QblSPVTATIO HELVETIORVM IN BA* DEN SVPERIORL CORAM DVODB^. cïmcantonumoratoribus nuntijs,profanlt;îht fïJei catholicæucntatc, öifdiuinarum literal rumdefenfionc, habita côtra Marpni Luthcn'.VIrichi ZwniglijjflC Oc ƒ colampadtj peruerfa ÔC mofa dogmata. f

£T si DEI HONOREM ET LAVDEM ED ferre,cxtollcrc,plantare,fatcn', augcre omni liccat créa turæ,præcipue ramen omni Chriftiano incumbir ca neep im^ pedirc,necp inrermirtere,fed omnibus huius miindi negoeijs anteponerc.QiiarenosScLiltcti, Ammanni terrarum aedi^ tionum, 3^. Ammanni,minoresatcp maiores cófules,tQtaetp ciuitarum 3l terrarfi HduetiorG infra nom 'natorü Cantonu. cômunitates Lutzernen. Vraniorû, Schwitenfiû, Subfiluagt; niorum,fub Sgt;l fupmfyhiam Keriijdidfam Zug una cum ex^ teriori otFitio GlarancoBz,Eriburgcn,SoIodorcn.Se corum qui ex Appcnsel funt. NCriamus omnibus SCfingulis, cum religiofis, tui'n.fecularibusfupcrioritatibus,cómunitatibus, f ngularibufcp pcvfonis, in 3C extra noftras côfoederationis terras, in comuniep oibus Chrifto fidclibus hominibus com muni'tcr,ac cuiep iuxta dignitatem ftatft fuum,decentibus cuiufep titulis QC honoribus nominatis ÔC fal utatis.

^B)iledi probiep Chriftiani, auxiliante Deo, per hate notS uobisfacimus, oibus patere, quomodo paucis elapfisannis noftræfanô:æ,SCmukicenfariæ,uerc,atcp proharæChriftia^ nœ fidci, aliquoi^ nouoivfalfoï^prophctarû ( ficut nominal tim Martini Lurheri, fuorumcp côplicûfedudoriadodrina ëgt;C articuli (fpreris facro fancîlis facramêtis) Sgt;C reproba facragt; rum literarû interpretatio, irrifio Chriftianoij? conciliorum, altcratio, ÔC aboliriofacrarûmilîarû, confeflionû, aliarumep laudatarü Chriftianarû ordinationû, ceremoniarû, ornatuo fie inftitutionn Chriftianæ ccclcfiæ, fpccialiter detradionû, uencrationûac interccflîonûIaudatifRmæ genitricisDeifal uaforisnoftri]hcfuChrifti,immacuIatæuitginisMariæ,offl niumcpfandoi^, pereo^r fcduórorias cfuggefto contiones, amp;nbsp;feripta, 3C inulu's alrjs incnarrabilibus uqs pluriinû obRie^ ruQt,

runt, dïfFamar um, atcp im'un'att fünf. Per quæinplærifqj fu^ , pen'oris Germaniæ locis ÔC naticnibus crroresmagm,rugt; multns,maleuolentiæ, graues QC ïnrollerabiles inobedienn'g dcuaftationes,fanguinis effufiones, fcandala, amp;nbsp;defperatiÿi ncsexortæfunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

VP apalis igitiir fancîlitas, atep rnaieftas Impcraton'a, etfi ut tapira, defeuforefqjecclefiæad exnrpandâ QCdelêdamei'uß* modi fæpiusantedamnatâdo(flnnam,principiopia paterna

gratïofa montn'one, exborratione, mformatione, dC poft hæc Luthero, complicibufcp fuis, ut bips inobedientibus malin'ofis ab eoßj ceptis peruerfisnon rebpifcenribus) pcna^ 11! usSuIlis ediclïs Si præceptïs, prout de luremhil intermife runt, b uit nihilominus id omne poft hac apud Luther um, ei^ ufcp complices nonfolum non acceprû, infrutftifcrum, Si ad eoisj emcndationem,ac erroi^ fuot^; abneganoncm,reditû(^ adfantftâecclefiam nequaep profuturû.Qiiinpotius Luthegt; rusipfcpenierfa dC obftmata mente taleuirus Si uenenû, ad obcecandam Chriftofideliû plcbem, Si damnanonê paupegt; rum animarQ,dC oppreflîonê fandlæ marris ecclefiæ, per m uï tos peruerfos libellos, germano atep latino eloquio ediros,ni gîter de crebroinfuditacdifl'eminauit. 1 ccirq; f hi adulariôe fua, luriumcpprurituin dies maximï adhærenriâ, fotios Si aiTiicos fibi undequaqt copulâdo,ad fcq; trahcdo.lnrer quos unumualdefibideuotû,obfcquiofum,debcncuo]enrcm ad;gt; eptuseftdifcipulûinter Helucriosnominc VIrichumZtVin glium,Thuregiorûprædicantem,quiprimo L'uthcrü,ciufqj fedudloriamdotftrinâ mira Iaudecxtulir,eum feribens talein elfe ftrenuû ualidumq? Dei fer uû ôd propugnarorê, qui ram maximadiligêtia facras feruterur literas, uerbumq; Dei ram fidcliter Si habundanter exporter, qualis non fuenr etiam in milleelapfisannis.Quemadmodû iraq; apud Saxoncs Lugt; therus, ira deapud Heluerios Zwinghus annquosfantftos patres de rot centenis annis poftèlfain fpiritus fandi uniratê.

amp; Chn'flianx ccclcfiæ unanimem intelligcntiam, facrarô hterarûinterpretanonê,expofirionemcp,concionibusacfcri pus opprimercjfcmderc, eiiertcre, contcmnerc, ÔC annilùla^ re fatcgù atcp conatus cft.

^JPoftca^ aût apud il!os quos calhdc deccperat^quorc^ fu» falfa amp;nbsp;feditiofa dodrinafibi deuotos côcdiauerat, expertus cftj ommaChnftiana cœpitcuerterepræcepra,omniafacra^ mcnra anmhïlarc contaminare, oês Chnln'anas deleuit or dinationcSjCX diïu’no offîcio fupremo Ihcfu Chrifti mifl'æ fagt; cnfino idolarnam fccit, ucnerabtlc altaris facramentû icnam côtra magiftrû fuum Luther Q ) piftonum appellauït pancm. Omniabonaopera quahafuntjOrationcSjCantus, lediôes, Det laudeSjgrauarûaÆoneSjieiunia, feriæ ôfc.opprcflitcar nis lïbertatê, pro Iibertate fpin'tus docuit, Deo deuotas clau^ ftralcs utrïufc^ fexus perfonas, penuras Deo fieri folicitauit monaftenafuadcrelinquere, arcp fernatnmonio copulagt; reiuffit,monafteriaôi^ecclcfias oibusfuis ornaubusfpoliagt; runt, imagines non in ccclcfijs folü, uerû 5C ïn campo adortt deftnixerôntatq? exufler tint, oês rdigiofosfupremis contU' mclijs affccit, odiofos reddidit. Ad hæc noua pcculiarê crcxtrccciefiain in qua difpcnfat,relaxat,excômunicaf,ligat, foîuit, praceipit, prohibet, nouas faor ordmatïones antiquas deftituit, quafi uelCæfar uelPontifex elTet maximus.Ltut fuinmatïm claudamus pofte^ omnê deuotionê, Del timoré, fincen'tatcmq; dcftruxcrat hoïm, omneq? in Dei St proximt amorem ducens,fuadoô:nna f ad quâ fn mandâDci uerbo St euangelioabutitLir^d!irccaÜct,diuififret,dcuaflaiïet,pcni tufqj deeuff 11 et, Sv'ex obedienti, Dei timorato popcllo,.eftegt; rum,indomitû, St’ frendcntem,abfcp timoré, ac propriaeuogt; lunran's t ffcccrat, ficqj in terris n:hil irrumpcndû plusrcpcri cnSjCucrtendû, pciorandû, ad purgatorios dcfccnditigncs, paupercs uidelicetcaptiuas St' pocnaics animas adiutorio, SC uiuoi}:intCrcclLôcfîioîiareadûrtus cil, neq; eiusicifanarus inccclos

m COC los fe extulit, Ihcfum Chnftu faliiatorê noitrü adgi cb-fus, qui cum in cœlo effet, faffus eft, cftenon poUé fub pains speciebus illiusimmenfaemifencordiac ÔC omniporctiæinfa^^ iniam irrogans «Foft hacc Maria gratia plena eius bcncdidS genitncem perpétuauirginem, omnefcp landos Dei (quod pronobismterccderenequeant, quodcpnosillos necucnei^ tan debeamus nec inuocare poflimus) dehoneftarfit ac par^ Uifecerunt. Sicnecp fupraterram,nccin terris,fcd necin cozgt; loquiddafuperfuit, qd'molitusnon fucrir exhrpareSi’ per^ uertere,etfiZwingliusipfe comuni amp;nbsp;limplici un o id omne tam fubtili cómento pr opofuit, ut ad Dei lacra etiâ lur ar ent, omnehocboiiûeffe, ÔC facris litcris confonum. (^uae omnia nos non immeriro cordi accipiêtes, non his folum ex cauffis quafifauorcpeculiari, Sv’genu mo amor c erga noftrospro^ gcnitoreSjdefcnfîonê Chnftianæfideimolircmur, fed quod optimefeiremus impoff bile, nccfperandfi ullam uel ciuita^ tem ucl cômunitatê poße aut uirefeere aut durare, in quibus Chriftianæfideinonfuerit imitas reperta, uerbiep Dei Chr*» ftianiisintcllctftus, amp;■ Chriftianaordinario,quû dmneinfe regnum diuifum defolabitur. Sed quodfupt cmcdoleamus, pei eiuimodipcruerfamacfcdutfioriam doStrinâ'Z.ïVinglij, eiufqj complicLim tot hominummiLa, a communi Chriftiagt; norumfidemplures damnatos amp;noxios crrorcsabduci,0d in animabus perpetuo perire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^(^uarc nobis, noftiifcp tern's 8C fubditis profuturû ducen tes ad animarfi perpétua falutem, 0^. ad defeniionê noftrac an tiquæjindubitaræ Chriftianæfidei pacis St' unitaris. Special^ ter tame ad profedQ dileótoij? nobis 61’ fidelifi côfoedcraroRi Thuricentifi, abipfoZYeingliomaiiriofefeduStorum,quos fæpius crebro tcntauimus per bonas arnicas adhortati^= onescomouere, utpluris duccrcnrciïm Chriftofideiif! natio num multicenrenaria haSienus habita unanirnem in tideinlt;gt; tdligcntiâ,quâ unius uei paucotj: dcic prclumentif; Imguia^

P R O L O O V I V JM ritatem auf pcrtinana» Er ut fperamus crga præfatos noftrös dilcó:os Sc fideles confeederatos Thun'ccnfês arnica SC Cliri^ ftianatuonitione SC exhortatione,omnicp illo quod nobis poflibile fui t, quodcp ad id dcferuire pu tau Anus ut cos como ncremus mdefefla diligentia nihil prætermifimus. ^Jjf\tquoties fæpius amice hac in rc illos adortirogauP mus,nulla nobis altera refponfione obuiarSt, qua ut femper proponerent fefe in eoi^ fiC ciuitate öi. terris omnibus parrot’ chiSjCuratis, prædicantibus publicum dediiremandatû Ut omnes libère, fanda euangelia, amp;aportoloF^ epiftolas unP formiter fcd'm Deifpiritû, ÔC ueras diuinas literas antiqui nouiteftaifienti prædicarent, quicquid prædidis fcriprugt; listencreSCprobarepofTenr, abfip ullahumanarûdodrina^ rum 2c inftitutionum permixrione prædicando nunfiarent. Nam oino eius mentis elfentclaro Dei uerbo nihil adimetes obteperare, quantûcis uires Deus ipfefuppeditaret. Quod eofjt mandatû predicates eof^ fideliter exequuti fuiflent, ^jAdhæccircûfedcnresepifcopos Conftantieiï. Curien.ôi Bafilien.ôC aliquas uniuerfitares dodofep uiros 8lt;^ nos plurß CS feribendo rogarint,6f ut Chriftianos fratres uocartnt, mo nuerinr, fi quis cos uel cof^ prædicâtes, repcriat erroneos di iiini nois intuitu id oinc uerbo diuino Bibliaca: SC Euâgelice fcriprureedoceret, qd'ufcpmodoadhutpctâtatcpdcfiderêt, Ç^lt;^d ubi ex fundamento nobis non côftetiflct banc nofiro rumdilcd:o%SCfidcliüconfaedcratoßjThuriccn.refpc/nfl nem ac petitionc, cum uniucrfo negorio Zmingliû SC pradi cafleacfabrefecifle. J'uiflctq? cauflain fetalis à ucra uti ilia nobis dilcdiconfœderatinoftriThuriccn.pcr Zwingliûfal fodcceptiSCcoloco dedudi proponcbant,uolebamusnos illos neep adfedarcabducere, aura tali propofito côpellcrc, quinpotius cum cisfotn quicquid ad defenfionê noflraefan^ dæ ChriftianaefidefiSC ad Dci ucrbûfirmandûattinerctcoP I us pariter 5C Uttam noftrâponereac funder e,SC auxilio no' ftro

flrolcuarc. lt;^uum nobis illudomninomcnnmfidcatlibcngt; tcrnospi ogcinioi^noftroi??(quipi'ae cartens nanonibusur amatorcs dcfcnforcs Cht ïftianæhdci amp;nbsp;fancîlæ ccclcflâ funt habit!) ucftigia imican St fcqui. Zwmghus emmiiero ft fcnptun's mforman uoluiflet, utfatptus ( cift abfq; fundo) fe obtuhteiusrcigiaria ncq^ di!igcnria,fednec labor ullus in* tcrmiflafuerc, praecipucagratiofodommonoftro Conftan tien,Epifcopocætenfq; dolt;?lisSClibnsedins,alijfqj uqsciii parcrnæ C'hnftianæ fuftiricnti mformatiom ipfenonfolû non obtempcrans, fed SC ex toto ingratus cxntit. Inftipcr SC ipfos pios monitorcs in cancellis ac libris fin's alijfcp Iocis,con ira oinnê Chriftianû piidorem, SC fraternam chantatcin degt; n’ftt,eifq; turpiflimecft iniun'atus, Sed quid mirum illG nulli us unicnris dotftrinâ Sgt;l mformationem acceprare, qui etiain lt;Ztvmgliûuolumus3 necullamgioftam, expofttioncm, ïn* teliceftum, cuiufcunqï dcfundi, quantûcp uetens, fantfti, falt; rnati, acdoÆ, acccptarcSC admitrcrepatitur, quin ctiam te* meretoês Chriftianas congregationcs SC conciftaafantfta SC non decipiéte ecclefta acceptata approbataqj (ubi fuæ doeftri^ nefeduCton'æ aduerfant ) itnpudentcr difFamareSCrcqcerc. ^,lt;Qina uero Zwinglius ficut SC magifter eius Lutherus fu* pra oês ïam niemoratas,paternasjainicas, SC Chriftianas ad-f hortatiôes informatiôes in fua pertinaci obcœcata te SC fenfu perdurat.Iuxta hac tamen femper fe iatftitat, quod docear,prædicct,utaturq; nihil alio quâfacris ÔCBiblicisferii pturis, dilucido, clarodiuiniuerbo, quocômentopopull maiorem partem feducit eoq? duxiqut omneid quod feribat, doceat,prædicetfacrasæftimctlitcras»Vt aûterrores memo rati Ä^damnati ex cordibus fediuftoi^z hoîm euellantur, SC hij quos Zttinglius SC fui côpl ices fie a Chriftiana fide abdux^r runt,aducrâ uiâreducantur,SC doceant,probiq? Stconftan? tes Chriftiani adefecftionc euftodiantur, acin eoi^ Chriftia* nafide confortentur, atep cum ueritate dm anter permaneât.

poŒ alia frucRifcra media, fumma diligentia ut liera nece(ïîgt; tas ipfa requintcogitauimus atc^ conlultauimus* CTr^ledio aût confultatiôis noftrç tempore eucnit, tres egrc/ gios cruditos doctores,nommatim Dnmiohannê de Eck ordinanum Sl uicccancellanû umuerfitatis Ingolftadt terrât Bauariæ.DnmIohânê Fabri,illuftnffimiducis Auftrïac fiCc. nrigratiofidni uirû a fccreris.EtdnmThomâ]Vlurner,tnc tempons lector in Lutzcrna,fefe non rogatos,fed bona eoi^ ac prona uoluntate ÔC fcn'ptis amp;nbsp;ore obtulilTe,quQ Zwingligt; us in fcriptis fuis uariosamp;f multipliccs error es inducat, uerä Chriftianam fidem côtaminet, uimfaciat uerboDei amp;nbsp;facris litcris,dilaceretcp, Sein per ucrfum intellect il fcandalofetra^ bat contra (piritus fan(?ti fçnfum, fed nihilominus in angulis uniuerfis exclamet, fefè oftentet, utfcripturisfecum agatur, amp;nbsp;ex Dci uerbo aliter inftruatur. Vclintcp fie ipfi ob Deiglo riam 5lt;llaudê,SC obdefcnfionênoftræantiquacô^'uere Chri^ ftianœf dei, obqj Chriftianâ ac fraternâ charitatê ergauni^ uerfosconfœderaros,nefimpliccs per Zwingiqfalfamdo ëtrinâfub uerbiDeipalIio coloratâfeducantur, ubi quan do nobis placuerit, acceptumep fuerit talia, difputationccon tra præfatum Zwinglium Dei adiutorio adfinem uflt;p per^ ducere ÔC defendere,

qua triû dodorû arnica Chriftiana exhibittone non paru amp;nbsp;côfolatiôis Qé gaiidij fufcepimiLs, quûindubitata nos fpes liabebat, ubi eo animo côueniretur, ÔC amico colloquio conferretur, côpertû futurû,quis namfacris literis uel uteret retfte uel ab uteretur.Et is q ui ufcp ad hæc tempora feripturis fuiflet abiifus, errorem fuû reuocaturus effet, ficep fimplices reduci polfentad unanimem intclligentiâ fidei.

^Ad hæccertafciêtia SC confenfu Reueredilfimo^t in Chri ftopatrügratiofof^dominoBtnoftrof^ quatuor epifcopoijt Conftantien.Bafilien.ïDallefien.ôC Laufan. quifuâ canonic cam in noftris terris ÔC ditionib us habent Iuri(^tionê,funtqf noftri

HEL V E T'I O R V M. ÿ tioftn fjjtntuales paftores, öif animar S noftrar 5 curatorcs, de difputatione fiue colloquio ( quomodo tllud nominah place at) habcnda conclufimus, inqj ciuitatem Baden in Ergon» odo Heluetioi^cantonibusfubdita collocauimusxvi. annixxvi»numerinnnori's,Noftnfcp dilccSis confœderatis Thuricen^maturo 8C bono tempore ante hac fcriptis fignifi* cauimus, SC quo potuimus amicitïus amp;nbsp;fupreme rogauimus fuamlcgattonem SC nuntiü ad illam dietâ oi dïnarent, fefluri nobifcü,adiuturicphancdlt;fputanonem fieri SCcóplcrima^ giftrum Vlrichû ZwingliQ, aliofeç prardicantes 5^ dodos ui ros ctuitatts co^ SC ditiôis etiâ ad hâc difputationê SC Chrifti anQ colloquiû uenire monituri acpraecepturi, exhibêtes nos ^timaamp; fuprema fecuritate faluûcondudûilh'sdaturos. iJjVt aût hac in re maiore fruClu, folicitiufcp res hæc geratur prænominatisgratiofis domin/snoftris Epifcopisfupplicagt; uimus,pro quanto poflîht in proprijs perfonis, autfi neque# antper eo^tfidedignos nuntios SC legatos eoi^ nomine digi narentur huic futurae adeiredifputationi,fecum(Ç diicant Ucmittant tres autquatuor probos Chriftianos uiros facragt; rumliterarüperitoSjficS^nos faCluria fingulis cantonibus noftros dodos SC praedicantes praefenres ftatuemus. tPSedSefimilimodo tribus nominatis dodoribusferibere «nandauimuSjUt ad ( fcriptis edidam a nobis) difputationem cornpareanteorumexhibitionifatisfaduri,

lt;ÏAdqua difputationê in oibusnoftræconfœderationister risiinguliscp locis,altifcp nobis lundis ,SC oibus promilFa eft libera fecuritas Sc faluus condudus.Etncquismcriroquaegt; fends putaret i ftbi ncq ua^ conuenire in praefato loco difpii tationem hanc uifitare, nefcio quid periculofum autcaptio* fum ratus egimus feptem cantones, fimul cS nStijs noftr one confœderatoijtThuriccn. quoi^odo cantons lurifditio eft fupcrioritas comitatus Badcnfis,dedimufqj omnibus prac fatis perfonis, oibus quoep alijs undecuncç aduenicntibus.fi

PROLOQVIVM ad difputandü ucnennr,tota durâte difputatione, fed SJ poÔ compléta difputationê,ut fefe in fua loca tuta, amp;’ munitiones rccipere pofllnt, liber Q Ô£^ fecurû promifimus ÔC fcrjptis progt; miilgatum larginfumus faluum condiiCtLim.

((JTXd ralemiracp fcripris pubiicatâ amp;nbsp;promulgatâ d e, amp;nbsp;ob datam fecuritatë,in noftra ciuitate Baden côpar uerunt grati ofi dni noftri per coî^- fide dignos Si prxftâtes nuntios,com? petêti numéro egregioi^ erudiroiÿ proboijz ÔC honcftoi^ ui^ rofJ^, facrarû literarûperitoi^.Sed trcsilli dodores praeno minan,dnslohânesdcEck, dnslohânes f aber, amp;nbsp;dns d ho^ mas Murner, qui etiam fabathofanóro diet Pcnthccoftesin parrochialiecclcfîa Badenfi, eoi^’prius fadlâ exhibitionem, coram nollra Heluetioi^ cômunitatc duodecim cantonû, ac nobisfoederciundlislioneftisconfulûnunrrjs, amp;nbsp;corâoibùi manîfcfte rcnouarunt, quod ob id a fuis illuftrilïîmis Sf gra^ tiofis dominis miflî ueniirenf,atlt;^ fe ofFerrent, SC exhibèrent utantcfccilîênt,antiquâuerâ Chriftianâfidcm,contraomgt; aes 2c fingulos auxilio Dci manu tenere 2C defendere» ;

Sic igirur confulß nuntijs duodecim cantonû noftræ corv? foederationis, 2C alqs nobis iundis, fed 2C non paruo numci^ ro doClo^ uiroi^t in Baden congregatis,nec VlrichoZwin^ glio alr)fcp praedicantibus amp;nbsp;doÂis ex Thurice n. diticne apgt; parentibus, fed foris manêtibus, noftrimiffi confulû niintij duodecim cantonû cum diledis nobis confoederatis Thurigt; cen. confulû nuntijs etiâpraefentibus uaria 2C propofuerunt, egerunt, 2C collocutifunt, fi medqsquibufdam urjs inueniri queat,quibus,forma,fpetic,modo, Zwinglio eorûcp dodis uiris, faluus condudus 2C fecuritasdandaeflet, utindefatia^ rentur, ad hanc difputationê 2C ipfi uenturi, quum eiufmodi difputatio, êCcolloquiûjCOijtfuiftctmaximefaufladecrctô, multis amp;nbsp;uarijs uerbis 2Cadis non hic neceflario dilfcrêdis, 2Cfi apud nuntios Thuricen. ilia nec^ grata, nec^ cum frudii tradabâtur JSam a noftris confoederatis Thuricen. per eoijt nuntios

huntios S)C. fer ipta ex toto funt hæc nobis denegata, uanys ex cauffîs, quar 5 præcipua erat Zwinglio locum in Baden non ajxeptiimfed elfe fiifpedum.

CÏNoftri uero dileÂi confoederati Thun'cen. ÔC Vlrichus ZTOinglïus una cum exteris dodlis unis ne ulla ex re permoJ ti, conquer! poffent ( quâm's nos confoederati luxtanoftroBt foederumartiCLilos, ôfcapitulanullo egeamus uelfccurïtatc ucl faluo condueflu ) Ideoc^ ad fupcrabundantiâ, ut oibus SC fingulis patere potuiffetjUOs honeftate, pr obitate, totoep fin ceritatis defydcrio agere uoluific, cum nuHo quoq? praciudi^ tiahter quiddâ machinari,feptem cantonû nuntrjs, quorû eft Badenfis SC dominiii SC fuperiorïtas cômifimus SC mandaui^ mus, ut noftraplenanapoteftate cisdata(nôattêtanoftroi^ confxderatoßtThuricen.amp;Zwmglqabfqjfundamcntoda ta refponfioneôt^exceptione) copias 3C refcriptûliterarûfab ui conduAus 3C reciiriratis concipcrct,quas ctiâ noftris congt; feederatis Thuricen.trâfmifimus cum exhibitionc,fi bis qui^ etarimalint,aurfiquid deeflet,mdiore forma cxcogitanda ipfiueladderentuel formatent.Hanc ipfi feptem cantones enentfirmaturi SC figillaturi feu obfignaturi ipfifqjmilTuri, futtep eiufmoJi falui conducîîus literarum copia ténor de ■^erbo ad uerbum talis»

ViTERAE SALVI CONDVCTVS ET SE^ curitatis Vlriclio Zwinglio, alijfcy Thuricen.dattê7~ ,

NOS POST NOM1NATOR.VM CANTO« num Heluetioi^ fine côfoederatoij! nominatim Bernen, Lutzernen. Vranioi^, Schwitcnfiû, SubfyluanioB: Zügen, SC Glaraneoiv confulû nunttj, iam in haedieta, in fubfcripta caulficûplenitudtnepotcftatis noftrotjî dfioivôi^fupcrioiÿ Baden in Ergo w congrcgati.Fatemur, norûcp facimus onv mbus praefentibus literis. Sicutpaucis exadis diebus per dó

minos SC fupcnores noftros ex caufllmaximo^ óégrauiflïgt; mo^euentuû,enâduplicitaris 2C contrarictztis intelligently facriDeiuerbi,8Cnoftraeuere Chriftianæfidei,quænûcheU inplaenfcplocis ÓC cantonibus noftræ confœderatiomsprac oc LI 1 is habentur, poft multos laborcs fatigationefcß bonûaC frucftifcrû eftïmarunt, ob id fe fperantes denuo cum Dei adgt; iuton'o 2C gratia, quictcm, pacem, ôC fidct unitatem adeptugt; fos,(ômunecolloquin fine dilputationê (qualiter hoccon^ griienommarïdebeat) edicereôC ordinäre. Qina tarnen ma gifter Vln'chus Zwinglius praedicans 1 huncen. non mint^ musfedpræcipuLis eft, qui eiufmodinouâdolt;ftrinâinThuigt; rcgo praedicat 3C alias undequac^in noftrg confœderationis terris,fuis fcriptis SC expreffis libellis plâtauit efFudit.Qua re noftros confœderatos Thuricen.in certisantehabitis die^ tis,fed ÔC nûcin hac dicta, fupreme SC cnixiftimecxparteno^ ftro^ diioßi ôi. fuperioi^, tentauimus ôi rogauimus, quate# nus magiftrû VlrichQ Zwtngliû,aliofcp coi^ prædicantes SC doClos eoi^î uiros,ciuitatis fuae ditionis SC territory, ad talem difputationê ucnire monerent, ÔC cum cffccftu mitterent. Ad hancetiamfidedignâlegationcamp;ordinarentacmittere ueU lent,quodfcilicet tamêfemperinplærifcpdietispereoi^nuii tios, ac fæpius in eoi^ fcriptis fe cxhibcntes obtulerût, fi quis melius exfamftis fcripturis eos informarepoflètÔCinftruO re,libenterfeducipafluros âCc. Nuncaût, quiaZtvinglius talem noua docftrinâ nonfolû in ditiôe Thuricen. fed ob fuâ fuperabundantiâ, fcripta SC exprcflbs libellos undequacp in noftræ confœderationis terris cff'udit.Qiiarc noftraæftima# tione putamus noftros côfœderatos Thuricen. pro ut æqui^ tas ipfa popofeit etiâ iuxta ipfoi^ met exhibitionêtalenobis nondenegaturos, fed SC coijr prædicantes, 5C doCîos uiros, etiâ ad huiufmodi difputationê ucnire monerent at cp côpek lerent,futurQrati, utcumDeiSC gratiaSCauxiIio,aducram SCredâintenigentiâducercmur, pacem, quictcm, SC unitatê noftrx

lioftrae fidei denuo recupcraturi. Ne aût VIrichus Zwingligt; usj alqcp prædicantes, fuæpartis dolt;fE uin conquaerï pofgt; fîntjnec^ dcbeanr, locû in Baden illis non efle cômunem fine accepts,ÔC qiiod fecuri non fint. Habemus nos confulû nûtîf præfati cômunïter amp;nbsp;finguli a dnis norths amp;nbsp;fuperïohbus m mandatis cum plemtudme poteftatis, ïpfum ZwingfiûjCum fibi adhærentibus fuprcme amp;nbsp;fecuriflime faluos ducere,amp; in Baden ad huiufmodi difputanonem aflecurare, iterûçp redu cere,utadeoijjlocatuta peruenircpoifint. Quamobremex mandato diïoRz nortroi^ Qé fi.ipehorum,damus ÔC fcnbimus inagirtro VlhchoZromgho, ÔC alijs fibï adhacrêtibus dodfs uihsfuæpartis, oîbvifcp alijs, quos nondolofe autmalo anigt; ino fecûduxehnt, pro eoi^: ôC corponbus SCbonis ad talé col lationemfeudifputanonê,adBadcninErgoxv,SCportcôple tam eiufmodi difputationê ( non attento quis in hoc cafu uel difputatione uincat fine uincarur,r ede uel non rctrte habeat, leu uitrton'â obtineat ) ut de Baden iterû ad fua tutaloca redt:? rcportînt,hberûdamns St Iccurû faluûcôducrtû, infuprema ualïdion ôC opttmaforma,quantûfaceretcnemur,fcimus,ÔC portumusinnortro, nortrorûcp dnoi^ amp;nbsp;fupertoi^ nomine, corûcp nomme quinortrïs dnis amp;nbsp;fuperiortbus lundi funt, Uel quouis modo artotiati, harû literarû tenore eo tarnen adgt; dito, q uod fe quilibet teneat aflecuratoi^ côfuetudine amp;nbsp;mo te. Et fi nortri confoederati Thuricen. uel magirter VIrichus Zwinglius, aut fibi adhérentes fefeærtimarenrtalibus falui condudusSC fecuritatis,litcris non fuffitienter fecuros, quiddâ in his defeduû arbitrarétur, qua in forma, uel in quo ideflct,idcoamp;illudcôplendû,SC ad ocmfecuritaté facienda, quæ ad optima amp;nbsp;fupremâ pertinet falui condudus fccurita^ tem, arep neceflària ert, uolumus talem SC eiufmodi falui con dudusfecuritatê,qualiter quomodo illafccuriflîmaSCop tima forma feribi potert ôC concipi,etiam his literis dedifle,amp; harûtenoreliterarûpraeftitirtè, Sedôi^hicinciuitateamp;'comi

tatuBadentalcm fademus prouidentia,fub pacnfscorporÜ ÔC bonoiî2mterdi(flLin,fîccp curatun S»^ adun', urproculdugt; bio in magiftro Vlricho Zwinglio 8i^ fibi adhærentibus, fed êC in oibus altjs qui ob noftrâ data fecun'tatê uenicnt,tab's no ft ra faim conduÂus fecun'tas, fidebter,honefte,ÔC probe ob^ feruabitur, cumeatuendebebuntatcpdefendi.Etadplelt;gt; nanam fecun'tatê m hac dieta erga noftros diledor 3 confœ^ derato£jtThuricen,nunnosexhibmmus, fedamp;fpræfentïû b* terarûtenoreadhuc nos exhibemus,ubimagiftcr Vlnchus Zwingbusfibicpadhærentes hm'ufmodmoftræfalm'condu élus fecuntati non fidercnt, fi ultro oportet mittemus noftrû terrae Badcnfis præfetftü unacummginti uel tribus honcftis probifcp II iris adThuregû, quicumhucniBadenfaluûconlt;gt; ducent dC cuftodient.fed in Baden,amp; poft totius atftus co' plementû dcnuo inThuregû reducct, dC ad eof^ tuta locadu cant atcp cuftodiant, ut noftracfalui condudus ÔC fecuritatts bterae in co fideliter obfer ucntur. A d haec cum dilcdof^ no^ ftr oi^ côfœderatoïjr Thuricen. nuntijs loquuti fumus,ut no^ bis affidcant confultaturi nobifc3,fi in tali falui conduêlus fe# curitate adhuc quiddam decirct,quomodo aut in qua forma hæc fecuritas firmari amp;nbsp;fieri poftît,ur inde Ztvingbus fatiare tur, cuius tabs fupcrabundantis exhibitionis uolumusnobis praefentesbteras noftras elTe tcftes efficaces, tranfeuntcs pre tenfascaulfas, quasnoftriconfjedcrati Thuricenfiûnuntij, inftrucftionis fuac tcnore nobis propofuer unt fuo ualore ftagt; re noftris fuperioribus nûtiâdas, ctfi putemus eiufmodi eo^ cauirasnccloc3babcre,necquadrare,attetanoftroi^dnoijt Sdfuperioijjarqjnoftrafupcrhabundantiexhibitioncfpera^ turi omnino noftros dilctftos cÔfoederatos Thuricen.SC magt; gift r um VI rich um Zxvingbû, ÔC alios fibi adhacrcntes in bac noftra falui condmftus fecuritate, 5C fuperhabundanti exhigt; bitionecôtentosfuturos, amp;ƒ omnino eiufmodi difputatione in Baden uifitaturos.ln cuius rei teftimonium Sdc.

HEL V E T I O R V KL 8* iPlcd quicqm'd confiilû niintij noucm cantonû, una cû alijs confulûnuntqs,tonus noilræconfœdcrationis crganoftros dilèdos confaderatos Thur iccn. praetendcbât, agcbât, fefe exhibcbantjiogabant, expofccbant, perchant, fuit id omne Callum Sc inane, fed â:^ noftri confœderari 1'huriccn.iHud ni hili facicbât,SC ex prætcnfis caullis denegabant, iam non me moi andis, co q? ad rem nihil defer uiant. hoi^ infuper nunti) domu redierunt ex toto fe huic rci ultro non intromifluri, fic nccpZivinglius nccaltj prædicantescx 1 huricenft'umditigt; onccomparuere, iPf^eaûtlaudabilishæcSt ucneranda congregatio dodloi^t honorabiliumq; uiroB2,fruflraSC uocata fuiflet SCueniflet, qiium ex utraqr parte dodli uiri præfcntcs erât, nthilominus cauflæ fumpta funt exordia,difputatio hare,feu Chriftianum colloquium ceptumeft agi, 5C utprogrcderetur,dimiiruni -atqjconceffum,

V Vefperc itacp fandloPcnthccoiles, utraq? pars SCoês do^ aiuiri,una cum confulQnuntijsHeluetioi^ confœdcratoiît, in ecclefia Badenfi poft meridiem conuenerunt,ubi uencra« bilis Sc rcligiofus Abbas Barnabas monafteriquot;) montis angei* loi^,noftroß?confoederatoi^ nomine, cgregios SCeruditos uiroSjintrancos ÔC extrancos, omncfqj alios amicis copofitis ucrbiSjSCfalutationibus excepit, narranonc quur hue uenrû fuiirer,poft qua exccptionê,multa SC uaria uerba SC data funt 6C relata,hie ad memorandû non neeeflaria. V bi 5C quatuor notarrj ex qualibet parte duo fuere delccRi, qui SC mérita SC decentia conferibendae difputationis iuramenta præftiterût, elegerSt quoep eonfulûnuntij Hcluetioi^? quatuor præfidcn tes,ordinationem ob id ftatuentes,quam publice ad ecclef agt; rum ualuas adfixcrunt, huius tenoris.

Ad laudem SC honorem omnipotenrisDei, ÔC adpraefen# Icm difputanonêjfeu cômune ChnftianQ colloquiû promôgt; uendum

uendumgratïofîdomim'nofèn duodccim canroftû confuW nuntrjjCuin nbsp;nbsp;nbsp;adiundlis præfentcm ftatucrunr ordinatioi^

nem,uolentes earn ut fequttur ab omnibus obfcruari. , ClJPnmo, quod omni die mane ad q uintâ horam ad laudctn öif honorem omnipotentis Dei,facratæ miflæ celebretur offi tiumcumadiunda ( ad mediae horæfpatiû ) condone adpolt;^ pulum, adrogandû amp;inuocandû omnipotentem De«, pef mediQ gratiæfuæjfiC fpiritusfanlt;liiuuarinos,adbon«prin^ cipium,melius mediöjöC ad optimS huius difputationis fine, ut per id ad ueram cognitionê, unionem Chriftianae fidei,ad ^ietem ÔC pacem peruenire ualeamus»

^J^ecundo, gratiofi dfii noftri ad hanc difputatione regend dam, ordinandam, ÔCadfinemufcp deducendä delegerunt ßC ordinarunt, ucnerabdes,egregios,ftrenuos,ualidos,pro^ uidosSCprudentesuiros dnm Ludowic«B4rendeßafiIca, facræTheologiædodlorê Parifienfem,dnm Barnabam Ab^ batem monafter ij montis Angeloijj, dnm Jacobum StapfFer de fantflo Gallo equitem aurat«, äf magiftrum lohanneni Honecker Scultetum in Bremgarten.

fj^ertio, utparsquælibetduosdifpofitosSï'probosfcribas ad hoc deligar,qui omnia a da conferibant, ut quæqj pars duos ad hocordinet,qui altcrius partis aiïîdeâr, feriptoribus uifuri fi omnia ordinate ßC re0:econfcribantur,ßif quodfin^ gulisdiebus uefpere, quatuorfcribac, ctim quatuor affeffbri bus, quudifpurare celîàt,conucniâr,diligenfercp peruideât, fi oîa axJla ordinate amp;nbsp;diligenter conferipta fuerint,ßlt;'fiquid uarietatis aut contrarietatis incidilîet,illud præfidêtibus magt; nifeftent,dcfupcr fententiâ accepturi, fed dè ipfa fcriptafcmgt; ^rapudpræfidentesdeponanturôt^cuftodiantur.

Quarto, uifumeJldfiisnoftris, eftep arduamensillof^fß^ pracceptû,qui difputarenolit, nihil fcribat,uel f)gner,amp;f fî qui huius praecepti tranfgrefTor, quiddâ uel in domibusautalqs locis côfcripferit, amp;nbsp;uel feriptis uel exprelLonib^ in uulgâdo publicarit,

HEtVETIORVM, 9* publicarit,hoc noftn domini, nöc pro falfo i'nutih' mcnda^ Cl rccognofcunt, ÔC declaratu habere uolunt, htj quocp a fuis dommis fuperionbus punirï dcbebunf, ^fjl^uinco, concluhoncs dilputandæ ad ecclefiarum ualuas police aff.gt debent.

lt;jBexto, qui difputarepræfumit, uulfcpparum autmultum dïfputare,fuQdebet propriQ baptifmatis nomen SCcogno^ men pracfidentibus nommare, 2C in fcn'ptis præfentare,amp; po ftca^ difputauerit ufcp ad finê amp;fentêtiâ expedarcjâf abfcp fcitii de licêtia quatuor præfidentû de Baden non abfcedere. ^£j;t fie ipfo prgfato fanefto Pëthecoftes die uefpere poft me n'diem doeftor Êckius ad ualuas parrochialis ecclefiæ,Sefena torni domû in Baden has fubferiptas cóclufioncs affîgi iuflit«

(TcONCLVSIONES VERAE ET ANTI^ quæfideïcum Z tpïnglioTper lohanncm Eck nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Mprima. Verum Chrifti corpus dê eius îangûis præfcntia funt infacramentoaltans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fp

tucrtïa. ]|laria fandi inuocandi funt ut interceftbres. S $ * ^(Vuarta. J) omini noftri lhefu SC faneftor um imagines, delen dæ non funt.

C(V_uinta.Vofthancui'taml'gni'seftpurgatorïus. |l fVIexta. Pueruli etiâ chriftianotv inpeccato originali nafcunt (r8-Cptïma.Baptïfmus Chnftijnon Johanis toihtonginalepcc^ catum,

^jAd hæc omne quod arguere Zwinglius intendit in noftra uera ôe indubitata fide.

f imiliter SC D.Thomas Murner,ipfo ïam nommato Penthe^ coftes die,fubfcnpüas conclufiones publiée ad ualuas ecclefi^ arum affigi fccit, deuerbo ad ucrbum,itafonantes.

r PR-OLOQ VIVM IfCONCLVSIONES DOCTORIS THOMAE Murner, contra VInchum Zxvinglium,SC omnes dodnnac fuae adhaerentes.

Çonclufio primajhfacramcnto unioms corporis SC fanguiV his domininoftrilhefuChrifti, Chnftûfaluatorê fubutracç fpecie praefentem credere, adorare, uencrari, idolatna cenfe n non poteft, ob diuinas hteras illud docentes. Ne(Ç furti ac^ cufari debet,populû una fpede ( pains uideh'cet) cômunicâs, quafi uini fpeciem a Chnfti plebecula fur tim abftuhlTet.

U'M^onclufio fecunda. l^uUis lacris literis proban poteft, quicf quid in bom's fortunae feu perfonæ proximi, abfqj fcntêti a SC folo fatfto, aufertur,ahenat,atcp tentatur, quocunep etia pie4 tatis,reformanonis,fidei rehgionis titulis practexetur.Sed cenfebitur id omne iniun'a,famofe, SC improbe geftum.

ft qfh ad hæc refpófurus non ciuiliter,fed cn'minaliter’ Sc pmiun'a accufatus fuenra, neep uolo, neep debeo re^ fpoderecuiq, fednee ipfe quéq accufare,nifi in fcnptis,, j’homas Murner or dim's minoi^,facrarS li^ terarû,ÔC utn'ufcp Juris do(ftor,^priamanu. tOpfodielunae, quaecratxxi.Maq,poftea^ diuinaofFitialaugt; dabiliter compléta fuerant,congregati funt uniuerft, SC rehgt; gioft Sc feculares, intranet SC extraneï in ecclefia Badêfi,ficcp inpracfentiaSCaffidentia oim dodoi^ uiroi5z,etiam quatuor ' praefidentiû SC duodecim cantonum Heluetiorum, feu con^ foederatorum, una cumdiletftis nobis lundis confoederati» • confulum nuntijs, nominatim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

WeBcrnadhoCafpardcMulincnequiteauratOjconfule. J Be Lucernalohanne Hug antique Sculteto.

M)e S ch Witz Egidio R-ichmin antiq uotcrræ Ammanno. l)e Subfyluania Nicolao Halter, antique terrae Ammanno. WeZug Calpar Schell magiftroburfac.

Ä)e Friburgo Theodon'co deEngelsfperg Sculteto, eius receflum Johanne Gugelbcrg confule.

fl)eSchafFhufenIohanneZtegler,ciuiummagiftro,amp;poft eins receirum lacobo Murbach confule.

We Abbate S. Gallt dno lacobo Stapffer equtte aurato, dni Abbatis magiftro Cuhac, qui in præfidentcm eledlus fuerat, We ciuitate S. Galli Cafparo ZollikofFer,SC Andrea Müller ambo uiriconfulares. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ciuiü magiftro.

We Mülnhufen ab initio fcriba ipfoi^, poft ei^ receirum eoijj ^Et inpræfentia adhuc pluriû alioj^ intraneoi^ ôé extranet oruiTijô^ corâ uniuerfis,apertis ianuis (nam omnibus aufcul tandifueratconcefta facultas) ibi docftor Johannes Eckius, âfexoppofîtoeius contra eumdocftor Iohannes Husfchin, parrochus SC prædicans ad S. MartinuminBafileaconfcem» derunt, pratfentemcp difputationemexorfifunt.

^'Adhæc etfi inter dicendS acrefpondendûdifputantiûaîii* qiiando euenit utproprio motu praefidêtes interloquèrent, ^aliqnexdno^ cófoederatoi^ confulû nuntioijimandato, proutneceflitasipfapoftulabat,admoderâdasSC tollêdasfu perfluas SC uagas circuloquutiôes amp;nbsp;iniurias ab utracp parte faClas SC ilia tas. Similiter SC ab utracp parte uerba ditfta funt, qiiæfcriptismandari SC (ômittinolebant, oïaillaintermiflà funt, ne per ea prçfentis difputatiôis 5C nucleus SC fundamcn tüm obnubiletur,errarêtcp. Sed id folû quod ab utracp parte bonis SC intelligibilibus uerbis in calamûloquuti funt fidehgt; ter hic per notariosconfcriptûeft, omniq; diecollationatum S)i. aClum iuxta tcnorem præpofttæ, affixæ ordinationis.

^plequitur tenor aCloi^ per notarios confcriptorum, ’ nihilo omnino addito,de uerbo ad uerbum,

VETIORVM INTER ÜRTHODOXCS âf Luthcranæfedæ dcuotos,autEuangehcos(utü nominanC habita kinse, quæ erat xvi. x\4ai] cœpta. Anno Chrifti faluatons, jM.U.XX VI. dt per notarios facramenh? adaAos confcripta, a duodecûn Heluehorum cantonibiis edi* Pda, de in Baden fupenori finita,

ÎN NOMINE TVO DVLCIS DOMINE IhefuChrifte, Fauorabilesdni, diletf^iprobitafvc^ prEcdiri ChriftofideJes. Poftva^ dns nofter lhefus Chriftus.ecclefi« Chriftianæ.nobifc^ pauperibus acegchbusmorfalibus, pïO^ futurûdereliquit, facro fandiû corpus, fantflumcp fanguine fuuminfacramento. Huncpretiopumthcfaurûecclefia Chri* Riana,fummadeuoh'ôehumilirertrartauit,acilloufaeft,orgt; dineep quo Chriftus Ihefus inftitiiit, célébré femperhabuif. Nunc quum exorti fint dogmatiftæ peruerfi, qui ecclefiâfan* tîlam Dei conah funt, hoc maximo rfiefauro priuare, nec milt; nus uniueribs Chriftianos fernere adorti idolatrite infimula* runt, quippequodIhefumChriftûinfacramêroadorêtprse/ fenfem, quod longe abfit ab fandla fidelium ecclefia.

^TAduerfus int^ iftâ 8e illi perfimilem nocenfé ncqj fibicon^ ftanfêdodrinâ, ego mediiis magmficis foederis HeluctioBt obtuli atep promifî oppugnatorê de Chrifttan« ueritabs de* fcnforcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;At qui

tPAtquiIohâniOccolampadiodeU?mfpcrg ciufmodi’pcr* ànïîd Ucrfamdo(fî:nnamdiflèmmarcciiræfuir,aftDlncilliprîefenlt;gt; tinîmus,moncnsillum,utcdicar, nohimfaciat, quotamcn fundamcntD id andere præfumat, amp;.’fi nondubitvm iftiufmo# dj doc^rinae eum omiri ftindamcnfo carere.

Il ïgo nero, admnante me Deo, ei proberefpondebo m çC’ ficfiae fandç nomme, ira me luuetfemper fumme laudata uir goJVlaria, ôî omnes fancfb Dei.

VI tat lumen fnnm SC nentatrm m corda noftra, quibus mgt; dncamnr inneram cognihonem, nobihflimi domini noftri Ihcfu Chnfti crncifixi. Amen.

d Dilecfli,probicpChn'fto fideles,nemomiretnr hefberno ucfpen nos mox ad difputandû non obtuIiHe, id nempe non eftfadtn, nrcû nentatenobis qnic^formidemns, antlncem horrcamns,prarfio cnim fumns noftra fponte, de Chriftiana noftra, amp;’ non fcdncftona docftrina,dinmo anxilio rcfponfio* hem dare, atxp rationem reddere, hoc ergo earn ob canlïam fajftnm eft,nein tam lande digna congregahone,fcmere pro* rnmpercmusinmcdiü.Preftolabamnrnamep aliosChrft ftianosfratres adnentnros, qiioi^pracfenha nonmhil addi^ d I Hef charirah's angmento, SC claræ uenrah's manifeftahoni, admagnü honorem QC glonam Chnfh’.Qnnmantferesm eiim enentum, ntnnnceft, adaptant, in nomine dommi,cau^ fam ntiq? præfentem adgrcdicmnr.

Principle neceftariû dnximns, aliqnas contnmclias a nogt; bis auerferc auditn horrendas, qnibns infimnlamnr. Merito fperatnri, in hac tanta nobis præftita feenritate ab his nos enros fntnr os, aClnr ofcp arm cc (nt fiatres fcriptnrâ fcriptn* ræ comparando, mallcmns cnim haec taccri, 5C in hninfmodi nos non lædi. Illa namq?, fi trâfiremns intaefta ji'uftra refpongt; dendo dcfudarcmui. Magni cnim eft, ad uentatem obtenclt;gt;

brandam, metes mortaliû quafî in ueftïbulo lanui’s in nos exacerbari. Atqui forte faclû eft ex præcedentibus conhoni*

bus cfuggeftoplebi habitis, quibus non obfcure, antedifpu^ tatiôisexordiadelatifumus, quafidodln'næ nouæfuenmus fparfores, ÔC omnes maiores atep progcmtvres noftros datn^ naremus, prohiberemuft^ opera bona fieri. Ea in^, fi uer? eirentjquefoquaenospoftènt Chriftianæ aures ferre.HifC aût, quumfenonitahabeant, prout netç funt/quonammolt;gt; do pofliimushtecfurda aurepertranfire. Odiledfi Chriftofi’^ deles,longe aliter hæc caufla uobis proponitur, quâ in fe ue^ ritas habeat, cuius reiin cœlo Deus commifereatur*

Wrimo, noua dodfrinâ non docemus, fed idfolû quod per Apoftolos ÔC Euangeliftas edodli fuimus, idc^ unicû cauflse eft, maximi in nos odij inuidentiar, quod ad diuinas literas nihil addere uolumus, fed nec adimere quic^, quæ nulla uia temerare audemus, a Deo equidem nobis præceptû eft, SC a

♦»Ut. gratiofis noftris Chriftifidelibus fuperioribus,limites no ex'' cederefcripturæ,utinquit Paulus ad Galatas C-|ecûdo ÔC ipfc ad nos ait,etiain fi de cœlo angelus aduenerit, qui aliter doce» repræfumeret, anathema fît,diuina uerba docere non eftno^ uum alîquid docere. Scitu ein perfpicuiteft, hominû dodri;» nas par tim longo têpore poft Apoftolos,partim fere ad Apo ' ftoloi^ tempora, ob id noua non eft dodrina cenfenda, efto illam non cognouerunt uel mater mea uel auia,6Cfi Chriftia^ na fit dodrina. Eo exemplo, fi hoc die lex noua conderetur iuxta uerbum Dei, SC poft annos centum, quemcp excitaret Deus, qui dare uerbû Dei prsedicaret, is propterea non cen^ febitur noua inuchere dodrina, SC haeepro primo didafint. ^£Secundoexacerbare quern poflet,quod dicitur tot hoinigt; num miliaerrauifle, neep ueritatê dare cognouifle, quafi ob id damnati forent, eftètc^ Deus non iuftus, q uod ncc^ nos di* cimus. Nos uero, fiin praccipuis fidei articulis quiddampere' grinumcrederemuSjidproculdubiofuipicaripoflet.Atma?

f C o N C L V SI o PRIMA, ncntillçfiarhcuhfideiprincipales, Petritencmus confeflîo^^ nem{ fuper quern ædificata eft ccclefia, Hscceftigiturprædis^ catio noftra, Ihefum Chriftu efle filium Dei uiucntis, ficut il? lud hodierna die non inepte fuit e fugggß^o prædicatû. Spes itaqj nos habet indubitata, maioresnoftros hacfimplicifide, ex hoc feculo bene migrafTe. forte Deo fic ordinantc in mor?-tis anguftijs alloquuti fuere, omnis namcp fpes eorum in Dei mifericordiarepofita erat,uereqj in cum fidere oportet, utin crucelatro.Deoitaqjlaus, cauftà bonis ftatlimitibus,illud incp, quod in cruce latr oni fatis fuit,id nobis quocp proderit, ÔC hoc in cafu fatis erit ad falutem. Nouit Deus quantum fagt; ■pientite ôd cognitionis, cuic^ impartiatur, plus unialterimi^ nus. Nos quocp Thcologi non tarn efle debcrcmus præcipigt; tes S)(. feftini ad iudicandû quem^ facilimis de cauflis ex li# , briseruere,abfcp ulla articuloi^neccffttate.Cogor hicueftrg . Ldiledioni dicere dilt;ftum Auguftini,nifallor contra régula fundameti etiâîn fcripturis fundatu, ubi dicit.Etfi in ecclcfia, IChriftianaufcpadfatietatem uera fapiêtia reperiatur, pauci cniliilominus illam attingunt fpirituales, ac inpauculaparte UCognofeSt, fpirituales eos nominat,quiDei fpiritu funt præ? (pici, non qui flatus ratione fpirituales cenfentur .Vos igitur jOiledi Chriftiani perpendite, cum pauci fint fpirituales, qui ^uere fpiritu Dei ducuntur, paucity illuc perueniant, mcrito ieeflare debet temerariS iuditium. Hoc didlS in uerbis Chri? tftifirmatû eft domini noftri, quod uocatimulti fint, pauci ue ' i'ro eledi. Volui ab hoc articulo f emperare, at quum non ne? ■ fcram in hac propofita materia maximu habcri offenfionis la^ ^idem, ad quern plurimi offendunt, operæpretiû mihi uidco ^ræcaucri, tollicp ex cordibus fidel iû tam horrendam fufpitiî onemVAuditequefodilcÆdni SC Chriftofideles,illeidem dns nofter lhefus Chriftus,qui fua iuftitia nos iuftificat,abhi* itep merito efFufionis fanguinis fuimaculas peccat 015? noftro? rum, ÔC ecclefiaerugas, quachic peregnnatur^lleipfe fpiritu fapicntiac

fapicntiæ fuæ in confpccflu cœleftis patris fui,illuminare nogt; utr, illuminattp frncbras S»^ cirores noftros,ita ut obelFenon qxieant, CO addito, u t fidci fimpliciias non lacdatur.ldeocß mO nto ncminê iudicarc debcmiis, iam ü q uis cordc cogitet, que antcliacChriftusdixerit,quidcpdoccat hiftoria, clareemcr* ferit^ihil hic noui clic, confiderct quis quid Ifrahelis filijs.

Rogo(utlongosfermonô circûitus, ótTcrmonesnonnes ceffarios uitrtis, nam ueritas/ucrboi^ multitudine,magis ob^ nubilafur quaclarefcat. Secundo prccor, cauflæmanus apgt; poncre uclihs, qua tralt;flamus de Sacramento, omnemep ali' ammateriS^ quæcuncp illafiqquiefcerefi'natis, quoadfuislo* cis quacuis adducatur. Ob id nâc^ hic flans permanebo, eius gratialicentiâ habens aChriftiano principe BauariaCjtanto hic tempore durare, quanto placucrttlaudandifoederisHelgt; uetioij? dominis.Moxigitur proditc manus cauflæconfertu* rus, tenorcm cnim feitis conclufionisde Sacramêto, etfihoc tempor e ex eo portioncm rapæ faciant.

Fratres 5C diletfb domini,iaÆtat fc doAor Eckius manda* ti fui, meiq? gratiofi domini ducis Bauariæ, SC ego quoep me iadbto dni mcilhcfu Chrifti, cuiusgratiahicflo, fuâ'cupicns laudcm enuntiarc, idcoc^ mihi liccre non uidco, paucis uergt; bis bonâ eau fl am perdere* L oq ucndii efl enim, prout expe^ dire uidebitur, circûitus non neceflarios hbês demitto, quod mihi necclfitatis æftimaucro, fidelitcr proponâ, obtempéra' bo SC nunc in plaerifcp, fed iuxta rogabo, ne feftinanter mecû agatur,ubiillud caulfæ ncccflîtas popofccritA'nicûhoca uo* bis rogatû cupio, nihil nobis obfuturâ cenferiullam uel iniu# riam uel contumeliâ, quæ nobis innocëfer SC immerito obiv ciuntur,alioqui ad ueritatis cognitione nunç^ ueniret.Con^ fi'do quemadmodfi a meisgratiofls dominis huefum expedP tus, flabitidomncfirmum, quodfcilicct hic nonfttm, quafî uindus

ÇONCLVSIO PRIMA, ‘uindushucaddudus, autquod ïmpeho potefîatis quiddS inme,ueluthgrehcûtcntetur. Intamimpenofapctih'one cugt; pio rationem reddercmlongafiimi täte, qua ueliem etïam uä aduerfarios meos.

dlDeoomnipotêtilaus, quinoftra uult opera ucrïtatem ma* ïufeftare,Vtaûtcauflam ordiar non inepte, uobis dnis meis notQfaciafundamentûmeû,nonhuiusfoliusdodlnn«cde(a* cramêto, fed omnis dodrinsc mcae. Eft aût fundamcntû meû meorumcp fratrû,quemadmodS Paulus ad Corinrii.fcn'pßt, prçdicamus Ihcfum crucifïxû,Iudæïs fcandalû, Gentibus aût (lue Græcis ft ulndâ, fed fidelibus Chnftû uiuentê, fapien* tiam Del, crux Ihefu Chrifti fundamcntû eft meû, crux Jhcfti Chhfti armamcafunt,cum qiiibus in Deûfdnm meumfpero ab hoftibus meis libcrari. Certû babeofubi uerba bene intelli* gentur,conckîfionesdocftonsEckrjCdcquincp loquor) uiti« oaæ namcp due Chriftianæ funt, non paruo ariete quatient, il Sckiusdicit, quoda2Sngt;ingliofugiâ,facit Chriftianacha^ riras, fratrêinnocentemexcufari.ÂeftimoequidcmZwinsgt; ^ium ultimas duaspropofitiones non oppugnaturum.

In dicfto Pauli allegatofupremâdoccmusfapientiâ,uerbiî crucis uirtutem amp;fapictiâ elle Dei, ira nos met Chriftus ipfe docuit, acillodiuertcndûindicauit, adueritatem edifcendâ, quum dicit, egofumuiaUeritas uiia, quibus in uerbis nos docct ad ueritatêperucnire. Prius énim difcipulis fuis paftio* ncm fuâ indicarat, SC ex hoc feculomigrationê, per quam ad rerftâ deducimur ueriratê dining cognitionis, nam iuxta dixe* rat, Nemopoteft uenire ad^a^rçmnifip.çr me. Probe nouigt; ftis omnes diuinâ eïîcntiâjcitu neq; poflibilem,nccp ncccfla* riam, at diuinâ mifericordiâ cognofccre, fumme nobis eft ne -ceffàriû, per paflldnem dni noftri Ihcfu Chrifti, peruenimus ïdcognitionêmifcricordiæDcijquodincfFabilisftt,^^ ita uclt; fc ad Deum pertrahi poirumus,ad feruiendû illi libéré in om-*ubus bonis operibus.tft quoep SC hodiefads dehocin euan*

gclio didum, Conceirum igitur iam eft 8C indubiïatü, praed* pLium elfe meritïfpainoms Chnfti,ô^ qutcqind doeftnneeft, huic paftîoni detraliés, mcnlofufpeiftu æftimari debet ut in conclufioiubus do Aoris Eckq qualiter quahter apparet, fed ÔC noftra Chnftiana dodinna ad id tendit, ut haecfummelail* datapaftioChriftilaudetur, hoc fundamentum eht, ^fWeuscœleftispater, per Jhefum Chnftù nobisconcédât ruenfatis cognitionê, Chrïftianâpacem âf unitatem. Amen.-

^iebus proximac exaiftis duns a me uerbis doeftor Eckius cX* poftulauit, fundamentû mesc ÔC Chriftianæ dodln'nse, facra# mentof^ratione, quum ipfe prior difputationûïure, magis^ debueratdiuim'sliten's cauftamfirmairc,notirfccifundamen* turn meum, cum excufationc iniunse, quafi noiia fidem mue* heremuSjdânaremufcp quotquotpræcelfi fient, quodipfc çupiâ honorem SCmerihi Chrifti fumme cômendari, quod^ tuncinexequutû permanftt,id ïam perfetfte notum fecere uo*^ loJterumbeneuoIamrogansaudientiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• fl

lanter caetera D. Eckius principio dixit, quod ipfe mea dogt; «rina, tenté aufferre pretiofum theufaurûChrifti dni noftri^ Chriftian9ercli(ftriecclefiæ,quodincaufiæenodationeappa* rebit non ita efiTcjiuxta contumehâ intulit,nece{fario diluen* dam,non folum perfonsemeac cautfti,qui libens ultro quaeda inepta uerba tranfirem intaéla. 111 ud aût exeufare me cogit di* ledio pacis, etiâfiD. Eckiusilia non dixifiet, æftimonilîilo«gt; minus neceirariû, hanc fufpitioné e cordibus alioi^ cueHere, amp;nbsp;exnomine eft iUud, quia dicimur facramentû nos habere pro particula rapae, queid ineternûDcus a nobis aucrtatJpfe* metinmeprimû ferrem fentcntiâ/utquadrupartirer,ubiia meis côtionibus talé ir reuerentiâfacramentis irrogaré, hiftp fimiJem, cupinuisin^ facramcntaingenuino honore apud Deum placita haberi,ino tarnen admiffo, quod parui ducam aliquas ceremonias ab hominibus inftitutas.Illud defyderan* ter optaxemomnibus cômendari, ad quacnos DeusmoncU

CQNCLVSIO PRIMA. |X‘ ut funt in eum ucra fidutia,gratitudo,ucntas,in quitus facra* hïent« bene ueneraretur, quum id Deus expofcat. Hij facra* mencûproparticularapæhabent, quiobunicQuerbS, quod deuotiores acftimentur, qui propter denariû,quêbatzen ap? pcllant, qui in uita immunda pariter QiL inuidia plcnafacragt; menta contracïlant, quoijj heu maximus eft numerus ♦ Et hij quâuis certatim ad hoe fint, ut Chrifti fanguis S)C caro corpos raliter illic fint præfentia, nemo tarnen eau lia m plus red(jitru* fpecfbam, quâilitipfi fuanon Chriftiana uifa, namfiiduern erederent, profeÂo longe aliter elfcnt uidxiri^Nos aût ( ut Paulus uult) nominamuspancm dni, dominicamcp cœnam. Omne q uod Chriftus cômifit, cômendauit,quo ufus eft,fan* ftum nobis eft SC uenerabilc, eo ini^ quod ufus eft, iliafangt; tftificauit, SC eo fublimiora edoc uit. Coinparamus illud uer^ bo Dei, SC quoanobislongiusabcft, ex uerbodiuino partie culam iacere rapac, fanto abcrit hoc idem de facramentis fengt; tire. Nihil fublimius cogifaripotcft, pairionedninoftrilh^ fuChrifti, quaibicotemplamur,bonoSCintelligibiliSCgef^ mano fermone, ad profeeftü SC utilitatê ecclefiæ, nihil laudati-* Us dilcÆoneDei SC proximi, quæ nobis infaeramentis ufui funt, nunc ubi dilecliofibi Deus eft, quiaDeus charitas eft, quóergodici poteft panisdiii, quafi fuerit panis comunis. Certus fum ubi hic ufus traeftatur, illic magnâ charitatem ÔC unitatem apparerc in tota ucritate. Tam eft a nobis alienum, quod ad tumultus, SC fanguinis cffiifiones prouocemus, cu^ ius non merito inculpamur,hoc enim nos cû primis extermi^ namus. ideoep SC uos probi Chriftiani, in hts ne ultra nos fü^ fpeeftos habeatis, uos quoep dneDo(ftor fiinhisuerbis quid* dam correlt;ftione dignii cenfeatis, hoe notü facere poflitis.' fJlÿOCTOR ECCKIVS. \ (N nomine tuo dulcis dnelhefu Chrifte, Amen. Etfilongis fermonscircöitibus doeftor Oecolampadius eÓelufioncm noftra de uenerabili (àcramento nuf^ attigerit, minus cùkt^ ...... nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D ij

ter It, prout ôd hoc eft impoftibile^ acccptius,meliufcp fuiftet^ moxcaulîaemanusadpofmfrcj quumhuc peruenenmusob capitales articulosdefacramcnio, miirejationemredditurû Idcocp ôC illi nequa^ admittimus in negatione facrofanfti corporis Chriftiinfacraméto antiquam tidemhabere.Hoc aût Lieriim eft,ipfum fotiofcp fiios innouarc error cm cuiufdâ ]|)(VtIfficânn8* Berengarij, qui poft iterû ad ueramfidcmpcruenit, infuper ô^huncerrorem ( utihereticum) fuarcuocationcdamnauit, CpQiiod ultra dns dot^r fe cxcufàre nititur, a cômuni qua^ dam fam^aduerfus eumirumlgata, in maioij: noftroi^ dam^ natione, peregrinû mihi adparet, nâ ficut frater eius in Chrigt; fto Vlrichus ^winglius nobis in Chriftiana religionc iniurilt;* atus eft,facramêti rationedamnatâ efle,excogitatâ, atq; pergt; ditamidolatriam, aefeneftire ait, fi coramDeomaior extife* rit abhominatio uitulus aureus in Dan,uel certcnoftrumfa^ cramentum, uelletis igitur idolâtras, etiamfi htj dotftoris uel mater uel auia Ricrint faluariV

Proximo plurimû exornauit fuû diim 1 hefum, mérita eius diuinâ omnipotentiâ, mifericordiâ, quafi eoiji folû d ris eftet Ihcfus Chriftus. Aa domini met, patiamini ÔC dnm Ihcfum Chriftû noftrû quoqj eflè Heum, SC amartepaftionis illius ac mer fri finite nos cfTe participes.Faxit deus,; dodori eu Zwin^ glio SC alijs, hoc cordi illis efle, quod ore exprimunt, mifcrigt; cordiam uolo SC omnipotentiâ Dei, turn demurn cognofeitUi* ri effent DeQ fupreme, ÔC miraculofc illa in facramêto ofteiv tare. At eius circumloquutiones qui^ prudens perpendet CO modo fieri, quo folêt iniuditijs cauflar û procuratores aifti* onis démérita horrere atep prorogare ncgotiû.Hodfenâcp mihiproporut, quodipfedebeâexdiuinisliteris meameqh^ duftonem defendere, resrationicôfbna, obidlticafto Chri^ ftianam condufionê antiquac ÔC indubitatg fidei defrnfurus, illamD.OecoIampadius quare nô oppugnat, nihil aliud eft, quod optem, qua utipfc cumfuis fotqs hiepraefenter cor» omnibitf

ft* CONCLVSIO,PRIMA, tî 'ôîbus nota faciât diuinis literis, quare ( fua opinioc ) de làcro* fan(^corporeamp;langume Chnfti, conclufïo dcbOat eflefel* fa, tum cxpcrimcnto difcct una cum fibi adiunÆs ad obiedi* ones eiïis me rcfponfurum.

Qiiod aût derapæparticulafcntentiâ tùlitjut quadrupar^ tïretur,proculdubio,plgricpfunthicpr8efciitesexuobisdnis mets,qui ex noms Chrdhams audiuerunt, eorûcp côtionah?* hbus, fnuoleiàcramentûuenerabile particularapse nomina* re, uo letep Deus, ne aliqn de illo blafphemius loquerentur. •^îlpfeaûtOecolampadius, quod coram cémuni plebe,ex Chriftiana dilediôe, conatur ftatû facerdotalê odiofum red^ dcre,quippequodinuidiaSCpeccatisucncrabilcfacramengt; tumpertradanr, ego pro nullo malo rcfpondebo, fednec quê^peruerfumexpurgabOjDeûtarnen rogabo, utfibidC ôlbusiTuferispeccatoribusfuagratiâ impartiatur,Omisaût probitas ÔC uidere poirft SC perpendere, ac manibus contra* dare, qui facerdotû antiquae ucl nouæ fidei exempla imirafi* ora proponant, fua quoep uita minus fcandali praebcant, uni* CO folo dcmptD,nam noui fidèles, G eoi^ fides reda foret, prolt; ut non eff, hoc comodi haberent, quod (fua aeffimatione) fa^ cilius a peccatis abftinerenf, etiam fi eoi^ facerdotes noncon* fiteren tur, nccieiunarcnt, feptem horas canonicas neqj per* foluercnt, SC ciufmodi opera intermiftercnt,fi hoc modo uia nobis eflet amplianda, non aberrarct ab ilia etiam caecus, CPt^iodinfiiperD.Oecolampadius cireSuagatur, pancm fuûpiftoriûficfignificarc,SC notificarerem maxima, atep prg* ftantiflî’mâ, amarâ dico paffi'onê Chrifti Ihefu, nouos precor fideles, ut cordi accipiât, quâ inclFabiliter maior fit memoria amarçpafliois SCmortisIhefu Chrifti in prçfentia illius facro# fandi corporis, SC illfus ipfius fandi fanguinis^? nobis fufi.

nem ÔCpacem, quodep ad nullû deferuiat tumultû excitâdû, hoc utinam fie fe haberet. D ocuit nos dns nofler Ihefus Chri *■

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...... ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ D iq -

fkis arboré ex fruélibus cognofci, nos ant amp;nbsp;uidimus, 5^ perientia didicimus, qiios formofos fr udlus hoc nouû cuan^ gelium, quodfubfcamnoextraxcruntpcpcrerit, utucrûfa^’ durnfit, quodïlle dixcn't, gcrmanico rithmo, Si Lutheriu cumfuisfotijs non fcripfiflent,durairent cum fuis bonis Ä uita probi quam plures incolumes.

CtDoéïor Oecolampadi cnafi adhuenefeiatis, prima côclu^ (îo mea ira fonat. Vcrû corpus Chrifti ÔC eius fanguis prsefen*' tiafunt in facramento altaris, hoc tvnemus, hoc credimus, hac in fide nos inueniédos fperaturi, in extremis uitç noili«, uelitidDeus, Nuncquumoppofitumdoceatis atep feribitis, proditv, caufræ manus apponite ferias, fermones uagos QC colqwtos demittendo.

^IChrifto fideles amp;nbsp;probi amp;nbsp;diledli, circumloquutioesnon diligo,uehemcnter tarnen neceflariasæftimo, quum itapro^ cedatur, fperans hoc uos met perpenfuros. N on difputatiogt; nisdumtaxatcauffahicfum, quumiuxta cupiâmeaminno^ centiâ nota facere, M ihi adhçrêtes non habeo, nec ego alicui ■ adhgreredcfydero,nifi uerbo Dei, huiefi quis afrentitur,etiâ ille mihi diletflus eft. Nam fi quis ut fratrem me recognofeit, eiusnec^ ego uerecundabor, propter diim. Chriftumuero, quiameum dominum nomino, quod amp;nbsp;Paulus fecit, ob hoc nulli infertur contumelia, nec irrogatur iniuria. Seculiprin^ cipibus SC fuperioribus propterea nô aduerfor, in eis tamèn nongloriabor. Nam qui gloriatuijin domino glorietur.

^Exparte Zwinglrj non opus eft hoefermone, precor dogt; minum do(ftorem,aliofcp uenerabiles ÔC dodios dnos,quuni tantâhabeantgratiâSCdolt;ftrinâ,SC Zxvinglius tameftouis errabunda, quatenusDeumilIouenerêtur, SCexemplolhc^ fu Chrifti domini noftri eum uifitare dignentur, ÔC animaln pro qua Chriftus mortuus eft,cum altjs eripere iuuent.Nccp dubitodiledos dominos Thuricéfes uos honorifice tradia^

CTiPb Berenganû qui reuocauiï tantû dico, ctiâ canoniftas, W’vwgwwt» fcuôCTheologes fi uerba expcndantfelTuros. Qiium dkat nbsp;nbsp;•

corpus Chnfti fenfibihter manducan nimium dixiflc, hune quoep errorem noeenhorem fore, quâ id erat/quod ante hac côfeifus fuerar, itaglolfa ilhus canonis digcnt, ex quo datur intelligi^uomodo reuocctur.

Q^ltraquodaliquoi^ facerdotû l'nfidehïatem taxaui,idco neep iieros, neep probos facerdotes increpaui, m facn's literis non repeno, ut eoij? peccatnx uita abfcp correphone efie dei beat, per uerbi precones. Qiiod aût inulÂia ftimulantur,me? liusfacerenonpoterunt, quam ab eorum peccahs defiftengt; do, trim aufFeret illorum honor omnem inuidcntiam. nbsp;nbsp;nbsp;*

CtX partcfrudluû falfos prophetas ôi dodbores ego non ex' eufo, qui nouum euangeh'um mueherent, fi inobedientiâ SC tmpatiêtiamdocerent. Gratia tarnen Deiteftïmoniûhabeo fuffîciens, docflrïnâ mcam non eo tendcre,nec ladlanter hîcc dico, hocpraedicoquodApofiiDh'prædicauerunt, hrjnosdo^ cucruntpaccm,panentiâ, chan’tarê, ex libero corde prodeun* tem.Superioribus obedientiorê populû nemofaccrepoteft, quâ per fancflû euangeliû, quo nos ad pacem inuitamus, eus-pientes gladios in falces conflari, probe feirem ego tumultus cauIFas, hic nulla neceflitatenarrandas.

Ç Vnicû a D. Eckio propofitu eft cauflæ deferuiens,quippe quod æftimet corporale Chrifti præfcntiâ, ad magna'deuoti* oncmexhmulare, SC plus nuda memoria, hoc aût inuenirt non poteft, dicentc domino ad Thomam. Beati qui nonui» f ocùi«^ dent SC tarnen credunt, quo datur perfpici,corporale præfcn--tiam infirmioribus mortalibus impedimetû adferre in eleua^ tioncmanimiadcoelcftia,quamobrcmSC ultra dicit domi^ nus.Nifi ego abiero,paraclctus non uem'cttChriftus fua pafi fionemeritum, per quod ad deuotionem traheremur, fuffî;^/ tienter pcrfecit, quuminmiferia tantapaflus cft ÔC mortuus.

Alulti hic illum uiderunt corporaliter, pauculQ fruifhifl inde nadï, quo minus inuifibilis praïfcntia,ueftraopinione, exfe impotens hoe efFiciet. lllic cnim fit imagmationis innoüatió, ÔC internotjz cogitatuû folicitoi^ ob præfcntiâ, mediot^ tenigt; pore ïnternntlens, q uæ a D eo præcepta funt, mor fis uideli* cetcôtemplafionem. Scifisnempe humanâ memoriamefle labilem SC anguftam. in uno momento multacogitàre im^ .potentem,hoc tarnen extenfius declarabitur infuturis fernjo* nibus fiendis, uolente Deo. Nunc quandoplacuerit ultra de facramenfis loquuturus procedam»

£X rationeadherêtiæmaneat. Quod tarnen cominifeit de turmæfuæpaucitateZxvinglij caufla, inconfuetepræter’^-répit amp;nbsp;labitur D. Oecolampadius, Quum enim indicaram per Ztvinglij dodlrinâ npllros maiores, fed Qé dodloris tremuclauiamidolatrasfiiiire,amp;^ obiddamnatos,diuertitin perfonam ZwingIijmonendomeacaliosdnos,utThuregi^ um applicemus, eumq; inllruamus. Opinorcoram quouis pr obouiro me facile obtenturij,fatis me fecilîe,quippcquod ilium triginta tribus plus miliarib^fequutusfum, quumipfc ; adnostriadumtaxat miliaria uenire dedignetur,amp;; ineutn locum, ubi maior eftpars cantonûlaudandi foederis Helue^ tiorum, quibusmerito ftderetin tam firmafecuritate,qugett# amTheucrofan's eilet, utiego confido, quamfequifuadeat unicum Heluetiorum cantonem»

. ante tot annos illum errorem ut haereticum damnatQ in facro concilio, illudpertranfiens, in aliquibus uerbis Bereiigarif reuocationis eius, immoratur SC ipfe quum non nefciat, quis Chriftianus fenfus in uerbis contineat, ad apparentiâ tarnen

,i tentât coramfimplicibus oppugnare.Notumeft enimin ar^ boris plantatioe, quurn plus nimio in una partem minans in^ curuat, ad aliud latus plus debito trahit, quâillud reditudo

r*^^î^^^f^^CONCLVSIO PRIMA« fA

infcpatî queat, adhuc difficultcr rcdïficatur.Incummodû quandopatrcsuolucremortalesabcrro^ incur uationeab#^ ducere, uerba expreflcrunt huic erron magis aduerfa. QîPc facer dots proboij: perfoms cxcufationem fuam trans* feo, multi tarnen nouoi^ Chriftianoi^ contionatores inues* lüuntur dicêtes, quantumcp facerdos prob us exiftat miflâm celebrans, carnifexnihilommus cenferi debcat.

fl'Jaditat fe dodor illud prædicarc, quod Äpoftoli prædica* Ucrût, q uarc ergo non oftêdn/gbus in loci's Apoftoli predica* ! nbsp;nbsp;nbsp;runt corpus Chnïh in facramêto no efïc,alïa uerba demi ttês,^

! nbsp;nbsp;nbsp;CrProponitEuangeliû effîcere populO pacificS, ucrum eft,

*tgloflk Si paruulæ inuedh'oncs, per nouo^ Chriftianoi^ praedicatores indudlæ, omnêfaciunttumultS, inobedientia.

ëi totos inferos, quodexilloapparet, quiaplæric^ eoi^pro^^ terue probis Sifîmplicibus hôîbus, praeter Dei Sihominum timoremprædicareaudentEuangeliûfanguinêexpofcere«

Septimo utit D» Occolampadius confueto exercitio cons* tionatoi^’ nouoije fideliû in meis uerbis, quibus dixipræfcngt; tiam corporis Chrifti,amp;.' eius praetiofi fanguinis magis dcuogt; tionemincitare, quâpanisipfoi^piftorius,tEftor uos omnes auditores,teftorcpnotario^fcripta»Âdefttamendolt;fh)rme* Us, uerba mea inuertcns, mihi impingit, quafi dixerim prae# fentiâ CbriftimelioremefTe, memoriapaffîonisfuae, hocfor«-fe nouit melius induccrc, ob idqj illud îumpfit in manus. Et »Hudquocppraeftigiando primo inducit praefcntiS corporis Chrifti impedimento elfe deuotioni,cum dcclarationeinfirî «nitah's intelledus noftri, qua fîmul multa intelligere neque^ «mus, quafi fuus piftorius panis nihil impediat, fed plus pro** moueatcontemplationem mortisChrifti, quam metipfum corpusQSecundo inducit uerba Chrifti, Thomædida. Beagt; Jocui-io* tos elfe credentes inuifa, quafi infacramento riecp nos crede^ temus, SCfi non uideamus. Ideoc^ uerba Chrifti nobis infers# Uiunt in magnam confolattonê, quum dnm Ihefum in facras*

mento non uidcntcs, nihilotnïnus crcdamus, quod aducrfa^ rtj t'n lipc arnciilo mfiddes,cum Chnfti ecclefia non rccogno* fciint^Äertio ultra deducit corporcâ Chrdh prefentift in mul* ûs hoiTU'nibus lùhil profuifle, uerû in his qui nullahabuere fl dein^ qualcsfueruntludaSjHerodes, Cayphas.Multo alitcf operata cfl,corporalis præfentia Chrifti in fidelib^. Ita Qi. hoc dicfah-’murpræfentiâ Chriftiin facramcnto,adhucdcCCoti inutilcm elTc in 'Zxvinglio^qui cius prçfentia non credit. Fril* (ftus aût incftabiles facit dns nofter lhefus Chriftus in uencra* bili facramento, in probis mortaliû cordibus fideliiim. ^pQiTarto inducitjdCfi fruftra uerba Chrifti ad difcipulos ftx^ ilt;XUt-16i‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abiero paracletus non uenier, ubipalam cft dnm no^

ftrumlhcfum Chriftû de abitu ex hoc feculo per mortem !ogt; qui, ultranobifcû non conuerfaturus humanomore uifibili^ lt;cr, ut ante fteerat. Ideocp domine dotftor uos precor domigt; nolhefu hanc ne poft hac faciatis irreuerentiâ, utillius diup na uerba ita dilaceretis ueftram nouam dotftrinam, cum hoC firmando contra lênfumfpiritus fanefti.

Cp^uintoaliquid probis imp onit Chriftianis nun^ ucrum futurû, depingit quâ ftmus negoriofî in contemplatione cor^ poris Chrifti, de quo ornes probi Chriftianæecclefiæfilijfci^ unt rem aliter fe habere. Nam earn ob cauflam omnibus pro^ bis fidelibus inftituit uenerabilc facramentu pafcali tempore fumendum, quo in tempore præcipue recogitat paflîone^ amp;nbsp;mortem Chrifti. Et ut eo fidelibus non eflet impediment in gratijs agendis morti Chrifti retraxit feftû corporis Chrigt; .{^loftPenthecoften. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

• 4[%dhuc aût ftat conclufio mea infada firma amp;nbsp;inconeufl?, rogo uos dhe dodor propter deû, opinamini erraffe Chrifti^ anam eeelefiâ in fecramento, uelitis hoc nobis indicar e,

lt;r OECOLAMPADIVS. j XPProbi SC diledi Chriftofideles, nonparuûfuit argume^^ tum,quod inprioris fcrmora's calce eduxi,aec iiUa adhuc lya folutun*

folutS, gratia Dei materia attigimus, atproloquia ueflra oc^ cafionê mihi præbêr, reipôdêdi cauflam Zwinglq dcmillàm facio, Chriftianâfecipetitionê, quâmihiprecor indulgeri. ^pAtrationeBerengarrj, quodad noftrâ deferuit cauiram, nondum ad fatietatê intcllexi, unû neglexiftis pontifici dam^ nofum, ÔC uerbi Chrifti non promotoriû, quafi in articulis fi* déifie colludereliceret, quo ab uno errorein aliûdecidatur, noftrânouiftisreculs, quodinfideicauffis cerfas fitagendû’ uerbis«Namitafitueritaddendû, minuendumqt, nihil apud nos certi manebit, N une uero dixiftis efl'e de more amp;nbsp;ufu, ut in alteram partem arbor trahatur, quorecftiorincrcfcat. Sci^ tis aût quidfapiens aiat, uerbo Dei neep addenda neep minn^ endum, ne mcndax quis reperiatur.

^VItraEuangelij caulTa, gloflaecp itcrumDeogratiasago, quiaglolTamnon fumextoto afpernatus,fiue aduerfamihi fueritnecnec' Scioinq^ Paùlûdicere, omniaprobatc, quod bonum eft teneteœft igitur probandagloflTa, fi fcriptùræ con* formetur. ISJihilcp ex toto nobis eft addubitandû, qnum alia uerba iuxta hoc in calce induefta (^opinor) ex toto lumen no;’

(^uî'atarnenmihi fupph'cauitD^Eckius uerba Ihefu Chhfti non dilacerare, adiicrfufcß fpiritû fandlû non pugnare, eins rei fcmpcrinchnatiis fui, coopérante gratia Dei, nondnbitat* te,neepabhoedenins oberrabo.Hic oportet interrogabo, quifcripturarnfintdilaccratTores, uelhij qui uerba adducut, ficntifunradducenda, inxfauerûintelleÂû, uelcertehij qui »liquidaddunt.Nunc ergo ditflo Chrifti nihil addidi,I^iifi.Xochfl5^ abierodCc« At D*Eckiusfuper adîjcitnonfundatn,quafi fues^ ritfenfusuinbiliterratiôe corporis dnm in cœlos abiturum, tnuifibili ucro corpore hicpræfentem efl'e * Vbi nam infacris ir te ris rep eriet in uifibilem corpor eâ præfentiâ, ind u biratü id

fi fidcm conccf neret, tacitS nobis nequa^ fuiïïêt, lt;Quin SC iî lud Chrifti ecclcfia cxteris addidiffet articulis fidei ,ldeocß SC Auguftinusin libro ad Petrum diaconu, in cuius proloquio Sl’^dfibicredcndiî articuloijî fidei caufta;Vbi defacramentoloquitur ex to^ cmoKH. fonreæopinioni fubfcribenSjUullSex eo faciens articulum fidei, contentos nos finit rememorationegt;

IDicitme Chriftianis imponere, negotiofos fehabere, ex carnis prsefentia, ob-iddico amc nôfunt iniuriatf, experitur cnim in fe quilibet,magnâ Ihefij Chrifti maieftatê cognofcés fuse præfentiæ, fe cohibere nequiens quin miretur, ô^fi cor;# poreis oculis eum nonintueat, imaginaho cnim rei tam magt; gnæ, hominemnonfinit elle feriatum. (I)pinor ccrto, fi quis nodie amicû bonû apud fe fcirer praefentem, mox non defti^ turum, quinilkimexcipiet, ôddeillocogitet.Planefcicndû ctiâcontraD.Eckium inftitutiofefti corporis Chrifti, fi me^ moriacdumtaxatpaflionis Chriftifueritadhærendum, quid opus eflet hoc inftituere feftum. Si aut cogitanda nobis eft carneapræfentia, non erit memoria paflionis Chrifti fufficigt;

CT Ivtpcrcft uniimdctdolatna, uerûeftdixi,mifencorsDe^ us fi'mphtiûfideh'û, in cafide difcedentiû Ihefiim efleChnftû ßCfakiatorem noftrûgranâ imparh'etur, nulîamcnimcanigt; placcntiâ infua habuerenefcicntia. O dtledi fidelesChnfti, fiinten'orê noftrS hominem melius contemplaremurjinulto maiorcm idolatn'â innobis omnibus inueniremus,ideocp SC nos propeccatonbus. fempcr recognofcimus. lt;|^uam paud funteoi^iquiDel præccpta exfolo timoré obferuât, autmer* ccdis defyden'o, quac caulTa fi rcdte confideretur, en't hocfin* guîis l'dokim, quodplus Deo diligit. ^uam fiint paucilcno diligentes, Deum uentrem fuum faaentes,uenemus ob id omncs damnare.manöergo Chrifti nequat^ incurtabimus, b onæ rpei fumus, fi noftr a fidcs falfa non fiicrit inuenta, imgt; partietm

i|dvt|ha coNCLvsio prima, partietur nobisutlatronigratia, ÔC neep nobis denegabitur, non enimreipicit Deus hominumperfonas, ([DOCTOR ECCKIVS.

