. C^2

BIJDRAGEN

TOT DE

STATISTIEK VAN NEDERLAND.

NIEUWE VOLGREEKS.

Uitgegeven door liet Centraal Bureau voor de Statistiek.

r. 318.

STATISTIEK DER SPAAR- EH LEENBANKEN IN NEDERLAND,

over het jaar 1918/1919.

’S-GRAVENHAGE, GEBR. BKLINFANTE.

1921.

VOORBERICHT.

Hoewel het in de bedoeling lag, den jaargang 1918/1919 ‘) met volledig tabelwerk te doen verschijnen, moest daarvan worden afgezien, met het oog op den toestand van ’s lands financiën en is thans alleen gepubliceerd, behalve de samenvatting der uitkomsten over 1918 in vergelijking met die over 1917, de verzameltabellen van de verschillende rekeningen van de Spaarbanken, Boerenleenbanken, Hulpbanken, Spaarkassen en Banken van Leening, benevens het Algemeen Register.

De copie der tabellen blijft echter bewaard en is ter beschikking van belangstellenden.

Evenals het vorige jaar is aan staat 8 der uitkomsten de kolom toegevoegd waarin de gemiddelde rentetax is berekend, gekweekt uit de totale belegging.

Deze berekening, die aan het Bureau is gemaakt van de voornaamste banken, welke nauwkeurige opgaven verstrekt hebben van de gemiddelde rentetax van de beleggingen van verschillenden aard, is op_de volgende wijze geschied.

De gemiddelde rentetax is gedeeld op de rente verkregen uit elk onderdeel, waardoor men het' gemiddelde belegde kapitaal verkrijgt. Deze gemiddelde belegde kapitalen zijn te zamen gevoegd en gedeeld o]) het totaal bedrag der rente, zoodat men dan het gemiddeld percentage van alle beleggingen verkrijgt.

Voorts is weder achter de samenvatting der uitkomsten van de Spaarbanken eene opgave toegevoegd van het gemiddelde saldo tegoed per inwoner en per boekje van de voornaamste staten der wereld, voor zoover althans daaromtrent gegevens beschikbaar waren, in vergelijking met Nederland.

Aan de samenstelling van dezen jaargang is medegewerkt door 292 Spaarbanken, 1105 Boerenleenbanken, 24 Spaarkassen, 78 Hulpbanken, en 17 Banken van Leening, in het geheel dus lt;loor 1516 instellingen ; voor den vorigen jaargang waren deze cijfers respectievelijk 285, 1061, 22, 75, 17 en 1460. Uit deze getallen blijkt, dat het aantal medewerkende Banken van Leening stationnair bleef, terwijl het aantal medewerkende Spaarbanken, Boerenleenbanken, Spaarkassen en Hulpbanken is gestegen met resp. 7, 44, 2 en 3.

Dank zij de welwillende medewerking ondervonden van de administratie en inspectie der Centrale Banken te Eindhoven, Utrecht en Alkmaar, zijn van alle aangesloten banken gegevens ontvangen.

1) Deze jaargang omvat de instellingen, waarvan het boekjaar geëindigd is op eenigen datum, liggende tusachen 1 Juli 1018 en 30 Juni 1919; eenvoudigheidshalve wordt in de publicatie gesproken over het jaar 1918 w’aar eigenlijk 1913/1919 bedoeld wordt.

Uit dit overzicht blijkt, dat het saldo tegoed op het einde van 1918 is gestegen bij de particuliere banken met 24 millioen, bij de Rijkspostspaarbank met 19 millioen en bij de Boerenleenbanken met millioen en in totaal met OO'/j millioen gulden.

Einde 1917 waren deze cijfers resp. 16, 16, 36 en 68 en einde 1916 resp. 15, 17 ’/jj 31’4 en 64.

’s-Gbavenhage, 1 Mei 1921.

De Directeur van het Centraal Bureau voor de Statistiek,

H. W. METHORST.

Samenvatting der Uitkomsten van de Statistiek over 1918 in vergelijking met die over 1917.

• I. SPAARBANKEN.

Voor den jaargang 1918 zijn gegevens ontvangen van 292 Spaarbanken, die aan het einde van het boekjaar op 2 377 914 boekjes ƒ 418 162 470,51 verschuldigd waren, terwijl voor den vorigen jaargang van 285 Spaarbanken inlichtingen ontvangen waren, met een saldo tegoed der inleggers ad ƒ 375 273 194,34'/ï op 2 301 605 boekjes.

• * Niet ingekoinen zijn de opgaven van de volgende 2 Spaarbanken, die in 1917 wel meewerkten: Spaarbanken v/h Departement Capelle a/d IJssel der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Cnpelle ajd IJsel',

Spaarbank „Marssum-Engelum” te Marssum (Gemeente Menaldumadeel).

Van de volgende 10 Spaarbanken die vorig jaar geen opgaven hebben ingezonden, zijn ze dit jaar wel ingekomen:

Spaarbank, genaamd de Spaarkas te Epe;

Spaarbank v/h Dept. Nijkerk der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Nijkerk',

Coöp. Spaar- en Voorschotbank „Boaz” voor ’s-Gravenhage e. o te h-Gravenhage-,

Spaarbank v/h Dept. Oude Tonge der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Oude Tonge-Nutsspaarbank te Amersfoort-,

Spaarbank v/h Dept. Lemmer der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Lemmer (Gemeente Lemsterland) ;

Spaarbank v/h Dept. Gorredijk der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Gorredijk (Gemeente Opsterland);

Spaarbank v/h Dept. Vollenhove der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen te Stad Vollenhove;

Spaarbank „Van Klein tot Groot” te Wierden;

Centrale Spaarbank „de Volksbank” te Maastricht;

Voorts komt dit jaar de Nutsspaarbank te Hoogkerk niet meer in het Algemeen Register voor.

