DI ALO
duo^cjuibus aliijuot Ecclcfie atholicæ Do gimti , Lutheritnorum ZT uerbif.cT fententijs roborantur , Autore loanne Hoff^meyflero Auguftiniifio Coh marien:
SEISTTE-Nri^. Pillar ij.
Hxreticos dgiMdifcarJü.Jnm^ Tot pariunt litcs,diri(^ bella ferunt, Vincuntur proprijf urfitni uiriius hofter, Atq; fuis teils ünpii turbd pcrit.
quot;Vcri fidesfupérdt,uiélrix Ecclefia regndtt Schifmattcos perdit niHiud pu^nit uiros^^
-ocr page 3-^MVLTIS
^lariß. ac 'ISlobili uiro D. (Ja^ ^olo l/'illin^cro ä Schonen^
berg loanncs incißcriis
(Jobnarie^
gt;s.a
fcptem , duffi me Uuangelium Qhrißi ^%^^-cathoJice -, et orthodoxe apudCJhartß. nieos ^dtnarietißs dcpra:dicafit£m hoßes ^cckftce tjoßra; cathoîicce, tam pub!i-(i)(luam priîiatim impudetifißimis ca-htnnijs, acßmoßis libdbs impeterent, lt;luotidif^ Videlicet noua conßngentes a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;men-
-ocr page 4-tticftdacia,lt;luibus me pijs meis audite* ' jE nó/Aï exofum redderent: dum inlt;luatiij fi ta/ia aperçut tllij(luos dixthoßci Ec* 11 difpenter co_^itabam,(lw ! c modü tandem illorum improbitattm 1 uul^o exponerc, lt;amp;nbsp;mcam innocentiam j gt;nbsp;tut ari polJèm,(^omam utro nbsp;nbsp;nbsp;d^ , i
uerfarij noßri nibilma^is ur^cbant,filt;* ( p am(^uecaufam non alia remagis coin* i h mcndabilcnijnoßram ucro malam ^ce* nbsp;nbsp;fi
re^ conarentur qiiam identidctn con* nbsp;nbsp;h
([uerendo me ipforum dogmata ( mi* hl, ut, ipfißlfo ia^abant, nee lecla amp;nbsp;J obidetiam non intelleéla jolereca- ' c lumniari, tandem id confilij cocpi,me nbsp;nbsp;nbsp;i
Çiillorumpugnantiafcrtpta,amp; anti-
loi^ias ederem, pofje ct ueme rdi^oms
caußm deßndere,^ illorum impuden , । tiam omnibus iudicandam proponere,
eonßrEjebam cr^o turn Dialo^orutn
I
-ocr page 5-habetjtatncn re ipja expertus ^^Qaborem hunc mcwn uiris Catholü ^^A^dcmippt/s (2^ do^aSj non impro-adhuc talibus proba» ‘. Ï~Iinc ^élum cß ut honeßiis uir, ^*lt;gt;/'lexandcr l^ueißcnhorn Ty-P^^faphiis Ingolßadicn. C d quo libel-interim ßepiß.petitiiSjfed rcpertits j ^onefl') me rogaret,ut ipCi mea pace Eiteret, illud qualecunque opufculum, * ^uumnullutnamphiis extaretj rußum ßiitypis recudere, Tgo uero, quum ^iam alij boni uiri me bac de reßepiits i^terpcllauerint, prtefertim cum pri-naaditio parutn diligenter eßet excusa,nolui obßare Typographi uolunta I tißd recqgnoui primam illamß:tu-tam meam, amp;nbsp;rurfum ut cum au^^a-tifl lederetur^annui, Sam igitur libel“
r.j . ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«*5
-ocr page 6-Ium ccrtc cxiguum^ quot;T, D, Clanß^' ttir^iufcribcndum duxi, ut ud ahlt;^uo modo^rati ammimci,crga^ Di aliiluod argu mcntüßgnißcarcm» M ul td enim ßtnt^ciuorum no mint ct tihi^tt tuii multas, nbsp;nbsp;magnasgratiasddito,
T^ohtn hic reßrrctlla ingcntia bcntßf cia,(lult;x Clar^etamphß,Mr,DAa‘ cob^ illingcrtis 'Pater tuns Rom, Impc.Thcfaurarüi^ Generalis Col» maricnÇibits meis charß.praßitit : net ilia, qua boneßiß, O* caßißäam Uh dua mater tua in eoßlem meos conciuts non ita pridem contulit, De qs (^cre necauCim,necuolo, qua in me D, huitss affines, cognati bis diel bits contulerunt^Certe tu, et Clarß^ tua fimdia primifuerunt, quimelicet ßcic,lt;l^ nomine pene incognitum hue exceperuntf
’ll ƒ fc
If.
If. è
i;
J
I i
utnicntcmj quam amieiß
^umaniß. traSlarunty t^^uc lie ^^ficiin mc cffc non ccßant. Qt^arc ß l^c minußluam Leuidenße munu -1‘^‘tlo, nbsp;nbsp;nbsp;ß), T » gratum {icio, nihtl
([uod amphi/i pctam. iScuj ccrtc ytm adntodumgratam faccrc Col ^lt;n'Kn:noßris, ft ipfirutn nomine et ti^ i ^het tuis conaborgr
atißcarü
^^^entutn Ubri, utethocdicam^dper^ ( ^^fteß^utnon opits fttmultis,Z^ pro^
uerbis illud expUcare^ Dialogoi^. rationemßcutusßm, (juce per .ß “^f^uidiueunditatis adßrre,^ Ic^o^
non nihil deleélare filet,. Perfoa ßnxi non admodum intra3:ctbi , , tum (Juod breuitati ßuducrim:, tunt (tilt;tm(i^uod Lutheranifmiis mihi ui» ^^tur eiußnodi res ejje , (^u,e homini ^on admodum arcum/ße^o plaoere pnmüfid diu probarinonpofiit^ inco^
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;X 4 ßdlti
-ocr page 8-jlantlam âoginatillarntn tum nouorum apcrui,ut ncmo non ui* deat (inamfutdthtis ratiotübiisnouato^ rcsilUnitanturj Uuriscluidcm appel* lationibus notaniaduerfarios ^fed boC non nbsp;nbsp;nbsp;£x proprijs ipßrum firiptis,
cciniopucßrantmibi nondum pro* ban dogmata lUorutn, (juce apudip[o^ autores adhuc incertaNee quam in quenquam dixi,ndïin óf u» tores nouorum dogmatum, quifumaia* tes ZT inßmates tn bane periculofatn nalJampellexeruntfiputant in gißratusfuosdi^um,quod in dogmatic flasdiciturjintelligatetiam in Impera toremjRegeSy 'Principes ZT Reßui bÎL Catholicos ZT Orthodoxas dt^ élum, quod dicitur in ßdei ac religionis noßraproßßoreSj Putamuscerte ea^ demßeditate pojjè feduci principem • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliquetHf
-ocr page 9-ilhputaut [cduci pajjc ^pcratorem^ rclujuos Chriflianior^ Catbohciß. Sed bo’C fati^^ I ^^pcrau (luiditn meisßcrtpfis ntmine fndcre.quontatu uero hoe impctrarc poßum, a^eßßecerit mihi (puod t^^ccaut pijs, Hocitaquc Glanßaiir, t'^^cluid c/l laboris tihidcdicatutu,ct lt;^°ftßcratum uolo , quod cupio lata Pfitc txcipias, me fîcut ha3:enus ‘^^ftmcndatum habeas , Deus Oph ^lt;tx. G^D.T, huiußjue totamfami^ in ßacroßn^laJuaßide nbsp;uetcri»
Jüc pietate^ac religione perpetuo
conßruet. Ratisbonce terii
«o, I $ 4
.S Catholici
■,Z\-_______
-ocr page 10-
Cdtholicf, ’ Author, LuthM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Salufex inimicisttoAns,etde
Hium,^uioderunt tKt,iM(£.K
-ocr page 11-in biSt
'Ecclefiæ authoritate I.Pag, Pontificatu Papæ
Miflae negono ingenerc • 2^
Vtraquefpede Sacrament! 43
' Diuorum Imaginibus ' t 4Ç J. JDiuorum intcrceflione, Sf in# uocatione
Diuorum reliquijs ' ' ' ÿi ConfeflTione Sacramentali Satisfaifïione^
Delecflu ciborum, amp;nbsp;ftatis ieiuîf nqs
Caclibatu Clericorinn • IVotisMqnafticis
t
S«ntentix.Patrum-(4e H^ticis
An—: nbsp;nbsp;nbsp;A » nbsp;(gt;i
Kartinus
i
-ocr page 12-in 'Pdg.ciS^
cniffitlUi Hi€reticiuit([ti^ uiéli/untfUiaut aßu,l£d mutua ßonc:Ctcut inter Sicbitnitas tcrBabiloni^ turris operarios, tioßro Teßamentoginter (.Arianos, JJonatßaSf 'Pelagianos.Scd 1^* da nouijj, üaßitate,pericrtint dßcnfiO’ ne. Ita utPidariusSan^lusuir,ßo* rietur in Itbro de Trinitate, Belluft ticereticorum, ejjè pacem Ecclß^-
E^hegius in Catechin ßno, ßlio.^.a»
Matrum orthoioxorum et Ecii cleßiaßdetnfequitor tu ^Et ßatis tutus cris,.
-ocr page 13- -ocr page 14- -ocr page 15- -ocr page 16- -ocr page 17-R IOANNIS ^^bFMElSTERl ^^ßwiani (Jolmaricn.Dialogorum li* primus^ quicßdc authoritatc
tationc^
Joannes CathoUcus, i a c Os
B V S Lutheranus.
O AN NES, MIRAî ri fads non pofliim , qua nam rarione Chriftus na=s uiculam fuam ( Ecclefiam 'JSi piJfo ) tammiiërè pennic: tar Audi bus amp;nbsp;procellis agitari: Cum nihilominus (^ïterm fericordiarumjdiciuclit,amp; deus tos ^'us confoladonisjamp;imprjs edam aliquant '*0 fc quam citiffimc placabilem redderc foleas I Scio quia iudicia Dei occu'ta effe pofTunt, t jjt inquit D, Auguftinus Jniufta elTe non poamp; '“nt ; Scio quia pcrpetuo non derelinqucc A fpon?
-ocr page 18-DIÂLOGÔR.VM fponfam faam quam preciofo.fanguinc fud redemit ac fanftificaun ; Scio tandem quii (pcciofior eft;, poft ancepa bciiü Triumphus. O. Er^f £c folec nonnunquam Ueus populi fui pee* caca per Philiftxos amp;nbsp;Holophernas amp;nbsp;Na* bugodonozora« emendare.’ uc cft oinni* pocens artifexpmpiorum maliciam in beek* nacfiiæ bonum,incç gloriatn fuam uercere plus ualecDeibonitas^quam cafus.I ACO* B V S. Qiiid teeummulTitas, ehoboneuiri Curfolitotriftior lt;nbsp;Qiiid fibi uoluncgcmicu* ói fufpiria tam alte petita, I O, Nefeio.lîc fo* ko. Videor ne tibi fubtriftis c'CæcutiSjUrcre fi placeqperfpieillis. IA C O. Bene fe res ha* bet,fi gemebundus etiam,amp;cum crifti aetur* bulento hoe iiuku tuo etiam ioeari polTis.Scd dic,ainabo dit,quid animo uoluebas me hue appropinquantc^Nifi enim me falluncom* nia,eftquod cibi bilem mouit.Nunquidcon* cionihuiusincerfuiftKI O A N. btiam:prjlt; ftabac non incerfuine,aut forlanaliqua ratio* neutileeft.I A C O B. Qu'fic- An non fa* tisfaeit ftomaclio tuo buangclifta nofter'An non egregie,ut omnia.lcripturasfèeatv I O* A N N b S. Vcrunq;,porro meum non cft cenfere,quis quiddicat.1 A. CO. Bona uerba quælb.Quaigiturcu ucilitateaudis Euangc* lium,fi nonèfl tibianimusp'mpps rcieAis,pia fcuiari C Curaccedis medicum, G illius iuxta praefcripcw uiucre nolueris ; lOAN, Egrcgié i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcilicet
i'll hr ?fï
fo 'll ïr k
k
h ti h it il li tl o
liber. I. » (cilicet.Qiud fi medi'corum turba me perdatï Hadtenus nonconuenit inter tuos medicos, tjuis morbus mecorripuerit,amp; hic fuadec fris gidum,altercalidum, hic offert, cjuod alius prohibet,aliusnegat,alius ait, aims delibes fandum cenfet.In hoc otnnesconfentiunt,rne dfe miferum.Nec defunt.qui morbo grauio? faremediaaddant. I AC Û.Teneoquid ues . lit. Difplicet tibi quod Ëuangelifta nofler, longcdiuerfa à ueftrisconcionatoribus pros uccari. poniqnimirum Euangelium Ôi Paulinas épis ftolas. Hæc concionatores ueftrijaut non ats 'tingüqauc fi attingunt/uis impuris glolïis, amp;nbsp;fomnijs fccdant amp;nbsp;confourcantjmo cæciilli duces Chriftum cuin mis miniitris cane amp;nbsp;îngucpeius oderunt.IOAN.Pro'be dixiftiî femnimirum acu tangens.En tibi herbam. lAC O. Sac intempeftiue me rides , quafï snte uiAoriam Triumphare uelim. Si mas le loquutUï fum ( ait Chriftus in hodierna concionc ) teftimonium pcrhibe de malo. Nunquid Euangclium poftponendum fue* fit.te iudice,anilibus fabulis lt;nbsp;I O A N. Imi pius fie nccefTe eft, cui hoc uel per fomniuna gt;n meneem uenerit. Chrifti uox eft : Eunces in mimdum uniuerfum prædicate Euange« i lium Omni creaturæ : Hoc qui prædicauerit, I tuna ego lubens amp;nbsp;audiam amp;nbsp;commendena
omnibus: IACO. Si tibitab's eftanimus, quakmucrb3pollicencur,n5poteft non tibi
À X ûline
-ocr page 20-DIALOGÖRVM fummc placere Euangclifta nofter,qui praftef cætcra,erthomodoÂ5),Hæbraicæ,urxcæ,amp; Lacinx linguarü periciffinp. Ncmini blâdif, accrrime inuehitur in Papam,amp; reliquam hu^ ius generis fecem.ßreuiter,uerus EuangelifU clt,qui prxcér Ëuangclium nihil polliceL Ex fiiis iomnijs nihil audisjed akerum £€ƒ€ uer« bum eil ChrilluSjPauluSjPecrus: Non Ibphh
üico more argumencatur, dicens, Arguicur primodècundo,et tertio. Sed Deus dicit,Chri flusdicit, Paulus teftatur. I O A N NE S. Non dubito quin muka polliceatur,fed fub« iiercor ne non omnia prxftarc polTit. Nam 11 pkira bona polliccri,rcm omnem abfoluit, facile rcIiAis ruis Euangeliftis ad noftros có^ cionatoresconcedesihij .n.iureiurando affirm mât lê prçter diuina nihil difturos^et me Hers dc^quicquid dicunt uel proponunt, Scriptura rum autoritacibus latis cómuniunt.Et, nc Sc hoe tecclemjonge alia a' meis Concionatori^ bus audies.quam ego hodie à tuo Euangclifta audierim JÄCOß V S. Die Ibdes^quid audi^ lit referenrem noftrum Euangeliftam i Vt Gc incellig^fn^poGGs ne audire sn non,eum qui prxdicamr, noua quxdam , amp;hatftcnus a' paucjsauditaproponere; 1 OANN E S. Lógeplura djxic quam ut paucis recitari poft ßc^Aade quod natura me non omnino tena^« cis mcmorix fînxerir. IACOB VS. Neepte a/lridum uolo^ucomninreciccs^fuffeceric uel
pau«
hl
'«1
»1
hl
hl /'i hl hl
fe
Ui
LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$
f’Hca audiiïe. IOAN NE S.Inrcr caetera quæ l’foponebat,admdncbatpopulum, ne fepa^ î'^ntur feduci uero et iijuo deo. Multos enim extarepfeiido Prophetas, ac popuH corai i’^ptorcs ,qui bland)s,amp; dulcibus fermos r'ousJmponuntfimplicibuSja Chrifto abdu •''nteg ad fîmulachra ilia muta^quît tamÉ Do j^'fiusomne» omniû imagines proliibuerit. ®'cenim ait Dominus: Non facies tibi fcul« !p''lc.: ScPfalmifta: Similesjnquit, fiant illis faciunt tatet huiufmodi multa coaccrua^» “^t.qualia memini me olim legere apud He« j^eruin, cuius libcUum no ita pridem Bafilea ( tio donauit■ IAC OBV S. Vides iä qu am 'ï’ihilcx propriocapitecominifcatur. Omnia 'Iliui difta.ucrbis utriufque T eftamenti cofir« •’’îta funt ; Sed dicito^Qiiid tibi uidetur lt;nbsp;af« P'nriris lOANNE S. Ah qui pofiemuel u« ■'ico digitulo in illius fententiam concederc, ^Um hoc ipfo die noftrum concionatorc au« 'iiuerim^de eadem re,propqnentem,et,me iui 'lice,piè docent?. lACOBVS. Opportune. d^aiddixitxNumdiuerfa à noftro Euangc* lifta?IOAN.Dubitas^IACOB.Etqui non PolTem dubitare,quando uel teipfo afterentc, lentencia noftri Euangeliftac^magnificis tefti« monijs probe munita fit, Neccredoquen« (Juam tarn cffrontera,qui diuerfum à Sacri« literis profiteri aufit.Neque enim praeßs hoc lcculum,poftquam puriot Euangelij do^hi^
A 9 na Potts
-ocr page 22-DIALOGORVW naPontifîciorîîimpuris decrensct Drecretîf libus fuccelTitjftipite» habet uel Trûco», ficuï Papiftis haftcnus uiRim fuie, inuenie» conté* ptumàPapiftis Rufticum ,qui ad ui^ueto nouit^quid habeant Sacra Biblia^pofutque muleis Theologis in hac palæftra præripere pa!mam,[ OÄN NË S. Suoiudicio icili* cetjNihil alTcro.fed tantum redto, quae tuus predicator^autfiita tibi placer, Euangelifta tu^jjdixerat hodic. Nec dubito qui Ruftici tui in finuJn humeris nbsp;nbsp;nbsp;in faccis icilicet multa
pofljnt ferre Biblia. Sedaudi, quæ ex noftri concionatoris iêrmone memoriæ comment darim.Hic poftj Sandi Euangclrj interpre* tationcm inter cætera amp;nbsp;hæc dicebat. Et tempus amp;nbsp;locus poftulanc , ut ferè fîngulis concionibus,hærcticis , qui undique uene* num iuumeuomere conantur.uias obitrii* am, uoibue contra illorum uerfutias prae* moncam. Nihil iUi non calumniantur^ctiam ca ipià. quæ Eccicfîa Sanda catholica , fa^ cro(ànâ:a efTe hadenus confefla eft, ut quæ ab Apoftolis ôc horum dodis ac Sandi» diieipulis obfèruanda accepit : Sacrofanda Eccle/îæ facramenta calumniantur, atquc ërophanant, illi quiæquiflîmi ÔCprudcnnfT. cclefîx Catholicît reformatorcs uideri amp;nbsp;aiidiri uolunr in uobis^Cxremonia» im« E’tatis aceufant, Milîæ fâcriffeium ido^ athaiH uocanr, Diuorum item
but
•in ’ï ''H lir quot;i
^1
51 lu ( S' U( fi fi t: d ( r c i f
« lt;nbsp;i
LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4
l’us bellum moucntjcontendentes , omnes 'n uniuerfum Imagines à Uco prohiberi, ) eo« omnes idololatras elTe , qui ucl fa^ 'dunt.ucl facientibus Imagines confcnci* quot;nc. Nec pudet illos tarn manifefti menda^«
Interim tarnen in fumma ueneratio» nç habent Effigies,amp; imagines Luthcri, Melanchthoms , lonæ , Pomerani , Zuinlt; Sbj, Oecolampadi], Ioannis Anabaptiftæ Monaftericn : Ioannis Hufs Pragenfis , amp;nbsp;äliorum noui Eua.ngcitj huius autorum. II« ^ud porró ego cum reliquis pii? cenfuerim ( cum iam recepta quaedam uulgo fine, fuapte natura non redolent pietatem, nt folum in eis quod nimium eft fubaccus I fid polfe uideatur , ficut eft quorundam i Ûiuorum ueneratio ÔC piifturarum crebri« ) non effe popularibus ftudijs obfiften= dum, non quin multo reftius fit figere in Chrifto cogitationum fummam, Sedquod leque ifta à fide noftra aliéna funt, amp;nbsp;non Sneunt omnes ad fublimiora ilia facile a« fiendere: Nec eft ullus locus in Biblijs.qui fidelicerintcrpretatus Ecclefiæ,quod quidem 3d Imagines artineqrefragetur : Scripturafa« yra non deteftatur , citra delccftum , omnes imagines. Exemplo nobis fint Serpena
æneus , Boues , Leones , Cherubim in Templo , amp;cetcra. nbsp;Multa Gc adducebac
concion^ior nofter ; fimul ctiam aduem
A 4 nbsp;nbsp;nbsp;amp;rios
-ocr page 24-DIALOGORVM
fariorum frigidas obieÆoncs diluens, argU* mencis ex Sacris Biblijs hauftis.Hismicacé« fonancia adiungebat fencencias. S. Patrutn. qui idem omnes,femper ctubiq; crediderunc, prædicarunt, arque Icripferunc. Quid mi Ia‘ cobe,hic tibi uidecur^An tu putas conciona* torem noftrum a uero fcopo aberraiTec’ Nun« quid amp;huius ucrba fuos habent facros fatel« lices:’ IACOB V S. Habent utiq?, Audiui argumenca^ôi rationesrfcripturas item . qux certc'refelIerenonpoITum. Vcrüfî adeiïec E« uangelifta nofter,forta(ÏÏ8 fua muniret^acob« ieAa tua dilueret, lOANNES . Perfuafum habeOjtuum Euangeliftam non foremutSad haec. Sed quid tu iudicabis, cum uterque fua (cripturis facris muniat cquot; lACOBVS. Ne« Icioquid fafturus fim,cumaudiam utrunc^ fuas partes defendere,amp; hoc xqualibus Ian« ceis^hoc eft tcftimonijs Santftorum Biblio« Em/. Ro. rum. Vtrac^ certc parscandem ftripturam ifetóf.ArcompIcAitur acueneratur, ftd de ftnfu ftri« bitrio. pturx pugn^ cü,Hoc icacf! apud me certum cft.non poffe utrunc^ uera dicerc,quando« quidem tarndiuerla dicunt.I O A N NES. Hoc abs te audirc gcftiebam. Væ illis qui di« cuntbonum malîi,ct malum bonû : ponen« tes diem tenebras.crtenebras diem qucmad« modum Dominus apud prophetäconquerif. Sed neftio quo hic tibi conftes,quü fatearis tc non intdJigerc,uter rede doceaqquu tn Ci non
con«
-ocr page 25-LIBER. ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y
WntemprOjCcrte neglefto Concionatore nos ftfo^ad Nouum ilium Euangcliftam concelTe •^SiCerte hactuadifcelRoncuiderisamp; noftrîî •^ondemnare. Nouum ucro ilium probare. ^oc certe non eft hominis iudicarc nclcientis, f^dpotius hominis réméré iudicantis. Sed ad •■tni ipfam:nam quæ ego hic dico, fcio re non polTe negate. IACOB V S.Qiiid igitur^Culs pîbimus ne tuum concionatorem, an Euan« gdiftam noftrum;Nonenim poflumus utrû« Hueucl probare uel reijccre. I O A N NE S. Ëgo meum non patiar condemnari,caufa8 o« ftenfurus fuo loco.I ACOB VS.Ergo ne me* tim condemnabis Et tarnen fua diftaamp;fta« futa teftimonijs utriufc^inftrumenti commq •'it.IOANNES. An neuerumeftquodiam dixi;Dix)fti te non intelligereuter inter hos duo» reóleucliniquctraftctfcripturas: S^tas^“*?'^' ’nen hicconfidcterpronuncias.nouum ilium tuüuere dicere^hoc nimirum deceptus quod ucrbislcripturæ ufûs fuit. Nolo autem te la« ’Mtjini lacobe.fcripturæuim iuxta.D.Hies gt;‘onymum,n5 elle in legendo.fèd in intelliges do.E't multi alienis plumis fc tegüt, Exuuiat Leonis.etiam cumanus Afinus interdum fos Iftinducre. lacflantamp;iurantquidem pfeudo Prophctæ.ut Lutherus ait,fc nihil quam glo« ham Dei.làlutem fratrum quçrere,(3f uerbum ^ei pure docere: fed reuera deprauant uerbîî
A detorquent ad alienum fenfum, ut hoc A J cogatur
-ocr page 26-DIALOGORVM
COgaturj'llis fonare quod ipfi fomnianc. IdeO fub nomin: Chriftijiia fomnia nendunt.fcien resapud iieros Chrtftianos non habere locü, nilïcjnod nomine amp;nbsp;teftimonio Chriftipro* ponitur. Et ut.quod uolo paucis abfoluain. Si ftarim pins eftËuangelifta,qui fua fcriptu* risornat.auctegitpotiuSjCurnon pari ratio* ne beatificamus Satanam^ Ipfe enim SatanaJ non dubitat congredi Chrifto,(S^ ipfum facris Iireri» non docerc.fed feducerc. Hec enim funt quae in medium adducit: Scriptum eft, Ange* . hsfuijmandauitdeteamp;c.E regione Chriftus H.BwIlw, ffjarn fg ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJludobijcicns;
eontn. Scriptum eft,inquit,Non tentabis dominum Amhip. tuum Deum. Quumiam uterc^ fua fcripturis Tratüj. I communiac,utri tu palmam concedensv I A* Mp,«. CO.Alteri.Sedcxtraiocum,Ratiodidat,pal mam Chnfto tribuendam , ut qui cum fit ue* ritas ipfa,mentiri nonpofRr.IOAN.uiJeote Chrifti authoritate premi, quo minus libere audeas pronüciare,Aliud itac]; par obijciam, quodfêiè diuinisliterisrutatur, amp;nbsp;tarnen ex utracÿ parte diuerfa docet. Ariani contendunt filium Dei non elTe eiufdem cum patre fubftas lolOreo» Chriftidifto frcti.Patermaiormeeft: hmp in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’'ædicant, Dcifilium Deo
_ p nbsp;nbsp;p^tri coequalem: fuam fententiam probantes
^Jjpon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefu di(^o: Ego amp;nbsp;pater unum
M Lutbt fumus.Sicpehgiani,ucOecolimp3diuadicic, aÜcgant.lMxfa(edl/èrmOHaWe in ore tup.
Onhodoxj
•’c •if tb, Cl tie A b’ fc, ’n 5' h C K gt;11 t; tr h d fr
liber. L t
^fthodoxi conrra : Sine me nibil poteftis *’ccre. Q_iiid iamtibi uidetur Vtri deccr« ”'8 coronam lt;nbsp;neuter fibi inhacconflidatio*
non uidetur Hercules . l A C O B. Or^i •hodoxorum parti. I O A N. Qita rationed ^Ur pcrmittis orthodoxis ,quod Arrianis, MPelagianisuitiouertis lt;IACOB. Qiiia Arriani uim faciunt Scripturis , quas Or^ fhodoxi dextre interprctaptur. lOAN. BttB, tfgo in hoc rci cardo uertitur , non quod id Gai. ^fripturis quis fua muniat , fed quomodo wp. ». 'puniac, ne iniuriam faciat fcripturæ , ne 3 Wero fenfu torqucat , regulam adaptans Ijpidi, cum diucrlum fadum oportuit. I pOB.Equidem nonrepuonaiierim.IOAN. Noiiigicurimponattibi Èuangelifta ille tu« •'Sjqiiia làcristeftimonrjs utitur.feduidcjqua ''îtione, quaue dexteritate utatur. Qiicmad« •nodum enim Satanjtaomnes infidèles Scri« pturâ traftanqficutOecolamp,admonuiqamp; (i^prauaie illam adducunqnon iuxta mentem in Jpiritus fandi, fcdiuxtafuas’ pirauas phantas Mattb. nas^quas conceperunt,uel inuidiamoti.nel in; cap. 4. ïni gloria, quo femel imbibitum errorcm ftabiliant . Attende item quod apud Vin« ctntium Lyrinenfem legimus . Soient nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
quit,Hæreticiplane,amp;uehementerqiiidem, . , Scripturis facrisutimâ uideas cos uolarcpcr •■ngula quçcÇlegis uolumina, per Mofi, pefWJfMa ^«gnorûlibrosjper Pfalnios,pçr Apoftolos,
per rr/î.
-ocr page 28-DIALOGOR.VM
perEuangelia ,pcr Prophetas. Siueenimî* pud ftios,fiue apud alienos,fiue priuatim,fiue publice.fi'uein (èrmonibus,fiuein libris.nihil unquam pene de fuo profcrunt,quod nonctia fcipturç uerbis adumbrareconentur.Sedtaiv
'»h
to occukius fub dininæ legis umbraculis lat« tanc.Sciuntenim fætorcs fuos nulli fcrècito placiraros^fi nudi,amp; fîmplice» exhalentur.atis que idcirco cos carlcfti eloquio,ucluc quodani aromate afpergunt.Itacç faciunt quodhij fo;» Icnt,qui paruulis aufteraquædam tempcratus ri pocula,priu» ora melk circumlinunt, ut ins cauta ætas , cum dulcedinem præfenferir, amaritudinc non rcformidet. Hadenu» Vins cenrius.Audi amp;ipfum Lutherum dicentem. JnGit. Nullus hærericusuenitfubtituloerrorisccSa cap. i. nbsp;nbsp;nbsp;f nnç. Nec diabolus ipfe uenit ut diabolus.etc.
h IH) l'’ .'gt;1
:to
t», 't, î’ !k.
* Nonitacf: absre Cnriftus dixit. Attcnditeà faills Prophetisqui ueniunt ad uos in ucftk mentis ouium,amp;c. Adde quod Hçretici quafs dam lcripturas probant, ut Hieronymus ait, Jn Antot quafdâ reprobant,defecatacupientesuinapo tare,cCin Tandis fcripturis nihil turbidumfît atcç cçnofum,lèd totîî de fuperiori fonte purif fîmum. Qualis cenfor librorum JBibliæ.W. Lutherus lît.ipfiusproemiain Biblia Gtisar# guût. Et exculâtquidcm hune Bucerus in Dis (putatione Berncnfi, fie tarnen ut nemo non fcitclllgac Bucerû fuammô illius caufam agea re,Ergo
quot;a fa
LIBER. L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7
’’iErgo,ut Tertulliani utar uerbis, i'n Difpus Mocum Hærcticis^nô adfcripcurasprouo- Df prlt;lt; Mumeft^ncqueinhisconftituendumcertas fcri^, qt quot;■'n^quibus aucnullaaucincerta Vidoria eil, aduerjut ’^tparum cerca:Halt;ftenus ille. Necabhorret ’^nuiusfëncenciajræneus dicens: Sicucqu'.s
mixtum gipfum dans pro lafte,kducat ' , P^ffimilitudinemcoloriSjita amp;Hæreciciim- * Ponunc fidelibus fimilibus uerborum ,cuni Wftimanturlîmilia Catholicis dicere. Etfos if» Apolo |'nthuiufmodiuulp£8,aicidemautor alibi^ad ge.cap. J’ibcre fuis fabulis, fide digna^ut figmentum Jlorum non iineccfte effe uideatur.Quid proj ^ibetamp; Tertullianum rurfus adducere,cQait.
I Omnia aduerfus ueritacem, deipfa ucritatc ^onftrufta iunt. Cæcerum ne tibi moleftus ^mjainreceptui canam.Exiftimo enim iam ■'’teuicifieConcionatoribus nonideo tantü
ffcdendum, quiadifti» fuis fidem facereco« JanturScipturis Sacris.ied oporterc aliud cfs l*.quo probcmus ipiritusjUtrum ex Dcofint. lACO. Multa tu quidcm egrcgie,quibus re^ iludarinon poiTum.Velim tarnen ab« tcfcir« Gmodo citra impudentiam fieri poiTit^qua i'äm ratione Euangcliftis noftrisjanta fit cu« faamp;fcripturas, etfcripturæ loca tarn anxie ’dducere,cum tuoiudicio, hac diligentia pa« ^m apud fideles promouere poffint. IO AN. Huius reirationem accipe, uel ipfis fybil« 'inisliteris certiorem, dolus HjeKticorun»
tue
-ocr page 30-DIALOGOR.VM
hic eft,primo omnium ftulcæ plebcculæ per« fuadereccrtiftimamuiiftoriam in adducendis S. Scripcuræ ccftirnOnrjs confiftere.necjEcs clefiae iudicium audicndum. 1A C O. Quaß fcilicec non f ep i iK iudicium déférant Hcclclijs: non cjüidem Romanis, ied fuisjioc efteis,qui Euangelio Chrifti addifti func,amp; can$ fpiri? tualcs de eo iudicare poflunt. i O A N. Hoc nonjgnorabant; pofTunt cnim Euangcliftæ ' fine fuo magno periculo Ecclefqs fuisjioc eft populo ftulcc creduio iudicium deferre.Nani talcs diicipuli , amp;nbsp;quibus hæc Euangelitj li« bcrtas placer, non facile condemnabunt fiios Antefignanos. Sed de uera ChriftiEcclelia lo quor, ciii deferendum iudicium eft, amp;quam tancopere condemnant ueftri Euangeliftæ. Hincilkid Auguftini, Euangelio non crede« rem, nifime Ecclefiae commouerec authori^ ras , locum non habet, fed Zuinglij para« Articu I doxum illi diuerfum . Hoc cum apudcre« ‘ dulam,(Slt;: nouitatis ftudiofam plebem euicc« rint( foüta fcilicec modeftia)tum corradunc undicç tcftimonia,quacuncj! tandem poffunt opporrunitate.ne dicam aftutia,licq? tandem uulgo fidem faciunt. Et noftri Concionatoi res, fateor ingenucjin hoc plus æquo ueftro» Euangeliftasimitantur, utile paribus armi« cum hofte congrediantur,nec^ tarnen hoc fa» ciunt quafihis tantum armis uiftoriam 5î triumphijin ßbi polliceancur, cum longa
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud
-ocr page 31-tîBER. T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
^gt;ud illis fit Lydius^quoddiciturjapis, I A« ^OB. Et 11 iam cuiceris contionacoribus quot;On idco tantum credendum quod Scriptu« f’’ lua tueantiir dicta(facile autc me incrinem quot;incere poterisifed fi tibi res foret cum noltro ^iiangelifta,plus fudandum) tarnen aliud eft, 9^’0 fibi Euangeiifta nofter fidem facit.
N. Forte bafta iuncea.IACO.Nequa* ^uam^Telumfplendenti Lancea ferro. Etia» quot;''lüjteloq: animus potentior omni. lOAN. QuemCadmum hic nobis referte I AC O B. Qliafi Ici 1 icer Luthcrus talibus armss non pro [nauerit capricornum illû, Empfcrum puto. Co«lrJ Vcrfamur in Theologorum palçftra,oporcet Emferiit Jfgo ilia omnia mylticè intelligi. Eltapud Pîuliim inuenire^Galeam^Scutum, Loricam, GlaJium,amp; reliquam Chriftiani milicis Pano pliain.IOAN. Candida de nigris, amp;nbsp;de cam dcntibus atra fie faccre poteris. Sed faceiïant ^æc.Dic porrd quibus armis utatur Euange« ^'ftatuus.demptis SacrisBiblqs. l AC OB. Quibus deberct uti^uino uendibili non efto* pus fufpcnfa hædera, Euangeiifta nofter, fana eft uicç,ieiunat,orat,elcmolynas elar S’tur.nec minus pictatem uita, quarnexemss plopromouer. IO A N.Rara auis in terris. Tibi ergo pcrfuafum eft, ilia eiïeueræ doflrits quot;æuerateftimoniaJACO.Pianc perfuaftim. (-hriftusenim difeipulis luis dixit.Nemo ae Mit lucernam amp;c. Vos eftis lux mundi»
-ocr page 32-DIALOGOKVM
Sicliiceaclux ueftra:quæ omnia admoncnC Euange'iftaSjUt uitæ puritatc,doftnnæ refpó deant.1 O A N N E S.lï.efte,admones. Sunt quidem piecatis opera, reftimonia doftrinx (anje^cd oportet ut primo omnium dodrina ftna Ht. Audi Chriftum dicenté;Super Cathe dram Moyfi federunt Scribæ, amp;nbsp;Pharifæi, Qusc dicunc facite,quæ autem faciunc, nolite faccrc. Dicunt entm amp;non faciunt. Vide» quia citra bonorum opcrum teftimonia Chrii ftus iubet Pharifçoruin doArinam audire. Po left igitur dodrina ueraefle amp;nbsp;hsec eflepof* funt citra bonam dodrinam^Nunquid ludæ proditorinoncredertdum cft^ctiamfi dixerit pænitentiam agite lt;Si crédité Euangelioç’ Ad^ junge his quodopera illa,quæ enumeras^non funt bona facientijUifî bono animo fiant. Sed noniuuathoc loci Hypocrilîmamp;PharifaiC» mum traducere.Quid igituriam euiciftidA’ COB VS.Hoc quod Paulus, quandodicit. Oportet E pifeopum clTe irreprfhenfibilem,cc habere bonum teftimonium eciam ab his qui forisfunt.lOANNES. Accipio,Conciona tor omnibus modi» debet Ie præberebono^ rum operum exemplar. Neque tarnen fufficia entia teftimonia funt, ut ipn in omnibus fide habeam. IACOB V S.Qui fitCDic aperte, us trumbona opera teftentur Concionatoren» Hæreticum,an Catholicumlt;lOANNES. Neutrum» NctÿcniiQ idco quis Hjredcus eft.
-ocr page 33-• 'LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f
J’JÎa male uiuit(aliud enim eft Hærctîcum eß Mliud peccatorem )nequequis idcoCathos ^us cenfendus,quia ieiunat, prccatur, pau=: ptribus infèruitjamp;c.Euangelium huius teftc Miuimus. An non Icgimus apud Diuum Hieronymumhæc ucrba lt;nbsp;leiunac Manis ÿcusjnquit, amp;nbsp;multi Hærctici ,maximecÿ ^ncratitæ quorum princcps Tatianus eft, ^‘*?**» ^dhociciuniuin faturitateamp;ebrictatc pelus 1« Catet 'ft.HacïenusHiero.D.item Erafmus Rotci^chif^, 'od.ManicheorumJnquit.prodigiofanarra gt;urabftinentia,atque eciam continentia. Os te afpernantur Ebionicæjiugiter oranc PfaU l'anijndcfercis locisuiuebant Antropomorf phitæjCanabsfis tcgebantur, ieiunijs, laboris l’Us amp;nbsp;Chameunijs maccrabant carncm, Summa.fi uitæ pietas fufficicnti teftimonio ‘ft.utalicui crcdamuSjCurnon omnia pari calculo probamus^quçTcrtullianuSjCypriaf gt;'u«,Hilarius,Irenæus, ueletiam dodillimu« , Origcnes habcnt lt;nbsp;Nam cos fuifle pietatis ftudiofilTimoSjncmo infîcias ibit, Diffîmulo, tjuod amp;nbsp;paucis delibaueram, quod noftrum non eft iudicare ueram pietatem,quæ alis tjuando quæftus potius dici mcretur.quam pittas. Ncquc cnim ftatim qui iciunat , ait AirtcrJ Hieronymus, Dco iciunat : aut cxtendcns , pauperimanum,deofœnerat.Vicinafuntu{i ' tia uirtutibus. lAC O. EdifTerc obfccro paucis,quidnaminuniuerfumdc uit» puris
B Ute
-ocr page 34-lt; DIALOCORVM
cate Ecclcfiaftis fendcndum fir. löAf^. , Acquiorc animo efto,iuuabicliæc atrigifleè kçi Concionacoris Cacholici integra uita piiirP Jiç mum ponderis addit DoftrinæjUita uero dil* “ii Ibluca, faniam illius iiaud parum dénigrât;
amp; aliquando Ctiam uitam fnbditorum coiü rumpere folecjn Jioc tanicn toierabilis uidc^ fa tur^quodipiequantumuis impie uitiens , tass iHt jnen ad uitæ puritatem alios bortatiir. Necp unqnâm poterie tantum corrumpere imptira hi fua uica^quantum Schifinaticus K ^Tctica do^ ’•o ftrina. Hçc enim fc palliare iioujC, lila uero Itatim le prodit qualis fit. Porto Hærcticu» quot;n quo incegrior uixerit.eo nocentior crir. Oui!* fit na liquidem pelleceAjs.rapacctn occuiitLui 'fit pum.At pclTima uita Hæretieo dérobât IJti dcnijgitur lîcut m-ala conuerfatioex Gidio^ {fit lico non facit Haercticumdta bona coniierfa^ te no exhærctico non facie Catholieum. Ha^ bes iam paucisquid fiipcrfiacrefentianijlu te filubce Augufiinum lege de Bapeif. parmi' *. lorum contra Donariftaslib.4. Cap. iS. fu^s t't per hoc nigotio difputantem ; IA C O. Ce« do tibi palmam,tamcnhoc ipfum per omnia fî; lacra tc obteftans , fic mecum conféras , ut fç non minus pic inftrucîus, quam ftrenue uia , (^u j dilcedam. Qiiod fier , li me non edarf I fi uerisquibus rationibus conuincas ueltram nbsp;nbsp;h'
doArinam elTe fanamatej; Carholicam, Ha« nbsp;nbsp;gt;1
bebis me dilcipulum docilem 3c auditorem , h
bcticfl h
-ocr page 35-LIBER, r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO
l’Wîuolum. Nunquain intcrrumpam fers quot;•ones tuos IOAN. Qjii fie lt;nbsp;Sine uices; familiare ac amicum colloquium ï Si qua *’fmeis (ermonibus diluere poteris , audas '^trobqcc.I AC O. Placet,agejncipe tuaa pîrces tucari,Primus ceinterpello^ac abs re quot;itdligcre cupio, ubi nam ucram lcripturæ Sânâæ intcrprccationcm inuenire polTim ‘i kmenim fatis probacum eft in fuperioribus, lonrcferrequas Scripturas quis adducat,fcd lt;l'Jam commode. IOAN. In hoc ni fallor oninesconfentiuntjapud Ecclelîam.quae fpis ’ituSanfto rc2icur,quæcolumna ucritatisdiî '^itur,ucram elîejamp;inueniri Scripturarum ins j’frprecationejTij ac inrclligentiam. Scripturä ( fiquidem ftripturis interpretari, non uidetur fcrtilTima Regula; utracp cerrè pars clamac Ëuangelium Euangelium , ÔC pençs fe com tendit; elTe Scripturæ germanum fenfum. lACO. Htcc quæ dicis facile admiferim, quot;t qua? faciis literis omnino conftntanca ftintj Sed Ó bone,quam dabis mihi Eccles fiam cquot; Vbi ilia Ecclefia , quæ Scripturas tede interpretari docet lt;nbsp;Num Romanam omnium malorum cloacam, Hæc profefto eft impudentia Pontificiovum^ ut Bullinge; tiuerbis utar,ut Serpturæ iudicem impOs nant hominem.Qliancp enim obfjeiant^Spiri tualcm omnia iudicarcjd tame quod fcqiiif, hoaddunt^ipfeuero a' neminciudicat. Deinde
B 3 non
-ocr page 36-DIALOGORVM non cxpcndunt,quod Spiricualis non eft,qui fpiritus dci dono non ducitur,ec quodille per ipiritum ad præfcriptum facrarum litcraruin omnia exigir,ut iarn ipfam fciiptura Sandi Spiritus inftinélum agnoftat,omnium huma narum funftionum elTe rcgulam,Spiritum iu Eraf. Ca^ dicem. Et hærecici bucds etiam crepancibus tecbif. 4.. iatftantfe habere fc’cclcfiam. In tali ergo reru ftacu lîngulis'acclainantibustNô iftic,fed hic cftChrittuszQuo fignodignoft.mus unicain jllam Chrifti Columbam iIOAN. Meoiii' dicio nos ad Eccleham pcrtinemus, amp;nbsp;noftri concionatoresfcripcuras orthodoxe tradSt, lA.Egodiucrfumarbitror.IO. Tii tuo, fiita uifum eft,utitor iudicio.Ego porró,cum con* tcmplor authorcs.quorum ueftigijs nosinhfi remiis,non patior me iiel latumculmum ab Ecclcfia mea moueri.I ACO.Qiios authorcs mihi narras.l O A N.Petrum,ciiicomi(racft Ecelefia,Paukim,iSihuiuscoapoftolos, quos apoftolus dicit â Chrifto datos, ad confumaa tioncmfanftorS,inopus minifteri^.inædifica tionc corporis ChriitizIA.Scilicet,fimileqd amp;nbsp;Haeretici praerexere polTunt.Nofti opinor, Nicolaitarü pcftilcnriirimâhærcfiiTi,(èaEuâ! gélifia lohânes tcftaî illâ proditâ a Nicolao, qui fuicunus ex feptcilHsDiaconibus,quo» Lucas feribit fuifte uiros boni teftimonrj.pk^ nos item fàpientia amp;nbsp;Spiritu fando, Sunt amp;, Hieronymo tefte,Caiani,qui Cayn et ludam coleiw
-ocr page 37-LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
toicntcs diccbanc illlî clTe fortiffimæ uirtutis, l’une pio confilioprodidifTeChfiTi^quod fcis* ■■ftquanrviboni eflxtillinc profeAiiriim orbi. Numamp;huiufinodihaerclès.qiios Apoi'tolo ftDiacono acceptas ferimus^agnolciris ct ad^ ''iirnns.-lO.Eodcm calcuio ,quo JJ.Petri trk ■'Snegationena.Ncque.n.hanc loÄrinä *nur,quia Peeri elLfedquia nouims» Perrum ct slios Apoftolos,eam a Chrifto didicilTe , Et huius dodrinehabemus poft Apoftolos cxw ®io« Doftores ct Martyres.qiii ctia rairaculis dari extiterunt.IA.Hoc tclüet hçreticiin uos •■«orquere poiïiinqSi fanAi patres uobis pro* bantur,utquid nó omnia illorum ftripta acs dpitii^Scio Tertulliani, Cypriani,Origeni8 iió omnia probabitis.IO. Verum cft,cthuius fationé non ita multo poft audics.Si diftenti^ ’■fjUtD.Eraftnus ait,a rcccptis authoribus ali Libro ’’ubi.contumelia eft,quis uneç fcripfit, qui n6 pifto, igt;. Slicubi diftëntiat à ceteris. Et Bucerus alibi aJ Mlt;tr* 3’tfe no uidifte uneç unum par hominû,quod P«r omnia eadem ftntiret,etiâ in Sacris. IA.
