemnendi ault;ftores,'qin afférant,cædis initium àPanorinitanis ortum, çùm die Dominica; Refurredio-nisjadternplum^quod adMontem regiû tertio a P.anormo lapide abcft,re!igio-niscaufapromifcuè perueniretur-GalloSjCÙm profolitafua tÿrannide ferutandi morem, fi quis cum telo èft'etjintroduxiffentjctiam matronas ac viiginescxcute-rcjlicentiufque ill arum finus pertcntarc coepifie. Qua de eau fa ab ipfis viris iufta irainflai'natis,vtin populari feditione fieri folet ,lapidibus aliifq.obuiis armis in cos fæuitumj amp;nbsp;Gallos ad internecionê cæfos ,eaq. fama Siciliâ toiâ perüagantcj ànulloeius nationis vfquâ ineo regno temperatu fuifte. Vc veto ad inftitucu re-uertamur,fupra oftendimus,fataliterpropemodûaccidifte,vt neuter bic populus Vnquà ta firma vel ftabili pace inter fe deuinciri potuerit,quin poft aliquot anno-rûdccurfum iterû ad arma d.ecurrerec,amp; pro veterifuo inftituto in mutuam per-niciemexarderet- variofquebelli fucceftus Sgt;c fortunam fuifte. Sequitur poftre-wum Pifanum bellum, vnum quidem nomiiic ôi. titulo, fed vidoria multiplex. Hocenim omnium longé fuit crudeliflimum, amp;nbsp;ipfis Pifanis, vt mox dicemus, funeftiflirnumiCùmcnim Genuenfis Refpub.progreft'u temporis immenfis opi-busexcrcfccrct, rerumque geftarum gloria mirum in n^dum floreret, neenon tnültis iniuriis atque incômodis fubinde ab iifdem, vrbis felicitatem incremen-taqucægréfcrentibus jafficeretur^ omnium animi adillos atterendos amp;expu^ gnandosvebemenriftimè infiammabantur. Proiridequô illius belli adminiftrâ-îiocommodiùs ac Feliciùs perfieeretur, à Senatu noua Miagirtratus forma exeex-ptataamp;introdudacft, quam ipfi vulgo Credenzam appcllabant ,eaqucquin-^””*®^' ^cciin ciuium numero conftabat. Huius fané audoritatem baud mediocrem vel/o™« »'»'»-cofuifle p'atet, quod præcipuè horum iudicio atq. voluntate, omnibus amp;nbsp;fin-guliseiuibus amp;nbsp;oppidanis,aliifqueLiguftico nominiamp;; impcriojaliquornodo fubie-

fubie€tis, feuere ac fub grauipoena fancitum acedidum fuit,ne quisea æftate vfquam gentium enauigaret k Qu,ô etiam naualis ordo ac militia ad feücriorem difciplinam reuocaretur,Senatus confulto cautum eft,ne quis in pofterum Anii-ralij titulo infigniri, vel D. Georgij vexillo v ti, vel erigere auderet, nif idem de Senarus voluntate decern triremium Præfeôbi titulo amp;nbsp;munerc eflet declaratus,amp; Iioneftatus. Infuper, ne quis Reipub. ciuis, vel ei alias aliquade caufa fubdicus, iiuius fufcepti belli ignarus eflè, vel aliquo quæfito colore militiæ vacationcm prætexere poßet, S en a tu s præcones per omnes ferè Liguftici imperij ditiones mi-fîqqui hoc follemniter denuntiarent. Erat ea teinpeftate Genuæ magna nauigiO' rum pænuria. Quocirca fummo ftudio cura allaboratû, vt eueftigiô quinqna-ginta triremes in Petri Arenarij littore exædificarentur. Pifani etiam, exploratis aduerfariorum conhliis, protinus ipfi noua nauigiafabricari arqueinftruiiuf-lêrunt, exque inutuo confenfu vtraque Refpub.fcribam cum quatuornuntiisad manus atque in promptu habebat,quifuos de his omnibus quæquotidiêvtrim' quegerebantur, feorfum fummafide amp;nbsp;diligentiaedocebat. Belloitaqueinter cos magis ac magis flagrante. Ligures fecum reputantes^quantum Reipub.inter-efletjfi Bonifacium Corfica: oppidum in fua poteftate permaneret, confcflim il-luc aliquot fubfidiarios fagittarios cum quatuor trircmibus ablegarunt. Quod vt Pifani olfecerunt, cum feptem nauigiis ad eas in reditu capiendum in inftdiis delituerunt: illæ tarnen remigij fui robore atque alacritate hoftiles conatus fru-ftratæ,atque elapfæ funt. Ceterùm, anno ducentefimo oôlogeflmo tertio fupw millefimum , nonnullæPifanorum naues multis aepretiofis merci bus onuUit^ in ipfo ferè Pifani littoris confpeôtu j à Genuenflbus intercepta: funt. Hi veto vt illatam iniuriam refarcirent, fexdecim triremes fub Roftî Bufearini præfeâurain hoftem eduxerünt, quibusLigufticæ ditionis tradum variis populationibus db uexarunt.InCorficametiamnouamexpeditionem fufcepere,additishuicclafli nouem aliis triremibus, amp;nbsp;aliquot onerariis ftrenuo milite aliifque rebus ad bel* lum neceffariis, egregiè inftruôlis. Ea tempeftate nulla Genua: iuflu Senatusclaf-fis adhucpræparata erat. Verùm intelleôlo Pifanorum nouo fupplementoatque inCorficam traiedhu,Patresveriti,ne periculum maximum inmoraeffet,fum-mafeftinatione vfi,nouem triremes,quæ ibi in promptu étant, amp;nbsp;quasifedius Cataneus,amp; Montanarus Squarciaficus priuatis fiimptibus extruxerât,cumomquot; nibus ad bellum neceffariis, in illam infulam ablegarunt, forte amp;nbsp;in itinerchofti occurrentes, conferto prœlio,propter difeiplinæ militaris ncgieélos ordines,cum infignidctrimentoacignominiafefêdomum recipetccoadi funqnullaqucmora interpofîta,cx Patrum decretoquinque actriginta triremium claflcm omoi^lquot; lico apparatu inftruôtam fub Thomæ Spinulæ,viri fingulari prudentia bellica virtutisgloriainfignis,duól:uamp; aufpiciiseduxerunt.Quod quidem vtRdpnb. Pifanae innotuit, cUm fummaceleritare quatuor amp;quinquaginta nauigiorum clafl'em duce Andrea^racenoexpediuerunt,qui foluens, diuerfam omninoa Genuenflbus nauigationem tenuic. Hicenim Sardiniam vcrfus,amp;LiguradPh' naflæ,tunc Pifana: ditionis infulam,iter flexit. Hue itaque appulfus,rnilitequcin continentem expoflto, quafdam turresabhoftibus credbas, amp;nbsp;validoprxfidio firmaras, duriflima obfidione preflic jiiec anrea deftitit, quàm eas occupaucrit; quas demum ,captis in eifdem fupracentum amp;nbsp;quinqnaginta dcfcnforibus,lolo , a:quauit. Pifanuscontra,eodem temporis traólu in Sardiniam præterucâus,Lar-* gherum vrbema Genuenflbus propugnatam, ardiflimè obfediqnecpriuseain ' ibluit, quàm præfldiarium militem ad deditionem compulit: captoque oppido.

de ê e l l Ó P î s A N Ó, L i É. i t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é;ï

(Montra ills gchtiui-n contrapaófanegleólistranfadionis condicionibus,perfidè ^ciniquè cuin deditis cgit. Spinula intérim de hac obiîdione certior fadus, quôd nauigiorum milirumque numero longé inferior eflèt, quàm vtobfefliS lt;:wagraue amp;nbsp;manifeftum periculum opem fétre valeret, aliô nauigatione con-

J in aliam claflem hoftilem iilcidit -, amp;c cum bac intrépide coiigreflus , poft wngum Si cruentum certamen j præclara atque infîgni victoria potitus eft, lt;:ompluribus nauigiis Pifanorum captisj prdtdaqueiilgentis pretij comparata, 3deô vtànonnulbs memoriæ ac poflcris tradituitl fît,ipfum Gënuam reuerfum^ P'æternonsentos captiuosioclo vi^inti marcharum argent! millia exprædà in • nbsp;nbsp;nbsp;”11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i/T- TT- • nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I n I ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ThotüM Sfb

Jnærariumpublicum intulifle. His interim non obitantibus,Pilani cum præpo- mu -uiact teiKiamp;ingêciclan'eCyrnum amp;nbsp;Sardiniam fubinde variisexcurfionibu.s inquie-tabantjOinniaque citra aliquam temporis intermiffioncm(niinqu3ni enim fe do-wuin receperantJ infcfta reddiderant, ira vt Ligures ad illorum conarus atq. au-^usreprimendumjclafTem quatuor amp;nbsp;quinquagintatriremium comparare in-ftruere fiunma celeiitatc cogercntur, cui ex Senatus voluntate Contadus Auria^ ^bertifilius^ cum imperiopræpofîtus fuit. Ilia valdè præclara atq. inbgnis fuilTe wditur, vcpotèin quam totius ciuitatis robur ac leôlillimæ iuuentutis omniunl ordinumamp;: faZlionumfiosconfcendiire, miraanimorum alacritare dicant,-qui oinnes immenfæ gloriæ ac proferendi nominis fludio incitati, nihil prius vel ha-buêreantiquius, quàm veterem amp;nbsp;capitalem hollem de fumina imperij mariti-lîii perpetuô cum Rep. decertantem , prima quaque data opporrunitare cundis Viribusinuadereatque opprimere. Proinde Auriacùm perfuos fpeculàtores in-tdJigeretj hoftilé claflem in Populoniæ,olim portus T raiani finujlationeni lub-indehaberejCÔ redo nauigationis curfu con tendit. Sed Pifani intellcdo, claflem bgullicam baud ita procul abefl'e, côfeflim fefc in portum Pbalifcum iuxta Po-puloniam,intra quofdam aggeres amp;nbsp;munimentljvt minùs iniuriis atque incom-modisrecipiendis paterent J fubduxerunt ; ibique à Liguribus confeftim oblefli. Auria interim certior faduSj per idem fermé tempus, quindecim hollilcs trire-meseSardiniafoluiflc, Pififq. redàcontendere, fibieiufmodi occafionem neu-tiquamprætermittendam ratüs,cuefligiö claflis partead hollis,quiocclufus de-dnebatur,obfldionem relida, ipfecum rcliquis nauigiis eocurium itincfis dire-xit,qiiaomninótranlituros exillimabat. Vertun cumin illorum confpcdum ^cueniret,hoftes,pugnadetredara,fefe illico in turpem ac celercm fugam con-* iccerunt, adco vt propter aduerfam tempellatem repenté fubortam, dumtaxat quatuor triremium præda potitus fueriq reliquæ ramen,dum præfens periculum declinare Sceuitare lludentbn aliud longé malusincidcrut. Nam omncs vi ven- PifihorHm lorum amp;nbsp;tempellatis dilîeclæ,amp; in continentem etiadere adnitentes, fübito näu-

perierunt. His peradis Auria cbm vidricibus armis inchoatam expcditio-i^cmprofequeretur, fequcaliisconiunxilTerjaquandi catifafefe ad Arni fauces recipere, Sgt;c inox Euronoto vehementer flaute, il lin c prorfljs recedere, 8)C claflèm 10portum Veneris inferrecoaólus eft,lie tamen,vt breui poft eôdem reuerti fta-ïueret.Sedcùin ea vis tempellatis per totuip quatriduuln fæuircr, aduerfäriis oc-cafiopræbitaeft, vt oblîdione, omnique metu liberati, ex ea ftatione ad ftios re-oirtnqfeque intra portum intra catenas amp;nbsp;alias munitiones communirent: quod ^oehaud fine maximo Auriæ dolore ac iudignatione fadum efle creditur. Ipfe ^fciiim de hoftium dilcelTu edodus,ægréferebat,per fçuienris maris procellas fa-•-lum eire,vt tam cgregia bene gerendæ rei oblata occafio fibieflet extorta. amp;nbsp;lie poltquam aliquantifper in Veneris portu fubllitit, inde cum amplius quingentis

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;captiuis

c-ji. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE BELLO P I S A N O, L I B. I ii

captiuisGenuàm reuerfuseft. Dum res itagerunturj vcerquepopuliis indiesma-gis atque magis in mutuam perniciem excubabat; Pifani quideineo fiducix aeuenerunt, vt fe maritima potentia amp;nbsp;fortunæ profpero fuccelTu, Ligures fupc-raturos confiderent. Proinde iterumad nouos apparatus aniinum adijcientes, fumma amp;nbsp;incredibili celeritate fexaçinta triremium claflem omnibus rebus op* portunis arrnarunt,eiqueRoflum BufcarinumjCuius proximè habuimusmen* tionem J præfecerût: tantaque état amp;nbsp;tam inaudita eorum temeritas cum fumma ferocia coniunéla, vt fefe cum vniuerfafuaclafl'einportum vfque Genuenfein venturos gloriabundi palàm amp;nbsp;aperte iaólarent. Primùm itaque in portum neris delati, illudoppidum grauiffimaobfidione vndiquaquecingereacpremere fif.inMHi. cœperunt. At quod illud,contra opinionem,valido præfidio teneretur,re pcnims infeâ:a,acceptonon mediocriincommodo acdetrimento, illincrecederecom-pulfi funt.Interea Ligures,cùm indiesmagis atq. magis reipfa experirentur,cuni quam præpotenti ac funefto hofte res eflèr, amp;nbsp;quantis artibus in fuurnexitiuiu ac perniciem incumberet,fumma,etiam vigilantia,amp; baud mediocri induftria opus eile intellexerunt, vt non modo ab illius iniuriis tuti effentj vertun etiam vt omnibus modis illius virespotentiamque attererent. Proinde Senatus,tridui (qtiod fane baud mediocri admiratione caret)feptuagintatriremiuill claf-

*1^ inftruxerunt,atque illi Vbertum Auriam,virum ea tempeftatebngularivir-/rwu*. tute ac rei militaris fcientia, rebufque geftis darum atque infignem, ad qucm fumma rei naualis refpiceret^ præfeôlum conlfituêrcj qui edudaclafl'e,reâà ad portum Veneris contendit, quôd intelligeret, frequenter in ifta ora boftem elfe folere.Is tarnen,de Auriæ aduentu admonitus,amp; cû quanta clafle Genuaegreflus efl'er,exploratum habens^ nihil ad fummamdiligentiamfecitjVt fe ftatim fub-duceret: folutaqueobfidione,fefcdiuerfoitinere Pifascontulit. Hacigituripe fruftratus Ligur, claifem Genuam,quôd præcipitata iam effet æftas, reduxir/^Q« breuipôftexarmataj omnibus proaibitrio amp;nbsp;voluntate nauigandi facultas per-mifîa.Ceterùm, paucisinteriedis diebus,Genuæ intelledo, PetrûRiinenarumj Genuenfium clientem ac bencficiarium, ab aduerfa fadione SalTaro Sardinia municipio eiedum fuiffc,Patres fummo Iludio amp;nbsp;cura dedêre operam, cum maxime fua intereffet,vt is maturo fubfîdioiuuaretur:fummaquecuinfeflina-tione Senatus iuffu Henricus Marius cum tribus triremibus amp;nbsp;quinque longio-ribus nauibus,quas vulgari idiomate Galcones vocant, illuc amandatus eft: quembreui poftCaccianimicus Cataneuscum vnius amp;nbsp;viginti triremium çlaf-fè, magno militari præfidio inftrud:a,eftcôfecutus,adeô vtfibæcpoftremacbf-tjniiK emni fis ad computum redigaturjaoc anno ducentas triremes amp;nbsp;amplius,fubdiucrfis duótoribus aduerfus folos Pifanos inflrudas ac eduótas fuiffe, veterum Annales memoriæ tradant. Poftero anno, qui fuit fupra millefimum ducentefimum oôlogefimus quartus, ex communi omnium ordinum confcnfu, publiceacpri-12.84. uatinlinijfdem natKi^btisapparatibusfedulo perfeueratum eftprimoqui^^-que triremes à priuatis ciuibus egregiè inftruôhæ fuerunt^quibus in Syriam 3ûna-üigarent. Pifani etiam nihil prorfus dg priftino fuo ftudio atque iii Ligurern odio rémittentes,Vgolino Comiti, qui in ilia Rep.non minus natalium fplendore, quàm opibus ac dignitate principem locum obtincbat,amp; Andreotto Saraceno, de fui Senatus voluntate totius rei naualis expediendæ negotium demandarunt; quorum quidem induftria amp;nbsp;opéra effedtum eft,vt bfeui quatuoractrigintana-uigiafub Ioannis Çaualcee aufpiclis educerentur. At Genuenfcs de fuis quinque triremibus,quarumproximèmcminimus,non parum anxij atquefollicici,ne quid

de b te L t Ó PISANO. t I fi. i li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éyj

grauioris incommodi abhoftepateientur jfuminoftudio ac celeritate fc^ ptemdecim nauigia,in quorum velocicaceplurimum confidebant, exornarunc; S'^ibus Henricus Marius earum præfcctuSj fnmma diligentia vfus, exiguo temporis intern allo fcfe illis coniunxit.PifaniintereajdeclaneLigufticaedodlijpoft-illain numero longe fua inferiorem intellexêre,quô expeditiùs celeriùs ^sinagerétjouatuor duntaxat, amp;nbsp;viginti triremes exvniuerfa fuaclafTe feledas, ^oooque milite ac rebüs ad bellum neceflariis egregiè inftruôlas, contra noftros ^düxerunq in Sardiniam appulfi, in mutuum confpeólum deuenêre . Marius ''WOjVbi hoftem adefle j fibique decertandifacultatem ab eo fieri cofpexit,haud ^’'igtioconfefendç manusftudio inflammatus,ftatim clafie bipartitôdiftributa, ^dead prœliumpræparauit. Ex aduersô^pari militari difciplina arque ordine, l’ilàiiifuam aciem inftruxêre: 8^ cùmnauigiorum numero militeq. fermé æqua-^csvtriqueeflentjdato prœlij figno, magno cû animi ardore ac alacritatevtrin-ÇUe concürfum fuit,amp; à prima luce^vfque ad Solis propemodum oceafü m,vario planequedubio Marte dimicatum^eo fuccefl'u, vtpoftlongam 8gt;c crnentam di-rnicationenijGenuenfes tandem præclaraviôtoriaporiti fint ,c3ptis oôEo trire-niibus^amp; vnafupprefla:moxquereliquas fugientes infecuti,breui temporis tra-dujfex alias in fuâm poteftatem redegerunr : amp;nbsp;nulla prorfus eorum manus ef-fiigiffct, nifi noôlis ingrucntis beneficio euafifl'ent. Marius hac rctam féliciter,amp; cum magna fui ac Liguflici nominis laude gelfa, cum dalle in Corficam ad Bo-\ nifacij oppidum perrexit, vt earn ibi reficeret ; intérim, quinque triremium,quæ priuatorum ciuiumerant,præfeâ:isliberampotellatem faciens ,vt inllitutum iterprofequerentur. Ipfe etiam, baud ira multo pôft, cum magno ex præcipua Pifanoruin nobilitatecaptiuorum numero, amp;nbsp;diuiti prædaacfpolijs Genuairii ouanti firnilis,reuerfus eft.Hac tam infigni clade Pifanorum animi vehémeniiùs exacerbati, de noua expeditione confilia amp;nbsp;rationes iniucrunt. Et quia tempus inftabat, quo quidem fibi de more iam recepto nouus Prætor creandus effet,Pe-rrumjfiue^vt aliis placer, Albertum Maurocenum eximiai inter Venetos nobilita-fisviturn,amp; fingulari virtute reiq.naualis fama illuftrem,ex vnanimiPatrum at-queomnium Ordinum confenfu amp;: fuffragiis,eapotifïimùm rationedefignarûti vt cum ipfis Veneris, ea tempeftate neutri parti adhærentibus, fœdus atquc amH dtiâeius operainirent. Huicitaquetotius belli,aliarum4ue rerum,quæin ea Repub, domi forifque maioris erantponderis, imperio ac fuprema poteftate de-^ mandate,nihil nabuêreantiquius, qudm fumma celeritate præualidam clafTeili exornare.Et ne aliqua in parte domi vel foris externis amplius inneôlerentur bellis, eodem tempore cum Tarraconenfibus , Liguftico nomini natura alioquin infenfidîmis hoftibus, nouum fœdus contraxêre. At Genuenfes, de hoftiuiîï Nom bella~^ tonfiliis amp;nbsp;bellicis apparatibus edodi, vt eorum cogitata præucnirent, baud multo poll red it um Henrici Vfufmarij advrbem,triginta triremes duélu Bene-didiGiacarij omnibus rebus expeditas eduxerunt. Ille priiinô in Corficam naui-gationedired:a,ibi aliquot Aragonias amp;nbsp;Pifanascircum euagantes, deimproui-fointercepit Cum verb Genuam allaturg effet, hoftem cum duarumäc feptua-gintatiirerniumclaire,ftrenuo bellacore,omnique macbinarumac mihtarium mftrumentorum genere inftruóla, in altum enauigafle- veritus, ne ab eo, aliquo mfignidetrimento äfficeretiir,ftatim aóluarium nauigium in Corficam ad Gia-carium expediuere^vt, nulla mora interpofita, clalTemGenuam reduceret. Ipfe ifaque,tametfi in animo haberet, non antea ex Corfica folucre, quam Saflarunl arrais expugnaffet: intelleóla tarnen Senatus voluntate,protinus dereliólo fuo

inftituto,acl vrbein iter reflexit.Cumquc ad caput montis,à veteribus Simiariutn Promontorium vocatum,peruenifletjibiinimicam claflem iuxta Varagiumco-fpicatus cft^- fed celcri, præualidoque remigum fuorum beneficio, faluus inco-lumis cum vniuerfaclafle,eodem ferme temporis punólo Genüam appulit,quo hoftilis claflis in totius ciuitatis oculis baud procul abipfo poicu, profpeäa eft. Hoc effecitjVt Giacarius nemini in continentem defcenfionem facere permi-fêrit,quô fcilicet promptior amp;nbsp;paratior cum fuo milite,fi ita vfus ferrer,effet: tantaquefuitinnoua adornanda clafleomnium contentio amp;nbsp;alacriras,vt cum 5»- inuiccm labore amp;nbsp;induftria fuperare contenderet, ab bora diei feie tertia ( quod i’^i^f^^vtique admirationenon caret) vfque ad Solis occafum, duodelexagmta triremesjvltranumerum eorum dequibus fuperius locuti fumus,cunäis fuis armamentis expeditæ fint; additis etiam oólonauigiis ex hisquæ vulgo Pam' pbilos appellant. Tam magnæac præpotenticlalïi cumfummo imperioVber-tus Auria præpofitus fuit:cui eriam,præter Conradum Spinularn,Vbertifui col-filium,amp;plerofque alios illiusfamiliæ, duo etiam eius filij,amp; non pauci ab) Auriæ familiæ, ac multorum leôliflimæ iuuentutis nobilium ,fcfe comités adiunxerunt,adeôvt quidquid floris, quidquid roborisamp; nobilitatis, in vtraq. Rep. fuerit,inarmis ea ternpeftateconfpedum fuerit. Auria cum vniuerfaclaffe, quæ, præter cetera varij generis nauigia, amplius odogcnarum triremium fuir, Varagium,vbi boftis fubfiftere dicebatur, contendir. Verum, cum ilium, inter nauigandum, in Corficam profeólum effe per exploratores fuos intelligeret,ccn-feftim amp;nbsp;ipfe,licet incaflum^ eo perrexit. Nam ibi appulfus, reperitboftem reófa domum celerrimo curfu reuertifie. Id ipfe ægerrimè ferens,ac parum in Corfica commoratus,cùm nullam fibiinuadendiboftis occafionem prçbericonfpicereG fumma fcftinatione ipfumdomûproperantéeft infecutus, eumq. ad Lamelbin infulâ,vulgô Maloram,iuxtaportus Pifani fauces lira,eft afl'ecutus.Et quiaipfum no latebat, Pifanum nunquamfecum congreffurû,fi fuæclaftisnumerûamp;mul-titudinem babcret exploratam, ideo fummacum prudentiaac peritifiimiDucis iudiciooperæpretium eflcduxitjVt ad ludificanduamp; fallendum bofte aliquam fuæclaftis partem àtergorelinqueret,amp; ab boftium confpeófu femouerer; quo fcilicet illos faciliùs boe modo ad pugnain pertraberet. Proinde boc vfus ftrata-gemate,relKSto Giacario cum triginta triremibus in infidiis, ipfe cuin reliquis leic in boftium confpeôlu obtulit, eo ordine,ac loci interftitio,vt,fi ica neceftiras po-ftularet, Giacarius atergo relidus, breui temporis fpatio accitra aliquam diffi-cultatem fibi coniungipofTet. Ceterùm Pifanus ita fub turribus, aliifqueportus munimentisclafTemluam difpofuerat,vt nibil fibi metuens, belli aleam fufff^ orlt;fo âc di mukum detreôlaret. Qtmd cùm animaduerteret Auria, tanto ordine amp;nbsp;tliquot; fiributit feiplina triremes illas, quas ad primam acicm referuauerat,dilpofuit, vt quafi per

Jextto quidcm, pra2jpria,qua ipfe Auria deuehebatur,quatuor triremibusfti-pata,præcedebat. quam fubfequebatur ilia quæ ea tempeftate D. Mattbæi titulo infignisatqueclaraerat,quapotiftimajiobibtas deuehebatur.In finiftroautein cornu erat Conradus Spinula , cuius latus totidem , fcilicet quatuor tiire-mes eingebaut amp;nbsp;comitabantur. Reliquæ,fuo ordine,amp; prout iuflæerunt, fubfequebantur. Pifani etiam non minori diligentia vel difciplinafuamclaffem diftribuerant.Nam primæ aciei dextrum cornu Maurocenus vndiquealijsnaui-giis ftipatus tuebatur.In altero verô,Hugolini Comitis filius,qui prætoriamcum vcxilloPifanoducebat, magna iuuentute amp;nbsp;nobilitate comitatus,confpicuus erar.

• î D E BELLO t l‘ S A N O, L I B. î ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 07jr

ftâtJn mutuuin confpeélum poftquam deucnêre clades dato vtrinqùe prœlij ^gnojtantoanimorumardore, atque armorum flrepitucoiigrefli funr, vc illudciflidui in-cenamencum maximis quibufque naumachiis mericôconferii poflec. Quippè^X^^^Æ ^ântacontentione,difciplinaamp;ordine vtrinqùe dimicatum eft^amp; tam præclari ' ''in fortiter pugnando ex vtraque parte cecidêre, vt nunquam neutra Refpub. in *Ws difcrimen adduéta fuilîcjudicari queannimirum, cùm prceter antiqualii ^prirtinam mutuamæmulationem amp;odiurn,exillius prœlij fucccflu,reliquain temporis tranquillitatein prorfus metirentur. Proinde cuin Pifani fcfc ^^iorihoftdiumnauigiorum numeropremi animaducrterent,potiùsprofalutei .

pro viôloriaprœliabantur. Ligures verô pro fola Victoria,negledis omni'^ Duspericulisjdecertabant. Tanta erat fiquidem ignirorum telorum amp;nbsp;fagittarû ViSjacquclapidû.fragor, vt aeripCe vndiquaque, ccu dcnfidiinis tenebris ac tetra caligine inuolueretur ^adeô vt cùm pofteain medio confliôlus ardore Giacarius ''uàcLimfuis prædôedeCjin hocacceriîtus,vt pugnam reftaurarer, horribilis amp;c Uifoiitaquædam prœlij facies infecutaamp;confpeôtaht. Auriajamp; Mauroçcnils luutiiôinter fecongrefîi funt, amp;nbsp;diu vtrinqùe vario certamincacdubia fortuna ‘limicattim. Etquia vniuerfi certaminis aléa potifîîmiim dextri laceris viribus, atquepræfîdio nitebatur,eapræcipuèpartePifani maxime inllabailt, ac torurn daflisrobiiröc feruor CO transferebatur. Longum tarnen cG'et (S: plane laborio-lum,acdifficile, huius certaminiscongreGus defcriberc^cûamba:dalles fuerint, ''tdiximus ,cum numero, turn fumma anirnorum contentione ac pertinacia-^uodammodó pares. Minutioribus igitur breuitatis cauhs præreritis,vnum ad-iecero,Pifanamprætoriam,quaîReip. fuæ vexillumgerebac, valido cum robore ” ' atqncingenti impetu,dudumcumquadam LigufHca,vnlaô D.Matthæi dicta, toncurriffie, tam ancipiti fortuna dimicafïe, vtnifi huic Finaria ,quæ ca tem-pdlateremigioac velocitate facile præ ceteris commendabatur, fubhdio venif-verendum erac,ne hoftilis,cum validifïimo atqueacCrrimo militeeflet corn-munira, cam fuperaßer. Miro ßquidem ordineac incredibili follerti'a amp;nbsp;prudei)-thpræuiderat Auria, ftatim ab initio pugnæ , vt Gngulis triremibus celox vna, »?•' præfidij caufa ad omnem cafum adiungcretur- nimirum quod intelligeret, illius ' vfumvalde necefîarium amp;nbsp;commodum eße,cùm hue iiluc, prout conuenirer, magnaagilitate impellipoßent,illarumquebencficio,amp; operaeß'cdum potidi-; mumfiiit, vtConfadus Spinulafuis in prima acie Valde laborantibus maiore no-uoquefubfidio fubucniret, amp;nbsp;tandem prartoria Pifana à Liguftiea fuperaretur, Pretoria quæReip.vexillum,licet femiiaccrum, Semaiori ex parte fruitatim dßccrptum, nihilominus tarnen quod dupliciferro haßx eilet affixum ,tamdiii creCtum reti- P'-s«quot;«’-. nuit,doneefumma vi penicus fueric conuulfum arque proßratum. Di|frupto fub- Piß»^rum Gtoque vexillo,aduer(aiij valde conftèrnati,fpem omnem benegerendæ rei able- «X/yî'Z» «te.fenfimque ira elanguerunt,vt,fortuna ad Ligures traufeunte, integra pror-fusviâoriapotiti ßnt. Fuitillaproculdubio, licet non pl|iiè incruenta, maximi tarnen ponderisatque momenti- nimirum cùm tradant, in Ligurum poteßatem JÂf.vt-^uodetrigintatriremes vel circicer,deueniß'e,vitra feptem, qua: in ipfo confliótu luppreflæintericrunt. Reliquæ veió,quó3 fefeintra piortus Pifmi munimenta vrgcntepericulo abdiderant,incolumes euaferunt.Sunt etiam quiaß'cuercnt, in l'ocprœlio quinque Pifanorum mi-Ilia fuiße defidcrata ;amp; tantum captiuorum l^uiffcnurnerum, vr^ connumeratis iis qui fparßm in cuflodia diuerfis in locis adèruabantur, nouem mil'lia effieerent, ita vt noli minùs mordaci amp;nbsp;contume-kofa,quain vera parocmia Etrufei multis fæcu'lis vfi fint,Genuam eundum elle,fi

quis Pifas cernerecupiat. Inter præcipui noniinis captiuos fuit ipfemet claffis præfeélus, ócHugolini Coiritis filius. Ex Genuenfibus veto paucos interiifle, conftans famaobtinuit. Auria hoc modo vilt;ftor,velis vento fecundiflimodatis, Genuam cum Patrum totiufque Reip. admiratione ôc congratulatione reuerfus eft, amp;vrbanamultitndoagminatimcffufa,Yi(ftricem claflem in patriam redu-cem fauftis acclamationibus in ipfoportUjfingulos,ob res præclarè geftascoin-cttMincre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jCxcepit. Qua fane lætiria, an vnquam maior abeo tempore quo

Miliilttitia bellum cum Pifanis geftum fuit, cum maiori omnium declarationevel publi-co teftimonio demonftrata fuerit,plane ignoro. Dux etenimipfe prætoriain amam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;egreftus, cum fummo iuuentutis ac nobilitatis flore obuiam tori

Senatui progreflus, magna hilaritate exceptus ,ac deinde in Curiam omnibus concomitantibus dedmftus fuiqibique publico nomine gratiarum adioilliba-bita, ac vitra auitam gloriam folitaque familiaefuæ priuilegia, multis laudibus amp;nbsp;immunitatibusdecoratus Scinlignitus fuit. Quibus peraólis, ftatim pro tarn infignividoriaad Deorum puluinaria fupplicationes paflim habiræ funt,acSe-natus confulto decretum, vtoótauoldus Augufti, quo died Genuenfibustarn profperoacfelici Marte dimicatum eflct, follemni facro anniuerfarioad xdeni D. Sixto facram,cum aureipaludamenti dono,eius memoria celebraretur, amp;nbsp;vexillum ex hofte captum, vna cum PifanæReip. figillo.inMatthæi fano,ceu •vtxiiium cs perennepræciarillimæ victoriçmonumentum,alleruaretur;moxqueper vniuer-fig'tio Genut fam vrbemplurima communis lætitiæligna tampublicè, quàmpriuatimedi-ta. Ceterùm,vtprimum tam funettae cladis nuntium Venetias perlatum eüf aj/irMtnr. Senjtui iftius Reip. expedite vifum fuit, vcIoannesDandiilus Principis flius, cum duobus aliis præcipuæ nobilitatis viris, Genuam confeftim mitteretur, vc fuæ Reip. nomine apud Senatum Genucnfem pro Mauroceni amp;nbsp;fociorumlibe-rationeintercederet. Huiusetiam tam profperi commifli p)rœlij fucceflus plane eftècit, vtLucenfes,ac Florentini, Genuenfium fortunara ,rnagis bac in patte quâm fidem, vti plerumque^eri folet, fecuti, cum illis aduerfus Pifanos fœdus ac focietatem inirent, tametlî ea non dudum firma inter eos ftereric. Florehit ea magis atque magis opibus amp;nbsp;audoritate Hugolin^

Cornes, Welfinominis inter eospræcipuus fautor,amp;: columcn 5 ad quem,quôd plurimumeius induftriæ tribucrcnt ,ex vnanimi vtriufque faèfionis confcnfu» vrbis principatum detulêre. Verumenimuerô cùm Pifani propteracceptamcla-dem nulla ratione adduci, vllifue incommodis infledi polfent, vt bellum,tanta periculorum amp;nbsp;moleftiarumagminafecum trabens,intermiEterent,amp; cum hofle in gratiam redirent, Ligures intolerabilem illorum contumaciam pertæfi,ac for-tunæfuæ profperitatein profequendam rati, aliquot triremes, atque oranisge-nerisnauigiainftruxerunt, ad femel bello fincm imponendum :pariquecuraamp; diligétiad Pifanis allaboratum,qui,tantumabeft,vt anim!sfraótieflènr,vtetiain in nouam fpcm ereôhijperpeftæcalamitatis memoriam recenti aliquoegregiofi-cinore obliterate minime addubitarêt. Proinde finum Ligufticumdenuô varip excurfionibus inquiétantes, temeritatis fuæ grauiter àGenuenfibusplerifquein locis exccptijiuftifliinas pœnas perfolftere. lildem temporibus, Vbertus Auria, X»r«l^''qtio nullus inter Genuenfes bellica virtute, rerumque geftarum magnitudine clarior atque infigniorfuit, rei naualis præfelt;fturam,quam fæpeanteacumfum-ma,fui nominis celebrirate amp;nbsp;gloria, patriæque beneficio gefltrat, in Conradutn fuum filium egregiæ indolis adolefcentem,ac plane æmulum,transferrecupiens, ea le vitro abdicauit: quæ tarnen prouincia cùm ardua elTet, deSenatus volûtatc non

’’on aliter demancTa LI eft, quain adiundo S pin ula, ad quern etiam in orhiiibus '^peditionibus, ceu pari anéloricate collega,fumma imperij refpicerer .Sub bo-^iiipræfeétura, anno fupra itiillefiinuin ducentefirnu oiftogefiino O(ftauo,Pifa- Pax mtir ‘’pruiïl nobilium, qui adbuc Genuæ capciui afl'eruabancur, diligeiiti opera amp;nbsp;^Ql^lio,pax tandem cum Pifanis, de qua fuperiori anno agi cœperat,decimo fept. ^al.Maijjcertisqüibufdamcoildicionibustranfaótacft. Q^apropter Ligures ^rwipolt,aliquot fuanauigiain vfumhuius belli fabricata,amp; in bollem pàulo ^nteediiéta^conciliatis vtrimqueanimis^ domum reuocarunt. Vcriim cum ea pacificatio parum Hugolino Pifanorum Principi approbaretür ,illam fummo ^bdio impedire atque difl'oluere conabatunqua certè in re inftgnem illioperam pi'oulnciæ Galluritanæ in Sardinia præfeôluspræftiric. Quandoquidem ipfe ab yugoliiio multis precibus literis foliciratus defatigatus, in illiüs gratiam ’ummocuul filentio cum quibufdam in Sardinia piraticam exercentibusaftute ^ö^at, vt ipfi vniuerße Ligufticæ orætraôlû variis populationibus diiiexarenr. Quodquide vc primü Genuæ refcitûcft, protinus iulfu Senatus legati ad.Pifanos ^iflifunt, qui detain grauicontumeliacum ingenti perfidia coiiiunóla graui-fcrquererentur amp;nbsp;expoftularent. Pifani quanquam intelligerent quantum exi-Hiinationis periculum adirent, fi,violatis pacis condicioni^us, ad tarn manifc- ' ftam Htigolini fraudem fupini conniuerec,tarne cum plus odium amp;nbsp;liuorjquàiri • Kólaamp;bonefta ratio penes cos poftet, Genuenfium poftulata ôé querinionias fieglexeriintjadeo vt Ligures,nc quid incommodi ab ipbs piratis acCdpereturj liaudcxiguum nauigiorum numerum inftruxerint. Dumque Partes de maiori ’ bcicndo fupplemento in Senatu confultanc, Pifani,miftis ad eos fidis internun- PiCäner^'. distcftantur, fe nihilperinde ac pacis conferuationem petere. Quod fi poft eiuf-demconftirutionem,aliquidpaucorum perfidia, fcinfciis, amp;nbsp;nibil htiiufmodi approbantibus,contra pada peccatum vel delidum fic,feab omni culpa elîè te-Ji^ocilTirnosjeamc^ue ob caufam quicquid baólenus detrimenti illatum fir, breui Dona fide refarturos,ingenuepollicentur:paucifquc inretpofitis diebus,cum HagolinuSjCommutata forte,omnibus forcunæ priftinæ ornamentisexcidereri miferrimoque, VC moxdicetur,faco inreriret, fedulo ab cis elaborarum eft j vc quodanteaverbis receperant,fideliteratque accurate ic ipfa præftarent.Ecficalî- ’ ƒ

c. quaiidiu ab armis vtrimque tempcratum,pacifque confilia bellicis tempeftatibus nbsp;nbsp;nbsp;-1

PJæUta,potioraque habita. Priufquam veto vkeriiis progrediar,minime filen-no prætereunduin videcur,fi eaquae varij fcriptores de huius celeberrimi viri fiitnmain humanis rebus felicitate,amp; in ijfdem luprema miferia,pofteris ac me-naoriæprodiderint, quambreuilfiine pcrftrinxero: vc etiam vel bine rerum bu-nianarum lubricum, amp;nbsp;pronum ad lapfum llatumefte, manifefto apparcat, amp;nbsp;oinnino intclligatur, Deos immortales plerumque confueuiftc, quo grauiuS notnincs ex commutatione rerudoleant, quos pro admiHo icele.re éorum vlcilci fiiMtat, Vebnt,hisfecundiores interdum res, diuturniorem iijjpunitatem concedere. Hicfine'Pifis,cxnobili amp;peruetufta familia Girardefcaoriundus,amp;Guelpbaru partiuprinceps,initio aduerfa fadione partim pulfa,partim detcrrita,ed potétiæ dorni apud fuos peruenerat,vtibi omnia?ius nutu atque imperio regerentur,pa-trixtjucdoininus amp;nbsp;reuera eftet, acfimul ab omnibus haberetur-opibus,generis lplendore,ingenij fama,auóloritate, vxore, liberis, nepotibus, ac denique omnibus ijs rebus quæ inter mortales fummæ amp;nbsp;præcipuæ haberi folentjvndiquaquö fortunatifiimus amp;nbsp;felicifiimus, borumque orrtnium crebra commemorationc hîudfânè mediocricer gefticbat. In fefto frequencique natalisfui celebrandi

óyS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgt; E B E L 1 o P I S N O, L I B. I 1.

conuiuiO;adquodfanepr£Ecipuosquofque ex fuis intiinis amp;c familiaribus inui-taraCjdum ipfe fuam fortunaih variis fermonibus attollit amp;: admiratur,atque. ïta exaogerat, vt fefê cum felicilïimis quibufque com parare nó dubitcrjMarcum quenda ex fuis penitioribusamicisrogauit,ecquidfiDiad fummaamp; abfolutam profperitatem deefle videretur^quiftatim^vel rerumbumanaruitiaquàmfiuxæ, fallacique fpecie, 8gt;c quam volucriorbecircumagantur,Teputationecommotus, Velfatidico fpiritu afflatus refpondit,lblam diuininuminis iram diuabelleàcam fecundis rebus nonpoflc .Etneccfleerat,tot bona in vnum hornincm,altenus fortunæ expertem, congcfta, ingenti aliquando excipi calamitate, flcutt etiam , breui poft contigit.' Nam fubinde eorum viribus, qui à partibus Guelforuin ftabant,magisrnagifqueconfenefcentibus, Gibellini, opc atque auxilio GuJpbi Pifanorum AntiftitiSjdevnanimi confenfu öc volunratearmiscorreptis,iHius palatium circumfiftunt amp;nbsp;oppugnant, vnum ex fuis Iiberis, amp;nbsp;vnum ex nepoti-bus,vim arcere conatos, repente occidunr^ipfum verô,amp;duosprætcieamios, trefque alios nepotes comprehenfos, in tu trim obferaris foribus, clauibufquc in Arnum flumen illi contiguum ac propinquum,deicótis, includunt: atqueibifa-mc in oculis amp;nbsp;in fuo gremio chariflima pignora parens mories morientia vidit. Turris, in qua tandem extremainedia percraptus eft,nome adbuc remaner,a(]eo cala- vtctiam hactcpeftate Famelica turris appclletur.Hæc tarn dira amp;nbsp;barbara inhu-

manitas Gibellinorum ftudia vfquc adco inuifaeflecit, ac vniuerfam Etruriaoi tantoperecommouit, vt inde baud muko poft grauiftimum bellum oriretur, A’-æ durante,Carolo Andegauenfi duce inTyphernate agro ingens conflidusha-bitus eft, in quo tria millia Gibellinorum cecidiflc,amp; duomifliacapta eflè, Annales referunt.Hugolinus tarnen ,infignc ac memorabile humanx fragilitafisamp; calamitatis exemplum omni pofteritaii fuit : de quo fane cùm plurimi auâores luculenterfcripferint, non eft quod biceius biftoriam prolixius profequar: me ad alia feftinantem, belloque Pifano fincm, ac vkimam manum imponeic volentem,remoranturres in Syria proximo anno, nempe eiufdem fxciili vnde-, nonagefimo, geftx. Elpis etenim Ægyptius Imperator, quem nonnulli Alfimm vocantj aftiduis noftrorum Principum diflenfionibus,magnaquenoftraignania fretus,Tripolim, nobiliftimam totius Syriac vrbem,ar€lifrimaobfidionecinxit.

Keip.Cbriftianx,amp; præfertim Genuenfium,eatein-peftatein Afia opibus atqueauéloritate pluriraum praeftantium,tam piæcbram atque amplam ciuitatem ab infatiabilibus immaniftimorum barbarorum fauci-bustutam amp;incolumem præferuarc. Proindecùm Ligures Tripolitanisiamextrema rerum omnium inopia laborantibus, propter nimiam locorum maturo fubfldio, vt maxime auebant, præftô eftc nequireni. Ligures quiCapbac f negotiationiscaufa morabantur,bancprouinciam fummoftudiofufcepemiit, ’ V’comparatilqucacinftrutSlisfummacura amp;celeritateadboc multisnauigüsalüf'

•• A i^Lie ad bellum necefl^iisjfub Pauli Auriæ tunc temporis ibi confulatumgerent^^ duótu amp;nbsp;aufpiciis in Syriam ad foluendam obfidionem alacriter enauigatunt* Huiustarnen expeditionists tandem fuit fucceffus, vr,cum inter nauigandum pro certomultorum fidedignorum r?latu comperiftent, earn vrbe poft aliquot dierum obfidionem vi expugnatam, ferroquc ac igne deleram effe,infeâonego-tio,fequamprimueôdê,vndc priusfoluerant,receperint. Ceterùm Memphiticus portquam adTripoIim felici Marte dimicaflet,fuæ fortunæ benignitatem ptofc-jKcctßt^. , exiguo temporis traûu,Sidonem amp;nbsp;Berytum,eadem blandientis fortunç aura amp;nbsp;profpero fucGeflu,nulIo interim fefc opponete,ncdum tantam Chriftiaui nominis

iioinïnis cladem vinrlicanceioccupauitifumnio tarnen tóifetorum Ghriftianorui «juipartim barbari vióloris fanguinolentas manus Tripoli aufugerant, partim nietuconfternati^ parumque fecurljOmneni illiüsoræ ttadüm defetebantjbe-neficiofaélum eft, vtB'eneoiótnS Giacariusicodem teitlpbre quo Tripolis expu-gnatacftjcum aliquot biremibus Ligufticis in earn orarn delàtus fuerit.Hac eiiim opportunitate vfijnauibufqueimpofitijabeoin inftilam Cyprumdelati incolu-mesfunt. Ipfe etiam hoftem muleisincommodis , väriis quidèm in locis,pro re-nnnprælenti condicione,afFecit: quod a^grè’ferens barbarus , adeo exacerbacüs dljVtrnaxiinam ,0c incrodibilem in oriines Ligures indignationem arque odium conceperit, adeoque vindiiTïfecupidus, nocendi;ftudio exæftuans, vtomneSj (JuotquotLiguftici nominis vel imperij 'in illisprisefreritjcorhprehcndi, öcillo-riimbona proreribiluiretit t Tarn grauis iniurjacym fummo dêtrimento K^ip. toniunâa,Senatum non päruhi commouictplanequeeffeeit, vteuelligiô Alber-^iiinSpinulam in Syriam citauigareadtam immRiiisamp; atrOcis holtis animum

J ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/quot;l- • n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r-quot; • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnuradSiil-

ad nlitiora humaniora conn lia innectèndum luBerit-. S pin u la, vt erat dexter- lt;-««»»gt;». rimoingeniojamp;facundoeloquiojinunus fuum-non folùm diligenter, prout in inandatis habcbat,executus ciL verrim fingulati qUadam induftria, ëc tanta iil-genij promptitudinc^ barbariregis animum ddiniuit atq. placauit,vt nbh modo Kcmp. illimutuareconciliatione fada in gratSam rè.ponercr, fed etiam , quod f l • nbsp;nbsp;1 n -• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t n- • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ !•

lingulare indultrij ac prudentillimi viriargurnentürhextititiOmnes priltinæ Ji- yiMertisp/-bcrtaticum bonorum refticutîone aflèrueritj mûltofqucalios diuerfarum na- no recontf-. tionum à barbarica impendente feritatemukifquecruciatibus eripuerit ; Supe-riusdcmonlfrauimuSjGenuenfes, quiCaphæagebàntialiquOtfubfidiariariaui’ gia iiiftruxifle; quibus, Tripolitanis obfefiis opitularëiitur. hae de caufa Senarus ttagna libetalitate, amp;c immortaii gratitudinis memoria eos propter fingulares tonaïus, licet nulla ex parte profuiriènt j prolêcutus êft^ex digiiitate Reip* eiîe quot;cxiftimans, fi homines béne de fc merito8, ôt prrètlarè âe Çhriftiana religions ftntientes, omnibenèficiorum gettere amplëderetur. Proinde, quo dcincêps te-^iquosfimili beneficentiæ gencre ad parem animi prorilptitudinem prouocaret, t'eue impendiôà fuccurrenda Rep. neceflario fempore aliquo modo decerreri poflentjimperauitjVt illis fumptus atque expenfç Tripolitahæ obfidionis foluen-dægratia fadæ, quamprimùm parata pecunia; cuiüs quidem fumma-m dicunt Initiefupratriginta duo millia librarum; répenderèntur. His rébus in Syria con-fedis,atquepro præfcnti rerum condicione pacifîcatis, cura ad Gyrnum infulam conuerfa. Plcræque etenimeius infulæ vrbes à priftina fide ac veteriobféquio re-censturpiterdefeccrant,ira vtPifimi hacrébellionisanfa vfijadeiendas iliaiOreS turbas,ac totum Reip. Ligufticaî fiarum ad arma coneitandum, non ieinel per bios internuncios enixèagerent,vtIudex Ginaicanus,femper GenuénfibuS fua-ptcnaturainfenfiflimuSjinagiiaque aüdoritateapud fuos pollens,concitatos in-‘/ùlanorumanimos planèad abfolutam quandam defedionem folicitaret atque impelleret. Quo etianl nomine largitionibus amplifqu^pollicitationibus cor-luptus ferebatur, adeô vt ipfé fpei plenus, de bene conficiendo negotio iam quafi fecurusjquamplutima haüd leu is mftméti.loca occuparir,mutua inter illos paftionefaôla,vtfi Ligures illorüm locoiûrecuperatiohem àrmis tentarenqipfi l’ifiniin fiimptuum communionem ptodimidià rataportione venire deberét; ^Genatus iufiu Lucas Auria ad feprimêdos motUs3amp; ad pacandam infulam,cû militaribus cohortibus ac nonnullis equitumtùrmis ablegatuseft. Ad cnius quidem aduentus fama exterriti hoftes,aâutu omnia loca per fe occupata^

nullis præfidiis rclidis,deferuêre, ac per moniôfosanfraâus fibi fugacoiifiilue-runr, ira vt ipfe Auria breui temporis fpatio vniucrfaloca vnà cum arcc Iftriæ amp;nbsp;Ginarcanæ,quaî tune in ea infula non parui erant penderis, munimenta rctupc-raueritjnouifque præfidiisjprout vfus ôc neceflitas ferebat, ad futuri temporis fc-curitatem firmauerit. Ipfein poteftatem rcceptis locis paucorum temeritatcoc-cupatis, vlteriùs cum fuis copiis Aleriam vfque progreflus, parue negotio plcra-queeius regionis locaauxilioCoifici Antiftins,arque Cortingoruin,quori’m familiaeo tempore nobililïimaerat,fummifqueopibus amp;audoritate lubnixa, occupauif.pariq. fortuna in oppidi Petrelatæ, quodiâobfidere inceperatjcxpu-gnatione vius cft,adeô vtBalnij reguli, hominis felicitate amp;nbsp;induhru admirati, depofitis armis omniq. hoftili animo,illifefe vitro dedcrenc,atq. fubijeerêt, Cor-gt; Cçrpei mt- ficîs jgitut motibus cofopitis,nihil plane Genucnfib.ad priftini fplédoris déçus

dignitatêdeefle videbatur,quàmvtà PifanisarcêCalaritanâ, quâ fecundûpacis vtrimq.conftirutæ Gondicionê ôc formulam rccipercdcbcbant,armis repcteient. Tempus namqucreftitutiôni prxfcriptû iamdudu effluxerac,ncquePifaniadrc* ftitutionem aliqua ratione permoueri poterant, fed indies prætexùs faißs occa-fionibus, tempus extrahentes, pro raaiori, vt ipfî dicebanr, totius negotij fecuri-tatc, aliquot oppida cum turribus,quas in fuo portu erexerant, amp;nbsp;Gorgonam ar-ccin offerebant. Huius reidifficültas fuinmopeiè torßt Patres,ac in Scnatufuper his nouis propofitis condicionibus, vaiiis fenteniiis deccrtabatur,cùm multi cHentjqui rogatifententiam,dicerent, condicionc àPifanis propofitam,noneifc temcrècontemnendâtalij verô contra diflerercnt,ncg3rentqucaliqüid,nifipadK ftarent,efie admittendum. Cetcrùm,cùm Pifani fibivlla rationeicmperarciic-fuirent,quin nouamexpeditionem clam molirentur, res eo deuenit,vt fanioia probabilioraconfilia in patrum confeiTu præfcrrentur. ItaqucSena-tufconfulto ftatutum,vtLuccnfibus in belli focietatem receptis, omnia extrema aduerfus tam fcelcftos ac perfidos hoftes experirentur. Hac etiam de caufaft«atini jz»4 ; »U î'^icolaus Buccanigra ac Henricus Marius^defignaticommunibus fuffragiisPrx-at- feéli,circa initium anni eiufdem çui nonagefimi,cum aliquot trircmibusegrcgic inftruólisjinlluam infulain,Pifanorum imperio tuncparctem,traiecerunr/am-que breui temporis fpatio occuparunt, ac eo neceiritatis adegerune, vt imperatis obfidibuSjfefcSenatus voluncatiatquc imperio fubrniccerenc,Ceterùm,quofa-ciliùs eos iam defatigatos amp;nbsp;femifrados otnninô protererenr, ac viribus cmni’ busitadenudarent, vtrefpirare poftmodum nullaratione valerent,cum Lucen-fibus confœderatis aélum fuit, vt noui apparatus militumq. fupplementum fieret. Hoccùm ipfi facile concédèrent, fubfidiarias fuas copiasLigurnuinvcrfus terreftriitinercproduxerunt. Ligures etiam eôdem cum trircmibus quadragin*

. ta,ConradiAuriædudu,contenderût,atqucconfociatisviribus,eiusporeuslur-fatugt;pijagt;ù rimomniumunitillimàm,magnacumdefenlorum Itragc lexto Idus Septemu.

expugnarunt.quippc fatis confiât,eos omnes ad vnum vel interfedos, vel fuide. Ligurnum etiam parifucccfliiexpugnatum arque direptum eft,fieMmen, vt militari licentia: modus in ipfa direptione conftitueretUr, vetito, uequis bersi ædivimaliquamquocumqucmodoTnferrct. Huius turriscxpugnatio,£Ùm ho-ftes vnicam quafi fuam ipem in eius præfidio lèmper eollocanenrjproïfuseffecir, vtreliquârummunitionumPræfedi Conrado deditionemfacerenr,qui etiam in teftimonium taminfignisviôi:oriæ,decorifque parti memoriam »ferream cate-ƒ4”’n^mingentis pondçris,qua portus Pifanusmuniebatur,perfruftaamp;pluresia Üquot; partes frada,Genuam detulic,ciu(demquenexus4amp; partes,ad hçc vfque tempora * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnultis

de b E I l o P I s a N O, t I b. I i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ê8i

în huiüs præftahnflimæ vrbis locis amp;nbsp;valuis fufpenfæ confpîciuntiir. fifanÜCTitiir, diuturnis bellis fupramodum exhaufti amp;nbsp;dcbilitati, ac tottan^ Clique ciadibii s affeéli, eo tandem deuencrantanguftiæ,vt bellum diutiùs aduer-lusLigures nullo paélo fuftincrepon'enti quippe propter fuperiorüm temporum sffiduosquodammodoimprofperos fuccelTus ,res eorum adeô erant accifæ amp;nbsp;diminutæ,vt nunquàrh poftea vires, licet enixè cônteildcrirtt, ad priftinam for-tunam amp;nbsp;antiquum nominisfplendorem redire aliqua ex parte potuerint, adeô vtcuerfadomi forifque priftinailia potehtia,fummus ille animiardor, atque iri-'^rtdibilis quædam ambitio amp;nbsp;æmulatiopenitus fradla, fenfim conciderirjamp; cx-fiiicla fueriq magna me herclè cum admiratione,cùm iplînunquam an tea v lia ^ortunæadiierfitate, vel detrimenti magnitudineabinttituto vel incepto belle» ^Mucivîlisconfiliis veicoliortationibus potuerint. Hinc videréamp; ädnotareii-f^Lprimijin rerum humanarum lubricitatemjdeinde fortunæfnconfi:ântiam,ac poftrcraùm fatales imperiorum acciuitatum periodos; vitra quas rarô, vel nun-qiiam progrediancur : quippe cùm Pifanæ Reipub. extrema ilia inclinatio^dicam, âii plane cuerfio, potins peculiari quodam fuo fato, quàm alia aliqua manifelfa decaufafubfecutaeflè videatur. Fuitnimirum Pifaolimfelixadmodum amp;bea-f'Mio filiim ante Romani imperij florem,fupremamque rerum omnium poten-l’ara, verùmetiam ilia iam vigente,acitcm poftea muItis annis. Docent id infi-gnes vifroriæ nauales,qUas diucrïis qtiidem temporibus de variis gentibus liollibus reportarunt. Teftantur hoc feliciftimailla arma, quibusj victis fum-raocum dedecore ptofligatis Saracenis , Sardiniam receperunt. Nec bis bmiti-l’uSj tametfi amplis, forturtæ Pifanæ félicitas fefe cOntinuit: fed diu longeq- eua-gata,tamfuperi, quàm inferi maris omnem tratftum viiftrici clalïe circumuaga-lâeftXarthaginem namque,Romani imperij atque potentiæ vnicam æmulamj vinftoeius rege,ôé ad Pontificem Romain abduôiojperdomuit. Panormu. etiam Siciliæ metropolimi diu à Saracenis occupatum fuperatis cæfifcque baibarisi in pdftinain libertatem amp;nbsp;fplendorem ) defixis ad templornm omnium veftibula boftilibus manubiis atque fpoliis, reftituit. Diu incerta amp;nbsp;prorfûs ambigua for-luna contraLigureSjVeteres ac ferc domcfticos Iioftes,vfi. Conftat enim cos fæpè ra diuerfis prœliis tam terra quàm mari fuperiores extitiffe, donee tandem ad ex-ircmum Reipub. Genuenfis fingulari beneficio jannuentibus diis ,eo quo di-xirnusmodofuperati vicli funt.Quorum viôlorias abattuegefta,fi quiscurio-f usrequirat, amp;nbsp;efflagitetj Leandrum, ceterofque qui res Pifanorum literis com-ptekenderunc, eonfulat. Ego,initio breuitatem profelfus, ftngula fpeeiatim non profequor,cùm mibi fufficere videatur, præcipuarum rerum geftarû capita non ’leglexilfe, vel faltem confulto præteriilfe. Et intra bas metas fèfe noftra oratiO contineat.Reftat nunc,vtdebis quæ fuperfuntjpari diligentia amp;nbsp;fide dicamus*

\ veterum Annalibus conftar,inter Fridericumfecundum Imperatorein,amp; Ligures, afperrima periculofiflima Bella extitifte. Etft verotam magni acque inopinati Cæfarisin Remp.odij,multam eædernque grauiftàmæ tradancureau-fæ^tamen poft longam inucftigarionem,has ferè præcipuas V fuifle reperio, quôd ipfi Genuenf.ïibi Prætoreni ex Medio-lanen ft agrooriundum creauerant, cum Infubris,quibus cumillieatempeftate peftimè conueniebat,foederis focieta-tcm atque amicitiaminiuerant. Mediolanum ftquidcm cumplerifquealiisipfu-briæ nobilibus mira amp;nbsp;repentina quadam confpiratione confenferat, vtCæraris imperiumacqueauôforitatemdetrcéfarent.Quaetiamde càufaha:omnes,illa' rumque fociæ, præcipuè verb Mediolanum,aoillo, tanquam perduelles amp;nbsp;contumaces Babitæ arque declaratæfunt.Etbæc quidem inter præcipuas,prima. Se-cundam efle dicunt, quod L!gures,pro veteri fuorum inftituto,Romano Pont, ipfi Cæfari tune temporis infenfiflimo, fauerent,amp; ilium folita reuerenria profe-querentur. Pontifexetenim in Cæfaris odium, Matthæum Sgt;c Tufeiæ Comités, quiCaftrum,amp;nonnulla agriMediolanenfispropugnacula amp;nbsp;muniincntacum nonpœilitenda Infubrum manu occuparant,omniftudio atque fauore ainple-élebatur, adebvt ipfi, eius potiflimùm audoritate freti,indies aliquidnouiin Cæfarem molirentunquos tarnen ipfefuperatos atque fradosjtanquam rebelles, cum magna illomm ignominia in fugam coniccit, amp;profcriptosbonisomni-busmultauit. Hi cùm nihil fpci, velpræfidij reliquum , nifiin Pontifice habe-rent,ad eum, tanquam ad tutiflimum afylum nbsp;refugium,Romam contendere,

a quo etiam humaniter ac liberaliter excepti. Hoc vnum namque ftiidebat Pontifex, vt multa fubminiftrata pecunia,aliifque ad reparandum bellum necelTariis præbitis,hoscontraCeefaremmodisomnibusinftrueret atqueirritarct. Infupef etiam,quo crudelius odium atque virus fuum in Auguftum efîundereqenmno-uis telis,*puta , anathematis fulmine, petiuit. Soient enim ipfi Pontifices,quo-tiefeunque putantitaex fuo vfu efle,Principes, acceteros,fuæ voluntariminime obtempérantes,hocterriculamento in ofticio continere,amp; eos àcommuniChri-ftianæecclefiæ grcmio atque communione diuulfos,diiis,nifi coinmonftrata pœnitcntia,adoblêquium redeant,dcuouêre. Cæiar conrrà, vt Pontificis aufis, atque conatibuscom^nodiùs obuiam progrederetur,anno lupra milleducentos trigefimo primo,Rauennæ in hoc rerû tradu Italiæ Principibus conuentus diem inÙixcrat,in quo certê admodû grauiter de Pontificis nouis attétatis ftudiis,quo-tidianifque infidiis conqueftus, ofteffdit, ipfum,præcipuum audorcm elle,qui nouoltaliam inflammando bellofacem fubminiftrarct. Sarisenim iamconfta-re,amp; ferc per omnesnaticnesdiuuIgatumefl'e,Poiitificem,tantis,amp;ramma-gnis fibiillatisiniuriisnoncontentuin , omnibus artibus hocvnum anxiè pro-fp)icerc atque contendere,quo fenófoltim in odium atque indignationemapud omnes Principes poneret, verum etiam, vtnouis fubminiftratis fiibfidiis,debi-lita-

'tîtiimjtalia exigeret, ac demum toto imperio fpoliaret. Ad Hæc Rauennje ce-æbrata Comitia^Genuenfes etiam (uos oratores^Cæfaré ita póftulante,mifcrant, J^fiBpeRofluin Catancumjoannem GüerciuihjTheodoruFlifcum y Anfalduin lignum, Rubaid um Albericuitij Alinerium Panfanum, Ahfaldum Mariumj ^loannem Spinulam,quibus etiam Reip.nomine féfe adiuxic Hugolinus Rof. '‘Js ciuis Parmenfisjtunc temporis prætor. Cum his Cæfar, poftqüam eos hono-J]ficèachumaniflimè excepiflet,grauiter expôftulauit,quôd Senatus Genucnf.iil ’“icótemptum, atq. Pontificis amp;nbsp;ceterorum cius fociorum ac fœderatorunl gra-^*3m,Prefidem ex Infubria delegiflenLquod cum eflet cum magna fua contume-'’3 coniunólum, fè id quam ægerrimè tulifl'é amp;nbsp;ea propter, animi fui erga eos ’•lenationemjhinc tamquam ex prima fcaturigine emanaffe. Vertun cùm Cæfar

eflet magnis negotiis obrutus amp;nbsp;intricatusvt propter eorum maguitudilt; fingulaabfolui atque conftitui nequirent_; nihil circa res Ligufticas eo qui-“cni tempore ab ipfo definiri potuit. Ceterùm cum Ligures proximo anno rut-

negleda Cæfaris voluntate, priltinæque eius indignationis immemores, ^ræcorem fibi ex eodem Mediolanenfium agro defumpiiflent Jplè mirum in ■i^odumjtanquam iufto odio concitatus, ac maxime illis propter animi contu-ï^aciam offenfuS, excanduiq præfcrtim cum viderec,Mediolanefes, reliquofque înfubriæ populos in pari contumacia perfeuerare. Proinde, vt hos omnes ab in-ftitutodeterreret,amp; adpriftinam Cæfaribus habericonfuetam reuerentiam re^ Docaret, aliquid durius ineos ftatuere atque moliri veile videbatur. Quando^ ^uidem non modo in Siciliæ regno, verum amp;nbsp;in Syria, Tuneti, aliifque locis, in ^uibusImperatoriædignitatisjVel amicitiæiure aliquamauóloritatem, vel imperium habebat, omnes Ligures, quorum magnus numerus fuilfc traditur,per ^^iâum in vincula conijci, atque bonis per ftios adminifl:ros,ceterofq. fua ftu-^hfecutos,partim multari iuflit, partim verb vt profcriberentur,per alios procu-« rauic. Quibus quidem rebus hand mediocriter commoti amp;nbsp;confternati Ligdru. animi, hinc foederis cum Mediolanenfibus initireligione modebaturj illinc verb periculorum bcinflidorum malorum magnitudo aflidueoboculos verfabatur, adeôprofeâbjVt variis diftraóli fententus,difficulter reperirent, quas nam potif-fîmùm rationes amp;nbsp;confilia fequerentur,ficvt in tanta omnium ambiguitate, Si naudmediocri perplexitate, cùm viderent, Cæfarem nihil de priftino fuo odio aduerfusferemittere,amp; nullis legationibus ad manfuetudinem amp;nbsp;reconciliatio-neminfledi poffe: tandem com muni confenfu decretum eft, vt maior amicitiac atquefoederis iniri,quam priuatarum fortunarum,ratio haberetur. Quapropter ilatim Senatufconfulto decretum fuit, vt duae oncrariæ, quæ folitam magnitu-dinenn excedebant, Sc quinque triremes aufpiciis atque duótu Gulielmi Cata-neiviriftrenuiacprouidi,inSiciliam, amp;illam Libyæ-partem quxTunetofini-ömaeft,mitterentur. Nec fatis habuitSenatus, qub facilius amiffa fua bona re-cupcraret, Cataneum ita inftrudum emitterejfed magn;^prudenria ftatuit, vC vnoeodemquetempore citra aliquam moram totidem nauescum decern trire-mibusoptime praeparatis,fub Anfelmi Bol^ti amp;nbsp;Bonifacij Pamphani præfedu-rajinSyriamadliberationem atquerecuperationem fuorum ciuium deCæfaris VOiUntate, vtiproximè oftendimus,in vincula coniedorum, ablegarentur. Ve-rum,priufquam hæcpoftremaclaflisin Syriamdelataeft,cùm Cæfar peridem tempusSyriacam expeditionem iamdiu meditatam, aggreifus, in Satacenos ar-tn3,vhmernorauimus,expediui(fet,Genuenfes facili negotio maritimis illis oris potitifunt, amp;nbsp;fiebreui temporis fpatio aflecuti,vt tarn apud Pcolemaidem,quam etiam

etiam plerifque in alijs Afiæ partibus res fuas ex animi iententia conftitueret. HæcvbiprimùniCæfar intellexic,vei'itus,nç fubinde maiorafibi incoirmoda in partibus Orientalibus à Ligüribus,fi illis infenfus eiïe pergeret,orirentiiijmu-tatoconfilio, femuJtô benigniorem faciliorem folico exhibuit. Nairijiioua mifla Genua ad ipfum legatione, cuius Montanarus Marinus, amp;nbsp;Picamilius N. præcipui erant, Senatus publico nomine ab co anxiè contendebat, vt fiii ciues ac foeij amp;nbsp;confederation Sicilia,aliifquein locis,vti diximus,captiui,liberai'entur: ‘^uod non folum facile conceflit, fed infuper voluit^ vt,præter priftinam libcrfa^ bona amp;nbsp;facultates ademptæ redderentur. Eodem tempore Gregorins mutiMet. ix.Romanus Pont.,anteaHugolinus Oftienfisepifeopus diâus,quiHoiwrioin

Pontificatu fuccederat, valdeTolicitus, vtcompofitoCbridianiorbis ftatHjbd-lum de communi Principum voluntateatqueauxilio contra Saracenos, iminor-tales CbriftianæReligionis bodes decerneretur : cum intelligeretjindtitiarum tempus inter Ligures ac Venetos conftitutum,effluxifle,modis omnibus apud vtrumquepopulumcontendebat,vtperpétua inter eos pax,vel Ci hoc minus, propter temporis difficultatemefl'et integrum, nouæ faltcm indutiæ conftitue-rentur. Videbat bquidem, nullam expeditionem aduerfus Barbaros fufeipi, vel féliciter ad optatum exiturn perduci pofle, nifi buius vtriufque gentis opera atque auxiliis promoucretur, fie vt tandem midis ad eos fuis oratoribus, eins potilh-mum auóloritate atqueopera effeólum fueritjVt nouæindutiæintereos,adno-uennium pacifeerentur; Gcut feorfum fuo locofufiùs explicabimus. Pontirex interea, vt bene fentirc de fua dignitate amp;nbsp;bene intelligere lu um munus videre-tur, omnia fua ftudia contulit,vt placatis Principum animis, extindifquepafiint bellis amp;nbsp;dinènfionibus,quæad illam diem vbique terrarum,cum maximoChri-ftiani orbis detrimcnto,nagrabant,communia arma atque vires contra Bai baros expedirentur,Romæconuêtum,Gue,vt vocant, Synodum quandam generalein, indixit. Et quia ea tempeftate multi epifeopi, aliique facri iuris viri,ex Gallia, aliifque circumuicinis prouinciis atque locis, NicæamGalliæ Narbonenfis vr-bem fefe contulerant, Pontifex ipfead Senatum oratorem babuir,quiab coiin-petraret, vt ipfi Liguflicis triremibus aliifque nauigiis Romam deuehcrentun Ac Cæfarvbi prim urn Pontificis confilia deprehendit, fummo ftudio atque diligentia, ilia impedireconabatur,planequeeflicere, vt nullum locum habere pof-fent. Hoc vtcommodius facerer, multos Principes in fuas partes mira arte atq. noua facilitate pertrahere conabatur,adeô,vt cum Pontificiuslegatus Genuain effet profe€lus, vt clafrcm ab hoc Senatu ad deuebendos Patres obtinerer,magna inter ciues coortafueritdifeeptatio, quæ, vt videbatur, in apertam fedirioneni ernptura crat.Nam plerique, qui populäres faófiones fequcbanturjdicchant, Rempub.in nullum diferimen,Pontificis fauorematq.gratiam rctinendi caula, deducendam effe. Alij veto, qui Pontifici fauebant,fefe his fortitcr opponebann adco vt variis fcnteni^s pafiim per totam vrbem decertaretur.Porro Cafar,vtibi nouas turbasamp; faótiones concitarct,fuos oratores codem, paucis ante diebus,

ttutllf, ablegarat, qui afiiduis precibus amp;nbsp;pollicitationibus Senatum defatigabanr, ne

Pontificis polbulatis locumconftituerc vellcnt. Poft longam deinde altercatio-nem amp;nbsp;periculofam diiceptationem,licet Cæfar multos baberec fiiifragatores, qui non tarn fauoreac ftudio ipfius, quam impendentis periculi magnitudine commoti,in ipfo Senatu dicerent,amp; conftantiffime afl'euerarent,ex vfii Sedigni-taceReip. non efiCjVtin folius Pontificisgratiamodio Cæfaris extimulati,fantam belli anfam ïuftinerer,præfèrtim cum Refpub. tantis Principibus a parcibus Cæfaris

Cæfaris ftantibus jipulnsnominibus efTetinferior^ Vicir nihilQminusin Senata ^orumfententia, qui dicerent, nulla ratione à maiorum inftituto rccedenduin cfle; fed priftinam Poncificis graciam amp;nbsp;obedienriam, quoàd cius fieri’police, iiiordicus retinendamefiè. Quippe raaiores fuos ita femper fuilîe erga Romana Ecdcfiâ animatoSjVt non temeiè,etia præbita fumma occafione,abeius gremio ^dciuerint. Proin de no cômitei dcbere,vcipfe Pontifex ta necellario téporepbfe-obnixè requifitû ftudiû in ilia Repub. defideraret. Optiraates camé,aG^ nobilitati fauebant, fupra modu hoc SenatLifconfultum,quod iiiPontifi.-. '^'sgratiain latum eflèt ,detellabantur. Intelligebant fiquidem , fi prorlus gratia apudCæfarem exciderent, quantum annonæ, præfertim veto rei frumentariæ, ■Jicommodum Refpublica adirer,cùm Sicilia,quæ.tunc in Carf^ris ppteftate erat, inftarcommunis vniuerfæ Italiæhorrei, omnem ferèannonæcopiam Gçnucn-fibus liberaliter quotannis fijppcditare conrueuificc. Proinde valdè erapt .anxij folliciti, ne Cæfar fuperiorfitclus, ipfi poftmodum difficultatibus quampluri.^ misinuoluerentur. HæcomnialicetelTentmaxiraiponderis,acetiam.inSenatü lîiagnaciim attentione rccitatentur,nihil tarnen auólorkatis obtinuêre. Vei ùm decretum,vtin Potifîcis gratiam,nulla habitafumptuum ratione, quamprirntim hptem vigintijfiue, vt aliis placet, triginta triremium clalîjs omnibus nccella-fiisinftruerctur. Sedpum frequenti amp;nbsp;conllantifaipa eilet pafiim vbique diuub gatum,.Cæfarem validillimam clafièm , vteàmPontificiiseiufquefociisoppo’ neret, comparalî'c; Senatus hoc nuntio comotus, ea præcipuè de eau fa oclo a lia-ruin nauium fupplemcntum fecic,qud tutiusfacri Antilfites in vrbem adconci^ lium properantes, transfretarent. Cæfarnamque probe intelligcbat, tam ad re-gniSiculidefenlionem,quâm ad multorumæmulorum propulfandas injuriaSj præpotenti arque valida clafl'e opus elle, præfertim ,quôd non igno rater, raub torum Italiæ Prinçipum aniraos, licet nondura inehoato bello , adeô Pontifî-cisfollicitationibus arque artibus hue illuc diftrahi arque irapelli, vtquarauis in incerto adhuc fludluarent, fefeq. nondum apertos iniraicos declararent, nihilo-ttainùs tarnen ita elle animatos, vt fidei conftantiam ex return futurarura fuccef-fumetirentur.Quocirca eorum fidem valdè fufpedlara habens,fimulq. aliorum populorum inconftantiam veritus,ad fui fecuritatera, fi ita vfus ferrer, præpo-tenticlafle, vtidiximus,prærnunictat,cuiNicolaum Spinulara,virumeoiifilio amp;nbsp;«u'ac^ra^'' bellica virtute infignem,cura iraperiopræfecerar, fed hoc è viuis fublaco, Anfal-duraMatium Genua ad fe clara excitum , defundli loco fubftiruir. Fidebat cnim •Cæfar Anfaldi non folùm integræ fidei conftantiæ,quippe qui femper fua ftudia effetfecutus, fedquôd rerum naualium inlîgnem arque abfolutam quodammo-dó peritiam haberet, raultum illi rribuebar, adeo vt ipfum Amiranris titulo, fie- quot;tHitw. iinSpinulam,infignitetatquccondecoraret. At Genuas præparata iam renauali, amp;Iacobo Maroceilo, à Senatu eius defignato Præfedto , clalTis in Galliam Nar-bonenfem Nicasam verfus transfretauit,ibique iinpofitisdPræfulibus aliorumq. frinciputn oratoribus, profperis ventis paucis pôft diebus Genuam no fine magno periculo rediit. Casfar quippe Vbeno Marchioni Palauicino , amp;nbsp;Marino £bulo,præll:antifliinis viris,belloqueac pace claris,feriôiniunxerac,vtlfatirn de-lcriptoexercitu, coaólifquc aliquot fubitariis copiis in agro Ligullico aliifq. ma-ntimis locis,adornnemoccafionem intenti ftarioncm habeFenc,vt,fi ita vfus fer-kt, illorum opera claflis Liguftica coramodius deleriac expugnari poller. Hase, Snainuis Senatum non larerent, njhilofeciùs tarnen inlfitutura fuum profecu-tus elIjCæfarianifque copiis nullo modo deterricus,deleótum ctiam hab’uir,vt ad

626 DV, BEttÔ ÀÙVÈRSVS ERIÛEÉICvM. oinnem cafuili pararus efTct. Intcreàclaflîs^quæ præter Pontificios, firoul Othobonum Cataneum, amp;nbsp;Tfincherium Ifmaëlcm Reipub. legatos Romam deuchébaCjè finu Liguftico profperis vends foluit. Et quia ftatim à clalTis difcef-fu Genuæ nuntiatum erat,feptein ac viginti triremes Cçfarianas in Pifanum po^ cüm præteruedaseo coniilio^vt Pontificios interciperent, Pifânofc^ue in Cæiaris gratiam priuatam clafiem coëgifie ,eueftigiô iuflu Sénatus oôlo triremesreliquæ claili fubfidio milTæ funt. Ceterùm,tametfi Gcnuéiès, antequam in portum Veneris appellerent J de hoftiuin aduentu fimulquePifanorum apparatibus effenc præmoniti, ica vt probe intelligerent, quantum pcriculi adirent, fi vkeriuspro-grederentur: tantaniliilominùsfuitillorum temeritas, vt,nulloexpethatofubfidio, quamprimLimfoluerent,amp;Cæfarianis magno nauigiorum numero audis, ad Gillianam infulam occurrerent. Hoftili clafli tune temporis præerat Andreo-lus Marius Anfaldi filius j à pâtre propter aduerfam valetudinem, fiue, vt aliqui volunt,quôd grauioribus tune implicaretur rebus, eum imperio fubftitLitus,qui gloriæ ftudio incitatus, fimulque vt belli tyrocinium aliquo pra^claro amp;nbsp;infigui facinore aufpicaretur,paternç feilicet virtutis fortitudinis çmulus,fuminaani-mi alacritate, contemptis omnibus pericu lis,Martis alcam fubire decreuit. Ligures , ctfi multis parafangis hoftibus fcfe inferiores elle intelligerent, qudd ramen vfqueadeôeflencprogreili, vtdifficulter rctrocedercpofientj volentes nolentes, hoili pngnæ poteiLatem feeerunt. Itaque militibus fe armare,arque in foris trire-inium fortiter ac viriliter pugnare iufïis, fummoimpetu ,cum fummaomnium alacritate Cæfarianæ claiTi occurrêre, eo quidem fuccefl'u , vt port longum amp;nbsp;pe-riculofum,ac plane anceps certamen, ipfi,quôd pleræque triremes amp;nbsp;nauigw onurtioraefi'ent, quàmvt commode hue illuc agi atque impelli poflent, fenfim cedete coadi fint. Qupd cùm à Cæfarianis eilet animaduerfum, multô acrius quàm antea inrtabant, ne aliqua elabendi ratio tutô illis relinqueretur. Acuebat enim Cæfarianorum militum animos prreter vêtus Potificis in Cæfarem odium, opima præda, qu^ omnium oculis obuerfabatur ,adeô vt modis omnibus exti-mulati, fummocum animiardore Ligures refirtentes ac defenfionem parantes, vulnerarent, ac non paucos contrucidarent ; fatis enim conrtat in hacclade, qux in annum fupra millefimum ducentefimum quadragefimum primum incidir,il-los duabus amp;nbsp;viginti triremibus potitos eife. In quibus certè, vitra manubias, præclaramq. omnis generis fupelleÓdlem, duo Purpurati, legatus etiam Pontifi-cius,ac multi infuper magnas amrtoritatis Prasfulesin viertorumpoteftatem de-uencre. Nec minor numerus ex aliarum gentium, præcipuè veto Genuenfium fuit, Quippe præter multos alios infignesciues, Gulielmus Embriacus, Petrus Ventus, Othobonus Mallo cum duobus fuis liberis, Henricus Dcmicottus, ôc Andreas Bulgarus capti funt. Claflis ramen Præfeclns, vnà cum quinquetriremibus ac reliquaciuiumparte,magno Deoiûbeneficioincolumiseuafit. Huius infelicis pugnæ, atquWacceptæ cladis triftis fama Genuam pcrlara, tantomærore iræ commixto, vniuerfam vrbem aifecit, vt nihil aliud præter vltionem afiîdue meditarentur.Verumenimuerô cùm tempertatenauigiorù pænuria laborarét, fumma ope adnifi funt, vt incredibili celeritate prçualida claflis,nempeduarû amp;nbsp;quinquagintatriremiû,vltra alia omnis generis nauigia,fabricarcntur.Cui quidc rei perficiendæ cùm diu noôluque fine vlla intermiifione inuigilarent, fumma diligentia aifecuti funt, vtbreui temporis fpario totum opus complerctur.ln hoc tam perplexo rerum Ligurticarum rtatu Genuæ clafiis è Syria mulrispretiofis mercibus onurta, fingulis ferè momentis expedabatur. Verùm, quiaimprofpe-rore-

DE 5HL0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E R I D E R î c V U* 6^7

^orcruiïi fucceflii valdè erapt follicici', ne ilia à Cæfarianis intercepta, in par dif-cnmcn per ipfos adduceretur, myoparonein prætnilêruntjquo , tanqiiam indice cxplorarore vfi, ollenderuntj qna inaximè parte nauigandum eilet,, vt tutô in Ponumdeduceretnr. PræmonebanEeti.arn,vtfi nondum foluilîenr^fefenon an- r. fwnauigationi crederent, quàm valido ac firmo præfidio client inftrudi atque ®oniti. AtCælar,fecundo ac felici rerurn fuafiim fucceilu ilicredibiliter læcaCus, Pôtificis ftultarn ambitionem muko cachinno irridebat amp;nbsp;detcAabarur, qui feilet non incclligeiet,,quàin male amp;nbsp;iinprudenter ageret quod poriùs bellum^ ‘juainpaceinjquam vnicè foucre.debeb.3E,amplexarecur,Italiæque Principes di-^erfis Ilydiis amp;nbsp;laóbonibus inter le ad bellum alcndumcoinmictercr. Polfeaad bosipfeDucesconucrluSj linguIis grattas agcbar,quôd tam Itrenuam atquenc-ceflanamoperam frbi naualîenr^ lortunæqueluæ curium prolequendum rariis, Vberto Marchioni Palauicino,cuius operalaepeilumeró antea in arduis pcrple-»/^uerebus felicilbmè vfus erat, quique inido buius belli aliquot Liguftici agri oppida inuaferat, iniunxit, vt ca lira lua verfus Occi Jçntalis Liguftici finus tra-duin pioducerer. Hic poftea,indigenarum , præcipuè vcro qui Voragium inba-btabant, opera atque aiixilio, quamplurima circumuiciua loca Sgt;c munimenta occupauit.Ligures verôadhorum impetus coërcendum, ab Inlubribus, amp;nbsp;Pla-«ntinisconfoederatis ac fociis ,cùm milite tune temporis deftituerentur, per Guarnerium ludicem amp;Nicolaum Cacaneum,luos dclegatos,opcm atque auxi-liuin iinplorarunt: quorum adminiculis freti,magna ex parte holliles conatus îeprefsêrc. Pari modo portus Veneris præfidiarij arque incolæjcùm Pifani pacem violaflcnt, eorum agrum crebrisincurlionibus inqUietaruntacdepopulati lunq tanta me Jierclè cum violentia ardore, vt intercepta ad Macræ Huminis oftia Vna Pifanorum trirem^ omnes ad vnum ^quotquot eadeuehebantur, perpaucis luininæaudoritatis exceptisjcontrucidarint. Interim naues illæ quas indies ex SyriaGenuæexpedlari demonllrauimus, cum incredibili omnium appUufu, ac totius vrbis mirilîca lætitia congratulatione, circa men fem lu 1 ij faluæ amp;nbsp;inco-Jumes portuin Genwêfem fubiêre, adeô vt bac de eau fa ciuitas ad omnium Deo-turnpuluinaria grates pcrfoluerit. nec fane immerirô. namdubiis, ëc accifis t'C' bus,nihilea tempertateRcipub.potuit accidere gratins,vel delîderari vtilius,»lt;«»lt; Huamtantarum nauium multis egregus vins ,omnique pretiolorum mercimo-t^ioiuingenere onulLirum, ôc tot,camquc variis periculis creptarum , felici redite augeri atque folari. Parum quippè abfuerat, quin illas à Cæfarianis fuinma cuinceleritate infecuris, ferè in ipfius ciuitatis confpedu interciperentur. Impe- cx/4n4»4 fatoria etenim clalîis nunquam procul poft confecutam naualcm vióloriain à Ci-PuLigultico recefterat; led nouo fupplemento accellione per Anfaldum Ma-A«'»«*’quot;-nuineius Præfedum fada, adeô totam Italiam in ordinem redegerat, vt nnlla kre maritima efl'et ciuitas quae non facile metu in Caefaris ftudîa propellererur. ElaplisitaquebonoReipub.fatoSyriacis nauibus, Anfald^scum fuacIalTcjquæ fcrinè quadraginta nauigiorum erat,fpe prardæ fruftratus,fpeculabundus totam quot;nbsp;maritimamLigufticamorameuagatuseft^ac tandem poft multos gyros amp;nbsp;cir-CUmflexuSjSauonâ petiit. Quod vt refciuêre Ligures,baud mulrum ob acceptam cladem animis fraôti,vt vno eodemq.temporc cum boftilibus confiliis atque co-naribusobuiam irent, turn etiam vt acceptum incommodum amp;nbsp;damnum rc-penderentjomnifque moræ impatientes,follerti induftria vigilantiaprocura-funtjVtniremes recens fabricatæ, quamprimùm omnibus armamentis aliifque flecellaiiis inftruerencur,lîc vEincredibilefeièdiclnlît,quàminauditaamp;: admi- gt;

randaprope celeritate claHem fuam adornauerint. Quandoquidem fatis littcris admirationem vnius diei noâifq. înteruallo, ad mulearum facium amp;nbsp;tedarum fplendorem. duaruin amp;nbsp;cuinqiia-tlaJltttdn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c -11

gintacnrcmiumnumerum inltruxifle. Hinc notarelicet immenlam illoriim ac cum nullis nationibus {aliorum pace dixerim) in re nauali fæpius oftenfam j ôc omnibus ferme expeditionibusexploratam induftriam j cum fuiuma potentia coniundlam . Siquidem neminem,vti puto,latêrepoteft)quin comparationc huius populi cum quouis alio faéta, facile elucefcat, quanta indultria, quoique nominibus in paranda amp;nbsp;inftruendaclalTe fuperiorcs fuerintacexcclluerint.Eam igiturclaflemftrenuis bellatoribus omniquc militari apparatu cxornatain, An-faldus Soldanus amp;nbsp;lacobus Leuantus earù Præfeôl:i,è portu Nouiurn veifuSjCdu-xerunt,ad cuius obfidionê holles adnauigalTe rumor Iparferat. Ceterû C^fariani, lîmul ac de hoftili clafle,quæ, Georgiano vexillo ercôto,veloci curfu ad eos con-tendebatjCerta amp;nbsp;conftanti fama audiuêre,cofeftim rcpentino quodam^ac veluti Panico cerrorecompulfi,Nauli cxpeditioné reliquerunt:amp; quo fe illinc cclerius expedirent, anchoris præcilîs,oinnibufque impedimentis, quæ inftirutû curfiim retardate pofl'ent, in mare proiedis, turpi fuga fefe à certamine fubtrahentesjn altum pelagus ad maiorem fui fecuritaté præteruedi funt* LigufticædalTisPræ-feôli, cùm animaduerterentjconfiliorum fuorum rationes, quas inicranr, pior-fus irritas atqne inanes cecidilTe, amp;nbsp;deaflequendoiam holte defperarent,Fulco' nem Guercium ea in vrbe cû fie fatis firmo validoq. præfidio reîiquerunr,acfefc haud multopoil,cum fua claffe domum receperunt. Porto Anfaldus,tamct/Î Cæfaris iuflu fern per clafi'em rebus omnibus necefl'ariis inftruótamhabererjcum tarnen aduerfarios, viribus ac robore potiorcs animaduerterct, qiiicquidfpei amp;præfidij habebat,in fola nauigiorumfuorum celeritatereponchat,adeovt cùm eminus ,velcominus cum illis congredi nullo modo änderet,ea qua fola nocere poterat rationc, crebris fcilicet excurfionibus, hoflemipfum inquieta-ret. Quôd tarnen Ligufticaclalïis Genuam iam reduôla, amp;cxarniata eilet, in fpem potiundi Albingauni ereôlus , eius loci expugnationem,adinota dalle, multorumque iflius vrbis exulum ope atqueconfilio fretus ,aggrelTus dl,eo quidem euentu, vt,cùm illius oppidi arcis Præfeôtus, fuas partes ofeitanter - amp;nbsp;prorfus lègniter obiret, ftatim illud deditioneoccuparit. Hocrerumfuc-lecus ac fi omnia in akalecuritateagcrcr,amp;ninillJbioDlta-

njMynt. re pofle exiftimareq Cerui oppidi huic finitimi expugnationem pari celeritate amp;nbsp;audacia tentauit. Verùm, cùm huius Præfeôtus, ab iis qui Dianæ oppidum in-ctntam ef,. colcbant, oppottuiioauxüio quàm primùm fubleuaretur, Ceruini non fduin ii'ih'nicorum impetus fortiter amp;nbsp;magna cum alacritate fuftinuêre,fed etiam tanta . unMM». animorumpræfentia amp;nbsp;roborehoîlem repu 1ère, vt vnam hoftilem trirtmeni bellicis machinis déprimèrent, itacertè vt ipfe Anfaldus, cùm huius oppidi ex-ct- pugnationem valdè djfficilem effe confpicerct, Sauonam, quæ tune Cæfaris ftu-cfia fequebatur, fe ftatim cum fua clafte conferret. Verùm Ligures interea de inuadendo Cæfariano exercitu non p^rum loliciti, omnia confilia inibant,quo id commodiùs atquetutiùs facerepolfentjfic,vt cùm multum fpei ac præfidijin

kwm Ce- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;clalTe collocarent,magna Sgt;c admirabili quadam celeritate magnum nauigio-

rumnumerum,fuperiorisanni claffem æquantem , inftruxerint. Clafle itaque adornata, amp;nbsp;de Senatus voluntate Gulielmo Gabernia pro fupremopræfeâoilli impofito, multi, patricij ordinis viri,vfu ac militari difeiplina, confilioiumquc reditudine in primis præftantcs, fefe pro Reip. fuæ falutc ac dignitate vitro in hac

DE BELLO A ï) V E R S Y S If R I D E R I C V Mi 68? ^icexpeditionc ftrenuam ac fidelem Reip.operam nauarût. Pari modo ledifli-iniexoïnni ferè nobilicare iuuencs, tam præftantium virorum exemplum fecuti, Hc illis adiunxêre. Verùm quia nihil réméré in hac cxpedicione àgendum P. C, WebanCjpenfitatis rebus jacpræfenri Reipub. ftatu diligcntiusintrofpeclo, fa-J’ioribusacque prudentioribus confultumvidebacur ,vü inprimis G^farianus cxercitus Sauona fortirer remoueretulquot; amp;c expellerctur.Proinde eduda claffe,præ-fcduseam Liguriæ partemteniiir, quæ GalliasNarbonêfi magis ellcontermina. Cæfarianide clalîe Liguftica ceiciores faóti,veriti,nealiquo nouo ftratagemate bperarentur, reliâa Sauona,fiatim Genuam vcrfus adnauigarunt Arbitraban-furenim,feper Ligufiicas claflis abiêntiam, quôdclaflemhoftilem Naulifubfi-ftcre comperiflcnt,mukum incommodi nauibus, quæ in Genuenfi portu àd an-coram ftabant,amp; quarum tune vixaliquis vfus erat, illaturos. Verùmenirh-uerôcumportus,aliaquelocaqua: in mare maioriex parte excurrunt, fumma cuin diligentia amp;nbsp;alacritate ab oppidanis defenderentur, omnibufq. opportunis armis ptopu2narentur,tantum abelKvt aliquid damni ipfis nauibus vel oppida- Z”quot;“

gt; J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 • nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 r/ 1 ignomtinaas

