Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell
Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:
http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• de rug van het boek
• de kopsnede
• de frontsnede
• de staartsnede
• het achterplat
This book is part of the Van Bucheii Collection
Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are. In order of appearance:
• the spine
• the head edge
• the fore edge
• the bottom edge
• the back board
OPE RA
IOAN GOROPII
B E C A N I,
Haótenus in lucem non édita;
.Excudebat Cbriftopborus Piantinus Architypographus Regius.
do. Io. L X X X»
-ocr page 16- -ocr page 17-HERMATHENA
IOANNIS GOROPII
BE CAN 1.
ANTVERPIÆ,
Ex officina Chriftophori Plantini Architypographi Regij.
cId. !□. LXXX.
-ocr page 18- -ocr page 19-B ENE D IC
quot; : A R^'I AE MONTANO
lt;;H;; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V I N V S T O R-
R E N T I V s S.
inhüc cuit a morteiïiiim fludift tjuibm (td hoc c^Hodhoncim nohis efjc crcdiwM ijtiMo o-^crc etc Uborc contcndïmu.6, Sed cfiionid bontim opniombt^i non natwci de-■fimmtciynofirù^^ mtagts comoditatibi^^ nouïtA ^untdc^vciYÏA^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;veèiet viitions
mcùmiiv.ïn cù^ conjccictndd nMi i^uicc^'^d
concedimM: c^uïnïmo (i.pA modcnolcntipb nbsp;nbsp;nbsp;nobis id di^ccdc-
ye arbitmi^ur (jtiod islij acccjjcrit: hinc t-^drtïm ignorâtione weri boni c\îio bcdti eyicimiir,\'^(irtim cumorc nimio aliorum ijuornm de deci^imur i Udi connnnnù wïîa ^ocietpitem, r^nde ht es nbsp;nbsp;bellet
'ovinntw, tiirbetri^ etc Ubi omnU nece^e e^. Qnumijtieim einten^ wbi legibiti morihns^ bene conflitutet ^/^nb. e^l,, ne etdueylidó eilios iniitfli Çimits^oene?i eitc[tie ignominies detevremisy: enttarnen ejinenmdiit nonl^onte noflren fed comdi metu officium fescimetty nnmejiiambene trennqiülle^ lt;rvmïtur. c^nod cvt fient d feipÇo incifereffiefi intevyogenre, efcnifijine ßbifroximia effi) it es esnimum finism njincerecic ren-tioni ffibijccre offirtet. Ne que enim qui domi-^yobus fit^ a liter in publico fie geret: jed ites wïtesm infiituet^ lt;vt quod fiihi fieri nolit id in uhum noncommittest.Verum wbinon restio fed libido dominestur'i fions est que oriqp meslorum omnium eufiiditets,nihil or dm est um ut^ comfofitum^efjefinens, non modo eorum quibui lt;rvt fiehcioribui inui-demus odio nos esccendit, njerumetUm nobis ififis iniquos est que in’ fefio s reddit. Nam quia immoâeresti nunquesrnfirafcntibuA eeicquie-ficimus, neepe certum ^itamp; frofofitum tenemui ^lt;rejt qua^pesinci-dunt it a ^esrie esfptmur : uc ft fiorte fraterfifiem cv el esliis bene cvel nobis male ftt^ illecb commouemur, esc nojlrinofmet fandet. Atqui fquodetiesm- cvohsf testis esffcrtorem ilium in hcrtulisfuis dixifie esc^
eum
-ocr page 20-P R Æ F A T 1 O L. T O R R E N T î I
(um [inu emm(i^îio ßU hidiciobcM widcri ûf ortet, etti bom^ non coidenUtr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ù tmetfi mnndi totïm Donninni
ßt^adhue mißr erit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foïùm E^icnrtim tetm f radarsßententU
Uudare teßem ^ojßnnr. ßd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;etioim'è comosdid'-, ißii, qaißißtd fire
nt t'^ereleganti ever ficulo Non eft, inej^ity beat us, efle qui fc non putat. ^t^neßnon tetntumßnmmiilli wiriqniex Soerath c(t frofe^i domo omnem de moribus difeißinam nobis illaflrarnnt, werametiam è ^^lebe '^hdofophi fieeßatd eo nomine digni tamfr^’-clar a ßn^geßere ijao enpiditatemreram nihil ^roßutnraram animis noflris fanditus ernerent'. ejnid nos tjai Chriflianißumas, ij^ai diainis imbntiprAee'^tis non evhrd de natara boni ambigimas neigae deß-nibuó dißntamoößedcertoßimas Denm Çàqno omnia inei^iant^amp;^ in (ßiem omnia àefinant ) igfam eße bonam ^acd ija^rimas^ nem ad (ßiem natißamas, ac njelati met am ad (gaam in haiw évita carßinaßigaam aberrantes fleöiere debeamas, ij^aid nos inc^aam ßaeere oforteat? an nonferfetao iüam intaeriddam in cordegerere, lUnm eager e, iüam admirari, illi gratias aßidde agere^ cam gr oft er alia inßnit a eins don a tum 'l)rogter illud^eximiam igßam nemgo Dominum ac Sematorem noßram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Christvm?
egaem egai nobis donaait^ cam eo donaait omnia : caißrairc regnaro eß: egaem noß nbsp;nbsp;nbsp;meditarißagere efi : in ea^ßagientia malto evbe-
rias camalatias^ (gakm in ea gaa Stoic or am eß) evniaerß n at ar a bona nonß^e ac fallaciterfed everißinde continentar. Ne(fae ardaa ad hanc adigigccndam efi wia. egaanijaam enim nihilßiblimias, nihil co excelßas^ in caias iüa cognitione eonßfiit : ij^aigge igai in calo ha-bitet 3 /Tf ßdeat ad dexter am Dei : tanto tarnen citiasßaciliasß^ eo gertingimas ejaanto nos humilias acßabmißidsgerimas. famma tenet : ßd ad im a deßenditi ac nobis ßßinßnaatycam mente ifßam comglexi ger fidem egaam diainis de eo tefiimoniis adhibemast credi-
eßeßliam Doi cjai de Virgine naßd ac no^ra mortalitatis gar-tieegs eße wolaerit^ evt morte redemgtos ßaa nos immort ales eßce-ret:amp;-gt; egaos commanis hamanigeneris hoßis longa ßeraitate aßiixe-rat^ ipß manaßaa tamegaamlt;uindex inlibertatemaßereret^ctamp;lo^ (f-vnde genas dacimas'^^^idor ac triamghator adßcriberet ^ijaos ini-micas lüe graaes geccatis ad tart arum ^fegae degreßit. Eide ita^ cognofeitar ,ßde colitar : lt;unde nata de igfias erga nos rvolantateß-dacia^ß giis ger caritatem ogeribas ac gaalibaßamgae meritis no-
-ocr page 21-5
AD A R I A M M O N TA NV M.
fins cornerobetur^mhileßfj^iod tdtdfiUcitiiti-^ofiiè liccnfiere,
fisse trifiefisse Uturn inewrevit diligentibtis JDeum Çt^uod wiÿiït muçgnui die Päulus omniu cooleruntur ad bonurn istesjeie (juieeguam tamfievuns, tam irnmane^ tarn barbavum, ^sodeonfir-^ matam fimel Atevnui fidistis fiem '^ofiit infilingeYe ab amove eiws nos fief ar are, cÿsemfieimw ejfie ùsfiam indieem fideliter qusi foüieitîss fiit reddere. aeearrit enim laborantibas, (£^ egs^ noftris ferre lt;rviribas non ^alemissfiffi fiafientat. Veramenirnuero e^iioniam fides ijîa ijua tantofer'efrfidicas'nas, nee^ae ab externis cÿsanta of tare debemits fi’eefuetia eoneifïîar^ necfiie a nobis (jui m ea nati fiumas, qua far edî confiant ia ac cuinute eolitar : [ed ohlitieomanis ChrU flianoram eœtas tÿiam Pcelefiatn a^fellamas tot ferme in fe^a^ i^iîot cafitafiamoifiiaidimur, feedè nimis ae eradeliter difiidentesl danda bonis atijue eruditis omnibusfro fiiia cuiciue faealtateofertt. efi^ ^tfrecati Deam cj^iso eonatibiu nofiris nolens aefrofitius afii-rety externos efuamp;fitis wndiifue rationibits ab imfietate ad er a religions eultarn tranfiaeamuÂ, ae nofiros infient entiafi boni fint cofirmesnusfi mali ateÿie imfrobi,njt error is atiÿse ealfetfxniteat^ quoijiiomodofrocaremus. Ojtod cans maiorum tum no fir a ^aoipte memoria wiri multifrsielarii inuentione cfuidem ^aria at^ mul-tifliei, fel ^zj^o omnesfine magna eum laudefnzfiitere : hi frafier-tim (nam de fieriftoribus nunc tantum agimus ) (fui de fer ennif hi-lofiofhia ac de calefii monarchia libros nobis relifuere,
Pquot; E R V M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alia mult a res^ (fuas merito admiramur fijoc iffi
fiaculo exortizfiunt : fic inter auliores etiam recenter extitit amicuA ac familiar is nofiier loannes Goropius Becanus, njïrerudi-tïfimiu. Qjfi^ nouo docendi genere demonfirare conatus elllt;uetu-fiifiimam illam fhilofofhiam ( (fuam olim, ante naton in Grœciia APhenasfium alijmulti^tum Linus^OrfheusfiPhamyras in Thru-ci a docuere, evnde in ricinus deriuata refiones ad Phrygas f ri-mum, act andern ad Graeos fed fierbjferuenerit) ab iffio IPfigacho, eiuffi^fidiis^ quot;(afetofrAfertim^froficôlam efife, ac gentibusad cjuas Deo duce delati fuerint, tr adit am : eamfi^ cum APofie, ac Sacrofian^ia eius hifioriafiola co nomine di^sa.oftime conuenire. quot;^n efua inuefii-gatione dum frAcedentis ingenij ac dollrinA cvirfcriftorusn omnt genus euoluit’. foetus maxisPe, efui fâne fiolifil Platonem cumfaucis cxeifias, ^ltimd' antieÿiitatis relifuias nobis confieruarunt, nouis
-ocr page 22-P R Æ F A T I o L. • T O R R E N TU
dies diem docet)Çi^f^editMihiis eirgumentis ij^iod de ^hilefo^hia àiximus-^ eedTheologiamfiieede Deoo^imonemtre^^'^i-tulit. oflendit^'^rifce^m illaw^oefin ßi^e Alteße am, tjita tot a diaina eße a weterihtts credebatttr, ab (^vmaerfrli iflo Uei omnifotentie ealttt^ (jteem Catbolicttm mtne af^eUamas^ ƒ ßabalavam maoiticra demjes^ ac myßeria remotießondibtts m ee^evtam proféras ipttdtjiee deeet attentione confideres^ ever bis figttrif^ fortaßis aliejaid, atre-ipfa nihil-penitas diferepare, Qnlt;amp; prtzeUrafane aeplena eonfolatio-nis fententia ita diferte erndite non evnoin loeol^dum nnne de Prometheifacttla^nnnc de Satnrni anro^nnne de Apolline Äf//-ßs nnne de Baeeho ae Silenis Satyrisß^ dißerentern audio) ab eo efi pertra^ata'i iftperfaafamfateri eôègerit metpaid eßet póéfis, in ipaa tarnend prima adolefeentia non abßae lande aliipaa werfatas pam^ ante a ignoraße.Bt ejaia illam earn religione coniungitdngentes age-re gr atiasfoleo ipaihoe dißeredigenere it a animnm affeeerit mensTi^ evt » dnm ipfe etiam in hoe eommnne eonmiamPymbolam confero'^ qnos departn Virginis^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depaero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ernento Ch r i-
s TI faerificio Deo magno Deo fancio Deo potenti atejne pollenti hjmnos tnnc concinebam ^maiore evi (pnadam ac ßiritn fenferim emanaße, Nam ( ^vt noßi) toto ilto tempore ipo cvel ego enm ipfi AntwerpiAj evelipf meenm Leodij ^erfdtifamos ^pantnm ^va-eare d Repab. fotai de i^tis pAßionibns egi. Bt panpam wnieam tantam opos eins tone pro dier at pod ladens Beccefelana appel-labat \fataram widens podeaenit wtd maltis ïampamridi-ealam eontemneretarmihiltamen celabat eoram omniarntpA dies nociesf feeam me dit ans pofe a eoncinnauit, hoc femper agens at^ omnihas ingenij fai nerais contendenspetpA G h r l s t o Dei filioprtfeoram watam teflimonijs accepimasfammonon modhtem^ por 'am omniam atpegentiam confenfaßedtotiasetiam naturAßn pacampe mandi parte illam contempleris^oßenderet comprohari, QgfAhominiChrifiiano fammaacfolidawolaptas e^inecpic-pameßcacias adconaincendamimpietatem.
Qvo D weroeopopeprogreßuse^^ wt diainitatem hanc wbipeßarfam in litter is etiam at^ wocabalis^ eoramß tam conform atione tam wfa deprehendipoße aßereret 3 it a wt caiufpe rei proprietas ex ipfo nomine cognofcatar : in eof^ plarimam operA amp;nbsp;temporis codocaait : non wideo car hac etiam de caaßa laudari
non
-ocr page 23-AD K.I’AM MO NT an VM.
ƒ non âcbè^tt. idems Utedißiity mnkomi^ nus tmen ^r^Utere,, ’Etenimin ref meirdnii, atijne difftedilan--^ ditnda. fjnnmnd im^dvfineri ^obint^^ efl. Aï ip/e ^f^od '^Ane ferfeeif. non idqnidem illis.inlii^gi^ie (jiufr^eeeeris qiiUèd \nmmie an^orih^ó lt;rv(^irfdt,a fnnticldr^- ftt^dnclju ]ofihentwmdm^ in hd qnmcinftm ferdißimoy nó^i^rocedehat ei Ubor : ßdjp'^^ria idiomathijnod d Celtis ohm Tei^Aonis^ '^er mcenwgt; aoeeftnm ttdSè^. -^tentrionem Ute^atet^ mentem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adijeiens, fißidnei e-yser-::
’^eMione eonf^aeßromoiüt j lt;77iJ lin^ hodie^^ cnmÇjermpinù Çnifi i^üód ßronnnci^itione nbsp;nbsp;di^leldo differ im%i)nobheomnnem{.G^m:(^
briemm iffe 'rvoe^it) eeb ahß contempt a-m nbsp;nbsp;bar dm atep^e barba
rm in eahim t oiler e^$rgt;' ßrmond omnd '^rinci’^atme} def erre-ffs Jd. tjaifpe qna, h ^arentib/u me orbd terr arm innndaîïonem aeeepta^ Noaeh-m iffe^ mudth indigetattu nomimbm, c^i^rißmilder ■t^fiîifaerd: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ßt'a liber i foßerhff eorm^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re
giones dinereerenh'frA(ertim in {aerorm enltn coniee obferîeaae-rint.Qnodfrofedoinfiniîisnondieam Gracaao .Eafina^lt;uerhm Hebraiea credebanti'^rj exemffis oßendit. cj^aarnm èùm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fda ab alijs reddi ratio f ofßt '■gt; iffe nihil eis ßgnßeantiu^
■effe doemt,ß anoßris eas derinarifontibnspatiamar. Qj^,re{re^ mant licet homines delicati,qnibas nihil-^rAter Varronem,aat Ver- '' rim EUeem, Sextnmß^ Pomfeinm, lt;Srnefiio cj^nosEtymologos ff acet. Eremant liter at or es noßri Antiijnarij, cjaitot mala attBo-\ ram nomina ab Annio q^^iodam Viterbienfi ^ro bonis ßbi obtradi p^ßißint. Die am enim aaod fentio. nbsp;nbsp;cetjitamnaöias arbitrant
de obtinenda caaffa non dabito. cj^aa de omni anüijaitate, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de
notatione ^erbortm, evtreißilicet proffietas atejae natara ex ^i gt;nbsp;nomink eliaatar, alij ferfferintß Gorofij commentarije confer an-tar y colorem moxfaam Çtamcjaam ementitamfferdere compara- ' tione meliord. Qfaod (jai inftieîar, illam ego rogatam welim^ lt;cut faam cam ifta noßra '^ar'f^aram contendat. Vdra enim natiaa fit atqi^ic alt er i fraßet, iffemct, niß artd im^evitat ,facihe lt;^iderit. Idam qeid ffaribca lt;rvnijaam teßimonijs id ^aodffofofait comfro-baad? cj^i^às tot daoram^ tot Eieroam,tot anticparamgentiamßa-rmïnam^^ cvocabala tam fr opie, tarn aferte, tarn ejßcaciter idi-ff am pod (ant faafte ^i fignißcare oßendit ?ndnne rem totam ße faßm exffacat, lt;vt exigaa ffpe ci;o[(da plarain ß mfferia üaam
A 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;litter04
-ocr page 24-►
PRÆFATIO L. tORRENTII
btt s rits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comble öi at iirï An forte neget aliijtiis binitas
^Jfe fa ^ttm 'yft^rïma reb nomina im^onerentar Negent hoe tm-ff c^iios fonaincere non difficile fit. Nos ccrtc ncgarcnon-^ofarntts, ^tiod Sr lt;rüctns omni^ Philofofhia alijsetiam dc lingais doemt nd^rimariam ij^aod attinetjac^b iiîterù confrmatar. Namfrin^ cif o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tantum er at, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adamo cAePCi inffiiratione
conflit at a. Deo aate inffiirante an fronanciari fotait aliijuid ij^aod non integram atijae ferfe^ium eflet, cfo^ nihil d nohis fignifiean^ tias fingi fflit ? Q^ao fmel cüncefo^ cfalt;znam olfecro inaidia e§t noflromflrmone d nohis qiuri^ciaod täte in tao noinaenerù? Var Yonem Sr Patinos, wt fAne ridiealos, hic reijcio. GrAci eraditiores, cam aha malta, tam hanc c^aoefte ^rjel fAcifaA flientU fartem i^aA denominihm efl, maiorefladiofrtramarant'. Sreo cimdé ad-miir ahilius ,cjao dPiolaicis temfrihas fr of ores. P7 enim Pythago-ram Sr P ar menidem t ace am, Plato certe, omnihm in rehas ma-gnas^ tüam ^larimam iliaflraait : caim ore Socrates, frAfcrtim in Cratylo, non fortuit am aat hominam arbitrio ae conaentionefla-tat am, fed cAleflematcjae diainam effie arbitrate elîi in (faa Dei wires welati radij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^^ff^tes afpareant. Qeterdm cfi
de wniaerfa re nil il neepae fanbîiàs necfe jabltmids dicere ftaijjet: cam ad exempla def endit, paraam certe operApretiam mihi facere wifl'ts efl. Nam wt ea qaee diaina wocat omittam, ipuA yirille in prima religiofm non nfi can Planter Sr cam horrore, obinfignem naminis reaerentiam,attingit'.de alijs meo (jaidem iadicio nihil^oel tarn acate weltarn ingeniöse ac fabtiliter ab ipfo inaentam efl, epaod noflris comp ar at am non eaanefat. pt alioipai ipf (paoepae confefas efl Barbarorum lingaam GrAca effie wetufliorem. puanipuam cfUA-nampotiffiimum ilia fuerit, (paa in ipfis rerum primordijs extitit^ ignorauit. puippe pui nepae de mundi ereatione, ncpae de primis iliis mort allbus cfidpuam fe dignum firipfrit.De HebrAiswero,Chal-dAÙp^ 5 nolim fane diffutando cornicum oculos configere. nepae ea fait Goropip mens,wt gentis antipuifimA atpue d Deo dile bl a lami-nibus oblirueret. Sed puoniam palma in medio poßta efl, nepue credere cofimur linguampaa fab Aioyf wfl funt,primigentam fuifje : Nam ne ipß puidem pudAi ea de re interfe confntiunt : Sr^ e noflris nonnulli Syr am flue AramAam, aut P aUftinam prAtulerr. puAnam obfecro religio efl Q immertas tenebrea eruere,Srgenti we-tabfißh
-ocr page 25-àdariammontanvM. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
de legdmÇadrum tendcißimamp;, füß tût iellicds Iddics tjddn^oßli mdi^i nec njotijedibdi dhas '^Ane ndtïones om~ nes nbsp;nbsp;extdrharint twicer int Jüdncijdoijtu.gloridm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;An
fortede Ldtino M Gïacoßrmöne dgens i mh Aegypto wfußte quot;nbsp;Aethiofm amp;^Aßyrid M Phrygid '^etitnm ejfe ^ocdbnlnm dli^nod eßender0,edmd^'^robdtionedifeeddm'.Cimbros^zjeroae quot;Tentonos ^velleniter nomindreßneßbdo nön'^ermittw'? Plóenerit fdne ijdöd öhnt mdgndm Aß a ^dftem, (j^iodd^ Aßiedm, ftdlidm^ Hißanidm pi-rmùßis temierint. tjnde^ddm GrAci de Pomdni (jnod idemfecerefibi Idddt ddennt. At nobd non de ee^dis ney^ en^ribdi in deiem ddeenddilt;^nde ^dflitdi nbsp;nbsp;exitinms fed de nominibde inteP
ligendùj runde Denm tffnm dtejde ndtnrdm d^nofeimtùnie in^ ßitdtd dißdtdtlo e^. Qud de re loejdentem dddire Gorof^m tdn-tbmeheredleÀ!jdidsfderitj ißtod^ ed^n eeteVÀ ItngdA ûmncs(^di)tô Fiores eelebrdnt, wfn insßinm dmifcrint ,ne^^ rcllis dmßidi cïredm-^ feriptAregionibtis ßtuedntnr'i noßrd^ nnlli cedens,fines ijnos bdbet Idtißintos egregie défendit. eo integriof dty^ fdriof^ e^dèd mdiores nofiyi nMdfn infnndi ^cYegrinitdtem prmiferint, netjde lingndin ntdgß e^ddm dnirnnm excolnerint ^fenober ed d^erndti ejdibm n'io^ res eörrnm^erentnr. Vetdi de GrAcU ddMdrenmfihdm ilU Cd^ toniieftz Hoc piira varem dixiße, quandocumque ißa gens fiias littefas dabicomniacorrumper.necyne dliter euenit. Ro^ Wdni enim d rebm gerendie ddthedtri Indier d diet ne dd ornnte dC cdüide dieendnm eonnerß, rvtydtrinmßrmonem tenoeinijsißie ,ße imyerinm neij^nitid^erdidere. Qno mined ecynidem mirdndd}n,ß gens noßrdj ne^fdtyrofßdne^diienidf^etens^ dintins (ÿidmeete^ YAincorrdytd-yermdnßt* Qjidncyddmè*illdmyndfdtdmdnenti Atijde rotin dm non tdmeertis in die iß ideerneremm. Sobd iUe ejtn roere eßßmyer idem eß'. eetern finxd ne minimie dintnrnd bdbetdr. Idß^ ndüd in re mdgù eyndm in loqnendi rofit äefrehenditdr. (5^ eßtidemtnnemdximeßdrn trdgßiccrdm more(rüt dit Pldtoß^ndn^ di eddßd, fr feie rooedbnkj neefnid dure^ ofenddt, litt eras modo dd-dimds.modb detrdbimns-.rot mdtronAßeilieetjiydAformA nimio^ldi ßndiofA, mediedmentis {efdibm deorndtriedm èon^lio rutdntdr)(^ ndtdrdmlAdnnt^ nbsp;nbsp;eitids eyndm ßold eontentetmnnditid feneßunti
O^dodergo lingddm gnA^rimigenid ^ideri foßit inynirimt^dd, bn-mdno more dcefi roolnmetit Qjyejnddmodnm enim [efiiod iniptit
A 4 Ho-
-ocr page 26-8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆFATIO L. TORRENTII
Horat.} rubi--viciis nemo fine nafeitur, opdnius ilk Qtn mimmis vrgetur-—:fic etiam inter lingaasßrfeBißema hgbtn-da eït, agu minime corraßa ftt nbsp;nbsp;nbsp;in cjaa ßares antiegiitetta no-
tamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(giudd eßalgeantj ita lt;^t reram notitia m^axima-
ramexigfts nomimbae capatar-. Nam optima fere {ja^S^eveta' fißima.^ Vndx Orghei etjmologu eelebrantar. ne^ lt;^lla honaaa natio extitit non ad Deos aat diamos certe homines^ egaos tie-roas die eh ant, originem retalerit [aam :frifica ficilicet admiratione lt;virtati'S, egaam qao fro'ßas attingimas^eo magis magichomines famas. Sed temfas efi ^tftrigtorem t^fitm her am of ram dißer entern aadiajnaa. c^ai cftamcam;^ rem tra^let^ftaegentiam orißmes^ ßae If U defermone eEldo5irinam illafirans^Deamfemfrac nata-ram ante ocalosfnit: nallo alioferibendifine Çepiod lt;^iaens fif te-fiatas efi)(fidm ^vt Chrifiiana religionis weritaa ex tant ar er am omniassi confienfione manifefib de^rehenfit^maiore a nobisfiadio at of re confer act ar.
Âitio27ementcm^smrit wÇcïo. ij^i^wißsiam Origimm Uhrls m Sex. J^om^eÏHm Feß^emde cuerhornmßgnißcfitione cam-îTicntctrïosßcrihcns., nbsp;nbsp;nbsp;loco de A. mb a cii wocetbulo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(j^od Gc^F
Uciem eße aii^or oßendif 3 i^ße cjnern interpretetndeem ßemßerat error U yaat malitu'^oïioi infimalans.,lt;Sr Fatinam eßeexTicrnebl ßententia contedens) q^aia no ft er illud Cimhricis adferi^ßt y hinc na^ ta occaßone, tot eam maledi^ilc ac contamelijs tarn a^crè acferoct^ ter ßroßcidityWt non Scaligeram lociai'patesftßd ^etitam è circoßar-ram,c^iîo iare^c^tac^aeiniaria^ inßii ordinic alic^ttem debacchan-tem. Et tarnen {niß-^ret iracandia Scaliger eße de ft er it) ojclit nolit mod'o-^acatainobis anremaccommodeti nofirlt;amp;illad.eßeoriginisfa-teat ar neeeßeeft. Atcjae ideloin^atiam reditaram credidxrimi wbi Herinarhena nbsp;Hierogly phica manosßtmßerit. Nam
in Originam libris non ita difiinile S-' accarate hs,c de firmonis ^rinci^ata anßio fevtrablator. a^tfortaßs needam eaolatos abie-cerit, ne^ Tingast incognit a'^rsiconiam, necÿie argament i noaitatem ferens : ati^ae ^niaerfam o'^oi im'^robans iCaiai'^ars aliagta daßlt-caiftet. At ^eEomaltosegonoai^i^aifammaimbatidolirina^tam-etfilingaam de ijaa agimas ignorabant.,^nefando ejaidem Goro-^ij ante nomen aadiaerant \ wbitot fiab tali integamento occaltari myfieria
-ocr page 27-AD ARIAM MONTAN'VM.1
tt
myfieriii wïdsha^^t’-, ptt'iöïorü ër lingua tndmirnüonc in^ntmmui-tï, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(writer ctdi^mferirent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intcrir^t ctiptm
è noflris liomïnïhiiA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( contr'pd)^i^rtcm o^eris^fibi
hwdcndmi'narrivèrent', ea nem^e(jade Paradifo., (jaa de Noath area.amp;^ ISlilo,^ Gi^tibasfcri^fit. Std eam diarnieno^arnif^ fladijs diafije maceraffent, (è^laborie ^afïrafiemVtiV^vtiamp;lamejpt: J^ongiam pro calamo aeeeVere'-t teßati jMiee facile (jaidem effe mor-dere,aat ridereetiam ab eo di^asjeddifficile redargf^ere, difieddi-inam ^edö meliora addacere . Similemigitar exitam ^ereht - cjai eandern fortanam fabire oient jWt njiBi tarfiter conticefcant. Tot enim njir ideVetitis ^ndä^ infiraöiits armic in arenam defeen^ dat,fic aVfetitffie déclinât hofem, lt;^t(jao metaere ei debeam der im adlmc neminem. Qt^lt;^erb hartem in lingna 'gerants tametfi maledicentem totidem werbà m^ale aadire aijaißimam efl, fecaros effie iabeo.dde^enim iar^tur mortai. ego, gaamad amict nomen atg^ memorïa amo, tacere maltm gaàm obflrefere. Nam caicam^ comittar, tamfaciù conaïciando me lt;^icerit,gMm iffam diffiatando Gorofias. ^nterim ga a de Phrygam antigaitatefarat Scaliger ex^e^abimas. ofoi haaddabie tamiliaflri ingenio dignam Veram ßfrogentie eim wetaffiate Pfammetichi Aeg^f^ioram Regis apad Herodotam fententiam' ,welati grAiadicio gaodani wolet: primamfcilicet effi lingaam gaa b E c (gaod Vgt;iKMs iUe facit) fanem fignificet, gdod ea lt;^ox ab infantibus ad hoc d mato ca-flode affiraatcsjprimamprolatafaerit: mivabor ecgaidem fi ne tanc gaidem flacari fepermiferd: cam it a nöflv afit lt;^t naüa magis. Rt tarnen inept am iliam GrAcaloramfabulam intenti legimaSi^ti ê* Arcadam inane commentam, gdbd Rana antigaiores ante c'dliim credo extiterint: Gor opium 'Verb nbsp;nbsp;Phrygia Arcadica difertif
fime explicantem, (S’ ad MofaicA hifi or ia nor mam exigentemffia-flidioficontemnimai'-idrcA poculisebrfaepro lanonenubem am^ plexi.^ dam meris alleöii nugis Sirenas Mafis prAferimia., terrena nempe eAlefiibas,acfalfa lt;roeris,digni gui ad illaram fcopulos obrua-“ mar. Qjgodfi fola lingaA CimbricA inaidia nobis fomacham mo^ act •, negae alia admittimas nomina, gadm gaa GrAcoram fcriptic celebrantar:faceffiat ilia, amp;nbsp;^vel Thracia appelletar, ^el Phî^ygia, ^el Aegyptia etiam, cuioi tamprAclara apad omnesgentes extent wefligia’-, dammodo remipfam addiainA Aiaiefiatisgloriam te-neamasi
-ocr page 28-li
PRÆFATIO L. TORRENT!!
incofjfiffoßtiGrAcos ea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ißa fififi-
ßentiet lt;ruidehantiir,fiera^ omniii B^irhetns accefifi: it(^ rito fib Ae^yftio (jt^odam fi.ccrdot^^ß BUtoni in Timtiio credin^w} fiicri fidhnc affiüanntw. Quinam caerbh Barhiirifier int, wndefioß^ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hft^^ienn^exßict^nit^hnnengyvtinnt,
hmccivcnUtoYcm noßrnm(his enim titnlù ornnt enm ScAiger)ßil-tßm aretftlogi locofir Indtim iocttmß^ nudiamns.
T N cvcro mi M o N T A N E j i^ni wir nm wnn mccnm n tot ' nnnd no^i, ntißo ignorm ijnomodo homfi} nsatt^i n cnnabtiln ptnt in litt er is, deinde inter fhilofofhos enntritns, e^nnlem nd dim-nm ntiÿie bnmnnm res eognofeendm fiogreßkm hnhuerit, ejndfine eo nomine fi onineim chiner it', ne tnndemiCeteris fi nhdiennsfnnôîio-nihns,totnmhuiefieontemßntionidederit : cfinnifindnnrnm Begin nr um dini Cnrolifirornm in Hif^nnin nnîè me dicta,ër inßgni oh idefiond wïneret finmmn nnnnn in te^^nmento donntws, n P hili fio cfioefie (fiBegnm nh omni memorin fitentißimo} nd wnletn-dinis fiA cnrnm ingenti fiüicitntione, ne regnli infiîfir mnnere (te fiocnrnnte} necerfiretnr : Tn^incfinm^fioeximin tnn innmieos fietnte, cfiem winentem dilexifli, nnne witnfinn^nm ndnerfim cn-Inmnimfilendore tni nominis dejende. Atc^ne ecfiidem non wtfi~ tronnm te nfieünrem ,fid wti indicem defifierem : ignnm infinfie-mo do^ornm noßrifiucnlihominn Senntn fiincifitn ohîinens'. we-■ rnm cjnin wereor ne rconfient ndnerfivifiinr'etfi^je ideo reenfinre ifibd oh tnnm ergn nos henenolentinAcfio inre wti nonfiffent'-, (jnoenm^ fites modo hnic cnnfin nfiertor nccede. Cedent ilii : necfie inter orn-tores finostemere innenient, ifii de re cjnÆnfiitnr nntwerins ,ant oonnenientins ntefie or mutins dieere fifiint. Eeijnis enim totfiimnl wncginm lingnnrnm nbsp;nbsp;tot rernmjcientinm mnximnrnm ndefins
eft, lAeo ideo nn ^oritntem defingerim tnnm, cjiibd HebrciiZ j wt es firitißimtaßc ncerrimnm tjnofie defienfiorem te ger is. ISbnm cjnnn-iginm f^fe cornm de mjfiieis ne dininis wooibns n Moyfie fititis nd-uerfita Gorofinm te dißerenternnndini'. itn tnmennhs teilledifiedehnt, wt oh ingenij nenmen mniorem fini ndmirntionem relincjneret, Enhi nntem errnre decifi, hnmnnnm eji necfie wni omnin dntafinnt: illndwerb eximinm,etinmd'n tjno difientim,flnoere fiffie. Qgtnncfinm eins rei Inns nd. te ejnoijnefirtinct. cim cjttnntn ide in dicendo wehementin wfins efi ernt enim gnnllo onlidwr} tnntnm
-ocr page 29-A D A R I A U M o N T A K V M; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v
teintmtti in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fratiilißi.
A E Çnmmd reitio ct^r, cnm Traie^nm Môfi Medimnß Bagnio hinç enoeatm inmorbnm incidißet^ nee fnAto fofi moriens ante diem, domnn^ lt;vxorem^ {ijnam ^^erhoneßam ae -^radimtem dnxerat') ae liberosßosmihi eommendanißet : égo» non minori enra ae Jollicitndine hos ingenijfartns qnamgenerisfo' bolem ßiß:ifiens, lt;rvt in animis bominnm ^Velnti eoalefcerent, ae^a^ rentisßi memoriaml^(jni^rAci^ni46generationis ßn^ns eß^in annm tran^mitterent ,agnitos a^^robatoß^ d Theologis, Chrißofhoro PUntino no^ro ^Mieandosßnb tno nomine traderem», P nbsp;nbsp;nbsp;in-
gennosß. mala malornmbominnm mana atißte iniaria i^aßo ifin^ diea, Pt, qnia de intima amicornm cohorte aeos , tjaod aiant, ^ro^ fias eontingis,foflamos ißos, tancfaamtatorhonorariva^ Pegicam offortanam ^idebitar, neforte fammodeantar , iffi mana trade, Proderit adfaaoreamp;^gratiam fatris recordatio. (S’ lt;:veÙYegiam efl taeri M.afas. wt Herealis ^^MafagetÆ nos olim imagines do^^ eaerj, Vale, nbsp;nbsp;Porrentiam njtfacis ama. Palendis ^alij^ Anno
dChrifionato.u, D. LXXVHI. Leodio,
-ocr page 30-C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;. Xi T H o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T f ,
INDEX R-E lU^^y M E T
r V ’^;V E R B O K V M I N
HER M A T H E N A M.
|
Litferit f^mbolica lignificatio. A longttm mnlro-rum rittOTH no-mtn efi. i lo 'A loHgum per ae plerum^Çcribitur in Cimbrica lingua, tn Sueuicaper aa. 194. A wcula incitans ad progrejfum 5%7S,ii5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Abbatis Tritemij Sténographia. Abecedarittm^ vide Alphabetum, »bet. 78 aibetret!jt«/»ff28anKtl)M. 79 3fibe:tDit0s, Ac ßue 2Sac. i. bantu. 52, 119, 1io,122,199,100, 201, AccadtSlamors Chfi^H, 121 Afclt;j Laufentia. ’ Acca Laurentia Romuli nutrix.
|
3(tbi)my»«f Afom. • 65 «Ohl. A iQK@~, Æoltu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 3 J109 “‘®* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^31^55 rtZ»V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;, 2tftrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;110,1^^ 361. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64,147,255 Albion: Albtu vnde dicatur. - ' 87 Albtucolor latitia index. '87 Albtu Color feminis, facerdotibus, (ß.vidttispropritu, Sy.cß-feq. Aiea Pallas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;134 «AwS'tK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 8 Allemanni eirSupui der ide t Saxo -nes (ir reltqtsos Germanos,quod ßudios'eStgma vitent. 4y,^S Allemannis tumida omnia placet loquendo, 36(p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87 Alpes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8z Alphabetum duplex. 2.1 Alphabetum (jracorum mutilum amp;nbsp;redundant. Alphabeti fiue Abecedary ordo. zi 2 Alphabeticaßut Abecedaria ora tio, «Af. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191,215 Amor Tatris nbsp;PUij nbsp;nbsp;Spiritus Amore omnia ducuntur, 3tnfiueAtn. nbsp;j^,6o.amp;feq,8^, ‘o^, 124 Ancora, dywçy:. èlvluilf' |
AnnaPerenna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj Anna quid denotet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g f Annus vnde dtPl tu. Annus magntu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßj Antiquit arts laus de auSaritas. zz Anubis rnde diPl^. 124.cSffeq. i6t Anubis Hieroglyphicußgnii. i z6 Anubis in facris ffidis prscedere iz-^ Anubis name Chrifio couenit. 125 Aip’tr/rtf. ApZf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 ƒ Ap« 25if dicitur , quia plurima nobis offert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114 Apis idolum apud Ægjiptios, yy Apollo vndedibltu.
90. Afe vnde dicatur, de quidßt. Sy, 93.94 Arlt;r diPius ßrpens inßrnalis. pz, de Luci fir. Atede calo prscipitata. 95 Ates cognomen ePt Peligal. 195 Affr, a, urn, vnde dicatur. 87 Atdies mortis chrifii. tzi Athanà vnde dtcaturdequidfit. 6z. deßq. Atha- | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
IK K E R M A T' H J U A. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
index RERVM et VïRîORvM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
11, nbsp;nbsp;!
|
1 |
n H 2 R M J |
1 T H E N A |
'M.. | ||
|
80 |
Flt;ï»52«/, |
119 |
ßam, morte ßaßbi vindicauit. | ||
|
Ic-loauentiA donum. |
78 |
JFe. i. odi |
I}O | ||
|
lÈ.ljffios campos in occident ali Hi-- |
Jlt. i. inimicitia. |
ibidentj |
Tala. |
209 | |
|
fpania UttoYcfinxernnt poeta. |
:Se,i,pecus. |
1^0,116,0.7 |
Galata diEli Galli. |
145 | |
|
228. |
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116 |
Galat a Cimbrica lingua |
vß. | ||
|
lt;îm ßue d/enijid e^i. |
eum. il6, |
JFel. i, crudelis. |
128,143 |
51,74 | |
|
X12 |
Fel,fillif. |
128 |
•Galg. |
147 | |
|
lt;?m fiue'^txa. i.vox |
(implex. 36, |
Feles ßueFelie, |
ibidentj |
Galh. |
31,145- |
|
216,222 |
s^tt.i.pulcher. 31 |
,98, 100,1 Jl, |
lt;Qamp;t. |
146 | |
|
42ntmfn A«e Oemmen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36 |
4 161 |
Ge.i.da. |
137 | ||
|
ILmblemata^ |
21 |
JFettt ßue Fiet. |
98,151 |
Ge. i. verßs jtue ad. |
215 |
|
£F. |
99 |
Feria. |
162 |
Ge tnverborum^rmattoneper^- | |
|
1-^ |
Ferior. |
162 |
blionem notat, 1^7,1.^6,101 | ||
|
lt;£tt. i. amp;. |
i\6,iT^6 |
Fermentum. |
129 |
lt;0eö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 |
6. amp;nbsp;ßq. |
|
«Cn, |
Fera. |
127,151,162 |
(6etioen. |
138 | |
|
«Cng. |
62 |
Feronia T)ea, |
1'65 |
lt;5ef. |
116 |
|
^yit I»««. |
71 |
Ferox. |
16^ |
lt;5elaa ƒ»e glas. | |
|
£«ƒ, entii. |
12,13 |
Ferueo. |
129,165 |
«©elat. |
ibidentj |
|
^ntßHelt;Qnü, 72gt;S4j88,ii7 |
F ernt. |
129,151,165 |
Gelu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
^5^ | |
|
«Cp. |
Feflino. |
194 |
45eit. |
98 | |
|
i.piflylion. |
. nbsp;nbsp;^9S |
Feudum. |
102 |
lt;5et. |
98,156 |
|
i.^ut multa nomina apud Tento- |
Fides. |
170 |
rsö-y. |
174 | |
|
nos J è varia conßderattone. 8. |
jFiel. |
128 |
«Setert. |
228 | |
|
5'- |
JPiet. |
101,151,162 |
lt;i5efcint. |
188 | |
|
'Lt.i.ipß. |
117 |
JFôit- |
89,144 |
lt;5etau. |
108 |
|
Et. i. aro, a/, are. |
111 |
Ftlius Dei conciliator pacis inter |
Getsi,gens de Cimmeriorum nir- | ||
|
Et.t.erro,ai,are, 111J23,156 |
Deumpatrem Qr homines. 186 |
p e, immort alitat is fid |
elt;ï ceteris | ||
|
'Ë.t.i.iratM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;56»! 11,156 |
Filù Tiei qui vocentur in ßcra |
tiationibus difltnFii. |
^7 | ||
|
tpx©-. |
’59 |
firiptura. |
205 |
Gciial. |
138 |
|
Etf. |
130 |
Finis. |
89,144 |
Getoant. |
129 |
|
Ewlt;ï. |
97, amp;nbsp;ßq. |
jFlac ßue ©lat. |
Getoa». |
225 | |
|
Erigoae. |
174,185 |
Flacci. |
11 |
Geboin. | |
|
Eroj. |
150 |
F lace id us. |
15 |
Ge-too. |
^^9 |
|
Erro. |
’13 |
jFlecljten. |
-»■SS |
Ge-tool. |
ibidentj |
|
Ert. |
IIO. amp;ßq. |
FleFlo. |
155 |
•tii. |
99 |
|
Eflf, ijuidßgnificet |
vnde firme- |
J^loc ßue ^(tstiS. |
iii |
Glades. |
152 |
|
tur. 66, jeq. 177,185 |
Fœcialis. |
16^ |
lt;Sgt;lag. |
147 | |
|
£ƒ/, Eße, êç/. |
66 |
Fœdus. |
^1° |
Glojße. |
1 |
|
içla. |
t77,ii6 |
Jfot.* |
ibideno |
Gloßemata. |
1 |
|
Efus pomia dracone dati. |
Folium. |
Fjloßographi. |
ibidentj | ||
|
Ejti laß hommes, ab |
fu rurfus pe- |
For,ßris. |
128 |
Txa-pa, |
1 |
|
tere remedium debent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c)z |
F or are. Foramen. |
’51 |
Gna, Gne, Gnai .Gnaöitlj. 62, | ||
|
Et 3!et. |
^34- |
Fores, Foras. |
151 |
146 | |
|
éTïof. |
68 |
Fors. |
iOl |
G«i««i. |
61 |
|
jcrtptores ijaouf- |
Forte. |
ibidentj |
Gott. |
125 | |
|
lyue vocabulorum |
angines in- |
spxttVl. |
Gon ßue(S.on. |
192 | |
|
lyuirant. |
Jrrom. |
loi, 162 |
Got. |
125,1J8 | |
|
Euander. |
119 |
FruFltts. |
129 |
Graft. |
76 |
|
Euch. |
’30 |
Fruor, |
ibidetrtj |
Gtij'a. |
87 |
|
Exaatones Principum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^8 |
Frux. |
Gtijfen. |
87 | ||
|
F. |
Fur. |
ibidentj |
Grißeus, a, um. Gtiil. |
86,87 8,31 16S | |
|
F Uttere. ßmbolica ßgnificatio. |
G. |
Guit. | |||
|
Gunßue 3iun. |
192 | ||||
|
jf«cL Jratnt. |
128 ibidem |
G litten Jjmbolica ßgnißcatio. 137 | |||
|
Jral. Fallo. |
128 ibidem |
lt;3a. lt;5at. 140,145. |
140 ßq. 145. |
H littera f^mbolicaßgnificatio. | |
|
Jr a (a. |
128 |
ƒ7- |
H a(biratio male Utterarum albo | ||
|
Jralftn. |
ibidem |
Titîos terra. |
142. ßeq. |
eximitur. | |
|
F^î»gt;4. |
128 |
Gaiumealum. |
istt.ö-ßeq. |
H afpiratio fiequenter |
adimitur |
|
J’att. |
^5° |
Gaius amp;nbsp;Gaia. |
14O,1J^1, 12f2. |
in compofittone Cimbricarunij | |
|
Fatum. |
128 |
Ó-feq. |
vocum. |
61 | |
|
Faueo. |
. . ’^9 |
Gaius ßmmus ,filiuspatris siter- |
öaft. |
1 ^1 | |
|
Faunuî. |
ibidenij |
ni,ßam Gaiam, id eit, Eccle~ |
Habeo. | ||
|
INDEX RERVM ET VERBORVM | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
loKfX | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
IM hermathenam.
|
Jonej qui/înt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227 I onei^vnde nomen acceperint. loaef ßlij tnfulas ^enttarn diuifi-rnnL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.IÇ) Ionium mare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ztj 1 2 y 174 I’quot;'*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50)111 ^iSivel^Q. ^77 14 !ƒ; dea ejstaßt,lt;^ vndedi£ia,irgt;6t Ißs Dei patriefipientia. 'Lßs deafe prima omnium corona fpicea coronauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j g j Ißdis, matris Harpocratis^phy-laderium, Ißdi nanif dedicata ab antiquis. 4f7/^lt;/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ib idem-J lubeo. I»»o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7/» 192 lupiter Hammon Chamos. 19 4 luramentu cjuantißtciendum. (gt;7 I«r^e 'Deum per ßtam vnionem ^uareOrphtciprifct ßnxertnt. 68 1070,^,076. Iw iuris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^. e^ feq. Iw Heraldicumßue fetiale. i jcs 3!utt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Clt;) luflitia Erigone dibla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x g 5 1ufius,a,um. K. K littera ßperuacanea. nbsp;nbsp;nbsp;2. i j löartft ƒ«^liîeKft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ug »«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113,164, 21 y Iftett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z7,it^ llotsf. 1^6. Çracaper K vide in Ut fera C. L littera ßmbolica fignipcatio. 147 iaac.Iar.Ia«. 75.amp;ßeq.s^, ^45 1-acio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidenzj laca. ■Üaiii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;256,237 Vapathiherba genus ejuod vulo'o iatt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197,236 |
Mat./, leuigatus (p“exporrebius. Mat, Matte, i ^i,i^z,i.pertica longa lata. Mat, Maet. i, relin^uo. Lattni originem ßuam reßrunt acceptam. Vatus, a, um. Manet. l-aurcntalia. Phrjrgibus ZQSf «51 121 120,121 l-aurentaUa loui celebrata. 121 Laarf«/i4 diiia mors Chrtiis. ibidem.^ 'Laus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi Mee. i. turpis, molefius, 27,39, 89,‘47 Mee, Me, Meey. i, membra, 147 Mcelicft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9,147 Meet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89,147 Meeto. Mef, lcö,Ietic. nbsp;nbsp;nbsp;128,148,222 (ßracorum amp;nbsp;Latinorum vnde manant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81. (^ /è^'. Lw»««9w«»ew7ie Jßmbolumde- Mca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8t-amp;ße^. Leßtha ijuid ßgnißcent cèquot; vnde dicantur. 79,80,81 • ße], Leßchenorius Apollo quarediclus, 80,82. Aêa^MfdL«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SZ Mefen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i Met/Fae lit. 36,37,147 Meta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111,148 Lfxpwc/tf^i/eaear. Lex primai^ ant iqufßlmaefi lex Le^/f deßnitio apud Ciceronem, vnde dieki. ibideJn..j Libra iußttia ßmbolum. 183 Mies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60,193 Mi/afMi). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;39,210 L/nga.2'S«rZ,aro)'a»J. 204 Lingua Ctmbrieafprtma omnium linguarum. Lingua Cimhrica maxime difltn-bla, psrßicua epquot; breuis, z^. |
Lin^f^d G allie a, Hijpanica, ($• ^taliea. 4, 5. L/»çaa Latina in antiquitatû certamineposîponenda Graca. £/«gaa nulla diu per omnia ea~ demmanet. Lingfta prtmaperfiilijßma. 24 £/»^aa qua ßt, varia ops,-niones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZyZoOt I,/»^aa prima vna ßit cp- à viro ßlbls. Ltngua primogenia ,vndeßgniß.~ candi vimacceperit. Lingua vna tantum, maßculo amp;nbsp;ßm’iua principio creatis , opus ßit adcommunionem. 24 Ltngua Cimbricaprimus archite~ blus Orpheus. iQz-Zp-ßeq, Lingua Cimbrica breuitas, varie-tOS,copia amp;nbsp;excellentia ..z^, Lingua Cimbrica leuitas ç^ ccle-rttas in pronunctando. Lingua ßue Dialebli deßnitio. Liw^ae Hebraica dtfficultas, am-btguitas,paupertas,Crc. Lingua Hebratca corrupt eia (tf conßßo, Liw^arf Latina, Graca He~ braica vßs quando perierit.^,^ Lingua nomine quid capiendum. z Lingua ^eorum dquot; ltngua herni-numdißerimen vnde ,acteperit Homerus, zo^ .cp‘ßeq.zaZ Crßee},. L »»ƒ a,« diuerßa. Linguarum conßtßo nbsp;nbsp;corrupte- Linum vnde di blum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Linum tormenta varia patitur. sifO.amp;ßq. Linets veßtbus cur ßacerdotef Lita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t^.eg^ßq. Littera vndedibla. 35,37-d?'^?^. Littcra accidentia, jiiZ.Crßq. Littera deßnitio. ■, 34,38 Lie/erie «owe« qttomodo ßertbenquot; dum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... 38 Littera ßmplices ßue Vocales no-uendecim :ßcripta ver'o viginti dua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213 Litterarumcognationes (brmuta-^ tiones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^ig S Z Litte» |
|
INDEX R ï R V M ET VER «OR | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
V M | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
N.
|
N littera Jj/mboUca ßgnificatio', »5» | |
|
J3a ßue fiAt. |
6o,84,^ƒ^. |
|
lOJ, 146 | |
|
J3ac ßue ^tc. |
^7ytzq |
|
jSarfj. |
ic6 |
|
Ratht. Racljt ranc. | |
|
JÜAS ßue Rae«. |
' ' f. |
|
igt;^aßor. |
I |
|
Natura. J^Att. |
ibidem |
|
Nau/s. |
■t tbidem |
|
Naulum. Nauo. |
106. ßeq. |
|
^^5 | |
|
ItVS. Nauus. Jüttn. |
ibidem T r r |
|
J^cet. |
» 5» |
|
Jütfft. |
9 t |
|
»50 | |
|
Rem | |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
II | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nez»/«4 fi^Kificant amp;nbsp;ttaturalt“ ter,^ exvoluntate. 9,10
Hsmttia malt ominis mtitanda. •
omina propria hominibm ^ua-lia imponenda.
l^omina quomod.o Jjmbola ßnt^, iO
Nö««»4ßc poßta rebus^ it earum natura quam optime conucni-rent.
Now(»« t/nde vires origines firttamuri
'üominum propriorum fnutatio-^
nes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6,8,16
quot;Piomtnum quorundam vis admi-rabtlis.
î^ominum reSitudo vnde depen-dcat.
Nominandi artifix quas imagines conßderet.
i8i,i8i
Ji)oa^ƒ«f jjoc«.». nexa. jijSy
Nóo-of.
N ota occulta in feribendo. 18
Jio«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84,144
No«»«j^i,««»'. ibidem^ 'i^oxa.
Numeratwneparttum omnts ftr~
monisperß^lso ahfoluttur. 19^
/gt;ut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ipjiji
|
ÏN HERMÀT |
H £ M À it{, | ||
|
^lt;gt;7 |
^ärcinareßretfÄd, |
yä | |
|
nJI*. |
»44 |
Ojfaec. |
• lOI |
|
d^fipionts |
ibidem-s | ||
|
. 45.’0» | |||
|
0 Httera ßn^olica ßgnißeatio, 100 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ |
Oß/rits Otüauiti |
• »25,174 | |
|
«0 ßue'^ts. |
iiö |
tamp;vt. |
84 |
|
i articulas Cratsu. |
Ober. | ||
|
Obcl,©brt.’ * - |
»19 |
Outttt? |
? 2‘9 |
|
Obett. |
izo |
Ouis vndediiiii. |
8 J |
|
Obtr. |
219 |
Ouis fdulis, UQfPOf. |
■ quot;nbsp;* 161 |
|
OberR. |
ibidemj | ||
|
lt;©cb. |
JZZ |
Ouumt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘quot;•r*' |
gy |
|
«Otÿ-ljeâr. |
iiä |
I l '1 | |
|
Odiums |
!■'’ “■ P. |
• A | |
|
Of. |
220 | ||
|
lt;bi. |
P littera Jyrnbolica ßgnlßcatioi | ||
|
Cif. |
^5^ |
• V ' r | |
|
Oit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4, ^00,1^1 |
Padagdgia quam nunc Itaii Te^ | ||
|
Oleum. |
•' ‘5? |
danteriam vocant^ |
mjummunt |
|
^lie. |
ibidem^. |
' venitsintemptums |
' So |
|
Oliua, pacisßgniem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnerua |
‘Tana, | ||
|
dedicata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iji |
fiais |
122 | |
|
«A«r. |
I55.ii8 |
fiaig. |
ibidem-r' |
|
«bot. |
lOOj14J |
Paiatiumr |
'* -.^33 |
|
On. |
100, iji |
Pallanteunt. |
ibtdetnié |
|
if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« OY. |
12,B |
Paäat, |
7O»3J |
|
OnnoW.’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5» |
i»Ji,i88 |
PaRat qtiagdlea muntta ßt, • -jq | |
|
Onnut. |
Palladu varia cognomina, t | ||
|
Onröp. |
^5^ |
■ »34 |
r. |
|
Ooc. |
»22, 244 |
Pandora pjxidecula. | |
|
oSiy. |
100 |
Panis duplexi mentis |
corporis. |
|
85 |
Xtf‘ | ||
|
ßuedhoi. 4ii^9gt; |
Pant. | ||
|
16 e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*■ ’ |
1 |
Pantheons |
•'’'»84 |
|
Oratio ^becedaria iti tret pars- |
Papas ' |
quot;V •' • 80 | |
|
tes dißincki. zi fs |
P4r. .. :v:,v s | ||
|
‘Trima. zii • |
f |
Paten. |
/ * 5 |
|
Secunda. 116. |
P^rf«. |
-■eor. | |
|
Tertia, 21Ä |
P/irw. |
7^1 J si | |
|
Orationis oibecedaria interpre“ |
Paritatis lane's |
255 | |
|
tatio Latina. |
i‘7 |
Pxira. . |
■15? |
|
Oraturi immolaturi quare O“ |
Part. |
•Bt] | |
|
lim ih montes afeenderint. 76 |
Part. I | ||
|
O^œnt, |
^9 |
Pan. |
widéml^ |
|
Orcusy Bfxoe vnde dillus amp;nbsp;quid |
Paffer.» | ||
|
ßgnificet. |
^9,70 |
Paßut. |
••* ibidenu |
|
Oreusgalea ßua quinamßt inui“ |
Pati |
......»JI- | |
|
ßbilis. |
7lt;i |
Plt;jier. |
»O9,i;t |
|
Orci galea. |
70, ë-foqs |
Patientiaherbds |
-•210 |
|
Orda,mis. |
Patientia laus. |
dt.amp;ßq. | |
|
Origoi |
joi |
Paueos | |
|
OrioTi |
ibidem-, |
P/lft’W. |
ibidetnj |
|
45,iob |
Ptiimpreßionemdénotât, '^ji, | ||
|
ipüf. |
»y2 | ||
|
fefÇùf. |
110 |
Pet. I. Tecut, t feos tfi;’tT7; | |
|
Orpheus Vndediblui. |
Idi |
Pecue, |
xgt;t.t7' |
|
Orpheus primus lingua Cimbrica |
Pecudet ; n6n homines, nos effbß | ||
|
architeblus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioz.e^ßeq. |
, confitendum. |
: | |
|
Qrpheus ante diluuium j4dam. |
rioSto. |
* ss | |
|
poiî diluuium Nochus, ^pofi |
ntArt^/fw. |
ibiibettt.^' | |
|
hos Chrißus ipfe fiit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104 |
Pelagats - . .;i | ||
|
Orphei multi ßerunt |
amp; ßsnt.. |
Pen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ■ J | |
|
tbidemj |
■ 5 |
Penild. |
‘~^sf |
|
Orphicerum paeßsadTheolegia |
PftfHa. | ||
|
Perenna | |||
|
I M D fi X |
RÏR.,VM ft Vt |
; R B 0. R |
y st | ||
|
PerennaijinnÏee^Momett. |
Pleo. |
ibidenij |
Qturcu}. |
ij6 | |
|
Pert. |
Plico. |
«©uets. |
ibidem.. | ||
|
P«. |
Plorat«} dementia coneiliator. |
Qui eft, mißt me. | |||
|
ptt. , |
ihidem.!, |
1.^6 |
(Quitten. |
^3^^ | |
|
Petafi} fl/etcur^. |
»59 |
^3S |
lt;a»gt. | ||
|
Ptffö. |
Pluma. |
(ßuitntften |
^3^ | ||
|
plgt;an/j«e;fan. |
IJQ |
Plutarchi nomen. |
1(9 |
Quis, Q^. JOj |
J7,ic9, III, |
|
Phaneta Amorem »omtnarM^ ve- |
Pana. |
99 |
156,21} nbsp;nbsp;- | ||
|
tere} |
ibidem^ |
Poet, poot, pet. i. Pet, |
«ûuiart. |
156 | |
|
^Jlân-^cer. |
.■^ M? |
Poet, pote. i. Planta. |
Qtßmjue. |
ibidem.. | |
|
w. |
iiZ |
pog, Poog. |
i55 |
Qtarinu}. |
i}6 |
|
ftueTamp;nï. |
'.^35 |
riof/xNi'. |
lOl |
Qt^d, ^^id. |
109 |
|
tiCWW.Ißi |
Pollux. |
112 |
Quorfitn.,. |
57 | |
|
Pondo. |
Ijl | ||||
|
iiKof, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;■■ |
ii8.151 |
pont. . |
iSi. |
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ai | |
|
Philoßphi hoc atitte q,ftaf}ti pant. |
Pontifix. |
z^.,z |
'R litten fimboliea ümificatio. | ||
|
ï-,.i nbsp;nbsp;nbsp;■ |
J^opthn. |
»53 |
1^6 | ||
|
tpovfai. |
, 110 |
Populu}. |
R quare dicatur Utt era canina. | ||
|
Vhrj/get, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; |
Porphj/riua.. |
8 |
. 44»»i7 | ||
|
Phrygionet. -, . |
iO4 |
Poeren. |
101 |
âa celeritatem ßgnißcat. 6}, | |
|
PhrjfgiutpertM. |
XOJ, ili |
Pflxro. |
lot |
110,111,159 |
,, |
|
, .îM- |
po?t. „...-.A..* |
IOT,I JI |
âae. |
ïi8,M9 | |
|
Phj/laSterinm. |
ibidemj |
Perisï, |
• ibidem.. |
âaoien. |
65' |
|
ithäiTih |
X24 |
Port». . |
loi, I JI |
^aUiv. |
»59 |
|
4ióm ta. Iv'opM.to. n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;J |
Portu}, |
»5» |
Radi«}. |
65 | |
|
114 |
Hw. |
. . |
»59 | ||
|
ii4 |
Pro. |
101,If I |
fiant, f.ttnex. |
101,257 | |
|
11^,Zl^ |
Promethe«} veritatis fifceptor. |
fiant,fiacm. i. mente fipputo. | |||
|
ptulSi\n.i. dolor. |
• nbsp;S9gt;^5t. |
Pfiudomagi, |
.. conßdero. |
i37 | |
|
J9t(n not. |
»5^ |
»5 |
fiammelen. |
lOl | |
|
jaiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,s |
99Ui5 |
Ptjnx auts. |
Z07,20s |
fiap. | |
|
pnepeL |
M3 |
P.apiei. |
ibidexL, | ||
|
riîKot. |
ibidentj |
Pulchritudorerum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fea. |
Rapum,. | ||
|
quot;Dttäu. |
.^55 |
Pfflex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. |
109 |
amp;as. | |
|
Pilum. |
99 |
87 |
fiat. ».roßt. |
iio,M9 | |
|
fiiti.i. ^/toel ht aentum deptàt,fi.t |
Pull«} color ludui conuenienf. |
fiat ßue^aa. i. celer. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159; | |||
|
tte extremum cac/tmen, 15 x |
hinc PuUati lugente} dtdi. S6 |
Rlt;?t»o. |
15s | ||
|
Pj«4X.* |
Pundunu. i |
^3i- |
Rat«},a,«m. |
MS | |
|
J^tnc-oog. |
^5 il |
P»»^a. |
ibidem.. |
fiato. |
tu |
|
Pinna. ~ |
151 |
Punto. |
i5i- |
fie. |
111,12},159 |
|
j^nt. |
iii- |
Punt, ' t |
ibidem.. |
fier. |
228 |
|
Pin«}. |
Pup öel. |
^33 |
fietpt. |
»i5. MS | |
|
Tj/ra. |
Puppen. |
fiepen. |
1II,I58 | ||
|
nmvw. |
. . ibidemJ |
Pue. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;... |
ibidem. |
fiePenen. |
»58 |
|
n/s7f. ,, |
Purgo. |
. . ^^3 |
ßce. |
9»ji7i | |
|
ibidem^' |
Purpur. |
ibidem.. |
fiect. |
IIO | |
|
Pi«}, OfUm. |
^5i |
Pur«}. |
^3i.i3i |
fitgeî. |
115»»58 |
|
PJacenta. |
^5^ |
P“f- |
i33 |
fiegeSen. |
M8 |
|
nA«K«f» I |
^5i- |
Ttv^aßt. |
110 |
fiegen. |
’M |
|
Jdlatttr. |
Mi |
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij |
162, 220i |
Regina blanca. |
‘ nbsp;nbsp;nbsp;88 |
|
nufagt;flt;. |
i6z |
Rego. |
iM»M8 | ||
|
tbtdenzji |
Pjrthagoratat^uibutfipientia fià |
Regula. |
ih/dem.. | ||
|
^lant. |
ßttidnTKefttzi acceVCTtt-u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21 |
fiel. |
^fgt;7 | ||
|
Planta. ,1}:^- |
tbtdemj |
P^ t»«gor.e nomen. |
i6 |
Religionie nofirafrmbola in ßde- | |
|
l^lanttn. |
ributcali. |
i8i | |||
|
P/4WO», » , 4 |
ibidem.. |
fien. |
iSogt; ZZ7 | ||
|
Plan«}.''. |
Q lit fera frmbolica ßgnißeatie. |
Renusfi. |
j8o | ||
|
»55 |
Reor. |
»58 | |||
|
Pfitea. |
ili |
Q_ltttera fiperuacanea. zi^ |
Reßis. |
»95 | |
|
Platan«}. |
^^i- |
Q^pro W Latinicrebroponunt. |
fiet. | ||
|
Plato.\-\ |
’ 8lt; |
.1^0 |
ficue. |
ibidem.. | |
|
Platonts fententîa de voc«m fri- |
Q^pro duplici fi. |
130 |
Rfir, regle. |
68,125,158 | |
|
J tnarumratione. |
4^ |
Çlj^ndo. |
57gt;iM |
vcri quätuoY dtutna donii | |
|
rUar©'. |
QMtuor vnde dicat«r. |
^33 |
in nomine Ctmhrico (gctring» | ||
|
nXflIor» . 1 |
Q^t«orfimbolum vita, zi} |
1^4. | |||
|
t- «K '/l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ |
«» |
Rhapß., | |||
|
tu H E R M A T « E N A | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
t^N D E |
Tt. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 VL ^7 |
VERBORVM | |||
|
^ßßue |
186 |
Stixvnde dicatur amp; |
îTe. |
ii6 | |
|
So.i. tKnc. |
aij |
ßcft. |
6i,amp;ßeq, |
îEeli. |
quot;7 |
|
Socratic nome». |
i6 |
S to. |
*54 |
^ct. |
9* |
|
Socratii lentetttia de tioiuinat» |
Stoet. |
196 |
Qîccm, |
i\7 | |
|
formatient. |
StOft. |
*95»€^^^* |
Steer,«Cer. |
9* | |
|
Soec. |
19; |
Strot. |
1^6 |
SCcl. |
8i, *47, *99 |
|
Sotn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igßjiS?»is8,i89 |
Steotgat. |
ibidem-. |
TéxiS^. |
88 | |
|
Sol 'DeMS dicitttr. |
iS8, lot |
Stut, Stuit. |
^9 |
lt;î-vomz«zw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21 | |
|
Solz'tidediUnt.ii^ |
gt;190 feq. |
Stuit-bofrö. |
ibtdem.. |
5:cr,Tcröe,Tattic,c»i/«. m | |
|
Solber. |
' tr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J a *9’ |
Stut. |
'95 |
scer, 5iett ; Abßmo edendoßicio. |
j jiinjpiunf in |
|
^olùeeten. |
ibidentj |
Stylus. |
'97 |
2.QÏ | |
|
Sotùuc. |
^91 |
Sui ipßus cOgnitio, |
^'7 |
Ternariui numerus litterarum di~ | |
|
Soldftrij, |
ibidem^ |
Solfer. |
164 |
uinam imitâtur Irinitatem in | |
|
Soten. |
S«/Ar. |
ibidem-. |
diUione «Cal. |
75 | |
|
Siiliduf,a^UM. |
ibidem-, |
Super. |
*9* |
numertu |
spiritui fin- |
|
Soit. Solnm,ßli, |
ibidem-. |
Stoac. . Sbiaer. . |
CIO [acer. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iy6 'terentiani eJ^auri verfus reßi- | ||
|
Soluo, |
t9t, 119 |
Smart. |
ibidem-, |
tuts. |
49 |
|
Soins, |
^9^ |
Stopt.. |
T era. |
9* | |
|
Son. |
liS.iSS |
Stop 3. |
ibidem-, |
Terra vnde dilla. |
iit,i8o |
|
Son tribns litt tris Trinitatem re^ |
Sp5,Sp5«. |
zoz |
Terra Cali coniux. |
l,\l.amp;ßq. | |
|
firt. |
189 |
SygebertuSi |
ibidem-. |
Terra elementum, quot;Veorumßdes. | |
|
Sontßne Suht. ^'TzuS'». |
« »8» t7f |
Symbola. |
zo Z 20. feq. |
'77 Cea, iiet ea. |
'79 |
|
128 |
Syßafes litterarum |
in Cimbrica |
TetragrammatonDeinomen, x i | ||
|
Sphynx tinde nomen |
habeat^ ano inipoßta. |
lingua. |
4^ |
^4 |
100. é'fiij. |
|
Sphynx'AiineruA c |
T. |
GaroTts. | |||
|
lU |
siti)ar. |
i-'7 | |||
|
Spice fvmbolfimineele. |
T Uitere Jymbolica ßgnißcatio. |
Tharfefij. |
ziS | ||
|
Spuf-fat |
90 |
iib |
Tharßs. |
3-17,amp;ßt]. | |
|
Spopt. |
^75 |
T httera vinciendi ßue tigandi |
Theia. |
*9^ | |
|
StA. |
vim habet. 91, pöj 108,1 iz. |
Themis dea. |
218,222 | ||
|
StAC.StAK.ßueStttk, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;89 |
'^7 |
Theophra^lus. |
8 | ||
|
Subiclf. State. |
«J4»iO2. |
T litt era tnCtmbr ICO ßermoneßa- |
Theutates Mercurtus vocatus. | ||
|
i;6 |
pe 'e medw tollitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z 10 |
'17 | |||
|
Staecbtit. |
S9,tflt;i |
QTaal. |
'99. |
flülicm. |
**8 |
|
Statl. |
i97 |
^atd. |
'99 |
Thracius ßrmo. |
212 |
|
Stóf. |
t96 |
^aein. |
^7', '■'■i |
Thronut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17- |
7,'7^'à-fiq. |
|
Stat. |
‘‘97 |
îTas. |
srtiuni. |
'■'■7 | |
|
Stat. |
Ï94 |
^ai. |
*26,234 |
Gv/ms. |
ili |
|
Statie, |
ibidem., |
^al. |
©Öl']ßue äioT. T),rls. |
Ï17 | |
|
Statua. |
194 |
^altnatt. |
ibidem., |
9^ | |
|
Status. |
ibidem^ |
ïCain. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z‘ |
tjizC.ti'ßq. |
5ien. |
65 |
|
Stf,Ste6e. |
Tamarice, |
97 |
Timeo. |
i54 | |
|
Sub, StaO. |
^54 |
^Taht. |
'z6 |
Tiipa. | |
|
Steeg. |
*34 |
5Car. |
JlO^JfÇ,. |
ÏEo, Coe, SEoo, ^ot. |
i.ad,vfque. |
|
Steel. |
*97 |
Tardus. |
ibidem.. |
100,126 | |
|
Stets* |
*34 |
Ill |
tliO,^ot,tLoo.i.claußu. '16 | ||
|
Stel. |
Sufpa. |
^'■7 |
sjToem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;126 |
fe^- '■'o | |
|
Stella. |
T.C)6 |
3afo-i(. |
111 |
C03. |
*38 |
|
*95 |
Tartejßus. |
i-Zl^amp;feq. |
Cop. |
8gt; | |
|
Stephanus. |
*84 |
^aü.i.aceruuifrugum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pj |
Toruus. |
'97 | |
|
i'i^a. |
gïasßue «Êta. i. emmena maior |
SEot. |
126 | ||
|
Stte. |
196 |
^c. |
9lt;^ |
Craß. |
* *0, * 59 |
|
StCK. |
TetatefMi (Ij' 7X-tI»um. |
46 |
Trinitatis myiferiut |
w in diclione | |
|
Stercera, |
ibidem-. |
Tau Httera. videT litt er a. |
4Lai. 7 s,. in diilione «ßnt. i * 7. | ||
|
Stetf. 134.»?5gt; |
t}C.lt;:lrfeq. |
QTau r«n4 ßgnificat. |
lo^.^ßq. |
indiilione str, 178./«diUio- | |
|
refsor. |
'97 |
{£au i.ßnis. |
'07,116 |
»elüOjt ,102. Ö'fcq. | |
|
Stett. |
'97 |
«Tau, crux Chri^i. Tau Gallicum. |
'oz.tlrßq. |
Tritoon T'allas. | |
|
Sticht. |
CZ.amp;feq. |
log |
Tritonis lacus. |
ibidem-, | |
|
Stirlitcn. |
^9 |
Taurica Cherroneftts |
prifea dm- |
Croon. |
'7S, *8* |
|
Stifc. |
t96il97 |
meriorum fedes. |
74 |
Crow. |
103. |
|
Stffltn. |
69 |
Taurtu mans. |
loS,758 |
Crou-manten. |
166 |
|
StijI. |
' '97 |
’ÏÓ^K. |
45.46 |
Cuis. |
i6g |
|
Pi'a«. |
'97 |
Taxa |
*99 |
Cum. |
1-^7 |
|
t |
■.N! tl E ». M Ä T H Î N A |
Xt» ‘1 ' T r. 1 |
( | |
|
Tumilft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1Î1 5C»p. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. comparatif, iylt;) 'Yjros. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZQ], 4 »'n; V liftera ßmbolicaßgnißcatio, 101 V Uttera latitudinem ep- dida-‘ £honemaltt]fMm femper notat. tO^yliOfIII, 11} Nactllo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Ï 09 ibidem^ Nacum,a,Mm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 Vrf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11} Vadari vadum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 '^agHS ^quot;Vag^r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbidene Bai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118, i}8 N aleo. Bart. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loj Nannui vnde diPfa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 j V annns'Bacchtcat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy Narra, Nartti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Nof^vaßt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107,174. Ball. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177,196 Bat. ».comprehendere, (irc. lo-j, ePrßq. Ï7-J t^it.i.vas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107,108,i}4 Batet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1C9 Bild. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219 Bütt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^1 Be, Btt. i iinimicui ßm. i jo, ^54 Be,Bee. i. inimicitia. ibidem Bc.Bee, Jfe.i.pec«/. 1^1,117 Beel. Beil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118 Belt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219 N el abrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu Ben. 14' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß^. Nena. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14J Neneti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Nemo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;144,145 Nenor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14-1,144 NentuiVndediPlm. nbsp;nbsp;nbsp;64,109 V en tor um on go occulta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G} NentuÇaia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142 Nenm omnia innouans Chrißue. Ntnui 'e marinata fingitur à ve-tertbus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145,111 Btîf. }1,39,9'S, 174 Bet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150,151,168 Ncrhum. Nerba 'a verbie i^uomodo fiant, Nerba quid praßenf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Nerbis vulnera curantur. ■7 Berfaticn/?«e Berfotùcti. ‘ 170 Bcrlieiiftit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tif Neritaa optimo iureficutum voca~ tar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;110,111, tS'ßq, |
Bcrniaercrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157 Berqiitchett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;156
Bett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177,18} Neßa*Dea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y77,i.‘gt;jG Neflihulum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2:6 Beter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loq NtSlonavera, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zoi Nidfo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'109 Ntdua t/ndedi^, c^'C, gg, 109 V iduarum ve^tuui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g (, Biecijyî»f BieJ). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117 Bitt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' I 51 Bittert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;162 Bfjn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;118,141,144,145 Ntlü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-128 Vilt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;155 N inca. Ninum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'io,^7 NirgtliMS Poëta dtuinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64. Nii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177 NitOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iogt;) Nitula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'7 g Nitulalatitia dea, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Nitulof. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’75 Nitulus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Nttulumadorarunt ludai, 77 Ntt uit tn ficnfictis maSlati quid ^ofigtttnt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
Vläc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76, Ijl Vlo. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 Vloot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255 Nlula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208 Nlulo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem Nmfiue tènxt i. circam. i4}j Vrti yÏ«eWum. ».ƒwƒl/ex roA^. }6 Vrtimen [we ]guntniert. i.fimph-cifißmam voeemedere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^G NnMS,a,um. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7i. Nnus in oratione Abecedaria vo-caturDeus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiG Nnum ipßm verum, Deus efi, 67,116 Nnum omnia compr'ehendit, 66, 7I; amp;ßtq. NnumIpiritum nominal Chri-fliani amp;nbsp;ipfi Nirgtltus. 98 Nocabula àratione naturamcon-uenienter ér apte ßquente fiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 N ocabula obßlettl, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}i Nocabula optima quaßntj, 11 N ocabula^irHißue poßtu ßguiß-care, dupltciter tntelligttur, 9 N ocabula e.óoesfiue naturaliter fi-gnificiire, duplicem habet intelligent iam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C) Nocabulorum primi fiibri quos rationes fint ßcuti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 Nocales e litterarum claße non ßttC excludettda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 Nocales proprie mouentes , non mobiles dicenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42 Nocaliumpronuntiatio ex Teren- |
ifiano Maurd.' 43.cf'ßeqc Nfcts primogenia in quaque lin gua qtia cenßenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j, Nicum -Cimbricarum conuerfio ; fingulariséradmtrabilis. 27» Nocum primai um ratio iota dé ßno litterarum pendel. '*■46 Votel)ty7»/t JrtitrDt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102 Notseßue intefle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibtdem^^ Ntstißuetitü, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .1'214 Nolomnadea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;101 Nolo,as,are. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq^ Nolo,vis,'velle,QiKtiMu, 57,10t 128,148 VOj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101,151 Vojfpoet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 175: Vojt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioi} i 51,20t Nortumnusi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101 VoftI). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197 Noueot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t2lt;^ NoX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. z yft, i.perßblus.exceÜens ,potenst (P'C, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2-7i^ii;isS, i/ii Ni.i.hora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i Vt alt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158,108 Vt-ljatrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tbiderrU Vt-oa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158, io8 Vteutljt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129 Nrtmamp; Tamim in ßcerdotis pe-Plorali quidfit. nbsp;nbsp;220.^ Nro, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6i Vtf, brftflf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112 Vtrtcl)t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129 Vr»e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lygi Vliet, boet, i, ßra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i27,t}i Vuer, Une, biet. i. ignis. 251, 162 - Viiil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iig Nulcanus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tz^ Viillen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^5 Nut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^ht6i,azcs, Në dupliei, magna latitudo deß^ gnatur, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109,112 W duplex digamma. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;21} \V digamma, apud Latinosßapb transfiriur tn U conßnantemi nonnumqUamin }o, }i, ƒ7, Ni pronomen ßecunda perßna. Ï05 rod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IC9 toaät. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57 yssat.i.humidus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 toat,toafee. i. vigilo, ibidem^ waclicl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 toaöert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem-, toag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109 toagtil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem., wai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;65,109 taal. ». vehement ia, robur, 0, 118 to dl. ». in aqua bu'dto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 28 toat | ||
|
INDEX RE RV M BT-VERB OR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« e R M A T K. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
S V M M A Privilegie
R E G I s Priuilegio fancitum eft, nequis O^era omniet GorofijBccani'^etvtim Mcljeicimp'^ffeti ahi^fi emcnâetîett'^etv^ tim wcfb non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;integra, vel eorum partem aliquam,
citra Chriftophori Plantini voluntatem,à die cuiufque editionis abfolutæ intradecem annos, imprimât, aut alibi imprelTa importer venaliaue habeat, fub pœna confifcationis librorum : vt latiùs patet in litteris datis Bruxellis pænultimaNouembris. m. d. lx x iii i.
I. de Witte.
-ocr page 44- -ocr page 45-HERMATHEN A.
LIBER I.