Sicopinor,nee martyrium, tibi uel tuis pa= frocinabitur in hoe negotie.Et Daemon raar ^yr eft diâ Chrifto occinittQuid nobis rei tes turn eft lefu Nazarcnelt; Venifti ante tempus perderenos. Celebris itc Augu.Icntentia eft, pua dicinPæna nonfacitraartyrera, fed caus b-Habet fiquidcm.et Satanas fuos martyres.
hiijtj) hæredci fere fua improbitate per* B f crahune
-ocr page 38-LtTgt; 4 Epift.t.
DIALOGORVM percrahtint orthodoxes ad fui defcnfionc.Cc, terü tu audi quid Cyprianus S.Martyrliteris tradidcrit. Si quis occifusj'nquiqpropter no-meChriih fueritextraecclefiâcôltitutus/t a charitatc accp ab imitate diuilus, coronari in morte no poterit. Hue pertinetquod Tcrtulli. de Praxen feribit dices; Praxcas de iacfratione martyrrj inflaty.ob fol um et fimplexetbreue carccris tædium,quando,amp; fî corpus fuum tradidÜTet exurendum .nihil profecilTct, dilt* «fbonem Deinen habens , cuius charifmata quoc^ expugnauit. Hadenus illc. Nihil igituf martyrium uobis patrocinabitur. Idem ftatui de miraculis:ApiidMatheülegimus. Domi« nenonneinnominetuo prophetauimus.uir# fûtes multas fecimus amp;c,btitcrum. Surgent pfèudoprophetç et pfeudo Chrifti, et dabiint ligna et prodigia.ita ut in errorc ducanî.fi fiei ri poiret.ctiäcIefti.Qiiidigiturcuiceris.uides. HocnimirücftHerculiclauäe' manibus cri« pere.IO.Vel Andabatarum more pugnarc. Noftra fides non folü Martyrio.uel Miracu# Jis nititurfunttarnen ethec fidei teftimonia, quibus (1 cætera addideris.uidebisquidnof« fint. Hoc certo conftaqoptimos illos fuilfeui« ros,er Icicntiæ nô pccnitende.qui nouerût qd feclandüquid fugiendum.Etfiquando.quod Inimanumclr.fillam opinionc conceperunt quidâ ex fis,ab alrjsadmoniti.non pertinaci« ter rdudatilut.Hacratione Diuus Augufti,
-ocr page 39-LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
^DiuusH cronymus Cyprianû martyrenj txcuianc ec pic ’xcufanc. iA.Efto Eine pic cx^ cufajcrinc pij piiim ( nam hac dc rc,cuin hu;« manum fit nihil in humani» lïc ex oitit •gt;1 parte beatum, non cpnccndcriin ) ramen iniruin eiLqnum uos'tam niiris tnodis oftens datia Ëccleliamjquarehoc ipfuni non potitis ptjsoperibusdeinonitrctis^Quicnim cuniiiU tus ram apud uos^quarnapndnosïQuacecs ddïxfacics^lO.Fareorhinufmodircrum ciu j mukus.uc Erafini utar uerbis, qualeshodie ■« uiJemuspmmoperpecimurjiullusopinor tccleliæcrepunJijs^ad hoc ulque temporis,^*?’ 3utiiidic^autlcgitjautaudiuit. Ecoptandum tpiidem perpetuis uotis.iic nihil fic in Ecclefia ïiponiaChrifll, quod oculos fponfi offender fspoffïCjScdhocuocum noneritefficax, dos i tier Deus fine iinpofucrit mundo. Interim ha» tiebinaus pifccs bonos er malos,uirgines prus dentes et latuas.feruos frugi er pigros.Triticu deiiiq; et paleas. Hoe auc ueli nö excidat,quod ßtpraoftedim5gt;,uitia qdcconftituere peccaco fqnóauté Hçreticû.Ecfi Luthero credimua. Ad I heceftucrbidiuinipcculiaris indo!es,etnatusgt;nxn. À fSjUtnônifi à paueilTimisfulcipiaturdeuotif. plurirnorn uero inlèftarionictjudcliirimc Cem perexpofitum fit.IA.Hem opportune. Si ui-ha non conftituunt hæreticum(putadilcipuî Joiumimpurauita.ctpoenicere nefcia^utquid fgoquidâ exueftris perpetuo nobii obijcinc
B 4 8c cons
-ocr page 40-DIALOGOR.VM
Ec concionatorum amp;nbsp;fubditorum pent Ethf nicam conuerfacionem.IO.Non omncs hoc obrjciunc ( inhocrcftedicis ) fed quidaro, qui fcilicec ipfi uiderenolunt,Manticçquidin tergo eft. V t tarnen amp;nbsp;hos quantumuis im« portunos excufem, Vobis non fufficit Chri« ftianorum uetus appellatio,nifi Apoftoliciamp; Euangcliciuoccmini. Ec non uulc LutheruJ quenquam de affionibus fuis admodS anxiö ApuJ E’ Siquidem ad falucé etçcernitatem promei rtiChb E’ ’■endam.fidem ÔC fanguinem Chrifti fuflFicere, 'n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lafeiuiant igicur homincs( hçc ante nos Cj«
't;
lÏ tic di
hi
PV*®* ’^’•JjusCalcagninut cöqueftuscft)obfonct,pcr3 græcentur,in uencrcm,inc3edes,in rapinas.ue iubec,ferantur,Paratum tarnen rjs cxlS^para« ta immortalitas^fi fides inconcufia maneat, amp;nbsp;in fanguine Chrifti fpes certa refiftat. Por« ro ueftra profeffio aliam conuerûtionÊ po« ftularc uiaetur. Sed nolo nodum, quod dici« turjn ftirpo quçrere.I A. Neqj tarnen equutn fueritin argumentum Hærefis arripere,quod noftri Euangeliftæ parum fruäus faciunt, fuis quantumuis importunis uociferationi« bus, IOAN NE S. Vere dicis, Agricola eft qui feminarc quidem poteft , fingulo« tollere lapides eradicate fuapte fponte ena« Icentes fpinas non item. Paulus plantat, Apollo rigat , Dei folius eft incrementutn dare.Hæc igitur omnia hatftenus enumeraca, non arguunc uet H^reüciun« uel Catholicumr
ht lat h: N til te 'It hl
tt Ie dl d, t3 ld
Vndc
-ocr page 41-liber I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B
^nde inirum eft, cut uobis tam cgregie plas ftatisïScd uerum eft^quod Apoftolus dicir, Scien[ia,inquicsJnflat;hjc crgo^amp; uobis ims IPofuit. Experiuntur enim aliquot ueftrum, ’iwncunri ingenio polkant, quantum cogni j Pone Linguarum multos Catholicos excel* lät. Vtigitur amp;nbsp;fuam fcientiani mundo uen* Pitent.uel noua quçdam Dogmata commis ’’■fcunturjUel ucteres Hærefes exufcitant.I A* Cob,Scilicetjhiclatet anguis in herbis. Er* SO, teiudice,donum illud Icicntiejntelledus, 8flinguarum,donum inquam,illud fpiritus linfti facit Hæreticot^Sicprofedo foletodi* »m cxcæcare indicia hominum,ut quod huie ‘audi,ali) uituperio detur^O ignorantiæ amp;nbsp;igs nauiæ patronos.IOAN.Bona uerba quaeto. Non dixi,eruditionem uel linguarum cognis rioncm,hærefcos eiTe fcminarium:Sed rum he ftfes oriri,quum illis plus fiditur^amp;q^uum fibi Quidam de illis plus æquo placent. Exemplo »obis fit dodilt ille Ädamantius Origenes, V- Lyrii tuius familiam eruditionc dicebant.Hie por* fjcrt. fo.ut quidam admonuit^dum gratia Dei info Itntiu» abutitur,dum ingenio luo nimium ins ^ulgetjfibic^ nimium tribuit,cum paruipen* Pitantiquam Chriftianxreltóonis fimplicis , • 'atem, dumfe cæteris plus lapere præfumit, wbito 5 ucteri religione,in nouam prohanita ßdecidit,non citra maximam Chriftianae
ïGac iafturam.Sed hanc prophanirateœ B ; uel
-ocr page 42-DIALOGORVM
«cl ctiam iaAuram^non fecimus accqjtamcrU ditioni ( quandoquidem barbarus quifpiaw Hærericus edam peftilendora polTït^fêd abugt; fui. Si enim fola eruditio Haerccicum facit,cur non pan ccnfùradamnamus Hieronymuffl, Cyprianuin^AuguftinGjChryfoftoiTiunnjeK' Habccquidem hcclefia Petrum pifcatorcnij fed non delticuitur Paulo doftore amp;nbsp;phariQo amp;nbsp;Legilpcrito. Nee quilquam negate poteft, I» i.Cot, confîrmacoiâ,ucBullingcri uerbis utar.Euä*
'ff
t'-'
“«(j fib. (bft ''?i
*• gelio in orbe,doAifrimos quofef accelTifle uc# ritad Euägelicf.Primüquidc palfores nunci* ant Chriftum efle natum. Deinde uero faluta* tum muneribus accedunt Magi,fiue Orientis fophi.Erudido igitur,^ bona amp;nbsp;mala eft,iu# xta quod polTeflbrc inuenerit. Obfcrua niliilo
»o k ;
9^°*^ Dinus Hieronymus dielt. Nullü pofTc hærcfîm ftruere,nifi qui ardentis ingeni} e[i,öi habet dona nature quç a Deo arlt; rince funt creata. lACO.Mirorqua tandem radone,quibus item argumentis mihioften!» furus fis uerum 3c cercam Scopum,quodileers nere liceat Catholicum ab Heredco.lOAN. An nonhoclicebità tuis Euangeliftispetere quos innumeros habeds'' IAGO. A quibusd
Ar
ƒ4 nomi*' IOAN. Qjiibustuto fiderepolTis . Habes 04, Lutherum,Zuinglium,Carloftadium, Oeco*
Jampium, Bucerum, Zellium, Stoplcrium, j Mochlerium, Ëbcrlinum, Kutzium, Ylium, ) Zuickium,ßJ4ureriü,Schncphiuni, MeyiUö. j
Brencium»
-ocr page 43-LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M •
^ffncium, Hcrserium, Otcriuin. HafGum, pällerium, Kolbium SchuarczinannumoiSJ ^nopperdellingiumjamp; rcliquam huius gencj ^■sfeccm.Suntamp;alia^doóïorum tuorum no-I'l'nadi modo nomina kinrjamp; non porius noï ’’’inum portenta, ipfo pcnè rimenda fono. 'ACO.Ncfcio quibus iam ruco fidvre pofirn, Scdlieus tu ,cur mihi recenics Prodigiofa^nt (dbiuidentur, nomina Nunquid amp;nbsp;hæctibi ffftanturHærecicum lOAN.Nonfic me 'xiftimes delipcre^uthoc putem. Sed fufpc? ’^urn cft^quoldam ucftrum fibi noua fingere, ^nominaamp; cognomina,quibus uulgoin« ■'ocefcannimmo.utucrius lcquar,qiubus an« •c aftam uitâ obliterét. Adde^quod quofiiam quot;idcmuï enaenricis Titulisamp; nominibusue^ •'enum fuumjibros dico fuos, orbi obtrudes ff-Cui nó notilTiinum eftquod Lutlierus alis tidicit.Miferi homines inquiensjionfunt co tcntifuüuirus proprijs dó tam infinitis hbrisjji^jjj ^ijarfiflejnifi amp;nbsp;alienos libros^co ueneno illico Pcrdât.Hadcnusillc.SincgotiûDeiagüt, ut Pomerani near uerhis,quid opus cft,iRis emé-^** Epijlo dicatis etemftitis fufFragrj8^15uidcrn5gt; operaCoe# Atetii Felinglufti lonj.Chariji Cogelr),Aricin4 D». ßfelToris iraremûdy.LsfidoaaüdiXautholdij 'acco myriades palquillorîï. ctc.Orcpora.De« dpies alios uerbis(ur ille ait)uultuq; benigno. NSinihiiânotusdiffimulatprcris. Sed ad rê utnplicif,rarü,urpercgrinû ucl afcititiû nomÇ,
Uelcognoa
-ocr page 44-DI ALOGORVM uel cognomen nemini præiudicare debet: po« teft tarnen connngere cafus, ut paucis actigp 1. m'js.qui'id nominis porro dcnigret.Acmult olim Cyprianum Caprianum. Chnftianos Chreftianos uelGallileos nominabant,nuUo tarnen horum apud pios præiudicio.IACO. Quifquis impiam fraudem proximo feceric,il IÛ ego nolim excufare. Sed nunquid anteada uita teftari poteft quempiam,eflc Hçre^culTl^ An/rtÄrf IOAN. Amens fit oportet,qui hoc affirmas re aufit.Quis enim pœnitendæ prçfentiffiinîî pharmacum alicui denegabitvPotens eff Des US cum,qui ceciderat, rurfum erigere.Pfalmi, quos Dauid à perpetrato adulterio copofuit, non fiint adfiridioris authoncatis, qua quos ante compofuerat, pledrifq; confonantibus fuauiter cccinerat.Pifcatura Petrgnon præius dicac Apoftolatui.Ex perfecutore uas eledio« nis,amp;doAor gentium efficitur SauJus.Exfu« re Oneiymojndcfeirut apoftoli prodicfamu^ lut. D.Äuguftinus non audit fibi improperai riftultam Manicheorum hærefim. Necobs feurum eft.quis uel Cyprianus,uel Chryfofto musjUel Ambrofius merit. Hine conftat ante aftam uitam,infirmum,ne dicam nullum effe haerefcos argumentum:modo is,qui male uu xerat.fit iuxta Euangeliiîjumbis præcindis, amp;habcat lucernâardentem in manibus fuis, hoc eft.dcclinet a malo.ctfaciac bonum, Ves lint fî male incoepcum peior fubfequitur finis.
qui
-ocr page 45-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If
H'*3ratione poterie excufari i Obijeiunt qui« ^nijmmomalitiæ fuæ prætexunt Saulum periccurorem iêd nolunc ahimum j^uetterc ad Paulum Eccleüæ propugnatorc, “oc opus Jiic labor eft, ut quis hune nodum ^piieer. Ètfi maxime acceftenc Dauusuel O«dipus,qui hoc piaculi palliare polTit^ rame '’Onuideo quomodo excufari polht, perpetu» ’’•nillud nouandiftudium,amp; quod uecenbus kreonremptura reielt;ftis,non parumpeiora 'fponitis. IA C O. Proh Deum atq; homi« ”“111 fidemCtu hic multa congeris.Iam pauld ’Ute auditum eft,amp; hatftenus inter nos conue- • *''t,quodimpura hominis conucrfatio^pcccai ’orem quidem^non autemhçreticum arguat. ‘Wroquandoquidcmmihi perpetuum huan „ §diftarum noftrorumnouandi ftudium ob^^®““*”® 1ds,ccquelo,dicas,num Catholica fides, tâ^ (tiMiHtn. ’’ftelTariü exigat et requirat,ut omnibus in rc-§ionibusjfîmiles fintritus^fimiles ceremoniç-; IQAN. Quis rationis compos hoc dixerit^ ^onaceufamini à Catholicis.quod diuerlbi ^nobis ritushabetis,ftdquodbonis aut fab
( tolerabilibus reietftis, pelTimainillorum 'ûcumfurrogatis.Nemo liquidem nefcit,uniï 'üic^ regioni ftium elle raorem,qui pro lege fftliabcndus.Etficutnon omnia omnibus lis Czrrni** ; fcnt.ita non omnia omnibus expediunt.non
oninia omnibus conueniunt. Itali, Htlpani, ßurgundionet,Allobroges, nô utuntur fifdé
Cærcmonrjs,
-ocr page 46-dialog OR VM Cxreinonfjj.quibtis nos utiinur, amp;n^mocÆ qui li ! OS earn ob rem Jereftetur. Sc J hin; Ülf iachrimæ^quia non aliter omnia innouicis.ac fi lion fine Chriftiani, qui fcfeaducltrosmo’’ res non accoinmodanr,!mpera^iî uclis Acnb - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pipic pelle muccc,aut Harpyie ne ex raptoui-
üac.Sed cur cgoincalTum uerbafundoïNihd *• adeo animos hominüperturbarputaicChry* foft.ctiam fi Je urilicaccagacurquanainnouas rc aliquidjamp; àconfuecudmc a!ienumlaccrc:Ct Cociancs maxime cû de culruamp;gloria Deiagitur.ln^ Äordac« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obijccrc pof-
fern, HaAcnus non traduxi^quod trabis in oi culis ueftris obliti , omnes citra diferimen fabulatn uulgo facitisjioc medio ,fi Drjs pla^i cetj'anftimoniæ fpeciem uobis aucupantes. I AG O. t^l'i ueterum faiiAionibus amoris, nouas ordinati5es,amp; nouos ritus inftituunt, hi ferio pollicenrur iè omnia(ctiam meliora) optimis commurare,utibi nonqueas obijee« reGlauciac Diomedis permutationem, Sed oh Icekis^ad inferos nf,'}; JeporranJiirn.Euâi geliftæ noltri uefirorû traducunc leelera. Cur non illud Prophetæoccin tis.Loquimini no^ bis placêtia:’M'.ineris Apoftolici eft,arguere, incrcpare,amp; obfccrare,citra omnem profopo lepfiam.IOAN, Ethoefatemur. Nec iiitio uobr?uertitur,quod fcelera nofrrorum tradiu cizis, Ced quod intcmpclnuc traduciris, amp;nbsp;ad oeftrorum fceleraprorfus conniuetis. Quod de inimui
-ocr page 47-LIBER, r.
^tarnutans Cæremonqs dicis, rcfpondeo, 'l^Liitherus inüalatisfuisdicic. Hac/inqui quot;iSjUia piæcipüeirrcpunt Sgt;C infinuant femi^
Satanæ in animos bominü^quod Icilket Wlicennirfcallaturosmeliora.Sed uis ne aua ^ife unie O qiiafi uerbulo, quid nam ucftrortî dogmata male audire faciac. 1A C O. Hoc fi 'iixcris.exanimo loquor,faciès mihircm etiâ ^fatiirima graciorc.iOAN.Dogmaraueftra Nct'i'frfJ ^oua func, ideocçdî nô herenca,ccrtc fufpeda. dcgmatit. An non mento uobis occinimus illud
Pofîoii An a uobis ucrbumDci procefijk An in nos fblos peruenit lt;nbsp;Proledo , ’ducrRis Hærcfc-s omnes iam piæiudicatum 'ft,UC Tertullianus aitcidclTc uerumquods 'ïinq: priinumn'd elTeadulcerum, quodcuncp ’ofterius. I ACOB.Serioaniocoloqueris^ , , OAN.Ëciam.l AC OB.Fruftra ludisin re wiaj Si nihil aliud Dodrinam noftramfua pcdam redditjam uicimus,Dic,amabo die.
Qiiid unquam antiquum fadum eft, quod lün prius fucric nouum Ad metam uix uns ^uam peruencriSjiiifi à cârccribus. 1 O AN. næreieSjTcrrulliano reftejion cam nouitas, f)e utlto cjuam ucriras reuintik Apud Gentiles quoq:, vir.et ütidem aitjîeligionisinftar eft^fidem de /i^nloa poribusalTcTerCjScd rti,rogo,iam mihi dicas, ‘ îneade liceant prçfcripta Icge.que ante liuius^“*!’' promulgationcm fuerant libera. IACOB.
Aliahiceft ratio,poft legis promulgationem*
quam
-ocr page 48-d'ialogorvm:
quam quæante.IOAN.Nosergo, utconu pendio dicam,fic fencimus. Ecclefix Catholic cæ fides ideo antiquicatc decoracur, quod ab Apoftoüs inceperitjiSi;fic ad nos ufq: peruene rit. Opiequid ergo ab Apnftolis di horuin fuccefforibus non acccpiiniis, hoe ipfum no^ uum appellamus.I ACO. Ergoquodab A# poftolorum fuccefibribus accepiftis, antiquS efl!,amp; te iudice Catholicum: IO AN. Non re«
IMtU.
Libi.
pugnauerim.IACO.Iuxta banc igitur regu^ lam,omiiia Ebionis, Appellis,amp; Martionis 8i Nouatrj dogmata,non minus ftuka quaiu Hærcticaacceptatis.IOAN. Erras, frater,fi Ut dogt hunc in modum dialefticaris.Ebionem, Ap^ — - pclkm,Nou3tium(quemCyprianusnouar5 rerum fcmper cupidum icribic)amp;reliquam fc cem Haereticorum,nonagnofcimus fucceflbi res Apoftoloriï.fedfucceflbres Satanac. HinC ’»loanncs dicic,Prodierunc quidemex nobts, fed non crane ex nobis. Sed quid mukis^ Ipfi quos CU enumeras non agnoicunt Apoftolos prxdecclTorcSjboc eft patres,amp; magiftros fu* os.Qiiomodo igicur nos illos Apoftoloruin ruccelforcs etdifcipulos agnofcemusdACO. Efto,nequc enim nac de re mukum digladia« bor.ipfe ego noui quales fint, quos enumcras ui: Sednunquid Cyprianum,Hilarium,Irclt; naeum,amp;c. agnofcis Apoftolorum fuccefio^ res amp;nbsp;diftipulos fuifiec’ lOAN. Agnofco,amp; horuna auchoritaa apud me facroianfta eft.
lOANt
-ocr page 49-LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IT
^ACO. Sequitur igitur.uc omnïa amp;nbsp;fïna Sula’illorum Icripca iiobis facrofanfta haa o«antur , cui fupra à te tergiuerfacum eft. 10 A N. Oporcunc tu quidem haec obrj« t’s: Nihil eniin æque neccîTarium^atque fci^ ffjquarationequædam Cypriani,uel Origca •'is.amp;fimilium admitcimus.amp;quxdatn rcij^ fimus. I A C O. Exponeigitur tuam fena ’«ntiam, quod amp;nbsp;fupra te fadurum recepes fas.I O A N.EcclelîæCatholicç facrofanfta Confem ’uthoiitas,non iblum antiquitate nicitur, fed pjdeg* «iainconfcnfu.Vbi tnimnoncft confcnfus/
'bi Hxrefis ucl Schifma fit, neccfle eft. IIIoä ‘ fum igitur patrum fcntcntiæ cum dogmata pfobare uolumus,tantum confcrende funt(uc V.Lyrinenfis piè'adraonuit ) qui in fide amp;nbsp;communionccatholica.fandejfapientcr^cona ftanter,uiucntes,doccntes,et permancnte8,uel •nori pro Chrifto fidcliter,uel occidi pro Chri fto foeliejter merucrunt.Qpibus tarnen bac lea gecredendum cft,ut quicquid uel omnes uel plurcSjUno.eodemque fenfu,manifeftc , fres tluenter,perfeueranter,uclutquodam confen* 'ientefibi Magiftrorum Cocilio ,accipiendo, 'enendo.tradcndofirmauerint.id pro indubia fato, cei to' ratoq; habcatur. Qiiicquid uero ^uamuis famfluSjCt Doftus^quamuis Epifeoa pus,quamuis confefibr.^i martyr,prxter om Wvutedam contra omnes fenferit , id inter proprias amp;nbsp;occulta«, dcpnuatas qpiniuncu*
-ocr page 50-DIALOGOR VM
conimunijamp; publicæ.dfgencralisfctl* fifto.6, icntiæauthoritatefccrctmn üt^accpChriftilSi.* dcbbus (ufpeAum; Hoe He incelIigas.D. fjrianus Apoitolorum fucceflor^SanAus con efTor^ftrenuiis Chrifd Martyr^perfuafumha bebat,ac alios edani doccre conacus eft^eo» 3ui ab Harredcis Bapcizaci func.repabdzans osciTe ; Hæredcos enim Bapdfino carcrclt; Hancopinionem, nelt;ÿfja QnAicate , neque jniraculi«,nclt;jmarcyrio, neque tandem alis quotbpifcoporum lùffragijs rednere potuil Sed liane do Arinam rciedc ccclefia, dpeuieep iuxtaPaulü,nonefrenilï unum Bapcißna.cu» iusquiuts liomoponiceireminiftcr,quamui» impiusamp;inalus.modoiuxra t’cck-fiæ mcn=: tem,ut Eraf ait, tingat per inuocadonem fan^ in Cdtej (^tæTrjnitads.AddccijCypria.alioquiuirnS gjjil' /âds laudatus,Primus inuentor fuç opinion!» fuit,neiçiplàm defendere andquitatepoteft.
J Immoamp;Cyprianus ipfcin alio ncgotio, hac n ‘ rcguiamobferuandani doeec,(cilicct, neminë 8. debere moucri ucl alieuius 3rtatc,uelaurhorp Contrd täte.PorroAugufdnusillcxAfer non uidetur Fpi/lobm mill! improbe{cripfiHe.Qpia nee Carholici» Parine=‘ e[3iicopisconlcntiendume(f,ficubi forte fal-nittni cisp. Juntur.ut contra canonicas De' Scripturas ali quid fendant; Sed R euftodito unitads et chas ritadsuniculo,inhocinctdût,fiet in cis quoi Apoftolus ait.'Etfî quid aliter iàpicis,hocquo que Deus uobis reuelauit. Vdf ecBuUingerui hoc
-ocr page 51-LIBER, t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,s
’^caroumentoadfubuertendumMifTæ SS' Dr,on« 'furu.De BafiliOjinquiens^nunc aliud nondi= g-icrrro« '^ni^quam quod priuatus non potuerit noa '’Umpopulo obtruderc ritum. lA. Mirüeft, Qp.j. foiifenfum tantum ualcre innegotio religio« '''s.ucfolus rem uel probare , uel reprobare quot;'dcatur: Mi rum item eft^quod rem fic abfol ’’■s.quaG oporteat deum fimul et lern el omnia ®mnibus manifeftare: QjJid igitur fibi uoluc diuilioncs donorum amp;nbsp;graciarü.quasdifpcn« 'ät Spiritus fandus^prout uultvIÓ. Audi pa« 'ifnter. Sidelines mirari.Non fic loquimur, tluafioporteat Deum omnia,codem momen to,Omnibus manifeftare , quafi piaculum fic gt;cculiarem fpiritus Sanfti manifeftationem Prodere. Facile admiferimus^ut quifä in fen« ■ ufuojuxta Apoftolum,abundet,fedn5 pa« tiemur,utquis opiniones fuas , ccu oracula orbi obtrudat. Qtiifquis autem hoc face« ft actcntaucrit , hunc necefte eft primumP’pO. I. Omnium Ecclefiæ fubire Cenfuram. Sic', Ö-Cyprianus cxiftimat circa lapforum caua fim nihil innouari debere , nifi omnes in unum conueniant Epifcopi,amp; collatis Con« filrjs cum difciplina pariter amp;nbsp;mifericordia, Kmperatam fententiam figerent. Proponac trgo ii cui aliquid reuelatum fuerit,et permie tatEcclefiam iudicare .penesquam eftScri« pturas interpretandi poteftas. I A C OB.
i Hunc canonem quidcin magnifiée oftentas,
C a fed
-ocr page 52-DIALOGORVM
fed quam uere, tu uidcris , Paula» Ccrte W ea quæ prior eft ad Cornuhios Epiftola, fic ait ; Senno meus ôi prxdicatio mca non fuit in perlûalîbilibus.humanæ fapien« tiæ uerbis,,ftd in oftcnfionc Spiritus^ac po« tcndæ, ut fides ueftra , non fit in fapicn^ tia honiinum , fed in potcntia dei.Hfc lo* eus , fiquidem ßullingero credimus, uehes mentcr impugnat eos,qui religionem Chris ftianam imponunt Conciliorum amp;nbsp;patruin decretis.Nam fides uera nititur facræicriptus ræ,non horainum inuentis , ne fapientibu» quidemjantum abeft, ut pro fidei regulis habendx finttraditiones ^quac ne«^ de diui* nis , neque humanis refte iudicaftt. Difeis BulhfiS^- inuscxpriorcCap.adGal.ut idemBullingc« l us admonuit, pluns faciendana ueritatem fimplicem , amp;nbsp;puram^quam eruditiouetn, iniracula , fplendorcm angelicum , amp;nbsp;San* tS-imoniam, autoritatemue SanftilT. homi« num, Qiiæ res fi diligentius fuilîêc obfer* uata feculis fuperioribus , non tam longe aberralTemus à fimpiici amp;nbsp;plana fîdcChri» fti. I O ANNE S. Quod nos haftenus tam multis dcmonftrauimus , huius quäm diligcntifTime admonitos nos elfe uolues etd* runt Apoftolfiqui amp;nbsp;fi Bafes ( ut D. Tre* V * garius olimpicadmonuit)fuerint Ecclefix, nihil tarnen unquam uel ipfi in rebus arduis, aucnouis «nonconfuka l:cekfia«amp; priu» i iufio
t ti r t J Ç t I; gt;nbsp;t l
, C : r
f i 3 f
. « lt;nbsp;j
lt;
1 (
I
; 1
' LIBER. L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;9
lufto habito Coix-ilio diffinierunt. Ica D. Pecrus illico poft afcenlîonem domini. Ma* thiæ Apoftoli cleiflioncm ad Ecclcfiam rc* tulir, amp;nbsp;lîmili modo cuin murmur Græco* fuin adueiTus H.-rbra-'O« ortum clTet, habito Ëccklîæ Concilio, lêptcm qui mcnlîs mini* ftiarenCjCkvh funt. Hinc Diuus Petrus, quod Cæfarcf ad homines habcntcs præpiitium in trojjlTetjRegnumq: Dciiuxta Spiritus reue* htionem cis prædicalTet, (ui fafti coatflus cffc fcddcre rarionem.QuidÆtfi Paulus uas illud clcâionis aufus fit diccre ; Si angelus de cac» lo aliud Euangeliumprædicauerit, præccr id 9'iod à nobis prædicacum e(t,anatnema fir, ■lihilominus ramen afeendit Hierofolymam, I amp;nbsp;confère cum cæteris Apoftolis Euangeli^ Um.ne leptendecim annis in uacuum.ut ipfe ait.cticurriflcr.Sedfatis fuperqueeftexempio cmn.fi rem propiusintrofpcxcris, Audis Pe* , tfuin quaedam ex reuelationc peculiar! quo= dttmnnodo fibi diuinitus fafta,ieci(re, (ed bin (as rci rationcm ceteris ut daret,quafi coaftn.
I Nec te moucat quod Zuinglius (cripfit.Qui* cuncj Buangelium nihil elle dicunt, nifi Ec= clefiæ calculus accelTeric^errant^amp;dcum bhf* phemanr.Nifi cnim me fallunc omnia, Zuin« gliusfemetipfum nonintellexit.I A. Vicifti î
I amp;iam lubens fatebor tecum EcclefîæCatho I Jicx confenfum,adiunfta antiquitate, ueram ' tffc indubitacatn regulam,qua probami«
C I Dodris
-ocr page 54-DIALOGORVM
Ad Epù DoAnnam,Catholica ne fit,an fchifmatica» fcopum Scd fi noftra dogmata ad hanc rcgulam conrf Abrincè. tuleris,amp; ipfa Catholicaefle probabutur.Ha« rutherd^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uetercs noftrac dotîlrinæ defen*
nrurteret
* mittci e,quæ rcligionis noftrç dogmata nobis pifr« Ac J Nicena Synodo,alijscj; facrofanétis Syno* ^nefcMlt, Jis illis uctuftis tradita funt. Itc quæ Icguncur apud Tcrtullianû,Cypiianum,Âmbrofium, Hjeronymû,Auguftinû,Chryfoftomü, Cylt; rillum,Nazianzeniim,(Sf quicquid eft maio* rum Patrum. 10. Plaufibile quidcm eft hoc ipfum poliicerijfèd probate uix poiïibik I A. Si legens libro» quo» Symmyftj noftri in uul gusædidcrunt.inucniesmc tibi non dareucr* ba.Lege obfecro quæ innegotio cænæ do« minicæ, amp;nbsp;contra Anabaptiftas fcripferuc,amp; non femel inuenies tcftimonia Patrum TertuI Iiani,Cypriani,amp; Origcnis,amp;c. I O.Papæ. Ergoiam non funtampliu» homincs,nec dolt; Aorum fententiæ commenta hominü uocât, quum non à fua parte ftare uidcntur. Sed in priori confliAu,quando dogmata ueftra,tanlt; turn non primas herbas promittebant, no ad mittebantur priici Patrcs,iêd homincs.Sophi ftæ,Somniatores,Ranæ,impoftoresuocabS* tur,illi{cp bonis uirii depulfis.Luther^» fe* unît uerum interprété Euangclrj oftentabat fibiqj uni habcri fidem uolcbat,ccu uero eius Lam« pas,ut Calcagninu» aiqiUoru» omnium lu«
-ocr page 55-liber. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï9
•hînaprseflringat. Ncc obfcurum ed^quam ^onorificè dcpacrumauthoritate Zuingliua ^cripferic ArnculoCZiiinto. Addc his etiam, Ruod iti Difpucatione Berncnfi^Buccrus con=gt; «deneer fatcbacur fe nolle Côcilioruin amp;nbsp;Pas trum autoritäres admirtere. Nolo hic produ« ttrclibellum illumP.Melanchronis , in quo liriB déclarât, quatenus ipfi Patrum lcripra amplcAi uelint. Sed ut condonemus ucitria hanc iniuriam,pcnitus introlpiciendû cft, uc» ftri ne cadem dexteritare tradent Doftores, qua Euangeliftas et Apoftolos traftarunt ha» ftenus I A. Non facile crediderim noftros E^
) Uangeliftas unquam prifeis patribus iniuria» fecilTe.nedum Libris iâcris.Qui» enimtâ per» ffiAæ fronti» elTe uclit.ut hoc agens deprenen di non çrubefeat cquot; I O. Non opus eft hic mul» til argument!»,remitto te ad Occolampadi-Um deuerbis coenæ; Ad Bulh'ngerum;dc Er« toribus miiræ , certe Oecolampadius exiwRoW/i Chryfoftomo conatur facere Sacramentaria Qp.i. Um,Gcuiamp;ex alrj» Patribus. Bullingerus inlm.Cor.
I commentarqsfoi» Athanafium fingit Icojio» niachum. Trahitur Bertramu» obtono collo in SacramcntariorG fentenriam. Quod fi Sebaftianum Franck agnofeiti» , cius En:» comium apud Buccrum inuenies. Sed qui#
■ omnia adduxeric lACOBV S. Suffcce« rit hæc adduxifle: nec^ enim hxc tam pauca,
P uUûm dici(,poQut exeufari : tranfeant ergo
C 4
-ocr page 56-DIALOGORVAV
IOAN. Cum cætcris erronibus ( errorU bus dicere uolcbam ) I ACO. Hoc çgo nuiquam dixcrim. In allegandis DoÄori« bus quid poffint, nihil diffiniam , quando« quidem horum Lucubrationcs non potut* rim omnes legere. Tam mukas fiquidern cmittunt , iic non pofRm fubodorare, quo Confilio fiat.Tam iunt uerbofi, Luthero k* M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft'^j’Jtbbros etiam pluercpoffinc, IOAN.
_ nbsp;nbsp;nbsp;Êgo unico uerbo caufam demonftrabo,
L“ * Hydra ilia Luthcrana mukicepa eft , Si cui fubinde noua cornua fuccrefeunt. IA C O. ß V S.Quæcornua nobiinarras: IOAN. Lutherus hydra ilia eft, ex qua pullularunt «tl.fiecun Carolftadiani.Zuingliani, Oecolampadia« ni, Sacramentarrj, Schuermerij, Iconomas chi, Muntzeriani, Adiungerem Sacrilegos, fed in hos non fæuitur.nih fuerint miferi Ru-ricplar. Cum talibus ergo monftris illisre»
,(
Exempîû^ pari ßtritomitit Marte caduntfubiti ^er ututua uulnera fratreft
I ACO.