(N nomine tuo o dulcis domine Ihcfu Chrifte, Ad mcamrc* fponfîonem datam primo fe D. Oecolampadius præbuit audiendum, arguments fuum alTumptû, in r oborc fuo pergt; manere, quod ego tarnen a fuis uiribus cuerti, expedaturus

ipfeneglexehm, ÔCin Pontifias damnüahquidconceflehm deBerengarioamp;c.ldfolSdicflu eft ad colorâdumerrorem,^o(,çâjjj^^. fiCadfimplicesobcoecandoSjdod'orem aûtbreuibusegofic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

' acftim at uel efle ucram ucl non uer am, fi uerâ credit, iam bclgt; lum in concordiâ abijt, SC uencrabile facramentû deuicit, co? giturc^ errorêfuû abnegate, ÔC Berengario maledicer e, do;? t^bor uero fi æftimet Berengariû falfa dixiflè, gd ergo doSfor ipfe tentât cum falfîtate noft râ indubitatâ QC fandf â fidem op? pugnare.f’rEcterea undequaep notû eft, ex ufitata totius ccf clefiædodfrina,nec dcefthicquifg probus Chriftianus,qiiin fciat^qualiter uerbafint Berengartj intelligêda,eoin^ modo Ut orthodoxi nos in uenerabili facramento intuemur, uel ex? fernas fpeties panis ÔC uini fenh'mus, corpus ueroChrifti qd* Uonuidemusfirmiterilliccrcdimus.(^uodfidoc?torcmmeâ ' Uonteduiflet, unicQadhucfoliolûeucrterepoft Berengariû p v p. ^rereperiflet, decon.dif.q.cano.Qiii mandat,

lt;rlt;^uod ultra tentât hodiernäreijcercdcclarationemcoma/’'®»’**^ ***’ Ui fabathali diderio, nihil addendû ucl minuendû, SC utiuxta

f egulâ praeferiptis uerbis loquamur.lj)ico etiâ Arriû hæreh'gt;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

cum Chriftianis patnbus fie interloquutû, hoc ucrbulû omu' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(TlOV

fionadmittercnolês,hoceftDeumpatrcm ÔC Deumfilium Unius efîcntiahs fubftâtiæ effe, uerba ergo fi fola haberemus, Ubi dicit paterpltwtelmaior me eft, quibus prccor Arrianac

■co LL ATI o niL hscrefi refîftcrcmus. d^uod ergo fcnptur« nihil fît addenda, flue adimcndum, fic oportet intell/gatur, nihil fcn'pturac con^ trarium hue aduerfum addendum, quemadmodûillud pro«’ lixioribus uerbis dcclaran poffet, breuitatis cauflademiflis. Tertio expartcgioflaetranfeo, nihilenimilliprodeft, fed neep mihi obefle pofeft.

^Tro quarto libenter fe ext ufaret, denen dilacerandis fcri^ pturis facris, dice id illunon pofle, aptius oportet in caulfam ' feordinetjhodieenimclareoftendi, quodetiâcuit^ probofi^ deli plane intel ledlûîierba Chrifti, quibus ad Thomam ufus loonoieO* clt, per eum peruerfe, amp;nbsp;fuse induÂonis aduerfse deduxit, cotra Lienerabile facramentö, nec^ etia ad earn dilaceratione quicc^ refpondit. Alia uerba Chriftiad difcipulos, Nifiabie^ ro paracletus non ueniet, met ipfe fatetur, fateriep cogitur ex apertaueritate,dnm intellexifle abitu fuû exhocfeculoper morte ÔC afeenfioné fuâ, quod ultra nobifeû non effet uifibi«gt; liter conuerfaturus Jnunc aut adeft dicens addidiffe me tiers’ bulum fed, quod inuifibiliter Chriftus nobifeû fîtpermanfu^ rus in facramento. Ad qcFegorefpondeOjhoceffeprincipalc quare difputamus, me cum ecclefîa Chriftiana credere dnin Chriftû corporaliter preefentê effe,in uencrabilifacramcngt; to, co^fra quoddns meus dolt;fk)r,etia amefçpius Ôl interpella#’ fus 2C rogatus,neciota unicû ex facris literis inducere uoluit. ^VltradeducitChriftiana'ecclefîâ nonnobis dcdifledefagt; cramêfo pro articule fidei, amp;nbsp;cQ ca Auguftinus in libre defigt; . de ad Petrû diaconS, qui ÔC ipfe memoriaeffe finit fîuereme^ morationc corporis Chrifti, ad duo hsec ualde demiror, qu3 noLii chriftiani tâte fe iadfitêt de facris literis,facra côcilia reif* ciât,fandofcppatres,quuripfeiâ'doô:ormeusfinefcripturis progredit Augjnducêdo,quû aptecôrramedicatLutherus in Liptzcnfidifputatiôe, fidiccrêt hoc, qePtu^ponebâ,mille Auguftinifefolû amp;unicûeisobftiturû.Dnsaûtdolt;fîorme* dilcdus, fi cauffamhancin S. Aug. arbitriû cômitterc uelit, hoc

ÇONCLVSIO PRIMA, io hocdicrc ocm cxpcdicmus,tsclare ôé frrefragabilitcrfatrt S. Augu, corpus Chnfti ÔC eius fandû fanguinc,pfcnua clic in facramcnto. Aut certe ucl dns dodor meus Auguftmo in hoc folo libro crcdercuultad Petrû rduô;o, iterû placer,fed il* lo unâ côcluiïoné’obh'nui, miiram fcilicet elfe facrifitiQ, qdcp in mdfa facrificet,ut clareliquctxvirj. cap. per milfam Jn illo nâcp capttulo S.Aug.aptcfatct ccclcfiâp umuerfum orbe no ACeUâreapanisSCuini oblatiócDcoóïporenti,qd'inmiirafiï. *lt;^d'aütdüd:ormeus unicü uerbulûex Auguftmo expifcat, quipoftcamoxfacnfiriûecclcftïcmcmonânominat.Dico id illi adiumêio nequaep cfle,oês nScp^'gt;bi Chriftiani fafrnt hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

facraméfû, iniiramcp huius facraméti cauflà memoria efle, ÔC dru noftri Ihefu Chrifti rccogifationê. Multi uero nSc Chri^» ftiani noufqd’expprio eorjz capitc,in hoc alijfcp articulis hoc uerbulû folû addût, ut fcilicet fol a ftt memoria, in hoc falfitas i^a obtegit,necp pmittemus illis,nifi cxfacris litcris,pbarint. ^Mexto articuloi^ eeclefiæ ratione, peregrinû adparet, augt; derednmdocftorê ilia in arena educere, amicus enimillius, SC aliqh frater in Chrifto, WilboldusBirckhaimcrus ex No^ rinberga, in eolibello que contra dnm dotftorê expreftione inuulgauitdefacramêtD,clareeioftêdit, errorêhûcabecclo^ . ftadamnatû, in tribus Chriftianis concilijs, Thur one, Vcrgt; ■ cellis, amp;nbsp;fub Pont. Max. Nicolao. Quamobrem oes Chrifto fideles pr obi fandæ eeclefiæ filrj, hoc ucncrabile facramentû credere dcbent,ÔC errorem hune peruerfum damnare. CCAdhæc quod dns dodior meus opinatur pr oba fidcliû cerf ■ da plus impedin' infua deuotione, in contemplatione corpo^ rails praefentiae Chrifti, quâ cum fuo pane piftoiio, ÔC ex qua*^ ficonfemptuloquitur, de folemnitate fefti corporis Chrifti lhcfu,adeoretufuminducens argumentû,dices. Sifola Chri* ftipaflîocontemplandafueiit,non elfe ncccflariû corporis Chriftifcftû, at corpus Chrifti, fi folû fuerit contemplandû, recidet in obliuionêamaraeius paffîo. Ad bac refpôdco uaft . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demi

CO LL A TI O nn, demfratus, ïn qua uel fcok ucl cotione, ilia dns dodor meus dïdicmt, infermittat uerbulûhoc, âf folutûcritargumcntî^ nulli equidem probo fidelihecc Icx necefîîtah's edtcitur, altegt; rumilloijîfolûcontempîari incarnarioncm,Chrifti corpus, morÉcm, refurredlionem, afcêfionem ô^cEft igiturfimpk* dedudio, quumopincturdodor, Chriftianoshuncfuprse^ mum tireufaurû miran in uenerabih (àcramento praefenkm, ob idcp deuotionê minin', flogo dnm dodorê faite prophelj fando D amd credat, dïcenti. Memon'â fccit mirabiliû fuo% mifen'corsamp; miferator domfnus, quorum uerboij; Ecdëfia cÓiTn'nifcitur infefto corporis Chn'ui.

CJXkimo eduxit dns dodor meus exZwïnglioparticuIâi'n arenâ, ab initiofibipropofitâ, idolatriæfcih'cetnoftro^prsc^ deceflbi^, eumexcufareconatus, nifiadeflentbocplanein# tel II get CK, ïn hoc fefundans. Si maiores noftri fimpliciïer cref' didcrint dnmihefum elle rcdempforem noftrû, 6dî in facra^ mento aberrarint, nfl^il illïs damnationis efle. Et ut illa corâ fimplici populo ftibio exornet, uago circûi'tu colorauitapud peccatorê elfe multâ idolatnam. Contra hoc dico falfum elle fundamentûeius, efleep tedoriO omnis hærefîs. Sic nempe omnes hæretici Arn'ani, Maccdoniani, Eutitianï amp;fc. faluati cflent. Hij namq;, etfi maximi fuen'nt hæretici, ficut optime nouit dns dodor meus, credidere nihilominus dhmihefum rcdemplorê efle, ÔC faluatorc mundi. Mir um auditu capita^ neum iiouoi^ Chriftianoi^ Martinû Lutherû C etfi hoc erro^ re facramenti non implicetur) multiphariâ tarnen docuiiïcfi* demin Chriftianis cordibus quolibet peccato mortali deper^^^ di, quo nunc modo dns meus dodor, noftrismaioribusfidê admiitit, tôt errores illic impingens, nec uulgarem dC comU^ nemidolatriâ, fedcxfpccieincrcpatprobos noftrosôifide^^ iesmaiores, idolatriac infimulat, fupraemû quoep honore foil Deo debitû fua opinione piftoriofuo pain impêdiflè, ex noüris Chriftianis prgdeceflbrib’ peiores faciès homines quant

d^ÀVljltCK’coNCLVSIO PRIMA, quam inter gentes unquamfuerint, quifolem lunamcp, exf ^s àC allium adorauere.

^In fermonis fui conclufione, dns meus dodor aliquid pro* pofuit, fimplici SC cotnuni populo acceptû,SC dixit facramen* ti caulia, fe cum Chrifiiana teuere ecclefia, quippe quod ecgt; clefia neep ab eo diirentiat.Cuperem in® libens audire a mco dnodoAore, ubi nam ecclefia fua cûpiftoriopancefièf,con^ clufionemnofirâ'de facramêtocum Chrifiiana ecclefia efie, fparfamcp per uni uerfam ecclefia, ÔC per circulû fotius orbis, teftibus comprobarepoflumus, attefiantibus nobis Hyfpao nia, Erancia, Germania, ItaliaSCc.etiâ cum Bohemis.Âdeft quoep SC Lutherus nobis tefiiSjfcd SC Carolofiadius ipfe, qui IfoVtdlofwlQtO hune errorê primus inter uos huic mundo importauit, a quo^jyJ^i iamdecidens reuocauit SCdamnauit.Nifidns ’TteusdoCÎori^^^lj^Ççil^ acfiimetcumdonatifiisÇquoijz Augufiinusmeminit^ Chrifii». gt;nbsp;anam ecclefia, apud eos folos effe, qui nouiterin duobus autquot; , tribus annis exorfi,non folû contra uniuerfalê ecclefia,fed ÔC côtra ^ipna fcripta,dolt;firinâ 8C libros, illud denuo erexernt, d.Preterea, quia fe dns meus dotfior cum ahjsplærifq; uerbi E)ei minifiros fe iatfiitant, fimplicê populû continuo ad cregt;

uel certcEuSgcliû ali^d côtra uenerabilcfacramentû Chrifti educat illud, ut inde det ilelligi,uter fcn'pturas ucre adducat» lt;J;DOCTOk OECOLAMPADIVS.

^Wominusnofterlhcfus Chriftus coccdat iiobis omnibus gratia fuam, Amen. Adgredicndû putabâ,fupcr quo rogor, fed hæc uerboi^ contumefiofa irritatio fincm non capir. Co^» gor me excufarc,. ob Bcrcngarq cauflam, fief firmû ficut holt;* die dixi Pontificcm Nicolaum plus nimio feci (Te.

Do(fior Eckius conceflït planta pofiein aliâ pat tern trahi, cxceptionê eius nullo alio ditfio probat fcripturte, adhucigit eius iermo eo tendit, et aliqd addt poffe Jd nempe illic a PoiV

lt; COLL Ajrj,o iin, tificcpoßtijjfcnptura non habet Çum Arno fecus eft, gfcri^ phihs eft deuidus, quæfcripturæenaftmjhiadducant, obgt; ftrcpercnonfentabo4^rofe(fto neceflahû non æftimoôïm P onfificû fcrïpta côfirmare, nâego ipfe bullâ uidi, ïn qua fues^ rant excômumcaboês, qui aduerfus Venetos arma capcpo^ tuilfent, dé no acceperût, hq fi in Pontificali excômumcatioc fucrint, eaderetfh quis feneat, quantûfalunanimæfuæutile Qé bonû arbitrât, nos apud uerbû Dei fumus perfeueraturû lt;r»ecundoquoddixerim nôefle articulumhdei, adhucdi# CO. Auguftinû quocp in allegato loco uolentcr accepbo, non eft enim contra me. I^ationefacrifitq fuo temp ore refpoiV debit. ÄLiguftinus quocp ôé in aiijs mihi eft deferuiturus. (5 IDe allegato fefto corporis dfii conftateflçnouû,plushagt; bens deuohôisgentiliS, quâ Chriftianoqt. Verûad deuotio* ncm defer uiK’ Qtiid ibi eft cernere, multâ externâ pompam, ôé alia quee obticeo. Ibicp met ipfe dodor Eckius fclacfit,plus ad Chrifti corpus dirigens, qua ad memoriâ p9flîonis,amp; alia quocp bona opera. Hic ne dum lohânis didlû enodauit, alio fcriptursedido, qt^illi incubuiflet continuo fcripturas a me cxjiofcens jquas etiâ datas ipfe non abfoluit. d-AdhæcLutherû mihi obqcit ceeterofcp, Lutheranusnûc^ fui,at Lutherus fi quid boni dixerit grata accepi.Eckius equi* dem fi quid Chriftiani dixerit, etiam accept um habebo. 4JH.ationeBirckhaimcri, talem ediditlibcllum,quem etiam do AoremEckium non reor in omnibus probaturum. CUllud tarnen de idolatria dé noftroi^peccatoi^ caufladidS firmâdo, non ex piano côfêlTus fum idolâtras faluari, additû eft nâcp, taies hoc fuo errore coplaccntiâ nullâ habere. luxta quod dé de ueftri cordis pietate praefumés eos, uos neep darrr naturû, fed Dei iuditio comittendos, procul abfit, ob idme getibus eos adnumerare. Quum femel Ihefum Chriftu dnm noftru, amp;iuftitiânoftrâfide cognouerintDeimifericordi« fidentes..Fiddtamcneoi}t raüone,fpcro non ex totoapud ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illos

tîlos exnndHfuiflc, quod prolfxiorê difpurationc rcquirit. Ad hoc fin dico polFeidolatriâ cenfeh, quae tarnen peccatum mortale non fit, fide tarnen pracccdêfeamp; uolûtatenôextoto «dfenfiente, uti nobis hodierna demonft rant exempla, alios aStinualidosfermonesdemiflbsfaciOjadmateriârediens. IjZlDilecfh Chriftiani,me cû ccclefia tenere, ecclefiacpmecû dixiflemecôprobabo. Semper ufui fuit panemdni (non fimgt;n plicifcr nomino piftoriû pancm) facramentiïcorporis Chrilt;gt; â^cnUflCtU* fil nominatS, id quod oês uos fatemini, nunc aût fi huius uerr bi facramentSconfinentia ponderet, côpcrto habcbitur uergt; boßrdominideclaratio cenacdnijquumdicuntEuangeliftœ, Hoc eft corpus meû. recfle exponentur. Sacramentû efi cori ports mei Tota enim Chriftiana ecclefia facramêf G æftimat,

at facramentCfaliud eft, ab eo quod fignat. Sic panis dni per eirentiacorpus non crit, panis in^ fignû eft. Hic quefo ami;? ci boni, ne ferat egro animo, facramenti me uerba inducere, quod in eo intelle(ftu in fcripturis nonreperit, Chriftiana ec* clcfia ufa eft. V erbis aût (ut Quintilianus ait ) utendum eft ut denario, quumfolus ufualis ualeat. Verbot^ cauflàcûncmigt; ne cerfabo, ubi iuxta alienus nô inducit fenfus. V tamur nûc

hoc uerbo facramentû, ut fatet ecclefia. Sacramentû facrû di* ci fignû Auguftinus lib.itj.de trinitatecôparathæc tria, ucrs^^tlxJt* ba, fcripturâ, facraraêtû, cû oîâ haectrianofcere quid doceât, SiviplKhi* Indubitatû habco ex uobis plurimos efle, qui etia crebroau;? StMVouncitt* i diuerût, quum in miirafàcramêta elcuant fub côtione, didlû duiftenefurgat, nempe qd'apud uerba reperiat, quodapud ’ifacramentu.Sacpiusquocpaudiftis,grauitcrpeccare,negligt;

genfer uerbûdiTi audientê, nec minus illo cui facramêta irre# I uerêfer deciderûtintcrr5.(^areccclefiænô tâeft peregrina I facramentoi^ pdodio. At mea uel alterius nihil intcreft, hûc fenfum no apifoês habcri.Multa efh eft prifcoi^î dotftoi^, de eo(?j in docêdo ncgiigêtia accufatio. Ad hûc infelletftû ÔC alio

u_bi ex tntentione de facramenh's tradiat. Hæc mïfera eft ani^ mæ caphuiïas, figna pro rebus accipi fignatis, antinus quocß hominis humilts eft dC decliuis, oculö mcnhs eleuare non po* feftmæternælucis cognthoncm. Vidcte/ne fans dare dilt;ft3 efle, non idem fignatu ac fignü habend«. Hic nulla cn't fuga, inaltjs cauirisftc dici polTctjin facramento afh ncquacp. Non longe enttn poft allegata uerba,eiufdemloci facramenti cor^ ponsChrifti, triaponitfigna.ludæoi^ quosexcufat, eoqt? in 1 (‘ge figna pro fignahs rebus habuere, quod in bis place* ri credebant. Alia funt inquir) GcntiliS figna, ex foto inuti^ lia, uteoi^erantSC idoiaSC fefta. M’ertiafunt ccdefiæfigna, de quoi^ numero baptifmus, SC laudatio corporis SC fangui* riis Chrifti, dequibusfignisdocefillaChriftianalibertatvin^ telletftus. Sc nulla ftolida carnalicp feruitutchonoranda.Dogt; cetcç libertäre Chriftianä,uris habcat intellccftus neinfignis hacreamus,fed ad fignata per ea dc\iucamur,cxprelîe dicens, neccflariamillic elfe figuratä loquutionem, SC literis nonfegt; quendum. Hæcideodico, nequisme uel certe aliumputei primos excogitafle, hoc ex ecclcfiae parte dnftum eft, quae cramenti nomen in ufu habet.

•T N nominetuodulcis dnelhcfu Chrifte. Vtaliquosfermo^ 1 nes (tedij uitandi caufla) breuibuspercurram, primo dico Bcrengarium nil nimio fecifle/ut ante hac didlum eft.

CJ.(^uoduer o docftor dicit Arri« hacretic« fcripturis deuidS '• ego hunc tarn audaculü uidere cuperem, qui fcripturis docd rec uerbulum hoc omufion Juxtaq^ dicit docflor, fi ut Arnus fcripturis uinceretur, felibenter crediturum.Ego uero, utfe hadenusoftcndit, côpertû habeo,utArrius eumfadurum,

qui cum in concilio Nicenoiamqj deuidus erat, uinci tarnen nihilominus recufabat pertinax ufcp in mortem perdurans, Sicitacp neq? dodor,necp Ztvinglius multiphariâ informa^ tl fcripturis per eos ctia, quo^çr in Chrifto fr atres funt, «SC Eua* gélij

gelij cominïftn, noincp antifblesj ut funtLutherus, Buggtn* hagius, Vrbanus Regius,Pillksnus,Birckhaimcrus,cum Prentzio cx Hallis Sueuix, cu m omnibus fuis in Chnfto fra* tribus, uincifefuntconfelîun,

Crc Venctiarum bulla ïam illud fi'nitS eft bellum, neep hic de bullis difputamus, fed de uenerabili facramento.

(pXt de h'fto corporis Chnfti, quodtâimmanïter dominus meusdodforilludoppugnat ôifadgreditur,horrendûaudilt; BûüA-tu.Audiûin^jfiDauidrcgemcumcythara, antearchamad M»agt;b Del laudem uideret faltantem cum Micol, uana muliere, illû Wgdanft^» effet irrifurus. Nihil l'tacp hoc noui, confiât enim QC ante eum ctïam uïgilantium haerehciimftfi-isillufifle.

qui adhuc nobis uetcrê decantant cantilena, Iohannis d 1 dlû nondu folutû, dicentv dno, l^ifiego abi'ero SCc. quum necipfe, nec certv quiuis alter Chnff ianus,hiinc mtelledlum denegare pofïîr» Fatuitatem in me tentât, utpote me in armi's amp;’ polfeifione cum ecclefia Chnftiana fundatû, corpus Chriî ffi efle in uenerabili facramente», illud a me probandû expoi» feens.IpfecumZwingiio, fi Chnftianâecclefiâ errareconlt;^ tendat,abnoftranospoflefîionedcpellat/rotum non reor rnundum duobus ipfis uel tribus nudis uerbis crediturum. ÇWeLutheriamp;Birckhaimeri libellis, qui ex foto non mihi funrplacituri,nilmirum, quippequod femper cumecclefia ^Chriftiana, SCfanô:is concilqs firmata uoluntatepermanfi. Cl»eparte uer o aduerfa ualdc mirandû in tam breui tempore, tot in fide fedas,diuifioncs,amp; fchifmata induxifle, ut pauper à'fimplex^uid fit crediturus/ignoret.Çxfurrexerenâcp hic uarq fpiritus, hoTes uulgo Schtvurmgeifter didi, ill ic imagi^ num expugnatores, alrjs inlocis rebaptifatores, quib’ etiâ fuperuenit turmahaecpifiortj panis, exquacredendiincon«^ ftantia, cor quodlibet probum merits redire debet, adfirmS petram, fiipra quam fundata eft ecclefia Chnftiana.

noftros,cosfcilfcetidolatnaccrroremnondamnaflè,quipp« quod in hoc err orc, fibi non coplacuere. (jQuts hie eft fermo, qui hac in tam ardua caufla exportatur. Aeftimat ne uf^ m ftrnsfuiftemorfalcm, qluincognito errore cóplacentiahtu^ buen't. Omni eftnaturaeaduerfum,quantomuis homo foret per uerfus. At fi de incognito loquatur errore, indubitatum eft noftros maiorcs probos homines ex corde fibi complacu^ ifleinuenerabilifacramento.Ideoqjfi domi'ni meidotftoris amp;nbsp;Zwinglij dodrina uera eftet,non uem'rent unquam excu^ fandi maiores noftn,quam ut damnati eflcnt,quod nulla uia aflenhmur, id potius eligendum dodorem cum Zwinglio, cætenfqj fibi fimilibus errare, amp;nbsp;in enbro girart

«Ad cauftam principale, hoc eftè uerû capit chantas ueftrt ex argument! fui pnncipio, quo longo circumrtu uencrabilc hoc facramentû debellaturus adgreditur. Crux cnïm fanifta facramêtu dcijcerenô nuit, quêadmodûlunæ elapfa dns me^ dodtorfimphcib’propofuit. Breuibus ob oculos ponâ, quâ inepto dns meus dodor hoc argumêtoutcâcerrctrogradit. Oês em expedabamus, qn nam fcriptuns,uerbocp Dei eflet hoc uencrabilc facramentû euerfurus, facrofantfti corporis ïhefu Chrifti, quumretrogradiês exordit aritu ecclefiaftico fobs uerbis,tandê in feripturas rcpcs.Huius me off'ero,fi dns^ meus dodor, una cum fratribus fuis in ccclcfiæ ritu fintpcfi# manfuri, adhocidemmeobligaboindubie hûcarticulûhoC die obtenturus. Secûdo iterû me obligo hicin praefentia oith dnoiji meoiî? aliorûcp hic exiftentiû, ut hæc mihi arguêdi for^ ma ad mittat/ex tune hoc unico argumêfo, contra oês nouos Chriftianos, quotquotexurgere poterût, omncdcfendâac manu tonebo, quicquid in hac noftra indubitata fide delete, atep reijcerc fentabût. T ertio expedite quefo, quâ ruinofuffl argumenta ôffundamêtû dns meus dodor adportat, inhac tam ardua caufta incipiens» Semper rn ecclefia pancm dni no* minatû facramentû, quum frater eius in Chrifto Zwinglius

ôtjpmfwt»«« n» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X feuMnunttini^

n^(XVi|h(ScoNCLvsio prima. tiosprobosChriftianosirrideat, quippe quod nouonomîé illudnominemus, Sophiftishoc impingcns, corn'gens eos, quodinudnommahnt corpus amp;nbsp;fanguïnê Chnftj, ^TOinghus ipfe Chnftianis ipfis inferat miunl. Non eft erh hoc uerbQ facramçntû nouû, nee folû A uguftini ÔC Ambr o#= fij temporib^ m ufu fuifle conftat, fed enâtempore martirû^* uti'n Cypn'ano amp;nbsp;Tertuliano repehtur. Volet Deus fpin'tus fandlus meo dno dodbori fidê daret,in ritû ecclefiæfandacjô^ alijs quo(^ Jn reb’, quêadmodu amp;nbsp;nûc de hoc uerbulo facragt; mentû crédit ecclefiæ fine ulhs htens.Quûc^ dns me’ dotftor hune errorê côfirmare conct,quo dC Zwingh'us ïmplicat ex eofundamentolquodipfe Zxvïngh'us reijeitj anteôîârogatû cumuolui, uthij duo pnmû inter fecocordarent, ante^ nos hoc prçtiofo d^e^aur o priuare tentarêt.Qyiâuis l'git ÔC luftis de cauflîs cuiq? prudenti clareat dni rnei dotftoris inefficax inutile argumêtû efle, nec ut proférât dignû, ut in tant ardua caufta fidei in harenam deducatur. Nihilominus - —

Eckius famonem fuû profequutus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;-—

tN nomine tuo dulcis dne Ihefu Chrifte. Dileiftus mihi dns doeftor hefterno uefperi fie eft argumentatus. Ritum efle

ecclefi'te,panêdnifalt;ramctûnominari,ideotpamp;'uerbaChri*' * fti. Hoc eft corpus meû. Hic eft fanguis meus, fie accipi dût, hocciftfacramentû corporismei. Sacramentû ueronihileft aliudquâfacrûfignû,utiAuguftinOiniq.librode dodrina chriftiana induxit. Hoc argumêtû nullâ habere côfe quentiâ exfacili gpendit, QuQ ps aduerfa in uerbo Dei fe fundet, eft certehocequflpoftcurrOalligarCjdnm meû dodorê conagt; ri uerba Chrifti declarare(obtenebrare dicD)dc ritu loquêdo ecclefiafticü.Chriftiani^ hoc eflèt oês nos ecclefiafticû ritû ex Uerbis Chrifti firmare.î^ûcapfafunt uerba Chrifti clare atep dilucida, ^deç frater ei’ in Chrifbo Zwingli’ fatet, no fcilicet

dnmlhefumclarius,fuccindiufep loq potuifle.IgifhjeagM uerba Chrifti, Moe eft corpus meTT, ppetuo ten ere debemus. Cpnfuper bene ftât fimul/ut facramentü fit,fikp nihilominus iDiuerûChrifti corpus.Nouitequidem pars aduerfa, quid omnesprobidicunt Chriftiani, infacramentoduoelfe, unS exterius uidclicetfiguQ, aliud quod per iliud fignatur. HsC funt enim fpecies exteriores panis amp;uiniprouno, corpufi^ Chrifti amp;nbsp;fandus eius fanguis proaltero, obidbeneloquif Apguftinus defacramentaliftgno, neep ecclefiacaduerfatur. U llludaûtadodvreindudûjperdodû ftiiflefub conhone nonafluPgrndifad facramêti eleuahonê, adhoc dodrinani allcgans,quæ eft Auguftini.i, q. i. cano. intErrogD,ob id Au* J, guftinu fortefubhees, quodnominetilludquodeft, corpus fcilicet Chrifti, ob id nihil eft uenerabili l'acramêfo detradff, quod fedendo uerbo dni aufcultafur,cordecp corpus Chrifti uencrehir. Auguftini uerba de dodrina Chriibana, dodo«* ri aduerfantur, Auguftino ibidem intvlleduspaucitafemlu* dæorumcorripientr, eorumep feruitutem, quippe quod in eorum facrifirio menfem non eleuarinr,in fublimiorem con^ trmplationcm, quemadmodumnuncfaciunt, cumpiftorio

pane,probiaûtChriftïanï alhus quïddam hk confyderant, QLiam corpus amp;' fanguinem Chn'fti,

Tadcm in cake deduck Auguftinü dixilTe figuratam cfle loquutionem, iniunâfacit Auguftmo, proutinxvi. cap.regt; pcntur.Namfiguratueflcfermonê, AuguftinusfatetxirdnL^, iQmIKW* |O didliï lohan, vi. Niïimanducauerïtis carncm incain, SCnon illaucrba, Hoeeftcorpusmeiiin. Exquibus omnibusciarc confequitur, dnm dodborem diuo Auguftino iniuriamin^ tulifle, quod huius fcilket Eierit erroris. Nullis enim in locis in omnibus libris fuis reperitur, in facramento non cHè uene* rabile Chrifti corpus, in pi uribus aiïtlocis cxpreflcdicitillic effe præfens corpus Chripi in facramenio. Qiiamobrem fc* rendum non eft, ut aperta fundi Auguftini fentêtia alio migt;

Tiuat obnubilate diclo. Qiium frater eius in Chn'ftu ZtVin* ghus met ipfe fateat, Auguftmu dïcerc non aufum fententia, ’n facramento folû pané, folûcp uinû cfle?Iterû dnm mcû dos^ lt;%rê cnixcrogo, oêsc^ fuos, ut quêadmodû de uerbo Dei, diuinacp ueritate fe laÆtât, illud femel in arena edueât difpu* tatoriâ, têpus eftemahoquimenofcât l'IIisnocrcditurum.

(ITT. OECOLAMPADIVS, tl'Probi uos ÔC diledh' Chriftiani. Exopto feruare, mcoî^ fa? Vorabiliûdnoi^ordinationem, fiChoc femel profemper, ÔC. nücin parficulafacrameti, eamobcauflàm hocfaciens,consgt; teftandome Chriftianæ ecclcfiac amatorê, etiâ fi mundusme ex libro uiuentiû dclere afFeô:arct, tûcad ucn'tafis Deûbcne fidam, me non delen' coram fua facie, id nobis ipfe concédât, ideoep neep præpofterus ordo D. Ecki. Fatemini facramen* film elPe ecclefiæ. flefpondit D. Eckius, ita. Sacramentû efl: facrumfi'gnum. Refpondit Eckius, ita. Quodlibet fignû ali^ quid defi'gnat. Refpondit Eckius, ita. Quod crit nunc illud fignum. Refpondit Eckius. Species panis amp;nbsp;uini.Quid uos nominatis fpeciê panis amp;nbsp;uini, uerû materiale pané, uel acci^ dentia. Refpondit E ckius. Signû in facramento efle fpecicm panis SC uini, ÔC certo/quQ fubftâtia panis trâfmutat, tue funt ^idêtia, SCcircûftâtiçquguidcmus, c5tradam’,guftamus, CJfPecolampadius dixit. Hicuobis propter Deumfupplico hocdoceteunico feripturæ ucrbolptckius. ïtfidodorficut focius fuus barbatus Bouillus fe iadfitauit feripturte ÔC uerbi E)ei, adhuc tarnen nullæ feripturæ emergunt, ÔC alijs homini bus hoc oneris allegandi feripturas imponit,laus Deo adhuc

»pud nos in ecclcfiac parte feripturas quaeri. Dilucidœ funt ttacçfcripturæ, dnmlhefumdixiflc, Matth, xxvi. Coenantigt; /tlcutfpicr ) bus eis, accepitlhe^fus panem, benedixit, fregit, deditq? difci^

pulis fuis,dicens. Accipitc 8gt;C comedite. Hoc cfl corpus meû, Atquumdhs Ihefus diuinaueritas, poft bcnedidionê aiat.

corpus fuum ƒAudiftis diie dodror pro me fcn'pturas, umcö tarnen lofa adfertv cx facns litcris pro ucfira opinione, fi nul^ lasliäbett^tllasZxvinglqaccipite, quas dommis meisnûttjs confulû laudandi foederis Heluenoi^: hefterno die hue mifit, ad qua;; ego fie Chriftiane rcfpondcbo, ut non diffidâdnos meosgratiofos, qucmlibetcp probum Chriftianûfatiandos, CpTccoIampadiuSjD.Ecki feripturas induxiftis,nonhoc firmantes, quod a uobis expofeo, ubi nam habcatur acciden* ria elfe facramentû fiuefignum. Âcio huius nos omni feriptu^ racarere, ueftermetRoffenfis, cœteriq^ fatentur, hoc facns literisnonpoire fufficientcr probari^exprefle fcripturapagt; nem nominat ante poft, nec accidentia nominatpanis, qd* hoc uerbulûhoc, uel græce tuto panemindicet. Poftea enim Paulus tertio panem nominat, uofc^fubftantiâpanis auffer^ tïs, huius feripturas expofeimus Sii. refponfionetn.

A5)huc nullas feripturas uerbi Dei, ex dotftore habert polTum, ipfcueroquiaæftimatfacrasliteras permead^ dutftas infuffîciêfrs adprobandû,dc accidchb^panis SC uinf» (Primo dico textû efte clarû SC apert û, Accepitlhefus panem, ubiproculdubioôdpanis accidentia adfuerunt,pofteauero dns illud nominat corpus fuû dicens, Hoc eft corpus meui^ non dicit, hoc eft panis/quem pinftt piftor, ideoep SC ilia duo adelîe oportebaf,corpus Chnfti,ôd quâ uidem’fpeciêpani»« j ^^(^uod denoftroRoffenfiultra dedudt confiterieumfcrft/J«^ pturisprobari non poffè, hanc tranfrautationê Roffènfem dico bene, rccftccp loquutû, contra pertinacem SC rcpugnagt; ccm, nullas habericxprcflàsfcripturas, affirmantesfubftan^ tiam panis in facramento non manerc»Illudaût dotftor éclat Roffenfisdidûindefenfidnercgis Angloi^,locnEuâgelicS per me iamaddu(ftû,cuihbet Chriftiano fufficcre, quû dicaf, nbsp;nbsp;nbsp;j

nonainafTe. Dico percgnnû non eiïc uel ahcnû, fpcciépanis pancm appellan'.' Dcbuiflct ein a fuo in Cbrido fratrc Zxvtn* gh'o didiciiïe fæptus figni noinine, id quod fignatû cft noïari* Quan^ aût AngioR^rcx, fuo in Chriftianolibcllo, in dcfrn? fione facroi^ feptêfacramêfoi^, aducrfus Lurficrû oftcdat ré aliqn nominari/qd’fuit, iliud fcripturis probâs,Exo, dcuirga Moyfi ucrfa in colubrû, poftea nihilominiis uirgâ appcilata. k ^yih’mo dns meus dodlor quod inducit iliud (uto uel hoc, ToflT«. quid figm'ficet nihil me angit, reucrcntia namcp fuabcne no^ Hoc» uit, quo nam modo Luriierus Caroloftadiututauit*Simpligt; ces nos ucrbo noftrifaluaioris credimus in huius faci amenri inftitutione dicentis, Hoc eft corpus me um, I|)ilcébc mi diie doéhorfupremeuos rogo, fcripturas adporiatc, quumcregt; dere recufch's, uenerabile Chnfti corpus in facramento efle, Ut clare Chrifti uerba fonant.

(;d. OECOLAMPADIVS* ftkefpondere pofero domine dodor, quod Chriftusfuo fudicirefpondit.Interrogaucro, nonrefpondeturmihi.Regt; fonder O, non creditor mihi, neep aliquid ualebit » Adhuc non probauit, quod ab co petitur, nemo plures eo quærit ex* ceptiones, Scripturarnefunt, quodunoinloco ter eioftrngt; ditur, fpiritumfandum aperteper Paulumpancmnomina* re. Nee de uirga fimile eft,de qua legitur, quod in ferpentem fit ucrfa, hic enim uerbum uerfionis non legitur. CT^kd hæc comunis Theologoij: cft régula, fine caufta mira? cula non ponenda, ut hoc in loco neep neceftîtas urget. tPNumSChocefte dinofeitur auffugium, nihil D.Eckium angere, quid hoc ucrbulum hoc imporfef, quum neep men* TôüT«* fam fignificet, nec accidentia panis. Ergo oportet fubftan* tialem pancm defignet, alioquidicipoftet, inbaptifmoaqua non effe aquam, quumfacramentum fit,Midomine dodor ûm qucfodicite, quid hoc ucrbulum hoc importer, amp;'po^ ftca ultra loquar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jn ovad»ntula:Hot- cwpiti

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G q

DtPminus docftor quod dolêter ferat ÔC cóquerit,re/poti^'' dête eo fibi no crcdi,fua fit culpa, quû pter fcripturas,cO* tra uniuerfale ecclefia loquat, quis illi ergo eftèt crediturus/' ^J^ltradicit nullas meliteras adduxilfe, materia tangentes, huic contr adico, fcriptura enim hocprbbat, Et ut uer um fit, fequorintelleAuecclefiæiàncftæDei, utihocipfadeclarauit cu c.T)lt;jûn* infan(ftocócilioincap»Damnamus,defumtri. amp;fi»ca,ficut tioonttfi* metipfednsmeus docftorintellexit, quemfuo propriotefte

hbello deuincam, quem in monafttno uetvri Bauan'æ euuk gauit, qn adhuc iiir eratrcgularïs, ad ciuê unü inKaufFbürn'^ bij j ubi alioinlatereficfcnbit. Hicpanisnonfolüfi'gnificaf,R metipfumjcorpus domtni^uerbis Chhfti illud probansiam induc^lis, Matthæi xxvi,

SLiod adhucin Pauliuerbisheret, gpanênominat,rcfpo^ 'cipuPeminfcoIa Chnft(nôaduerfàt magiftro,ficutm Luthcranitate. Idcoc^ qa Paulus facramêtû pané nommauit ' Slfx. hoc Chrifto non côtradicit dicenti, hoc eft corpus meum* l.Prætereaquodaquam bapnftni inducit,ficetïâ aquamnon cfle.Nondico, quiaïnfcnptun'snórcpenmus aquam aliud efte quam aquam, at in hoc facramento claras habemus fcrigt; p^asjilhc efte facrum Chrifti corpus» ^p’ro ultimo acftimat dns meusdocftor fe fcopu attigiftci’n uerbulo hoc, inculpans me quafi auffugia quærentem» Huic cgorefpondeo, uniuerfos fermoncs fuoshoc dieinducftos,' ciraimitus efte, principalem cauflam in nihilo contingentes corpus Chrifti in fâcramentoeflê/nccneî'Cuiusueritas ex co daturintelligijquumprobi Chriftrfideles cum ecclefia tenen* tes, fubftantialê panem non manere in facramenfo, nihilomft nus fatentur dhm Ihefum Chriftum illic pracfcntem efte, nec minusLutheranictiam contraeccicfiamopinantes,illicpagt; nemefteftibftantialem, cum hoc tarnen tenent facrum Chn^ fticorpus uereiniàcramêtoeftè, quarc dns meusdo(ftor,do^ minos

fninos fatigare non deberet,difputatïone tr anflubftantiatio^ ms pants. Hic lam fcopus nofter eft, corpus Chnfti in facr mento eftè nec ne C de quo textum Matthæi clarû audiuir. dZc^uia tarnen inferrogauit/quid uerbuluhqcjindicarit dno dicentv, Hoc eft corpus meum, nbsp;nbsp;igitur apud plterofi^ aiv

ftquos Chriftianos dodures, turn ÔC apud neothericos erro^ neos muinphariam quaefitum fuent, amp;nbsp;quidem diligêter de hocuerbulo^uidfit, neigitur mcam fugam uobisinculcet, quamuis ad pnncipalem caulFam nihil attineat.Dico diledu dnmnoftrnhocuerbuloji oc dicend o, hoc eft corpus meum, indicafle quod Tandis apoftolis exhibuit. Ideocp dhe dodor cxportafe tarnen qucfo unicas literas pro ucftra opinatado^ drina, facrum Chrifti corpus in facramento non efle,

^DOCTOR OECOLAMPADIVS» Wiledi probi Chrifti fideles, nihil probat aliquado me fciipfifle, neep mihi obefle debet. Auguftinus em ipfe retrait dauit, proftdioris aetatis fedus, etiam Paulo dicete. Quum ,erâparuuluSjloquæbarutparuulus.Namdies diefepnobis ptofiténdû eft in cognitione ueritatis, adhocme promptum exhibeo,cuicpmedocerepotêti(utChriftianûdecet)obtem* ^rarc perdoda amplexari, quod D. Eckius non facit.

ft atione baptifmi feimus elTe rationem facramentoi^, bai? ptifmumetiam dici balneum regenerationis,fpiritusfandi innouationem, AdTitumiij,

IJ^Hic D. Eckius nondû oftendit, quid tarnen illud uerbulu •-hoc importer, aut quidinfepondcris habeat,fcolaftica utifur fallatia, petitio phneipij dida. t ftep perfimilc quum quis fill* Um quempia de nomine fuo interroger, refpondereti^, hoc fibiquodfuoparentinomenefte.Iterûde parentequæfitus, quodfibinomê eiret, quod amp;'mihi filius airet, nihil hie certi lt;ognofcipo(rct,necantenccpoft. Refpondithoceftequod 1 cxhibuerir dns, hoc ipfum eft/quod interrogamus, quid hoc i nbsp;nbsp;ïiamfi^/quoddnmexhibuiflc conftatlExpreftcem Euango?

grlifbi ponit, Accepi'tlhcfus pang inmanus.gratïas egit, frc^ 'tpit, deditCB difcipulis, aliïid ne frcgit dedït , qua in manus aeceperac, di fcipulifcp tradideratC lllud fcxtui difljnnle cft Si d jftbrme.Tempus ïgïf ur efTet domine dodor illud uos decla''' rare, hocnamcB cupio, ut ultra procéderequeamus,

€Xcufat fe dominus meus dotfior fcn'pturarû fuarû, qiugt; bus nccanteaquidem fihi confient Auguftini exemple, qui aliq ua minus bene ditîla, met ipfe meliorauit in libro Re^ tratîlationum. Dico excufationem banc nullam efle. Augu^ ftfnus equidê in gentiliaSi hacreticoi^ fide educaüus, ôi. poft higinta annos xtsitis fuæ primû baptifatus, de facilf errare po* tuit, quæpoft haciuxtauniuerfalis ecclefiæ opinionê ernenn* dauft. Dominus uero me’ doeftor in Chriftiana eedefia édu^ catus Si emit ritus, ad cuius etiam mentem fcripfit. Nunc aût côinutat, dcciditcp afuisfcriptis,0!f ab uniuerfali eeelefia. Hc* fterno em uefperi, ubinS mca fit Chriftiana eedefia edocui, ipfe uero mihifuam non oftendit. Quod culpam arguif, me nô ut Chriftianû facere, trâfeo. Idcoq; amp;nbsp;fi dns meus dodor fcTipturas fuas retradaffet feripturis dudus, aut cS uniuerfa'''' 11 eedefia, ficut Auguftinusfecit, accepta foret fuaipfius con* tradidio. Adhuc aût nullis feripturis progreditur, aitfepro? fecifte aut præceflifte, ego reor meo exiguo intelledu retrogt; ceftîfte, a uero Chrifti corpore, adpanemdcciderepiftoriû. ^J}ferum pedem figens fuprabaptifmi aquam, nihil aliuddft cens quameffeaquam, quumPaulus adTitum irj.illambaV neumnominet regenerationis .Etfi uenerabilc facramentu baptifmi^pcr quod Chrifto domino, Si ecdefiæ incorporai mui^ merito nomen honorabilius meruiflet, ab domino doi dorequamutbalneum nominarct,ficutnoui balneatores, Si rebaptifatores lècerunt. Paulus enim iuxtalatinaminteri prctationcm,lauacrû appellat, ficutinGræcodialufru. Stat nihilominusfirmum, quoddixi, quumfcriptura, uerbumcß

’MtOWïfkci» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. g

Dci mç doccat, in facramcnto ciïc ucncrabile Chèifti corpus 'hoc credo, amp;nbsp;de aqua quum me nihil aliuddoceat, quaaquS elfe aquam credo, uerbaqj Pauli aliud nihil fignificât,quam baptifmumelTelauacrum, ob idqj aqua eft regenerationis, quseßt^cutdominus iiofter Jhefus Chriftus, aitlohan.iij) exfoon*^* hacaqua, utfacramentalifigno, SCexfpiritufanëboanimam dépurante renouante.

fTVltimo dns meus docîbor culpæ mearguit, quod fcolaßi«^ ca utar fallatia, petitionis fcilicet principij’. Ex lùo aût exem^ plonominationis filijplaneintelligitur,hocme non fecifle, namficutdoétor dicitexprefle cuangeliftam aire,dominum lhefum panem acccpilïe, hoc ego illi admitto. Ideocç credo, fi etiam 2C dominum meum doÂorem exorarepoffem, ut ipfecrederet, quumexprefledominus Ihcfusdicat, E|oceft corpus meum, ÔC ex illis uerbis quum dicitEuangelilba.

çepit Ihcfus panem amp;nbsp;dixit, hoc eft corpus meum. Quis hic uel ulla ratione aliud dicere pofeft, quâ ibi tranfmutationem fadlam, ideoep ÔCrcôrrcfpondiconformitcr Sgt;C omniratioîgt; ni illud uerbulumhoc, domino dicentc. Hoc eft corpus un^indicafteillud, quod fuis faniftismanibus porrexid^Jx fando Auguftino doeftor meus feire debuifler, fupra xxxiij. pfalmo, ubi clare dicitdominum noftrumihcfum Chriftum facrumcorpusfuuminmanibus tulifleferebatur ôlt;c.Etnogt; ueruntftnguhyquum quid cui^ ab altero oftenditur, diccni* ti, hoc eft illud/eum indicare quod oftendit. Hi c autem quid uerbis eft opus, dominus cnim Ihcfus ei hoc indfeat quid fit, Qiiippequod inmanibus oflrndit, dicens. Hoc eft corpus meum. Qiu's nûc tam eflepoteft friuolus, ut dicat aliud elle,

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quâ dominus nofter diuina ueritas cxprefl'erit. Hoepro nogt;

(fD. OECOLÄMPADIVS* ^Womine dod;or intermitto contumelias,gaudco tarnen nihilomïnus ex uobts me capeveillud uerbulûhoc,ad corpus Chnfti mdicâdS d cferuire, hic lâ uos Caroloftadio fociû taci* üsïnunapartTc,qui dCipfctraxit ad corpus Chrifti indicatif dum, cumdifcrehone tarnen «ftimo. Caroloftadius eiùmdi*-xerat Chrifti corpus uifibileïndicare, uos aut ( ut reor ) fibile corpus, eftnetta^

DOmmusmeus dodor, Caroloftadio me fotiare tentât, primo prophetæ noftro^ tenipoi^ huius nouae do Ari^ nse, côtrauenerabilefacraraentS, ô^fîinbonômeum,abilfo mefcgregandûputet. Quippe qui Chn'ftSuoluit corpus fugt; um uifibileindicafle, egouero inuïfibile,mentem meam atep fenf entiâ huius feire cupiês. Di'co Caroloftadiu ad fuû noua errorem fumandû, contra ôïm idiomatû morem ac conditio* nem texfûdilaceralïe, quodcum ucrbuIo hocretroindiCMt, fuperfcdcntê dhmlhcfum,rehquûfciliceteftcorpusmeum, per feftarefinens.Nunc qfhdodtor ame quæritmcam a Ca^ roloftadio difcreticnem. Ego hanc accepta non feram quam mihi depingit, unicû eft enim corpus quod uidetur ÔC inuifi# bile, utenimillicincœna fedebat, apoftolisuifibiliserat, Ôi nunccoelitibus ad dextrâ Dei patris fedens, erat tarnen nihil ominus inuifibilis, fub fpeciebus panis, ficut illud Apoftolis porrigebaL amp;nbsp;femper hic in uenerabili facramento»

^J^^ec ego Caroloftadianus efle uolo dne doâ:or,nelt;^ un^ eu illo tenui, fed in expofitiôe uerbuli huius hoc aliqua in par^ teadpropinquatisillieque cotraidiomatûcôditionêutipfe.

Seeundo, nonpoteft opinio ueftra aliquain parte perfta^ ffof. nbsp;nbsp;nbsp;rc, quia uerbulûhqçquum indicat corpus inuifibile, deper«»

/ J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detur, aut natura fine conditio facramentoi^, quae nobis in

amus, qui bus nammodis ah'quando dehocinfcoIisIoquutS fit, inuïfibilem fcilicet carnem uifibilis facramentu cfle.Tndu^ cuntur uerba Profperï, fed mepte. Nam facramcnta quum ß «• ena fint, uifibilïa efiè oportet, docerccp nos inuifibilia.

Atqui utfibile corpus, fifacramentöefle dcbeat, quomogt; do ergo nos docebiuMon's eft enim fandis prophctis,hq qn ex fignis aliquadocuerc, quo ucntati firmius crederet, ufos fuiflefigms uifibihbus. Âcut Jhcrcmias,qui quum docereac prophetare uolebat, Iherofolymoi^ excidiu, arrepto tefteo poculo, profedus eftin Thophetapud Iherufalem,illudin partes confnngens dixit, fie confringet dns populû ciuita? tcmiftam. Iheremias aût fi inocculto ollam confrcgiftet,non tam effieaciter prophetaftèt. Sic nâc^ 8^ hic Chnftus his nos uerbisdocereuoluit, atep cômendare, ÔCdifcipulisfuispræ^ dicere, quod ad generis humani redêptionê tradi eum oporgt; teret, quod 5^ occidendus cfl'et, quodep excius morte,uitam effemusnosconfequuturi.Hocantea ficindicarat inporri;# gendo fr a dura mater ialis paras, quiparas materialisnogt; bis facramentû eft, cœleftis paras Ihefu Chrifti dm noftri, in fuo corpore pro nobis morituriôC mortui, tale indiriûin uer^ bulo hoc non reperimus, quum fcilicet corpus indicctinuifigt; bile. Ex eo tuncconfequeret,diminutio mcritipaflïonis Ihe^ fuChrifti. Sicenimadpareret Chriftü non inucrocorpore pafTum, fcio tarnen dodwem Eckium Chriftiamorem, qua üttalia dicat. Adhæc namc^ illud fcqueretur, quumfaci as* tncntafimilitudincm eins haberedebeant,quod indicantfigî nati, aut facramentum non nominabitur. ^BrætcrcafidodorEckiusdicerctaccidentiapanis,5e non raaterialem panera,ficut c3 uerbulo para's cura apofbolo pro# cedit. In eandê mentem coit, panem fcilicet non illic clfe magt; terialem, ficutÔC corpus Chrifti, propterc^ hâc fimilitudine ad facramêtû para's no plus habere oporteret, quâaccidêtia. Certum eft materialem dumtaxatcibare, non accidentia.

gibcdo, rotund/tas, guftus, ut quahtates quac abfrp materia non obant. nbsp;nbsp;haec nunc confequitur, immcnto dnm fe pagt;

nem uit« nominaife, Si quod dicitcarnem fuam ucrcefleci^ bum.fdeo^.^ dne do Aor nulla uia feneri potent, materiâ fcigt; licet pants, aut annihtlari, aut in carnem Chrilh conuerW, ita utnon uerefitpants, quumuerecibet. Si corporaliter potet» ISlcc aliter apud ueteres Hyrenaco, Tertuliano,SC alios eftha* bitus, neep ex feripturis aliter fuftineri poteft.

(N nomine tuo dulcis dnelhcfu Chriilc, Amen. Qiiiadns meus doefbor, bis armis quibus hic eft depugnandiT, facris feil iOE t litcris uti recufat, uerboijz fuoijj circumitus. Si fermO' nes nonneceflarios, breuitatts caufla, non per longumrepjïi^ tam, feitur quantum a Caroloftadio dilïîdeam.

4jAt qnia dns doefbor inducitinfeholis doceri, corpus Chriÿ 'fti inuiflbile facramentum elTc corporis uifibilis. Primo dico non ob id nos hue uenilfe difputare, quae in omni fcola doce# antur Jpfe enimiuxta exhibitioncTuam darts feripturis progt; bare deberet, illafqjinduccrCjfiquashabeat contra uenera^ bile facramentu. Ad hæcfcolafticis docfboribus uim infert SC iniuriam facit, nullus tnep eo% fiuel'homas, Bonauentura, R tchardus, Scotus, Gabriel Sic, talia dicit, teibor hicomnes dodbos prtefentes, praccipue dnrn meum dodorem praefiden* tern Ludouicum Berum.Forte dodlor fcolas pcrperamintel^ Icxitineoquoddefigno Sire, Si re Si figno facramentilogt; quuntur. Qiiaredemitto, quætanto tediodclhcremifc olla intraxerat, nos enim Chriftiant per Deigratiamexferiusfigt; gnum in facramento habemus fpecies pants Si utni. 5» |[piritra deducit ex facrametis homines cibari, adhuc opina# tus panem eile piftoriû, Ariftotele hoc probans gentili magF ftro.Heæfacræfuntliterac, quibusdns meusdodor infam ardua caufla noibrae facrcc fidei urit, quütnnoui Chriftiani Ariibotelê tâtohabeât euâgelio cÔtrariû Si hoftê. Br cutter çi

füifcp adhærenribus dico, in caufTa fïdei, nccp me naturâ, nec ullû naturalemmagiftr5 auditurû, fedfolûDeiucrbû ôc apd* »n ud manere, BouiIIus ex Schaffhufcn tam fc pompofe exhïi buK, â^facrarûliterarûiaditauit, quûpoft tamiongâexpcis ôlah'onê, quafacrasIiterasafFedamus, ôfadhucnullæemcr* guntCjEt dns meus dodor duos inducit dodores, Hyrcnæû afcpTertuIianûjClareuidcns fecum Auguftmo deuidum. (gamuts aû^Bïrckhaimerus ex Norinberga palsTSCaperte oitêdit Hyrcnacûfibi aduerfan, adhuc tarnen aliud Hyrcnaci îtyvCî^ttS-didûhic induesquarti hbrixxxip ubiChriftipræfentiatclî:a'4v^- O tur, ÔC facrae miiïæ facrificiû, ad ci us mdudionem ex co occa* fîonatus, quod dodor Oecolampadius MyrcnæiTquafi unû fuæ opiniom’s conftrmatorem inducit, inharenâdeduxit. ideoep audite, quid allcgatus Hyrcnæus dehoefentiat SC feri* bat xxxij.cap. fie. Hiepanis qui excreatura pants eft, accepit hunCjgratiasegit, dicens. Hoceft corpusmeum. Similiter ÔC calicem qui creatura (quemadmodiTSC nos ) eft, cum hoc fuum fanguinem teftatus eft, 8C docuit noui feftamenti nogt; uumfacrificium, quo ecclefia ab apoftolis accepto facrificat, in uniuerfo orbe. Hæc uerba funt Hyrcnæi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tlt;tVtohattHS*

^J^C^uod ultra uero pro fuocrrorefirmandoTcrtulianûingt; ducit, ipfe Birckhaimerus etiam ei rcfpondit fupcrfl uc. Nam Tertulianus clare dicit contra Martionem de dnb Ihcfu. Ex pane quod aeceperat,diuiferatcp difeipulis fuis corpirs fuum cfFccerat, aperte eft hoc didum, pro fandae ecclefiæ opirn o^^ ne. T amen dominû meum dodlorem non longius fufpcndS cumTertuliano, quem hæreticum fuifle confiât JdeoqjSC dodror cum co aduerfus me nihil probare poteft,fient lheroî nymus ante annos circiter mille SC centum dixerat Tertuliagt; num uirum non elTc Chriftiansc ecclefiæ.

C(I|omini præccptores, diïi præfidcntcs, audiuit dnatio ue'' ftracumcæterisomnibus, quoties dnm mcû doc^rêenixe rogaui, SC obteftatus fum, quum ucncrabili facramento adgt;

COLLATIO X uerfetur, contra uniuerfalem ecclefiS, inducat quefo fcriptu^ ras dC uerbü Dci, nec^ ein illi fumus ulla alia lu'a credituh. At quum mca tam fidelis SC ftudiofa prccaho apudiIlQ loc« non rcpcnat, rogoucftramexcellentia, cumcotantü agat, utaut fcrïpturas, autDeiucrbüj'nducat, tempus in^ eft, autafuQ erroredcfiftafjöi^cum ßcrcngario, atqj cum Caroloftadio reuocct, redeatt^ adumonêuniuerfalis Cbnftianscecclefiac.

Tftriftiani 5C diIeÆ dni mei, omnefepprobi Chn'ftiani',n5 ïcftimo quenep meiulTurü contra Dei honoré, amp;nbsp;Chriftiang cómunifatis utilïtaté aliqui'd dicere ucl obh’cere, minus uene^ rabiles 2C ftrenuos dnos mcos praefidétes, Eckiana aptitudo, bcnemiljieftcognita.yentatcmm me a principah articulo abduccrc, quodfateri neep fmitfcn'ptura,necutilitasChngt; ftiana, P oner e enim uult rr anlTubft antiati onem panis ex fua ' fubftantia, hoc aût, quia apertepugnat cumfcnptun’s, côtra prifcosdodores, contrarati'oné, contraepfidei conditioné,. fameire deberéfomniculofus amp;nbsp;feftino proceflii auxilio efle ad plantandû, aut magis ad conftrmandû taies errores. S crigt; pturîefacræ, quasdotftorEckïus adhocinduxi't, canon eft. Damnamuscxconct'lioLatheranenfi, ategoquûprimispro#’ teftatus ftim concilia, patreft^ non aliter me accepturos, nifi cum dïui'no uerbo concordan'nt, quod in Lathcranenfî con^ ciliononeftfatftum. NamôCipfedodorEckiusmultiphanâ rogatus, aliquidoftenditnonfufficiens adhoc,pregnanf(^. Hicnon pertrâfibit, qm'n oporfeat ut uerS panem eftefinaf, Deus in^ neep annihilât, neep creaturasfuas ab ftp caufa traft mutât, ad hoc namep confequeret, accidentia quae in creatu^ ris exigua funt, inter corporalia fierét nobiliora. ft'e albedo^ r otunditas, amp;nbsp;alia accidentia nobiliora fierent, quam nobile corpus uenerandec uirginis Mariæ, hie multæ poftent indud cauflae, putat tarnen Eckius aliquid acceptandû fore^ fine ex^ preffîs literis,uel adportet fcripturas, Wns dicit Matth, xxvi.

Ammodo no bibam ex hocgenimine inh's donee bÆâ illud nouumamp;c. Hie dare adparer, dilii eidis uerbis, dfim uelTe ad hue uinû elR’, quû illud uinû nominet ex uife gener atum. ffyitra dida dodioßj eum Euangclio confonat,cx f oto eius lunt opinionis, at nuf^ dicut eeflare, quin fit materia panis, ex integro enim illis aducrfarct. Quum in libris gentiliû cons: trahæretico.s,Manichæos, Martionem, cæterofc^ fenbätjUO gantes corporales creaturas Dei nonbonas elfe debere, ut a legêribus dar e repcrit. Nunc nero quum talis materia panis nonadfuilTcf, nec^ infcripturisfundatüfuifTct, nonbeneftes» tilfentj exfolis accidentibusprobarecreaturarubonit^, in quo præcipue Hyrenæus lib. v. in quo ucram probatrefur* redionem, iternaperteloquitur,panem quideterracreuit, Ij. ç: (idcoquodpræfentemmateria contingut) ediredopromc funt, Sc contra dodorê Eckiu, quo enim quis refurredione probarc poiTetj per accidentia panis. Sicigit argumentandü effet, in ultimo die noftrû coloré, magnitudiné, 5C alias qua^ litates apparendas, amp;nbsp;non corpus, Sed hare dcmilfum facio. fjlnteralia quoqj dixit, quod mihicum Auguflinotimeam quimihi tarnen, gratia Dei, magis eft cognitus, ut quiddam cum co mihiformidem. Affentior in plaerifcp locis, eum corgt; pus Sc fanguinem domini nominare, at quid per hoc intelligt; tat, alijs in locis apertiftime oftendit.

CWnedodorproillo me non intucamini, quoddaraloca per obnubilatacxpona, nam obnubilata per clara exponere uolo. Si epiftolâ eius perfpexeritis ad Bonifaciû, illic bene re* perietis. Petofidnismeis praefidentibusbonûuideat, SChoc quoc^ adfignari,nominatim inquit. Accipimusfacramentu corporis Chrifti, Chrifti corpus, iuxta hoc aliquasfcriptura* rum expofitiones poncns, ad hoc deferuientes. Hodie uero dodor Eckius illud per faltfibreuibus trâfijt itj. lib. de dodr, Chri.nonneceffariû ratus eiufeemodi cxpofitionéfi'gurate acceptanda, quum tn illius lib ri fideles ledorcs, pulchrâ diui*'

fîoncm »bt repenunt. In propria collocat partcm, qux figura''' tcexponideccat, illiccp facramentareponit,amp; quod materia concernit tranflùbftantiationis, aut rranfmutationis,intcr alia quoiß dicit. Signum pro fignato accipi non debere. dPractcrca iter um fe doÄor Eckius ßirckhaimcri iaditauit formofi libelli, debet id ome a docflore Eckio laudari. nbsp;nbsp;illc

ipfe omnibus’ uijs prsenominata reqeit opinionem tranlTub»^ ftantiationis fiue tranfmutationis, utfomnjo^ opus, Ideoc^ Öl huiufmodi libelli merito poft tergarentur.

^luxta hoc de Ariftotele dieftum eft, neep ego Baalamiafi# num contemno, ueritafem ediccntê, multo minus homines.

Atnunc in hoc facramenh? permanent omnes operatióes naturales, fcriprurac^ ratióe matcriar panis nobis non often# dit ullam miraculofam tranftnutationem, ficutin decimo ca^ i^tc f ertij libri de trinitate Auguftini.

(ïonfequenter, quia me doeftor Eckius monet ad Chrifti# anam unionem, nihil ex mea parte obftabit, femel fuâ tranf* fubftanriationem feripturis deducat, ut ex tune pr ocedi que# at, aliter enim ad fuos clamores furdus ero, nifi dominorum intuitu altudfecero.

eT fiauditoresncqua^ libenfer tedio enceem, angit nihil* ominusdocftoris Oecolampadtj circumuagatio,prKtei;

mater iamexcurrere, quumuhcp (etia ob omnes precesme^ as; procederereeufet, ubinam literashabeatcóftipatas,quigt; bus Licnerabile iacramentumfategit euer tere.

JDicitquidemhonoremDeifequaerere, paruus eft honor ei^facro iancfto Chrifticorporepanemfacerepiftorium. C|.Adh8ccmeam dicit conclufionem cótra feripruraseftede tranfiTiutatione,quum tarnen nullas deducat,nifi longe poft unam dimidiatâ Äf abfeiflam, infiinulâs me nullas induxifle fa'ipturas, nifi unicû dumtaxat concilium cap. Damnamus, iniuriam mihi facit, ad dar um equidem textum Matth.xxvf.

Intcllcdlûmcum probaui huiïis concilïj, unam'mi confcnfu, fiC uniuerfalis ecclefice. Mirü auditii, ut diccrc audcat fc pro# teftatum, concilia, patrcfq? fc non acccpturum, quum conti^ nuo fincliteris, ói uerboDci cain dodrinam inducat.

^[J^^ltra unicum adportat Sophifticü argumcntö ratus, fi ue* ra effet uniuerfalis ecclefiec opinio, accidêfia inter omncs ere» aturas effe nobiliora, cuam corpore Maria, illud non confer quidico, nifiinfigmficatione, quemadmodfloincsnospro^ 'biChrifbanijdiuinam facimus adorationem uencrabilifa^ '^mento, nullipuracrearurarnonuiu».

■^lam femel feripturâ inducit ex EuangelioMatth.xxvi.fed dimidiatam, adeoq; incurfatam, quafi met intelleiffuioffcgt; ratillamnihil colligare. Dominusnamep dicit. Amodonon bibam ex hoegenimine uitis SCc. ex illo elitiens dominn ]heigt; fum de material! uino loquutum, ifa feripturas dccet dilace^ rare, ut error firmetur. Si dc mafcriali uino dominus loqua,# tur, quidfcquitur,pci'pêditt^donccindicm ilium dum illud bibam nouum in regno pains mei. Confcqueretur enim di# Ictflum dominum nofti’um iam primum incoclocum A.pogt; ftolismateriale uinum bibiturum, ficut Mahumetfl hurca, CLim cæteris cpicurtcam faciuntbeatitudinem. Idcoq; amp;’longt; ge alius cft fenfus, dominü Ihefum nonillicloquutum dema* terialiuino, fed defidcliumpotius cómunione, qucmadmó^ dum 5C alio in loco, beafitudinem per parabolamcoentrdolt;gt; minus Ihefus oftendit, quamuis amp;’ alia? expofitiones per diui#^ nos doclores dentur, quse breuitaüis caufîà intermitio. ^l^uodaûtultradominusmeus dodor multa dedodori!# bus diciqqualiter ueram Chrifti humanitatem probet. Dico multDsprodigerefermoncsdepancpifiorio,nosoporterct} utillisprobareturdominüIhefum ueram carnem,uerumc^ fanguinemhabere, itcruminfuam opinionem antiqufido;#^ dorêHyrenæû trahens inv. Iibro, uimilli faciès aftp iniurfS.'n^*^*^/’

Si Chriftus ucram carnem non habet, non effet calixfacra^ menti euchanfh'æcomuiùofuifanguïnis, ncq; panis cómUi^ nicauo fui facri corporis.

Au/r9. et uidcn' LiuhlquiAuguftino obftrepat, breuibusad 11^/’ - dicojh omnibus Auguftmihbris, nuf^ oftêdetfacruin

Chrïfti corpus in facramento non effe, hoc non inucnict,fcd aperte ei oftendâ in Auguftino, non folû in pfalteno. xxxiij» fed in eo quoep libr o, cuius iS meminit de trinitate,ibi nâcp Auguftinusdicit, incelebrationefacramenfoij^quum offert àir, daûur, dicitur præcipua autftontate, cuius corpus amp;nbsp;fan? guis fit, aliud non credent quâ totaliter in fpecie dhin apparc' re oculis mor taliû, ôé ex hoc latere pereuflum humorem tota*quot; liter eftluxifle. Tertio funt hacc uerba lib. x. cap. Nam SC hseç Clara funt uerba, neminem aliter diccre pofle, nifi Auguftii» num efte ex parte ecclefiæ, quod SC Zxvinghïï offèndit uel lé* dit. ideoep 5C dns meus dotftor Occolampadius non feiaCli/ tare debet, de fuis locis obnubilatis SC tenebrofis, quum illis 'à Xa. hodie potenter refpondi ipfum doeftorem Auguftino iniuri* leoott^l arn intuliftejh lib.iij.dedotft.Chrift.xvi. cap, ubifiguratum |ll' ü 10- fermonênominat, nonuerba Chrifti, Matth, xxvi. Hoceft corpusmeum, fedlohan. vi. Similiterdilucide oftêdiuerba V, capiti's flbieffe cotraria, de quo hodierna teftor feriptura. CJSed dilcefti dni audite, SC difeite a dotftore Oecolampadioî quo nam modo Auguftinus fit intelligendus, cducit Augu^ ftinum triplicia facramêtadocuiflegentilium Ôlc. Qiiishæc »udiuit unc^ Thurcas ÔC gentiles etiâ facramêta habere, met ipfe dixit, facramêtû fîgnificare facr û fignû,fcir c cuperê, q uæ facratn dns doClor apud gentiles SC Thurcas quæreret, quS nos Chriftianos têfet noftris nos facris priuare in facramêto. Non fie loq uit Augufti, de fignis cm in cômuni loq uit, neep id abncgamus,habcmus SC nos exteriora figna tn facramêto, ^IjDenicp dns meus dotftor dnis mcis præfidentibus offert, fîAuguftini uerba inpræalegato libre SC epiftola adBonifa?

Cium rcriptis notari uelint, alleget uerba, ut ad ilia refponde^ repofiimus, aut forte fi totum uelit librû in hochaberi, ^^e Birckhaimero qui contra dodoris erroresferipfit, Si ut erroneum reiecit, dicit dominus meusdodor libru ilium me laudafle, quod non comperietur, facing mihi iniuriam, de quo me ad ada remitto. Hoc aut uerû eft, quum anfiquo dodoriHyrenbcouimintuIcrat,illicoftendi ei fefatiirum, Hy renscum fibi aduerfum per Birckhaimerum.

dAd calcem fedns meus dodor humiliât, fe a Baalairn's afigt; no difeituru. Mirum auditu,quod non a Luthero, Prenteio, alijfcp fratribus fuis in Chrifto, quoi^ habet notitiâ, Chriftia* na eos corda habere doceri non uult, 5C ab fuo errorc defifte* re. Adhuc dico in caulfis fidci, Ariftotelem nolo habere gen* tilem.Scripturae allegentur, hucadportet uerbûDei, qua folæ uos iuuarepoteruntin uenerabilis facrametieuerfione.

iNihilprodeftdodorem/dicere oinesnaturales operationes infacramentomanere. Si in illo nullum eft admifliirus mira* culum. Docet nSep Euangelifta clan's 6C dilucidisfcripturis, docetunûmiraculû, quod eft fundaments confequuhonis.

Me hoc miraculû eft, accepifie fcilicet diim Ihefum panem in (Ueratneh manus fuas. Si per omnipotentiâ fuâ dixifie. Hoc eft corpus ut-diMt nnrd'

undetdeucnetabilifacramcn(o.lux(acpdnsmcusdo(fh)rmi* vaculum legit apud Cypn'anû, 5C apud Ambrofium, defuo fr^tre Sathyro, quaebreuitatis caufl'a dcmitto.

CJ Hocuniuerfus miindus nouit, ante noningcntosannos mulieremfacramcntu fumereuoicntem afandlo Gregorio, quae SC ipfa erat in hac infidelitate panem clTc piftorium, illie perdiui Gregorij preces digitum apparuifleuifibilitcr. IjC^iiumcprneaconcIufioconcors fit cum iiniuerfali Chri;gt; fticcclcfia, qviaeinarmisSCpofiefljonccftfuaefidei, ncceflV tiumno duxo, multas ad hoc feripturas inducere. Dns ucro dodlor Oecolampadius cum fuis adhatrentibus contra uni^

usrfumorbcm hoc ipfum euertcre conatur.Itrrum uos rogo fsuorabilci dni pr8clidcntrs,adhocillûmonercuehhs, utfcd* pturas exportvt, ficutfcmper promittit,0C tamen cumillis ap^ parère recufat, fine cni'm litvns non fumus ci creditun',

d U^eus mifereatiir noftri, illuminetcp facicmfuâ fupcr nos* quo in terris uiam eius dinofcamus. Amen. Diledi Chrifto fideles, heftrrno die iter urn fermones contumeliarum amp;nbsp;irri* fioniim prsecefTerunt, quibusfincmexoptn.

lt;VAd iinicii me refpondere oportet, quod ex mcis uerbis eft excerpts mihi ad ignominiâ, quodfcilicctnominarimfacra* «cwççtn^ta mentaetiamgentiliS, quafi Chriftiana facra etiam gentibu# ^entUiu* e(fcm praeftiturus, at putaba nos ucrboi^ contentiones uita* redebere, alter cp alterinonficiniuriari. SedlcgSturlibridi* cftionarij, reperit ibifacramentS comunc nomen elTe, lateqi extendi, permittitur tarnen gentibus ipfis, iit deos habere di# cantur, quumnon nefeiat eof^: deos, deos non eiïè. Qiiid et* go hie rixæ opus eft,ctiâ fi apud gentes facramenta efle diCan* tur, fed falfa inutilia, quemadmodS amp;nbsp;ego ipfe dixi.

lt;Jg^tiere, folaillic accidentia permancre, allegatS eftdi^ ' u tftumEuangeliftarS, Hoceftcorpusmeum,hocuerodid5 ex toto mhil,pbat, quo ern fic exponi poteft, Hoc eft corpus meS, id eft, materia panis tranfmutataeft, neepibimagis eft panis, ceflatio materiae panis in his uerbis no reperit. Ideoqi amp;nbsp;neceftitas hie urgebit aliud inducere didS, Igoillâexeo* -J gitata opinion? fcripturis impugnaui, ex MatthsciEuange^ /iVCTOhiw'lio, cumquoSCcacteriEuangeliftsc concordât, dnodicente» Ammodo no bibâ ex hoc genimine uitis uf(^ in diem illumj donee bibâilludnouS in regno patris meiJHoc ditftS doctor iEckius uult efte parabola, fed hie nulla pafet fuga, articulus namqjgraecus, ectututugcnumatostis ampclti, id eft exhac generationc uitis, Hoc uerbulQ hac cum circumloquutione quod

quod Lu’ftum nominat uitis gcnerahoiiem, clarc dat intcHig/, praecïfe de hoe pracfcnti uino didû elïcjob id formidandu no eft, me mahumeticu ccelS, quod in cibo potu(Ç conftat, ero

Jlt;ftur Û aut confefturQ, ad hoc nempe illud non confequit,hoc SuerbulQ nouum tin importât, quafinouo modo, ÔC eft huius di(fti tabs expofitio» Vultnamcp eis dns dicerc, iam ultra uo*» brifcünofumpcrmanfurus, hocep datper hecuerba inteliigi. J^mmodo non bibâ hanc uitis generatione. Qiiu aût dns paf^ Murus fit, fedde difeipuli dhi, uerQ SC nos ofhes qui deifice uigt; uere cupimus, fine triftitia non erimus, prgbet benignus dns confolatonaTpcm dicens, ufeg in diem illtt, profcSto Jaudatü diem, in quo iudicare uenturus eft, eruntqj ei obuij fui in nu* bibus, illic nobifeû bibifurus eft nouum potum, hoc eft, gau*' diofius habiturus eft conuiuiu, quod non in corporali cibo, potucp perftabtt, fed in ætcrnæ ueritatis contemplatione, ex j qua etiâ SC ipfum corpus de hoc gaudio participabitjquan^ dcanti'quisfanClis Papiaamp; Hyrensco,quodetiâ corporale gaudiû huius terrae expccftarûtlcgitur, licet ob hune errorê, non tam inimicc a pofteris, Iheronymo SC Auguftino, in cos fuent inueClum.Inter eosenim charitas uigebat, qusehanc temeritatem non patiebatLir, SCinnobisquocpdnscharitatê ^endat, fie SC nos ad ueritatem perueniemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l «pÏtó

CÎPuitiuxtahocameinterrôgatû, quid Auguftinusad nificiûdicat, audite illud. Interrogatûs Auguftinus/quóco^----

. patres in paruuloi^ baptifmo rcfpondere polPcnt, SC diccrc • credo uel abrenûtio, quû nefeiât puerulos credituros uel ab^ {renuntiaturosin hocfeculo. Adhæcrcfpôdit illishâcmente uerbula copatru feu cômatrû dicentiûfe crederc 8C abrenun^ tiare loco pueruli facramëta efle. Ipfe quorp SCfi in co loco

lt; dê puerulis no pbcat, adhibebit nihilominus eis facramentû 1 fidei,critcpeoinlococ5feflibfidcicûnominefidci, quænihil* ! omin’ no pfens fides nominat. Sic etiâ dicit fignû facrameti ' Cörpis Chrifti nos nominate corpus Chrifti«ex quo clarefcicgt;

t^uo nam modo anh'qui doCïxïres utuntur nomine córpons ChnftijUbun eoi^fcnpü's. pro facramcntoponunt. Siergo fimihtudo Augullmi, ubi facramentö corporis comparatla^ cramêto confeliionis fidei, in paruulofÿ baptifmo fimilis eflè debcat, quüpriiisdixcrat, paruuloi^fidcnondöeirepraefeiV tem, ita ehâ aptabit oportet in facramento corporis» Cp^ltra etia magna exclamatione contra me dedudO eft, ex

Auir*ll'X' ^•^^•'odefTinirate, quum tarnen hoc diClQ, totumcpilludcapigt; tulum pro mefit, 6C contra eos, illicequide oftendit, noueffl

tum oftêdit. Nunc hæc mens eius eft, abquandouideruntfigt; 1 Iq IfrahelisfupraSmay montem,maieftatem Deiinnubibus ISC igne per angeloi^ minifteriö parata, hominibus incogni^ jtum, angelis tarnen non incognitü, fuerantSCaliquitamin^ cogitantes, quumuocêaudiflèntdomini. Egofum dns deus tuns ignis confumens, qui ex intellecftus SC contemplationis ipaucitate, humilifatec^ deumignem cflecrediderât^icut SC ^poftea talts error apud plerofcp gentes fuccrcuerat, adhaec ul* I tra dicit ftc in noftris facramentis, ubi pueruli eftent, qui eiuft cemodi panemSC uinûnunc|5 uidilïentjSC apud rrriftarû cele^ brahones nun^ fuiftent, SC quid illis fieret ignorarent, audti’ rentcppræftâti uocehtecuerba, cuius corpus eflèt, fie SC ipfi I talemfimplicem intellelt;ftû,cx eo fibi formarent, quafi SC hoc ' I ipfum corpus eftet, hic quoq? humor elTct fanguinis, qui ex Chrifti latere defluxit. Sed ipfe ultra dicit, memores nos efte debere,nenoftrainfirmitas plus merito augeat.Vbiplane i dat intel ligt, facerdotes feiredebere, qd in haefi t tratftatione, 1 ficut SC angelos. At-qui in eocapitebene oftendit, panis illic ’ eirefubftantiâ^ SC nihil ultra hominis intelleClû, utibi eft acci^ tpere, quumfignoi^ordocÔparat.FateturSC illic nullâefle I miraculofam SC fupernaturalé operationem, quarehoema*^ J gnum miraculum tranfTuEftantiationis pom non debet.

1 Clî^uiatamendodorEckius ultradedudtdemiraculisfub IfctmwuiS’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gresorio

XEregono fadis, non eft ad pi opofitu, nam de hi j miraculis ”^0^9 *1* omninoloquimur, quæahqnmfidehtatêfequunthomînû, c _» .. fine Liere fiant, fine apparcntvr, SC fantafinatæ, quum hæc mi*l^ racula non fint uniformia, de fola intehon operattone loqufi^nS nttWtttUS niur 3 qüæïnpanefiendicït, detranfmuraftonedico, dehac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;it''

fcrïptnras nos non habere, ideocp amp;nbsp;acceptarc ncfcimus. nbsp;nbsp;xotirit*

l|. IJVltimo ex parte diÆAugufttmfuperxxxiq. pfal. Si ill nd dicn:Qintegrûfincret,iterQfeipfumexponeret.Dicitetnfuâ humilitatein in facramêto, ÔC cêmendafle Ôl fe didicifle, hoc illicconipcriet, quacdicfiaueftrae charitati plane oftrndnnt, mcainerga uei'â'Chriftianâ ecclcfiam, obedientiâ, abfcp hoc qnod UC ter CS fuerim afpcrnatus, aut rllos qui non tam exceb lens habuere ingenium. Idcirco ilia ditfia hbentcr acceptaui, Cquia uero dodoi^inducflio, tempora noftraconfumût, fine ullofpecialifrud:u, ôdegoquocg indodboßj atqj concilioi^ didlanô aliter aflenh'or, quaïn Dei uerbo tundafa fint, ultra in uerbo Dei fatiabor, dodîorê Eckinrogans hoc ipfum face* re. Nam fi iufte poflideat, ufi proponit, æftimâs ftulntiâ elTe, amp;nbsp;ab co dedecorc expofei fuor^ didx)^J^ iuxfa feripturâ caufi^ fam, quum ipfeutfamatus Idieologus, prohonoreillud ha:gt; bere dcberct. Aeftimatfein huius dicQi, Hoc efi corpus meû pofleflione effc, at in eins expofihôe totû deperdemus faci al mentû. Non efh illud ucrbulûjioçpanem unit indicate,net^ unit ultra ucrum St materiale pancm manere. Ex quo tandê confequet quodherideduxeram, Chriftûnon ucrcpalTum, quod Chriftianis aurib’ intelligentib’, intolerabilillimü eft,

ÎNnominetuo dulcfslhefu Chriftc. Breuitatis caufla, deci* dere patiar noua genhliû facramêta, quia in Aug.no fnnt, ^^^uia tarnen doeftor excogitatâ afterit opinionem eftc, pa* nis tranfmutationê, hic illû aio Chriftolhcfu, fpirituiqi lâtv Äutcbcllare, quiTefhfcripturasexpofcit,illasinduxiMatth. 3^xvi, ubi pruno nominat panem, quod in manus accepciat, ï iij

poH: hac dices. Hoc eft corpus meutn ,qutimq^ pri'us corpus nou eratjiam uero corpus fit Chrifli,ncccirano illis trSimuta* tiocöfequit, quem intrliedrCifpirKus fanctus cxprefTitccclc^ fiac in quatuor concilrjs, utfupradiduraeft. Similiter ôt hûc fandumartyremCyprianucxprefTit.

Dicitefh, hicpanis quemdns fuis difcïpulisporrcxit, (ranb^ mutauit ( nota tranfmutauit ) nomn fpecie, fed in natura,per omnipotentïâ uerbi fadtus eft caro. Hic lam audimus, quam hanc fcriptura ecclefia bene intelligat» T ranfeo Ambrofium Äuguftinu, Athanafiû, Theophiladlû, quem ÔC ipfedodtor Oecolampadiusexgræco inlatinû traduxiteloquiG, quiôf ipfe dare in hunc fenfum Euangeliftas mtelligit, Matthatum QC Lucarn, i uxta met dodtoris expofih'onem»

ter obnubilaret hocgreco uerbulo tuto, at ego illi reddo in fc*^^' quentibus uerbis hocuerbumgræcûafFto, quumucliteunt ctiam non loq ui de materiali uino, mens hefterno die fci ipta* rar urn datus intelledlus redtus eft, quem Sd fandtus dat Am^* Àwik^ nbsp;nbsp;brofius fuper Lucam, ubi dicit. Bibite comedite nobis mcr«gt;

cedis loco non promitti, fed cómuniococleftis gratia: Sd dolt;gt; dtrinac,quoneqjChrifoflomf,necalioijt opinionem(uteft heri didtum) uult delere. Qiium meus dns dodtor Euangeli^ umredtefumitinmanus, inueniethecuerba, ChriftQ dixiffc , ___.^_^antefacramentiinftitutioncm,Lucæxxi). dequo Ô^AugU!^ p'r CP^ftinus in epiftolaad Bonifaciu, quod cuilibetfimpliciprobo abIßotnraMChriftiano eftquâcognitifTimû, incómuni fermonenosco

uerbo facramentû aliquâdo pro exteriori |]|ccie uti, quadoi^ uero pro facro Chrifli corpore, ut cum quis fe dicat dnm nogt;

' flrum in mifTa uidifTe, quum exferiora dumtaxat figna accigt; denfiumpanis, fub quibus diledlus dnsnoftereft, uidcrit. 'lt; Eodem modo dhs meus dodtor uim facit uerbis Augufli^

£ ni,intertiolibrode trinitate, Auguflinoimpingens,quod dicat, nif|il infacramento eflefupra noflruintclledlû, quuni

ïllicfratresclaremoneat fragilitah'sÏiencAuSj qu/ppe quod «apcienequeantmcntts augmcnto,enam cumcxpofihone ^confidênamtelkdiis iufrioncm Dei, ex occulta rcgnifui maieflate. non cft nouö, noftros nouos Chnftianos uita

lt;iefundosfandos,ueIlecontTa ipfoijzfenfum infuas partes trahere, quum hoc idem 5C uiuentibus facïant ficut in uno H* bcllo,eruditum 5Cueredodum Erafmum Roterodamurr^ falfitateinfiitiularût, utfcliferis erga uos gratiofos dominos meo.s laudandi fœdens Heluctio% purgare cogeretur, pr o^ culdubiofi Auguftinus, Hyrcnacus,Tertuhanus, adhucin his terris degerent, etiam eos literis erga uos purgaturos, êC excufaüLiros.