V M POST rationis vfurri nihil homini ab opificè datum fit præftantius ipfa locutione, qua non mùltô minùsy quàm intclligendi vi Je demonftrat ceteris ani-mantibus longe diuinioremjfintq. multa ècpermagna in hominum vniuerfitate fermonis difcrimina: digniflî-mum mihi vHùm ell diligenti inueftigationé, vnde liÆc diuerfitasortafit.amp;analialitiguaalijfitpracferendajVel . ab artificij exccllentia, vcl ab inuentionis antiquitatej tum etiam an vna primùm inter mortales fuerit ;amp; an eiusaliquæadhucreliquiæfiipeffint. Herodotus, vt in tinsu» fri-aliis quoque non femel à nobis ell indicatum , Pfamni-tichi Ægyptiorum regisexperimentum expofuit,quo dcprehenfum fit, Phrygium 1èr- niones. monem primasfibi meritô vindicate.Plato fatetürBarbarorum,quàm Giæcommjcr-monem eflevetuftiorem : Sé à Phrygibus item aliquot Græcarum voeum origines pe-tendas cfle arbitratur. Chriltiani plerique omnes j primogenium linguarum ius penes Hebfæos femper fuifle, magno conlènfu pronuntiant: à quibus tarnen Theodoretus difcedens.non fine afleclis, Syram fiue Aramæam omnium primam fuifle lèntit. Mo-fcs Ægyptius Rabbinorum facile princeps, Hebræam primam elfe negat. Geuarra, is qui epiftolas quas aureas vocant, Hifpanis fuis fcripfit j quatuor Hebræorum doûores teftes citât, qui iureiurando confirmare aufint,Hebraèom fermonem non eflè primum. Ariftotelcs , fi lèhtentiam ftiper hac re rogatus fuiflet, Ægyptiorum lèrmonem necefla-riô vctuftiflîmum ftatuiflet;ciîm eos faciat omnium mortalium antiquiflimôs,tametlî terrara colerent, quæ quondam fub mari latitaflet. Orpheus amp;nbsp;Homerus deorumlin-guam Omni mortalium locutione priorem videntur iudicaflc : quandoqùidem rationî conlèntaneum eft, ea nomina quæ cælellia funt,terrenis,caduciSyamp; pcrpetuæ mutatio-ni obnoxiis non exiguo interuallo priora potioraque fuifle. Arcades porrô ne ipfis qut-dem diis cefluri videntur, cùm lè ipla Lünafaciant antiquioresjn euius orbe Empedocles non contemnenda fortaflisdeorum agmina inueniret.Ex his tam varirsdiflentien-tium cùm gentium tum feriptorum opinionibus, nihil vtpotellcerticonflituijtail-lud verifimili colledione queat concludi, ab omni prilcæ litteratüræ memoria, qüæ-nam prima lingua fuerit quæfitum fuifle: atque inde intelligi, inter omnes nationes conllitiflc aliquam omnino linguam primam habendam , amp;nbsp;maximum fore operæ di-ligentis pretium, fi quis eius intelligentiam fibi comparaflet. Quorfum enim alioqui tanta cura ad eius inueftigationem incumberentdoélilfimi qiüque,fi eins inuentio nullam vtilitatem allatura videretur? ChriftianisSd ludaris clarifllraumeft de Mofis audoritatc,Adamum fie nomina fecifle,vt iis vera rerum natura exponeretur. lt;^ôd fi ita cfle fateri debeamus ; quis non videt illud mox effici, fi quis prima rerum nomina cognorit, eu mnaturam quoque earum cogniturum elfe? Liceat igitur amp;nbsp;nobis in hune campum defcendere,8^ in eo fie verfari. vt omnia arma è Vulcania quidem Phi-lolbphorum officina petamus, minime tarnen aduerfus facrolàndam Romanæ ec-clefiæ audoritatem iis nid veliinus;cui amp;nbsp;hæc, amp;nbsp;reliqua mea orania, pro eo ac omnes Chriftiani debent, fubmitto: interim hoc orans ,neantè indicium feratur, quàm omnia accurate ad Icopum fuum examinentur. quod fi fiat ,lpero fore, vt quæ prima fta-tim facieàbfurda amp;intolerabiliavidebuntur ,eavlteriusexcufla non magnam modo' adferant fuauitatem, lèd plurimùm etiam faciant ad perennem Chrlftianæ religionis fapientiam è prifeis diuerlarum gentium monumentis illuftrandam^
a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N-
-ocr page 46-3t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÜERMATHÈNÆ
nomine quid fApiendum,
Lafon,
Q_y ANDO Qv, 1D E M. verö dc linguarum exordiis omnis nobis futura eft difpu-tatio ; quid linguæ nomine ca'piendum, principio amp;nbsp;ante omnia dcliniatur. Nemo eft qui ncfciac, voce hac. naturale animantum inftrumentum fignificari : cuius in hominc duplicem vfum Ariftotelesagnouit-,altefum neceffariumjqui inguftatuconfiftit ;altö-rum non ilium quidèra vkiE neCelTariumded ad bene efle^vt more præçeptoris loquaf, comparatum , quo nimirum änirai interpretatio locutioque perficitur, foil homini ab opifice tributa. Vt autem duplex huius particulæ vl'us cft,ita duobus quoq. aliis mem-bris,amp; enafeitur amp;nbsp;adhæret, videlicet œlôphago fiue gulæ,amp;: afperæarreriæfiueiugulo* üli quidem vt præmanfùm cibum potum,veluti raanusquædam,fubminiftrct;buic jVeiîq vc i^'ocem emiffamarticulatè formet. Quia itaque Humana vox hoc organo mem-bratim diftinguitur,ôlt;: quibufdara particulis abfoluitur; faélum eft, vt magno gentium çonfénfnlinguæ nomen ad id notandum traniîerit quod ab ipfo inftrumento erforma-tur;;;quod non apud Latinos modo Jèd apud Græcos etiam amp;nbsp;Hcbræos videmusin confuétudinem abimiTe j quorum illi ,hi Lalbn pro vtroque accipiunt,amp; pro mbmbro,'amp;: pro genuino Si proprio organi effedui. Clemens ramen Alexandrinus primo Stronaaton Riorum libro vult Barbarorum lèrmoncm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græcorumvero
Diale£iut.
idiomatadialedos vocari.- qüod diferimen vnde haufçrit^pôftfortafleopportuniusex-plicabo. Gàlenusnoflerjin primisdiligensvocabulorum examinator ,7fie eft interpretatus, vt didionem efic dicat,quæprifeis quidem in vfu fuerit.nunc verôfit ob-foleta-quo fignificatu ièfuato, de Hippocratis glollis libcllû fcripfit. Quintilianus lin-guam iecretiorem à Græcis gloifas vocari dixit, amp;nbsp;per aliquot capita progrefllis, glofie-mata didiones minus vfitatas ; vbi videre licet,non aliud didionu nomine, quàmglof» fàrum intelligi. Varro in voce,Camilla,eos citât,qui gloflemata interpretantur j qua de cïoffogruphi. re fi Polluxconlulatur,glofiographos cos dieet,qui didionespocCicasexponût,eo quôd has peculiari nomine glofias vocari icribat. Ariftophanis interpres, dû quid fit TmAd/eiv explicat,vocem elfe ait glofiematicam,quafi vclobicurafir, vel obfoleta , vclaucupum etiam propria,apud quos auibus cribuitur,alias aues voce fua in retia allicienribusrhinc fadum , vt glolîa proobfcuriorum vcl didionum , vcl rerum interpretatione pafiîm vfurpetur. Verdm peculiaris hic huius vocabulivfus ad earn rationem fpedat,qua ij qui dilciplinastradunt, vel nouafibivocabula fingunt ; vel ea quæin vl'u funt,ad fignifica-tionem, autaliam, autangufliorem, deducunt: propterca quôd multa explicanda fine quæin commun! loquendi confuecudinéminime verfantur. Hoc fibi Ariîtoceles, hoc fibi Hippocrates permifit : amp;nbsp;non hi modo neceffitate quadam dudi,fed veteres etiam comœdiarum feriptores : qua de re Eratofthenes lcripfifie fertur. Nihil itaque miri, Grammaticos quoque cümalias, turn hanequoquevoeem peculiari quodam modo vfurpaflejtainetfi eius fignificatio in corn muni loquendi conf uctudine ad quamuis lin-guam pertineret.’Quamobrem his valere iulfis ,communem morem fècuti ,glofiam pro quauis locutione fiue lingua accipiemus, perinde atque Homerus in cxercicu re-cenfendo, ,
TiüÂvan'îfiav àyôpeûTjwy.
Item Iliados libro quarto.
Ou jS 7tô.vm:y y\îy ô/aàç ■S-g/oç, zaê
AM« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, otàvxAmto/ «T’ ‘èatLV
Quod igitur Latinis Lingua, id Græcis^AwÂtajamp;i: Hebræis Lafon: fed hi per Lafon aliquando Saphaponunt,quo labrum fignificatur: eo quod labia vocibus etiam varian-dis inferuiantjVti eft Geneleoscapite vndecimo,vbi terradicitur labij vnius,id eft,vnius linguæ. Efie verô linguæ hanc apud Latinos fignificationcm , fi ex optimis quibulque amp;nbsp;elegantiflimis fcriptoribus doceam ; tempus inani opera perdidero : quando nemo eft,qui Græcorum diftinclionemin Latino hoc vocabulofit fecutus. Quia tarnen omnis Philofophiaè Græcis fontibus ad Latinos eft deriuatajnec id quod propofui reifte tradi potcftcitra illorum adiumenta-, necefie mihi erit, vocem inuenirc,qua, pro lingua , (àpientiæ profefibres vtuntur, poecis amp;nbsp;vulgo hac parte negleiftis. Ariftotcles in Icientiis via amp;nbsp;rationc tradendis longé omnium primas tenens, vocem ab arteria amp;nbsp;laryngé fieri dicit, vocis verô articulatam forraationem à linguajatq. hac vocis
quafi
-ocr page 47-t I B E R T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
quafî articulationem 3icas, proprio linguæofficio fadani, dialedum cfCc definit ; ad-dens, omnes vocales ab arteria amp;nbsp;laryngé,omnes confonantes à lingna profîicilcijlabiis, amp;, vt alibi tradit, dentibus quoque in auxilium vocatis. Eodem dialedi nomine in li-bris De anima vins eft in eadem ùgnifîcatione, pro quauis nimirum locutione fine po-tiiîsdidione: qiwmquam Grammatici vtglofiam, ita hanc quoque vocemalioquo-dam modo adftridionc vfurparunt,eam eiuidem linguæ Græcæ varietatibus applican-tes,quasin quinque partes diftribuerunc, Doricam, lonicam, Æolicam , Atticam, amp;nbsp;communem . QÎioniam igiturquæuisarticulatæ vocis formatio Ariftoteli dialedus eftjvideamus an dialedi deicriptio linguæ vniuerlitatem comprehendat. Quid? Num eum Græcælinguæ peritum dicemus, quivnam Græcam dicbonem noritelFerre, vtl definitiodialevti videturindicate? Minimè; immône eum quidem linguam Græcam callere fatebimur, qui cûm totam aliquam, vel plures etiam Üemofthenis Orationcs fciat pronunciarc; nequeat interim de rebus vulgo tritiscum Græco lermonem habere. Aliud igitur Ariftotclisdialeclus, aliud lingua in communi loquendi confuetudine. Peripateticoenim in quartoanimalium propofitum eratinucftigare,quæGuiqueani-mali vis ad lonanduma natura data rinder,-quam rem ita concludit, vt vocem fubfo-no collocet, eamquc lolis faucibus tribuat in iis animantibus quæ pulmonem habent; fub voccdialedum ponat, linguæ amp;nbsp;labiis præcipuè adfcribendam,quibusalib^ dentes addic. Nec fiftuladialedum habet, rametii articulatum ibnum cdat; eo quôd is à vocis natura excludatur.- nequeitcm Pfictacus,amp; cetcræ auesjiiifi per fimilitudinem amp;nbsp;analogiam ; propterea nimirum,quod licet humanam vocem modulatione quadam imitenturj id tarnen non faciant ad ea iignificanda quæ vocibus notantur. Quamob-rem definitioni id adiiciendum,quo explicecu r, imagin^tionem ad quicquam indican-dum articulatæ voci è naturali principio adiunclam eflc debere, quo dialedi nomen mereatut; vt in iis quæ De anima (cripiitAriftotelesonendit. Accipituritaque Diale-äus hoc modo vel pro potentia,qua homines à natura apti rimt ad loquendum; vel pro ipiius potentiæ effieäu fiuc adu. In libris De anima dum auditus cxaminatur,dialedus ad tertium qualitatis genus fpedat, omnem vocem articulatam, vt lenfum feritjCom-prehendens. At nobis, dum dialcfti amp;nbsp;linguæ nomine proeadcm re vtimur, in alia longe fignificatione dialedus interpretanda 5 vtdum qucmpiam dicimus dialeóli vel Latinæ vel Græcæ peritum, quam non vna magis didio abibkiit, qu.àm vna hirundo vifacertura cil veris argumentum. Aliis igitur limitibus di.iledus fiue lingua nobis de-finienda; vt fit videlicet facultas,vel viù,vel præccptis^, vel ambobus acquifitaj qua qui præditus eft,de quauis re,in popular! conlùetudine traólari folita, apud nationis cuiul-piam homines emendatè loqui poffit. Quamuiscniin quifpiam de Binomiisamp; Tri-nomiis, amp;: numcris animum apud Platonem dimetientibus, amp;: iufta Solis amp;nbsp;cetero-rum fiderum reditione.diirerere nelciatinon tarnen idcirco dialed! habebiturignarus, modo popu!ariaamp;£plebeia,fèrmonecorredoexpr!mere poffit. HacnotioncLatinam, Græcam,Se Hebræam linguam dicimusjquam fiue præcept!s,fiue vfii,fiue duobushiri ce adiumentis didicerimus; nihil refert : id vnum refert, vtemendatèloquamur; ad quod præftandum, in vfu olim omnis norma locabatur. quod Horatius fie expreffit:
C^lulta renafeentur qu£ nunc ceciderCi cadefit([ue nunc(ttnt in honore vocabula, (i 'volet 'vfnt, penes arhitrium eil, (ir 'vis, amp;nbsp;norma, locjuendi.
At poft Gotorum Se ceterarum eiufdem linguæ nationum in Græciam Se Italiam irru-ptionem,vernacLilus Latinæ Se Græcæ linguæ vfus periir, nouis linguisè cbnfufionc fubortis: quod Hebrææ quoque accidit incaptiuirate Babylonica, magno ante Chrifti natiuitatem feculorum interuallo . In his ergo addifeendis, omnia præcepta ad illius ætatis vfum funt referenda,qua in præcipuo vigore Se fumma elegantia fuerunt: ita vt eum Latinæ linguæ peritiffimum iudicemus, qui fè Cælâris Se Ciceronis temporibus in loquendo quamoptiraè accommodarit. lam quoniamquid Dialedus Ariftoteli, quid nobis fit, oftenlum eft; quærendum, quæ dialed! fiue linguæ cædem, quæ diuer-fæ fint habendæ. Græci, more luolocuti,quinque diucrlàs dialedos fub vno lermonc Græco complçxilùnt: Nos populari loquendi more, quem hîclèquimur,ita ftatuen-dumarbitrainur j vceasiinguasdiuerlâsdicamus, quæ fie inter fedilcrepant, vtnon j-^”^*** a Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftaiim
-ocr page 48-4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïi Ë R M A T 'H E N Æ
Zingttt uÂe. Ihr im qui vnam intélligif, alteram quoque intelligat. Eafdem veio; quæ licet nonniliil différant, tantum tarnen non reccdit altera ab altera, vc diicrimen earum colloquendi communicandiqueauferatfacultatcm. Hoc modolinguam Brabancicam aliamdici-mus à lingua Sueuica fiue Ailcmanica- Hifpanicam item à Gailicâ amp;nbsp;Italica ; quando-quidem in bis communicatio colloquiumque inter homirresimpeditur. Verdm lin-guam Brabanticam,Flandricam, ThUngrlcam,GeldricamiSaxonieam,.Gcdanicam,-Reuelenffm, öi: bis fimilcs,ealdem dicimus ; eo quöd ;^licec diuçrfitate quadam difli-deant, fic tarnen non diflideantjVt Gedanicus nö pofficcüm Antwerpiäno aut Bruxel-lenfi fabulari. Et boc quidem pingui Mincrua dixiffe fatis eilo. Qdot verb linguæ vet nunc fint, vel olim fuerint, quamuis quida definite tentarint: ego tarnen neminit'puto liquere, amp;nbsp;adeo non magnopere noftra intereffe. 'Clemens Alexandrinus, genera lin*? guaruni, fub quibus varia fint idiomata, fèptuagintaduo fuiffe credit; quod è numéro eorum,qui anteconfufionem linguarum è tribus Nochi liberisnati dicuntur, acceptu ■Videtur. Euphorus,neffio quis, nifi Ephorus, vti reor, fit legendum, apud eundem,» feptuagintaquinquetradidit fuiffe. Verüm buncnümerum longefuperantaliorum affertionesjinter quos Plinius,à Timoflhene memoriæ proditum,fcrïbit,in vnamDio-fcuriadem Colchorum emporium , trecentarum linguarum homines folere conueni-re: addcns,a Romanis poftea per centum amp;nbsp;triginta interprétés negotia ibi gefta fuifle. j Mithridates non magnam Afia? partem,li tori conferatur, imperio tenens, viginti duas in ditione fua habuiffe, Scdidiciffe, conftanti Scriptorum tcftificatione perhibetur. quibus fi reliquas addas ,quæ toto turn orbe diucrfæ fueruntj an non putamus maximum numerum euaiurum? Quot fint in orbe Atlantico, amp;nbsp;apud Hyperboreos,quis cxplicabit ’Et multas tarnen eile, plurimorum peregrinatione iàtis eft exploratum» Complûtes pofl Chrifti natalem nouas extitiffefcimuSjnumquam antea vel fa»âas,ne-dum cognitas:inter quas cùm in fola Europa, minima totius orbis parte,quàm plurimse ab illp tempore exortæ fint; quid de ceteris gentibus innumeris cogitandumGræcia totacumfuis iniùlis, Italia, Sardinia, Sicilia, Hifpanïa, Gallia, Anglia, Scotia, nouis linguis vtitur, poftdilaceratum Romanorum imperium, è diuerfa priorum amp;nbsp;miitio-ne amp;nbsp;corruptela enatis. Quod fiab illo tempore tantuslinguarum numerus nonantè cognitarum fit exortus; num mala quis ratione fuipicetur, antea quoque quàm pluri-tingutaJit mas è gentium confufione coaluiffeQui verb, quibufqueinitiis, ex aliis alite linguae ** nbsp;nbsp;nbsp;S'«»- fint progreffæ;non difficile fit ab exemplis peruidere. Hifpania, qu^;antea fermone via
w ofroirej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phccnicum,amp;: Afrorum, amp;nbsp;Romanorum armis eft impetita; nccdum ftatuo:
Lingua Hi- idiàlcem darum eft, ôc extra controuerfiam, totam fere Latino iermoneab eo tem-finnicji. pQæ cœpiffe, quo iugum legeTque Romanas iufeepit; atque inde fieri, vt hadenus vernaculam fuamlinguam, Romanam appellet» tametfificabea degenerarit, vtnec Latinum Hifpanus, ncc hie ilium intelligere poffit : qua nota linguarum metimur di-Lingutt nuUa uerfitatcm. Scio equidem nullam ferè lingua diu per omnia eandem mancre;eo qubd *’”’”’** panlatim vel ea quæ longo vfu trita i'unc.incipiant difplicere ; atque ita vetercs voces à Carmenta amp;nbsp;Euandro fabulofis priici iermonis Latini audoribus vfurpari folcre credi-t£e,abeant in obliuionem : vel de vicinarum gentium commerciis noua nomina furrepant, vt ad Latinos è Græcia non pauca vocabula tranfierunt, Nec ignoro, inflexio-nes vocum , longo temporum lapfu, aliquando immutari;conftrudionem item non perpetub eandem manere. Verdm ob has permutationcs,lingua nonabit in diuerfunr omnino genus : propterea qubd non fic de ftatufuo moueatur, vtin paucorum trani-formatione inrelJigendi pereat facultas. Credibile enimeft,Numam, fi Ciccronisæta-te reuixiffet, fermonem Latinum , rametfi longe à prifeo receffiffet, intelledurum fuiffe; amp;nbsp;fi quæ vel voces vel loquendi formulæ minus ab ipib pcrcipiendæ incidiffent, casa Latinainterpretatione, citraalterius linguæadiumentum nondifficulter fuiffe cogniturum : baud fecus atque obicuriora poé'tarum loca per eandem linguarbqua vfi funt,intcJliguntur. Quamquam in hoc vetufti nourque iermonis diferiminenon parum eft momenti ; tantum tarnen; non eft, vt inde linguarum diuerfa genera dica-inus exoriri. Tantifper eandem locutionem manere ftatuimus, dum ipfa iua, non alterius linguæ, luce, tenebras omnes difcutere poteft, amp;nbsp;ex omni regione fua profliga-re. Hiipanus itaque à Latino non hae via tanidm receffic, fed diuerfo prorftis modo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliuru
-ocr page 49-t I B E R i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
aliiim fibifcrmonetnacquifîuit. Is an rein qualis fuerit, nemonefeiteorum qui veteris inemoriænon funcimperiti. Irrucruntin Hifpaniam Goti,Vandali,Alanijamp;nonnuI-læ aliæ genres, omnes (èrmone Teutonico , vel inferiore vel fùpcriorc loquentes ; quos cüm Hifpani non intelligerent, frâum ert,vt amp;nbsp;hi, amp;nbsp;illi, diuerfura lèrmonem, quoad poflent, imitarentur:quo vtriuique partis lludiocffeâum crt,vt milia quædam lingua, nequecum Latina, neq. cum Germanica confcntiens,cnafceretur ;qua? tarnen tanto vicinior Romanælocutioni redderetur,quantoTeutones in aliéna lingua imitanda dexteriores fucre. Eadcm rationc, in Italia amp;nbsp;Gallia noua; hnguæ liint exortæ ; quæ Linguaitnti^ ipfo tantoplus habentè Latio vocabulorû,quantoTeutones faciliüsRomanos, quàm hiillos,in loquendo fequerentur. Quôd li German!tam ambitiolîfuilTentdn gentibus à le fubaâis ad linguam fuam pertrahendis, quàm olim fuere Romani ; iam olim orà-nis Italia, Hifpania, amp;nbsp;Gallia Germanico lèriiione loqueretur. Q^ua igitur via amp;nbsp;rationc,in his regionibus,linguarum non antècognitarum fuir exortiiS;eadcm infinitæ aliæ amp;olim potuerunt,amp;:nuncpoi jntexoriri; prætereasquas è vocum primæ Hnguæcon-fufione diuina voluntate repente facia extitifle ,de làcra Molis hilloria feimus ; qua de rc needum did'eremus; ca Ibldm in quællionem vocantes,quorum vel veritas, vel pro-babilitasingenij nollri viribus pcruelligari potelbin quibus quidquid à nobis afletetur^ ad Philolbphorum dumtaxat Icholas volumus pertincre; quocernatur, quoulque là-pientiæ in his pertingere queat human! ingenij captus. Pollremo tarnen libro qualis hæc prim! (èrmonis fuerit corruptela , amp;nbsp;quid inter earn ôr vulgarem lèrmonum cor-ruptelam lit difcriminis, aperiemus. Quamobrem quællione de numero linguarum, vti frullralufcipienda, prorlusabieda- illud inuelligandum, an omnes linguæ lîmiliter cxfliterintex aliarum priorum commillionejan verô in histerminusaliquis fit llatuen-dus, ne ad infinitum fiat progrelfiisj amp;nbsp;fi terminus fit llatucndus, an vna aliqua prima lingua fuerit, an m ultæ. Quæ inuefligatio vt ordinc procedat, ea primogenia lingua nobis vocetur,quæ ex nulla alia originem ducit. Principiô itaque dubitatioanimum
fubitjfi prima aliqua lingua fit,vnde ea fignificandi vim acceperit, an natura ne , an à defigmficim-cafu,an verô ex hominum arbitratu amp;nbsp;conuentione. Antiqua prorfus,amp;:pænè Ogenia, hæccflquællio, in qua multorumveterum ingénia fefecxercueruntjaliisadnaturam, alüs ad hominum confenfioncm amp;nbsp;paula vocum fignificationem referentibus, cafu prorfus exclufo : quo nos itidem reliclo, vtram pattern lèquendam puremus, breuiter aperiemus. (.^fivocabulorum notationcm naturæ adfcribunt, Ægyptios,quibusanti-quifiima reruni præterirarum memoria videturcxllare,habent auftores : apud quos Pfamhitichus rex duos pueros à padore iiiflit cducar!,ea lege, ne vel iple, vel alius, coram eisloqueretur: qui poil bimatû,dum panem pofccrent,i5etfatpiusiteraruntjqua dere intclligidatur, abipfanatura homin! fermonis vfumtributum clTé. Ellprofeclô non Ægyptiorum modo hæcopinio,fed plurimorum etiam in GræciaCelebris famæ feriptorum; non horaini tantum «à natura loquendicommunicandiciue vim inefle, led
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I- /' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njuntcanai/if
brutiscnamanimancibuseandem tribui faculcatem, qua, quæ veJinrJuo genen expo- nbsp;cttâbra-
liant. Si in cænum cccidcrit elephas, è quo le neque lôlus, neque vnius ope liberate tna»imar.ti-queatjidquealter!cuipiam vident!indiccnisllatim mon!tus,aliiscafumnunciat-,atq. ita re intclleóla, plures elcphanii laplbduppctias feriint ; vti à Clemente Alexandrino primo Stromatum libro meminiferiptum, Apollonius Ephefi palTerum fermonem ell interpretatus. Et Paraca vrbs Indiæ celebratur, cuius dues draconis vcl hepate vel corde comello, omnium animalium voces mnrmuraque intclligunt. Si igitur brutis ani-mantibus ea fit à natura vis tributa, vt fua inter le fignificare atque conferre pollînt; cuius tandem erit peruerfitatis, negate, homini col'acutionis vfum ab ipfius naturæ fontibusemanaire Si iplà Dialed! apud Arillotelem ‘lefinitio generis loco vocem ha-bcat,quam omnibus naturalem elfe nemo it infitias: quî, rogo, fier! potell, vt idquod generis elTentiam nccelfariô lèquitur, !d à forma gener! fubieôla queat rcmoucri; nifi omnem ratiocinàd! artern velimus exulare? Nec porrô illud llarepermittam, admira-bilem quandam vim nominibus quibufdam inelfe ,fi de nollra dumtaxat voluntate ortus fuiprincipia habere dicantur : cum ex cogitatione nollra fiuc affirmante, liuene- bUu. gante,nihil in rebus immutetur; tantum abell, vt concedam,vocibus ex arbittio cuiuf-piamconfidis, miraculialiquidefficipolTe. Si videamus itaque verbis certis morbos
a 3 diffidllî^
-ocr page 50-iS , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ïî E R M A T H E N Æ
difficilIimoSjamp; friiftfâ 1 mcdicis tentâtes, curari : qua fronte quifquam afTeratjhas vires, ex humanadumtaxatvoluntate pendele ? Habet Marcellus Virgilius, habentamp;alij mediciquamplurimi, varias verborum formulas,quibus graues morbi depelluntur: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nec decantata ab omnibus Gatonis grauitas ab incantamentis abhorruit, dum, qur lu-
xum membrum in priftinum ftatum reftituatur,oftendit. lamne quis ex arbitrio id genus ciirationes, aut dæmonum ope fieri putaret; remedia hxc Phyfîca vocarunt; quafi fola naturalium ritulo præ ceteris digna viderentur. Ne tarnen in re omnibus manifefta prolixi fimus; vel magicarum vocum cxemplis,quæ infinita apud varios icri-ptores exftant,totum volumen impleamus; vel poetas omnes hue vocemus,qui perennes naturæ leges carminibus lolui rumpique tradunt : hoc vnum addemus,ab omni hominum memoria, communi omnium gentium, quotquot vmquam fuerunt, con-lenfij,ad hæc vfque tempora, credi ; viresingentes, atque adeô ftupendas in vocibus latere, amp;nbsp;iis non alia modo fieri admiranda; fed iplbs dxmoncs etiam cogi. Nonne prifei homines deosvrbium tutelares euocare certis verbis confueuerunt; quorum formanx apud Macrobium licet videre? Qua quidera de cauifa Romani Latinum vrbisfuæ nomen diligenter celauerunq ne fi ab hoftibus cognitum fuiflet, Numen vrbi præfidens elici poflet. Quod fi düs fiia nomina quædam hint j ab ipfà natura ea efle faóïa necefie eft : cum ablurdum fit vel didu vel cogitatii ,deos ab hominibus propria fibi nomina mutuari.Sicutautem fiias qualHam appellationes natura düs dediqitavideretur ratio-ni conlentaneum , ceteras quoque res peculiares nomenclaturas accepÜTe ; quas fi quis fciret,admirabilia çfficere poflet: amp;nbsp;has quidem Pythagoras femper eaidem permane-re dixit; tantamque vim in vocibus occultari,vt fi quis mali ominis nomine vocaretur, ei cenferet nomen permutandum ; ne eius occulta contagione infortunium aliquod cueniret. (^uarauis verö nulla alia hominum natio fic de vocabulorum natura amp;nbsp;effi-cacitate lentiret, vel vna tarnen Hebræorum gens fatis eflet ad hancopinionem ftabi-liendam confirmandamque ; quandoquidem tanta eft apud earn diuinorum quorun-»- nbsp;nbsp;. dam nominum âdmiratiOjVt iis tantum non omnia fieri pofleexiftimenr,nonmagis de
innata ipfis vi, quàm de Solis luminc dubitantes. Quid non ei polliccntur, cui Tetra-grammaton bene pronunciare diuinitûs fuerit concefliim ? quod non nifi paucifli-misabomniaeuOjfingulari Deimunere,contigiflearbitrantur : qua de caufla ne in eo peccetur loco,quatuor litterarum,quibusfcribitur,modo Adonai,modo Elohim,eft'er-re confueuerunt Quia porrô diuinas prorfus res,amp; omnem humanarû virium captum egreflas, vocabulorum vi cffici, omnibus eft perfuafùm : in earn plerique fêntentiam defcenderunt,vt vocesfacras , vel àSyris ,vcl ab Hebrxisin folennibus ritibus vfuipa-tas, minime piitent in aliam linguam transferri oporterc; ne videlicet vnà cum vocibus fublatis, omnia myfteria, amp;nbsp;præfèntes orationis viresè medio tollantur. Adde his, nomina non pauca Magis in vfu efle, quorum fignificationem nemo vmquam vel expo-fuit, vel intcllexit ,vel inuenire potuit, fine Hebræos, fine Chaldæos, fiue Ægyptios interrogaret. cùm interim tamen ingentis fint efficacitatis ad mirabilia quædam pa-ijemlntt v»- tranda. Quocirca non ab hominum arbitrio, fed vel à natura, vel ab ipfius naturæ opi-vires,itaoriginesquoquefortiuntur. Prætereacùmextracontrouerfiam po-tiantur. nbsp;nbsp;nbsp;fitum fit, otationum aliam veram , aliam falfam efle^ veram quidem, quæ res vti funt,
ita enunciat;falfàm veto, quæ contra dicit res ac funt: necefleeft, partes quoque eiuf. rum. dem naturæ efle ;ac nomen quidé illud verum efle, quod verârei fignificatæ naturam fai. explicat : falfum verô, quod aliter,quàm natura poftulat, rem quampiam indicat. Ac veritas return minime de voluntate noftra, fed de ipfà return natura pendere feitutj nifi Protagoræ opinio placeat ,veritatcm imaginatione noftra ftolidèmetientis. Reü-cienda itaque vocabula,tamquam fpuiia,quibusnon rcsipfæ ficnotentur, veluti qui-bufdam quafi imaginibus,ex ipfius naturæfinit effluentibus, perinde atq.àSolelumen cmanat. Hinc fit, vt aliæ return imagines ad deos è rebus ipfis ferantur, aliæ ad homines; pro eo arque in fpeculis fieri videmus; quorum quæ putiflîmafunt amp;nbsp;optima,imagines præftantiflîmas à rebus fufcipiunt; quæ impolitiora, imagines capiunt rudiores. Quantoenim excellentiores purioresque funtanimi,tantoimaginesperfe(ftioresin iis ex ipfis rebus exiftunt ; quanto obfcuriores ,tanto imagines quoque obfcuriores red-duntur. Sicut aquæ quietæ amp;: limpidæ, amp;: ab omni coeno amp;nbsp;motione liberæ, rerum imagines
-ocr page 51-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;___ L I B E R li
imagines ablblutas capiunt; contra, motæ mutilas minime cohérentes,cœnofe ob^ feuras : ita Diis, vtpote tranquillis amp;: purisanimis, mulco pcrfeâiores imagines,quàm hominibus, perturbato amp;nbsp;obicuro carcere concliifis,offèruntur: è quo fît, vt alia apud Deos,alia apud homines eiufdem rei fine fimulacra. amp;: queinadmodum fimulacia di-uerfa; ita diuerfæ notiones : amp;;dcnotionum diuerfitare nomina quoqucdiuerfàexi- i^ominaji' ftunt; cûm hæc illas,veluci defluxus quidam, fèquantur. Hæcenim caufà videtur, ob quam Homerus aliter eundem fluuium apud Deos, aliter apud homines, dixit vocari: cum alioquin Deorum inuidiæadfcribendum effet, quod vocibus iis vterentur, quas homines non effent intelleduri. Quocirca, fieadem res aliud apud homines, aliud apud Deos nomen habeat: eins difenminis cauffa alia inueniri nequit,quam ca,qué in fimulacrorum diuerfitate confiftit. Accedithis quotidianum in militia experimen-tum,iamab aliquot annis ad omnes prope peruulgatum,quo vulnera vclmaximèlc- verbisvuine-thalia verbis curatur: quæ qui nouiffe volet, Barptolomæi Sanóhobarolitani chirurgica commentaria confulat, quæadmirabilem cafum miferæ muüerculæin capitevulne-ratæ,amp; fubTiberis ripa diu latitantis, exponunt. Hæc amp;nbsp;id genus plura cum Cratylo
, Platonis in Phyficis préceptore facere videntur ; quæ exponere , quàm copiosè amp;nbsp;la té poffunt, fuperuacaneum aibitrati.paucisindicauimus, quæmantiffa (vtprifeam vo-cem in confuetudinem reuocemus) ex Atticis noóbbus petita placuit finire: Nomina, inquit earum auótor, verbaque non pofitu fortuito, fed quadam vi amp;nbsp;ratione naturx fadaeffe, P. Nigidiusin Grammaticis commentariis docet, rem fanè in Philofophiæ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
differtationibus celebremi Quæri enim fólitum apud Philofóphos, tù ovóuetret » 6icm. In eam rem multa argumenta dicit, cur videri poffint verba efle naturalia magis, quàm arbitraria: ex quibtis hoevifum eftlepidumamp;feftiuum: Vos,inquit,cüm dici-mus, motu quodam orisconuenientecum ipfius verbi demonftratione, vtimur; amp;: la-bias fènfim priores emouemus, ac fpiritum atciue animam porro vorfum,amp; ad eosqui-bus cum lèrmocinamur, intendimus. At contra, cdm dicimus. Nos ; neque profufo intentóq.flatLi vocis,neq. proieólis labiis pronLinciamus,fèd fpiritu;amp; labias quafi intra nofmetipfos coercemus. Hoe idem fit in eo quod dicimus, Tu,amp; Ego, amp;:,Tibi,amp;’, Mihi. Nam ficuti cdm adnuimus amp;nbsp;abnuimusj motusquidem ille vel capitis, vel oculorum à natura rei quam fignificat^ non abhorrer : ita in his vocibus, quafi geftus quidam oris, amp;nbsp;fpiritus naturalis eft. Eadem ratio eft in Græcis quoque vocibus, quam elfe in noftris animaduertimus. Hæc ille in fuis Noäibus : quibus ingens auólarium à nobis adiici hoc locopoffet de vocabulorum forraatüra,naturalem quendarn litterarum fbnum obfciuante ; nifi poft de eadem retradare nonnihil ftatuiffemus. Rebus enim afperis canina littera conuenit, vti lenibus Lambda: iis quæ vehementer nobis cordi funtjilla funtadhibendaelementa,quæex pedoreyolunt pronunciari: atque ita de ceteris iudicandum. Nomina itaqucrecle pofita, rerum naturam naturali vocalium inftrumentorum habituexpriraete debent, geminos litterarumfbnos,próeoacde-cet, rebus fignificandis applicando. Hoc fi ita eft, quid reliquum, quàm vt fateamur, totam vocum fabricam à natura ipfa proficifei ? Summatius ergo hæc Cratyli amp;: Hera-cliti fententia videtur fuiffe, vt nomina dicerent naturæ opus, fi ilia quidem reóla veii- fententucort. que nomina effent; atque ita vocabula rerum propria fimiliaeffeimaginibus, iron artificis cuiufpiam voluntate, fed ab ipfa natura expreffis. His ex diametro repu- matige. gnat Hermogenes, Parmenidis amp;nbsp;Pythagoræorum fedator, amp;nbsp;Platonis in primafa-pientiamagifter, nominaftatuens, non imagines, autnaturales rerum fimilitudines, led ligna dumtaxatex pura putahominum voluntate amp;confènfîoneprofe(âa; atque hinc apuddiuerfas genres diuerfas linguas extitiffe , proinde atque cuique hominura communitati placuit rerum notas vel has vel illas inter fè pacifei; nbsp;nbsp;hac caufa fymbo-
la amp;nbsp;effe amp;nbsp;dici, quæ abaliisalia eifdem rebus conftituuntur. Namvt tubæ clangor
VC licet apudEuripidem videre:
£3?) (T’ atptidn 7ngt;pcroç,eûQ TVppmiKÎiç ^aÂTnyyoç «;;i^oç, a-îip.x (poiviov id eft, JacIo. igncA face, zgt;t fo»o TyrrhenicA TifbA, cruenti tune indice.
Ïnfinic«ï
HERMATME N Æ
ytominüfirt)-f riorum mu' tutiortes.
Theophr/t-fiuf. tint».
Üulchtu. ferfhyriut.
Infinita itidem figna dari pofTiint pugnæineundæ,vel per haftæ, Vel per fagittrc,vcl per globi fulminei conicdum.vel per ercdum fanguinei coloris vexillumj vel per chlaray-dem dncis purpuream,qualem Cæfar fibi fumere confueuit, vel per alia inniimera/ie quibus ante in exercitu lie coniientum . Spartanis tibiæ in prœliorum fignis fucre, vti hadenusquibufdam gentibusfirtulæ vtriculares, quibus apud nos rufticorum tripudia incitanturSc accenduntur. GermaniacutilTimoexiguæ tibiæ fono ingens tympanum addunt,quos cota ferè Europahodic irr * atur. Romani tuba populumin Comitium vocabant. Ancuerpianisraucum cornu de vetufta Cimbrorurn confuetudinead limi-lem vfum placet retinere . S'ed frudra ad rem per Ce claram exempla proferenda . Eo-demautem modo eadem resapud alios alio nomine fignificatur : nec id lôlum , fed quemadmodum tefleræ militâtes frequentiflimè mutantur, eadem refignificata permanente: ira eundem hominem, modo hoejnodo illonominevocari videmus. Non-ne plerique omnes, qui ad celfiHîraum fummi Pontificatus gradum alcendunt, vete-renomenclatura depofita, nouam fibi fumunt ? Nonne in confirmationis Chhftianæ Sacramento nomen cuique fuum permutare licet? Nec id tantum hoc tempore inter religionis nollræ homines vfitatum.fcd prifeis ctiam Græcis,vt interim de Hebræis,de quibus aperta in làcris Bibliis funt teftimonia, taccamus. Qui prius Tyrramus apud eos nominabatur J poft à diuino fuauiftîmæ orationis fluxu Theophraftus eftduftus. Splendidiftimum illud Academiæ iubar, à quo tota Peripateticorum natio lumen ac-cepit, cùm abauo Ariftoclis nomen accepiflet jpoftea Plato cœpit nommari ;ita Ari-ftone ludæ magiftro volente, vel ab humerorum latitudine, vel àlatiftima feliciffimi ingenij ad dicendum dilputandumque copia,duda mutationis rarione.Longinus Cal-lius,do£lorum confeftîone Criticus meritô vocatus, dilcipulum hium nomine Mal-chum , quo rex prifea Phœnicum lingua fignificatur, Porphyrium, à regum purpura, nominauit: adeo cuique femperlicuit, nomina ex voluntate arbitriôque fuo fabrica-ri. Quæigiturhîcnaruræ ratio, vbifie, vc cuique vifum eft, nominaamp;:fiuntamp;mutantur? Mutatur Icilicet ilia ex noftro arbitratu, amp;nbsp;de imperio noftro nunc hanc, nunc illamfaciem fumit,vtaliâc aliud nomen eidem rei producat. Aliter fane res habet, arque ea, quæ natura facit apud omnes nationes, quamuis magno terrarum interuallo difiîtas,eandem fpcciem faciemquelèruant. Equus vtvbique eiufdem eft naturæ, ica vbiq. locorum eandem fui gignit notionem : quocircaimagoequi,à naturadiucrloru hominu animisimpreira,amp;eadem eft,amp;idem omnibus animal repræfentat,vtpotc ab eadem fpecie,tamquam à caulàcùm eftàciente turn formante,promanans Quamob-rem cùm eiufdem animalis non eadem apud omnes fitnomenclatura-necefiariôeffî-citur, vt nomina minime diciqueant ortus fui caufam à natura habere. Ali) animal hoc equum, alij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alij Sus, alij jiDar / alij ^ert/ alij Boss/ alij lt;J5inl/ alij alij aliis
vocibus appellant; cdmtarnen tam diuerfis nomenclaturiseademnotioeademque imago inmentibus fubfit. Hincfit perfpicuum , non perinde nomina, atque rerum lîmulacra, à natura effluere: quandoquidem fi ab ea proficifcerentur,vbiquegentium eadem effent, baud fecus ac rerum fignificatarum notiones. Si igitur ab hac non ema-nantjteliquum eft,vtà pofituvoluntario,amp; hominum formatura,natalesfuos ducant. Poffent hæc copiofiùs amp;nbsp;elegantiùs ab iis concludi: lèd nobis fatis eft, argumentorum capita indicaftè,quibus Hermogenes amp;nbsp;eius fedatores fèntentiam fuam aliis fuafiffenr. Qironiam verôduæ hæ modo expofitæ opiniones prorfus funt contrariæ, amp;vtraque magnisnixa patronis: propiùs infpicicndura , quid fit non modo huic, vel illijlèdipfi etiam veritaticonfentaneum. Principiô itaquefic aio, neutram fententiam veram ef-fe; cùm neque nomina «a natura fiant, vt Cratylus opinatur^ neque rurfus à pui a puta voluntate, citra naturæ confiderationem. Nam fi illud verum effet,apud omnes nationes eadem rerum nomina inuenirentur, fient res eædem vbique funt,amp;ealdem ima-
Cratyli amp;
Hermogenis fentenrii. re-felluntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
gines effundunt. Si contra alcerum daretur, confeftim è medio omnis etymologia tol-leretur :quod quàmà redaratione, amp;nbsp;ab omnium audorum confenfu fit alienum; omnium eorumeenftat tefti moniis, qui rationes nominum diligenter inquirendas ar-à bitrantur. Quidigiturexiftimandum?Idfanè,quodvenffimumeft, Vocabulanonab rationenatu- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. a ' i
ram apte Ce- 1 pia natura, led a ratione fieri, naturam conuenienter amp;nbsp;apte lequente: qua in re tota
quentefiunt. Êtyiîiologia côtinecuf.Amiuonius HcmiiaSjdiligens illequidcm Ariftotelis commentator,
tâtorjfed fie tarnen,yt Vêtus Academiae ftudium non deporiat,idem quod modo ftà'* tui, prolixiùs paulo exponit, diftindionequadam in medium adduda, qua vtru'mqué
Oitni amp;nbsp;vocabula fignificare,duobus modi^intelligi poflcj deirionftrat. Et pïi-mum quidemyyoccs nattiralitcr fignificare, duplicem habet intelligentiàm: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rahierßgni-
quidem, qua fie naturaliter fignificare dicuntrir ,iquafi abipfa natura -ornrietti figriifi-caridivim nadacflentjquod vt Heraeliroamp;; Cratylo placuifie vidGtur,itacum Veritâ- teUii^entiàm. te pugnat: alteram, vt naturaliter vocibus res notari dicantur, qtiia conüenieriter nà-curxiab ipfoarchitedx) funtfad:p. Simili bimembri diiWfionej alterum, qiiod erât, Vo-cabnla i-fiuq ppfitu fignificare, diftinguendum:'Vel eriirii ek pofitu amp;voluntate vocaMa il-notàtionê haberc dicuntur.quia de mera fabricantis voluntâté, nullâ habita riaturæ riip'quot;' tione,fignificandi vim nancifeâtur-quod Hermogenes côntendit,amp; inodô fâlfiratisell conuidum, èconfenfu eorurti, qui veras nominum rationes notre nudo placito horni^' teUis,itur. num, fedà natura rei fignificatre peroeftigarit ! Vel vocabula fie ex arbitrio amp;nbsp;impofii* tioncvoluntaria fignificare intclliguntur, vt habeant ipfaquidem fignificàtiortem'ek' voluntate ciusx]ui£afabricatus ell : habeant tamënex voluntate non vaga aut fibera^ quæex libidinedîiacjuamuis'voeèmruiuis rei nOtàridæ temeie ponatjëd ek eavolün^ tate,quæreinaturara intuetur, amp;nbsp;ad earn voces aptat. VtriUfqUeliuius pattitionis,turn in fignificatione ex natura, tuni in fignificatione ex arbitrio 52*pbfitu, priorä membrä’ falfa funt: cùm vocabula neque pure naturaliter j neqiic purè cx arbitrio fignificâïldï Vim habeant: at duo pofteriora membra in vtraque diftindiorie vera’ funt, ncqîie vllô modo inter (êpugnant. Significant enim nomina amp;nbsp;naturaliter amp;nbsp;ex voluritatëifttttui-raliter, quia conuenienter naturæj ex voluntate, quia ab hominé pofira furit, fed fie po- naturAiite?' fita,vtreifignificata;naturamfequantur. Nominum igiturreditudoex voluntate,non amp;txvigt;iun-quauis, lcd redam rationem fecutajdcpendet; quæ naturam reicontemplata, vôcëiîf î^gminü re. fingiteiquam poteft maxime accommodatam. Hæc Socratiseft fententia, quatnTee-'^?'^ 'i'»'/« pticôs à Platone expofitam, Hermiasipfi Hermæquàmconuenientiflîmèad voritati?'^^'^''”'^^'’^’ normam condnna redegit diftindione, quam fi ArifioteleS àdhibuifiet, claridsin hac controu'erfia fuiflet verlatus : fed qua fuit ambitione j maluit præceptoris fui âdriërfâ-rius, quàm dilcipulus vlderij Dixit enim imagines naturaliter tes ipfâs rîotarejôô ideir- gnificaticui ‘ co apud omnes genres ealdem efle: nomina verb ad placitum, fiuë ex pado pofira, effe
fymbola ipfarum imaginum line limulacrorum lt;nbsp;qiiibus res iepræfentantur. Qüöd ß TO xaret ffvvôwny, fine ex conuentione amp;nbsp;padione fignifîcare deçlarafTet; addidifle-fque, nonquauisquorutnuis padione reda nomina fierided ea dumtaxatjquae HâtüraJi ra-tionieftinnixa: pleniorcm dediflet nominis amp;nbsp;verbi definitionem ; in qua rinne lidfe delîdcratur.quoomnis Etyniologiaamp;svocabulorumreditudoi définitur. Neqrieeftîriï totanominumorigo,eoquôd xarx mvQ^xnf dixic,ab{oluitur^fèd illnd etiâm âdiri-mefîtum fibi requiric, vt bominutn placitum due conuentio nàturam tei dériotandæ quàm optimèièqnatur : quod nifi ira eflét, ridiculum (e magnus hic magiller praçbé-ret, dumdereda nominum formatura argumenta ducit. De corpore cælcfti'difpU-tanSjdocet, motum perpetuum proprium caelorumeße, ex eorum audorifate,qrii céc-lum voce Græca Æthcra vocarunt, quad corpus fèmpcr crirferis dîcefetùf-eâi^ue'de caufla Anaxagoram acculât perperam amp;coritral]gnificationis rationcm ignidaticnô-menclaturam dcdifle,cùm is minime feratur motionefempiterna.QusCfôgo hîc cori-clulionis firmitasjii nomina de folo hominum arbitrio fiant, nulla riaturæ habita ratio-ne?Bundem videasin Phyfica aufcultatione veritatem veriariiex vocum Græcarnftÿ con(ônantia,qua£(untàvTÔ/Ma7BP amp;p-äruv, eundem iterum in voeexivôv argutariy-nec in prifcisfoliîm vocabulis quærere veritatis argumenta, icd nouactîam nomina fabn-cari, non ex iolo arbitrio , fèd ex voluntate folidis rationibus frilta, vt in Kartt^'p/ä ivTiÄt^ia quiuis cognofeet. Nonne idem in Topicis fuis hune ratiocinandi modum ceteris adiecit, quo ex vocis formatura argtimenta dtieuntur; vt fi quis de vocis éudæ- ,, inon,quafelixfignificatur,fabiicacolligat,fuumGuiqueanimnm Dæmonem fuum' , ciTe, eo quôd in Dæmone bono félicitas ftataatur,qaæ reuera non in alio eft quàmin animo. Maluit ergo m nominis definitione præuaricari, quàm-videfieadem cum So-i crate amp;nbsp;Platone fenfilfe ; quo nimirum non tam Platonieus, quàm totus fuus, viderc-tur. Quid quod hic tam ambitiofus io præceptorem eauillator clarè confcßuscft,au-' ditum
.11' - A •.
1Û nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMAtWÈNÆ
ditum ad intelligenciam mentemque inftruendam plus facere, quàni vifum-qiiôd fit fenfus,quo nomina rerum percipiuntuv, amp;nbsp;nomina fymbola fint return fignificata-’ rum. X^id potuit diciapertius ? Num elladhuc curdicamus nomina ad mcram vo-
luntatem res iplâs denotare ? Teneamus itaque,nec Cratylum, ncc Hermogenem ad veritatem ad(pirafle; fed voces partim naturaliter,id eft, naturæ conuenienter amp;nbsp;accom* modatè ; partim ex arbitrio, redam rationem lecuto , habere notationem ; vt Socrates copiosèdédit intelligendum iis, inquam , qui epochen ipfius ad veritatis dcfinitionenl norunt referre. Hoc nunc fiaiiKo, prius Heracliticæ opinionis finnamenta conuellcn-dajdeindeHermogenisquoque rationes,qua parte vitiumfaciant,explorandæ.Vcïam-i que tarnen breuiter,amp;: quafi per fyllabum,quem,qui volet,latiùspoterit explicate. Pria '1 \ nbsp;nbsp;' mum igitur,quod obiiciunt,qui naturæ omnem vocum tribuunt notationem;nomina
brutü inter fifunt.
uiuritrii tiißifli»/».
voces eife, amp;nbsp;voces omnes à natura proficifci, ideoque nomina quoque à natura proce-dere ;id quidem non ineptè concludunt, fi in cadem vocabulorum fignificatione jCa* demque forma,amp;in antécédente, amp;nbsp;in confequenteconfidant. Nomina enim, ea ra-tione qua voces fun t,ab inrtrumentis naturalibus fiunt,toraque funt naturæ adicribeiP da' ; fed hac nuda confideratione non iunt figna fiue fymbola, led auditus tantum ob-ied:a,ad tertium qualitatis genus referenda. At fi vocabulorum efientiaexpendaturjad ea quæ fignificant collata, iam non ad qualitatem , fed ad ca quæ ad aliquid dicuntur, . pertinebit: atquchocobtutu,nomina,quidquidfunt ,ex hominum voluntateacquifi-uerunt. Ncque verb vox in nominis definitione verum eft genus ,'iêd .fundamc ntuni ' dumtaxat relationis ex hominum arbitrio natæ. Quis no videt vitiofam efle colledioi “1. ' nem: fcamnumedlignum,lignum efi:resnaturalis,icamnumitaquenaturale;nifi,vt Dialedici loquuntur, materiali ieniù,id quod infertur, intelligatur. Hederam natural opusefle,nemoinfitiatur;atcia natura datum efic, vtvinum vénalefignet, omnes negabuntj effet tarnen confitendum , fi proba de nominum fignificatn fuiffet conclu-fio. Eft quidem nomen res naturalis,quatenus vox eft: fed quatenus nota eft, ad artifi-ciumeius,qui vtfignificatet,voluit, totumfpedat. Ad illud autem quod priusde Æ-• ' gyptiorum monumentis eft allatum , non eft hie prolixèdifputandum : ciim Indofcy-thica noftradocuerint,non hiftoiiam banc,fed fabulam effe.qua facerdotes monebani tut, Ægyptiorum ritus ab ilhsacceptos fuiffcjqui eofèrmonevtebantur,inquo 25« panem notaret. lam quod de auibus amp;nbsp;brutis animantibus eft adduiftum,nihil facit ad linguarum ortum : propterea quod ea quæ de natura ptoficifeuntur, in omnibus quæ eiufdem naturæ funt, eadem cernantur : quo fit, vtcontr.i fit colligendum, voces ani-maliuinfignandi vim à natura habere ,quianimirum vbiquegentiiim cædem funt, amp;nbsp;eiufdem rei indices; cuius contrarium in hominum linguis videmus euenire. Vaniffi-mum porro illud eft quod ex Philoftratoeft adduólum, cuius Apollonius nihil habet vel Apolline vel MufisdignuiUiadeo vt fatismirarinequeam,huius nomen à D.Hie-ronymo celebrari, atq. addi,vitam eins plenifTunè à Philoftrato pcrfcriptam effe;quem tanedmabeft vt plenilfimum iudicem,vt nihil vmquam vanius, nihil inanius, nihil ab omni fâpientia remotius melegiffe eredam: amp;:legi tarnen veras Luciani narrationes,amp;: Milefias aurci afini fabellas. Bonus hic nugator fic ledoris opera abutitur, vt nemineni quidquam cernere putet, præter cos qui draconis cor ederint. Huic fcilicet, fine cibo, fine pharmaco.omnis augurij veritas debetur : hoe deuorato, auium voces intelligun-tur, amp;nbsp;è brutis animantibus cognofcitur,quid fapientibus fit agendum. Egregiam verb fàpientiam ,amp; Apollonio mendaeiffimo impoftore dignam ,quæ inde diuina promit fççrcta,vbi ne ration! quidem vHus locus inuenitur. (^id mirum ,abhocauium gar-ritusintellighquietiamab vlmoclaravocefapicnseftappellatus. Qiiis enim vlmo lo-quenti noncredaü fccit certèPhilortratus, vt mirum videri non poffit, quercus olim in Dodona locutas fuiffe ,cum apud Gymnofbphiftas vlmi cum hominibus fabulecur. Reieóto igitur vaniffimi nebulonis tcftimonio,quo nemo vmquam mortalium vel im-pudentius,vcl ineptius eft mentitus, id vnum refpondeamus,naturalia quædam figna brutis inter fè effe, atqueeanufquam non eadem : qualia amp;nbsp;horaini quoque quædam infunt, in quo rif'us, fletus,gemitus, naturalem habent fignificationem : fed fermonem ab arte,non à natura prodire; quoniam non vbique idem fit. Auguriorum autem om-nis ddciplina,qua quidem parte libéras hominis adiones tahgit,vt metum eft inanium cerebro«
-ocr page 55-~ ■' L Î B È R t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi
cerebforbm delirium ;itaà Mofollanoludïco, apud Hecatæuiù reapfe, '52'ratione'^ lt;]iiàm optima,dleiu(â;dum ajitcm pta?petcm,quam diuinaror itinerismilitariS indicei -proouuciaueracjl'agicta-coRfixiti adièâa'collcâ:ione,fi letlialcm itineris fùiexiitû'’auis ea; uon præfcicrat, quinam prouidere pdfet^quid vtile foret Cohorti. Jam äd tarmina iucantamerita in quibus triariufo eoiutji^robür, quiuaturaliâ hominàopiilantur,con-lt;lîftctc vidctur J,maxipc,ii iuperïlitiofi homunculi, ameutes aniculie, confolantbt. Quàiu tarnen infàna fit hâ-’C portuafio gt;nbsp;iii Saxonicis breüi rationum ambitu concluli, amp;JÜcnon prolixiùsputo repetendümJ'iNmuina , vel vovoces ipfiusàudithsobie- Nomin/t dti. dum accipiuntur 5 qua via non aliam vim i quàmvt hocj vel'illo modo; aures feriant,^j^‘^j^jquot; -poflîdent : veî fid confidcrantur,vc funtrymbola rerumlîgni'ficatarums'qUâquidem ra-tione nihil aliud font quàm pura iignâj exhoniinum voluntace, vt aptîè fint rerum notas, adepta : quibusquæ vires ad quidquam efficiendum eflepolTunt ? Arbitrij noftti .efiiiTés Vel hoc, vel ülo norhirie infignire: (ed nondl item nollri arbitrij,’vt ea quæ vô-lumus in rébus fiant. SoliusDeieftj naturæ,quam fccit/impcrâre : cereïoquin omnia à juaturalibus cauffis j non è volüntate cuiufpiam pendentvtantùm abefl, Vt vel cogita-tioné noftrà , vel fymbolorum arbitratunoflro pofitorumidôiiocationequidqtiam cfli^ cere queamus., Sed dieet quis, conilantcm amp;nbsp;perpetuafrpoifnhium fitculorum confèfc 'fionem , Scgentium ferèomnium'.qiiarum notitiaadiabs pertienit^eïspcrimenta palam contraria videri ; quandoquidem frequenter ftupendarqtisedam inirijcula terris verborum fufurriscuenire cernantur. Qufoquôd vniucffus poëtaiilmichorus, ipfàuj natuiam, amp;: cælorum vices, carmini bus impedih pô'ftecanrat?''quorum f^illatim tefti-monià proferre, eo diet odiofius, quôd neinini non in animo melnotiaque Verfentur-. jQmdergo his facias^ t^uid mcdicis refpondea.s, deploratos niorbos verborum vituran-tibujjquid aliisomnibus,obftinatècredentibus,maximasverborumdTe vires? Vna jpongiaomniumhorum incantamenra, fiue.potiusnugaraenta ^deleripofTunt. Si,vt J7erum eft, dicantur verba nullam habere poteftatera ; led fi quid dßci videatur, id to-turadæmonum impofturisacceprumfcrri.oportere,qui haevia milerasamp;deuias hc^-mfinum mentes in veterem idolomaniarn pertraheremoliuntur. Hocautem quo faciles faciant, fintque ftulta mortalium corda ad credehdum procliuicra ,ea vanitatis hums magiftiis verba foggerunt, quae partim ignotæ ftint, vel nullius fignificationis; partim è facrolànélis volurajnibus fuppilantur. Ilia enim,quia non intelJiguntur, maio^ rem mouent fui admirationem ,vcl potius fiuporem : hæc verô , quia diuina font, non foliîm effîcacia putantur, fed hoc etiam mali lècum ducunt, vt indodi homines llolidam amp;impiam fuperftirionem in piis operibus ponant. Nam quemadmodunl apud fapientes homines, Catoniana ilia incantatio à nemine intclligenda, ridicula dl, quiainanibuslbnis confiât; nec pluris ea fiunt qiExapud medicos à fignificatione fua ad aliud accommodatur, in quibusert, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(jsCjAfzo; aj-e/oç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimi-
lia: ita nihil magis nefarium ôc Icelefium quàm diuina nomina amp;nbsp;preccs loli Deo cum omnireuerentia fundendas nonIblùmanili luperllitione profanare,led cacodæmo-num etiam leruitiis aduocandis adhibere. Vidi ego in îtalia Plaltcrium Dauidicum Græcis litterisiü Magna Græeia lcriptum ,quod ad fingulas odasminio annotatura habebat,quibus rebus profanis, quibusque fceleflis vel cogitatis vel openbus con-uenirent : in quo inter cetera, Pialmum confpexi vnum eo deftinari ƒ vt vngulas cquinas, perditis ferreis lolcis ,à læfione conleruarct : alterum , quo mafculam Iponfi vim in thalamo iacentis prorfus eneruarec ; alios item aliis non dilîîmilibus rebus applicari. Num quidquam hoc facrorum carminum abufu magis fanatieum.’' Num quidquam magis impium ? Num quidquam plus habet idolomaniæ ? Quid hoc aliud ell, quàm preces diuinas, vel fanClilfimorum hominum , vel ipfius etiam Chrifti verbis conceptas, aborainanda impietate, Dæmonibus amp;nbsp;impuris fpiriti-bus,pelfimarum cogitationum amp;: ducibus amp;nbsp;adminifiriSjoHerre.'' EiuldemIcelcris cil, quod cùm in ceteris Dei nomintbus,tum in eo quod de littcrarum apud Hcbra:os „omen, numero, tetragram maton vocatur, plèudomagi moliuntur; quo dementes homines, amp;nbsp;ab omni recta: rationis arce depulfi,non mirabilia modo alia fe facere,led iplös etiam Càcodæmoncs vi pertrahere ad quiduis perficiendum pofle , llolidifiîmè opinantur. Quid? an non liber Nizahon irapudentiflime raentitur.Chriftum omnia miracula per
hoc nlt;»j
-ocr page 56-li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MERMATHENÆ
lept Ckrißi Mtnta.
lehoU» Dei Komen.
Xni.
hoe nomen edidifle? Aben item Ezraaflerit.Mofcn in Ægypto vi nomirtis huius onl-nia ilia opera miranda, quæ facris fuis Icriptis prodidit, patralTe. Hinc incanratorum omnis apparatus, amp;nbsp;ftolalinea,amp;fceprrum, amp;nbsp;gladiusj amp;diadema, Sc ceterafercorn-nia,quatuor huius nominisJitterisinferibuntur: quafivel figuræivel ipfum etiam vo-cabuluin pronuntiatum,quicquam cfficerepofljt. Scimus, in nomine Chriftiab A-poftolis dæmonia eieda: lèd ea vis non inerat verbis, fed diuinx potentiæ, quam firma fide credentibus concedebat: quo fignificatu legimus, In nomine lefu fleólicur omne genu, eæleftium ,terreftrium amp;nbsp;infernorutnt id(cft;gt;omnia maieftati eius qui hoc nomine fignatur, luntfubieda. Eft quifquam tam amens,vtcredat, his verbis, Surge SC ambula, vires tantas fuifte, vt claudus ftatim, titra omne fcipionisadrainiculum exili-ret? Experiaturquilquam an eifdem idem præftare poflït ; cognolcet, ni fallor, fidei munus,nón veiborum, fuifle. Nomina nihil aliud , quam lymbolafunt return ca-rum,quibus fignandis funcapplicata: quibus non alia vis eft, quam commonefaciendi* Sit quifquam vel ftultiflimus, tarn ftultum tarnen neminem efte puto, vt hederæ vim inefle credat vinieius, cuiusjfignum eft,efficiendi. Quod fi vinum,cuius notam gerit, non efficiat, quanto minus aliud quippiam hedcra,quatenusfignum eft, producefj cum fignum ad Iblum fignatum referatur, tamquam ad cftcntiæ luæ ,quæ in fóla col* latione confiftit, terminuin. Nön plus ergo virium in nomine tetragrammato, quod adferiptis punfbs lehotWiplerique etferunt, reperietut; quam in quouis Dei nominej nifi quod vox lehoua, fi Hebraica efl'e à prima origine concedarnus, quod quibufdani fortafie non placebit, eftentiam noter, quam aliæ voces non perinde exprimunt. Nul* luin enim proprium Dei nomen eft, ficut nulla infinitatis eiusdeterminata intelligen-tiajfed ab iisquæ fieri à Deo intelligimus, nomina ponuhtur. Cum igiturcaptus humanus illud fummum in Deo cernât, quo ab iplb omnium return efte producitur: fit, vt lehoua: nomen,quod ab eftentia, vtrccentionbus quibufdam placet, deriuatuqpra:-ftantiftimum omnium iudicctur, Quoniam autem fignum dumtaxateft ; non magis eftecuiquamdabit,quam fulpenfahedcravinumproducit : necmagispropriè Deo congruit, quam vel Græcorum ov, vel ens Latinorum ; quam vocem Seruio Flauio
Philofbphorum fcholæ acceptam ferre debent. Siue igitur or, fiueEns, fine lehoua dicam, ad illud notandum,quod vt omne efte fuperat, ita omnem eftentiam rebus ad-flatj idem omnino fignauero, non aliud videlicet, quam me de infinira Dei porentia fic loqui, vtab ea omniacreata procedunt, Sc eftentiam fuam nancilcuntur. In iis quas Mercurio Trifmegifto , licet titulo falfiffimo, tribuuntur, illud in primis notatu eft dt-Ueits anony' gniffimum , quod Deus dicatur anonymus, id eft, omni nomine carcns,eo quod Iblus vnus. Nequecnim opus eft proprio nomine, vt Ladantiusaddit, hifi ciirn dilcri-menexigit multitudo, vt vnamquamque luanora amp;:appcllarione defignes, tametfi hæc ratio mihi non laris faciat. Latiiis Clemens Alext drinus quinto Stromaton libre, èvariis cum Philolophorum vetcruraque Poetarum Icriptis, turn c lacrislibris docet, nullum omnino Deo nomen proprièdari pofte, tantum abeft,vtnomen lehoua: proprium eius dicere oportcat. Sciendum, inquit D. Auguftinus,Deum nullis verbis proprièexprimi, nulla pofte cogitationecomprehendi. Hinccrediderunt plerique, fii-perftitionum quam veritatis ftudiofiores, mirificum hoc verbum non ab Adamo, fed ab ipfo Deo fadum efte; Elàiæ Ié audoritate munientes, dum dicit. Tu es lehoua pa-
ter nofter, redemptornofter, ab æterno nomen tuum. Hincconcludunt, nomen hoc ante hominem creatum Deo fuifte : quibus ex diametro luftinus Martyr aduerfatur, qui aperte affirmât, Deo minime vifum fuilîe, vt fibi ipfe nomen daret. Nefciunt ar-gutuli ifti Ibphiftæ, nomen Dei ab a:terno efte, fie dici, vt fignificctur potentia eius se-'oef/’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modo in nomine lef'u eft annotatum . la.m Dci nomine filins Dei intelligi-
tei^itnr.' tur, vti dum Lyricen nofter canit: Bcnediélio Domini fuper vos, benediximus vobis in nomine Domini. Ifychius hune verficulum ficintcrpretatur,vt nomen Dominifilium Dei efte dicat; co quod quemadmodum nomen (ipfius verbis vtor) manifeftat vnum-quemque qui non videtur- fie amp;nbsp;Chriftus apparens cognolci fecit Pattern infemeti-plb, quamuisinuifibilem , Atqui non hac tantum caufta, quam PresbyterHierofoly-mitanusadducit, Dei filius pattern fuum manifeftum nobis reddiditjed amp;nbsp;ilia,quod cados Si. totam return vniuerfitatem ex abditis partis abyffis eduxerit. Samuelis vati-cinium
-ocr page 57-L 1 B E R i. '
cinium apcrtîfîîmèdéclarât, Cliriftumenc nomen patris, quodücLatineredditur: Nam non deferet Dominus populum (hum propter Nomen fuum magnum , quo-hiam placuic Domino vtvosfibi faciat in populum. Hic cernimus, Dcum ludæisj quamuis immahibus fceleribusfcfc coidpurcarcnt, ideo pcpcrcifTejVt ex eis nomen lüum, id eft, Chriftus, nafceretur. Genua igirur non voci, quæ mcrum eft hominis Opus, fed lefu Ghrifto, qui fimul homo eft Deus, flcéluntur, huius poteftate dæ-monia eiiciuntur; minime veto verborum aut voculæ alicuius viribus. Sed video ma-gnocontrà fentientium applauiù mihi opponi illud quod ab ipfo Deo Mofi diduni eft, Ego Dominus, qui apparui Abrahæ , amp;nbsp;Hàac, lacobj in Deo omnipotente, amp;nbsp;homen meum lehoua non indicaui eis. Ex hoc enim firma contlufione colligi videturj nomen lehoua non efle Abrahæ indicacum, coque non ab hominc vllo , led ab ipfo peo cönftniäum; cum ahoquin Abraham, Ifaac, amp;nbsp;Iacob illud nolfe potuiftent noii aliter ac cetera a maioribus accepta. Verum his idem refponderi poteft quod modo di- lehoui pri cebam , nomen îcbouæ hîc pro immenia Dei accipi poteftate, vt hæc fit
intelligentie : Quamuis ego, vti Deus omnipotens, apparucrim Abrahæ, Ilàac, èz. Ia- dpuur. cob; tantam tarnen eis poteftatem minime rcuelaui, quantam nunc in Ægypto toto itinerc verfus promiflionis terrain fum oftenfiirtis. Vocat ergo Deus nomen fuum Ichoua opera fiia fibi foli pofi^bilia ,quibus Ie non alircr Dcum efte demonftrat, quam quiuis homo nomine fuo felè fignificat eum c/fe , qui fie vocatiir. Perlpicuüm ig’tut, quod neque Abrahæ, neque cuiquam priorum patriarcharum Deus tantum opcrum mirandorura, amp;: quæ Iblius Dei propria cftcnt.oftenderit; quantum ipfi Mofi, turn in
Erythræo, tum in deferto: Opera itaqiic foli Deo conuenientiaj . quæque ab alio, quam à Deo, fieri nequeunt, dicentut Dci nomen efic; quoniam per ea Deus fic declaratur, vti homo quiuis per fuum nomen. Ethæc eft vcrilTima huius loci interpretatiOjtametfi hand ignorem, aliter hunc IcrupulUm eximi polfc, fi vocem lehoua deHebraica linguainterpretemur: Sicenim dicerepofitiraus, Deum Abrahæ, IfaaCj amp;nbsp;Iacob eam poteftatem,cuiuseffcótus nomine lehouædefignatur,nequaquanï miraculisamp;:oftentis reuelairc,perindcatquc Moyfi eratreuelaturus. Cum enim alia ali is nominibus à Deo efflucre notentut; tum nullo alio nomine apud Hebræosfignî-ficatur omnium rcrum eifentiaab ipfo amp;nbsp;fluxifte amp;nbsp;dependere. Monftraturum igttur fe pollicetur, nomen lehouæ merito Deo attribiitum efl'e«quod præftitit,dum de no-uo res crearet, atque easjquascreaftet, rurfijs fubitó è medio tollcret:quod luculcntura erat amp;nbsp;neceflarium argumentum^ ab ipfo folo, non ab alio, ömne efte rebus adue-nirci atque idcirco ab hoc effciftu omnium exccllentiffimo, merito nomen apüd mor-taleshabuifte.Quamobrem Ichouærtomen carationcdici poteft prioribusrcuelatümt ' non fuifte, quia ipfius etymon iis nee fuerit à Deo exprelTum, nee tam ftupendis mïra-culisconfirmatum.Quandovcró redamnominis lehouæfationem Mófiaperuit’turni haud dubiècum diceretjEgo fum qm fum,quod Hebræisdicitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njH« : quo
loco futurum ponitur pro præfcnti,amp; id quidem ex recepta confuetudine, cùm præ-'^ ' nbsp;nbsp;’■
lènti tempore verba apud Hcbfæos careant. Bene igitur Latini verterunt, Egô fiim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
qui fom, amp;nbsp;Græci, «70» eifju ô eav. ciim verô Deus repetit, Qui eft,mifit me ; vel Græcè, 9an à.7rtraAx?pu: Hebræa littera habet, ’.anSi;’ ri^nNquod ad verbum fonat,Eró, Çiue/‘ fum, mific me;quo loco rurfiis Futurum pofitum eft proprælcnti,amp; verbum pro par-tiçipio, vt indicetur purus adlus eftendi (fic modo Grammaticorum pace loqiiiliceat) Peo.conuenireca ratione, qua eflendiadum omnibus Iargitur,îpfe intérim infinitis Ipatiisoranem eftendi aôlum excedens. Hue refpexit Chriftus, cùm apùd diuum Joannem dicit,PriuIquam Abraham fieret, ego fum;apcrtè indicans,ipliirrileiÜura Deum efle, qui Mofi dixcrat,Êgo fum qui fum . luftinus Martyr Flatonem pùtat in Ægypfo^qcipfiimdidicifle, Mofi quidem nomen Dei proprium nullum apertùm fuilîcjlèdipfum dumtaxat o», fiuecns loco nominisfuiffereuelatumiatque idcirccf 5-001» inTimæo abipfocelebrari. Sciuifle enim eum,eiorùm monitu qui Mofislibros in Ægyptointelügebant, vnum folum Deum efle, atqûe ei folipullura nOmen pofte' cxcogitari; ceteros verôqui apud Athenicniéspro Diis cölebantór,non cfle,fed gigni dumtaxat, id eft, efle res creatas: quod vtobfcurèindicauit,itanori aufuseftclarèpro-fiteri, metuens ne adspræceptoris fui cicutam cogeretur. Duabus igitur ratlonibus no-
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mer»
-ocr page 58-Ï4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« E R M A T H E N Æ
men lebonsé Mofi potiflîraùm cftreuclatum;amp;: quia ipG Deüsindicant,ab ciîentia ie nominandum eflc; quia oftcnderit,(c folum eflè,à quo omne elTe penderec.Dicicur ^Êatur^Dei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomcii^coquod à DcoomniseiTentiafluatjVtiMofiplurimisoften-
atinen. tis eft deffîonftratum: quid tarnen Deus cflet, noneftadiedum ; propterea quôd quid
Deus fit,nulla mentequeat comprehendi, nedum velfimplicivoce, vel plunbus, ef-ferri; vtinon à noftris modo, fed à Platone etiam, amp;nbsp;eius interprété ProcIo, frequenter admonemur. Quamobrein bene dixit,Sum mifit me,non adiieiens quid cfict -, at fàtis oftendens quidquid vfquam vel in cælis,vel in terris eflet, idefie fuum ab ipfo, non ab alio, accepiire: n’nN enim amp;nbsp;lehoua ab cadem radice deriuatut; illud vt verbi futurum* hoc verb vt nomen ab eodem vêrbo commuai formuladcdudum.ninnamq. fiuenirj J/raél. facit nin’,adiedo lod in principio,tam vulgato deriuationis indice,vtin ipfôUfael etiam,a quo totigentinomen,inucniaturjquo Deus Iacob vocauit,quia præualuificc} àSara, nimiru verboquo prxualere amp;:dominari notatur. Eft itaq. lod ex deriuationis formula adiedum, minime veiô è verbi primogenij natura ; quamquam baud ignoro àdiuoEucherioficnomen Ifraëlexponi;vt,VirvidensD£um,Latine dicatur. At banc interpretationem,nonexprefioaud:oris nomine, D.Hieronymus vt duram reiccit, ad-dens lè magislcripturæ,amp;: angeli,vel Dei,quàin cuiufuiscloquentiæ fæcularis, tametfî eius vmbraopprimatur ,audoritateduci : quam eiuslèntentiam mihi quoquefumerc polTum contra eos qui de nomine lehoua admiranda,aut potius délira fomnia, feriptis prodiderunt fin qui bus Capnion llraélis nomen non raalé racrctur, coquod ceteris in hoc généré longé anteuerterit. A verbo itaque n'iw Ifraélderiuatur,quem D.Hieronymus vel principem Dei,vel (sCôv'STnr vocat ; nos eum , qui Deo præualuit, ma-ImbI. lumus interpretari. Eodem modo Iacob eiufdem viri prius nomen,Supplantator dice-tur, à verboapj? ,quodeft Supplantare, cui lod præfixum qpyi format. Necahaforma’ pn^ ,quod eft Ridere, adiedo lod , facit Ilàc à rifu nominatum. Quid ergo miri fi ab nil? fiat pin’, quo is fignificetur qui non aliud nomen fibi dari voluit, quam quo ipluni efte defignarcturjhoc ipio vlitatum Dei apudHebræos nomen ad veram originem re*, ducens. Huicergo potiuscredamus, quamiis qui rota fbmniorum plauftrain hoc no« mine comment!, latiftimos vanifiîmæ fuperftitionis campos pfeudomagis amp;nbsp;eorufi-miis.aperucrunt. An verb quatuor dumtaxat fit httcrarum, necdum definioj eorum veritus audoritatem qui in hoc nomine quaternarium non foldm conftituerunt,(ed fcreadorarunt ; hoc interim acquis iudicibus æftimandûrelinquens,an vocales queant àlitterarum clafie fummoueri: quod nifi ftatuatur,non quatuor tantiim elementis,fed fex conftabit. Cerrè vc fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiue ineifabile, ra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft, vocales ,adi-
mendæ; quas vbi ademeris,id protinus elfeceris, vt non modb nihil fignificct,fed vt nc nomen qmdem dici queat j cum citra vocales nulla vox articulata formari enunciariq; poflic:conf9nancesenim perfe,Hebracorum etiam teftificatione,immobilesfunt,id VBtaitj't lit‘ eft, pronunciari minime poftunt. Qjiamobrem fi leboua vocales non habet, nomen définit, tantdm abeft, vt vocalesèlitterarum numcroexcludi debeant, vt cum dudtnat. etiafn habeant inter omnia elementa pri.ncipatum, vt ab ipfis Hebræorum magiftris . . matres locutionis vocentur. Neque porrbilia valet exculatio,vocales idcircolitteras aon cenféri, quia non fcribatur;cfim cade ratiocinatione Cantabroru fine Bifeainorum lingua non modb non habere vocales, fed ne vllas quidem litteras diceretur, prqpterea qubd à nemine hadenus, quod feiam ,fit exarata. Inepte perpcram Ariftotelcs Nomen,amp; Verbum,amp; Orationem,amp; huius omnia genera definiuiflet,fi natura eoruni citra Icriptiqncmconftare non poflet. Lingua Hebræaamp;s quæuis alia littcras fuas ha-^ buitantequam fcriberetur ; amp;nbsp;fchptura pbft acceflit, adeb non necefiaria, vcTbamq Vila fit non tantdm fuperuacanea, fed memoriæetiam,ad quam iuuandam Thot earri inucnerat,.noxiaamp;:exitiofa.- Atque hæc quidem de nomine Tétfagrammató fat fit in medium attulilfe ; iudicij poteftate iis rehda,qu.i nullis anticipatis opinionibusà reda fcnteritia fe patienturabduci. Interca tarnen nobis’liceat vocales etiam intef litteras lt;nbsp;nu’merare, amp;nbsp;in lehoua plures quam quatuordi.tteras ftatuerç, nulla habita (criptionis ratione,quæ tota ipfi locutioni externa eft, nihil prorfus faciens adeius naturam, quam' tarnen qui pluris facicc quàmipfam Iocutionem ,,ei liberum efto, lehoua Tetragranv maton dicere, quia quatuor dumtaxat htteris apud Hebrasos notetur : fed idem fdatj . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mono-
* .Ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-*
-ocr page 59-t I B E R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î ƒ
î^otiogratnmaton nbsp;Jîgràmmaton hoc ipfiim nomen fepius inueniri: amp;nbsp;apud Roma
nos celeres notarios non cflfedflc,vt vel verhajVel nomina ob id pauciores litteras habere dicerencur,t]uia paucioribus ab iis notabantur ; alioqnin Refpublica nomen duarum fuilfec littefalû,amp;: Marcus vnius litteræ,Sritain ceteris, fi mili notatione decurtatis,exi-ftimandum fuifiet. Quid refert nominum HebræorUm quibus notis defignencur: nûquid ob id vocales non habebût,quia vocales cogitariquàm lcribiGrâmatici maliie-runt? Aliis hæc icholis canantur: Acadcmicis, lat fcio, amp;c Peripateticis minime veritati conlonare vidcbuntur. Vide, oblccro, qua vanitate dequaternario in hoc nomine, de quo agicur jfuericdifpütatum: quiquamuis admirteretur ,non tarnen quid quam vi-rium adrei cuiufpiam eftèftionêpoffideret,quianulla efficiendi vis numeris fit tributa: qua de realibi latius 5^topiofnîs,fiduodecim Cimmeriorum numéros mihi Deus per--mittatexplicare. Cctefum Moles Ægyptius,neminiRabbinorum fecundus,în Tal-mudicis qua^lionibusekplicandis huic etymologiæ minimè confenfifiet, eo quôd vi-deatur nomen tetragrammaton faccreperegrinum ,ex alia nimirum lingua ad He-bræos tranfiatum. Poft alia enim quibus hoc nome ab omnibus rebus creatis remouet, Fortafl'is,inquit, fignificat fecunduni idioma,de quo habetur parum apud nos;quo fuo dido confirmare mihi videtur, paruas admodum reliquias primi lèrmonis apud He-braros repcriri, amp;nbsp;ex illo nomen tctragrammaton remanfiire , quod Moles antiqüuS irf P^^’ occulciore facei docû dilciplina didicit, in qua maximos fecerat progrelTus, quodnonlblùmipfedé lèfatetur ,lèd claris etiam aliquot vocurn exemplis demon-ftrat, in quibus fruftra le Rabbini facigant,vtpote eius lèrmonis è quo fututa funt, im-pcrici. Tantum autem abcft vt Rabbi Moles Ægyptius tetragrammaton iromen ab eftentiadidum putet,vt magnum difcrimcn inter n’tiN amp;nbsp;mmagnoleat ; hoc quidem lèparatum faticns ab omni re creata, illud veto participatum ea ratiorie qua res à Deo elfe fuum accipiunt : vbi clarè videas ,eum minimeputafle nomen tetragrammaton à verbo fubftantiuo deriiiari:amp;: haud fcio an quilquam omnino Rabbinorurh ab hoc * difienferit, cum nemo eorum nomen Ichoua fie interpretetur. Nunc forte plus latis decetragrammatoHcbra’orum; in quo i! non plus fit efficacitàtis,quàm in Gràcorum aut Latinorum vocibus quibus idem fignificaturj quid pfeüdomagisreliqUum eft,quo naturalia elfe nomina defendant ? Si in hoc in quo totius Icientiæ fuxeolumen confti-tuerunt,nihil fitvirium jquid de ceteris vocabulis, vel notæ vel ignotte fignificationis, iudicandum Si quid credula fuperftitio ad vocum fulurros vidcat euenire, id totum dæmoniacis paebs, impiis vel odorum, vel herbarum , vel fanguiniSi Vel 'öflïum, vel diuinorum nominum facrificiis, vel aliis peruerfis ricibus acceptum ferchdum , quibus fraudulenti fpiritus fe vel allici,vel cogi fingunt, quo miferos mortafes' démentent, amp;c à cælefti patria exules reddant. Quo verb naturalis hæc difciplina vidèâtür, nön herbas tantiim, amp;nbsp;hominum vel aliorum animalium partes ad incantamenta adhibent ; fed jpfum ctiam cælum ad auxilium vocant. Partiuntur id in duodecim regioncs,amp; fingu-lis regionibus imperatoresfuos aflïgnant,iifque nomina commiuifcuntur, quibus certis temporum momentis, amp;nbsp;aftrorum irradiationibus inuocatiaduolciit ad éa quæ inlà-nus incantator velit,perpetranda, Huiusirapietatis (ncque enim artis nomen feeda profclfio mcretur) pacrum memoria , Abbas Tritemius, vircereroqui lacrarum litte - Ahbatutri-rarum bene dodus,magiftru fe prçbuitjcuius fanaticum opus Stenographiam nomine, licet iplc viderim,amp;: percurrerimjde eo tarnen malim Caroli Bouilli,quàm meum indicium audiri,qui in epiftola quadam ad Germanura Ganaium Regis Francorum confi-liarium fcripta,impium elTe dicir,amp;vltiicibusflamis exurédum,quôdnihil præterfce-Icracótineacur. Non eft igitur curadmirari debeamus,cacodænioncsfimularelè plèu- cacoitme-domagorum verbis cogi,cümnihillubentids faciantjquàm vt fe præbeantturpiflimis hominum vitiis velimpulfores vel adminiftros : qua in re tam callidè veriantui, vc û ^arumwrbif quis incantandi formula exciderit, mox ei aut ingentem terrorem , aut vitæpericulu, aut mortem etiam iplam inférant ; quafi vel læfæ maieftatis fuæ, vel lernitij coadi vin-diclam: cum nihil tarnen minus quàm lædantur,aut coganturinuiri. lam quo magis etiam malècredulos male feriatos homunciones fallanr, fimulant le landiflimarum rcrum nominibus maxime perpclli: amp;: interdum quo fraus melius procedat, vera quæ-dam produnt, amp;nbsp;nonnumquam ea faciunt, velut quadam verborum vi coadi, quæ ii^
b 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpcciem
-ocr page 60-HERMATOiENÆ
fpeciem bona piaquevidcntuf; non ilia quideiiî vçriuti.s pietatifqne ftudio,quod nullum ipfiseft; fcdvc commodiorem apüoremqiUQimpôlluræ fuæ laruam praetexanc.^ Quicquid enim à plèudomagis vcrborujçn efiÎGac.itaçe fiev.vid.çtur, id totum im-
imfonenda, rifiotelit nomen.
mundis fpiritibus,amp;i. paclis cum illis, vel palàra, ycl occulte inicis, amp;nbsp;firmæ 6dci dcmentibus liominibus iplorum fallaciis cributa;, eft impucandiim ;jper cuius impie-taris immcnlà latifundia cuilibcbic expatiari ihabcc innpmeros, quos duces ;lcqua-tur ; quiquàm iramani Icclere turn fepil^ligentjCum.religionerndefœdenqTheologis î*'erb» quid leijnquo ponderandum. Nobis in hoc pelago hæc làcra arichora figatur; verbis, vt vo-, ces funt naturæ inftrumentis articulaçim er^preiîx’j non aliam vimieCTe, quam-aurps.veL hoe,vel illo modofcricndi : at qua rationpjigAiÖP^Ptxboii aliam quam Symbolorum hue fignorum elfe facultatem. Rabbi Mo^ès modoÀPobis,gd partes vocatus, quo loco de cetragrammato amp;nbsp;nomine duodecim amp;nbsp;qu^dragipta dpaiurn, litterarum agit, ido^ lomaniam abominandam efle dicit, fiquis vim antiquatn Ijttçris inelfecreda’t ad mi-raculavelrcs quafuis perpetrandas. Ôâpd fi ludæUs.capta: fuit làpientiæ,vc non Ib-lùm ita fentiret, fed apud omnes etiam feriptis 1'uiß cefiatum relinqueret; quid nobis Cigiûâanis cogitandum de iliorum impiecatej.qpi'ficftis vpr,bjf(Vplilt;? collo fufpenfis, ycl alia,quauis rationc vfurpans portentofasyiresprçifçfilfi pjjiTpadent ? Ridiculi funt, quiPythagoramopinantur tam ftolidum fm/Tc-, yft4n,pi;op^iis hominum nomimbus cas vires cfie crederet, quibus vel bona vçl malafprjtuna tpnqiliari pqfiêt; nifi fortafle cum vulgo.feriptorum fèntiant ,,qui Pythagoram nQnfapientiæ ,fed Dæmoniacæfu-peillitioniSjfiue MagiæjpopularifèrmoncnominatXjftuduiifcciqmmemorarunt.Lon-gè equidfem aliter de præfiaptiflimo viro fentio, non ilium quidem ob id nialrominis nomençlaturas çommutari yolpilTe, quafi iplàrû vi infortunium accerfercturifcd quo Nomina pro- boporum Pomipu mopitu hornipcsad hopctta ftudia incicarencur. Optimeenim filiis confulunt, qui nomina iis ponunq quibus auditis, perpetuo mopeantur pulcherrima-rum ad^onuniquibus amp;nbsp;vitxdecorum continctpr, amp;: fummaFelicitascornparatur. Sic Ariftoteles nomine f'uo monebatur, tum nihil Ytfaccrçt quod non ad optimum finem conduceret ; tum ytquæcumquc moliretur,,Ga amp;nbsp;optime petficerct, ad Fum-
PythngorA'^ nome».