-ocr page 57-liber L II
IA C ob.Quid interim Cadmus:'!OAN. Lrritus hoiic nouo , arma parat.-timec
Pnim, necx hoc ancipiti prælio Syncrctif* I •nus-fiaCjimo, uc uerius loquarjam Pilatus cc Herodcs amici fatflifunt, ôî coliegerût Ponti* ficcsamp; Pharifci concilium,quomodo Iclum ^lolo perdant. Nonne Oecolampadiusapud Sychimum acdiditlibellumjUt Erafinus alibi Ktibit, inquodicitjUoclTepericulumj fiquis/lo. nulTam appellee Sacrificium.Idfic cxccratur Luherus^ut malic dccies mori, quam hoc fc* jnel fatcri. Quo tumultu Zuinglius cxegic , Diuorum imagines^ Aduerfus hunc libcllum ^’tisetjam acrem icrjpfitLythcrus. lam item pyquinquenium pugnatum eft inter Lutlic* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
fum lt;Sc Sacramentarios de Euchariftiae negOi Maffe, ƒ • '■o. Adde quod quae Lutherus dediferimine tegis amp;nbsp;Euangeli] ftribit, necg Bucero,nec^ Occolampadio probantur. Quae Bucerus'dc ßaptifmo docetjrapugnat Melanchthó. Mc* 'anchthon itc Zuinglium de crrorc original!« P^ccati acculat.fed hunc in Romanisexcufat
J “UcenistPorró in hoc unico c5fcntiunt,quod ; ËccleGam perfequuntur. Sed tempus lt;Sd locus fiosali d uocac, iam uela, colligcnda funt. I A» ^O.Heu dolor,quam’uellcm tongius tecum
de re confabulari.I O AN.Quid tumf Ti« 5’aeo nc furdo canS, ucl illo admonitus^quod Ludferianus apud Hieronymum dicit in hçç ^dba. VnuOT tarnen tibi confiteor, quia mo*
Cc re«
-ocr page 58-DIALOGOR.VM
re« meorum apprime noui, faciliu« eo« uind polTe^quam pcrfuaderi.IACOB. Non eftut Ouirirto “‘^’’earetefruftrahaftenu« uerbafcàffè.utinâ fratri ’’’•hi fic Temper difputarc contingat ( placent i ' nbsp;nbsp;’ amp;mihtLuciferianiuerba)utadmelioraprn*
ficiens^defcrä quod m aie tcncbam.Non enin* , uincimur Cypriano tcfte, quando olTcruntut nobi« meliorated inftruimurjTiaximE in hi* I ■ ' quæad Ëcclcfiæ unitatem pertinent,acfpd atqjfideiunitatem. Die ergo mihi compedio, V. Lyn»quifnamueru«amp; Germann« ChriftianuJ fit.
lOAN.Ëxfuperioribu» enumerati« certuffl eft, euin elTc ucrum dc^ermanum Chriftian«, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quincritatcmDei,quiccclefiam, qui Chrifti
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* corputdiligit.quiChriftianae Religioni,qul
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cafholicac fidei nihil pr3eponit,non homini«
cuiufpiam authorithatcm,non amorem, non Ingenium,non eloquentiam,no philolbphiS, fedhaeccunfta defpicicn«,amp;in fidefirmus,ftâ bilisÆ pcrmancn«,quicquid uniuerfalicer(liçc ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Vincentio Lyrinen. ) antiquitus Ëcclefiâ
Catholicam tenuifleagnouerit, id Iblum fibi tenendum,credendumeÿdecernit. Quicquid uero deincepi ab alio uno praeter omnc«,uel contra omne« fan Ao«, nouunn ÔC inauditum introduci fenferit,id no ad religionem, fed ad ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenrationempotiu« pertinereintelligat. Ad*
Cätholi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tiim,nifallor,omnia(utita loquar)
! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* neutra amp;nbsp;adiaphora,qu3e per fe neq? Catnoli*
• jHoa. cmn^necj H^rcticum ftciwnt,uc puu autho* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritatciP»
t
gl
Ui
t3 te
Pi gt;V 11. fi C( ! h
't v f t; i t t l
1 I 1 I I
• LIBER L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M
fanÄitatcm, miracula , martyrium, ^cripriirarum allcganoncm,eruditioncm,lin« '* g'aaruin cognitioncm,u)tæimpuntatcm ,ucl puricatem,Krmonem mordaccm, anteadam ^■itam.prodigiofa nomina, amp;nbsp;fi qua cætcraid genus enumerauimus.l n ipfa igitur Cacholi* faEcclefia, magnopcre curandum eit, utid teneamus.quod ubict;,quod fempcr,quod ab ’ Omnibus creditum eit, hoc eft enim uere,pro* priecfCatholicumcffe, quod ipfäuis nomi* *'is,ratioq! declarat ,qu3e omnia ucre uni* üfrfaliter comprehendit,Scdhoc ira demum fit.fi fequamur uniuerfitatem,antiquitatem,cc confenlum. Sequemur autem uniuerfitateni Jiocmodo, G hancunam Gdcm ueram eGe fa« ternur.quam rota per orbcm terrarum Eccle* fia conntetur. Nulla enim unquam, hæreG», üt Auguftinus ait,tam late patuit, quam Cas diolica dodrinä : Antiquitatem ucro ita fesConf« t)uemur,ß ab his fenGbus nullatenus reccda*EpAplt;* nius.quos fandos maiorc» noftros amp;nbsp;patres telebralTe manifefrnm eft. ConfenGonem poftremo, Gin ipfa uctuftatc omnium uel * penè facerdotum omnium pariter amp;mas giftrorum deßnitiones fentcntiasc^ fede» tnur. Confenfus enim , etiam Bucero cèns In fentiente, multo maior eft , quam uulgoadRow^ hodie uideatur. Nec tc moueat quod mid niulta cum EcdeGa communia habent,
cum
-ocr page 60-DIALOGOkVM cum in ucro fundamento diflideanr. Am* Df pJe brofium icacfe audi: Hærctici,quibus nobifcü Ortho* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paria func,facile poflxinc innoxias nic^
doxx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foli Deodeditas/raudulcntafocittatc,
percuterc, dum malonim fuorurn uiruSjper bona opera defendunt.Et iuxta D.Hieronyj I Afttot muni^Hæretici femper tumentes fuperbia, St tip. 4. incidetes in iudicium diaboli.magna iibi pro? mittunc,amp; bonorum fingunc imagines,uc melli ucnena cömiiceanc,ctiam uineas di oli? uetafe habere iadant, fed uinea eorum.uinea Sodomorum eft. Nihil igitur tarn pium.ut idem ait.nihil tarn conueniens Dei fcruo,qu5 unitatem iequi, amp;a'rotius mundi opinionc t)e lRC4rlt; icindi.Caueamu» itac^,ut Ambrofij uen bis utar,nequi8 nos à cubiculo Regis æterni, Bxap.i. 5;^fccretomatris Ecclefiscfepararc conetur. Quid oblccro,proderitcum uirginibus fatuis ferre lampades,exire obuiam fponfo.dormi? tare item atc^ expergifei cum prudenribus uir ginibus.ornare lampades^nifi ad manum flic* ’* ritoleumï Sed mifrater,iam mehic quem uides, alio uocat.tu interim bene ualebis,Ec« clefîæ Catholicæ (idelit alumnus. IA C OB. Gratias habeo tibi qui errantem reuocaris, fedmalimidnegotij latius amp;nbsp;fußus trafta# ri,ne deinceps rurfus me in nalTam fuam iëdu^ cant Euangeliftae mei. Saepe certe audiui ir* horum contionibus, fuamdoftrinantjnon elTe hcilernam, f«d antiquara ; non priuatam (cd
-ocr page 61-LIBER. I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
Omnibus Chriftia nis communem, (um* JJoq! confcnfuhoc ipfum urgent. I O A N-^haritas iubet ut proximo inferuiatn, erran* •tm amp;nbsp;ièduAum reducam, linum fumigan* non extinguam:ad craftinum igitur malt; ne fac adfis^di de his quæ obijeis, collacioncm, ut fpcro, non in utikm faciemus.IACO.
Fiat. Dominus tecum.
Finis libri primi Dialogorum.
-ocr page 62-F-IOANNIS
HQFFMEISTERI lo^orum Liber L L in qito ÇJa-tholica do3.rina Lutherano^ rum uerbisroboratur^
I !
ti
1 di
P P it
i *' 'il
h:
'k
ACOBVS. ENAD^ {unijOptiiine fratcr,ut iuffei ras.’tu igicur uide,quç pok licicusfueias, fîdeliterprxi ftes.IOAN.Quod recepe^ ram me fadurum.cum norc faciam, modo ni dc-^deres,acte facikm,amp; docile exhibeas. lA^ COB. Oftendifti hefterna die in fuaui noftro colloquio.qua nota,nô tam Ecclefiç dogmas ta à Schifmaticis opinionibus.quam Eccldia ipfa ab Heredeorum conciliabulisdignofci qiieat , iielim iam abs rc fcirc^num plures fine Ecclefiæ:audioenim amp;nbsp;noßros Euangelifta®
Ecclcfîçtiniloftipcrbire.I O A N. Sicut uniis dominus eft,iuxta Apoßolum,una Hdes.unii item Baptifina.ita amp;una eß Ecclefiajion plu res. Quâ Ecclefiam edam in Candeis fpiritu» (ânftusex perlona Domini defignac dicensî una eß columba mea.pcrfeifta mea,una eß ma tri fuj,el€lt;S:a genitrici fuj Eccleßa,ut Cyptia^
tl fî (tr
«i fie
11 11 '1' H
K
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER n. 14
\nus tcßaturjina eft,quf in multftudinem laa
'■u! incremeino fœcunditati«exccditur,quoâsDf S«W» •’’odo iblis multi radrj ,fed lumen unum,amp; ras plicitiite ■'’i arbori« muki^fedrobur unum , tenaci ras ckriforS ’^icefundatum. Auelle iam radium fobs à cor Eore.diuifionem lucis unitas nocapit. Ab ars
orc frange ramum, frutSus germinare non poterie. Sic amp;nbsp;Ecclefia domini luce perfufa, ; ptrtorum orbetadios luos porrigit. VnG ta* ’nen lumen eft, quod ubicj diffunditur jiec u* ^itas corporis fcçaracur.Adulterari no poreft v,* tcdeiiaiponfa Uinftijincorrupta eftjCt pudit ’^ajunam domum nouit^uniuscubiculi fanftis ’acccafto pudorccuftodic.Haec nos Deo (er* liât,hæc filios regno quosregenerauit, affig* i’ar.ÇbjÜquis ab Écclciîa fegregatus adultcrac 'ungicur,äpromiffis Ecclcfiæ leparatur. Nec \ P^rcinecad Clirifti premia^qui relinquk Ecclc fiàChrifri.Alienus eft^ proplianus eft ,hofti» 'ft- Habere iä non poteft Deu paerc^qui Ecclc.
■'à non habet mari e. Si potuit euadere qui ex* ’fa Area Noç fuit,etqui extra Ecclefîâ fuerir, J'uadet.IubcturRaab.iecum feruare parentes, ( tota domu patris fui in domo^et dicitur piç aiulieri.Omnis qui cxierit oftium domus^re*
trit. Sed hfc oia in laude Ecclefiç adduccre, ^oj.S.ille martyr habet, nö efthuiÿuel tepo* ft’udinftituci.lAC.Nihil igitur illiscredcdn ouägeliftis.qui etipfi iaftät EccleGä.IOAN. Nihil prorfus, quemadmodum amp;heiternç» (oUoquio oftendimu«. IACOB. Sine fane
-ocr page 64-DIALOGORVM
om nia ucra.quæ haÀenus enumerafti,iam üf* , lim dicaSjÔCuerc ôi exanimodicas. Vbi
gt;Hi
nam locorum hanc ipfam^quam inihi dcpin* ge»,Ëcclefiam inuenircpoHim i Quæfcilicct anriquicatc,uniucrlîrate,ctconfenfu fefe utucj rt Chnili fponfam 06 uenditare amp;nbsp;probare potTic^Lcutaccipias quid uelim^ Die aperte, urra pars Eccicuâ habeac.Lucherani ne ( pla* cct enim uiilgatis appellationibus uci) an Pas piftæ lt;nbsp;IOÄN. Placer.Donatus olim,ut Bul Trafti.y iinocrusait,Ecclefîam lîbi propriam conflit M Km* tuit.Nouatus propriam, utcrcjiin Affrica, K(p. neuter tarnen a aeo,necß uocatus,nec^ miffus, neqî eccleûæ eorum^Ecclcfîae erant.fcd conu5i Klt;it(frfu{ ticula Hscreticorum . EtquemadmoduTer-» Marho tullianus alibi lcribit.Habenthærctici Eccles », ‘ ' fia3,£cdfuas,tam porterasquâadulceras,qua^ rum fi cenfum requiras/acilius Aportaticum inu^nias, quâ AportoJjcQ. Verû quid multis, ambagibus opuslt; Hæc eft facrofanftailla Chrifti fpôfacj:, utrScÇ nortrû Chrifto genuit, qu5 fummus Pôtifex Pétri fucccrtbr pafeedâ à Chrifto,et fîbi cômendaeâ accepit. Contra quâ Sacanas,Dracoille furens, Hæreticosfuà cornua uibrat, cuius Ecclefiæ fidesamp;rcligio antiquirtima ert,quam Chriftiani uniuerfî.aut faitem Chrirtianorum optimijunanimi con^ Icnfu c ediderunt,docuerunt,atcp defenderuc. Hâc notam,difoere3,fi nô habet Ecclefia nos lira quâ ueftri cuangcliftae cxccrâtur.I
•'n
'lï
Se
he 'Se
'n
3^ 'Cl
lt;Ji h« tJi
’h« gt;11 (a ht ht gt;1; te
LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
Quid audio i Meos Euangeliftas fi non inter ^^mbru EccleGx numeras, inter Hscrecicos •’uineratosinteliigo.I O A N. Maxime ins 5^r Haereticos numero , quotqiiot uetcrum nærcticorum dogmata uclcxufcitant^uel no '•îs hærefcs gignunt,Scd tam muldphariam Serpens antiquus Sacrofandam Chrifti fpon* IJnioppugnauitjUt quail njiraculum uideri Pollit,nouas amp;nbsp;inauditas Hærefes proferre - -Socfeculo. Breuiter , Quifquisillc eft ficut^'.’^ (Cyprianus teftatutjiSi qualiicunq5eft,Chri»^P'quot;*' ^tianus non eft^qui in Chrifti Ecekfia non eft. Tr4dlt;t. ^cBuUingcrus næreticum norainat,qui Ecj in Ambtf. tlefiam feindit, qui falfa amp;nbsp;erronea doftrina Trttâd.7 ptrtinaciterpergitunitatcm Ecdefiæ infrins,gt;| Sereamp;turbare.l AC O. NunquampofTum 'nficiari,quin pro Hæretico habendus fit, R^ifquis inuetcratas Hærefes proferre uel des •endcrcconatusfuerit. Ncc poteft is ucrum ^icerc, ( placent amp;nbsp;mihi Bullingeri uerba ) lleciuftuseftc,qui cum manifeftis hæreticis üitajmoribuSjConuerfationejCt dodrina con« fentit.Nec poftunt mihi probari hi, quos pi) ^tiiqi femper funt auerfati. Sed quomodo hu gt;us reinoftros Euangeliftas, non dico accu« fare( hoc cuiuis facile fuerit ) fed conuincerc poilis.nonuideo.Quod fi feccris, quod mihi perfuaftim non eft,poft hac illis non patroci» nabor,fedicio non facies. I O. Non pros ftdonolo tibi uerba dare.1 AC O.Qiii pof*
D (cs
-ocr page 66-DIALOGOR.VM
fcauel probabilibus argumentis oftendere* BUftW, Legcobfccro ßuccrum ad bpifcopfi Aorin^ ccnicm. I O A N. Quid ait V 1 A C O. Nos fine,inquic,à uobisjiccab airjs orchodoxi» ulla ex parte rcceiTimuSjin ijs que Chrifti func idquodueri Chriftianifmi hoftes falhfTimei criniinanrur.uitia modo Si iabes,qua' per illt; los bcclefqs,ettotifacroruni myfteriorumad minirtrationiôbiîita^nemo bonus nondeplo* rat;nihil prorfus.quod icfte amp;ordine in bei clclïa conftitutum clt,délinere Itudemus.Ha* cQ'enus ille.quem hoe loei improbare nö pofs iis-lO.Qiiisinirabiturin Felcafrutias Si chnas.'uel in eolumbis fimplicitateni lt;nbsp;An ne tibi perftiafum eftjßuecriim liav uerc' diccre ' I A.l^erfuafum lt;: Imo pc. fualïfl'. bt ibidem có' queriturfe cuin fuis Lutheranis ( autpotius Zuinglianis^quorum lómnia tum^quandoad ilium Ëpilcopumicribebatjtutabatur ftrenut non rcos,ut de quorum negotio hadenus di* ieeptatur.amp;condeinnatospociusquamaccu* hcos. IO. Nó ucriora funr que adctuxilti.atcp quod nbar Luthcranos ec Zuinglianos in rtes gotio buchariftiæidc Lntire.lA. Nouiquod d:lirntità bo- ipL/m conarur in præfata Defenlione.In yuimlu bbro item aduerfus Monafterienfes,amp;nonfe* /z etiru ’’lel incommentariis fuis in buangelia: 10. / . CcrteeOnacurhocipfumperfuadere,fedtuaiJ n«tiûS(4 Ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj Cafcliu uerba. Oramusjnquic
( Ue Arg-utoraten. buangeliftis loquitur)
quaado
-ocr page 67-LlßER. It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*«
^t’ando itä cerci funt.nc difTimuIcnt apud uul® S'ifn (L’fe nobia dilTenrirc* Conacur, inquam, /’Magnifiée j fed non poceft negare qüin iam Pfrquinquennium fuper ea re inter ipfos Cers fatum fic.Qiiinfuminus pontifex, Cæfar,llt;cs S’SjËpifcopijAcademiæ,Principe« Romani ''aiperrj,illo9 utrofq; Lucher.inos et Zuinglia« '’oSjCondcmnaueruntherefcos'.Idemcf: illis u* bellatoribus accidit,quod Muri et Ras ! f'ï,(îcutinFabuliseft.Scdquidcgoin Mari, ^iiod dicitur.aquâÇlA. Superfcdcbimus liac ac re plura dicere.Porro tu receperas te ofrens lorum noftros Euangeliftas,ueteres exufcitaf hjrefcs,quod quando probabisClO. V tinä tuïnuiflèntjquâ primü ^ïbaucre. Hoc tn,priti dpiojfilcntio preterite non debeo,in hac mea ^ïbatione non mihi cedat uelim in prçiudiciû tJjtuiEuangeliftç fortaiïis tergiuerfabunf fe, 5UÇ produxcrOjUel no docuifTe/icl iam diucr= mmdocere.lA.Audio. I O. Prindpio igicur fi placet,à Papatu incipienuis,qua de re non ‘ opjs eft longo fermonc, Pontificatum ues I iicranîur, uitia perfonæ deteftamur : amp;nbsp;Pons tificis dignitatem plut æquo amp;nbsp;prçter neceiïîs tatem utile excollcre, non prorfus abhorrerc üidetur à fpecie adulationis.Hoc autem luce ficfolemeridianoclarius eft.omnes hçreticoa à tempore nati Chrifti, nî;gleAui amp;nbsp;corw temptui habuiffe fummum in terris Eccle* Ëae Caput, Qui enina liberius , in gregem
D a ouiuo)
-ocr page 68-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DIALOGORVM
ouium fæuire poirunt^quam occifo.ucl G ulï tra non datur^profligato paltorc. Truncato capiceiquidreliquuin Corporis eft lt;nbsp;Scd iua uac hoe loei Cyprianum adduccre teilem : Non ahiindejinquiqlixrefes obortæ funqaut riara Sehifinata,quam inde.quod Sacerdoti Ul.i. Dei non obtcmpcratur. Nee unus in bcck^ fi/fo.i, Gidd ad tempus Sacerdosjamp; ad tempus lu^ dex uice Chrifti cogitacur,cui G fecundum Magiileriadiuina, obtemperaret fraternita» uniuerfa,nemoaduerfum S’acerdotum eollc^ gium quiequam moucrec, nemo poft diuinft iudicium,poft populi fuftragium.poft Cocpi fèoporum conienfumjudieem lejion Epifco
ItluE’ pijeddei faecret.Et rurfum idem.Hxe , tnin^ Hxrectcorum,amp; ortus,atque ” conatus Schiftnatieoruni male cogicantiG, ut fibi placeanq ut præpolîtum f ipcrbo tk morcconcemnant.I AC O. Quid hæc Cy* . priani uerbauelintadtuum inftitutum pro# bandum^non uideo, Neq? enim exiftimo ue# leresilloslandos agnolcere Romanam bc# clefiam,quam noftri Lernam malorum uo# canqLucherus uero à Diabolo inftitutâ feri« bit. Ec hoc adiungo.qui tam immoto,ut Zuingliusaitjamp;conftanti animo Papam Gc aggrelTus præter Lutherum,nullus fuit ( alij« nihil derogo ) ab eo tempore quoPontifica* tus Romanus cœpit. I O A N. Diuus Cy* prian«« SMirevr.^as inftituto meo fefuit,
Ûtifquc
-ocr page 69-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IT
^’Clique probat H^Teticorum efTcindolem/uc Jontemnanc fujnmos faccrdotcs.NcceftjUC ul ‘Opadopûtes Romana Ecclcliam a' uctufti« patribus illis non fuiire agnitam^aut non pro 'aiïia lubitam, cw hac Eccklta nihil antiqui* Ushaoucrit. Nolo hie adduccrcCyprianuin, CTpn'i. ^d relego te ad Iraenaeum^ qui hanc Romanâ irenrw. ^ccleljam aduerfus hærelès candide défendit. TertuUi. ^ib.f.Cap.f.Ad Tcrtullianuin item de præa Anwti« f'^riptioniDus Hæreticorum. Ad Arnobium gt;n PiâlmS ijf. I A.PapèjQuis hoc crcdidilTcti Sed quid dicunt : lO.Irænei uerba Gc habent Sed quoniamualdelongumcftinhoctaliuo luinineomnium EcclcGarum enumerate fuca 'driones,maximæamp; antiquilTimæ ôe omnij Guscognitç a' glorioGffîmis duobus Apofto Ils Petro Si Paiilo Romæ fundatsç Si conftitu tæ EccleGæ,eara quam habet ab Apoftolis traditionem Si annunciatarnhominibus Gjs déni ô^c.EtcapitepræcedentijCum autem ad Wm iterum Tradition5,quçcftab Apoftolis, qu* per fucceffiones preibyterorum in Ecclc» njscuftoditur,prouocamu8 eos(de H.xreticis
I Ioquitur)qui aduerfantur Traditioni, dic5t fc (non folum presbyteris, fed etiam Apoftolis txiftentes fapientiores)fynceram inueniiTe uc
' Htatcm.Tcrculliani itidc uerba hfc funt,Age, iamjnquiqqui uoles curioGtatc magis excr* cere in negotio faluds tuæ,perciirre EccleGas Apoftolicas,apud quas ipiç adhuc Cathedrç
D gt;nbsp;Apoftex
-ocr page 70-DIAL OG OR. VSr
Apofloloiüfuis locis præfidentur.apudquaï aiirenn'cç litere eorum recitancui' fonancM.uo* cS^rcpreiêncanres facicm.Proxima eft Achaia habes corinthum.Si non longe cs a' Macedo* nia.habes Philippos.Si potes in Afiâ tendere habes EpheRirn.Si aût Italiam adieris,habe’ R omanâjindc qtiolt;$ nobis auchoritas prçfto eft ftatuta. Felix Ecckfia cui totam doArinS, Apoftoli cum fangiiincprofuderunt.Hadc* nus fuffecerit hosduos produxifle. Quomo* do igiinr fe excufabunt, qui ad S. Pontificis nomen etiam naufeant, Antichriftum, Idol«, abominadonemuocant Sed quemadmo* dum pollicirus fucram , nolo hoc negotium pluribuR agere. IAGO. Sed nunquidtii om* nia Summorum Pontificum difta uel fafta probabis 1 O A N.Nihil minus authorita* tern, S.Pontificis.ut prius dixi,^nofco,fi qua flintuitia pcrfonaccadcteftor.Tuicaquc me* minerit, quid fit uiria perfonæ taxare^amp;quid fît totum ordincm confundere. Vtinam fem* Keroboculos haberetLutherus , quae fupet ac re in Mathaeum iplêmet adnotauit, non omnino temere. Sed quorfum rapior i Qiiaimpudcntia, dicobfecro ueftri Ècclc* fiam emendare conantur qui ipG ad Ecclc* fîam non pertinent i Si enim funt hscretici, qiiod quidem ipfos efic manifeftum eft, s Chriftiani eile non poiTunt, ad Ecclefiam
GsuJjolicampertinerc nonpoflunt. Cui ob* fecro*
-ocr page 71-LIBER.. IT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18
fecro^pcrfuadcbitur ilios uelic Ecclefiam falt; ' pfarn reinftaurare , qui d:rutamamp; penitus sbolitammaknt.Non polTunchœicticiama« te Ecclefiam , â qua fcapte malicia cxcidca tunc, pcrucrfi amp;nbsp;pcccacores , arque ( Pauii Teiicentia)a femctipfis datrnari. Nolo puce» tnchicodiofius tceum agere : Talibus nomi^ nibustenobilito.qualibus Lutheran) Zuin» glianos, ÔC hij illos nobilicarc folent, 1 C O B, Non pofltim inficiari^quin noftri h* üangclifte.fæpiniii'nc Pontificem Ronaanui-n, Idolum, Antichi iitü amp;abominactonc,amp;: Balt; aluocarunc,et hoc ipfumuolunt probare ex prophetia JJaniclis, de abonninatióc ftante in loco SanctOjSicctenim Zuinglius Arri.17.di cit.AnhocnGncftdeunarcrjccrc ( de fumino Ponrifiiceloquirur )contcmncrc amp;nbsp;explode;* ter'Anhocopus Antichrifti,noncft,qui fe uc Daniel amp;nbsp;Paulus ceftanturjn tcmplo Dei fc* dens.fuper omne id quod, deus cit,cffcrt amp;nbsp;exaltatj Ojiur fe deum in terris uocari finir, amp;nbsp;Deus elle uulc,5fccrera I O A N N E S. Proh horrendam Blafphetniam. Cur non Occinunc Pontifici ; de bono operc non lapidamus re , fed tu cum homo l}s, facisrc» met ipfum Deum. An non legetunt il* lud ; Confiitui te deum Pharaonis.Et ego dixitDij eftis, uel illud faltem uulgoiaâa* tum. Homo homini Deus : Sed ut ad Daniclis uatidnium accedam , non eft uc
D 4 Papaiw
-ocr page 72-DIÄLOGORVM
I» Mitlj. Papam àZuinglianacalumniadcfendS,quan cap.»4. doquidc Martinus Bucerus ipfcjeftatur hanc prophetiam non quadrare in Romanû Ponti ficem^addens cthoctNeq; enim Papajnquit, fe Chriftum unquam eiTc dixic^illG iciUcec It* bcrtatis etomnis focltcitatii reftitutorcm.qui 1 inpræfcntiexhibercuelktjquæ de Mefchiah prophætae prçdixcruntamp;c.I A. Mirus amp;ua nuseftillefpiricus,quifibiipfiin tarn multi* contrariatur. I O A N.Condonandum eflxt Jibs nouis Prophetis tn Gmilibus rebus hab lucjnari,nifi amp;nbsp;in maioribus longe prodigio* iius alter altcrum rcfelleret IAGO. Eftamp; aliud quod abs te fcirc uelim. Num fciltcec à tempore aicenfionis Dominicae , fempcr fuerit in Ecclefia tanta graduum diuerfita*
. IOAN. Quod de graduum diuerfitatc in ttHMt rogas uerbis Diui Hieronymi abfoluam. In Vide Bu» jQfo orbejnquitjfic dccretum eft,ut unus de cerum co presbyteria eleAus , fuperponerctur caetc^ trrf L4tojris,ad quern omnisEcdefiæ cura perttneret, miKü. difehiimatum femina tollerentur. HaAenu* ille : quern uides cum Cyprtano optime conuenire. Et certe uterque (atis oftendit, qua nam de caufa Hæretici Pontificem luramumjqui olim fummus Sacerdos db cebatur/erre non poffunt : nimirum, quia illo exiftenre Indicé , non polTunt tuto feminate fuum laetifenim lemen , hærefum fchiûnatum. 1 A G O ß V S. Poft hac
-ocr page 73-LIBER. II.
hac non me mouebit fumma Summi Pon» tifici» potefta». Rede utaturfuis clauibus, pas fcatoues fidei fuæ concreditas. Ego hxc quæ AtH. »7. hadenuslocutus liini,nonidco locutus fum, Cluod primum locum Papæ inuideam. Nam utZuinglius aitjubi muldtudo cft , aliquem primü eflê^ncceflc eft.Et Paulus iubct^ut quif«
Que alium fe prjftantiorem ducat. Sed ob hoc ! uixijUt cundi uideant quam uafré quidâ Icri« pturas facras pro libidine fua torqueâr.quod* Hueafterereaudeâtmagiftratum hune a Deo lum quidem addam. Mihifatis eftPapatum, firedeadminiftretur^non pugnare feripturi« ^acris^quod quidem ueftrijiam diu contender •■unt.Tuucro tantum hoc memineris, quod Pfobandum fumpferam. Papam nunquam •lorihærcricis dilplicuifle , a'Catholici» uero Pfrpetuo furamo honore affedum.Quod po ^•■emumjieftri Euangeliftar, tantum abcft,uc ’'^gctjit ctiâ plane fateâtur. Ad hec.Quilquia ’’uetEuâgelicf dodrinç.ut D.Erafmus ait, is *ïuet Romano Pontifici,qui huius primus eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lÄ.
loninftitutum.IOAN. Hacdcrene uerbuas
I Pfaeco.cum cæteri Epifctwifinteiuldempræs »x.4d j 'ones.OmnesEpifcopi Chriftiuicem gerüt, Csr. nto* I 'u inter hos prçcellit Romanus Pontifex.DcgHn.
! ’0 fic fentiendum eft^quod nulli rei magis fas j quam gloriae Chrifti,cuius femmiftrum S*oriatur. De hoc peffime merentur qui per ^ulationem illi tribuunt.quod nec ipfe .qui«
D s dunagnos
-ocr page 74-. DIALOGORVM dem a^nofcit, nee expédie gregi Chriftiano* ,. Habcmu»,iitarbitror, Pontifîcem pium.fed ƒ i'ntandsrerum fluftibus plurimafunt, qnx ipfe ignorar:qiifdam edam fi ueliCj nó potd't j-obtinere:fed(ut inquit Maro)fertur cquii au |f riga,nec audit currns habenas.IACO.Patdi tur noftri Euangcliftç, Papama Catholids fempcr in fummohonorehabitum f IOAN» Vrique fatcnciir.Necnaihi ucÜm creda», nifi p ft Hein. Bullingern« ipfe doceac, de Romani
’ Poiirificisdignitate , quandOjàquibus. qua i artcintantamimpcrrjgloriatnfubuedu» fit, 5 nolo hic hominem fui» colodbui'dcpingcrc. lACO.Sitfancita.qnodhac derc fcripferit, . nec^ tarnen mihi perfnadebi« Buliingerum, Romano Pondfici bene uelle,cum huic abolt; minadonem MÜTæ acceptam ferat in eodem libello : opinor enim te loqui de libcllo cuip» titulus. De origine erroris miffae. IOANgt;
• Refte tu quidem amp;nbsp;fati« opportune in Miffae mentionemucnis,quam Bullingerus, poft Lutherum amp;nbsp;Zuinglium ,amp; caeteros,imlt; pugnandam fuicepinqua quidem in re ncfcio impietatem eiu» magis admirer, an inlcitiam, adeooblirus eftamp; frond« amp;inftituti Huma^ । nocapiti(ficutapud poctam eft ) fer^ ccriii^ , cem,equinamiungen». IACOB. S peda« j tumadmifTi.rifumteneadjamici. lO AN^ , Amphora caepit inftitui, currente rota cur j urceus exit; De origine erroris Mifläe dtuluna
impofuic
-ocr page 75-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO
; fmpofuitîibclluio till aureolciJicftjCum MiÇ» bin inagts honcrifict no potuiflet orbi Chri biano comme Jarc. Qiialis nam hie eft error, fpicas late iparfas in jnuin colligerc manipu« lunniidigeftain molem,ut ita dicam, in oidi« nein redigere, ex mulds granis unicum pa* non conhcereÆur non pari rationc condem» n.’t 5c ilium,qui Pfalmos alioqui mifere difper fosjin ordinem redegit-:’Cur non D.Erafmû 9'Ji Adag^orum opus ex fruftulis ( utitalo* Econforcinauit, amp;nbsp;ordinc optimo, po* iticommcndaiiiteCurnonomnes prar* ceptores, qui ex fingularibus obferuanonie bus amp;nbsp;experimentis quæ uocant, præcepta, Canones, ôcartescoJligunc; Sed nacc perfe daraftjnc. Deinde dcnigrareconaturuitS bo norum , ut apparec , uirorum , quo illi« Suthoritatem adimat. Oftenfurus cnimun* de nofter miiTandi ritus profeeftus fit, amp;nbsp;Snibus authoribus inftitutus , ait inter car* tera. Cap. 4. non longe ä fine. Dodi«, amp;nbsp;eruditione fublads, emerfit Ccremonia* funi magifter Gregorius , homo nouandi, fupidus, qui abufui mederi uoiens, iudicio
I *amen carens ÔC Gofhica opinionc ’’quot;‘’bllsBre a ^us,hoc ipfo quo,abufum tollere uoluit,ipi ■ ■ fC Minimum abufura inuexit . Et poft pauca:””^*” * Ncque moucaris hominis famftimonia amp;:c.
bt rurfum ; Hie eft cnira ille Gregorius, Pnwdji*
-ocr page 76-DIALOGORVM
cui' non modo infîm'ca» fuperfdnones, (êd (5c omnium fuperftinonum caput ac portcntum MilTjm fercmus sccepcam. Etitcrum: Nam «lamiï fueiithomo non omninomalu», nccÿ penicüs barbarut^fuit tarnen mire fupcrfddolt; lutjUt potc cui deerant,qiiae ad defecatam pk* catcm, abïôlutamcÿ cruditionem ipedareiii* debantur, peritiam linguarum puto, acreac p/um in facris literis iudicium, ioJjdioreniq; in humanit erudidonem. Audifh haAenus
‘lie
Bullingerum iam audi eiufcJem fuco». Adi* mnbonouiro eruditioncm^defccatam piëta* 1*0 tem.’additfuperftidoncm amp;nbsp;iudicium obtu* fum:facctur bonum uirum, fed cauet ne quis 1^3 hominis moueacur iandimonia. Ec omnia tgt;ii
Euangelice,(2.ms noninhochomine iudidiî amp;nbsp;Chdilianum candorcm defyderabitC Ma* n Alk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de illoTanAo uiro Albertus Ccripiit:
If,
SJ-Caius uerba BuHingerusipfe adducic. Sunc tt Magni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q(jx iëquntur. Eccle. 47. dicirur: [n
te/limoni Dauid dedirin celebradonibua dccus,amp; ôrna NI» deD. uic cempora uPep ad conßimationc uitae. Hoc
. enim deB. Gregorio pocedinKlIigi^ qui refe^ ~ cando ruperflua, ic adponendo neccfläria.Äf ordinansconfuCa^dedicdecus EccleCtaein celi' bradone officij diuini: amp;nbsp;rempora fe/tiua, profeiiorum dierSordinauic proprijs unius^ ît cuiufepoffieijs, uique ad uiese Écclefialîicx perfeAum ornaeam.HaAenua AIbercus.Ad‘ ^nge his^quodomnino procerue eleuac Ca»!
Üi
tholicoruta V
-ocr page 77-liber il n
Micorum allegaciones.qui dicunt Pâtre» à JW parte ftare. Non eft, inquic.quod quidam Frêne in MiiTas Ignatij,ac facrificium uetu^ l'iflimi Iracnei. Nam Ignatij locus perperara Jfrruseft,amp; Iræneus perperam intelletfhj». Hæccap.i.Bullingerus,quialium Ignanum '■'^hibere non poteft, nec Iræneum fyncere Intelligere-Eiiildem candoriieftquod cap.j, 'liciLEtlîPontificijritumhunc (de M^fTalo^ ■)intur) immutatum a' Patribus cfleprobarc PofTent, tarnen nondum uicilTent, etiam Pa^ 'ribusiudicibus.Hadenu» agnofeit lt;5c rcrjcit Patrû judicium. Poftrcmo (quod eundem fa^ BuBingf, pirSpintS)Scotus(nonMinoritanu8 lle)ße panoct» ffngariuSjFredcrTOardus.traldo denicf Li’g= nlt;itur Hi* ^unenfis, Bullingcro boni uiri funi , dofti retteu. luntjà Dco miffi funtjHocigiturpafto.cum le res aduerlariorum habeat^quiddifputando
illis efficies ï C^uicquid negaucris^pro* jgt;ant,quicquidprobaucri3, neganrJACOB. bccipimur ipecic refti^breuis eiTe laboro.Bul lingerum ego hac quidem in rc, nufquam uel '•ituperauerim^uel exeufauerim. Sea die So* ^es.Num Euangclica prædicano Jdeo falfa rlt.auodpronunciata ä luda proditore^Nuq ^aia Cayaphas, nedicam Olitor.aliquando opportuna loquiturïModo dodrina fit uera amp;indubitataaeuitæ fynceritace non eftmea» Unaiudicare. lOAN. Noninceflb homini« 'iiwm,quae mihi nota non eft.fed impiarn do»
Arinam,
-ocr page 78-^DIALOGORVaï ftrfnaiti.quam ficardficiofcpalliatai'n ncbi's non cciracobtrudcreTcclinologusilic iAO. fj Multi bonam caufam liabent, quam cameti, (j uel probabilcni aliquandouix rcdderc poamp; füntjdem forteeuenicBullingero iiofrro; qui rem prbbabilcm per (e,probabiliorem aln» Q facere attcrtrat, ideoq? folct undiqicorradere dj præfidia.Nûloitaque apud tcmihi (ie fraudi, l\ quod ille hegociu inepte profequitur, fcdhoc lif «nihi fjfFccerit.qiiod iiouerim doArina,quae 1^^ MilTam abominaturelTe bonam Ót Uarhoii«
, cam.fOAN.Bullingerus non eftomninoins fanj^nec óeritatis oratio,faco indigcr.Cæccru J quodpoftrcmo adijci# nullus adrnifcrim. Si cnimMiiTaperfelJolumerdabonnnatioelt, r portcntuineft, utquidillani ,quida ex ueftris | principio ordinarût uulgata lingua amp;nbsp;legi Si ' I’ audiri' Neque eniin nouus mos eft latinx ii MiiTje, Nain Seba. Franck, in Cronicis fui» c, docct.Ioannein Fpilcopum Portiienfen^ri* mura AnnoDooiini. tfSq. latinara Miïlam, « celebralFe.IACOB. Qiiid opus interrogare, Kiffiftf quare iiûj'tri interpretari fint Mifiam t inters prctatifuntjuraplebecircumfpei^anteintellii thiranit g^r^tur Sacerdos cclebrans. I O A N. Bene :
‘ gatam iinguam uerfa cft, quo polTit abom- j» nibug intelligi: lara ut te arAius ftnngain,dic f an turn temporis Mifîa ruis uila fit bona ufl i
; i A C O B. NefeioU O A N. Quod
■ nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;asP
-ocr page 79-LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9»
’^onefcisj difce. Si malam noucrunt, pra?» Itabac ncque audifle ,neque incellexilïe ; li bo* ’’am^qijomodoigicur repente fada eft abo« ''’inacio, portentum , Idolum-. lACOB, Quid fiintellexcrint malam , amp;nbsp;abominan* 'iain , 0«: ut co commodius fuo tempore Poflent abrogate malum , interpretati kint, '•tuulgiis ipfedeprclicnderetanguem in her* la« latitantem . Neque cnim paffus fuiG fquot;t unlgus abrogari quafi malum , quod *'on intclligcns; iudicabat DeogratilTjmum. Ad hoc nemo repente fit fummu# . Nec prorfus abhorret a' more Pauli qui feiens 'quot;iteumcilionem nihil elfe » amp;nbsp;praeputium “'hil elfe tarnen Circumcidit, Timothe* “ui: IOAN. Qiiid hæc tammultis'; Lus
ciarius eft , Miflâm latinam , a' ueftris Untum non in cœkim ufquc euedam, indim gnum uociferantes , rem tam Iacram,atquc diuinam fimplicibus occulere , nee ab im» portunis illis uociferationibus abftinue* I runt, donee , quod uolcbant, cuiciflcnt.
