Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

E PIS c O PI Abrincefisjin qua is impiac ■ nouationis incundis Ecckfiæ cum doz gmaris, nim ritibus.pcculiariter aut circa Sacrofanftam Euchariftiam importune accufat, quotquot Chrifti dodrinam fedari ftudeqab ijs hominum cômenns,quæ cum illapugnant, re purgatam.

me VIDEBTS CHRISTIANS t.Egt; dor, nos nihil prorfus uel in dodrinam, uel ritus Ecckfiarû noftrarîî admififlc, quod non pukhre conueniat 8C cum fcriz ptis orthodoxorum Patrum,8C cum obferuatione Ecekfix catholicæ»

Quid catholicum, quiduc faciat hxrcti/ cum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

t, .. DeEuchariftia,5lt;primum defenfio.M. Lutheri, deinde eorum quos facit ad ucrfarius Berèngarianos.

EXimiam ingénié acn'mom'am, mirificâ obeundi publica négocia déxteritatan , dcnicj;fingularê in regnû ueftrû pietatcî magno tibi confcnfu tribuuntnon dues modo, fed etiain percgrini, quibus fuit quod tecum tra «flarent.Hifce dotibus tuis tam præftantibus fre tus,8ô quodCancellarii, hoceft, fummi praefi/ disiuftitiæ ÔC æquitatis munus adminiftrasin hoc regno: quod cum multis modis florentiffi/ mû hodic fit, ChriftianilTimi quoq; ritulo pq» hominibus fufpiciendum merito haberi debeatî teprædpuc dclegi,cui patrodnium deferrcrn inlt;e nocenriæ,non meæ folumjed multorum iuxta prindpum 8C ciuitarum: imododlrinæ Chrifli, quam fynceram 8C illibatam profitemur.Euuk gauitem nuperinnoslibrü, Robertus, Abrin/ cenfis Fpifcopus ,ordine ÔC origine Panfienfis (hune fibi ipfe titulum fccit) in quo aceufat extre mæ impictaris 8C peruerGtatis, quodamqpconz uidorum acmaleditflorum omne genus quafi oceano adobruit,omnescos:quitarnen nihil cp ipfuiuEuangelium Chrifti, fed repurgatum ab ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A I

T)'spfcudoccckfiafticorumcommenns, qux illi modis omnibus aduerfantur, fcdandöfufccpez runt. Inter quosfunt aliquot darilTimi qdcmcp hac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;principes, ÔC Rcs publicæ pietatis

niti^u'/ Ó^humanitatis nomine admodS célébrés. Eos »Intit. dico, qui coram Sereniffïmo atcß inuidillimo

Principe Carole. V. Rom, Imperatorc, Rege ca tholico, amp;nbsp;omnibus.S. Romani imperij procez ribus Auguftæ Vindelicorum in comictjs,3rdiz tisutracj! lingua libellis, hoc ipfum Euangeli« Quo nomi Chrifiiconfefllfunt.Pcculiariterquidemmeim ncBuc. pe petit hicEpifcopus criminofoillofuo libelle, fa cuiiaru« dtc^Bcrengarianx hxrefeos inftauratorem,ac impetit. ßpjjyj nulle né irapietatis ac uefaniae generc per/ dirilTimum : iuxta tarnen ^fæuiflîmeinuehitur in eos omnes, qui non Romani Pontificis ÔC. uul gi facrificulorü omnia, albaquodaiütamufli, recipiunt obferuant, adorant. Hos uir clarify fime uniuerfos,non me folum, inauditis, 0(. reli giofoanimo multo grauiflimis criminationib’ importuniffime cxagitare,profandere 8C dilace rare hicEpifcopus in anynuinduxit ; hos ipfos «go defendedos hie fufeepi, non me ipfum, imo nehos quidem : fed caufam ipfam. dodrinam quam ego cum quam plurirais, fynceram amp;nbsp;or thodoxam profiteer, quamcß iili prinopesÄ Respub.ut indubitatam Chrifti dodrinam anv plexi funt,amp; fequendam fibi propofuerunt.hjc lt;nim dodrina id unS eft. cuius caufa SC in illos, amp;in

Sc in me fie graflandum, fie debacchandum fibi Epifeopus hte putauir. Ineptus quidem ego pa/ tronns, fi eonfyderes, quae uel mihi cft dieendi inopia,uel eorum pro quibus dicendum,ampli tudo Sé pfpeda religio. At quia eaufa ipfa quæ hieagirur, noninfermone,leduirtuteDomini noßri Icfu Chrifii eonfiftit: quampater cœlcftis fapientibus amp;pruden^bus foletabfcondere, rc fto, uelare autê Tois vgt;foxnts,id eft, earne pueris ôC infantibus, ad quam agendam Deus ab inido non multos fapientia ôC eloquentia præfian^ tes, fed pifeatores SC imperitos fermone, quicÿ mundo huie plane pro ftulris habentur, delegit: côfido de bonitate mifcricordia domini lefu, ipfum fuæ eaufæ, etiam me agente, haudqua^ defuturum:ureuncÿ ad ifliufmodi adionem ido ncus fum minime: non id quidem ob penuriam erudirionis ÔC facundi3e,qu3e penuriain haecau fa minimum,imbnihil offidt, fed nimiam cum fidei imbedllitatc, turn ftudq uitæ fandlioris milTionem. At cum uifum fit ci,qui operatur o/ mnia in omnib’,Sô id optime, ut hie Epifeopus me nominatim prouocaret. fibic^ ca præcipuc incefl enda ôC criminSda defumeret, quæ ego ad elucidandam Chrifii dodrinam uteunej inele/ ganter, uere tarnen ôC pie fcripfi ; foe fum bona, cundem etiam in haecaufa, clegilïe ftultamûdi, ut eos qui fibi uidentur fapiêtes, confundat:inlt; firma, ut pudefadat Portia, Sdo namcç ÔC ego,

quails qualis fum, gratia Domino noftro Icfu Chrifto, cui credidi, noui dus efTc docflrinam, CLiimcaddixitcertusfum in huius mcadmini/ ftratione hoc quærere, ur ipfe quam latilTi me re gnetjhocefl.utipfumferuatorem, quam pluriz mi experiamur. fact et ergo iuxta promiffionera fuam,ut quo minus alqs uti porfum prxfidijs, ipfe fuum hocbcnignius adflet fpiritum, qui in nac defenfione mentem ficinformct, uerba idoz ncafuppcditet,inftifuat SC moderetur omnia; quo ij,qui ftudent facere uoluntatcm patris,qui quscChriftifunt, non qux fuaquxrunt, eocg iudicare de dodrinaChrifti ualcnt, nullo nego^ do intelleduri fint,quamlibet impcritus ego, ineptus ad agendü, cos, quos hie Epifeopus inz ter minima criminaamp;maledicfla, amentes, imz pqs dodrinis perditos,h3erericos,ecclefiæ Chrt fti defertorcs Sóhoftes appellat: nihil ea Chri/ fti dogmata agnofcerc, profiteri, fedari, quæ nos facrofancla ecclefiaChrifti à prima çtatedo cuirqux nemo q Chrifhanus haberi cupit,non profitetur,quæ in ipfis facris literis licextant, ut pueris quocß orthodoxe inftitutis,deca tata fint. Sic uero cum res noftrac habeât, quo minus eft Opis,minus fidueix, extra caufam Scfauorem domininoftrilcfu Chriftiihoc plus beneuolenz tix raihi debebunt ,quiChnfti cfleuolunt.Ordi ne amp;nbsp;origene Parifienfis eft, aduerfarius, hoc, lt;fi;ut cquidem hunc, quo feipfcinfigniuit,tituz luin

Iûintelligo,Paririisamp;nanis,amp;litens inftirut’. Hjc uero urbs aliquot iâfæculis ideHèmultis crcdifur, quod erant olim Athenx,imö ^d Hie/ ûmactuû/ rofolyma. facrx namc^ fcientix fummam Gbi roi ftt«*» autoritärem uindicant :amp; quafi Rei.pub.Chrw (hang nomophylaccs ôC Areopagitç qui hic régnât Thcologijhaberi poftulant. lam adhos titulos,plurimis minime inanes,accedit tantum non adoranda Epifcopalis infula. Et parum hjc omnia, Pontifex Romanus ÔCfummus, cxtcri primores Ecclefiarum prxfides,prxcipui quo/ que 8C reges Só phncipes,5ó ut uerbo dicâ, quic quid pontifias fummi expetit ofcula pcdü,^d tanc infinitum eft, in ea ferme fententia funt,ut û quidlibrorum aut dodhnxPariftni Theoloz gi notent errons, eos ilico certo côdemnatos ha béant,nefariumtÿiudicent, fi quis eorum,qux till infamarunt,defenfionem meditaur .Nos au , temcontra, hcuolenrcdomino nos cum Apoz ftolis fuis,quan$ fide SC innoccntia illis nimiû impares,excrcmêta mundi, 8C omnium rciefta mentafacerc, 5d agentibus id quibufdam homi nibus,qui fibicum Ecclefiarum luailentilîîmi» . damnis,amp; prxfulum ueriiTima ignominia,fua côpendia amp;nbsp;gloriofos titulos quxfterunt.eolo ci uenimus,ut maxima hominü parsfimul atcjt nomen noftrum audiunt,cxiftiment ambas fibi aures obturandas : cœlum quocpinfid fi denoz bis, inbonam dumtaxat partcm, uerba fiant;

folos di'gnos purent, quos accufent,côdemnêr, perdant ornnes:audiat,dcfendat, ÔC pro innocê tia noftranos adferatnemo .Vides uir cordarif fimcquàm inique compara« fîmus: accufator tamubiçpgratiofus,tanta apud homines pro feautoritatefubnixus, tanos fretus contra nos praeiudicijs. nos uero nô iam rei,utpote de quo rum re difceptetur,fed antea condemnati quam accufati:quos tanta orbis portio indignos iudi car,qui audiamur,quid qui pridcm quam plu rimis habemur facri 6Ó inteftabiles. Sed cam cot tidicexperiris hominum peruerfitatcnijcamad calumnias cum credendas, turn excogitandas, facilitatcm ; fie perfpcdtam habcs ordinis cum ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thcologici, turn Ecclefiaftid fan(fKmoniam,ut

non dubites fore longe iniquiflimura,fi quis ad horum accufationê, ram prçclaros principes Respub.inauditos,ôdindefenfos,condemnan/ dos cxiftimet:autà defenfione repcllendos. Dez Chriflo uerededitus ignorer,ingcniS ChtdHin pietatiSjficefle, utin mundo,quifemper Deum bocfjcuio. odio habet,amp; in malototo pofitus eft,nihil auz diat peius, nihil hominum odia incurratgrauiz us,nihil diriore dignum perfecuuone S( crudeli tare ludicetur .idq; non modo in me amp;nbsp;mei fimi* Iibus,qui grauiter etiamnum cum uittjs Slt; pecz caris ludamur,fcd in ipfis quoc^fandiflimis do mini uatibus, Apoftolis, amp;nbsp;filio Dei ipfoCSed

pcrtum tan toinpietatcm fern furore,non qui (c de hoe mundo efle fatcnf:fed qui in regno Dei primi, non ipfis modo, fed tantum non toto or bi adorantur, Hutus certe erant exiftimationis, qui occidcrunt Apoftolos,qui crucifixerunt do minum lefum Chnftum.Magna itaejnceeinz tasjUtnunc pafTim' 8C docetur ÓC uiuitur, eciam apud do rtiffïmos faneftifliraos, uti illi uulgo habentu ranentem omnem à dignitate perfonaz rum, in ipfam quæ agitur, caufam,cóuertendi, amp;fiin uUa alia,inhoefummopere elaborare, quæcj! hucfacere pofluntjmaximo ftudio comz parare amp;nbsp;promouere, utquidin eameridfit, pc nitus tandem cognofcatur. Non hicmultorutn opes,nonfama, nonuitadenicj corporistfedfil cultates uitjbcatae, nomen inferiptum in coelisgt; uitadenicçæternaagitur .Sic quocf in omnem uitam mortalium erroresirrepferuntteæinuaz luerunt tenebr3c,ficfermentata,confufa, 3(. par turbata funt omnia.ut nemo profedo monitor contemni dcbeat.In fupremo nauis periculo, quis non aduocatur in confilium, in deploratis mortis quis non rogatur remedium militiae, ubi res defperatae funt, quis tam gregarius,qui8 adeo tiro, quem fafiidiant monitoremfummi etiam ducese Èrgo caufa ipfa pictatis 8(. ingeniu eiustlabes iftaeSó corruptelx, quæ in primis quoe^ Ecclefiae ordinibus tam palam extantaa miferanda ueræ reügtonis ubit^ SC ruina, ÔC pc

rîaikim ,in hac graui dogmatum concertario^ ne:lt;yuç denicj hiclegis, quanc^ incondnna.tn. ueritatis indubitat£,moueat te 8C Cancdlariû 6d Cardinale : ut id iu ris nobis in Gallia ueftra, qug religionis Sgt;C æquitatis nomine muleis fxculis optime audijcjimpetrareftudcas: ^d nullis quS libct etiam extremorum fcelerum dephenfis SC manifcftiSjuel apud Barbariflimas gentes,ncg:^ lurjut nimirum Sgt;C nofira, ad tarn diras,necmi/ pus falfas Epifeopi huius aiminationes Icgi publicepolTitdefenfio. Quidenimforet iniqui/ us,quid'alaudibus Galliarum æque alienum, quid magis indignum tituloChriftianiflimi re/ gis,quam licerehuicEpifcopo, totprindpes SC Res publicas, eundem Cbriftum adorantes,SC pbid cop! eft 1 cognationcuobis fratresideindc ci oilis etiam fodetatis atq; foederis confortes; nä Rex chriftianilTimus hos quocj principes , SC Res publicas amicos 8C confoederatos appellat, ■ciufmodi crimmibus, quibus perniciofiora SC , .atroaora ne fingi quidem pofTunt, appetere, idc{! non apud Galliarum modo,fed totius Eu/ ,ropeiudiduin:8L idomne tarn procul ab omni ueritatCjimb ueri Ipccie quam fumma SC inco/ Defenr» \ parabilicum immanitate; ipfis uero fratribus, bit quot;rauo* co^^cnibris, amicis, Si confoederatis, negari rfidojjnutü locum defenfionis ram uerg, tamcp religiofg,

■ neccHariaeJn qua fi quid uani, fi quid impij ad/ .miuucrimus , inprccamur iam ipfi nobis , uc

. r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deus

Deus perfidiæ admiffae in caufa nô noftra,fed rua,qua nihil ulcifccndum grauius, pœnas co éxcmplo fumat:ut toci orbi moniniêto fimus, in caufa ueritaris ex uero agendi, ôC in negocio religionis profani nihil admifccndi.Nedeficau tcm iufta uobis cautio,non poftulamus,ut hæc nortra defenfio in publicum, non dum à uiris uereptis 8C iudicarein lus ualcntibus,excufla5£ explorât! ^deatjitaut crudeliflîma 8C impicn rilïîmaiftaÊpifcopiacaifatio crupitdcgatantea ôCiudicctàpijsdodiicpuiriSjïis, quibus cftaliz auuigo^ quis numinis metus, apud quos ualctftudium mtUAOtw. aliquod Dci, quibus eft nonnullum de rebus Chrifti iudicium : qui non exomni uita fua j pß de fe dare teftificantur, quod quae Dci funt,non ignorant modo, fed ne ferrequidem poffunt; cifcilicct uiuendi inftituto mancipati,quodnc/ mo non uidet præccptis Chrifti modis omnib” aduerfum amp;nbsp;repugnans. Verum enimucro ubi uosuideritss hic nihil non exfententia domini noftri Chrifti did, nihil non fyncerum, germa/ ‘ necj! Chriftianum afFerri : QC quæ forfan adhuC difputant apud aliquos, fie proponi modefte, fie expendi rcligiofe, ut inde nemo non ad fimz pliaffimâ Chrifti cognitionü inuitctur : turn 4d non modo abfcçnoxa,fcd cum cert^ictatis ac ceifione àbonis pq fqp uulgo legi polie iudieaue • ritiSndnearceaturpublico,neu bonorumledi one interdicatur, pro uiribus obfcCTo des opez

Tam:faó:uruseoindubieqd debesChrifto do/ mtno, quem ^ui etiâ in niiiumis dus, quorum in hoc fæculo cve/ls^ Ao ƒ o?,nô agnouerit,colu critc^, hue ipfe quocf negabit coram pâtre fuo. Debes hoc æquitati quorülibct animis imprefz fæ,quæ reo plus etiam fauoris quam aceufato/ ri deferre fuadec.Debes nomini Si. extftimarioni regis ChriftianiflimijCuiquidacddatindignius amp;nbsp;æque pudendü,atcç repelli in dus regno à de/ fenfione amicos amp;nbsp;confœderatos. Si eos tain fæua Si importuna, necminus confida men/ dad criminarione impetitos : idej in caufa religi/ onis,qua nulla poteft effe maior.Debes id di gnitati tuac,'fplendori^ muneris tam præcellen tis.Debes deniep hoc ipfi humanitati,quæ cum nihil humani a fe alienum dudt.haudqua^ pu/ tabit negligendâ, Si famam SC falucem tot prin/ cipum Si duitatû, quæ hic Epifeopus in grauiffî mum diferimen addudt. Hocucro qubd tories commemoro, neepatior hanepriuatim meam caufam efle, fed fado earn, ut profedo eft, tam multorû, ne inde efle fufpiceris, q? uel poftulem liiukitudinis apud te rationem haberi, qua mo/ do confeflus fum détériora ferè fequi; aut quod caufæ diflifus , in mulritudine fimul errantium mihi quxram latibulum:uel certecupiam fulgo remagnificorünominum,quo minus mca cer/ natur impictas,oculos uobis prçftringerc. Hacc ipfa certc Apologia fidê rib» faciei, nihil me fen/

tire,nihil docerc,nihil adraittcrc,quod non fi cut in diuinis fcripturis aperte continetur, ira diferte confein funt, æditis utrac^ lingua fuæ confelTi/ onis huius libellis, principes amp;nbsp;ciuitates:illi,qui ' hodicinter Germanos à traditionibus Ponrifi/ cijs, ad puriorem Chriftianifmi obferuanriam concefTerunt. Vere igitur non tammeam hanc, quam omnium i ftor um caufa m defendendâ fu* feepi. una fides eft. cadem de religione fententia, cômunc periculum. Si iam pijs uel unum quem libet abieiftû hominem affici iniuria abominan/ dum, quid eis efle debcat, ubi adeo intolcrabiliz bus iniurqs atcj calumniis petuntur tam multi, hinter hos minime paud,quos dominus in eîï locum euexit, ut maxima hominibus cômoda attulcrint,8i eriamnum adferantdftucoptanm per te Galliarum proceribus in hoc inculcari, uc iuftam tandem admittant caufæ nofîræ cogniti/ onem.nec ufe^fatis habeant,damnariinaudiros nos, indiefta caufa, ab qs : quos facile uidcnt,$ (înt aregno amp;nbsp;Audio Chrifti alieni. Eundem uz trincpChriftum inuocamus rutergo quæuera fit amp;nbsp;germana Chrifti rcligio,folide demum ab omnibus co^nofeatur, quidnô tentandû,quid non molicnaumc’abijs dumtaxat, Chrifto qui ucre ftudêt.Nos fane nec à uobis,nec alijs ortho doxis ulla ex parte rcceflimus: in ijs,quæ Chri* Ai funt,id quod ueri Chriftianifmi hoftes falfifz Gme cr iminantur.uicia modo labes, qux per

illos Ecdefiis tori facroruin inyftcriorura ad/ miniftrationi oblara,ncmo bonus non dcplorat nihil prorfus,quod redeÓÓ ordinein ecdefiacó/ nbsp;nbsp;।

SiBodum ftitutum eft, ddinarc ftudemus. Synodi, fed ad\ ptiimns. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priftinum, ueramcç rarionem coatflae '

rcmedium, boni omnes nobifcum tot iam faecu lis implorant, fcdadhucfruftra .In hoe ergo utincumbatis , quograuiac fcuera aliquando inftaurationemifcre adeo collapfisEcdcfixre/ bus,confuleretur:id uero eft, quod quærimus, quodfacagimus, quodepunieem hacdefenfioz ne fpecftaraus.Huius uero quae uos adeo,aut ali os cura fubeat, fi illis titulo tenus Ecclefiarü at/ ratoribus, fumma rerü ccdefiafticarü permifla, ipftdeomniChriftianac rei conftitutione fecuri firis:amp;: interim iniqui ITima illa pfeudotheologo rü amp;nbsp;Ëpifcoporü contra nos tantû ualere fiuc ritis præiudicia, ut religio fitnoftrâ caufam co/ gnouilTerperfuafumcçfit SC uulgo, SCquibufep optimatibus 8C principibus, pauculos modo . amp;nbsp;obfcuros quofdam homunriones irapi eraris nbsp;nbsp;’

ceftro percitos,quæcunc^in Ecdefiarede óC or* dine côftitutafunc,nefarns SC imprjs, nee minus infanis quibufdamcommentis conucllere,con/ tracf! Deum ipfum,C3dites SC terrigenas omnes, ut hic Epifcopus fine fine 8C modo uociferatur, fatanico aufu bdligeraridpfa itacg ratio pietatis compellit, ut nihil non moueamus ,quo bonos rcligiofofqß uiros, quibus omnino licet rarioni

bus, hue incitemus , ut cognofci publidtus queâr, quænâillafunt, quæ nomine dodrinæ Chrifti recf pimus : quæ ilia religionis nouatio, cui’ nos tain multi tradueüt. Cüq; apud omnes cordatos non abs re plurimû momêti habet, ut rem cognofcercfuftineât, ft eamuidcâr,amp; muP fisÔibonis curæ efle:fiad plurimos,eofq;prg ftantes eximios pertinere aniinaduertant. Atqui hæc fola mihi ratio eft, uir amplilîime, cur id qi non paucorum, nec uulgarium hæc, quàminftitui, defenfio fittquameß late pateat multofcç contingathæcquam fufeepi caufam, diligenter adeo commemorare uifuin cft.Facer go,qui Chrifto domino omnia,tanrçgermanic portion! aliquid iure déféras:qui hocmun’ gez ris, ex quo præcipue tibi incübitin bonacaufa laborâtib’ adefle : fac inc^ ut pateatad cogniti one bonorü in Gallqs aditus ,his quæ pro ipfa Chrifti religione, proq? innoectia tâmultorü, quos nemo Chriftifpiriru præditus,noninprc cio habuent,ri eos nouerit,ne dum ad defenhoz nêta npiamauam neceflariam admiferir,adfc ram.fimplicilïima in omnibus ueritatc Sô fretus amp;nbsp;ufus. Adduci adhucrex chriftianiffîmus fc palTus non eft, utotra legitimam totius caufTg noftræ difcuffïonem noftri condemnationem ratam haberet, fefeq? cxecutoreni eiuspræfta/' ret : quantumuis id extorquere ab eo ij molid Cnt^qfuoiurefe imperare dit quiduis pofte ext ’ ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftimant

fiimant.fuoptequocjingenio dctcftarihaudle/ öfter fertur omnes eos,qui friuolis iftis Theolo gorum ucftroruni præiudicijs,imô calumnns, qucmS hscrefeos crimine infcftare audentihinc nobis fpem firmamus, fi tu modo probe anniz XUS fueris,regem,ingenio alioqui æquo 8(. huz mano, minime grauatim admiflurumjUtin re gno fuoficutimpunelcgitur, quam Abrincenz fisille inamicos amp;nbsp;confœderatos eius falfifiiz mamfcripfitcriminationemata liberequoc^Iez gi poffit,quam ueram Sd religiofam hicpro eif demoffero apologiam.Dominus ueroiddoz net,cum tibi confulere, tum regem concedere, quod ut in ipfius gloria, ita Si in ueftram faluté fucrit:nobis quicquid euencht adfalutemcooz perabitur:al3undetutis,quicquid totus orbis moliatur t dum ipfe, cui pater dedit poteftatem omnium, caput noftrum fuerit.Quod noftri of fictj eft, ne quæ eius fandiffima dona funt, uel in nobis, apud uos male audiant ÔC faßidianf, ne dicam,id quod iftc audet Epifcopus,blafphe mentur,amp; durilTime deuoucantur,caucrc cupiz mus : Sc in hoc operam noftram adhiberc, ut Euangelio Chrifti rite cognito, quotquot eius fumus,in ipfo undiq?cölpiremus.Statuero fun daraentü illud. Dominus nouit, qui funt eius: Sc recedat ab iniquitate quicuncÿ inuocat noz men Chrifti.

per omnem libdluin fuuin criminatur nos Epi/ Panirio.le fcopiiSjdefcdionis ab ccdefiaChrifti, SC eius fu 1*“**°quot;’*» roris, ut femel euertere di’uina iuxta 8C Humana conemur.hocigi'nir crimen feceflionis acorpo/ poreChrifti, 5lt;in regno eius fedinonts primu depellamioftendamcj; nos ctiamnum cum om/ niisus CHrifto uiuenribus efle per omnia coniîî AoSjObedienciæ Ecclefiafticç nulla in re nos fub duxiflë, nihil in dogmaos uel ritibus impie no* uaffeiexceptocp eo folo, q? proh dolor nôfeueri ter fatisSó ftudiofeuitam noftramiulTis Dei co/ formem cxhibemus ,innullo nos ab inftituris Chri fti amp;nbsp;Ecclefi ç defledcre.Hoc ut caput eft Epi fcopalis criminarionis ,quod per omnem accu/ fationem accerrime urget, ira primo loco expedi am:6d ea caufa,qu3ccunx:t! hodie facrorum dog tnatumamp; rituum controuertuntur, exaitiam, noftramcj! de eis fidem cum explicabo: turn con gruere cum fententia omnium orthodoxorum deironftrabo. Deinde farisfaciam de eo, quod nominarim intendit, 5^ de quo titulumfuæ cri/ minarioni fecic,inftgniens nos, nota impietatis non Bercngarianac,utipfe uocat,fedprofe(fto in auditæihoc loco fimul exponam, 8( id fide opti/ ma,^d nam fenrimus docemus de hoc facro/ fanÀo myfterio diuiniffîmg Euchariftif,deuera ueri corporis S(. fangninis domini roftri lefu Chrifti in faff a coena praefentia SC manducatio/ iK.Hiceiuf(nodi mendacijsSf calumnqs in inui/

dtam nos hic Epifcopus n ähere molit, ut quod magis uane,æcjiiæ infidiofe,amp; crudeliter feripz tum fiedegerim nihil, nullo in loco noftra itaut habentjuel citât uel intelligit,amp;. fi quod mireris, mea etiam uerba fuo libello inferuerit: omnia ß uertit amp;nbsp;transformat, plurima affingit,86qu3e non nifi abipfo Satanaconfingi pomcrunt,ho/ rü nos facit autores amp;nbsp;adfertores, inde in nos, tan^ horum omniüconuidos Sómanifeftos, ita debachatur,ita furit,ut non in Sorbona,fed apudipfas furias inftitutus,uideatur,hifc|!ipfis agitari quantus eft. T ertius locus breuem habe bit refponfioncm adinfinitam conuitiorum malediiftorumfarragincm, qualibellumfuum hc obruit,ut fi conuicia Sc maledida libro iftiex imas, rcliqua faale unus quatemio paginarü comprchendcrit : cum libellus conftet fexamp;fez milR.

Ifta Gcexequi ftudebo, ut meminiflcuidear, me Chriftianum ad Chriftianos fcriberc, ÓC eau fam Chrifii apud corum tribunal agerc, Chri/ fti gloriam qui ex animo quærunt, nee etiam oblitus efle, me rem habere cüaduerfario, qui habetur Epifcopus, Huic nomini ÔC loco deferî quod debeo, uteumep ipfefe non folû quid Epi/ fcopum,fed ne quid hominem Cbriftianü,imb tolerabilem Ethnicum deceat, multum penfi ha buiflê,nimium dare teftetur.Equidcm nihil unn quatn de hochooiine audiui. quo ingenio,qui/ bustno

bus moribus præditusfinqua deniq? apudbo/ nos cxiftiniacionc.Literarum ftudium maius Thcologj Sorbonid hacftenus foli'ti funr, prae fe fcrt:fed ciufmodi tainen ,ut cum ex hoc ordi/ neclTe facile agnofcas.Subinde cxcidunt, quae animum uidentur indicate à folidapietate mini me abhorrcntera:fed niniia ilia confidentia dâz nandi ca,qu3e non dum,qualia funtcognofeere rite in ftiruit, mentem fimul prodit ad id non dîî roboratam, urpondus nominis Thcologid,amp; on’ infulæ Epifcopalis fuftincre ualeat. Sed quic quid fit de animo huius Epifeopi, Domini eft hunciudicare, nobis exdidlis facftifcß æftimari debet. Vt nero eaipfa mihi perfpedanôfiinr, excepto hoc uno fcripto, totum hominem Doe mino Si Ecclefiae iudicandum telinqtiam: Si c5 non ignorem etiam cos quos dominus habet fingulariter charos,co interdum tentationis g-* trani:ut quaeChriftifunt,zelo Chrifti, fed qui præter feientiam eft, acerrimc perfequantur:ita libetiftinoftroplus nimiolicetacri. Si plane im portuno aduerfario, hoc in nos fcriptn,quam/ iibctiminane, cß humaniflîme tarnen interpre/ tari:nihil acciperc iniquius, nihil exaggerate, percßomnen noftram defenfionem fie eum tra/ lt;ftare,utquemcredamus quærcre dominum,ef feqtfanabilemtnon noftraenim, fed Chrifti can fam agimuSjipficßinfcruire ad id, ut quæratSi feruct quod perijt, inftituimus, non id fpcAan/

tes, cngnofcanir cp innocentes nos, fed quæ ue raGtóógermanaChrifti doclrina,cernimcÇil/ lud Euangelium , quod eft uirtus ad falutem omni credenti.Ipfê Dominushoc inftitutûno/ ßrum, quod dédit hoc animo fufdpere,regatSd tucatur, idqjquod ex dus fcntentia dicimus, fic intelligiquocj; amp;nbsp;recipiafuislargiax

PR I Ml O ergo de crimine hærefeos amp;nbsp;defe cfHonis ab h’cclefia Chrifti : hoc, cura no/ bis accufator hic nofler ubic^ fcripti fui, imraaniflîmis fane uerbis tmpingac.in nuncupatoria Epiftola fua ad Senatum popu/ lumq; Rothomagenfera,hoc nos orbi coramcn dat elogio.

Nuncinquit eoufcßhxrericorü (hicinter mi/ tiores titulos eft, quibus nosifte tyifeopus in/ fignic) proceflic audacia, ut omnia (acra propha nare(fi poflintJaudeant.Nuncfuas attolkint ai ftas,nunc djmon cornua fumit. Olim infidiaba lur diabolus ut draco : nücrugereincepitutleo. Et poft quxdam.Iam efh quid non audebatno/ Verbicri» fin fæculi hçrcticorü rabies furibunda: quæncc uiuis partit, nec m ortuis lt;nbsp;ccelites entra uraul ac lerrigenas omncs,fiißos amp;nbsp;inferos, uiuos cum mortuiSjUno mucrone confodere cnititur:dura fuffragia defunflis, honorem fuperis, eccleitæ obedientiam, facris libris interpretationem au/ ferre contcdinfola interim capitis font nia, amp;nbsp;ea qiiidem uanilTima colunt, amplecfluntur,uene/ rantur, adorant, omnia confundunt,omnia per uertiint. Denii); ccelum terrxmifcent, SCmarç coelo.Et ne quidintentatum relinquant,ipft deo fummoinfaciem refiftere nituntur ; qui corpus Chrifti facratifltmum infimulacrum aliquod, Ueluti quandâ cffigiem ÔC Idolum, fub typi SC ß gurx nomine conunucare non o ubefcunt.Ad

ÙEFBN. DOCT, CHRIST, extremum fi nô refiftitur illis, montes amp;nbsp;maria, acterras,cœl5cjîprofundum,quippeferantra/ pidi fccum,uerrantqî per auras,ut de uentorum cfFrenatarabic feriplit Latinus Homerus. Et in prxfauone ad Berengarianos ( hanc appellatio/ nem nobis peculiarcm facit.} Illud autem mira/ bile eft,amp; nullis omnino auditumffculis,q?uos iicftra tm temeritate freti, nec côfulta nec audita Ecdefia,cuius mebraeratis ornes eiusfacratos ric^ euellere radicit” attetaftis, amp;nbsp;funditus auertc rCjfineforo, fine tribunal!,fincparce,fineiudicc. Sic tradamur, qui in domino lefu fratres fuz mus, qui uobis inter amicos 56 côfœdcratos nu inerarauriidcp ab Epifeopo, quem præ alijs de/ cetefle humanumerga quoslibct,idoneumS6 ftudiofum ut doceat ; fie coraparatum ut m alos ferat,S6crudiat cum mâfuetudine .i.Timoth.z. Sed forfan hic fibi nihil duri, nihil immâfueri di

Fiimma cri ccrcuidctur,dum nos criminatur, 8C id tam fal/ ■»üuriotu» fo,prophanarc omnia facra,idc|! fumptis corn» bus 56 ferocia Iconina mali dæmonis : rabidos, furentes, nec uiuis neemortuis parcere, cœlites Ô6 terrigenas omnes, fuperos 56 inferos, uiuos 56 mortuos uno conari gladio confodere.fuffra gia defundis,hortorem lupcris,Ecclcfiæ obcdix entiam, facris literis omnem interpretarionem, auferre conari,fola interim capitis fomnia,56 ea quidem uaniffima colère,ampledi, uenerari, adorare.omnia confunderc, omnia peruertere, denicj

denic^ codum terræ mifcerc, amp;nbsp;marc cœlo. ipft Deo iùmmoin fadem refiflere, corpus Chrifti facratiflimüinfimulacrü aliquod, uelutiquan dameffigiem 3C idolum, fubtypi Sifiguræ noz minccommutarcjhifcç agitari furijs:ui fi nobis non rcfiftif,montes S(. mana,acterras codumqs profu ndu ablaturi rapidi fimus,ucrrituri^ per auras, nos enim omnes facratos ritus Ecdefix cudlerc radiatus anentare,amp;cuerterefunditus.