Socratis me».
mura bonorumreferret. Pythagorasitem non malèficvocabatur,eo quod ponlàtis fapientiæ præçejitorifit,quàm ôpçi,mc de rebus Fpntirc amp;nbsp;concionarijfcd vlterius etiam requiratur,vt quoddocet,populo hominumue conuenticulis perFuadere pofEt. Cre-do lan^ SocFatem non rarç nomme fuo permotum Fuifie,vt amp;nbsp;in primis le lâluum fèr^ uaret omni çx parte, amp;: ad hoc fèmpcr nitcrctur, vt alios quoque quibulcum viuebat, Fofpitarec, non iilaquidem (^Ptp quam plcbcij diuitiis firma corporis valetudine raetiuntur^ fed vera amp;: folida, qua: in pura animorum integritate confiftit. Non dübito, tiutarchino‘ quJn Plutai'chps quoties nomen fuum audiebat, cogitarit hoc fibiin omni vita Fedulo laborandurh , quo in veris diuitiis, quæ fôlas in poteftate nollra perpetuo manent, principatum teneret : quaip re quantum præftitcrit, diuinus operum eins thefaurus Ioannis no- omnibus folidarum opum amantibus oftendic. Cui Ioannis nomen à parentibus indi-tum eft, is ab qmnibus, à quibus nomine Fuo vocatur, commonetur,gratiam Dci ad omnia cfleinuocandam;amp;: quicquid in vita accidit, fiue aduerfum,fiue proFperum; videatur id ad gratiam Dei,.vbique faluti noftræ confulcntem, efie reFerendum . Nec alia trutina aliæ nomenclaturæ expendendæ; in quarum monitu fi quid eft omnino vi-rium, non male Pythagorx vifum, vc bona nomina hominibus ponerentur, quorum frcquentillima auditione ad recta vitæ officia vocarentur; in quo iólo omnis eins ratio continetur, non verö in friuola Magorum naturalem vocibus vim tribuentium fuper-ftitione : quod vt maxime confentaneum Pythagoricæ difciplinæ, Zé prifeæ Cimme-
riorum, àquibus omnis Græcia eruditionis lüæantiquicatemlùpremam accepic,ob-lèruationi innom imbus hominum propriis fabricandis : ira longe diuerlum ab illorum ftolida öpinióne, qui ex numeris vaticinia, nefcio quæ, comminilcuntur, quorum Te* rcncianus Maurus lêntcntiam his verficulis indicauit:
Et nomina, tradunt tta litteris pera^ia, /Jæc quot;vt numeris pluribus, iiia ßnt minutis: ^^andoque fiibibunt dubia perictda pugna, CMaior numerus qua fieterit,fauere palmam
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ t I B E R t;
Prxfagu leti minima, patere Cumma.
Sic Patroclon olim He£lorea mana periffe^ Sic HeSiora tradunt cecidiff^e mox AcniUi.
Egregiam verô Philofophiam J quæde nominum nuràeris per littcras fignatisfutura coniicit; quaüdiuinitds non ex arbitrio noltro amp;: nomina darcntur, amp;litteræad nn-rncros dcnocandos venirenc. Quia fcilicct ego prolem meam vcl hoc, vcl illo nomine Vocauij ex eo aut plnres, auc pauciores annos confcquetur. Sanè fi res ira haberet, infà-hirec oportec, qui non quàm maximos numéros nominibus intexcret, quo cariflimis luis pignoribus vitæ fpatia quàm poflec maxime prorogaret. Verùm fi quis contende-ret, diuinoinftindu, rfon de libero hominis arbitratu, nomina fieri, arque idcircoab-furdum efie minimè, fi quid portendere dicantur ; ei non aliud hoc loco rclpondebo, quàm id omnium confclfionei quotidianis experimentis, falfum deprehcndijcûm plerique parentum nomina, pro co arque vifum fuerir, liberis indanr: amp;nbsp;præterea non eandem efle in omnibus linguis numéros norandi rarionem, arque adeô apud Græcos noras qualHam inrerlèri,quæ nullius elemenri habenr figuram, quod ircm apud Lati-tinos ell vfirarum. Haudinl'cius fum,quibufdam viris,diuinoaffiaru, vel expreffo nu-minis moniru, nomina rribura : léd id nec omnibus, nec mulris conrigific quis igno-tar? lam fi Cabaliftas, quorum fecreraferèmyfterialirrerarum numeris inrextadicun- Cabalifi», tur, obiiciasjeos equidem exrra humanæ làpienriæ limites fummouebojquo veritatis opinionem, quam apud quoldam funt conlecuti, non ratione, lcd fide amp;nbsp;religione lùa tueantur; quæ quanti fieri debeat,Theologi rrutina fua expendanr. Nobis propofitum non eft, vitra rationis humanæ metas extendere prælèntem dilpurationem, intra quas non plures erunt, quàm ij qui falfum Pythagoræ nomen vefaniæ fuæ prætexunt. Di-uinitatisarcana diuinis virisrelinquo ; amp;cumipfis fateor, quædam nomina diuinitùs fada, vt alibi crebrô declaraui: quæ tarnen quorfum Ipedent, non ferè ab aliis, quàm à Vatibus intelligiturj vel turn demum agnofcitur, ciîm modo quænotabantur,efiecla funt amp;nbsp;perada. Scio non defuilTe, qui de hoc Vaticinij genere befi:i3m,cuius numerus lèxics centum amp;lèxagintalèx compleôfitur, eum delîgnatuminterpretarentur jCui nomen fuit in vcrnacula fua lingua, jîDartni Uautet; eo quôd adamuflîm his littèris nu-merus beftiæ denotetur, vt ci darum erit, qui ad vânitatem hanc Pythagoricam diui-nos hos Apocalypfeos numéros ex littèris Latinorum fupputabit; quod an ita faciendum fit, an non, ij examinent, quorum cfl, id genus oracula ad conuenientem religio-ninoftræ intelligcntiam accommodate: Nos pcde Philolophico noftra dimetimur. Porto quod apud Platonem efl:,orationisvcræetiam partes veras elfe, quamuis hHiil faciat ad eorum opinionem qui nomina naruraliaftatuunt; led dumtàxat vdit, non citra rarionem nomina rebus imponi ; tarnen quia nihil aliud eft, quàm Sophiftica ca-uillatio, reiiciendum.Nequeenim quicquidde toto verè dicitur,idem quoquedepar-tibus dicetut; nifi quis credat, quia binarius vnitati duplus eft, ob id vnitatem quoque duplam elfe: vel, quia afiîrmatio vera tribus confiftat partibus j idcirconomen, quod affirmationis pars eft, tribus partibus conftare. Veritas enim toti oratiOni perfedæ, ab-folutam lèntentiam, vel affirmando, vel negando continenti, dumtaxat eft attributa: è quo minimè concludendum, earn partibus quoque conuenire, immo prorfus con-trarium. Atcùm dicimus, Verum ,lt;Sé Bonum, amp;Ensæquè latè patère ‘ longe alia eft veri fignificatio, vt illud videlicet verum dicatur, de quo ipfum ens verè poflic pronun-tiari: coque modo vox vera dicetur, quæ rem aliquam in rerum natura confiftentem notât. lam apud Platonem nomina ea vera dici videntur, quorum impofitionis ratio inueniturei,cuinomen datur, conuenire: falfa , quænon quadrat cumeocuinomen applicatur, Sic Ægillaus nomen falfum eflet, fi cuipiam tribueretur, cui minimè con-^^»}?-»«». ueniretjVtpopulum duceret; at verum fuit in Lacedæmonîoru rege, qui omnibus im-peratoriis laudibus fuit clariflimus,-nôn in fuo modo regno, led in tota eriam Alia Ægypto. Qu' mobrem veri notiones diligenter diftinguendæ, ne ambiguus vocis vfus faciat impôfturam . Quod verô ex Homero adducunt,alia rerum nomina apud Deos efle, alia apud homines; id quale fit, quidue fi bi velit, paullo poft fuo loco dccla-rabo.-hïc conténtus,id vnum mohuïfle.Diis ficut nec pulmo eft, nee lingua,nec larynx^ nec quiequam aliorum, quorum adminiculo voces eduntur ; ita nec vllam tribuen-b 3 data
-ocr page 62-HERMATHENÆ __
. -dameflelocutionem. QuodautemNigidiusattulit,nonrciicimus-,quinpotiusliiben-^ f!gt;fià”rebM, terfatcmur, nomina fie pofita rebus à prilcis fuilîejVt earum naturæquàm optime wearumtia- conucnûent ; litteiis ctiani aliis ad alias rcs notandas certa qiiadam ratione accom-H^odatis:dcqiioartificijgcnercpôrtlatiùs. Hinc tarnen minime efficitiir, vt nomi-na natuialia rerum fimulacra dici oporteac ; ciim ipfa ilia vocum compofitio, tota litterarum diuerlîcas, ex humano arbitratu fit profeda : atque ideirco apud alios plu-rcslittcræ, apud alios pauciores inueniantur : nec apud omnescodem modo eædem pronunciencur. Suntlicteræaliæquidem aliis rebus fignandisaptiotes, certa quadam rerum amp;: vocum lÿmphonia : quatn tarnen ipfi fibi homines finxcruntartificiolà quadam naturæ imitacione: è qua fit, vt nomina fecundo illo modô,quem Ammonius an-notauitj naturaliter fignificare dici queant, non queant tarnen dici fimpliciteritafi-gnificare;cùm minimè apud omnes genres eædem fint earundem rerum appellationes. Atque hæc quidemfatis fumto contra eos, qui naturalem vocabulorum notationem Nunccontra Hermogenisargumenta,qui réméré,abl'queomniratione,no-n^ina fuifle rebus pofita contendit, agendum effet; nifi eins opinionem paullo antèfa-tis infirmaffem ; Ariftotcli etiam placuific docens, nomina à prilcis non citra veram rationem ab iplà rerum fignificatarum nature petitam natales accepiffe. Nam fi huic, qui maximeHermogeni tauiffe videtur, ab etymologia duccreargumenta vifum fuit: quid de ceteris exiftiraandum , qui propius ad Cratyli lèntcntiam acceffiffe videntur? Nolim tamennegare, fieripoffe, vthominum quædam raultitudoàveterum p^citis recedens, lèrmonem fibi fingat, in quo temere vocabula rebus fignandis applicentur, vel de nouo fada ex pura voluntate veræ rationis experte, vcl ad aliam fignificationem à priore detorta. Qiiid enim vetat, quo minus inter quoldam conueniat, vt dum hominis nomen auditur, beftia intelligatur : vel noua etiam nomina rerum imaginibus indantur; quale fit, fl qui velint, Sindapfusequumnotarc, vel Brûlot caraelum. Ad Unlua'.“* boc genuseorum lingua referri poteft,qui le Argonicè apud nosloqui dicunt; amp;illo-rum item hominum pefiîmo inilituto viucntium fermo, quifurtisamp; impofturis vi-■Æsypti) faj- lt;qulu fibi pagatim quæfentcs, Ægyptios lèmentiuntur; quositali non malèomnino A '»5«' ' Cingalos appellant, propter vitam motoriam amp;nbsp;vagabundam; Cingalum enim,fiuc ß- Cinglum alij maritimam quandam auem, alij lyngem fine torquillam , ahj motacil-W« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in quibus Galenus eft, nominarunt ; omnescértè à frequenti motu nomen hoc
mutuati. Crediderim itaque vagabundos mendicos fie etiam apud Veteres vocatos fuiffe, atqueinde vocem prius in Magna Græcia, deinde per totam Italiam iis attribu-tanl effe, qui nullas certas lèdes haberent : amp;nbsp;quemadraodum olim in prouerbio fuit, Cingalo pauperior,vtcx Mçnandro docctSudas;ita nunc redè dici poffe, Cingalo fu-racion proptçrea quôd hoc genus hominum furandi artem palam profiteatur, ingenti magiftratuum, qui hos non llatim vel remis vel glebis addicunt, ignominia. Hi igitur deteftandi nebulonesquofaciliiismachinamentafua eosapud quosfurtamoliuntur, celarentj linguam fibi peculiarem confinxerunt, quam egolibenter concefferonon plus habere rajLioniSj quàm omnia ea quæ temerario aufu inter Chriftianos nirais ftoli-Noti occults, dè amp;:lùpinè Iceierurn patientes defignant. Veriim de hoc fermonum fidiciorum ge-^ î» fcribendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;magis hîc nobis quæfiio eft, quàm de occultis in feribendo notis, quibus hac
ætate principum ferè feçretiorcs litterç pinguntur,longe profedo occultiiis,quàm olim vel permutatis elementis Çæfar, vel in Scytaie fua Lacedæmonij fecerint. Nobis enim de vfitatis clar^rum gentiurn linguis difputandum, non de ignobilibus feurrarum commentisjin quibus Hermogeni Sc Hermogenianis lubenter locum fuum concede-mus, modo,ne inde plus præiudicij adferatur ad rectum fermonisortum, quàmex huiufmodi hominum moribusad vitam bonis legibus conftituendam. Neeverô exep juuantùr, quôd apud Græcosquibufdam hqminibus propria nomina immxitata ,vi-deamus: propterea quôdea, quamuis fingulorum hominum fint propria, quorum confideratio ad feientiam nominum fiibricandotum non pertmet, cùri in ipfis rerum formis fit confiliendiim- tarnen citra rationem non fint fada. Quienim commutatio-nis eiufmodi audores fuerunt, i) non mera fua voluntate, fed ratione etiam dudi liint; vt in Plarone, Theophrafio', Porphyrio, amp;nbsp;cetcrispmnibus, quibus nomina permutata leguntur,cuiuis promptumcltvidcre. Quochea çùmex his quæ raodôallata funt,
-ocr page 63-I I B E R I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li*
profligan queat amp;nbsp;Gratyli amp;nbsp;Hcrrtjogenis opiniojea teneatuv fententia,quam cdm So-crati amp;: Platoni placuiflevidemus, turn Ariftotcles etiam , licet difliniulanter, ell fe-cutus ;CLii præceptoris fui omni philofophorum familia fummouendi, quam eiusreólè commodequeinterpretandi, mainsfemper Videtur lludium fnille. Quamobrem hie omnium gentium confenfus ftatuatur -, in nominibus quibus hominum colloquia confiant , rationesquafdam latere, quas primi corum aichitcâi è naturali quadam rerum amp;nbsp;vocum incer lè conncnientia educentes, omnem fermocinandi artem aptè concin-neque rerum imaginibus fabricarunt: è quo tota etymologia dependet, quam doélilfi-m us quifque in quauis lingua magni fern per fecifle, prifca meiioris notæ feriptorû mo-numenta lacis aperte teflantur.
HERMATHENÆ
LIBER II.
Is NVNc iaólisfiindamentis,vlteriusälTufgamüsadeasrationes vocabulffriini examinandas alias primi vocabulorum fabri lunt fecuti. Arilloteles iphs vocabülis pnmum afteclus animi, quos iple pathemata nomi- jïnt fecuti. nat, lignifieari tradit, Affeélus autem , due palfiones, vti aliis plaçait pathemata vocarc, fimilitudineseflc fiueimagines ipfarum rerum; has autem licet vbique gentium eafdem, non iildem tarnen nominibus ,quæearum Symbola vocatjiotari. Optime hæc qui-dem Peripatcticorum magiller ; lèd non ad aliud vtilià, quam vt apparcat,nomina non haberelignihcandi vim à natura: qUia vbique non eadem , quemadmodum imagines esede m, amp;:res eædem, reperiantur. At hoe nihil ad Placonem,vt modo latiseft ollenfum, cui Cratylus lententiam fuam minimè probauit: nee vero etiam quidquam facit ad interpretationem quam Socrates ex vens rationibus qusefiuitjfed adillara dumtaxac interpretationem qua animi nollri fenfa nominibus, amp;; verbis ,amp; oratione declaramus. lam quod dicit, ealdem rerum earundetó vbique imagineselTe: id ([ui-UaminMcli dem vcruni; léd nihil hoe adfabricam vocunijCÛm nominandiartifex flon illasimagi-nes,quæ prlmüm è Icnlibus exiftuntj confidetet-, fed eas quas ex illis ædimandoelicitj^X^*^*'^*’”' quæ nequaquam eædem funt apud omnes. Solem quidem omnes eundem incuentur, amp;eandem eiusimaginem primointeriori lènfui,quocumque tandem eumnomine voces,impreflam habent : lèd ex ea non esedem omnibus oiiuntürcogitatîoncs. Alius ex prima eiusimagine animo imprelfa immenfam eins conlîderat magnitudinem, cer-tusèfiderum quotidiano afpectu tetfenæ magnitudinis non maiorem , quàm Vnius punèlirationem haberi polfe : alius pedaneum exillimat,amp;;alias minorem,alias maiorem: præterea alius magnitudinem, alius figuranijalius motionem , alius litum ,allus aâionem , alius aliud in co conteraplatur : atque ex hac conliderationura diuerfitate fieri potell, vt alius aliud nomen indat: quod idem in omnibus rebus, amp;nbsp;omnibus no-itiinibuSjCXillimandum. Nec hoc foliim ita habet in primis vocum architcdlis jled in iis etiam videmuseuenire qui veras nominum rationes quærunt. Anaxagoras eum qui Ætheris nomen primus excogitauit, ad vrendi vim refpexilTe putat, atque ex eo hoe ÆtherisM-* nomen igni propriè conuenire : Arilloteles ad perpetuum curfum, amp;:inde Cælum ptirnùm notatum fuilTe. Hine iam liquet, Cælum apud Græcos ab alio aliud nomen acciperepotuilfejprodiuerlitatenonimaginis primæ animo imprelfæ,lèd eius quæ inde ell deducta. Quqd enim alius vocatæthcra,id alius Ouranumnominat,ad aliud videlicet fimulacrura hac voce ,ad aliud ilia accommodata : quod ne iple Arilloteles quidem infitietur,nili velit fibi ipli repugnare. Deinde eidcra rei djuerfa nomina ab codera dari poirunt,prodiuerlitatceorum quæ ineadem re conlideranrur : vt ^pud Græcos eoldem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;homo vocatur,non ex prima ilia fimiti- duri fo^unt.
tudine hominis cuiuis imprelTai fed ex diuerfis limulacris in animo nollro eadem de re fabricatis. Primæ igitur rerum fimilitudines, quas à patiente line recipiente fènfu wwö«/z«TOAriftotelesnominauit,eædem quidemfunc apudomnes ; fed minime funt . nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 4 eædem;.
-ocr page 64-HERMA T W È N JÊ
eædem quasinde vclæftimatiua ffî vim interioremasftimandi nobis cum brutiscom-munem boc nomine mibi licet vocare) vel mens variarum forraarum ope ratrix deri-uat. darum eft in equis eiufdem rotæ, formam alias terribilem, alias non terribilem videri ; quod in ceteris quoque animantibus perinde euenire nemo nefcit. Quod ergo re- Peripateticus docet, rerum imagines vbique eafdem efle; id ficcapiendum, vt de pri-1^*^*'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ vel fenfu intcriore, vel intelledu ex ipfis eliciuntur, intelliga tur. Ac
modo intelU- ex US ncquaquam nomina rebus dantur ; led ex notis quibufdam cuique rei peculiari-bus,quas alius alias fibiin eadem re fingit, non minus imaginum, quam iplbrum no-minum iple fibi fabricator. Quod fic efte, ciim per le fit apertui^; turn ex Ariftotelis Symbol», confcfiioneclariuseuadit, qui nomina rerum fymbola nominauit. Quis, rogo,vm-quam tarn malus fuit fymbolorum artifex, vt illis vtendum fibi putaret, quibus nulla cftetcum rebusfignificandisaffinitas? Earn efle fymbolorum naturam, vt fimilitudine quadam adaliaquædam intclligenda, quàm quæ fènfui exterior!oflerunt, animum noftrum deducant; neminem puto ignorare, qui modo vnde vox bæc deriuetur, atten-dat. Quamuisenim quædam Symbola efolapadione amp;nbsp;voluntate quorundam con-cipiantur, vti militaria verba pro tefleris à ducibus data ; ca tarnen nec perpétua funt, nec veram Symbolorum rationem ab ipfà rerum natura pendentem fortiuncur. Pby-fici de iis quæ inter fefymbolum babent, ficloquuntur;vtquæ taliadicunt, eavelinC in qualitate quapiam communicare. Sic ipie Ariftoteles bb.fecundo De generatjone corruptione, terram cum aqua, amp;ignem cum terra fymbolum babcre dicit: quia nimirum terra amp;nbsp;aqua in frigore, terra amp;nbsp;ignis in ficcitate communicent, atqueita fimilitudinem quandam cuftodiant. Cum igitur non eadem fit fymbolorum ratio, led alia'clblo paóto, vt fymbola lint, accipiant ; alia iuxta iplam naturam taliadicantur: Ariftoteles priorem vfurpationis modum lecutus, nomina amp;nbsp;verba dixit ex conuen-tione, quod eft nbsp;nbsp;œujü^kIw fignificare: qui fi veram fymbolorum naturam,fibi ceterif-
que Philofopbisnotarn,lequivoluiflet;amp;:cum Platone concordaflet omnino,amp;nota-tionis nominumcauflas veriiisclariufqueexprefliflet. Iniisenim quæfymboladici ve-rè merenrur, vt infic fimilitudo quædam neccfle eft, è qua de fignificatu fieri conieâu-
tle^era vinüta. pofiSr. Hedera vinum vcnalefignat, nonèfblapadione, autbominum conienfu. fimilitudinem quandam ab Hammoniocontra Trypbonem apud Plutarcbum
cxplicatam, qua cum vite cernitur conuenirc : Vitis enim modo adminicula pedamen-taquecompleditur, lubrico lapfuper arboreslèrpens, cirrhis fuis, nonlècusac ca-preolis, firmiter hærens, baccarum corymbis vuas æmulata;amp;; bac quidem de caufla Baccho placuit in corollis; quæ licet fatis magna fit; à me tarnen maior reddatur . He-dera fern per in fublime nititur, non fuis quidem viribus, fed alienis fréta: quo monec, vinum eo bibcndum, quo terrenis curis foluti ad diuina fubuolemus, alacres hila-reTque Deotantimunerisdatoribymnos concinamus. lam aida illahederæcum ad-miniculo fuo copula,an non monet vini potatorem, vt ei cuius beneficio vinum acce-pit, pcrpetuo amoreconglutinetur? Deinde perennis viror, quid aliud fibi vult,quàm amp;nbsp;vinum viridem iuuentam hominibus conciliate, amp;præterea femper nos virides ef-fe debere in æternodiuini amoris complexu Hæc aliaque permulta de hederæ vitif-que cognatione, Hammonij didis non aliéna, à Dionyfio adiici pofTent: nifi ex bis là-tis liqueret, quàm bedera vini fignum efl'e méreatur, non è Ibla padione bominumj fedipfajerumconuenientia, quam Ariftotelesipfefymbolum nominauit. Quamob-
rem bene quidem nomina Symbola vocauit: fed dum eorum fignificationis rationem in nominis verbique definitione fic exponit, quafi è fbla confentientium bominum vo-luntatefiueconuentisfignificandi viniaccepiflent, citraomnem naturæ conuenien-tiamjinale cum de præceptore, tum de veritate ipfamerctur. Nam quemadmodum nonquibufuis rebus notandis, quæuis fymbola conueniunt ; itanecquæuis nomina quibufuisrebusapplicataàprimisconditoribusfuêre. Quocirca vtiniÿmbobs,itain nominibusquoque necefie eft quandam naturæconuenientiam conftare, fi redæ for-, maturaî rationem tuebuntur. Verum ne in re perfpicua prölixus fiam, boc tandem ftatuatur, Ariftotelenon repugnaturo.fi ab etymologia argumenta ducere fibiper-mittat; nomina fymbola efie, non foliim fecundum nudam padionem ; ied iuxta re-ift/tnt. runj etiam conuenientiam amp;nbsp;cognationem.Neque vero nota quæms oymbob nomen mereturj
-ocr page 65-:gt; M ira egt;e r ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2;i
lAetctur ; (cd ca dàmtâiâc/quæ apte cGnLienienceftjuc rei cuapjam fignificandæ applj, catai'. At quæhîccft coiiuenientia Ipeâanda , li non jlftdcpuBide natura:: qnadam aflî-nitate apta eft, ita vt lignum congruens amp;:amp;ppolitiim reydcnocand^p^ lymboluvn voce-tur! at notæ foio aiHtratii noftro ,;nuIJàxiattiræ cognscipne pofttae, in lymbolorum al-bo minimè cenleantur Num quilqiiam eft, qui Ægyptios'putct mmetcjcitraoranem deleclunv, qùafuis no'tasquibuluisifebuamp;dedifte? Noriequidem'opinor j^fcdeontradi-ligenter return inter le liiniiitudiaeanimaducrfajScalpfuras lacras, liuehieroglyphicas Hiemgiyfhi-notas excogitafte. lam quæ ætatis noftfal hooiiines Emblera'aturn nomine liraerijinan-darunt, ca nihil aliud funti quara Symbola fententiis quibülßanl notandis acdommo-data. Quemadmodum autem inhisillaialiislunt meüûgt;ra,ôô maioris yigenijdexteri-tatilque argumenta, quæ propolita: lènteaatiæ explicanidæ lunt congruenttora ; itaj. in Vocabulis quoque exiftimandum, ea optima eire,quæréium lignifîcandarum naturam quamoptimè iinitantûrk.Pitlores return imagines colqribus amp;;hncarheaitisçquàraipoft ßnt. 1’unt proximc, ante oculos ponunt rquos vocabülorum fahri vel fecuti,! veipuiam' an-tcgreiri, vocum varietatefes iplas auribusinlinuant .Voeü veröelementa A: rninimæ partes 1'unt iplæ litteræ, quas proximè lÿllabæ confequûntùr; quibusqui optimè réunira naturam Iciet irnicari, isoptimuspræftantilïimulqueinominxuriarGhitedüshabeatur.
At li nouerimus, quænam ceteris antccellat omnibus ; primam qaoquc noucrimus: eo quôd eadem lint amp;nbsp;optima, amp;nbsp;antiquilîima lîue prima. 'Primam aurêm âliquam linguamSc omnium vetulhlTimamelTe, amp;:.eandem optimamv iam moxdemonftrare nicar. Certc li mundus æternus eftgt; oœni carens exordio; polTumus allum quidem 1èr-monem alio'faccre vetuftiorem: lèd nullum omnino,padlnum repeticrausj'cùm- nulla gens, eo dato, cogitai i queat, quam non alia pvæccfierit. Atiftotelcs Lànè Hanc bpinio-nem prolixein poftremoPhylicorumlibroitueturiquam exiplo Platonequibuldani* videtur haulilTe. Is enim in tertio de legibus ferendis Dialogo lie de diluuiorum fre-qucntialoquitur,vtcainnumera fuille èxiftimaire videaturnldem tarnen in Timæo mundum genitum clTe tradit : quæ Icntentiarum dilcordia, li qua lit, nullam ditiino viro adfert vituperationem , fi reclè quidemiVtraque déduis auâoribus pondcfetur. Cùm enim in epiftola quadam ad Dionyfium lcripta, aperte profiteatur, lé nihil Icri-pfilTcjlédeaquæextant, SocratiselfejnecelParioficcfitinhbrisPIatonisverlandumgt;^ ■vz diligenter côfiderernus,quam pcrlonam'inducat loquentem.; In Legibus lânè Athè-nienfis hofpes in Creta dilputat ad louis antrum ambuJando ; vbi filühAthcnienlîs u-.r.-,., . perfona Platonem Plato oecultauit; eiuldem cum A.rillotele lèntentiæ fuifte, Srmpli- ' ƒ cio forte videretur. Ego,quo l'ua epiftola’ modo citatæ veritasconftct,ma-lo Athénien-lis nomine antiquum quempiam Philolbphum Athenis inftitutum intelliglj liceC Marfilius refragetur, atque illud fub hac lama indicari, ad Aihcnienlcs cam ex Ægy-pto venilTe opinionem ; infinitas mutationes terræ mavifqtæ olim extitifto,quaruni numerus in nullius gentis memoria integer manfiiret; tàmetli Ægyptij plurimos.fecu^ lorum millcnarios computarent. An verb omne rempoiis initium Atticahæc ledaex-cluferit, vt quidam æternitatis mundanæ patroni forte contenderent; an contra, ante multa léculorum volumina,nullo certohiftoriæ calcula comprehcnla, princîpium ali-quod ftatueritjVt Marfilius ôc alij veritatis contra Simplicium patroni arbitrantur^non magni noftrarcfcrt,dummodo hoc nobis confier, Pythagoram Mundo exordium dcdilTe,cuiusdodrinamTimæus tradit. Quamuis enim-itaelfer,v.teonttàia Lcgi-» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\
busatque in Timæo demundi origine ftatueretur; longe tamen Pythagccæidudo^ riras firmis ranonibus nixa nudæ Athenienfis holpitis narrationi pratpondetaretj propterea quôd antiquioribus in vniuçrfitatis antiquitâte tanro raagis lit creden-dum,quanto vetufiiflimis fuerc propinquiores. Equidem nihil dubito, Pythagoraiw^^^l^^^'^^ à Cimmeriis fapicntiæ fuæ fundamenta accepilTc; vel ab iis quiinCumano diu culis amp;nbsp;perenni Philofophia à maioribus accepta florueriyit; vel ab aliis,è quibus Aba- 'lt;'»»»f«/lt;» ut-ris Py thagoræ potiùs præceptor, quàm dilcip.ulus, genus duxit,vti alibi à nobiseft indi-catum . poft Molen , omnium lcriptorum vetuftilfimum , maxime inter philolophos laudandus Pythagoras : cui tarnen Homerus amp;nbsp;Hefiodus, poetarum priilcipes, præfe-rendi;vtpotequiTheologiæprifcæ fueruntpropinquiores ’.quorum vterque mundi exordium agnolcic, alter c Chao, alter ex Oceano: quæ nomina eôdem teridunt,.prin-^
cipiura
-ocr page 66-iX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H.ERM A T« E tîÆ
cipium matcriamvc ducens,quam Anaxagoræ mens line to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id eft, ineffabile
vnum Platonis, flue luppiter Homericus,aquo omncs dij pendent,ad hanc vniuerfita-* tis pulchritudineni_peiduxic.i Vetdm quod Timæum dico mundo inicium ftaruifJe, id Proclus mihi amp;nbsp;Simplicius negabunt, contra afrerentes,Deum perpetuo mundum fa-cere , cicraomnc temporis exordium ; quia ei perpetuo cadem adfit voluntas bonitatis fuæ communicandæ4 His explodendis,quiaciim aliorum , turn Ioannis Grammatici, cui à ftudio diligentiaquc Philoponi nomen fuits rationes fubtiliflimc veriffimeq. col-ledæ fufiiciünt; non erit mihi prolixe hoc loco lab'orandum : hoc vnum iatis fit, ipfum Ariftotelem, cuius ie Simplicius com mentatorem fecit,concrà (enfiiTc; dum Platonem auólorem facit,, tempus vnàcum cælo genitum elle ; hanc ipfam aflertionem magna argumentorum vi euerterc laborans,led ffuftra^amp;fophiftieczeo quod Plato nunquam ' dixerit, mundum in tempore faâum elfe, fed vnà cum tempore creatum. Ariftoreli itaque potiushoc loco crcdamiquàm vel Simplicio, vel Procîoudque maxime ob eam cauftam,quodipfe Proclusfateatur, Pythagoricumeire,Orphicas lèquigenealogias: atiniis primum omnium eft, àDco mundumformatum efle, quem K2ap.oio TVTreoTljuj appellat. Quamobrera fi Plato in Timæo Pythagorx lêntcntiam expofuit, neceftario fatendum, ficeius verbacapicndaivtiab Ariftotele intelliguntur : quibus nimirumal-Icratur, mundumexordium fui habere, necipfum tantum,lcd iplum eciam tempus. Sed fruftra hæc pluribus hoc loco docerem, cdm iplè etiam Ariftoteles ftatim in Poli-ticorum initio-infupcrabili veritatis vi coaâus fit fatcri, primumaliquem fuilfcliuma-næ focietatis audloremvqni quifquis fuerit,maximorum fuerit audor bonorum. Viden’ vt vel inuitis, vel aliud agentibus, ipfa veritas aliquando excidit ? Et alioquin ea quæ in odauo Phyficorum, contra mundi fabricam amp;nbsp;exordium difputantur ; nulla demon-ftratione conuincere queunc, tempus amp;nbsp;mundum fimulcreata non elfe: neque quæ pofteriorcs ex infinita Dci bonitatc argumenta duxerunt,mundu magis reddunt æter-num,quàm infinitæ velmagnitudinis vel multitudinis,quæ perinde ad infinitam boni-tatem lèqui videntur,atque infinita duratio : nec quæ à determinata ab æterno Dci vo-luntate fiuntjlî nunc fiant, cdm antè non'fièrent, mutationem aliquam voluntatis di-uihæinducunt,non magis fané in toto mundo,quàm inquauisrecreata. Quid ni ergo in eo in quo nulla lcientia haélenus homini per demonftrationcm contingere potuit,id credaraus amp;nbsp;teneamus pro ccrtilfimo, quod antiquilfimi de ipfo memoriæ poilerorum Antiquitatis reliqucrunt ? Sienim quæantiquillima Iunt,maximé funt honoranda,vt Ariftoteles in ati- primo priraæ Philolôphiæ libro aflèritjeaopinio fummo honore digna videatur necef-' leeft,quamquis potcritdocereantiquillimamelfe. Magni fané fecit Peripateticus prilcas opiniones,earum fide vfus, turn hoc loco quem citaui,tum altero De cælo libro; qua in re non præceptorcm modo fuum, lèd omnes veteres eft fecutus, qui vno ore ab omni æuocecinerunt, veritatem à maioribus elfe difeendam, non aliam videlicet ob caulTam fie arbitrati,quàm quia firmilfimé crederent, maiorem ipfis, quàm pofteriori-bus, omnium rerum notitiam diuinitdscontigilfe^quæ paulatim tanto oblcurioreua-lèrit, quanto à prirais hominibus longids recellit. Placuit hoc loco ad antiquitatis lauji dem confirmandam eo magis Peripatetica teftificatio,quôd non foldm vetuftislermo-uibus fidem habendam oftendat,lèd inde etiam colligatur,Orpheo potius amp;nbsp;Pythago« ræ mundi exordiumagnolcétibus,quàm Ariftoteli, id citrademonftrationem neganti, elfe ciedendum. Deinde ilia etiam hinccouellitur opinio, quam tertio Legum fuarum libro Plato de innumeris diluuiis exponit. Quæ enim elfe poteftantiquitatisauéloritas, nifi id in confelfis amp;nbsp;manifeftishabcatur;antiquilfimos,omnium rerum fuiflepcritiftl-mos:quod neque de æterna humani generis duratione,neque rurfus de tempore,mul-f quot;nbsp;tis cataclyfmis obnoxio, vel dici poteft, vel cogitari.' In ilia enim qui conftabit antiquos ^uillèdiiSjliuehominibus à Deo düôhs,propinquiores; fi æquèolim,atquenunc,homi-nesabomniprincipiodiftentinfinitatis,in qua,infinitisvicibus, modoignorâtia,modo Icientia regnarit ? In bac verô diluuiorum frequentia, quæ laus antiquis adfcribenda; nifi in fingulisdiluuiis id euenifte dicamus quod in vno Mofis diluuio euenit: vt nimi-rum isluperftesmaneret,qui fimul amp;omniû artium,omniumq. feientiarumellèt do-ctiflimus; amp;nbsp;is etiam qui de Deo amp;nbsp;mundi crcationc veras narrationes à patribus audi-quot; ■ uilTet? At Plato, tantum abeft, vt de prim is illis hominibus ita cogitarit j vt eos etiam rudilfi-
-ocr page 67-L I B E R I ï . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?
rndifTimös faciat, amp;nbsp;tales, vc nullam omnino Reip. auc focietatis humana’ mctaoriara habuerint, nedum arüura, aut fcientiarum • Qiiod li ergo commentum hoe Acade-micum verum eflet, quænam fides elTet habenda veterum fcntentiis,penes quostanta omnium return imperitiadiciturftiiflc ? Num caprarios amp;: homines montanos, quos folosreliquos à cataclyfmis luis feciCjtam putabimus omnium rerum pen tos, vt illoru icntentla inagis llandum fit,quam eorum qui multis poll çtatibus in liberalium artium fludiis diu multumquc Ie exercuerunt ? Sani certè nihil habet,antiquorum opiniones Ïaudate ; fitte humani generis æteinitatcm ,fiue Platonicos cataclylmos admittamus» Atqui in Philebo fic fcriptum meminimus ,vt non cxtollantur tantüm prifcoriim ho-minumfententiatjfed cauflaetiam addaturluculenta,Guritade vctuftatelèntiendum. Socrates enim ibi docee, veteres ob id nobis elTe præftantiores,, quod düs propiùs habi-tarent: quod ficexplicat, vt omnem feientiam, omnemque veritatem à diis dicat ema-nafie atque cam quidem lufeipiente Prometheo vnà cum lucidiflimo igné. Quanto igitur propius homines ad Prometheum ilium antiquiflimum accedunt, tantodiis ve- frfa^ter, ' ritatem omnem humano gencri largitis lune propinquiorcs,coquemagisaudiendi.
Eft quifquam qui hic non apertilfimè cernât, primum quendam hominem fattimjatq; ab ipfo deinde progrelTum paulatim à luce veritatis ad tenebras lendentem ? Qu is au-tein hic fuerit Prometheus, per cuius manus Icientiarum omnium principiaà Deo homines acceperuntjà nobis cil quinto Originum libro indicatum. Hue amp;nbsp;illud referendum, quôd Saturnum veritatis patrem Romanidixerunt .quia nimirum à Saturno,i quod nomen Nocho quoque tributum fuifie docui ,omnis veritas originem duxillët.
lt;,^ôd fi ad ipfum vfque Adamum placcat adfcenderc, inucnietiir amp;nbsp;is omnem fuam feientiam àDeo accepifie: eui quofuerunt polleri viciniores, eôplus habuerunt folidæ amp;diuinæeruditionis,quæ optimoiurc aurocomparatur,quoSatürnircgnum vetercs infigniuerunt. Nam Adamus potiorerationeSaturninomen,quàm Nochus,meretur: tametli vtrique de fingulari Dci gratia amp;nbsp;conueniat,amp;: à prilcis lit attributtim. De vtro-uis igitur Saturno, fine de Adamo,fine de Nocho loquamurjrcélè dieemus,hominibus coKuentt. per Saturnum omnem veritatem , omnemque lôlidam feientiam à Deo reuelatam.
Veriim quæ de Prometheo à Socrate dicuntur, ad Nochum videntur propiùs pçrtine-re,per cuius diuinum os putus omnium fcientiarum fons ad oranes diluuio pofteriorcs limpidilTima Icaturigine defluxit. Hoc ergo fundamentum eft communis omnium ■’ gentium Confenfus, quo vnanimi concordia,quotquot vmquam viri fapientes fueninr, , ,, venerati funt antiquifiimoriim hominum audoritatem ,vt lànélam atque diuinam^ Meritb igitur Socrates Hippiam,amp; in eo ceteros eiuldem arrogantiæ lcgt;phillas,ludibrio habet,quod le Biante,Pittaco,Thalcte Milefio,amp;: aliis vetullis viris doóliorem, lapien-tiorcm,amp; ad res gerendas meliorem putaret; quamuis illi non veterrimorum inter om-nes, fed inter Græcos dumtaxat, quos Ægyptij fem per pueros efle diccbant, laudem merçantur. Timæus Locrus Pythagoricædilciplinæ feâator, quam nos non ab Ægy-pciîs tantum,lèd ab Hyperboreis etiam Abari docente plurima acccpiire,non linema-gniscaulfisjfufpicamurjid quod a Socrate de voluptate difputanie vetuftiflimis tribip tum dixi, clarius exponit,dum de Laribus,fiue Dæmonibus ageret. Credendum ni-mirum-'ed. inquic, veteribus amp;nbsp;prifcis,vtaiunt, viris,qui le progeniera deorum elle di-cebaiit, itaque eorum vocabula nobis prodiderunt, nofie autem generatores fuos opti-lîiè^pqterant ;ac difficile fadu eft, à diis ortis fidem non habere : quamquam ncc argu-Jmehtis, nec rationibus certis eorum oratio confirmatur ;fed quia de luis rebus notis vi-deqtprlqaui, veteri legi morique parendum eft. Hæcille Ciceronis verbis de Platone çpnüÇtjfis;quibusoJftenfum eft, non auéloribus tantum,fed legis loco vetuftiftîmas fen-tet|tiÄamp; lebend as efle; quod omnino friuolum efletjac lanillimæ cuique mentis viro p,pimi%a(|,pfiiacipia {xima refoluentiludibrium,fivcl humanigeneris æternitas, vel in-numçr^aquarumillquiesadmitterentur: cùm illo prima hominum origo excludatur) Iuÿiliu4 VE prip^ hominesomnium fint imperitiffimi, ncc magis pofteris fuis præ-ferefidtj'quam rudes paftorum cafæ elegant!flîmispalatüsomniarte Græcaexpolitis. $fdç^|i^^rgo Àriltqfcele etiam laudante,antiquirati citra demonftrationera credendum elTÇi^ humanis rationibus nequeuntdefiniri,in quibus omnia ilia funt quæ do
amp;.ctçatione à prifeis accepimus iconfiterinccefle eft ,prinios mortales ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- abipfo
-ocr page 68-i4
Morulespri ab ip(ô Dco,Vcl cius Ruacliis fine fpiritibus miniftris onlnem vetitarcm edodos fuifle: Vea^wleltts nifidicamus, nulla ratio legis ab omnibus æque coprobatæ pofTet inueniri. Com-jitiMhtt am- pcllo lîîc Ptoclum , compcllo Siraplicium.num quid habeant quo hanc legem Pytha-goricara,quoprimam illani lucem Prometheodatam, id ert, quo prilcorum hominura tcOT edoat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3ocere poflînt inter fandiflima vencrandam elTe, nifi ad huiufmodi ali-
quod hominura iniciumadfeendant. Id fi faciant(vtfadunece(rarium efl,nifi Arillo* telera amp;nbsp;Platoncm duces (uos turpi fuga de(erant) non poterut ca quæ contra Molem, amp;nbsp;Pythagoram,8c vetuflifliraos poetas (bphiflicis impo(l;uris,amp; fragili fallaciarum con-textu raachinati funt ,diutius teuere. Efledum itaque nunc hoc nobis eft èconcordi
omnium fapicntum (uflragio , vt amp;nbsp;primos aliquos homines fuifle conftet, amp;nbsp;cos iplos puram acccpifTe vcritatcm. Quod fi igiturduobushominibusprincipio creatis /ca/p J, tota deinde terra mafeuli amp;nbsp;feminæ commiftione potuit impleri^nec natura,nec Deus, princi- natutæ opifcx, ftuflra quidquam moliatur j non erit de pluribus in primordio fadis co-g'tandum. Ad horum igiturcommunioncra vna dumtaxat lingua opus fuit,ciimea communiang. (àtiselTetad idolaanimis concepta ,omncmque eorum compofitioncm exprimendaj ad quæ fi plurcs linguas fecilTcnt, contra naturæ rationisquedécréta ,fuperuacaneam Linguapri- fibiquxfiuiiTent difficultatcm. Vna igitur primalingua fuit,Sceaquidera à viro, vti à fada; amp;: tanto poftcrioribus melior, quanto return omnium peritiorem habuic architeduni; ilium,inquam, qui ab ipfo Deo, nullis mediis canalibus, totum humanæ feientiæ fontem haulit. Non efl: autem piæ de diuina bonitate amp;: prouidenria cogita-
Ö* « vira ffö.
tioni congriiens, arbitrari, hanc lingua penitüs abiuifTe in obliuionem : tum quia non dubium cft, magna onwis fâpientiæ æyftcria ea fuilTe confignata, quæ verifimile eft, Dcum cildem notis ad pofteros tranfhe voluiflcjne vlla æcas de tam benigno dono pri-mis morcalibus benignè collatocclaretur : turn quod vidcam in omni fæculo de prima lingua extitide quæftionem, quæ frnilra inter genres agitaretur, nifi inter varias lotu-tioncscam adhuc quæ prima fuiflct, putaiTcncremanlide ,auteiusfàltem tantas reli-quias,quâtæ dignçeüent,accurata inquidtione: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sny« -näu-Trauv w waAaol
noÄÄo)lt;f!M/u/^ü^a])VC Hcfiodi verbis, ab Anftotcleadaliud quam quo didaiunt, tradis, vtar. Demusitaq. primam ad hæc vlq. tepora durarcjvel eins faltem multas fuperelTe Voces: quo dato , illud addamus, de iis quæ modo de antiquitatis laude funt explicata, tingu/tfri- eam primam cfle, quæomnium perfediflîmadeprchendetur. PerfedilTimam autein dicimus quæ quam apertiflîmè, amp;nbsp;quam brcuidime, vna cum Ibno conuenientil-dmo,imaginesanimi,amp;carumcompofitionemdatintelligendas:cui fi hoc accedar, Vt cas return notas babcac quæ non folùm fîgnificent res ipfas, fed de iis illaetiam con-fideranda exhibcant,quæ quam plurimum adferant vtilitatis audicnti, vel ad naturae cognitionem, vel ad reda vitæ morumq.inftituta, vel adeam quæ ad primam cauiTarn tenditiblutionem; quid erit ampliusdeprimatuciushæfitandû ? Qûoniam eius fym-bola voces cfle dicuntur, tanto 1'untlaudabilior-a, quanto vtilium præceptorûm maio-rem habent fecunditatem; quæ optima eft régula in fymbolis turn fingendis,tum exa-minandls. Quod optimç proprium facio,vt litapertifllma ; eo exeludo omnera intelli-gcntix oblcuritarem, quæ maxime oritur vel è diuerla eiufdem vocis fignificatione,vel exambiguo orationis lenlu. Cum enim co omnistendat Iocutió,vt animi noftri fenfli declaremus;fiue,quod idem hoc loco flt,interpretcmur^ quo de fine liber nomen accepit : vitium in primis magnum ccnfendumj cuius impedimcnto fiat, vt à Icopo noftroaberremus. Nam ciim in omni adione ea fumma laus fit, fl ca ad fincm optatum adfpiretur ;ncceflariô eric maxime vituperanda quæ nos de propo^ito fine fruftratur. Qiiamobrem nullo modo ea lingua de perfcótiofie laudanda quæ pluri-mum ad intelligendum dubicationis adfert; flue id de homonymorum frequçnria,fine deambiguaorationis ftruólura, flue culpa vtriufque contiirgac. Quintrliaho quotquot à communilcnfu non recedunt,primaorationis virtus cft in perfpicujtate-amp; id optima profcdo ratione,cum perinde fitfermone vti qui non intèlïigatur'jàc tàcC-rc; imo multoetiam compcndiofids: quod Phauorinum Philofophura eleganter, amp;nbsp;non fine (ale monuilTe.ex Nodibus Atticis acccpimus. Quódfi'öbfcuritasthqUauiS cuiufuisoratione vitio vcrtatur, nec voces vlîæfermonisnomeiimereantur,qui animi cogitationem non interprctcntur,quod ex Ariltotelica inlcriptione dcduciturrqufd d'd
tota
-ocr page 69-I I B EU 1 r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if
tota aliqua lingua crit iiidicandum,cuius ambiguitas frequentem pâriat obfcuritatem? Certè vc oratio,quæ non perfpicuè loquentis mentem interpretetur, fed ipià ad inter-pretandum fada, aliaadhuc egeat interpretationejmaximam apud omnes incurrit ic-prehendonem : ita lingua multis homonymis Só ambiguis vocum compodtionibus obfcura, amp;nbsp;intelledu difficilis, cdugere non potell vituperationein. Non video igitur, quïnam defcndi queat corona aflertio, qui Hebraicam linguam omnium primam cdTe tingut h». contendunt : cüm nulla dt pluribus difficultatibus implicata, nulla plus habeat ambi-guitatis, nullacaliginem profundioremjadeó Vt in eius abyffis perfcrutandis lióh'Delio guitas natatore, fed Delio vate frequenter opus elfe videatur, Hinc tanta interpretuna eius^®quot;^’«^^f; dilcordiajCot obfcuræincertæt|uede verborumorationumque intelligentia coniédu-ræ: quas qui compcndio nouifle volet, Lexica ipforum conlrilat, in quibus paucas voces videbit vniusdumtaxacnotationis . Scioequidem bene ab Arilloteledidum , res efl'eindnitas, vocabula finira; amp;nbsp;idcirco ncceifanum,vt vnum idemquenomen plures res defignet: Veriim ex eo ipló colligitur,tanto minus obleuritatisin linguis fore,quanto maiorfuerit copia verborumfigiliatim res fignificantium , quæquàm poteft proxi-mèad rerum multitudinem accedat. Prima itaque linguæ laus ex eius diuitiis fume-tur ; quibus videlicet id confequi pofrit,vtdc rebus clarè diftindeque, quæcumque in cuiufquam mente verfantur, exponac. Qua de cauifa multum perfedionis Hebrai-cæ deed,in qua tantaell: paupertas, vt in ea, veluti in pauperrima domo , idem inftru-mentum ad diuerfbsomnino vfusfitaccommodandum. Neeverô i’^de modô arnbi-guitatiscaliginifque plurimum in ea videmus exoriri, fed ex iplàetiam vocum eónne-xione atquc druôîura; quæ non rarô facit, vt eandem orationem alius aliter interpretetur: quod neminem latêrepoteft, qui vel obiter D. Hieronymi feripta cognoritjta-metfinumquam quicquam Hebraicælinguæ,ne primoribus quidem labris, deguftaf-fèt.Vcl ad hune igitur,vel addodiffimaPagnini commentariaeosamando,qui exem-plis eiufmodi obleuritatis volent abundaré: nobis hîc fufficit indicalfe, ei lingua: fum-mam perfedionem tribui non polfe, quæ tot tenebris eft inuoluta, vt alius aliud ex ea-demorationereddat. Poil, fi Deus cœptis aft'ulgeat, de Iris latins ; dum docebo, qui quàm plurima Hcbræorum vocabula de Cimbricalingua deduóla fint. lam nee fum-ma laus ei adlcribenda linguæ, quæ in pronunciando rnagnam habeat difficultatem'; , ' . quam in Hebraicaefie,D. Hieronymus fatisdeclarauit, dum verba eius llridentia an- c'w -n ■ : helantiaquedixit. Porto Græcam amp;: Latinam nemo hadenus aufus ell primam voca-re ; cdm Latini plurima lè à Græcis accepifie fateantur ; óê Græci clara voce clament, Barbarorum linguam fua elfe vetulliorem.
Accedamvs igitur ad earn, quam nos primam elTc contendimus, videamuf- Ctm que quot rationibus ceteris prællet. Primdm, in lingua Cimmeria , omnia vocabula primogeniafuntmonofyllaba,eorumquetantacopia,vtin ea interpretanda huila vm- ‘ quam exillat fententiarum diuerfitas, quam frequentem apud Hebræoselfe , nemo diffitetur. Hac igitur parte, Hebraicam vocum copia, Græcam amp;nbsp;Latinam breuitate vincit.inqua alteram perfedilfimifermonislaudem collocamus.Vt autem amp;: breuilfi-ma eflet amp;nbsp;copiofiflîma , quod mirabilc videtur, inde conlècutaell, quod pluribus conlletelcractis,quàm vllaceterarum. Diphthonges enim plures multohabet, quàm aliæ;amp; omnes pariter ceteras vna conlonante fuperat,quam duplex digarhma licet vo-care. Quanto autem plures funt litteræ, tanto pluies erunt earum complexiones, amp;: inde pluria vocum diferimina. Atque fit hæc prima excellentia, quareliquisantefera-tur omnibus, breuitas nimirum copiofa , in maxima confillcns vocum monofyllaba-rum multitudine,ad quam Hebræanon potuitadfpirarejtum quia litteras pari numero non haberct, turn quod ab architedo fuo in cas angullias fuerit coada, vt nullum vocabulum à vocali fumât exordium , nifi Aleph à Grammaticis impetret, ne à voca-lium alboexiraaturjquodægrè confequetur, nifi punda ipfi fubfcripta frullra pofita fateantur: quod eosfaduros nonopinor, quoniam dicunt, primum hoc elemcntuni non aliam vim apud Hebræos habere, quàm vt fpiritum lenem notet. Quanto igitur nobis vocum maior numerus elfe potell,quibus à quauis conlc)nanre,etiam ab ilia qua ceteræ linguæ carent,àquibufuis vocalibus, àquibufuisdiphthongisverba incipere nihil vetat.Dcinde quamuis monofyllaba fint primogenia noltra vocabula,trium tarnen
c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confonan-
-ocr page 70-26 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
confonantium numero non funt adlbida: quo fit, vc magis multo,quàm Hcbrxi,qui-buseafcrèlex eftjabundcraus. Non tantum ergo nihil eft, in quo nobifcuin depii-marum vocum copia cercenc, ft modo quas habeant, quod poft videbimus : fed ne in breuitare quidem earum vllo modo lingua ipforum cum noftra eft conferenda^Quod enim iaólant, verborum radices trium dumtaxat eile litterarumjid falfiflimum eft,nifi vocales à litterarum numero cxcludant: quod quam incptum ftr, amp;nbsp;ridiculum,nedum • rationi omniconcrarium: non puto cuiquam omninoobfcui um elfe, qui modo litte-‘ïjnsuA He- rarum.naturam atquedcfinitionem non ignorer. Pleræqueenim omnes eorum radi-radi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocant,duas fyllabascomprehendunr, eo quod duabus vocalibusetfe-
rantur ,quarum nihil intereft , fine Icribantur in reólo litterarum contcxtu, due per punóta (ùbtùs annotentur; quoniam ipfa Icriptura prorfus externa fit amp;nbsp;litceris, ca,~ rum pronuntiationi : quadereamp;antenonnihil, amp;nbsp;mox latiiis. In noftrolcrmonenullum fere vocabulum inuenias, quod quidem non aliunde vel deriuarionc, vel declina-tione, velconiugatione,vel compoficionedefluxerir,duabus fyllabis conftans: adeo vc hac parte itqmane fit, quantum Hebraico præftet, fiillud quidem principium veruni lit; fruftra pluribus fieri,quod æquè bene fieri poteft per pauciora. Atqui nulquam magis compendium amp;: quærcndum amp;:laudandum, quàmillic, vbilongior mora vel pre-liofiifimærei trahit iacluram ,vel moleftiam magnam ei qui longiùs ducitur, apportât : quorum vtrumque in prolixicre Icrmone accidit ; quiance tempore quicquam fit prctiofius,nec menti naturæ omnium return cclerriraa: quicquam odiofius,quam din à fcopo fuo diftineri. Hue lane Hebraicæ linguæ inuentori ante omnia fuifletoculi acies dirigenda, fi optimus optimæ perfeétiffimæque linguæ voluifiet videri fabricator: quod quia non fecit, non poteft opus eius de ftimma perfcóUone laudari, amp;: idcir-co neeprimum haberi.Quamobrem iieeteræ linguæ cum noftra in hocbreuitatiscer-tamen defeendant; omnium fuffragiis, nullo omnino intercedente, à noftra in trium-phum ducenrur. Hoc igitur nunc ftatuamus trophæum , fermonem noftrum efie copiofiorem,amp;: dilucidiorem, amp;nbsp;breuiorem, quam Hcbræum: amp;nbsp;præterea omnesCeteras linguas à noftra vinei fuccinifta primarum vocum brcuitatc; quæ tanta eft, vc LinguiClm- maiorelfenon poflit. Hisdotibus præclarifiimisaccedic fumma quædam pronuncia-tionislenitas, quæ quanta fit, ab adiierfariis potius,quàmà fautoribusfcifcitemur:qui ^“ronun- orc omnes conclamabunt, locutionem noftram tarn eftelcnem, vel,vt ipfi dicent, fiMd». mollem, amp;nbsp;celcrcm ; vt feminas potius, quam viros, videatur dccere. De celeritate non eft quod ampliusagam , cum ea nafcatur de monolyllaborum frequentia,adcô non vituperanda, vt nihil videam , quod maiorem laudem loquenti conciliare queat, . quamfi breuiflima oratione volucrem mentis celeritatcm quamproxime afiequatur; , nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nec interim in brcuitatepariatobfcuritatem,vitiumapudHebræoscreberrimum. Ci
cero in voce duo lequenda monet ; vc clara fit, vc fuauis : quorum vtrumque à natura quidem petendum ; fed claritatem exercitatio, fuauicatem imitat-io prefle leniter loquentium augebit. Quamobremlcnitasindcnobisoritur,quodprimuslinguæar-chiteâus earn dcdcrit litterarum pronunciationem, quæ quàm minime vocalia inftru-- f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menta fatigarec, omnem afperain eorum collifionem, omnem datum vehementio-
* ■ '' rem, omnes fibilosacutiorcs,omnem ex imis præcordiorum vifeeribus fufpirationem, omnia d,enique,quæ extrema, vel in dentibus, vel in labiis, vel in palato, vel in guttu-re, vel in lingua videri polfunt, diligenter euitans. Hincfit, venon lenis modo fit,quod male fani homines vitio vertunt : led hoc eciam munus iis conférât qui à teneris vn-guiculis ea vti alTucuerint, vt quamuis aliam linguam facillime addifeant, quod videlicet ex ipfa raedioerirate facilis fit ad quæuis extrema declinatio, Nemo eft, qui no-ftraccs norit,cui non fit apcrcum,quam breui temporis Ipatio alias linguas amp;nbsp;addifeant, amp;nbsp;vernaculis lonis enuntient; quod non perindc alteriusgentis hominibuscontingiC' Huius tarnenitapromptæ ad difeendas quafuislinguas facultatis non ipfa tantum le-nicas, in media quadam amp;:æquabili vocalium inftrumentorum motione confiftens, caulTavidetur; ledaliud quiddam ad earn accedic, ex ipla litterarum amp;diphthongo-rum, quas plures quàm ceteræ nationes habemus, copia pctitum;quæfacit, vt inftru-menta omnia in fermoncnoftro ad plures fonos, quàm in alioquouis, exerceantur: YndenccelTc eft maiorem quoquead quiduis oreproferendum facilitatem exoriri.
Eifdem
-ocr page 71-LIBER I L
ZI
Eifdem decaufisfit,vt alteiiusgentishominesdifficulternoftralinguam loqui difcant: quia videlicet medium in Icni vocalium organorum motione tencre, homini no afliie-ta,pcrarduum fit; ac deinde non minoris ferènegotij, eoslitterarum,diphthongorumj fyliabarumque fonos imitari, quosquis in fiia lingua nee audiueric vmquam, nec didi-cerit proferre. Quod fi accurate in hac confideratione verfemur,cô nos trahi videbi-muSjVtnon poffimus no fateri,earn linguam primasfibi fiioiure vindicaie,in qua tanta Icnitas pronunciationis mediocritas vnacum maxima vocum varictate fcruatur • vt inde ad quamuisaiiam bene fbnandam homines euadant promptifiimi.Vt autcm hæc facilitas dilcendi partem ortus fui habet ex magno amp;nbsp;copiofb vocum difcriraincj ita ex eodem fonte copia verbom ru emanauit, vt eiufdem linguæ proprium eile videatur,amp;: vocabulisabundare,amp; hominem prçpararcad quemuis alium fermonem aptè concin-neque formandum. Quid quodexeadem fcaturigine illud etiam dcriuetur,vtfermo Lingun fit diRinäiifimus vocum plurimarum varietate,atqueidcirco fummam etiam confe-quaturpcrfpicuitatemmechanc tantum habcatvnàcûprioribus dötibus;fèd hocetiam fcrjjxcna adiungatjVt hæc omnia pofiideat in fumma primarum vocum breuitate? Profeâôita me Mercurius amct,vt non video quid ad has laudes vlteriiis addi pofiit. Lucidiffima cfl: lingua noftra,nullatjue orationisambiguitate impcditarcadem rtr fus omnium bre-uiffima,eadem copiofifiima, qua de parte liicis cftorigo,cadem leniflùna, minimaque organorum moleftia profcrenda; eadem hominem maximè idoneum reddit ad quam-uis aliam amp;nbsp;addifcendam,amp;: bene modulandam . Num quid aliud adhuc defidcratur ad fummam linguæpcrfectionem?equidem libentcrobuiis manibusherbam ei por-rigam,qui me docebit, vfquam gentium linguam ciufmodi inuenirijq-uæ pluribus vna dotibus fit ornata. Contra mihiconcedirogo; quod optimoiurepolfularem,vt pari ra-tione tantifper mihi liccat fermoni noflro vernaculo palmam primas aiferere, dum quis hæc omnia fimul invna eademque lingua mihi montrant. Verumenimuerö vt primarum vocum breuitate amp;nbsp;copia ceterasfuperatomnes;ita aliud quoddam habet proprium amp;nbsp;fuum artifîcium; quo folo,quamuisccteroquin non efict aliis præferenda, ramen omnium clariflima eflet pronuncianda. Confiftit autem hoc in vocum conucr-
_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/- I 1 nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• bnearum c8^
fione, equanon magna tantum verborum copia led plunmarum etiam rerum notp tiacomparatur, Cùm primus nominûinfcrmonc hocfaâ:orvideret,innumeram effe amp;nbsp;»‘t-rcrum multitudinem,quænullavocabu!orum varietatepoflctæquarijhoc fibi in pri-miscurandum putauit, vt (altem quàm proxime polfet,rerum formas(quandoquidem fingulorum nullus fit finis) alTequerctur : in quo non fatis eiTc credidit, plùriraas littc-ras,amp;; diphthongos,amp;: lÿllabas,è quibusprima nomina fièrent,fibi finxfile ; nifi amp;nbsp;illud vlteriùsaddidifletcorollarium pulcherrimumôcfummaadmirationedignifiîmum,vt voces quaraplurimæ, non (ôlùm prorfæ, (ùa haberent fignificata; fèd etiam verfæ. Magna (latim hineexfiititorationis vbertas, qua ccreras linguasnofirafuperarct, vel hoc folo nomine admirabilis.-fèd eoadmirabilior,quôd fie intra certos limites coérceatur^ vt hæc vocabulorum conuerfio non numerum tantum nominum augeat,fed præterca aliquid indicetquod maxime faciat ad naturacius reicogno(cendam, quævoce protia denotatur. Qua fn re hic rurfus fuit deleâus, vt illud voce verfa fignificaretur quod vtililTimum ad cognolcendum fabricator exiftimauit. In quibuldam igiturad naturæ feientiam refpcxit, in qua contrarium contratij appofitu amp;nbsp;collatione clarius euadin Hinenon pauca funt vocabula quæ conuerfa prions fignificatus contrarium notant.
Exempli gratia,î^comnem pcrfeóbonem fignat,quadere poft plura;ûu vox verfaim- tir/ ÿtu, pcrfc(ftui-n. lt;jgel quidquid pulchrum eft,amp;:quauisin redele(ftabile;1Lecquidquid turpe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tce.