Cf C^uare obfecro dominus meus dodor diccre audet,miras^Vûij2• culum Gregorij ad propofîtumnon eflc,quum nonignoret liniucrfa ècclefia, hoc ideo fadum eftè, quia hæc mulier cam habuit infidelitatem, quam amp;nbsp;nunc noui habent Chriftiani, panem dumtaxat efle pifborium.

mea, totiufcp ecclefise poflclïione, uerba fcihcet Chnfti, bogt; naemihi funthteræ, dominipafTionefirmatæ, diuinoc^ ilhus oreprædicatæ, quum dicit, Hoc eft corpus meum.

5Qlt;^uiatarnen dodordicit exmea concluftbne ÏTqui Chrigt; ftum neep paflum uere, neep mortuum, hoe obfecro fcnptugt; ris probet, ÔC manus principah' caulfac adponat, ut eo poflïnt uniuerft i^ere, qui uen ftntEuangelici.

Cj^Cauffa in his uerbis perftat.Hoceft corpus meum,per quacdodor Eckius probare nitftïir, materialem panemibi non elfe, Haccautem uerba, illam non pafiuntur expofttio* nem, S(rcertuscgofum,menonpugnare aduerfus fpintum faneftum, quummef ipfefpin'tusfandus fcnpturasexponat

indido Matth. Arnniodo nonbïbam amp;^c. fed QC tertio apud Paul urn panemnomtnat.

^53® xpofiti'o dodon's Eckij, panem extenorafigna nomina^* riGcLitaccidêria, quo nam modo illuduultprobai c, Paulus dicitdepancamp;c.depancederemarenamexpofcitVniuerfa fcn'ptura nobis duo dumtaxat oftendit edulia, fpiritualc car# nis domini noftri Ihefu, 8^^ corporale panis fcilicet 6C alterius corporalis cibi, uefci uero accidentibus a fubftantia nudatis, litersefacracnondocent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/M

dodlorEckiusfatisfecit, neiß Mattbaeididlumxxvb capite enodauit ♦ Ammodononbibam dehoc genitnineu^ tisdCc, uécunc^ enimferes habcat de promiflionefequenti, oporfrt^tprfecedêsuerbum refpiciat atc^ referatur ad illuds de quo eo fempore tracftabatur, neep decet aliter exponi qua alqsfcripturis, quas adhucexpedto.

fN nomine f uo dulcis dnelhefu Chrifte.Contra conclufio# nemmeamdepreEfentia facricorporis Chnfti,adhucoblt;gt; lutfïatur dns meus docflor, aduerfus panis tranfmutationem inducens Paulûter panem nominare, quodintelligineque^ at de accidentibus panis.Et quum diuus Paulus de manduca^ tioneloquit,nonpofccftnifimaterialispanismâducari, quu in fcripturis non nifi duplex manducatio reperiatur, Ego ucgt; ro, nbsp;nbsp;nbsp;ad illa refponderim ex mente regis Anglotp, illamcp

fcripturis probauerim,nihilominus ei clarius enumerabo,^ dicoin diuoPauIoad Corinth, per pané non intclligipifto«gt; rium panem, fed facrû Chrifti corpus fub fpecie para's, hic eft proboi^ Chriftianoijt panis. Hoe aut ut uerS fit, neep illud ufe lus Chriftianoi^ negare poffit, fefior per os Chrifti diuinurn dicens lohan.vi. Btpanis quêe^o dabo caromea eft, aufcufe täte probi fideles, quid Chriftianûsîït panis, caronaep Chri^

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftieft.HsccDeiuerbapoteruntnecpcœlum,necptcrra,necp

Bt propter fuperabundantiam, panetn non ïntelligere de pane piftono, feipfum clare expôir,ubi eo in loco dicït. Qui^ 1 cuncgmanducathûc pancm gCbiberit cah'cem dni indigne, reus erit corporis flZIaiiguinis dnï 4bïperpenditc quem pa;# nem diuus Paulus intelligat, Chriftianoi^ diuinû panem fagt; cr or corpus dni, cuius reus erit, quicuncç indigne manducat. Atiam ita cft, quum quis mâducationis reus fit, fit reus eius quod manducat. Quare hic efficaciter Paulus ftat pro ecclc^ ha Chriftian9,aducrfus omes illos uenerabile facramentö ab ecclefiaauffcrrefatagêtes.Merito dns meus dodor in Paulo legere debuiflct, quo nâ modo Chrifti uerba enumeraftet, Hoceft corpus meûquod^ uobis tradif uel fraiigif, ex hoc inox uiditTet, qualis nam panis in ecclefia fuilletXlir'iftiana. U Secundo inducit dns meus dotftor hefterna atep hodiernä Cantilena ex uerbis Chrifti,Matth.xxvi. non cotentus quod ipfe uerba Chrifti (ficut diui Ambro^etChrifoftomus) intel^ ligo, ex me feripturas expofcês, metipfe ordinem quo me ligt; gare tentaf non obferuans.Ego enim uerba Chrifti accepto, ipfe uero quem uclit ex prifeisdoeftoribus cligat Chrifofto^* mum, Ambrofium, Lyram, Hugonem SCc. neminem, repc* riet, contra facramcntCTucrba Chrifti ex^onentemÄ^taut omncsuidcant, catholicS ecclefiam ueram fidem, uérumep Euangelium habere, inducam ei feripturasuerba Chriftiin Matthaco allegata, de noftro facramentö infeiligi non pofte, feripturae fupra memoratæ funt Luctcxxtj.cap.quo in loco ( diluctdeEuangeliftatraditinefuagnipafcalis ludæoi^dnm Ihcfum dixifte. Wefyderio defyderaui hoc pafca manducare uobifeum antc^ patiar. Bico enim uobis, quia ex hoc non manducaboillud,donecimpleaturin regno Dei.lltacccpto ^'ce, gratias egit amp;nbsp;dixit. i^ccipitc ^ diuÆtç inter nos. Bif co enim uobis, quod nonbibam degcncrationeujjtis,doncC regnurnDei uenia.t »fPoft hæc tandê Euangeliftacóminifcit

Ç O L L A T I O XIII, infti'tutionis huius facramentu ïx quo clarefa't/quum ucrba hsccdomiuusdixeht incoena agni pafcahs IudKOi^,amp;poft hacprinïumhoc uenerabile mlhtuitfacramcntximj nondegt; bent ita praecedentïa uer ba in præiudmû facramenti illo mew* do uiolentaru ideoep Sé dnedodlor adferte claras fcn'pturas, dodlnnac ueftrsc nouæ, quam Bafileæ ÔC fcripfiflis di. docufcgt; ftis, aut apud ecclefiara cathoheam duratc.

lt;fD. OECOLAMPADIVS. “ OWiIcdbprobicp Chnftiani indifFerentrs opuseft, amp;pati'* entes aures habere, qui habet aures audiendi audiat, princilt;^ pio operæpretiû ducogenuinum ac uerum intrlledu dido^ rum ex faen's htcris proponere. Dodnnæ uero di feripris ‘ Anglorum regis, breuitatis caufla, amp;nbsp;ob dhoij? meoi^ grati* oforum decretum, me nihil imphcabo, neep opus eflet toties ecclefiacnomen auribusmeis inculcare. Cup^ in^ cumea audire uocem ucn paftoris di fponfi Chrïftïl^mnia allega^ ta dodloris Eckq didta, adhuc non probât definerepanis ma* tenam, fed necpfuamconclufionem firmant, quæitafonat. Verum Cbrifti corpus di fanguis eius precfentia funt infacra* mento altan's, q uam ilium fic mtelhgere reor eque in pane aC tn coelo efle, diüinwübiliter/itu ne eft/'

AWominomeodoiftoredeconclufionis mea intelledu interr ogatus, ualde mihi peregrinû adparet noftra con'' clufionem iamin quarts diem difputari,amp; iam primO quæri, qualitcr ego caîntelliga. Atbreuifer, fi Chrifti corpus quod in coelo eft, opiner in facramento efle. DicoquumnifiunicS Chriftus corpus habeat, unum eft corpus ex uirgine natum, mortuum, in coelo fedens, di in facramento exiftens.

Primoindueftum eft didumlohan.vi.cap.eiustcnoris* Panis quern ego dabo caromea eft, quern datums furnpró mundiuita, hoc didum talem in Ce habet intelledum, ipfunt met

met Chriftnm panem clfc uiuum, qucmadmodS paiilo anhe dicic, j^go fum pant's uiuus/qui de coelo ucnit, qu»manducagt; uen'texhoepane, ui'iietmaetcrnuiTi, pants quem egpdagt; bo S)^c. Nonhicmens eftdocert deccremonijsftuefignisT^ cramentaltbus, quorum fignorum totum neep memtntt capt* tulum. fed de hoc quod per facramentum figntficatur,nomii nahm de domino noftro Jhefu nobts profuturas prœbetdo^ tftnnas, fcitur materialempanem, aut facramcntalefignum decœlonondefeendtffe, fed uerbumDet, unigcnitumDei fthum propter nos de coelo defeendtüe, utineumcredens, ui* tarn habeat acternam, ficut paulo antehac fcriptum eft. Cum hoc nec^ ignorât ueft facramenta tn ceremonia exerceri, hue non deferuit, quum ui'tam non præftet. Prius enim uel luxta dat Chn'ftus,uel cum exercentur. Tantum ergo nobis Euan^ gelifta dt'cit, carnem Chrtfti eatenus cibum noftrû elfe, qua«» lenusfldem milium fufcipimus, actotam complacentiaatcp fidutiam quum in cruce montur patitur, fatisfacicnspro mundi peccatolpic iter urn exhibitionis meae fer uo precepts me fciheet Chnfh honorem in cruce quærere. Hic fenptura^ rum ufus eft, illud cdcre nomïnâs finemanducare^quod plagt; citumeft, ettam SC panem appellans, quod hominem cibat atqj fortificat, autin utta fuftentat, prout Efatæ tertio capite inuenitur. Et 1 heremiæ xv. Illic nempc habetur, jnuenrifunt fermonestui'Sc comedicos, hoceft^dulcesmihierant.mihici; ’’ complacita.Ita dominus nofterlhefus Chriftus in cruce dilegt; Shor nobis amicitioreperit, quod ex eius in pane præfentia experimur 30 quumita eftet, diminutio eflet meritipalTiogt; nis Chrifti, uehemêter cnimrmhi opus cenfeo, quodSCuos libenter audituros opinor, quo nam modo Chriftus, nofter fit pants, nobife^ dileShor,hic homini perneceftaria fuerit, fuiipfius cogntho, SC quam ad infidelitatem promts.Ecce quam bene nos Deus, coelum terramep crcauit,nihilominus experimur infidelitatem, etiâpoftmulta fufeepta beneficia.

Promifliones nobis dédit Deüs per prophetas in mirabilibf per feipfum iurâdo, adhuc tarnen infîdelis eft homo. J erret equidê pcccatis fuis, ne adDeum (utpatrem) dmertaf, quâ^» obrem mifericorsDeus unigcnitxTfuum in mortem tradidif, quo fuftiaêter fecuri illic fides increfeit, quum ibi peccata re^^ mittant, utadColofT.ij. habet, affigens chyrograghucrtici, quoderatcontrariiTnobis,tarnenibiabus inuemtîpirifuagt; lis, ubipeccataremittuntur.HocChriftus inallegatodufto uult dicere. Caro mea quæ pro mundi uita datur, hiceft pagt; nis quem ego dabo, hune panc'omni tempore, ÔC non in fola nniba manducaredebemus, quûpaftionis Chrifti beneficent tia, femp corda noftra excitare debeat, ad fidendû ôC credent dum in Deum. 4kt in cœna uel miftà cum gratiarum adionc proteftariôC teftificari debet coram proximo, Chnftnuere noftrumeftepancmuiuificantcm,amp;;noftrafides fîiuftaeft, ' erimus procul dubio Chriftianam uitam agentes nbsp;nbsp;hoc ad

Secundo, dieftum allegauit ex diuo Paulo Corinth.xi. his uerbis, qui indigne exhoc pane manducat, aut de calice dnj bibit,reus efFcorporisamp;flanguinis dni, ex quoditftofua con^ ‘clufionernfeæftimatfirmare, ita dicens. Qui ex aliquo cibo mâducat, in eandem peccat, fiC quû illic habeat, qui indigne manducat hûc pané, hiejeus erit corporis ÔC fanguinis Chü^ jL, ad quod confequit, corpus Chriftihuncefle cibum.^^d quac refpondeo non folum in aliquem peccari cibû, quum in digncmanducat,fedetiaminilluhuius cibinoftridatorem, Vteft, quumrexaliquisfîmplicihomini cibStraTmittitcomt jnuncm, quihunededignanter amp;crgaregem ingratitudinc

cibum fufdpit, num ÄT ific reus er it, uti côtrmptDr rcgiæ ma# icftatis,nccp ob id hic abus maieftas eft regia. Aut uel clarius TOrtiQ cxemplQ,auditeSceptrûpotcftatcindicat fuperioi^, quum alioqui baculus fît ut cçtcri, nunc quum quis propria malitia

poteftatuiautfiipenon.Talchic€ft,pams dni naturalisai pains, ^fidatiispermiflufcp, 8C in facramcnfCunftitutus, ut jbi memoria habeat paffîonis fuæ. Nâ dicit, hocfacifeinmei mcmoriâjamcg Chriftipaflîo, quum tamfit praetiofa, merigt; to quifû^ cruabxor amp;nbsp;proditor Chrifti æftimatur heccfacra* menfa dehonelians, hsec mens eft Pauli, quam alio feqdcnd ucrbodedaratdicens, quienimmanducat amp;bibit indigne, judicium fibi manducat dC bibit, non dijut^icans corpus dni,... ibidijudicare corpus hoc importât, nede Chriftoquisnon jtitCWinX^ aliter fcnhat, quam ßmplici rufh'co ÔC pcccatore, Qordinagt; CovpttSbwt • bisefledcbet innocerttêm Chriftum filium eflèDci, quiôi nos, ccelum, tcrramcp creauit, qui SC propter nos amaram mortempalPuseft, itafchomoprobet, hoc namcpcorillius, attpconfcicntiamquietabit,hocdePaulodi(ftumhr. • r r fi Ad uerba Lucæ Euageliftae, quæ ante uerba inftitutionis facramcnloi^ ftant, SC apud alios Euangeliftas, Matthaeû SC Marcum fequuntur, opinât doCior EckAis de alio quS'facr»'^ menfali cibo ditftCf. Hic miror eum a proprio fermone diucr^ tille, priufqt noluiflè fatcri per uerba generationis uitis corgt; porale intelligi potuifle, quod iam apud Euangeliftâ Lucam acceptât, quum apud omnes Euangeliftas de cœna fcribêtes hoi^î uerboi^ caufla unafit mens.Jt quod unus Euâgeliftaïjt pracponit, alter poftponit, nulla eft negligentia neep fcripiugt; rarû cótrariet«s,ex hoc ein difcere deberemus, propter exter^' na ligna non tantofolicitari, quinpotiusiugitcr progrediin mentis elcuatióe ad^ritualia, ad uerfi dico uiuöcp pane ccegt; leftem ChriftiIhefiy^acp nihil a D.Eckio haClenus adduClö cft,trâirubftâtiationêeiusfirm5s,autconclufionêftiâ^pbans, ^Sed ÔC quod Chriftus dixit, Hoc eft corpus meurn,ad fuse condufionis confirmationem non deferuictef^adhucabco ^tensjut panem hunc uerum panem efle finat, ÇHyrcnæumtranftLibftâtiahonis dumtaxat cauflainduxi, pr 0 ut in allegato loco r eperi t. Nam aliaijj capitaliQ cau (Tar ö

rarionc, adhuc nihil di cflû cft, quû nullû en'a ego fcribcfttê aC* eeptabo Lierbo Dei contrariû, quum adhuc nihil obtentû fit» Neep mealicuiiudicifubieci, uerbûinæ Dei iudicare debet.

Vum non ego fed doiflor Oecolampadius Hyrenœuffl ^^induxit, quafi nobis contrarium, ÔC iam quum darum .. fit,eumapudecclcftæ feïdêtiâpermanere, dodxircp a proprijs armisfugiat, quæipfefecum artulit, ad facras litcs? ras, mir^uodab eo facrae feripturæ extorqueri nequeant,

llGratiofi diledi domini, credo hodiernâ datam fentêtiam fïrmapermanfurâ, ut honorem demus uerbo Dei. Alioqui polîem ÔC ipfe iuxta in difputah'onis prolongah’onem, exce^ phones ulteriores quærerc, quod uoluntatis meæ non eft, cum hoc r Ogans particulas tentas duarum conclufionum ragt; tionCjin fententiam non pronunciare.

In nomine tuo dulcis dnelhefu Chrifte.Qiiemadmodum nobis ambobus a dnis noftris pr opofitû eft, adhuc fugit dns meus dodlor, feopQ athngere nolens. Didt me feripturis no obhnuiffe, panisdefincrefubftantiâinfacraméto, metnefei^ ensundeargutet.Nempè contra mea conclufionêadduxit faneftû Paulû hoc facramcntifpanem appellarc. Ex quo pro^ bare fategif pane eflè oportere materiale SC piftoriû, SC no fa)* crû Chrilii corpus, aduerfus quod ego in feripturis illi often* di eum no'retftefentire, nam in ea dare corpus Chrifti panis nominal,iuxta etiS'doCVoris adfenfum,que'excurfione faCla fcripturaru prolixins probauit. Quare neep nouit, neq; poi^ teft etiaiuxta propria uerba SC expofih'one, hocuerbulo pa^ neapud Paulû contra me decertareJJdeocp operæpreciû eft, nt cauftam aliter adgrediat ahp contra Stet ferio fcrrpturifip, fi uenerabile facramentuîn ecclefia uelit euerter e.lpfe quoep ÔC {i me fophiftice interr ogarit, quis n^mfit codufionis me«

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelledus

fnf elletftus, cuius focij fui prope cathedram fuam in magnam fpemerigebantjamp;fego quumilli Chriftiane refpondilïemj necp datä-refponfioneirunimo attigit uerbo. (Çmamobrê hic tniflam facio prolixa illius prædicationé, cuius antea confiiez ucrat, amp;nbsp;breuiter ad fcripturas, quod enim totum lohan. vi, ^ocïtl* Ci capitula ad finem ufqj eu illo difputare cupiâ, fuperabundan* tia eft. Vnicû uero argumentifquod fecôtra nos habere îcfti* mat, oportfet'utfolua.ltanempepanis, dequolohan, vi.no^ fter eflènequitfacramentalis panis, quumaccidétiapanis de cœlonondefeenderint,amp;dicatihefus,Hiceft panis guide cœlo defeendit. Dns meus dolt;ftor, fi ita uelit euangeliü infie* Aere,necefiè oporteret amp;nbsp;Chrifti uerba claudicare. Sicut hamqj panis accidentia de cœlo non defeendunt, fieneep ca#^ ro Chrifti de cœlo defeendit, ficut ex fide edotftt fumus, natû elfe ex Maria uirgine, fatis mihi fuerit obtinuifle facrû Chri#^ fti corpus in feripturis pane nominari, ideoep demitto de efu

panefjjfaiæiij Jhere.xv.prolixofermonededutfta.Crux JcfoÜÇ'Ç« enim, fides, paflîocp Chriftifacramentononfuntcontraria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Mirabile adparet dominû meum dotftorem opinari dominû ïhefum, ÔC eius amaram paflîonêprobo Chriftiano affetftio^ rem, per panempiftTorium,quam per proprium eius ÔC tene?

iis doctor, amp;nbsp;dtut Pauli mentem, quafi fuœ dcbercmus expogt; fitioni credere, audire recufanti uerba facr oijj concihoR, fan* rtorumcpdolt;fh)i^,eiusmentem non aducrhmus.Paulum audimus pro ecclefia ôtf facramcnto ftantem, ficut ä me indu* ftus eft, breuitatis caufla iudicibus me fubmiito.

ItAt ubi uerba inuertit dico peccante ƒ in deû peccare, fcdm fcripturasjfedinpeccatoreusfit gsunainre,alter inairera, Paulus inquit, reus erit corporis dni, no ait in pai^ piftorio. ^jExemplûhocderegtjsdapibus, creaturæ impoffîbileeft. Dapes enim, quumquisregumemittit, uere dicer e non poigt; tçftj Hoc eft corpus meum, quod dixit dominus Ihefus,

ïxcmplû fceptn' a dodore datum,fuo imagj'nü oppugna? rori Zlt;vinglio,nonrcor placiturum.Namfï inuiria ccnictur rcgi fceptrum frangcrc,quo maior eft imuna Ihcfu crudfixo fuïc crucis imagincm frangerc, pedibus contulcare, ÔC exu*

rere, quœncq? Thurcam opmor fa dlur urn.

^SedóCPauh'uerbademitto, quaedïledlus dommusmeus dodbor præuenicdo iuduxitdicens, (jpui' emm manducat Si

Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uutiui pilt;cucixiuuvniuuAnuivcii^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiirtiiuukm vu

I* vOV* 5* bibit indigne, iudiciurnfibi manducat Si bibit, non dijudicas corpus doinini. Plane fe note non dedit, quam ilium praemat dure hoc didum Pauli, nonficutnos dqudicantespanem pi# ftorium, fed Chrifti corpus, unicum dominus meus dodor

ex fcripturis uel didlum cfferat fuœ opmtoni defermês, ficut ïam per quatuor dies cfflagito, necp adhuc fadf um, Iibentcr illumaudicmus,atc^cum Deo Si ueritate refpondebimus, quæcognïhonifiuefcntenriæcommendo.

cxdïdfoMatthæixxvi. mihi adfcn'bit,meinuer^ “ tmementemmeam, quodnun^comperietur,quumdumgt; taxar contra ilium probarim, hæc Chrifti uerba de facramcn«^ fonofuiffedidta, quodôCipfeiamadmittit, cogituri^ admit#’ tere, quia adfunt uerba Lucac ex fàcrislitcris allegata. Atqui jamconclufiomeauniuerfalis ecclefîæ Chrifti de uenerabili facramento, iam q uatuor diebus ïllæfâ permanferit, confir# matacp uerbo Chrifti, Hoc eft corpus meû. Si ipfeD, Oeco# lampadius ad multipharias preces meas, fed âC dnoi^ iuftîo# nés, nullis liter is earn attingereuelit, fed omncs nos circûlo# quutionibus fuis fufpendit. Si literas facras in manus non ac*^ ceperit, iuxfa eius exhibirioné in Chriftiana Si fraterna chart* täte, cogor, impellorcp ocs dnos meos ftmul inuocare,0C ob^ nixe rogare, utin hoc articulo Chriftiane concludant.

^D. OECOLAMPADIVS. ^PStrenuiuenerabiles dilcAiqt dni, qucmadmodS dodor fupplicauitconclufioniscaufla, quafiiudicandufuerit, bone fum fpei, ut firma durêt^quib’ ab initio credidimus. Hic nac^' fumus

fumusjut fcnpturâ fcn'pturg coparcmus, fi ita cfle poffîf, adi'a* uanfemeDeo fadurus fum/quæ mthi uïdent j?futura, ÔC boi na ad ueritatis inuéh'onê, pluracç alia fâcflurus ad ci’ élucida« tionê. Illud aût ü elle negret, hoc in mea côfcictia inuenio, me ultra non immittere, rogSs fupcr hocgratiofum rcfponfum, ^iî)bfcquar dominis meis, iuxta gaudens nondum probat tumpanismateriâmutari, cjuumqj uerc panem habcamus, jutmus quo(ç facramentum,

IVlDcus Optimus hodic ÔC omni tempore, omnibus ôd fîngut* Iis populo fuo gratiâ fuam concédât, Amen^xaAo die do*^ dor Eckius didum lohan. vù non admifit, intclligi de cere^f lodUl* moniali ÔC matcrialipane, eo contentus Chriftû panem no;* tninarijdcoqj SCadfute tranflubftantiationis confirmation nem illud non defer uit. Nam fi facramentû cfle debeat, opor-/ tçt illic panem cfle ucrum, internum panem fignificantem.

Secundo neep enodauit, quod Chrifti paflîonis memoria concernebat, ipfam prçcipue animas hominû cibarc, ob idcp materialem panem in facramentû alTumptum. NecefTe eft/ut ^obet corpoream praefentiam in paiie anfmam cibarc.

tl'Sed in duobus cxemplis fiue fimilibus fupcr dido Pau« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;||

h, fi guismanducat indigne, rcuserit corporis amp;fc. In primo fimili de regijs dapibus, impoflîbile dixit regem ex fuis dapin busfaccre corpus fuum, quod libenter admitto. Sed iuxta probaretenetur hoc domini didumpræceptiefle, quod ex feripturis nun^ probabit, memoriamenim dominus præcc* tó. quodregum quilibetfacerepoteft.

In alia feeptri fimilitudinc ilia coceflît, diuertit($ in imagin num expugnatorcs, quod adaliam conclufionêdeicruit. iPkltimo, iuxta hoc uerbulS non dijudicans corpus, talem adportauitexpofitioncm, quod illic non habcaturbondqun dicâspanê, fedhicdodoriEckio cxpendendûfucrat, quod is quicorpus Chrifti, qucadmodupronobis cftpafTumdiju^ dicatƒadidftaümdeuen^ct,ncfctcmcreinc5mun^cationcrrt

im!T»iïfatfacramcntoF^‘fides namq^, qua plæn’c^ corpus l'n pane clTe credût, frugrfcram nonadfer t probationcm, ut cft quottdie oculis cernere. Sed impoffîbile cft hominem ex tu*’ to fuo corde credere mortem diïî noftrï pro nobis, amp;nbsp;uitâ fuä non meliorem faccre, hoc ad eius eft refponft onem diclum. XiAt nunc ad illius multiph'cafâ petitionê, ut mca fcih'cct do^ öff* tftrinäprobem, uolunratifuæacquiefcâ,ô^finullahocneceP hniK • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie palam inclamitandi expofeat, tres mc^fidei aruculos

eroftendi, quimultismlocisfcripturaefundatifunt abomnP bus crédit!, contra quos fua conclufiopugnat, Sed amp;nbsp;ultra fohânisallegaui ^jifiabieroparacletus nonueniet. Si folutionem quamuis dedent, refponfionê tarnen eius feri^ ptun's non probauït. Sed ÔC omm uia aduerfus illû pugnabit dï(ftûIohan.vû(Tarnemnïhilprodefre.Sedamp;.' ei côtrarïutn lOtWt*O • cft duftQ Matth, xxiïij. Si dixeri'nthi'cuel ïllicefTe Chriftum,

^oncredati's.Prsccipuequumprimopetamduftû,inquoie fundat,Hoceftcorpusmeum,eumnonhabercfcnfum,qué ïplêproponit,qcf^uêterdiuinoauxilioclarius,pbandQeft,

ÎN nomme tuo domine Ihefu Chnfte. Hefternam demi tfo domini me! dodoris ladantiam dicentis, fe obtinuifle ma^ trrialcm panem manere in uenerabili facrameto, gratia nâcp Dei,hacivnus fuffîcienter omnes illius obicëhonesfolutse funt, rcmittens me ad notarioi^ feripta. XjLîodieproponitadmilîfte me uerbaChriftilohan.vi. de facramêto non loqui, quod ex meis côfcriphs Si notaris uer«gt; bis nuncp reperictur, quumt^ dicit, oportercinfacramento materialem panem cfte,id einos de uniuerfah' ccclefia nonfiP mus credituri, nifi concludentes adducatferipturas. ClAdhaccnegatuenerabilc Chrifti corpus animae cibûeflc polïc, ficut nos cccleftæfilq dicimus, fed memoriapaflionis Chrifti cibum adferit animae. Refpôdeo ei, ipfe una cum fua parte quumpropomt memoria mortis Chriftiapud panem piftorium

ptftonu cibS efle animç, fi non etia eadê memoria, cum facro Chrißi corpore, cibus lit animée, nêpe homo quifpiâ minimt intcncAns, ratiois quoep no exps, crcdercnepoltetpanepi^ ftoriöfmemoriaplus anima cibare, qua ucrûfacrûqj Chrifti corpus,nobilisthcufaurus, inquêoês cledh’inluericupiût.

^uod hcfterno ucfperifuis duobus exêplis cx fundamcn'' tofatisfeci. Primu cum rex dapes fuas alicui tranfmittit, dixi, iierû eft, regem his dapibus diccre non pofte. Hoc eft cor^ pus meum, ficut Chriftus dixitJpMuic obijciêdo dicit dotftor, huius nos praeceplu nulluhabere, fed magis nobis praeceptû efle, hoc nos facere deberc in fui mcmoriâ.Dico in fcripturis clarehabcrijhocfacicndu cxprçceplo,^ccipite(ingtlhefus) apud tres Euâgeliftas fit' Paulû, amp;jcomcdite, Hoc eft corpus meum. Et apud Luca, Hoefaefteinmei memorig, ubi cTarc duofuntpraecepta, unude comunicah'one facri corporis fui. Scd*m, uf haec fiant in eins memoria. (^uia tarnen doeftor fua uerba declarat, deS nobis no præcepiflb, pane trâfmutare in corpus fuû. Nimirvï deûnobis non præcipere,quod ftuftu no* bis cftimpoflibile. Ipfe uero met, hoc fua facit omnipotentia,quot; dicentibus fiC faciêtibus hoc facerdotibus/quod ipfe comifit.

^Plumfccptro dicit dns meus dotftor hoc me admifilTe excrri.* plum, quod in notarioi^ fcriptis noninuenietur. Primu in^-exempluderegrjs dapibus quum oppugnaui, quippe quod régis corpus nonfint, quis tam eft hebes/quifceptrum, régis elfe corpus credat, noranter cuperet aperta amp;nbsp;dilucidadiui Pauliuerba, deuenerabilifacramentoobtenebrare, ubiar«» pi guit indigne fumêtes hoc facramentû, quod fibimet iudiciS manducenfinondijudicantes corpus ChriftyAduertitedilelt;'^jJJ^f^^ tfti Chriftiani Paulû nôdicere non dijudicâtes pané piftoriiiu--** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quumcp hoedieftû fidê ccclefiac Chriftianæ tam clare often;» dat, utnullus pofll't homo quauisrati'oneoblu(ftari,claritate nihilominus eius exponâ ex met Pauli uerbis. Qiiurn efn de;

f • lt;r»fcuncg mandiicathuncpanem. ó^bibïtcalicem dnf mdtgt; ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C'-it Icïat^q uid pej hsec Paul us ïntelli^Ó fubiungit-, reus

erit corporis fanguïnis dni', MuïufcB rationê reddit, quare reus erit, quia dijudicandonou cognofcit corpus dni, quêad* modühqfaciunt,quihocfacramentü aquouisaliocómuni pane non difcernut, aut cerbe non drjudicant nbsp;nbsp;nbsp;haec cft im;»

poffibilefenfum manere dodoris cum uerbis Pauli, quippc quoduelitiraljeredrjudicationê uel difcrctionê ad fidcmin Chriftü Sc eins pafltoncm, hq cnim qui non credunt, panem pro pane habent, non manducantes panem dni, ideocp opor^# ïet/ut diuus Paulus de Chnftianis loquaï,quoi^ aliqui digne fumunt,aliqui ucro SC fi in Chriftülhefum SC eius paflïonem credant, adhu c tarnen fe non probant ncq; parant, ut altiore Sc deuotione SC diiudicationeiacómuni cibo fumèrent, exto# toc^ nonfufficit dominû dodorê dicere ad fidci probation?, quia fides fine bono opéré mor tua eft, lacobo dicente, eftep CQWori inanimato perfimilis,

U]|x corde gaudeo poft longam fufpenfioncm, iam diledu dnmmcum dolt;ft orem fcripturas in manus fumer e, quatuor argumenta inducens, quae amp;nbsp;Zwinglius gratiofis diiis meis nuntijs fenatorijs duodecim cantonû mifit, ob idep mihi cha^ riorafunt, fidelitercp comendatahabebo.Primuhij duo pro^ ponunt, fi pracfens effet dns Ihefus in facramento, neceffe eft fet delcri tres fidei ar ticulos,illofcp pcrire.Quos dns meus do dor (ut reor) non enumerauit. fed dumtaxat mentionem de p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;his fccit,fundari eos in facris literis, 4^t Zwinglius enumcrat

Vlicv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uentur^s eft iudïcareuiuos 8i^mortuo5,utercp ergo dni

opinant, fi in coelo Chriftus eft, in facramento ergo non eft,quumunumcorpusinduobuslociseffenonpoteft,Ali# ®libêter Zwinglius in Baden difputaret, fic tamenfut nft (UiVtiTnCiO ♦ hilominus in Thurego maneret. Refpodeo ambos dnos me^ osnonbenepondcraffeomnipotentiâDci, amp;id quod Luca fcribente

fcribente, angelus Manscrefpondit. (Quianonentimpoffig bïle apud Deum omne uerbCTgt; I tfï igit Zwingli'us ïpfe muk tiphanâ Ce obtulit omnia fua fcrïptuns probare, hic nihilomi nus fcnptuns cft uacuus, Sicc^ SC ddetSus dns meus do(flor nbsp;nbsp;* » « • • ’

nullas attuh't fcrïpturas Deo impoflibile cffe, ut unum fit cor gt;nbsp;pus in duobus locis. Quainuis aut fcripturas proponere ob^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ligarcnt, fînoftrâfandâ cuperêtfidemeuerteredefacramen'* to, ex fuperabundanti tarnen probabo, ad noftræ fideicon«f firmationê, hocpoflîbileefleexfcriptuns, ÔChocpIusin na#

turalibus. Scriptura namcp (utdicunt) habet, Sedetadde^ '' ram dei patris, donee iudicaturus ueniat, ficutZwinglius delt;^ ducit Matth.xxvi‘ ucru eft, liter ac tradunt, oiïiefcp nos Chrigt; ftianihoccredimus. (Qiiamuis SCiuxtaLucasfcribatinlibro . Ad. apoftoloi^ cap,ix.Qiiod Paulus tue Saulus, quumex Hierofolymis in Damafcü adequitaret,proftratus dixerit. Qiiis es dne f Refponditc^ dns, Ego fumlhefus quê tu perfe queris.Hicintueaminidilcdichriftiani(dhm ante Damafcü fuilîèâpd'Paulû,necminusfediffèaddcxterâ patris fui. Simi* leinplgrifcp a lijs feriptis fidedignis legimus dni apparitionêZ __ ^{lllud natura pofeft, ut res una in diucrfîs fit locis, quod in anima eft cernerc. Homo enim quum unicâhabeat, St^indii* uifibilem anima, quia anima fpiritus eft, partes non Habens, nihilominus eadem anima, quæ in mca dexter a manu cft,cai demipfaanimacftôi^ïfimftramanumea.Illudigitdeanima . finaturaliterpoftîbileeft, quis ergo Dei potentiacoartare

gnabit, fiCaduInSmenfurarejnempequodilludcorporene^?”^ tpfct* queatfacerejdeocp quum dns apud lohannem dixerit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• l

’'*’l6’«îS?^£ÏP^^’^’^^®^ôfequit,dnsIhcfusabîjt,ideoqRinlâlt;^ ü t

cramento cftè non poteft, unu enim corpus in cœIo eft, amp;nbsp;in facramêtofupra ferra per Dei omnipotentiâ. Hæc fan da eft fides, qua (Paulo inquiente^ noftrûintelledûimplicaredc^ bemus in feruitutem fidci, quâperpetuo Deus eft remunera’^

Vitra dileeftus dns meus dotftor alias adfer t fcripturas,ucr baChriftilohan.vi. Caro non prodeft quic^.Haeclonga cftZwinglij lancea Sgt;C cufpis,quaa Thurego hucdimicat, utric^ aut domini mei, ft rem melius cogitarent atrp feipfos, eiufmodididaaduerfuseccleft'am amp;ffacr amentum, nonine duccrent. Caro namœ Chrifti Cut ipft intelligunt) ft nihil pro^ delFe debet, eflet profetfto melior eorum panis piftorius cor? poreChrifti, inquopaftus,mortuus,mundumcp redemit. Qiiis hec Chriftianusaudirepoflet,abfcpgrauianimifuimolt; Icftia, Ad quam abominationcm uitandam merito confide;» raredeberent, eftènonjjofteredumSCuerumintellecftum, quem ipfi proponunt^^uarebreuibuÿ uerumfenfum decla«*' raboS^intclledtum.Dominus quum dicit, (|aro nonpro;^ deftquicc^, de fuo facro non loquitur corpore, in quoope^ rafurus erat hominum falutcm, ideo quia ante dixerat, Caro, mea uere eft cibus, iam dominus Ihefus hoc uerbulum mea intermittit âC abfolute dicit, Qaro nihil prodeft, hoceft, cargt; nalis intelledus nihil prodeft, quia fpiritus ëïî qui uiuificat. Étutuerusfît ifte intellecftus,fcripturis probo eodemloeo, alijfcplocis, nam Capharnaitsegroflum habebantintelledû uerborumlhefu, quaficrudameflent Chrifti carnem mangt; ducaturi, ftcutexmaccellis carodefertur, ideoep dicebât hûc durum efTefermonem, guis hune audire poteft, cui falfoingt;,

trlledlm' mox refpondit dominus, Caro non prodcft quic^, A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇÂed SCexalijslocisfacrarum literarum probatûeft, carncm

accipi pro carnali inrcllcetu, uti Paulus ad Roma. viq. dicit»^*«”'^' HOlt »fffelfegPrudentiacarntsmors eft, Sapientia carriis inimica eft Deo, rt»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eodem etiam modo diledus dominus nofter hoc uerbum ca''

rointellexit Matthæixvi.quando Petro dix er at. Beatus esjHartl|*’ Simonbar^'ona, quiacaroamp;f fanguis non reuelauittibi,fed pater meus coelefti^. (i)mnibus notum dominum Ihefumuo/ lîiiflèPetri confeffioncm, non ex carnali intelledu bamp;ben,/

fed ex dl uina reuclatioe. Hie lam uidcnt gratiofi domini mci nuntij Senatorij,phmameuulgatamZwingli}probationc, nulhus momentt ôé inutïlcm eflc,

4lAd hæc dileó:us dominus meus dodofîduxit Iiteras Mat* thaeixxiïij, ô^. eafdem Zwinglius Maicixiii. Si guis uobïs dïxerït, bïc eft Chrïftus^uelillïc.nolïbecredere^ Hïc Zwi'nî* glïus exclamat. Si dixennt Eckius ucl Faber Chnftum hic ef* le in facramenfoj nolite illis credere, fcripturis dumtaxat, cundumemortuasliteras contra nos utuntur,fenfumuero fpirihisfandi, quemmctDcus ipfeoftenditinpraccedenti«’ bus amp;nbsp;feguentibus uerbisnonpondcranfcs.ldnamcp fiface* rent, procul dubio unacû hoc dido domidelitefcerent, necp nobis theufaurum l'acramenh' ucnerabilis abripercnt.Qiioa ut uerum fit, etiam ex met ipfo euâgelio probo, ubi Chriftus prophetauitgrauilïimamtribulahoncm nouiffîmoi^irmpo# rum, quandotaliscxurgettnbulah'o,qualisnonfpitabinilt;gt; tio mundi, ad quam monih'onemmox fequitur ,11 guis uo^ bis dixerit, hic eft Chriftus, ucl illic eft Chriftus, noîite crede lt;nbsp;re, non hic fenfus eft, qucm dominus meus dodor SC magilt;gt; fter Vlrichus Zwinglius proponunt, ut per uerbulum Chri * ftus, facrum Chrifti corpus intelligatur, hcutZivinglius in;gt; lorquct, fed ibi dcbetinitlligi, per Chriftum rcgnum fuum fideû Ethoc uf uerumfit, exillo datur accipi, quod dominus dicat, erit in nouilïimis temporibus, qucmadmodû amp;nbsp;Pe^ trus amp;Tîidas in fuis cpiftolis pr ophctarunt. l^unc autem uo tcmpOftK* rumeft, quoddicitur Chriftuminfacramcntoefle, nccpri:? muminnouiftimis aduenit trmporibus,fed untuerlàliseo défia, ab Apoftolorum temporibus, ufqj ad hæc noftra fern* poraffi^adhuc clarius ill ud oftendunt fequentia ucrba. Chri ftus inIhefus feruator nobis non promifit, quod primo no^^

1 uiflîmis amp;nbsp;ultimis iemporibus,dcfub fcamno extrahctur fan'^ ■ dum Euangelium, ficut SC dominus dodor Luthcrus ÔC fibi j adhærentes aiunt, ïed ita dicit, fxurgentpfeudo Chrifti

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfeudo

pfciidoprophctæ, apiid Marcû amp;fMatthae5,amp;^muIh'faIfiprO-^ phetaefurgent, 3^1 multos feducent, quiafuperabundabitïnt^ quitas, ô^efrïgefcet ch|arïtas multoi^ gt;nbsp;(j^uis hic non uidcr et diitn loqui de rcgno Chrïfti fidei fuae, ÔC non de facramento» Ideoqj contra Zwinghö, rogo grariofos dnos mcos, amp;nbsp;fu* perïores laudandi fœdcris Helueüo%quum Lutherûfcnbe* rc audiennt Chrifti fidem apud fe elle, amp;nbsp;Zwinglïum quod apcPfe fuenqrebaptifatores apud fe haben', quatenus ex Chri fti monittone, domi'ni mei nulh credant, fed fidemfolummo^ doquærant, apud fponfam Chnfti uniuerfalem ccclefîam, HiciamZwingh'us fuo quarto argumento dcuicit ÔC obtigt; nuit, ne uos domini mei illi credatis.

Vki'mo offert fcdns meus dodbor probaturum, quod hsce uerba Dei, accipite manducatc, Hoc eù corpus meum.fa^ cramentû pro ecclefia nonprobent, adhuenori credojnifi ui^ dero. Ideo^ 5^ ab eo Iibenter hoc fum auditurus.

OECOLAMP ADI VS* d Gratia St' pax a Dco, Amen »Exuarqs fermonibus hodie fadis, ob fugâ obicdhoi^ argumcntoi^ non eft necefle ad pri mumrefpondere* Sed quod in fine pctitueft, magis eritfru* difer û, ut eo difputatio cepta, fœlicius progrediatur. Primo in^ necefïariô erit, haberi natur alê Sgt;C uerûintelledûuerbo^ rum dninoftri, in eo quod dicit, Hoceft corpus meum * Na fequenfer in omnibus foIuhonibusD*Eckius exportathoc didum, quafi ex eo poftît fuam conclufionê firmare. Negari non poteft, q uin fint dni uerba, fed hic refpiciat, ut uerus no deperdatintêlledus. Atnûc ApoftolusadRo.xtj.ait*(î^ui prophetiâhabe_t, hoc eft feripturarû expofitionê, habeat illâ atcp eautaîfcdVn ranbnê fidei. Omni enim modo inutile erit folumortuisIiteriSjficuthodiedidûeftaD.Eckio adherere, autperegrinûfenfum,quineephicneep inahjslocisfundat, inducerc atep intraherc. IjLede fe habet ad uerbû Dei uos tra'^ hens, id quod mihi placet, iuxta hoc ergopeto confiderari intelledî

fnfencduuerbo^.AIioquiparumeflctfcripturasfnduccre, ^od 3^ malignus fpin'tus fdret,

^dompertumeftequidemuerbimultis difFerentijs creh'onibus dici. Al/qiia eni'm merg funt hifton'ca, m quibus nihil praecipitur, neep aliqm'dpræcedens exponunt, ^jAliafuntuerba, inquibus repen'tur praeceptûjut aliquid fiat, utfunt Iquibus dns dixeratjrefpice, Vbi' aöt fcn'ptura prae ceptum fine mandats Dci'proponit, illicncmo dubitedqum fiat. Hoc in^ cflct contradicere diuin» omnipotêtiæ, fi quis «eftimet ad haec Dei' præci'pientia uerba nihil fequï, fient PfaI gt;

V mifta ai'tjpfe di'xi't èc faefla fi.tnt.i'pfe mandauït ëC creata funt» His enim ucrbis uoluntas Dei eognofeit, qui Temper potens eft, fibi'cp nihil refiftit. Hæc aSt uerba dni,Hoc eft corpus me * um, in fe nulls mandats continent, noneindicitdnsjpanisfi* Up at corpus meSjUtquSdixeratjiatJuxamp;fadaeftJux, Gch.t»

lt;^um Sc præcedêtia uerba tale mandats non oftêdant, uerJ ba equidêfi confiderent, nihil peregrins adpona? ( utdegt; cet traeftare fcripturas ) folum em hie dicit de pane material!, quern dns in manus acceperat, grafias agens, fregerat, dede^ ratep difcipulis. Neep ein illic aliquod habet mandats ex uer^ bis illis datS, quafi id uerba efficerent,queadmodS hodie do^ cftorEckiusfenotandSpracbuit, hâcuerbis collatâpoteftafê feu uirtutê^er Dei omnipotentiâ, quomodo illud probabit ƒ Equeminus poterunt facerdotes exillis uerbis fi'neadditagt; mento (illis non conceflb) eis, ex his uerbis poteftatê create, %um itacp dodor Eckius eo fundamêtum fuum reponat, neceireoportet^tpriusfirmer. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

uerba etia hie inueniunt, nos fi paulifper dociles efiemus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oyoàî-ik-

Hoc eft corpus meum, quis caperepoteft^ hoc eft materia pà nis mutabitur in carnem fiue corpus, autpe panis eflentiali* ter corpus eft Chrifti, fiuefub accidentibus fignis eft amp;nbsp;con* tineturcorpus Chrifti. Sed compertum habetur exuerefi* dei cnumerah'one, quam in Chriftum Ihefum habemus cru* , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cifixum, ut apte concordantpræcedentia ÔCfcquêtiauerba,

BtbocnMfÀft haccucrba elfe expofitoria earum rerum, quteanfehac domi* fl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exterioribus fignis difcipulis fignificarat, acfi quis domi*

num interroger. Domine Chrifte, quid uis co ficin manus pancm accipiendo, fiefrangendo difcipulis fic dando, tunc fic refponderet his uerbis. Hie panis hac cercmoniali forma, necelTe opor fet hoc uerbulum hie t erminari, tr ahiep ad prius dieftum eft corpus meum, uos docet, oftendit, fignificat figu* ram, facramentum uobis eft .Hoc namtp uerbulû eius eft na* turae in ceremoniar û amp;nbsp;fimilitudinum expofitione. lt;|^uam* obrem Su Euangelifta Lucas, atep Paulus Apoftolus, adul* teriorem myfterij huius declarationem difdpulis propofuit, alia ad haec addendo uerba domini, quod pro uobis tradetur uclfrangitur.Vidcatcor Chriftianum,finamahumaptum deferêt fenfum, dicere ne uellemus panem eftè corpus eflen*

ciixen'mus, per uerbulum hoc mtelhgi corpus, traherecß ueh Icmus uerbumhocad fequentia, tantum elTet, meum corpus' eft meum corpus. Hoc uerbulû iniufîbilc, feu inuffibile cor^ pus cxnulhs fcriptun's adportan'potent, quare compellino pofenmus ad huncfenfum, abfcp fcrïpturïsyd omne darum fietô^ aper tum, fiah'oquünfcrïpturasintroienmus, ôi. uide^ rtmus hterarum n'tum ôt^modum. Dominus quando Exodi

’ xij, inftituit agni pafcahs rifum, qui figura eft domini noftri Ihefu Chrifti, 8^ noftris Chriftianis ceremonrjs concors ce* remonia, dixit dominus^quia tranfîtus eft feu phafe dominf» yitraquocp dicit. (^uurncg interrogauerint uos fiîtjueftri, g uac nam haecfuentrcfigio, refponderent illis carnificétiam nbsp;nbsp;''

ÇONCLVSIO PRIMA, efle, feu tranfîtum fiije phafe; fchptiira ïnquam agno pafcaïi talcnome dat, amp;nbsp;hoe quid eftah'ud quam dici inftitutioncm clic ceremoniae.Eft enim memoria qualiter occifus fît agnus pafcalis, quodclarius in uerbis cœnacapudEuangeliftïLuï# camexprimitur, quum dicit, Hocpoculum fîue potus no^X tium efî teftamentû in meo fanguine, quod pro uobis effun^ dçtur. (^li ergo nouit, q uid nouum fît teftamentum fîue no uum fœdus, quod cum Deo pepigimus, quod fcilicet eius af* fecurati fîmus, iam turn deuenietadgenuinum ifîorum uergt; borumfenfum.Noftrumnamcp cum Deo teftamentumin cruce eft, per teftaturis mortem,SC per fanguinis cfFufîonem ueri, unici, SCimmaculatifacrifictj Chriftiincoenaconfirma« ti. At hicrememoratio eft, SCtalisnobiliftimiteftamcntian* nuntiatio .Nuncuero, quum in uerbis calicis, neceflario ôC meriio talis acceptai ur expofîtio, etiam fe aptabit inexpofîti^ one horum uerborum. Hoc eft corpus meum, SC alise expo* fitioncSjUtperegrinæ reputand8efunt,necp hue deferuien^ tcs.QuummetipfeChriftusnobis hanc det expofitionem,^ neep a nobis excogitata eft, quum illis adiungat, Mocfacite inmeimemoriâ, quafî didurus hic uobis ufus in mea abfcngt; tia uale fit ultimum SC figni memoratiuum, Hic eft naturalis horum uerborum intelledus.

lis fticritis, ob idcp formido, quia prolixos SCtediofos dodoris fermones non infellexeritis, hcc mens eius eft. Ego quum pro uenerabilifacramento uerba Chnfti induxi. Hoc eft corpus meû, uelimcp ilia cum ecclefîa intelligere ih fîmpK * ci fenfu^t fonât, ufcp intelleda fuere iam ferme mille SC q uin* gentisannis. Contrahoc dodor meus depugnat, uerbafie non debere intelligi, fed figuratûefle SC tropicu fermonem, fitiç I^ic fenfus, Pïûc eft corpus meû, intelligcjhoc fignificat

COLLAT I o XVn, ucl cfl figura corporis mdf^deius uero induÆ'onê breui^ kr dico J nos Chnftianos herercdebere apud fimplicê Chngt; ftianum intelledn, namisfcripfun's cucrti nonpotrnt, necp credendû eft dnm noftrûlhefum ulfimû fuum uale, ôî ardua ac falutaria facramcnta, lïa uoluïffc obfcnebratis ÔC obfcuris uerbis inlhtuerc, quofimpliccsnos tanfo feinporeoberraß’ femus. \unc ad dodlon's uerba. Quis hæc Chrifti uerba cre^ derer figurafefuifledida, quumomes hq tresEuangeliftac, Matthaeus, Marcus, Lucas, fed SC Paulus ipfe, qui omes qua* tuor hoi^ uerboqe cóminifcunt, nullus tarnen eoqe dodoris oftêdit tropicü uel figuratü fermonê.Br cuitatis tarnen caufla diot contra nos doSlor, dnm Ihcfum non dixifle, ficut de lu^

Jhb minemhbro Gen.pams(ut fiat corpus mcum, contra quod dico pro nobis fortius efiè, quodfuo omnipotêti ucrbo dixe^ ttn dVllK« nbsp;nbsp;gt;nbsp;Hoc eft corpusmeum, nbsp;nbsp;ein enutiatiofimplicior. Necp

' dnsIhefusquiddâaddoSlonsopinionemexpreffît,figuram elTecorporis fui,Vteriç tarnennoftrûequiboni eflèmusftul* ti conari nos Dei fapientiam difcere loqui, ÇDileSlus dns meus do dor mihi impingit hodie me dixifle Chriftö his uerbis cofecrationê cómendafle. Non dico ego, LoiColwi^Apoftolis mandauit, ut in afliftetcfibi, Dei gratia his uerbis CWKn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quemadmodu SC lacobus apoftolus, hunc uerboqe

fenfum habuit, miffamcp cclebrauit, quSuis iam facerdos no ry nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rede faciat,q cotra Chriffiansc ecclefisc orÄinatione (ut reor)

Vitra dicit, quis uerba hscc. Hoc eft corpus meû, itaintellP gere poffet, hæcmateriapanis mutât in corpus Chrifti, dico fibi ante oculos depingit jquê uult intelledü, Hunc namcp ex me non audiuit, accipio in^ fimplicê intelledö, Hoceftcor.^ pu^rnfö, ut corpus ipfum fit, D eus ein mêtiri no poteftT^lfî ucru fit^xpane fieri corpus Chrifti, no abftp trâfmutationc, Cp^l^ia tarnen dodor ultra oftenditfuû figuratû SC tropicû fermonê, prgcedêtia SC fequêtia uerba côfirmarcl Dico non, hoc

hoc cqm'dem quod præcedit, Aca'pfte fcihcet 0^ comcdfte ,fi giira no eft,id quod fequit, Hocfacitei'n mei memoria,eque nuüa eft figura, fed notanfer didû, ut admirer diledû meum dnmdodoré andere corâ tothomimbus tropûfeufi'guratS fermonem ex eo facere, (^are ei abfep fcnptuns non credo, quæ de pane inducif, quum infacramenfo corpus fit Chrifti, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gCnonpanispiftorius«

diuerithoc uerbuluhocpanemnonmdicare, fednecfequcs indïcar, fed corpus Chrifti, quod fub pam's Ipecieinfuis msfco nibus tenebat, ÖC en't prædicah'o idemptica»

^(j^na tarnen dns meus dotftor ex adi'ûdo apudLucamô^ Paulû,Hoceftcorpusme^uodprouobi'strader,fieargu* -j.tjov«||* taÉur. Si panis hic corpus Chrifti effet, fuïflèt hicpanis^ no#^ biscrucifîxus,Dicoegohocargumcntû apud nos Chriftiagt; nos nihil ualcre, quum infacramenfopanemmancrenondilt;^ çamus. At eatipfe ad fuos in Chrifto fra très, Luth erû. Bug* genhagiû amp;fc. ibi ualet’Hic tarnen inuincibile habemus tefti* monüTdocftoris infelledu no pr ocedere. Nam fi fenfus effet. Hoc eft fignû corporis mei, ex eo confequer et, hoc fignû fuii’ iflè crucifix«, quare non nos Chriftiani, fed pars aduerfapa^ nem nifit crucifigere, quodçp hocuerbû eft ( uti dicit) figura '' te accipi non poffît. Hoc eft corpus meû, tin fignificet, hoc fi? gnificat corpus meum, impoflîbilefît, quia amp;nbsp;in calice fie ac«gt; eipioporteret, Luca dicente ♦ Hic eft calix amp;^c. Idemdicere oporierct,non effe calicem. Sed hoc calicem fignifi'care, quïï ngn nefeiatmundus cerhflîmo calicem eftè,

C^uare oihisprolixus ab eoindutftusfermononligat, do? nec tandé duas induxitfcripturas, hocmihiplaceretfi feriptu-^ ras induceret. Prima eft Exo.xij, cap, Agnûfcilicetçafcalem effe tranfitû dm, ibi eft pro non eft, fed pro fignificat accipit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcfîtdC

Ad quod refpondendo nulla uia ci admitto, fedpotiusutlité^ rarumperih'sbencnotûeftjpcfahhebraice, quod nospafea

nominamus, fcft uni ÔC celcbrem pafce dicm fignificarc, cti^ aincß agnumfigmfîcatcumfefte cuius plcnaefuntfcn'ptursc. Satiabor (amenegotextupn'milibn Paralip, xxxv, cap.ubi profacnficiorepchmus in pracfato capitulo facnficium eflc pefahad Deum, d^i'a uero do dor pro facnticio feu obW tionc fiue uidi'ma, germane interpretatus eft luxtaZwin;* glianam conditioncm carnificentiam uel madationemjmihi non placet, eftcp contra hebraicifermonis naturam, fed nee apud ullum ludçum fie rcperiet. Ab illo enim ucrbulo zebah quod hebraice facrificium appena(ur,SCnoncarnificentia, uemthocuerbulummïfbeah, quodaltarefignificat, Sgt;é non macelli fcamnum, ut Gen. vitj. habetur, ubi quum Noe alta^ te ïcdificaftèt, fupra illud offerens poftcp Abraham amp;c. CTAhæhtrræ quïbus probare (é credit, eft fignificare dici, Luca fcnbenbe. Htc eft çalïx nouû teftamentû amp;c. ftc argu^* tatur. Cafix non eft nouû teftamentû, fednoui teftamêti con^ fir mafio cft, fic(^ per fanguinê figriificatus. Dico ego fpiritû fandûfemetexponere, qualiterfanguis nouûfitteftamêtû, tdeoep eicredimus, uerbaem Lucæper Mattheû Marcum declarant, quû dicût. Hïc fanguïs meus eft noui te ftameoÜ. Quia uerba Lucte Si Pauli fcifm illoijî tenorê intelligi debêt, quêadmodû ipfe met Paulus feexponit inepiftola adHebr. ix. cap. Sicut Si dodores fcolarû inquiût, fanguinê eftenoi» num teftamentû cofirmatiue. Quamobrem clara Chrifti uer ba, non finemus obtenebrare cum tropo dodoris Si illius fi^ gurato fermone, nihili reputantes quod dicat Chriftû ficin«gt; tellexifte. Chrifti equidem ecclefia SC fponfa, nobis oftendit alium, amp;nbsp;longe meliorêi'ntelledû. Qiiæmulto meliusmengt; temnouitfuifponfi Chrifti, quâ dns meus dodor.ldeoiç SC apud ecclefiampermanebimusfquæ nos non fallet,

eus pater nobis omnibus concédât ueram cognitioncm filtj fui Ihefu Chrifti, fundamcntalemiÿ expofitionê uerboijt dni

^ni di'ccntis. Hoe eft corpus meum. 8)ebiliïer per dodlorem EcktumreluAatSeft, primo ad Chnftianæ eccicfiæ infelle^ «flumoftendentrmjeius tarnen ego certus fùm, Chrïftianâ ccclefîahullû inf ellccflùacccptare uoluilTe nec uclle ad Cliri«^ fti honoré fidei Sgt;C charitah's ædificah'oné'non ducentem, Suffi mulhs milibus uer us intellcdus fit incognitus, nihilominus quQ inueniun? omni tempore in ecclefia Chriftiana, qui eiuf^ modi intelleélû habent,amp;fi ob id mundo contemptui habe«* antur, dici non debet idco crrareecclehX quare quäfecurif^ firne eius monct, utmet uox audiat paftoris, SC dodrinauni?-cimagiftrinoftri, quiincœloeft, quu quilibet infuo corde infimforis ueritah's, quæ SC ipfaDeus eft, illuftrabitur. fpiecundo indicat D. Eckius ad fimplicem fidem, bene qu*’=^ dem,ubircdeóïainteHigerent, quóaût^lluduenitƒquod^n expofitione uerboiji Matth« xxiiîj. ubi habef!. lt;Duum uobig dici^ ibi eft Chriftus, uel illic eft ChriftuSj pe credatis, ibi ha * Mtkxn • I5 * bereuultjutm mente eamus SC intelledü ueritatis, nunc fi ibi reClQ eft, quare hic iniuft 3 uel iniquü« Is no eft fimplex intek Iedus,cotraquépugnatfcriptura,prçcedétiaSCfcquctiauer* ba, Sc q cFminus eft etiä hüana ratio. At noftra refponfio non tales eft palfura cotrarietates, fed nos ad Chriftû duci^ nol bis crucifixû, qua fidé theologi eruditi fi'mplicé appellat fidé.

crtio illi non côcedo, quod darum per obtenebratu ex* ponat, fedmagis contrariû obtenebratn per clarû, qd'comu* niterfcribétespofterioresfacrarû liter arû maniftftefcribût. ProphctacemMoifefuntclariores, SCgin nouoteftamento dilucidiores,isquetrris teftamchfucre,Matthaeus SCMar^ eus primi funt inter euâgeliftas, q in uerbis coen« non ta funt clari, SC feripturarû coditio, iuxta naturâ hebraici fermonts, apud eos aliquo modo tenebr ofior eft.Hic necefle no fuit ex meis uerbis excerpere, quafi fpiritû fandû docerc pfumeré, quûferipturas feripturis coparé,ficuti habemus i.Cor.ij.cap. Sed SC hoc licitefacio ex uerbojçi circûftâtia,primo equidem obfcruatus

• * y collatio xvil obferuatusfuitufus uetcnstcftamcnti, ufus agftipafcaîis, ex quo difcipuli plane ïnfelligebât, qutdôcnereiîlosoportebat, de ufu/quem dns inftitucbat. Simihtudinê nbsp;nbsp;nbsp;do, quum ali

cuiphusmonefamdonaflem, cumNeronis imagine, quam Neronemappellarcm,poftueroaReramillimonetâ darem, cum imagine Caroli, policy dicerem* Hoc accipdhoc ell Ca^ roliis^ubilncfimplexamp;fanusintelledlus haberet, ob id di^ dur us non eflet Car olum in moneta clTe fubftantialiter, ^(^lartoapud differentia uerboi^dni, adhucnonproba«? uitin uerbis domini, ullumdifcipulis datum fuillè mandats, uelinuerbis, uel fane poft, Chriftumpraeceptorijsuerbispa^ ni dixifte,quod tranfmutetur. CtRafioneapoftolilacobibenenouitapocripliû effe, eûfci^ licet fpecialem ordinaffemiffam, atfîmiflàm celebrarit, con^ (don H formiter fe cum cætcris apoftolis liabuit, Paulus ad Corinth, ait.ggo cm accepi a dno,quod 3é tradidi uobis,nos ordinate docct tener c uer û ufum cœnæ dni. Hoc loco non opinor D. EckiûjUel certe quempiâ aliû,cû adiundis ôïbus ceremonîjs cS tpe ad miffam multiplicatis me corredurû, q uû q cPmelius eft faciaraus, amp;nbsp;id q uidê qd'diredo fedin mandats D ei eii. ^JBequenter didSeft, quidprsecedétia âf fequentiauerba figurât! fcrinonis,quemipfetropum appellat, faciant.Nunc aût non dixi edere, gratias agcrc, bibere, franger e, porriî» gere figur abe accipi debere, ôn^fi uerS, fpirituales homines fe bene regere feire, in hoc amp;nbsp;alijs exterioribus rebus intelligi^ biliter didis, in Ipiritualia 2C alia altior^|led ex ufu agni pa^ fcalis ducimur ibi in intelledS uerboiji noftri facramêti, amp;nbsp;in bis uerbis, hocfacitein mei memoriâ, fuffi'cienter nobis dns indicat ftgnS rcmemorah'uS, hoc ctiam Paulus ultra exponit hisuerbis. (f^uoties hune panem manducabitis, amp;nbsp;ralifpm-hunc bibetis, mortem dnînunciabitis donee ueniat, hæcuer^ ba fufficiens funt declaratio uerboi^ praecedentium. luxtac]^ hacc uerbula, tradit amp;;frangiî, conatus eft reijcerehoc uer«*

I^lldjävi(hd CONCLVSIO prima, bulumhocuelcftjfupe^anem deferuiat materialem,nam exhocinuincibilefequit teftimoniû,fîcut contra Lutherum dixitpanemfinfle crucifixS, fic(^ me remitfces ad Lutherum, cuius SChbelhs SxL (criptis hefterno die fatis ufus eftlpledibi D. Eckius non cogitauitfimiles côfcquêtias, etis amp;nbsp;in ipfum deducendas. Necellario in^ ü fequeret, quum dicitur, Hic panis eftcorpus,quodobidpanisefletcrucifixus,nccenario ctiam cotra eum fequeret corpus Clirifti inuifibile crucifixü fuiiïe,fi per hoc corpus uelit inuifibile intclligcre^ed hoc contra eum eft, quodde calice mihi obiecit, namper calicis nomenintelligenduseffet fanguis inuifibilis,fiper uerbulu hoc intelligioporieret corpus Chriftiinuifibile, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TÄor«1

^Neccumuerbulopefah confultodixit, quumpromaiori quot;nbsp;mifterio didlum reperiat agnS pafcalem fic did 5, indicando fupra noftrfl immaculatu agnu Ihefum ChriflG, Eftqj certu inlibroParalippornenonhaberi, madaucrütpefah,hoceft agnumpafcalem, nonenimnefeit diem pafee nonmadari, etiamquodinuerbocarnificentiamecapereuoluit,nullitas , eft, quodc^ ibi ex Zebah facere nih'tur fîmplicê oblah'onem, uel facrificiö, quü agni pafcales non fupra altaria offer ebant, fedcûgratiarûadionepro Aegyptiacaliberatioeindomib’ ' edebant.ErhocuerbulûZebahinlib.i.Rcg,xxiirj.ibihabet occidit madauit ornes facerdotes,ideocp inferipturis non fifnplicê oblationê, fed uidimas fignificat feu oblationes ma'' dandas, Sicc« adhuc ereda ftat fundamentalis expofitio.

N nomine tuo one Ihefu Chrifte,Âmen.Breuitatiscauna no rcplicabo cauffam intelledus hefterno diedatâ. Qiiod aSt dns meus dodor dicit, femper in ecclefia aliquos fuifte, q haec uerba Chrifti, Mpe eft corpus meum, intcllexerût, fîcut ipfe exponit, uerû quidem, iuxta hoc tarnen femper damnati fuere, ÔC ab ecclefia reiedi. Sicuteftcernereinconcilîjs Ver^ cellis,fub Pont,Max, LeoneThuronis,ôdfub Papa Vidorc

Romæ. Sub papa Nkolao, in Conctlio Lathcrancnfi, ac tandem in hberalilîimo fancfio Conciho Conllanhcnfi. ^Qlllud quodinducitde Theologis dodis, quid per fimplk cem fidem intelhgut, nihil me angit, fedmeiudicereor drmi meum dodorem bene 0(^ redefcripfiffe cap. iiij. in fuo libro de facramento, ideocp fimplicitcr credere debemus, fine omi dubio hie præfenseflèamp; conhneri uerum corpus SCc.Hacc fua de fimplici fide fcripta plus mihi placet, quam nouiter ab eofcripfa. ft quum hie uerba Chrifti in fimplici intelledu ac lt;nbsp;cepfo dicit, q uur illud heri non fccerim Matth, xxinj. refp on deofcripturas me illic aliter docereficut dixit.

dicitdominus meus dod:or,fcripturas noui tefta* ’ menti efleclariores fcripturis prophetarum Moifi. Id fi ue« rum eft, quare ergo ipfe clara uult uerba trium Euangelifta^ rum Sc Pauli exponereper uerba Moifi Exo. xq. CJ^imilitudinêeius de duob^ denarijs, ga ex facris literis no , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c^emitto, in terris nâcp huius no habem’ fufficientê fimilk

Relpondeo/dei dida prarcepta eftendeoep per omnipotenti^ am uerbi fui hoc grande habemus miraculum,

J dtoKu apI(n4P^^ fandi lacobi mifla dicit dns meus dodor me feire apo^ ûMiuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9'^0^ egorefpodeo non, oppofitû emfcio,

ç 'jft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum grande hoe Sc fanduConciliff, Sinodusvi.mihi illud

Vttt pttlll • ^^lia tarnen dns meus dodor opinatur additam miflïs ue* nerationem, 8i diuini cultus coniundos Hbnores per ecclegt; fiam pofte per fuos facerdotes abfcp peccatointermitti', quu aliquid melius faciant ccclefiâïcdificantes. flefpondeo de do gt;nbsp;minis hic exiftentibus nihil fcio, fed apud meos uicinos ÔC ac* colas Bauariac in uniuerfa terra nihil melius uideri.

ehementer contendit hare uerba apud Lucam, Hocfaci/ te in meam comemorationem.fuum figuratû fermonem co^ firmare, fed clareper Paulum ci refpondeo, nun$ eumprogt; baturum

bafurumhancconfequenb'am, Hocfaci'te in mei’ memoria, ergo corpus Chriftinoneftinfacraméfo, quippeutfæpedigt; dlumeftmaioredeuonone nos habere poîreChrïftipaffîoi» nem cum fuo facro corpore quam cum panepiftorio.

qui dns meus doctor, quæ de inuincibili deducit argu^ mentocontra Lutherum,necplaudauinecp uitupcraui,lcd Luthero mifi,dequomeadnotanos remitto,qifâ^uerum fit, quod per hoc uerbû, quod pro uobi's tradetur. deiecerim (èuuicer im, hoc uerbulû corpus non pofle figurais accipi. (P^uum aût inducit argumenta de inuifibili corpore Chri^ fti, refpódeo mea æftimatione dnm dodorê errare, qa nobis imponereuuft, quafifpeciale corpus inuifibile poneremus, quod non eft,unicueft em corpus, qd'uidet uno loco non in alifs. Vnû erat corpus, quod Apoftoli uiderût in cœnafegt; dens,SChocidemcorpusnonuideruntinfacramenbo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^jVItimo dicit dns me’ docflor, me cum uerbulo pefah nihil j® ® nbsp;nbsp;»

confuko dixilTe, quippe quod accipipoffît pro fefto pafee, huiccontradicendo induxit Paralip. SC mac^aucfijit agnum pafcalcm, feftiï aût maSlari non poteft. Refpondeô heri met me reSle dixifle pefah SC agnum pafcalem SC fcftum fignifica'' re, pro cuius euidentia induxixxxv. cap.lib. q. Paralip.ubi hoc uerbulo unde lies textus utitur in utraep fignificatione. Et quod feftum fignificet ex his uerbis datur intelligi, ÔC non fuitPhafcfimile huic in Ifrael a diebus SamuelisprophetîC, ubi de folemnitate loquitur feftiuitatis.

fJ^Ad hæc mihi non placet dodorem ad Ztvingltj mentem, ubideoblationefcribitur agni pafcalis ita maCIanteringqr^ manum inferpretari eloquiû, maClare, uiCbmare, feu perçu-* terc, naininpræfatocapitulo, ubi hebreum dicit ne fehahatu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

hapefah, feptuagintainterprctatifunt, græcephafekechife^gt;^‘*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

te CO phafe,SClatineimmolatephafe, quodoffcrrefîgnificatA' Sicut inc^ finagoga agnû obtulit pafcalem, fie SC ecclefiaho^ die in miflà offert agnumpafcalem Chriffum.

Cl Vltimo cum uerbulo Zebah adhuc colorare nih'tur, red^ ditumgermanümatflarefeucarnificareinducensnrj.RegÖ» Dïco me bene fare Zebah madare figmficare, nommahm in fexloa's fcripturæ.Nihilommus ecô’trano hoc uerbulo co^ mumter utimur pro oblahone,h'cut Geh.xnj.Exo.vi.vnj. xxij. xxiq,3ó u Reg. i. Et immofauit Helchana, iii}. Pfalffl. Sacnficate facr^iu luftitie, ubi polfibilenon eft pro mada^ tTone intelh'gi ji^uod aût dns meus dodor mihi imponït Ze^ bahmcproftmpliafacrificio mtellcxdre,ad hoc rcfpondeo non, longe emm antehac mihi defacrificioi^djuerfitate con* fteht, Leuit. v, vi. vij. cap. amp;nbsp;hoc diuerfis ÔC differêtibus nO;* minibus Zebah, olah,muncha, zatas, azam. latior tandem doiftoremadmittereZcbah facrificiû efte, ficutheripropogt; fueram, meritoc^defiftatab fuamacftatiôis interpretahonc. Omne hocdomini praeceptores dicercuolui, non ea caufla, quafi latmus uel germanus fermo non fit fufficiens ad noftra famftâ Chriftianamcp fidem, fed eo folo indicare uolui^uod literachebraicacnobis nonfint contrariée.

Ci Wiledi, multis uerbis D. Eckiuspaucaexpediuitad cauf^ fam pcrtincnria, adhuc me ad Concilia remittit, quS certûfit ilia facpius crraire,qd'fandi Athanafius,Chrifoftomus,alijcp fandi in eoi^e exilio, uti ht), q dânatifuerût, bn expert! funt. ClLibelli mei ratione, prius mentem meam dixi, amp;fi bene re * corder, in eodem haberi ( tantum mihi intelledus eo tempogt; reDcusipfecontulerat)utilius efte nos in coelumcordibus noftris afeendere, quam Chriftum in pane queer ere.

Cjcj^uodueroD.Eckiusfaepepropofuitmemoriâpaflîonis Chrifti maiorem efte, atep plus fruÂiferam per fuam in pane preefentiam, quam fi abfens effet, non eft primo aftumptum cius de praefentia Chrifti probatum.

Ij^ecundo, utilius nobi? eft, plufi^ nos letificatin cordibus noftris, quum in gloria tarn magna Chriftum cóminifcimur

iohïis orbis dnm,uirtutediuinâregcntem ccclefîâfuâ Chngt; ftianam, fedentêa dextris Dei patris, ficcp nihilommus idem gt;nbsp;• ipfe, quipronobistalcrndolorofampcrtulitmor^cm,quam fiM SIïnuifibilifer ïn pane eflè confemplaremur. Ibi eni ^''ononapparet honor Chnftïlhefu, quodin his locis ehâ'dico ’”'0 fæpius a miniftris mdigms tralt;flarct. Verum nempe ÔC fidei»

le cor, fuum Chrïftû habere uult in fupremo honore, quem^t admodû Paulus ad Phïhppenfes fcribït, Fadus eft obediens tfltpltp ufcp ad mortem, mor temam crucis. Propter g uod^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« i

h deus nomen, quod eft fuper ome nomen^ ut in nomine Ihegt; fu omnegenufl^atur, cœleftïû, terreTlrïû, ^inïérnot^, Ôi. ôînnînïnguaconfiteâtur, quia Chhftus fedét^ dextèryn Deipatrïs. At nunc requint îcquitas, ut ipfum Chn'fti cor^ pus propter fuâhumih'tatem infupremo ÔC uenerabïhflîmo locofît, quodtamenhïc nonfit.Qiiumq^fcn'pturanonnifi duph'cêdni aduentû in carne fciathumilê, ÔCdominantem, hic fe nullû illoi^ ultra adaptabit, quia in humili no plus uen^ lurus eft, SC hic non eft aduentus in claritatc,

CîA’ltradidumHocfacitein meam comcmorationê,plus abfentiamindicatquampracfentîs, quare ob id darePaulus adiungit, donee ueniat(y\d hoc etiâ refpodere debeo, quod dicit, exmea expofitione fequi Chriftû figuratu corpushajgt; buifle, quod pro nobis paflum, quumdicohoccftcorpus,id eft, hoceft figura corporis, ad quodfequit, quodpro uobis ^adetur.Nunceiusfermo nihil cogit, quemadmodûinunâ fimilitudine uobis dicere poftem. Si dixero hic eft Chriftus, qui pro uobis mortuus eft, ÔC in expofitione dicer em .Hoc eftimagoChrifti,9d'hocquippcnon côfequit imagine pro nobis mortuâ, ftd ncc uerbulû expofitoriû fupra corpus cai* dit, fed fupra panem, qd'fcilicetpanis figura fit, no Chriftus. 4JVItimo, quod ex ueteri lege expofitioncm eduxi, illinon aduerfatur, quod Euangeliftæ declarant, quumenimibide claritateloquimur,fiuedcluciditate,loqmurde manifcftai*

hone myfcrij in uetcri lege obtcncbrata nrlyîominus tame manhquakgcahquæfuntconditionesfermonu(quod do^ ótor t ckj us met ipfc fatctur ) ad hoc deferuiêtcs, per quas no^ uum teftamcntum non mepte poteft exponi'.

^Çlnterpr etahonis caufl'a in nomine madlah'o, prout ibi ha^ bcrur,uerbiimcppatipoflît,nonæftimo elTe nominainho* nefta,eopkisquumdecófuetudine loquimur ueterislegis, SeptuagintaintcrpretQratione notiiïimû eft illic aduerum

dodori Eckio placeat, etiam alias obiediones difldluam» ÇXd ineas prius obiedas authoritates, ex facris literis acce* pfas, dodor Eckius eiufeemodi indudione eft ufus, quod Zminglij ftnt, ego uero cas dico Chrifti cHe, utatur illis quia uolet.Primo ad tres fidci articules, quodChriftusincoelo fedeat, illic ad dextera, inde uenturus fit iudicare, ad hoc ipfc refpondere uult, eo quod unS corpus in coelo fit inuifibilc corpus in facramento, fuum tarnen fundamentum nondum probauif,quum etiam amp;nbsp;domini uerba, Hoc eft corpus me^ jjtn, ca non impor tant^junum fermonem induxit de omnipo gt;nbsp;tentiaDci, quamofhiuitaprofitemur. Atnonfequiturhoc Deus faccre poteft, ideoep Sgt;C facit, ubi tarnen audiremus uer gt;nbsp;bum ad hocaliquoddeferuire,illudfe faccre uelleChriftia«» numnonefl'etdicere Deum hoc nonfecifte,ficuthic uerbu ad hoc nonfufficit, neep ad id didum eft*

(tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etia naturaliter pofl'ibile elEe, quod in phifica ad

huccgonolegiufcp hue didufuit fuper naturale efle.Argu^ lâfSw no nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inutile eft, q uod aut anima dicit totâ eftè in

ambabus manibus,deberet tarnen fpiritû ÔC antmS'ad res fpi^ rituales cóparare, ÔC corporale ad corporale .Hocaperteô^ benedidSeft,filiûDeifcd*mdeitatêin cordibus oTmfideliû fuum templû habere, neceflariûigitur nobis eft,utunumpa* nem mâducemus, at corporis fi.ii ratiôe in uno loco eft, nclt;ÿ dicKfcripturajquodinpIuribusIocisrepen'ripolfit,

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adhxc

^Ad hæc de Paulo, qui Chhftumindïfledicitun'n corpore apudDamafcum,mihmoncftprobatum.lSiam Aduumïxgt;s? nbsp;nbsp;I t-

fcrïbitur,quodeumcircumfulferitluxdecœlo,quodcpuo* V* r cem audiuent, fïcut eh'am poft xxij. habetur, fed ibi non ftaf, quodibieumin corpore utdcn't,quan^aût ex eo fequiïur uocem di'xiire« tgo fum lhefus g ucm tu pcrfeqtien's, nihil ta^ men concludit, eamiucem Chnfti corpus fuifle. Plane uerû eft, quod Chnftû in carne uiderit, fîcut ad Corinth, ait At filt; eut Stcffànus Chriftû in cœlo uidit, fie ôé Paulus fuper terra. Hoc confirmatjquod in primo capitulo Aduum dicitur, an^ gclos dixilfc, niclhefus qui aftlimptus eft a uobis in coelû fie ueniet. Hæc ùerba dns per fuam omnipotêliam fuis uiribus non deftituet, fimplex fides fidei articulis adherebit.

IQ'i^liud firmû didû ex vi. cap.lohan. etiam nobis fînet inta lt;, « lt;ftum, diio dicête. Caro nihil prodeft. Infpiciat namc^ totius capituli côtinêtia, uult ofhi modo carné Chrifti non dari hoc modo, ficut corporalis dat cibus, fiue corporalis fît fiue fpiri^ tualis,dnsnosdocctfidemôC fidutiâin fe collocat e, ex tunc ex fide habebimus fpiritualem cibû uiiæ £eternæ,diccns, £aro nihil prodeft, ibi de fua carne nihil loquitur, ea mente, quafî Chrifti incarnatio, amp;nbsp;feruitia fuo corp ori exhibita, coopérant te eins fanda uolunf ate amp;ffpiritu fando nihil profînt, a quo dicédo Deus nos euftodiat ÔC præferuet. Caro enim Chrifti nobiliftîma eft caro, propter carnis unionê,cû deo in imitate perfonec, fî’cçp uiuificat, utp eûcredétes quafî fratresfîbi etisf amp;uitâpoftideamus. ^JuncfîcaroChrifti eflentialitcr inpa;^ ne eftet corporalis fieret cibus, q uæ corporalis manducatio p

- dnrn diciturprodefle nihil.At fpiritualis per fidê in eins progt; îmftîoncmhaec uitâconfert,LuthcranaglDfîa,quaî etiâ apud alia reperitur, hoc de carnaliin telledè inf elligi debere, q uod nomen carnis quandoep pro intelledu carnali habeatur,hilt;; nonfatisfacit, quæfi etiam acceptaret, ueftiscconclufionireî*^ pugnaret, carnalis enim fenfus eft, grolfus dicere corpus in pane

in pane cfTentialiter elle, amp;nbsp;præccdentïa uerba ad hoc cognt, quod nos aliter intelligamus. îgt;ipm dns dixit. Si uos hoc Ican'^ dalifaf,quidfîuidebirtsfilium hominis afeendentem, ubipri* us fuerat, fpiritus eft qui uiuificat, caro nihil prodeft. Hiedo* cemur, quiadhsincœlum afeendit, quodfpiritualitcr eum, ex fua diuina uirtute in cognitionem fuæmaximæ clementisc in incarnationê eins ducamur, ÔC cibari debemus.

* l / n'f, ibi eft Chriftus uel allie, credere non debetis.ibi dixit neep Zx^nglioTnecp Luthero credendû, adiûgere potuilfeqnecp Oecolampadio,necp Eckio,necç Pontifici Romano, fed uerlt;^ bo Dei, a quocuncp dicatur. Et quum bene dixerit illic doce^ Ti regnû Chrifti in fïde,uellem nos Chrifti regnû in fidebcnc intelligere unanimifer, fie® intelletftus diuerfitas ftatim cef» faret, regnû Dei in nobis elr. Sednottftîmûeft, cum quanta lacftura homines haeftenus Ipemfuâ collocarintin exteriora.

^Tït quod ibi defalfis prophetis dicit, in ultimis diebus exfurre* (Tturis, fciunt ornes feripturarû expert!, quodcômuniterpcr ultima tempora intelligit têpus, ab Apoftolis ufq; ad aduen# tumdni. Atemporibus equidê Iohannis, multi fuer tint anti# chrifti,SC ufcp nunefemper aliqui falfi inuenti.Qui aût falfos a ueris prophetis nititur difeernere, peripiciat, qui in fuado;» tftrina diligenter inquirat honorem D ci patris, plus fupra figt; dem amp;nbsp;charitate tendat, pluris reputet diuina mandata, qua humana. Hrj aût merito inter falfos dotftores cenfentur, qui hæc non faciunt. Etiam in ditfto habet aduentus domini nogt; ftri in extreme die, per quod monemur aduentum eius cor^ poralem in magno die iuditi) expetftare. Velit Deus, quod tunc illi cum gaudio obuiam ueniamus, Amen.

tN nomine tuo dnelhefu Ghriftc. Qiium D.OecoIampadi* us extra feripturas induxiqfemper in ecclefia fuifle aliquos fuæ opinionis, neceffè mihifuit oftendere, quô per Concilia J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuerint

fuennt reicdijpfe uero quia ad concilioiîî conécmptû,de eis dicitfquod abcrrannt, ficut in Chrifoftomo SC Athanafio cft uider e.Brcuitcr dico Concilia uniucrfalïter, ordinate conlt;^ gregata nun^ errauerûtincaulTafidei, fed hoc extra noftrû articulûcft,pofthaclibêtcrpcr metenendûcontradcxfborê profpecialiarticulo.Hæcenimnon fuerunt Concilia, qiiac Athanafium ÔC Chryfoftomtim auerfati funt,fedaccphalïe congregationes ôi. conuenticula.