Ad hüctä rcligiofi Epifcopi claflîcû gd aliud totus in nos orbis armari debeat, adcj oppriz mendâtantâ peftcm, rcrumt^ omniü crynnim infurgere, quicquid ufpiam mortalium cft.

Sed uideamus, in nos ifta tarn inaudita 8C Genente furialia maledida côpctât. Chrifiiani id doraini fui fequentur.ex uerbis tuis iuftificaberis,amp; con dcmnaberis.Affirmamus ergo in domino,Slt; at icftantibus,quotquot noftra cognouerunt, oia ifta crimina efle uanüTima, öC nuUa prorfus cau fa,qu3equidem anobis exticeritconficfta.'Nulla facra prophanamus, nullos fupcros uel inferos côfodere quærimus, nihil côfundimus uel euer timus:quod fit ab Ecdcfia quidem Chrifti confti tutü:fedqufcuncßtr3ditafuntdiuinitus,quictld unq Chriftiecddia,aut recçpit,aut inftituit,his fimpliciinhxremus corde, nbsp;nbsp;fide cçrta. Huius

ut fidem faciaraus, ipfi hic bonis omnibus con/ fitcbimur, quæfitdeomni nobis religionefen/ centia, quidue nou anduin duxerim u s.

Conftnto Principio dono Chnfii firmitcr aficnn'mur hJtinoflff oipnibus quæcun*^ facer ilk diuinoruin Biblio rum canon coinpiediturudcpadfenfum omni/ urn ortodoxorum, omni procul filfa interpre/ tationerepudiata.Nullum eftinEcdefiareceptfl fidei noftrx fymbolum, cui non in omnibus in hxreamus .Deinde qux religionis noftrædo/ gmata nobis à Nicena, alrilcj: facrofandis (yf/ nodiSjillis uetuftis, tradna funr,item quækgun Obfnuan/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tertulianû, Cyprianü,Ambrofium,

ijamaiorö HieronymS, Auguftinum, Chryfoftomum, Cyhilum,Nazianzenû,amp; quicquid eft maiorû gcniiü patrû. Po ft r emo cnâ quæ ifti um Dei in facras iiteras concorditer fcripferunt,Ecclefiæ in eo fententiam, imbfpiritus fandli exponentes, hxcinquam omnia facro fantfla habemus : ubi ucro illi ut homines inter fe ipfi uarianr : illos fez quimur, quos licet agnofccrefenfum feripturaz rum certius efle confecutos.

D. Auguftinus inter feriptaCanonica,amp; ali orü, quantallbet illi fanditate, quätaue dodriz napollcantjhocinterefleputauit, illis utin omz ribusfides fimpliciter accomodandafitjcunda penitus dubitattonefeclufa; his auiem non quia ipfi ita fenferunt,amp; docucrunt, fed fi quod fenti/ untjUel per autores canonicos, uel probabilem rationem perfuaferint.imb licere faluaqux illis horainibusdebeturhonorificentia, improbarc cüam atc}; refpuere, ft forte inuenerimus aliter fenfilTe

fcnfiHe, ueritas habet ,diuino adiutoho intel leda,uel altjs, ucl nobis ipfis .Hæcuere diuina fententiaita recepta eft,utinferta fit deanis Pon tificiisDift.p.Quts ergo uir pius dumtaxat,criz quïsmUio mini detjhanc fi fequamurc’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum, quigt;

lamuelimdcfiniat hic Epifcopus ÓCTheolo gus, quae nâ lit reda amp;nbsp;carholica fides, quibuftj arriculis ea eóftet, quid den-.cß hæreticum faciat. Seholaßid definiunt eumrite credere, qui rjs, quae in fcripturis nobis reuelata funt, folide afz fentit;Hær eticum uero, qui ex illis aliquid perd naciter negat, ucl adferit quod cum his pugnan 13. Auguftinus addit,gratia alicuius commodi temporalis j 3C maxime gloriæ amp;nbsp;principatus. hb.de utilitate credendi.ld quoep nemo non fat« tur,fcripturamfacramitafidei regulam,utnul/ la prorius contra cam rite intcllediam ualeat auz toritas,nulla ratio, nulla confuctudo, nulla obr feruatio. Scripturam uero a primis tills fanólis patribus Cypriano,Hilario, Auguftino,amp;; huz ins clalTis reliquis hadtenus riteintelkdtam eile, uequaefuntad falutcm creditu ncce(raria,fandi illi uiri öi. cognouerinr, 8C concorditer quöcp do f uerint,nec aduerfan’ ut arbitror iucrit inficias.

lamfi uel hicipfe Epifcopus ucl alq euicerint, nos aut dogma aliquod amplexos quod noft ex diuinis fenpturis, ÔC his.rite intclledtis indubi tatoconfequitur,idcpadftipulantibus illis prix in Ecclefia autoritatis fcriptorlbus : autritS

aliquem inftituifTe, qui non aperte ex fenpturis comprobetur; aut certe ab ullo dogmate obCerz uationeue, quæ feripturæ autoritäre nitatur re/ ccffiflcjipfi nos hjrcticos fatebimur, Ecclefi j ho ftes amp;nbsp;euerfores,^ quicqd omnino uel hie Epi/ (copus quamlibet acer 00 iratus uoluerit. Si au/ lem res ipfa teftatur, nos nihil penitus uel in do/ «flrinam,uel ritus adinififle,quodnonipfediui/ næliteræ manifefto tradunt: nihil itemcorura labcfaétane,quæ feripturarû autoritäre conftât: agnofcât,quibus Chrifti religio eft,Epifcopum huneexpraui anirni libidine,fiCimmeritono/ ftri odio,tantis in nos dcfguire criininibus.

Ne autem uidcar generali hac dcpulfiôe,uelk cain quibus àreceptis dogmatis ac ntibus de/ fleximus,diflîmulare,amp;fingula ingenue per? currâ, in quibus ucl in fpeciciTi à dodrina in Riz tutifcf uulgo rcceptis, uariarcuideri poflunnis.

Caputomniüeftdeiuftificatione, hoceft, de Driuflifici JJ ratione,qua horaini polTitconringcre, ut fecu rus fit iudicii diuini, certus beneuok ntiæ QC mife ricordix Dei, perfuafus fe haberi Deo inter luz ftos,amp; participes uitæ bcatæ, condonatis oinni hOiticut. quibus ipfum offendit. Scriptura fiquiz dem per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n, quod iuftificari nobis reddi fo

I«, intelligitfeaindum aliqucmiudicari, 60 fi is reus fitjidem eft,quod abfolui, Deute.ij. Cum extiterit caufa inter aliquos, SC uencrint ad iudiz aun),lt;um quiiuftus eft.hoccft,bonam caufain habet

hab« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,iuftificatc, hoc efijuftum

probificatc,hoc eftjmprobuin iudicatc-Hoc fi/ gnificatu D. Paulus hac uoce utitur,dum inqui/ rit, fide an opgribus iuftificemur, cumcpfcribit Roma.S.Qtiis acciifet eledos Deic'Deus eft,qui «uftificatjideft, abfoluii eos. Ergoiuftificari nos apud Deum, cft nos à Deo reatu pcccatorü ab/ tolui,amp; recipiin gratiain.

Qiio igitur hoc ipfum nobis contingaf. hoc cft, quid nam illud fit, quo remifiionis peccato rum,Sc reconciliationis cum Deo, id eft, noftri iuftificationis, compotes amp;certi cuadamus, id uero eft caput eorum omniü, qux nos inter SC Thcologos Schólafticos controuertitur.Ea engt; am prima eft quæfi:ionum,dcquibus uniuerß mortalcsfolicitifunt. Sicenim conditus homo eftjitaiudtcqdiuini metu tenctur amp;nbsp;exagitatur, ut eile animo träqutllo nuneppoffit, dumdebc neuolentiaacfauorc erga fe Dei certusnoneft. Vt ergo quiuis fcntit,Deohabcri odio impium Sd impietatem:amp; quiequid praue fitjcfie ei aboz minationemtita perfuaderi nemo potcft,Dcun« fibi fauerCjSd locum inter fuos datu rum,nifi crlt; dat eum fibi peccata condonafle, SC nun^ impit taturü. Hine Paulus probäs nos iuftificari fide, non operibus,adducit’illudPfal.ji.Beatiquont ; remilTxfuntiniquitates, quorü tedum peccatü ßeatus cuicuncÿ Dns peccatC non ùnputauerit. *

Finis bono Id cctK Dcum habcrc placatum ac propiciö tocui^quot;'^ bonorum cft,00 fuprcmum omnium quae cxpctimusjta ut finis malorum 8i ultimum coz rumquaefugimus SiC auerfamur,habere Dcum iracum,pcccatis nondü deletis.Quid cnim pracz lerea homorequirat, fi nouit Deum, quinutu fuo regit SC difpenfat omnia,fibi fauere, filiiep lo coac numero dignatum cfTeClta quae poflitci fieri malorum acce ffio, qui fentiat infenfum fibi Deü,quoindignäre, ncccflc eft aduerfari oniialt; Hine fpiritus fantflus facit in omni feriptura priz muni cxpetendorumjperfuafioncm mifericorz diæDci,pcccata rcmitcentisifli^ primum fugicnz dorum,indignationem fenrireDci, pcccata ratz Mentis, ÔC ulturi. Huicquoqt animus nofter fuaz ptenatura adflipulat, qui fentitnimirû fe nunlt;$ ucram pofle confequi indolentiä, folida frui uo luptate.perfcdam cöfcqui uirtutem, amp;nbsp;rcliqua, in quibus error philofophorum finem bonoru pofuitjfi de Dei erga fefauore dubitet:cum is nu tu fuo adminiftret omnia, SC eius fobus muncre fiduirtus ipfa, 3C reliqua bona obueniant.Sic «juoc^ uenundatum fc peccato, ut D.Pauli uerz bo utar, quiuisexperitur, ut eo uirtUris nun^ fe peruenturum uideat,quin fi non detur fperare Deum fibi pcccata non imputaturü, amp;nbsp;fc plane gratuitabcneficentia uitjcoeleftis fatfturü comz potem, dc omni felicitate fua animum prorfus éefpondere necefle fit.Nihiligitur bonoru ultra id.cer

id.ccrtum cfle, Deum nobis peccata condonani rum,cxperi potcftinecmalorum aliquid ultra id formidari,eum pcccara non condonaturum.

Dc ratione itacj,qua iftuc adipifd licct, ut D« urn aboliti s peccaris, propirium, ÔC uitx beatae largitoremcxperiamur,hoceft,deno(triiufiifi/ catione,nobiscumSorbona forfan non pcroz mniaconucnit.conuenitautcm cum ipfisarcaz nis litcris, conucnit cum orthodoxis Patribus ad unum omnibus, conucnit denicj 8C cum fani oribus Scholafticis.

li) irae omnes,utquorumcunda cogitario a puc Roroa.j. ro ad malum propendcattcumc^ nemo non gio lohan.j. ria Dei, hoc eft, diuinæforris communionedcz ftituatur, adeo, utrenafdnos oporteatefuperz niszno effe in noftris uiribus, ut ab innata nobis prauitatenos adferamus:nec in ullis noftris ope ribus, uruelpcccarorûabolitionem, ueliuftitiae facultatc nobis ipfi paremus.Cum igitur ex no/ bis nihil quam offendere Deum poflumus, 8C antegratiam noftri innouatricem mala tantum mérita habemus,ut D. Auguftinus fubinde prg dicat: Deus ex fua ipfebonirate nobis peccata re mittat, amp;nbsp;adiuftitiam rcgignatneceflecft.Id ue/ ro fiatuit qs quos ad uitam elcgitpræftare, inter ccdente fatisfadlione Domini noftri lefu Chri/ fti.Vcrc itacÿut D.PauIus fcribit, gratis iuftifica mur, ex gratia Dei, per redempnoncm ,quoe in

Chrifto Icfu:Rom.j. Scruati fumtis cxgratia g fidcm,amp; hocnon cxnobis,Dei donunicft,non cx opcribiiSjnc quis glorietur, ipfius figmentu fumus,conditiin Chriflolefu adbona opera, quæ prarparaiiit Deus, ut in ipfis ambulemus: h’phe.ï.QLiid poflic bis did darius,quid euiden tiust’Iam ut religiofe iflis D, Auguftinusinhx/' rear,qui ignorer, qui uel unum ex tjs libris euoz lucrit, quosfcripfit contra Pciagianos, iniôamp; alrjs,quos fcripfit, poll banc liærefim cxortamî’ Atqui Auguftinum fequuntur Scholaftici.Ma giller cniin fententiarum , cuius coinmenrarq Scbolafticisfacrofanclifunt, fidéD.Auguftini hoc loco fcquitijr. Hinciatflatuin illud in omni fchola,hominem,priinara grariam mereri non poire,Sôuc quici.^ mercatur prçucnientê,SC cooperate Dei gratiâ ,uirac};ccrt3 fpirit^fandi rcquiri.Rtem cj) Mag.Sent .in bac re cÔcludens, fcripfit homié fcmper 8C peccare amp;nbsp;nô peccarc polie, utferaper nos libcri côfiteamur arbitrq, id intcllexitdenaturali, itaipfe ibidem loquif, apritudine,quam mens hominis habet ad credê dum, uel diligendumrquæ tarnen non nilî gra/ lia Dei præuenta, amp;nbsp;credit 8C diligit.Namut D. Augultmusinlibro fententiarum Profperi ait,quem hoc lod Magillcr adduorPolTc habcc re fidem, ficut polfe habere chariratem, natu/ ræ elt hominum : habere autem fidem, Gaitha bsrcchantacem, gratis eft fidelium.Eo itaqtqy Magi

Magifter affirmât hominem Temper poflic non peccarc, nihil aliud eft, quàm Temper naturam nominis eiuTmodieire,qu3e Tpintus iuftitiæca^ pax fit. Auguftino enim Tubfcribit dicenti. V o/ luntas eft,qua Si. peccat amp;nbsp;retfte uiuitur: uolun/ tasuero ipTanifiDei gratia liberetur à feruitu/ tc^qua peccati Terua fada eft, Si ut uitia Tuperet, amp;ut adiuuetur,rcde piecp uiui à mortalib. non poteft.libr.retrada.cap.S. Hadenus igitur ne à fcholafticis quidem, qui Tunt paulb Taniores dif Tentimus.VoIumus fiquidem Si nos euitata cha rybdi FAanichaeorum, qui adfirmabant homi/ nemnon poffenonpeccare :propterea q? effet natura mala, a malo dæmone conditus,ut non inddamus in fcyllam Pelagianorum, qui con/ tragratiam mérita ftatuebant uoluntatis huma næ.Quicquid homo egerit,id TuaipTum uolûta te Si libéra,quia minime coada,agere agnofci/ mus; at qui adbonum,ut uclit quæ proDantur Dto,amp; ideo rcda funt, tam libera nô cft,utfcri ptura hominis adiuftiriâinclinationê, nonmo do 'a lege peccati liberationê, fed regenerationê, SCnoui hominis creationem uocandam iudica carit.Inde eft q? AuguftinusTcribit. Nolentem quippe mifericordia Dei pracuenitutuelituo/ lentera Tubfequitur ne frufira uelit.

De his ergo. Gratia Si libero arbitrio,ip(îTc^ D« gratia humani ingenij uirib’,n5 eft, in quo uel à recen tioribus Thcologisuariemus.CredereôCdili*

gerCjS^ quicquidboni fadmus,utifpuolutitatis eCtjSó liberæ,noncoadlæ,fedulirohuc propen dentis.hanc aiiteniuoluntatem,iftuclib«rumSó fandum arbitrium, Deus ex fua fola bonitate, nullo noftro bono motus, donat Sóinopera/ tur.iuxta illud Deus eR, quieffidt in uobis, óó quot;nbsp;uclleamp;perftcere.PhiIip.i.

Sednecdc meritis pugnaeft,canuni rcijdmus, «i â uirç ætcrnç. dixit enim dominus, fi quis fua caufa quicqua rcliqueriqid eumhic recepturS Deiacri«i centuplum, etinfuturo fœculo uiramaeternam

I^crcedem etiâ non raro padfdtur. At quid dice mus mérita lt;nbsp;bona ne an mala operac'Mala no/ ftrafunrbonapræparatin nobis Deus,urinil/ lis ambulemus.Eph.î. Et Auguftinus adSixtü preibyterum, quem citât Magifter.Diftinift.iS. Quid eft mentum hominis ante gratiam, cum omne bonum noftrum meritum, non in nobis facit nifi gratia^Et Thomas Aquinas fatet torn quod eft hominis bonurajelTeàDeo, nee pofte ilium merer! quic^ ultra id, quod Deus ex ul/ Prima Se/ tronea bonitatc per fe decreuit bonis operib’rez «uiidje.ji4, pendere, ad q tmipfenosexcitâtamp;mouet,eac^ pfidt.Ea itaiÇ fimul noftra opera funt,quia no/ ftra uoluntate operamur :5lt;domini dona,quia eius donantur gratia SC perficiuntur fpiritu, ipfeuoluntatem noftram prxparaqoperaturcfr in nobis amp;nbsp;uelle amp;nbsp;efficerc.Inde feribit Augu fti/ «MIS in eadem epiftola. Cum coronat Deus me/ rit^

ritanoftra, nihil aliudcoronat,quammunera fua .Item de uerbis Apoftoli .ferm.i.Et fi tua me rita prxceflèruntjdicit tibi Deus. Difcurc bona mérita tua, ÔC uidebis quia dona funt mea.Hxc cftiuHitia Dei.Hæc omnia Magifterfent.tan^ uere picc^ fcripta adducit : 3C nemo ex fanion/ buskholaftids refragatur.Nec dubium quin •tautD 4 Auguftinus, faiptor tarn catholicus de his dogmatizat, Ecdefia Chrifti amp;nbsp;ante eius, amp;nbsp;poft eius tépora fenferit, Hfc ipfa uero funt, quæ cum ipfi hacin re credimus,tum alios doce musinihil ergo caufæhabuit à nobis aduerfari* us Epifcopus, quantum quidem attinetad hæc prima dodrinæ Chriftianae capita, de noftriiu/ ftificatione, de gratia, libero arbitrio, meriiis, utnoshaerefeos,amp;impix nouationis accufa/ ret,nedum tarn atrociter,

Porrö in eo Scholafticis uariamus,qgt;ccnu finxeruntmodumSó bonorum operumamp;pœ narum, quibus pro peccatis fatisfit.'qucm mo/ riouif. dum homines nonimplerc modo, fed exccdere eti am uaIeant;8C plura uel pati aduerfa, uel pa/ rare benefada ,quam ipfis neceflarium fit ad fa/ lutem.Ethgcuocarunt opera fimererogarionis: ex quibus coniundis mentis Chrifti, confecc/ runtthefaurum indulgentiaru: item fatisfadio/ nes pro ijs, quae praue uel admifta, uel omifta funt.

tis fchokr, non Ecclcfiac Chrifthquf non foln in D. fcripturis non func tradita, autctiam fan/ Æs patribus, fed ex diametro ctiam pugnant: ut cum rota ratione redx fidei, ita cü ijs quocj; qu.r nobis commendaruntueteres. Meta præ/ fixa bonis operibus,hoc eft,uirç probe fandccp inftitutç,eft exemplum domini noftri lefu Chri fti. In hoc cnim,ut imagini unigeniti filii fui ton formes euadamus, Deus nos prouidit 8C præ/ Nemoquî ^^ft^nauit.Romanor. odauo. Hue enitebatur ni lt;itbe\ Paulus , oblitus eorum quæ atergo ipfi erantî bononim non dum arbitrants feconfecutum elfe id , aut pcrfKtei. appvchendiITe. quod erat ei propofitura.Phili.j.

Nullius eratfibi côfcius, exeo tarnen iuftificatü fe iudicarenon audebar. Si iam Apoftolustain abfolutus, qui indubie ficut plus omnibus la boraiiir,ita propius cundis ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuper/

na? uocationis fefe extulit, deelTe (ibi ad iuftum modum bonorum operum quæritur, quifu/ mcntfibi alq modum cum etiam fuperaffe^Oin nes oranrfandi,rcmittc nobis débita noftratSC inutiles fc feruos agnofcunt,chä cum quæcunc^ mandataeisfuntjfibiuidentur pcrfcalTe.Ecquis in hoc corpore peccati, Deü diligat ex toto cor/ de.cxtota anima,Sc cundis uiribus,ira utnihil ;prfus contra plaatii Dei ad mittat, nihil ptercar, id quodeertedebemus ei, qui nos totos SCfinxit Sc refinxitCNemo igit hue fandimoniæ praeter unü Chriftü peruenitun^, utid quodipfc Deo debuit

debuit,prxftiriflct,nedû quiddâ fugcrogaflêt. Nrmo lamaducrfaquis pluraperferat, quâipficô/

pétant, cum omnino non fint qugcûcp hic acciz J,«ur * dere pofliint, digna ilia gloria, quâ reuelari in nobis expcdamus c'Rom.g.Momentaneumcft amp;leue, omnequod hicpatiinur:efficit autem jcernum pondus gloriæ.z.Cor.4. Necferendo *giturniala,quâ!ibetiniuria, SCquamuisatroz cia, moduna quiflt;$ fuum unt^impleucritaam abeft ut ultra eum uel tantillum fibi rcdundet.

Satiseratiftadiuinislitcris tradicacfletamcla AoguiUny^ re:fed ne uideamur non ctiam quantû decet dez ferre interpretarionifidciqîfandorumpatrum» horü quoq; teftitnonia adducamus,ficq! nobis D: Auguftinus,quo nenio dodrinx catholicæ fuit obferuantior , cçtcrorü uclut interpres. Is in Pfal.j.h^cfcripta rcliquit: Quis eft qui nô falz uaturgrarisfln quo non inucnitfaluator quod coronet, fed quod damnet: non inuenit mérita nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

bonorum, fed inuenit méritafuppliciorum :S» agattanquamueracitcr ex régula legis porpoz fera, damnandus eft peccator: hac régula fi agcz ret,quein libcraretc’Omncs enim peccatores inz ueniqfolus fine pcccato uenit, qui nos pcccatoz rcs inuenit,Hoc ait ApoftoP.Omnes empec caucrunt,Sô egentgloria Dei, Qiud eft.Egêt glo riadei;Vtipfelibcret, nô tu. Qiiia tu te libcrare nonpotcSjindigesIibcratore.Qiiideft quod te iadas î’ quid eft qd dclege'ÔCiuftiria præfumis«

Non uiJcsquid intus confligatintc, dete,acl/ uerfus tc Non audis pugnantem 0(. confiten/ tem , 8C adiurorium in pugna dcfydcrantcmi' Non audis athletam domini ab agonothf ta pc icntcm adiutorium pugnæfuæc’Non enimiic te expcdat Deus certantena : quomodo te expe/ «flat æditor:fi forte pugnes in amphithcatro.lllc tibipræmiuindare poteft fiuiceris: adiuuarete penclitantcm non poteft. Non fie expedat Dex us . Videergo:artcnde euinquidieit:Gondele/ clor enim legi Dei: fecundum interiorcm homi nem. Video autem aliam Icgetn in membris me is repungnantem legi mentis meæ: Sc captiuum me ducentem in lege peccati,quç eft in membris meis.Mifer ego homo, quis meliberabit decor pore mortis huiusc'Gratia Dei per lefum Chri/ ftumdominîînoftrû. Qu arc gratia CQuia gra tis datur. Qiiare gratis datur C Quia mérita rua no pceflerunt, fedbenefida Dei te prçucnerüt.

Item de ciuitatc Dei l1b.xo.cap.17.Nunc uero non quilibet infimus illius ciuitatis,fed idem ip/ feloannes in cpiftola fua clamat. Si dixerimus quiapeccatum non habemus,nos ipfos fedud/ mus,S6ucriras in nobis non eft.EtinEccIefiafti cis dogmatiSjcap.jfi.Quicuncpdixerit inorario nedominica ideo diccrefandos,dimittc nobis débita noftra,utnô pro feipfis hoc dieant,quia non eft eis iam neceffaria ifta petitio, fed pro ali)s quifuncin fuo populo peccatores : amp;ideo non

non dicere unumquanc^ fanctor 5, dimicte mû hi débita mea, feddimite nobis débita noftra, uthocproalfjs potius quàra pro feiuftus pete/ re intelligatur,anarhema fit. SanAus eniin amp;nbsp;lu fius erat Apoftolus lacobus cura dicebat: In multis enira ofFendimus oranes.Nam quarc ad ditum cft, omncs nifi ut ifta fententia conucni/ ret Sd pfalmOjUbi legitur: Ne intres in iudiciuin cumferuo tuo,quoniam non iuftiûcabitur in confpcAu tuo omnis uiuens f Et in oratione fa/ pientiiTimi Salomonis : Non cft horao qui non f’eccet.Ëtinlibro fan Ai lob. In manu oîshoïs ignat,ut fciat omnis homo infirmitatem fuam. Vnde enâ Daniel fan Aus S/C iuftus, cura in ora/ donc pluralircr diceret : Pcccauimus,iniquicatc fccimus:amp;cætera quæ ibiucradtcrÔi hu militer confitct, ne putaret, qucmadmodû quidâ fenti/ untjhocnôdefuis,fedde populifuidixilTepec/ catis, poftca dixit .Cura orarê 2C confiterer pec cata mea, amp;nbsp;peccata populi mei domino Deo mco:noluit dicere, peccata noftra, fed populi fui dixit,fuaiquoniâ futuros iftos,qui tam male intelligerenttan^ propheta præuidit.Rurfusin lib.j.contra duas cpiftolas Pelagianorum,capi. y.fcripfit.Quid cnim cxccllentius in uetcri popu lo faeerdotibus fan Aise’ Et tame eis pr f cepit De ns facrifidum primitus pro luis offerre pecca/ tis-Et quid fanAius in nouo populo Apoftolisequot; Et tarnen pr^cepit cis dominus in oratione dice/

rc.Dimittenobis débita noftra.Omnium igitur piorum, fub hoc onere corruptibilis carnis, 8^ in iftius uitæ in firm irate gementiu, fpcs una eft, quodaduocacuhabemus apud patrem,Iefum Chriftumiuftum, Sc ipfc eft exoratiopeccato/ rumnoftrorum.

Ex his uerouiri fancftiffimi teftimontjs, cum inanifeftum fit,ecclefiam catholicam femper crc didilTe, neminemprorfusfanditate ficun^ex/ cclluifTe, aut tantum meritorum cumulum, fiue factendo, fiuepariendo fibi pararit:quinuenia adhucorandaeifueritpeccatorG, 8(. mifcricorz dia ilia gratis rémittente peccatanitendum.Illiid ctiam abunde liquet fuifle in fide Ecckfiæ, nulla tanta fandos mala pertulifle, quamliberad ho/ mines innoxh S)C tantum propter Chriftum periclitanteSjUt rjs uel fua ipforum peccata expiz alTcnt. Vnde igitur Tandis ilia adfliclionum dC malorum iniuria pcrlatorum reduntantia, ex qua pro alrjs quocfî fatisfadio depromaturîT Plurimaquidemillis Deus immittit fideiexerz cicia,quibus illuftrem uirtutem eorum 8C miraz bilem reddat : nihil tarnen iuftus Deus infligere eis poteft, quodipfi fuis quoq? peccaris non fint meriri. Quid enim malorum non uel foli oriz ginali peccato, quo nemo non tenetur, deberi uidemus in tantis crudatibus SC erumnis inf an/ tium.

Pelagianos dariffîme accopiofiiïimcdocec. Liz b«t hic adducerc quod fchpGtin Pfal.4j.in quo alioqui martyrum mérita quam gloriofiffime prædicantur,in illû uerfum.Hoc cft,inquit graz ris propter nomen tuum,non propter meü mez ritum, quia tu dignatus es facere, non quia ego dignus fum cui facias.Nam amp;nbsp;hoc ipfum quoi non fumus obliti te, amp;nbsp;non receffît rétro cor noz ftrum:quod non extendiraus manus noftras ad Deum alienum, nifi te adiuuantc unde polfez mus c nifi te intus alloquente, exhortante, non deferentc, undcualeremus lt;nbsp;Ergo fine patiente» intribulationibus,fiucgaudentes in profpehta ribus,redime nos, nô propter meritü noftrum, fedpropter nomen tuum. Huiufmodi fententii» non huius modo, fed omnium (anftorum fcriz pta refernlTima funt:Si igitur nulliprorfus rediz miScfcruari ullis fuis meritis polTunt, fed graz ïuita pcccatorum remilTione niti nccdfe eft,quot quotuitae participes euadunt. quidcaufæ dirent ifti fupererogationis cômentatores, cur mcnfuz ram certam meritorum, quæ ad falutcmfufîiz ciantsftatuerint, quam excederefandi qucant, ÔC recomierc mérita alqs impertienda^

HickacpquodSorbona Fcclefijs de meriris fupertrogationis obtrufit, plane refutauimus; amp;nbsp;en feriptura ÔC omnib’ onhodoxis patribus côficemur, neminem prorfus co fanditatis un^ -•«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 4

anolli,quin k uere peccatorem fateri, uenia ora' rejolacji Dei niti mifericordia, amp;nbsp;nullis inericis oporteat. Interim autcm necbona opera rcijci/ mus,neeea elTe mérita uit^ æternæ, ideg cum no bisipfis,tumalijs,negamusjuxta autemficutfi dem ipfam,bonorum operum acmeritorufon tern, donum Dei gratuitum agnofeimus, fic 8C •pfa opera ac mérita Dd gratuita munera confix temur.quæ ex fe nihil, ex dignatione autem Dei meritoci? Chrifti, id fiue nobis, fiue alijs merenz tur, quod illis Deus ex ultronea fua beneuolenz tia rependere fiatuit.

( latftatScholaillud Pauli ad Col .t. ubigloriac Vndt^fui qux adfli(fHonibusChrifti deerät,feinfuocorz porefupplerc,ÔCidprocorporeChrifti:uolütcj, uideri ex hoc loco colligi,fan(ftos multa palTos, quibusadfuamipfis ulutem non fueritopus: calt;^ concedere Ecclefix Chrifti : quæ poftea Ecz clefix Monarcha Pontifex,quibus ueli(,fuodiz fpenfetarbttratu.

At quis certos nos reddat ifiuc Paulum uolu iflcz Siquidem pnfeis Apoftoli interpretibus fiz dem deferimus, aliud ifta nobis uerba ualebiit, Chriftus uiuebatin Apoftolo fuo, ergo ÔC patic batur : idc|; omne in falutem Ecdefix fux cui faz dt amp;parit omnia:tam in fe ipfo, quàm in meraz bris luis.Cumq; certus lit adftit^onum modus cuiuis membrorum eius decretus, habebatluz urn modum amp;nbsp;Paulus, euni«^ cum implebanin

rem faneEcclcfiæ, huicem'mfeconfecraueratim pendebarfp totum. Verü ill a pro Ecclefiain hoe pcrtuliffcjUt exiis,quæ amp;nbsp;ipfc, 8(. exterifandi, fupra fibi conftitutam menfuram paffi funt,pro alijs, qui quas mcriti funt pcenas nondum exol uerunt,per Ponrificem depromatur farisfaóho, huius quis nobis fidem confirmabitc’Cum fcrü bit Apoftolus Philippenfibus,qux fibi aduerfa acciderantjiialuiffc ad profedü Euangelh,non/ ne ói tum pafTus eft pro corpore Chrifti çquot; At il/ lamfuamadflidionem Ecdefiæ in coprofuiflê feribit, quod alq fuo exdri exemplo, egeruntin prædicationeEuangelii animoGus.

Ita quicquid ullifandi funt,fadunf,amp;patiuri tur,omnia pro Ecdefia 8C funt,amp; fadunt,amp;pa/ tiuntur:membrafingula,ad communem corpo ris inftaurarionem pro Gra quodq? portioncin/ feruiût: hinc autemcôfequi, aliquos plura pari, quàm pro ipforum cluendis peccatis diuina rez quiritiuftitia, ÔCeain thefaurücedere EcdeGæ, ex quo Pontifex cuicÇ fuo attribuât arbinatu, quodipfc pro fuis commiGis nondum fatisfe/ ciniûuc uero quis cffidetucrumCNam iftacon/ fecutio qui ualeatÆG pro EcdcGajprodeftEcdc fix,ergo eft pro Ecdeha, _amp; côdudt Ecdefiæ hoc modo. Qux dialedica docet,cx particulari infer re parriailare, amp;nbsp;ex co quod Gmplidtcr didtur, id quod eftfecundum aliquidt*

Qjj» fitc3 fteriura communionis fandorum, amp;nbsp;cumeipi fe:qiia ampliflima ilJa confiât fpiritusfandi fubminiftrauo, ad omni* amp;oAei, fariam corporis totius inftaurationcmEph.4.

Id uakc dignaüo Dci in fibi credences, ut coru in quocp pofieris per mille generationcs bcnefaciz atiuttjs, qui quomodolibct ad eos attinent, SC mala,quæ illi mcruerunt dcpcllat: bona quibus ipfi fe indignos rcddüt,cumuler. Si Sodomis de ccm modo iufii fuiflent, propter cos parfum fuz iffetuniuerfæ colluuici impiorum.h’x quantis facpe malis populus lifrael ereptus cft , quanz tif»^ inuiccm bonis ornatus, in gratiam fantfioz rum, Abraham, Ifaac, Iacob, Dauidis, ÔC «liliumc'

Quod Pauli Sccærcrorû noui refiamenti fahz * tftorum prcces alqs ualucrunt,id ucro infinitum efi.unde 8C Apofioliipfi, fantfiorum pro fc ora Clones tanti ficerunt.Qiiancp enim Deus fuis oz mnia proprer nomen luum, öC merirum filii fui bcnefaciat.fie tarnen eos fibi unit,SC filio fuo inz ferit,donacelTccxcarne Sc ofiibus illius, ut ipfo rumfimul gratia, ingetia hominibus largiarur: dedarans eo.quo numero fut ftudiofos habcar, utep benigne uoluntarc timentium fe faciar. Hac dignatione Dei erga fuos illud quoep nirit, qd* dominus dixir. Amen amen dico uobis, qui cre dit in mc, opera qux ego facio, SC ipfe faciet,SC

quid pcneritis nomine meo,hoc fadam .Hine cû amp;illud, quod iudidum fuum tarn in angelos quàmhomines, hofcj 3/C bonos amp;nbsp;malosillis communicai. Hi redpiunt in æterna tabernaz cula, ipfis qui bencfecerint, hi etiam condemnaz buntimpios.