écmolcftum. j!Batindomitum;lt;amdoraitum ;amp;:idem inahis multis,quorum non- jmat/'Saiii, nulla in Originibus meiscxplicata,amp;: plura póft lùo locoexplicâda. In ahisquibuldam vocibus aliud longé lècutuseftarchitedus. Videbatnimirum ponnullis in rebus pluris elfe ,11 conuerfa voce non contrarium , led illud fignificaretur quod rei reâa voce de-notatæficefietnaturælegeconiunclum ,vcnec hæcfineillo,nec illudfine hacperfe-ûionem fuam poflit rueri. Hoc confilio vfus cft in lt;acinamp; »act, vocibus in Amazoni-cis à meexaminatisjquarura ilia decorum, hæc modum fine menfuram fignificat,citra quam nihil eft decorum. Eodem modo 3äfn amp;nbsp;jgeü /Wort lt;roto/lt;fsi amp;nbsp;^tt/ amp;nbsp;alia wo«/ id genus, tum, cùm opportunum erit,latiùs confideranda. Sed hanc faciendorum no-
HU num
-ocr page 72-18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
minum formulam, intîiuiniflîmis rebus, amp;nbsp;altiHîma inquifîtione dignis, plurimum obfèruauitjquoniiïiirum tanti artificij raonitu^ diurius iisimmorandum vidcrcmus;amp;: iîcpius eadem veftigia, modo prorïa, modo vcrfa rclcgeremus ; pcrinde arque iltifa-ciunCj qui loci caiufpiam amœnitatc capti, pedem inde dimoucrenequeunt: fed eun-do crebriùs redeundoque continuo otulis obledamenta captan t,amp;: velue attonitis ani-mis hærentcs, fefe à prælcntibus deliciis diuellere non poflunc. Quod enini Ænex belli Troiani piduram oculis perluftranti accidilîe Poè'ta fingit,
Hitc dum Dardanio ^^Ene£. mirAnda, 'videnlur. Hum flupet, ohtutdque hæret dcfixM in zgt;no\
Jd primus nominum noftrorum fabricator in conrcmplationc rerum diuinarum fibi euenire cernens, talia voluit iis nomina dare, vt due antrorfum, due rctrorlum ea pro-nunciarentur; tarnen in earundem rerum condderatione detinerent audientem , vt in celeberrima ilia Atheniendum porticu , quam ob piôluræ varietatem Pœcilen voca-bant, vltiÖ citrôque fpedatores ambulantes modo ab Atheniendum acie aduerlùs La-cedaîmonios inHruâa, quam prima pidurareprælentabatordinc, vlquead vltimam paulatim pergebant;irarurfusabvltimaconuerdretioeadem lcgcbant,dmulacradn' gula contrario ac priûsordine diligenter intuendo: itain litreris quoque diuinorum nominum nos verfari voluit hic noller de quo agimus, vocalis pictor, non contentus, vt vna direclaelementorum auditione,tamquam làturi, difeederemus; lcd hoc præ-terea requirens, vt eadem voçabula conuerla aulcultaremus. Quoniam vero qui in Pœcile^vel alia porticu, vel templo,etiam pidis imaginibusintuendisoperam danr, jtkntt voces læpiuscadé veftigia legunt relegûtque: credimus id genus voccs,quæ hoc modo pror-vatit diétt. verlæque funt audiendæ, Ichnæas à prifeis Orphicis didas fuift'e;co quôd animum eifdcm veftigiis ad primum contcmplationis caput à parte poftica reducant, vt à nobis in Thcmidc Ichnæalatiùs cftoftcnlum. Quid quôdamp; illud hac fua vocali pidura nos monere voluit, quod Proclus quadragedmo Theologiæ theoremate cxprcflîr- rcs om-nes, vt à primoluo principio procedunt,ita conuerti: quod magnus ille Dionydus quoque de diuinis nominibus fcribens,cxpofuit, dum eifdem gradibus omnia ad lummuin bonum rcducit, quibusabco progrediuntur. Hinc licet, quad èfumma artificiolæ nominum fabricationis arce,indgncm architcdifollertiam,amp;:admirabilem,amp; vcrèftu-pendam diligentiam intuerijquitamaccuratoinomnibusertverlatusdeledu,vt aliis quidem alia ratione nomina moliretur; in iis verb quæ fuprema feiret, de le gefleht, vt non foldm quæ vellet, apte congrueque notaret; led illud etiam addcret,quo mone-remur,in corum condderatione diu effe commorandum,amp; modo ab anteriore, modö à poftcriore parte contemplationem exordiendam. lam illud hac fua in nominibus condendis régula nos monuit,vtin diuinis perlcalam cam , quam lahacob in lomnis viderat,læpiusalccndamus amp;nbsp;dclcendamus,fupplice1que Deum oremus,vt Angelos nobis det, qui nos à fiimmis ad ima, amp;: ab imis ad fumma, amp;nbsp;iplôrum caput, in quo finis cftipdus fcalæ, per cognitos fibigradusamp;: ducant amp;nbsp;reducant. Haneviam Ari-ftotelcsin prima fuaPhilolophiaquæduit, dum ab inferioribusadfupremumcauira-rumapicemcontenditj amp;nbsp;ab co rurfus gradatim addngulas rcs inferiores ipliim Eflè ' deducit. Videmusitaquein hac conuerdone non tantum rerum diuinarum naturam explicarijléd viam ettam nobiscommonftrari,quæin diuinis de tenenda,qua nimirum fie à principio in diuinis defeenfus fiat,ne in poftremis hafreamus, fedmox ab extremis ad ipfuminitium reuertamur. Verùm quia latiùs amplillima huius artificij maieftas patet,quàm vt vel fummioratoriseloquentia làtis queat explicari; noluihoclocoad cam verbis mois iciuniscxtollendam fruftra laborarejfatis me fcciflearbitratus, quod januam primus relcrarim , per quam diuinioribus ingeniis ad lècretilTima làcrorum myfteriaaditus pateretjpluribusexemplisadloca eareferuatis,quæeorumexpodtio-nem poftulabunt. Porto amp;nbsp;aliud maximus linguænofter princeps in nominibus non-nulli$ ad rçrum notationem formandisoblèruauit, non minus quam id quod modo dixi, admiratione dignum, vt elfcnt videlicet circulo in le redeunte comprehenla: fit». nbsp;nbsp;nbsp;qualia funt.'^cjs/ j^egen/ 'SCot/ 3(nna/ amp;nbsp;fi qua funt dmilia, quæ conuertuntur i 11 a qui-
lt;0?^” j hand lecLis ac Ichnæa, verùm non cognatû quippiam priori dgnificato, lêd idem, oxnnino^Vti lbnusidemeftjdenotarc cernuntur; quæ vtpauca funt, ita nullis rebus, mli
-ocr page 73-L I B E R 1 I.
nifi perpetuo circulo in fe redeuntibus, amp;nbsp;cetera etiam perennantibus aptantur. Ge-ncratim igiturhæc dehac voeumconuerfionedidafint, non ad id folùm fpccianna quo fermonis noftri, quam vllius alterius y artificium magis docerem ; fed eo prætcrea conduólura,quó de hac peculiari, amp;nbsp;propria, nbsp;nbsp;prorfus fua linguæ noftræ formula co-
gnofcerctur, quænam voces è nofha officina ad alias genres commigrariuc. Quæcum-que enim verborum moncta hunc characlerem præferet, cam nobis/arnquam verna-culam, aiferemus : quandoquidem feiamus, nec apud Latinos, ncc apud Græcos,ncc apud HebræoSjfimilem cife vocum cudendarum rationcm. Quod fi qua ramen apud illos rcperiatur,ea nullo confilio certo, nulla ratione fibi adamuifim confiante; fëd^fu fortuito ita faóla cernctur, vti in Sed coniungendi nota, amp;nbsp;Des verbo fccundæ pcr-fonæ accidilTc, quiuis animaduertit. Idem iudicium de Ad amp;: Da, quorum fignificata nec contrariafunt,nccconnex3 ,ncccadem .Sedesquidem nomen ell in Ie circulo re-ucrfum,verfim c prima lingua deriuatum , vt alibi in Senarij examine dicctur, nihil alioqui pcrenneeo dcnotacur,quod circularium nominum proprium eft. Eodem modo apud Græcos àvà circulum quidem abibluit, fed nihil cius notationi fubiedum, in quo vel ærernitas fit confideranda, vcl quippiam in fc perpetuo rtuolutum. Memini apud Euftathium legere , has voces Græcas S-ufzoç /imÔoç prioribus fuis fyllabis inter Ieopponi,quod quidem nemo non vidct;vcrùm quid in co ert arris, aut quod fymbolu aliquamfàltem vtilitatem adferensaudienti? Num forte, quôd iêrmo,qui antiquiffi' mis Græcoru generatim ^zt/9oçdiccbatur,vtapudHomenj licet videre, ei anima: parti in qua ira federn habet, aut aduerlctur, aut fie naturæ vinculo cohærcatjdifiungi vr haud poflît ? Cafui, non redæ rationi,hæc vnius in duobus nominibus lyllabæ conucr-fio debetur: quæ licet rationis aliquid haberet, non ramen conuerfionibus noftratibus fimilis elTct, quætotum nomen, non eius partem,retro vertunt. Non ignoro,Hebræis metathefim quoque litterarum in quibufdam verbis in vfu fuifie ; at in ea non muta-tur fignificatio; quo fit, vt nihil apporter vlterioris intelligentiæ, quæ quidem ad fabn-cationis noftratis normam queat applicari. Quôd fi quis obiieiat nbsp;nbsp;nomen numérale
feminin! generis non folfim conuerti, fèd etiam circulare efle ; ei rcfpondebo, calù id accidific,eoquödin mafeulinogenereconuerfio hæcnon admittatur, in quo niêV di-citur,quod verfùm faceret uiç’n,longea priore diuerfum. Atqui fi teretem numeri na-turam Hebraici lèrmonis fador fpeélaflet,id potiiîs in mafeulino gcncre,quàm femi-nino, fccifiet;nifi maiorem fcminæ,quàm viro, honorem tribuendum efle ccnicamus. Verfim fit fanèvt Hoftiam fiuc Vertam hacdigniratepotius,quàm Apolline, aut alium quempiam dcorum antiqui honorarint ; non tarnen inde conccficro, ex Hebræoi um officina hoc vocabulum primum prodiilfe : quia certô feiam ,vt poll: fum oftenfurus, primogeniæ Cimbrorum linguæ vernaculum elfe, arque indead Èîebræos,amp;; Græcos, amp;: Latinos vario ornatu venilfc, non verô ,quod fonare notât, quamuis videri prima fronte poffit, ncc conuertitur, quia in aliam vocalem verfa dcfineret,quàrn à qua reda voxincipiebat,nec coueifionis circularishabet caufiam .nifiinfônoquo vix cuiquam fugaciusaliquid perpetuitatisefie credatur. Non diffitcor interim jona dam etiam lie apud Hcbræos tran{poni,vt aliud pror{à,aliud verfa notent: at in iis tamé non ea quam dixijConuerfionis ratio feruatur. Exemplum fitin alionomine numcrali it'on quo quinque fignificantur, cui noip ex diametro oppofitum videtur,fi Hebræi confulantur, qui nullam habent punclorum rationem : quod tametfi ipfis daremus,non tarnen id quod Verfa voce fignatur,quidquam facit ad quinarij naturam ,nec item quinario repugnar. Quid enim Lætitia velad quinarium, vel contra quinarium f Ccterfim vt aliquid hîc effet in rebus ipfis fignificatis vel aduerfitatis vcl cognationis,non tarnen in his vocibus conuerfionem noftratibus vfitatam agnofeimus ; propterea quôd non de ratione vocum feribendarum, fed de vocibus pfonunciandisfèrmo nofteragat; fitquc non fcmcl à nobis diébum, vocibus ipfis feripturam prorfus effe externam. Quinque Chamelch Hebræus vocat,quod conuerfumSchemach faceretde ratione pronunciationis : at Lætari non Schemach efîerunt,lcd Samach: ita vt non fôlum vocalibus,fèd conlonan-tibus etiam hæ voces différant;cùm nos Iitteras,non figuris, fed fonisdiftinguamus,ni-hil fôlliciti, an diucrlbsfônoscadem figura Hebræus pingat. Q^amobrem neque
ad conuerfionisnoftræ fôrmulam admittemus, coquôd prifis Moen vcl iMacn c 5 effera-
-ocr page 74-50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n £ R M A T H Ç N Æ
eft'eratur; cui Ncam fiue Nsom opponetetur,non Noam,fiueNaam: quamuis ncho-rum quidem fignificata fint omnino oppofita';hifi quis tarnen male fit in Categoriis exercitatus, vt nolle, amp;nbsp;dicerc fiue loqui, contraria exiftimet. Eodem modo nec bene conuertuntur, nec vllam conuerfionis çauflanà habent amp;nbsp;ûSa, non conuertuntur} quia non dicitur oba, quod de priore voce conuerfum eflet,led oba. Conuerfionis caul-lam non habent, quia nec fignificata contraria funt,nec inter le cognata, ciim prius re* gnare fignet, pofterius erubclcere, fine pudqre affici : viderentur etiam fortaffis nnp amp;nbsp;jnn opponi, quæ nec litteris, nec fignificatis alteri alterum opponuntur; efim prior vox in earn definat vocalem , à qua pofterior nôn incipit ; amp;nbsp;hæc quidem connubio iungi, ilia in frufta concidere fignetur 5 qux, non'Video, quam habeant inter fe vcl cognatio-nc’m,vel pugnam. Item «hp ob« neccönüérfione litterarum, nec reóla oppofitiohe rerum funt contraria; quorum illud plenum efle lignât, hocmutum, Sumat igitur fibi hanc lingua noftra perfecdonis artificijque lau’dem, quod fola huiufmodi conuerfionc fit infignis : qua cum nihil fit in omni vocum compolitione admirabilius ;non iniuria hac parte fermo nofter reliquis linguis præferetur : amp;nbsp;idcirco prior vetuftiorqueillis habeatur necefte eft, fi iuxta Academicosquidem' amp;nbsp;Peripateticos, amp;nbsp;omnes ceteros làpientiæ profcirores,ab excellcntia fua cuiufque réi vetuftas colligatur. Verumenim-ucroquia fuum cuiq. pulchcrritnfi eft, nee formofiffimum puerûtcncriùs à matre fua, qiKim fimij catulum à fimia,cernimusamari ; alias notas,quibusdelinguæ noftræprin-LingMa :.a- cipatu conftetjadducam. Id in primis extra controuerfiam efié , amp;• ab omnibus tencri cerno,Latinam linguam in antiquitatis certamine Græcæpoftponendaefic; propterea Tamîne cL- quod Latini à Græcis complûtes voces mutuentur, Grasci à Latinis nullas. Quotquot ctpofiponm- cnim ypcabula vtrique nation!communiaefle Grammatici deprehendunt,ca ad Lati-Ungiia Gul- nam linguam c Grxca venifle vno ore omnes confitentur. Eodem modo nemo dubi-iica,Hifpani tat quiu hodicrnus Gallórüm lèrmo Latino fit pofterior; quando clarè quiuis perfpicit, communibus vocabulis primogenias fignificationis rationes c Latina lingua peten-j-Atina. das efle. Idemcerniturin Hifpanicoamp;Italico fermone, vbi nemo ambigit,quin communes voces à Latinis defiuentut; tametfi earn lint palLe commutatione quam gentis
Vtfèa àvtr-tu iiHor/mtlo ß»»t.
LitterAruja muiiitiot;:!.
vtriuïque imperitia inuexit. Quod igitur in his linguis pcrfpicuum eft, id in aliis quo-que linguisquibus voces Qurpiam iuntcommunes,eucniflcdicemus. Stultum enim fit,lic opinari, vt cafu dicamus vocabula eädem eiufdem effe in diuerfis linguis notatio-nis: amp;nbsp;licet id in aliquot forte accidifledaretur,jn plurimis tarnen, vt calus dicatur va-luiße. Peripatetici non ad mitcenc. Quamobrem quibus in linguis multæ voces communes cfledeprehenduntur, in iisquæ prior alia fit, non fuerit difficile iudicarc.Nobis icaque negotium erit,non ira, vt principiovidcripofletjarduum, in linguænoltræ tuftatc comprobanda; fi ceteris linguis omiffis, Hebræam, Grarcam Sz Latinam dum-taxac ei confcramus : propterea quod fermoni noftro plurima fint cum his tribus linguis communia vocabula ; quorum rationes fi docuero apud Iblosnoftros vernaculos inueniri,nihilampliusfueritde principatu ambigendum. Hic tarnen illud præmo-■' nendum quod Varro ex Chryfippo,Antipatro,Ariftophane, 8^ Apollodoro fibi fumfit, verba à verbis dcclinatione quadam fieri, litteris aliis adfumtis, aliis reieclis: cuius rei caufiain eoeft,vt quæderiuantur,aliaab illisfiant à quibus manantjcum citraeiull modi m utationem voces eædem manerent. Hue amp;: illud fpedat quod aliæ genres alio fine voces luas claudant, amp;: quarundam litterarum loco alias fubftituant : vt dum La-tini Lucianum dicunc,Gra;ci ABX/avop efFerunt : quain voce loco priorisV diphthon-gus eft, loco pofterioris O paruum. Pro Qiiintium,Ko;yTjopeflèruntjeo quod Q_,littera
ï®i)n.
1»äI. ÎWaii.
î»:»,
V confonante carent. Eodem modo vbi nollrates duplex V, fine digamma duplex habent,Latinifimplex digamma amp;nbsp;Ibnantamp;lcribunt.Quod enim nobis eft ïöijn/illis eft Vinum ; quod nobis '©al/illis Vallum ; quod’nobis 3®an/ ilHs Vannus:Græci digamma V carentes,pro Win/ozi'oçeft'erunt. Huius noftratislitteræloco quandoq. Qu habent Latini,pro quot;©it Qui dicentes: quod apud Hcbræos etiam aliquando cernas,qui pro ©atfit/ quod eft Exfpecfat, mp dicunt;amp; pro ©og/ quod eft Fit fiue contingit, nip cft'erunt;amp; pro ©ijft)eit/quo certilfima veritas notatur,DU'p dicunt.Sed de id genus mu-tationibuSjUobisfuo loco pluralunt diccnda:hoc lads efto monuiire,ciufmodi varieta-tem originisinueftigadonera impedituram eire,nifi diligeter fuerit aniinaducrfa.Quis negctgt;
-ocr page 75-t-i B É R li. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M
ncget, Vim amp;nbsp;ß/w, rurfus ßioat Viuo’/ad eafdcm pèt tinere radices ; in quibus tarnen BetaproV digammapt^fitu videmus? ErtporrÖamp;dliudin mcmoriamèGræcisamp;: La-tinis Grammaticis vócaquot;hdum ^non raió veras rationes 'in vocabulis iam oiim obfoletis latêre: vt fi Latini Manedicat eu Vafrohéà Manunh-îïjuod borium vetcribusfignificat,^®''^quot;’’ venifle. Infinita fiiht trim apud Græcos, tum apud LatiriÖs/huius generis cxcpla; adeo vt plurima verba Si nomina/in nbitiinà iam ohm pëtJrià;-ih conftrudionc tranlcant. Sic Sum præteritum peifeäurn faät firi,a-frio;amp;: fupitcr'ih' fóucm exit,amp; in J/ä.
Verum quia hæc notiôra,quàm Vclipfis Qïammari'èórufri-'prieris fint occinenda, non cgent maioris illuftrationis. Hoe (oïö opus efi fcko',ffefjfiehti{firne primas pkirimaruni vocum radices inter defriefaâa vocàbrilâ îniicniïij ôL fi Vfqùarii alibi, hîc yel maxime, Horatianæ illi admonitioni, quam'antëa'cbiri membratrimus, lôcum efle; qua cecinit, alia aboleri, alia nomina iam interifiortuà renafei. Vtauteni multarum vocum vcl in præteritis, vel in obliquis cafibus Vfcftîgia''fèirianïerurirpita'fn'éompcfitione •amp;: deriua-tionereliquiasquaidam cernas vocum iam olim longa defuetudine abôlitarû.Quam-obrem amp;nbsp;illud nobis fumemus, quddà' Gricis iuxtà ac Uàrinis virirpatum vidèmuSj vt èderiuatione amp;:compofitionemulrarum vocum figmfrçatiôncsæfiimemus, tametfi ipfa prototypa nomina lunt obfolcta. Nemircturer^o'qjalfquam, fi Jîôjô noxam inter-pretemur;quandoquidem(©ttnofdis in communi loqiieridi confuetudinevocatur,qui '©nneftii fine noxaeft. Iam quia linguæ no fine arcliitcdus copiofiffimam vocum filuam fccit; nonmirumeft, finonomneseandemtem notantc^fîritcoriïèruatæabudomncs. E-
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I / ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nominn «bud
quus multa nommalortitus elt e varia coniiderationcverriaturæ, vcl leruitiorum,qui- Teutenes, è bus homines (blet adiuuare : aliis cnim Teutoms î;ïcj6/àiiii’'fï.o?j6y alii^ jjiîil / aliis prrt/ aliismar/aliis alionomine vocatur. Quamuis igiturribbis jßarnuric fiue»erin vfri ^oe^^yó’a/ non fit; eft tarnen iïîfri/pro equa , vôcabulum vfitatfim. (^idqriôdin tranflato ad cuunpert/ aliud vocis vfu antiqua haiftenus lignificàtio'deprchenditui', dum Jßarpro incuboin banc venir orationem;ôciKarn)tÛri«/idcft;et^)us eurirè(^uit«it.Eodem riaodo domum alij öwijS/ alij ôom/alij fiant vocant; necmirhvi Hebern us,fi non omnes omnibus his vo- .©ma/ cibus vtantur: fàtiseft.apud Teutones alios aliam in vfiiefiô, amp;nbsp;carum cuiufuis ratio- öo»n/öoi«« tionem inTeutonicalinguainueniri. Huc{pelt;ftatamp; ilIuH Hdnparui vfuspræceptum, vt è linguis, quas certôIcimus ex alia quapiam lingua nataSeflè, nominum defueto-rum,amp; iam longa obliriione fèpultorum fignificacioneminueftigemus, arque inde ad. matricem linguam referamus. Quoniam itaque feimus Gallos olim rioftrati lingua catu oim vlos efte. amp;nbsp;apud eos htdenus qualdam voces iriueniri, non è Latino, fed c vCcerc 1er-
fin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iMJimtVjil
mone reliótas; liberum nobis ent, eas turn ad interpretacionem, turn ad quotidianum vfum reuocare . Sic Complutenfis Hebræarum vocuin iriterpres vocem dicir in gladij fignificationeaccipi pofiejcoquod apud Græcos, quos putat linguam luam ab Hcbræis habuifle, gladius vocetur Macharra. Eandem regulam D. Hieronymus fecu-tus,\.3t3 apud Sophoniam nugas interpretatur ,e Latino fc.rmone Hcbraicæ voci quarrens notationcm;propterea quod crederet, Latinam linguam ex Hebraica primara originem duxifle . Liccat ergo nobis quoqrie eadem via amp;nbsp;rationc in obfeurarujn vocum notitiam venire ; fi quod nomen apud Gotos in Hifpania, vel Longobardos in Italia, vcl Francos in Gallia, vel Anglos in Britannia, vel alios in alia regione Germa-norum colonos inucniamus,cuiusöC vfus amp;nbsp;notatio noftris hominibus penic , poftlimi-nij iure in veterem alfcrere libertärem - Uar pro vacuo noftrates non vfurp.ant ; crim iar/ tarnen olim in vfu fuiflc,duo Antwerpiæfriburbana loca manifeftèdemonftrent,fub hacUar/ nomcnclatura omnibus nota,quam Ibrtita fiint ea de caulTa, quod vacua fint amp;nbsp;nuda. Har autem vacuum denotaie , AHemani docebunt;quorum linguacum no-ftraealdcm habet radices, Sic ^crpulcrum efte intelligimus'j’quia quamuis ea voce nunc non vtamur ; Angli tamcn,quid figri'ificarit apud prilcos vel Saxlbnes, vel Britan-nos,quotidianô fuo vfu nobis oftendunt: tametfi in huius vocabuli notiftam è deriuatione etiam, per quant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicimus; amp;nbsp;compofitionc, quæ ex ƒcr-roin faciè /rciri,quot;ve
nire polTiraus. Verrim fine voces apud noftrates hoc tempore oblbletas à prilcis rcpc-tamuSjfiuc cas ab aliis huiusætatis hominibus lingua Teutonica vtentibusmutue-mur; id femper obferuandum, ne vlla admittatur, nili clarani fignificationis fuæ ratio-nera è lingua Germanica ducat. Quod fi hac via fermoni noftro copiam amp;nbsp;fupplemcn-
c 4 ta qua;-
-ocr page 76-3X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMAT. HENÆ
ta quæramiis, ingenti pulcherrimarum vocum acceflîonelinguamTeuconicamlocu-plctabimuSj maximum cjus vfum ad ceteras linguas redè incerpretandas oftcnde-mus. Ceterùm ne in veris nominum originibus inueftigandis citra demonftrationcs progrediamuF; principia quædam partium ex iis quæ priore libro tradidimus, partim ex Academicis liortis, partira ex corarauni horninum intelligcntiadeduóta propone-musjquibus j tamquara rcótiflima quadara arauffi, omniscenfuranoftradirigatur. Voces primo- jn primis it3que,fifuoruracuiquc linguæ norainum ratio conftare debet, perfpicuum vocem primogeniam in ealingua non elfe, in qua nullaeius vera caulta repcritur. que lingua Dciiide fi quod vocabulura duabus pluribufue linguis fit commune 5 id eius linguæ qmcenfend»,. pfoprjmji germaniimque cciiferi, in qua tel fignificatæ conuenientifiima poteft ratio reddi.Hæcduo pronunciaratametfiex iisquæde vocum formandarum rationecon-clulî, effici non poficnt ; per fe tarnen aflcnfiim approbationemquc merentur, cuius rei claraellapudPlatoncra tcftificatio, quo loco, cur ignisTrûpGræcisdicatur,inqui-rit. Inrerrogat Socrates Hermogcnem, ecquam caufiam dare polfit de Græcolèrmo-ne, eur ignis reclè hoc nomine Trvpvocctur: qui ciîm le nihil habere diceret, Socrates ad hune ferc modum , Gonfidera (inquit) quid ego de hoc fufpiccr : Cogito Græcos, ciîm alios,tum eos qui fub Barbaris habitant, raulta nomina à Barbarjs accepifie. Quid inde, inquit Hermogencs ? Cui Socrates, Si quis, inquit, quærat, quæ fit horum reûi-tudo, de lermonc Græco, amp;nbsp;non de illo, è quo nomen manat, leis profed:ó eum in am-biguohæfurum. Et merjtó,inquit Hermogenes. Videigitur,inquitSocrates, amp;c hoe nomen TTupanne Barbaricum fit: Hocenim nee facilèGræcæ linguæ aptes, amp;nbsp;darum eft,Phrygasitaipium nominate, parua quadara fadadeclinatione , non fccus ac vocem uSap y KvvctÇy aliaque multa. Hæc amp;nbsp;alia eódem fpeólantia, apud Platonem j è quibusluce ipfa clarifis liquet, cum nominibus omnibus rationem efle quærendam, tum vnamquamque vocem ad earn linguam exammari debere, è qua originem acce-pit. Hine Plato nomen Græcum efte negat, quoniam nulla eius ratio apud Græ-cos reperiatur. Nos docebimus.^c bonum eire,amp; €a eius contrarium}amp;: illud quidem vocabulum primum efte de litterarum natura atque poteftate fadum^ hoc verb per Analogiam, Cimbris propriam, ad fignificatum fuum deriuari. Quintilianus, amp;nbsp;ante eum Varro,amp;ceterihoslccuti,Græcis,amp;apudhos Æolibus maxime tantam vetufta-tis audoritatem tribuerunt, vt fi qua vox Græcisamp; Latinis communis eflet, eius apud Latinos fruftra quæri rationem putarent; atque hac ipfa de caufta Quintilianus Varro-Âger,’iy^;. nem, ceu fui oblitum, in Agri nominereprchendit;amp; Varro fein Veris vocabulo cauf-Fer. ânç. Latinam quærentem caftigat,eo quod apud Iones ßüp pro eodem tempore dica-tur. Quod fi Plato de his duabus vocibusinterrogatus, comperiflet, vtriufque exigua dcclinatione fada, vfum apud Phryges amp;nbsp;Cimmerios efte j an non mox à Græcis ad Barbaros eas ablegaftet, propterea quod hos iHis faceret vetuftiores ? Certe nobis a^oç acfeev/ à quo aget; amp;: îDtcr/ à quo ß^p, in vernacula eft confuetudine loquendi. Sed de his hoc loco non agimus: id agimus, vt hæcnoftraaxiomata, quorum alterum alteri confequenseft, intelligantur, nonexiis modô,quæ ante tradidimus, probabili,imo neceftaria conclufione effici ; verum etiam apud grauiffimos Græcæ amp;nbsp;Latinæ linguæ audores iam olim infumma fuiftedignatione, amp;nbsp;eandem quam nosvolumus, vim pofte efte fidei in vocabulis dubiæ originis adftruendæ. Qui ergo hæc non concedet; cum co nc verbum quidem commutate certum eft, vtcum homine communis intel-ligentiæ vel expert!, vel aduerfario. Si quando itaque fiet, vt fiet non modo frequentiC-fimè, fed in vocibus plerifque omnibus,quæ pluribus linguis funt communes,vt de primo ipfarum fonte difputeturj hac régula perpetuo vtemur, quæ de Græcorum Lati-norumqueprincipumconfenfujfbladitigit ad veritatem. Sunt tarnen amp;nbsp;alia quædam indicia, non ilia quidem tanti, quantiquæ ex principiis modôcommemoratisfumun* cur. attamennon omnino negligenda. Dixi, in vocibus Cimbricis peculiare quoddam amp;nbsp;præcipuum artificium inuenirij quo nomina conuertuntur. Hoc itaque vbicumque cernetur, clarè oftendet, fuper qua incude vox fit excufa. Vt enim è capitibus, amp;nbsp;longi-tudinis cum craffitudine analogia, columns vel Corinthiaeæ, vel lonicæ, vel Doricæ artis efte cognofcuntur : ita hæc conuerfionis formula voces noftrates efte conuincit. His igitur argumentorum, quibus in radicum inueftigatione vf'uri fumus, fedibus col-locacis.
-ocr page 77-L I B E R I t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35
locatiSjaliudrurïlisexGrJiunifumamuS. Quivelapud Hebræosj vel G ri cos, vel Latinos, de etymolôgia.quæ reCla hominum ratio eft,libres reliqucriint ; ij ad vnum omnes voces vocibusdeducunt: quod tatitifperfaciunt,diim ad aliqiiam priinam perueniant, ra qumfque cuius nullam lïbi cauflam viteriiïs quærendam arbitrantur. Cuin enim vociim numc- '^ocabulorut» ruscerto fine ciaudatur,nee circulo ad cafdem exiildcm rccurrere via amp;: ratio in difci-plinistradcndisobfèruaca permittat; vt in aliquö tandem vocabulooriginum inquifi-tor confirtar, necefie ell.Sic Hebræus radicibus luis nullam vl terius fignificationis cauf-fam velquærit, veldomi (uæ poteft inuenircjcùm tarnen ea plcrutnque tribus conló-nantibus, amp;nbsp;duabus vocalibus confient, tantdm abefi vt verborum analyfin ad vnam lyllabam deducanc. Atqui huius vltimæ vocis,æqucerat,ac priorum,ratio afiignandä; fi veruni illud cfiquod modo explicaui, etymologicse doârinæ principium ; quod nullum verbum eins linguæ proprium facit,in qua vera ipfius ratio non inuenitur.Fatean-tur ergo, oportet, Hebtæi, vel radices non efi'e è lingua fua oriundas, vel non omnium verborum lymbolicas rationes pofie reddi. Prius numquam concefliiros opinor ; nefa-teri cogantur, priorem aliquam linguam efle, ad quam radiccs-fint ablegandæ : pofie-riustale efi, vt Hebraicam linguam eopriuct artificio , quod Arifiotelesiuxta ac Plato in vocabulis ei Ie debere indicarüt,dum ca iymbola dixerunt. Quo dato, Hebræorum lèrmo non tantdm non clfct primus habendus, léd etiam reiiciendus ex ea palæfira in qua de lèrmonis præfiantia certatur, Academiæ princeps in Græcarum vocum origini-bus inuefiigandis duas fibi pofuit metas,ad quarum alteram cdm veniflet,non vltcrius quærendum putauit. (j^iarundam enim vocum primordiaa Barbaris petiuitjad quos cdm venifiet, gradum fifiebat, exteris externorum nominum rationes rclinquens. Aliarum vocum quas à primisnatalibus Grecaseflecen{èbat,caufias quærere non prius ceflabat,quam ad iplaelemcnta perucniflet.atque ex iisfymbolicam vocum amp;nbsp;rerum analogiam afiignaflet. Et rcdilfimè profeóto, quandonulla verba prima dici pofiunt in compolitione, nifi proximè in i plas litteras foluantur, e quarum natura vis fignificationis exiftat. Quamobrem nulla lingua prima vel efic,vcl dici poteft, in quacauffæfigni-ficatioois vocabulorum,non ad ipla fimpliciffima vfque elemcnta, nullam vlterius ad-mittentia diuifionem, cxplicantur. Quod li hoe mild cum omnibus conuenit ; hand vidco,lt;iuï vel Hebræi, vel Gra:ci,vel Latini ,de fermonis principatu nobilcum certarc poflïnt : cdm in lóla noftra lingua, non in alia, hæc vocum ad indiuidua elementa fiat difiolutio: quam vt plurimiscxemplisdoccre polTumjitaineptum fit, amp;nbsp;redæ ordinis ration! contrarium, fi prius in ipfis litteris fignificationum cauflas reddere coner,quam natura earum, amp;nbsp;lymbolica fonorum cum rebus ipfis analogia, fuerit explicata. Nifi enim cognolcaturlitterarum amp;nbsp;return conuenientiaamp;;fimilitudo,fruftra ex ea vocum compofitarum rationesdocebo. Quó igitur reda via orationoftra progrediatur, pri-mdm nobis de litteris earum poteftate fuerit agendum : quod vt minore fiat mole-ftia,ieiunam Sófrigidam huius laborisexilitatem nouisquibufdam, amp;nbsp;hadenusigno-tis Ipedaculis, è fcena etymologica petitis, paullo reddam, quamresipla polliceri vi- , detur,iucundiorcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1
•L ‘ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
HERMAr
-ocr page 78-34
HERMATHENÆ
LIBER III.
Litters défi, niti».
■ V M iGiTVR primas voces ad ipfa elemenra dcducendas efle, Socrates amp;nbsp;Socrati confentanea veritas tradac ; primùm nobis gene-ratim de horum natura difpucandum. Quemadmodum enim eutn qui res colonbus imitatur, principio colorum diicrimina in lîngulis pigmentis nouifieoportet; itanobisetiam quibuspropoiitû ell: reru cffigiem litteris conftruere, primùm eilomnislitteraiù varierasco-gnofceda;quodvtfiac, quidlittera fit, definiatur. Qi^niam autem didum de lingua nos agere.quæ tota ex vocibus confiât ; amp;nbsp;üs non quibufuiSjfèd fadis ex hominis arbitrio, ad fignificandas imagines rcrum animo conceptas, vel ipiarû ima-ginum conceptionis modum fub pathematum quoque nomine comprehenfum; dice-muslitteram efle minimam fèrmonis partem. IuliusScaligcr,incauffislinguæ Latina?, Litteram definit partem diólionisindiuifibilem : quædelcriptiofi tam moroseexpen-deretur, quam iple in alioru Iciipris eft curiofùs vicilitigator, nefcio an totam littcraru latitudinem comprehenderetrcum amp;nbsp;apud Latmos,amp;: apud Grçcos litteram queasin-uenirequænullius diólionis pars fit; cum ipla totam dittione per fèfólacóftituat, vt A præpofitiOjO vocandinota. Sed hocleuius. Quo veró hancdefinitionem coftrueret, odiofiflima fóphifmatum congerie eos cxagitat,qui litteram partem vocis ciirn dixif-fent, quo definitionem fuam cxplicarent,vocem quoque finiuerunt.Et cüm non rede id ab eis fadumdicat,quôd hoc Philofóphi, non litteratoris,munusfit ; ipfèineundem lapidemimpingitjintegrominutiarum plauftroè Philolophia inalienu domicilium, vtipfe fatetur, inucdo;quasquidifcuterct,multas inueniret nihil folidum tinnientes. Inter alia,carpit,litteram partem vocis dici; quia eo modolitteræfcriptæ,quæ non pro-nunciantur,litceræ non eflent. Quafi veto id abfurdûfit, quid adfèrmonem,fiue feri-batur^iue non feribatur. Quôd fiferiptio fermonifitprorfus externa ,curnondicetur amp;nbsp;finguliseius partibus externa.’ lam amp;: ipfèmet fatetur,litteram efle polfe fine figura, amp;nbsp;figuram ei omnino elfe accidens. Sed hic durus cenfor, quo omnem litterarum latitudinem comprehenderet ; vocem homonymam per homonymam definiuit. Neque enim vna fubftâtiæ ratio cft,dum littera vocem,amp; dum figuram ipfius notât; non ma-gis quàm eadem hominis viui, amp;nbsp;hominis pidi, fub hominis nomine, fubftantiæ ratio cft. Quis non eum feholis cxplodat,qui res omnino efientia differentes, fub nomine eo definiat, quo fècundum diuerfam fubftantiæ rationem fignificantur ? Didionis nomen, ad didionem pronunciatam,quæ vox eft; amp;nbsp;ad diólioné feriptam, quæ figura vel figuris confiât, extendit, vti amp;nbsp;ipfàm litteram ; arque ita putatfè rcdè definiticnis mu-nere defundum . Nos feimus, nomen plura fignificans prius in fignificata fua diftin-guendum jquàm eius vlladetur definitio :quoniam diuerfis fignificatis amp;nbsp;genera amp;: differentiæ fint diucrfà, nihil inter fc, fècundum ipfùm illudnomen quo fignificantur, communicantia. Qtii igiturauditoris intelligentiam confundere cupit.is homonyma eadem dcfinirionecomprehendat. Ariftotelescùmprimo De cælolibro, turn eorunx quæ poft Phyficafcripfit,hb.vndecimo, difertè præcipit,vt nomen plurafignificans vel vitetur inter difputandum , vel quideo intelligi debeat, exponatur : quod præceptum qui prudens negiigit, is, eodem tertio Rhetoricorum libro tefte, partes fibi fùmit ca-uillatoris, fraudem auditori, nondilucidam dodrinam ,quæ ingenuos arque graues viros decet, parantis;tantum abeft, vteadem definitione homonyma compledenda effe tradat. Arque ita fané eft, aliud nihil fibi quæfiuiffe Scaliger videtur, quam vt in Grammaticæ fuæ principio ledori parum in Philofophia verfatofophifmatisilluderet. Quo ramen homonymiam fuam excufarec-.adiecit, fè vocem in his hbris pro didione fcripta accipere;quoniam vox effe poffiriquod ram fubtiliter ab ipfó dici video,vt quid fibi velit,obtufum meum ingenium non inrelligat: nifi fortaffe fieri poflît, vt feriptura quæ vel figura eft, vel figurarum complexio , vox fieri poflit ; quam metamorphofin Ôuidius libenter admiteeret, qui puellam in voce Echo vocatam mutauit. Scio equi-dem quæ feripturanotancur,ea vocequoque notari poffe; at tam hebes fùm, vt aciem
meam
-ocr page 79-t r B E R 1 I I.
meam fngiac, qui fcriptura vox fieri poffit. Vt eJocutionis præcipua laus eft peffpicui-tas; ita ea nuiquam magis eft ncceftaiia,quam in’quæftionibus ad philofophiæacumen agicandis ; quas Scaligcr à licteraroris officio aliénas eftc', contra veteres Grammaticos criminatuSjiplecitra omnem neceffitatem amp;:doiftrinælLiccm,tamquam làlebrasquaf-dam in primo limine leótoribus obiecitj inquas ego quoqueinuitus impegi. Tranliliif-lem profedo cas omncsjfcd nolui, vt quifquam putaretjde bac feripturæ vocis apud dodilfimum hiinc virum confufione, me perperam facerc, dum prids de voce, quàm de fcriptura traólo ; dumq. litterarum figuras definitione mea non complcdor, quod meum fadum ipfe in vetcribusrcptehendit. Minima igitur pars fermonis qui totus vo~ cibus confiât, Littera dicatur. qua defcriptione etiam A præpofitio, quæ nullius fîm-plicis vocis pars eft,continetur. Scaligeracutiùs bac déclinât difficultatem. Nam cùm dixiiretjLittcram minimam partem didionis; didionis voce vfùs,pro fimplici vocabu-lo, cnimjnquitjdidioni cuipiam, vnica vt littera côtineatur-ibienim eft pars, amp;nbsp;totum,idem. Qjiid,bone vir,fiaccidicdidioni cuipiam,vnicavt littera contineatur; qui fieri poteftjVt in cadidione littera fit, quam elle partem diélionisdcfiniuifti Ex-culàs hîc, idem totum, amp;nbsp;partem efte. Fatcor, idem amp;nbsp;totum ÔC partem efle pofte, fed collatione diuerforum. atquîpoftit idemftbi ipfi totumefte, amp;: pars, nonintclligOi Deinde ciim buic diôtioni nulla poflit centingere diuifio ; qua, quasfô, ratione partem habere dicctur ? Confiteor libenter ,te Oedipum , me bic Dauum efte : facilius crac diccre, hancvocalem,quamuis bïcdidio fit integra ,eius tarnen naturæ eftc, vt alibi minima didionis pars eftc qucat. Qj^madmoóu li quis hominé animal efte dicat æter-narura rerum feientiæ compos ; non dicit quofuis bomincs ad bac fcientiam adfpirarej fed eins bominem naturæ efte , fbliis vt poftit inter animantia omnia banc fcientiam adipifci. Veriïm video magna vi contra me Grammaticos infurreduros, qui Litteræ nomen à linendo deducunt. Sed bic mccum nonnihrl facit Scaligcr,cuius bæc contra cos verba funt : Ncque enim àlituris litteræ, quiadelerentur; prius enim fadæ,quàm duMur. deletæflint. At formæ potius arqueà^-fa^ rationem ,quàm interitus,habearaus. Hæc illc, contra Prifeianum, bcnefortaftis,nifi mortalesquoquebomines vocarentur,non àforma.ncqucabcftentia.fcdabintcritu, Vcriim dicerentalij ,à litura litteram dich at iiturænomincminimè id intclligi quod Prifeianus amp;nbsp;Scaliger voluerunt,quafi litura dcletionem notaret. Longe aliter res habet, (i^i finit,lituram facit ;qui lituram toi-htjdelet. Tedoria lendo,id cft,finendo,inducuntur,dclendo tolluntur- Cicero de co-lurrjnis à Verro reftitutis, Dicoeftcex qua tantum tedonum vêtus deletum fit, amp;nbsp;no-uum indudum. quo loco quidam delitum legunt, non delctumj quafi dclino eftet,id quod illitum eft,tollere. Noftra non refert, vtrum legatur-id modôconftet,tcdorium linendo induci,amp; «à lino Iituram,proeoquodilfinitur. Sic Columella: Solem etiam amp;û pluuiam arccteiufmodi litura. Qui igitur ccris tabulas inducebant, vt ftylis in iis feri« beretur, primam faciebant lituram, quam is qui feribebat, foftularum dudibus ftgna^ bat; quæ foftiilæjdum littera vcl totus verfus tolleretur ,rurfuscadeni ceralinendoop-plcbantur. Vcriîrn àpriore lituralittera dici vidctur;tamquam à materia in qua fiebat; at «à pofteriore litura qua notæ prius fignatæ inducebantur, litura in earn fufpicionem falfam venir,vt prodelctione dumtaxatvfurpandaviderctur. Scaliger, vt hunefcopii-* lum euitarctjàlinealitteram fecit,tamquamlincaturam;arque idcirco primam natura,non pofitionCjlongam elfe. Vellcmaddidiftet, vnde linca dicatur,an à lino verbo, an vocclinum ; amp;: fî ab bac, non ab illo, vnde linum ita vocetur. Sed de hoc paullo pbft. Scaligcr, quaft certiffimum eftet, litteram à linea deduci, Prifeianum amp;nbsp;ceteros eiufdein fententiælittcratorcscondemnat,quôd nomen hoc deriuent, vcl à litura, vcl àlego, amp;itcr,ceu légiféra diceretur . Ncceocontcntus,vitra pergit,litterâdicens minimam efte partem diôtionisdicendam: proptcrcaquôd amp;linea,vndedidaeft, minima quoque lit dimenfionum ;atque bine fieri, vt clementi quoque nomen mereatur. Hoertatuto veterura fèntentiam conuellit,quifalsôlitterasnotas dixcrunt,elementl autem ptonunciationcs, Litteram quidem notam eflepermittir,atelcmcntumpro-nunciationem negat ,fed ipfùm illud ,quod pronunciatur, eft'econtendit. O fubtili-tatem cauillatoris.' quafi aiiud dicerc volucrit Pnfcianus,quàm quod Scaliger exponic, cùm pronûciationis nomine perinde illc vtitur, acq. oratio fæpè diciturid quod oratur,
non
-ocr page 80-HERMATHENÆ
nonipfaadioorantis. An non cnunciatiojaffirmatiojncgatio, amp;: firnilia, eodem modo apud Dialedicos iutelliguntur-, cûm per orationem quae vox cft, tamquam per gcniis fuum, AriÜoteles ca definit ? Elementû aucem non folû id quod pronunciatur, ièd no-tam etiam cfl'e vult^quia fit pars diâionis, ipfam, vt verbis eins vtar, conflituens ; ficuti ignis, acr, aqua, terra, corpora hæc noftratia. Video hîc collcâionem plané Cæfàream, Elemcntum eft pars diâionis,ergo eft nota, vult cnim vir hic Dialeâicæ peritiflîmus, nos tam acutos efle, vt enthymema hoc ad hune modum expleamus : Elemcntum e£l pars diâionis, diâio eft vox feripta, vt pôft in eodem capite docct, amp;nbsp;pars eft eiuldem naturæ cum toto: ergo amp;nbsp;elemcntum perindeeht nota eins quod pronunciatur, atque tota diâio feripta. Optime fané Theodeâen monuit Ariftoteles, cauillatoris eße, ho-monymisapud audientes vti : vt fcilicet Prifeianus amp;nbsp;cctcri veteres male videantur dixifié,hic ex diâione feripta argumentum ducit ad diâionem primo, propriè amp;nbsp;fim-pliciterdiâam. Diâioferiptahaudfee ts diiftio eft atquehomopiâuscfthomo;quo fit, vt procedat collcéîio, non aliter,quàm fiquis dicat : Manuseft pars hominis^ergo manuseftpiâura. Non ncgoidiâionem feriptam,diâionem dicijlèd analogicôs : atq. ita elemcntum quoque Prifeianus fatetur pervocisabufumdenotis dici. Si verum eßet quod litteraà linea , vel àlitura dicererur ; reâc antiqui ftatuißcnt, nomen hoc propriè ipfis notis conueilirc , analogiæ duâu ad voces transferri ; nifi fortaße Scali-ger neger,lineas potius notis, quàm vocibus, conuenire. Deinde fi à linea littera dica-tur, necelfe erit fateri,nomen hoe non priuselemcntisvocabuloru datum fuific,quam fcribcrentur.jciim vocibusnulla anteafucrit cum lineiscommunio;qiiætum demum nata eft,cdm animi fenla, non folum verbis, led lineis ctiam, homines exponere cœ-perunt. Nos ex hacopinionum diucrfitate in earn concellimuslèntentiam ,vt littera: nomen antiquius eße credamus, quàm vtciusorigoapud Latinos fit quærenda: quam opinionem meam ipfa deindelitteraru natura confirmauit.Propriu enim litteræ eft,vc minima pars vocis efle polfitrqua nota fic natura eins explicatur,vt vocalibus etiam per fe extra lèrmoné explicatis,fiue diâione integram conftituanc,fiue nó conftituant,conuenire cernatur:ad quam normam priorem etiam dehnitioné meam intelleâam volo. ^ocipfum autem vocis notatione clariirimèexprefliim eft, non illud quidem in lingua incois. Latina, led cam quam Cimmerij, primi ltaliæincolæ,fub lanoauofuo loquebantur. jiEt ßue üit. SLctenim mcmbrumfignificat,quæ vox paflim ab aliisdelicatioribus nbsp;nbsp;nbsp;eflFertur : lt;Cm
«in /ƒ«« autem fimplicem voccra notât; vndeeft vocem eiufmodi proferre, vt cum di-lt;c,nmen/«e cimus.i^icn bat lüft fttuttcn/id eft,nefimpliciflimam quidem vocem ander proferre: alij mmmeii, pro «iSuuncn/ liJituurn dicunt, fono quoda medio ex V amp;nbsp;I. Huius contrarium eft Jïîuien/ B^unnnni. P*^® quod eft, nullam vocem edere ; hinc Jßuit/ pro tempore eo quo aucs in tenebris muten, feruantur ne canant. Hinc Latinorum Mutus. Multi tarnen in ÎÊgt;nifiuelt;!2tn afpiratio-nem exiguam addunt, vt fit öuinincn/vcl fimunni/ vnde nobis fiitinmclen/pro eo quod eft çjiuHindtit. murmur amp;confufum Ibnum edere: vnde ijuininclen crabrones vocantur,à magno bombo quem edunt inter volandum. Ex eodem fonte Hebrxorum non homa fiuc hama,quo murmurareamp;confufum lonum edere notatur. Vocem autem priraam no-ftratem efle, ex analogia formationis cognofeas; eo quod conuerfum eins contrariæ fit fignificationis, quod foli noftræ linguæ lùum propriumq. eße demonftraui. Et quam-uis forte quibuldam Jî^ui non eßet in vfii, cft tarnen eins proles, J^îuit / omnibus nota, muio« inea,quamdixi ,notione. Hincctiam Jföufö, pro animali tacitiffimo, vndeLatinis Mm. Mus, amp;nbsp;Græcis Mfç. Jßuifm item eft tacite quærere , perinde atque muftelæ dome-ftææj fiuceluri mures oblèruant, magno nimirum filentio ; à qua voce Mufæ Latinis amp;nbsp;Græcis: quas ficOrphici vocarunt ,quöd magna quieteamp; filentio omnium rerum cxternarumeiopusfit,qui diuinavelit inueftigare: qua de re alibi. A jBui etiam fic Mnfleht. Muftcla,quo animal fignificatur quod clàm furatur : nam fldai eft furari, Eße autem hoc nomen noftras,non Latinum,ex eo perlpicuum eft,qudd nobis apertiflîma fit ety-mologia,à narura animalis petita, quam Latin! domi fuæ nequeant inuenire. Has igitur dióhoncs ©in tum deconuerfionis formula nobis peculiari, tum de vocibus inde manantibus,amp; earum interpretatione, naruræ rerum fignificatarura congruent!, quam fruftra alibi quirras,confiât prius in nofira, quàm in alia lingua fuifle: atque idcirco omnia itidem vocabula,ex his primordiis deriuata,nobis deberi; tametfi in deliie-
-ocr page 81-- L I È È R I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
;in defuetudinera quædam apud nos abiuerintj quæ, (i quod ante poftulaui, dctnr, in jvfum matricis lingnæ defobolelicetreuocarc; quofenlim prima lii^gua,quoad eins .fieri potcft, diuicias fuas diffipatas colligac. Sed quo magisclarelcat, ©tnfiue lt;L'ni/ pro voce efle vlurpatumjcxcompofitaetiam didione argumentum furacmus. Non rai o •cnim fit, vt vox fimplex alta obliuione fit lepulta ; edm tarnen in compoficionc vins jeiuslèruetur, quo cafu fignificationem ab ea petemus; quod femel didum, vt vbique in fimilibus valcat, pofco. fine 3Scfan/'Vt alij efterunt, pro diuerfitate dialcdo-_rum, anhelitum fignificat, fiue aërem, quem didudo pedoreintus rapimus, amp;nbsp;com- ' jJiefToCxpiramus-quod nomen datum eft ab vl'u homini proprio. Cum enim locutio-.ne à ceteris animantibus omnibus difteramus ; ab bac cxcellcntia vehiculo vocis nomen Stcfnin datum eft, quo, ad verbum, alimentum vocis notatur. enim alimen-turn eft, vndej?ttfuiualimentum vocis. Subiedum enim, fiue materia, ipfas qualitares alerc idcirco dicitur-,quôd eas, non fecusatque nutrimentum quoddam ,fuftentct ac ^onfèruet : quod cum omnibus formisaccidentariis eft commune, tiun nufquam cla-rius, quaminvoce, quæ pro ratione fpiritus innumera recipitdiferimina ; quæcdm lulcinia ftudiosè perfequitur,tantum frequentetalimenti voci tribuit,vt fèipfàm fpi-rituomni amp;: vitaexhauriaj. Videmusamp;illosqui alta voce diu quotidie cantant,plurimum fibi quærerealimentum,quôd vox plurimum abfuraat:amp;: bine inter cetera cxcr-citationum genera , apud medicos non poftremum locum ei tribui, quod alta voce confiât, vel cantando, vel legendo, vel etiam ad populum orando. Ad magnam enim amp;nbsp;diuturnam vocem, bonislateribus opuseft,amp; robuftisjad robur,cöpiofb nutrimen- lt;nbsp;to. Bene itaquefpiritum bunequem attrabimus,amp;rurfuscfflamus, vocis alimentum Jinguæ noftræ fabricator vocauit, ab vfu videlicet tanto nobiliore, quanto nobilius eft amp;nbsp;præftantius, fèrmocinari, quam vitam dumtaxat fimpliccm, qualis communis omnium eftanimalium,infpiratione tueri. Latini ab Äffin Ancm fecerunt,amp;: addita ter-minatione, Anema,ac deinde Anima. Hie aliud linguæ noflræ compendium confide-landum, quod eadem vox vt verbum, amp;nbsp;yt nomen vfurpetur,citra ramen ambiguita-cero orationis,qLiam conftrudio intégré tollit. Âfrinenim nomen eft, dum dico,it fiael ninncn afetn/ id eft,ego duco fpiritum meum; at fi dicam , ic afan? id eft, ego duco fpiri-tum, Äffin verbum erit. Ab Äffin/ fiue vt verbum , fiue vt nomen vfurpetur ; fit Äcin fyncoptós frequens nobis in ore, à quo Græcis a«/gt;M,id eft,f'piro: verdm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro ven-
to,fit interiedione Ni,vt apud Latinos Anima,qua voce anhelitus primofignificatur;«?,,^^«!)^. vtin illo Plauti: Anfitet anima vxori tuæ? Et apud Virgilium demalo Medica:
■-----amp; olentia Medi
Ora foaent, illo amp;nbsp;fenibm medicantur anhelli.
Quia verb in refpirarione vitam confiftere, Romani prifei videbant, ita vt cfTet idem amp;nbsp;vitæ amp;nbsp;fpirationis finis, animam pro eo pof'uerunt,quod bomini vitam dat. Græci à prima lingua longius rcceflcrunt,dum quemuisventum Anemon vocarunt. ExÄfeni itaque anima, dïi/ai, d.np.oç, quorum Etyma è noftralingua petita, monftrant, vt paula-tim à primo vocum vfu fit recefTum. Ciim igitur darum fit,Äfuin fine Äfnnab ©m fiue lt;!£in fieri; darum item erit, ©nt fiue lt;Ctn vocem notare,fivt nomen vfurpetur ; fin vt verbUm, idem effe quod vocem cmitto. Quamobrem Ift-tcr-eni notabit membrum Littera, id ipfius vocis.lt;fr enim fiue îDcr articulus elided quia Uct dicimus,amp; Uit/ex Otcccm La-tinus fecit Litteïam.quæ nominandi cafu Littera dida.Nobis breuiratis,quam vbique quæhmus, caufTa, per caudæ incifionemjUfttcr nunc vocatur, hauddubie^Lctdicen-da: nifi diferimen cfTet feruandum inter ?Lft/ quo generatim quoduis membrum figni-ficatutjSt inter Uettecdecurtatum aUetternn. Ipfa itaque nominisori go demonftrat, Litteram vocis membrum efle ; at illud raaximè membrum eft,quod à toto, quod op-pofitumeft, quamlongiffime recedit. Minimum igitur membrum , dum fiinpliciter membrum vocis dico, intelligctur,quod à totius natura maxime diftat. Hine modo confiât, litteræ nomen prids voci, quam voci feriptæ conuenire; nec dici à Litura, nec à Linea; amp;nbsp;ita tolli omnem illam Grammaticorum de elemento amp;nbsp;littera difputatio-nemitum etiam per duplex lt;fcribendum efle, atque itaobduplicem confonantem primam produci. CdmergoUcttcr vocabulum noftrum,amp; Littera Latinorum,banc habeant lympboniam, vt alterum ab altero dedudura videatur; neceflarium erit,con-
d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiteri.
-ocr page 82-3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E'R M A T H E N Æ
fitcri, primogenium ius penes illam effc linguaiu, iri qua ratio rci nafuram explicaris xiementti à' inuenitur. Elenjentiun igitur Si littcra non illud habcbunt diitrimcnj quod Prifcianiis littera lt;juo annotauit: fed elementum prima pars cuiufuis rei compoiicæ; littcra puma, fine mini-âtfe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;orationis dicecur, Quoniam aiitem de linguarum primatu agimus, amp;is pe-
i.lementi de- ncs cam fit, quæ plutibus efl: prior, Si prior noftra deprchcnia Ht iii vocabulo Litterar ileZntu/n tcntcmus an etiam prior fit in Eleraentinomenclatura. Elementi nullam apud Lati-•undediilum. nos vidco Etymologiam : qua de re fi principio à Platone confirmato confcntanea di-ccmuSjfateri oportebit, ex alia lingua ad Latinam venific : non è Græca, aut He-braica,.ex alia igitur ; videamus ergo an c noftra. Cerno hiclatiflîmum campum, amp;: multarum vocura elementain vnitiselementi nomineaperiri, quæ nlhil eft neceftè fi-gillatim ad viuum refecarc. amp;nbsp;ILcoppofira funr, èquibusduobusconucrfionis.apud ?noftrates vfurpatæ generibus, varia vccabula naicuntur ; Se inter alia, «cd lignifieat quicquidfubtfte eft Se nobile: eo quod, quanto quæquc res fimplicioreft Se minus compofita, tanto propids ad prirnæ cauftæ fimplieitatem accedat; dé qUo alibi latiiis, ne hîc omnia fimul congeram. «îd igitur inter alia exile quoddam figiiificat; Uet mem-brum efte,mododiâum. Jlicntidera quodducit,fiueagitad aliquid j cui contrariiim eft per conuerfionem Jîâem/ quod eft,, abducere ab^aliquo, fi|je abigere. A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vei bun|
eft antiquum Latinorum Mino!, apud Biblioruin inrerpretem aeganter vfurpatunlt quod fi quis, vt minus Romanum, reiiciat ; Feftuin audiat, qui Agafoncs minantes,Si Âgere minare interpretatur. Minoautera à jllîrn efle, mutato E in I, palam cftjquan-doquidem conuerfio noftratium propria, hanc vocem ab origine prima noftram efte conuincit; quæ cum nobis Si Latinis communis fit, ad Latinos à nobis venic. «clement igitur particulatim diceretur, «£ellet incnt; fed Tau apud nos frequentiftimè in com-pofitione. Si fimplicibusetiam vocibus,Euphoniæ caufta, eximi,m Originibus fæpius monui, quam in eo hie multum medl’e oporteatrExempto igitur Tau, de more no-ftro, element idem eft, quod res fubtilis membrum adducens, fiue fecum agens. Cerni-mushicprincipioelementum efte quid exilçS^ firaplex, deinde ex ipfo membracon-ftituiomnium corporum compofitorum . Nullum enim membrum eft animalis tam exile, quod non ex dementis conftat. Poftremö, tertia diftionis parte docemur, ele-mentum non proprie de illis dici, quæ non moueant. Singulis enim dementis f.;us eft motus: Igni, aé'ri, aquæ, Si terræ, quorum miftione, dum alia ab aliis aguntur, Si mo-nentur; membra corporum producuntur; ita vt Elementum, de vinominis ,ddcribi ' queat, fubtiliftimum Si fimpliciftîmum quiddam efte,quod motione fiia membra ad-ducit:vel, Elementaefte corpora fimpliciftîma, quibus interfe agentibus, membra fiunt. Vnde cernas, elementum non quamuis partem efte,fed cam,in quod vcl minimum membrum vlteriiîs, vt in partem fubtiliirimara,refolui poftit. Ex his igitur dementis, quorummiftioncS«: agitatione membra viuentium conftituuntur,appdlâtio tranfiuit ad litteras, quarum motione, verba, quæ funt membralermonis,in medium proferuntur, Si quafi minantur: co quod inftrumcnta vocibus edendisdeftinata,ipfa verba quodammodo ad aures ,quibufcum loquimur, minant; quod in iis, qui magno conatu, Si grandi fpiritu, voces fuas proferunt,quales funt Alemanni Si Sueui,dariflî-mèvidetur. Ethæcquidem denominum litteræ Si elementi ratîonibus : quibus fi Latini meliores, amp;nbsp;propiûs rei naturam aperientes, adducenr libenter eis de primaria harum vocum poftefllone cedemus. Tempus iam eftet, 'vtadlitterStum diuifionem accederetur: quodequidem fiicerem,nifiScaligerremoram puppi inieciflet,quare-n'fwtwflwejqumcurium impediuit. Quia enim litteræ nomen perfimplexTfcribendum con-Tendum^‘’'‘ tendit,eo quod à lineadeducatur,poftetque fumma viri vndiquaque in omniIcicntia-rum generc doôliftîmi audoritas lèntentiæ meæ pondus prorlùs eleuare ; putaui non abs re fore, fi nonnihil adhuc momenti land meæ addam; Si quantum addidero, tan-tundem eius rationibusdemam . Dicit litteræ primam lÿllabam naturâ longam efte, quia à lincatura fiat; è quo efticitur, vt malè per duplex T fcribatur ; cui lcripturæ om-nes antiqui codices réclamât, quod Paullo Manutio, accuratiftimè veterem orchogra-phiam in lucem rcuocanti, Si perpetuo vetuftos codices voluenti, potius credendum exiftimo,quàm nouam legem luliam in Grammatica recipiendam;qui, prætcr indii-bitatam veterum exemplarium, Si inter cetera Pandedarum, qui Elorentiæ magna religione
-ocr page 83-L I B Ê R II I.
rcligiotte fèruantur, fidem ; addit etiara infcriptionem Prèneftinam, quam the quo-que memini vidifle, cûm illiccum Pigghio,antiquitatum omnium curiofiflimo inqui-fitore,vetuftamonumenta,amp; inter alia, Syllæpauimentum luftrarem : Eiusquintus vetfus ita habet,
Cuiui ne taccAt mémorandum littera nometîgt;.
Quocirca vnanimi totius antiquitatis conlênfui potiiîsaccedo, qtiàm Scaligcro, nô* uam fibi etymologiam comminifcenti,amp;:ex ea, omnes Veteres erroris damnanti. Ve-rùmvtdemus hocScaligcro, quodeinemoefteruditorumaftenftirus, Litteramàli-neatura nomen accepiflcj non tarnen ob id euincat, primam huius vocis originem,po-tius Latinam, quàm noftratem efte. Quæram enim vnde Linea dicatur. Non dieet, T-int» vnamp; opinor, à Lino verbo, quôd eius prior lÿllaba breuis fit ; lèd à lino nomine, ptoptetea quôd ex linolinea fieret, quapriùs funiculus tenuiflîmus è linofadus fignificatur, quàm duâus ille rubhcæ,qui ad funiculum à fabris fieri folet ; quod ex idoneis auclo-hbus, qui volet, dilcat. Verum bene illu d quidem, lineam à lino dici: fed vnde linum ?
Hîc,ni fallor, perfugium quæretur ad Græcos, amp;nbsp;prælèrtim Æolcs, quorum fèrmoni tinum vnit Latinus amp;nbsp;eft fimillimus, amp;nbsp;plurima vocabula accepta refert, Quintiliano id palam confitente, qui hac decauflaridet Varronem,agrum ab agendo deriuantem, quotliam vox ea apud Græcos nata videtur. Sed Varrofortafle rcfpondiflêt, fe amp;nbsp;ipfum illùd annotafle,«7/50F Græcisdici : Athancetiam vocem,non minus apud Græcos, qiiàm Latinos ab dyea,ciux vox vtrique genti communis eft,deriuari. Quintîlianuscertè videtur Grecos facere,quàm Latinos,antiquiores: amp;nbsp;idcirco neceftariû ei fuiflet,côficeri, Ago Latinum ab dyea Græcorû venifte;cùm alioquiquæri poftet, cur potiiîs Latinam vocem àGræca,quàm Græcam à Latina deduxiftet. Nemini dubium eft,quin Latini plurima vocabula acceperint à Græcis, vti omnem etiam acceperunt difciplinam: contra vcrè, apud yetuftos auäorcs Græcos nullam vocem inuenias, quæ Latinis de-beatur. Feftus Græcis adeô priores dédit partes, vt breue à ßpetyd deriuet, amp;nbsp;Camu-rum à x.dfoas'iitamp;C non pauca id genus alia ; cuius fententiæ fuit amp;nbsp;Varro,vir Romanorft quotquot vmquam fuerunt, do(ftiflîmus,Fabij etiam teftimonio,à quo dixi in agri origine fugillatum. Plurima enim ad Græcam originem reducit, quæ poterant alioqui Latina videri: vt Ver,quamuis à vertendo formari videatur ; fulpicionem tarnen adie-cit, vc paullo ante dixi, pofte deriuari à ßtip lonico. Cauum Cælum idem à Chaos deducit; amp;nbsp;quo huius fui fadi rationem redderet,in voce Terminus,dicit, Euandrum, qui in Palatium venir, Arcadem fuifte.Nihil igitur miri autnoui adferent, qui Linum à voceGræcaZ/ràç deducent. Ceteriîm nos,qui primam linguam quærimus, non pu-tamus fatis efte, fi vox Latina ad Græcam refertur, nifi Græcæ quoque vocis etymon addatur. Græci à Ae?or,quôd lene, planum, amp;nbsp;æquabile Latinis dicetetur, deducent; fi Græcarum vocum origines fcribenticredatur. (^ôd fi à Ätiov fiat, noftras erit à primis natalibus vocabulum ; quôd Aê/br à noftra etiam voce deriuetur. Verûm quia linum fua natura potius durum eft, rude amp;nbsp;intradabile, adeô vt manus etiam lædat, priuf-quam multo hominum labore ftabras durafque fquamas, quibus horrefcit,cxuat: mihi nemo facile perfualèrit, hanc efte verain nominis rationem. Immô quia à Græcis ad Latinos vox venir, vt antiquioribus, nobilquc cura Græcis fit communis , conue-nienter Platonidicam, priùsapud Cimbros, vepote Barbaros amp;vetuftiores, quàm apud Græcos fuifle: cuius amp;nbsp;illud indicium eft, quôd nobis fit monofyllaba, qua bre-uitate primariam laudem meretur. Videarausitaque, an apud nos etymon aliquodin-ueniri queat,quod lino magis fit proprium amp;nbsp;peculiarc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ufc per conuerfionem
noftratem alterum alteri opponuntur; de quibus iam iam plufculum : A Hce, quo mo-leftum omncamp;: difplicensnotatur,fit1Li/i longum, id eft, patior^amp;Uien, pari, in mo-do infinite;hincUtn/à quo linum, Græcis æquèatque Latinis vfitatum, priore fyllaba longa 5 à quo deinde Linea, noftris amp;nbsp;Latinis commune. Qua verô de caufta Linum à patiendo dicatur, in primis diligenti confideratione dignum eft, vt quæ nobis apertu-. ra fit, quàm varie in nominibus fabricandis luierit architedus, quamque omnium rerum pro prias notas accurate priusexpenderit,quàm iis vocabulafabricaretur. Nihil eft omnino, quantum egocerte cogitatione vllaaftequipoftum,quodmaiora torraen-wabhominibus,quam linum, patiaturj vt iurc optirao à patiendo nomen duxerit.
d z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prim dm
-ocr page 84-40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
Linum tor- Primùm adcö ad pœnas jpfa natura accélérât ,vt minimum temporis ei in genitalißus menta. vuri» tgrræ vifccribus concedatur, fed vere fatum ,moxquafi matris vtero.moleftiim, in lü-futitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;protruditur,amp; ipfa ftatim æftatevellitur;vulfum ardenti canicula torretutitoftum
incontrarium ignibus elementum fummergitur ; amp;nbsp;ne poiTit enatare jgraui pondéré depreflum tenetur, dum cortex, cuius duritie medullam iuam tuebatur, coputrefcat: inde rurfus ad contraria tormenta raptum, (ummæcalons rabiei exponitur : indcjdum fatis à duobus contrariis dementis videtur excruciatum, ad hominum iniurias rapitur; vel enim in faxo ,ftupario malleo diu multumque contunditur ,vel in duriffima area denticulatis quibufdam malleis,quo magis concidatur, tamdiu à conculcantibus fran-gitur, dum nihil integri cortex refèruet, in quo folo vnicum fuit aduerfus iniurias mu-nimentum. Nec porroillud latis; Ab area vel faxo eueftigio rapitur ad furcam,e qua fufpenfum diutiflime à mulicnbus latilî'ima fpatha è durilTimo ligno aft'abrè ad tor-mentadiuturna comparata, tantifper verberatur, dum ferè omnis fradi corticis muni-mentumdiflipetur. Necdeindequies : (ed iam nudac ferè medullæ,omnibus pænè ofÏÏbus exutæ,ferreis dentibus acutidimis amp;longilîimis milèrrimèdilacerantur, nulla dementia (çuas mulierum manus à diuturna carminatione prius reuocante,quàm me-dullaoranis in tenuilTimafila fueritcomminuta,atquc diftrada. Quid ? num hîc tru-culenta: mulieres finem faciunt (æuiendi ? Minimè gentium. Simul atque omnia ele-menra omnem artificum,carnificinam ad pœnas exhauiêrint, eueftigiô quæ anteà dif-cerpferant variis inftrumentis,ip(£e luis manibus contorquent, fæpius interim,dum mi-lèrum linum tormentis fuis nonriihil refiftit, morfibus impetentes, veluti rabiofâî in ipfum defpuentes. Et quamuis hæc, amp;nbsp;plurima ,amp; crudeliffima videri poffinq funt tarnen amp;nbsp;alia adhuc nihilo leuiora perferenda. V bi iam omnem medullam contorfe-rint, amp;nbsp;equuleis quibufdam diilenderint, confeflim inde tradam ad ignés fapiunt : amp;nbsp;quafi parum fit, in fimplice aqua fubmergi, in lixiuium detrudunt, in quo,admota ignibus magnalignorum finie .diutiffimè ebullire cogunt jamp;inde violentis manibus diu in aqua alia torquent, rurfus fufpendunt, amp;nbsp;ficcant vel ventorum perflatu,vcl Solis ardorc. Inde iterum varié pars per paxillos diflrahitur, diftraéla liciatorio inuoluitur, amp;nbsp;totis ncruis per pedinesdiflenditur; pars canaliculis intorquetur ,vtdiftenti ftaminis vifeera penetret, iteratis frequentiffime tramarum iadibus, modo dextrorfum, modô finiflrorfum ; interea nec ipfi quidem flamini quiete concefTa, qüod perpétué furfùm deorfum calcibus impulfum fùbtemen cogitur ardiffimis vinculis colligare, donee tela tandem mutuis filorum nexibus abfoluatur. Et quafi parum anteà linum perpef-fum fuifTet, iam denuô alia tormentorum genera. Totum id quod tam variis pœnis agitatum tandem quieturum videbatur, rurfus feruenti lixiuio coquitur, ac deinde in frigidam iterum coniedum, magno tortorum labore calcibus teritur,fuftibus trüditur, atque redè tandem contorquetur : indecarnificihus delaffatis,quod anteavi multi fuit cqnuolutum, amp;nbsp;multisgyris infe retortum,magnavi diftrahituf,£ paxillis diflen-turn tenetur,dum Sol frigidam cxcoxerit: itafemper.quô pœnarum vis accrbiorfît,'ab vnoextremo in alteru tranfitur. Iam niue candidiuSjVtofla ilia quæ diurilfimèin furci pependerunt, nihil amplius videbatur tormentorum experturum-, cùm ecce fubito forficibus difcinditur,amp;: infinitis acuum punduris terebratur. Hinc fordibus variis infi-citur, quo rurfus noua fit pœnarum qccafio, ex aliéna culpa,acrifapone illinitur.lixiüio maceratur, ab aliquibus etiam Iixatur,ac deinde ingenti manuum vi tunditur,fricatur, torquetur, aqua frigida mergitur, exemptum Soletorretur 5 atque hoc tormenti genus tantifper iteratur, dum fila filis hærentj tan tif per dura quicqua adhuc eft quod eifdem iniuriisfübiici pofTit. Inquinaturvt lauetur,lauatur vt'.inquineturjperenniqüadam ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ixionis rota, ad noua fêmper amp;c vetera tormenta voluendum. Poftremô^tot iam carni-
ficinis prorfus dilaceratum,ad immundiffimos vfuscÔdemnatur,vt feilicet vel fbrdidis vlceribuSjamp;purulentisindatur,adtetrumvirus exforbendum;vel fpongiæ locofic in fœdo podice tergendo, vel aliis etiam locis virulcntidribus emundàndis applicetur., Dies me amp;: verba priiis deficiant,quàm omnes iniurias lini queam recenfère; quid dico recenfère ,cùm diu multumque per varia genera difeurrendo vix centelîmam partent cogitatione alTequar, nedum fêrmone queam explicate. Quisenumerec, immô quis mente comprehendat, quot linum vulnera in veterum thoracibus pertulerit, quis-tempe-
-ocr page 85-L I B jE R I I T.
tcmpeftatcs per omnia maria vkrô citronne ventisraptiim qüotiäie patiatür,amp; Temper fit pafliirum- dum vel fordidæ inexplebili mcrcatorum auaritia?, vel truentæ diræq; regum ambicioni, vel piratis piædæ inhiantibus, vel miferis pifeacoribus vicæ fuas adalienam gulam explendani prodigis/vel aliis aliorum vqtis amp;nbsp;cupiditatibiis jquæ funt infinitæjCogiturinferuire. Quid nunccommemorem bcHuarum morfus ,quibus amp;nbsp;in mari amp;: in terra obiieitur ad rctia darnnatû ; niilla fua ciilpa, crebro vel ipfum di-lacerandum, vel mifera animaliaad lamenam liominibus traditurum? Sed quid ego in vanum laborojdum pœnarum perlèquor inhnitatem Jfatiusfitde lini exemplo illud ad animum nofirum transfénejVtquopluribusin hac trifti miferiarum vallc calamita-tibusaffligimur,co femper melioreseuadamus: quod.Pliniusveriùs de lino dixit,quàm tempore fuo intelligere quiuerit, cùm eius detriti vfus needum tam latè, quàm nunc pateret. Polleaenim quàm variisiniuriisiam ad minimas lacinias, amp;nbsp;viles floeeos, cil detritum; adnouam rurfus rapitur carnificinam,in qua multis piflillorurn ictibùsaqua gutratim inftillante.adtenuifiîmam pultem redigitur,quæquadrangulisreticulin hau-lla, charras dat omniÆgyptiorum papyro innumeris modis præftantiores ,quæ quot lcribentium iniuriis expofitæ fintj nemo ignoiatj qui modo 1 ciat, nihil tain nefarium, nihil tamfccleftum, nihil tamimpium , nihil tam abominandum à peffimoquoque ccrebro cogitari, quod no lineæ chartædngenti patientis iniuria,illinarur.Fuere Roma: lintei libri,vencrandæ illi quidem antiquitalis ; ièd nihil ad hos noftros,qLioru tanta eft nunc vilitas, vt linû meritô conquer! poffic,maxima fuam,ömniq. pretio maiore,flocci fieri patiêtiam, qua priiis opus fuit, quàm ad hoc tantû perfeclionis culmen adipiraret, His itaq. decauifis linum à patiendo nomen accepit, iniurialèmper meliuseuadens, vt Plinius dixit : ante quem tarnen multis fæculis Elàiasnouerat, nihil elle quod pluribus tormccisfit fubiedu^quam linu;quod hacdemoftrauit coparatione: CoKtritifunt quaÇi Zzjv»;qüa naturæfuæ nota non ab aliis modo fatis eft diftinâû,led fymbolû etiara prç le fiert ad vitara beneinftituendam vtiliirnnû. Nomençlatorenim^vtfiG onomatopœum vocemus, vbiq. diligentilfimà curam adhibuit, vt ex ea rerû proprietatc nomina duce- , ' T rct, quæ momentû aliquod vel ad mores formandos, vel ad feientia in animisnoflris augendam.haberent. Quid verô in exigua totiiishumanæ vitæ orbita melius præftan-tiusq. cogitari queat,quàm illud,euius monitu ad patientia inftruamurjcuius,inquam, monitu illam con/èquamur virtuté, per quam lôlam,animam noftrara amp;nbsp;lucramur amp;: poftidemus? Qvii enim fie finit externis raalis aut iniuriis turbari, is non habet animara in fiua poteftatc; fed, velutiTriton quidam ventorum index,omni externo flatu, modo in hanc, modo in illam rapitur partem , numquam fuus ipfius futurus, nifi patieniriæ ancora le firmet. Nouit quidem Si Socrates amp;: Epiftetus ingentes patientiæ opes: fed ijadvcramamp; folidam patientiam pertingcrcnequiuerunticoquodillam ignorarent, cuius lolius dono animam noftram à Cacodæmonis,amp;: peccati, mortis ipfius^æternæ fèruitutc liberamus ; de qua Vates noftercccinit, 7quot;« es fdtientiaweaDsr^ine. Nulla certè virtus eft à gentium magiftris celebrata, quæ animum magis noftrum reddat, amp;s eins poirelfioncm euftodiat jquam patientia: nec verôin poteftatetantum noftra eum retinet; fed quidquid in ea fordium cftamp; macularû,cluit amp;: expurgat. Aduerfa enim,(S2 omnisiniuria,fi æquo animo ferantur;non folùm eum non lædunt,fed ctià veluti ignis aurû, amp;: nitrum veftes,puriorê ieddunt;amp; tandem efficiuntjVt reaplè intelligamus,nos àneminequàmànobisipfis.lædi pofte; in quo fortitudinisapex côfiftit. At hæc virtus,' vt maxima quidé fuir,cùm in aliisquibufdara,tum in SocratC; ita non potuit animum primi parentis labecontaminatum,amp;inperpetuamhoftis feruitutem redaâum, vel pcnitùsemundare,vel manu aftererein primam libertatem : quodChrifti patientia: • non eflet innixa, quæ fola, mortem pcrferendo,omnium animos à mortal! veneno de-purgauit. Noftra!g!turpat!entia,!pfiuspatientiæperfidem, amp;nbsp;fpem^amp;caritatemin-hærcns, nos reddit omni linocandidiores. Quamobrem qui linum à patientia nomi-nauit, voce hac perpetuô obuia perpetuum collocauit monumentum ,lèmper nobis oftcnlurum , per patientiam omnem animis noftris contingere perfedionem ; non Ic-cüs atquc linum tanto melius euadit,quanto pluribus poenis fucrit excarnificatu. Hoc cft quod D. Paulius dixit, Tnbulatio fatientiam operatur. Et alibi, Vtnon fegfics efß~ ciamini, fedimitateres eorum qui fide, amp;nbsp;patientia hsereditabunt promifiiones. (.Rôties
d J igicut
-ocr page 86-H E R M A t E ' N Æ
igifur linum audimus, toties recordemur, hos paticntia; periode atque linum , conti-tine'u -uefli OLIO fieri dcberc melioresamp; albiotes. Et hic vna de præcipUiS cauffis fuit, vc lacerdo-buscurfacer- üneis vcftibus io fàcris vtereiïÉur ; quo rtïrtïitütö- memores effent, omnem animis in facres, nbsp;nbsp;noitris niunditiem per tormentaefle quærèrrdam: Sâ quæcumque in facris herent, ea
omnia ad Clnifti paffionem effe referenda • q'uâ, tartiquam lólidiflimo fundameftto, patienrianoftra ftabilita, nos eó perducit, vfei findnhundoeandido veftiti,in fplendi' dilfima luce , felicitate perfrtit'iiiurfempiternft.'lam qucrnadmodumlini frudu fine fèmine omnia dolorum genera mitigantttr Sâ fópkïntur ; ira nihil eft tam du ruin aut moleftum in omni vita, qubd p’atientiæ fruólus non leniat, amp;: fuaue reddat. Sed quia, fi omnem huiusfymboli lacitudinem vellem dimetiri, amp;nbsp;figillarim fignificata exaraina-rc; volumen conferibenduefTet tota Marfi Iliade ipiflius: hïcmc contmebojhoc vnum huicetymologiïë corollarium addéns,vt lëmper patientianoftralinum imitemur, tan-tifper dum éaiidoremcæleftem conlequamur. Puto me nunc iatis oftendiire,lini nun--cupandi ratiörrem élingua noftra petendam efréfamp;: hac partecerni, cam Gra;ca amp;: Latina non paulló eft'e vetuftióré. turn quia ab ipià aliæ linguæ vocabulum hoc mutue'n-tur, tum quia htne perfpicüum fiat, quanto fermonis noftri architeólus ccterarum linguarum faóloribusin iymbolisfingendisfit accuratior amp;nbsp;diuinior. A lino autem fitjVti dixij linca : à qua voce fi Scâligëro demus littefæ nomcnclaturam dcriuari; ncccfte habemus concedere , earn ab ipfis primis fuis natälibus efle noftratem. Verdm nos in eoconftanter perfiftimus,hac voce nihil aliud fignificari, quam mem brum ipfius vo-cis, amp;nbsp;quidem minimum,perexcellentiæ figuram,eo quod pars,quo minoreifeo ma-gis à totius naturarecedat. Habemus iraqueex ipla noniinis notatione pcrfpicuam lic-terætum defiuitionem,tum orthographiamîquam Scaliger,cótraomnemvetcrumamp;: marmorum amp;nbsp;librorum fidem, de falla nominis ratione, corrupit,
P ® A M V s ergo ad licteræ diuifionem, quam multipliccm vctcres tradiderunt, -^n^ig^ura, ncicio quæaccidcntia littcræ affingcntcs. Accidit, inquit Prifeianus, Littcræ Nomen, Fotefiiu,amp; Figura, Poteftas ; his quidam addunt Ordinem, quod Priiciano non placet; quoniam eum partem Poteftatis litterarum efte dicat. Scaligcr Poteftatem accidens elfe negar, fed formam efte ait, qui fit fiexus in ipla voce, tatnquam in materia. Ego,quid dicar, non fatis intelligo *. hoc fcio, vocem efte in aère, tamquam in materia ; ftexum autem vocis nihil aliud efte,quam inftrumentorum vocaliumaóboncm,decuius diftërentia, tamquam decaufla efficiente,diiierfæ litteræ nafcantur. Si igiturde flexu agentium organorum loquatur;flexuserit in organis, ramquam in materia fine fubiedo : fide co quoddiuerfitas flexuum parit amp;£ efficit ; ipfum illud eric in voce, tamquam diftc-rentia in fuogenere , perinde atque rationale eft in animali. Voxenim cum hoc vel illo flexu, hanc vel illam litteram conftituit ; atque ita fit, vt poteftas, fi hie flexus fit, vera fit forma litterarum. Porté quid hie flexus eft,quam ipla pronuntiatio,cuius quoc funt diftërendæjVt fie dicam,eflentiales;totiunt litteræ differentes? Ceterùm quia Poteftas fiue Potentia, plurimis modis in Philoibphorum fcholis accipi confueuitiUec additumefta Grammaticis, quo fignificatuhîc poteftatem intelligi velint : obfeura eft eorum traditio.Equidem apud idoneos linguæ Latinæ audores fie poteftatis nomen video vfurparijVteius nobis poteftas efte dicatur, quod vel agere, vel facerc poftiimus: qua ratione litterarum poteftas generica eflct,aurcs mouere; figiHatim veto fpecieruni poteftas, hoc vel illo modoauditus mouendi facultas : atque hanc Veterum fapien-tiam fuilfe, nihil dubito;quam póft Grammatici non fatis aftecuti, quia in naturalis leientiærudiiuentis minus effent exercitati, magnam pepereruntobfeuritatem. Refe-vocaie^l,r0- ratur itaque poteftas ad auditus notionera , non aliter à voce differens, quam color à /ne facultâtc vifum mouendi. Hine liquet, vocales propric moucntes,non veto mobiles, hsUcenit. efte dicendas; 11 depoteftate mobilitas Scimmobilitaslitæftimanda. Tantum,inquic Prifeianus , intereft inter confonantes amp;: vocales, quantum inter animas amp;nbsp;corpora. Animæenim perfe mouentur, vt Philofophis videtur, St corpora mouent: corpora veto nee per fè, fine anima, moueri poffunt;nec animas mouent; fedabillis mouen-Confonantes tur. Vocales fimilitcr S^ per fè moucntur, ad perficiendam fyllabam,S4 confonantes 'bZ^mob'i J^ouent fccum ; confonantes veto fine vocalibus immobiles funt. In his cernimus. Us f»^quot; vocales idcirco mobiles dici à Prifeiano, quia per fc mouentur ad perficiendarn fylla-bam,S«:
-ocr page 87-r I ß'E R' IIP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43‘
bam,amp; fimul confbnantes mouent. Ceterüm hæcomniaabfurdaamp;Phyficisamp;'Dia-f kdicis vidcbuntur,mödo quodam à Philofophorum aunbus abhorrent. Quî enim; vocalis inouctur, aut qui conlonantete mouet ? Moueri non alia ratione dici poteft, «{uam quöd pronunCictur j 6e omnis vox motione hat. Mouet aiitcm conlönantcin^ quia dum ipia pronunGiàrufi,lt;confonao'S vna prönuncietur- Nosfimpliciter dicimus, htreris diucriis diuerläseiTe auriummouendarum fiuefacultates,hue potedates ; quæ abiplaaerisdiucriapercufllonenafcuntur. Vocalesaurem iplæ per lèenunciatæ au-ditum mouent, amp;nbsp;conlonantibusadiundæ . Conlonantcs, quia per fc ibninon fuhty fed vnà cum aliisfönantj per fc aures moüere non polTunc. Hine fadumvt motionis mentio, citra quam ncc vox fieri, neC-aures pulfiri queunt, ad Gram maticos vencrit: qua non bene confiderata, mobile Si immo-bile litteris aifinxerunt; vt illæ mobiles di- lt;nbsp;cerentur, quæ per le aures möüerentj V^ljifi omnino in patiendi fignificatu placet ma« nere, qux per le polTcijt pronunciariv'id ert , ex vocalinminftrümentorum motiond per le gigni, Eirentiaenim fine forma;VOGum,in aère moto liue perculTo, vtiin materia qualicari l'ubicäa, fubfilbt. Vocales- icaque^per feamp;: auditum mouent, amp;:inacre moto per legignunrur : Conlonanrcs'Vtrö fiuüt motione quidem , fed per ic num-quam vel efferuntur vel aliditum fermnt » Conlönantes enim, Prilcianus inquit,find Vocalibus immobiles funt: quod pronunciatum baud video qui cumlèmiuocaliura definitione a Donato Só Probo data , conlentire polTit: ciim hi Icmiuocalesfic dclcri-bantyvtper fcquidem proferrifateanrur, tàmetli fyllabam per lefacercnon polfint. Ceteriim ciim non fatis liquidam orationem in riuis reperiamus ; probè feccrimusj ß progrediamur ad iplos fontes,aut certè ad riuulos lupcriores,amp;: propius à fonte diltan-tes. Hac in re bonam nöbisoperamnauauit Plato, fingularis omnis melioriseruditio-» nis tht’faurus : is in Philebo litteiarum dilbributionem ad'iplum Theut retulir, natio-ne, vtputar, Ægyptium 5 in quo quid peccarit, nos alibi. Littèias itaqUefie partitur, vt alias Vocales, alias Semiuocales, alias Mutas dicar amp;nbsp;Vocales quidem per le voeçm Li,teràrüm faccre, lie interpretamur; Semiuocalcs voeem per fe quidém non facere, habere lt;/»«/ƒ»»» v»-tamen quendam fonum,qucm vocant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mutas ne lônum quidem vllum per
lcreddere. Ab hoc Philofophorum principe Arilforeles fentdfitiam rôgetur - qui in poëtica trimembrem item fecitelemcntorum diuilîonem , in qua Vocale illud dixit quod citra adieâionem voeem habet quarexaudiri queatjSeraiuocale, quodeum ad-icdionc voeem habet quæ polTit audiri, vt R S ; Mutum veto, quod ne cum adie-élione qtiidcm per le pofiit audiri ; at cum iis quæ voeem hâbent, audiatur, vt G amp;nbsp;D. Ariftoxenus Mulleus vocalibus quidem vocemf, reliquis verôlitteris ■4ôtpotiç, id efl-,ftre-pitusquoldam tribuit. Halicarnalleusalreram addit diftindionemjin qua exemplaria, meo quidem iudicio, milcrè lùnt corrupta, turn quæ Robertüs Stephanus Lutetiæ, turn quæ Wendelinus Rihelius Argentorati excudit'. Qiio loco itaque fie habenr, cAfTSöie «TèjXaô’ bju Tav (paruêprar Kaff icwTix ómint cPé tjvo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pot-
avQjtyiüi^v M Tüi^-mv rnav â'^a)Vïip)(Wt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ego,falüo aliorum arbitfatu,lic legcn-
dum exilbmo ; cAt/TêgjK J's xa.Q' luu tw a’a tpafniVTai’ a fxevKaQ' teuuTÀ ômthç yTTOTfÂélV 7rê!pigt;Kî po7(^OV « OpQJLyfMV ri '^TTOTi’îVafxS W TC/87WP Tivàv iîy'ülV nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id clt,
Altera differentia eli,qua eorum quæ vocalia non font, elemcntorum,quædam fonos quoldam de natura luaabfoluunt, ftridorcm , vclfibilum,vel lcreatum, vel aliquos alios id genus fonos præ le ferentia. Et hæc quidem altéra pars eft fccundæ diuifio-nis;cui lubiungitur ea quæ mutas compleélitur. Quædam veto omni voce atquc fono carent, ncque per fe vllo modo fonari poffunt: hæc quidem ixlt;jgt;ava, altera hemiphona, quidam vocarunt: Latini ilia muta, hæcfemiuocaliadixerunt. Perfpicuum itaque, altera hac diuilione non vocales, lèd confonantes litteras, à Dionylîo diftributas fuil-fe, quas nomine vocauit aorifto, vt Arilfotelis moreloquamur, ideft, hgnificationis non definitæ . Addidit HalicarnalTeus aliorum item diuilîonem , quielementa trifa-riam partit!, Vocalia quidem, quæ amp;nbsp;per lèamp; cum aliis fonantur, nominarunt; Semi-uocalia autem,quæcum vocalibus melius quidem elïcruntur; at per léipfadeteriùs amp;2 imperfcâc; Muta veto, quæ perle ncque perfedas neque imperfedas voces habent, verum cum aliis dumtaxat efferuntur. Atque hæc quidem apud Dionylîum,alterum linguæ Græcæ, totiulque artis dicendi, Ariltarchum. Nobis ex bis fufpicio fuboritur,
d 4 vetuftilïi-
-ocr page 88-44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
vetuftiflîmàm ilkm iquidèmcflèhtterarum confonantium diftinâioncmjqua in ferai-uocales amp;nbsp;mutas diüidunturj verûm noafatisliquere , qu^ vera vel mutarum vçllè.-. miuocaliurn effet dcfinicto, ■Gùm enim Ai’iftotcles aperte declarer, litteras non quoG uisinfcéliles fonoseffejfed eos tantûmj ex quihus oratio conftareç;non fatis intcIl.igOj qui dici queantlèmiuocales (onum habere, cùm oninis hominis fonus, quo quideni fèrmo perficitur, vocalemi habeat adiüntîan3', ,fme eam,perfeidè,ffue imperfedè pro-nuncies. Quffquis enim S pronunciabit; vel E, vel I, vel aliam vocalcm audituiocei-netîjqudd fffibilet tantum, nulla addita vocali;.iam noncdet fonum, qui parsoratio-nis efl'e pofflt. Homerus vira venti deléribcns,offend it in iplo ctiam fibilo vocalein an-fuAuLraca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dikit, k àvi/Mis ,, lam R littéraiE. videtur includçie, dum ibla pronunciatur;
dura énim canes irritamus. Er dicimiis .atquç inde littera canina vocata eft, eo quôd canes ringenteseam quodammodo exprimcre videantur. Idem in cetens iudiciyiu efto .' Quisenim L audiat, nifi E iungatur ? quod lîue petfe^è fine iraperfede pro-nuncietur;àvocalium definicioneexeludinon.-poteff: nififortape (èrmo impcrfedus, lerroo non fit; aut vox imperfedè pronunciataj vox effe definat. Sit fane non omnibus nuraeris abfoluta; ob earn ne.cauflam vocem effe negabis-’ Qtiafi verb homo turpis, autclaudus, ab hominis definitionefiteximendus. Formajivociseff, vt audiatur;quod fieri hon poteff citra vocalium pronunciationem, fine ea pcrfedaj fine imperfeda. Eff tathen hæc omnium Veteram traditio, quam nefcio qui Dialedieis acutioiibus probare poflînt: nee aliam fecutuseffTerentianus, cuius verffis Sotada;os hac de re ad-ïcribere operæ pretium non putaui. Qui volet cognofeere, quot fe difficultatibus ira-plicent Grammatici; Prilcianum, Donatum, Probum, amp;nbsp;ceteros antiques, amp;nbsp;inter re-centiores Scaligerum, confülat, quifemiuocalem putat,non quia vocali præpofita enuncieturd’ed quia natitra talis fit,vt perinde atq. S, obfcurû quendâ habeat fonû;qua de requid Icntiarh,aut fi maiusquidnon intelligam.modô dixi: amp;nbsp;lubenter Scaligeru rogarem,aneiindem obfcurum fonum in Phi Græcorû exaudiat, quando ea littera iiî locum F Latinorum ferèfuccedat, vt in Fama,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fur, amp;nbsp;fimilibus cernas.