Wsintcrre pocuerint^vc concrajpiimet miiltis incommodis grauibulque dctri_ detriment» nientisabeis aft'edli fint.Oppidanienimignitis mi{fiiibus,aliifqu€ ftiblatis fignis atque indiciis, indigenis ceterifque oram Ligufticam tutantibus^puntlo quo-dammodô temporis fignificabant, quo in ftatu res fiiæ verfarentur, adeo vt Liguftica claflis de tanto vrbis pcriculo commonefada,citramoram conuerfo cur-ftiGcnuam adnauigauerit,tanta meherclè feftinatione,vtparum abfucrit, quiil Cæfariani in ipfo portu cireumfepti fint: fed magna fupicmi Duels prudentiaef-feâiim fuit, vt eùm olfaceret quorfum reseualura efler,confcfl:im relido portuj inaltum enauigarint,amp; Sauonam,afluetam fuam ftationem,repetierint. Mirum igitutin modum torquebat Cæfarem, Ligures, nullis rationibus ,vel bellidetpi-inentis ab inftituto pofle dcduci,nullifquearribus in partes fuas polfe pertrahi, ficjVtcùin videret,nullum inodum bellis eum bac genre confiitui poflè, quan-lt;liu tes mari gereretur, ad præeidendanl omnetn virerions belli anfam, fimulq. Italiamtam multis incommodis liberandam, Genuam terreftri exercitu adoriii conftituerit. Qua de eaufafœdereeumhis populis quiadhue in Infubria fuas Èartesfouebant,percufl'o, folicitc dabat operam,ne bi,tanquam vicini,ât Liguri-

usfinitimi,illis aliquaauxilia fubminiftrarenr.Quo etiam confilio fuos præfe-^ospartim in orâ Lunigianâ,parcim ad alia confinla tranfmifir. Multi etiâ Reip^ cxules,aclnfubres,duce Marino Ebulio,fl:atiin ab initio Gæfiris partes amp;nbsp;Itudia fponte fecuti erât- quibus etiaiil poflmodû Montisferrati amp;nbsp;Bofchi Marchionesricimif ropu Vti diximus, acceflere^ ira vcCæfar,confcriptis copiis, fuifque viribus in vnum^,quot;*Â* colledisjcaftra fuanon ica procul àPocifera valle, iuxca locum vulgô Vadadi-dumpofuerit. Ceterùm,Ligures ad tantihollis apparatum amp;nbsp;aduentum nequa- Ginnehf./it quamattoniti, fingulari quadam prudentia omnia in vrbe diligenter profpicere, quæadfuitutelam amp;nbsp;defenlionem pertinercnt,aliaque ax^obfidionem tolcran-dàm neceflaria fedulô in vibcm comportari iubere: quibus omnibus proüi-fis atque profpeélis, illi qui rerum adminiftrationi in hoc prrefenti ftatu ad-niotierant, validas copias Vulturium verfus mifere, baud dubia famaeommo-lijquædluulgarat, hofblemexercitummoxeôvcnturum. Neceos fefellit opi-nio-quippc Anfaldusclaflem côdem admouerat. Et qtioniam Palaüicinus cum Gipdlinis Etruriç amp;nbsp;Malefpinis rcgülis agrum Ligufticura Icorfum nouisincur-■^^^us inuaferant jCoufque, vt oppidum Lcuantum obfidione prefTuri vide-ûj^.Ur,furnmis belliDucibus expedite Yifumfuit,vtconcitatisilliusoræ litto-

rails indigéhis,eos omni vlteriori aditn prohibèrent, amp;nbsp;ab vlterioribus itiferen-Gtnnenfis dis iiiiurijs coercerenr. Et ne hæ copiæ incertis ordinibus, citraq. militaris difci-leùeritatem, nullo adhibito duce jVagarenturj Senatui placuit ,Prætoreni rem vrbis eifdem ducem dareiqui vt aliquod Ipecimen militiæ cxhiberetjac fortitudi-hisopinionem defeconcitaret, operæpretium fefaóturum exiftiniauitjfihoftem potius anteiierteretjqudm din opperiretur:amp; idcirco Vulturio contraomncsliO' fliles impetus amp;iniurias he fatis firmiter pro temporis opportunitate comuni-tOjVadam verfus, vbi Cæfarem caftra pofuifl'e oftendimus, cum fins copiis con-tenditieo confilio, vt per occafionem cum il lis prœlio deccrtaret. Et cörrefj?on-dit votis Fortuna : Nam tanta loci amp;nbsp;temporis opportunitate vfus eft, vt Cafiria-nos nihil minus expeâanteSjfortiter adortus fit:quitametfi numero amp;nbsp;rnib'ü robore longe Füperiores efl'ent, nihilominus tarnen tanta fuit prætorisjfüarum-quecopiàrum virtus amp;nbsp;animofitas, vthoftium ordines confuderit , eofque in Ànfaidifn- turpcm fugaiTi verterif^necno duobus ab ijsreportatis fignis militaribuSjpræcla-viôtoriam retulerit. Palauicintis etiam, ceteriqueeiiis auâoritatem Fecuti, qui Leuanto haud procul^fictit cnarrauimuSjaberant, de aduerfo cum Catû-rianis prœlio recèns habito edoôti, veriti, ne pritor exultans vidoria/ortiinx Fu£Ecurfumamp; fucceflum profequcretur, fumma celeritate Lunigianam Ferece-perunt. Haud meliori Fortuna Anfaldus clafiem Fuam Arerttiano adlnouit. Ete-nim cùm vellet militem in continenteln exponcre^tantus Fuit oppidanorum in-digenarumiquc ardor amp;nbsp;alacritas, vtquamprimum pedem reFerre non finegraui detrimento fitcoaólus. Ligures intcrea,vbi fe terreftribus expeditionibiis, totftragesamp; vaftitates antea denunciare videbantur,fuperiores ac liberos in-tellexêre, animum ad maritimum bellum pari Marte amp;nbsp;fuccefiu conficienduin nondefponderunt. Proinde^cùmclafiisCæfariana mirainfolentia indiesmagis atquemagis Ligufticum mare excurfionibus amp;nbsp;depopulationibus iuquietaret, hucomnesfuas vires atque potcntiamconüertêre. Verùmquiafefe denuô Sa-

uonam receperat, Fequeprægrandibus catelris atque cratibuSj contra omnium aduerfariorum impetum communiuerâr^ita vt locoquam maxime Fecuro,amp; extraomne pcriculum efie videretur^Genuenfes nouis artibus hoftilem claflêm incendereconati funt. Magno fiquidem artificio Faces picc,refinaexftup3^ahifi qi-’e aridisôc ficcistomcntis conFeôtas,fumma vi in hoftilesnauesemittebant. Sed propter aduerfantium ventorümflatum faólum fuit, vtomnis vis flaramx fil ipfos Ligures retorquereturfipfique longe maiori detrimento,quàm hoftes,af-ficerentur. Accedebat ad hoc incommodum gfauis amp;nbsp;periculofa coorta tem-pcftas,quæadeô erat vehémens amp;nbsp;atrox,vt reliôla hoftili clafie in Sauonenfi portUjGenuam redire coàôli fint. Anfaldusitaque obfidione,omniqüe metu amp;: peficulômaiori ex parteliberatus,quia hiems inftabat,illinc foluere,amp;inSi-ciliam, fibi Fiiæque clafll multô tutiorem amp;nbsp;commodiorem^nauigare conftituit; Pififque appropinqua«s,Sorleonem Peuefem, amp;nbsp;Ingonem Cataneum jab illis qui Genuaexulabanr,Cçiârifqueftudiafouebant,ad ipfum Cæfaremjtunc temporis Fàuentiam vrbem,Fidentiæ cor|ferminam,obfidentcmjlegatosdeftinatos, incontinentem expofùitj moxquefiium inftitutum iter profccutus eft. Cete-rum quamuisclaflisCæfareaèfinu LiguFtico receflerat,vrgcbat tamen terreftris exercitus; fiquidem Marinus,terreftriumimperialium copiarum pfæfcâus,in gratiamGibelliiiorumamp;Sauonenfiumin oram occiduam cum inftruâo vali-doq. exercitu deftenderat.Et quôd Signum,oppidum Naulo proximum,ad cxpeditionem féliciterconficiendam, haudleuis momeiiti forecenfebatur,ôa • retini

DE BELLO A D V E R S V S FRIDERICVM. 6pi ætiniMarchioneshuic finidmi,omnem dedêre operam,vt quibufeumquepof-^entarcibusjilludin fuam poteftatein rédigèrent. Cæfariani propter Marini ad-ucntum,haüd fanèdifKculter lacobum illius familiæ principem,adeius expu-.^nationemimpulerunt. lllucitaque caftrisproinotis. oppidum arótiffima obfi-dionecinxerunt. Quod fane vt prinlumNaulinis^fubquorum fide ac tutelaob-^clfierantjfignificatumeft,protinusauxiliàadfubléuandos vicinös amp;nbsp;focios dc-'^äZ’quot;' ' creuerunt. Verum temporis anguftiajamp; iniquareturn omnium conditio effccit^ vtmilitesab eisdefcripti^omnino feriusquarn reipratfentis neceftitas poftula-bat,Voraginem,vbirecenferi, amp;nbsp;fub iignis coire debebant, venerint ; Interim Prætor Genuam,adreprimendum Iioftilcs conatus eóprofeóbus, illico centum grauisarmaturæ équités cum valido pediratu expediuit, vt horum aduentu ac robore,öbfidiö folueretur. Id tarnen negorij nulla diIigcntiajVel induftria cuiuf-(juamica maturari,vel perfici potuit, quin arcis præfelt;ftus, largitionecorruptus, illam Carretino traderet. Hoe tarnen haudquaquam impediuit, quo minus Ful-coGuercius aliquot feleótis militaribus cohortibus fretuSjhoftem inuadcretifed iiiito confertoque prœlio, infeliciter pughauit, accum multis aliis captus eft. Ceterum, quia Ligures,propter acceptam cladem baud parum metuebant, ne aduerfarij ea viótoria elati, parifucceftuNaulLtm quoque occuparént, Senatus-confultodécretum fuit,vtquatuor prçcipuænobilitatis viri cuin aliquot auxilia-I ribuscohortibus illuc initterentur. Atres tandem hunc exitüm tulitj vt,cùm propter appropinquantem hiemem gerendis bellis inidoneam Cæfariani feie in hiberna contulifl'ent, nihil aliud ea quidem tempeftate memoratu dignum iubfecucum fit. His rebus peraólis, fub initium anni fupra millefimum ducen-tefimumquadragefimi fecundi,Chunradüs deConccftis Brixia vrbeoriundus, 1241. præcor Genuæ renunciatüs eft. Et quia mos iam longo vfu in Rep. inoleuerat, vt ■ quinque iurifperiti, Doóloris titu loin lignes atqueclari,ad coghofcendum fo-renfes caufas cónftituerentur,tocidem abeodem Senatu leéti fuut, amp;nbsp;in aliorum. locum cooptati. In hæc etiam tempora Gregorij ix.mors incidit,cuiCæleftinus Gre».r^ ix. v.qui tantummodo duodecim dierum, fiuc,vt aliisplacet,ododecim fpatio inZzZjiZZy. Pontificatuvixit,fucceftit.Hocetiam repentina morte fublato,Romæ inter Pur-puratos, graues difienfionesexortæ, haudmedioeriter inter eos tumultuatuni eft,initio ex hocpotifiimum enatô,quôd Cardinales,qui Fridérici partes feque-bantur,ægrè eos ferrent qui in Pontificem propenfiores fuerant. Non ignora-bantfiquidemjPontificis potiftimum aüóhoritate atqueinftinólu multas turbas ëxcitatasjcomplurefque populos inter fe commilTos fuifiepdeô vt illi^ defuncfô Pont, trepidi, non parum fibi metuerent,neàCæfarianis purpuratis male exci-perentur,infigniq. aliquainiuria afficerentur. Solet enimnon raro vfu venire, vtPontificis obitum magna Romæ fubfequacur return conuérfio, præfertim in-terEcclefiafticiordinisviros,cùm nullus férè fit ex tanta religioforum frequen- w^g»^ ‘ cia, quinonaliqueminfignempatronurnhabeat quo po^ftimum floreat arque nitatur^cuius patrocinió tantifper fouetur, quäntifper patron! illi apud Pont, auftoritate amp;nbsp;dignitate valent. Hanc fane fatalem vrbis genij fortéiTi éa tempeftate Cardinales perfenferuntj qui maxinaè partibus Cæfaris aduerfati fuerant. Iplî tarnen vt omne periculû amp;nbsp;impendentem tempeftate deuitarent, hoc vnum ftudiosèagebantjVt cum Cæfarianis in gratiam redirent. Qüandoquidê Frideri-cusipfepracteritaru iniuriarum memor,aliquid durius in eos ftatuere videbatur, amp;nbsp;vniuerfaferéItalia diuerfis faflionibus itêrumreferuefcebat,ficvt non imme-cito Genuenf Refp. ad generalem hanc return,commotionem excitata,longe

6n -DE BELlO ADVËRSVS FRIDERICVM. inaiori quam antca,prudentia amp;c vigilantia omnia adminiftraier,præfeinintato cardine,puta Pontificedeftitutajcuius nutupræterira Bella cum Cæfaregefta, velfufcepórant^vel finierat. Accedebat huc,quód Gulielmus Spinula^qui facile tunc temporis principem locum in fua familia tencbatjquique femper propen-fifÏimus in Cæfarcm fuerar,tuncexul ëc profcriptus, municipiorum fuoriiin commoditatejquæmukahabebatjfretusjfubinde in gratiam Cæfaris Reipub. multis inlocis incommodaret, itacertèj vtGenuæ multas commotiones amp;tur-bæjVt fieri pleruinquc folet vbi multæ fa^iones akintur,a promifcua plebe exci-tarentur: quibus omnibus vt opportunè amp;nbsp;commodeprocedercturobuiam,degt; crecum fuir,vt Prasfidi vrbano^quem recèns fubrogatum ellediximus, Ltc «oua Reip.pacificandascura demandaremr. Hic igitup, poftquam Reip. adminiftra-tionem amp;c tutelam grauiflima orationePatribus conferiptis co.mmertdaflèt,ciiin leótaiuuenum manu vrbcm egrefTuSjamp;s deindenouis auxiliaribus copiis anftus, ceMtnf. vkra Alpium iugaprofeófus eft^exignoque temporis interualloomnium exulum

amp; aliorum à lenatu profcriptorumjcafteliis,oppidiSjatque prasfidiispotittis elk quibusinpoteftatem redaêlis^ indeque extorribus profligatis,vkra alia detri-à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illatajBufonium oppidum^quo Spinulacumfuis clientibus plerum-

cinutnf. que ceu tutifïimo præfîtlio vti,quoque fcqudm fçpiflime recipere cofueuerat,di-tmrfim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PqJq æqi^jai'iiuRitj amp;nbsp;in vrbem reuerfus, eius asdes, ficut etiam Sorleonis

domosjcuiushicproximèmentionem habuimus,euertiatquc excindi curauit. Quarum 1'erum geftarum prudentiadexteritatetantam initio fui apud oraties opinionem peperit, vt nemo propemodum effet, qui eum non fingulari obfer-uantia amp;nbsp;venerationeprofêqueretur. Etquia conftantifkma fama diuulgatutu erat,hoftem aliquot menfîum fpatio pro re naualicoraparanda, exornandaq. in-gentes apparatus fecifTcjimperauit,vtpræternauigiaquasfuperioriannoiuffuak tenus Pras'torisfabricata fuerant,fummo fludio ac celeritate quadraginta aliaex-asdificarentur: nikilque fîbi antiquius fore oftendit, quàm vtcaexpcditio,qua: turn præ manibus habebatur,cum maximo Reip.emolumento ac dignitateper-ficeretur: tantumque eius auôforitas apudomnes ciuitatis ordines valuit, vteius potiffimum fuafu nueomnes,ceteris fludiis depofitis,fuas curas cogitationefq. couertercnt,ne quibufeumque modis arque rationibus tandem fuperati,peniuis ciaffium cxcindercntur. Quippê pro certo conftabat, paucis antea diebus, Anfaldum, Cxfareæ claflis ducem, cum fexaginta triremium, amp;nbsp;duarum nauium clafle iii •w*'«*'- portum Pifanum delatum eflè 5 præterea etiam pro certo habebatur, Pifanos fêfeillis fub Bufearini,patriciænobilitaris viri, amp;cinrebellica pluriraum exerci-tatijpræfedura arqueimperio,cum duabusôc quinquaginta nauigiis fociosamp; comités addidifle,coconfilio,vtconiunófis viribus,Ligurcra,ceu communemac infenfifîimum hoftem adorirenturlt;Proinde nauigiis recèns paratis atque inftru-lt;fl:is,denuô in mare edudis, breui temporis interuallo tres amp;nbsp;oóloginta triremes^ tredecim Taridæ (bæ f^nt naues longe maioris formas, quas vulgo Galeatiasap-Îjcllant)cumtribusonerariis,fineCorbitis, quibus maritiluos apparatus,amp;re-iquaneceffariaBelloq. opportunaconuekerentur,inftruófas funt. Priufqyam Verô foluerentjPræcor quo maiorem turam exadlioremque totius rei rnilitaiis rationem fe habere doceret,potiorem populi partem,in aream DiLaurcntijfano proximam,conuenirc iuflit,ibiq. ipfemet follemni quadacærimonia 0- Georgij yexillum erigens, vniuerforum animos ad patriam tucndam,amp;abomnibus in-iuriis propugnandam,fcriô adhortatus cft,difêrtaque oratione baud mediocritef inflammauit: accerfitifque oôlopræcipuis vrbis regionum deeurionibus, eorum fingulis

^ngulisdecuriatninfêorfumfiib cerci vexillicoloribusamp; notisab inuiccha di-ltinâum,amp; differentem, tradidiC; cilque cetcros vrbis vexilliferos amp;nbsp;antefigna-Dosconiiinxic, parique diligentia decxternofublidiario milite habita fuit penes ratio, fummoque populi applatifu, ôc miromilitum ardore, milicaria ligna ^iftnbuir,amp; per quafdam claffes fegregadit. His rebus ita peraólis amp;nbsp;conftitutis, l’i‘æfedusiple,vel,li mauis,fupremus Reip. in hoc bello defignatus Imperator, •’ihil reliqui ad fuam diligentiam fecit,quod à prudenti amp;nbsp;forti Duce requiri pof-. ^tjadcovt profpeótis omnibus, nauim confeenderit: amp;nbsp;illico ad infequendum. Doftcnicontenait. Cxfariani verô,quôd militaribus copiis Marchionis Palaui-ÇiiiiiîLipcreffent auä:i,portum Veneris,citra cuius opportunitatem difficultec Wlum gerere pocerant,adoriri ftatuerant, cùm non ignorarent, quantis incom-•Dodis Ligures afficere poffent,li eo potirencur. Proinde omnibus viribus eo ap-T’»««« pulfi, amp;defeenfione in continentemfaól:a,vndiquaquepopulabûdiexcurrerunt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^1

Wqueoppidimcenibusæneis machinis admotis, illud arôbffimè oppugnare cl/aZnit^ inceperunt- Attamen, re infeda,quôd validis præfidiis omnibulc^ue ad defen-Hoiiem neceflariis h'rmatum ôc communicum effet,obfidionem foluete fünf toadianutatoc^ue curfu, Leuantum verfus claffem intulêre; ibique locis fubur-banispartim incenlis,partimeuaftatis,cùm indus expugnaiionehaud fanèmi-Dns laboris difficultatis,quàm in fuperiori menfe confpicerent,ac infuper bollilcm clallem adomneeuentum paratam in propinquo circûuagaridicere* tur,ftatim difeeffum, fugæ haud parum abfiinilem, contra multorum opinionê, pararunt.EosPræfeôlus,celeri curfu,accum fummo animi ardore,perincem-peftarn nodem nauiumque tarditatem affequi non potuit, fie vt fpe fruftratus, vnius tantum Liburnicæ Pifanæ inhac expedicionepretium operæ fecerit. Pala- paMcM üicinus itidem, continuo receptuicanens, vahfque conclaraacis,dum ligna re-Docat,alioque iter capelïîqab indigenisLeuanti non mcdiocri incommodo ac tlcrrimentoaffeôluseft. Bufearinus intérim Pifanrë clalïisnauarchus, cùm lead.

Arnifliiminis oftium recepiffer, propter admiffam fugam, ignominiæ notanx fubire inetuens, Pifas reuertirninimèeftaufüsrat procul à continenti vnà cuin Anfaldo hemiolia deueóluSjenixèoperam dabat, VC hoftium confilia amp;nbsp;profe-ftioncs deftinatas explorarec. Ceterùm Ligures fummoperè veriti, ne Leuantum aliquid incominodi ab holle 3cciperet,cuelligiô il!uc regrelïî,oppidum amp;nbsp;tocum illiusfuburbanum traólumfirmioribusprælïdiis communiucrunt: indeque co-iierfanauigatione,Sextrurncontenderunqibique,nequid eos internauigandum reinoraretur,ac expeditiùs rem naualcm ^ererent, trcdecim nauigiis à tergo reliais, reâa in Cæfarianos, quos paulô ante ad Erycen veniffe ab exploratoribus didicerat,curfum direxêre. Verùmdehollilis claffis aduêtu præmoniti,êueftigiô fefein altum pelagus proripuêre: moxq. Sauonara delati funt.Quod vt primùm figuribusinnotuic, lumma cum feftinatione omnern ferè illius traólus oram legentes,magno confligendi Iludio eos inuelligabant:^dobortaattoci tem-peftate,naufragium veriti,dereliélishollibus,inGenuenfem portum fe fub-duxêre, ibique ad integrum diem in anchoris fubfillere coaóli funt, adeô vt îduerfa maris tempellas caufapræcipuèexntetit,quô minus illincSauonam prç-^ terucâijibidem cum hollecongtelli fuerint. Hac igiturfpe Ligurum Prtefeôlus fiuftratus, Albingaunum verfus,nauigationem inllituic,vt in Àlbingaunos,qui paucisantèdiebus à Reip. fide ac debito obfequio defciuerant, grauicer animad-uerterct. Proinde agris illorumdeuallatis,aliquot aóluarias naues, multofale onuftas, intercepit, Cumque illi interim per Galliæ Narbonenfis reguli duarum

tiiremiuin præfeôlum relatum eflet ,Cæ.farianos reâà verfusinfulain vulgo D. Margaritas clidlam,curfurn nauigationis tenuilt;fle,ad præuertendurn illorumco-natusjomifla Albingauniexpeditionc, ocyus illos inlecutus eft^ amp;nbsp;Antibuiii,tii-tiflimam illiiis regionis ftationeiTijappullus, ibi pro vctcri maiorum inftiww D. Gcorgij vexillum crexit, (Mos enim in Repub.iam longo vfu confirmanis,pror-fusinoleuit, VC quotiefcumque fignacum hofte confcrcnda, vel acie dimican-dum fic, Reip. fuprernuin vexillum eqneftri D. Gcorgij imagine confpicuuni, in fubliine ercóluin defigatur^poftea in earn infulam cum rota claile appulit,eo vel nihil proficeret. Siquidem Anfaldus,vbi per fuos fpeculatores de hoftium aduentu comperic, in tanta crepidacione fuit,vrin-cifisprænimia fellinatione rudcntibus ,reliótilque maioriex parte ancoris,in Stoechadas infulas traiecerit : quo etiam Ligur proeliandi cupiditate flagrans, nc quidprorfus depriftinoardoreacfludio remifilleexilbmari po (let,perrexit. Verum nequicquara eum infecutus, ibi paulifpcr reficicndæ claflis gratia fubftitir. Quo quidem peracbOjVtfuperiorum temporum immenfos fumptiisquos Refp. aflidue fuftinuerat, aliquaex parte farciret, bene fuo muneri ac Reip. vtilitati confulereexiftirnauitjfi boni œconomi inftar,publica onera priuataquadarn indu ftriafubleuaret. Proindeplerifquefuis nauigiis optimocandidiflimoquefale onuftiSjVt optime de publico bene meritus, Genuam idibus Septemb.cumfua claiîè rediit. Vix eodomum reucrfo,per totum prope agrum Ligufticuinrumor difperfus eft, amp;portmodum multorum nuntiis çonfirmatus, Cælàrianain clailèm in Cyrno infula,quô le paulô ante reccpcrat,exarmari, milirefqueac ce-teros rei nauticæ peritos, maiori ex parte exautoratos amp;nbsp;dimiflbs efle. quæ fain^ conftantiamagnam omnibus fecuritatem peperit,prorfufque efFccir, vt Ligures hoftium exemplum fecuti, idem facerent. Sed quia ex minori Africa tres onefâ-riæ naues omni genere mercium refertæ, indies expeâ:abantur,amp; iam circa Ar-! critianum apparuerant, Senatus vericus, ne in aliquod periculum deuenirent,iuf-fit duas amp;nbsp;triginta fubfidiarias triremes cum aliquot militaribus copiis,vt eis ob-uiam iretur,parari atque inftrui. Verum quod deinde nunciaretur,Cæfatianara

, claftem Sauonam repetiilfe,deftinatæ triremes vlterius non funt progreflæ, Mb rum ditftueft, ac magna cum omnium admiratione annotatum amp;nbsp;obferuatunrgt; R-nwiex. fataliprorfusrationecontigiflc, vthæduæhoftiles clafles, tarn longo tempons, tMu decreti. craóluinuicem profecutæ, nunquam in mutuum certamen deucnerint. Qu’ppo quamuis Ligures incrcdibiliquodam proeliandi ftudio atqueardorc flagrarent, amp;nbsp;Cæfaream claftem indefeftis laboribus aftidue perfequerêtur^ nihilominus tarnen nunquam aftcquipotuere, vt fibi decertandi occalro amp;nbsp;anla, proutrnaxime in votis habebant jofferretur. Crefcebat indies magis atque magis Cælâris in Ligures odium,quod præter præterita bella cum illis gefta, eos viderct pertinaci quodam animi decrecoijs potiftimum patrocinari qui fibi longe cftent infenfif-ftmi. Proinde,vt tarn ÿ'aues iniurias amp;nbsp;contumelias vlcifceretur, amp;nbsp;huncpopu-lum neceflitatequadam amp;nbsp;vicompulfum,ad quietem amp;nbsp;tranquillitatem publi-cam adigeret, fimulque advetus obfequium prædeccftoribus fuis præftitum, compelleret,Marino fuo præfcôlo,amp; rerum bellicarum in Italia præcipuoadmi-niftratoriiniunxit, vt eos,iterum reftaurato exerciiu , nouoque militum dele-(ftu habitOjCum validamanu fefcclafli,quç tunc Sauonæ,vridiximus,fl:ationein habebat, coniungeret. Conftituerat enim,vno eodcmque tempore Genuain bipartito exercitu terra atque mari denuo inuadere. Marinus ioiturCæfarisvo luncati obcemperans,tanta vfus eft diligentia, vt fuas copias Arentianum vfqyj

de BELLO AbvERSVS H I D E R I C V Mi 6^5 Pcrducerct i Quod cum à Genuenfibiis eflct intellcôlumjCæfarifqueaniinum cenMtr^ confilia nullo paólö ignorarent j iilcredibili quodam Audio arque admi- yà.-frkZn rabili celeritate tridui, vtl tradiinr, fpatio clafiTem fepcüâgintatrircmium,codera J'l^bis Præfide ducc, præpatarunt amp;nbsp;inftruxerunt. Hane itaque, rebus omnibus mire difpofitis conAitucisJpfe Dux contra hoftem illico eduxir: quem •^iconfpeâuniciuiratis prodireaufum^eo neceflitâtis adegitjVtfeiterum Sauo-•lainin veterem füam ftationem reciperec: cui cùm ob maris rcmpcAatem,ven-torumque rabiem nullaegredièndi portüS facultas darecurj necellarium fuir,quo ■decontra Ligurum iniiirias proregeret accucareturi portum nouis vallis,fepi-* Daentis atque aggeribus comunire. Qua fane in re, tefreftres copite illi infignem ’^pemtulerunt.Quandoquidem obuerfis ad mare puppibus,multô commodiùs lt;luamantea abiplispropugnari poterant,adeô vtcùm eins nauigiacoilcatena-

percertas fériésconncxa,concirienti propiùs admouercncur,facile omnem Wibus opporcunitatem adimerenCjqtiô minus ab illis aliquid incommodi vef detrimcntiacciperent. Ligurecenimcùm fèfe aditu portus omninô prohibere, omnem intercepram proeliandifaculcatemefle confpiceretjaocvnum in primisanxièagebac, vemodis arque artibus qüibus poffer omnibus ; lioftilem claflein in ipfo littore fuccenderet. Quod vt fàceret commodiùs, aliquor nauigia Genuam mifit, quibus omnia,quorum miniftefio indigeret, adueberencut. Ve-rumenimuerô etfi fin^ulari Audio omnia procurata ac tentara edent,quibus ho-ft’f f ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;• n’ -I -I * nbsp;nbsp;‘ \ Li^urfsnf-

Hi iele Ultra portum amp;nbsp;vallumcontinenti,incommôdafi pollet-nihilominus tâ-. i» nienoinnis labor amp;nbsp;indu Aria inca Aura fufeepta funt. Tantus namque fuitj amp;nbsp;tamviolentus ventorum flatus, vt aduerfarij nulla rationela^di potuerintjcùm otnnisvis flammæ ignifque ardor in ipfos auôlores , vti prius acciderat j réclina^ Kf,adeôfanè,vt nihilprorfus ex animi fenrenriafucceAerit.Hinc facile apparer, quàm vana amp;nbsp;irrita Anthumana côfilia,vbi fata fecus decrcuerint.Nam etA vni-uerfa exaóliAimo præAantilAmorum hominum iudicio amp;:præfcripto Acefl'ent præparata, vt nemo fere ambigeret, quin res ex voto ac pro afbitrio gereretur- at- fo«««« c** tarneneodie tanto fauore Cæfarianos fortunapfofecutaeA,vtetiamipfa ele-mentaprocisconfpiraAe viderentuq præfertim cùm vitra flammam ignis noce-leipfis reIult;Aantem,Genuenfes etiam alia via nocendi facilitate,nempè fluôlibus acprocellis impedirentur, Ac vt,re infeóta,Naulo fe recepcrintjco confilio,vt ibi adcxploranda hoAium conAlia aliquantifper fubAAerent. Anfaldus verô, vbi Abiliberum egreflùmdari confpicatus eA; nulla mora intcrp)oAta,fuorum naui-giorum agilitate fretus,amp; copiis terreAribus,quas Arbianum præmifèrat,conA-fuSjfempercum fuaclalfeeidemoræ inhærebat, ita vtne latutn,quod dicunc,vn-gueiîi ab ea recederet,exiAimans,lê hoc modo illarum copiarum vfum,A ica ne-ccflitas requireret,ad manus quamprimùm habiturum eAe. Erac tota Ca;fariana claffisfexaginta ferè nauigiorum^quo numeroconAfus Anfaldus,Abi perfuade-bat,femultisincommodis atque haudleuibus detrimentisi-igures afficere polïe^ tametflipfemamiorum ducum exemplo, potiflimumque Fabium ilium cunôla-totem imitacus, Genuenlium res magiscu^jcrando,quam dimicandoaCterere,amp; wiiwi««. plané frangerc in animo haberet. Vt verô GenuenAs nauarchus intellexit, Cæfa* riarios Sauonenfem portum dereliquilïe- confeAim Naulo rcliôfo, lêi^ue â con-tinenti in altum pelagus proripiens, abitionem Genuam verfus miro aAu amp;nbsp;cal-l'ditatefimulauitjeo potiAimùmconAlio, vt explorarec,num amp;nbsp;ipfe cum fua claAeâcontinenti recedereqcùm nihil fatius ac expeditius inueniret, quàm vt illi oiîinemremigandiSauonam facultatê intercipetet. Anfaldus tarnen longo belli

vfu hoftilium confilioruin rationes inueftigare amp;nbsp;olfaçere dodus ^in vetenfuo inftituto conftantiffimè permanfit, fie vt Ligur fpe acopinionc deceptus, omnif-que moræ impatiens, ôbuerfis proris, fummum impetum ac imprefiionem fâ~ cere in eum ftacueret. Verùm ille aduerfarium anceuert6ns,amp; iniro artificioelu-^

denSjOmnetnq. prœlij anfam callidè detredans,pro.tinus magnaceleritateyfus, confuetam fuam ftationem amp;nbsp;munimenra repetiit. Inftabat hiems,marifq. tem-peftas fubindeatrocior fiebac,ica vt vix commode vel tutbnauigari poflet.Cæ-fariana eriamclaflis bac præcipuède caufafiefè, vti dixinius,in folitum portum fuum fubduxerat. Ligur,cùm nonhaberet hoftem,qni eum,vt maxime auebat, congrederetur ,animaduertit , fibi omne tempus quodfoiis ab{um£retur,citra aliquem frudum deperire. Proinde adhibitis fiiper ea rc collegis fociis incon-filium,de corn muni fententia amp;nbsp;confenfuconftitut.um fuit, ex vtilitateRejpub. elTe, vt claflis Genuam reduceretur. Sed inter domum redeundum, inter Vultu-bium amp;nbsp;Arentianum repente tam magna fuit coortatempeftas, vt aliquot triremes tempeftate difijeerentur,quæ ibi vi tempeftatis fabulo illifæ ,naufragiom VMqueciar- fecerunt. Magna tarnen felicitate amp;nbsp;natandi peritia illi qui eis deuehebantiir,in-columes euafêre.In par ferè diferimen paulô ante Cæfariana claffis,cùm fefeVa* dumrecipere vellet,aliquottriremibusfubmerfis,inciderac. Domum reuerfa Ligufticaclafle,Anfaldus eum aliquot triremibus ad falemiamp;rcliqua ad vitæne-eefiaria amp;nbsp;opportuna comportanda, in G alliam Narbonen fern contenditjnque portu Toioni) duas Ligufticas naues , quæ multis ac pretiofis mercibus onufe, exHifpaniis Genuam verfus adnauigabanr,intercepit,acdeinde magnocoin-meatu inltrudus, Sauonam rediit. Cæfar nimirum in animo habebat tantifpet cum Genuenfibus armis decertarc, quoad viribus debilitati, impures fuftinendo yelcontinuandobellpeflent. Quaproptercùmfequenti annonouamexpedi-J tionemineos fufciperedecreuinet,confultum videbatur, vtSauona recipiçndx clafii propter portus opportunitatem valdè commoda ,amp; vtilis, omnibuspræfi* diis amp;commeatibus comrauniretur, ideoque Anfaldus Andream filium fuuiii infigni ingenio ac præclara virtute iuuenem, paternifque veftigiis alliduè inhx' rentem,cumcirciter quadraginta triremibus in Apuliam præmific, vtFridçrico Cæfariinre nauali,fi ita vfus ferret, forte operam nauaret,acintcgræfidcieoti* ftantiam præftaret. Ipfe interim ad communiendum Sauonam fedulô intentus, adeô fecurum ilium locum ab omni hoftili impetu amp;nbsp;iniuriis reddideratjVtcitra controuerfiam omniû iudicio inexpugnabilis efleiudiearetur. Quibusperaótis, ipfe cum reliqua claflis parte in Siciliam,vt ibi hibernarct,contendit, Animum meum proculdubiô fæpiùs de Ligufticarum geftarum rerum gloriacogitanæm, haud vulgaris fubit admiratio, quôd Ligures,nullis ferè aliis,quàm priuanslub-nixi viribus, tam potètemamp; præualidum boftem tot Principibus îbciifcpcoot fœderatum,fufl:ineretam longo temporis tradtu citraaliquod graue aut rabile detrimentum {jptuerint.Nam quanquam ipfi ea tempeftate,quacuinC^' fare bellum geiïerant, tranquillam maioriqueex parte pacatam domihabucntit Rempub.amp;cum Venetis fœderis iure in gratiam Pontificisfuerintconiundijta-men fatis eonftar, ipfos nunquam ab bis aliquodfubfidium , licet difficiHii'ao amp;nbsp;maxime necefl'ario tempore,accepifle. Quandoquidem, tametfi Vencti,inteJe-dfis maximis apparatibus ,quos Cæfar, cum Pifanismultifquealiis Principibus amp;nbsp;regulis afl’ociatus,contra Ligures fecerat, claflèm fexaginta tiircmium fubfi-dio illis duce AndreaTeupulo mittere deftinaflent; cùm tarnen de profperisLh gurum fucceftibus edodli amp;nbsp;admoniti cflent,non vitra finum Hadriaticuin claims pro;

DE BELLO AßVERSVS ï R J D E R.I C V M.v. 6^7 ^sprogrenaeft. Ab Inßibribus itidein, quod quaädam diffidiacum ciuitate Me-^iobnenfï vtriinque cflent exorta,nulla fanèj vel córtê perexigua opé adiuti fue-ita vt fi verum fatefi velimusj dicendum fic, ipfos folos vniucrfi bèlli mo-) tam longo tempore fuis tantummodô viribus fubnixos,infradis animis

’^baque Rcipub. dignitate atque potencia fuftinuiffc. Et quod adtnirationem Jonparùm augeaCjfacit,quôd ex omnium fcriptortim Annalibus deprehcndere beat, hune Cæfarem in omnibus contra ipfos expeditionibus totius nauâlis rei binmamvirisc Liguriaoriundis ,ac Reipub. fubieôlis credidi(reamp; cömmifiÖCj Ge»uenf.pt. ’titerquos vel præcipuifuerunc Nicolaus Spinula, Anfaldus Marins, amp;nbsp;Andreas

filiuS) quorum fuperius non femel rnemmimus., Horum certê nomen apud w«««. plerafquegenres aenationes craduci, amp;nbsp;ignominia'baudexiguanotari animad-ftino, quôd fciliccc aduerfus patriam amp;nbsp;proprios pénates, hoftem armis amp;nbsp;con-filiisiuuare atque inftruere ,fbrtemque ac fidelem opeyam præftare non abnuc-nnt. Verumenimuerô qui res Iiumanas penitiùs atque diligentiùs rimantur amp;nbsp;’ntrofpiciunt, rcrumque habenc deleôtum y omniaq. itiacuro amp;nbsp;graui iudicio CX‘ pendunc atque examinant,ca in re nullam illorum nominis exiftimationi labem âlpergunr,nihilc^uc ipforum rebus præclarè geftis amp;nbsp;gloriæ detrahunt, afieten-1«,illos minime in perniciem paçriæfuæ dimieafl'e, vel arma expediuifie. At Fntwr«, Guelfos Cæfaris holles tum Genuæ rerum potientes ,quôd ferè dimidiam ciui-tatis partem fuperbè atquearroganterexpulili'ent, oppugnalfe, vt earatione fefe^’^^'

illorum iniuriis vindicafent. Cæfarianæ etiamnaualis viôloriæ laus ad ipfos quoque Genuenf. magna ex parte referenda efl,cùm Cæfarianæ clafiis Præfcôlus belliquc Imperator,Genuenfis fuerit, in eaque coinplures trierarchi Liguftici agri extiterint, adeô vt û quis rem fuis momends ponderer, amp;nbsp;ad trutinam,vt di-cicur, atque amuflim omnia diligenter metiatur y in bis omnibus maritimis expeditionibus maioré viôloriæ gloriam penes Ligures, quàm penes hoftem fui de comperietsqui cùmfèmelGenuenfium virorum præfidio ac virtute viceric,is ta-inenfæpiùs deuiélus cenferi debet, cùm tories de virtute Genuenfibus concef-feiit,ac tories poft rem femel in mari féliciter geftam prouocatus,certamen pu-gnamquetantoperèexpetitam atque oblatam detreôlarir. fednos ad inftitutam orarionis fericm reuertamur. Proximo anno ,quifuit fupramillefimum ducen- . telimum quadragefimus tertius. Ligures Sauonam ,quôd inde fibi tam multa magnaq. incomodafæpiùs illataelTent,omnibus viribus amp;nbsp;conaribus expugna-redecreuerunt. Qua de eau fa eu ni regulo Montferratenfî ,cuiea vrbs in extre-muin odium plurimis de caufis venerat,amp; cum Carreti ac Ceiiæ Marchionibus, qui anteaproCæfareûeterant,focictatem ac fœdus iniuêre. Proinde cùm tempus bellis gerendis aptum atque idoneum appropinquaret,abrogato veteriPræ-fde,cui iam fui muneris tempus cxaótum erar, ac Emanuele Mario, nobili Bri- satuunf,»» xienfijin cius locum fubftituto,fub huius Præfeôlura huiufmodi expeditionem fufccpei'unt. At Sauonenfes impendentem fibi tempefta»m nô obfcurè conij-cientes,ftatim ad Encium Cælaris ex pellice Blanca MarchionilTaMontisferrati filium, à pâtre recèns Sardiniæ regem dcclyatum , legationem habuêre, obnixè oranteSjVt tempore tam necefî'ario amp;nbsp;dubio, fibi fuppetias ferre vel quouis præ-textunôrecufaret.Qua in refacilcm feexhibuit,amp; fane baud grauatim precibus locumconftituit; mimfquealiquotequitumacpeditum auxiliaribuscopiis,illos nouparùm fubleualTct, nifi Genuenf.,pofteaquam Sauonam ardiflima obfi-dionecinxcrant ,omnes vias amp;nbsp;aditus, ne aliquod fubfidium obfeflis importari quiiet jObfediflcntj adeô vtbæ copiæ vfq. ad locum vulgô Aquin progrefiæ, in-

698 D E ’BÆ’.L LO *A U V E R 5 V S FIR^ E D E R I C V W tcllcétâ progrediendi difficoltate; iiTpnefcntiaruiTi vhefiu'sdnoii próeefierinti Sed ibioccafionem tutô mouendi præftoliatq taniifperfubûnêmidôiXGmagnœ cum'obièlforum beneficio 'per infidi'as.'futnmoicum Irlentîo.intcmlcfii’nodei ' intromiffifunt. Quorum, fànè aduenthfoppidani=cctcriq.ue»præfidiarijdtaconfira! matifuerunt, ôdin nouam fpem'ereftij'vtbrcui ppft.jeruptiofliie faólaybbfepórésl inuaderent,«3cquampluriraosæorum oontrucidarèmir^^ietihcia baudre'xiguum; numerumin'captkiitatem abducerenç.Ligures propter acocptara'cladjemexacccfi , batiores faóli’vrbemipfamlongègi^duiprqquàmiànrcajobfidiQhôprBÔa'ünneo-’ due neeeffitatis defenfdres redçgertçîvtGæfaris,cftfi ‘lt;£oaecnpqrs'Piiis-£.ratpamp; rur i - fus ipfiusEntij, cuius prôximè momiiiim.us;,ôpernaücpa^iiiumimpjOTàrceOi“j gctentur. CæfaritaquejintéllcôïafrUoriirrfnccefiknic^îmqrEamipfosjqpôdlîdeni îuam fecütieifent,præcipitauçraCinjhiiljbàbuitautjquiusybfDam éarirïviberafbi' cum primis neceffariam, opportôham-j-citra^aliqii) amxuriLtationcmnecefiario

auxiiio ab obfefTorum vi acquc armis eripcrs^ ac pVæfîinti pcrixTUilcxliberare.-Qui'-propcer Anfaldo, anciquo fuo Præfeôlojtnnc tefcnjporis in Sicilia agenri) impera-f uir, vtcum quinquaginca quinquenaui^iorinm clallc Sauoncßbus.aäutuinprx-llo elfet: fimulquePifanospcrintcrnunïiosobnixè rogauic;vt ßbi fuaraoperam amp;nbsp;induftriam hac in parte non denegarenr. Ipfi reluölari nullo modo aufi,in eius ' gratiam fummacelericateodtogintatrircmium clafiera, dace BonacuffioPaib-de fiio Præfeôlo,coëgerunt. Ligures de his apparatibus certiofçs faâi,infraâo amp;: cxcelfo animo, quem in dubiis nbsp;nbsp;aduerfis rebus;aflidueGxhibueraiUjprofnius

ad hoftiles conatus reprimendos, amp;: eóërcendosj’cogitaiionéadieecmhf. Vcrùin quia res erat maioris momenti^ amp;nbsp;adeb perplcxa,MC cicra coqfihj maturitatenihil ternerein eaconftituenduefler, grauiamp; accurata in SenatUîGÔfultationçfüperhis tnsnatuva habita, vatüs fententiis atq.diuerfis ftudiis fuit diet dccertatum? N.onuHietcnim, ill! quidem ex præcipuis Senatorij ordinis jcerifçbânt’jminimè ab inchoataop-^pugnarione,licet ex Gallia Gilalpina auxiliarcs cojMxobftiîis aducntaie/iiccrcn-tur, recedendum elfe. At plcriquealij contra, præïcncis rcidiflicukate.acpericulo deterriri, magisex vfu Reipub.efl'eiudicabantj'htrclidtain'pr^feus obfidione,rei nauali tantummodo omni contentione'amp; viribus-incumberetur: quodexiftb marent, facile fieri pofle, vt fuperato hofle,. qui m'ârr acriter iinllabat, Be vrgebar, Sauona, amp;nbsp;reliqua oppida, quæ Cæfaris ftudia fecuta,à Reipub-fidedefewerant-, in priftinum officium amp;nbsp;obfequium redigerentur. Rem quippe longe difticilli’ mamarbitrabantur,vno eodemque tempore contraporcnGiffimumhoflcmdb uerfasexpeditiones fufeipere-nimirùm cùm neminem latêret, quantum detrir menti ora litcoralis atque adeô vniuerfus-finus Ligufiicusjquotidianis hollilibus populationibus amp;nbsp;cxcurfionibus obnoxius, acciperet, û terramariq. fimul beb îum gereretur. Quorumcercê fentcntiacùm.yeris rationibusiniti, omnium iudir cio videretiit; effecit plane, vt licet Patres male ha.berct,qubdvidôria,quæ tune quodammodô in magibus elle videbatur, amp;nbsp;pro qua tot labores'amp;: peri.culafu-ftinuerant,in medioquafirerum benegerendanum curlu-ptopteroftenfainrei difficultatem defereretur.-nihilominu^tarnen ctim in rebusarduis fummampru-dentiam adiungendam elTe ccnferent, amp;nbsp;belli fucceifum fore valdêdubium amp;nbsp;ancipitem: ftatutum fuir, vt rclidla obfidione, omnem belli apparatum adclaf transferrent. Quocirca Prætori, quem fummum cxeicitus Du-»«quot;Zmù defignatum efie oftendimus, Senatus coniultum quo omnes belli rationes wnnasalem comptehenfx erant,traditum fuit. Istam.en,piiufquam obfidionem folnerct,de fialintat, aliquot nobilium virorum, qui fecum eranr, confenfu atque confiliis periculum faccre

fâccrc voluit, num fibi, oppugnatione iam inftituta,potiundæ vibis facultas ali-quo modo daretur: ideoque confeftim, inftrudlis vndique cohortium cuneisj Sgt;c fummotuin impetu, maximoque animorum ardoreadmotis fcalis, oppugna-honem adorti funt, CO certè fuccêflu,vCjCÙm acies ipfa ck atte amp;nbsp;difciplina mi-litarihequaquam ellèt difpofita,amp; in ordinîbusdifponendis valdè peccaretur, cum fummodedecoreamp;ignominiarepulfi finqadeôvt Præfeclüs, SenatufcOn-liiltum hac quidem in parte tranfgrefl'us, re intéda, non fine perenni tcmeritatis J'ota,Genuam reuerfus fit,vt quæ ad rein naualem pertihercnt,fummo ftudio ac «diligentia procuraret^ac profequcretur. CeterLiin vixéoreuerfo,multa: amp;nbsp;graues Genuæexortæ funt inter promifcuam multitudinem,amp;populi feces,fimultates amp;iurgia. Vrbs fiquidein ipfa ob varias amp;nbsp;inæquales fortunas rebus innouandis DijpuuM lubrica, facile in partes amp;nbsp;faôtiones,vtf^penumerô contigit,dcducebatur;Erant quippe non pâuci, qui, dum nullis certis confiliis rege re h tu r, fed folis affedfibus aucerentur,nobilitatem aliofque potenriorts calumniis.amp; dideriis incefTerént atqueprofcinderent, quôdcaufarentur,eos,ob priuata iua commoda, velau-gendi Honoris gratia obfidionem Saüonenfem in longuin produdain,amp; fegniter adminiftratalnfuilfe. Quæ fané plebis impuræ voces adeoerantafliduac amp;in-tolerabilcs,vchaud exiguospræftantes Vires adiuftam indignationcm amp;nbsp;iram coinmouerint atque accenderint. Prætoris tarnen folleftiaamp; egregia feueritate cumfingulari quadam humanitate temperata, concitatæ plebis animi magna ex patte fedati amp;nbsp;mitigati fuhtjita vtpofteade commuili omnium confclifu valida præpotens claflis adornata fit: de cuius quidem numéro cum nihil certiex vci-

teribus Annalibus eruerepotuerim,non habeo quod hîc dicam. fatis liquet,nul-iumillius ca tempeftate vfumfuifle. Quoniâ vbiprimùm Cæfariani Sauonam obfidiöneliberatam efrecognouêre,dcftinaram in Liguriam profedionem,qua-fifuperuacuam,velfaltem non vfqueadeô nëcenariâm,paulifper diftulerünt,ica vtLiguftica claflis iam parata amp;nbsp;inftructa,dcpofito omni mctu,ac fui feeura,om-nibüsàrmamentis non fine graüi diferimine denudata fit. Parum qüippè abfuit^ quinGenua,quôdclaflemfuamcitiùs quàm ratio temporis permitteret exar-maflent,in fummum periculum deuenerit. Poftero fiquidein die ab eo quo claf-fis exarinata eft, primo diluculo in alto mari ad centum amp;nbsp;triginta quinque ho-ftilia nauigiaconfpeda funt.Quôd fi Cæfariani claflem exarmätäefle fciuiffenq puis dubitat,quin tali præbita anfa ,aliquam infignem cladem ipfisintuliffentî AtPrætor, adrepentinum hoftiumaduentantium nunrium,illico hoc ftratage-niate vfusefle dicitur, quod fané vniuerfæ vrbi maximo beneficieextitit. Namq. Vtprimùm hoftilis clafiis cominus profpeda eft omnés milites iam exaudora-tos, prout temporis breuitas concedcbar,ad vrbein reuocari atque accerfiriiuflit; Ipleq.cuin aliquot expeditis triremibus quamcelerrimè inftrudis,eredoGeor-§i3novexillo,cum his tarn longé prouedus eft, vt ab hefte facile confpici pof-^ct. llle,vexillo infpedo, veritus, ne ab vniuerfa clafie iiq^aderetur, longiùs fefè obliquanauigatione à continentifubduxiuPifascjuenauigationeconuerfa,nihil fine aliud eo quidem tempore moliriaufusfuiti Hisergo artibus fucceflibufque *notus actuinultus demi forifquecoorti,paulatim deferbuerünt, feilfitnq. ex-lindifunt. Superius diximus, ftàtim poft Cæleftini quarti Pontif obitum, ma-gnam Roinæinter Purpuratos propterdiuerfa ftudia difl'enfionemanimórum^* O'ftradiottein enatam fuiftc; nimirum quôd maior pars pro Cæfare ftareti Reli- lt;*'«• qui veto Pontificum bencficiarij, his fpmmoperc aduerfarentur. Cùm iraque *'ulluin iurgiis vel litibus inodum ftatuerent, fimultates plané effeccrunt, vt per

totum fcrè biennium Romæ anarchia cum magno vrbis periculo fnerir.Cardinales enim Pontifîcis beneficiis deuindi^ palam profitcbâtur, fefe nunquam fuf-fragia fiiaad aliquem renunciandum Pont, priefticuros, nid Antiflires, ceteiiqiie facri ordinis viriàCæfarianaclafTc, vti diximus, interceptie amp;in vinculis habiti, priftinæ libertati rcftituerenturj nimiriim quôd bare iniuria amp;nbsp;contumelia, cum graui Apoftolicæ fedis, ac plane Chrillianæ religionis iadura, amp;nbsp;non leui peri-culo coniunda efl'et. Proinde cùm banc curam vt è vinculis liberarentur, ad fe miruminmodumpertinereexiftimarent,omnemque mouerétlapideni,vcqiii-bufeumque rationibus vel artibus,ipfos,etiam vcl inuiroCæiare,veteridignira-ti teftituerent,graues proculdubiô paflim per vniuerfamitaüam metuebanrur tumultus, fadlaquefuilTec baud dubièj hacpotifiimùm de caufa,aliquapubbcæ tranquillitatis labefaólatio, nib Balduinus Imperator ByzantinuSjCa tempdh' te,quôd imperio aliquot fuorum fraude excidilïet, in Italiam Carfaris aliorurnq. Principum arma amp;nbsp;fuppetias, quo in regnum rellitueretur, rogatum veniflet; cuius tandem auóloritate amp;precibus Cæbirinflexus ,cmnes Poncificios libcra* fi permiiît. His in libertärem repofitis,conuentus Ananiæ,Hcrnicorum vrbeve-dum citfiiris tuftiflimaeCelebratus eft j in quo quidem communibus omnium fufiragiis In-

nocentiusquartus patria Genuenfîs, c nobib Flifeorum genre, prifeoLauanix Mil ƒ Fn*. Gomitum litulo infignis, Sinibaldus nomine,Pontifex renuntiatusfuit, Quod Mneßuuw- yt intellexit Fridericus Cæfar, baud perinde, vt crat bominum exiftimatio,læra-

tus efle fertur. Nam licet ipfe fuperioiibus annis gratia amp;nbsp;familiaritate apud Cæ-imucMm farcm floruiffet aliquàmdiu in ei'\is aula verfatus, inter intimes èius Familia-tinZMiûr'' crederetur- Cæfar tameUe vteratexaéto iudicio,amp; vir emunétæ, quodaiunr, naris, eius îngenium , ceu callidum amp;nbsp;peruerfum valdè lufpeôlum femperba-bu'erat, adeô vt præftantiflimis viris, fibi illius nouam dignitatem, quôd ipfutn îlliamiciffiraumexiftimarent,congratulantibus,boc communefeommadeeo protubne dïcànt; Plonores mutant mores .perinde ac fi non obicurè olfacerer, quintantam dignitatem adeptus, ex amico dbi inimicus euafurus eflètrnec fèfellit cum, prout euentus multis in rebus comprobauit, vaticinium. Statim enim ab initio Pontificatus nibil babuitantiquius, quàm Rempub. Genuenfeiii miroverborum lenocinio adbortari, vt Romanam Eccledam propterCæfaris pÔtentiam amp;nbsp;manifelFam vim non mcdiocriter p)criclitâtcm,pro veteri Reipub* fuæ inftituto propugnare actueri pergerent. Interim defeomnia magnificat fplendidaReipub.polliccbatur. Curametiam poftmodum,quôd fibi valdèex-pedirevideret,adiecit,vtfibicum Cæfarebeneconueniret:eaquedecaufavtrinr-qùeper internuncios valdè allaboratum fuit. Sed fruftrà,cùm ipfe Pontifexper-tinaciquadam contétionealiquotoppida Pontibeij iuris d Friderico,vtpræten-debàt, occupata ,repetcret. Qupd fane Ercem atrocifîimo breui pôltinfecuto bello fubdidit. Cæfariani namque Pontificis pertinaciam amp;nbsp;ambitionem pertæ-eZuTZ“ fîjipfum in Sotris oppi4oagentem,amp; arétiilimaobfidioneprefTumjin tantasaii-Mßdti»r gidtias redegerût, vt de falute fua valdè anxius arque folicitus,Genuam perdan-deftinos nuncios cum Senatu cgerit,ÿt fummacum feltinationeeius beneficio aliquot nauigiis præfenii periculo criperetur. Fierienim aliquo inodopofièexi-* UfM ftimabatji fibi maturo auxilio fuccurrerctur,vt incolumis eu aderet.QuapropteC nnZmhZ- Genuenfes cùm ad promerendâPontificis gratiam,tumadtcftandamintegrita-

fcm Hdeiac veterisobfequij,duas ac viginti triremes paulô antè, vtAnfaldiMa-’ rij clafliomnem Ligulficum finum crebris excurbonibus inqû’ietanriSjobiiiatn iretui'jduôlu fui Prætoris inftruôhas, ad Centum- ccllas mifêre. De cuius adiien-

DE BELLO ADVÉRSvS F R T ß E Vî c! V iî.' ’ 7ÔÎ Pontifex Gcrcior Faéhis jcicra aliquam lîiorâm intempeHanoôe cum fiimmo ^Icntiofexpurpuratisôc quibü-ldafn diiîs ex fuis fidelioribns êc indmis amicis ‘^omitatus,elii-{]s obfeiroribus, vrbe éxccniCjamp;: Gelltuiticellas concitacis cquis' profcâuseft, ibic^iie confeenfa triretnij mox ad portum Venefls^atqne inde Ge-delatus eîbvbi honoriHc€htiflinvè^amp; cuth totius ciuitachéditfo gaudio ex-c^ptuselb Ibi cùni àliqttôcdiebiis èôrtidfîëCjquiâ'Gàniam-côgitabat.’eaq. Vtere-tur valetudine, quæ naufeà mà'risj amp;nbsp;nanigarionis 'niölenfia'^crgic pcrfeïié poller, toteftn itinere libi Gentia pef 'Montisfeiratüirl in Gallias; cohtendendum eile

Senatiis de eins voluhfate cOmmonefaótlïsi ciuithtß Prælîdi iniunxif,vc adiunólis fibi pkrifquefex patriciis priinæ^üe nöbilitafis viiis3 ad flumen 'i^fciucRhodanuiti déduceirr.PontiféX fnniinohonórc adRbódanuni vfq. dedü-•^^ns,qL'Ód'vcódtatione adinodum dcf-atigàcuS cflè'Ê,àdueifo ffniiliiie Lügdunum lt;ldatüseft.ibidenique coinitia celebrauttj ad qüæ multorumprincipum amp;nbsp;pö-Pülotumlegati cônuenêrejamp; ihterceteros,RtlfpHb.GehueHE*Simonem Mare-Buin amp;nbsp;{dngonein Flifeum ibi oratofes babuit. Inquibus pfæÉèf aîiâ,quæ ibi pro '* aibitrio ae voluntate cödilituit ôrdinauic;Gæfarem qûod nullis precibuS^ ''eiexhortationibus ad rcftitücionein Pöciliciarum ciuitarum adduci podèt,pföy^,^^^^ veteriPoncificLirn inrtituco, anathernads fulmine icnpctiuit, atque ab Omnium piotnin coetucliminauir, omnibufq. faerisinterdixitifeptemuirisetiam Gerrna-liiæPrincipibuSjquibus iolis creandi Ctéiafis ius amp;nbsp;füffragatiô cdpetit j libéram poteftatcm fecitjvtaliuin in ipfiusFridèrici locüincreafent atque fubftitüerenn bistantisiniuriis irricatus,acfupramodum'irailiflàmmatus Cæfar,ne Vîdéretur tantara tenieritatem impunitateconfiritiafe veile j-pi'imuln Mediolancnfes^qui pdainSc aperce tune temporis Pontifîcis partes ôdftudiâ fooebaiit, lummo ap-paratu bcllico inllruótus,adortuself;quibus fumnia'ferè it^rbiTi oinnium diffi- ««-j«’‘quot;f«-cultatelaborantibus,LigureSitanquam viciniacfoeijjicet amp;ipli graui-fïîmo bel-löiinplicati, quingentos fagittârios auxiliares mifërunt. Cuius quîdcm belli, OâobriiTienlè fufcepti, is tandem fuit exitus, vt Cæfariani dîu ancipiti fortüna^ ^11,inferiores belio fuccumberent, ita vt multi eorüm in bolbutti poteft arteih dë-iJsnerint, inter quos præcipuusfuit EnciusCæfaris nothüs,cuiüs non femel fa€fa dlmentio.Sednon fuit hxc Infubribus vieforia incruenta,at multo fuoruin bngiiineredempta,plerifquecorum cæfiSjamp;: non paucis ex præcipuà liobili-ßteMediolanenfiumcaptis^adeovteandcmfere belli aleamôê fortem cuin vi-d^fiibirent. Nihilominus tarnen faéfa elt vtrimquCiVt in bellis plerumqüë fieri Idler,captiuorum permucatio,licet impari amp;nbsp;plane iniquiore conditione ac for-Hina Genuenfes captiui habiti fint. Nam.quôd Cæfarianis efl'ent ahriqüi amp;nbsp;capi-taieshoftesinfcnfiirimi,Grudeliter, amp;quàn per exqtufitoscluciatus conffa belli iBoteinin eos fçuitum atq. animaduerfum.Suntenim quicràdant,oninibus Li-gullicinominismilitibus aîterurnoculunijacetiam alteram manum præcifam* Qjiibus ita multatis,tunc dcmùm fadfam fuille ad fuos reutrtendi po’tclfàtê,hofi ribilifanc Stinaudito inter Chriftianos ad ea ferê tempora militiæëXemplo. Ab-folutobclloInfubricOjquiaParmenfcs pari^emetitâte ôc audaciacum pletifquô ahisGalliæ Cifalpinæ ciuitatibus obftinatis animis Cæfaris imperium iugiter detrcâabant,amp;ea propter cum Genuenf. aliifque vicinis fefenoUofcEderisÔc avnicitiæiuredeuinxerant. Casfar ad fuam dignicatcquam maxime pertinerë ar-bitiabatur, fi illos refrafl:arios,qud ceteros ëtiam rebelles ae rcluôlantës cxemplo deterreret,abinlfituto retraberetatquein ordinem cogeteCi Itaquepolf Fauen-dam,quæ Pontifici faucrat,famc expugnatarh arque direptatn ,Bononiamq. gtà-

afflidain, exercitum Pannæ adtnouit, cainque aréliffima obfidioneprc-iriérc incepitjquæferètotuin biennium bon citra obfeflorum graues calamita-tes amp;nbsp;încrcdibiles môleftias durauin Etquoniam Innocentius Pontifex Lugduni conciliocoatSlo,ipfi diem dixerat.,Imperator,qui antea miffis l.egatis tempus definiri commodius perierar, cùm tandem intelligeret fibi àpontifce non modo làcrîsinterdiclum, fed etiam eius opera efFeólum efle, vt fibi à feptcmuiris Principibus imperium abrogaretur,adSynodum proficiici confticuit. Proinde Henrico iuniori, quem proregem Italiæ crearat, in Parmen fi obfidione reliâo, cum magna procerum atque illuftrium virorum frcquéntia,nec paruo fatellitio coftipatüs, infticutam profeôhionem adornauiq. iam ad Taurinates vfq. accef-ferat.’fcd cùm deinnocentij implacabili-animo molitionibus,deque clandelti-na acperfidiofaSanfcuerinatum Principum ac nonnullortrm.aliorum exPonti-ficis inftinôtu in necem fuam confpiratione , deq-crudeli cæd? «^b exulibus Pat-menfibus Guetfis in Gibellinos ipfî addidos patrata,atque yrbe recepta, cogno-niflet,mutatoconfilio rediit.inîtaliam, atque accerfitis ex Apulia ScCalabriare-centibus copiis,cum fexagincamillibus hominum armatorum Parmamobfedit, noua vrbe foris circumuallatam, qtiam Viôloriam vocauit, nouoquenumifma-tecelebrauicin honorem Vióloris martyris,cui, fi vrbe potiretur,templum voue-rat. Viôloriævrbiconditæ omnia ea affuêre quæ poft Romani Imperij declina-tionemnulli vnquam Principes habuerint^nullaque poftmodum ciuitas fiinul videritjVtpote veftis varia amp;nbsp;pretiofa, animantes feræ cicurcfque diuerfi generis, elephantes , dromedarij,pantberæ,pardi, vrfi albi, leones, lynces, molofli, bubonelque barbati, quosex Africa, Afia, amp;nbsp;Ægypto, legatiFriderico adduxe-ranq hominum portentofæformæ,amp; in iis Saracenicus miles,illi in primis acce-ptus. tanta præterea incolarum frequentia,commçrciis etiam multaruragentium auóta: amp;nbsp;cùm in ipfa ciujtate, turn in caftris, tanta fuit annonæ ceterarum-que return ad vitam necefiariarum copia, vt nihil ad ampliflimæ vrbis formam atque adeô felicitatem deeflet. Hanc etiam fofla amp;nbsp;vallo ita alto atq. profundo cinxerar, vt difficulrer irruptio ab oppidanis fieri poffer. Ceterùm poft diutinam amp;duriftimâ obfidionem cum auxiliis, quæ à plerifq.fœderatiSj amp;nbsp;potiflimùma Genuenfibus,qui ferme quingétos peritiff. fagittarios ad obfelTos præfidioinife-rant,iuuarêtur,nouavirium acceflione auôti,animifqueincredibiliterconfirnia-ti,eruptionem in Cæfarianos palantes,atque in alta fecuritate pofitos,tanto impetufecêre, vt eos,poft non mediocrem pugnam,diflipatis ordinibus intur-per'n amp;nbsp;ignominiofamfugam conuerterint, adeô vt qui prius fumma omnium rerum pænuria laborabant,hoftilibus prædis regioque thefauro ditati,rcfum omnium abundantiadiffluerét,Vidoriamq. ciuitatem, incenderent. Duinhæc Parmægeruntur, Andreas Marius, Anfaldi, vt fæpe retulimus, filius,cùmexplo-rafiètjGenuenf. portum folita claffe efie deftitutum, cum viginti triremibus bene inftruólis deimprqpifo ilium ingreflus eft, eo animo amp;nbsp;confilio, vtipfam vr-bemaliquo fingularidetrimento afficcret. Verùm,cùm litteris nonnullorura Cæfari fauentium effet commonefad^us, ne temerè aliquid aggrederetur,quôd! iamexSenatusdecretomaioriexparteclaflîs effet comparataamp; inftruâa,ven-tus,nein aliquodpericulumincurreret, feSauonam intra folitas fuas munitio-nés recepit. Et quia claflis Cæfarea tune temporis cratfolito longe minor, amp;nbsp;plane huiufmodijVt cum hoftilicongredi non änderet,ipft,vbi primùra Sano-nam delatus eft,vnarn triremim Pifas imploratum fuppetias ablcgauit,quæa Ligure confpecla,tanta celeritate infecuta fuit,vt, licet miris gyris tergiuerfariôc

«uadere conarecur,claÉi neqiiaquâ potuerit, led rnrnina necelîitatc in coDtinen-t^mimpulfâjnon ica proéül àVaragio oppidoi omnibus, qui ea deuchcbantur,, ^^ptisjin hoftium poteftatem deucnic. Interim adornatam Genuæ claflcm illius bæfeôius eduxit, vt CæraKanam claflcm Sâüônæ ftationem baberttcm ad-onretur. Vcrùm,quôdboftispro fuaveteii conluecudine Ipfe intra vallum amp;: '^unimenta continerer, ira vt nullis incommodis affici pöfletjpöft aliqiiot ex~ ^urfionesjpoftliminiô Genuam rcdiiti amp;nbsp;clafl'emcû. fummà feftinatione com-î pafacam exarmarunc. Ac ciuitate magna annonæ p^nüriadaborantCj Scnatus ''«icus, ne propter vicinam hoftilem clafTem în nlaiores an^ftias conijcereturj ad omnem præcidendam anfam decreniCj vt iterum omni ftudio amp;(diligentiât lt;)uatuoracviginti triremes expedirenturjqiiibus in GalliamNarbonêfcm aliaq* citcurn U ici na loca annonæ fubleuandæ amp;nbsp;comitiearus impbrtândi gracia enaui.^^-gatuçlt. In hoc ferum traôlu portus Veneris incolæ hand procid ab codihu politanam triremim confpicathquæriedàSauonam cum rrouo milieum flippiez mento contendebatj tanto impetu amp;nbsp;appafatu adorti furie, vc earn expugnaue--^. lintjamp;ceperintjfic, vtpræter captiuos,quifupraducentos fuifle dicuntur, haud riiguam prædam retulerint. Cæfar,ftaciiri poft acceptam in obfidione Patmenft tladem, vericus, ne in Sicilia,aliifque fui Imperij prouinciis ob rem irifeliciter §cft3m,àbiguribus,quibuscum alïidüè bellurn gerebac,aliquid iricommodi acciperet,omnés inibac rationes, quibus rerum fuarum ftarum comporierer, amp;nbsp;Ligurum conlîlia exploraret ac prrCuenifeC i Quamobrem cum nihil eaquidemgt; teinpcftate,confultius fibi videretur,quàm vt cos domeftico bello iraplicatosÿ ab omnibus externis expeditionibus retfaheret, magna calltdrtate Lunigiani amp;nbsp;Caferoniani agri incolas, fimulque Carretinum regulum,æc Vbertum Pa'lauiei-ôuin,multofquealios infignes viros,fuinominis ftudiofos,tantis artibùs acin^ duftria aduerfus illos concitauit, vteos inter ferion triedioeriter committeret. Eé «luômaioribuseosdifficultatibusinüoluerec, Neapoli quinque aeviginti naui-^ giorum fupplemcntum fieri iuflit,vt finus Ligufticus fecuriùs acque Vâlidiùs per Andream Marium fui fupremi Præfeôti filium infeftaretur. Pari diligentia amp;nbsp;in-duftria Genuæallaborabatur,ne aliquid detriment! à Cæfarianis acciperent.Ve-rum,quia illis de milite non crat vfq. adeô beneprofpeélum, Amicum Stregiam, cognomento Porcum, loannemquc Turchiumin agrum Placentinüm fumma celeritate cxpediuêre,vtnouo habito deferiptoq. dcle(ftu,militem,cetcraquealt;l bellum'opporcuna côfcriberent ac præpararent.Quo faólo,omnia loca finitima, quæhoftilibus iniurijsexpofitaerant, acri amp;nbsp;valido præfidio comunitierunt. Et quiaexules,qui Gibellinam faólionem fequebantur, indies in gratiam Cæfaris aliquid contra patriam moliebantur, 6c indigenas ad defeôlionem lubinde folli-citabantji Senatufconfulto auôloritate Pontificia confirmato, decretum fuit,vc oinnia ipforum bona,amp; faculcates fifeo addieerentur, amp;nbsp;in publicum ærarium redigerenturjpfique, ac illorum pofterromnibus dignit^ibus publicilque mu-neribus exuci,proferiberentur. His tanris iniuriis cum grauitfirao damno c5- triaacquot;bLk lundis,ipfî, fupramodum cxacerbati, plane cffeccrunc,vc omnia Reip. machina-nicnta acbellieiapparatus parum prolperèTuccederent. Ceterùm,amp; fi clades ad Partnam recepta, fuiflet Cæfari omnirio grauis amp;molefta ; tantum tarnen non potukj VtanimumeiuSj alioquin infraélum amp;nbsp;excelfum, profternerec,.vel lan-guclaccret. Nam cum fe videret vndique Pontificiis infidiis ac telis eflè expofi-tum,amp; propter duarum funeftarum fatftionum diuerfitarem totam'Italiam ad arma elfe concitatam, ica vc vtraque faôfcio virtneis gloriæque loco duceret, fi ad

704 D E B E 1 L o T A D V E k s V s F R T D E fc î G V M. oftendendnminfigncfadionis ftudium maxime in alteros fæuirctjhis aliif^uc de caufis comotus Gæfar fiimma cum celeritate reparatis viribus^ ipfc Paritiam, vtiexpraècipuisfcriptonbus videre licet j ex vna quidem parce ad deditioiiein altéra vero duce Encio filio oppugnauit Bononia • Vmbfia enim, amp;nbsp;toia ferè Etruria ipfius Icquebantur partes, exceptis vnis folifque Florèntinii) apudqups'tamendeinceps tantum inualuic Imperacoris audoritasj vrGuelfos, Pontificiarum partium feólatores Si. propugnatores/ponte in eins gratiam eüce-renti ipfum tarnen in vrbcm fuam non admitterenr. Obfidio Bohoniends hune lt;nf»«rFrt- ferè exitum habuit,vt Enciusipleab obleiforibus prôcüo luperatusjviuusinho-ftiummanüsamp; pocertatemdeuenerit,apud quos in vinculis poil annorürti vi-ginti duràm captiuitatemjVtmonUmentum^qUodadhucBononiæextat, tefta“ tur,morcuus eft. Cæfar,intelleôla filij captiuitace,amp; improfpero rerum ad Bono-niam gellarum fucceflu, videnlquefe non folumab amicis ,quoruni ferèvo^ luntascum fortuna-mutatur,fedetiam ab iplafortuna, qua haâcnus profpera amp;nbsp;placida vfus fuerat,deferi; prætereaq. non ob/curèfubodoraretur,vitae fuæin-■ fîdias per veneficia aliafque occultas artes ftrui, in Siciliam rcuerti ftatiiit,aào ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vc hocferèpacto fcruentiffiraabelîa, quæ di u tu rno tempore nô modo ipfamlta-

' iiam, fed totam fcrèEuropam miris calamitatibus inuoluerant breui temporis i traólu confopirentur amp;nbsp;extinguerentur.Florebat eadem tcmpellatehac in Rep» ‘ magis folico Flifeorum gens,cùm fummis per fc opibus,tum etiam longe maicri quàm antca auôloritate fubnixa,propter innocentium quartu-m recènsex fuafa-milia in nouum Pont, creatum^ira vtcùm fummum ferè rerum omniumaibi-trium atquepoteftas penes eos eirec,faôlumfueric,vtproptcraffinitatem,quçlîhi cumaduerfæ factionis patriciis eo tempore à Senatu, vtidemonftrauimus,pro-feriptis amp;nbsp;prohoftibus iudicatis, non paruæ fimultatcs atquc odia enafcercntur; qpæ cùm indies diuerfis modis amp;nbsp;ftudiis alerêtur,aliquandô in maximam Reip. pcrniciem eruptura videbâtur. Fdis vcmaturèobuiam irefiir,amp; nevlteriustacita contagione ferperétjà Senatu fumma cum diligentia, interpofitafuaaudoritate, fie plané allaboratum fuit,vtreconciliatis animis,in prirtinam miituamgra-tiam redirent. Et quia illorum qui Gibellinæ faâionis étant, bona fifeo adiadi--cara diximus, Senatus huius controuerfiæ indicium arque arbitrium Poiitifici ipfipermifitjdecuius poftmodum voluntate amp;nbsp;interceflione proferipti exules *trunflî- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prilhnifque fuis fortunis reftituti funr, accepta non exigiia ex publicoæra-

tnuttw. J-2Qpecuniarum fumma-, quôd fe quererentur, multis incommodis ac detrimétis, durante bcllo,fui(le à fuis afïeólos. Hoc modo veteres iftæ ac diiiturnæ contro-uerfiæ,quæ publicam tranquillitatem non parum interruperant,ad tempus con-fopitæ arque compofitæ. His rebus ira per Liguriam côftitutis, Fridericus,cuni iti Siciliam, vti meminimus,proficifci vclletjn itincrc ardentiflima febreexpropi-nato, vtiferunt, veneno correptus,in arce quadam Apuliæ,vulgô Firenzola, vi-tam cum meliorc cômutauit. De généré mortis multi fer ip tores inter fe variant. Maior tarnen pars bue decurritjVt affirment^ Manfredum eius filiura fpurium, ex eadem Blanca MarchionitTa Montisferrati, cuius fuperius mentionem habui-mus,genitum,Tarenti Principem,amp;5iciliæregem dcfignatum,cùm medicorum diligentia vis veneni retufa aliquantulum amp;nbsp;debilitata,non leuemfpemdc conualefcentia præbuifletjtantafuineimpietate ac inhumanitate, vr iniedoin os paternum facrilegis manibus puluino,cum fuffocafl'e, imicatum,vtipuro,Caium CaIigulam,quiTiberiumCæfarem fimili mortis gencre,vt refert Suetonius,fuf-autem conceflit Idibus Dccembris anno à parru virginis fupra mil-lelîmuin

•climumdueentefimûquinquagefimo-àmûdi veto inirio, quinquies millefimo wtefimoduodecimo,ætatis fuæ annoLiiii.Imperij xxxiii. Cadauer eius Pan-onnu tranftulit Archiepifeopus Panormitanus, fepulchro ibidéporphyretico foûidir,licet aliqui exillimét,Manfredu,fufpicionis à fe remouendæ caufa,id pro-^litalle, Hic fuit exitus Fridericifecundi, Principis fummis illis omniû temporû Wibus annumerandi- quicuvirtuteamp;gloriabellicaeruditiönêcöniunxerunt? bgeniofiquidem tanto fuit,vt,præterparriam linguam-Gcrmahicâ fcilicet, plü-muasaliasexaôfifiimè didiccrit,Latinam nempè,Grçcam,Saracenitâ,Ç«allicamgt; blicamjS:in fingulis Philofophiæ partibus non tantum rudimenta déguftaue-lcd fontes ipfbsintrolpexerit,amp; cxhauferir:virofque dodlos tanto fn honoré seprerio habuit, vr de horum confiliis aefententiis pleraque tempore pacis ÔC' biliinflitLieriqadminiftrauerit, amp;nbsp;in controuerfiis pronunciauerit. Multa. fa-pienter in imperio conilituit cum défeudorum vfibus, tuiti alia, quæ xi. capitU. ï^nsdirtinda^Codici luftiniani funt iiiferta. Ec ne viderctur ociofèj vel frigide lilt; teras amp;nbsp;ftndia tradalTe, Neapoli Academiam condidit,amp; alibj,antèeonfl:itutasi exai'naiiit amp;nbsp;ainplificauir. Haólcnus plæclaraeius inftituta,amp; eximias virtutes reccnfniinns. Ingenij mores omitrendos minime exirtimo, Animo itaque füic magno Seexcelfo, inque periculisintrepido,in vtraque forcuna conftans amp;nbsp;mo»j ileratus. In prcelioacer,ac prouidus, manu pariter óe confilio ptómptuS, at fin-gnlaris munificentiæ. Has tarnen egregias animi amp;nbsp;corporis dotes,vti plerumque-inmaximis etiam Principibus vfu eucnire confueuit, contaminarnnt obfeu-, rarLint,neinpe fæuitia,qua, præfertim ætate iam ingrâucfcête, promifeue in plu-^ rimos vfus efi,licet prms à crudclitate alienilTimus videretnr îideoquepôçius ad-, ncrfirioium percinacia.’,acquc hoftilibus infidiis,quibns vndiquaqueimpeteba-t'jr,quam eius naturæ hoc alfcribcndum cenfentlibido immenfa,qna ita fla-gtadedicitur, vt præter gentis morcm amp;confuetudinem, multas pellices apud fialeretac fouerct. Et hæc fummatim de hoc præftantifiimo Principe nuc dixifle fufticiat. Friderici fubfecuta mors videbatur effecilFejVt Italia diuturnis bellis fefl'a,acque variis calamitatibus opprefl'a, aliquantulum refpiraret, amp;nbsp;aliqua pri-ftinætranquillitatis fp'eciesnonimmerito fperarctur^Quandoquidem Pontifex^ fublato canto aduerfario,facile nemine refiftente, partes fuas tuebatur. Et Ligules domellicis ac externis bellis non parum defatigati^ nihil, præter otium Oc quierem,optabant. Proinde,reconcihatispopulis jquiabeisdefeiuerant, atquö infidem reuocatis iis regulis,quibuscum,prætcritis temporibus amicitiaamp; ne-ce(l]tudointercedebac,abomnifolicitudine liberati maioriex parte videbantur* ReftabantSauonenfes,qui foli digni cenfebantur, in qilos aliquid durius flatue-retur,cLim ipfi ftatimabhuins belli initio Cæfarisfidem ôcftudia effent fecuti: fedciim poftlongam confultationem, amp;nbsp;variarum fententiarum rogationem Patrum confilia in hoc prorfusconfentircnr,vt ad remouendam omnem virerions belli anfam,aliquid temporumcondicioni eilet remitteit-lum,omnium præ-teritaruinrerumculpamfempiterna obliuione delendam eife duxerunt,ita me bercle, vtannoeiufdem fæculi vno amp;: quii'^]uagefimo,condonatis præcedenti-buserratisjipfi priftinofuo iurireftituerentur, amp;deinceps prociuibusGenUenfi- er^^as^. bushaberentur. Pari liberalitate amp;nbsp;humanitäre, cum plerifque ceteris Liguflici nominis hoftibus aólum fuit. Vtveró hæc Reip.tranquillitasmulto plenior amp;nbsp;cumulatior effet, acceflit renouacio pacis cum Veneris, cum quibus,tametfi iam per multos annos nullii omnino bellum interce(lerat,cùm tarnen poftremæ re-wnciliationis terminus effluxiffec, eius inftaurandte gtâtia mutuas vtrinque

Icgationes habueruntj nbsp;nbsp;Veneti Senatus nomine Petrus Gradinicus amp;nbsp;îaeobus

Didorus oratores fuerunt. Genuenfium autem, Hugo FlifeuSj amp;nbsp;Guido Spi' nula, deftinati funt;quorum fingulari prudentia effe0tumeft,vt in portuVe-venttii neriSjvbi ex mutua confenfiohe fimul conuenerant, indutiæ in decennium dtetmiom. conftituerentur. In hac incredibili totiusIraliæ lætitia, Pontifex Lugduno Maf-ZnmrmhMf filiam , indeque Genuam fecunda nauigatione præterueôlus eft, vbi eo am-plioribus honoribus à Senatu atque ordinibus exceptus ert, quo magis turn temporis Refpub. ab omnibus ciuilibus ac externis bellis tandem conquieuerat, adeo cenèjVt in eo excipiedo nihil omnino prætermilTum fucrit,quod ad regiuni fplendorem magnificentiam fpeótaret. Inde, paucis diebus interieâis,Mediolanum conceflitjVC earn vrbem,amp; Infubria: populos in EcclefiæRomanæ oble-quioaefide conftabiliret : moxPerufiam profeótus, ibi aliquantifper fubftint, doilec fcilicet audita Conradifilij FridericiCicfaris, cuius proxime inentionem fecimus, morte, co tradis tumultuariis aliquot copiis, quibusex ledifliniaeque-ftrinobilitateNeapolitana Duces praepofuit, Neapolim venitjvbia Manrredo Tarent! Principe, ac omnibus fermé totius regni proceribus honorificentilTime exceptus eft: breuique temporis interuallomultas vrbes atqueoppidaPontin-ciæ ditioni ac imperio adiecit * Ceterum hæctantarum return inchoata,amp;pro-culdubio ad optatum exitum perducenda initia, tantæque gloriæ curfus, imma-turo ac repentino eius obitu interruptus eft. Nam paucis poft diebus,fads con-ccllit,anno falutispoft milleiimum ducetenmum quinquagelimoquarto,meu-fc Ianuario,amp; Neapoli in Metropolitana Ecclefia,pofteaquam rebus facris fum-macumdignitate vndecimannos ôc. dimidium præfuiftec,tumulatuseft.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;707

' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;! ■ ■ f : • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj?l ■ L'I • 'Ji; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ' J' • f'■ .;i • i.’i. Î

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. '.iin ' ' quot;-J

Î s bellis,quâ? a popiilo Genuêfi cùinin'Afia,tum in Europa di-i uerfis quidem temporibus gei s;a'funt,aGpræcipuè'aducrfus Pifa-?! snos, priuata quadaminuidia ipforu potèntiæ ac vircuris\ærnur^. Ios,explicatis,ordonuncexigereVKdetur,VEbiseciara,quæinter. \ eófdem ac Venetosproelia contigêre, annelt;3:antur,rdui'n,vterqj' - ■ ■'pöpulus pariæmulacioneamp; ftudiofæcôtenrionis aiUonc-incicx-rî

Ws,Waris imperium Ebi ainbitiofe amp;aflidae vehdicare conatur. Gum his vnq.’I non minus qudm cum priori hofte, vario amp;nbsp;ancipid euencu,fæpG ac diu decercaquot;» turn eft, adeo VC difficile pronuciatu fir, penes quos minori cum periculo; vel difer. ' •' ' pendiö, Victoria crcbriorconfticeric-præfcrtim cum fæpe alccmâtisfortunæiôlu».i . nbsp;nbsp;nbsp;-

ambepartes experræfuerintjquippe quibus, Glodia G3pca’,diuturnaqucjamp; arcba obb'dione circumfeffis, ac veluci faucibus oppreffis, nbcefficas cxprcfieric,condilt;' fiones pacis à Genuenfibus bello cum quidem fupcrioribusj ac tanquam/viélori-^I buSjfuppliciter perere. Priufquam verôhæc narrare incipiam, ferm'one'pauló altiùs repecito , brcuicer oftendam, vnde primùm odiorum fimultatumquc fe* mina cmanauerinr, ôe longa poilmodum propagine progrefia, originem .traxe-:* tint; quofado^deinceps ad infiieuti operis enarrationem oratio relaBctur. Innowr eentiohuius nominis tertio Romæ fupremum Pontificatum gerentè,Balduin flandriæCornes, cum plerifque proceribus arque dynallis, âlt; inter 'ceteros qub-’^c^t àmcumLudouico Blefenfi, Henrico D. Pauli amp;nbsp;loanne Brennæ Gomitibuamp;i,/^'W*«»^ƒ^' Bonifacio Marchione Monferratenfi, amp;nbsp;Ludouico Allobrogum Duce, fçcieca^; lem ac fœdus contraxitjCO confilio,vtin Afiam traijcerentyfualq* comunes viresd inTurcas conuerterent. Verùm quia intelligebant, in ea expeditione VeneCorû Eiußemfit“ operam fibi maximo adiumento, planeque necefiariam futuram efie:'cum eis dc-^^’*’ iciendo fœdere comunicatis confiliis decreuerut, ita vt ipfis poftea inamiciciarn, amp;rerumcommunionemacceptis,certisfubcondicionibusintereos cranfadumi 8c padum fit, vc inter reliqua, quæcumque ex hofte loca occuparent, dimidium Veneris rata portione cederet. Qjaibus rebus ipfi contenti, ex comm uni Patrum Senatufquedecretoclaffis inftrudaeft:quæ,vtaliquorum Annales referunt, du- .quot;î; cétaiumamp;quadragintanauium, amp;nbsp;fexaginratriremium,maximobellico appa-. ratu inftrudarum, adiedis feptuaginta onerariis,amp; centum viginti anciliis'fuit:-fie enim Veneti nauigia conuehendis equis opportuna, Græci vernaculo genris; idioinareHippagones vocant. Et netam præpotens claffis fiio duce carêret,Senats Venetus ad fuam dignitatem mirumin modum pertinerearbitratus, fi illi Duccmamp; Imperatorem imponeret,qui tanto imperio ^iftinendo:par eiletôe idoneus- Henricum Dandalumomniûiudicio dignum iudicaruc,qui huic oneri par,ac ram arduæ prouinciæ capax deftin^rctur. Per idem ferè tempus, B'yzantij AndronicoComnænofæuiffimotyranno crudeliter interfedo,Ifaatius xA.ngelus' egenreComnæna, qui Angeli vocabantur cognomine, ( nam reliqua Comnae-norumftirps iam extindaerat) virfummæiuftitiæ acæquitatis ,necnon Cbri-ftianinominis amantiffirnus,ex coramuni omnium proccrum conlenfu Csefiar tfMtîtiiA». defignatuseft. Hic, vbialiquamdiu féliciter imperalîet,a fratre Alêxio, quicrat 'ffé’x/ewr minornatu, non minus crudeliter, quàm perfide, luminibus orbatus, amp;nbsp;in vin-'cula

culàcooiééluseft,vbitam diu detcntus fuit,quoad filius Alexius, qui Gallorutn àc Venctorum auxilium fupplex amp;: gcmebundus implorauerat, pacrem precibus lacryihifque tandem obtinuitj fed carcere poft diuturnam captiuitarem cdudus, longo nidore triftiflimæque cuftodiæ ficu‘mirifïcè dcbiîicatus 3 licct priftinaiu libcrtatem recuperaflec ,accedente tarnen grauis aeris intempérie ,paucis diebus in morbum incidit, pâuloquc poftea extiUtftus eft, adeô vt poft breuem temporis decurïum ob infignes turn animi corporifque dotes, tuin verôpræcipuèob praeclaram inpatrem oftêfam atq. probatam pietatcmjcommiuiibus votisCx-c^r^re^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gallofum Venctorumque armis fuftfagantibus, Imperator

mmtMiur. dicclctur, cum quibus ,in perpetuum bencuolentiæ amp;nbsp;amicitiæ argumentum, fœdus antea fanciuerat ,ea certè condicione, vt Patriareba Byzantinus Romano Pont, canquam maiori parêret, amp;nbsp;damna Francis Venetifque illata, prima qua-que dataoccafione,rependeret atq. farciret.Qui cùm rerum quas promiferat,fat-ageretjdatamque fidem liberate enixè contenderet, à Murziphiloquodam viro terjùttur. iguobili, ac de mediæ plcbis fece,à plerifque Myrtilo vocato,paulôantè adfum-mum dignitatis gradum à demortuo Cælâre deuedo^cuique vt tutori resfuas omnes vitamqueconcrediderat, admodum adolefcens, vtpotcquivix ex epbe-bis excefterat, menfe poft reftitutionem vix exado, per fraudem amp;nbsp;dolum innocenter amp;nbsp;inhumaniter enedus eft. Intereà veto Murziphilus imperio per vim ac fæuitiam occupato, vrbeque Byzantio amifla, cùm internpefta node cum vxorc amp;pellicibus acthefauro clam aufugeret, paulô pôft celerinauigationcin Pclo-ponnefum delatus,ConftantinopoIim retradus jpoftremùm vérô,poftquam ibi nonniliil fubftitilfet, per infidias captus eft, arque per fummam ignominiam cruciatus miferè, vt parerat, interijt. Erutis enim oculis,amp; in accliuem locum dedudus, ex eminenti faxo in præcipitium, Romano quodammodô morc,da-tus eftjdudumque, volutato prius ipfiuscadauere,per omne ludibrij amp;cotumc-liarum genus,non antea ceftatumfuit,quàmper frufta difcerperetur,vindici-, bus ipfis diis, qui male partum imperium peiTimo fine infauftoque exituobfi-chnfifMuu gnarunt. Vrbs tandem poft duodelcptuaginta dierum perpefTam obfidionem, à Gallis Venetifque recepta, vbi in poteftatem redada eft, quindecim viri creati funt, quibus Cælaris cligendi facultas permitteretur, ea condicione, vt fi Gallicx nationis Auguftus crearetur,Veneti darent quem ipfi vellent fuægentisAnti-ftitem. Veneti ex eledorû numero quinos dedêre,amp; D. Pauli Comités totidem, nx'cîflTu- Montferratenfis amp;nbsp;Allobrogum Duces ceterum numerum impleuêrc. Horum luftfagiisfummaquecocordiaBalduinusexBelgio oriundus,Imperator,amp;Tho-mas Maurocenusex Venetis, Antiftes vrbisdefignantur; qui poftea Balduinum Cæfarem diademate ceterifque infignibus Auguftalibus exornauit.Hocautcm imperium Galli annos circiter feptuaginta,fiue,vt aliis videtur, fexaginta tresre-tinuerunt, fcilicct vfqueadvltimum Balduinum,quafi fato eucnillet ,vtquem-admodum à Balduinciaufpiciaregni cœpificnt, fie in Balduino,Græcis,ducc MichaëlePalæologo,ftatum priftinum rccuperantibus,concidercnt. Inbocau* tem Palæologo duæ præclarilfimæ dgmiis Conftantinopolitanæ, Lafcaroruin fcilicct,amp; Paîæologorum, co'mmixtæ, diuerfa fortuna, altéra defecit, altera veto ad fummum felicitatis gradum euedacft,amp; vfq. ad Conftantinum odauum amp;

Pttleflegigt;rSvltimum eiusfamiliæ floruit, ad annum videlicet fupra millefimûquadringcn-

tcfimûquinquagefimum tertium,eaqucexlralia,adeoque Viterboipfo,Etruri£ ciuifate naud fane ignobili,quæ olim Veiufa nuucupata,ranquam trium vrbimn fêpta vel mœnia in fe compledens, origincm traxifte, nonnullis placet, amp;nbsp;con-

finuata quadam ferie ex hac Cæfares impcrio Cönftancinopolitano dati funCji jinniscircitercentum nonaginta quatuor,donee tandem refrigefeente priftinail-•ïvirtuie pictateque Chriftiana,omnîa fegnitie quâdam amp;nbsp;Jiücrfis ftudiii in de-

labi cœperint, fie vt florentiflîitium Græcorum imperium in Turcorum ‘^'inus amp;nbsp;poteftatemdeueniret j anno praîdiôho, quarto ÇaL îunij^ qüo tempore “icidit clades Conftantinopolis, poftquam hoe vetuftiflimuiti imperium millë

■latio podHimum fub Nicolao V* Romano Pont. amp;nbsp;Friderico tertio ter um po- p ’ finite facta eil. Vc au tem hoc imperium à Conftantino Magno, Helena matrè „ ôfnito,quih.ancvrbcm èruderibus amp;nbsp;nobilifTimæ antiquîtatis fragmends planâ noiiam refecerat, miioque ornatu extruxerat, initium habuit* fie fane’in Con* Ihntinooôlauo, cui mater fuit ciufdem nominis Helena , defijt: quod quidem videtur non carere admirarione præfertim cùm facali qüadam vi vniusimperij ortus amp;nbsp;interitus fub duorum Principum longa témporum férié inter fè diftin-doriiin,cognominibus matribus inciperet ac interirct. Balduinus, Gâllicis,Ve-oetiique armis recepto Byzantio, ac deinde omnibus aliîs locis cîus imperij, ex-* «ptaHadiianofioli ,in fuain ditionein redaôtis, omncsinfulas qu^inlonioôc Ægæo maricontinebantur,Venetis exfœderc adiudicauir. Cùm autcmCrcta bfulaBonifacio Montferratenfi ab Alexio paulôantèattriburaelTet,BaIduinus îd femouendam litem, planeque tollendam omnem contentionem, vt^ue fociis pada rataeß'ent,amp;CX fide perfolucrentur,Bonifâcium Théfiaiiæ regemidecla-laiiit: infulat]uc Venetis tradita, qui cilis loco ingentem auri vîm, arque amplif-lima muneraipfi Montferratenfi tradide'funt. Cetcrùm anho miiléfim'o du-centefimo fexto, Henricus cognomcnto Piftator, Malliacac oræ Princéps banc liotr.

Venetis adeinptam, fuo imperio adiecir. Qua inîûria ipfi fuprarnodum éôhçira-ti,protinusvalidifiimamciafiem ad cam rccupcrandamduàîü amp;nbsp;aufpiciis Rci^ nerijDanduli cmiferunt. Qui primo appulfu Candiam, vrberh hodieécîebcfri-’ mam,actotius infulæ caput,amp; velut emporium,rcccpit,amp; mox pleraqucatiaop- gïlT pida amp;nbsp;arces pari fortunæ fucceflu recuperauit. Malliacus interea,cùmdc Vene- w* fn»»-tisaduerfarijs longe inferiorem animaduerreret,ita vtfacile fupcrari,amp; àd inters iiecioneindeleripofret,Arnaldum Balduinum Génüam adopém implorandani dcRinauit. Patres, audita legationc, de fua gloria, fimulque focij amp;nbsp;confœdc-^ rati, ac etiam de fe in Syraeufana expeditione, ficuti a'ntca rctulimus ,qudm Opti-mè meriti,falute ac dignitate non parùm folliciti, ac valdc vetcnces, ne hpc modo belliun cum Venctoruin fatisfaélione amp;nbsp;gloria in Afiaé partibus reftiriguére-* tur, quo illorum aduerfarium in fpem bene gerendas rei erigcrênt, ipfum aliquot nauigtisfubfidiariis inftruxeruntjamp;adiuuarût; quorum præfidioinnixus^conti- lt;nbsp;nuoVenetæclaflîs Præfcttum adortuseft,eo quideméxitu,verändern bofte blÏgnetnviótoriamretulerir ,'adeô vtpraeter ceteros jipfemetnauarebus'in-tius/**^«'*»*^ Potcftaiem deuencrit,quem dicunt^paucis poft diebus, in fnrcerc , vbi aiferua-Mtur, cxtinfturtij licet à quibufdam in litteras relatum fit,‘ipfum, durtï'ftrenui militis amp;nbsp;magnanimi ducis munia exequinir,tclo tfansfixum,atque itaiè'viuis lubtraftum efle. At Veneti, quibus pertihaci animj decreto criâm éum' fummo vitæ fortunarumque omnium difpendio’conftituturn-erat ,niordicusdibm in* fulam ad extremum vfque vitae fpiritum rctinerc , rurfus praepötcntcm^claflem_g^,^y.^^ Ço'ègerunt,atque armarunt; cuius ope, baud multo pèft/quæcuraque priusbel-“^'*^«« loamiferant, ftrenue armis recuperarunt, amp;nbsp;MalliacUm, quern notanti multo-nimProceriim gratia amp;nbsp;beneuolentia fibi coinparata, indiesfhouis tuibis po*

7î» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B E 1 L o V E N E T o, L ï B. ï.

Îgt;ulum, füapte Ratura ad fcditioncm nouaque ftudia pronum,ad defcdioflem fo-icitarcj hoftiliterinfccutijcxtrematn eius pcrniciem atq.cxcidium omnibus mo-dis amp;nbsp;rationibus procurabant. Ipfe verô tamctfi animo erat infraâo ac CX’ ceifo, nihilominus tarnen priuatis fuis viribus prorfus diffidens, annofupra naillcfimum ducentefimum dccimo Genuam auxilia imploratum venir, eumrj. Rcfpüb» Scnatufconfulto tanquam focium amp;nbsp;veterem amicum, non folùm am-pjiffimishonoribuscxccpitjfcd ctiam tempore tam ncccflario contra tam rrtmpf»« tem hoftem armis aliif^uc rebus ad bcllum neccifariis fouendum fibi ftatuir.