Porroficut tota hæcbcncficctia Dei, quæ uer bo,5c facramentis, precibus, SC arcana ilia diuiz næ uirtutiscommunicatione adminiftratur, fpi rims fancli eft,quern Chriftus pro fuo arbitratu ercdccibus in Ic impertim'ta omni.a quae per fan/ ÖOS Dei beneficia hominibus exhibencur, non nifi per hunc ipfum fpiritum difpenfari poffunt. Quod amp;nbsp;Scholaftid docent. Thomas lane inter Scholafticos facile princcps,fcribit Ecclefiae mi/ niftrum ufu clauium agere ut infirumentum, quod efficadter nihil praeftare poteft,nifi quate/ nus motum eft à prindpali agente. Ad quod comprobandum adducit D.Dionyfium in fine Ecclefiafticæ Hicrarchiæ confirmantem, facer* dotes uti oportere uirtutibus hierarchicis, quo/ modoeos diuinitas mouerit, in cuius lignum bïatthaci.Kî. ante traditam poteftatem clauium, mentio faefta fit, dereuelationediuinitatis.EtIo/ han. 20. prxmilTum poteftau rcmiflionis pecca/ torum Apoftolis collatac ,donum fpiritus fan/ lt;fti, quoagunturfihÎDci.Vndefi praeter ilium motum diuinum minifter uti fua poteftate pracz fumóferit,non copfequi effedum,

Itacxautohtarefcripturarum,amp;adftipulario ne D.Dionyfrj Aquinas docuit^ie ucro ÔC nos Sc crediinus SC docenaus : eoi^ remiflionein fi/ cutpeccatorum, ita 8C poenarum quae peccacis debencur, exhibcri minificrio Ecclefiæ agnofd/ mus;uerum id ex iino Chrifti merito, acideo non nifi fpiritu Chrifti,quam$ remiftionem fiz depromiflïonisChnfti, qux Edccfix miniftex rio offertur, exdpere oportet. Hinc Apoftoli non modo ad id Domino erga eledos inferuie runtjucillircatu peccatorum abfoluri, fpiritum acdpcrentuiucndi rede amp;nbsp;ordineaierumut etiâ morbis, alqftj raaks, qux propter pcccataimz mittuntur,libcrarentur.At hæc facultas fpiritus ordinaria non cft.Exiftcbat frequens,ubi Euan/ gelium inirio orbi comraendanduraerat, po/ ftearemiflaeft.Ordinaria illa facultatefoluen/ «^sotS/ dijt^cclefiæ comrailTa,in gratiam Dei reponun/ Dana. nbsp;nbsp;tur homines, fi fideabfokitionem ecclefix araz

plccftuntur ; SC tantum firaul cuic^ remititur poe hæ,quantumdiuinadignatio, ftatuerit.Demo do, ccrtacj rationchuiuspoenæuel infligendæ uel remittendæ,nihil in uniuerfum Ecclekç com miftum eft.Qiiod enimPaulus quofdam Sata/ nx tradiditcorpore quoc^ adfligendos,amp; rurz fus eius uikberauitzuirtutiseratilkus peculia/ ris,qua cum eum,tuin alios inirio Ecdefix Doz . minus poliere uoluit.

ciïeinrerfeChriftiani.nulIa obcdicnnaplenior, quam Euangelij,nulla cura corngendi, quæir/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

rcpuntuicia, acrior, quam adhibcnt, qui fe uere raiutot. patres amp;nbsp;Ëpifcopos Ecdeüæpræftantrhaba 8(.

Ecdefia fuam uindióram fcderum, fuas quocp depeccantibus fumitpœnas,non quidem ut ijs quod peccatumeft, abolcantjidcnimfolofanz guine Chrifti confit:fed ut eorum feria poeniten tiaemendent 8ó inftaur£nt,quos peccanrium fla giriacorruperant Só ofFenderant, turn cos ipfos iichumili3tos,cauriores rcddant in poftcrum. De hacuindida peccatorum D. Paulus memiz nit:i.Cor.j.z.Cor.7.J3.SC alibi.

Eiufmodi uero uindirtam in cos ucri olnn („qucufn Epifcopi exercebant,qui ucl flagittjs fuis Ecdefi/ diftaecde/ am palam contaminafltnt:uel adiuera eorum, (“ßicaoiim quædamadmififlentpœnitudine, ipfi fecafii/ gatiöi Ecdefiafttcx ultronea cöfeflioncobtulifz knt.Eaucro caftigario conftabat ieiunijs, uigiz lijsjaccubationibus in terra, clccmofynis ,preci bus,amp; caeteris cum carnis caftigadonibus ,tuin pietatis exerdtijs.His dicebantur homines fatifz facere pro peccatis,non quod eo'padlo compen fare poflènt, id quod peccaffent : fed quod eiufz modi folidae pœnitentiæ atteftarionc ,Ecdcfiarti rurfus xdificarent, quam fuis improbe admifz fis,13eferant;tum etiam petulantiam carnis fux ca ratione rerundebant. Inde ea fatisfadio à D.

■ cxcindere,amp;eorum fuggeftionibus adttumnS ind jlgci e.De dog maris ecclefiaftids cap.54.

Scd ubi uigilantia óC ftudium Epifcoporum Pœiiîûtia rcfrixit, cæperunt condileges:Só præfcribiqua uoihs- cuic^pro quolibet peccato indici ieiunio/ rum,uigi!iarum,prccum Sóeleemofynarumde berct.Hincillx pœnitentiæ, peromncm uitam, per fepcennium, ieiunium quadragenarium,in Cartina. paneSCaqua, quod uulgo dicebatur Carrina: amp;C3etcra, quæ legunturinpoenitentialibus Ro maniSjSóaliarü Eedefiaru. Vbiucroiam iftafe ueritas puniendi delinqucntes in ecdefia,inlite/' rispotius quaminhorainum obCeruationelo/ cum haberetjinuenta ftatim ratio eft,elcemofygt; nis recitationc pfalmorum ieiuniaredimen/ ^UinJui jjj ortæindulgentiæfunt, condonationes illæ Pontificiæ, quibus indicflas pœnitentias, quas iiocant, Pontifex certain padus pecunia, reinittit S^c. Hocinuentu tam recens eÔ,utMa/ giller fententiarü nihil de eo meminerir, Deinde cleemofynx illæ côuerfæ funtinlonge alios fit ptus : quam quib^ necelTitates releuef pauperff. PoEBÏicti» nbsp;nbsp;Huic manifeflæ pœnitentie euerfioni, 8C roti

us difeiplinæ ecclefiaflicæ abolitioni,cerce nö a(/ fcntimur:utin3 aucem fakitarê illâfeueritatcac difeiplinâ, quam Apoftoli, amp;nbsp;probi olim Epi/ fcopi in ulcifcêdis pcccatis eorü qui in obedictiâ feEuagelq rradiderüt, obferuarïït,laborarcnti) reftituere,q hodie rerü Ecclcfiafticarü potiütur: in nobis

înnobis 4gt;fclt;ftonihil defydcrauerint obfequHi Ergo cômenia ifta, de cerra rede fadorum, SC innocenter pcrlatorü menfura.quâ hommes ex cedere aiâ ualeant.de operibus fupererogario*^ nis,5lt; difpenfatione horiï Pontifiaa,excogirata profedo fine firipnira, fine autorirate ueterü,de nicpfine ratione, quiddico fine hisdmo contra hjcomnia :plane reiecimus, amp;nbsp;hodie répudia/ mus. Eam aût agnofeimus effe Domini in fuos dignationé, ut hi ueris animi plâ(Hib’,86 carnis fuæ caftigationibuSjfandis precibus, eleemofi/ nis,8didgcnus al ris religiofis alt;fhonibus,eluere ualeât.qug cû ipfi, tü pro quibiis ad dominü in terccdunt,malameritifunt.Qtiod Achab régi alioquiimpiofuaqualis poenitêriae humiliatio .pfuit,fcriptura tcftatur.Iam neefruftra fuit que fibi D .Paulus luclü indixit pro qs, qui cû pccz calTent nullâ egerant pœnitentiâ .Omné tarnen hancuiin uel ^pnatiel aliéna peccata per opera pcenitentiç cleucndi.fola niti mifericordia domi ni.S^ merito Chrifti ,ut credimus ,ita teftaraur. Fatemur itceaelTe Ecclefif eômunionc, Si. mu/ niâfpiiirLisf.totiufi];diuinçbcncficêtiæfubmini ftiationê, utalrj alioru gratia ingêtia a Deo ^bc neficia, cü interna, tu externa percipiât.Ecdefig ^(^Prefulu effe, ÔC de fcelcratis Si flagiriofis in Ecdefia pcenasfi.imcre,amp; ucre pœnitêtib’ rurP remittere, nemo apud nos inficiaf, ita tarnen, ucutrumcßad pictatisinftaurationc dirigatur, Qiioruni

Quorum officrj ôC illud efleagnofcimus,Ës qui quæclam peccarunt, ultro confitcntur, QC ueio impulfidolorCjCxpiarcillaquaeruntjfarisfacitn di rarioncm præfcriberc.Hæcfunt 5ó diuints tra ditalitcriSjSóobferuacaabijs, qui quod audirz bant, Chrifticum plebes tum miniftri, id eflc quocp ftudebât. Ea nos tam non fubmouimus, ut cum ignauia SC fecordia prxfulG pridera ob? foluerint adeo,ut nullum eorum exprelTius ap? pareat ucftigiu, reftituere unice conemur. Ne in hisigitur quic^eft, cur quis iurenos defeÆo? nis abecclefiaChrifti, uelrepudiatæ obferuaciz onis maiorum criminetur.

uero S^inijs, quibus fidci Ingenium exo? “’**** ponimuSjquoaScholaeplacitis, cumDeidecre tis inhærere libet, defletflcre necefle fuit. Id uero cfl,quod Scholaftici uer ä fidcm,eam quocj; ha/ bent,qux mortua eft, hoc eft, per diledionê non opcratur;amp; quod fiue ex hoc ipfo crrore,f!ue ex propria de Dei bonitate diffidetia ncgât,quen^ poITedefalutefuajUel, an fit in gratia Dei,certö efle : quorum neutrum fandis patribus amp;nbsp;uer« trede ntibus un^ in mentem uenit.

Hifce profedo commentis,ut tota fidet natu/ radeftruitur, ita fatemur nos ilia quantum pofe Turnus reT\cere,ôC damnarc.fed cum amp;nbsp;id no nifi per fcripturam 8C fandorum patrum autorita/ tern,imo per ea, quæ ipfi fcholaftici de fide do/ centjfadraus îconfentiente ipfa fandorum ex/ pertcmtai

pcricntia:ne hinc quidem hf refeos notam nobis ucquifc^ inurat, caufam habet a nobis. Oinnes agnofcuntfidemeflèaflenfum, qui perfuadentc fpiritu fanlt;flo probetur uerbis Dei : SC non uni èc alteri/cd omnibus, qüæ quidem nobis ilk re uelarit:cumq? uerbis Dei,ueritate prima,hic af/ fenfusniritur,fatcnturfidem omni fcientiaeiTe certiorcm.NemoigintruereChriftocredet,qui tton in eo fidem d habet, cum nobis,dum fiz bi credimus, uitam ætern a pollicctur. Id aut fi üerc credimus,Sd ei credimus,utueritati pnmj, quae ut no falli,ita nec fallere potefi, quid quæfo loci maneat ulli dubitätionifSi iam nulla fuper/ eft dubitatiOjfed ut ipfi agnofeut Scholaftici mä ior eft hic certitudo, fi id fcietia tenetemuSjqiti poterit in hac fide non efle de uita acterna certitü docHanCenim Dominus pollicctur,non quodz dam cius initiu quod iterum euancfcat. Quis ho mini dicitur folide fidem habere, G de promiflb cius apud fe adhuC dubitet «rAt quic^qd cofirmet homOjfi id eX fe cognofei non datur,quamlibct credas, amp;nbsp;te certum dicas, falli tarnen cum pofz fisjobrcpitinterdûquædamdcoppifito formiz do .nemo enim hominum non poteß ,amp; falli amp;nbsp;fallere:at fi earn formidinem admiferis, rede diz ceris de promiflb ciufmodi dubitare, at^ ideo nondum ei plcne credere, fidem ue uerbis eius accomodare. Et fcilicet Deo,qui nec falli nccfal (ere poteß, uerbo'cÿ efledt quiequid libuerit, di/

cemus cum credere, eiuftÇ uerbis fidem dcferre, qui tarnen de eins pollicitationeeuamnum hæfi tatc'Atqui fi non dubi ras, ccrtus es. Necefleigiz tur,ut quicLintjChrifto uitam æternam pollicê ti uerecredicnsfehuius ætcrneuicæ forecompo tem,nihilprorfuâ addubitenacindccertaeius fpe (Sd expciflatione uiuar.

Locu»Ec/ Fefellit iflos nouos Theologos, q? uulgata ckfîartf.p, ledioinEcdefiaftccap.p.habet.Nefcichomoan tnaieinte!/ fitanioreiiel odiodignus,idqdnccinHebrço, Udus. needitiôeGrçca, nccinuerfioncD.Hieronymi legitur.Salomon hocloco non id agit, quod in ccrtifint defua falute fandi, ij enim gloriantur. Spero in domino,no confundar.Confido dno, necnurabo illud docereuoluit,fortun3 mortali um etiâ fanctorü,fic uarie à domino difpenfari, ut nemo polTit uel amorê uel odiü eorü, ideft, queamâtuel odiut,expetâtuelfugiunt,cognoz fccre:hoc eft,pfcire,quid horûillis euêturü fit.

AdducunrSô illud Pauli :Sed necmeipfum iudico.Et nihil mihi confcius fum,fed in hocta/ mé nôfiim iuftificarus.i.Cor.4.Sed nec eo qui/ dé id cuinci potefl,fandos nô eflquot;e ccrtiffimos (ë ^apitiü habere Dcü ÔC patrem. D.Paulus uolu/ it hoc loci temeritaté iudicij apud Corinthios SaiiAifuo de ipforû Apoftolis Sô dodoribus, in utramcp tollerereo illud fcripfit,fe nô morari,quid coufidun» humano de fe iudido ftatuerent : imo ne ipfü de sudicioDci ff,quanti efle debcat, pronunciare. nâ 8C fi nihil fibi côfçius fit, gt;n €0 tarnen fe nô eïïe tufiiticatu.

hoccft,probatn. nouerai Gquidem fe ex gratia E)ei,nôcxpropriaiuftitiaiuftificari.Dehacautc gratuita Dei iuftificatione ra certus erat,ut glort aret fe nulla prorfus re a diledione Dei feparari pofle.Rora.S.Teftimoniü cnï illudfpiritus fanz ‘^b^dfpirittiifandorü perhibet, eos effe filios C)ei,ac ideo hgredes,ut uanu effe nequit,ita ma/ Wrv Omni fcientia certitudiné offert. Quod tcfti moniü CÛ nemini qui quid? Chrifti fit deefle pof ftt.nSquihuncfpiritünohabent, ii nö funteius Ro.S.nemo fuerit uere Chriftianorü,qui fe chaz r5haberiDeo,quiafiliü,5ó çtcrngfaluri defiina tû queat ambigere. Dicût omnesjn te domine, conftfus lum,nô confundar in aeternum.

Verü q faniorü Scholafticoru hicuerba prefz fiusconfyderer, nô certitudiné fidei,fedfeienriæ «„mudini uident negare, cû negât holes pofle cerros effe, gratiænt^ fi fint in gratia Dei. Thomas certe in.q. iiz.ar.j.

obqaês fibi illud Pau.i.Cor.z. Accepim’ fpiritû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***

qex Deo cft, ut feiamus quç funtdonata nobis, refpondet hoc debere intelligi de donis glorif,q funt nobis data in fpe, q certiflimç agnofeim’ g fidêdubijcir quidé de gratia fecus effe,fed fentics id CÛ iâ diclis pugnare, ad peculiarc côfugit reue lationc. At in Sohad fecundû, feribir de ratione fidei eire,ut homo fit cert’ de his ^rü habet fidê. lam fides de eo pcipue eft, qgt; jamifit Ekus fcnc» his fôre Deû, remiffïirû peccata,donaturû uitâ attern a,hoc eff nobis fauere, ôc elfe ï gratia eius,

Sed in prædpua rationc,qua hocfchol£ dogma côfirmarc anniritur,clarius apparet,euin de fd/ cnriæ, n on fidci certitu dinc fenfifle. Nam proba ' tioncm inde dudt,qgt; gratiæ prindpiü ipfe Deus nobis incognitus fit.at quod ccrto cognofdtur, ciusoportereprindpiS habere cognicum.Iam Deus,litpropitius peccatacondonans,uitam aetcrnam largiens, fideinon eft incognitus, fed rationi tantum.

Miferandum,uthicuiralioqui noindodus, nec irreligiofus hic fctorquet.Quanto redius fióplanius fcribitdehisD.ßernardus, licet eadé ledione loci illius Ecclefiafie.p.ufus .Quis inquit in fermone.j. de dedicatione, poterit faluus effc dicunt difcipuli faluatoris .Etille: Apudhomi/ nes hoc impoffibile eß,fed nö apud Deum.Hxc tota fiducia noftra,h£C unica confolatio noftra, haectotaratio fpei nodræ.Scdde polTibilitate iam certijde uoluntate quid agimust’ Quis fdt fi dignus eft amorean odioc’Quis nouitfenfum domini, aut quis confiliarius dus fuitCHic iam plane nobis fidem fubuenire necefl’e eft,hic opor terfucurrere ueritatem,utquod de nobislatet in corde patris, nobis per ipfius fpiritum reuelc/ tur,S£ fpiritus eius teftificäs, perfuadeatfpiritui noftroquodfilii Deifumus.Hæcille.

At uero hoc fpiritus fandi teftimonium, ut diximus, penes omnes eft, qui fpiritum habenc Chrißijhoc eft,qui funcChrifii. Chriftiani ergo non

CONTRA ROB. EPIS. ABRIN, non,funr qui de mifericordia in fe Dei hæfitant, neceftiftagratiæDeicertitudo, priuilegium ut uocani, intelligentes donum paucorum,fedeô/ rum quiChrifto uerc credunt, omnium Jta nez mono orthodoxorü Patriïfenfic, nositacpcîî ipfisfentiétcSjSC qujilli, docentes, prauæ noua lionis nec ex ifto quidem dogmate portulan poflumus.

Flagellant nos Theologi Scholartici nortri temporis amp;nbsp;in eo, quôd dicimus fola fide nos iu ^5^13 rtificariS^fcruari,cnmid,tarnen aperte Paulus dtiunifi« affirmer, amp;nbsp;fi fit non ufus hac uoce,fola. N â cû Rom.j.fcribitnos iurtificari fide, fine operibus legis, amp;nbsp;in Ephefijs.i.ex gratia, non exoperiz bus,abfolute certe reipfadixit, nos fola fide iuz rtificari, nullis openbus. Hæc fi Icgis opera, etiam fi per ea cjremonias dumtaxat intelligas, hic nihil ualent, nec ualebunt ulla alia. Quæ em fingas meliora ijs,quæ in lege fua præccpit Dez ùstNecem de caeremonfjs legis Paulus eo loc» loquitur, quæ cxhiberentur port reuelationem Chrifti,cum fcilicet aboleri debuerunt.Exemplîî Abrahæ adducit, qui fide fit iurtificatus, SC nuiz lis operibus, 5^ ex eo colligit,neminem prorfus ex operibus,fed fide omnes iurtificari, quicuncç ullo tempore iurtificationis côpotes fadifunr, ÔCadhucerunt,

Deinde gratia opera ira componit, Rom. 4.5c,»». Vt fi dicas te iurtificari ex operibus,nez

gafti teiuftificari ex gratia,SCcôtra. Iâ,fideiufti ficarijidêcûeo pollet, quoddicimus, iuftificari ex gratia: Eides enim proinilTionê gratiæ am/ plediiutjCa^ fola nititur;ut cü diciinus iuftifica ri fidCjid nihil aliud fit, iuftificari nos ample/ ótendo gratiâ per fidc.Si igitur omnis noftra iu ftificatio gratia Detnititur, amp;hanc nullis operi bus,nó em effet gratia, fed fola fide,qua credi/ mus Deo promittenti gratia fuâ,exapimus: feiflo uere dicitur, nos Iola fide, amp;nbsp;nullis open/' bus iuftificari,hoc eft,uitam æternam nobis adiudicari.

Verû Sc. id tame noimus inficias, iuftificari runifici/ nos ctiâ ex operib’ ut D. I acobus di xit, rep edit miirexope cm Dcus uniaiitpfecundu fua opera. Et no qui * “* legêaudiüt, fcdquijfaàût, iuftificabütur.Rom. 2:fediftanoftri iuftificatio,ideft,ulrirnauiræ x/ ternæ adiudicatio SC exhibitio, nafeitur ÔC pen/ det ex iUftifîcatione fidei,cx qua 8C ipfa opera bo na43ucniunr,8ôhabentid, ut licet ex fe nihil mi/ n’ualcant,uitâ a?ternânobis mereanf. Indefa/ ne,c}5 P fide iâ Deus nos inter filios fuos habet, noftra ex eiusfpiritu patrata opéra ipfi tâti fiint, tantaeçcôpenfare mercede dignatur .Nos enim inutiles ferui fumus, ctiâ cü omnia pfjcimus, que nobis pcepta funt.ita principiÿ, medi5,SC côlumatiofalutis noftræ, ut gratia folacôftat, »ta fola fide percipit, femperq? uerû eft, qui cre dit in Chnftuin eum habere uitam æternam.

Ifta f. patres egregiæ agnoueriinr,nec utho/ dieScholaftid nos calüniätur, haneferipturæ dcprauarionêjfedidoncâ uerborum Pauli inter prctationê cenfucrunt cum ex co quod Paulus habet,fide ab£jf openb’,uel per fidc,nö exope/ nbus nos dicimus.fola nos fide, amp;nbsp;nullisoperi bus iuftificari.Origencs in illud Ro.^.Vbi eft er/ gogloriatiotuacamp;c.ficfcripfit ,lgit cü fuperi’ Origow». oftendiflet Apoftolus, quid eflet arapli’ ludgo, aut quae urilitas circGcifionis : amp;. docuiffet quia primis crédita funt illis, cloquia Dei, SC perhge uifus fuiffec cxtollere corü iaiftanriä, qua aduerz fus Genies erigi folent. Si rurfû côtra hec infeqê b’obieciiretjiuftitiâ Dei petfidêlefu ChriftieP fe in omnçs qui credunt, necç habere ali^ diftin «ftioné, ftd omnes deliquiflêludços 5CGrçcos, ÔC egere goria Dei,8^ iuftificari per grati â*ac rc deptionê quç eft in Chrifto lefu, ipfiîcp efle ^pi tiatoriû pir fidé, amp;nbsp;iuftificari ab eo qui ex fide eftmuneiä jelutcôclufionê aflertionü fuarû po nens in hoc loco dicit ; Vbi efl gloritio tuacSCc. Etdicit fufficrcSOLIVS fidei iuftificitionê, ita ut credens çuis tantûiTiodo,iuftificctur,etiâ fi ni hil operis ab eo Rierit cxpletum.Per fidem enini iuftifteatus cft latro fine operibus legis ,quia fuperhoc dominus non rcquifiuit,quid prius opérât’’ fuilTcCjnecexpceftauit quid operis cücrc didiftet cxplcretjfedSOLA cofeiTioneiiiftificaz tüjCÔmitêc^ fibi paradifû ingreflur’ alTumpfir.

Sed 8C mulier ilia quae in Euangelio feaindum Lucam refertur, quæ ad pedes lefu audiuit:Re? tnittuntur tibi peccaca tua. Et itcrum : Fides tua re faluâ fecit,uade in pace.Sed ÔC in tnultis Euan gelij locishoc fermone ufumlegimiis faluato/ rem, ut credentis caufam, dicat efle falutis eius. Igitur iuftificatur homo per fidcm, cui ad iufti/ tiam nihil conferunt opera legis. Vbi uero fides non eft, quæ credentem iuftihcat, etiamfioperai quis habeatexlege, tarnen quia non fintædift/ cata fupra Rindamêtum fidei,quamuis uideanz tur efle bona, operarorem fuum iuftiftcare non poflunt,fi eis deeft fides, quæ eft fignatulum cox rum qui iuftificannjr à Deo.Quis autem uel iuz ftitia iua gloriabitur,cum audtat Denn per pro phetam dicentem. C^ia omnis iuftitia ueftra fix cut pannus mulieris menftruatæ f S 0 L A igiz tur iufta gloriatio eft in fide crucis Çh’ifti.

Ambrofius inillud Rom.4. Crecknti autem jn eum $ic. in hunc modum fcribit ,Hoc didt, quia fine operibus legis credent», id e((, gentili in Chriftum,rcputatur fides eius ad iu4itiam,ficuc Abrahæ.Quomodo ergo ludji per opera legis iuftificarifeputant iuftificatione Abrahæ,cum uideant Abrahâ non ex operibus legis,fed S Oz LAfide iuftificatumç’Non ergo opus eftlex, quando impius per S O L A M fidem iuftificaz tur apud Deum.Secundum propofitum gratiac Pd,fiç decrctum dicit aDeo,ui ceflante lege S O

LAM fidem grariæ Dei pofceret ad falutcm.Si cut 8c Dauid dicit, Hoe ipfum munit exemple» prophet3e:Beacitudinê hominis, cui Deus acte/ pto fen iuftitiâ fine oßibus. Beatos dicit,de quiz bus hoc fanxit Deus, tit fine labore 8C aliqua ob feruatione, SOLA fide iuffificenc apud deum, Hilarius in Matth. Canone.S.de Scribis ficfcriz bit, Mouet fcribas remiflum ab hominepeccaz turn. Hominem em tanrii in domino lefu Chriz fto contuebantur-, 3C remiflum ab co, quod lex laxare non poterat. Fides em S O L A iuftificar*

Et D. Chry foftomus. ilk ardentilTimus ope* rum exador, liberie^ arbitrf) defenfor, in illud Roma.?. Gloriatio exclufa cft.pcr quam legem« operum C haudqua^. fed per legem fidei. Quae porro inquit fidei lex efl'/Per gratia feruari. Hoc loco Dei potentiâ oftendit, q? uidelicet non ferz uarit folum,fedamp;iufrificauerit, amp;in gloriatioz nem adduxerit,operum quidem nihil indigens, fed fidem T A ? J T V M requires. « nbsp;nbsp;iffisip

D. Auguftinum non opus eft hicteftemadducercjcuihæc loquendi formula eft familiaris maxime,

Sic fcribunt ecclefiaru columnæ, nunciildica Kquotquotueritatem amatis .num orthodoxe de tide credamus amp;: doceamus,qui nilvl uel fenZ fu,uel uerbis etiâ ufurpamus,quod non 8C in di Uinis, in patru fcri ptis ita nobis traditu fit. Si iâ nemo ita loquétibus facratilfimis illis ecdefis

Df iproceribus, in Audio bonorum operum re miflior fadus eft : nccnobis ita loquctib’quifi^ crit. Non minus cnim illi, id quod iuxra fcri/ pturam incoloquimur, dareexponimus, Affir mamusnulla quâlibet fandiffimaopera,uakrc ad id uc falutc nobis adferant.ea cnim donû Dei cft,inquit Paulus,non ex operibus.Eph.î.fideéç quam habemus Deo promitteti, percipitur,an/ tec^quic$ boni operari liceat. Primum fiqui/ dem opus Dei, ÔC rcliquoriî omnium fons eft, crcdere. Iohan.6. quodq? ubi adeft, uita æcerna adeft:ctiamfinihil prjterea operum fcqucrenir. Deus enim nosferuat, non ipfi nos. pcrcipicdo iuftitiäquäChriftus nobis fuo parauitfanquot;uie, nôpftando noftra opera,iuftifalui^euadimus. Gratis ex gratia Dei, iuftificamur, p rcdêptioné q coftat per Chriftû lefum, que, Deus japofuit ^piciatorê, per fide nitcnte fanguinc eius.Ro.y.

Atqui ubi uera fides adfuerit, ibi tarn no pof/ funt bona opera non confequi,c^ non poteft arz bor bona,no aedere bonos frucftus, amp;nbsp;films Dei non age re pro ingenio Dei, SC fpiritus fanctus non facerequæ funt placita Deo. Ifta nun^ non inculcamus,cxnoftro itaq; fermôe,nemo id acz cipietjUt in operibus bonis ccfTet, aut frigeatifed ut totus fatagatpotius,amp; totusardeat,certus qs fegratificari ei, quern iam fummc diligit, quo donatafibi omia pcrfuafuseft.turn ctiam buius fauorc Só indulgentia fuam ipforum falu ceraillis perfic€re,Klt;«Ttj’) (cflt;J(/.Philip.x.

Nihil itacj! SC in hoe dogmate de fide amp;nbsp;bonis Ogib’ in eft, qd uir bon’ er tor is notare poterie, aduerfarh aût ira folent cômendare oga, ut fidé in ChriftüjCx qua fola bonaoga ^ueni5t,euer/ tant.nâq tantillfl fiduciæ in opera fuacoUocat, huicnoeft Chriftus oia, ideone Chriftusgdê. Porrbexhocipfofonteperfuafionis deoperib’ fupcrerogationis, aliud qqiuitifl Ecclcfrjs obtru fum eft, fiducia mcritorfl,q fugfunt diuis, quib’ fcilicet niti uolîît eorfl pro nobis ad Defl intercef fionê.Nâ ueterfl cultfl, que exhibuerfltdiuis,eo continebat.Dcfl in martyrib’ pdicabât,8ô eorii agones ad cômcndandâ roborandâc^ fidemin Chriftfl celebrabâc.Et ex hac fide in gratiaChri/ ftifociari eorfl meritis, utD.Auguftin’Ioquic, Sc. adiuuari eorfl pcibus qrebât. Dei mifericorz dia fola cofifi funt, SC cofidere docuerflt.Auguz ftinus in Homelia de paftorib’.Suntcm ÔC mon tes boni:Leuaui oculos meos in motes, unde ue niet auxilifl mihi. Ec uide qa non tibi in montib* fpes eft. Auxilifl inqt mefl à dno, qui f ccit coelS èc terra. Noli putareiniuria faceretemontibus fanc'hs,qn dixeris: Auxilifl mefl no in montib’, fed à dno q fecit cœlfl SCterra-Ipfi montes hoc ri bi clamât. Mons erat q clamabat: Audio inuoz bis Schtfmata fieri,ut unufquiftf ueftrum dicat: Ego fura Pauli, ego Apollo, ego Cephæ, ego aflt Chrifti.Leua oculos in iftum montcni,audi quid dicat, amp;nbsp;in ipfo remaneas. Audi eti a quid kquatdSunquidPaulus crucifixus eft nobis.

Ergo poftea^ leuaueris oculos tuos in motes, unde uenit aiixilium tibi, ideft,in aurores fchp/ turarumdiuinarum, attende omnibus medul/ lis fuis,omnibus offibus damantem :Dominc quis fimilitibi^utfecurus fîneullainiuriamon/ tiumdicas :Auxilium meumadomino quife/ dtcœlumôCterrain.Nonfolum tune tibifuc/ cenfebunt montes, fed tune amabunr,tuncma/ gis fauebunt.Si in ipfis fpcm tuam pofucris cô/ triftabuntur .Angelus multa diuina 8C mira oftendens homini ab hominc adorabatur, tan qiiam kuantem oculos in montem: ait ille fc re/ uocans ad dominum : Noli inquit facerc,illum adora. Nam ego conferuus tuus fum,6ô fratru worum amp;c. Vide hic quàm pure,^ fimpliciter omne nobis auxilium ab uno pâtre cœlefti,per ineritum filrj eiusorandumfit,amp;exptcndum.

Sed dicitis.Hoc ipfii auxiliüDei, intercedeti/ b’ diuis uolum’ exorarc.Quidt’ Proniores igit putatis patere precibus ueftrisauresdiuorum. quam paths ueftri in ccelis,qui ea uos complex us eficharitate,utfiliumfuum unigenitum pro nobis tradideritin mortem,cum^f eo donarit omniafLegitc quodD.Chrifoftomus fchptîî reliquitin homelia deprofedu Euangdrj ,ubi tradatillud, quod dominus Chananæam cura •pfa inftaret orando pro filia fua audiuit, oran tes pro eo Apoftolos non audiuit.Cæterum nô efiopusinquitpatronis apud Oeum,nec]ß mui to difcitr

to difcurfu, ut blandiare alijs : fed licet folus fis, patronocp careas, ÓC per te ipfum Deum prece/ riSjOmnino tarnen uoti compos eris.Nec^em lt;am facile Deus annuir,c5 alii pro nobis orant, ut curn ipfi met oramus: etiam fi plurimis pleni fimus malis.Inhanc fententiam nicuirDei,in hac amp;nbsp;plcrifcp alijs homelijs pluriacomemorat.