CJ (^lia tarnen proponit praefentiâ facri corporis Chrifti, in contcmplarione deuotionem non augere, Breuiter dico, ut Qpiusaudiftis,nulloChriftianofuadebit,corpus Cluiftiprg* fens non plus incitare ad maiorê deuotionê, quâpanis pifto^ rius, ÔC quumnoscotemplamureius diuinu honorem SC ma* ieftatem quam habet gloria dico patriS|’ucrum cft, earn glos? riam fub facramêto nobis non apparere, SCfi Chriftianofufgt; 3 lt;nbsp;»»o ficiat(utfimulconfcmpletur,gloriâChriftiincœlo, amp;nbsp;humigt;'lt;^^•' litatemacmifericordiâChrifti infacramento, quippcquod^b»erfa wtuifï-feincibumdederitfacramcntalem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bilect^frfcnfï^

HjXrguit ultra in feripturis dûtaxat duos nos legere corpora* V*llt; les dni aduentus .Dico fi hoemodo diccret dns meus dodor duos legimus uifibiles aduêtus dni, acceptari hoc poflet alitj in fenfu, alioq id non fumus admiffuri nifi facras adducat lite # lt;Q^(|^uia tarnen poft hac Chrifti uerba, Hocfacitein (ras. meam comemor ationcm,uultjUt figuratû probentfermonê, quummemoriarei fit abfentis. Hocargumentûfoluereme docuitdodor, quum dixit Paulum hæc uerba clarius expogt; fuifle, memorari efleinnuntiatione mortis Chrifti, atnunc Chriftusinfacramêto non moritur. Qiiamobremnoscum præfcnti facro corpore adhuc memoriâ habemus præccdcngt; ti^mortis ÔC pattîonis Chrifti.

Cl Qiiia tarnen oftenditfiguratû fermonê fupra pane extêdi, fie non fupra corpus.Dico in his uerbis.Hoc eft corpus meû,

( rede fî eins uerba intcllcxi QC fcn'pta ) uerbulû hoc corpus û gurafeaccïpi, cuic^ prudeh cenfendS offert, quid confequa^î tur ex fequcntibus ucrbis, quod pro uobis tradetur.

Itimo madatioiiis ratione opina? fuaîntcrpretah'oneni inAttUtlO • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tollerandâ, quippequod cÓmune fit nomen, beneaugt;

diuit m facris literis zcbah facrificare fine ofFcrrefignificare, neccomune eft nomen pro madahone,dequomeremitto ad nerba nofario!^, quumc^ graecus fermo ad facrificandum feu offerend« indicet, uultipfe uerum fontem infpici, quafi feptuaginta interprètes in hebraica lingua nati, materna Iingt; guam non intellexerint, fatis nobis eft, hcbracQ, grsccG, Qi. la^ tinum,fed Qi uetus germanûpro oblatiocfeu facrificio expo* nere. (^uareoêsintelligere poffunt Zwingliû immeritoQi inique ac caeca pópacorâ oîbus facerdotib* linguarûignaris illo abducerc cos nc uel ficin hebraeo aut graeco haberi. tfpPoft haec omnia contra conditioncm Qi ufum difputantiii D, Oecolampadius poft indudionê opinati figur ati fermogt; nfs iterum in manus affumpfit argumêta, heftcrno die mane fadapn'ncipiodicens, argumentaeffe Chrifti, non Zwin^gt; gif). Âd quod ego dico Chriftû nulla un^ argumenta fecifl'e cotra uencrabile facramcntû, fed Zwinglius ex uerbis Chri^ fti male intalledis.Et ego quum ad primu Chriftum, fcilicet

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in cœlo federe rcfponderim,ôf eum incœloefïè, ÔCnihilomi^

nus in præfcntia, fient Qi ipfe met dodor in fuo libcllo docu*» k, in illo nos non curiofos effedebere,iuxtacp dicit^menon probaffe refponfionemmeam. Dico oppofitû inueniri apud notariorum feripta.

^jRatione omnipotcntiacdicit nullam habere confêquentîï i nbsp;nbsp;nbsp;am, deum hoc poffe, ergo hoc facit^uerû quidem, fed Qi hsec

rtttitthfi' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimilia argumenta apud Chriftianos nonaudiuit. Hoc

ipno^ aûtcogit'Deus hoc facerepoteft,amp;ipfe ucraxhocdicit,ergo hoc facit, ficut Qi dominus Ihefus dixit, Hoc eft cofpus_m£.iK H^feaûtôffiprius dixeht,menonprobaremea, cona?tarnen nihil

m'hilominus mes probata rcfutarc, pn'mam de anima fecun* quot;nbsp;dum naturaîem intelletflû. Primo dicit in pinfica fe nô Icgilïc hancfimilitudinem,fatismihicft:diïiïnosdodorcs hacfimigt; Ii'tudinem indiicere, melius fortafïè fiitellexidet de fpeculo fi '' railitudinem, quamin fuo libello pofuitjubi unicus homo in multis fpeculis mukipliciter uidetûr, ego autem rem manere fino apud antiquorum docflorum fimiliciidinem.

^£)Nititur quocp mcam fimilitudinem inaudito fermonc rcq cere, corporalia dicens in corporaliû fimilitudinem ihduceii* da, ÔCfpiritualia infpiritualiû, hæc pulchrares eflet, nccefl'c obideiretintcriremaiorem partem prædicaWonumdomini noftri Ihefu, quum dominus contra hanc nouam regulam doifloris regnum cœlorum ferrenis rebus compararit, ficut Matth, xxvi, fiait ÔC in alijs notum eft, quareadhuc mea fi;# mihtudoihfuorobore^perftat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jc pwtU ,

SCapud Paulû in Damafeo, hancdodbor reijcitdicens quidë Ihefum CLim Paulo îoquutu, fed Paulus Corindiqs feribens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ l\‘

non aliter eum uidit, quâlit StefFanus in cœlo Atflu.vq, fi' ad hor um ueritatê feriptur as do(fbor adportaret, crederemus ei, quia_âSt ex proprio capite loqnit, finamus fua didla fermonë efi^Nunc quod a me expofeit pr obationê, mea diëla proba # bo. raulus Corinthijs feribit, dnm Ihefum uifum poft fuâ're * furre Aionem Petro, undecim Apoftolis, 8C plus quaquin^ gentisfratribus, amp;Iacobo, 8C ultimo fibi, at nûcnotû eftpri«# ores, de quibus Paulus loquit, dnm praefenter uidifTe, fed SC Paulus defua uifione, abft^ ullaloquitur differentia, ideoep oportefjquodôC ipfumpræfentêfi'tintuitus.Hoc nâqtclara uolunt uerba Pauli SC Lucae, nullus enim cominifeit eum in cœlum fufpexiffe, textus in^ dicit, eos qui apud fe erât coad # ititores nihil uidifle,fed amp;^Paulum nihil magis uidilîe.Si igit cum eo loquutus eft, 8C Paulus eum uiderit, fubinfertfermoi#

Secundo, nulla urgente caufla adhuc uerba Chn'fti, Carp _ focUt* nbsp;nbsp;nbsp;nilnlprodeft,uultdeChriftifacrocorporeintelligere,quatn^

uis noncredaidillum corde molin', utbeiicdictü Chrilticor* pus quici^ nihil profit, ^d iam data glolPam, fuaglofla qua addituerboDei, exfuo proprio eftcapite SCctiâ Xwinglq,. contra quod omnes fuaepartis ôi. met ipfe clamantjUerbo dei neq? addenda nccpadimendö.Vnic3 oportet ut dicam, quS dodor ipfe, fed SC Zwinglius tarn firmû fuumfundamentû in hæc uerbaftatuat, quod SC cotfi opinione impolîîbileccn^ fentperftarc. Hocenim irrefragabilceft,quodfignificatur feufiguratur, utiliuscflefigurahoc figurante. Qiiumcp ( ut ipfi dicunt) panis coijî dni, utilis eft in ecclefia, SC figura eft fa'-cricorporis Chrifti, oportetjutex eo fequatur, uel uniuerfa rumpantur, utfacru Chrifti corpus fignificatû etiam utile fit, quomodo ergo uel pofTunt uel feiunt hæc uerba, (^aro non prodeftquicc^, de facro Chrifti corpore intelligere, fed ut ui deaturfuamdedudionêmeamrcfponfionê non infringer e, Dico adprimS, quuminducitfacrû Chrifti corpus noneftè corporalem cibfl, ita dico, non efte cibS corporale, fcd*m in:gt; tclIedûCapharnaitarû, qualiseftex maccclliscaro, fiCficut . didturgentes efte quafdâ homines manducantes, fedfacra^^ mentalis eft cibus, amp;nbsp;ut ille cibus fit utilis, necefte efl^ut SC fpi gt;nbsp;r itualiter manducef, ficut de hoc cibo omes doc'lores cómui^ niter loquunf. Qiiia tarnen dns meus dodor aliam adportat gloftam,hancegononaccepto nififacrariiliterarQteftimo* nio fultafl^. (^uod aSt uerbis curiofe irrepit, meS refponfi'o^ nemdicensfedm Lutherans gloftam cfTe, quafiD.Eckiusil^ lam ex Luthcro didicerit. Non, non, hoc er roi^ omniu magi * ftro non egeo, intcllcdS meS facris liter is firmaui, in quo hu ius damnatiharretici Lutheri mihi opus nonerat, apudin^ Chryfoftomûcçtcrofœ dodorcs hacc bene reperi, qui SCcau* fam redditfquur Chriftus dixerit. Quum uideritis filiö homi '' nis afeendentem à^cdudæinami^ in duobus fcandalifabant.

Primo quia dixcrat,quod dc cœlis dcfcendiflct. Secundo qa dixerat de carnis fuacmanducatione, qux ambo duo fcanda«* labreuibusfemouit, coquodfuSafccnfionê oftêditincoelö, reiiciens carnalcm inielled», ÓC non fanó:Q corpus fuum. CjVltimocircumireÉcntatmeâ refponfionê data ex Matth, xxittj. dicens, crcdi non debere Zwinglio, Occolampadio, D. Eckio, nee Pont. Romano, fed uerboIJci dumtaxat, ad hæc ex mea parte refpondeo, ubi a me Deus fuâgratiâ retra* heret( quod ne fiat, deûrogoperfuamifericordiâ) utquid#^ damloquerer uelfcriberê, cótra fandia catholicfi ecclefiam, quêadmodö ÖC Zwinglius, SC dhs meus dodlor faciunt, tüc mihinoncredcndûccnfeo.lt;|^uâdiu aût illud dixero, quod mecûdicitcatholicaecclcfia,tuncmihi crcdi nondcbet,fed ecclefîïdÇlIudaût, cuiusmeminit femper fuifltpfeudoprogt; phetas. Ira dico, fed quanto plus adpropinquat tempus antß chriftijtanto illoi^ plures fiunt^ exfurgunt. Qtio omni chri« ftiano lam fpero cognitilïîmû e ^biec^is fuis me fatis fecilPe i conclufionem quoqj meam, fecundü catholicae ecclefiæ opi^' nionemdeucnerabilifacramcnto,adhuc eredam perftare, apudhaccrcmmanercfincns.

^5)iledi Chriftiani, caufl'afini adpropinquat, opufqt uideo breuioribus uerbis,cuius me diligentem exhibebo,nihil ego dixi in Cóciliow côtemptû, fed ad uerbiDei promohonê, 2d illud ubi no cognofeit, in fufpedfi abeut uniuerfa côctlia,pof^ Emtc^ 2d re^ibi 2d mali dicere fe in fpiritu fando côgregafos. CTSecundo, adhuc non admitto nudâ corporis præfentiam, prgcipueinuifibilêaugcrepolTc deuotionê, fundâs mein di* do Chrifti, utile uobis (ingt ) eft ü abicro. 5^ifi ein abiero, pa* racletus non ueniet,ucra 2dinterior deuotio, oportet utfit ex fpiritu fando, uifibilia tri neceffario nos monent, 2d in exte* rioribus incitant. Sicut öd exterius uerbS ac facramenta nos incitant, quafilpiritus deuotionê operaret, prout uult.

lt;Et ertio doó:or pcftulaui t diiplicê aducntü intclli'gi dcbcrc de ui'fibili corpore, alioqui nonadiTiïftat.JHicncçp ego ncgo Chriftuminfacramêi'oijffufcepnone fua gratia fefefuisnon infinuarc, hoe bonü effet inediû ad pacem promouenda', dc fuoiniufibihcorporempaneadlnic nihil mihi probauit, de* quo me remiïto ad tres ar n'culos fidei, quare meo capiti non adnif or, nam caro SC fanguis dia me non docent.

^Qiioddefcphiagintainterpretib’dicït,quafiinosparuifa*'’ cerê per hoe, hums diSli nulla fibi fint neceffitas, In pluribus ein iocis fcnpturarû repcrimus apud euSgchïias gb^ caret fe^ ^uaginta mlrrptes,ficut eft.Ex Acgypto uocaut filiG meS. UjVIci hbclhratione, qucmpn'us fcnpferam, fihuncdodor Eckms ad mmum habere potent, ehamfi cxurat, obhocin n am me non cómouebit. Nam SC doSîorê Ecktum aliquant ç^finffe puerulû non ambïgo, neep fcifïè omnia.

CldlcomnipotentiaDei acHme probatumnoneft,niuddigt; Sium, Hoc cft corpus mcLim, hæcprobare.

Cfltem fl mihtudoanimacSC corporis ineptacft, quia locus a mai on' affi rmatiue non claudit, non feq ui'tur, Rex poteft de^ Lellare callcû, ergo SCquilibet rufticushocpoteft. Sed nccç fcquitur. Anima undiqj poteft effe, aut ïn duobu^locis cor^ iwis, ergo corpus in duobus locis effe poteft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» '

(ÎVltraqjdico de Euangelica parabola,in eo Ioco,inquo illafimihtudo defumpta eft, femper ahquïd repen'n', quod utnfcp parhbusaflîmilctur, ÔCfîmilt 8C cuius eft ftmilkudo, hic autem non eft fie.

CEPrseterçade uifione fanSli Pauli,perftoin articulofidei* Indeuenfunis eftiudicare.In fecunda epiftola ad Corinth, xip dicit Paulus, quod rapius fuerit in tertium cœlum, quod ctiam SeCi ita efl'et per fpecialem dilpêfationem, nihilominus hoc non probat inuifibile corpus.

IJ lam nunc ad alia argumenta deuenio lohan. vi, ÔC meâ ex-^ polîtionem côfirmattotumcapitulû. Scripturanuf^ loquit deefu

de cfu carnis Chnßi,nifi per folam fidem, hodic notfi fadlum cft, quam nobihs ÔC uhlis nobis eft Chrjft i caro, quum legti* mus Mar Cl lij, Chnfttfmatremfui corporis uirgincmMariS /^C\V» aliquomodo non cognouiflcdiccns Jiæc mater meaeft, fraftrmeus, quiDeifecerituoluntatem dfc.ubi nos non ad carnêducit,idcocp grofl'us 0^ crafTusinrcIIccftus erir,etiä ft caro ibi fit inuifibiJiter, Hic iam oinia dcmitto, fortafle Deus ipfcj ÓC alijs quoqp uerbü dabit de hoe eff icatius loq. Flic etiä dico, ob id folû mehic efl'e id me affirmâturû, quod ad uerita^ tis manifcftationê deferuit, fubijciês me fob unico Dei tier bo, Sc honori Dei coeleftis patrisfeStra que no eft Chriftiana eccicfia, ubietiâ nullus reperit error, neep eftfacramcntoi^ contem.ptus,fcd tier a 5C rctfta reucncratio. Neep hie probata eft tranirubftantiatio,amp;'potcftaS tranftnutationisperuerba Chrifti, bonat fum tpei, ft qui Chriftû diligunt, neep me neep alios fratres meos, qui 5C ubi fuerint, nihilominus habebunt i pro uerismêSris Chrifti. Q^uû 5Cnos ex fraternamoh' chari«* rate, nullû unep (etiâ in cognito err ore exiftente) temer e iudi cauimus.Flonordnilaudet SCaugeat omitempore. Amen,

ßÜeuitatis cauftà oihra alia demitto, uftp ad uerba Chrifti lohan.xvi,Dicouobis utileeffiejurabeâ,Â,efpôdeo óïb^ BodH't noth elfe, dninin coenaloquide abitu fuo per morte^St afeenj» hone in ccelu, fed hoc quiduenerabili facrameto aduerfatur.

lt;|^uod uero dicif me nihil ^balfe uerba 5C fermonê eftc fino, fatis eft ecclehac mête SC fenfum obtinuifle diuino adiutorio, ^Ad hate dotftor Oecolampadius interloquutus eft, hoc fe x^are ultra dotftor Eckius procedens,

C|ït quodferiptura facrameto noncotrarict. IIgt;c cxemplo animae adfertfcolafticûdicftcrifi, dcquoillûmulfoalitinlor»^ mare uellê,fed breuitatis ca u fla dico,me nô argumêtatû a malt;' iori ad min’, quêadmodû SC doCtor illud fcolaftice'depfnxit, fedmagis ecôtrario fie, Si id natura poteft, utiitin ambabus manibus

Tnannbus mets anima mca infingulis manibus, quatoplus poteft hoc Deus, q iii inaior eft natura, facrum Ihefii Chhfti corpus facere, utfit in duob’locis, amp;nbsp;infingulislocis totum.

fandto Paulo,fiChriftuscöeofit locutus,ipfeqj uidit ills,fuit ergo pfens.Raptus Pauli in tertiû coelû,folû fedim fpi* ritufaduscll,amp;fcdi-nimaginationê uel intelledfu.Namut textus dicit, iacens ibi manebat fupra terra, donee furgebat. lt;rsd uerbû lohânis non uult dodor illic in fcripturis menti* onem haben' de efu carnis, quQ tn audierimus uerba Chrifti, Caro mea uei'c eft cib^,accipite mâducatc, Hoc eft corpus men, ex quo neceftario fequif trâfmutaho,utfupra didû eft. ^pdcoq; ßC dni pracceptores amp;nbsp;dileefti amici, conclufio mea pofitafcdm cófuetLidinê ÔC opinionê^catholicg ÔC uniuerfalis ecclefîæ, uerû Chrifti corpus SC cius fanguis prgfentiafuntin facramêto a 1 taris. Hæc quQ uerbo Dei lïgillata ói. obfignara fit, nbsp;nbsp;ufq^ ad fines orbis per uniuerfam Chriftiana ecclefiâ, a

tempore mortis Chrifti feremille quingêtis annis, amp;nbsp;per fan* (ftosmarbres, quifuüfanguinêfudcrunt, ob Chrifti amp;fidei amorê,per diuinos Chriftianos doeftores noftros^bos maio* tes crédita eft.Ltnûc quoep apdferipturas 5Ccatholicâ Chn'î fti ecclefiâ'maneamus. Subijciês me oîbus illis, q ofl'icioi^ aut dignitaiû C9uira,inhoc negotio cognofeerehabêt humiliter, etiâ uobis dnis meis. Et uos D. Iohannes Oecolampadi,quû aduerfus me nullâ mala habeatis uolûtatê, fed necç ego côtra uosnoftrarûperfonarûratiôe,fcddo(ftrin0edûtaxat.ldcocp uos,ppter Deû ÔC Chriftianâ rogo charitaté,quatenus uos dedatis in fpfh hûilitatis, S)â plus credcrc uelitis uniuerfg Chri* ftianac ecclefie quâ uobis, amp;nbsp;fie in ta pcipuo QC fupmo articu* lo, nrse facrç hdei de facramêto uos nô fegregetis ab uniuerlâ* li ecclefiâ, neep alios abducatis. Hoc dei cocernet honoré, ue* ftr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falutê, ôd ueftr oi^ utilitatê amen, hoc uelit deus.

IN nomine dni Ihefu Chrifti gratiofi redemptoris noftri, (•hroni gratiac, ÓC unici mediatoris, Amen. Dns mittat gralt;^ tiamfuam,admanifeftationc ói cognitionéueritatis, Amen. Mallem ego cum meo diledo dno docTorealiain Ipccieamß ceçonuerfari, qua in hoc tamarduo ncgotio aduerfus eum difputare. At quu in hunc mundû dns noftcr Ihcliis Chr ift us uenerit, quod propter fui uerbi mandats ÔC ordinationêfei* gregandifuntfilius apatre, amatrefilia, difcipulus afuo magt; giftro SCc.ldeocp 0^ me oportet in negotio dhi noftri Ihefu Chrifti fegregari a diledlo magiftro meo, licet extra hoc negt; gotiumme exhibeam in omniferuitutcÄ^ obediêtia, uolun^» tatifuae obfecundaturû famulaturû. (^uarebreuiter iuxta dffputantiSmorcm cupio cum dho meo dodore difputare, femotisnonnecefTarijs dé cauflsc non defëruientibtis fermoi» nibus Conclufio dni mei do doris fonat, In fàcr amento altagt; Tis ÔCc. Hic a dnomeo dodlore intcrrogo/quid fuû fâcramer»* turn altaris accipiat. Si uel fitpanis dni, uel certe accidêtia pa^ nis dni, uel corpus Chrifti met^d haec uelim rcfpondeat.

ïckius.lnnominetuodnclhefu Chrifte, Amen.Jxtoto no fuit neceflariaexcufâtio quondâ mei diledli difcipuli, hæc enimnouadodrinamulnos ame fegregauit, unSpenitusin Thurcgu in turrim captiuitatis Wellenberg didtum.Prolog quium fuum, quo hatcin Chriftumrcijcit, ego acceptûnon fero, plus credens fcciflcinimicShomincm/de quo dominus loquitur, qui node uenicns lappas, lolium, amp;nbsp;zizania trih^ co iniecit amp;nbsp;infeminauit. Ad fuam ergo quæftionê quid per facramc ntS altaris intdligam. Dico me intelligere fcnfibilia fignauiniamp;panis poft facerdotis confecrationem inmiffac prFicio, ubi tunc uere eft corpus ÔC fanguis Chrifti.

Imeli. lacramêta ueftra fi fint fenfibi 1 ia fi'gna panis uini dni, cofeqt ilia ipfa fenfibilia fignaaccidêtiaefîe panis amp;nbsp;uini

ucl corgis Chrifti, hoccmmfieflet,impofllbilccfi:eflêfîgna, CTïckius. (^iu q uæritlfi cxtvnor a figna accidât pani uel uino uel fi accidat corpori uel fanguini Chrifti, dico nulli ex hijs» ([pmeli. accidetia fenfibilia figna nulli ex his accidat, ficut quæfitûeftjnecelTcergo eft/utfint 2C nofinn Oportt^utfint, fi facramentû çiTe debeat, amp;nbsp;no crût earn ob cauflam, qcFdns meus dodlor efle eoijt eflentialeab ets aufFerat SC negat. nbsp;nbsp;nbsp;gt;

CTtckius.Probushichomocôfequidicitfacramêtaliafi’gna oportcre ÔC ehe non efle, quippe qcfipfc negem, ÔC ab illis aufera effe eoi^ eflentiale, iâ principio mihi iniuriâ facit,nam eoijt elle eflentiale ab eis no denego,quot;! facramêto ein uiden?, Çfimelù (^uia dns meus docfbor dicit/quod fuo facramcnto non abneget eoi^ elTe eircntiale, tune aut ilia elfe oportet uel fubftantiâ uel accidentia, quod aûtfintfubftantia tranfmuta* ta, abelTeeoijjaccidentalijnon poteft dicere dominusmeus do(flor, nifi hoc fàCfum eflè feripturis firmet.

^JJÇckius. Ifeneuidetmeilludnonfêcilfe, quorneculpaues» rat, in diuerfumabiens quacrit, fifacramêtalia figna fubftâtia fint tranfmutata ab coi^ accidêtali eflèntia SC natura, SC illud fi itamp; fit, debeâ ego illud feripturis firmare. Dieo fubftantiam non eflè, neep ad idfirmandû feripturis opus eft.

^lmeli. iacramêtafinonfuntfubftâtia, côfequit aligd ncci^ dentiû efle, oihe ein quod eft, aut eft fubftantia aut accidens» d t ckius. d^uis hoc dicit.**'

(Jlmcli. Psiatura eft, ÔC fi facramcntactiam uel miraculoftcef^ fent in feipfi's non fubftantia, uel etiam non accidentia. CoiV fcquiturexucrbisdominijCaelTecorpus SC fanguinêChri*» fti, häc confequentiâ fie probo. Dixit dns meus dodor illud uerbulû hoc in uerbis domini. Hoc eft corpus meum, indica* re hoq'quod dominus difeipulis fuis porrexerat, nunc domi*» nus difeipulis fuis facramentaporr exit, hoc eft fenfibilia figgt; na, exhocfequiturillafignacorpusclîèChrifti.

nocniradicSLUcnehSjdixiïnuduerbuIum hoc indicnrefi^ er um Chrifti corpus fubfpcciepam's, ideocg ôdfolfumfunda^ mentum propom't Si affumit.

Ç^meh.tpmne quod dns ad mandueSdum dédit difcipuîis' corpus eft CJirifti, Sacraments aüt illis dedit ad mandu^ candum, ex quo fequitur facramenta efle corpus Chnfti.

ckius. Brcuitatis cauffa/nudcdicit Si uacueabfcp ullis hgt; ten's non refpondco illi,propofinoncs eni'm quas alTumif, ambæ funt falfac. Ego ft r evtc intellexi, mens eft dominorum meorumnunciorum confulum, prædicantes nouæ dodlri«* nx,quifeEuangelicos nominant,iamferipturis contioncs corum probare firmare debent, Si nulla Sophifticagarrult;=-Iitate feu cauillatione honeftorurn hominum aurcs grauare, Sed Ü magiftro lacobo placet, extra Euangelium fcolaftigt; ce cupiat audiri, quod ad praefentem cauftam non attinct, alt* os habcofcolares, melius quamipfe educates, illircfponde/ bunt et latine inter dodbos, ergo hie nullam nobis pariat con^ fufionem, in noftra fidci difputatione.

^lmelÉ in nomine dhi noftri IhcfuChrifti, Amen.Proxigt; mo dns meus dodlor meum propofitS arguments corS Chri* ftiana hac congregatione irrifit, fed non foluit, neqj ad illud refpondit, quæ arguijoêta mea oftendebât, fantfta facramcn^ ta oporter ej ut aut habeant eftcntialê fubftantia, aut fint acei^’ dentia, aut miraculofe ab omnipotêtiDco aliter creari, nam t's ordo creaturaeaDeo creatus eft. VltimS aStfi eflè debeat, dno meo doAortincumbcbitilludaliquofâcræfcripturaî di^ dh) firmare » Nam rem aliquam fic ponere fupra naturâ fine lit er is facris non eft licitum, tantS de hefterno didtS fit» CCEckius.fn norme tuo dne Ihefu Chrifte, Amen, Adportat hefternSSophifticâcantilena, tamtemerarius^ut diccreau#^ dear fua fophifmata me non foluiffe, quum ei ad omia uerb« refponderim,de quo mcremitto ad notarioi^ifcripta» Nodle tamenifta alt quid didicit,quumcnim hefterno die exgentili

magiflro, duo dumtaxat membra attulerat, Omncautfub^ ftantiretreautaccidesjhodie uidetpoflibilequahtahrmeire, quse nullafit fubllantia, fed nuJli adpendeat iiel acadat, ipfeü hie in mifl'a Riiliet, (icut ad nulla Chnftianamilîàm ucgt; nit, uidillct odiple.SfrruamecxpofcensilkidquLimfitfupra naturæordmem, utad hoc probandu fcn'pturasadportvm, Dico uticp elfe fupra natura, ideocç OC nos credere oportere, Scnpturas quaspctit,induxi côtraD»Oecolampadiô,qusc nunc br eui tabs caulfa mtermïttOj hbêter audïturus, quid ex facris literis notii adportabit^EquidêfiEuangelrj loco dum^* taxatridiculofaadportabirfophifmata, meritoirridebitur.' CJlmeli. ^uumad mea petita, dns meus dolt;5îxgt;r non probat fan(fl5facramentûenèfupcrnaturalêqualitatê,nitaregoex facris literis contrafecundâpartem conclufionis fuæaliquid exportare auxilio dei. lohan. vi. cap.habemus dnm dicentê. ^uicunlt;^manducat carnemmeam, bibitmeum fanguigt; nenî^habetuitamaeiternam, atnuncubi fêcundûconclulîoa» nemluam infâcramento al taris eflcntialiter effet car oChrigt; ft i, confeq ueretur omnes fanA û facramentü fufeipientes uis^ tam habere æternam, tenor e uerboBîChrifti, notû aûteftlu^ dam, ÔC omnes mortaliter peceâtes, etiâh faneftafacramenta fufceperinr,ucl fufcepiflent,nouitâfcdiuditiô fîbi fumpfiffe, ^are corpus Chrifti in facramêto cftêntialif effe nô poteft, ^Ickius. Principio mihi impingit dixifïc me facramentalia fignafupcrnaturalcseflèqualitates, quodnon eft, nun^co* gitaui, iteriï (. ut feripturis ) ita meis uerbis facit. Hoc aût ueru eft nos Chriftianos dicere albedincm, q uac in fàcramentn uigt; detur, ÔC alias qualitates naturales efle, fed in facramêto non eftè natural! modo, nonenimadpendêtfubftantiacpanis, ut alioq ui naturaleellèt. Nunc ad feripturas uem't lohan. vi. ar^ guiTicntûfaciens,.omninonullamapparcntiâhabens,,Chngt; fftum dicere. (^licunrp manducat carnem meam bibit me-^ umfanguinem, habet uitâ «ternam. ludas aût^ ôd multi mali

Chriftianifacramcntü fumpferunt ad mortem.Dicoplane audin' adhuc eum eile in annis difcipulatus. ^Jam Luther us, Zwinglius, Sgt;i hijs fimilcs nom' Ghriftiani omncs, hanc dant régula, qua'proculdubiolegït, enaüillam apud Auguftmu inlïbro Chnftianædodrinacnon mdent, unumfchpturælo^ cum allO loco declarandû fiC expendendû, idfilmelifeciflet, inueniiTet ufiep, ubi dixerat Chriftus facramentû fumêtes,ha^ bereuïtâ actrrnâ, quêadmodö Paulus hoc difcrcuitadCor. hoc ita intelligi debere de his/qui illud digne fumunt, qui cni illud fumitmdigne, luditifi fibi manducat, ideoep amp;nbsp;hæcuer^ ba nihil cótra facramentû fact'unt. (^uû ÔC ipfi in uehro pane piftorio ali^s dicatis illum digne fumere,ali^s indigne, opor^ tet ut forti or a fcriptamducatisad ueftras côtiones^bâdas.

Imeli. Conquent dns meus dodtor fea me culpatû,dixiiîc eumfantflatâcramêtaeiîe fupernaturales quahtates, quum prtncipio refpofionis fuse audiueritis, ego fi hodic ofFicio fæ interfuiflem, uidiiTem, quod neq? fubftantia effet, neep acgt; cidens, fed fupernatur alts qualitas, ficut hac noefte didici, in quo mea opinione, quO dns meus docflor in fua refponiîone ad meum propofitûargumentû ex fcn'pturis fe notandû prac^ bet, ut par eft, ut fcripturæ fcn'pturis côparentur, mihicp imgt; pingit quod nô fecerim. Mam ego fi fci ipta Pauli ad Cor. xi. l- fee-11-legiffem, notum mihi fuiffet, quo nam modo uerba hic indu* dlafuiffent intelligenda, nominatim. Qiii digne manducat corpus Chrifti SCc. Dico S.Paulû in prçalegato loco his non ufum uerbis, quimâducat digne corpus dm uel indigne ôic. fed dicit. (^uihuncpanem manducat, amp;nbsp;biberit hue calicem indigne amp;c. fed non eft idem panêdomini indigne mandu^ care, âf corpus Chrifti manducare. Corpus enim Chrifti fol» iufti in fide manducare poffunt, atiniufti domini panem in^ digne manducare poffunt, adhuc non probauit diuinis lite#^ ris corpus Chrifti in facramento effentialiter manducari. fJ?Çclôus.Râtionefupernaturalis qualitatis, ueritatem non

loqtu't, de quo mead notarïosremitro. (^iiodautucibaPaU^ liadCorinrh.nondeferuire ait ad ueibalohan. vi. egoillud nego. Sicur enirn dns uitam promitht seÉrrnS his qui lu munt eins catnem ÔC fanguinem, fic Paul us dicit indigne hoc facra^ mentum fufeipiétes, reos efle corporis fanguinis Chrifti. Ipfe ucro quod hunc fenfum cxcludcre nititur, quia Paulus de pane domiiii loquaf, ÔC non dicat de corpore Chrifti, dc^ buiflet magifterlacobus Paulum notafle, quod hoc uerbulo panisdninoncoi^ intelligit panem piftorm, quum moxin ♦10' prsecedenti capitulo illud expofuit dicens. (^alixbcnedi^io^

m’s ctii bgnedicimus, nunquid comunicatio fanguinis Chri^ Cn eft, panis q uem frangimus nonne participatio corporis domi'ni el t ♦ Ideoq; quum fe Paulus met exponat quid per pa^ nemdominiintrlligat,neccftarium non duconouisinuen^ Honibus peruerforû capitû aliam fufeipere expofitionem, Sgt;^ ab ccclefiadefciflere.Proponit, fcdpractcr ucritatêmecon^ clufionem meâ fcripturis nóprobaflc, quûôîBus uobis dîïis meis oppofitûcôftct,Sc illud quûmagifter lacobus no credit cQ ece’efia Chr iftiana, adporfet fute opinatæ fidei fcripturas. CtJmeli. /leftimatdns meus doeftor uerba Pauli ad Corint. (^uicuneg indigne manducat 0^c, ad corpus dhi trahêdaper fequentia uerba, Reus erit corporis fanguinis dni. Sedad fufficientiaaudiuitlTtcc Chriftiana congrcgatio,pcr dnmme* urn dolt;ftorem,SC dileSlQ confratrem lohanncm Oecolampa* dium cxemplö r egaliû dapS SC feeptri, quod SC ftgnoiji aliqn quis fit reus, ficut hoc feriptû eft, ita illud demitto.QiiiaaSt dns meus doeftor hoc Pauli dieftS ad Chrifti corpus deferui*^ cns alio dido probare tentât Corint.x. ita fonante. Calix bc^ nediShonis cui benedicimus, nonne comunicatio fanguinis Chrifti eft. Et panis que frangimus none participatio corpis dni eft, eo probare conat pané SC potß dni, qd'corpus SC fan^’ guis Chrifti fit, Dico alicuius rei comunionenó effe id cuius eft comunio ,^bans hocatep coteftasg fequêtia Pauli uerba, ubi

comunionê corgis fanguinis Chrifti,fïdcliû elle côgregari * one, nó ibi de corge Chrifti loqns, illudfcilicet cfl'e pane dm, ^Eckius. iug ld oine quod cótra D.OecoIampadiü^baui, S.PaulöIoqde facro Chnfhcorgc, ah'üdiui Paulitcxfüini;gt; duxi, qui ex toto dare amp;nbsp;dilucide noftrS conclufione oftrdif. Hue magiftcr Jacobus fedVn Luthcranu more conat dilaccragt; re,dicit comunionc non efle cius rei, cuius eft comunio. R fpódeo ei,quügraece latine Paulus dicat. Panis que ftangi* mus ( hocinfacramêfofit) comunio eft fiueparticipaho cor^ poris Chrifti, non dicit comunis eft diuifio panis piftorq, ut cuilibetgseueniat.ldeocpTfandaccclefia antigtus SChodic hoc uenerabilc facramentû comunio nommât, Eftlt;^ mirabft leauditu, auderedicere magiftrûlacobû côtraoêm rationêquot; alicui’' rei comunionê nô efle r^cui^ eft comunio, ficcç eflet, quû mercatores in pecunia comunicarêt, nó elfte pecum'â, co«= municarêt in pan o, ideo non elfte pannü. In fumma hoe uticp didiû eft, cótra oêm humansTrationê. Çt quG fiiu erroncüinlt;? ftllecftûcx uerbïs Pauli uulrdcfendere, dimidiatilla, partem magis necellariâ in calamo finens abfcondirS. Ita nâc^ Pauli uerba fonat, ctiâ fed'm Lutherans expolitionc, nam nos mul” (1 unus fumus panis uel corpus, quum de uno pane participa* mus amp;c, Jx quib^ intcgris Pauli uerbis, glib ct rationis comî pos facile intelligitoês nos^bos Chriftianos fpirituale Chri«gt; fticorpuselfte, quuunum uerS Chrifti corpus fumimus, apud nouos Chriftianos non unus eft panis,unus cm panem accipif mellitü, alter placenta,tertius altcrius formae afq? figu* rac, At probi Chriftiani per uniuerfum orbe non fumuiit raft unum coeleftê panem, làcrofamftû corpus Chrifti Ihcfu. IJlmcli. (^uod me inculpât dhs meus doctor in expolïrione diifti diui Pauli,me cótra oêm rationênaturalem fccilftc,illud cxêplis deducens, pecumS fiucfocictatc pecuniæ,in qua mercatores comunicSt pecunia elfte. lj)ico pecuniæ comunio feu focictaB

focietas, SCfi in fe pecunia fitj ipfa tarnen no eft hoc quoi^ eft focietas nominahm mcrcatoi^z. Sic etiam comunio quam ha^ bent Chriftofidelesinpanedni, quumilludfecnnduinftitu^ honem Chrifti cum gratiarn adione ÔC recordatione mortis S)C effufionis fanguinis Chriftifimulmanducât, eftpanis do* mini, fed non id cuius eft comunio, Chriftianadicocongrc* gatio» Sic cquidê habemus panem qucmfrangimus in cœna dni, comunionêefle corporis Chrifti, ob id tarnen non fequP tur eftecorpus Chrifti eflentialc. Panis aut quod fit fidelium comunio, hoc eft, quod Chriftiana congregatio in fradionc panisfeinfinuat, teftifieaturcp omnesnos comunionêhabi* turos in merito mortis effufionis fanguinis Chrifti,fcquês tcxtus tcftis eft, in quo etiâ Paulus oftéditidolâtras comu^ nionem habere in menfa, hoc eft in cibo potuc^ idoloi^ ita di* cens, non poteftis biberepotû diîi, ô^potudatmonio]^, noii poteftis efte participes menfae dni, ôé menfte dacmonioi^ ♦ In quibus ucrbisdilucideoftêdit idolâtras comunionê habere in menfa dæmonioi^, nihilominus non funt hoc, in quo co* munioncm habent. Ita etiam omnes nos Chriftiani comuni^ onem habemus in menfa panis domini, fed menfa nô fumus domini. Sic amp;menfa domini no eft comunio corporis amp;nbsp;fan* guinis Chrifti. Hœc menfa eft panis dni amp;nbsp;uini, quod noftra c^unio non eft corpus ÔC fanguis Chrifti.

IjEckius. lt;^uia magifter lacobus exemplS meû tam manife* ftumnegare non poteft, conatur illud intricatis fermonibus coram fimplicibus obnebularc,fedhoccumiuuarcnonpo* teft, in corn unionc namcp feu focietate duac funt res, una qui focietatê habent, utfunt mercatores, alia quae comunis hane* tur, ut funt pecunia SC pannus. At iam magifter lacob’ inqt, pecunia non effe mercatores, quafi hoc ignoraremus,finet tarnen nihilominus pecunia eftè pecunia. Munc in manus fu* mimus uerba Pauli. Panis quê frangimus, comunio eft fiuc comunis cuic^ diuifio corporis Chrifti, ficut igit pecunia no

eft mcrcaforcsjïa ucrum Chrifti corpus noncft hominca ChnftianijEllfamciuhilommus corpus Chriftihoc, tn quo comunicamus fiucparhcipamus,ficut pecuniaeftpetuma, in q ua mercatores fotictatem habent, quare mihi non debet magifterlacobus facras literas dilacerare, quumlt;ç dilcAus dnsnofterlhcfus Chriftusdeden'tfui corporis comunicatio* nem, illamparuipendcrcnondcbetincomunicationcparhgt; culæfuacrapac, autpanispiftortj. Scqueiniauerbaeinonde^ feruiûr, quemadmodu ilia per crines intraxit ad fuum falfum intclledhr Sed hscemens eft, Paulus ecclefiaminftruere uogt; luif, ut cum ueneratione fufeiperet uenerabilc facramentu in# cipiens a figuris ueteris teftamenh ludæoi^, hoc noui figura crat, per id uolens, quod iam uerirateChriftioriente, teno brofte ludæoi^ figuræ cecidiflent, poft hoc Chriftianos rctra# hereconatusacomunifacrificio idoloi^amp;fciboi^,nequisfc illis participé faciat. At in feripturis nuf^ reperit, fed nec in Paulo, utdicatcibûidolatrarû efte comunioné corpis idoli, ficut denoftro loquit facramento, quod comunis fitcuicp db uifio corpis Chriftù ideoep ÔC didû ftrmitcr perftat SC inuin* cibiliter, quod ÔC Lutherus ipfe fatet fecurim efle tonitrui, in coi^ colla minans, qui uenerabilc negantfacramentum. iPimeli. ljgt;hs meus doétor quum multis uerbis inducitmer^ cafoijifocietatéelTepecuniâ, inquafuntfoctj, admittopecu^ niam cflefocietatê fiuc comunioncm mcrcatoijî, ob id tarnen non fequitur pecunia mercatores clPe, fient etiam in preefen# fi diélo Pauli, pants eft comunio corporis,idcocp eriâ ÔC non fequit, hic pam's eft corpus. Sequit comunio eft panis, ficut fequit fbcictas mercatoi^ eft pecunia. Sic habcmus/qualiter comunioné habeamus in efupotucp panis dni fccundûfuam inftitutioné in corporeäffanguine Chrifti, fie criâ SCmerca^ fores comunicationc habét côtratftus fui ratione in pecunia. CJ^Çckius.Mihil aliud quâ clamor eft, lupus inquit,rcpcrta lufcinia. Adhuc femagtfter lacobus intricat in comunioné

fiuG foGietate mercatores pecuniæ comparas, ficut SC paneffl coTporiChrifti,mt}uoaberrat,ideocpamp;afuo falfo intelle/ (fhi defiftere non unit, nam comunionêpccuntse ad mercator res, qui in ca comumcant, oportctiit ad Chriftianos compa^ ret, quiinChrifti corporeparheipant, amp;nonadpanem,f t hoe ut uerum fit, ficut dicit Paulus, Panis quem frangimus, comunio corporis Chnfti cft,ficdcmercatorib^ dici non po^ teft, eos comunione cfTc, habet quidem comunionê, amp;nbsp;funt forij,at pecunia comunio cft,in quacomuraeät. fticut QC Pau^ 1 US clare amp;nbsp;dilucide, paneeffe comunicationreorporis Chri^ fti, in quo omes comunicamus fideles, quia comunionê hagt;’ bemus, ideoc^ amp;nbsp;fpirituale corpus Chrilti erimus. ideoep efi: impoITibilemagifirö lacobum hac tonitruoi^fecurimafuo collo abducere, nifi cum catholica Chrifliana ecclefia credat in uenerabile facrametum,

dirneli. Sicutantt haedixt ita nunc dico, duos cflefimile» fermones, panis eft comunicatio corporis, 5C pecunia eft co^ municatiomercatoi^, obid nonmoxfcqueret, quumpanis comunicafiofit corporis, ideo corpus eft, tunc ctiâfequeret quum pecunia eft comunicatio mercatoi^, ergo eftet mer ca^ tor es,in quo rem omnem refidere lino atc^ demitto.

dJekius. Magifter lacobus quum hac atep iliac in comimt;’ cafionehereat, ficut ridrculus fidicen, unica'dumtaxat fidem tangens.Breuitcr diccyomes homines feire nulla efl'e dicendi forma, pecunia comunio eft mcrcatD% amp;nbsp;panis quern fran*^ gimus comunicaho eft corporis Chrifti. PrimS enim didu, hunc habet intelledu apud omnes homines, pecunia eft cogt;gt; munio mercator^, utineapartêquifc^ habeat. Atpanisque frangimus, comunicatio eft corporis Chrifti, huncintellci* eftum habere non poteft, Chrifti corpus partem inpanehai* bcrc,nifinouiChriftianietiamamp;Chriftum in focietateW here uellent, fibiep partem panis dare in lucru mer catur».

fis coparent »IDidû igit habet Matth, xxvi. Hoc efl corput tneu, hoc didu fi fcd’mfuaexpofitionê mtelligi dcbeat, ah'o eiufdê capïtuh' dicfto aducrfat, ubi dhs dicit, meaütnonfcmlt;» perhabebitts, hoc dicflum intclh'gi nequit de deitate ÔC gratia Chnfti, ideocp öi. neccflan'o mtelh'gi debet de corpore Chngt; fti, q uod eft contra expofitionein didi dhi met doäron's. Ctïckius. Bgo ga cS Chn'ftiana ecclefiamcin uerbis Chnfti fundo, Matth, xxvi. Hoc eft corpus mcû, æftimat magïfter lacobus huncintelledum perftarc non poflc, propter aliud ciufdem capituh uerbû, me aöt no femper habebitis. Ad hoc diço Zwinglis ifKid pro tertio argumcnto dnis meis gratiogt; fis nuntijs confulü hue mifilTe, fed in fîmili crronco SC laccro intellecîu, ficut magiftrr lacobus. Verû eft ibi dnm loqui de fuo facr O corpore, fed hoc addât/^oportet, quod de fuo morta* li Paflibili corpore loquat. Et hoc ut uerû fit probo g clara præcedcntia5Cfequctiaucrba. Mulicrin^, quSpræciofum ungentSfuper caput Chrifti effuderat,apoftolicp indigna* bant, quod uendi debuiflet pauperibus erogari,præcipue contra hoc Ridas murmurabat, quêâdmodü multiiamnoui Chriftiani faciût, fub pallio quod fam fintin pauperes de* mentes SC proni, contra orne inclamitât, quod ad diuinScuR turn Si honoré erogat, amp;fiiuxtahocipfî pauperibus parum fuccurrant, bene adparet in qué'ufum ecclefiaftica bona uer^ tant, argenteis imaginibus hoftes funt, illafçp odiunt, uerum dum in ccclefqs ftât, at quum in eoi^ ciftas peruenerint, adi\^ tis arifep reliSlis, ex tune ab eis diligunt. Sicus argenteus Se* baftianusintt?aldtshîtt,ibi dnsdicit, Narn femper paupc* rcs habebitis uobifeS, me aStnon femper habebihs, fubaudi i'n mortali corpore, nam feq uitur. Mulier hæc unguenirS hoc mittens in corpus meum adfepeliendumcfecit.t^uare Chrb ftus ob hanc fuamcorporalem præfentiâ nihil facraméto ab* negauit, fed quodeum in mortali corpore non effent habitü-* eijam non eft necefle ungueptû fundi fuper caput cius,^

Imeli. Qiiod dns hoc di du non fol um fupra corpus fuum Ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mov(aleindicaht,fed2Cfupracorpusfuumimpafhbileuerlt;gt;

lOdnjO inetChrifti probo lohan. xvi. ubi dicit, txiui a patre Qi uerri in munduin, itcrum relinquo mundum Qi uado ad pa^ trem. Chriftus igitur fi inundû rcliquit, crgoinmundoplus non ell CDTporalitrr Jta ergo confequitur dominum non fo# lumdefuo mortal! corpore loquutum, ^TLckius^Hicia adpropinquatZwinghjquart«argumcngt; turn lohan.xvi. ubi Chriftus dixit. Exiui a patre â^c. Refpon-^ deoLierba Chriftiuera manercinacternum, fedZTOinglij QC alioi^ intelletftus falfus eft Qi erroneus, uerQ eft ChrtftxTmunquot;' dum rcliquillehumana Qi exterioricornierfatione, quod Qi apoftolis indicauitpoftcœnâjiam tempus adeftè, quare nul* lisfcripturis qiiif«^ probarepoteft. ChriftSnon elfeinfacra^ mentofacramcntaliter.Namhcutdixitrcliquilfefemundu, fie eriam fe reuerfurû teftatus eft, apoftolos ad fe recepturüs, lohan. xiiq. Ideocp hoc ditftum non eft contra facramentum, ^pmeli. ^iium dns meus doeftor hoc dieftu, relinquo mungt; dum, alio didlo præcedenti ad difcipulos, uado fciJ icet Qirc^ uertar ad nos, fie exponendû uelit, ficut eo in loco dns dixit dîîci^ilis fuis, defuo inmortêabitu, reditutç pergratiofam eius refurredionê, ita etiâ Qi hic dixifle'fertur, mundu relin* quere, intclligendo folû in mortali corpore. Dico uerba dni hic addifcipulos fuiflèdiifta, ante eius afcenfîoncm, quodin tllarelitfturus fitmundû, quibusficcondudo, quûdnsmun* dum reliqucrit,5C hoc poft eius corporale conuerfationê,n5 eft amplius corpus fuû cflcntialitcr in mundo, ideo neça infa* cramêto, fperâs per huiufmodi làcrç feripturæ dida fuffîcienquot;' tem (cSalrjs prius per uencrabilêdotftorê Oecolampadiûin^ dudis) meacdodrinac ration?dediflè,fubfcribêsmehis,qu8C ante me doeftor Oecolampadius^plixiore fermonc oftêdit. ^Eckius. Breuiter de Chriftireditu per refurredioné, non dixi eius eft cômentû, quia tamé pertinax aitjCIirift u mundu

rcliquiflc« Wico ficut prius,fecLindû Iiumanâ conucrfationc, ibinamcp oftêdcrc uoluit morte fiiâamp;afcenfionê, quod oês crcdimus. Siaûnpfc, uclccrtrahquis alter uehtChnftûnon eiïe inuifîbïhter in facramcto, illud oportet/ut probetur lito ris facris, qiiod nondû eft fadum, idcoq^ apud ChriftianS ccdefiâmanebo, amp;apud uerbûDci, Hoceft corpus meum.

-^fcueroquûfefundctîargumêh's dotflorisOecolampadij, ego apud meus fibi datas refpôfioncs fum manfurus fimilê fa-^^ ciês ad c5 ficut ad Occolampadiû menh'onê, quû uticp doleâ me uidere q uondâ diledlû difcipulû meû, per errorê deficere ab opinione catholicac eccIefiae.Deus oîm noftrûmifereat» (Thaec seqvens ordinatio dominorum confoederatorum publice in ecclefia ledaeftXX VllI. Maij»

SJcuthcftcrno die ôi liodiefecundo declaratûeft ÔC exclagt; matû, fie efl: ôC mens feria dno^ noftroi^ gratiofoi^ Hcl# uctiot^xq.cantonulaudâdifbederis nuntioj^confulû amp;fengt; tentia. Si quis hiepraefens elfiet, praecipueexmiflîs, quiprsc* dicaffet, opinaret,ueltcncret, Chriftianacdotflrinænoncon* fonam, necç conformé, dodorisIohannis Eckq prima congt; clufionem, nominatim uerû Chrifti corpus ÔC ciusfanguiné pracfentiaefleinfacramento altaris, hucacccdat, amp;nbsp;candem conclufioné facris amp;nbsp;diuinis literis impugnet, ut fuum funda* mentû ÔC cius opinio audia t ac intelligat, antea^ alise conclu* fiones difputari ccperint.lf x miflîs uero iguis nihil ad hoc di* ceret, neep impugnaret, eius filcntiû non aliter acceptabitur, quam ut cum prima conclufioné confentiat, ÔC cam ut Chrt*^ ftianam doéfrinam teneat, ôi ita pariformiter infequétibus, cum alfjs doéforisEcktj conclufionibusfcruabitur. Qiii uelt;^ ro aliquam conclufîonum conabitur impugnare, illud faciat prsctermifîîsinutilibus fermonû circiimihlnis,^ alijs facris literis quam ab eo uel alijs prius indudis.

F Nnomi'nefancflæTnm'tah's, Amen. Vtbrciu'bus mecx* PJ pliccm. Pfimo induco uerba Pauli ad Corinth.xi. I4pc eft corpus mcû quod pro uobi's tradetur. Dilcdi probic^ Chngt; ftiani, horû uerboqzintdleAu triplicem inucrao. Primus in^ tclledhis Sgt;C expofiti'ohacc eft, quod alran's facramentu uerui fit fanguis ÔC caro Chrirti, fub utraq; fpecic pants ÔC. uini, no^ minatim/quodfubftantiapanis tranfmutcturmfubftantiam Chrifti, SCpofthacuini fubftantia tranfmutetunnfubftan/ ti'am fanguints Chrifti. Hate expofitio pnmo manauit, ÔC dc^ riuataeft« doc^ln'naThomae, itaaccéptata eft a Chriftq figt; delibus. Secundus mtellecftus eft, facramentu altaris panem ciPe^ uinum, S)C cum hts ruhilominus fanguts SCcaro Chngt; ft ijaf nunc iftaru duar urn opinions on'go omnibus nota eftJ Ideoq? tertiS intelledlSinmanus accipio, quern inucnioinfc* quenttbus uerbis Pauliprioris allegatilociitafonatis. (^uoa* tienfcuncB manducabitis panem hunc calice bibetis, mori» terndninuntiabitis/donecuent'at,fub quo intelledufecurc - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;docere præfumpfî probos Chriftianos infpeeftis uerbis Pauli

quae ad Galathas fcribit v.cap. ModicS fermenta totam maß ç nbsp;nbsp;fem corrumpit. Poft hæcProucrb. XXX. Verbs Dei ut aurS

50• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quodfepties purgat per ignem♦ Diletftiprobiq»

CfiriftïanijCx his uerbis iampropofitis fihguli perciperc pof funt meliorem intelledlS 5C expofitionem praeallcgato^t ucr^ borum Pauli, Hoc eft corpus meum, ita fonauit.

ÇJ'Innominetuo dite Ihefu Chriftc.Dns VlrichusCutopiV nor ) in uia triplice opinionê collegit de uenerabili facramen^ to, quarSinfortunatiorcm acceptauit. Suatarnenexcellens dodrina, fecilcin primo congreflii notât, quum proponeni ccclefiac Chriftianac opinionem de uenerabili facramento/dß citillam ex fandoThoma de Aquino originem fumpfifle.

PotuifTet tarnen bonus file diis ft antiques ccclcfisc dotfVorcs, Cypn'anG SCc. non IcgilTct, pcraindaflc^quis tarnen præce^ ptorfui'netdiuil homæ. Albcrtusdicomagnus,quomodo ergo tarn audaculus corS hac praefcnti congregationetemo re non ucret, liuius opinionis onginem diuo Thomæ adferi* bere.Diledlednc Vlnche,inquc comentarios ediditlibros S. Thomas, credo uos non ignorare, in Petrii Longobardu magiftrûfcntentiarû, qui ipfe anteThomâ Aquinatê hâc opinionê tenuit. Si ueftris fubditis ita prçdicaftis ficut iam di* citis, manifellû eft/quod praeter ueritatc eos feducereuolui«* ftiSj ga illis praefiguratr uolcbatis opinionê uenerabilisfacra* mentirecentê eiïe, ôî iâprimû intricêtis annis eripuiffè, quû tîi hoc non fit ucrû» biâ afempib’ apoftoloiji elapfi dies in tegt;^ ftimoniû^duêh' func dolt;fi:oï^,g uerbû dei eo modo intcllexe*^ runt, ÔC quatuor antiqua concilia anteThomâ ucftrû errorê damnauer ût, ideoep amp;nbsp;rcêbe q uidê de fêrrnêto in harenâ de* duxiftis, quo catholicâ corrûpitis ecclefiâ, etiâcp bene dicitts qd'praefumpfcritis^edmemorateprefumptionênun^bene fecifle.'l^eftrâ opinionê expifeare tentatis ex uerbis Pauli/qd* facerenô poteftis, quemadmodû fæpius probatûeft. Paulus efhucro pané non nominat piftonû, fed ficut d iis lhefus dixegt;^ rat.Hoccftcorpusmeum.Acftimafis fortafîe Chriftianos nuntiare no pofTemorte dni noftrofacramêtojdonecueniat in extreme iudirio.Vltima fclla fupra hûc equulû né ptinet.

D'Ominc doder, multa adportatis non neceflaria uerba, ÔC ad mcû propofitû non perti'ncntia, irridcor cp ÔC con^ temnor a uobis,quafi meoi^i uerboijz neep exordia nec funda* mentû nclt;^ finem. Primo didici a dodor e ÏVimpina ante an' nos XX. in uniuerfi'rate Liptzenfi, g nobis propofuit ThomîT inlibro/quêdefacramêtoaltarisnominâtjinx.prscdicamêta Arift.diuifo,ficincipiês.33ernoriâfecitdfismirabiliûfuoi^ |P5'|lô* fiÇc.In ^pulchremamfeftat opinionê inteïkdus £c uerboijK

COLL A TI o XXIIL PaiiliadCorinthiospraEalIegatD loco, fed quiahcafrcsmco propofito non deferunint, brcin'tatïs caufla demïtto, Nonngt; nafimmidnedoAor fcnptun's propono exponcrepræalle^ gata uerba, femota Omni expofinoncdo(fï:o% â(f afFecflu om*^ nïumhóihï, nihil aliud qua iinum uolcns articulSperalrcru ad intrlligendu pracbere. Ideocp praealicgata uerba a fingu! is tam obnubilata funr crédita, Sé in tali diuerfa expofitióe pof^ fibilc non eft ueritatê cognofccre.Brcuiter igit hoe uerbum, Hoe eft corpus mefl, necelleeftinfclligiclaro amp;intclligibil/ didto ex Dei uerbo. Qiiarc Paulus ex infpiratione omnipo/ tenfis Dei nobis exponit, quomodopraepofita uerba capere intelligcredebeamus, in qua forma uerbG Dei interpréta* ri Sc exponcre fecurior eft forma SC fpecies. luxta hoc petensî ut fe dns doeftor moderet abftinendo ab indutftione olm dogt; (ftoi^ SC intclIetftuGhumanoi^ SC cxpofifionQ,propter quod mihi propono hacc uerba hoc SC ahis diShs exponere,

CJ Probe noui diuum Thomam ftcut 8C catteros Chriftianos eius opinionis fuiffe, quod aGt dhs Vlrichus falfo ad feducem dos fimpliccs, huius opinionis origine adferibere tentauit di* uoThomac, hocmeoportuitenumerarenoita cfle,induxi(^ dotftorcs non ad meam conclufionêfirmandâ, fed ut omnes Chriftiam feirent, hanc defacramêto opinionê elfe plus mik le annisuctuftiorem, quam probus hic dns propofuerat.ld quod refert unum locG per alium exponendu dico uerû eiLe, Bonus tarnen dns ille non nouit, quo nam modo cquum cur* rui inaptarc debeat, locus unus feripturae obnubilatus per ali* um locum darum exponerc decet, cuius ipfehic oppofitGfa# cit,uolens hæcclara uerba, Hoc eft corpus meum, obcaecare obnubilatis ucrbis, in quibus nec^ adhuc oftedit, quomodo fuam opinionê firmer. ClarG dedi hoi^ uerboi^ intellcClG, fi contra hoc feripturas habeat, adportet ergo. Monitionis fuse opus non crat, quod nullos dodiores uel feribentes inducerc debeam

«udiobn I hei • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

CONCLVSIO PRIMA, lt;)y debe^^Ianccredo, filibellos fratris Cui in Chriflo2^wingJij non Icgiflct, non tam profunde cuangclio implicarct, ut hâc nouam dodrinâ in harenâ deduccret. Nunc uero fenptura« hue adferte, alioqui omnia alia feiat nihil ualitura.

Hriftianiprobijfpiritusucfter bene intelligerepotcft, W-/ quamclarahecfintuerba, Hoc eft corpus meuô^c.quû ferioliflimc Chriftianâ fidem contingât. Paulus cm ad ludtc^ os ita explanat xi. capitulo diccns. yideseft fubftantja r er um B , * iperandarûargumentûnonappareatiû» Quarc prçdida ucr»Hlt;b*ll‘ ba non îufficienter clara funt atep dilucida,fedmagiscxpogt; feunt declarationcm lucidioi^ uerboßz, Sequenter quia pro iierbo Dei habent, ideo no eft noua dodrina, fed inllrudio ab aeterno deitatis ufep præfcns, ficut lohan.xv. fcribit. Quic quidapatreaudiui,uobismanifeftaui. T andê ultimo dn e do* dlorauobiscuperê ex uerbo dci intellcdö audire, Ci male di^ cerem uerba prius allegata ita fonâtia. Quotienfcuncp mangt; ducabimus panem hûcamp;fc. non pollint declarare fuperiora yerba ita fonantia, Hoc eft corpus meum. QuoticnTcuntj manducabitishunc panem amp;fc«

Dns Vlrichus utfermoncmabbreuiem, tale uult facercar* gumcntû » Fides ( ut Paulus inquit ) eft arguments rerO non apparentiS, nSc quum haec uerba. Hoc eft corpus meS, fide attingât,neccflàriaeftilloijîdcclaratioalio claroamp;fdilucido diefto. Refpondco, uerS eft, fidem efte de rebus abfeondibs, amp;nbsp;nobis non apparêtibus, nêpe quod uidemus feimus, neep necefle eft iam primS credi. luxta tarnen haec uerba fidci da;* ra efle poftunt. Qiiid in^ magis eft abfeonditS, quam unum eflcDcum in eflentia, ôtf tarnen trinû inperfonis, uerba qui^» demdara funt at^ dilucida, fed quodper ilia ftgnificatur,

co LL A TI o xxv, difficile nobis eft ad intelligcndum, dicit fe aliter nefcire^quâ ut fequcntiaPauli ucrba, iftauerbacxponant, Hoc eft corgt; pus meum. Dico non, SC dominus Vlrichus fihis diebus prae fensfuiftet,afuoin Chriftofratre doSlore Oecolampadio, didicilTet haec Chrifti uerba, hoc fiacitc in meam commemo^ rafionem, hicperfancftum Paulum exponi, quomodomc/ morari debeat, ÔC nuntiari mors domini, breuitatis tarnen caufta me remitto ad uerba notariorum.

/P B.atiofiôCdiIedidomini, adhaecdidamerefoluorcfpo*' ^Ör fionis datar, me accepturum de hoc uenerabili facramcn^ to, quicquid decernctur, ôd per uerbum Deideclarabitur, cum illo permanfurus, iuxta trnwem mandati meorurn fubgt; diioru, quod eft/nihil aliud docereSCproponere, quamclfc^ rum Dei uerbum, per amiffionemprabendacmeac.

MTVerbum Deinemo eft qui illuddomino VIricho interdis cat, illud autem fi male peruertcrct, Sgt;iL in peruerfo intrlleShl fubditisfuispraedicaret, nonfolum amitteretpreebedam, fed ôi. animam fuam, perditurus qt^oep fccum QC C8Cgt; teros JdeocK 8C eumrogo propteriWcum, quum non fit fublimioris intcllecftus, ne fe a cathogt; licæ Sc Chriftianat fidei unione fegre;gt; get, credatrjj id quod credidcre priores fui probi Sc honefti homines, terrae ôi. can* tonis Glarijs, quo una cum fuis fubi ditis uitam aefernam promcrebitur,

R.ana SC pax a deo noftro coelefti patre, obueniât nobis VI oTB^us, Amen. QuQ attrahar nominatim a D. Trcgan'o ^uintïalïjdodrinaemeK caufïà,quâdiffcminariminmiirKfalt;' cnficiû,breuif eiusfundamentûoftcdâcxfcripturis,poft,ptclt;^ ffaturusillisdiuinislitrrïsmefubimffurû,notanfinepift.ad Heb. ix. cap. ubi habef/q uô Chriftus introierit in faniff a fan^ (floij^ non manu fa (fis imaginibus tabernaculû, fed in ipfum cœlû, ut apparcat nûc uultui Dei pro nobis, non ut fæpe offt * rat femenpfum, q ucadmodû Potifex intrat in fanfta p fingu^ los annos in fanguine alieno, alioqn oportebat eum frcquen* ter pati ab origine mundi.Nunc aût femel in côfumatione fe# culoi^î ad deftitutionêpeccati, p hoftiâfuâ apparuit. Et quê«» admodû ftatutû eft hoîb^ femel mori, poft hoc aût iuditiû, fie

Chriftus femel oblat’cft, admultoij^ exhauriêdapcccata, fecundo fine peccato apparebit omnibus expeeftantibus fein nbsp;nbsp;.

falutemQ^oft hæcdecimocapiteetiâinhancmentem, quod fanffificatifimus per oblationê corporis Chrifti Ihcfu femel. Et omis quidemfacerdospræfto eft, quottidieminiftrans S)C eafdêf9cpeoffèrêshoftias,quæno poffunt aufferrepeccata.' Hic aût unâ pro peccatis offerês hoftiS in fempiternû fedet in dextera dei, de cartero expelt;ftâs,doncc ponant inimici ei^ fea* bellû pedûeius.Vna ein oblationê cofumauit, in fempiternû fancftificato^x q UO fcripturaijî teftiraonio clare 5C dilucidc oftendit Chriftûlhefum femel paffum,mortuû,6Cita oblatû, quo unico facrificio omnes confumauitcledfos. (j^uumep fi/ lins Dei perfetffe femel confumauit SC perlècit,non poteft hoeper nos meliorarigt; fed dûtaxat denuo reiterari per diuitê

C o L L A T I o XXVIgt; gratfar nm adionis memoriam, ficuti ßeri iuffit dominus in lua ccena, Hoc facile in mcam commcmoratïoncm,

In nomine tuodnelhcfu Chnfte, Amen. Adindudionê duoijididorjiex epiftola Pauli ad Heb, contra milfam breui* ter r efpondeo. Scn'pturas fcire,non eft fcire liter as,fed retîfû ÔC Lierûintclledhï, que utplane accipiamus, fcicndû duplex ciïe Chrifti facrificiû. Vnum per morte eius fuper al tare fan^ dise crucis, SC hoc non eft facramentû, fed per hoc omnia fa^ er,amenta, fed 5d ipfa milTa effîcaciâ habent Sd uirtute redem^ ptionemmundi, cœloiji apertionê, ficep uerueft, nonnifi femel oblatû Chriftû, fie âf Paulus loquif. Secunda oblatio , fpiritualis eft, in quaDeo patri prima oblatiofeu facrificium ‘ primû denuo reprefentat cum uenerabili facramento in offî^ cio miftîE^^uumaûtparsaduerlamaiorêpartemfundameiîquot;’ tiinhancepiftolâlocet, in qua adhuc plura didfaconfimilis tenorisrepcriunt,fcripturis probabo data refponfionccflc ueram. Antiqua eft régula traeftandi feripturas, ucrboi^ in/ tclletftû acceptandû ex caufta didoi^i JLctftores igif huius epi* ftolæ, fihocfecilTent, hic contra miffàm error non exfurrexif*quot; fet. Paulus in^hancepiftolamcontraludacos fcripfîtcxhaC caufta, quod eos in uera fide inftrueret, ideoep SC ab initio,pgt; ponit Ihefum uerû elfe Meftîam, filiû dei in lege prornilTum, omnescreaturas cxcellentem.Scquentcr invq.cap.SCaltjs fequentibus déclarât Paulus nouû tcftamentû, legem, facerî dotium, ÔC facrificiû in Chrifto Ihefu efte finita, q uare ex toto mens non fuit(quemadmodûpraedicans Berncnfisintellexi^ PaulûibiloquidcfacramentisôC ceremonijsChriftianæeo clefîæ, loquutus enim eft dumtaxat de triplici eiufdem eccle^ ftæ renouatione, SCuerofundamétD,inquofidesnoftrafta/ bilit. Macc ^ût Chriftus funt SC eius offîciû facerdotale in cru^ ce, a quofacramenta fuâ accipiunt effîcaciâ SC uirtuternfJErfi igit diuus Auguftinus ctiâ SC hanc relponfionê exprelïe de/ dent.

Herit, fbi taifepars aduerfa eum non accepter, cam refpon^ (îonêadhucfirmius feripturis probabo Jtn feripturisname^ diffêrêterôCcumdifcretione nommât oblatio fiuefacrifiau morte faêtu, hebraicezebah, quodintcrpretaripoiretfacri* ficiumoccifum feu uidima, oblatio uero fine mortefaêtain feripturis muncha appellat hebraice,amp;: quod huiufmodi obî latio fine morte iugif in ecclefîa futura fitSCelfedebcatjUfc^ adantichrifti tempora,ipiritus fantftus ecclefiæ fanftæDei , manifeftauit per Danielemxh.capitc,ubiiîcdicit.J|tim^î£ VamtVji' interprétât ) facrificiû in eeelefia cfle, quod toh'dê diebus in temporibusanh'chrifticeflabit, quareexhocnotôeft,omes ’ miflàm abrogareuoi êtes, fed ÔC facrificiû eflè negantes feftm Danielisuerba, præcurforesfunt, parantes uiâ antichrifto,. ficut ÔC imaginû expugnatores ex his uerbis. Nam ecclef ein quibus refîdebit abominatio antichrifti defolabuntur, quod fitpcrimagi'nû ablationcs,diuinoi^’ off'icioi^, âCaliortqvisc sd dccorem funt in ecclefîa. (^lumcp Pauli fpiritus Daniclïs fpiritui non aduerfctur, unicus eft enim fpintus fandus, ne* ceflario Pauli uerba fie erunt ( ut dixt ) l'ntelligenda,

a^entim^i^nje«^ infelligentornnesimpij^Porro doifttintei^ I^ent, ôi. a tei^ore cum ablalû^erit iuge facrificiû, ÔC depo^ CtttFuerit drelolatio,^abhornînationê dies mille ducentino* »mi' naginta,txhis uerbis clarûeft,iuge(quod hebraicetamid

QViaprïncipioD.Eckiusfuumfermonêinduci'tnonfuf*' ficere Iiteras fcn'pturarû feire, fed rcdlû inteilcdû SC uc? r um earundê unâ adportans diftindionê de duplici facrificio Cbriüi, unâ quæ in cruce per morÉcm côpleta eft, altera fpin'tualis eft, quum Deo patri primfi facrifteiû demio teiteramp;t Qi. reprefentat, atep facramento fgniftcat, Huncfa* crificâdimodû (fîcut fucrificio utit feriptura ) quum Chrifti facnficiû inducit, adhucprobatû non inrellexi. ^’bi enim de facrifido corporis Chrifti in epiftola ad Hebr, mentio fit, eft

COLL A TI O XXVIL facrifidû pan', mon. Jx quo unum confequit, fi Chn'ftiis nuo ucnirctfacnficandus (ficuthocucrbo facnficmufimur, inChnfti facnficio^ neceflano eum totics mori oportçrct, quoncsnnifieofFiciiïfréquentât uel célébrât, quoduentari aduerfau At memonâ unici ïam côpleti facrificq paflïonïs amp;(. mortis Cliriftus inftituit in ufu facramett ÔC non denu o fai crificareC*oftha:cD.Eckius inducit fummariûepiftolæfld Hebrseos, quomodo principio in ilia oftrndatur Chriftû uei rumeflcMelTiaminlegc promiffum, nbsp;fequender in vrj. ca*gt;

pite Si fequentibus doceatur antiquû teftamt ntû, lex, faceri dotiû, Si fàcrificiû in Cbriiiolhefu côplefa efle, Si ibi nihil lo«’ quatur Paulus defacramentoSCceremonijs, hocpromceft^ quumin Chrifld corpore nullû fàcrificiû ttneamus, fed facra* mentûdûtaxatfumimus in facrifirrj prioris memoriâCjJv'ltra quuminducitfacrificiûdifcretione amp;nbsp;differ enter femel cum morte accip^lio modo fine morfejhcbraica uerba inducenS, ad hacc refponderi uolo ab huius linguæ peritis.Hic uero fer pturisnondûprobatûeft Chriftûoffèrri feu facrificanmfip pafftonê Si morte, cuius memoria ÔCnuntiatio Si nonfacriÏT ciuin in comunitatc Dei in ecclefia mancre debet/donec ad iu* dicandû dns uenerit. Sicnâcp ad Cor. docet huius facramêti ufum efl'edebereinmâducatione eiufdê, in memoria amp;nbsp;nun* ciatione mortis Chrifti, teneri Si confiftere, ufcp ad fcd'm dnî aduentû^Itra qd*dns meus dotftor didiû inducit prophe'* ta Danieledeiugefacrificio,adhucn5eft oftêfum illud o^ior* fere intelligi defacrificio corporis Chriftiinmifla, fed diuuS PaulusoftêditadR-O.xtj.qdiuge facrificiûfit Chriftianoi^, nêpe quod corpora noftra exhibeamus hoftiâuiuâjfanda, Deo acceptabilê, Si rationabile obfequiû Dei. Sic etiâ facrifi cium laudis omnibus Chriftianis cômifTum eftlfC^uia aût uP trainducitoêsmifTam abrogate uolentes,uelearnfàcrificiû efte negantrs, præcurfores elTe nuntios antichrifti, mitto fu#, um efte fermonêpnihi Si cuieg Chriftiano incumbit uti facrai'^ mento

mcntofcdmlucidû 2C claruDci mandatû, nomi'natim adinc^ mon'â perfeÆ confumati» femel facî i ôif exhibiti faenfitij,

Miflbsfadoeiusproloquios fermones.Egoueroquum dixi dïuû P aulû in epiftola ad Hebr. non loqui defacramen^ to, hoc pro fc elle dicit, mirabileaudïtu. Paulus equidê fi niigt; hil ibidê defacramêtis loquat,quomodo ergo prædicâs Berï nenfis cû iota fua parte poiPunt cS ilia epiftola facramêti facri^ ficiû delete, quod ciucß prudêti ad iudicandû prçbco. Simile etiam facit fundamentû taie, Mifla rememor atio eft facrificq Chrifti in cruce, ideoep non eft facrificiû. Libenter eum in* terrogarênn qua nam fcola Hc argumentari didicilTet, in feo^^ la namcp Chrifti amp;nbsp;feripturarû non inueniet* Oblationes ini’ cenfæ ÔC agnus pafcalis, figura erant futuri facrifictj Chrifti, erant tarnen nihilominus facrificiafeu oblationes,fîc etiâhic, quâ^ in miflafitmemoriapriorisfacrificq Chrifti, eft tarnen nihilominus met facrifitiu ficut incêfum,necp mens eft in uer* bis Chrifti, H oc facite in meâ cômemorationê, quod folâ megt; moriâmandarit, fedibimandauitapoftolis Stf eoq?fucceflbgt; ribus, ut id facerent/quod ÔC ipfe fecit,in fincm tarnen ôcquot; men* tem fuse memoriae, Nûc afit Chriftiana uult ecclefia hoc diifn Ihefumfecifle, facramentû confecraffe, facrificafte, apoftolis diuififle ad manducandu, hoc idem apoftoli amp;nbsp;facerdotes fa^ cere deberent(^ltimo imp ugnat Daniclis prophetiS, quafi miftæfacrificiû non côfirmer, amp;nbsp;ex ea non fcqua t milfarû ini*i pugnatores, praecurfores elfe antichrifti. Dico Daniclis pro* JjCÛntl’X' phetiam elfe certain, QC oreDei confirmatam, Matth, xxiiij, ubiexnomineDanielisprophctiæ mentionê facit, monctc^ ’ Chriftus, utomnes earn audientes, intelligant, Quumc^ an*^ tichrifti tempore, iugefacrificium ceftabitin ecclefia, poffî* bile non eft, aliud ibi facrificiû indicari feuftgnificari, quam quottidianû'milïæ facrificium. Qtiod cnim dominus meus praedicans haec uerbaiuge facrifictj infledere amp;nbsp;circûtrahere

»d intcrnSfacrificiû, de quo Paulus ad Ro. xtj. fcntif, quOi? modo Chriftiani exhiber e debcnt corpora fua hoftiâ uiuam, fan As, Dcoplacentêjhoc nô patiunt SC h'tera ôC uerba Chri^ fti ulla ma. Nam eiufmodi fpin'tualcs oblahones nun^ cclfa^ bunt ufc^ ad exrremûdiem, tanta tune en'ttnbulatio terngt; poreanttehrifti, quodprobifugientindeferta, dC quâtoma* quot;nbsp;iorerittunctribulahojtantodeuotiores in orationc,6Cfergt; uentiorcs erunt in chan'tatc, tune pr obi dicêt, fieutin pfaimo Dauid dixerat. Addnm cum tribularer clamaui 5C exaudiuit

me. Pfal. cxvitj. Sic SC met Chriftus dixerat, quod,ppter ele# ëlos abbreuiabunt dies illi, quû dixit. Et nifi abbrcui'ah fuc^ nntdies ilJi, non fieretfalua omnis caro .Ideo quiafpiritualc facnficiïi probor^ Chnftianoi^, non cefïabit in temponbus antichiifti, oportet^utdetaliud externufacrificiû, quod de# flruet antt'chnftus ex ecclefîa in præfato tempore, quum tem^ plamifTisJimaginib^SC diuinis ornatibus euacuabunt. Sicut Apor* |X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lohâhcs in fpiritu uidit Apoc.xq. ubideeeelefia loques

aquilaemagnac, ut uolaret in defertû in locû fuû,ubi alitttr pef tempus intellige annû unû, SC tempora intellige duos annos, 6C dimidiû temporis, hoceftmedius annus. Quarenotû eft q cfablatio iugis facrifitij tempibus antichrifti per uniuerfum orbê erit,SC durabit trib^ annis ciî medio,ficut 8^ nâc in priua* fis ciuitatib^ incipit. Quâobrê ex.pphetia Dairielis g CfiriftS euâgelifata,clareetdilucidenotat miiramelTeiugcfacrificiû.

PRimo dns meus doClor Eckius exportât Paulûinepifbo^ la ad Hebr. non loq ui de facramento, ficut ego cum alrjs intelligimusadimpugnandû per eandcm epifbolä facrificiu corporis Chrifti.Refpondeo/quod ex claris huiusepift-olae uerbisprius oftenfis, deduco nullû aliud corporis Chrifh fa^ Crificiû cfle, quam id quod per fua paffionê SC mor tern femel pcrfecit, ÔC eo confiimamt in perpetuu fandificato4ÎMccûdo

miratur de me dns meus do Aor, in qua nam fcola hoc argu* tnentû didicerim. Milîâ memoria eft femel exhibit! facrificif, ideoi^ di facrificiû elTenon poteft ^tïWucés fîmilitudinem cjc ueteri teftaméto, deincenfo Si agno pafcali,qusefigur£efunc amp;fignificarint futurû Chriftifacrificiû, ôt^tamcnnihilomii* nus fint Si ipfafacrificia, fie amp;nbsp;cum mifla fit,quae memoria eft facrifictj praccedentis,6f cum hoc facrificiû, didto Chrifti hoc probans, HocfacitcinmcâcÔmemorationé, quodnonfolS memoria, fed Si apoftolis Si nbsp;nbsp;nbsp;fucceflbribus hoc faciendû

mandarit, quodfeceritipfe. Breuiter dico uerba Chrifti hoc facite, feipfa lucide declarant ex uerbispraecedétibus, hisfeß licet » Accipiie Si manducate, Hoc eft corpus meu quod pró uobisTrangit, hoc facite in mex cómemorationéSi hicnulgt; (adelacrificiofitmentio ipfis demandato. Similiter Si ultra dicit, HocpoculGeftnouutcftamentfiinm.eofanguine,hoc facite quotienfeuneg bibetisin meâcomemorationg.Ex quo quilibct Chriftianus capere poteft dare SC dilucide, Chriftu (uis apoftolisduo demandare, fumerefcilitetfacramentû, Si hoc in fui memoria. ideoep me indutfta ueteris teft amcnti fi# gura non ligabit, nifi dnsmcusdodlor altera partem fcilicet miflam eflequotidianûfacrificiûnoui teftamcnti, cum clans

quodftrcerta, quodncc^ ego nego, fed eiusintrlkclusdciLp ge facnficio, dc quoDaniel loquit, quod miflic fit facnfidü, petDilliusiutelIcckuseiusclaras fcnpturas noui teftamcnti.

lo dcclaro, S)Cex Pfalmo, qualcfitChrtftianu ÓC quoti'dianu g facnficiû,Dco placés, amp;nbsp;a nobis omnibus cxpoftulatiijlllud aût quod prolixo fermoncdc tcmponbus antichrifti inducit Si cuangclio confirmât, dimiito, ad noftrû namqj propofitS non deferuii^^uantûucro inculpatomnes milïàm facnfici# \ umcflc negates nuntios efTepraecurfon'osantichrifti.lolian^ nés infua cpiftolaphmaù'ijt capïtedxci'ttEtomïs fpiritus/qui gt;

audiftis, quoniâ'uenir, dCnücïamin ipundoe^ft. |px quo magt; rnfeftü eft, quum midacum omnibus fuis ceremonqs, prouC lam eft in ufu, eo tempore non ficinu cnit inftituta, idcoDa^ nïelisdï(ftudimittoin fuoualore, amp;infuarelinquoucritat0 manere. At intelledû lugis facnficq,quodillud nihil aliud fit quam miira, quum dicftum fituetcris teftamenti, requirit cla^ rius dC lucidius di(ftu noui teftamcti ad hoc clarefi'rmädum.

n nomine tuo dne lhefu Chrifte Amen, Qiiia pracdicans Bernenfis ultimo cötvmptibiliter dixit/me no efle uirö talein amice demifttjut uerba fint, noflem ein 5C ego ciufmodi fcr^ uo fibi cópetcntê ueftcm adaptarelj^d rem aut. Hodie au*' ditus eft uer US Pauli intelledus in epiftola ad Hebr. quumc^ diis ßerchtoldus unicûdumtaxatmodûnouitfacrificandi cS morteuidelicetj'euminformaui, SCadhuc aliameffeofFercdi Jorma abfcp fanguinis efEifionc. Nullä aliä dicit Chrifti obla* lionem elfe quam cum morte, fcd'mPauli dodrinä, quod in Paulo nunc^ reperict^lJicit me opinionêmeâ proballe uer bo Chrifti, Hoc facite in meä cómemorationê, quod nonfic eft fadum. Ideocp non rede cócepit, quod ea uerba ad illud pondcrandüadfumpfcrim.(^uumaüt aducrfus fpiritufani* lt;ftum illud ucrbühocSCc.itauuIt cogcrc,utfacite dumtaxat tcndaf ad manducare, quod claro textui contrariât, peto ab eo fcire, quia ab apoftoloi^ femporibus in catholica Chrifti» '' na ecclefia in ufu ruit côfecratio ucnerabilis facramêti, Ipfccp : nolit dilecftü dnm noftrum Ihefum, tale quid mandalfc in his uerbis, Hoc facitc ÖCc. quod illam mihi in fcripturis oftêdat, ucl certe fecundü fuam opinionê, q iium in fcripturis non fit, ncceffariofequitur fiiftum amp;nbsp;cxcogitatum fuifle.

ÎN nominelhefu Chrifti, Amen. Sicutprincipio dns meus gt;' D,Eckiusmeostemerarios fermonçs deducit, dimittout ■

Wlßnu. CONCLVSIO SECVNDA. Ao tantum fiiaualcatdcduÆo, quantuïpfemeûfermoncmuao lerepatitur^JConfequentenndudt, quomodobreuibusuer!« bl's auditus fir ucr us intclledlus diui Pauli in cpiftola ad Heb, amp;nbsp;quum ipfenifi unica feiam offerendi forma, cum pafTione fcificerdCmorte/meinformarir, adhuc altera efie forma fine fangu ine offerendi. Relpondeo/conccdens ÖCaffirmansfa»gt; erificium laudis cruas fufficicns fundametitu cx feripturis habere. At uero Chrifli corpus in alia forma amp;nbsp;fpccie offirrri, quam cum pafTionemorte inepiffoIaadHebr.nondûeft oftenfum, poteff fortafle bene intclligi fpiritualc facrificium oftendi, amp;nbsp;in facrameto reprefentari, fed nondû dare often* film eft. Nam utiq? textus euangeliftæ, Lucsc amp;nbsp;Pauli often* dunt ufumfacramêticonfiftereinmanducati'one, memoriaj fiCnuntiationeacceptof^beneficioi^, SC de facrificâdo nihil. Haecuerba tam funt dar a|ut nullis ualcantlitcrisanullarill'Fh

tra dns meus doeftor prefiimpfit in hoc uerbo,Hoc facile SCc. fe oftenfurQ Chriftum apoftxilis non folum memoria habend dam demandaffe, fedutfacerent/quodipfefeciffet.Refpon* dco his uerbis, Hoc facile SCc. Chriftû mandaffe fuum fequi pracceptu in ufu facramenti. Nam fi cuiep facerdoti hoc faci* endum effet, quod Chriftus feciffet, neceffario confequere* tur nulls facerdotem folum hoc facramentûTumere in miffa, fedSCalijs diuidendo porrigere deberet, nam Chriftushoc feat. Secundo oportcrc^ƒutfaccrdos ipfepoft diuifioncin fa* çramêti fingulis faeftam, etiam in mortem crucis ire deberet, quum Chriftus illud fecerit. Ex quibus omnib^ adparet ucr? ba Chrifti, Hoc facile SCc. uelle/ut nracccplum 6C mandatum ufus huius facramenti exequamurf^unc quia dns meus do? tftor ultra me cogit quærendo, quum ab apoftoloi^ tempori '' bus facramenti' confecratio in ccdefia durarit, ubi ilia often* datur, ipfe ad hoc refpondeat, quia primum eius articu* lumtangit, de quo me non intromiffurum hodieprotefta* tusfum, SCadhucinilloconijcio, quod contra gratioforum

c o LL ATI o XXIX« (hrvifini dnoiv noftroi^ nuntioijj confulû xq. canronû, refpoßonem meperueftigarefentat, ô^quaerendofcifcitarijfuper quoilli non a(rcntiar,eapotillîniucauffa, quod dió:adod:rina'mea firmann'a, adhucereô:aftareconfpiciâ,fperaTismcoiÿgrati^ ofoi^dnoijî Bernenfiû mandate mefatisfecifle, illomefcnp^ tuns cómcndansiamindudis, Sgt;C adhucinducendïs, fubfen? bens me illis, qui aduerfus doëtorem Eckium in hoc articui» lo fe fubfcripferunt. Ad hoc me cogit docfboris Eckij irritatio ï quamfupra Sc contra meoi^ gratiofoijt dominoi^ mandata nonfum expedaturusj fed hoc uolo modo conclufiffè«

Cl In quo Chriftus mandavit difcipulis faciendû/quod ipfefeî citj hodie eft enumeratû,benein^ feit illis nonmandauefic^ cis pedib’ ambulare fupra mare. ^lod aût bonus ille dns re^ (ponfîonis fuæ cauffam inmeâ reij cit irritationê,fciunt ornes/ qui hodie interfuerût non ita efle, fèd cum miflæ ar ticulus ei fuerat^ppofîtus, fugere tentauit, quod de hoc articule in fpe^» ciemhilpracdicalîet, quoad uenerabilis dns dodbor Conrad dus proLiincialis exurgeret fibi cotradicens, quippe quod ab ce met audiuerit contra milTam eum prædicafle,SCquûdns prædicâs dnidodloris propofitûfermonêfuftinercnoluerit, obtulitfedns meus doeîlor prouincialis multis hominibus te^ ftib’ fe probaturû, tune primû prædicâs ad difputandû afeen* dit, quaremexirritationinullampoteft culpamimpingere, ït dns meus prædicâs quum procul dubio extra mandatum meoijjgratiofoijî dn oijtxq. cantons dixerit mandata Chrifti Hoc facite dumtaxat cxtêdi ad fumptionê/facit diiputationis condition natura, ut feifeiter ab eo,quum manererecufec apud intelledû catholicæ ecclefiæ, ut oftenda^ubi confecrai* tiehuiusuenerabilis facramêttia Chriftodemâdatafît.lllud namcpfîoftenderenequeatinlcripturis alicubi,ftabiturin* tellcôui ecclefiæ, decider uiolentatio huius uerbi, hoc fa A cite«(^uare adhuc refponfionem ab eo peto, fi in hoc uerbo confecra

confecrationcm uultintclledam haben, aut certe^bi confer crationis mandatum fit datum. Rationen) inquamreddere cuilïbet petcnti Petrus nobis mandat.