Nolo hic tuorum in abrogando amp;nbsp;ftatn* lt;udo traduccre inconftantiam ,qua iam ftatuerunt Euangelium uulgata lingua legi , nio;£ minorua Canonun , quem tocain,
-ocr page 80-DIALOGORVM uocant^reicccruncjdeinde immifcucrunt Rhic inicos uulgaca lingua concencus;inhoc pix^ pofterè Lutherum imicati.Poftremo/acra,an tea Är diuina Mifla/acla eft abominado, ido^ Ium,portentum,amp; ncfcio quid tandem. Hoe igiturcftxuius rationem abs tc rogaueriminiî tnirum.quomodo MilTa tam cito transforma ta lît,quomodo ex re tam diuina fafta fit abo minatio^Circumeifionis exemplum hic tibi nihil patrocinabitUj ;Ratio eft,quæ ftatimfe* quitur,Circumcidit quidem Apoftolus Ti^ niotheum,amp;eius fadi fuo loco rationem red^ dit.Dcindead Galatas dicit: SiCircumeida« rninijChriftusuobie nihilproderit. Nunquâ autem dixit: Nifi Circumcidamini.Chriftus uobis nihil proderit. Sed Icgimus apud eun« dem.Circumcilîo nihil cft„ amp;nbsp;præputiumni^ hil eft. Alia ccrte,longe,inquâ,alia audiuimus ex uefin's de Miffa praedicari,non, milTa nihil eft.fiue^ Adiaphora eft. Sed. Mifta facra eft, diuina eft. Deinde, Miffa abominanda eft,dcî= teftanda eft.atc^ ad inferos ufcÇ detrudenda: lACOB.Horun^rofecfto nihil tergiuerfarl poffiim. Vulgatiffimaenimfunthæc,amp;paf go«(utilleait) detritaperomnes, Necaliani tibi horum rationem reddere poffum, quaffl Euâgeliftas noftro«,omniajlicet nô fatis prin denter.Camépic ab initio feciffc. Sed quoniJ itlis fpiritus (anAus i5 meliora pcrfuafit,mc^ liora cüam olficrunt. Quqd adünec ad leAio«
nem
-ocr page 81-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff
i'em Euangelrj uulgatain,minor2 Canoncm, fithmicas cannlenasjnon opinor longam rca Iponfionem uel exquilitam poftulare purgaa tionem.I OAN. Qiiodtude pio EuangcÄ liftarum tuorum animo dicis,nefcioquo can^ dort poffic defcndi. Qpi® enim ab inferia feuocabic tot hominum millia ,qui in Miß» üj Germanicas omnem fiduciam collocas funt lt;nbsp;Aut fi ucrum eft,quod princtpio dixe^r tunt .[quomodo reuocabuncur ab orco.qui tîm fandam atc^ diuinam MifTam angue amp;C. tînt peius oderunt, dcadhuc abominantur, txecräturcjv Quot item hominummillia fût, ^uibus à tuis buangelifti» perfuafum eft, mis tori periculo aliquem elfe in lupanari.uel in tonfpedu diaboli morari,quam uidcre facers dotcin facrüfacerelt; Vcnioiam adreliquam tefponfionis partem.QuodminoremCanos QnowL •'ern negligitis,pcr fe necç bonum ne($ malu nor negle 'ft,fed acçedentc conremptu,amp; fuperftitione, ^uomodo impium elTe non poffit Has It'nt amp;nbsp;Catholici præfcriptos dies, in quibut •ton eodem modo.ncc^ totidem uerbis, MilTg lïcrum abfoluunt,nemo tarnen pius ipfos cas lumniatur.quum omnia citracontentionem, 'ftraq: contemptum fianr,quemadmodum et ^pijs ordinatumfuit. Quis item nonnouit, 1*1 MilTae facro alias habere preculas Do* tninicalcs, alias Auguftintanos , alias item ^lttriu* cuiulpiam órdinis uel infticuti fras
£ treat
-ocr page 82-DIALOGOR.VM
tre« : Hic breuiores , ille prolixiôrcs , hif paucas , ille multas t Sed lalis diuerficas, cum contempturn non habcat, nihil præ iudicac pictaci Catholicæ ( Sed quæ , ma lum.eit cemerkas,contempco tonusChri ftianitatisgregc.fingularitategaudcrevQ.uod Cofreen» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imgua uulgata ueltri £uangegt;,
tufrith/tii licam ledionern pionunciare folebant, fit quod item uulgatas in templis fonare can'
tiones , temCiitate amp;nbsp;nouandi ftudio re motis , non polTumus reprehendere. Ha^ bent enim amp;nbsp;Catholici îuos præfcriptos dies , in quibus idem faciunr.' Breuiter ômnia illa neutra funt , adiaphora funt, per fc ncque bona^neque mala funt : ièd iuxta utentis animum uel praua, uel bona funt, hoc eft à facientis animo præs dicatum fuum mutuanrur i HaAcnus de ' Milfr negotio in genere plus fatis : adquæ Velles mouerunt intempeftiui illi Nouatorf res, qui negotio nondum fatis fntelledo, omnia pro animi fui libidine , uel inftituj! une , uel abrogant, fie , iuxta Prophetam, dicenres bonum malum , amp;nbsp;malum bo^# num,dulce amarum,amp; amarum dulce. De ufu, aut, fi mauis, dcplorando abulu ueftia urn lacrarum , nolo hie quicquam dicere. Qiiis enim uel talpa eæciorjion uidcat,quo zclo uefiri Euangeliftac moti haAenus uoci^ ferati fijnc, non referre , quibus ueftibus uel uafi»
-ocr page 83-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,4
ûafîs utamurin templis lt;nbsp;Chriltusquem non tantum (empcr in ore amp;nbsp;manibus,fêd amp;nbsp;inmanicis circumfcrunt, purgauit quidem t«mplum ( nam amp;nbsp;hoc Icgimus ) I A. Tem^ ptiscftutloquédiuices etiam adme redeant, tandem amp;tuos interrumpam fermones, ne, lt;luod rerum furama eft , negligatur.lOAN. Satis tempcftiue profeAo. Aiias fefè obtulifi fct locus ille traÂandus apud Mofen. Non ' ƒ furtum facies; De ij s, inquam,qui£uangelice nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
facra legunt, non minus quam prophana. ÏACÔ.Hoc non uolcbara. Sed delydcra^s Um exte'^udire, quo pafto defendi polTit, tjuod M.ifTam uefl:ram,pro facrificio uiuis atcg Ufuntflis proficuo decantatis. Ncque cnim 'ft dogma aliud quod noftri Euangelifte ma-Sisdetcfteixturl O. Si in rcliquum MilTæ con^ iif ftnferiSjhac de re nonmultis digladiabimur. crificiunh f’offemenim tibi paucilTimis fatisfacere.1 A. Ncquaquam confenfcro in Miffæ facrum, ttiulto autem minus in MilTaefacrificium.Sed tjuid multis ' Euangeliftæ noftri,excepracoegt; f'a dominica,quicquid reliquum eft Mifläe^ex plodunt.IO.Explodanttui quicquid uelinr, 'go noui Lutheranos candidius de MilTa ftntirc.Sedne uideartalis quiuelim te uana ; fpslaâ-are,accipequæ fuperhac re Lutherani
fonLlTi func coram Cæfare nofrro Carolo in fomicijs Auguftanis. Sic habet confellio: Fai Augi/fi^, U accufantur noftr» Ecclcfiæ,quod MifTana de Kißii,
£ X aboleanc
-ocr page 84-DIALOGORVM aboleant,retinctur enim Mißa apiid no»gt; ÔC fumma reuercntia cclebracur. Seruantur amp;ulïcatf cjrcmoniæ fere onincs, prçcerquam quod Lacinis cancionibu« admifcentur alicU” bi Germanic3e,quæ additæ func ad doccn^ dum populum.Hadenu9 confeflio. Adiun^ gehis fi placet,nouam Mißandi formulai a D, Luthero confcriptam. Conlcripfit Luthe, Zutnglius peculiarem AlilTaudi formulant» ZuingU. Quid Oecolampadius adhuc apud Sichin# Oecelum. 8'^'” Hedioni icripferit de negotio Miflâc, uulgolegitur, Scd ualeanc Prothei .Polypi» Vercumni, qui quicquideis in Buccam uc* nie, Sybillæ folium haberi uolunt.1 AC O, Noui Eccleßaftis noftris hoc in negotio, parum conuenire cum Luthero.Nec tarnen aliquem puto.fic abillo dilTentire. quantum Lutherus a' feipfodilTentit.quod ctiamuo^ bis ( Fabro.EckiOjCochleo.Papiftisillisde« monftrantibus ) oblcurum eße non arbitror. Sed ut ad inßitutum redeamus.^eßio feire ex lc,q^ua nam ratione poßic dekndi , Quod MilUm prædicacis , Sacrificium pro uiui« atquederunftis.I O A N N E S. Hoc nego^ tium lacis arduumeft.amp;inquo a' multis bo^ nisuiris mulcum ludatum cft. Nec minor! diflFicultate laborarunt Luthcrani, amp;nbsp;Zuin« gliani.quomodo diuerfum probarent uel probabilibus argumentis : euidentia enim amp;nbsp;conßringencia non lubcbanc.Mißa ete^ niin
-ocr page 85-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
’’im SacriRcrj nomine gloriatur à muleis re* tró fæculis, necÿ uflt;$ ab aliquo impugnata tftjiocquidem nomine,Sed utcuncçfit, no* lumushic multis contendere. I AC OB V S. Placet. I O A N N E S. Hoc tibi primurn Omnium uercamp; prornitterc,ctreipfaoftendc fepoiTumjetiam tuos Euangeliftas, non ab* horrere prorfus à Saa ifiefj nomine, quando dcMiffii loquuntur.IAC OB V S. Hie non iriuenies qui tibi hoc credat.I O A N N Ë S. Accipc igitur quæ M.Bucerus in defenfio# tieaa Epifeopum Abrincenfem (cribit, de MilTa. Hicexhibentur,iuquit,quam plcnif* fime quçcunque Dominus nofter lefus Chri» ftus nobis faÂus eit,amp; contulit. IcaeÇ cxiftic in Sacra Cocna fummam Sacrificiü,non lau* dum modo,led amp;nbsp;ipfius Chrifti, fed amp;nbsp;no* ftriipforum. Elus cnim quod fe Chriftus in truce obtulit,uimamp;:fru(ftum hie , cum per* cipimus,tum fratribus pro modo facriminii fterij,amp; arcanae fanftorum inter fefocietatia tommunicamus, HaAenus illc. Addit poft pauca ; Hifte de caufis non folum prifei Pa* tres.fed ScholafticiquocJefacrâcçnamDomi Buctrus iii,Sacrificiumuocauerunt. Adducit ad fuam fentcntH IcntentiamconfirmandamChryfoftomUjAu p. guftinum.et Thomam fuum Aquinatem,qui Ono orc MiiTam uocat Sacriffeium. Cu igitur , nbsp;nbsp;nbsp;g
raliaBucerusipfefcribat,nonneomni labore^^ . ‘ lt;ht fubkuauic^Intcrprcccf fuautuclit, Chry*Kl’**^'*’’t
lt;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E ) foftomo
-ocr page 86-DIALOGOR.VM
(öfi:omOjAuguftino,8: ThomæEcclefiaCa^ tholica lubfcribjt.quâ amp;nbsp;ego in omnibus fc* j quor,amp; Jco uolencedcferamnunquam. IA. j Papæ. Non forcuito ^cd dei difpenfetionc fa^ ó:um cftjUC 3 cato ucl fele ille homo denomi* j netur.Nequecnim quifquam cft noftrorum, qui fcfe cediius in omnia tranfmutare poffit. j Hoe cercè nomine,amp; apud noftros male au* iullinge. dit.Dieacigiturquicquiduelit, uertatfcquo , ueliqnobis modo non præiudicet. Eft locus apud Bullingerum^qui fatis cxplicaqquo co« j ßüo ueteres appellarint Miftam facrincium. Admonet item , Chriftianis non rcliauum j eflê facrificium,nifi orationem.concoraiam, amp;nbsp;huiufmodi , quod quidem autoritatibus Irænæiamp;Terculliani confirmât. lO.Quibus j ïrfnlt;f«ï. c'IAC. Irænæiuerbahæcfunt.Vult j nosdominus munus adferre ad alcarCjftes' nbsp;nbsp;.
quenceramp;finc intermiftione. Eftergo akate nbsp;nbsp;,
in cælisjlluc enim preces noftrx^amp; oblatio* nes noftrae diriguntur. Haftenus irenxus. , Addit ßullingerus concludens, Sed apertius audits, inquiqin confequenti huiu» Autoris , teftimoniOjOrationem ueram ciTe Chriftiano« । ’ rum oblationcm.Ex hfis confequitur, Bullin nbsp;nbsp;,
gcro tcftCjMifiam no c(refäcrificiü.IO.NihiI
rem, Fattmur amp;nbsp;»pß orationé Chriftianorum
-ocr page 87-LIBER. IL M
facrificium.uel illo Pfalmiftæ admonki, y'i'igacur Domine oratio mea ficut inccnfum ’n confpeAu tuo : elcuatio maniium mcarum ücrificium uefpertiniim. Sed quid interim Bullingerus cuiccriti Necjjenira irenæusdia fit or.ationc unicam illam dilolam elTeChri^ ftianorumoblationem. Si eniinlrençus oms: nes oblationcs , prxtcr orationcrn excludit. Ut quid non ucreciir Bullingcrus concordiam profacrificioadrjccre^ Anne ctiam tibi mi:» gt;■11111 uidetur , qiiod tamfutüe argumentum in primam acicm collocarit:! AC OB V S. Bullingertis noninftituit probare orationem nnicam effè oblationcm. Sed unit demonftra« •■e Miflâm Irenæo non dici facrificiü tale,qua» lefinguntPontificijiilum fignificarc uoluiffe lO A N. Qj-iidfi nonuno in loco Irenæiis appcllitàt MiflTam facrificium Quid fi hoc i» pfo capire,quod Bullingcry alIegat^Sed quid fgo longiï ambagibus tederineo.Diui Irençi ncrbahaecfunc, Quomodo autem conftabic fis ( Hæreticos intclligit ) eum panem in quo gratiæ aftæ funt, corpus elTc Domini fui : Ô£ calicem fanguini» eius,fi non ipfum fabrica:» ton's filium dicant amp;nbsp;cetera.Et non itamulto poft.Ergoaut fentcntiam mutent, aut abftix: iieantoffcrcndo,quçprfdi(Safunt:Noftra aûc confonans eft fentcntiaÊuchariftiæ.et Eucha riftia rurfus confirmât lêntcntiam noftram* Offerinaus ciumà qujfunt eiu» amp;CrHaftenu«
£4 Ircnæu*
-ocr page 88-DIALOGORVM
Ircnçiis, Vides iam qua dexteritatejCtquocSt' dore ueftri E uangcliftæ foleant S.patres alle« gare^ói filios facerccontra Matrem piignarc. IA. Nolo hoe loco meam prfcipitarefentens tiam; Ncfcio enim malicia ne,an feitinatione huiufmodiuiri pecccnt.AdduccrciamTcrtul lianünififubuerercripfumfimili fuco addii^ A5.IO.Poirem ego multos adducerc Dofto# res Sanftos^qui ctiâ fanguinis eftufione Chrii fti fidem et doftrinamornauerunt.fedlongiu» çquo ièiè extenderet oratio. Tu fi placet, uide Poe Auguft. contra inimicum Icgis amp;nbsp;prophetas Sacrificio rum.I O.Chryfoftomumin i.Corinth.ij. amp;nbsp;lAiߣ, huius Simium TheophylaAü in cap. Math. Am6ro.n24. Ambrofius dc Sacramends notioreft, dubitari poflit. Effe autem cramenAk Ambrofium authorem illorum librorum, **fatis probat. S. Martyr Epiieopus Roffenfiï
amp; Philippus Melancnton,utercç contra im^ pudentiam Oecolampadrj.SufFeceritiam au« diiïèjquod Lutheranis Mifla nó difplicet,Bu« cerum autem cQ DiuoThoma Aquinate Sa« crificij nomc agnoicere, Qd fi utrique credunt quod pollicentur,(alua res eft.Quid,quod Lu Lwbfri/I jp^^3teturfeprimum omnium Miflç Bellum mouifle.Sedquodoftore.quoueim« pullbrehocipfumfeceritjiam nemini dubiu Di/cipu^ popfqujj,, çjy, fj^agiftrum, confelTus luf. eft Satanam, in libcllode priuata MilTa, non non iu longC a principio. Certe fî MifTa tali»
-ocr page 89-LIBER, n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7
^lis «(TeC.qualem tut ßngunqnun^ difsuafili Iftillam Sacanas. Quisenim unquâ Icgit.uel iudiuic Satanâ difsuadere, autprohiberequç ’’^ala funt cquot; Bonis, non malts rébus inutderc folecDiabolus.Lutherus nullo cfficatioriar^ gumcto probare potuerat Mifla ucrè cffc piS amp;Ecclcfiçutilem, quamcum demonftrauit, 9uam diligenter ac ftrenue pugnauit contra 'Ham Satanas, Verum nonmirum eft SchiC» [paticos amp;nbsp;Hçrcticos de Sacrificio contentio Gug egilTejCum ex Chriiti uero,ct uiuifico cor pore amp;nbsp;fanguine non dubitcnt Symbolica» 'antum res facere,amp; hac in re ucterum Hære* Hcorum fententiæ fubfcribere.IACO. Vide 4uid dixeris. Hacreticorum fcntentrjs^non ni* fiHçretici fubfcribunt.I O A N. Et hoc eft, 4uod in proximo colloquio dixeram. Si igi* tut iam probauero tuos Euangeliftas fentirc Hc.Cœna,quod Hcrctici olim fenferunt, nun* Juidà Ce Hærefeoslaberti abftcrgcre poffunf; ^onopinonlACO.Efto. Audiam quos amp;nbsp;^uales mihi Hæreticos addutüurus fis: lOA,
Buceru» in Apologia aduerfus BrentiS “cinterpretatur Dominicæ Cotnæ uerba,Ac Cuch^ ''pite,eaite,hoceftcorpu3meum. Vt panem riüùcon Huncdemanumeaaccipitis ore manducan* tra D. HumJta præbeo certo uobis carnemmeam, jBrfftdS, ^uam mox dabo.ut pro mundi uita in crucc quot;pmoletur,cdendum fide, de qua manduca* Honealiquâdo raulta uobis dixiïiamp;c.Deindc
E r addic
-ocr page 90-dialogorvkî
additï Arque ira quod de diftributo pane dî* cic,Hoccftcorpus meum arcade calice,hic cftfânguismeus, uel nouunî Teftamcnruin inmco fanguine.magis adcodiftum accipi^ mu«,utiftis ceu fignitjllos cercos rcddcrct.fc proipibrumfalutemoric'jrum,ac itain uiui* ficiim cibum ac potum,fcd fpirirualem,cainî fuam fanguinem illis præbuerit,quâ uc pa-nem uel uinum uoluerit immutare, fefecf car« nalicer offerrc,hoc eft Pliyfico modo conccn* tum,amp;c.Et in cornent. Matliei.xtf.Porrigédo crgo pancm, ait, Accipitc,comcdite, Hoc eft corpus meum,quod pro uobis traditur, hoc cft,ucuthuncuobis trado pancm, edendum ore corporis, ita dono uobis corpus meum edendum animo, natn dabituriam prouita ueftra in mortem. Symbolum hoc corporis mei eft, ut Gcut panem a me acceptum, ore comediti8,amp;in uentrem traijcitis ,ut uita uc* ftra fuftentetur, amp;nbsp;ad opéra ualcar, ita animo Credatis corpus meum pro uobistradi.Hafte nus Bucerus qui quam piê de ueritate Corpo« ’ ris Chriftiin Èuenariftia féntiat,ftacim ex Lu * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;theroueftroaudies. Huius porro opinionis
t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autoré nouimus ZuingliC, ôi Oecolâpadiu,
quemadmodumutcr^libris in hoeæditis te« natur.Hæcautem opinio qua Luthero pro* betur,obfcurura no eft. Ouis enim nefeit hire illis collatum,longe diueHa fendre i Lutherus conftantcrdocecyin Euchariftia ueru Chrifti i. / .7 ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corpu»
-ocr page 91-liber il
?8
Corpus una cum fubftantia panis contineiL ûecolampadius aperce ncgatillic adeflecor# £utJ,(r4« puSjfedcaiKum Symbola corporis æ^rnis i^ero'præfcnriam afFirmarc conatur,amp;nihil . 'itiiiracis habere,amp; fapienciædiuinæ præiudigt; , tare.Qçiid cibi hic iiidctur^ Vcri décernés Go* ”î^ co”» « fonam c’IACOB.Haftenus apud me non eft mitttuitur delibcracum. Per quinquennium cnim iam ardencÜTime conrendunc,et adhuc fub iudice lisefc.Sequucusigicurfumhadcnus fencenciâ Lionyfrj Melandri,uccunc^ improbecur Liu; . -thero.Carbonarqilüus fides.lOAN.Ego tU bidicam breuilTimc. Valcat Melandri fucus^ fonu* Hec Luchcranis_,nccZuinglianis crcdas,fed Ec deliam patiare triumphum agere. IAGOB.
Qijam EcclcfiamdOAN.Ego nonnifi uni teelefiam noui, quæ partim hic fubGhrifti aufpicrjs militat.parcimjdiabolOj mundo amp;nbsp;carne deuidis in cœlis triumphat. Sed ne Ion* gius remoter te, Ëcclefiâ eâ puto,quâ nos Ca« tholicâ, iiefiri per conteptû Papifticâ uocant. lAC.Quo iudice triumphabit.IOA.Rogas; ludices habet çquos. Sacra Biblia, uetuftiffi* mos Eeelefiç DoAores,LutherG denicf!,ct Oc colâpadiû. lA.lDauusfSnôOedipus.Ré ag* tius effare. Si folü Sacra Biblia,atc^ Doftorc» üeceres allegafTcs, nihil effec difficuitatis . Sed poft^ etiâ adduxeris.Luthcros, et Oecolâpa dios,nô uideo qd uelis.IO.Facile explicabi«
I mut.Nône Luth.ct Oecolâpa,uter^ nefciui arma
-ocr page 92-DIALOGORVM
arma miniftrat Ecclcfiæ,quibus iplî confodi^ gt;nbsp;antunQpicquid cnim Luthcrus aduerfus Oigt; colampadiü adfcrt, utcuincaCinEuchariltia uerG efie Corpus Chrifti,id( quis nó ccrnitlt; ) Ecckfiac partes coroborat. Et rurfumquic^ D.Im». quid Occolampadius profère ( ut Roffenfi» iRffifeo. ait)ut ftatuat hunc pane baud qua^ eiTe Cors gt;nbsp;mirificc confirmât Ecclefiæ de tranfiubftantianonc dccretum.Nâquod Oes’ colâpadiur amp;nbsp;Lutherus fingillatim fentiunc, ß in unum confiaueris, iam coadunabis Ec^ clefiç Catholicç fidem de Sacramento altariï» Ecclefiæenim fides haeceft, uerum Corpus Chriftijfub Ipeciepanis.diuerum iànguinem fub fpecie uini contineri, Ita ut poft confecra« tionem non fit panis uel uinum, fed uerum corpus,A: uerus fanguis Domini noftrilcfu Chrifti.HancEccleiîæ fidem, ficut diximus, Lutheru8,amp; Oecolampadius oppugnanqipfi interim inter ft Andabatarum more pugnans tes, utueriusinhos quadret, amp;nbsp;locum has beat,cjuod Bullingerus in Anabaptiftas tors qucqaicens. Quum cundem ipiritü uericatis nonhabent,mirum non eft,eos de errorein er rorem detrudi. Tarn uarias cnim ftdas ipfi inter ft habent, ut altéra alteram damnet,amp; Satanæ cradat.Porro' fi diuifis copifs, finguli ftiam ftntfntiam tutantur, uteret hoftili anis moEccIefiampcrftquitur, qui nærcticorum germanus eft (^nius JACOß.Quoi Hfrcri»
cos
-ocr page 93-LIBER IL 99
'Os nobis crepasvCarloftadium neÆcrc ngaa fiuin^Fredeuuardumdoannem Hulsv Hiero j'Hnum Prägen. Vualdonemd O A. An nc '’ÎC fccc tibi fadsfaclum iSed nolo hie figerc Mem. Alia funt portenta, alrj Euchariftiçho ftEjjamp;impugnatores. lACO.Enumera ob^ Itcro.I O A N. Ex AuguftinoócEufebioSC ’lij» Cacholicis didicimus non paucos fuiffc liçretico», qui Ëuchariftiæ bellum indixerût. Tu,fi placetJoachimum Vadianü in Apho* fifmis fuis uidejibro primomam amp;nbsp;ipfe enuj« ■’’erat nonnullam buius pcftilentiffîmæ pro* P^äginisfobolem. Ex multis paucos accipe. Euchetæ, qui amp;nbsp;Meflaliani nominantur.au» thore,Eulebiodicunc, diuinum cibum nihil »ec prodelTe nec obelTe. Huiushærefi proxi* •iieaccedic Bucerusjfi penitus inrrofpexeris, Euchett' qu? inpaulo fupraadduftislocis habet. Vi* wturenim ipfi facramecaria illa res tale quid, pro quo non fit necefie' pluribus digladiari. f^ofTe etiam uerum efle Chriftianum , amp;euni '•erc prçdicare^qui etiam non iaieatur corpus Öominifubpane,uelfymbolicSs uel realiter rontineri. Vide Lutherumde uerbis Coenj ’dZuinglium. Vide etiam Epiftolam Buccri ’d Marpurgeniem Acadcmiam.In apologia 'undem adBrencium.I AC O.SihxcBuce* fus fencit, non mirandum, quod Lutherus dc dlo ad Argencinenfes icripfit,nimirum in hçc n«ba.HlS SPIRlTIßVS CREDATDO
CERI
-ocr page 94-DIALOGORVM
CERI VËRITATEM , inqui’t.St AdCajJcQ.VEM PERIRE DELECTAT û«m. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eniin rolidum.uc Obfopxus aie, auc fta
bile adeo.elle pocerit in ChrutianilVino, hoc labefafto Sacramenco^Confiliuinirem illuJ non ftaCjLochcro tefte^quo Hdeles lint auoca^ di a' quxftione corporis amp;nbsp;ianguinis præicn^ Lutberus tij^ amp;fola fide cxercendi.I OA N. Vtinam de B«ce» animaduercilTcs quæin eadern EpiftolaLu^ therus dixift'ec, amp;nbsp;nerbis ineis facilius crede^ res.Siceniniait Lutherus,ßucero uiderirein leuiculain,iltani dillcnnunculam,deniqî citra fidei iaAuram. Sic enim fentit ille fpiritus,fid2 non perdffiChriftusmendax in nerbis fuis blafphemetur . Hadenus illeiquibus cercc multo duriora addit. Sed non exiftimauerim ' ï prxter rem fore,fiadduxcroadhucunuin,at^ qiiealtcrum Sacramentarium ex collegio uea terum Hærcticorum, Neftorius negat Chriftt carncmin Euchariftia uiuificatricem. Anno VIeflorius Domini .414. Huicadde,qnos Sebaftianiis Franck enumerat, Adelphilium Ah'naricri,amp; FriWck. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Anguftino tefte, Sacrificiu pro
defunftis oblatii execratur, Adde Albigcngt; les.AlbincieSjEnthufiaftes.Flagcllatorcsdes« nic^.ct multo plures qiios enumerarelonguin foret. Cum his ct fimilibus portends Ecclefia Catholica negoriiahabuic ante multa fecula. Horii Camerinâueftri Euâgcliftç fads inau ipicatd moueruc. Sed qui illo« deuicit,eius ha? , . : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denus
-ocr page 95-LIBER. IT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«
no eft abbrcuiata in a nus. Poteft et tuo«' nUraones perdere,fimul ac Iftaelicas fati« af* 4xcrit. Scd heus tu Iacobc,nîi medicare aurex Os inôcc^î'Qjiid tccS mufticasSi fubdubita« Ole liera diccre^ confuk Chronographos fiuc Ooftros fiue ueftros,ccdifpcreâ nifi dcprchena dens me nihil finxiiTc. Hocexouo prognati fiinc tiii ËuangcliftÇjHos progenitores, auo« amp;^proauoshabet tuiEuâgeliftç, qui innego-tio Cccnç Domin{cç,amp; Ecclefiam perfcquun« tur,amp;fuûfpiritum ucrtiginis egregic tradun cunt-Cijid igitur adhçcditfturus es^l AC.Niî ÎiiamcredidilTemËuangcliftas noftros talia JifTeaufos^nifiuclintillos habere pro boni», oiris^quos tui Hçreticos pronunciant^ lOA. Probc.Nonenim défunt qui proCatholicis, amp;fanftisuiris habenteos, quos Sanftiffimi quicj execrantur, Scd hçc uentilare.nô eft prç* lentis inftituti. Ex Bullingero mctirc alio«, Mihi nunquäprobabuntur, qui Patrû uefti* Sia uel negligütjUel deccftantur.IAC, Et no« ftri fatentur.ftandü ciredoftrinij.quas a'S.pa« O'ibus acccpimus 3 quodamp;fupra reculcram. IOAN. Habcmus ülis gratias.quod in hoc oobis fubftribunt. Qjiomodo ueró Patruin tefcimonia torqueanqquid opus eft multis o* ftendcrct’ Iphftimaresclamat, quamaftun gt;i, quamimpij , quam fubdoli , inhocncis Rotio fint lt;nbsp;Lutherus certe cum cernir Aim Ülorci aliquot opinionibus ftue aducrfari.,
noa
-ocr page 96-DIALOGOR.VM non impudentcr,contendit eofdem pro fe cere,neq!fucis,amp;falfis gloffematibuscos dw prauare,lt;Sf in fenfum fiium inuitos trahcremo litur^fed apertcnegatjUeluc (enccncif fuæpror fus aduerfances. At callidius(ut inquit Koffen fisJÓC uerfutius negotium fuum agens OecO’ lampadiuSjhçrefi (uæfub(cribcrecunftos,qui cuiufpiam autoritatis fuerint, oftendcreco^ natur,nifi forte tam dilucida claracg fint eoru teftimonia^ut nullas glolTasadmittant.Huiua doli ctiam a' Melanchthone accufatur Oeco^ lampadius in quadam Epiftola de negotio Euchariftiæ.IACO.Ego ueroaudio Luthci rumdiZuinglianos fupereadem fententiaco ueniflcjiSc hoe prudentia amp;nbsp;dexteritate Buce^ ri.qui muleis argumentis probauit difftdium illud inter partes E uangelicas magit de modo • !oquendi,quamdereipfafuiire.Etipfe Bucc* rus propterea quæ de facramentis fcripferae retraftauit, iam nonporro Zuinglianizan» fed Lutheranizans.Hüius rei fide tibi faciac, quod cura luit aliquot iam olim cepit fubferi^ here côfclTioni Auguftane,quod in Comitij» Auguftanis certe no fecifiet. IOAN. Omnia hxc probe noui, fed qua rationc fadafint, multi iam fncipiunt olfacere.Crede mlhi, mi lacobe,fub Ouillahac pelle crudelilT. latetlut pus.Triapropofuifti,adquæ non difficile 8i uere poffem refpódere.lA.Quid refpódcreii An puu« me hic aliquid fingered 10 A. Agp, .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quoniatn
-ocr page 97-liber, n. 41
Ijaoniam irauis^refpondebo ad fingula, 8c zo ordine.quo à te propofita funt. Lutiieranos amp;Zuinglianos inter iè deEuchariftiæ facra^ nientoconueniffe tam certum eft,quamquod 'ft uaniffimKm.Quafi fcilicet Lutheri amp;nbsp;Bul« lingeri pofteriora Icripta^ aut potius inaledia ftanemo uidcrit.QuO‘1 Bucerum,amp;hus iusfuperEuchariftiæ facramento fèntentiam îdtinct, non opus eftmulta rcfponfione. Sic 'nimmaleamp;imprudentcr a fediAa interpre^ fatus eftjUt errorem ( fi alicuius aceufari poG fît)non iibi ,fcd leAoribus amp;auditoribus ims pacari uelit. Neep cnim talis uideri uuk Biices fusqui alicuius erroris in doftrina^nec crimi^a lis in uita aceufari poiTit ab aliquo.Cæterum tieme exiftimes hic aliquid fîngere^adducam fibi fententiam Celrj fecundi ( qui ad uos^non ad nos pertinet ) deBuceri rctraAationibus. Sic autem feribit in nouilEPaiquillo fuo.Biw 'crus coenædominicçnegociuin,alitertraAas f^quam antea in feriptis fuis fecit,hoc cft Lua 'hero accedere uidetuntametfi ita fermonem ''uiperatjUerbaq; pondérateur nemo quid fis bi in earc uelit, intclligere poflit.Hçc ille.Tera bo proponis Buccrû iam fubfcribere confeamp; boni Auguftanæ,Scio:amp; quarc faciat, non ftio.uereor autem ne magis faciat in gratiam partis quam Appollinisjnon faAurus uides 'ftetjfi non magis haftæ quam calamo cons wendum putaret. lACO. Quo igitur me
F uertam
-ocr page 98-DIALOGOR VM uerram Cuinam hac in re credam^lOA’N# N E S. Lucherani propius ad Ecclcfix len^ tenciairi accedunCjScd cu noli fubfcribcreucl Luthero ucl Occolampadio, cum uterep ab t'cclefia defeccrit , Sed Cacholieorum aniï' plefterc fencenciam^quæ non eft nupera ,no» fingularisjfèd ab omnibus parribus Ecclcfi^ recepta^ÄT à Luchero,43d Occolampadio inui* cis cciam propugnata;Qui enim difiuiiAisco pijs Ëcclefiam iam per quinquennium itnpui
X gnanc,nonic3 longe antea candem Catholic cifiîmepropugnarunr.l A. AudiamdO.Lu* fhcriinfcrmoncdcEuchariftia,haccfuncuerï= Lttiber!« Infacramcntoalcarisjnoncftpanisâ^uij» pm Eccle num,icd Ipccies paniscSiuinijnempepani» in fucontm ucrum amp;nbsp;naturale Corpus Chrifti.Et uinum, Z«ingïu ’n ucrum ec naturalem iangumc Chriiti transs inucatur,HaftcnusLucheru3. lam continent Occohm ’^‘^’’^nbiungam ucrba.ftdoArinam Occolam - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;padrj. Simpliciter et abfa; hæfitacione eredam»
Jenten la musadefiedc contineri kibhoc pane,ucrum 'Ecclcli£ '■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
propu*
Corpus ƒub uino aut£ fangutncm.Ët rurfumi Non dico figuram et rypum rantum,ur facrii ficium Abel, uc oblationcm Melchilèdech, ucagnum palchalcmjManna,pancs propos fitionis, fubcinericium HæHæ.amp;cærei’as ue terisTeftamcti figuras.Ablïtid Blafphemiç, ut canrum cribuainusumbræ, quantü luci SC ueritari.Echaudicamuko poll. Panis cm hic nobis non taniS figurat,fedcft corpus ipfutn
Dom ja
LIBER. It nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,
Bomini.Habemusinhoc fide Chrifto.uerita tiprimariçjquç fallere neqc,ct dixiti Accipice tc manducate. Hoc eft Corpus mcîî. Carnem ' itaq: et nguiné Chrifti adefle etcócincri Gml plicitcrfatemur.Haftenus ille. Adlninc mo* duni amp;per totam illarn contioncm aflent in Êuchariftiaueritarem corporis et fanguinia haberifubuelamine panisetuini. Audifti iâ, opinor, qua conueniat Luthero et Occolam* I padiocu Ecclefia.IA. Accepi gdfu peril acre ' Icripferit.Sedquo tempore^ Num ante hbrü j æditum de ucrbiscçne^IO.Vticflonge antea quam fuam fentetiam proferret in hoclibro. I A. Et hoc eft, quod ego uolebam audire. Palinodiam cccinit bonus uir.eius quod olim imprudens pro Euchariftia effutierat, I O* i ANNES.Nouiamp;hoc,dencgaEcnim primis ) fuislucubraiionibus patrociriium,et abolitio nem dc incendium imprecatur.TA.Nihil igh * turtibi fuffragabitur.uel Oecolampadius,uel Lutherusetiam, qui iam faepius recantauit, maxime in eo quod ad tranfTubftantiationem adcinet.Etfi fama, prætcr morem Rium ue* raxeftjam mutuoconfentiuntLutherani ÔC Sacramenrarrjjiocipfucertc magnifiée', ficut paulo antedixi,multi3Î locis polliccf Bucerp IO. Nihil motor Oecolapadrj uel Lutheri ccia palinodiam.nec euro quid occinerit Bucerus. Lutherus femel nos fuæ Tentcntiæ certos reddidit . amp;nbsp;Buceri fucus non uni tantum
Ft notua
-ocr page 100-DIALOGORVM
ootuî eft. An raihi tocics mutanda fides^quO’ tics lUi mutant Icripta lt;nbsp;Pcrpetuo oftencanc liium ipintum ( ucrcor non iandum ) cum ta men nullibi eadcm,amp;conftantEr dicant. An mihi femper dubitandum lt;nbsp;Non,plane non. Qiiodprincipio docuerunt paritercumEc^ clefia,cum patribus , cum Canonicis deniep Scripturis.bocipfum pro me diAum exilu^ maucrim. Si quid autem deinceps diucr^ fum docueruntjuel Icripftrunt^præter ct con* tra omnes Patres, nihil motor,furdonarra* runtfabulam. IAGO. Huius rei rationetn abs tc gc ft io audire , qua iciiicet ratione, priora poften'oribus prxiudicare debeant. 1 Ü A iSl. Paucis cxpcdiam,quandoquideni omnia,iuxca regulam in proximo colloquio præmiflamjiudicandaueniunt.QuodLutliei rus.Zuinglitis, amp;nbsp;Oecolampadius ,amp; ccteri, principio docuerunt, nihil fingulare,nihil nouum, nihil inauditum fuerat. Sedhabc* bat teftes Sacram fcripturam, uetuftiftimo» Patres, Ecclefiæitem Catholicæconfenfum» Verbo dixerim , Illorum dogma de Eut chariftiaconftabat antiquitate, uniuerfitate, arque confenfu. Adde ; Illo tempore, quo Oecolampadius amp;nbsp;Luchcrus Ecclefiæ oppult; gnabantfententiam in negotio Euchariftiac, honorifîcè , amp;nbsp;amice alter alterum trada* banc, mutuum gratulanres de Euangelio db uinicus reuelaco. An non Lutherum miri» modi*
-ocr page 101-LIBER.. ÎI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4?
înodiî extolkbat H. Zuinghus 't Diccb.at tnim.Lutherus ( quantum ego iudicarepofà fijin ) forniïîmus miles Chrifti cft, qui tans ta diligentia fcrutatur kripturas , ut ab am ttis mille alius nemo. A VincentiOjObfos pæo , amp;nbsp;Hiobo Gait , non minus fpecios fe multis in locis de Luthero prædicantur. lam cum lt;amp;nbsp;Lutherani amp;nbsp;Sacramentarii ab Ecclcfiæ decretis abierunt, non poreft dis ci quam milèrc alteri altcros prolcindant. Vide quid Lutherus in Zuinglianos , amp;hii in ilium expuant. Hærefeos crimen fib» mutuo impingcrc uulgatiflîmum eft, ut quid i igitur contemptis diuinis ôc cæieftibus dos I Àoribus , audirem baereticos^ Itu iam,fi I placet, in caftra Lutheranorum uel Sacras •nentariorum, qui ÔC Ecclefiam perlêquuns tnr , amp;nbsp;Patrum feripta deprauant , amp;nbsp;fibis met iplîs non conftant. 1 ACOB VS. Vt uideo capra gladium inuenit, Adeam ne Zuinglianos lt;nbsp;I O A N. Lutherus te nocabit hæreticum amp;nbsp;Phanaticum. l AC. Ceda'm ne in caftra Lutheri lt;nbsp;I O À N. Nihilo mitius à Zuinglianis audies.IACO. Quid fi ad uos me receperim nunquid amp;nbsp;fie Hæreticus audiam ; I OAN. Verum, ièd ab Hæreticis : I AC O. Ergo Lutherus tibiuidetur hæreticus lt;: I O A N. Zuinglius niihiteftiseft.I ACO.QuidZuinglius.I O. Uetnquod Lutherus ipfo Luthero teftifis
• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F * cant€
-ocr page 102-DIALOGORVM
cante ad lo. N. Typographum. IACO. Dic itaque quid fado opus lt;nbsp;lOAN.Fugitoica* que quam ocyffime , ad partes Catholicos rum^quibus nihil prv lidfj opus eft^qui mors tern Domini, iuxtaPauli doflrinam^annuns ciabunt, donee uenturus eft in gloria patris fui.Quod fi quid reliquum eft^in quo mca olt; pera tibi opus eft.cflFarc.Expcdiemus etillud. IA C O B V S. De Miflae negotio , Si de ueritate corporis ChriftiinEuchariftia iam fatis auditum eft , ncc eft cur dubites me ße«fr4d; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliter fcntire.quam Ecclefia fencit,
. ^inhijsquiabfoluimus.VideotamenaliudJn ^3f*®f3(ftum.
era. dd^toAN.QuidiUud.lACO. Cupio edos tninifinn ceri quonam confilioLaicisEuchariftiafub (14. una tantum fpecic exhiberi incocptum fit, quum conftet noftris Euangeliftis, commus nioncm fub utraej fpeçie.à Chrifto elTe inftitu tâ amp;nbsp;a' Paulo Apoftolo Corinthijs traditam, et ab omnibus deinde priftis dodoribus.tam Grçcis quam Latinis ad anos circiter milk SC ducentos obféryafam. 10. Quid E uangelifti* tuis conftet nefcio^hoc aut fcio,nemini(quod cquidem fetam ) hadenus compertum efle, quandouel ubi,uel â quibus mos ilk uetus immutatus fucrit,proindc in hac re tutius 8c cofiiltius uidetur obtemperare humiliter, qua contendere impudentcr.Quod ß me hie audk re noluerif.aud} uel Ludxi um.cuiui impulfu
abEc*
-ocr page 103-LIBER.. IL - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44
4bEccUïïcdccretisdcclinarti.Nondixi'(in^t 'ndecl3ranöeEuch.ii'iltie)ncc(!Confului,neqj 'ft inteiicio mea,ut iinus aiit aliquot Epilcopi propria auchoritate incipiant alicui utrantg ipecicmporrigerc,nifi ica confticucrecur gt;,ac mandareturin Conciliogcncrali.Ecin Alïcri . .. . tioiübus air ; Neutra fpecies.fed lola fides ad falutem necelTariaeft.Addehiis,quodamp; Ecs tiusaiiimaducrttt,quod non nififemel mens tioüt fanguinis in Euangclio loanis.bis fcili= eet uerbis; Nifi manducaueritis carnc filrj ho^ winiSjamp; biberitis cius fanguiné,no habebitis uicâin uobis. Et continenter fequitur : Qjd
i nianducathuncpanem,uiuetinetcrnum.lA. Nihil bic nioramur caput Ioannis fcxtuni, quod manifeftum eft ad Eucbariftiain non pertinere.IOAN.Qutseius rei tefeis lt;nbsp;I A. Lutb.innouiTeftaincittiannotationibus.
iiibi enim contenditcap.illud Ioannis non lo ögt; an ad qui decoenaDomini, kdde fide,qua credis Euchari« mus CbrifturndeunBamp; hominem pro nobis etct fuuiT) fanguinem fudilTe. Idipfum contendit Oecolampadius de uerbis ccne domini'cç.Ids ipfum amp;nbsp;Zuinglius in lib.de ucra amp;nbsp;falfa relia gione. IO. Hijs omnibus ego opponâ Patres omnes,Cyrillü,Hylanû,Chryfoftomû,Aug, Theophyladum ecreliquos.Et ( placet enim ex illorum quoc^grege adducere tcftcs)Mars linus Bucerus à nobis ftaqqui in Apologia
Tua mujtis argumentis conatur perfuaderc, Buceruf.