Fateor,uctus eft haec obferuatio,ut Chriftia/ nihicetiamnu exultantes, diuorum precesam bierint.Sic cnim habet ingcnium noftrum, ut quodkiJ QUO ipfi tenemur affcótUjCO affici ornnia, etiam ftorü q ad dus heet inanimata,amp;quxfcnfus expenia a’quot;obt5ijgt; funtjcupiamus.Hinccftquodcœlumamp;tcrrâ, teftes contra populumIfraëlinuocat.EtPfaltes ad communionem gaudij de falute domini,in/ uitat monteSjfyluaSjamp;flumina. Cum itacÿfan di toto pedore eo ferantur, quod indefinentcr orant, ut fandificetur in cis amp;nbsp;ubicjï nome Dei, amplificetur regnum cius, ftudcant uoluntad dus quiin terris adhuc degüt ca uoluptate,qua qui in ccelis ÖCc. optant certe hoe ipfum una pe terequiequidufpiameft,maxime autêeos,qui codem uiuuntfpiritu,eiufdem funt corporis mé bra,eiufdê hxreditatis partidpes .Hacde caufa, D.Paulusut fuperius quoc^diximus,amp;cæteri fandi omnes,fratrum pro fe orationes tantope re rcquifierunr.Eorum quidem tantum,qui prg fenti adhuc uita fruebantur, utpote inter quos Dominus mutiiam fpiritus fui fubmiriiftratio/

Pofteriorcs aücpatres, præfcrcimqut paceiâ ccdefrjs data floruerunt,hunc affciftü ad eos qcp cxtulerunt:qui præfenti uita defunó:i,deguntc« Chrifto,in eo fpctffantes indubie eandê quæ no/ btscumhis quocpeftjdiuinædignationis côniu nionem.Idem em cum illis amp;nbsp;caputhabcmus, 8C eundê cœlorü municipatü. Vcrum patres ifti in hoc affeclu religiofiffîmc caucrunt, ne ucl fa/ cultaté nobis opitulandi tribuerent diuis, quæ nimirû eft folius Dei : ucl ad impetrandâ opem àDeOjplus fancfforû,^ fuâ interceflionê ualitu ram arbitrarenf : acideo prius ad patrociniûdi/ uor5,^adipfumdominû confugerêt, precef«^ diuorû,fuis ad dominü præmitterent.Præterca diligentiffime monuerunt, eos Diuorü interceP fionêfruftraambire, qui fenon ante omnia ap/ probare Deo ftuduiflênt. Poftremo manifeftam idololatriâiudicauerunt, diuis extrueretempla, uel ôfferrefacrificia.Primum q? omne auxilium illià folo Deo quærendn docuerint, amp;nbsp;nihil hu/ ius àfantffis, ex eo loco Auguftini,quem modo adduximuSjfatis liquet, Amare illos nos 8C faue re nobis fcribit, cum diciinus, Auxiliu meum à domino,qui fecitcœlum amp;nbsp;terrâ:8C contriftari, cum inipfis fpein ponimus. Altcrum,nos prius noftris predbus debere diuinâ pulfare dementi/ am, ^ambire ut pro nobis intercédant Diui, Chryfoffomus difeneadmoduna paffimincul/ catgt;

cat, Si clariflimc in loco quem paulo ante præ/ mifi teftatus eft.Homelia quinta in Matth.de ea/ demrcficfcribit’.Quis ucro ifte eft f qui feilicet bona patris abfumpferat, ex quibus profetfto redolet,quod finegligetes fucrimus, ac defidest neeper alionimquidem poflimus mérita faluax ri: ft uero mente uigilemus, etiara per nofmcogt; pfos iftud ualeam’ efficere,0C multo magis no/ ftro, alieno tuti clTe fuffragio .Nara 8C Deus falutê noftrâ,non tam alqs rogantibus pro no/ bis uult donate, cp nobis : ut hoc mfo quo iram in nos eius placate cupimus, ad ftudia meliora migremusjamp;fiducia bone cofcicti j colligamus. Sic emCananacailiaaliqn miferatus eft, ficetiâ raerctrici donauit falutê, ficlatronê acrucein pa radifum tranftulit, nullius patroni, nullius pre/ dbusmedtatorisinflexus.

quæri ab qs, qui Deo fe non confea auerint pe/ tix fruftt» nitus, famflitati toto petflore dediti, orthodoxi ’«otxu» patres nufi^ non inculeât omnes. 5^ quæ modo adduximus ex Chryfoftomo acri id fane mo/ ncnt.Inftar Si illud admodü, quod idem fcripfit in Matth. Homelia.4j, in hæcuerba. Qhiomo/ dofugietis aiudicio gehennælt; Nunquid fepul/ chrafancTtorum ædificantes,an potiusà malicia corda mundantes f Nunquid fic iudicat Deus, quomodo iudicat homo C Homo hominc iudi/ cat in opere. Deus aüt in corde. Quæ eft auf ifta ’ iuftitia,fandos colere, SC côtcmnerefanditatêC

ChrjfoSi Primus gradus pietans eft, fanftitatcm dih’gerlt;| deindefantflos, quia non fanlt;fti antcfanlt;Hitatcin fueruntjfed fandiicas ante fandos. Sine caufa er goiuflos honorat,quiiuftitiafpcrnit. Quomo/ do fugietisC Nunqd liberabunt uos fandi,quo tuin moniinenta ornatisCNon poiTunt fancti amici eflê illorü,quibus deus eftiniinicus.Nun/ quid poteft pacata efle familia, domino aduerz fante lt;nbsp;Quomodo fugietis i An forfitan nomett uacuum uos liberabit, quiauideminieiTepopiï lus Dei lt;Quid prodeft mcrctrici fi nomen habe/ at caftum lt;; Sic nihil prodeft peccatori » fi feruus

ïroeKfi'/ orthodoxis patribus impietatis ÔCipfif/ trif^ dt/ finiæIdololatriçhabitumelfe,cxteftimonioD« bent. Auguftini abunde liquet .Is contra Fauftülib» ao.cap.xi.fcribitinhuncmodum.PopulusChri ftianus memorias martyrum religiofa folenni/ täte concélébrât, amp;nbsp;ad excitandam imitationem, amp;utmeritis eorum confociaur, atc^ orationi/ bus adiuueturâta tarnen utnulli martyrum,fed ipfi Deo martyrü, quamuis in memorias mar/ tyrum conftituainus altaria. Qiiis enimanriftiz tum in locis fandor ü corporum afliftens altaW^ aliquando dixittofFcrimus tibi Petre, aut Paule, aut Cypriane; fed quod offertur, offertur Deo, qui martyres coronauit, apud memorias eorâ quos coronauicuc ex ipforum locorum admo/ nictone

hitionc maior afFedus exurgat, ad acuendâ chä htatcin,amp;: in ülosquos imitari pofl'umus,amp; in ilium quo adiuUante polTuinus. Colimus ergo martyres eocultu dileÆonisamp;Sfocietatis, quo Sóinhacuitacolunturfailcflf homines Dei, quo rum cor ad cllem pro Euangelica uericate paffi/ onem parafum eflc fentimus. Sed il los tanto de/ uotiuS,quanto fecurius poft inccrtaomnia fupe rata:quato etiam ftdenciorel^udcprxdicamus, ia in uita fcliciorc uidorcs in ifta adhuc uftÇ pugnantes At tllo ailtu quæ grxce Latria dici/ tunlatinc uno uerbo dici non potcftjCÜfit quæ/ dam proprie diuinitati débita feruitus : nee coli/ tnus, nee colcndum doceraus,nili unum deum. Cum autem adhîîc cultum pcrtineatoblaciofa/ crifien, undcidololacriadiótur eorum quihoc ctiamidolisexhibent, nullomodo tale aliquicf offerimus,autofFercdurnprfcipimus, uel cui^ martyri,uclcui($fandlganimx, uel cuilt;^ ange/ lo:Si quifquis in hunc errorem delabirur,corri/ pirur per fanam dodrinam, fiue ut corrigatur, liue utcaucat. Ipfi cnim fandi, uel homines uel angeli exhiberi fibi nolunqquod uni Deo debc/ rinorunt. Apparuithoc in Paulo ScBirnaba, Cum cómoti miraculis, quæ per eos faela funt, Lycaonii ranêpdiis immolarcuolucrunrxöfcf/ fis enim ueftimencis fuis, confttenres SC perfua/ dentes fedeos non effe: ifta fibi fieri uerucrunr* Apparuic äC in angeliSjftcut in Apocalypfi legi/

mus. Angelû fe adorarc prohibcntem, ac dicert tcm adoratori fuo:Conferuus tuus fum,amp; fra/ trum tuorum. Ifta fibi plane fuperbi fpirit’ exi/ gunr,diabokis amp;nbsp;angcli eiiis:ficut per omia tem pla amp;facra gentiliü.Quorum fimilitudo inqui bufdâetiâfuperbis Iiominibus expreflaeft,ficut de Babyloniæ quibiifdam regibus mémorisé cômendatü tcnem’. Vnde fanclus Daniel accuz fatorcs ac pfecutorcs p tu Ut, q? Regis edicfto pro pofito,ut nihil à quocp Deo peteretur nifiarege folo.'Deum fuum,hoceft, unum Sô uerum De/ um adorarc, deprecaricß deprehêfus cft; Lib.zii cap.io.de.ciui.Dei.Dcnic^ illi talibus drjs fuis Si. tcmpla ædificauerunt, amp;nbsp;ftatuerunt aras,amp; fa' cerdotes inftituerunt, ôi facrificia fecerunt.No» autem martyribus noftris nô templa ficut dqs, fed memorias ficut hominibus mortuis, quo/ rum apud Deum uiuunt fpirirus fabricamust necibi crigimus akariain quibus facrificemus martyribus, fed uni Deo ÔC martyrum,5lt; no/ ftro,facrificium immolamustad quod facrifici/ um ficut homines Dei,qui mundum in eius con feflîone uicerunt, fuo loco Só ordine nominan/ tur:nô tarnen à facerdote qui facrificat inuocan/ tur.Deo quippenon ipfis facrificatrquamuis jn memoria facrificet eorum , quia Dei facerdos cft,nonillorum.Ipfum uçro facrifidum corpus lt;ftChrifti:quodnon offercur ipfis , quia hoC funcd^ipfi.

Item inlibro de rcligionc cap. ultimo .Non diligamus uiGbilia fpedlacula ,ne ab ipfa ucrita tc aberrando, 0(. amando umbras, in tenebras proqciamur. Non fit nobis religio in phantaf/ matibus noftris.Melius eftenim qualecuncpuc rum, quam omne quicqutd pro arbitrio fingi potcft.Non fitnobis religio cultus hominum mortuorum, quia fi pie uixcrut, no fic haben t, uttalcs quxrant honores, fed ilium anobis coli uolunt,quoilluminante,letantur meriti fui nos elfe conferuos. Honorandi ergo funt propter imitationem, nonadoradi propter religionem.

In his obferuemus illud. fuo loco ÔC ordine nominantur, non tarnen afaccrdote qui facrifi/ cat,inuocantur.ltcm illud .Colimus ergo mar/ tyres eo cultu diledionis Só focietatis, quo in hac uita colunf fancli homines Dei.Illud quoCÇ animo minime prxtereamus. Honorandi ergo funt,propter imitationem, non adorandi pro/ pter religionem. Ad huncucro modum, utifti catholici uiri tradiderunt, SC fecuta cos iota olim Ecclefia Chrifti crcdidit, amp;nbsp;nos de cultu in/ uocationccç Diuorum cum credimus, turn do/ cemusiSpem fcilicet omncn in unum Dcum po nendam per mortem filqfui;abillo orandaSó expédanda omnia.Cumq; iuftificati per fidem, pace erga Deum,Só aditum ut filrj adpatrê ha/ bemus per dominü noftrü lefum Chriftû Ro.ji,

qui eum nobis fpiricum SC meruit SS donauir,^ Deoacclamamus abba patcrmo dubûamus in omni ncccflitace ipfum noftrii patrem ccekftcra pcrnomêdomininoftri lefuChrifti ccrtafidu/ da beneuolenriæ eius adiré, 5d orarc quocumcp opushabcmusjurcumcp ipfi peccatores amp;in/ digni.Extat fiquidem certa dni noiiri promiGo, nosexoraturos patrc,quicgdGcorauerimus.

Vt uero feria oratio ardens, id natura fua quærit, ut fecü orent omnia, fratres noftros ut pro nobis pcent,rogam’,iis cm eadcm quç no/ bis indeGncnter oranda Gint,fanótificari nomen Dei in omnibus, adu eni re ac palTim am pl ificari rcgnum Dei, cuncfta pro eius uoluntate inftitui fuauiflimeSóc.Diuorum memoriä hicliben/ ter ingcrimus, ut cofydcrantes quod iili dum R/ dcprecati funt, nihil no'abcnignitatepatris cœ/ leGis impctrarunt, pleniore amp;nbsp;nos fiduda ean/ de partis noGri benignitarm pulfemus.

Si quis ibijperpenfa infinita ilia Dei in hos in facilitate, 8ófimul illorum in nos miferos adhuc cofcriios fuos amp;nbsp;comembra, , cliaritate, animi ardore hue jarumpar,utilloS ceu prçfentes præfens appellet, procp feintercc/ dere ad Dcum roget: id licet in nulla fenprurx doceat, G Gctamen fiat, nulli damnamus. Hur iuGtiodi ein primum ipfi Deum orant, 8(. tor* fidiicia Dei bonitateSC Chrifti merito nituntur» fanclos uero inuocanqut una orent,non ut pro fc orent

feorcntjipfisorareaut nôaudentibns autncgli gcnrib’;agnofcüt, utfuas, ita ôôdiuorû,prclt;es, nôex ipforum ineritis ualituras,fed Iola Dei ttiifericordia, 8c Chnfti intcrceffione ,hac fic ft* dunt,quâStbet indignnut nihil dubitent, fequid uis exoracuros, etiâ ft foil orcnt, nullis omnino faniftis, eis tntercedentibus,fiue ijs qui agunt hie nobifaiin, fiue qui uiuunt cum Chrifto.ln/ animis ftc comparatis, ut nihil uidemus tribui huraanis incritis,omnia ucro mifencordij Dei, Sc redeinptioni domini noftri lefu Chriftnita cj, Diuos, ut fe oretjinuoeät, licet id faciâtabfc^ ullo 8C iulTu ÔC exêplo feripturç,damnare tn nö polTumus.Atqui adhuclolum modum uidez mus orthodoxis patribus,fandlorum cœlitutn inuocationem ufurpatam SC traditam.

Nunc autem in uulgo Chriftiani populi Ion/ ge fecLis eft.Homines male fibi confetj, Só de refi pifeentianihilferiicogitantes,cumpatrenoftro Vtuuigp Adam reformidant confpedtum Dei.Chrifti pa fanftof“«« trocinqubtinmentcmucnit,SCabillo abfterret cos,quae adhuc perftatin corn propofito uitæ impuritas thine Side mifericordia patris ccelc/ ftis interceflione Chrifti diffifi,hancfatane im pofturam admittunt, ut putentDiDeiparæ uir ginis,aliorura Diuorum amp;nbsp;Angelorum patro cinio, fibi licet in fedenbus SC flagitqs fuis per/ feucrantibus impetrari poffe, non impunita/ tern modo eorutn qux- federate SC flagitiofe ad/

DEFEN. DOCT. CHRIST, mittunt :fcd prxtcrca ut in his féliciter perganr, uitafalicct longæua, SC ijs rebus qux hxccaro fometa maloru expetit, afflues .Hi quçfo quid aliud contendunt à diu is, ut Deus ipfis per il/ lorum fandimoniam ÔC interceflioncm conce/ dat,diu féliciter elfe impiisC Qiia cü maior con/ tumclia amp;nbsp;Dei SC fanefforu cxcogitari non pof/ fit,cur in hanctam craflam ÔC immanein impiee tatem , uerbo Domini non grauiter inueherez murefc’tue omnibus quibus Euangelij crédita difpenfatio efl,quod hiefunt canes muti.

Sunt quidem qui dicant, fed in patrociniodi worum,idin primis quærere,utpoflîtinnocen/ ter Slt; pic uiucrc, acp perucrfitate fua uere refipi/ fcerc : abfterreri autem feimpuritate uitæ fuæ,in qua adhuc fucrunt, quo minus Deum ipfum oratum ueniam caetera beneficia, adiré au/ dcant. Hi profedo diligenter monendi funt,nc fallantfcipfoSjprobecp inquirant,quæ caufa ue rcipfis obftet, ut non citius ad ipfum mifcricor dix fontein Dcuni,3d ilium primum aduocatiï Sô mcdiatorénoftrumChriftumconfugiant,^ ad interceflionem Diuorum, cûnemotnpcccaz tores fufapit hocnoflro ucro aduocato clcmen tius,nemo curat indulgcntius, nemo pro redi/ inendisipfis plurainfumpfit.quidenicÿ Diuis cum ipfum Ipiritum , ut pcccatorum mifercri poflinqdonauitfCcrtccuiufcp animus alicuius indigêspreô mum refpicit, unde citius fefe eius quod

quod petit, fperat fieri compotem.Iamfcimus diuos non pofle uel audire nos,uel adiutos uel/ le, fi in eis id non operetur dominus, à quo eft omnebonura, SCipfifandti, quantifunt:Qux igitur obfecro caufa ,ut fiue ftimulis agitaticon fcientiæ ob peccatanoftra, fiuc aliarum rerum preiTiinopia, anteaad patrocinium fandorü, ad ipfam patris noftri coelcftis mifericordiâ, adeo expofitum omnibus Chrifti patrocinium, certara SC ad omnia cfficacem intercelTionéjani/ mus fefe attollat^

Indubiefiifti animorum fuorum rccefTusdi ligenter introfpcxerint, fi cordium fuorum pcnc traita,qu3c faneperfcrutari fandis nun^poP funt,probe excuflerint, indubieuidebunt nulla aliam fibi huius peruerfi confilq, indubitatae à deo uno 8C uero defetftionis, ut diuorti priuf^ Chrifti interccflionem quærant, caufam efte, quam earn, qux male morigcros filios,8c qui non dum parentis fe uoluntati addicerc fufiiz rent,abfterret,quo minus parcntc,fi quid opus habent, ipfi orent. Prxfentiunt quihuiufmodi funtft ipfi patrem orare infiituanqillum fibifit am inteinpcrantiam amp;nbsp;ncquitiam exprobratuz rum :iam cumputantfc ilia uitia nondum excu tere pofTe , horrent prodire in confpeóum patris, à quo animo adhuc toto diffident.

Subornant itacpmatrc,cognatos,amp;quofcuncp pofiiintqui Gbi patrem quodcxpetunrexorcnr; cioufq; eo quod cupiunr, fibi à pacre impetratu, çarebunqquam ut ipfi patrifuppliccs fiant.

Idem ufu ucnit omnibus, quorum no prima uora,quicquidmali præmat, uelboni deßdcreZ tur,ad patrem noftrum cœleftem, per Chriftum dominum fcruntur.Hic cnim Deusnufcßnon pollicetur rcfipifccntibus omnium fcckrum ue? mam,amp; omnimodam ut ftlijs beneficcnria, fem piiernamcffaluum.Chriftus dominus inquit, Veniteadmeomesglaboratis oneraticftis. Si ego rcficiam uos, Quicquid patrem orabitis in nomine meo, id dabit uobis. Quare fi quem tam blanda inuiramétanon permouct, ut omni busterrigenis SC cœlitibuspr3cteritis,adhunc propitiatorc noftrum amp;nbsp;thronum gratiæChri ftum,amp; per eum ad patrem mifericordiarum SC tonus confolationisacindulgcntijaccurrat, fpe optima rogaturus quicquid requirat;hicpro/ cul dubio nondumcum Deo fuo prorfusconZ fentir,peccandi uoluntatênondü plenepofuit.

Namquiuere fuapcccata fentit,isficutinde fumme cruciaf, q? offcndit patron iùum in coez liszitatrâquilloanimoeflenequit, dumcifuam impictattm confcITus, ueniâ abeo ipfe fibi orer. Dixiinqtfancftus, fatebor aduerfummefcelus meum domino, SC tu rcmififti prauitatem pecca ti inci. Propter id fund« ad te preces oninis boz nua

nus, Pfal.jî. Non audebat prodire ilkpubhcax nus,ut pharifxus. oculos atcollere ad cœlos no fuftincbat, ita pondéré peccatorum fuorum gra uabatur, attamen nô aliuni quant ipfum Deum wentâ orabat, Propitius fis nuhi peccatori.Hoc crunt animo, quicunq? de pcccaris fuis uerc do^* lentjgranainK^Dcicerto ambiunr.necpoterunc ad alios pnuflt;$ ad Deum, amp;nbsp;certum illum aduo catumnoftrülefum Chriftum refpicere 8lt; conz fugere.Vnum agnofcunt Deum, unum media/ torem Da amp;nbsp;hommura.de hoc habent promif/ fionera q? intercedit pro nobisihic eft aduocatus nofter ciim peccauimus,quic|! non tantu interce dit pro nobis,fed farisfacitenam pro nobis. Ipfç eftpropiciano propeccatis noftris.x.loh.i.HoC effe Diui ncqueut:6c de intcrcefl'ione quocp eorS nihil docet fcriptura, nullum extat corum fan/ dorum, quos fcripturapraedicat,exemplum, nulla eft intercelTionis promiffio.

Proinde qui antea Diuorum quam Chrifti in tercelTionem ad Deum quærunt, ipfi de fehalt; ipfa perucrfitate opis quærendæ teftificantur,fc cffe adhuc animo ut à domino noftro Icfu Chri ftOjitaSiC ab ipfa iuftitia folidacf pictatc abhor/ rente. Sentiunt in manu Dei efle omnia, huncC| infenfumfibi, gadiuerfa adhuc uoluntatcfunt, agnofcuntiDiuos ut conferuos,nonipfam iufti tiam,uti Chriftus eft, non ita uercnt,nec offendi COS tantopere prauis fuis ftudijs exiftimât, hint

uthis potius cp ipfi Chrifto fupplitcnt. 8i. mal« fauciæ confcicntiæ fuæ prxfidium co pado 6^ remedium quærentes. Non puto dicent, fc idco fantflos domino lefu hac in rc præferrc, qj illf apudpatrcm plus ualcant,necetiamqjmaiore fint in peccatorcs mifericordia.

Siiamdicantfuafe indignitatcàtanto patro/ no fubmoucrijfuccurrac illud. Sicutdare non di gnis, ut pius ille Picus cccinit, res mage digna Deo cft,ita quo fcclcratiores homines, in co do' mini noftri lefu maius apparerc decus, dum eos patri recôciliat. Nec cm uenit hicuocare iuftos, fed peccatorcs,uerura ad poenitcntiam.Quo cir ca nulla poterit alia caufa efle, fi non per hune, ; pcrqucmfolum adpatrê perueniair, primûtc in gratiam patris infinuarc ftudes, quain quod , fllienus adhuces auerarcfipifcentia:idt];queris, lit impune SCfeliciter in luis poflis prauis ftudijs perfeuerare.

. Hoc in Omni fuperftitionc falfotf cultu Dei in . «fi:, qiiarcctiaminidmali uates Dei tamacriter , iibitj;inuchunair.Quæ cm immanior Dei con/ rumelia poflît cxcogit3ri,quam a Deo,per fuos fpiritus, fantflos, aut alias creaturas, ucl ctiain peripfa hominum opera id contendere, utciu« ope adiutus, queas diu SiCféliciter uitam uiuer«

. impiam 5^peruerfam. Nam aliud quiddicas p« terCjCOS, g in uetuftatcpeccati perfcucrantes, cX petunt ßbi fccundare omniaflfta peftis tarn no« potefl

poteft abcfle,ubi animus trépidât ante omnia in uocare ipfum Deum per filium fuum,quem per fanguincmeius nobis propiriatorem coftituit, quam cum inuocatione ucra Dei ScChnfti non poteft non adeffe, totius hominis ad uolunta/ tem Dei couerfio. Nam qui fuftineat is fe ei non totum addicere, à quo fibi orat óó expedat o/ mnia lt;nbsp;Hint fancfti Dei, in precatione ad Deum per Chriftuni fufa, fummam uim nos in Deum transformandi agnouerunt, SCprædicarunt.Ec hoe ipfum nos rcftitutum in Ecclefia, probc^J fidelibus Chrifti commcdatum qu^rimus, non Diuorum negledum, aut cœlefüum fuffragioz rum contemptum. Amant illi nos in Chrifto,ó£ in hoe ut proficiamus, optarc non ceiTant.

Atqui cura fcripcura tand fadat, fandtos hic pro fe inuicem precari, nee tarnen ufpiam uel uer bo raonet Diuorura, qui in ccelis degunt, prez ces arabiendasihuius filentij quam putemus fuz ifte caufam lt;nbsp;Gerte fcriptura ad oranc opus boz numinftruit, erudit ad falutem abfolutilftmc, 2. T iraoth. 3 .T ara multa èC ingentia Deus ipfc fe teftatur fuis benefedfte propter Abraham, Ifaac, lacob, Dauidem Sóhuius ordinir. prifcos faneftos : horum tarnen interceftionem quis uel ueteris uel noui teftamenti fandlus, legitur un^ regfiuiflec' Maximus inter natos mulierum erat loânes Baptifta,maior adhucIacobus,Stephaz , nus huius ordinis.alij, regni cœlorü iam rez uelad

Curfaîptu uelaripconcs, hos quisdubitetfuifleDcomaxi’ Stephani precib’ donacü mulei exifti/ pefaudoz manchos tarnen quisunep piorü,qrum fcriptu • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ræ meminerit, legitur placatorcs ad Deum fub^

mififle^Jd cum fine caufa fadum no fit, qua ob/ fecro imaginemur aliancfeneftra aliqua ape rirctChriftipatrodnio parum fidendi, acinde deHciflendi ab ipfa Dei iultiria,ad uanitatem hu manorum comentorum, Sómox adfecuritaté infceleribus :itautfcrt ingcniumnoftrum,amp;fa dtuni paflim quam crafTilfime uidemus.

Porto hicmoncmus, qui de fua falute fcrio cogitant,utno putent,id cire,Dcum primum in uocareperChriftum, fi dicant ante omnia ora tionem dnicam. Nâ multi funt,qui no alia pre/ ce faniflos adcunt,lt;$ q? cum certo numero uer/ baorationisdominicæ rcpeticrunt, hocipfum Diuis offeratjCeu facrificium qddam.Eum pri/ mum imploram’, ad que primum SC pleniore h lucia in omni periculo ac rerum difficultate re Ipicimus, cui’ opcm primis affeclibus implora mus, cuius bencuolcntia potüTimü nitimur. la quotûquemq: Chriftianû hodie reperias, cui’ anim’in quoUbetdiferimine, orani'p cupitarfi return inopia,ita perChriftum adDeumpri/ mum'cuolet, ut no dubitet quicquid petierit, ex Dei bcneuolenria à Chrifti mcritis, fe acceptu/ rû, ctiâfinerao pr^terea diuorü eipaffocinet» Nâ etiâ fi mens ad Deum fc in primis attollat, anie^

MriKC^diuorü recorder, no acquiefcat autem in Dei ^miffione, certaquicquid orat falutiferS, idfeiamcerro impnrafle : Dcum nodumorac fidcjideo ncc primumaitcÇdiuoruin patroa/ nio confici fibi fperat,qd ipla cxorareno potue rit’.ita prxcipua adhucfpes ponitur in diuis, hofq? reipfa orar priores -.utcumq? amp;nbsp;cogicatio uerba primum ad Dcum ferri uidcantur.

Vr ergo omnia quç fcriptura no docet, ira 8C iftafandorum iniiocatio res eftplena difcrimiz nis,idquod inuiilgo Chriftiani populi proh dolor nimismanifcflum eft.nam huius occafio ne co prolapfum eÛ, urper parum inrcrfit inter cumcultû,quem noftri hodic dims exlnbcncSC quern olim fuis diqs exhibuerunt fcthnici.Id aut noftros Epifeopos 60 Theologos nihil mouer, eft cm lucro, at q? nos uerü, amp;nbsp;que rictus obferx uauitEcclefia,diuorumcultum rcftitucrc labo/ ramus,id dignum eft,ut ferro ôC flammis uindi cetur.Deus eftautem qui uidet 8C iudicabithçc. Et qui dcum timcnr, uidebunt hinc fatis, quae noshacinre doaiimus, illæfa maieftateChriz fti taceri baud potuific.

Satis ifta quidem erant de hoc loco, uerum ne uidearfeiens præterifle cam rationem,qua, aduerfarii,fanlt;ftorum inuocationem, non qu5 fantfti patres, fed fuam illam quaeftuofam ftare inuidam arbitrantur,paucis ôc hanccxaitercliz bct.Ea ratio cfthuiufraodi.Sanlt;fa ucra charitate praeditt.

pracditijhicDeum orantpro hoiTiinibus,5^plii rima eis bonaexorStmuncabfoluriorefuntcha ricatc:plusigiturmodo cxorarc ualent.cumcß inrerceffio eorum ad Deum, dum hicuiuûr,pie àChriftianis cxpctit : maiorepicrate expetitur, dum regnant cumChrifto in coclis. Hæcratio aducrfarijsjprorfusirrcfragabilis habetur.

Inhacueronos primum illud recipimus,id quod fanffi nobis bene uolunt, 8C falutemo/ ptanr, cerrum eft ex coru m in nos charitate pro/ ficifei,eocp, quo in illis nunc agentibus apud Chriflura,noftri charitas plcnior eft,hoc efte eos faluris noftræ auidiorcs. Verum, an ex eo (Jj modo funt charitate pcrfedliore illud cofcquat, Diuos amplius nunc pro nobis orarc, iudicane dum eft.Sanifh ex charitate flent in hac uita cum fientibus,ergo in futuro amplius flent, iftucne/ mo admittet. Oratiouero utea quidem inferi/ pturis commendatur, eft anxia quædam uolun tatis diuinæ in nobis perfidendæ data ad Deum exoptario, fide nitens promiflionis eius. Atqui amp;nbsp;fides, amp;nbsp;omnis anxietas huius tantum uitæ eft: in futuro ut uidentur omnia, ita eft animus per omnia tranquillus,nec ipfa expedatio refur relt;ftoinis,aliquam in fe habet moleftiam.

Nunc Deus,quo ftudium fui in nobis magis in dies inflammetur amp;nbsp;fiduciacrcfcat, uultnos perpetuts fufpirijs orare àfe ea, quae tarnen an/ te$

tc^ oremus,dare ex fe ftacuit; amp;nbsp;ad quæ à fc tenda,fuo ipfe nos fpiritu impellit. Qyo namc^ magis afTidui in precibus ad Dcum fumus, fiue pro nobis,fiueprö alijs, acinde etiam continuo certius experimur, quambenignus in nos De/ us eft, utq; prompte faat uoluntatem timetium ’ fe.hoc fit Sc perfuafio,omnia à Dei bonitate pen dere, camcç omnibus ipfam inquirentibus præ fto cne,ccrtior, SC uiuendi Deo uoluntas pleni/ or.uelut cnimin ccelos fublati, Dcum in fancflis precibus coram appellamus : eiufq? adflati nu/ mine, inexplicabili quadam ratione ipfi coniun gimurSiunimur.Talcucro nihil poteft queri coelitibus, q cnim uident Deum, ficuti eft. bine Dei uoluntatemGctenent, ficin ea obletflantur, ut proficiendi in earn, cuius gratia hie precibus inhftitur, aim pro nobis, turn pro alqs, caufa nulla fuperfit. Etenim cum ÔC pro alijs preces {undimus,e3e ad id nobis à fpiritu Chrifti fuggc runtur, utregni Dei ftudio SC ipfi eo magis in/ flammemur, SC proximis ad id ipfum regnum felicius inferuiamus. Quo fcilicet omnes Chrifti anæ adioncs feruntur.

Chriftus Dominus intercedit pro nobis ad pattern,at id quid aliuddicemus e(rc,quam per/ ennem exhibitioncm fanguinis fui, quem pro nobis fudit.Spiritus intercedit nobis,fed gemi »bus inenarrabilib’. Sic orat nobis ÔC angeli.

Sic^ redpimus iib.Machabgorum.z.orationcrrt Oniæ Si Hicrcmiæ, ad eundcm moduni intlt;|]i/ gcrcconuenit.Defcribuntur hæc uerbishuius uitx,qualiafaiïcettantuitiintdlïgiiuus :res aut quis non agnofcat habcre multo fubÜiniusi Certe ncnio dicct Oniæ fpiritum habcre manus, at tarnen uifus eft tudæ protenderc manus.

Sedfateor, uoluntatemfalutis noftrg habent 6i angcli Si Diui, banc ut orationemlicebit uo/ care, nô tarnen erit oratio eius generis, cuius eft quam hic Candi habent. Quaproprer ficutnnil procedit, Candi congemiCcentes nobifcum,Cin« intermiftîonc pro nobis hic preces fundüt, ergo ficorantetiâ pro nobis in ccelis. ira necillud tir/ mura erit, Ambiendeftint Candor û preces dunl hicagunt, ergo Si cura régnant cura Chrifto.In precibus quæ hichabentur, cft fidei exerdtium# 6C profedus: Si hæc caiiCa eft, cur fpiritiis Chri/ fti hueimpellit, ut pro nobis inuicê Si oremus, Sioraripetamus. hæcucro cauCa m cœlinbus non habet locura,non eft ergo ilia,ut putant iftiJ ideo firma ratio. Inuocandi Cunt Candi cum hid degunt,utorêt nobis, ergo Si cü illic. Ccd hxd forCan argura magis,^ fidei ferar fimplidras.