Ook thans zijn, ter bevortlering eener juiste vergelijking, in deze inleiding doorloopend, zoowel bij de Spaarbanken als bij de overige instellingen, in dit werk behandeld, dus ook bij de Boerenleenbanken, Spaarkassen, Hulpbanken en Banken van Leening, alle instellingen geëlimineerd, die niet in beide jaren opgaven verstrekt hebben, tenzij opheffing of oprichting de oorzaak daarvan was.

Bij de overige Spaarbanken bleek het saldo tegoed der inleggers op 1 Januart 1917 en op 1 Januari en 31 December 1918 achtereenvolgens te hebben bedragen ƒ 342 210 527,—,/375102 036,— en ƒ415 935 068,— en is dit derhalve toegenomen met respectievelijk 9,61 en 10,88 pCt.

In het geheel vertoont de Inleggersrekening voor :

Voor de Kapitaalrekening zijn dit jaar door 243 Spaarbanken gegevens verstrekt, tegen 246 in 1917. De staatjes 2 en 3 geven een overzicht van de Actieven en Passieven en van de verhoudingen tusschen de, desbetreffende cijfers voor 1917 en die voor 1918 bij de in beide jaargangen voorkomende instellingen.

Tevens blijkt daaruit, hoe op het einde van het jaar de actieven en passieven percentsgewijze samengesteld waren :

1) Het verschil tusschen deze beide bedragen vindt zijn oorsprong in fouten, die, in vorige opgaven van de Spaarbanken ontvangen, voorkomen en, hoewel verbetering voor den betreffenden jaargang, ondanks met de besturen der instelling gevoerde correspondentie, onmogelijk bleek, thans hersteld zijn.

Voor de Winst- en Verliesrekening zijn in 1918 van 196 Spaarbanken gegevens ontvangen, tegen 205 in 1917. Uit de verzamelstaten blijkt, dat de baten en lasten, bij de in beide jaargangen voorkomende met de in 1918 voor het eerst vermelde instellingen en haar percentsgewijze samenstellingen zijn geweest, als in tabellen 4 en 5 aangetoond wordt;

Voor de Kapitaalrekening waren in 1918 geen gegevens verstrekt döor 49 Spaarbanken, welke die wel voor de Inleggersrekening ingezonden hadden ; deze 49 Spaarbanken waren op het einde van 1918 op 2.3233 boekjes ƒ 8 719 648,09ƒ verschuldigd.

Voor de Winst- en Verliesrekening waren in 1918 geen gegevens verstrekt door 96 instellingen, welke die voor de Inleggersrekening wel ingezonden hadden ; deze 96 Spaarbanken waren op het einde van 1918 op 57 143 boekjes ƒ 22 550 210,34 verschuldigd.

243 Spaarbanken met een totaal bedrag tegoed der inleggers op het einde van het jaar ad f 409 442 822,41® hebben voor dezen jaargang opgaven verstrekt nopens den aard der beleggingen barer kapitalen. In den vorigen jaargang waren door 246 Spaarbanken zulke opgaven ingezonden, met een saldo tegoed der inleggers op het einde van het jaar ad j 368 989 645,93®.

Tabel 6 toont, hoe de Spaarbanken de haar toevertrouwde gelden, naar de verschillende groepen van beleggingen verdeeld, belegd hebben en tevens blijkt eruit in percenten, welk aandeel voor rekening van elke groep komt.

Naar dezelfde groepen verdeeld bedroegen de gekweekte rentebedragen in totaal en in percenten :

Uit de ontvangen opgaven nopens de gemiddelde rentetax in pCt. gekweekt met de verschillende categorieën van beleggingen, is, voor zooveel betreft de spaarbanken, welke op 31 December 1918 een saldo tegoed hadden van een JMlf millioen gulden of meer, en aan deze statistiek hebben medegewerkt, het in Tabel 8 vermelde samen vattend overzicht bewerkt. Totaliseering dezer gegevens is uit den aard der zaak niet mogelijk.

**

10

De 292 Spaarbanken, die voor dezen jaargang van de Statistiek gegevens verschaft hebben, waren gezamenlijk verschuldigd aan de inleggers op het einde van het jaar ƒ 418162 470,51, waarvan komt ten laste van de Rijkspostspaarbank met 1661 kantoren ƒ 241 765 344,81' en ten laste van de overige Spaarbanken ƒ 176 407125,69®.

Einde 1917 was de Rijkspostspaarbank met 1630 kantoren f 222 840 058,31® en waren de overige 284 Spaarbanken ƒ 152 433 136,03 aan hare respectieve inleggers verschuldigd.

Einde 1917 waren bij de Rijkspostspaarbank in omloop 1 762 619, bij de overige Spaarbanken 538 986 en in het geheel 2 301 605 boekjes. Einde 1918 waren deze getallen achtereenvolgens 1816735,

11

561 179 en 2 377 914. Einde 1917 was er, één spaarbankboekje op de 2,92 inwoners en einde 1918 één op de 2,85 inwoners.