F 4 caput
-ocr page 104-DIALOGORVM
caput illud adEuchariftiam percinere. Adds Lutherut huic Lutherum, qui in uifitatione Saxonita oculatior faAus,teftatur.Ioan.lt;S.Probari fub utraq; fpecie Euchariftiam fumendam effe.Et . Oecolampad.amp;Zuingl.nufquam nonobij« 03^0 pon prodeft quic^,ex eo* Zuingli. dern cap.Quidigitur opus longe petitis tefti‘ monijsc’Sed ne te perplcxum reddam, pauciß« fimis abfolucmus,quoddeutraq? Sacramene ti fpccie inftitueramus.Non eftcuiufuis figcre leges uel refigere,quemadmodum Lutherus jpleteftatur: ncctemere Ecclefia alicuius crs rorisinfimulandacft,Minus periculofum fue rit nos noftram fateri ignorantiam,quam Eo clefiæ calumniari inftitutum,« huic denegare 1 nobedientiam, Malum per fe non eft.utrancj fpecicm iumcre,n3 hoc ipfum Sacerdoces quo tidie faciunt.Necimpium eft unam fpeciefu^î mere,nam et facerdott«,extra facrü,unicafolS fpecie cocenti funt.Nec minus eft fub una fpc^ ‘ cie,quäduabus,amp;tantGfru(ftuscapif de una fp?cie,quantum de altera,quod ctiam Mar* rus Lutherus jn Libelli de Miftapnuata A« pologia,fatis confirmât. Qua in Apologia docet ( utamp; hoc obiter admoneam ) abun* de contra Sacramentariorum errorem , non minus ab impio manducari ueruni'Gorpus Chrifti,ftibipecicbus panis amp;uini,qüam a' pio licet non parifine.IACO.Profeftónöftri Euangdiftse niliil magis urgenqaccj utramc^
facra*
-ocr page 105-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43
'’cramenti fpeciem populo cxhibendam effc, ''ccalia remagis fpeciofum fibi pollicentur ffiumphum.Cuienimdeberccufderi leuicula ■■fs Clirifti immutarc inftitutum. lO AN. Nof^coil fiolliceantur fibi, fi uelintuel aureos montes, tru Zuiit ’ut Arabum Gazas,qutd ad nos lt;nbsp;Scd dicam gUanof.
aliud,quo tibi tandem fatis fiat. Si facramcs fJrrj refte fentiunt de Cœna Domini, non uis deo in quo Ecclefiam accuiare pofiint, quum amp;ipiaha(ftenus nemini inuidit uinum exau^ feo calice potare.Siquid ergo peccatum eft, '•trbo, non fa Ao peccatum eft.Nec Zuinglia lihaAenuspluspraeftant Laicis,quam Ec* dcfia. Haec admific L aicos ad potum calicis, ^dmonenstamê, in calice noncontineri Chrh ftißnguincm.’idcfaciunt Sacramentarrj. Lus 'herani,Lutheri fui praemiftumagnoicantcó# Clium. Nouerint item nulla lcripturæ audios fitate doceri pofie,hominem neceflar o teneri ’dutraq: Ipeciem Sacramenti fumendum. Ec 'luod ego tibi iam dico, Lutherus uefter iam olim ad Boemos fcripfit.Nec eft ut quiiquana ^icuelChriftiuel Pauli præceptum ( nulquM fnim tale præceptum eft ) uelit prætendere, Sedprjhocin ncgotionon facile tnouebunt ollam Tragœdiamjmprisamp;côtctiolis nemo ^àtisfaciet.Quidenimufpiam in Ecclefiacft, luod non calumnientur tuftDe Miftane uers oulum addam.Euchariftiae pegotium abibls 'uimug. Quantum momcnti fiabeaqquod de
F Î utratj
-ocr page 106-DIALOGORVM
uiTaqj fpecie Sacramcti adferunt Si exagitSt, audicum eft. De Imaginibus Chrifti,amp; DiuoJ rum.proh fcelus^qualcs tumukus uidimus cC Dworw« aLidiuimus^Sictumukuantur,ut ncc Luther roprobari polTint.idco opinor te in Imaginîî negotio nilùl à noisis diflentire,quandoquidc ôc in proximo colloquio audifti, quam frigb da fint (amp; iniialida, quæ tui contra Imagine» adducunt. /ACOß.Quid tu æftimes.nefcio, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ego certe hanc Idololatriam, quac circa Ima*
» 'P tt h.
Al w
iç A) ç d: a
gincs committitur, non poiTum diiTimula* rijimmo non poiTum non ex animo detefta* ri. Nec uolo hicmihi præiudicent Patres ,uel Ecclefiae confuetudo. Sanfta Biblia apperte docent^quae in uniuerfum de Imaginibu» fen* ciendafinr,qu3e docenda.quf credenda.Quid cnim apertum magis dici poteft contra Diuo rum,amp; Chrifti Imagincs^quam illud, Ëxodi. 20, Non facies tibi fctilptile,nequeomnem lîmilitudinem quæ eft in coelo defuper, amp;nbsp;quç in terra deorfum.ncque eorum quæ funtin a* Suis fub terra. Similiahabes in multisaiijs
Ç * îi
tl ,d
ibliorumlocis. EtRex Ezechiasconfregit ièrpentcm æneum, quem iuiTii Domini fece*
ratMoIè».4.Reg.(8. lACO. Non femel pro* I bauimus Scripturæuimconfifterejn intelli* gendo, non in legendo. Nihil negamu» illo’ rum,quæa'teex BiblrjsadduAafunr: ièd qua rarionedida fint, non ofeitanter inueftigan?lt; dum eft« Si enim hoc agicur in loco a te. a3dt)^ '
«J
tl a
■ 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do,quod
-ocr page 107-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44
fto, quod tui fomniant, quiconfîftct, auc ^uomodo a repreheniîonc tutus erit etiam 'pfcDeuSjquum (èpépræccpit,amp;quarundam Wiam rerum Imagines fieri prælcripfit lt;nbsp;An neexiftimatis Legem non fuific intelledam a' ftpientiffimo Salomone qui non dubitauit, hon unius rcitantum fimilitudincm in tem« plo poncre lt;nbsp;Qiiid fi omncs allegationes, ( ficut Hæzcrus plures collegit ) ex ue s» tcri Tcftamento contra Imagines addudaa önico uerbû reijcercm dicens : ilia non Chriftianis, fed ludxis tantum carnalibu» difta lt;nbsp;Hæc obijcicnti mibi , profcdoLu* thcrus patrocinatur . Vtquid non amp;:illuâ kgitis Altarc de ter. a lacietis mihi amp;c. Quodfi altare lapitjeum fcceris mihi, non ïdifîcabis illudde feflis lapidibus lt;Scc. Non âfcendas per gradus ad altare . Cur non ’lia producitis èc altertis omnia inquam lt;nbsp;Eifdem enim dicta funt , quibus fculptij» l'a inhibita funt . An ne etiam lege eau a tum erat , ne quis erigerec infignem lapi* dem J Sed lofua in §ychem , fubter quer« cum erexic lapidem pon quidçm adorant di animo , fed ut «flet lapis teftimonij * Omnes igitur Scripturæ , quæ aduerfu» Imagines producuntur , fi non corticem fed Hucleum infpcxeriSjhocuoluntjUt prohibe« gt;nt Idololatriam, IACOB. Sic noftri
ÊuangeliftÂ,
-ocr page 108-DI ALOGORVM
Euangeliftç no loquuntur de Imagtnibus,fc(i Idololatriâ uocâCjamp; aboininaciones,uoluntc{l Dccalogû a nobis ad amuffîm obferuâdû effe. lO.Mirû eft.mi lacobe, quod tui Euâgclift» tâco deledu mâdata Deiurgere folenc.Quod in Euangelio leguntjßibite ex eo omnes; dij bontquam diligenter plcbi inculcant ^Qpod uerolegunt, mandatum nouum douobis,uc diligatisinuicemtrarocis in mentem uenit. Sic qaod ad Imagines adrinct,diligenter ak legantillud de non fabricandis liiptilibus. At interim contra fextum, nonum,^ decimum precepta, grauiterbelligcrantur, ut nemo no intelligac quo tendant. Sed quid opus eft muU tisucrbi«lt;Tui Euahgcliftæ fads referuntin hoc ingenium progenitorum fiiorum, nitni* rum leuiflïmorum hominum^ut fuerunt, qui d Sebaftiano Franck enumerantur; Almari* ci,Albigen{cs,Flagellatorès,Vualdenfes,Bef farfani, ófqui Felicianam Hærefim profite« bantur.Quidporró Seuerus et Leo tertius au fi fuerint, amp;nbsp;quo fruftu Ecclefiæ, nemo ne« (cif.1 ACO. OdiHaeredcorum colluuiem^ Sed no defuifle (cis,qui (cfipturç loca de Imaä m'nibus non aliter interpretati funt,atque no« ßrf Euangeliftæ, IOAN,Scio,non defuerut,/ (êdquales,ip(èiam acccpifti.Ex (andisporrd Patribus,oftcndas mihi uelim.unum aut alte« rum,qui noftras obferuationes circa Imagi«: netimpugnsweriuPugnainter, D, Hierony.
Si
A: vc cri tli '§
P] bi iti Ui b P d' g fl t C Ç a ti fl fl fl i
LIBER. n. 47
Dormi'tantium nemini non nota cft.IAC. Quid audio. An nc fatis probatum eft a Zuin giio^ BucerOj amp;nbsp;ßullingero .Sando« patres unanimitcr^quod illi docent,docered OAN. An probatum fit à tuis nefcioJioc autem ues fc fcio.Diuorum Imagines nihil repugnarc fa cris litci'is.nihil S,Patribus,nihil tandem Lus therOjamp;ßuccro amp;nbsp;Rhcgio. IACOB.Profer igitur in medium quæ habes. Aut, fi placet, cgo producam unum aut alterü ex patribus, qui Imagines non ferendas putant. 1 O AN. Hacet optio, Sed tu fi quid præfidrj habes, ius bcinacicm prodirc. lACO.H. Bullingcrui in Rom. Cap. i. adducic Athanafium.utada uerfariumeorum.quos non pudet Imaginis buspatrocinari.Huius fandiuerbafic ponit» Philolophi gentium, Scqui apud eos eruditi dicuntur,cum urgeri a nobis cjperintnon nes gant hominum,amp; mutorum animalium for^ Inas atc^ effigies effe.qui apud eos uidentur ßij. Verum lianc adferuntrationem ,idcirco feeas Imagines fingere,ut per ea fibi Deus res ^pondcacjctrcuelccunno poffe enim inuifibilg aliter cognofei,qua per huiufmodi figna, attÿ Celeras. Alrj (apientiora his, amp;nbsp;altiorafe dice^ re arbitrantes,aiunt.Ideo haec fingi atej fora rnari,ut per ea cæleftes inuocentur, amp;nbsp;appas reant Angeli atej: uirtutes, ficc^ apparentes, Heram illis Dei infinucntnotionem.Effe enim «a hominibus uduti literas, qux rdegente* poflînt
-ocr page 110-DIÄLOdORVM poiïint per eàm^quæ ex illfs ihfinuarur ,cæle^ ijç Itium Spirituumrcuelatiônem,amp;Dei intellii“ genciain confcqiii. HæcSiiioniiullaaliaciuÉ« J;;j modiaddulitBiillirtgcrus ex Athanafio.Dci indecotnmittitlhinccum Gregorio Magno, qui fcriptuna reliquic. GViod Icgennbuscft jjj (criptura, hoe idiotis præltat piftura. Hifep gj fibi Büllingerus non ingloriam pollicctur ui ftoriam. lÖ A N. Qiiidfibiucl uitfiortaeuel fç. præmij polliceatürBuHîngerus.ex hoc Atha* g. nafrj teftinaonio.ipie liidenc. Arhanafiuna fi gj guis cum iudicio legcrit , æquufc^ i neer pres çç fucriqinucnietquodcaHidtf ButÜngerus aifli* t,, tnulauic. SeJ ne aequo longior fimj'pfc Tinn p] lus operis teftatur quid uelit Athanafius » tç Scribit aduerfut genres, non aduerfus Chrh q ftianos. Ergo aduerfus gciTCium idola , non ij, aduerfus Chriftianoruin Imagines. Huius rd' fç teftimonium habes.quod Dinus ille addit ij De Mercurio, De Leone, qui apud Aegys iscios pro Deocolebacur. Nec praeccreunduna fç ilentio, quod Athanafius identidem cukui Ij Iculpcilium, adorationein anneAir: acqui not Chriftiani non adoramus Imagines, nec no^ lumus ut Deus perillas nobis rcfpôdeat.Cæ» li, terum Bnllingerns runs cemittit Athanafiît jj, cum Gregorio. Ego committam Athanafin Ui cum Athanafio.quiidem alibi fcribic miraa 1, culum,quod facium efi in Berirho cum Itna^ Iç ginc Crucifixi,fuerat hæc crux Sandi Nico^ o ■ d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demi
-ocr page 111-tIBER. IL 4I ^imï.NecIegimus uirum (indrum Athanao finm aliquid derogare Imagini Chrifti. I AC. tftofiné Athanalîumhæc habere, (cdquid îd authoiitatS bufebij rcfpondebis,qui docec tpipharuü dixifle. Contra authoritatc Scrii pturarum,amp; contra religionc noftra eile Imas ginü ulunijCuius rei argumcntû efi:,quod uelu tcmpli. Imagine dcpiiftamhaben»,ucl toUi uei (cindiiufleriuNam óc haecBullingerus alleys gat. I OA. Noui hoc Icriptû efle ,amp; à mukis le gijfcdcitra Catholicorü præiudicium.bt Bus rerus eundélocum oftentat. Omncsenim qui bellSmoucntlmaginibus, Epiphanij exems plum prxtcndunt. Vtinâ S.Patres ubit^ tans tç aurhoritatis eiïènt apud ruos.quâtç eftunis rusille Epiphanius in hoc negotio. Porriî Utciinq;tergiucrfcnturtui,non pofTunt nega« fe.quin ab Apoftolorum tcmporibui ufcpin hanc noftram çtatem temper aliq^uis Imaginü ufus luerit Chriftianis.Nam amp;c fcufebius,non fèmel meminit Imaginü Chrifti Petri amp;nbsp;Paus li.amp;c. Ad argumentum ab cxemplo E piphas nij lumptum iam olim Ambrolîus Pelargus, nirinfignitc dodus.non indoftc,amp;probabis (iter refpondit, amp;nbsp;hadenui diuerfum nemo probauit.Apud Chryfoft. Aug. Ambrofiu, uclKicrony.nonlegimu» quicquamcontra hnaginum ufum; nec opinor unumamp; Co^ lum Epiphanium, etiam fi maxime ucra fint quæ de eo prscdicantpr, totj ordini Catholic
coruns
-ocr page 112-DIALOGORVM
roriim pifiudicare poflê.Ego non uideo quo* modo Èpiphanius ilia ucl diccre uel facere po tuerit^quumdubiumnonlït, fuaætateiain u* fuin Iinaginum in b'ccielqsChrifti obtinuife fe.Gerte. D. Chryfo.in Miflaliia mcininit ImaginisCruciäxi.EcD.Dainafcenus lib.4gt; cap. 17. non pauca pro nobis habcc.quæ non reccnleo.IAC.Ec cu allegas pacres,amp;eofdcm iiollri Ëuangeliftætlêd noftns in hocnegotio plus fidci cribuo.quam cuis Papiftis, qui alias (blent è fcripturisfanftis Cæreum ( tit uulgo dicitur)nafumfacerc.IO AN. Si noftrinihil apud tc ualcntjûkcm patiare cuos magiftros, Lutherum, Rhegiu,Bucerum,tc docere quid - » in negotiolmaginumtibilenciendum fit. 1Agt; , nbsp;nbsp;. *COß. Hoc facile apud me impetraueris.IOs
AN.Principioigiturtenôlateatuelim,quod Lutherusipfepeculiaremfibelluin ædiditam te multos annos contra IconomachoSjCuiói deinde addidit fecundum quafi Apolbgeti* cum,omnia autem lingua uulgata: de hoc ne* gotiumtamdextre traâ:auic,uthaftenus uix inuenerit fecundum. In fermonibus porro po pularibus uehementilfimus IconomachorS inueniturobiurgator, maximeautem feribés in EuâgeliumÙominiced Trini täte. 8. Et fer moiiedeinuentione Crucis. Addequoduix alia in re magisfibi confier Vertumnusille, quam in propugnandis Imaginibus.IACO. An ne tu legifii quæ fuper hac re Conradus
Rif»
k L, «Il
*4 »1C fti hi k •it !? §1 •h îll
^c ta
'ii. fî ôi li. ir
‘ liber, il 4^ ^itr.adPomcranum fcripfic, non uno modo Lutherum exccransç'IO.Legi. Sed præftac au 'lire VrbanurnRhcgium^quidoifluruSi quos ■''odo cauce de Imaginibus loqucndum,fic ait Scripcura Leuitici uicefimo fcxco prohibée fieri imagines,fed addit notanter,ut adoremp *îs.Taies igitur Imagines haberi in Ecclefîa non debenqut adorentur. Sed Imagines Chri fti.Beatæ uirginis,Pacriarcharum ^Prophecas nim^Apoftolorum memoriale, licite habere pofTumjs.Adhocenimprofunqut nos mos ntanqutdum intueor Imaginem Crucifixi, lut Chrifti refurgencis,ftatim reuocentUrmia fii in memoriam falùifica mors Chrifti, amp;nbsp;gloriofa eius refurreftiô; quarum rerum mes ■noriacerte iSfutiliseft dCneceftaria. Et poft îllegationem Gregorij Magni,fubiungit Res gins ; Nullum igitur mandatum eft in nouo Ttftamento de Imaginibus tollcndis, fed eis nti poftumus ex libertate Chriftiana': tantum taueaturabufus.Namfi alicubi elTec Imago, îd quam rude amp;nbsp;fuperftitiofum uulgus accuri ■’'■'«.amp; earn ueneraretur,amp; apud cam auxis diumqùaereret, hanc debet certc' magiftratus eiuslöci tollere, ne idololatria commitatur, amp;c.Haftenus Rhegius.qucm uides à Cathos licis nihil diftentire, IA C O. Quid ßueerus interim. IOAN. Q^tse in Romanis habet pro ncgotiolmaginum,plura funtquam uc nie referri poITint.Porroin cämentarij9,quo»
G ucre
-ocr page 114-oialogorvm
ucro FelinusinPfalmos omnes fcrip(Ïc,funlt;ï Kfc quf tnicadducerenôgrauabor,Poftlàns pro Cfro per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imagines dilpiiranonem ( ad fînem
fi« irtt ^*^***’^)^'inectit,ut cït homo Columbinus* H^-c non fcribojnquit.quod putem nulla ras prosinf«»quot; fjopig po(fe Imaginibus uti Chriftianos, fed qiiod uclim fic ufum caru attemperatu, negd glorix dei,amp; ædificanonibcclelîç derogare* tur. Ha^flenus ilk. I A.Qoin ói ru non omnis no Coknnblnus es,qui quod fequitur non res «nfes. An ne hoceciâ continentcrinibi fcquis turgt; Nemo eft.inquitßuceruSjCordacorü hos minû.qui hodie non queraî,magnâ circa hæc fupcrftitioncm regnare.fumptulcjtmukoi fier fi,quos longe prçfticcrat fieri in efurientem, firiencem,nudum,pcregnnum,infirmum, HA captiuumChriftum. Hadenusille. 1 O. Hic nô prodigamus iierba,Breuitcr dicirnus.nec^ nobis probari,fl ncgledis paupcribus,fupers fritiofiores quidam fine in eolendis Diuis* Seduidcant usftri, nc,dum paiipcres obtenu duntjudæexcmplo , crumenæ lùae potius, quam aliorum inopiæ confultum ire pers ganc,neq;cnim fufpicionecarct.quodquotiea ferc clamanc.ifti'jfmodi fumpeus reÂius collo cari in paupcrcs,primas fibi inter pauperes tri buunt. Scio in T emplis jionquaslibet haben# das imagines abfcf diicrimine.Nolimnegles Ais pauperibus,immodice exornari ftatuas, Zed i n his uel extrucndis^ucl exornandis ad hi»
beri
-ocr page 115-LIBER. IL
Lerî modum cupiam.Quod fi tui tantum ha« htfitcurä pauperUjCurnon pocius adhortart;« tur Matronasjllasfuperbas.uüuendicis corlt;j= ccannulisjpauperutn fublcuent inopiäi
Siiteni uflt;j adeo ex^crancur Idololatriam.uc 9'Jid primum impetum faciunc in aureas,arcß ’rgenceas.Sc non pociu« in lapidcas, dc ligne«: 3s ftacuas Auteur non exterminant à cora dtbus fuis auaritiam , quæ Apoftolo teite, Idololatriaeft lAGOBVS. Tu nimiuni ftomacharis in noftros Euangeliftas ^qiias fi non polTit fubfiftere religio Chriftiana, Hiß cxiftentibus Diuoruna imaginibus.IOs ANNE S.Hoc paradoxum cx ine hades' nusnonaudiftffatfeio, impudentia eft illud Uel cogirare. Sed in hoc rci cardo uertitur^ue^ ftroruin multi Diuorum imagines tanquair» iinpiaSjdifacris literis adueiTis,reijciunt,amp; 3bominancur. Si quis noftrum dixerit illas 3d falutcm nccelTarias ica ,uc citra illas ne«: mofalutcm conlequi pofTit , hunc cgo nort txcufaucrim. Sed hacc meajmö Catholico«: tuna lentencia eft, Imagines fimpliciccr , nis hil ucl pietatis,uel impicratis habere^amp; a Deo neqi præceptas.necfiprohibiras. Rudiaucem, amp;nbsp;indodf plebeculæ non paru utiles efte, qd necç Lutlierus, neq; Rhegius, ncc^ Buccrus, tiegat. Temerarius igitur temerator eft,qui fe proceruc Ecclefiæ opponit. Mqrbo me« dicui conftituendus , amp;nbsp;abufui modus
G Z adlai«
-ocr page 116-_ DIALOGORVM «dhibendus eft^non prorumpcndum in excel* fum.Multalùntin Chriftiano orbe Tcmpla ctiam anciquicate fola ucnerandajn quibus ra raeftlinaginuin piiflura. Et muici csect funr, qüös tarnen nemo d falute ucl a fide altes nos dicit, ctiamfi Imagines nee habcant, nee uidcanr. Multi uetuftas lt;?C laceras Imagines igni tradidcrunt ante Lutlicraniimum,quos nemo calumniatur : Lignum lignum cft,amp; lapis lapis J quocunque tandem loco ponas tua.Iam Epilogum audi.Cui perfuafumeft, ut Erafmus pie monct , Diuorum Imagis nibus , quoniam nihil fentiunt , nihil has bendum honoris , fruatur fuo fenfu, nc tas men obftrepat rjs, qui ettra fuperfiitioncm fic ueneranturImagines,corumamore,quo8 rcpræfcntant : quemadmodum noua nupta, fponfi abfentis amore , cxofculatur annu lum aut ftrtwhtum abillo rcliftum autinifi film. Hic afreAus deo non poteft non efs fe gratus , qui non e' fuperftitione , fed ex abundancia quadam amoris proficiicitur, Illud citra noxam omnibus poteft inculcas ri, Diuos ac Diuas optime coii, imirando uitam illorum. I A C O ß V S. Q.ui pro Chrifto Barrabam fibi dimitti poftulant.hoe eft,noncharitatem proximi,fed tumukum fpirantjhii olim fuo maximo malodabunt Coenas. Abufum nemo fanæ mentis pros at. Nolo iam referre fupcrftinoncs ftuls
taruin
-ocr page 117-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f»
tarum mulicrculamm , quæ ncfciunt, g^uq tâdcmmodo lacisbcnoriRcc traftarc polTinc fcliquias morctiorum , ne morcuùm lèiltcec Udauer offcndatiir. Sed hæc mihi uidetur •Uagis nccelLria difpuratio de inuocarionc Biuorum.amp;lioiumpro nobis apudDeum ■ncercelTione. Multi enim multa fuper hoc , negotio dicunt, l O A N N E S. Sapis tu DtuortM quidem , mi frater , qui parce loqueris de üencrationc Sanclaruin reliquiarum. Quod fi contentiofius repugnare paralTcSjnihilos mitius ex me audilTes quam Vigilantius à Biuo Hieronymo. In hac enim harenaiam olim ftrenue prollrauic Diuus Hieronya Wus Vigîlantium. Nec me lacet, quid fus per hac re Bullingerus candidus ille uir, firipferit, Huic Hieronymus hxrcticus eft, Vigilantius porro’, nefeio quibus nominia fius ucncrabilis. Non funt crede mihi ,non font uilia cadaucra hæc , fed fpiritus fanfti organa. Vmbra D.Petri in pretio erat, amp;nbsp;B.Pauli fudariola. OlTibus iftorum amp;nbsp;alioa fum Chriftj amatorum iam nihil denegatum dTearbitramur. Supcruacaneum eft hæc ad:^ Oîonere,quæ ucra elfe torus Chriftianus orbis damat Negotium hoc a' D. Chryfoftomo, AuguftinOjCt Hieronymo abunde traftatum 'ft.Nolumus hicrefpondere impie ftulto.uel ftukeimpio.I A, Tranfeant hæc, Sed num I Incaâamrclinquemus Diiiorum intcrcelTio*
G $ nem.
-ocr page 118-DIALOGORVM
Diuorum nem^fiueetiam inuocanonem.I O.ErgoDi'* t inuoccttio uorum intcrceffio tibi uidctur res,pro qua me । t rito digladiandum IA C. Quid nic'Quis t cfl^io eniin non uidet. Olies Chrifti palantes, amp;,ut lt;;
‘1 Zuinglius aitjCrrabundas in montibus^cola
JibuSjiSe campis, pafcua, id eft, confolatios ç nein quærenteSjô«; non inucnientcs lt;nbsp;Nam J Paftores earum inuidi,amp;negligence» , ea» j ab oftio ,quod Chriftus eft.perquem unis cum uia, ói adieus ad uitam pater, auocas j uerunc.hoc eft non prædicaucrunt eisfalus j tem per unicum Chriftuinjdc quod in nuis । , . ... lo allo nomine,quam Icfti oporteat faluos ;
geri. Hinc faAumcft,ut,defperata falute.dii , ÿu^rela. cerent. Heu no» miferosjd: pei ditos homis , nes,quomodo no» tot onufti iceleribus,etfla j girijs Deum accedcremus C Caeperunr ergo , j Patronos IntercclTorc» uarios quæKre, nbsp;nbsp;!
quum fibi aditumadDeum uiderentprcclu« nbsp;nbsp;।
/um.unicum aduocatü.etintercenbrcm Chri» ftum , unicum Iponfbremjmmó pignus,amp; gt;nbsp;j pretium fa!utis,ignorantes quod ,ui tam ctr? to'omnium pcccata in ft tulitjsidem amp;nbsp;pro cisfttisfecit.bocueruntidem impij illi mers ( ccnarii,Diuos,accœlites multa habere mérita apudDeum,adeo,utetiam nobis de his ims partir! ualeant: Deinde eos Deo gratiorcs eft ft,quam nOs.Hincfieri.utpro nobis quoque prcnt,noftrafcj!precesDeo offerant; Eos elft uduti patronos noftro»,qui dtius a' dco^qua
no»» .
-ocr page 119-LIBER. H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n
*iQ3jexaudiantur,Dcirium in tantam dem en?
tiain iùnc prolapli\ut aiTercrent neminem om; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çj’
nino polie alia uia ad Deum ucnire^quamfan ftorum pacroci niOjCt incercelTione. Hec quan,i «xdiametrocum canonicis lircris pugnéne, quis non uidet e lO. Nom fortiiTmi lilius mb htis forticudincm,ct mendacia. Noui horai.^ nistemcritatem^quàm ipfc inihi agnofçn di;= «ns:Scioinquitquorudam in mcodiû^quod propter hanc rem natüeft.quod minus ceteris Oiuorûintcrceiïionitribuam.imo' prius hanc explofcrim,Scd uenio ad tuam , feu uerius ad Zuinglrj hypocriticam,amp; raendaeijs plenain querimoniara.Quis,rogo, quis occlufit ouisi ciilis Chrifti aditum ad regnum coelorü ^Qina regauit Chriftum eiïe omniü elcAorü redem^ ptorcm\D)c,dein,utrû tutius fithomines cru» dire.ut cü timoré,et rremore (ùâ falutem opes •■cnturjanutlaxatis habenis inomnenephaa proruant^Si iam Diuorû mérita nô nifi ipfis profunqquo rendit illud,quod toticslegimus. rrotegam ciuitatem ifram propter me,et pro pter Ùauid Seruum mcnlt; Et Daniel clamar :
Neq; auferas mifericordiam tuam à nobis ,p= Efd.3gt;. pter Abraham diteftü tuû.Poftremo'dic , an Dxn.î. Omnino deliratît fit,fi quis dixcrir;Diuos iam tiita fûftos, DeoefTegratiores nobis,quemad modum etperfediores nobis funrïPoitrcmü, quodZuinglius dicit,impudenri(r.mendaci5 “n» çft, in odium Catholicorum confiftum.
G 4 Quiï
-ocr page 120-DIALOGORVM
Quis enim unquam tam impudcns fuit, quj dicerct ncmim omnino patere aditum ad res gnum cœlorum^nifi per inuocationem S£ ins terceiTionem Diuorum^I A. Vreunej! tergiuer fcrisjccrtum eft uos nimium tribuifle Sandis, amp;nbsp;Deos amp;nbsp;Deas ex his feciiTe^ct adhuc facert. Etutintelligas quid uelim,Quis uerepiusno argre feratquod Mariam^alias nunquam fads laudatam uirginem,nunc uocatis,Rcginâ c« li,nunc Vitam noftram.dulcedinem noftrani fpem noftram,amp;c.Annemulto redius pros phçta:In te Domine fperaui.In Dno fperabo. Qui confidunt in Dno etamp;IO.Quis uere piùs aequo animo fçrat ca quç uos quafi per cons temptû de Diua uirgine,amp; diuis reliquis feris bitisvNô opinor Catholicos Diuis plufquàm pareft.attribuereuelattribuiffe unc^. Supers ftitioncsquorundam,pii nôcxcufant. Quod autem ex Eccleflaftica cantione in medium addiicisjfacillime excuiaripoterit. I A. Qua ratione lt;nbsp;I O. E a nimirum ratione, quia prx« fati Tituli,dehisprædicatis.utuocant^non funt, quæ Deo fie conueniunt, ut nulli créas turæ fint cômunicabileSjCuiufmodi eft omnis potentiajnfîn'tas,aeternitas, amp;fimilia. Et fi quid Diuis aicribitur, ut Safgerus ait, non aferibitur eis,primo et principaliter,fed fecum dario amp;nbsp;confequenter, et hoc modo catholici fiia dida uolïît intelligi.Et facra fcriptura, ats thbuerelôlet Tandis uiris ciufmodi attributs»
-ocr page 121-liber. il If
KicEfaiasquofdainuocatmiferkordiçuiros. Idem inuenirc cft apud Ecclefiafticü Cap. 44. Salomon quoq; in prouerbrjs.Fili mi cuftodi Icgem meam,atquc confiliummcutn, amp;eric üita animæ tuæ,amp; gratia faucibus cuis.Quid •■efcrâL). Paulum ad Philipp. dicentem,ltacÿPWjp.4-fratresmei Chariffîmiamp;: dcfyderacilL gau;i. Thejf. diummcumjamp; Corona mea. Et ad Thefia^t. lonicen.Quæ cft enim noftra fpes aut gaudis iim,aut corona gloriçt’nonne uos ante domis num noftrum leium Cbriftum.His probè c5 fîderatisjionuidco in quo Catholici pcccent. lACO. Sihocfenfùdiuoslaudatisj utcuncç Itrendum foret. Sed quid iuuat tam multia tucriinuocationcm Diuorum,quæ in fcriptu« h^neque exemplum necj præceptum habet. lOAN.Immoquidiuuat impugnare,quod *iulli apici in facris lieer is repugnat^quod unis!
Verfalls Ecclefîa feruat,quod fanfti patres c5* •nendant.quod denicj; à folis hæreticisimpus înatum erieconfiât. lACO. Hoenimiruin fgiftiubicerui cornua ponunt. Si feripturis acris inuocatio Sandorumnon contradicea '■«t.nonhaberentnoftriquod obijccrent. Sed totafcripturamanifeflè réclamât, utZuingl. •cnbit,nealiôquam ad creator? adeurramus, Arfi ao.
quoquo modo nobi» Deum effingamus, •^cercatura nobis Dei loco colatur amp;nbsp;adores *nr.fed commendat nobis unicum Mediatos fan,unicutTi aduocatum,qui eft uia,ucritas et ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G J uita
-ocr page 122-DIALOGORVM
uîta jfolus conciliator,amp; interceflbr.per qticni omnia impetramus a' Deo. In nomine ipfius dabicomnia pater. Si unus mediator,unus ad uocatus^qiii clamat, Venice ad me omnes,qui laboratiSjamp;onerati eftis^amp;ego reficiamuos: quid opus cft alienig parronir^quid opus alq« jnterccfToribut':’lOAN.Pari racione egofic DialeAicor. Si nemo bonus,niG unus Deui,
quomodo bonus homo, de bono thefauro cordis fui profère bona^ Qiiid fi obijcerem. quodapud loannemeft. Et nondicouobis, quod ego rogaturus firn patrem pro uobis. Ipic enim pater amat uos, quia uos me ama» ftis. Qiioa fi Chriftus iuxta humanitärem airumptara,mcdiacornofter eft, quidprohi^ betmembris licere, quod capiti licet: Secun^ dum ergo cam naturam mediator nofier eft, iuxta quam Si frater uofter eft: In hunc certe modum argumentatur alibi Oecolampadi^ us . Breuiter fatemur Chriftum mediate
e I
1 r ( t t I I 1 1 1 ( I I
I
In Chry* redemptionrt,Diuog autem mediatore» ~ interceirionig.Hucpgt;crtinet,quod Apoftolus Jojta. IM» jç membrorum interle mutua charitate,amp; fo^ ttfnttnum ficitudinc alibi icribit.Qupd ß exemplum ins
uocationis requiras , non unum tantum tibi oftenderc jpofiem. An non darum eft, quod fupra ex Daniele adduximus in hæc uerba. Nequæfumus tradas nos,ait Azarias in per^ petuum propter nomen tuum. Si ne diftipes ceftamentum tuum.nequcauffçra» miftricors, ' diam
I
1
I
I
I
I
LIBER IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f4
diam tu am a nohw, propter Abraham dile* ftumtuum, amp;nbsp;Ifaac Ieruum(uum,amp;liraliel lanftutn tuum. IACOB. Hæc uerba j ß Ziiingliocredimusjn canone ßiblioriim n5 habentur . Solus Deus inuocandus eft, ad« tnonendiis uero amiticiæ erga fuos. IOAN.' Quidjiogo , aliud facit fccclefia, cum ad« monct Chrißum promißi □ quo Apoftolis dixit : Si quid petierins pattern in nomine meo dabit uobis, Nifi uelit Cogelius ille pro« milTiónem hanc non ultra prarfentis uitæ Periodum extendi. Sed accipe aliud ce« B^rueb. J ftimnoium, quod apud Baruch legimus. Domine Deus omnipocens , audi nunc orationem mortuorum lirael , amp;nbsp;filio« rum ipforum , amp;c . IACOB. Ad hoc leftimonium refpondeo /um ZuingliOjßa« ruch , extra Canonem Haebreorum eße. Nos autem non recipimus , nifi eos Li« bros, quos apud ueteres Ecclefix autho« ritas inter Canonicos lanxie , 8c recenfet, adeo ut ludaei tales ex Deo traditos , amp;nbsp;in« fpiratos agnofeant .Nihil igitur uerba ßa « ruch ad nos. IOAN, tcclefia illa, quæ tuis præfcripfît Canonem librorum Bis biicorum^ eademte docetDiuos pro nobfs intcrcedcre : Aut igitur totam illius au « thoritatem agnofee , aut totam nega. Quod fi nulli libri recipiendi funt, niß qu»
ludæis
-ocr page 124-DIALOGORVM
ludæis probantur.quorfum igicur cu!n Nouï Teftaincnti librisvSedquid adillud Tcfttmoi nium dices, quod in Apocalypfi legimus de phialis aurcis,quæ plenæ prccationibus fan* (ftorum defcribuntur. IAGO, Apocalypfcos Iiber,ucZuin^liusait,te(tc Hieronymo aue* teribus inter Canonicos libros non eft numc-' ratus.Præterca à nullo doAorum Euangeliftç (oanni, fed alij cuidam£pheHorum Epifcp« po ^dftribitur.IOAN. Opinor Hicronymn nonrcftc a'Zuinglio intellcdaim. Etcertum eft Zuinglium mentituna cum dicit, Apoc^* lypfços librum'à nullo Doftorura loanni Euangeliftf adlcriptum. Gerte Diuus Tertul^ iianu* libro. 4. aduerfus Martionem fatetur Ioannis Euangeliftx circ.Po(rém 5, alios no* minare.fedindignus eft Cogelius.cuiui men* dacrjs refpondcatur. Quid item multis ftriptu fis opuscquot; Quid multi« opus argumcntis i Si Zuinglius ci bi probatur,amplelt;4ere Sc lantium: quern Diuus Hieronymus pro db gnitatetraftauitantemultos annos, IAGO. Hkronymi contcntio(pace eius dixerim)ni* htlprobatjUtZuinglius ait. Guius fcriptade hac re, necZuinglio,ncc ßullingero per om* nia (âtisfaciunt. IOAN. Hac itaquerationc neque Scripturis fimftis.nec. S. Patrum tefti* monij« tibi iati« fiet lt;nbsp;IAGOß. Vtrifcÿ mihi patiar fatisSeri, modo tu ftripturas uel Pa* tret rede incelligas, IOAN, Nimiumakeb
cando
-ocr page 125-Liber, il jy
tîndOjUtillcaiCjUeritasamittitur: nolo icacÇ •»ukauerbahic facere.Si oftenderöopnmo« J^atres credidifle,amp; docuiffe, quod no« docca •nus 8c Cl ediinus ; Si probauero tuos idc fenti ft,quod nos Ièntimus,an né contemptis Zu in glianis,adnosconfugies^ lACO.Etquidcm lubcntiffîmc. IÓAN. Audiitacj: unum atcç alteruinJoannes illeuer« Chryfoftomus Ho« •ne.in luuentinum,a(rerit Diuos.qui hinc emi graruntpatrocinari nobis^ amp;nbsp;nos inüitac, ut üios lepæ inuifamusjillorum tumulos adorer niuSiUiuus Ambrofius in Natali, S. Aducna ticq.OAauijjamp;f Solucoris,ait: Namlicetunû Wfi fanfti iibique fine, amp;nbsp;omnibus profint, Specialiter tarnen illi pro nobis interueniunt, Îui($i fupplicia pertulerc pro nobis. Augua iniimiam aiidijUtin ofe duorum ucltrium feftiumconfiftatomne uerbum. Hiedefpiria fu,amp; anima Cap. yp. ait, Vosigiturquimea fuiftis confortes fieri fupernorum ciuium ,0C perfrui æterne claritati s gloria, orate pro me ’dDominum.ut educat me deifto carcere, in 4^0 teneor captiuus amp;nbsp;ligatus, Sed iam ope* ftpreciumarbirramur, amp;tuosEuangclifta« audire.quorumdifcordem concordiam dilia genter ohferua. IA C O B. Pergc ut cæpiftj. Joan, Audi itaqne principio Lutlicrum, ^oaduocata.Dei Genitricem nonagnofee* J^us^aitipro dcprecatriceautem,cam libenter •'abebimuSjUti 8c alios fanftos.Et in refoon«
Gone
-ocr page 126-DIÄLOGORVM
(îone ad condemnacionem Louanicnfiw.