Verùm val.eanchæcexiliû curaiuimpedimenta, quæcùm multis tricisimplicaritGra« maticos magiffros,tu nihil proriusvtilitatis adferutauditori. Nos itaq. pace illotu,quos hîc intricatos videmus; liçecgraui eorû premamur audoritate, veterû voces in conlb-nantibus diffinguendisferuantes, alias iis, quàm Grammatici, definitionesafiignabi-mus; quas non è poteftate, vt quidam; aut nominibus,vt alij; lèd ab artificio amp;: vlu lui-guæ petemus. Quia enim nihil emolumcntiex aliorum diftindione video proficifcî, nec vllüm hadenus feriptorem definitionem fuam poffe tueri : putaui làtius effe, ad illudeonfugerediferimen, quo conlbnantes à conlbnantihus in eadem fyllaba ditïc-runt;amp;.' cas quidem dicere femiuocales confonantes, quæ proximæ vocali in pronun-ciationecohærent, itavt coaluifle videantur; Mutas verb, quælongiùs à vocalibus in eadem fyllaba recedunt, minülque Ibni eius participes fiunt quàm proximè cohérentes. Semiuocales enim Mutæillic dumtaxat appellationis l’uæ locum habent, vbi aiminac/tlet duæ confonantesin eadem l'yllaba vocalem vel præcedunt vel lêquuntur, Atque hinc eæffem confonantes alibi lèmiiiocalcs fint, alibi mutæ. Tau enim in Sto, eff fe-quot; miuocaliSiin Eff,muta. Lambda amp;nbsp;Rho omnium ferè confonantium collatione femi-uocaleseffe pofftint : quia in eadem fyllaba vocali adhærcfcant,amp;r quafi fono commi-Iceantut; vt in Pattern, Blæfus, Flaccus, Gloria, Precor, amp;nbsp;ceteris generis eiufdcm, in quibus omnibus confonans précédons muta cenlètur, quia longiûs à vocalis fono re-cedit, cuius bcneficio pronunciatur, amp;: aurespuHàt. My littera muta eff,coroparatio-ne Ny in Mna, Mnemolyne, Scamnum, Damnum;in quorum duobus poftremis My amp;nbsp;Ny adlÿllabam pofteriorem referenda, quianimirum in principiodidionis inca-dem fyllaba reperiuntur, quæ communis eff lyllabarum diftinguendarum régula. Lambda, Rho, Ny, nulquam mutæ funt, necpræpofitæ, nec portpofitæ vocali. Mutarum itaque atque femiuocalium diferimen ad litterarum in proferendo ordinem fpedat; amp;nbsp;illæ quidera minus fonant, quia longiûs ab anima vocis, qua papellationc vocalcm meritb dignamur, recedunt : quod apertiflimè cûm in aliis, tum in hac iplà Voce Dignor,licet audirc; in qua N lèmiuocaîis, G mutafentitur. Prifeianus quadam tenus hoc lûbodoratus eff, dum dixit, Omnis enim littera,fine vox, plus lonat iplà lèfc
cum
-ocr page 89-L I B E R 1 1 ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4y
cum poftponitur,c|uàm ciim anteponicur;qnod equidem verum cflc fateor in confo- ' nantibusin eadcm (yllaba vocalcm præcedentibusj infequentibus nequaquam.Quis enim in Ars,non audiat Rho magislónare,quam Sigma’Et in Eft,mägis fonareSigma, quam Tau? Speólabat ergo prifca hæc confónandum diuifio ad ordinemlitterarum in eadem fyllaba : quod non animadnertentes Grammatici, longé aberrarunt, nonha-bentcs qua de cauiTa vel Mutæ vel Semiuocalesdicerenturjatqueidcircofali'um quod-dam confonantium diicrimen indudum eft , quod quiacumveritatcnonconlentie-bat, alius aliter quæfiuic deferipfit. Nos vel hæc nomina, vt prorfus inutilia,amp; con-trouerfiænumquam definiendæplena, reiicimus; veladordinem referimusconfonantium in eadcm fyllaba coniundarum . Prifeianus ordinem pattem cUc vult pote-ftatis, quod Philofophus Grammatico non facile concedet. Poteffas enim abfoluta eft à collatione ad aliam littcram, ordo niliinter plura elementa nonrepcrietur.Ordo vél eft à natura , vel ab arbitrio, vel ab vtroque, certa rcrum fecundum priusamp; pofterius collatio, tot modis varianda, quot modi Prioris amp;nbsp;Pofterioris reperiuntur. Procedic igiturordoè poteftate litterarum naturali, non vtpars poteftatis,fed vtlitterarum fe-eundum poreftatem in pronunciando débitacollatio. Scaliger, vt amp;nbsp;illud obiter an-ftotemus,quandóquidem propofito noftroannexum eft, huicvoci, Ordo,Græcam orJf-aflignauit originem, ex opotK^'eS adfpirationem Æolicoritu ademptam dicens. Atego pro certo mihi perfuafum habco,a Cimbris, apudquos hadenus cius vfüseft, vo-cabulum hoc ad Latinos venifTe ; nec ad Latinos tanttim , fed etiam ad Hehræos.
apud nos principium notat, vt mox docebo . Hine «©jt in corporibus illud exile W« eft, vnde corpora incipiunt ; vt in gladiis, pugionibus, aciculis, amp;: id genus aliis : Ac dum ad locum refertur, ilium locum lignât, qui vnicuique ab origine amp;nbsp;principio debetur: exempli caufla, lt;isjmöuojt/id eft, eft locus mihi alîîgnatus, fiuedebicus. Omnis enim ordo à primo principio dependet, quodvnum eft, omnia certa qua-dam catena à fummisadima vfque conneólens, quam luptterapud Homerum fè dicit tenere; Omnibus ergo, vt Ariftoteles docet, naturaordinis caufTaeft;vtmeritö nomen inde ducac ordo, vnde ducit efTentiam. Sumptoigitur nunc eo, quod mox Platonisaudoritate, amp;nbsp;ratione deindeconfirmabo, ipfumTau vinculi naturam in vocibus haberC; dicimus lt;©ît nihil aliud denotare,quam vinculumillud, quorcsom-neÿ principi fuæcaufræ,quæ*©j dicitur,alligantur, VideTnenominisexplicatu omnem ordinis raciónem contineri-quætotain eoconfiftit, vr omnia primæcaufTæ certaqua-dam füceeflione copulentur, ad eum modum , quem in catenæ annulis ccrnimus? Hæc enimeft lila catena ,cuius firmitate fèruantur omnia ;à qua nifi pendcanr, è ve-rtigiointereantnèceflc eft: quandoquidem nifî omniaelTentcoordfnata ad vnum, vt lil^o duodecimo primæ Philofbphiæ traditur, ômnia ftatim périrent. lt;©?ticaqùé'de vera fua interprératione, fignificat locum cuique à principio primo, quod eft ipfttn vnum omnibus boni amp;nbsp;elfentiæexordium,attributum: à qua vocelt;©jbêneft ipfadebi-tâ ïerum collocatio, quæomnibus boni amp;nbsp;firmitatiscaufTam à primo principio adfért. Hinc eft quôdomriia ordinatanaturam confirment, non fêcusatqueexercicusab pr-dine vires fibi fumit : firmitatem aurem naturaî^noftræ ordine conferuari, ipfà môn-ftrat dcledatio, quæ in omnibus eo maior eft,quo quæ efFeruritör, font ordinariora: quod clariflimè in concentu fèntitur, è quo, quamdiu redus vocum ordo ténetur, vehementiffimè deledamur: at fi qua vox locum foum déférât,ofïêndit. Hebr^Jîu-rima vocabula lioftratia litterarum tranfpofitiônécbrrûperunt ; inter quæ eftamp;'hôc, de quoagimus^’ Tta : Tur enim dicunt pro «©’t; quo loco Vau per o, non per v^érâÇ pronunciandumCùm igiturvox hæccommùnis fit nobis, Latinis, amp;Hebrajis-ex éâ lingua ad alfas venir, in qua vera fignificâhdi caufTa reperitür ; quam nôftràm effo tantifpcF tenebo ,' dum quis in Torrationem dabit rediorem, mHiufquequtd oiHo fit, vnde proficifcacur, quid rebus præftct, expiicahtem. Ablt;®jt fit afpirafompamp;: Realem producerisiquo fignificâtur proprium cuïufque eflc,fiue id quod rem vnarti-quamquédecet. ü^rtfiojtinpto/idéft, meumeft]'ycl mihidebcfoj^: hincGrièdfüm ^ôç, pro termino,-gt;amp;definitionè -'co quôd hisj quid cuiufquc proprium fît, ôftéhdâ-’ opôç* ruE Quafoobrem vt darem Scaligero, Ordinis vocabplurh'^ab êpdçderiuariiCxëôïà-* nién rurfüs efficéretur, primamradicem noftràte'm efTe. Græci'proordine,'^^/vdr-
cunt;
-ocr page 90-4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
cunt; quod item de fonte noftro manauit: 2tjt: enim æftimo fignificat, Cû/ad; hinc a^/ amp;nbsp;i'yncopes beneficio, 'îTaje eft, quicquam alicui æftimatione raea addico . Locus itaque cuique vel à natura, vei à cuiuipiam asftimatione addictus, ra^/ç dicitur. A lt;a]C fit TaftTOMaGmutato X in geminum S; amp;: hoc rurfus mutato in Tau,fit td'miJt.uuj, à quo Fateantur ergo amp;nbsp;Græçi vcl has voces à radice noftras eflc, vel melioreni afli-gnent fignificationis rationem. Ft hæc quidem de litterarum ordine; quern non atti-giirem,nifi Semiuocalium ScMutarumraentione ad cum fuiftem compulfus: de qui-, bus fuam cuiqueopinionem liberam relinquens, meam aperuifufpicionem ; de qua quid alij fint cenfuri,mea vel nihil, vel perparum intereft; eo quod mutarum amp;nbsp;lemi-uocalium difcriminenon fim necin Analogia necin Etymologia vfurus : hoc vnum jnonuiftc contcntus, plures efle Mutarum amp;: Semiuocalium fyftafes apud nos,quani ïhca lingua. Latinos, vel Græcos, vel Hebrxos; atque idcii^o hac parte linguam quoque no-ftram efte ditiorem. Vnum certeTau omnibus aliisconlbnantibus ineadem (yllaba prarponitur j quod alio in lerraone inuenire non polfis : vnde fit, quod mirabile vidc-tur,vt duo Tau in vna fyllaba vocalem aliquando prxccdatj vt du dicimus pro fiet fienv amp;cn/lt;’(lecnl«n. Eadem littera poft multo plures alias conlonantes, quam invllaalia lingua, fyllabamclaudit; vc 2ö)t/ï^act/«©fï/l^aiigt/3trfit/ Wj9aiwt/l?ant/ûopt/5^art/ ï^a|l/28n]Ct;In^ot|letiam poft feipfum interiedo Sigma, vt ante feipl'um in C’flemficn, His itaque amp;nbsp;aliis Syftafibusapud alias genres non vfurpatis, verborum copia longe maioreuadit, quam fi paucioribus eflemus alligati : qua in re non parum eft momenti ad maiorem fermonis perfedionemrquamquamineaaccuratam complcxionum enu-merationem breuicatis caufla relinquo; ne bis fiam odiofus^ ferael infolenti apud Latinos linguæ noftræ prædicatione,rurfus prolixo in vocibus ignotis explicatu.
Te M p V s eft, vt hac amp;:ceteris diuifionibuslitterarumomiftis, fingulasinfpicia-mus; amp;: ea in iis confideremus, è quibus, ad veras nominum rationes eruendas, aliquid accedatemolumenti. Quxrenda enim in ipfis dementis ratio, ob quam aliæ voces aliis rebus defignandis fint aptiores; Sc ex iis de fymbolis iudicandum, redene an le-cus, à lermonis architedo fuerint è litteris concinnata. Hinc enim liquebit, quæ voca-bula prima fint, quæ ab aliis deriuata; Sc prima quidem, quæ non ad alias voces fignifi-cantes,fed ad ipfa prima Sc fimpliciflima elementareducuntur. Quia verb fermo vo-cabulis componitur ; is primus dici non poterit, qui vocum ftiarum caulTas c fimplicifi-fimis dementis non doce bit-, quae re, tota de prima lingua rede iudicandi pendet fa-FotKw fri- cultas.Quandoitaqueprimarum vocum ratiototadelonolitterarum pendet,quibus, P’gmentis, resipfiedenotantur, imitatione quam fieri poteftproxiïna ex-litterarum prcfliC; malo aliotum hac in re lententiam aperire, quàm meam, citra audoritatem, multis rationibus firmarc,; ne videar id dementis adfcripfilTc, quodmaximè primis noftris vocabulis ad originem vocandis conuenire prouidifiem :quod vbi fecero,exem-plis paucis docebo, quam infigni artificio Onomathetes noftcr vfus fuerit in nomini-bus primis ponendis;quorum reda ratio, cetcrorum quoque qua: ex his vcl compo-nuntur,vel deriuantur,cauflasoftendet. Audiamus itaque principioprincipcm phi-rlattnu fm- lofijphorum Platonem,apud quern hare (ententia tenus Socrates Hermogeni:Opinor cquidcm,ôHermogenes,ridicuIum vifumiri,fioftendatur,resipfaslitterisSc fyllabis ad imitationem quandam expreflas dfe : Attamen fic eft necefic. Neque enim quic-quatn melius habemus,quo veritatem primarum vocum referamus;nifiperinde atque Tragœdia: Icriptores , cum eos ratio quapiam in re expedienda deficit, ad Deos con-fugiunt;ita Sc nos dicamus, primarum vocum Deos audorcs dfe. Sc idcirco rede lu-bcré;hocque modo refpondendi munere defungamur.Num igitur Sc hxcoptima nobis ratio videturjanilla potior,quôd multanominaà Barbaris fîmusmutuati,qui nobis font vetuftiores; an verb quod ob antiquitatem, in ipfis non magis, quàm in Barbaris, veritas queac peruideri ? Ha:c cnim omnia elFugia elfe poflent ei qui redam primo-rumnominumrationemreddere nolit; Scilla: quidem pcrelegantes. Atqui vtquis primprum nominum redam rationem non norit, ita nec pofteriorum nouille poterie, quæ nccellc eft ex illis, de quibus nihil fciat,declarentur. Alioqui pcrfpicuum eft, qui fe dicat hbrum artificium tcncre, cum oportere habere quàm maxima: 6c quàm rc-dilfimx in norainibus primis demonftrationis facultatem; aut certc nouifle de pofte-rioribus
-ocr page 91-t r B Ê R III.
47
rióribus nugas fe venditnrum . Num aliter tibi videtür? Kcîmog. Ncquaquam •aliter, ô Socrates. Socr. Qifæ îgitur de primis nominibus equidem fèntio, mihi ûnê quàm iimillima infîgni ludibrio amp;dcrifioni , nedum ridicula, videntiir. Hæ’c ■itaque tibi, fi velis, communicabo ; tu vcrô, ü quid alicunde melius accipere potue-ris,communicate’item mihi tentato. Hermog. Itafaciam : atdicaudafter. Socr*.
■Primum ergo ipfum Rho mihi videtur veluti indrumentum quoddam eflè omnis'mo- i-itterarum •tionis; quæ quidem quare nobis x/rjjajç vocatur,non facile dixerimus: lèd enim darum, quod id eft, progrelTus quidam lit. Neque enim «, fed e littcra quondam vteba- Dicvyfio Ha. inur. Pnneipium autcm à ’AtHVy voce peregrina,qu i livabi, id eftiire, notatur. Si qùis’igi-lut vêtus iplius nomen inuenerit, voci noftræ con'grùens, nbsp;nbsp;nbsp;redèdici queat. At nunc ca{eiia,amp;ci
àxlfiir peregrino verbo x/txtn? vocataeft,mutatione ex e in M facta,Sc intciiedo n. iOporcebat autem deitni/, vcl«OTt. Quies veto per negationem progreflionis nomen polcerct; at elegantiæ gratia, ç-aoiçhominata eft. Porto Rho elementum, vti diCo, pul-chrum motionisinftrumentum ei vifum , qui nominacondidit ad lationem foni limi-Jitudine exprimendam. Ad hanc itaque frequenter eovtitut; primo quidem in pétigt;
poiiy id eft, fluere amp;nbsp;fluxu, per hanc litteram lationem imitatur -, deinde in fô/ia, id «ft, ttemorcj pôft in ^:«;:^eî,quod eftafperumdnfupcr in talibus verbisqualeeft K^var, frangcrc;«pt/«!',crahere; •9-pJ'ZërT«i’,terere;;t«p^lt;$eT/l^efl’,trucidare; pi/nCeiv, vettere. Hæc omnia per litteræ Rho plerumque fimilitudinem ekprimit. Neq. enimi Vt opinor, linguam in eo quietam lino , fed concutio. Rurfus littera Iota ad omnia te-nuia-quæ maxime per omnia penetrate qucant,quamóbrem «po/ amp;nbsp;/«camp;a/hocelemen-to imitatur. Quemadmodum per lt;p Sc 4 lt;r 8c co quöd flatuofæ fint litteræ, omnia idgenusimitatus,per iplânomina componens, vti4tgt;;^oi',frigidum ; feruens; 8C o-e/ê(S-ótf,concuti ;8c coneuftio vocatut: Scvbicumq. flatuofum quidquam imi^ . tari Nomenclator vult,ciufmodi litteras inducere videtur At veto litteræ A cóprcflio-nem,8c ipfiusT vna cum linguæ innixu,8cfuftentationis vi,vtilemvideturexiftimafle, ' ’ ad vinculi 8c ftationis imitationem- Quoniam porro maxime labat lingua in Lambda proferendojid animaduertens aftimilator,nomina exeo fecit AeÏo/ pro lçuibus,8c verbu ipfum oÄi^aveiv pro labafccre, 8c A/Tzagpi'pro pingui, 6c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro glurinofo ,8c id
genus alia omnia. Quatenus vcrô labanti linguæ litteræ y facultas fuccurrit, eatenus per yXvKv dulce, 8c per yXoïM^'n; lubricum. herum Ibnum V intus hærentem Icntiens, (vJ^v 8c zjtnç dixit pro intus, res ipfasfimilitudine litterarum exprimens. lam 8c a magno tribuit 8c longo iplùm H,quoniam litteræ magnæfunt. Cûmverôad re^yruÂov, id eft,rotundufh,opus haberet o,plurimû eiusadmilcuit,vt exprinleret rotunditatem. Ceterùm 8c alia tum per litteras, tum per lyllabas rebus (cruire cogit nomenclator, vt 8c lignum faciat Sc nomen . ex his vero rcliquas formas his iplîs componcre imitatur. Hæc mihi videtur,ó Hermogenes,nominum reditudo eile. Hæc Plato: quem veilem omnium elcmentorum fomi diligenter tradidiftejquod quia non fecit, ex aliis, quoad fieri poteft, rcliqua nobis vocalia pigmenta luntpetenda. Dionyfius Halicärnafteus, acerrimus fermonis Græci cenfor, lie a longum pronunciari dicit,vtos aperiatur pluri-mum, 8c fpiritus lurlum ad cælum feratur : « vero quod noftrum E longum eft, fic lö-nandu, vt oucs balant; efterri vult vt Ibnusad linguæ balim firmetur,8c os minus quàm in Alongo recludatur : O magnum,rotundumlonum habere dicit : I longum,circa dentes Ipiritum elilö Score minimum rcclufo: Lambda lingua adcælum lublata: Mi labiiscoraprclTis. Reliqua, quæaddit ,non admodum nobis conducunt ;eo(^ue breui-tatiscaulTa , Sc quia hber eiusDenominum compolitione paflim dodorum manibus teritur, hic omittentur. Hoc tarnen addam, Lambda fuauem fonum reddere, SC Rho alpcrrimu , My 8c Ny medium quiddam habere,8c per nares efterri fono quodam cor-nicinum: Sigma vero ingratum, Sc infuaueeflei Scodiofum valde. Sc moleftum,fi he-quentetur : fibilum enim ferinam Sc brutalem potius vocem,quam ad humanam per-tincre;8c vcceresidcircorariiis eovlbsfuilTe. fuifle item qui carmina feccrint afigma, inquibus totis nullum Sigma reperiretur. Hæc Dionyliaca Allemannos Sc Sueuos male habebunt ,qui non alia magis decaufta Saxlones ,8c reliquos Germanos, deri- Gardent; quàm quôdftudiosè Sigma virent ; quöd iplî contra, tamquam generolïlîîmum elementum, magnoIpiriiu effilant, pro ïDat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/pro Wat WajS/ 8c fîmilia pro Iimili-
bus di-
-ocr page 92-48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
Vocaliu pro-nunctatto ex Tere^tane Mtutra.
busdicentes. In duplicibus autem fèmiuocalibus, Zeta maxîmè laudat, de fonî füa-uitate. Murarum banc habet pronunciationein,vtp cum fiia ad (pirata amp;nbsp;media extremis labris cflèratjdum (piritus ex arteria propuH'us oris comprefTi vinculum (óluit; D verô cum fociis ita profert, vt lingua ad (ùperiorcs.dentes figatur, fpiritu per dentes eldq: rehquadeinde tria 5Cappa.Chi Gamma,linguam luperiusad laryngem di-cat referre. Atque hæcomniaeadecaufTa diligentiflîmèdifcuflit.quo doccret,qua no-minura compofitione(ermo fuauifhmus redderetur. Nobis alia ratione (unt exami-nanda , quo nimirum intelligamus, quæ vocum pigmenta ,quibus rebus delîgnandis fint accommodata. Nuncad Latinos defcendamus ,vtcx iislittcrarum quoque vis poteftas cognofcatur. Martianus Capella formationem litterarurn ad huncmodum exlècutus eft : A, (ub hiatu oris congruo folofpiritu memoramus: B, labris per (piritus impetumreclufisedicimus : C , molaribus fuper linguæ extrema appuKjs exprimitur; .D,appulfu linguæcirca fuperiores dentesinnalcitur: E,fpirirus facit linguapaullo preflxore ; F, dentes labrum inferius deprimentes lingua palatoqucdulcclcit; G ,fpiri-tus cum palato : H, contraôHs paullum faucibus ventusexhalat : I, (piritus propè den-tibus preflis: K,faucibus palatoqueformatur: L,lingua palatocjue dulcelcit: M ,labris imprimitur : N , lingua dentibus appuKàcollidit : O,rotundioris fpiritu comparatur: P,labrisfpirituserumpit : (^appuKù palati ore rettrido : R Jpiritum Jinguacriipan-tecorraditur ; S, fibilum facit dentibus verberatis : T, appuHù linguæ dentibus im-pulfis excuditur: V, ore conftrido labrisquepromulisexhibetur: X ,quidquid Camp;: S formauit, exfibilat ; Y »apprelfis labris fpirituc]ue procedit : Z verô idcirco Appius Claudius detefiatur, quôd dentes mortui, dum exprimitur, imitatur. Hæc Capella in Mercurij amp;nbsp;Philologiænuptiis, nechacnecillofat benignè fauente. Doâiusnumc-rofiusque Terentianus Maurus de eadem re hos nobis veilusdédit:
Nunc fingula quam poßideant in ore Çedem, Jctûfque fuos concipinnt, amp;nbsp;unde rumpAnt, Vt quiuero uerfu bUterAbo SotAdæo.
CA frimA locum litter a fc Ab ore fumit, ImmuniA ri£tu pAtulo tenere UbrA, LinguAmq^ neceÇ^e eïi it a penduUm reduci, Vt niÇui in ill Am vAleAt Çubire 'vocisy Nec pArtibui 'ullis uliquos ferire dentes. E qu£ (equitur 'vocuIa dißonA eil priori, ^iA deprimit ultum modico tenore rillum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Et linguA remotos premit bine eir hinc moUres.
I porrigit ilium geminos prope ud ipfbs, CA^limmumq^ renidet fupero tenues lubello. O GrAiugenùm longior Alter a esl figurA. Kalter Çontis Atque tempor um not a vAriAtA CompendiA nollrt meliorA crediderunt, VocAlibus vt non niß quinque fungeremur-, ProduHio longü vt duret temporu binu, Correptio plus tempore non vuleret vno. Hinc m minus ßeribimus, hinc amp;nbsp;« Çupremum-, VnA quonium fut hubitum ell not Are ßormA, Pro temporibus quA geminum minißret vfum. Jgitur ßonitum reddere cum voles minori, Eetrorfus AdAclum modice teneto lin^uAmz PiHu neque mugno fat erit pAtere lubru.
^.^t longior ulto trugicum fub oris Antro CMolitA rotundis Acuit ßonum libellis. T quAm memorAnt, voetbus auIa esl LAtinis', VocAlibus AUtem quonium iugAtA GrAcis, In noßrA eÙAm verbu dAbut frequenter vfum. Subiecimus ill Am, eut nomen V dederunt.
rocaler»
-ocr page 93-i I B E k r I I.
localem, p)nantcs fibi quæ iugaret omnesi Et fol a fomim redderet ex fua figura,
fcribcre Graitts ,nifi iungat OT,}iequibitî
Hanc edcre 'voccru quottes par am us ore, Elitamur nat O dicere',fic citetur ortta: Erodu£lius autem coéuntibtis labellis, Natura font pref tor altiùs nteabit.
Atque hæc quidcm de vocalium pronunciationc; in qui bus poftrema quæ de Y V Canuntur, inexemplari Colinxijquod folum mihi ad manum cft, fie corruptafùnt, vc Ramus eatranfiliueric; id concentiis annocafle, Vocali V proprium fônum nonlàtis apercé à Terenrianoafiîgnacummec foli V id conuenire,vc Ibnum reddat ex fua figura; in quorum vtroque, mea quidcm fcntentia,fallicur. Nam intégré fonum V expreflkj aiens, in V pronunciando, foni initium idem clTe cum O ; verüm in progrefl’u labella coirejamp; produélius exllare: quod dum fit,figura ipfiuslitterælabris formatur, quamin aliis vocalibusnon inuenias. Nicolaus Brifikus egregié bas diffîcultates diflîmulac, co interim longifiiméerrans, vt Ramo errotis caufTam præbcns, quod dum Terentianus dicit, Hanc edere quot;vocem quotiesparamus ore, feribat in commcntariis,de Ibno TTerentiani locum intelligcndum. Necmirum tarnen nihil bîc reâé ab vtroque de Terentiani fententia cogitatum ; cùm eius generis mendæ fine, nihil vc làni, his non expurgatis, elici queat. Nosiraquepro^wzÆ, vCefl:excufiim,-lt;^»/4 repofuimus,quianullavox Latina per hanclitteram cat: quod paullopoll fieTerentianus expreflk:
Tertiant Romana lingua quam 'vocant T, non habet^
Huitts in locum videtur V Latina fubdita.
Rurfus pro, ^am feribere Graitts, rcpofùi„^z/f»? feribere-, ad Ibnüm nimirnm,non ad figuram ipfius V referens : deinde pro Y lego ÖY,.vt dicatur Graium hune Ibnù feribere non pofTe, nifi O amp;: Y iungat. Quod Terentianus iplè alibi his verbis confirmât:
Graca diphthongus ou Utter is tarnen no fris naacati
Sola vocalis quod T complet hunc fatis fonumi
Hue fpeólat amp;nbsp;illud Aulbnij:
Vna eitin no fir is qua rel^ondere Laconei Littera, amp;nbsp;irato regi placuere negantesi
lam illud, Nitamur vt V dicere,fic citetur orttts : nos legimus, Nitamur vt O dicerc, fié citetur ortus. Nam V amp;:O principium pronunciationis idem habent; cum in vtroque lingua rctrô agatur in fbni exordio, qui in fine differt ; quod V prominentibus labellis, amp;nbsp;ad formam V retro compreflis, altiùs enuncictur : O vero rotundo ridu , lingua amp;: labiis redudis, Ibnum finiat: quod vtnec Rarous,nec Syenei præfedi Scholiaftes, Nicolaus Briirçus, erucrede mendarum tenebris quiuit -,ita magnu operæ habet pretium, fi diligenter confideretur: propterea quod ex eo caulTa cernatur, ob quam in prilco lit-terarum numero,hadcnusapud Hebrxos conlèruato, amp;nbsp;à nobispôft opportuniùs ex-plicando ,duæ vocales V amp;nbsp;O non diltinguantur figura ; tametfi pôft pundis adiedis cœperint difcerni. Neque Hebræi tantum, vt pôft neceflario erit repctendum,folam vocalem V feribebant; fedTulci eciamamp; Vmbri Italiæ populi vetüftiflimi,figura ipfius O carebant, V eius loco ponentes, Plinio apudPrifcianumtefte:quamquâ non dubito quin, perinde atque Ifraé'litæ, Ibnum vtriufq. littera: vfùrparint. Sed bac de re pôft copiofiùs, cùm figura ipfius Vau ad cauftam fuamdeducitur-.quæqualisapud an-tiquiflimos fuerit, non antépoterit ignorari,quàm grues aciei fuæinftruendærationem obliuifcentur; de quarum volatu PSamedes hanc litteram fingiturinuenifle. qua de re fie Martialis:
Tur hab is ver fus, nec littera tot a volahit)
Vnam fustuleris fi Ralamedis auem.
Hæc itaque fingulare id habet, iuxta Terentiani lententlam , vt Ibla fit inter vocales^ quæ figura fua doceat,qucm Ibnum poftulet- hunc nimirum qui labris interius ftrictis, amp;nbsp;exterius prominentibus, nbsp;modicé diduôtis, fian quæ promula fiue prominula dixit
Martianus. Errant tarnen amp;nbsp;Terentianus amp;nbsp;Capella, fi verum eft quod Ramus tradic. . Ibnum ad inferius labrum tendere. Verum bîc eundem Ibnum fibi fingit ipfius V qui c cft in
-ocr page 94-jo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ
eft in Y Crxcorum,Sc ne ilium quideni integru. Veteresenim fic Ypfilon pronuncia-runt, vt boues mugiunt ; fi verum eft bubulam vocem prima iyllaba imitari. Hmc liquet fonum iplius fuifte , quam quintx apud Latinos vocalis, tenuiorcm jcdm hie tam crafliisfuciitamp;rotundus, vt O amp;nbsp;Ycommilceret. Videntur igitur non line vitio tarn crafte dcnle banc vocalem pronunciafte Latini, vt idem quod diphthon-gusiônarec;autfaltcm id confitendum, in pronunciando Mugio eos peccafte,amp;: ceteris omnibus quæ per Ypfilon Grxei redè pronunciant. Nara fi ratio integra Latinis feruarctur joporreret alium in Mugio , alium in Mufa, ipfius y fonum elfe ■ atque ita triplicem ipfiusfonum inucniremus, non modogeminumjduos quidem,fobs tempo-ribus, breui amp;nbsp;longó, diftinótos ; tertium denfiotem rotundiorem , ex O principium capicntem,amp; in V tenue fine Ypfilon finitum-, qui perperam videtur à Latinis in omni loco feruacus,pioeoac Teientianus fatetur, huius'vocalis eandé cum fono diphthongi Græcorumefiefcribenspronunciationem. Nam quod Ramus hie Latinos potiusfe-quitur quam Græcos, faciat file quidem id luo iudicio : fed nobis non perfuadebit, vt pedanei fimus.
■r'- 1 eyirtium parens altrix Graca diligentia esl: in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- r . Litterarum porro ctiram nuUa gens attentius
' / ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liepperit ypeltutt z’fque jinem ad vnguis extimum.
quot; ,Vtor libenter hîc Terentiani verfibus; qui fi vlquam alibi, hîc maxime locum baberc milfi videntur, Diftinguaturigitur fonus in Mugio,àIbno in Mufa,amp; vltima Mænan-drum,dum fabulam Menandrum apudTerentium legimusjtametfi V in Mugio Ion-gum fitigeduinus enim V fonus isefledcberet quieft in Y Grecoru,fiuelongum id fir, liuecurtum ; atque ita diphtbongusex quarta amp;nbsp;quinta vocalibus, non minus Latinis quam Grxcisvfnifret fcribenda,fi fonoruin difcrimina figurisæquare voluifTenr. Quod autem taro crafte V vocalcm eftèrte fblcant Latini, vt foni initium ex O incipciet, amp;nbsp;dipbtbongft Gfæœrum w ad amuffim relpoderet ;è Plauti verficulis perfpicuum red-ditur, inquibus Mænecbmo Peniculus cum ftomachorefpondet:
M E. Egon dedi? w.Tu tiiinquam. -vin afferri nociuam,
Lu Tuvfque dicat tibi f narn nos iam nos defefiÇumu-s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ‘ nbsp;nbsp;-
Qui enim noôluæ vocem imitari velir, pronunciet oportet Græcorum dipbthongura^ amp;nbsp;cam quidem porredislabellis, vteoruin interftitio figuramVlitteræ exprimât.Non igiturex Aufoniotantiim,amp;:Terentiano,amp; ceteris;fcdexipfisetiam nodtiis huiusvocalis apud Romanos fonus dici poteft- Germanusautem ,amp;tcnuiorV fonus,Ypfilon Græcorum imitari debuiftèt : quod tarn tenuiter pronunciari fblere, cognomen indicarjquonondiftinguiturabalio clemcnto,quam abeo fono quern per diphthongi figuram norabant.Nequecnim collationc Iota tenue dici potcft;cum Iota fitfubtiliffi-mum çmnium elcmentum , nee fonus huius idem fit cum fono illius. Boues certè vocem non mutaruntjà quibus mugientibus fonum Ydifcas,fi redefitformatum. Ariftophanesitem inAuibus cuculivocem xójtz.vfcripfit;quo audito, nonfoliim hoc feies, quando Pbœnicestriticû amp;ordeum demetant Jed illudctiam quo Ypfilon fono fuerit pronunciatum. Latinorum verb cuculus duo monftrat.priorcquidem fyllaba V, apud Latinos, àquarra vocali fbnumexordiri ,vtTcrcntianusfcribit; pofteriore verb, apud prinios Latinos tenuis ctiaro V fbnum fuifte,fi Ypfilon quod eft in expri-niere volucrunt. Noftrates tarnen lüûutout cuculi fonum eft'erunt: quem Franci,more Græcorum, xokkv pronunciant ;à quibus dicere licet, qui fit Y Grarcorum fbnandum. Qriod itaq. Pnfeianus dixit, non video qui veritatis regul.x applicari queat. V autem, inquir, quamuiscontiadum,eundem ramen foÄim , hoc eft, Y habet interQ^, amp;nbsp;e, vei i, vel X dipbebongura , pofitum ; vt Que, quis, qu.T. Nec non inter G amp;nbsp;eafdera vocales,clim in vnafyllaba ficinuenitur;Vtpingue,fanguis,l!nguæ. Die mihijô Grammatice, an vnquam vel legeris,vel audiueris, Ypfilon Græcorum confbnantem efte,ac-que idem fonare quod V confonansliquefeés apud Latinos? Qubd fi dixiftesin Optu-mus, fie Maxumus ,amp;fimilibus,eundem apud Latinos V fonum habere quern apud Græcos Y, conlenfiftem : led vt confonantis amp;nbsp;vocalis fonum eundem ftatuas ; quod faciendum,fiV in Quis idem Ibnus fit qui Y dementi Graci ; minime tibi permittä, tametfi Petrum Ramum huius tuæ lententiæ habeas laudatorem. Sed iam plufculum quam
-ocr page 95-51
LIBER III.
quam fan's de V vocali : reftat vt de conldnante dicamus ,eandem figuram habcncc ilia quidemjVerum in fonandolongédiuerfam poteftarem iortita. Apud Græcos olim huiuselementi vfus non fuit; Æolij tarnen digammafuum fimiliferèmodoenuncia-runt, fi Prifciano amp;nbsp;ceteris credimus ; vt dum eodem modo Felenam in principio pro-nunciant quo Venerem exordiuntur Latini. Terentianus de hac re ita, poftquam de I confonante egit:
Ver Ça, 'vice, ß ßt prior V, ßequatiir ilia.
Cum dico, Vide, contulit Ißbnum priori-, ipßa manet tempore quo fonahat ante.
Vocalihm hoc amp;nbsp;reliquis pradita feruat:
Vt, -vade, 'veni, lt;vota refer, teneto 'vultum-, Creuiße fonum perp^icis, amp;nbsp;coiffe craffum, Vnde nbsp;nbsp;nbsp;eolils littera fingitur digammos,
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;numero ßt magis vna confonantum,
Vocalls in ißum mage quam 'verfa fit 'vfum.
De huius litteræ figura, amp;nbsp;quare Digamma ab aliis Græcis, ab Æolibus Vau voccturj poft erit difterendi neceflïtas. Reliébs modo iis quæ de hac littera in vulgus nota font} de I confonante agendum, quæ nec ipfa quidem apud Græcos inuenitur. Huic pecu-liare, vt inter duas vocales polka, priorem longam reddat ; quod Grammatici eo fieri aiunt, quôdhæc littera tali locopofîta vim duplicisinduatconlonantisjquod mihi hadenus,licetvnooreomnesid clament, non probarunt.Diligentiûscnim ratione pronunciationisfubduda,amp; acutioribus auribus aufcultata;aniraaduerto,eam huius elementivim elîe,vt dum duabus vocalibus interponitur, geminum fonum præftet; alterum vocalis,alterum confonantis proprium ; amp;illoquidem cum priore vocali in diphthongum coalefcat; hoc pofteriori vocali confonet.In Maior igitur bas duas facit fyllabas. Mai amp;nbsp;lot; amp;: in Eius, Ei amp;: lus: arque hac de caufla geminum Ilcriplèrunt ij, quibus curæ fuit, vt fonus figuris exprimeretur: qua re non bene perpenfa, in earn Ventura opinionera,duplicem hanc efte confonantem; quæ quia vni iyllabæ adhærerc nequitjficàGramraaticiseftdiuifà, vtin Pom peius media lÿllaba Ei effet, arque in ea I confónansjquod vtPrifcianus fcripfit, amp;nbsp;Scaliger, amp;ceteri minoriseruditionis homines funt fecuti; ita mihi abfurdiffimum videtur; quoniam non intelligam, qui in Ei dandi cafuab Is,l confonans cffequeat, Cedotu,quifquisita dicis, longa ne hæc fyllaba fit, anbreuis? Longam dicis? Quaratione? natura ne,an poficione? Certènon natura^ quoniam fi diuidatur, E breue fit : neque rurfus pofitione, quoniam I non fit inter duas vocales. Qjiôdautem infecundocafu producatur, cüm id pofitione fieri dicas, quia I vim habeat duplicis; id ad Ei transferre non potes ; cum hic cauffalongi-tudinis cefTet. Quocirca cum hinc te expedite nequeas ; concludo, longam hanc fyl-labam efre,propter diphthongurn. Quæroiterum,quæ fit litteracharaderiftica dariui, anE, an I, in voce Ei ? Quod fi E dicasjtotam analogiam quam ipfe ftatuis, euertis: quandoquidem dicas, ea quæ lus in genitiuo habeant pronomina , in datiuo I ha-'berc; Vs, quodin genitiuo erat, reiedo. Veriim fi concédas, in Ei I terminationem elfe, perinde atque in ceteris id genus vocibus: cogeris fatcri, I non confonantem, fed •Vocalem cffe: atque fi, pro eo,ac definis, datiuus vna fyllaba minor effe debeat genitk uo ; velis nolis, eo veniundu, vt fateare ,ex duabus his vocalibus diphthongum coale-fcerejquam cum in Omneis,amp;: fimilibus, admittasjnon video quamobrem hinc fis re-icdurus. Prifcianus ,vt doceret, in medio I confonantem cum vocali priore fbnare polfe; addit non in medio fokim, fed in fine etiam I confonantem veteres pofuiffe;atque hinc apud Poetas,Cui, amp;, huic,bene poni pro monofyllabis,quia nimirum I con-fon3nsfit;quo non video quid dici poffit abfurdius. Dicat cur Cui, monofyllabu pro-•ducaturjcum ncc pofitione id fieri poffit, nec natura;deinde qua fronte dicere audeat, • datiuum in vocalem quintam definere, cum in ceteris eiufdem generis in I termine-tur. Quid quod ne pronunciari quidem Iconfonans poft vocalem in finediólionis po-teft: f^mox fimul ac fonum eiusaccerfis, vocalis exiftit, amp;nbsp;cum fono præcedentis coalefcit. Scaliger, dum Prifeianumfequitur, amp;nbsp;nimium fubtiliseflevult, Batauam Erafmiauiem vellit, admonens, perperam ab ipfo tradi, V in Cui, perinde atque in
lingua
-ocr page 96-HERMATHENÆ
lingua, conlbnantem’efTe;quia hie V lie vocalis, amp;nbsp;I confonans. Negat cnim, V con-fonantem ipfi C fubiici. Refpondeat itaque, quibus ante litceris Q,uis fcriberetur, vel QuijquamQjn Romanorumvfum venilTet. Hie, potius quamIcfateaturtemerè Erafmum reprehendiiTe, à Prifeiano defeifeet, docente, ipfius C fbnum ante V conlbnantem eundem efle ; atque idcirco Latinos hac littera pofle carere, nee magis ea opus elTe quam alio G in Anguis, alio in Augur. Perinde enim Cui, amp;nbsp;Cuis, per eandem litteram C dici pofle, atque ilia peridem G. Antè ergo quam Q vfi funt Latin!, neceflefuit vt nominatiuus Qui, æquè atque datiuus Cui, per C fcriberetur. In Virgilianoillo verfu. Incite parue puer, cut »öä rifere parentes,
aliqua exemplariahabent, ,^oi, more Catulliano : alia, , vt Vines legit. Scali-ger, non fat fui memor, aflerit fe in hoc ipfo verfu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legere, amp;nbsp;ita Veteres tertiura
cafum fcripfîfle: quod fi verum eft, neceflâriô fequitur,V in datiuo confonantem efle^ ciîm eafolum decauira,Qhtteraadditafit ceteris, vtV confonanti liquefeenti præpo-neretur: vt clariflimè tradit Prifeianus, quem licet etiam hoc ipfo fuo gladio iugulare. Nequeofatisdemirarifupinam hancfübtilifTimorum hominum, Cæfans pnnfertim, inconfiderantiam. In Qi.ioi,rogem lubenter,an I poftremum confbnans fit,an vocalis ,diphthongû Græcam cum O magno,cui fubiicitur,faciens. Neminem putotam alienum, vel ab aurium fenfu, vel mente, fore ; vt Quoi diphthongum habere neget: quod fi fie eft, nec inter ceteras Latinorum diphthôgos hæc fit numerata; quid obftat, vt non fimiliter ex V,amp; I,diphthongus admittatur,quàm Graeci in Harpyia,amp;: fimili-bus vocfbus, vfurpant. An non æquèHarpuiam , atque Phruges amp;nbsp;Purrhum , dicere liceat Latinis? Dicatur ergo Cui, amp;nbsp;Huic;vtHarpuia,amp; quia, Græcæ diphthongi, in Q^i, amp;nbsp;Cui, amp;nbsp;Huic ponendæ,de analogiæduôlu;nec verentur Latini Ei diphthongum Græcam in pluralitertiædeclinationis numero mutuari.-quidni amp;nbsp;in Peior Græ-ca diphthongus admittatur-,amp; confequenter in Maior,amp; fimilibus; tametfi inter ordi-narias Latinorum diphthongos non enumerétur’Quantum autem à veritate aberrenc Grammatici, in eo videas, quod pro Eidem, Idem ; pro Eifdem , Ifdem ; pro Eis, Is; pro Orphei, Orphi ; pro VlyfTei, Vlyffi dici concédant : in quibus apertum eft, I voca-lem in prioribus, non confonantem fuifle. Sic igitur Vultei in vocandi cafu dixit Ho-ratius: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Durus, ait, Vultei nimis attentûÇque 'videris:
vbi I cum vocali vnam fyllabam facere, licet Prifeianus fateatur, vt fimiliter in Caij tarnen tam inepte fibi aduerfatur, vtcùm I litteram charaderifticam in eius generis vocantibus cafibus efle velit, perinde atque in fili; ftatuat tarnen in eodem capite pau-lo fuperius, I in id genus fyllabis efle confonantem. Si I pro E hic ponatur, vt dicit; fit-queE vocalis ; fi præterea eadem Vocatiuiterminatio eftin Fili,amp;:Vultei;quodfate-ris: qua fronte audes,ófubtilis litterator, negate, Ihîcefl'e vocalem? Quod fi in Vultei, in Cai, in Pompei, I vocalis fit: quid ni in Eiquoque datiuo vocaliscenfèatur,iux-taanalogiæ neceffitatem? lam fi in Ei vocalis fit : cur in Cui, amp;nbsp;Huic, non itidem vocalis habeatur? Præterea ciîm Cai feribas vnam fyllabam habere in vocatiuo, amp;nbsp;in ea lefle charaderem: quid rogovetat,vt non in Maior quoque prior fyllaba diphthongum ex eifdem vocalibus habere dicatur, quam in alia voce Latina admittis? Ouidius non verituseft, è Theocriti A'donide Ai lamêtantis gemitumexprimens,in Latinum carmen transferre:amp;: quis non audit ingementibus hanc diphthongum, quæ huic ani-mi perturbationi notandæ tam eft naturalis, vt inde Græci cùât^ca pro lamentari amp;: lu-gere dicant:
Flofque (inquit ille) nouus feripto genùtw imitabere nofiros.
Hos gemitus mox adfcribit; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
Jpfe fuos gemitum foliis inÇcribit: amp;nbsp;Ae, ai Flos habet inÇcriptum, funeß:dque littera duFla elt.
Quo loco qui hyalegerunt, nefeio quam fint rationcm fecuti: cùm hya,licet princi-pium fit in Hyacinthus, nullum tarnen gemitum indicet, quem inferiptum Ouidius voluit, atque eum quidem fie inferiptum voluit, vt in eodem flore Aiacis nomen exor-dio tenus legeretur-quoniam addat:
; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tempus nbsp;nbsp;nbsp;illud er it, cum Çe fortißimus heros
Addat in hunc florem, folio que le^atur eodem.
Apolhnis
-ocr page 97-L I B E R I I I.
Apollinis itaq. gcmitus,amp; Aiacis nomen,non Hyacinthi fctiptum intelligamus, quod eft Ai, vox anacuragementjbus,cuiufcumquegentis lint, nimis crebro fuggerenda. Sophocles elegantiflîmè inTragœdiahuicheroi dicaca,ad hanc raetaraorpho/eosfa-bulana allufit, '
-IJÜhji. a/ a/, TiçinV'TraT iJj’ i'Treavv/u.bv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' of v;
lt;'4^0,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oVo/lt;^5rç èjtlt;p/ç xaxoZf; j L jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- {.i-î.f
t^tJV TTaptç-tV ^tçcùct^^ tJUfft
i'‘^^nù\?^^_yiii(tyqt^if i))fjquamcredtdilfet, tamfore
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conf '»tme nomen hocmeum mets malis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r'• .. lil
^'^-•^'■^quot;‘‘■PerqUtit^ihi'i^tazaye'htsmodblicetf '' b,’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i • un
1 p. nup , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ju -un
Verbum enim aid^ûi, gemeie, ie lamenta edere notât, ab ipß gemitus fonofabrica-tum,amp;: fimülAiheem efle expriraere videtur. Ex hac Ai amp;: aidl^ea verbi cognatione, magnum elegahti'i cöndimentum’fibi deptompfic Theocritus in Adonidis ludu; u Aid^at nv Äefli)V/v,d'nlt;n'Äin »aÂbç Aehiivtç. ideft, o ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' uj;,ji'?3'il
Defleo nbsp;nbsp;don in, nam peri^tformofus t^donis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '
Etpaullopört,
Karamp;p« cT a uoplt;J)a aujo Aaavtdï KoTre/cftjç, Aï At, CLpia Trdf^ Afygt;vn ‘tî lt;^pt^iC A/ w A^aviv.
forma exßin£la esivt (^donii Cypridis, AiAi^ ^Montes conclamant can£H -, dfquot; quercus Ai t^donin.
Cura ergo ipla natura nos cogac frequentius ai ai dicere, quàm vclimus ; quod, rogo, Latinorum eric priuilegium,quolamentabilem hancvocem toto fuo licterarum regno cxcludant ? Quid quod Quintilianus aperte tradit ;ficut apud Græcos femperdiph-thongum hanc ex A amp;nbsp;I fieri ; ita apud Latinos veteres datiuum amp;c genitiuum eadem iolere termmari:atqueinde apud Virgilium effe, Pióïai'veflis, Sgt;C ^^quai. quo loco fic capienda eius verba ,non vtapud Virgilium quidem diphthongum bis efle putet ; fed in piSlai ‘veflû, diphthongi in fuas vocales, è quibus componebatur, folutionem. Quamobrem etiam Probus ridiculus,tametli eum landet Raraus,dura Ai diphthongum quaterin Virgilio dicit inueniri : femel,vbi dicic, ulai in medio Ubabant pocula Bacchic Itcrum,
lt;_z/Etherium fenfum, atque aurai fimplicù ignem, Rurfus,
Exultai^ afu latices, furit intus aquai vù.
Poftremo,
Eiues equum, diues piSfai velt is, amp;nbsp;aurt.
Nam in his vocales A amp;nbsp;I in diphthongum in vno fblo vcrfii cocunt ; amp;nbsp;id quide nulli carminisnecelfitati,fed loli fidei tranlcribentium crcdendum,dum dicitur, Aquai 'vis: in ceteris vocales fiintdiftradæ,noninvnumfonum conglutinatx. Liquet tarnen è diftraiftu,qiialis fuericconcradus: de quo fatis argumenti mihifuppetit,ad docendum, fuifle olim huius diphthongi vfum apud Romanos. Quod fi fuit, quid vetat, quo minus mihi dicere liceat, in Maior,Caius, amp;:fimilibuS; hanc diphthongum eflcj atque ob earn tempus duplexin illis fyllabis audiri ? Vitra ergo quatuor diphthongos communi confenfu numerari cofuetas,quatuor aliae accèdent,Ai, Ei, Oi, Vi ; dequarum poftre-ma, vt fatis multa dixerim ; non erit tarnen abs re, Terentianura audire, malè à Scho-liafte Iho amp;nbsp;ledum amp;nbsp;intelledum :
AJec potedf ér hoc liquere, an I putemus confonam, Eonga Cui fuper paretur, ceuduabus confonis, filter am an ? quia confequendo femper I 'vocalis eii-, Eertiam ér caftts fequentes effcvocalem docent. J mb fi nunc F putamus effe 'vocalis font, I magis 'vocalis ePt iudicanda fubfequens.
Biunc quod hac diphthongus ergo exf éf fit» dicimus:
Nonvt
e 3
-ocr page 98-3
74
HERMATHENÆ
JI'S gt;nbsp;i
Cenftnantiii fani tx Terê-tianff Maurt,
; nbsp;nbsp;nbsp;Non vt V nunc ft Latina-, fed magis Gracum ftTi
•' ' rifa quum dicunt, amp;nbsp;ipojt, tale quid Cui vt fonet, -yrempor urn amp;nbsp;per fe duorum non requirat confonam.
•MJ
Hie f^lteram, pro ^Ateram an, ûuc ^Alter’an, Icripcum erat. NoscorreXiimuSi vt de fola coniedura, vt videatur dici, non liquere,'art;I cönion^*s V* alteram litte-ram, I videlicet vocalem, diccre debeamus: Confonara videri^^uU V longaifit, ob po-fitionem duarum confonantium I amp;nbsp;S,in lioc verfù Virgdiano; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mÎj.;
Cui femper indignas hiemes folémque potentem.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.xii
Alteram verb, fcilicet vocalem,potius cfle.exeoputarisjquia IperpçttjiQpPftaliam in fine vocalem vocaliseft.deindccafusfequentesdatiuumjVocalem.^ibdocenttertiara; ciira in accuiatiuo in E,in ablatiuo in Q mute£urjamp; in-daciuo^.gibUÇWo plurali vocalis permaneat. Hoc explicatuquiuis facile percipiet, quid fibi voluericTerentianus; ^qul'tatnenliberum’cuique facit, vt, vtrara velitifententiam iequät^: ^aein rei^jnlr t ine probanduSjCo quod nihil in iis fani fit.quæ de I COiilonanteiin .Ç^ih Qr4mmati(C.i delisaruntjqüi me hic,quam vellém,fecerunt prôlixiorçm. Nunc ergorçonlôqanitiuia litterarum Ibnos à Terentianoaccipiamus,ciüus ea de rejhi fun^yetiusi 5 \
Jam cetera, non ordtne quo folentfloquemur: -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}
Terùm vt cuique eil^roximitas loci,fontue, f. oUnf-f,-jq aI K. L SM-fe . C i
Ne dicfa frita me fubigit,referre rurfitm tgt; Vicinia. 'vocum, modico diremptu fttnïfe, B littera, •vel P, ejuafi fyüahæ 'iiide»turf_
lunguntfj fonos de gemina fede profeStfij: f '• Nam m»ia iuhet f ortie comprimi labeÿa: ’ lt;nbsp;?
on.'A-ii [i - Tocalù ap intusïocus exitum minifrat.'vA r.i;--■ Comprefioporrbeilinvtraquedifonora:
m J h;.') IL. Nam prima per oras etiam lahellaßgit, quot;nbsp;i i;t i ;. 'jÎ? ■' ■'■■iC J^elut intus agatur fonus: ail altera contra' i -
l-l
J5ir PeÜitfonitum'de mediû foras labellis. / -jnr ■ Ktrumque latus dentibus adplicare linguam\ ■; i. € prefius vrget, fed dr h inc btne^ remittit, i. ; t -^ptûvocùadharens fonus expliceturorei nbsp;nbsp;nbsp;lu r ■
lt;7 porro retrorfum coit, dr fonum prior is nbsp;A? .ï'
obtufus ipf prope fufficit palato.
! jf Ofj’
.ooHjfh:’
t^tportio dentes q^onesjuprema linguæ - nbsp;nbsp;,îi.
PuLfauerit imos, modic'eque curua fummosi Tune DÇonitum perficit, explicatfj vocem. ' , , T, qua fuperù dentibua intima ePi origo. Summa fatis ePi adfonitum ferire lingua.
.''Kperfpicuttm ePi littera qued vacarepofitgt; .^ftnilis: namque eadem vis in vtraque eil.
. ^^iâ qui locus eil primitas vnde exor itur C, ^ptafeumque deincepslibeat iugare voces, ut are neceffe eiifonitum quidem fupremum: Befert nihil, K prior, an .^fiet, an C, ^.yiut G quoque, vel C,fimui partque lege t^ddi, quaf deft, numero poteii prior um.
I. NuUi dubium eii, faucibus emicet quod ipfs N littera, fue eil nota, qua ppiret anhelum., i ; .^Mn hanc etiam Grammatici volunt vacare, i^ia non adicit litterulis nouum fonorem: Sed Gracula quadam fcholica nitela vocis P'ocalibusapta,fedantepofacunllis: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
Hafias, he der as, cum loquor. Hiß er, hojpes, hui»s.^ Solum patitur quattuor ante confonantes:, Cracis quoties nominibus Latina forma eil.
■ br’
■* 1 V’iA Z3T.r:f;' ‘‘-0031; ilj. .
loHn-iTib y.;. .
-'i-
Ml. i. r
ÎÎV.r
■ quot;i
|
LIBER III. jÿ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
---~LMûxdult;e fupremA Kicina quidem fthtla denùhus reprend CMifcere 'videntur-,tarnen i£ius, -vtpriori S promptui in ore eii’ agitur pone dentes Sic Und, nbsp;nbsp;vnum eiet attribut Çufur rum. |
i-.j
!J’
tynixtura fecundiegeminumparat fonorem: ^ttia C fmul qua prior ef iu^ando nifum^ R etrorfus ada^amfoltdant premuntque vocem.
Et hæc quidem de geminis litterarum Ibnis, è placicis Latinorum. Hebræi in quinque tittcrurum ferè diferimina pronunciationem partiuntur, libriim lezyra fecuti, quæ de inftrumen- dMfioafuii tis *vocalibus diftinguentes, alias litteras gutturis, alias palati, alias linguæ, alias den-tium, alias labrorum dixerunt; quos tarnen alij eiufdem gentis magiftri derilèrunt;
in primis quidem is qui Ephod confcripfit : quem fecutus Rabi Moles, claro làtis exemplo demonftrat, ridiculum efte,ipfum Res dentibus eftèrri; eo quôdab edentulis etiam proferatur. NosdePlatonis, deTercntiani,deCapellæ,imôdeipfiusexperi-menti amp;nbsp;rationis audoritate, ipfum Rho non dentibus, fed tremula intra palatum lingua dicimus eftèrri;arque vocuinexeafabricam advibrationishuius fimilitudinèm fieri. Hinc vfui efte in iis notandis, in quibus ratio habetur celeritatis, amp;nbsp;motionis,
afperitatis; vt raox fuoloco exemplis docebo,amp; exPlacone modo patefaftum eft. lam ineptum eft, mea quidem (èntentia, litteras aliquas ipfius linguæ facere proprias : ciim omnes generarim voces holt;?inftrumento,tamquam pledro, fieri nemo nefeiat. Nec illud verum labdacifmum defedui dentium attribuendumefie,vt Hebræorura Grammatici traduni : nifi balbos, quia his careant, fieri ftolidècontendamuSiamp;; De-mofthenem edentulum in ipfa adoleicentia fuifle ,cùm primam eius artis cui operam dabat, litteram pronunciare non poftet. Ac video quid voluerint. Videbant canes in ringendo dentes monftrarc; arque idcirco caninam litteram dentibus elFerridixerunf. Egiegiam verô conclufionem : Dentes oftenduntur; ergo iis Conus gignitur. Cpntrà potius colligendum: Dentes immobiles manent, amp;nbsp;labrum fuperius vnà cum naribus tremulo motu attollitur; ergo naribus vox pronunciatur: cum fonus aërem mouenti- , bus potius,quàm quie(centibus,fît tribuendus j Hinc Perfius:
—Vide fs ne maiorum tibi forte
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Limina fri^efeant, fonat hic de nare canina.
Ringen-^
-ocr page 100-^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
Ringendo enim R profertur jquod fit diftridis labiis amp;: naribus didudis, lingua intus fu b palato vibrata : quibus inftrumentis omnibus hxclittera fuifTetadicnbendaj quod Lucilij quoque verfu docetur;
Irr it At a, CAnù quod R R quAmplutiwA dicat. •
An non ira bac de caufla naribus attributa, quôd irati ringere videantui ? Sie Theocritus primo Idyllioperquam eleganterde Panecanit,
o! àet ^QjLuéta. ^oÂa. ttot) piyt x.6iô»Tey,z\ id eft, rivX ' rfque ipß ad naÇum htlit ßabulatur acuta.
«St. Qiiamobrem lümmo quamoptimæ imitationisartificionoftraIingua4£r/velÂr/pro irato,dicimus;quade voceLatiniiram deriuarunt. Quocirca tametfi in ringendo canes dentés oftendant, non tarnen ea de cauiTa motioni dentium pronunciatio huius litteræ adicribenda ;fed iis inftrumentis omnibus quæ aërem fie mouent, vt fbnus eins tremulus amp;: afper edatur, inter quæ lingua anima vibrando feriens,primû locum obtinebit, mox labiadiftriéta , huicnaresdiduclæamp;fufpeniæfiiccedent. Atiufficiac hæc de littera canina dixiflejatque vno exemplo monftrafie/]uàm lariguida,quamque parum bene iubduda ratione, hæc fiat elementorum partitio : ne, fi plura ad eandem fententiam adftruendam adducantur , Hebræorum canes non folfim in nosringant, fed etiam dentes figant, Difputent igitur Moles amp;nbsp;Ephodici cum gentilibus fuis, amp;: vniucrfim omnes ludæiquam volent, pronunciationem fequantur: nobis interim ii-ceat, Latinis amp;nbsp;Græcis in htterarum formatione magiftris vtijin quorum tarnen verba non fie iuramus, vt fi quid apud ipfos vlu paullatim dégénérante eprruptum fentia-mus, id imitemur. Diphthongorumenim fonos inrégros hadenus noftrates feruant, non in Au modo, amp;: Eu, lèd in ceteris quoque omnibus, Nec porrô hac tantum te-Diphthongo- nus,lèd numcioetiam diphthongorum,vtindicaui,fuperamus amp;nbsp;Græcos,amp; Latinos: \1uü^onUn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intégras è mixtis duarum vocalium lonis vfurpamus, Ae videlicet,
Ai,Ao, Au,Ei,Eo, tu, Ie,Oe, Oi,Ou, Ve,Vi; quasvt cfFerimus intégras, itaamp;in-tegras icribimus Exempla notioralùnt, quàm vt addi debeant: nifi forte quis hæreac in Ao, cuius fonum in ^raoti pro pulcro, amp;nbsp;in Scaonlandia pro pulcra regione, audie-cur. Allemani ipfi A rotundam litteram apicis locoiraponunt. In l^aoinclarius per-cipitur hæc diphthongus j qua urnen in voce, alij 25aum/ alij 25ooni/in quibus nos lù-müs, pronuntiant. EGumocoienshabebisiqïJgt;cot/procapite,lî Campanum Braban-tumaudiesloquentemjcuiï^ort pileus, ï^cot caput, dénotât. Nos ^oot elfe ri mus. Ce-teræ diphthongi cuiuis obuiæfunt. Adde,quôd nônullas voces fie proferimus, vt tres vocales cocuntes audiantur : Sic ex 3cuîgt; vel ^cob/ quo voluptas denotatur, facimus Woi/vclïDciu/vti Campani Brabanti pronuntiant. Verfim quia hoc minime frequens cft, amp;: eiufmodi lônus ferè in vicinam diphthongum tranfeat; non cft operæ pretium huic rei diutius immorari. Quamuis eniin 3ifub vel ^eobdicamus ; conuerfio tarnen îDoiferè habet,vbi Campani Brabanti î©cotdicuntaperti(Iîmè; feruatanimirum mi-fta trium vocalium pronuntiatione.Præterea vocalium lono longe poft nos amp;nbsp;Græcos amp;nbsp;Latinos relinquiraus; cura in fingulis longura amp;: breue tempus luculcnto vocis discrimine diftinguamus : amp;C vt diuerlbs earum fûnos habemus; ita longas geminata figura frequéternotamus j quôd perinde atque diphthongi geminum tempus trahant, amp;nbsp;illud quidem in eodem fono confiftens j tametfi quandoque feribentium incuria id negligatur,nónumquam etiam pro A A vna vocali, ÀE diphthongus notcturjco quôd in pronuncianda hac vocali longa, os, quafi hiando defeirum,in E quodammodo defi-hat: Siue enim lt;aam/amp; JBaat/ fiue lt;acm/ iBaet/ feribamus; de eifdem rebus oratio intelhgetur: atque fimiliter de ceteris id genus vocibus cogitandum. Nos aliquan-do A fimplex fcribimusjcui fi longi tempons nota addatur,elegantior fuerit Icriptu-ra. verfim in hac pingendi ratione liberum efto cuique,quam velit,viatnfcqui: nos , „ . de vocum difcrimine, non delitteris pingendis, hoc loco traclamus. In E porrô lon-fliciter pro go tripliccm habcmus pronuntiationem: vnam, vtlonusidera litcum «t« Græco-in rum,quam audite licet in 2Blct/quod Græci ßÄn;)(aco dicunt-quo loco quæ fit vox eden-j,'”!“'* da,oucs docebunt,dum2amp;lcfuum longo fonoducunt.Qiiamuis enim homines voces filas alias aliter edant ; animantia tarnen bruta naturales fuas voces retinuerunt, non ante eas mutatura, quàm naturara quoquecommutent. Non bene itaque Latini Balo pro
-ocr page 101-L ï B Ë R I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57
pto eodem dicunt,rcmcrejamp; contra rationeni litteris tranfpofitis, vocali permutara. Quod autem Varro commentus eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prids ß^Äov fuifle, arque inde Lacinorû BaJo
deriuari ; putidum eft ineptum : cum Euftathius ceteriq. poetarum interprétés fatis oftendant, non folas oues, fed alias etiam quadrupèdes,hominura menfis adhiberi confuctas, apud Græcos olim dicifolere: cuius notationis ratio de Cimbricofer-mone duifta eft- in quo J®aaf per vnam fyllabam conuiuinm notatjin qua longa vocalis ri'.aai, in «TO tranfiens/z«Aoi/ fecit, per excellentiæ figuram animal quadrnpes notans gt;nbsp;conui-uiis adhiberi confuetnra.Sed de hac repliifculum in pomofaVortumni apud Proper-tium corona. Eft amp;s alter Ibnus huius vocalis longæ,quem duplici figura lt;2cnotare fere confueuimus. Is producit vocalcm ipfam quidê; fed lenids multo, Sr ore minds hian-te,profertur. Sic ^ct pro iuramento, nbsp;nbsp;nbsp;pro vno, lt;toec pro duobus dicimus. Accedic
deinde rertius eft'erédi modus, quo vtimur in lt;CcI/10ed/ firailibus,vocalem banc Ion-gam habentibus quidê, verdni fubtilidsquam in fuperioribusprodneendara. Sed haec pronunciationum dilcrimina vfu potiusquam præceptis difeenda :atq. ideo nolumus in iisefle prolixiores; maximè quod amp;nbsp;fruftrà lingnæ noftræ imperitis dicatur,vti num-quam aftecuturis ; amp;nbsp;rurfus fruftra peritis,vtpote iis per ie notiffima . lam inter confo-nantes vnam habemus.qiiaceteræ nationescarent, quam duplici V fignamus,adhnnc modum VV vel W ; quæ figura, fièfupina fiat reda, duplex Græcorum Gamma præ fè fcret: atqueidcirco digammos olim eftvocata,non quod Gamma fónaret,fed quod vt duplex Gamma fcriberetur. Verdm quia Quintilianus affirmât,Digarna apud Latinos fie fonare, vt nee fextæ litteræ,ncc V côfonanti prorfus refpódeat; fed vt Sergius inquit, fond reddatquàm V cófónans pinguiorê. Quocirca Crediderim fêruusfiueferuos fie a-pud veteres pronunciatû, vt nos effierremus',fi ferwos vel ferwus fcriberetur. Duplex itaq. Vau Æolicu duplicinoftro Vrefpondebat; hoc folo dift'erens,quôd quondâ figura ipfîus ereda ftaret,quç ratione certa,quam in Hieroglyphicis pôft aperiemus,fic fada,vc fuperius non ad dextrû latus gemino interftitio patêret.Nos aliquoties duplex Digâma vocamus; propterea quod V cofonans pro Digamma à plerifq. capiatur. NaPrifeianus in Audiufamp;in Venus Digâma eftefcripfit: amp;in Audiuiamp;: ceteris id genus præteritis,! produci,quia duplex litrera fequatur. Sed de figura, vt dixi, pôft latiùs. fbnus eius apud nosauribus eft familiariffimus;Latinis huius têporis prorf'us ignotus,apud quos in V co- nbsp;nbsp;Digam»
lónans fæpe transfertur,vt ex Wijn/ Vinum ; ex Wol,id eft,Vellern,Volo fuum j ex £^pftr«Ksfer-Vinco jex Waar/ Verum, amp;: fimilia è fimilibusduxerunt. Nonnumquam intamê Qu tur in y con-mutarunt ; ex Wir/ Quis amp;nbsp;(^i; ex Wan/Quando; ex Waar/Quorfnm facientes. raro in B tranfiit:aliquandoetia prorfuseft omniu crebio fubinde in G conuerfum,pro quo hacætate plerique Gufcribunt,pro Wilhelmo, Guilhelmnm; pro Waltero, Gual-terum amp;fcribentesamp;pronunciantes. Nosfingulorum generum exempla fuis locisex-ponem us. Sint ergo hæc de litterarum fonis breuiter annotata,de quorum ad res ipfas fimilitudine vocabulaprimogeniaextitifTe jPlatoni credamus ; atque hac fbla via ad fummum ctymologiæ faftigium pofte perueniri. Quæfitum præterea eft à Grammati- e)uorß,m. cis, quarum litterarnm fbnus plus gratiæ orationi concilier, atque inde quis fermo fua- Litterarum uior aliis habêdus. Quintilianus in hac caufta iniquiffimus eft Latinis,dum generatim Græcos hac partelongiftimècontendit efte fuperiores ; atq. adeo Latinorum quafdam ** litteras amp;nbsp;vocum terrainationes prorfus condemnac. Illa,inquit,quaefexta eft noftrarû, pænè non humana voce,vcl omnino non voce potius,inter diferimina dentium efflan-da eft ; quæ etiam ,cùm vocalem proximam accipit.quaftaquodam modojvtiq. quo-ties aliquam confonantem frangit, multo fit horridior : Æolicæ quoque, qua feruum ceruumque dicimus, etiamfi forma à nobis repudiata eft, vis tarnen nos ipfa perfêqui-tur.Dnrasamp;illafyllabasfacit,quæadconiungendasdemum fubieêtasfibi vocales eft vtilis, aliàs fuperuacua;Vt cquos ôô equum feribimus: cùm ipfæ etiam vocales duæeffi-ciant fonum,qualis apud Græcos nullus cft,ideotYfcribi illorû litteris non poteft.Quid qubd pleraq, nos illaquafi mugientelitteracudimus M,qua nullu Græcè verbu cadit: atilli N iucundam, 8e in fine præcipuè quafî tinnientê, illius loco ponuntjquæeft apud nos rariffima in claufulis. Qtiid qubd fyllabæ noftræ in B litterâ ôe D innituntur, adeo afperè,vt pleriq, non antiquiffimorum quidem,fed tarnen veterum, molliretentaue-nnt,non folùra Apuerfà,pro Aduerfis dicendo}fed 8e in præpofitione B litteræ, abfonam
-ocr page 102-T»
HERMATHENÆ
abfônam amp;ipfam S ftibiiciendo. Hæcille,amp; plura: quibus tandem concludit,Latinos Sgt;c iùauitate ièrmonis diuite vocum copia, Græcis efTe longe pofthabêdos. Idem fpiritum in orationetanto magislaudauit, quanto raaior eflet: cùm Terentianus intérim ipfum F adeô contemptum à Quintiliano, fuauius dicat, quàm hirtum tp/ Græco-rum. lam nec Catullo,nec Ciceroni,flatuolûs ipiritus probatur. Hinc ille Arrium de-ridensjficcanit:
Chommoda. dicebat, ƒ quundo Commoda 'velUt
Dicere, hinÇidioi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inÇidias,
Et tum mirifice fferabat fè e^fe locutum, Cum y qua.ntum poterat, dixerM hinÇidias.