De aantallen boekjes waren naar de grootte van het tegoed als volgt verdeeld :

Tabel 10 toont in elk der jaren 1917 en 1918 de percentsgewijze verdeeling der spaarbankboekjes naar de grootte van het tegoed en voorts de toe- resp. afneming der aantallen boekjes in percenten in elke groep sedert 1917.

De cijfers doen zien, dat bij de Rijkspostspaarbank evenals bij de overige Spaarbanken de saldo’s van ƒ 1 000, en hooger, het sterkst zijn toegenomen.

Het gemiddeld tegoed bedroeg :

12

Tabel 13 geeft een overzicht van het gemiddelde saldo tegoed per inwoner en per boekje van de voornaamste landen der wereld, voor zoover althans daaromtrent gegevens beschikbaar waren in vergelijking met Nederland.

13

Hierbij dient in aanmerking genomen te worden, dat het gebruik, dat van de Spaarbanken voor belegging van gelden gemaakt wordt, mede beïnvloed wordt door de bepalingen welke daarvoor zijn vastgesteld. In het eene land is het maximum voor het saldo tegoed hooger dan in het andere land, elders is dit aan geen beperking onderworpen; Ook de hoegrootheid der rente is van invloed en de bepaling of één spaarder meer dan één spaarbankboekje mag bezitten. Door deze en dergelijke verschilpunten in de bepalingen, die voor het gebruik zijn vastgesteld, zijn de gegevens van land tot land niet zonder meer met elkander te vergelijken. Door dit verschil zullen het ook in het eene land hoofdzakelijk „kleine luyden” zijn, die hun geld in de spaarbanken in bewaring geven, terwijl elders ook andere klassen der bevolking van dit Instituut gebruik zullen maken. De bovengenoemde tabel geeft dan ook meer een beeld van den omvang der bemoeiingen van de Spaarbanken in de verschillende landen dan van het sparen. Immers in hoeverre nog van andere spaargelegenheid gebruik gemaakt wordt (verzekering, deposito’s), dan wel aanstonds effecten gekocht worden of gelden

14

in handel en industrie of op andere wijze belegd worden, blijkt uit deze cijfers geenszins. Het zou zeker, indien het mogelijk ware, aanbeveling verdienen, elk van deze punten nader te onderzoeken. Wat de verzekering betreft, zouden de maatschappijen eene splitsing moeten maken van hunne verzekerden naar de nationaliteiten met vermelding van de gestorte premiën en het verzekerd bedrag.

De herleiding der vreemde munten in de Nederlandsche munt heeft plaats gehad overeenkomstig de tabellen voorkomende in den Post-, telegraaf- en telephoongids, voor de postwissels naar het buitenland.

Ik BOERENLEENBANKEN.

Van de 1115 in het Algemeen Register genoemde lokale Boerenleenbanken waren op 31 December 1918 aangesloten bij de Centrale Bank te Utrecht 619 bij die te Eindhoven 436 en bij die te Alkmaar 45, samen 1100.

Bij de Centrale Bank te Utrecht waren op 31 December 1918 aangesloten de locale banken te:

Aalsmeer, Aalten, Aar (ter), Abbekerk, Achlum, Akersloot, Akmarijp, Alkemade, Alkmaar '), Almelo, Almen, Almkerk, Alphen, Alteveer, Ameide, Ameland, Amerongen, Amersfoort, Amstelveen, Andijk, Anerveen,-Angerloo, Angerloo (E. H.), Anjum, Anloo, Aijnaland (St), Anna-Paulowna, Apeldoorn, Apelkanaal (Ter), Appelscha, Appingedam, Arnhem, Asperen, Augustinusga, Avenhorn, Azewijn, Baarn, Babberich, Baflo, Bakhuizen, Balk, Barendrecht, Barneveld *), Barsingerhorn, Bathmen, Bedum, Beek, Beekbergen, Beemster, Beerta, Beetgum, Beets, Beilen, Bellingwolde, Bemmel, Benedenknijpe, Bennekom, Benthuizen, Bergambacht, Berkel en Rodenrijs, Berkenswoude, Berkhout I, Berkhout II, Beverwijk, de Bilt, Blaricum, Blauwhuis, Blija, Blijham, Bodegraven, Bodegravensche-Meije, den Bommel, Boornbergum, Borculo, Borger, Borgsweer, Borne, Borsselen, Boschheurne, Boschkapelle, Boskoop, Bourtange, Bovensmilde, Boijl, Bredevoort, Breedenbroek, Breukelen, Broek in Waterland, Broek op Langendijk, Brummen. Buinen, Buinerveen, Bunnik, Bunschoten, den Burg, Burgerbrug, Burgwerd, Bussum, Buurmalsen, Clinge, Cloese, Colmschate, Colijnsplaat, Cubaard, Culemborg, Dalen, Dalerveen, Dalfsen, Dedemsvaart (Ov.), Dedemsvaart (Ov.), Deil, Deinum, Delft, Diemen, Diepenveen, Diever, Dinteloord, Dinxperlo, Dirkshorn, Dirksland, Dodewaard, Domburg, Doniaga, Donkerbroek, Doornspijk, Dragster-Compagnie, Dreischor, Driebergen, Driel, Driewegen, Duiven, Dwingelo, Edam, Ee-Engwrerum, Eelde, Eemnes, Eenrum, Eerbeek, Eext, Eibergen, Elden, Elkerzee, Eist, Emmen, Emmer-Compascuum, Enkhuizen, Epe, Erica, Ermelo, Etten, Exel, Exloo, Ezinge, Farmsum, Ferwerd, Franeker, Fijnaart, Garmerwolde, Garijp, Gasselte, Gasselternijveen, Geldermalsen, Genderen, Genemuiden, Gerkesklooster, Giessendain, Giessen-Nieuwkerk, Gieten, Gieterveen, Giethoorn, Goor, Gorinchem, Gorssel, Gouda, Gouderak, Gramsbergen, Grauw, ’s-Graveland, ’s-Gravendeel, ’s-Gravenhage, ’s-Gravenzande, Groot-Ammers, Grootebroek, Groot-Schermer, Grijpskerk, Grijpskerke, Haaften, Haaksbergen, Haamstede Haarlemmermeer, Haarzuilens, Hagestein, Hardenberg (Ambt-), Haren, Harmelen, Harreveld, Haskerhorne, Hasselt, Hattern, Haulerwijk, Hazerswoude, Heeg, ’s-Heer-x^rendskerke, Heerde, ’s-Heerenberg, Heer-Hugowaard, Heino, Hekelingen, Hellendoorn, Hengelo (G.), Hengelo (Ov.), Hengstdijk, Hensbroek,