aucem negaiii uni.^,inquic,nosnierins,iamp;prc* abus fanAoruin, quaiicuailibcc imperfcdis, iauari, quod lab Joie nulii inurere conantuü' inJeri homines. Hains poiro alumnus Phi^ lipp.Melanch.Sicfcriptû reliquit. Defaniflis amp;nbsp;h concedimus.quod ficuc uiui orät pro Ea cklia uniuerla ingenere, tamctfi teftimonii* nullum de morcuii orantibu» extat,præcerik lud fomnium fumptü ex libro MachabçorS pofteriore.Porro ut maxime orant fanâi pro Ücclefia.tamen non (e^juitur^quod fincinuo^* candi. I A. H'ic, ut audip, intercelTione utcÛcÇ probatjfêd inuocationé porrdnegat. I Ö A. Nodum in Scyrpoquaerit. Tu igitur iam aus di Oecolampadiurn alFn mantem quod Mc^ lanchthon negauit.Ioannes Occolampad. in Tomo.tf. operumChryfofromiPag. iqj. de patrocinio lanAorum annotaturus üc feribit. SanAi in ccelis fua charitace flagrantespion definunt pro nobis intercederc. Qtsidigitur malt,fi hoc petamus ficri,quod credimus De um uelle, ctiamii nihil talepræcepcrit •: QuiJ^ mail, fiamp;coramendemus Patrocinia fanctos rum, modo i J circumfpeAe, pppo tiine,amp; modice hat.proauditorumqualitate.ld quod agit Chryfortomus,amp; Nazianzenus quoc^ inIaudibustCypriani:amp; obferuant hoefer^ä mè omnesEcclefiætam Orientis.quam OcA cidentis, HaAcnus Oecolampadius, qui Si
mulo
-ocr page 127-LIBER IL fd
^ülta cius gcneri« non frigide tracflar. lAC« Non cxtl'timo Occolampadium hoc uulgo praedicafTe, nec credo aliquc Occolanipadias nüperfualumhaberejquodille tale quid uncg f:riplcrit. Sedhabes ncctiä fentetiam ßueeri. Ioan. Habco.nam öi. hic( non penitus ab Oecolampadiorecedens feribit ) Si qui» pers penfa infinica illadei in fandos indulgcntia, ^facilitarcj lt;5lt;;fimul illorum in nos miferoi adhuccóferjos fuos, amp;nbsp;commembra charita te.animiardorchuc prorumpat,ut illosccu prælènres præfens appcllet,proque fe intcrces dere ad Dcum rogct;id licet in nulla feripeus fadoceatutjfi lie tarnen fiat,nulli damnamiis. Haftenus ille ad Epifeopum Abrincenfem: Anigirurtiipkiradodrinænoftræpctis tefti •^onia^Catholici à nobis ftanr;amp; Lutberana ftx noftraconfirmât. IACOB, Cumfoenos ''cpollicitisftetifti.pofthac non patiardiuers *aobtrudentem. IOAN. Sicitaqueamp;hoc '’egotium abfoluemus. Obferuandum ue a •lit Inuocationem ,uel Intercellioncm Diuoa •uin.nec efTe impiam, nec abfolute neceflari« ’in, fed adiaphoram. Exaudimur citraina •trceflbres, ôc exaudimur per inccrceflbrc» Huiiis rei mihi teftis fit Diuus Chryfofto, 9ui utrunque apertifiime docet. Non opus tû w patronis .inquic, apud Deum , nequd
raulto
-ocr page 128-DIALOGORVM multodifcurfuutblandiare alrjs. Scd licetfo»'-lus fis.patronoc^careas pcrceipfum Des um deprcccris, omnino tarnen uoci compos cris.Hadenus Chryfoft.dcprofeftuEuange-lij. Audis itaq; inuocationem fanftorum, nó cfle necclT.inam.Porto ne quis hic hærcac, ôi putec impiam (quod quidam male feriaci hogt; mines hincconcludereuolunt)audi amp;nbsp;aliud ex eodem Ch^foft. Quando quid ex noi biscftfirnulofferimus, amp;C accedit incerceffio' SanAorum, plurimum nobis conferc.Qiiod ß ipfi ilegligences fuerimus^ôf fpcm in illis fos lum collocanius noftræ falutis, nihil amplius prodeft^non quod infirnu func iufti, fed quia propter noftram defidiä nos ipfos perdimus; HaAenusillein Cap.ip.Genc.Home.^j.Ide (cribitinCap.Mattn.iy. quod nolunt uidere qui nobis gemmam Sophifticatâ pro Vnio* neucndunt.Iam igiturjni Iacobe,fi placebit, rcccptui canam, nequefinamhancconfabu^ lationcm.fua prolixitate,tibl tçdiü generate. I ACO,0.uæ ad Diuorum amp;nbsp;intcrcelTioncm, amp;nbsp;inuocationem fpcAant, oppido diligenter expeditafunt,utnoncupiam quicquam des mi uel addi.Neq: tarnen audes inficiari, quin in hoc negotio,plurimum aberratu fit a plus rimis,conniuentibus ad idqs quorum Deus uenter eft.IOA.Quid t* An ne tibi fatisfaAu dixiftt^utquidrurfum uulnus confolidatum refricas^IAGO, Nihilhic refricOjOullas ex« ciio
-ocr page 129-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
Cito tragœdias ,fcd unico ufrbo uolui indicaa gt;■£ Papiftas no nihil in caufa fuiffe.quo minus noftn abftinucrüc à Diuorum negotio.quod •pfe.fciOjCergiuerfarinon poccris.IO.Faceor 'n Imaginum ulii non kuiter eflc erratum.ma îcime in eo^quod Diuorum quprundam Ima« gines pocius Martes et Veneres rfprefentanr, 9uam Petros uel Magdalenas. In cultu item peccatücft.quodnemo pius negabic. Quid^ Tumultuabimur ergoC Omnes Imagines in cineres redigemus Eos item qui pie ijs utun« Cur.calumniabimur CMinime gentium. Nam GImaginum«dium^pios facit,quid luliano üpoftata fanftius^QuidTurcis religiofius eamp; le polfit lt;nbsp;Hi enim,hoc quod Lutnerus iplc Contra Iconoclaftas fcribit,nec uiuis nec lapi:» deisTemplisparcere Ibknt.QuoddeImagi^ Ium ufu dico,deintercefnoneamp; inuocatione legare non pofTum. Quis enim ferat illos pre» poftere religiolbs,qui non pictatem , fed cor# poris tantum fortunam à Diuis ambiunc Multi magis timent incendium Anthonio fas ctum,quam Gehennae ignem Diabolo amp;nbsp;an« geliseius paratum.IA.Qpomodoigiturifta onania polTent integritati reftituiH O. Ros gas ; Minimi laboris opus erit,ad hoc ineen* dium r ftinguendum , quandoquidem Buce* ''ns,Rhegiu5,amp; Luthcrusjam inceperunt me Gus fipcre.Hoc unicum iam fupereft,ut ueftri Spud ßmpliciorcs ueruto imaginum ufum ex
H ponane
-ocr page 130-dialogorvm
ponant:amp; magis fiimptiiofas fupcrbarfï Marf tionarum ueftes.qua honeiiü ccmplorn cul^ t5proIL'indantjPolLcadhuc mutidus,duplo piurcs incdicos,qu5 ufpiä fûtjalercd'c'lî’niodo ek fupcrbiç înlirumcncis.ut non neceßc force tem pl a fpoHare. Sed dclino hâc mouere earner rini.Crambe bis pofita mors.IA.Sapia^afca rto.Q hanc cantilena finieris^aliastibi ob cciG ic longe acrociora,n!rnirG^ feftuca trabc.IO Hic mos eft uefter^ut argumetitis deftituti^ad conuicia curratis. Sed li gd habcs^audafter c« loqucrc.I A, Accipe igitiir. T u ingenue fateris pluriinû aberratû in negotio Diuorujueftri ta men facerdotes interim nocclTancin auricula^ ri illa,amp; fiftitia confeffionc ad errorcs illos ad iiorrari fiinplices,et idiotas.Qiia diu fcrrcco^ gimiirimpiailiacofefTionislege, etcrudekm cOnicicntiarncarnificinâïIO.Adhçc relpons' dercji inihi coftaretdetua fentetia fupconfcf fionCjn'cqj fiAitia.neqiementira, ncœ impia, fed uerccatholica.Scd puto te candiaius knti re de Ecclefiaitica iHa^ct mttltis nominibus ne Conlißt3 çciTariamedicina.IA.Qjti pofTem candidius Sacratne/J (entire de re tâfriuolaÆonfefRo ein.fi Ludic^ h/tf. rocredirnusj'}laauricularis,cftciufmodi,quo paru polTimus cômodare,pximo:et nullo mo doprfceptaefi-.autnccelTariaferuari : Et qui ex precepto confitcf,duxerirq; neceflariû elTc coraDeoJiic denuo Chriftu abnegando rc^ ijauit.Haclen^'iUe ad Eslingenfes Obfopço in
terpr«lt;
-ocr page 131-LIBER. IL Si tfîprete.IO. Si hoc Lut.rupcç^nS reftauratç rc li.gionis ucftrç Antefignanu» dicit^mirum elt, Certc hu i us diici pul5gt; P. Mel. ali cer (cribic, Sed audihuiug ipfifTima uerba; Abl'olutiopriLiata fie iiccefTariaeftjUcBaptifmus. Tamccfi cnim audiat buangeliiim cômuniter uniuerij Ecsî deGçprçdic2ri,cncumderaum certus csid ad tf45prieperdnere,quum eu priuatim ac pros pncabfblueris,Haftenus Phi.in locorum co» lîniniG priori fditiôe, Ar.de priuata côfciTiôe. Q'tod il hic paru infans Rhetor, tibi, qd do^: Ceqperfuadere no poteft,obijciâ Luthcrû Lus thero, Mukas et prçclaras re8,ait,in fe comple diturauricularisillaconfeiïio.Primum abiba lutionem quâ uocant,qua proximus uice Det ah omnibus peccatisimmunem etliberum te efTe pronunciaqquod perinde ualet,ac fi Dea» um ipfum nos abfbluentem audiremus. Des inde etiam utilis pro fimplicium puerorurn animisinformandis.Hæc Luth, in fermo de Euch.l A. Valeat uertiginofus ille fpiritus, qui ex eodem orc frigidum amp;calidum fpirar» R-cfte Zuinglius alibi dicit:Lutherym nÔnuk I los propugnarearticulos.quicucullam adhuc I rcfîpiant.iOAN Zuinglius i Nec hiemuH turn à nobis difTidet. Scribit enim Articu» H.in hæc uerba iConfefiîo quæ facerdoti,auc proximo fit , non pro remiiïione peccaro* rum.fed pro confultationc haberi debet. Ha:* Âcnui Cogeliu8,qui côfeffionc alio quidc no*
H X mine
-ocr page 132-DIALOGOR.VM mineucndirat/edimpiam ciïè nó pronücisf*
Q_iid prohibée et Meïanchthoné audirc^ HiC j enimin poftrema Locoi u-.n communium^j^
in bcciefia recincre^priinû propter abfolutioa
nenï,deindeetiani proprerdifciplinam.Qiiia । } per cam occafionemdndocli,3udiri,amp; com* ! modius inltirui de tota dodrina pofTunt. Ec ' 1 indecorum eftjnquicjnexploratos accedere j ad commiinioncm , led tarnen Icire oportet, ( confeientias non efTe oncrandas enumeration i nedelidorum,ctc.HaftcnusMelanchthô.Ea ; f dem fereßuccrus tumincommcntanisfuoer , t Math.in y.capire, turn ctiam in Cathcchifn f mo Germanico.iibitripliccm facit confefTio* ncm.Primam,qi!a coram Deo nos peccato* e rcsex animoagnofeimus .Alteram.cum in* terna ilia pcccacorum coram Deo agnitio,c5lt; nbsp;nbsp;ti
pelliteademdchominibus fateri.Tertiam,pri
naram uocac,qua ue! tui uel proximi caufa,
commiiTumaliquodtuû, aut affedum fratri
cuipiam priuatim confiteris. Hadenus ille.
Poftrradudosabufij9(quiin confeffione ire
repferunr,uel præfi'liim negligentia, iicl con*
feiTorum auaritia) continenter ftibdit Felinus
ille.Qiiodautem Sacerdotibus praecipuecon
fitendum ueterescenfucrunt.caufa fuit,quod.
horum Gt alijs ad docendum,moncndum,
con*
-ocr page 133-LIBER, IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J,
folandum cHe inftruAiores. His continuo anneAitcafumm'as in clerum. Dein,ne non Uidcaturfolus iâpci'c, cciam fuis prngcniroriJ bus Luchcris (Si Philippis negotium faceffir, hisuerbis: Sunc ucro à ex noftris , inquir, qui plus làtis lècretaviacconfelïioni uidencur tribucre , affamantes iîngularcm cnergiam habere ,11 priuatim quis Èuangelion audiat, (Si lefe ptonunctari ablolucum (amp;c. Qiiin tit Jacobe dormiras i Expergifcerc ; An te piger aiires tuas Euangeliftis tuis locare i.lACO, Q;iem non pigcrct,ô bonc,pudcrctcf tam le^ üiirimorumhominum,qui fimul forbere 5c flareconfueuerunt.1 O A N.Subiungam igi tur,ucrccreere,aliiim uencrabilem Euangeli* ftam.qui fortadis tibi minus notus eff.quam quos hactenusenumerauiraus. I A. Qiiisillc tlt.IO, loanesCatuinus Ëpifcopus( lîcenim gaudentuocari )Gcneuenfi3,cuiu3 exratlnfti tutiOjficucipfc appelbt.Cacholica.I A.Obfcu rus adhuceft illecpifcopus.Sed tu illius fena tcnciam deconfeffione recirabis. l O.Miror, inqiiit.qua fronte aufinccontendere,confeffio nem auricularcm,iuris effe diuini.cuiç equidc Uetuftiffimü effe ufum fatemur, fed que facile euinccre poffumus olim liberü.Dein,poftquä fpcrmologus illc milita blatterauit.ponit tri« plicéconfeffionem. Vn5,quç Deo fit ,ct duaa priuatas.Poftremo bono illi uiro,côfe(Ï!O Ecs clefif eft res peftilcs,et multîs nominibg E ccle-
H f fiacnoa
-ocr page 134-DIALOGORVM fî3cnoxi’a:femel enimilleftatuicZiiinglij faH* uâ no dcdilccre. Sed ualcat Caluinus. Preftac cnim audtre Vrbanum Rliegiû^qui fe in me^ dio gradiencc tutiorem exiftimac. Hie fatetur confeiTionSillam fem per fuirtein Ecclcfia,fed per homines qiiçdam inutilia (fic cnim ille lo-qtiirur ) 8c periculofa addita clTc.Deinde fub* iiingic : Confiteri ergo Chriftianus debet amp;nbsp;Deo lemper,amp; ficpe miniftro uerbi,ad mini^ inum.quii ad meniam Domini acccirurus eft, ut audiat uerbum Chrifti ex orc miniftri, qui per os miniftri nos abfoluit à pcccati« noftris: nam Chriftus dedit claucs regni cœlorum Ec clefiae fuçamp;c.IA.Omiièro» mortalesjmtnd Ó peftilentilT.paftores.qui altera manu often* rant panem.quod dicif^altera celant lapidem. Si non aliud habent^quod de ConfelTionc di* cant.curtîmiris modis ipfam traduxerunti Si femper in Ecclefia fuit cófelïio.non uideo, quomodo his cû Ecclefia conueniat, qui tam dirainconfelTioncdixerunt. Sed fortafijs il* lam carnificinam animarururfum inftituent. IO. Fortaftiscimd iam inftituta eft.hac fblum ronditionc addita.nequis cogatur omnia pec cata confitendo enumerate. Delida enim(ins quint )quis intelligitÆ n gd haAcnus Chrift9 Ecclefia celauerit. O felicilfima feliciorS Ec* defiâ,quç tales ac cantos in his poftremis tem poribus meruit habere Paft-orei, QiiisunquS pudiuit Pontificios confeftbres hominem ab* foluilTe^qui no confeOus fueric,eui capcccata
-ocr page 135-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tfo
tjaç cnumerando cçtera,n3 ocçiirrcbantïCuî iincp.obfecro, uel prçccr opinionem exçidit, UC dicerec,amp; ca peccata nobis eîTe dimiiTa.quç uelfciences uelignorantcsadmiferinausvlntc» {’oreigitui-Liencrunc Luchcrani,qui doçcrent X'ciefiam,gallinai'noLiOpriorc futiTeJAJ-qt feras idnegotq breuioriby abfoluißcpiec erac locus noltris fie illuderc,quos ira exeufamua, quodconfeilionem quafilepraexicialiinfccia aboleuerint.ut confefljonem puram et profia cuainfticucrcnt.Et,mc Hercle.nemo fanioris iudicrj infîcias ibit.qiiin mukuin peccatû fucf ricinnegotioconfcluonis.a uentribus aiiqt, hoc eftjà ^uefîuofis conf'droribu3,q confiten* tes pecuniaquidé abfolutos,fed alijs nçnijs fax lisonuftos a' ic dimiferunc. Huic intungebâc certas prcculasJlliieiuniorG diesaliQt^alijdia Xeruncetu ne ucfcicor hoc uel illo tépore,liquU disjii abftincto à carnibp,ethuiufnaodi infta iniunxerûtjqbus et Chrifti fatisfaAio caflarcs tur,amp; Chrjftiani rurfum ludaizarçt. Nô po* tes difFitcn.quin fatisfafriones illç,amp; deleftus ciborîî^non paru nocuerint Chriftianorû li=^ bertati^nec paru prfiudicarintChrifti morti et paiTioni.IÔ.De confeifione abunde traÄaui- De fdtist müsset tu iam aliâ de fatisfadionibsi eteiborû dcleftu exufcicas tragædiam : DefatisfaAio* Uibusftatiin meexpediam. Vixenimuidco «aliquid in his a ucftris immutatum , nifi fo^ lum Satisfadionis nomen. Sic enim loquitur
H 4 Welancha
-ocr page 136-DIALOGORVM
Melanchthon.qui unus amp;nbsp;folus uidctun'am fuum uindicare Lutherum. Scnticndüjnquit, eft tota noftra pœnitcntia.ac dcbitis operibus mitigari poenas temporales. Et poft pauca. Hçc excrcitia maxime et requirenda.et prçftâ da funt-Jdq? hoe fine^no ut fint pretia pro pre teritis deliÂis^ed ut carnem conerceant, ut in pofterum minus peccet.’Hadenus Philippus in poftrema Locorum cômunium æditione, Pag. ip.Cui facile donemu.s fuas ïterpretatio nes jTiodo iplè donet poenit^tif opera. Accipe quf Caluinus Zuinglij feftator ftripfit ; nä amp;nbsp;illedocetEcclefiâ,hoceft,Sus Mincruâ. Duo clTcdiuini iudich genera:Vnûuindilt;ftç,altcrÔ caftigatióiSjRurfu hocpatris.illud elTe iudicii Etnonitamultopoftdicit, fe non reluftari, quin caftigatio huiufmodi deluftorS, punitio dici pofiït.Poftremo.uocaruntJnquiquetercs utplurimum lâtisfaÂionem^non compenfa^ tion2,q Deoreddcrefjfed publica teftificatio nem,qua,qui excomunkatione mulAati fue^ ranqcum incommunionem recipi uellent,Ëc defia reddebâtde fua poenitentia certiorê etc. Hadenus ille in Inftitutione fua,Pag. J y i. amp;nbsp;Pag. »y4, IA. Audio quid Philippus et Caluft nusfuperfatisfaftionedixerint. Sed tu, quid Zuinglius ipfe fentiatjam ex me audies. Relt; fpondemus illis,inquit,utcunquc his ufi fimt uctercs.peccatum tarnen tollere non potue# runt.Ddn, nemo unquam tam antiquus fuit, tam^
-ocr page 137-Liß ER. IL
tam^ uetnftus.uc bonum facere po(rït,quod à Deo non uenerit. Si omnino uetcribus,a fide déficiences punirc collibuif,mcrito cxcó« cnunicacione fua ufi efienc ,quemadmodum Paulus fcortarorem apud Corinthios punit. IOAN.Sed noSjCum Bucero, eam agnolci«» mus efie domini in fuos dignationc^ut ni ueri« animi plandibus, amp;nbsp;carnis fuæ caitigarioni-busjfanAis precibui\,eleeniofynis,(Sc id genus alii s religions adionibus.eluere ualeant, quæ cum ipfi.tum pro quibus apud dominum in« terceduntjmala meriti funt. Qiiod Achab rcî gi alioqui impio fua qualis qualis paeniten* tiæhumiliatio profuit,fcriptura teftatunlam nec fruftra fuit,quem fibi Diuus Paulus luftu indixit proqs^qui cum pccca{rent,nullam ege ! rant pœnitentiam, Omnem tarnen banc uim. Hel propria,uel aliéna peccata,per opera pocni tentiae elucndi,fola niti mifericordia Domini ficmerito Chrifti,ut credimus,ita tcftamur. Haftenus Buceru» ad Epifcopum Abrincen* fem,Similia ferè in Apologia côfeiïîonis Ar« gent. Arriculo oftauo habet. IACOB. Qyid rogo.opus eftmcieiunare,orare,corpu8 affli« gere,opcribus bonis occupari Nonne Chri* ftus pro me pleniffime fatis fecit lt;nbsp;Si fatis pro ’ne récit ChriftuSjnemini ciuicquä debeo.lO. Verum eft frater mi, Chriftus amp;nbsp;iuftitiae Dei rigorofæ.ut aiunt,amp; kgi fatisfacitpleniflime, amp;nbsp;in jftiraabile pretiu pcrfoluit, pro delend!»
H j peccati«
-ocr page 138-DIALOGOR.VM
peccatîs no ft ri 8 Jed nemo fit parnceps illiur Khc, plcniiTimc fatisfaAionis, nifi credat in Chri^ ftum.E t qui credunc in Chriftum, proculdu^ bioodcruntpeccitum, pro quo expiandotâ preciofàm uiAimam ofrerri oportebat,amp; ina nocenceruiuereincipiunt.Qui aucemin pec* cad« manent, nec poenitent illi non credunt filium Dei pro peccati« noftris morcuum eiTe. Ideo inter Étlinicos funt numcradi,defausf3lt; Aione Chrifti,nec pofTunt nec debent gloria« ri.Haftenus hfc ex Vrbano Rhegio.Nec Lu thcrus in fua uifitadone probat quorundam prfdicatorû negligendam,qui de poenitentia ne Gry quide.quod dicitur.Tu igitur fac me« mineris^ut in nouitate uitæ ambulea^ucterem hominem earn aAibus fuis exuas, quocuncÿ tandc nomine ueftri pœnitcntiç opera digne* tur.f AC.Fateor ego ipfc c5 eodem Rhegio, quod quidam non fatiscautede fatifaAione Ioquuntur,unde rudis populus exiftimat fe, ä bonorü operû cxercitio, amp;nbsp;crucis toHcrantia plané folutn.elfe. Sed ego nunï^ fui in ea opi* nione^utmihidifpficuerintoradonesjclecmo* 'fync.uel iciunia:fed quod Papiftç nos cum de« leAu ciborSquafi ludaizarc cogütjioc no fe« rendu exiftimauerim.Ouis enim nefeiat, quä
Dile/lur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ludaiTmum ilium cradica*
reradicitus amp;’abolcrclt;IOAN.Q.uilquis mo« worum, derataamat ieiunia, Chriftianoru laudatab*
ftinentiâ,amp; huic.nó uideo, quoraodo ciborS deleAui
-ocr page 139-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Si
deleftijs diIplIccre pofTir. Cum in Iiac re, nec{; ludaifi'niiSjnecj; Paganifinus ncq; Hçrciîstan dem ab Ecceiîafricis cômitatur. I AG Et no* ftriiam concendunc ieiunia moderata Chri e ftianorum, debereuitiouertirfedCiborüdcj ledum nufquam admittunt.nectemerc.Quis cnim nciciatChriftum dixincjiorainem non inquinari co quod intratin os; Cui non de* cantatiffimum elt, quod apud Paulum Icgi* mus^Omnia munda mundis:amp;illud, Omnc quod uenit in macello, édite amp;c. I O A N. Praepoftero ordinead Gngula refpodebimus. Qiiicquid ucl ex Euangelio, uel ex Epiftolis D.Pauli ueftri allegantcontra ciborum delex dum^nihil traditionibus Ecclefiafticis repux. gnat. Immo multo magis impugnat ueftra dogmata,quum ueftrorum temeraria liberta« tot ofTendicula inChrifti excitant Ecclefia, Verum nolo hie multis intcrpretarididaamp; fada Chriftiuel Apoftolorum .quoniarnin his nulla certeuidoria: ficut no femel, tarnen fn fuperioribus oftenfum cft.Longe alia tra* darin Epiftoli«fuis ApoftoluSjquamueftri fomniant.Quicquid de dclcdu ciborum apud Paulum legimus,aut contra ludæos.autconx traHærericos,qui bonas Dei creaturascas lumniabantur, aut contra Neophytos tan* dem, qui fua libertate proximum offende* bant , interpretandum eft. Indicium pe* «espio» efto. Deinde quod de naoderatis
-ocr page 140-DIALOGORVM
idunijs dicig,n5 me dam eft.ueftrorG aliquod /bbriecacem, proieiunijs oftcntare, iJ quod etiam Bucerus impugnat. Sed huius uerba fas cientnbi fidcm.Male docent, mqiiit,qui pres dicantChriftianorum ieiunia,cnc perpctuain uitaefrugalicatcm, amp;nbsp;tempcranciara.ieiunia cnim pcculiare,amp;tempcrarium aliquid Eine. HæcBaccrus in cap. Math. lt;ÿ, Poftremo non caret peculiari quadam ratione, quod Euanlt; geliftac ueftri in omnibus articulis ,quo8 ha^ clenus contulimus.mirc difcordâr.in hoc unis co iTiaximèconucniunt.quod quidem Apo« ftolicum efle, qui« negabit ? Apofloli fiqui;« dem primum omnium in conci io Kicrofoly mitano interJixerunt Idolothytes, fuffocatis Sc (anguine. Veftri autem primum omnium, hominibus liberum fccerunc uefei quibuili^ bet.necimmeritct.Sienimgula paradifo ex^ puh't prothoplaftoB , dignumeftut gulahm manum genus reftituat. lA CO. Ironias tuas nouijiocos falfbs intelligq,fcd nihüominus non pofTum (atis mirari.quomodo Paulus ni» hildixeritcontra Papifticas leges, amp;quomo* do ueftri alia poftint commendare ieiunia.prç ter perpetuamuitae (bbrietatem .Qiiantulum enim pjetati addidit hadenus tarn feucrum praefcriptorum ieiuniorumpraeceptum^Vita noftra G perpétua eft abftinentia, quid opus habet præ(cripri«,cerafuc diebus. IOAN. Ec tgo iplc non polTum (atjj nurari,quae ueßro* , rum
h te
»» tie
Su
hl
'n 'ÎU
'Ut
I's
LIBER IL
^rn fît ftulra ftupidita», qui perpctuam prj:« ^fndentcs fobnecatem , ne per quadraginta Ruidcni dies a' eer ci s abi» abftinere pollunt. No/i, Cæterum quantum ad indiAiones iciuniorü ^dtinet, audi rurfus Buccrum. Qiiicquid.S. ï’acres cradiderûc ,inquir,ad id tradiderunt,uc *fteliores inde ficrent,qui Chrifto nomen dca ^erunt.Ec non multo poft,Chriftiani,qui ftu* lt;let fieri omnia omnibuïjfemper fuerit Ecclea Gæ uoluntatcm mulro maxirai facere. Quarc tumhæcieiuniaindicit , quocunq: animo is fitj cum sfe nunquam fi t petente iàndificas . fi nomen domini infectum in alijs, nullo nés Sotio iè quoq; ad iciunandum precandum a no ’iueexcitabic.Nec minus in his feruebitjatep fi ipic fibi ilia præicripfiirec,immo Ecclefiç iu* ^icium,nunquam fuo non prçferatjplus adeo 'nfupplicatiohibu« indidisab Ecclefia,quâ fjuas ipfcfibi ftatuerit, religiofus erir. Hafte* fiusBiicerus inPfalm.îy- lACO. Bucerus^ Qpur hæc igirur non principio docuitc’IOA. Autmihi habebis fide, aut probabis Bucerû lOnelTe feliniim. Certe non omnibus perfua jfirn eftEedefiam Argcncinen.probare, quæ ûuccrus in Pfalmos Ôi,Apologia ConfelÊos 'lisfuae docet. In hac Apologia aperte pro* ''unciar cum peccarc in Deum.qui ftatutos ie* ''’niorüdiesneglexerir. Et Vrbanus Rhegi* ''8nonomninomaledocct,quomodo caute '*« ieiunioloqucdum fit.Breuitcr ndiil eft cö»
txouerCjt *
-ocr page 142-diaLogorVm
croücrfiæ in hoc ncgodo,nifî quod iieftrOs pd det inucare^qd' fcmcl temert- cóftituciür,« qd* noftri abufiim ctiäagnitum mordicus rétine-re uolunt. Sc J ego lie defendâ beelelîæ ufum, UC ex animo cupiâ obleruari quod ill a praecri» plît.Ecclefia enim delcAü ciborü prælcrpilit, îuxü pcfTimêodir.Adfinc icacçhuius nego* rn.cîî ßueero admoneo, ut dilcamus ex iuii^ Aione Domini in domo Simonis, nihil dam^J nare.quod ulla ratione bonû elle queat.A cor^ dc,n5 exccrni«circûftancijsbona opera æfti^ mâda fût.Etquç prçcepta,aut opa,aut leges,^ nobis cxigütur in ufum et ré ,pximi,ut Luthe rus ad Eslingelès dicitjiçc probata elfe nô diP bitetjhçc facerc cogimur. IA. Si in hüc mod« fe res habet,quid rixamur ta diu de lana capri na^Ef fi Pontificiorüieiunia in ufum et ré pro ximi faciüt,utiuxta canones Lutheri amp;nbsp;Bu^ ceri limirari polfint.falua res efr. Sed nô cft ut de iciuntjs muleis dilputeraus. Multi. n.mirâf quô Pôdficq.q? iciunps ficutqiarii et focis,pU gnantjCU haélcnus fie ieiunqs Ce ipibs caltiga^ ucrintjUt quç uétri proxima font, egregiè fuo officio funéta fucrinr.Suntquibus pcrfuafuni cfij’nhoc negodo.illos nihil ex animo dicere. Si enim ieiunrjs ueftris,confulrû putads,fi dc^ Icdus ciboru in hoc inltitucus eft , ut caro af^ fiifta Ipiritui fiibrjciatur edam nolens, mirum eft, quod haruin rerum apud ueftros, ram raracernunturexempla. Vixenim pro Sa^
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crifico
'tt h-gt;1)
'lt;1,
»11 cil ti, ct
, tf Ç tè h lîi »a H; fç »n la la t( fi
I ti ' ifi
Ml ti a' fi i
LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«4
trîHco habetur,qui non elegan» Scortumjmrf ftio uileproftibulum domialit. Et interim tac 'T)en,quod minus ferendum fuerat,Coniugia gt;ioftrorumEuangeliftarum,ncfciuntquomOî do fatis crudeliter infe(ftentur,quibus nomic nibusuulgoexofa reddant. Qiiis porro iam dubitat Matrimonium longe præftare fcortai tioni lt;nbsp;Scdquidego Chriftum cum Belialc confcrolt;MatrimoniumdiuinitU9 inftitutum titjcortatio Cacodemonc agnofcit parenté. 0 cæcüshomines.lOA- Multatu quidc hic côgeris,ctuer)oraquâuclim. Prædicât quidî txnoftris deieiunq9,qujet mirismodis extol lût,lcd neminimoqiudcdigitulomouct. Eft tamc,aliquis ad pietatêgradus,picrate nô dâc nare,qu3tûuis tu impius fis,et aliquâtulû prcw fccit,qui quf rcligionis funt amat. Hoc igitur intercft inter Lutheranû,etPôcificiü,quod hic laudaticiuniajille fi nôcôtcnir,certc nômagnt facit,neutcrt3mccomittit,utftomachus Iam* tôpulliis,rromachetur.Cçterüquod adimpu* tûquorundâ faccrdotû noftrorû celibatu ad* tinetjUtinâ polTcm cû ueritate negarc.Ego no lim illos cxcufare.lâ dât,et olim dabütjfuç in» ' piidctiçpocnas.Porro',ôi fi noftros fàccrdotc» txcufare nequco,tarnen non is fum,qui uclini ’utpoirim ucftrorum Euâgeliftarum Icorta» tiones probate. In nullo fiquidcm differunc ^Pontificiis, quamquod fpcriofa nomin» lt;ulpæ imponunt. Coniugium ne putasû ütill3.StuIca,nequid duriu*
-ocr page 144-DIALOGORVM ’
eft. Prüftet ne côiugiuna Scortadonelt;Scd hoC qnacricon'jenicbaCjConiugium ncfic,quodil^ Il ram egregic uenditant pro coniugio^ lllud non rapicur in côrrouerlîam,lcd de proximo nonfruftranca efrquæftio. lACO. Qui non poiïïc eiTe coniugiumvPapæv Quorfum rape^ ris.' Nonne apudApoftoIum legifti, fcpifco-'’ pum oportec effe irreprehenfibilc^unius uxo« ns uiruinc’btMcIiuseftnuberequamuri.Dij ueftros pcrdantjfi tam claris uerbis D. Pauli deroganc fidem. lOAN.Paulinisuerbis ne^ j mo repugnabiticiens (de Catholicis loqiior) ç fed tu meinineris uelim quid Oecolampadius (j Luthero( in altéra fua Germanica rclpôfione) j obijcicdiccns.Deintelligentia^nô de Scriptm j' ra cft Hxrelîs,amp;c, Si enim (cripturis genuinâ interpretacioneinnoninuidebis, facile appai rebit, quam paru Apoftolus Lutheranis pas trocinetur. Si tam neceflaria rcs eft, quam ues» ftri uideri uolunt , mirum,cur non Timos f. tlicus ucl Titus uxores duxerint.Ciuid refero Titos uel TimotheosfCurnô Paulus ipfe les» gittima,uxore térationesfiueftimuloscarnis f) rcpuIit'Qaid opus erat ter interpellate domis I ç num'Si. Porto non habuituxorem,quare no I unamduxit, maximein tanta tentatione.ut , { uel exemplis probaret,quod uerbis admonuc i j.. rat cquot; Hoc fie diAum uelim,quafi ueftri Paulu ' lt;lt;: reAcinterprecentur . Sed nolo ego (cripturis decerure^nï DeuteronomiOjSatanas Pfalmos f
obijciat
-ocr page 145-V
LIBER. If. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gf
obqciat.I A COB V S. Quid igîfur fîetlt; Qiia ratione amp;nbsp;hoc ablôluemus ncgonumf Eli ne dedecorofum ( Lutheri uerbisutor) Uxorem ducerc lt;nbsp;Cur non pari datur de =« decori amp;nbsp;probro fumerc cibum, Hc porutn, cuna utrunque iuxta fieri cogac necefiitas, amp;nbsp;Deus utrunque ex æquo imperac lt;nbsp;Hæc Lutherus PræpofitoLuncnburgen.IOAN-* N E S.Noui Lutheri temeritatem in nego^ tio Matrimoni], undc facile crediderim huss iuGnodi uerba ex ipfius olficina prodrjfie. Quod fi Lutherus etiam talia non feripfife fee, pofiêm amp;C ipfc quædam ciufdem no tæ ex Bucero adfcrre. Sed audiamus amp;nbsp;hip ius delitias. Nihil minus,quàm inftitutum nouum Cœlibuni^aut uirginum Paulus uo» luit fjo confîlio inftitucre. Id apud Gen« tes idololatras , frequens fuit ôc laudatum, apud Dei uero populum incognitum,amp; ins fame. Ita facile uidetur , cui fit acceptutn referendum , nimirumDafmonrjs, quorum amp;nbsp;apud Timotheum doÂrinam Paulus tes ftatur, nuptijs interdicere. Haftenus illc in Cap.Math.I. Et cadem ferc' habet Apolos gia Lutheranorum de coniugio Pag. y f, 1 AC O ß V S. Vides ergo iofe ex Luthe* ri amp;nbsp;Buccri uerbis, Euangcliftas noftros re fte de Matrimonio fendre , cœlibatum au lern Diabolum referre pirentem lO AN* NES» Dicant quicquid uelint lafciui paC* i leres,
•I
-ocr page 146-DIALOGORVM fcrcsjiosenimparum ruro.Sed tu non pofT.s negare^quin Chriftus apud Math.ccxlibatuin nonomnino damnec,uctuncj! infaniacBiicc^ rus. Ah nó ibilegimus triagcncra bunucho^ rum; Sunt qui fe ipfos caftrarunt lioc cft( Bus ccro interprété ) cum marin eiTe poflcnt.ultro fibi cociibatum delegcrunti idej propter res gnumcœlorum.ut fcilicet folius gioriæ Dei propaganda inicruiantjamp;nuliipeculialiter ad difti^miniftrenradfalutemomnibus, hoe eft curent quç proprie Domini func,ut ipfi iej'per omnia probent,fanfti corpori ct ipiritu.adhçs rcantq: ci abfep ulla diftradióc,id e/t,omnino /pccimcnquoddâfuturçuitç,amp;cæleftisexhis bcant.Hisdemum bonum eft,abfq; coniiige uiucrc,quia darûeis,id eft,propter regnü eocs lorumita uiuunr.TalêlèPauliiï.r.Cor.y.fuif ie tertatur,amp; ad fimilcibi fexlicitatc A LI OS QVOQVE HOR.TATVR.,quo minore foliôtudine,corûquç in müdo funt-, Domino polTint adhçrcre,cc mundo uere uti, ranquam non utcrcntur.Hçc ßueerus in cap.Matn.ip« f’^g« ^54-IA. Si hæcBucerus Icripfît,aut non cfttcnacismcraonx homoi aut fpiricu uers tiginis agitatur,aut tandem homines alios truncos amp;nbsp;ftipitesexif imar. Opinoritac^hfC Buccrum non icripfiiïe. lOANNES. Quafi fcilicet nouum fît Bucerum à (èmetipfodiamp; fendre, quod apud Lutherum frequentilTis tnum eft, Sed referam edam A^elancbthoni» fenten«
-ocr page 147-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;S
fenténtiam in negodo cœlibatus.Qlii ad mi* niftciiaEcclciîafdca uocancurjnquic, iî affi» cientur Ecclcltæ calaniicadbus,li oneri» fui magnitudinem animomedentur,Ü cogitas bunt quam fit difficilis explicatio dogmas tu;n,amp; gubernatio Eccltliæ. Hæ curae ac mifinæ jtacile excudent eis cogitationcs de idardmonio.HaftenusPhilip.fatis catholtcc in poftrcma Loc. comiin. ædirionc Pag. sgt;S. I A.C^ud lt;nbsp;Gerte fpiritusfanftus non dédis gnatur modo Epifcopos,quibu3 nihil debet etrCjUt Buceruï ait,abfolutius^MadtO3 habe* reded fere” poftulatmimirum nccakimniç paa teant,undeamp; uerbum dei contemnatur- I O. Pulchre fcilicec.Nam et Cluif'ti Apoftoli.pris mum prædicaturi Euangeliiim, reliqucrunt, fi quas habuerunt ,uxoi e3,quo expeditius • liacarcpoficntEuangelio. (.^jomodo porro Ueftri uxoresrelinq^ueiepoihjnt.nifi priiis acs ceperint^Ëtilleinbuangeliodiceban Vxorc duxi.ideo non poflùmnenire.Vixautem alù quis ad ueftrum Eiiang.adinitdrur,nifiuxos tem duxerit jfi nô Euangclicam,fakcm Apos ) ftaticam.Apoftolicam uolebam dicerc,O té* ' pora,ô mores. 1 A. Valeanthæc fcommata et (Irophç. Noftri certc Ë uangclifiç in hoc côî Endunc, nonclTecomodühominemclTe fos lum,fed opus habere adiucorio. I O. F.ateor ingenue,quod onines in hâc vem côfenti5t,uc cûcjiaUitresfefebabeat. Et laudamp bonos
1 I uiroî*
-ocr page 148-DIALOGORVM
uiros,quod fubinde ad tempora innocentiaf; rcfpiciant, amp;nbsp;conentur multiplicare homia nes,uc cöxitiu» cafus perfidoriim angeloj« rum rcparetiir. Nee ignorant, quot lioini^ num milia fub Tiiulo noui buangclij , èC Chnftianæ libercatis , in cumultu Ruftico, penerunt. Laude item digniiT. runt,amp; mc^ rito Pontificij» præferendi, hi fiquidem non negant fe cum icortis confuctudinemhabetf re,ficque non pofliint non offendere pro^ ximos. Illi uero in tonftrinis , in nauibus, inuehiculis.in Oenopoirjs deniquenoncelï fant pkbeculæ perfuadere.quam aufpicató inierint matrimonia, Sed quid ille cquot; Qita» tu pucas.nonfuntuerenuptiae.IACOßVS. Non funt uera.’ nuptisc lt;nbsp;óe ramen in congés Au Ecclefîæ omnia fîunt- I O AN NfcS. EtPqntiHcrj,quod lugens refcroj'nconipc* , Autorius Ecclefiæimpure uiuunr.Egoquid Hep.fupcr hoc negotio icntiam.quam paucilK ablbluam. Pauli uox eft. Fornicarios a« dulceros iudicabit Dominus . Viderit ergo derus , quid refpondendum fuerit in tres incndo illo iudicrj die. Deinde non uidco qua rationc cxcufari polRt, quod ueftri uangcliftae,nullo timoré , nulloque pudore populo perfuadere conantur , unicuique es tiam poft ioienne uotum emiftum, licerc us xorcm ducere. ProfeAo nullus uetcrum Parrum orthodoxorum , quod quidem ego ftiam.
-ocr page 149-LIBER. IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67
fciam, hoc admifiirct.Legat qui uolueric pc« hculum facere, ueriiftiirmiorum patruna mo« iiuinenta, amp;nbsp;longe alia inucnicc , quam uc* ftri iólent , non minii« ftulce, quam tcmcre polliceri. IA C O ß V S. nobis refer« Votacquot; Vota illa relcihdcnda funr,quando.= quidem ex diametro cum lege Dominica ^ ■ pugnant. Ec fiLuthcro credimus,cxfidçcG fe non pofTunt.Omne autem,quod non eit ex fidc,pcccatum elf. lOANNES.Vo« torum negotium ne uerbo quidem attinge^ mus. Vota cnim pic* polTc ab hominibus fieri , lacmo piu» negabit. Vota item præa ftanda lt;ire,amp; ratiodidat,amp;läcraeliteraeiua bent. Ncc eft utquis hic obqciatftultaquo* rundam hominum uota, Abufus.etiam in re non admodum graui, ferendus uix eft, ne dicam probandus.Bonaadmittimus.ma* lareticimus. Nonnaulto antea accepimus i Lutheroamp;Bucero omnia ilia feruanda elfe, quæ ulla ratione bona elTe queunt, amp;nbsp;in u* fum, amp;nbsp;rem proximi faciunt.Coclibatus au= tem fi rede feruatur.non uideoquidEccle:« fix officere polTit.Ec Luth, ipfe olim in De calogo fuo dicebat : Religiofi grauilfime peck cant.quando left confecrauerunt Deo, amp;nbsp;feie rurfus fubtrahunt.Nec eftutquis hic caufe« tur humana« elfe conftitutione«,quandoquiä dem uota cxlibatu»,fiue caftitati«, non onu nino incognita füerunt primitiux EcclcGæ.
l ; Quis
-ocr page 150-DIALOGOR.VM
Quis enim nefciac , non omnes uiduas in collegium uiduarum fufceptas , fed cas fo* lum, quibus ftatutum crat pcrpetuo cœli * bcm agcre uitam. Sedefto, humanae con* , fticutiones nobis hunc amarum calicem IB MiilB. propinarunt.Quid turn Audi Buccri canotf ncm. Quæcunque conftitutione« ad extern nam uitam deccnterjamp;cumcommodo pros ximorum dcgendam , ab hominibus con* ilituuntur , non humanae , fed diuinæ tras: ditioncs funt, dimanantes fcilicet ex lege JDilcdionis, mandatorum Dei capite. IA«: C O ß V S. Si ego uelim id negotrj pluris bus tradare,profeâ:o circulusrediretadcas put. Fatemur quidem omnes ingenue ea« traditioncs in tcclcfia debere (cruari, quae, pietati non aduerfante« , ad externam ui« ram decenter agendam aliquomodo fadunt, lt;ed ueftri uolunt iudicare quid iuftum quid iniuftum. Caeterumfi Pontifidos fiuerimus iudicare , quid putas iudicabunt lt;nbsp;De Pri« matuPontifids, De Rom,Ecclefiae autoris täte j de MilTac facrifido , ÔC quae ad hoc pertinent , de Diuorum reliquijs^amp;intercefs Fonc.de confclïîone, aurieulari , de deledu ciborum , de caelibatu Sacerdotum , deni« que amp;nbsp;conftirutionibu« humanis : Pronun« ciabunt utique illa omnia elfe bona , iiifta, pia, in gloriam Dei, commodum proxi« ipi inïîituta, Hscc porro qui» aequo animo fereti
-ocr page 151-LiB^R. K, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it
feret i Certc noftri longe alia docent. I ANNES. Doceant iiclrri quicquid ue* lint , lads aperuimus quid illorum teftenc tup. Scripta, uccunque tandem difiimulent. Fruftrancum lucrit omnia repererc. Sad» o? ftenium eft,quam fimiliadoceantdmocxiltii tnome fati» probaiTe in præmifi'is ardculis, cacholico» nihil inhis^quos nos traftauimua ardculis doccre.quodnonpoHintcdam ad Uerfariorum fcriptis confifinare.Haec fi te no nonpoiTuntretinereingremio fanftæmatris Ecclcfiæ, uel alia, addam, ut polhm lucrari fratrem. Certe hoc uotum meum eft, ij.ci quæ officiunt pictati, cominoda , ut EraE T* lÔquitur,ôi priidendcurationc fanentur,quæ^^^^^'*^ pia funtjinhis animo Chriftiano confendas
I tnug,qu3cfuntadiaphor3,finamu3 in his fuo quemt^ fenfu abundare.Qusefuntardua^nec adhucad plenum difcuflSidicin aliud tempus prorogcntur^ut interimmancat inter fentctia diicordesjbcncuolentiaeConcordia,donee amp;nbsp;iila Deus olim rcuelare dignetur. Deniej fi Quid irrepfit malorum.fiatquod d pehtis mes aicis fieri iblet,uitia rcrum tollantur, non res
! jplæ.Iam,uttandcuelacolligam,fc,mi Chas riiT. Iacobe,admonitum uelim,utferio expen
: das quxhaftenu» contulimuj.Niinirum Ecc clefîç noftrç fid?,confuetudines,amp; fanAione«, tâfirmas.tam probata» efie ut aduerfarior« lt;tiâ calculis fek probata» efie gloriari merito
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l 4 pofiinc
-ocr page 152-DIALOGORVM potTînt Tum denique tibi pone ob oculos, tarn numcroiäm ierien» cruditiffimorum ui rorum,quosin hunc uiquc diem totfeculo rum confenfus probauit : quorum plerofts quejut EraC utar uerbis,præter admirabis lern Sacrarum licerarutn peritiam.uitæquos que pietascómendat. Quidam etiam doftri^ nae Chrifti ,quam Scriptis dcfendcrant, fans guinefuo teftimonium reddiderunt. Quod fi etiam Luthcrani quafiexcompofito^quio quid clt fynceriorisEcclefiæ.^impugnarent, undique lundis copias , quod profedo nort faciunt ( omnes quidem pariter impugnant Eccleiîam.iêd alter ab altcto difTentir.iSc omi lies Schifinatici amp;nbsp;Hærctici funt j fed alius peioramp;improbior alio y tu tarnen illudte« cum expendas uelim, utri plus tribuendum, coc eruditorum, tot orthodoxorum,tot San Aorum, tot Martyrum, tot ueterum 3C re^ ccntium Theologorum, tot Academiarum* lt;totConciliorum,totEpiicoporum öc Pons tificum præiudicijs , an unius aut alteriu« priuato iudicio . IACOB. Ego quidem feiens non rcludatus fuero ueritati, nec ficin Lutheranorum uerbaiurautut hon liccat ret ferre pedem. Imö ipfbrum inconftans.uaria, ac dubia dodrinaj'am pridem me nutabum dum reddidic,uc facillimîî mihi fuerit rurfus in catholicorum caftra concedere. Sed heu do iOr^quam diu finet Chriftus nauiculam fiiam tat»
-ocr page 153-Liß ER. IL’
fam periculofifTimis agitari procclli« Cur non unooreomnes clamamus.Domine faU üanos.perimus . Nifi tu falutem dederis.a-ftumfuericdefponfatuaEccIefia. lOAN^ Ne S.Bono efto animo fratcr,libet hie occis nere,O paiTi grauiora.dabit Deus his quos que finem. Nos interim agences fuperiorie lt;nbsp;uic3c poenitentiam,præparemu8 nos inftans ti regno Dei : grauiores procellas olim amp;
! tulit.amp;uicic Ecciefia fub,Arcadio,amp; Thes odofijs imperatoribus , ut Erafraus annos lauit. Quam immedicabilibut diffidijs eus multuabatur orbis, quum nihil uiquampus rum efiet ab Arianis, Origeniftis , Donatis ftis, Circumcellionibus, Martioniftis , Ans thropomorphitis , Pciagianis , quæ peftes non uti nunc , intra populäres homines fefe continuerunt , fed ipfos Ecclefiarum Antiftites implacabilibus odijs committes bant, nec ipfis Imperatorum aulis inta s ftis. Habebat Imperator intra eadem moe:: nia , immo intra palati) muros , Paga s nos , Arianos , Manichæos , ÔC tarnen authoritate prudentiaque fua , inter tam ins conditos rerum motus , publicam trans quillitatem tueri potuit ; citra cruentas pus gnat , tot monftris paulatim repurgauie orbem . Ncquid igitur te moueat, quos rundam praepropera ferocitas, nec tc hic res tum cumulcui ita perturber, ut defpons
I t dca«
-ocr page 154-DIALOGORVM
deas animum . Sed iafta cor tuum in Do« minum . Spera in Deum , Si fac boni^î tarem , amp;nbsp;pafcens in diuitr)s eius . Ego iam diti mcditor abitum , tu igicur qux hadenus conculimus candide iudica , ac in Clirifto ualc , lacobe Chariflïme. IA=! COßVS. Qiiæ liaftenus pro Ecclefia Cacholica dixiftj, ampleftor oburjs □ quod dicitur iilnis , amp;nbsp;in higinihi confeneicen« dum confticui, nee ab ea doftrina , ß Do^ minuc mihi adfuerit , ullo tempore
defeifcam ; interim Sc tu quam Ca^ tholice ualebis, in co, qui Ecs
; clcfîæ noftræ perpetuus
. çft iponlus.
finis.