Abundeiam cxpoluimus.Diuis nos tnbucgt; «uHi* fidei ’■«‘loCfiCummamcharitarem, noftræq; Caluris lt;le cuituSe uoluntatem abColutam Si perénem, Deo quot^ iiiuccaiio / iJlos tantiefte, ut propter eos nobis pluriraa lai* M dioorB. gîjtjad qyos Q qqjg çyæ Chriftum patretrt orauil«

Orauit,cercufcß eft fe quod orauit, ctiâ cum fuc/ rit € re fua percepcurQ, affedu anollac, SC tan^ prxfentes fibi,utfecum dominum orcnqroget, ucl Deum potius ut perpétua eorum pro noftra falute uota exaudire dignetur: nos eiufmodi af/ fedum nequa^ damnarc. hoccß folum detefta/ ri, plus fidueix poni inillorum intercefl'ione Chrifti, ôiquxex hac fuperftirione nafeuntur c£tcra:agno(ccre denicç SC docere,diuos in fum ino habendos predo.id autem ab ijs fieri,qui di gnos illos habênt, quorum fidem totis uiribus •mitentur, SC in quiîjus Deum indcGnenter pr x diccnt.Hxcdecultu 8£ inuocationcdiuorumlez gimus apud orthodoxos patres : fie fentit de co omnis ecclefia Chrifti. Qux prxtereainueda funt,ipfafe produnt, à quo fintfpiritu profeda. Qux cum folareijcimus, id facimus, quodipfa Chrifti religio pofeit: tâ abeft ut eo nos hçrefeos autullius impietatis adftringamus.Iudicentptj.

Pari aiminatione inuehuntur in nosaduer/ DtMiamp;t 1 nbsp;nbsp;fartj, propter rAiflam, quia ficut cultus diuorS

• f amplius,quia his non Diuorum modo,fed do/ mini noftri lefu Chrifti, SC omnium fimul fan/ dorum mérita promittunturj. Nos uero de ha ' nihil quam quod Ecclefia Dei femper credidit,

Subftantiam miftx Sc Schola agnofdt, qu» Dominus in fua facia coena gcQit, gerendumeÿ

VblOhriz infliiuic. Atqiii dominus habuit illâ ad hïïc mO ' Confedit cû difcipulis fuis, quorû ncmO adhucin ciufmodi crimine dcprehcfus crat,cui’ caufa expcllieo facro conuiuio debtret: facta! fymbola panis amp;nbsp;uini, SC eu his corpus Si. fan^ guinemfun,tcm fymbolorû,unus diftribuitp^ riter omnibiisacft.itus eft, hoc efle corpus fuuifl pro cis tradendü, fanguincm pro ipforü pecca^ tis fundendü, eotp fanguinê quo confiât noui’ tcftamentîî : denicç hoc facro côuiuio fui mémo ham cclebrandam commendauit.

HincD. Paulus coHegit primü nôefle cœriâ domini,fi quifq? fliam, Si non omnes unâcek^ bret, eôq; monet Corinthios ut fe inuicem explt; «flarentjCu ad factura cætum conucnirent.DciO deeâ exhibcri hiccorporis Si fanguinis domin' communionc, qua in domino unû corpus, unus panis fumus, amp;quæ nos aborani cômü^ nione dæmonum abftrahat.i.Cor.io.

Hgc omnia nos ftudemus licet religiofeöl’ Noflra in f^tuarc.Eos tantû ad mefam domini inuitam^ cœnaobfer quiuoluntcfTedomini difeipuli, pendereàucr/ boeius,quinouifœdcris participes cfTecrcdun tur:hic corpus Sôfangninê domini, facrisfyiii^ bolis cxhibcmus,ifthuc omni ftudio prædicafl^ tcs,hoc folo cibo Si potu,hoccft,uera corporis Ôtfanguinisdomini cômunione, conftareno^ bis uitâæternâ : ficuthxc immolata pro nobis fob potuerunt noßra peccatacxpiare.Noftr« car*’

caro Sófanguisregni Dei hjreditacemneqiieuc percipcrc, quapropter carnis SC fanguinis filq Dei parricipes nos fieri neceiTe eft. His ut fidcin homines habeant, ueretß gratos fe tantis do/ mini bénéficias exhibeant, inhortamur.

His quibus datur fidem habere,in illis fiducia in Chriftum mirifice irroboratur, charitas præ dare proficit, totius uitæ fanclimonia pkirim« inftauratur.nâficuthic cibusuitæ æcernæ, uitç Dei,fumitur;ita cam uitam uegetari,SCproEei / rc le c^î maxime oportec.Hincmcnto, uerælau/ qusrtnaa, desDeifumma animorû alacritate SC flagran/ tia,rcfonanc,præcespro omnibus hominum ordinibus fundunrur ardentilTimx : uuiuerfæ hominis uires ad Deum côtendïît, Dco homo lotus replctur. Chriftum enim Deum SC ho* minem noftri reparatorcm hic manducat.

Hinc deniep ficut corpus facrum Ecclefiæ,ex hoc Cuo faluifico paftu, fumme uiget, ita excriC fe quoe^î quàm efficaciffimc, omnis illafacra do norum Dei SC uirtutis fpiritus fubminiftra* tio, quolibet membro pro modo fuo inerc -f mentum corporis faciente, ad inftaurationein fuiipfius in'charitate, Ephçfi.quarto. Qiiid'r’hiç exhibetur quâplcni(rime,quæcumcÇ dominus Vtc«quot;afli nofter Icfus Chriftus nobis faél’ eft, Sô côtulit» Itac^ exiftit in facra cœna, fummû facrificiût,n3 laudummodo, fed ipfius Chrifti, fed noftri ipforû, Eius ein, i^d feChriftus in crucc obculil

uim 8C fruc^irm hic cum pcrdpimusnum frütri' bus pro modo facri minifterri 8i. arcang fando rum inter fc focietatis, communicamus, inde«? non polTumus nos non totos domino cöfecra/ re, idcÿ benignis ekcmofynarü largitionibus, crgaminimos domini, fludiofeteftari.

Hifcede caufis non folum prifci patres,fed Scholaftici quoiÇ,facram cœnam domini, facri Chrjfoflo. fidutn uocauerunt.D. Chryfoftomus in epiflo lam ad HebrærHomclia.iy. Ponrifex autem no fterilleeft, quihoftiâmundanténos obtulit:ip/ fam ofFerimus 5^ nunc, qug tune oblata pridé, cofumi nonpoteft .Hoeautem quod nosfad-* mus, in comemorationem quidc fiteius, quod fadüeft. Hocemfadteinquitin meâcômemo/ rationc.Nonaliud facrifidum, ficutPontifex, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idipfum femper fadmus, magis autem re/

cordationem facrifieq operamur.EtAugu.de d uitace Dei lib.io.cap,6.Hoc cft enim facrificiuin Chriftianorü; multi unS corpus fumus in Chri fto,quodetiamfacramento altaris fidelibusnO to fréquentât Ecckfia:ubi ci demonftratur,q) in eaoblatione, qua offert, ipfaofFeratur. Itêcap. »o. Vnde uerus ilk mediator, inquantS formï ferui acdpiens,mediaror effedus eft Dei amp;nbsp;hoe minShomo Chriftus Iefus:cum in forma Def facrifidu cum patre fumat,cum quo èC unus eft ]Deus:tamêin forma ferui maluitfacrifiduclTe lu(ncre,ne uel hac occaffone quif^ exiftima/ ret cut

rttcuilibetfacrificâdura effc creaturj.Pcrhocôd facerdos eft-.ipfe offcrens, ipfe ÔC oblatio .Cuius r«i (acramentü quoodianü eflc uoluit ccdeliat f* crifióüjCum ipfius corpoi i» ipfc Ot caput:8C ipfi us capitis ipfa fit corpus :tâ ipfa per ipfum,^ «pfc per ipfam fuetus offerri .Huius ucro facrifi/ ctj inultiplicia,uariacß figna crant facrifida prix fca fandorü.cum hoc unum per multa figurare tur,tan^ uerbis multis res una diceret,ut fine fa ftidio multû cômendarctur. Huicfumo uerocÿ facrificiOjCunâa facrifida falla ceflcrunt^ic fai bunt dehocfacro omnes patres.

Thomas Aquiinas queft.8j.affirmat.celcbra donc Euchariftiç duplicirationedidimmolati/ Aquina», onê Chrilh, amp;nbsp;qa fit quçdâimago repræfentati ua paflîonis Chrifti, ÔC quia in ea perdpit effe/ dus pafiïonis Chrifti.His apud nos nemo con/ tradicitjhoc modo addimus,quod 8ó Thomas nô tacuitjCos folos participes fieri huius facrifi/ cq, quifuntuiua membra Chrifii, hoceft, qui utipieloquitur , cSiunguntur huicfacramento per fidem amp;charitatcm.

Hæc noftraeftdefacrj cekbrationc Euchari/ fti3e,quS fAiiTam uocât,dodrina:in qua cû ni/ hilpenitus infit, ^dnô tradiderunt, quotquot catholid feriptores habent, ScipfaChriftiÉccle fia femper obferuauit:hic quoq; nihil aduerfari/ us habet, cur hxrefeos crimen impingar.

AbuTum ccramurtmanifefta quoq: ifiam fupcrftioo«i‘lt;H» miiUruin ho^'ncs, fl Miflæ modo adfirr, quicgd ucl dajiwiwu» ^,lt;danr,uflinuâf,fibiimpi'quot;*tatcfcelcrüfuoru,

Sc quæuis Del bcncflci a polliccnf:ubi licet explo dcre ftudeinus.Quæ cm poflit cxcogitari Cnri/ fticonimeliaatrocior, q; exeiufmodiccengpro phanationc, à q ueceres canonesoés abefleChri ftianosiubentjfineullapœnitentiaecogirationc, fineomiChrifiifenfu,qrere SC fperarefummß Dei fauorc,amp; beneficia maxima C Vt em uulgo uiuirur ab ijs,qui tarnen fe baud fore bene tutos exiftimant, quo die facrû miflar non audierint, rimitt in aperto eft.fam aim hi omnia Dei man data tam fecure tranfgrediant, hoc nero folum irarcligiofcobferuent, utquotidieadfintMiflg, quis non uidet in hac ipfa re illos pictatisfuX proram puppim 8^ collocareC

Atqiii hie dominus inftiiuicmemoriâfui,qui efthacdecaufa mortuus,utnos mortui peccatis uiueremus iuftitiæ.hiccômendatnobts fuîî cor/ pus, quod pro nobis adfcrêdis abinnata praui/ tateimmolatûcft.hicfanguinê propinat, quifu fus eft pro noftris peccatis. Horii uero quæ ho/ die ratio habet auulgo audientiu Miftas lt;nbsp;Vb* afpexerut facrameta, 8C his corporc cxhibucrut reuerentiam, demurmurarût fuas preailas,de/ funeftos fe omni religione ÔC cultu Dei, arbitran tur adfuaimpia ftudia reuertuntur,hincqtitn/ petrafte fe rati,Deum nunc fibi omnia auerfurS »nala, daturucj optatûrcrû qrûlibetfucceflwju»

Prophanarionêiiero facrariflimi huius my/ Qa»pto/ fierij in ijs MiiTis fieri dico, quæ habent propter externa modo emolumenta, nullo ftudio Chri/ fii,8C ab ijs,quitiuntflagitiofe, quic^faaâfyna xim cü Chnftianis non celcbrâqnec mortem do miniibi prædicâr,quo fidem prgfentiû in Chri/ flum inftaurarêt;rcatâttm quædâ, quæ nccipfî perpcndunt,necut perptndantalrj exponunt,id quod diferte adeo Deus per D.Paulum uctuit.i. Cor.i4,Quo id folum efficiût ut homines qui Miffg adfunt,in ipforû cçremonias fpem omné falutis colloccntjfine fidc,finepoenitctia, ut non modo nô meliôrcs, fed ctiâ détériorés, umotc in pcruerfitate fua iam fecuriorcs, ab hifee lacris re deant.Hæc quo loco Deus habcat, legere licet Ie faiæ primo, amp;nbsp;pafTimin facris uatibus, ubi ex/ ponit quidfentiatdccærcmonîjs fineftudio ue/ ræ pietatis adhibitis. Iam quo facratiores cære/ moniæfunt, hocgtauior Deo abominatio cft, quum illis homines tam impie abutuntur.

Nouimus iilud de opéré opcrato,fediftuc cft hic, cœna Chrifti, luxta Chrifti inftitutionem ad miniftrata tcauticj; proderit non ex opère ope/ rantis,hoc eft,merico miniftri, fed ex opéré ope/ rato,id eft, ex co, qcf inftitutû domini cft, id qd geritur. Sed proderit hs, qui ilia communicant, ut D. Thomas docuit, per fidem amp;nbsp;charitatem. Ex uirtuteenim Chrifti,non minifirorum meriz tis,hæc faluttfera funt. Atqui ubi ficut facriftcuamp; ' F 4

Gcram cœnam indigne adminiflrat, ita etiamiK qui adfunt ilia indigniffimecômunicant,nemp« uidendo tantii amp;nbsp;audicndo, quæ gcruntur SC di/ cuntur, non ctiam crcdcndo ÔC diligendo, quae hie promitruntur 8C monentur:utri(cj cedit in iu diciu amp;nbsp;condemnation?, quodinftitutiieftadfi iutemtquametiam certo promouerent,fifide ucra ufurparentur, qualis qualis Foret miniftcr.

Hxc uero non nos primi deteftamur:cxecran tur eadem fandi patres, amp;nbsp;quicquid hodie eft rlt; ligioforu hominum.Quocirca nec in huiufmo/ di damnatione abufuum, qui circa miftas obti/ nuerunt,admifiraus, ut in nobis illaimpixno/ uationis,ac feditionis criraina hfreant.

Deritibus amp;nbsp;cultu externo in celebratiôe coe/ nx,Ecclefiis femper fua libertas fuit: nos fimpU cioribus utimur, quib’ ufa amp;nbsp;prima ecclefia eft, quamguisdubitetucræ huiusfacri reuerentix multo hnfle ftudiofiorem, quam ij fint, qui ho/ dieexterno cultui tantum tribuunte’

Dt fmJgînl De imaginibus fupereft.Circa cas cum aduer bus. farij nihil prope idololatrix non pennittSt,no# tarnen impietatis poftulant: qui aliud nihil docc mus, qu'am non adorandas, non aftigendum il/ lis numen Dei,id quod utic^ tj faaût,qui ad cer/ tas ftatuas D. uirginis, ÔC Riorum fandorum, uota nuncupant, honores diuinos in ftituunt,eft alias corundcra diuorum ftatuas,nulla prorfus ueneracione dignentur, Addimus renioucndas.

ubi ad impium cukum, öC fuperftitiofam in eas fiduciä proftantata ut picntifTimus rcx Ezcchias ferpentem xncum, prædar u illud diuinæ bene/ uolcntisein populum lifrael magno rniraculo, prxftitXjmonumentum, confregit:ubi adolere illi incenfum populus cœpiffet.Fucrunt cathoU ci ueteres fanÄ, quicenfuerunteffc contra feri/ pturarum autoritatcm,q) hominis,etiam Chri/ fti imago in templis Chriftianorü penderet.no» uero fumus hxrecid,qui cas modo reraotas uo lumus,qux ad certum proftant fidei offendicu/ Iura. Probatîteft olim fadum Epiphanq, quod legitur in epiftola eius quam D.Hieronymus la tinara fecit, qui uclum difrupit quod in Ecdefia quadam pcnderc uiderat,Habens im^inem cru cifixi, uel fandi alicuius. fcribit enimte non aniz maduertifle.Nobis ergo qux caufa,ut tätopere fuccenfeant ftudiofiimaginum^

De uotis quocÿ SC coelibatu aduerfarq nos Oeuoibdr grauiter incelTuntjdc qua re mirum qui non puz couibaiii«. deat eos contra nos uerba facere.Vbi enim illi fa cerdotes uerc celibcst’ubi Monachi qui fua prx/ fiant uota f Dc multitudine loquor,öC tis,q ho/ die ecclefiarü gubernacula regunt, prxcipuofcß «ius prouentus recipiüt.Nos, ut omnes cum ue teres tum recêtiores Theologi ccnfemus,ca mo* dopofieuoueriDeo,quxccrtum eftDcumin unocluoeÇ probare. 8Ó fi quis contra uoucrit, id non debere ratumhaberi, cum Dei (imus, non

rioftri.Cumitacÿ hodie taminnumera cftcorS miiltitudo, qui celibatum uouerunt, præftare autcm ne fomniant quidem: nos plane id iudica mus, quod amp;D. Cyprianus in epiftolaa.lib.i. dcuirginibus,quæfe Deo confecraueranrjnimi rum illis melius efle ainpledifandum connubi/ um,quam uri. Qiiam pauci fint, qui illud perd piantjfe propter regnum eœlorum caftrare, res ipfa clamat. Atquicui iftucDeus non donat, S6 uritur.uerbum hoc domini,Melius eft inire ma/ trimonium quam uri,nullum hominum uel uo tumuel præceptum reddiderit iridium. Cumlt;^ Chriftianorü fit fem per amplecli quae funt me/ liora, nullis polTunt uotisdepelli ad détériora. Atucro D. Cyprianus non folum eos qui non poiTunt, fed eriam qui nolunt coelibatumpure amp;fynceriter præftare ad remedium uocatcon/ iugii. Sichabcnt ucrba eius. Quod fi fe ex fide Chrifto dicauerunt,pudicc8Ccaftc, fineullafa/ bula perfeuerennita fortes amp;nbsp;ftabilcs præmiuna tiirginiratis expeiftent. Si autem perfeuerare no/ lunt,uelnon poflunt, melius eft ut nubät quàm in igncm delicijs fuis cadant. Hæciile. Scio quid obijccre foieant aducrfarii, quando ex illo Chri fti, non omnes capiunt hoc uerbum, dicimus. fi qui non poflunt continere. credenti amp;nbsp;oranti •nquiunt, nihilefleimpolïibiletuerum interim re ipft quidem, nullum huius fidei amp;nbsp;orationis

exemplum præbenc. Fidem SC. orationan ex fix de,nitt oportet certa promiffioneDci, at ubi no bis promiffus ccelibatus in uniuerfum.

Sediudicent inter nos amp;nbsp;aduerfarios iftos no firos, puricatem uitæ qui uere amant. Nos illis qui conrincre non poffunt, uel fimpliciter, uel quia non fans uoluntjhçcpraedicamus.Proptcr fornicationêuitâdam quifcphabcatfuâ uxorê, unaquaecÿ fuum maritum; melius elTciungi ma trtmonio quàm uri. Paulum neminiuoluiffe in/ ijcerelaqucum fuadendo codibatum : nccpoflc igitur quenquara fibi ipfum laqueum inqccre uouendo. Si peccatum cft llultc uouendo, non accumuletur id perdue feortando, aut admitten do, euius infamis eft aula Romana. Dei fumus antequam quicquam uoticrepoflumus : idrir/ co non tenere, fi quid uouiraus, quo eo nobis non profit, ut uiuamus DeOjpijs omnibus in confeffo eft.

Quid ucro aduerfarij equot; illi nee modum neefiz nan faciunt inculcando, reddendum efle, quod uotum eft. Et fi uotft ccelibatus,maxime perpe/ iui,nullo uel exemple fcripturac cômendatum Ic gerint. Cumq? multa uota difpenfabilia, id eft, remiftibilia faciantaiotum celibatus, pracfertim in facerdotibus 8c monachis, folenneacita irre/ mifltbile efle definitie, tametfi utrumq; Pontifex aliquando

aliquando remiferit, interim ad iftâ tâ flagitio/ fam èC confpurcatâ facerdotü dó Monachorö uitam,ne gry quidé. Omnia lufus funt.Cumcp canoncs faccrdotcconcubinarium,ctiâ Ecclcfia cqciant, nô deponant modo,eü autê qu\ : 'xoré diixericdeponâc tätum,illiconcubinahos, imd (cortatorcs,adulteros, SChis nequiores, fum/ mis ornant dignitatibus :canonekp accomodac moribuSjUtLcsbrj ftrudoresjfuam r^lâ lapi dibus.Epifcopifuperioris 8(. mclioris (xculi cx communicarunt eos , qui à facro minifterio quêcp matrimonrj caufa putafTent arcendütno/ Itrijfi quis malueht cfTecaftus maricus in domi noj^impurusfcortatorcühocfæciilojhunc lâ no funt contenu depofuifle munere ccdefiaftiz CO,id quodeanones iubcnt,amp; tj modo, qui po/ fteriore ac etiâ détériore Ecdcfiæ tempore nati funt, capital! præterea afficiendü fupplicio iudi/ cant.Dominus refpiciatecdefiâfuam, amp;donct agnofei tandê eos,qui reftitucndis.quitçdeftrü endis Chriftianis legibus SC inftiruas,inciibunt, ÜBleinaiis nbsp;nbsp;Quf runtur aduerfarrj multû etiâ de iciunijs,

fefiiuitatibus, de alqs ecclefæ obferuatiombus à nobis obliteratû, cumtamenöGnt,quihar5 rerum minore ipG cura tagântur, Qiiâ Apo ftoli in bis Ecdeiijs libertatem reliquerunt, amp;nbsp;ip fx quoq? inofFcfe olim rctinuerunt,manifeftum «ft.mens fiquidemChrifti dd Apoftolorü erat, Qt feribitur in Ecdefiaftka tripartita hyftoria.

conucrfarionem reôâ,56 Dei predicate culturS. Kb.p.Nos tarnen in his,modo puritas obrineat Euangeltjjftudebimus fieri omnia omnibus .Ni hil ccrte «ft, quod mallemus, ufumfacrarum precura,8cieiuniorü, aliarumcjifacrarum in «c clefia obferuationü reftitui. Nam ^d harïï rerŒ uulgo fupereft, ah ^nuUa ex parte refpondet, iis,quæ funt tradita ab Apoftolis ,amp; fandis pa tribus i Vbi hodic, qui quod fit uerum ieiuniû, quæuerapœnitentia, uel nouerint, uthæcqui/ dem Tandis olim in ufu fueruntCSed oremus Dominum, ut det eâ racntê his, qui EcdcfiarS uolunthaberi proceres, ut fuftineant corrigere, quæ pietatc pcnitus cuertunt ,qu3ccp fie funt, uc propter eaillosipforumcanones nôfolum fa/ cro deïjdunt minifterio, fed etiâ Chrifti ecdefia in totum profligantûn nobis ^fedo mor a nul/ la erit, quo minus quicquidcft ueterQ obfcrua/ tionum reftituatur. 8C fi quid prætcrea facit uel

utrudiores aduitam Chrifto dignâ cômodius inducantur,autullo pado eo, ut religio noftra ometur,inftituatur, SC obferuct (^fandiffime. Hoefiquidem unum quxrimus, ut Chriftus cp latifiime regnet,ea fola fubmota cupimus, quæ inCTementis regnihuiusobftant.ld quodagno fcent,quotquot caqux Chrifti funt queunt per/ dpere, amp;nbsp;uolent ut par eft, denobis ex his quæ hadenusin noftra Apologia cxpoftiimus fta/ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuere

DEFEN. DOCT, CHRIST. • were. Quisenim qug nosfennmus,nobisnoult; rirmcliusc’.

Sed hie occur rit nobis .iduerfarius . Primuni accufatjQ) noftra inuexim’, nulla de cis aim Ei defia çrjmifla collatione. Atqui nos ut audirez mur, anullis adhuc Epifeopis, qualibccfuppli/ cesiddó alTidue orauerimus, impctrareporui/ m’.fic quidé, ut remota ui,ôC prçfenttbus uiris bonis SóChriftiaraâtibus,iuxtafcripturâexctl tere omnia licuiiret. Et quid in his ualeat hodie uulgus EpifeoporS, quid fpcdlent plæric^ The ologi, ftudiofi ueritatis, quibus folis nos caufö noftra approbare querimus, minime ignorann A4 qiiidfy Deinde ubi Synodft imploram” jobijeit no-' biSjEcclefiâ ante reftituendâ in integrum, fpoli atâ per nos fuo ritu,fua obedientia .At cum nos nihil hadenus cp confeflas labes dodrine Sd uigt; tç certäcß peruerfionê obedientiæChrifti inceflî uim’, qua obfecro polTeffïone Eccliâ deiecim’i Nihil uolet ccclefia côtra Chriftû imperare, nul lumuel dogma uel ritum agnofeit fuum, qui à placitisfponfifuiuariarquæ uerocum Chrifti præceptis congruunt,nos haudquai^ conùelli/ mus.Stquidfecus per nos adminumeft, profit tere Epifeope huius indiciu. Sed ipfe fatis agno/ fdsjiftuctenullaratione, quæ lîtdignaEpifco/ pOjObijcerc.nâmulto meliores Epifeopi olim quicquidquamlibetpeftilentes SCfcditiofi hxre tidturbaUent, quociefcuim^ dißculTio quxre/ batuf

batur uel doginatum,uel rituum ecdefiæ nu(/ lam caufificati reftitunonê, coirc in dominons hil grauabantur. Confugis icacj? eo,fruftra Sy/ nodum coicura,cj?iudicata ncqucant reiudicari, nec quaflari, ita fcribis,ab alio Concilio,decrez ta aliorü. iftuc uero tantumdc ualct. Quot cm obunius errorêArrii opprimcnducoacftacon oliafunt':'nec eft tarnen refeiftum in pofteriori/ bus,quod tiiifletin prioribus conftitutü. Sed q primis conuentibus no fuerat fatis cxplicata,aut no ta multis pcrfuafa,ea in fequetibus elucidate dari’, 8lt; cofirmare certi’ fanefti patres ftudebat. Deinde fic habet res hominu, ut in Ecdefiafticis quoc{5 rebus falubriter iuftituta, non minus falu briteraliquando immutentur: id quodnifiPon dficis Romani defenfores admittant , quo quaefo colore défendent, Ecdefiac Chrifii per il/ loSjCiiifcj minifterijs diuerfamadeo perfonam indueftam ,ab ea, quæ Apoftolicis temporibus 4uit.Concilium Apoftolicum,illud Hierofc^/ tanunijftatuit, abftinendum fanguine 8c fuffo/ cato: utrumquepofteriora confilia rcmiferuntt Synodus magna Nicena iudicauit pernidofum laqueum, fi celibatus ordini ecclefiaftico indice, retur:poftcriorcs Synodi diuerfum iudicarunt. Gangrenfis Synodus iuxta fcriptiiram cenfuic anathema, fi quis propter uxorem, Epifeopa li munere min’ haberef idone’ : id anatheraati» utfuntueriti, ^infequctib^côdlijs pualuerün*

In ConftanrienfiSynodo definitum eft, hxreri/ cumhabêdum,adferercPontifias autoritärem» tnaiorê autoritäre concilij, diucrfum ftatuit Sy^ nodus Lateranenfis. Sed quid hic uerba prodi/ gocTuEpifcopus atm fis,Sc canonum fimul atc^ legum fcientiä præ te feras, folidiora dcbe/ bas obijcere. Nos hoc non agimus, ut quæ be/ netudicatafunt, reiudiccntur, aut probe ftatut* immutenf.id qu jrimus SC molimur,ut quæ pie iudicata Sé fände conftituta funr*male aufpica/ torumhominü audaaa,uindiccntur, fuo^p lo/ co reftituantur.

Qiarteo» queinbonum ofTcnderit, q? in externi» itóifint tarnen illis Ecclcfiæ ritibus, immutationem no*' quxdam. bis aliquant permifimus, 8C putet,quæ uniuerfl Chriftiani tanti faciunr,SC obferuant conimuni/ ter,ea non debuific immutari à paucistis cogitet quanta hisipfis externis egreraonfjs uulgoChri ftiani inhgrcantfupcrftitione, utep oinnem pro/ petnhis religioncmcollocct:8C earn fanefupei* ftitionem nulla re alia magis confirmari, quatn ca ipfa tarn religiofa 8C uniuerfali harum rerum obieruatione. Quo tta(ÿ loco ritus ifti SCcultu» habendi funt, fingulari nobis diligentia docen/ dum fuit, cumcjnimiailla Sé fidei grauiter offt/ eiens reritm iftaru admiratio, autoritäre fan do/ mm patrum amp;C ecclefiæ defenderetur, id faden/ dum eene nobis fuit,quod D.Paulum feciffe le* gitnus, cü pfeudapoftoii cxreinonias Mofeos, autori

autoritatc Icgis 8c maiorS gétis Kfracliticx pr£gt; poftcrecommendata, obtrudere Chriflianx plc bijCumiaclurafidei molirentur.

Docenduin itac^ fuit, omnem ccclefiæ pote/ ftatem,non effe nifi ad ædificationem.î.Cor.to. Pctrum 8C Paulum ac totum mundunl, noftrit ciïe,nos uero Chrifti.i.Cor.j.in fide Só dilecflio/ ne cultum ucrum Dei fitum:denicj neminem de bere iùdicari propter ilia externa, quæ ipfoufu confumunf .Colofs.z.SC cxtera quæ in his conz tinentur.Hæc iam fua requirebât exempla ; utcp retinebant fua mordicus aduerfarrijne prodere/ turlibettas Euangeltj, ncganda aliquandofuit Titi tiraimcifio, ÎC palàm ufurpandum, quod illicitura putabat fuperftitio.Quo etiam nos re/ rum iftarum uerum ufum exponere diligenrius Iaborabamus,eo pertinaàus aduerfarij fupcrfti rionem propugnabant, 8C fumma ui contra o/ mnem Chrifti do(flrinam infurgcbant. Præfu/ les ccclcfiaruni,nulla penitus rationc adduci po/ terantjUt ullam de hifce obferuationibus collati onem admitterent., abufus manifeftilTime irngt; pios, ôôinipfis damnatoscanonibusfaciebanc Apoftolorum ecclefiæ traditiones.

Sic cû illi nos abieci Aient, Si ho ftes iudicauiP fent,nos enimàreliquis ecclefijs nóreceATimus, Chrifto Domino nofiro relidi, iuxtaipfius uer ba,Si ad eum ufum,qui potuit apud noftros ç/ diGcationi ftdd efle accomtnodus, correximua

DBFEN. DOCT. CHRIST,' quatdam, at ca tantum quæiamillæfa pjcta£lt; ferri non poterant.Sicein hanc correclionc mo dcraci fumuSjUt nihilprorfus fubmoucriinu® corn, qux in prima Ecdcfia fucrunt obfcruata, autnóapcrtxfupcrftitiontfcriiirctmihi] afliioi pfcrimus. quod nö Sóipfis Apoftolis in ufu Ri* rit,ccrtac$ ucrbi Dei autoritäre nitatur.

Hicquoc|! nihil nobis fine imitabiü exemplo pcrmifim’. quid Mofe, quidomnes japhetj pq reges in ca defignarint: quæ fupftiiioni aliqH mâcipata fuerür,et!â fi eiufmodï res effet,qmb* bonibeneuri potuiffcnt/facræ literj teftantut. Etcm ut uulgo id quod fupftiriofum eft, ucre i« abominarionc adducat, uerba fepe no fufficiut»

Sed quid hie multâ op’ defefione, apud Chri fiianos dumtaxatr’Nos nihil prorfus no iuxt» uerbum Dci,8e melioris Ecclelia’ obferuarion? correximus, aduerfarij autem nihil propc ApO ftolicæ amp;nbsp;dodrinæ SC obferuationis, no aper/ riffimccuerterunt, dumficinfuas cxremonias» fed fibi quxffuofas, fcccrunt homines cofiderc, amp;nbsp;illi fcilicct nos impix nouationis,Só feditiofae perturbaoonis accufantCCorrigâtipfiquodin corîi et doiffrina SC uita citra omne diffimulatio nem, cü uerbo Dei pugnat, in nobis fi offendit externoru rituû uarictas,qu3e tame in prima iTieliori ecclcfia fuitfideicômodo,fublatacftin pofteriore SC détériore, luculento fidei damno, nos ut antea diximus, nihil omnium obferua/ tionuni

CONTRA ROB. BPIS. ABRIM; tionn decreflabimus, qux ullo modo faluä fï/ de Chrifti tolcrari poterunt.

Porró'dum admonemus eorum, quænema bonus nodepJorat inualuifle inEfclefia uitia, contendit Epifcopus hicnofter, nos nö dcberc admitri, quiacnminemur alios, h fret id fdlicet SiC fdfinatid, eo qgt; ncmini licentia criminâdi per rnittêda fir, nifi prins fc fcelerequo tenet exucriC Sóadhocprobandü SóCanonê 8C cit, quafi uero nos iam hxrefeos amp;nbsp;fcifmatis c5 uicerit, ac deeoqufftio fit, anaccufarc isdebe/ at, qui fit in criminegrauiore, 6lt;nô potius, an nos haerefeos 8C fcifmatis teneamur.Nouimus, nihil fcrendû minus, rationê ab altcro uitæ r epofcere eü, qui no po flit fuæ reddere .Hoc ue/ ro pcrnegam’,iftis nos hçrefcos SiC fcifmatis cri minibus ullo pado efle anincstqug autc in Ecck fiafticis inualuit, ÔCdodrinç S^uitf impuritas„ uticj neceffariafit fynodi feueriflima corrc/ lt;flio,nô nuper adco qutritantur, quotquot pro fedûregni Chrifti ex animo quçrunt.Chriftia* ni, quifunt fui ipforû accufatones initio, non quxrunt ifta perfugia. quanti cm interfit Ecclc/ ins,utEpifi:opi fint inculpati,quis nefrfatC ^d tn non ebdicim’,q5 nulla putemus in Ecclefiaftids ferenda uitia,nam ipft quoc^ nimqs prohdolor «rgemur, adeo tn in diuerfum ifti uocationi, eorû ferri ftudia, q Ecclefiarû admoucnt guber naculis, cur nô quererem’ q etiâ Chrifti fum’c

Scd fans de co abhorreamus ab omni fagt; «Sione amp;nbsp;fcditiôe in Ecclefia Chrifti,ab omni no fana dosSrina, ac peruerfis ritibus, q uam prim 5 defenfionis noftrç partem fecimus.Ex his de do gmatis amp;nbsp;inftitutis noftris expofuimus quae Chriftiftudiofi facile iiidicabunt,utindigne fit in noshicEpifcopusiftiscriminibus debacchatus. Nihil itacp contra nos, quod de ferendis ma/ Iis,ex Auguftino adduxit: intra huius fandi ui/ ri indulgentiam libenter confiftemus.