1) Ia het verslag van de Coöperatieve Centrale Raiffeisenbank te Utrecht wordt vermeld, dat op SI December 1918 het aantal aangesloten banken 822 bedraagt. Aangezien echter de Banken te Barneveld, Alkmaar en Leeuwarden niet het karakter van eene boerenleenbank dragen, zijn zij niet in het Algemeen Register vermeld.

15

Herkingen, Herwen en Aerdt, Herwijnen, Hillegom, Hilversum, Hoedekenskerke, Hoenderlo, Hollandsche-Veld, Holten, Holwierde, Hommerts, Hoogersmilde, Hoogeveen (Dr.), Hoogezand, Hoogkarspel, Hoogland, Hoogwoud, Houten, Huizen (N.-H.), Hulst, Hummelo en Keppel, Hijlaard, St. Jansteen, Jisp, Jorwerd, Jubbega-Schurega, Jutphaas, Kamerik, Kampen, Kamperveen, Kapelle, Katlijk, Katwijk a d Rijn, Katwijk aan Zee, Klaaswaal, Klarenbeek, Klarenbeek, Kloetinge, Kloosterburen, Kloosterveen, Kloosterzande, Knollendam, Kockengen, Koedijk, Koegras, Koekange, Koewacht, Kollum, Kortezwaag, Koudekerke, Koudum, Krabbendijke, de Krim, Kruiningen, Kwadijk, Lams-waarde. Landsmeer, Langerak, Langezwaag, Langweer, Laren (G.), Laren (N.-H.), St. Laurens, Leek (de), Leens, Leerbroek, Leiden, Leiderdorp, Lekkerkerk, Leeuwarden '), Leeuwarden (N.K.), Leeuwarden (O.Z.K.), Leusden, Lexmond, Lichtenvoorde, de Lier (Kom), de Lier c. a., Linschoten, Lippenhuizen, Lisse, Loenen (Veluwe), Loosdrecht. Lopik, Loppersum, Losser, Luinjeberd, Lunteren, Maarssen, St. Maartensdijk, Maasland, Makkum, Markelo, Marrum, Marssum, Marum, Maurik, Meeden, de Meern, Meeuwen, Menaldum, Meppel, Middelie, Middelstum, Midden-Beemster, Midsland, Minnertsga, Molenaarsgraaf, Monnikendam, Monster, Moordrecht, Muiden, Muiderberg, Murmerwoude, Mussel, Musselkanaal, Naaldwijk, Nederhorst den Berg, Ketterden, Nibbixwoud, Nieuw-Amsterdam, Nieuw-Beerta, Nieuw-Dordrecht, Nieuwendam, Nieuwenhoorn, Nieuwe-Niedorp, Nieuwe-Pekela, Nieuwerkerk a/d IJssel, Nieuwe-Schans, Nieuwe-Tonge, Nieuwleusen, Nieuw-Namen, Nieuwolda, Nieuw-Weerdinge, Nisse, Noordbroek, Noorddijk, Noorddijk bij Neede, Noordeloos, Noorden, Noord-scharwoude, Noordwelle, Noordwijk, Noord wij kerhout. Nootdorp, Norg, Nunspeet, Nijbroek, Nijega-Opeinde, Nijkerk, Odoorn, Oene, Oldeboorn, Oldeholtpa, Oldehove, Oldenbroek, Olst, Ommen-Stad, Ooltgensplaat, Oostburg, Oosterbierum, Oosterend, Oosterhesselen, Oosterland, Oostermeer, Oosterwolde, Oosterzee, Oosthuizen, Oostvoorne, Oostwoud, Oostzaan, Ophemert, Oppenhuizen, Oranjedorp, Ossenisse, Oud-Beijerland, Ouddorp, Oudega, Oudehorne, Oudendijk, Oudenhoorn, Oudenrijn, Oude-Pekela, Ouderkerk a/d Amstel, Ouderkerk a/d IJssel, Oudeschoot, Oude-Tonge, Oude-Wetering, Oudkarspel, Ouwerkerk, Ovezaïrde, St. Paneras, Papendrecht, Peize, Pernis, Petten, Peursum, St. Philipsland, Pieterburen, Poederoijen, Poeldijk, Polsbroek, Poortvliet, Purmerland, Putten, Pijnacker, Kaalte, Raamsdonk, Rauwerd, Rectum—Ypelo, Renswoude, Rheden, Rhoon, Ridderkerk, Ried, Rinsumageest, Ritthem, Rockanje, Roden, Roelofarendsveen, Rolde, Roodhuis, Roordahuizum, Roswinkel, Rotterdam (Charlois), Rottevalle, Rouveen, Rozenburg, Ruurlo, Rijswijk (N.-B.), Rijswijk (Z.-H ), Sassenheim, Schagen, Schagerbrug, Schalkwijk, Scharnegoutum, Schellinkhout, Schermerhorn, Scherpenisse, Scherpenzeel, Schildwolde. Schipluiden, Schoonebeek, Schoonrewoerd, Schoort, Schoter-land, Sellingen, Serooskerke, Sevenum. Sexbierum, Silvolde, Sint-Nicolaasga, Sleen, Sliedrecht, Sloten I (N.-H ), Sloten II (N.-H.), Sloten (Fr.), Sloterdijk, Smilde, Soest, Sommelsdijk, Souburg (O. en W.), Spanbroek, Spankeren, Spijk, Spijkenisse, Stad a h Haringvliet, Stadskanaal, Staphorst, Stavenisse, Stedum, Steenderen, Steenderen-Drempt, Steen wij kerwold. Stolwijk, Stompwijk, Stoppeldijk, Stoutenburg, Strijen, Surhuizum, Sijbekarspel, Ten-Post, Terbregge, Ter Neuzen, Terwispel, Tholen, Tienhoven (U.), Tietjerk, Twisk, Twijzel, Tijnje, Tzum, Uitgeest, Uithoorn, Uithuizen, Uithuizer-meeden, Ulft, Ureterp, Ursum, Usquert, Utrecht, Utrecht en Acht tien hoven, Vaassen, de Valk, Valkenburg (Z.-H.), Varsseveld, Veendam, Veenendaal, Venhuizen, Vierpolders, Vinkeveen, Vlaar-dingen, Vlagtwedde, Vollenhove (Ambt), Voorburg, Voorhout, Voorschoten, Voorst, Voorthuizen, Vorden, Vries, Vroomshoop, Waddinxveen, Wageningen, Wanswerd, Warfi'um, Warga, Warmenhuizen, Warmond, Warns, Wartena, Wassenaar, Wateringen, Waverveen, Wedde, Weerdinge, Wekerom, Wemeldinge, Werkendam, Werkhoven, Wervershoof, Westbroek, Westerblokker, Westerbork, Westerbroek, Westerlee, Westervoort, Westwoud, Westzaan, Wezep, Wieringen, Wieringerwaard, Wieuwerd, de Wilp, Wilsum, Winkel, Winsum (Fr.), Winsum (Gr.), Winterswijk, Wirdum, Witmarsum,