-ocr page 155-QE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
; otifragis transfu^s mo^ fiachis fermentes j Ek» 'Paranetica utore^
QVid tf feduci päteris GermMUt quiJnM Votifragis prttbes cirJulif cordtt L«pü? 5ic obiw tult;egrtiuitatis es iitclytnfedesf
Sic tandem fimilis definis efje tui ? ^itdenus omnigenos uiciflißrtiter hcßes, .
At nunc uotifragi tedomuerc uiri, ^otifragi tibi nunc Monachi dominantur initjue, Quie quondam nutlos cs bene pajjit Durn, i ^fogenies Partis nuOis fuperabilis armis
A profugts Monachis uah fuperata iaces, nunquam potuit profternere bellica uirtuSf Projlrauit Monachi fubdola lingua nigri, ^«nc«W libertas regio Uberrima quondam, Pfltuatqua: Monachiiujjadolofa capis, te iam tandem.qu^ te uefania ccepitt
Votifragis fcriMW quid iuudt f[[e iMpüf
-ocr page 156-r ■
Ec^uid db hisfpcras Joifrin^ efeduli lint?
Ah nequeuntipfifeinonuiffe bene»
Tu ne cucuüireos auJet prit/trre BMardof Antitjuif uer£ religionif nuisf
Ah procul d redo feduUu Uigiris o«(I(, Ah miferandit feris es modo pr£di lapis, Votifrjgis tandem monachis Germania pulfis Klaiorumreuoearelligiofa pdem.
Sint pluris tibi maiorcs pietate uerendi, Omnesguam monachi,quifua uota fecant. Ad uerutn ChriHiremea fapienter ouile, * Porreda Chrifius te monet ecce munu.
TiA©-».
-ocr page 157- -ocr page 158- -ocr page 159- -ocr page 160- -ocr page 161-est;
'Phûolofopborum, ad hcerettcorutn ^o^mata diligcntius pcjjcrutari, ne ad conuinccndoscos^Çiignorarcm quee a^ pud ipßsßnt yimparatiorinuènircr, ^tc.Jd^crba Orige, %^pud EufiihÏtb^,
Cap,ts^ j
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•gt; rlt;
rraSatus Üeereticorum lcgo,et tra ditioncs eoru pcrfcrutoriCtia^t uidcar adhorani uérbis eorupollui, ßd mul-tum mihi conßrt hoc ipßm, guod ex i» pforiim uerbis arguere eos poßum etc^
erba Uiony,^.^lex^riniEpiÇca pi:^pud Eußbjägt;,-;^,cap, 6^
t)f rf!gt;«r Humitnit Um bene mereri poteft,gui pe}lit firo$ «Tor« fu/lulerit.guitm gui pie Jocet, innocen»
* terc^ uiuere.Orige.in Proemio ai» tier[. Ce^uM.
-ocr page 162-K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HOFFMEl.
.. ßtrus i.^uguß. Candida k» LûjUe -^- ^orhSiD^ ’ , ugt; r - ■
'.. 'gt;'4^ a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;-7*ï^hri'' quot;■
QVifqtn'scupis,opnmeLe(^ûr,HaÈ
rctt^orum ueterum ac nouorum maias ârrcs, impofturas,^ impias mo* litiones contra’Chrifttfm,S(S huius Eccle* fiani compcndio quodam cogipfcere, haec quac iam auc^îârq loco Diaîogis no* ftris, adt]cimus,ne grauerfs legere» fît It leoncs iftos probe pcniriulque çognoue^ ris,nonita diffiicilctj'bifucnt' 6C‘ dé lilo/ jfum Catiilïs fententiamferre.Hacc,üt co# natum meum intclh'gercSjbreuiffimis
exponcrc,etme,meaque ftu#, '-t . diatibi commendareuo# i
lui.Valcfelix, /'
H AERE#
“î î» ll,.i : ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 )
■ k .
?ï
-ocr page 163-Haeretiquot;
GqKI^M,
artes a. S, 'Patrihus exc^uifit^^, *' \ ., dcfcriptocamp;dF.loan’‘
ne Floßen eillè'ro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
collectie^
SQVE AD TEM^Hxrrfrt, ■para illa ( in quibus S.quindo ' Simeon Hierofolyino rum Epifcopus cruci-fi^a c-' jrus eit ; uirgo munda -ix' ’ . ifnraaculata nbsp;nbsp;perm an ft cP^“”*
Ëcckfta j corruproribus^*?'*^^’'* ucritatis iamp; diuini quot;uerbi^^pennt.
temeratoribug,aiir nuiqüam omnino extans libus,aucenarn5fiquiforce fuerancj in occul» tis amp;nbsp;abditis hiaribus terræ dcliréfcenribus.
Viuerodc Apoftôlôrum chorus,amp;: omnis il la.etaSjquç a döminn ftifccpcrat uiuæ uocis jtudicum.dehac'kicedilcefTirjum uclutin-uas cuam domuiTijfalfodoÂrinæ impius fe error immcrfic,amp; tanquam nW nullus iam dinint cenfus defcnfbr exifteret,nudaro ( uçaiunc ) capite,corripicnc«8a'rmamendàj:ij,opptigna:'
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K X vcApoa
-ocr page 164-Hxrcticorum fraude» re Apoflolicaueritatótcm nituntor.ÉürebiuS cxhgcfippo.librobccle.hrifto.j.capi».* ' -Hzrcti« Diuinapiouidcndainultös diuetli erfori» rtiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no^
'bis,amp; incerroganc nos ca quse nefcimus ud ßc excutiamus pigrinam,(X diuinas fcnpru=' clf/tifprorag noflecupiamusamp;c.Aug*de Genefi con^' funt. tra Alanichaeoslib./.cap.i.
Superbia omnium hacreticorum mater eft:
HiCre/eoj Aug.deGcnc.contraManichços lib.x.cap.S, HæreGon mater elf Prindpatus cupiditas:
Chryfo.Gal.y.
f. Neque aliunde hccrcfes obortae (unt, aut ■ Htrcjtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fchifmata , quam inde , quod ia*
•nïr.
j-t
.1-
cerdoti dei non obeemperatur. Nee unu» in bcclefia ad tempus facerdoâ , Si ad tcm^ pus index uicc C H H. I S T I cogitatur» cui fi fecundum magifteria diuinä obtetn* pcraret fraternitas uniueiTa , ttemo aduer:» fum facerdotum collcgiurt qXiiequam mon uerer. Nemo poft diuinum iudicium , poft fgt;opuli fuffragium,poft Coepiicopórücon* cnlum iudicem fe,non iam Ëpiieopi , fed dei faceret ; Nemo diftidio uniratis Chti»
fti Ecelcfiam icinderet ; nemo ßbi placens, ac tumens fcorium foris nouam haerefii» conderet,nifi fi ita cft aliquis facrilegir tea meritaris, ac perditæ mentis , ut putet fine Dei lódicio fieri Sacerdotem. Cum Domi* nua inh'uangefio fuodicac; Nonne duo paft ftre»
-ocr page 165-A. S. Patribus reteftaf.
feres afTe uencunt , amp;nbsp;neuter eorutn cadit in terrain fine paths ueftri upluntatc i Cy a pria.lib.i.bpifto.j.
• ' iVndc cniin fchiftnata amp;c hxrefes obors? tæ funt ÔC orjuntur , nifi durq Epifeopus ejui iinus çft ,hS; Ecc'iciia: præeft.fupcrba tjuorundam pracfiin^ptione contemnitur , Si homo dignatione dci honoratus, ab ins dignis hominibus ipdicatur lt;nbsp;QjJis enim hie eftfuperbiæ tumor,quæarrogantiaanù mi , quae mentis infiado , ad cogniiionem
- luam Prxpofitps Ô6 facerdotes uocarc ' pria.lib.sç.Epiftola nona.
Proficient amplius in impietate amp;c. quia HfCrettci hq qui nouitatibus ijudent, nuiquam errostic orcre hs nneminuenient: Sed noua Temper comsj« nrorc menta.di corruptum dogma profèrent. E a eft cadtinti enim errorjs uis,uc fifti ncqueaqChryfo.in i. Tim.TcrtioCapitc; Hom.#.
Audihomo fideUs jqui contra haercticum libentercontcndis.Si PJiariGei placati lunt,amp; ! tu certando concha hxrcticum potes cum plai ç. care,cum uiceris. Nunquid Chrifto forrior aCacciuo^iilcnonj»l3C2Uic,tupiace9iCbrY='^^^‘''*^'^^‘ fo.To.y.Ho.#7.
St fcripturas opinion! tU3erefiftentlt;s,non Hieretici de induftria alias rcicciflcs , alias corrupif^ Ccripturu fes, confudiffet te hinc Euangclium Scc.AU forrH loquitur fie Tertullianus Haercdcurn libro . dccarncChrifti;
i-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K f fîærw
-ocr page 166-Harr cHcorum fraudes
Hçvcfcs non jSoflu'ntelle fineftudto 8?arti^ ficio.c0tcntionis.Tcrtiil.}ib.de carne ChriÄ.
Hfrefes apud cos inulctim ualcnt,qui in fide nonualcnt.DeHçrericôlû prsefcrip. Tertu!!»
Vtnoninimicicflentha’rencijUtde ÿefu^ cuvn gjendis eis non præmonereimir.quale eft con ffrrc cum hominibuSjqifi Siipfiadhucfequr confirent rereconfitcnturC Et poftpauca. Sed cum dé^ dutn. cipfendi gratia pröctetldunt fiî adhuc qutrrere, nr nobis per iblJicirudinis inicÄionem , tras (ftarus ftjosinfinnenc. Dcniqite ubi adierunc ad iros,ftarim quac'dicebant quxrcnda efte, . dcfenduntjTertulliànus depraefcript. Hxrc.
, Pag.y^»;
Hunianæ fcmcritatis,non diuinæ autori* ' Uifri:. ratis negotium eft lixrcfis, quae fic femper Cf tjuomodo mendat Euangefia durn üitiat. Hæc TertuJ* fifi-4’3duerfus Martioncm. ’
Fjanoelia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femper inter initia fa3
Cvorij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incremenra ucro habere non pofte,
, quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ncc augerc,quód illicirc cceperint, fedftatitn j
rutin loi Córru'ptores Euangelrf arque interprètes j ntm. nbsp;nbsp;nbsp;falfi, extrema ponunt, Si ftiperiora prætcrt*
Hcre.cor unqpanim memores,amp;partini ftibdolccor# ruptoret tunapenres: utipii ab Ecclefia iciiTi funt.ita Bucneelu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lententiartn feindunt. D. Cy*
* •'priant« TraAa, y, de Gmplidace praelato* rum.
a lt;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hâereii»
-ocr page 167-A;S.Patfibitsfete(3x. 74
: Hæ^et-rti extra Bcciefiam conftituti, amp;nbsp;,rispiçJÏ£ii.uindkancfibijrem ncc Jui juris, ucc poteitatis. E' ifdcm neqbc Baptifma,ncq.uii;fan guuüs cfiiiüoprösicft AJyp. Bpiftoia ad lu^ baiaiium.de Haerc.Baptizaodis,
Eit autemftudiopræfumptiopis 'Sicontu#^^^^ . tnaçisÇjUtquis mag!» fuaprauaóc falfa delen; dat,quam ad aitcrius faét^ amp;^uçrba cpnlên? tlat.CyprixadPompeiuni, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuitcu.
Quîfquis al?,Ecçlefis6 upitatjE dilcefTcrir, cura hjçrçcicis ncceiTeelt inueniatur,Cy pria:, ad Pompei-,
Hafcracjc-a profeiTiodeboras præfcribit, ut aflêrat;mala:amp;defanclitate præiudicat,uc im mundiciam fubtditer introauc-at : De liciro ^îaiumnjas fack.ur obtinerç illicitum poffît, Cypria-de lîngularitate deriforuro.
: Ita femper hærecici.auç nudas amp;nbsp;fioipliccs TcrtuSb «oces.conieduris quo uqlunc rapuint,auc rur fu$condicion3de8amp; rafionaies, fimplicitatis conditionediflôluunt,Tertullia.lib,4.
Hæreticis mos eft.fimplicia quçquc-torque re.Tertullia.aduçrfus Hermogenem.
Herefis ex ueritacc acdpic,quod ad mcnd.ai cium füura-ftruat etc-Tercullia.aduer.Praxcâ.
Hærefcs non tara nouitas, quam ucritasrc uindc.Tcrtull.de uirginibus uelandiï.
Omnia adiierfus uericatem,de ipfa ucriraa teconftryda funt.operantibus æmu|aàonen* iftSfpiriiibus erroritçîÇiTer.in Apoloae-ca,
. 'm ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K 4
-ocr page 168-Haerecicorum fraudes
4*. Pag. Et non ita muko poft.Nunquan cni'm corpus umbra , aut ueritacem imago praecedicamp;c.
„ .. . nbsp;nbsp;Hæretici ôc ipfi cognominantur Chriftia*
quot;, quot;nbsp;ntjóenonnulli eorum cdam,kge tenus,priquot;* Molunt inftruÆ Doftorcs feefTe caecorum, pelUri nbsp;nbsp;Magiftros infantiura profitenrur, probantes
ChriftU* ntiliora, quac latere ab Ecclefiafticis dieunt.
norimtitp On'ge.inRomaicap.x.lib.z, pellitt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lcripturarum auâoritate garruk'ta»
Hæreticorumnon haberet fidem.nifi uidc^ rentur peruerfam doArinam etiarn diuinis . . teftimorrt^sroborare.-EtpauIopoft t Omnes Hrrefici hæretici, cum peruerfa docent, (è hominum umbritn (blent alTerere lucratores : cum non lucrum S. Scriptu ße, fed perditlo, animas interficere decepro» rlt;ebsk«lt; rum.Hiero.adT’itum i.
Hæretici hijfunr ,qui peruerba Icgls kf Hierc as^ impugnant. Proprium enim fenfum ‘ üerbis aftruunt legis, uç prauitatem mcnlt; tis fuæ.Iegi» autoritatecommendennSciens enim impietas autoritärem mukum uakre, fallaciam fub nomine eius componit, utqiiia res mala per femetipfam acceptabilis effê non fjoteft.bono norninitcommendetur Afnbr. nEpiftolamad Tkumr.
Neclî audicris.quia non ek Paganus, non eft ludæus, ftatim putes efle Chriftianum, fed examina amp;nbsp;alia cunAa : Nam Malt; nichæi, ic omnis hæreCs banc fîbi perfb* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nam
-ocr page 169-A. S. Patribus rctcÄaf?
nam I'mpofuit, fie dccipiunt fimpficci dec.
Io. Chryfoftomus Heb.y. Hom. p. ।
Hæcticiad conftruenda amp;nbsp;defendenda doi Orige. gmatafuajmultum pcr^irunt «Sidifcununt infcn'pturisdiuipisamp;c.Orig. in Leui. Ho. 4.
Quanta fit Hs^rcticorum temcritas, quam nihil his fancH , nihil penfi fit, facile intelligi datur ex his quae frequenter amp;nbsp;auG (unt,amp; coinmenti amp;amp;nbsp;Vide. Ruffini Apolog. pro Orig,
0mnedogma(falfum fi;ilicct)quoniam ex Occafioncueritatis fcripturarum nafcitur.ple» runjq? in aliqua quidem parte ucrum dicit, in alia autemfallum.Orig.in Matth.cap.IÏ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..J'.-y
Sic regnum alicuius uerbi infurgit aducr« ' fus alterius uerbi erratic! regnum, quoniatn Satanas,amp;omnc mendacium aduerfus feip» fum diuiditur fempcr, proptereâ non poteft ftare.Origc^in cap. Mattb. 24..
Vnumquodep hærefum dogtna non fbs r.y -lumueritatiaducrfatur,fedetiam cæterisdo« . ,v gmatibus Rmilitcr falfis .Orig. in Matth,24^
Nemo in tali pcriculo falfi dogmatia facile fuperatur Sz fallitur,nifiqui nudus c^ab ope« ribua bonis, Orig. Matth.24.Pag.1tf4’. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.,,!-,
Omnes bæretici ex eifdem facriafcripturi«, falfas atep fallaces opiniones fiiat conantur dcfendere.Auguft. de Trinita. librOrprimO. nd nirr
I Capite.tertio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’MWtil»
1 Nulla unquam ex re,cuius principium n5 .1-4
K Ï clegan*
-ocr page 170-Hrrfticorum ffâUile*
dedans, fiicric Juel uicæ conduxcrit, hærefe# prodiere î Orig, libro aduer. Cdfum , Faaj^oi. .:-gt;h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I!. uG
® nbsp;nbsp;nbsp;' Cachölici Impcratorcs magna poeeftate
Irt urgendoscorrigendoft^dccernunc cosjqm'to tum orbcm.Chnfttanum rebapnzare conan^ turamp;c. Auguft. contra lirè.Ped.lib. i. cap.iS
. „ Diaboli hlij fiint, qui .homines ab Ëcclefia i^di|lt;;endo'jnterficiunt.itàp. I#:.
ßlij DU» Hxc cft'uera Diaboli confuetudo , ira de* bolL nbsp;nbsp;nbsp;mum deciperc^ii fibimcc üendiccc Uocabulum
ftnÆtatibamp;c. uerba Petiliani aduerfus Au* gulii.caps iS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: •••;. r- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_,:-t
ÇiltMici. Nos fumusCatholid quinon deierimus unitatemi Vos uero hçredciqui propcerquo* rwndam hominumcrimina fcii ucra, ieu ialfai. non miltis tencrc cum Abrahç fcminc chas ritatem Ibidem, cap. ji. Sunt autem ucrbS D.Auguftini. . ; . 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J
Schifmi nbsp;nbsp;nbsp;Schifraa Rrri non poteft, niG diuerfum ali*
Kaerefif. quidicquantur.quifaciunr.Hçrefisautc lehn Ima inucteratuna eG. Vide Augu.contra Cre» fco. lib.i.cap. T-óe cap.
ftterrtici Non eft alius impius fupcrbiç tumor apui ChrillU* Ofnncs^qui Icà Chrifti unitate ftindunt^quani.
Iblos Chriftianos eflcialt;ftarc,amp; damnare p caetcro» ', nonlolum quibu» corum lis nota eft , Herum eaam quibtis .corum nec no* M/triPM« iPfn auditumeft.Lib, 4. cap.yg.
Donaçiftîe‘4tccbant Ghriftianum nonien • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ l • ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcrtjflc
-ocr page 171-A. S.Patribus retcâa? *rlt;lt; peiijfle detotGefttihuRÎn orbe terrarû , amp;irT Noft mie îol? Affrica remaufilFe. Auguftinus contra tiorad gt;nbsp;ÊpiftolamParmc.lib.2.Ca{xi.
Hærctici rem manueftillimâm , inkiCem omnium gentium conftitutam-, uidcrc non poffunt ôic. Auguft. contra Epiftolam Par, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
lib,2. capite tertio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à
Singulæ hærcfcs ( de Dona. amp;Maxiîç- -màniftis loquitur.) conantur alFercre apuH fe ranrummodo uerum ßaptifmum rcmàh-^^ Zuitfi fifle; nec omnino efTe ahbgnequc in toto be terraruna quo Bcclefia Catholica ejes v pànditur amp;c. Auguft. de Baptis.contra Dôï ,o ’ natiftai îib.i.cap.tf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
, , Quidprodeftliómini ucl fana fîdesj'yél ' *■ îâfiurti fortafTefidefSacramentum, ubi lætâ'i 11 uulnere Schiimads perempta èft fanftàs cbâritatisamp;c. cap.S.
Nimis amando fententiam fuam, uel inuis dendo melioribuSjufque ad præcidcndç coms munionisjamp;condcndi icbifmatis.ucl hærcfis dmatfmit ûcrjlegiumperuenircjdiabolica præfumptio opiniones tft.lnnulloautem aliter fapcre,quam reste ha •' beqangelica perfeeftio cft ôic. Aug.de Baptia.
contra Dona.lib.x Capite quimo.
Cataphryges fcpromiftum paracletum fu« Iccpifle dixerunt , amp;nbsp;hinc à fide Catholica deuiarunt amp;c. Contra Fauftum libro. $z.
Mabgni
-ocr page 172-Hærctîcorum fraude»
in fchif. nbsp;nbsp;nbsp;Malignimalo ftudio legtri», ftulri non in^
hitre* tenigins_,c.rcinon uidetis.C2.nid cnim niagnS fino
4e{iS Li* P‘:o*'Ugt;ï’ magnam ÄTwlubrem inuenirc côgnj i , cnciam.fîuoicontenriononperucrtcret,
. pieta» nosadiuuaretç’Augu. contra Fauftum ^nitio. lib.jj.cap.7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r.
Hitretiei Artcrnon haereticu» piirum hominem id eft htrefitn abique dco fuifle Saluatorem confirmât, idc^ fuitin antiquicusabjpfîïctiam Apoftoli» traditum runt tb A 'fl'^”'’fntitur,AduerCumquo8unu« exEcck» PeAoUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;icriproribu» re^onth'c, Aiunt, inqujG
. etiam ipfos Apoftolos ita uel fufcepifTc.uel cf^ terfs tradidifle.ficut nunc ipfi anérunt,amp; hanc JufcepijJe uericatem praedicationi« ctTe fcruatara ulque, ad ViÄori»tempora,E.ccl€fiafticf Hifto.lib« H^rr/ub f^capi 28, umbrt ue Illud profeiflo Diaboli artibus afiutefierj nMitdr*fcire debemu», ut uerïtàti fcmper crrorc» cipiunt. connzxi atquc inftrti, per fimiJitudines eile decipiant Icuiorce, Chryfofto. Hom. 47 fn ATath.cap.iï,
- . Quia propria quis autoritäre uti nö pofeft, uiAoriam uerba legis adultérât,ut fenfunj pturtf S. fhum quafi uerba legi» aflerat,ut no ratio, fed uhututur. uucoricas prficribcrc uideatur Ambro.in Ro» eap.y.
Animaduerrerc porefti» quoilibct errore« fueari poiTcjUt imperitorum animis per orna cam ianuamlatencerirrepanc. Sicnirri dire*
rent
-ocr page 173-A. S. Parribu« rctcAx. ' nbsp;nbsp;77
ïent.Hxcfunc peftifera uerba ex uencnofa Htirrtici fonce,quæ qui audieritamp; eifdem primum didfrit.dcinde quf inßnuant cuftodierit;Tiun;j^^ quam cric uitçi elhtuerKlusamp;c.oninctinquOî^^ * rum manus incidiircc,inrtiaximaodiaconcis tarct, Auguftinu« contra fcpiftolä Manichxl^*”^' quain fundamenti uocahft
les fefe habet Cathölicae Ecclefiae antiqui« tas.ue ei omnes haerecici diuerfa nomina im« ' ponüKcum ipfi fua fingula,ficut ab omnibus appellantur, obt neäc.D,Auguftinu« contra Sermo.Arrianorum.
Vaiä iræ Hæretici, permitcuntur ifta ( im« _ pia fcilicct)garrire,uttanquam de negligentiçquot;*’’'/'* ' lomnOjCxcitentur uafa miféricordiç,amp; ftudio tonui».
reipondendi peftilcnnbus maledifti9,adhibea ant curam falubribus diftis.D. Auguftinu« contra Aduerfa. Legis amp;nbsp;Prophc.libro.i, cap 14.
Vaniloqui amp;nbsp;mentis fedudore« aduerfante« facri» literis quas intelligcre nolunt, eligunt ex eis afpera que ibi leguncur ad commendS« dam feucritatem Dei:à de literis fcuangelicis atq; Apoftolicis kuia quç ibi kguntur ad co« mendandam bonitatem Dei: ôdapudhomù nes imperitoshinc ingerunt horrorem, inde querunt fauoremamp;c.ldan Auguft. eiufdem lib. cap. »7.
Difputatio non folum fchifma non uenif, fcdetiamhærefes ad concentionea maiore«
addUB
*
-ocr page 174-- »• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Hasrccicortim Frau Je»
adductt Tamp;c.j Tripar. Hifto. Jib, p. cap.
Non prohiber Chriitus (. Machu;. )cpn dliabula hæredcorum dillip-rejOra opltrue rc hbertacem loquendi concidcrc , uc* rum incerficere ac cructdareamp;c. Ghryfoiro»
Omnes fere Harrefes,quæ.diuerfîs tem^ poribii»cxtjcerunt, dum Sacramentumeorî
poreæ; natiuicacis ôi. paflionis ac refùrre^ daoni» Chrifti non inteUigunt», ab Huans
geUoxJeuiarune , Leo, Hpiico.ji.
Hærelîs grxcx ab cledione dicitur, quod ' _C.'ikcccunufquilqueidlîbieligaCjquod ei mes
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius eiFe uideacur. Hierony, in Hpifto. D. '
. u nbsp;nbsp;Paull ad Ticuin cap.;.
' u Hærecici omnia cunoGii» cxplorarc
uolunt , condicoris omnium generation pern comprchcndilTelê pucanc. Chrylofto„ Hom. ly.in Gene.
Hxreticiin uarios errores incidunt;quando nec lènccntiam diccndsjaec habicum audiens tium inquirunt^ed tantum nudis ucrbisinfm t ftunnChryfo.H0m.j9.in loan.fc'uange.
CumHcclefialemper ab initio uulpcahas bueritjCito omnes compertæ dir captsefunt. ConHigebac Haereticus palam.nam inde Hç’ ' 'reticusmaximé,quod palam uincerecupien , bat,Ct fuccumbebat. Ita ergo facile capie* ' bancurillçuulpes.G^uidenim fipolitain km ’ cem ueritace , Hacreticus in fux pcrtinaciæ . ' tenebris ' '
-ocr page 175-A. S. Patribui retedar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7s
tenebris rcmancn» ; folus fora»-relcgata« Srefcerct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Nihilominu«capta repurabaturualpes, condemnataimpietatc, Sgt;C impio foras imfib', oftcntui utiqiK jam uiduro , non frudui. Ex hoc iuxta Prophetam erant illi ubera artnriayamp; ucnter fteriliSjquia non repullu^ lat error publiée confutatus,amp; falfitas apcra ta non germinat. Quid-faciemus his mali* gniff. uulpibws^ut capi queant, quæ nocere, Quam uincerc maiunr/ 8ii ne^ apparere quis dem uoluntj fed ierperc i Omnibus una ins centio Hçreticis femperfuit,captare gloriam defingularitatc feientiae' See, D. Beruh, in
* Cantica Contico.Scr, lt;îy.
H RETIQQRT^M r. indoles, teßibus Lutbtranis
C“ 'Z^uingUanis:
Emo unquam peruerfum hominem, uerbis aut iâpienna uicir: neefidei cam fam,fuis uiribus iillus unquam defen
diCjUt in omnibus haereocis monftratumeft, quoniam nec Apoftoli, necProphecæ,neque adeoipfe Chriftus fuos Hypocritas potuic j foperare , cum inapij etiam uidi, uidi effc-I b.i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nolinc
I
-ocr page 176-, ; Hacredcorum fraudes Bolintamp;c. Hadenus Marc. Luth inPfaltni itf. Pag. î4lt;S.
Hoc uidimus ôcuidcmui in omnibus hære ticis obcigiiTc^ut primum quidcm hominibus placuerinc, fed poftea difîipata funcoflacorû, (ucPfalm.ii.diCetur ) confufi funt, quoniam Deus fprcuic cos ecc.uidcibidc Marc. Ludi* in Pfabn.f.Pag, 9-f.
Ncc^ eniin blli hærecici,unquam uiâiifunt, uiaut!aftu ’t fedmutuadiiTenfionc.ficutincer Sichimicas. ludic. p.‘inter Babilonicæ turrii operarios, amp;in rtoftro ceftamento inter Ar^ rianos.DonatlftasjPclagianos.Sed ôc ludæi noutflumauailicaceperierunt düTeniione, Ita UC Hilarius.S.uirglorietur in librode Tri* nicate,bellum Hçrcticorum.eiTepacem Ëccle* fix dcc. fuper uerfum.Decidant a cogitationi* bus fait. M. Lutb.in Pfalm.y.Pag.p.S,
Ëft cnlm res periculoià , et quæ cuic^ corii tentiofo uehementer perpendendaeftjid ge^ nus opinionum femel animo c5ccpcüm,prolt; ponerCjdc defendendum fuicipcre,quod etiam conuiAi peruerlb carnis pudorc illud relinque I renonpoffumus. Hoc omnibus ufu ueniiTe Harreticit nemo negate poteft, fuper rnodum enim graue eft carni,opinionis Si. erroris cari* topercancc aiferti, palinodiam cancre, auc S priorefencenria diicedere;quarcueremur ,nc nofera apud homines opinio autexiftimacio, adeo U[ dcius ucricati«ipiî(ÿ Chrifto iniuriam fiera
-ocr page 177-À. s. Pacribus reteftar.
fiîri patîamur,quam opintonc noftram im:» probari.amp;c.uinccncObfopocus in præfa.in îtrmo:Luth.dcEuchanftiagt;
Mifcri homines, non funtcontend fuum DcBmccs uirus proprijsjamp;taminfinitislibrisfparfiirc, ro nifiamp;aüenos libroseouenenoillico perdant zuinolL amp;c.M»Luth. loan. N. Typographo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®
. Hsèreticorum ingenium cftjtcinderc Eccle» fiam,feparare,amp; fibi alTeclas facere,gregi non ^arceréjdifcordias femlnare,petucrfa docere, poftfe homines trabcre,partes,fe(ftas,etfadio nes inftituere.propriam inftituere Ecckfiam, H.Bullingc.TraÂ.ef.inÂnabaptiftas.
Peculiare liquidem hoc,amp; prifcisôc noftri ' fecülihæredciseffe uidcmus,omrtem ueram eruditionem damnarc, nec id quidem abs re: Vident enim quo mentes hominum ad ueri cognitionem fint inftruiSlores,hoc minus uai 1ère ipforum impofturam, M. Bucerus, ir» Præfat.in Epiftolam adRom.Pag.,8.
Hæreticus eft qui contra doftrinam fidei nenlpcËuangclium, falfa dogmata fpargit, nec fefipifcit monitus.fic Pelagius,fic Anaba ptiftae.Rhcgius hæc in fuo Catcchifmo. E.4.
Neep ipie Chriftus fuos Pharifeos, amp;nbsp;Sadu écosprorfus potuitcompefcerc,et conucrtcrc, Ita tarnen eos coniiicic , amp;nbsp;tantis anguftijt concluGc,ut ne tantillum quidem contra élus doftrinam mutirc ÔC adducere potuerint, M.
, Luth.incap.Eph.tf.Pag.B.».
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U Quaiv^
-ocr page 178-H acre rie o rum fr'aüdes
Dfö gn* Qjiamui« plantcntur hjrrefcs, Si non nihil tjrf. florcant.tamen non feront fru(flum,M.Luth.
in lonarcap.y.Pag.rfi,
ümnes inHdcles fcripturam tradantjCt des prauate illam adducunc,n5iuxcamentem Spr 1 anAijfed iuxta fuas Phantafiaj^qua i cöccpf? runtjuel inuidia moti,uel inani glona,quo fes mclimbibicum errorem ftabilianc,Ioan.Oei colam.In cap.Math.4.Pag.47,
Falfoï doAorcs Petrus uocauiteo3;,qui ucl contemptis facris literisfigmenta pracdicant bumana^uel facrasferipturas ad animi fui af« fcAumJibidinemcsdctorqucnt, Bulling, t. Pe.i.Pag.5gt;7,uide,Pag.})8.
Sunt,quo»rcrüobIcAac nouitas/untjqoo» gloria nexat inatU3, qui lcilicetnouamalis quam Lucem orbi primum intulifleulderiuo lungaut certe uidille aliquid egregij,quod ante iplbs uiderit nullus,ctc.uide caufas hçrefum copiofilT.apudßullinge.in aflertione orthos doX. utriukj; nacuiin Chrifto,Pag.y.amp; præcc dentibu«.Locus notatu dignus elf.
Omnes hærefes in Ecclcßa natæ funt ex ra
unde.
tionis argumencisiquia enim Ëuâgclii dodri* na^diflentit à ratione,nece(rcefterrareeos,qui nonEuangelium,{èd{uærationi» iudieiü fes quuntur,Melanchthon ColofT.i.cap. C. y. b.
Hærefes nofeunturex probabilibus ratios nibus,qua8 contra fcripturam impf) homine» ämpleÄuntur^Nana cum uerbum Dei tradac -.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incomö
-ocr page 179-K. s.Parribus reteÆæ. Su, hcomprehenfîbilia rationi, mauult ratio ca lequi,qof per fc cerniijCt comprehenditjta fit, U[ difcedat à fcripcurajdem F. 7.
Indehærefe» omnes natæ funt^quodbomb n«»oel parum oculati, uel impiquot;) lua foinnia ” , adtulcrunt ad fcripturam^non ftntentiam fpi ' ritus fanAus ex fcriptura collegeruntjMclan.
Co! off J. M.,. b.
Omnes fadiofi fpiritui primumopinionc Kicretico quandaraconcipiunv.hæcubi fatis non crit^ romopp aut in'acilis,amp; inualida Jlli confirmandæ fcri^ tiiones ntî pcuram quoc^ co detorquere conantur, M.
Luch.SermojdeEuchariftia^
' H^E SBS 'VE-trobrußanorum,^^ nte annoi
Q^âringcntos f ex
Vctro ucncrabûù
PRimumHafretkoruincapi'tulurn^negat paruulot intra intelligibilem ætacem cô^ ftitutoSjChrifti baptifrnate poffe falua-ri,ncc alienam fidem poffe illis prodeffe.qui An*Mp. fua uti non poffunt,quoniam iuxta eos, non aliéna fîdei, fed propria cum baptifrnate fab uatjDomino dicente.Qui crediderit,amp; bapds fatus fueritjfaluus erit,Quiucro non crcdidc;» ritjcondemnabititf.
L ( Sccuiv
-ocr page 180-Hxrcticorum fraude»
Secundum capitulum dicic.Templorum uei Kif/lhàs Ecclcfiarum fabricani fieri non dcbcrc, fada» infuper fubrui oportcrc , nec elfe nccefiaria b'iiiil'^ei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiera loca ad orandum,quoniain
æquein cabernadcinbcclefia, in foro amp;nbsp;irf ** • tcmploanrealtarcuclanceftabulum,iiiuoeas tusDcus auditjamp;cosquiraerentur exaudit.
Terdum capiculuin,Cruces iâcras confrins IconoiBJegipraecipit (Si fuccendi, quia Ipecies ilia ucl c/jj. initrumentum ( quo Chriftus tara dire tor^ tusjam crudeliter occifus eli ) non adoraties nc,nonueneradone, Uel aliqua fupplicationc digna cft, fedadultioncm tormentorum ÔC mords cius omni dedecorede honeltanda, gladijs concidendaJgnibib: fuccendenda efi.
Quartum capitulum^non Iblum uernatem Luth, corporis «Si fanguinis Domini,quoddie (Si Zuing. t'ondnue per Saeramentum in Ëcclelîa oblas nihilefle, neque ‘ ' Deo offerri deberi decernir.
luth. Zuing. AMbip,
QjJinruin capitulum, lacriffcia , oradoncs, Ëleemofynas, amp;reliqua bona pro des funtlis fîddibu8,a uiuis fîdclibua faci:a,dcridec,nec ca aliqucm mortuorü uel in mos dicopofleiuua* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re alfir«
mat.
Exen»
-ocr page 181-A.S.PatribusretcAaf. Si HXEM 'PL^ EORT^bi qui niaïis artibus CZ* trnpoßuns
Ecclcßatn oppuqnaruttt.
MAnesgentc Perfes.uita amp;nbsp;moribus Barbaras fnit.tam accr ingeiiio.ut ina fanireuel DæmGjic adimpJeri uidcre^ tur.HicChriftifc nuncgcrere formam cona^ batur oftendere^nunc ipfum Paraclctum fe cf^ fe prædicab3t,amp; elatus jn infania,ad fimiliru* dineni Chriftiduodccim Difcjpuïo« cligens. adprædicanduinmictebat.p OGHÄT A STVLTA ET IMPIAddiucrfisHcs •quot;eticis.qui lam prias extirnSi fuerant^muiaiait tadiflvminaps.Eufèbius lib.Ecckfia : Hifto. p.ï7.
Appoliinarisapad Laodiciam Syrix Epk topusjuir lane in cætcrlsinftruiftusdcd dum contenonis uitio nimis agit,amp;r adiierlum om ne quod quifc^ dixerarJre obuius deleiflatur, iadacione ingenrj male forcis Hçrcfim ex cô^ tentione generauit,a(rcrens folum corpus^ n5 ttiam animam à Domino in difpenlàtione fu fceptum.Eufebiut HiQo.Eccle.lib.ii.cap.zo
Sacerdotes amp;nbsp;populi,qui Ario duce primis tus fuerani ab Ecclefia diuulfi ( ut aliquando etiam in femcdpfam prædiucs malieia deiàe-uiret ) in tres denuo feftas partefquc fîndun« tUf.Eufebius Hifto.Ecdc.lib.1o.cap.2y.
L f Eunotf
-ocr page 182-Hatredcorum fraude»
EunoiniuSjUircorpore^ct anima l£prorus^amp; interiuSjCxteriufcj morbo regio corruptut^ar te ramen dialeAica prçpotens.plurima contra Hdem noftram icripfit,amp; difputandi lege« fe# ftatoribu» fuis dédit. E ufebius ibidem.
Ariani neeprifeoruquempiam dignantur /îbimetcomparare^e($ preceptoribu« fc , à quibus no» ab infantia eruditi fumu«,æquari paciunturjieqî côminiftrorû quen^ nunc us bicuntj confiftentium in menfurafapientie re putanc^quaii ioli fapicnte«,amp;nihil habentes, atçp nouorum dogmatuminuentores,amp; qui* bus folisreuclatafinqquæ à nulloaltcro lub .. SoleintclleAanofcuntur.Ofcelefi:afupcrbia, KUMgeUs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueiània^uanæ glorif furor/apientia
«»»«nacr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grjjjjjgg gor^J^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uehes
dein tâctmcnrerinfîlienï.Nondeterruit eo» antiqua* rum icripturarum Deo amabilium cxplana« .tio,non miniftrorum confbrs retierentia de Chrilto ferocitatem eorum manluefeciCjamp;c. uerba funt Alexandri E pifeopi Côftantinop. idem Jlm lib.i.Tripartitæ Hiftorixcap.i4.
theruf in Sabinus Arianu» Patre«,qui in Nicæa cos libro de uener2ncjpercontemptumiiiiot3titoc3tur,ÿ{ Ecclefia, iiTipci'itos.Tripar.-Hiftoriælib.i.cap.8.