ScdPipjn Deinde de.S.Euchariftia f3tisfacicmus,qucra definlîôis. Jocûfibi aduerfariusnoftcrpeculiariterdelcgit, in quo odij Só impotentiæ fuæ ftomachü in nos repurgarct. Quocßiftuc aliquo faccret colore, incaquidemuerba,fuæinferuitcriminatiôi,in/ terim tarnen contra ea ipfa mea uerba, quæ licet tories repetat, feribit fcopum mihi in ijs quae d« facracœna diflêrOjin hocconfiftere, utproberti uerba ilia Chrifti facrofanda, hoc eft corpus meum quod pro uobis tradetur, fic effe intelli/ Capul je/ genda, utin Euchariftianon fituerum corpus cufationis Chrifti, fed cius tantü fignum aut fymbolum» circa Euz quglueaipfcuerba adducitfichabent.Por/ dutifluw, j.,gfnJq ergo panem, ait: Accipite amp;nbsp;comedite, hoceft corpus meura,quod pro uobis traditur, hoc eft, ficuttrado uobis panem cdendum ore corporis,itadono uobis corpusmeumeden/ dum animo. Item Paulo poft adfert Si ifta mea^ Ergo panêoreetcorporditer, corpus uerofuö animo

animo fpirituab'ter manducandum hicprgbui? Cumhisrcliquamcadehac de refcripfiomnia confonât.Enarrationem bains loci,quam adeo fæue hic Epifcopus exagitat,fic concludo.Da di fcipulos ueros Chrifti,erit uticß Chriftus in inez dio eorum, uerec^ pafcet illos, ad xternä uitam, ucro fuo corpore, SC fanguine. Quid iam dice/ mus frontis efleifti Epifcopo, q amit de me fcri/ bere.fcopum mihi in hacuerborumdominiex/ planatione in eo confiftere, ut probem in Eucha riftia non effc uerum domini corpus amp;nbsp;fangui/ nemded tantü fignum aut fymbolum eius.Sic/ eine agere Epifcopi eftc interim nihil poteft fing» tarn atrox amp;nbsp;f£uum,quodhuius caufa crtminis innosnoneuomat.

At priuf^ nos ipfos purgemus : refponden/ D*r«nft» dum eft pro Luthero,quem, hiccômunis aduer farius uocat, feditionis fontem, nos autem gra^ lias ingentes pâtre cœlefti agimus,qui per ilium fummâ Euangelii,fide domini noftri lefu Chriz fti omnem nobis falutem conftarc,mirifice amp;nbsp;fe liciter noftro fæculo reftituit. Hünc æque ut nos impudentiftîma calumnia impetijt. N am cû ilk ex eo, q? dominus, panem porrigens dixit,hoc cft corpus meü,affirmât, in facra cœna uerc da/ ri,adeffe,amp;edi domini corpus, transfubftanti/ ationem autem nôreopit:hicnofter Epifcopus infert,cum diccre Chriftûimpanatum, autucut ferrum dicitur ignitü, ucl ficut eft incarnatus,ex

quo fequi oporteat inter panem amp;nbsp;corpus Do/ mini efle communicarionem idiomatuin. HxC poftquam Luthero ex fuofomnio tribuit, mi/ ris in eum debacchatur conuicrjs,Só quæcumq^ ex eo confequi pofliint, fi quis dicat panem, i/ pfiim Chrifti corpus fieri per identitatem, ea o/ mnia in eflefentcntise Lutheranæ impie fcurra/ tur, ut Deum in piftrino piftum, tn clibano co/ dum^inorelaceratum amp;tritum,in uentrem de/ lapfum.Item, panem eflc immortalem, fapieiV

•ujpanem Lutherus autemdiferteamp;copiofedocuitjin pusDoim'/ nacorationc,nocetccorpusmcum,cum, hoc, tu. panem demonftrat, non elTe prædicationem U denticam,amp;inter panem amp;nbsp;Domini corpus, fa cramentalemmodounioncm affirmât. Simile quidem adduxit fcrri candeptis, fed in hoc mo-* dOjUtoftenderet duas res fic interdû coniungi, ut pro una quodam modo habeantur, utriufcp appellatione feruata.Nam demonftrato ferro 1/ gnitOjdici poffit,hoc ignis eft, 8C, liocfcrru eft. Sicdemonftrato paneEuchariftig rede dici, hoc eft panis, amp;, hoc eft corpus Domini, co quod panis Sc corpus Domini facramcntaliter coniult;? da fint.Sicfcnbit alibi, Vinum oflfertur in can/ tharo, quæ dux res uinum SC cantharus quum aliquo m odo un itx funt, dcmonftraro cantha/ ro dicit, hoc uinucft,SC fertur demonftratio ad fçnfum quidera in camharum, ad intelkdû au/

lïtïi,aduinum,8cidprxcipuc .Hanc Lutlierus nuflt;^ adfcruit,Panis eft corpus Chriftt, nc dum per identitatemjed hoe, demonfiraio pane Eu/ charifti3c,eftChrifticorpus,quiacumhoc pane corpus Domini infacramento,ucre cóiunclum lt;ft, amp;nbsp;cum €0 nobis exhibetur.

Hecucro unio,etfi,utipfeLutherus affirmât, tantum facranientalis fit,non naturalis,nó per/ fonalis,necetiamCormalis, qualis erat fpiritus fanlt;fti,amp; forma: colübinæ,in qua ille apparuit, aliquam tarnen communicationem idiomaturn cfficit.namqujpani proprie copetunt,ut tangi, uiderijdentibus cóteri,ea corpori Domini,pro/ ptcrhâc unionemfacramctalem rede tribuun? , amp;nbsp;fi corpus domini per fe nihil horü pati poffit. Hanc arbitror idiomaturn cómunicationem nö ibit aduerfarius inficias, cü cam iubente Pocifice NicolaoconfcfTusfitBcrengarius recantans.Sic apparctefpiritu fando in fpecix colübæ,licet fo la haec fpecics oculis propric capcretur, dicit tïï . lohâncs uidiffe fpm idm.Ita de patrib.quib.ap/ paruerut angeli, memorat fcriptura,cj5 uiderint angelos,CÛ flâmam modo confpexerüt, in qua illifeangelici fpiritus hüano obtutui ingerebät

»iftia, D .Patreslibenter ufifunt. D.Chryfoft. ‘quot;“’’'“'’° Homelia.Sj. in Matt.Qiiam multi hint qdicut, into- pan? optarimuidere forma eins, figuram,ueftimen/ amp;£orpM ta,caläamenta,ecceipfum uidcs,tangis,Só edis,

In facramentis fiquidem cum nobis inuifibili? D«i,per uifibiles res cxhibcantur ,harumetiaiO appcllationcm accipiunt,S^ per ea quae his cop^ tuntjillorum uis explicatur. Aliter cnim res fpi/ rituales tradi nobis non poflunt. Baptifinate fuo Dominus nobis exhibet ablutionem pecca torumSóregenerationemfpirituSjhictingereS^ lauare,airignanmr fpirituifando, amp;nbsp;cor muda re,acinnouare,aquæ.Vndchoc aquæ inquit D. Auguftinus, ut corpus tagat,SC cor abluat^ In co aut creaturæ minime addidmus, quod eft creatoris, uel cotramcc ullam fadmus corporis gloriofi Chrifti St panis naturalem permixtio/ nem,id quod hæretid quidam nobis calumnio fc hodie impingunt, St lacramcntalem ilia unio nemindicibilis impictatis accufant.uidentenim ca ad mifla, Ecclcfiarü unionan coire.Nos ccr^ ti nullos homines de his rebus pofië melius Io/ qui,^ in fcripturis ca expofuit fpiritus fandus, hunefequemur, quicquid infaniant hæretid, St ad exprimendum id,q? dominus dona fua fpiri tualia per miniftrum Ecclefij St facra fyinbola cxhibcre dignatur : baptifmum fanelauacrum regenerationis, St peccatorum ablutionem libc ter appellabimus,Euchariftiam,ueram domini naanducationem, Vere namq; St per baptifmö uera regeneratio, St a pcccatis mundatio, St per Euchariftiam, uera domini Icfu communio,St ad uita æternamcibaüo, offertur St perdpitur.

ïtacç cum dixit dominuSjhoc eft corpus meum, hoc, duo demonftrat, fenfibus quidem pancm, fidei autcra, SC hoc prgcipuç, ipfum domini cor pus, utcumcj nee tindio ilia aquae per fe regene ret,amp; peccatis abluat, neepanis Euchariftiæid ipfü natura fit, quod corpus domini:Sic fi quis demonftrata tindione facra, quae uifibiliter adz miniftratur, die at, hoc eft ablurio peccatorum, fimiliter, hoc,aliud ad fenfum, aliud demonftra bit ad intelledum, ad fenfum uifibilem tindioz nemiad intelledum credentem, faluificamhoz minis inuouationcm.

In his quidita infani,ftulti,impii, blafphcmi, quibus hie Epifeopus nofter funt couicqs Sed hunc morem habet, affingit nobis quæcumc^ ei odium noflri poteft excogitate, tu non aliter in nosdebacchatur,^fihorum omnium deprez henfi 8Ó taanifefii elkmus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

liîî, quib’id honoris defert,c}5nô funt noui hic Defcnfid erroris inuêtores, ut Luther’,fed ueteris, Beren Oecoiam. gariani feilicet adfertores, ÓÓ idipfum mihi ^uin^. deinde impingit. Verum ficut Lutheri, ita SC ho rum,ac meam fententiam malitiofe peruertit. Negamus quidem panem idipfum efle natura, quod corpus dornini,8C panem fi in fe confyde res,nihil c^ fymbolum efle corporis domini ad firmamus : e'o autem tarn non inficiamur corz pus domini uerein ccenaexhiberi, ut fummse

Sed dicent hie ctiam boni. Si Oecolampadiu» SóZuinglius agnoueruntinfacra ccenaadefle, ÔC edi corpus uerum domini, ÔC uerum cius fan/ guincm, nec fola hie exhiberi fy mbola : Luthc/ rusuero non facit, pancni corpus domini dici/ per identitatem, unde nam extitit tarn grauisilla inter hos concertatioc’

VndcdilTi/ Caufam huius equidem exiftimo me habere d)umcirca! plcnccompertâ, cam igit bona fide exponam.

facri minifierqtH admintftratione-Euâgcléj amp;fa cramcntoi*w Oecolampadius SC Zuinglius uo/ lentes craffg illi,qu3 uulgus concepat depfentia dni in euchariftia opinioni,qua multa fane nitit fuperftitio, occurrcre,expofuerüt hâc oration« domini, hoc eft corpus meum, per hanc,panis hiceftfymbolum,ucl figura corporis mei. Iftuc Lutherus ita accepit,acfiilli nihil quam pane ÔÔ uinîï corporis 8c fanguinis domini inania fym/ bolain cerna agnofeerenr.Nam extiterant ali) quidam, qui hacin refymbolorum propenul/ lum ufum fecerant. Cum autem negaret Luthc/ rus troputninelTe his tier bis domini, hoc eft cor pus meum,amp; contcnderct,eft,accipiendum fub ftantialiter, Zuinglius 8C Oecolampadius pu/ tarunt/Lutherum ftatuerc inter panem SC cor/ pus domini, aliquam unione’m naturalem.

monftratiuS hoc,pancm demonflrarc.Vbi uc/ rodicebatinpane cft corpus dotnini realiter SC corporaliter, uidebatillis ftatuercpfentialocalê QucniadmodüergoLutherus ^pter interpre/ tarionem, quam adferebantOecolampadius SiC Zuinglius, cos iudicabat inania tnodo fymbo/ lain facra cœna rclinquerenta cenfebant ni, Lu/ tlierum, exeo q? repudiato tropo, affirmaret, panemin facra ccenaeffe fubftantialitcrSCcor/ poralicer corpus dotnini, fendre, panem in fua fubftantia SC corpore, id ipfura eUe, quod do/ mini corpus, uel corpus domini localiter in pa/ neincludi,autcerte alia quapiam phyficarati/ one cum pane uniri, in qua de Luthero opini/ one fateor ipfc quoc^ fui.His de caufis exorta eft dira ifta inter hos circa hoc facrum digladiatio. Luthero defendente , ueram in cœna domini praefentiam amp;nbsp;manducationem, quam tarnen il li non negabant, uidebanmr autem negare:8C jllis oppugnantibus,naturalem modo inter pa/ nem SC corpus domini unionem,8C manducad/ onem Chrifti corporale, quæ quidem ad ipfum corpus per fe pertingat : quam tarnen Lutherus nun^ ftatuit. uifus aut eft earn ftatucre.Sed euul gauitpaulo poft Lutherus plcnioremfcntentix fuæ confelfionem, in qua difertc fcripfit, fe nul/ land aliam quamfacramentalem inter panem SC corpus domini unionem ftatuere, 8C non quein bbet hie fe tropum reijcerc, fed eum modo,-

qui ueritaté præfcntiæ Chrifti in cerna exdudit» qualem reputatefle metaphoram, Synecdoche en namcp hic agnofcic.Hinc patere cepit, cum di cit pancm effe fubftanti alitcr,cflentialiter,amp; cor poraliter corpus domini,eum non uellcjpanen» fecundumfubftantiâ, eflcntiamSC corpus, efllt; id ipfum, quod eft domini corpus, itautuerba hæcuulgo accipiebantur. fedfimulcü pane, ip/ fum uerü corpus, infuafubftantia Sóeflentiaöt hiberi,non tarnen ratione corporali,uel natura/ li.quain eo cxdudit, quod negat adciTc hic cor/ pus domini quantitatiue,qualitatiuc,amp;localif« Ab eo itac^ tempore nobis femper uifum eft, in reipfa nullam fupcrelTc inter hoc controuere fiam.Deuerbis quidem,quibus utrincj? tefiarce VnJe CO/ mur,corpus amp;C fanguinem domini in cœna ex/ iiigiturcft hiberi non potuitconuenireinter omnes.Duifl diciturxorpus domini adeftjamp;editur rcae liter Sô corporaliter, quæuerbaLuthcrus pro/ bat, Oecolampadius ôô Zuinglius putabant, uulgus intelligere corpus domini uniri cum pa/ ne ratiôe quadâ naturali, per corporaliter enifO fignificari quantitatiue,qualitariue,5lt; localitcr» Ita cû didtur: Corpus domini adeft contempla^ tione fidci,quæ uerba Zuinglius ufurpabat, ud adeft SC editurorefidei, quæ uerba pofuitnon Oecolampadius modo, fed 8ó Brentius qui ha' beturLuthero per omnia côfentiens, LutheruS cKiliimauit,ueram dominiin cœna præfentiain

amp; manducationem nonfatis ewrimi. fcnfuin enim horum uerborum poffe cflcjferri fidem in Chriftum abfentem.

Nos autcm cum reuera præfentcmdominû in cœna,uerumcç eius corpus Si fanguinem hiC orhibcri nobis, certo credamus, Si illos itacredi diflè -, 3C qui cos uidcntur hodiefeciari cria num crcdei c,ipfisita confitcntibus, non dubitemus: id effïccrelaboramus ut utrinqtuerba hic ufurz pcntur fcripturæ fandorum patrum, ut dica mus corpus Sifanguinê domini uere adeiTeSi fumitomiffis ijs loqucdi modis,tam quibus uiz dcri po (Turnus fenfibus aut rationi,perceptibilc dominum facere : quam quibus abfentis modo cûntemplationé confiterianaxime afit uitanda, quæ Sophiliæ hicuerbaingcffcrunr. Arcanacer te Si no huiusfæculi ratio cft,quahic nobis doz minus Si adcft, Si manducaturaam uere tarnen acfolideutrumC^,utD. Paulus cüdixifTet,Paz rem quem frangimus,calicem circa quem Chri Sum prædicamus, cffe corporis Si fanguinis domini communionem, fubieccrit. Quia unus paniSjSi unît corpus multi fumus,uric{;inChri fto. Ex quo loco, Si qs quæ domiuus loh.6. de maducatione carnis fux difleruit, fandi Patres, Hilarius, Chryfoftomus, Cyrillus^ Si cætcri afTirmarunt, DominumIeTum in nobis babitaz re Si uiucre non iam per fidem folum Si dilediz onem,ceu abfens,fed cciam naturaliter,carnaliz ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tsr.

fer,8i corporalircr, quia fuam naturam nem nobis communicar/uatp nos membra efl« cffidtsidtl! omne nobis in facra Euchariftia txU

De ucritate carnis Sófanguinis no rein lus cfl ambigcndi locus.Nunc cnira SCipfius Domini profelTionc, 8C fide nollra,uere caro eft, uerc fanguiscft.Ethxc accepta atc^hauftaid efficiut, ut Só nos in Chrifto, Só Chriftus in nobis fit. An ne hoc ueritas non cftcContingat plane his iierfl non cire,qui Chriftum Icfum ucrum clTe DcurO negant.Eft ergo in nobis ipfc per carnem, ÔC fu/ raus in co,dumfecunihocquodnos fumus, in Deo cft.Et poft quxdam.Hxc ergo uitx noftr{ caufaeft, quodin nobis manentemper carnem Chriftum habemus,ui(fturi per cum ca conditi/ one qua uiuit illeper pattern.Si ergo nos natura liter fccundum carnem per eum uiuimus, ideft, naturam fuç carnis adcpti, quomodo non natu ralitcr fecundum fpiritû in fe pattern habcat, c3 uiuatipfe per pattern lt;nbsp;Item. Hæc autem idcirco cômemorata funt à nobis, quia uoluntatis tan/ tû inter pattern SC filium unitatcm hæretici mé/ ticntes, unitatis noftrx ad Deiim utebantur ex/ cmplojtan^ nobis ad filium, amp;nbsp;per filiü ad pa/ trem obfequio tantum amp;nbsp;uoluntate rcligionis unitis, nulla per facramentum carnis fiófangui/ nis naturalis communionis proprietas indulge retur,cumôéper honoremnobis datum Deif'^

,amp; permanentem in nobis cârnalîter filium , amp;nbsp;in eo nobis corporaliter 8ó infeparabiliteV u/ nitis, myftcriûucræ acnaturalis unitatis fitprj/ dicandum.

ItemChryfoftomusHomelia.4s.inlohan/ CiiryfoUo/ lïcm.Qi_iareneceirariodicendü,quam admirâr da myfteria,S6cur data fint,amp; quæ nam eorum utilitas. Vnü corpus fumus,amp; membra ex car/ ne Si offibus eius. Quare initiatieius præceptis parère debcmus.Vt autem non folü per dikdi/ onem,fcd re ipfain illam carnem conuertamur, per cibum id efficitur, quem nobis largitus eft. Cum enim fuum in nos amorem indicate uellcr, per corpus fuum fe nobi s commifcuit, SC in u / num nobifcum redcgit,ut corpus cum capite u/ niretur.Hoc enim amantium maxime eft. Item in Homelia.Sj.in Matth. Non enimfufficit ipfi hominem fieri,flagellis interim cædi,fed nosfe/ cum in unam,ut ita dicam,maflam redudtmecp idfidefolura,fedreipfa nos corpusfuumefficit. _

Cyrillus in ilia apudlohannem. Ego fum ui/ ris amp;c. An fortaftis putat ignotam nobis my/ fticæbenedikftionis uirtutem effe^qux cum in nobis fiat, nonnecorporaliter quoc^ facitc om/ municatione carnis Chrifti, Chriftum in nobis habitarcic Cur enim membra fidelium, mem/ bra Chrifti funt lt;nbsp;Nefcitis, inquit, quia mem/ bra ueftra, membra funtChrifti C membra igi/ tur Chrifti, mcretricis faciam membra ?

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AbRt.

Abfit.Saluator cri5, qiii manducat carncm am,ait,6óbibitfanguinemm£um,in memancf, amp;nbsp;ego in eo. Vnde confiderandum eft,non habi tudine folum quæ per chariratê intelligitur Chri ftum in nobis cfle,ueruin etiam partidpario/ nenaturali.

Hæcomnia Oecolampadius recepit.Zuin^ lins non abiedt,hodienullæ,quod equidenifd^ am,in Germania Ecclefiae funt ex qs, quæ ab hU manis traditionibus, quæ. cum Euangelio non confonant, fc adferucrunt,quæ non eadem am^ pleclantur.Quin Oecolampadius pridem tefta/ tus eft, fedehoefacronon ahudcredere, needi/ «flurum,quam habet decrecurn Condi ji Nicenj* Decrenim huiufiTiodi. Ejar* t«? 9-u'ceffw« Condfij™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7ipOKlt;{(MM

ÜÎA- THS h^KS ^KÇiVHS fxTTt^ÿ^ ràp «yvoy^ov 9^iv,70y «t^ov/x ihli etyxfTiày Tÿ Koxy-v^ (tamp;VTûô? V7n TSây h^i-uy 3v6/ pStj'oy, tu zp ^ly.^oy àvTV xSiy^x o^yx âôâs Âxyëxvovjxs Hy-KS 'srisivjy txvJx àvett •jr« THS HyZTt^XS «l'CtSÂO’CûUff XVyamp;oÂx.lt;Ailt;t tSeP OVTi TXOKV ÂXy.£gt;KVO[lSjf 0^/ yoy ivx yvüy^ on ïx ïig TxAlcxyovLi/, ils âyixxy.ày. Hoceft. Icerum etiam hic in diuina menfa, ne humiliter intend fimus ad ad propofitum panera SC poculum,fed exalta»

incnce,Fid€ cófyderemns firum cflc in fanda illa mcnfaagnum Deitollentêpeccatümundi, qui non uidimarummore afacerdotibusfacnfïca tur:SC nos uere prædofum illius corpus amp;nbsp;fan/ guinem fumentes credamus,hxc cffe noftræ re/ lurredionis fymbola;Nam propter hoc necp multn accipimus, fed parum, utfciamus qubd hæc no facietati, fed fandimoniæ feruiant.Huic decreto reliqui fandi patres omnes cofentiunt.

lamhæcratio concordiæ, circa fidemdódo/ drinam dcdiuiniffïnia Euchariftia, ut ad cum Concordi» inodüm, quem in his patrum didis cxpreffum Ptocedit. uidemüs, credamus 8C loquamur utrintj, paf/ firn recipitur , amp;nbsp;faccflit qux eratdiffenuo .Na faluificâiniftam Chrifti communionemfatent omries, fic per miniftrum amp;nbsp;facra fymbola ex/ hiberijUt tn totüid opus Chrifti fit:qui fic mini ftro,ut inftruraento fuo ac cooperario,8ó facris fymbolisjccu uerbis quibusdâ uifibilibus, uti dignatur.Acceditfiquidem,tnquitD.Auguftigt; nus, uerbum ad clementum 8C fit facramentïr. ctiam ipfum tan$ uifibile uerbum. Verbo per/ ficiuntur omnia :at ut idem Anguftinus fcribit, n5quiadicitur,fedquiacredif.lnloan.trad:8o. vndclt;p', Qubd uero digladiatum eft adeo inter no/ boni pu/ firos , cum non dubitemus utrofcj ueriratera Chrifti ferio fedatos effe, non poterit tantope/ “ re offendere eos, qui perpenderint, iftiufmodi öfiendicula fempcr inEcckfia «auiiiffc, inhoc,

ut qui probat! fiint, manifefti fièrent. MunduS cum quærat femper caufas, ut ueritatem à fe pellat;Dorninus qui in iudiciiiuenit,ut uident«* no uideant, patitur Grpe multa obijci à fuis infif ma,ac ita Euangelium fuum,quod per fe amp;. ck' clis eft odor uitæ,reliquis fieri odorem mortifi! ruin.Neq?id adeo infolens eft, ut inter fe conu«^ nire non queant,ctiain fandilTimi: amp;nbsp;in ea re,in quautriepgloria Deifyncero pedorequçrunK Idufuucnit Paulo SiBarnabæ dcMarco.intef quos ciufmodi extitit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ut alter ab

altero fe iûgeretur. Vfu uenit 8C multis fandifl* mis patribus.Et baud inultû adeo abfuit,quingt; atroxcerte, amp;nbsp;inter Hierony mum atlt;p Auguffi num pugna exorta fuiftet. Inter RufFinü 3cHie/ ronymüquçinualuit, non fine dolore fanótorö legitur. Nemo uidct omnia, amp;nbsp;fecileobrcpuni finiftrç fufpitiones :hinc fit fçpenumerOjUt quan quam optimi uiriamp;ingenio præftanti,nequeâ( tarnen idem uidere, autfe inuicem prorfus intel/ ligere.Sicetiâ humiliât fuos dominus,amp; aprx/ poftera hominum admiratione adfe reuocat^ iiiocpuerbo mentes noftras plenius addidt.

adohicAi, contra nos in haccaufa Euchariftiæ Epifeopus ^afert. quan^, exhis, quibus iam fidem noftrâ dchocdiuiniflimofacramentoexpofui, bonifs cilc uidebunt, Ä malidofe SC calumniofe contra nos Abrincenus fcripferk omnia. percurram igitur

Primum obrjdrêd communiteramp;priuatim nobis, nos'afimplicitateuerborum dominire/ cedcrCjillacjiEalfa acimpia interpretarionedifcer percjco qu'od panem didmus corporis domini cflcfymboliÏ. Nos uero Verba Domini firn pliciflime amplctflimur, nulläcp éis interptatio/ nê inferimus,quâ non ex feipfa pariant.Panem porrexit Dominus óó dixit, hoc eft corpus me/ um. duo ergo hic cxhibuit, panem, amp;nbsp;corpus fuûtQuis ergo fenfus fit alius horû uerborû do Defcnflitii mini,quam hicc’pcr hune panem .uel, cum hoc utpKwu» pane, en do uobis corpus meum. In cxplanatiz one quam aduerfarius impugnat, cum fic red/ didi. Sicuti trado uobis panemedendumcor/ pore, ita dono uobis corpus mcuin edendo ant mo.In his quid alTuimuSjquod non in ipfis do/ miniuerbis contineatur cQiibd panem Ggnuin efle didmus corporis domini : dixerunt S^pa/ très orthodox! omnes . Auguftinus contra Adimantum cap.ii. Non dubitauit Dominus dicere hoc eft corpus meum, cum daret fignum corporis fui. Item in fermone ad infantes. Ift^ fratres ideo dieuntur facramcnta,quia in cis aft/ uduidetur,aliudintclligitur, quod uideturfpe/ lt;iem habet corporakm, quod intelligitur fru/ ÔU habet fpiri cualc. Sed liic uir Dei nufquâ feré de hoc facro loquicur, ubi non adferat panem

pBFEN. DO CT. CHRIST.’ cffe corporis domini fymbolum. D. Hierony-^ musuero fcribit, Dominum umtatem corpo^ ris 8c. fanguinis fui, pane ÔC uino repræfcntafle« Match.zó.trcneus tefiatur Euchariftiara confia-^ re ex duabus rebus, terrena 8C coelefti,lib .'cotta , Valentinum. 4.Adcundcm itiodüm 8C cxteti Patres hac de re loqui folent.Nihil igitur noftra interpretationc ,ucl afcriptura, uel patribus ua/ riamus. De transfubftantiatione poftea.

Rtpuifäcö Deinde ÔÔ illudcrimen commune nobis fa/ «nuniocum cit,erroris inftaurati Berengariani, Huius uefo Btrtgstia. hominis ego nihil un^Iegi, nec quæ in eius cait fa fuerint, folide adhuc nolTe potui, quare neC probare, nec damnare illG licet.ipfeuideritquid uel cantarit uel recantaritiuiderint 8C qui eum ad Palinodiam adegerunt. Scriptum eft, ex uerbis tuis iuftificaberis, 8C condênabcris. Extant no/ ftra J quae de hac re fcripfimus, Sd hie fummaiii corum expofuimus,cxhis iudiccmur.

Vbi uifum eftnoftro Epifeopo me priuatim ß r5 nbsp;aggrcdicprimum multis admodum ucxat,quj

uatim jg/ fetipf* in hæc loca.Pofthac no edam ultra ex eo, gtediiut. donee compleatur in regno Dei.Lucæ. xi.Etnó bibam poft hoc de genimine uitis ufef in diem il Ium, cü illud bibam noun in regno patris mei. Ibidem Sd Matth.26. Regnum intelligendü mo ncojftatûrefurredionis, in quo dominus ad^ bandamueritatêrefurrcAionis fuç,rurfus edit Sdbibitcumfuis.Ädto.io.nouura fane uinum, qui»

quianouo SCadmirädo modo, quiaiam extra cam conditionem, in qua cibus amp;nbsp;potus rcqui/

. ritur.Pafchauero completum dico in eo,qubd Dominus refurgcns à mortuis, de mortalitate ad immortalitatem tranfijt’.nobifc^ omnibus cundemtranfitum aperuicSC muniuit.Ethane uoco intdligentiam fimpliccm Epifcopus vie|fo Sic ttBcda ftultam, nugas inuoluentes ueritatem ,nihil ad rhombum, amp;nbsp;eft hictotus in prodendo Epifco/ palcm grauitatem. Cum tarnen hxç omnia atv te me feripferit D.Chryfoftomus.

Sedaudiamusquomodo hune locum enarz ret Epifcopus.In eo confentit nobis, fed admoz dum ægre.q) regnum Dei intelligitftatumrcz furredionis.completionê autem Pafchatis,lacic prorailTionis denouo Pafchate præftationem: nouumPafcha, corpus Scfanguinem Domini, in Euchariftia iam iniortalia,qu3e in prima çœz na fuerantadhucraortalia.Etubi aduerbü,no uum,uenit,hoc certe inquit, concludit, PAagiftra liter fÜlicettEt meadicit ideo nihil ad rhombum facere, quia non explicem, ubi impletum Pafca fit.Quod,nouum,dc promifeuo potu intellexi, co réfutât, quod in eo nihil nouitatis fit.Hic auz tern uouitas fit,cum pro pafTibili datum eft imz palfibile.Sed dices ledor,qd ucro uoluit Epifco pus g hrcprobarct’primum.^d nemo negat, uerüChrifti corpus efic infacramêto,nôtant« figura ueltypü corporis, Deinde fubftantiâ pa

nis amp;nbsp;uini nS remancre.Sed qua ingcs cofcquÏ tia iftuc pofteri’‘'Hac.Domin’ dixitbibâ nou«. Quid aliud ergo Chrift’ uoluit q? fu3 rü di/ fcipulis cómunionê differret uf($ poft ipfa refuf rcdjonéï'Itê.An aligs fanç métis exhisuerbis aliud intelligcrac H jc EpifcoP’ ,Sic em colltgöl uidétes Epitcopijad nos cçcoshfrcticos. At ult;/ ro nouü,utdixi,D .Chryfoftomus hicidem ua lercfcribJt,atq?nouo quodamodo,imóinaudi to,atq5 mirabili.Nö em inquit,paffibile corpus habenSjfcdimmortale Sé incorruptibile,alimcn tocpnóindigés, furrexit.Alrj fanóri patres,iftu£ intelligunt, ut Theophyladus fcribit, de plena diuinitatis reuclationein fœculo futuro.Perind« firmü Sc illud,q? Epifcopus fcribit,implere, fig rificare promiHïimplctionem .Chriftus afcengt; dit fuper omnes coelos,ut impleret omnia,ideft pcrficeret .Impletur fides,gaudium,lcx,mcnfu/ rapeccatorum,in his quid promftic’

Pörro cum apud Lucam habeatur,doncccö pleat Pafcha, donee ueniat regnü Dei, oftédo o biter,iftuc,donee,ex fcnó inferre Dominu poft illâ eœnâ comedifle dC bibiflc ,id tarnen alrjs lœ cis aperte memorari:idcp in hoe folum moneo, neexhac didione, donee, ÔC altjs locis, ubi id ß pcrâfieretjultraexprcflam negationêinférât aft* nrmatio uel c5tra: iftucEpjfcopus dignum puta uit, quod plunmis argutiis SC conuitijs exagi^ taret.Sed forfan hac funt Epifcoporum delicix»

genimineuitis, donee bibam illud noun,re(S« çolligi,manere in Euchanßia ucrum uinum SC fi uinum,etiam panê.ac ita euanefeere quod con finxerunt de cranffubftanciatione.Kefponder erz go,nouum idem ualere quod innouatum, utz’ pote tranfmutatum in fanguincm.Ne autem uiz dearur hoc fola fua autoritäre dicere, adfert ümi le,ut uideri uult. Cum guftaflet tridinus aquä, uinüfaclü .Item,Virga Mofeuorauituirgas magorum. Hic quod erat uinum,aqua.SCuirz gadicitur, qui erat coluber. Ait cmcxufufcrip/ turæ comparatum effCjUt res in aliam uerfa,fuz um nomen iUi communicet. Sed ubi feriptura, quæita teftetur panem in corpus, amp;nbsp;uinum in laguinc Chrifti mutari.ut extat feriptura de eo, aqua fuit imutata in uinü, uirga in colubrült; Nouim’Scholâhanccômêtifui adferrc ratio/ nem.Panis non poteft eflè id quod Domini cor pus,iam is dixit,hoc eft corp’ meû,hoc,ergo de môftrat côtentü fub fpecie panis,uel,hoc ens,dC paniseftincorp’ Dni tranflubftätiatü. Sed^hic ÎAam .N.ràb'nptAtj.z

«j/t'ôi«f/.Necemcüucritate hui’ oratiôis, hoc eftcorp’meü,pugnat corp’Dni,cû pane demôftratü hicelTeamp;cxhibitû.Necco^d im/ pofibiîe cft,panc id efle, ^d coro’ Dni, neceffe eft,panêin corp’ Domini tralTübftâriariiAlia eft cm ratio orationü fymbolicarü, quibus cïi CgnoSlt;pfignû ,r«sraonftrâturamp;exhibentur.