Credo, fie mater , fc liber auuncultis eiw. Sic mater nus auiis dixerat at que auia.
Hocmiffo in Syriam requierunt omnibus aures^ udibant eadem hac Leniter leuiter.
Nec fibi poH ilia metuebant talia verba. Cum fubitb affertur nuncius horribilis: lonios fuel us, pofiquam illuc y^rrius iff et, lam non lonios e(fe, fed Hionios.
Cicero fatetur fè pulcbros Cetegos Triumposdiu admodum dixilTe; quia feiretita maiores locutos efle : verûm poftea fe vfum loquendi populo conceflilTe, feientiam fibi refèrualTe . Nos de Qjjintihani ceterorumque teftimoniis feimus, alias alias vocales in eifdera verbis placuifle, auriumqueiudicia diuerfis temporibus fuiflediuerfa, amp;nbsp;aliisalia eadem ætate placuifle. Qiiamobrem nosrationi ipfl credamus, lenitatem fôni;flatu efle dulciorem;amp; ipfum F adeô nihil durum habere, vt fumma facilitate à AUemmnu noftrispronuncietut. Alleraannis tumidaomnia placent,vel holcadum vela impletu-tumiio. om-ris, flièriô,amp; cum contentioncquadam loquantur. Apudeofdem tanto in honore habctut, Vtoptimè fibi locuti videantur,cùm plurimum fibilarint: arque no-ftrates, qui Tau frequenter vtuntur, non alio magis nomine apud ipfos derifui efle fei-sigmuiittera m’-is,quàm quôd Atticorum more,Sigma,quam litteram Dionyfius Rhetor ferinara ferma. dixit, fugere confueuerint. Pindarus huius litteræ odio, verfus quofdam dicitur Afig-mos fecifle, luculento indicio,quàm fibilos parum dignos homine putarit. Et quis non eum fonum fugiat,qui proprius ièrpentis videtur,hoftis homini capitalis.’Permittaraus itaque Allemannis, quantum velint in loquendo fpirituum tumidis buccisefflare, amp;: totum fermonem fibilis exafperare: nobis interim fas efto, cum Atticis, ipfum Sigma plurimis locis eliminare,amp;:loco eius Tau fufficere.-quantumuis Sigma apud Lucianum in fe iniurios nos clamet;amp; Sueui noftram in loquendo lenitatem efleminatam,amp; mu-licribus,non viris, dignam , tiirgentibus vento buccis vociferentur. Imo hancipfam omnium litterarum facilem pronunciationem in prima laudis parte ducimus : à qua quanto magis aliæ genres recedunt; tanto magis ab ipfo medio, in quo amp;nbsp;virtus amp;nbsp;fer-monishonos confiflit,flintremotæ : quam fèntentiam licet Allemanni fintexfibila-turi; nos tarnen tantifper tenebimus,dum quifquam exifl:et,qui folidis rationibus euin-cimbricA lin Cat, Atticos ceteris Græcis in loquendo minus fliaucs fuifle. lam quo amp;nbsp;varius magis, copiofior fermo nofter effet ; quauis littera vocem claudimus, quauisetiam inchoa-cobta, amp;nbsp;bre-
uitas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i alpentate interim vbique perquam diligenter euitara : amp;, vt in magna copia SC
varietate breues fimus; omnia vocabula, quoad eius commode fieri poreft, ad vnam fyllabara redigimus, velcapite, vel medio, vel cauda refeda*. Sic pro get fioot/dicimus 'STfjbotipro öeönttW/^man^spro bejßl^jousi/^i)|oujs. In compofitione item vocum non frequentes modo funt fyllabarum excifiones j fed,quo maior etiam lenitaseffet,afpi-rationes crebro exclufas. Porro fiquandomonofyllaba voculabreuitatefua nonfatis cxpletura videturauresj in fine E adiicimus, poftrema confonanti aliquando duplicata. SicproJSeb/:ï5eötie; pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45oct/ 45ooöc- NonnumquamWappendieem
addimus; Vt è Jöe/25cïgt;c;jl3c/gt;cöc;ït)je/©|föe. Verum non eft huius mei inftituti,om-nem ornatum, amp;nbsp;linguæ noftræ varietatem explicate, quæ vel f ola fibi ingens poflerec volumen. Maxima enim eft dialeftorû diuerfitas: quam qui feire volet, diuerfarû Ger-maniæ gentiu,vel libros vernaculo fermone feriptos côfùlat,vel viuos roget magiftros.
-ocr page 103-s»
■ nbsp;- H E R M A T H E N Æ
LIBER I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ' - rr'ï
I
- \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
s J ELEMENTORVM è quibus VQces componuntur, natu-indolem , de Græcorum amp;nbsp;Latinomm auâorirate, qiiàni potgt;-dt) breuifllmè explicatam, dcmonftratamque fuigulorum vim amp;: pocertatem , qua alia aliter aiires fern inc : confeqiieiis cit, vt exponam qua rationc lingula ad l’ymbolicam fignififationcin aC' ^'gt;^lt;’»•lt;1»^»» ; quo tandemcernamus,quænamlinguärum voces f^^is ßc habeatformataSj vt rerum notiones iis aptèconucnienterq. depingantur. Quia tarnen longum elTct atque odiofum , ne dicam infinitum amp;nbsp;into* lerabiie jper omnia figillatim vocabula dilcurrerc: fcquemur bac in reciim artifices omneSjtum ipfos præfertim pidores : qui, vt quantum in rebus per colores imitàndis valeantjdemonfircnt-,non omnesfuas tabulasfimul obtrudunt, led vnam atque alteram proferunt J è quibus de ceteris iudicetur. In lingulis ergo litteris aliquot exempla proponemus, in quibus ollendatur quæ lit ipfarum poteftatis liue foni quo n ouent au-ditum, cura notione rerum quam defignant vocabula ex iplis corapolita, limilitudo. Hæc autem de fermone noftro lùmeraus ; in quo lolo banc in iplà indiuidua elementa beri pofle Ibluiionem diximus: at ilia tarnen non temerè quæuiSj fed in quibus vcl illu-ftriflimalitba'cvocalispiclura,vel iucundarerum vtiliura cognitio non prius àquo-quam animaducrfarum.Perpetuô enim conabimur,vt Hcrmatbena noftraluam tuea-tur dignitatem : amp;: quarauis in Grammaticorû arena verfari vidcatur; in ea tarnen non triuialia ledetur jlcdea dumtaxat quæ non minus Palladiam deccant grauitatem amp;nbsp;conftantiamjquàm amp;r celerem Mercurialis mentis dilcurfum,amp; lollers in omnibus rebus couliderandis acumen. Quamobrem neinanibusquæftionibus tempustrahamuSj delicterarum numéro amp;nbsp;earumordine non dil'putabo ; quorum vtrumque Zopyrio Grammaticus non arti alicui aut naturæ , led cafui fortunæ tribuendum exiftimat. Póft jtamen vbi vocum formandarum artificium patefecero; luculentifiima ratione dcmonftrabo, ncc tcmerc neefortuitô, lèd fummo amp;: accuratilîimo iudicio,Alpbabe-tum vtrumque,amp;: boc quo Latini amp;:noftrates vtuntur,amp;illud quod Hebræiluum elle putant,àprilcis bominibusdigeftûfuiflc. Intérim nosbunc nobis ordinem ftatuemus, vt priùs de vocalibus, poll:de conlbnantibus agamus;amp;: è lingulis, velut è pigmenris quibufdam, vocales nobis imagines delineemus, aut potiûs in aëre pingamus,non illas quidem oculis vidcndas,fed aurium tympanum pullaturas.
N V N c igitur ad A, omifia Protogenis apudPlutarcbum quælHonej cur bæc voca-lis primum libilocum inter litteras vindicarit, quam pôft,vt modo recepi, longe aliter quàmquilquamfcriptorumlulpicatusbadenusfueiitjexplicabo. A igiturlitteraido- ƒ nea erit redo faeiliquc raotui inchoando ; propterea quôd os leniter aperiat, veluti ia-nuam quandam ad progrediendum ,aclinguam redlam planamquc porrigat; eo ipfo demondransqualcm cireviam velitjamp;squorfumfpcdarc. Viderur ergo is qui A pto-nunciat,bortari ad progrefiùrajeo quôdamp;rianuam recludat,amp; linguaredum forasiter oftendat, velut braebioquodam Mercurialiprotenlb. Hanc autem elfe iplius A pro- a «a-nunciationem ,priorclibrocopiosè declaratum eltjncc eft cur bîceandcm prolixiüs grejjüm. repetamus. Si quera igitur ad progrediendum incitare vclimus, bac vocula couenien-tifliraè vtcmur,pro co atquenollrates faciunt, dum dicunt, »ôat Wid eft, progredere;
amp; Ä giW pro aggredi vfurpant. Veriîm quo magislbnora vocula reddatur,amp; magis in eiu.s auribus , quem bortamur, tinniat, conlônantem N adiiciunt, cuius proprius eft tinnitus. 3îniraqueplerumquecfterunc,tum præfertim dumorationem finit. Hic in ipfoftarimlimine darum eft, Latinos perperara fecifle, dum ab boc buius vocis vfu recelTerLint ; S«: multo peius dum ipfi A confonantem Deltaadiunxerunt,quo motus ad locum defignaretur ; propterea quôd Delta , vt oftenfum eft, vim babeat ligandi^ quæ motui ad locum prorfus répugnât ; quod licet fatis ante fit declaratum , lubet tarnen Nigidium bic audire,quando eiusnobis copiam Nodes Atticæ fecerunt. Is N litteram fic pronunciari dixit, vt lingua palatum tangatj non quidem interius, vt dum Lambda
-ocr page 104-tfO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
•n.
Lambda cffertur,in ïpfa mediacauitate; nee motu tremulo^qui in Rho fèntitur; nee ad extremas ginginas lingua lenicer admota amp;nbsp;letrada, vtfitin Delta : fèd facilitate ea fèruata ,vt paullo exterius quam in Lambda gingiuarum radices linguæ extremitas contingat. Conftituatur ergo Nigidius arbiter inter me amp;nbsp;Latinos , Sc dicat homo lin-guæfuædoôtiflimus, AdneLatinum,an noftrum magis idoncumfitad motum indicandum. In Ad motus reótus per A defignatus ab ipfó D retrahitur, in 3(tt per lit-teram N promouetur,amp;ridquidcm rairaquadam facilitate. Eftne quidquam hacièn-tentia clariuSjquam ipfa Nigidij verba confirmant, non illius quidem noftratis,fed Romani, amp;: inter Romanos omnium eruditilTimi amp;nbsp;ftudiofiffimi antiquæ veritatis? Et hoe quidem contra veram vocalispidurasartem peccarunt Latini. vide iam quid Græci* Hi huic litteræ priuandi dederunt fignificationcm,quæ non modo non promouct pro-greflumjlcd etiam impedit. Aojov rationem dicunt ,0/051):/minime illud quod ad ra-tionem redà tendit, vti fbnus litteræ poftularet; fed quod prorihs ratione caret. Quid ab his expeótes picloribus qui tam peruersè in arte verfantur, vt coruos albos pingant, cygnosnigros ? Neque minus abfurdum eft quod in A coramittunt ,dum ex hoevo-cali pigmento ea faciunt quæ natura: lege cum eo pugnant ; tantum abeft, vt aliquam habeant vol fimilitudinem vel cognationem. Confer nunc noftrum ^cumfuano done, amp;nbsp;diligenter expende, quàm conuenienter naturæ ipfius vocis data fit fignifica-tio, Leni, amp;nbsp;redo, amp;nbsp;facili ipfius A fono ad raotum hortamur, oratoria quadam arte, lene fermonis principium facientis,deinde monftrantis ipfius linguæ motu rectum efle quod hortamur ;ne mora fit aut excufatio ipfis quos incitamus, oftium apcrimus, iteroftendimus. lam ciim N accedit, additur lenisquida fonus,tinnitu ftiocxcutiens tarditatem , vnà monens, omnem noftram motionem , fine corporis ea fit fine ani-mi,leniterad fuperioraamp; anterioratenderedebere;quavia paiillatimad fummum bonorum peruenitur. Admirandum fane artificium , in quo tantum myfteiij vnius confonantis accelfione videmus aperiri,vtomnem adionem noftram omnemque pro-grefiiim ad fuperiora fcnfim,veluti per gradus quofdam,tcndere debere difeamus. At-que hæcquidem de 31 amp;nbsp;3(n vocibus primogeniis, quarum ratio ex ipfo litterarum fono dependet. Hine iam alia componuntur, alia deriuantur, amp;nbsp;primo quidem amp;nbsp;fimplicif-fimo deriuationis genere, quod amp;nbsp;noftro fermoni peculiare eft j per littcranim conucr-fionem ex 3ïnfit nbsp;nbsp;: Sé quia'Jîn ad anteriora tendit, amp;nbsp;motus omnia metiens cótinuus
eft, necefle eft id quod progreditur, aliquid fequens trahat. Præterea quia 3(ii redum iter ad fuperiora monftrat, conuerfio ipfius Ichnæa monct, vt bene pra:cedentem om-nes lequantur, amp;:in primis ipfemet fe femper fequatur ad fuperiora progredientem; atque eo modo, velut è poftica parte, fe ipfe protrudat motu quodam perpetuo ad anteriora amp;nbsp;fuperiora continuato. Audiamusigitur omnes nomenclatorem hortantem, 3(n Jiia/ id eft, progredere fequerc : quo non incitatio modo ad continuum progreftum; fed natura etiam ipfius motus continetur,qui totus ex antegrefto amp;lecuto coftat.Cum enim motus tempore mefuretur,amp;tcpus nihil aliud fit, Ariftotele tcfte,quam menfu-ra lecundu prius amp;nbsp;poftcrius,neceftariô cfficitur,vt ex 2tn amp;: 3^a,tamquam fuispartibus, tota motio conficiatur. Quoniam verö progreffionis omnis finis eft, vt id, ad quod de-ftinatur,attingat; voluit fermonis architedus, vt ^i/dum quieti tribuitur, fincm figni-ficct motionis,ipfum videlicet attadum. Sicdicimus,fi)lcr an/ideft,attingit. Deinde quia id quod attingit proximum eft tado, fit vt hoc quoque nomenclator fit imitatus, amp;nbsp;ex 3tn tangente fecerit Jöa, quo propinquum notaretur. Sed dieet quis, non rede fa-dum, vt 3tn attadum denotet; eo quod isquietis fit, non motionis. Fateor,id quod attingit quiefeere, fed quia nomenclator fermonem hominibus fecit, nec inter eos quif-quam ad fummam contingat tranquillitatem,nifi antè ad cam fuerit progreflus; voluit fini,inquoablóluta eft motionis perfedio, nomen dare ab ipfa motione, Quinetiam co ipfo fuo confilio miieris mortalibus oftenfum voluit,omnem redum motum ad fu-penora per 31!« denotatum, ad id adfpiraturum ad quod contendit. Dum igitur per 3Ett hortaturad progreftum , alteroeiufdem vocis fignificaru pollicetur, nos ad finem no-' ftrum vltimum perucnturos,nec quemquamfruftra redum adfuperioraiter ingreftii-rum. Bone Deus,quàm latus hic campus contemplationum aperitur, quàm certa fpes proponitur immortalitatis, dum attadus corum promittitur ad qux redo motu ad ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperiora
-ocr page 105-L I B E R I I I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6l
fiipenora tendente iter tenemus. Qiio tarnen melius fcrmonisarchitedum intelliga-inus ;id hîcmihi monendum ante omnia,eum in vocibus fabricandis perfcóbflimum fibiiêmpereius rei quam pingeret.propoihiiTeexemplar. Cum igiturin iln motionem audiamus;amp;eademvoce finemetiam progrefTusaliquando inteliigendum efl'e,{er-monis conihudio demonftret : neccfle fuerit de excellentiflimo hominis progreiTu cogitare,amp; ad eucxpendere omnes rotius artificij rationes : quod û fccerimus,clarè ccr-nemus magnum miferis mortalibus Iblatium in gemina 3ln notatione continçri. Ctim enim prîcflantiirimi quique homines ad cius quod æternum efteontemplationem in-citentur-ad ea quæ immortalia iùnt,mente l'ua rapiantur: fieri non potefty vt fi ipiàni hortationem quam .îtn amp;nbsp;jßa compleduntur,fibi fequendani proponant; quin tandem ad id,quo feruntur, adlpirent, nifi primus fermonis artifèx nos deludat. Contendamus ergo redàfiirfum, certa concepta fiducia, nos ad id peruenturos ad quod progredi iu-bemur. Necopinemur, onomatopœum raagis in métismotionehallucinari,quàm in motu corporum , in quibus verifiimum efi:, parte progrefia amp;nbsp;parte confequenté, fiue anteriore amp;nbsp;pofteriore, oranem motum abiolui;quæ duæ iolo momcnto, quod Inftans Icholæ vocant, copulantur. Porro quia in motuum genere circularis non (oiùm perfe-étifiimus eft, (èd oranem etiam alium motum menfura fiiamctitur ; fumma induftria vocum architedus nomen compofuit, quo circularis liic motus ad viunm expreflus ccrnerctur. Connexis enim Stn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt iltma cxifiat, vocabulum fecit circulare, quo
motus circularis ex priore pofteriore conftans depingeretur. Vt enim motus ab ali- cncuiar^:^ quo pundo ijnaginario progrefi'us,amp;: ad idem punôlum rediens, circularis dicirur ; ita 2£iîna vox eft circularis, in eandem definens vocalem à,qua incepit, amp;nbsp;eundem lô-num reddens, fiue à parte pofteriore, fiue à parte anterioie audiatur. Vocem autem 2înna noftratem elfe , ipla hæc docet etymologia ; cui accedit peculiaris per conucrfio-nemfabricandarum vocum formula;quæ hcct non fit hodic inloquendiconfuetudine, partes tarnen è quibus conftat, habet æquè nunc arque olim vfitatas ; quo fit,vt eam li-ceat poftliminij iure in ciuitaté noftrâ reuocare. Latini ex ea Anninomen retinuerunt; -viKit quo nihil aliud dcnotaturquàm illius circularis motus menfura,quo planeraaliquis, ' vcl ftella etiam fixa,ab vno aliquo pundo progrefia, ad idem redit. Hac ratione Annus ^4. magnus erit oclauæ fphæræab aliquo pundo progcelTasad idem pundum reuerfio. VirgiliuSjdum Soli magnum annum tribuit-vel ad Lunç annum relpicit,vtimuito minorera ; vel diurnara rcuerfionem , paruura Solis annum appellat : amp;nbsp;menfis quidem Lunaris annus po’teric vocari minimus omnium eorum qui fiunt egreffioneamp;reuer- k fioneinOccidentem. Quodfidicmquoq. primirnobilisannum vocaris, quod Maro videtur fecifiè ; nihil peccaris : quando Só in co circularis motus, per Anna deiiota-tus, abfoluitur. Qucm veró Platonici magnum annum quærunt, qui omnia altraad prima lua loca reftituat, eura nos nihil moramur : proptereaquôd nullus vmquam fit futurus; amp;nbsp;fi fingeretur cfie, non annus efiec, fed imaginarium quiddam è multorum corporum annis coaceruatum. Ceterùm quia quodrotundum cft,nullum principium aut finem videtur haberc : voluit nomenclator , vt Anna pro a;terno etiam poneretur. Hinc Romanis Anna dea,cuftos videlicet perpetui motus,cui Percnnæ cognomen hac ^nna de re dederunt vetuftiores. Qmd ve^o eft Perenna,quàm per Anna,id cft, per progrel-fum amp;nbsp;per lèquens, fiue per prius Si pofterius in le circulo lèmper recurrens ? Perenna Perenna^u-itaque cognomen votum eorum includebant, qui Annam orabant, vt nimirum per cam ad nouum annum poficnt redire. Ouidius in Faftis varias de Anna profert opi-niones : led quia vocis compofitionem, eius vira ignorabant Larinijnihil làni dehac Dea cogitate potuerunt. Nobis darum cft,diuinam voluntatem qua pater æternus per ^n»a quU filium tempora dilpcnfat, hac voce denotari ; atque idcirco Idibus Martiis, in medio nimirum primi menfis, huic Deæ feftum diem celebrariIblercjquô annumin^hoatum fauftum daret arque felicem:
Jdibui est nbsp;nbsp;ftn£ fejtum geniale Perenn^,
Non procul a ripis aduena Tthri tuii. plebs 'venit ,ac uirides paßim dsfiecta per herbits. Pot at y amp;nbsp;accumbit cuwi pare qutfque fua.
Fuit enim hoc antiquum apud Romanos Anni initium ; qudfit, vt mirer, Varronem f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feribere.
-ocr page 106-62. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HÈRMATHENÆ
lcribere, annum à bruma com pu ran ; amp;nbsp;eins vocis non aliam adferre cauflam, quàm quod, vt paruuli circuli annuli,lie magni circi anni dicerentur. Sed vnde Annus origi-nem ducic? Hic filet Varro. Nos in 3tn amp;: Ji5a cauffam videraus; fed cam prins motuigt; quàm temporiamp;circulojconuenire feimus. Feftus Pompeiusad Græcosin Anninotà-tione le recipit, aiens eos moiz pro anno dixifie : quod fi lie habet, Græci Anni nomen corruperunt ; vt non pauca alia vocabula propiùs ad fontes fuos apud Latinos, quàm apud Græcos,accedunt. Quôd fi vcl Varro, vel Feftus, Annæ nomen intellexilTet; nonalio confugifiet ad anni etyroologiam expJicandam : nec Ouidius tot faills de Anna eonieâuris amp;£. le, amp;nbsp;ledorem fatigalfet ; fi Cimmerij lèrmonis, è quo Latina lingua manauit,:pcritusfLiiiret. AriftotelesPhyficorum libro quarto commémorât, quoldam tempus dixifie circulum efiejquia prima motione circulari menfuretur. Nos de nomi-num noftrorum ratione feimus,ab iplb motu circulari tempus pcndere,amp; eius nomen à motu'efie deduâum, atque inde ad cetera tranflatum, in quibus circuliisinuenitur. Qui hancvocum ftruduramnonadmirabitur vt nacuræconfcntaneam, amp;nbsp;multi-plieis.làpientiieplenam;eumequidemoratumvelim , vtquàm longiffimè ab haevo-cajis piduræ infpedione dilcedat, amp;nbsp;tantifpcr ex hac offîcina emaneat, dum prius di-ligentei'Ariftorelem amp;nbsp;Platoncm examinant, amp;nbsp;ex iisdidicerit, quidnam tandem di-gnura fitadmiratione. Porrô vt in Âtiua integra eftex 2tn amp;nbsp;jîia/vocibus conuerfis, -’.‘ 3 ;■ compofitio, amp;: ea quidem rotundo dudlu in le reuerfa; itainvocabulisnonnulliscx Hnn. , Sïtina conglutinatis,!?{iu videbis, reieôto altero N,quo ad ternarium nomen redadum, .Athanavn- pto aeternitate,quæ totaab hoc numero dependet, vfurpetur. Hinc Athana,ccu di-fie dicatitr, cas, gat-ljct-flna/ articulo, qui in medio eft, more noftro, cum fequenti lyllaha con-é'qntdfit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ quo nihil aliud notatur, quàm, tenet iplàm æterniratem . Monui
antè, in compofitione frequenter adfpirationes nonnullas adimi ad vocum Jenitatem conciliandamiquod amp;nbsp;hicinprincipiofadum, nefpiritus fpiricum præcedens anhe-lam redderct pronunciationem: tametfi amp;: alioquin principiisnon rarodenfusfpiritus adimatur,nenimio noftro flatuiis quibus loquimur,fimusmolefti.Athanaigitur,altero etiam Tau ad breuitatem quærendara exempto, Dea cftconferuans perpetuam rerum efientiam, quam Salomon Sapientiam vocaret; perquam vt pater omnia crea-uit, ita amp;nbsp;omnia conleruat. Rediirimèigituramp;: quàm conuenientifiîmèlàcris litteris à prifeis Cimmeriis Athana prarfes habita eft omnis làpientiæ:quam cum de cerebro louis natam finxerunt; quid aliud dixifie cenfeantur, quàm arternam abæterno pâtre genitam efie? HincnoftraHermathana, vetereloquendiconfuctudine,vocum eftin-**• terpretatio, de fapientiæ fontibus deriuata. Latilfimè patet hæc ctymologiajlèd nobis ftandum in promifia breuitate: amp;nbsp;funtceteroquinon pauca aliàs de Athana nobis dif-quirenda ;de qua in Amazonicis etiam fuit nobis agendum, Athenarum quærentibus conditores. Nec hîcalia audienda tibia,folailiafufficit filij Sirach cantio:Fons fapien-tiæ, Verbum Dei in excclfis, amp;nbsp;ingrcfius illius mandata æterna. Ab eadem voce 2(na/ stimavnde fitSclana,inqua voce^cl/pro lt;£1/011, adconfuetudinem Sueuorum. EftigirurSc-
lana,idquod numeratætcrnitatcmjvndefadumjVt in cælis Luna Selana vocaretur; propterea quod menftruis decurfibus perpetuum tempus hominibus dinumeret. ^ecfelm». Hinenos Bec-lelanainterpretatifumus panem,fiue pabulum,quo nutrimur,ad reter-nitatem dihumerandam: quod quid aliud eft, quàm fapienti£E,omniumque feientia-rum ftudium-,amp;: diligens inquifitio eorum omnium quæ nos ad Dei cognitionem per fcalam quandam amp;nbsp;gradus deducunt? Hæc eft ilia Platonica Arithmetica, quam Ari-ftoteles poft. Phyficameditatus eft jcuilàcræ litteræadiunôlæ, cum Ipiritus lanóli in-terpretatione, vera perficiunt Becfelana,omnibus fuis numeris ablbluta.Ex hac indem .AnMtii. voce Anajtis, pro Dea perpetiii caloris, de qua in Saxlhnicis noftris copiose. Sunr amp;: alia,de quibus fiio locojneque enim hîc enumeranda omnia. Ab 2tn/ du id quod tangit, Vini/ßue dénotât;dehuaturStng/ pro eo quod nimium prope eft, adeo vt premat: quæ vox, id quod vltrà îCn fignificat,de natura litteræ G accipit, quæ premit,amp; retrorlum linguam t cogit. Pleriquenoftratium pro Stng/ dicunt,vt E magis premat. Ab Stng/ fit l^ang/ um. ’ ’ pro lufpendo; vbiIpiritus motionem indicat,quæ tendat ad 3lng. Latiniab3igt;ig Angu-rctinucrunt, amp;nbsp;Angulum . Hinc Sïngcl apud nos hamus, quôd pifees fufpendat, «nsir. anguftiis premat. Ab codera fonte Stngfi pro nimia lollicitudine amp;: tiraore. Porrô
ex
-ocr page 107-t I B É R I I I ï.
ex quod angiiftum eft amp;: premens,per conueriionem fit lt;$na/proeo quöd element «sna/ «c «e/ eft^amp; ab anguftiislibcrans;amp; quia«Cns etiam dieimus, »Ipncetiain vfurpatur. Sed vt blandius fiat vocabuliim ,ex lt;ipna ferè «©nai facimus, blandientelittcra adietla. Hine apud Romanos Gnæus, quod b interpreteris ,clemcntem dicas : qua in voCe, feruata G«-er« -vndt Vera pronunciatione,pro G,C Latiniîcribunt. Nobis «jßnaclGmcnciaj^nab'ttij elemens ‘^“^**^* vocatur.Fruftra omnia fualciutaeuoluant Latini,advocem Gnçuscxplicandam.Scio cos ad Grarcos confugcrc fontes : quod minime facerent, fi Veterem Gimmcriorum, à quibus genus ducunt, fermonem nouifient. Ab 3thg Latini Ango'etiam Icruarunt: Ango. Slngni nos amp;nbsp;lt;Cngni dicimus ; fed nobis origo, vt docui, debetur. Ab etiam amp;nbsp;îîcr/ quod eft curftim impedire , fit 2lncamp;cr ! pro eo quod nauis curium ad Ic vertit amp;: fillit: bine Ancora Latinorum, amp;nbsp;A-jzxt-g;« Græcorum ; quarUm vocum rationesipfi ignorant.
Nullus finis fit, 11 pergarn totam lobolem ipfius recenlère. Ab'JC porro citra littcram tinnicntem adiedam elegans oritur vocula, Quiaenim 2ïredum motum ad anterio-ra indicat, amp;nbsp;rettus motus plurirafim adiuuatur incitatur praruia vibrationcjlermo-nis Arcbited'jsiipfi A litteram vibrantem, quam tremulam Nigidius vocat.pf^poncs, Êafecic, vocabulum fignificaturum celeritatem.Virgilius,quantum àd impctum con- fta/ffZfnV«; ducit, fpicula,vibrareyfiue qualfarc ,fiuc corulcare ,quæ omnia pro eadem re vlurpar, temßgnifimt frequentiusoftenidit,quam vt fit monendu. Quisergopidorcelcritatcm melius colo-jibusiraitctur,quam nofter nomenclatoream litcerisexprelfit gt;nbsp;Equidem in hóe ccr-tamenneipfumquidem Apellem, autfiquis vmquam pingendi arte magis ekcclluir, vereborprouocarc. Poltca fulminisccleritatcm indicarcvolens,cccinit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______
Namque improiufb'vfbrAtMabæthere fidgor
Cum fonttu'venit nbsp;nbsp;nbsp;ruere omniA-vifa repente: ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... .it . u
Vbi ftudiosecam littcram quæfiuit quam leitet lingua vibrata pronunciari. Dodiftimc igiturTcrencianus dixit,Rho tremulisidibuslinguam vibrarc.Sed longeadmirabiliore aitificiolermonjs noftriopifexè duabus littcris vocabulum fccit, ad celeiitatem expri-niendam ,dum,tremulam vibrationem reóto per apertum fpatium motui prarmilît-Ex Ûa fit öat/pro Rota; qux vox Latina nobis itemdebetur. Hine Radius, quafilla tit/ Rota. id eft, ccleriterteivdit ;nam lt;ifnidem quod tendere fine ire. Nos fcrc pro radiislucis ;§gt;tralcn dieimus; non raaleillud quidem, fed reuocato vetcre nomine,augenda eft ver-naculi fermonis copia. Non reprehendetur igitur à me , imô laudabitur, qui ûaôicit tlabitn. proRadiis vlùrpabitiquodamp;r priore libro monitum, amp;nbsp;bîcrepetitum,perpetuô in omnibus fugitiuis obfoletis nominibus oblcructur. ßa / per cbnuerlioncni nortratibiis pccuJiarcm,adcontrarij tranfitnotacioncm.Eftenim 3ltcelerioppofitum,vtlittcris,ita 't^ztctien fignificatione. (^emadmodiim autem vibratio præcedens reéto rnotui irnpetum aft.''’/’?'’/'«“quot; fert ; ita, fi lequatur,adfcrttarditatem,amp;: celeritatisimpedimentum ,quodinfagittis dare videmuseuenire. ConuenientilTimum igitur naturæeft ,vt 2Cr tardum drtiotet.’ Hine Arar, Humus infignis tarditatis. Seddeßaamp;^trlatifis in littera Rho. Porro c\xm Ararfi. A redum motum defignet,fi vocalem exilem addas, quæeft Iota, voxebïïîftét, quo motuslenis,cxilis,amp;tblandusindicetur,qualiseftipfiusfpiritus. îti igitur,vt verbum, ,, idem eft quod Ipiro; vt interiedio, fiifpirium notaq quod omnibus notiiis,quam fit gra- ., turn . Sicut autem ■Kcfcin dicimus, pro vocis nutrimento ; qua de re antea : ita etiam ’ gt;nbsp;Stiöoin, amp;nbsp;reiedo D, de more noftrati,vt ex ïöaber facimus Ifiatr ; ^tioiu crebro audimus jckoik pro relpiratione. Fit cnim deriuatorum formula ex ?tt/ quod eft fpiro, Aibtnn ; ficut ex aiiom, ßtjr/ßgfboni;amp;fimiliaexfimilibus. lt;^iöd fi ipfi “Jï!littcram præponas,quæ latitudinem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
nobis indicat ;fiet Wai/quod idem eft quod vcntumedo,quafi dicas ,latè fpiro. Ex tti w*'»-Græci, adiedafua terminatione ,fecctunt K'ic» pro fpiro. Ex eadem voce fit A/oAoç, aXîjÆ»-nomen regis vcntorû.compofitum ex nbsp;nbsp;amp;nbsp;fiol/quo antrû amp;nbsp;fpecusnotatur. Eftigitur/««•
Æolus, pronunciatione Latina, ventorum fpccus j quod nomen ventorum dco ob id ' Vibutum, quod origo ventoi urn prorfus occulta fit, adeo vt nemo hadefius ccrram'gc-nerationis coru habeat lcientiam,ncclciat qua de caitfia modo hinc,modô illinc, modo vehementer,modorennlfelpirent’. In Benaco,dum gencralistempcftaslod genfiim non vincit,ante meridiem ventus in Italiam tendit;poll meridiem Germaniam petit: amp;nbsp;interim,dum alibi tranquillus lacuseft, frequenter improuifa procellà c cauis mon-tium vailibusirruens nauiculaseuertit,autlaltcm mileris modis vexat. Similia alibi
C • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 2,
Cernas
64 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MERMATHENÆ
cernas cuenire : amp;nbsp;generatim, nihil eft vencorum origine occultius ; ita vt non inîuria præfèseorû ab occultoantro nomen acccpcrir.Hincdodiiis Virgilius,quàm Grammatici fulpicentur: Hic 'vafio rex ^Eoltts Antro
Luit Antes 'ventos tempeflAtes^ fonorM Iwfier 10 frémit, AC 'vinclù ac cArcere frenAt. lUi indtgnAntes, mAgno cum murmure montîs Circum clAufirufremunt : celfA fedet nbsp;nbsp;Eolus Arce
SceftrAtenens, mollitAnimos, amp;nbsp;tem fer At iras: Hi fAciAt, mAriA, ac terras, calum^ frofundum fAfidi Çecum,'uerrAntj^ fer Auras. , Sed fAter omnifotens fpeluncis ahdidit At ris
Hoc metuens, molem^ amp;nbsp;montes inÇufer Altos Imfofuit, regem^ dédit, cfuifœdere certo Et f réméré, amp;nbsp;Iaxos fciret dAre iu^us hAhenas.
Quis non dicat Virgilium Cimbricam nominisoriginem inÆoIo agnouifle, du vento regnum fpeluncis atris abditum efle cantauit? Equidem hune poccam vt diuinum quendamvaçem ,femperadmiror J amp;nbsp;longe ceteris omnibus anteponojcùm ob alias præftantiflimas fummæeruditionis dotcsjtum maxime propter occultiorem quandam anciquitatis Cimmeriæcognitionem: adeôvtnon femelmihifufpicioftibortalic,euni Gallici lèrmonis,(S6 Druidarum diftiplinæ peritum fuifle. Verùm quidquid huius fue-rit, hoc faltem video, eodem eum hîc (piritu dudum fuilfe, cuius inftindu ventoruin Cimmerij Æolura indigitauerunr. Quid ? an non Venti quoque nomen vins, m, deturintellexifle,quod ànoftro vocabulo Wintderiuatur, mutato duphee Digamma quo Latini carent, in fimplex ? Dicitur enim Wint à Went / quod iîgnificat verto ; pro-pterea quôd omnia vertat, amp;nbsp;nihil finat ftatum quietemque fuam tenere. Eft nunc quil'quam qui meliùs poftit hanc noftratem vocis rationem ob oculos ponere, quàm à Virgilio fadum fit in verltbus modo citatis ? Sed hæc extra propofitum. Redeoad 31, cui fi Lambda iungas,motumindicaris ad fummum apicem cælitendentem;eo quôd hæc littera fupremâ feriat palati partem. Quoniam ergo linguæ noftræ architedus fei-ret omnia noftra ftudia,nec noftra modo ftudia,led omnia totius vniuerfitatis defideria, ad illud quod fupremû eft,tendere debere : voluit vt 311 idem fignificaret quod omne, quoftatim hac voce audita amp;intclleda,de compofitionisartificio intelligeremus,om-nes adiones, omnes motiones noftras ad ipfum fummum rerum omnium culmen efte referendas. Quid falutarius moneri potuit, quid fignificantius rerum omnium fineia indicare,quid breuiore compendioad id vocare,à quo non hominum tantiim,ièd omnium rerum félicitas, atque adeô iplàeftcntia dependet? Quidquid enim eft,eo ipfbeft quod ad fummum refertur: iam quia omnia fpiritu quodam omnia penetrante mo-uente ad hoc ipfum fupremum culmen diriguntur, atque eo ipfo in fuo efle coièruan-tut; placuitlinguæopihci,vt verbum quo Conferuo denotatur, fpiritum ante al habe-ftai. ret,quo occulta hæc amp;nbsp;præuia motio qua omnia ieruantur,indicaretur. igitur idem ^*1» ^g’^’ficare iuflit, quod Latini Seruo dicunt; tribus litteris tres hypoftaies in Deo omnia amnia cofer- confcruante demonftrans ; à fpiritu ad filium , qui ad pattern ducit ; à filio ad fupre-uAte,fer^tres mum apicem, qui pater eft, progreflu fado. Et optime ianè adfpiratio Spiritui îan-^mônfra»^ atttibuta, nec miuus bene A ipfi filio-.propterea quôd filius redo motu, tum à tur. pâtre, turn ad pattern procedat. Eft enim Paths verbum. Paths creatio, Paths ad omnia progreflus, Paths fapientiflima cogitatio , amp;nbsp;cetera omnia quæ ad infinitam pertinent Patris poteftatem explicandam. Porto de Lambda data eft ratio, quam póft ex-plicabo. Meritô autem conieruatio à Spiritu incipit ; eo quôd hic omnium rerum cu-ftodiæ conlcruationique præfit, baud fccus ac anima quædam omnium rerum creata-rum. Suboleuit hoc etiam aliqua laltem tenus admirando noftro Maroni, qui omnia fpiritu conieruari his verfibus iæpius mihi canendis déclarai:
Princifio calum, ac terras, cAmfófejue liquentes, Lucentem^globum Luna,TitAntA^AjlrA, Sfir it Sts intus Alit-, totumq^ infufA fer Artus Mens AgitAt molem, dr mAgno fe cor fore mi feet gt;
Non
-ocr page 109-TIBER I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^
Noh male profedoPoeta: fed quanto diiiinius fermonisnoAnarcIhtedusternarium Deo attributurn cxprefljc; amp;nbsp;in conferuandi munere primiimlocum fpirituijfecun-dum crearori,tertium patri affignauit/ Quis hxc confiderans non obfliipcfcat? Vix me teneo, quin exclamem, O lande Ipintus, lie in me fpira, vt per Dei filium accedam ad Pattern : Quæoratio ipfiflîmis litteris in ï}al exprelTa cernitur, ab iis qui vocalium pi-gmentorum naturam è verultisaudoribus quos in medium adduxijCognoucrunt. Ec clt hare lane omnium rerum conleruatio, fi per fpiritum landum adlccndantad'oprfi-cem,amp; eius medio perueniant ad lupremum pattern, i^alergo idem ell quod confer-uo; primiim amp;nbsp;ante omnia Deo conueniens, ad eam,quam dico, intelligentiæ regu-1am, amp;nbsp;inde ad alia defeendens. Hincl?al pro Sale antiqui noIlri maiorcs vfurparuntî vt inïjal ad Oenipontem , in Saxfonia perfpicuum ell deiplis nomenclaturis: vndc amp;nbsp;Grarci hales fuos acceperunt. Veriim quia magna ædificia, multos lîmul ho-mines amp;nbsp;merces conlèruantia,Italic« dici cœperunt,vt aliquod, ad ambiguam locutio-nemeuitandam , dilcrimen elfct ; alpirationem in fibilum mutarunt,quoexï?al^al herct: ac rurlus, quia ^al/ pro Salute, eilet in vl'u; ex ^aV^alt/ adiedo Tau ,fccerunr.^ • Hine Latinorum Sal, ex^alt; amp;nbsp;Salus, c^al. Hine apud Arabes,exf?al/fadum eil saZ/«/tf. Magal, pro habitationcj ecu dieeretur, j:ßag-l)al/id eil, magna amp;nbsp;eapax domus cogna^ tos lèruans ; quod de vetulla Cimmeriorum eonfuctudine lingua traólum,qui per cognationes habitare confueucrant; vt multa opidorum nomina in Magus exeuntia declarant. Virgilius Afris co nomine villas vocari oftendit, fie de Mercurio cancns;
Vt frimum aUtis tetigit wagalta pUntü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Et clariùs alibi:
Miratur molem Eneas magalia quondtim.
Seruius dicit, Magar, non Magal, à Pœnis dici: quod nefeio an ipfi credere polTimj dim pluris mihi lit curiola Virgilij diligentia , quam Grammatici oblèruatio; amp;nbsp;præ-terea certô feiara , hadenus Magal, pro habitatione amp;nbsp;domo apud Arabes Africam habitantes efle in vfu; cuius rei tellis mihi ell annulus amatorius,Arabicarn habens in-fcriptionem, quæ Latinis fonat, Habitatio hue doraicilium vitæ meæ; vbi pro domici-lio, Icriptum ell Magal,charadcribus eoniundis illisquidem de more,led dare tarnen Magal, non Magar, exprimentibus. Ell autem annulus ex Africa allatus, cuius inipi-ciendi copiam mihi fecit Illullriirima Domina Comes Cantccroia. Magal igitur à Pri-feis Cimmeriis,liue Amazonibus,originem videturduxiirc,amplam cognarorum do-mum delignans. Quiantiquitates pcruclligarunt,fatei3tur illi quidem Magalia à Ma-go nomen duxilfe ; led quid Magus fignilicet, ignorant; du m proprium viri nomen eirecrcdunt;ncc item intelligunt,quid ijaladietlu libi velit. Hæc modo allata exempla fufliciant ad artificium peruidendum, quo ex a vocali primus ferraonis noIlri laber pinxeritrerum.notioncs.
Transeamvs ergo ad E ,fecundam vocalem ; quæ li longa fit, vtwra Græco-rum enunciatur, quod Dionyfius HalicarnalTeus ficetlcrri Icribit, vt lonum ad hnguæ bafim firmet. Terentianus nobis cecinit, in E pronunciando, ridum modicotenote deprimi, lingua vtrimque molares prementc. Quiuisin Eellcrendo lentit linguam non molares modo, led radices etiamdentium anteriorum premere, atque vndique Ie firmare. Qiiamobremidonealittera erit rerum firmicari, Scvclutifundamento de- litterAfym notando. Quod fiiam quæras à'fapientiæ profelïoribus, quænam balls fit return om-nium: tandem eô deduceris,vtVnum fundamentum fit rerum omnium; cuinifiinni-tantur omnia, labantur amp;: pereant necelfe ell. Quod cum ita elTc nomenclator noIler cerneret; lt;£/pro Vnoponivoluit : cui tinnicncem licteram accedcrenonnumquam «g. pcrmifit;ne Vnum,quod firmamentum ellomnium amp;fingulorum,in terraquærerc-mus; lèdfono ipliusN, furhim vocarernur. Non contentusautem IcrmonisartifeXj^,»«,,,^^^,^' vocalem inuenilTe firmæ rerum omnium ball defignandæ apcilîimam ; illud præterea . amp;nbsp;arti-inllituit, vt omnium rcrum nominibus «12c/ vel«i2cn/ vocali produda præponeretur.
•Sicdicimuslt;12cinan/ id ell, Vir. Græci ex Cc/o fecerunt, cur articulus in prima lingua i xrticuim -præponeretur ignorantesiLacini articulum neglexerunt. Qui poll Romanamlinguani «corruperunt Gotifmo,pro 42c man/ tjnï)omcdicunt;amp;, lt;i2c li;ou/Î0na bonna • phrali ni-mirum Cimmeriorum retenta, apud quos eadem vox ôc vnum fignificac, amp;; articuli
f Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vice
-ocr page 110-_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
vice fungitur:quæ loqucndi confuetudo non apud Italos £antû,fèd apud Gallos etiami amp;nbsp;HilpanoSjè Germanico ferraone inoleuic, Pudet mejca me Mercurius amct, tam lublimc p ri nix làpientiæ myfterium tanta triuialis meæ orationis ieiunitatc perftringi, Sed quid facerem ? Illi, quibus copiofa elcgantis fermonis vbcrtas largo cornu diuina bcnignitas effudit,nihil hadenus huius clariflimælucisè lingua noftra nobis aft'ulgen-tis videruntjfedin hocfuo domcftico thefauro, baud fccusac talpæ, verfatifunt, ocu-lis numquam ad hunc illuftrinimum diuini fermonis fplendorem apertis. Condonet igiturmihiadmirabilisilleamp; omnino diuinus linguæ noftræarchiteâus, fi quæ poft immenfum feculorum decurfum primus vidi,ea rudi fèrmonis mei filo contexam at-quedemonftrem; qua tarnen in re ne prolixe peccem,infinito me,quam augiifti fpe-daculi poftulatamplitudo, prxftabo breuiorem : contcntus,fi tantillum apud noftra-tesgratix ineam, vt ditiflimæ gazæ.haclenus in alta amp;nbsp;caliginofa fpecu dcfofiÎE,primus dicar index fuifle. Quamobrem hoe fatiseflo,dixific,nihilpofle in vlla locutionead-mirabilius inueniri, nee vtilitatem habere luculentiorem , quam in hoe articuli, qui fignificat, omnibus rerum nominibus prxponendi, vludelitefcat. Hxc igitur loqucudi uormaà primofermonis artifice, ciim ob alia, tum ob id potiffimüm eft in-fonatur. ftituta, Vt quauis in re nominanda mentem noftram ad ipfum Vnum fubleuaremus;
memoreTque eflemus, ex ipfo omnem rerum ftabilitatem amp;nbsp;efTentiam non fiuxifie modôjfèd in eoetiam ftare, Prætereaquoniam ipfum Vnum fblum efTentiam omnem compleclitur,amp;: earn rebus afflat, huic elemento fibilum adiecit ; quo adiedo, fit
r/7.zffi, tf]. vnde Latinoru Eft; amp;EfTe, amp;nbsp;Græcorum lt;i2fi igitur proprièamp; primum notat ipfum Vnum,ea ratione,qua amp;: ipfum eft, omne cfTe, rebus adfpiratjquod fibikisadicdus ^nde forme- ludicauit. Hinc Parmenidis philofbphiæ fundamentum, quo afTeruit, omnia elTe ^vnum ■ ''^^’J’^’q’-daifi’^humomniahocipfumquodfuntjinipfó Vno habeant conftitutum eomprthëdi't. atquefixum,ö2extra Vnum nihilcfTe pofTint; fedabeovalidofpiritu,quifibilonota-tur,amp;'proceduntamp;dependent; quod diuiniffimum didum,ab ipfo primo prima?lin-gux architedo petitum, Ariftoteles nefaria facrilegaque calumnia,amp;: cauillatione omnibus feculis apud pios probófque viros defpuenda,falfitatis accufiiuif cùmipfemu-tatis verbis nihil aliud prolixiflimis illis amp;nbsp;odiofiscommentariis docere moliatur, qux, nefcio quam bene. t« ra (puenxet nominantur, mea certè fententia, rcdiüs ab co quodtradant,quamab coquod nontradant, nuncupanda . Hoeprofedo diuinioc veriorque Parmenides, quôd nonab Ente,fed ab Vno , omnium rerum principiura duxerit: cum vnum pater fit; ipfum verb Ens, illud quod primum a patre gignitur, amp;: procedit:in quo Ariftoteles, firationominumhabendafit,videturquieuifTe. Sed de hac re poftiterum latids. Rediflimeitaque ab 4£quo vnum fignificatur,omnibufquc rebusprimum ineft, vtipfius in nominandisiis prxmifTione noratur,vox «îÿ forma-tur,illius littcrxadiedione,quæfortiffimum fpiritum imitatur. Num eft quicquam fortius illofpiritu, quoabipio Vnoipfum Ensefflatur;amp;fimul cfTcntiaomnium eo-rum quæfunt, procedit? Eftrurfus vllu elementu, quo aptifis hie tarn validus amp;nbsp;robu-ftus fpirituSjè quo omnia cfTefuumhabent,amp;ipfivnicolligantur, quam fibilante hac littera exprimi poflit? Adnjiremur ergo fummum linguæ noftræ artificium, quod dua-bus Jitteris tam magnumdiuinitatismyfterium conclufit:admiremur item, quod omnibus rerum nominibus articulus is præponatur;quo dare docemur,omnia ab vno quot;nbsp;- penderc. Quid dico, admiremur? adoremus potidsfupphee mente diuinambonita-tem, quæ primo linguæ noftræ inuentori tanta luce affullit, vt hæc nonclarilTimè tantum cerneretifèd etiam clariffimè omnibus fermonis noftri peritis de,monftraiet,idque tam deuotaanimisnoftris ad diuina excitandisvoluntate,vc numquam rem vllamà , nobis permifèrit nominari, quin fimul huius catenæ, per quam omnia ab vno depen-T- ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dent,admoneremur. O vtinam diuinus PlatohuiusfèrmonisperitusfuilTetiquantum
■ ' diuinum illud petlusgaudij pcrfenfifTetjdum totiusfàpientiæfundamenrum omni-' ‘ busrerum vocabulis vidilTet attcxtumjquibusille præconiisbanclinguamcelebrafTet; ’ quas laudes, quos hymnos Bacchico furore correptus efTudifièt ! Ex me conieduram decæleftiilloingenio facio,qui quantumuisrudis fim amp;nbsp;agreftis, fie tarnen huiusarq-ficij contcmplatione afficior, vt præ ilia ,quicquid latus habet mundusobledamcnti, contemnam,amp;: nihiliducam. Sed pergamus hinc,vbi nullus confideratiouis finis iii' uenire-
-ocr page 111-L I B E R I r r I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6’7gt;
ueniretur, ad alia,quæ amp;nbsp;nominibus èc rebus ab vno ftatim dediicuntur. «ï? quid ficj amp;nbsp;lt;2jS/dixi: cui id tarnen addendumjà picrifquecxilitatis amantibus30/prolt;iSsi/dici; vc facilis eft ex vno elemento in alcerum tranfitus . Ab lt;J£ ftt 4îe/ due c/ vocali cum exili fono produda; quod fupcrior Germanorum lingua CftcIcribit, longam litteram, quo nefcio modo, in medio fui alpirationeexaf perans-.quo légitima vnio lignificatuv; vnde fit, vt pro matrimonio vfurpetur, vt dum dicimus, 01 en Ôccft geen binbercn in lt;£c/ id eft, non habet proles ex Icgitimo matrimonio. Vide quæfo,quàm apte nominum fabricator nos admoneat, vt ipli Vni légitima copula coniungamur;amp; fieri non pofte, vt légitima coniunólio inter mortales violctur, vt non ftmul ab ipfo Vnorecedamus: quod quam fit periculoiüm,ncmoignorare poteft,qui modo fciat ab vno omnem luam fa-lutem amp;nbsp;eftentiam pendere. Num quifquam vel longiflima oratione,amp; omnibus elo-quentix numerisabfoluta, plus poftet matrimonio conciliate dignitatis, quam vnica hac vniusvoculxminimxnotationefadumvidemus? Primdm patcfit ab ipfo Vno le^ gitimum coniugium procederejdeindenon pofte violari, nififimul quoque vinculum, quoab Vnopendemus,foluatur;quonihil poteftcogitari magishorrendum- Hincamp; illudliquet, matrimoniumaptilfimumefte Sacramentum coniundioniseius quxeft inter Chriftum amp;nbsp;fuam Ecdefiam ‘ qux fponia fic ei eft deuinda, vt Vnitas, amp;nbsp;eften- Sacramelurri tia, amp;nbsp;tota ipfius lalus ah co pendeati fi vinculum ibluatur, eueftigio pereat. Crebro nobis monendum crit.fic abarchitefto voces fad:as,vt prins in furamis ideis,quam exemplisinde duiftis, fignificationis rationem veritas tueatur; quodefeenfum rerum à cisjiam. fuiscauftîs primariisclarcdemonftrauit, totius lâpientiæ fundamenta clarids vocibus intexens,quam vllis vel prolixiftirais Philolbphorum commçntariis explicentur. »s£c ergo prius illud coniugium fignat,quod Deus cum mente noftra conrraxit,quam coniugium inter virum Seteminam : quia illo, ipfi Vni coniungimur amp;nbsp;copulamur ; hoc . verb, imitamur tantfimlummamillam mentis DeiVnionem;ira vtIjoc,illiusfit Sacramentum, fine myfticum quoddam fignumiatque idcirco male nominis fth ratio-ni rclpondcat, nifi fimilitudinem cum illo , quam poteft fieri maximam, conferuct. Vndc mox perfpicuum , idem de matrimonio lenfiife nomenclatorcm , quod Paulus explanauit: qua de re poft iterum fortafte nonnulla. Hic latis fit monuifte, quod in -omnibus volumus valere; fic voces in hac lingua pofitas efte, vt ratio fignificationis in fummiscxcmplaribusfit quxrenda: quod tarnen non in omnibus fecimus ; nenimia amp;nbsp;prolixitatc.amp;: nonnumquam etiam difficultatc,curium huius fcriptionis,qua quam celerrimecupimus defungi,impediremus. Neque verb xqui ledoris fuerit,in his mcis primisrudimentis accuratum rerum omnium cxplicatum poftulare. Ab codem fit lt;Ert/quo iuramentum,fi hac voce vti licebit, fignificatur: qubd co omnis oratio noftra .confirmetur, Vni, à quo verum fic manat, vt cum eoconuertatur, fitconiunblum: dim Tau vinciendi vim habere,de Platonisauóloritate, fit apertum. Hac voce mo-nemur in primis, omnem veritatem ab Vno manare ; atque idcirco ab Vno nihil pofte, ) nifi verum,produci. Deus itaque, quiipfum Vnum eft,amp;ipfum Verum,amp; Spiritus ipfe omnem eftentix vnitatem veritatemque per omnia meandoconleruans, non poteft per aliud, quam perfemetipfum iurarc; vteft in Gencfi: luraui per mcmetiplum, dicit Dominus.Deinde hociplbnominedoceraur,quanti faciendum fitiuramentum,
Ç quo per ipftim illud oratione noftram confirmamus ; à quo non lermo tantiim nofter, . led ipfum etiam efte dependet. Qui ergo iurat, id dicere in lingua noftra videtur, .• fi i,hoc,quod dico,verum eft, vt nifiita fit,ab ipfo vno velim diftrahi,id eft perdi, pror-fus innihiluin abire.quainterpretatione qux Dirx poftimt elfe magis horrendx?Quis , hoc noftras iuriliurandi nomen confiderans, iion expauelcat iurare ; cum co ipfo quo jurat,primam omnium rerum caulfam fic in teftimonium vqcat, vt ab co velit depen-dere acferuari: amp;nbsp;fi non fit,quod dicit,cum iplb Vno coniunûura;velit amp;ipleab vno diftrahi,quod nihil aliud eft,quàm petite. Præccrca ex hoc iplb vocabulo intelligimus, non efle pluies Deos, cùm per iplùm omnis veritas amp;nbsp;firmitas ab Vno penderefigne-tur. luramenta igitur per aliud, quàm per ipfum Vnum concepta, noftrasnomen non naerentur : quia ett omnem multitudincra excludit. Simul atque ergo hoc nomen -audimus,omnis falfa Deorum multitudo.fiuc gentium idola profligantur, amp;in nihi-- him rediguntur : quia nimirum per ea nullum iufiurandum nomine iuramenti apud f 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofttos
-ocr page 112-HERMATHENÆ
noftrosdignum fieri pofiîtjquo fit vt ne dij quidem fint dicendî, propterea quôd,fi dij effent, per eosetiamiurare in lingua noftra poffemus. Vnus ergo Deus efi , per quem omnia confirmantur,amp; effentiæ iiiæ accipiunt veritatein, qua res inter le amp;: cum prima omnium cauffavniuntur, quod apertiffime42ct nobis declarat. Qriemadmoduautem trtid fignificatquod cum vnitate eftdeuindumjita fi perveftigiaretro legas,ad Vnum red uceris. Quid enim aliud eft quam lt;ccc,id eft,ad Vnum, quoiufiurandum ren-Î7T«. dere debet, vt veritatem fuam tueatur. Ab hac voce rrt ! Gæcis m'oç, pro veto eft in vfu, Ibla temporis in principio mutatione, quod in aÄnö«? non eft muratum,quod voca-bulum ek eodem fonte deriuatur. fine lt;2 longa vocali in«S,amp;:tenui conlbnante in adfpiratam tranfeunte, vt fitnimirum 3tl cct/ id eft, omnino iuramentum, quafi di-catur,omninoconlentit cum vno,aquo omnium rerum confirmatio dependet ; quod nihil aliud eft quam fi dicas, verum efle. Porröquia hæc vnioperqüamiuramus,iplà eft Dei poteftas,omncm rerum ordinem conftituens, per quam vnicatis,effentiæ, veri-lurarepeum taris,amp;: boiiitatis fuae omnes res participes facit : prilci Orphici finxerunr, Deum, dum ^neti^quare J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuam vnioncin iurare , qua omnia in cæjis amp;nbsp;in terra ordine certo con-
orfhtci fri- ftituunturatqueferuantur; quod nihil aliud eft, quam Deum per femetipfum iurare; Çctfinxermt. gjpg poffe, ngcrc idem cum ipfb fit. Hane autem totius mundi confti-
tutionem conleruationem in vno fixam, ^tirfit vocabantjè quo Græci Stix fecerûr, -Sigma conuerlo, Sgt;c ex Chi Sé Sigmadupfice littera fada, eoprorfus modo quo Jigw/itit. è ßcffit voce noftrati,fic Rex Latinis. Pofteriores, huius originis ignari,crediderunt per feribendum effe; quafi trifte quippiam amp;nbsp;horribile hac voce fignificaretur. Hinc eorum opinioni duo fuffragari videbantur -, alterum , quôd fons Arcadiæ horrendi ve-neni aquam fundens fub eadem voce notus effet qua Alexandrum, Ariftotele id amp;nbsp;An-
• tipatro machinatis, extindum feriint- alterum , quôd Stix fluuius apud inferos dicere-tur,perquelt;n dij iurarentjomniaq; apud inferos çi/^es'amp;friftiaviderentur. Hefiodus Stygém filiam Oceani feeit natu maximam:
^yotTyffi à-^oppoti aKeetvoîb npiaëvTa-ni. vôa-lt;p/y cTè éiâiy KÂVTa Sa'juce^ veuei Maxp^cn xenvpilt;pi , etpitp} tS'i fsreivTH Kwootp àpyvpioKn lt;jsy)bç isQ^vov Iç-iîedx,'^ • Id eft, Vt Gracco vati crafte fuc-einamus,
Styx valida Oceani reflui antiquißiwa, nata,
' ' ■ - * ' ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;procul a relttjuis Diuif tenet inclyta tecla^
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hupihui ex ait is pendent ia, amp;nbsp;vndique pilis
rgento faifis caIuw firmata fub ipfum.
Beneprofedô Oceani filiam dixit, quem Moles Abyffum amp;nbsp;aquas nominauit ; è qui-bus,tamquam è materia, tota ftruduramundana fada eft, quam nos^ttefit per excel-lentiæfiguram nominamus: qua voce nihil aliud fignificatur,quàm id quod apto ordine eftconftiCutu.Tota igitur hæc totius mundiordinatio ex Cahofiue ex Abyffo paths oninis fundi experte nata,Styx nuncupctur; omnia pliifquam duriflima rupes ftabi-Iiens,amp; argentcis columnis fuftinens,quæex infimis terræ vilceribus adfummumcæ-lum, idcftfàd Vnurn ipfum pertingunt. Qiiod autem dicit, hanc procul à diis habita-re ; id fic intelligcndum , vt huius poteftas non in folo cælo, vbi di] à poetis ponuntur, ccrnaturjled inde adlongiffimèetiam diffita propagetur ,candidiffimis columnis infima lupremoVniconnedens . Hanc dum Deus iurat, per feipfirm iurat ; propterea quôd tota totius vniuerfitati's ordinatio in ipfo confiftat.Hanc dum homo iurat, Deum iurat, amp;nbsp;illud iuramentum præftat,quod nobis €ct dicitur, quo omnia vni deuinciun-turjquæ tantum abeftvt fit thftisamp;horribilis , vt contra nihil amabilius, nihil carius, nihil hominum vitæ magis neceffarium cogitariqueat;vtpote citra quam nihil omnino effe luum polfit tueri. Hæc merito immcnli illius Occam amp;nbsp;paterni feminis proles an-tiquilfima habenda, per quam omnia quæfunt, firmiftimispilisfiiftinentur.Græci vo-cum confinio decepti, triftem quandam aquam Ibmniauerunt, veteris fabulæ finceri-tatem foédis maculis inquinantes jvt nihil ferè in prifeâ Orphicorum Theologia re-liquerunt puritatis,non alia decauffa quàm quodThracum amp;nbsp;Phrygumlingua,èqua fabulæ ad iplbs crant antiquitds deriuatæ, ignorarenc. Quid enim, quæfo, rationis hâ-beat.
-ocr page 113-t I B E R I î t l4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6(gt;
beatj Touetti pertriftetti hoxiamque aquam iurarcjcum homines etiarti hotint.nóefle iurandum,nifi permaiorem, vc plus nimiuni accedatorationi fîrmamenti,quàm pcr-fóna loqucntis adfcrre po dit; quo fit vt Deus, cüm raaiorem fc non liabeat,pericmet-ipfum iuretj vel per (üam ipfius ordinatiffima ftruduram, eéticfit nobis vocatam , c qua in pocentiæ eins dcducimur cognitionem. aurem, quod cft redo ordinc rem quampiam conftituere,deriuatur a^rtgm/quodeftfurfumcontendere quoniam is ^digcn. qui ordine quippiam conftitutum vult, necefle habet vcomnem opcrationem adio-nemque fuam ad fupremam caufiam referat,a qua omnis ordinatio procedit.Videmus itaque quantum momenti habeat ad rerum naturam peripiciendam diligens primaru vocum examinatio, cuius formulam amp;nbsp;typum quendam in hac voce «Cct, atque huius nominis monitu ,in Styxollendi. Ceccrdm quia omnis hæc noftra opera ad redas nominuni rationes erucndas tendit, non erit alicnum,fi vocabuli occafione vitra quæ-ramus,aniuramentifiueiurifiurandiapud Latinos nomen è lèrmonenoftro traxerit radices. luro à voce lus dedudum videtutjitavt fi, vnde Iusdicatiir,intelligamus; fi- iftr»-musetiam intelleduri, vnde lurodefcendat. Ius,inquit Donatus, quod omnia rcdaamp;: Inflexibilia exigit. Vlpianus lusàluftitiaappellatum nimislùpincmihivideturdixif-lè ;ciîm luftitia à Iufto,amp;: luftumà voce lus dedudum videatut; cùm luftum id fit quod lecundum ius fit ; SiC. luftus ,qui ius fiucæquitatem in omnibus leruat. Quôd fi *■' mine vlteriùs quæftio procedat,quæ fit huius vocis lus etymologiaj magnû credo apud Latinos fore filentium . ElHànèvox noftratibusamp; Romanis com munis , vnius lolius dementi truncationc .1 noftris ad Latinos tranfgrefla. Cùmigitvir concedendum fit, ex ea lingua natales habere in qua ratio eius inuenitur; fpero me dcmonftraturum, no-ftratibusoriginemeiusdeberi. 3;uflæquumapudnosdicitur,nulla feabritie autinæ- 2u(i-qualitate offendens ; quod noftras efle, conuerfio contrariam fignificationem adfcrens aperte monftrac. ^tiii idem cft quod inæqualitate oftèndo ; quod ex verbo ftuit intelli-gitutjUDat fluit/ id eft, hoc non æqualiter tranfit,fed oftendit. 3ufl verbum eft ad xqua-litatem redigo, omnibus in rebus vfurpatum jcontrarium eft détint/adiedo Tau de more noftro; quod in corporibus quidem idem quod oftendit fiiue repellit fignat- in fer-monibus verb tantum valet,quantum fi dicam,Non Icruat vetitatem,id eft,oratio cius non quadrat cum reipfa. Hine ^tutttooftfi is dicitur qui mendäciis hominibus imponit, fitniujoffi,. vulpeculx dolos imitando . A 3ufl Latini lus amp;nbsp;luftum mucuati funt : hinc amp;nbsp;lubeo lubet. è noftratibus didiunculis compofitum eft,quafi 5Äufl bit/ id eft, iuftum impero ; in po-fteriore voculadiphthongo,qua Latini carent, in e fimplexcommutata. Nonmirum igitur eft ,fi à lus fiat luro ,ciim nihil aliud fit luro, quam teftari rem conuenire cum ipla veritate,quod nos diccrcmus5(ufl«n/ideft,adæqualitatcm redigere :quôd iura-mentum fit, tefte D. Paullo, omnis controuerfia: finis,ideft,inæquahtatis. Grxei opxov «{««.lt;. pro iuramento dicunt; quod quamuis amp;nbsp;Grammatici ad varias origines référant, quas in Etymologico licetvidere ; mihi tarnen videturptimi fermonis vnguenta redolere.
(®;toitt enim eft ablbluta amp;nbsp;prima notitia,ab «©;/ quod principium eft,amp;lt;lEt»it/quo no- «©jtont. tum fignificatur; vt originalem notitiam queas interpretari. luramentu lànè cùm finis efle debeat omnis controuerfiæ, ad ipfum fontem omnis notitix accedit, vt ex iplb te-ftimonium veritatis fibi deriuet; atque hac ratione lt;8;cont dici meretur, id eft, notitia ab ipfi) primo veritatisorigine petita. Hieroclesaureum Pythagoræ carmen exponens, fie opKo» exponit, vtdiuinarum legum obleruationem iuramentum appellet, quo omnia qiiæ creata hint ad cognofeendum Deum, ei annedunrur amp;nbsp;adaptantur : quorum aliqua quæ femper cum Deo funt ,iemper iufiurandum colunt amp;nbsp;leruant-, aliqua, qua: nonnumquam à Deodifeedunt, iuramentum nonnumquaminfringuntjamp;diuinæ legis ordinem amp;nbsp;iuramenti fidem practermittunt, eo ipfo fado impij. Videmus hîc iuxta Hicroclem,qui plura in hanc ftribit fententiam,iuramentum in vnionecum Deo con-fifterej quod noftrati voce cxprelTam eft : veritas enim omnispmnis^ Iblida notitia ex hac vnione procedit,quæ ob id merito lt;©?tont/ id eft, origo notitia: vocatur,3 quo Grçci opxov fecerunt ; quoniam idcirco per Deum iuranti fides adhibeturj quod pro certo te-neamus, non folum Deo omnia nota efle,vcrùm ab eo etiam omnis vera: notitia: principium proficifci. Hinc vulgo loco iuramenti dicere folent, Deus nouit, hoc ipfo pro-nunciato originem omnis amp;nbsp;feientix veritatis teftantes $ quo fit, vt non lurent tan
tum, fed
-ocr page 114-70
HERMATHENÆ
Orcigalea. iiihc Kvti,
Orfibiciirtim foïfis att Thet.logii aecana re-ferenda.
tüm,fed veram etiatn nominisrationé.qualuramencumapud Græcos opKoç vocctiir, addanc. Adfpirationem veró quæ in ©itoiit non eft, irrepfifTe credo cx illorum opinio-ne qui vocem ab ipnoi;, quo murus notacur, tradam elle libi pcruaCcrunc. Latini melius Orcum citra adfpiraciönemin alia quidem nocionedicunc, area ramen qux ex eodem fonce deriuetur. Socraces Plutonem yob immenios iàpienciæ thefauros quibus abiindet, quofq. ncminicommunicet,nifi Ik à corpore abfolutus,di(3u purat aJiii’ T eiJ'iyaf, id efl, à fciendo : quod vt vnde acceperir haud ftio, nifi ab Orphico quopiam accepcric ; ira hoe inde clariffimècerno, Orcum apud Latinos è prima lingua nomen retinuide, in qua «©^fonnocat primum omnis (cientiæ fontem. Hinc adagium illud vegt; tuIHdimumjÓrci galea, fiue vt Grxci dicunt, aï/bç xc/vii earn accipiet lucem, quam nemo haâenus maximæ iplius pocuit inferre obfcuritati. Si quæ Orci galea céda font, ea nullo modo videri polfint ; nihil magis hac galca tedum puto, quàm huius prouerbij caufl’amjin quavt plurimùm Zenodotus,iamp;Eralmus,amp; Gyraldus laborarint ;primam ramen eiusSóveram originera non ateigerût ,quam nobis ftatim in ipfo nomine ferrno noilcr interpretatur. Tota prifea Orphiçorum poéfis ad veræ Theologiæ, amp;nbsp;eins quidem noftræ, arcana, à maioribus ænigmacibus inuoluta, cft referenda; à quibus quantu aherrac,tantum à vera pocli degenerauit ; degenerauit vitio fane eorum,quifinceræ
OrcM
làpientiæ ignari,lóraniafoa , amp;nbsp;ineptias,amp; aniliadeliramentavix apueris toleranda, Mularum laerario inuexerunt. His igitur relidis, quæratur, Quînam Orcusgalea foa fi^inuifibdis nbsp;nbsp;juuifibilis; quod non aliunde melius,qu.im cx Mofe intelligetur, qui à Deo iplb _hæç
accipic' verba : Vidchis poferiora mea, faciem autem meam quot;videre non poter is. Annum aliud eft, faciem Dei non videri, quam Orci caput fic galca tedum efle, vt non cerna-
Orem quid figaificet.
tur ? Quis verb Orcus, nil! fummum bonum,cuius maieftatem Socrates in Rep. ait efle auguftiorem,quam vceam lermone polTet explicate: à quo quamuis omnis notitiæ exordiura.eft , ramen non videtur nifr per Solem boni filium. Chalcidius in Platonis Timæum IcribenSjde hoc principio fic agit .vtoriginem quidem return , ex qua ceteris omnibusquæfont, fubftantia miniftratur, efle fummum amp;nbsp;ineftabilem Deum dicat. Beneprofedo inelfabilem dixit,quem inuifrbilem efte feimus, de quo Orpheus: , hùièv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,
. ( r Ipfnm non 'video, quod fit caligine feptus.
Plutarchus inferiptionem ex templo Mineruæ in Ægypto récitât, in qua fapientia forami patris,amp; omnis làpientiæcaufla, quam lt;©|con lingua noftravocat ,hoc poft alia de (èidîcit : top ifov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tto) aTnxdXv'^tv. id eft,Peplum meuni nemo vm-
quam mortalium reuelauit,fiuecapiti meoademit. Hac decaufla dum deocculto hoc numine Ægyptij facerdotes agebant, ter acclamabant : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apypt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tsamv
Patten ejua
vwmv ,lt;rxli^iiäyfü)^v. id eft, Primum principium tenebræ omni intelligentia foperio-rcs, tenebræ nulli cognitioni peruiæ . Has tenebras Orcus galea fua nobis fignificac, tedusille quidem, led non totus;quoniam caput dumtaxat à mortalium oculis abR condat, potentiam foam per opera filij, cum quo idem eft, iuxta illud, Pater amp;nbsp;ego •vnum fumus, oftendens. lt;©;fon ergo, fiue Latina terminatione, Orcus, eft ipfa partis fapientia, cuius làpientiæcaput galea tedum eft : atque inde, qui tam occultas res no-uiflentjVtceteros mortaleseælaterent,veltam prudenterahquid executi eflent,vt nullius alterius acies confilij profunditatem pofletintueri;ij didifunt Orci galca tedi: quôd fcilicet mens ipforum tam alte in làpientiæ tenebras penetraflet, vt inde, tam-quam cx altiflimo omnis intelligentiæ apice,iplà quidemomnia vidcrct,à neminc verb videretur. Quisnelcit Palladem galeamunitam.^at qua galea munira fit, non muni- omnes forte cernunt, E Sphinge.quam aliqui cono appofucrunt, hoc licet coniedare, ** non vulgarem caflîdem fuifle,lèd quiduis potius, quàm illud quod primo ftatim afpe-du polliceri videretur, indicafle.Certè Homerus quid fibi hoc Sphingis ænigma vellet, videtur fubodoratus, dum canit,
èujTap àôm»
àt!v aïJhç xvMilu) pw pjv i'cfbt oèsj-f^oç aptiç.
Sed caßide Pallas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
Orci fe texit, ne ip fam Mars cernere pofet.
Quid hoc tandem eft, quod ne Mars quidem Palladem Orci- galea tedam videre gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poflit?
-ocr page 115-L r B E É. I 1 1 T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^
poffit? Illud neinpc^quod Pallas omnia fiuconfilja e louiscerebrOj amp;: fummofapien-tix Venice petat^qucm caligine pcrpecuajèptumdixi, quam Martis oculiimpuri, amp;nbsp;contrariis inter fcelemcntorum curais impcditi, penetrate non poflunt. Marsenim nihil aliud eft hoc loco,quam temer.aria quædam ferociaj nulla ratione, aut cerco con-lilio, fed iniana iSd furibunda ira adiptœliumdinpellensf Pillas verb prudentiaeft çautc omnia circumfpiciens, non loldm rirmis, fed confiliis, amp;iisquidem præcipuè , nixa. Non mirum igirurji Palladis prudlt;mtiam,qua;fua copi(ilia,amp;: modefabatur occule-batj Mars non potucrit peruidcfe : cù,rg,animus ira conciratus, totus æftuàn.s, nihil ■Vmquam polTit yel iani cogitate, vefabaliisprudcntçr çogitatum intucri: quia craifus circaferuentiaptæcordia fumus omnc mentis lumen oft'ufcctarque exftinguac. Hac de cauffa cdm Mars à Diomede Palladis auxilio vulnçfacus è pugna fe lubduccretjnon Orci galea, quam.nuljam hicdemçns, vt eum iplàlunoapudlouemvocat, poterac habere, fe ablcondjt; fed obicuritate quadam, qualis in acreex nubibus apparet, dum ex niraio a.rdorcycntorum tcmpçftas cutn.turbinecx^zitarur, quod freîquenter in æfta-te contingit, Iracundi enim amp;nbsp;furibundi animi,.ft quidaducrfi contra exipedationem î^ccidat, mox infàno clamore, qualis Martis fuit,amp;:procell0lbimpetu otdinem laxantj amp;nbsp;diftipanc ; amp;nbsp;quantum vel equis vel pedibus valent ,.fugam. capeirunÉ ». Quia verb ventofa hæc rempeftasex ardore circa pcâuspritur j non proçul inde vnlnus aecepic, in iplîsnimirum hypochondriis ad cam partem quacingebatut. Caligo autejli qua te-gebatur,tam non crat occulta, vel Orci galeæ ftmilis, (VÇ eciam à Dioraedfoqui homo erar,cerneretur. Poll’em equidcm totam Pcrfei fabulâm , licet mifèris modisçorru-ptam, amp;nbsp;à prima veteris fapientiæ veritatediftradam, ad hoc prüden tiæcçntra aduer-fapræfidium rcuocare;nid delicatorum hominum ftomachumvetercr : amp;nbsp;hæcetiam ipfaquamuis brcuiora fint, quàm rei poftulat amplitudoj ncfcio quomodo.diutius me demofcntür quàm exiftiraabam.Hoc vnum fatis indi£ijdabit,quæ dixi^veraeifciquod Perfeus, omnibus fuisadoptatum fînem perdutftiSjgaleam Orci Mcfcurioobtuleritj Koc fuofado confeifus, non alij earn conuenire,quàin ci qiii excellenti mentis celeri-tate ad obfcuram rerum caliginem adfpirarc poifet. Non poftum tamenillud omittc-te,quantul'huis properem, quodat^r« voxgaleam Græcis notans, noftratiquoquelin- »»»S. e/?, guæ debeatur : quod nid ira dt ; ctymologiam mihi de ièrmone iuo promant. Dicent forte, de didam, vel quod è corio canis fieret, vel quod canis caput in çono præferret: quod quàm fit ridiculum, quiuis videbit. Apud noslt;Ciui/veI Con/ambiguum eft ad lt;cunï/«i iîotitiam , Sd ad imperterritam animi fortitudinem notandam; idqueea,vt videtur, cauiTa; quod fortitudo animi ex accurata eortun notitia, qiiæ agenda faciendàue funt, oriatur. iÇet/ vocali longa, caput dgnatjlvt in Gotodanicis làtis latè me recorder tradi- / U dide. lt;un-ct/ igitur, ad verbum,caput eft vel imperterritum , vel notitia fcientiaque ^*^**^' rerum infigne:quæ vox,compofitionis lenioris gratia, adfpirationem de noftromore perdit. Ex lt;Cun-ft/ Græci feccre Cunc, abieda littera, quain terminationis Græcæ for* ma non admittit. Galea igitur »Cun-et / due Græcc kwü vocatur;quia caput reddat im* perterritum, audax ad quofuis idus rccipiendos. Hîc velim benignumeandidum-que fymbolorum inrerpretem rogatum, vt diligenter videat, quanta arte pro fapien-tiæ cédera, Cune fit accepta ; in qua non illud modo indicatur, fapientiam optimum capitis ede munimentum, amp;: certifiimam aduerfus omnia incidentiapericula galeam; fed hoc etiam additur, vt ex voce ipfa Cune intelligi queac, cuius rei notationem galea capiti impofiragcrcre videatur. Eft enim duplex conucnientia;altera ipfiusgalea: cum fapientia, altera corum quæ de voce Cune intelligi podunt,fi ad primes natales vocetur. Quamobrem aiS'oç xuiii!,ü vtraque voxadoriginem referatur, idem cric, ac fi »*’»• quisdicat, Dei omnia fcientisgalcajvel,feiens peritumque rerum caput. Quid, an quicquam poteftefie, quod vel fignidcantius , vel verius moncat eum qui intutela fiteiufmodi Dei «S6 ciuimodi capitis, facile pofte quæuis pericula prudenter declinate;
amp; iis confiliis quæ alij non videant, maximara fibi comparare fecuritatem? Quid an* tem de Socrate in voce interpretationc fentiam , alias forfàn : hoc fàltem ex ea modà fufpicor, eum à do»ftiorc quopiam accepifte, penes hune Deum omnis feientias fontem elfe; vti in Orci nomine Cimbri docentur. Redeamusnune ad vocalem,cuius amp;nbsp;naturam, in vocabulis vfum, propofuimus conûdcrandum. Oftenfum eft, lt;ee vcl
-ocr page 116-H E R. M' A T H Ë N Æ
vcllt;£cndicipro vno; «Sc quidem ante confónantem', 42at veto ante vocalem : loco cuius duplicis «Ecfiue^eperlongunïtertïpiistradutn, aliquibusin vfueftlt;ßin; à quo ƒ»■ «ç Græcorumj ‘^v, amp;r Vnum Latiriorumy vocali- âd-latioreni fonum tranfèunte. He-um. quidem pro Vno retinuerunCjlèd adiéceruift «ôoô/ominis caufla,quo Deus no-tatur. Nam nn^ fitab lt;C got/ ideftiVnus Deus.Seddfehac voce in numens. Ab cadétn Cut. vocula, apud nos finis «£nt didtiir ; quo nilnl aliud lîgnatur, quàm id quod cum Vno ell deuinàura, vel Vnum omnia colligariSj quia Tâiï videlicet vincuhindolem habere dicatur. Eftenim finis, vnum quiddam, multa ad le tendentia vniens. Finis namque^ amp;i. Vnum, lie inter le iuhda luntinfepârabiliconcordia, vtad iplùm Vnum odinia, tamquam ad vltimum bonorum , ferantur. (^lamobrem nemo in (ermone riollro finis audit mentionem, vtnon ftatim rnoneatar' fumm um homini felicitatis gradüna in vnoftarcjamp;idcircoin primis nobis cauendum efle,-ne multitudinc amp;: diuerlitatc vel negotiorum vel curarum animus noller ad varia dillrahatur. Martha, Martha,in-quit illc vnus Si Verus cælellis paths filiusjlónicitaesci'rcaplurirhaï'atvnum ell necefi-lariumr Mariaöptimam partem clegit. Quam veto partem? Earn, vt nihil in vita libi curandum ptrtarct,cuiUs occafionc ab vno primo omnium principioauócarettirjnihil vt potiuSpriulfcjufe duccrét/quam vt pet filium, in cuius notitiam lingulari gratia modo erat pefttaléla,ad patreni âdfpiraret; acquamdiiî in terris eflet, perpétua lupremi boni meditätionc viam libi per Chriftum llruerct,3d vnum omnis boni paterni corani intuendttm Q^amobtem ƒ qui ad optatum amp;nbsp;verum hominis finem redacupit per-uenire; Vnufh-lèmper Ipeólct, atque perpetuô cogitet, tantum libi temporis fclicita-tilque perdi, quantum icineris adplura, quàm vnum, impendit. O monitionem verö auream.^0 gemmeam primi nominum fadoris fentcntiam! Quisehim,cùm finis nomen ab vno deducilèntit, non confellim quæret, quod illud lit vnum, ad quod, tara-quarn ad finem, vtomnescontendant,abiplà finis nomenclatura monentur ? Quod prolixè in totis Philolôphiælatifundiis dilputatur, omnia ad Vnum tamquam ad vlti^ mum bonorum ferri ; id nomenclator noller tribus litterisindicauit: de quarum pote-date, li tres Platonis impcratoresdeclararem , quibus ad tres in Deo perlonas allulir, licet id ipfum quod vel ab Ægyptiis,vel ab aliis vetullioribus acceperat, fortalTe non intelligeret ; nimiæ apud quoldam luperllitionis crimen fubircm : certè à veritate ne latumquidem vngUem dilcedercm. Sedde hacre turn forte nonnihil,cum de nomine Dei trilittcro paucula quædam,Deo iplo volente amp;nbsp;fuggerente, in medium proferemus.