Cen^ ÉuCcbius^AhsnusrLiumuencnumeuomlf ' feribit Ce non nifi fui» propri)« rationibus, fed quodexicriptiiri» faiiAi« didicerat, docerc. Hoc omt Jripar.Hifto.lib.r.cap.j?.
net litre VeritatisdeprauatorcsnôfuâfcripturçmftI ticû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accooÿ
-ocr page 183-A, S. Pacnbiis rcrcÆje. St
Oceoinodance»^ed ad faam uoluntatcm mcn^ tem (cripturam, fcntcnciarumq; trahunt,atcp peruertnt.D.Bafi.Cögref.i. i Hexamerócjs.
‘ Hseretici adaptarccupi'inteaquæ bencJ » ftafunr^ij», quaemalcjnacnta funr ab iplis. D.Irençus Hbro primo aducrfus Hcreics ca. i.
Hfredci particiilas quafdam de fcripturis es ligunt^quibu« decipiuntimpcritos^ non con^ ncAente8,qu3efupr3,i5iinfra Icripta funt.cx quibus uoluntas, et incentio fcriptoris poiïic »ntelligi.D.Auguftinus contra Adtmancum cap. 14. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e’ ft' ƒ
HçreticipîcrnmcçfepancitatecôiTicndanc. *
D. Auguftinu« fcrmone Dni in monte lib. 2. Hæretici quoniam fjnt cæci ad ueritatem, neceffî tâtera nabcc,alteram,etalteram ambu« lare exorbitante» uiamzet propter hoc incona fonincer,ctincofcqiicter difperfa funt ueftigia doftrinae ipforum.D. Irençu» li. y.Pag.jiy.
E'xhi» hominibu» fiunt Hsereticqqut etiâfi «flentinEcclefia,nihilorninu» errarent.
autemforig funt^plurimumprofunt, non ^Htous rum docendo, quod nefóunt : (êd ad uerum f’otnîni^ quçrendum carnalef^et ad uerum apperiendûJ’W* V'titale« catholico« excitando.Sunt.n. innu:^ ncrabile» in Eccleiîa fanAa Deo ^bati uiri,fcd tiîanifefti nô ficut inter no» qu3diu imperitiæ noftrçtenebri» delcAaci dormire malumus,^ luce ueritatifinttieri, Quajsprer muki,ut dié 4«uideât,etgaude3kt,perhfreticoB dt fomno
L 4 txcitantuF«
-ocr page 184-Hæreticorum fraud««
Hieretîci Vtamur igitur ettam Hærctici», non ut ton Eccleft^ rumapprobemuserrorcijêdut Catholicain profuttt, difciplinam aduetfus eorum infidias alfercn tes, Vigilantiorcs et cautiorc» Ginus/tiamfi cos ad lalutem reuoçare non polTumus. D.
. AuguftinusdcueraReligionecap.8.
Hrrefj* Hæreticus cft^ut quidc mea fertopinio,qul alicuiu» temporalis cômodi,ct maxime glo^ rif principatuf($ fui gratia, falfas ac nouas opiniones uel gignit uel fequif xllle aût qui hu iufmodi crédit hominibu8,nomo eft imagina tionc quadam ucritatis ac pictatis illufus. Au guftus deutiliiatc credcndi.cap.i.
Sic nônul ^^quot;ichæi autoris fuis Manis uidelicet Hf . refiarchç perfonâin Apoftolommnumeruin duceie molicntes, dicüt fpirjtü fanftü, quem turrô E» £)pj diieipulisfemilTurûeflê proraifit,peripfu lùm CT ad nos uenÜTe.D. Aug.eiufdcli.cap.jr.
ßiniclem Hçreticorû im^batio facit cminere quid fici/int. Ecclefîa Catholica fentiat.etquidhabeat fana iîotx doArina. Aug.li.confef.7.cap.j5gt;,
Sicut Mulierculæturpitudine deditx, uc* ftc arque auro,C3rterifqueornamentis amp;nbsp;tur* pitudinêfuS occultant,et no pracuidentet ad pernitiem attrahût;codc modo ifti uerç Relu gionis pulchritudinc fingentcs,fcripturæ au^ tori tare errores fuoi conanf communire. Sed qui uigilanrer.etcü rarionclcripturas legunt, dolis ipforü non capiunf.lèd uerâampkxi fî* dei profelTionemclamant,Benedidus Dotnia ( nu«,qui non dédit nos tn captionctn dcntûi
-ocr page 185-A. S. Patribus reteftæ. S; bus eorum.Cyrillus in præfatio.Thcfiuri.
Martioniræ falfo icicntiæ nomine inflatf, Scripturas quidem confitentur,intcrpretatio» nesuero conucrcunt.‘lrenæus aduerfus Hars , refcslib.j. cap.iî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exhaiuf
Mardon pro calice uinomixto Rngens fc ^«4 gratias agere^Ät in multum cxtcndcns fermo^ HiO'tio de nem inuocadonisj purpureum amp;nbsp;rubicundû Euckari a apparerc facit.ut- putctur ea gratia ab hqs quç flint fuper omnia^ fuum fanguinem fnllare io j-jj ■ illius calicem per inuocadonrm eius, amp;nbsp;ualdc concupiicerc præfentcs ex illo guftarc pocus lOjUtamp;ineos ftillet quæper Àlagumhunc uocatur gratia. Rurfus mulieribus dans calin cesmixtosjpfas gratias agerc iubct^præfrnte fe,amp; ubi hoc faiflum eft.ipfc alium calic? muU tomaiorcm,quam eftille in quo ilia frduAa Eucharifdam facit,profercns amp;nbsp;transfundens a'minori qui eft a muliere Euchariftia fadus in ilium qui eft ab eo allatus raulto maiorcm, ftatim dicens ita .1 Ila quae eft ante omnia incx cogitabilis amp;nbsp;inenarrabilis gratia, adimpleac tuum inrus homincm,multiplicccin tc agnis tionem ruam,infeminans granum Sinapis in bonam tcrrarn. Irenaeus libro i. cap. 5».
Bapdfma eorundem Hçrcticorum fatis per tentofuin.idem Irençus lib.i.dcicribit cap.i5. Qui feifmata operSturJuntimmanet no ha bentes Dei d’lecdonc, fuamcÿ utilitatem po» tiui conGderant,quan3 unitatem Ecclefiae, amp;
L S pro.
-ocr page 186-Haff «tîcorum fraudes propter rwodica«,amp; quaslibct caufaj,magna, ÓCgloriofum Chriftj corpui confcindunc, Si diuidunt,(Sc quantum in ipfig cft. intcrficiunc, f)acemloquentct,amp;bellum opérantes, acre iquantcs culicem,amp;Caraelum tranlglutien# tes. Nulla autem ab eis tanta poteft fieri cors reptio,quanta eft fchilînatit perniciei. Irenes us lib. 4.aduerfut Haerelcscap.tf’s-
Haeretici paruulosjamp;interioris lucis igna* ros.nonlafte nutriunt, fed uenenis nccant. Auguftinus in Pfalm.io.
Hæretici etiam fibi uidentur habere Chris ftum. Nemo enim Chrifti nomen negat:fcd negat Chriftum, qui non omnia, quae Chrifti funt.confitetur. Ambro.in Lucae cap.y.
Hæretici uulpes funt, amp;nbsp;nomine promit* tunt, quod fequantur Chriftum , fed ftudio fraudisabiurant.Ambro.inLucæcap.io.
Nouatus Ecclefiæ Romanæ prcsbycer,ela* tionequadam tumiduB,lapfi8 falutis (pern pelt; nitus adcmerat, etiam fi digne pænituiffent. E X quo amp;nbsp;princeps hærefeos extitit Nouatia« norum , qui ab Ecclefia ftparati, fuperbo nomine iemctiplbs xaSajoua* id eft mundos appellarunt.Ob quamrem concilium facer* dotale celeberrimG in urbc Roma congrcgata eft, lt;Sfc. Etpoftpauca. Extat amp;alia Epiftola Cornelfj ad FabianüAntiochiçEpilcopüfcri pta,edocens fingula quçcç de Nouato,quis, qiialis fuericuel uita,uelmorib.etqucabEc clefia Dgi dcclinauerû.Ëtrurfum. Addit pru
-ocr page 187-A. S. Parribus rctedæ:
ttrea ctiä hçc in Epifiola.qd' cü fcper fratrib. iurare folicus fit,Epifcopatü (e omnino no cu« pere/ubitöamp;iinprouifouelut nouü plafma Epifcopus appariiiqicilicct.difciplinä.ctftatu ta Ecclefiafticaucdicabat, eciam Epifcopatü. Ïucm non à Deo acceperaqpræfumebaqamp;c.
îufebius Ecclc.Hifto.lib.lt;S. cap.yj,
Lis Hærcticorum noftra fides eft^omncfeji ilÜfe inuicem uincendo uincuntur.Hila.li.i, de Trinita.Pag.n.
Deintelligêtia hçrelî» eft,nó de feriptura,amp; fcfus,nó iêrmo,fitcrimc,Hi.deTri.li.x.pa.i7
Apud Hereticoi omni« fcripturç fenfus in« certus eft. Hila.de Trinita.lib. x. Pag. is. .
Hçrerici uidcncur fibi de fingulis^cniae afiè« runt prçftare rationê, quia finguli« alTertioni? busiuis.quçdâexdiuinis uoluminibus teftia monia fubdidcrûqquç, corruprointelligentiç fenfujfolis tancu ignorâtibus blâd)antur,SPE CIEM VERITATIS fccundum prauicaté interpretantium præftitura. Hilarius de Tri'«’ iiira.lib.4.Pag.4S’.amp;r4S.
Hæretici penes feefie ucritatcCatholicanB mentiuntur.HilariusIn Match.Cano. lo.
Hærcticorûfermoinorbem fcnipcr.amp;cirs culum erroris inflexu» nihil tenens, amp;nbsp;in nuL loconfiftensp'ndefinitac icientiæ curlu, recur*» fuq: iaftatur. Hila.in Pfalm.i
Nouatiani, Si Donatiani baprifmü fibiu?* liicät^et a' nfù baptifacos redbare*,baptifati ab hii
1
-ocr page 188-Hatretîcorum fraude* gt;
»b bis gloriantur in pcrfonis eorum Ambro, inj. Cor.2.
Nou.itus arnifTi Epifcopusdolorc fuccen* fu»,(cliifma compofuit» Ambro.de pœnitcn.? daiib.i.capiy,
Hæreticorum pfura'nomina, fed una eft perSdia, impietate non diflbnans.commu^^ nionc diiçordans, non dÜTimilis fraude ,fcd cogitationcdifcreta. Arabro.de Fide cap. 4. libro.i.
Hçretiçi omnen* uim uenenorum fuorum, in DialeAica diiputarionc conftituunt.Am* bro.lib.i.dc Fide cap.ÿ
ßarrchochaba* uircrudclis amp;nbsp;Icelcftu», ex uocabulo fuo (quod ftellam fignificat)ues lutuilibus mandprjs perfuadebat, fe ob falu^ tem eorum fydu* magnum çoclitu* ciTe dela^ p(iim,çgri* raortalibu* longa obfcurirate damnarisgt;ferreludsaux)Uû. Eccle. H)fto.li» 4.cap.^. Sic Ludderî nomé interprctantur ac deprauant quidam in fauorem fedæjCx Lu* derc fadente* Lutherum,
Martiona' Poncoopgincm ducens,Epi* fcopiquidem filiu» erat: ucrum ubiuirgincm corrupiflep,aufugit, propterea quod expellc:» retur a proprio pâtre ex Ecclefia. Quum autS Rhomam adfjfTec.amp;r potnirentiam ac ueniam perriiTct ab hi*,qui illo tempore ifthic crant,lt;Si aiTeqrtutus non ciîët.elatui eft contra fidem,ct cria principia induxic^ac docuic, Bonum, amp;
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luftuni
-ocr page 189-A. S. Patnbii« reteÄx. 8f üftujYij amp;nbsp;Malum.tlTeqj Nouum Tcßarncn tumalienuma ueceri^amp;coquiin (pfoloquu^ tuseft.Carnis rcfurreAionem negpt,fcaptifma dac non folum unum , fed eciani »ria poft las p Cum. Pro mortüisauteminfidc inftrudis ali| apudipfos baptifantur. Intrépide auecmetiS niulicribus ptrmitcit,ut Lauacrum dent. Epi » pha.ToijJib.i. caput.41.
Qjlidam eorum { fcilicet Marcioniftarum) thalamum conftruunt^amp;ncphariuin quoddä ininandi celebrant genus/anquä fecreti« quis bufdam carminibusjacuerbis,non tarn facris quam cxecrabilibu» cum qui introducltur, cohlecrances , fpirituale« nuptias aiunt efle quod faciunt.inftar uidelicct uipernarum c3s j'ugationîï, Adducentes ucrö co3 ad aquam, amp;nbsp;baptifantcS.hçcfi’P^r eos proferuttt uerba. In nomine aiunqignoti paths omnium, amp;nbsp;in ucritatc omnium matre,amp; in eo qui defeendic in kfu.Ecclefiafti.Hifto.lib. 4. cap. 2. Vide Irenæum lib.?.c3p.4.circa finem.
Archontici utuntur amp;ueteriamp;nouo Te» I ftamento, fingula uerbaad fuärrt ipforum fen tentiam falfotr3hentcsiEpipha,Tom. j. pri« tnilibri. Cap* 40.
Enctatitse,nuptias rc}jciunt,ex Satanaha» efle dicente». Omnem autem animatarum cfum uitanc.Epipha.lib.2.Tom.2.cap.47.
Adamianijà quodam Adam uiuente appel* Utijudibrif magisquati) yeritacis dogma ha* bentea
-ocr page 190-QtJ’d * liud Lu tberus Cl fuif.
Hxrcciconina fraude» bent«». Nudi enimuelutexmatrcruiïiuiïi,cu fxminxjimul congrcgancur, amp;nbsp;ficleÆone», ac prêtes, ôi quodcuneej! tandem perfitiunr. Solitariè autcmdegunr.amp;connnentiam exïgt; creent, Si Nupdasnon admittunt. Et Ec^» clclùm lùam Paradylum elfe putanc. Epi^ pha.To.t.libii.cap.^y.
Afc'rius multa quidein contra Ecclefiam do cuitjfidequidem Arianu» exiftens perfeftif« fimuï.uerum amplius docet non oportereof=’ ferre pro,his qui obdormiunt. leiunare quars ta,er pro fabbato,etQuadragefima prohiber. Kenunciationem prædicac. Garnis efuomnis genen s utitur,et üoluptatû delicfj» licctiffîme. Siueroquisex difeipuliseius ieiunare iiclit, ne indiebusordinatishocfacito,inquit, fed quando uolucris, nonenime» fublcge. Epi=s pha.libro.j.Tom. I.cap.7y.A(rerit idem Epis Icopum presbytero non eflîc excellentiorem.
Aetiani inter alias blafphemias doccnt,abi errarealiqueminaliqualcortadone , autalio peccato,nihil elfe. Nihil enim,inquiunt, quae^ rit Deus,quam ut fit quis foluin in ipforum de.Ephipna.lib.gt;.Toin.i.cap.7S.
Montanus bcatificabat co»,qui fibi familie arius adhercbant,amp; promilTionum niagnitu=» dinetumidos reddebat. Eccle. Hifto. lib. y.
cap. Kf.
Arcemonitac fcn'pturas diuinas abfc^ ulla rimori« Dd rsuerenda corruperunt, antiquæ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uero
-ocr page 191-A. S. Patribu« retcAr. ttf
«ero fidei régula protcrue. Si impie relpuuntî amp;nbsp;inueniuntur tarnen iplbrum Ëxemplaria inter fe ipfa mukum diiTonare^quia unufqui«^ que.ut fibi uidetiir.cmendatjficcp diuinaa (cria pturastemcrecorrumpenteg.eas emendare fc dicunt.bccle.Hifto.lib.y. cap.zS.
Helchefaicæ quædam de lcripturis fanftia Y’quot; gt;'efucant;,amp; rurfum ucuntur teftiraonrj» de nos ptionft uOjde ueceri teftamento,quibusuolunt.ËccIe. Luthefi HiCto. lib.à.cap.tS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inNouS
Millenarr) Icgf^et Prophetas nihilo ducût, Tefla,
Euâgelianô fequuntur Apoitoloru fcripta de (piciSufolos aût libres 'Nepoti» hjretici.atcp hiiius doftrinâ.uelut magnû aliqd', amp;nbsp;occulta myfteriü uenerâtur. E ccl. Hift .li .7 • cap, ta«
Paulus Samofatenus hærefîm fuam nunc Occultare,nuncctiarn dilTimulare conabatur* £tcle.Hifto.lib.7.cap.is’.
Paulus Samofatenus pofteaeç d doifbinj res S^crik^ gula ad aliéna fe dogmata.Sc adulterina côuer tit,nô opus eft enumerate aftus eius primores, quo, c5 prius egeiis fuerit ,amp; pauperimut. ei necç ex paretS fuccefTionc^necj! ullä quçftui oc cafionchabucrichoneftä.nüc adfuramas diuf tias pcrucnerit,nó aliunde,nifi ex SACRlLE GI[S,amp; CK his^que per fraudéderipuitjConcU tiens fratres,ueiidcs patrocinia ,amp; fide nego* tiorüfufeeptorü nec accepta mercedecuftodi* ensjcxiftimans,fecundum quod fcriptuna eft, quaeftuno efie pietatem, Ibidera; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
louinianuo
-ocr page 192-Hærencorum fraude«
louinianus , dicic „ uirgines , uidüàà lUtherZ • nbsp;maricacas.quæ femel in Chrjfto lotæ funt,
fi non dilcreperttcæceris operibus , eiuidem elfe meriti. Nititur approbare cos » qui plena fide in Baptifmatc rcnaci funt, à Diabolo non poll'efubuerci.Tertium proponir inter abfti^’ nenciam ciborum, iS: cum gratiarum adionc percepdonem eorum^nullam elTe diftantiam. Quartum quod ôd extremum eft , omnium, quifuumbapdfma feruaucrint,unarnin gno cçlorumremunerationem amp;c,D, Hicro. contra louinianum lib.i ab initio.
louinianiftarum hærelîs ortaeft a?tatcnos= ftrajinquit Auguftinu», cum adhuciuuenes clTcmus. Hie omnia peccata,ficut StoiciPhi-lofopht, paria elfe dicebat, nec pofte peccare hominem lauacro regenerationis accepto,nec aliquid prode(reieiunia,uela'cibis aliquibus abftinentiam. Virginitatem Mariæ deftrucs bat, diccns cam pariendo fuifte corruptam. Virginitatem etlam fanAimonialium concinentiamfexusuirilisin fandis eligenti^ buB caclibem uitam, coniugiorum caftorum atc^ fideliummeritis adæquabanira uequx« dam uirgines facræ proueAæ iam aetàtis in Vrbe R.oma,ubi hæc docebat, co auJito nu« pfiiTc dicantur. Non fane' ipfe ucl liabebat uel nähere uolebat uxorem , quod nori propter aliquodapudDeum maiu» mentum in regno uiur perpetuse profuturum,fed propter præJ iênt^
-ocr page 193-A.S.PatribmrctcAar. Sr
fciitem prodeiïe neceiïicaccm.nehomo conius galis panatur moleftias,dirputabat.Cito tas men ifta hærefis opprelTa óc extinAa e(ï, ncc ufcp ad deccptioncm aliquorum facerdotum pocuitperuenii e.D.Auguftus de Hacrcfibu» ad Qijoduulc Deum.
An-ianinolcbancad Concilium Sardicca* fe ucnire,niG fuo collegio 'Achanafiacos amp;nbsp;Paulianos cxpellcrcncamp;c.Tripar.Hillo.lib. 4.Cap.ïj.
Arriani.feftis de palma uirgis, amp;nbsp;habcntis biis fuos aculeoSjCacholicorum dorfa ita uer bcribus laccrarunc.ut quidam eorum fepius à medicisincifi fint propter ipinas^quae eorum dorfis inhærebant,alq uero dum non ferrent tormenta.mortui funtamp;c.Tripar.Hifto. 11b. j.cap.j.Pag.j.tf.S.
'Actius paruin erat cruditus, amp;nbsp;diuinarum literarum ignarus,, tantumodo ad content tiones paratus,quod etiam quilibct rufticus facerc poteft, E t cum nee ucteres, qui eloquia Chriftiana fuerant interpretati, leg'ITet, afs fcrebat fe multum gaudere libris Clemens tis.Sc Aphricani , ncc non Origenis.cum utique fucr nt illi uiri totius fapientiae uirs t.itibuï cruditi.Tripar. Hiftoriae lib.y.cap^
Maccdonius hserctiens potius , affligebac ros qui ipfi confentirefugiebanr amp;nbsp;non Ib# lum ortliodoxos , fed etiam Nouaviano»,
M feien«
-ocr page 194-Hxrcttcorum fraude», feiens eos quoque Confubftancialicatjs no^ nicii fufeiperc. Qjiorum bpifeopus Age lius pcriecucionc faciente fugic. Plurimi uc ro inligiics iiiii derend,nolcneelqucei com municare, punid funr.
C^pipoft torinenta uioicnter communion nemore fuo fuicipere amp;nbsp;rcnerc çômpelJeban:' tur. Ligno nanc^ orahominum aperientes, communicarecogebanc. Siquis uei o contra diceret, tnox plagæ, uincula,amp; tormenta fe^ quebantur, ita uc ctiam foeminarum com^ municare no'cndum mammiHas in area comprimenccs abicinderent. AHarum uero aut ferro, auc ouis ardendbus cademmem^ bracomburrcrenc.Tripar.Hift.Iib.y.Cap.Jr. MiraculalhYreticoruin lunr,utiicut Apoito« li de mortuis refuicitarunr, ita amp;nbsp;hæredci, de uiuis mortuoî faciunt. Tucjllianus de Prælcripc.Hære.
Ipfæ mulieres Hæreticæ , cjuam proca^ ccs,qu3e audeanc docere,contendere.exor^, cifinos agere,curadones repromittere,fors raiTe an amp;nbsp;tingere ; Tctullianus in eodein libro,
Cerinthus à quo Ccrinchiana Hærdîs aborca eft , figmentis fuis autoricatem mas gni nontinis acquii ere , iêcunduni icriptus rachuius prauam incelligenriam , gefticbac «Sec-Euiebius ex DionyfioL'ccIe.Hiito.lib.y. cap.a8j’ag.d’4» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ , .
Man«
-ocr page 195-A» S.Patribus reteÄae.
^X^HÎchæus Apoftolum lefu Chrifti',pros '*idenda Dei patris fe uocat. Vide Auguftis num contra Epifto. Fundamend.
Hæretici non amant difputarc.fed quoquo modo fuperare impudcntilTima pcruicacia^ut congregcnt quæ non pepercrunt. Auguftijs nus contra Fauftum lib.ij.cap.y.
Illa cftuero mirabilig impudenda,quum Manichæorum (acrilcga amp;immunda focic# tas , ctiam caftam fponfam Chriftt fe iafta-rcnon dubitat.Auguft. contra Faultumlib.; ly.cap.j.
Nunquid cnimeftHxrcfis, quæ non ues ritatem te nominee: di quanto eft fuperbior, tantomagis Ceedam perfetSam nominat ue« ritatem. Ibidem lib. ji.cap. 17.
IPSA SB SCKIPTVRA IN^ TERPRETATVR. Foelix Manicha.'^ US dicitapud D. Auguftinum contra cundem Iib.prim1cap.17.
Donatiftæ dicebant fe in ca cfTc Ecclefîa, quæ iam non habet maculaïUjaut rugam,aut aliquidhuiuGnodi. Auguftinus de cu.Tcftio Donarifta.ad Bonifa.cap.ip.
Omnes Hæretici de paucitate gloriantur, amp;nbsp;fedjccre.fi poITmCjmuicitudinemquærunu Auguftinus contra aduerfa. legis , Si Pro* phetarum lib.x.cap.12.
Hçrcticorü ueterü et nouorumoîm uox eO;, iÇlâ confuetudinciatn fordidata ateg protrita
. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M ï fefeia
-ocr page 196-Hæreticorum fraude»
fe fciHcet fuftinere inuidiam pro ueritate, Au guftinus contra luHanuirl hb y.cap.n
ümnes liæredci generaliter (cientif pollici tationedccipiunr, et reprehendunt co9,qiio» fimpliciter credences inucnerinc : lt;Si quia ôm^ ninocarnaliaperlitadent ^quafi ad carnalium oculoruin apertionem conannir adducere.ut interior oculus excaccetur etc. Auguihnus De Gcne.contra Manichæoslib.i.cap.ïjr.
In quibufdam locis Atfricæ ubi pertina»! tiordcinipacatiorpræualuit muititudo Do« natiftarmn, cui reliftere non poterant paucio res quçruni cratmelior decommunionc fen* tcntia,aut turbæ autoritati paucorum poten« tioruin fubditæ inmalam partem, obtempe« rarunc.aliquanto diutius laboratum eft. bis funt in quibus adhuc laboratur.inquo !a« bore multi Catholicijdc maxime fc'pifcopi amp;nbsp;clerici horrenda amp;nbsp;duraperpclTifunqquæ cS« memorare longum eft, quando quorundain ÔC oculi cxtinôtifuntjôCcuiufdam Epifeopi manus amp;nbsp;lingua præcifTa eft , nonnulli ctiam trucidati funr.Taceo crudelilTimas cæ« des amp;tdomorum deprædationes.per no^frur« nas aggreffiones , amp;nbsp;incendia , non foluin priuatorum habitaculorum , iicrum etiam ccclclîarum , in quas flammas non defue« runt, qui amp;nbsp;codices dominicos mitteicnt. Auguftinut.Bonif. Epiftola yo.
Si cachoJicorum domus DonatiRæ non dis ripuii«
-ocr page 197-A. S.Patribus rcfedar. Sÿ ripyiflTcntjfiCacholicas Ecclclias non fnccn^ dillent^fi catholicorum codices fanftos in ipfa incendia non niifiirent, fi carholicoruni cor* pora non immaniirimis cædibusafflixifTcnt, il catholicorum membra non pi accidifrcntj fl oculos non extinxiffent.li dcnie^ catholicos, noncrudeliccr occidtffent : Hanefoiam nos a' uob/s grauilTimam pcrfecutioncm perpeti ties ritTime d iceremus, quia inaemus uos infenfa* tos,amp; tabefcimus.quia infirmatO8,amp; infirma niur,quia icandah-atos,amp;: urimur, cuia pera ditosjamp; lugemus lAuguilinus cont.foudain Gaudentri fcpiftolam hb. i.cap. 14, Noui denique hærcrici uos cflis, fed iftam pene omnium hæreticoium uctcrem uocem cum cæteris agnouiftis atque tenuiftis, nec «0» amp;nbsp;alios decipiatis , ucliit talem uocem habentes aduerfus nos, qualem nosaduer^ fiis Donatiftas , quos ad collarioncm nobi^« feum ucnirc per imperialia iufla compnli s mus.Iilorum enim furor occupaucrat Affria camtotam , necprædicari à Catholicis uca ritatem, contra fuum patiebantur errorem, uiokntis aggreffionibus Jatrocinationibiis, itinerum obfidionibus , rapinis , ignibus, cædibus mulra uaftantes , cunda terrentes. Cum quibus apud Epifeopos, quos corns munes non habebamut, nihil agcre porcraa mus.Quod uero ante centum ferme annoa tnaiorcs noftricuns eis egcrant, iam popus:
M I lorum
-ocr page 198-Hæreticorum fraude« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
lorutp memoria non tenebac.Hæcigtturne« ccffirascompulitjUt lâkemgeftis naîtra cola • lanoneconfcdis,eorum concunderemus ma ucrecundiam , ÔC reprimeremus audadam, Vcftraueroapudcompcten» iudidum corn« munium Epiîcoporum,modo caufa finita eft. NecampJius uobiîcum agendum eft.quan« tumadius examinis perdnet,nifi ut prola« samdehacre îèneennam cum pace fcquamic ni.Quodfi nolueridsjà turbulcnta uelinfi« i dioîà inquictudine cohibeamini. Similes au« tem cfds podiis Maximinianiftis , qui cua pientes exiguitacem fuam nomine faltem certaminis conlblari, amp;nbsp;ideó uideri aliquid apudeos,quibus contempdbilcs erant,quia inire nobifeumfinerentur examen, interpel« lantes eos,amp; libellum dances, prouocanteü que concempfimus.Magis cnimde certami« nenominari defiderabant quam formida^ bantincertamine fupcrari.Ncc fpcrabancui» «ftoriægloriam.îed famam reqi’irebant collar tionis,quia muldtudinis non habebanc.Si ers goputadsjdcouo» effeuiAores^quianonuo bis datum eft , quale defideratis examen, Maximinianiftae UO8 ad ifta uaniloquia prç* cefleruuqquamuis dederir uobis ficclefiacas tholica indicium , quale debuit, ubi caufa ueftra finita efttillis autem nullum daredi^ gnata eft, quia non à nobis ficutuos , fed s Donatifti» fuerant lêgregati, Augufti*
HI«
-ocr page 199-A.S.Patn'buarcrcÆae? ÿO nus cont.lulianum.-Pclag.Iib.j.Cap.K
Qjiis éniin ncfcit hoc genus hominum ( fcilicct CircunceUionum )in horrendis fas cjnoribus inquicrinn , ab ucilibus opcribiis ociofum.crudcliirimuni in mornbus alienis, uiliflimum in fuis,maxime in agris terntans, abaquisuacans.amp;uiftus fuicaufa cellas cir= cumiens rufticanas^unde Sc circunccllionum nomen accepit,uniuerfo mundo pene famos fiiïimum, African! erroris opprobrium Augu. çonr. fccundâ Gaudentrj Ëpîam li.i.cap.io.
Presbyterquidam apud Alcxandham no mine Arrius.uir forma raagis.quam uirtute feligiofus, fed gloriæ laudiique ÔC. nouitaris improbiprocupidus,prauaqu3edam de fidc Chrifte perferre, amp;'quæ arteinquifitionisin* uenerat cæpic,Concilium Nicenum.
Pelagiani affcrunCjineodei graciam putan« dam,quod talcm hominis inftituit creauitc^ naturam,quæper'propriam uoluntatem Iw gern dei poiïît iinplerc,fiue naturaliter in cors de cofcriptam^iuein literis dacam ,c3ndemq; Icgem aa gratiam pcrdnere,quod illam Deus inadiutoriumhominibus dédit; Concilium Cartagi.ad Innocenüum papam.
Pelagiani dicunt , polTe hominem in hac uita, præceptis Dei cognitis , ad tan a tam perfeAionem iuftitiç,fineadiutoriogra» tiæ faluatoris, per folum liberæ iioluntatis arbitrium perucnire,ut ctiaranon fit nccefs
■ H 4 farium
-ocr page 200-Hxreticorum fraude».
farium dicerc,Dimirte nobis amp;c. Concilium'’ Milcuitanum ad Innocentium.
Eunomiu» Aenüin fuis libris extollit,amp; hominem Dei uocat,mukifquc fauoribus hoj norat.Tripar.Hifto.lib.5'.cap.4J.
lulianus omnes poflefliones atej! pecunia» Cæiàrien.Ecdcfiarum cum uerberibus exqui rensjnmedium i'ufTitafferri.Clericos autetn untuerfos aggregari inter milites iufTit. Tnpa. Hifto.lib.Ä.cap.4.
Julianus clericis,omnia priuilegia,honorc», cöfuetudincfcj;fubtraxit,etlegespoGtas ia pfis foluit.ipfofc^ curiç tradidit,umul ct à uirî ginibus et uiduis quf penuria interclerico» alebanfjiulïît cxigieaquç prid€ à publicoaca cepiiTe uidcbanf,Conftantinus cm Imperator difponens res EcclcfiarG^unicuicjjciuitati pro IpexitjUt clerus fufficientia emolumenta perci P5rct.ct hoc lege firmauit:quod haftenus tnor tuo luliano feruaf.Hanccxaftionc aiuntuab de fuifle crudelem. Auferebat enim fubinde pecunias,amp; ornamenta facra,remplace fub Conftantino amp;Conftantio fundatadeftruea banrur : darae ad aedificia pecuniae rurfus exif gebantur. Hac occafione facerdotc».amp; Cleri* ci,amp; populus Chriftianus crudelicer uexa« bantur.Tripar.Hifto.lib.Ä.cap.y.
Iulianus,quum uniuerfa Deodicata uafäec pallia Templi Antiocheni collegifTet, proij« cicntincerrä^contuuaelijteciniurijsuc uoluic afficicn»
-ocr page 201-A. S. Patribui reteAæ.
afficfcn» Chriftum jfuper ca ctiani fcditjamp;cüs niulum auxii inturiarum . Moxq; uei cnda eius amp;nbsp;loca fcnioribus drcumpolïta feruntur cfTc percuiïa, ad tantam pcriienit putredinc Ut uermes procrcai entur, mcdicis laborantis» bus nccualcntibus uinccrc afFedioncm.Cons ficiebantur cnim omnimoda prcciofat^ raedi camina expinguibusuolatilibus,ut eorurtt pingucdinc corrupra, Si putria membra liniü rentur.Hocfafto.ucrmes ad (iipcrficiein pro^ Uocabanc^quiain profundo ebu!icntes,per ui* Uas ferpebanc carnes.Et donee morireturj nó fuitabhacaffcfti'one fecuruj. Hocitaq;cla-rutediuinaindignatjone faftum,cum enam euftodes Imperialium TheCaurorum , ÔC ali) plurimiaduerfus Ecclefias infurgentesjnopb nataamp;miferanda morte defunAi fint,quafi fü pernaindignatione damnati.Tripar.Hiftoric iib.tf.cap.io.Theodorctus lib. y.cap. 12.amp; ly.
In Sebaftia Ciuitate Idololatræ Ioannis Baptiftæloculum apcruerunt,ignic}; tradide* runtoiïa, acpukierem difperferunt. Tripar. Hifto.lib.«^. cap. ly.
Dij noftris rncntibus,funt propitrj propter sic j.uthe ncgiigcntiamquamhabemus , cum illorum prouidentia in paruo tempore tanta mittatio . . . faft.a (it.qiiantam ne petcre quidem.quifquam aufusfuiiTet, Verba kmtluliani Apofta. Tri:» par. H ifto.lib. cap. nbsp;nbsp;E adem fæpiflim e fcri*
pfit Lutherus.
M ƒ lulianus
-ocr page 202-Hærcticorum fraude«
lulianus Clerico« Ëcclefiarum PærfuIeJ I à ciuitatibusfubmouere feftinabac: ftudcsuc abfenda paulacim folueretur Ecclei! ,,x-x„,fia: ncquelacrorum miniftri , necquidocc# t renc,ucl qui mintlrerijs parciciprarencuGexiitc rennamp; per hoc longo tçporc paterencur pro* prix Rcligionis obliuioncm. Tripa. Hifto. lib.rf.cap. 27.
lulianus confidcrans Chriftianifinum eX uitabona Si conuerfàtione confiftcre, ftuduit ubic^ templa Paganoin conftruÆone lt;amp;nbsp;or* dine Chriftianf rcligionis ornarc.fedibus^acc^ proceflionibus, Paganorumt^ dogmatibus atç^monitionibui. LeAoresfuæ fupcrftitio* nis inflituic inftar Clcricorum^ut ec lioras cer* ta», amp;nbsp;dies orationuna Iblcnnicer oblèrua* rentamp;c. Tripar.Hifto.lib. lt;S. cap.xp,
luthe* Harinonius Bardifanæ quçdâ cantica copo rifch Pfal impietatê mclodicç fuauirati pcrmi* * fccns illiciebat audiences, amp;nbsp;ad pernicicm ue* nabatur.Tripar. Hifto.ljb.8. cap.ef.
Ariani Sabbato atc^ Dominica intra por* ta» amp;nbsp;porticus congregati, hymnos amp;nbsp;And* phona» ex Ariano dogmate compofîtas de* ‘ cantabant.Ethoc maxima nocftis partefaci* entc»,diluculo cum ipfi» Antiphonis per me* diam ciuitatcm cgreITi portam, adfuam Ec* dcfiam concurrcba nt (ire. Tripar. li. I o. cap. 8.
Eudoxi'us Arianus, quum nulla alia re Cea
duccre
-ocr page 203-A. S.Patribus rctcAac , y« ducere pofTct ,Gottlios utpatcrnam amp;nbsp;fanam mucarc ueilcnt dolt;ftrinam,diccbat ,’ccrtamen effc ucrborum.ct non difFcrennam dogmatû;
amp; fie fedutfli funtjTnpar.Hifto.lib.S. ca. n« Maccdoniani toniurationem habebant, nunquam (e a' iuafedarcccffuros.Tripar.Hi# fto.lib. jgt;.cap.4J.
Timotheus amp;nbsp;Georgius Ariani.licet in Ria fententiamanfcrint,religionem tarnen Aria* nam perduxerunt latenter, ad meliora.Mulss tas namque Arij blafphemias doftrinis pro* prijsexpulcrunt Sic. Tripar. libro.ii.cap.iS, Pag. yd'S,
Timotheus Herulus rabic quadam infe* ftuSjOrdinationcs Epifcopo'rum faciebat, cS effet ipfe inordinatus amp;nbsp;baptiiabat, cum prafsbyter non exifteret ôCc. Nicopherus in Ecccic, Hifto. Rib Leone impcrat.Pagi* na. ysgt;5).
Manichçorum dux maximx Rint illecca bræ , quibus decipiuntur incauti, ut uelint eos habere doctorc» , una ,cum j Rripturas reprehendunt, uel quas male intelligunt, ' uelquas maleintclligi uolunt. Altera, cum tiitæ caftæ amp;memoràbilis continentix Ima* ginem prçferunt amp;c. Auguft.dcmoribus Ecs clefiac Catho.lib. I. cap. I.
Manicbei, mendicantihomini qui Mani* cbeua
-ocr page 204-Hxreticonim fraude»
cReu» non eft^necÿ pancm neque friigc», nec^ aquam dare (blentJbidesTi lib. 2.cap. ly.
Manichci non prohibent auditores fuo« ab efu carnium.fcd tantum ab occidcndo anis maliajbidem lib. a.cap.ity.
Manichei propter perfecutionem fufti^ nent, fibi uendicant ueritatem, amp;c. Lib.ï. cap. i5gt;.
Manicheus non parui cxiftimari fenol nit, fed Spiritumfanftum confolatorcm éditas« torem fidelium,authoritateplenaria perfona^ liter in (e efle pcrfuadcre cpnaius eft. Auguft. GonfeflTdib. f. Cap. y.
Marrionitae, prœterea inter ftmetipfos diü rcord3ne,quia id affirmarc cupiunt,quodnon poteft ftape amp;Cc. erba Rhodoni» apud E ufelt; fcij Hifto.lib.y.cap.if.
Apelle» alTerebat non oportereomnino fis dei difeutirationem,fed unumquemtÿ debere in eo quod crcdidiyjermancrc, falutem nams que efle his qui in Crucifixum fperant, tantS ut in bonis operibus inueniantur amp;c. Ibidem Lib.y.cap.iy.
Hxreßs martyre» fuos iadat amp;c. Sed quae potcrit elTc apud eo» martyrij ueritas, ubi Chrifti ueritas non eft,Lib. y. cap. itf. s Pagina. 117.
Montana Haerefis ultra. 40. annos durauic
. Arcemonis
-ocr page 205-’■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A. S.Patribu« rcrcdæ gf
Artemonis hærefi» confirmât purum homi •'em, id eft abfejj Deo fuifle faluarorem, id® andquitu» ab ipfis Apoftolis traditum efle menritur; Eufebiuslib.y.cap.x$.
Cathari Kaflaças id eft mundo» ft appellat, amp;nbsp;Nouati fomnia impie ftftätur. Ëuftb.lib. tf.cap, 3:4.
Arianos Conftandnus Imperator uocat Prophyrianos.ut quorum more« imicati func eorum uocabulo perfruantur, Horum cciam libros omnes igni tradereprecepit, Socrate» Tripart. H ifto. lib. t. Cap. I y.
Meftaliani.qui êeXHlàtuideft orante» et luïö.,, m'j’jaZ.ideft^afflati ac diuini uocantur, dice* bancdiuinuincibum nihil nee prodefle, nee Ifdere.dequo Dominu» dixit^Qui commedic carnem meam amp;c.Trip.lib.7. cap. n. '
Adelphius,dicebat nullam quidem utilita^ tcmexlantftobapnimare ßaptixatis accedes re,ftdfolam ftudiofam oracioncmjnhabitani temdæmoncm cffugarcjamp;c. lib.T.cap.ii,
Agelius'Nouacianorum Epiicopuscoa uerfadonis integræ fuific prcdicatur. Lib.7. Cap.io. Sic etiam Euftbij Samoiaceni humia litas lib.7,cap. Ji.
Hercticifoliti funt facile ftreire menda« da amp;c. Theodoretus Trip.lib.S.cap.y.
loannes Apoftolus diftipulus Dni^ apud Ephefum cum balnea» lauandi gratia fuiflet
ingrefiua
-ocr page 206-Hacrcrscoriim fraudes
ingreflus , «S^'uidifTctibiCerinthum, exiliuie connnuo.amp;difcclTic non lotuSjdiccns.Fugiai mus hinc^ne ct balncç ipfè corruanc^in quibus Ccrinthus lauatur, ucritarisjinimicui. £ufc. Hifto.Ëccle.lib.4.cap. 14.
Polycarpus Marrioni aliquando cum oc^ curndetjdicenci fÏbi. Anofce nos.Refpondit, Agnofco agnofco priinogenitum Satanse. Eufe.Hifto.lib. 4. cap. 14»
Tanta tunc Apoltoli arque eonim dilcipuj li in Reiigione cantela utebantur, ut ne uerbi quidem communionem cum aliquo Hærccb corum^qui a ueritate deuiarat Jiabcre patés rentur. Ibidem j
INGOLSTADIÎ EXCVDEj bat Alexander Vuciflenhorn.
- M, D. LXVI.
-ocr page 207- -ocr page 208-