Qiiæ hadenus Epifcopus attulit.uel foIa.iW quit, fufficerent adconfutandâmeaperuicatiSf atcamen ne quid uideatur reliquifle intaâxini» pcrgendum putat. Et primum uexat illud, q, præfatus fum me propofiturum, quænon du/ bitem reuclata nobis diuinitus, 8C apertis fcrip/ tun's tradita,tudiciü tn eorû defero eledis.O qt Sc grauia in his pauds uerbis pcccata. Quis p inquic,iam dubitet, malignoteagitarifpiritti^ Scilicet fic Ioquuntur,qui agitantur raaligno fpi ritu. ArrogantilTimus fum, qui mihi fumo ro/ uclationc:0lt; tamcn nihil omnino rite creditur, quod non reuelarit pater coelcftis.Caro enón 8C languis, quæ Dei funt ex fe ignorant, Ibi ucro mihi contradico, q? reuelata diuinit’ eledis fifto »udicanda,quafi no quifc^ fua fide crcdat,8c fuQ iudido agnofcere Dei uerbum necefie habeat. Ad quid ergo Paulus prophetias fedentiumiu/ dido fiftit.PorrbSCob iduapulo,q? prouoco, ad eleftos quos nemo dum uiuitpolTit agno/ fcere, quia nemo fdt an odio, an amore dignus fit.Ergo nemo potuitepiftola D .Petri rcdpere, ut ad fe fcriptam , infcripfit enim illam elccbs aducnis SC c.De loco Ecclcfiaftæfuperius

Deinde cum fcribo Chriftum uoluifle fuoS certos reddere, fepro falutefibi crcdentiû mori/ turum, recipit id, fed ut fuperuacanee ditflum.' Et de memoria Chrifti in cœna calumntatur O« colampadiir, quafiexeo uoluen'tprobareChri fttincce

CÇNTRA rob. EPIS. ABRIK, fli in cœna abfentiam.Adduxit ein illud, adnun date mortem domini donee ueniat. Sed ifti ujro huius nun^ in mente uenit, nâ diuerfum femg pdicauit. Qui folara corporaleôifenfibilêprg fenriâ reijdtjis nô reijcit quâlibet. Tû addit ,n5 quodlibet conuiuium gtinere ad hoc myfteriu, quafi uero fint q id affirmêt. Sic lubet Epifeopo ludere, cû noftra tam atroci SJ exitiofa infamia.

Illud ueroamabotcle(3:or,quamnonmali/ dam ac crudelitatem fuperat. Scribit nos de fa/ cratilTima corporis potêtia fymbolüamp; imagi/ nêquandâ facere moliri.Ad^bandSuero hoc mendadum ,Jadduxithæc mea uerba:Porri/ gêdo ergo pané,ait,accipite ôC coniedite,hoc eft corp? meü.^d pro uobis traditur, hoc eft,fîcut tradouobispanc edendS orc corporis zitadoz no uobis corpus meû edédG animo: Cum itac^ animaduertiUet indubieforeutinfani capitis fô niü uideret diçere, me moliri his uerbis ex cor/ pore dni facere fymbolû SC imaginé quandâ,c3 in eis tam diferteaffirmo,hicdonari corpus dq mini cum pane, adiecit bonus uir , tanquam raeauerba.Namdabitur iamprouita ueftrain mortem fymbolum corporis mei.Et ne quisfu/ fpicaretur,ipfumhæc,nonmefubiicere,adiun/ xit. Hæc fuqt tua uerba Rucere. Et mox. Sed c» uanilTimura hominem. Sé cætera cantilenæ con uiciorum, quâhicEpifcopus canit perpetuam.;

DEFEN. DOCT. CHRIST, cdendum orc corporis, ita dono uobis corpus mcuin edendum animo, nam dabituriain pro uitaueftrainmortcm.Symbolum hoc corpor ris mei eft, ut ficut pancm à me accepnim ore co mediris, amp;nbsp;in uentrem traijeitis, ut inde uita ue/ ftra fuftcntetur,amp; ad opera ualcat:ita animo er« dans corpus meum pro uobis tradi, ut hinc fv duda uobis in Deum alatur Só corroboretur. amp;c,Corpus Domini dico traditum pro uita no ftra in mortem ,nonfymbolum eius.PanemaU tern dico eflehuius corporis fymbolum, amp;nbsp;id non in mortan, fed ad cdendum corpore tra/ ditû, eocj? moncri nos, ficut panisfuftentatÄ roborat uitam prxfenrem corpons,ita corpus dominiuitâ roborarefempiternâ, hominis no ui,6^ totius. An ucro non digna ilia Epiftopo fynceritas,tranfilirediftin(ftionë,quçcftpoftil la,nä dabif.fdlicet, corpus men pro uita ueftra in mort? ,Só fubheere quod ad fequentem perio dum pertinet, ficep truncare orationem, ut ui dear dicerefymbolu corporis dni, non ipfum dni corpus, pro uita noftra traditü in mortel Quoiftuc nomine fadnus infigniemus lt;nbsp;Eant nunc fAonarchf, SC talib’ Epiftopisfide habe/ anc,nô iâ côtra nos, fed omne Ecclefiâ Chrifti. ceiu'bkf fi Deinceps en feribo, Chriftüfui fimilê ubiep 4aDiullt;. docuiflê, nos credendo in ipfum habere uitain seternâ.Hic turpif erro falfum aflumo, Alio qui quorfuminquitiilaucrbaChriftKlbût qui bon3

bona egerütjin uita æKrnam. Et redder unicuic| fccundS opera fua.Etfi fides fufFiciat,uanü forc illudjMaius horü charitas ,deleâ:at em uulgaia acdicionc, glandibus fcilicet, repertis frugibus, Denieç air, facillimü fibi effe fcxcentis locis fcri/ pture me mcndacê oftendcre. At dominus Icfus ipfe dixit .Hæc eft uoluntas eius qui mifit me,ut omnis qui uidet ftlium, SC credit in eum,habeat uiramaeternam .lamquisinfidabit Dominuirt noftrü omnia fua difta SC fatfta hueretuliire,ut uitam æternâ habeamus,idq? credédo in ipftim* hoc cm opus Dei. Et fides fola ilia edit opcra,.p quibus mer ces uitac redditur,folacp exfe diledîr onem gignit,igitur omnino fola fufficit.nâ fi Éz des adefl,nihil décrit omniû, quç ad falutc quev uis modo facere polTunt.Sicut ergo in fide uera, amp;nbsp;fpes,8i dilediOjSt omia q hic expctas,infunt, ita ^fedo nihil potuit dns iiuddocerequâcre/ dere in fe,ôlt; in hoc ipfo efTc uitâ çternâ. Augufti. itaA.zs. Quid eft ergo crederc in eürCredêdo amare,cre dêdo diligere, credendo in eü ire,Sô eius mêbris incorporan : Charitas eo ut placet Augufti. 8£ Chry.fidCjôC fpemaior eft,quia hxc fola perma net.Sedde his fuperius.

Subhçcinfcro ego.Ergo pandore amp;corpo/ raliter,corpP fuû fpiritualitcr mâducandü pbuz it.lftuc fcribithic Epifeop’ me inanif colligcre q? id fcilicet nulla pcedête^batione feminarim. ûnb feminarim uentC ,amp;meiïur^fimturbinê«

po autcm cum uides chriftiane kdorjagnofcef# Epikopum, me hicidinferrequod uerum eft, amp;nbsp;faten uerü Domini corpus uere nobis in na exhiberi ,'habes unde ftatuas de eius fynceri^ tare, qui mihi diuerfü fentcntiç $C fidei meç taiR impudcnter ubicj tribuit. An autem quod hic rlt; lt;fle confiteor,ex certa etiam ratione conigam,tii iudica .Ratio meahuiufmodi eft. Chriftus ubilt;^ docuit ÔCfecit,quæfuis adferunt falutem, ergo Sc in ccena, cum tradidit fuum corpus edepdö’ lam falus omnis comunione confiât corporis Chrifii, hoc efi, eius manducatiöe fpirituali.Er/ go dédit in ccena corpus fuum manducandurn ipiritualiter,

Sed contendit Apofiolos etiam ore corpus Chrifii manducafle, quia fcriptum efi, 06 bibe/ runt ex eo omnes. Supra diximus proprer facra mentalem unionc tribui corporiDomini,quod fitfymbolo eius, pani, eo per panem hic cor/ pus Domini exhibçatur. Porrb fateris ipfe o pifcöpe,non efie corpus Dotnini in facramento modo corporali,fcd modum renerefpiritualcjn quo fcilicet uel anima efi in corpore,pel angelus in loco. de qua re fcribit fe plura diflerturû me/ cum,'fi Philofophiæ uel prima tenerefh elemen/ ta,'fiunc frufira furdo cantaturum, Siiam efi corpus Domini in Eucharifiia, non corporali, fed fpirituali modo, ut anima in corpore,uel an gelus in loco, qui poteritos corporis noftri iP

ÔONTRA ROB. BPIS. ABRIN^ iud attingcre, ncduin mandiicarec' fi loqu amur pfOP”«- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... «

Præterea poldt me uel minutulâ rationé hui’ Q) didmus.panêinEuchariftiafubeffe.Dabo er go : Dominus uocauit panem,nec eft ncceffari û ut defterit eflc panis ex eo, quod fimul dixit,hoc Curnócre fuum effe corpus.ficut nö eft neceffe quod aqua baptifmatis mutetur in fpiritum,eo q? baptifma t». dicitur, 6ó eft lauacrum regenerationis SC inno uadonisfpiritus .Paulus quoc^perpetuopanê di dt:addit quidem Domini,fed id non tollit,cf/ fe panem'.Patres omnes ingenue panem amp;nbsp;uin3 in cœna agnofcunt. Mutationem enim qua di/ cunt hie fieri,inhoc,ponunt,quod eo iam nobis uerum Domini corpus offertur amp;nbsp;exhibetur, qiiod antca nihil quam panis erat. Hæ funt rati/ ones,cur panem Si uinum in coena manerc ere/ dimüé, sitranflubftantiationem ueftram, qua nulla omnino ratione,qug feripturis nitatur,a£i feritis ,non credimus.Etenim haudqua^ideo panem idipfum effc oportet quod Domini cor/ pus,ft panis hie mancat, quia dixit Dominus porreelo pane,hoc eft corp^ meS, quç tn Scho/ Içhiciummaratio eft.Dc circudftonecfh, qua gratia tradebat foederis bencuokntiçdiuinç,di «ftûeft.hoc eft feed’ meu, nee tame erat necefle mutari fubftantiS drcucifionis .In omnibus qs locudonibus, quibus per fymbola aliquid tra/ dim^^folem’anitnoSiuerbisiuxta côple(fti,Si

Cgnum quo tradimus, 8C rem fignatS, qua frlA diinuSjfed hanc prçcipue Jta cum eo quod Do/ minus adflans difcipulos dicebat.aecipitefpiri/ tumfaneftum, xquipolletdiccrejaccipitehoccft fpiritus fandus .henhis uerbis Dominus hit ufus fuiffet, baud oportuiffet tarnen fubftanri/ am halirus,rranfiTiutari in fpiriaim.

Venir tandem Epifcopus ad illülocum, ub« ... cxeo,quödDominusipfeteftatur, eujouifua ^ncfitna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maducat,habereuita gtrerna, colligo,

pane no pofle ciTcid, qd corpus Domini.muP tos cm iinpios cderc pané Domini, qui tarnen uitä æternâ no perci pian t.Hic mihi obtjeit Pau/ lû.Cûcm is feribat ex pane Domini mandueä tes indigne, reos fieri corporis domini, cotendit Epifcopus Apoftolü afrirmare,edi corpus Do/ mini ab indignis, SjC idco in iudiciü. Refpondco primü:Hæc côfecutio firma non cft.Mâducans panem Domini indigne, fit reus corporis Do/ mini.ergo bic panis eft idem quod corpus Do/ mini,Nam amp;nbsp;qui facramentü corporis Domini indigne fumit,fit ea manducatione reus corpo/ ris Domini, etiam fi panis non fit id quod cor/ pus Domini. Qui contemnit unum ex minimis Domini, ipfumcontemnit, tarnen minimus illetantumpertinctad Dominum, no eft idem» qnod Dominus. Deinde quum expendere lu/ bet, quales D.Paulus agnofcat illosCorinthi/ os,quos hiccorripit, fatendum eft, eos ipfi ha/ bitos inter membra Chrifti,ec qui bdc haberén

ni uocat cos fratrcs:amp; iudidum,in quod tncidt rant ob admiflam focordia indignitatc, amp;nbsp;à iudtcio niundifcparat,amp; fibi cômune facit. Dû iudicamur inquit, a Domino corripimur,ne cû mundo côdemnemur. pioindc hi Corinthij,SC G adeo indigne manducaflènt,ut id fibi iudicii alt; cerfiiTcnCjÇjj multi apud cos ægrotarent,ac moz rcrentur, tarnen quia uerc in Dominum aede/ bant,accum fide, quanlt;$ non fatis attenta,coe/ næ adeffent, Dominum manducabant,amp; ad faz lutem.idcpiudicium inquodinciderunr obinz dignitatem fuâ,temporarium fuit,ÔC indulgenz ôx paternç,ut quo ideo corripiebantur,ne cum reliquo mundo condemnarcntur.Et quis cft qui gloriari poffitfe edere fatis digne amp;nbsp;fine aliquo iudicii reatudn facra cœnafummum Dci benez fidû nobis cxhibctur,fufha itaq? hic religio,füz ma gratitudo, 8C totius hominis in uoluntatcm Dei confecratio requir tur. Atqui cum Domiz nus iftucfacraraentum,ad id prxcipue nobis c5 mendarit, ut fidem in redemptionem fuâ in noz bis prou chat, inhoc ipfum accedimus, ut fide firmatiores, aliquando edaraus digne, omnan cp ingraticudinis reatum, que cum huius, tû az liorum donorû Dei non fatis digno ufu contra bimus, aboleamus. Sola fiquidê fide in morte dni lefu, corda noftra peccatis purgantur .Hxc aûtfi ufpiam alibi, hic certe inftaurari folet,ubi fcilicetmors dûific magnifiée prædicatjSCipfe fe nobis wmbenigne impcrtit,abu uitj acternf.

, Gratia erüm Chrifti, quia hic quaehtur, inult;^ ritur. Nihil igitur hic quod pugnct cum uerbiä Pauli, na amp;nbsp;ipfe nulla alia domini manducatiö ré agnofcit, quam uerâ,quam eä, quæfemp^f faluificaefi, quantG quidê domini manducatio cfl.Só fi eadem interdum j cx acccdente indigni/ tateß’mül iudiciG aliquod acccffat; Gerte cxcO q? Apoftolus in hac epiftola .to ; de hoc facra/ mento memorat,abundeliqücr, hahcillifolarri «Heueram domini mandutationem qüæ fid« conftat.namhisillamaddicit, qui funt corpus domini. Sed quid opus uerbisfDomini oratio haec, fi quis manducat carnem mcam.habet ui^ tarn acternam,idem ualCT,atc^' quicunc^ carnem meam uer c edGt, uiuet aeternum ; Ergo carnctri domini uere non edunt ,quihuius uitae expertes funt,D.Auguftinuslib.deóui.Degt;:2t.cap.i;,fub finemitafcribit.Denicf ipfe dicehs, quimandu/ Catcarnem meam, amp;bibit fangninem incum» Corpu« irimcmanet,5óeCTo inco,oftendit,quidfitnon »ertuiri* facramctotenus,Ira reuera corpus Chrifti mart Sc facnm’ê ducarc, SC eius fanguincm biberethoc eft enim irt »o«Bus, Chrifto mancrc, utin illo maneat SC ChriftuS» Sic enim hoc dixit, tan^ diceret.Qui non in m^ manet,amp;inquo ego nö manco,non fe dicataut cxiftimet,manducare corpus meum,aut biber« fanguincm meum.Non itac^ man ét in Chriftoj qui non funt membra eius SÆ.Hfc il le .Sic uerd tit D. Auguftinus dc manduc atione Chrifti hic docei,'

docetjSó nos credimus 8C docemus.Sdmus Da na Dei ab ipfius b£ncuolenria,non noftro meri topcndere, eacç præftoeflc, quibufcumcj? ipfe ilia promiferit. Atqui difdpulis fuis dominfl promififle,amp; dedilTefuum corpus ^Euangeliftg tcftantur:8c illis difdpulis,quibus Sôbæc dixit, quodtradicur pro uobis, enunditur 43 uobisin remilTionem pcccacorum.ludam D.Hilarius putat infiitutioni Euchariftig non adfuilTe, Au/ guftinus,cuin cætcri Apoftoli panem dominir, ilium manducaffe panemdomini contra domi num.Deinde nccfenfus nec ratio adChrifti cor pus pertingit, amp;nbsp;impii nihil habent ftdei, nec pofluntpcrcipcrequçfuntfpiritusDd.i.Cor.î» Quid igitur dicemus illos infacra coenapercipe re aliud, ^facramentum tantæ rd, rem autein facramenti minime:’De qs loquor impiis,qui prorfus domiqo nihil credunt.Verbo enim ifta adferuntur, SCuerbum fidem pofdt.Perftamus igitur in fententia Auguftini, qui prxterea in li/ bro fententiarum profperijhxclcripfit.Efcam uit3eacdpit,3rternitatis poculum bibit,quiin Chrifto maner, 8C cuius Chriflus habitator eft. Nam qui difcordat à Chrifto,nec carnem Chri/ fti manducat, nec fanguinê bibit,etiam fi tantae rei facramentum adiudidum fuae præfumptiz onis quotidie indifferenter accipiat amp;c.

Quod enim apud Paires fubindc legimus, tantundem dari impijs, quantum pqs, id in eo

DETBN. DOCT. CHRIST, intdligimus uerum,quia eis per miniftrum taH^ tundem offertur. cum autem fcribunt difcrteir® pios etiam doraini corpus percipere 8c edere, in telligimus id, utD. Auguftinus fcripfit, facra/ inentotcnus,non autem reuera. Reuera enim,ol idem de luda fcribit, edunt panem domini cóff^ dominum.

Pon d dum illud, Dominum in ccena ram faluificam manducarionem inftituifli quæ tantum credcntium eft,ex eo probo, qii'oil dixit, Qitod traditur prouobis, fundeturpfö uobis multis in remiffioncpeccatoi^jltcrf' noui tcfiamentizuchemeter SC totus iratus infuf' \ gitinmeEpifcopus,Theok)gorum ut quieltj menta ignorem,docetc^ mc,quod prii4em apud Thomam Aquinatem didiceram, paiTum do' minum pro omnibus fufficientcr,pro eletftis cffi caciter. Sed quis non uideat me loqui hic de fru^ lt;ftu paflionis,qui ad folos ekcftos pcruenir,qui^ de remiflione peccatorum, amp;nbsp;confortio nouit‘^ ftamenti. His iam cü dominus nominatim cof^ pus Scfanguinem hic pracbuit,quid quæfop«^^ camus, cum his folis hunc cibum 5^ potum ad' didmus, utcumcp facramenta promifcuebofl' Sc mali fumant C In eo em à fentêtia Pauli non r'

rem facrameti indigne pcipi ÔC in utroq? reatö contrahi corporis amp;nbsp;fanguinis domini,fuxt* tarnen id Temper uerum eft, quicunc^carnem^ fang“*

CONTKA ROB, EPI3. ABRlN.' fapouinem domini reuera edit,cum æternum uidurum in Chrifto,8C Chriftum in eo.

Poft hxc exagitare incipit rationem, qua ad/ duxi contra earn fententiam , quae adFirmat pa/ Ao corpo/ nemidipfumfieri,quoddominicorpus,autin panem naturaliter 8c localiter tranfponi,atc$ in/ tjn,, mma cludi .TamctfienimEptfcopus ipfequo«-^eam «w. fententiam,quam ifta mea ratione oppugno,da mnet, rationem tarnen putauit fuis peruertendâ cftecalumnrjs, utrurfus materiam fibiparareti prodecoro Epifcopali feurrandi .Ratio iftafic habet. Qugcunc^ feripeuræ memorant domin« . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cdidiffe miracuia, fiue corporalia, fiue fpiritua/

I \ liajUtra'cpquoderant, fuis certis proprietatibus I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxtiteruntjSC id efte apparuerunt.ut li quem cotf

1 porefanum reddidit, iditaclareextitit, SCfolide I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognitum eft. Si quos animo ad fc conuertit, id

Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoep in eis uerç pietatis frueftibus proditum eft«

t feriptura memorat, caufam effe, ut ^d id in Eu/ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chariftiageiTitjfic quocçhabuiffcccnleam.Cum

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L X

tam in ccntro,aquam in abyflb,nunum elcmcn turn purum, fi extct, uideri, Quid ucro ifta ad rhombum lt;No apparet aeremcflê, quicx aqua cxifiit c'Hcua gd ahudquam mulier uidcbatur!' ita quid aliud quam coluber, in quern uerfa uir' ga eftÆi Deus manifeftanis eft in carne adeo,ut difdpuli gloricntur fe eum oculis fuis uidifle 8C pcrfpcxine, 8i. manibus fuis conrreflauifte.

•nde non dico omnia opera Dei elTe uilibilia, fed liera acfolida, amp;nbsp;apparerequæcpidefle, quod fada funr,ft corporalia corporalia,fi fpiritualia fpiritualia.Sicarbitrorignis apparet ignisefle, ita terra, aqua amp;nbsp;omnia, fed præfentibus. lani ubi hocpaifto apparet panis id fedus corpora/ liter, qd corpus domini Non poftulo ut Chri/ ftusniliilfaciatmcinconfulto, fedid debeo atf dereeumfacere, quod fefacerefuo ipfeuerbote ftaiur,nô quod fingit Sorbona. Sed nos ftupor fumus, elementa philofophig ne attigimus quiz dem,cæci amp;nbsp;ridendifumus. Pudet te noftri, qui totus es philofophia,totus Theologia. Sed ere/ de mihi,hæc qui legent, defyderabunt in tefen/ fum communem. Scribis enim me afliimerein/ epte, colligere ineptius, fuadere ineprilftme. net potes fatis rideremeampropofitioncm utquaé ridenda,non refellenda fîr,amp;netantillû quidern adfers nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in omnibus iftis, quæ tarnen

tantofuperólioingeris, non aliter aefiexdiame trocummeaadfertionepugnarent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sed ne tantum nugcris, prxdicas nobis Chri ftumnon difcedentem àpatrc,pofleplunbuslo cis a(riftere,dcquo non cft quxftio. Quis (iquir dem iftuc nÓ agnofcat, qui quidem Chriftianus fit, fcilicet affifterc cum oib’ q ipfum ex animo inuocant:fpirituali tarnen modo, ut ipfe fateris, Hic iam facramentum Chrifti geritur, res nou» teftamentijtes fidd Sófpiritus,rcs coelorum;utz pa,rei,5dj cunc^proptereaq? mcnsnoftra carniadhucinz fccd«,prx hscret, adexdtandosfenfus noftroSjCorporaliz «oefloatz bus fignis reprefentctur SC exhibeatur. Si incor/ ™’* poralis effeSjinquit Chryfoftomus,loquens dc facra Euchariftia ÓC baptifmate, nuda tibi SC m/ corporca hxc dona tradidiflet:nunc cum anima corpori implidta eft, tradidit tibi quæ intelledu perceptibilia funt, Tlt;è uoxT«, in rebus fenfibili/ bus. Adhuncmodumdehac re loquituramp;D, Dionyfiusin Ecclefiaftica Hierarchia.HincD. Chryfoftomus de dignitatcfacerdotali. Quado uides dominum immolatum SC facerdotem fax crifido aftantem,amp; apprecantcm,omneflt;J prex ciofo illo fanguine rubefieri, nunqd adhuc cum hominibus clTe cum,putas,Si fuper terrain ftaz ree' Annon potius moxin coelos tranfis,ÓC abij dens omnem carnalem animæ cogitationem, nudaanima amp;pura mentecaquæincœlisfunt circumfpids lt;nbsp;Hinc Sé Ecclcfia canit,Surfum cor da.Qiiarehic nihil de loei mutationc, nihil de dc fcenfudominiud afcenfu cogitandum, amp;pcr/

DEFEN, DOCT. CHRIST, placet exemplum de foie omnium oculis qui ui' dent eura, præfcnte,dccj uoce quant fimul plugt; riinipercipiunt.Nec hic ergo habes Epifcopc, de quibus nos tam infane accufes.

Accedit tandem ad probandam fuam tranf' fubftantiarionem eam uero fie confirmât. mnia uerba feripturæ notant identitatem rea^ lem prædiçati cum fubiedo, nifi ex adiceSto aü^ ud concludatur. in hac oratione, hoc eft cor/ pus rneum, nihil aut præcedit , aut fequitur, quodfiguramfonet, imofcquensparticulacoti trarium often dit, ca eft, quod pro uobis tradit. Etpaulopoft, remoculismihi fubielt;fturus,pro fert tres illationes. Prima eft, corpus meum,er/ go hiepanis corpus Chrifii.Secunda,hoceft cof pus meum : ergo hoc eft imago corporis mei» Tertia eft, hoc eft corpus meum, ergo hoc quod uobis prxfentOjSC manducandum oflero, re ^fa eft corpus meum. Et fubijeit, nifi ftupidus fimmeuidcre,tcrtiam fenrentiam in affumpta propofitioneinclufam,tancßinoflcmedullain, in archa thcfaurum,in uafe liquorein .Sic retho/ ricatur. Sed quid hie, quod fidem arroget coni/ mento de tranflubftanriationeC Non eftè hie ex/ liibitum inane fignum forfan uteunej probaue/ ris.Deeoautem non eft controueriia.Etdeeo quod hie demonftraf menti,SCprincipaliter,cor pusdomini identice pracdicaf.Eftemidipftiin dopiini corpus,Idautem cum non minus per paneiS

panem.atcp panis fpcciem dare dominus pot«/ it,quid euincet tranlTubftantiationemt’

Ita non effe tropum in his uerbis, hoc eft cor/ pus ineum, cumeaadporredtum panem, atq^ TropntSt inde per pronomen,hoc, demonftratiuum, do minus dixerit,quo quælo uerum iiatc^Licrtc quihæc uerba fimpliciter accipiat, nec ultra id quod dicitur intell igac, huic dominus uidcbitur dixitTe,id quod oculis demonftrabat,8ó præbe pat in manus, nempe panem,eflefuum corpus. Porro quia no cöueniebat panem id ipRim effc, quod clomini uerumcorpus,id folicet, quod tradcndum effet in mortem, 8Ó alias dominus fc ciffet fuam carnem uere cibum, Sófanguinem fuum uere potum, difcipulis facile apparebat, dominum hie plus uelleintelligi, uerbis ex/ preflerat. Vt ergo in, hoc eft,aliud intelligitur, dida ad pracbitum Sc demoftratum panem, uerba exprimunt, tropus eft, cüc^ aliud ex alio intelligere oportet, nimirum ex oblato figno, corpus domini, rem figni, Synedochc eft.Eaft/ fiquidcra eft,cura aliud ex alio intelligitur.

Idem tropus eft in uerbis, Acapite Sd mandu catc,namex primo audit«,aim ad oblatum pa nein dicuntur ,fignificant accipiendum 8d eden/ dum,panem;uerum ex adiundis, 8d ipfo ctiam domini ufujqui de manducatione carnis fuæ an tea tarn raultis differuerat, intelligit accipicndit «ciaiuôd edendumdomini corpus.Qiiia uero

ÄedpittSr id non poteft cdi propric, utfdlicct dbus coU Synecdoch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lignitjcatiir,cxcommunione corporis

lt;amp;meu/ doininijidnouo SC tonhominipræftari,quart/ piiora. tumattinet ad uitam fpirituakrn dC xtcrnam» quod ueteri SC aanno homini præftatur, quart tuin attinct ad uitam pracfcntcm per cibum cor/ poriSjGmul eft in his uerbis Metaphora.trans/ iatio fdlicet,propter fimilitudinem, quæ eft in/ ternæifii ÔC coclefti acceptioni SC manducationi.

opiturfim lis.Indilftione uero corpus, nullus tropus eft. piicit« dominus enim fuum corpus didt,amp;idipfum offcrebat, alia licet ratione recipiendum èC eden dum,^ redpianturSC ed3ntur,qu3c fenfibiliter, amp;nbsp;modo huius fxculi offeruntur redpienda SC edenda caini;Ethinc,quiahæc acceptioôôman ducatio ipfius ueri SC unid corpus domini eft,6^ dufmodi ■, ut ex hac, nos quocj corpus eius, 15/ mus, caroex carne eius, os ex olTibus eius, did poteft percipi hiccorpus domini, eflentialitcr amp;nbsp;lubftârialiter, modo fimul cxprimatur,qgt;ea manducatio non fit ad modû huius uitj, amp;nbsp;dbi FranoîMir co*’PO''3lis,proprienimirüfiloquioportcat.In oictapLoia u^rbo frangirur, quo ufus Paulus eft, rurfiis metaphoraeft, namid idem ualet, quod apud Lucam uerbum datur:aim em traditus in mor tern dominus cft,quafifraflus eft.

Ita liquet dominum in his uerbis fuis ufurti clTe tropis, in, aedpite SC manducate, item in, hocfft

hoceftjSynecdochc, qua aliud ex alio intclligü tuncuius fcilicet ufus eft in omnibus hifee locu/ tionibus, quibus aliquid inuifibile per uifibile lignum offerimus 8Ó tradimus,quod fcilicet fo/ lemusin omnibus qs traditionibus,quæ nobis funtmagni momenti. Sicuates Achiah per par tes decern feiffi palq tradebat decern tribus Ifra/ cl,Qui circumcidebant ,communicationcm fee deris Dei per circumdfioncm, Dominus fpiri/ turn faniftum per adflatûhalitus fui, Per lutun» illitum oculis,C3eci uifum,Per attadum manuu fanitatem,Per impofitionem manuum,bencuo lentiam Dei 8c bonum fpiritum. Ad eundê mo/ dumexhibeturabapzantc gratij Deicommu/ nicatiOjideft,regeneratio per baptifma. Per im/ pofitione manuum ,uis fpiritus fandi rite obc/ undifaaamunera .Inprophanis contraóhbus bominum, traditur per feeptrum regnum, per claues oblatas,urbis uel domus poteftas ÔC pof felTio, perannulum fœdusraatrimonij, SCpcr alia figna,alia. In quibus fiquidem rebus feno, SCcum affoclu agiraus ardentiore, non babe/ mus fans remindicalTc uel promififfc,uel exbi/ biiiffeuerbiSjfignaprçtereaadhibem’jCiuib’CAi uerbis uifibilibus,ita D. Auguftinus ilia uocat, caetiam, quaence uidcrincctangipoflunt,quo ad eius licet, oculis fubqtiamus Só in mantis tra i^mus.Iam nihil maioris momenti nobis eft, cf promiffionibus beneuokntiae diuinx certain

habcre fidem, nccpoteft aliquid tanto affeóU uel promirri, uel donari, cß quanta dominus neuokntia nobis fua amp;nbsp;promitcit amp;C donat.hinC cft, utuolens agcrenobifcum pro noftri ingcntj captu, in fuisquocp promiiTionibus ÓC donati/ onibusfignaadhibuerit.

B^rnardiit Hinc funt illa apud D. Bcrnardum in fermo/ nf cœnæ domini.Sacramentum dicirurfacrurn fignum, flue fandlum fecrccum. Multa quidein hunt propter fc, alia uero propter alia dcfignan da, amp;nbsp;ipfa dicuntur, ô(. funt. Vt enim de ufualk bus accipiamus exemplum, datur annulus ab/ fenri propterannulum,amp;nulla eftfignificatio. datur adinueftienduniadh^editatem, quando amp;nbsp;fignum cft,ita ut iam ponidcat accipiens. An nulus non ualetquic^, fed hæreditas eft quam quaerebam, Inhuncitac^ modum appropians paftioni dominus, de gratia fua inueftire cura/ uit fingulos, ut inuifibilis gratia figno aliquo ui fibilipræftaretur.Hæcille.Item Auguftini de dotftrina Chriftiana lib.5. cap. Hoc uero tenV pore, poftea^per refurredionê domini noftri manifeftiftimum indicium noftrae libertatis ik luxit,nCc eorum quidem fignorum,quæ iam if telligimus, operation! graui oneratifumus,feil pauca quædam pro multis,eadcmcj fadu facil/ iim3,amp; intelledu auguftiflima, amp;nbsp;obferuatione cafiiflima,ipfe dominus, 56 Apoftolica tradidif dtCciplina/icuri tft baptifmi facramentum lebratio

kbratio corporis dC fanguinis domini. QuS unufquifcßcum pcrcepcrit,quo fcrantur imbu'^ tus agnofdtjUt canon carnali feruitute, fcdfpi^ rituali potius libcrtatc ucncretur. Vt autcm lite'* rSfequi,8ófigna rebus, quç bis fignificant,aC tipere,feruilis infirmitatis cft:itainutilitcr (igna interprctari,maleuagantis erroris efi. Hçc ille.

fAanifcftum ergo, dominumhtccum pane utfigno fenfibili,corpus fuum traderc uoluiflc, accipiendum ÔC manducandu inuifibiliter.eoqj quod dixit,hoc efijoculis quidem demonftral/ fe panem, menti autcm corpus domini, 8C id prçcipue. Tropus itaeç hic eft fynecdoche8,qua aliud ex alio intelligi datur, ex pane figno, corz pus domini fignatum, id fdlicet, quod per figz num panis dominus uerum uerc donate inftitu it.Iudicent,quibus datum eft, qux Chrifti funt cognofeere.