Zie noot Î) bladz. 14.

16

Woldendorp, Woltersum, Wommels, Workum, Wormer, Wormerveer, Woudenberg, Woudeend, Wouw, Wijdenes, Wijdewormer, Wijk-Aalburg, Wijk-Aalburg L.B., Wijk aan Zee en Duin, Wijk bij Duurstede, Wijnaldum, Wijnbergen, Wijnjeterp, Wijster, Yerseke, IJzerlo, Zaandam, Zalk en Veecaten, Zaltbommel, ’t Zandt, Zeddam, Zelhem. Zevenaar, Zevenhuizen, Zierikzee, Zoeterwoude, Zuid-Bargo, Zuiddorpe, Zuidhorn, Zuidland, Zuidlaren, Zuid-Scharwoude, Zuidwolde (Gr.), Zuidwolde (Dr.), Zunderdorp, Zutphen, Zwaag, Zwaagdijk, Zwaluwe (H. en L.), Zweeloo, Zwindersche Veld, Zwolle (Groenlo) en Zwijndrecht. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

Bij de Centrale Bank te Eindhoven waren op 31 December 1918 aangesloten de lokale banken te:

Aalst, Aardenburg, Aarle-Rixtcl, Abcoude, Acht, Afferden (Geld.), Afîerden (L.), Albergen (Gern. Beek en Donk), Alphen (N.-B.), Alphen (Gld.), Altforst, America, Ammerzoden, St. Anthonius, Appeltern, Arcen, Asten, Axel, Baardwijk, Baarle Nassau, Baarlo, Baexem, Pakel, Barendrecht, Barger-Compascuum, Barger-Oosterveld, Batenburg, Bavel, Beegden, Beek (N-B.) (Gern. Princenhage), Beek (N.-B.) (Gem. Beek en Donk), Beek (L.), Beers, Beesd, Beesel, Belfeld, Bemmel, Berg a d. Maas, Bergen (L.), Bergen op Zoom, Berg en Terblijt, Bergeijk (’t Hof), Bergeijk (’t Loo), Berghuizen, Berkel (N.-B.', Berkel (Z.-H.), Berlioum, Best, Beugen, Beuningen, Biest-Houtakker, Bladel, Bleiswijk, Blerick, Blitterswijk, Bocholtz, Boekel, Boerhaar, Borkel, Born, Bornerbroek, Boskoop, Boxmeer, Boxtel, Breda, Breugel, Broekhuizenvorst, Budel, Buggenum, Bunde, Caberg, Cadier en Keer, Gasteren, Chaam, Coevorden, Cuijk, Dalmsholte, Denekamp, Deurne, Didam, Dieden, Dieteren, Dinteloord, Dinther, Doenrade, Dommelen, Dongen, Donk, Dreumel, Drunen, Druten, Duizel, Dungen (den), Dussen, Echt, Eckelrade, Eede, Eerde, Eersel, Einighausen, Ell, Elsloo, Epen-Wittem, Erp. Etten, Eysden, Eys-Wittem, Fijnaart, Gaanderen, Gassei, St. Geertruid, St. Geertruidenberg, Geesteren, Geffen, Geldrop, Geleen, Gellicum, Gernert, Gemonde, Gendringen, Gendt, Gestel, Geulle, Ginneken, Goirie, Grathem, Grevenbicht, Groesbeek, Gronsveld, Grootebroek, Grubbenvorst, Gutte-coven, Haaren, Haarle, Haarsteeg, Haastrecht, Haelen, Halsteren, Hapert, Haps, Haren, Hatert, Heel, Heer, Heesch, Heeten, Heeze, Heino, Helden (dorp), Helvoirt, Hengelo (Geld ), Herkenbosch, Hernen, Herpen, Herpt, Herten, ’s-Hertogenbosch, Herveld, Het Schijf, Heumen, Heijen, Heijt-huyzen, Hilvarenbeek, Hoensbroek, Hoeven, Hoogeloon, Hooge-Mierde, Hoonhorst, Horn, Horssen, Horst, Houl (den), Houthem, Houtrakpolder, Hubert, (St.