Quod nemini mirum videri debet, cùm hic populus femper fuerit adeo hinna-pus amp;nbsp;hofpitalis, vtquotiefcumquc vfus ferrer, nulla habita fumptuum,vclpc-riculorum rationc gt;nbsp;focios 8c confœderatos conftantiflima cum fide femper iu-ucril. Accedebatetiamad Senatus priftinam bcncuolentiam artifîciofa arquedi-fcrtaMalIiaci oratio,quam in ipfo Senatu Iocupletiflimam,atquegrauiflimis m-nixam rationibus habuifle famacft. Oftendebat enim, quibus potiflimùmme-diis Venetorum potentiam in Syria labefadari, amp;nbsp;Barbarorum imperium,quod indies magis atqucmagiscx noftris diffenfionibus crefcebatamp; dilatabatur,ex-çindi poflet,adeô profedô, vt Senatus eius verbis haud mediocrera fîdera habe* ret. Porto cùm non futiles vel ftcrilcs adfcrretrationes, fed de rc tanta grauiter atquc difertè diflereret, facile intellexêrc Patres,cum quanto Reipub.fuæ difpen-dioaedetrimentoVcneii inpartibus Orientalibus,opibusatquc potentiapra:-ualerent. Hæc amp;nbsp;fimilia ab eo allata, fapienterq. difputata,non parùm commo-ucbanc Senatum vt illi fuppetias dcccrncrct,fic vt ipfum laudatû, amp;nbsp;bono animo cfTe iuflùin, bonprificè dimiferint. Ccterùm bellocum Pifanis renouato,Pontifex per fuo» internuntios apud vtramquc Rempub. anxiè procurabat, vtcon-ftitutar paçis mcmores,quictcm publicam non perturbarent. Qua de caufa Sc-natijSr^cnuenfis ,ne temeritate aîiqua pcccaret, neue Pontificis animum adpa-' • - 'iecmpubhcameuftodiendamintentum,aliquopado irritaretjOpcræprctium fc fadururn exiftimauit, fi,priufquam Malliacus fociis armis inftrueretur,legatio-ne mrfla, Venetorumanimos pertentarct,atque illos ad pacem adhortaretur. ƒ ’'*’'Poftquam igitur Oratorcs, qui ad illorum confiha amp;nbsp;fententiam explorandum ablcgati étant, rcuerfi funt, Venetorum animos ita ab omnibus pacis condicic^ nibus abhorrere dixerunt, vt præ nimiaimpotentia quadam animifibirempe-rare netjuiuerint, quin manirefta fîgna implacabilis aduerfus Genuenfes odij aperte præbercnt,adeo vtScnatus,intelleôta illorum peruicacia,ncutiquam Mal-liacum defêrcndùeife ftatuerit. Q^inpotiùs,nulla morainterpofita,ipfum trircmibus amp;nbsp;quatuor nauibus,omnibus rebus ad cam militiam pcrtinentibus quàm optime inftruólis ac præparacis, adiuuitj fîc vt Malliacus Genuenn prxii-^quot;’quot;^*** dio firmatus,atrociflimum bellum in Vcncros reftaurauerjt,; Huius reifama vbi ■ '* \primùmad cos perlata cft, Senatusconfultohabito ,fumm.acelerirateloanncs

Triuifanus cumnoq^m nauibus omni bcllicoapparatu exornatis, adeiuscona-MfiNM tus inbibcndosamandatuscft. Porto ex hacGcnuenfiumergaMalIiacum pro-etijo belli in- penfiônc,acpræftitis auxihis,initium atquc origincm habuerunt funcftiffimaSc cruentiflnnainabelkjquæ deincepsinter vtramqucgentem variis temporibus Gunamàxinao vtriufquedetrimentoamp; çalamitatefubfccuta fuerunt; amp;itaqui-dem yçteres.Gcnucnfium Annales referunt. At Venctarum return fcriptorcs,in gt;nbsp;primi,S;ycrô Sabellicus,iftæc diuerfa narratione commémorant, atque aiunr, mucuaî^idcordiæ atquediffenfionis caufam exfola imperij xmulatione ortam efle, adjsô vt Ligures, ex quo Creta infula Veneto nomini cefTcrat, nunquam cogitate

^itaredefticeiinc,quitus arribus ac ftudiis Venetos ex-illius polïefliöne'.derart gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

barenr J vixqqe illam per fuæ genris Homines Veneto piTvCidiofirmanun fufflci cuin ipfi aliquot ad id nauibus inftruótis, eo ablegacis,amp; in bis Leone Ventrano reiinaritiinæ peritiflimo,qui cùm largicione, rum variis pollicitatwnibuspi;ogt; I'iiicialium animos ad fe pellicere tentaret. Huncautem in finu Hadpatico inj , . icrceptum, Irarim Corcyram perductum,ibique ignominiofamortc,qpippe ciij »«««raon. îaqueogiila perfrada fit^ extremoque fupplicioaflfctftum; At Genuenfes.adeaiD iiiiuriam vlcifcendam, vtque infula com modi iis arque fa.lt;ili.ùs potirentur, Mal* liacum ad earn inuadendam perpuliflè^ ipfumque Ligufticis opibus Fretum, vni,-uerfam infulam debellafl'e ac in fuam poteftatem redegifie,indequepoftmodum lioftilibus animis omnia inter eos gefta, donee tandem Veneti cam r.eceperint,amp;: iTioxjVtinfulares in fide arqueobfequio retinerent, ipfos fub Petro Ciano,qui Dandulo inPrincipatufuccefièratjnouapræfidia amp;colonias ,equitibus expa-iricioruin ordine, pedicibus verb è plebe ieledis, quibus eius infulæftatuscon-llabiliretur,ad iliumfirmandum tranfinittenJascurafie. Hofte nibilominris binmacontentione acpertinacia fuos conatus profequenre, quamplurima dà- nnorum* nina vitro citroque iilatafuere. Vtcumqueautem fele res habeat, hoc Faris ex omnium veterum monumentis confiât, ob res Cretenles animos vtrimque Fu-prainodiun irritatos, nec muko pôft,3cerrimis odiis ad arma decurFum. In Hoc rerum tradu qui Genuæ vtilitati publicæ Fauebant, cum Venetis agendum cen-febanr.Prmtorenim, multiq.ali) nobiles virijapientiaamp;confilijgrauitate præ-ftantes, magnas amp;nbsp;probabiles afiercbanr rationes, quibus oftendebant,omninô exvfu Ilt;eipub.efie,vt honefiis codicionibus cum Veneris tranfigeretur. Minime cnim indecorum fibi vidcri,vt qui priores iniuriam intuliilent,eosctiamprimos eflequi pacera amp;nbsp;reconciliàtionê eFflagicarent. Qua in re ctim diuerfis fentenriis inSenatucertaretur,vicit ramenea pars quæVenetos ad concordiam fleólen-dos dicerct: huiuFque rei gratia, anno eiuFdem Frculi xiii. Vbertum Spi- 12115. niilam, amp;nbsp;LanFrancum Rollum célébrés viros, cum ampliflima auótoritatc ad eos iniFere . Quorum quidem fingulari indufiria amp;: rcrum traólandarum peritia effeclum efi, vt tametfi pax tarn repentino tempore ob multas, calque quidem graues,difficultatcs coire non polier, indutiæ tarnen ad tricnnium agita-rentur. In quibus inter cetera cautum Fuit, vt Henricus, cognomento Piftator, »''•

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Genuenß

Maiiiacæoræ Pnnceps,cuius alias mcntionem fecunus^tanquam Kcip. Ligulh' cæfociusin hisindutiis comprehenderetur, amp;vtrnerccs paulô antèabipfis Ve-netis in partibus Oiientalibus ademptæ,citra aliquam reeuFationem velFraudem fuisdominisredderentur,ficutietiam poftmodum contigit. Ceterùm indutiæ cum Venetis, vti diximus,tranFaâ:æ,vix finitæ erant,cùm bi,moræ impatientes, 3tquenoccndicupiditate vitra modûinflammati,aflbciatis fibi aliquot PiFanis, Hellelponriacum finumeum nonnulhsnauigiisegrcfli,aliquot Ligufticasnaues mcrcibus onufias,acdomum properanres,occuparunt,ôj^FubindeGenuenfibus omnibus viribus ac ftudiis noua damna arque detrimenta inFerre non defi-ftebant. Quod Fane cum præter decorum Veneti nominis fieret,vtpote indutia-rum tempore nondum elapFo, ReFpub.,*vti par erat, has nouas iniurias quam ægerrimè Ferebat^ideoque Fumma celeritate,vt hoftilibus conatibus matureob-uiai-nprocederct,rem naualem expediuit. At Veneti cum viderent fibi aditum adnocendum eftemaiori ex parte interceptum,Focios ôc coFœderatos Reip.infe-Ibrc amp;nbsp;inquietare non deftiterunr. Proxime namque præteritis diebus nauem, acduas triremes Alemani Conftæ SyracuFani Comitis,ôc Ligurum beneficiarij,

cifiaTvt mariCrctico interceperantjin quibuscumipfe Conftaeflec,amp; fcfe occulcre, netif captm, velementitohabitu efFugium quærere vellet, ab eis deprehenfus, Venetias per-ddéliis fuit,atque ab cis male mulólatus, fic mediusfidius, vt Ligures,hac potif-fimiim recenti iniuria extimulati,amp; ad neceflariam defeniionem prouocati,quó . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, commodiiis hoftilesconatus atque aufus prohibèrent, Senatufconfultodecreru

• fit'i vtdaffis peropporEuna,amp; reprimendis hoftilibus iniuriis fufficiens Si idonea adornaretur:Pontificis tarnen interuentu,quem nil harûreiûlatebat,abinftituto retraólifuerunt. Ipfc enim,euocatis vtriufque Reipub. Jegatis Parmam,circa annum ferè millefimum ducentefimum duodeuigefimum, mêfeMartio,gr3ui’ iiiS. busofteiiGs rationibusjfuac^ueinterpofita auclaritate,tantü valuit,vc vtrmnquc Dffennaz« P^pulum ad atma flagranter proruentem,in hanc fententiam pertraxerit,viin-tnduM in- dutiæ inter eos ad decennium vfque conlHtuerencunquæ fane vtinte^ræacin«(Cemunf. uiolatæpermanerent, amp;nbsp;vtrimque coferuarcntur,fubanatnematiscoinminatio-ne vtrimque iniunxit, ne interea temporis vis vlla quoquomodo ab alterutro fieret, fed ab omnibus hoftilibus conatibus,dolis,arqueftudiis,doi-nivclfoiis abf-tineretur. Harum verb indutiarum tanta vis extitit, vt inter vtramque gentem ab hoc tempore,vfque in annum eiufdem aeui duodefexagefimumjiullum om-nino bellum interceflerit. Nam licet,poft aliquot annorum volumina, oh nw-tuasquafdam diffenfionesac fimultates paruin abfuerit, quin ad arma concurre-retunnihilominus tarnen Pontificis interuentu amp;nbsp;aueftoritate anno trigefimo oólauo pacis renouatio fubfecuta eft, quæpoftmodum vfquead annum odauu amp;nbsp;quinquagefimum, vti diximus, firma atque illaefa permanfit. Cumautein illud pa^i temporis fpatiumiam effluxiftet, fumrao vtriufque partis Audio amp;nbsp;ardoremaximus belli apparatus vndiq.conquffituseft,adeôcertè,vtabieâaom-ni fpe pacis,bellum in propinquo viderent. Proinde in tanta rerumomniumibi perturbationc,Gregorius ix.qui interceteros Chriftianæ pictatis principes ticä expeditionem mirum in modu vrgebat, cum has nouas turbas mirificefuis ftudiis,cofiliifque aduerfarianimaduerterec,hoc vnu dabat opera,vtconfopitis omnibus concrouerfiis,acreconciliacis animis,adrnutua concordiam amp;gratiam redirent. Id verb vt commodius amp;nbsp;minori cu labore ac teporis iaduraperficere-tur,vtriufque Reip. decertantis Legatos Romain euocauit, amp;nbsp;in primis quidem Genuenfium nomine illuc profedi funt Petrus Ventus,amp; Gulielmus Einbria-cus. Verbin enimuerb cum return fuminæ viderentur elfe huiufmodijVtnonci-tra grauem difeeprationem, amp;nbsp;exadain quandam confultationein expediri pof-fentjconuocatisde more Patribus, Legati vtriufque partis poftquam feorfum Pontificis animumintellexifl'entjfumma fide amp;nbsp;diligentia inipfo Patrum pur-puratorum confeflii oftenderunt, quantum Reip, Chriftianæ intereflètjfide cominuni confilioPontificifque fummaaudoritate,depofitisarmis,pax iterum „ . , introduciamp; ftabiliripoflet: quorum fane orationis grauitare amp;nbsp;belli periculo Nctutnau^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri** JL L'

titmterLi. common ipli purpurqjijinprimisvero Poniifex,communicatisconiilns,adhiDi-wlol. tilque follemnibus demorecærimonijs, nouas indutiascertis quibufdamcon-^^57* dicionibus fub annum falutis fupra millefimum ducentefimum trigefimum fe-

ptimum fecerunt, amp;nbsp;Senatufconfultofanxerunt, fic vt reuerfis ad partes Icgatis, pacatis rebus, dudum tranquillitatefruerentur. Et licet multæ adelfent caufx, quæ in difeeprationem amp;: controuerfiam deduci potuiflent-, tarnen nullæ verifi-milioresamp;probabiliorestunc temporis abvtraque parte oftendebatur,quam qubd vtraqueRefp. fcfe negotiisGræcilmperatoris iminifcereuvnde certefie-batjVt inter ipfos baud leues fulpiciones orirentur, amp;nbsp;poftinodum graues fimul-

DE B E L L Ö V E N E t Ó t î è 4? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71^

tâtes acbclla ingruerent. Quocirca ex vnanimi voluncate àtquc Cônïêhfù inter cosconftitLitum ert,vt neutra earn in inpoftcrum finealterius cônfenfueuiTi ipfo Principe vlla confilia iniret,amp; fiue de pace,fiue de bello fecu, ageretütjid citra mu-tuum confilium neutiquam fieri pofl'eneocjueconfecutifuntiVt longotemporisi Ip'itio ab armis vtrimque fuperfedercrur. Et quo renouatde ainieitiæ mams argu-wcntiiin extaretjinutuodecretO fancitum eft, ve in ipforum ilauigiis vtraque parsalteiins vexilla erigere obligaretur. Gum verb poft aliquot annorUm decur-Irimjiai'um induciarum terminus finiretur,vtriufqüepartis ftndiodeperpetuan-^æamicitiæ pacisqüe racionibus fumma fide 0^ diligentia allaboratum eftiin cu-* lusreigratiam annoeiufdem fæculi li. oratores Vtrimque initti placuit, Petrurn-Gradenicuin^Iacobum DidorumjHugonem Flifeum, Si Guidortem Spinu-biniquorum duo priores à VenetiSjpoftremi verb à Geniienfibus ftabant. qui liinul ac opportunis vends in portu Veneris delati funt,cóuocato cocilio,ita inter * cosconiientum Si tranfaólum eft,vt décennales indutiæjpræftito vtrimque fol-lenini iiireiurandojcerta etiam fub pacificationis forma jConftituerentünquæ ne-Icio qua fatal! vi ante præfixi temporis fpatium violatæ fuerunq quippe quæ vix adfexennium ratæ conftiterint. Cuius quidem violatae pacis temporenôuæ fi-tnukateSjVt plerumque fieri folet, acinde noua iurgia amp;nbsp;fadioncs,non folbra in rii-noftns oris, verbm etiam fub remotiffimi cæli climatCj noua ftudia amp;nbsp;commo-tioncsexcitatæfuntjadebvtCotum plane terrarum orbern prrcpeditum Si per-plexuin mirum in modum tenerenc. Nam cum mareàmyoparonibus aliifque piratis indies magis atquemagis ob diuerfa ftudia infeftarctur, faólum fuit, vE cumfumma omnium negocianciu iaólura extremifquepericülismerccs cxoticae ad nos traducerentur-, amp;fiquæ, vtincommutatione rerum fieri coiifucuitjad exteras^planeque à nobis femotas gentes mercimonia defcrebatur, impuriequo-dammodb abiftis curforibus amp;nbsp;mans velitrbus interciperentur. Ceterbm, quo magis elucefcat,quanampotiffimum ratione eftedtum fueritjVt tandem com-motiones amp;nbsp;turbæ præter omnium bonorum expeiftationem enlergerct,lateque patentempoftmodum campum occilparent-, non alienum â noftroinftitutofue-riCjbreuiteredocere,aquibus initiis tantum incendium tamdiu late grafl'atum amp;peruagatum, origine traxerit. Duo erant totius Afiæccleberrima emporia,quæ ob rerum omnium abundantiamamp;facultatemcæteris longe antecellebant: fed cuinindiuerforumPrincipumenent poteftatejadum fuie j proptermutuæ potentiæ æmulationem, fummas diflenfiones atque cOnturbationeS datent, h/om,, Damiataenim Ægypti, florentiflima ciuitas, ab ipfis bafbàtis fub ditione tene-batur-, Chrirtiani autem Ptolemaide poticbantur, cuius quidem vires amp;nbsp;poten-tiacxminis Palæftinæ creuerant : Amiftisenim Hierofolymis, fedes regia om-niumque Afiaticarum Cbriftianarum opum aceruus in banc vrbem,ceu firmiffimam tutiflimamquerupem,tranflatafuerunt,itavt eflet omnium propemo-dum nationum,amp; prçfertim Latinarum receptaculum 3tdomicilium,eb magis, quod tempore pacis,velindutiarum, nulla eflet natio tarn Barbara,vel peregrina, quin banc vrbem,mutandarum merciuqp gratia, non inuiferet Si frequentaret; quippe cum in tantarum variarum gentium concurfu.Ætbiopes, Arabefque, propter locorum vicinitatem,magna copia indies eb confluèrent Si ebmigrarentî ficquefa(ftum,vtcx bac vrbe,ceu ex omnium reru foro vcnalitio, omnis generis tnerces poftmodum ad Genuenfes ac Venetos cbmoda nauigatione exportaren-* tur. Galli poftquam potiti effent facto regno, aceius poffefÈonem tranquillam tctinerentjmagnoSjVti fuperius demotiftrauimus,honores Venetis,nec certèih-»

feriores Genuenfibu-s Gb eoi'ûpræclarafaôta,eontuiêrc- fie fanè,vtVerieros di-gnos iudiçArçntjquorum nomini tertiana vrbium parte attribuerêt: cuius honoris amp;nbsp;lib.etalitatis paré rationem cuPifanisacGcnucnfibus habueie,ac per multas aerateseonftantiffime retinuerunt. Succedente tçmpore, rcbufque Orientali-bus diutina tranqiiillitate miruna in modum florentibus cum ad lolen, Brenni Hierofolymitani régis vnicam relidtam filiana, amp;nbsp;hæredcnajauituna imperium, atque adeo regnum ipfum Hierofolymorum edetdeuolutum, cum ilia propter fummasopes lateque amplamditionciaa, raramque corporis atque animipul-claritudinem,amultispræclaris Principibusmirifice anabiretur amp;c in matrimo' nium expeteretur, in tarn magna dignifiimorum amp;nbsp;leclifiimoruin Principuni interferiualiumfrequentiaatq. concurfu,Fridericus AuguftLisfecundus,prçcæ-terisdignuSjVt par erat, vifus,cui coniugali vinculo neóleretur. Namlicereflent pluresqui forfitan iuuenta,vel corporis maiefiate illi client pareSjVel etiam fupe-riores; nemo ramen videbatur eile,qui tam ingentis atq. ardui momenri regnuin rege orbatum,acipfe, melius tuereturamp;protegeretjcuiufue viribus magis eilet fidendum amp;nbsp;ftandum . Philippus intcrca a Monteforti comunibus Principrim mupfut i fuffragiis Ptolemaidis Prætordeleôlus fuit,conciliante fibi hanegratiana antique

familiæ gloria,quaefummos bello duces fumma cum felicitate totius Chriftiani puianMii. progenueratjOmnemque ipfam Afiam,amp; Europam periculofiflimis bel

lis flagrantem, ab ipfa quodammodôinternecione liberauerat. Quamobreni non miruna,fi in tanta bonorum Principum amp;nbsp;Ducura frequentia, hie vnus ceteris longe fauore amp;nbsp;gloria praeiret. Accedebat hue, quod Brenna nouafponfa, Simoni Monteforti propter régis Anglifororem huic dclponfatam ,affinirate eflet coniund:a,nimirum comnauni vtriufque Anglicae ftirpis confinio^nani Brennaipfa ex Anglis materno genere orta, ipfum Montefortena propinqua af-finitatccontingebat. Interea temporis,proceribus Chriftianiorbis plerifquein locis propter dominiaamp;prærogatiuas inter fe decertatibus,ctiana inter ipfos netos AtGenuenfes perpétua vtriufque gentis æmulatione, nouuna bellumex-arfitjamp;dumquifqucfibiflzudet maritimarum rerum gloriam lauderaq. vendi-carc,multos Principes in diuerfa,vt fit,ftudia deduxerunt,adeô vt Philippus,cu-iusnunc proximomentionem habuim.us, Genuenfibus fefepropenfiorematq. aequiorem oftenderet-licet vterque populus fub eins prætura in Ptolemaidefuos apparitores,propria indicia amp;nbsp;tribunalia ,ex quibus ius amp;nbsp;leges diceret, aream-que lu am priuatam habcret; quandoquidem cum inter eos fubinde variis _ nbsp;nbsp;. de caufis .iifdemque fere inanibus atque profanis , exorirenrur contentiones,

I 1 r- . r I- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•m '

poltmodum euenit,vt de lacris Icilicet oriretur contentio 5 hanc potilliiuuna ob caufam.Erat in ipfa vrbemdes D.Sabasfacra ,cuius feprum atqueadituin vterque populus fibi promilcue attribuebant, tarn raagnacum a^mulatione Ô: ftudio, vt fepius inter eos propter prærogatiuam,ctiam in ipfo rempli aditu ori-rentur akercationcs atcfi diffidia, hinc iurgia rixas- amp;nbsp;inde pedetentim,vtfieri folet,ad arma deuentum-tantifper ramen temperatum , donee Alexander quar-tus,qui return facrarum Romas potiel^tur, proeaquam in vtramquc gentcin, , atqueadeo inomnem Chriftianum orbem fibi vendicabat porelfate,fuo cenfe-rctdccretOjfanum illud in altercationemdcdudum,debere deinceps,vt antea, vtrique genti citra aliquam nouam controuerfiam elTe commune. AtGenuenfes cum proantiquo fuo moreceleritatem adiungercnt,Venetos ipfos prreuenientes, fanum occupant,ac illius fepta nbsp;adieus vndique inftar iullæ arcis prxmuniunr,

propugnaculis, telis, tormentis,aliifque inftrumentis bellicis inftruunr,Phihppo

I Jpfonon folummodô in re tanta conniuente, verumetiamjVt multi præclari viri I ™iiint,clanculariû fubiidium fubminiftrante, tanta cette cum perturbationcj ''tdiftraâaipfa ciuitatein duas faóliones ôc ftudia, Veneta nauigia omnia quæ , fpnc in portu ad ancoram cofiftebant,quamprimùm abruptis rudentibiis, inci-ilqiie omnibus impedimentisjin altum deferrentur,veriti ne repentino aliquo 'ficurfu à parte æmula, velab ipfis oppidanis opprimerentur; quod quidem eo animo amp;nbsp;confilio faciebant, vt prima quaque data occafîone, acceptum incom-'i^odum illatamq. iniuriam ftrenuè vIcifcerencLir. Proindepartim quatiiordecim friremium,partim longarum nauium ( vulgô Galeatias vocant^egregiè inftru-tbrum clalTem expediunt : quam fane clafîem dudum in Tyro vrbe celeberrima «xornarant; licet fint aliqui, qui illam Venetiis fuiffeinilrudam,arque Laurentij ^heupuli duôlu recèns emiflam velint.Paucis dicbus interpofitis,Ptolemaidem^ Ifcunda nauigatione vû, peruenêre . Sed poftquam portus confpeôlui obuerfa-rcntiir, vbi intrandi poteftatem fibi interceptam intelligunt, hac amp;nbsp;illac in ipfius '^rbisfaucibuscircumuagantes,hoc vnum præfiare nitebärutj vtcatena ilia qua portus aditus recludebatur, refraóla,per vim in portum ipfum deueherenturs (]uod cùm femel arque iterum pertentaflent, tadem felici fortuna vfi^ in portum penetrant, ac in eum fummamimprefiionem faciiint,eofucceflù , vtduastrire-quot;les ic viginti tres onerarias naues Liguificas, quæ turn temporis in littore mo- ' fabantutjdiriperent, arque gubernaculis,aliifqueinftrumentis omnibus fpolia-tisamp;circumcifisjfubietàaflamma,omnes ad vnum incendio abfumerent» Fa-num etiam eodê ferme temporis punólo fumma celeritate inuadunt, amp;nbsp;qua par-‘ teàGenucnfibus munitum eraqdiruunt Sgt;c radicitus demoliuntur. At Ligures grauicum gemitu, necnon minore cum magna omnium animi conrternationô tantam cladem præter fpem intuentes , indignitatc rei ipfius magis irritati, quàm territi, eueftigiô fummo cum ardorc ad arma concurrunt, fublatifque vocibus, diruin frementes, impetum ineos Venetos qui ibi paulô ante cum Pifanis fœ“-dusicerant,tantacum animi alacritate fecêrc,vt magna corum pars caderet^mi-lercq. deperiret. nec antea àcæde amp;ftrage temperatumjquàminimicorumfan-guineviderenturquodammodô exatiati, adeô profeôtb,vt teterrimam ciuitati ipfipropter fœdum iacentiumcadauerum aceruum,formam amp;imaginemin-ducerent. Cuiusfaóhi fama cùm locis circumuicinis peruagatis, etiam Genuam delata eflet, confeftim Patres confcripti in curiam conuocati jCxpofirifque per legatos rebus in Ptolemaide geftis, ex communibus Ordinum tribuumque fuf-fragiisSc confiliisjconftiruti fuerunt viri,quorum auóloritateamp; diligentia ex publico ærario quadraginta nauigia bellica inftruerentur,quorum pars triremes, pars veto onerariæ naues effent:quæquide cum fumma celeritate exftruôhæ,om-niqueapparatubellico exornatæ,quamprimùm in altum dedudæfunt. Verùm incommoda nauigatione propter diram amp;nbsp;fæuam maris tempefiarem repentè exortam,vfi, longa velificatione inter procellofos fluôlusemagno cum periculo tranfeurrentes, dilïipata claflè, quatuor fefe Liguriam verfus recipere coaélae .luiit: reliquæ verb aduerfis ventis amp;nbsp;fluôtilÿis reluchantes,fummacum difficul-rateiterinfiitutum profecutæ, fie tarnen, vt infra paucorum dierum fpatium in Tyriportum illæfæ amp;incolumes peruenerint. Quod pofizquam Veneti refciue-lunt,!!!!!!! reliqui ad fummam diligétiam fecêre, quin Ptolemaide claflem vnde-^igintinauigiorum educerent, eo certè confilio,vt Ligurern vbicumque fefe ob-uium darct,inuaderent,fummoquecum animi ardore adorirentur. Itaque baud itadiuincaflumhoftem expcólantes ,non longe à Tyri oppidi confpeôlu circa

ipfumquodammodo littus in Genuenfium claßem inciderat, amp;nbsp;cum tantaahi-mi concitatione,ac rei naualis dexteritateipfam aggrtfli funtjVtqnamprimùm tres Ligufticas occuparenT, amp;cum innumerabili cmnis generis prada itennn poftliminio, vndepaulo ante foluiflent, reuerterent. His rebus eoquodiximus modo geftisjindies magis atque magis vierquepopulus cxacerbarijncuaquefpe fubinde ad meliorera fortunam afpitare amp;nbsp;artolli,indequenihilpenfi babeie, nifiquæ ad apparat um bellicum fpcólarentj adco vt fumma cum pcrtinacia, vltimoque voluntatis decreto ad armavndique conclamaretur.Nec minoriciim ardoreamp; diligentia Genuæ tum teporis certabatur-Nam reliquis naiiigiis tumad ancoraitij öc in portu exiftentibus ,ac ad omnem belli amp;nbsp;pacis vfum paratis atqueinftruólis,quinque amp;nbsp;viginti triremes additæ amp;nbsp;afibeiatæ funt, cocertè confilio, vt prima opportunitate in Syriam transfretarentjbiq. fefe ceteræ clafii ReffiuTw coiungerentjactoticlafiiRofiiumTurcium,ex antiquaTurciorû familia oriiin-dum, cum imperio impofuêre. Cùm itaque ipfius Roifij aufpiciis clafiis Genua inTyrum falua amp;nbsp;incolumis peruenifietj reliquæ parti,à nauali pugnaelapfæ/efe addidit ôc coniunxiq renouatifque viribus^arque omnibus rebus opportunisin-ftrudus jpridiè diei D. loanni facræ, nono fcilicet Cal. lulij, non longe à porta Ptolcmaidis, Rofiius Genuenfium claflcm hofti ipfi oflendit, eo deçreto amp;nbsp;animo, vt cum ipfo confligeret.Verùm cùm Veneti non auderent,nifi exploratisad-uerfariorum viribus,claflem fuam educere, aliquamue aleam belli fuhire;fa-ôhum fuit, vt diem integrum Liguftica clafiis in ancoris confifterer,miffisfubinde fpeculatoriis Icaphis leuibufque nauigiis, quæ de rebus Venetis cognofeerent accxplorarent. Proinde cùm Venctus de Genuenfium apparatu effet comonefa-€lus,cum Pifanis,aliifc]uegentibus negotiationis ftudioPtolemaidi agentibus fœdus ac focietatem icir,clafieque comparata, quæ amplius, vt dicunqoâoginw nauigiorum omnis generis numerumexcedebat, in eolittore fefe pacifico tran-quilloque fimilem continebat, ita vt negotiatores Ligures, qui longa iam con-fuetudincamp; commercio dues vrbis faóli, vel faltem ciuitate donati effent,fefe

domi fuæa licet in tarn magna omnium return perturbatione continere non du-bitauerint. Nam tametfiab vtraque patte ancipiti amp;nbsp;plane diuerfo Marteiam fæpe antèeflet pugnatum ,nunqu3in tarnen adduci poterant, vt reliäis fuisdo' inibus, vrbein ipfam defererent; fed in præfidium tiitclamque fui domos fuas, inftarartium amp;nbsp;propugnaculorumjclamc0muniucrant,eafpe,vtad omnercpc-tinum amp;nbsp;inopinatum cafum baud imparatieffentj coque certe maioricumala-critate,quo certius indies Genua fubiidiaexpeólabantur: quaaccelTionepota-bant fieri poife, vtnon folum hoftilibus conatibus fefe facile opponeient,vc-rumetiam accepta incommoda farcirenc,probequevlcifcerentur. Venetiinterea, clafiem Ligufticam illi littori diutiusquam antea arbitrati erantjinhærctcmcon-fpicatb proximaluce nauigiafua ducibus Andrea Zeno amp;nbsp;LaurentioTheupulo è portueducunt, vt cQ|ilertis manibus, de fumma rei periclitarentur. itaqueyW inuicem in confpedum venere, fumma ducum vtriufque partis audacia,reicjw militaris peritia,cum fummo ardore amp;nbsp;feftinatione expedita armafuere,milird--que per foros triremium amp;nbsp;nauigiorum arm is confpicui, egregie ordinate dii-pofiti, ac tanta me herclè cum alacritatc ad manus vtrimque ventum eft, vt du' dum ambiguo Marte confiidumfucrit. Tanta fiquidem fuittrierarcbarumau-óloritas,amp; reibellicæexperientia,vt ßngulimanipuli fefe ad exemplar fuoruin ducum componerent, hoftique fortiter atqueintrépide obijeerent ; led protrafta iampugna,res Genuenfiumaliquantulum inclinare,vióloriamqueVeneti libi polliccri

polliceriaücicfc,præfertimqnôdPifanorumopibusacceffioneiuuarenturjadeó profcâô, vthorum potiflimùm opera Genucnfesipfi non folurn inferiores eua-(lercntjfed mulram ftragem perpeffi ,parum abfueritquin in capugna viginti cjuinque triremibus ainiflîs, funditiis ad internecionem cum magno omnium Venetoruni Sgt;c Veneti nominis fociorum gaudio delcrentur. Q30 fane contigit, vtLigures, re infeliciter gefl:a,faîiitis potiorem partem in fubita fugaréporle-Kntj mutatoquecurfu,priorem nauigationcm remenfi, fc cum reliquis copiis nauigiisTyrum rcceperint. Ceterùm, quànquam hæc viétoria Venetis læta faufta fupramodum fuit, ac inde omnis aléa futuri belli potiflimaex parte pen^ tlerevidereturjnihilominùs tarnen tantum abfuit,vt Venetorum animos fuapte natura ad iram amp;nbsp;vindiôtam pronos expleuerit,vtetiam hoc quafi iiTicamenro, admaioraodiaprouocati fint: nimirum qui hoc funeftoGenucnfium cafu non contenu,perpetuis vigiliis inillorum perniciem diesnoôhefi^ue excubabant,ac oninem ferè iæuitiæ modum excedcntes,fœdè in Ptolemaide amp;nbsp;in aliis plerifqué Jocis debacchabatur, ita vt omnium Genuenfium ciuium priuatas fortunas in-naderent,ac in priuatas opes, fi quæ recoditæ amp;nbsp;occultæ forte eflent, inquirerentj actandem,poft longamamp; curiofain inquifitionem diriperent, amp;nbsp;occuparent, tanta fanécum animi incandeftentia amp;nbsp;inflammatione, vtetiam negotiatorum liorrea,pi-æcones,apparitores, ceteraque priftinæ fortunæ ornamenta, ad illam diein illæfa amp;nbsp;integra cxiftentia,penitus tollerent atq. euerterent,nô fine fummo ouiniLun Chriftianorum Principum dolore amp;nbsp;gemitU; quorum nonnulli ex hoc duarum potentium gentium inter le æmularum certamine, humanarum rerum cnrfum fortunæque inftabilitatem primùm agnofeere, deinde propter ambitio-nisatquediuitiarumauidam colèdationem, humani ingenij inexplebilem fîtim amp;auaritiam magna ex parte damnare didicêre. Nam, cùm Genuenfium Refp. domiforifque omnibus belli amp;nbsp;pacis artibusjuon folùm diu incolumis amp;nbsp;quieta ftctiGet, verumetiam ( prout in bene inftituta amp;nbsp;morata ciuitate fieri confueuit) latè in Syriam ipfam vfque dominations amp;nbsp;opes extulifi'et,poft hanc cladem mi-turn in modû labefaólatajmirificè Iangucrc,dcindc cû fumraa omniû,præfertim potentium iaólura amp;nbsp;difpendio, valdè imminui cœpit,eo cum maiori detrimen-to,quôd(vtin rebus perplexis amp;trepidis vfu venire folet)multi exfociis amicirias vinculo inuicemligatis,àfociecatedifcedere,amp; fèfe lênfim ab antiquo fœde-^ fis iure fubducere, hac potiflimùm de caufa, cœperint ; qui omninô û in fide fproutdebebantjpermanfiflent,rcs hæc,licet per fe grauis immenfa, non erat tarnen per fe tanti,vttantam ac tam potentem Remp, tam cito, amp;nbsp;quafi temporis momento,ita grauiter afflixiftet. Verum,cùm in rebus humanis nihil fit foli-du,nihildenique fimplex,non ita mediusfidius mirandum.fi in magnaReip.ali-cuitis reiconturbatione,interdum etiam prudentiflimis öc fapientiflimis quibuf-quefanaconfilia eripiantur,fataliquequadam viextorqueantur,quibus procul-dubio fi locus relinqueretur,fæpe præftantiflimæ ciuitate^b interitu conferua-tæ,quamdiutiflime in floreptiflimo ftatu conftitiflent. Proindecùm in hoc Ge-ttuenfium populo altern antis fortunæ curfus fæpé omnium oculis obuerfatus fiieritjnon mirum, fi tum potiflimùm temporis ex hacoccafionefummam con-ticrßonem fenferint, præfertim cùm propter aflidua bella ærarium publicum Valdècfletexhauftumamp; imminutum,adeo vtfummaneceflitateaddutfti,ope-tæpretiumexiftimarent,fi ad Lucenfium finum,quorum beneuolentiam amp;nbsp;in-tcgritatemfçpius temporibusdubiisamp;difficillimisperfpexerant,confugerent; amp;nbsp;abliisfubfidiariam certain pecuniæ fummam, præfentibus rebus fummoperè JCT necef-

neccflariamjiTiutuo fumerent atq.rogarcnc.In cuius rei gratiam Icdi aliquot vin, qui coinmuni Gcnuenfis populi nomine præfens pcriculum apud ilium Senatum exponcrent, ac veteris vtriufquegentis commercia amp;nbsp;amicitÎÆ iura comme-morarec, à quibus certenullam palfi repulfam,omnibus rebus ncccflariis adimi, ac pro præfentis temporis condicione,quoad eius fieri licuirjnftructi fuêrc. Interim Alexandro quarto Romæ facrispræfidente,ab omnibus quodamodo Chri-ftianiorbis Principibus ferio elaboratum fuit, vt inter vtrumque populum fub-indc leuiflimis quibufque de caufis inter fe altercantcm,inirafque turbas cum magna totius Chriftianæ religionis iaólura dantem , aueloritate potiflimiim ipfiusRomani Antifticis,reconciliatisadconcordiam animis^contentio omnis tollcretur,ac ad certum amicitiæ fœdus inuiolabile pacis vinculum denuo de-uocaretur, non abfiorrentibus vtriufque Reip. Senatus animis,quippècùrn vter-quehac potiflimum de caufa ad ipfum Pont, qui paulo antea Roma Viterbium commigrarat, ipfo auólore fplendidam Icgationem mifiifet. Genuenfium itaq-nomine Lucas Grimaldus, Perciualis Auria, Vbeitus Pafius,amp; Hu^o Flifcus oratorcs mifii funt: Senatus veto Venetus Reip.ïuæ nomine loannemCanalem, Philippum Sturlatum Sgt;c Andream Zenum ablegauit,qui poft honorificain co-ramipfoPontifice, ac in magna purpuratorum aliorumque nobilium corona concionem babitamjquifque per Ie Reip. fuæ ftatum ac dignitatem mirificetue-baturamp;commendabat,tanta equidem cum inuidiaamp;æmulatione,vtaliquæinter ipfos legatos fdum inuicem cedere nolunt) orirenturdilfenfioneSjquæadco extitere graues, vt nifiaudloritatcRomanæ aulæ^ôe poft baud exi^ui temporiS interuallum colli amp;: confopiri nequiuerint,cLim ægrè amp;nbsp;valdedifticulteripfi le-gati in pacis formulam abipfo facro ordine propofitam pedibus ire , amp;nbsp;iurare I«. vellent. Indutir tarnen inter eos,auóloritatepotiftimum Pontificis, tranfacLr fuere. quibus inter cetera cautum exprefse fuit,vt Ligures præcedenti bello cum Venctis,vtioftcndimus,in Syria gefto inferiores,acillius de caufamultas Si grauescalamitates perpefii,icerum ad confuetacommercia, amp;nbsp;negotiationespro priftino fuoinre redirent,ac intermiflam Orientis nauigationedenuo pro vcceri confuetudinerepeterenr,amp; pro arbicrio exercerent. Cuius quidemfuneftiflimi belli inter hos duos populos, diuerfis quidem tetnporibus ,in Afia gefti magni-tudinem hinedeprehendere licet,quod tametli in ipfo Chriftiano orbe multa fuerint retroaólis temporibus inter varies populos amp;nbsp;Reges grauiflima cerca-mina,cxitiofrque multarum vrbium diftraóliones atque dilTiJiajnihilominus tarnen fiadlenus nullum bellum cum euidentiore, ac plane certiore Chriftiani nominis periculo pernicieque geftum fuerit. Quippe cum inter cetera mala quibus Europam ipfim mifere afflixitacdiuexauir,initium amp;nbsp;quafi primam fca-turigine calamitofillimi illius belliattulerit,quod deinceps Latinorucaufainter Græcos Barbaros diu ancipici Marte in plerifquelocis geftum fuit,adeovt tandem accifis amp;nbsp;pro^igatis fupramodum Græcorum rebus, Imperioq.Orien-tali indies magis atque magis propter bellorum multitudinem ócdiiiturnitarein inclinante, parum vel nihilabfuerij,quin harum duarum gentium contiiniis controuerfiis prorfusad internecionem illuddelecum atque extindum à batba-ris fuerit. Porto cum fummacontentione vtriufquegentis, vt ante diximus, de maris imperio ageretur,facile fuit,Græcos procercs,in tanta Italicarum gentium alcercatione, aduerfus noftros impeilere atque concitare ; qui poftmodum am-piam occafionem nadi, crebris excurfionibus noftros infeftare exliaurirc, opefque fuas priuatas mirum in modum extendere ac dilatare cœpere : vti fane eui-

^wdcntiacmanifefto cxeinplo declarabimus. Balduinus fiquidem fècundus,Ggt;’-«»**}p præualentibus fcnfiin Græcorum armis,amp; Michaële Palæologo fummis viribus ji’nixo, in fines fuos proprios fedircjfcc^ue cum inultis alHs Dynaftis Sc Principij^

fibi fœderc vel amicitiæ iure cóiunélisjin turpem fugam vérterecoaólus eftj •icvtGræciftatumpriftinum maioriex parte récupérantes, ipfuth ad banc ne-^flTitatem redegerint, vc nequcdomi,vcl foris fatis fe tutum vel fecurum cre-(ierctjVigetc ilium,vtiarbitrotjprorfus fatali nccefiitârc,nimirum,vc quem,exter-nain vimanxia contenrione dcclinantem ,domeRicæ infidiæ, arque feruilés, vc äiunr/raudcs oppreflerint, imperio à Michaële PaliCologOjingeiKis fpiritus viro acerrinioq. copiarum duce, Theodoro Lafearo Græcorum imperio potiente, occupato, cuijpræter alias iuris rationes, ctiam affînicate coniundus crat: Défi-gnatusenimeracàloanneBataza per tabulasceftamcnvarias huiustüton Verùm Palæologus contra fidemdatam, atque omnium gentium mores, peflîitio amp;c in-auditoad idferè temporis ineafamiliacxcmplo,pupillum ipfum imperij guber^ naculis deftinatum,fublatis etiam prius ipfius fratribus,incerficiendum crudelif-* fimè curauit, imperium^, per vim amp;nbsp;fummurn feelus occupatum,ad fe tranftu-^it,acintercctera,àquibus regni fui nefarij piimordia aufpic itusefijGuilelmum ^uendam Gallicum, Achaire amp;nbsp;Bithyniæ Principem,rcgnodecurbauit,diuq. in vinculis alTeruatum,ac tandem Adrianopolim perdudum, ibidem in arôliori euftodia tantifper retinuit,donee Maluafiam Peloponnefi caftrum mumeifii-inum,fibitraderec,.cùius deditione falt;îla,carccribus liberatuseft. Quaviëloria

‘ PalæologuselatuSjConfeftimBalduinuminGræciæ oris laticantem,amp; fubinde fubiîdia Principum implorantcm,magna vi adonusfuit. Cuius quidem copiis cuinBalduinus fe longe imparem amp;nbsp;inferiorem vidcrct,non expedato conlê-rcndæmanus tempore,ad Pontici maris anguftias,ad quasomneroburcopiarû, dcduâis ab omnibus vrbibus præfidiis, tranfportarat, celerrimè aufugit. Huius turpisfugæ ignominiacfFccic,vt quidam cxGraecisproccribus,Gallici nominis pertæfi,perclandeftinoscumipfoPalæologointcrnuncios agerent,vt intempe-ftanode ad cercam horam illiaifignatam, inftrudis copiis, adelTc velit, vrbemq. ipfain Çonftantinopolim citra alicuius certaminis periculum ,amp; plané abfque aliquo ftrepiturccipiac. Quodcùm minime negicxiflet ,ac intelligeret,quantæ dignitatis accefiione exhoenouo facinore augeretur, fi nullis incerpofitis mo-risjhanc leuifiimæ gentis voluntatem non réfrigéré pateretur, cæfis vigilibus, ac ducentisproditoribus,quirepcntinoquodam motu ad arma, (vt in tanta côfiër-natione fieri folet^conclamauerant, vrbem ipfam, proue padum crat,obtinuitiH^^7 anno poftquam à Veneris amp;nbsp;Gallis fuifiet capra, quinquagefimo odauo, vel, vt 5 «Ä*. inultisaliis videtur, fexagefimo tertio. Poilhuius præftantiflimæ vrbis nefa- , liant fubfecutam feditionem, pari fortuna Pantaleon luftinianus, vrbis Patriar* cha vfus, repentino curfu cum omnibus fuis, conuafata prius fumma cum diligentia fua iupelledile, transfretato Hellefponto, in cuij^ finum fcfc recepit qui proptermultiplices mæandros Euripi nomen aflccutus eft. IntercaGræci,intcl-Icdalmperatoris fui fœda fuga,depofica omni prifiina reuerentia,Gxcuflifquc Omnis obedientiæ frenis, prillinum imperij (latum récupérant,ac fcfe in liberta-temvindicant:fedPalæologus Byzantiopotitus/nealiqua in parte humaniora vdbenignior videretur,(latim fub initiocaptæ vrbis,pucros nobihfiimos,fidei fuæconcreditoSjimmaniteriugulat, aeper omne (cclus amp;nbsp;cardes turpiter grafia-*^^^^ tus,magnam præclarifiimorum ciuiumftragem facit, Nam fibiprobe confeius, ƒ«*»«lt;• quôd per vim amp;nbsp;fraudem arrepta imperiadiu confi(lerenequcant,hoc vnum age^

batj vt, fublaiîs de medio optimis quibufquc, mediam pkbem in cfficio metu retinerctjipfe tarnen interim ,quamuis capta vrbc,magnis perplexis bellis continua quadamferie,vltoribusDiis,inuolucbatur; ßquidem,vt cetera bella bre-uitatiscaufa bîc filcam,cumVcnetis diu3crcamp; pcriculofum prœlium geflit jà quibus profedô non femel fuperatus fuiflet,nifi Gcnuenfiumopeadiutus ,du-dum ancipiticafu de aléa belli cum fumma totius imperij Græci iaâura, pericli-tari aufus effet. Ligures enim fingulari in Venetos odio,cùm fbi à Palæologo },aud vulgaria beneuolentiæ figna oftendi obferuafïent, ad illius aniinnm coii-firmandum magna prudentia vfi^Guarenumludicemj amp;nbsp;Gulielmum Viceco-mieem ad eum legatos habuêrc,qui de fœdere icendo, arque amicitiæ iurcagendo, feriô Reip. nomine tradarêt, eo fane eucntu,vt Cæfar ipfe, ad dcuincienduni fibi Genuenfem populum fuapte natura ad magna contendentem,amp; raaioribus feinper afpirantem,Smyrnam,Afiæ vrbem, arque etiam vt à plerifque aliis hi-ftorica fide traditum inuenio,Chium, Ægæi maris infulam, Saches Turcis voca-tam, fumma liberalitatecontulerit: cuius quidem beneficiis deuindi, vtamp; ipfi vicifiimaliquidconferrent, neue fefe liberalitate à Græco fuperari paterentur, claflc arque omnibus opibus difficillimis quibufque temporibus contra ipfos Venetos,adeoque aduerfus omnes eius hoftes,non citra grauem Reip. Genuenft iaéluram haud rarô ipfum turati funt,refragaRte huic iïlorû inftituto mirumin modum Vrbano quarto Pont. Alexandri fucceflore^qui valde Genuenfiumlk-dia, hac quidem in parte,improbabat amp;nbsp;damnabat,ira vteos etiam anathematis fulmine deterrere, ac poftmodum omnibus diris amp;nbsp;imprecationibus ab hocfœdere abducere fçpius conatus fueriqlicet nunquam tanta terriculamcnta inijeeret, vteos abinftitutaamicitia amp;nbsp;focietate retraherepotuerit, non fine magnaquidem gentis conftantia,quæ patriæ charitatem arque imperij amplitudinemlonge pluris, quàm omnes Pontificias comminationes facerc iam longo vfu didicc-rat. Hæc ferè ad annum fupramillefimumducentcfimumfexagcfimum con-tigêre, Subfccutis deinde annis ,pari pertinacia Genuenfes in hac Græcorum amicitia arque fœdere contra omnium Principum Chriftianorum voluntatcm pcrmanferc,tanta certe alacritate, amp;nbsp;animorum propenfione, vrinamplifTimo Genuenfis Reip. Sen3tu,conuocatis de more in curiam tribubus amp;nbsp;decuriis, Senatufconfultodecrctum fit,vt fex naucs, ac deeem triremes fubfidiariæomnibus inftrumentis bellicis amp;nbsp;militari apparatu inftruôlæ, ipfi Palæologo fub au-fpiciis Martini Buccanigr.T,magnitum temporis apud eos nominis amp;nbsp;audorita-tis, quàm celerrimè tranfmitterentur. Poft hæc anno eiufdcm æui fexagefîmo fecundojdecem triremes in Venetos,côtra quos iam bellum inllauratum fuerat, fubOthoucntipræfcduraatqucimperio cmilfæ. Qui adornata iam claflc, ad primum fecundi ventiflatum nauigationcm inftituir, amp;nbsp;Byzantium verfus cur-fumtenuit. Cumque effet in confpedu Hcllcfponti,non procul abeofinu qui propter vtriufqueripæ^igiiftias Bofporus vocatur, in nauem Venetam multis pretiofis mercibus refertam, amp;nbsp;ad Abydum vfqucprogrcflam, ac Conftantinor politn fcftinancem,incidit,quam etiam omnibus vinbus expugnatam intcrcepic. Verùm,cùmhuiusfunefti belliexitus, quicumque etiam fuiflèt fucceflbs,cum Reip. Chriftianæ pernicicconiundus ab omnibus fapicntibusindicaretur,ideo-lt;^ùc Pontifex vererctur,ne(id quod plerumq.fieri folct,)cx belli diuturnicate,pe.«-nes quemeumque etiam vidoria fteriftet, grauia damna tori Chriftiano orbi incumberent amp;nbsp;demanarentj vt his incommodis inftantibufijue malis obuiain mature irctur, iterûfçriô ab ipfo,ac nonullis aliis Italiæ Principibus claboratum

fuir,vt Iioneftis propofitis vtrique concentiofæ parti pacis codicionibus, ad con-ôc vnionem redirét.Verùm, licet omnibus viribus amp;nbsp;ftudiis hac in par-f^inîEarctjVix tameobtinere potuit, vt ipfi Genuenfesin illius gratia Guidonem ^pmiilain amp;nbsp;Siinonein Saluagum legatos,defummapacis aduros, ad fe mit-'«^rent:qüi port longa in Curia ipG R.omana colloquia amp;nbsp;difceptationes,tandem quot;on ira multo pórt, re infe(rta,ad fuos reuerd funt. Pontifex tarnen,tum vt doce-quanto pacis rtudio teneretur, turn quovtrumquepopulumfacilius permo-quot;Si'etjoratorem proprium ipfis GenuenlibusLegatisadiunxit,Saflarifcilicet An-virumin primis eruditum,amp; multarum rerum cognitione arque vfu inftrurtum, qui Senatui cius nomine ortenderet , quantis periculis populus Genuenfis fefe obijeeret, d pertinaci quodam animi decreto, folo æmulationis fti'dio bellum in Ada ipfa alerent amp;nbsp;fouerenr. Ceterum tanta animoru omnium luitdiftracliOjVtneque Pontidcius Legatus, neque oratores, qui Roma redierat, Pacrum animos ad pacem infledere vel aliquo modo emollire potuerint, adeo '^cbslluin indies fendm vehementius flagraret,ac Veneti non modo Genuenfes ^flidiios Veteres hortcs,verum etiâ Palçologos ipfos infeftirtimos habebant,amp; cxperiebantur.Et quia ipd multum præddij in hoc drum erte putabant, ß copa-ïataclaflè,hoftiucondliaceleritatepræuerterent,fumma cotentione adnid funt, ^teainrtruda,primu impetum in Euboeam infulam,vulgô Nigropoiitû didam, lacèrent;amp; deinceps comutatis fubinde portubus, totam illaoram maritimam diiicxarunt, quæ mari Ægæo proxima,Adæ minori adiacet; eiedifque iis qui Græcilmperatoris ftudia amp;. partes fequebantur, magnam impreflionem vbique fcccrunt,ita vt etiam Amphedum, Friderici fccundi Cæfaris ex Marula, Bonifa-d) Veronends dlia, nothum, illius infulæ parte audum amp;nbsp;ditatum, pari incle-quot;lentia ardore eijeerent. Inde multa: calamitates ortæ,ac fubfequentibus tem-poribus mareipfum à prædonibus piratis miferè inqüietatum, de profedô, vt nullibi gentium fatis tutô viueretur, cùm fcilicet nullæ nauigationcs dercnqquæ præfenti periculo carercnt,infertis ipds hortibus omnia circumquaque occupan-dbusjamp;citraaliqucm locorum, vcl perfonarum delcdum deprædantibus. Veneti enim, ne inferiores, vel aliquaex parte hortium potertati cedere viderentur, tresnauesprædandicaufa emiferant,quæ totumipfumHellefpontum, amp;Pro-pontidem ad Bofphori fauces vfqueperuagatæ, adeo libéré gralEabantur, vt tan-eiuam extra omne diferimen podtæ, de reditu parùm edent follicitæ, Verùm Jongè aliter arque exirtimabant,res accidit. quippe ab ipds hortibus perinddias circumuentæ,ad vnû captæ fuerunt,tâta cum rtrage ôc inaudita barbarica ferita-tejvr per exquidta tormenta, amp;: varios cruciatus captiuos forte dudos,fumma-^uecuin inhumanitate inter fe partitos, crudeliter iugulatêtatque interdeerent. fiMai» Keliquos, quos Palæologus obtinuerat,miferè excæcatos,ad infelicem amp;nbsp;mifer-rimam vitamreferuauit. His variantibus belli fucceldbuSjVtriufque gentisani-ini adeô fuerunt exacerbati, vt omnes cogitationes paci^abijeerent, ac omnis vitæpræddia, omniaque pacis amp;nbsp;belli ornamenta, in folis vidricibus armis domiforifque reponerent y crudeli, vtiequidem reor, vtrumque populum exti-iBulantefatOjCÙm à paruis initiisita deiifceps fucceflù temporis mutuis odiis exarferintjVt in mutuam perniciem perenni cura inuigilarent atque incumbe-tent.Hincvidere licet, quàm grauia damna fæpe à leui caufa no folùm cum dif-pendioatq.excidio vniusfolius gentis vel ciuitatis,verùmcumcommunima-^iinaruin regionum iadura fæpiùs ihferantur^ quæ fane progreflù temporis ita inualefcunr, vtpoftmodum nullis condliis,veliudicij maturitatetolli,vel fupe-

yti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B E L L O v E N E T O, L I B. I.

raripoflint,ficutiiam longo vfii amp;nbsp;tempore cum manifeftis ,vt fæpè vidimus, ipfarum regionù euerfionibus obferuauimus. Hxc obiter pro mei iudicij tenui-tateadieci amp;nbsp;annotaui ,ne cum in ftatu harum duaru præclariflimarum reriira publicarum penitîùsintueor,inanimaduertenti3quadain, animiq- torporCjal-lèrnantis vtriufquefortunæ vices neglexiffe videar. Veneti interea,vt ad omnem cafum effent inffru6liamp; parati,duarum amp;nbsp;vigintifextriremium claffem duce Gilberto Dandalo inftruxere, atque omnibus apparatibus bellicis eleganterad-ornatam, extra portum aliquantulum proueólam,toti ciuirati confpicienda cum fumma omniu ciuium fatisfaclione præbuêrc, acclamantibus omnibus, vt quod fauftum amp;nbsp;felix cffet,pro Reipublicç Venctæ nominis claritate ôc prillinægloriæ incremento gereretac perpetraret. Itaque arridentibus ventis, faufta omina-tionc fubfecuta,e confpeótu ciuium fenfimfubduóta,acprofperanauigatione in Afiam delata fuit. Pari diligentia amp;: ardore dpmi forffque à Genuenfibus paratui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft, uc codcm ferme temporis punûo claficm quinque amp;nbsp;viginti

dorum, magna celericate amp;nbsp;induftria eduxerunt : fed Senatui handquaqnam per id tempus confultum videbatur,vc vni foli tam magni momenti claflis cominit-teretur. Pioinde fuffragantibus ipfisPatribus, Petrus Grimaldus, amp;Pefchectus Marocellus, optime Temper de Repub.mcriti,cu m æquali imperio ipfi clafli iin-pofîti præfeôli, quorum fcilicetopibus non femel Refp. ipfa necelTitatisrem-pore, præfertiminpræcedentibusexpeditionibus,adiuta amp;c vfafuerat. Habuic namque inter cetera præclara bene inftitutæRejpub. omamenta, Genuenfis po-pulusfataliquadamrationc bancfelicitacem ,vt veroque tempore belliamp;pacis viros produceret cùm induftrios, turn patriæ amantiflimos, qui reeufatis nullis periculis, nihil non in patriæ gratiam facerent, adeô certè vt laboranti Reipub. amp;nbsp;propter aflidua bella valdè exhaufto amp;nbsp;attenuato ærario publico, fæpèâ phuatis eiuibus occurfum opitulatum fuerit, tanta fané profperitatc, amp;nbsp;tamimmenfo Reipub.beneficio,vt,diis ipfis, bonis eiuibus propter fpedatam pietatemjamp; pa-triæ amorem,gratiam referentibus,non folummodô Icmper eorum meritis à periculis liberatafuerit, verumetiam recuperatopriftino décoré, inpofterum ma-iori ferè quàm antea dignitate ac exiftimatione conftiterit atque floruerit.Con-ftitutis igitur omnibus ex lèntentia rebus,paratifq. ad bellum neceffariisjOrien-tem verfus nauigarunt, amp;nbsp;non ante clalfem in portuin fubduxêre,quàm ad Promontorium,vulgô S. Angeli vocatum,peruenirent. Ibienim cùm reliquam U-. guftici nominis amp;nbsp;imperij claflem, ad ancoram fubfiftentem,inueniflent,magna cumomniûgratulatione atqueapplaufu accept!,fefe ceteris coniunxerunt,ita vt in hac expeditione claffem triginta oôlo triremium fub imperio haberent.De-leclu itaque habito, recenfitifque de more militibus',fingulis trierarchis impera-tum, vt fi quæ triremes vel nauigia aliqua fui parte luxata effent, vel minus fin-ccra, eadem fumma (ÿin diligentia reficerentur,ne fcilicet ad tantam expeditio-nem,omnemq. belli vfum effentinutilia, velimparata. Quodpoftquamaâu-tùm ab omnibus effedum amp;c procuratum fuit, fub auroram,propitiantibusip/îs ventis amp;nbsp;leuatis ancoris, fublatifque rtauticis de more vndique clamoribus ,claf-fêmeduxerunt, atque Byzantium verfus curfum tenuerunt, eo conGlio, vtIm-p»eratorem Græcum eo temporeibi confiftentem,omnibus præfidiisamp;: com-meatibus iuuarent.Sed vbi primùm extenfis velis clafiis ipfa profpera nauiga-tione ad vnum ferè diem vfa fuiffet, per fpeculatores ad hoc miffos Præfeâi iplî

intellexêre^hoftilê clafl'em non ita longe elTe in ftationc amp;nbsp;in procinôlu,eoanimi dccre-

QfcretOjVtad primam commoditatem Genuenfi claffi occurreret, ScE karei ^Ppohunitas temporis condicio ferret,manus confereret,ac vim pararet:fuper nucio Iiabitis amp;nbsp;collatis, vt moris cft,in ipfa prætoria triremi fententiis^coiii-'nunibus fuffragiis decretum fuit,vt ad omnem cafuinfe paratos amp;nbsp;expeditoi pfæberentj ac nulla ratione pugnam defugercnt. Verum, cùin poft communica-fententias non fatis bene inter ipfos duceseorumqiie füpremos tricrarchöSj 'niitua puto æmulatione concitatos, conueniret,quatuordeciïti tailtummodo triremes ex totaclafleele(ftïefuerunt,quæ à ceteris nauigiis fepàratæ amp;dift:ra(ftiE, Wum cum bofte congrederentur,non abfque magno Genucnlîum detrimeii-to^quorumdift'enfioeftecerit, vt parùm féliciter cum aduerfariis, höc quidem • tempore, dimicarecur. Nam cùm ipG numero amp;nbsp;viribus longe Vehetis effent iil-feores, fieri non potuit, licet fummo ardore res ipfi vtrimque gereretur, vt vi-’^oiiajfortunæque profperæfucceftùs,penes ipfos ftarct. ProindeinteremptoS^*^ Gamaldojpræfetborum altcro, fimul fortis ducis ac ftrenui militis munia graui-ter obeunte, quatuor nauibus amiftis, ceteræ triremes à ptœlio reliquæ, fefe in ftigam dedêre 5 quæ tandem in Epidaurenfem portum delatæ funt. Hæcfeiè in Ægæo mari ad feptem piiteos,vt ipfi patrio idiomate âppellant,gefta fuerunt.In-tcreatemporis,cùm Ligüruinanimi bac accepta clade pótius exacerbati quàm confteinati eftent,nibil reliqui ad fummam diligentiam feccrut, quo minus om-ticm temporisrationem coiiquirerent, amp;nbsp;commoditatem aucuparentut, vt acte-ptamignominiamparibus,vel,ft poflent,maioribusdamnis refarcirent:amp; for-^p|^\^ tiinæbeneficiobreuipoftea fadlum fuit,vtinterceptis quatuor onerariis busVeiietis-commeatu atqueomni genere merciurrionuftis , ac in Eubœam infiilamvelifîcantibus,priorem iatluram amp;nbsp;dolorem magna ex parte mitigarent acfableuarent.Hæ namque cùm ventis omnibus propter maris malaciara effenc dcftituræ, efiicere non potuêre, vt remigum agilitate amp;nbsp;robore fefeà Ligufticis triremibusjccleritate miraamp; opportuno remigio inftrudis, liberatent: qüade: caufa cùm fele in fummo difcriminc amp;nbsp;pericülo verfari intelligerent, vnicain fpem omneque vitæ fubftdium in fortibus armis repofuêre,eo fané fucceffu, vE cum robore minus valerent, facile in poteftatem corum deüenirent. Ceterùm cumfummaanimi vtriufque partis contentione amp;pcrtinacia plurimis in locis fæpius concurreretur, amp;nbsp;ambiguo Marte decerraretur, plurima proculdubio vtrimquedarrtna vitro citroque,diuerftsquidém têporibus, iilatafuêrejvicit ramen Genuenlium fatum, amp;nbsp;Reip. fortunæ genius, vt poft exiguum temporis in-teruallum,exvariis locis amp;:infulis,fubdiuerforumducum amp;nbsp;præfedtorù aufpi-cijs5fexaginta Liguftici nôminis amp;nbsp;imperij triremes atq. alTipliùs,in cundé locuni conuenirent,amp; congregarentur. Verum enimuerô,cùm pernicioftlftma illà Erinnys,inuidia vocata , adexcidium amp;nbsp;euerftonem Rerumpublicarum amp;nbsp;omnium boneftarum aôtionüm nat3,etiam indies aliquid noui amp;nbsp;ftniftri Reip.Gë-nuenfi moliretuq faéfum fuit,vt fubindeipft duces amp;nbsp;^æfecti inter fe muziùs'Zf/îLi. odiis certantés amp;nbsp;flagrantes,Cæfari,rerum difificuitatibus omnibus,otaniumque^^“^;quot;^quot;^ reriim pænuria amp;nbsp;inopia maxime laborà^ti, amp;nbsp;ciii fe pluriirtum debere fæpius confeffi erant,in extrema quadam temporis necelft täte Opeinnon tulerintffedfu-neftis in medio rei bene gerendæ curfu odiis inflammati, ac ad otium amp;nbsp;torpo-reinconuerftjCiim fummo dedecore, rtec minori nôminis Liguftici ignominia, anitnisjibi nulla repræclarègcfta,prorfus elangucrct,âdeô vt plurimis in patriam fuam reuerfis,fummo vitio amp;nbsp;ignominiædatum fucritjquôd fefe in tantain ani-morum diftraôtionem deduci pafli efl'ent.Nimirum cùm fatis omnium militaris

'714 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BELLO VENETO, LIB. I.

difciplihæperitorum iudicio conftct,fi concordibus animis in Eacexpeditionc rem ipfam adminiftranent, Veneto's cum fummo dedecore ad vnum deleri, vel magna calamitate à Rep. affici potuifle. Porro incifo belli neruo, que fem-'vincula nn- per ftrenuiflimi duces concordiæ vinculo potißimum contineri iüdicarnnt jiie-cede fuir,vcpene^Genuenfes focordia amp;ignauia mirum in modum poftcacum tarneuideiïtiLiguftici nominisdecrimehtopeccaretur,vt muleis ignominja no-tatisj peciihiaq. mulcatis, in nonpaucos trierarchos, amp;nbsp;alios magnæ anüörita-tis virós,capitalipoena ad pofteritatis exemplum animaduerfum lit. Parifeueri-tace Senatufconiulto lato in ipfulii vrbis prætorem ob Remp, fegniter anno præcedenti adminiftraram 3 vli funt. His fere temporibus non foTum in ipld Ægæo atque lonio marivariis conflidibus ac certaminibus fæpius concurlum fuit,fedetiâm circa infulas finitimas jatqueadeo in ipfa Syria, bellum exarfit, Venecis Ptolemaidem,Genuenfibus verb Tyrum tenctibus- ficvt quidquid edet perealoca Chriftiani nomini^,tanquaminduo duarum gentium lludia dedu-ólum amp;nbsp;diftraólum, lion citraChriftiani orbis amp;nbsp;imperij grauiflimam iadurain amp;impendium,fuerit,crudeliftimoincereaTurearumtyrannoMahumete omnia fangüine,cædibus amp;incendiispolluente,acpræclariftimis quibufque vrbibusin deditionem acceptis, omnia ad* vaftitatem amp;folitudinem redigente,conniuenti-büs, velpotiusfupinis amp;nbsp;altumfomnum dormientibus iis Principibus qui ad ncui bill»- Chriftianæ Reip. gubernacula admotierant. Genuæetiam noua claftis fummo ftudioreparata fuit,vt ft quidprioribus belliseft'etincommodi acceptumjdite-mtaioiGin. priftiuam dignitatê redigefetur, fic vt breui temporis fpatio, totius Reip.

confenfu duæ maioresonerariæ,amp;viginti duæ triremes omnibus armameniis inftrudtæ fuerinr,ac trium millium amp;nbsp;quingeiitorum ledillimorum milimm ex agro Liguftico habito deledtu, numerus fub impetio amp;nbsp;aulpicio Simonis Grirti confcriptusjcuiex communi Patrum decreto quatuor ciucsfide^cohfilio acvirciite inhgnes,nempe Rogerius Ancónicanus,Ogerius Scottus, Petrus Camillus, amp;Amichetus Grillus, coniundifuerunt- quorum cofiliis in rebus arduis amp;nbsp;quotiefeumq. vfus poftulatet) vterecur. Nec minori diligentia Veneti vfi funt, quippecum ad idem fere tempus magiiani claft'em inftruxerint,amp;fubpraftan-tiftimorum ducum acpræfedorum imperio in Siciliam, vbi hoftis tunc ftatio-nem habere dicebatur,ablegarint. Verùm, cùm præter fpem amp;nbsp;opinionem nullum in Siciliahoftem reperirent,confeftim mutato curfu in Syrian! itet in-ftitueruntjamp;profperaceierique nauigationevfi,non itaprocul a*ryro innauim . , Genuenfem, Oliuam vulgo nuncupatain,omni geliere merciumopumque in-

UttHuLtau. n r» •/'Y’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I • r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

flicainter- Itruclillimam, calu qüodam iiiciderunt,quam adorcijtacili negotio intercepere.

Quoquidemfucceflu mulro ferociorquamantcafadus Venetus ,Tyrumobli-dione eiligere, atque viribus oiünibus expugnarein animuminduxit.Sedcum vrbs ipfa non folumeftet arte amp;nbsp;natura Inunita, verum amp;nbsp;fummo cum præGdio validoq. milite teneretwi', ftrenue amp;diu intrépide defendebatur,eo tandemfuc-ceftu, vt Venetum dulcis fortunæ beneficio mirum in modum ebriumac lafci-uientem, magnis incommodis afficcregtj amp;nbsp;ab omni expugnationis fpe deiice-peilt. Siquidem tanta erat animi defenforiim coiiftaiitia amp;nbsp;alacritas,vt licet obfi-dio nondum foluta effet,nihilomintls Genuenfium præfeduséodem adnauigare ftatuerit,quö ciuitatem ipfam valde laborante,recentibus fuis auxiliis obfidione leuaret, hoftenn^ue fortiter expelleret . Verùm , cùm iam inaiorem partem Tyrrheni maris elfer emenfus,intelleda decern oncrariarù naüium Venctarum nauigatione,quæ mercibus repletæ in Syriam feftiiiare dicebantur, eueftigio mutatä

’iitiLnafententia,ilIas profequi confticuir-quas non antea confccutus eft, quam sdimperatorem Byzannum, à quo valdeexpeclabatur, vnam ex fuis trireinibus ™fifler,acduabusnauibus trireinibus frumentatuin præiniftis,ipfe cum reli-^uisfuisnauigiis verfus Hadriaticum ftnuin curfuin inflexit,amp; non itaprocula byrrhachio prædiôlis nauibus Venetis occurrit- inagnoquein eas inlpetu faólo, vndique obfidet oppugnat: fed cum Veneti propter return naua'ium longuni vfum amp;confuetudinem nihil prætermififlent quod ad rem nauticam rebus ram perplexis amp;nbsp;dubiis fpedtarer, nauim fpeculatoriain prasmiferanq qua reuerfa,illis nuntiatur,hoftemininfidiis delitefcere,acitaparatum amp;inftrult;ftum, vt nihil' J^agisquam illorum aduentu expeClaret atq.expeteret. Quocertenunciomiri-ficeperculflac trepidi, commutato curfu,proximum portum fummaconten-tionepetunqpartequemercium in continente expofita,fefefuturæ pugnæ non dtramagnamanimiconfternationem expediunt,malome hcrcle fitaomniura præhgientibus animis)fato. Nam cum ipfi Venetinauium numero longe eflcnt inferiores, facile amiflis omnibus fere nauibus,vna cum ipfls mercibus in pote-ibtemhoftium deuenêre:vnatameneximiæmagnitudinis nauis multis pretio-, fis mercibus onuftaelapfaeft,qua2 ventorum amp;tempeftatis beneficiovfa,falua' amp;incolumisin amicum portum (Lumisvulgo vocant) acceptæ Icilicec cladis nunciadcuenit. Sunt quiexifl;iment,in haepugnafummaanimorumvtriufque partis pertinacia ardore,ad defperationem vfque dimicatum fuili'c,adcó vc certaine parum ante Solis occafum inceptum,ferè in mediam vfquenoÓlem pro-rraftum èc prorogatum fit, donee tandem viótoria potitis Liguribus,Veneti ipfi turpicer multati fint. Quibus rebus féliciter geftis, Genuenfis nauarchus diuiti' pretiofa præda auólus, fe domum recepit. At Veneti,licet grauem iaóhurain perpeffi eflent,amp; magni iftarum nauium amiflionemfacerent; tarnen animo in-Iraftijconfeftimlacobo Dandalo,fummo viro,ad bcllum ele(fto,nouam claflem inftriixêre^. cui præfeôlo circa Ragufium lllyrij oppidum,Marcus Gradonicus pari audioritate ôc induftria apudRemp. Venetam florens,fefe coniunxit, amp;nbsp;fo-ciata clafl'e, collatifque in vnum viribus, omnem fere Siciliæoram,Eoiqueamp;: occidui Solis tradlum late circumucdli,tandem tres Ligufticas triremes circa Li-lybæumSiciliæ promontorium obuias habueruntjquibus confpeólis, inllar ra- raej à Vent’ pidoruin luporum ,ouiumgrege confpedlo geftientium, quamprimum armaj,f«. expedite iubent, impreflioneque faóta,modico negotio casinterceperunt,eo certe facilius, quo numero amp;nbsp;viribus Genuenfibus eflent fuperiores, Nam, vtquorundam annales teftantur, claflis Veneta duorum amp;nbsp;quinquaginta omnis generis nauigiorum erat. funt multi qui fcribant, hunc numerum exceflilfe. In liacgerendarum rerum diuerfitate, amp;nbsp;fæuientis fortunæ curfu,à Genuenfibus decern triremes fub imperio Simonis Guercij aduerfus Venetos paratæ in-ftriidlæque fuerunt, eodemque tempore ad Tyri Principcm, quo ilium non foluin fibi deuincirent, led firmiorem conftantioremi^e in amicitia perpe-tuo retinerent, ex Senatus decreto Lanfrancus Carmandinus ad ipfum ablegatus fuit. Verumenimuero, poftquaiijide Venetis apparatibus ,atque adco dcnaualiexpeditione certiorcs fadlifunt,annofupramillefimu ducentefimum fexagefimo fexto,viginti feptem triremium claflem duce Lanfranco Borborino emiferunqcui, deledfuprius habito, tres præftantilfimos ex præcipua nobilirate virosjceuindiuiduos comités,amp; adomnes fortunecafus fidiflimosconfiliarios,. videlicet Balduinu Dietifaluum,RinalduCebam, amp;nbsp;Bonauiu Comitéadhibere pbeuit. Sunt qui arbitrantur,in Iios bellicos vfus eaferè tepeftate nauim eximia?

magnitudinis extruólam in hacexpeditione fuifle, quæ tanquam torius claffis armamentarium ad manus edec. EcquoniamPræfeôlusin Corficain delatus,ho-ftem cum triginca nauigiis finum Hadriaticiim egreflum ,amp; Siciliam verfus nauigantem, ab exploracoribus intellexerat, protinus ea,quam diximus, naui,in Cyrno infula ad Bonifacium rclióta, eôdem,celeri amp;nbsp;perpecuo nauigationis cur-fu,perrcxir,co quidem confilio,vc cum illo manus conlereret, amp;nbsp;de belli aleape-riclicaretur. In Siciliam icaque præceruedus, Venetum inter Drcpanum Ma* zaram, repentino quodam aduentu nihil minus expedantemjnueniqlicetinul-ti fine qui cxiftimcnt,vcriufquc partis clalTem in confpeólu Drepanitani porrus ? inuicemoccurrifle. Ego vc nihil certihac in refcriptum inuenio, lie fane nihil veriaffirmareaufim . Vecumque tarnen res fefe habeat, vel vbiinuiccm con-grefii fint, paru mad rem facit: fatis confiât,fummis viribus ac magna conten-tione, diuque dubio amp;nbsp;ancipiti Marte vtrimque certatum fuifie,adeôvt penes quos vitfioria ipfa fiaret,vcl quonam fbrtuna feCe magis inclinauerit ,difficulter animaduertipotuerit, præfertim tùmæquis viribus, parique quodammodô rei naualisperitia,in Siculorum confpeólures ipfa gcreretur,ita certè,vtvterqnepo-puluSjCÙm virtute bellica inuicem non cederet,hoc fiuderetefficcre,vt magis ini-quitatefati,quäm propriishofiium virrutibus viribus fuperari viderctur. Pul-chraherclècontentio, nbsp;nbsp;omni laude gloriaque digniflima,cum nulla maior vis

fitadconcitandosanimos,aliquoheroico motu præfiantcs,quâm virtutisæinU' Iatio,amp; cxæmulatione ardens fiudium amp;nbsp;feruor.Ceterùm,tarnetfi diu pari quo-;j^^‘‘'*dammodóFortuna 6c fortitudine res gercretur,ad pofiremum tarnen Venetus fuperiorfaólus,quatuorÔC viginti triremibus ab hofie captis, magnacum Ixtitia amp;nbsp;gaudio Vidor difeefiit. Quæ reliquæ numero ex Genuenfium erant,velcoin-bufiæin ipfoprœlio,vel fubmerfæ fuerunt. Duomillia amp;nbsp;quingenticapti,mille S)C ducentiFerro abFumpti dicûtur, adeô vt hæc vidotiamulto fanguine,fudoic, extremifq. periculis ab ipfis vidoribus redempta videri pofiit. Sunt vero non-' nulli quimemoriæ proditum reliquerint, hanc Genuenfium cladem nauarchi temeritati ac imprudentiæ maiori ex parte afleribendam efle : quandoquidem cum illi propter reinauticæ nanalifque militiæ difeiplinæ opinioncm inagnus bonos haberetur, ôcin magna exifiimatione eo potifiîmum nomine penes cc-teros naucleros effet, omnia ex propria voluntate,n5 adhibitis aliis inconfilinm, adminifirabat, fievt quamuis fæpius àconfiliariisceterifquereinauticæ peritis, admoneretur, vtrelido littore aliquantulum vlterius inaltum pelagus clalfem duceret ôc inflederet, adduci tarnen nullius audoritate potuerit, vtdiclo audies cfiet, vcl faniora confilia fequeretur at potius pertinacia quadam animi, ôc philautia deceptus, effecerit, littori inhærendo, vt clafiis omnis, vend ptopitij flatu deftituta,inaduerfam clafiem incideret, nullaque ratione pugnamdetre-dare pofl'et, atq. hinc Fadum efiCjVt magna accepta ftrage ôc calamitate, paru« abFuerit,quinad intcrftccionem vFqueadvnum omnescontrucidarentur. Non défuntetiam qui præfedum clafiis Ligufiicæ,proditionis infimulcnt,qua/îipfe largitionibusàVenetocorruptus,renaexindufiria neglexifict. Aliqui collega-rum fidem in dubium 3c fufpicionem vocanc,quafi illorum perfidiaruilfetcom-mifium,vt nauarchus omnium fanioribuscôfiliis ôc admonitionibus tamcon-tumaciter reludaretur. Qjiidquidfuit, fatis liquet, præfedum ipfumGenuain reuerfam,in Senatu ad dicendam caufam fuifie coadum : qui etfi grauibus ôc verifimihbus rationibus fuam innocenttam probate adniteretur,auequitarnen nonpotuitjVt omnino ex reis eximeretur. Nihil tarnen feuerius,miro Senatus

icmpcramcnto,in ilium,quain quodpublicatis bonis, amp;nbsp;decern millibus libraru multatus,vrbeexcederet,amp; à Reip. ftatu cxularct,ftatutum.Magna quoque fe-uentateinipfosconfiliarios trierarchosanimaduerfum fuiireconftat,adeô vc ädpofteritatis e.xemplum, amp;nbsp;ne dein ceps pari imprudentia ,perfidiæ non vfque sdeoabfimili,peccaretur, neue contumacia amp;nbsp;confiliorum prxcipitantia im-punitare confirmata videri aliquo modo poflct, ediótumfuerit,vc præter bo-Jiorum publicarionem, duarum millium librarum multam,ædes ac ædi-ficia corum , quorum culpa claflis in tantum difcrimen venerat, folo æqua-tijfunditus euerrerentur. Noncitra,me hercle(vt equidem iudico^magnam confilij amp;nbsp;iudicij maturitatem: quia cum in primis necedarium fir, vc Reipub. munia, ceteræque ciuiles politicæ funóliones magna cum fide amp;nbsp;æqui-tate adminiftrentur, nihil profcdo ad recinendam Reip. falutem, vel propaganda imperij alicuius pomœria, vtilius efle poteft, qudm diligenter præ-cauere,ne in militari difciplina aliquidcommittatureiufmodi, quod aliqua ra-tionc pofficad perfidiam referri, vel negligentia inculpari. Tanta accepta clade, ^uanquam publicis damnis priuatarumque fortunarum amiflione mirum in inoduinoinnes commouerentur amp;nbsp;indolerent, adeo vt in mæfta vrbe dudum omnibus fpc(ftaculis, aliifque ad vitæ humanætædia fubleuanda amp;nbsp;temperanda excogitatis remcdiisabftinerctur,nihilominus tarnen paucorum dierum inter-iedu,omnibus tribubus atq.decurijs more follemni in palatium conuocatis,ha-bito Senatu,eueftigiô confentientibusomnium animis amp;nbsp;fuffragiis, Senatulco-lulto fancitum amp;dccretum fuit,vt adreparandamReip. priftinam dignitatem amp;nbsp;potentiam,propter acceptam rccentem cladem, nonnihil labefadatam, ad fui fuorumque tutelam,viginti quinque, vel, vt nonnullis placet,triginta triremium claflis fuinmis ftudiis amp;nbsp;diligentia compararetur. Qua inftruda,cLim Senatus no paru tn ambigeret,cui potifiimum rei militaris fummatuto demandari pofiet, tandemfrequentioribus fuffragiis fummaque omnium confenfione Vbertinus £lt;gt;«»»-Auria,virfingulari virtute, rerumque geftarum gloria illuftris,amp; de ipia patria Vberti-àntca non femel bene meritus, dignus amp;nbsp;idoneus iudicatus fuit, cui tantum im-pcrium citra aliquod periculum, vel exiftimationis iaóliiram committeretur. Qui poftquam domi res familiäres amp;nbsp;domefticas conftituiffet, fumma cum omnium congratulatione,ac fauftaomniaacclamantium,ab ipfis Pa tribus cum flimmo honore amp;nbsp;pompa ad puppim triremis vfque honorihee deduótus eft: Clique débita cum reuerentia dimiftis,ac bene fperareiuflis,ipfe nulla mora in-terpofita,menfe Augufto eiufdemanni nauigationem inllituit,moxque Ha-dtiaticum finum præternauigans, aliquot diebus fubinde mutato curfu, oram ilbm eliciendi hoftis gratia legit Óccircumuagatus eft. Verum,cum fibi nulla confligendi iufta aciepoteftas ab hofte fieret, occupatis amp;nbsp;interceptis aliquot paruis eius nauigiis, temerè amp;nbsp;inconfultè euagantibus,in Cretam infulam adna-uigauii,ibique Cydonem vrbem,nunc Caneam diótaiW, à Venetis prius ex-pugnatam,militequepræfidiariofirmatam,repentinoincurfu, præcer fpem ac o-pinionem omnium magna cum felicitate jimniumque Genuenfium gaudio,ce-pit atque diripuit, tanta certè cum vehementia, vc vrbis direpcione amp;nbsp;fpolia-tioncnoncontencus, in Venetorum odium ac contemptum magna ex parte di-ruerit,amp;abipfoprætorionontemperarit. Militesenim fummo ardore conci-tatijamp;obacceptæ cladismemoriam mirificeferocientes, inhibcrinon potucrut, quin fubmiffis facibus, præftantilîimas qualque domos incenderent, eaque parte qua flammis imperuiæ effent,vi, admotis harpagonibus , aliifque inftru-

mentisjdemolirentur amp;nbsp;deijcerent, ita vc non folûmodô in ipfaciuitate, verum-etiam in fuburbano agro magna vafticas amp;nbsp;folitudo fubfccuca fir. Siquidcm fcretreccntis amp;nbsp;quinquaginta in caprinitatem abduólis, magnam opiraam omnis generis prædam in naues deportari iuflit,tanta cum omnium alacritate amp;nbsp;gaudio,vtex hoc felici rerum fuccefl'u fibi longe maiora deinceps pollicerentur, nouaq. fpe accenfi, adgrauiora amp;nbsp;vtiliora ardentibus animis afpirarencatqiie contenderent. Hacitaqueprolperitate fortunæ Auria vfus quampriraum in pacriam redire inftituitj fed domum properanti ,cùm in triginta duas triremes Venetas, quæ præfidij gratia viginti feptem amp;nbsp;amplius nauigia variis mercibus ixemphm opibus rcfcrta, comitabantur,incidiflet,cùm viribus amp;nbsp;numero hoftibus efletinferior,inftitutumiterconuertereatqueimmutare,nonfinefuinma prudentia óc iudicij grauitateneceffarium duxir-quippe qui minime exdignitatc Reip.effe flatuebat,vt fortunæ difcrimen,vel belli alcam temerè, vclnifilurama neceflitatc adduólus, expcriretur.Proinde fummolludio nauclerorum dexrc-ritate in Siciliamdefleótens, ibi prædam inter duces amp;nbsp;claffiarios milites, proiit vniu/cuiufque virtus óc honorisgradus ferebat, diftribuit, ac menfe Nouenibri Genuam viólorremigrauit. Circa idemferè tempus pari felicis fortunæ fuccellù tres triremes, quarum duæReip.Genuenfis, tertia verb oppidi portus Veneris eranc,vfæ funt. Nam cùm duce Pafeafio Cataneo circa Euboicum Euripum in onerariam nauim Venetam,pretiofis mercibus amp;nbsp;exoticis rebus onuftam,inci-diflent,facile eapotitifunt,fic vtexpugnata ipfanaui,plufquam centum amp;nbsp;tri-gin ta capti fuerint, qui partim ad tranlha in triremes tranferipti, partim meliori-bus vfibus referuati fuêre. Quibus fane fucceflibus læti Genuenfes, magna cum animi fiduciavndique mareipfum infeftabant,præfertimijquiinTyro,aliifq. partibus Afiæ negotiabantur, variis amp;nbsp;diuerfis excurfionibus Venetosipfos, re-centibuscladibus lan^uidos ac confternatos , mirum in modum diuexabant: quorum potentiæ cùm vixfe opponere poflent, ac indies in maiores angiiftias conijcerentur,Senatui Veneto placuic,vt adretundendam Ligurura potentiam, conatus,viginti amp;nbsp;vna triremes bene ac militariccr inll:ruâ:æ,Metbonem,Pe-loponefiacæ oræ firmififimum oppidum,mitterentur, quæ ibi in ftatione perpétua ad tutelam infulæ, atque adeô ad fecuram nauigationem totius ilHus maris, potififimum verb ad Reip. Venetæ falutem amp;nbsp;tranquillitatcm,permanerent. Et quoniam, vt ante diximus,ob inflidas iniurias,præcipuè verb propter cladem in Creta paulbante acceptara,mirum in modum omnium Venetorum animierac exacerbati,haudita multb poft,nouam claffem trium amp;nbsp;viginti nauium, magnis fumptibus amp;nbsp;accurata diligentia^fub imperio Marei Gradonici inftruxêre: quo confeftimvnâ cumtotaclaflein SyriamnauigareiuflTo, fummis confiliis domi forifquealïiduèagebant,vt,quibufcumquepoirentrationibus,Genuenfium in-fultusinhiberentjOmnefqueeorum conatus réprimèrent,non abfquefummo fani confilij amp;nbsp;periti dteis fruéfu. Nam Gradonico omnia fedulb ac prudentet ndminiflrante, fortunafenfim à Genuenfibus ad Venetos inclinare cœpit,adeo yLi« «--Vt non procul a Rhodo infula fêpten^ fine oôlo onerariæ Liguflicæ ab ipfo ca-perentur, amp;nbsp;abducerentur. Interea temporis, Clemens quartus, Vrbanoèviuis fublato, vt primum omnium fulfragiis fupremus Pontifex defîgnatus cft, indc ftatim ab initio nihil habuit antiquius, quam hos duos potentifiTimos Italiæ populos,mutuis odiis mirum in modum flagrantes, iterum inuicem coniungere,amp; ad fœdus amicitiamque ftabilcm deducere. Qua in re tametfî artibus omnibus vteretur,afl'equitaménonpotuit,vc illud perniciofifTimum bellum intervtrof que

^nefumma cum pertinacia amp;nbsp;obftinàtiône inceptuni, ac poftea muleis iniuriis ^cladibus propagatum, aliqüa ex parte reftingderetj vel rolleret. Quapropter ‘^uinpcrfuos legatos amp;nbsp;internuncios cum vtraquegenre egifl'etjuee aliquid pro-^ccretjcorum oratores Viterbum hoc animo amp;nbsp;confilioeuo'cauit, vt fi minus ad pacein cönftitüendam ,demonftratiscertisrationibus,ihfleóti pödent, indutiàs ^ilKinadcertum amp;nbsp;præfixum tempus inter fepacifcerentur: quod fane vt faciles iinpetraretjValdé inftabat, vt vtraque Refp. viros audoricate confiliis præ-tîntes mitteret, quorum iudi'eio res ifta publico nomine tranfigeretur. In etiatn fere fententiam Gallórum amp;nbsp;Siculorum reges advtrumque popu-lt; Ium eadem tempellate fuos oratores habuere, qui apudeos fuo nomine ferio ^gerent,amp; ad pacem conftiruendam vrgerent amp;nbsp;hortarentur. Verum enimueroi licetinnltis ftudiis totius fere Chriftianiorbis Principum vtraque gens folici-illifq. viiice pax amp;concordia multis nominibus commendata fuerit, ni- ' ^ilominus tarnen rés eum fuceeßbm habuit, vt port varias amp;nbsp;loiigaS altercatio-uesamp;contrôuerfiàSj nulla ratione ad fœdus, vel pacis formulain cogi potuerif, ^gt;^avccumfummoomniû,præfertim vèrô ipfiusPontifîcis,doloreinfeôlis rebus virimquedifeertum fit. Érantprôcüldubiô düO inimiciflimi inter fepopuli,tam ''ebementerad bellum propenfi atqué accenfi jVt nunquanl antea maiora iu-, fti odijamp;aperti belli argumenta,velindicia præbuerint:amp; tanta dehique cum 1167* lèueritateamp; fiduciabello erant interiti, vtannômillefimo ducentefimo fexàge-fimo feptimo Genuæ iterum cade caufa comitia haberéfitur : quibus habicis, fonfpirantibus in vnâ racamq. voluntatem Patribus,quinque ac viginti triremes ^«ccLüCa Grimaldo confcriptæamp;adornatæfuerunt^cui duo Senatorij ordinis firijiiempe Pafcàfiüs Cataneus, Otholinus Nigrius, tanquam confiliarij, feii pouüSjVtiputo jcollegæ,adhibitiamp;: coniuhâi fiint, magno fanècum iudicio maiorum fuorum inrtitutum fccuti,qui in rebus arduis amp;nbsp;perplexis, vni fort Pvci-pub.falütem credendam velcommittendlm effe, haudquaquam operæpretiuni foreexiftimarunt, multifqueaciifdem grauibuis fationibus âdduâ:i,fæpenume-rômiliciæducibus graüesviros,maturitate confilij amp;c militarisdifeiplinæfeien-da prærtantesj ârtbciàrunt. Portquam igitur facris pro veteri more operati clTent, atqucab omnibus faurta acclamationein boham fpem beneqùegérendæ reifi-duciam erecti, in Syriam tràiisfretare placuit; amp;nbsp;fie fatis commoda nàuigatione vfijinÆgæomariincluâS triremes Venetas,amp; vnam eximiæ molisacmultarum amphorarum nauemjinciderùnt, quas fubitô adorti,facili negotio expügnarunt; torS nauig^ amp;Ptolémaidem verfus diredo Curfuiantea quàm vrbi appropinquarent ,turrim inconfpéôlu ciuitatis ad illius fubfidium extrudlam, tumque temporis à Vene-torumpræfidiodefenfiim,port multos maximorum tormenrorum iôtus vioc-cuparunt. Quä arce in deditionem accepta, excômuni ducum confilio quinde-cimtriremes àd turelam amp;nbsp;fubfidium illius oraé relinquere expedite vifumfuit.h-*« Ipfeintérim Grimaldüsdux cum reliquis fuis copiisamp; velês, Tyrum verfus iter inftituit,eoanimoj vtcum illius vrbis regulode nonnullis fiimmi momêti rebus fecretô amp;nbsp;priuatim ageret. Verùm cùm in l^ac nauigatione præter opinionem Ipehi viginti fex triremes Venetas obuiäs habuifiet, huila fatione pugnæaleam, tametfi omni rtudio contentione reluôfarettir euitare potuit, âdeô certè,vt cum hou leui Reipub. periculo prærtantifiimus amp;nbsp;peritirtimus dux neceflîtaté temporis amp;nbsp;loci adduótüs,belli fortunam,licet miilto inferior,fubire nécertarium habuerit. Quare extcniplo omnibus adibrcitcrdimicahdum prmparatis ,habi-taquéâdmilitum animos acuendos amp;nbsp;confirmandos parua quidem, fed nefuofa ömhiné

omninó oratione, ipfe lorica fpkndente inclutus,ornnia prouidi duels amp;nbsp;firenui militis muniafortiter obibat, eiufque verbis militum animinonnihil, quodfe inferiores vidèrent, perplexi amp;nbsp;attoniti, ad tam honeftum exemplar confirinati, mirum in modum ad fummam alacritatem ercdi nihilque omninó praetermi-Atrex pra- ferunt,quod ad exiftimationem imperij Liguftici, vel ftrenui bellatoris munus pertinere arbirrarentur, co denique fucceflu,vt poll longam atquedifficilem pu-r»z«to. gnam, ipfe Grimaldus quinque triremium iaóluram faceret. Ceterum, cuin x’gre incolumiscum reliquisfuis trireraibus euaderet, mira confolationevfus,ph^-fentem omnium dolorematqueiaduram magha cum comitateverboruin,amp; vultus gellufque ferenitate inhibuit arque mirificè deteifit, Tyriq. portuin pt«; terueólus, ac moxcum ceteris quæ Ptolemaidi remanferant, coniruiólus,breui opportuniflimis vfus ventis, in Siciliam delatus cll in qua nauim vnam hofti-lem opuletttis mercimoniis, ac pretiofa fupelleélile repletam intcrcepit, ac vitra {gt;rædam, per fc quidem rnagni pretij, amp;nbsp;opimam ,trecentos fcrè vtriufque fexus lomines iecum in captiuitatem abduxit, paucifque diebus elapfis, tribus roftra-tis nauibus ad mare inquietandum infeftandum rcliólis, ipfe cum reliquisfo-erfgoriHix militibiis faluus atq.incolumis Genuam reuerRis eft.Ineunte vereciufdem ■pentifex fxculianno feptuagefimo, Gregorius decimus,Theobaldus Leodienfis antevo-

catus, Clementis qua rrifucceffor,poftquampontificia fedes propter purpurati collegij grauiflimas diflenfiones amp;nbsp;controueriias biennió quodammodó vaca-uiflet, frequentioribus fuffragiis Pontifex renuntiatuseft; qui principemin ea ciuitate locum naólus,nihil habuit prius, quàm llatim omnium Chriftianiorbis Principu folicitarc animos,vi depoiïtis Omnib. fimulcatibus ac domefticis odiis, controuerfiisconfopitisj tandem in vna perpetuaque voluntatis veræqiiepa

cis conllantiacoalefcerent coaugmentarentur.-cumqueeatempeftate Philip' pus Galliarum rex ,qui Ludoüico. prædcceifori in expcditioneTunetanapeftile-ra lue cum plerifquealiis proceribus ex humanis rebus fublato,fuGceflcrat,ceie-rifqueChrillianæReipub. Principibus facile audoritate amp;potentiaantecelleret, Pontifex fe operæpretium fadurum exiflimabat, fi illius potiflïmumaudoritatc amp;dignitatefubnixus, alios Tctrarchas amp;nbsp;Dynaftas ad parem confilij rationeni amp;nbsp;lententiam pertraheret. Guiuscertó auólorirate inprimis fadumfuit,vtCa-rolus AndiouinuSjApuliæ amp;nbsp;Sicaniæ rex,parem operam amp;nbsp;fidem hacquidemin parte præftaret, horumque interuentu folicitudine ôc audoritate, indutixtan-dem(cùm nulîa veræ pacis fpes in tanta rerum omnium cofußonetam cito fpe-

pollet) in quinquennium inter vtramque gentem, Venetos feilicet amp;nbsp;Ligf; res,padæôc confticutæ funtteuius quidem diligentiæ frudumPontifexdtali quadam rarione,amp; indulgentibus ipfis diis, mihi vt videtur, retulitvberrimum. Nam cùm rotidvin rantuminodoannis rebus facriscum fummapoteftateprx-ellèt, hoc videtur plane allècutus vt Pontificiam dignitatem ,quiefcentibusni-mirum interim hisdrwbus populis à mutuis odiis amp;nbsp;periculofiflimisbellis,to-tum Chrillianum orbem miferè diuexare amp;inuoluere folitis ,pro voluntate ôC præfenti rerum fuarum vfu tueretur amp;nbsp;conferuaret. Porto Pontificeè viuis fub-lato, quamprimùm pollpofîtaomni humanitatis, vel padi foederis reuerentia, icerui-natiox bcllum inter hanc vrramque gentem cum fumma totius Reipub. nitrafyue. Chrilliaiiæ pernicie renatum eft, crudchterque exarlit, eo certè maiori amp;nbsp;iuftio-ricum omnium bonorum virorum dolore, quo padæ indutiæmaiorem fubfe-cuturæquietis, amp;nbsp;public! otij fpem omnibus attulitïent. QuaetiampotilTimijni de caufacommotus Innocentius quintus,demortui Gregorij fuccenbr,antequain ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fere