Vod ad priuata negotia attinet perfonæ meæ cauflà, ni^ hil ad docflorem Eckiû, fient nee ad me pertinent fua ne-«* gotia. (j^od aut uerbn Chrifti concernit, Hocfac^ Hodie oftendi ex Paulo claris fuis ucrbis, quseadhuC manét immota. (^uum aût hoc difputationis naturae dotflor Eckius tribuit ad ferutandû, in quibus ucrbis cófecratio fun? data eft, quæpraecipuefuum primum articulum tangit, nihil ilia me gr auabo luxta tenorem, didu ôi refponfionem conv munium confoederato^ mihidatam.^uod aût Chriftus in facrameto altaris ofFeratur, adhucex claris fcripturis non in? tellexi, manco apud prius datam refponfionem.

CrIn Paulo prtedicans non reperiet fuam nouSgloflam, hacc fcilicet uerba, Hocfaciteamp;fc. ad fumptionê folû indicate, ik lud uerbul« folû non ibiflat.fdeocp norecfleloquiC^juodnu*^ dus fit Pauli textus, in quo cafu me fubijcio uobis gratiofis dnis meis nuntijs confulûxîj. cantonû, ÔC quatuor praefiden? tibus. Et quûfie ad intelligendûpracbet, quafi feifeitatio mea non efièt feePm naturâ difputationis, quare ergo fratres fui in Chriito dodor Oecolampadius ÔC Imeli ealege ÔC conditio? ne contra me funtufi, amp;nbsp;ego illis rcfpondi.(|^eftiomea non eft contra mandatû dnoij^meoijt nuntioi^ confulû, neqp prix mum articulû prae manibus habeo. Sed quia ipfe uerba Chri««* fti, Hocfacite, declinare uoluit amp;nbsp;uiolêtare,quod admiflâm non indicent, ex co nunc feire ucllem, fi ad confecrationê in? dicarent. Neep credo dnos meos Bernenfes, qui per dei gra««« tiaminunionemucre Âfretfle fidn pcruencrunt,fibihocin mandatis dediflè contra diui Pétri mandatû. (f^uarednepræ;«' dicans rationê ueftrae ipci fidei reddite, is em opter debile

fidcm habest, cjm' corâ hac tam Chnïbaiia amp;nbsp;cxcvllcnh' con/ grcgatïone fidem faam profiherï nó audet, fi autrm hoe non R’centis, dccidetfuper uos prædicans laditium Dci, Qui ma^^ Ie agit, od it lucem, Sgt;L ad lucem non per uenit, nc arguantur opera eïu^Iohan tij.

SIciitmeD.Eckiustnducithorum ueihoi^ ratt'onc,Hoc_ hciteâ^c, quod ilia folû ad fumph'onê feu manducahonê extenderim, aliter apudnotahosrepcrietCFitra ueroqain# ducit de D.Occolampadio Imeli,fino^ut ipfi ad hec relpon^ deant, quûambohicfintpræfentcs^lertioinducit/meuerba Chrifti infle Aere amp;nbsp;uiolentare uoluilTe, ne fupra milTam in!gt; dicent, id de me adhuc non audiuit.E t quu me uerbis multis premat infer rogâdo, quomeafcd'oarticulo inprimûabdu^ cat, fat is prius dixi, ipfe cm refpondcns cft^î^uGcp fuper me iuditiûdciinducit, qmalcagii/ambulatrtencbris, adhucipfe nôoftêdit.meinfenebrisambularc, dotflrinænamcp metead deumfpcro, ÔC adfuQuerbufuffîcienfem dedi rationem.

CT® omini prxcepforcs prîefidêtes, quia feprædicans remit* fit ad nofarios, quodhæcuerba, Hocfacite ôi'c.nonfolû in* dicarit ad manducationê, rogü uerba notarioi^ uideri, fiCitc^ rum Chriftianæcongregationi manifeftari.Et qm dns meus prædicans mihi refpondere no uult. R-Ogo uos nobilis fauo* rabilisSC Itrenuedhe Calpar de M«linen,uelitueftraftrc^ nuitas dhis ueftris ÔC fuperioribus hoc intimare, ut illo confît derêt fe a diuifîone nouoijt prædicantiû præcaucr e Jn nomi? nedîïi, quia ad meâ quæftiônê refpondere non uult, rogo eu faltérefpÔdea^qualcfacrificiû in antichrifti tem_pibus tribus anniscû medio ceirabit/cxtramifTam, qm de interior! facrifi# cio SC oblationelaudis hodie oftêfum eft,quod ipfum nô ceP fabit. Rt qa hoc Daniel lucide SC clare oftêdit, non funt necef* fariæaliælifertcnouifcftamenti, ctiam fratre fuo in Chrifto

'fttVlPtltt* CONCLVSIO secvnda; . Zwingliorcgulamprzefcribcnk, quodinnouo trflanicnto icund'l^' darum non eft,catur in uetus, Nunc quia haccprophcha fuf^ ficicntvriainauditamEuangelioamp;nouotcftamêh?, aChri^ gt;nbsp;ftoconfirmatafit.Nccjjiliiprodeft, quodcxlohanneprffdi^ cans adpoTtauitdcantichnfto, nam quod ibi ucmirefcnbit, non de eiïis pcrfona cft dnflû, fed illius mcmbris omnib’ reh'cis côtfartjs nobis Chriftianis,quoi^ caput eftanfichrigt; ftus. Dicahs dite prædicans breuiter/quale facrificiû ceftabit medio quarto anno in uniuerfo orbe.

Q^Mia iferû D. Eckïus inducit Danielis propheti'â de lUge facnfitio, illud declarans nullû aliud efle quam miflam, Hodie pro hoc eius intolledu fcripturas ÔC déclarai tioné ex nouo teftamêto poftulaui, quû luxta eius propofita miffa facrificiû efle debeat noui teftamcnti eiufmodi fcn'ptii® ras nondû audiui, fed oftêdi iufîefamfitiû cruci's ÔC laudis ab

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôîb^ Chriftianis expofci. Nûc aût maior laus dei non eft'quâ

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;credereSCamare, quû ex corde dilïgif^^pofcatjtimcaf, amp;nbsp;in

i cumfidat, Ritorû/uthuicfacrificiomulta decruntjficut Chri^ g ftus docet Luc. xviij. Qiiûueneritfilius hominis, ctiânefidêM^'r ‘ m terramueniet.poft hoc Matth.xxiïij. Chnfto dcultimisyvX(|tffj«i^« temponbusloquêtojdiatfuperabundaturâiniquitatêmuR toFj? cum refrigefcente char itato. Circa hecc oftendit ceflatio diui'ni cultus, ôc facnfitij laudis, quaclex SC prophcfecprecipi^ lint, His oftêdi primo mihi carere claras fcripturas dodtoris Ecki]. Secundo cefTationê re Ai ueri cultus diuini, rc Ai Si \ieti honoris Dei Si laudis in ultimis temporibus.

V Breuiterbenefeit ex Chrifto antichriftitemporibus pau* cos probos futuros, erit Si ceflaho fidei 5C charitatis plus mc^ d io tribus annis. ® anicl cîare Si dilucidc loquitur iiige fa^ CYificium ceftare per annos tres cum medio, quod etiam trmlt;-pus Iohannes meminit in nouo toft amen to. Ideotp oportet/ dnm

--- - • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

dnmprsedicantemoftrndcre, quale facnficiu ceflabitannis tribus cum medio, aut miflam facrifidum effe finet, Q^VINTVS ARGVENS OECOLAMPADIVS.

P^tcr omnis mifericordiaegratiofæ nos inducat, per fpiri^ tum fill] fui inoinnem ueritatê, Amen. Secundus articu^ lus dodoris Eckij, hoc uerboi]: tenore côprehenditur. Quæ ( intelligo corpus Si fanguiné Chrifti ) amp;^c. Dhe dodor quia uos iadatis ecclefiæ Chriftianac, bene uobis notû eft, ficut Si Paulus ad Corinth, feribit, nos non habere confuetudinem, nec« eccleliâ Dei, ut côtendamus feu litigemus. Et ad Timo. fcribiÇ^feruû dni nô elfe debere litigiofum, fed manfuetû, do# cibilem, qui etiâ Si malos fufferre polîît, Si his diebus multa prsecefferunt, quaeintermilTameliusfuiiret.Petoquopoffît efl'emagispacifice, patientera nobis ambobus remgeri,dc primo articulo proteftâs mein eonollecôprehêdi, fed isiam fepofitus fit atep finitus. Qiierês hic aD. Eckio, a quo offerri debeat corp^ 5? fanguis Chrifti, a facerdote uel a Chrifto,aut ab cis öïbus, fed nullû illoiji apud cum fcripturis aptabitur, Cd.eckivs.

d Innominc tuo dncihefu Chriftc, Apicn. Ad quaefiionem dnidodorisquisinmiiraofFerat.Rcfpondcofacerdotcs^qui tniflas celebrant a tempore afeenfionis dni noftri Ihcfu Chri# fti per uniuerfum orbem facrificat^tfcu obtulerunt, ficut mi* niftri Chriftianæ ecclefiæ, non exclufo uero offerendi magi^* ftroihefuChrifto.Qiian^ aut nos in ccclcfiainuerafimus poffcfTionc, feremillequingentis annis, fic utnulla probahgt; one egeamus, propter fuperabundantiä tarnen, ut probi ingt; telligant Chrifiiani etiâ SC feripturas pro nobis efre,pro facet* dotibus induco textü Malach. iij. ubi de aduentu Chrifti Io* qUlt Sc fequit.Btfcdebit conflans SCemundans argentü, Si_ purgabit fiios Leui, SC colabit eos quafi aur ü, öC^i^genj^

'lfiail* CONCLVSIO SECVNDA. Aji amp;fcrunt Jno offgicntes facrificia fn ïuftitia,Etplaccbitdno facrificïn Iiida, öZïher ufalem ftcut dies feculi, bcut anni' n'qui\Hicclar»eftâdlucidûChriftfiïnnouo teftamento {a^ cerdotes purgafTe ut offèranr » Quare ccclefia cx fpintufan;^ lt;flo cd o cl a alloua hoi^ uerboijj in canoncm immifcuit,

TK-i'a qusefiui a D. Eckio, primûnondû mïhi admifi’t, tDî tam fcilicct Chnftianâ cômumtatê talem oblationêfacc* re,fortaire poft non ncgaturus. Namq? bonac fum fpei côinu* nés bonos probos Chnftianos propter eoij? fidem amp;nbsp;donatâ dominicæpairiontsmemoriâjhuiusrei cauffà non Iciùores reputari, exçepto tarnen ordinc in cercmoniarû porrcdfiôc, quod non CLiicp incumbit^ad Galat, v. fed uos oincs unû eftis in Chriftolhetu, quarc in tam fublimi dignitatc, nô inucnio alios quoftp Chnftianos excludcndos, hæciam demitto(yjf.e* fpondit tarnen faccrdotû efle munus, fed adhuc nô probauit literis nouselegis, in qua hoc facrificiû inftitutû cfle dicit, fed probaretentauitcxpropheta Malachia,fcdfu8c cauftænon dcferuit»Iuxtacp Chriftum recognouit^urfuprcmûcffvrédi magiftrû, quod ucrbûncqj egoiufticictcrintcllcxi, fi dcunigt; cù loquafur facrificio, femel in cruceperfctfto, auteertefi ueï Chriftiis quotidic adhuc fc met offerat, faccrdotû ratiôc cauP fam oftêdit impofftbilcm. Omnis cm facrificans altior eft 8C fublimior illo quod ab co offert, nunc fi corpus fanguiné Chriftioffèrrent, fublimiorcsrcputarent oblationiscauffa, quâ corpus ôC fanguis Chrifti, quacuti'q; a deiratenon funt fç* grcgata,quod nimiû eftet ctiam cogitareß^uod ucro ait hoc fieri in reprefentando, hoc nihil aliud effctlt;quâ rememorari, in quo ( credo ) nemo fibiaduerfabif, hic namq; propter ucr# ba congregati non fumus. At ciufmodi rememoraho eâ uim non habet,ut uiuis mortuifep profit, quum illa per Chriftum finr côplcta ôC cxpcditaC^Itra ditftû Matachiæ pro tneeft re^ deuifumintcllcdumcp.Infinenamcp utinducit,ficutdieg

fecLjli 2)^ annf ant/gut Hæcuerbann important, quod\sxôf nicâ facerdotiû âd legale facrïficiïï finéfunt habitura, S^' facerf’ dotiü Melchiçedeq, quod multoeft anriq ui'us, lier û incipi de^ beat, amp;firmari debet foedus Leui,hicnecellèeritcognofcerc fozdus Leui, qui uen'fîntfiiq Leui, ficut clareïnip ca.ante

ofîendttur, ubi deceremontjs deus loquit, dicens^ Ixcç_ effp progciâ uobi's brachiû, nbsp;difpergâ fuper uultû ueftrum

ftercus foïëmnitatû ueftrarS,5C aUtimet uos fecum. ït fcieris g tiïa mifi ad nos mandats iftud, u t eîîct pactû meû curn Lctri,. dici t d ns cxerci'tuS «Padlum meum fuît cum eo uïtæ pacis.

t Qi. dedi ei timoremSi^ ti'muitme, ajade_nojninis mci paiic^ batXêxtieritatis fuit in ore eius.amp;' iniquifas non eft inucnta ,in labifs eius, in pace aequitateambulauit meci^ amp;f multos auertit ab iniquitate .Labia enim facerdotis cuUodiuntTcien’^

- tïam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;req trirent exor e eïus. Hicreperimtisfecerdo^

é tèscoramdeo, dequopoftea dïceturfccundûdolt;5h)risEckq \ indticflionê, quodoblaturi fint facnficia inïuftiriajnon cômunem tiirmam ïam nominatoi^ facerdotû, quoij? non multiimdiïrinaclegïs obh'tifunt,exteriori undionecon?

tenti, ôi uefiibus ac aliquibus prarculis, quse omia apud pro? phetam, ubi deeft fcientiaDei, ftercus nomïnat. ^uarchic neceire erit clarius facnficium inducere, amp;nbsp;fpeciale facerdoti' um iuxtahoc, nam hæc fcriptura omnibus Chriftofidelibus V ’ didia efi, ficut accipi potcft ex prima epiflx»la Pétri, quse pro? J pcT-Z , culdubio omnibus Chriftofidelibus fcriptaeftjamp;Chriftiani

co loco nominantur cletftûgenus, ÔC regale facerdotiûgens (ântfta 5t'c(ÿ|ftimo ratione fupremi magiftri offerêdifcilicet Chrifti. Refpondeo ficut Paulus ad Hebr. viq » Si adhuc fu* l praterrameflet, netipfefacerdoseflèt.Etficutix. cap.habe?

tur, nulla eget reprefentationc, didt met eum coelum ingrefi fum, quod ibiappareat confpetftuiDeipro nobis, ficutin cpiftola lohan.tj. dicif, noflrr eft aduocatus^n fumma diiftû perdüoiBcrditoldûindudûfirmûftatatc^imniotum.

It Nos Chrift/aniquiinpoflèflionefumusmiïGcjScfi'imaba^ fnus do Aoretn quum miiïæ facnficiû conatur amJn'Jarc, fcrii ptunshocfaceredebcret, amp;ftamennunas nouas adportauit : nbsp;nbsp;nbsp;contra miiræfacrificiQ/ciumtaxatfefundauitfupra Pauli ucr?

ba, perprædicantvmBernenfemniducfta.Quisaûteiscrcdc’’ tet contra claras fcripturas cum eogj nouo tcHamcnto, mifla cquidein, quumapoft Chnftiafcenfionemfempcr profacri* ficio eft habita, etiain SC fandi martires, qui pro Chrifto fanî guinem fuum fuderunt, miÜa fie ufi funt, fed SC ornes diuini dodlores, ÔC ocs fanClidileCli, ficutfanClus Dionifius, Jgna*

I tins, Cyprianus, martyres fanCli, Athanafius, Bafilius, Chri f’ foftomus, Ambrofius, Jhcronym’,Auguftin^,ÔC ineômuni Oes fanCli doClores, fæpe atep fæpc facnficiû in mifla côfirma* runt. Quis ii intrr uos crediturus elTct fanCbospatres Ôl. mar* tyres tof cenfenis annis epillolâ ad Heb. non infellexifle, fed potius credercdebeniusfanciosfpiritufanCio replcfos,SCin Chriftiana fanClaeoi^z uitanos redûSCuerû intelleClû uer^ bex^ Pauli docuiffe. Ideoqj ôC uerba Pauli contra miffam in.? cfFicacia funt, q uêadmodù lîmplicib’ libêter inculcarêf(^re? Uitatis caiilPa mihi imponit menô declarafle, fieriâ cômunis ecclefia ofFerat. Rcfpôdco/uerba mea efle clara, facerdotê uC ccclcfie miniftr û offçr re, ibi plane intelligit me uelle cômunc SC catholicrecclefiâ offerre, quod SC clare in canone rcperit.

Ç^ddiClûmcûMaIacl|iæindicat,quafinihil uel parOualeat, ÔCquodcxnouo teftamêtounflciadducâ,dicodncdoCbor, num Si^finetisuetus tcftamêturnetiâfcriptura.seflc, dnstn

agere, dm meigrariofi ad nouû teftamentfi menô adegerOt. Ipfe aût hodic fi ob reuerétiâ ucnerabilis facramêh in eccléfia fuinct in côtionc audiuiffet miflam faccrdotibus de mandata P uerba Lucaçxxq. Mocfacite in meâcomemcyationê, ficut hcricôfcci arc, offerre, â^mâducarc. Contra me arguments

facit fine Iltens facn's -Qui offvrt/neccfle cÜAit meliorfi'tillo quod offert, ubi hicfuntfcripturæpro prirao. Secundofi uc* rum eflèt, tüc Chriftus in cruce fe non obtuliffet, non ein eft melior feipfo, S)C Abraham nonmdiorïfaac. Etiarnc^ fi didü cius uerü effet, ncceffe eiretintelligi de uero offerendi magigt; ftro, facerdos’ enim fold minifter elï(^onfequêter quod nó^ ht miffsE facrificiu ut primi facrfficrj reprefentationê prodclle mortuis illius nobis fcripturas adportet» Auguftinus ein angt; te annos centü mille oftêdit totius ccclefiae ufum(^ilt;ftum meu Malachite ait pro fe effe, hoemihi rarü effet negotiû, pér tlla enim uerba Si ipfe admittit propheta indicaffe^ut legis ceP faret facerdotiu, Si reuerti debeatfacerdotin Melchiçedecis, hoc nos acceptamus, rogamuf(^|utnos tales finatfacerdotes manere, talisin^ facerdos Chriftus dns fuit, ob qua ré neep plus petimus, quam utnosfinat Chriftianos effefacerdotes»

IPSdOO* Audite/quidDauidloquat PfaLcixJurauitdnsgCnonpeny • tebit eü, tu es facerdos in teternü fedm ordinê Melchiçedec, ^exdocftorisucrbispfalmiftæadditis,quilibetprobusChri* ” ftianus focilcintelliget fundamentü noftri fanéÏi facrifitij in miflà, nemo enim oftendere poteft Melchiçedcc aliter obtu»* Tiffe, qua pane âi uino. (J^uûcp dilcélus dns nofter Chriftus facerdotiûMekhiçcdec renouant in formameliorem, ideo offertuencrabilc facramentum fub fpeciebus panis SCuini, Ç^uia tarnen ultra Malachiâinducit tediofe cap. rj. nihil con^ tra nos eft, fed magis confirmat^ualiter Deus ftatS facerdos talcmadferuiendufibidelegerit, quodueroaliquosfacerdo^ tum abufus pungit, extra continentiS eft conclufionis meac, ^Bt quod ex omnibus uclitfaccrefacerdotes,nihil meam con# dufionem tangit ipfe, q uia miffæ facrificiu abnegat, cotr a ik ludfcripturas induccredebet, catamen conditione, nequis ï'M♦£• fimplidû fcandalifet jPetrus enim quando deChriftianis lo^ quitur, q uodregale fint facerdorium , internuintcllexitamp;in iQ)intu,ficutâ^ omes ludaciueteristeftamêh', fed prætcr illud

oportctcfleexternûquoddâ faccrdoriû, fi'cutamp;inuctehle#-ge erat, m genere Leut. Atfendïtepaupcrêbeftiaspafcenti, q u aks eft facer dos tail's eftamp;^r ex, quoi^tamenregömiilhua* duntmendïcatûJjdco(^diô:ûMalachiæir). capiteindudiumMftWrS' unacLimpofleffione, inquaeft Chnftianaecclefia, potenter probant facrificiü faneffae miirae. (^uare uos probi Chrïftiani non uos finahs ab hoc faneffo ôf prsetiofo facnficio per nouï^ terintclle(flâ docflnnä abducere ulla uia.Hocnamcpmiflae fachficiû tam eft darum lucidûper fcnpturas maniieftatû, ficut hcri duo ÔC hodie duo didla induxï,quod etiam ecclefiae aduerfarq ( hærcticos uolo) ïn placrifcp locis hoc non neganf, ficut Bohcmi fcifmah'ci, âf q ui ettâ longius ab ecclefia diftant Pjcardita^i qui's aût nondû ad fatietatê quietaret,fcnptuns adhucclarius idem prophetaMalachias illudoftêdit, quiïn^ ter eos ultimus fuit, ôf certüs articulos noftrç fanera’ fidei per fpin'tû fancflû mamfeftauit ifa dicês.In abiedione facnfictoi^ ludæoi^, Stfacceptahone Chriftianojqi facnfïcïoRr. ^’oneft mïhï(ïnquit) uoluntasinuobïsdicïtdns exerci'tuû, 5Cmu^ nus non fufcipiâ de manu ueftr a, ab ortu ein foils ufq; ad oc^ calum, magnû eft nomen meû in gentibus,ôf in omni loco crifîcat, offert nominimeooblatiomunda,quia magnum eft nomen meû in genh'bus ♦ Hoc ditftû femper ecclefia côtra ludæosinduxit, pronoftroChriftianofacrificio, ficut diuus Auguftinus, Alphonfus, Samuel, Paulus Burgenfis, ôf alij oftendunt, fiigit hocditftOiam fermemillequingenfisannis côtraludaeosfuitefficax, quareineffîcax effet aduerfusillos: quinobifcQinfantfta ecclefia fidêfufceperunt. (^uûcp ecclci^ fiafitinpofTeflioe, oêfcp Chriftiani ante nos hoccrediderûf, Ôi feripta hoc dare docêt, celebrarircp diuusiacobus apofto^ lus miffam, ftatmea codufiouerbo dei illæfa in perpetuum,

lt;tD. OECOL AMP ADI VS, (^atiaSfpaxadnonoftroIhefuChriftoomnibusnobis concédant. Amen,4d meam hefternâ refponfionem

dO(^or Eçkius i'trrum induxir fuam longi trmpompoflènï^ onein, fed iioshiccongrcgat-ifutnusin hbrotirrienouiamp;.'ßn^ t'quitviî'dmcntï, adinucïbgandufnjû repolTitponUrtontsiaquot; Æfarel^ jie caullâ prolongvtiir, unû abdodloreEckio pe^^ to, quatrnusiïixtaconfuchidincmomniumdodxii^Thco^ logorumadinittat, quodinracrtsiiùcris locusabaud’orifatc ncgatiue Sic. HoceU, û q uid in fcriptuns fundatum non fit, acceptarinondebeat.ldcoq^ fruiira contra nosclamauam prima, fed tn iüa conçluüonc, Affirmatiua tarnen oftendi debet elTe effieax Si ucra,

^In nomioefuo domineJhefu Cbrille, Amen. CauUapetifi tsepofi'eirionis dicitdoSlor OecoJampadius peruideri debegt; re librum terrænouum Äf uefus fe/lamenfum ita dico, fed cuttrater ciusin Cbriflo Zxvinglius fcribit ad Vali^nbhum Kumber de Vrama, antiquiores ui'ros terra: melius amp;” perfe^ Situs cogaofcereterrx librum quam moderniores, ftc SChe^ riantiquosdoSioresinduximus, quodterrielibrum Siepii» ûolam Pauli ad Hebrseos melius norint/quâ Lurberus, prx^ dicans Bernen.â^doSiorSic. Quumcpiugiter expeSio, quilt; bus fcripturis facrificium miliximpugnetur, quxrit filocus ab auSioriratcnegatiueSSc. hoceti, quumaliquidtnferiptu^ risnon reperitur, etiam ualeat/refponûonem petrnsiDico quicquid medocetecclefia, iubetrp, hoc ego credo, fine fcri^ pfum fit fine non, ßcut eft perpétua Marix uirginitasjdies do^^ minicaprxeepta, quxin fcripturis ferianda non inuem'fur. SiaûtdoSior Oecolampadius mihi credererecufarer,Zn’in^ gliofaltemcredatde rcbaptifatione, contra doSiorem Bal^ thafarum, rebaptifa tores enim fuum fiindamentûin hoclo^ carunt, quodpuerulosbaptifarcin fcripturis non fitprxee^ ptum . DominedoSior finite quefo pcrcgrina dcadcre, contra miiTam fcripturas aportate.

C.ONCLVSIO SECVNDA, II'D. OECOLAMP ADJVSgt; Anfla 11bn pofleflîonis tcrræ, huicmaior fides habetur, ^‘',9V*^npturascumfcriph.iris melius comparât, fiueiugt; fit fine fenexO^cundo ecclcfia audit uocempaftons, certaefiftdes/ubifequisnonfundatinucrbo Deimepi* b^la ad R.o. nij. ubiPaulus ait, A^braham credidït Deo fiC re^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

eft ilfi ad ïufhtïâ, inquo difcimus propofitâ Thco^ »ogoijf régula^ ttamen ad circumitusuitandos,deciderepa* ï’ar. Ad hæc dico nos probatïe noftra feriptun's, ÔC ïpfe ex ha nihil, R.efpiciantuerba/quid figraficat unicum facrificiû, Hct‘10-^uid fignificat femel, quid fignificat confumaiiit, quid figmgt; cat tam fanÆficatosJtem ubi efi peccatoi^ remilfio, ibi nuk i^yiLcjlpiagis facrificiû pro peccatis Hebr. x, Aut Chrifti falt;gt; enficium non eftperfiedûfeu confumatû ad remouenda pec quot;nbsp;cata, autfi eftperfetîlû, nihil tuncfacitnoftroi^ facerdotûfaî crificiumadpcccatarcmouendaO^olTeffîonis rationeetiam non efl- tam certa caufla, fient illam docflor E ckius pr oponit, hoceitarnen libenterfum admiffurus, rememorationêpaffî^ Miflc onis ChriftiIhefu, nominatum effefacrificiû, fîcut Sgt;é anhqui doeftores nominarunt, fed hoc eft gratiarû aiftionis facrificiû ptoiam accepto munere. Jtfi iuxta hoc, quûhocmodo funt grati, etiam diuinaegratiæ augeantur. V olumus hicpoflefligt; oncm contemplari, fieut fuit ab initio, eatur ad dominicâ cœ«^ nam, ibiefh difeit/quiddatû fit, quidue non datû, Certûeft i cum tpe multa miflâe fuifle addita, quæad uerâ pobciîionem non pertinent, ficutaChriffoinftituta eft. Seit nempe/quid Pontifices addiderintin fequêtibus annis, Introitum, Kirie^ eleifon, Alleluia,Credo,Pr£efationê,SCin Canone hincôC indc,quætamenideonôexfotouoloreieciflc, ubiad emens dahonemdeferuirent, egotaceo dealrjs rébus exterioribus, ante annos quadringentos nonmediaparsfuitfacerdotiim, ficut iam in plserifcp ciuitatibus epifcopaliter refident,iicut ctiâinNcocefanenfi concilio decretûeft,cofi:nhquan^ oep Mt rtl ftbbitiôînb^ î cb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

fijcre/cptcm habcrcpcrfonasin iinomonstfirrio, fi'cutinPa«’ JçftïnaæAcgypfo, iucrûtnihi7om»nusconfvnhduobusaut tribiisfsicci-dotibus, ïam ant omnïs res cucrfa cfl. Wiiius cüiâ frfhmonfûpræbct, quod in catheJraitb^ ccdcûis cxanfiquo canonïci noueruntfcadniîirasdïccdas non obligatos, Vica^ rijnann.|;Iongo poli tempore fundati funt, iam ubimillain tantocllctualorc, tantacppoßelTjonc, fuiHcnr nolirimaio^ resualdcinfidiergafuosamicos. QiiarepoflclLo utinccifa bicnob IS obclîe no'debet per Pauh ucr bS tS efficaciter olicn^ fum,a quo ex inagnis cauflis nobis abirenobcetl^Jfra dida aD.Lckiomduc^a,cxtotofiio propofito nondereruiût, ut cum in fledere uuk hoc uerbu, f^oc façite in meâ comemora^ bonein, quod Paulus, utfibiclldidO, fufficieter declarauit,

tiam dida uefens legis ex fe fenebro/a, per didSnoui tefia^ menti darum exponi deberent,quod nondûfadûdi, amp;nbsp;(tbi eiufmodididafufriciêterfueruntfolura, urqfadprimSdidä Malachiæcap. i, Ad quod SCegopofiea re/ponfurus fum||'C * iccit, fed abfq? caulîâ unum argumenru, ubi dixi, Oinem o(gt; ferenhem maiorem eße illoquod ofR’rfur, pctijtq^ illud fcrii^ pturisprobari, quumlucedariusfit, oporteretSCfandemil^ liprobare, decern, quinep plura elTe, in Ceipfo comperfum haberur, quialiq uid deuat SC adducit,plus di eoquod addti^^ citur uel ofFcrtur, plus inquam facerdos di ueteris Icgis ouc, q ua m offert in ueteri legdf^ue de Cbrilio exceptiones con^ fra me non flint, ipffenim duas habuitnaturas, SCcorpusfu^ urnfiuchumananatura, obJataperfandum fuum/piritum, iiel delta tern minus eft. Sicut df Yfaac, utfilius minus di Abf rabam patre fuoÇloftca /locfuam cauflam facit détériorém, quod dicitCacerdoté utminifirûecddixofferrc, quanto eiü inferjor minifierdi, tantominusreputabiC hoc quod offers turlOeMalacbi^oßüim reCponCurus, ClD. E C K I V S.

îpnU^cQisicLvSlo SECVNDA^ Ah Secundum luflionê ucftrâ fuffîci enter I'ntelhgftis nullas cotra roiflam fcrïpturas prae manibus ciïè, qua ut adhuc hærcat m Uerbis Pauli, tam multi'plicitcr refpondêdofolutis. IDicit ut «lâ Sc hoe aliqd effe finâ, quod ei uetulus quidâ ôCpiger cagt; nonicus dixerat, non fcihcet obligari eos ad milFas legcndas. Sïcollcgiatæfeu cathédrales ecclehæmonaften'a manfiflent, ficut adhuc maior pars tn Angha manet, benead hoepnor eP-fet(ut milfas legerent» Sed ut breuib’ fua uerba percurrS, pro*^ fedonoueruntamp;anhqUI fcrïpturas concordareC^uod aüt Abraham deo credidit,nihil probat nos ecclefiæ credere non debere.Ecclcfiae credo, quod Scoêsprobi Chriftianifacere debet. IDicit me nihil probaffe, quüDanielis prophetia de iult;^ ge facrifitio adhuc manet non folutaJtterScum Paulo redit, quem prædicâs Berneh. attulerat femel oblatus SCc. Auditû eft/quô illud de mortali oblatione in cruce intelligat, quod fegt; niel faSlû eft. Ipii ucro oês in Paulo nô inueniêt, neep in ullis alrjsfcnpturis, Chriftû facramêtaliter nôfæpeofferri, Lufliegt; ranummducitargumentû.Siinmifla etiâChriftusofferref, crucis oblatio tûc fufficiês non effet, quû tarnen Paulus dicat çonfumauicâCc.fanStificatos SCc. efpondeo uerû effemor/ taie facrificiû Chrifti effefufficienh'ffimû côfumah'ffîmû in fe^ ipfo, fed per facramêta ÔC bona opéra ciufdê facrificq SC mertgt; h erimus participes, ficut quû quis ægrotat, guis fufficiês eft medicina apotecaria,eum nihilominusnon iuuat, nifi eiufde fiatparticeps. Et hoc ut uerû fi t illud probo, (^uâuis ein Chrt* fti facrificiû fuffîcicns fit ÔC fanSlificat, adhuc tn puer ille non eft faneftus nifi baptifet, per quod meritû Chrifti fibi comunigt; catur. Etffeut met Lutherani aiût. ïtfî Chriftus pro peccatis oim fatisfecit hominû, oportet nihilominus iuxta coqz opinP onem,utfehomoparticipêfaciatpcrfidem. SicSCnos hiedi^ • cinius/quod per miflæ facrificiû, ficut amp;nbsp;per alia facramenta

! nbsp;nbsp;nbsp;nos participes facimus paffionis 6C oblationis in cruce cxhibtgt;

C,OLLATIO XXXVL fdtVtpUn * oblationis, idcoq; amp;:'noneft oblah'o.]f)icononcfl€mïlt;^rc^ memoration'éficiit dcpingi^uelinfpedaculo praïfcnttit, ud ficut die parafceucs praedicat, fed cQ hoe facramentale dl fa^ crificiu, oblaho munda, fjeut dicit Malachias, lug^'facnfi^ ciiim, ficut died Daniel, Q^iare dns meus dodlor fan (ffosdo^ dtores martyres, non ita uiolêter infledlere deberet in fuâ parfrm côtra eoi^ clara Sgt;C expreffa uerbajnducit P ontihees multa milfæadiunxilfejlntroitû SCcDnedodlorhete ueftrae funt litrrsE, cjuibus miÜam expugnandoeuertitis, quodpro# bipatres adhominûdeuotionê augendâ,5Cadlaudédciahgt; quid addiderût, quis hocincrepare poreft, quûcnâ SC Luriie* rus cumfua nihili miffahis reb^ carcrenequeat^ltra feriptu* rarum loco facerdotes libenter redderet odiofos laicis, quod » plus fatis fint eoi^, quû tn hefterno die adhucplures ipfe rat, qiioêsrufticos HerciniæfyluacinfacerdotcscôfecraraU Nihil hic ad cauflam ifta deferuiunt, fed unicû didurus fum, quod in monafterio fandli Galh antiqrus plures fuerunt mo# nachi, quS nunc fint pref byteri in quarta parte omis ditionis confœderatoiÿ^andêadmea uerbadeflcdh't, uolensdnm Chrillû per hoc uerbum, Hocfacite,non praecepifle offerte quippe quod Paulus declararitjlefpondeo eiPaulu expofu* ilfe ad Corinth.rememorationê^uæ flat in nuntiatione mor^^ tis Chrifti t Quod autinhifee uerbis clareoflendat miflaefa^ crificiu,ex co liquet^SC notueft, Euâgeliftacnâcç lucide often* dunt, quo finitus fit agnus pafcalis uetcris legis, amp;nbsp;inftitutus. agnus pafcalis ecclcfiac, necefle ein, inquit textus, erat occidf pafca. Nunc aut fcriptura habet Exo.xq, agniï pafcalc prtmû offerri, amp;nbsp;poft hoc manducari, quêadmodûdiednico cûueri« bulo2cbahobtentûeft,Quûcp Chriftus,querus eftagnus pafcalis, ficut died Paulus, poft uetus nouu inftitucrat,dixit. Hoc facite in meâ comemorationê,(^ uid igit aliud illis man^ dauif, q uâ ut iÜud nouo facerent agno pafcali, quodantiqui* ores feciffent in ueteri, id eft, offerrêt a ederent, ficut ctiatn;

j propter fiiperabundantiäoftidofcriptLin's hoc uerbulüface# ttlttt'- re etiä pro ofFerre accipt poffe, Leuit» xxitj gt;Fact'ehf(y St'hir* cum, ubihocuerbulöHebraice, Chaldaice, GræcedClahne æque fonäs. Et quS Poetac tarn hbêter noua ftdê ample «Sant i enâînoptimalatinitatereperiêthocuerbulûfaçite„poffrrre accipi, Vcrgilio diccnte» CumfaciS uitula, pro frugibus ipfe

j _ ucnitó,(|^odaüthuiufmodiinteneó:usabApoftolïsfuerit acceptatus, teftat Lucas in AdlisApoftoloijjxiij. cap. Ie*

it, i'unanttb’ Chnftiams óé ofFerêub'^, uel mifl'am ccIcbranhLy^, dxit fpiritusfandtusSCc. Lucas emGræcefcn'bcnsJiturgun*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dondicit, amp;^cogm't5efi: per omes terras Grseciæufqj in præigt;

) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fente die milfa ab eis nominat liturgia tis piftvos, licut SC ego |4tavjgt^*

eoi^ græcâ milfaiTi habeo fenptS, Græcicp mihi eoi^ ceremo* mas oftederuhUterfi abfq; literis in harenadoeftor déportât fuQSophifticüargumentu^ offerentêc(fe mcliorê illoquod offert, Sc qutinullas habeatfcripturas, hbêter mihiperfuade* ret, quiremaliquâleuatSCadportat,mchorê elfeeoqd'por^ tatur, hocpulchrû effet, tueMariapuerulûintemplû portas, melior fuiffet duoIhcfu, Luc. ij. etiâ SC afinus qui eû in

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptum dctulit,melior elR't ambobus,aur certe diabolus qui ac*

cepto dno,eum duxit in ’ixpntê excelfum. Meâ exceptionem libenterfoIueret/fifcirct^ûChriftorationeduplicis naturae breuifer dico, quû Efaias dicit, Oblatus eflj/quia uohiir, non folu uoluit diuina uoluntate, fed SC humana, qua fe fcifm ra^^ tionem conforméfecit uoluntatidiuinse, ficutmet ipfeapud lohannê dicit, q uod faciat ficut a pâtre fibi fuerat deniadaffr.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius minus erat.Dico quis hoc ignorât, patrê plus effc filio in

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patriapoteftate, SC tarnen nihilominus in naturalifubffanffa

pater no melior eftfilio, quû æqualifer finrhonn'nc.iJ[dcoqj dileêfe dne doêfor, quum fam probarim clare, ficut fol rn die adparet uerba Pauli non impugnare mifl'am, ficut ßerncnfis

COLLATIO XXXVIL fcftyißttU prxdicans induxerat. Jgit peto utfccPm gratiofoi^ dnoi^ nof ßroi^mandatüfcripturasinducatis côtrann/fàm, quasfino adportabitis, neqj ego reCpodebo uobis, ßcut eiqin harenS diinicaturusnoncßdifpoßtus^Atßdumtaxatmanereuoluf eritis ergaprxdicatis ßernen. ïndudhbnê, in nomine dni,cirlt;^ ca ßiaindudia ego conclu fi, poteßis Se uos ibipermanere, OECOLAMPADJ VS.

QViim D.EckijdiVlafofuent, adhucperßatdiSlüadPJe^ bræos, fuper quo non heremus proterue, fed cû timoré •^dniinducimu^^eiugefacriticioDanielisiuxtaprtt- i masliteras cöpletSeß fub Macbabxis, qn Antiochustantâ^^ij perfecutionêprins fufcifaiierat, q Antiochus figura eratanti^P^'r' chrißi, ßcut seiugefacrificiSapudludxos figura eratfpiritaP^* alis facrihcij, de quo ibi mêti'o fa Sia eß, q nod in parno fideliû numero celîare reputabit,fcd eß obnubilatû diSlûQtdfcà'm : ubi dixi facrifttiû fiuemerifû Chrtßi nô eflen t f.ifficiêtialmibi refpondêdoficobuius nenit, quod fcilicetnos oporteatpar.^ ticipes facereperfacramêta Se opera, formofum exemplSda^ cens de boms fpecieb^ ex apotbeca. Dico nos participes fieri dcbereperhdê, m eiufcemodi merito, quxin nobispoteseß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

ur opera adßrat,fed in milîà coteßamurnos habere talé tide, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L..

qui ein abfcp fah fidefacramêfa pergrgef, iudia'Sûbt'mandu^ caret debtberet, ficLit Paulus dïcitj^ecp nos didmustalênu^ dam mcmorïâpafîiom's Chrtlittn cœna dnieße, ucJ in Cbri^ ßiana miflâ, ficut m aliquo pafeahTpedîaculo ,Dns inc^ met perruStnßttutioneäeurummSdautt, quod in pafcahb^non eß facÆû rpet^euhs uelimag/nibus, non parut seßimabimus: qnxnobts dnsjâ fertopratcepttf^ltrahuius ditßicaußa, hoc çomernoratton^, hocPaiiInscIarecxpofuït, uerbufa facitein meâ comemoraßone.ßmul pertinêt uel col^ hocuerbulûfacereoblationêûgnihcaredebet, yg ob/rth^ oporteretadhucaliud uerbâ adiirgi, ßcut ßatLeuit. xxitj, ibi eft ^dhuc unS habet uerbu, adponit ßcßtnans, facietis hircum

ÇONCLVSIQ SECVNDÄ« Aq lchato, hoc eft oblationê pro peccato, 0^ non tam pom't folû amp;nud4^e(^fcd’aexcepfto^Tbaraeft, ubi fatef cuangehftas diceredefineagmpdcalisquondâ oblatijideoq^amp;oporhct facramentS off err» Jüxtat^ dic»t, hocfe die dhico obtjnuifle feu deuiciffe, quod in notstis reperiec®ico Chriftû in crncc dixjfTecôfumaÉûeft, ut inde figura ceffàret, côpleuiftp Chri# ftus figura in cruce, ÔC non in facramêto, idcoq; £gt;lt;[ jpfe in cr u^ ce eria oblatio fuit. (Çirca hoc etiâ ucrû eft/efum agni pafcalis, ob memoriâludaeis mandatû eflc, quo ingratiarû acftione re^ cordarent liberationis coi^ a Phar aone Aegyphoi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft=*

eut nos circafacramêtadeogratias ageredebemus, quod a diabolo liberatt fumus,peccato 5lt;f morte^per mortem Ihefu Clirifti^j^uod aûtMelchiçedec inducit etiâ hoi^ facramen/ foi^ figura efle eo credês facr ificiû probate, bene quidê uerû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

eft, Melchiçcdec Abrahe pane amp;nbsp;uinû^tulifle, dum a cede reuerteref, deuiÆs hofhV, ob id tarnen non dicit obtulifle ♦ nouitbeneD,Eckius/quôin hebræohabet. At inillofacer^^ dos erat adportans Chriftianâ oblationê, dû défilaudabat dixif. Beneditftus Abrahamdeocxcclfo, quicrcauitcoelfiôC terra^ Ultimo exportâtgræcûuerbulfi ex A (ftis apoftoloijî Àit-is-cap. xhj. liturgundon, quod uult facrificio deferuire, quQ iP lud anfiqua (ranslatio nô ita exponat. T um quod huius ucr? bull uirtus nihil cogat, fed fîgnificat diligêter inferuire, ficut fie ad Ro.xiij. fecularis poteftas nominatur,Iiturgi ton^quod jLotn-l^ eft frequenter ftue diligêter deoferuire. Ad Philip, tj.ca.ftat hoc uerbfi liturgiatis pilteos, hoc eft iuge dei feruitififidei u^^ ftræ.EtiâadRo.xvj'nuenif, quareneq^ hicapteloquiiSjtê argumêtiratione ex parte offcrêtis,nunq?ad fophifticandû me diligenté adhibui, necibiapudîequQle(ftorêrepcrict,ôîs fermopondcrâdus eft,proutinducit. NemocmnegafChrilt;' ftum nobiliorê Maria, quæ Chriftû geftauit. Hoc afit fcquit corpus uirginis Mariae fcrfius ôê aptius fuiffe quâ nobile cor* pufculQChriftiIhefu,quod tuncfuadiuina uirtus oftenderc

noluit. Sic Se afinus cSüia iortitudinc, debilitaticor^is Chri fti, utibrtiordt’fcruircdebuïtCid calcêueroquoddcoblatt-oneCJirdhIhefu didt^ quod etiâbûana uoluntasüiâcarnem obtuicnï, nô côtradico, ad hoefeq uic ddtatê SC anima nO' biliorêehe corpore. Hic lain nofû cime nulhs uh iopbifma^ tibiisf^d propbetiârefpondendoad didèapropbetixMala^ cbiæibiiij.cap.babeT, adbucmeûheû-ernûdidîGquod ex(en^

/Haiov □ daturad oblatiôcs iufiitix, ornes tenereiubemur pro magna iicneratiôebocfacerdotiû, eciâ fiiuxramcndicarcmus, a dco ein bic dî, fohTqi deifibjsconcedit, exierius uero miniûeriû ccrcmoniarûfacerdotij, hepe etiâ reperit apud damnatosbo^ mines, udapudfiliosirx, quoditerûnoneâobcauffamioqr: utCaccrdoivs reddâ odiofos, alioquiin eodê fpiriius/anórus uenirciinculpâdus, quietiâmulta eiufcemodidiSia in factis b'tvris dédit non neceiTàrio dicêda^tquod deMclcbiçedeq ilb'cdixerâ, petiùdoSlor/ut eos etiefinâ facerdotesMelchi^e^

' nbsp;nbsp;nbsp;Iis in ceremonijs a Cbriilo mandatis peribit, fi dei uerbû cos

aba doceret, SC ego qiiocp Iaudarêilla(^euenioad dicflüMa^^ » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacbiæ i.cap. ubidtcitjlpiodin oihiloco ofFerret obJan'omun'^

tnt ni fier CbrifiieiredebeatinirrgentrsadofFerendûEuan^ itam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) f^diü dei, ut SC ipûgénies oblatio fiât deo accepta fanôiificatj

I per CpiritiT’~anSium, Hæc uera eft oblatio/quafacerdotes deo i offerre debêi, fi ueriftierintfacerdofes, ut hôtes beflialiter ui^

j tifrrüdei ucrbaad deSdiicSt, tif oêsincêrum fierêtracrifidff, ƒ noLiScß Cbrifiïanâlu'täducerent^J^d^edäperpanê/igmbcat, ; fiCLirsd Cor,X.habet,^uncaûtrtdicuJûcrit corâdeofignïs ' dûfaxst uh', auÉ in Jingiia non intellïgibiltcorâ popii Jo agerc, ÔC ûneredecidere iierS deidodirïnâ. Hoc cratqd^^phetaMa'''' I lachiasexprxcepivDet ludxïs exprobrarat, quodpanes St!

CONCLVSIO SECVNDÄ« 8o agnosoflrrr ét maculates amp;nbsp;oblaticncs caecas,amp; qdïngrcge luliuseratj nonqcFmagnopcdeuscurct, ueldeuaccisuel uilt;? hih'Sj ut habe? Efa. ï. ted in animab^ bomi'nû jdeoeg Ôé dïcït, qd'poftïnonnloco ofFerrctoblatiomundajphus dixeratuo^ caWonê Chnfti'anecómunitatis, quefeChhfix) offert amp;nbsp;cxbi* betjficutpriuS ipfete met obtulit, hæqp nûcrefpôdilTe uolo.

^ln nomine tuo dnclhefu Chriftc, Amen*Breuius quo fief M'poteft, quiaD. Oecolampadius dicit ucrbaPauh'ad Heb, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

I fcnptaremittö@t quûDanielispropheriâinduxerâ, contrà prædicantêBernen. qui mihi non fatisfecit, noua dns meus dodtor adportatfolutionê, prophetiâ dices iuxtaliterâ inteb ligideiugefacrificioJudæoi^, quod fub Antiochodepofitû fuerat. Hoc eft (opinor) feripturas dilacerare, banc namcp prophetiadiledtus dns nofter Chriftus inducit/ut adhuc im^ plendâ j quo ergo fub rege Antiocho pri’ centû annis poteft impletafuifïè. Credo equidê Chriftû ueradixiiïe, ergo ue*

uerfæfcripturæquaedâinducunt, dicûttenebrofas amp;nbsp;obnu? bilataselïe, quodaûtipfiadferunt totûSClucidûatqj darum, ipfi met hoc dicuntC^ltra quod fidê ait nos facere participes oblationis Chrifti, diuus lacobus dicit : Nâ amp;nbsp;dæmoncs cregt; dunt, in ecclefia meh'or diuifio meriti Chrifti eft per fandla fa^ cramenta ÔC bona opéra, fed hoc aliâ cocerneret maferiâ iam nonexpediendâ(j|Po(ftormihiadmittit, quod inmiflanô fît nudamemoria, fedadhucfacrificiSrecognefcerenó uult, 5^ th nullas côtrailludinducit feripturas, quâutfandosdodtei res abduccre tentât, quod potîelfîonis mifïa.' incerti eflemus. Breuiterquûmihiimponit cocludere,heri aliquosfandtes martyres 8^ dodtores enumeraufquiinopinionefuntcatho#’ licæecclefîîe. Et fi dns meus dodor opinaret unûuelplures cfTe

eflè entra miiræ facnftci«, oamp;ro me/iir hoc in feripta rédigés, corädrus'incisimponat, extra hoccolloquiû üip hocloqun^ hih, ob fedia St^cauhkprolongationes uitandas, egoc^ ûlirc* hpondebo (ôCucfiipradicfbJeii) obh'nebo^^Irra quîTuerba Lucæ, Hoc facite in meacómemorationê,ad obJahonêfcd'm nlû Chriihanæecclefiæ traxerat, erga memon'â finerc uult, Chnflianatamen ecclefiahocnon acceptabit,reduteuange^ liftac narrât, quod ibi dnsfeccrat, pané fcilicetbenedicês, gra^ tiasagens, difcipuIisporrcxK, oihebocibiconclufum, heut enm agnopalcah hodie didiû eft ad mcâprobahonem Leuit, xxiij. Paciebshircûlebato, selhmatuerbulünonabloluted^ nude diifht^ Hoc me non angit,ratis mihi eUfentêtiatrihanc taJem efle oportere, facrificabitis hircûpropeccato uelin ob* labonê^ro peccato^rohxâ illius indudtionê de agno pafca^ Jï, quid circa illud Iudxi cogitarint uel recordatirint,nos non angit, agnüemparcaleeafolSdecaußainducimus, quodob' ferrirolebatamp;’ manducari, non oiferriin cruce, alioquihni^ fer mdior Ridas. Ideo oportetdnm illis mißae facrificiû dema^ daße^ecpadcaußam facit, quoduerba Cbrifbinducit, CÓ^ fumaMFeft, ubide confumab'one loquit feripturarû, defua paßione^e zebah fe dodior remittit ad poR habites fermO'

/M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nesdehoc,adquosSdegomeremittr4St^umMeIchi^edeqIt*^

habeat. Ita dico quia hoû'ah buffil cR deiacet fignificatpro^ ferre, quia tn eo niiltabnegare Nielchiçedeq pane'S^ uinûob* tuliß~eantecß Äbrahedediiret, nullishocliterisfacerepoteß:, Dederunt quocp Sdlud^ihuncintellediûcotra Chrißianos, quem nuncdodtoris frater inChrißx) Zxvingliusexportât, Melchiçedeq fcilicet, Abrahe urbellatori panéSd uinSin cif bum protuliße, uiris ein bellatoribus emolimenta ciboi^pro^’ ferre, laicoi^ magis eß qua facerdotû, EteJaretextusoßedit, quod his Äbrahäno indigebat, quia oßie fpoliûobtinuerat, Vtq uid igit Moifi opus fuit ad hoc conuiuiû côm/nifci, Melf chi^edeq

*• ÇONCLVSIO SECVNDÆ. OI ^^igcdeq fuifTe facerdote dci altiflimi. Eft nbsp;nbsp;nbsp;£C hen' auditu,

Chriftiis facerdos eft fcdfei ordinê Mckhiçedeq, oftêdi ®portcre/qmd pahfonniter obtulerint, nihil aliter dari *^ft pro Melchi(;edeq oblatiÓe, qua panis ô(f uinû. Nihil mep *uuatdodorêdicere Melchiçedcq cfle figura Chrifti, quia ^brahc ÔC deo benedixit, hoe ein cómunefuit óibus facerdo# tibus uetcris teftamêh, ctiâ di. patriarchis. Hunc cómunê ingt; telledn in ecclcfia habuere fancli ÓC diuini dodores, fandfus fnartir Cyprianus in iq. epift. tj. lib. S. Hieronymus ad Euagt; grium, S. Ambrofius in iq. lib. de facramêh's, Auguftinus in üq.lib.dedocft.Chrift.Enumerat quoep Berchetusaliquot hebræos Rabinos, qui Si ipfi eins finit opinionis. Jam nûc co^ gnih'oni cómendo cuicp auditoris, fi docftori foli cü fuis adhc* rentibus fit credendû in feripturarû intrlledîu, uel certe mihi g feripturas intclligo, fcd'm opinioné Si mentê diuinoqz dogt; noi^ fpiritu fando illuftratoq^^l^ltra in Apoftoloqj adis do dor refert/quô habeatanti'quatranslatio.miniftrantib^ illis« Mirandu cft/quûfuiinChriftofratrcs noftrâ antiquâcccle«» fiæ, Si ufitatâ interpretatioriê Bibliæ non accepter, uociferan* tes in hebræo aliter haberi, aliter in græco Sic. Si iam doc'tor eadê translatione utit præfidq loco. Dico hoc in trxtu ucrbir lum iftud pro oblatiôeinterpretatu a ucro do cto côfuma* tiftîmo uiro Erafmo R otrrodamo, que dns meus dodlor ( ut par cft) laudat Siextollit, græci Silatinifermonis uir expert tilfimus, q ui in codé libro fibiadiutor fuit amp;nbsp;laudator, quarc nunc eum corrigere Si increparc non dcbcret.Kcc aduerfor . liturgiâ etiâ dici feruitutê, ficut per dodlorê eft indutflû, conf munis tn ufus ftrmonisgræci liturgiâ ponitpromiftarftcrifß cio, fient S. Dionifiusgerurgiânominauit, egoferipturis co'' mendoOO^uia uero hoc ucrbulû melior infortior cômutat, parûreputo, debflcm efh là cerdotêeflè oportet, quiinmilîa diirn deû elcuarenon pofièt, ftd Si hocferipturis cômendo, Induxitçp Chriftûfcdmdeitatê anima meliorê eflefuofa*

COLL A TI o xxxvm fUmfiP« • cro corpore obJaro. Refpondeo haórnus me rcperifle,ecclc* fiamcp fic credidtiVe,qd'fe Chriftus ïn cruce fuhis obtuJerïf, Ïocin* |0« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;anima meâ pono pro ouib^ meïs, lohan. x. Et dcita'''

ti oblaixjs eft, fed amp;nbsp;hoc demitto fcriptun's coniendans fiC do’’ dlrïnæ Chn'ftianae^ollhæc oïa diîs meus dodèor refpondeo McxUrfd’jre tentauit ad diéla Malac, i. tij. cap. primo proponens ibi nominan'cômunefacnficiû oîm CbriCrianoi^, quod âf ego heri metconfeffusüim^ Sedhocper miniftros ecclefiæ offert gfuntfacerdotes, quos,pphefa Dauidnominat, fihosLeuG procuJdubioeamentej'qd’/pecialeeffedebeatfacerdotiôjâf x non fois cômuneacfpirituale, ficur âf textusExo. xix. offen dircömunefacerdohüludgojijr, amp;: th nihilominüsexterniiâif f-1^' nbsp;nbsp;i

/pecïalefacerdotiûeff inftitutû Exo. xxviij. QiiQem Datanj Choreamp;Abiron, quiadhoccôfecrarinonfuerât, officiGfa«# cerdotalefibi ufurpaffen^a terra uiui deuorati funt, Nu, xv/«Xu' Ijjrtoc clarû de oblahôe milîæ dicff G conat dns meus docffor ah’* ducere cum uerbïs Pauh ad R o, xv. ubi primo mïhi adparet textû ab eo male expofftO. (|^uG ein Paulus dici'tlut accepta fît oblatîo gentîG amp;c. (fi retffememini)interpretatus eft, ut8i pentes oblatîo tînt, contra codîtîoné graeci latinifermonis parîformîf fonantê remîtto me ad fcrîpta,In hoc th mîhî pla^ cet dns doeffor, quîa tam mîfere textG no dîlacerat, ffeut fecît Zwînglius în coIloquioThuricenf^epifcopo Conftantîenfi refpondendo, quîuerbafaifffîcauît, amp;^contraprophetîacnagt; turam,dîlt;ffGîndîcarînoIuîtadfuturGtempus. lt;|^uod aGtdhs meus dodlor îd foJG conat traherc ad fpirîtualefacrîficîG, hoc fill non admîtto, nîfî hoc lîtensfacrîs probet, non îta th (quod ipfe negem în Chrîftîanîtate fpîrîtuales amp;nbsp;internas oblati'ôes ôf facrîfîcîa. led quod amp;effè oporteat externûfacrîfîcîG,pro«* phctæequîdêantîquî, quodînfpîrîtufaiKffooffendîflêntex^ , ternaludaeoi^facrîfîcîa cefîàreoportere,ffeutEfa.i.ôCulri. Amosv, lohe. î.Pfal.xxxîx, habet. SîcutôCdîuus Paulus în^ duatHebr,x. Hoc Malachias ulumiis clarîus off endît, quo

deo in eis nulla fit coplacenti'a, fed futurû/ut mundû CacnßciS^ gentiû ad fidê Chrilh'anâuenientiû in ornni loco offerat,hoc externûindicatfacrifïa'ûfcdincômunêintelleAû, ÔCfançîh3gt; ' rum doctoi|4Fjuod aût dodlor tn hoc intelledu mihi aduergt; fat, hoc ego dimitto tRclinquens hoc cognitioni cenfiirae -cuilibec Chriftiani ledlon's, ÔC gratiofis dommis meis laudan'' di foederis, ut ex illis eliciant/quod eis Cuis fubditis pr ofutu ? fum SC utile duxerint ♦ 0^uibus cocludo cum petitionc ÔC mo«: nitioncaddnmmeiidodtorêIohannêOecolampadiû,quod in hoc articulo fe non fegreget a cômuni catholica SC Chrillii ana ecclefïa SCc, ficut in primo articulo rogatû fuit.

Hriftusin cœnanon dicitofferatis, Epiftolaad Hebrat^ os clara eft,cui non côtradicit ecclefia^d Melchi^edcq refpôdeo/quodopus fccerit mifericordiæ. Abrahamnamcp mirabile bellum intulcrat, paucis multos deuicit(?^uare aût ChriftusMelchiçedeq nominet, légat vij»cap. Heb([I|atioc antiquætrâslationis libêtcr inea quictor, ubi cumgreca ueri* täte côcordat^xtcrnû facerdotiûcum facrificio ceremonial» ficut Chriftus inftitiiit, no dcnegaui(Ôi|îalachiâprophetâ ex^ pono cQ uerbis præccdctib’ SC fequêtib^um his oîs fcriptu* ris comédamus, ÔC iuditioilloijî g uerbûdei cognofcunt.

V Epillolam ad H^ræos effe clarâ hoc admitto, fed earn in? tclleÄus eil falfus(^d mirabile uiCloriam Abrahe concedo, fedeomagiscredêduseftMelchi^edeq obtuliiTe, deoc^ gralt;gt; tias cgilfe, SC hoc facrificiûfecundû tempor is ufum hola non cratcômcftum, ubi diuus Paulus ad Heb. vij. exponit, quo? modo Chriftus fit Melchiçedeq, fed fute oblationis non fecit mcmoriam, quia nccefte non crat(,jgofacerdotiûrecognoi? fco, prout illud Chriftus inftituit,SC fandla ecclcfia ferme miR Ie Sc q uingcntis annis ufa eiH||kpud intelfe'Clum circa Mala^» diiam datumpcrmanfuriis conclydo^utprius.

eRan'a SC pax a dno noftrolhefu Chrifto omnibus nobis concedantur, Amen.DiIediprobiqï Chnftiani,ncmo me cum mtueat uirü, quod ullâ crcaturarû dei afpernan ue^ lim, minus ergo diledos fan dos dei.Solû tarnen hoc meû eft dcfyderiQjdeû^m'us folïus eft honor,fuper omia extolh debegt; re, refluatcp pcrgratiarûadionêomnebonûinuerufontem iindeeffluxK. (^uarequû itéra rati'onem redderedebcâ do^ dn'nsc meæ cauliàinfandoï^intercelfiôe. Confiteorfutpri?) me prædicauifle Chnftû crucïfixâ, mandatû nullû habco du* cêdi in fandos, fed mhilominus me declarabo. Ahud eft prx^ dicare,aIiudiudicare.Ntobisdumtaxar hoc prædicarelicet, quod utilius eft proximiore uia ducit in deû, quod aptéfe^ cen'mus, quû Chnftû umcû mediatoré cû fuis promiflîonib’ SCincnarrabilibusdonis comuni plebeculæ præfiguramus. At ubi hommes ludïcant damnâturcp, ob unâ uel alterâ cauP fam, necelfaria eft maior pr ouidêtia amp;nbsp;minor ftrenui tas Jdc^ ocpiudittjcauftaeoi^ratione qui meliusnonacceptarûf,ôir cû Dauid dicunt. MihiaûtadhererednO*deobonûeft,ô^fpê. ponereindnmdeûmea,dixi adhuc eos defedû habereinfua fide, SCfi non ex toto infidèles ad ducendû dies diefcp in fide, ßC fiducia in deû extollendû. Bona fum fpc hâc dodrinâ ma# giseftèChriftianâ, quâutab aliquo Chriftiano impugnet, fîcut me ad hoc monet prima epifto, ad Timoth, SC pri. epift, lohan. n'.cap. Sic huiusdodrinaemeæhabet ratio, quûaliogt; qui pfonæmeædifputarenoaffèdê» Sum tn mhilominus pa^ ratusrefpofion^arelfi adhuc in mea dodrina aligddeeftet.

CONCLVSIO TERTI^85 condufionêdcinuocationcrcgmac coeliMarïse, ói dileótoi^ dcdtof^ fan cioijîproponitD. Iohannes Oecolampadigt; tis dcdarattonl fuæprædicariôis, SCfkutfatef, quûpradica* titChriftülhefum crucihxûamp;c.Ipiconon cfle prasdicatorê ïnccclcfiaChnftiana, quiSC/pfehocidemnonfaciat, quûcp ch'âde fancfboij? ueneratione laude fandtoit finiunt dC ter«gt; minant omnê honore, laudê £C gloriâ in omniû fancîhoi^ ca#^ pâte Ihcfu Chnfbo. ^uare etiam ccclefîa Chriftiana in ufu ha* betcolletflasfeuorahones daudere perdnm noftrûlhefum Chriftû, ficut ad Hcbr. Paulus docuit, per eum offerte debe* mus facrificiû laudis^uia tarnen dns meus dotffor duo fcngt; pturarû loca proponit contra fantffoi^ interceffîonem.Dico neqjinnouoneqjinuetcriteftamêtoj'nnullo loco reperirv quod fantffi dei dilctffi pro nobis non intercédant. Aliqua ta* mendidainfalfointellecffuifcrn contrafaïuffosfufcitantur.

Hereticus erum quida Vigilantius antre annos mille etiâ ten*Yîrtilclîltitt$* tauitfandloïj? inter ceflionem delere. ^t diuus Hieronymus contra eum hoc obtinuit aft^ deuicit. Eft itacp fantff oi^ inuqHtCTOD/wû ♦ catioper uniuerfum orbem apudprobos Chriftianos cûma^ gna deuoh'one acceptata, amp;nbsp;per dei omnipotentiâ honor Si gloria Mariæ, ÔC dilecffoi^ fantffoi^, effîcaciter cum magnis miraculis confïrmata, quodinfpirituDauidcerncnsPfalm, cxxxviij. dixit, ^'mis honorati funt amici tui deus, nimis co^ fortatus eff principatus eoiHjBrguifatis caufla attingo did û PauliadTimotli.lpfeenim eff deus SCmediator dei SC hôîm, homo Chriff usihefus. Jx hoc dido arguûtnouoi^ Chriffia* noi^ praedicatores. Si mediator eff Chriff us, neqj ergo fan* dos ut mediatores quaerere debemus ad deû, tam pulchrû in* tclIedûinPauîoinuenerunt,quem neq; Auguffinus,Hic* ronymus, BernhardusSCc. afpiritufandoilluminati, inue* nirepotuerunt.l|reuiterfcripturæfunt fcripturiscôparan* dæ,quumcphicPaulusmediatoremponitinter dcûamp;homigt; nem, fed Ôl nos in Paulo SC alijs in locis alios etiâmediatores

COLL A TI O XXXIXlt; hmcni'musjäeoqj nefîbi met fpin'tus fandius contrarius fît,, oportet lilas fcriptiiras adinuicem côpararc, quodfandb'pa^ tres pondérantes duplex ciremediu repererunt. Vnûeftre^» dempnonis, fie unicus eft mediator dns lhefus, qui uniucr^ fum orbem redemit, non fandlus Petrus neep Paulus »Eft 3(J alia mediaho inuocationis, ut fcilicet unus pr o altero intercc* dat, cuius non eftipferedemptor,ficmultifuntmediatores, cum alter pro altero intercédât, cuius no eft ipfe redemptor, fie multifunt mediatorcs in coelo ÔC in terra, q uando nos ho^ mines utmediatores alter pro altcrointercedimus, amp;ldilelt;fti fandti deificutperfeeftiores ÔC feruetiores etia^p nobis orant» Nunc quum in fcripturis dux mediationcs fint, noui® Chri# ftiant ad unam dumtaxat refpiciuntnimirS cos errarcQ^^anc meam refponfione fcripturis confirmo, quod enim diui Paar li fermo de medio redemptionis SC non interceftionis loqua^ tur, eius fequentia uerba oftendunt » Chnftus mediator SCc» qui fe deditrcdemptipne pro omnibus, quod aSt SC alius fit mediator quam Chriftus Deute. v»oftcndif. Ego fcquefter S)C médius fui inter deum SC uos in tempore illo, ut annuntia^ remuobis uerba eius. Sed SC Paulus mediatores quæfiuitinî tcrceffioniSjficutadTheflàlonicen.fcribit, quodproeorogt; gent. Ipfecp met fe pro mediatore exhibet R o. x. V olûtas cor^ dis mei SC obfecratio ad dcu fit pro illis in falutê SCo(5lecundü dieft S per diim mc5 doClorê oftenfum ex epiftola lohan. hoe eft. Si qui peccabunt, aduocatu habemus apud patremlhci# fum ChriftS iuftu, amp;nbsp;ipfe eft propitiah'o pro pcccatis noftris, non pro noftris aut tantö, fed etiâpro totius mundi. Ex quo diefto dicoChriftianosnouscdoClrinacnonpofleullauiacli/ cere pofte abolitionêinterceffióis fanCloijï .]^x co enim non cófcquit, Chriftusaduocatuseftnofter, ideoep SCfanClino funt noftri aduocati uel intcrceftbres, placrifcp enimbonü eft multoshabereinterceftbres. fandti equidêdoStoreshocdi# dumponderât, utprofando^^interceflionedeferuiat, qu3 enim

C.ONCLVSIO TERTIA, 8^ «nimpars aducrfa inter ceffionê admithf minoi^iinfErra, amp;nbsp;Chnfti fuprcmi mterccllïonê in coelo, quare medios fanÓDS «Hènt exckifun'. 11 qa Chn'ftus pro nobis intcrccdif ,^qui fam dus eft fandoi^, quare amp;nbsp;alij beah'pro nobïs non interccde«-rent, quûhocfacereui'deât caput eoiji Chnftû, procul dubio nobili'ora Chn'fti membra Ce faciunt panformia, ficut dicit Io hannes,fequuntagnûquocuncplent.^t Chhftus quöpro nobis roget, hoe facit SC fcruenti amore, quando noftræ ani? maeftlutemfttiebat, Sc tarnen fan dl'fimilem adnosdeferunt fraternam charitatem, quacharitatepermoti, Qi ipftprono* bis intercedunt. (Ç^uare hacc duo dida in redo amp;nbsp;Chnftiano fenfu, ficut Sc fandï patres femper intellexerunt fandoi^? tercefli ones, Sc Mariae nobilis matris del noncucrtunt.Ide/ oqj Sc domme dodor alias fcripturas adfer te contra interceP hones fandorum.

Domine dodor, adiuuantc me deo refpondebo, fed an# tea^hocfaciojbreuius quopoteroquæro. Vtrumme# h'usfitextotafidutiadeumper Chriftûfoluminuocare, cum obliuioneomnium aliarum creaturarum, autcumadhefiôe aliarum creaturarum. Ad hocrefpondete.

dodoris quaeftionê dico. Etfi unum bonû opus altero htmeIiusUftnihiIominusbonum,ut Qi. minora ÔCmaiora operabonaquisfaciatjpraccipueinorationcbonû eft inters dum deum inuocare abfqj omni medio, aliquando cum melt;gt; dio, aliquando cum utroep. Deus namqj metiubetaliquado per mediatores rogare, ft eut lob xlij. dixit .Jfe ad feruû meû f lob SC offerte holocauftû, prouobis faciem eius fufcipiâ, ut nbsp;nbsp;'

non uobis irnputetur ftultitia, ôf mox feq uitur. ®_ominufc^. çonuerfus eft ad poenïtentiam.Iob quum or aret il 1 epro amt^ cî^uis (fTiiare ergo interceffîo Mariæ non tantum effet ualt;gt; htura,ftcutinterceflîobeatilob ,Ideo^ SCmterceffîobona,

A ; COLLAT JO XU, iitrum nero meliusCitego fgnoro/Dcus cnimmehocincafil niin^ mCiiltorem amp;dhjbutt,hocnempe Jlat indonisgratifie mii'cvicordixdiuinx uol untatis.

■^2) Rimobonæfmn fpeinemiiië'nos infidos xfb'msturS fee^ I nos, il ante omnia ad deûdirigatnus, (SCadfoIumdeiim. Adftia rciponfionê mcam poilea fum dafürusCIheuenio ad fermonêpriorê, quandodixeratomnes Chriflianosprxdii^ cantesChrilîûprxdicarecrucibxû, uellêelîeiierû, tûc nulla inivrnos clTecdiuifio, Sienim unanimifcr unoc^ fenfu Cbriigt;^ Hum laudaremus, iànÆoi^ cauflà nos abinuicem nó diuide^ remus, Paulus emhocdi(ftûindudt, guû fequiscepbxgloA riabat, alter Apollo, alius uero Pauli, Optime notum eil in paucis annis aliquos ordinSprxdicantesignorauilTe, qua os fanûos in cozlis extollerent, iuxtac^ multSeiitacitûbono^ ris CbrillùPotuiiretâ^Paulitemporibustalisadferrigloffà, qU'jiTi nos Pauliautcepbx iaditaremus.Honorcm Cbrilii eü, cuiusipfiruntminiJiri,Sedipfe ad bocait, Xunquid âf Paulus pro uobis crucifixus eft-^ auf innominePauïi eüis baf ptifatifquandidlurus eiïèf, quid ex eo facitis,recordamini benebcioi^ crucis Cbrilii, Qi. uoti bapfiimatis, SCin dnm ref, fpicite, cuius uos icruicJh'sOecundo dico aliud elTe cum fan'

inter celfione, fupra terra ôi. eoi^ qui in cœlo funt, prü mum in fcripturis cil fundatû 8f mandatû, ut oremuspro ini^ uicem, in quo nemo dodori Eclcio contradicic, alterûucro, de fandh's uita debmdbs, Sddeboc nullas babemus literasjqd!, illosinuocaredebeamus, ftfibic ego nolim negatSbaberi, quin 3d in ccelis orent, quäuis de hoc nullas babemus fcripta'' ras qux fundata fit, neq)adbocconfequit,quodeosadorare debeamus, 3d nos minus hxcdocere, quiaderogatiuûellfiif d utix in deuml Deus em ubi hocprxcepiffet, fecilfet nos pu^ fillanimes, netum eafidutiaad eumdiuerferemus, âfquum nos peccatanoilragrauenf, ôdad deû ueni'reö'meamus, gra^

^'^onxnoi coNCLvsio tertia. 8$^ ’ ti’ofenos afTccuraiut, per ChnftQlhefum, quo deusfandoijt honorem non abolciut, funt enim omes hums mentis, omnê fcihcct honoré dco dari debere, Ideo lohan. uk. Apoc. quan* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vib'

doangeluadorareuolebat, dixit angelus ad eS, (tauc/nehoc facias, honoré cm dci^ fuo reputant honore, lOcnicp ÔC deus pro fuo fuor Sep fandoijt honore habet, quûfidé meditamur patientiS, char itaté, aliafcp Chriftianas uirtutes, amp;” per eiufcc«-

R modi exépla ad talcs uirtutes 5C his fimiles imitamur^^u od ueroD,Eckius,didSunninducitPfakerfj,quanimishono» rati n nt amici dci, principatus eont cófirmatus, ibi non do' cetiàndoi^inuocatio, fed quod deus illis fun fandûfpiritû concefTerit multiplicigratia, miracula faciendi, ad ucrbû dni nunciandö, SC ad mtindû deuincendû, adep gentes couer ten^ das, hic eoi^ fuit honor, quare etiS ut principes ÔC in ecclefia praccipui atep primores nominant.Sic 5^. fe Paulus hoi^ iadtlt;^ tat/quos docuit, quiafuafînte^ria.Ideocç ÔC dnm D. Eckiû oportet claradiéta adportar^J^uia uero miracula inducitin« ualidS eft argumentû, fient SC ipfe met optime nouit, qd'non oihiafiuntaddeihonoré.^amSCdæmonipfeiuxtafuas delt;gt; mentationcs 5C fantafmata, opérât aliquando, ficut in fandi Martini legenda legit apud cuiufdâ latronis fepulchrûfîh mi* raculoE^difcretione illud Chriftianiperpédant,fiplus ad ho^ norem deiædificét, quâ ab codé dehortent^d relponfioné quâipfcdeditaddidû Pauli primaadTimodi.rj.peregrinu teftimans AugnftinS, Hieronymû, etiâ non tam ftrenuc co* natos ad hâc expofitioné, hoc ego demitto. Sed probatio ue^ riintrlledusfcripturarûineoefi,quodmaiorhincfides elici* atur, ÔC maior honor deo tribuat, ubi ein maior eft in deû figt; duria,ibi eft SC maior dei honor, (l^uûcp per unicS mediator? , ïhefum Chriftû liberior acceffus habetur, maiore fidutiaSC tuxta praedicando de fandoi^ inuocatione, debilitaho ÔC imgt; firmatio cftfidei,quafimet;nequidéadpatré uenireauderci* musprecâdo, quum SC Chriftusnosmet ad patrem direxit,

co LL ATI o XLL «lOttOlO V orare nos doers. Patrr no (ter qui cs in cœhs, uocauiï nos ad fcipfuin dices,'!'gmïcad meoês qui laboratjs_^^ncrarigftTSt_ ideocpÂ^fe hoc tamamico nomme nommât, quod nollcrfit fponfûs, quod pams uitæ, fons aquæ uiuac, m ow uias nos conatadfemehpfumtrahere, SCperfc ad patrcmv’onitD. Eckius duplices mediatorcs, redempti’onis fedtect âf aduoca^'' tionis, utrscep heac digmtabes ad Chnftn pertinent, quare ô(î nofter eft facerdos 5C pontifex, qui feipfum obtulit rnnoftrâ redempfcionê,amp;^ pro nobis orationê, quare etiâprofuadigni* täte reuerêtia eft exauditu^^^os aût quod hic in terris pro inuicê oramus, a deo eft demandatü, ut in nobis charitas au/ gvat, quare non nos utnoui Chriftiani,fedutprophetarûfc/ qiiaces, ÔC apoftolotjz imitatores, noftras orationes indeum dirigimus, eius bonâ habentes experientiâ, in dukedinefpi/ ritus (praeteriadantiâ dicftûfit) quodutih'us nobis eftfifoli deoadhcreamus /Cordis erh dolor nobis efledeberct, fiuel momêto oculi a deo optimo bono per contemplafionê, in eo delecftationêdiuellcremur, quis corpus SC quottidiananc/ gotia nos ad noftrâ humiliationê ita abftrahiîr, debet nihilo/ minus noftraelleddmêtia quo poteftfiericitius)circad futn* mi boni rcuerfionOuîdudla de Moife exempla, quod fequegt; fter fit SC mediator: Item de Paulokpfi adhuc in terris fucrât, Sed SC ex fpeciali gratia deus Moili fepulchrû neminem feire uoluit,nepopulus (alioq ad idolatriâ pronus) Moifenipfum adoraret, neep aliquis in ueteri lege defundû Abraham, uel Moifcn,autcerfealiumfanlt;ft3inuocauit(S|^uod aûtMoifes triédiator ditftus eft, ideo fuit/quia per eum deus lege dare uo* luitljKd aliud dieftû epiftolaclohannis/ubi Chriftus nofter ad^'' uocatus uocat, dixit, placyifcp prodefte/ut multos habeant ad* uocatos, nunc fi Chriftus per feipfum no fufficeret, 8C noftra hoc neceffiras popofeer et, illud fi dileifti apoftolidei non ui/ derunt, uclnefciêtiafuapræterierûtnoftrodamno, hocego non aufim dicere^racterea, quia dicit, Si deus höïni in terris

dcgentiu oratiocs acceptât, amp;nbsp;Chriftiin cœlo,quare fan dros cxcludit.At diebus uitscmcac nun^ dixideunonadmitterc ' fanAoijîorationes, quûipfeisfitjünequo necfandiuiium'

uerbulûorarepoffent. Sedhec mcadodrinaeft doccri oporlt; tere, quod fecuriusôCccrtius eft, ôf quûilluddeusnonnianlt;^ daucrit, mihi licere hoc non uolo docerc(^oc euïïad ill ud r c* Iponfumfît^'quoddixerat Chriftusfandusfanlt;fh)i^,ôt caput ' nbsp;nbsp;nbsp;noftrû pro nobis orat, ergo âd membra oranQferû non prolt;*

bat,ideo me non habere libertatê ad folu fonte amp;nbsp;caput ucni^ re, eque ab illo accepturùs, a quo ôd cæteriacceperunt(§rihgt; mo quado refpôderatmeaequæftionijutrû praeftetcrcaturagt; rum obliuione ad fois deiîdiuertere, in diuinâ rcqcit uolungt;gt; i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatcm, utrum fit melius, bene abfc^ difcreh'onercfpondiflet,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoc ein unicS nobis eft ncceflariS, in quo ôd angelis dei eri;»

mus pariformes, g abfcp impedimêto in deo gaudcnt. (^uod aSt aliqui adhuc illuc non deucniunt, eo magis diuina miferi^ cordia illis eft proponêda. Si enim in hac fua dimitterent in^? , firmitatc, quâdo tandê deuenirent in uerâfidutiam^5îgt;e lob amicisbenequidemuerûeft mandata eos recepifteofferêdi lob, SCfi igit æquû ôd bonS fît uiuos exorare, pro comuni no* ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftraoratione feu intcrceflîone,non tarnen dixit dns iubefc'ut

pro uobislob oret, feditahabet «lob aût feruus meusorabit pro uobis, quilibet ein fideJis uidens alios conucrti, amp;nbsp;in an^* guftqs eftè côfciêtiac fuee, ex libero fpiritu alioqui cius inclina'/ tifunt.Infummaaliudeftdeuiuis, ôd aliud de mortuis,

^Jn hac prolixa pracdicationc circumitu longo oftêdit Chri* ftum inuocari dcbere, in quo ei no aducrfor. Hoc aût facerc debuiftetfccPmdiïonimandata, fcripturismeâ côclufîoncm impugnarc, quod non facit, non hucpracdicare uocatus eft, hoc d(CO.(Quum comunis catholica ÔC uniuerfalis ecclefîa ab apoftolo^ï temporib’,fed SC oihes diuini docftorestenuerint docuenntdilecftos ucncrari fandos SCinuocare, null^ ex

Tin ßxnrb ßnt* coLLÄTjo XU inuonüwv ccdefi^ ab eo dcfdfcere deberer. Jitfu'gi't fcn'pturæ fufficicn^' tespræmanïbusfinr, ueJlê tarnen hoc egomhilominuscuni ecclefia hmcrc, ehafi nullæibi eirenrfcnpturæ, qiiû diîs ma^f’ gm's mn-acuh'sfanlt;fboi^ honorêconfirmarit€(è.uod ucroD» Oecoîampadius ca miracula ad dæmontjT trahit dccephonc» amp;'phantafmata.prohiTiahgne diemon apud tnfcros, quöd' diuinæmaicftahficdetrahcreuencs, qiiâ/üisimpcndit. Siin-uebsriït'gc per mortiiû Hchfæû, qiiï nondû crat bcahjs, fient K«lt(0 tam noftri fantfandi, tainfecitgrandcmiraculû, ficutïn lib. R.eg. habet xiij. cap^ ubi hominê fcpciiêres, latronê iiidei runtjproieceruntïtaq; mortuicadaLicnnHeliïæifepuJchriï, quod cû offa Hehfæïathgiflênt, reuixirhomoïlJe, ftâsfiipra pedes fuos. Ipiis igit fi l'bi fuâ omnipotentiâ oft-êderatïn Hegt; Iifeo, uereciindet hic Chn'ftianus ^pudefiat, credererecu* fans eandê deû ofirnderein miracuh's ad honoré dileétæ ma^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

tris fuæMariæ, ôf e(eéloi^ fànéîni^ fuoi^ faélis, quifuntin / perpétua felicitaMlNecp luuat do(^orê/quod mecû teftificagt; ri doélor tentât, quia ipfe fciam argumenta mi'raculof^ iniia^ lida.î^^on, non, ahtercgofuminformatuspertpin'tûlanéhï, ficut dicït Marci xvû Âpofioh'profediprædi'caucrunrubïcgî dnocooperante, amp;ftêrmonéconfirmantefequéti'busfigni's^ AuditeprobiChn'ftianidcûfanclûfuû uerbû,S('fan(^lûeua# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

gehû confirmalîc per miracula. (|^uarcctiâ fàndoiji mira# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

tula nobisnon confi'rmaret, ut eoR? honoré crederemusô^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

adorati'oné, quûtotChnftianaamp;perturbatacordapcn'nteiti* ceiïîones fanéloi^ confolatafuere. V erû eft alïquâdo fieri tâP fa miracula, non tarnen per fanébos.Paulus mirabilia opéra nommât mendatioi^, quacLutherus (utreor) faci'et, ubi pró* terue fcritens dixerat, Ce fare miracula opcrari, quum tagt; men nullû aliud per eum faeîû fit, quâ quod fimpli'cé ruftiCi# tatem uarqs hbellis inftigarit contra fpirituaJes âfmundanas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

fuperioritates, qui quum mandatis eius obtemperabanf, ne# quam, nebulonesincrepam't, deditep dni's nobïlitah' mdüP gentia*