-), Huisseling, Huissen, Hulsberg, Hunsel, Itteren, Ittervoort, Kaatsheuvel, Kapel in ’t Zand, Kerk-Driel, Kerkrade, Kessel, Kethel, Keijenburg, Klazienaveen, Klein-Dongen, Klimmen, Koningsbosch, Kruisland, Lage-Mierde, Lage-Zwaluwe, Langenboom, Langeveen, Lattrop, Ledeacker, Leende, Leeuwen-Beneden, Leeuwen-Bo ven, Leidschen-dam, Lent, Lepelstraat, Leunen, Leur, Leveroy Liempde, Lierop, Lieshout, Liessel, Limbricht, Linne, Lith, Lithoyen, Loon op Zand, Lopik, Lottum, Luiksgestel, Lutjebroek, Lutte (de), Lutterade, Maarheeze, Maasbommel, Maasbracht, Maasbree, Maashees, Maasniel, Macharen, Made, Malden, Maren, Margraten, Mariaheide, Mechelen, (Geld.), Mechelen-Wittern. Meerlo, Meerssen, Megen, Melick, Merselo, Meterik, Meijel, Mheer, Middelaar, Mierlo-Hout, Milheeze, Mill, Moergestel, Montfoort, Montfort, Mook, Munstergeleen, Munstersche-Veld, Mijdrecht, Naaldwijk, Nederweert, Neer, Neer-asselt, Neerbosch en Hees, Neeritter, Neerkant, Nieuwenhagen, Nieuwkuyk, Nieuw-Schoonebeek, Nieuwstadt, Nistelrode, Noordbroek, Nootdorp, Notter en Zuna, Nuenen, Nunhem, Nuth, Nijmegen, St. Odiliënberg, St. Oedenrode, Oeffelt, Oegstgeest, Oerie, Ohé en Tjaak, Oirlo, Oisterwijk, Oldemarkt, Ölst, Ommen (Stad-), Oostburg, Oosteind, Oosterhout (N.-B.), Oosterhout (G.), Ootmarsum, Oploo, Ospel, Ossendrecht, Ottersum, Oudenbosch. Oude-Tonge, Oudewater, Oudgastel, Overasselt, Overloon, Overschie, Oyen, Panningen, Pey-Echt, St. Pieter, Poeldijk, Posterholt, Princenhage, Puiflijk, Putte, Pijnacker, Raalte, Reek, Reeuwijk, Reusel, Reutum, Reuver, Reijmerstok, Riethoven, Roggel, Roosendaal, Roosteren, Rosmalen, Rossum (Geld ), Rossum (Ov.), Rotterdam, Rucphen, Rijen, Rijkevoort, Rijsbergen, Rijswijk (Z.-H.), Saasveld, Sambeek. Schaesberg, Schalkhaar, Schayk, Schelle, Schimmert,

17

Schinnen, Sehin op Geulle, Schinveld, Schipluiden, Schoten (N.-H.), Schijndel, Sevenum, Simpelveld, Slagharen, Someren, Son, Spaarnwoude, Spaubeek, Sprundel, Standaarbuiten. Steenbergen, Steen-wijkerwold, Steggerda, Stein, Stevensweert, Stiphout, Stramproy, Stratum, Strijp, Susteren, Swalmen, Swolgen, Tegelen, Teteringen, Thorn, Tilburg, Tongelre, Tubbergen, Tungelroy, Twello, Ubach over Worms, Ubachsberg, Uden, Udenhout, Ulestraten, ülicoten, Urmond, Valburg, Valkenswaard, Varik, Vasse, Veghel, Velden, Veldhoven, Velp (N -B.), Venlo, Venray, Vessem, Vierlingsbeek, Vinkel, Vlierden, Vlodrop, Vlijmen, Voerendaal, Volkel, Vorstenbosch, Vortum, Vught, Vijlen, Wagenberg, Wamel, Wanroij, Wanssum, Waspik, Weerselo, Weert, Wehl, Well, Wessern, Westdorpe, Westerhoven, Weurt, Wilré (Oud-Vroenhoven), Winssen, Wintelre, Woensel, Wolvega, Wijehen, Wijlre, Wijnands-rade, IJsselmonde, IJsselmuiden, IJsselstein, IJzendijke, Zeeland. Zesgehuchten, Zevenbergen, Zeven-bergschenhoek, Zuid-Beijerland, Zundert, Zwolle en Zijtaart.