WePontificiam dignitatem auölorirate alignaaufpicarecur, fummi ftudij pacis indicia præbuic, acmuleis fpem fubfequendæ tranquillitatis publicæinic’

Siquidem ftatim ab initio vixafTumpta tiaraiamp; infulis Pontificiis, quo ma-lorem fui opinionem iufta de caufa excicaret, ad omnes quodammodô Chrilliani otbisreges amp;nbsp;principes, fumma cum diligentia conftituendæ publicæ pacis cau-’alegatos habuiq præcipuè verb liuius vtriufque Reipub. decercantis procercs amp;nbsp;Magiftratusgrauiter adhortatus eft, vt tandem depofitis odiis Scarmis, dccon-cordiaaevera pacificatione feriô agerent traólarent. Qua fane in re tam pro-^peri fuerunt priini {uccellus,vt nemini dubiiim fuerit, quinilios ad faniora ænfilia pertraxiflec, nili fata huius optimi facri Principis vitas ftamina cum in-?cntiomnium mortaliura masrore ante quodamodo diem, in ipfo bene geren-^ærei curfa inuida manu abrupiffenr. Periitnamquefexto fere menfe, poft- snui/jimtu f|Uam ad tantum honoris apicem deueniftet. Nec multo feliciorifato Adrianus

^Hintiis Pontifex illius fuccenor,ex nobiliflimaFlifcorum familia oriundus,vfus '/.tä' AiifU dl.Qiiippefumma omnium Antiftitum amp;nbsp;purpuratorum cofenftone facrarum Wuinadminiftrationi admotus, vixquadrageftmum diem tranfgreftus, in extremum vita: periculum repentino inopinato quodam mortis genere incidit, ^ecumÏLiinmo omnium dolore vitajiion citra veneni fufpicione,exceftit.Quan-ôoquideincùm ex magna potentiftimaquefamiliaoriginemduceret, amp;nbsp;per omnes fete honoris gradusjvirtuce ipfaduce, ad tantum rerum huraanarum fafti-.?ium deueniftet, nullus erat in tota Italia Princeps ,cuiPontificis huius naturae l^onitas pacifqueftudium aliquaexparteexploratumnoneft'et,fic vtin non du-biainfpern adducerentur omnes, vteiusauâ:oritate prudentia bellum omne ^taftenus mira reru viciftitudine inter hos duos bellicohftimos populos geftum, deponeretur, amp;nbsp;penitus, quoad eius fieri poftet,extingueretur. Flagrabat nimi-lum ipfe Pontifex amore patrias, amp;nbsp;communis tranquillitatis adeo erat ftudiofus

amans, vt etiam inrerdum priuatas iniurias magna cum fortitudine amp;nbsp;animi eonftantiaad retinendam publicam tranquillitatem deuoraret, amp;nbsp;in gratiam pu-ti'icamlibens remitteret amp;nbsp;condonaret. Eratprasterea vfque adeo iuftælaudis gloriæque fitiens, vtad fibipromerendam pofteritatis famam amp;nbsp;memoriam,ni-liil non in gratiam Principum de pace follicitorum hac potiftimum de caufa fa-eetet. Habebat nimirum, præter ingenij indolifque prasftantiam, rerum diuerfa-îumcognitionem,ex medio vfu petitam. Siquidem cum adhuc purpuratus effet, Biagna cum prudentia fideique integritate, in maximis amp;nbsp;arduis negotiis, grauiflimifque legationibus non femel tanto cum honore omniumquefatisfa- ‘ ftione verfatus fuerat,vt vel hoc folo nomine fibi aditum ad asternam gloriam ftabiliendam immortalitatis famam confecutus videatur, patrui fuilnnocentij ffiinti,cuius fuperius mentionem fecimus^tamdiligens amp;nbsp;ftrenuus asmulus,vt illius venerabile nomen êc gratam memoriam omnibus fuis aólionibus, aliifque boneftis officiis in hominum animis renouaret propagier. Tanto igitur Pon- . tifice, præter omnium fpem amp;nbsp;expeólationem, tam cito extindo,animis vtriufq. ~ populidenub mirifice exacerbatis,bella vtrimque reftaurata Sc redintegrata fue-re,exquibus infiniia incommoda(vtfieflfolet) vltrb citroquedata amp;inue(fta lunt. Nam tarn vario Sc ancipitiMarte per longa teporis interualla gefta fuêre, vtdifficulter inueftigare poffim,quinamillorumprçcipuifuerint fucceftus.quip-pecum nihil in Annalibus, vel hiftoriis feorfum de hoc annotatum reperiam, ri-^iculum plane fuerit, aliquid adhiftoriæ fupplementum de proprio aftingere,vel CQmminifci, Sc ita hiftoriæ fidei vim facere. Proinde cum vniuerfa ea quas ad an

D E B E L L o V E N E T O3 L I B. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

num vfquceiufdem æui oólogefimum gefta funt, veliniuria tcmporum iiiterct-derint, velfuerinceiufmodi, vein licceras referri non mcruennt,nos maiore Ini parte latent,vel faltem funteiufmodi, vtmagis vaticinio nbsp;nbsp;ratiocinationcjquàm

bona fide enarrari poffint. Deinceps verô,hoc eft, eodem anno octogefimo, tres Ligufticæ triremes in Eubœam inlnlam Reipub. Genuenïîs iuftii transfretaiires, cumdudum diuerfis vends vfæ,hucilluc circumaôlæ fuifient- tandem non ira longèâCepIialoniæfinudelatæ,intoddem hoftilcs triremes inciderunt,ibique commiflbproclio,cuius primos Venetos auólores fuiireputant,poftdiuturnam atqueacerrimam pugnam amp;nbsp;dubium Martem,tandcm duas in Genuenfiumpo-teftatemdeuenilTe,memoriæproditum eft. Panels interiedds diebus,pari Fortuna triaVenetorum nauigiain quatuor Liguftica, quæ recens à porrii Gcnucn-fi foluerant, in mad Siculomaxirno amp;nbsp;violcntiflimo impetu,non cirra magnain difcurrendumconfternationem inuerfta fuerunt. Verum, cum rei milirarisö: nauticævtraquegens propter longamconfuetudinem peritiflimaeflet,3Cquead omnemcafuinpræparata,fummo cum vtriufque partis ardore,pugnaipfiin-ftruitur, amp;nbsp;maximocum periculo,diu, dubia etiam Fortuna vtriufque decerra-tur, ac tandem defatigatis Venetis, amp;nbsp;numero quodammodo fuperatis, vidoria inßgnkGe- penes Ligures ftetit, qua fane ipfos tarn magna moderatione vfos efle dicunr,vt captluos, quotum magnum numerum Fuifi'e conftat, fumma dementiaprofe-in viama. querentur, atque ipfis omnia humanitatis officia exhibèrent, adeô vt Venerihac potiffimùmdecaùfanon parumcommoti, multiiq. domefticis negntiisac mo-, leftiis implicati, diu ab armis abftinuerint, ita vt à prædiclo anno odogefimo vfquc ad annum m.cc.xciii. ab vtraque parte bcllotempcraretiiramp;ccflare-‘ ' tur. Interea,vtfemperaliquideft'et in quo fe vterquepopulus vel domi velforis occuparet, neuenimio otio torpefcerct ,d mutuis iniuriis ad praefens tempérantes, fibi cum aliis diuerfis populisfæua atqueatrocia bellaenatafunt. EcVenens quidem primo acerrimum proelium cum Anconitanis interceffit, quo vix maxima cum difficultate fummifque viribus amp;nbsp;fumptibus féliciterterminato,arma fua in Iftriæ populos,à priftina fide antiquoque foederis iure,turpi defedione ab-alicnatos,tranftulere^quibusadobfequium fidemq.redirecoa(dis,mox in Aqui-leienfem Antiftitem,qui rebus priuatis diffifus, Goricianum Comitem in belli focietatem conuocarat,quo Rempub. Venetam commodius atquefidentiusdi-uexaret, conuerterunt. Ligures veto ij fdem fere diebus aduerfus Pi fa nos, quibus cum multis annis quiete acpacificè vixerant, ob nouas exortas contenriones ac fimultates, crudeliffimumbellum'repararunt : quarum quidem cotrouerfiarum odiorumqueoccafiones fuperioribus libris magna ex parte retulimus. His rebus ita per Italiam fe habentibus, cum per Orientem res Chriftianæ propternoftro-rumPrincipum acpopulorum inteftina diflidia amp;nbsp;bella,valde vndique elfentac-cifæ amp;nbsp;labefaâ:atæ,nullibi tarnen maiorem inclinacionem, quam in Syria fecere, adeó, vt in ilia præftagtiffima regionenoftri rebus fere omnibus excidi (Tent. Tri-enim Syriac vrbem nobiliffimam,d regeMemphitico expugnatam,aedi-îZs/rM.“ rutam fuifie: Sidonem etiam celeberrimaciuitatemPhoeniciac,cumTyroipfa vetuftate amp;nbsp;claritate ccrtantem,neînon Berytum eiufdem prouineix vrbem, pari excidio interiifie, fuperius commemorauimus. Excuffi igiturtot,tamque pracclaris Chriftiani nominis in Oriente oppidis amp;: opibus,nihil reliqui in Oriente, amp;nbsp;præcipuè in his duabus regionibus,praeter Ptolemaidem ipfam, vrbem fane ciirn propter mercatorum aliarumqueexterarum gentium frequentiam cclc-brem, turn ob omnium mercimoniorum affluentiam opuletillimam,babeb3nrj

'nïgiloceftècutn Rcipub.Chriftianædifpendio Slt;. iaólura,nimiruhl qüaridöex-P“gnacisdircpcifque tam multis præclaris à Barbaris oppidis^ fola Btolemais ‘^iferisciuibus magna Saracenorunl atrocicateexulare,ac nouas fedes quæreré ^oinpulfisjcfugium, vel âliquod afylum oftenderet^ quæ vfqiie adcô magna ho-Witatis officia miferis afflidis feinper proeftititj vc Vel hoc ptæcipuè ilomine

in modum pofteaaugetetur. Accedebat huc,qtiôd militiæ facræ Mâgiftri poft indutiaSjCxpugnataTripoIij cum Ægypti Sukano in quinquénium paÄäS, P'’æfidiaibicollocaflent: quæfanè indutiæ licet ratæ ab initio fueiint, non diu tnutulß-fernen poft irreuerenter ab ipfoÆgyptiôvioIatæfuêre^quôddicerer,magnas cx~ ’^urfiones à noftris, fumma tune temporis inopia atquc annonæ caritatc laboraii-cnin euidertti fuo decnmento,atque irnmenfa hominùm pccotumque non acin hoftili agro abaóla præda, indies fieri. Qüippè præter ceteros, Nico-husquartus mille quingétos équités cataphraétos, ftipendiis fuis eô mifefat.lu’ wantamp;rniilcarum nortrarüm gentium procerumque milites ampla ftipendio-fotn fpealledi. quæ cùm non exoluerentur, amp;nbsp;rapto viuere præmagna inopia '^ogerentur^magnis difficultatibus premebantur, ita vt his de caufis magna etiam cûnfiliorûdiuerfifateacdiftenfioneitlipfaciüitate laboraretur^malèenim trium potiflimorum ordinum magiftris conueniebat j fingulis magna ambitioneeius '^fbis imperium ad fe trahentibus, contentiosè vindicanribus. Accedebant ^ftain ad vrbis inceritum ôc ruinam feftinantis fatales calaihitates, quôd fanôlas •^luitatis Patriarcha primas partes profani dominatus ditionifq. fibi inuerecun-dearrogaret. Carolus etiam, amp;nbsp;Siciliæ amp;nbsp;Hierofolymorum rex, à Romano Pon-* t’ficediólus amp;coronatus, fumma Pont, indulgentia ius exigêdaruni decimarum ^óitionis fuæ facerdotibus in fexennium impetrarat; quo fretus Ptolemaidem^ vtfacro regno contributam, fui efte imperijj peftinaciter contendeban Prærerea, HenricusCypri rex ,cum fatis magna pro facultatibus fuis clafle Ptolemaidem pEofeftiis, Templariisjibi magna audotitafe ea tempeftate florentibus,perfuafe-^3t,vt fibi facri regni diadema redderent* Quam rem Carolus permoleftè fcrcs^ veftigalia,quæ fuÈgt; eius ditioneTemplarij pcrcipiebant, prouentufquc agrortini ftlcoTuo adiudicari, amp;nbsp;in pofterum infetri iuftit, ita profedô, vt tanta omnium • procerum oppidanornmq. contentionc, amp;nbsp;mira animomm diftradione, Hclpis Ægyptiorum Imperator, filium fuum Melefaitin,dunl noftri nihil in commune lt;^ûnfulunt, ad vrbem ipfam obfidione premendam, amp;c fi potis eftet 5 expugnan-ftam,annoeiusfæculinonagefimo primoablegauerit. Vérùm ad vrbis tutelam

nrz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ptulematdit

propugnationemque amplius triginta lectiliimorum hominum in militia non cbßdiocr parùm verfatorum milliaerant^ quorum quidem vtrtute vrbs ipfa aliquàradiu ftfenuèac fortiter defenfa amp;nbsp;conferuata eft. Ceterùm,tanta erat oppugnatorum Biultitudo( nam centum quinquagintaarmatorum millium exercitumBarba-rus fub fignis habuifte dicitur ) tamque ardens ftudium, vt miracelef itate ingen* tia opera efficerent, quibus noftrosardiflrma obfidione preflbs, valdè terfebant, ^omnicruptione prohibebant:oppidanofi^ue primo peÆunicülos aggrefti, vbi pari diligentia ijfdem artibusabobieftis remgeriintcllexêre, ab inceptodeftite-funt, côrnucatifq. ftudiis, amp;c admotis ipfis^nœnibus fummæ molis machinis.af-fiftuèvrbern ipfam quatiebant Sc defatigabant, eo quidem fuccelTu , Vt tandem «iruta magna murorum parte, parum abfuerit ,quin vrbs ipfa in illorum pote-k^temdeueniret. Oppidani interim atquc prrfidiarij milites, omnibus viribus obfidionemforriteramp;sanimofètolerabant, fummaq.cum diligentia,fi quid cla-ftisinterdiualiquo modoabhofte illatum eftet, hoenodu cum fumma indu-

ftria amp;nbsp;citra aliquam temporis moram vel intcrmiffionem vllam rcficiebant, eo certe animofius, quo maiora pericula oftcndebantur. Nam licet oppidani poft trimeftfem forticer toleratam obfidioncm morte Ægyptij Impevatoris niin-tiata,aliquantulumrecrearentur,nihilominùs quôdaudiuiflent,Sultanûeiusfi-liüm quamprimùmcum fummaomniû militum confenßone amp;nbsp;applaufu patri fucceflbrem datum amp;nbsp;falutatum fuine,verebantur, ne,id quod accidit,fubnouo Principe ipfi milites fefolitomultôanimofioresamp;officiofiorespræftarêt. Habet enim hoc omnis imperij cómutatio, vtfubnouo Principe noua fubindenafcatur ' vel odia,vel amicitiæ, eo certe feruentiora, quo recentiora. Sacræ militiæ Beni-gnus,exGalliis,vti exiftimo,oriundus,vir ftrenuus,reiquc militaris peritusprx-crac,omnia(|ue fortis militis acftrenui ducis munia obibat • acfæpius pcrplexam ciuitatem, amp;inclinantis fortunæ ftatum conferuauir,ficvt mulrum pr$fidi)amp; quafi falutis fpem omnerri oppidani vniuerfi in ipfoponercnc. Verùm,iplb gitta venenata,vti perhibent , extincto, magnam omniu animis, præfertim veto Latinisjconfternationcm tantiducis interitus hauddubie attulit, amp;nbsp;vniuerfam ciuitatem tantopere conturbauit,vt Patriarcha, amp;nbsp;Cypri rex,ac reliqui, quima-gis falutis,quam decoriscuram habebant,intempefta noóle præ mem clam fefc ex vrbe fubducerent, confeenfifq. nauibus,abitum amp;nbsp;difcellionem pararenqqui cum hoftium confpeólum amp;: infidias cuafilTent, ac iam Cypro appropinquarenr, exorta fæua tempell:ate,magnûnaufragium perpefli funr, ægreq. tandem in earn infulam incolumes appulerunt, magna fuorum parte fluóbbus abforpra,adeôvt qui ferrum euitadent, ignaua morte inglorij peticrint. In ipfa vero vrbead duodecim fere hominum milliaremanferant, miferum proculdubioamp; borren-dum fpeólaculum, tantis fauciis, longaq. obfidione mirum in modiim defatiga-tis, ac malis præfentibusdefeflis omnibus, amp;nbsp;quod nulla fpes falutis velpericuli eflTugium oftenderetur, valde anxiis . Expugnata enim amp;nbsp;capta ipfa ciuitate, nullo cum difcrimine, vel citra aliquem fexus vel ætatis deledurn,inhumani(er amp;crudeliteromnesdcrudcliffimo vióforecæfi funt,pauciin captiuitatemabdu-óti. Nec in mortales modo atrox barbari vidoris ira fæuiit, fed,vtadTripolini htqMta. prius faólum fuerat, publica priuataque aedificiajac templa fuperum eucrfajamp;ne indicium vllum euerfævrbis,velmonumentum aliquod extaret, omnia auuliâ amp;folo æquata;tantaquefubfecutaeft vaftitas amp;nbsp;folitudo,vt deinceps non feciis quam in deferto amp;nbsp;inhabitato folo, terra ipfa inculta amp;nbsp;longa folirudinedamna-

‘ taiacuerit.Huiustarn præclaræ vrbiseuerfio amp;deplorandacalamitasjfinemfa-cro belloimpofuit. Nam cum omnis fpes falutis,amp; omnium opum conferuatio ' in iftiusfolius vrbis præfîdiisfl:aret,vnàcumvrbisexcidio etiam Chriftianapo-tenriain ipfo Oriente concidic,anno centefimo nonagefimo fexto abeoquo Vrbani fecundi aufpiciis,du0lu verb Gothifredi Hierofolyma receptafunt. Cy-prins interea rex,fuga,vtidiximus,cum fuis elapfus,paucis diebus, poftquarain pofl:liminiórediiiretjFamagufta(quam antiquisTamaifumfuifleputo) in portu valde amœno^ celebri, inftar Ptolcmaidis ædificari iuffit, tantis cum incrementis amp;nbsp;genij loci felicitate,vt deincepsvrbsipfaceleberrimumcuade-ret emporiumjtantocum omnium gentium confluxu,vt propter rerumOrien-talium affluentiam,mulrarumq. mercium commoditatem ,plurimænationes, præfertim verb Genuenfes ac Veneti, ibi concurrerent, amp;nbsp;afliduis nauigationi-DusinCyprum tranfmitterent. His fere temporibus, vt cb vnde inceperam, redeat noftraoratio,finitis indutiis quas inter Venetos ac Genuenfes aliquotan-nis fabtas fuilTe demonftrauimus, iterum bellum intermilfum, furamis ftudiis vtriin-

vtninque reparatuin eft. Cum enim Veneti anno fupra mille ducehtos tertio ac 12.5)3. ^onagefimocum quatuor maioribus nauibusquam optiraeJnftrucbsjFama- ;^^,'^^^^. guftaiii vetfus, à Re2:e Cyprio,vt antea oftenfum eft.fumma dilicrentia Sgt;c indu -

aædifacan cœptam,nauigationem inftitiüncnt, feptera Ligiifticis nauigiis, Vfnetos ex» commeatibus variifquemercibus onuftis,amp;exEubœainlula reuertentibuSjOc-’quot;’' lt;:urrerunqcûque inter eos facile vetera odiarenouarentur, ac Veneti fuis validis prælîdiisacbellico apparatuiquamplurimum confiderenCjimpetum amp;nbsp;impref-fionemin ipfos Genucnfcsfecerunt, co quidem fucceftu, vttandeiTij vbi ad ali-Whorarum tempus inter fe accrrime pugnaflent^ Ligur iuperior euaderet, amp;nbsp;ngurum holtilibus aliquot nauigiis potiretutjquæ camé ipfis breui poft ex Senatus Reip. GenuenGsdecretoillæfa,incegra inuiolata fuerunt rcfticuta. Nam Ligures,in-Ws aniiniSjôc fumma quodammodQ neceflitate addufti,boc bellum ea tempe-ftatefufceperant, Gc vt ex vtriufque partis confcnfu oratorcs Cremonæ diti pro conftitucnda pace ab omnibus ncquicquam allaboratum efleqac tandem,rebus WnqueinfeóliSjillinc difceflum fuir, paruoq. dato refpirandi temporcp.Vcne- ’ ^'sprimum bellumexortum cft . Hi enim adretinendum maris imperium, pto-pagandamquemaiorum fuorum gloriam amp;nbsp;rei naualis j3eritiam,ex Senatusde-Wtopublicisfumptibusfex,amp; quadragintajfiue, vt aliisplacet,fexaginta trire^ iniiim clalfem inftruxerunt; quæ fanè ad præoccupandum potiflimas maris par- . les in ahum confeftim cduda fuitjcique cum impcrio præpoGtus Ruggerius Maurocenus, quern fcribunt prima nauigationc in Ponticum mare profcäumj sdresGenuenGum circa Byzantium amp;nbsp;Pcram infeftandum.Quandoquidem fa-tiscompertum cft,primamcruptionera in Perenfes, aducrfo lictore Byzantinis Oppofitos, Liguftici nominis focios,fa(ftam fuifte. Is locus erat GenuenGbus quàmmaximèopportunus, nonlolum ad Ponticas merccs vitro cicroque conI c^a à Fen«-ueftandasjfed ad belli etiam gerédi neceffarios vfus: adcoque res ad id tempus ibi locicreuerant,vc ab emporij forma non multum abeftet.Vcnetus fubita vi locum. adortus,quia nullis erat adhuc municioGibus Grmatus, facile occupat,;diripitqqe hoftiliterydircptum incendio abfumit. Inde advtramque Phocæamitum ^quae îoniævrbesi Foliæ nouæ ac veteres vulgo appellatæ, GenuenGbus ea témpefta-teparebantjhuiuiqucloci pars vna fub Venetæ claftis accelfum igni conflagrauit.

Vroxiiuo anno qui fuit eiufdem læculi quartus amp;nonageGmus,itcrum Venetiis quinquçac vigintitriremiumclaffis adornata eft duee loanne Superantio, qui Pontum vcrfus nauigarionedireéta,Capbatam vrbcm ,olim TheodoGam j in TauiicaCberfonefopoGta,improuifo accefluexpugnauicjillumque in his locis puÿMü. hiemarecoadum, in tantam frigoris intemperiem inciditle commémorant, vt ûouem propemodüm nauales turmæ pedibus manibufque intolerando frigoris ngorehaud mediocriter pcriclitàtæ Gnt. Ft itaquidem Venetorum Annales re-fount. Quandoquidem de his duabus cxpeditionibus quas proxime reeenfui, Genuctifium 2\nnales,quos potiftimum fequor, riulla»a prorfus mcntionem habuerunt • fed tantum modo ea literis conGgnarunt qux hic fubiiciam,nempe,-hocanno, cum Genuenfes ocftodecim uiremes amp;nbsp;doas onerarias Eubœam in-lulain, St Peloponnefum verfus eduxiGent,Venetos,qui eo fere tempore viginti oftotfiremium amp;nbsp;quatuor liburnicarum claftem cxornarant, in tres Ligufticas nauesmuhis ac pretioGs mercibus rcfertas incidifle, illahyuc, præcer cæterain-Tr«quot;^«^ commoda paulb ante GenuenGbus illata, fubita impreßione faéla occupafte. venet,t,a». Idvetocumprazfedfis Ligulticarum triremium innotuilTet, procinus amiGa uigia reeuperare conftituifte. Proinde vc facilius amp;; commodius rem agerent,

mercibus prius coëinptis, in Peraexpofitis, reäa itt hoftcm cohtcnderunt : amp;nbsp;Nicolaus Spinula, qui legationis muncre apud Cæfarem Gracum co tempore fuugebatur,ob fpeólatam virtutem,longumquercrum gerendaruin vfum amp;cö-gnitionem toci clafTi omnium fuffragiis amp;nbsp;confenfu præfeélus eft : cumque ih confpcólumhoftisdeueniftenc,ad captandam in ipfocertamine ventorum op-portunitatem,amp; feruandum flatum,obuerfis proris fugam fimularunt. At Veneti exiftimantes hocabeis præ metu fieri, cum præfertim fe decem nauigiis hoftefuperioresconfpicercnr, militarem difciplinam atqueordincm inprœliis retineri confuetum,magha fui fiducia, velpotius temeritate quadain penitusne-gleïêre,adeô vtLigures,cùm confufos amp;nbsp;perturbâtes vidèrent eorum ordines, na'ûi opportunitatem, claftequeexplicata,fummo ftudio atque animorum ala-critateillos inuaderent,amp; cominus eminufq. aggrederentur, fic vtpoftancipi-inf,gni,Ge- tcm atquc atroccm pugnam, tandem infigni vióhoria potiti fint,captis quin-que ac viginti triremibus,ingentique fiominum numero in fuain poteftatem re-Sunt veroqui narrent,Spinulain ,hofte confpedo,pugnam à Venetis oblatam diudetre(ftafl'e,nefcilicet aduerfus claftcm numero tanto fuperiorem, tot ciuium fuorum capita falurem, in tarn manifeftum pcriculum amp;nbsp;diferimen adduceret-fed tandem Venetis nullum vroedi finem facientibus, ad neceftariain pugnam quodammodo attraâ:um,claftè, vt diólum eft,explicata, amp;nbsp;in aciemdi-rem,congreflum fuifte, atq. ita fins ira amp;nbsp;indignatione propter violatas ibdudas accenfis,vltimaqueneceflitateanimos, vt fieri folet, acuente^ hoftilcm claflem profligatam . Verum enimuero prior fententia,vt vero proximior,nonnullh magis probatur, cum ipfi fponte hoftem adorirentur,eo cum animi decretOj vt mantis conférèrent,illatafq. iniuriasper occafionem pro viribus vlcifccrcntur. Incidit hæc præclara Genuenf. vióloriain feftum diem S. Germano facrum,quo eius memoriam perenni ânniuerfario aureæquc chlamydis dono Patribus recoil amp;nbsp;quotannis celebrari placuit.Huius cladis fama vt primum Venetiasdelata eft, vniuerfam vrbem incredibili ira fimul dolore affecit, ita vt Patres Conferipti ad earn vindicandam fummopere inflammati,ingentes apparatus cum rurnma diligentia fecerint,magna me herclc cum comminatione amp;c. dirorum omilium denunciatione, fefe fcilicet omnemLigufticæoræ tradum aftiduis excurfoai’* bus ita infeftaturoSjVt nullus portüs,nullæque rupium anguftiXjGenuenfciin-peii) ÔC nominis, incolis eftugium aliquod præbcre poftenq adeoque omniafibi faufta amp;nbsp;Felicia pollicebantur ,vt exiftimarentGenuenfes neafpedum quidem fiiæ claflis laturos. Quod poftquam adhorum cognitioncm peruenit, Baud fane mcdiocriteripforum animos extimulauitatq. accendiq amp;nbsp;quo maiori iiiduflria ac fedulirate in earn expeditionem incumberetur, ex vnanimi voluntatcatquc afienfu Fa’â:iones,quæcirca hoc tempus fiib Mafcaratorumgt;amp; Rampihörum nomine contrarias,Guelfarum Gibellinarum partium ftudia fouebant, re-conciliatis anirnis,penfcusfuftulerunqlçtaquè hoc nomine vitra modumciuita-te,in eius rei gratiam fupplicationes publicæ à Senatu decretx fuerunt, ipfequc Jacobus Voragineus vrbis Antiftes ci|m infulis amp;nbsp;tiara de more follemni/um-ma cum religione amp;nbsp;ferculorum geftatione, ac cætero clero omnes vrbis regiones, concomitanribus Patribus,amp; fubfequente populo,peragrauit atq. luftrauit. Qiiibus peraôtisJubextcrniPrætoris lacobi Calcani ciuis Mediolancnfisadrrii-niftrationc amp;nbsp;auótoritate,nauibus ex omni Liguftica ora corrogatis, ac invnum 12.9^. eundemquclocum condu6lis,abldibus lulij vfque ad decimum od. Cal. Sept.

clafiem ducentarum fere triremium coinpararunt, qua: deinde ad centum amp;nbsp;fexa-

feaginta qnin que omni nauEico inftrtunento amp;nbsp;militari apparatu exornatas atq. infti'iiclasrcdaóiasfunt.iilique Vbcrtum Auriam, virnni rebus 2eftis,clari{lima.

' r\ ' y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îl- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gcnuenjium

lt;]ue Victoria de Pilanisnuperparta,celeberrimum,cum luprcma potcltate arque f/lt;#5 lt;i„ie inipcrio præfecerunc,in camque claflem amplius quinque amp;nbsp;quadraginra bella-forumLigufticæ ditionis ac nominis millia, vitra remiges, confcenderunt,quos vcigenerofæ expeditionisfamaex diuerfis partibus, vel Genuenfis populi ami-citiaamp;oftcntandæ virtutis lludium Genuamexciuerat, non enumeratis iis omnescum tarn famofo bello nomina certatim dare vellent,non citra magnam gratiarum adionemgratique animi tellimcnium in patriam abire iufli,amp; benigne dimiffi funt:prout lacobus Varagineus, cuius proxime mcminimus,illorum tonporumasqualisjgrauiflimus amp;nbsp;fanóliffimus Antiftcs, idemque certiHimus Icriptor, tradit,qui rei ipb ceu oculatus teftis interfuit,numcrumque nauium fe recenfuid’eaffirmat. In hoc etiam tanto Ligufticæ ditionis apparatu amp;nbsp;domc-ftico milite,tarn magnus armorum vcftiumque fplendor fuide narratur, vtpluf-(juamoclo milliafuiiTe conllet,quorumchlamydes fagulæque militâtes,aliaque anna, vndiqueauro holoferico enittierint. Quæ fane cum admiratione notacu digna fint,vnius fcilicet Reip. opes nullis viribus quàm priuatis fubnixæ, ' ad tam magnam expeditioncm fufficerepotuilie ;plus tarnen hoc admirationis uierettir,quod vitra hanc quam reccnfuimus clallem, ad tutelam amp;nbsp;prasfidium bgufticiimperij,vitra quadraginra nauigia,omnibus inftrumentis belhcis in-ftri]da,domi hinc inde per certas Rationes difperfa, non fecus ac fi in otio Refp. i; ipfadiu floruinct,remanferûtjquæ fi alij clafli coniunóla fuillent, magnum pro-CLildubio numerum conllituillcnt, adeo certe, vt fefe non folummodo hofli, in cuius gratiam parabatur, fed etiam exterorum Principum potentiæ æquare non iinmerito pocuerint. Quo etiam faótum eft, vt multorum Chrirtiani nominis Principumanimi non parum fuerintcommoti,veriti fcilicet,ne ex vtriufque popiiliflorentiflimi potentiftimique intcrnccione atq. excidio, vniuerfa Refp. Cliriftiana in maximum poftea periculum deueniret. Proinde inter ceteros, Bo- ; nifacius o(ftauus,qui eo tern pore,Cæleftino quinto fraudibus oppre(fo,malis ar-tibusadPontificatumperucneratjhac quidcm re optimi Præfulis munera im- ; -, plelTevidetur, quod Romain, Patriarcham Venetum,amp; Genuæ Antiftitem, ac vtriufque Reip. oratores accerfiuerit, vt de comuni omnium fententia pacis rationes inirentur. Verum enimuerô,in tantum vtriufque gentis animi à pace ab-horruerunt, vtnihilomninô,quodex vfu tranquillitatis publicæ^êflet, eaquidé tempeftare, ftatuipotuerit. QgocircaGenuenfes vbi omnia ad rem naualem, tantumq. bellum pertinentia, ftudiofiftimè proçurafTent, hoftium minas ver-borumqueferociamarmis retundcndamiudicantes, protinus certo ad hoc in-ternuncio miflo, Venetis nunciarunt, lætari fe vehementer, illorum ambitio- cenuenf. ne ôc contumacia faólum efl'e,vt necefluinfibi fit prœlio experiri, vtra uatio fci militaris difciplinabellicifque artibus magis valeret,feq. illis etiam laborem longioris itineris adempturos. Siciliamenim feinfulanAb vtraque vrbe non vlque adeô remotam,parique ab vtraque interuallo diftantem, campu delegiffe, in quopræclaram hancæmulæ virturis Ô4 potentiæ contentioncm communis Mars decerneret. Auria interim paucis diebus interieôlis ,na6tus ad commode tuuigandumopportunam amp;nbsp;idoneam tempeftatem, cum vniuerfa clafie in in-blaincertaminideftinatamcontendit. Cumq. integrum menfemibiftationcm fabui(ïet,hoftemq. adancoram cum fuaclaife cxpeôlalfet, nec vfquam appare-fctjGenuenfes, Diuos hominelq., ac cælum ipfum amp;nbsp;maria coteftati, certamen

7^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E B E L L o V E N E T o, L I B. I.

vitro à fe oblatum, ab hoftibus tam fegniter detreólatum elle, Geiuiam, hicuiC præfcrtim appetente,fibi redeundum ftatuere, magno fane cum honoris ater-nique nominis incrementoamp; gloria. Nam etfi in confpedum holhutn non ve-neranc,nihilominus tame magnam apudipfam poftcritatem famam nadi funt, quod tantum virtutisacfortitudinisfpecimcn dedetint, vt deterrito holte, acin publicum prodire non audente,ipli,citra cçdem Sgt;i. fanguinem,omnium gcnrium confenfione amp;c fuffragiis viciorcsdcclarati,triumph um de Venetis non immerito reportarint. Ceterumannoeiufdem freuli nonagefimo feptimo ,cùm Genua nunciatum eflet, Venctiis magnam clalTem pr£Eparatam,atqueomni generc apparatus bellici inftruólamjfinum Hadriaticum excelTiffe-quæ fane in vniuerfura fexaginta triremium numerum æquabat; quamprimum Senatuf-confulto decretum fuit, vt aufpiciis Gandi Marij feptuaginta quinque trirciniu rû. claflis ad opponendum hofti inftrueretur amp;nbsp;educeretur: Et licet ipfe Marius de-fignatus tantæ claHis Imperator, nihil reliqui ad fummam diligentiam facerer, quo nominis Liguftici Reipublicæque gloriam noua laude accumularet, neue VbertoAuriæ llrenuo duci fortilhmoque militi aliqua ex parte inferior effea quoquam videri poffet, nihil haberet antiquius, nihil denique magis in vous, quam totius maris tradum diligenter perlcrutari, in hollem ipfum perpétua inquifitioneinquirere; is tarnen cum fecundo præteritarum rerum euentu, atq. adeo præfentis Reip. Genuenfis viribus deterritus, prodire non änderet,fed fe, non abfque magna ignominia fortiffimorum ducum oculis fubtraheretjfaâum fuitjVtGandus ipfe cu magno dolore,amp; inuidentis fortunædcfpeôlu,nunquani gloriam praedecelforum fuorum ex noui certaminis fucceflu,atque rerum geren-darum dexteritate augere potuerit. At proxima æftatc fortuna ipfa Reip. Ge-nuenfisftatum profpero flatu profecuta eft. Cum cnim Veneti per id temporis feptem amp;nonaginta triremium claflem duce Andrea Dandulo cduxiflcnt,Li’ gurcs ne quid ab holle detrimenti vel cladis repenti no incurfu, aut imparati ali-quo modo acciperent,tres amp;nbsp;feptuaginta, fiue,vt aliis placet, odlo amp;nbsp;feptuaginta feu nonaginta oólo triremes, lub Lambæ Auriæ præfeClura inftruxerunt,qui maiorum fuorum velligiis inhflendo, atque prællantilîimorum Genuenfium Reip.ducum alacritatis rei gerendæ peritiæ æmulus,poflquam operatisQcrisj acfaullaacclamatione fibi omnia profpera amp;nbsp;felicia animopra:fagiuinet,con-fcenfaprætoriatriremi,atqueopportuna nauigationevfus,tandem in Hadtia-ticum finum ingreflus,ho(ltm ipfum magno animicumardoreatqueceleritate profecutus eft- amp;nbsp;cùm is ad vrbem Curfulam, aliis Corcyram nigram diâatn, ftationem haberenunciaretur,fummo pugnandi fludio accenfus, co curfuin renuit . Veneti interea, operæ pretium fefaccre exiflimantes,li prioris dedeco-ris,ob detrcdlatæ pugnæ afperam labem,inlîgnialiquo facinore,bellica^quevir* tutisclaro amp;euidentitellimonioeluerent ac emendarent, conuocatis ducibus fefe ad certamen pugnam magna cum animi alacritateôc omnium ardore compofuêre, magnat^e fiducia omnia lîbi felicia fperabant ominabantur. Accedebat quippc adanimorum indignationcm priftinaque odia, Liguftici duels contcmptus,atque præterea fuperiewis belli ad Ptolemaidem in Syria,ac in Sicilia ad Drepanumprofperèamp; cum ingenti laude gefti recèns memoria-quæ fane ipforum animos ,fuapte natura ambitiofos amp;nbsp;excelfos,mirificè extimulabat, amp;ad ferociara vfqueexacuebat,itaequidem, vt ex rerum prreteritarum féliciter gellarum memoria amp;nbsp;fucceflujfuturarum llatum metirentur arque conijeerent. Contra verô Ligures fuperioris cladis in Politico mari acceptæ memores, flagra-bant

bant ira amp;nbsp;vindiclæ cupiditate, ac propter detrcólatam à Veneris nuper pugnam '’onparum fi]blati,modis omnibus exoptabant fibi locum amp;nbsp;tempus idoneum pügnæà Diis immortalibusconcedi,quô fcilicet prætcritarum iniuriarum ac-cfprarumcladium magnitudinem vnoeodemque tempore probe vlcifci amp;nbsp;vin-tlicare podenc. Nec erat inter eos quifquam,qui animo,qua(î cum nouo amp;nbsp;nun-^uamantea vifo bofte res gerenda elîetjaliquacx parce confternarctur.Omnium liquidem animos fubibat recordatio, quam fæpe Venecos ipfos priuata propria-lt;]uepotentiaconfifos, nouifque vidoriis fubinde exultantes,fudident,amp; in tur-pcmacplane ignominiofamfugam non femel conieci(lent. Acccdebat etiam liiJcfuperiorum bellorum cum Pifanis profpere geftorum frequens cogitatio, (juosad tantas anguftias fealiquando redegifl'e meminerant, vt fæpenumerô, accifiseorum rebus,clifficulter,incermiftb bello,rcfpirarepotucrint.Quæomnia invnum collata,amp; vtriufquehoftis comparatione faóla,non folùm crane bene sniinatiacprorftis intrepidi, fed certain ftbividoriam animis præfumentes, ge-ftientibus fimiles,pugnæ ardore ac ftudio exasftuabant. Præparatis itaque omnibus adforticerproeliumfubeundum fuftinendum neceflariis,priufquam mallus cum bofte conférèrent, Auria ipfe, quo illosin propofita fententia firmio-les conftantiorefque redderetamp; retineret, pauca verba bbi præfanda ratus, in banc fere fencentiam concionem ex triremis prætoriæpuppi habuit.

I exiftimarem,inquit,ftrenuiftimi Duces, fortiflimique nailites, hac in expeditione mibi fummo Deorum beneficio commilitones dati,/“*^ aliquem veftrum ignorare cum quo populo nobis negotium effet, vei pro qua Rep. bellum gereretis, eifern me bercle aliquantulo foli-dnor,neinibi vobis pauca verba facienti minor fides baberetur, quam rei ma-gnicudo Sepericulum exigit. Vertim cum me non lateat, vos vniucrfos,amp; patru nicmoria,amp;longo iamvfufatis fuperque intellexifte, quantis ininriis maiores vellria populo Veneto, numquam quietis vel pacis ftudiofo, fed femperimmani Suadam atq.dira cupiditate exterarum gentiu finibus amp;nbsp;opibus anbelanti amp;nbsp;im-minencijdorni forifqueaffeólifuerint. Quarû certè cum adeô reces fit memoria, • vt exempla adbuc fubinde omniu oculis obuerfentur,no eft mediusfidius,quôd veiear,nevos,pro innatapedoribus vcftris generofitate,atq.naturalipropugnâdç patriæzelo, imparati,vellanguidis animis adtantu oppugnandu hoftem mecu veniatis.Satis igitur fuperque fuerit, fi fuperiorutemporum recordationc,atquc naultarum vidoriarum memoria, quibus noftra Refp. non cicra multaru gentiu ^nationumeum admirationetuminuidiamirum inmodum hadenus creuit, ^fibiiminortalemglotiam penes omnem venturam pofteritatem parauic,nunc vofmetipfbs exfufeitetis, ac bene gerendac rei curfum fegniter rem ipfam admi-piftrando baudquaqua abrumpatis. Nihil bic demanubiis ac fpoliis,quæ etiam interceteros bene adminiftrati belli frudus vos manent,^um ea fint proculdu-bio huiufmodi, vt magis auaris 3c effeminatis, quam vere fortibus amp;nbsp;generofis animis incentiuacfle foieant, refero. Interim vobis nullo modo reticendum elfe 3rbitror,nos omnes proaris, pro focis,pfrgt; coniugibus, cbarifque pignotibus, 3cdeniqueproReipub .noftræfalute ac veteri dignitate amp;:gloria,cum fuper-biffimo bofte ,infatiabili atque inexplebili fiti omnia noftra deuaftantc ,hodie .pugnaduinelfe; cuius quidem vires ac temeritas nifi hactempeftateavobisfor-filet amp;nbsp;alacriter fuperentur 3c opprimantur , in perniciem noftram , atque adeo oinnium noftrum,omniumquefociorum magis atque magis ferocict, 3c blan-

äicncis fortunæ profperitateelatusjindies debacchabitur. Cetemm cùmcaufaiiT, longé omnium iuftifiimam,confciis ipfisdiis,foueamus ,cùm prater rei æqui-tatem,nó nifi coaéli, amp;nbsp;fumma neceflitate adduûi, banc belli aleam fubeamus, Ipcro Deorum omnium numina in hoc noftro certamine acquis oculis adfutura, êc iuftiori caufæ patrocinatura. Veftræ interim er ant partes, inaiorum noftro-rum partam tantis belli difficultatibus dignitatem , turpi aliquo recenti facinore non dedecorare, vel leuitate aliqua amp;nbsp;inconftantia commaculare. Scd me plura dicerevolentem,aduocathoftis ipfè,quem nunc nobis in confpeâum progre-dientem, pari animorum omnium ardorc arque fidei integritare cxcipiamus, amp;nbsp;aggrediamur. His verbis militum animis valdè eredlis amp;nbsp;confirinatis,finguli viâoriæ fpem, vel plane fiduciâ, in progt;pria vircute amp;nbsp;dextera, magna prxfertim æquitatc caufæfiibnixi,acmiris præftanriffimorum ducumexcmplis proiiocatt, ponerecoeperunr,adeô vt indeftatim ab initio certaminis dudumancipitiMar-te ad multarum horarum fpatium, prœliom ipfum non abfque teterrima cæde, multique Chriftiani fanguinis effufîone, protraûum fucrir,mna certê aker-nantis forrunæ varietaceatque inclinatione,ita vt in tantarum triremium,amp; na-uigiorum concurfu ac velificatione,fœdus fueritpereuntium hominum confpe-ôlus, atque, quod dici folet ,triftiflima vbique mortis imago. Tanta fiquidern erat moribundorum corporum mifera faciès, amp;viciffim tanta mox mifere peri-turorum militum alacritas amp;: ardor,vt anteanihil de minitabundo vultu ocu-lorum toruitate remitrerent, quam animam exhalaient, extremumque fpiritum vnàcum corporibus relinquerêt,itacertè, vthæc clades,omnium quæadeafere tempora inter vtramque gentem poft multorum annorum interualla atqueva-rios fucceftus commiflæfuerunt, vtrique populo pericuIofilTima amp;nbsp;firrieftilTima extiterit. Quippetametfi vidloriaipfapenes Ligures ftaret,atq. Venetaclaffis ad vnum, exceptis duodecim tantummodô nauibus, quæ fefe fugaexitio fubtraxe-rcjdcletae(Tet,nihilorninùs ramen tam magno fanguine, atque ram piæfcntibus periculis amp;nbsp;laboribus hæc vieftoria ab iphs vidtoribus redemptafuit,vt nifi Ve-netorumpotentiadomi forilquediu florente rerum omniti ftatu, fuifletadfurn-mum apicem perduda j non dubium eft, quin illius diei triftiflimus cafus beko finem attu 1 ilier. Sed cùm vtraque Refpub. maxima porentia amp;nbsp;immenksopibus domi forifqueniteretur, non ita mirum, 6 poft huius certaminis infortuniuRi, bellumiterum vidfi repararint. Elapfisiraqueremorumbeneficiodumtaxat,vt fuprd demonftrauimus, duodecim nauibus,reliquæ omnes partim depreffæ,pin‘-tim incendio abfumptæ; nonullæ verb iulfu amp;nbsp;mandato Lambæducis,Gcnuam adfpeciem iufti triumphi referuatæ ôeduôtæfuerunr, inter quas erat ipfa pr‘'^^°'* ria AndreæDanduli Veneræclaft'is,tune temporis,vtretulimus,præfcâi præfen-* tianobilitatajqui poftquam amifla clafTe, amp;nbsp;ferè leptem millibusôcqrw^dn-gentis Veneti nominis militibus captis, in poteftatem hoftium deuenißetjCom-mutatæfortunæ conc^cionifque fuæ impatiens ,fimulque propter tanramacce-ptam cladem anxius,amp; ad delperationem vfque demifrus,omni melioris fortiinç condicionifquefpeabiedla,caput fuumtantifper poftibus atque cardinibuspræ-t^oriæ puppis illifit, aftidueque imfibgit,donee miferrimè in coronaina^no-virorum valdè hoc nouo fpeôfaculo attonitorum expiraret, fummopere,vti fama eft,veritus,ne triumpho referuatus, Genuam ad publicum fpeftacukim ÖC populäreludibrium deportaretur. Aliqui exiftimant, huiusnaumachiæfelicem fucceflum non tam admilitum robur amp;fortitudinemflicetftreniiilïirnc pugna-rinc) quàm ad lingularem Liguftici ducis induftriam, exadiirimamq. rei naua-

‘'speritiam nleritô referendam cflc; quandoquidem non pauçi mcmorkr prodi-^cruntjipfum ininftruenda atquedifponenda acie miraprudencia ftratagemati ita abfimili, ad ludificandum hoftem vfum fiiiflejnimirum quindecim eum ^Jiremes omnibus apparatibus bellicis quàm opportune inftruc^as , à tota fua daflefeparataSjin infidiis à tergorèliquilTe tradunt, co fane confilio, vtfi iarn *gt;iclinataacie,neceflicas harurn auxilium nbsp;nbsp;vfum requireret,illis qüàmpiimùm,

‘^^unouis fubfidiariis ,rcpcntino per medios hoftesincurfu impetuque fado, ^ointnodùm vteretur. Vtcumque vero res gefta br, infignis profedô ac memo-^âbiliseafuit vidoriaj tanciquc porideris arque momenti, vt memoria ciusanni» ^etfario perpecuo facro ,ad ædem D. Matcbæo dicatam , aulæique aurei dono, • dccreco publico decorata fie, amp;nbsp;ad banc vfque diem, citra intermiffioncm vllam Pgt;^opagetur. Quidam Vener'orum Annalium ïcriprores deuidæclaffis Præfedi öoßicn alto filentio fupprimunt, œ fortaflis confilio, ne Dandalæ familiæ, ex (luaipfeoriundus erat j propter acceptam cladem, amp;nbsp;infeliciter in ilia quidem Expeditione adminiftratam rem bellicam,labem, vel aliquam afperfam notam ’olleritas reperiret. Qua fané in renoncft, meo equidemiudicio,quôdnobi-■lîîinæiftifamilia’, ac optime de fua pâtrîà iugitermeritÉ, aliquid dedecoris,vel finiftræfamæpericuium metuant,pr^fertimcùm iplè Dandalus omnia fimul IbrciHiini Imperatoris, amp;nbsp;ftrenui militis officia ôbierit, nulloque modo negli-gEntiæ,velEemcritâtisàquoqüam meritô infimularipoffit: quadoquidem cùm fortunam ipfam non habeamusirt noftra potefi:ate,nec fahis Icmpcr confiliis re-^'Jincuenta refpondeant,fatis efl: adionum noftrarum fuccefi'us non alias quàm R„se«eni‘i boniconfilij maturitateæftimareatquemefiri. Siquidéncmoferèeft, quiigno-^EtjOmnibusquodammodôætatibusfèmpcrcIariffimoS extitiffe duces,qui poft *i^ultas reportatas de hoftibus inclytas vidorias, amp;nbsp;gloriofifiimos ados trium-phôSjtametfi in omnibus fuis negotiis fummamprudèntiam amp;iudicij reditudi-adiungerent, quandoque tameh infelicibus fucceflibus pugnaflë citra om--tiiiio aliquam fuàrum laudum amp;nbsp;virtutis bellicæ partæ exiftimationis iaduram, '^diuftam imminutionem. Cuius quidem reicùm infinita propemodùm ex-Etnpla ex ipfa antiquitate nobis in primis fefe offerant Mithridates Ponti rex, L. Crafliis,Magnus Pompcius,ac demùm Hannibal ipfe, ex recêtioribus verô ma-ximisamp; præflantiffimis Imperatoribus Carolus QtiintUs (cuius augüflifiimum nomen honoris amp;nbsp;reuerentiæ caiifa nomino ) mibi inftar omnium fit, cuius vir-tûtes bellicæ, aliæque veri hëroici amp;nbsp;excelfi animi dotes^fi penîtiùs introfpician-tut,accum aliorum magnorum Principum virtutibus conferantutiadeo fuerunt præclaræ amp;nbsp;célébrés, vtgloriofiffimis bcllicofiffimifqueiftis quos modo recen-luiDucibus non folùm par,verumetiam muleis parafangis fupetior à multis gra-uibus viris iudicaeus fit - qua ramen ipfe Fortuna ad Algerium, amp;nbsp;MediomatriceS Vfus fuerit j non eft ( cum paucos ignorare exiftimém ) qüôd hoc loco tanti Cæ-firis felicitatem, æqualis ferè vitætenörem, ac in'figne^ ifonomiam inuidio-;M«lt;/«y**‘^ bcominemoratione aliquo modo eleuem; ctim in confeffo fit, eüm in vitima il-hexpeditione Algeriana tätanl Fortunæ aduerfitatem expertum fuifl'e, vt parum, velnihil abfuerit, quin delperatis atq. accifis rebus,ipfe in vltimum vitæ diferi-tnen addudus, vitam cum impefio amiferit. Hiec eo potiffimum recenfui, quod cum confier, Dandalum ipfum præftantiffimû fefe virum in Omnibus fuis adio-nibus fempergefifire,amp;maiorumfuorum glofiäin, fummagercndärum peritiaj fdeique conftantia fern per antea conferuafl'e,plane dolendum fit, quod ipfe prö-ptervnius pugnæ improlperitatem j à redo tationis itinere deuius,in tantam irh-

patientiam amp;nbsp;defperationcm prolapfus fit, vtno folùm.maUm nominis fuiaui-tæque gloriæ raiionem, verumetiam pefsiinam de fe habuerit; nimirura cùm ve-rè excelfi amp;nbsp;generofi animificj rebus afperis amp;nbsp;aduerfis non conrternari vel difijcijficetiam necfecundis efferri, vel attolli. Proinde magnum cum impoten-tis, tumetiam malèChriftiani amp;nbsp;religiofi animi argumentum dédit,quôdretro-aôlævitæ fuæhoneftatem amp;nbsp;innocentiam tam turpi acfcelerato fine, amp;fvt fie dicam^ colophone dehoneftarit. Inferre enim fibi ipfi manus,veletiam ethnico-summum Him Pliilofopliorum fententia non minus quàm alij vim imprefsionem infer-

rCy impium ac inhumanum fceleftumque eft, cùm in tabulis Decalogi exprefie . præcipiatur, homicidium non committendum efle • quod non de proximi tantum, verumetia de vniufcuiufque propria vita intelligi exiflimandura eft. Quid igiturviroforti,amp;illo quidemChriftiano indignius ,velflagitiofius,quàmvel vitærædiOjVcl promercndæfamæ ac pofteritatis gratia, anima ipfain niinquara iniuflu Impcratoris fui (vt ait ille) educendam,paricidialibus amp;nbsp;plufquamfacri-legis manibusè cuftodia,atque fuoconftituto domicilio,ante tempus fcelcfte cducere? Hæc tametfi multos patronos tamquam honefta habeant,amp; à nonpau-cis ad fortitudinem rapiantur, falfoque illius titulo exeufentur j cùm fpccie qua-dam,licet inani nbsp;nbsp;fucata,fortitudinis indödiores amp;nbsp;imprudentioresfallerepofi

fint- nihilominus tarnen quia Chriftianum non eft, aliquidCliriftiana pietareamp; relisionc indignumeommittere , omnium hominum iudiciis Dandulus noftet in perpetuum reprehendetur, ôi hac de çaufavituperabitur. Habeant alij fuos Catones,Hannibales,Antonios,Cleopatras,ôc alios quos ftultaambitioamp;ina-nisgloriæfama ad ftelus pertraxit, velquos vitæ tædium,autmelioris viræfub-fequendæ fpes, vt de Cleombroto amp;nbsp;Empedocle, ftolidis certc hac in parte phi-lofophis, antiquitas ipfa teftatur, ad odium fiuius lucis ira aJduxit,Yt vitæfilum abrumpere non veritifint. Satiseftnos qui Chrifto nominadedimus,eiurque facris initiati fum us, intelligere, quàm turpiter infana ilia ftultiftimorura hominum multitudo fiducia quadam fui fubnixa, à. vcro,Dciqucvolontatcinhocab-erraucrit. Verùm de his fatis, amp;nbsp;me aliquantulum ab inftitutodigrefliim, reuo-car hiftoriæcontcxtus. Veneti poft acceptam cladem nihil depriftina animofira-te rcmittentes,nullum plane alicuius confternationis fpecimcn,vel argumentum præbebant, fed ne propret illata damna, potentia fua aliqua ex parte labefiiôlata vel attrita videri poftet, hoc vnum dabant enixe operam, yt fummacurndiligentia reparata clafte , lele mclioribus temporis amp;nbsp;fortunæ fucceffibus referua-renti Proinde ad initium veris viginti quinque triremes duce Marco Pafeo, vitra finum Hadriaticum eo animo amp;nbsp;confilioemittunt, vt infulas omnes,amp;Medi-tetraneiÆgæique maris op)pidapræfidio tuerentur,nullamq. bene gerendæ rei xeMtor»»». occafionem, fi qua daretur, prætermitterent. Bafeus itaque quo aliquo ptæclaro faeinore Reip.cladê folaretur, ciuiumq. fuorum animos in nouam fpem ereâos fibiardius deuinciret ôc promereretur, fumma induftriaamp; celeritace vftis,ad Hellefponti fauces penetrauit, eoque cùm perueniftet, in hoftilem claffemprêter expedationem incidit, amp;nbsp;inuicem nihilo meliore euentu,niaiorc tàmen animi alacritate cum hofte fumma necefiState addudus conflixit. Magna fuit in hoc certaminevtriulquepartis alaçritass, ptignandi çontentio.^Ycnetinamquevt præteritas amp;nbsp;fuperiorumtemporum iniurias grauefquecladcs vlcifcerêtür,ma-

«mßiilM. J , .r . I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q. ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r

gnoardoreamp; impetu in hoftem rerebantur : Ligures verq rclici return lucceliu confirmati, longpque belli vfu edodi, folo laudis gloriæque àmplificandæ ftu-dio, ad prœlium féliciter confieiendura,hoftcmque fuperandtim incitabantur,amp;

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-yf'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magna

D E. B E L L O VENE T'O,? L J î®. î Îï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74|,

j^agnaquadam animi fiducia freti, Qinnia fibiprofpera©Enïnabantiii},adcô ûjfin ‘’«clèjVt port longam ac diuturnam pugnam,tnutaamqii«-ftrageinsis$rum Yj«-) pari infortunio inferiores faôlbfexdeeimtriEeni es Cüdtnlpjinnib'MSiQr'marhfedrjGenwBjs»«» fociifque naualibus ( vctquorundàm Annalesiteftancbffjai'nifeKiiamp;ï-irDupliicii'quot;'^quot;quot;“’

'S'tur viâoria auétus ôc lelatus Ligurymultô magis quàrn;an.cea,b'oH^fn ipfunij ^occipendere, multoq. maiora fibi polliccrij acdeniqüe:,.vcplcrurnquiç jn pirof» Fro rerum curfu fieri folec, omniumlfubfêquôidarunitTerum ex^jrterericarunigt; ’uccelRijCueca amp;nbsp;exitus coinparare atq. inetiriytata cum fççuritace â^;;fui fiducia, ''biiCretam vfque ncmine prohibenreeuagàtusÿquanaprimùm fefttoram iiv* blana occupatiiru , ÔC:in poteftarem redaóluruin GÔfidetfct; amp;nbsp;feeiflfet hau-d dnbià: otnnino,nifi ad primuin quodammodô impetum vcbcnien,s ill.e^ardor vnius f^ncuinmodo vrbisacceflionejiiefcio qua decaufa,quäpri.rnLim reftinéiüs fijifrr fe.Nampoft iterum occupatam, 8gt;c feficiter Venetis ademptarn Cydonem

nihil memorabile vel notatu dignuin ab eo patracüm fuit; dcmirantibus-®quot;quot;'**’A fcrè omnibus quod ipfe tarn felici atque fecundo rerunajfuccefiu vfiusj, fo*r-n tunam fuarn vlterius non fit fproutomnino debebat)egvegiè amp;nbsp;fciïxiter prolö^ ^•^tus.quippê abhac vltimavióloria, vfque.ad annum fcre millefimuin'trecen'^j tefiinum quinquagefirnum fecundum, à inutuis armis hunc vtrumq. populum^yyz-^^rapcran'eeomperio,nihilque hoftiliter,nifi vt pari æmulatione maris impcriunl

quifque retineret,fuifi'e attentatum. Subfecuta exinde tempora, atrociftir** WaBella cx veteribus odiis atque fimultatibus renata, exceperuntjquae proximöj 'iBro maiori qua fieri poterie breuitate enarrabuntur. • ;; v;

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■■ ; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’n-)

Genuenfis fato accideric, vt ipfi cancaruin gentium'viôlorés/ gloriam foris egrcgiis faólis amp;: geftis acquificam^ tarn fæpè

vSfyj/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WO WS/LXi AXJ X 14 X li CX V\.^ LI V A X 111 Xu i IX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UV X J U X iXXX 1 HK/X XX V * fcX V X J * w x^***.*^

Yetercsfa(ftiones repullularunt ,amp; fenfim infelici progreftu magnam contagio- Jï^©, attraxêre,perniciofiftimis diflidiis inter Grimaldam amp;nbsp;Spinulam gentera tcXJdZ exortis5deinde contagione ipfa ad proximos quofque lèrpente , Auriæ, aliæque patneiæ nobilefque familiæ, fimilibus ftudiis turbis inuolutæ atque implicate fuerunt; quæ etfi graues amp;nbsp;magnos patronoshabere^jt,nihilominùs confia loamp;auôloritatepræftantiflimorum virorum reftinéfæ amp;nbsp;compofitæ^anno mil-hiimo trecentefimo deciino, inagna fui parte fuerunt, pace certis fub condieio-wbus atque capitulis iterum poftliminiô iff ter faóliofos inita amp;nbsp;confirmata: ruinjcùm fucceftu temporis nouæ fubinde feditiones exortæ, in manifeftum Vtbis excidium cruperinc,nullam me herclè maiorem fuifie caufam omniuiH' controuerfiarumreperio, quàm quôd femel conftitutæ pacis condiciones plerif-^teiniquæ viderêtur,actaies omninô, quæ fidem ipfam datam non obligarenn-^W’onS îx qua cette ftaturigine deinceps mulcadiftidia,quæin pofterum Remp. ipfam mirificé

744 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E 'E 1 L o t V E N E T o, L Î B. I Î.

fnirificè totfcrünc,cnara funr, amp;nbsp;nifi magnacum difficuhacc delcta ac confopita. Quomodo aütem praeclariflima hæc Refpub * continua quadam ferie diuexata ciuilibus bellis fücnt,(eorfum antea enarrauimus. Verumenimueró,tametfi omnibus Chnftiani orbis Principibus aliquafpcs continuataspacis inter vrramquc gentemaffulfifletjtarnentantifper à bellotemperatum fuic,quamdiii Genuen-fes domefticis iurgiis amp;nbsp;feditionibus ciuilibus atterereutur: quoquidem tempore, annofcilicetfupra mille trecen tos tricefimo feptimo, inter vrrainque gentem propterduas-naues Venetas,prctiofisrnercibusonuftas,qua:ex Gallia Belgica foluerant jd' Guelfis interceptas, bellum quodammodó renouatum videri po-terat. Quippè cum poftexiguuminteroallum,FrancifcusMarinus,ficurihb. yi.rcrum politicarum recenfuimus,cum decemnaiiigiis, quibus in Pcloponne-fum adnauigaratjtotidem Venetis forte occurriffet, horurnquepræfcd«sMa-*^1^0 per myoparonem fignificari iufliner,vr,derniflis velis, fecum in colloquium ßX” atque congreifum veniret: quo minime impetrato, fefe mutuis arrnis impetiue-

runt, eo quidem exitu, vt poft lÓgam atquó atrocem dimicationem, fcx Venetx triremes in Genuenfium poceftatem deuenirent.Sed poftquam Venetus Senatus totam caufam figillatim ac plane intcllexit, licet baud rnediocri detrimentoafte-lt;ftus,nihil fane vlterius contra Ligures attentauit, adeo vt per multos annosinter vtrumq. populumpax illæfaatqueintaôlaremanferit. Ccteriim vbiGenuenfes priuatis moleftiis liberati funt, iterum vniuerfam potentiam ac vires in Venetos côüertêrc: amp;nbsp;quamquam multi reperiantur fcriptores,qui de renouati belli caufa varient,tarnen banc potiftimam fuifl'e exiftimo, quod vitra vetera odia, amp;nbsp;acce-ptaruminiuriarummcmoriam,reinaualis,imperijq. maritimi æmulatio,vtdi-dum cftjVtrofq. mirum in modum exerceret. Accedebat,quôd poftquam Vened gtatiaapud Palæologûexcidiflênt, Byzantioq.fuiflentexclufi,Ligures citra ali-quam temporis intermilfioncm,vel expenfarum amp;nbsp;fumptuum rationcm,fum-mis viribus ipfos Omni orientalis maris nauigatione excludereenixè contendif-. fènt. Quibus fane de caufis Veneti ira acceniî, amp;nbsp;indignatione inflammati, hoc flagrantiùs fuccenfebanr,quôd Chium infulam, antea ipfis Genuenlibus cum Smyrna Afiævrbe àMichaële Palæologo dono daram, iilorum armisretentam confpicerent; cumque illis banc maxime inuiderenr, miris excogitatis artibus, nouifque ftudiis ac dolis ,eam infulam, valdè fîbi opportunam,eriperealla-borarunt,infelici tarnen fuccelTu , cùm omnibus fuis conatibus à fortuna ipfa deftituti, quafi ea nouerca, amp;nbsp;omninô contraria illis temporibus cum æmula genre bellum gercrent. Ar cùm Veneti nullis calamitatibus exhauriri,vel ali-quibus confiliis fanaripoftenr, magna vtiiufque partis contentione iteruffl ad arma recurfum fuit. Genuenfes cnim,cùm ea tempeftateperrotûEoimaris tra-ôtum longe latequedominarentur, magnum negotium Venetis negotiatoribus faciebanr,præfertim verô circa Thracium Bofphorum. Porto cùm multasonc-rarias, negotiationis cgufa, per mare Ægæum amp;nbsp;Ionium dimitrere folerent. Ligures tunctemporis in aliquot Venetas amp;nbsp;Cretenfes naucs incidentes, magna cum Veneti nominis ignorainia,eas Caphatam ex inftituto curfu retrahûr,/îuc, vt aliis placet, in portu Capharino ncg?)tiatores amp;nbsp;mercatores ipfos detinuerunt; qua re Venetias pcrlata, repetitis de more mcrcibus, nee redditisjpfi ad earn in-iuriam vlcifcendam magno ftudio trigintaquinque triremes duceMarcoRucci-no, fiue,vc alij voIunt,Nicolao Pifano,comparant: quo Hellefpontum nauigarc iufro,cùm non longe ab Eubœa aduerfa tempeftate diftinerctur, diu ad omnem ventorum flatum circûuagatus,tandcm ab inftituto curfu retradus, Caryftium

portunifubirefumma neceÏÏitate compiilfiis fuit, vbiquatuordeciin longas Ge-naues omnimercium genereonufl:as,acimperio Nicolai Magncrres gens nunc Franca Genuæelt) parentes, præterfpem ôc expeótationem re-

P^nt; quas vt faciliùs opprimeret amp;occuparet, néuevllus effugij illic locus re-“■iquerctLir, angullias iplius portus infedit, atque inftrudo ordinc præclufir. Ligures ad tam repentinum iniinici ducis aduentum commoti arque perculfî, ^agna ccleritate incidunt rudentes, omnibufque impedimentis naualibus o-^ttilîis,quàinprirnum fefepugnæpræparanqac tandem fublatis velis, cùm pro-pferiniquitatem loci, nulla cômodèpugnâdifacultas daretur, amp;nbsp;parum abcflèti quin ab holle,nauigiorum numero longe fuperiori,circumuenirentur, protinus omnes in illam portus partem qua mare, quod ibi vadofîus eilet,difficilius naui-gaturjnquirunt- amp;nbsp;per illud orificium,alioquin valde arôlum amp;nbsp;anguftum, cùm ‘nullis prælîdis teneretutj earum quatuor primæ elabuntur, reliquæ codem ela-Lcndi ftudio primas illas fccutæ,magna holliura celeritate præoccupantur: turn quinta earum quodammodô effugiffet, Venetus per tranfuerfum in earn Gent,en/i„ia ‘leueôtus, curfum prtepediuit, eo exitu , vt omnes reliquæ ad illius cafum JiBpeditionem confternatæ,fefein arôlo amp;nbsp;finuofo littore reconderent, cui in-Lærentes, omnes à viôlorebofte intercepta! ih portu fuerunt, ita vt magna amp;nbsp;opima piwda amplifque fpoliis viôloripfe fîtauôlus. Nam vitra dccem naues captas,inultofque contrucidatos, fcptuaginta ôc amplius nobilescum mille aliis Ligullicinominis militibus alferuandicaufa in Eubœam deportatifunt: qua-^ringenti verb in Cretam infulam traduôli. Qua viótoria lætus Venetus,cùm in feftinationemagnam reliquiopprimendi hoftis fpem poneret,exiguo reficiendis corporibus concell’o tempore, fumma diligentia amp;nbsp;commoda nauigatione vfus, Hellefpontum acPropontidem emenfus, non antea fubftitit,quàm Bofpborum peruenill'eqconllitueratenim. Perenfes improuifos amp;nbsp;imparatos, inopinato ac-ceduopprimere. Verùm,cùm illos præterfpem acopinionem fuam,'rebus omnibus bellicisadexcipiendum holies paratos amp;nbsp;inftruólos reperirer,pugna ablli-nuit,magno certè cum Perenlîum omnium emolumento, quos prioris prœlij fucceflus adCarylliumpaucis diebus antea commifli multo prudentîores effecc-^ rat,adeôvtinopinatum hoftis aduentum veriti,perpetuis vigiliis atque aftiduis laboribus fefe ita inftruerent,vt omnia neceflaria ad manus haberent, nullamqué hoftilem vim magnoperè ad bellum amp;nbsp;obfidionem fuftinendum timerenc. Ve^ netusitaquefua fpe fruftratus,nonnihil his locis commoratus eft,côfilij anceps, abirct'ne,veleosoblîdione fatigaret . In hoc ambiguo Venetorum confilio^ quatuorilIæLigufticas ex Caryftio portu nuper,vt antea diximus,dilapfæ, cum nouem triremibus à Simone Vignofio Chij prastore, atquealiis nonnullis priiia-tisciuibusGenuenlibus,obrecentem fuorum cladem duce P.hilippo Auriaviro llrenuoamp;rei naualis peritiftimo inftrudis, fefe coniunxerunt: ifque vt illatas iniurias amp;nbsp;damna vlcifceretur,in Eubœam infulam prçtcÿ'ueôlus,illam varijs po-pulationibus incendiis deuaftauit-,amp; mox Chalcidem,vrbcillius infulç prima- cwc« a riam, fubito appulfu féliciter expugnauit, captiuosibi adinuentos rccepit;om-niqueoppidanorum turba indeabducla,vrbem diripuitatqueincendit, pnetio-ffque capcæ vrbis fpoliis onuftus, cum tribus ôc viginti patricij ordinis ciuibus Venetis captiuis,Chiumreuerfus,capræciuiratis claues ad fempiternafn huius ' inclytæviôloriæmemoriam ad eins vrbis portas,more Romano,qui ad roftra hoftium exuuias fpoliaque lulpendere folebatjaffixit, quæ ad noftra vfque tempora ibi permanferant,amp; ctiamnum,vc fama eft,cofpiciuntur, nih poftremb, vi-

delicct anno fupra millefimu quingentefimum fexagefimo fexto,CalendisMaij, quoTurcarum Cæfar Solymanus hanc ccleberrimam infulam fuo imperio adie-vnurn fem-peregerit, vtomniumPrincipumChriftianorum vióforia rcrumque cum laude geftarummonumcnca,exoculis hominum atque memoria amouercntur amp;ex-

tinguerentur. Quomodo autem hæcjduce Piali,aulæ Othomannicæ purpurato, per id temporis occupaca fuerit, in Epitome hiftoriæ variarum retLiirijhac noftia tempellate mnltis in locis geftarum,cui titulus eft, De bello Cyprio atq. Panno-nicOjàme confcripta ac typis euulgata, dilucidè oftendi. CeterùmjVt ad infticu-tum redcam,cùm Refp. Genuenfis priftini nominis fui gloria, fuperioris temporis iniquitate nonihiF,propter acceptam ad Caryftium portum cladem , obfcura-tam,itetumegregia virtuteac diligenti opera Auriæ ducis recupcraflet, recentiq. vidloriamirum in modumilluftrata edet^ViclorLigur, cxqucBofphoro reuer-fus, omnis maris tradlum late audaólerque circuue6lus,nullo reliclo, vel ftatim prodire atidente aduerfario, ouans cum magnis fpoliis,amp; opima præda, quæ ad quadringentas,vel, vtaliis placctitrecentas auri myriades æftimataeft, Genuam cum fumma Patrum totiufque populi congratulatione remigrauit,adeo vteffufa vrbanamultitudine, magnusillieiufque fociis honor baberetur. His rebus ita conftitutis, ac mari vlteriori amp;nbsp;inferior! pacato, vtriufque gentis Rep. nonnihd ab arm is amp;nbsp;curis conquiefcente amp;nbsp;refpirante, magno cum omnium compendio ôefatisfaôlione,aliquot menfibus in otio vterquepopulus vixit: fed breuipoft, iterum bellum vtrimqueinftaurarum fuit,fummopere allaborantibus Vcnctis, vt ignpminiam delcrent,ac nouis aufis, SiC recent!expeditione iniurias amp;nbsp;clades vlcilcerentur. Quod vt facerent commodius anno fupra milleftmuni treccn-teftmum quinquageftmo fecundo,cum Petro Aragonio,Sicil!æ regnum tunc temporis obtinente,acloanne Cantacuzeno Græcorum Imperatore,(quiexpul-fo Caloioanne Androniciiuniorisfilio,contraiusamp; æquitatem imperium pec vim SiC tyrannidemoccuparat)fœdus atque amicitiam,hoc nomine fubinde foli-citatis plerifque Veneti nominis amp;nbsp;impcrij fociis, per Michaelem Stenum, Io-annem Delphinum fuos legatos contraxerunt. Socij itaque,nouiqueinorumco-foedcrati,quo laborant! Reip. fubuen!renc,ad inftituendam noiiam expeditione oóloginta vnius, vel, vt nonnullis placet, vndenonaginta triremium claflein,cui ftnguli fuos duces impofuere ,adornarunt.Veneti verb magna cum diligentia magnifque fumptibus, imperatis ad hocantea nouis vedligalibus, atque deleftu in omni fere agro fui imperij habito, magnam claftem aduerfus tantum hoftem compararunt, quamquadraginta triremium numerum expleuifte conftat. Et quia ea tempeftate Nicolaus Pifanus erat vir induftrius, cuius virtutes bellicæ aliæque corporis amp;nbsp;animi dotes in multis rebus fæpius fuerant exploratæ amp;nbsp;per-fpe(ftæ,hunc Senatus omnium fuffragiis clafli præpofuit. Catalani veiô ,Vene-torum in hoc bello foci^ qui triginta triremes fubfidiarias miferant, Pontium ti-tulo S.Paulaecum imperio præfecêre . At quern Græcus Imperator fuæ ch/ft præfecerit, haólenusnulla diligenti inquifitione inueftigare potui. Genucnfes vbi de tanto apparatu,ac de tam magniS amp;nbsp;potentibus fociis in partes amp;nbsp;belli fo-cietatcm vocatis,cognouerunt, habita de moregraui in curia deliberatione,ae, cia’^’fuT ^tiidin rem foret, diu longumqueconfukato,expedire omnibus vifum eft,vt fub

aufpiciis Pagani Auriæ, cuius eximia virtus rerumquegeftarum gloria,acin pa-triam fpeólata fides erat,fexaginta triremes quamprimû habito militari deîeâu, ceterifque neceftar!is,inftruercntur. Cuius certè viri virtus cum magna amp;nbsp;cx-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cellens

Reuens per fe cfTec, eo ramen maior habebatur, quo Auria familia femper viros Pgt;’æftantes,ac patiiæ amantiflimos, perpétua quadam ferie dedilfet, adeo vt rota ^efpub.. omnia fauftaamp; Felicia de canti viri indultria bbi polliceretur. Nemi-•isJBenirn latebac, hoftiles impecus multis in locis ab Auriis fatali quadam vi ^‘'ifleplane retufos ScreprelTos. Is igitur oram Ligufticam emenfus, fummo ’entorum beneficiocito in Hellefpontum ell delatus: amp;nbsp;cum illi renunciarerur, WilernclaHem inter Byzantium amp;Chalcedonem adBofphori anguftias pro-pediern proFeôluram,operæprctium fe faólurüm exiflimauir, fi eo etiam curfum tciiereqratusfid quoderat) fe hoc modo Pcrcnhbus,nouo Venetorum apparatu ''aldèdeterritis amp;nbsp;conllernatis, opportuno quidem tempore auxilio futurum: deinde,fi ira temporis conditio ferrer,vel commodum cum holle congredi vide-retur, fefeopportunitatelocifretum, tutiùs arque commodiùs dimicarepolfe. AtPifanus Venetæ clalïis præfeôlus, ex Methone vnàjtum PontioTarraconen-^îuin duce in Eubœam traiecit,indeByzatium_,vtftatuerat, profeôlurus.Verùm pertinaciquodam Aquilonis flatü pluresdiesab infticutoctirfu intcrclufus, déficiente tandem commeatu, retro in Cretam cum tota clafle abire coaólus eft. Iiincinterpofitis ferè quadraginta diebus, fub initiumveris, Venetus,ac focij ar-iBisamp;comeatibus inflru6li,folutis atq. fublatis ancoris,inllitutâ nauigationem lt;^itigcnterprofequentes,Byzantium tandem præterueôli funt,vbi mox illis Græ-coruinclalTis adiûgitur.Nec multôpôll cum holle circa Peram, olim Galatam, Auria neutiquampugnam, licet nauium numero longe inferiori, detrcclante, acerrimo prœlio vtrimque dimicatum. Verifimile autem videtur, iccircôà Ligure Bofphoranas fauces atque anguftias præoccupacas,ne,fi inaico ô^aperto mari res geréda elïet,à triplici claffe circumuentus,in gyrum dimicare cogeretur, Qwntaautem cum rei militaris naualifquc dilciplina amp;nbsp;ordine aciem fuam in-ftruxerit funt multorum Annales qui varient. Nam aliquidicunt, totam Ligu-fticaiu ciaftem in duo potiflimùm cornuafuin'ediftributam,idqueeo confilio, quôd Auria fummoperè vereretur,ne Græcorum clafiis aliquantulum remotiùs cluàmreliquæ à tergo reli(fta,fefe,poftquam cum Venetis amp;Cathalanis congref-fusedetjreliquis claftibus coniungeret. Proinde expedite fibi vifum, vt acie in duo latera,feu in æquales partes diftributa,omnem hoftilein claffem in cofpeôlu habçret,magna me herclè cum ducis follertia, quippè qui, cùm hoftiû numero vinceretur,folum præfidium in fortitudine amp;nbsp;alacritate,cum fingulari coniunéla prudentia reponeret. Cùm fefe quo recenfui modo ad certamen præparaftet, wmhoftenihil minusexiftimante congreffuseft,tantacum omnium pugnan-tium animofirate amp;nbsp;ardorc,vc,cùm hinc acuentibus animos odiis atque recepta-tuiu iniuriarum calamitatumquememoria,illineverô tories fuperati ôc deuiôli hoftisrecordatio,magna fieret inter eos cædes amp;nbsp;ftrages, tanto impetu,vt licet uoxinllaret^ægrè tarnen pugnadiremptafit. Pomeridiano cnim tempore tribus ferè horis ante Solis occafum prœlium inter eos inchoatifîrijin fequentis diei pri-inamquodammodô lucem variafortuna extraólum cft,eocertèeuentu, vt fub certaminis initium fortuna Venetis focii^que valdèfaueret. Atrox,horribile Sc deformeerat ipfum prœlium,pugnæque faciès,proprer innumera armorum ac telorumgenera, quibus claftiarij acepibata: vtebantur ,denfumc]. nauigiorutn inuieem cohærentium colligatorum nexum,adeô vt vniuerfum mare huma-110 fanguine fœdè fuffufum cruentatum , armis,clypeifque,remis har-pagonibus, denique humanis cadaueribus, non fineimmenfo terroreamp;com-miferarione, vndique conftratum atq. repletumconfpiceretur. Augebant hor-

rorcmingentes hominum clainores incælura ipfum vfque fublati, quicorl-fufione quadam inftar boatus , vel mugitus, vndique aërem pciftrepebant, ac latè longeque circuinfonabanc, mukorum armorum crepitus, rcmorum fragor , arque concurrentium nauigiorum depreiïioncs amp;nbsp;elißones inirificè oinnes afficiebant præfertim cùm tanta vbique animorum pertinacia amp;nbsp;ob-ftinatione pugnaretur, vt nulla falutis fpes nili in dexteta amp;nbsp;vidoria ipfa re* linqueretur. tanta liquidem fuit vtriufque partis contcntioamp; defperataquæ-damanimofitaSjVtnullibi terrarum forti LIS badenus amp;nbsp;longiori prœlioconfli-dum, velinftabiliori fortuna dimicatum fuerit. Tandem Pontio cadente,amp; Catalanis fuo ducedeftitutispugnam remittentibus, Veneti fenfim aepede-tentim cederecœperunt, fie vt vidoria prorfus ad Ligures fefe inclinans, cacuin WjM magnagaudij effufione potiti fint-.Græcorum verô clafiis ex tranfuerfo inueâa, pugnam Græca calliditate detredans,facile citra multam fanguinis effufione te-trocellit. Sed Venetæamp; Aragoniæ àfiontifpiciocongrefiæ,ac ram ardo!oco,atq. ira inter le coagmentatæ amp;nbsp;coniundæ,vt vixdimidia Venetarum nauium pars propter anguftias explicata fuerit, facile à Genuenfibus alacriter pugnatibus fti' peratæ funt.Omnes enim quotquot rei militaris periti in ea expeditionefiierunt, fafli funt, Venetos amp;nbsp;Aragonios propter iniquitaiem loci in fuminas anguftias coniedos, maiori ex parce fuperatos fuiffe,ita vt quamuis Genuenfibus amp;inarc Sc vend aduerfarentur, rem tarnen féliciter gerere potuerint • cùm koftis in iftis anguftiis effetquodainmodô fuamole amp;robore fuffocatus. In bocprœlioex fœderatis amp;nbsp;Veneti nominis fociis fupra quatuor millia cecidiffe ffama eft: inter quos, præter multos équités Aragonios,Stephanus Con raren us D.Marci Procu-.ratorjoannes Stenus, qui fuperiori anno legatione, vt didum cil, apud Canta-euzenum Cæfarem fundus fuerat, BenedidusBembus ,Pancratius Hadriati-ci finus PræfcduSjdefiderati. Ex Genuenfibus verô non vitra feptingentos per-iiffe conftat amp;nbsp;inter illos quidem præclari ac ffrenui dues ; amifl'arum ve-

• rô, veldepreflarum nauium numerus itidem exiguus fuit. Sed ex hoftilibus in poteftatem Ligurumdcuenêre quinquaginta odo triremes,ex qiiibus triginta Venetorurn,ceteræTarraconcnfiumextitêre; reliquæ in ipfo ardore prœlij de-preffæ. Græcis autem, quoniam ipfi, pugnæ afperitateanimaduerfa,ftatiin vtfu-periùs retulimus, recefierant, nihil prorfus incoinmodi allatum eft. Huius glo-riofiftimæ vidoriæ memoriam feptimo Idus Martij habitam,facro anniuerfario follemni in ædeMatthæi, aureique paludamenti donô ab ipfo Magiftratu publice deferendi, quotannis cclebrandam inftituêre. Nec fane immericô,cùm hxc omnium pugnarum naualium in Oriente commiftarum, longe maxima,velfal-tem vnaex præcipuis extiterit.NairijVt aliarum gentium naualia certamina præ-cMortf tcream,in ipfa Græcianon extitêre celebriora quàm ilia quæ adThermopy-las, Salaminam,Marathoncm,Mycalcn,Mantineam,Leudra,Cheronæam,amp; apud Plateam inter Gtreos amp;nbsp;Mardonium copiarum Xerxis præfedum, com-miffafuêre. Pariquoqueftrenuitate amp;ardoredimicatum fuiife narrat antiqui-tas inter Romanos amp;Carthaginicnfe%mutuiimperij æmulos,itemq. inter Oda-uium amp;nbsp;M»Antonium,ad Adium congreffos: nec defueruntinter Chriftianæ ac Mahumeticæ religionis Principes pugnæ memorabilcs, quarum omnium ilia, præftantiftima, quæ fuperioribus annis magna cum Chriftiani nominisdignita-te, décoré, ac emolumento ad Echinadas infulas commiffa eft ; cuius prœli) fuc-ceffum luculenter in tertio libro De bcllo Cyprio à me confcripto, fum comple-xus. Huius cantæ cladis ad Bofphorum acceptæ fama Venetias delata, vniucr-fos in-

D Ë B E t L O V E N E T Öj L I B. 1 Î. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74^?

fosingenti dolorc parircr amp;nbsp;indignationeaffecir:fcdScnariim aliofque patricij ordinis viros magis piidor, qnàm mæror torquebar, iniquo anii.noferentes,pau-roriiin teincritarefaclum elle, vt ipfi duoruin potentiffiinoculn ƒ rincipuin opi-tgt;usadiuti,non irc' ’? - j^^urcin capicalem bollein, tories d fe anted fupcratuin ^Higatiim, nullo incomrnodo affeciflennveriimalternance Fortuna,fuinma ac-cepta clade, ac turpicer loco dereliólo ,inaximo cum oinniia detiiinento immen-làinignominiam in fe admififl'ent. Impacatis igituromniura an'iinis, non antca quieturi videbanrur, qudin-eain labein priftinxfuægloriæ ac arftimationi inu-ftain,aliquo recenti facinorc,atq. adeo fingulari aliq'uo Liguribus illato dainno, cillèrent arque corrigèrent. Igicur proxiinè fequentiannofupplemento habito,. luinq. amp;nbsp;quadraginta triremiuin claflein, ducecodein Pifano,infl;.rui iufleruntj quicomparata iam clade reótd in Siciliam contendit, vt x^ragoniam cladem tri-ginra quinque nauigiorum nuinerum æquantcin,amp;: ibi in ancoris fubfiftenvein,. cuiquein Pontij locum Bernardus Caprariuscum imperio fuffeólus erat,fibiad^ lungeret. Quod vbi Genuæ cognitum eft, eueftigioex Ioannis Valentij ea tein-pellatefupremuin Principatuin gcrentis ,aliorumque Patrum decrero,lçxaginta trireinesadornatæfunt: quibus omni bellico apparatu inftruólis præpofîtus eft Antonius Grimaldus, qui fere ante viginti amp;nbsp;vnum annos,quinq. amp;nbsp;quadraginta tiircmiuin claflis Præfeôlus, maiorem Balearicam, amp;: Cathaloniam magnis cla-dibusaffccerat, hoftemque in turpem acpræcipitem fugam coniecerat. Is itaque omnibus rebus ad rem naualem opportunis, fummo ftudio ac diligentia praepa-laris, è finu Liguftico folucns, reâà in Sardinian!, quo hoftilem claderp con-ceffiHe per fpeculatores acceperac, nauigacionem inftituit: ibique iuxta Calarim ineius infulæ ora, due ad Congeriam, vt aliis videtur, vbi primiim in hoftilem claflem incidid'edicitur, ferociter in mutuumconfpeótumamp;: pugnam procefte-runt. Ligur, quianuper aduerfus hoftem,licet potentiorem,circa Bofphorum profpcrrimedimicadet,certain fibi vidoriamproponere. Veneti verô,iniquita-teloci,non hoftium virtute Fuperiorem cladem fefe accepitferati, quamprimum futuricertaminis fucced'u priorein ignominiam abolitumiri contedcbant.Tar-raconenfes piignæ auidiflimi,Venetorum animos,fua fpontealioquin mirabi-liter flagrantes, oculorum alacritate, amp;nbsp;animi robore ac eonftantia fummopere accendebant amp;nbsp;extimulabant, adeo vt magna cum ferocia amp;nbsp;afdore, tametd Li-gurnauigiorum numero longe impar ed'et, vtrimq. ad manus; de deuetum, atro-citerque dimicatum: Proelium ipfum, pedeftre amp;nbsp;ftatariam pugnam præfe Ferre videbatur,cùm animieonftantia corporumq. vi ac robore res gereretur, vtne-que loco, cum cominus pugnarctur,facile dimouerentur, neqiie ancea in.uicem cedercnt,vel locum defercrent,qudm forticer pugnando occumberent ,donee tandem magno cum Genuendum infortunio ac prioris fortuna? mutatione, dni~ tumeftjdquidem ipd ,toties aduerfariorum fuorum viólores in hoccertamine, magno cum fortune volubilitatis exemplo,inferiores ex^tere,vna amp;nbsp;quadragui-ta trircmibus amiftis ^quarum aliædeprelTæ,aliæ veto in poteftatem hoftium de- -uenêre,acreliquænoyemdecimfublatis velis, fubita vend mutatione fada,cum ipfodiiceGrimaldo incolumeselapfae fuflt,quæ poftmodum fecunda nauiga-tioneGenuam redierunt .Tradiruretiam,pratter captiuos, quorum fane magnus Flit numerus,pluriinos expræcipua Genuendum nobilitate fortiftime pugnan-tes defideratos elle. Quidam huius pugnæ infelicem exitum magna ex parte ipd Jianarcho acceptum referuntj quod dicant, eum minime ex militaris fcientiae,amp; dilciplinae præcepcis,ordines inftruxifte, multaque prouidi amp;nbsp;circumfpedi ducis

munia amp;nbsp;partes ncglexifle. contra verb non pauci extant qui conftanter alicuc- ; rent jipfum omnia prudentisImperatoris acftrenuimilitis officiaabundeptx-ftitifTe, nihilque ab co in illo prœlio defiderari potuifl'e. Proindecùm belli aiea femper fitanceps,amp; fæpiùshumanaconfilia vincat amp;ludificetur,exiftiniant, j potius incertam humanorum cafuum amp;c fortunæ viciflitudinem ob oculos po-nendarn,qudm propter finiflræ amp;nbsp;aduerfæ pugnæ cafum aliquo modo ipfîus duels dignitate efle eleuandam • nimirum, cum vel hoc in primis viri prudentis lit, animum itainfl:ituere,vt nihil hbicerti de propria virtute ac Fortuna quifquam polliceatur; fed cum rerum humanarum maxima fit incoftantia amp;nbsp;varieras,om-ncs aóliones itadifponere decet, vtcum honelFa reólaepie rationc confennant,ii-larum verb fucceflus accxitusdiuinæ voluntatipermittere. Meritb igiturexcu-fetur Grimaldus, qui propria virtute, amp;nbsp;fuperiorum Felici rcrum Fucceflu conn-fus, certamen cum clafle tanto numero fuperiori committere nequaquam m veritus. Ingentis verb cladis accepta: memoria egregium rerum humanarum do-cumenrum pofteris præbere poterit, nullius virtutem atque induftriain Fortunæ pofleobniti. Veneti,amp;Tarraconenfcs,Fortunam Fuam vlterius profecutfduo Ligufticæ ditionis oppida in Sardinia, fubita incurflonc Faóla, ceperunt-' quibus captis 3 nouiFq. præfidiis firmatis,finguli ad fuos reuerfi. Hæc tam Funeftaclades, ob plurimorum ciuium, amp;nbsp;ledæ nobilitatis iuuenum , partim Fuperioribus bellis, partim verb in hocpoftremocertamine cæForû interitum,vniuerFam vrbem baud fane mediocriter afflixiq amp;nbsp;ad hanc neceflitatem adduxiqvt tandem Refp., accifis iam rebus, multis grauibufque caufis neceflTarium habuerit, ad externam potentiam,ceu ad ancoram, confugere. Quæ fane res cum non eilet leuis mo-menti, fed ita perplexa grauis, vt magnam délibérationem requireret ,diuSenatum torfit, antequam ipfîs Patribus bene fuper cligendo externo Principe con-ueniret. Tandem poft multarum fentenfiarum rogationem, illorum præualuK, quiMediolanenfium Principem,ceu vicinum amp;nbsp;potentem,aliafque focium,ce'