P L V s ad propofitum faciet, li conlideremus, ccquid aliæ linguæ ab hac voce lint mutuatæ.evw;^$q(’«a, apud Atticos, dies menlis vltimus amp;: primus dici videtur ; quem Varro intcrmellrem nominatum dicit: quodputaret, inter prioris menlislenefcentis extremosdiesamp;:nouamLunam,eirediem,quem diligentius Attici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yian ap-
pellarint: quodea diepotell videriextrema amp;nbsp;prima Luna. Extremam Lunam amp;nbsp;primam die quapiam videri, Varroni non eredam: led idcirco «'w rear diem ficdici opinotj quod in ea, luna amp;nbsp;noua lit amp;nbsp;vetus; lólcm nimirum curfu fuo amp;; aflecuta, Sc nou um rurliim orbcm à Solis gradu exorfa ; atque ilia quidem ratione ïrHjVel vt Æoli-cós, êvr« hac r«a vocitanda. Quidam errw tricelimam, quidam primam menlis diem vocantjVtHeliodus:
OjoaSv fvn nTpaç 'n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itpov r/Mp.
quaquidem computatione, ‘^rn vta. Gra’corum, cadem elTetcum Latinorum Ca-Icndis; quam Græcialio nomine Siopimtav vocarunt. Harpocration Hypcridem citar, cuius ha.’C ell lententia: Quam apud nos triceljma,liue T riacada, vocamus,Athenicn-les er«r rear vocant; propterea quôd finem contineat mélis prioris,amp; exordiii lequen-tis. Nobis de hac controuerlia fufpicio oritur, peregrinum elfe huius diei apud Athe-nienlèsnomen,quam nomen Calendarum maiorem in modumauxitjCuiamp;idacceF lit, quod ifvw ad Æolcs propter adlpirationem ablatam, amp;nbsp;geminatam conlonantem, référant. lt;îînt/amp;J5cu/nobistantundem eft,aclidiceretur, finisamp;:nouum. Qua veto de caulTaerrn vltimamapud Græcoslignificare poflit, non video; cum etymon eius “^nTotiivoçpetant, ad quodreduólum, primam potius, quàm vltimam,lignificaret. Mihl placet, iplara nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ita vocari, quod ea die prioris lunaris curfus finis, lit noui
princi-
-ocr page 117-LIBER I I I ï.
prinri'iiim; quain appdhtionis caufTam Hypeiides expreâit, amp;nbsp;Varro adieólo crrore ind’lt; uit. Quamobtem nifidocear,mrpro vltimoponijficutponiturprocoqtiod eft Vhius anni, apud Theophraftum ; non facile ab ea opinione deducar, qua credo, no-menclaCLiram exea lingua ad Athenienfcs venilTe, qua illi vfi funr qui prima Athena-rum fundamentaiccerunr;quibuslt;i2ntfinem nocat,amp; jpicuöue J^icunouumjèquorum illo êi/vw, ex hoe Nsar, ad normam fuam Græci accommodarunC;quo finis nienfis præ- ' cedentis amp;nbsp;nouitas fequentis notaretur. Hanc diemcum Hefiodo primam menfis facio, partim poëtxauótoritatem fècucus, partim vetuftam Romanorum conliietudi-nem,quieandem diem Calendas nominarunt, voce minus corrupta.
A p V D Nonium Marccllinum legimus liæc verba: Calendarum vocabulum proprium Varro complexus elide vita populi Romani lib. primo. Itaque Calendis cala-bantur,id eft, vocabautur, amp;nbsp;ab co Calendæ appellatæ, quod eft tradum .à Græcis,qui vocale, dixerunt Macrobiusà Galo verboGræcocuriam Calabram déducic.in CapitoliocafteRomuliproximam, inquam, plcbe calata,id eft, vocara,Pontifex, lt;juot dies àCalendis ad nonas lupereftent,pronunciabat;amp; Qiiinranas quidem quin-quies diélo verbo Calo, lèptimanas repetito lèpties prædicabat. Qiiis hic non miretur, Pontificem Romanum ad plebem de computatione menfis agentem , Græcèloqui, quàra Latine maluifte^ Facile quidem hoc ad Grascos Latinis perfugium permifificm, fi ab eildem Nonas amp;nbsp;Idusinterpretarenturjn quibus cùm aliæ alioruin apudprilcos ctiam (èntentiæ commemorentur, iplàcontrouerliæantiquitasomnemmihi eleuaC earum auftontatem. Cimmeriis potius, vetuftiflimis Italiæ incolis, has voces acceptas cimmeûj've-ferre debuifl'ent; à quibus etiam ipfos Græcos maximara linguæfuæ.partem acrepift'e, cùm hic, turn alibi, non femelindicaui. Non equidem vel hoc, vel alioloco, ab vnius vocis ai tificio tam latè ad cius fobolcm excurrerem; nili feiremi nihil maiorcs vires habere, ad fidem rebus nouisamp; apud omncsablurdis, faciendam;qu.am luculentam complurium exemplorum inter fe conlèntientium copiam ; quorum.mülritudine denfitate, adueifalentientium acies, tamquam Macedonicaquadam phalange-, per-iumpaturamp;: diflîpetur. Nunc igitur, vc vnde Galenda’hanc habeant norrîendatu-xam,clarè cernatur, quamquam nihil eius fabricator ab arris regulis dilceflerit • prius examinandum quid fit lt;£aï/ vocali breui pronunciatum ; Grcb'rô monui','plurimâ VÔ-cabulainobliuioncmabire^amp; id non rarô accidere,quod veterum ferèamp;: longovfii dctritoriim nos loleat pigere, dum nOuis lemper, vcliit faftidiofi ftomachi, inhiamus. €al vnum eft ex diuinilfirais vocabulisjplùm pulcrum fignificans, rem omnium votis expetitam; cuius compofitionisartificium magnam convltidicrationnra vbertacem. Aliam enim de natura fingularum licterarum eaufiam habetfignificationisïfaliam è compofitioneduarum.inqiiasfolui poceft,vocum. In primisigitur,quia pulcrum amp;nbsp;bonum fie font connexa, vt feparari nequeant, amp;nbsp;vtrumque prrmum Ptô'coiïueniar, hoc, vtcaufia omnium amp;nbsp;efficiens Sc finalis;illud, vt pulcrüm omnia vehementiffimo impetu ad fè trahens,amp;:ad diuinum allicicns amorcmidiligentereft à nomitjisarchi-tedoobfèruatum, vt ternarius htrerarum nunierus diuinamimitarcturtrinit^iïerajamp;’^^^”^^*^'^ illam quidem eo ordineexprimeret, vt vox àfpiritu lànélo, ad amoremomhiaincîtan-'W^Æ«»^ te,exordium fumeret, acdeinde filij perlonam adderet;poftrerhô, patrcmiv'elut'api-^^^^^quot;/'^j2 cem omnium,indicarct.PulcrafanéDeicontemplatiodedeodifficilior/^uodcàptum aiW caft humanum excedens, nos altaprofundifiîmi abyffi caligïne inuoluat^neoalio^'^öhco- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
gitare, vel loquiin oblcuro hoc filentiofas fit, quàm iplc SpirjtusiànâaJsecGltfiæin-' ïpirauit. Cùm igitur omnium diuinorum reuelationem Spiritui iànûoattribuiam Vi-deamus; ita vt hune femper, dum quippiam nobis diuinitùsdcclarari cupimusjinuo^ cemus.-non malèei ipfum pulcrum adicribemus;eo quod hoc nihil aliud fit jqubm id quod rerum omnium nobis oftért perfedionem , è quay yelut è Sole, lumen emanat. Rurfus, quia amor ad Spintumlandum pertinet,amp;: eiusîpcrfonæ propriè præcipueque conuenit, amp;nbsp;amoris generario ipfi pulcrodcbetur: non.putomcfalfura iri, fi pulcrum quoque ipfi adfcribam. Amorem autem à pulcro gigni atque ali, vel Platoni, vel ra-tionicredamus.Quamobrcm Spiritus fandus,ad ima.vlqud vniuerfitatis vndique per-tingens, diuinorum operum pulcritudinem per omnia diftiindit, atque earn lènfibus aoüiis elfertvfurpandam, Sc menti eogitandam^ euius illecebris puHàtianimi noftri, g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad amo-
-.'■3 ï.
I. »
74
HERM AT H E N Æ
ad amorcm incitantut. Hæc igitur pulcritudinis fpecies, Spiritus fanâi nobis gratia communicata, ad amorem vrgens, per Cappa denotatut; quod Terentianus dicic linguam compellere ; vt fe dentibus applicet ; quod his verfibus à me antè citatis, amp;nbsp;poft rurfus vtendis, cxprcflit:
Vtrumque Utas dentihtis adfliiare linguam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
C preßius 'urget 5hinc amp;nbsp;hinc remittit ^tiovocis adharcns fonui explicetur ore,
Cernis hîc linguam vrgeri, vt fe dentibus vtrimqueapplicet, acfonum adhærere,adeô vt vixexplicetur-,quofit , vt pulcritudo nos vrgens, vt nos pulcrisapplicemus amp;nbsp;adhas-reamus; oprime per C litteramftgnetur. Veriim quia quod vrget,ad aliquid vrget; clc' mentum fticcedit,quo reda via indicetur,quod eft A. de cuius vilatis multa dida I'unt. Quæ autem perlbna hîc indicetur, ex eo difcamus qui dixit, Ego fum -via, ‘veritaa^ amp;nbsp;'Vita. D. Paulius ad Romanos amp;nbsp;Ephef fcribens, docet, nos per Chriftum acceirumad patrem habere, non de alterius, quam de ipfius Chrifti, doétrina. Ciîm igitur A ac-ceflus ad aliquid defignet notionem ; non potuit fymboli ratio vllo alio eleraento melius conftare. Vltimumveroelemcntum carli in ore apicem linguæ parte fuprema tenens, an nonoptimèilludexprimit,ad quod,vtfummum amp;nbsp;fupremum, omnia ferun-rur ’ Scd hæcobiter tint indicata potius, quam explicata,myfteria; quæ ftuporem mihi magis amp;filentium incutiunt, quam claram fuggeruntorationem.llla igitur mirati atq. venerati,,de pulcritudine philotbphico more difteramusj nec earn aliud efle cogitemus, i ' quam concinnam quandam partium omnium dimenfionem , aptam earum inter fc cammitTuramsquæcùmfuafitrebusfingulis, turn maximaelucet in totarerum vni-uerfitate; cuius illicibus rapimur ad ipfum pulcritudinis opificem, qui ad exemplar amp;: ideam fuam omnia feejc decora. Et fit hæc quidem vocabuli lt;ral in prima elcmenta folutio; quorum tabs eft natura, amp;nbsp;tanta inter ipfa compofitiortis concinnitas, vt ipfum pnJenj pulcrius nomen habere non poflit. Quod fi €al in 3!tc amp;nbsp;nbsp;nbsp;partiaris, vocem ex-
prefleris vehementer amantis propriam. Idem enim eft =hc ïtaï/ àc fi dicas,maiorcm in ' “^modura te rogo, amp;nbsp;enixo defiderio cupio,vt me terries: qua precum formulaomnes ij quiardenti amore flagrant,vtuntur, abipta pulcritudinis,vt tic dicam,lynge compulfi. Dicunt enimfe amore langilereac perire;acq. idcircorogant ipfum amatum vt tè tèr-uet3 pexmitîa nempe pulcritudiniscommunicatione atque fruitione. Poteftamp; aliter folui, vt ex 3ite amp;nbsp;361 coiitTe videatur,qua ratione €al idem erit ac fi dicas, defideriorum
vehementiumfumma,fiueomneidadquod ingentiappetentia rapimurjquod nihil aliud eft quam ipfum pulcrum. (^ód fi Plato in hanc vocem inciditfer, atq. vim eius totam S«: ligoiticationem edoä:us fuitTec^quibus ille præconiis pulcritudinis nomen de pulcritudinecelebratTct ! Quoniam veto nihil pulcrum, nifi integrum fit; fadum eft, lt;aiuaten. vt Cal projntegro nonnumquam vfurpetur. Vnde Caluatm eft idem quod vltimarâ manum nauibusimponere,amp;:efficerene aquam per rimas vllasadmittat : quod tamea verbumpenexcellentiam naiiibustribuitur 5 cum alioquiad quæuis vata integra red-1',’ ,7 ; . 7 fpedet, vti ratio ipfius déclarât. Inter Imperatores Conftantinopolitanos quida Cdtdfhaief 'recentètur Calaphatesab hac arte nomen tbrtitus; qua de re Lilius Giralduscommcn-tariorum de re nauali ledbrem noncelauit. Necmirum , ad Pontum Euxinum huius vocis yJum ftiiflèjciîm amp;nbsp;inGalatia lingua noftra viguerit,amp;: hadenus in Taurica Clicrt G«z«/£C»»»-ronetô,ptifGa.CirameriorûIède,plurimis fit vernacula;licetTartaticam amp;nbsp;TurGicanj^ ptoptefcommcrcia amp;nbsp;dominium, prætereadifeant. Qui vetcres idiotitmosapud nos TaurieaCher necdum penitus obliuioni tradiderunt^dum quempiam à forma'amp;: moi um integritaté roneÇus pri- Ja-yJ^nt; vulgo dicunt,lt;’t3Et COT gocticCal/id eftjbor^a eft formajamp; candido animo. Apud rhrdfiTer Flandres ohm proprium-quoq, feminarum nomen videtur fuitTe, quod nunc illis danr, quæ Catharinæ nomen in baptifmo futcipiunt. Ab Antuerpia adduas leucas diftat opi»-dum,möenibus non inclufum, €alloo nominatum, cui alt;CaI amp;nbsp;too nomen etle quiuis videti Quid too fir, in Atuaticis aperui ^vbi deï.oouOTamp; ©entoo nonnihil dixi. Apud Græcos xaMûç amp;nbsp;xaAôJ, Sf apud Hebræos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ab hac noftra voce rcmanferunt?
lt;£al/ «falle/ Calleftcii, «Calloa.
vnde dit/Kur,
quod nifi fateantur,etymologiàm meliorem oftendant.Qi^iid quod conuerfio,termoni noftto. peculiaris, clariffimedemonftrat ;’cuias prima ab origine fit vocabulum. Quia cnim.Cai pulcrum fignificaC;amp; nihil magis pulcritudinisexcellentiam dcclarat, quam
Yitiura
-ocr page 119-L I B E R I I I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
vitium,turpitudo, amp;nbsp;defediiS; voluit nomenclator,vt Hat vitium defeânmquedexio-iiaf. tatet. AUacvocecorrcpta, fit 3Laat vox produéta, qua fignificatur, paullatim confu-iiaat. mor,amp; ad nihilum tendo ; propterea quod vitium defedusquc longa lua mora quam-uisrem conlumant; Sc quiaè longo dcfcdu non eft reditusad intcgritatem.ledconti-nuus ad nihilum progreiftisj «ïTaal vocali longa quod exipfó Uaac fit, per conuerlionem lt;caagt;-idem fignificat quod laac : vt cognofcatur, ex malo nil nifi malum gigni. Monemur liac deriuatione vocum , humano generi lemel à pulcro ad contrarium digrefib nullam viam ad pulcrum patere, quam quidcm vel fiia induftria inuenirc, vel 1'uis viribus infiftere queant. Oppofitam cnim pulcro viam ingrefli,in vitium inciderunt, quod eft lac ; è la: in laac venerunt; Sc ex laac in caal regrcdiuntur,pcrpctuô magis ac magis ad nihilum tendentes; quod quid aliud eft, quam oftendere , per peccatum progreflum ad mortem, amp;:iplam tandem mortem in humanum genus graftaricœpifie. lam, quia vi-tia ea maxime quæ in habitum tranfeunt,vitupcranda lunt ab omnibus ;laac pro vituperate vfurpatur : Sc quoniam quæ paullatim deficiunt, tandem nihil rctinent ; caal etiam id notât in quo nihil fupercft : vnde Latini Calui vocabulum mutuantur. c*’^quot;*»* Quamuis nuncnihilampliusdubitarifortaflepoffit, quin lt;Cal noftras fit vocabulum. Sc pro pulcro vlurpandum : quia tarnen fimplex vox paucis eft frequentata ; placuit, vt vocemaddamus,e cal pulcrum notante,pulcerrime fadara. lt;Üalf vitulumnoftrati-bus notare, nemo vernaculorum ignorât .• ac vim vocis, Sc pulcerrimam eius compo- decumtur. ' fitionem non puto quemquam hadcnus aut intcllexifle, aut confiderafle. Eft igitur lt;Calf è cal, Sc Icf, quod idem eft quod viuo, conftruóhim, Sc more noftro in €alf contra-dum. Dicitur autem lt;Calf fere de omni maiore pecore, in prima Sc viridi ætate con-fticuto, quo tempore lalciuiendo pulcrum nobis exhiber atque iucundum Ipedacu-lum,amp;quafi florem ipfius ætatis ; in quo pulcritudinem præcipuam viræ elle brutis animantibus ,nemoinfitiasib4t. In hbro Malachiæ vcrifiîmiangcli,fcriptum eft de vitæ datore : Et orietur lt;vûbis timentibiis nomen meum Sol iitßitilt;e, amp;Çanitasinfennû eim ; amp;nbsp;egrediemini, dr falietis Çicuti 'vitultos de armento . Elegans , fic mihi vita fimilis contingat, comparatio ; dum Chriftum Soli confert ,quôd vt hie vitam dat terrenam calore fuo ; ita ille iuftitia fua vitam cæleftem Scæternam : Sc vt huius noua vita falien-tesfacit,amp; vitulantcs;itaillius vita facitgaudio lemper nouo,femperque duraturo, perfruentes. Adiuuat hanc meam in voce lt;Calf etymologiam, Latinoru nomen, quo cundem armentifœtum appellant. Vitulusenim non ab antiquavoce Ituhis didus vituïucunit eft,vc videtur Feftusopinari ;fed à vita,formulailludquidediminuentium,atnon ita, vt minus vitæ habere dicatur,fed habere vitam gratiofiorem Sc delicatiorem ;Vti dum corculuin, occllos, bafiolum, amp;nbsp;fimilia nominamus. Quia enim omnia in prima Sc vi-ridi ad hue ætate, maiore, quam poft, gaudio exultant amp;nbsp;geftiunt ; à vitula fit vitulor, ritula. eodem modo quo ab os ofculum,amp; deinde ofculor. Tamctfi vitula ,pro viridi ætate, non fit in vfu;cft tarnen in vfu proipfa lætitiæ Dea, iuxta Hylli de Diislcribentis tefti-ficationem -.quam Pilb vidoriam elTe non bene putauit : cum generatim cuiufuis læti- ’ tiæpræfidem vitula fignet, quod videlicet turn foliimgratiofam vitam , fine vitularn, agamus,cdm gaudiisindulgcmus. Quamuisitaque.poftvidoriam cultafit ;ex eota- • men minime colligendum,eandem cum vidoria fuifle. Feftus vitulor à vitulis deri-uarevidetur, vtàcatulusfitcatulire. Nonius melius, vitulantes gaudentes,a veteri-bus didos pucat, à bonæ vitæ commodo ; quia eum viuere dicamus qui in fumma ver-fatur lætitia ; è quo colligas, vitulor, eius iudicio, fadum elTe à vita, à qua amp;nbsp;vitulus, quamuis tempus in prima lyllaba mutetut; quod in aliis quoq. fieri feimus. «Calf ergo vitulus nobis appellatus, quail (£allef/id eft, pulcra vita ; quoniam nihil gaudio pul-crius in vita exiftimetur. Veruntamen quia hæc vitula, vt Deæ nomine pro dono eius vtar, imbecillis eft, nec diu permanens,fed mox velutiflofculus marcefeens: nomcnclator in hac voce ca arte vfus eft, vt ichnæa conuerfione moneamur, gaudium pervitulura fymbolicôs denotatum,caducum elTe ; nec eo contentuSjCaulTam indi-cauit,obquam hæc vitæ iucunditas ad ruinam tendat. Nam fi €alf retro legas, ƒ lac habes, quo imbecille amp;nbsp;debile fignificatur ; vnde Latini Flaccidum tetinuetunc. Nunc ipfîus ^lac etymologia imbecillitatis aperit caulTam. jplac enim,fine ©lac/dicitur quafi ©ollac/id eftpleni defedus, fine plenum vitijjquorum vtrumque eôdem tendit.
g Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prinlum
-ocr page 120-■y 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
Piimum cnim peccacum amp;nbsp;iucundæ vitæ plenitudinem nobis ademit,amp;: vitionim red-didicpJenos. Quia vciôl^Iatimbecille notât ;tcnuit ratio, amp;:loquendi côfuctudo, vc dum terris vcl agristribuitur, vc locafignifîcetmontibusÿ«: films carentia} proptcrca quod primi homines ornne prælidium omnemque fui cuftodiam montibus amp;nbsp;filiiis »’ta- nbsp;nbsp;nbsp;committere conlueueriint : vnde fadum, vt à nomine iSaijj./ qno mons notatur, vcr-
ssargen. nbsp;nbsp;bum habeamus25arQcn/pro tucri amp;nbsp;in tuto collocarc ; vtcùm dicimus,lt;’fhpb«irgen/
nihil aliud dicimus, quàm h Latinusdiceret, Naucm in tuto collocarc. Dixi alibi, in hac vocis tranllationc nos commoneri, primam hominum poft diluuium cuftodiam in monte contigiflcjV pnmam nauem pro portu montem Paropanilum habuiire.Mec credas, àcuftodia montem nomen accepiftc; cum nomen liàargde corn poli tionis ra-tione, priùs monti, quàm cuftodiæ ac tutclæ cauftam tribucre debeat, Geminâ enim habet notationiscauflamialteram prorlàm,alteram verlam-,illam quidcmàl3ar|^ooo/ concilîone fada , Jî3arg'quo altum dcnotatur, è quo multa in conipcdum vcniunc.
25ar cnim non folûm idem dénotât quod procreo, vndc Pano Latinorum ; lcd crebrà ït^rei. etiam ponitur pro manifeftare ; in qua lignihcatione acccptum Latinis Parco reliquic.
Montibus ergo nomen datum ƒ amp;nbsp;quod in iis altitudo lit, plurima longe latcque oculis fubiiciens ; quod ipfum altum nobis manifeftent : quæ pofterior noratio c contraria ht compolitionis ftruchira, vtl5ar—Ijoo.jidcm lit quod manifefto ipfum altum. In etymologiaenim omnis vocabulorum analylisconlideranda, non modo ilia quam extra compolitionem libera orationis ftrudura vulgo frequcntiùs vfurpara menti lugge-ric: quod præceptum tarnen non cuiufuis crit rctlc fequi, proptcrca quod Hermathc-na non quamuis plcbciam , Sz in vulgus notam adrnittat interpretationem ; fed cam, quæ cum anriquiftimorum hominum conlentiatphilolophia. Quia igitur montes in lanigcnarum fermone nomen habencabalromanifeftando. atqueomnes hominum prcceSjOmniaque fachficiaeo tendant, vt Deus,quiiplilfimum altum eft , nobis ma-nifcftetur, quodam modopariaturin mentibusnoftris,quodalteraiplius25ar nota-*^*0 indicat; placiiit prilcis illis patnbus , vt oraturi amp;nbsp;immolaturi in montes adlcende-Tent ; quo iion folum iplb alcenlii, fed iplo ctiam montium nomine moncrentur pri-mari) finis, ad quern omnis oratio,omne lacrificium, omnes cærimoniæ dirigi debenc. Cum enim primum nobis regnum cælorum lit quærendum,nec id inucniiiqucat mlî rex cius altiftimus nobis manifeftetur, amp;nbsp;in animis noftris innafcatur, per ftii cognitio-gt;' ncm. necclTarium eft, vt hoc vnum nobis Icmpcrrog.indum proponamus, quo lum-’ nnim nobis bonorum fiat manifertum;amp;non manifeftum modo fiat,fed etiam in animis noftris gignatur. Hine vides ,quis primus fucrit Icopus eorum qui in exccllis im-molabantjà quo pofteri fado adultciio dcgcncres, montes amp;nbsp;liluas-Deo lacras dæmo-',-t nibusdedicarunt:quam impictatem Deus vbique fciètSdgcntibusSé ludæispcrvates fuos cum maxima zelotypiæ lignificatione in lacrislittcris exprobrauit. Cui ex his pcr-fpicuum non eft, quantum lermo nofter ad prilcos ritus intelligcndos,amp;à corruptela, amp;nbsp;turpi impiorumabufuumfœditatevindicandos,conducat;eifruftraaurcm,quam nullam habet, vcllcre tentarem . Altera nominis :J3ar3 ratio de conuerlione pendet, per quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis exiftic, quo quæuisfolTa dcnotatur,amp; per cxccllentiam,ipfum
fepulcrum, mortuorum corporum domicilium, quo nihil poteft magis remotum elfe à monte amp;nbsp;montis nominc; co quod ficut mons altum eft manifeftans, ita fofta ad oc-..cultandura eft aptillima. Vidcant igiturilli qui Domini montem non adlccndunt, ne, ^dum Ic viucrccrcdunt,in alta foftaiaceant lepulti. Rogemusitaque Dcum,vc nosi folfa libcratoscum Petro in montem dcducac, amp;nbsp;in co nobis gloriæ fuæmanifeftcc fublimicatcm,amp;in eotabcrnaculum nobis fiat æternum. Vidimus modo,quid Veteres de montibus amp;nbsp;myftico eorum vfu lenferinc; qua re bene conftderata, mox in • mentera venicc , quam habucrinc delocis planis opinionem . Si enim plurimum ad ,tut.clam firmitatis montibus adlcriplerint- darum eft, locis planis nihil eftcad cufto-.diam,dcipliorum lcntcntia,mfirmius : èquoefticitur, vtplanum locum opritrto inrc îrilac norainemus, vtpote cum, in quo multum ad plenam locorum laudem dcftderc-j'.c tur,nuliaque lit firmitasad hominescuftodiendos,fiuelymbolicós,liuefifnpliciccr^s: nomen.amp; res intelligatur. Dileant nunc Gcrmani mei quantum myftcriorum viil-.gatis yocibiis apcriatur iis qui uohne cas ad veras fignificacionis caulftis vocarc. jplac
autcra
-ocr page 121-I I B E R I 1 I î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77
autem fine î^ïae pro imbècilli amp;nbsp;infirmo in omnium oré olim fui (Te Hifpahorum S£ Icalorum Gotiimus declarar, apud quos Flacco hadenus eft in eadem notatione. Ro-mani eos qui flaccidas aures haberent, Flaccos nominarunt ; eo quôd pecoribus infîr-mis aures flaccidæléntiancur. Hincapud nos prouerbium, quo eos quos flaccelcere in re quapiam videmusjdicimusauresdemitterependentes. Græcis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßÄetKatla,
amp;cognata, ex eadem radicc manarunc; quorum omniiim cauiTa non alij vlli genti, quàm TeutonicæjCondac. Feftus BlaterafeàêAa^deriuatjnullarcéKi velanalogixvel fignificationis rationc feruata. Nobis aSIat vaniloquu defignac ; amp;nbsp;2amp;lateral idc eil quod îKiat. inania verba Sc inepta profundere, à aalet/quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(lue balare iignificatur. A fclate# i’iiatcren.
ten igitur blaterare, ficut à biet balo Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nunc redeamus ad *£alf/ cuius cornier-
fio^lac/longiiis nos abftraxic, amp;:multo longiusabilradura eifec, li myfticam ipfiüs Calf notationem, quam in facrificiis habet, cunTipfius nomine conferreVellemus; O-ftendereenim oportet, facra per vitulosmadatosfada, ad pulcram illam quidem vi-tarn referri;fed multum tarnen iisdeeife, vt id quod nomen pollicetur, præilare pof fint : propterea quôd ichnæa conuerfio flaccidam nobis banc vitanl oftendens, apertè deß^nent. doceat,veteris legisfacrificia magnum habere veræ plenitudinis defedumjquam Chri-ftuSjfe ipfum in crucis ara immolandum oftérens, ablóluit;quo fado alia omnia iacri-ficia ceilarunt. Hoe illud eftifliod Dauid cecinit futurum , .,Ößi.omam fi 'voluiß'cs, facri-ßcium dedi^em^ vtique holocaufiii non deleSiaberis. Sacrißei-um Deo ßiritu-i contribula-tu^, cor contritum cß humiltatum Dein non dejplcies. Benigne fac Domine in bona 'volnn-tatetuaSion, vt £dißcenturnturi Hierußalem. T une acceptßbis ßacrißciami/tfliiix, obla-tiones amp;nbsp;holocaußa, tune imßonent(ttper altare tuum vitulos. In Jiis prophetæ verbis ha-bemus, omnia iacrificia ad vnum facrificium tendere: quodcum fuerit abiblutumjamp;C cccleiia,fiue Hicrufalem,muros habuerit fuper firma petra fundatos,Sc benigna Del voluntate fidei gratiam acceperit, in monte iàndo ipfum Deüra excelftim hoininibus oftendente ; tum imponentur oblationes Sc holocauftaiullitiæ; tum,inquam, impo-nentur altari Domini vituli, non illi quidem vrabratiles, vt fic dicam, veteris legis vi-tuli; fed ij quorum illi dumtaxat figuram gerebant, qui func hominum animi humi-liati. Sc imbecillitatis fuæconfeij, cum ipla vera hoilia vniti, Sc fadi vnum corpus,quo in huius luftitia pulcram Sc perfedam vitam accipiant,nulloamp!ius defedu aut lacuna deformem. Quis hic non videt, quid vituli fymbolum denotarit? quis non vider, Chrittum in cruce immolatum per vitulos làcnficiorura veterum fuilfe delignatiim?
cui fi nos vniamus,vituliefficimur,amp; grata Deo patri hoftia. Rurlusquis hic’non inox ApU Munt agnofeit, vnde Ægyptij Apin fuum acceperint ; Sc quàm fœdè à veris ritibus in idolo-maniam fint prolapfi, dum figuram vidimæ, cuius fanguine genus humanum erat ab-luendum,pro Deo coluerunt ; quos ludaciin deferto imitati, vitulum quoque adora- Vitulum »df runt. Mirabilis cacodæmonis calliditas amp;nbsp;aftutia , qua omnia femper pietatis infini-menta ad idolomaniam detorfit, vbique Dei cultum Sc honorem in rem fuam verten s. Hebræi è Calf/ Aleph, decifa prima vocis littera/quo voxlinguæ fuæ regulam lè-queretur, fibifeceruntjquamin pfalmo odauoin plurali numero pofitam leptuagïn-ta boueSjD.Hieronymus armentainterpretacur = efim prima nominis origo vitulos.pó^ feat. Nuncitaque darum,Græcosxa?Àoç ,S£ jtaÂoî',amp;quicquidinde manatj-4^ lèr-monenofiro mutuari;necea foldm, lèd ipfum etiam xetAtó verbum. Cal enim infta ra- i tione à pulcri fignificatu ad id tranflatum efi,quo homo pulcerrimum léfe demonftrat, quoque maxime non brptis modo, fed ceteris etiam hominibus fe oftendit prasftantio-rem pulcrioremque.Nequeenim haminum pulcritudotam de iufia membeoewmdi-^
' menfione, amp;corum viuido colore fpedanda, quàm ex animo, euiusformamfermoci- sermDeïnatiii .natio maximèdeelarat.Hinc illud Pythagoraamp;,Loquere adQlelceiis,vt te vidca. Q^n-* awmi nis raagnam lapientiam intra pedoris finusconclulèrisifi earn tarnen fermone non de-inonftres,amp; ceteriscommunices,tantum abfuerisàpulcritudinis laude,quantumlu-na noua à lunaplenajqua:eadem quidem eft,amp;femperaequè luminis folaris particeps,-nifi edm terras vmbra impeditur : Verdm non eandem apud hominesgfaiiam more-tur; propterea quôd co tempore quo Solis corpori applicatur,’lumen à Sole accepturn ad Iblem reuerberet nihil hoe indigentem ; at edm plena eft, quiequid à Sole accepit; ,bcnignè mofialibus coramunicet, atque lumen gratis accepturn quamlatiflimè ad
g 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia
-ocr page 122-78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMA THENÆ
omnia inferiora difFundac. Eodcm modo, fi quis animum habeat quam pulcerrime à mente diuina, fine Sole 1'upcrmundano illuftratum; radios tarnen inde ad alios non eftimdat; (apiens quidem poterit fbrtalTis à qnibufdam vocari^ verum pulcer dici non
Hoquetit dP' num.
Don» diuin» niagis meiebitur, quàm luna lumen fuum à nobis auertens. Dona enim diuina nifî ”jentu°,^’^neqût communiccutur quoad eins fieri poteft,neque diuina neque bona dici queuntjeo quod dtuin» neque iiidc vnde ptocelTcrunt, degenerent in contrariam prorfus naturam: quandoquidem boni ipfius lit, quàm plurimis fefc communicate veile ; cuius ftudij tantam vim Plato iudicabatjVt non aliam caufTam quærerct,cur Deus mundum omniumque rerum vniuerfitatem creaflet. Porto tum demum, ciim bonum fe communicat, pulcritudo eiusemicat, amp;nbsp;radiisdiuinifuiluminis hominum animos petcellit, amp;nbsp;in amorem ra-'-pit. Quamobrem nee humanianimi pulcritudo elucct, nifiquæin peélorefunt, ad hominum aures perueniant, amp;pereas formæ fimulacraad aliorum animos pertin-gant. Veriffimè fanè Cicero, elegantilfimeque dixüTet: vt hominis decus, ingenium; fic ingenij ipfius lumen eloquenoa,fi ingenij pulcritudo citra eloquentiam perfe vidc-rivbique poflet. Adfttingatille quibus volet anguftiiseloquentiam;ego illam fic metier, vt quauis linguacum eloquentem dicam, qui propriis vocibus, amp;nbsp;apte cohærenti-bus, bene, prudencerque à lè cogitata aliis exponit. Quemadmodum autem Sol pulcer à nobis non diceretutjfi nullum ab eo lumen ad ocutbs mortalium deflueret : ita pulcritudincm humanam à nemine dicam impleri, qui non fàpicntiæ lux radios per fermonem ad alios finat venire. Quanta verb vis fit huius pulcritudinis, ex iis qui car-minum Orpheifuauitatem poteftatemque ftupendam litteris mandarunt, cuiuisper-
fpicuum eft; inter quos Horatius:
Stlueflres homines facer inter^res^ Ticorum cddibus,amp; 'uiSltifœdo deter ruit Orpheums: Igt;i£lus ab hoc lemre tigres rapidófjue leones. Di^us t^mphion Thebanœ conditor ar cis Saxa mouere fono tefiudinis , prece blanda Ducere quo 'vellet'.fuit hac fapientia quondam^ Publica priuatis, fecernere facra profanis, Concubitu prohibere vago, dare iura maritis.
Idem ex Virgilo dilcas, e^c 'ueluti magno in populo cum fepe coorta eii Seditio, feuitque animis ignobile 'vulgus, lam^ faces faxa •volant, furor arma minifirat: Turn pietate grauem ac merit is fi forte 'virum quern Conf^exère, fient, arreüifque auribus ad fl ant: I Ue regit diUtis animos, peitora mulcet.
Cum igitur maiores quoque noftri in hacicntentia effent,amp; poftcrosex afic huius len-tentix heredes effe vellent ;prudentcr admodum inftituerunt, vt pulcrum, amp;nbsp;eloquor, in linguafuaeodem nomine fignificaretur. Calenim vt nomen,pulcruni; vc verbum, id nobis, quod Latinis fuauiter fêrmocinor^ defignat, HebrxiexCalSipfecerunt, pro ' voce generatim, ita vt tubx etiam fbnum hoc vocabulo dicant. Latini idem nomen
Lequar.
t»ns.
Wtr.
conuertentes, ex Cal/ loquor deriuant, rediiis, vi fignificationis primaria conferuata, tauberen, quàm fi ad omnem fonum, perinde atq. illi,loqueiam tranftuliflent. HincCalabcrenij dicuntur, qui inter fe in vtramque partem de variis rebus otiose fuaues iucundôfqus «ber. lèrmones conferunt: quod verbum compolîtum elt ex Cal/ amp;nbsp;“îïbcr; quorum hoc rurlùs ” compofitum ex particula orationis’ ad motum hortantis, amp;: î©«/ quod contra, fine ex adudrfo fignans, deriuatur à verbo î©cr ,id eft, repugno, fine defendo, liue prohibée: vnde apud Gallosphrafis è Francico lèrmone reftat, vtdicant, llmadefendttf pro eo quod Latinus efFerret, Prohibuit mihi. Quidam, vt à verbo fuo, vnde defeen-dit, nonnihil différât, Delta geminatæ vocali interiecerunt, quo fieret l^cbrr dilÿlla-
bum,cquo l©iber feceruht Alleman ni;commutatione non ipfis raodô, lèd nobis etiam frequenti.Ex^lligituramp;Wer fit 3tUJCt/amp; mutatoduplicidigamma in B,quodin com-pofitionefuaüitatis caulfa non raro contingit, fit^bet/quo pro,verumtamen,Germani communiter vtuntur. In corapofitis item vocibusab aduerfandi natura non recedens, io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id notât.
-ocr page 123-L I B E R 1 t I t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^
id notât,quod eicui iungitur, eft coiitrarium.Sic dicimtis'Kbrr-rcrfitö fine'îEuer-rfcïîtss/ quod noftris propter fond digamma moliiorem eft vfitatius,proeoquod redo adueria-„djt»-tur. Ita Allemannieum 3tbfr—tott3ig vocant, quidelirat jCiimlDitjtgfhpiens vocetur,îU‘«'»gt;qi8. quem nosîE)n0 dicimus : cum, qui contra quàm deberet, de rebus ludicat, toijsijquam vocem, quia concuifum habet duorum Digamma,in‘KüJi)!öpcr fyncopen mutamus. Quemadmodum autemWer aliquando idem quod Rurius fignificatno-ftratibus; itaamp;s Allcmannis 3lber. intelleda iraque Ifac voce,quid €alabcrcn lit, amp;nbsp;quam fignificationis fuæ cauftara habeat, no eft difficile peruidcrc. (^li enim inter ic ita tol-loqnuntur, vt alter akeri repugnet, atque rurfus alter fuam partem velit tueri, idque faciant modeftè iucundc ,citra iurgia amp;nbsp;contcntioncs;lt;Calabcccn dictintur, turn quia in contrariam partem dilputant, nec prohibent quin is cuirepugnatur, rurius dicat^ nulla videlicet in liberal! otio clepfydra propofita,quæ iterum atque iterum dicendi li-bertatem tollat. Video profeódo verbum hoc non inuito Mercurio natum,quo non in contrarias modo partes dicentium confuetudo exprimitur, led illud etiam notatur,ite-rum atque iterum ad eandem rem licere adferre argumenta. Curia ergo Calabra, ve-tufto Cimbrorum nomine nobis hadenus vfitato,locus crat in Capitolio, proximus ca-fx Roraulijin qua 1'eniores, penes quos cura erat facrorum,dc antiquitatibus gt;nbsp;delide-rum ortu amp;;occafu, de anni menfiumque partitiorle, de facris ritibus, eorumque cauffis, turn etiam de aliis vel ad naturæcognitionem, vel ad mores Reip. làlutares, vel ad diuinarum rerum inquifitionem fpeétantibus,lèrmonesconferebant.Ex hacigitur^ tamquam è fapientum hominum diatriba, quotidianis colloquiis amp;: difputationibus cxercitatorum,omnisratio lacrorum ,omnis anni menfiumquedinumeratio, velut ex oraculoquodam PythiOjpetebatur. Necequidem dubito,quin prilcis illis temporibus, quibus Romani adhuc nullis opibus florerent.ad hanc curiam conuerire homines foli-ti fint, nonlólirm vt lacraannique dimenfiones difcerent 5 led præterea etiam, vr ineä leniores de rebus honeftis inter le difterentes audirent. Apud vetuftiffimos Græcos Le-fchæcelebrantur prolocis publicis, ad id conftitutis amp;nbsp;ordinatis, vt in iis homines vel jpfi dilTererent, vel difterentes audirent; quæ qualia fuerint, fi delànâislaudatrlque x~ tur. tatis prilcæmoribusæftimemusjproeoatque pareft^non poterimusnegare, plena fuit le omnis eruditionis à maioribus per manus acceptæ, amp;nbsp;illius quidem tanto fincerioris, qu3nto,qui turn viiicbant,primishominibus,a Deoiplóomnem dodisveritatem,eranc viciniores. Hos credimus difputare conlüeuiftc cüm de rerum principiis, de vno Deo, de variis eius miniftris, de cælorum voluminibus, deque eorum dimenfione,de omni corum quæ fub Luna funt, diuerfitate ; denique de omnibus iis quæ vel de diuinis vel naturalibus veniunt in quæftionem,tum etiam de virtutibusampleótendis, fugiendit que vitiis, amp;nbsp;de animo à carceris huius corporei vincults loluendo, amp;nbsp;omnibus iis quæ vel ad publicam vel ad priuatam fingulorum felicitatem dirigere poffiint.Quid autem de ciufmodiexercitationc,amp;: eiufmodi colloquiis, poftcriora tempora,à graui veterum ^^uunti fiant. difciplina fœdè degenerantia,amp; ad profligatæ libidinis mores delaphà, fenferint, de huius ætatishominibus,amp;prælèrtim huiiis vrbis Antuerpianæ , licet æftimare; qui nihil magis ridiculum ducunt, nihil magis dclpuendum ,quàm de rebus adfolidam veram-que làpientiam fpedantibus lèrmones habere ; adeö vt Philolóphi nomen eo loco fit, Vt^ud mulierculas etiam amp;nbsp;cuiufuis generis nebulunculos pro ftolido amp;nbsp;inepto vfur-pecur:nec apud hos lblos,in quibus ob imperitiam hæcinfania poftet tolcrabilisvideri; lèdapud eosetiam qui fummo magiftratu,non dicoquara bene, funguntur.Hos dum vidéo, non polTum non illius Perfianirecordari.'
Hic aliquis de gente hircafa Centurtonum ' ' liicAt-, quod fut is eii fufito mihi non ego cura quid nbsp;nbsp;rehe filas, arumnoÇiq^ S clones,
obflipo capite,dr figentes lumine terram, idurmuracum Çecum, amp;nbsp;rabiofafilentia roduni, t^tque exporreéio trutinantur verba labello, AEgroti veteris méditantesÇômnia, gigni Be nihilo nihil, in nihilum ntl pojfe reuerti. Hoc eÜ, quodpaUes tcurquis non prandeat, hoc eÜ.
-ocr page 124-8o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ
Hos popjtlfis ridet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;torofa iuuentM
îngeminAt tremulos nafo crijpante cachinnos.
Scd quid de fâpienciæ profefToribus dico ’ Nonne videmus quo loco fit apud vulgus nomen Paparum,quo nihil venerabilius non modo prifeis illisamp; Ogeniis temporibus, Druidts. {^JHieronymietiamamp;s Auguftiniætatehabebatur? Druides iam eos vocariaudimus, quibus nihil abiedius, nihil vilius, nihil fœdius poteft cogitari. Quid multis ? quanto quæque res fuapte natura pretiofioi^ quanto apud cordatos viros pluris habenda, quanto maioribus laudibus extollenda; tanto magis à pie bei s ingeniis, nihil præter ibrdi-daamp;contemncndaadmirantibusjqualia hunt plurimorum , ne dicam omnium, vno aut altero, veluti coruo albo, excepto ;conculcantur, nbsp;pcdibus, baud lecus ac fputa,
protcruntur. At hæcnotiora, piô dolor, quàm fint Jatiùsdocenda. Hoc igitur modo, hac via quæ olim in Lefchis ante Hefiodum amp;nbsp;alios vetuftifllmos Icnptores diflere-bantur.in contemptum abiuerunt jatqueinde fadum , vt lelchæpro nugis in vfu efie cœperint. Ne verb hoc commentum quis meum cfieciedatjHieroclem è primo Phi-lofophicorum libro teftem denuncio,quidicitolim lefchas vocatas fuifie cathedras j?'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;conuenticula ,in quibus quæ ad lapienriam pertinent difputari Iblcnt. Herodotus
pro ipfa difputatione qualis in Lefchis haben folet, vfurpauit : quo quidem modo in Euterpe dixit, ex aliis fermonibus venfum fuifie m Lefchen de Nilo, id eft, in ea quæ ïÂtj;«.. jjg jm-gj. naturalium rerum ftudiofos quæruncur. Hine ea vocauit qua’ in dodorum hominum conuenticulis frequenter agitabantur. Hefychij Milefij compendium Lefchæum exegetem, id eft, dodorem, amp;nbsp;obfeurarum rerum explanatorem in-terpretatur ; è quo facile eft videre ,quis olira vfusfuerit Lefcharum. Iam amp;nbsp;Apollo quem Plutarchus G ræcorû Exegetem vocat, quod in dubiis rebus veritaté explicaret, tefchentriut didus cft Lcfchcnorius,tcftc Cornuto,nonaliam,vt ego reor,ob caufiam,quam quùd omnis luminis, non externi tantij,fcd intern! etiam, quo mens noftra diuinitfis illuftratur, dator crederetur. Nos Spiritum fandum ad idem diuinælucisdonum im-petrandum inuocamus ; quem Cimbrica Apollinis nomenclaturaaptiffimè dici pofie, quia nimirum omnia reuelet, cum in Saxfbnicis indicaui, turn alibi clariusdoccbo. Adtlefchia. nbsp;nbsp;nbsp;Lefche, fit Adolcfchia, vox æquè atque eius matrix ad nugas amp;: garrulitatem figni-
ficandam à melioris dodrinæ irriforibus detorta ; non aliter atque hoc fæculo apud Ita-Iqs pædagogia,quam ipfi corrupto fuo fermone Pedanteriam vocant', infummu venic qtiam nunc * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t y r gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• i
contcmptum : cum umen bom pxdagogi partes eæ lint, vt hand lciam,an quidquam ttriam ■vo- inter homines fit potius magis^; vencrandum ; nifi fortalfis præclara Refpub. laudabi-fundamenta contemnentur. Quid verbfuerit Adolefchia prifeoru, quam-uis ex Lefthæfignificatufatis pcifpicuum videatur; tarnen fpero non ingratu fore veræ antiquitatis amantibus, fi diligentius cxaminctur. Longius equidem me’video eua-gari à Calendarum interpretatione, amp;nbsp;à fbno vocalis E ad rerum imitationetp. adhi-bendo : fed quid refert quo me rerum feries trahatj modb intra limites eos confiltami vt quidquid adfero,idfaciacad linguænoftræcum artificium turn antiquitatem ?.Qm EtymologiconGræcisfcripfit,fans fègarrulum præftitit, quo pominiscauflam,quo / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;garrulitatem vulgbintelligi vide,bat,explicaret;quem cófulerèjamp; fèqui, per me cuiuis
liberum eftonmihi ihteriln Jiccat meam etiàm çenfbrum verntisobiicere opinjonera*. Cretmfis Quanta fit Cretenfis difçiplinæ vel anciquitas, v.el apud vctercs admiratio ; nemq^ui difitpima. platoncm'lcgerirdgnorat:! fL.ThtKydidic^jedimus,nihil eft ipfornm apud Græcos Minot Cri- impcHo veCLiftius: qu,od CO lubentius c! ailentimur,qubd rex corum Minos non. foluna unßum rix. antiquifiimuapud inferos teneat tribunaLfed etiam dignus habitus-eft, vt ipfiiis Ibuis effet auditor,amp;fecrecos cum eo amp;nbsp;familiäres haberetfermones.Æquuigitur eft, vt ea quæ apud illos vel legibus,vel antiqua confhetudioefuerunt fànciia,-à prifeis admodum temporibus fuifie deduda credamus. In his eft, quod Ælianus fecundo variæ hiftoriæ Cretmfe fi- librorcfert, Cretenfi nimirum fènatys confulco ftacutum fuifte, vtpuerileges cum ”um^d7docen quadam cantus modulatjonè çdilceréne; quq amp;; animi eorum muficiçoncentus tiMfutrit. obleâamento ad difeendum inuitarentur ; amp;;quædidiciflent,eafacilius memoria te-nerent: turn etiam, ne fi quid eorum quæ vedia effent, commififfent; ignorantiæ ha-berent excufàtionem : Deinde fecundum difçcndi gradum ,gt;Deorum hymnosjter-tium, fortium virorum laudes proponere fblere^ Hioc ego eoUigo^pyfcis iavfu fuifie, * . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia
-ocr page 125-LIBER t I î I.
St
omnia cum moru, turn fapientiæ totius præccpta fiiccinâis cantiunculis tradi cohÇue* uiflejobcam qua Ælianusexplicauic cauffam. Quamobrêciimin Lefçhis antiquitûs puerijamp;riuucneSjamp;paritcromnis ætatis homines docerenturjdicicoEpifTe id genus carminaaJ'oAê^/aç.ab quod efl canojquaii diceics canrioncsin publicishominum conucnticulisaudiendi difcendique gratia fadis, canicon (betas. Ad hoc genus aurea Pythagoræ carmina merito releruntur, vcl ab iplo il Io (ilentij magillro, vcl à diicipulis ad memoriam adiuuandam concinnata. Sunt qui cxiftiment, totam Honieri poclim ex ciuCmodi cantionibusiii Lcfchis particulatim ab Homcridis cantari fblitis conge-flam elfe atqueconfutam, opera, vt quidam tradiderunr, Cynæthîin Chionati,qui amp;: multa carmina de (uo micrit, quo ex multis partibus vnum corpus cohfucretur. Ælia-nus Lycurgum ait primiim ex Ionia totam Homeri poeiim Spartam importafle, ac poflea Pilblratum vniuerfam colleótam in Iliadcin amp;c OdyfTcam fuifle partitum. Hue Pindarus videtur rcfpcxifTe, dum patzu-Tav sTzi'ev àoîSôtjQ in Nemeis vocat,quos Gellius carminum con(arcinatorum cancores vocaret: Quamquam Philochorus id forte re-ferret ad omnium carminum compoiitionc, quæ confutura quædam videtur.ad quod docendum, verfus Hefiodi de, quo nel’cio,eiusoperecitancur:
Ey TOTi iya Q/m/ïç^c aaiJ'oi lyA.'iX'Tnp.iv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biiVoTc
ovn xiÄnTct,
Quibus fe dicit amp;nbsp;Homcrum in Delo cantioncm nöuis hymnisconfuiflc. Quidquid huius fit, amp;nbsp;hueà pa^lt;?oc, id ell, virga, quam cancntes tcnuilTe dicuntutjllue a pet/ziTTe»} quod ell fuo, Rhaplodinomcn loititi fint:hoc faltem apud omnbsco(tat,omntm Hie-rologiam , amp;omnem lapientiam prilcis Icculis carmmibus tradi lolcre; quimosad Parmenidem vfqueamp;: Empcdoclcm durauit.-qua derefaólum aio,vt id genus carmina, qua: in prilcis lelchis canebantur, Adolefchiædicercntur: quæ vox à rclàndjllima, magna polleriorum ætatum pcrucrfitate,ad nugas ell trän Hataj ab iis hand diibiè,apud quos fanadodnna pro deliramento ællimabatur: quorum hoc leculo vtinam non tara innumeræ myiiades inuenirentur. Prifea igitur cbm dodrina turn fide.Græcus Oda-rum Daiudis interpres , eyra?? «yroZaZ^OTt/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixit, procoquod eftiContinuà
in mandatis tuis meditandiscanendilque verlabor:vbi Hebræus textus verbum habet, cuius radix itidem nollras cll:nic.’enira,cuiusfuturum hoc loco ponitur.pro o-CD, homony miam habet ex eo natam, quod vocales in prima lingua mutatac: lignifita-tionem varient-, quoniam idem ell quod medirandoquærcbatj^arôt/locutuf eft, due dixitj^urOt/ingemifeit. Tres igitur has diuerfasdiuerfarum vocum ligpifica^ tiones in vno veibo confuderunt, dum vocalium diferimen nonanimaduerterent: amp;Î Tau littcram finalem omifcrunt, ncternarium licrcraium , quem cunose nimisafte-dantjcxccderent. Prima itaque verbi huius lignificatio à.êorlft/ id cft,inquirebat;quod ad animum tranflatum idem eft quod diligenti mediratiqneinucftigabat; palam facit quid fitaJ'oA«5^a,iuxta interpretis Græci lèntentiam:rcliquæâperiunc,quancam oblcu-ritatem pariat vocalium negledus. Nc tarnen amp;nbsp;egoabeorum ledatoribus,qui A4o-Iclchiam amp;nbsp;Lclchas ad garrulas nugas tranftulerunt, Arillophanica derifioneyy,t Ado* lelches explodaridilculfaomni remora,quæme diutius in haclaudatiffimaantiquita^ tis confuetudine teuere poftet, ad ipfam Etymologiam vocis accedo: de qua cum alijralia fcrip(erint;isad veritatem proxiraus adlpirauit, quiaTr^TovAé;,« fid eft)4iço, vocem deriuat. Verbum Lcgo,Græcorum amp;nbsp;Latinorum eft com raune,fed non codera ftgnificatu i cbm il lis pro dico , lit in vlu; Latinis verb idem ftg.nificct, quod Icripta.co'-gnolco,ftue de fcripto pronuntio, vel, quæ fparla funt, in vnum redigo. Certc vtjçurn- rit. que verbum ôcvtrumquc verbi lignificatum de fermone nollro manauic , qui Ifelén ieft«. viurpatamp;proco quod Latinilegcre dicunt, amp;nbsp;proeoquod Græciseft gt;Âyitv. Prima« Verbi nocatio eil quam Vrigilius exprelTit; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......
levttu ßores, amp;nbsp;humi nafeentia fraga. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Hoc cnim propriè apud nos eftlcfen : à quo moxfaóUtranflatione, tranfiuitad litteras feriptas, quas legere dicimur,dum ex iisdidionescomponimusjfiueeasefteramus'jfiue non efteramus :quia nimirum cas ligillatim acceptas in vnum conferimus. Præcer has duas nocioncs alrud adhuc ÎLcftn nobis lignât: dicimus cnim^î?p ßeeff fijn Icji gefjat/id eft,
acccpit
-ocr page 126-hermathenæ
Ica. * ibel.
■Cet
acccpic prxcepta ad mores formandos, vel addodrinam comparandam fpedantia; quæ prascepta cûm fiant dicendo, fadum eft, vt Græci Aétcd gencratim pro dico vfur-penr. Qin vcrô fciam, an Græci amp;nbsp;Latini à nobis, an nos ab ipfis acceperimus? Eâdcm nempe norma ad quam cetera vocabulaexaminamus ;vt nimirum eiuslinguæ fit pri-mogcnium, cuius propriam peculiaremque confuetudinem in vocibus fabricandis (èquitur. UesSamp;r^el fe inuicem conucrtunt : quorum illud ab hoc manauit ;quia in hoc ratio prioris inucnitur.Cùm cnim ;èclfadum àlt;el/mutacione Tanin Sigma,non linguæ nolhæ tantiim,lèd Græcæ læpius adraifia, idemfignetquod numero ■ atquc is qui numerat, per fingulas vnitates eat, vt ex iis vnam lummam faciat : nomenclator artisfiiæefle putauit,hinc verbum alterum deducere, quoidfignificareturquoddixic yirgïlius,legitûflores. amp;c,IuMenes leStt. Sgt;c,Corpora le^tiflima. quandoquidem qui ficlegunt,per vnitates procedunt,quod eft numerare.Hinc deindeeadcm vox ïtjô,pro CO quod eft litteras colligere,quafi in vnam fummam connumeramus. Præterea quia is qui alterum docet, hoc in primis fpcdare debet, ne ipfe erret in loquendo,atq. idcirco dodoris potius egere, quàm dodor efte videatur ; fadum eft, vt ILcsS in vfum venerit, pro eo quod eft præceptatradere,cuiufuis tandem ea finteruditionis : proptereaquod îèledis omnino verbis opus fit ei qui,dum multa dicit,peccare tamé nolit. Ex hac itaq. pofteriore loquendi confuetudine Græci acceperunt,vt Aya pro dico ponant.-quamuis latiùshancfignificationéextendant; nec malèjquodquacumque de re quis dicat, verba legat,exiisorationem,velutifummamquandâ vocum,componendo. Quidquod, vt bene quis dicendi munere perfungatur,neceftariumfit non Iblùm annumerare verba,fed etiamè multis feligcre quæ orationem componant. Numquid hic fermonis noftrifaberfolitamfuam in nominibus redè ponendis curam reiecit? numquid dor-mitauit? Nemo,credo,id dixerit,qui (ciat modô quanta vis fit numerorum in orationcj amp;qiianto verborumdeleduüsfitvtendumquialiorumpedoravolunt'formare. UfjS itaque non (bliîm id eft quod Latini Lego dicunt; fed fie etiam in vfum venir frequenter,vt fit Docere,amp; quauis in re tradere præcepta. Quamobrem difficile non erit,vnde Lefchedicatur,inuenire. Dixi modô Apollinem Lclchis præfidere, atquc eas viuifico mentis luraine, omnia è tenebris eruente, illuftrare : à quo nomen loco ad quem do-cendi difcendiquecaufta veniebatur,ominefauftiffimo,inditumeft. UejS-fffiö« cnim ad amuffim notât dodrinæ lumen j perinde atque ^onfeOgn Solis lumen. Hinc igitur abiedo altero Sigma, duplici Iota in tranlèunte ; quo propriè fignificatur dodrinæ lumen impertiri : tametfi à fapientiæ calumniatoribus detortum fit adderi-fionem. Nunc amp;nbsp;illud darum vnde Apollo Lefehenorius vocetur. Phornutus fiedidu opinatur, quôd diem amp;nbsp;horas nugis tradandis det: quo nihil nugacius. Nobis UcjSfffiijn idem eft quod dodrinæluminis origo : quæ vocis ratio quàm Apollini conueniat, qui non videt j is cum noduis in data Solis luce, quam diu velit,hallucinetur. Illud ramen hie Phornuto dcbemus,quôd eiusteftimonio Lcfchenorum Apollinem dicendu efte, alios docere poffimus • atque perperam apud Suidam amp;nbsp;Lilium Giraldum Lefcheco-rium (cribi : qua in re in Suida Cleanthem citante hauddubiè menddm eft translcri-bentium crrore’inuedumjquod niiror Lilio no fuboleuifte. Verfim hie errorem errori
nedcnSjdicit apudPhornutum Apollinemvocari Lefchenarium :cuiledioni ipfius Phornuti interpretatio répugnât. Nunc igitur quid Lefchefit antiquorum, quid in ca fieri foleat amp;nbsp;debeat,vnde originem vox habeat, aperui ; amp;nbsp;id quidem Curiæ Calabræ occafione ,quam equidem apud Romanoruvetuftiffimos nihil aliud reor fuifte, quàm — LefchenGræcorum, nec ad alios vfusaccommodatam. Nonigiturmirum,ad Curiam ' Calabram plcbcm Iblere conuocari, quo ea difeerent quæ ad facra amp;nbsp;dierum nuncupa-‘i tioncm pertinerent efirn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem fuifte, vel ad eundem fàltem
fcopum fpedafte, videamus. Quia vero Æaï pro diflero, à €nl quo pulcrum notatur, defcenditjfaâum vt^al verbum pro illo etiam ponaturquod Latini Voco dicunt. Ea enimerat prilcis religio,vt fauftis ominibus omnia exordia conftarevellent: amp;idcirco, cum rcrtim cognitio à nominibus incipiat, ipfiim lt;Cal pro voco pofuerunt ; quo, quid-quid dicerent, pulcreprbeederet. Hunchuius vocis vfum ,vt pro voco Calponatur, r«OT ó- Colo Angli hadenus à veruftiffimis fuis parentibus Britannis retinuerunt ; apud nos fere lon-defuetudine obfoletum. Ex hoc fonte xaA« Græcorû, à quo Romani fe fuum Calo
mutua-
-ocr page 127-I J B E R I It I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83
mutuatos efle arbitrantur. Nos prius fuper hac re Macrobij verba adfcribcmiis, quani fcncentiam noftram aperiamus. Pfifcis,inquic, temporibus,antequam Faftià Cn, Fla-uiolcriba, iniiitis patribus, in omnium notitiam proderentur ; Pontificiminori hæc prouincia delegabatur, vt nouæ Lunæ primum obferuaretadfpeäum,vifamque Regi làcrifîculo nuntiaret. Itaque facrificioà rege amp;nbsp;minore Pontifîcc celebrato, idem Pontifex calata, id eft, vocata, in Capitolium plebe, iuxta Curiam Calabram, quæ caiàï Romuli proxima eft, quot numero dies à Calendis ad Nonas fupereflent, pronuntia-bat : Et Quintanas quidem quinquics diclo verbo Calo,Septimanas rcpetito fcpties prædicabac. Verbum autem Calo Græcum eft, id eft, voco; amp;nbsp;hune diem qui ex his diebusquicalarentur, primus eflet, placuit Calendas vocari : Hincamp;ipfiCuriæ, ad quam vocabantur, Calabræ nomen datum eft; He Claflî, quod omnisin earn populus vocarecur • Hæc ille . Non pofliim latisdemirari, cum verbum Calo nufquam alibi in vfu apud Romanos cftet.ad has res fignificandas accerfitum fuifle, quas nullas in omni Giæcorum memoria, vtangulos omnesexcuflerint, Latini pcrueftigare potuerunt. Tranfeunt vnacum rebus nomina à gentibus ad genres,vt in plurimis ciirn prilcis,rum recentibus videmus contigifte-. Verdm illud nelcio quid monftri alat, certe mihi foli-dum nontinnic, inde pcregrinum nomen mutuari.vbi necres eadem, nec nomen in-uenitur. Quid, malum. hoc eft, ô lapientiffime Pontifex, Calendas Græca voce nun-cupare» fl nullas omnino.Calendas Græci noueront : adeoque id verum fit, vt ad Calendas Græcas ea futura dicaDtur,quæ fignificare volumus futura numquam?Iam quid hoc rei eft, quod non iàtis habeas,noua amp;nbsp;inaudita voce rudes indoâæ plebis aures of-Icnderejnifi verbum infolens, amp;nbsp;fortaflêà nemine intelledum,non bis,veluti cram-ben bis codam,lcdduodecies repetiuifles? Quis hoc, inquam,facerct Græcorum in fuozaAa? Nemo profedó,nifi vcl ineptiflamus,vel prorfus inlànus. Ncccfle igiturha-bes, ô diforte làcrorum præco, aut aliquam grauem tantæ abfurditatis alfignare cauf-£âm; aut faceri, te non fuifle fàtis ab interpretibus tuis intelledum 5 fèd aliunde te Ca-lendarura nomen accepifle, amp;nbsp;aliud in repetitione Calo myfterium indicafle, quàm vel Varro, vel Macrobios, vel horum etiam magiftti iómniarint. Sufpicor equidem, amp;nbsp;ferè credere cogor, de reda nominura interpretationc, ab ipfisCimmcriis petita, genre Italiæantiquiflima;menièm bifariam olim fuifle diftributumj amp;priorem quidem partem à capite, pofteriorem à fine nomen a.eccpifle: Phorem autem duraflcjalias alia temporis menflira, pro eo ac Luna alias tarde, alias celeriter in orbe fuo fertur, vel hanc vel illamobtinet ab Ecliptica latitudinem : eius tarnen initium illud fomper fuifle momentum, quo fe Luna primum oculis hominum oftendifletxuius obferuan-di onus Pontifici minori ineumbebat. Opinor equidem primis ill is amp;nbsp;antiquiflîmisjio-minibus, menfis initium ipfa coniundione fuifle terminatum; led labentibus vnà cum moribus,ipfisetiam artibus amp;nbsp;feientiis, à Lunavilafumptum tuifle exordium : quia nimirum vera fiderum duorum fupputatio minus effet notaapyd làcerdotes quibus fl vel hac ætate anni menfiumque calculus peteretur, roUêrè effet mortalibys cæcu-ciendum . Quiaigitur finem certum,amp;: certum initium ignprabant; oculosconfule-bant, amp;nbsp;quicquid temporis filens Lunaabfumpfiffct,id praecedenti menfi tribuebatur; quo fit, vt tantifper finis ignotus mancret, dum noua Lunacomparuiflet. Turn igitur faufto omine priori menfi valedicentes, Calendas pronuntiabant -, fequentes dies à capite menfis incipientis, faufta item capitis acclamatione ,per Quintanas amp;nbsp;Septi-manasedicebant. lt;£al-nifienim Cimmerio fermonc pulcrum finem notât ; Cal-ïjoot puk rum caput, Hine perfpicuum,quare quoties Quintanas vel Septimanas pronun-tiaret; tories Cal oot repeteret: quoniam nimirum precaretur, vt caput menfis, quod illis drebusconftabat, pulcrè belleque fuccederet. Deinde dies menfis ab Idibus fo-quentes à fine nominabant, flngulis Cal-enb adiedoj quo pulcer finis faufta acclamatio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
nerogabatur. Falluntur itaque Romani, opinati toties xaAa Græcorum fuifle repeti-tum, quoties Quintanæ amp;nbsp;Septimanæ nominarentur;quo nihil ineptius,meo quidem iudicio,poflet excogitari, Verdm illud prilco Cimmeriorum ritid conlentaneum; fin-gulis diebus fauftam appendereacclamationem: prioribusquidem, Luna adhuccre-Iccntc à capite ; pofterioribus verb, decrefeente lumine à fine. Quemadmodum enim Latini Salue, nbsp;nbsp;Vale,inter fe vfurpabanC; ita Cimhrifauftura diem inter falutandum
precari
-ocr page 128-S4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N A
precari folent : quem morrm nos hadenusobferuamus, omnes natiônes,quae Latinum (crmonem Teutonico corriipcrunt, à noihatibus, à quibus phrafès fiiasha-bent, fumpferunc. Sollemnein ergo Veterum confuecudinem Pontifex lèquebatur, dum fingulis diebus felicitatem precaretur, modo à capite, modo à fine votis nuncupa-tis. Quamobrcm Calototiesrefricatum non fuitxaAtoGrarcorum,nec fidicium Calo, Romanornm, in folis errantium antiquariorum commencariis vifum; fed àCimmeriis l^ooî. vnà cum facris ritibus in Capicolium inuedum, quo pulcrum caput nocabatur. ijoot
caput ert, cui in compoßtione adlpiratio tollitur, amp;nbsp;Tau frequenter apud nos in locii-, tione périt : quod quamuis (ôllemne non elTetjin hac tarnen didione ob ßgn idea bonis ignorantiam fadum fuißetjquianimirum creditum litjà Græcorum eam ad Romanos venißc. lt;£al—eiiïi verb fauftum fine pulcrum ßnem ßgnare, nemo dubitabic, qui eorum quæ de diôtione lt;J£nt annotaui,in qua tenuis in mediam frequcntiffimè mutator, non ßc oblitus. Ex hac etymologia clarè cognolcas, qua de cauifa Romani diligenter religiofeque (èmper cauerint, ne ante Nonas amp;nbsp;Idus Calendas nominarencj ceu id mali ominis eflecenlerent. Quisenim non videt, ceteris enumeratis, optime feliciß'ime'que bonurti finem fuccedere.’Annotauit hanc Romanorum confuetudinera Turnebus, licet nominis Calcndarum ignoraret fignificationem : qua perfpeda, non Menfis eon- coufuctudo tautùm,fed confuetudinisetiam ratio Icietur. Multoautemnaturæ con-umimtiufbi ucnicntius mcußs bipartitodiftribuitur, quam à Græcistripartito: ciim Lunanum-
9^’3m in ebdem ftatu conßßat, quod illi mediæ partis nomine videntur indicate ; fed ^ißrtbuitur. fempcr,dum videtur, vel crelcat vel minuatur; atqueidcircocrefcentisdiebus acapi-tc, decrefcentis à fine nomina tributa, amp;nbsp;vtriulque quidem ea religione, ne à Pontifi-ce cicra fauftam acclamarioncm nominarenrur. Porto quo magis conftec, Calendas à noftratibus traxifle nomenclaturam; videamusquid Nonæ,quid Idus fignent ; amp;nbsp;qua ' de lingua queant habere interpretationem. Latini Nonas, quafi nouas, à noua luna, quidam dici volucruncjalij quod nonus dies eflet ante Idus; quorum illi,præterlitterx V inN mutationem, cuius nulla ratiodari poffet,hocetiarafalßtatisarguuotur,quod Nouus phorem corripiat, Nonatum nomen producat : hi verb frigidi (unc,dum Nonas ab Idibus nomen habere dicunt, ciim hacrationefruftra Nona: in menie compu* tarentur:'quandoquidem,ficut odauo Idus.ita nono Idus decimo Idus dici poftet. Quod fi id a nemine fadum fit,cur quælo à numero nomen erit,quem exprimcre nul-JUtmt. laconfuerudo permittit? Nona: itaquedida: antiquitus Nounae, quamfcripturam
Sex, Pompeius vt veraro agnolcit, tametß caulfam prorfus ignoretjquofuo monitu Nouui. viam mihi aperuit ad certam vocis originem. jüoiienim dicimus pro Nouo Latinorum, quod à nobis funt mutuati; quoniam apud nos vocis ratio, non apud illos, extet.
lt;©u/j^ou. lt;©uenim,vetuseft;cuiuscontrarium jSoii/ pra:pofitanegatione, qua j^c-ou/ ficut
2«/habet j^ict. jSacverb,fine dicimus, vel per diphthongum,vel
2flii. C'itra, ficut contrarium eius / vel3£cn/ quo proximefequens notarimodo diólum.
Nounae igitur dies funt nouam Lunam proxime lèquentcsiquæinterprecatiovt noftratibus eft apertilfima, itarationem habet nihilo obfeuriorem;nihil vc dubitandum idut. amplius fir, quin vocabulum fit à prifeis Cimbris in Italia relidum, Idus pet ei diphthongum fenbendum efte, exilloruraopinioneconiedo,quos Macrobius ait'^'ret?
«Ci- nbsp;nbsp;Wouçvocem dciiuafle. Eidus ergodicuntur ab lt;iEi/quo ouum apud nos ßgnaturjamp;
quodcftintumelcojfiueturgefco; amp;nbsp;ïI^iêè/quocxclufio notatur. Luna enim poftdi-chotomiam fiue dimidium plenitudinis ablolutum , ex altera parte ad oualem curui-tatem turgelcir,intumelcendi finem turn fadura,cdm plenumfuumorbem comple-uerit. Isigitur dies, qui omnemvlreriusturgendi progteflum excludit, Ei-di-ws; amp;nbsp;vatßue\ti». fyncoptôs,Eiduusjfiue,vt alij pronuntiant,Eidousdicebatur. Wt fiue Ω}Sextra fignat,. Luntintu- adtempus æquè atque locum Ipedans.Optimè verb ratio intumelcentis Lunæ habe-ra- batuc; eo qubd quamdiu ilia intumelcit, tarn diu etiam humida accrefcant: quod non
XM « tn a. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;operæ pretium eft obferuare, qubd ad Lunam æftus fuos moderatur;
led in plantando etiam,amp;Ierendo,amp; materiacædenda,amp;in medicamentisdandis,Si aliis non paucis magnam habet confiderationis vtilitatem. Quid quod non figura tantum ad ouum réde comparabatut; fed ipfa etiara oui natura votorura otationilque ad Lunam tefleram ferebat. Prxter enim argenteum candorem, humorem vitalem intus
conclu-
-ocr page 129-I li B'ER' î î î t.
conclufum feniat, qui caloris fomentoanimal producit, èquo furfus ouum , ruifus animal,ad infinitum vfque. Hæcigicur Iduum appellatio Deam monebat,vthumidû omnium return radicale,perindeatqueab ouo fieri videmus, conlèruaret ; atque omni vbertace tum fobolem noftram, amp;nbsp;animalium nobis vtilium ,tum tcrræ ftiiduS, fe-cundaret.Sed fuccurrit hicquiddamquodrifum mihi mouet. Arbitrorenim Cimmer rios hac, quaindicaui,rationenon lôlùm Idus bono nomine ab ouo amp;nbsp;tumoris auftu nuncupalTe; fed prætereaetiam ouum obtulifle : cuius tam exigui muneris cùm làcer-dotes pœnitcret; ab ouo in ouem viftimæ amp;nbsp;nomen amp;: ritum commutafie:quandoqui-dem, vt ita facerent, ipfa etiam nominum vicinitate commoncri viderentur. Ncque cnim in Latino tantum lèrmone, lèd in Cimbrico etiami inter ouum amp;; ouem magna eft fimilitudo : quoniam €1 ouum ,lt;©i ouem fignatjà quorum pofteriore, Græci diphthongodiuilà; Latini interiefto Digamma, Ouisfecerunt : ab lt;!£t verô àbif Græci; ~ Latini item, Digammaintcriefto,Ouum. Hebræi videntur nomine fuo iplùm votum ' crefeendiin OuoexpreflîlTe, fi ad primam linguam caulîa referatur; pa cnim «àquo °quot;quot;”’'- ' Oip.? quid aliudelt, quàmî©e(î/id elt,crefce,fiuecrcfcit; quodoptimè Lunæ in gibbum intumelcenti congruit: quod nomen Rabbini pro tefticulisetiam ponunt,ptoptcr te- • œquot; lt;nbsp;f fticulorum amp;nbsp;ouorum fimilitudinem, non in figura tantum, fed in humore quoque confiftentem,qui vtrobique poteftate vitam habet; atque iccirco bene audit :îï)cfî/fiuc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
î©a|î/quoincrementuminambobusgeneribusoptamus. Duplex autem W in Both ’ tranfire,vnumeftdefrequentiflîmis: quiaceterægeneesduplici digammanoftratica-rent. Hancautem vocisorigincm Deus iplè videtur confirmaflcjdum omnipotent! fuo verbogenerationem conlècrauit, diccns,Crefcite,dr multiplicamini. Et hæcquidera de oue ïduli, quam ego ab Idibus, quibus pro ouo immolabatur, diftam elfe j non con* ounUnlit, trà, Idus ab Iduli, exiftimo. Quàm porrôW/id eft, intumefco.amp;raugeor interno quo-dam raotu,Lunæ conueniat; Dianænomen demonftrat,qua nihil aliud deam otamus, quàm vt omnia perpetuo incremento promoueantur ; quod notum eft ex iis quæ de Änna amp;nbsp;34na modo dixi. Verüm ne vllus omnino fcrupulus hanc opinionem retardée, ' ■ quo minus ad firmam probationé apud eruditos poflît peruenire j Macrobij fèntentia repellenda. Nobis, inquit, ilia ratio nominis veto propior exiftimâtur,vt Idus vocemus diem qui diuidic menlèm. Iduareenim Etrufea lingua diuidere eft, vnde Vidua,quaû valde Idua ;aut vidua, id eft, à virodiuilà.iHuc etiam Horatius allufiflc videtur;
Vt tarnen noris quibus adnoceris
Caudiu, idus tibi funt agenda,- ■ . r: 'f -» nbsp;nbsp;nbsp;j i -j '
^u,^ dies wenÇem Veneris marine oh .