CONCLVSIQ TERTIAgt; ÎA gcntiaspaupcrcsocddêdijhocnouum illnis crateuangdifin dum fcnbebat, transfigas, pcrcutias, mada amp;'c. Cauete pro' bi Chnftiam, mamfiefttfhocdl, dcum nota fàcerc mïracula falfa, ficuf côtigûmagisÔC incantatonbus Pharaonis contra MoifenExo.ix.Etlicutmet ipfc dodor, att de latronisfe^ pulchro per fandüMarh'nömanifcftato, undequacn em fali* famïraculainconfufionêabierunt,quodiam cum fandboi^ mïraciilis in annis mille à' quingentis non ellfe(flü(^ltra de* duck, quod oêmfidutiâindeûcollocaredcbcamus, amp;nbsp;quod Chrïftus ad patré nos miferit, quodc^ nos uocarir, ut ad eum ueniamus, Chrifti interccflio fufFiciens fit, alioqui Apoftoli nos perperâ docuiflent. Jf) ico uticp ad deü uenïcndü, in eum fidendS, fperandu, earn ein ob cauffam fandbos inuocamus, Ut ficut ipfi ka Qé nos ad dcû ueniamus, eftq? procul dubio no* ftra humilitas deo placens öd accepta, quü nos indignos teftk mamus thronü accedere fandlædekatis, ficep per dei amicos petimus gratia Sd mifericordiä cofequk J^oui Chriftiaiw fan^ diof^noncgentinuocationib^, tarn funt deo iundli, quafiil* lius eflent uel patrui uel affines, Magis haec eft fcädalofa prjelt; fumptio qua humilitas Chriftiana. î^um amp;nbsp;h«c pulchracft taufl^quod ad eum ueniamus, öd ficut opinant eumfolQ in«f uocare debemus, cuius intercclîio fola fufficiens eft, iuxtacp nihilominus admktundut hic pro nobis inuicê rogemus, pki* risreputantesfœtidosfordidofcp uermiû faccos hic in terris, quâ'fandos in cœlis, nunquid eft hoc contra oêm rationem ƒ X^uod enim pro inuicê rogamus, ex Chriftiana fit charitate, num C Sd fandli ad nos Chriftiana habent charitatem, abfitjut •haecin cor probûperuem'ant, fid quia fandfosinuocare reçu* fat, neep intcrcelftonê a proximo petere debet, ad fuum in^ modûmoxillirefponderem, egoprotenonrogabo, fidasin deum fold, Chriftus folus fufficiens eft, iubetq? ad fe uenien# dum pro inuocatióe, ut quid ad me uenisJQi fumma, quicqd noui Chriftiani contra fandloi^t inuocationes adportât, pu*

gnat id ome dircdo, QCcx diametro contra comunê CbriRia^ noj^ mterccfljonê, proutfcqmt^nu tarnen admïtti^ quod aliquifuæparâ'snonfaciut, rogarequïdêfancQpsnonncgâi hoc ego acccpto, fi ergo deS roganr, ergo pro ahquorogant, non pro hisjciuïapud inferos funt, neqj pro hi^quifunr in coe* lo, neceflàr/o côfeqiiit, utpro nobis orée Ideoc^ âifandoije interceffioohtztaefiexfuismet uerbisquantûcy côtradicab C(^uod defandloi^ adorationeloquit, nequa^ mens eifpro^ boift Cbriiîianoi^, ufftndûalïquêpro deo colanramp;'fibïftaî tuant, fed congriientê exbibêt uenerah'cnê, prout Cbriftia^ nababetinilitatioferiandifandÜs, rogamusfancîïos, bono^ ramus, muocamus e-os, ut a deo tiobis gratiam impetrent, Cîancîof^aùmuocationê derogationê enefïdunæïndcum, hoc peregrin « eftamp;f aliéna, inuocatio fratrû meoij^ m terris, Utpro merogêt, nihil derogatfidutiæ in deum. Ego mq; mïî l'ndei dementia amp;!. mifericordiâfiderê, tameum clfefandh's propiùâ attp pronû, tàndos nun^ inuocar ê, idcoc^ eis pro^ pofita nihil funtOdportatfoIi deo deberioêm honorem, re'' ipondeo uerûelîcfupremûSC finale, honor cm fandloiçzho^ nor eft dei. Diu nullû Honorare fant^û fi deo non crederem, luxta eifi honoré deiconcedere nos oporteteriâfendioi^hof noré, nâ præcepit nobis deus patrê ôé matrê Honorare* Progt; culdubio Chn'ftusfuâ honorât matrêMarïâ, quSc^ eSbof norat ^us, quare nos homuntioes ÔC ucrmes eâ non Honora'^ remusll^^nicûmïhiindodtoreplacet, quia/ândoi^cxcmpla funtintada. qaû frater dus in Chriüo Zwingliusinfuisfcri^ ptis nôfolâfandioi^inuocatiÔes abftulcn't, ucruetiâcontra uerba Chn'fti Hbêter aufferret exêpla Chrifliame uitx ipfoi^it

CI In nomme ruo dnelhefu Cbrifle, Amen. EthiiuHîcnouae fcripturæperdodîorêindudlatïî'ntcontracondufionêmcâ, uolumus tarnen cihcumloquutionib’ eius ultro refpondcre. Quumçp ex Damde fie argumentatus fum ♦ Nunß honoratï

CONCLVSIO TERTIA- W« funt amid tui deus, idecep Ôl nosmcn’toIVIanam, dilccîîtiftÿ (Undüshonoramus. At quod honores enumerauitjquoseh^ am deus fuis fandis impendithicin tern's, quos egoadmitfü honores, æftïmo tarnen hoc fihcteflc honoré, queillis de* us fâcit in beah'tudinis coronatïone^^uod aût ordinû pracdx* cantesfuosfandoslaudarunt,crcdoquodamp;ipfefuâland8 Brigitta laudant infuo ordïne. Nemo cnumerarepoti'ft ele^ doijz gloriaquot;, Paulo dicente, ad Connt epift. i. cap. ij. cxuer«-bis Efaiæ. FSec oculus uïdït, necauris audïui't, nec l'n cor hogt; tninïs afcédi'^quæ prgparaui't deus his qui dilïgunti'llû.Nccp nie angit quæ de Chnlhanïs praedicatoriEüs fubmfert, QC de fpiritus dulcedine qua fentiût, ophme fcit, qui ad pace maxi* • ttieprædicarint, beneep fe fpiritus illeuideripalTus eft, albus ne fit uel ater. U!a tn hic pacis cauffa dcmittoÇj|; ationeduoi^ didoijî ad Timoth. Sélohannis potenter feripturis cfrêdi no^ uum intelledû redû non effe. Eftq; hoc die clare audifû a do* dorejquod iuxta Chriftû mediatDré,etiâaIios in terris admit* tatinterceirores.Admifitnamqj St oportet/quodfaciar claris feripturis deuidus unû homin'é hicin terris pro altero orare. SicSCnosexfandisaliosnéfacimusmediatDres, quautpro nobis deû rogent SC orcnf,ideo nouus ille intelledus de uno mediatoreinterccflîonis neceffario aequo unûïnterccfforern cxcludit acalterû,hoïÿ uerboi^ uirtute unicû folum amp;nbsp;ë.fîcut dicere côfueuerûtOPidt dilcdû dîïm noftrO Ihefum, utraep habere officia mediate SCredemptione ôë intercefflôe, quafi hoc quif^ ChriftianoRî un^ negalfet. Si meâïielit euertere côclufioné,ncccffè eft probet fan dos non effe inter ceffbres, cum eo qd‘pro nobis Chriftus intercediti^Èxeufat fe dodor, quiafuâpartemnouosappellarim Chriftianos,dicoideoije culpa fieri, fî ein apud anti^ manercntfidem,'6f ritO catholi* cæ Sc Chriftianac ecclcfi'ae abfcp innouatione,etia anh'quo no* mine nominarenti^iuo Petro adhuc uiuente in eius hono* re, in Saon per fandu Sauinioué ecclefia conftr uda eft, quae inprg

in prgfenté diem ad ui'uQ Petr Of appellat.Tgm milfe funt me q uingenh anni, q uQ folû altq ui in fide diffîdëtes fancîoijî inf:erceflionesrciccere,ficutVigilanfius fiæreti'cus, AJbïgen* Ces, Picarditæ^oft hxc qnumlcripturis probarâ Moifen ad deumfui'fle mediatorê, mïhi refpôditin Icgis dâtione médiat X • toremfuifTe, contrahociIlïDauidêopponocv.PïâLetiâô^pS*|(^ * Moifen finlîè inter ceffîonis mediator?. Et dixi'tutdïfperdo ref eos, Ci non Moifes elecftus eïus ftetiflènt in côfraÆ^ei'n confpeçftueius. Et quod ibi rogaritfinuenit Exo.xxxijl^ene qâiaêdepatiïbirs neteristeflamentiloquiC, certûedeo tem^

Il l AA ± poreeosnonfinirefœlices.qiiareeoi^ïnterceflionotamco? ^tOCV /’wn|Ârnunis. (l^uod uero fàcflafïtjliberMacfiabæo^ oftendit, quo bcHiprincepsludas Macbabæus uiderït Oniam,gfummus

I hicratfaccrdos,ambasmanusextêdentemprototopopulo Ifrael orantem, quodqj poftbæc alter aMruerit, iiir ætate SC gloria mirabïli, SC décoré magno, de Ornas dixit, ïfteama^ toreftfiatrûÔCpopuIiJfraelqmhiceft, qm'multumoratpro •populo AffanAa ciuitatelfieremiaspropheta, ubihicclarei'n* tercelfio fancfîoj^ ueteris tefiamêti probatur. JV’cq; me angi’t dodboré, SC for tafle alios hune lïbrû non acceptare, ego utfigt; Iius obediês catholicæ Chriftianæi^ eccIeCix, hunchbrû utCa^ eras Hieras aeeepto, fieut Auguftinus dieit,hie liber ut proba^ tus ab ccclefia reeeptus eft. f^eep quiCi^ nouoi^ Chriftianoi^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihi ofbêdere potent, ubieuncp eeelefia faeras rceipitliterasj

q Liod huius h'bri eu cæteri's non fuen't faiffa mentïo.Neq; nos ChnftianosmouetludæosCutdiuus Hieronymus teflatur, hune lïbrS pro faeris h'ten's non aeeiperc, Chnftiani enim fu^ musljterûfancfloi^intereeflioncs eôeeflît,hoe ego aeeepto, ctiâfihoenonfaeeret(funtnihilominus elaræfen'pturæApo^ cal. v,SC viq(^ltimo dum mihi q uæftionem proponebat, ref fpondi me dei non cfle côfultatorê, nec feirê, fed nec^ adhuc fciojutra duarû precationû melioreflçt, una Ci prorealiqua deum efflagito libéré; Altera, q uû rem aliquâ mihi dari peto, per

Mank, deus nouit/quid eoijî fibi fît acceptnis|Çn uno tarnen dns meus dodor meeft audatior oftendens hanc effe oratio? nem deo acceptiorê, quû inuocat deus obliuione ôïïn creatu* rarû, fî ut ego fèciflet, neqj praefumpfîflet hoc fcirq'quod ne^ fcit, {pinçai fan(flo non contradixifîèt, qui per Iacob patriar? * cham forma dédit orationis, Gen. xlviq»ubi Iacob fîc dixif, Deus ÔCc. benedicatpuerisiftis, nomen mcû inuocetfui» per eos, norriîa patrû meoi^ Abraham Ifaac ÔCc. Quod aût innoftris orationibus non fînt obliuifcêdæ oês creaturæ, oftêditmagnus dei amicus Moifes, qui cû deo loquutus eft, facie ad faciê, fîcut loqui folet homo cum fuo amico, âf ita uit Exo^xxh.Itecordare dne Abrahâ 8C Ifaac gC Ifrael feruo,ijg tuoi^ â^c. Si igic htj ueteris feftamêti in eoiji deuota orationc non fînt ôîîncreaturarSoblitifiQiiare nos probi Chriftianf, ficut ab initio nafcêtis ecclefi'e eft fadü deû non moneremus, ut nos exaudiredignaret, amp;nbsp;rccordarifuscdilcdægenitricis Mank, fuoijt diledîoijz fandfo]^ SC eledoiÿ^SL'^od de lob ait fuis fcilicet amicis non fuiftc pracceptû, lob inuocare ut inter? ceflbrc, fatis mihi eft dotftorê feteri deo fuifle accepta oratio/» nemlob pro amicis fuis, quis ÔC hic textus etiâ primû potêter probet, Namcp mifit illos deus ad lob .Ite dices ad feruû meû lob, ÔC ipfepro uobis rogabit, quare ergo nos tâ eiïèmus con* trarij, SCirerecufaremus admatrêmifcricordiæMariâ,utSC ipfa^p nobis oraret. Ideocp uos dne dodor fuppliciter rogo, quia cocluftonimeac, SCinterceffîoni fandoij2 aduerfamini, longos fermonû cir cumitus uitare uelitis, SC iam tandê femel adforipturas manus extendere, fine ein uerbo dei SC facris hgt; Écris nôfum uos auditurus, nec^ uobis refpondebo, nc(^ crc* dam, hucfcripturasadfcrte, fcripturasincB expofcimus.

Ileai Chriftiani coquerif D. Eckius me nullas induxifgt; fefcriptiirasjûa fcilicet faciendu eft, quû gs contemnif.

î CO LL ATI O yr.lL /nitomiiih • ideo^ fcripturas cnumeroÇ’rimoindutfla eft epïfEoïa aeî Ti'moth. ij. cap. de unico médis tore, cui adhuenô eft fatisfa^ dlum, guis em proinuicem rogamus, rogamus/ut hq quifi^ muhn eadê necelfttateirrhetimur hicinterris. Ignoftite que* fo mihigrofl’um fum datums exemplû. Simuiti nequampr o inuicem rogarêt ante regem quempiâ,fi hrj etiâmerito inter? ceflbres nominarent QC mediafores Cnunc uero ornes pecca? tores fumus antednm deûjunicus tantûcft iuftus Chriftus, X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cficut Si Chriftus otlendic in epiftola Johannis, ideoep amp;illic

ueri^ aduocatûhabemns apud patrê,I^fum ChriftGiuüff, £ociiërBukï lufté no ilhc ponit ßne caull^, fandi aûtin clt;xlo orahones eoi^ hicin terris feceruntpro cômuni cathoJica ec^ clcfîa, fient ccclefiæ membra, quætpfoi^ oratio cumeoijî cha* ritate conftans cfi,nulla eft hicmuocatio, quantum nobis ex fcriptura cognitâ eiîiSrerti'û didû extraélû eft ex epiftola ad Hebr. uerûôCfota epitiola nos illac dirigir, quod Chrilîâ uti ïioftrûpontïficêcognofcamuslB^uartDÏnduxiMatthæûvi. CbriiiQoraredocuUrePaternoiîer, circa quâ orationénon aberrabimus([i^uinâ? diéiûinduxi, Matth, xfi Veniteadme omnes qui laboratis^extoaudiflis Cbritiû nos ad ft uocan^ tem, ficutadpanem uitat, adfontemaquarûuiuarû, aduerû /ponfum, quod nihil aliud eft/quaftripturac, adhucefamitat quafi uacuus cflem ôïmftripturarû.ij^dhuc tarnen alias ad^ porcaboliteras, lhere,xvij4 Malediólus omnis quicarnêpof tut brachiS fuum, Matth, iirj. Dnm deum tuS adorabis ÔC illi fotiferuies. lohan.xvi, Quumc^patrcmpetftritisinmeono^ mine dabic uobis. Iohamxiitj,Nemo ad patrem uemt ni'fi' per me.Johan.X.Egofumhoftiu, ^xv^Egofum uia ueritasSC uita, Erquiddicä, totæenimftripturæadlefum nosdirigSt, (2.uid ergo aliud praedïcaremus([^uncmihi neep heceffariû eilfcripturas amp;^ratióesdodiorisEckq foluere, quippequod illeabfq^ fundamento adfuâ conduüonê finnandâ'côtrad»

---------CONCLVSIO TERTIA. 9^* funt^cclefiae rationcfæpius nos refoluimusquodpropter eins fermones ab cccicfia no fimus cxclufi,duramus eiîi apud dei uerb 0^8) e miracuh's dixï, quod l'IIa ïam difRculter cum'^ ♦ p.er/culo probantur, fed ÔC dæmon ipfe fua ducit fantafmata. luxtacp dïfFerentiâoftêdi, quânoncotraheredebebat,quafi aliqujdego fiierâ diuinacmaieftati SC omnipotêtiacdetradu« rus. Ipfc tarnen met confeflus cft non omia miracula luïla SC reda efle ♦ Hæc ein redafunt SC ucra, quse dci honoré SC fuS honoré confirmât. (^uarequQ deus legem perMoifen dare uolebat, magna cuin eo miracula facichat. Similitcr ïn das» tlone noua: legi's dns miraculofe egerat, quâ tarnen eiufcemo* di uirtuté fanÆ deo afcn'bebât, ficutïn fcn'pfis apoftoloi^ ha^^tt.tf ♦ bemus itj. dixit Petrus, (^uiddehocmiramini, aut gd in nos refpicifïs, quafihancnos mutafioné SCmiraculû fecerimus, lt;Q_iiamuis em Helifgus miracula fecerit, non tarnen poft eins morté fuit inuocatus, quod hic probandû expcdiret. Vbi ue^ ro miracula fiunt contra dei honoré, autaduerfus uerbûfuû, ex deo nonfunt, quoij:multaSCantichriftus opérât, SC fa du* rus eft, ficuti eft/quû ex eo homo in fideinfirmior reddit,deû acftimans in uno loco cæteris locis clementioré, aut quod fuâ uirtuté imaginibusinfuderit, undeetiâmulne inutiles pere^^^V^flTnîàfiQgg' grinationesfuntortæ, licetapud eafdé multi hominû fe met nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teplçt*

confolatifunt. Opusaûteoijt, quumexfidenonfluxerit,bo^^'^‘^ num cenCeri non poteft. Sæpe etenim côtingit deum ob pec# cata hominûpermitterefalià miracula tardilïîmemanifefta* nj^ltraaût^quodeoi^cômcndathumilitatéadfandos con^ fluentiû, SC denobis quiinfolû Chriftûfperamus,dicit quafi tnuerecundos nos cftè SC præfumptuofos, nec Chriftiane hii* miles. Dico no minus humiles efle poflTe, quum infolû Ghri# ftumfiditur,quâfi etiâali] pefantintercelTores. f tquilibet quo plus Chriftûcognofcit/eofithumilior, SCecontra, quan*^ to quis humilior eft, Chriftûcp cognofcit, cummaiorcconfo* lationead Chriftûuenit, altera uero humilitas deftrf fecura

COLLA TJ O .XLn. fnuonjitb » (idei defcdiïlR^uod aûf dicit Chi iilSnos habere pro noitro patruojtadico,amp;!qiiare hocnonfaceremas, qtiumnosfra# tres Clios nominarit, patremcp ccelefiêôC deum nofirapatre, hocafide efCetdeCcilîère ÔC a hdunaCf’ræ^erca nos pP fandis

ceam us eos inuoca re, pro illo enim non funt fcrip turæ, m uli# to enim maiorem habenf kruentiorê charitatê, admittimus quocplutorencSedneqaidpericLiliCir,0L^exalijs caufllsuri* lins nobis eiî ad deS dirigi amp;nbsp;conuerh\ Talïs aût non eü curæ trepidatio, quumproximûrogq'utpromcoref ÛCLituosdisf citis, qLîalis eiiapud defundos, hoccnim ubi clîcr, menfo Qi ibiabCiUeret^KIteru dodioris CermonemIquûdicirfeetiSad ahumdidurûproximû^uadcad Chriiîâ^ Chrilias tibiCuffi^ cit, oph'me/cio Chriiîianûamorêhabentêhoc nondiduru, chantas equidê l'Ilû orare docebit, uno enim mcmbro ægrO^ tante, alia fibï membra copatiuntur, Ipfe uero quod ad eïuf’ modiinijocationêadhortat,LiobiscenCendûrelinqLio,neiJti^ h'us fit ad eum dirigere, quiilladprseüarepotefi, cuiusapud tiosefiuoluntas, qLjipromiftt, quamadahnquempiâ, apud quem huïufcemodi conditio non reperït0^1tra æflimat do^ dor Eckius hoc no efie fidei derogatiuO apud defundos,fed feipfum docet, nun q uid hic maiorê in fuû diïm fidutiâ repo^ fuit, quimetdnmadgredit, quamisquialiosadCeCeraosaCif fumit, ô^fi non xfiimarim etiâ apud ipfos imperkdtiôis quid^ damreperiri^nducitetiamChriRûMariâhonoraffeutma^ tr em fuam uenerandâ, amp;nbsp;non fuit hoc derogatiuû di uinïho^ noris, optimemihiplacetjutbeneueneret, CedeoColohono^ re nobis a deo demandato, utCcilicet Chritius in eïus inrtutigt; bus laudetur.Qiiod aûthonor dei comuniterapud fimplices poftponat, eoapparet, quumprorandialicuiushonorepe*» titur, petêti concedit, ôôquumpro deiamorepetïtur, isnon cxaudit, fxpius hocfit(5|Lecognofco tarnen atcp cofiteor fan? do^ beatitudmêinenarrabilê, fed ad hoc non confequit, ut

iHc honor eis impendat, qui folnis eft Chrifti, Ä^quinosad Chriftû ducit^l^od aût templum acdificatû fuerit in honore fandi Petri, cerias non hab emus hiftorias,alioqui in uita fua fe ut dcû adorari non ftiifletpaiTus, ficutnec Paulus ne^ Bargt; nabashocpaftifuntCBx ucteri lege ultra de Moifeait, quod inierceflbr fucritnihil hoc probat pro dcfundi's(Xiber Ma^ chabacoi^ quia dumtaxat propter martyrû exempla accepta# tus eft lt;diuo Auguftino met teftificate) fino cum in fuo ualo^ remanere, quûalioquifomniûnihilprobet.ïtiâfiprouera uifionereputaret,potuit in hoc fomnio (Dniasfigurafuifle Chrilh, ficut in alqs plærifcp fomnijs ÔC uifîonibusOed SC fua acftimatióe fortes SC efficaces inducitfcripturas ex xlvii]. cap. Genefis, ubi habet Iacob dixifle nomen meum inuocet fuper ipfos ÖC nonrina patrü mcoijt Abraham öd Ifaac, ftaût

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fermonis conditions cognofccret, non hæc dida in luce pros'

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferret Jnucterinâcç Iegc,nomen alicuius fuper aliquoinuo^

cari, tmcft, quafîeiufdêfîtgcncratiois, tfa.iiij.cap.ibidicüt ; nbsp;nbsp;nbsp;feptemmulieresquæunûapprehendcruntuirûjpanemno#

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrÛ comedemus, SC ucfte noftra operiemur, tin nomen tuû

fuper nos inuocet.Hic adparet inuocare ad orationê no per? h'nere, fed mens eftjut is uir eins fit,amp; ipfa fuo nominet nomi» ne. Sicut SC Hiere. xiitj.habet. O dne in medio es noftri, SC nomen tuûinuocatueft fuper nos, hoc tin efl/quod populus dci nominamur. Sic ctia didü Genefis intelligi oportet, non ein Iacob patriarchs inuocarût,Iacob patriarcha ora,p nobis, Q'VitimodicitMoilenExo.xxxij.orare. Memento Abraham

Ifaac SC Iacob, magnaeft in deû confidentia,memorê cflefoe^ deris SC promiflîonis Abrahælfaac SC Iacob fedte, quSuis ad hue non fit tam audax Moifesjut dicat Abraham or a pro me, Sicut igit hq ueferis teftameti deum ut eoqj recordaret, mo# nuerûtper AbrahamIfaacdClacob,fieÔl nos deummOnere I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debemus P Chriftû Ihcfum, in quorcconciliationehabcmus

CL In nomine tuo oi^lhefu Chrifte, Amen. Ante hac quado dho meo dodlon fiipplicauerâ, utnoua adfcrrctfcnpta, hæc fcripta putaräpcr me non prins fol tit a, ibi I'adHter fexfcrïptu» rarûlocamduxit, adnoftrâpropofitâ'caufl'am deferutenria, quafi rifu quærat, quis hue acceditCyerba Pauli renouât ad Timothæû, q uac tarnen potenter fcrïpturis declaraui ÔC expof fùi, quod fandboiji intercelîîones non ïmpugnant, ibi manef re finofiid fuû tarnen grolTum exemplû de nequâ ncbuloni# bus.'Dïco noftr£eterræmorcmefre,nihil cum nequâ nebulo# nibus tcftificari. Ego ïlli per Moifen propofui, qui pro popu gt;nbsp;loorauit, ôtllob proamicis, ÔCeranthijmeliorespeccatonb* pro quibus orabant. Qiiamuis etiâ fedin ei'us groITum exem# plum, ncquamunusproaltcroqui'ddâ impctrarepoITct, ÔC Oportereteumnihilominusfateri interceiïbrem. Neqjdeus femper proboi^î intercelTiones rcfpicit, quum ait) præ maioi» remalitia gratia non funt digni,licut dns ad Hicremiâdicit XV. Si fteterint Moifes SC Samuel corâ me, no eft animamea ad^jopulûiftum,hictextuscfRcaciter oftêditintercelîîones fantfîioi^. ^lod ultra doAor dicit, etia ÔC beatos habere diui^ num amorem, fint tarnen extra anguftias, ideo SC illos inuo * care non debemus. Hic perpenditef quefo probi Chriftiani, quale nobis hicdecoquit intricatS pulmentariö. Sandi etiä ih Chrifto membra funt, etiä SC ad nos fraternâhabent chari^ tatem, rogantep pro nobis, uellentcß nos ab anguftijs libera^ ri, ficut Sc ipfi liberati funt, SC nos eos inuocare no debemusî* Nunquid haecgroIïïtieselTet hue rufticitas, SC contra cmne rationê, quodamicos tam bonos, ÔC ad feruiendu nobis tam beneuolos haberemus, SC nó inuocaremus eos pro feruitio, hoe quilibetponderetprobus homo, quomodohocfibilice# re putabit^rande feftö fecit nos apud dhm deum habere ad* uocatûiuftûIhefumChriftû, quisciin hocaduerfatur, quis Chrillüproaduocatohabererecufaretjfedinquanamfcola didicerunt

didiccrunt. SiChriftusaduocatusfir, idcoamp;'fariÆadiiccati £gt;CïntcrcefTorcs elle non debent uel pofliint, quum utrumep ßmulftarepoteft. Ideoc^ amp;omnescredimus Chhftûnoftrû aduocatû gratiâ elle, ficut dodlor induat epïftnlâTad Heb« Adquodfirmandûaddo Paulû adRo.v.amp;^âdMjcaûtargu:* mentum fecit ex calibe fabre fadû, Matth, vi. quod orare degt; beamus,Pater nofler qui es amp;c. ideo amp;nbsp;fandlinonfuntinuo* candi. Videtequefoprobifideles, quibusuos conant abftra?' here afandh)!^ inuocationefîne ullo fundamFto. (Quid nam hoc ualer e poteft, Chriftus nos dccuit or ar e pater nofter, çrf go orare non debemus Auc maria, adapta te fotular. nbsp;nbsp;âdo

ergo adimplebif Mariæ prophetia Lucæi. Ecce enim ex hoc bcatammedicentomesgenerationesC^liud quoep pulchrû habetargumentû, Chriftus adfeuocat oésoneratos Matth, xi.ideofantftinofuntinuocâdi, at ego reor nonmultû Chn* fto abeiPc, qui ad fandlos adpropinquat, Nifi non fit ucrum quod dns Jhefus ait, pa trê fuû cœleftem precatus, ut ubi ipfe fit, illic fit minifter eius Jjn fumma per fancftoiji interceflîo* nés fperamus atep defideramus ad Chriftû uenire,permaneo utpriuseftfcriptOCFofthaeclheremiâinducifxvij. quiutilli MKWiMT» deferuiat corâ fimplici uiro, incurtat ÔC abfcinditillû, ego ue* ro eum totûinlueem ponâ, ita ein habet .Maledidus horno

lt;lui cofidit in homine, dC ponit carne brachiûfmim, a dno_ recedit cor eius, Attêdite uos probi hoc nulJa uiafandoi^. in* Uocationes reprobaflc,fedmaJedicit homojeuius cor adno recedit, quod tamê in nobis Chriftianis non ef^ui ob id fan* lt;ftos inuocamus, ut cor noftrû cum deo uniat^ltra inducit

:■ Matth, iiq. Deum tuû adorabis ÔC illi foli feruies, ideoc^ non uultjutfantftisfcruiamus. Dico dnm dodorêbenefcire qua^ Icibi ucrbû habeatur grçcû latrcfFfis fcilicet, quod cultS fonat folideodebitum, quemaChriftodiabolus ipfeexpofeebat, quodafan(ftislongcabfit,nonenim,ignoramus oêsfancftos iioneftedeos,fcddeiamicos,ideoô^ ill os inuocamustan^ de»

JoöUl'k' del amicos(^oft hæc lohan, xiitj, Nemo uemt ad patrcm nifi per me, ucrum eft, fcdncqj dilecfti deines aliam ducêtuiam qua ad Chriftû, iam neep hoefaneftis aduerfum» Ego fum uiä’ ueritas ÔC uita Sgt;Cc. ibi Johan, xiiij. non x v. Sic chain Chriftû elEehoftiu, Johan, x. JVIalc fidunt in faneftos parsaduerfa, hgt; mentes fandos nos per aliudhoftiû duduros, qua per Chri^ ftum.Non, non, probiores enimfuntfandi, plufep nosdiJi^ gunt, funtq; deo acceptiores, ut nos per aliud hoftiö ducerêt quSper Chriftû, inducituerba Chrifti loJian.xvi.utineius nominepetamus, quafiin nomine Chrifti non peirremus, quü fan dos inuocamus. Pars aduerfa nobis Chriftianis im^* pingit, quafi omnê/pem noftrâ infandrs collocata habere** musdhm JhefumueJ negligêdo, uel certeinJocüquempiam feponendo, fcientes fe nobis iniuriâ irrogare, nouerunt in^ eccleftæ confuetudinê, quah'tcr colledas ÔC defandi's oratio* fies claudit, per dnm noftrûlhefum Chriftiïjërû uult Chngt; ftum totiim eftè 8^ omnia, quod illi nongrauatim concedo,fi ôt'ipfe confiïeretur fandos nobiliora eJIe Chrifti membra» t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^Acgrofertanimo fandoi^ miraculajdicens noscognofcerc

nnVOiMKs* debere ucra miracula foïa fieri ad dei amp;nbsp;fidei honorê.Kefpon* deo ho^ procuJ dubio multa fuiflefada per fandos, quauis hoc ucrû non fit,miracula folû earn ob cauflam fieri, fed deus perfuâmifericordiSquandoep multa facitmiracula in fideliû confoIationê,Slt;'gaudiû cordiûdefoIatoi^.Hocaûtlicctpro^ bis cognitû fit, feiêtes fandos m ultis adiutorio fuifle per eoi?£ inuocationê in maximis anguftifs conftitutis, cxfuperabun^ . dantitamenô^hocfcn'ptisprobaboAd.ix. (|Qiiando Chri^ ftiani 3é uiduæPetrû circumftabant oftêdentes ueftes/quas ’ iIIisDorcasin confolationê fecerat, ÔCin paupcrû fubJeua** men, refufcitauitilIamPetrusperfuas orationes^ubibenefei* endum Chriftianos non fine medio pro Dorcaorauiflè,fed per diui Petri inuocationê, quamuis mendicus erat, probus tarnen erat ÔCnon nequâ, fiçut dodorisgrollum exemplum

foriabat. Argumenfum menm adhuc ( utpetra) ftatfirmurn, (^uummïraculafiûtinfandDi^muocatione,nonpotcftdigt; cere dodnr omnia per dæmonis uerfutiâ ^phantafmatafu*» iITefatfla, fat ergo mihi eft, aliqua ueramiracula fuifte fadla, quae efficaciterfandoi^ often dunt inuocationê, ficutheri ex Marco probatû eft. Alioqui per fua omnipotentiS deus pro^ bos Chriftianosper miracula feduxiflet, decepiflet, quod a Chriftianocordelongc fit alienu cogitare|^elif8cûnoiiinigt; duxi quafi fuerit inuocatus, fed per hoc potêter obtinctur, ft Helifaeus iam mortuus, mortuû fufeitauit no rogatus, q uangt; to magis nobis credendû eft, etiam amp;nbsp;noftros fandlos facere miracula per nos non rogatdO^ultdotftor contra ordination i nemSCufumtotius Chriftiangccclefiæ, quoddeus uelfandH non plus in uno loco honorent quam in alio, ftcut fit in here^ miforio diuseMariæ ÔCin Loreta amp;c. Audio quidem cum di* cere, fedfenpturis probe intelledis nun^ hoeprobabit, hoc opus ex fide uenire negat. Nunc libenter audirê, uel unû qui in Aquifgranûpercgreproficifcit, uel ad heremitoriSdiusc Mariæ ad uirginêgloriofam abfep fide, fi non credit non ibit.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plane uidet quS Chriftiani noui ad ccclefias ire contendunt.

Geh. xxviq. mirât Iacob de locojubiiacuerat dices, (D quam metuendus eft locus ifte, hic non eftahudquâ domus dciamp;^ r porta cœli.Exo.xxitj.oftendit/quod fer in anno celcbrandü

*5* fuerat feftû, Chriftus met ipfe fpecialiter fæpius in templu ue* nit,conteftatusdomûefleorationis.VuItnehistcmporibus nulla magis haberidifferétia inter ecclefiââf tabernâ, ut non , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit locus unusalteropræftanfior.ApoftoIiafcenderût intern^

plum ad hora orationis nonam, ÔC met ipfe deus fuâ omnipo#^ tentiâ in miraculoi^ operatione,in uno loco plus oftêdit quâ in reliquo. Hoc fi qs neg^urus pcrgat,necefl'efuturû|ut unii uerfus or bis il li mcntiaî^h’xi peccator ex humilitate ad deû I ire non audcnsfan(ftosinuocat,hâc humilitate paruipendit

dnnis Paulus aJ Hebraeos renouât, dcum fciUcct efJe igné cofumentê,quarenó/mmcritunobïsti'mcnius abhocigne, ideoqj fanélos ut mediatores inuocamusljtcrû dodor cô# ceificfandlos pro nobis orare,Ô£f quemadmodß nuncdidf, quod ilkid nun^ abncgarit(3Libêterigitur audiré/quonam modo Jiocfimphcib’^ Cnnftianis propofif unis cfïêt, fancflos pro nobis orarc, âf nos eos inuocarenon debcmus, nofc^ in^^ gratioresjf»n(fio.’i pro coi^ interceiïïone uencrari non debe^» remusl^dhuc unum fcire cuperê, quifpro nobis fancfïi oréit, quare ipfe cum fuis nouis prædicanfibus in BafiJæa relique»# r unt cómunFChriftianac ecclefiac ordinationc^ ôC cxpreiïióe inuulgarunt noua ordinationê, in qua litancirabrogarunt, quaChriftianiutunfur, Sande Petre ora pro nobis, Sanda Maria ora pro nobis. Hind quomodo fe adaptabit diledipro* bicp Chriftiani, Mariam St diuûPetrum pro nobis orare, SkT in eccleüa. dicere non deberemus, Sanda Maria ora pro no* bis deum, hocpræfentibusauditoribus ÔC futuris ledoribus cognofcendu relinquo^eftimat hunc Cliriftianu amorem non habere, qui proximo diceret, necefle no habes ad me re^ currere, utpro teorem, metipfe Cbhüû abfc^tnediodepre^ ceris. Dico Sé me fie uelle. Si enim poteft homo peccator in terris ex Chriftiana charitate cum parua gratia pro me orare, quanto plus diledifandi, qui Sé ipfi membra funt Chrifti, plufcp ad nos fraterna habent charitate, etiâ pro nobis oranf, ficutan^lusproIudaicopopulofibicomiflborabatZach.i, dicens. |)ne exercituu ufe^xjuo tu non mifereberis Iheruiale Sé urbiû luda ƒ Si hoc comunis facit angelus pro totofuo po»# pulo, ficut Sé Daniël oftendit, quare non cuiufep hominis angt; gelusetiaproeodeumoraret. Nuncaüt angelus beatus eft, quare fandi beati nobis funt proxiriiiores,fratres etiapro no^ bis orant, quando eos inuocamus^militudinê attuIitferuS hunc fuo dno plus fiderelqui met eum rogat, quâîit ahum ad eummittat.Dicüfiferuusminiicus efletdni, reputarefplna

WWÏ’ CONCLVSIO TERTÎA, $51 iaftoaudanoramp;fciTierarius atcp præfumptuofuSjUtmerfto dns diccre pofl'et, nequâquurteaudcsocuhsmeispi îefentaî re.(Ç^Liarealiqn bonûSCncceflàriûeftjguîercremediatorem, dns em lios petit, amp;nbsp;talcs mediatorcsj^od ut uenYfit fcriptix* tis ,pbo, Excch.xxq. Et quæfiui decis uivî^'qunntcrçonei'ct fepemfôè ftaret oppofttus contra mepro terra, neddnparcm cara non inueni.Htcdeusmcdiatorê exoptauitexpopulot ÔC non inuenit eû^ppter eoi^ inïuftitiâ.Nosaûttjuiadiletflos fanc3x)s inuenim’ dei amicos, quarc cos cxcluderemus^^ia* liter aût Maria in deo honorât, apud hefterna dida pnianeo.

Q^uod aût ucniens Picardico utit argumeto, ga plæriqj men* dicisdantobfancfloijzhonoré, quülhs non eîlent daturiob diuinû amoré. Rcfpondeo^nullû abufum fum ego,pbafurus. Non tn credo in um'uerfo orbe unum ex Chnftiams tam cOc ftultû, q uû uel dat uel aliquid facit ob ahcuius fandi honoré, CRIS non elTepræcipuâracntéuel mfcntioné addiuinuhono* reraillud impédiGc, Qin' cm ob fanéli dat honoré, idem hoc dat ob diuïnû amoré SC honoré, qui dns eft ôc coronator fan^ éloiîi^cuoluitq^ fcdoiflormdiéloMachabcoi^,diccns. guftinufaterihunelibrûabecclcfiarcccptû, quippcquodin codéaliquoi^î mar tirû palîîoncs defcribant. Hic ego cauffas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

non quæt'o,ob quas liber quifep receptus fit. Sah's mihi eft elt;ii-elefiâ hune librûaccepfafle profacrisliteris, ideoqj ÔCualere debet. i|Kd hocrcfpondereconaFfomniûRiiflcdicés, fed ego ci refpôdeodiutnasreiielariÔes utplurimûinfomnijSfaéfas, ficLitcum Iacob Gcn.xxvitj. Sicutcum Abimelech Phar^Oü» ne 5Cc.cumîofepb iiiro Mariæ amp;fc. Nuncaitt textus hic clârc loquit uifioné'autforaniû'Riifle fide dfgnû, fi' ergo feriptura fide dignûrccenfct.Qiiare ergo quifep Chriffianoi^ non cre# deret^ltra dicitetiâ fi hocita ciPct, fuifletnihilomin’ Ornas figura Chrifti. Dicite ergo dncdoéfor cuius figura fucritlhc* reraias,fupT9quem Onias indic9uit(|0|eccclefia Petricregt; dere recufat,hifturia francoi^ hoc ita credibilitcr recenfet,

adhuc pro uero habet, ilh'c ego manere fino, Optime Ccic PctrûnohiiiTedeum elle, fummiis adorah'onishonorfolïeft deo exhibendus, ftctit Âf angelus lohanni dixit Apocal. xix» Sanefti ramen adhuc uenerâdi funt, q uâuis illïc attenta lohan nis fanÆtate, q uodcp fam ïmpenfe a Chrifto diledus fuerat, admittcrenoluitjutfibi exhiberethonóre^.Tltimo ad uerba Iacob. Et nomen mcûinuocet fupereosâfc.adportatualde peregnhû inÉelIedlû, dicens elle conditionê feu naturâ Hegt; braio fermonis. Nunquid hxc eft pulchra codino fcrïpturas facras interprefandi, ueru dïlacerâdi, quid opus fueratlacob orarejUtduoilh'puerifuï effèntgeneriSj prïus einfuigenchs étant, crantep filq faifilijlofeph, Nec^ ullus eft in toto orbe Hebraidnoexpersfcrmonis,quicomodoïdmfenigatficut | dotftorjÇuod aûcïntenedus eius perftare non pofti't, fcn'pfti* ris probo Nu. vr. ibi defacerdotibus deus dïcit. Nomen meû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

inuocabûtfuperfih'osifrael, Ôi. egobenedicâeis^ubiclarûeft 8é lucidiï hoc ad oraüonê pertinere.Sicc^ ad orationê SC non ad genus tendut uerba Ihere. xiïq([lt;^uod aût Efa. iiij, inuoca* rc aliter acci'pi t, facit fubiedla materia, ga ib j nec^ de deo fergt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

mo eft, neep de oratioe^ic adhuc ftatdidlü orationis Moift, Exo. xxq. firmîï Moifen in oratioefua, creaturacnon oblitû.

(Jl|x quib’ oîB^^ aeftimo mamfeftu quâ efficaci'ter SiC potêter in'' uocatio ÔC fando^ interceflîo, fcd'm ritû SC ufum ccclefiæ in toto orbe obtêtafit SC^bata, deolaus SC ôïb^ eledis fandis.

De us oïbüs nobis concédât ueritatis cognitionê. Amen, Diledi Chriièiani hodie andiuiiiis/quâ afpernanter fer^ monesmeos,SC quaïadanterfuosD. EckiusinduxeritZlam igiturpetobeneuoleaudire dignemtni meâ fundamêtalê SC uerâ excufationê(^rincipio ei fîmilitudo difplicuit, quQ alig_ nequâ proinuicê rogat. luxtac^ mentio fada eft, cum nequâT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

uiris nihil probari, quimeaudiaerâtbeneintellexerGr, nec^ mefandis in uita, nec^ in morte iniuriam irrogafle. Nunc in

fcn'ptuns neep alicnû eft neep percgn'mX etiâ de mails fîmiïû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pft

tudmes inducer e. Chriftiisin^exemplûdefalfoiudicemdu*pc(ii)(tOV( xeratLuc. xviij. de ufurarijs ôi res dnicas feu uillïcah'ôïs fuse ' malcadminiftrantibus. Beperimus quoep alia exempla, fi* cutamp;apudprophetasinueni'unt, nsTSCfandidei femetpro peccatvnbus confèflifunt. Nonparuares elt fe uerepeccato# rem nominare, omnes nobifcQ orarunt. Di'mittenobis debi^ ta noftra. Peccauimus iniquitatê fecimus cû patnb^ noftris. Etiobipfe indueftus dixerat, Omnia opera mca expauefeo. Daui'd aût dixi't, corn te non l'uftificabit omnis ui'uens, Q_uâ* obrem ÔC Paulus ad Romanos concludïr, uniuerfum orbem peccatisfubiedû, utliinc deimifen'cordia cognofeat QC elui# ceatdSecundo quod rede docuerimus ad Chriftû unicerefu*^ giendû, fuffîcientesinduxifcn'pturas, quarû neep D^Eckius unicâfuffi’cienter enodauit.'DcbuifletemefFïcaciadidaunû uelplura hi'smeisdidis oppofuifle,deum nobis præcepifle mortuos ïnuocare^quod non fecit neep facerepoteft, uniucr# fæenimfcn'pturæ ad Chriftûdïngût. Chn'ftus finiseftlegis unicui'cp credent! ad Romanos. Ad Heb. x. exPfal. dicit, In capitelibrifcripfûeftdemcjjpfe ucro quod æftimat ad fan* dos euntem, enâ ad Chriftû uenire. Ego aîTtnos utfidos mii niftrOs mallem (ut tenemur) proxima nos docere uiam, mox ad Chriftû ueniendi. Qiiid hoc effet, fi quem ad Bafilçam digt; redurus, dicerêeiuadein Berna, poftin Solodoi^, tandêin Bafilæâquæfiturus, quû tarnen fcriptun'sabfcp ulloformidi^ ne primo ad Chriftû eumdin'gerepoflum, neep me docetferi* pturaadhuncuel aliûfandOdin'gere, uticp effethoccircumi: ducerefS^Itra ex mcfcirepoftulauit,quarein terra degentes pro eo^ interccflionerogamus,ôil non eos qui in cœlo funt, fuper quo pn'us refpôdi, unûfcilicetfcnpturas lubere, alterû ueronon(|hulta de fandoijz uenerah'ûne induxit,ÔC quod orent, quod l’Ili non fuerat neceflàriû, fuffîciêter enim hocei heri conceffum eft, potuiffct ifto totû expedilTe, ut fandi fuo

honore debito ucncrarcnt. Et co quoq; cxpcdifrcpotuificf, fi fundamentales fcripturas induxiffet acfiindfos fandhos uocandosfSkdportat quidé aliquadidla fibi tarnen no defer/ uientia, ficut Lucæ ij. in MagnificatMaria dixit. Beatani me dicentornncsgenerationes, interrogans/quomodo hoe ad/ implen' queat, O uos diledli Chriftiani/i jVlanam tafcbimur pLiram amp;nbsp;uenerabilê dei genitncem cui plus elf gratia data quam angelis uel al 17 s hominibus, ÔC banc laudem lugifcr ex clarnaucrimus, eamadmlramur utbeatam, ficut umuerfafa;* ci t Chnflianitas, ex tunc ego prophctiS aTnmo adimplctam, Neirunênosprohibemus/neaueiMariadieat.lSjecp indigno feretanimo, fl pater nofferorabimus, plusequidFnobisrei in deo repofita elf/quâ in MariaOgt;idfQ Hiere. xvij. cap, uult me infldell ter expofuifle,uerQeftbreuitatimeftuduifle,idei oep nihil ncglcdfS eft,namquodaddendûfuerat.Jâaledidû fcilicet homine, in hominem fidentem, S)C carnem ponetem brach in fuum, cuius cor recedit a dho, etiamfit^quando non unice in Chriftu fpcrat.Iudæi enim eo tempore iuxta facrifi/ cia quæ deo offcrebat,auxilia a Babilonqs amp;nbsp;Aegypdjs qute# rebant, ficut iam iuxta Chriftu refugia quseruntur alioi^ mediatoiTi, inditium efthocimperfedlsefidei.Qiiarcôf pro/ pheta ultra dicit. Benedidtus uir qui confidit in dnm, dns eritfpes eiuslftd didf fi Matth, iitj. quod ex libro Moifi, Dcu* tero. extradé «eft, utdiio feruiatur, ficut me dodfor Eckius direxit ad græcLilû uerbum latrefFfis,fic0dego cum dirigo ad nbsp;nbsp;nbsp;. ,

Hebræûabad^iftindfio haecdelatria ôd dulia dupliciö fer/lxtlVlA* uitutum in fcriptura non eft fundata^ltra certus fum apud^ttUct' omnesChriftianos optime nos poftecontentari, Chriftum nobis omniaefte cum quo fatis agere habemus. Oportet/ut cxemplû refera toti defer uiens caulTac. Si fol milefies clarior abfep ullalæfioneoculÔBiintucnduscftct, ôdeummagnade# ledfatione effent Sdmultamiliaparuarû candelarû, quaclu/ men a foie reciperent amp;lplendorê, Öd prsemagnitudinc, cia/

ritafe,fplendorefohs hums candelulæ parumrefplcndcrcnf, cflem ego ob id fer uus infidelis ad paruas candelulas non currens, fed ad lumen onn deledabiliffimû.NuncChnHus dns noftcr ineffabihter deledabilior fol eft, qui fideles uere illuminât, fanóri quo^ Dei ôc'fi uenerabiles fint, dignity ma# gnohonore, nihilominus Chriftx) comparator, ut candelulte funtminores, deienimadcreaturâeft non æquacôparatio« Qiiicuncp Chriftianus eum uere cognofcit , de me non muk tam expofcet rations. Omnia illi amara parua reputabun# tur,folufcpChriftuseimagnuseftatcpdulcefcet(]l|)emiracu*i , u », Iis confitetur docftor Eckius met multa ex dço non fieri, quæ w nnVtWttÜS' aûtfiunt in fideliû confolationem, etiam ad diuinû honorem perrtnent.QLium enim quif^ fideliû finalem confolationemgt; aliter quam in deo quacrit, earn facit confolationem idolû^mi# racula, Aïarci ul^o/confirmant uerbi ueritatrm dC non fan# floi^ inuocatione^. Pïoc etiam de Helifæo ditftum fit^mulgt; fis uerbis de templis inducftûTfuit, quafidifcretionemnonpo*

neremus neqj dilFercntiâ inter ecclefiâ'S^f tabernas, quod nO# ftra non eft opinio. Ex euangelio namq^ lohan. iüj. ubidoce*r^. mur patrém adorarc in fpiritu Sgt;C ueritate, oftenditur QC tem'gt; pusfuturû, ubinecp infterufalem, necp in monte Samariae inuocabitdeus, quafidiuinus cultus ueltempori uellococp fetalligatus. Ahdeum undicpmifericordêrcperimus, eo ta^gt; men addito, ut retfta fide ad eum deueniat, non plus eft cum temploin noua lege ficut fuit in antiqua. Satis int^ S. Steffagt; nus nobis recenfet in AtfE Apoftoloijz vij. cap. Ideo iam tciti^ pla habemusjutibi uerbû dei audiamus, amp;nbsp;ut cômunibus ora# tionibus deo gratifimus, eumc^ inuocemus, utqj nos per cramêta in Chriftiana charitate uniamus(J^uod aût deus ali# quadoin uno loco plus fuâ ofhipotentiâ opêdit qu^in altero aequeextraecclefiafitficutintral^l^usefîuitdenicp Ôtf ame do» Eckius/quonâmodo ingratitudinis nosexcufare poftimus, AJqreaiiedosfandos tâtiobis fauorabilcsnÔ^inuocamuss.

^icolanctos nos grafos habituros, quando Chr/ftx)gratifilgt; rjnis, plufcp hoc cis placet, quam fi nos cum cis impcdiremus alioq ui deos ex fe facfluviÇMiâ quoep induxit quæftionê, nogt;^ flrse litanciæ caufla, qua apud ægrotos plæricp ncftrû ßafilcg îihmur, ucllensomnesienorêillius audilFe cópertü futuri^ ut neep Chrifti, neep apoftoloi^, fedneep aliof^ fand^oIJ^holt;« nori quic^ fuerit detradS, Iliac cnim ordinationcs noftrse in fe dei benefitiafandlis exhibita cópledlunt, quibus ÓC nos in frdcfortificamur. Œertus fum ægrobos exeo plus acdificari, quam fi f otû pfaltçriû ab eis nonintelledlû illicpræfcnter im;!’ murmurarint. Neceflariû nobis eft: noftris co modo prouidc^ re,ut in extremo die refpondere ualeamus. Comparent coi^ antiquûobfequiale,SCnoftrQmox côpcrtûfuturû, quod il^ loi^ ucrbo dci plus congruat, ægrotifep magis fucrit confola toriö, quod utilius elt facer e dcbcmus atcp docere^rseterea pofthac dl nbsp;nbsp;ad Hebræos induxit, deum effeignem confu;*

mentcm, quarcnos pcccatorcs liberünonhabeamus addeu accedendi aditum, éc ob id neccflaria fit fandloi^ inuocatio, Weilerndoó:orêEckiü hoe nobis propofuilTe mediû, quod fn cpiftola habetur, in qua ad Chriftulhefum dirigimur, per quemlibcrûhabemusaditû, quænos epiffola addefundos fan «flos non remit tit neep dirigit, neep pro ulla præfumphoe habemus aliquando nos pcccalTe, de quo iam dolcamus, u£ met diim noftr 3 a^rediamur .Paterne in^ nos ( ut filiû pro* digum ) excipiet@go ob dodloris exemplQ pudefio deü nos itaexcepturu, quêadmodûipfe dixit, at fide peccatis noftris non doleamus, neep per fan clos quic^ impetrabimusCAd Ezechielis ditftu refpodeo non extêdi ad uita defuneftos fangt; (ftoslö^ltra ad libru Machabœoi^ illud ego pro fuo ualore te^ neo, is ein qui fcripfi't met ipfe fatet ad libri calcem. Et fi qingt; dem bene SC ut hiftoriæ competit, hoc amp;nbsp;ipfe uelim, fi aut mi# nus digne/concedendu eft mihi. Hie clare uidet hunc libr urn non inter diuinos amp;nbsp;pr obatos libros habendû. Vbi ein deus

nnonXOt* cqnclv’siq tertja. -ïoquit, caulïa in nullûdubiûrepomfo^cf,quarehicinproxi'i; tnarefponfioneftatur. Neep ïbi habet/quodillïcOm'amini;

.4. uocannt^d didü Gen. xlvïq. nimiö mihi D. Eckius ïmpni* i ! nbsp;nbsp;git, me fcn'pturas dilaccrare, dixit fcrmonis códitionê hoc in

' here. Jgo fcn’pturas per fcn'pturas expofui, cuius mihi hifto? n'a prebet teftimomû, filioslofeph in quicta fuiflepoflcflioe, in terr^a promiflionisjamp;cob quoep illis Sichern addidiffe, quo lacob diledliores notiefFcnt, habueruntep plus cæteris prao rogatiua, quarc co magis cæferis didli fuerunt efl'e lacob. Be* ne nouit D. Eckius decê tribus filioi^ lacob lirahel nominal tos, amp;' eoi^ rex ex tribu Effraim. Nunc aûtifrahcl nomen eft {j^.^ lacob,aliaccpduætrib’nomenaludahabuerel^iiodNu.vh inducit(riihilibi habetur de inuocatiôenominû quorûcuniç homînS ad deum defer uit, neep ibiponitur uerbulû, quodin Genefipofitûeftifiticcp compertû habetur dotftoremEckiS nullumadhucdiÂu induxilTe, quo abducere poflitdit^ain contrarium adducftalfC^uod in Hicremia habetur conditio^* nale eft^fcilicetfi admitterctur, fi ita eflet, nerp côcclTum neep I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fafliim. (^uibuslibenter concluferim, amp;fcripturiscómififle

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;J D. E C K I V S.

I Innominetuodnelhefu Chrifte, Amen.ExhocproIixo I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icrmoncfæpiusanfeficfa(fto,perpenditcharitasueftraplæ;?

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rofcp extra ciuiratêin territories ueritatiparcere, dodloread

mihi contradicendS aientes non fufficiêtcr a tidin'. In fumma nos l ogo fideliter memoriae mandandû dotflorc conftlfum famftof^ inuocationê^ qua Zwinglius, frater Stiffel,amp; cis milcsnoui Chriftianinegant. Simplici uiroproponit, nihil ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me fcript tin's probafle, oêmcp rem fuam iugitcr apud fcripta

manere. 15)icobretn'terneminê hbimetbene fentêtiâ dicere ' poffe, hocnâqjiniftoannononadmittit, utfuimctquif^ü't 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudex. Vnum aût faciat dodor mecum,rcngnet fccuritatem,

COLLA TI P XLJn. • finatïp/enfénam ferre, quis infer nos cfficacioresfcripturas profuaparfchabeat, ego eroillïparsaduei/à, ehainpoenam igni^C|Liod aût dotions uerba non fanfi fmt habenda ôâ trgt; nenda, eïusme inconftanna moucf, nom'fercmanfeannos tres, in quibus neep pucrulus fuerar, in iiniuerfum orbem prefîione diiîcminauit Iibrû Pfegmata Chnfofeorm dj(^um, inquofancfbosincoelo aïtin chanrafe ardcrc, non ceirantcs pro nobis orare, quid ergo mah futurunos Jiæcfien'defi'dera* re, quod deû uelJe credimus, quod ergo hodie uel heri mal2 dixit, ante bac bonû fuerat, uoluitc^ hoc deus^d uerba ilh'^ us deuenio cumgroflbnequâ m'rojj: exemplo. In nullis un^ fern's audiu!,tres captiuos in una turn fures,unum alterufua intvrceffioe liberafle. Ipfe uero quod fan dos hici'n fern's adi* ducif, peccafores fui'lLe, multi's uerbi's ad cauflaprolongafio* nem, hi'cgladtus in hanc uagi'nâ non adaptaturjnccperfincf. HuncarficulûcotraCaroloftadiûi'n Liptzi'gdifputaui,i'pfc fiuelitfpcci'ali'ter eumi'nmanusaflumat, nonfugi'âfed Chn'* ,ftianercfpondebo, poflctin^fimplicemi'ncrrorcmduccre. (J*(^ui'a uero clami'tatfeftmanfcr moxad Chnftu. Si qui's in Bafilæam fendat,neceflenon eH/uti'nBernam hue Solodoi^r di'rigafur, nunqui'd haccgrati'ofa efth'militudo, quah aberra^ ret qui's/qui per fandos ad Chnftu fenderet, fendi exfra ui'am eflent Chn'fti, ubi nam hocfcn'pfuns probat. Dabo illi' exemplû aliud. Si qui's a me in Bafïlæam dïn'gi peferet, ego lier 01111 Bruck 8C Ri'nfelden, uf uera fuie uïae media oftrndc^ rem, hoc cauftœ plus effet affi'ne^^rum adfcrt fandos ui'uen* tes,de quo ego apud fcn'pta notan'oi^ permaneo.Qiii's eni'm Chnftianoijitameftèthdeuacuus, quinoncredereti'nfercef* fionem uenerabih's gem'tn'ci's dei Man'æ apud deum nô prao ftare, quam fi htc multa mïlia proi'nui'cem rogarêt^um progt; phcti'aMan'ædici'tquidem fenon reqeere Aue Maria, Regt; fpondeo fi fandorum infercefti'onem cum domi'nica oratio* ne,Pater nofter noluent abrogate, ut quid ergo fie induxit.-

ternoflrrö^ A UC Maria amp;nbsp;Credo S^corabimufi^ auxilian^^ te nos dco, ufcp ad motîe^. yj^d Hicrcmiam xvij. fe excufarc ' tenfat, quod ego Icdh^ri commendo(Ç^uod ucro elcchxs dei ftndlosidolatris Babylonijs Aegyptijs coparaf, mihinon placct^ongifubinfertgloflam ad lUud Marth, iitj. Er quum hodie ilium ad græcum rcmiferim, ipfe me ad hebraeû remitgt;. tïL Deuter, vi. Dico fi in hcbrîco herebir, perdet hoc uerbiK» jJwilP' lum foil, quod in textu non reperitur. Et cum hoc manifvft û ÀkÂ» ^fthocuerbum Abadfiaddcumponitur,fpecialemdeiculigt; I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn dcfignarc ôi. feruitutê. Exo.xx. de Dulia ad noftrâ prin^

Ittlul* cipalem cauflam non deferuit, cirer cnim uerbalis controucr? I fia.QuiatamcnChriftûoihtaeircdicit, oportet ut fandlosfi^

natnobiliora membra elfe Chrifti^umcxcplo illoprolixo Etac milleplicis foÜs fer monê elLe fino, nuda enim illius uerba nihil probantneqj ualent, feripturæ nosligabun^^emirai* culis aliqua elTcfalfa hoc me feriptura docer.Dodror aût, qa fandbot^ miracula Suf Mariae ncgarc nô poteft, merito crede* re debet fandoijîinuocationê, qua deus fuamaieftate confirm mat0Locoi^ ratióCjdeü fcilicet in uno loco Cutpote in hercmt* torio diu9c Mariae Aquifgrano) gratiofius exaudire in Ma* rise peregrina uifitatione, dicit dcu in omni loco æque miferi* ebrdem elTe, hoc fi uerG eft, q uarc ergoadmittit deum in uno loco plus facere miracula qua in aliMNihil cotra nos eft dnm JoeQvt* dicere lohan.iiij .quod neep in monrc neep in Hicrufalem uc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ri adoratores client adoraturi, fed infpiritu ÔC ucrifafc, quia^ ludeciunofcilicet depurato loco tenebanr offerre, ideoep fiC, uniuerfi ludaei iam facrificio feu cblationc caret, nulla in tern* plo habêtfaccrdotalê operationê Ô^c. Nos ucro Chriftiani,g dnmlhefumadoram’’ in fpirituSCueritate, noftrûfpirituale habcmusfacrificiû, facro fa r^û corpus ÔCphofumfanguine' Chrifti Ihefu in toto orbe©c noftra ingratitudiiîé ftno ut ho* dic didû Eicrat^^uia tn D. Oecolampadius fuû obfcquialc,

quodunacuiuislotqs edidit menusludicar,quaobiequiale ( libr U fcihcet de ufu facramentoijî ) a fanda Chnftiana ccclegt; fiaordinato,huiusquocp certusfit,fortalfis ccœlo auicula quæpiâ hoc ci rcuelauit, quis l'ilud crederet, qiiando fie ecclc* fiæ contumelia 5C fcandalû irrogat, neep deillo inufili hbello ïam difputo(|led ira meû fonat arguments, quü S. Petrus de* um pro nobis orat,quare ergo cum fuis fotijs Jiranciâ cccîefig abrogauit, fände Petre ora pro nobis deS, quae tanto tempo» re in ufu fuitlfPaulus aSt quia deum dixit ignem cófumentê, opinât dodor obhoceumnon timendS, audenterep adeun# tb Uo* dum.Contraquodegoeirefpódeo, quareergo Exo.xviij.

praecepit deus non folü ludgos ad fe uenire abftinere debere, quin Öl nemontem quidê contingerêt. Exo.xx. Expauefagt; disIudaeisdixeruntMoifi.TuIoquere nobis ÔCaudiemus, nonloquat nobis dns/nemoriamur^d epiftolâ Heb. hodie refponfum efK^Xd Ezechiele dicitjquod de uiuis loquat, fac^ pius audits eft nouos Chriftianos nulls arguments induce# re contra fandos beatos, quod etiâ non militet contra uiuos. d VibrSMachabæoi^ conatur redderedubiSferiptoris caufta.

Diconihil ad me de fcriptorepertincrc, fed de ecclefia fanda 5 quæhunclibrûutfacrasliteras acceptauit.ln Biblia enim fa# eras aliquothabemus litcras, quoiji author eft nobis incogni* 4.8* tustyle dido Genefis xlvitj. adhuc cauflam refugit, fed hoc didumcumilloExo.xxxrj.applicatumjbenefuncadparet, qui rede fentit. Sed 8C in eo loco Rabi Salomon uifus, fecun* dum Hebraici fermonis cofuetudinem(J(|^ome credo con# clufionem meam tertiam, de fandoiji inter cefli one, utChri^ ftianam obtinuifle, rogSs dominS meum dodor cm, ut cum ecclefia Chriftiana, Mariam uenerandam dei genitricem Si omnes fandos inuocetjUt nobis gratia a domino noftrolhe^^ fu Chrifto impetrent Si exorent. Amen.

45^ Pnoftn'Ihcfu Chnftï fandoy imagines foÜCnOl* • p' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idelcndae nonïuhu

Dlus omnipotcns nobis omnibus hodic Sx^ in omni tcm« porefuâmifcricordiâ impartiat, amp;nbsp;lumen fuaeirrefra^ gabilis ueritah's in cordibus noftris accêdere dignet Amen. Fideles diledi amici probicp Chriftiani,inbreuibus annis duellafeucôtrouerfîaeexoriaefuntinferdoAos,pr8ecipuein germanicanationeimaginûcauflà, quæin ecclefijsliabcnt. Aliqui opinantur illas haben' polie eafcp uenerari. Alijlquod penitusfintdelendae, necp iollerandsca Chriftiana cômunilt;gt; taie. Ex qua cotrouerfia in plærifcp locis magni tumukus exî furrexere, quis eius anfam caulEam dederi^nouit deus, in quo tarnen ego neep aliquem fernere iudicabc4f^oc auf fem^ per ifafuit rem aliquâquûfumma confcêdiiretfaftigia, itéra adimadeclinafle.Nechicquemcpexcufabo, auteosquiima* gines admittunt, ucl certe illos qui illicitomodo, abfcp fuoijî ■ fuperioi^ mandate, imagines ex ecclefrjs eijciunt, SCfi ad ima^ gines delêdas nulla uia me implicuerim fiuefolicitus fucrim, quâuisiamiii mediû trahor, dicîurus quem de imaginibus intelle Aûhabeam, aut quid omnor. Beneuolus pnefto fum, hoc ex facris literis oftendereCiPrincipio q uia dns nofter Ihe^ fus Chriftus, neep in hoc neep in alio opéré, nec in defertis ut aut in fpecialib’ locis uult adorari, fed in fpiritu SC ueritate. Mûc aûtquialongistemporib’ cxaÆs,maxima ÔC immenfafpes ad exteriores imagines eft habita, ficq? falus, fanitas, confola^ tio corporis quæfita eft, clareoftêdimus per omnipotentem deum, quod honorari reeufatinhis exterioribus imaginib’, nec iuxta aut cir cum illas uult quseri: Sed nobis præcipiendo

interdïcitucnerattonê, adoration?, poplifû inflcdlicncjïncîi^ . nahoriêiSCc, fed ÔC prohibuit omnê côtrafadlurâ, amp;nbsp;fuarii ÔC.

.£0 fancfhitjî, ficuhExo. xx. habetur, ^on habebi's deos alieno$ contra me, fgt;^on faciès tibi fculpti'le, ne^ omnê fimilituding, quæ cft ïn cozlo defuper^^Cqûaeîn-torA dcorfiun ^i££ecê«_ g Ute funt inaquïs fiib fcr ra. J^on adorabis ca nceg coles»8go fumdomtnus deus tuusfprti'szelotes. Vitra quoep habemus in praeedenti capitulo, dnm ad Moifcn di'xiflg, Uoqnere figt; Irjsifrahel, uidiftis/quoddecoelo loquutus furnupbïs,Non

, fncietis rnc ïn argentrû fiucaureum deunigt; Habemus quocy -lôtut'SiLcuit.XXVI.ego fum dns deus ucfler.lVWfacïetisu.obis fdolum Sé fculptile^, nec faïulos chgetis, ncc ïnfïgncm lapide i^netts ïn (erra ueüralutfidoreris eum, neqî contrafadturam necflatuamquarnhonorch's.tgofum enïm domïnusdeus

. Il ûëlîrr, quafidicat, inihifolïcompeft't gloria. Habemus ôf in Deuter.v.librolvloïfivij.capïte.^cfnciedsgentïbus,euer^ ttfe aras eoi^, confrïngïtg ftatuas eoBt.lucofqtfuccïdïte.

Iculptilia coburïte, quïa populus es fandtus domïnodeo hio. Msec ïamfuntalïqua dïêla ueterïs teftamentï, quoi^ ad** hue multafunthuic caulfæ deferuïêtïa, quaebrcuïtatïs eaufla

P nuncdcmïftoCHabemusôirdïdla nouitrlfamentijnomina^^ 1* (jjyi Iohannis prima capït. v. ubi dïcït, filïolï cuftpdïtcuos ab ïmagïnïbus, adhucquocp Sgt;i alïa quseïam ïntermïttere uolo, Itra q ualïtrr ÔC deus eis Joquïtur qui imagines faciût. Deu^

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tero.xxvij.præcepit Moifesexmandatodominilcuihspro^

nunciabuntleuitae,diccnttp ad omnes uirosifrahel excclfa uoce. lyialcdïcîus homt^qui facit fcuîptile amp;ƒ conflatile, abo;» minah'onemdomini opusmanuum artifïcû, ponitqtïlludin abfcondito, refpondebït omnis populus, Amen. Hic etïa amp;nbsp;prohiber occultas imagines, quos quilibcf infua domo h»^ bere poflct.J X his dïdis fufficientrr confequit in Chriftiana congregationenullas imagines habendas,quum feiat quifep ’ eiufmodiexpenfasplusprofuturas,meliufçpeffc[ut in uïuo» i

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hutus

tolleconclvsio qvàrta. I®®' huiïis fccuh fandos cxpendantut/aut conucrtantiir.^t quia ciufmodi cxpenfelongis fvmporibus in imagines fuerut con* uerfæ, dctradæcp a uiuis dei fêph's, me I'udice meh'us cenfeo, seftimoc^deogratius futur«, fi in tales uiuas imagines Rufs’ fentconucrfæ, quas poftfedcus reliquerat, in pauperes uo;: lo, hmens nosnecß deonetç fandis in hoc bene côplacuifle, fedini'rammagisïncitaire, quemadmodû Si in ueten tcffa«’ mento taies imagines uenerari fæpius prohibuerit, Quanto plus in nos irafci deus ipfe poffet^qui de his nihil nobis prtecc^ périt, fiCfiuellêperdeidodrinâ, qua nos monetfcrutarifcri^ pturas doceri, qua fufFiaêter informamur/quæ fit dei uolun^ tas JnduxifiemufqjcómunêChriflianoi^ turmâ populidci per fcripturas in uerâ cognih'onéfuægratiofæ uolûtatis, eriâ in fiioi^ benefitioi^ mifccPig eius, amp;nbsp;oîm quse ex diuina gratia nobisobucnerüt,etiSïibinaeum adorarc nbsp;qusereredebe?

remus.ifkdinftarhuiusetiâ doceripotuiffemus, exfiiftici^ti uerbi annûciatiôq/qd in fuis eledis deus fuiflet opatus, fuflSrî cifietcK nobis gcgd fidei amp;nbsp;charitah's Chrift^ illis impêdiflet, CD. ECKIVS.

Cïn nomine tuo dnelhefu Chrifte, Amen. Decidere patiar fidê inutile eau fisc nondeferuientê, ante amp;nbsp;poft indu dâ, ad fcripturas deueniens, quæ bene dodus dominus ex germa^^ nicis Zwinglij libellis SC colloqutjs induxit, quomodo Chri* ftusdixerit ueros adoratores in fpiritu SC ueritateadorare, Opinaturfuo parue intrlledu ex hoc imagines non haben* dasimpolfibileratus, fiquem imago moneat 5C facit recor#^ dantem, nonæqueinfpiritudeumadorarepofle, quid enim impeditimago. Et dni Henrici argumentûfi bonû effet, nuR lus poffet Chriftianoijî orare, ois enim qui ad de« ÔC ad cru ci* fixum dnmlhefum or ationê facit, ipfe in fuo corde Chrifti fij bifihgitimaginem,quomodoalioquiChriftum adoraret.In '/colis docemur intelligentem oporterefantafmatafpeculari, ® Munc quefo audite ad uetus perucnit teftamentum Exo. xx.

t;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Siquis

Si quis litcras aut diïifui mandatû ftilfarit, iniufte agerct, quâ^ (•Q maioris iniuhæ dns Henricus obnoxius eft, qui in tanta ui* rofjz dodtoijj congregationCjUerbum dci falfificat. Scd noua fides oportet/ut fibi nouas fingat fcripturas,ut hinc eius error firmet. Verba de imaginibus fie in germanicû eft interprcta^ tus, ante eas ne quis feinclinct, fledat,nequis eas fionoret, adoret, quodinferipturisnuf^ côperiet, Hebraicis, Chab daicis, Græcis fiueLafinis, apudfratrê uero fuum in Chrifto Z winghïî hoc r eperiet. V t aût breuitafi ftudeam, huic dido brcuiterrcfpôdeo, unicQibiefl'epræceptû,inqiiofedeusue* nerari prscapit, adorari, ôCidoIatriâ interdict .Tdeoep qiium imagines interdicit, exponi^quare fieri non debeant, inhûc fcilicet fincm, ne adorent, exhibeatur cp illis diuina reucren^^ tia. Hoc aût vit ucrûfit in feripturis reperiet, Leui. xxvi» quas met ipfe dns Henricus induxir, ÔCidentidem falfauit. ^ionfa^ cietis uobis idola amp;c.ut adoretis ea,qiiis tam uelitefTeftultusi ut ludæos credat nullas habuilîè imagines uel fecifie, habue^ runt eiiim propriâ monetâ, ficutfi'clos, fupra quas imagines urnæ SC mannatcuderant ÔC uirgam Aaronis, fed SC monetâ habebantpcregrinâjfuperqua diîo oftenderant imaginem Ctefaris inMatthæo. ïxquo date appar et error Zwinglrj', qui duo hicprgcepfa faccre nitit, nefcilicetimagines faciant, ÔC quod non adorent, (^uum ein ter mille annis non nifi de^ cem præcepta fuerint dei, Moifi tradifa, tam eft Zwinglius ingenio acuto, ut ex decem undecim faciat^t aût dns Hen^ ricus fe erraffe uideat, in manus affumatdiClûiam allegatum Leuit. xxvi. ibi nâcp præcepit deus jne q ua ftatua aut infîgnis aliquis lapis erigat, quum tamê unûlofue fub quercu erexe^ rit, lofue xxiirj. led SC probus Samuel, pri. lib. K.eg. vtj, cap, lapide erexit, 8Chunenominauit lapidé adiutori), qui tarnen noniniufteegerflt.MocnempefaÂum nonfiierat,utiuxfa idoloi^ culrû adoraret, imagines pro fe ipfîs non adoramus. Nullus in^ tam eft fimplex quin lapides, ligna, argentû SCc.

^^^^^CONCLVSIO QVARTA, |Q| cognofcat, fed ut ccclefia docet, oratio noftra tcnditin idqd* (kà • r gt;mag«nat feu figuratxnCNunc ultra iterfî fcn'pturas falfîfïcat, ywv!«gt;‘ J5xq

XX. Nonmefacietis, hoc me per Zwinglïû eftadditum, ubi hic contra dni faci'unt pracceptâ Deut. amp;nbsp;Apoc. Nihil ad detis, hic tamenipfi uerbûaddunt, quodtotâfenfentiâfalfifi* cat, nihil enim ibi aliud interdicit, ne decs fibi faciant argen* k teosfiueaureos, fcdhqidolafuntCT^rtiointroducitDeute, vtj. quod altaria SC imagines gentiû deftrucrent,bene erat SC rcdlû, idolanamcjj fijerât. Vultigit dns Henricus cxfefuifcp progenitoribus, ex omnib’ denic^ probis Chriftianis ferme mille quingentoijt annoijî facere idolâtras. T am fe dodu re* putat SC er uditu, ut credcre aufit tot annis tot doifhîs, tot fan^ ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dlos Chriftianos fcripturas non bene intellexifle, fed ipfe in*

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;telligat, magnt in eo effet praefumptio SC audentia,a qua me#

rito abfifterc debcreHJf icit quoqj multa eiufccmodi in uetc^ ri teftamento effe, uerû dico contra idoloiji imagines. At ibi in omnibus SC totis fcripturis nuf^ reperit uel iota unicQpro* hibens imagines memoratiuas SC mom'torias, fiuedodlrina* Ies Chriftianoi^, procul dubio hoc fi in fcripturis fuiffet uetif turn,probiChriftiani apoftoloijt tempore amp;martyrcsnon fuifl'entaufi, qu5 tarnen diuus Athanalîusfcribatimaginem crucifixidni, a S.Nicodemo ucnerit, qua ludgitransfixerut, effluxeritep miraculofus fanguis in ciuirate Beripto undeci* ma die Nouembris. Hie quefo notate imagines a fandis ori* gi'ncm habuiffe, fanc^bofcp illis ufifuifle, a dci omnipotêtia ue* ncratasabcatifllmopatre Athanafio fcriptis^ditû,multiq^ ludxoßtobhocadChriffifidemconuerfos, quomodo ergo

qinsdiccrepotrftnoftræcauflacjhocnô defer in'rc, quû Chri« fti imago fam effîcaciter confirmat^^ltra cpiftolâ lohan. in^ dticitquafiimagines prohibentcm, lïerûfcn'pturasfalfificar, ( namgraeceamp;latineidolaprohibetj'deocpôêfalfisfc^turis

• ■ .CONCLVSIO QVARTÄ^^ffon ■ fuiffe leuitis, quod alta uocepronunci’arent, hune malcdïdrü effe homfnê^ui imagines facerct, amp;nbsp;has in locû feer crû rcpo^ nerct. Dicodhe Hennce/quomodo hicdecidihs afratreuei^ ftromChnftD Sebaftiano curiæmagiftcrulo, qun'nThurigt; ccnfi coJloquio præhdens admifcrat qucnC^ domi fecrctohaquot;* herepofleimaginecrucifixi,fed ad irxtû redeo,iterû ibide idolis loquit, quod utuerûfit, trxtusfefpeaficat, quasproi^ hibeat imagines,quas fcilicetfaciunt artifices,SC abominahb erâtapud deû, alioqui pidlores non Enflent, neep xrj. leones Salomon ipfefecilfet ad thronûfuû. Paralip, ix. Neep fuiflet aufus aurifaber quifep auiculâ ad poculiTaliquod fabrefacere neep infignia queepiâ depingere^eftimat le domiprædicagt; re arguments ludæ, contraMagdalenâ adferens,ut hæc tam prçciofa in pauper es expendant. R.efpondeo/q.tnd luuat paii* peresparrochûinGAs tabula illam tam nobiliteramp;fumptu* ofe depidtâ, flammis exuflitTe.Tam ne cft dns nofter mundo pareus, uttantænon fuperfint diuitiæhuicorbi,multafunt olim indiuinûcultûprofufa,cum quibus nihilominus ôifpatr peribus eft erogatû.Imracnfas diuitias Salomonin templuni . nbsp;nbsp;prodcgif,in quo tarnen nihil aliud quam fimplex cœlcftis Ei^

/Verat panis,ficut itj. Reg. habet vi.amp;f vij. capitibus. ^mne ein ex äuro erat amp;nbsp;lignis prgeiofis, quanto plusjnecp nos tenaces eflèdebemus ergadeumin templis Chrifi:ianoi^,inquibu« uiuus eft panis cceleftis, facrofaneftum corpus Chriftilhefu. Vetus extar prouerbiû, unum faccre, öl' aliud non omittere* J|)ns uero Henricus fl vtic^ in pauperQ fubuenrioné prédicat Te uelir, docebo eumjut homincs moneat egentibus erogare, deo nÓ ob id par ci neep tenaces, fed neep templis, doceat aüt ex ueftiu fuperfluitate, uoracitate gula cibi potufcp,amp; ciuf* modi peflïmis rebus pauperibus fubuenire, ex eo dupliciter benefacfturi, amalofcilicetabftinentes, SCnihilominus qute dei funt deo dates, ^pneft bonü dnm Henricü opinari, qua* Ie opUiS prteftet feu melius fit, hoe in^ deus nouit. Audite ta^

imaginibus Chrjftiatiis nulla habere côplaccnnâ, quis hoe ei retuht, faerse hier æ non contradicunf, SCprofcdio (utreor) nullas e cœlo hteras fuper ea re exccpit^d unQ indicat argu* mentS deum non pr^ccpilTejut imagines fiant, ideo non funt faciendse. Hoepro cornuto di. fbrti femper argumêto eft haigt; bl turn apud nouos Chnftianos,uft^ adrebaptifatoijjaduen« turn,ibiilh'spcrfpedaefthanc arguendi forma mhilualere, Quare dns Henricushac formauh no debet, ubi cnim Chn# ftus prsecepitpuerulosfeuinfantesbaptifandos, adhuctamc baptifantur. Vbi præccpit diem dnicum feriari, di tarnen ferj* J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atur^^uod aift dominus Henricus Chnftum inducit Johan,

qmnto dicentem, Scrufamini fcripturas, nihiladluûdefer^ uit propofitû» Ibi enim Chriftus ad uetus indicauitteftamen^ tumiquod defe teftimoniû præbeat.Ideocp diletfte midomM ne Henrice, «equepoteft ucrbudciin ecclefia induci, in qua funt imagines, ac in uacua inani di indeuotaludaica ecclefia, in qua tarnen plui es fuere imagines quam nunc funtinnogt; uor urn Chriftianorum ecclefia.

PlJLimo inducit dodor Eckius, quod plærac^ inducam ad cauftam no deferuiêtia, fufficiêrer induxi, SCfi pufrtipfe eadumtaxat contra idola eft'e uctcris ieftamenri.Dicohtec

uerbaldolum, Simulachrûpoireingermanicuminiet pretax ri pro imaginibus .Longo enim tempore uidimus imagines nuncapud nos in magnareucrentia haben', quippequod ik lisinclinatumfuerat,fuerunrep inuocatse adorafsc, quaft una imago plus grariam confrratquama!tcra,quodiamoeLi* lis eft cerncre, multabona illic deportata, ubialjquando migt; raculum fedum eft. Ibi cnim creditum cft,eum fandû quem illic uencrandS extulcrunt, hâc habere uirtutem di gratia, ut optafi'snoftris fubuenirepolftt. (f^uumep deus omiiipofrns idolatriam pr ohibucrit in uetvri lege, etiam amp;nbsp;apud nos hue

rccurfum, cam (pern confolationem ad fand os dcRindos prohibuit(^ltrainduxin'maginesmonercnos illuc recurred rejubiimago flat. Dico deum fuffidcter nos docuidc, ubi nä fuæpalfionis öd mortis imago quaeridebeat. Scnpturacnim cft^quæ nos ad Chrift 3 dingit dnm noftru. Ideoc^ non oftenquot;* dir ftbi ad honorem externa fieri imaginé, fed neqj alicui fan^ (ftohocfienpræcepjt|[î|tfide ferpcnte æneo legamus quern erexit Moifes in defer to, pofitus enim erat in ügnû[ut omnes qui in cum crederent, falui fier ent ab omni re noxia, quod fi^ gurafuit Chrifti. Qiian^ ad tempus pependerit, quâprimû aSt cepta eft uenerari aliter quam deus præccperat, dcftruxit illam rex Zedechias, ibi manifieftc audit deum hoc mâdafle, mox enim ut aliter illo ufi funt Sd honorar unt^dcleri eum adgt; miffiim eft. \unc de imaginib’ nullû dei habemus mandats fedmagiseosprohiber uenerariillasôd adorare.Qiiiatamé dns meus dodorEckius opinat/quodhaberipolfint, egoin hoc non aduerfor eijut quis illas in fua domo depingat, co ta^ menaddito{neueneret|inecç adorer. Quû aût raie hadenus fadüfîr, adhuccpfiat, ut ante imagines procidamus, adoragt; mus, illicauxiliû quaefituri, idolatria cenfenda cft(Ji^cundo quum quilibet Chriftianus facrarûnon expers literarû, nullt;gt; lam gerit ad externas imagines reputationé, funt tamé iuxta infirmoiîîôdmodicefideitantusnumerusutilliccurrantjCre^ dentes feiuuarÉ ubinulla funt auxilia,ideocppr«cftaret talcs imagines tolli(î^uodueroD.Eckius Salomonern inducif, quia exornatStemplûædificarir, illudquocp decorarit, exdi* uino mandato fadû eftjÿxtac^ inducit etiâ âd gentes, imagi* nés in annulos fculpfifte, fîcut fibi S alomon leones fieri fecir, fed illos non adorauit, ficut nunc fit fandis^fQtiod etiâ aurigt; fabri non aufi'nt ad poculû uolucrem fculpere, côtrahoc non fum,fed fandos in ecclefia uenerari ôd adorare prohibitû eft,

ÇVltra inducit me ludæ fecifle arguments contra Magdalena ut tam pr ætiofa in pauper es Cxpendant, dico deum in his ex^ ternis

ternis ornatib’ imaginû nulls habere côplaccntiS, fed msgi$ uthsec uiuis fandis condiuidant. Ego tarnen optimeperpen# dofubi nos calceus urget, imagines racere habitum eft pro re deoplacita,ideo(^amp;nosficindudifumus, quaficuhisdeo bene feruiamus, quum nobis hæc res bene deferuiat(ß^od autfubinfertetiamöepauperes cibari pofte, quod deus ipfc prgeepit, iuxtaqj pro decore amp;nbsp;ornatu imagines haberi ad ueneratione B.efpondeo breuiferjquû manifeftâ habeamus prohibitionêperfcripturasindudâ, ne imagines aduenera^ tionemdCadorationehabcamus,côcedo quidê/utpriuseos haberi pofte, ne tarnen uencrent, ôC in ccdelqs adorent, illic publice eredac cômunitatiauxiliaindepetituri, plus hoc in# firmis deftrudionis quâ ædificationis adportaret, taies in^ uerbo dei ad Chriftû dirigendi funt SC in eius diuinâ cognitif dis, imagines fcilicet taies nec inuocandas,nccp ab eis quic^ impetrari pofte, nec in eas fperâdas. ^lelius tarnen eftet,(fi cti# am dodor Eckius opinaretur non adorandas, nec]^ inclinant dum efte illis, necç fledendû, fient meritonô debet, quod omnino ex toto tollerentur.