Bij de Centrale Bank te Alkmaar waren op 31 December 1918 aangesloten de lokale banken te :

Akersloot, Alkmaar, Anna-Paulowna, Assendelft, Beemster, Bennebroek, Bergen (N.-H,), Beverwijk, Bovenkarspel, Castricum, Driehuizen-Velzen, Egmond-Binnen, Gouda, Haarlem, Harenkarspel, Heemskerk, Heemstede, Heer-Hugowaard, Heer-Hugowaard II, Heiloo, Hoogwoud, Ilpendam, Landsmeer, Limmen, ’ Loosduinen I, Loosduinen II, Medemblik, Nieuw-Vennep, Noord-Scharwoude, Obdam, Oosterblokker, Opperdoes, de Rijp, Schagen, Schoori, Spierdijk, Uitgeest, Vijf huizen, Warmenhuizen, Wateringen, Weesp, Westerblokker, Wognum, ’t Zandt en Zuid-Scharwoude.

De Balans op 31 December 1918 der Coöperatieve Centrale RaiSeisenbank te Utrecht luidde:

De Verlies- en Winstrekening over 1918 luidde:

• 15. Verlies- en VVinstrekeuiiiir over 1918.

/ 383 376,326

18

De Verlies- en Winstrekening sluit dit jaar met een bedrag van........ƒ nbsp;7 249,83

Voorgesteld wordt daarvan af te schrijven;

op de rekening „Meubilair”..... nbsp;nbsp;253,65

Zoodat üverblijft een bedrag van nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 996,18

Hiervan moet in het Reservefonds worden gestort:

volgens art. 7, sub b der Statuten, de gelden welke de leden bij hunne toetreding betaalden nbsp;..........................„ nbsp;nbsp;170.—

Blijft . . . ƒ 6 826,18

en voorts dit bedrag, overeenkomstig art. 40 der Statuten, in het reservefonds te storten, dat daardoor zal stijgen tot ƒ 313 060,23®.

De Balans op 31 December 1918 der Coöperatieve Centrale Boerenleenbank te Eindhoven luidde :

ISalansrekeniiiig op 31 December 191S.

ƒ 60 040 117,39 5

De Verlies- en Winstrekening over 1918 luidde:

Verlies- en Winstrekening over 1918.

ƒ 697 227,025

19

De winst ad..........................ƒ nbsp;nbsp;873,61’

is als volgt verdeeld;

1’. 4 pCt. (maximum) dividend over het gestorte kapitaal ad ƒ 130 800,— ƒ 5 232,—

2’. Bijstorting gewoon Reservefonds (10 pCt.)......... nbsp;587,36

______________ f 5 819,36

Het restant ad.....ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54,25’

over te dragen naar nieuwe rekening.

De Balans op 31 December 1918 der Coöperatieve Centrale Land- en Tuinbouwbank te Alkmaar luidde:

18. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Balansrekeniiig op 31 December 191S.

f 8 433 225,13

De Verlies- en Winstrekening over 1918 luidde;

ƒ 76 206,73

Voor wat bet bedrijf der Centrale Banken aangaat, ontleenenwe aan haar verslagen over 1918, dat bij die te Utrecht aan het einde van het jaar het bedrag der uitgezette gelden ƒ60 575 439,12 bedroeg, welke gelden gedeeltelijk waren uitgezet à deposito of op prolongatie, gedeeltelijk belegd

20

in kasgeldleeningen aan Gemeenten en Waterschappen, in leeningen aan andere corporatie's en voorts verstrekt aan vereenigingen bedoeld bij art. 2 al. 3 der statuten en ten slotte belegd in Schatkistpapier. Aan voorschotten stond een bedrag van f STi 583 20‘ uit.

Gedurende het geheele boekjaar konden alle voorschotten worden verstrekt uit de deposito’s zoodat geen promessen behoefden te worden verdisconteerd.

De onderpanden voor de à deposito of op prolongatie uitgezette bedragen, hadden steeds een overwaarde van meer dan 20 pCt.

Het maximum-crediet, hetwelk aan een lid tot wederopzeggings toe werd verleend, bedroeg ƒ 70 000,—, overeenkomstig art. 16 van het huishoudelijk reglement.

Alet machtiging van de individueele leden van den Raad van Toezicht werd aan enkele aangesloten vereenigingen een hooger crediet dan ƒ 70 000,— toegestaan.

De rente in Eekening-Courant bedroeg gedurende het boekjaar 1918:

• a. 3,25 pCt. ’sjaars, door de Centrale Bank te vergoeden voor alle stortingen van — en te

berekenen voor alle betalingen aan de locale banken, zoolang deze van de Centrale Bank

te vorderen hadden;

• b. 4,25 i*Ct' ’sjaars, door de Centrale Bank te berekenen voor alle betalingen aan — en te

vergoeden voor alle stortingen door locale banken, zoolang deze bij de Centrale Bank in

voorschot waren.

Provisie, porti, zegel- en assurantie-kosten ten behoeve der lokale banken besteed, of eenig percentage van de door de locale Banken gemaakte winsten, werden niet in rekening gebracht.

De Coöperatieve Centrale te Eindhoven zag het aantal locale banken, dat zich bij haar aangesloten heeft, met 13 toenemen, dientengevolge bedroeg dit aantal aan het einde van 1918, 436.