. terisgrauibus rationibus adduâ:i,præFerendum iudicarent. ItaqueFevitro,de communi omnium fententia, Ioannis Vicecomitis, Mediolanenfium Principis amp;nbsp;Antiftitis ,curn maximis amp;nbsp;præftantiflimis quibufque Principibus amp;nbsp;Dyna-«fomx« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folùm totius Italiæ,verumetiam reliqui Chriftiani orbis opibus amp;nbsp;Fuin-

ma potcntia facile certantis,fidei ac tucelæcommiferunt, amp;nbsp;tradiderunr,e3qui' dem lege amp;nbsp;condicione vt inter cetera fe aduerfiis omnes Venetorum Arago-niorumqueiniurias amp;nbsp;vim deinceps tueretur. Deditionis huius famacfFccit,vt amp;nbsp;Veneti nouo fœdere,ac focietatis iurefuas partes augcrent amp;nbsp;conftabilirent. Porrô cum magnos Sgt;c potentes haberenc vicinos, quorum fidci atque opibus no mediocriter fidebant,minime neceflarium efle arbitrati funt,vt longo amp;nbsp;molcfto ambitu externorum longeque remotorum Principum gratiam atque amicitiæ neceflitudinem quærerent,multifque precibus emendicarent, quafi,quodfæ-pius vfu venire foletjogga condicionumferieemercarentur. Itaque legationead omnem viciniæ oram milTa, Patauinoruin, Veronenfium,EftenGum,Mantua-norum ,amp; in Etruria Florentinorum amicitiam implorarunt,citraq. inagnain aliquam difficultatem obtinuerunt, eo’quidem faciliùs,quo Vicccomitumopes atque potentia propter imperij magnitudinem finitimis populisenentmirum in modumad faftidium vfqueinuifæamp; fufpeótae^. nee mnum,cum ad omnium fe-rè gentium aures vetus illud prouerbium perueneritjOdimus quein inecuimus. Proximo vere^ quod in annum eiufdem freu 11 quartum amp;nbsp;quinquagef raumin-cidit,VenetijCommuni Patrum fententia,triginta fex triremes expediuerunt,ad-ditis

aitis ingen tis magnitudinis onerariis quinq.,acplerifq. aliis nauigiis.Cumq.cflec Wiatum,tandem frequetibus fuffragiis cidem Pifano fummum impcriu ijfdcm ‘crequibusantea legibus,de more traditum. At Genuenfes interea de rebus fuis *^inficè folliciti, enixe allaborabant,ne negligctia,vel iinprudetia,minima stiain in re peccarent,vcl labcrentur. Proindcfummaprouidentia amp;c celeritate quinque viginti trircmiu clafle præparata, tametfi in Rcp.omni fere tempore præclarif-lîiniex quâplurimis familiis duces cxtitiflcnt,qui Remp, ipfam externarugetium armis atcritam amp;nbsp;defatigatam,non femel falutaribus confiliis ac rerum gerenda-niin pericia, fumma cum fidei integritateiuuiffentj amp;nbsp;bæc virtus bellica, ceu per inanus ad pofteros tradita,ita in muleis familiis nobilibus floreret,vtnon difficile effetintantanobilitatis frequentiaaliquem armis præftantem,tantæ prouinciæ idoncum inuenire: nihilominus tarnen quia Auriæ familiæ arma amp;nbsp;induftria,ad-nerfusoninemhoftem,præfcrtim verô Venetum,prorfusfatalia iam longo vfu deprehenderant,omniumdecuriarum ac tribuum fuffragiis,iterum Paganum Auriam maritimo negotio atque nauali bellicæ expeditioni cum fuprema pote-ftateaclmperatoris titulopræficere placuit. Ceterùm Venetus vtquam longiffi-inèpatriis fedibus bellum propulfaret atqueproferret,fuorum militum aenaui-giorum robore amp;nbsp;numero frctus,Ionium mare penetrans, Oenufas,a recentiori-businfulam Sapientiæ diôlam, baud procul Mcffeniaco finu pofitas,celerrimè conicndit.Vcrùm,cùm hæc infulâ ita fit obfcura,vt â plcrifquc,nifi bene in Cof-mographia v er fat is J gn ore tu r, operæpretium me faôlurum exiftimaui, fi leuiter aliqua attingerem, quæ ad illius fitus deferiptionem baud parum pertinere iudi-carem.Itaquecùm buius infulæ traétus valdè fit fcopulofus afper,ac plcrifquc inlocis inuius amp;nbsp;inacceflibilis,potius magni fcopuli,quàm iuftæ infulæ retinet forraamffed quia vna ex parte, fcilicctea qua Peloponnelbcontigua cft,portum habet amplum capacem,quimultis nauibus fidam ttationemacreceptaculum præbere poteft,inagis illius fecuritatis caufa,quàm propter aliarum rcrum vfuin, cùm lignationibus amp;nbsp;aquationibus omninô careat, frequentari folet. Hue . etgo Auria,qui,vbinam hoftisfubfifterct,optime cxploratum habebat, cum fia clafle,cui paulo ante fefedecem triremes dudu Vicccomitis Grimaldi fo-ciasaddiderant,cum viperæ infignibus,lnfubriæ principum auitis amp;nbsp;familiari-busjirrequieto curfuac fummodimicandiftudio ardoreconceffir,amp;modico temporis fpatio ambæ claffes feexaduerfo intuitæ funt; virtuteque ac æmula-tione vtriufque Præfe6li,haud fane magna mora iniecta eft, quin mutuô infeftis armiscongrederentur. Venetus, in nauiutn fuarum quas in primo cornu hofti oppofuerat,robore, inq. viôloria,fuperioriæftate in Sardinia habita, plurimumr”''^’quot;’^ confidere: Ligur contra non minore animi alacritate ac fiducia,quam ante biennium in Hellefponto magno cum fortunæ beneficio dimicarat, manus cofërûit: amp;dereliôbs nauibus, quæ proprer nimiam æquoris malaciam, loco dimoueri nequiuerantjContraaduerfariorum fpem ac opinionem,iilorum claffem ex vtro-quelatere inuafit,eo quidemfucceffu, vt voticompos faâ:us,præclara atque plané infignividoria potiretur. Capta cnim tota hoftium clafl['e,cius præfeôhum Nicolaum Pifanûcum quinq. amp;nbsp;quadraginta hoftium millibus in poteftatem redaffis, nec no vexillum D. Marei ad puppim oblique inuerfum atq. affixum, Geiiuamtranfmific. Verùm ficutpaffim multacum magna feriptorum variera-te tradûtur, fie etia circa buius certaminis fucceffum haudexiguam diferepantiâ efleanimaduerto. Eorum namquequi buius pugnæ meminerunt,quidam pofte-ris tradidêre Jn aperto mari ab vcrifque dimicatum fuiffejamp; poft longum ac val-

dèpericulofum certamen,fortunam ad Ligures inclinaliè . NonnullLvero in liceras retulerunt, fine vlla pugna,aut cædc, vniiierfam Vcnctam clallein, excepta vnatriremijquæftatimfub pugnæ initium ccleri fuga fibi confulebat,in ipfo portufubitoamp; planeinopinato acceflii, quemadmodum paucis ante annis in Caryftioportu Ligufticis nauibus contigerar, oppreffam. Prior tarnen fententia, vt vcrifimilior,mihi magis probatur.Hanc funeftam cladem Venetis ex antecur-rentibusnotisprædiôlamfuiffejpleriquccommemoranc.Nam pridieillius diei qua clades ilia accidie,ex manifefto ac mirabili augurio baud pauci male Venetis TndigiaqM ominabantur. Coruorum enim agmen aduerfo volatu inuicem infeftantiuin, atque miro ftrepitii Ôc rixis fe mutud lanciiiatiLim,in ipfo acre fupra Venetoruin claiTcm ab omnibus fumma cum admiratione vifum amp;nbsp;obferuacum fuit. Quod fane prodigium hoc certiorem Venetis denunciabac infelicicatem, quod poft multam contentioncm,mutuus concurfus impetus in iuda fucrittamardens amp;nbsp;vehemenSjVt dimicando ita inuicem attererent, quod alarum pliimæ vi cuul-fæ,decidercnt,amp;effbfo cruore Veneras triremes afpergerent.Acccdebattam retro amp;nbsp;prodigiofofpedlaculo aliud indubitatæ calamitatis baud leuc argumentum, quod remex vnus ex fua in proximam nauim tranblire conatus,cum ira pede ab-erraretjVt cumfaltu interftitium intervtramque nauem pofitum tranfmittere nequiretjin mareprolaberetLir^quiaducum ab immanipiiceexceptus ôc dcuo-ratus fuiife narrator. Ceteriim Auria, bis rebus qudm profperrime ac felicifli-mègeftis,fecûdæfortunæfuæauipicia fecutus,inde cum vit^rici clade in dnum Hadriaticum præterueôlus cil:,ibiquenegotiatoriis aliquot interceptis nauibus, moxque inlftriam perpetuo curfu delatus,Parentum capit, amp;nbsp;diripit; direptum-c^ue«j?ca. qne incenditj deindemultaftrageédita, opinais fpoliis,multifqucmanubiisau-j^ys.cum iugenti glotiu uc magno fuorumrailitum emolumento,domuinre-diit, tanta cum omnium lætitia, faufta gratulatione, vt vrbana mulritudo vn-diquecifufa, viólricem claflem in patriam reducem fauftis acclamationibiis in * ipio portu exciperet, fummoque gaudio fingulos ob res præclarè geftas com-pellarct: qua fane lætitia num vnquam ab eo tempore maior,quo bellum cum Venetis geftum fuit, cum maiori omniumdeclarationedemoftrata fr,vixequi-dem fcio. Dux ipfe namqueextra prærotiam rrircmim progreflus,cum iuuentu-tisacnobilitatis flore obuiam Senatui proceflit, amp;nbsp;magna hilaritateexceptuspn curiam honorifice dedudlus eft. Cui in patriam cum tanro honore, ac reibens geflæ gloria rcuerfo, Refp. Gcnucnfisjquæ femper magnorum viroriim, om-niumq. virtutum iufta amp;nbsp;æqua ællimatrix extitic,ne erga cum aliquod gratæpa-triæoftîcium prærermittcre videretur, prætereximios bonores,qLiibuseumante rsttmpium ornarat,adperpctuæ mcmoriæacvirttitis eius tellimonium Iplendido amp;nbsp;ma-in foroAuriano fito,donauit. Verumenimuerd fortuna ipfa mutabili pede varians,amp; femper viris bonis iniqua, ac in primisquidem

illuftrium virorum rachitis ac virtutibus æmula amp;nbsp;infella, Auriæ tantam à grata patriagloriæ fclicitatem collatam inuidit. Quandoquidem bauddiurantislio-potuitjCtim ipfe cum incredibili omnium dolore fato fublatus,mi-fin^uiar» fum fui dcfidcriu roti fure parriæac memoripofterirati reliqiierit. Nec raehercle mirum,ciuitatern tanti amp;nbsp;tarn præclari fui ciuis obitum grauitertuliiTejcCym omnium fcripta amp;nbsp;voces in hoc plane confentiant, ilium tanta animiccllitudine arque præflantia,tantaq. demum aduerfuscupiditates oinnes continentiaamp; mo-dcrarionefuifle, vt cti foltim ad gloria atq. laudem refpiccrcr,amp; adhas,ceii vnicu hdillimum fcopu,omnes fuas.cogirationes amp;nbsp;lludiacofcrrecacdirigerct,nullam

Wüs opum rationem habueric,ita vt poft fuum obitum ,,præ rei familiaris âcrenuitate, proutetiatn Græcide Ariftideprodiderunt,in eius ædibus ^onefTe^vndeillius cadaueri iuftapro dignitate perfoliiercntur; ideoque publia ûiinptibus fuitilliparentarum ,amp;in ædeDominico faera marmoreiim mo^ j^’^tncntumereôlum .Huiusautem vi(ftoriæ,fîcuti etiam priorisadHellefpôntu ineinoriam facroanniuerfario follemni in têploMacchæij acchlainydis

^^’rcædono à Senacupublice deferenda£,quotannis recoliplacuit. Id quidem fi-«^ntioprernenduinnonefl'e arbitror,adhanc vidloriam parandam, plurimum ^fdiolanenfium Ducis fubfidia amp;c opes, quibus Remp. Genuenfem , tune ram Prittcipu Jiu ^°nii quàin foris rebus accifis,rniruminmodurn laborancem,iuuit, momenti ziZp.'X.

roboris actulifle : quippc qui vitra duodecim triremes, fuis im pen fis aç milite ^gregieinftru(q;as,ad nouam etiam claffem exornandam militem, pecuniam, amp;: ®ninisgeneris comeatus non inuituscontribuerir,adeô vt ipfi Ligures,Mediola-^^nCis Principispotiflîmiimope acrecentividoria audi,gracitudinis ergô,nouo aecretoantea coccftæciuitatis iura, quæ Ioannis Vicecomitis morte finiebantur, ^^Galeaciumpariteramp;Barnabam eius nepotes tranftulerint,fic vt Liguriæ vr-“CsàCoruo Lunenfi Promontorio ad Herculis Monœci porrum vfquc, fiorum ’■ïiperiofubiieerentur .Interea temporis loanneVicecomite humanis t^bus ex4 fedente,præfati Principes in demortui partis locum fuccelferunt_; fub quorum tutela amp;nbsp;dominio aliquandiu remanfêrcj achorum etiam Principum interuentu ^auâoritate bellum tandem inter Venetos acGenuenIcsterminatumeft, an-‘’oeiusfæcuii quinquagefimoquinto: quæ fane paciheatio eo minori cum ne-§otio amp;nbsp;difficultate inter eoscoaluit,quô vterque populus laboribusamp; opibus cxfiauftus,ad otium amp;nbsp;quietem propenfius fpedaret,ôlt;: in primis quidem Veneti ’ ob acceptam cladem ,quæ fane vniuerfam vrbem tam acri dolore perculferar, vtomnes de falutc publica deipcrare, vulgoquecredere acfatcri,adum elfe de te Veneta,fi hoftis vidoriæfuæprofperitatem amp;curfumprofecutus,vrbemipfam adnauigafl'etjpræfertim cùmnulla claflis,nullæ turmæ nauales, nulla denique præfidia tune ad manus adeftent, quibus tanto hofti iretur obuiam,vel cuius vi-res commode in tanta rerum omnium trepidatione tempore opportuno inhibe-npoflTent. Nihilominus tarnen in tanta vniuerfæ vrbis confternatione, periculi præfentis magnitudo efficere nequiuit, vt omnia fana confilia eriperet vel extor-^ucret.Confeftimenim fumma cum diligentia amp;nbsp;celerirate quatuor triremes inftruftæ funt, quæ ad fauces finus Hadriatici in perpétua ftatione manerent, ac totara illara oram maritimam contra aduerfariorum iniuriastucarêtLiramp; defen-derent.Hæ,paulô poftdifceflhm Aurianæclaftis in altum cdudæ,tres Ligufticas prædandi ftudioiniftriam vfque progreflas curfuauerterunt. Sunt qui référant, triiemim illam quamSapientina clade euafiftediximus,per eosdies ab vna Li-guftica,Grimalda vocara,in Peloponnefo non ita longe à promontorio quodam interceptam fuifle,indeq.poft paucorum dierum intermÿ[ionê,alteram,amp; mox aliam exVenetis pari fortuna à Ligure fuifte opprelfam ,fucceftuque blandien-te in Iftriam vfque curfu euedam,metu rétro cefli fie. Quo etiam tempore Vene-tiisfeptem triremes fub Bernardi luftiniaiTi aufpiciis edudas, citra tamê alicuius reibenegeftæmemoriam, efiecomperio; tandemquedenuô, pacem vtrimque, vtiantea demôftrauimus,tranfadam fuifte'quæ fine anno eiufdem fæculi quinquagefimo quinto, vfque in annum eiufdem æuifextum amp;nbsp;feptuagefimum, il-læfa amp;nbsp;inuiolabilis permanfit. Tranfirda itaque pace,Genuenfes,paucis interie-ftismenfibuSjCaloioannem Androniciiunioris fîlium,à Cantaeuzeno contra

fas atque omnes leges impcrio expulfum deturbatum adeo cnixe in recupe-rando auitoiinperio,ac hereditaria amplicudine iuuarunt, vt ipforum potifli-mumopibus atque arrnis fubnixus, in paternam fedem rcfticutus fit:Senatus rrancifiM eniiii Gcnucnfis Francifeum Catalufium, viruin rnaritimariim rerura feientia catahßM. celeberrimum^clafïifqueLigufticæ tunc tempons præfeôlum, Andronici fubß-dio miferat, cuius quidem confilio,virtuce,curaamp; vigilantia, Cantacuzeni co-natus ingetibus ac periculofis initiis res nouantisjfunt coinprefli,amp; propter exb miam fuam fortitudinem,egregiamque Cæfari muleis in locis nauatam operam, maximum auéloritatis amp;nbsp;potentiæ locum apud eum forcitus eft , ac fumma rei naualis præfeôlura amp;nbsp;titulo donatus. Nec Cæfar tanta liberalitate vel honore eum profècutum effecontentus,quo eins, gentifque fuæ memoriam ab omni obliuione vindicaret,Catalufios opulentæ ac Celebris nominis infulæLesbijVr-bifqueMitylenorum ditione, forore illi prius in matrimoniumconceflajOobi-litauit,quam Mahometes fecundus Turcarum lmperator,cùm Byzantium,om-nemqueThraciam occupafl'et,Catalufiis ipfis non fine ingenti inultoruin clade, vi abftulit, Nicolaumque Catalufium,tunc Lesbi Principero,crudeliflirnè occi-dit. Hanc Genuenfium in Caloioannem propenfionem ftudia ægerrimètu-leruntVeneti, indequeinter eos nouaiurgiaôe fimultates fuerunt exortæ,qii^ deinde,aliarum iniuriarum accefiione,in manifeftum amp;nbsp;atrociirimiirnbelhini eruperunt. Interea temporis Re/pub.domi iterum ciuilium contentionum flu-étibus iaôi:ata,amp; eo quidem euentu coneufla elf, vt populus, nobilitare tandem «pTXftoi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Principum iugo,SimonemBuccanigrara

poftliminiô ad fupremæ dignitatis locum veheret. Infeciitis vero teinpoiibus, nempeannoeius fæculi feptuagefimo lêcundo,in Cypro infula,vbi vtraque^ens mercaturamexercebat,amp; licitabaturjgrauiflimi rerum turbines,amp; periciilofe procellæ,quæ miris fluôlibus ac tempeftatibus vtramquc Remp. inuoluerunt, exortæfunt, quæ vt clarius elucefeant, amp;nbsp;penitius introfpicivaleant,oratione

1 j7^ P^^^o altius repetita,breuiter, vnde ilia initium habuerint, oftendam. Cyprus itaque, vtplerique hiftorici tradunt,poftquamRomanum imperium inclinarc cœpitjdiu fub eorum Imperatorum Græcorum imperio extitit, qui Conftantino Byzantij fucceffores fuêre. Ricardus interim Angliç Rex cùm Hierofolymaclaflè petens, eô tempeftate delatus, portu prohiberetur, confeftim arma in Saracenos parata, in Græcos vertir, eofque,vtantea recenfuimus,tota infuladeturbauitac cxpulit,moxque illam direptam amp;nbsp;fpoliatam, firmo fuorum præfidio reliquin NiuimiM camquepollea Guidoni Lufiniano,cx Gallijs oriundo,amp; deregno Hierofoly-

r'tiitano contendenti,habendam permifit:quam ille ab Anglo acceptam,hbi Si pofteris fuis per multaannorum voluminaobtinuit. Tandem poft variasfue-cefliones, regnum ad duos fratres peruenit,quorum alter Petrus nomine, clafle inftruóla, cum Catalanis ac Gallicis Alexandriam Ægyptiorum inuafit, eo fuc-cefru,vt quamuis occirrentibus maximisÆgyptiorum copiis,fugæfe comim-féritjingentem nihilominus prçdam,ditiftimaq. fpolia reportauit: qui breuipoft à fratre noétu in vrbe Nicofia,olim eius regnimetropoli amp;nbsp;regia, per infidias amp;i: proditionem interfeóluseft, fnulla enim fanóla regni reperiturfocietasjineiuf-que locum Petrus eius filius,adhucplane puer, fubftitutus. Exorto itaquein fol-lemni Regis inauguratione fuperaccipiêdo fuperioris honoris loco inter Venetos amp;nbsp;Genuenfium Prætores ac indices,quos ipfi patrio idiomate Baiulos appellant, vti non raro inter æmulos amp;nbsp;ambitiofos ßt, iurgio amp;nbsp;rixa, cCim controuerfia efl'et huiufmodi, vt non facile poftet confopiri, ad Regem,ceu ad fupremum iu-dicem,

dicem,dclata fuie, qui inftinótu lacobi Lufiniani eius patrui, Venetis rebus fa-Uentis/ecunduna Veneros pronunciauic. Genuenfes,acceptæ contumeliæ impatientes, cum æquitarem caufæfuæfe nullo finceriiudicis patrocinio tueri pofïe confiderenc, rem armis vindicare ftaruerunt. Proinde occultis gladijs fe præcin-guntjVt Venetos iure præferentiæexultantes,interficerenc.quod vbi refciuérc Veneti,Régi ipfi aperiuntjadeoque per calumniam faélum ipfum exaggerant,vç illosinipfius regis caput amp;nbsp;vitam arma fumpfilTe criminarentur. Facile fuit puerilem çtatem fuapte naturainfirmam credulam,atque calumniis aflen-tationibuscxpofitanijcircumuenire. Ingenti igitur ira commotus iuuenisregis animus, Gcnuenfes,qui oôho numero erant, cum ficis in finu reconditis ,coni-prehenfos,non rogatos quamobremarmati eflent, nullaque de eis quæftione liabita, fed tanquam manifeftiparricidij aclæfæ maieftatis reos, crudeliffimo mortis genere affecit. E celfa quippe turri in præcipitium dariiuffit,fubftituta sdhocmilitum cohorte, quæ ereôlis mucronibus cadentes exciperet. Reliqui GenuenfesperCyprum commorantes,totainfula perquifiti, ac trucidati funt, itavt duintaxât vnus ægrè ex tanta clade,vulnere in facieaccepto,rei tarn nefariæ amp;inhumanæ in patriam futurus nuntius, euaferit. Qua re cognita, Ligures do-lorelîmul vehementi iraptopterbarbaram amp;cruddem fuorum carnificinam ardentes,tantæque atrocitatis iniuriam haudquaquam inultam finendam Ra-tuentes,Damianum Cataneum cum feptem triremibus egregièinftruôtis,quoad maiorcs apparatus herent, in earn infulam præmiferunt,eo quidetn confilio,vt omnesaditus, quo minus aliunde in eamfubhdia comportarentur, diligenter igt;fCyi,r»m obftrueret ßcobferuaret. Verùm,poftquam inconfultusCypri rex iuuenili er-torelapfus, exfalfapaucorumcriminationeexacerbatus,eiufquctutores quire-gniadminiftrationem gerebant,paricidiales manus inhumaniter innocentium hnguine cruentaflent, Nemefis eflfecit, vt corum animos tam magna com-milFi fceleris fubiret pœnitudo , ac tacitis ftimulis confcientiæque vibici-tus, tam crudcliter excarnificarentur, vt mirum in modum vltoribus Diis . obcæcati, graues inter eos orirentur diiîenfiones ôc inteftinaiurgia; quæ eô vf-^ue excreuerunt, vLfînguli hbi verentes , quifque feorfum priuata fubfidia quærcretjacforis effugia implorarein animum induceret. Quorum certèconfi-liacùmCataneOjdiligenti alioquin amp;nbsp;ftudiofillimo rerum omniû inquifitori,per cbncularios internuncios,qui hue illuc fub profedionis prætextu circûuagaban-tnr,explorata eflent, ac probe intelligens quàm turpem lanienam in Genuenfes ipfosCypri exercuiffent,callidè animifui fenfadilhmulans,omniahofpitaliratis hrafibi ab illis præftare,ac inuicem exhibere concedit èc patitur- fuarumq. rerû latagens,hoc vnum fludebat,vt difl'enflones illas domefticas,inter primarios po-dffimiimcxortas,omnibus artibus, quoad eius heripoflet, aleret arque fouerer, tanta inediushdius cum animi præfentia, vt nunquam,nifi fumma cum pruden-caurione,in omnibus fuis aôtionibus aliquidagerete hoc vnum præca-ueretj nefeillorum hdei vel poteftatiternerè committeret. His rebus itafefeha-tentibus, Genuæ comitia centuriata gefta funt, in quibus de communi om-J^hindecretOjfummo ftudioaccelcritate magna claflis, trium fcilicet amp;nbsp;qua-dmgintatriremium, multarumque longarum nauium,deleclu in agroLiguftico phiis ad hoc habito,ac milite diligenter conferipto jcomparata nbsp;nbsp;inflruôta fuit,

adeo magniheam ôc fplendidam fuifl'e dicunt, vt ad quatuordecim lire- g.jL? uuilTunorum militum millia fub figniscompleôleretur. Taceo reliquum appa-ratuin bellicum, qui magna cum diligentia amp;nbsp;prudentia inftrudus erat. Huic ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tan tas

tantæ clafsi Petrus Fulgofius, Dominici Fulgofij, ea tempeftate rupremum ma-giftratuin gerentis, frater, omnium iudicio dignus eft habitus, qui cum imperio præficeretur. Hic igitur, vt bonam de fc fuaque induftria conceptam opinionem haudquaquam falieretjinagna feftinatione vfus, nonanteafubftitit,vej aliisne-aliquem locum conftituit,quam Famaguftam,rcgni Cyprij cclebcrrimum emporium, quinto Non. 061. appelleret- quam ftatim ardifsime obfedir, amp;ob-fidionis initium â quatuor rcgiarum triremium,atq.vnius nauis exiiniæ magni-tudinis in ipfoportu ad ancoras ftantium,incedioexorfus,atq.aufpicatuseft;qiiæ exiguo teporis interuallo durauit. Nam regina interfcdi régis vidua,cum anim-aducrteret fuarum non'efle virium ,obfidionem fuftinere pofl'e, liinulque co-gnatos jinariti necis au6lores,vlcifci fummopeie vellet,fexto Idus 061. vrbis de-ditionem fecit. Ea vrbc potitus Genuenfis præfe6lus,toram infulam cum viclore exercitu peruagatus, omnia loca quæcumque adirer, Ligufticæditionis fecit, ac regem cum fuis proceribus in angulum regnicompulfum ,amp; latebram quæren-tem,ad hanc necefsitatem compulit, vt, ctim fciretle Genuenfi populo longe opibus amp;potentia inferiorem, præfcriptas à fe,proque fuo arbitrio condiciones tigures re^i pacisacciperet. Tresperpetrati huius nefarij fcelcris au6lores,niinirumCiulf

dominus,Henricus Gibella,amp; loannes Grauilla, capitis damnati. lacobusLufi-{r.tjcnb,int. quod tcgis patruus eifet, duoquc Principis Antiocheni filij, pariconfan-guinitatis gradu eum contingentes, amplius fexaginta illuftres viri, tanquam obferuâdæ pacis cum rege antea fancitæ obfides, retenti , ac deinde Genuampet' du6li. R.egis verb mater,quôdrex films eius elTet adhuc impuber amp;nbsp;minorennis, ac tails,qui in eius tutela,planequein ipfo gynaeceo cum ipfa verfaretur,inulus precibus obtinuit, vt penes fe relinqueretur. His rebus no minus celeriter, quam féliciter per Cyprum pera6lis, ft Genuenfes in hac expeditione tantam conlfan-tiam, quantam in ea fufeipienda diligentiain amp;nbsp;induftriam adhibuerant ,adiun-xiffent, non ambigendum eft, quin facili negotio vniuerfam infulam fuæ ditioni ^f^ue imperio adiecifl'ent. Verum cum iam gloriæ ,nominifque immortalitati ftmam abuiidc fatisfa6lum iudicarent, ft illatas Liguftico nomini iniurias atrocitervin* dicafl'ent, de fontibus commeritas pœnas amp;nbsp;fupplicia fumpfiflent • totum re‘ cypriut gnum,Famagufta excepta, régi magna ex parte propter ætatis gradum extracul-

P^‘^pofito,faluum atqueincolumercftituerunt,fictamen,vtipfe,tanquaipfo-ruiTi ve6ligalis ac tributarius, quotannis vfque ad certi amp;nbsp;prædefiniti temporis terminum, Genuenfi Reipub.quadraginta aureorummilliapenderet,aliaci.fub-fidia neoeflitatis tempore contribueret ; quæ à regibus triburariis, vt longo iam vfu receptum eft, perfolui amp;nbsp;præftari confucuere. Quibus ita conftitutis,Fulgofius rerum præclarè ac pro voto geftarum facinore amp;nbsp;fucceifu lætus,domum redire geftiens,fexdecim triremes,vitraillas feptem quibusCataneusGenuainCy-prumtraiecerat,domumremifit: ipfeverb Famaguftm ad res reliquasex vtili* rate amp;nbsp;dignitate Reip^b. componendas aliquandiu commoratus, quinque triremes praefidiarias,ad nouos motus, fi quiforfitan ibiin pofteruin orirentur, coer-cendos, reliquit : amp;nbsp;fic nulla morainterpofita, proiperam nauigationem exper-domum poftliminib rediit, ac fummo cum honore amp;nbsp;animorum beneuo-uertuKr. leiitia iioufolum ab ipfo fupremo Senatu, aliifque patriciis ordinibusjn prirais verb à fratre fuo Dominico Fulgofio principcm locum tunc in Repub. obtinen • te,verumetiam ab ipfa promifeua plebe rcliquaque vrbana multitudine exceptus eft, acctiampræter cetera priuilegia amp;nbsp;immunitates,ipfi,ac Rolando eius primo-genito concefias, decern millibus aureorum donatus. Cuius Fulgofij inemora-

DE B E L L O V E N E î Oj t i k 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;757

Wis vidloriæ meinoriam,Patres conlcripti Senatufconfulto miro cum totius po-puliapplaufuanniuerfariofacro incœnobio D.Francifci cum dono paludamen-tiaureiconfecrarunc.Dum resicaforis geruntur,Dominicus Fulgofius Rempub; ^uieteaciîiagnificè magnacum prudeiiria amp;nbsp;animi moderacione adminiftrans^ '^onfolùmob fui fratrispræclaram viétoriam, remque bene acféliciter inCy-Pfo,aliifque circumuicinis locis,vti oftendiinus, gcllatrij verumetiam j propter Gregorij vndecimi Pocificis Auenione Romain profîcifcentis aduenrum,fumma ''oluptate arque lætitiaperfundebatur. Solebant enim Antiftites Romani,re-Jtoaâtis temporibus, fi quæRomæ velin aliis Italiæciuitatibüs ,bellorum,vel Mrbaricarum gentium eruptionuin fufpiciones exorirentur,fuæquietis fecuriq'i foefl'us caufaj Auenionem , Pontificij iuris vrbem,ceu tranquilliflimam fedemy foncedere. Gregorius igicur Auenionem profeôlus, amp;nbsp;ibi aliquot menfibus con-tinuiscoinmoratus, dum Romain repeteret, quia per orain Ligufticam reuerte-* f’arur,Genuam inultismodis,amp; inprimis quidem,quôd Pontificiædignirati lemperdebicam reuerentiam detulilfet, fibi caram, fua præfentia exhilararé de-creuerat; amp;nbsp;Ligures deeius aduentu edoôli,cuin magna omnium Ordinum ,in primis verô Patrum conferiptorum lætitia, ipfuin honorificè, cum folleinni poinpaexpedarunt,ac oôlauo Idus Oôlob. ad vrbein profeôluin, excepçrunt. fülgolius namque fupremum, vti diximUs,Magifiratum gereils, alijque purpü-tari Patres,fub vmbellaaLirea,demoreindiólis fupplicationibus,ipfum ad ædcin b.Laurentio facram,fummocum applaufu deduxêre, ita vt Pontificis aduentus ‘37 planéeffecerit, vttotaipfaciuitas,propter res domi forifque bene adminiftratas, aljoqiiinIa’ta,in fummû gaudiumelfunderetur, amp;nbsp;mirabiliquadam animoruin confenfione coalefceret. Ceterùm, Pontifice digreffo, ac inftirutum iter ptofecu -tOjbellacuin Venetis redintegrata, præfentem rerum Ratuni vehemêtifiimèper-turbaruntamp; immutarunr, vfque adeô, vt omnem otij amp;nbsp;quietis fruôtum eripe-lent.Qiiorum fane funeftorutn proeliorumj vtrimque fubfecutorum,origincra, amp;potifliinain caûfam, multi præclari atque graues viri ad Tenedum referunq fupercuius pofiefiione, poftCypruin veôligalem amp;nbsp;tributariam faóbam,peracris contentio inter vtriunque populum exorta eft. Cum enim Andronicus iunior, MichaelisPalæologi filius,Andronicum auum imperio deturbare ftatueret, re- fJaHratk busviribufqiie fuis priuatisdiffifus,Ligurumauxiîium implorauir,paduscum fis,vtfi voticompos fieret, amp;nbsp;imperium adfe,illoruin fubfidiooppreffo auo, transferrer,ipfis Tenedon,opportuniffimatn infulain, præmij,feu mercedislo-co,tnbueret. Proinde,confedisrebus,illcpadtisfterit, ôc ipfiTenedum recepe-runt. At Veneti eo tenlpore inilîis quidempartibus fortiores, Andronicum Im-peratorcin, à nepote borum auxiliodeturbatum,in patriam amp;nbsp;regnû feftituunt, amp;abcoTeneduin muneris loco pari modo recipiunq inde maximum odium ac æmulatio inter vtramque gentem enata. Hæc infula olim à tain multis célébra-ia,fitaeft in inariÆgaso inter Lefbiim amp;nbsp;Hellefpontum^ontraTroiamjdiftat-queâcontinenti fladiis ferè quadraginta, portu amp;nbsp;ftatione, priufquam fcilicet in âgrum Troianum Græci defeenderenr, mi^ltorum teftiinonio Celebris,amp; præter-caparrieidio Iphigenia: ab Againemnone pâtre immolata:,clara. Eins tradus irt ambitu ferè odoginta Radia continere dicitur, Æolica vrbe quondam florctifîi-nia,duobufquecommodis portibus, amp;nbsp;Apollinis Smynthei delubro olim iti-dein infîgnis decantata.Duæ Tenedoadiacêt infuIæ,Caiydna: quondam appel-latæ,paruomaris traduinuicemdifiundæ,plerifque propter nominisobfcuri-tatcm,cofinographicis atque hiRoriis plane ignotrt. S tint qui Tenedum antiqui-

tus Leucophrynjdeft candidum fupcrcilium j vocaram velint. Quoquo tamcn nomine didafuerit, facis conftatj vclipfo Virgilio,inftar multorum, teftc,opu-lentam fuifle^ Priamidum régna manerent quandoquidcm inter alia eius orna-menta,quæ fatis magna amp;nbsp;fplendida fuiflê referunt, arccm, arte amp;nbsp;natura muni-tam, opportunoq. locoextruâ:am,habuit,quæ mukisfæpègentibusdecertaii-di atque confligendi anfamjpræfertim verô patrum noftrorum memoria, Venetis ac Genuenfibus præbuit: qui non antea inter fe contendere atque altercari defie-runt, quàm de mutuo confenfu funditus euerfa ac folo æquata fit. Sed mc,huic deferiptioni diutiuSj quàm fortafi'e par fit, inhærentem, non deerunt proculdu-biorigidi aliqüîcenforesqui leuitatis accufabunt,quôd fcilicet circatam par-uæ ac plané hacnoftra tempeftate defertæ infulæ, nihilque, præter nominis an-tiquitatem retinentis deferiptionem, cum magna ab hiftoria digreflione tamdiu verfer. Ab his,vti fpero,eô faciliùs veniam impetrabo,quô meiinftituti ordinem planiùs intellexerint.Quamuis enim hiftoricum nihil magis deceatquàm reive-ritatem pro fide hiftorica ob oculos ponere, nihilominùs tarnen ad maioreiu lu* cem rebus afierendam, atque rem notiorem faciendam, licet nobis interdura ali* quid de proprio, modo claro fonte hauriatur,addere. Quocirca non me herclè mirum, fi aliquoties in rebus aliquibus, prout vfus fert, prolixior, quàm parfr, videar. Ad propofitum igitur reuertamur. Eo ferè tempore quo Ligures Ca-talufi aufpiciis Caloioannem, Cantacuzeni fraude atque violentia nefarièexpul-fum,in regnum patrium amp;nbsp;auitumrepofuêre,magnædiflenfioncs, grauiaque odia inter has duas genres immortalibus inimicitiis inter fe flagrates,exortafunr, tarn magno profeóto cum incremento, vtpoftcain atrociflimum bellum ,quod miiltis mortalibus varias calamitates amp;nbsp;ftrages attuIit,eruperint.Aliquiaflerunr, Caloioannem ipfum,paulö antequamviuis excederet, Emanuelem fuu filium* quanquam natu minorcm,mira tamcn ftorga, amp;nbsp;quod eum propter inclytasvir-tutes dignum iudicaret, Andronico alteri filio priitiögenito, inaudita prærogati-ua amp;nbsp;præpoftera quadam imperij fucceflione pfaetulifie, magna proculdubio cu huius indignatione atque dolore^ quod fuo vitio, amp;nbsp;non patris iudicij errori ad-fcriptuiil iri fummopere vercretur jquod fe præterito amp;nbsp;ncglcdo, frater ininot natu, inuerfoordine,næreditatem amp;nbsp;fucceflionem paternam adiret. Hine amp;nbsp;acres contcntioncs, velut ex perenni fönte, fcaturicrunt, quæ multas turbas etiam concitarunt. Porro cum ipfi fratres in magnam altercationem propter re-gni prærogatiuam amp;nbsp;iuris praeferetiam deucniflent • quo haberent certa ptæfidia quibus innitcrentur,vterq. fibi patronos ac certos defenfores quæfiuit atq. para-uit. Emanuel quidem fupremis tabulis patris, vt oftenfum eft, regno deftinatus, Venetos in amicitiam pellexit. Andronicus vero, quo fortius fefe fratri oppoftc-ret, licet haberet magnos Principes amp;nbsp;Dynaftas qui illi in retain iuftapatroci-narentur amp;nbsp;faucrent* Genuenfes,ccu capitales Venetorum hoftes, magna cum animi fagacitate in am|citiæ iura amp;nbsp;foederis partem attraxit. Et quo magis arabo fratres vtrumq. populum in amicitiam amp;nbsp;foederis focietatem receptum, ardius fibi deuincirent, amp;nbsp;officiofius promererentur ,Tenedum ipfam,cuius proxime prolixam mentionem feciraus,feorfufh quifque per fe dono fociæ genticoncef-fit. Quarc Veneti, ea quidem tempeftate in Oriente maioribus viribus pollentes, nullo habito iuris rcfpcóbu, vellegum reuerentia,illam infulam fub titulo dona-tionis, licet pofterioreseffent qui dono accepiflcnt,vfurpabantj valdè indignan* tibus Genuenfibus, qui potioriiure, tanquam qui prius ab Andronicoaccepif-fênt,fê inpofl'cftionis ius venifleaffeuerabant. Vtcumque res quæ in difeeptatio-

nein amp;nbsp;controuerfiam donâtionis titülo ab his pöpulis deducla eft, fefc habue-^’^Lignres armis lirem amp;nbsp;differendam decerminandam efte videbanr, Proinde, 9UÔ fcle çommodiùs arque fordùs Veneris opponerent, éorum opes, vc anrea bfanoinm, prorfus euerrerenc, operæpretium fe faéturos exiftimabant, îînouas îinicirias qua:rerent,amp; fefe aliorum regum arque Principum opibus, gratia arq. bencuolcntia aiigerent amp;nbsp;communirénr. Igitur poft longas arque diiiturnas con-bltationes, tandem omnium calculis atque fententiis decretum fuit jVtviri le-difTimi ex omnibus ordinibus fecernerentur,qui legatioriem ad varios Principes Keipub. nomine fœderis iciendi atque amicitiæ hrmandæ eau fa haberent; Sgt;c in pninis quidem annofupra millefîmum trecentefimum duodeodogefimo, bo-1578. J’orificalegatio ad Ludouicum Pannoniæ regem potentifllmum, Francifeum Urrarium Patauij regulum,habita eft. Pari modo ftatutum,vt ad Pannoniæ m-perioris Archiducem, Aquileienfem Antiftitem focietatis ineunda: taufa ora-fores mitterent.ur; à quibus omnibus citra aliquam recufàtionem i vel difficulta- àdfiifiùtit. feiTijCum ipfius Reipub. felicitate in fœderis atque neceflitudinis focietatem re-cepei. At Veneti,ne foli tantam inftantis belli molem fuftinerent, néiie onus hu-ineris luis quodammodô impar, ii) fé deriüare veile reinere viderentur,cum Barnaba VicecomiteMcdiolanenfium Principe, Genuenfibus, propter repentinam afc defcdlionem, ac priftinæ amicitiæ violationem, infenfiflimo, amp;nbsp;cum Petro Uifiniano Cypri rege, qui à pacificationis formula cum Genuenßbus, vti fupe-fiirs enarrauimus, nu per inica amp;nbsp;tranfada, contra omnium gentium mores,amp; leges digreifuserat,amiciciam inftituere parant; eiufque alfequendæ caüfa jfum • moperè, habitis vlttô citroque legationibus,elaborarunt,eo fanefuccelfu,vt im-perrarenr, tanto qüidém fàciliùs, quôd Lufinianus, vt Genuenfibus frenos inij r cerer,ac eorum vires attereret, feque prorfus omni periculo amp;nbsp;moleftiis liberaler, Vicecomicis filiam miruiTl inmodum ambibat,quam hbi vnicè nuptum dariexoptabat; prout breuipôft obtinuit. Quocirca vterque populus externis viribus audus,dcnub ex Veteri inftituto in atrox amp;nbsp;funeftum bcllum exarferunt^

quo minori cum periculo Venetiinftantis belli apparatum auerterent declU i, narent, quatuordeciin roftràtas bené inftruólas amp;præparatas, duce Victore Pi-fano,longo vfu domi forifque,ac belli amp;nbsp;pacis artibus claro,vltra finum Hadria-licumpræiniferunt, eo confilio, vt in oram infcri maris delatus, in Antiare firm non ira procul ab Oftia, fi forte fortuna in aliquas hoftiles naues vel triremes in-cidetet,aefe illis parem videret,ftrenuècógrederétur amp;confligeretjficuti etiam faôtum eft. Quandoquidem vix in hune finum delatus,in deeem Ligufticas inci-dit; qüas prirntim fortiter aggrelfus,cum fuæ naues,nefeio qua ratione felê ma-ioriex partefenfim prœlio fubtraherent,ita vc ne dimidiàearum pars cum hofte congrederetur, ignauia militum magis,nelcioj an nauclerorum pertinacia fcùra fubitaexortatempeftate.aliquot illarum difieClaseftecomperiarn)accidit,vt Ve-netiquidem fuperiores fuerint, fed non citra ignauiæ fufjticioncm, earn non fe-rulerinc,quam potcrànt,amp;prorfiis in manibus habebat,viótoriam. Nainfi col-latis viribus, in hoftem pugnaftent j non dÿbium eft, cùrri prœlium fuéric valdè atrox,amp; in duas intégras vfque horas protract Ci, quin Genuenfes,inclinatis iam lebus, amp;nbsp;quinque nauibus, amp;nbsp;in his quidem ipfa Prætoria vnà cum Lûdouico Flifeo claliis Præfeôto,atq. aliis viginti nobilibusamiflis jpenitusad internecio-neindeletifuiffent: fed focordia (vt non nullorum Annales teftantur)cômiftum fuir, vtreliquæ naues Ligufticæ remorum beneficio euaferint. Sunt qui afterant, hanccladem ipfi Præfeôto iii primis adfcribendam, eô quôd belli aleam fubierit^

priufquàm fua claflis quinque triremium iamiam paratarum fupplcmento ad-augeretur. Ligures in hoc prœlio,vitra captum ducein aliofque nobiles, amp;dire-ptas quas diximus naues,vkra fexcentos, vel,vt alij pu tant, oólingcntos reiniges partim casfos,partim verdfluólibus abforptos,amififl'etradunt. Sub eiufdé temporis traÓLum ,CarretiMarchio Barnaba: Vicecomitis auxilio fretus,adReipub.

-ilatum infeftandum conturbandum,amp; quo externam illius potêtiam priuatis domellicix iniuriis domureuocaret,acquad ab inftituto curfu retraheret,vitra priuatas fimultates,quas iampridem cu Rep.exercuerat,in Veneçoru poriHnnum gratiam Albingaunum,Naulum,atq. Caftrum Francu repentino quodammotii

• contra fpcm opinione omnium partim vi,partim dolooccupât. Nihilominus tarnen baud ita multo póft cum Ligure in gratiam reuerfus, magna cum animi promptitudine reftitutionefecitamp; præftitit. Interim Senatus vt cladem ad Annum accepta vlcifceretLir, noua clafteminftrui atq. adornari iuftit,eiq. Lucianuin Auriam, cuius virtuti plurimum tribuebant, cum fupremo iraperio praficiunr. Antequam vero præfcntis belli ftatum vltcrius profcquar, nonabfurdumfote arbitror, fi bteuibus oftendero, quonam pado Infubri Ducis filia Cyprio regi, vcenarrareinceperam,elocata, in manti regnüdcportata fucrit. Barnabas Vice-comes,cùm Venetos,ceu focios amp;nbsp;amicos,in fœdus amp;nbsp;amicitiam recepifTetjillo-rum fuafu filiam, quam habebarpræclaram,amp; mirumin modum propteranimi corporifque dotes caram, Cyprio regi, generofæ atque heroicæ indolis adolef-centijfedi» iuucmliætate multaincommoda aduerfa experto,defponfarcamp; elocare non dubitauitrhoc modo ratus, (efe in pofterum ad omnein Fortuna:ca-fum futurum prajparatiorem amp;nbsp;firrniorem. Itaquc,vt maioricum honore ncdh gnitatead fponfum perueheretuq deftinatæfunt ex Veneta clafl'e triremes lêx, quæinfigni pompa ahilque rebus gynæceis parmetionibus corniïiodis foe-tunt ad lauritiam vfque inftrucftæ. Hanc cùrn Venetias Hucéndam curafl'er,fuin-, mocum honore à Veneto SenatualiifquePatriciis excepta fuitjamp; quamdiu Ve-

• , netiis fubftirit, apud Corneliam gentem omni officiorum hofpitalitatifcjueiure via fuit. Tandem commoditate ventorum ad iter inftitutum profcqiiendum inuitata, fumma cum omnium faufta acclamatione triremem ad hoc magnifee amp;nbsp;iplendidê regio ferèornatu præparatanijconfcenditjac concornitata aliquot patricij ordinis viris ,opportuna nauigatione in Cyprum ipfam, breui temporis interuallo, delaiaeft. Erar turn rex fponfæ videndæ auidus ad Cerauniam, atque ibi multis diebus ad fpeciem defiderabundus nouam Iponfam expefta-rat. Verùm, iub hoc nouæ fponfæ aduentu, ac Fub nouarum nuptiarum præ-textu, aliud mohebatur; egerat namque cum tricrarchis Venetarumnauium, magnam mercedem amp;nbsp;pccuniam paeftus, vt Famaguftæ portuin ex improuifo irrumperéqipfc vero cum fuis,quos ad deeem ferè millium armatorum hominu Fama^ußai iiumerum habebat, terra vrbcm ipfam vno codemque temporeoppugnaret.Vc-e'netm triremcs,prout jlbâum crat, cum quinque ahis onerariis regis, quæ fe illis coniunxerant, très Ligufticas in portu Famaguftano ad ancoras ftantes fubita VI opprimunt; eoejue luteeflu ardentipres facii, vrbis oppugnationcin tentant. Verum, Cypriis fegniter excontinenri rem gerentibus, amp;nbsp;aliquantulum rardiùs murosfubcuntibus,aboppugnationeamp;mœnibus cummulta cæde repulfijto«-roque portu magna teloruni multitudine amp;nbsp;nimbo fuerunt deiediac deturbati. Tenebatur fîquidem vi bs ipfa pro loci opportunitate amp;nbsp;amplitudine fie fatis ma-gnis ek hrmis præh'diis. Nam quingenri, amp;nbsp;amplius Ligufticæ ditionismilites,ea tempeftatead vrbis defenhonem àFulgofîorclidierant. Proinde vrbeipfapa-

turn féliciter tentara, Venetæ triremes,vt temeritatis notam turpemc^ue ignomi-•liam aligna larua occulercnt, nauigatione in Syriam fimulata, vlteritis vt Bc in-terdum, vel vcntornm rabie, amp;nbsp;tempeftatis vi, velprædæ ftudio progreflæ 3 in ttimiætoagnitudinisnanim^ Spinâ rcgiâ diólarn,omni merciügenere onuftam, quot;• acGenuam vérins curfnm tenencemjncidcrunt : quam vndique circnihfeptam, Untisviribns adortifnnr,vt, licet le viriliteromnesqui ineaeranr, defcnderent; îiihilominas tarnen,cùm longeimpares eirent,adcxtreinumexpUgnata fit. Re-lum forenfium ac externarnm llatu fiele co,quo demonftrauimus,paól:o fiaben-tCjSenatiis popnlufque Gennenfis,quôd vidèrent alfiduis bellis Rempüb. valdè eireattritam,atqueadeó inuolutam,vtnifi nono finpplemento habito, hand pofi-fetdeinceps tam potenti holb obuiam iri, præfertim cum cjt vno bello, vix cum tnultislaboribus arque finmptibuscôfiopito,aliud priori longe crudelius ôcatro-dus enaficeretur, nexnq.quodam perpetuo forenfibusdillidiis amp;nbsp;contention^ i^usimplicarctut; decomuni omnium fententiaamp;confilio,non eitramagnam acdiuturnam deliberationem amp;iudicij grauitatem , ftatuerunt^ vt omnesprp-^“^^'* fugi acextorres jiiobilium velpopularium partium ftudiofi , in patriam poftli-miniô Inb fide publica,ac prçteritarura pœnarum irrogatarum abolitionéamp;im-punirarereucrtcrentur. Qfiô igitur Reipub. ftarus fieret paearior, fimulque res domcÜicæ fiaciliùs tutiùs adminiftrarcntur ôc confieruarenrür,fioc quod dixi^ Riusdecrernm Senatuficonfiultoconfirmari amp;nbsp;lanciri placuit, ne ficilicet aliquà rationein dubium,vel infiufpicionema quoquam in poftcrum vocari polfiet. In-: ftriiâxprætcrea fuerunt vigintidtiæ triremes Luciano Auriaduce5 cuius proxi-mè mentionem habuimus: hifique adornatisj rebufique omnibus ex fienrentia LigunsMa paratis Sgt;c expeditis,Auria citra aliquam moram in mare Hadriaticum peruênir.

actribusnauigiis Ligufticis,quæ paulo antea Genua difceffierant, fiele côniunxit,';^^^'^’^“-amp;Iaderarn, Liburniæoppidum Pannoniæregiparens,reôlâ contendit. Interea.»»»««»lt;: Vero Pifianus Venetaï clalfis,vti fiuperiorilocooftenfium eft,præfieâ:uS,Gatba- ^37^^* nun pariter Liburniæ oppidum,ea tempeftate neque mœnibus,nequG viris,neG armis validum,primoimpetu opprelTum, expugnât;quo in deditionê i'ecepto, itl * Iftriam,Polam verfius, nauigationem inftiruit;eo confilio, vt-ibi quingento-, rummilirum acleôliffimænobilitaris iuuenumPolæin pra?fidiisamp; aduentuni ducis præftolantiurnmanuclafiem fiuamaugeretamp; firmaret .Quo quidemfiup-; plemcCo fadojcùmiam clalïis Veiieta numero amp;nbsp;viribus Ligufticæ par,vel etiam fiupeiior eilet,ftatucrat ibi bofte expedare^animo præfiagiens,Ligure aduciTariu,f Ldcrarelidajiion commifturum,quin redàin Iftriam contenderet; vti etiam panelsdiebus poftcaelapfis, accidit.Priufiquam Verb vtraque acicscongredcre-* tUr, Auria, conuocatis de more in prætoriam triremim omnibus tricrarebis, tri-bunismilitum,aliifiquc militaris dificiplinæofficialibus,ea qua potuit breuitate ills fere verbis concionem babuiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

î S i,inqüir,cum ftrenuis amp;nbsp;fortiftimis ducibus arque militibus,opti-mi commilitones, mibi vcrbafiacicnti negotium elle ficirem, vtercr certè artificiôfapotiùs oration?, quàra forti amp;nbsp;militari. Veriim, cùm fortiapedoraj qüaliavobis magnoeümReip. iloftræ beneficio,aG nonniediocri meacum voluptate, elle iam fiæpiùs expertus fium,magis gènero-fitateamp; gloriæcupiditate, quâm fiplendidis verbis, magnifique amp;nbsp;longis polbci-rationibus ad rcs præclarè gerendas amp;nbsp;adminiftrandas incendantur amp;nbsp;inflam-inenrur,nÔ eft me laerculè quôd ad vos incitandos,bac præfiertim tempeftate,fi,m

prolixior. Vnum tantum cohortabor,atque altiùs inculcabo, vt vobis omnibus fuccurrat, atquc animos veftros fubeat, illos cum quibus prœlium inituri eftis, nulla ex parte efle diflimiles iis cum quibus maiorcs veftri longe inferiori naui-giorum impariq.bellatorum numero funtcongrcfli,amp;:cum infigniedam laude magnoque patriæ beneficiovidores euafere ,ac læta vidoria parta, fubiugum miferunt. Obuerfeturigiturob omnium veftrum oculos non folvim rei bene geltæ cum hoc hofte memoria, verumetiam ea gloria, quod Pifanos opibus atq. Fortunis mirum in modum etiam tumflorentes^ fub iugum tarnen miflos, vos ardentius inflammet atquc exciter. Si enim profpero Marte dimicantes,has im-becilles vires,quibus temerarie infolefcuntaducrfarij noftri,ademerimus,haud dubie totius maris imperium facili cum negotio aflequemur. Nec eft quod præmia,quæ VOS,rebus bene ac fortiter geftis,iure manent amp;nbsp;debentur, nune larga pollicitationeoftendam . Satis eft vos mcminifle,hanc vidoriam foitibus armis atque animis efle quærcndam amp;nbsp;redimendam: qua certe parta, non video quid nobis obftare poffit,quin,debellatis amp;nbsp;ad internecioncm deletis antiquis amp;nbsp;inueteratis noftrishoftibus, Venetiasipfas, toto orbe celeberrimam vrbem,amp; tarn multis viótoriis mari terraq.habitis inclytam,noftro imperio fubiiciamus. Nec eft quod vos noui præfidij fupplementum aliqua ex parte moueat, veldeter-reat,quonupcraduerfarij noftrimctu amp;nbsp;magna animorum confternatione lan-guidh fuam clafl'em contra nos communiuere. Nam quantum illis roborc amp;nbsp;Fortitudinc, ac rerum gerendarum felicitate antecellamus, diutina experientia iamfatis omnibus conftat. Accedit hue, quod fl aliarum gentium reruin naua-lium peritiacum noftrain comparationeveniat,haud certe difficulter cognofei poterit, quantum internos amp;c illas interfit. Nec volo hie Thrafonico more de Fortunæ noftræ fingulari felicitate multa iaólabundus commemorate :quan-doquidem cum femper haólenus domi amp;nbsp;foris rem profpere ac féliciter admins ftraucrimusjquifunt, quæfo,triumphi, qui nobis propter rerum naualium peri-tiam,atque maritimos fuccefl'us,iure non debeantur? Quam felici,Djis ipfis fauentibus Refp. noftra genio in priuatisfuis negotiis etiam domi vfa fuerir, cum neminem veftrum latere exiftimem,non eft me hercle quod fubinde rc-cenfeam . Proinde cum hæc omnia ita fefe habeant,agant quæfo radices in am-mis vcftris,nec vnquam priftinæ amp;nbsp;auitæ virtutis noftræ in pedora veftra irre-patvelinducaturobliuio.Hocfi præftiteritis,ftrenuiduces,fortiflimiq.milites, fieri non poteric,quin hoftem trepidum, mirumquein modum muleis de caufis anxium, fortiter fuperetis,hoc eo faciliùsjquô fæpius à nobis vidus fuit. Qua in re quàm beneanimiveftri mecum confentiant, non eft quod aliunde metiar, quam ex return gerendaru robore ac virtute. Agfte igitur,vt non folum raeamde vobis omnibusconceptâfpem,imô plane fiduciam ,adimple3tis; verumetiam longe lateque fuperctis. In hanc fere fententiam locutus, in mutuum con-fpedum vnàcum fua^lafledeuenere Duces. amp;nbsp;cum fere numero atque viribus inter fe eflentæquales,ac ex vtraque parte mira rei bellicæ ratio haberetur,noil citrafummam demirationemquifqueperfeordinem atque difpofitionem in-tuebatur amp;nbsp;confiderabat, præfertim t^m propter rem non leuem vel friuolam, fed pro maris imperio fuæque Reip. dignitate ac amplitudine in certame amp;nbsp;prœlium deueniendumeflec,ac ex aleaiftiusbelli,quafi dereliquaru return fucceflu videretur non immerito pronunciari pofl'e. Pifanus vt etiam ftrenui Ducis in omnibusadimpleretofficium, neuealiqua in parte negligentia peccafle videre-tuq breuijfedneruofaoratione fuos cqmmonefaciens ,hoc demum agebat ,vt

milites ad dec us amp;nbsp;ad laudemcócitarer,adeó vt cum videret, fuorum omnium animosarredosjamp;incredibili pugnandiardore flagrantes, manus cum hofte ûimma contentione fefe ad pugnampræparante,eueftigiô conferueric,magno meherdècum vtrinfquepartispericuio. Nam ftatimfub initio initi certaminis tantafortitudine atquc itrenuitate ab omnibus pugnatum fuit, vtnon citrama-gnam amp;nbsp;ingentem omnium videntium admirationem, dubio quodammo-dôMane diuprœliumipfum protradum fit. Verùm,cùm Auria fortiter pu-gnando,ac omniaftrenui Ducis , Sgt;c acerrimi bellatoris officia obeundo,in pri-moquodammodô occurfu fataliter concidiffet, prætoria triremis, quaipfe vehe-batur, quamprimum ad illius cafum repentino impetu fado opprefla fliit. Ge-nuenfes,ne ex tanti fui ducis interitu ac fatali oppreflione, ceteris militibus auidèatque ftrcnuè pro Reip. dignitatepugnantibus, aliquo modo metus oriri poGet, neue inde animi ardorem ( vt plerumque vfu venire foict ) remitterent, miro ftratagemate vfi, quamprimum fubtrado fummo fub filentio Ducis ca-dauere,alium iifdem armis amp;nbsp;infîgnibus ornatum amp;nbsp;confpicuum fubftituêre, itavtmilitesfpeciequadam ducis decepti, in officioperfifterent. Tanta eratfi-quidem in huius ducis virtute fiducia, vtputarêt,aleam belli eius quodammodô manu amp;nbsp;poteffate contineri. Cùm itaque rei fucceflus afpiraffet cœptis, amp;nbsp;for-mnaà Genuenlium partibus ftaret, mira felicitate, licet interempto Duce, cele-brem vidoriam confecuti funt. Quandoquidem militibus magna ex parte Vtrimqiie defatigatis, tandem Ligures fuperiores fadi, magnum proculdubiô iriumphumineavidoriaretulêre.Captæfuntenim quindecim triremes, remi-gio,atque omni apparatu maritimo egregiè inftrudæ. plus tamê hoftium cæfum quàmcaptum eft,licet dicantur vitra duomillia hominum amp;nbsp;quadringentoseffe capri,amp; inter hos, multi nobiles -, alij aut ferro, aut mediis fludibus merfi. Per-paucicnim numerofuerunt,qui ad proximumlittusnatandibeneficio falui Ôc incolumes peruenerunt. Pifanus fe cum reliquis nauigiis in proximos portus in-coluinem recepit. Inter multos qui huius certaminis meminêre, funt nonnulli * quivarient. Nam aliqui à fuperiore noftra enarratione diferepantes referunt, Pifanum ipfum ex Apulia, vbi frumentandi gratia aliquandiu fuerat, Polam muerfuin cum viginti duabus nauibus, inter quas quinque ceteris aliquâtô fpif-fores fuifl'e dicuntur,amp; in eo portu ftationê habuiffc,eum^ue turn maxim£pal-zr-rHH.jlt;,Alt;)/^ migationi fuiffe intentum, cùm quatuordecim illæ Ligufticæ fefe in cofpedum ciuitatis Polanæ nulla alia ratione,quàm vt claffem Venetamjbi in portu, vti diximus,confiftentem,adpugnam excitent, dcderunt;eodemque tempore Ligurern, decem aliarum triremium fupplemento,ignaris Venetis,audum fuiffe, calque poft promontoriumin infidiis aliquandiu delituilfe, ita vt Pifanus nihil minus quàm infidias veritus, cùm prioris tantummodô daldis numerum vidif-letjiuffisillis quinque, quarumcarinæpalmigabantur,ad prœliumexpediri,ac eueftigiô educi, in Ligurern impetum feciffe, amp;nbsp;aliquai^iu vatio atque ancipiti euentu dimicaffe,primoquecongrefra Auriam,vtinarrauimus,concidiffe; turn Ligurern, ffmulata fuga, Venetum callida arte à portu diftraxiffe . amp;nbsp;vbi locum pugnæ commodum, atque infidiis idoneum,nalt;dus effet,à fronte amp;nbsp;à lateribus ferociter circumftitiffe, quoad fcilicet triremes illæ fubfidiariæ, in quibus multù ptæfidij pofuerant, Venetam claffem ab hofte circumuentam intuitæ, ad dexte-ram curium flederent Venetias verfus: turn Venetos,qui pugna degrauati,ægrè boftem fuftinebant,fuorum auxilio deftitutos,hauddubiê fuccubuiff'e. Pifanum Verô,inclinat3iam fua acie, fefe clanculum ex omnium confpedu fubduxilfe;

fugaque fibiconfuluifle: amp;nbsp;bxc quidem inultorum conftans eft opinio.Sunt prætcrea qui adiicianCjtrierarchos aliquot pugnam, cum fuis fubßdio inaxime cftc debuiflent, detredlafTe^eofque Venetias reuerfosj in carcercm conieftos,ad-eoqueipfum claftis præfeôlum, propter rem male geftam,amp; quod Remp.in nja-gnum difcrimen adduxiflet,ex Patrum dccrcto in cuftodia diu afleruaruin fuifle. HæcVenecorumcladesincidit in annumeius æui vndeodlodecimum .De Lu-ciani auteminteritu raemoriæproditum eftjipfum,cum inter pugnandum,galeae occllum (ira cnim appellant anguftam illam foraminum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j paululum fibi

fuprafrontem exculiflet^in eaparte, teloab bofteimmifto, transfixuni,atqueira initio certaminis,vtianteaoftendimus,fortiftimèprœliantem interfeólum.Hu-ius tampræftantis Scexcellentis viricafus, adeô cum publico dolore amp;nbsp;difpen-dio fuit coniunóluSjVt tam inclytæ vitftoriæfrudtum maiori ex parte intcrcepc-rit,amp;miro mærore gaudium publicum perturbauerit. Nam vitra resbellicas, Luciamexi- quibus il! vita mirum in modum inclaruerat,amp; immortalem fibi gloriam pepe-WM -wrw. rerat tanta amp;nbsp;tam eximia humanitate, beneficcntia, finaularier^a fuos ciues charitatefuit ornatus,vtnô femelmilitum inopia argento, pretiofii fupelleâile, atque omnibus priuatis fuis fortunisfubleuarit, ira vt militi cuidam ad gcnua procumbent!, feque fame deficere clamant!,fibulam auream, fiueargenteain à cingulopræcifam, cùm nihil reliquum efl'et, donarit. Quæ fane incredibilis humanitas cum animi beneficenria coniundta , plane effecit, vt cum viuis ex-ceflill'et , cum oranes fiias fortunas vnà cum anima ipfâ ad Reipublicx ft-lutem contulifiet , liberis eius ex publico ærario fubueniendum fuerit. lurè igitur Genuenfes vicloriæ pridie Nonas Maij partæ,ac præftantilTirn! virime-moriam perpetuo anniuerfario atque aurei paludamentidonoinædeD. Geor-gio facra ad omnem pofteritarem propagandam celebrari voluerunt. Inter-ea Veneti propter tantam cladem fummoperè indignabantur,ac non parumdo' lebant,eôcertèvebement!ùs,quôeodemferè tempore ipforum Refpub. etiam ■ ‘ terreftri bello duriùs premebatur. Carrarienfis enim, amp;nbsp;Aquileienfis Antilles, • aliique inter fe focij amp;nbsp;cofœderati,Venetamditionem mirumin modumdiuexa-bant,fic,vceo temporeMeftrioppido in locis paluftribus iuxtaftagna fito,amp; TaurifioinForoiuliomultatifuerint. Hoc in cardine rebus Venetis verftntibus, Ligures pari fortuna terreftribus bellis diftinebantur. Siquidcm Vicecoinites MediolanenfeSjVenetorum inftimftu , vetcranorum militum legionera^Stellx cognominc infignem,quæ fane quatuor millium leófiftimorum bellatorum nu-merum æquabat,contra eosmiferunt,biquereôloitinerein.yallem Pociferain defccndentesjvfquead ipfam vrbem excürfiones fccerunt,agr!fquepopul3£i5gt;amp; plurimisvic!spagifqueincenfis.,indigenas amp;municipes plunmisincominodisac detrimcntisaftecerunt, donee tandem feptimo die ex quo vénérant,ab bofte il-linc retrocedere coaélifucrint. CeterLim,vt eô vnde eram d!grelfus,inearelaba-Genuinf. tuf oi’atiojLigur,poftpattamviôtoriam,omiiisquictis otijque intolerans,repa-rataconfeftimclaft'e, captiui/q. nauibtis Delmatico remige inftrudis, ofto amp;nbsp;quadraginta triremium expleuitnumcrum ; quibus etiam plcraque minora na-bigiaconiunxit: ab initio tarnen non e^b vniuerfavfus claftc; fed parte nauiuin celeriterdedu(fta,Humagum in oralftriæ occupât, mox Gradum ,amp; Caprulas Venctiis vicinas cepit ; rerumque fucceflu fibi abblandiens, vlterius progreftus, onerariam vnam, variis aepretiofis mercibus onuftam, adeptus,in confpcftii vrbis diripuitatq. incendit. Inde dextrûlittus tenens,Paleftrinam metuhoftium defertam occupauit; poftremp Clodiam adoitus, ægrè inde ab oppidanis amp;

præfidiorepulfus eft. Quibiis rebus ex fententia geftis,in Dalmatiam -, quo pcrPetrus Auria, Genua cum quindccim triremibus recens inftruótis miftus, amp;nbsp;mdcmortui Luciani gentilisfui locum claftispræfeôtus defignatus,appulerac, A«lt;*. SUainprimumenauigauit. Sedparumibicommoratus,omncm Ferefinumllly-ficum,amp; Hadiiatici maris tra6tum,eo potiflimum confiliopræterueélus eft, vc circuinuicinisgentibus terreftri naualique clade affeólis, Venetias in fummam ’’crum omnium anguftiam conijceret. In earn enim adducebatur fpem, Venetos Mtempeftare,rebus omnibus ad bellum necetl'ariis valde laborantibus,facile bperaii pofle,prxlertim cum Infubres,quorum,tanquam fociorum opibus atq; artnishadenus potiftimum innitebatur,itadomefticis belliseflencimplicati,vt ttiamfi maxime vellent, nullum ramen fubfidium commode præftarepolTent; Quamuis igitur ad eins primutti aduentum Patres,atque vniuerfa fere vrbs baud anediocricef commota elfeCjnihilominus tarnen ea animi fortitudine ac pruden-î’ijqua non modo in rebus fecudis amp;nbsp;affluentibus, verum etiam in dubiis arque 1 aduerfis femper vfi erant, nihil habuere antiquius, quam vtftatim ca omnia quæad fui propugnationem attmebant,ftudiofiffimè procurarent. Quamob-fein,pra:ter cetera prudenter arque grauiter ab eis adminiftrata, Reip. expedite vifi]infuit,vtatces iuxta acdem Nicolao facram,amp; Methamaucenfem portum quinto lapide ab vrbediftantem,fitas,aliaqueoftia amp;nbsp;fauces, quibus in vrbem acccG'us datur,firnlo validoque præfidio cireumuallarcntur.Pari fedulitate amp;nbsp;in-dullriaallaboratum eft, vt, cum pauca maioranauigia inpromptu elTent, non pariium minorum fupplementum fieret.Sed priufquam vlterius ad alia progre-dtar,haud fanèà meo inftituto alienum fuerit, fi breuiter,qualifnam fithuius in-clytæocccleberrimævrbisfitusjamp; quibus potiftimum eonditoribus fua prima initia amp;: incunabula debeat,explicauero.Iacet in intimo finus Fdadriatici receftii, nicdiis in ftagnis,quç æftibus irrigua marinis,aftufo ab Oriente mari,quod rcóU dcjcnpM, inexoftum M. P.'DL. hincpatet^atfecündumoram vfque ad proiiiontorium lencæ mill. dcc. enauigatur. Summouetidaftagnisterrcnus agger tenuis, ar-tificioprouidæ naturae prætentus adturelamparuaruminfularumin hisftagnisj contrafludusamp;iratimarisviolentiami Excurritin longum millia fere xxxv. curunsinftararcus, amp;nbsp;oftiisquinis interruptus; quæ fingula portum modicum cfficiunt,amp; cum mediocribns nauigiis, turn ipfis aquis marinis aditumac viam ill æftuâtia præbent. Habet icaque ab Auftro vrbs partem eius aggeris cum continente,pariterque à Septentrione amp;nbsp;Occafu ftagna his finibus inclufa,pro-pemodum millialxxx.longitudinepatent,nimirumab infulaGradu vocata, vfqiicadLauretum olim nonignobile iuxta Padumoppidumilatitudine admo-dumeftvaria,quiavixcerti termini aeftuariorum quae mari diffunduntur, fta-tuipoftunt, aquis paftim diuerfis euripis haec ftagna complehtibus vfque adco-tinentem, adeo vtperdifficileomnino foret, latitudinem tarn diuerfam inuefti-gare.Conditaigitur mediisin his paludibus,quæ tumaqtj^marinæ per quinquei oftialittorisjdequibusfupràcommemorauimus, effufae, turn multicontinentis ainnes hue fe exonérantes creat,vrbs nobiliftima Verietiaru eft,modicis prim urn ininfulisfere LX. paruo inter fefpatio drfiumftis, intercurrentibus euripis, vc liercule non minus per fetuto loco,qudm ad imperia multarum gentium ôi na-tionum moderandaidoneo ac opportuno loco fitafit. Prima veto huius præela-riflîmæ vrbisfundamenta iaóla eftc dicuntur in infula cui tune fuit, amp;nbsp;nunc efty Riuo alto nomen* Incidit primordium illud in viii.Cal. April.eius anni qui qua-«Inngentefimus fuithumanæ falutis, ac primus amp;nbsp;vigefiinus * Quod fi exmiia qüædanl

quædamOperanaturæ quæ eodein dicedita dicuntur,confiderare voluerimusj non abfurdum eritdiôlu, nihil ea luce inchoari poiuifle, quod non idem magni-ficuin eflct,amplum,perpetuumjhumanaruinq-. return faftigium fuperaturum. Diuinæ literæ teftantur,eodein die inundum à Deo conftkutum, amp;: humani generis parentem ab eodein fonnatuin,ipfum quoque Dei filium in Virginis vtero conceptuin ; cuius inyfterij amplitudinem humanuin ingenium non modo verbis explicate,fed ne mente quidem vel intellcdlu concipere poteft. Præterea cura circa Meridiem iaóta fint prima ilia vrbis fundam êta, fatis apparec,eahora Arie-tein,qui Solem geftabat, medium caelum,quali raundi verticem tenuiflekuifleq. tunc àe Veneris fidus in eodem figno j reêlo loue vndecimam Pifeium partem tencnte,reêl;o amp;nbsp;Mercurio oêt3uam,vtin rot felicium Planetàtuin commercio, proximoquerefpeclu ,fi quavis eft fideribus, vt circahæc,quae in tetris fiunt,ferme omnibus perfuafum video, facile appareat, nihil ea luce amp;nbsp;hora, vt diftura eft,inchoari pofuifiej quod non felix fortunatumque eftet, amp;nbsp;ad rerum apicem amp;culmen peruenturum,ita vtiuxtâcælidiuinaque natura5 nouae vrbis primor-di'o affuifle videri poftint : haecj quia iterum fit ipfo dienobiliteroperata- illi fe-liciftimorum fiderum radiationCjmutuoqialpeiftu.Haec modo quam breuiffimis verbis de fitu amp;nbsp;primordiis Venetiarum recenfui.Quae autem fuéritipfarû origo, caufa- quibus audloribus ea vrbs condita fit,. qualemq.Reipub.ftatum habue-riqquæ mari terraque variis temporibus præclara faciiiora fecerit; quibus artibus ac ftudiisflorueriqquos denique domi forifque illuftres viros ediderit:ex vete-rum amp;nbsp;recentium fcriptorum monumentis facillime eruiamp; intelligi poterit. Ad inftitutu igitur reuertar. Auria in hunc finu præterueôtus,cofeftim arces,vbi ædes Nicolaofacraconfpicitur,inuadere conftituir, primoquchic milite in terrain ex-pofito,atque ope Francifei Carrarij, qui cum mille armatis hominibus illi auxi-lio adueneratjipfum Nicolai coenobium occupauit, amp;nbsp;mox in duo caftra iinpe-tum fecit:fed quoniam validiftimo pr^efidio vtrumque à Venetis firmatumerat, inde poft longam amp;nbsp;acrem oppugnationem, infeêlo negotio receftit. Portus de-fenfioni prægrandibus catenis, aliifque mUnimentis vndiquaque occlii/i Joannes Barbadicus cum magno miiiorum nauigiorum nütnerö præeratjquibellicis tormentis, aliifque hoftilibus telis hoftemnon citra cædem propullauiqadeo vt cùm vidèrent, illorum expugnationem fummre difficultatis acpericulieJe^Clo-diam Foflam immutato cürfu adoriri ftatuerit. Hane tarnen Veneti^ quod eum locum haud leuis momenti elle intelligerent, præter oppidanam raultitudinein, tribus prope leêliflimorum virorum millibus,amp; diuerfi generis prçfidiisad om-nem cafumcommuniuerunt,itavtLlgurcum vniuerfa fuaclaflein eamoppu-gnationem fummis viribus incumberet. Aquibufdam in literas relatum eft, Clodiam aClodio Albanorum duce fuilfe conditam • eftque iuxta illam portus Clodianus,quinque ac viginti ab vrbe Veneta milliaribus diftans. Ciuitaseffe-lt;fta eftfub OrdelafoFa|frio Duce,millefimocentefimo quinto poft C.N. anno, tranflato hucMethamaucenoEpifcopatu,cum cam vrbem inundatiovaftaflet.

Vndique ftagnis matinis circumfunditur, in longum protenta, fpatiofaque, Jongaplatea diuifa .in qtîam vtrinquêvici plurimi inftar fpinæ pifeis exeunr. Circa vrbem falinæ paflim, vbi menfibus æftiuis emarinis aquis fal conficitur ingenti Venetæ Reipub.compendiojcftque natura ficus longe munitilTima. In huius portus introitu atqueoftio, ex vtroque latere propugnaculis aliifqueagge-ribus communito, VenetijVthoftcm ingreftu arcerent,nauim eximiæ magni-tudinis deprefterant . Hane vrbem Autia fummis conatibus aggreflusett,in cuius

DE BELLO V E N È f O, : L I è. 1 t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76^

cuius obfidione Carrarius, amp;nbsp;Aquileienfis Anciftites ipfum commeatü atquè 3uxiliaribuscopiis iuuarunc. Verùm, ctunftatimfubobfidionisinitiui-noppu-gtiationein acceleraret nec facis ex militari difciplina rem agerctj à defenforibus ftrcnuè accelerirer repulfi funt,ira vt paucis diebns interieôliSi Auria ad farcien-dainiaôhuram infliôlam contumeliam rcparandam maioricum prudentia Sc îniinofitatè oppugnationi inftaret; amp;nbsp;baud mediocri fuoiû cæde,at hoftiû mul-totnaiorijcirciter kx miilibus oppidanorum,militumquepræfidiariorum ipter-fcdis, amp;captis ferme nongentis, præclaram vidoriamde bofte retulerit. clodia ^'expugnata,Præfeâ:us claftis finguiaremmodeftiælaudem fibicoparauic,dum ^cueriflimo ediôlocauit, ne miles muliebri pudori quicquam iniuriæ iilferretj Oenevrbem vllo incommodo ac decriméto afficeret. Nuntius tantæ acceptæcla-(iisVenetos, quôd ea in vrbe baud exiguam fuarurti return fpcm ae ialutem tcpofuerant, mirum in modum confternauit: cùm bæcrecènspræteritiscala-mitatibus perpeftis coniunôla^ob oculos vcrfabatur^fummam illis moleftiam adferebatjpotiftimùm,quôd publicum ærarium propemodùm cxbauftum efter, luinmaqiiereifrumentariæ pænuria,omnifquegeneris commeatus inopialabo-nretuFj amp;difficulratibus omnibus implicati, vix fciebant,quanam ratione élafî fineceflaria fuppeditarentur. Namin Barnabæ Vicecomitis promiflis auxiliiâ iamnibil, aut certè parum confidebant, adcô vt ea vrbs paulô antèflorentiftîma^ nulliquefecundajpænè ad omnia extrema redigeretur. Quo fane fadumcft, vé poftlongas delibcrationes, priufqtiam ad ïnfubri opem confugerentjVrbis Sena-tusGenuenfium animos circa pacis condiciones tentäre ftatueritihliftifque ora-toribus, iniunótum fuir, vt quamiibçc condicionem propofitam reciperent* Proinde in colloquium à Liguribus admiflij vnus,eorum,qui reólitudine iudicij, wfilij grauitatc,ac longa return experientia ceteris præftabat,bis verbis Auriam cftallocutus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qvantvm fplendorisôc incrementi auitætuæ gloriæ rewt/ow-

nouifq. tuis Iaudibus,inui6tiftime dux,recèns accedat,vel ex eo conftat,quôd in- Zßietd^ tertoc ftrenuos duces folus ad buncvfque diem extiteris, qui dignus elfes ad Suem fupplicibus animis togati pacem petituri veniremus.Nulla fiquiJem tem-porum vicilfitudine, nullis dicO aduerfantis fortunæ procellis effedum fuit,vc Reipub.noftræ fafees alicuius Principis potentiæ cederentj nedum tam bumili-tetj vtnunc fit, fefe fubmitterent* Cuius quidem temporis ac præfentis noftrx forciinæ condiciojcùm badenus nihil nobis imprudentia vel temeritate in ad-miniftranda noftra Rep. vti quidem exiftimamuSj admillum vel peccatum fue-nt,quod inerito à qüoquam culpari debcat, potiùs ad humanarum return fra-gilitatein fortunæqucnoftræ volubîlitatem, quàm ad aliquem eafum priuatum, amp;alicuius culpam,referri iure debet. Proinde, cùm tu, tuiquéomnes,Deos ha-Wistam propitios amp;nbsp;fauentes, vtbunc de nobis triumphum,citraconrrouer-ßam omnium,quem vnquam habuiftis,maximum, vobis conferre amp;nbsp;indulgê-redignati fint,tuum critdareoperam, atque in prim is elaborate, ne banc tuain eximiam felicitatem aliqua animi ægritudine ,ceu turpi labcjafpèrgas. SoIenÉ wim viâoriæamp; rerum benegeftarum fyccelfus,plerumque tantum habere in animis hominum virium atque potentiæ, vt etiam veloptimos quofqueà benc inftitutæ vitæ currieulo non rarô abducant. Quippè cùm omnium hominum animis à natura ipfa lîtinfitum, vtres aduerfas tortiùs amp;moderatiùs quàm fc-c'indas ferre poftinc. Sis igitur tibî in omnibus, ac in omni viras tuas tenote parj vdetiam, fi potis efi:, fuperiorjiaec patiaris te à fortunas tuæ ptofperitàte tibi tantum abblandiri,Yt ab asîquicate amp;nbsp;honeftate retraharis.ObuerfenturjqüæfojOcu-

ceu veræ fortitudinis domeftica exempla, tecum reputa -, qui aded fuere in rebus fuis profperis moderati amp;nbsp;humani, vt nihil prius, nihilque habuerint antiquius, quamitahoftem vincerCjVtvidoria quide penes fe,ceterùm humanitatis amp;nbsp;be-nignitatis teftimonia veram laudem iuftam vidoriæ partæ gloriain iudica-rent. HæceftjCredemihijfola ilia laurus,tuis temporibusdigna,quætibideraiim reuerfoî cum magno Reip.beneficiOjàgrata patria optimo quidc iuredebctur amp;nbsp;imponetur:qua fane quid tibi in hac vita adiis ipfis .contingere,vel conferri poflic præclarius, non equidem intelligo. Taeebo hicbreuitatis caufa, quam honori-ncum amp;qua£iinauditum fitjcosdebellafle^qui hadenus tot regnaamp;tantaspro-uincias perdomuête, qui^ue tot rebus præclaiè ac fortiter domiforifque geftis, imperium, quam maximediuturnum firmum femper habuere,eurnqucpo-pulumadcondiciones pacisredigere, qui eas reliquis præfcribere confueuerunt. Nos fiqiaidem multorum temporum atquc hominum teftimoniis Felices,nunc præfènti rerum condicione addudi, admonemur, quam nihil in rebus humanis limplex arque firmum fit,ac folamimperiorumdiutnrnitatem ócftabiliratein, ex diuinæ prouidentiæ,omnia regentis,nutu voluntatependere. Quæfanè condicionis humanæ confideratio nonnihil nos in præfenti rerum ftatu folatur ÔC fubleuatjadeoque facilius ferimus ad vnms vidoris arbirriiim amp;c humanira-temconfugerc, ab coque pacem petere_; quam fi æquis amp;nbsp;tolerabilibus condicio-nibusimpctrauerimus ,inceptam Fortunæ tuæ felicitarcm,credemihi ,rnirifice firmabis èc ftabilies. Quid enimhomihe dignius^ quam humanitatis raeminif-fe? eafque proponereamp;;conferuarcleges, quibus humani generis focietaspocifii' mum coalefcit, Sc continetur i Quid demum vidori excelfius Sc fplendidius quam ira fefe in vidoria moderatura Sc temperatem exhibere, vt potius dementia amp;nbsp;manfuetudine,quam vi Si armis ditioncm augere vcllc videatur? Hoceft perDeum immortalem, demùm regnare, cum ita régnas, vtdiu rcgnarepcfiis, ;,ac omnem luxuriantisfortunæ frenum, attradis habenis, ita inhibere, vt nun-quam,nifi pro temporis neceflitate ac condicione relaxandas efle fentias. omnia cum in tua poteftate,Deorum omnium beneficio,nucpofita fintjieper-mittas,rogamus, prædece(lorum tuorum laudem atque gloriæauitæamplKn-dinem nouo aliquo inhumanitatis exemplo obfeurari, vel aliqua in parteimmi-nui. quin recordarc potiùs,tetuæpatriæ,cUi in primis omnia debes,tantumefic obligatum, vt dignitatem tuam ex eius tibi metiriomnino neceflum fin nec tantum ad vanægloriæfucum,quantum ad earum rerum adiones quibusverxim-mortalitatis fama continetur, refpicere debes . Noli ergo extremos adueffantis nobis fortunae idus curiofius perfcrutari Sc pertentare, nec incertain periculo-famque vidoriam certis præfentibufque commodis præfcrre.Verùm potius hoc vnum age amp;nbsp;concende, vt pacem,quam modo abs te fubmifie petimus,honcftis amp;nbsp;æquiscondicionibutfubnixam , nobis libens concédas.Nam,præterquam quod ex eo tui nominis fplendor amp;nbsp;immortalitatis fama citra omnem interituin ad pofteriratem deuenturaeft, nos in^micitiam tuam receptos,ita habebis in pollcrum deuindos amp;nbsp;obligatos,vt nullum obfequij genus paratiflimis aniinis tibi non exhibeamus. Poftquam Venetus dicendi finem fecit, Auria in banc fere fententiam refpondit.

IM TER alia magna atquepræclaramunera,quibusmeimmerentemcæleftis àprimis annis vfque ad huius diei horam profecutus efi,vcl illudinter præcipua numero, quod me in arduis rebus fæpiùs verfantcm,ac mira Fortis for-tunæque

tunçqiie diuerfirate vfuin amp;nbsp;exercitum^Dij ipfi iani longa experientia docuerinr, Quantum iuris amp;nbsp;potellatis in rebus humanis forcuna, veb vt alij nominant, cæ-cusillecafus fibi vendicer,adeócerrè, vt-magnoineo cum pcriculo hoe videar aflecutus, vt pro rerum temporumquecondicione, æftus iftos animi variis de caufisHumana peóhora miferè, amp;huc illucimpellences, aliqua ex parte in inea habere poteftate,amp; veluti inieóïis freniSjin officio continere didicerim.Ciim ica-^uevos pacem humilirer acdeinide pecituri ad me veniatis, facile adducor^vc patiar me huius præclariffimæ viôtoriæde vobis habita: teftimonio ad perpe-tuam gloriam, amp;nbsp;fempiternam mei nominis memoriam adornari. Interim ca-iTien vos feriô admonebo, vt fubinde cogitecis^arq.exacte perpendatis,quantum Hirernoftram amp;nbsp;veftram Kemp, hoc quidem tempore propter fortunæ diuerli-farcm interfiq arque ex huius condicione officia nobis débita diligenter metia-mini acexpendatis,potiffimùm ciim alia ht viôloris, alia verb viâi ratio. Nec video me hercule, quare ego de fortunæ meæ priftinæ profperitate amp;c felici genio inagis metuere debeam, quam vos de vcftra in pofterum bene fperare.Nam cùm omnibus rebus humanis ht certus terminus præfixus amp;præhnitus, hc ego pro-culdubibhatuOjfortunæmeæ felicitatem nondum ad vltimam periodum per-uenifle. Proinde cùm hæc ira felê habcant,alias vobis leges præfcnbere vel con-cedere non poffiim, quam illas ipfas quæ vobis ânoftro Senatu,h præfens foret, iniungerentur. Quod vt planum faciam, vos, veftraque omnia meæ voluntati arquearbitrio quamprimum permittite. Ad tam atrocem,amp; plufquaminhu-mainm Auriæ refponhonem Vcnetilegatimirûinmodum indignati, ôc quôd fbi omnia longe mitioraamp;moderatiora de illopromihPTentjiuftiffima ira ac-cenfî, nihil amplius locuti, cum fumma feflinatione difeeherunt- fatius ehè arbitrati,omnia extrema experiri, ac cum hoftibus fuis ad vltimum vitæ fpi-ritumvfque colluôlari,quamtam indignas, amp;nbsp;plane Barbaras condiciones, vix maiicipiis, nedum libero populo tolerabiles, cum magna ac perenni Reip. pofte-ritatisqueignominia fubiré-adeô vtme-ritô Auriæ ambitio ab omnibus incu- , faridebeat,quafaólum ehèmaiori ex parte videtur, vt tantæ.amp; tam præclaræ Heipublica: fubiUganda: acedomanda^ öblataoccahocum grauihimo Liguftici nominisdetrimctoneglebla ht. Auria etiam ipfe nonparum hbi fua:q.exillima-tioniderogauit. Extitiffietnimirum alioquin nemini fuæ gentis rerum-geftarum magnitudine vel gloria fecundus, h ad bellicam virtutem moderati arque for-tiinæhumanorumquecafuummemoris animilaudem adiunxilTet • ac nih pri-ftinum nominis fplendorem nimio faftù animique impotentia, ea potifli^ gt;. mùm tempeftate, obfcurafl’et. Nihil enim gloriohus in re bellica, vel etiam vti-liusjconfici veldptari poterat,quàm,Glodiaviexpugnatajfexquedefenforum millibus achter vrbem ipfam propugnantibus,ad vnum, vtidemonftrauimus, cæfis, vel vulneratiSjVenetiaSjOpulentiffimam vrbemjrerum geftarumjmpcrij-quecumdiuturnitatëjtum amplitudincjtotius Europæ facile principem, veluti faucibusoppreham,ad pacis petendæ neGeffitatem,‘lcgefqueâ viélore aecipien-das, fupplicem adegiffie. Sed fit non rar-^', vehominum animi profpero rerum curfuelati, fortunæque indulgentia ’vitra omnëS humanitatis honeftatifque limites prouedi,ea plerumque hegligaritjamp; imprudenter prætereant, quorum vclmaxima hthabenda ratio’. Diuinaplanéprouidentia tamfplendida vrbs ab interitu conlcruata,meoequidem iudiciOycenferidcbet.'Nam Gquis omnia Ve-netorum tempora ab vrbe coildita ad hanc vfq. ætatem conhderarit, amp;nbsp;diligen-tiùsexaminarit- reperiet proculdubiô,riullumvnquam tempus veloccahonem

incidifle,inquaVeneta virtus magis amp;nbsp;clariusenicueric,vtdubicare liccat,fnaior-neafflidæciuitati in rebus aduerlis conftanna,an in laboribus robur,amp;incon-liliis follertiafueric. Porro cum ab bofte, vti diximus,talis proponereturpax, vc nihil ipfis prætervicæincolumitatem relinqueretur, ranta ira ex rci indignitate orca eft, amp;nbsp;exhactam feruidiim tuendæ Iibertaris ftudium,vtadmirabili qua-dam confenfione omnia extrema tentanda,amp;: audendapocius proponeréc,quàni vmetiad abicólè ac vilicer cum hofte pacifci. Qu arc ad eum repellendum fummacum 2aediou». celeritateadBarnabam Vicecomitem legationem habuere,qua prazfentemReip.

fuæ ftatum illi oftenderunt-fimulque rogarunt,vctarn neccftario tempore fibi deefle nulla ratione vellet. Quem quo facilius ad ferendam opem infleâerenr, graui atque difcrca orationeoftendebant, quantaillum laus amp;nbsp;gloria maueret, b Refp. Veneta, quae haólenus contra barbarorum incurfioncs,vnicum Italix afy-lumamp; refugium extiterat,eius potiflimum beneficio falua amp;nbsp;incolumis reina-neret. Ec quia multas ad diuertendum bellum rationes iniuétant,hæc vna ceteris videbacur efle praeftantior, vc ipfe Vicecomes quam primu m arma contra Ligures expediret, illorumq. patriae bellum inferret. Intelligebant fiquidem, hoc modo ipfos facile abinftitutOjCLim femper ftrenuos fefe patrise fuaedefenfores præ-bcre foierent,abduci amp;nbsp;auocari pofte. Infuber,audicalegacionc, videns tamprx-clarae Reip. ftatum fuo beneficio ab hoftium vlterioribus iniuriis feruari atque defendi pofle,licet Venetam pocentiain femper antea babuiftcc fufpeftam^con-feftim tarnen, tanquam focios Sc vicinos, eos milice, cecerifque omnibus necef-fariis,quoad fieri poftec,iuuare ftacuic,confcripcifq,fumma cum diligetiaaliquot pedefttibus amp;equeftribus copiis,haud parua,velcocemnendammanu collegir; inter quos fuit vna quatuor milliûveteranorû legio,Stellæ cognominc inßgub, cuius fuperius rneminimus:eafqueómnesfubfidiarias copias addepopulanuora agrum Ligufticum, prout Senatus ilium per fuos oracores rogarat, cmifit. Qÿ poft varias excurfiones amp;nbsp;dcpopulationesita progrefli lune, vtnon procuUGe-

• nua in villis Bifamnis caftramecarentur. At Nicolaus Guarcus, qui tunc temporis Genuae principatum gerebat, his rebus percognitis, ftatim ex Patrum de-creco, vc hoftiles conatus reprimerencur,in vibe militarem deleft urn fumino filcntiohaberiiuftic,eiquelfnardum fratrem cum imperio præpofuit, Qui rebus omnibus ex fententiaexpcdicis,fubit3quecruptionefaft:a, hoftemdeimpro-uifoadortus eft, eumque tandem poft lonçum Sc cruentum prœlium fuditac dcleuirjmaxima parceobtruncata,amp; reliquisinfugam coiecliSjinterqiiosAitor-/«mXX- giusManfredusFauentiæregulus,Infubrum.Dux,ægrèomninoeuafit. Nuindh cicur,agrefti habicu, fiue,vcaliis placet, cucullo, periculum cuitafte. Ipfa quoq. veteranorum legio vniuerfæ Italiæ prægrauis amp;nbsp;formidoloû , proSigata eft. quippe quæ nullius Principis ftipendiis addifta, aftiduis velitationibus amp;nbsp;popu-lationibus multas cius prouipcias infeftas antea non feinel reddiderat; huiufq. viftoriæ fruftius non n^odo ad Genuenfes, fed ad quamplurimas Italiæ ciuicaces magna cum Içcitia ôcemolumento peruenic,adeô vt plerçq. literis Sc nuntiisgracias Genuenfibus egerint,quôd illorum virtute Sc fortitudine, à tanta moleftia eflèntliberatæ. Genuenfes quidem hahçviftoriâiîlirt magnis numerantjcam-que oftauo Cal. Oft;, partam anniuerfario facroj ôc aulæ.i aurei dono in æde D. Georgij pofteritati commendarunr. Ceterù’m Veneti ob acccptam cladcm vehementer indoluerunt, fummoperè yçriti,;nehoftium iniuriis omninoexpo-nerentur; Sc idcircô, vt illos fa.ciliùs ab littoris ingreftu prohibèrent,murum, cuius etiaranumhodiè veftigiacernuntur,ab æde D. Nicolai vfque ad alteram ftationis

ftaiionis partem deduxerunc, fimulqiieclaflem fuam maiori parte inutilcm Sgt;c J^cerani.reparauerLinr-cui de communi omnium fentenria Viölorem Pifanum, vi^cr-pißt. 9'Jipollciadem Polanam in vinculis, vtifuperiusdiximus,coieótus fuerat, præ-l^cceruntjtociufqucfubfecuturi belli fupremum Ducem , fine mauis Imperato-fcin/enunciarunt: quoetiam died GenuenfibusPupilia capta ell, prout infi-^^niaipforum ibidem affixa teftantur. Auria vlcerius progrefluSjMethamaucen-portum cepit atq, expugnauitj cunólaque hoftiliter demolitus , Lauretum 9^ioqueoppidum,liuicproximum,in fuam poteftatem redegit. Quorum fane locorutn iaólura Venetos haudparum afflixir,eifquenon mediocrem metum ac terroretn incuffit,adeô vt hac de caufa fubinde noua conf lia amp;nbsp;rationes inirent, ^nibusholhlemvim incubèrent. Proinde cùm per fpeculatores explorafl'enr, -Clodiam, propterclaflis abfentiam ,quærnaiori ex parte in Apuliam frumen-gratia concefferatjtenui præfidio teneri,ad illam capiendam minoribus na-circiter numero trecentis clam expeditis,intempefta noólcjca fpe, vtillam fcciperent,enauigarunt. Verùm res baud tanto filentio geri potuit, quin Auria ftacim ipforû confilia præfentiret, ôé probe fubodoraretur,ir3 vt repente illos ad-onus, facilinegotio fuperarit- multofque Veneti nominis captiuos fecerit. Vbi verotriremes,in Apuliam frumentatum profeâ:æ,rediiflent, Auria Methamauci portascommoditate fretus, ad vrbem Venetam curfum nauitjationis direxit.in ooqueitinerequædamtriremisSauonenfisjCum temere ceteras prætergrefla, ôc allaisdeftituta, iuxta fanum vulgo S. Spiritus,tanquam in ficco hæreret, con-ànonnullis nauigiis Vcnetis, cùm omni auxilio dcftitueretur,opprefla dl. Ligures,illius periculoanimaduerfo,etfi libenrerfuccurriflènc,fieri tamen propter aquæ altitudinis defeôtum non licuit: fed inde retrogreffij ad vrbem adi-turn ea parte qua adtemplum Nicolaofacrum peruenitur,tentarunt,in quo Veneti reliquam omnem fuam fpem atquc fiduciam collocarant.Siquidem licet omnes aliæferè fauces in hoftium poteftatem deueniflcnt, parum tamen deillis orantfolicitfquod earum altitudoexcipiendistriremibus,aliifque maioribus nauigiis no fufficeret,ficvcpotiffimum in illisduabusmunitionibus tuendis, eiuf-quelittoris, fine aggeris propugnatione, præcipuam curam amp;nbsp;ftudium poneret, ibique intracatenam portum occludentem , Pifanus cum plurimis nauigiis Varij generis prteerat, vtfedulo caueret, ne quid incommodiex ea parte accipe-Ktur. Auria, tametfi omnibus conatibus amp;nbsp;viribus eum locum fortiter oppu-gnalTet- is tamen fuiteuentus, vt denub reinfebha, illinc difcedere,fequeMecha-inaucum reciperecogeretur: quo fanèeffeótum eft, vtinterea Veneti plus otij ac temporis naóli,rebus fuis multô faciliùs atque commodiùs confulerent, amp;nbsp;de omnibus neceftariis profpicerent, fimulque per hoftis abfentiam, riuum,feu ca-nalem,vt appellant,S.Spiritus,amp; ilium quideducit adfanum D.Marthæ,præua-lidis aggeribus communiuerunt. Etquamuis Methamaucum amififl'ent,nihilo-minuscLirnhaud mediocricymbarum amp;nbsp;minorum nauijiorum numero, quæ fubIoannisBarbadici praefeólura,proutvfusrequirebat, eins iuifu difponeban-tur vimaduerfariorum fortiter acftrenuèrepellebant. Sunt qui tradant, inliis leuioriDusmutuiscongreflibusænea tormentatunc primum reperta^ Venetis mùm repertif magnum vfum amp;nbsp;vtilitatem prçftitifle. Quandoquide eorum crebra difplofione,'^’*'’^’quot;*’ amp;Genuenfibus illoru vfum adhuc ignorantibus,quamplurimos grauiflimis in-commodis affecerunt. Auria interim cum ex ea parte oinnes conatus inanes at-queirricos anirnaduerteret,ad nouas rationes confugiq ac exiftimabat, omnia fibi exanimi fententia fucceftura, fi ex Methamauci ftatione per continentem

arcesiuxta templum Nicolai fitas inuaderet. Qipdvt facerct cauriiis Si fccu-riùsjfinxit fe veile mu rum,in illarum aditu crcdum,cxpugnare; vtfcilicetprælî-diario in earum defenfione occupato, ipfe cueftigio ex continenri mnnicioncs aggredcretur. Quadecaufa fummo filentio magnum tóiflimorum militum robur in quodamnemore tunc temporis incer Methamaucum ôi Nicolai dein-brumßto collocarat. Verùmeius confiliisàquibufdam aduerfæ partis, qui fe iuxtapropugnacula recipiebanr,deteólis,abeoconatu deftitit. Veneti contra,nihil omninô reliquiad fummamdiligentiam facere,quod ad faam fain tem pa-triæque libertatem retinendam amp;nbsp;conferuandam percinere iudicarér, Si Clodia-namrecLiperationemnoólesdiefque animis voluentcs,cùm fe ingenti annoiix commeatufque inopia premiincelligerenc, adexcremi confilij rationem confu-gerunt. Quandoquidem Principis ac Senatus decreto ,clanculum fuminaque ccleritate vniuerfa nauigia,quæin publico armamentario adhuc extabantjn-ftruólafuerunt,eo quidem confilio, vc li Clodiana expcditionequicquamtcn-''quot;Ta- nbsp;nbsp;f^fetur, Veneta vrbe prorfus relida, in Cretain infulam adnauigarent. Qnpd

deipfawbe vetum £11111'0,0X00 potillimijm patet,quódfarisconllet,amp; literis confignatum esfiuumini- fiCjin cam clalTem præcipuos ciues,atque adeo ipfum Andream Contarennm ea

tempeftate Reipub. Principem,cum vniuerfo ordine Senatorio ledilnma no-bilitate confcendifle.Confilium fanè vt admiratione dignum,ira Si hnmanaruin rerum mirificum exemplum . Clalîis,quæ turn pro temporum angun:iaamp; con-dicioneparari atqueinftruipotuit,trium actriginta triremium,duarumn3uium eximiæmagnitudinis,amp; quorundam aliorum nauigiorum nuinerum cxplcbar. Quibus accedebantduonauigia ex his quæ vulgó PontonOs appellant,qiiodeft genus nauium Gallicarum,vthæc ad Claudiæ fauces amp;nbsp;adittim obftrnerenqquô illarum faucium vfu hoftem multarent. Ceteriim illatempeftate ea Refpub. in ciuetm-pa^ taiitorcrum omnium difcrimine verfabatur, tantifquc in angurtiis amp;i difficulta-mws Irt tibus conieda erat, vt non pauciciues populäres, opibusamp; fortnnis reliquisan-

tecellentesjin patricium ordinem, largirionc faóla, certaop prins ad hoe pecunix fumma ad vfus publicos confignata, tranferiberentur, ea lege amp;nbsp;condicione, vc deinceps omne inter eos tollereturdifcrimen,amp;ordinis diftinóliorquod quidem certè nonnullisaliis noftrorum temporum ciuitatibus,quæ aut democratic3,vel ariflocratica ratione adminiftrantur,pro iugi ac perenni excmplo haudimme-rito effe poteft. Veneti tanta fellinatione ac lilentio in educendaclalfe vfi func, vt prius iuxtaClodiam confpeóli fuerint,qudm aliquid hollis de illorum appul-fu refcire pollet,vix illi data facultate,vt triremes vndetriginta è portu cduceret; cumque id præter Veneto rum fpem ac opinionem accidilîèc,cô tandem res deue-nit,vt Veneti contra fuum dccretum amp;i conlilia congredi ac proelio decertare cogerentur. Nam etfi ipforum clalïis nauigiorum numero amp;nbsp;bellico apparatu hoftilielfetfuperiorjnihilominus tarnen Ligullica nauigia diutina belli cxcrci-tatione amp;nbsp;vfu,illisreegiscum fumma properatione armatis,acpallim Senatorij ordinis togatifque viris amp;nbsp;nouo tyrone inllruótis, longe vtiqne antecellebant. Itaque commill'ocertamine,amp; longo vtrimque habito conflicln, licet Venetis naues,quas fecumadduxerant,amp; in pfimoacieicornu amp;nbsp;frontifpicioconftitutæ eranc,haudparuoemolumento3cprælîdio extitilfenq is tarnen pugnæfuit exi-tuSjVtipfi, amillisnauibus, acetiam nonnullis triremibus ,cum reliqua parte ô^.^.»-clallis multô maiori difcrimine, quàm antea,fubirô Venetias redire coaâi fnr,

3.deô vt fi Ligureo tempore Francifei Carrarij confilio obtemperafict,multorum opinio fit, earn Remp. funditus deleri potuifle. Hic enim fuadebat,vt reliâo in vrbe

vrbe Clodiana opportuno praefidio ,clafleque in apercum edult;2:a,protinus in contcnderec, ibique hoftcm omni re frumentaria amp;nbsp;comeatu arccrct.Ce-Auria huic prudencinimo ac faluberrimo confilio ca de caufa .minime ‘'cquieuitjCLunomninóexiftimaretilium,fpe priuaticomodi,ea dumcaxacpro-ponere, vt fcilicet bunc locum ob falis vberratis proucntumiqui inde maximus Wannis redire folct,ipfe retincret . Is etiam’ vt hoc fuaderec, cumprimis ^enetorumdefperatione, Genuenfium indiligentia mouebatur;quippe qui, ’tplcrumquevfu fieri confucuic, ob rem halt;ftenus fclicicer gelfam, plurimum priori fedulitatc ac ffudio; præcipuè verb in tuenda clalTe, remiferanc. Auria ^ämennullis rationibuscommoueri potuit,quinijfdem in locis fufceptamex-peditionemprofcqueretur; præfertim cum poflredudlam ad Clodiam claflem, llbiperfuaderer, VenecoseonecefTitatis efle redadlos,vc nullam amplius eru-pnonemfacereauderenc. Ac ipfi nihil reliqui pro conferuanda fuafaluce amp;nbsp;libe-rationc ad fummam diligentiam facientes , intempeffa noófe cum triremibus Quatiiordecim, amp;nbsp;duabus onerariis, lapidibus amp;nbsp;alia id genus materia, ad eius Ibtionisaltitudincm implendamjrefertis,egrefli,offium portus Clodiani im-prouifoaccelTu oceuparunt,ibique admirabiliquadam celerirate, crarium fepi-■nentorumquebeneficio lie eumaditum obftruxere, vcinde hoflinullumdare-töreffugium:isquedepcriculoadmonituS,cum intémpeftiuèhuic. rei obuiam ireconarecur,turmatim exiliit cum tedis ac facibus incenfis,vt carum carinarum hininitacem ex fuperiori parte incendio abfumerec. Res ea tarnen incafTum ten-Uta .Siqnidem nauigia, faxorum aliarumque rerum ingenti mole opprefl'a,fub-■ndemagis magifque in imum proruebanc, itavc fauces atque oftium portus breui vndiquaq.obflrueretunidquenegotij fummoftudio,nefcilicet Liguftica f'auigia inde vicerius educi poflenr, à Venetis procuracum,hofli, vti mox dice-tWjfumma perniciem ac plane exitium attulic. Qua mu is enim inceptum opus oiDnibus viribusimpedire conaretur,is tarnen fubinde palis,epiftyliis,aliilque 3ggeiibusfedulô inftare,operamque vrgerc,adeó vcciim vterque omnibus ra- * tionibus fuarum rerum fatagerec,magnus ibi fueric concurfus atque certamen. Verùmcnimuerôcùm exilhusproehj euencu vniuerfa ferme belli aleapenderer, Princeps Venetus itcrumexvrbecum maiorum nauigiorum amp;nbsp;bellatorum nu-ineroacroboreegrelTusefl;ibique,biduum,amp;amplius,nauali ócterreftripugna, Nauaiii M multis verimque delideracis,inuicem conflixere.Tandem Ligur,poftdiuturnam ‘7»^^ . bâam,fummoftudio,vtleillincexpedirec,fuamque claflem exeo portu edu-cerct,allaborans, cum iddumraxat per Brundulum, Clodia ad tertium lapidem diftans,fieripolTeanimaduerceret; quanquamirerfummæ difficulcacis plenum • videretur,illuc ramen fibi eundum Ifatuit, eoque nauigatione direóla,fimulauit, hdenuóclauftra, quæhoftis fecerac, inuafurum,eo quidem animi decreto,vr, dum is defcnfioni vacarec,ipfe interim fua nauigia eo itinereeduceret. Sed Ve-iieciisea re percognita, illius conlilia anteuercic, quippe (jpi Brundulum prope-rans ,facilinegocio,durn Ligur ob exigu am aquas altitudinem, quas ibierat,va-nis machinis ac inft rumentis, vt claflem illinc educeret,fumma ope anniteretur, illisexitnm obftruxit. Hæcnouadiflicultas res Genuenfium hucufqueflorentif-liaiasmirum in modum afflixit, ac in vltimum fere diferimen adduxit; Vene-toriiinquefortuna fenfim in melius mutata, ita vt fub Caroli Zeni exOrienta-libus parribus adiientum,Laureti oppidi recuperatione fubfecuta, benigniorem acpacatiorem vultumoftenderec. Priufquam tarnen de iis quæ deinceps inter vtrumquepopulum geftafunt,aliquidenarrcm,paucula mihi dicendareftant

dehisrebus quæ iifdem fere teinporibus circa Byzantium contigerunt. Porro cum Venetus enixe daret operam,omnibufque viribus contcnderet,vt hoftcm ab ea expedicioneauerteret ,Caloioannem Graecum imperatorem fibi,vti fupe-rius meminimus, confœderacum amp;nbsp;fociuminduxit, vcPeram Liguru coloniam armisinuaderet, quo etiam in his locis eos fic aliquo nouo incommodo detri-P(rlt;««Grz- afficeret. Qmorum voluntatidumobtemperare vult Græcus Imperator, coimp^. in aróliflima obfidione Peram ipfam in aduerfo littore fitam,terra marique premc-grattam Ee- ■ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-a^I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

netorum ob» reinceperat. Et quamuis Andronicuscius æmulus, acLucianus Nigrius,nolti-les impetus aliquandiu egregiè furtinercnt, ac omnibus conatibus fortiter pro-Nü^’aut pulfarent- res tarnen eô deduóla erat,vt nifi Nicolaus Marcus Genuenf.patricius, acfortiflimus ciuis,cum aliquot triremibus valdè opportuno tempore obfeHis fidto'utnit. extreme laborantibus, maturam opcm attulilTct ,proculdubió fummopcrève-rendum erat, nededitiofubfecutafuiflet. Ceterum, nouo praefidio fubleu3ti,fic omnium animi recreati Sgt;c confirmati fuut, vt nihil iam minus, quam de dedi-tionc cogitarent, hoftemque crebro fortiter ac ftrenue à mœnibus repellendo contemnercdidicerantj eo tandem fucceflu, vt ipfe re infedaobhdionem fol-uerit. Quod vero adZenum attinet-is fané fubhuius belli exordiocum non-nullis triremibus , ceterifquc nauigiis Patrum decreto in Syriam nauigare iuflus, primo curfuTenedum appulerat, ibique ad eins loci præfidium dua-bus triremibus relidis , Rhodum verfus profedionem inftituit, indeqne inCyprumperuenit; mox pluribushoftium obuiis nauibus interceptis, in Syriam contendit. Et vix vnum atque alterum diem in Berytino portu ad ancorain conftitcrat, cùmCretenfisnauis publicis literis Clodiæ amiflionem patrixque diuexationem nunciantibus amp;nbsp;fignificantibus,ad eum delata eft. Admonebatur itaque, fuis quam primùm opcm ferre; multum namque periculi in mora eflejOe qua fcilicet maior clades cundando adiretur. Commotus tarn atroci nuncio Ze-nus,confeftim ex Syria profedus,cclericurfuCyprum repetit:hinc digreflus, cum Rhodum præterucherctur,onerariam vnam Ligufticam expugnat; quanc-que vlla maior, neque ditior,ca quidem tempeftate,extitifl'e dicitur. Proipera in-oe vfus nauigatione, peropportune fuis circa Clodiam laborantibus affuit. Nam eo res vencrat, vt Veneti, qui Clodiam terra amp;nbsp;aquis circumfedebant,rerum omnium inopiaadadi, hofteque prægrauante, biduo foluturi eflent obfidionem, maturus ac exoptatus Zeni reditus fuorum animos incredibiliter confirmaf-

nttorum fer. Interim Ligures,ne fortunæ fuæ curfum negligentiaaliquainterrnmperent, mantw. vcl remoratétur, Genuæ in Veneti belli fupplementum noua nauigia exxdifica-15 8o. ri iuflerunt; breuique temporis interuallo tredecim triremes paratæ atqueinftru-GenMfit dæ funt,quibus Matthæus Maruffus fpedatæ fidei fummæqueprudentiævir præpofitus. Quod fané vt à Venetis cognitum eft, multô maiore ftudio, quam antea, omnia propugnacula,aliaquc opera ad defenfionem tutelamque diu cœ-pta 5^ inchoata, perfic^re conabantur, ita vt de propria falute mirum in modum folliciti atque anxij,Carolum Zenum Brundulanæexpeditioni cum quatuorde-cim nauigiis præfccerint. Ligur enim adpræoccupandum hoftem claßemfuam fubinde cducere tentabatj ciufq. rci gAtia ædem ac cœnobium Michaeli facruin, huic ftationi proximum, occuparat ; in eoque validum præfidium collocauerat. Dum hæc ita herent, Venetiis,poft Clodiani portus aditum præclufum,Patrum omniumfententiaamp; decreto fancitumeft, vtClodia expugnaretur:moxquein-ftruda claffe, illuc circiter odo bellatorum millia tranfmifta. quorum quidem ope ac præfidio Zenus primo aduerfariam claflem adoriri conftituit : vtqueho-ftem

fcfc communiueranc,niaximo impetu aggrefTus eft. Verùm Ligures follertia induftriaque vtebantur, vt refraiftis ipfts iiripedimentis,fuperatifq.