^JJn hocprolixo uerboijz delirio, dns Henricus totus eft fcrigt; pturaru uacuus,ac totus mifericors difputator, præcipuû ein refponfionismeæinhocfitûerat, quodfcripturas côtraima# ginesindudasfalfificarit, qd'ne uerbo quidê’défendit neep exterfit, fed neep deftndere nouit, hoc ein prçfenti libro eum conuincâ Jpfe tarnen quiafatet ingenue, feneq^ græcûnecp hebraicû nofte, optime ci licuiftetapud latinûtextûpermane# re, nullûcp falfeinduxifte^icitidolûamp;ffimulachrîï pro iraa# (Kilunt-ginibusgermaniceinterpretari, figræcûfcirct,ad Suidâillû. lt;HnnÎAA«» dirigerêjibi namep reperiet idolû eftè imaginé dei falft, quûcp gr»cûnonnouit,potuifl'cfapud illamanere, quæpuerulus in fcolis didieiftet, idolum dei falfi imaginem. ^uæ aût fîmu!^

Ïachraprohibeant, docct; Dauid imagines gentiûquæfunt dœmoma. In hocfc fundat/ne imagines ucnerent, fount menomncs Chnfliani Baiîlq régula,imagmû uencrationé eo extendi in id q uod imaginât, uel per imaginé figmficatur» kl Yalde jnclamitat in peregrinationes fandhiiî? pro auxiliOjfu»* per quo heri cfFicacifcer rcfpondédo obtentû fuit in uno loco, fient in hcremitoriodiuacMaria fît c.deumfuam omnipotent tiam plus manifeftare^quam in altcro irrogatcç nobis Chri.lt;» ftianis iniuriâ, quippe quodfandi uirtute credamus miraciiquot; lum aliq uod fieri,fed diuina uirfutr fîC fan éb interccflîone, fî * cutdefantffo Petro docet, Adf.iq. Vin Ifrahelitg quid mira^ mini, autnos quidintuemini, qtiafinoftra uirtute autpoto ftatefeccrimus huncambularc^deoq; fîC demitto quaprae^ fcr necefli täte inducit de fandfoi^ inferceflionc. Prudenfem feseftimaraiensfcripturasnosfufFicienter monere, fîC addeu ducere, fed quomodo illi euem'et g legere nouit. Quiuiseni per campfl equitans, fi crucifixQ uiderit, paffionis ÔC mortii Chr ifti Ihefu monebit, ut fcilicct ilia unico pater nr ucneref; ubialioqui ficrucem non uiderit, nun^ recordaret^rater necclTitatem ferpentem inducit, quum fit hoc contra euml Is namcp ferpens, ficuta Moife admilfusfuerat, ufcp ad tempos raEzechiæfexccntisplusannis,donee exeoludai idolflfc# cerant. Sicqj merito dns Henricus nobis imagines finer, qua* diu illas pro idolis no habcamus. Non eft enim ferendfl cum . ofhesnoftros maioresSC fuos, omnefcp Chriftianosandere infiinularehuiusblafplicnnæ, idolatriâfcilicet in imagihib* cxercniire.Exilloenimconfequerct oines damnatosfuifte, primSfîCpracipnfldeimandatfl nonobferuantesip^dmittit quidem imaginesfieri fed nonuenerari, quemadmodGde !c'/ onibus Sc anrifabro induxi. Refpondeo/quare ergo ipfefpe^ cialiter tandem induxittextfl Dente, xxvij. contra imagines manufaiftas artificfl, qnare frater eins in Chrifto Zwin^ius utrumejj reiecit, Sefoccre imagines amp;nbsp;ucnerari^f^uia uero

ÇONCLVSIO QVÄRTA. !lt;gt;ƒ Salomonfïimsedificarat templu fumptuofe, dicit hocdcum ilh prsEcepißc, ibi pcrmaneat. Si crgv deus pr^ecpit, ergo res hona fuit. Et ficut Paulus dicit. Qiiaecuncp fcripta fun^d no^ Itram doó:rinsfcripta funtamp;falutem. (|^uare ex Saiomone dns Henricus bene didiciffet cçdcfiarû expenfas, per diuifrs facffas dco placita^fihd argumentö ludaeproditoris, refpon^ det^deuinin rebus cxternis nullâ habere côplacentiam, dico nunquid SC Magdalenæ ungentû etiâ rcs eratexterna, nun.!^ quideccIefiaefàcramentacxternaefuntreSjOmnis noftra elcî mofinarûlargitic, nunquid externa rcs crat, uelheocrcsdeo non placêt(^idiculc me inducit nos feirefubi nos calceus ur«gt; gear, imagines habere nobis deferuire, me fortaiïe pro picl'O« ire, ucl imagihû artifice intuens, quarc mihi imagines deferui^ unt, certc uiSlû t'a eis non habeo, Sed in ueritafe bene Chri«gt; ftïanis imagines deferuiunt, utindedoSfimoncantur, docct enim monentrp^i^dhucinfua perftat temeritate, fine liferis dicens deumin imaginibus nullâ habere coplaccntiâ, eiufcegt; m odi diSfi literas nô habês .Jn fumma feripturas adferat non halfaias nec^ dilaccratas, alioqui non refpondebo, apud lault;* dabilcmritûtoh'usuniuerfalis ccclcfiacpermanfurus.

^EPTIMVS AR.GVENS, lOHAN? nés Hefs de Appenzell, cuius argumenta poft hanc rcfponfioncEckij habes.

^[pn nomine tuo dnelhefu Chrifte, Amen. lam unitis horse fpatio Iohannes Hefs loquutus eftcôtr a imagines ChriftiSC fanSîoi^ 3 SC quû cum audiui, iâ mirari cefto Ztvingliû irafei dns Hcluctfjs côfoedcratis^a ante aliquot annos hos gigan;# tes paflî nô funt difputare(^uod in deS cr cd it/ nihil cft fatis, quod omnebonû ex deo fperat, optime facit, fie cquidem in , deumeft fperandû, quoddeus etiâ diletftiftimosamicosfuos fantftosuolo exaudit incot^interccffîôeliîlJ^uiaueroDauid inducitMatthæûjIacobû, quod deûrogareacpetcrcdebea««^ mus, Diletfte Heflb^quis aliter dixit, illonon debestempus inutilitor

('nutfliter pcrdere, Chnftiani fumus, haec omia nouimus, fed inuerbislacobiïntvrmififti hæc ucrbainfide, quipeh't''nihil hefitetinfide, laditatfe ueteris tcftaméti, ubi dicir imagines prohiber!, hodieauditû eft omnes textus loquideidolis. At uerecundet is in corde fuo, qui unicus uult elle probus, unigt; uerfam Chnftiamtatêtotannis, tothominumilia, audetido# latrire infiniularc ÔC condemnaref^ nicû d icT û contra l'magi# nés ïnducït Deut. lïtj. fed in fine ditfli fuâ habet folutionê, ibi prohiberïimaginesidoîoiîfjUbidicit^eforteerroredecept’ adores ca,5C dnu'no cuitu feruies cis^ Si quis a probo Chrifli# anofcifcitet,adorasneimagincmhancligneâ diuac Mariae, procul dubiorefpondebitimaginêquidem ueneror, nolens. ei ullâ'irreuerentiâ fieri, ficut eas imaginû expugnatores ex^ ur unt, ficut nec ego paterer, fi q uis meis imaginib’ aut armi'a uel infignijs dnoi^ meoi^ iniuriâ SC contumeliâ inferrct, fed lignum egononadoro, inclino, fledo, nonlignicaufla,fed Mariæ, quæperhancfigurâfigmficatjmcp probo Chrïftia^ no homini cum imagine non aliter quâ fi quisper confpicilia tuetur, uifus cnim nô in fpeculû dirigit, fed pénétrât in aliud quod uiderecupit. Sic SCprobi Chriftiani mens in imagine Ihcfu amp;nbsp;fandoi^ non hteret, fed in cœl »pénétrât, ubi dns eft Ihcfus cum fuis fandis, fie cum ecclefialohânes Heis docere debuiffet, manfifletep fie dns Iohannes Hefs^taûtipfeeum fuo forio difcat^qualitvr feripturæ fi'nt in manus alTumendac, neep fie crude uorandæ.Inducâ contra cum fcd'm intclledS diui Damafceni textû, qui uolente deo, fuam erroneâ mente cuertet, Moifes ait. Non uidiftis aliquâ fi'militudinem in die in qua loçutus eft uobis dns in Oreb, ne forte decepti faciatia uobis imaginé ÔCc ♦ Nunc aût per oppofitû fequit ex eo, quCl uidimus (hoc eft ecclefia uidit) deumnobis loquutS in huma* na imagine, ficut Paulus ad Philip, ait, Afl'umpfit forma fer« iii in fimilitLidiné hominS fadus, ÔC habitu inuétus ut homo. At nunc fi deus in corporali imagine uifus eft, quare ergo in

ea cfFigi'c non dcpingtrct, quumcp probus ah'qin's Cbrifliamp;^ nusintucretfui dcicreatohs Sgt;^ redemptorisimaginé, quogt; riTiodo tarn efTetfrigidus SCingratus, quodmimagmis hums rcpræfentatione, dninonrccordaret, eumcß laudarct. Soo neqj Zwingliu no^ Heffum bono animolaturos fi coi^ ima* -gincs exurcrent, ficutZwingho cftfatflum, öc hocipfc con^ queriu Video cm oporicre dnm Ihcfum his domicellis adu^ rum gratias, quia eins imaginé 8C uenerandae uirginis Marig combuflerinc^onusille Heflb plenus cft litcrarö, fe diccns adhuc plurimas habere fcripturas contra imagines, ego non ^rcdo, fiquasaûthabcat, educat, confidéter eirefpondebo. ^(^uinq; cauflàs fuse fedudborisc dodlrinae inducit ad imaginu . expugnationé,quodadhocridimiceconfonat,ficutconfo*’

nare faciunt in ridimis pueruli ccclefiae hirrim amp;nbsp;balneS fine seftuariu. Primo dicit deum noftrû efle dcum, uerû eft, ergo propter hoc nullam habebimus imaginé, deus etiâ eoijt erat deus, quibusfacerepracccpit imaginé Chçrubin intemplo, amp;nbsp;ludtei ex diuino præcepto imagines in templohabucre, Sd hq noui Chriftiani finedei paecepto, imagines cucrtcrc uo^ lunt.^cûdoinquitdeûfoIûadorandûjfcdôC hoenunquid ego facerc potei'O,quum per dei ucl crucifixi imaginé ad hoc moneor.Vo'do deo dicit folo feruiendû.’Dico fcd'm cius in/ tcllcdhî nullû rufticû herciniac fyluæ feruû retéturû, dco in^ unicoferuiendûeftdiuino cultuôC honore. (Quarto aitdeu folû uenerandû feu honorandû, quare ergo diuus Paulus ad Ro.xitj. ait. Rcddiir ergo omnibus débita, cui tributû tribu* turn, cuiuc^igal uedhgal, cuitimoré timoré, cuihonorem honoremJjedSCegorcor, quû adhuc facerdos cratHeftb, amp;nbsp;ipfum quoqj a fubditis terrae fuæ, nomine dnilohannis fa/ Jutatû hoc Iibentcr habuifle. Ditftû Efaiac allcgatû non intel/ ligit .Deus ait honoré meû ( hoc eft diuinû honoré) altcrino dabo, neqj hoc ullus facit Chriftianoqe .(^iiinto dcum ait ex operibus cognofei Ro, i, Dico uerû effe, fed quum opéra ilia

nobis quottidianafuntatq; comania minvis hjnc admiration nis habemus Chn'ftü ex aqua uinum fecilÏc mirandü eraf, quum lt;ut Auguftinus ait) quottannis ex aqua in uite uinum facit, ncmomiratur. (pmnes arbores, lapides, ligna, opera funt dci. FuturC^ut Heiïb mille pcrtranfeat arbores ut ccteri, ne(^dnilhe(urecordarct,ubitarnen ad crucifixiimagincm peruenerit, eamuidet, oportetJutciusrecordct.Ideoqjnon ChriftianûfcdThurcicûcftdniimagines ita aufferre amp;nbsp;dcle^ re^ic fe iaditat^quomodo poft fuâ falfam dodrinâ prædica^^ tam, populûfueritadhortatus, prouerointellcdu exorare, ucrum fi id priusfeciffct, qutefifletqj uerumintelledûapud deum SC eedefiâ, ôi. non in libellis ZxvinglijQdulta de alicu# lus ccclefiæ audiêtiainterfatus, fi quid cumimaginibus præn fumpferint a fpiritu fando illuftrati. Ego uero dico, fi' non ef* fent hq falfi prædicatores, mancret optime pacatus quiuis de cômunitatc, neep temerarent taies innouationcs faccrcinfin de. Sed nunquid ita debent hrj indodi facerdotes probis iftis hominibus in uillis ÔC ciuitafibus perfuadere, fc infide talem habere facilitate, ordinandi, ftatucndi,deftituendi, id fi ita fiicritfaeiendS,tothabcbimusfides/quot habemus uillulas, fed ÔC Omni anno noua fidcm,ÔCprofedo citiusiquoddeus aucrtat/una cft ccclefi'a, ctiâ SC Paulo dicente, unus eft deus, una fides, unum baptifmaijid hoc quod Heflus imagines fe ueneratöfuifle, SCpcr cas orarit, fpondetfeultrohocnonfa/ durö. VerS amp;nbsp;hoc plscrifi^ alîjs interdiaf, qui libêtius uel in Aquilgranû uel Romamperegrinarent. Sed propter deum cum rogo,recorder uniuerfalê Chrifti ccclefiâ meliorê noflè ïntelleds uerbi dei, plufep illuftret fpiritu fan do, quam ipfe unica perfona. Non fcutlucifcr extollat, fed in humilitate dc'^ fiftat a fuo errore, tencatep cum uniuerfali ÔC catholica Chrin fii cedefia, neep côtra imagines depugnet, fed fuos fiibdito« doccat, qualiterimaginibus utendûfit, caueantqjabufus/ut coinfacerdotalidignûatc, quamadtempus fuitafpernatus, cum eis

cum cis uitam aetcrnam mereatur, Amen, ^Sequens argumentatio errorc, Eckij reiponfîonipoftpofîtaeft.

P Ater coeleftis per Ihefum Chriftum,nobis omnibus con* cédât fuam diuinâ pacem flC bcncdidionê, Amen* Quia expofcorfideimeac rationê redderc SC do Arina:. Prsccipuc articuli ration e de imaginibus, fum ego, iuuâte me dco, hoc quampotero, breuiifimefaAurus, poftearp paiTurus refpon* fionemdari ab eruditiffimo doAoreEckio,nihilominiis0C ego manfur us apud fcripturas, patiarep fieri deinde quod iu# ftum eft. In nomine dni primo credo in deum,didicicp in deû crcdere,fperareamp; fidcre,cumcp folum adorare,inuocarc, SC ab eo omnebonûpræftolari. PerDauidem deus loquitur pS/y* xlix. Pfah y t inuoca me in die trib ulationis, eruam te. amp;LIiq^ norificabisme. Mat.xxi.dicit in epiftolafua lacobus.Si quia aûtueftrû indiget fapicntia,poftuleta deoamp;fc.Poftuletaut lt;n fide, niHirE^cans. Qiii enjim hefitat, non agftimethomo tile quodaccipiataliquid a dno. J|lens SC opinio mea imagi«gt; numrationeeft, oêsimagines quaealiquo modohonorant, ubicûcp fintjtolli debere, ea de caulTa, quod eiufccmodi deus claris uerbis,phibeat, plærifcp inlocis ucteris teftameti. Et in nouo teftamento nullum fit pracceptum illas fieri uel habcri, co ut fupra di Aum eft modo. Hodic aliqua uetcris teftameti di Aa allegata fuere, nommatim Exo.xx.Deut.iiij. dicit dns. Mon uidiftisaliqua fimilitudinêindie/qua locutuscftuobis dominusjn Or ebde medio ignis, ne forte deceptifaciatis uo* bisTcuîptâftmijituding.^timaginem mafeuli uel ftcmintc. jTmilitudine omnift iumentot^ qua: funt fupra tertj, uel auiu fub caelo uolantiu. atep reptiliû quae mouentur in terra, iiue pifeiumquifub terra morâturinaquis, ne forte eleuatis ociP Iisacfcoelumuidcas7olem9(f lunarn,gComnia aftracoeli. SC errors deceptus, ad_orcs_ca SC colas, gute crcauir dominus.

dcustuus. inminifteriu cunó:isgentibus,qu3efubcoelofunt. ÔCc.DirftûpræallegatûExo.xx, unacum ilbo iâmaddurfto, cumpIaerifcK alijs, meinftruunf, imagines ueneratas to!Ieragt; rinonpoft^(|)ccafionêquocpmihi praeftant aliqua facraris literar5 dida, caulîas oftendentia, quam ob rem deus imagilt;' nes inter dixerit, Primo qd'noftcr fit deus, ideoeg dixit Exo, XX. Ego fum dns deus tuus, q te duxit ex Aegypto fcruitutis domo. Aft quoep unicus deus nofter, amp;nbsp;praeter eum non eft alius, Efa. xl^i^jƒaItera eft caufla, quippe quod a nobis foü^ lus deus adorari uelit SC inuocari, uti habemus Deutero, vi, Matth, iiq. Tertio, uult deus/utilli foli feruiablib. i. Reg. vi), cap. Matth.iitj. (Quarto uult deusjut omnis ei honor tribuat, Efa. xlfj. SCxlvii). ubidicit honoremmeum alferi nort dabo.

(^ üintó, plus uult ex opehbus fuis deus cognofci, ex fuis ere »tuns, qua ucl ex noftris opcril^ut rebus, quae ipfi facimus, ficut nos Paulus docet ad Ro. i(Kiufcemodi textus ego aliqn ut didu eft, populo prædicaui, luxca ramen nihilominus fsé^ piflime dixi, ut domû abcant, deum fideliter imploraturi pro uero intellcdu. Ad quae fie ego dice, fi qua parrochialis audi cntia,cornunitasue,a deo per eius uerbuilluminata,infeipfis exper/i, cum imaginibus fecifle fefe cafc^ ex fimplicitate ado ralTe, inuocafle, confolationê ÔC auxiliû ab eis quæfilTe, plus qua hoc diuinû uerbupati queat. îierp omes cómuniter con* cordes aufferre eiufcemodiimagines in quibus fel jfifrent,iit exinceps nulla fr agilita te SC imaginu praefentia, no denuo in priores crroresinciderent, non credo ego tales peccafle.A tfi' iuxtahrecnolimego quen^ fcandalifare, fed unicuiep iudi#gt; candu Of rmittere fuac confciêtiac, quo in corde fuo imagines habean^uius aSt me reS dedo, plus me cofolariois SC auxilq ante certa fpa, ex incogitantia apud imagines quaefifte, eifi^ honoré impêdiftc/quâ exfcripturis,pbarc potuerim, fpero tn me ultro no fadurt^x qb^ qdê uerbis ego cQ fcripturis gma'' neo hodie SC nuc adportah's, SC fi q melior cs adduci MterSt,

Raria dni noftriIhefu Chnfti codiuidat nobis I'am 0^ in ’^3’ omni temporc, Amen, Ali'quafchpturarûaddudafue f e, de imagimbus clarefonantia, non tollerandas eas imagi#; nes, c^tix uencrarit ÔC honorant, (^û aût cofîdero dnm mci umD. Eckiû ucnerationê hominibus admittcrc, confentire honpofTum/quaefcn'pturïs defendi ncquent, Clarcantchac D, Eckius dixi't imaginibus efle flecfbcndû, quod ucncrari debcant,DcusaQtdicit.Nonfaciasimagincsnecpcolas,ncc p adores, quodfien'non debeât, cauflaefl^^ut Sapicn.xiïtj.fcri# SoipU'l qmcreaturæïnodi'û deifadæfunt, fiCin temptationê am'mæ hominû, Qi. l'n mufcipulâ pedib^ mfipientfg, ficut heu noftracimagines multos fimplices deceperunt,adeoutillas gratïofas dicant. ït fient fcnbit Efaias,ad nihilû liaient. Idolu ibifcrïbit quod imaginé oportet fi'gmficarc, qa artifice cum ârtificio ilhc defcribit|]|reuitatis caufla ad nquû deuenio ftamentû, unicû folum diclum adducens. Aél. xvîj. ibi dicit Att.

Lucas, Paulus quûeosAthenisexpeéiaret, accédebatineo fpïritus ehis, quando ciuitaté uidebat feruituti imaginû dedi^ tam, in cuïus feruoris fui teftimonio in medio fori flans dieeJ bät, un i Athenfenfes^ per omnia quafi fuperflitiofos ugsmgt; deo;prætcricnsenimlt;y uidcnsfinTtilachi'aueflra. inueni Si aram, in qua^f^riptü erat, ignoto deo. (j^od ergo ignorâtes colitis,Tïocegb annunciouofiîsTWeus qui fccit mundû,ô^ omia quæ in eo funt, hic cœïi ter ræ cum fit dns, non in ma?, 'nufaélis templis haEi'täf,nec manib^ humanis colit,indigens afiq^ió^i^iumipledêtomibusuitâ Si infpirationé ôïâ Sic. ÔCmoxfequit .Inipfo enfin uiuimus 6Crnoucmuramp;fijmus, fi'cut quidâ ueftroi^ poetïrrü dixerunt. Ipfius enim Si genus fumus. ^enus ergo quum fimus dci,non debemus æflimare auro tSf argentoautlapidifciilpturæartis Si cof^ittitionishö^ nunis.Hscc ergo notent Pauîûexternû diuinû cnltum,hunc

dico qui manib* fit hominii, fed 0i dcum noftr û cundc apud Atiienicnfcs defhtuifle.uultcp utcognofcant, quo ad deus U* lis uitam prscftat ÔC omne,ne fibi manibus (er uiant humanis, nccp cum imaginibus adfimilent^unc aötdfis meusdodor has fcripturas omncs ad idola uul t traherc hoc in loco, fed in primordio nafcetis ecclcfise Chnftianæ,amp;f æqucillic eis Chri* ftmn pracdicabat crucifixi^ uult Paulus ne deo altarc faciant» necp ei manibus omniu feruiant, ncqj cuic^ adfimilcnt, quogt; niam non habitat in templis manu fadis, licut Steffanus ipfc teftat, fic ego intelligojut concludâ deum lapidea templajcor* porales oblationes non expofcere, fed animas noftras in fem* pla ôf mifericordiâ ad oblafi'oncm, amp;nbsp;aha id generis/qus£ me ad interrogandum mouent, Amen.

^Innominetuo dne Ihcfu Chrifte, Amen. Ludimagifter ^cuangclicuspraedicator, quiprimo admifluruscrat,mo^ nitorias, amp;nbsp;mcmoratorias imagines in unius horse fpacio fur* piter peruerfus eft , ÔC fic efièdus mclior, ut nonfolum ima# gines expugnare nifatur, fed amp;nbsp;altaria dilacerare,ôC ecclefias deftruerc, fe in ThurcoR? confiliû adapfans, fiCfi nos Chrifti^ ani hoc non faciamus|p^duerfatur uencrationi imaginum, q ucmadmodû nos illas ueneramur, propter eas res, quae per ipfas imaginantur, feu reprefentantur didû adducens, Exo.^^'^*' xx.dequoherifufficienter didumeft, quodibi prohibetur imagmum adoratio ÔC ucncratio,fcilicct idoloijz more,quod nec^nosprobiChriftiamfticimus,ficutiÔd hcri deexcmplo confpicilioi^ dcclaratû eft. Hoc autem ut uerum fit, deberet fcircludimagifternaturamamp;conditioncm tradandi fcripgt; turas,quumadeofitfriuolus/utcarû uelit feripturarûledor elLe, quas nequidem didi'cerit, ÔCfi inccclefia pulfatis campa* nis furgere ad dei uerbum annunciandum apud noftratesfit pracdicare. Haec autem eft fcripturarG natura, A uguftino do* ccntc,utintclledus fumatur pracccdentium St^fequenfium

CONCLVSIO OVÄRTÄ« |o8 uerborum, hic autem præccdit. Ego fum deus tuus, non bebï'sdeos aliènes coram me amp;c. amp;nbsp;ad hacc prohiber imagâ? nés adorare, ubi ccrtiîm darum eft eum pr ohibere aheno? rumidoloijtimagincsjheec autem non funtChrïftianoijrima* gines.Qiium etiam amp;Luthcrusipfenouoi?2 Chriftianoi^ca* put, fatetur Chnftïanoi^ imagines laudabiles efle ÔC honora* biles, quare ergo ei'us dïfcipulusaudet diuae Mariae imaginé in monafterio fan Ai Galli turpiter uaccam mukendam ap^ pellare(^ltra multos dicit homines feduAos per imagines! cuiegocontradico,potius credens eum cumfuoluffle, plus feduxiße homines, quam omnes crucifixi imagines in uniigt; ucrfoorbclÿaldemouetur Chriftianosexdeuotioc aliquas imaginesgratiofasappellare.Hocncad Chriftianû docenp temfpcAatproximû fuû malciudicare,fedin melioreparrê interpretari âC docere deberet, procul dubio era probi Chri^ ftiani hæc dicentes eo non opinantur, gratiâ uel in lapide uel in ligno ciïè, fed quia deus hominibus in eum locum conflu* entibus plus largiatur gratiârum, quam in alium quempiam locum peregrinâtibus. Salomon tertio Regum libro, nono capiteorauitdetemplodei. Ilomine aperti lint oculituifu^e ' ' per domum^hatic die Ô!fnoAe,utexaudias oraitioncmferui tui amp;nbsp;populituilfrahel, quod hocinloco orauerintexault;^ dias hoc in cœlo^c. Haec Salomon ultra amp;nbsp;ultra profcquilt;* tur, amp;nbsp;nouinoftri prophetse homines drjudicant, qui procul quærunrfanAaloca,quemadmodûhefiernodieparrochus in G^s pulchrûfacinusinduxerat, quia deftituifîet peregrin nationem. Si enim ipfe cum cætvris bene fiC re Ae Salomonis præceptû intellexilîent, ubi aitperegrinus quog^.fia remotis ucnçrit propter nomeiitojm, qrabit in locqiftee_x_audi eurn£Cc(^thocex fetipturis docemîir, creaturisaliquando infanoSCbonointelIeAutribui, quod alioqui foli Deofri^ buendum eilet, ludicum if). Sufotauit dsjaluatorein Othof jnicIenTj^ St^fi folus deus omnip otens faluator fit, nihilominus illic

lîlic homsni tribuit in bono intcIIcctLi, fie fcJin feripturas, ÔC ipfeludiinagiftvrfaccrcdebuiflct, ficep Chriftiancs iwniin^ dicafler, qui dixcrunt aliquas imagines eflegratiofflsÇndux’|«|’ôlijt cit Efa. xliüj. quod nihil eft, clareem ibidêdeidolatrialoqui^ txir,artificesidolinihilfuntjficutcIarcpoftfcquit.Reliquu '' aût eius dcû fecit, adorat illud lt;5C obfecras dicens, libera me quia deus meus es tu. idcoep neep ludi magifter expifearede^ bet ucrbulû unû fine re Ao intelle Au côtra ecclefiâquot;, diuo Au* guftinodicente, coloratus error fub Chriftianotitulo exur^ gcrenonpoteftjfcdexfcripturismaleintellcAisl^ltimoiiV . duxit AA. xvi). ubi primû imagines ex toto reijcit, cos manc’''^”**^ rc non fihcns, ut tarnen fiaciunt forij fui. Magnû eft/quû docc* at Paulus in nominclhcfu ome genu fleAendû,amp; idfi ad uo^ cem facimus qua audimus, quare ergogcnuanoftra nonfle# Acrcmus ad imadinê Chrifti quam uidemds. Chriftusin^ dixit Matth, xxiiij. Vûc apparebit fignûfilij hominis in cœlo, quodfortaffe êC ipfi imaginû expugnatores auf^rre tentai bunt. At quia Chriftus externûfuumiîgnû in cœlofaAurus fit,quarcnonctiaprobi Chriftiani illudin terris non cirent faAur^^Nuncad PaulSbrcuiterdicocumibideidolisloqui, toti cnim mundo cognitQ eft, quæ ÔC ludi magifter afuo pra* ceptore Vadianoaudiuitj quâmfucrit Atiicnismultipharia idolatria. Breuibus tarnen hic notû faciâ, qualitcr feripturas dilacerar it, Perpetuo dolend« tenerâ fine culpa iuuentut€ famatœfanAi Galliciuitah's cam falfamdoArinâ, hocep uc^ nenum ita imbibcre. Principio germanicæ interpretatus eft, Paul« ciuitatê uidifle ucncrari imagines, felfificatû eft, quod amp;nbsp;ipfius Luther us fie uertit in alemannû, quumcp uidifict ci# uitatem ftc idolarfiiticâ. Sic ôd Zwinglius ipfc ad fimplicium deceptionê^ibi in feripturis habet idolû, ficut Corinth, x. pri* ma lohan. v. uerftt, peruertendoimaginespofuit, quum ex graeco, latino ueterigcrmanoij?, amp;nbsp;nouaLutheranoi^ inter«» pretatione, ubideidolatriadumtaxattextus loquat. Secûdo

dilaccrauitfcrïpturasinintdledu, quum Pauli ucrba,Dn» tion habitat in templis manufaÆs« Hoc namqi inflcdere uo* luit côtra templa, quia notûelldcumin omi loco cflcper fuâ omnipotentiâ, ÔCdiuinâeflentiâ, ficutper prophetâloquit.^^ygçfr Coelum ôé terram ego adimpleo. |^t Dauid cxxxviij» P fal. Si afeenderoin coelum tu illic es ÔCc.ldeocp ÔC intclledus falfus ’quot;‘V’ eft, neœ Chriftianus, quemludimagifter hic extraxit,dcum non elle in templis, Sed uerus intelledus deû non eflein fern'*

plis, ÔCidoloijtimaginibus fccundûgcnrtliû opinionê.Ter# tio feripturas dilacerauit, quia Pauli uerba uiolcntauit côtra facrificiû quod manibus fït,fbrtepedib’eiferuiturus. Semet Paulus exponit, quod aliquot^ deus egeat, quodatintdligi quiaaufFerrcuoluitfalfumgentiliûintelledû, quifuisidolis facrificabant, quafi his egerent, ]gt;{os aût Chriftiani ex Efaia, Dauide edoÂi, feimus deum nô egere facr ifitqs noftris, ficut ticcp egetorationib’noftris, fed nos eo egem’. Sicut ÖC quarlt; to dilaceratPauli uerba, ubigentes inftruxerat côtra eoijz faP fos deos fieidola falfa, deitatê neqj adfimilari argêto neep au« ro fculpto neep inciftb uocat Onnion fimile.Non docet dnm Ihefum non imaginarijdcocp uos ludi magifter imagines non cuertitc, âf fi unus doiftis crcdererccufatis, crédité ta me S. Gregorio, quobis procul dubio maioris fuit intdledus, dodis crédité grateis, quiinduob’ cbcilijs, inNiceaamp;Con^ ftantinopoli imaginû expugnatorcs, ut hæreticos damnaue# rc. Latinis crédité d odis, qui in tribus concilqs R omtc habilt;* tis, ftmiliter fêcerûr, probis antiquis crédité germanis, qui hanc Pdicianoi^hærefim in Concilie Franckfordenfîdam* narunrfub Carolomagno Csefare, Hic Carolusmagnusci^ uitatis Thuricenfis ædificator,qui ÔC contra eandem hçrefîm libros aliquot fcripfitjdocuitcp^qualitcr imaginesinecclefïa retinendæ fint. His credere debetis, Ô£^ non ita inniti proprio capiti S)L fidutiæ propriæ fapiétiac, ut docet fapiens, acita cum cômuni Chriftianaccdefia imagines in ecclefta permittere,

pcrcp easutfignaSC mcmon'as deumlaudare fandos quolt;ÿ uencrari. Hoc uobis animsc corpohc^ ueftns utile erft.

L(I)qiiitur diis meus dodor aduerfus me, primo me admi* filTe, mcmorias imaginû habcri poITe, breuiter ( utfcitur refpondi) exfcripturis non elle toIlerSdas imagines, quee uel adorant uel ucnerant, quare nihil immutaui, imagines ego nunt^ oppugnaui, quodmeanouitfugioritas, altarianun^ dilaceraui, fed altare ueru iuftû docui Chriftu, in quoaltai? ri fidelibus eft facrificandû feu offerendû(3)e ecclefiæ ufu do» cui|ut ea dumtaxat caufta congregationis fideliu tcncant, ad^ miniftrandoi^ facramentoi^ ratiôe. 4^tqui dns meus dodor friuolû me ledorêinculpat, non ego me ingeflî, fed r ogatus adhocueni, iuxtaep feripturarû mandatu primæ Cori. xiiij. Prophetaeaût duo aut tres dicant,8Ccætcri dijudiçent, quod fi ali] reûelatû Fuerït f^enti, prior taceat, poteftis enim orne» prophetare, ut omnes difeant, nbsp;omnes confolatione accipi *

ant, (^lïa aQt ultra feripturas dicit intclligi de alienis dijs folû elfe nonpoteft. Qiium Paulus dicat, quod nefeientes colitis hoc ego uobis prædico, clare intelligit Paulû illis prohiberc altaria 2C imagines ucri dei iamc^ altare erexerantljttgt;icit dns meus dodor Luther« caput cflenoftru, quod noneft, folus enimChriftuscaputcftnoftrû,nofcp difcipulieius.Promc loquor ego, neep me Lutheri, neep Zwinglq, fed Chrifh hgt; bros leger eijll^ilede dnc dodor, non rede uobis propofitû cft, Mariam matrem dnam me uaccâ mulcendâ appellauiftè, ’ CcutprobareuoIo,EgoÓ£^Iufflcad Chriftûduximus,fîcutin noftra comunitate partim apparet. Imagines gr atiofas dice* re eft imaginibus feruire, cotr a dei uerbû. ideoep amp;nbsp;hsec ido* latria iudicari poteft ut alia carnis operalj’ll^uia aflt dns meus dodor loca qu8edamfpccificat,cum femplo Salomonis ill nd probans in nouo teftamento,folutû eft. In Adis de Steffano Act'A' fcriptu eft, pradicaftefcilicet emnlhefum crucifixö,qui leua#

LnOW* conCLVSIO QVARTA, t|0‘ turns erat atqj foluturus ludæo]^ Sén’tû Sémorem, propter quod de lapidatusfuit.Dns enim dare loquitur lam elle tcm^ pus ubïneep in montehoc neep in Ihcrufalem adorabitur,fed in fpiritu Sé uenïate^ltiam dicit dns meus dodbor creaturis, tribui, q uod foil deo tribuendum efi, fermo eft neep fibi con^ ftanslNam fîad folum deum pertinet, creaturis tribui non potefll^icinsehamEfaiæmefcrïptadiIaceraflc, quoduere non eft. Dicitis illic fcnbi artificem non efle utilcm, quum ibi ftet imagi né non effe utilem, q uare ego non falfificau^lud aût quoddicitis, innominclhcfu omne gcnufleeflendû, qui contra hoc eft non efle Chnftianû, fed ad imagines genua fle*-(ftere, prohibits eft^ilefigno quod in cœlo uifibileapparcii^ bit, ad imagines non deferuit. Neep nos arguere autinfimum laredebetis, quaft illud elTemus dcpofituri(J5lltra qc^doeftof» rem VadianSalIegatis, quia meus fucritpr8eceptur,lcgiqui^ dem libros illius, fed in Thcologia nuf^ ab eo didici(])|x pargt; te fcholariSnihil eosmi dne dodor, du ludi magiftri officio fungebar,inforiTiaui quâ fimplexdei uerbumQ|)icitis quoep me feripturas falfificafle inuerbo fuperftitiofos uelidolâtras quod non eft, nam ficut dns meus doeftor met confeflîis eft, gentes imaginibus deferuierunt, qu are Sé imaginû ferui'aplt;gt; pcllantur, ideoep Sé ob id fimplices nonfeducuntur, fi inter* pretetur imaginû ferui quare non fie arguedifumus(5|^uod uero Paulus Petrus Sé lohânes loquunt, pro nobis eft, quia imaginû uenerationê prohibent, Sé Petrus illud abominabii Ie appellat(ï^cundo feripturas falfificafle dicor in uerbisjubi ait, Non habitat in templis hominS manib^ fadis.cgo tarnen nudas feripturas legi, neep adhucalifintelligcrepoirumjqua coelü elTe federn eins, Sé terra fcabellü eius, nominicp eius rha* gno domS nonaedificabimus^Dicoitacpficut dnsmeus do* tftor, deuelTeubicplocoiji, quishoceflet negaturusCTe’^io feripturas dilaceralTe dicor, inqira dicitdeohominSmanib* («yinnopoffè, nci^ adhuc aliter intelligerepoirum, qff ara

dciimcorporahaferuitianolle, flCutic^ (c Paulusmef expo* x mt, quum dicït q uafi aliquo e geat ♦ lïcut QC Pfal» aft. carncmp^^^* uel manducabo, autfanguincm bibiturus fum, ficut amp;cum noftris candelïs, argcnto, auro, ÔC ueftr, quoijjomniönon eget, fed mifericordia eget, amp;nbsp;luditij ad proximQ. Etuticp fa? cnfiaû manet laudïs 2C orationis, quod indefinenter deo fagt; ceredebemus, ficcp dco egemus,utfine eo mhil fimus(5^uar^ toilerüfcnpturas dilacero, ïnco quod Paulus died, æftima? re non debemus deû fîmilê elfe argento SC auro, intelligi hoc oporteredeidolis, utpriusdico Paulûde noftro deoloqui, quumilli iamcp aedificarât, quemep illis iam iam prædicabat. ideoep Sc feripturaadhuemanetfirma, prohibetrp nobis ima* ginumferuitia SC deicultu, altaribus,templis,8C imaginibus. Sed econtrario nos docet dei cultQ in ueritate 8C in fpiritu SC in charitate^îïltimo, quia me fideliter monch's Gregorio SC concilijs obtempcrare, libenter faciam Ci mihi uerbu dei indi? cant, nam SC ego hatrefes abhorreo, neqj proprio capiti fide# reaccredereuolo, fedmefubijccreChriftianaeecclefiac, qua a Chrifto SC eins apoftolis initiûfumpfit, ÔC adhucpræfentcr feripta eft in diuinis fcripturis. Rogo uos mi dne doeftor ab il * Ia me non fegregetis. Scio in^ confcientia meam effepuram coram dco, tantum dixifteuolo.

HlAbfcp ullo ordine 6C difputandi natura ac ritu, ludi magi* fterfua refponfionêimplicauitinuoluitcç, tandê in calcema? nifeftâ Sc inauditâ deiblafphemiSfubintulit, cum hoefermo* ncm fuum manifefto mendatio SC falfitate coclufit. Breuiter ad cauflam, died fe imagines non oppugnafte, quis ergo eft in caufta, circCfanClij GallG ( ut audio ) imaginQ ftatuaccua* cuattefunt. Sequeter detcmplo, ubi femagnocircumdu exlt; cufat, q uod a fuis ad legendû uocatus fit(^er Pauli dieftu, fei? re uclicm ut fc hicleClor notQ faccret, ft uel unus eftet ex pro* phetis, autqacidcus Ipccialiterapparuit, quogt neutrûcgo credo

tredo. EiuJ ergo eledio procul dubio eft fadla inufitato mo* rç, plus ut Paulus oitenditpri. ad lliirn.iiii.faAa. Vcriiteni pTmiO-^’ tempus, quQ fana dodrinänon fuftentabunt, fed coacerua/

t1* nbsp;nbsp;nbsp;turum fe offert domina noftrâ diuâ Mariä abbatis uaccâ mul*

cendâ non appellafîè , ad illos remitto, qui hoc de eo loquuti funt, fcdfimplexeftiurifta, qancgatiuâprobareuult. (^od ipfc cum luffle ad Chriftû direxerint duxerintc^jCgo aût dico nouos Chriftianos tantumnos ducerecum goijî üde ç quum apud eos fides fufficiat ) fi eos imitaremur, eflemus tandê ni^ hil credituri([î|gt;e Salomonis fcmplo, dicitpcr Steffanû Acl, vq.Abolitacflepraccepta legis, uerûcft de ceremonialibus, quod aut templû manere debeat, non folû quia illic populu« uerbû dei cft auditur us, fed quod amp;nbsp;illic orandû fit ôf deo fer* uiendö, dns oftêdit Marth, xxi. quâdo mercatores eiecitamp;c. cumEfaiadicens.Domusmeadomus orationis uocabitur.

Ç^ofter ucrolcdror deum æftimat nimis efTemagnû, ut ci dogt; mus acdificari debeat, quod fcripturis contrariû eft, Dcu.xrj» Ne putehs per chare ledlor maiorê nunc elEe deû falt;5f5, quam illis temporibus. Dauid ad que loquutus eft iij. lib. R eg. viq. ^2p. Ait dns ad pâtre meû. Q uod cogitafti in corde tuoacdifi» care domum nornini meo, bcnc fecifti, Hoc ij^um mente tra* lt;ftans,illudaût quoddeusrcrftûSCbonûdicit, nihil nuitclîè lamp;dit'Æ* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rcfponfumeft,fedhic

populusoportct^utfcripturasdilaceret,nâifhuerba^ôi nûc eft ) dns nô dixit dehorajnc adoret in monte amp;^c. ficut letftor propofuit0pfcmcdocercuult quod fcrmonc contrario. Si nerç fibi conftanti ufus fim, ubi dixi in fcripturis aliquando, quod ad folû deûperh'net, creaturje tribuiinbono intelletftu JbÎHc- ptobauicp illud ludic. iij. ubi fi non quietabit,repcriet hoc ipfumNecmiæix. ad quasfcripturas nihil refponditd^tbo* nmilleledor adhucfcripturis uti nefcit,inquibus rcperict *

non folum dci códitf ones creatiin's tnbui,fed ôf deum ipfum Danîdc dicetr Pfal. Jxxxi. ygodixi di) eftis fill) excclfi oês^ q nod dicln dfis IhefuS approbauit lohan.x. Nunc fi hecc uer^ ba tam dure inicrpretaremur, ficut noui Chriftiani deuotoijî hominûfermonesdeimaginibuSjinpeiori ut pofTunt fcnfu inbcrprctant, no poflct nec^ Chnftus, neq; Dauid perftarc.

Paulû Petrum lobannem non falfificarit ,Ego aût dico, nun# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

■quid 8gt;C archinequitia eft, idolum idolâtra quam diuIteht gcrmana tellus in Chrifti fidcfempcr interpretatû fuilTe idogt; lum pro falfo deo, Si falfi dci cultorc, uftp ad tempora oppu^^ gnatoiÿimaginum, quiiamprimum in quatuor ucl quincp annis id pro imaginibus intcrprctanturj^uod aut ipfc Efa«^ iam dilacerarir, amp;nbsp;ego prius ueritatem indicarim, libro progt; bo, in quo hebraice habet iozrepcfcl, quod fonatformator idoli,graeccglifFcndes, quifuntimaginöfculptorcs,amp;latine plafte idoli, formatorcs idoli, ide ocp Si reëte induxi, ÔC cx fc# quentibus ucrbis elare oftêdieum ibi de idolo loqui, quum ad cum dicibtu es deus meus^Argumentû mcû q uod nos ad nomê Ihefu fledamus, quum hoc uel audimus uel uidemus, Si ob id ctiam ad eius imagincm nondâfolutû eft, de quo me adintelligétesremittOjnecp argumêtSdcfîgnoin cœlo, ideo breuitatis caufla circa ilia gmaneo^^uia ad didû redit Ad. Xtt' lA* xvij. egoeç refpondi deidolis cum loqui, iam plane eft often* fum,_^aliter cum fua noua interprctationc fcripturas dilace* rintjnprincipio ucro fermonis fui dixit, fcripturas non lo;» quidcdtjsalienisfiucperegrinis, quemadmodum egopro^ pofui,ctiam Si ipfc mca uerba inflexit, de drjs enim alicnis in# duxi ad didum Exo.xx. per eum indudum, ibi exprefle hasgt; betur^ed Aduum xvij. Paulus mention? facit,quod altarc uiderit dci ignoti, utic^ de Chrifto nihil feiebant Si uer o deo, prout titulus denotabat. Ideoqj Si diuus Hieronymus altios^ remhabuitintdledû noftroledore, oftedcnsdiuumPaulS

CONCLVSIO QVARTA, exhocü'tulo ignoti deicauflam ôi anfamaccepi'flè, Chnïlû praedicandi, amp;nbsp;non eftqueniadmodûproponitlcdor,docu* jHcPaulum altarïa imagines Chn'fti delcrc, quumdicat, widens fimulachra ueftra inueni altare ignoti dei, ex quo no^ tatePauIumaltanamulraidoloijircpcrilïè luxta rïtumgen* tilium, a quibus eos retrahereuoluit in fequentibus uerbis, quarehicfermototuscontra idolatn'am dcferuit, óv idoloi^z imagines, ÔC non contra Chriftianoij^ imagineS0^icir fe nu* das mduxifle fcnpturas. Ego uero ad hoc dico no, bonas fcri* pturas faifo induxit intelledu. Paulum cxponit deum corpo* ralianollcfacrificia,quodibinondicitur,fcdquodhoiîînon egcat,proc^nouo Cliriftianoijîmoreinccdcns, aitcandelïs nonegere, ueftibus,facnficqsôCc.lt;erumeft, quia hisnon cget, nec cguit unc^, habere nihilominus uolui^ut facrifici* um Abell's, ueftes lacerdotis Aaronis, facn'ficiû corum amp;c, Oquamlcditcuminoculis candelas ante facramentôardc* re cernes, quum bene dolt;5lusdodor Iohannes Oecolampa* dius infuo nouo obfcquiali Bafileæfcn'pfen't apud baptifmû duas candelas effe oportcredHoc aût fcandalofum eft, deum mifericordiaegercamp;iuditio, quæ,pximoimpêdimuslquod nuni^ comperïet deû fcilïcct miferïcordia egere, nos miferi* cordi'a egemusdei, deus aût non cget, SCfiuerufitmifencor* des ergaproxi'mû mifen'cordiâ côfcquuturos, hocfirmû per* feuerat, Dauide Pfal.xv. diccntc. Ego dixi diio deus meus es tu bonoi^j meoi^ non eges^lhmo concilqs tantû eft fidcî halt; bituru», quantû fcn'ptuns probant Concilia. Gregoriume^ ideo induxi, quippe quod îudi magiftrû, ut adhuc iuuencm amp;nbsp;difpofitum uirum credere oporteat, tot dodos amp;nbsp;fandos feripturas melius ipfo intellexifte. Jpfc aût adhuc primus in toto orbe eft', qui fuam nouit cÔfcientiâ mundam ciïc coram deo, contra fapientem, contraq; Paulum SClohanncm. Pau^ lus ad Corinth. inquit.SjJihil mihi confeius fum, fed in hoc nonfum iuftifiç^^s^Dauid ait. Ab occuiti« meis mundaiîif.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sapient

Sapicnsdicit.jSicmonoujtfigrahaaurodiodeidignusfit.Io* hannes diet. Si dixenmus nos fine peccato elfe, nos ipfos fe* ducimuSjamp;f uentas m nobis non eft, R ogat meludi magifter ne ipfurn ab ccclefia feparc, ego tiero dico feipfum hoc faccre proep ipfo doleo, ticlit deus uolunfatê cius inuerti, fincrctcp imagincspermanere, quêadmodu uniuerfalis facit ecclcha, per uniuerfum Chnftianû orbem, Adhuc rogo ut prius.

Hriftus nobifeum habitet, Amen. Dilcdi Chriftianf, quSuisimagin5oppugnatiomihinun^placuerit,quö ipfc nollem mihi aut certe alteri ex temen cate aliquid aliéna^ rijSC ob id plus aliciii comunitati, fpeciali mandato non inter* uenienbe, St'fi mea perfona, gratia dci, neep imagines nc c aliö ccrcmonialêufumabhominibuscrronc3eindult;ftû,adhucta'-' men mihi licerc non uideo quart» cockifionidctftorisEckq fubfcriberc|Primotum quodipßifttobfcura, ÖC utfonatiiV certa, fi uel de omnibus fandloijt imaginibus extenda t, 5C in omne tempus, Qi in omncsconditioncs uel non, hoc fi appo' fitum cHet, magis elTct fecuru refpondere, Parfim bene mihi placet, imagines pro laicotjt fcripturis teneri, fi fic resipfa fi* neref. Certfi ramen eft potius cuangelico libro cos carituroi qua aliqua imagineJI^jlud etiS, ôffi feita haberet, fecundo mi' hi licerc non uideo hie fubferibere, quûD.Eckiusfacrislitc^ ris nihil probarit hocconfirmando, prarcepta emdeideChe# rubin, de arneoferpête: Salomonis tempio nihil probat hoc doceri. Nam deus etiâ Abrahac mandauit filiûfuum offerenî dum, mihi tarnen pr opterea non licet hoc doccrc. De cor nult; to dixirargumêto, quum ab co fcriptura expofcat, per quod ianua a^riret multarû circumftantiû dotftrinaifijfi illud non ualeret^xta hoc mentio fada eft rebaprifationis dnicx drei, nunc aut alia fpecics eft in omnibus his coclufionibus, quaru dida habcmus contraria, qu» non habet rebaptifatores. If e die dnica magnum habcmus fundaments prt. Corinth, xvi.

'Hic sût imaginû ratione di'da funt contradiccntia, ut proda^ mata funt ab his/qui anbeme loquutifunt, qui ut boni patres familias teftimonia adportarunt, uetera ôi noua de uero Bb bliætheufauro, quauis ilia parm habita fuerintf^icîlûExo. XX. corredlûcft, quafîin duobus locisfalfoindudû. Primo quod ex uno præcepto duo facfla fint,nunc aût bonus iïle dns admiferataltéra parte expofitioni deferuire, quâuislegebac illud iuxta naturale expofitionê textus ubihabet, non adora* bis ea, neq; feruies illis, ipfe legeba^'non fledlas, ucl inclines coram eis SCc.hic ucrbû habetur hebraeû his tahaue, quod ex cius originali txpofitionenon mox tendit uel (eruit ad uenc# ration?deodébita,fed iîgnificat uencrabilê inclinationem, Gen. xvrj. ubi clare in uno uerfu hoc uerbû bis habetur.Item Efa. ij. eius habet radix. Item i. Paralip. xxi. pri. Reg. xxv. amp;nbsp;in alijs locis. Sed amp;nbsp;graeci comuniter exponunt illud g hoc uerbum proskinifi, quod etiä apud eos SC in prefentem diem in cômuni linqua proskinier appellat, ÔC dénotât reuerentiâ cxhiberiininclinatione 8^ flexione,ideolt;^ 8)i textus infeipfo non infidclurr allegatusfuit^unc ultra oftcdendû ell eum ad noflru propofitû deferuire, deus omnipotês qui mifertus cfthumanogeneri, quod in profunda cognitione per cafum Adac nouit reftituendû, uoluitqj illud fui nobilis originis me^ moriamfacere, hominê non minus eflecaeteriscreaturis, no* luit illû habere decliuû, ut fit per imagines,quâdouenerant, ^em quod prjecedir, non habebisdeos aliénas, hoc tierhtilg aliènes latcextendit. In quo etiâ docemur nihil iuxtadeum collocate, comuniter enim antedtj funt, quâdo ad creaturas potius refugit quam ad deum, ÔC poft error ille firmatur per imaginû credionem. Mcc^ illud exeufatio eft, quumdicitur: nos bene feire lapides amp;nbsp;ligna non efte fan(ftos,hanc etiam gloftàm 8C ludaei 8gt;C Gentes etiam bene nouerunt. ludaei corn* muniterftellisamp;fangelisattribucrOt, deum per eos operari, Ciiob idopinatifuntfefe deo honore impendcrc, fi illis imae

t* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crigcrét, fed hæc gentiû er at imitatio. Paulus in epifto#

fed in imaginufadluraperuerterunt ueritaté in mendaciamp;,SC uenerati funt, fcruierunhp crcaturse iuxta creatorê. Stat pre.* pofîuoparaquod iuxtaeil amp;^non fupradêum, quodetiâôlf nos ultra cogttjßeocp innoftris prgdicatiombus nonadima* gines dingimus, fed magisabducimus, uchrcp deus amp;nbsp;etiarh inbcn'oresimagines,pcrquas adeo retrahimur feuimpedi«* mur, ex noftris ccrdibus décidèrent,ficut Hieremias ait, La^ ua a malitia cor tu um, ÔC præcipue iiij, capitc. Si ab ftu leris ab* hominationem a facie mea, hoc efi^ne uideam, non cômoueï beris^EfaJi.Zacha.xiij.inuenimusin Chrifti aduentufolu Chriftuinexaltandû, SComnisidoIoi^fatflura pcnitusperi^

uerus Chriftianus elTeuolet, omniû in^inû uerccundabi* tur, quod non punusfuo deo dcferuiat^otflor Eckius pro^ iootn* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofuit ex Damafceno Chrifto nondum incarnafo, imagines

fuilTeprohibitas, fed poil incarnationê hoc Utile fit. Hoc pri« monon quadrat, quiaSC Chriftus etiâ fuam naturalem car«» nemincoelum airumpfit, illo difcipulis oftendens,hanchic nonprodelTeCÿecundo ucferis teftamenti homines groffio# ris intellc dus, nihilominus æquc Chrifti aduentû exfpeda^ runt, quod fcilicet uenturus fit, ficut nos fetemur cum iamt^ ueniffè. Nûc aût noluit deus populo ccrimonijs grauafoima* gines concederc, quanto minushis in nouo teftamentoqui ipintuales appeflantur, quos per uerbum fuum regereuult èc docereÇ^uare etiam ilia fimilitudo nihil ualet de fpecu* lo, quumper uerbû clariusuidemus, quamperimaginesin ij. epiftola ad Corinth, de Chriftoficdicit Paulus. Nos uero omnesreuclatafaciegloriamdhifpcculantcsDeut. vi.Dilii» genter nobis demandatur contemplatio uerbi dei,utillud co* gitemus fiue in domo fimus, fîuein uia, dormiamus fine fur^ ganiuSjÂf utfignumin manibus ligcmus(ÿx quo refpondet

----- CQNCLVSIO QVARTA, month'ont do Aoris Eckij fadlac, his qui in campo uel ambu#'

Iaat uelequitant, amp;^addcuotioncmmonêturperimaginum i'ntuitum. Hij nam«^ fc met corngercdeberentjutChrtftiani ' inegligenties, quodlocataprsefenh'egcnt imagine fiucfigno. 1 Puer in$ qui parentrm ucrediligit, patn's praccepta tam me^ iditatur profundeincordcfuOjUtabfcyuIIo alio fignopafer# mis prseceptis obtempérât. Magna nobis eft uerecundia per ^creaturaruquotndianumufumnospertefijdeofumusingia* ti',multo melius deum cognofceremusjfiorbis totusnoplus quam imago doceret, fed Si imagines pidacin obliuionê uegt; niuntC5^1hmo hoc ex Adbis indudlum, forte eft argumentû, ftcutemin hiftoria reperimus, titulus eratignotis dtjs, quûlt;^ ôdnofterucrus deus ignotus erat eis, ad quem fclum Paulus dirigcreuolebat, fcriptura nobis nominat ignoto deo, quafi pracdicareuolueritjuosgcnfes utcunqjcumueftrisidolisfii« ciatis, non eft utic^ deus quern praedico tab's deus, qui eiufee* modi exteriori cultu uenerariexpofeiti Corda namlt;^ quterit munda.Idcoc^ 3CdiuusIohannesinepiftolafua,quandono* bis uerum deum defcripferat, eo concludit ♦Filiolicuftodite ir«wÿ uosafimulachris, omnis aût imago fimulachrû fit, quando cor alicui imagjhi impêditur. Volunt nos Euangeliftæ a creJ aturisabftraherc,ideoc^ ddidolum bene eft pro imaginibus interprctatum,ficnamcp SdLadbantius eftinterpretatus.Sed ftmiullt;wi|VU Si Origenes contra Cclfum, quidicuntfimulachrumafimi«’ |tnc^gt; litudine nomen habere. Si no mox id fit quod defignet, deus aût ueritah's, amat uerifatem. IllQ ergo meulntelledtn ex fcri? pturis uolo effc notum Si manifèftatCÿlde hoc ultra non difpu* taturus, ficitacp conclufum fit Si fcripturis comendatum.

^J^In nomine tuo domincihefu Chrifte, Amen. tFratiofi', fai uorabiles Si preceptores dni. (f^ium multis fermons circum* itibus tempus inane conterit, Si uos procul dubio a!qs nego^ ttjs onerati eftis,0d iam plus centum horis extitit difputatum,

,j ÇOLLATIO XLIX, exquibusdominattonesucftrscplaneacdpereôCintenigerc^ poffunt, quis fuam dodn'nam diumo uerbo défendit ac magt; nu fenuit, ôC quis non. Ex quibus Sgt;C ueftrïs l’ubditis bene no* uiüis/cjLiid illis bonum ac falutarcfpcrandû. ]gt;iunc proteftor exinceps ad nihi'I aliud merefponfurû, nifi ncceflitas hoc cx;gt; pofcat, 5C cauflam tangat, alios uero circumitus uitabo, fco^ îafticum enim cft fingula perfequi fendiculal^reuius igitur nunc refpondeo dodori Oecolampadio cum mea conclufio* nemanensapiid fandâ ecclcfiam, fantîïacp concilia. (^uod Abrahse præceptû eft offert e filium fuum, pcrfonale fuit, fed imagines Chérubin SC acneiferpêh's uniuerfam ludeoi^ con* cernebatcongregationem.Exo.xx.Vh'qjdnsLinckfecun* dumZwinglianamconditionem fextumfalfificauit, quum quatuor uerbis ufusfit, fledbere, inclinare, uenerari, adora* re, ÔC omnis fextus duo dumtaxat habeat. (^ia uero dodbor cum excufarenititur, quia fchaha hebraice fledfereSC incli* nare ad eafignificct uerum cft fi in kal ponatur, fed in hifpa* hel uti eft folitû pro adorare, ficut hic/dc quo me ad Conplu* fenfem rcmitfo, aliofc^ linguae hebraicec peritos. Et fie expo* fuit Chaldaicus græcus SC latinus textured amp;nbsp;Lutherus ipfc in fuo germano dices, non adorabis eawicit fc feire hoc uer* bum proskineo comuniter apud graccos pro adorare accipi, ideoep SC per cum dno Linck nihil adiutû eftCï^uiaucroIu* dscos Sc gentes cxcufarc nititur, cos teque fciuiftè, lapides SC ligna deum non efle, nihil ad nos. Scimus enim cos ueri dei oblitos, adorafleep alienosdcos, quicommunitcr dsemones fuere in gentiS imaginibus abfconditi. Etfi igit plser iep doCbi ©ppofitS nouerunt, pcrmanferüt nihilominus in comuni er^ rore ac idolatria ob idep correCli funt ad Ro. i.Efa. tj. ca.dicit cxpreftedeidolisCJ’rcmêdndocftorfcrmonem protulitnos Chriftianos imaginüpudefieridcberc,nos autaltcriusfum’ opinionis. ludacus quifpiâ pudefiat fui glauci circuit, ueftib’ fuis aftîxi. Nos uero Chriftianigloriabimur, honorem sefh*

CONCLVSIO QVARTA. |,J^ mantes, quod ante oculos intucamur,fignalhcfucrucifixb quoijïcna'diuus Paulus glonaturfein fuo corpore portât e, ficut ad Galat, vü ait.VerecundiâfîuefcandalûeximagimV facerefatagit, quafifignafintimpcrfediomsj quod college« arnus, Nune aßt ego nÓ credo Chnftianos nouos ex toto an^’ gelos efle, ita quodfigno:^ extrrioj^i nó egeSt.jMos dicimui dne imperfedü noftrü uïderunt oculï tut, noft râ recognofci* mus debilitatcni hic in terris. Compatitur nobis pauperibus honrinibus omnipotens deus, idcoc^ ôi. facramenta in extern na fp ecic ecclefisc dereliquit. Si hoe uerum efle deberet, pu* dor cm uerecundianobis Chriftianis efle, externis nos uri fignis, oportcret QC uerecundiam efle utifacramentisQ/^rgu# mentum Damafcenicum dido Dcutc.iiq.ualidumiamfuit mille annis, manebitadhuclongioretempore, fcripturis co* mitto^xemplurn meum de cófpicilijs uult annihilate, ca de caufla, quippequoduerbOclariuspiduris, uerum aio iuxta intclIedßeuiufquam.Nam homo fimplex illud melius per piduras percipit SC intelligir. Ad haee uerbß extsrius expreP fumfignûefttranfîens, quum imago maneat. Crucifixieih imago multis annis pertranfeuntes,monct Chrifti paflionis, ubinonfempcr quisaftans moneret dominicæpaiïîonisre* cordariÇ^dportatLadantiumfimulachrum imaginem ap* pellari fît ita. Idolum auiem falfum dcum fignificat, cuius dei Idolium templum appellaturd^duumxvïj. fufficienter eft cnumcratum,quodÄtheniefesexpreflenominatidolatras, Indudioiç dodoris de ignoto deo nihil contra nos facit.

Quum enim ilhs Chriftum notum faccre cupiebat, ne* ceflârium ei fuit prius eradicate cultum idolorum de quo me ad hodierna fcripta remitto, cum adiunda petitione mca ficut in aWs ar* ticulis fadum elf

OONCLVSIO, Vx uitameflêpurgatorium gt;nbsp;t^MATTHIAS KESSLER PARROCHVS in Grtfs Canbonis Appenzell, Nonus arguens.

gratia a deo noftro paf re cœlefti nobis omni tem« pore concédant, Amen. Ârticuli caufla purgatoriû con* cernentis quid me mouit poft hanc uitam, illud non efte fate* ri, paucis uerbis explicabo,poft hoc manerefinens ultra non difputabo, quia cauftscineptusfum, fed feripturis cômittam. îlla q uicqd poterit cum ea manebo, ficut obediens SCcÇ^hri« ftus ihefus omniQnoftrûmagifter fcholae, nobis oftêditJMar* ci ult. cap. Qui crediderit ôi. baptifafus fueritfaluus grit, gu» uerononcrediderit condemnabitur^ Vitra Chriftus aitloh. ïii. Qui infiliu crédit habet uitam acternam, qui uero in cum non crediderit uitâ non uidebit. fed ira dei manet fiiper cum. Vitra dicit lohan. v. Amen amen dico uobis, quiuerburneij audit, nbsp;ci credit qui mëmiûty habet uitam æternam, dC in iti»

dïcium non uenit, led tranîit a morte in uitaro.. Iterum ait vi, Âmgn amen dico uobis, qui' in me crcdit..habet uitanxficictó _ nam. Adhuc unum ditftum ad Galath. q. cap. Sciétes autem. quodnon iuftificatur homo ex operibus Icgis.nccp fitpro;» bus nifi per fidem Ihcfu Chriftiy^sgc dida cum plærifcç alijs, breuitatis cauftâ intermiftis, me mouent uel hominem cum per fidem in lhefum Chriftû crédit, quod eius fit red emptor, opinari faluum fieri, eum uero damnari qui id nô crédit poft huiusmundi difcefltim. Eius uero opinionis me effefidein quem nos Chriftus docuit, fine ull is operibus nudâ hoenun* quam didici, fides enim uera fua conditionc fe oftrndit, ficut folcumfuo radio.Idcoq; amp;iam caulfam demitto, uolcnsco meâ SC cauftam ÔC dotftrinâ ( utfimplex ) nota fccifle, amp;nbsp;poft hacc non ultra difputarc, fed feripturis cômendare. Amen.

les indodos facerdotes ( quimetipfifuSfimplicitatêfatentur ♦ ineptiâ) tentare atcß conari, terras hominefcg fediicerc ói

abftr aher e a Chr ift iana ordinatióe, ducer cqj in aeterna datn^ nationem(5|^iatuor induxitfextus cauflac nihil deferuiêtes. Nee tam cft aptus utiuxta natura difputationis ill os ordinaft fet contra purgatorium» Breuitcr quiequid fidei in fcripturis tam excellcnter tribuitur, intclligi debet, ut dicit Paulus ad Galath. V. de fide per charitaf cm opérante Jimep not urn eft huncparrochumncfeire^quid fit fides, quum opera dicit fidei elfeconditiones ficut radij folis,falfumcft ÔC fedudorium, ïftc^ contra Paulum prima ad Corinth, xiq. cap. Et uos no* ui Chriftiani multos feducitis ftmplicium, quia fidei tribuifis quod charitatitribuendum eflet, charitas enim ipfacft ope* rumdiues. Paulus dicit, Sifidemhabueroitautmotestranf* feram, fi charitatê non habuero, nihil fum. ^ltra quum quii infidemoritur,cum charitatê finalitcr faluus erit, fed cum hoebene ftat aliquem in diuina charitatê mon, 6C adhuepro aliquibus peccatis non fatisfeciflc, quod diuina iuftitia cxpo^ feit, hieper ignem faluus erit, inquitPaulu*pri. ad Corinth. It). Idcolt;^ uos domicelle adportatc meliores fcripturas, aut difcedite ab hacpicardica haercfi,tcnete(Ç cû uniucrfali Chri# ftianaecclefia.

Ratia paxper Ihefum Chriftum nobis omnibus con* Vl cedant, Amen. Quû Adam primus noftcr parens,præ? üaricatus cft dei mâdatû, ex quo uniuerfum genus hóiin per* petuae dânationi fuit obnoxiû,mîfcrtus eft nobis cœleftis pa# ter ex mer a gratia SC mifcdïa, moxe^ p oft Adac cafum, fernen promifit quodferpenti caput fuum eftèt contriturû Gen. iq,

Koc fernen Chrïftus eft, quidmcmouit hufiis articuli ration necredereiamcpdiioauttriadifftaallegataftinf. VJtrahabo ItTaM« nbsp;nbsp;nbsp;mus Efa.xluj. cap. tbi deus per prophedunqt. Ego fum, ego

' fum ipfe qui deleo iniquitates propter me, SC pcccatoijz tuoijt no recordabor. Habcmuft^ nos innoftra fanctu Chriftiana fidedecimiîarticulûfîcfonantem. Garnis rcfurrcdlionê ÔC ui* tam æternam. Rogamufep in fanefto pater nofter pro dimiftl* one dcbitüi^, ÔC Matth, vi. ait Chriftus. Sidimifcrins homi/ *^**”'''’* nibuspeccatafua, dimittet SC nobis pater coelcftispeccatauc* ftra. Nunc proximo oftendi, quum r ogare uolumus,dubita* re no debemus, fed in fide petere^SC fiet nobis quod pctimus, Gratiofidiledhdnieiufeemodi lucidis claris didfis ÔC uers? bis deiadhibeo egofimplexfidem, fciêslquse deus promittit, quia ilia faciet. Et quum in fcripturis nullifexprcflum cla^ rum didtû inucnio nos poft banc uita'primû pœnitcrc, fatift facercpropeccah's noftris Sgt;Cc. mihiliccrenon uidco ( SCfi alt* quadi(ftaapparentiafintSCobfcura)curniIIis clara uerbaôC difta dei obtenebrare. ideoep SC fimpliciter maneo apud cla^^ riflimum uerbum, in nomine domini, femper petens doccri dirigi, ineptias cnim meas bene cognofco.

eftus oftendcrc debcret[quo fundament o nixus tarn fri^ uole Chriftianû ufum SC ordinationem dereliquiflet, SC pur# gatoriûnegaftèt, quum cum totûfcripturisuacuû auditisSC indoeftu, duoenim didaadportat Pater nofter, SC credo de peccatoi^ rcmiftionc. ^um SC hæc ftultitia eft ÔC intolleran* da temcritas in facerdotc tarn indifpofito, qualem femetipfe fatet tota cccicfia credit peccato nr remiflîonê. Nam fi peccas# ton^ non eflet remiftîo, neep efletpurgatoriû. Ideocp amp;nbsp;didfa ilia pro purgatorio funt SC non contra, fi fcolas uifitaflet dililt;* gentius, inpeccato duoeflcdidiciffèt, unum cuIpaquStnllit pœnitentia, alterûpoena quætolüFpcr facramentûfatisfaefti-# onis, famp;tifpaffiionis hic uel inpurgatoriojÊthoc ut ita fît,lege

ONCLVSIO QVINTA, (IA tj, Rcg.xïj. Quum cnim Dam'd pcccaucrat, remifla quidem fuit culpa, nihïlominus tarnen propheta dicebat, deus pccca^ ta tua in alios tranftulit, translatio non eft in culpa,ficut deus

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per EzechieIemait,FiIius non portabit iniquitatépatn's Scc*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideoep Sc peccatoi^ translatio intclligi debet in poenam,ficut

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pcccati ratione oportuit morifiliû Dauid ♦ Bonus illc doini^

cell us iadlantcr inducit dida ilia efle data, uerum dico clara i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elfe de peccatogt rcmiflione, fed ex toto nihil cotra purgato^

num defer uiunt^ oportet mala efle obftinatiâ in Hcflbne, quia dicit nulls efle clarûdiStâ de purgatoriOjlegatipfepri, ad Corinth, iij. Si cuius opus arferit, detriments patiet, ipfc

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aSt faluus erit, fic tarnen quafi per ignem. Nunc aSt nemofal»

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ULIS erit per ignem infernalem. Ideoqp SC hsec clara uerbain^’

tclligi oportet de purgatorio. Aliud clarum didtS ipfe cr ebro legit quSdo faeerdos adhuc eratij. lib.Mach. iij, cap. Quan^i^ do Machabecus offerri fecit Hierofolymis pro illis q ui in bel# ÏO ceciderant, ÔC fequiu Sandia ergo Sc falubr is effcogitatio pro defundlisexörarc^utapcccatisfoluant, eos quiapudin* feros funt non iuuat, hij uero qui in cœlo funt non cgent.Ide* oep SC hoc didlum clarum, lucidS ÔC pregnans pro purgato# rio, quarc SC merito HeflTus hanc picardica hacreflm deciderc patcrctur, quum met ipfeLuthcrus earn primo damnarit, fc feire dicens purgatorium efle. Jt quum Luthero tantum tri*gt; buatisubieftcontraeccicliam, quareSCinhoc cinoncrediA tis, hocfolum ueftra mala uoluntas efficit, quia nihil boni ac^ ceptatis, SC malum undiep coUigitis.

IjBENEDICTVS BVRGOVVER PAR^ rochus ad fandlum Galium. Vndecimus argues, lÉoquumfandloPauloopto'utnobisapcriat hoftiSucr-boi^ fuoi^, ad nunciandS miff erium Chrifti, 6C nobis Iogt; qucntibusfpiritSdcijficut ipfe Philipps eunucho adduxit. Sc apperiat nobis fcripturas in uero intelledlu, Amen. Sicut quinta codufio cruditi ÔC dodli dni mcidodlon'sEckq fonat, Gg

Poft banc uitam elfe purgatorium. Qtiamuis ego in propria perfona nibil in fpecie contra bocdcpugnaui,net^pra:dicagt; ui, fediuxta boc duas oftendi uias mortis uifæ, quas nos oês expetftare futuras oportet. At ex Chriftiano animo boe perturbatiftîmo tempore, ôd contrariæ doeftrinte, fecundum ordincm meoi^ gr anofoijî dominoi^ laudandi feederis Helgt; uetioi^ ad ueritatis inueft^ationê fecundû ueramopinionê Ôl intellccftûfcripturarûjptelligo ego primo boc uerbûpurlt; PUWrttOttUgâtoriû dénotât amp;nbsp;importât per bominempolPe confequiSC defer uirifiuemereriperpetuamfbelicitatem. (^liaaûtdiuus^i. c, Paulus ati Galatb. iij. nos omnes filios dei appellat per fidem quac eftin CbriftoIbefu. Poft baccpri. ad Corintb. iij. Oinia noft ra funt fiue Paul us, fine Apollo, fine Zepbas, mundus, uita, fiue mors, præfcntia fiue futura, nihilominus omnia no«* ftrafunt, nos aût Chrifti, Chriftus autem dei, teftatur itaep; diuus Paulus, quum omnes nos fubpeccatoconclufi't, ut fililt; us dei nobis iuftitiam tribuat, falutem ficredemphonê, quia propbef a Efaias eum nominat ix. ca. nobis natû eflè, nobifep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

omu populo, quia natus eft nobis hodiefaluator,quum igic nobis euangdiû uirtus fit dei in faluteomni cr edêti, ÔC longe ante alios gratia picnus.Paulus adPhilip.iq.tamditiffîme te* ftatur fein lege fine queer ela conuerfatû fcd'm iuftitiâ, nonfc-gt; cundû iuftitia'quat ex lege erat, fed fcd'm iilam quac ex fide eft Ihefu Chriftiad cognofccndûilln, amp;nbsp;uirfutem refurrecfhóis eins, Sgt;C focictatê paflionis ill tus ÔCc, Sed ÔC ad Ro. iij. mq uit^ Iuftitiâ aûtdeiper fidemihefu Chriftiin ornes ÔC fuper ornes qui credut in eum^^uiaigit Paulus lucide ÔC clareibi oftetV dit hominê iuftificari probumtç fieri per fidem abfq; operib’ IcgiSjiuxtacp benefeiat hancper charitatê operari fecumep frucftûadferre,inij.Pet. i.Ideocpdenulla uclmortuaueldia* bolica fide mentionem fecifle uolo » Qiùa ergo feriptura fola opera carius dC bis damnationê dC opera Ipiritus ÔC his uitam

«tcrAam prorniïh't, inter in'ram SEÉerna ÔC damiiationênul* lum medium ponit, quia fcriptura Matth. vq, arbor cm aut bonam aut malam appellat, morimur ergo au t in fide in deu, «jute nihil aliud eft quam Chrifti cognitie, cum fubietftione amp;nbsp;recognitionc noftrae peccah-icis uitat ad r edemphonem 8gt;i tnifericordiS Chrifti. ^uia ergo deus fuo unico filio non pc;* pcrcit, fed pro nobis omnibus malcditftu eum fecit, quo per# petua maleditftio a nobis aulFerrcturad Gal. iij. cap. ({iium igitur ad falutem omnes uocafi ftmus, hoc non ex nobis, quia donum dei eft, SC non ex noftfis operibus, ne quis inde gIoriaretur,adEphe,tj.Iuxtacp nos in bonis operibus, quae deus parauit,ambulare debemus. (^uum ergo dominus nos monet Matth. XXV. in parabola quinep prudentiQ, Sc quinep fatuarum uirgt’nurn, quae oleum afemutuo cmere uolebant, neep met ardentes faculas in manibus portare, dominumcp uigilantes SC orantes præftoîari, nos dominus monet iam his diebus gratiae SC huius teporis operari, SC non mandauit pro defiinÀis nos folicitos efledebere, aut certc turbari prim, ad ! Thcf. iirj.Neceftariû non eftfnifi alia fcripturaru ratio indicct ÔC habeaturj purgatoriQ ponere tantum pro hac uice.

Cpinnominetuodnelhefu Chrifte, Amen.Multasinduxit fcripturas dns Beneditftus S. Galli parrochus de fide, qdP nobis fuam mifericordia'deus impartitus fir per filium fuum, quaehicad cauflam nihil deferuiunt, omnesnamcp nos hoc credimus, Voluit ergo bonus ille dominus uideri, fe folia in libris uoluere nofte. luxta meam hcflrrna'profieftationê der mitro huiufeemodi circumitus. Poft medium fermois fui de duabus utjs loquitur, una uitat æternsc, alia aeternae damnatie onis.Diletftedne parroche has fcriptura non appellatuias, hofpitiafunt uiatoijt, quod aSt uiain cœlûpraecipue obliqua non per purgatorium pergat, hocuobis probanda reftat.Ca* fu hie utiminiinfeolis petitio principif appellatoOpe arbore

Matth^vïj. ïreuiïcr dico diledas animas in purgatorio bona nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

efl'e arbore, amicos dei, amp;nbsp;dc numero eled:o% ideoqj ÓC hoe didühobis non eft contrariöjd quod dicitis qui in fide mogt; ritur, in diuina charitate eum eiTe dc numero elcó:oi^,amp;nos fatemur, haiïtfuprafehabctquottidiana pcccafa, autpeena pcccatoi^ ilia ftarc polïunt cum diuina charitate, tunc fua fœ i licitas aliquo tempore retardatÇ|)icitisfcripfurâ aire nos nô rogarc pro mortuis, cuius contrariS ego duobus tcftimontjs oftendi feripturarû, ôi. cum hoc illud firmat ritus Sgt;C ufus f oti? us uniuerfalis ccclcfiac» landus quoep Auguftinushocobtiü nuit ante annos mille amp;nbsp;centû, hune ufum pro animab’ oran^ dum.EtS. Ambrofiusin unofcrmonc exequiarumCaefaris Theodofrj cauiïas oftendit, quare in eeelefia cclebrent,priiJ-mus, fcptimuSjôC tricefîmus defund:oi^,amp; hociâcris probat literisjdcocp ÔCueritatiparcunt, quihocpapamdicûtcxcogt; gitafTc.Scd SCMonicacmatris Auguftiniexequiae adhuefus» pra terra exiftentis celebr atæ funt, fîcut met ipfe teftat 1 ib * ix. fuarS €onfcfltonû([è|)pinat dns Benedi Aus nos pro mortuis ©rare non debcrc, ne nobis contingat)quod fatuis uirginib’. Dicoautêcgobonû dnm meumparroehûfortafleignorare quid per oleû Chriftusfignificarit. ^pud Gregorium, Au^ guftinum, Chrifoftomû reperiflet, fignificare oleum diuina charitatis, ÔCnonorationcsnoftras, tune enimeonfequeret fcd'mfuaTexpofitionêhorribilis ôC inaudituserror,nc(^nos uiuos proinuiecm orare debere, uirgincs cnim illius parabo* la uiua funt, qua fuum oleum altjs condiuidere nolebât, fim^ plici uiro ante oculos depingerc ucllet, quafi pro mortuis dis* uus Paulus orare nobis interdixiflcf,illudcç ut obtincat, par? tim feripturas fubticuit, in quibus caput eft SC cardo ucri in? telle Aus. ^on cnim abfolute Paulus dicit, Nolitc fupcr morgt; tuis triftari, hoc cnim uerbii effet durum,crudele,inhumanu SClupinQ, alique non triftarifiucturbarifuper parents mor? te fratrum, filio% efTettj cotra feripturas de Abraham Iacob

Icfcph ficut SC domino Ihefu muh'cres aîq q; copaffîfunt, Hæcaût uerbafunt Pauli integra. Noîumus nos ignorarc de dormicntibus, ut non côtriftcminï ficut cacteri qui fpem non habent, quacautemillafit fpes poft exponit, rcfurrediofci;^ licet, ideoep Paulum uelle confiât, utpromortuis no utgen^ tes contriftemur,qui corporis refurretftionemnon credunt* Non prohiber pro mortuis exorare.

VEncrabilis dns meus dodordicit feripturas per mein«»’ dudas oftêdere dumtaxat Chrifti mifericordiâ ÔC nihil penitus cauflie deferuire, quumcp totius noui teftamenh’ feri » pturæ nos tam abunde ad Chriftû ducût, ultra nihil egemus, ■ Sicut nâcp ad Ro, v. oftenfum, habemuslquid nobis fit Chri^ ftus, SC ad quid nobis datus SC natus fit, nominatim ita dîcês» • (tômendat aût charitatê fuâ SC manifeftat deus nobis, quâdo adhucpeccatores eramus fedfen tempus» Chriftus pro nobis mor tuns eft, muliô nbsp;nbsp;nbsp;magis nûc iuftificati in fanguine ipfi^

us falui erimus ab ira^cr ipfum. Prætereaad Galath. îj. Si ex operibus Icgis iuftitia, ergo grabs Chriftus mortuus eftfî^R tradicitdnsmeusdodormeduas dumtaxat uias nominarc, quumhofpitiaappellaredebei'ê, uerbalis eftcontentio. Sed Lucæxvi. illud nobis dns in parabola diuifis in inferno fepuE ti, ac Laçari in finu Abrahae oftêditC^iod aût prius obliqua uiapurgatorqaddeumduci debemus,probatû nonaudiui» ÇWearbore Matth, vip ante hoc fan's oftenfum eftC^uia uero dns meus dodor oftenditibi quottidiana peccata purgari de* bereexfcripturisnoeftclaru, quumenim maioradelidaut funt mortalia codonant, non multa eft ratio fuper minorib^ habenda.paului ant ad Ro. q. nobis oftêdit bonitatêdei,felt; ™ nbsp;nbsp;nbsp;cundO eius longanimitatê noftrâ conuerfionê expedans, SC

quoniâ arbor frudu« non générât fed'm diuinâuoluntatem, , nbsp;nbsp;nbsp;- abfeindif SC inignem proijeit, Luc.xiqi'i^ixipromortuis no

COLLÄTIQ LIIL ritm'ntcrccnîonis per uniuerfalem Chn'ftianâ ecclefiam, hoc cgo intadö fino, grah'ofoijj namqj dnbij! meoi^ mandatö fo« natfcripturas fcrutandas, li poft hSc uttam fit purgatorium, ^(|^uodaStaliquidiCLintPontificêMaximû hoc adinuemfle, hos ficloquentes refpondere permifto^d quas ucro abuft^* ones purgatorio fuennt ufiin plsenfc^ peccatonbusbene cla* ret,qui in uita male agêtcs purgatorio,fidunt atqj confolant, M.M)i(ft5 illud olcS concernens fatuarö öC prudcntü uirginü,fc? cundumliteraSt^fpiritfi omm Icgenti darum eftO^hs nbsp;nbsp;ns

D. Eckius me inducit quafi triftari prohibucrim pro mortugt; ts feu doTiTiienbus apud mca addinfta iierba pcrmanco|[^ós ucro Chriftiant qui dicimus Pater nofter qui es in coelis,quo ufcp quottidie oramus, fiat uolutas tua, quädo noftri ab hoc feculo auocantur, non dcbcmus utgentes triftari. Nam ficut Chriftus rcfurgens primitiiedormienfiurcfurrexir, dédit ho* bis dcu.s uitftoriaquot; mortis per Chriftumfjix quibus omnibus doiftoris meiinducftis uerbis poft hanc uita purgatoriueftc, non dare oftenfum cft, ibi aßt triftari non cft prohibitu, quä ÔC Dauid ipfe profuo filio Äbfolone triftatus eft.

C[Non ncceflarios fermones demitto. luxta tenorem protc# ftationismeæ, unicûdumraxat ditftS contrapurgatoriûadi* fertfeCLindnZxvinglianficonditionêLuc«xvi.Atuosnota# tcquamfapientvr hocanimotracftatöfit, quum eniminfimi'--litiidineyuo dumtaxatloca, infcrnus ÔC Abrahæfinus indugt; cuntur.Confequit ex co iuxta eoi^z formofam logicam nulIS elTepurgatoriij^ quia eins ibi nulla fitmentio.Nunquid hrj funtfcripturarügigantes, necß coelum efle oporteret/quippc quod in ea parabola de codo, ibi nulla fit mcntioCJWltra dicit medebcrefcripturas,p purgatorioadportare,duasadduxi, ad quas nec uerbo quidcm refponfum eft.Ifc mortali pccca# tobrcLiitei^utparrochusuideat fenöintelligere.Dicoetiam probumhominê in omni bono quottidiano opere quottidie

CONCLVSÏO QVINTA«, peccarc poffe, qucmadmodumBcrnhardiis enumerat. quothdïanûpcccatukue quidæftimaC, quafideillisnôeiret rcddêda ratio. 4^1itcr nos dociu't dns lhefus Matt, xij, Qiiod de omi etiam uerbo otiofo rah'onem fumus redditun', adhuc illud q iiottidianû peccatû eft ex gcnereC^uriofLim tamen cft audiredominûmeumparrochum purgatoriotnbucreabugt; fum,quippequodpropknnud homines h'centius peccent, Diledî:idni,uosïpfospernafumtrahite,quis plus peccandi præftat occafionem. Hij qui dicunt tempore morh's homi'nê per fidem QC fidutiam in Chriftum liberari a peccatis, ÔC ab ea hora ad cœlumpergci*c(ut docetparsaduerfa, aut quiinpoe^ nitcntia ita moritur u t illi dicatur, quod pr o peccatis practerß tis in purgatorio fan's pati debeat, ut dicit famfla ccclefia nifeftum eft hune plus ad peccandû inuita occafionem prec^^ ftardqui nullam pœnam ad hoc ponit, q uam in fine fidem ÔC contritioncmilloquimagnamfuturâ pœnamponit.Ideoqj ô^uospurgatorij oppugnatores,in ecclefia nullamadfertïs unlitafemficurproponitis,quum pœnam peccatorum nomi# nahm in purgatorio leuatis.|deoqi dilccle domine parroche dona dei uobis gratiofe concefla recognofeite, illis contra ec^ clefîam catholicam non utendo.Pîumiliatc uos credendo tôt iam dodos uiros ab annis circiter mille quingêtis feripturas melius uobis intellcxifle. (^uumeg fie ad ecclefiam diuerteh's apud ueftros fubditos, proutfeneminijinultabona effitiehs, ÔC uitam aeternampromerebitis, Fiat.

IProteftor quod in meis indudis fermonibus nihifptinaciter optem tenere contra dei uerbû, SC Chriftianû intelledû fcvilt;^ pturarûjfed ut obediens in omi_^e ueritati non reludabor.