Het kapitaal der bank bedroeg einde 1918..............ƒ 1 308 000,—

(436 Aandeelhouders-Boerenleenbanken met elk 3 aandeelen à ƒ 1 000,—.)

In 1918 werd voor deposito’s in rekening-courant een rente vergoed van pCt. en voor deposito’s met een jaar opzegging 3^/4 pCt. Voor voorschotten werd eene rente berekend van 4 pCt.

Bij de Coöperatieve Centrale Land- en Tuinbouwbank te Alkmaar was op 31 December 1918 ƒ 2 046 924,61 in deposito, terwijl / 208 594,04 aan voorschotten uitstond.

De rentevoet was als volgt:

Van 1 Januari tot 1 October:

Voor voorschotten 4'/, pCt, voor deposito’s met acht dagen opzegbaar S'/j pCt.

Van 1 October tot 31 December:

Voor voorschotten 4'/, pCt., voor deposito’s met acht dagen opzegbaar 3 pCt.

Voor bedragen, welke voor een jaar of een half jaar vast gedeponeerd werden, werd resp. '/j pCt. en pCt. meer rente vergoed als voor gelden met 8 dagen opzegging.

Voor bedragen gestort in het waarborgfonds, werd vergoed 3“/3ï pCt. zijnde de gemiddelde rente tusschen voorschotten en deposito’s.

Voor den jaargang 1918 zijn gegevens ontvangen van 1105 Boerenleenbanken, terwijl dit aantal voor den vorigen jaargang 1061 was.

Van de 2 ten vorigen jare voor het eerst in het Algemeen Register vermelde Boerenleenbanken, gevestigd te Putten (Geld.) en Hilversum, die wegens den korten duur van hun bestaan over dat jaar geen gegevens konden verstrekken, zijn dit jaar wel gegevens ingekomen.

21

De 5 nieuw opgerichte Boerenleenbanken gevestigd te Almkerk, Lepelstraat, Berkenwoude, Langerak en Eext, die jiit jaar voor het eerst in het Algemeen Register voorkomen, konden wegens den korten duur van hun bestaan geen opgaven verstrekken.

Voorts hebben 44 in den loop van 1918 opgerichte Boerenleenbanken opgaven ingezonden, n.1. de banken te :

’s-Hertogenbosch, Gemonde, (Gemeente Boxtel), Maarheeze, Macharen (Gern. Megen c. a.), Hooge Mierde, Breugel (Gern. Son c. a.). Wijk c. a., Aalburg (Gem. Wijk c. a.), Angerlo E. H., Hoenderlo (Gern. Apeldoorn), Bemmel, Eibergen, Lent, (Gem. Eist), Nijkerk, Wageningen, Ameide, ’s-Gravendeel, Lexmond, Peursum, Schipluiden, Sliedrecht, Abbekerk, Nieuw Vennep (Gern. Haarlemmermeer), Vijfhuizen (Gern. Haarlemmermeer), Catrijp (Gern. Schoorl), Borssele, Driewegen, Ovezande, Wijnaldum, (Gem. Barradeel), Rinsumageest (Gem. Dantumadeel), Beetgum (Gem. Menal-dumadeel), Marssum (Gern. Menaldumadeel), Engwierum (Gern. Oostdongeradeel), Haulerwijk, (Gen?. Ooststellingwerf), Tietjerk, (Gern. Tietjerksteradeel), Giethoorn, Olst, Garmerwolde (Gern. Ten Boer), Sellingen (Gern. Vlagtwedde), Kapel in ’t Zandt (Gern. Grubbenvorst), Swolgen (Gern, Meerlo), Doenrade (Gem. Oirsbeek), Leunen (Gern. Venraij), Merselo lt;Gem. Venraij).

De banken te Heemstede en Landsmeer, die vorig jaar wel- inzonden, hebben dit jaar geen gegevens verstrekt.

Ook voor de Boerenleenbanken volgt hier een overzicht, dat een vergelijking toelaat tusschen de werkzaamheid dezer banken in 1917 en die in 1918, evenals bij de Spaarbanken zijn, ter bevordering van een juiste vergelijking, alle instellingen buiten rekening gelaten, die niet in beide jaren opgaven verstrekt hebben, voor zoover opheffing of oprichting niet de oorzaak daarvan was.

Uit de Voorschottenrekening blijkt :

De beide volgende staatjes geven een overzicht van de Actieven en Passieven der Boerenleenbanken in de jaren 1917 en 1918 zoowel de percentsgewijze samenstelling als de betrekkelijke toe-of afneming van elk der samenstellende deelen.

‘23

Omtrent de wijze van belegging der gelden, zijn de gegevens van de Boerenleenbanken niet zoo ruim als van de gewone Spaarbanken, wat vermoedelijk verband houdt met de omstandigheid, dat de boekhouding der Boerenleenbanken zoo eenvoudig mogelijk aangelegd is en bij vele dier instellingen in de balans nog geen onderscheiding is gemaakt naar de verschillende groepen van eöecten, waarin de waarden belegd zijn. Toch zijn de ontvangen inlichtingen reeds belangrijk genoeg, om ze hier te vermelden en tevens ruim genoeg om vergelijkingen te trekken tusschen de beide jaren 1917 en 1918. Uit het hiervolgend overzicht blijkt, voor zoover de ingekomen formulieren hieromtrent inlichtingen gaven, hoe de gelden der Boerenleenbanken door deze belegd waren, welk aandeel elk der groepen van belegging in het geheel had en de toe-, resp. afneming van een en ander van 1917 op 1918.