^ögeribus, ad deccm triremes Brundulo emitterenc. ac ita vno eodemque tem-Poreinariterraque valdecumukuatum.Et licet Veneta nauigiacumLiguIlicis cMctr,. ‘^Oficurrentia, inferiora numero eftent; nihilominus tarnen propter fummumre»«»’”Jr ^'’iinorum ardorcm atque certandi au id it ace m hæcpugna ferme inter fe par amp;nbsp;æqualis cenfebatur.Quandoquidem obcanalis iftius anguftiam,vnadumcaxat, ''d ad fuinmum duæ triremes, vtrimque per idem tempus inter fe confligere amp;nbsp;‘^ocurrerepoterant. Quo fanèfadum eft,vt,cum adipfum Auriam,qui cum fuis Jdccrtamendefcenderat,nouus miles per continentem Clodiafubftdio aduenif-æUongum amp;cruentûprœliumcommicterecur,potiftîmùm,quôdPifanuscum •^ouis nauigiis nouaque manu militari in terrain ibidem cxpofita, proelium for-t’terinftauraret: in quo fanecum Auria ftrenuiftime dimicans, fuolq. variis co-^orcationibus ad bellum inflammans, iófu ænei globuli vulneratus concideret, ^'ftoria tandem ad ipfos Venetos inclinaric,penefque eos fteterit.Cuius quidem Pugnæ fuccefl'us, interitufque Ducis fama, poftquam in Ligurum caftris diuul-gacaeft,protinus terreftres ac maritimæ copiæ ceflèrunt,amp;: clafliarijaólutum na-^igiisjiiehoftium præda fièrent, incenfis , feipfos pedeftribus copiis adiunxeruq oinnefque fimul Clodiam verfus iter flexcrunt: quosquidem vidór miles fum-naa velocitate atque ardore fubinde infecutuseft.Et quamuis diuerfæ adferri pof-lintcaufæ, quarum ratio fi expendatuqVenetus fuperioreuaferit; tarnen nulla potior eft, quam nauarchiobitus; cuius lane culpa amp;nbsp;temeritatecommilfum eft, vtLigiifticinominis dignitas liacpræclarilfima vióloria defraudaretur. Nam fi, vtantea demonftrauimus, viótoria tam probe vtifciuilfet, quam vincerc; baud dubie inter celeberrimos miliciæ duces baud immerito annumerari potuiflet. bins mortem vniuerfus exercitus grauiflîmè tube. At Veneti tarn felici vióforia læti, ôtreifucceflii fibi abblandientes, animos multis incommodis amp;præteritis aduerfitatibus fra(ftos,itaerigerecœperunt,vtfibimaiora polliceri no addubita- • rent. Proinde cum multum fpei in præfentifortuna reponerent: operæpretium lè fafturosarbitrabantur, fi recentem adhuc vióloriam indefeflis animis, totifque viribus profequerentur. Porro fummacontentioneadnifi funt, nehoftisClo-diam fe recipere pofl'ct, neue vllum tutum effugium illi vfquam pateret. Sed Ligures veriti ne intercluderentuq longe maturiùs,quàm Veneti,pontem ifti canali, cuius fuperius meminimus, fupcrinftrudum, occuparant, ibique ftatim agmi-natim fub vexillis confluxere,eo animo, vt, redintegratis viribus, coaólifque copiis,bellum repararcnt,fefequehofti, recent! vióloriafummoperè exultanti,forti-ter opponerent: videbanturque eortiin confilia, cum iam non contemnendo numero militanter arma corripuiflent, abquem infignem fruólum reportatura. Verum præcedentis pugnæ infortunium plane eflecit, vteodem quafi fuccelTu ab eis dimicatum fit. Diflipatis namque fignis, ac militaribSs ordinibus valde con-fufis amp;nbsp;pcrturbatis,le itidem in celcremfugam proripuere, tanto me hercle im-pecu, vt ob frequentem concurfum, amp;nbsp;vtiiufq. agminis fefe impedientium mul-titudinem,pons difieófus fueriqamp; quamplurinii,præfertim ex Genuenf.,armo-rum pondéré prçgrauati,amp; in mare pra:cipitati,partim fubmerfi,partim verb col-lifione amp;nbsp;attritu miferè pcrierunt: multi etiam prætereà illuftres viri ab bofte in-terfedi- in quorum numero Thomas Guanus, equeftrium copiarum dux fuit. In ea namque clade amplius fexcentos contrucidatos, amp;nbsp;totidem in hoftium pote-f^«“^!-

' ftatem venilTe fama obcinuit. Reliqui ob confradionem ponds in altera vrbis parte ab holle dilioentercuftodita,incolumes euafcrunt. At Ligures cum in ea denuo aliqua munimenta ad nouam defenlîonem pararent, à Venetis copiisob-fedi fuerunt. lifdem ferine diebus quinque Ligufticæ triremes nullis arinamen-tis inftrudæ, ad quorum quidem propugnationem odoginta folummodo reli-di fuerant,aminoribusnauigiisBarbadici,in canali,feufofravinearum,vtap-pellant,captæfunt,icavcLigur iam vndique maximisanguftiis oppreiluSjquo-tidianis nouis cladibus afficeretur. Nam breui poll acceflit etiam nouem naui-giorumiadura,quæ commeatibus onulla, àFrancifeoCarrarioad fubleuanda caftramiflacrant. Atcùm Venecusomnes fere aditus infcdilïetjfuinmaque diligentia iugiterobferuaret,ncaliquidpra:fidij hofti veniret, facile interceptafue-runt. Itaquemaiore parteclaflis,ac eius Præfedo,amp; omni re frumentariaexutis, nihil iam erat reliqui, nifi vt le Clodiæ välidis præfidiis fîrmarent. Interea temporis Genuæ,fimulac de obitu Auriæ cognitum e11, Patresconfcripti,vnàcum ipfo Principe,nihil return Clodianarum fucccrtii animis fradi, eueldgiôGafpa-nuUhPe' Spinulamnon modonobiliHimæacpræpotentis familiæ fplendore,fedipe-etiam virtute confpicuum amp;nbsp;darum, Auriæ fuccellorem declarariinneiipic ex commun! eorundem Patrû decretoLudouicus Guarcus, amp;nbsp;HannibalLome-linus, fide, confilio, ac virtute prællantes coniundi fuerunt,quorum conlilio vteretunhiq.menlê Februario,cu pulcherrimo ledilTimç iuuentutiscomitani,amp; valida manu in Etruria profedione fufeepta,breui iuxta Clodia affuerunt.His ad Clodiam ita gellis,Marruffus,cuius pauló ante mentione habuimus, iam cufaa claflein Apuliara,fpeiplenus,eo cóliliovenerat,vt nullainterpofitamora,prima quaq.opportunitatefuiSjClodiano fuccelTu valdeaccilis amp;nbsp;côllernatis,opportit' noremedioadefl'et. Et quod non ignorarent, Venetos paulóantcillucquafdani onerarias frumentatum mifi(re,eis fummopereexpedite videbatur,fiTbadxum lullinianum cum duodecim triremibus eodem ad rem frumentariam, amp;nbsp;com-mcatumexpediendum amp;nbsp;afferedum ablegarent.Is itaqueCarnotumorarapiT-

• teruedusjclanemquc fuam fubindeollentans,Gradum rccepit^indeque feeunda amp;profpera nauigatione Sipontum ,hodie Manfredoniamvocant,tcnttit. Hh cum Venetus llationem haberet, audito Ligullicæ clallis adiientu, aliquot naiies tritico onullas domum properare,ceteras onerarias deprimere iubet; verirus fcilicet, neillis Ligur potirctut; ipfeque cum fex triremibus( nam reliquæpræfi-diatiæ alio frumentatum diuerterant) cdfeflim portu cgrefl'us,in altum pelagus, Venetias petiturus ,enauigauit. Ceterùm ,inllituco curfu fubitateinpcftateex-culTus, Sipontum repetcre coadus ell-, patuoque temporis fpatio interpofito,Lr gur fumma celeritate aduolauit,eo animo,vt hollem imparatum opprimeret,vcl faltem totis viribus adoriretur,fic vtin mutuum confpedum deuenirent: ibique ad aliquothoras llrenue vtrimque pugnatum, eo quidem euentu,vtranderafu-peranteLigurum multitudine ,Thadæus ipfecum centum aliisnon obfeurino-minis caperetur : ceterFpropinquæ vrbis beneficio incolumes euaferunt. Naues verb fubito incendio conflagrarunc. Poll cuius pugnæ exitum, ad Ficulaniim ponum ell ituni; in quo fex aliæ Vene«æ triremes Bare ad ancoram dicebantur. Hic vidor Ligur fuccelTu exultans , cum temere portum fubiiflet, occafionem præbuit eff'ugij.Nam quinque,vna poll aliam,primatrepidationedilapfa,altum tenuerunt: vnahollem effugere non potuit.Naualesturmæ quæSipontifuerant, metucompulfæ, terrellriinnereClodiam venere,vbi adhuc Venetus cum clafiis patte eraqquamquam res ipfa ad exitum dedudaefle videbatur. Matriiffus inte-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE BELLO VENET Oj LIB. II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;777

’’ûl fuam n.^uigationcm profecutus, primo laderam iter fufcepit: coquefcJiciter j’PpulfLiSjclaflcmjVtfuis Clodiæ obfeflis opem arque auxilium ferret,omni bel-'^coapparatuinftruxiticuietiam in iifdemlocis quinq. triremes,quæ haudmul-^oantèè finuLigufticofoluerant, fetanquam fubfidiariæ adiunxerunt. AtVe-'^ctideSpinulæaduentUjnouæqueclaHis fupplemento certiores faóti, nihil reliquiae! fuinmamdiligcntiam fecere, vtdemio littus feu aggerem , ad Nicolai fa-‘^uinpofitiim nouis munitionibus firmarentj acqueibimunitillimam turrim, quæ adliuc noftra tempeftate confpicitur, excitarunt, valida manu militari iuxta Ufæinariîimæ traclum paflim conftituta, ne quid incommodi vel periculiex ea parte lioftis inferret. His rebus apud Venetos ira fefe habentibus,SpinuIa, breui ®orainrerieóla,cum fua claflc non procul à Clodia perueniq ibiqueob incredi-uuelludium arque induftriam, qua Veneti in porrus Claudiani faucibus clau-tuendis, ac reliquislocis, quàingreiïus dabatur, vfi fueranr- nihilomni-r uoearuin rcrumquas fibi animopropofucrar,cffecit. Quocirca illinc protinus ^iallcabdiidla, ad littoris munimenra perrexit, vt periculum faceret, num ex ca. parte hollis âClodiana oppugnationeauertipolTet.VerùmjCÙm omnia firmilïi-urisprælidiis perpetuifque vigiliis euftodiri ac teneri animaduerceret ,confeftim ^nutaco confilio,omnern curam acinduftriam contulit,vt Venetos ab omnifru-raicntatione,qua eo temporein Apulia amp;nbsp;Picena regione vtebantur, excluderet: Nam Veneti licet nauigiorum militumque ferè numero præftarent, he tarnen craßtanimati,vtnunquam belli aleam fubire,vel prœlio decertare vellent. Cete-rum,hoftilibus conatibus,vnde hbi haud mediocre incommodum ac detrimen-rumimminebat,animaduerhs ,continuöquinque aevigintitriremes ad fui tu-tdam falutifque conferuationeeduxerunt. Verumenimuerôcùm ambæ clafles dinerfam nauigationem tenerent, neutri cum holte congrediendi faóta eil pore-Itas.Dumhrccita geruntur,Carrarius ad arcendumà Clodianaobhdione Vene- Tlt;,urif,um toSjTaurißum paulo ante ab eis receptum amp;nbsp;inftauratum, arcliflime oppugna-uir.EtquamuishacinreomnesconatusacviresadhibuilTetjattamen is fuieexi-tuSjVt illinc fortiter repulfus,infeóto negotio, difeedere cogeretur. His rebus Ge- * nuam perlatis, Marruffo ab iis qui rerum bellicarum curam habebant, ferio in-inntlum fuit,vt iterum fuis,qui ad Clodiam obfidebantur ,præhdio adedet, nee à prœlio, h ita res ferret,vllo paclo abftineret. Quod ciim diligentiflime ehet executus,omnemque, quod aiunt,lapidem moueret, vt hoftem clade afficereq femper tarnen fuos conatus fortuna deftituit. Quandoquidem Venetus, inter cetera obftacula munitiones, ab exteriori parte munimentum, inftar maximæ cuiufdamarcis erexerat,vnde cum maioribustormentis,tuncprimiim,hcuti antea diximus ab humana follertia in fummum generis humani detrimentum ac perniciem, amp;nbsp;plane multarum heroicarum virtutum excidium ,excogitatis, tantoincommodo Ligulticas triremes afficiebat,vt ægrè littori appropinquandi facultaspraeberetur,adeö vtcum Ligufticaclaflislittorepi^hiberetur,militefquc præfidiarij omni rerum inopialaborarent,fumma necelTitate addudi,cum holte pacifciconllituerint. Miffis ergo qui pro conftituenda pace apud Senatum age-rent, tanta fuit eins infolenria,dicam,an^ræteritæ fuæ condicionis rccordatio, vtnullam aliam prorfus tranfaótionem admittere dignaretur,quam vtfefe fuo arbitrio ac voluntati, prout iph nuper fecerant,permitterent. Torquebat mirum in modum fatalis hæc bellica neceflitas, nbsp;nbsp;acerbiltrma quædam fortunæ vicilïi-

tudoLigures: fed quid facias, vbi nullus bonis conhliis locus relinquitur, amp;nbsp;vbi fatum prudentiam,aliafquevirtutesfuperat? Tentatis igitur nequicquam omnibus

Liguresck- bus cxtrciTiis, eo tandem deuenere anguftiæ, vt Cal.lunij ad vidoris arbirrium deditionemfacerecogerentunatq.ita abeofelicitatis gradu,ad quern paulo ante fingulari quodam fortunæ beneficio euedifuerant,exiguo tcporispuntlo,cum admirando fragilitatis beatitudinifque humanæ exemplo deicdi ac præcipitati flint. Quippe qui diuturna amp;nbsp;arâ;ifïima obfidione domiti , fameque amp;nbsp;la-boribus confeób,dccimo menie, ex quo vrbe ipfam armis recepcrant, fefededi-derunt. Quo fané intermedio tempore, infinitapi'opemodum multitudodiuer-fo mortis genere, variifque cafibus, amp;nbsp;in primis quidem inedia periit^ ipfoq. de-ditionis diefupra triaLiguftici nominis millia fuilTedicuntur. Nam reliqui de-fenforesfereomnes partim Patauini, partim Dalmatæ ac Liburni erant, qui om-nes fuper vndeuiginti triremibus Clodiæ adinuentis, Venetias captiuiperdudi funtjamp;inarólamcuftodiamconieóliamp;afferuati. Fuit hic annus, quo per hune ferè modum ad Foffam Clodiam vtrimque bellatum eft,fupra trecentefimum ac millefimum oótogefimus. Ceterùm , Ligures ftatim poft Clodiam à Venetis ex-pugnatam,tametfi multis incommodis cladibus effent defatigati, amp;nbsp;niirifice debilitatijiieutiquam tarnen animum defpondere. Spinula ctenim vir cxcelfo animo, atque vt in rebus fecundis temperato, fic in aduerfis prorfus intrepido, qui magna prudentianunquam fe intra Clodianas fauces præoccupari permife-rat,intelle(fta fuorum deditionc,citra aliquam inoram cum fua claffc,quæ trigin-ta,fiue,vt aliis placet,duodequadraginta triremium numerum æquabat,Mar-bibi adiundo, in intimuHadriatici maris finum penetrauit, amp;Tergcn:uin, MfMopoUf, iftnæbaudobfeurinominis vrbem inuafit^eoq.adesiit,vtparuointerieftotem-pore fefe dederet,eamque Patriarebæ Aquilegienfi confœderato acfocio dediq nauigiorum fupplementofa6lo,Clodiam repetiic. vbi cùm omnia aduerfa,amp; nihil incuftoditum experiretur,læuum littus relegens, vfquead ipfum Veneti portusoftium delatuseft: ibique explicataclaffejinquepugnatn diretfta, fummo vindidæ ftudio flagrans, non minorianimi alacritate prœhan-di anfam aduerfariis obtulit. Verum,quodipfi , nullaeruptionefa(fta,pugnain detreólarent,caftraquc, amp;nbsp;omnem oram maritimam validiftirais præfidiisatque aggeribus communiuiftent, in Carnorum oram fccedens, claftem in Marrancnfi portu refecit: amp;nbsp;mox illinc digrelfus, luftinopolim, amp;Po!am vrbem, a Colchis conditam,olim Pietatemluliam diólam, decimononoCal.Febr.eiufdemanni, hoftiliter expugnatam amp;nbsp;direptam, maiori ex parte incendio abfumpfit.pariqtie exemplo in Segnianos amp;nbsp;finitimos fæuitum eft.Veneti hac clade commoti,recu-perata priftina rei naualis gloria,ac longé diligentius quam antea,rcftauratacl3f-fe,feptem amp;quadraginra triremes vna cum aliquot biremibus in apertumedu-cunt: de quorum aduentu Ligures edoóli, laderam concefsere. Sedctira indies niiris acceflionibus amp;nbsp;incrementis Venetorum claffis augeretur, tandem eô potential deuenit, vt centum circiter triremium numerum expleret^.cui cum impe-rio Pifanus multis exp^itionibus clarus præerat. Militabat etiam ea tempeftatc cawz.« Fe Vciietis intetaüos eminentes Duces Caballus Veronenfis, vir vt natalium fplen-rontnfis. Jote, ficctiam rerum gerendarum peritia , multifque animi amp;nbsp;corporis dotibus infignis. Hic,quöd fidelem operamffliReip.in rebus dubiisatqueperplexis, maximocum illius emolumento,non femel antea nauaflet,in fummohonore apudeoserat. Proinde Veneti cum tarnpraepotentem claftem tot tamque infi’ gnibusaeftrenuis ducibus amp;nbsp;militibus adornatam haberent, vniuerfi qui Veneto nomini fauebant, in magnam amp;nbsp;haud dubiam fpem deueniebant,præter-itas Reip. clades noua quadam felicitate amp;nbsp;vidoria deletum iri.Quaproptercir-ciimtii-

cttinuicinis populis formidabiles faóli, fiducia iain pleni, cum omni fua clarté in Iftriaiîiprofeôlifunt; amp;: ad prirnumfuum iftucappulfum jTergcftum citra ali-negotium vel defenfionem receperunt. Ec quia hoc oppidum fupeiioribus (Jiebus cxLilum fuerat domicilium,amp; tucum quodammodô afylum, holhliter di-'■^ptuin. Deinde Polam çoncenderunteodem ferè cempore quo Genuçnfes Ar-bapotitifunt. Deinceps Pola rcliôla,îftnæ oram legentes^Candem in Dalmatiam •Icuenêre. Ibi,cùmladeræimminêredecreuirtênt, indiciofpcculacorum corn- ■gt; pcnuineft, decem Ligufticas triremes in Apuliam fru montât um abiuirte/ Hoc poftquam Pifanus, qui tune fubinde febri fie fatis periculofa tencabatur,refciuit, wiifeftirn ladera foluit, vteas Ligufticas inopinato imparatas inuaderet, atque opprimerec. SedquôdLiguflicam clalïem in Pciignis oris forte haberec obuiam, inter feconflixerunt,eo quidem cuentu,vc propter ingruentestenebras atq. opa-cain noéfem, nihil memoria dignum geri potuerit: amp;nbsp;claffis quidem Veneta in-deSipontum profeéla eft, vbi Pifanus poft magna amp;nbsp;fortia iacfa, menfe Augti -fto,fatis conceftit. Fuerunt in hoc præftantiflimo viro multa præclari amp;nbsp;excelft aniininon obfeura argumencaj in primis verb animus inuidus amp;nbsp;impiger, ac in vtraquefortuna conftans,adeb vc ft fortunam habuilTet fuis fortibus auhs fecun-dain amp;nbsp;obfequentem, cum maximis quibufque ducibus mcritb conferripo-tuiflet. At cum ita vfu venire nonnunquam foleac,vt bonis conhliis rerum exi-tnsnon femper féliciter refpondeant, non mirum , fi huius præclariftimi viri Wlicavirtus amp;: fortitudo mulris in rebus à fortuna opprefl’a,verum fuum lumen proferre nequiuerit. Qualicumq. tarnen forte vfus eft,magnus omnium in-diciohaberi debet,amp; plane talis, cui Refpub, Veneta propter infignem fidei vo-hntatifqueconftantiam fe plurimum debere faterij amp;nbsp;grata memoria teftari debeat; licet calumniis,quibus mehercle nihil non eftperuium,ex3gitatus, apudl Senatnm Venetum non femel malèaudiuerit. Memoriae quoque proditum ert’c anonntillis reperio,eum fummo mane ad Senatum è carcere venire iurtum^li-berumquedeclaratum,incuftodiaperno(ftarc,acnifi poft longam exhortatio-nemealiberarivoluiffc; bonaqueconfeientia itaconfifumtradunt, vt non an- * teaegredi fuftinueric, quàm facerdote in confilium adhibito, illi torius vicar fuæ curfti declarato, non femel iureiurando teftatus fueric, fe innocente in, ac nihil tale de Repub. merentem,tain indigna perpertum fuilfe. ignofeere fe tarnen cun-, dis,quorum opera Scaudloricatefabfum fuirtet,vttantis iniuriisatScerctur. Ec ne hie luus animus à quoquam in dubium, velin fufpicionem deinceps vocari poffet, lumpta facrofantfta ac venerabili panis Euchariftia, religiofilîimè deiera-uir,felibenter omnibus ignolcere, ac omnium contumeliarum amp;nbsp;rhiuriarum memoriain deponere; nihilque efle in fua poteftate quod pro Reip.faluce non li-hentercuviræfuæ periculo fubirec atq. exequeretur. Iraq, fic turn bcarcere pro-feftum in Senatum , ab eo fummis bonoribuscxceptum, amp;nbsp;maximispmniuiq Patrum fuffragiis præfecturæ clalfis infignibus omatum^rterunt. VçnetaclafTis, poft mortem Pifanijciariftîmi, vt diximus, Ducisjtantifpcr PræfebioGaruit, do-t Zauretaniff necex Senatus coniilio Aloyfius Lauretanus ,non minus egregiuspiuil, quàm fttenuus miles, fuccertbr illi daretur: cuitîs certe aufpiciisrtes.Veneta non folum piæteriti temporis damna mirabiliccr recuperauic; fed nouatum vrbium accef-lione breui temporis fpatio creuit amp;nbsp;aublaeft. Nam ftatimfubinitiura fuæ P.ræ;; nbsp;nbsp;nbsp;.

lecturæjSegniam, amp;Brcfcham, oræ Liburnicæ oppida,fummaviadç(rtus, ma^ gnaciim animi alacritate fortitudine cepit atque fubçgiç. Pari Fortuna fub'-!p«?»h4. fecuta eft Coridfana deditio, poftquam Boccharis oppidum ex Ducis deçreto db reptum,atque inçendio abfumptum eft: amp;nbsp;hortante fuccertxbnouus hic Dux ni

hil omnino intentatum reliquit, quin diligentiflime inuelbgaret amp;nbsp;rimaretur, hoc vnum habens præ oculis, vt priorum ducum anrecenbrum fuorum fortunx profperos euentus noua felicitate fuperarec^vel admilTos ex negligentia fine im-prudentiaerroreSjfingulari quadain iudicij reólitudine ac prudenti confiliocor-rigeret, adeo vt Venetæopes vbique gentium, præfcrtim mari,fub hoc duce va-lidiores fuerint,qudm proximis temporibusextitiflent. Hine ille metus omnibus 1581. incuflus, fic vtnon folùm hofti, verum etiam exceris regibus inciperet elle for-midabilis. Sub idem fere tempus ,Spinula Patrum conferiptorum confilio ac iulTu domum reuocatusjprius ex illorum decreto,cum fua clafle in oram Orientalem adnauigauit, militeque iuxta Lemum expofito. Petrum Campofulgof um amp;c Spinetam Spinulam,qui nouarum feditionum au6lores,cum fiais fociisatque clientibus ingentes turbas amp;nbsp;commotiones excierant, partim in fugain coniecit, partim etiam quamplurimos ex his qui illorum partibus adbæferantjcaptiuos fecit; amp;nbsp;mox rebus omnibus compofitis, ingentigloria parta, nec minoriprxda onuftus, quarta Non.Ianuar.cum magna omnium admiratione reuercitur,eo fane admirabilior, quo rariora monumenta domum reportaret. Inter enim pre-tiofiflimas manubias amp;nbsp;hoftilia fpolia, quibus in immenfum ditatus erat, etiam Diuorum reliquias,ex delubrishoflium ablatas, fumma cum religionis rcueren-tia clero Genuenfi,inaudito fere ad ilia vfque tempora exemplo, conferuandas veneMum leligiosè ttadidit arque diftribuit. Ceterum, haud multb poll, Genua tre-

becim triremium claffis, fub Ifnardi Guarci, viri optimi ac præftantiflimi du-élu atq. imperio,emina eft, ad cuius famam Venetietiam fuam claflein fub Caroli Zeni præfedlura iteruminftruxêre.Eduiftaitaque vtraque clafle, Ligurma-gis ad amiflforum recuperationem inrentus, quam prœlij auidus, Zeni oc-curfu declinato, Delmatiam repetiit-, oppidaque , quibus paulo ante excide-rat, denuo recuperauit,amp; ad omnem cafum maioribus præfidiisfirrnauit.At dum hæc geruntur, tres Ligufticæ omni militari apparatu inftruâæ, ac buum Italiæ latus curfupræterueâ:æ, Ancona , à commoditate portus vrbe Piceni ce-leberrima, Venetias vfque incertis gyris contendentes, in quinquaginta,vtirefe-runt, onerarias,inciderunt, quas difperfas amp;nbsp;vagabundas, circa diuerforumfiu-minumiifdcm ferèlocis confluentiiimoftia temerè aggreflrae,diripuerunt;ea-rumquepræfeôlus valdè fibimetuens, ne fubitoac repentino hoftiumoccurfu opprimeretur, prædaonuftus, in Delmatiam tranfmifit: quo quidem tempore Zenus haudminori felicitate vfus,duodecim Delmatici nominis naues,diuerfis in locis captas, diripuitamp; incenditnndeque perpetuo curfu cum fcxdecim triremium claffe in oram inferi maris circumuagatus eft,eo quide confilio,vthoftem dOmeftico bello diftineret. Proindecùm Genuenfium finibus ferociter imini-neret, oræque Ligufticæ traólum variis populationibus diuexaret,Guarcus,fepté triremium claflfeadauôla, hoftem infecutus eft, illumque in fînum vfque Ha-driaticum repulitatq.f^ggauit. His rebus ita fefehabentibus,tandem inter ambas Refpub.,earumquefocios amp;nbsp;confœdetatOs, de commun! vtritifque partis con-cefta pacis formula,aliifqtie jquis ac legitimis côdicionibuSjbreui póft tranfaëfum eft,amp; pax infècuta amp;nbsp;confîrmata : cuius certè capita multa amp;nbsp;ardua fuêrerquorum omnium enarrationem breuitatis caufa, cum publicîs Annalibus coprehendàntur,hîc ftudio prçte'reo.Non committam tamê,quin pauca,eâdem-quepotifïima,ad maioremlucem amp;nbsp;vberiorem hiftoriæcognitionê afterendam, hîq fubiecero. Nam cum conftet, hanc gentem non vnius Principis^vel populi ftudiis amp;nbsp;ainftoritate in mutuarn gratiam rediiflre,cùm multæamp; graues inter eos cflTent diflTenfîones arqué certaminum caufæ- ea certè præcipua fuir,quôd mutux

fclicitatis amp;nbsp;imperij vtrumqucpopulum propenfione nacurali ad magnanatiiin, ^admaiora afpirancem, excimularet ambitio amp;nbsp;æmulano,ex qua fane, ceu ex perenni fcaturigine, plcrumque multæ Reip. peftes, amp;, vt Grasci d icon c,each a r-'Bata, oriri atque enafei confucuerunt. Qiioru certè odiorum caufæ, fi ftatim ab Biitioenafcenciumfiinukatumalicuius magni viriiudicio ôc auóloritate ème-^iio tolleren cur, videremus multas Refp. nunc vel euerfas, vel faltem accifis re-mirifice inclinatas, non folum priîtinæ dignicacis fplendore recinere-verùm ^datn rerura omnium abundancia,aliifque redtis difciplinis amp;neceflariis arcibus llorere,acpenead fummum faltigium perdudlasefTe. Sed habet hoc facalis reru omnium,multorum iudicio, vis,vc vlcra conftitutam periodum Rerumpub. ftatus amp;nbsp;imperia non progrediantur.Quod cum omnibus fere temporibus à fa-pientioribus probe animaduerfum amp;nbsp;intelledlum fit, non ita mediusfidius mi-mm,G multas ciuitaces,genres amp;nbsp;populos,fubindeoriri, vel extingui quotidia-nisexemplis videamus. Hæc ideoadijcio, quod nullum ferme fæculum, imô vixaliqua fuerit æcas,quæ maiora diuerfarum conuerfionum exempla nobis ob oculosponat,quàm hæc noftra niiferrimatêpora,quæ indies magis acq. magis maiores nobis calamirates denutiant.Vnnam Deusoptimus max. impendences lias procellasà nobis auertac. Sedme aliquanco cordaciùs rerum humanarum ftatuin deplorancem ,reuocachiftoriænoftræad finem properantis concexcus. Dixirausenim Venecos amp;nbsp;Ligures in pacem mulcorum precibus amp;nbsp;audloricate tandem coiuiflTe. inter quos omnium præftantiffimus fuit Haimo Allobrogum iniupam Salaflbrum Dux, à cuius arbicrio leges vtrique genci præfcribendæpendebat, amp;ftabant: inter quas hæ fueruntpræcipuæ:

VcLudouicusPannoniæRex, omnem Dalmatian oram Venetis vitro citroq. negotiorumcaufa migrantibus tutam amp;nbsp;fecuram redderet^omnibufque falinis obturatis, falis conficiendi vfum in Dalmatiæ tradfu prohiberet.

Vt Veneti, ipfi régi quotannis feptem aureorumnummûmmilliaiurebenefi-ciario pcnderenc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

VtcLim Aquileienfi Patriarcha eædem condiciones inpofterum eflènt quæ haâenus antebellum cœptum extitilTenr.

VtGenuenfibus ac Venetis integrum effet,quæcumque bon3,prædas ma-nubias in hoc bello cepiffent, exceptis captiuis,quiftacim vtrimque liberi di-mittendi effent, retinere.

VtVeneti calfrum infuIæTenedos,abipfis longa poffefiione vfurpacum, pe-nitus demolirentur ôc folo æquarent, fponfione per Florentinos ad hoc fadla,ad luinmam vfque ducentorum aureorum millium.

VcFrancifcus Carrarius præfidia circa ftagna, fluminumque oflia collocata amp;nbsp;exiftentia, demolirctur caput aggeris amp;nbsp;Morentianum reftitueret: Veneti verb ècontra, Curaniam turrim illifaluamamp; integram relinquerent.

Vt Albertus Elfenfis efl’et finium qui in difceptationei» controuerfiam ve-nirenCjiuftus arbiter.

Vt Barnabas Vicecomes, vtrique parti multis nominibus fufpedlus, ab hac paciGcacione amp;nbsp;concordia omnino excluderetur. Hæcferèfueruntpræcipua pacis capita,fub quibus,anno millcfimo trecentefimo odlogefîmo primo, ac menfe Augufl;o,pax cum omnium congratulatione atque faufta acclamatione primoSauonæ Liguriæ oppido promulgata elf,ac præconis voce ex publico fuggeftu in curia recitata, anno ferè fexto ex quo bellum ipfum intér vtramque geotem redintegratum fuerac. Cum autem poftmodum â Veneto prætoreijSi. arxinfulcTenedos ad tempus confticutum,minime,vti conueneranr, diruere-

tur, amp;nbsp;Ligures omnia bona Florentinorum, qui fe,vc dictum eft, prædeseo nomine conllituerant, in ipforum regionc inuenra, detineri aOeruari iufiiiTent, VenetiZachariam Contarenum,Ioannem Gradcnicum ,amp;Michaelcin Mau-rocenum, Andreæ Contareni in principatu fuccclTorera^-qui deinde quarto men-feafufceptadignitate fatoextiin^us eft,Genuam legatos mifcrunt,vc morain excufarent, ac Senatum Genuenftmdoccrent, non culpa vel aliqua negligentia Senatus Veneti fieri, vt fides hac in parte minime liberaretur: fed fi quid eilet quod poftet iure imputari, culpam in ipfum Prætorem priuatim recidere . Qua excufatione fatisfaefti Patres, amp;nbsp;Florentinis negotiatonbus priftinæ libertatire-ftitutis, bonifque redditis^paruo interiedo tempore Genuæ nuntiatum eft,præ-.diólamarccm coram Reip. Genuenfis procuratore,proutpaól;umerat, euerfam /««afrwex-ac runditus cxciiam. Quælane res nodum retinendæ pacis non inediocriter

aftrinxit.Sopitis igitur hoc modo vtriufque populi diuturnis arque periculofilli-mis bellis,coalefcentibulque paulatim vtriufque Reipub. membris,qtiæ tam longa armorum fériés lacerauerat, mihi videor, antequam huius Veneti cum Genuenfi populo belli gefti hiftoriæ vltimam man urn imponam , operat-pretium fatfturus, fi pauca de Andrea Contareno Venetorum Principe, ad per-petuam pofteritatis memoriam,dixero,commotus non folum tanti viri præclaris virtutibus,verùm etiâquôdfub eo,amp; Leonardo Guarco laudatiflimoac iapien-rtpt, tiflimoPrincipe, Deorum omnium bencficio,bellum, quod nunc, vtiputoju-

culenterdefcripfimus, finitum amp;nbsp;extinôtum fuerit. Hicautem poftquamSenatus,aliarumque tribuum fuffragiis demote follemnirenunciatus eftPrinceps, clam in fuburbanum agrum Patauinum fefe fubtraxerat, eo confilio, vt tanta: dignitatis faftigium, arque ex faftigio inuidiam dcclinaret; magna me hercule cum fortitudine,quôd fummum honoris apicem,à tam multis ad infaniamvfq. expetitum, magnocum animo fperneretarque abnucrct,amp; porius priuattim ac domefticum fuû otium magnis iftis curis, quibus viri principes implicari folent, • præferret atque præponeret. Verùm cùm multorum amicorum illi firmæ arai-citiævinculoconiundoruin confiliis magis atquemagis indies incitaretur,ne tantam prouinciam,cui omninô par eft'et,fugere,vel in aliû minus forfitan Reip. idoneum ,reclinare vellet-tandemprecibus deLii(ftus,inuitus imperiumfulce-pit,eô certè cum maiori molcftia, quôd magis amittendarum fortunarura metu, quàm alicuius propofiti præmij fpe,amicorum precibus obtemperaret. Cece-rùm qualem fepoft adeptum principatuin gefterit, qualiue natura amp;nbsp;moribus extiterit,Gafpar Contarenusoperis fui inferipti de Magiftratibus amp;Rep. Venetorum hbro primo fatis luculenter memorise prodidit: cuius verba inter cetera hæc funt quæ adicci. Vnum,inquir,ex innumeris gentilis mei AndreæContareni Ducisexemplum adferam. Genuenfi bello grauiftimo ac longe omnium pe-riculofiftimOjCÙm Dux hic noftræ Reip. præeflet, incredibili fapienria, animiq. magnitudine fingulaiirem patriam feruauitj hoftefque iam viftores,maxima clade illatajprofligauiq omnefquead vnum trucidauit,aut captiuosfecit: con-feruata patria, re auôla, firmataque Ri^.,dicm extremum claufit^acteftamento cauit,neeiusfepulchro,quodad hune vfquediem vifitur,iuxtatemplumD.Ste-phanodicatum,vlla Ducis infignia, vllauegentis noftræ affigerentur. quin ne-que tam magni Ducis nomen inferiptum ibidem videas: eiufque modeftia effe-dumeft, vt viri celeberrimi illuftriftimique Principis monumentum pleriqiie omnes ignorent;certiftimum hoc reor ego argumentum elle, non ambnionis ventofæque famæ maiores noftros ftudiofos fuifte, fed patriæ tantum bonoeô-munique vtilitati confuluilfe. Côtareni verba eo libentiùs adfcripfi,quo j^anti vi

fiteftimonium plus ponderis a pud pofteritacehabiturum elle non dubicein.Ce-terùm,quiahaôlenLis ea Bella qua; Refp.cuin Venetis,diuerfisteporibus,priuads iiiiuriisjVel proferendi Imperij cupidirare incicata fufcepicac geflir, pro inedio-cricate ingeniolinoftri explicauimus . nuc reliquum eft, vteas expeditiones obiter cnarreiTius,quas Genuenf. poft muka ternporum volumina cum iifdem par-tun inttindu atque ingratiam Philippi Mediolanenfium Principis, cuius impe-rio tunc temporis fubijciebantur, partim verb fponte,acmultis nouis cotumeliis hccfliti,annofupramillefimum quadringenteftmu trigefimo primo acfequen-ti, variis fucceflibus gellere . De prima igitur origine,bellorumquca Philippo aduerfns Venetos fufceptorum initiis,tametfi multiplices ac plane diuerfæ tra-dainurrationes caufæ, tarnen, quantum equidem ex fcriptorum Annalibus crucrepotui,hæc fuit omnium præcipua, quod Veneti, fuapte natura gloria: ftu-dioflagrantcs,atq. externæ potentiæ a:muli, ipfius ambitionem immefis opibus innixam, fummopere metuentes ,clam amp;nbsp;aperte hoc vnum agebant, vt ad labe-faftandum florentiflimumeius imperium, amp;nbsp;quafi neruum incidendum, illi tnulrorutn finitimorum Principum inuidiam concitarent, fperantcs hoc modo ampliflimumeius dominium multoru telispetitum iri, amp;c ita fenfim fummam eiuspotentiaminfringipofle,eaquedecaufacum Florctinis fœdus ac focietatem iniucrant. Philippus igitur de Venetorum erga fe voluntate atque immani odio commonefaólusjgrauicontumelia,fimulqueira accenfus,omnia extrema, nifi defifterent,denuntiare,aliaquc,quæ ad profligandum hoftem fpe(ftarent,pra:pa-rare,adeô vtglifcentibus indies magis atque magis mutuis odiis,res eo dcucniret, verändern in apertum atque flagrantilT. bellum euaderet: primumque bellum, quod inter eos geftum eft,terreftri certamine fuit determinatum,prirnô quidem iuxtaBrixiam,dcinde ad Otholengum,haud procul à monte Clario, in agro Bri-xiano. tertium circa Cremonam ,amp; poftremum inter Pompeianum Mac-lodium; in quo tandem Philippi copiæ fufæ profligarçque elle dicuntur, amp;nbsp;capta ad feptemvel amplius millia^exque præcipuis Carolus Malateftainfubrici ex -creitus Imperator,in hoftium poteftatem venir. In flumine autem Pado bis JS.” vtriinque congrefli funt:amp; in prima nauali pugna Venetae clafti Francifeus Bem-busjlnfubricæ verb Euftachius praefuit: eftque ad quatuor millia paftuum à Cremonadimicatum: amp;hoc nauale certamen Veneto quidem profperum fuifle traditurjOÔlonis nauibusex his quas Galeones vocant,ex hoftili clafle captis, Euftachius medio prœlio dilapfus,cum cetera clafte Cremona ferecepit. Verùm tampræclaræ inclytæque vibloriæ curfum fœdauit clades codem ferme loco Veneris inflióla, trecentisferèclaflîariistemerè in earn terram qua: media eft inter Padurn amp;nbsp;Cremonam, egrefljs, amp;nbsp;ab hofte fubita eruptione exceptis ferroque contrucidaris. In fecundo nauali certamine dux Venetac claftis fuit Nicolaus crtmaidtu. Treuifanus • Philippicæ verb praefedus loannes Grimaldus, vir rei maritiraae feienria, inter Ligures ea tempeftate longe clariflimus,lt;fui Papiacum fuisnaui-giis foluens, in Eridanum naues Iuastraduxit,amp; cum pracualidaVenetoruclafle, nauiurn numero,ac pugnantium multiyidine, omnift^ue belliciapparatus co-pialongefuperiore,inPado flumine ad Cremonam,quo Venetus cum fua clafle peruenerat, decimo Cal. lulij longo atque ancipiti Marte conflixit, eo fucceflu, vtLigur tandem fuperior euaderet, captis obloacviginti nauigiis,inter qua: aliquot Galeones, vt ipfi nuncupant,fuere; amp;nbsp;circrteroblo millibus leéliflrmorum virorum partim captis,partim interfeólis. Ambo hi nauales confliólus longe acerrimi amp;nbsp;atrociflimi fuerunt,ac ftrenuè vtrimque dimicatumeft, non fecus ac fl in mari bellum gereretur,fetuato vtrimque nauali ordine,tamet(i pugna flu-

uiacilis extiterit. Hæc clades Venetomm animos haud fane mediccriter arcen-dit,quôdinnon dubiam fufpicionem venident, Ligures accepræ calamiratispræ-cipuos auóloresextitifle: indeque vetera Bella inter vtramque gércm aliqnamdiu ßauratum, intermida, 11011 ininoribus odiis,quaiii antea, recruduerunt. Siquidem Vene-tiis Baud inulto poft,Petri Lauretani, qui ideiitidcm in mukis nauinacbiis egre-giamac falutarem Reip. operamnauarat,aufpiciis, ex Patrum decretodiiodeui-gintijfiue,vtaliis placet,duodetriginta triremes paratas inftruetazque fiicriint, quibus cladis prasfeóhus Ligurnum adnauigans, feie cum quatuor triremibus Florentinis,amp; magnaquadam oneraria ex Bis quas vulgo Gakatias appelknr, coiiiunxit, in quibus,praeter ceteros infignes viros,Iacobus Adurnius amp;nbsp;Antonius Flifeus, tum extorrcsac profugi,cum plerifque aliis Genuendbus patricij ordinis,confeenderant, ea fpe,vt liac ratione in patriam redirent. At vbi Gennas primum de Bis apparatibus cognitum eft, protinus ex. Senatus omniuniqne Or-dinum confenfu, duaeac viginti triremes, magnaque oneraria duttu Franciki Spinulas Orhoboniarmatæinflruôtaequefuerunt. Ceterùm Basccxpeditioinfe-licem exitum fortitaefl,eapotidiniumdecaufa,quódSpinula morae impatiens, prae nimiafeftinationecladem fuani, priufqiiain de omnibus rebus ncccllariis fibi elfer profpeótuni,contra lioltem educeret. nbsp;nbsp;nbsp;Vix cnim Rapallitanum Iniü

attigerar, cum ab inimica clade rebus omnibus inftruda,iuxta asderaD.Fni-ótuofo facrani, vbi eit promontorium, fummo impetu inuaderetur. Etantnaui-giorum numero ferme inter fe parcs. Quocirca, initoprœlio ,diu ancipiriqtie fS fortuna pugnatum ed;,ambaruiiique prætoriarum mutuus concurfus fuit,al-

teraque in alteram,vtin Buiufmodi conflibtibusBaud raro vfu venire confuei’kj litanum. Batpagoiiibus implicata:fcd cum in eo certaminis ardore Tufea ilia nauiSjCUins

proxime nieminimus, tarn validam itnpredionem in Ligufticam prætoriam ta-ceretjVt illam in alteruni latus reBebteret, epibatæ alijquenauales focij titubante grelfu proni cocidebant,amp; non pauci in mare præcipitabantur. Quo cafurcliqui , cond:ernati,animum defpondcre incipiebar, adeo vtfortuna tandem ad Venetos

kicliiiarit. Cum enim ceteri, qui erantin triremibus, fuam prastoriani omnind »«««ƒ vi- fubmerfam ed'e arbitrarentur,d:atim fefe à pugna fubducetes,fuga fibiconfule-bant,in eaque obfo triremes vna cum ipfo præfeblo, tribus confiliarijs,odo tne-rarchis,ac plerifque aliis non obfeuri nominis aefamæ, in hoftium potellateni deuenerunt.Reliquæverô,neiiipèvndecim,partim in Delphiniportum,ibipro-rranàrciu xiUIum,partiIll fe Genuam recipientcs,faluæ atque incolumes euaferunt. Ferunc

Lauretaiium in hac tarn infigni vibtoria fumma animi dementia moderatione BxZphm '^IBm die. Quandoquidem narrant,Liguflicascladispræfed:um,amp; reliquos,qui finÿ^uiard c ta lit alicu ius nominis atq. exillimationis, humaniterac etiaiii Bonorificeabillo nioaeranonii i i * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/'ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;1 * nbsp;nbsp;• (T x t

nabitos: ceteros autem niaiori ex parte gratis ac line vlloprasmio uimiiios, Noa fuit tarnen Venetis ea vióboria prorfus incruenta, cum in co proelio quain pluii-mos vulneratos amp;nbsp;intofedos fuideconftet,ita vt ciim Pifinuin portuin repcte-ient,militemque de more receiifcrent, maiorem illius partem defiderarent,licet aliqui dntquiairerant,nunierum vtriryquecæforum non vitra odingentosfuil-fe. In hoc autem omnes confeiitiunt, vitra quatuor niillia confauciata extirilfe. Incidit hascnaualis pugna in annum fupra millefimum quadringentedmumtik gefimum primum nonoCal. Od. At Genuas qui Philippi nomine gubernatio-iii admotierant,tantum abeft,vt adeius cladis nuntium animo collcrnarentur, vt etiamconfedim ea nauigia qux ex fuga fuperfuerant,denuôinrtaurari,atque noua exornariiuderintieaqueclalfis duce NicolaoIuftiniano,Francifci fîlio,cdu-daed.-atq. illi Baud multô poft duodecim triremes egregiè inftrudç,proorç (na-ritiniis

ntimæ tutamine addier .Verebanturetenim fummoperejie hoftis hbcfecundo îefelicircruin fuccefTu elatus,acq. alacrior fablus, maioribus viribusinftruólusj ^dvrbem rcólocurfu contendercCjfibiqueaditum armis in cam faceret; Quod proculdubio feciflet, nifi viilileratorLun ratio ab illo habita, reficiendr claflis neceflitas huic rei magnum impedimentum attulifl'er. Qua fanècunólatione fa.-, dumeft, vt interim Liguribusanimum virefque coHigendi facultas darctur, ôé, aduerfariis Kemp, grauioribus damnis afliciendi an fa prrciderctur : breuii^ue IpatiointerieólOjLauretanus Florertciam, indeque Venetias vitlor cum captiuis reuerfns eft. In hoc rerum traólu,cum Philippi aduerfirij putarent, fe huiuf-iModifucceflibuspoUcLigufticam ditionemdemore diuexaijci, iterum Barnabas Adurniusopc Ioannis lacobi reguli Montfer raten fis cum aliquot cohortibus ac turmisequitumcircavrbemexcurfiones fccitpt Picininiimminentis excrcitu deterrituSjiion vitra Sextrum oppidum progredi aufus fuit. Proindc tantum in illislociscxcurrensjomnem maritimam oram addefcólionem folicitabat. Cuius bætemeritatis ftatim pocnasluit. Quandoquidem Picininus breuicum fuo excrcitu appropinquans, Adurnium ,eiufquc alleclas confcederaros,ibi omnia conturbanteSjfept. Idus O6t.profligaLiir5amp; ipfum Barnabam Adurnium cepit. Idoneos habeo audores qui tradant,Iacobum Adurnium,amp; Antonium Flif-cutn,quorumproxime mentionem habuimus,cum poft Lauretani diftefiunl PilisFlorentiam vnacum fuisclienribus peterentjin infidias, à Florentinis in-ftruftaSjincaute prrcipitacos;cumlt;]ue fe obftinatius tucrentutj ne viui in hoftiu poteftatem venirent, fibi mortem confeiuifle: quod fane vt non plane affirmare aufiin, fie eriam nec infitiari contenderim. Nec enim défunt qui memoriæ pro-diderintjipfos,dum feacriter defendunt,ab hofte,aFlorentinis,vti diximus,fub-ornato, interfetftos fuille. Ceterùm quia illarum Valliumindigente profugorum partes fummo ftudio arque viribus haólenus fouerant, Picininus vt illos in pofterum à tanta audacia rctraheret^crudelius omnino quàm par erat,ineos animaduertiftedicitur: Siquidem tarn horribiliac fœdacrudelitare vfum efle af- , ferunt, vrnulliordiniacfexuiparceretjnéc tanta immanitate contenturn, vni-uerfam illam regionem partim flamma, parrim ferro amp;nbsp;expilationibus ad ma-gnaiB folirudinem amp;nbsp;vaftitatem redegiflc,validiflimu amp;nbsp;robuftiftimum quern-que, mancipiorum inftar,in diram captiuitatem abducendo; ira vt cum in In-lubriam venifl'et,barbaricomore conterminumpopulum coegerir, vt miferos abduftoscaptiuos auólionarentur amp;nbsp;cmerent. Bellum inde in h^ontferratenferrt conuerfum, cuius prouinciam non minori cladeaffecitipaucifque diebus iriter-ieólis,caftella circiter triginta eius dirionis occupauit: adcoque Picininus ipfe omnibus euaferat rerribilis amp;nbsp;formidabilis, vtfolaarmorumoftentationeom-ncspopulos in officio retineretjamp;exortos motus confopiren Veneti interim ad omnem occafionein intend, enixedabantoperam,vt Ligures aliquo graui in-commodoafficercnr,pra:fe) tim in his locis quæ illiadhuciin partibus Orientali-busretinebanr, nimirum quod exiftimarent, ilia inualido actenui præfidio tc-neri. EtquiaChium infulam ceteris locis jpportuniorem,lnaioribufque iniuriis obnoxiam videbant,fummadiligentia tredecim ingeritis magnitudinis corbitas, ßcquindecim triremes maiorisferènotæac formæ ex his quas vulgo Galcatias XXpT-appellati diximus,omni bellico apparatu adhancoppugnanda inftruxercjäliam-queexpeditionem in fpeciem piræferenteSj duótu Scaramuciæ Papienfis, viri arris militarisfcientiftimiacceleberrimi, recta in earn infulam menfe Nouembri ciufdem anni,nempe fupra mille quadringentos vnius ac tricefimi, atqUe afpera hiciBe,adnauigarunt, baud dubia fpe vrbiscampeftris,non fluminc,non fofla

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VV 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciilôtæ,

cinétæ, ncquc mœnibus validæ, rum autcm nullo, vel fairem exigno præfidio, vtporèin nulla tali fufpicione,firmatç,primo aduêru,atq.ipfoiinpetu,potiunda:. Proinde in{lru6lisnauibus,aliifque ad vfum huius expeditionis rite difpoftis,amp; tantummodô fcptingentis militibusimpofitis,èfinuHadriaticofoluentes,coiTi-modaque hauigatione vfi, reclâ eô curfum inftituêre; primaque acceflionemilite ftarim interram expofitojincredibiliinfulanorum animostrepidarioneaffe-c'crunt,cùm hoftem priùs vidèrent,quàm de illius aduentuquicquam explorât! CfeiMirt Ve- habuifTent. Cùm tarnen illis paululùm temporis ad confultationcdaretur,dum netuohjijjà. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;copias cxponunt, amp;nbsp;loca figendis callris aptiora explorant, maioraque

tormenta difponùt, fe omni ftudio amp;nbsp;alacritate ad eius loci propugnationempa-rarunt.Erattum forte in Cbio Raphaël Montaldus Leonardi filius,vir apprimc ftrenuus ac nlilitaris,quem ipfi in tanta rerum omnium propter inopinatumho-ftis aduentum' confufione, cum ob familiæ amplitudinem, turn ob reimilitaris peritiam amp;nbsp;bellicæ virtutis opinionem, ex vnanimi côfenfu huic prouinciæ præ-pofiierunt. Is ergo, mœnium turribus baud exiguo fagittariorum præfidio,amp; inagno bellicorum tormentorum numéro communitis, ceterifque rebus, proue intantis reiac temporisanguftiis fieripotüit,ftudiosè præparatis amp;nbsp;expeditis, fcfe ac ciuium omnium animos ad defenfionem, atq. ad omnia vltiinaexperien-strenua^- intrcpidè confirmauit. Hoftis vero biduum à defcenfioncin terram faâa, primo veteres muros baliftis ,aliifque muralibus machinis diuerberauit,quibus Her7i«re- magiia cX parteproltratis,leadoppugnationes conueriitjquasquidemoppida-ni ac præfidiarij milites mira virtute amp;nbsp;conllantia fulbnuerunt, iravt primodic impetum ab aurora in vefperum vfq. protradum nodis interuentus diremerit. Scaramucia interim cum Andrea Mocinicoclaffis legato grauiter expoftulans, inter cetera dixit, fe longe opinione fua deceptum eile,cùm priùs exdiuerforum hominum famaamp;fermonibus accepiiret,a feinfirmum quoddäaedebileGrx-corum cartellu'm inuadendum . Nünc vero fe vrbem omnibus militaribus prs-• fidiis egregiè communitam atque inftrudam inuenilfe, ideoque cenfebat, vcl ab ea expeditione reccdendum, vel ipfam vrbem ardiflima obfidionepremendam. Intcrea oppidani,quöd valdèexiguum propugnatorum nurnerum,tantæquede-fenfioni imparem haberent,in magno metu ac folicitudine verfabantur. doquidê, præterduas turresin ipfius portus faucibus fitas, quæ necefiaiiôcontra hoftium iniurias fumma contentione propugnari debebant, operæ pretium ducebant,duas oncrarias infolitæ magnitudinis, pretiofis mercibus onuftas, ibi ea ternpertatead ancoram ftationem habentes,nullo padonegligere,adeövt cómodè fingulis pro rei periculiq. magnitudine fufticere nequirent-, fortuna:ra-men beneficio fadum fuit, vt auaritiæ ftudium ad turelam vrbis cafupotius, quàm confiliojfit tranflatum.Siquidem intempefta node quidam claßiarij cym-bis fummocum filentioperquafdamrupiumanguftiasinlirruspenetrantes,lie naüium ac turrium prtefidiarios terruêre, vt igneprius in nauibus iniedo,eas quamprimùm defererent, atque in vrbem confugerent- ita vt Venetis quidem iam littore potitis, vrbem vndique in^iadendi maior facultas daretur. Sedcontra oppidani nouo ifto praefidio confirmati, mulco maiori ftudio amp;nbsp;commodi-tatequam anrea, omnibus ad defenfionem necefiariis dabantiugiteroperam. Venetus igiturtalianfa præbita, maiores naues cum aliquot copiis, mûris por-QIS admoueri, vt denuo impreftionem fiicerent .parique diligentia triremes, amp;nbsp;alia minora nauigia verlus Sohs ortum dilponi lullit, vt hac rationepropugna-toribus maior metusinijceretur.Igirur denuo bellicis machinisdifpofitis,vndi-quaque oppugnationes fiebant: in quo fane illud oppidanis non parum detri-menti

menti afferebat,quôd fcilicet malis hoftilium nauiLimiakitudincm mœnium %rar.tibus,excôrbibus bcllarorum refercis ingensmiflilium visfundcretur, Cic ''tdefenforcs locum ilium relinqucre cogetentur. Proinclc holles ad mœnia de-Icnforibus nudata-, fenlas erigabaiathaud'dubiè inyrbem trailfcenfuri, reliquis

I duibusimminentis pellis fpccicioculjs atqueanimis obuerfante,exanimatisjni; lîRaphaël^ quiniinquam animum defpondèrat,fingulari qtiadam audaciajCgre-gioqiieconGlijatquc animiadviÆrfus omnem formidinem inüióliexemplo jim,-, minenti vrbis exitio raarurèobuiam iuidet. A. diuerfaenim illius parte'egreiruSj Rà^haéiü deleélaquefortinimorum iuucnum manBjquamhbi delegitjcircumdudla, ter- eximia 'vir-gafcandcntium inualit,quibusïpartimcæ-fis,partim in fugamconieôtis, v.ibem abinftanti periculocripuit. Verumenimuero hæc canrà Étaphaelis alacritas j amp;: cgregiaeins fuorumi^ue defenfio inhibere non potuit j quin holles indefitigatis animis dndtu Scaramuciæ omnibus modis amp;: artibus fibi in vrbem a dit urn' qtiæ-i'erenr. Omidaenim propter reidifficnltatem oppugnatione,occiiltis in oppidû.

, cüniculis libi aditum faccre infticuerunt. Scaramuciaj dum omnia forcimmi ducisac ftreniiilîimimiiitis officia obit, amp;nbsp;folTores ad opus perlîciendum exti-..... mulatjocique fitum penitiuscontemplarur,fagittajfiiie,vt aliis placet, tragula s^dram»-idns eft, amp;: intra paucos dies, çx vulneris dolorefatis conceffit. Repentinus eius âtqiiciiifperatus obitus haudparuin'conllernationis*vniuerfæVenetæclaffi at-tulitjitavt fenhmmultum de folita indullriaamp;oppugnandæ vrbis lludio remit-terent. Huius expeditionis Venetæ aduerfus Ckios fama longe lateque euagata, ftiamad Pererifes peruenerat,qui defuorum ciuium periculisadmoniti,cocinuo d illos aliquot triremes cum leptuaginta leóliffiraorum ac fortilîîmorum iuue-Bumptiefidio, hortatu potillimùnl Damiani Grilli,inllruxcrût^. quæinChium frbßdium. delatæ,lîlentionoólis portum ignaris hollibus intraruntjexploratoqueiiiimi-cæclaflîsordinejeadem noôle, pari taciturnitate per medios holles ingentiaufiij nemineprohibente, vrbem non line maximo oppidanorum commodo aclæti-fiaingrefli funt.Hoc nouum inlperatum fubfidium adeô oppidanorum ani- , iBosconfirmauitatqueerexitjVtcùm felê prasnimioconfligêdi ardore ac lludio diutiiis intra mcEiiiacontinere nequirent, fubinde eruptionè faóla, obfeflbres »naiaydc inuaferint. Profuit mirum in inodum oppidanis hæc noua initi côfilij ratiocum X renetu. hrnma alacritate atque animolîtate cöniunóla. Quandoquidem Veneti omnia wrema neqiiicquamexpertijfraólo aduerfis rebus animo, obfidionefoluta,vrbem liberam tandem decimo nono Cal.Febr. reliquere, vafifque conclamatis, noffiiRbodum verfus nauigationem inllituerunt. Sed antequam huiusobfi-dionis enarrationem lîniam, non reticebo clarilTimi viri Ambrolîj Grimaldi,qui inhacexpeditione crat, fomnium . Ipleenim cùminChiociuitate inpræfidiis diet, ac cum ceteris omnia belli munia llrenuè obirct,iam intempella noóleper quietetn vidit ferpentem immenfæ magnitudinis fcintillantibus amp;nbsp;toruis oculis, biantique ore dira minantem, amp;nbsp;quafi fe illico inuafuruifl. Grimaldus tam tetro atqne horribili fpeôlaculo exterritus amp;nbsp;expergefa€lus,magrto cû pauore fomnij l^peârum examinauit: cumq. pollero diejioôlurnam vilionem enarrauilfetjaliis aliaiiiterpretantibus jfuêre quiillidicerent, amp;admonerent,omninóin polle-rumabomuibus belli rauniis cReabllinendum , quod fcilicet illud monllrum oRa,atqne adeô funellum exitum illi denûtiaret. Quorum monitis ipfe aliqnan-^ nfperobtemperansjcùm forte fortuna oppidani eruptionem in hollem facerenr^ Ipfefpeólri memor j ponè pollremum agmen lento paffii, tantum videndi con-niâ;usgratia,lequebatur. Et quomaiorem cautionem adhiberet, fcqueab om-nibus belli iniuriis tutiorem redderet, fefe poil magnæ cralTitudinis parietem,eeil

788 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE BELLO V E N E T O, L I B. I I.

tutam latebram, abdidit. Vcrùinj cum videndi commifTi prœlij tencrctur defidc’ rio jtempcrare fîbincquiuit ,quin caput per obturati mûri foramen exererct. Quod poftqiiam malo fuo fato cxtulilièt,eueftigiô maioris tormenti idu ab hu-jfmbroßi meris illi auulfumfuic. Rcs proculdubiô mirabilis, amp;nbsp;cuius inueftigatio plane fit ardua atque abftrufa, cùm nullx videantur efl'e rationes phyfîcæ,quibus tau-ræ rei fucccfTiis merito aferibi poflit; Latet igitur in occulto femora ab hominum intclleólu fatalis illavis inéluôl:abilis,quæ nosaliquando inuitos,omnibufque modis reluâ:antes,præcipices in diuerfa trahir. Et quia omnium doôlornm iudi-cio conftat amp;nbsp;confirmatum eft, homines fæpius fpeôlris,ahifque nocliirnisima-ginibus per fomnium fefeofferentibus, de multis futuris rebus commoneßeri, V ideô confitendum eft, extare quiefeentis animi præfcita amp;nbsp;diuinationes, huma* næque mentis præfagia,quan vaticinia futurorum diuinitùs mortalibus data. Qimd fané vt magis elucefeat, hîc aliquot non inutiliter, vti exiftimo, fubijciam exempla. Olim Diuo Cæfari, antequam in citeriorem Galliam mouiftetjinfefta-que in vrbem ferret arma, per quietemvifum fuit marri ftuprumintuliße; quo jQ a J fpem ampliflimam conieôlores ilium excitarunt, dominium orbis fi-bidari interpretati. Idem fomnium Hippix Pififtrati filio,qui tyrannifuccedor, patriam crudelius occupauit,dum priuatus adhucregiû affeôlatfaftigium, haud difparieuentuoblatumfuiflcmemorant. Rurfus quod Aftyagi Aftyrioruni régi in fomnis oblara fpecies tulit, qui ex naturalibus filiæ vitem enatam,cuius palmite omnis Afia obumbraretur,vidiflè vifus erat. Quare confulti harioli, nc-potem futurum qui toti Afiæ imperitaret, amp;nbsp;regni fibi refponderunt porcendi euerfîonem. Hoc nimirum Cyro Aftyriorum régi relatum infomnium fuit. Ma* ter Oétauij vterum ferens, fua inteftina per omnem terræ ambitum explicari per fomnium imaginara fuit, veriftimo præfagio,quo late ipfîus imperium protendi euentus docuit. Rurfus quod idem D.Iulio vifio per quietem oblata portendit, cùm fupranubem volitare,amp;cælum vertice contingerevidebatur,paremexi*

• turn habuit cum fomnio Cambyfis, quo Smerdis fratris regio folio fedentis amp;nbsp;carlum verticecontingentis, oftendi fpecies vifaeft. Quod tarnen vtiq.exitium tulinè,necemque amp;nbsp;cladem portendifte conftat; fîquidem alter à Bruto amp;. Ca/Ho cædis aucloribus oppreftus fuit: alter verô cùm in fufpicioncm affedati regni vc-nitrct,occifus,nôcogiratiforfanfacinorispoenas dedit.Qupd fané côpar fuit eu infomnio lulij Cæfaris,qui pridiè qiiâ periret,fibi vifus eft,vti diximus,pet quie-tem interdû fuper nubila volitare,aliàscumlouedextras iungere.Atmihifermè excideratquodenarratTranquillusineiufdêlulij vita:defcnptionc.Dicitenim Cæfaris futuram cædem non folùm multis euidentibiis prodigiisdenuntiatam fuiftè,fcd etiam Calpurniam eins vxorem fecundum quietem funeftumeiusexi-tum præuidiffe. Et quia hic auôlor plane elegans atque difertus eft, eins verba afcribere non pigebit.Et Calpurnia vxor imaginata eft collabi faftigiumdormis, maritumquein gremiefuo confodi^ac fubito cubiculi fores fpontè patuerunt. Ob hæc fîmul, amp;nbsp;ob infirmam valetudinem diu cumftatus, an fecontineret,amp; quæ apud Senatum propofuerar, ager^differret: tandem D.Bruto adbortanre, ne frequentes, ac iamdudum opperientes deftitueret, quintaferè horaprogredus eft: libellumque infidiatorum indicem,ab obuio quodam porreâ:um,libellis ceteris, quos iîniftra manu tenebat, quafi mox leôturus, commifeuit. Dein pluri-bus hoftiis cæhs,cùm litare non polfet,introijt curiam, fpreta religionc; Spuri-namqueirridens,amp; vtfalfum arguens,quôd finevllanoxaldusMartiaeadeffent: Qmimquam is venifte quidem cas diceret, fed non præteriftfc. Verùm cùm Ar-temidorus, qui etiam feriptis Iuliumpræmonuerar,ne coaólo Senatu, in curiam co die

codie quo occubuir, venircc, peculiarem libellum de fpedris amp;nbsp;infbmniiscon-feipferit,qui etiainnum extac^plura de hac materia diflererc fuperfedebo, Vcigi-loradinihcutum reuertar, priuiquam Venetaclaflis in Rhodum pernenirer,duæ onerariae maris tern peltate difieôlæ atque fubmerlæ funt. Hie veroclafle refedta, amp;fiiorum numeriim recenlcntcs,prçter vulneratos,fermedimidiam eorumpar- Z”ch^quot;h-teiiiamidam inucnere. Poltquam verb Genua: de hac obfidionerefeitum eft, bbitoexSenatus decreto,tres maiore.snaues,amp; duæ triremes cum mille amp;nbsp;quin-gentorum clcdiftimorum virorum prçfîdio,aufpiciisThomafi Cebæ,inftru(ftæ, îtquecxpeditæ fuerunt. iamque oram linus Liguftici emenfi erant,cum hoftem illincrecelîiiîc,illis pro certo nuntiatum eft. Ipli ramen inftitutam nauigationem profecutijOdauoCal. April .in Cbium falui atque incolumes prazteruedfi lunr, ioiqi'.e fictit in aliis porcibus earum regionum iuam operam præftitêrc,iravt in Venetos,perid quidem tempus,niliilaliud omninoabeis attentatum fuerit.

Proximo anno Genuæ, ad Venetorum inhibendos conatus, quatuor ac viginti Ga,ut,,fn«. naues,quarum decern longasac triremes ruerunt, reiiquæ corbicæ ingentîs ma-gniiudinis,inftruóta’,acfubimpeiio Sgt;c præfeduraPetri SpinulæjCypriani ftlij, diiftæ. (^i, vniuerlîs rebusexpediris ,fub fincm Aprilis verfus Hadriaticum finumcum clalïe fua contendit, vt nominis fui famam cum Reipub. vtilitatc ac (lignitateconiun(ftarn,aliquainligniexpedicioneexcitarer. Proindeexiftimans, Corficaminlulaminualidoprælîdio tcneri,iianc expugnare conatus eft. Verùm admotadafle, tentataque eius expugnatione, quôd vrbs longe fuprabominum bmara atqueexiftimarioncm omnibus neceflariis efletinftrmfta, baneexpedi-iionem,ceu periculiamp;difficultacis plenam , direptis atque incenlis fuburbanis locis,præter fpem amp;nbsp;contravolunratem dereliquit. IndeinEuxinum pontum dclaciis jNaxum arque Andrum inlulas, priorem quidem litam in mariÆgæo, alteram Eubeex adiacentem, deditione occûpauit,amp; Genuenf. imperio adiun-' xicîmoxquc in Cbium perueniens, ibi propter annonæ incommoda paulifper commoratuseft. Vbi verb clafTem rebus opportunis rcfeciftec,Cretarn verlusna- • uigationem direxiq amp;nbsp;in itincre cùm bbi aliquot naues Venetas ex Syria redeun-tes obiiiam babcrct,vnam ex bis jpretiofis mercibus onuftam, cepit, reliquæ vcnioni acnoclis bcnefîcio incolumes abierunt.quibus progreftibus earn æfta-tem amp;nbsp;autumni partem, nulla re alia memorabili gefta,tranfegit. Et cum adulta iamæftatedomum repeterer, dira atque atroci tempeftate iaólatus eft, duæque Baues ab aliis diftradæ, quarum altera naufragium fecit: reliqua deinde nauigia nonmediocriincommodo affedfa, fummamque difficultatem perpeft'ajtandem inenfeMartioinLigufticurn linum appulêre.ClalTisautcm Præfedo percalum-niatores aduerfarios pcculiatus aliarummie return crimen obieólum eft,ac re-petundarum poftulatus. fed tam manifefta fuit eius innocêtia, vc ipfe exemptus Omni crimine arque culpa, facti inuldia ôc acerbitas in æmulos recideret. Cete-rum glifeentibus indies magi s atque magis inter Infubres te Venetos odiis, bellû c:i bello enatum eft: cumque diltcnfionibus nullus conftitueretur terminus, vterqueboftisad fui tutelam longe maior^fefe quàm antca præfidio aliifquead bellum neceftariis firmauit. Et Venetiquidem fuperiorum proeliorum meino-ria atque fuccefîu animis elati,marifque imperio auidè inbiantes,ad euertendam Ligufticam potentiam,tunc temporis Pbilippi gratia amp;opibus innixam,claftem trium ac triginta trircmium inftruxerunt,eaq. vniuerfam ferè interi maris oram peruagantes,adportum Pilanum appulêre,ibique duarum nauium Florentino-rumgunc fociorum,cum quingentis militibus miftarum,fupplementumfecêre, fuæqueclaffijin quam etiam Abraham amp;nbsp;Baptifta Fulgofij,qui ambo erantex-

tones ac profugi, confcenderant,coniunxerunc. Quibus vinbus freti, recto Corfu in Ligufticam dicionein perrexerunr, vt earn armis infeftarent: pro cuius qui-dem tutela amp;nbsp;faluce certe minor pocentia, quam Philippi Ptincipis,non requiie-batur. Siquidemindeftatim ab initio, quoReipiib. Genucnl.adminiftratioPhi-lippoMediolanenfium Principicommendataatque permifla fuit, præcipuartim ciuicatis fadionum Principes amp;i. auófores variisinitis focietatibus arque foede-ribus^ Temper anxie contenderant, vt Rempub.iu^irer diuexarent, ôc fubinde variis incommodis ac detrimentis affligerent.Cecerum ran ta erat Philippi in ad-miniftranda Repub. prudentia, amp;nbsp;contra omnes aduerfarios cautela,vt nondu-bium fit, quin diutius rerum potitus Genuæ fuiflet,nequicquam reludantibus hoftibus, nifinouam confilij rationem ingrefius, plerofque vrbisciuespriftims fuis honoribus defraudanet,atque adeo Rempub.ipfam præcipuis fuis imiuuni-tatibus amp;nbsp;priuilcgiis, vti antea demonftrauimus jfpoliafiet. At Venera claffis vIteriusprogre(ra,Sextrum eo confilio venir, vtillam infulamoccuparet. Tene-batur catempeftate is locus fic fatis valido, vtpore mille quingetorum inilitum, præfidio,ad primam hoftilis claflis aduentus famam eo à Repub. duceNicolao Nigronemiflb. IgiturVenetitanto præfidiodeterriti,reliôfa iliaexpeditione,in Rapallitanum finum prædabundi vcnerunt,omniaquehoftiliaadeucrtendiim Rapallum fecerunt, freti aliquot faótioforum hominum in iis locis fubinde fubfiftentium auxiliis atque confiliis. Sperabant enim,ollenfa tantumodo cUf’ fcj aliquos nouos motus eo in oppido per Philippi aduerfarios exorituros: ideo-que ad duarum fere horarum fparium rei euentum expedantesjfubftitere. Verum ,cum omnia fedata atque tranquilla contra opinionem ibi confpicerent, quod hiems inftaret,inde foluerunt, feleq. verfus fuperi maris oram receperunt. Interea temporis,cum pacis iungendæ arbirrium ad Nicolaum Eftenfem amp;nbsp;Lu-douicum Salutianum,ambos turn Marchiones,delatum fuilfet, tandem inenfe Maio proximefubfecuti anni,qui fupra millefimum quadringentefimum ter-tiusactrigefimusfuit, paxrenouataeft,amp; captiui vitro citroque dimilfi,inter quos ex parte Genuenfium, praeter ceteros, adhuc Venetiis afleriiabatur Francif-cus Spinula, quieo tempore vndcum reliquis dimilfuseft, ac priftinæ liberrari reftitutus. cui fane in patriam redeunti,amplius quingetiex lupremanobilir^re, honoris ergo, équités obuiam procefiere,ac vniuerfa ciuitas illius liberationearque aduentu incredibili gaudio perfufa . Verum enim verb vt femel huiccnar-rationidehuius vtriufque Populi rebus extremam manum imponam,nondit-fitebor,me fummo fudore maximifquelaboribus ad hiltoricam huius belli fide pcrueniffe. Nam cum multi fintamp;reperiantur fcriptorcs,qui variis,vtputo, de caufis inter fe diflentiant mirumque in modum varient,difficile fuit ex tan-torum fcriptorum numero aliquid deligere, quod citra controuerfiam,vel men-dacij fufpicionem tradi poflit. Proinde fi aliqua in re lapfus fuero, velabipla ye-rirate aberrauero, eo ftcilius venia mihi, vti fpero,dabitur, quo cum maioriin-ueftigandae amp;nbsp;eruendae veritatis ftudio haóhcnuselaborauerim.Reliquaparinde atq. diligetia à me,vticonfido,praeftip fuerunt.Quatenus verbadeagrauinima itidem ac periculohfiima bella artinet, qiafc populus Genuenfis olim cum Tar-raconenfibus,amp; pr.-efertim cum AlfonfoAragonio,variis temporibus gellit,licet externa fuerinc,eodemque ordine enarrari debuiffient, cum tarnen hæc fatis abunde in iis libris in quibus de politico Reip. ftatu amp;nbsp;gubernatione agitur,ex-plicauerimus,abillorum commemoratione, tanquam inani amp;nbsp;fuperuacanea,in præfentiarum fuperfedeo. Et dehis quidem haólenus diótum fit.