Sub ilia adducithxc meauerba.His itacçpcr contradi? pcnfis,nonfimpliciter aedpiemus Chriftû corz flioEpifeo pus fuum dedifle difdpulis, fed ^d animo per fi P' dem fufeiperentfub fignis corporalibus, utidc fpiritu fando fedt, uti SC de baptifmo foiptura loqui folct. Et quod poft ciuxdam fut ieci,uerz ba ad calicem diefta eodem fenfu intclligenda, 8C id me ita affirmare, amp;C affirmaturos mecum, quicûc|î uolcnt effe Thcodidatfti .Hie uide Chriz fiianc lclt;ftor,quis fit in hoc Epifeopo fpiritus McrtigifiiStDe eo quod hie adfero corpus Chriz

fii datum difdpulis, animo per fidcm fufdpiert^ »gt; dum,ficfcribit.Hancfentcntiarcdpimus ex ani/ » mOjitatamen, ut infupcr adiungamus, ipfuin »’ uerum corpus Chrifti adeiïe, tantum«^ ualer« »» animo præfentiam eius, fpiritualem quidemÄ if inuifibilem, realem tarnen iC ueram, quantum, imoamplius, quàmdbuscorporiufuielTcpo/ 3gt; teft.b’tcoccrtcfelidus5atc^auguftius,quodbu9 ï» ifie non uertitur in fumentem, fed in fe conuertif ff fuum alumnum. Necj etiam negamus Chriftö »» ufumfigniscorporalibus .Hxc Epifcopusno/ fier Jam quæ adiungit meis, toties teftatus fum nos quocjï redperc. Quid igitur te obfccro, pi^ ledor, quiduides hic inter nos diflcnfionis animo fufdpitfentenriara, quam profiteor.uer/ ba dilt;îla ad calicem.non aliter quàm dicfta ad pa remjintelligit : Qiiod fi refte fadt, quis poterie elTe 3i.olt;ßiJ^KTas qui fentiat aliterç’Deus uticp quos docetjcos docct ucritatcm,amp; ueritas omis non nifi docente Dco perdpitur. Oportet ornes effe dodos aOeo. Attamen qubd ufurpo no^ men amp;tolt;/îlt;c/!axîs extremxfuperbiæcft,amp; hy' pocrifeos : folum me adflatum nuraine glorion ied id poterat ferri.Iftuc uidc ut cum eo conueni/ at, quodfcripfit, fefenientiam quam profefTus ,, fum,exanimo fufdpere.Qux tua (feribit) aflet ,, tiofiueraforet,necelTceffet,fandos patreso/ J, mnes ad unum, eos etiam qui uitaôCmiraculés ,, daruerut, quicç in Diuorumnumcrü omnium fentent 3

fentcntia rclati funt,non iam à Deo, fed à fpiriru maltgno,quam nobis tradiderunt,haufiflc do/ ftrinam.HæcEpifcopus :qui cum hinemede/ menriæ 8lt; temeritatis tttulis infigniuit, etiâ An* riebrifti pfona induit. Quiduerohuicfadcinus cerebro f Quæ adfero ex animo recipit, addit, qua: ut infunt in mea alTertione, ita non bic mo do, fed etiam in enarraiionc quam impugnat, non (emel affirmaui:nec quic^ inter nos contre» uertimr, fi itafentitEpifeopus, utferibit, quant transfubftantiatio panis SC uini,quam nemo ue terum agnouit, amp;nbsp;récentes ut Cameracenfis 8C alïj, nifi Romani pontifias autoritas eos prciTif fetjinaluiffcnt negare.Sc tarnen mea afTcrcio fi ue ra fit, oportebit undos patres fuam à malo de/ inone dodrinâ haufifTe ; amp;nbsp;damno ego præ me omnes, mecp unum fado catbolicü dodorcm, amp;nbsp;orthodoxum feripturç interpretem, fum tal/ pa cædor, amp;nbsp;nihil non. Sed oportuit ita te præ/ ftare ^d initio uerfibus Satyrid ( nam huic Epi* feopo PAartialis fatyricus cft)pollidtus es.

Infeqris fugio,fugis infect, hæc mihi mens eft, Vcllctuumnolo,perditenolleuolo.

Sed illud etiam diferepare annotât, cjgt; aim fpiri VifpîHiii» tus fandusfcribiturcumfigno ignis uel colum •»nftusp« bae adueni(fe,additumfit,tan^8Cficut,in cœna uero minime.Interim tarnen cum agnofeit Chri fium dediiïe corpus fuum fub fignis corporali* bus, an non perflat adhuc inter donatû domini

corpus amp;nbsp;fpiritü .S. GmilitudoC nihil ergo inter ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos uahat, prêter hoc unû,q5 figna corporalia,

quibus hicdominus uCus cft, Epifcopus fpecies fade accidentales panis uini:nos fimplidter ipfumpanem SCuinum, itautfcripturaifticlo/ quitur. Non enim eft tropus in feriptura admit' tendus, ubi nulla cogit analogia fidei,uel ex cir^ cumftantijs necefliias.Panem ergo cum fcripni/ ra dicit,non aliud nos quàmdicit, intelligimus. tam enim pofflbile Deo eft, cum pane corpus fti um dare, atep cum fpeciebus panis : nec minus liera eftifta oratio, hoc eft corpus meurn, fi pa/ nem hicrelinquain,quam fifpecies panis lantff' de quo fupcrius.Illud quolt;$,tan^ SC ficut,qu3t addita funt, cum aduentus fpiritus fanifti SCui/ fio defenbitur, nihil tollunt de ueritatc rerû, qui' bus fe fpiritus uifibilcnï exhibuit:fed explicanC modo, ut apparuerit, 8C quibus formis.

Vexât amp;illud,q!dixi nouum teftamenturn nô requirerecæremonias neceffario, quotamen non abijcio cæremonias,fed dixi non requiring ceflario.nec eniingratia alligata facramentis eft.

In fœderis SC T eftameti campo dicit me ona' grimorelibereaclicenteruagari, SCnihil addu' cerc,quod pro me fadat,interim tarnen nullum ex eis apiculü potuit confutare. nec ego qug ipfr hic memoratreijdo. Conueniunt enim cum ij* QuîdTefl* quæ ego ex uero fcripfi. Fœdus gratiç Dei,quo nKonn. hqs pater cœleftis in filios fufeepit, fanguin* Chrifti

Chrifti conSrmatü effe, cumcpfanguincm idco ÖC teftamenruin,3C tcftamcnti fanguincm dicilt; De frudhi Euchariftiæ multa pr3cdicat,eautJ nam in nobis omnibus ftntiamus,uerc cnim ad uicam xternam pafcuniiir,ea qui ritecominuni cant, hic nobis nihil non conuenit.Et utinam iftum dbum plcne percepiffcthic Epifcopus,uc norem enim, in Chnilum confitentcs huma lt;nbsp;niorcm fefe prjftitiflêt.

De fignis ueterum, cÔtradicit Epifcopus D. Auguftino,nam hic eandem rem, Chriftü nimi rum,ilhs adumbratum orthodoxe docet.Sacra menta(inquitin cap,loan.6.)illa fueriint.in fig nis diuerfafuerunt, fed in re, que fignificatur,pa riafunt.

Decalice'calumniatur fuo more . Vinum fa/ do fymbolG fanguinis Chrifti, fed hune fimul fie præcipuc hic exhiberi nunc^ no prædico.Nec cft abfurdum,ut fanguis Chrifti obfignatio no/ ui teftamenti figno alio fenfibili repræfcntetur. Spiritus fanflusitem 0‘lt;/)Ç«3/t?,ideft ,figillum uel obfignatio eftnoftræ redemptionis,amp;infiU osDei adoptionisiinterim tarnen figno uifibili baptifmatis SC impofitionis manuum traditur. Nihil ergo abfurdi ,ut Epifcopus putaqq? lifignum fit.

Traiftansuerba Lucæ Sô Pauli, qui habenr, hoc poculum nouumteftametum eft in fangui/ n« meo,fcripli. Dicit aüt ipfum poculum, uini fcilicet

fólic«,nouum teftamcntiim, ficut rircumdfiö Vt poîuiâ fcedus, fymbolum enim noui uftamcnri eft* (ïguum te/ Hicdirrétecontra Euangdiuna loquor, Sc blaP tUuKOt». phema audacia cx meo addo, ipfuin poculum, uinifcilicct,quiaLucas dicit, hoe poculum, no/ uum teftamentum in meo fanguine, qui pro uo bis funditur .Et quod Lucas poculum dixit, Mattheus fanguiné appellauit, Hic ingt erubc/ fee faite,in tuoerrorc deprehéfus. Hicerhagno feitur dominus iudiciafaciens, quandoin ope/ re manuum fuarum,amp;uerbo labiorum fuo/ rum comprehcnditurpeccator.Sed age mi Epi/ fcope,liceatpaulifpertecumloqui,deceremEpi/ fcopum eile «('iflx«xö{/.Cum feribunt Euangc liftæ56Paulus, accepüTe dominum poculum, «inine poculum accepit f Vini dices.Nam id eX illo,non bibam poft hac de genimine uitis,col/ ligunt omnes patres.lam tu dicis uinum cciTilP infubftantiä (anguinis Chrifti, remanentefola fpecie uini, ego quia etiä poft prçbitum fangui ncm,fimpliciter fruftusuitis adominouoca/ tur,poculum uinidico .necpenimrecipioniani hic metonymiam. Sed fit hic tantum fpecies ui/ ni.Hanc ne fignü hic elTe permittes, uel minusc’ Signum efte cofelTus es .At fi fignum, cuius re^^ Nunquid fanguinis Chrifti i Atqui hunc ipflt;: feribis uocari teftamentü nouum, Poculum er/ go ipfum, quodfecundum tuam inter pretatio/ nem etß non uinü, uini tarnen fpeeiem continet, fymboluK*

tymboliim er it noui teftamenti .Só incidis in eun dtm raccum laqueum, in candcm blafphemiac audaciam,fimul amp;C abfurditatemillam,q7 obfi/ gnationis fit aliud fignuin.

Nos cum Lucas Si Paulus fcribuntTSTöTo , iöp,quod ad uerbum eft,hocifiuc pocu/ lüjillüd certe intclligimus,quod dominus fump ferae Si uinum contincbacdlocuinû pcrmanfifîc Sihauftumeflc a difcipuHs credimus: fed tories iam confeffï fumus, nos, cumita Domino ipfi, Apoftolo Paulo, Si omnibus Patribus con/ fenrimus, agnofeendo uinumhic à difeipulis bi bitü efTeidc^fymbolüfanguinis Chrifti fuilTe, baudquacç eo excludere,ueram ueri hic fangui/ nis Chrifti exhibitiortem Si fumptionem.Sicefn inEnarrationemcaiisquae Epiieopus adduxit, fubicci, quædixerâ, explicans,Poculû,loquens de poculo uinijfymbolum efi noui teftamêti,eo tÿillo Chriftus promiferit fuum fanguinê pro difeipulis fundendû, urilt;$ gratia Dei illis con firmata fuit,atc^ inde fœdus illud nouû Si Euâ* gelicum idum Si ftabilitum. Sicut enim hac po culi exhibitione, Si his uerbis, fangirincmfuum illis Chriftus donauit,quo nimirumeorum pec cata expiarentur. quod eo promifit,qui efiundi tur pro uobisàtafimulSi nOui fœderis reddi/ dit participes. unde non ab re poculum ut fan/ guinem,ita Si teftamentum, quod fanguinê c5 hrmandû ris eratmocauitHaecineauerbafunt«

nunc iudica pie lelt;flor5an nos caufam ifii EpifcO po dedcrimus,ficin nos debacchandi.

Caliimniaoir SCcpucrbo ufus fum tranfpo^ nendi. Ego uero illo ufus eo tantum fum,quia oppugnabam earn opinionem , quae corpus doininilocaliter tranfponit amp;includit in pane* Ab hac cum uelis efle alicnusEpifcope, quid fruftra tc comraouesC

Sicamp;ibi potcrastuæ bilitcmperare, qjfcri/ bo dominum nuf$ praecepifle, ucrbafua rcpe^ tere,Sc per ea corpus SC fanguinem fuum in pa^ ncm Sc uinum tranfponcre, localitcr fcilicet,ud aliquam in pane SC luno faccre mutationem na/ turalem. Et hxc enim contra illos funt, quos ip/ fe damnas, Sc ad quorum commcntum haecdo mini uerba non efie rcpctenda non negas.

PorroutD.PaulusSC Euangeliftæ ilia nobis memorantjSCnos rcpctenda ducimus,ad id fci^ licec, lit animo Chriftum percipiamus, nonut localitcr includamus in pane. Non ridebunt ig^ tur adeo philofophi hie crafTiiTitnam mean* ignorantiam, quafi putem nihil pofle in duo/ bus locis efle, fine motu locali, neceft caufa ut me remittas ad quartü phyßcorum, quem pri/ dem utcumc^ deguftaui.

Ibi quocj! fruftra incandefcit Epifcopus, 4“^ rcripfi,id quod ingrcditur per os,ita non fanlt;fti/ ficare pofte, ut non inquinare.Hic bja tcro fu m infulfiflïmus,Atcertecujia cor fedes fit Sc inqui/ jiationi»

CONTRA ROB. RPIS ABRIN^ nationis amp;nbsp;fandificationis, id quod folo corpo NM iogre risorerecipitur, nrcadmcntemperuenit,puto nee inquinare,nec unctiticarc poile.Cæterum ut num immoderate hauftuin inquinat,Só fi per oâ ingrediatur, fed quia cum intemperantia, quæ ex corde cgrciTa eft,fumitur. Ita fi cum rcligionc cordis,fumât cuchariftia,percipict fandificatio.

Cum dico etiam eos rcos fieri corporis doini tti,quiindignetra(ftantfymbola corporis domi ni,infert me ad fingula pene uerba cômittere an* lilogias.Namdicit hinc colhgi uencrandaeffe facrarum rcrum fymbola, 86 imagines honore profequendas.Atquisitiftucinficias f Sed quo obfecro honorer utidolis affigas numen aliqd, quâm manifeftam uos idololatriamtoleratisi abfit.Sandi ipfi eoledi funt,inquit Auguftinus, propter imitationem,non adorandi propter rez ligionem, multo minus igitur fiatuæ eorum 8£ imagines. At fie crucifix» 86 Diuorum imagines uenerari conuenit, ut patiarc te per ilia admone* ri eorum,quæ Chriftus protepaffus eft,8ô quæ in fandistibi adexemplu magnifiée opatus cft. Adotatto

DcadorationeChrifti in Euchariftia Oecoz Bwlwift** lampadium fuo more flagellât crudeliter. at nee i nbsp;nbsp;nbsp;ille nec nos facramento fuam teucrentiam negaz

mus,80 Chriftum,quocunc^ modo eius admoz niti,ubic^ adoramus, utinamfemper in fpiritu \ nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;ueritate. Hue certe enitimur, idcç ,dari noz

mus. Quod autem uos fidem uulgi amp;nbsp;ChriiH adoracionem itafacramento affixiftis, ut purent homines,fcmagnumquiddâ fedfle, cum genU flexerintjuifo pane SiC calice domini, cæterû fn« oihifolidrudine ueræ adoratiôis SC cultus Chr* fti:qjdenic{îEuchariftiam drcumlatam omniâ fadris mala depellere, omma bona accerfercjdt fidefolidajfæpeneucrbumquidcmfadctesdfW omnia utabufus pcrnidofiflimos damnamus, SC noftros quantum licet ab eis reuocamus. Do minus dixit aedpite Si. manducate óóc. 8C facitlt; hoe in memoriam mei : non oftenditc, drcum^ ferre,ut fruges bene proueniant, uis cedat aqust amp;ignis:crudelitasarceaturhofi:is, SCreliquaiO eSmodaauertant. Atficut domini uera fide mlt; minilTe fempcr amp;nbsp;ubicj SC ad omnia prodeftatS débita religione hanc fidem excitari pereaquiï in id dominus nobis commendauit, nemo non laudat. Semper autem tutum ,manere intra pt# fcriptum domini ufum fandorum.

luJJdo a/ Sub finem iterum exagitat, q? quae pro fid« elffir certj mea dilTerui, iudido fifto Chriftianoru. Et holt; tfnda°^'^ inuaditdtlemmate.Si babes pro conftanriut ram cfictuam interpretationem, curaliorumtlt; fubmittis iudidoCSi autem dubitas,qui fdrepo tes elecTtos omes tux opinioni adhxfuros.Non dubitoeffe uera qux fcripfi, fed nec dubitaba* Paulus fe uera SC fanda prxdperc, cum deeo prxcepiqqubdmulieres cedis, uiriretediscapi

tîbus precari in facro cœtu debtrent, attamen dix cebatjiudicatc tnuobisipfis.t.Cor.ti.Et.i4.ubi præcipitde ordine prophetandi,amp; loquêdilin/ guis. Si quis inquit uidetur propheta effe aut fpi ritualis,recognofcat quæ feribo uobis, ga man data domini funt.SicTheffalonicenfes dqudica/ bant,quæ à Paulo audierant,Paulo licet modis oibus indubitata.Sed Epifeopi ifti uolunt ornes ipforum ni ti iudicio,ne quis deprehendat quem in facratiflimaChrifti rcligione faciunt fucutn.

Concludit tandem Epifeopus criminarionem fuam,uccoepit,exiriofis calumnqSjôCimportu/ niflimisconuicqs. Appellas, inquit, catholicos Suwmicw Patres,do(flores fandos, uita K moribus clarif fimos.aflertores Chnflicarnalis,facramcntari/ ’» os hxreticos. Sed tu os impudens, aut faxo tun ’» dendum, aut ferro fecandum, auturenduminz ’» cendio. Quatemeritate audes catholicæ cccleltæ ’» patres, facramentarios hxreticos, nuncuparer ” Quid ex eorü uit3,aut miraculis,didicifti perdi/ ’» tiirimcnebulo,fufpedio,8ifurcadigniffime,qd’ »» tibi ita difpliccre debeat : ut eos airociffimae no/ ’» tçiniuriainurendosexiftimaueris'r'amp;c.Hæcille. ’» Ego uero hoc lod ne uerbum quidem de catho/ licis Patribus,amp;fandis dodoribus fcripfi: cum ijs cm difputaoo mihi erat, Quidebant corpus Chrifti ucl cum pane unire naturaliter, ucl in pa neincluderelocaliter.Hos cgo,non fandos Paz 1res ôC dodores catholicos,carnales Chrifti ad/

fcrtores uoco,5ó carnalcm Chriftu, qui ficoiifl pane unituSjCarni noftræ offeratur cdendus car naliter, id quod quicuncj mea legcrit,clariilini« uidebit.Sicenim mea habet: Vrgenribus auten» raemoriamChriftijficutpar eft, utinquafitpU ne faills nobis rcpofita,plus quam tragiceoeda mant nobis carnalisChrifti adfertores ,De quo quxfo patrum poffemus iftuc queri, quod no/ bis urgentibus memoriam Chrifti occlamet tra gicc, quam ipfi quoq? urgent fummoperc, ôC ur gendâ docctubiqidiligentiirimee’ Sed quis noH uidet quibus cu hiemihi res fitf Sandos Patres, 8C ucteres illos orthodoxos fcriptorcs hacinrt ita renpimus, ut quiegd illi de hoc facro fcriptU reliquerunt, nos roto pedoreexofculemur, Ä ambabus,quod aiunt, manibus cxdpiamiis. Velhinc ergo agnofee pie ledor hunc Epifcopi' femel induxiflein animum in nos fcribere,qui(^ quid ornnino poflet ipcndaciorum calumni^ arum comminifei.

Huius fidem tibi fadet illud : Ad præmiff^ mea uerba fubiidotquæ illi carnalis Chrifti ad' fertores,quibus turn refpondebam, contra nos iirgêtes memoriaChrifti, clamabâthis uerbislt; Qui d, inq uiunt, facramêtarij h gretid, qui Chri' ftum nun^ fedo ucl cognouiftis, uel docuiftis, fl fola Matth xi Marei Euangelia haberctis,!'’ quib’ nihil de memoria fua dominus prxcepif» pndetum mtmoriâ illam ueftram ftabiJirctiS'

Hicqueror quodilli aduerfarq noftrinosfacrl mcntarios hxrcticos uocant, nos neciftos, ncc alios hæreticos appellamus, nedîï fancfliffimos • Patres, id quod nemini no clariffimum eft,mea legenti.

Sic eft Sc illud. Ad eamincerrogarionc aduer fariorum,quumrogant, quo memoriamChri fti in cœnaltabüire poffemus, fi fola N\atth£i 5( FAarci Euangeliahabcremus,iftarefpondimus. Priinuininquam aginius Deo gratias, qui de hac,nêpe memoria Chrifti,tam diligenter edo/ ceri nos curauit per Luca SC Paulum. Hæc mea uerba infula ifta fic inuertit. Sed attende,inquit, huius Buceri fermentum Pharifaicum,qui agit Deo gratias, qj non fit ficut cæteri hominum, cui reuelatum fit,tjj uerba Chrifti fymbolicein/ telligenda fint, quod ex Paulo SC Luca didicifte fe contendit, cum omnino probatum fit euiden tiflime contrarium .V nde igitur o fy mbolice hç reticeinduis perfonam SCc.Vide tu hiclelt;ftor fer mentum Epifcopale. Ego gratias Deo ago,cj» nos de memoria Chrifti in cœna curauerit edo/ ceri tarn diligenter per LucamSóPaulum.Epi/ fcopus uero mihi impingit,me gratias agere, q? non fim ficut cçteri hominü ,SC q? uerba Chrt fti intelligenda fint fymbolsce, 8C contendere me id ex Paulo ScLucadidicilTe.Qitalc hoc fermen tum fuicritcPharifæorum ne an proditorum SC quadruplatorumf

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 4

Simile amp;illud eft. In enarrarionemea dauclen» difputationê de Euchariftia,illä quam eötra eo» folos inftitui,qui tum uidebantur Chriftuifl uel impanare, u4 localiter in pane indudere, fubijqo exhortauonem ad charitatem: cumcj 4 ii folerent obneerc , ita defei endum dilccftion* . hominum,nc quid derogetur fideijdiledioneiO oporterefubCcqui fide, non fidei pr3cire,Dcunl nö pofte hominib’pofthaberi, ego obicdioné banc occupaturus,lcnpft:Nolo diledionê qui/ dem fidei præ poni, fed moncre uolo,ne quis fi/ dem habere feputet, cum uacuus eft dilcdh'one. Hacmeafententiola çorrepta, fcribitEpifcop% Unfides n mecumimperioudut ernbunali edilt;ftumpro/ »KdiUäioz nunciare, amp;geminamru(ftarehærefim, qjfidé pracpono charitati ÖC. nego fidem haberi poifc line charitate. Ego uero non edico, fed concede homines noncfTeficdiligêdoSjUtin corum gra/ tiâprodasfide. IdEpifçopus fie torquet, quafi negem fiimplidter charitatem præponendam cf fe ndei,idcft,fidc maiorem,eoq! Paulo contradi cam. Qyid ucro eftcalumniari, fi hoc non eftf Nec emputotâilliteratûiftumÉpifcopû, utfic . Sed uidet iâ effedlû ut non fi t fas noftrakgerc, quam fummam iniquitatcmfir/ marc ipfc maximopere ftudct:fibi ergofidêha hendâcxiftimauit,quicquid in nos excogitaftêf.

De fide fuperius diximus , quç certe fi uiua çft, fine diledione nô cft, ÔC fi natura fit dikdia nepri

ne prior. Prius cm oportet cognofcere Deum,, quam ut diligere,uel ipfum,ucl propter ipfum, proxtmoSjualeas. Haior taraê eft,quia femper permanct,dilectio.T ametfi aüt hæc abeffc non poffit, ubi uiua fide huic inhacretur promiflto/ ni,qua per Chnftum proraittitur adoptio in fili os Dei, poteft tarnen Deus, Sé id initio Chrifti/ anifmi folebat etiâ, ex reprobis ali^s ita adflare fuo fpiritu,ut promiffioniedendi miraculaeer/ to credêtcs,in nomine Chrifti rairatulapatrent, amp;nbsp;tarnen ut uera 8ó plena fide præditi nô fint, ita nee dileftionc. Hue refpexit Paulus cS forip/ fit.Si fidem habeam ut montes transf eram ÓCci Alioqui cum doceat nos fide iuftificari St ferua ri,non openbus,utiq? fie de fide iudicat, ut qux abfc^ diledionceffe non pofliit. Sed cum Epifco pus ipfe agnofcat, fidem fine dileifHone mortuS, ipfequoeç fatetur fidem fine dilelt;îhonc elle non poffe.Quod efn mortuû eft,iam non exiftit,nec poteft id did fimplidter, quod erat, cûuiueret. Qui nô diligit,n5 nouit Deum, nec cft ex Dco, inquit loanncs. ergo nec aedit, nam qui credit habet uitam æternam. Ibi autem Epifeopus fu/ am dialetfticam prodidit, Paulus arguit defedû diledionisin qs, quibus tribuit fidem, ergo fi* des cft fine dileiflione .Nam fi quisnonperfede diligit,hiccftEpifcopo abfcpomni dileeftione.

Sed quid opus multisïtotus liber nihil quam calunuùæ funtdC conuiciadd autem ne bonia

patcfiatjXtaris noftrg proccrcs ,5ó reipub. Chri ftianæ moderatorcs grauiffime hortatur , nc nos audircfuftineât,ne in fjs quidena, quç aîio/ qui uera cfleuidcnt, nifianteafadiecclefig,hoC eft ipfi ÔC fimilibus Hpifeopis, fupplices,probe mus qux uolunt omnia,amp; poftulantes errato/ rumueniam, ipforum nos manfuetudini,cuius tot faniftorum necibus cottidic inaudita excni'' plaxdunt,fubicccrimus.Etfiqui nosaudien^ dos,atcÇcô fauoris aliquid nobis præftandum putct,hosfcribit uclle indui ueftcexlana Iinolt;$ contexta, arare in bouc afino, daudicarc in duas partes, ÔC pedem alterum extra ecdcfiaiii tcncre. Interim tarnen prouocatnos , utnoftra probcmus, 5^ iplius obieefta diluamus.Sic ho^ t die Epifeopi ea tenent, qux de corum officio D. Paulus tradidit.

His fatisfaAim abundefuerirpi|s,adomnes «as calumnias,quibus hie Epifcopus,ca,q defa craeuchariftia profitemur, quxqiincnarrario/ nemcain Euangeliftas fcripfi, calumniarifibiß mifit.Nam fi nonnullas prudens prxtcrq, ni hilenirnquam calumniaripcromncm fuuml* bcllum ille ftuduit,cx tarnen ex his quibus rcIP quas confiicauimus, cuiuis id apparebunt, Hint. Einem ergo faciens, iudidura omniû per initto Chriftianis.

Refpoiriio Tertius nunedefenfionis huius locus poßugt; j »)«oouiiii« lat refpondere adconuida,fedalias detinui te ■ forfan ,

forfan xqiiodiurius .Satis fint ergo iftapaucu-' Refporfio la.Qux conuiciatur SC feurratur hie Epifeopus, nbsp;nbsp;wnuiiw

hue omnia pertinent, ut uel adimat nobis opi/ nioncm cruditionis SC ingentj,uelnotet arroga tix S6 contemptus mcliorum 86 doßiorumtuel denied infames reddat impiæ dodlrinx. Ad prigt;; mi ordinis conuicia, quibus quxrit nos habcri, ut qui nihil noueomus, nihil uideamus,finc me tefimusjinefenfu ,totifungi,ftipiies SCfaxa.Re fpondeo ,nos fie animatos elTe, ut cxiftimcmus turn nos forebeatos, cum dabit plcne tandedi/ feere,nos nihil fcire,prçter Chriftü,8óhunc cru/ ofixum : in huius aut cognitione SiC fcictia cotti/ die facere dignos noftra uocatione progreffus.-Ad conuieia fecundi ordinis, qbus nos tradudt uefanç fuperbiæ,ut q præ nobis contcmnamus omnesjôi nobis ipft omnem SC eruditioncm,5^ fpiritum arrogemus, teftamur nos, amp;fi nunep poffimus nobis ipfis fatis difplicerc, fdentes ta/ men SC prudetes neminem contemnere, nobiflt;$ præter unum hoc, quod dominus ôC noftri mi/ fertus eft, deditep uerbis fuis habere qualccunc^ fidcm,nihil fumere uel feientig, uel fpiritustfequi tarnen non pofiumus nifi ea,qu3e conftat effe ex fententia domini noftri lefu Chrifti, qui nos fi/ bi ingenti precio r edemit. Ad couicia impix do/ élrinæ hoc dicimus,quam fententiam feßamur de omni religionc noftra: bona fide cum inhac Apologia, turn in alijs noftris qualibwfcumt^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libria

libnSjCxpofuimus. ca legantamp;iudicentChrifit^ anijhabcantc^dandenos, uthabcri nos exifti^ mabuntcommuni noftro domino 5C iudtci fuChrifto, ante cuius tribunal fifti omnesnos oportebit. Is nos cottidic magis cxuai nobis pfisjS^ induatfe, cui fit gloria inomne æuumlt;

Hæc uifum eft RcuerendilTimc Domine, in prxfcntiarum adAbrincêfis certe atroces SCim manes calumnias, refpondere pro nobis, imb pro dodrinaChrifti, huius cnim, non noftraiH defenfionem profitemur. Ea tibi, regni illius, Chriftianiflimi u'tulo præfulgentis,Canccllario offerimuSjS^ ut iila cum ipfe legere, mm quo fit amp;nbsp;publice ea legendi potefias, cfficerc digneris, teper Chriftum dominü, cuius profedo hie gio I ria agitur,oro obfecro. Debes id,quod SC ini tio monuimus, amp;nbsp;ipfefacileagnofcis, phmuin Chhfto Domino noftro amp;.'fponff eius Ecdefij: debes id regi regno ueftro : debes id deniq? no mini amp;nbsp;fundioni tuac.Cognofces certe hinc,co/ gnofeent amp;nbsp;quicuncç tecû ifta legere fuftincbût, nos nihil prætcr confefla uitia èC abufus, qui in Ecclefiamperfocordiaamp;peruerfitatem Epifco/ porum irrepferüt,reiicere:amp; quiequid uel facr« Lterætradunt, uel etiam fandi Patrcs:quicquid deniepuetus amp;puriorEcclcfia obfcruauit, nxC nos omnia fumma religione ampledi,necquiC'' quam in hacuita potins duccre, quàmutfedari j lt;a toto pedore inftituant, quocquotChrifto do

nnino nomen dcdcrût. Non ignoras cß iniquunt foret,nullam adco noftri,im'o Chriftianç dodlri n3e,quam profttemur, admittere defenfionem, amp;nbsp;interim pcrpctuo conniuerc adhanc tantam improbitatem 8ó inauditam crudelitatem,qua iftc Epilcopus 5C cius fortis C3eteri,nos ut omni/ um bipedum fakratiffimos SiC impienttflimos, Ôtidnonnifipurisputismcdacqs ÔC calumnies traducunt,produnt, 8(.quantuin ipfis eft, peni/ tus euertunt, nos inlt;$,^ uobis rcligionefratres, fió duili fodctate amid 8Ó confocderatifumus, 6ó ud nominebabemur.

Cauillatur aduerfarius dercftituendoEccle/ fix fuo in nos iurc, dec^ confitendi s 8lt; abn cgan dis crroribus, ueniatß poftulanda priufquam audiri nos'conueniat, Sed uidcs de hoc ipfo elfe cötrouerfiam,utri Ecclefix fua iura uiolaucrint, eiustte fe imperio fuhduxcrint î utri deniqj erro/ ribus fefe implicucrint .Nos, ut amp;nbsp;antcatcftati fumus,Ecdcliæ Chrifti, 8c quicuncphancrepre fentare, eiufcÇ nomine agere,uel fecundum pon tifidas leges poffunt,noftra omnia 8C nos ipfo» fubiidmus,8C addidmus,iudicandos, corrigea dos,amp;fiuidcbitur etiam toUendos.Erroribus ueromaleuc fanis dograatis ,fi prudentes affi/ nes fumus, R.T .D.binc cxftimet. Qui equid in noftris tarn do^matis, ritibus fuerit, quod no depromptûîit ex ipfis diuinisliteris, SChis, cofcnfuintelledis,quern fandorum pacrum bat

DEFEN. DOCT. CHRIST, bat autoritas, id iam nobis omne damnatum^ abnegatum,execraHonic^ dcuotum efto. Eft nO ftratibus adagio, non cfl'e uerbum tam durum, quod fe non patiatur dici ;ita nullum crime cam immanc,quod non fuftincat fc intend! uel inno/ ccntifTimis.ab iftiufmodi duntaxat Epifcopis* Scd quis innoxius,fi fatis fit accufaricFac ergo, ficut pro offidOjita pro uirili tua portionc,ut ali quando Sódcfenfio noftra in regno ueftrolegi pofTit, cum proftent illic paflim taminnumerac in nos,non legitimæ certe acaifationcs,fed ini/ probiflîinæ 8c malitiofiiTime calumniæ .Sed in manu Domini eft cor tuft, 8C omniu,is quocf cfficit omnia in omnibus, huncergo orabim’, ut donet tibi cum in hac caufa, turn in rebus om nibus,idinftituereSóperficcre,quodcedat,utiii gloriam Domini noftri Chrifti lefu, ita in rero primum Ecclefiae Chrfti, deinde amp;nbsp;Regis, 8C reg tii ueftri, quibus Dominus amp;nbsp;fofpitator noftei ita indies augcat fpiritum fuum,ut ucre ali quando prædarû illü titulû impleads

DEFENSIONIS DOCTRINAB Chriftian3e,aduerrus axioma catho lieu Roperd Epifeopi Abrincêfis,

ERRATA Q_V AB OBR BP SB/ runtjubi fingulas paginas,Riis figna/ ris numcrisjitacaftigabis.

t6	22diriffime	duriffimc
20	lUtcognofc.	cognofcac
22	10 euerterc	auerterc
2Î	2$ recepit	receperit
26	ï6dele,8C*
33	iSineoa	in eo fcol
46	22 neceffitas	neceffitates
47	V qualis qualis	qualis
ibidc	2oeluendi	eleuendi
Î9	u cultus	cultum
61	9 exulantes	exultantes
ibidc	ambiant	ambierint
63	22 fane argumcnto	fanemonenc
	12 fein	fed in
ibidé	13 poffint	poffit
ibidê	29 primum	preomun»
91	17 quodeó	quoeo
»3Î	Î demonftratutn	demonftratiuû