JlpfeôCfi hoc oreloquat, hodiernas SC preferitasferipturas tcftpr reipfa ÔC opibus fuat uerbali^teftationi contraucnit.

• ’ COLLATIO LM ^TvVOLFFGANGVS WETTER IVFFLI didus, coadiutor ad S» Gallujduodccimus arguens, O Mnipofens deus nobis fiiamgrariâ cocedat per filiutn fuumlhefumChriftnfaluatorênoftrû, Amen, Htj qui ante me illic fteterSt gratiofi dni multos fcripturaru locos ad* duxerut, quae dns meus dodor cauflænô deferuireaeftimat* At illor^ didoi^ finis talis eft per ChriftQ Ihefum eins guincm, peccata fine magna fiueparua, fidelib’ remitti, ficut pr opheta Dauid Pfat xxxi. Bcati/quoijt remifla funt peccata quoijt teda eft iniuftitia.l^ûcaût dns meus D. Eck loquit dare peccata eftcfoluenda feu luenda, nominatimafidclib^, fed dare feriptû eft peccata remitti aut per ignem, tunc gratia amplius non eft gratia, ad Ro. xi, tunc enim promerita funt, Athocinteternumanet, quacQcp horapeccator fuarecogno* feit peccata, coi^ ultra non recordabor dicit deus, de quo ex? emplûhabemuslatronisincruce Lucæxxnj.Hsccaûttotius Euangeüj fumma eft, S(^fi dns meus dodor dicatpeccata efle exoluenda, quare ergo apoftoli predicauerunt remiflioncm peccatoijepcr ChriftQ, idcof^ peccata no foluunt, fed exgr»^ tii rcmittant, ficut prius eft didu, ® icit dns meus dodor ad peccandû occafionê praeftari, cum clarcfcriptura dicaf. Agi^ tepœnitentiâ, quia dns non indulget, quum omes homines failli fiût. Flic igitur dare notandû eft per pœnitentiâ cogi ad fidem, ut peccata remitterêtur, ô^hoefinon, ucniretqp pater familiasnodeutfur, negledQcft, ÔCnon per igncmfoluit, utfaluus quis fiat, fed per fidem, ÔCprobari nonpoteftfolui pofte peccata, fidutia in ChriftQ foluit peccata, poiifequit Chriftiana uita. Qiii aut peccata fua no recognofeit per Chri* ft urn fibi remitti, hie in peccatis manet, infidelis eft, SC nun^ foluere poteft, fed mortem fufeipiet ftipendiQ peccati. Nunc ubimors eft, ibiuita non adpropinquabit(5J)uasfcripturas dominus meus dodor induxit,primam pri.ad Corinth,iq, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cap. de qua nondQ film informatu» ad purgatoriQ probanda

^*Ma(llfltfonarc.4Kltrraq\Machabæof5îtiüch)rï mcoadmitto, quahgt; ter ille liber fecundû fancftas fcripturas habcndus fit.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;f D. ECKJVS.

^J2ln nomme fiioanelhcfu Chiifte,Amcn.Qii5^Iufflyhûc fuufermonê benemcditatS exfchcdulalegerït, mtelbgrt nt^ i hilominus quilibct ratioms cupamp;x/civinm fcripturarû uacui

uani hîj funt, dC abfcp omni difputandi forma. Qu um equidê I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difputaredebeataduerfiis purgatoriû, hodie uerbulQcxpigt;

fcauit, pcccata fcilicctfolucrc, ÔC côtrahocindiicit quicquid in omnibus Luriieranis ÔC textrinis libellis Icgitjfundamenfû

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non intelligentes, pcccafuculpsefueccaulTa, SCperpctuæpœ*

næ, non remittitur nifi per gratis dci, per mérita dninoftrï Ihcfu Chrifti, amp;fiquis huiufccmodi mcritife •qtrisparticipé faciat, ficut Iiiffly iuxta Chrifti mérita inducitapoftolos praE^ dicarc. AgitepœnitentiS'inremiflionem peecatoi}? amp;fc. ficcp

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debcntad S. Gallûproboshomineseiuptemodi didladocuif*’

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fe peut in Ezechiele nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilia dicfla non fie dilacerare, ficut

fam abQ ulla uerecundia corâ fût dodis hominib’ faccrc amp;\iquot; detf^ecundodixi/quodpeccatocôpctattcmporalispoenaÔC banc oportet exol uere, quod luffly in Neckers Eck nondum

Atego illi oftêdi hodiein i). lib. Reg.xtj. cap. cui iam addo fetPm librû Regû xxiiip cap. ubi Dauid petit a fe auffer^ I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri numcrûpeccatoiSî.Debuifl'etamp;f luffly fcripturarû tamexi»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut clcmofinis redime. Qualis mihi hic eft pr£edicator,quam

confolationêperturbatisdatcordibusjiguummultaspatiunP aduerfitates, nbsp;nbsp;fi illis denegaret/quod in patiêtia illoi^ in mc^

rito Chrifti non fatisfacer ent pro fuis pcccatisfj^ruftra indu? cit de gratia, nam amp;nbsp;nos hic degratiofaloquimur pœna, ide* oep ubi quisadpcrpetuSaftringit poznSlbictcmporaliter pa?

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titur, fine in purgator io. Et idco temporalis poena uult fatif*

fatftionê pro temporal! impofita fatisfacftioeÇSxcufarc fe uel? let dodrinamfuam cotra purgatoriû non maiorcs nequam

crimtnofosfaccre qua cccIefîscdoÆinâ*, S^abfqjonrm'fiin* damcntogsrrulat, quo nam modo peccatorindniaduenfii nodteâfimprouifeacagiïantcr muadat. MJunqindamp; nobis iuftfi eft dicere, quicunq; peccator ftcinfuts pcccafts dcpregt; hendit morit, utluffly narrat, nec^ huicfam profpercfuc^ ccdct/utin purgatüriû deueniat, Quâobrê per coijî noua fe^ dut%nâ dodrinâ homines nihil melioranf/quumnullâ fint pœnâ expecftaturi(^d mea duo fcripturaru didla ad illcFCo^ bibtf'y rint.dicitipfe, nóeiillicprobatüPaulüdepurgahorioloqui, neep ex foto aliqdadportar, dcquoigneloquat, Sgt;C egoficut induxi, ita uerba Pauli infellcxerunt diui Ambrofius, Hierom* nymus, Auguftinus, qui fere ta fuerut docti ut eft ipfe luffly.

([(^uantuuero illûangat liber Machabaeoi^ indueftusexfoto ftnit infadl5, fed illud didlS pofes eft amp;nbsp;apud Chriftianu ftde^ lem fufficiens, efiâ ficut Luther us ipfe dicit(3^dhuc unicS fcr i * !• tooilbpturalufflydaboi.lohan.v. (^uifeitfratrgfuûpcccare, non admorfêƒpetat SCdabitureiuitapeccah'nonadm^tem.Eft peceatS ad morte, non pro illo di co uf ro^t quis/Hic iarn an:» aifurfccfm Johanne dicere infercedendûdCrogandû^amp;non) pro alio, hoc pro uiuis no fit, quSdiu cnim uiuit homo deco ftnaliter defperarinon debemus.Idcocp demortuis eft didst ubi non pro illis oratur/qui in perpétua funt morte, fed orat pro illis in purgatorio. At ntinc audêter luffly adportatc fer pfuras, necg dilacerctis cas dicêdo non clTepurgatoriû, ficut fu ad fandum Galium longo tempore clamafti,

(T a concluderc uoIo.Sicut dns meus dodor mulfos fermo** ncs induxit, ÔC tn didaexeuâgeliftis Johanne amp;nbsp;Paulo ad* hue no ex foto euerfa funt.Expropheta Ezechiele notö mihi eft, fimiliter ex alqs,pphefis dcû farpe peccata corrigere, ficut SC erebro hoc tempore fircit. led purgaforq potnsc ratioead^ hue nullu audiui infelledûa|fem quia dns meus dodor quin* turn caput canonicsclohaniusinducit, loquitur Johannes de pcccatp

CONCLVSIO QVINTA. peccato hic temporalirer perpetrato, ûc lugiter pro inufcem orarcdebenius,ficut nos Chriftus docuûMatthæivi.Siccp ego me ad Icn'pturas rcmittr^ibrum autem Machabeorum relmquofcnpturarum docflis,

quatuor dida nondum cuerfa, aucrtatamcdcus, quodipfcuelim del uerbum cuertEre,fcd falfus intcllcdus cum quo lufHy fimpliccsfeducit, huncego cumfcn'ptuns op* pofitfsdepeccatoiji correclionc fine poenaeuerti.Ipfecon^^ fitetur deum poft poenitenùam corrcxiflc, nunc autem deus iniuftusnoneft,ideocp5CilIe corredione dignuscrat.Etfi aduerfsc partis dodn'na ueracflet,habcret lucrum malus fuse malitiae, qui mane pœm'tenriam agcretficut Dauid, ipfepu* nitur.Et qui in morte fuapoenitentiam agerct, abfeß ulla cor* redione,finepurgatorio uenirct in cœleftia gaudia,quod non eft poftibile fecundum communem iuftitiæ uiaml^d di* dummeum Iohannis nihil dicerc nouit, quam ut proinui* cem oremus, hoc nihil eft didum, oportet/ut oftendat, fi'cut lohannesdicic, quaremounoorandSeft/SCproaltcronon', hocnonfithicinuita(^elibro Machabacorum incalamum loqui non uult, nihilominus eias efi opinionis cuius fuusfra* ter in CliriftoZwinglius, quihunepro fabcllarum librotcï net. Ego dico Auguftinumhunc librumfacrasliteras nonfe^'' cifte, ficut luftly fomniat, fed teftatus eft Auguftinus ecclefi* am ilium acceprafte libr urn in numcrum facraru'm literarum de hoc idem teftatur diuus Hieronymus, ideoej qtii hue non acceptatlibrumficut de alias facras literas ccclefiaenoneft uc^ rusfilius/cd illegittimus Chriftianse ecclefiae.lSiec^dicitHie* ronymus hunc librum non efie facras literas, ficut luffly pro^ ponit, fedquod apud finagogam ludæorum non fuerit in canone. ^um his luftly precor'uta fuo errorc defiftat, ficut alnsfupplicaui.

t I • T* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mamfeftatione fuse uentatis nobis cobabi?

JiJCUbriS fer, Amen(JPrimodeducamquodrationc Itbroijtado* doreEckioultimoinducflQeft^ucrûefTefateorccclefiS^legei Ottttn* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libr os ad populi aedificationé, ficut proxime diJ

óxim eft ob martyrû exempla,ideoep illos non fimpliciter rc^ fotaui, fed q uid de tilts tenendSfitferibit Hieronymus in pro*

logofuperlibros Salomonis, dicens ecckfîâeo«îegcre,non utpereosconfirmed ecclefiardod:nna.lt;^uaergo doAoris EckiiconclufioindubiQftatutacftjtuncncc^fibi neœ altcri hijlibridcferiucntl^^cundo acftimaui'texpnmacpiftolaad Con'nth. itj. cap. adiutoriû repcnre|ubïiterû falFft. Neep eu*

' ramusianK^aliquosdodoresfcd'm ciusmentemficcxpofu^ ilTe, namq; SC ahqui non fcd'm cius mentem cxponunt, opor* fetcp magis confidcrare|quis naturalis fitintenelt;flus ôâ mens Fault, qua quid alt) denoc dteant, ob id ego mentemmeam fuper alios noncxÉnlJo, SC(i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fateri debea. Hi'c Paulus

tatesamp; impugnationes feu tentationes ignem nominat, qui fill os dci probat ficut habet Zacha.xiij.ubi dicit.ltducâter^ tiam partem per ignê^ SC uram eos ficut uritargentô, ÔC pvof’ babo eos ficut pr^at auru quod deprefenti uita dicit. Nunc aût Paulus Io qui uult contra falfos dotftorcs, SC cotra eosjqui cauftam fuâ aeftimant bona, ut manifeftet quum incipict ten* tatio, homines cnim opus nominat, quod acdificat fuper fun* darnentû ChriftQ. Boni probi ueritÿ Chriftiani nominat ar* gents aurSgemmas, ex quibus ciuiias det conftruit : At fal* jtwuioè» ft (qs Chrtftranos nominat ftuppamfœnumlignum.NuncaSt dare dieif, qual c uniufeuiufeg opus fit|ignis probabit. IS itacp non reorD.EckiSdiccreomes dilceftos amp;!. fanShos martyres in purgatoriS ingredi oporterc^ut pr obentur. Pltj namcp hie probati funt uel fiuntinmultiplici pcrfecutioe, quSuis adhuc perftentfuprapetrâ qu8cGhrtftuscft«qumnfalfi Chriftiani propter

propter temporales perfecutioncs, feu propter mundïgaugt; diadefcjfcant.EtadhucilIudclarius cxponif,quadopoftfub* ï'ungftfi cuius opus manferït quod fuper xdificauitjmerccdc accïpiet, cui'us aüt opus arfcrïtj damnSpati'cf ♦ Moe in prxdi:i^ cantes fiue apoftolos didQ eft, qui merifo gaudent/ubi popu-^ lumuidcrintpeoijz cruditionê eóftanté manercinChrifto, amp;nbsp;ubi populus dcfcifccret, ut magnö damnü mcnïo lamenta* rent ëgt;C conquacrerent, quâuis apoftolii falutem denegannr, Vlfiacp dieft, fedipfeMuuserit,fic tarnen quafi perfgnem, hoe eft ditftö, Û ucrit atê rctfte fat ebi^etia ipfe probabft per ï4rf.j’ Écmptationes. (j^uod aut ego opus reifte expóno, fn eadê epi* ftoIa'Paulus aicix, cap. Ivonne nos opus mcû eftfs indno. Si in præallcgato loco coadiutpres def fumtis, uos def eftis agri? cultura, amp;defaedfffcatfo. Sfcfgfturnecp hocdicftuef defcruft fed'm uer3fntcllecftufjpertio de dfiffo Johan.v. cap. Quffeft l-XoCttl' fratrê fu3 peccarenon ad morte, petac dabf t ef ufta peccan» ti non ad inorte. Eft peccatu ad morte, non pro filo df co ut ro # gctqufSjhfcnullfus purgatorfj fftmcntfo,quareD.Eckfus no tarn audax cffedebcret/aliâ fcrfpturâ ad hoc fnduccrc.Ta^ iem habet fntellecftû. qufalohSncs nos pi’fus docet cum gau* dfoorare, ôt'fuxta def Lioluntatê, nunc aût graue peccatû eft, peccatûfnfpfrftûfaniftu, quodabexterforf cognofcft,acon^

tradfiftfone uerftatfs, quandoprfus prgcelîerunt monftfôes, ßwmf: necß quic^profuennt, fedeo plus infanit amp;pcrfequftdo* dlores,fbfnosnonfubetorare, qufanoncumgaudfo. Sfeut deusxf. cap. Hferemfie prohfbuft, ^i,on ores pro populo.

EtEfafas dfcft, nedfmfttasfllfs, fie D. Eckfus adhucnfhfl ad* portaufîjfemqufaabducereuultdf(ftafacrar31fterarûfndu^ lt;fta per banc folutfonê, deum benequfdê peccatadfmfttere, fed poenâ referuarc, fllfcftû eft de dfufna mfferf cordfa fie log,. Jrftutfcp homo admfferfçordfâpronîor, fi pro alfquomulta impêderfr, neep reperfo unû fine alto eum remfttrreperfonae cauflàfnmodocorrfgêdf .Bn quidêuerûeft/ficutdeDaufde Hh fn

CQLLäTIQ lvl indLixi^quodpoftdimifrumdeh'dSfubfequutafi'tpoenapcr mortem h!ij fui, fed ibi debuit notari, pcccatü ibi fuilTc publigt; cumjtdeocßamp;deusadpopuli cmendationêfibihâcpœnam inflraf, fic ein m text US habet. Veruntamen quiablafphcma# \j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»'S fecifri immicos nomen dni^ilim g natirs en tibi, morte mo»

Simile exempJiThabcmu« etii Nu. xx. ubi peccata Moi# fenremurmerabant, uclfilijlfraelöf in facie populipunitus fuit, neterrapromilïionisingrederef, textusitamp; habet, quia no credidiftis mihibt me fandificareh's corä filtjs Ifrahel, hoc . nbsp;nbsp;nbsp;êftjqamalûexemplüdcderat, noninducetis populüift5amp;c.

Hoc etirin alijs locis dici poteft. Aliquädo etiä deus fuos pu# nit ex mera gratia, humiliores fianr, 0^ inpofterSprouiden^quot; tiusaga?,hcitacp undequaqj magnaieperimusgratiâÇàtin purgatorio ill« duæ cauflæ cetîànt, homo in^ » corpore Iibegt; ratus, hacnon cget humiliatione, ÔC quum nefciamus quó fe ^rcs in purgatorio Jiabeat, nobis non deferuit ad emêdationê.

Neep in hoc diuinæ deroga? iuftiriae, deus enim infidèles fiuc falfos fideles non finct impunitos. Nos uero fi rede formata habemus fidc, ut ÔC dciis iuftus effet proprio non pepcitfilio, fed pro nobis olbus fradidit illû, ficuthabetEfa.ïitj.Verelan» rlt;trdl6.« guoresnóftrosipfehilit, doloresnrósipfeportauit;Vul^ neratusëff propter inigtates noftras, attritus eft propter fee# lera nqffraTdifciplina pacis noftrae fuper cum, liuore eiut ^natifurnusamp;Tc.Lgonosreputo chareemptos,eftepChri«* fills noftrai«ftitia(^eqj miret quis tarn effe effieax meritum palfionis Ihefu Chrifti, feimus ein inbaptifmo illudnobis promittiinrcnhflioncpeccatoi^ amp;fdebitoi^, quid ergoim^ pediinenh'adferrct in diuina iuftifia, quuacqj a nobis per can* dem fide in mortis articulis poena 3^ debitu aufferarit, quado fidëhabuerimuslatronis, ad que dns dixerat, Hodicmccum cris in paradifOjSC no erit deuspfonarS acceptator. Vtiep fpc * cialccftficutD.Eckiusdelatrone dixit, ideoep amp;nbsp;nemo nc* gVgens aut tardus elfe debet per conuerfionc ad deû, fed polt;* fitus

Gtus eft nobis infignum mifehcordi'g deï^dportabo óé ego D.EckiounQargumentiï^quâuisnonfuchtneccfle.lntcrro#’ go ergo ab eo, fi hij qui purgatorio fünf obnoxq, Chriftoinz corpor ati fint nee nc ïquot; Si Chrifto non funt mcorporatipcr re#' de formats fidem, fiinc perpetusedâhationis rei funt, amp;nbsp;non in purgaforiS damnat!. Si ucro Chrifto incorporatifucrint, tune ad Ro* vitj. cap fie Icgimus. Nihil ergo nunc dahattoms eft his qui funt in Chrifto Ihcfu, qui non fcd'm carné, fedfpii^ ritu ambulant, talé implantahonéliabemiu oés nos Chriftia* ni, quod carnalit ambularc non debemus quse nos docemus jl.«W'lt;f®dRo.vi. quûfimulimplatah fuimus(^kuero æftimcîhoc uerbulû dânationis ad perpétua dShationêperfinere,ficut Sé didalohamiq. Sx!, v. uiolcntat præallcgato loco viij. cap. halt; bemus» uos aût prgdeftinauit, hos S.'C uocauit,quos aut up^ çauit-, hos ÔC iuftificauifi quos aut iuftincauit, illos 8^ magny ftciMftj'-isnafuccflefglorificatiottmporc purgatorqjdonee àd gloriâ euocarent. Vitra confolanter fequit. (^uid ergodic cemu s adhæcgt; âideuspronobis/quiscôtranos, quietia^proj. prio filio fuo non pcpercififed pro nobis omnjb^ tra dr d it ilhu (^uomodononctiacumillo omnia nobis dor.auit. (j) certa fpes~3 quod etiS poenâ coi^z qui in fide moriunt, non ulfurus eft.Scd ultra fequit, Qjeus qui iuftificaf,qs eft quicodemne^^ _ Chriftus Ihefus qui mortuus eft, imo gi^urrexit , q eft ad dSjer â dci etiainterpellat,p nobisTSic ucri fidetcsfinë^for* midine St fi'morcfuntpurgafortj, faïfi fideles hucnóptinenfi

^Innomme tue dnelhefu Chrifte, Amen. Anteat^ ad pbic^^ da deuenio,ncbulasmatutinasexcutiâ,Ma!chabctdodoré^ Oeeolampadiû^dliefterno die fratres fuos duri^ tradarim, qeParduis ex caufli's fadS eft. (^uu ein iuxfa Lutlieranas coiv-ditiones, Ôé eoi^ noui cuâgeli} natura in eoi^ cancel!is omes religiofos fine clericos immenfc irnferint, cotempferinr, ridi'«’ cula nomina impofucrint, SC Cutfolcntncbulonespîacétarrj) in oés

in omes cxclamahnr, luxtat^ maximg dodn'næfc ladiïahnt 4ibvi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cftjOgf uit me hoe notü facerejNunc aut ad caulTam

dloêcOVIt* ï'*^ïio‘^^*broijtMacha,adfertdo(fï:or^hcmiQHicronymiamp;:c, “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Refpond eo cum fibi met contradiccre, eedefia enim ( ut ipfe

dicit)acceptauitadfidcliûaedificatione.Nungdhæcpukhra xiretplebis ædificatio, fi error in eis contineret, utipfeputat, ^^d Hieronymö dico in proiogo non eflc, fed in una epifto^ ' ^la,nûcueronccp Hieronymus neep Auguftinuspotuerunt quemeunep librûfacrasfacereliteral. Et quum Auguftinus dicat ccdcfia eos aceeptafle, ÔC Hieronymus quod non acce# ptarit, unû ill0152 efl'c oportet, aut Hieronymö loqui de orient-tali ecclcha, aut quando earn epiftolâ conicripfcradadhuc illi non cófteücrat ecclcfia eos aceeptafle. Hoc in$ certu eft nos ignorare quæ fcripturae aut quod cuSgeliû'fit facrû^nifî ex ecf^ clefiæ traditione, flcut ab initio multa fuerunt cuangelia/quac per ccclefiâ'reic(ftafunt,flcutPauIus ait ad Timoth.Ecclefla dci uiui columna eft fundamentû uerifati*. Neep ullus mis’ hi oftendetlibros facrarû literaröper eeelefiâ acceptes, inter quos hi) Machabteoijz libri non etiâTenumerentl^d darum meum depurgatorio ditftum, dicit Occolampadiusmçfalli, uultcp iudex meus clTe, quum nullû ipfc pati uelit in uniucr^ fo orbe, quomodo cum his nouis Chriftianis rem terminare poterimus Jpflomnesiudicant, ucteraddent, nouainftitugt; unt, amp;nbsp;noluntiudicem pati, flheferipturis crcdercnolunt,ô(f quum aduerfus rebaptifatores feripturis carent, adhuc opor* tetjut 111 is credatur. Si uero nos illis feripturas allcgaucrimus nihil ualcre dicunteafdé, nifî fcdln caput eoiji cuerfum, Sx^ niftrûexponant. Siaôtipfl feripturas adportant, oportet(ut eundêillûintdlecftû acceptemus quemipfi uolunt,fiaôtita faciendû fuerit, nullû ipfi ludû elîènt amilTuriljQuamuis aût eedefia in pofleflione fit condufionis mcac, ôi. ego iuxta coi)t cornutû argumentû no obligarcr feripturas adfcrrc, fed ipfc dodorpotius cum feripturis obligat purgatoriûcxh'nguerc;

nullas attulit» Nunc aût intclle Aus meus Pauh' ucrboijî coft# j. formfs eft cccicRxlÄ.uguüinOy Ambrofîo dCc, 8gt;C hect altj eu traherepoflunt m aliu intcneAiî, utmos eft do Aoijï, nullus Éameneoi^dicitde purgatorio non intelhgi£^iodaûtjpfc cumZwinglio ah'ûinduxeruntintelledû, magna circumlo« quutionc uerba raihi obtcnebrâdo, ego no accepto, nifî meS intellc Au fcriptuns euertat. Nam ÔC in Liptzig ipfe Luther’ ctiam nouu intelle AS attuh't,Pauls loqui de ïgne extremf lu^ dicij,adcononnôrunthîjnoui Chriftiani concordareinter feintelleAusratioe, quumintérimfcfe quilibet eoij^iaAitet quodfpin'tusfanAus ineum infufflan't. Si ego fie Pauls ingt; terpretarer, quodibi depfeudo do Aonbus loquæret Sgt;C hæ^ reticis/quod pengnem cftentpurgandi, profeAo meinclagt; mitarentfalfos doAores non exurendosl^nicofoloucrbo mcSi'ntclleAS attigit, martyres fcilicet ÔCc. dicitipfe quod in purgatoriSnonperuemantamp;fc. Dicobonû fine malu quod coi^ operS hic ædificarSt, dies dni ( qui in morte eft uniufeui? iufcp hominis) declarabit in igné iudicij. Nam iuditium ignis appellat in feripturis, probat hic Hieronymus,2Cqu3inillo iuditio aliquid puniendS repertû fucriqille damnS patitur in dilationefalutisfuæ, fednihilominusppurgatoriûfitfaluus* Caperenô poflum, necß scftimoaliquFcrediturOhoc, quod ipfe dicit falfos do Aorcs per ignéfaluari, amp;nbsp;damnari fiuc cre^ marifimplicesper eosfeduAoSjpotius ego oppofitScredo» ^Ad diAûIohannis dicitmenon audace, poftet repenn quifi» piam qui me dicer et fibi ôif fotijs fuis nimis audace »Trahit di As in pcccatS in fpiritû fan AS,pro il lo non fit orand3,non aStfoluit, quodcuncp pcccatS fecerithomo, quamdiuuiuit fupra terram, peruenire cum polTc adpœnitentiâ. Intcrcedit quoeç SC orat ecclefi'ain die parafeeues pro hacrcticis,ÔC tame ctiaibipeccatSeftinfpiritSfanAS^Monuitme diAi Mattli, KÎj. (l^ui aSt dixerit côtra fpiritû fan AS, non remitter ei, net^ inhoc feculo net^ in future, ultimum non eftgratis pofitum*

Exquonotatcetiâinah'ofeculo peccata remit«, hocneftm coelo neep in inferno fit, ergo firinpurgatoriOjficutdiuiGrc* gorius ÓC. ßernhardus bene ponderat|^ixi in poenitêtïa de* bitu SCpœnâ peccatoij: non mox ex toto remit«, cuï contra* dicit dicens illicitS de diuina mifen'cordia id loqui, uerum aß fentioriuxtacuiufi^ eeftimationê.PoirentpIgricp illicitûæfti* maredeumpro iemporalipeccato hominêperpetuo damna* re, fed prout hoc ibi diuina expofcit iuftitia, fic ÔC expoftulat femporalempcenam,ficutcgofcripturisprobaui.Atdolt;ftor Oecolampadius illas foluere tenfat, de Dauide dicens poft poenitentiaideopunitü, quippe quod eius peccatü public« fueritjhoc eftfdilacerare textü ubi clare ad eum in dei nomine propheta dic^ tu occultefecifti, ego aut facia coram uniuer? Ïb Ifrahele Sde^r obare nitifur in peccatoiji remiflionc nulla ibi manere pœnâ pcrcomunes Lutheranos locos, Chriftus pro nobis fatisfecit, dolores noftros ipfepertulit, charenos emit Sdc. idco SC non eft peccatoijîpœna. Ego Chriftum di* cofatisfeciflcpropeccato totiusmundi, nihilominus tarnen ludas, ludæi, T artari damnâtur. Suftulit amp;nbsp;peccatû origins* le, fed nihilominus oporfetbaptifari puerulu, omnes infirmi* tates Sc dolores tulit, adhuc tarnen infirmamur, SC cum hoc mortem nos pati oportet. Ideoiç SC haecmifericorditer fuftu^ lit in forma ÔC modo, ut fuae nihil dcrogaretur iuftitise^n alijs fcripturis darum eft lohclis ij. dicit deus, Couertimini ad me in tofo corde ueftro, inieiunio SC fletu SC planClu, SC feindite corda ueftraSCc, Non eft darum in pœnitentia aliquidpœ* naleoportereconcurrerepœnam fiuecorretftionempecca* tor um dcponendo(^ltimo duo facit argumenta (unum in ba* ptifmo remith’f ur pœna SC culpa,ideoep fic eft SC in pœnitenî tia^ibi hoc fcripturis probat. Ego illius prsebeo differentiam quiabaptifmus eft regen er atioficut Chriftus oftenditlohän* nis tertio. Sc Paulus adTitum tertio, idcoqjnouum oportet cirehominem, fed pœnitentiafin qua fc homo emendat SC a peccatis

■ ÇONCLVSÏO QV!NTAgt; peccatis dtuerhtyadhucfatisfadionemcxquirit dim'næ lufti/ tiæ, quare cnim ahoquifandi martyres tam duhter fatisfadi* onemexpenflent^elatronefatcturfpedalemfuifl'egratiâ, ^kd uktmu incorporah'oms argumenta, dico eos qui in pur*gt; gatorip funt per diuinâ chantatê incorporates ehe Chnflo lhefuipt quum Paulum adportat ad Ro* viij. cap.NihiI damgt; natiôis elFc hi's qui funt in Chn'fto Ihcfu. Dico hïs qui in purs gatoriofuntnihildamnatiois efle,fcdibi aliquid cftpœnale ad purgandS. Quoniâ aut cum his magno induxi'ttedio, prg«-dcftinatüs a dco magnificatos, nûc aût in purgatorio elle ma* gnificatu non fît. Dico ego necç Petrn in cr ucc fuifle magni* ficatû, necgLaurentiûin craticulaamp;lc.ldeoc^ô^hæcmagni* ficatiointelligêdaeflm perpétua beatitudine, quaamp;htj qui inpurgatoriofuntquumbeatierunt cofequent, namÔCipfi magnifîcabuntÇ^ompofe exclamauit/quo deus cum Chri* ftoomnianobisdonauit,adRo.vnj.cx quo etiâ expifcauit pcccatoiji donatione, fed fcn'ptun's nihil ^bathâc cofequen* tiâ fuac expofîtionis. Sic amp;nbsp;nobis donar et infirmitates ÔC mor* temamp;^c.quodnoncft. IdeoqjôdibiPauIusfoIûIoquit dehis rebus gratise SC donoi^, quœ ad uitam pr omouent æternam, DoAorlohânesfcripturas adferte adpurgaforiû tollêdum,

Gllatia dei fît nobifeum, Amen. Fratrnrationc quiinrc* ligiofosfîucclcricosinuedifunt, non aliter refpondeo ci, quamficutde meipfo.NamôCego religiofos corrigoin meiscontionibus, qui fub religionis nomine carnaliterui«» uunt, aîios ego laudoÇAd libres Machabæoi^ confitentur|UGvt ambo fie Hieronymus ôé Augufîinus, neep ego illud negau« quodeis ecclefî'a utat, fedtamê utercp dicii/quomodo utat ils Iis. Qiiia tn D. Eckius iuxta induxit fententiâ ecclefiec de feri* pturis^onaeftimo eum ecclefiâ uerbopræfcrrc,qainducitali* q ua faifa cuâgelia ab ccclefîa fuifle reieSlaJhoc adhuc h odie fil ubiferipturaaliqualcgitjubiexclans dei uerbis ad honore

patn's trahsntibus, quae nos charitatê docent amp;Jtidem, bene cognofcitur quâgrams quæcp fitmonelta,ficutôCcurnhbria Machabaeoijeeftfadû. Atibieft aduertcndu/nc fub ccclefiae nominenobis aliqui libri adproppâ utilitatê ÔC priuatû coin'’' modû conducentes, fubftituant^idlQ Pauli ad Timoth. ta^ km habet intellcd3,®emâdatcnim epifeopo Timothcojui febenchabeatinfuacongregab'one, qua'domûdciappellaf, qusetum temponsrampuraPauli dodrina fueratinftruda amp;crudita,quodappeUaripotucrit coIumnaôC fundaments uerûatis, ita ut qui aeritatis cupidus erat, apud illâ ueritatem potuerit inuenire. Vbi iam aliq ua ccclefîa ita apud ucrbû dei permanct, abfcp ullaf^cgrinarudo Arinarû immixtioc, me* rito ibi quærit ucritas|[ïtiâ apud didû Corinth, me infîmu* lare tentât J quafinulluiudicê ego accepts habeam, amp;nbsp;quod mihi foli credi debeat, quum tarnen ego iuditiS uere fpiritua# lium C quoijipcrpauci funt) nun^ contempferim, led nihil adhuc confultü non habeo, ut me illo^ iuditio fubqciS ration ncdoArinse, quiinfcripturisnonducxpertifunt, öc^plusfe# cundS carné, aciongâ confuetudiné, autiuxta humanas tras» ditiones, quâ iuxta dei uerbû ambulant. In fumma hanc ego dodrinâ accepta fero, per quâ den plus honoraricognofeo. intcliedui meo nihil adieci, quum aSt in feripturis habui no^ turn quic^ ex deigratiajfingratui elle no dcbeoCjIhdIum ad Corinth, optime expofitS eft,ctiâ fi aliqui aliter exponerent, quia ad pracccdcntia uerba quadrat SC certum eft, ficut argu^ mentû epiftolæ probat PaulS in cpiftola contra aliquos in fe^ cularidodrinafeufapientiapompaticos tradarc, quifipoft fupr a fundaments quod Chrift us eft in igné tentations per* manfer int, adhuc faluté expedabant, SC reliqui fimplices ma * k ædificati fupra petrâ ChriftS etiam permaner ent, neq; fibi téptatio obfuifiet, quodnci^hicfeadaptabit, dodorêEckiS in unoloco uerbS unumduplici uia exponeredebere, femel pro iuditio dei, ÔC moxpoftpro purgatorio^pud didSlo*

CONÇLVSIO QVINTA« bannis dodorêEckiûaudacénonappellauï,apudfcripturas depcccatoinfpihtSfandû textusibioftcnditjlohannênci^ l'fûCül’Ç^ dixifle necp prxccpifTejut oremus pro contradidoribus utrû titis, ibi näcp nelt;^ gaudiS, neqp magnâ fidutiâ habere poffu* mus in eo^ conuerfîone.Ecclefîâ aûtpro hgreticis or arcmin hi bene placet, quia non omesinfpiritûfanctûpcccât,quum partim non melius fcntiant, ôi. ob id ex ignorantia peccant, ideocppeccat3eoijinondScftadmortem(3^dnouumdid3 ex euangelifta Matth.xij. cap. ubiD. Eckiusfie argutat pcef catum in fpiritû fandu neep in hoc neep in alio feculo r emitti^ tur, ideo(^ oportetpurgatoriûeflc,ficcp ßCinaliomundoreü miiïîonêjdico non confequi.lbi enim uult dicere dns magna dumtaxatpeccatanun^ remitti. Acfî quis dicat, nec^ corpo^^ rc neep anima fanus fum, non ex eo confequit aliâ me iuxta fanitatêhabere. Marcus itaexponitiq, cap. Qiiiaûtblafphe^ maucrit in fpiritû fandû, nonhabebit remiflionêinattcmû.

I^ltra quum dicitldeS quâdocp pœnâ non remittere cum cul? pa,ôc quia ego dixi hoc nô licere diuinac niifericordix^it ipfe îcdPm meâmentê loqui, fed nor tint feripturarû experii diingt; nam mifericordiâ excellere iuditiû, ÔC ex toto non cft affîmi#’ landahumansemifericordiac, ut habetur Pfal. ctj.^ioniâfe? cundû altitudinê cœli a terra corroborauit nùfericordiâhw fu^r timentèsTèTVonge alia mens eft cüm perpefuo damna* tïshomimV ex diuina iuftitia,finelefione fute mifcricordiæ, quam cum fidelibus. Scriptura fidelib^ mifericordiâ promit? tit, at infidelib’ iram cominat, Ô£^ mérite peccatû enim, ôi. ad pcccandûuoluntas femper apud infidèles eft amp;nbsp;damnatos, fed apud fideles ultra non eft uoluntas ad peccandi^ulpam mihi impingil/quod textS dilacere in q. lib. R cg. xt}. ca. quip* pequodibihabeaf, quia occultepcccarit/quod ipfenon ne«^ gauifed nihilominus iuxta fiat aliud ucrbû,quod blafphcma^' refeceritnomendni, quæfiûtinpeccatimanifeftatiôe. Sgpe enim fit, quum quis aliquid mali occulte faccre pratendit,

co LL A TI o Lvngt; pnvgiw (] nmadmodS Dauid fecit, quod nihiIominiR ad lucê uc# nit^kra forte hoc argument« de Chnfti fahsfaÆone, ipfe nihiÜ facit, quafi cauflàe non deferuiat, ad quod concludit quipeccataimpunitamanfura,ficqj ÔC ludsci Sé gtntcsnon damnarent. Iterum meoi^ uerboijî unum intvrmifit feu omi* fit/eiufcemodifruAüucrefidelibus porrigü AtIudæiôCgengt; tes cætericp magni peccatorcs q ui ad peccandö adhuc rchnêt uoluntatë, ucramnonhabcntfidem, ideoc^ Séincis Chrifti paflio perdita cft Sé. inefficax^^ia aSt ultra inducit ad didu Efaie, Chriftum noftrasinfirmitatcs pertuhflc,idcoq? Sé nos infir mos fieri fiuc mori non opor tere. Non cft bate mens pro«* phetaefcruosmeliorcsfuturos dhofuo, conformesenim bic fieridebemusimagini ChriftiIbefu.Et quia Chriftusabfqj culpa pafl’us eft, ideoqj Sé nos id merito etiam fufferimus pa«gt; henter. A t non r eor doeftorê Ecki« dieftur 5 Cbriftü in turio,p nobispaflum. Adhoefuntnobis infirmitates Sé corf poralismorsualde utilia,ficut in ij. epiftola ad Corinth, iitj. habetur. Sed licet is qui foris eft nofter homo corrumpatur, tamê is q ui intus eft renouât de die in diem 20 enim quod in praefenti eft momentane« SCleue tribulationis noftrae, fupra modûinfublimitateaefernû gloriat pondus opérât in nobis, cum q uibus hie non delef uera pojnifétia, quse eft in domanf do 5C opprimendo uctrre hominê. V ere enim qui uerâ habet fidemfotiofusnoneritfe'côCditftûIohelisij.abeoindudûin fe habet corda feindi deoere, Sé fequi^non ueftimenta ueftra in quo interna docetrenouationq ^Itra debaptifmo Sé poe# nitentiatalemdatdiffcrentiä, quodbaptifmus regeneret, qd* necgpoenitentiatabnegaredebcret,antea^ cnimquispœni# f entiS agit^mortuus eft peccatoi^ ratione,fuper quibus poeni-j tentiäagit. SicutEzechiel inquit xxxitj. cap, ^jolo mortem pclt;catoris, dicit dhs, fed ut magis conuertat Sé uiuat, pœnw tentibus enimetiäitcr« dat per fpiritufantftS (idtsôéuita, SC ficutprius in baptifmo Ipiritus faniftus operationê dedithoi# mini

CONCLVSIO QVÏNTA, lîsÔ mini ad Bonn, ita etiS ÔC facit in pœniïcntiac opcrarione^Iti'# mofîcutrcfponditdcmco argumêtoincorporationis^icens cos in purgaton'o Chrifto incorporari per chantatê, hic non «ftfcnpturarümodusficloqm,pcrfidêenidcodefp5famur, uthabet Ofeæij. cap« If ego te mihi in fide defpofabo, fecucp dqèj’** adfert natura fid«', ne quidpœnarSdenoftrofponfo cófida# mus^tem hoc uerbulO pcccato^t ultranon recordabor apud prophetâEfaiâ ftepe indudu.EtHiere.xxxi.inpurgatono noncoplet. Nun^ pcccatoi^ magis rccordat quSmpozna,

, Namimplebithocuerbulûgra^jfîcutadRo.habetiîj.cap. luftificati'gratis per gratia i'pfius,per redemptïonê qu^ eft in Chriltoln^. Neep impkbi^quod Pfal. I. didt. Lauabis me pSÿgt;’ ßCfuperniuem dealbabor, quiiampurus efledebebif, quo^ modo fuper niuê dealbar. Quod ant 0^pœnâ nobis deus do^ nauit Cum traditionefilij fui in exeplo filh prodigi bene adpa^ ret/quo cQ gaudio exceptus fuerit, his refpondilfe uolui.

nomine tuo dne Ihcfu Chrifte, Amen. Libris uh, 8C in weUbvtS ccclefia legere fiiâ habet uiam. Sed librû Machabseoiji often# di elle in canone, ficut comperto habetur in Concilio Afigt; fricanoSCinnocentqpapie, cum hoc rem ita demitto.Necp . ullahicneceffîtas urget difputare, utrumpraeccllatfcriptura «elecclefia, hocautemcertumeft, Chriftûnullum fcripfifle librum,nec ullum librum fcribere iuflit, ecclefia antiquior eftferipturis noui teftamentfi Scriptcres quales funtlohaiv nes Paulus Sdc. membra fuere ecclefise. Hic ad caufTam fu ffi# citecclefiamperfpiritum fandtum cognofccrepotuifle, qui fcriptorum uerbum deifradtarit, quod ad Icdloris cenfuram remiftoi^ omini mei dodtoris datum intelledtum fuper Pau* liuerbaadThimothaeum in fuo ualoredimitto(^ddidlum Corinthiosadfuum intelledtum firmandum, dicitquidem, quiafc fubqciat luditio fpiritualium, quum tarnen nolituel cos de parte aduerfa acceptar e. luditium equidem egregioijj

cpifcopoi^, uniucfßatu, ÔC de ucncrabilifacramétononpa^ tietxir iudifiû Lutheri, Ruggeri, Brentzij» l^nc aût eg^o do^ iflorem tanfar acftimatioms æfhmo, quod 5C Auguftinum QC. Vulgaru ÔCc. edâlpintuales cenfeat^uo^iuditiû Ciuxtafuâ met exhibitionê^acceptaredeberctj^ducitaduerfus me unû argumenta,quod prefer fcn'pturarû moré hoc uerbulû ignis fßf**^* immufê, refpondco ucrboi^ condi tionê hoc efficere,primus in^ Ignis luditiû dni oftcdit, ubi dies cius dedarat, ÔC in l'gne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î

mamfeftabif, poft ahScôminifcitign^pcr quemfaluabit, de hic eft fcn'pturarû mos,uerbulû unum uan'afigmficare, fß

Xûan* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eut Iohannis iiîj. ubi dns nofter Chriftus dïci't, melfts ucnït,^

meffecorporaliaccipit,ô(^ moxin altera hnea^gioncsiani alb9cfLintadmcfrem,defpirituahloquitmcfle@)i(ftûIohan, V. ad cogm'tioné remitto ledorïs(î^iod aût dns me’ do Aor aitecdefiâipfodicparafceues pro han cticisorare, quia non omnes in fpin'tû fan Aû peccent, ut funt hijlqui ex ignorantia infide aberrant, egouerodicooêmhgreticûpeccareïnfpirigt; imtincikili turn fanAû, û enim qui.s ex impcccabili ignorantia in fide ers» far et, is quidê errat fed non erit haereticus cenfendusÇiXd di^ Aum Matth, xq. refpondit ex fimili ferm one, ac fi q uis dicar, iiccp corpore nec anima fanusfum, hoc eft^nullahabeofaiùta'» tem.Hoc exemplû eft contra dnm meû do Aorê,cx hoc enim fermonc intelligitur duplicê eftèfanitatê,unam corporis alte« ramanimæ, quarûnullamhabct.Ideocp de fi'milc hiceft^ubi Chriftus dicit ideo non rcmitti nefp in hoc, neep in futuro fe»-culo, ubi de duabus remiftîonibus fit mentio, q uar û una hic eft, altéra poft mortem, qusefolafitinpurgatorio, quarûhic nullâhabetfdc qua Chriftus loquit^epoenaamp;^ culpa pecca* toijjdnsmeusdoAorinduxit diAa de magna dcimifericor# dia, quâ ego confiteor, proculcp dubiojfinon tam foret mife^ ticors Heilbni cæterifcp uc nerabile facramentû ofFiciûc^ mif* factammiferetraAantibus/non pcperci(rct,mifericorsqui* dem eft deusifed tarnen iuftus, 1|gt; auide Pfal,Ixxxiiq. dicente.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mifericor

Mifcricordia Si uerita» obuiauerunt fïbî, l'uflïtû Si pax ofcu » la tacfunt. In fum ma in omnibiîTopchbus dd luftitia cft Qc mi* fencordia(5|.afionepcccatiDauid, quod occulta dixi, clara habeo uerba textus.Qiiia ucro acfttraat dodor publies fuifl'e pcccatû eo quod inimici blaiphcmarint nome dei ♦ Dico hoc admortem extendi præftanfi» uiri Vriae, qui agentibus occi.^ fus eft, obquoddcumfuûIfrahdisblafphemarutjfedôChoc ad feripturas rcmittoÇWrætcrea obicdionc mcâ ad ca uerba, quomodopronobis ChriRuïfafisfcccrit,Efaiâcap.iiij.glo^ y'y fat de fidelibuï, Dico quando peccata originalia in baptifmo rcmittunt,mancntnihilominus ibicoijzpœna amp;correAio, q uae funt noftrû exiliu Si mors, fine qs credat fiue non. Quû afît atîluale peccatû maius fit originali, quarc poft eius remift fionê etiâ no maner et pœna fiue corrclt;ftio(P|)c huius mundi tri b ulatione/quô nobis fit multis uijs utilis, do dores fchola/ r um bene dcclar aruntf^ ns meus dodor adhuc de me tantS confidit, me non didurû Chriftû in purgatorio paflum, nec hodic dico. At frater eius in Chrifto îaeobus Stapulenfis, hic quidem dicit Chriftû iam primû in inferno crucifixû, fed hoc nos ambo non tâgit^ut fperodn cauftabaptifmipcrmanco in hodiernaopintone,ianuaccclefia:eftbaptifrnus,ianuaeftfa^ Jj ' cramentoïjtjperbaptifmûerimusfilijdeiamp;ccclefiæjamp;idco nimirû pœnâ aduaiis peccati fol It, ne ultra eius deus recorder fur poft pœnitentiâjficurHieremiasamp;Ezechieldicunt, ucgt; . fum hoc eft ratione culpsc, ratione tarnen pœnsc aliter eft, no tum eft exfcripturis,utfi.ipra(^ontradicêdoinquitincorpo# ratione fieri per fidê. Vcrû dico, quum opérât fides per chari* tatem, ut Paulus ad Galath. ait, tune ita eft. Nam Si Hiere.q, capiteitarccenfet, charitas dcfponfationis alioqui fides fine operib’ «nortua eft Si inutilis, ut dicitlacobus, diuina uolun#

tas gratis iuftificat hominê, fed quod ob id cum non tempo# raliterpunircdebcatjcgononacccpto, quodadfententiam rcmïtto ♦ Sicep ut Dauid dicit, pœnitêtcmfupcr niucm deal#

lt; COLL A TI o L\Tn. pUt^tOVtl barijCtiam de diuina chariratc didiim cft contra pcccafprum CLilpam amp;nbsp;non pœnam ♦ Sic lt;SC de filio prodigo, nihil contra poenam probat, quum ïlla ex alifs fcn'ptiira: locis reperiatur, fed dC hocfcntentiæ commcndo ôifc.

A® hæc rogatum habere uolo dominuineum dodorem lohannemOccolampadium, cuideusgratiamcontulit pree ceeteris tradandifcn'pturas, ïntelledumhnguarum, dilK gentiam cafdem legcndi, uelitcç mente reuoluere, tot milia fandoijt martyr urn, tot milia pr oborum fandorum dodo;ç2 omnescß Chnftn fideles, qui per omnia Chriftianoi^ régna, iam ferme annis mille quingentis abfqj reprehenfione uixegt; runt, beat! obierunuMcntc cogitet æternû mifericordem deum, dominuno-ftrum Ihefum Chriftum (cuiushodicmi#^ fericordiamfummelaudauit^fponfam fuam ÔCcôiugemtot annis in err ore no dereliquiße. ecordetur in uerbo dei t ur^ bida haec errorum tempora non effc fupra antiquamecclefiâ prophetata, fed fupra iam appropinquantia tempora nouilfi« ma, prout in plærifcp locis experimur, ôi palam cernit. Nam Omni procul dubio dodor Iohannes, ubi apud catholicam maueret ecclefiam, per fuam difpofitionem 5^ feientiam mnl^ ta bona efficeret. Et perfonæ meæ ratione rogo cum iam hagt; bitam difputationem non egre ferre, quum ipfe non nefeiam per feripturas SC piduras Lutheranoi^, me non temporales honores,fed contemptumconfequuturum.Pacatius amp;nbsp;qtn* ctius in^ mihi obtigiflet,minufcy periculi immineret,ubido« miledionimeacoperamimpendiflem amp;flaborcm, quamfic equitandouagari. Similiter amp;nbsp;propter deum cacteros hieprç#^ fentes rogo facerdotes, ut fc dodis ÔC fenioribus catholiese eclt;* elefiæ obedientes prsebeant, nullafcç in fanda fide innouati^ ones inducant, quia fanguis animarum per eos fedudarum, deus alioqui de ipforjt manibus rcquiret. Ifoceamus in unigt; tatefideijÇnûdo, carni, ÔC diabolo rcludari, ut unafimulæter*

ÇONCLVSIO Q VIN T A, |jo nam falutrm oonfequamur« Hoc rogo facia« dne Ihefu Chh# fte, Amen.

lt;Lsicut rogat do0:or Eckius, ut eius diccndi uehementiam, SC fcueritatrm eiignofcam, ex cordcfum cgohoclibcnter fa* duru«, necß admeamperfonam aliter confidar, innocentia mea dco eft cognita. Quia tarnen ad h oc petit, ne me fegr gern a Chrilhana ecclefia, bene quidem mihinotum eft, cam ex dci uerbo ædificaiam, 8C licet mulh' homines in errore eirgt; cumeant, obidtamena Chriftonone|lderelida, adhucuc^» htasapud earneft, amp;nbsp;quanto fîngula ccckfiæ membrafunt Chriftianiora, tanto plus ucriratem agnofcunt, quod SC ego eipromittocum adiutoriodei, pro quanto mihi ucritaserit cognita, illam me non derelilt;ftur um. Sed ignofcat qucfo mi* hi, quod ex fuis uerbis SC do Arina quincp conclufionumad*^ hue aliter non inuenio, quam quod in uerbo dei non fint fun* datïc. At fi fe cafus offèrret, quod non cô fido, fine br eui fiuc longo poft tempore, ex eius do Arina ucl certe aliorum clarS ueritatem inuenirem quam ipfe docuiflem, uerifati fum ho^ norem daturus, ÔC medio tempore per charitatem me a nemi* nefegregabo, adquodmcdeusiuuet, Amen.

iJWominedoAorquiaadhuc expropria prgfumptionc cet' nerenonuultis conclufionesmeas in tamp;cris literis fun*^ datas efle,hoc ego deo commendo. Sed tarnen ad* hue rogohumiliare uos uelitis, SC catholicte Chriftiane cedefiç eredere, ficut inferi pt^arumintcIIeAujUtfupra.

Çf (JicndSefti'nvientafc finùa difputatfoe, ôi. OTnniua0:oij£ miirosniinciosconfulunoftrof^ Hcluetïoi?iconfoedcragt; tof}^indifputatione congregates, qui ÔC prsefentes Ricrunt difputatiôi, quatuor libres per notariés publiées côfcriptos dederunt ofFiciali prsefede Badenfi ad fidai minus euftedi^ endos, Qi. fumme oomiflbs, nulli dandos, fed neep oftenden*» dos Öde. Sed ôdlohannt Huber feribe fubftitute Lucernenfi, cuius opera antehacin alijs quoepcaufïis öd negerijs, ödetia iri hac caulTa ufi funnis,in cum plurimu confidimus, qui öd in hac difputattone ex noftro mandate cu quatuor notarijs om^ nta ac^ conferipfit. Libre liunc quem ipfe conferipferat, delt;^ dimus rnandauimus iuftc, clarc, öd ad mundu dcfcn'bcn!# dum, öd ad hoc faciendu cum iuramente adegimus !)Cc Que IlbriSl'pfeficleliter deferipfit, ödpoftuifumlibrS, cxcquutücp Ipandatir noftrum eum in Baden fccu tulit, quifuus liber de# fcripriis cum quatuor libris a notarijs coferiptis, de uerbo ad uerbüeft collatus, perled:us, collationatus, ödcum quatuor notariell libris inuentus eft in ôîbus concordare. In prsefen^ fia adiuterio Sd auxilio fubfcriptei^ præfidêris öd cuiufey par^ fis uni’ notarij, alior Gep p nos uocatoijj öd ad hoc ordinate^ *. qui fc pofixa inlibr um feribae ipfius Huber proprijs öd manu öd nominibusfubferipferuntinteftimoni« ucritatis, deuer* boaduerbum/utfequitur.

SHocregiftrü ducenh's öd trigintafolijs conferiptG, in prjcgt; itiaöd cum adiuterio praefidenris notarioi^ Öd alioi^^prijs öd nominibus öd manu fubfcriptoi^, eft ad ada per quatuor notarios pfentis difputatióis iuramato adadlos céferiptû diligt; genfer rcuifum,leÂï, collacionate', corredriî, ôdillisinoîÊ’ Concors inucntiF, qcPege Iohannes Huber fcribaLuccrnen, Utpote quiexmadatogratiofof^ dnoi^ mcoi^ nuncioi^con^ ^umconfoederatei^ hocconfcripfi, tcfter propria manu. l|jEgoIohannesHoneckermagiftcr antiques Scultetuiin Bremgarf^n,Sd huius dilputationis ordinat’pfidës, cofiteor hacme«

^Jtimfccmodi confonantiâ repertam cflc utfupra dicii, con fitcoregoLconhardus Altweger Pontifida fiCimperaton'a audori tatib^ public’, ÔC in ofFicio uiean'at’ cpifcopah's curix Cóftancien. luiat’ collatcralis notari’, hacmca^pn'a manu, ^JTalcm confonantiam repertâ ut fupra,fatcor ego Egmun -dus Kify fen de Byllicano Colonienßs cpifcopatus, SC irnpc/ ritorïa authoritafe publicus fcriba Si notanus,tefl:imonio huius meæ proprijc manus,

^Eiufcemodipariformitatem repertam ut fupra,fateof ego Bernhatdus Brumcr, huius temporis fubofFicialis in Baden in Ergow, pontificia Si imperatoria authoritatc publicus Si iuratus notarius hac mea manu propria.

^jXTalcm concordiam ut fupra repertam, fatcor ego Cafpar Bodmer filius feribg ciuitaiis ßadenfis in Ergo w,tcftimonio quot;'‘'u-'^P’-oprix manus mex.

inita^ èroôC compléta difputatione,nunctjconfulnuni^ U. r,y jzHeluetioijîconfœderato^i in Badcnfi difputatione, con^/egati coram omnibus publice, cruditos, dodos amp;nbsp;feri pturarum intelligentes, extraneos intraneos utriufe^ par*» tis ibi prxfentes rogarunt, ferio Si cum omni diligêtia eis (up plicarunt,utomnes SCfinguli adlaudem omnipotentisdei, noftrxfandx Chriftianxfidei, adutilitatem Si profedûfai«' lutis animarû Si Chriftianx unionis, feipfos declararent atep confitefentur, fi conclufiones dodoris Iohannis Eckij difpii tatas Chriftianas, Si facris feripturis confonas, Si in eisfiin* datas cenfcantacfatcantur. Auteerte fiuel contradicentem lohannem Oecolampadiû cum fuis adiûdismeliorcm, iudi^ orem, Si in facris literis fundatiorem xdiment, ut quilibet fc j^um fubfcribcrct,cui par ti adhcrerc uellet,

CjAd hxc fubfcriprx perfonx Si dodi uiri adfolius ueritatis Si noftrxfandx Chriftianxfidei ptomotionem, fuas confei cutiasmanifdlando Si exonerando bcneuole confeßifunt.

Äffei'pfbs dcclararunt, Œoncîufi'ones adot^îorcEckioaffi'xa» amp;^inhacprxfcnüdifputationepcrfacraslKerasprobatas,Slt;î claredefenfas atcp obtentas Chnftianas clîcjamp;facraefcriptu^ rac confonas, ïn ciftç fundatas cômuni Sé longi temporis ufu Chriftianae ecclcfisc firmatas, etiam ab initio ecclcfiat per dilc ÓOS fantflos martyres fiC dodorcs continuatas, SC iifc^ ad no ftros^genitorcsSCnos laudabiliter SC Chriftianc deduSlas atcß deriuatas .In cuius rei ucra teftimóia ficfcdodoriEckio fuif^conclufionibus fubferipfer unt, utfequitur.

llPrimocxpartellluftrifs.PrincipisSCRcuerendiHi'midrii dniHugoniscpifcopiCôftanticn^ôfc.mifl'idocfliuiri.

Nominatim uenerabiles SCeruditi domini.DominusMelgt; chior fuffraganeuj Conftantienfis.

Dominus Gallus Müller parrochus ÔC ordinarius lcdor^ïhe^ ologix in uniuerfttate Tübingen.

Düs Othmar US Lufeini^ canonic^ ad S. MauritiSÄuguftte. Dominus Albertus Krus, prsepofitus in tPolffcneck, facr«

Pater Anthonius Pyrata, prxdicäscathedralis ecdefise Con*quot; ftantienfis ordinis pracdicatorum.

^JjR^erêdiffimi Sgt;C uencrabftis principis SC dni dni Chriftophori cpifcöpiBafilien. miffi in fuse principalis gratisc nomine, SC per feipfos.

Dominus Auguftinus fufFragancus Frifingenfis, prçdicans in ecclcfia cathedrali Bafilienfi dotftor facrae Theologiæ.

Dns dodbor Jacobus Lemp ordinarius theol. in Thubingen, Dominus dodorßalthafar ordinarius ÔCprscdicans Thco^ logiæ in Thubingen.

Magilter Jacobus Zimmerman decanus Columbarien. Dns Iohannes Silberberg dodbor medicina: amp;nbsp;iuris ciuiJts,

Heucrcftdiiïïmi S)C ucncrihilispn'ncipisdnt Scba* ftiant epifcopi Laufanen. miflï in fux pnnci^ palis gratiæ nomine, Sgt;C per feipfos.

IJ) ominus Conradus T reger facrae Thcologisc dodlor, pro* uincialis ordinis fanefVi Äuguftini»

IJomtnus Ludouicus Lèblin, decanus Bernenfis, Reuerendiflïrni SC uencrabilis principis domini Epifcopi Curienfis miffi nomine fuac princi# palis gratiæ, SC per feipfos.

Wominus Vlrichus Sachfer, canonicus Curien.' ^JJxpartegratioit dni noftri Abbatis S. Galli.

IJominus doAor tPendcIinns prædicans inmonafterio fan* éïi Galli ordinis prsedicatorum,

Dominus Ludouicus B4r facrac theologisedoClorParifien* fis, SC præpofîtus ad fanClum Petrum in Bafilæa,

DnsIodocusFïonegkcrmagf/l?rScuItefusinBrcmgarten, ^Jßequuntur alij erudih' SC doCh' uiri, qui ó^. ipfi difputati* oniintcrfiierunr, SCfeD.Êckiofubfcripferunt.

Iohannes Fabri. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dominus MatthiasKrete facræ TheologiaedoClor,praedi^ cator eccIcfiK caHiedralis Aügufienfis,

Mîigfftcf Iohannes Medler parr ochus in Raf olffzcH, Hîagiftcr Iohannes Fiener parr ochus in Kisleck, 1® ominus lodocus Koller, cappellanus inEslingen. llagifter Bernhardus KAfer, par rochus in Herrenberg. l)oniinusBalihafarSt^r,parrochusinRwthoh2. Wominusleorgtus Hertzog, parrochusinEichftetten. Alagtfter Andreas Schlies, ßCmagiftcrlc^iannes Lickingcr miffi a dno Abbate dc Rockenburg, cx cpifcopatu Aug.

Wominus lodocus Schetlin, parrochus in Berckheim. ® ns leorgius^hurlin ordinis rhcuthonicoijz in Althufen. ^J^x Hcluctfjs confoederatis.

IJ) ominus Thomas Murner ordinis minoi^, diuinaru literal rum utriufc^ iuris dodor, ledor ÔC concionator minoij?. lÙominus Iohannes Scherer, decanus capituliLucernenfis, parrochus in Malters.

Magiftcr Petrus XVinman, CxnonicusLucerncnlis, Dominus lodocus Schinbein Canonicus Lucernenfis. Dominus Daniel Kencl, parrochus inRuftvih Frater Nicolaus de Vry hcremita, qui unica tunicula co'nten tus, nudipsi, difcooperto capite iamlongis annis dco in alpi bus famulat. Hic a nuntijs confulu publice interrogatus per Vranioi^ nuntiS cui fe fubferiberet, huic ingt dodori Eckiu indicäs ÔC fubdidit, hic ein mente fcquit êC fidê fandac matri* ccclcfiae, Mandat nütij cofulü ut fedb interroget quur feno f.üjfcriberct Oecola, ait uir fandus. O no, qa longe aberr af « Dominus Henricus Bomly, parrochus in Schwytz. Dominuslohannes GeWylerdeBafil^a, dodor facraeThe. Wominus Leonhardus prædicans ad S. Petrum in Bafilsea. Dominus Theobaldus Hntcr, parrochus in Appenzell. Wominus Balthafar, parrochus in Vrncfchen.

Wominus Laurentius Fasler, cappellanus in Appenzell. Wominus LaurentiusMer, parrochusin Baden inErgow, facrac Theologi« dodor.

®©minus VIrichus Müller, parrochus in Sdinclflîngïâ, ® ominus Marcus Brummer,parrochus in tPurchcnlos. WominusLudouicus Scherer, parrochus in Dicttikcn. ® ominus Iohannes Br eit fchnid, parrochus in LengunoW, Wominus Iohannes Mafelerj parrochus inKilchdorfE Wominus Iohannes SchliniUger, parrochus inBirmeftorfE U)ominus.N» coadiutor in Dietigken, CJ7 Cappcllani in Baden,

Dominus VIrienus Adler, Dominus Iohannes Schach, rCagifter Iohannes SchürpfF, Dominus Iohannes Falck, Dominuslohannes Steinburger, Dominus Iohannes LAfer, Dominus Iohannes Marti in Schorncck, D ominus I ohannes Erhart, Dominus Iohannes Druckes, Dominus Hieronymus AnfeIx, D ominus lodocus Gebhart, Dominus Zimpertus Camerarius, DomuiiusLconhardus eius inftad Capellanus, Dominus Allexius Camerarius, coadiutor in Baden, Dominus Iohannes Burckardi ordinis pracdicatorumfacrx

Theologie dodlor, pracdicans in Bremgarten, Dlagiftcr Iohannes S chatt Cappcllanus, Dominus Daniel Schatt Conuentualis in Muri. Dominus Thomas Lorchy n, Camerarius in Muri, Dominus Vlrichus Fuchsly, Cappellanus in Bremgarten, Dominus Nicolaus Bür eher Cappellanus, Dominus Iohannes L^chly Cappcllanus, Dominus MatthiasBrettman Cappcllanus, D ominus Henricus Offringer cantor in Zur zach. Dominus Othmarus Deck Canonicus in Zurzach, Dns Andreas Abbas totus conuentusinXVettingen, a üj

lt;£iX Oecolampadtj f urma, Nofandtïnumeröapud nomina cónfcnptQ condufioncsfi^ gntfkare, inqutb^fefiibfcnpfeiunt üecolampadio ucl non, Subfcriptiigit ut Oecolampadfj comundli ÔC coadiutoresfe fuse optnioni fubfcnpferunt contra D. Eckiu, m fcquirur, DeBafiJeea,

Frater Iohannes Luthart, ordinis minorum dcobferuantia^ pr3cdicatxgt;r apudeofdem. i. ij. iq, iitj, v.

IFominusïrolfFgangusïüiffenburgjpIebanusinhofpitali in Bafilaea. i. ij. iij. iitj. v.

llagiftcriacobusimeli, plebanus ad fandum Vlrichumin Bafilaca.i. ij.iij.üij. v.

® ominus Marcus.N. plebanus ad fandum Leonhardum in Bafilsea. t. tj, irj. iitj. v.

Frater Thomas prædicans ad Auguftinenfes.i. ij. irj. iitj. v, CïEieSchafFhuien.

^lagiftcr Ludouicus Ochsly. i. ij. iij. v. fed in quarta conchl’’ iîonc,rationctmaginûrnancatapuddodoremEckiu,iuxta Iibcllum eins Enchiridiondidum.

Dominus Conradus Weriy, Cappellanus in Sckaffhufcn, hic ftbi refer uauit fehoc libctcr crediturû quiegd dhifui feaf#

CTde Appenzell. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fent.

® ominus Matthias KeSlîr, parrochus in G4s iq, iiij. v. fed in prima 5Cfecunda conclufionc teneat cum D. Eckio.

D ris ïohanrtes Hefs,cappellanus in Appenzell.i. ij. iij. iiij; v, WominuïPelagiusam ftxinpraedicans in Trogen in Appen^ zeil. i. ij. iij. iiij. V’

ntrmfridolinus Bruinerprscdicans in Claris, SCLudouicus Rófch cappellanus in Schxvandcn, hij duo nolebant difputa^ re, fed nee cuicß parti fubferibere, fed confeflifunt quiequid perfacraslirerasprobabitur,ôi^quicquid eorum dominide Claris decreucrint, ordinauerint uelftccrint, huicfe obedi^ turos, neccontradiduros.

ïtcmlofianncs Schudicr parrochus in ix uns j5IiafTgt; nes Arner parrochus lii Sch^nïs, hij ambo diiputarcnoluegt; runt, fed nee alten' parti fubfcnbere, fed publice confefli funt quicquidfcripturat ducidabunt, dé quod corum dominiôC fupcriorcs de Schwitz ôt Claris ordinabût amp;nbsp;iubcbût, huic obedient, non contradiduri,

2^cmprsedicansBcrnenfîs difputauit contra fccundamcon# clufionem,aliasinprima conclußonefcnotîc nonpræbuit. DodorEckiusigituramp;fi in diiputationeeum intcrrogarif, quid in prima côclufionc ieneat hue credat, ad hoc ei refpon^ dcrenoluit, necp confitcri quid dealtaris facramentoicneat uel credat, pofthœcabfqj ulterioridifputatione abfccdês,nc? mini fc fubfcripfîu

Item Iohannes Glotherus parrohus in Mwlhufenij. üj.iiij.v« in prima condufionc dodori Eckio fc fubfcripfit,

|tem Auguftinus Kromer de Miilhufen fj. iij, iüj. v, in prima concIufionefedodoriEckiofubfcripfit.

Benedidus Burgou wer parrochus in fando G allô ij. iij.iiq» V. non eft contra primam concluhonem,

IPolfFgangus luffle coadiuior fandi Galli i. ij« iij. iüj. v« lacobus Riner cappcllanus i. ij. iij. iiij, v.

Sedhij très in quarfa conclufione hc proteftati funt, quod ima^inesadmittant, fie tarnen ut non adorentur necç uene^ rentur, ne quisillis abutatur in ceremonijs, auteerte in illas nullam fidutiam locet,

3)ominicus Zyly Ludimagifter ad fandum Gallum.i.ij.iij. V. contra quartam conclufioncm difputauit.

IpSed ôf hic fciêdum eft neep tacendû, quia fe apud diledos nobis côfoderatosBafilienfes trnetatcpmoratur|lEruditus fit uere dodus uir Erafmus Rotrrodamus in prexima elapià dicta, in qua ciufccmodidiipuratiohabcnda confultüuifum ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fucrat

fncF^cXoqnutS eft cum d ’ nobis confcederatoi^Ba* fiiienfium nuntio cofulum miflb 2C eidem fuppI^cat3ƒ^t cungt; dem dodum uirum Erafmum adhac difputationem uifitah^ damhortaretur amp;cnixerogaret, quum ex utracp parte in'ri docîli eum maximi faciant ÔC obferiiat, quod per diledlos nos ftros Bafiliêfes confocdcratos facflum eft, Ipfc uero Erafmus uniuerfoijt Heluctioi^. confoederatoi^ nuntijs conftilû claugt; fas ÔC obfignatas Ii teras fua,ppria manu fubfcnptas mißt ante difputauonis exordia, per nuncium confulû nobis dilccftoi^ confoederato^ Bafilien. q use literac quu huic difpufatioi plu^' S'eruiat, amp;^frult;ftunômodicûadferât,pofitscfunthic»

V urn mihi non deeft animus um'ce pcrpenfus,ac prom^* pÉusadidquomeCLimueftraomniû uoluntas, quibus ex animo bene uolo,praefertimeodem non minus amanter quam inftanter uocante inclito huius urbisfenatu, cui nihil no debeo, tarnen ipfais negotq picias inuitabat. J|)o^ mini amici obfer uandi, tarnen ut nihil rdiud fuiftet hacc uas» letudo plus quam uitrea, SC ad quamuis leuem occafioné pe^ riclitansiuftiorcmquamipfeuellem praebuitexcufationem, quo minus iüi cetui ueftro liceret interefl'e, (^lanquâ abfe^ me fpiritus Ihefu fuggeret cordibus ueftris falutifera confilia: utomnesfitisunanimesinfana doArina ecclefiae catholicac. Vnum tarnen erat de quo pietatem ueftram per literas admo^ nerc uifum eft, uidelicet q uod ea res non minus ueftra omni^ urn referat q ua mca. Sparfus eft antepaucos dies libellus/cui titulus Erafmi SC Lutheri opinio de coena domini, de quo dif lt;nbsp;ficilefitpronunciarcjutrumplushabeatftultitiae anmalitiac, (l^uumin fin^ulis pagims itcrctur nomen Erafmi, ipfc qui

fcn'pfit nufquam »ufus cft apponcrc nomen fiium, nin quod incalce fubqcîi nomenfidiihû, quod ipfum ftahm argumcn* turn eft malæ confcicntiae^Demde uehitme magmficis lau^ dibus, hoc eft afficlt hononficacofumeha, ftc laudas prudcngt; ham 3d eruditionem meam, ut perfuadere conetur, me con;gt; fentirc digmtatt, quod lam ohm damnatum eft ab ccclefta ca^^ thohea, quafifotict^s erroris ualcat aduerfus ueritatem. At plane ftultiffimis argumehs conatur perfuadere meahud ce^ larem corde, quam uchm profitin', cuius rei caufTam unit uh deri timiditatcm. Pracferea colligit ehbris meis loca qugdam impudentiftimedeprauafaôdadfufpirionêdeteifta. Sedhu#^ lusfenptoris ftultam mfaniam brcuilibel 1 ocdito depingam for taffis intra fex dies. Nunc ne quern in ruinam trahat nomi# nismcifumusquFarhfexifteconafus eftoculisfimplicfuoh fundereillud modo uobis.Egregtjdomini teftatû elTeuolo menorecufarequo minushabear oThi hærcticoi^ princeps, fiinmeis lucubrationib’ quas fcripfiplurimas uel unus locus inueniriqueat, quidecuchariftiafecus fcnti'a^quâ haórnus nobis praefcripfir ex aueftoritatr diuinaru fcripturaru ecclefia catholica, autfi quifqua mortaliû audiuitmeprobantem oph nionem ïüyclcuitarû quam nunc renouât quidam» Hoc mi* hi fatis eft apud homines. T eftor afit deu/qui folus nouit cori^ da hominS, ateg hunc mihi precor iratfi^fi un^ defedit in amgt; mo mco fentêtia que pugnat ad ea quachaeftenus magno con^ fenfu défendit ecelefia catholica, Qiiid allj s reuelatû fit'ipfi ui^ derint. Mihi nullæ rationes haiftenus perfuadere potuerunt • ut difccderem a praefcripto ecclefîæ, Nechic metus eft huma* nus, religio eft,ac metus iræ^uinac.ïftiimpudenter obijciût timiditatem, quum ipfi non Aideat fuis libellis nomen fuum adferibere, ôd fortes fibi uidentur, quod famofisaefuriofisli* bellis acfubindcnouisopinionibus mifeent orbem diftidtjs. Si difl'entit, inquiunt, quur non fcribit contra, quafi confen* tiat quifquis non fcribit in aduerfum, aut quafi defint qui Cedf ptis répugnent .Sunt ifthic in concilio/qui uider un^'q uod cx^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b

orfus eram fcriberc aduerfus op/nioncm Caroloftadtf, noue runt cauflàm, quam obrem quod ceperam intermiferim,nec IS Ignorât cauflàm,qui hums libelli fuit uel author uelinftiga^ for. (Qui tales emittunt libellos plus qua famofos, fine loci ty ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

pographi, autliorifcp uer o titulo. Nec femofos tin, uerfl ctia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

diflidioi^ 3^: hgrefum difleminafores, etiâ apud ethnicos pu^f niebant capitis fupplicio. (t quod apud illos erat capitale fao cinus^nunc quorundâ ludus eft, quifibi uident euagelicæ dogt;^ dtrinte propugnatores. Habetis magnifici diii animi mei fen^ fcntia bona fide declaratâ. Proindefi quis ob-iceleratfi illû ligt; bellum impegeri^mihi no poferitimputare,meofum officio^ funtflus, Cseterû ueftrae iuftitiæ fuerit curare, ne Icuibusac fa' tuis impunc fit ad iftu modum ludere, cum periculo (urn uitæ tum famæ alienæ non fine pcrnine reip. Prccor/ut dns lhefus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

bencfortunetqd'agitisdnî mei femperampletffêdù Datura Bafilcæxvi. Kalen, lulrj» Ænno. JVl ♦ D, XXVI,

(I)fl:eacpD,Eckmsfuamdifpufationem confumauerat, 1. , atc^concluferaqiufluôCadmiffîone quatuor prïcfiden# tum, furrexit D, Iohannes Fabri, multa in genere enumeras contraditflionum falfitatum dodrinac Zwingirj, quac par# timilliclegebatmanifefte, animocpfuifîêtatq; propofitohçc cum Vlricho Zwinglio coram in facie conferendi, difpu# tandi, quia uero non comparuiffet, refignauit, ÔC ad manus dédit duodecimnuntfjsconfuIûHeluetioFulibrumfcriptum très in partes ordinatû, in quibus quidem feoftcnfurûputa# baterroresô(ffalfitatesZwinglianaEdo(flrinæ,quemlibrura utfiepraefentatû, praefidentes accepcrunt.Iuxtacp certapolli citationcfeexhibuit, quoprimû poflet hxcfuainZwingliû * feripta, publica exprcffîone difTcminare, ôe'hfjsficperaêfis, in caufl'aeôclufitdeZTOing’rj profugio, ferio multa conque* If us, quippc quod ex certa facrarum literar um uiâroria ob ti*

mida sKij formidolofa aiffFugia ZwingÏq rctroaifhis cflet^SC fuo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propofjk».

03 ' Cf CIO ex quatuor pracfidcnttf cóceflionc furrexjt doeftor Tuomas Murner, allegans quid cum permouen't Virichum ZwïngIiQnonfoluminfide,fedôCintamaïnuadendi,quare nihd illic non fenptum tradare uellet, in fexternione publia ceacmanifefte legens fuas conclufiones, quas contra Vlri^^ chum Zwinglium ad ualuas ecclefiac Badenfis adixcrar cum fecuritacis refignatione, nam ut dicebatneqj nolleincq; uel^J letcumquopiamincauffa famae cum fecuritatedepugnare, amp;fi Vlricho Zwinglio facebatur fe fauere utifualecuritate praeftira, utep illi elfet auxilio ÔC adiutorio. Idcmq^ dodor Murneruscorpusfuum i2Cuitam,fainamj honores ÔCbona in iuditialemfententiâ Cenfurâ nunrijs confulSduodccim cantona Heluetioijz fe obrulit ÔC exhibuif. Ibi VlrichS Zxvin glium manifefte quadragefies famofum fine infamem excla^# mauit, ex quibufdäibiallegatiscauflis, in quadragintacoiv clufionescontradfis,iuxtaearundemtenorê quasinfexter^ nione præfidentibus ad manus præfentauit.

lt;tPoft q uae præfidentibus fupplicauit Virichum Zwingliiï uocari, quod SC ftrenuus 3C ualidus dominus lacobus Stapf# fer eques auratus fecit, non folum Zwinglium uocans, fed fi quis fuo affbret nomine, aut certe quis alter quieüc^,qui ciufeemodidoeftorisMurneri conclufionibus contradiccrc uellet amp;^c. Quumc^ contra eum nemo exfurrcxift'ct ncc^ fpondilfet, ad hxc præfatus doeftor Murnerus cöclufit in àio negotio,fexfernionemle(ftumprgfidcntibusprgfentans, ^diligcntifupplicatione, ubi in futurum necclfariumei eflet, expofeere teftimoniûanuntijsconfulûduo^ decim cantonum praefentis comparitionis to^ tiusnegottj SiCc» Hijsfenuntqs confulöcómen

dans in fuo negotio conclu fit. Sedfupreme conqueftusZwingln profugam abfenti^ ampluribus uerbis ö^c»

VumigiturZwïngliuscauflaamp;f capitancusprïncipa^ ^^h'shiuusfalfæac fedudoriæ dodlrmae apudHeluehos confoederatos, non attcntis omnibus cxhibitione, promi'llîone, nimiû fufFicienn fccuritate noftris, etiam ôi. contra fuam met priorem exhibitions comparere noluit,fuse fidei caufiàmrcdditurus ÔC rationem, amp;nbsp;cumhoc quia cartes ri prædicantes inter confœderatos amp;nbsp;Zxvinglius qui banc fc duifloriam dortrinampracdicauere, iuffuqj feculariûfupcri^ orum comparantes in difputatione,fcnon funtpaflidoceri, neep ab errore aflumpto deftiterunt, quantumcuncß etiam amice moniti f uerint, ôé manifefte deuitfli fint ut fufficiens te ftimoniûquipræfentcsfueruntpræberepofTuntôcfprebcnt, fed quilibet fidelis SC humilis Chriftianus ex acfiis certifica ripoteft, amp;amultis centenisannis a cômuniChriftianitate conclufumfit Qé ordinatum, ut quicunœ moliatur antiques damnatos errores iterû refufcitarc Slt;' defendere,fient Zwin^ gÜus fui complices non folum ïüiclcfFi Ôl HuBoniSjfed Si aliotj: antiquoi^ hereticor^? hærefes in omnibus eoi^ libris ex trahuntÔ!^défendant, debeâtabfcp ulteriori declarationein excômunicationê grauem incidilTe ab cômuni ecclciia extru fi effe pro fegregatis haberi, uta communi Chriftianaco clefîadamnati.

CfAdhçc quod contra Martini Lutheri peruerfam docfirinâ nouifTimeperfoelicisrccordationis Leonempapaminpubli ca bul la animaduerfum fit, ac poft ca per illuftriffimû ac inui^gt; (ftiffimum atqj gratiofiflimû dominû noftrû Carolum quingt; turnfacriRomaniimperfj Caefarem femper Auguftû, perqj uniuerfitates Parifienfem,Louanienfem, Colonienfcm,ÔC plerafcpalias, quiomnesearn dotftrinam ut crroneam,non Cbriftianam reiecerunt atq; damnauerunt.

^Qiiia igitur noftra facro fantfta fides in qua muftis annota centenis noftri progenitores fantfte uixerût, atçp uita defunlt;gt; (fti funt, fie ab apoftolis plantatfi ÔC coiji prædicatione ad no#^ ftras

liras mäh’ eft tradita, in qua nati Qâcducatifumus, quaqj ante pauculos annos ( antea qua hsec falfa dodrina cR cxorgt;^ ta) cum omni gcrmananatione unanimitcr profefli fumusj in qua 0(f multamartyrûrniliafanguinêfuu pro Chrifto fudclt;■ runt J ad omnipotent!« dei , marrifcp eius ÔC omniûfandloi^, ÔC tonus coelcftis cxercitus honoré amp;nbsp;laudem nobis, noftro;gt; rumcp fubditoi^ ôé confœderatoi^z animabus, fequentibus Chrillianis articulis prou idimus, atqj unanimitcr conclufigt;gt; mus amp;nbsp;concordat! fumus, ^jPSlominatimutfacrQeuangeliû, cæterîct^ diuinaelirerac,fe* cundûcômunê Chriftianöintelleélü, prout fancfli doélores abecclefia rcccpti elucidarunt exponant SCprædiccnt,qut fuam doélrinâ bonis moribus, fanéla uita, fanguinis efFufio^ ne,miraculifqj exornauere, quæfingulaab eis/utpræfertur cxpofita acceptamus nullatenus pafïui i, ut in his quife^ coiv tiaueniat, aut ue prædicct, Qtiod fi quis blafphemare tent^ uerit nomen d omini noftri feruaforis Chrifti lhefu, amp;nbsp;de in«* temeratauirgineMaria, accætcns omnibus fancflis irreuegt; renter amp;nbsp;fcandalofcRieritloquutus, hune nulla habita mifelt;* ricordiærationepuniemus. î tqjfcd’m hæc omniapraedicet adpacemSCadreligionisuniiaté, cumnoftiis gratiofiflîmis dominis St patribus epifeopis curabimus, ne quis nifi exanie matus Sé fufficiens reperdus, prtedicationis officio fungat ad plebem, ScdSCultrococlufimus, nos fir miter obferuaturos, St' obferuari curaturos, ne quid de facramifla, facramentoi^î adminiffratione, SC cæteris Chriftianis ordinationib’^ SC uhgt; bus, iciunioijj, orationû, conffffionü^ feriarû, oblationu, iiV terceffionûpro defunélis animabus, nihil alteret neep inters mittat, fed omia obferuent/uta fandlis eft patribusordinatu, SCanoftrisprogemïoriu^ ufqiad noftrafempora obferuatm ideoep St' omnes laicas perfonas feuere puniemus, qui ad fagt; crofanSlum corpus SC fanguinis domini facramentu, abfq; præcedcnti conffffioneacceflcrint, autfub utracp fpccie congt; tra ritum fanSlæ matris eccîcfiæ fumpferint.

quontam anfiquus iifiis in carnm cfu, ói airjs cibis pro^ hibins, in quadrag-clima csfh.'rtiq? dicbus Itatuh's ex rationa^ bllibus ôC ChriftiaiiÉs cauHis, per fandos patres ad nos uieß periicnit, oinnefcandalûcxboF^zpræuancanone exoi tûfiue exohturûenoftris terns cxpellimus, neep fieri ullatcnus pergt; fnittemus, fed tranfgrelïores aenter puniemus.

4jjQiiiaigttur hadenusfamofilibelli, hteefedudon'a do# drina per ca'cographos maxime difleminata ell, nolumus nkro qutcc^ in noftris terris amp;nbsp;ditionibus exprimi fiue depin* gi, nifi id qindem prius per noftros ad hoc ordinatos exami# natum fiicrit 0^ admilfum, fi qiiis authuiccontrauenerit, pli* nieturabfqj allamifericordia.Nemo quoep audeat fiueLu# (fieri fine Zxvinghj!, aut certefuoi^ complicû libros profiibi# toâfsimofefcriptainnoftris terris ôddinonib^emere,uende# re ucl ddfeminore, fiiper quo uigilantvr amp;nbsp;attenteprouidebi* mus, trsnfgrenbres iuxta eoi^ mérita puniemus.

Ct'» tauthacnoftra Cfiriftiana concordia firmier procedat, certes in nolb is terris SxL ditionibus ordinabimus /qui una c3 noftris officiafibus diligenter huiccauflæinuigilent, ÔC præ# uaricatores atxp tranfgrelforesdenunciet, cuiufcum^ etiam ftätusfuerint, locoijzfuperioritatibus, qui denunciatosfide# fiter nobis cuftodiant, a nobis iuxta mérita puntend os, nee ullï parcemus. QtiicQcp aûtinuno cantonereus fuerit inuen* tus, ab omnibus noftris terris ac cantonib^ extorris effecen# featur, profugos aiïtpoenarum cauffa nemo teneat, fed adiudicum ordinatoRîinuocationempœnæ

^nExprefTumLucerna Heluctioiji orthodoxa ca gt;nbsp;tholica ciuitnte. Anno feruatoris noftrilhe*

lt;ÏU CUltl tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k ntattt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(f

trt«lMlttölt;«Äw !con6ihrWîtt'*îAgot'^ttt^c$% vUvCl^JUtr WdlAÔÛlgt;^MlM^ 3 |»tttcmMto;WÇW0ittW^4lt;WT

V^umwVÿvF H'tiiw^wtw^cmwtûci^^ llUSOl^ Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viictttuwA’ÂmtÿcâlÂwe mv

weïtf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rw’ccfhwcâ ca»0mîtfi|rtw4*^

TWuTCll* vtt«rtatw^ôiigt; IS^IPj^tt^ttwf AOTVunr «SÄ '«Sr»» temusm ?wif O' töUplMf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M