PERBREVIS TRACTATVS I N QJZ O SVMMATIM AT Q_y E PAVCISSIMIS verbis de V N I V £ R S Ö * re I p. Genuenfis ftacu óóadminiftratione dilTenrure

g^NARRATis haclenus cum furarao vericatis iiîquircndæ Vs ftudio, ncc minori teinporum diftinólione,omnibus iis quæ in I huius Reip.noftræ tempora vfque ad banc noftrara tempcfta-I tem inciderunt- hand abfurdum me faóhurum exiflimaui, (i pari fide ac diligentia politicum ciuiratisftatum qnàm breuifii--mispoteroverbis attexuero. Ex veterumqnippe librisacmo^ I numentisfatisliquet,hanc Remp, primo patrium quodammodo iusdiu exer^ cuifle Sc retinuidè; deinde poRquam in poteftatem Romani imper ij deuênit,an-nuoquodam magiftratu perConfuIes ab ipfa commun! plebe creatos, duduni adminiftratam ftiilEe, amp;c ad multa tempora afiiduaquadam ferie hanc ferè ad-ininiftrationis normam retinuifle, temporifque tandem decurfu , circa fciliccc annum falucis millefimum centefimum primum,biniConfules addi cœperunt; quorum certè magifiratus fuit anceps, adeoque non perpetuus, vt pro temporis reriimquecondicione interdum adiungerentur,vel rcmouerentur, prout videli-? cctpopularis animus effet comparatus: durauitquc huius ambigui magiftratus vaiietas ad annum vfque centefimum vndetrigefimum fupra millefimum . In-lequenti etcnim anno, priori illo inftituto immutato, tres eledti Confutes cuiii tredecim viris, quibusrerum ciuilium cognitio permitteretur: fuitque magiftra-tusliic ferèduodecim annorumfpatij; pofteaauólafuitmagiffratus dignitasde-cein Confulum acceffione,qui inlaborum dignitatum focietatc amp;nbsp;commu-nionem recepti, paribus ftudiis Remp. gererent amp;nbsp;adminiftrarent. Deinde de-, curfis vigintiduobusfubfequentibusannis, nefcio qua rationefaólumfuerït, vt ' iterumhicnumerus immutaretur. Quippè abrogatailla mulcitudinejadpau-'

coSjUimirum quinos, vel fenos,ex omnibus ordinibus rerum fumma admini-' llratio deuênit. Qiio inftatu fincvlla fingulari immutatione aliquamdiu Ref-t pub.ipfa ad annum millefimum centefimum nonagefimum permanfit;tum pri-niùm Præcor inftitutus, qui vnà cum ipfis Confulibus toti rerum fummæ præ-eflèt. Cuius fanèinfticuci pleræque aliæItaliæciuitatesexemplum fecutæ,idem j pofteafecerunc. Et quia magiftratus diuerfimodè inftituebantur,Refque publica non femper eodem adminiftrationis genere, vti fuperiùs commemorauimus,, conftitit, magna: exinde, ceu perennifonte,ortæfunt ciuium fimultates, atque, vcpaflim euenire folet, multis inteftinis odiis laboratum^ certatum aliquâdiu fuit,adanrium fcilicet fupra millefimum ducentefimum decimumfeptimum. l^onnuiiquam enim interea per interuallatemporumPrætorexternus acccrfi-s tnsfuit; interdum veto omifiùs: quandoque etiam confiliarij pro temporum; condicione Prætori attributi. Deinde fuccedente tempore,ad annum ferè falutis bumanæmillefimum ducenteiimumquinquagefimum feptimum , nouo quo* ^aiTiexcogitato inftituto,Prrefeólus populi crearicœptus, qui, vt olim apud Romanos Cenfores faciebant,feueritatem cenforiam in populum ipfum diftringe-’^ccatq.exerceret.Proindeceu collega perpetuus Prætori in focietategubernatio-nis ad-

DE S T A T V ET ADMINISTRATlONE nisadditus,quo inftiruto annis ferè (ex ciuitas ipfa adminiftiata fuit. Dein-ceps per nouem annos concinuos Præfeclura intermifla eft,non fecus ac omninô fublataefTetjCotiufque Reip.auCloricas in ipRim foluin Prætorem reclinata amp;nbsp;deriuatafuic. Sed demumparuo interieôlo tempore, binipræfediexpatricio-rum ordinealleôli amp;nbsp;coninnôfiipfi prætori fuerunt,fub quorurp auâ:oritateamp; adminiftratione ad annum Refp. ftetit. Deinde quia temporis condicio ita ferre amp;nbsp;expoftulare videbatur, iterum Præfeclum amp;nbsp;Prætorem ab exteris gentibus accerfireplacuit,quibuseriam ex communi fententia Abbas, ccu cuftos populi, addituseft. Qiiam adminiftrationisformam ciuitas ipfa ad annum millefimuin trecentefimurn acduodcuigefimum retinuit: quo ferè tempore Refp. Genuenfs in Ioannis xxil. Pont. Romani amp;nbsp;Roberti Apuliæ regis poteftatem deucnir. Sub quorum imperio vrbs vfquead annum millefimum trecentefimurn trigefimum quintum permanfit. Inde repetitoiterumveteri inftiruto, rurfus Prætorem, bi-nos Præfectos, Abbatem,amp; Antiânos,quos vocant,ciues Refp. fibi legit-fub quibuscxaólifiantanni ferè quatuor. nbsp;nbsp;nbsp;Verùm cùm ilia tempeftate Genuas

inter nobilitatem faôtiones orirentur, magnis difcordiis ciuilibus Refpublica fuit diuexata . Nam pulfis ex vrbe Spinulis Auriis, poftmodum gra-uiflimæ enaræ fiant tempeftates, quæ inteftinis contentionibus mutuifqueodiis magnam anfam amp;nbsp;occafionem præbuêre, ira vt poftplurimas receptas clades, operæpretium Patres fe facere exiftimarent, fi perpetui magiftratus Ipeciein inueherent atque ftabilirent ; arbitrati bac potiftimum ratione pacem amp;nbsp;tranquillitatem ciuitatis parariamp;conferuaripofte: habitifque centuriatisconi' itiis , de communibus onanium fuft'ragiis Simonem Buccanigram longore-rum vfuinfignem,nouo amp;nbsp;inaudito ad ilia vfque tempora tituIo,Ducemac Principem renuntiarunt. De cuius fummi Magiftratus prorogatione,cererifque aliis, quæ ad fupremam poteftatem pertinent,fatis luculenter explicauimuSjatq. ctiam præter cetera oftendimus, annofupra mille quingentos feptimoacvige-fimo Genuenfes ex permilfu Francifci primi regis Galliarum,acTbeodoriTri-uultij eius præfeôti, nouum Reip.ftatumconftituifte ,illumque proximo anno abiifdem Principis Andreæ Auriæ auéloritate confirmatum. Et fi aiitem, qualis nam il le extiterit, non paucis,neque oblcuris verbis libro xx. rerum politicarum oftenfumefte arbitror^nihilominus tarnen,quo magisde illoconfier, quique i'nagiftratuseligifoleant,amp; quamdiu ciues in aliquadignitateconftitutffuismu-neribusfungantur, pleniùselucefcat-operæ pretium fore putaui,fi ea omnia hîc breuiter ac fummatim explicarentur^ne quid ab induftrio ócfollerti lerftore, hac quidé in parte,defiderari poflit. Ex omnibus igitur ciuitatis ordinibus,duo-decim potiftimum ciues, quorum nomina ibidem expreflimus, in Senatum alleóli amp;nbsp;confcriptifunt, quorum confilio amp;nbsp;auóloritateftatusReip.confiitue-retur. Hi ergode vnanimivoluntate atque confenfu diligenteratque accurate omnibus caufisperpelt;jfis,quæ haólenus illam variisfaóhionibus ac fimultatibus inuoluerat, optimumforecenfuerunr,vtciuilibus odiis extin(ftis,acdiftenfioni-bus è medio fublatis, quædam gubernationis forma amp;nbsp;ratio inftitueretur: cuius fanè quilibet ciuisnobilis ac virtute præditus,alternatim particeps fieret. Proin-de ftatim abrogarunt decretum diu antea promulgatum,ne quifpiam fcilicet fu-premadignitatefungeretur,nifieftet popularis,amp;GibeIlinarumpartiumftudio-fus:itemquemulta alia décréta circa magiftraruu diftributionemlata.Et præter ceterafanxêre, vtquicumquein ciuitatefexdomos apertas, ôcàciuibus fuæ fa-miliæ inhabitatas haberenr, hi viciflîmin Magiftratuum diftributione alterna-tim

REIPVBLICAE G E N V E N S I S, tim fucccdercnc. Quæ verô cfknt ininori numero,fed tarnen alicuius dignitatis äcexiftimarionis, nee apertas domos haberentpn aliquam earum ex illis duode-tnginta,quibus eashabere coniigilTetjadfcriberentur,prout ipfi magis omnino ^xpedire vidcretur. Nomina verb earum familiarum,quæ oólauultiac vigefimû nuineruin éxplebant, infraCcripta funt:Auriæ,Calui,Caranei,Centuriones,Cibo, Cicada:, Flifei,Franchi, Furnarij, Gentiles, Grimaldi, Grilli,Iuftiniani,Im~ ’enales,Intcriani,Lercarij,Lomelini,Marini,Nigrij,Nigrones,Palauicini,Pinel-■jPromoncorij, Spinulæ, Saluaghi, Sauli, Viualdi, Vfufmarij. Et quiaiam longo vfu invrbe reccpcum crat,vc aliqua infignis amp;amplafamilia vitro fibi altera woptarct-eamq.quo magis opibus viribulq.floreret,in nomenac focietatem re-dperet-minime alienum atque abfurdum videbatur, publico decreto fanciri, 9uodprins fpecialiquadam amp;nbsp;ptiuataauóhoritatcdecernebatur. Deindeplacuit, cxil’is vigintiodlo familiis, quarum mentionem fecimus,quotannis Senatum ’]oadringentorum ciuium haberi,quibus vna cum Duce ac Præfeôtis, totius ^dp.curaamp;: adminiftratio committeretur. Ab hoc Senatu Principem, amp;nbsp;Giibernatoreseligi, qui biennio rebus gerendis præellènt,amp; quæcumque ibi fo- »«for« el«* ^■entpræcipua,qua:quead Reip. decus atque amplitudinem pertinerent, exvna-•^imiconfenfu èc voluntatedecerni, hofque ipfos vna cum Duceconftituere ac tógnarc Senatum. Verum fi aliquade re, quæ licet haud minimi ponderis ac oiomentieflet, non tarnen huiufmodi,vt deilla,ccuomnium fummaamp; præci-pua,habenda eilet confultatio,Senatum debere interpoliere operam alterius mi-Horis Senatus,fulTiagiis centum nobilium,quinumero quadringentiefTe folent, deledi.Caput itaque illiusReip. Duxcenfetur,quoniam is titulos amp;nbsp;honores buiedignitati quam maxime conformes amp;nbsp;confentaneosgerit amp;obtiner;clique antiquusgradus illius vrbis, ad quem variisteporibus variæacdiuerfæ familiæ, licetdiuerfis amp;nbsp;quandoqueillegitimisll:udiis,atqueartibuscontenderunt. Prin-cipatusvero bimuluseft;amp;quamditi eo munere Sc honore fungitur,publicas ædes^quasPalatium vulgo vocant,inhabitat,eiufquecuftodiæpræfidiique caiu üj quingenti ftipatores ac fatellites Germanica: nationis anihiberi folent, in hoc Penneliberi abfolutique Principisimaginem ac dignitate exprimens. Poftquam VeroPrinceps renuntiacuseft, à purpura ceterifque Ducum amp;nbsp;Principum orna-^nentisimperiumaufpicatur, totumque biduum fe paludatum conlpiciendum publiceexhibet:deinceps ad togam coccineam à ceteris Senatorij ordinis forma haud ita muku abfimilem delabitunretinetque fane in ipfo Senatu no mediocre ,1- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-rrf-e nbsp;nbsp;nbsp;■'

velexiguamaudoritatem, quippe cum nullum citraeiusluftragium Senatusco-fultuin fieri vel fanciri in ipfo ordine Senatorio poHit vel debeat, adco vc,(i ali-quaReip. formula inducenda, vel vetus aliquainftitutioinnouanda fit,omnes confilij rationes,fencenciarumque fummæad ipfum Principem deferri amp;nbsp;rcijci ^cbeant, nihilquecitra eins audoritatem conftabiliri. Solet autem Princeps hoc Pcrèpaóloeöftitui amp;nbsp;defignari.Tertio Nonas Ian.omnc%ordinesquiplerumque coininunem Senatum conftituere folent,in curiam fine prioris Ducis inter-uentuconuocari, amp;nbsp;conueiiiremoris eft; nimirum cum priori Ducipolt bien-Hij muneris fuidefunófionem vacatio plerumqueconfiitui foleat,amp; ad priuaras fuas ædes deduci-, ea tarnen lege, vt inter ordinis procuratorij viros reliquum vi-tæfuæ cum fummadignitate,ceu inotio amp;nbsp;tranquillitatetranfigerepcfiit. Co-3(ïfoSenacucóiTiunibus omnium fufifragiis duodetriginta nobiles pro totidem hiniliarum numero defignantur, qui omnium confiliorum focij ab ipfis con-filiariis, quorum magiftratus biennio definitur, in ordinem cooptari folent,

*7?4 DE StATV ET ADMINISTRATIONE iuftumqueSenatum vnâcum ipfo fcilicecPrincipe conftituere. quorum tarnen fingulorum audoritas itaab ipfo Principe dependec^vt nihilfeorfumjquacum-quein re,licet ctiam minima,fancii’e vel præftare poHinqquippecum in grauio-ribus caufis,amp; quamm confultatioperplexior cfle videtuqtotius negorij difficul-•tas ipfi maiori Senatuicommunicari foleat,amp; plerumque referuari,adeó vt fine confilijcommunicatione amp;fententiarum rogatione,nihiltemerèdeiis deccrna-tur. Ex his vero confïliariis,duo akernatim vnoquoque femeftri cliguntiir, eo-rumque cleólioin hunc fcrè modum fieri confueuit. Cogitur vniuerfus Senatiis cui ipfePrinceps vna cuin fuoordine patricio intereft, itcrumquecommünibiis fuffragiis vigintiotäo deliguntur, habita fcilicet fam iliarum,vtantea etiaindixi-mus, ratione, quorumiudicio duodecim,vcl quatuordecim ciucs ampliori Senatui próponuntur, ex quorum numerofuccefiiuè,amp; quafi,quod dicuntjper vices,inpurpuratqrumnumerum afcribuntur amp;cooptantur. Proximodiepar in eleólione feclindicooptandiin numerum habetur ratio. Nam minor, vtipfi vocant,Senatus,alios duodetriginta ex omnibus ordinibus deligit,ex quibus reliquorum ordinum magiftratuum faciunt fupplementum, abfbkicam quandam bene inftitutæReip.formam,3deô vtelapfo Magiftratus tempore, illi, ex his oólojquos Gubernatores vocauimus,vacatione quodammodoimpetrara, etiam in ordinis procuratorij viros tranfcribanturi in collegio Procuratoruin femper adefle confueuerint, qui prius principalioribus Reip. funólionibus amp;nbsp;partibus admoti fuiflent,penefquc eos,amp;ipfum Principcm,fittotius Reip. ad-miniftratio, ita vt ctiam ex ipfisj quos diximus,Gubernatoribus,ipfi Principün eodem prætorio, iifdem ferèteófisconuiuere, amp;recipifolcant: reliquis,eiuldem ordinis in propriisædibus habitarepermiflis,permutatione tarnen habitationis ad fingulos exado per vices trimeftri tranfeunte. Etquia fuperius fatis fufè procuratorij ordinis meminimus^ operæpretium me faràurum putaui,fi aliqualitu-lumclariùsremipfampertraôtauero, potdîîmùin cùm in omnibus ciuitatibus diuerfæ foleant elle Reip. imagines amp;nbsp;forma:,nullæ(^ue ferè reperiantur,quaânon • aliqua ex parte ab aliis, fibi licet vicinis,pro morum ftudiorumqiie varierare différant atq. diffentiant, fie vtdifficile omninô diôlu pronunciatuque fit,penes quos haélenuscitraaliquam controuerfiam melior amp;nbsp;probatiorfitadminiftra-tionis forma. Namcùmomnis Refp. foleat vel Ariftocratiam,vel Dcinocra* tiam, nunquam veto Monarchiam fequi^fit plerumque, vtaliæ magis hanc,vcl îllam, ampicôlantur: qua cercè in re cùm plurcs fint qui ex omni fermé memoria optima quæque in Iiterascontulerint,eamqueReip.imagincm delineauerinc quæfuo iudicio perfeôlilfima elle videatuq tarnen meo iudicio multum interfc difiêntiunt.Namdumquifq. quodfibi placet,tuetur amp;nbsp;défendit,vel Principum voluntati arque arbitrio inferuiq in hoc ferè omnes labunrur, vt non fatis quid ex communi vfupetendum fitdefiniant. Nccmirum me herclè,cùm huius rei difficillimæ traôfatio de ilia feribere volentem, haud parum deterreat,neiu-dicij reditudine, quod quàm exiguum fit,facile intelligo, deftitutus, à veroab-errem: hoc tarnen dicere mihi abfurdum non videtur, cas Refpub. optimèinfti-tutasefiè,quæex Ariftocraria amp;nbsp;Dcmocratiaiuftoquodâtemperamento,hoceft geometrica quadam proportione,ita funtconftitutæ,vt in illis etiam Monarchix ratiopenitus non negligatur. Sed me aliquantô latiùs forfitan ab inftituto eua-gantem, reuocat fufeepti fermonis fériés^ quæ, vt de procuratorij ordinis viris amp;nbsp;inftitutis paulô fufiusediflcram, admonct. Proinde,quomagishuius Reipub. inftitutionis forma clucefcat,no abfurdum fuerit^fi deSenatorio ordine feorfum, amp;nbsp;ceu

®^ceu per certos gradus dixero.Nam cùm in hat Repub.rnulta fint ab ipfa ahti-^uitatepctita ,fingnla maiori quodam luinine indigent, qiiàm vtin ipfo primo ^ditu prorfus percipi Sgt;c inueiligari qüeant* nimirüm cùm pleraque videantur à pluribus bene iiiftitutis Rebnfpub. petita, fie próciildnbió, vt fatilcs negligehti Scriptori relinqiiantur lapfiis. Quocirca de Procuratoriö,vt ipfi vocarttj Ordinc, Wordium mihidiftindlionis feceroïeftquefcrè talis, vtnemö in cum rfceipiatutj

priùs Principis, ô: oólo gubernatörum perfonam fuftiilüerit ac fuprëmuin jlluin MaHftratum aeflerit. Nam nifigvibernarorumofficio fundifüerint,ab “Ocordinc omnino excluduntur, amp;nbsp;id quidem non finefuitimo itiaturoc^. coir-^lio: quippècumhis potiffima Reipub. adminiftratio incumberefoleat, vtpotö Suibusfolis prouentuunijcenfuum ,amp; vedigalium cura amp;nbsp;adminiftratio reliil-lt;]uauir. Ceteri vero Magiftratus tantummodo circa Reip. ciuilem gubernatio^ ncinoccupantur. Solet nainque tribunalibus Seforis iudiciariis jpraefertiin in tnminalibuSjPrætorextraneusproponi^qui moderationeiudicij,fuitUtiaqüerc-

cognitione fefe æquum iuftuiti iudicem præftet.Nam nifi explorataï fuc- gt;„»lt;.••«-nteruditionis, Dodoratufcjue gradu infignitus,nunquam ad hancfublimita- *'^**‘' tem dignitatis affiumitur,habitatioque in palatio, ceu pLiblicisædibus,adfignâ-tur,quafi ipfi Senatui,totiqueordiniScnatorio indiuiduus collateraliscoilfti-tucreturcomes, pfæfertim cùm Reip.multum interfit, habere virum fide cogni^ tioneque rerum pra:ftantcni,qui iudieij grauirate fummaquediligentia in fontci inquiratjfuperque omnibus maleficiis ftrenuè cognoftat; licet tarnen de capitc liominis nihil per fe pofiit ftatuere, vel fineconfenfu ipfius Senatus pronuncia-re.lnfumma, folethaberiin Prætoredefignandoaccurataquædam ratio. Priuft ^uam enim huic officio præficiatur, vfu iam receptum eft, tres in ordinc effic ex^ ternos Dodores, quibus feorfum iudiciarij fori fumma amp;nbsp;cognitio permittitun Nam ex tribus, vnus ad Præturam,vti diximus, euehitur. Secundus Vcrô,Quæ-fitoris titulo, ( vulgoludicem maleficij vocant)infignituri Tertiusautem ,Fftci libilocum vendicat:horumque ftntcntiis Sgt;ciudicioinftituunturproc€fius,necf , non caufæ, achtes definiuntur^eoruinque etiam cognitlö lîiaximè ad cos perti-net: Prætorqueipfe folet fibi habere fubdelegatum,quern ipfi Vicarium nonli- . ,, nant;cuius potiflimùm opera circa res ciuiles vtitur. Alia Magiftratus clafiis aRo mano illo Septenauiratu abhorrere non videtur. Cùm enim qui huicordini præ-gt; funr, feptem numero elfe confucuerint, ea etiam dignitatc pollent j vt peffonànt Principis publicis negotiis diftenti amp;: occUpati,repræfentcnt,ea fané cura, vtom-nis eoruin adminiftratio amp;nbsp;munus fit, vt fórenfes lires amp;nbsp;controuerfiæ \ illorum-auftoritateinterpofita,autprorogentur,vGl abfoluantur: pupillis vcrGi,amp; minors ennibus, tutores amp;curatores aflignent * Nam cùm lege cautum fit, tic imbeciU lioria potentiori vis inferatur, hoc Magiftratu commode vtitur ipfe fupremus Senatus, vt,confopins iurgiis amp;nbsp;contentionibus, partes ipfæ altcrcantes ad gra-tiam amp;concordiam redeant: finiturc^ue huius Magiftr«us fundio plerumquö femeftri fpatio. Eft amp;nbsp;alius prætereà Magiftratus ex quinque potiffimùm viris^ quos ipfi fupremos Syndicos vocant, conljitutus; videturque Syndici Vox trada eflea Græcaappellatione ,quafiapud Latinos Recognitorem foiiet, nouo for-tafle vocabulo, fed fatis ad nuiufmodi munus cxplicandum idoneo ; quibus hæô permittitur poteftas, vtæquèin Principes, ac ipfos gubernatores,poftquam fcfc-fuis muneribus abdicauerint, fi propter aliquem incidentem cafum, put3,fi coft-i iralegum fandiones aliquid commiferit, ftatuere amp;nbsp;pronunciare pofiit,adeo libera amp;abfolutapotcftate, vt etiam Princepsipfcjilli^ncodo , quotdiximus^

PiæfideSj'atnoto Magi ftr atu, h or um arbitrio, fi quid ab illis, dnin Magiftratunl lt;gcreient,.peccatuin amp;nbsp;delidum fit, permittatur öc fubiiciatur. Publicatureiiim 'lt;orum ediólum , quo omnibus iniuriaamp; contumeliaaffedis Jus amp;integritas ^contra eoamp;qui Magiftratibus funóli funt, feruatur ; eiufque rci gratia per totiim oóliduum ti'ibunalibus præfidere, deque iniuriis amp;nbsp;contumeliis illis illatis,peni-jiùs cognofceie amp;nbsp;pronunciarefolent. Sin vero innocentia viræ,morumqiie in-.tegritate culpa vacate inueniantur,ftatim edito diplomate, abfoluuntur;amp; li in-(Contaminatis moribus,inculpataeque viræ e(Te reperiantur,ad procuratofium or-dinem admittuntur. Nam alioquin , nifi horum quinque virorum diplomate probencuijab ipfo procuratorio munere prorfus reijci confueuerunt. fitque nonnunquam, vt abaliis eiufdem Reipub. Magiftratibus, ad fios fiat prouoca-tio, ita profeólo, vt huius, cuius nunc mentionem facimus, Magiftratus tanta ;fit amplitudo amp;nbsp;dignitaSjVt Andreas Auria Rcip.liberator amp;nbsp;afleftor,in huncor-dinem Plebifcitocooptatus fitieorumque eleólio propemodum fcmperperviros Senatorios, qui in minori Senatü feleóli fuerunt, fieri foler^ habentque iuxta Senatum in ipfo prætorio locum. Et quamuis de fupremis rerum capitalium iudi-ciis amp;cognitionibus, fatis fufe fuperius diólum efie videatut; tarnen quo magis planum fiat, quo modo huius Reip. Magirtratusinftituantur,nonalienurnfae' nt,de fingulisoflficiis,collegis,amp;tribunalibuSjCeumernbris,feparatim dicere. Quandoquidem cùm, ficuti antea diximus, buius Reipub. forma à diucrfarum fit petita rerum publicarum inftitutionibus; difficile fuerit, nifi cotinua quadam ferieob oculos ponantur,omniaintelligere.Proindcdeincepsaliquid dcciuili-, bus iftispoliticifque rationibus obferuandum eric. Ciimcnim magna in patte Reip. adminiftratio extraneis permitti amp;nbsp;concrediconfueuerir,vfiratumquoq. cft ,vt vnoquoquebiennio dc omnium Ordinum confenfu v. Doctores iurifpe-riti, amp;in foro iudiciali non mcdiocriter verfati,àfinitimis ciuitatibuspetantiit amp;nbsp;accerfantur, ampio illis conftituto ftipcndio,vt v, viratum hoc fcilicet nume-• ro inftituant,quem ipfipatrio idiomate rotam nuncupantjquorumprxci-{)ua cura amp;nbsp;adminiftratio circa res ciuiles amp;nbsp;politicas vcrfatur: quarum vtfaci-iorem habeant cognitionem, in ipfo Ducali prætorio, vel palatio, plcnimq.ha-bitare folent; caufarumqueomnium quarumipfi notitiamhabent,tra6tanoamp; iudicium,fecundumlmperialium legum receptumvfum amp;nbsp;cófuecudinem for-mantur amp;nbsp;deciduntur. Proceffiis vero caufarum forenfium iuxta ordinem iudf cialem earum vrbium amp;nbsp;oppidorum,fub quibus litium initia orra funt,plcriim’ que iudiçari confopiri videmus. Quôd veto ad artium mechanicarum opi-nciorumiacionem èc inftitutionem attinct ^moris eft, vt inftituanturCenforcs aliqui,quorum opera, induftria, amp;nbsp;iudicio vtanturin obferuando amp;c perfpicien-do, vt forum rerum vcnalium,atque alij,quiopificiaexercent,habcantmenfu-ras, pondera, amp;nbsp;alia huius generis, ad æqualitatis amp;nbsp;ifonomiæ ftateram, amp;ad iuftam trutinam,expe»dantur amp;nbsp;examinentur.Sed Si præter hos, quos diximus, y. viros, vnicuique opificio feorfum aliqui ex Confulum numero præfici,amp; ah •»ipfis artificibus cum pleno iure amp;nbsp;poteftate eligi confueuére; vtea quæ ad ipfo' rum opificia amp;nbsp;artes pertineant,abfolutam quandam rationem habeant, adeô vt horum iudicio amp;nbsp;auôloritate de alicuiuscapitc pronuncietur, hoceftjde ali-quo poffit haberi quæftio,ple(fti exilio,ad remos amp;nbsp;tranftra tranfcribi,aliauepoena amp;fupplicio puniri, prout vniufcuiufquemeritum nbsp;nbsp;culpa promeruerit. Et ne

aliquid in hac Repub. negligatur,cuius ratio à bene inftituto Magiftracuhaberi amp;nbsp;expend! debet,exaclam quandam militaris difeiplinç curam amp;nbsp;rationem omni ferè

nücrètempore obferuauit, prouc etiamnum retinct. Siquidem diftributa ciui-tateinqiiadragincadeciirias, fingulis dccuriis Prxfeótiex patricio.ordine eJeóti, ^uotaiinis præpontintur; quorum fingulis fîngulæ cencuriæj ex ipfis, vt vocant^ Popularibus, militent amp;nbsp;fubijci3ntur:amp; ita ex vniucrfo populo quatuor millia ^oininum in cohortes militates tranfcribnntur, vc fcilicet adomnem repetinum «fuin amp;nbsp;incidentem occafionem Refpub. non fit inermis Sgt;i imparata; fed ho-tum opera amp;nbsp;ftrenuirate, ad omnem temporum occafionem vtatur. Proinde fu-^peólis ac dubiis tcmporibus, fi Senatuiin publicum prodeundum fit,abipfis tenturionibus honorifice amp;nbsp;eleganter, nobilium fcilicct more,ornatis deducitur ^conftipatut; vrgentequenecefiitate,quicquidfuerit fuburbani ciuis amp;c iuuen-futis,armis amp;nbsp;militiæ aptum, his præfatis centurionibus militate amp;nbsp;nomen da-K»acillis, omnibus in rebus, dido audiens elle cogitur. Ceterum, habet vt plu* nuiumRefpub.fuum generalem,vt vocant, Prætorem,cui fuprema militaris di-Iciplinæ cognitio atque tradatio permittacur, adeo vt fi aliqua fufcipienda (ic ex-Pt(litio,amp; raanus cum ipfo hofteconferendæ fint, ipfius dudu amp;nbsp;aulpiciis om-’^laadminidrentur ôc profpiciantur. Eft amp;nbsp;alius prætereos quos diximus Ma-S'iitatiis,quern ipfi D.Georgij vocant. Hunc a multisannis, fcilicet ab annis fe-Pteinfupramillefimum quadringentefimuminftitutum,adeô florentem,atque ^‘imrnadignitatefubnixum,omni memoria confpeximus,vtnon mirum fit, fi 112cpotiHimurn tempeftate ad fupremum honoris apicem deuenerit. Nam cum iixaftopræftantium virorum iudicio ad omne laborantis Reip. fubfidium exco-gitatiis amp;nbsp;inftitutus efie videatur, eius certe beneficio Refp. iamdudum ftetit, Sc ‘iocafiecuraeft,vc femper rebus dubiis, profperis amp;nbsp;aduerfis incolumis quafi lioc fundamento conftiterit, amp;nbsp;adillum,ceu ad firmiftimam ancoram, femper confugcritjvocatufque eft D.Georgij Magiftratus,eôquôdplerumquein ædem D.Georgio facram, P. C. qui huic fcilicet Magiftratuipræfuntjcouenirefoieant. Habet enim hæc Refp. inter cetera bene inftitutæamp;moratæciuitaris ornamenta, , vfiicet multis vita: fubfidiis, propter fterilitatem agri vrba'ni,alperitatemq. natu-idcm ipfius foli, deftituta/emper tarnen viros grauiflimos, ingenio, induftria, amp;animi magnitudine excellentes,in luccm protulerit, ac ceuex perenni fonte,ad ''tilitatem amp;nbsp;falutem pofteritatis, multabcne excogitata atque inftftuta defluxe-I’RitjquibusRcip. dignitaspotiflimum continetur.Namque interreliqua, non paruum magnæ prudentiæ fpecimen eft, quod Reipub. ftatus neceflitate belli, vclquauisde caula, in aliquam anguftiam coniedus, paratum habeat cogendæ ^expediendæ pccuniæ modum, adeô vt fuperioribus temporibus hie fere in-l^tuendi æratij publiciinuentusfueritpotiflimùm modus,fcilicet vt qui publico ærario præelïent,a priuatis ciuibus pecuniam mutuo fumerent: quod fane vt fe- ? liciùsfaciliLifq.impetrarent, neue hanc fubfidij publici rationem aliqua decau- : firemoraretur,verfuram facienti frudus pecunia: fuæ raiione decern ,nouem, odOjamp;s quandoque feptein aureorum pro centenario,vt vocant,prout fcilicet icinporis ratio ferret, recipiebant; quo fane artificio mirum in modum ad vtilita-icm publicam cxcogitato, neruus ipfius Reip. fupramodum creuit amp;nbsp;audus eft^ j^vtdum ciues propenfione quadam nullo impendij metu deterriti, faluti pub-*’cæ confulunt,hoc videanturafiequi, vtetiam cum lucropriuatocommodum publicum baud parum iuuent. Ad maiorem tarnen verfurafacientibus præftan-

cautioncm interdum vedigalia publica, puta vinorum,portoriorum,reique ffümentariæ ad tempus elocare ac permittere folent, quod ipfi nouo, fed patrio iiliomate,Pcdagium Gaui vocant-cuius certevocis etymologiacùm perobfeu-

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sftipulationeobftringantur: amp;nbsp;Senatufconfulco cautuin fancicum cil^vrciui^

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hum publicis vnum-' qui vero ducends adiauillcr^pari numero duos locos forth

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^^inccps,prordlicecquandrarepecuniæ parem in publico iuremdo^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem, vt lupcrius retulimus^adequeretur. Itaque fadum di^vteiuCmodiempdo-

I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lies mins iiicremends augeremur, adco vr tanquam per cladès, cerds diUdchr

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;blis prour fcihcec cuiufoueedet ratio amp;nbsp;vfus, diccbanrur: fumnnq.cura

_ priuatisilds ciuibusoppignorata,pubhcactiam pecunia exiure padi Scconfb-turioms. pereos liberaretur;ac reliqui prouentus, 3c pecunia: publics bona ßde in ærarium importarentur. Indeautcm fucccilu temporis in vfiim receptumell I vtpropter numerum emptionum ii^ies magis atque magis miris incrernentis / perexternas quoquenationes adaugefeentem, ad buius Magillratus,(cuiusqun dem numerus pan modo in immenfum excreuerat, ) ilabiliendam radonnn, accurata quxdam deberet adiungi prudentia ôccautio, ne quauis de caufa pro^ / pter exterorum inquibnorumlt;^ue cum ciuibus ip/is communionem , aliqua: ùibindeperturbationes confubonerqueorirentur,ita vt adpr^fcindeiidam fu-turarum controuerbarum anfam, Senatufconfulto decrctum bt, vtomiiesem-pnones, qualefcumq. etiam eirent, ÔC quouis nomine dicerentur,]n vnicain cm- I

traxerii^ cacmptioab hocS. Qcorgijin{titutoM.agirtratu,dcnominata emptioS.Gcorgij fuit: cuius quidcm emptioniscognitio, regimen amp;nbsp;cura, ad ocio ciuesprudenna amp;dignitateconfpicuos, vt verfuram facientibus ex vedigabbus publicis fds^ fieret, dclata, amp;nbsp;fummacumrcligionedemandata fuit: vid^eturquebicMagifira- j

ififirari} non mirum fi variis atque diuerfis remporibus, fummee return difficub / rares amp;nbsp;neccfiitates, huius confilio fuperatae fuerint. Pofiquam cnimnumerus, / vtantcdiximus,Iocorum mirumin modum augeri cœpir,faâ:um eil,vtpecuniæ

cinas ciuitates atque oppida fuo imperio adijcerct. Proindc, ne Patres conferi' / ptifupremiSenatusaliquo modo horum exaólam diligentiam 3c fidem neglige- / re velprmtenreviderentur, cospriuilegiisdonarunt, quxmultis fuminorüPom

clTe videmus^ vt omnium rerum nafccntium primordia fint per fc exigua, nifi fenfim,acquafi pergradus dilatentur^donecad integram Sgt;c ab-biutam qiiaildam perfcdionem dediicantur,non mirum,fi in conftitucndo hoc ^^gillratu, fuccefiu etiam temporis muJtæ adinuentæ fuerint rationes quæ ad ^uncperpetuandum adornandum non parùm fa ce rent, ßc fane, vt hac tem-P^ftateminori negotio,fcd longe mlt;aiori cum vtiliratc,quàmante3 jincatur amp;nbsp;^^gacur. Quapropcercùm iuftorumconfiliorum ratio ægièin omni Repub.,vel cnaiïi avilis Principûinueniatur, amp;nbsp;fæpius magnis pericuîis implicetur- ad Deum ’pbiîiveris gemitibuSjiTieo equidemiudieiojconfugiendum Temper elTe cenfeo, bonos Gubernatores rerum gubernaculisiadmoueac. Nam nifi fidelitatcm ^phinininultisproculdubiómalisjin ipfiusReipub. oculos fubinde incurrenti-ûusjopponamus ; nifi multarum rerumcognitionem ad clauum Reipub, affe-ipfam multis malis amp;nbsp;periculofifiimis inuolucris inuolui aliquando neccf-Nam, vt in lege Aquiliaviderelicet, inReip.adminillrationeduofuntpo-

cxitiofæ pcRes, nempè negligentia amp;nbsp;ignorantiaj cùmhæduæ con-jfummas contentiones ,imô exitium ipfis ciuitatibus amp;imperiis non-^unquam afferre foleant,ita profeâ:ô,vt,cijin multi négligentes indifcendo hac ^^oftia tempeftate fint, qui, poftquam beneficio fortunæ vel plebis fuffragiis po-^^usquàrn rcditudineiudicij, negotiis amp;nbsp;confiliis publicis adhibentur,quia ipfo-’'^infontium fcaturiginem ignorant,fæpè indicendafententia.velfcrendisfuf-'fagiis hallucinantur,amp; magna cum pernicieReip,,vt ante diximus,infanabiliter peccant: amp;cùm multos paflim reperire liceac, qui confîfi qualicumque dicendi geilere, fehaudraroad Principum voluntatem infleôlanqnon mirum,fi verbo-futnlenocinia, amp;:prætextusquærant,ad ea fcilicecnegotiaornanda, quæ grata ^uiitipfis Principibus,quibus operam amp;nbsp;labores fuos elocarunt.Inde fît,vt,cùm Veritasamp;iuftitia fophiflicispræftigiis opprimantur, inultæamp; infinité poftmo-'luin calamitates in ipfiis Refpub. introducantur ; qua in re effem prolixior, nifi ■^iiiftiinarem, omnes bonos indubitara fide intelligerc, ftationem illam, in quam • Deus ipfe gubernatorcs collocauic,non otiofam amp;nbsp;ludicram quanda palæftram, led veram fpeculam generis humani elle, ex qua Deus religionem, iuftitiam,le-guin amp;nbsp;difciplinæ feueritatem retineri vult amp;nbsp;commonftrat. Hæc ideô promei teiiuitateingcnij circa Magirtratus iudiciorum tradarionem allatafunt, quia longo vfu,0c magna obferuatione iam non femel deprehendi, in multis rebus pnblicis, præfertiin veto in hac, quam defcribimus, multas acce/ïiones,amp;: incre-inenra, non aliunde, quàm à maturitate confilij promanafl'e, amp;nbsp;cum publico bo-noadpofteritatem felici quodatn fuccefiuproueniiTe. Nam in primis puto fa-•llui-n enc,vt prudentia huius honorifici Magiftratus multa infiituta fuerint,quae, vtfæpèdiôlum cfl:,hanc Rempub.,non femel in fumma omnium rerum ac tcm-porum difficultate verfanté,conferuarunqcLrm fubinde ex huius iudicio pro tem-’oruin condicione fint inlîitutæ fanôliones, nouæque ^ræfcriptæ leges non fo-ummodô circa caufarum cognitionem , amp;nbsp;fontium pœnas, verumetiam circa Nationen! politicam, populos ipfosacclientes Reip.fubditosconcernentem,fic W,vt minime dubitandum fit, rem aliquantulum penitiùs introfpicicnti,quin ratione huius officij corpus ciuitatis induas vclutidiuifum partes, æquabilitate faincn amp;nbsp;concinnitate quada illæfum amp;nbsp;incolume retentum amp;: rcferuatum fem-perfuerit.’quarum certè partium ea maior elle videtur_, quæ principalem dignita-tetrijfupremumque ilium Scnlt;atum cum aliis decuriis amp;nbsp;ordinibus coniundum, eontiiiçt dénotât: altera verb minor amp;nbsp;inferior ea decauficenfetur,quia hune

dumtaxatMagiftratum repræfentat^potiffimùm cùm prior ab ipfo prxtoiiOiVcî, fi inauis,fupremo tribunal! regatur, vniuerfamquc vrbem compleâatur:pofte-rior, Georgian! Senatus beneficio amp;nbsp;munere omnino contineatur. Proindcjcinn Refp.in duas tantummodô partes diuidatutjprior^vt eft præftant!or,quiacom-munitatem ipfarn compleditur, fie certè periculofior, quo magis variis fortunx cafibusamp;t tyrannies opprefiioni ex Principum licentia amp;gubernationepateat, Pofterior verô, cùm magna ex parte hoc periculo careat, tantô admirationedi-gnior eft,quantô nunquam hadenus àPhilofophis, vel aliis de Rerumpublica* rum inftitutionibus feribentibus animaduerfa, vel delineatafuerit;præfertim cùm eodem circuitu atque ambitu vnius ciuitacis, eodemque etiam tempore poflît per partium faóliones amp;nbsp;ftudia efle imperij formula,quam tyrannidé inteb iigo,aclibertatis etiâaliqua imagOjCorrupta tame,amp; ad ciuilé focictateinidonea: cùm neminem lateat,in diftraóla,inmquabil!, amp;nbsp;bipartita ciuitate, ipfarn iufti-tiam exulare, vel ciuium animos in veracoinmunione amp;nbsp;confenfione coalefce-renequ!re:âqu!bus vitiis iufta hac diftributione amp;ifonomia quàm longiffimè femper hæc Refp. abfu!t,amp; in poflerum , Deofauente, in perpetuum aberit. Dchiceps verödehuius collegij Georgian! odouiratu dicemus. Soientnimirum leôlifiimorum virorum odouiri, quos ipfi Protedorcs vocant, huic potiflimùm collegio præficijquorum fcilicetconfilio amp;nbsp;audoritate omnis eius adminiftratio amp;■ cura geratuneftque huius muncris praefeôlura vnius tantummodô anni fpatij. Vno quoque fiquidem fèmcftri quatuor ferèex omnicredito-rumciuium numero eliguntur, quorum eleótio hoc ferè modo inftituitur,vt fortitioneexomni ciuium creditorum numero faóta,oólog!nta exyrna-educaiv tur,quibus ftatim coëuntibus, iterum de ipfis fufïfagia habentur, adeô vtoâo-ginta globulis in vrnam conieôlis,prima fortitione viginti quatuor eduôtis,con-feftim perleôris eorum nominibus,in certum conclaue feorfum conuocentur,in coque tantifper nulla exeundi facultate data, permaneant, donee ex omni illo vi-• gintiquatuor numero odo Proteólores creati amp;renunciati fucrint, ficvtnemo in huius oôtouiratus ordine rccipiatur,nifi fexdecim ciuium prædidorumfuf-fragatione. Ceterùm,cùm multavelnecefiitate remporis, veletiamlongacon-fiietudine ibleantimmutari;nonmirurn,fi amp;nbsp;huic collegio non femper idem tenor amp;nbsp;ordo conftiterit. Nam anno falutis humanæ fupra rnilleftmum qua-dringentefimum quadragefimo quarto huic magirtratui aliud collegium paris numerià Patribus ipfis conferiptis communibus fuifragiis adiunôlumfuiqquod quidem vt auéloritate Sgt;c dignitate priori eft inferius,ita etiam appellationedif-fert, quippe munus viginti quatuor vocari folet: amp;nbsp;videtur non fine graui confi-lioeuenifiè, vthoc,dequo nunc agimus,collegium priori adiungeretur: quo-niam cùm collegium Georgianum fucceftu temporis,ac ferè trigintafepeem an-norum decurfu mirum inmodumefletaudum amp;nbsp;amplificatum,ita vt nonnifi cumfummis moleftiisatque perennicuraifti otfto Proteôlores ipfi collegiopræ' pofiti,propter fummas ingruétesoccupationes negotiorum molem amp;nbsp;onus fuf-tincre amp;nbsp;abfoluere poftent- fadbum fuitjvt fumma neceflitate addufti, fubfidiu à fubdelegatis requirerent,qui fibi operam amp;nbsp;induftriam fidelem omnibus in rebus præftarent,potiftimùm cùm emolumenta amp;nbsp;reditus illorum fapienti ad-miniftratione in immenfum excreuiftent,adeô vt thefaurus publicus Iiorumbeneficio maiori fui parte contineatur: amp;nbsp;ab eo tempore perpétua quadam ferie hoc inferius collegium inde femper in hune vfque diem quotannis inftitutum eft; cuius certè Magiftratus atnftoritas tanta eft , vt in poteftate ac ditione Cyr-üum

num infulam mulrafque alias vrbes èc non itiininii molnenti muhicipià habeat; (juorum locorum reditus amp;nbsp;veóligalia plerumquè ad tucndam amplitudinem Senatusconferuntür. Satis amplîterpucofupcrius ôftenfuméfl'e,quæham hliius Reip.forma amp;nbsp;inftitutio pro temporüm varietate acViciflîtÜdîne fubinde fucriü; aequo in ftatu ad annum vfque vigefimum feptimüm fupra millefimuhl qùin-gentefiinum confticerit^quo cxaélo,Principis AndreÇ Auriæ auólontate’, propter præclara gefta, fummamque in patriam fidem amp;c indefatigâtiim laborcm j com-muni omnium confenfu in Repub.florenris, confîrmata, amp;nbsp;publicis fufïrâgiis coiToborata fuitjacfollemni Senatufconfulto fancitura, vtex eo prefefdtipto àc inftituto omnia deinceps confifterentatqueconftabilirentur.' Proinde cum in-credibili totius vrbis lætitia amp;: voluptate buic rei applaufùm arqué aflènfum fuir,adeo vt, fublata omni feditionum ac fimulcatum anfa;yniuerfa ciüitas ih animorum quadam confenfionecoalueritzin eaque tranquille ac pacificèperfè-Ueiatum éftj vfque ad annuria eiufdem fæculi quadragefinium feptimumj quO quidem tempore coirimiflbm fuit, vt propter nobi decreti proitiulgationemj mulris motibus periculofis conuerßonibus fumina occafio iil pofterum præ-beretutjdonec tandem quorundam optimorum iuxca amp;nbsp;potentifTimorum Prin-cipum,deReip. falute amp;nbsp;tranquillitate folicitorum cura amp;nbsp;diligentia, amp;nbsp;ill pri-misquidem Cardinalis MoroniPontificij legatijViri,præter natalium fplendo-rem,præftantiirimis animicorporifquedotibusinfigniti, fiilgulari prudentia,in-duftria, amp;nbsp;auôi;oritate,ac imnlenfâ rerum gerendaruin peritia eflfeéium eft,vt ci-uinmanimi diuerfis ftudiis diilraéti, neenon grauiflimis diflenfionibus labogt; fautes, confopitis cótrouerfiisjobliteratifqucpriuatiscontumcliis, ad priftinarri concordiam, ac mutuam beneuolentiam redirent: amp;nbsp;mox Reipub* adminiftra-tioiispræcipuè commilïa fuit, qui legitimum magiftratumgererefolent,acde-bent. Hæc poftrema reconciliatio inciditin annûeiufdem æuifeptuagefimurrt fextum. Ceterùm non me latet, multos fore, qui banc nieam hiftoriam, ceu im-îcrfeélam, damnare^ vel faltem meritôaceufare polTe fibi videbuntur,quôd fei- • icet ad calccm,continuata perpétua rerumgeftarum ferie ac erîarratione,nori perduxerim . Non infiçior fane , baud exiguam fubeffe feuerioribus etfti-matoribus querimoniæ anfam , fi horum vlcimorum motuum caufas arque decurfus, ceu extremum huius operæ noilræ laborem ,exaôlè à me de-fiderenc . His non babeo equidem quod fortius opponam , quàm mode-ftiam, amp;nbsp;animi candorem, omnia benignè atque fincerê interpretantis : id-«oque meritô exeufabor, fi huiüsnoftræReipublicæ vltimè fubfecutam eon-uerfioncm,fingulatim,amp;prout quæque res gefta fuerit, aiTiduo contextu non explicauerim . pr.tfertim cùm viderem, me diligent! inquifitione nibil,præter mcrasconicôluraSjdeprebcndere potuide . Proinde fatius efle duxi ab bis quæ fBibieffent ambigua, fuperfcdere,quàm temerè biftoriæ noftræ feriem turpi inendacio afpergere.Interim tarnen id vnum, quod bac ift parte præftare potui-mus, nullo modo negleximus, vt fcilicet vltimaReip. conftitutio certis Senatus ronfiiltis, ceu diuerfis capitibus delineata^ bis noftris laboribus coniungeretur. Exhacnimirum,ceu ex limpido fpeculo, viderecuiuis licebit^quam graui con-filiojpoft tot longas deliberationes,d Senatu aliifque Patribus confcriptiSjallabo-ratuin fuerit, vtReip. ftatus emendaretur, amp;nbsp;tranquillitatis conftituendæ caufa antiquatis multis legibus atque Senatus confultis , fupetioribus temporibus proillorum coildicione amp;nbsp;diuerfitate fapienter excogitatis amp;nbsp;latis,noua Reipublt; forma inducereturjad quam deinceps, tanquam ad filum Atiadnæ, mores amp;nbsp;di-

fcipIina-Reip.ducereturamp;attcmperaretur. Hinc ctiam omnibus réélis acbcfU inftitutisingcniismanifeftum clarumque,vti arbitror,fier,quanta prudenria, rcrum difficultates interdum fupcrantur^quantadcnique follcrtiaadhiberiopor-teat,vrgt;collapforerum ftatUj Rcip. digniras rcftituatuV) amp;nbsp;amputatis arquereci-fïs cx eadcm omnibus contagiofis mem bris, eiufdcm corpus curetur,fic ineher-T clèjVtin poftcrumnoncitrainiuriam temporum fimilisReip.peftisverendafir.

Hoe fi præRiterit ampliflimus huius Reip. Senatus, telles illi,quorum ludiciuin longo vfu atquererum experientia eft probe informatum: Ego,abfit oinnis al-fentatio,nihil vnquam vidipræftabilius,nihildico eummaiori fapiciitia con-iunólumi^quamillam Rcip. formam ,qu£E nuncin manibus hominumeft, , exempli petendi caufa ab omnibus cordatioribus cuoluitur.Faxit Deus opt. max. vtcorretftum arque egregiè emendatum Rcip. ftacuin,pofthacmagis arquema-eis Concordia fulciat, Sc perpetuis, redis, atque fanis confiliis ad fuigloriam,rc-ligionifqucChriftianæ propagationem ftabiliat atque conlêruet. Ita fieqvtflo-rcntillimaRefp.cum maximisquibufquc ciuitatibus non folùm fc exæquarc, fed iure multas muleis parafangis fuperare poftic.

yinquàm non ignorent:, henenoU àtqae dmice leSîôr, htttuj hoBri noui felt^ ntmiamfi§îina.tion€)n^ dicAm,An pnecipitantiam, inflerifqUe tibi flomachum rnoui^e^quodfcilicetmulta. à, me negligenter ^^nonnulla. incondito ßyio jVi necef-__ßrio tn tàntuproperatione,dc tântt operis Varietate nbsp;nbsp;nbsp;magnitudine cütingert j r^(t,(licatur,quæ lure opttmo dßeuerioribus ingeniü reprehedipoßint,ac debeant-nihiiomi-^ßttimen confi/uj tuo mgenUo candore atque animibeneuolentin, non quot;veritm fui hune no-J ^lt;^0! quaiemeumqui laborem in manus hominum emtttere,àtqùe ddeb tùù beubif ac cenfi-^f^iibiicere^^non certè alto induCîasfludio, quant hêne de optimo quoq. ^ac in prïmü quidem ' '^^‘^fapoßeritateßum'ampblfma ^eipub. Genuenfsres'^SÎas Latinü literis illufirarem^ hitscrendi. Nec 'btar in exeufandà hacmeafeflinàtionelbngA'vérborumfirie, cnm 'vtiuf ^ffque facile per nbsp;nbsp;modo dd hui^s noßrxhiflortte leSiionem debit um cdnd'oYem ac ^ebiitti-

tudicij attulerit, perpendere ae icfimare ’valeat^qudm muîta,etiam/dgacifimum *^^lt;ieoculatifimum friptorem, à quo equidem^itfverum fatedr i,multù parafangis ab-tanta rerum diuerftaté effugidnt,qult;eniß temporù decurfu adincudem reuocari^ abfoluipojfiint. yerumenimuero cùm huius noßree opera moles tanta fuerit^ non oneri fuccubuerim,/fero me faedègratiam abhumdnitate tua impetratu-^‘*fft,etßomnia pro dignttate hißorica non dixerim,fi omnia denique eo ordmequi maximè ^^^umtur:,non recenfuerim. ^andoquidem, ift ingenue quodres efi^ eloquar,rerum èbn-^“tenatione ac perpetuo quodammodo nexu implicatus, vitra infiituti nofiri opens atque ^finati laborts fepimenta nbsp;nbsp;limites longe fum proueSius. Mèmini enim^ me flatim ab ope-

'^'inofriexordio, nihilperinde habuijfeantiquius, quam Veritâtis àc breuitdtisfiudtopla-^ ure (ÿ- commendari. Sèd quid agas } Tanta fuit multarum rerum perplexa coÿjitio^ atque ^^^dpaucarum intricatainuefligatio^vtiUa^nifimultocum fudoreàc temporis interfiitio ^^Probatifiimis au^oribus inuefligari atque erui nequîuerint, àdeoprofetib, vt hac dijfi^ ^watepra^editus ^multa mihi obiter circa aliquam retraSiationcinfiicet meinuiibßnftante^ titra intermifiionem vllam vrgente typographoßoe tempore euulgandafuerint. Nolui ^tgt;'tn(ncommittere,Deofauente,quin temporis opportunitate adiutus ^errorès admiffos, necLynceus in tanta^vti dixi,celeritate fdtilè animaduertere queat,quoadeius fieri f'^Ptrit,rëcognouerim,recognitos emendauerim^ac opus meum d liturts nbsp;nbsp;mendis^ qua tibi

^itiddubiè tn oculosincurrerunt^ e^ pafiimfifè dedefüni oTuiam Vindtcauerim re-pur^auerim- Interim ent tua humanitatis atque beneuolentia:, hos noflros admiffos errores bonfolum nonreprehendere,fed candide atque humaniter êxcufare. Itaproculdubibfietpot ^t/neapte naturapromerendi tui^udio mirificèflagrantem atque incenfum deinceps ad tu qua adbuc tn vmbra inter priudtos nofiros parietes imperfe^a debtefiunt refir-tinntur, modo Vita fuperfit,perpolienda,cr adpublicam lt;Vtilitatem euulganda,alacriorem teddas. Fruere interim hù noßris vigiliù afiiduis lucubratioriibusinon altunde certè profebîis^ quàm quod maiorempofieritatis^ quàmprajentis fruSîus^^el vUitss emolumenti ntionem haberemus. ^odeum ita fit,, multù cordatis'Z’iri^xplorato confiet,tui erit ^ffitijpetulantiores linguas tuafalutariadmonitione,ceuiniebîo freno^ d viruîenta dtcaci-tAte nbsp;nbsp;mordacitateinhibere. Sunt enim aliqui IfiateroneS:, quorumhngua tam efiprodtga^

tiolitbilis atque infrenis ^Vt femper fluat ^ac afiuet colluùione nJerborum humidor um ci?* bpfantium^non immeritoab optimis quibufque vtriufque linguaprincipibus omnium ata-tum femper reprehenfi taxati,niniirum quodegregic viderent atque intelhgerent,ipfis *oerbanon inpeFiore,vt Homenss Z^lyfiem hoc nominefummoper'e commendat^fedin labns Mqueinore nafei. Tua igituretiam erit fingularis benignitatis:,mé db o^nl cdlumnianjin-dicare^ nbsp;nbsp;nbsp;lUorumpetulantiatuam modefiiarn fortiter oppofiere lt;nbsp;Hacenitn nullis qudm

érudit ii at qui ingenuis homintbus fcribuntur. Abutantur alq aliorumUbonbuf ^rtVo-- lent J nbsp;nbsp;nbsp;fycophantico more profcindant nos ftro libito publtce, ac priuAtim-^ nthtl moror,

dummodo intellexerodjos noSlros labores non aliunde pretium jumere^ quÀm ab optima inteperrima benemerendi 'Voluntate atque conflAntia-oarum mediMfidiut de illü fibcitu/, quos quot;vitium loquendi atque obtrecdAndi tenetyion auterquÀm vcternofum folet excruäa-re bibendi ac dormtendi morbus, Ceterum^ 'vt huic narrationi finem fAciAm, epibfpi loco obiter dfxero^nihtlmemapüin pr^sfentiarum habuijje inVotù^quÀm huncnoßruw par-tumyotpotidtximuSyn£uü maculis a^^erfitm^ abluere^p^ in melioremformAmredipere acreponere.Sedqubd'verererdiuncnofirtlaborù fru^um^qui non alio reliât j^ti mm flt;epe dixi^quàm ad 'quot;vtiïit atem publicam^Qd ad Reip. Genuenßs dignitatem amplificaudam, præuentioneinterceptumiri^nongrauatèhoc conßliisacprecibus amicorum dedi^'Vthoc opuj^qualecumque etiam ejjetßn lucem emitterem^ fßeransme deinceps omnia Ailigentimi, quàm haEienM^ quot;Vti etiam fitperius memini^ recogniturum nbsp;nbsp;emendaturum. f^ale, ac me,

zaifcaßnem toaispro totius, nbsp;nbsp;pag.^.ßfth initinm lege vrbem ipfàni fub teirpcratilîii'nOcælocOn-

llitutatn amp;c. pag.6. inuàdipro atlrtrivi. pa.7. lin. z i .hoftibuspro bofte. nbsp;nbsp;12. ratas facerentpr« ratificarcnt.

I 3. lin. 11. Brixianipro Brixiam. In eàiempagina obfernahii., Amicnm Grilluni amp;nbsp;Rogerium luftiniaiiuni fuiftè patricios Genuenf. amp;nbsp;proptcrea minirne ablegatos fuifle à rege S iciliæ ad Senatum,fed côntrà cuenidê, Vt fcilicet ipfi à Scnatu ad Sicùlum regem mitterentur. nbsp;15 .vereque pro vcra. i.fnb/»fWjeflènt proermz,

4lt;gt;. lin.6.pofi federatesäeefl, în prómptüâtque ad manus habebat. 66.lin.15. legeChriftinapro Chriftia-ha,(^ Georgijpro Gregorij. 68-/w.iô.îuxtàque pro iuxta. 83./lt;«.7.conicnfuproconfenfum. 93.2. fub-indeefi fnperfbium. 109.Jy./cçeex Alpibus agminadfn. loo.iô.Orientalcpro Orientalem. lij.di-exerciti milidæ, 145.9. Iliademprolliadam. 153. Ji.qidbus pro quo. löi.SzuonenCisdecß Epiicopi, circa/inent. lóy.’io.Rep.proRcfp, 184. ig.ægerqueanimiproægei. i86.5i./lt;f«,incolu' mitas bonorum confetuaripoflît. 189./«^ƒ»«»5legemfancitalneflè, pro lex fancitaeft, 191. lo.afperi f ro irpcræ.ptbßnent einfdempag.ipfe,proipd. nbsp;nbsp;nbsp;i99.33.rcipondiftepro reipondit. zoz.vlüma lin.3iK\-

umproSatellum. 204.5.indequeproinde rurfmeadempag.Grimaddam pro Gnmz'cio. zo^.lin.i^-lege eodem ahtiO ingend can'tatcacpænüria vini laboratum, nbsp;nbsp;zo7.lin.ii.nihil tumamplius. iiQ.ifgt;pen~

ult.hn. lege loanne Carolo Aenobarbo, vulgo ab Eijlenbardc. 21 i.24.Aloftainpro Alcftain. ii^.vlt, /««.æmulis proamulis. 2ï9.i7.collocararpro collocarant. nbsp;nbsp;220.20.fuerintprofuerüiit.

cellum proßaracellum. nbsp;nbsp;nbsp;eadempag. Mucdmpro Mzcia.m. 272.24. exortapro exortæ.

tolerantiaprointolerantia. 285./o^oloanne PnilippoFliico. ^06.fnbfinemdeefl adoiSciumredigerewr. 307,aliorumqueproaliol-um. »Yowquod fi præftarent/»e4Cfe«r«. 5o8.ow4i»«ri«OTfufïceretprofuflicetent. 325.conftitutàmpro conftitutum. nbsp;nbsp;42 5.conftitueratpro conftituerant. 342. quoad eins fieri poflet.

357.2.Ciboum pro Ciborüm. 36z.vlt.ltn. rufticabanturprorufticabatur. 570. CiboumproCiborum. 381.21. Miolanium pro Mediolanum. 42 5.owlt;Jƒ«ow^lulio fccundopro tertio legendum 4:7' r). fui pro fiue. nbsp;nbsp;430.21. lege fi pari e/rc. nbsp;nbsp;431 .finbfinem cecidide narrant. nbsp;nbsp;449. cum Francifco pro Ludo-

uico. 453-denunciabatprodenunciabant. 478. H-deey^admaioremin pofterumamp;c. \olt;).'wmedio pag.exercuicproexcreair. 533.rorrw//«. infelicitatisprofclicitatis. 553. yî«fw inuoluatur pro in-uoluantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ~ o. in medio pagina pro inter vtramqiiere^em, lege inter Gallosßc Hifpanos . Inmar-

ginepag..^^^. loco Pauli Fulgofij lt;2ppo«lt;»r»r Prolperi Adurnij. 'Jteminmargtne 367. Conradi Stanghs Mediolanenfis Principis Icgati.

5 T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gcnuenß Reipublicx Libertatem, quae Andrex Prmci-

ac de Patrix dignitatefatute potii/^, quamde fidiciti^ f-utrtute bemficio donàta^ ac recuperate fuit : etr-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitipm in animis Ligurttm ferpere tacitee pmultates^

ac occu ta ißtdia ^qu£ poßmodum traEîu temporis creßerite hominiun Cuhovî ■ 1 gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^’■tione^florentibusquediuitiis (vt opulentie comeseü

L\ ■ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcitM int. lamque eo vent urn er at, vt omnes Italue

TUtrenitir ,• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niiferaiiltiferketantüT^eipuUiuMtltm-

äum exirjdir ’t ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘!^“'’*‘’’lgt;‘‘lgt;‘‘lt;”«gt;iilgt;iaexitiMi,necfmlèextmimi-

currerent Hifuere To^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quiet e^ It ah cis t umultibus tam puUulantibus oc~

ci^iZZZ t'op'^x^-- El nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CahcRcgi

loANNES EPISCOPVS OSTIEN. CARDINALÎS M O R O N V S, S A-CRI COLLEGII PRIOR, S A N C T AE S E D I S APOSTOLICAE DE LATERE LEGATVS,amp;G

PetRVS PAVNVS COSTACHI ARIVS , SACRt IMPERII COMES, ET PRINCEPS, EPISCOPVS ACQVENSlSj CAESA-REVSÇ^E ORATOR, ET C OM M IS S A RI V S, amp;C.

Don carolvs a' borgia gandtae dvx,amp;c. et-don io-ANNES DE IDIAQVEZ, SACRAE CATHOLICAE MAIESTA-TIS C O N S I L I A R I V S, ET APVD GENVENSES EIYSDEM ORATOR, AMBO MINISTRI CATHOLICI REGIS,amp;C.

D M o N E N T nos facrofandæ Leges, üâ Prndentum refponfâjVt, an-tequam de formanda Republica, amp;nbsp;de humanis Legibus condendis co-gitemus,ad Chrifbanæ Religionis culcum refpiciamus. Adducimuretiam exemplononnullaruin Prouinciaruin , quæftatim atq. à Religione Cliri-iliana deuiarunt, declinarunt ,ipfæ etiam declinare , ac demum ruere cœperunt. Propterea profpicicces Rempubl.Gcnuenfem femper,amp;: omni cempore Chriftiana: Religioniscultricem fuiire,exifl:imauimusillud tantum elTeprouidendum , vtüluftriflîmus Dux, amp;nbsp;Gubcrnatorcsftatim atque petitum fueric à reuerendilfimo Antiftice , in caufis quæ ad forum fuum IpeÓlant, amp;nbsp;à reuerendo Inquifi-tore, pro coëicendis, amp;!. cartigandis Hærcticis, amp;nbsp;fulpeâis, brachium, amp;nbsp;auxilium fuum prompteconcedere debeant. Inluper aduertent, amp;nbsp;cauebunt ne aliquidcontra clericorum perfonas, bonave Ecclcfiaftica , corumveimmunitates, auc aduerhis Ecclefiafticäm liberta-tem aliquidcommitrant ,aut à Magiftratibuscommitti permittant. Etquoniam Principis, amp;fupremorum Magiftratuum mores in.ciuitate max!mèobfèruantur,amp;:fpeól:antur ,exci-tanturquepopuli,amp;: fubditi maiorum exemplis adeorum imitaiionem ;vt cultusdiuinvis principaliteroblerueturjiortamurexcellentiffimum Ducem, Magnificos Gubernatores, amp;nbsp;Procuracores, ceterosque in ciuitate Magiftratus, vt diebus (altem Palchatis, amp;nbsp;Natiuitatis Dominion Ecclefia Archiepilcopali à rcuerédifiîmo Præfule làndillîmam Euchariftiam publice, amp;nbsp;reuerenrer fumant; diebus follemnibusin Ecclefia maiorimaneconueniant;ibi di-uina, Verbumque Dei audiant, amp;nbsp;tempore Quadragefimæ pr^edicationibus frequenter interfint.

A DRcipublicæGenuenfisinfi:aurationem,autpotius inftitutionem manumappofituri, ^iuxta Principum noftrorum facultatem,amp; auóïoritatem,illud primo ante oculoshabui-nius,nihil efle quodredè inflitutam Rempubiicam faciliuslabefaclare, eiusque tadices.ac fiindamenta radicitus,amp;: funditus extirpate, atqueeuellere poflit ■ nihil quod eihldem vitalem, fpiritum penitus extinguere valeat, quamordinum , nominum, colorumve diuifio,amp;i difparitas, ac perniciofæ in ciuitateciuium fadiones. Neque enim dubitanduiif eft, quin ftacimatque abominandahæc peftis in Republica fundamenta iecerit,ciues oitines, poftha-^ bito public!, ac communis boni, amp;nbsp;commodi ftudio, ac defiderio (quod in libero ciuepræci-* puum efle de beret) adproprij coloris augmentum, ad contrariæ fadionis oppreftionem temerario impetu ac curfuimpellantur : quæpoftmodum futuræ ôï proximæTyrannidis

fpeciein aut imaginem referont. ïd, qliod in hac pôtiflimüm Gcnürnfi Republicâ proprium , Si prjecipùum eîTe, turn piiica, vetera, tum etiam noua exempla ( qtiod fummi miferationiseft) clariflîmèdemonilrantj amp;c oculisnoftrisfubiecerunt. Hilccigiturexemplis, imo certaratione common (quod inrtaurandæ huius Rcipublicæ caput, balîin exiftima-uimus) hacperpétua,amp;inuiolabili Lege(ancimus,amp;:dceernimus,tol]endascireomncsdi-uifiones, quæ hadenus in hac ciuîtate malo ïùo extiterunt, tâm quæ nomina, aut cognomina per(bnarum,quamquxordinufn,corörum,fadlionum ,aut locorumdcnominationcni concernunt; atque ita tollendas, vt amp;nbsp;radicitus extirpatæ, «à memoria hominum dcleta, abolitæ penitus, amp;nbsp;in totum efle ccnièantur. Et vt facilius hoe animi noftri propofitum cxecutioni demandari poific : volumus ,amp; expreisc mandamus, abroganda , amp;nbsp;antiqnandà efle nomina nobilium Veterum,amp; Nouorum, ièu Aggregatorum, aut Popularium,eoruni-ve,qui intus, forifveflint, Porticuumque fanctorum Petri, Lucæ, amp;omnia alianomina, cognomina,appellationes,amp;dcnominanoncs, tam peribnarum,quarn colorurn, aut fadio-num,familiarumque, aut (quod dicitur) Albergorum, neenon locorum, amp;porticuun],quæ hadenüs in Vfu, aut pótius ab viu fuerunq ömnia alia, qUibus inter cities diuifio ihduci,aut conferuari poflït; ira vt qui pofthac hafee abominabiles recordationes, aut qüamlibet eariim renouare,autinftaurareauÏus fucrit,aut deeiscontentiosè loqui,omnibus hoiloribus,Si commodisNobilitatis ipló iure,amp;: fado priuatuscenieatur.Déclarantesinfuper pro bono,iii-fl:o,quieto,amp; pacifico Reipublicærcgimine,omnes, qui nunc in libroCiuilitatisdefcripti funt, amp;nbsp;qui in futurum iuxta Icgum noftrarum formain deicribentur, amp;nbsp;omnem eariitn di(-pofitionem explebunt itainipia Reipublicæadminiftrandæiurifdrdionc, 8^ nuâotitatecÛe pares, amp;nbsp;æqualeSp vt nulla penitus diipafitate, aut inæqualitate difcernantur, Si non miniiSj ac fl eadem die,amp; horaomnesad moderandæ Reipublicæ faculrarem promoti, aut euedi fuiflent. Volumusque nunc,amp; perpetuo adefle vnum, folum,amp; fingularcm,ntillisque terminis ,aut numeris diuifum Nobilitatis, Si ciuium Rempublicam adminiflrantium ordinem.

Infupcr ciim vfus ipfe plane docucrit omnes haice priuatas fl militates, ciuiliaque, ac in? teftinadiflidiaoriginem , fomentum, acincrementum habuifleabhis afliimptionibiisalienarum familiariim,Si inflgnium,quæ per eos qui Nobilitati afcribebantur, hadenus fadx fuerunt; volentes hanc malorum omnium radicem, Si caput tollere, Si extirpate ; Mandat mus, amp;enixèiniungimus omnibus, amp;nbsp;vniueriis ciuibus in libro Ciuilitatis delcriptis, Si qui ab anno lyxS. citraalicuius familiænomen,amp;ftemmataaflumpferunt,vtinhiturum,Si perpetuo ipfl, ac eoruih defeendentes propiiæ, ac naturalis familiæ infignibus, cognomine, Si denominatione tarn in voce, quàm in quacumque publica, aut priuata icriptura vtantur, dimiflo penitus nomine, Si appellatione cognominis afliimpti. Si infignibus. Non obftanti-bus quibufeumque Scatutis, Legibus, Decretis, aut confuetudine, in contrari um difponen-tibus. Idem intelligaturin omnibus, Si per omnia in his qui in futurum in ordinem Nobi-iitatis cooptabuntur.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l)ectdrattó drtium Ol^echanicarum^

I, ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P VT I I 1.

A N,g V S T IÆ loci,Sihominum mulcitudini,àcregionisfterilitaticompatientes,ipiîus -^deniqueciuitatis antiquum morem mature confiderantes; Declaramusartesinfrafcri-ptas, fl modo quæ infra exerceantur,nihil præiudicare Nobilitati;artes fcilicet Serici, Lanx, Si Pannorum,quas vulgus Seatcriam,Lanariam,Pannariâ Si Draperiam vocat.Eademq. ra-tioneartera earn quaqliis merces omnium rcrum in magna quantitate,Si non minutatini vendendas in offleina aliqga retinet,qui lingua materna Fondaghieri all nuncupantur; dum tarnen Nobiles ipfinequeeas propriis manibus exerceant, ncq. in apotheca refldeant.

Notaries infuper, qui inftrumenta,6i vltimas hominum voluntates domi fuæ, vel in infir-morum ædibusconficiunt; dum tarnenncc^camnum,lèuapothecam priuatim, autpublice retinegnt,.pec præcepta feribant, minusque apudaliquod tribunal aduarij exiftantjdigni-tati,fuæ, acNobilitatinequaquam derogate decernimus.

, Nobiles,præterea, qui reinurarnanæ,ac çambiorum negotiationi operamdant,dummo-do conttadus fœneraticios. Si cambia illicit^,Si à fandipnibus Pontificiisdamnatanon exerceant', ad Magiftratus, Sialiasjpfius ciuitafis dignitates admitti poflint. Si fecusfccifle légitimé damnatifuerint, vitra alias pœnasà ,iure inflidas, omnibus Magifl:ratibus,acdigni-Utibus,Siinadminiftratione Reipubhcæ hononbus iplo iure priuatifint.

k E r P V B L. G E N V E N s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ V

Dehisverô bJóbilibus qui publica vedigalia, quas gabcllaspalîîm nuncupantiis,amp; pu-Micosredditus emùnt, conducuntvc; illud Hatucndum cfle duximus ,'vtinter Nôbiles ceri-fcvalcantjfiàmercenariiSjamp;exploratorum officiiS hoc in negotio abftinuerihc,amp;præîèr-timfi nec ad portas, pontelve in fpcélandis meicibus,nceih luftrandâ tegione pro èxplöran-fraudibus ,vel mercede confcribendis licenciis, aut libfis, aut aliii huiüfmôdiôpetàiii impenderint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^. nbsp;nbsp;nbsp;।

Eos quoque fumma ratione à Nobilitatc non efle excliidcndos arbitrati Turnus, qui naùi-gàtioniegregiè operam dant: quôd antiquiGenucnfeshii anibus lhagnüm Patrie,^ lîbino-TOcn compararunc, pofterisque fuis glôriain propagarunt ,indequc quotidie Vrbi ipfi maxî-roacommodaproueniant. Itaque Naüarchos,quos vulgus magnarum NaUium;,amp;:Trire-wium Gapitaneos, amp;nbsp;Patronos vocat, nequaquam Nobilitati fuæ derd^redccernimuS. ,

Cetcrasautem ouanesalias àrtes, in quibus manuum artificiumverfàcuri amp;prarfcrtiiii qüando resemuntur, vt in alialn formam rhanuum operamutentur,amp;: vendantur,Mccha-nicasiamp; Nobilitati répugnantes declaramus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ca PVT i f I r; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

C^-Fientes Rempublicatn bancquotidie magis augéri,amp;: flôrelcerc; exiftiinaüimus nihil elTe qüod ci maius incrementum afïerre poUît, quàm fi bonis ciuibus, amp;nbsp;qui iri ^empublicanlpropcnlbfunt animo, quorum numerolàell in hac ciuitate copia,coniè-(jLiendæ Nobiliratis præmia proponantur : hoc cnim paóló fiet, vt multi hac fpe gloriæ, Eonoris alledi, ad virtutem, ac ad de Republica benemerendum accendantur.

JJl igitur qui hodie ad Nobilitatem afpirant, vcl earn quoüis iure,aut decrcto fibi debe-^‘■^ripiæcenduntjdcicribifecurabuntapudqucm Senatus decreuerit. Mox cd. illuftrifiî-misduobus Collcgiis quinque forte extrahentur, qui pro hac vice Mâgiftratus officio fun-gentur. lurabunt ifti in primis in manibus Ducis fo legaliter, amp;nbsp;fideliter j ac fccreto munus ^uumexpleturos. Habebit hicordonotulam omnium prætendentiiim jfou candidatofum, onini diligentia, fide, ac filentio fine feriptura aliqua fingulorum qiialitates inquirer, recc-peasque vniüfcuiüiqueinformationes Senatui, duobus Collcgiis, ac minori Concilio fimul coadis fîdelirer referet. Quibus mature perpenfis, fi quis eorum duas partes ex tribus lùffra-giorum feret, aferiptus Nobilitaticenfebitut; qui veto focus, pro ea vice à Nobilitate exclu-Euserit. His^qui hac prima vice inter Nobiles afiumicupiunt,fiGenuæ,velinDominiofue-hnt.ftatutum intelligaturtenlpus fox menfium àdiepromulgatarum præfontium Légume ■ntraquodaffumi curent ; his verô, qui abfontes erunt 3 anni vnius. Quôd fi in dido tern-pore nonaflumentur, feianr fo omnino, amp;nbsp;prorlus exclufos efle a fua prætcnfîone. Non ob-ftantibusquibufoumqUe Decrctis, fine generalibus, fine particularibus,aut deferiptionibus quibufeuraque ;quæ omnia penitus, amp;nbsp;intotum irritamus, amp;nbsp;annullaraus. Déclarantes Eifcelàluum efle ius tantum,hanc alTumptionem obtinendiin numero eorum qui quotan-ad Nobilitatem cuocandi iùnt ; fi modo foruarint ea quæ in prasfonti Sanclione iàncita ^nnt. Ceterùm his qui hac prima vice ad Nobilitatem alpirant, non oberit artes Media-nicasexercuifle : modöcas omnino dimittant ante aflumptionem. Aliis autem qualitati-I’uSjquas in his qui iure ordinario, amp;: in fingulos annos cooptandi i'unt, requiliuimus, nitllo padocareant. Filij, quos Nobiles ifti poftrrtodum delegitimo niÄrimonio lüicipicnt,amp;: ipfl Nobiles intelligantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ƒ r

In Nobilium numero defcripti, qui hadenus artes Mechanicas Nobilibusprfofentiuiri f cguin vigore interdidas amp;nbsp;exercuerunt, amp;nbsp;Accrcent, intra annum à promulgan'one præ-‘cntiunijverè, amp;nbsp;cum effedu eas dimittant. Tnterini veto priuilegiis Nobilitatis non ca-’'caiit. Quod fi intraalium annum, quern ex poft ex gratia indulgemus,intra quern tamcil perfiui Nobilitate non licebit, omnino artes Mechanicas non reliquerint, ftatim ipfo iure^ amp;ftado perpetuo à Nobilitate ciedicenfoantur. amp;vti Legum,amp; Nobilitati^contemptores, '^'^nponintaraplius adeamreftitui. Horum filiis,dum pater inter Nobiles erat, natisnön obcrit paterna eiedio, raodo ipfi à Mechanicis artibus abftineant, nec aliud priuatione di-gnu ni

gnum cotnmiccanf. ^oflverócicdionem, amp;ante aeïcprain Nobilicatcm natinoncenfcnn-tur NobiJesjfèd virtiiteadinftarceteroriim viam {ibiad parandsm Nnbilitatem {ïerrMt.

inHiper/iatujmus,YCïïnguJisannisin ipló lanuarij menüs initio ilJuftriiïnna üominario, cum duobuS Collegiis, ac minori Concilio diligenter cónfidctct, ac perpcndac, an co anno aliqui /încîncer Nöbilcsadrcribendi. quod û vi/ùm fucrit aJiquos cooprandos cire,non poHit vitra decem, ex cinitare {cilicec Icptcnij ex Ripai iis veto très, Nobilitate ind^nire. Cüni igi-tur de a/Tumendis Nobilibtisdecrecum fucnt, ilJuibi/Iîma Dominatio ,ddcriptisomnibus vcriufque Collegij nominibuS) curabit diligenter, vc forte quinqueextrahanrur,qui omni diligentia, Edc, ûlencio, prudentie, S^Enc vlla prorfus (criptura in foi njaiiones vniuetfa-literfumant, quinani illi'fint in ciuitate, amp;nbsp;Ripariis,qüos magis Nobilitatis {plendorcdi-gnos, Sd Reipublica:profuturos exilUmarint j vt fiio tempore in Senatiï ,amp;' minori Concilio di{îinâè,amp;:Ene vlla fraudercfcrre vaJeanr. f^nod vt melius ôc falubriuscEîcere pollJnt, coram excellcntiffimoDucciuramentum prœÛaEiint.quôd ccrum munusEdcliterexplcbitnt, Et nihilominas qui vota date dehcbünti ipE quoquc narine, iè cctcrorum diligcàcia à propria negligentia non effe excufaces.

Hosaucem, qui bociplendore Nobilicacis coboneEari cupiunc,conuenit bonæ vocis,amp;: famx elfci ex légitima matrimanio natosj ab omni arte Mccbanica per triennium antcabf-tinuiEe ; omnique bxreticx prauitatis , ieditionis, aut criminis infamiam itrogantis labe mundoseiJè- ciuitatemque Genux,vcl Riparias ( débité referendoE cum vi[a:inteffritate, morumquehonclîate diutina, maiorum babitatione incoluiEc oporteci. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

Ç^IVES ipE,poEquam bjobilicate modo quo Eipra inEgnici fucrint, Hon poEintampIhii I ^in futurum aliquam artem Nobilibus probibitam exerccre; aliâs ipib iure, Sifadopri- I tiaci Nobilitateperpetuo exiEanC.

^Vm adminiEracio Reipublicx GenuenEs his tantum ciuibus crédita Ec qaiinlibro ^-^Ciuilitatis delcripti funt, amp;: pro tempore legitime defcribentut; cxiEimauimus conue-nire, quodlibet biccertaaliqua cum ratione, amp;nbsp;Lege compiletur, regaturjconfcriptitsq. diligentercuEodiatur.Proptetea volumus quam primEin inlibrocgregiecompaäo,amp;con-furo, SânumerisEiisin vnaquaquepaginadiEindo, deEcnbiper Cancelhrium,aatScribam ab illuEriEtma Dominatione deputandum, pr^fentibus tarnen illuEriEimo Duce, amp;nbsp;duobus ex MagniEcis Gubernatoribus forte extrabendis, omnia nomina eoram ciiiium,^ Nobilium GenuenEum, qui in bbro Ciuilitatis nunc deCcripti repcriuntur, cum corum nomi-'tiibus propriis, aepatrun^ Eiorum, Sc cognomine proprix acnaturalis familix fux,dimHra aEumptaj E quam habent. Hisaddi volumus nomina omnium quosex his qui defcripri funt, legitime natosefPe conEiterit: etiam quodabfentes à ciuitate Ent. Alios vero, Equos nbsp;nbsp;nbsp;I

R E I P V B I, GENVENSIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vij

ncc nouum aliquod nomen, aut familiam addere ,auc iam infcripta nomina, aut familias (Iclcrc,aurin eis, corumvcaliquo quicquam penitus,nec {yllabamimmutarc ,nidÇanccf-lariiisadid per illuflriffimam Dominationem depurandtisjarqueid ,non nili pixienrc,amp;' mandante illuftriflhno Dnce, Sgt;c dnobus ad id muneris nominandis. necfuper aliquo çoruni aiiquidinfcribar, aut aboleat,nifictianifuperâiteroitidem perficiat. Ecbæcomniaobfër-uarivolunnisfub pœnaf'aiïî. Statim autem acomniainfcriptacruntjquæiÜuftrj/fimu^ Dnx^ amp;duo d.eputandi vt iùprà mandauerint,libri in locis.iam deftinatis reponencux, Quod.Ein, aliquo horum aliquid abrafum,aut additum , quod fufpicioncm pariac falb, coinpcrietiir, Icianthi quorum fidci librorum cuftodiatqrnraifTfieft,ïchuiustemcrarijfaâi,auCjneck's gcntixfuxrationemreddituros. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

c CRiPsiMVis centum amp;nbsp;viginti Patres ex totO Reipubliçæ corpore fummdj '^lliidio amp;nbsp;diligentia felcdosjqui prudentia, virtuce, rerumexperientia^jÄ: in P3tri,apx meritis vifi ftint præftantiorcs. Qua in re illud tantum in animo habuimus, vt Rcipublicafc conferuationi, amp;nbsp;publicæquieti hac optinlorum virorum cicebone confuleremus. Eorum autem nomina in vrnareponi iufiimus; vtmaiorüm Magiftratuum,quorum confilioh'æc Rcfpublica in futurum moderanda erit, celebre, atqueelegansfitScminariiim. Verum non ''idetur plene latis fadum noftris mentibUs ; nifi eciani prouideatur, quo pado Seminarium Iwc, tanta cum ratione conftiturum, à fraudibus, quæ contingere pofient, lài tum,tcdumq. cohferuaridebcat; qua item ratione extrahendorum deficientium, aurciiciendorum' (fi qol onnt) numerus fingulis annis fuppleri pofiit. Sancimus igitur in ptiniiS horiim nomina cuni bniiliæjamp;patrisdenorainatione in mcmbranis,feu chartuliseiuldem materix,forraæ,ac magnitudinis deferibi;easque vniformi rationecomplicatas in capfula ferrca reponidcbercj quæ fine trium clauium diuerlarum minifterio aperiri non pofiit. Haru m vnam excellentii-fimus Dux, aliam Procurator natu maior, tertiam vero CanccIlariU.s ab illuftrifiima Domi-nacione deputandus feruabunt. ClaudetUr capiula hæc ita firmata in alia ferrea, quæ excel* lentifTimiDucis fidei committetur. Clauium autem duarum, amp;diuerfarum quarumopefa capfahæcmaiorrelcranda erit, altcraapud vnum exfupremisSindicatoribus qui.aliosætatc præcellat; altera apudvnum ex Legum Conièruatoribuseuftodietur.

Ad hæc volumus præcipuum librum contici, in quo vti diligenter amp;nbsp;fideliter corum ci-uiiim nomina, proutin membranis, amp;: chartulisquæ in capfula conduntur, iacent, dclcripta enint, ita deficientium extrahendorum, nec non eorum qui tarn quam fadi indignieiicien-ttir,nomina, amp;nbsp;ex aduerlbnomina eorum quos in taüum locum 1'ubrogari continget, indies lefciri debere decernimus. Huius autem libii cuftodiam, amp;rationcm Conleruatoribus Legumcommittendamduximus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■!lt;,/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h-.

Vbieledioaliqua facienda erit Gubernatörum, amp;nbsp;PrOcüratorum ; quat în fingulo femc-Hrimediomenfe Iunio,amp; medio Decembrifietcoram duobus Collcgiis,ae Conciliomino-rfadfiftentibusetiam Conferuatoribus Legum jihuftriflimus Duxcapiam deferri manda-bit,amp;pcrpucrUmähnorUm adfummum decem ab illuftrifiima Dorninationevocandum^ quem tune publicis impenfis veftiri volumus, aperirCj ab eaq. per eundem puerum quinqUé nominä, aut chartulas quæ prius feduIo commixtæ linr, extrahi; ex quibüs, tfe's,quorum -nomina primo loco edUcentur, Gubernatores, amp;nbsp;duo pofiremi Procuratores conftituantur : fi tarnen prius Cönlefuatores Legum eos fuperftites efie ,amp; præfentes, vel non diftantes àcH uitatccentum millibus pafliium ,ita vt termino quindecim die«m vocatiad Magiftfatutrt acccdcre pofiint, nec ex Legum noftrarum feric aliquo modo fados indignos recognouerint. Si ex bis qui ibrte extradi erunt aliqui mortui fint, aut poftquamin vrnaconditi lunt, Fadi indigni ex Legum noftrarumnorma;nulla^larum chartularum ratiohabeatur :fedaHj eorum loco ftatim ediiccndi erunt per puerum. Quqd fi in eis aliqui crunt ablcntcs vlcrÀ centum milliaria, eorum nomina in vrnam, aut capiulara reponentur, aüisexfradis.Si ve-roexhis quos puer primo educet ,reperiantur duo, aut tres vnius familiæ,ita exiftiin^. iiimusconuenire, vt primus in Gubernatorum numerum eledus intelligatur; {ccundusiri Collegium Procuratorum cooptatus; tertij verö nomen, feu chärtulaminvrnam repo- • nimaiidamus. Si veroexvltimo extradis amboreperiantur eiufdem familiæ, poftremum a a 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in vr-

Viij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t E G É s K Ó V Æ '

în vrnamconiîciendum efle,altero edudô ,volumus. Eorüm munüs biennioâutet,quo lâpfôj OmniMâgiftratu vacenc.

Vbi fuppienduseric numerusextradornm,môrtnorum, amp;nbsp;eOrüm qui vti faâi indignij eiicientur, quem omnino infinecuiuflibecannifuppleri volumus; cliget menle Dccenibri Concilium minus, concurrcntibus tribus partibus ex quinque fuffragiorumiex vniuerlà Nobilitate duplicatûm numerum eorüm qui rcponcndi (untin vrnam jqui tarnen requi/î-tis qualicatîbus non careanc. Horum nomina ad Concilium maius mittentur;quod, îùm-ptis de more (uffragiis, frequenciori calcule eliget eos qui ad complendum vrnâsnuttierlim neceflarij funt;amp; vbi panbus votis concendatur, necconcénrio bis fu ni pris iuß'ragiis tolli porte videatui'j tuhc force ex eodem Goncilio quinque eligantur, qui paritatis contentioncra votorum imparitate collent. Si dealiquo qui prælcns fit, lùfFragia ferenda ei unt, ipléonini-no à voto abitinebic, ne in propria eau là indicium ferae. Idem intelligatur fancitum vbi de patrejfiIio,fratre,focero,autgenetofiiffragiafcrcQda crunt. Licebic vnicuique in Concilia minorivnum tantdm omnium votisdilcutiendiim nominate; modo nec patreni,nec filium, nec fratrem, nee focerurn, aut generum nüncupet. Horüm, qui Concilij maioris iudicio aptiores fuerinc exiftimaeijuominain chartulis ,lcu membranis conformibus, amp;nbsp;pari bus, vt diâ:um eftjConlcvibantur, amp;incapfularecondantur,necnon in librum diligenter referantuti

lirwAtionumeri Gubematorum^^^ Procuratorunii , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A PVT V I I 1.

SA N c I M v s in porteriim Collegium Gubernatorum ex duodccim ciuibus confiftere, Procuracorum veto ex oólo, vlcra perpetuos.

VT autem vriufquifquc in partem muherum amp;nbsp;Magiftratuum fe vocaturti ertefentiat; volumus geminos ex eadem familia in Gubernatorum, nec Procuracorum Collegia codem cemporeportcosertc;vnum verb infingulo Collegio concedimus, vlcra Ducem,fi£ perpe tuos.

' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gapvt x.

NV LL V S ad Magiftratus,necadaliqua ex Conciliis aflumatur, nifihabeatiri ciuitate Genuæ domicilium, aut in eahabitée. Habitare aucem, amp;nbsp;domicilium haberequisin^ telligatur, fi cum parencibus, auc in domo conduóla in vrbe maiori anni parce viuat.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' De maiori Concilio,

CO N s i LIA R I i maibris Concilij, quod Principis, Icu Reipublicxperfonamiefert, minores annis viginti quinque ne fint : liceat camen his quibus creandi huius Confilij audoritas data eft, vfque ad (exagintaeligercj qui vigefimumfccundum annum exceflerint: fi; icaeis expedite videbicitr. Artem aliquam Nobilibus non conceftam per triennium ante nonexercuerint. ExcipiUnturabhaefandionehi quivigore prarfentiumLegumintermi-no annij aut biennij artes l^echanicas deleruerint.

QVr ad Concilium minus eilocahdi fune, pro medietatc ännorütri fint hon minus tri-ginta : pro alia verb ad minus viginti feptem ( Dodoribus, amp;nbsp;Medicis exceptis) qui, ft reliquis qualitatibus non carebunt, biennio antè recipi poterunt. Sint ciuitatis habitatores. commodumhabeant inciuitate,aut dominio patrimonium. Artem aliquam Mechani-camgt; amp;: Nobilibus nonconcelTam per quinquennium ante non exercuerint;

k E t P V Û t. G fe N V É N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS

QVI in ciuitate Magiftratum aliquem obire fperat, fit Nobilis, maiorannorum Vj-ginti (eptem. arte in aliqtiani Nobilibus interdidam perannos odo non exercuerin AdduosMagilhatus obcundos codem tempore nemoadniittatui ;quod fiquis adfecun-dum eligatur, poffit, primo retento, alrerum repudiatej vbi veroreieéto primo, fecundum ®aluerit,difponatur de primo iuxta Legum décrétai

Tn fine Decembris cuiufiibet anlii coram illuftriflimis Collegiis con tie niet Conciliuni •^minus in numero à nobis præfcripto; ibique licebit vnicuique eorum ciuem vnum, mo-dönonfit pater, filius, frater, ibcer, aut gehet, nec à ciuitate abfit: vbi tarnen in eo conçurent qualitatcs,quas in Concilij minoris Patribus requifiuimus, ex vrituerfo Nobilium cae-tunominate ;amp; cöncurrentibus tribus partibus ex quinque, iciiget triginta ciues optimosi (juibus eleâio maioris, amp;nbsp;minoris Concilij commifla erit. Quod fi de aliquo , qui Con-ciliointerßt, aut eius patte, aut filio, fratre, focero, aut genero lulfragia ferantut; aduer-tent Gonictuatores Legum , auóloritatc Excellentifiimi Ducis prouidcbunt, vt ille om-nino à voto abftineat. eademque audoritatc prouidebunt,ne Confiliarij, etiam excauià necelTaha, à Prætorio recedant, nifi perfedo opéré quod cœpcrunt.

UOrvM triginta ciuiuni, qui Êledores vocantur,munus eriCeàdetïi die, vbi id fieri •^■^polfit : fin minus, immediate léquenti fummo manè, auditis prius diuinis, coram IllufthfîîmoDuce, ócGubernatoribus in Pfætorio conuenirejibique ex vniuerfà ciuium Nobilicate, demptis abfentibus, hisque qui tune Confiliarij munus obeunt,amp;: quibus qualitates à Lege requifitæ deficiunt ;quadrihgentc's Patres cligere 'jqui futuro anno Conci-liumraaius,amp;periônam Principis,feu Reipublicæ référant; cöncurrentibus tarnen tribus partibus ex quinque fuffragiorum , Inter hos autem licebit eis viqtie adfexaginta cities in coordine referte, qui annum vigefimilmlècündum tantum excelferint : fi itaeis expedi- , te videbitur.

G AP VT X I J li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

POn SCR I PT A hac eledione Patrum , ex eis feligent eodem ordine, amp;nbsp;ntimeto fuf- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^fragiorum centum viros, qui qualitaribus à Lege requificis non careant. Hi autem ita eledi Concilium minus confidant. Quod fi numerofæ hæelediones prima'die abfólui non poterhnt, redibunt Eledores iequenti die;nec à Prætorio diicedere audebunc , nifi per-fedo negotio. Confidimus autem Eledofespro eorum virtute, amp;nbsp;prudentia,pofthabjtjs omnibus affedibus, aptiores, amp;: digniores ad vnumquodqite munus riuncUpaturos, amp;: faiHi-liarum omnium congruamrationemhabituros.

De toUendis controuerfiùy ejuit ilt eleSiione triginta ^leElórutn oriri pjßnti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

T I c E T, fiiblatis antiquis Le!gibus, quæ quandoqtietn Republicä difeordiis, amp;nbsp;fimultati-•L-* bus inter ciues caufam autoccafionem prjübueruht, introdudisque nouis Legibus, ac tonciliatis ciuium inter lèanimis-, auxiliantc Deo optimo maximô bonorum omnium au-dore, nobis iure fperanduni fit, RempubliCanî hancóptiniorUffi jïiiuum confilip, Si auào-ritate,femotis penitusomnibus fimultaribtis.ac diffidiis ,adnliniftratum'iri. Si omnium Magiltrattium eledioncs fumrha cum animi tempcrâtia,ôi moderatiqne fieri debere^nihiló^ minus ad ea etiam prolpicienres.quæ vix accidere pofie cófidimus,èXiftifti'aüirnüs,nóh elle ab te,fl certam aliquam formam hifee Magifiratuum eledionibus præfctiberemûs: vdÎ aliqua's

earum in controuerfiam deduci contingec. Iccirco vbi Cnncilium minus in legitittlo numero coaélum pro feligendis triginta ciuibus,ad quos paullo antè diximus pcrtincre ius con-flituendi Concilium raaius, item minus, id operis termino horarum oâo non perfecerit; Vo-lumus ex numero Gubernatorum , amp;nbsp;Procuratorum, qui prælèntes eiunc, educi (orte qua-tuordecim, qui, iundi Concilio niinori,concurrentibus tribus partibus ex quinque, ex his omnibus, qui prius per Concilium minus nuncupati fuerunt ,toceligant, quotadimplen-dum numerum triginta necelTarios efle cognouennt. quod (i hi omnes, modo quo (uprà, non poterunt numerum triginta eleótorum fex horarum fpatioimplcre, termino hoiaiuiu duarum cum frequentiori fuffragiorum numero implereeledorum numerum conabuhtur. Quôd did alTequi non poterunt^exhoc corpore (nempe Concilij minoris,amp;: adiundorum,} Volumus forte vndecim Patres colli,qui voto careant. reliquos verôexiildem nuncupatis, concurrentibus pluribus votis, eos eligere debere, qui ad implendum numerum triginta Ele-lt;äorum defuerint.

PO s T 0^ A M triginta,quos Eledoresdiximus, de vniuerfbNobilium caetu,demptisiff-habilibus ,amp; aliis,quos (üprà diximus, fumptis de more fuffragiis, periculum fecerinq necreperti fuerint tot cities qui, concurrentibus decemamp;oéto votis, pro implcndo Conci-lio, idonei iudicati fuerint jiterum per eofdem Eledores de his omnibus qui priusintegrum amp;præfcriptum fufFragiorum numerumnonretulerunt,vota ferantur. Etvbi (ecundahac vicenec dum opus perfici pofTit, mandamus decimari numerum Eledorum forte; ita vtva-cantibus tribus afuffragio, cum frequentiori reliquorum voto deficiens Concilij maioris pars fuppleatur.

QV o D fi in eligendo minori Concilio, fumptis fuffragiis fuper vniuerfo Concilio maio-ri prima vice, numerus impleri non pofEt; volumus iterum fumi fuffragia de his qui, licet habiles fint, tarnen integrum, amp;legitimum numerum non retulerunt. amp;vbi,concur-• rentibus tribus ex quinque votorum partibus, non poffit centumuiralis ordo cohipleri, tunc cum maiorifuffragiorum numero deficiens Concilij minoris pars eligatur. quod fi adhuc difficultate paritatis laboretur, mandamus forte decimari numerum trigintaElcóforum; vt eiedis tribus votis, paritate omnino fhblata, raaior fulfragiorum frequentia Concilium minus implcat.

'■ : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De todendis dißidiis^ qult;e in eligendo duplicato numero pro imflendo Seminario

ST veto in elcdioneduplicati numeri per Concilium minus eligendi, eorum qui quotan-nisfiibrogandifunt,vtinvrnam.autSeminarium eorum nomina coniiciantur,aliquæ cmergant difficultates; illud, pro eis fuperandis, feruare mandamus, quod fupia, in creandis per minus Concilium triginta eledoribus, fanciuimus.

¥B r vel morte, vcl abfentia, vel alia ex caufa Magiftratum aliquem,aut Confiliarij mu-nus vacate contingatj hi, quibus fubrogandi audoritas demandata eft, alterum in eius loCum quamprimtim eligant,quieas qualitates, amp;condiciones habeat,quæ Legibus no-ftfis præfcriptac funt; feruentque eofdem modos, amp;nbsp;formam, quæ in principalis deledione leruata fuit. Audoritatem verb fupplendi déficientes in vtroque Concilio, duobus Collegiis, ,ac minori Concilio praefencium vigore demandatam efte voluimus.

R E I P V B L. G E N V E N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xj.

j^A,quæ à Gubcrnatorum Collegio, amp;nbsp;môlanda, amp;nbsp;ftabilienda eruftt, û oâo fufFragii's concurrcntibus approbatafuerintj décréta amp;nbsp;fancitaintclligantiir,amp; executioni mittan-turd’akiis tarnen, amp;: exceptis bis calîbus, in quibüs certa Lege maiotum fuiFragiorum con-twfum requifiuiinus.

De tollendis contefitiembui, quit in di£îd CoHegto oririposent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ‘

C A P V T XX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ’

QVon fi aliqüæfnbôriântur conrentioncs,acqueea rationenegotia expcdirinonpoP, Hnc; Volumus Collegium Procuratorum vocari,vtcollaco fimul negotio,iriteruenien-^ telcgitimo fuffragiorumnumerojquodiufl:Lim,amp;:conucniensfueric,(ànciatur. Sed linec ingénia hominum conuenerint ( quod tarnen l'peramus non futurum ) mandamus ac-' driConiilium minus, vt priidentia, amp;nbsp;æquitate fua, reiedisqueanimorum affedibus, fre-qucntiori calculo controuerlùm negotium concludendopertinaccs halce contentiones,.amp;5 maxiinc indignas tollat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

t^tût quot;Vota requitantur in deci/ionibits GoUe^q P rocuratorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j

CAVVT XXh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;{.'üj!

L veto, quæ à Procuratorum ordinc funt terminanda jnonniû concurrcntibus duabus. •^partibus ex tribus fiilftagiorum valide potcrunt deliberari. .

Capvtxxii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Cl auteminter Collegas nata cöntentione, impedianturrerum exitus-fancimusadeun^ ‘^dumeficCollegium Gubernatorum jVt lundis votis, amp;: trutinatonegotio,conformibus ânimis,quod æquum fuerit decidatur. Si verô etiam labor ifte fit infruduolùs ; volumus pef ’ Confilium minus modoquein paullôantè formauimüs,omncm hancindignam, amp;nbsp;maxP nicvitandam controLierfiampræcidi, ac dirimi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

P A DEM ratione volumus præcidi contentiones quæ cafu oriri po/Tent ih terminandîS '*^liis cauûsj amp;nbsp;negotiis, quæ lui natura ad duo Collegia fimul iunda pertinent.

VBI cogendum crit Confilium mains, non intelligatur eflc plenum,amp; legitimum,nifi, computatisillurtriflîmis Collegiis,impleatnumeium tercentum. Confilium vero mû

JiuSjUonnifi conuenerint odoginta, vltrâ duo Collegia. Excipitur.tarnen àpræfeht'iSan-ûionccafus ille, quando Confilium minus, pro cligendis his qui itî locum demórtuorurn^ Velablèntiuml'ubrogandi funt, vocabiturdicçbitcnim tunc temporis,cum minorinûme-10, amp;nbsp;interuenientibus tantum bis qui poterunt conuenire, Confilium minus légitimé cori-gregate: modo adfint duo collegia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•ƒ ,

De qualitattbus inDucerequißtiSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l '.- o .. .-.t.n

c A P VT» XXV? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tUp

quot;■■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■' m . t 3'' i

C V P R E M A eft in Rcpublica Genuenfi Ducatus dignitas ; proînde conüenit cum qui ad ‘^tant.cdignitatisculmen cuehcnduseft, vti audoritate omnibus præftat, itaaniraojVirtu^ to.coiililio, ac rerum omnium experientia / poliere j vt dignitati, amp;nbsp;audoritati i quakn prap fè fert, virtutes animi egregiè refpondéant. Sancinius igitur néminem ad id muneris a(lumen-t ^quot;ni,nüi itacum Nobilitatefplcndorcnî animiconiunxerit,vtà'qujcumqueart0Nobili ''‘æinterdida per quindccira annos omnino abftinueritî de legitimomatrimoniol ciuita-tisque

Mi) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t E G E s N O V Æ

tisqüe habitacorcm, maioremquc annis quinquaginca elTc oporccc. în publiti^ veto Conci-liis, vel Magiftratibus,auc leganonibus, Reipublic.rqiic adtniniftratiöne ita vcrfàtutn efle cupimus, vt canti ponderis molem féliciter ferre valeac. ica hutum ei ik pacrimonium, quo tanri muneris ault;3:oricaceiiîgt;amp;'dignitacemjcommodc Itidinerc polîîc.

QVô fubliîhiiis eft Ducalis dignitatisculmcn, eô optatiusetiam, ac hiagis ambitio/bm videtur. Proinde exiftimauiniiis rcâæadminiftrationi maxime conncnircjî pcrpJexa quadam eleâionis ratione, immoderaræ hominuin cupiditati, quantum fieri polfit, in boe comiciorum genere occurramus ,curemiisque quantum fas ell, vtciuium vota libera lint. Vbi igiturdeeligcndo Duce agendum erit,conucniet Confilium maiusj ibique allatis dcccm

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pillulis auratis, quæ diuerfis litterarum notisinCctiptx fint, ita vt vna cum alteia mil!o modö

conueniac, forte educaturex Vrna, in qua prius fecondahcur, vna ex pillulis, cuiusnota, Icii inlcripcionemini, nifi Conleruacoribus Legum pandatUr. mox iuxra Principis Ibggcllum Ratuatur vrna, in qua quinquaginta globuli aurati condantiir,qUi earn litterarum noram in-fcriptam habeanc, quxpaullóantèforte eduûafuit. his addantur totglobuli argentei, nulla litterarum nota inferiptii qui lundis qiiinquaginta auratis, Confiliariorum numerum xqueq quique auratis Sâ magnitudinc, amp;: pondéré, amp;: förma, nbsp;materia fint omnino ûmiles, feda'

loquecommilceantur. Ex his vnufquifque Conßliarius, deinptistamen duobus Collcgiis, Vnum forte, amp;nbsp;fine fraudeeducet. Is,cuiaurarusobuenétit, confclîim Genlbribus,qui vrnx alîîdent, confpiciendum, amp;nbsp;recognofceiidum tradet; mox occulte nomen alicuiusciuis, quemtanto muneredignum iudicaucrlt,ex totö Nobilitatis corpore,amp;:iis qualitatibus^quas requHiuimus,przditumiCon(cribcein chartula ,• deindeè comitlöelcibit; ita vtnec voraam-bire,nec cum aliqüo colloquia mifcerc polUc. Edudis omnibus auratis pillulis, illudrißima nbsp;nbsp;nbsp;I

numerus illc vicenarius impleatur ; quem ita cerminauimus, vt non minor fit viginti : vitra 1 aucem ellepoûic v/que ad quinqiiaginta, Horum nomina quocquot fuerint, vocatisetiam 1 nils quinquaginca, quos nüncupatores aüratos dlximus, per Concilium maius dilcutien-

nigrum, aut album dare,abfque eo quod Cimeat, ne afïidens aut vicinus, cui fortepromiffa / fuit futfragijgratia, cognofeat pollicitationem non eflcobfcruatam-, voîuimus formari no- / uumpyxidisgenus, qua cUmin futurum fuffragia danda efredecernimus:amp;: nonaliomodo,

R E I P V B t. G E N V E N S I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XÜj

tcrit ex quantitate pillularum, qux in nigrum , aut in album vas cecitîerunt, quæ parspræ-ualiierit.

Globuli,quorumvfus in hoc opéré neceflarius eft,Ianei, aut linei,aut ferici fint opor-fftjnccadentes,autdimiflljrtrepitufuovicinis qualitatem votidemonftrent,fintqueeiu(dem coloris; cum non color corum, lèd locus, leu vas,in quod immittuntur, voluntatem votum dantis dénoter.

jAVx,Gubernatorcs,Procuratorcs,ac Magiftratus, quibus iuftitiæ ciuilis,amp;: criminalis ad-niiniftratio coramilTa eftfquod maxime ad Magiftratus dignitatem pertincre videtur) fog^tiincedantjiuxtaformam exantiquis Legibus prælcripcam.

HIL cft quod optimos quoique vitos in fîde officio faciliùs contineat, quàm vir^ * tutisamor,gloriæque honoris præmium: malos verô, timor Legum, pœnarum. ^coptereaoptimo iure conftitutum eft,vc Magiftratus omnes, finito eorum munere,findica-toilubiiciantuv; vt mali, débitas pœnas lubeundo, aliis fint exemplo : qui vero laudabiliter ^lidelitcr fegefferint ,debito commendationis amp;Iaudationis præmionon defraudentur. Quarelaudabilcm morem Reipublicæapprobamus; vt non modo Gubcrnatores,amp;: Procu-fatoreSjVcrùm Duxipfe, finito munere, Supremorum inquifitioni,amp; notion!fubfint.qui ta-^onnon nifirefpedu eorum quæ ab vnoquoque eorum in Magiftratucommiffa funt, eos 'Uquirere, autcoërccre polTint. ratione verô eorum qua; per collegium Gubernatorum, auc Procuratorum, aut per ambo collegia fimul iuncta fuerint contra Leges, décréta,aut ordina-tajæquumnonefteosfingulariter teneri. Licebit tarnen fupremis, vbi aliquid taie corn milium cognouerint, Confilium minus vocarc; quod,auditacaul'a, quod iuftum, amp;conueniens fueritjfrequentioribus votis décerner. A fententiis per fupremos ferendis in caufis findica-tuum, vbi de pnuatione vitæ, honoris, aut inhabilitatione ad Magiftratus agatur, appellari polfit ad Confilium minus; huiusqueiudicij inftantia léxaginta dies non excedet.

QVi ad Reipublicæ gubernacula funt proniouendi, eos non modôclaritate Nobilitatis fplenderedecet, verûm etiam prudentia, rerum experientia, ac fide præditos elfe. Pro-Judefancimus ad hoc munus eligendum,amp; Nobilem eflejae ciuitatis habicatorcm;amp;ab ar-fgt;bus,quæ Nobilibus interdida; funt, per decennium abftinuilTe. adhæcannorum fit vitra ^uadraginta ; conueniens dignitati habeat patrimonium ; amp;nbsp;vbi decoxeric,.non admirtatur, uifiprius intégré fuis creditoribus lâtisfecerit. in Confiliis autem ,amp; aliis Reipublicæ mune-libusitafe geflerit oportet, vt apud omnes non mediocrem fui fpem, amp;nbsp;opinioncm concita-Uerit.Vnus tantum ex eadem familia in eo Gubernatorum ordineexiftat,vt fuprà.

QVas in magnifiieis Gubernatoribus qualitatcs requifiuimfls, eafdcm in magnifiers Procuratoribus necelTarias elfe decernimus.

DepTitfeblooeneralitriremium, amp;nbsp;Sepræfeclo triremqua i» tù conturrere debent, Capvt xxxii.

ÇJ Ra VE eftadmodum pondus,quod fidei,amp; prudentire præfcdi triremium commitei-tur. Proptereaconueniteum qui huic muneri præficiendus eft, Nobilem eire;abomni Mechanica faltem perannosodo prorfus abftinuilTe ; nec minorem annis triginta elfc; l^ugiftratumque aliquem,aut Conûliarij munus féliciter obiilTe,aliis item qualitatibus,quas b b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Gu-

XÜiâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X E G E s NOVÆ

SH Gubernatoribus rcquifiuimtis,nequaqLum carere oportet. Thremis atitem præfcéhim,3c Nobilem,amp; annormn viginti quinque efTe necefle eft.

CO K'S iC A nobiliflîma eft Genuenfis Dominij pars. Quaredecctcum quiadmode-randam earn infulam mitrendus eft, Nobilein efle; amp;nbsp;omnibus bis qualitatibus prx-

CO M MI s s A R 11 In Dominio ciîm fuprema auâoritatc deputandi nonnifi Nobiles, S£ annorum ad minus quadraginta éligatur; (cd qui Mechanicas aixes per annosofto non exercuerintiamp; Confiliarij munus,amp;: afeerius in vrbe Magiftratus per(bnam (bftinuerint; feianeque maximeeis conuenire, vt (uprema audoritate,quæ eorum prudentiæcoramiiTa eft, maturè amp;nbsp;confultô vtantur. Quôd li (écris fecerint,îciant(èfindicatoribus perilluftrif-ïimam Dominationera ex laudabili more deputandis, vitra alia inquiri,amp;coërccri(ólita,(c barattariarum, coneuflionum, extorftonum, viôlcrttiarum fadarum exadara, amp;nbsp;feueram rationem reddituros.

OR A TORE S, amp;:Legati,qui per inuftriiîimam Dominationcm ad fupremos Principes tranfmittuntur,vc ibi re(îdeant,non poflint vitra criennium in ca Legatione e(re,neque id temporis aliquo modo prorogandum eft,nifi ex grauiiTimis caufis, iudicio eorum ad quos eorum eledio pertinet : nequeid vitra annum fieri conceditur.

PO s T qv A M iudicio duoriim collcgiorum, amp;nbsp;Confilij minoriSjœncuiTentibiistanien tribus partibus ex quinque Cuftragiorum, nuncupati fuerint duo, aüt ad plus qiutuor ci-ticsj pio vnoquoque infraferiptorum officiorum qui qualitatibus requifitis in his qui ad minus Con(îlium promouendi funt, non careant ; omma eorum nomina ad Confilium maius ïrauf'mitti volumus,vt iudicio fho, aptiorem vnicuiq.rauncri calculorum frequétia declarer.

LocuratenensvltramontanuSjfeu Capitaneüs,aut Prætor Ayacenfis. CommiiTarius Bomfticij.

Alia verô munera, qt«e per duo collegia, amp;nbsp;viginti odo crues conferri folebant, in futurum per duo collegia ,amp; Confilium minus, concurrentibus plufquam tribus ex quinque omnium fufFragiorum »conferri volumus. Quîbusadderevoluirnuseadem nitioneconfe-rendajPræfeduram triremium; Legation«^ ad Principes deftinandas extra Dominiumæræ-feduras militum praetorianorum,qui forum, amp;nbsp;prætoriuin, amp;nbsp;vrbem cuftodiuntjPræfeâu-•ram Arcis Sauonæ,amp; Sinus Spediæ.

Cetera veto officia,quæ per illuftriffimam Dominationcm (blam, aut per illuftrilTima -duo collegia tantum, aut per collegium Procuratorum fim pliciter conferri folebant ( deni-;ptis tarnen fiaprà exceptis) eadem ratione in futurum conferenda cfTe cenièraus.

R E I P V B L. G E N V E N s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV

, . '-.v- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^;;.7 : 1-: -. ƒ j

AX I M A eft habendaratioafcium, amp;nbsp;rtiiiniconim locoriim,qilx Reipublicæ propiîtf ■^•gnaciilafunt. Iccircodecernimiisarcesinfrafcripcas nullius fidei commitcendascflc’ Nobilium,qui annum excédant trigefimum, amp;C. perannos oclo aliquam artem Mecha-^•camnonexercuerintjquique inConliliis verfati quandoque fuerint ; alüsque vùcuæ^us præditifint,quæadobeundumtaiemunusnecefTariaefunt. nbsp;nbsp;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r -b/; ■ ) •

Arccsómnes,amp;: munitiora locailluftriflïmæDörriinatiorti fubieda, hiitantum cxecptis) Qüæ amp;quasnon defcriptis committendaSjamp;: committenda efle duximusi ' ■ j z

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( a: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.A

De officitscenferendù in dues non deferiptifii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; • ■ l. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r»

c°NVENiENSCfi: eorum etiam rationem habere,qui in libro Ciuilitatis deferiptf '^non funt ; nam cùm amp;nbsp;ipfi Réipublicæ onera fübeant, amp;nbsp;patiantur ; æquum eft etiara, Reipublicæ commodis, nbsp;frildibiis j5èrfrui, nbsp;nbsp;gaüderè. Sancimus itaque infraferiptà

officia, quùm primiim vacauerint, in ciüeS hon deferiptos, amp;c non in alios, omnino confe-ffnda elTe. Ea tarnen'lege adieda, quod vbi ihaliqud eotümagatur de trâîftanda publica^ ^olaliena pecunia, non prins ad ftlud obeundum admittaiitur ,quàm idorieam cautionéni ptært i terin t.

Omniâ officia Scribarum,amp; Notariorum, tam eorum qui à Secrctis funt illuftriffimæ I^oniinationis,quàm qui collegio PrOcutatorum, officio S. Georgij, Supremis,Prætorij, Ro-tæjtam ciuili,quàm criminali,oninibusque Mâgiftratibus,tam in ciuitate,quàm'm Ripariis, 'ninfula,amp; demum in vniuerfo Dominio affidenc.

Oniniaofficiareceptorum pecuniariim ,quos Vulgus Caplèrios appellat, tani apudoffii-cium S,Georgij, quàm apud licitatores veâ:igalium,amp; omnium redituum publicorum. -

Officium vnum interCenlbres. inter ConlèruatoresSanitatis vniim* inter Præfedos an* nonævnuiu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Pneiurai infuser infrafcriptorumlûcorunj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i \.

Etomnia alia officia iâm diâis inferiora.quajalias per illuftriffimaduo collegiaconferrî folebant. His addere voluimus infralcripta alia officia, in quibus dues euam non delcripti participate poterunc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Sauonæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kouarumlt;

Clauari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spediæ,amp; Baftitæ in Corfîcà.

Omnia autem fupradida officia, amp;: quæquc alia, quæ ram defcriptis, quàrri non defcriptis conceduntur, gratis conferri mandamus, excepta tarnen Gabella, quam Stagij vocanc-,cui nullum afterre præiudicium intendimus.

î ^yj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t E G t s N .P V. Æ ’

-x.yL'X.iX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

IV St J: s râtionibus moti, noluimus officium Sciibarum, qui exccllcntiffimoDtici,sc Gubernatoribus à Ibcretis infèruiunt, perpetuum effè, fed quinqucnnij côtrtcuîo-præCcti-bî'debere;neque prorogari poffe vitra tiiennium, li ita è re ipfius Rcipüblicæ effe,hiquibus huius eleéhonis audoritàsdemandata eft, concurrentibüs duabüs parti bus eX tribuis fuffra-giotum, arbitrati fiterint. Horum eleâio excellentiffimo Duci, duobüs collegiis; ac miuori Confilio crédita eft. qui ex omnium ciuium non deicriproriim numéro, virtufcei probitatb, meribus, prudencia, continentia,acffdeinfignesj amp;hüic muneri aptiorcs, quiqüeætatisfux annum vigefimum quintum expleuerint, cadem votoruïn frequentia j quam in prorogatio-ne requifiuimus, (eligent. Hoice j vbi munus fuum fideliter, amp;nbsp;legaliter expleuerint, voJui-raus Nobilitatedonate,quamipfoiure, amp;nbsp;faiftoftatimac ab officiocum coinracndatione dimiffî fuerinc, adipifeentutj vt tam infignis præmij, Séglôriæ delidcrioviâi, ad benc de Re-publica merend U m accendantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Horum qui nuncin officio hoc (èruiunt, cùm virtus, fides, probitas omnibus fatisper-fpeâ:a,amp; cognitafit, munUsquinquennioadhuc durabit: fiita hi qui eligendi cos iushabet, arbitrât! fuerintj fine fpe prorogationis. Lapfo autem tempore,vacabunt,amp; omnia aâa,lcn-pturas, littérâfve, quæ ad eorum munus pertinent, fuccefioiibus fuis in officio intégré confi-gnabunt. lt;^uas in publico archiuo recondi, amp;:diligcnciflimè conféruari volumusgt; Nonin-Cèndimustahaen hac Lege tollere laudabilein morem ipfius Reipublicæ:quinimôdecerni-mus tenerieos finguloannoab illuftrifiima Dominationclitterasconfirmatoriasobtinere,in fidem,amp; teftimonium behe gefti muneris fui. quas fi impetrare non poterunt, à fuo munere ceffent. Non obftantibus quibufeumque decretis, Legibus, aut ftatutis in contrariura exf ftentibus,fi quæfunCk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

quot;pO ST tLyA. M Deioptimimaximibeneficio,nouisLegibus promulgatis,amp;xqüöanimo teceptis, ac inter ciues fincera amp;: inuiolabili pace fancita, amplius de bello agendum non cft,cûm maxime eins Magiftratusiam fublatusfit; vifum fuitconftitüereordinem ciüiumi quos Conièruatores pacis appellamus. Horum prxcipua curaerit, raatrimonia traftando, amp;nbsp;ftabiliendo, ciuium animos, quoad fieri poterie, vincirc, amp;: coniungere* De fimultatibus verb, amp;: rixis, quas indies intet ciues oriri continget, ièdulô inquirent, easque, quàm citius * fieri poterie, fne morbus iftein Republicaadeôexitiofus,altiuslèrpat) conciliatis hominiim

animis,tollere, amp;nbsp;radicitds extirpate conabuntur. Contumaces, amp;nbsp;eorum dido non audien-tes,ad illuftriifimam Dominationem deferent,quæ caulà cognita,opportuneprouidebit; non retardato tarnen curfu iuftitiæ. Pro horura eledione, ex i 11 uftriHimis collegiis tres forte cligentur, quorum finguli duos ad hoc munus idnneos nuncupabunt. Horum aurem tres, qui frequêtiori calcule recepti fuerint, pacis Conferuatores eruntieoru münus biennale etit.

NIh I L ptodefiet Leges compila{Te,ac Rempüblicâm beneinftituifie, nifietiarapro-uideretur, quod Sandiones iftæ fuum fortirentur cffèdum, ac execution! mitterentur.

Hac ratione erigere voluimus ordinem duorum ciuium grauifTimorum, quos Legum Conferuatores appellauimus. Horum præcipuû munus erit eledionibus Duc!s,ac Magiftraïuum omnium,amp; præcipuè trigiiffa Eledorum,qui Confilij maioris,amp; minoriscreandi iushabent, amp;nbsp;quibuicumque eledionibus affiftere ; curareque quôd antequam ad id manus apponatur, Lex fuper ea eledione,de qua tuncagetur,co^dita,publicè alta amp;nbsp;intelligibil! voce omnibus legatutj follemnitas, amp;nbsp;forma, quæ in eis comitiis feruanda eft, non modo ad meraoriara reducatur, verum omninô oblèruetuf. luramentum ciuibus his quibus ius eligendi deman-datumeft.dar! curabuntin martibus illuftriflîmi Ducis in forma infraferipta. His, qui ad ali-quod munus aflumpt! fuerint,aliud iuramentum in forma pariter infra delcripta,antequa ad Magiftratû accedant,dar!curabut.Fraud!bùs,quæ in comitiis quibufeumq. fient,amp; quæ præ-uideri per nos non potuerut.occurrent. amp;nbsp;fi quem in fragrât! crimine deprehéderinr,adillu-ftrilfiraum Ducem rtatimdefeient,quieum vtriulq.voti impotedeclarabiqprotitnostenore præ’

RElPVBL. G E N V EN S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XVij

præfcntiitm decLnvamûs ; amp;nbsp;pro modo cülpæ grauiori etiam pœna miildabic. Biennale crit hoc munus, horumque elcdio ad duo collegia, amp;nbsp;Gonfilium minus pcrtinebit.

TVro ego N. ad fandaDei Euangelia manibus'corporaliter tadisfcripturis, amp;nbsp;inani-■^mam meam,me in eledionCj quam hodiefadurus fum de.........remoturum ab animo meo iram, amicitiam, amoremj odium, proficuum aftedum ad quemcümque coloremi amp;faclionem : lèd Deum tantum anteoculos babiturum;amp; huius Beipublicæ, amp;iibcrta-tisnoilræ, publicæiie quietis conferuationem, daturumque lùfFragium mcüm illis tantum qui mihi virtute, pritdentia, fide, amp;nbsp;integritate præftantiorcs videbüntur. Ita me Deus opti-rous maximus adiuuet, amp;nbsp;hæc (ànda Dei Euangelia.

TVr 0 ego N. ad fanôla Dei Euangelia, manibus corporalitertadis lcripturis, amp;nbsp;in ani-•*-mam mcam, me munus hoc mihi demandatum legaliter, amp;nbsp;fideliter obiturunij amp;nbsp;huius Reipublicæ libcrtatem, publicamque quietem j quantum in me erit, curaturum, amp;nbsp;defen-

PRe X IM V S officium, q'uod Cohferuatorum Legumappellatur jatque id fumma cunl ■^^ratione.cùm ,('ublatis LegibuS, aut eis nequaquam obferuatis,neceirefitRempubli-vci anima carentem, omnino perire, ac ruere. Proinde volumüs per duo collegia, amp;nbsp;Conlilium minus niedio menfe lanuariOj concurrentibus tribus partibus ex quinque luffra-Sionim,duos ciucs optimos eligi debere,qui in Rempublicam propenfo fint animo amp;nbsp;qua-Rtacibus,quas in Gubernatoribus requifiuimus,non careant. Horum ita Eledorum pietati amp;ptudcntiæ per biennium Legum conlèruationem, imo Rcipùblicæ làlutem, amp;: vitam co, Suopofiumusjltudióamp;ardore commendamus. Quôdfi medio hoc tempore Conlcrua-foresifti, aut alter eorum deceflerit, vel recedat, nonrediturus breui,ftatiin mandamus ^nppleri numerum ; ne Magifiratus, adcô in Républica neceflarius, aliquo tempore vacet. Pro hac prima vice eligimus in Conferuatores magnifico^ Dominos Lucam Iuftinianum)amp; Phcolauni) aliàs Nichéföfiim Pallauicinum.

^E ciliés hi qui elato animo füàpte natura funt, primariorutri Magiftratùum frecjuén-” tia elatiores fiant, arque inde in tyrannidem déclinent: quod maxime fugiendum cft in Républica : Sancimuseum qui Ducalis dignitatis münere lêmel fundus fuerit, non pôffié rtcrum ad ciuldem dignitatis culmen euchi : nifi phus lapfis quinque annis ,a fine officij nu-rperandis. Qjui item lêmel Gubernator fuerit, non polTe pariter, nifi lapfo quinquennio vt *^prà, iterum ad eundem Magiftratum promoueri. Eum autem qui Procurator femel ele-«us fuerit,vacate debere ab eo munere per quadriennium. Qui vérô in altero Gonfiliorum *uerit,perannum. Nonprohibendum tarnen exiftimauimus, quin Gubernator,aut Procu-rator,vbiomnibusqualitatibusquasdignitas fuprema expoftulaf, præditus fit, in Ducem ^hgipoflït. Geterasverô vacationes,tam munerum)quàmfamiliarum,vtinon necelTarias, ^ollendas cfle arbitramur.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

De prouißonibui nbsp;nbsp;nbsp;fieri debefit fupremiiaunoritate: - * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

J^icET eo qüo pofiumusftudio , amp;nbsp;feruore adminiftrationeni iuftitiæ criminalisiuxta Legum jllatutornmque formam Prætori, amp;nbsp;Rotæita commendauerimus,vt nemd Poihtneccumulatiuè,nec priuatiuè eorum iuriïdiôhoncm impedire^Non ignoramus ta-quandoque non modo inciuitatejVerùmindominio euenirepofle lubitos quofdara', b b 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;fe-

^viij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tEGES NOV^

amp; repcnb'nós cafuS,Ïn quibus /eriiata, non fcruaca forma iuris, Si flipretrià aült;3ôrifàtej ac rcgia manu prouidendum eft; ne publica quies, ac pacificus Keipublicæ Havas pcrditum eânc,cùm veJpopuJus infànit, vel ièdiciod ruinuiruanrur, vel pcrdicorum Si ßagidol'orum hominum turmæ vias piiblicas boHili more inuadunti agrosquc , amp;nbsp;ditionem Genucnicni depopuJantur. Hifce cafibus. Si aJiis huiufmodi, quibus ad illufiri/limam Dominationem pertirtecaudóritateïuaömniafèdarcjexcellencinïmus Duxj’undis duobuscoJjcgiis, voca-coque Pra-’tore, quacenus CXpediac,amp; Rota, vc aucloritati etiam condlium iungarur,amp; niilla inccrpolka mora,icelcrum auctofeS débicis pœnis affici curabit. mox pardcipcs,Siru(pcâos derineri facietjveritarcm chmirtisinqüîret, vtpro riiodoculpæquifque débitas Juatpœnas.

Quod û aliqui Commi/Tarij deJegandieruiît, qui Prouinciam Juiiient,Si fàcinoia con2-pc(cant,nonniû bi qui grades aJiquos MagHhacus geûci unc^ebgcncüt'} vtfüprémà auâork ras grauiflîmis tantum viris Si prudentibiis committatur.

T N conce^endisgrad{s(jeiiâ:orüm,qüariimauâorica5apLidi}}u{înHîmuin Duccm^acduo collegia reûdcc,conciirrcndbus vods duarum pardum ex cribus, illud aducrcendumdih ximiis non Heere, quod ablque legidma pards oH'enbe rcmi/lionc in bis caûbus,in quibüs re-quiritur, aut ea extinda, bxredis fanguinis amp;nbsp;bonorum, Princeps fuam exerecat clement tiam. In caCibus veràcriminis Wi Maiellads, Siièdidonum ,in quibus Principcmdecec quad eiTe inexOrabilem, non cÛc concedendam gradam, nid ex magna cauià, Si ob bonum publicum, Si intcrueniendbus omnibus vods, Si vcdulquecollegij, ac minons Coniilij lii infrarcripds verô caÛbus quigrauidimi,Siacroccs I'unr, icilicec bomicidij animo dclibc^ato pacrad,parricidij, alîaÛimj, mandad ad occidendum,{ccuvo ramen eileSlu bomicidij in o/H-cialem, robadie in Hraca publica, fabricadonis fallx monerx, raprus monialium, auzmulic~ rujTj bonc(iarum,nonniii incerueniendbus duabus pardbus ex cribus, Sivtriufquccollcgij, Si minoris CondliJlicccrasgtadx, aucrellicudomseffe concedendas.

ezim bonore. Sicommendacione I^ucacusmunusobieiunc, inprxeedenzisdtgni^ cads honorem, perpetUi Procuracoris munefe, andquarum Legum benedcio, fungum curiidquodSinoslaudamas. Vetdmneborum animiexperpecui o/heij aufioricaceelacio-res, quam par e/l, danc, voluimuseos dngulo bienniodndicacui {upremorum ,Sialioium quinquecx Conûlio minod cube force cHgcndorum, lubiicere, qui dilmencer corum ada in officiOi Si adminiHracionc reuideant.Éc fi quid per cos concra Leges com miffum fui^ccom-percrinCi debicispœnis afheianc.

InfupernolumusProcuracores perpecuos in eledionibus Prxeoris, audirorum Rotxcri-minalis, aecciuilis,Aduocaciivc Alcalisaliquomodo vocum luum darepoÛe.

I in aliqao mature, Si prbdencer e/l agendum ,auc grauibri cum conûlio ; id in materia Legum condendarum agendum dij Hint enim ûrmamencum, Sibaûs cotius Rcipublf cXi cum ipûs viuendum û^‘ neeconcra easahquo modo eundum. EcpropCerea vniuerûpo-puli (Û commodd fieri po^cC) confenfus requirendus cfTcc, ciim vcl de noua Legeconden-da, vel dealiqua abroganda Cràeiacür. Veiiim confidences Si vcilicacf, SineccflicaciiSanch I musnullo modo nouas Leges condi, qux pudencibus, quibus nunc viuicur,Siquxànobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

R E f P V B t. ÖENVENS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XIX

Alias vero Leges qüæ non contrarianciirvcfùprà, nonnifiperduó cölIdgia,amp;CóriGliuni ^‘nusj concurrcniibus duäbiis partibus ex tribus, fieri poiFe declaramus;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C APVT ic LVI I II

VBi rnàiüs pericLilunlert, ibi cautius j amp;: niaturius efife aduertendum cxiftimauimuS. / Proptereaquotiefciimque tradandum critde belloiheundo, Vcl depace,auttregud ^äncienda, aut adhærentia ftabilienda, fîue federe cüin aliqüo Principe,aut Republica icien-‘•Oiautfialiquid aliud fimile, amp;: graue, quod ftatuni Reipublicætangat, decernenduin erit; fiolumus aliquid fanciri, aut exccutioni mitti, riifi prius rriatürè, nbsp;nbsp;rtlodd, äc ordinc, quo in-

ffajConfiilatur. Inprimis igiturcoram illuftrifiirriis collcgiisidomneplenetrutinabitur;amp;: quatuor ex quinque partibus confenfèiint »nihil adum intclligatur : Vbi veroconuei-hiant, coiiuocato Confilio miiiöfi,idem proponatur, amp;nbsp;diligenter di(curiatur-amp; nili quatudr fxquinqueillüd approbaüefint, nihil conclulum, nee fancitutri intclligatur.

De pedagiis, colleSlä-, amp;nbsp;vecligalibm de fiouo Kön imponendü, isec impoßtü tollendts,nifiJeruatafortha. nbsp;nbsp;nbsp;C a igt; v t x L i x.

o efi: qui non intelligatnouas pedagiorumjcoiled:afum,vedigaliumve impofirio-nespopLilisefleadmoduin graues. Proinde mandamus nemihilicerein Republica Ge-nuenfidenoüorumönerumimpofitione decernere, nifi Confilio maioh,quod Principe'rrt 'P^unijamp;Rempübiicàm refert ; nequeid fieri pofie volumus, nifi priusilluftrifTimaduocol-amp;Confihumminusmatureconfiilueririt,ac Concurrentibus duabüs partibus extri-l’uSjdeclarauerint Uon modo necclTitacem lubeire, verdm etiam nullam neque meliorenli æqualiorem formaminucniri, quaopportUnius Reipublicæ nccefiîtati conlulipofliti Liein inielligatur fancitum, vbi agendum ent de tollendis iam impofitis.

r\0cTORES tam Legdm quàm artium, amp;nbsp;McJicin± talari vefte vtaritur ; nec fineea incedant. Contrafacientes, priüilegiis, amp;nbsp;immunitatibus fuis biennio carebunt; lure-confulci portularc,Mcdici verô cum collegis fuis de communium infirmorum ctira conferre pcrtrieiinium non poterunt, amp;: in eorum collcgiis vtriulque voti impotes erunt.

Hifccjquôd maximo vlui funt in Republica, nec mediocre ei ornamentum atferunt, vo-lumiisomnino obferuaripriuilegia,amp; immunitates,fublatis fraudibus, fiquæ funt. _ ...

Ratioeorum dignitatis poftulat, amp;nbsp;ita oblcruari volumus, vt ab omnibus Magiftratibds, excepto illultrilTîmo Duce, amp;nbsp;Gubernatorum collegio, lèdentes, amp;nbsp;tedo capite Sd audian-tur,5£excipiancur. polTintque adomnes in Republica dignitatespromoueri,etiam quôd Confiliarij maioris, val minoris munus, aut alios Magiftratus numquam obierint, fupré-ma excepta.

Collegiunl iüreconlùltorum tenebitur in futurum quotannis duos fuiordinisfummini-’ ftrare, qui pauperes, amp;nbsp;milèrabiles perlbnas tam in foro ciuili, quàm crinlinali gratis, amp;nbsp;pie-’ Utis ergô tueantur, amp;: protegant.

Præterea Mcdicorum ordo duos excollegis fuis fingulo anno nuncupabit, qui gratis paii-pcribiis,amp; milêrabilibusperlonisin medendodiligentem,amp;: piam operam præRent.

Hebræi à poflulatione, amp;nbsp;medcla omnino abftineant, amp;nbsp;quicumque alij quidodoratuS' diploniate caruerint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

P rocuratoreSf amp;nbsp;prttfelîi annoiiit non participent in commodisßui ntunerisi ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

? L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J r : î'*

QVô magis graüiora negotiafidei fuxeommiflaefTequis pcrfpicit,eö magisintelligere debet, fibielaborandum, vt fidei, quæ de eo eoheepta elt, rerum exitus egregiè refpon-dcant. Id autem facile vnufquilque conlèquetur,fî illud vnum ante oculos habuerit, homini libero nihil patria iplàcariusefledebere. IccircoProcuratores tani perpecui,quàm temporale,quibus patrimonij,ac publicorum reddituum qui nerui Principisdicünturjcura demafii data eftj fciant, fibi maxime cauendum, vt mundas ab omni auaritiæ labe babeànt mantis^ b b iiij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;(querd

amp; (quod caput omnium eftj nc in licicatipnibus, emptionibus, aut condudiohibus publi-corum reddituum aliquo modo direólèj aut indiredè partici pent, neve publica pecunia ali-quo modo,neeetiam minimain partCjaut breuiffimö tempore prorei priiiatæ commodis vtantur, aut gaudeant. Præfedi item annonæcaueant, ne in comparandare fruinentaria, aut in eä ad Vrbem traducenda aliquid cornmodi priuatæ rei adfcribant,aut publicam hanc adrainiftrationem cüm priuata,aliquo modo commifeeant. Quodii fccus fccifîe comper-tum fucrit, feiant fe, vti indignos, inhabiles ad Magillratus faCtos elTc, amp;: pœna pecuniaria arbitrio fupremorum pleótendos.

INtelleximvs inoleuifle confuetudinem in ciüitatcGenüæ,aut Lcgcaliqua,aut ritu firmatam^qua mulieres quæ pro dotibus fuis bona mariti obligata habent, ß concur-rant cum officio S. Georgij etiam poftcriorc creditorc, abearum tarnen iUribus excludun-turjquod amp;nbsp;iuri, amp;nbsp;omni æquitati maxime aduerfatur. Huie igitur abufui prouidere volontés, püblicæque honeftati, amp;: vtilitati confulentes, ne mulieres indebitèindotatærema-ncant,edicimuSiamp;: haepræfènti Lege decernimus ,quöd liin futurum concurrat officium S. Georgij cum mulieribus dotem liiam rcpctentibus,difpofitioncm iuris communis leruari deberejfublatis quibufcumqüe Legibus, ftatutis, aut conluetudinibus, etiam immemorabi-libus incontrarium facientibus.

NI H 1 L eftquod publicam quietem , quæ ifl Rcpublicafummopcre conferüandaeff, facilius perturbare,aefubuerterepoffit, quam feditioforum prauæ amp;nbsp;iniquævolunta-tes, ac temerarij aufus. Ideo fancitum eff, quod fi quis aliquo modo in hoc crimen incident, n auäor fceleris fuerit, bonorum publicationc muläetur, amp;nbsp;vlterius capite puniatur. quod fi non audor, fed complex fuerit, vitra iam didam pœnam cohfifeationis, perpetuô reiniget. Contra hoc genus hominum adeö Reipublicæ exitiofum indices pröcedentnon modo ad accufationem partis, verüm etiam ex officio. AccufatorCs occulti tenebuntur, amp;: quar-tam partem bonorum eins qui accufatus fuerit,amp; de hoc criminc legitime damnatusjn premium cónfèquentur.

De gladiatoribm j amp;nbsp;ßcariis, ejuos irattos -vulgus appellat. Capvt lhii.

NVl L V M eft hominum genus, quod in Republica, aut aliaciuitaté redeinftitura,fit adeo abominabile, quam gladiatores, amp;nbsp;ficarij ,quos vulgus Brauos, leu Scauezzosap-pellatjqui iuuentutem omnem bene compoßtam ad feditiones, rixas, amp;nbsp;digladiationes pro-mouent,amp; excitant, fubortas cafu contentiones fouent nutriunt^ vt abimprudentibus adolelcentibus pccunias extorqueant. Hanc igitur peftem ab hac Republicaeradicatevo-lentes, mandamus hoc genus hominum ftatim è cinitatc ciiciendum eße jfüb pœna trire-mium tricnnaliüm.

COmpositis iam rebus, amp;nbsp;ftabilito quieto ftatu Reipublicæ, nihil rcliqui eft, nifi earn intra cancellos quipræffitutifunc,continere. Id autem,vtfacilius fieri poffit, dc-dimusopportunas Leges^inftituta, quæ ß obferuentur ( vt confidimus ) fperamus futurum, vtRefpublicaquotidiemagis florelcat, amp;: augcatur. Ad maiorem verb iecuritatem, fancimusper illußriffimam Dominationem prouidendum eße, vt conucnticula,quæ liib imagine boni, aut priuatæ hilaritatis, iniquiwconfiliis, ac perfidis tradatibus viam apcrue-rint,omnino tollantur.

Confirmât io Priuikgiorufn,amp; immunitatumillußriß. Ioann à Andrea Auria^ ■ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prout haólenus obferuata fuerunt. nbsp;nbsp;Cap. lvi.

NAVit AndteamPrincipem Auriamciuemfuum optimum,acdeeaoptirnème-^-^ritum Relpublica Genuen. nonnullis immunitatibus, priuilegiis amp;exemptionibus;

R E T P V B 1. G E N V E*N S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xxj

memor tam inßgnis, ac præclari ab eo bencficij accepti ; vtpotèqui patriam, muîtis rebus præclarè geftis inngnem, fed alieno iugo fuppoiitam , incredibili erga earn pietace dudus, abieda prorfüs ab animo omni ambitione, priftinærellituiclibertati.Eius etiam indelendara abanimis hominum memoriam, ereda ftatua marmorea, ac publico lautæ domus donq iüuftrauit. Hæc, amp;nbsp;alia vircutis,amp;glori£econdigna præmialoanni Andreæ Nepoti'jamp;auf-tarum virtutum, tam in conièruanda libertatepatriæ, Sé eius dignitateamplificanda,quàm in bellicæ, amp;nbsp;naualis militiaî gloria hæredi, amp;nbsp;vero fucceiidri, prout hadenus obièfuata fue^ runt,ac eiusfamiliæomninoobicruarivolumus.

Cäpvtlvii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' z

ANimadvertiMvs Magiftratus qui pro niinc modcrandæ Rcipublicae Genuenß ■^■^præficiendi funr,nGquaquam iecundum modum ,amp;rformamin Legibus, quas nuper compilauimus,prxlcriptam, eligi pofle,niii prius iaäisfundamentis, amp;conftitucis ordinibus Magiftratuum, ex quibusfucceilores poftmodum profilire,atque infurgeredebent, iuxta ca quæ per nos accurate fuerunt fancita: Neque expedite,aut decere, quod iecundum antiqua-tum Lcgum normam, quas in hac parte nuncabrogamus, atque abolemus, promoueantun Minus etiam conuenire exiftimauimus relinquendum hoc efle arbitrio ciuium , qui iîné cerca Lege inter fc confiiâantcs, noüos poffint in ciiiitate tumultus excitare, nondum intégré veteribus extinchs. Proinde neceflltati iph cedentes, amp;nbsp;facilitate, ac bailia nobis attribu-ta,probono, iufto, ac pacifico ipfius Reipublicæ regimine vtentes, menti etiam Principutri noftrorum inhærentes ,qui poftmaturam harum omnium fandionum noftrarum coniidc-rationem , amp;nbsp;diiculfionem, amp;nbsp;quibus de iure Icaliæ, amp;i totius Chriftiani orbis pax, amp;nbsp;quies commendataeft, earn nobis litteris fuis ampliflîmè declarauerunc ; omnique meliori modo via, amp;nbsp;forma,qua poirumus,amp;: nobis tributaediHac præfènti Legeinuiolabiliter obieruan-dafancimus, amp;ftatuimus, Magiftratus maiorcs, videlicet Gubernatores, qui bis noftris Legibus fupplendi l'unt, Confilium maius Sr minus, adminiftrationi criminalis iuftitiæ ptaejS-« ciendos ; nec non Magiftratuum Seminarium , quod noftris Legibus erigendum efte duxi-mus, pro hac prima vice à nobis eligendos, amp;nbsp;ftatuendum efle,;eosque ita eledos, amp;nbsp;confti-tiatum ad Reipublicæ regimen, amp;; iuftitiæ adminiftrationem recipi, amp;nbsp;admitti debere, amp;nbsp;in amp;oofficio manuteneri, donee intégré muneris iüicurfum peregerint, iuxta noftrarumfan-i^ionum feriem ,amp; tenorem. Ceteros verô Magiftratus,quos in futurum creari contin-get,nônnifi iêruataad vnguem forma noftrarum Conftitutionum, cligi, aut creari polTc ^ecernitiius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

pRoviöERE igitur volentes houæ Magiftratuum ,Confiliorumeledioni iuxta ea quæ per nos fancita fuerunt; Eligimus ex vmuerio Nobilitatis ordine infraferiptos, quos graues,aptos,amp;: deRepublica benemeritos,reieclis prorfus ab animis noftris omnibusaliis rdpedibus caufis, exiftimauimus, eosque fingulis Magiftratibus (débité referendo) modo 4^0 infra addiximus,

Inprimis pro Gubernatoribus tum fubrogandis in locum cedentium ,tum fupplendis vfque ad numerum duodenarium iuxta per nos ordinata Magnificos Dominos,videlicet;

Heftorem Flifcum,vfquead medium lunium anni præfenti», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Franciicum Spinulam quon. Baptiftæ, quon» Antonij, vfque ad medium Decembrem anni ip/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

loannem Baptiftam PalIauicinumquon.Damiani,vfque ad medium Decembrem Bartholomæum Lomellinum, vfque ad medium Decembrem anni IJ77.

Paulum SaluaigLim,q.Leonardi. Petrum Vernatiam, q. Bernardi. Andreâm de Eccleiîa.

Perciualem Cattaneum,q. Accelinii Francifcum Cattaneum, q.Stephani. Simonem Oliuam.

loannem Baptiftam Zerbinum. Hieronymum Cattaneum, q.Philippi. Ambrofium Cattaneum,q.Baptiftæ. Dominicum Cattaneum,q.Baptilta:.

loannem Saluaigum, q. Bencdidi. Auguftinum Saluaigum, t^mbrofij. Hieronymum Marinum,cpFrancifci. Auguftinum Marinum, q. Donaini. Petrum Baptiftam Cattaneum iuris Dod. Bartholomæum Lazaniam.

Gafparem Oliuam. Baptiftam Bauam. Francifcum Taliacarne iuris Dod. Antoniotum Cattaneum Stephani. Stephanum Cigalam,q.Bartholoraæi. Antonium de Brignolis.

üficos Dominos, -videlictt:

Emanuelem Flifcum, q.Pétri.

Petrum Baptiftam Flifcunijq.Grcgorijj Damianum Flifcum, q.Luca:.

Marcum Antonium Rauafchicrium, Fedcricum Flifcum Laurentij.

Francifcum Flifcum D.Hedoris, Bcnedidum Caneuarium.

loannem Stephanum Moronutm loanneni MarrufFum.

loannem Baptiftam Lercarium,q.Stcpliani.

Baptiftam Buronum.

Baptiftam Camillam.

Nicolaum Serram.

lacobum Lcrcarium,q.Frahcifci. lacobum deSalüo.

Benedidum Pernicem.

Auguftinum Gurlerium.

Angelum Lcrcarium,q.Lucsc.

Nicolaum Lercarium,q. Francifci.

Camillum Lercarium Camillam* Odauianum de Albara.

lacobum de Nigro,q. Ioannis.

Stephanum Pafquam.

Edoardutti de Nigro Phyfîcura.

Dominicum de Auria,q,Stephani.

Antonium I nu ream.

Nicolaum de Auria, q.reuerchdiß.' Silueftrum Inuream.

Georgium de Auria, q. Melchioris.

Auguftinum de Auria, q.Iacobi, q.Aiiguftini. loannem Baptiftam de Auria, q.Dominici, lo. Hieronymum Lercarium, D. lo. Baptiflif« Stephanum Buronum.

Hieronymum Gallum, q.Dominici. Nicolaum Lercarium, q. Francifci. loannem Francifcum de Nigro,q.Benediâi, Nigronum de Nigro,q.Philippi.

Ambrofium Carmagnolam.

Baptiftam Groppalum.

Lucam de Prato.

Philippum de Nigro,D.Ioannis.

Laurentium de Nigro,q.Nicolai, loannem Francifcum Pafquam. Bernardum Caftaneam.

Dominicum Grillum.

Francifcum Vignolum.

• Laurentium Nigronum, q.Pctti.

Baptiftam Nigronum,q.Baptiftæ.

Paulum Viualdum,q. Antonij, Hieronymum Axeretum.

Antonium Sophiam.

Chriftophorum de ludicibus iur.Dod. lacobum ViuaIdum,q.Baptiftæ.

Paulum Grimaldum,q.Augufiini.

VinccQ-

R E I P V B L.

Vincentiuin Duratium.

loannem Baptirtam Groppalum, Gafparcm de fanâo Pctro.

^icolaum de Nigro,q.PauIû ^ngelura de Maiolo.

Siluellru m V f ùfmaris.

Baptiftam Maiolum.-Paulum Delphinum. Pgt;aphaêlem Oliuam. Auguftinum de ludicibus.' Hcrculem Caftilionum. bcobum Robertum.

Alcxandruni Rubeurfi.

loannem Baptiftam Griraaldum, q. R*quot;. Partholomæum Ritium.

Auguftinum Grimaldumjq.Io.Baptiftæ^ Lucam Grimaldum,q.Francifci.

Paulum Spinulam,q.SEephani. Philippum Spinulam, q, Ambrofi). Êenediâum Spinulanijq. Pauli, fiaptiftara de Turri,q.Leonardi. Danielem Spinulam, q. Nicolai.

Baptiftam Spinulam, q.Antonij.

Nicolaum Spinulam/q.LtKæ.

Wredum Spinulam, M“.Lucæ. ^icolaum Spinulam,q.Steph. iuris Doel. Jacobum Spinulam, q.Federici. ïo.Baptiftam Gentilem,q.Iacobi.

Aaphaélem Odonum.

^oannem Odonum.

^oannem Senaregam.

^oBaptiftam de Auria,D.Antoriîj.

Paganum de Auria. ïoanncm de Regibus. Prancifeum Clauexanam iur. Dodorem. Clementem de Ruere.

Nicolaura de Auria, q.lo lacobi. P^arcum de Auria/j.Scephani.

Nicolaum de Auria,q. Iacobi,q. Pétri.’ Piolperum de Auria,D.Dominici. Baptiftam de Ricardis.

Marcum Fociam.

Francifeum de Auria,q. Nicolai.

Baptiftam Garbarinum.

Stephanum Gentilem,q.ConftantinL Bartholomæum Coronatum.

Georgium Gentilem,q.Conftantini.

Stephanum Pinellum,q.Auguftini. lo.Francifcum Balbum,q.Nicolai. Michaëlem Adurnum.

Paulum Adurnum.

ThobiamPallauicinum. , Galeatium de Auria.

Caftellinum de Auria.

hPhilippum de Auria, q.Lambæ, Hieronyraum de Auria,D.Pauli.

G E N V E N s I Sà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xxiij

Hieronymum Lurnellinumjq.Auguftini.-Francilcum LumellinumjqiBaptiftæ. loannem Baptiftam Sefterium.

Angelum Lumel!inum,q. Auguftini. Phili ppum Lumellinum,q.Francilcilt; Andrcam Picchenotum.

R E t P V B'L. ^'iclream Pallauicinum, q.Lüdouici. ^‘‘cobura Mariam Pallauicinum. ' ■ • - ’ Carolum Pallauicinum,q^Vinccntij. ‘ nbsp;nbsp;'

^cnedidum Rotulum.

^ugullinum Pallauicinum,q. Philippi. Laurcntium Capellonum.

fiarcholomæum CaluUmjHieronymi'. Augullinum Scneftrarium,D.Iacobi.

Andream Centurionum,q.Dominici. Laurcntium Piccalügam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^arnabam de Illicc.

Scbaftianum Centurionumjq.Iacobi. Manfreonum Ccnturionum.

ßcnediäum Ccnturionum,q.Luciani. Lcdericum Ccnturionum,q.Pauli.

Lhomam dc Calanis Phyiicum. ^taplianum Ccnturionum,q.Dominicï. Augulhnum Centurionum,q.Iacobi. Augudinum Ccnturionum, D Hieronymi. ioannem Baptiflam Farinanti illuftriflimi. ^oannem Ccnturionum,q.Francifci.

Leonardum Lumellinum,q.Hieronymii Auguftinum Lumcllinum,q.Philippi, lacobum dc Alegro.

Benediâum Lumellinum,q.Io.Baptifta’. Andream Liimellinum,q. Panthalconis. ^olèphum Stratam.

Nicolaum Lumcllinum,q.Io.BaptiftcC4 Ïo.Baptiftam Lumellinum,q.Babilani.

Nicolaum Saulium,q.Antonij.

Vincentium de Plebe.

io, Baptiftam Lumellinum, q. Pantha« leonis.

Laurcntium Saulium.D.Odauiani. Bcnedidum Lümellinum,q.Germani. lo.Baptiftam Lumellinum, D.Bcncdiüli.

loannem Hieronymum de Bene, loannem Baptiftam Compianum. io Baptiftam Fornarium,q.Bartholomxi;

Vincentium Rititim, q. Io. Matthæi. Chriftophorum Spinulam, q.Georgij. Baptiftam Lumellinum, q. Baptiftæ. Bendinellum Saulium, q.Sebaftiani.

'' Thomam Saulium,q luliani. FrancKcum Vnciam. lofcphura Stratam Phyficum. Bernardum de Sopranis. Paulum Vincentium Lumellinum? lacobum G uiftim.

Seligiraus infuper centumamp;viginti Patres ,virosomni virtutum gencrectimubtos publicx quietis ftudioiós. Horum nomina in vrnam, feu capfulam, modo amp;nbsp;forma à nobis dcicripta,coniici mandamus;Vt primo quoque tempôté Cozee eduóti Reipiiblica:l’cruiant,iu-xta Legum noftrarum formam.

Hos autem, amp;nbsp;quofcumque alios Magiftratus per nos eledos volumus Reipublicæ fubic«; ftosc(re,eiq. parère debere« lèruatatarnen forma confticutionum noftrarum,amp; non aliter.

Omifimus autem nonnullos in hac noftra eledione ex propofito æquè bonos, aptos, amp;nbsp;in I^empublicam propenfo animo ,ac funt iam pernosnuncupati; vt eledis ccdentibus, hi «luoque polTint Reipublicæ inleruire.

Eligimus infuper infraferiptos lutecofultos, quorû virtus,probit3s,amp;: litteratu fciçtia nobis e c £ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro-*

probata, amp;nbsp;pèrfpèdaeft; qui triennïohoG proximo Rotæ criminalis,lt;amp; Aduocati fifcalis mu-nus obibunt ; cum honoribus, audoritate, falariis, præemincntiisa liobïsciiH'éhi fuc-. celToribus ibis affignatis. Horum primus ( ciim Iccundum ætatis gradum delcripti lintj primo anno Prætor ericjmox alij fuoordine curium Præturæimplebunt?

1 •jjjdG.n'i ■ nbsp;nbsp;- ■u/i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

fJifuntmagnißciliireconfulti:

Petrus Antonius Vicedominus.

Blafius de Loflb^^ Hieronymus de Gerardis.

• .^ri.jy..p,tT.f. uoiik.aL' Pr« Aduocatö ßfcali'. Klagquot;! Paulus Albuti US.

.uinru)!’ ’ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■*

!. '.uv.d.G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]De reftitutione ßeliatorumo

NOïf ignoramus in hiföe bellicis tumultibusqui inhac Repubïica cxarfèrnnr, multas hinc inde interoeffiiTe, iure quodam belli,aut potius iriiuria, dircptioncs, depopula-tiones, depraïdationes, quæ.fùbditis, ac aliis non leuia incommoda attiileiunr. Vcigiuir, quantum fieri^ppte.rt, ab animis hominum flebilisbsec memoriafucceffuum fUneftoruni deleatur; Voluraus omnia hinc amp;nbsp;inde occupata,dircpta,aut deprædata tam in Dominio,qiiàin extra, camip,fpftp,rquam in terra, amp;nbsp;vbiquelocorum tam fiibditis, quam aliisomnit)ö,amp;: ceflante proriuspqini cxceptionereilitui dcbere. Huius vero Decreti,amp; Lcgis cxecutionem demandamus^PffiBtorijqui finertrcpitu,amp;: figuraiudicijjlblaquefaâi veritate infpeda,pro-uideat,vt ftatim,remotaque omni appellatione fpoliatis ablata rellituantur.

IN SV P ER*''m^ riiaiorem potius Rcipublicæ fecuritatem, quàm quod necelTarium exifti-memus,declaramus menpgt;noftræ,Principumve nollrorum non fuifre,necefîe,quôdper harum Legum condicionem, aut quamcumque Magiftratuum eleétioncm ,aut aliaquæ-cumqUe, quæ pef nos fada fint,aliquod ccnfeatur, necfit illatum præiudicium libertati Rei-publicæ Genuenfis;necquôdeain controuerfiam dedudafiqquam Principes nollriomnino illibatam,atqueintadàra,amp;:conlèruatameire volunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

x^brcgatio omnium Legum qu^e prafentihta contrarianttir^ amp;nbsp;ƒ innouatio aUarum. Capvtlxi.

CV M opportune prouiderimus tum Magiftratuum eledionibüs, tum ctiam nonnullis abufibus qui imperfedam admodum Reipublicæ inftitutionem reddebanqcenluimus neceflarium tollere omnia impedimenta, quæ harum Legum plenam,amp; integram execu-tionem aut impcdire, ant ofFufcare potuiflent. Quare prælèntium tenore Legesomnesan-tiquaSjDecrcta, Statuta, autconluetudines etiam immemorabiles, quæprælèntibiisnolrris aliquo modo con.trariantur, etiam quod de cis Ipecialis, amp;nbsp;indiuidua mentio fienda eilet,ab-rogamuSj annullamus, amp;nbsp;irritamus: his,quæ non contrariantur,fiue Reipublicæ adminiftra-tionem, fiue iuftitiam ciuilem relpiciant, fiue conuentiones cum finitiniis quibulcuniquc inicasjamp;: huculque oblcruacas; Concernunt; innouatis, ac confirmatis.

R E I P V B 1. GENVENS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xxix

M nihil tnagis necefTarium fit proconieniandaquiete inReputlicajquàna fouere, amp;nbsp;earn ilia qua decet äudloritate, omnibus æqua lance ad-fancimus in Vrbe Genuæ erigendum efle tribunal triuni lureconfultorum exterorunl; qui iudicio,'àuâ:oritate, integritatCj ôi: return exr perientia polleant jquique nulla cum ciuibus Genuenfibus affinitate coniundi lint jtribunalque hocRotæciiminalisnomineappellari debere.

■ nbsp;nbsp;' ■ ' HeekSlioneRctAcriminalls^amp;fÇcalû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

. Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;».-ij.-.l nbsp;nbsp;nbsp;». -»-•

C A ? VT 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jinE--

P Os qui adminiftrandæ iufiitix præficiendi funt, conuenit amp;nbsp;integritare vitas, amp;nbsp;moruni ■^-'honcftate, Sz litterarum fcientia ceteris omnibus præcellere. Quare vbi de eligendis Ro-tæauditoribus agendum erit,curabitilluftriflima Dominatio, vc fuper vita, moribus, dodri-iiaamp;peritia non modo eorum qui ad id munerisadipirant, verfim eorum etiam quos,vti idoneos, proponi continget, iècretæ informationcs per duos ex magnificis Gubernatoribus lortcx^xtrahendis afiumantur jquibus omnibus fideliter coram Senatu jProcuratoribuSjamp;j Confilio minor! relatis, nomina eorum qui maiorem partem fufFragiorum retulerint, in vr-*' nam ab illurtriflîmo Duce cuftodiendam, coniici mandamus ; vt fuo tempore Rotæ audito-fesexea force eliciantur, eiedis his qui interim mortui fuerint. Quod ita tempeftiue fieri volumuSjVt forte educendi pertrimeftre, antequam ad munus accédant,præmoneantur. Wemferuarivolumusin eledione Aduocati fiicalis.

Ï X hoc Magiftratu qui triennium non excedet, fingulo anno vnus, inchoando à feniore, ■^amp;pofteum foquentes, ieciindum ætatisgradum, in Prastorem eledi intclligantur,anno tantum hoc munere funduri; ita vt finito triennio, finguli hoc munere anno fruentur. Præ-.^ cricque Prætor aliis Rotæ auditoribus durante officio, aliisque honoribus, commodis,amp; præ-troinentiis,quæ huic muneri adiedæ funt, perfruetur.

C A LAR IV M hifee auditoribus Rotæ criminalis perfoluatur foxcentorum aureorum an-‘^nuorum, in fingulo trimeftri pro rata erogandum ex ærario publico; amp;nbsp;hoc vltra habita-tionem,emolumenta,regalias,immunitates,exemptiones præftari folitas, amp;nbsp;confuetas. Cum verb munere Prætoris fungentur, vltra fexcentos feutos aureos, (vt dignitatem officij Ei tueri decentids poffint) alios ducentos aureos,pro eo anno tantùm,habeant.

PV m autem maxime conueniensfit, vt qui alios audoritatefiia in officio amp;rfideconti-^net amp;nbsp;coercet ,'ipfe aliis præftantior fit; feiant Prætor amp;nbsp;au^itores fibi maximè cauen-dumneimmundas habeant manus;fed fuis ftipendiis, amp;: legitimis honorariis content! fint. Ad hæcièæquales, amp;nbsp;iuftos omnibus præbeant, nullam penitiisperfonarumacceptionem habeant: fed omnibus, amp;nbsp;contra omnes,æqua lance iuftitiam adminiftrent. Quod fi fecus fa-dum fuerit, vltra quod Deum optimum maximum occultorum feelerura grauiffimum ^Itorem amp;nbsp;vindicem experientur, feuere etiam in findicatu rationem reddent, in quo nulla habebitur ratio, quod aut raetus reuerentialis, aut maiorum iuffiones interuenerint,aut !m-pedimento fuerint.

I I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ofßcio^ö'falario Fi/calu,

Assistât Rora,’ criminali Pifcalis vnus Iurccófuirus,quem S£ exterum,amp; vcrfatum in

GaufisCriminalibuseîTc decetjamp; nulli ciui Genuen. affinitare coniunäura, vçlibcre, amp;i. iinccre nninus Tuàm obirc vaieat;habcatque pro ïâlario annuo fcuta auri crecenta in fingulos qttacuor rncftïès ex ærario publico eroganda, vkra habitationem, amp;nbsp;alia commoda, præcmi-ncnria.amp; inittiunicaces per {’uos anteccirotcs percipi lólitas,amp; confuetas.Durabiteius miinu tricftnio. eligetur,ac lindicabitur non aliter ac Rotæcriiliinalis auditores. Sciatquc nihil ma gismuneri liio conucnire,quam procefTuin, caufarum celercmcxpeditionem inftarc, omnique ftudio. Sc diligentia curare, vc rei débitas dcliâorum pœnas luant. Aduertet infii-pcr, amp;nbsp;inuigilabitne file lis in multis, amp;e. condemnationibus peciiniariis, aut bonorum confi-icationibus, quæ indies fîunt per Magiftracus,damnum,auc illufionem patiatur.

DEcet eos quiadminiftrandæiuftitiæ prxfunt, non modo auâoritate poliere, verùm etiam, proea aduerrustemerariorum impetus,amp; aurustuenda,acconfèruanda, viribus præftarc. Proinde habebit Prætor fex Germanos milites Allabarderios nuncupatos,illuftrif-finis Dominationis impenlis, Si audoritate ei fubminifl:randos,quiamp; domi luæ proforibus refideant, Sc eum egredientem Gontinuô publicè,amp;: reuerenter comitentur. Mandabit infii-pcr illullriffima Dominatio præfedo cohortis Prattorianæ, vtpro defenfione,amp;fortioriau-doritate iiiftitiæ,fubminiftretPrætoricam militum raanunijquam ipfe poftulauerit, viquc ad centum, amp;: vltraiü ica illuftriflimæ Dominationi expedite videbitur.

“P L I G E T fibi Prætor Baricellum vnum practicum, amp;nbsp;virilem, cum odogintaftrenuisfà-tellitibus, qui ei prærto ânt, eiusque iima diligenter. Si lîdeliter obferuent, Si exequan-tur, nulla habita prorfus perlbnarum acccptione. Huic illuftiiflima Dominatio fcuta quin-decim, illis vcrolcuta triaauri in fîngulos menfes ex publicoærarioerogarimandabit; vitra rcgalias,amp;: emolumenta per eos légitimé percipi (blita, Si confueta. Caueat autem Prætorne aliquid muneris.aut præmij, etiam Iponte oblati,capiat à Bariceilo per eum eligendo, occa-fionc huiufmodi eledionis.

P XI G E T Prætor à Notariismalefîciorum in principiomuneris fuiiuramentumdedolo non committendo, ac fideliter, Si legaliter exercendo munere, Si quôd nemini proriiis, nec prece,necpretio, nec amicorum, Principumve rogationibus, auciuflls commoti,fêcreta procefliium pandent,nec pandi perrnittent.anteeorû publicationem,fub pœnaperiuiijjfal-il. Si infamiæ,amp;r vlterius fub pœna pe.uniariaarbittio Prætoris imponéda,amp;fîlcoapplicâda.

CV R ABiT omniftudio,amp; diligentia Prætor, vt tam Notarij, amp;nbsp;Scriba*, quàmnuiltij, Si cur{ôres,Baricclli,fatellites,cuftodes carccrum,amp;omncSalijin dido Magillratu lér-uientes taxas merCedum ex ordinibus vnicuique eorum præfîxas nbieruent; neque aliquo padodiredè, autindiredèexcedant, Quod lî contingjt ahqüos palam,vclfecrctoàclientu-iis, aut aliis eorum nominibus plus debito extorquere,aut indirede,expeditiones difièrendo, vel moras ponendo in fui muneris expletionè,ita concutere litigatores,vt tçdio afFedi,maio-rem,quàm par fit,mercedemfoluere cogantuc: eospro prima vice in quadruplum eius,quod

RETPVBt? CENVENS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXj

fibi per ftiruM debctur, qnories deliquerint, muléler. In fucurum veró ita ïèucrè, amp;grauiceE p'-eólar, mxca fadi qualtcateni -, vt ccteris fine cxemplo. Aduertet infuper, amp;nbsp;prouidebitne aÜQuid penitds àpauperibus,auramilcrabilibusperfonis accipiant:fèdNotarij omniaaóta, Stlcripturas graris conficianr,amp;ï cxpleant. Alij verb munera fuajOulla penitds petita, ncc cx-pedata raercedc exequatur, fed à Deo optimo maximo huius pij laboris cumulata cxpeâéi:^

T maxime, pro iuftitia redè,amp; diligenter adminiftrandajadefle in ciuitate De-■*^niintiatorescriminuip. Ideó fancitum eftin vnaquaq. parochia per vicinos fingulo trien' iiioeligidcbereduos Oiïiciaics qui teneantur omnia delióta, quæin fua parochia committi contingctcaquædiurno tem porc,('a! te min die immediate lèquenti, quæverônoôtu,làltem intrabiduum Prætoridenuntiarejexprimendo deliditempus, locum,delinquentes,ofFenfl iioraen,amp;r cognomen, S)C tellium qui adfuerint,vel feiuerint, aliasque circumftantiasomnes, ^uas de his acceperint. Qui omiferit, vel minus fideliterdenuntiauerit,fubeat poenam du-tatorum decern auri,amp; vitra,arbitrio Prætoris,pro modo culpæ,amp; negligentiæ ; niß caufam attulerit ,quare ai bitratu Prætorisiure veniat exculàndus. Non exculentur tarnen ex hoc Medici,amp;Chiruigi, quin teneantur iuxta Statut! tertij difpoßtionem lib, primo Crimina-lium omnes 1'aucios, feu pcrcufTos, quibus medebuntur,apud acta D. Prastoris deferre.

De auSioritate, amp;nbsp;iur if diel tone Rotte criminalüj lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CaPVT XII.

z ' Â P V D hoc tribunal refideat omnis audoritas, iurifdidio caufarum crimihalium, ré-■* -^fpedueorum delidorum,qüæ in ciuitate, tribus curiis Bilamnienfi, Pociferana, Vulturenfi committentur, tarn in procedendo, quam in decidendo. Verum refpedueorum ^eliäoriim quas in vniuerfo Dominio,comprehcnfa eciani prouincia Corficæ, fieri contin-geCjfinguli Prouinciarum, amp;locorum Prætores, Sgt;c lufdieentes (demptis tarnen locisexem-ptis,amp; feparatis, fi quæ funt) proceiTuslegitime inllruent, Sä décident. Et vbi agatur de cri-^ine,quod habeat poenam mortis naturalis,mutilationis membri,amp; triremium etiam tem-poralium, non prius manum ad decifionem cauße admouebunt, quam Rota* fideliter, amp;nbsp;ad aniuffim rtatum caulx, nbsp;nbsp;procelTus, cum eorum voto retulerint, ae reljjonfum decifiuum

pRocEOET Prxtor Genure in omnibu • delidis, non modö ad partis inftantiam,fiue ac-cufationem, veriim etiam ex officio; Sc non folum per capturam , Sc inquifitionem , led ttiam præceptis pœnalibüs: vbi itaaliis Rotæauditor!busconuenirevideatur, iuxta iuris, Sc ftatutorum formam. Ec vbi de crimine publico agi contingat, parte etiam non inßante, tc-neatur ex officio procedere, ae omni ftudio Sc diligentia veritatem criminis inquircre, co-gendo etiam teftes de delido informatos omnibus iuris remediis, etiam perquæitiones Sc tormenta ad veritatem dicendam ; Sc pro modo culpæ ,Sc iuxta ftatutorum, Sc Legum lan-äiones, reos punire.

M o poffit cognitionem,amp; iurifdidionem D.Prætoris, Scauditorum Rota: cumulati-’ uè,aut priuatiuèimpedire,nec caufarum, Sc proceffiium criminalium curfum,ncc ca-^utn decifionem retardare, minime've fufpendere ; fublatis etiam Statutis, Sc Decretis inci-pientibus. Liceat prætereapra:didis ProcuratoribuS,amp; Incipîen.Itcmdeclaraucrûcad abundantem potius caurelam :que mägnificis Ptöcuratoribüs,amp;: illuftriffimæ Dominationi notio-îiem criminalem hadenusdederunt;ceterisq. Legibus,aut Statutis in contrarium faciccibus obftätibus quibufcuque.Curabit tarnen illullriffima Dominat!o,vt Prætor,amp;: audirorcs

XXXij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LEGES .NOVÆ

Rotæ infritiatn fideliter, viiilicer exerceant. Excipitur tarnen ca fus criminis læfæ Maie-ftatis,amp; (èdicionis, in quibiis illuftriflima Dominatiojquæexhis criminibusdcfacili labe-fadari poiTet, vnum, vel duos Gubernatores, vel Procuratores deputarc valcbit quicaufis huiulmodi cum Prxtore, Rota limpliciter aififtent, amp;nbsp;curabunt,vt liuiufmodi proceflus, calqua decet in tam grauibus deiidis, diligentia perficiantur,amp;: pro iulbtia à Pra’tore, amp;nbsp;Rota expëdiantur. Adiungendo etiam, vbi itaeis conueniens videatur, duos ex Rotxciuilis auditoribus.

(T . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* C A P V T X V.

NI MI s durum vifum fuit cos qui in carceres truduntur^relaxari nonpolTc, nificaufà, propter quam detenti fuerint,non modô cognita, fed etiam decilà fit. Ideoiigorem Statutixxvj. lib.i. Criniinalium temperate volentcs, làncimus id remittendum eflèarbitrio D. Prætoris, auditorum RotXj qui lècundum qualitatem fadti, pcifonarum, neenon amp;nbsp;indiciorum , quibus vnulquifque detentus grauabitur, quod iuftum, amp;nbsp;conueniens eis vi-lum fueritj rtatuent.

CVm voto aliorum auditorum Rotæ criminalis, Prætor caufas expédiât : duorumque vota, reludante etiam Prætore, vim habeant fententiæ, tam in definitiuis, quara interlocutor is.

ASententii^ per Prætorem, amp;nbsp;Rotam ferendis, fine definitiuæfint,fiue interlocutorix; nee non à fententiis per Prætores, amp;nbsp;Magiftratus vniuerfi Dominij Genuenfis in caufis criminalibus de voto Rotæ ferendis nonliceat cuiquam prouocare, appellate, nec de niilli-tate dicere : fedipfæ proutlatæ fuerint, executioni mittantur. Verfira vbiagaturdepœna mortis, aut mutilationis membri, fi m ciuitate, amp;nbsp;diftridu agatur, per triduum ;fi in infula Corficæ, per dies viginti; fi veto in aliis ciuitatibus, amp;nbsp;terris Dominij,per quindecim dies ab executione fuperledeatur.

quot;AT Su fæpe compertum eft, multos ob paupertatem, nonnullos veto inimicorum fuorum ’ malignitatem, aut etiam ludicum iniuriam, timentes, cum in indicium vocatielTent, ctiam quôd innocentes forent,non fuifieaulbs in iudiciocomparere, maluifiequefenten-tiam in contumaciam pati, quàm euidens vitæ pcriculum fubire. Horum indemnitaticon-ïùlentes, làncimus hofeein contumaciam bannitos, aut condemnatos admittipofleabillu^ ftriilîma Dominationead nouas defenfiones, modo litteræpetantur intra biennium: eoque cafu Iiabenda erit relatio àmagnifico Prætore,amp;: intelligendum vtrumexpræfumptioni-bus, amp;nbsp;indiciis tantum, an veto ex legitimis probationibus damnati fint; quo cafu nullo modo concedantur. Qui huiufmodi litteras impetrauerint, teneantur intra decem dies immediate fecuturos fe in carceribus publicis perlônaliter conftituere; alias litteræ fibi non fiiffra-gentur. Sciantquefibiomft incumberedocendi deinnocentia fua,abfqueco quôdfifcus aliquid probet. Quôd fi intra annum le conftituerint, amp;nbsp;innocentiam lùam demonftraue-rint; non modô aPpoena capital!, verùm etiam à multa pecuniaria, amp;nbsp;bonorum confifeatio-nelibcrarivalcbunt; fi poft annum eo cafu à pœna corporali, amp;nbsp;capitali tantumliberari polTint.

FInito officio, ftatimforteeliganturperilluftriffimam Dominationemvnusexfupre-mis Sindicatoribus,duo de minori Confîlio,vnus Rotæ ciuilis auditor,amp; vnus de collegio Dofto-

REIPVBL. GEN VENS IS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXXUj

i Doiîborum, amp;nbsp;qui omnes, vcl comm filij lires non habuerint corain findicandis. qui Præto-■ rem,amp; Auditores, Fifcalem, Notarios, Baricellum, familiam ßndicent,querelas audiant, j procefliis inllruant, libros criminales reuoluant, diligenterque aduertant,num aliquid dolo, ■ iniiiftèjlùpinâve negligentia adum ßr, quod iuraßlci, aut tertij oftendat -, nbsp;nbsp;omnibus pcrfe-

QVl pertriennium hocMagiftratu Rotæperfunólus fuerit,non polßtconfirmari, vcl prorogari, nec ad idem officium affiimi, nifi laplo tricnnio intcgro, à die fundionis ßii muneris.

MAxime refert pauperum ,amp; mifèrabilium perlbnarum qui omnium opedeffituti, aut in carceribus marcefeunt, aut à potentioribus oppreffi iniufte, longius fortaire, Srßra par fit, detinentur, amp;quandoque etiam iniufias poenas fu beunt, rationem habere. Proinde officium, quod Protedorum carceruin appellatur, à nobis erigendum eße cenßß-®us, Conftabit hicordo ex duobus ciuibus Chriftiana pietate infignibus,quos illuftriffimus Gubernatores eligent; cx duobus item lurcconl'ultis, quos collegium fingulo bien-monuncupabit;duobus itemcaufidicis, quos corum ordo peritiores ßngulis duobusannis Imicmuncri deputabit. Hi poftquam cledi erunt ,nullaadmißaexculatiohe,onusimpoß-tumfubibuntjcarceresadibuntjuotulam carceratorum ,qui propter paupertatem defenfo-reindigent, habere cuiabunt ; ticukim, caulam eorum detentionis à Notariis, vcl àPræ-tore,autaliis iudicibus intelligentjconuenient in domo Icnioris lureconßilti, aut vbi eisop-portuniusvidebiturjde defenßone corum diligenter,amp; accurate traólabunr; munera inter fê partientur. Dodores, amp;nbsp;caufidici in videndis proceffibus, parandislegitimis defenfionibuSj dilputandiscaufis incumbent. Ciues veto frequcntiorescrunt in Prætorio,carceratos fiepe muifent, amp;nbsp;intelligent,vtrum in i^liquo à cullodibus carcerum , vel ab co qui alimenta fub-rniniftrat, grauentur; nbsp;nbsp;vbi opus fucrit, omni ßudio curabunt, vt ab often lis opportune eis

liant remiffiones. Proteâoribus ( cum opus adeo pium excrceant ) Prætor, amp;nbsp;auditores tam huiles, quam criminales facilem aditum, benignasque aurespræbebunr. Notarij proceffiis, (fi publicatifuerinr,)promptè exhibebunt vidcndos,amp; explcbut gratis ada,amp;eorum defen-fiones eadem pietate gratis recipiét: cumularam mercedem à Deo cxpeólaturi. Horum officium biennale crit. Sciant tarnen, lapfó biennio, aftridos etiam fore pro hoe munere,vt ßic-celToresfuos diligenterinltruant. Doäoribus illußriffima Dominatio Icutaquinquaginta pro finguló : Caufidicis verb viginti quinque erogari mandabitjvtoperaml'uam pauperibus gratis præftent.

De vißtatione carceratorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘ '

U0 R T A M V R infuper illuftriffimam Dominationem , quam huic pietati Chriftiànæ '^addiélam eße confidimus, vt femel in menfe per duos ex magnificis Gubernatoribus, vel Procuratoribus carcercs vifirari eurer ; pauperum, amp;nbsp;milcrabilium carceratorum catifas •utelligat; indeque prouideat,vt celeritcr, fauofabiliter, nbsp;nbsp;prout opportunum eße iudica^-

ueritj expediantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

De abrogatione ßatutorum, ejua libertati matrimony, dr immunitati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' •

AXIME nefarium exißimantes matrimonij libertärem vel violate,velaliquomodo impedire; Cenlemus ßatutain lib. Crimln.x. cap 7. 605)5. quæ libertati matrimonio-^um non leuiter aduerläntur, abolenda , amp;nbsp;irritanda elTe, piout per præfentem fandionem uleinus, irritamus. Eadem audloritate ftatutum lib. i.Crimin. cap. 71. §. ß quis auterri facris

Sxxiiij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tEGESTTOVÆ

fàcrisinîtiâtüs, târaqüam immunitati, amp;nbsp;Jibcrtati cccJcfiafticæ, acßicris Canonibus contW' rium,tolJimus,amp; abrogamus.

De abrogation Legum, amp;nbsp;fiatuiOrum nbsp;nbsp;nbsp;prxmißis LegibmaditcrfaMnr^ amp;nbsp;de

Lias verb Leges^ftatiita, Scdccrcta criminaliaciuicatisGcnucn,vti Sc rationiA'iiHi -*'confenranca,innouamus,eorumqiie excciitionem D. Præcori,amp;Rocæ,feduJÔ]niun-gimus. his quæpiæièntibus uoflris conftitucionibus, aut alicui earum aliquo modoaducr-lantur, abohtis, amp;: antiquatis.

Leges, Sraruca, Decree«, Ordinariones, arque Eleólioncs, ^p^dulloancâ pubhee recitacæfuerunr, e^s.amp;ca Nos Joannes Cardinalis Moronus,Lcn LoUcgij prio^ianâxciue Sedis Apoliolica: deJatere Legarus; Petrus Faunus Coftachiarius, Jacri tmpenj Comes, Sc Princeps, Epiiœpus AquenÛs, Cæ/ùreusque Oratof, Sc Commiffa-

Gandiæ Dux5 amp;nbsp;Don Joannes de ldiaqucz,racrxCacholicx Maieftacis Conhhanus, Scciufdcm Oratorapud Genuenfes,ambo miniilri catholiciRecuis, Deo opnrao maximo annuence, concordibus votis, Sc nemme nollrum penicûs ddaepan-tc faäa prms per nos, Sc quemlibet noRrüm Principibns noRris plena, Sc integra omnium rclaaone^Scdeeornmommnm communi, acpenitds concord! voto,amp;mandato,piörc-tormanone Genuends RcipubJicæ,aceiuidem bono, iuRo, qnieto, ScpaciUcoRam condidi-Rdem prxmiR'orum manupropria RjbrcripRmns,Scnodrisû-gdIisRg,IIari,ScaSccrctariisnoRrisRibîbribiiuRinKis. Dat. Calkli MontisferratLdic Sab^ bâti, Décima Martij, anno à parta Virginis, m. d. l xx v J.

Petrus Faunus^ Coßachtartus Eptfeopus At]ne»ft s. Orator,dr- Comntifßaritts Cararei{s,amp;c Do» Carol^ a Borgia GandU Dux, drc. Et Don loannes idiatjuez. Orator, Minifiri

Catholici, d-c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

in qtm decreiiimns, officia Scribarnm,qui à Secretisfuntillu^ ^RriRimx Dominatioms, in futurum ffngulis JuRris con ferenda effè per duo Collegia, SC Confflium minus. Verum voluimus bos qui nuncReipublicx feruiunr, in munereliioper P^n^nerare debcre: ff ita hi qui eligendieosius h3bcnc,arbitratifuerinrffèd mde dubitatumrnit, quodffatim, acceptatis Legibus, nec accedenre eonfèniu Sc duorum ■J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confflij minoris, exrinàa effet horum facultas; id quod nos exHtimauimus

indubitatum cue, cum nullo verbo, auc lenfa Legis caueatur,quôd hi debcantà niimerc va-P^^i^nti tempore: quinimo décréta fft certa. Sc expreffa continaatio. Sc perffuerantia officy vfqucad quinquennium; nec eligeredebentibus reieruata fft alia facultas, quàmarbi-trandi, ari peilcuerantia bxc debeat v/que ad quinquennium currere, an minori tempore. Verum ad maiorem declarationem. Sc ad tollendasetiam fuperffuas dubirariones, edicimus ^^ntisnoRrx non fuiffe,quod horuna qui nunc/èruiuUt, munus extintRum effet,niff Sc duo Collegia, Sc Confflium minus contrarium fuerint arbitrati. Veriim id voluiffe, prxlcntes Scribasin iuomunere perfeuerare debere vfquead quinquennium : vbiabilluRriffima Do^ minatione habeantlittcras conffrmatorias, quas ffngulis annis im pctrandas effe duximus:ni-ffSeduo Collegia, SC Confflium minus quinquennalcm hanc continuationem auäoritate i fuapraccidcrint. Verumtatpen hocpraffenti annolitteras conffrmatorias minusncceffarias / effe cenfemus; fed munusScribarum ffne aliqua dffffcultace durarCjScita obferuaridebere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

volumus. Jn quorum ffdem,3cc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Cardinalis zMoronw Legate Apoßolicta, amp;c. l^etrusPaunm Coflachiarim Epifcopm Aquen-Orator^ amp;nbsp;Commiffarim Cæpireuii Don Carolus Borpta Gandia Dux: Et Don loanws tdiaquez Oratorj Minißr'i Catholicisedc.

jjE DI M V s formam in Legibus noftris, qua OÉiciales, amp;nbsp;Magiflratus in Repiiblicä Genüenlî in futurum eligi debeanc. amp;nbsp;omnium quälitaces^quas in eligendbrumpcr-bnis defiderauimus, fuis in locis defcripiimus ; amp;nbsp;officiorum, quae alias per duo collegia^ shosque viginti odo conferebantur ; nonnullis exceptis, eiidem duobus cbllcgiis, vna cum ^inori Confilio eligendi in futurum facultatem dedimus, contulimus. Verdm quia dé 'nfrafcriptorum officiorum , amp;nbsp;Magiftratuum elechone diftindam mentionetn non feci-’’lus, edm huiufmodi Magiftratus, amp;: officia in ciuitate Genuæ exerceantur, amp;nbsp;magnam au-doritatemjatqueiurifdidionem adminidrent: Nos^ne deincepsdubiumaliquodoriripof-fitjhacnoftraprxlenti Lege decernimus, amp;fancimus eledionern Officiorum, amp;nbsp;Magiftra-luum Extraordinariorum, Corficae in ciuitate Genuæ, Terrae firm æ,Patrum communis, An-Jionæ, Cenforum due Magiftralium, amp;nbsp;Monetæ de cetero ad duo Collegia, amp;nbsp;Gonfiliunl minus pertinere ,cum eifdem fuffragiis, modis,amp; formis,quas inaliis fimilibus eligendis prælcripfimus,amp;defiderauimus: Non obftantibus quibuftumqueLegibus,Statutis,de-tretisjordinationibus, vel confuetudine etiam immemorâbili incontrarium facientibus; •juibus omnibus expreße derogamus. Et nihilominus cetera pernos in Legibus noftris fan-dta,8e præfertim circa præmifta, inuiolata, amp;nbsp;intadaelTe amp;nbsp;remanere decernimus, fanci-^ wus,amp;cen(emus. In quorum fidem,amp;c.

M E M O R A B I

Antiochia obfidetur. jqz. expugna-tur.

Antipatrida dr Cafareaa Genuenfibus occupât a.

Antißes Nouocomenfts ementito babttu Genuam ingreditur. ^,^6.

Antaniottus Adurnius Montaldo in principatu ßccedit. I ƒ 3. nbsp;nbsp;principatum

deferit. i6o, ettndem armisrécupérât. i6i. villoria.i6z. rttr-fus principatum deponit. i6j. deaub principatum ambit. 160. capitur ab .Antonio Montaldo. 17z. refumit principatum. 173. oratio in Senatu .17^. filiertia in reti-

bbß-

Anglh ciuili bello dtuex.ttur.

Angha regsbus tollenda elephantia pecu -har is quadam vis dr poteßas. 411. .cur Jilti llierofälpnitani regni titu-Ium vindicent.60 7. eorundem ylaßis pro fäcra mtlitia. 617.

AnglorutndeScotis vtdorta.4^q, qiq, eorum cladestn. Scotia. . jjy.

Anna^ Momorantius Magisler equitum deßgnatur.

Anna Außriaca Maximil. 11 .filta in .Htßaniam ciiauigatio. ƒ7^.

.Ann.fles Genuenf. incipiunt poß nati-uitatem Domini anno, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1100.

-^nnidimaclerici fiue fcalares.

Anßüdt Auria oratio, habita ad fuos mi-iifrs.. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X,,

Chij redeunt ad priHinum obfequiiini. Z06. à Tarraconenfib.nequici]!i.im ten tali. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zi^.

Chius infula à Turds occupata. 746.

à Venet is obfeßa. 786. eorundem ßrenua defenflo cP virtus. ibid, vi-dtores contra Venetos, ibid.

Chriflianorum l’eindpufn aduerfus La-douicum regem mira cdjpiraiio.4pz. ad recuperandam Biidam expeditie, ƒ 11. copia aduerfus Turcostn lluih gariam irruentes ptp. in Hijpo-ntamredttus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p7p.

cupata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^2^,

Cafus maxime lugubris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pip_^

CafironouuaTurcisexpttgnatur. poS, Caßrucitu Caßracanisrei bellica gloria infignis. top. à Caßare Lucenfiu princepsrenüciatur. 11 o. obitus. tu, Caßrum Francum, alias Cauianu. t p 8. Caßrum Sardinia denatunt Genuenßb.

666. à Pißtnis obfidetur. 667. Catanei Auriacades. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Catanei cum Grimaldis c^ Fhßcis con-

L I V M

G.deaiium sfortia filium.^zp. i(, gati oratio curdm Gateacio.

San(euertnate duce Infubruos coita-ttisrepellunt. 349. clafuprode. fenfione Rhouienfi • ^pp. (lades.

3 61. nbsp;legatie adlurnmum Pont f-

cem.^64. indtsßria.pbp, muiter angtsem enixa. naualu riSe-riaaducrjus Gallos. j82. dludo-uico Sfortia defedio. 401. conßiiti-tia erga Lud. regem Galiiaruni.40}. nonfoltimarmu, verum etiam Inerts intlarueiÜt.407, ërga Cafareslum-ma ebferuantia ér fides, 4/2. rt-eufant Pifatia vfbis imperium ,ipfis vitro oblatum. 413, à Galliariitn

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;485.

Hefdmum expugnatur. ƒ 4(9. nbsp;{1,^7.

Hieronjma Sptnula ac ehu mariti cades. Hieronj/mus gentilis. t^^z. eius animi generofitas flagrantiß . ßudium pub. libertatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

Hieronjmiis Atiriavna cum fuaconiu-getnexihumrelegatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1^

Hieronjmi Flifci cades. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 3 j,

Hieronymi Adurnij fingultris virtus.:.

Mabumetes Turcarum lmperator.277. obitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^99,

Blahumetes lahaoglis Hungaria à Se-Ijmopraficitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;913.

Maimonus Almeriaregulus. 619.

Malltactts Genuarn proficißcftur. 709. aduerßus Feuftos vibioria, tbtdem. clades, ibidem.

Mamaluchi qui dicantur. Aoi.

Manegoldus prtmus prat or Genuenß. ^9-

Manfiedi parricidium.

Marcellus 11. Pontißex renunciatur.

997. obituSj. ibidem.

Maximilianus sfortia Mediolano peti-tur. 4 Î 2, nbsp;nbsp;nbsp;Pontifici) openi implo

rât. 44 j. eius conliantia, 444. humanißimea rege Francißo exu--ptus. ibidem.

MaximilianusßeciindusAnftriii(us,Pljh lippe regi imperio prslatus. 539. Caßar deligiiur. jyij, obitus. jSi.

Mechlinienßtum clades atque dnepti«. )78.

Medtolani Antilles vrbls Cenuenß prsi-ßecluram gerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;241.

Mediolanenß. principis (xercitus coitira Genuenf. 349. iludiu»)erga Rem-pub, Genuenf, yjj.

Mediolanum in Gadori} poteßate, ^19, à Ludouico recipitur. 41)]. vnà cum arce à Gallis receptum. 443.

^^fioaitaru»} clades. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ç).

^^xniinvrbeGenaenf. 54.161.539.

w Corßca Tborna Fulgoßo auctore ‘»lùtati. j6i. in agro Ligu^ico ‘fcralulij Pontif. excitati. 417.

^gt;«i«iB4ynf4.50. nbsp;nbsp;lt;» C7/i?'o.754.

feconfert in Siciliam. ^16. ^jdioexcacatus.ibidem.

Genuenf. anguem enixa. ^6^. ^^quot;liirvirilis animi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;405.

^«I’ziphili cades. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;708.

^nßtliti Saracenorum rex Pifas capit

Ktipuincendie. 6z8. virexcelfi ■ minii. 650.

^^ifinplia innocens necatur mandata furii .547. einsfomnium. 5 4 8.

iiS-

Natifab Delpbino. 251. Pijcibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem,

apparatus Cbriflianorumprin-

‘ipum contra Mauritanos. 1^6. ^tnetorumac Genuenf. 314. 722. ^tgisGalliaruin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;468.

^litialiiconfliclusinquo Gibellini ftipe-tioresetiaferant.106. inter Limites Tarraconenf. 213. nbsp;nbsp;iwïer

^ifonfim (ß- Ligures. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^-p.

infinuSalernitano.^-pz.

itler Cafarianos Gallos.

inter Pifanosac Genuenf.ój^. 644. beinój-p.ö^cf.óp^. inter Ca-Çuianosac Genuenf. 686. confli-^uscum Venetis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;726.

^’Malis conflict US .pi6.pe^Q.-p4z.7^8. adftnttm Rapalitanum. ƒ84.

^’‘tiialisac terreflris conflictics inter Li-^nresacVenetos.

^'aualisCbriflianorumVictoria. ^pS. (Isflis. .

i^aiialii vféioria Hiflanorum An~ florumaduerfus Gallos. ^6^.

^nuigitiones inflgnes quorundam vete-

ttiiiiiiVenetaàGenuenfib.capta, zoz. dctnpzS. Liguliica,vulgboliua, nVenetis intercepta. 524. nbsp;nbsp;nbsp;«ff»«

P^it. Liguüica à Pifanis interce-!’^lt;t-lt;ijp. lacobi Auria à Gallis in fcrtu Genuenf. intercepta. 460. PiflanaàLiguflicis occupataamp; in-cenflt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;648.

^mbtiitt cumarceà Gibellinis occupa-tum.iQ-j, à Genuenfibus rece-ftum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z9p.

llatimachia cclebriores. 748, ^iupaclumàTurcis occupât am. 40^. ^''’xiisaGenuenflb. occupata. 789.

Nicolaus Campofulgoflus.

Nicolaus Brintaldus princeps Salernita-nus.}86. item 66}.

Nicolaus odericus.

Nicolaus Belogius Ligullica clafli prafi-citur.

Nicolai Serini Comitis exiinia rirtiu dr fortitude.

Nicolatu MichaëlpatricittsVenetus,vnà cum Muliapba iujfu Soljmani interféras.

Nicolaus Cataneus,

Nicolatu Nigrius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

Nicolaus Ratios.

Nicolaus Cicada.

Nicolaus Ventus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

Nicolaus Buccanigra,

Nicolatu Pifantu Veneta cl.iflis prafe-

äus capitur à Genuenfib. 751.

Nicolaus Marctu Perenfibusfubftdio venir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pp 4.

Nicopolis deditione eccupata. }C}i, Nobiles Genuenfliterumarma corripiüt aduerfus Buccanigram. 126.

NoUes Sicula in prouerbium abierant. S7^-

Nodlri Seleuciam recipiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}^}.

noftrorum mutua fmultates in vrbe ‘l^tolentaide. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;733.

Nouellus Camillus nouarum turbarum

lanumperducitur. 344.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuga^

ibidem. à Mediolanenf. dace pritiina libcrtati reßituittir. 352. capitur à Florentinis vnà cum fuo fratre loannc .Alojflo. }6i. cum fratre libertati reftituuntur. 36z. eius mors. 590. Oilauiantu Sfortia in Atbefi flumine, fubmergitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;345.

Oitaniantu Fulgofliu princeps creatur.

436. ei«« fuinma in gubernando aquitas moderatio, ibidem, eiuf-dem exitniaac hero'ica virtutes.4}p. amp;4}z laudes.4}8. vulns-ratur in pralio. 4}8. incliente-lam Franctfei régis recipitur. 44}. fefe Marchionis Pifcarijfidei permittit. .}.} 4. nbsp;nbsp;mors. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4}},

Orauij duels Parmenfis à Cafare defe-

^ie^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}}9gt;

oro triremes çj-pleraque alia pifano-rum nauigia à Genuenf. occupata.

666. naues Ligurica à Venetis occupata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;728.

OSottiratus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zpo.df }}p^

OSouiratus Georgiani Magiflratus .

800.

Oddo Lautrechius in Italiam cum vali-dijf. exercitu ablegatur, 464. progrejfus. 467. in regnum Nea-poltt. expeditie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;468.

Oderitis Lautrechius Mediolanenf. prorex.

Odo Luftnianus.

rnors.

Odo Burgundionum^Dux. 605.

Oenufirum infularumperbreuis defcri-ptiti.

Oggeritts Scottus.

Oltgatchia.

OlradusLampugnantis. 243.

Opicintis Spinula dr Barnabas Auria, vrbis prafedi.

Opicinuscum exercitu Genuam fruBri inuadit.

Opicini Mediolanenf Ducisprafen mi-ferabilisinteritus.

OpifusMaleJpinaMarchio. 648.

Oppidani Genuenf repelluntur à Gibellinis. loz. profitera fortunadimi-cant.104. aduerßes nobiles viiioria. 127.

Orlt;lt; Liguflica àpiratis inuaditur. 446. ^faederatorum c laffe plurimum diuexa-tttr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46 z.

Oratio pro Reipub. ^atucorrigendo.i}. legati Bonifacij habita Genua. 227. item legati Çenuenf. coram rege

Galliarum .15 4 iff»« coram rege

Ludouicó. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;420.

Ori^o belli inter Pifanos ac Genuenf. 6zp. curinflatiratum. 6} 4.

Orlandinus Carmandinus. 651.

Orlandus Fulgoflus. 193. ziz. cades, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem.

Otho Caffarus. 644. dr 647. ttt Otho-

. nbsp;nbsp;Petrus Lußtantis à fuis fratrib. mterßii^

tur. ibidem.

Petrus Fulgofiiis in vinctiLi conieltiis. 149. iterum capitur.161. iffw J 64. Ó- 2.70. ftgacitas.2Ss. Ç enttarn intiadit. 299. naualciii expeditionem ßfeipit in Cjpru.y 46. viilor Geniiatn reitertitur. 746. interitus drmagnaniniitas, 401, Petrus Auria. 204. ^^9. tßt 62 4-in locum demortuiLuciani(uffictttir.764. reßonfio ad Venetos tegatos.770. interitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;774.

Petrus Ximenius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;476.

Petri Baptißa Guttij futtelliis cafus.

402.

March.Marinianum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;996.

ad Grauehngam. 966. inter Ge-ttuenf. ac Ptfanos. 69S. dr 697. inTj/phernateagro.678. inter Ligures acVenetos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;790.

Profcripti exules patria refiituuntur. ' 704-

‘d^roffser Adurnites. 904.908.941. prtneeps defignatus. 906. princi-patureliélo fiugam capeßtt. nbsp;nbsp;91z.

G enua pra fie itur. 949. ad Ferdi-tiandum Aragonittm defePlio. 946.

7 ƒ4. neeeßitate adduclus in

224.

Thomas ér Rolandus Fulgofij capite mult at i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;30 J _

Thomas Bulgofitts matre Corfa nattu Corfcam inuadit,p4p, capitur,ér in arcem iHcenfem relegatur, p61.

Thomas Raitinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;306,

Thomas Bozolus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 p^^

Thomas Infini anus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^p.^r p8p,

Thomas Cataneus à Senatu ad Leonem

M E M O R A B,

Valponum arx à Turcis expugnata de-dit ur.

Vberius Spinula. 32. 79 . Cif 71 r. Repnaldißlius a Germanis contruci-datur.

Vbertus Sardena.

Vbertus Andegauenf. Genuam profici-fidur,

Vbertus Bolieta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z.z').amp;4q8.

Vbertus S^uarciaficus.

Vbertus Auria Liguslica claßi praficitur. 674. nbsp;nbsp;eiufdem fingularis fol-

lertia eßßratagema.67p• proße-ra ddnicatio, tbidem. nuUi Ge-nuenßum fecundus. 676.

Triremtum captarum numerus, 67p, Triuulttushumanißimedimdtttur,A76, Tumultus in vrbe Chio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 o ƒ.

Genua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Anglia, p ^6,

Amboßanus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^72..

* Tunetidefiriptto. t^6. nbsp;nbsp;obßdio. ipS.

rexpacifcdur cum Cafare.

Tunetum à loane Auitriaco occupât urn p 7^. obßdio. 616. nbsp;deddio. 617,

Turcarttm claßisa principib. Chriflianis deleta,c)i, exiurßones. in foro lulio, 40Z, per Italiam,

Populi Genuenfis defcripta à Petro Bizar o, à me IccPa eft ôc examinata, fine errore qui fidem Catholicam refpiciat, inuenta:ideoquead illuftrationem Genuenfis Reipub.ÔC huma-norum cafuum ( qui in hac Hiiloria varij deicribuntur) cognitio-’iein,eam pofie imprimi, vendi, ôc vtiliter legi iudico

VVftluvvLs manier Sueghn S, Th^ologù 'Licmtinttîis ër Ecclefu AnMr^Unfis Cçbnonicîis.

P HILIP PI II. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cpitholici -^nuikgio ÇpLnQi-

Um liivum cm tïtiAm cfl, Senatus Populïque Genuenfis rerum domi forifque geftarum Hiftoriæ atque Annales,auâzore Petro Bizaro, Chriflo^horiPlan-volant at cm imprimât aat alibi im'^vc^am import et lt;racnalcmuc ^dkdt^ ad o^cnniam j lab^œna conffcationü libvoram: lt;njt laUas^atct ^^Idtcric datk AntaerfU, ï\. lanij M.D.lxxvim.

T A B1 Æ. Rapaili.	Andoriæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;‘ Vultabij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-. : “
Cartrinoui.	Coftævadorum.	fî Ti
Gauij.	Varaginis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . t ■	J
Framuræ.	Stellæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'	■ - '*
Montis rubei-	Caftilioni.
Vernattæ, Sgt;C Corniliaii Sigeftri. Trioriæ. Moneliæ.	Ri mazorij, Sâ Manatolæ, '■ • Portus Veneris. Coruariæi Carri, CaftcUi.
Vuadæ.	Godani.
Cerianæi	Arculaî.	A
Recchi.	Vezzarti.
Petræ.	Præfeduras arcis Lericenfis. Arcis Sarzanellæ, amp;nbsp;arcis Gauij.