FinditÂprilew^y ir Aduocantamp;Halycarnairæum,qui fxnv/JkIdus appellat. Ego hosogt;m'nes tanti’faeio, quanti ipfàm rarionem, qua ica vt crederent funt addufti; quam totam' inco Iblo pofita video,quôd Iduo,pro Diui-do,apud Tufeosin vfu fuifle dicant, nullointerim alio excraplo aflertione hancfuam confirmantes: quo fit vt cam non pluris fâciam,quàm fi nihil artuliflent; cfirn nihil fit facilius, quàm in etymologic ignorantia ad Sabinos vel Tufcos confugere,amp;:ex lingua ignotaillud petere argumentum, quod necipfi probate,’oec-alij oppugnare peritis 1èr-moniseiusteftibus polfint. Mirorquî faftum fit, vt Antiftius Labco ,diligéntiftîmus, Gellij etiam teftificatione,antiquitatisrnquifitor,Etrufcam hanc Vocisoriginem igno-rarit; îçd fcripferit, viduara non earn tantdm dici que nupta aliquadbfuiflet; fed illam etiam mulierem que virum non habuiflet ; atque ita viduam dici que fine duitate fitj vt vecors, qui fine corde; vefanus, qui fine lanitate ; quam lententiam in Pofteriorum libris ab ipfo fcriptam Prifeus labolenus etiam iuxtà doftüs ac vêtus lurifconfultus laudauit : quamuis recentiores quidam , in quibus Alciatus, Macrobij peregriniratem maluit, quàm Labeonisdomeftica exempla complefti,non parua, vt equidem Ichtio, iudicij leuitate. Latini enim generatim fic vocem accipiebant.vt viduum quiduis dice- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
retur quod altero careret; quod Horatius fecutus,cecinit, Vtduus pharetr'a Rißt Apollo. Hine amp;nbsp;illud Paulli: Viduertas calamitas difta,quôd viduet bonis. Hoc tarnen Labeoni non aflentior ,cam que maritu nonhabuiflet,viduam dici pofle ; propterea quöd Va: particula priuationê potiushîc quàm carentiàm, vt fic dicam,fignare vidcatur ; vt eft varius in compofitione eius vfus, quem Gellius in Veiouis interpretationé annotauit.
h Verura-
-ocr page 130-85 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERM A^T-H H N Æ
Veruménimucrô ego nec vanum Macrobij figmentu ,eo folum excogiratiim^ vt effet quod de Iduum vocabulo probabiliter dicereturjecipiojnecrurfus Antiftio,licet iniil-to vetuftiori,accedo; quia nulla videlicet fit didio, in qua væ in i breue tranfifTc videa-tur.. Sed de hac cÓtroueriïa illud elicio,Viduænoménec Latinos,necTufcos,fed Cim-merios habere natales, qui nobis non apertilTimi tantum font, vcrumetiam ingentes antiquitatis thefauros recludunijitavtgratiæhabendæ fint Macrobio, qui nos ad hanc compulitinucfbgationcmt Nihil enim prolixum autfuperuacaneum nobishîccêfèn-dum, èquo amp;nbsp;(àncli prifci temporis mores, êcantiquiffimi fcrmonis rcliquiæ in lucem eruuntur.: propterca quödomnis noftra opera ad hoc contcndat ,vt amp;nbsp;quæ prima lingua ßrappareät; ex eius interpretatione vetuftæ maiorum fàpientiæ lumen ignoran-næ nortia: diflïpct nubem. Vidua igitur dida eft à Wibuc/duplici littera, qua Larini iiicatur, -^ carentjin fimplicemcommutata. Wiliuc autem cornpofitumeft exiuit/quo album gnaturj amp;nbsp;I)u ! quod duo fignificat ;alterum idem eft quod coniugium contraho,altenî îotoùe. teneofiue feruo. Compoiita itaque diclioWibucadempta afpiratione,amp;: eius caufîa te-3131. j jn mediam commutata, non aliud eft, ac fi quis dicat, mulierem vcl quæ nupta fît aaittae. ipfialbOjVclquæipfum album teneatin veftitu. Alemanniüjit-toedicunt,tenui littera retenta-, in qua voce compofîtionis partes clariùs cernunturjin quas hoc nomen fôlucn-dumcfTc, alterum eiufdem gentis pro eadem renomen ,ïuitfrautt, apertiftimè demon-viâuarum ftrat; quo quiuis albam mulierem intelligit. Confiderandum ergo quis olim viduarum veßttw. fueric veftitus. Plutarchus in epiftola qua vxorera luam de morte filiæ conlolatur, ni-gras vcftes^ viduis tribuit. Seneca, quod lugentium veftitus ater effet, atrum ludum in fuiim ctlor Hercule furence vocauit. Pullus item color, qualisvt plurimiîm eft terris,nullarubrica, creta, aut gypfo, aut al iis pigmctis è iùcco aliquo peculiai i genitis; i n lîgn ib us ludui ruUattju- conueniebat;vndepullatilugentcsfuntvocati: nifiquodvoxhæcplcbeisctiam non-numquam tribuatur, iis nimirum qui lanea vefte pulla, citra fullonum amp;: tindorum operam parata tegebantur. Hoc genus coloris f'pontc fua in ouibus natum, nos à fletu lugentium, Grifcumnominamus, variaseius fpecies agnofeentes , pro eoac vcl plus vel minus ad album aut nigrum accedit; quo diferimine Monachorum aliquot collegia diftinguuntur. Adeô autem Romani ab hoo colore abhorruerunt, vt nemini pullato, vcl atrato,ad eonuiuium accedere fas effet : quod vt plenè intelligatur.non critabs re, Ciceronisfuper hac re verba in medihm.proferre : Arque illud etiam ,inquic, contra Vatinium inuedus, feire ex te cupio ^quo confilio ,aut qua mente feccris, vt in epulo Q^Arij familiaris mei cum toga pulla accumbcrcs? quem vmquam vide-ris ,quem audiueris,quo exemple,quo more feceris ? Dices, fupplicationes te il-las non probalfe. Optime, njullæ fuefint fupplicationes. VideTne me nihil de anni illius cauffa nihil de eoquod tibi cum fummis viris commune e/fe vidcatur', fed de tuis propriis fceleribus ex te quærere ? Nulla fupplicatiofuen't ,cedo. Quis vmquam cœnauit atratqs.’ Ita enim illud epulum cftfuncbre,vt munus fit funeris,cpulæ quidem ipfæ dignitatis. Sed omittoepulum, populiRomanifeftum argento, vefte,omniappa-ratu ornatuq.,vifcndum, die qiiis vmquam in ludu domeftico, quis in funere familiari coenauit cum toga pujlai.cui^e balneisexeuntfpræter te,toga pulla vmquam data eft? Cùm tot hominûmillia accumberent,cum.ipfecpuli dominus Q.Arius albatus efïèt, tuin templû Caftoris.te cum O Fiduloatrato, ceterisq. tuis funis funeftum intulifti. Quod fi ex his Ciceronis verbis needum fàcis intelligatur,quàm triftis foleat haberi ni-ger veftitus J amp;nbsp;quàm ab otnni conuiuio excludcretur ; addat illud ex Dione, à Domi-■ tiano, poft cladem quandam à: Dacis inflidam , domum totam atratam fuiffe inftru-dam, inquam Senatorum primates, cicrâ pediftequos comités, nodu iufferit venire, । quo,tum nigrocolore, tum.aliis quibufd^ra. percelleret tcrriculamentis. Lugentibus ergomaximecongruebac nigeramidus,i{Uoanimi dolorem amp;nbsp;atras animi perturba-ienttbMm»- tionçs.expçmofigno denotarent : quod cùm îurisinterpretes fàtis teftatum reliqucrmc in iis quæ dé viduarum luclu.difputaruntj turn memorabiliamp;:ludificoexemplodoce-** ‘ bo. Zozim us Cornes quinto Noua: hiftoriæ libro narrat ,'^Ioannc Conftantinopolitano
Epifeopo, ob odium Imperatricis, fpontexligücffo exulatum, Monachos Ecclefiam oc-cupaffe,amp; plebem amp;nbsp;milites in fèirfitalfe.,qwôdad confuetas pieces non admitteren-tur : miliçeS*ergo furibundos in monachos impetura feciffe, amp;nbsp;Ecclefiam occiforum
corpo-
-ocr page 131-LIBER I I I I.
87
corporibus replcfTe, ac deinde in fugientes earn fecifle perfecutionem.vtnemini parce-renr,qui pulla vefte indutus ell'ec, due ob Iu(3u,liqé aliam ob cauffam; proptercaquôd monaclii omnes co tempore pullaci cflciic ; atque idcirco à barbaiis militibus nulluin inter monachos amp;nbsp;lugcntes difcrimen agnolçerçtur, Ex his itaque perlpicuum, atrum pullum colorem lugentium ftiifle,amp;omnibus triftibus rebus attributum ; vnde ille blaart à;^toar/ id eft, graue amp;nbsp;moleftu'm; hic «jSvijjS à lt;l5tgfen/ quod eft plorare,nomin3-tur.L’atini Pullum vndedixerint,Grâmatici quærât: mihi‘(Columella,dum pullû holus dixir, pro holercatro ,fere perftiadetfVt eo nomine Grifeum noftrû nigruintelligam, «ßröfen. quo Libitinarij noftri Fratres, vulgo Cfcllicæ, veftiuntut; vt fit etymologiaa ©ufl/ quod fordidum fignat,petenda;quiaquæ lordibus opplentur, nigrefçanc. Niger verb fie die/ Niger linde videtur è lingua quoque noftra,quafi j^tct-ner/amp; exempro Tau de more noftro,3üie-gcr/ jdeft,non cupio: quoniam à neminepetatur,vtabominaudus. Græci MeAalt; pro.nigro dieunt • ab eadem lingua petico vocabulo. Eft enim jffôel-Iafl/vnde contrahitur /jt-tÄctj;, idem acfi dicerem, oftedoonus ac moleftiam ; quod nigri coloris propriu eft. Ater,qui valde niger eft, ab 0a(/ à longo,quo odiü fignatur: cx qua origine Ate Homerica, fimili-ter afpirationc vtrobiq.demptailä conträriUs color qui lætitiæ index eft,noftris dicitur dicatur. toit/à toicti/quo primû amp;nbsp;propriè notatur diiatare,iterum purgare,tertiô colècrarcj quæ Aibtuctlor oinnia ad albu coloré rcferûtur: eo qliôd is amp;:oculorû aciédilater dftgregâdo,amp; animû dilater recreando: turn cciam, quia facros gaudium decet internû. Sacrifice Cimbrorû wten. albis veftibüs vtebâturïqüO denotabatur,in facris omnibus hoc in.primis,tamquâ,fcopu fpeclari, vc animus expurgetur, candidus amp;: fincerus ab omnibus fordibus reddatur, amp;itapurusin puro vero acquiefeat. Album icaq. dicitur ab3Wl)/quo veteres Cimbri vfi funt, pro eo quod ab omni nigredine purum eft,quafi om nis coloris expers. Äl-afa enim jtiii. idem eft quod omnino repurgaium,vc nulla macula reftet,. Dixi alibi Älp difterie; co qùôd^tlp fiat ab'?H-i)p/ideft,omninôfupenus;verùm hîc addo pofterius hoc etiam albo conuenire, quia nimirum albedo animi homines in fupremum felicitatis locum ducat. Ab Alpes , de quo in Saxonicis. Albion ex veroque poteft deriuari; quia amp;nbsp;alba infula appareat,amp; quia in circuitu ferè montibus cimfta cft,quafi ^üp-bi-oin/ id eft, mons ferè vndique;vel Âlb-bfora/id eft, ferè vndiqijealbfi. Noftrates nune ma-gis in vfu habent Wit quàm ; tametfi 3t£bcn fiue 30«en etiamnumiæquè dicantur at- »Hgt;cn ƒ«« que Î0it-toautoat/.pro nymphis quibufdam albis, turn folicisapparere, ç.ùm dæmones veterem idolomaniam apud indotlam plebçm renouare niçuntur. Videmusergo vt men. colorum nomina naturam ipforum defignent, fi ea ad veras primæ linguæ rationes exa-minemus:in quibus illudclarum,Pullumamp; Album opponi,dum hic abomni macula purus, ille fordidus vocatur. Quamobrem vt facerdotes feminæ apud Cimbros albis color veftibüs, Strabone feptimo Geographic libre tefte, induebantur ; quia nimirû «S^ puræ amp;nbsp;Deo defponfatæ elfe deberent : ita viduas quoque candido amiâu veftiri decebat; ■viduù fra-quo teftarentur, (è minimè dolere virum ad meliorem vitam tranfiifle, amp;nbsp;fe iam non corporibus, fed puris maritorum animis nuptasefle ,amp; non Iceusatq. (àcerdotes qual-dam caftitatem totius relique vite illibatam veile ipfis euftodire. Inter prilcas enim amp;: optimas Germanoi um familias moris erat, folas virgines nubçre,amp; nefas baberi,fi qua lècundas nuptias contraxiflet ; quôd eo fado libellum repudijdiuo marito remitterc videretur. Tacitus beneid quidemannotauit;Sic,inquicns,Ynumaccipiunemaritum, quomodo vnum corpus vnamque vitam. Venîm nelcioan cauftam perlpexerit, quam modô indicaui: quoniam fciam,apud Romanos amp;nbsp;Grecos nihil conftans de animi im- cimmeülrä mortalitate confuctum tenerfiatque indeGetas,deCimmeriorum ftirpegentem, \o-fl‘cfe,Atha~ catos fuifte Athanatizontas,quod pcculiari hac immortalitatis fide à ceteris nationibus diftinguerentur. Hine Lucanus;_
------Papuli quos defficit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Felices errore juo j qußs Ule timorum Maximus haud z/rget Lethi metu4-^ inde ruendi In ferrum mens prona vir is unimi^ capaces . Mortis, amp;nbsp;ignari rediturx parcere vitæ.
Quoniam igiturfirmilftma fide feminecredebant, maritos fuos ,quamuis corpus de-polüiflentjViuos tarnen adhuc elfe, amp;nbsp;poft mortem ad ipfos reditum fibi patère ; per pela 2, tuo veftis
1
-ocr page 132-88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HÊKMATHENÆ
ctio veftis candore, perpetuam caftitatem puns maritotum animis fefè (criiare mon-ftrabac. A prifcis his Cilnbrisad prilcas Romanas matronas inos hic cranfiuit,vt amp;: ipfie; candidoVeftitu in Indu vterehtür;cuiu[scauïramPlutarchusqiiæfiuit. Vcrùm tempo-tum lapfui‘amp; caufæ ignorântia^faduni VC hxcconfnctudo abiuerit in obliuionem, èi, ornnes, tam femina;gt; quàm vîfi, püllaciiûgerentit Nec aliam.ob cauflam corpus mor-. tui albæ Vefti inuoluebàtur ; quo indicarècut videlicetryaiximum rdlicto corpore ad vi-tam cornmigraflebeacioreni i^’Huic ratiqnïipià quoque verbi,, lùgeo,fauetoriginatiq;
■' 'K ■ ■ qüætalis mini defermonenoftrb'petendividGnir, vtlugecgt;lLiit-Deet/amp;:ex Cenuilitte-quot; raj amp;afpiratiônemediàlittefàcônftitura/pecindê)acfîeridebet;ÿ SLugef/non aliud eft, T: qnàm bonamfortunam habetjfiueiLaqnè,foirtunatuscrt. Nihilfjtaq,aliudfuitJustus, quàm hominum teftificatio,fortunatu'm enm eflc,qui ocirpustcrræ,animnmiC£Blo icd-iiiK. nbsp;nbsp;nbsp;didiflet; ?Lttc enim bonam fortunam,jfiue protperiratem lignât,:,vnde 3Liigïiuttuw/jfQr-
c’-iii3tum montem interpretamur. Quantum', bone Mercuri, vbique recludis mM‘^c~ ” hOrUml quàm nufquam deeft in noïqînumtrationibus, quo Palladium! peplu.mexor-
: neturZ quàm longe Romani à vocis prima fîgîiificatione tecélTerunt ! Nos de prifçis mOribusad veram vocum originem detkwSfci, illud ftatüemu.Si.Yi4uàm à la^tbnedidam, ' \ . velquôdeandido animo nuptâ eflet; vclqiaiialbo ycftitu,jOb eamiquam dixi cauflTam, fempérvce'rctiir. Ex hac prilcaoptimamm interGermanos cônfuefjudine,apud Frau-cösißaclcnus in vfu cd, vt Regina liberos cx Rege non liaben^veo moftüo, albis perpe-tuô vèftiatur;amp;: Regina blanca,id eft/Alba norainetur. Qmd'quèdamp;:a)iæ illuftresin eadê-'^ente mulieres,'àd vnâ oranes,albacalantica,candidjs*!veRiu ijmbriis in lucln felè ornant, cuius rei çattflam-nilî de nominis.vidua: ràtiùne cognouilTem, frullra alios
•i? rogaflèmv Videat ergo Candidus iudex,quantû momenti ad cerum intelligctiam ynius vocnlaeinterpretatiocoferré poflît: quantùexea adlblidam philolôphiam,quantu ad prifeoru lententias è tèhébfis reuocan4a$yvcilicatis.accedat.Fuit hocquidé diuerticulu, ad quôd à Macrobio cèpulfi fumus.fitisdôngû, attamé non iniucundu aut inariiœnu, ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ob’vàfik Vetuflÿitis monuméta caulTisfuisrcltituta, à quibus omnes longe bactenus ab-r
errarunt.FîôC igitur lain valere iuflbjCu fuo Iduo,viduæ amp;nbsp;Iduum nomé noltræ linguç, inqualblidæ rationcs'réperidtür,vindiçemus.Ceterûmiamfatis Calcndis,NouniSjamp;: «ntißut Eidibus iramoratiiad lt;jgnt flue lt;Cnb rcüertamur, quo diximus finem notari; propterea quôdomnia àd vnum finem ofdinefuo tendunnquain voce Tau lignificat , vnocun-dacontineri'amp;colligari. Quoniam autem'ad hocomnis hic labor meus fpeâat, vc linguam noftram primameflé, amp;:exeaceteras magnaquadamvocum,litterarum , amp;: flgnificationisconfufione, fluxifle demônftrem; non inutile crit,fl addidero, Græcos quoque amp;nbsp;Latinos j quamuis ab lt;Cnt finis appellationem non duxerint, è prima tarnen «X«;. nbsp;nbsp;lingua fumplifle noméâclatutas. T^Aoçenim finis dicirur, quali oTel-fiaot / exempta ob
compofltionis fuauitatem'adfpiratione 5 quod idem eft ac fi dicas, caput numerationis, Arithmetict Auc fupremum in rerum' enomeratione^ Vera etenim Arithmetica non ea efl qua: latM. ementibus amp;nbsp;vendentibusconducit, vtad fummam fapientes fint,vt Horatius dixit,
Çumwam fapiens, njno minor nbsp;nbsp;nbsp;loue, diues, ,
' Liber i honorati/ópulcer, rex denique regum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-
Hancenim numcrandiTcfentiam nihili fact Socrates ; fed earn qua: vnum ipfum in omnibusquæritjcuius conliderationeanimusccnuertitur ad eius quod Ibldm reuera eft, contemplationemjquam difciplinam homini necelTariam efle ditic: Vt è fludibus generationis emergat, amp;nbsp;ipfam eflentiam attingat,finequa computare ratiocinarique, pro co ac decet, nemo poteft mortalium . Huius folius bcncficio è fluxis rebus, in qui* bus nulla eft conftantia, mens noftra adlcenditadipfius vniusconfiderationemjqua fummum totius philofophiæ caput continctur. Hæc igitur eft ilia Arithmetica,quæ ad fapientiam viam ftruit, quam cûm Horatius è feptimo de Repub. lib. haufiflet, alteri illi plcbeiæ amp;nbsp;vili Arithmeticæ comparauitihanc quidem aicns à vulgo laudarijamp;: fum-moinprecio haberi; adeoque eOs qui ad fummam pecunixin tabulis rationibufquc fuis colligendam fapientes lunt, iblo loue minores videri, denique reges efl'e regum : Illam verb fibiiam Icncfccntidifeendam proponens, è qua ,iuxra neniam puerorum, verus rex fieret,rede faciendo, quærendo^ue veras diuitias amp;nbsp;ftabiles, quibus animus confirmatus non vagetur, veluti Proteus quidam, modo in hanc, modo in illam tranficns
-ocr page 133-L f B E R r I r r.
tranfiens formam; fed in vno fibi femper confiée, ac verc de fe dicere poiTit: ,^id verum at que decens qùæro, rogo, omnls in hoe Çum.
Eleganter admoduin ad illam Arichmeticam poè'ta allüfit, per quam Plato nos partici-» pes fieri dicit veræ efientiæ ; -quod in hoc veifu exprefium videmus, Quis cnim alius perpetuoConflans, quis vagis mundi animique fui inotibus fuperior,' quis verè Rex lt;5i Imperator fui ipfius, quisdemnmex omni parte fc]ixamp;: beatus;nifi is, qui totus efl in' vericonfideratione? Ad hanc autem ciim per Aritbraeticam veram Socfàtes homines-deducat, eaque dicat reflum,ad id quod verèefl, afeenfum fieri: non vulgati profeólö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»i?
aut leui de caufla finis vocatus efllt;ci-ot/id efl numerationiscaput, ad quod,tamquam ftimmum bonorum finem, non tamquam ad fummam pecuniæ,omnis totius vitæ no-quot; flræ calculus fiibducendusefl. Hæcigitur fit Græcæ vocisè prima lingua veriffima in-terpretatio;quæ vnum, quod efl omnium finis, caput numerationis appellans, hac ipfä' notaamp; Platonis fcntcnciam laudat, amp;nbsp;fimul pulcerrimæ Horatij epiftolæ fontem,è quo deriuatur,oflcndit. Latini finis nomen à perfedione abfoluta fecerunt,quæ in fer- ^'n^ wA monenoflro jfijndiciturrquavoculaid fignatur, quod infigniter perfeólum etl amp;nbsp;ab-folutum. Fit autem à 19m/de quo nomine poll agetur. Nec malcprofcdôàpeffeélio-ne finis nomen accepit : amp;nbsp;quia finis in vnoquoque, teflc Ariflotele fexto Politicorum ' Jibro, id efl quod optimum efl; amp;nbsp;quia quicquid fit, ad eum finem fit, vt fit perfediusj turn etiam, vtintelligamuSjOmnes aclionesnoflrasad idefie confcrcndas,vtfummam acquiraraus pcrfcclionem, qua félicitas noflra definitur, Hebræi item nomen eprimo fermoneretinuerunt.qioenim finis efl,amp; terminus, à noflro nomine îJCcp/mutato Tau in Samedi, deriuatum ; quofummuminrequaque denotatur : quod hand fecus fini conuenit, quam «Bnt/omniavnodeuincicns. Eft ipfisamp; aliud vocabulum,quo finis no-- .7-:, tatur à verbo nSndefeendens, quod amp;nbsp;ipfum à nobis funt mutuati, «Cal amp;nbsp;3.af vo-cali breui, quid fignificent, modô didum. A Uac/quo defedus notarur,fit ï,ac vocalr v., longa, quod eft ad defedum tendo,fiucpaulatim dcficio:quæ vox quiaid fignat, cuius perfedio eft in vacuo nudo , fine in eo in quo nihil ampliusreftat corum quæ fue- ' runt;fit vt lt;Cal defedum fignificet ab(olutum,à quo nihil reliqui fadum fit, ex illarum vocum forma, quæ verfæ aliquid lignificant, neceffario confequens rem fignatam per prorfam didionem . Cum enim nihil aliud ad infinitum deficere poffit, bene facit, qui in ipfa defedione flue imminutione cuiufpiam rei, monet cam tandem ad termi-num abfolutas priuationis defituram , amp;nbsp;tardam omnino fore in fundo p.irfimoniam. Alt;Caïitaque Hebræi fecerut nSj pro finite dcficcre;vndcn'’S?n finis Sc terminus dici-tur,Sii alio nomine, amp;nbsp;co quidc à prima fine noflra lingua petito, fed contrario litteraru ordine pronuntiato amp;nbsp;fcripto. yp. enim fit vt^tac fiue,étfc/ quo terminusfignatur, ibtat ƒ«» vnde ^taamp;m pro terminate . Dicitur autem ^tac fiue^tet perapocopen , quafiSta-ken , fine ;§)tc-fecn vocaretur ; eo modo quo ex ƒojm at fit J?o’nt. Alias eorum voces, quibus protermino vel fine nonnumquam vtuntur, breuitatiscaufTarchnquo; ctirn nullum in iis aut infignefit fapientiæ præccptum , autquiequam dignum annotatu. Sed iam plus fatis de admirabili finis vocabulo. Ad alia exempla tranfeat oratio. Quod fi poll4ÎC Lambda ponas, vt fit «Gcl/pulcrum,elegans, deledabile.fubtile, nobile,gene-rofum, omnibufque modis perfedum notabicur;quævox primdm primo omnis elc-gantiæ nobilitatifquedatoricongruit:quôdis nimirum fundamentum firmitafque omnium fit ,Sc præterca nos per liquida cæli fpatia ad fupremum cæli apicem arrollat, 'coque ipfbomnem generis noflri abfoluat claritatem . Num eflquifquam tarn ftipes, aut caudex, vt non hie cernât clariffimè, quam luculenta fit huius primæ vocis è littcris fuis compofitionis ratio ? Quid enim nobilius, quid clarius, quid perfedius, quam Sc firmonitifundamento,quod pcrlt;!2cnotatur;ôc abeo fnrfiim liquido Scfacili motu cæli fupremi apicem ferire;quod ipfius Lambda pronuntiatio eleganti vocis imitationc de-pingit, Dioas forte ab hx’? fine hNHebræorum nosvocem hancmutuari? Id non ita eCie, analogianobis peculiaris oftendit, quæ vocem conuertens, contrariumciusquod prorfonomine fignabatur.dat intelligendum.^Lcecnim generatim omne id fignificat, 11«. quod moleflum,quod inelegans Sc turpe, quodc]uc minime placet. Hine left/moleftia amp;nbsp;ægritudo animi;?Lfelicli/turpe; in quotidiano vfu verfanturfæpius, quam vellemus obuia. Ex «Cc amp;nbsp;lt;nbsp;vinciendi vim habenti, fit cct/ pro edo, quod à noflrati deriuatur, h 3 tametfi
-ocr page 134-50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMAT l’ENÆ
Ctt.
Mt.
MS.
Afia vnde dicia.
Mes.
acf-.fat.
tamecfi temporis ratio fît ncglcâa, quod in nolko longum eft, diuerfo tarnen modo quàm in €et/diim iuramentum notât, pronuntiacum. Eft enira edendi finis, corporis confirmacio, amp;nbsp;partium vnio,quaî fine alimento dilaberenturrita vt aptiflimè eet/ vnio-nis vinculum cxprimens, ei accommodetur; in quo tarnen altius myfterium delitefcir, quàm corporis alcndi ncceflitas proponat. Inueniat Lacinus,fi poteft, parem aliquam in Edo rationem ; amp;nbsp;lubenter de primogenia vocispofteftîonecedemus. A præterito imperfeifto huiusverbi^t/ fitW/vocali longa, procuiufuisreialimento, Vnde Afia; qua voce, præcipua terræ pars notatur, quæ primum primo homini, amp;nbsp;ante, amp;nbsp;poft di-luuium,protulitalimentum. Hinc fadum apud antiquos,vt Sïciô pro pecunia ponere-tutjeoquôd hæc alimentum homini fuppeditareqtum etiam,vt hac voce moneremur, in eo quod fatiseftad vidum fine alimentum, pecuniæ terminum efîe debere: in quo præcepco veftitus nulla ratio habita eft j eo quod is ab exuuiis animalium, quæad vi-dtim comparaflemus, facile fuppeditaretur. Hinc olim huius vocis vfum fuifîe, nomen crumenæ maioris apud nos déclarât, quam aief-fac/vocamus, quafi pecuniæ fàc-dicas; à quo dift'ert amp;nbsp;vfu Sô nomine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo faccus cibo portando idoneus
Ces. notatur, .Jtejfaceadem de caufla amp;nbsp;ab cadem radice lt;a,ô dicitur amp;nbsp;lt;eiô/ eo quod pecu-niam vinculo conftringat. In aejS ergo, amp;nbsp;aeffar/ amp;: nbsp;nbsp;nbsp;! vfus nummorum exprefîiis,
quem Horatiusindicat:
Nefeis (juo -valeat nummtts, quem p rabeat pim?
Panis ematur, olus, 'viniÇextarius ;
'• * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^§u^eis humana ßhi doleat natura negatis.
Latinorum , è quo primum pecunia fada : cuius tarnen nominis obliqui * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caftisab alia noftrati voce deriuantur. lt;j£cr enim Ibno exiliore, quàm fit in lt;i2cr pro ho-
Honor homi- note, de quo poft in littera Rjidem apud nos eft,quod Æsapud Latinos: qua voce tan-quot;rx'Are^^^m ^^bcntius vtimur,quanto ad honorem propius accedit, qui hominibus fiepius ex ære tx virtutil/ui fiue pecunia,quàm ex virtutibus obtingit, Certèapud Romanos, clafles amp;nbsp;honores ci-tbttnpt. nbsp;nbsp;uium ære diftinguebantur ; vt non fine grauiflima caufla pecunia quærenda videretur.
Ctim enim fummum in externis bonislocum honor teneat, amp;nbsp;is non virtutibus, fed xrc pararetur ; quis non exclamaret,
0 dues, dues, quarenda pecunia primum',
- Virttss poPt nummosl Bene itaque Ouidius: In pret 10 pretium nunc eit-, dat cenpss honores, Cen pus amicitius ; pauper vbique tacet.
Quamobrem qui hanc Reip. fo’rmam conftituerunt, pænè neceflariam auaritiam fc-ceruntjquippecitra quam difficillimè tantum ærisquifquam corradat,quantum ad cqueftrisordinisdignitatem comparandam fatis eflet. Quis in ca ciuitate non inhiet pecuniis,in qua capitecenferi turpiftimum habebatur ; in qua pauper ad nullos admit-tebaturhonores;inqua Plautus in piftrino confcnelcebat ? Bene luuenalis hanc ini» quiftimamcenfuram derifitSatyra tertia,vbiinter alia hæc:
Nil habet inpelixpaupertas durius tn Çe,.
,^àm quod ridicules homines facit: exeat, inquit, Si pudor ePi, cp de puluino fur gat equefiri. Cuius res legi non fuffidt : amp;nbsp;/edeant hic Lenonum pueri quocumque infornice nati.
Hic plaudat nitidipraconis filius inter Pinnirapi cultos iuuenes, iuuenes^ lanifla. Sic libitum 'uano, qui nos difinxit, Othoni.
L. Otho Rofeius legem tulerat theatralem ,vtquatuordecim gradus equeftri ordini feruarentur, ad quem nemini aditus dabatur , nifi quadringenties feftertium haberetj quibus quantum deeflet, tantum deerat honori. Sic Horatius,
St quadringentis fex feptem millia défunt.
quo loco ncniam puerorumlegi Rofciæ præfert, Meritô itaque obliquos cafus ipfius Æs vocabuli pro pecunia, à noftro «Ctr mutuati funt Latini, Veriim nomenclator non tam ad hoc relpexir, quàm ad illud, vt omnes moneret, lie quærendam pecuniam, nc honoris noftri obliuilceremur, qui fola virtutc continetur : fugiendara auaritiam, per-fidiam.
-ocr page 135-I 1 B E R I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;I
fidiam,amp;omneminiquitateminrecongerenda. Deinde fonum medium fccit inter lt;er amp;nbsp;lt;ßer, quo honor notatur ; vt indicaret, lubricam viam eiTe inter errorem amp;: ho-norem, per quam ad pecuniam ;amp; in ea procliueadmodum effe» vt in maximos totius vitæ errores incidamus, fi vel minimum à veto honore declincmus. Sunt diuitiæ medium quiddam inter errorem amp;nbsp;honorem; amp;æquè iis ad ilium abuti licet, atque cas ad hune referre. Vtraquevox,amp;2ïj8/amp;lt;Ccr/patiturconuernoncm : ex ilia fit.quod cft, lèmina : data adhortatio, te habere non pofTe, nid fementem facias. Dicimus enim^aavcl^aat/lîcutlt;6aavellt;0aat/dumimperamus. lubcmur igicurferere. fed quantum ? Nempe quantum 2îa0 poftulat, iuxta illud luucnalis,
Viuite contenti cafulis amp;nbsp;collibtü
O pueri, Marfu^s dicebat, amp;nbsp;Hernicm olim, Vejltnus^ fenex ;panem qutnramus ara.tro, .Sdpi pit is eFl menßs: laud^int h^zc ntimina. rtiris.
Ne porro iatio ad infinitum progrederetur, lermonis opifex adiecit, vinculo earn certo conftringendam docens. Quamobrem fiper veftigia redeas, finemfationisin ^aat inuenies, lt;aasi/ id eft, ad alimentum, ceu diceretur, tantum ièrendum, quantum ad alendum eft neceftarium. A ^aat fit ^at/quo finis itcrum fementis indicatut; Sgt;nt. quæ rotaeó tendit, vt necefliratisnoftræmenlùram impleat: à qua voce,Satis,amp; Sa-tur, apud Latinos. Hancvocemficonuertas,fietlt;aîS;quofignificamusaceruum fru-^aB.* gum colledaium, cuius is modus efle debet, vt folum pertineat ad alimentum, quod eftC’aaö. Quemadmodumitaque in lt;esi amp;nbsp;:î(e|facamp; nummorum modus præfcriptus; itainconuerfioneipfius ^aat/ amp;rurfus menfiira acerui, qui lt;aö dicitur, dcclatatur verfa voce ^at/ quo id fignatur quod explet neceffitatem . €n: conuerfum, flee facit; quo fimul docemur, amp;nbsp;pecuniam paratam elfe debere, amp;nbsp;ei omnia parata efle amp;nbsp;in promptUjCui oîcrfiue Æsnon défît. Quodautem«Sernon (blum metallum,fedpecuniam etiam maioribus noftris notant ; peripicuum fitex compofîto, jß’-ecr/quod eft, /uerd ;ngt;tcÄx.ov, vt Homerica phrafî vtar ,aut Latinè, pecuniam feclari. Nihil enim eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud, quam jSagclt. Neque hæc fola eft verbi caufa ; fed altera etiam in eo
fita eft, quod jSeer videatur fîgnare idem quod fecundum honorem ; quæ docet, fîc rem faciendam, vt iuxta honoris regulam procedamus. Ab eer item teer retine-mus;quafidicas,ad pecuniam. quofîgnificamus, nos nummos aggredi. Quorfum-’ Num quo ille, qui eos contemplabatur in area? Minimè: led quo eos rebus necefl'ariis impendamus. lt;cecitaque eft, nummos abfumo: quo in verbo adeundi ærisnotatio hortatur,vt crumenam priusadeamus, amp;nbsp;cum ea rationcm lubducamus, quantum fit parati,quod vox veria lignât. Sum tus enim non debet egredi pecuniam paratam. Idem communi tritaquefententia dicitur, lt;ccrnancct/cuius in Atuaticis dedi explicatum. Quoniam verb pecunia citiflime facillimeque abfumicur • fit vtlt;ecr/pro confumo, generatim dicatur. Hine Tero Latinorum: qiiamquam, vt eiufdem notationis plures tw. in lingua noftra caulTæ reperiuntur:poteft amp;nbsp;alia ratio ipfiuslt;er aflignari,quam ex oCtt petas licet, quafi nbsp;nbsp;ft/id eft,ad terram amp;nbsp;pulucrem; vtiex na amp;nbsp;cr fitner/pro ad terrani;
Vilde Græcis vipOi vfpnpoç. Cum verb poft nummosabfumptos dolemus;fit vtîDccr/ manente eodem vocalis fono, amp;nbsp;tenui conlbnante in mediam mutata, pro dolore, amp;nbsp;dolet, generatim vfurpetur : deinde quia dolor nocet, Wet pro noceo venit in oratio-nemràquoverbocTîjp/çapudGræcoSjpro pugnaamp;rixa, quæ veranoxaeft; vnacum cognatis, (Tiipw, J^iplvopiaji, J\ip/dea. Ceterdm lt;A,poç pro diuturno, corruptum eft ex ®ur/ quod eft diu permanere;à qua voce Latinorum Duro amp;nbsp;Durus: A 5Dur/ Jiipov, amp;nbsp;hinc '«THpeu, quod eft conleruo. Videqub nos duxerit «Cct proedo,quamque vtiliafuppedita- Durm. ricin Ibbole fua præcepta : quæ vox fi vertatur, vt fit ; ad vnum nos amp;nbsp;legitimum coniugium deducet,luculentaanteftatione auriculam vulfura,nos perpetub ineden-do amp;abedendoipfiim vnum relegere debere, amp;nbsp;cum eo nos copulate, oratione nimi-rum,amp;::probeneficiisacceptisaóhonegratiarum . Qiiàm,bone Deus, nulla vox tam cxigua eft, vt non maxima condat arcana, quæ in lucem produeta.plurimum adferunt ad mores, totamque vitam rede fandeque formandam, vtilinm præceptorum ’ Quo-ties ergocdemus.cogitandum erit,vt «£ctadlt;’ccconferamus,amp; non turn illo corpus confirmemuSjCfim hoc animum totumque hominem interiorem alamusiquonullum h 4 pabulum
-ocr page 136-H Ë R M A T H E N Æ
pahulum vel robiiftius, vel falubriiisjvel fuauius, vel dehique magis neccfTariiim, non ad banc modo vitam caducam, amp;: breui finiendam ; fed ad illam etiara pcrennem , in qua tandem Iblida amp;: integra coniugij volüptas abibluetur, quo per C’-ee vocamur. Mirum ianèquàm linguæarcbitcduseiim Chrifto con(èntiat,dum ficcomederevo-cat,vtprimùm conueniac e'fui illifoli, qûivêrèipfum vetum hominem alicamp; confirmât; quod fob cibo cælefti amp;nbsp;pani viuo conuCnit. Solus enim i 1 le , qui panem de cælo delccndcntem comedit,fe cum vnitate firmo vinculo neébt. Quis veto comedit panem cælcftem ? Qui corpus Chrifti comedit, quo folo firmitas animorum conftac, amp;nbsp;perficitur reditus ad iplum illud coniugium , quo Iblo totum vitæ firmamentura continetur; quod vocula C’ee optimè dcmonlhat ei, qui norit ex lt;c amp;nbsp;cc compolitam; quibus Ad coniusium legitimum itio indicatur. Hic iterum eins in mentem veniat, quod in omnibus, licct non lèmper,à me indicatur obferuandum, nominum rationes vetitatem fuam in primisideis maxime babere, à quibus quanto exempla magis rece-dunt .tanto minus in fignificando rationem luam tuentur. «CftergO; quo comedo notamus , primum illi cœnæ applicandum , in qua maxima firmitas ab vno , ôé maxima vniocum vno , Sé furnmum etiam amp;nbsp;prærtantiiTimum coniugium cum vno alitur at-que roboratur. Hæc fi in alia quapiam lingua continerentur-quantum, bonc Mcrcuri, laudatorum haberent! in bacnollraexigua vocula,amp; pror(aamp; veria, vt fint benccon-fidcranticlarifiima, tarnen baétenus à nemine funt vel animaduerl'a vel expofita, ne-dumdigna laude celebrata. Qiiandocumqueergocibumcapiemus, in mentem venire debet, corpus quidem pane hoc amp;nbsp;potu vires bias recrearciled bas vires nihil ad ho-jftcitfcf). minem interiorem,quiverusnoberhomoeft,inlermone Cimbrico à dudu nomen habens, pertinere; atqueea de caufla cogitandum , quis verus veri bominis cibus fir, amp;: fblidum alimentum. Hoc mox vox «Cctdocebit,fiiuxtäac debet, cxaminetur;notatio-ne luaad earn duétura,quam dixi, comilfationem, in qua Dei vcrbo,viuo pane de cælo dclcendente, ipfi Vni copulamur,amp;; vnimur, amp;nbsp;ad lcgitimum,quodadulterio no-ftro vitium fccerat,coniugium redimus. Ex«!?rt^vt pro vulgar! notatione accipitur,amp;: corpori cibum voranri amp;nbsp;abfumenti tribuitur, nomen accepit peflis ilia generis buma-ni lumma.quænoflros primos parentes toxico ad edendum oblàto perdidit,amp;:in mor-«t. tern præcipitauitæternam. Dixi»eet/3tt/facere in præteritoimperk-â:o;quod iis nominibus maxime conuenit fabricandis, in quibus natura rei cuiufpiam,qua’ tria tempora, tfui pomi à id elljOmnia complcôtitur,explicanda. Elus pomiilliusadraconeaddeuorandumda-rfr^Mf nbsp;nbsp;nbsp;jj £a[jj fviit in omne tempus vires fuas produâ:urus;vt illius venenum totum humanum
genus perpetuô intra penetralia clTct arfurum. Draco igitur, qui nollros parentes co fraudefua pellexit,vt vno vnius fruâusefu totum patrimonium,non liium modo.led totius pobeiitatis abligurrirct ;ab edendo nomen accepit: quo illius pcftiferæ viéloriæ, contra humanum genus obtentæ, titulum gererct, taraquam trophæum quoddani perpetuo homines moniturum , qua ferpentis machina fuerintexpugnati, amp;nbsp;rapti in ifu liß ho mortis leruitutcm. Turn etiam prudenterid nomcnclator eftmolitus, vtdumintelli-^rà^M^'pe^^e gctcmusabcfu nos la:lbs,fubduceremusrationem denaturalibuscxperimentis,abefii fenedtumde- rui fus rcmcdium petendum, non Iccus atque ij,qui à feorpionibus idi funt,abiildem libi fumunt veneniamuletum. A cogitatione ergoefus mortiferi, nos deducitin cogi-tationemefus vitam daturi,adquem verbum Dei cum inuitat,tum lcipfum datcome-dendum,quo fimul cum iplô æternam vitam accipiamus.Sed haccontemplatiolatiiis Alt di^M alas extend it ,quàm hic fit volatus cius perlequendus. Serpens ergo Ate vocatur,tunx Ibæ viôloriæ,tum adcladis nolhæ monumentum l’empiternum. Acceperant lones t'^s^neruhu- vetultifiîmi à Thracibus,aut Phrygibus potius. Aresnotitiam: lcd vteeterorum om-nium fabula inuolutam atque conteâam;ita vt minimè,quid fibi vellet,peruiderent. Homerus itaque noluit, vt hoc antiquariæ cognitionis ornamento carmina lira care-rcnqquod ineo tanto magis exolculandum,quantopropiusad noftræreligionisalludic veritatem. Huiusigiturrbaplodia Vlylfem facit inter ahahæc dicentem;
. HcP’âtm iamp;ivapn'n dpTimç oiiViKa Ti’ao'ciç noMbr UTTix.'Sfpo^'iei, ß/öavei J's t? Tramv Îtt cuetv àvôpaTiivi;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quorum bæceftlèntentia:
u/Zt robufia Ate,pedibui^ celerrimat ctin(ias
Ante
-ocr page 137-X 1 ïï E R I ï lilJI
f^ntcLiia^currit, cu,nSiü‘.regionibtisandcSVi. lt;• i.
Z2ô,v4w^^j57p7«r»/,n'if.'ç '’tdlofi Kir .-riß f uf.‘ .j
Comparât hoc loco Litas curri Atéiamp;i 'iiias!quidem)claüdas amp;nbsp;ingofas facit,banc fobü-ftam amp;: intcgrispedibus velocem: qua.fabulaivtquoaljpaffiflrvbiquègt;tèït£tium fit, indicator; ita alluium videturad.feftinam J-ïIam noxamqtiam jerpens linïManogeneri in- ' tulit, quæ quidem famandaerac per! Litas / fijqsplicationuml^ quibuspeCcàtorum venia petitur, deas;lcd admo.dum!tardé jamp;'iamferèirtmundiTlêfiio ; qu'od'rugis fignificatur’ Litarum. Sed qux Licd,quibus candie ladiitas humanii^eneiÜtadfGribdda^-'Ipftmempe' Chrifti tormenta,amp;orationcs,,i8iî’Jacryttîæ, amp;ieiuniâ7iS£'JC€tmquibfis^veniaih à pâtre hominibus, Ates fraudein peccatû'prolapfis, impecraaits fiasLitïejtJuafi'claüda,’ eflent, tard è ad mod o m veneruritj fed vertCD lânc vamen, ter» pore fuo deftinato. f C^ià de caufla nbsp;nbsp;aTif,
louis Hicefij filiædiôlæ^quod: citraChtifti fuppKcaciiôné nu'llum' fuCfôit^ad'nçrftis Atertto^^'^ *'■ remedium. Veraenim.Liturgiajamp;i vnicaoblatio'eft GlîîiûiajJcrucc patt» fàlt;ft'a,vt Cliri- Litur^a vt-flus verus fit Hicefiusj Deus Déö lùpplioxpamp;Lcius proîrBSifeïoïhieïiitafpfiÆnsiïelittæ. Ab hoc ergo myfterio fabula tranllata ad quaruis peccata\db ilfo primo peccato proma-nantia , amp;nbsp;quafuis pcccatorum émcndàtiones:,quas.'pcq3etuo ipfis peccatif videmus multotardiores^amp; lemper claiidicanccgradnlongo poftiAccH-'tenipore'vpni-re.De ea~ dem Ate,amp; eius è cælo præcipitio, ab antiquis per mamtàad poftèrós tîaditôjôÈ de Ioult;? ƒ 'ƒƒ ipfara præcipicanteiidem poccafie canrti' . Job 37,i;iji; -i b uif/j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 1 .
J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tûy if’'d^oçà^v Jl^uppfutriJ-yl^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 '}:,
“ AÙt/x,»«T«Aê à'mv xêfpaÂiîç;A.Âtg;!7rAoxa/zôWjif’ilt;cnjb oodhoiq. ;ifitibujf-'! y'^ ?. J Xaô/Luvoç (Ppidif nan(d^ wf^tn Kapni^ âpHivobil.OfiüiGiqoi-j 10(7,31 n;;
liffiiti Ziiil.i /.Ho uflui
- ! AvTtlt;i iÂiùaiamp;vujd't/iXi'tl débraf.f uirqoiiddl îl'noq ofioin/; z:;f.ot r eÎTrdv, ebpr’ (i^vûü^ciçipôty^^ quot;■ i. q'iiujo fnno,?rjrmb!i'fuo;
Noscxtempore vertcbafnus-;’-;lt;'' i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-’oo
'Dixératx^tet iUi dolaracrùlt;ipeêteraf'i'
D.
! ^^rripit ha^c\fiibitoper
Verticem 0djratas, fprtißiniar'i'ara‘menta. ■ ! i ff i lt;nbsp;Subdcns\ nuvrquam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurßti venturar» ad Olpmpum
Sidereurnue polum, qtu canStïs'.iwxia noxa.
Dixit,amp;arrcpta}n, palmfl ter deix/derotatam Deycit. Hac praceps humaaa negqtia vexati' '
Paullo autem ante cantarat hancpérJaorninum capita incedere: cuius primaïn eo ratio cft, quod Ates veneno omnes hominumànimi procliués fint ad rnala A noxia fibi pcr-petranda, quo omnium capita inclinant. Porrô Agarficmnon fie fè excuiâns de pecca-to fuocontra Achillcm cornmifibj, , ; ?.ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i' . nbsp;nbsp;’
A^ci TJfCiv pi^at/Uf-, eDdwdu^’nÂtiOTd ' y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
OpêcrêetcTAçôiiT-ainp aw. Id eft, q ? j? '
Sedquid feci(iem? dtuaoniniaperficit K^tep'’^quot;'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . (i.'xzjic
Aiatalouisfenior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ - ni f -
in memoriam videtur vocareprimam parentum noftroru excufatioherii'^j qnaciilpanl in lèrpentem conferebant- Quôd autem filiam louis fine vetuftam,fine natü gfandio-lem, dicat ; id clarilfime ccrnitur ad Luciferum refetri deberc ,qui fehiôréft humana Ate didtur mente quam vexat,cùm antea fuerit no creatus modo, fed cælo eciam eie(ftus;amp; dam-natus exfilio fempiterno quàm humanum genus crearctur. Pherècydes Syras hune laplùm ad Ophioneum refert, fine ad magnum Draconefn,.Ghriftianishimis notum.
Ate itaquedraco generis humàni hollis, ècælo præcepsà loue datus obfuperbiam ^tevndedi-qua creator! fuo repugnabat, nomen eo efu accepit, quo primos parentes, pomo dum-taxat deuorato, in cxitialem compulit omnium bonorum iaóturam. Quando autem hçc omniu malorumorigo ex odiolèrpentis amp;nbsp;inuidia procèlfit;faôlu vti)at vocali Ion- gat/«d/««». ga, vt eft in Wodium amp;nbsp;inuidiam noter; quafi dicas animi afté(ftioné,quaad malum al-terius perinde ferimur toto lpiritu,atque olim Ate ad perdendû genus humanûjamp; qua adfpiramus ad ipfam Aten,atq. hacprauicate ei fimilesreddamur. lam amp;; alia in huius vocis
-ocr page 138-94 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hermathenæ
vocis fignificatu confideratio fieri debec.Propenfio ilia ad odiu pr oxim i,maxime déclarât prauitacischaraderem animis nollris à prima ilia dæmoniaca comiffatione impref-fam,qui nos apercé docet, quo animo draco nos ad edendnm inuitaiit. Inuitauit enim, non VC nos refiççrct, led vt incautos fub Ipeci'e amicitiæ toros deuoraret. Hæc igitiu' libido deuorandi nocendiq. cantain nobis reftac, vt non foliim eos quos odimus, animo noftro deuoremus -led dnm eorum copia, non datur ,pro co ac vellemus, tradan-dorum, nos- np(lra;iplqrum,vifccra,ivclnti inlatiabili edendi rabic incitati, depafcimuri iam noniniiidi mono, I'edfamelici cciani Erilichtliones. Hine,bene ilie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■
SiculiEc, ^Inuldüi^Alteritts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kvsni Alexandrum Magnum inter
•' ’ ■ cctcraASi^jlJudfroqdeCer diX'ilfe:Inuidosnonaliudclfe,quàml'uaipforû tormenta. Qm '’'}.iuor. . hanc animiipeftcm.', Iniorem vocarunc; redè Videntur eins naturam perfpexilTe : quem
I. cdni e4açé'étiamidicerent,in éadélum nomenclatore noftro lucre lenccntia. Ouidius ■‘■'cleganciirimatV'crborum amp;nbsp;vjcvfuumeapiaearn delcriplit,cuius hxcfunt inter cetera,
. i cji Jnta,b£fiit^'vtdcnd0 , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..jquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Six.çs(fitf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carpiiur^n»: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”
Nullum malum niaiusinuido optare Martialis po-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuilïet,quàm cwm dixit, j' 0mnibtt5dnugt;ideas,anufde nemo tibi.
inurdii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bafilius lie earn definiuit,vt dolore elîe dicerete-x'proximi cómodis nafcentem,qui,
jnu'idi / rubigoferrum,itaanimu,cui;ineft,confumic.;;FateorequidemdilcrimenclTeinter odiil inuidiamjquod hçc dutaxaj in Felices gralTeturjodiu verbadeo generatim omne modo diffe- dolore lignât,qui exopinione.tlue phantalla malioritur,vt etiaadbruta tranleat.Potell ergo odium iuftu efl'e, illius nimiru quiyitia in quopiam odcrit r inuidia verb nuquam vllâæquicatis rationepoteft Fubirejnilleam c.u nemeli fiueindignationecofundas.Cui-cumq. ergoinuidemus,eum cuiufpia rei gratia odio habemus,tametli ceteroquin ama-remus,Odimus enim in eo qubd plus babeac fclicitatis quam velimusjamp; quamdiu inni-demus,amici dici nequimus. ï^at ergo nos generatim accipimus, perinde atque Latini Odium,quod ab Atederiuatur,hae animi maleuoletia inuidiam etiacopledentes. Serpens enim non Ibldm nobis inuidebat,led ctiam oderat,vri Dei,hoftis fui,filios. Deinde odium quanto maius, tan to magis habentis animum edit ; eaque de re optimè ea voce comprehenditur quxab edendo llgnificationi's liiae cauftam duxit. Hine illud:
Ipße fuum cor edens homtnttm'vefttgia.'vitans.
Inuidia fola, quæ celîânte proximi felicitate ceflat, nobis dicirur, à quod eft nihil, eo qubd hæcanimi alFeóbo eb fpedet, vt quod quis habet, non habeat, vocula amp;nbsp;re lignificata definitione tenus conuenientci! Hine bene Silius:
O dirum exitiummortalibfis'. o nihilvmquam Crefeere, nec magnus fatiens exurgere laudes Inuidia
Qriia tame,vt dixi, inuidia ab odio,nó magis quam forma a genere fuo leparari poteftt ferèï^at amp;nbsp;jSijt in loquendocoiungimusjlgnificanteseum qui odit,velle,vt is que odit, Alt quidßt. nihil prorfus boni haberet. Ate ergo nihil aliud erit, quam dolor exedens, qui in nobis nafeitur ex iplb vetiti pomi efu;quo odiu ferpcntis,amp; eius inuidia, contagione fui animu noftrum ita infecerunt,vt mox cadem pefte laboraret. Quamobre crim odij amp;nbsp;inuidiæ morfus in nobis fentimus, exeplo cogitemus,'hanc ilia peftem elTe quam edax draconis odiUjCfu pomi,ex pedore fuo,oranis malæ volutatis fonte,in animos noftros deriuauir. Quauis Græci in Ate tenuem in principio retinuerint; nos tarnen earn adfpiramus : quo notemus ,3d primu illud tabificu ferpentis odium nos reuera per hanc animi motionc anhelare amp;nbsp;adfpirare;amp;: omnino tales effici,qualis prima ilia amp;nbsp;fuprema fuit Ate. Deinde id inde etiam magis vt placeret traxit, qubd vox adfpirata magis alludat ad lt;^at vo-ifat,«.call breui pronunciatu,quod llgnificac habet,cuius è cofinio intelligimus inuidia etiam dcnotari,quæ fem per impetit habenté; ceu dicerctur, ijaat non fpirat contra aliu quam eum qui ï^at/id eft,habet. Mirabilis profedb amp;: multiplicisartificij vocula,maximunobis cum plurimaru reru ad vita vtilium, tu occultions amp;nbsp;Iblis Chriftianis notæ hiftoria: præbens documentu,amp;: vna principem poetaru redifllma via ad fontem reducens veri-tatisjè quo Ates fabula tota emanauit. Iam aliud adhuc in hacvoce latet arcanu.Diuino enim inftindu fadu,vc primum hominis nomen ab hac pefte nomen acceperit, Adam
enim
-ocr page 139-L I B E R I I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^
enim bcnequldcdidturà terra nortic haberc/lcd nosin hâcvoce nohriibramterram, Vt Hcbræi, ic'd multo maiore notationis efficacitatêj earn terram andimus quæ Ate eft obied:a;quaderemoxcernorcsreddimur,nobise{fe perpctuu bcllucnm Aregcrendu, cui vel uti vallum dicimur obiedi. IDani cnim agger ell,à ^ean, quod cft.domabam : co quod impetus fluduum inundantis mâiisaggcredomcrur. Nulla elcgantior coparatio inueniri queat, quam fi horninem dicas perpetuis tencacionu proccllssgt; velut aggcrem quendam Huâibusaffiduo impetu tundcniibusjobieóiumefle. Qiiæcnim hora,quod momentû traniit, in quo no feriamur vndis fæuifTimis prauarum cogirationu, quarum obnaM -vd. impetus ab Ate,tamquam ab Oceano omnium malotu, in animos nollros, velut agge* res Huâibusobiedos,iriumpit. Hortatur ergo nomcnclator,vt diligcnriam cam animo noflro aducrius Ates impctu muniendoadhibcamus^quam illi qui ciefccntibus vndis opponunt; qui li vel minima parte debilcant,rimas again cueftigio, non omnia modo camporfi lpatia,led homines etiä pecora longé lateq. 1'ubmerguntur. Magnus hie fefe profpedus apcrit in omnem partem ad vitæ humana; piocellas, amp;: alfiduos Hu-ÜUS animis noflris impingentes confiderandos -, quern li fequamur, per omnem tenta-tionum Oceanum fit dilcurrendum; qui tarn vallis fpatiis exporrigitur.quam laté ca patent quæ hominum animis ofFeruntur, quorum nihil eft, quod non fiuclus lecura violentos ducat. Quemadmodum ergo homo,nomine J^fnfri)/vt Ic ducat,amp; minime /rc^cnftï». duei finat,monctur. ita nomine Adam intclligit, ic Ates aggerc efic, amp;. perpètuô dum Viuct.fluclibus eins 1'e impetondum. Quiprgo non tentatur ab Ate,Adamus non cireC} nccquilquam vituperandus, quod multis tentationum proeellis fetiatur, led turn de-mum reprehenfionc dignus, dum aggcrem fiium, qo^c reiSa, ratio eft,.tam negligenter cuftodit, vt ab vndis fuperetur aut rumpatur.Adam ergoiHtfjS bsrnefi;tametli Htbrçis alia eiufdem nominis fit interpretatio,nulla ratione vetate, quin ad diuerfos fines idem à Dei inftinótu dicatur pofie defiinari ; quorum qui vnum pro'caula numerat,a veto no aberrat. Hoc (altem confiât amp;nbsp;nobis amp;: Hcbræis, in Adaiîirjnominé terræ elTe notation nein; his quidem rubræ,nobis,verb fluclibus obiedæ.Videqub noslt;î2tt vocabufum de-»-duxerit,quàm infignia relèrarit arcana,quàmegregiamamp;'Yitæ doélrinamiôc antiquitan-tis hifioriam explanarit. Ex E item fit «ictfit/quæ voxjitteræ Cappa cum (piritu pronun»-ciatæ,amp;:Tau adiedæ, ratione,id dénotât quod ardè vnita deuincitj.'Vhde nomen hoê pro connubio Icgitimo vulgus vfurpat ; tametfiquoduis légitiraum bonoiurefic nomi-» netur. Q^uôdfi adfpirationem voci præponas.idem erit qnod councdo^amp;s’contineoj fpi-ntu laborem amp;nbsp;fiudium indicante. quod, vt nomen in vfum vocatuicapuhtm cuiufiiis reifignificat;proptercaquôdeorem tenerc fiudeamus.lt;i£fl)tigiturlegitimum,d4m no- i » i-ri menefijdenotat:dum vt verbumvlurpatur,idemefiquod legitimûfacio.idincapud Latmos Lcx,quafi dicasUi-ctfit/id cfi, legitimura hominu inter ipfbsvinculû. Verùm in cadem voce alia prætcrea ratio latet,qua in ILi-Ôerfitdifibluta, id defignat quopopuli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
çopulantur amp;nbsp;vinciutur. €Öt in litteram X Latinam duplicem tranfirenonnumquam folere, cernes; li confide res,à ûccamp;t fadum clTe vocabulum Rex, à Jfôcrct Merx,à,^rtcf;t Stix. Errant qui credunt à Icgcndo Legem dici, cùm lediolegi minime fit necefiaria^ iramô apud antiquilfimos leges non (ci ibebantur, (éd carminibus comprehenfæ puero-rum memoriæmaixlabantur, vticùm apudalios, tumapudÆlianum in Variahiftoi'ii difeas. Quid quod prima lex Sé antiquiflima, fit ipfa lex naturæ, mentibüs hominum Lex pdm» diuinitùs inlpirara,quædoccC,Deum fuper omnia,amp;: proximum cuique fuum,non lèl ciisacquilquclê(camac,e(rediligendum, Porroeùm bon inter homines tantum leaf fit, (cd inter angelos quoque,amp;i: omnes res creatas, qua omnia inter Ce Icgitimo vinculo çopulantur: vocabulum fie Colui potefijVtîLc-fierfit audiatur,qua via membrorum cofi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. „
nexio denoraretur. Huic etymologiæcùm plîiloiôphorum principes confentiunt.tuni corum de hacre Ceniùra fie Cicero exprefiit, vt legem definiat rationem profedam à natura ad redèfaciendum impclle»çetii,amp;:àdelidoauocantem;quænon turn demum eiCe incipiat, cùm Ccripta efi; fed tum cùm orta efi. Ortam autem elfe dicit firaul eu m mentediuina :équo intelligimus,pmniumrerumàmentediuinacreatarum intcr(è » ' legera quandam elle, qua totius vniucrfitatis iufia conueniensq. difpofitio coferuetur.
HERMAJ '
-ocr page 140-HER MATHE NÆ
L I B, E R V.
Ervm cûmiam(àtis,amp;plusfortaflequhm(àtiSjdenaturafccun-dæ vocalis exemplorum fit allatum $ ad tertiam cranfgrediamur: cuius ea indoles ell, vc exil irate m quandam amp;nbsp;fubtilitatem adfcrrc videatur, rem fane quàm conuenientiiTimam ad penetrandum in-finuaudumque. Hinc apud nos dum lola profertur,blandientiscft, atq. eius qui fêle penitus velitgratiamapud quempiam inire jciiius notationis exemplûeftin ipfo Abecedario apud Latinos hadenus
vfitaco. Iam quia quæ nobis nouafunt,altiûs in animû defcendunt, Sc maiore audiun-tur atcentione : placuit maioribus noRris vt I diceremus,cûm quippiam infolens, auc 3ar. inopinatum,aut antea non cognitum,narraretur. Ab 3 amp;nbsp;3£r coniundis,fit vocula '^scf pro annuo Solis curfu; cuius gèmina Ratim ratio (efe offert: altera quidem, vt 31 blan-dicntisfit fefeinfauoreminfinuantis;altera,vt3 defignet exilitatem. Illomodo blande Solis eurfum cornpellamus gt;nbsp;vt quam diutiffimè nobifcum maneat jiieque citd nobis elabaturi^uod votum quàm omnibus fit commune, neminem reor latere : nee «Ï. eft quod hîcrepetam moram tarditatemq. denotare. Altera verb vocabulicaufli Anniexilitatem minimam moram exponit; admonen», vtfemper cogitemus,quam patuum temporis fpatium vnus annus comprehendat. Græci tap ab hac habent origi-nem, qua.voce prima pars annifolarisdenotatur; E tenui, in locum Iota, fubRituto. Nec immerito Rc prima pars anni nominatur : co quod turn vota concipiantur, vt an-nuus Solis eurfus nos non deferat; fed diu trahatur, amp;: icquenti anno nos RRat. Quin-Fcr, wr«. etiam amp;nbsp;ilia cauffa eR, ob quam Ver fie vocetur ; quôd ficut totum ipfum annum diu cupimusdurarenobis', itaamp;iucundiffimam anni partem blande rogareióleamus, vt quamdiutiffimènobifcum moretur. Sunt hæcdigna quidem latioreexplicatu;(èdfc-cunda vocalisdiutius nos demorata, cogit fubtile hocelemetum exilius amp;breuius tra-•ii nbsp;nbsp;dare: quod dum faciemus,naturam eius fequemur.Si tota præponatur ipfi E,quo vni-
3et. tas,effcntia amp;nbsp;firmitas notatur;diminuitfignificatum.3’?tenim per diphthongum,qu* ceterç l)ngua:,de quibus hic difputamus, caret; exilitatem ligat cum vnitate fiueeffen-aeinaat. tia; vt eo fignificccar,quo LÎatini dicut aliquid: a qua fermonis particula fit3mtant/ad-iedo nian,amp;.Tau ipfum finem claudente, tamquam copofitionis vinculo : cui opponi« tur^innaitt/ideft,nullus.3etGonuerfurn fecifle videturGræcorÛTljVnderiç. Eadera T», T«. vocalis poli fecundam poficagt;amp;eidem coalefcens, facit €i, quo ouum fignaridixi; quia vitam habeat illudquidem exilcm, fed necdum perfedam. Eadem diphthongusfoli-eiUMt. tarium notât,vnitate ipfam exilitate fua à numero cxcludens; vt dum dicimus,lt;?i-ïaitV pro infula; quia regio eR lola ab aliis feparata. qua etiam de cauffa €i pro ouo didu for-taffe fuerit; quod lingula oua fuis limitibus fic le includant,quafi fbla effent. Hebrad ■gt;? proinfùlaitem dicunt;quod curfaciant,nullamfanamcauffam redderequeantiinco mari quod Britanniam ab Irlandia leparat, aliquot infulæ funt,in quoru nominibus lt;21 pro infula pofitum videas: vr,‘îlnsk!8-cî/id eR, Anglorum infula.3rIanamp;ejS-ci/id eft,Irlan-dorum infula;lt;îràlt-ci/frigida infula,^ntif ri/ pro quo^tjl-ri male dicunt,infulafub qua ; o latêreliceatjquævna eR è Sorlingesjquæ ficdicuturcorrupte pro^ojglingm/ quo figni-x'A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;effe formidandæjquales reuera funt, propter multafàxa; quod genus Virgilius
W« ararum nomine defcripfit. Ab liac vocula «Ci Iones nomen acceperunt, eo quod vnus fiborum laphet,Ian didus fit, ab infularum qoas à pâtrecolendas accepit,habitatione. CorruptumautemeRvocabulum, femel quidem diphthogo in priorefyllabain I lon-gum mutato;iterum duplici Digamma,quo carent Gra:ci,excmpto. Nam integra vox ^Jitijon/ ideR,infulam habito. Hebræuÿtcxms jrihabet:quod fi legas. Ionfonat; ve-f dip Mafforitæ pundorum fabri,cx Ion lauan fecerunt, tota Ionia amp;nbsp;nominis rationc eigot. reclamante. Sedde hac re alibi fortaflis plura. HincCijjm/proprium vnius amp;fblitariu. ©ci. Quod fi afpiracio huic parciculæ addatur, vt fit ï^ri/vaRam folitudineln indicabit,ar-boribus, amp;nbsp;ædificiis, amp;frumento, amp;nbsp;gramine carentem ; à qua notatione ad herbam lt;iröt. trarifiitciufmodi defertis amp;nbsp;arenofis locis peculiarem, quam vetercs tarnen lt;«£irgc nomina-
-ocr page 141-LIBER, V.
nominarunt, adfpirationem auferente compofitionislenicate; quod nihil aliud eft, quam deferti aridique löli diuitiæ ; quæquanti fint, noftri Brabanti Campani norunt. Hine Erica: quod quinegant, etymologiam inueniant meliorem vel apud Latinos, Eticn. velapud Græcos. Vtautem Ericalólitudinisdiuitias, vel frucicishuius ïi^avocati regnu m i itajlßarrgcdiuitias aquarum notât; à qua voce apud Græcos, ad ripas JiKmöt. aquarum lubenter nafcitura, præfertim locis iis,ad quæ torrentes flumina nonnum-quam reftagnant; vt ad Rhenum, ad Tagum, ad Anam amp;: cetera magna flumina licet videre,tum etiam ad exiguos riuos,qualiseft,quiè Pherlèna Tridentum,fciflo ingenti faxeo monte, decurrit, tantis aliquando turgefcens vndis, vt ipfis etiam mœnibus mi-netur euerfionem. Cdm igitur reftagnantis aquæ caluitiis frutex hicgaudeac, meritö apud Græcos vnius vocalis mutatione, myricæ nomen accepit, ficut alter, foliis amp;nbsp;fa-cultatibus fimilis. Erica ob id vocatur, quia in delèrtis ob fterilitatem locis maxime lô-leat luxuriate, amp;nbsp;opes fuas proferre; cuius rei nufquara clarius documentum, quam in Landis (vt Gotica voce cum Gallis vtamur} à Burdigala ad Pyrenæi ferè iugi radices longé Iate''qucprotenfis.Latini,dum Tamaricem norainant, non aliud dicereviden- Tam»nti, tur, quàm adftridas minimè luxuriantes aquarum diuitias;quafi è lt;atn—incr-rijc/ voce noftrati, ducerentappellationem: vel,fi mauis,domiti ftagni diuitias dicasjquia eo loco crefcit,quem aquareftagnans reliquit, iam alueo rurfiis domitaatquecon-ftrida. Quemadmodum autera Myrica duplex eftjaltera intra fruticis modum ma-gnitudinem coé'rccns;altera ad iuftam menfuram arboris, vt in Hifpania vidi, elata, è qua pocula lienofis fatis arnpla tornantut : ita plures lunt Ericæ fpecies- inter quas quæ-dam in Apennino, amp;nbsp;Hifpanorum montium filuis frequenter obuia,infigniter arbore* feit: qualisqualis tarnen, amp;quantulacumque fit Erica, infolitudine lern per amp;nbsp;fterili-bus locis regnum fuum amp;nbsp;nomine amp;nbsp;reaple polTidet. Ex hac Ericæ indole, amp;nbsp;inde accepta nomenclatura , magna lux accedit aliquot facræ feripturæ locis, in quibus ‘lyny Erica vocatur, quam vocem Hieronymus non bene, mea quidem lèntentia, Myri- expi^i-cam interpretatur : ciîm Hieremias hune fruticem locis ficcis,amp; delèrtis, amp;nbsp;làlfugino- '» ■»'lt;’« fis, amp;nbsp;inhabitabilibus tribuat;qualis eft Campania Brabantiæ non exigua fui parte, at-que eum opponat ligno ad aquas radices fuas nutrienti. Nam fi Myrica lyiy eflet, frigeret contrariorum collatio; cdm æquè Myrica ad aquas, arque lignum, cuioppo-nitur, crelcat. Sicigitur cap. 17. Hieremiæ verba reddamus: Eritenim quafi Erica in deferto. Apud Elàiam, Ecce Damafeus definet elfe ciuitas, amp;nbsp;erit ficut aceruus lapi* dum in ruina-, Derelidæ ciuitares Aroër gregibus. Sic Hieronymus, vbi nos fignifican-fius: Dereliiftæciuitates Ericagregibus. Ericaenim greges ouium optime alir, amp;nbsp;integra valetudine conleruat, amp;nbsp;carnem gignic amp;nbsp;tenerrimam làluberrimam ad eden-dum,quod Antuerpiænemo,nifi fitomninovecors, ignorare poteft. Deuteronomij itemfecundo, eandem vocem pro folitudine ericisplena, accipio;haudlècusarque apud nos Ericæ nomen, quod eft ï^ri/commune eft amp;ipfi frutici,amp; folitudini in qua frutexcrefeit. Vbi enim eft, Ab Aroër, quæ eft fuper ripam torrentis Arnon; verterem, A lolitudine deferta amp;nbsp;Ericis plena, quæ eft fuper ripam Arnon, atque deinde coniun-élionem Opido, quæ vox fequitur, præponerem, vti eft in textu Hebraico; vt tota di-éliofit, A lolitudine, quæ eft fuper ripam Arnon torrentis, amp;ipló Opido, quod in torrentis valle fitum eft vfque ad Galaad. Cdm igitur ericeta greges optimè alant, amp;nbsp;loli-tudinem maxime falfuginolàm amp;nbsp;fabulofam ament, fintque ab aquisadeô aliéna,vc ad eas gramini locû relinquant; quid ni nyny ericam elfe dicam, minime veto Myri-cam, quæ ad aquas dumtaxatcrelcit.» lam inpfalmo centefimo primo, vbi eft,refpe-xit inorationem humilium, vteftapud Hieronymum;vel, refpexit inorationem va* cui, vt eft in alia verfione; legerem, Refpexit in orationem lôlitudinis amp;nbsp;deferti;quia Si cadem hic vox fit, Si iplè Vates paullo ante, fe defertum elfe, amp;nbsp;in lolitudine verfari, conqueratur. Quæ verô fit Hebraicæ vocisorigo, Grammaticidifeant. Ego, fi Hebrai-cafitorigOjà nnyqua nudare fignificatur,deriuabo:vtgeminationevocismaxima nu* ditaslocorumfignificetur ,quæ ericetis veftiuntur; quæ etymologia Myricæad aquas crefeentinon conuenit: mihi tarnen magisarrideret, ficonuerlo litterarum ordine, lt;£rgrpgô/fiuc «CrtïjïôtÔ/’d eft,malumregnum,diceretur : quem fonum huiuslitteræ elfe, pôft docebo. Prauum enim Si malignura regnum eft, in qua Iblitudinis frutex
fceptruni
i
-ocr page 142-58 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
Iceptrum tenet ; ita vt optima lationeex «lEtrötïj fine lt;etrgt «Crgrtjtït faâum fit, propter ®etîn/ ïjet^elegantem vocum «Si rcrum allufionem. Ab ïgt;CT deriuatur vox ïjeienfrc fine ï^ctm/pro scn/ynenJiis quiagrefiesfunt, in folitudine nati ; vndefaâum , vt omnes gentiles populos Chriftiani l)ciöcn appellent ;eo quod quicumqlie in Dei ciuicatenoncommorancur, camquam lblitarij,amp;s ab omni felicitate deferti cenfeanturj quos Latinipaganos nomi-narunt, quoniam non militent lub Chrifti figno. Atqne bæc quidem iatis de fabrica «Ser. nbsp;nbsp;nbsp;lyllabæ lt;Q.i/ deque vocibus ab ea deriuatis. Eodem artificio à lt;6cr/ quo cupio notatur,fic
lt;Scir. ^m/ quod eft auarus: quia auarus vilis fit parui amp;nbsp;angufti animi in rebus pctcndis.Nec jtcr. aliaratione à ƒ«:/ quodpulcrum lignât, Anglisvfufrcqnentilfimo detritum manat ;par/id eft, nimis minuté in quauis vel re, veloratione j velgeftu, ipfum pnlcrum am-biens. Quia verb eins, qui de fe loquitur,modeftiam dccet,ne magnum quid oftentet: exilcm hanc litteram ad primam pcrlonam applicatam videmus ; cui fi Cappa inngas, 3!£' exilitatem infimisdentium radicibusextremitare linguæcontacbs intra te concludes; fic tarnen, vt medio iplius linguæad medium palati, quafiadpolum quendam, vtita dicam, conglobato fignifices tibi curæ efte, vt te intra limites tuos ipfi fphæræ cælefti reddas conformem. Nihil vlquam otiofum artifex reliquit, ne in minimis qtiidem vo-culis fabricandis, led vbiquevel rerum naturam, vel vtilc aliquod humanæ vitæpræce-Sltÿ. ptum iis intexuic, Allemani, alij nonnulli altiore fpiritu ^rû dicentes, contendere videntur, vt huius flatus vehiculo ab hac incarceratæ tenebrolæque vitæ exilitate fub-limiusattollantur. HincGræciamp;: Latin!fuum Egofccerunt, mediam litteram pro tenui vel afpiratafubftituentes: de cuius vocisratione Nigidius quondam dilputauit fatis quidem lubtiliter, led ratione nee admodum firma,nee optime cxplicata, quam de no-âibus Atticis memini in fuperioribus me recitaiiilfe. Ciim igitur exilitasrenuitdlque, quam nemo non lubenter confitebitur, qui fe fuamque norit imbccillitatem, noftrati -V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocabulo,atqueeo monofyllabo, exprimatur; amp;ea quidem intra fe dentium radicibus
conclula,amp; mediæ linguæ conglobatione ad tute'am fui, Erinacei more, contraéla: quæ figura vt cælo nos fimilesreddit;ita firmilfimaeft omnium rerum euftos. Gedane .w.ïi pobisGræei amp;nbsp;Latin! de natalium huius vocis iure oportet. Ceterùm in hac vocula alia quoque ratio fignificationis delitefcit, amp;nbsp;ea quidem potior de natura I amp;nbsp;C petita; quorum hoc defiderantis eft , illud blandientis. Naturæ cnim conlbnum eft, vt de le quifque loquens infinuarelèlè alter! deiidereqquod per ^tccxprelfum habe mus; quan-doquidera nihil aliud dicitjqui^lcdicir, quam infinuandidefiderium, quod ex natura litteræ C perlpicuLim reddetur : Etquia I infinuantis, C rogantis, Angl! priorc littera folacontcnt! funt, quodHebræ!quoqueinconiugationeimitantur. Element! porrd . 5fn. huius in norando vim præpolitioetiam 3in dcclarat,quæ fit ab «Cen/quo vnum fignatur, *2'”- per diminutionem; eo quod omnia vno fint minofa, amp;nbsp;in iplb vno omnia comprehen-dantiir: quemadmodum continens corpus contento maiuseft, vndique contentum complcdens. Verum multo magis in vno funt omnia, quam in loco locatum :quoniani temfrehidit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^ntü oiunia coutinct, fed etiam conleruat, amp;nbsp;fic totum pénétrât,vt quaf-
uis eius partes, quantumlibet fintexiguæ amp;nbsp;viles,compleófatur atq. fuftentet:qua quidem ratione fit,vt Deus quoque in nobis elfe dicatur : non quod nos Dei infinitatem comprehendamus; fed quod immenfaeius potentia nos intimé penetret amp;nbsp;conleruec. Quamobrem In, non Ibldm ad locum, léd etiam ad penetrationis fubtilitatem ligni-ficationis fuæ caulfam refert: Et quia nihil fubtilius, quam ipfum vnum omnia pene-trans,roer!tô amp;nbsp;hacratione In ab ’i?cn/quod vnum eft,defcendit. Non eft itaque leuis aut tr!uial!scauira,obquam In ab«i2cn/ perattenuationem vocal is ,amp; maiorem lubti-vnum,spiri- litatemformetur; turn quiaamp;: omnia in vno funt Infinitis modis minora, amp;rurfus in omnibus fit incomprehenfibil! fubtilitate , minimis minores partes penitus amp;i?fe pcrmeando: qua de caulTa hoc vnum, fpiritum, ob fubtilitatem, non Chriftiani tan-turn, léd Virgilius quoque nominauit;
. . Principio ulum, ac terras, camfofciue litjnentes, Lucentem^j globum Luntu, Titanidc^ue â^ra, Spiritiis intus alit.
Quotamen fubtilitatemaugeret, atque vniusomnia penetrantis leruantifquevim magis explicaret; Mentis nomen adiecit:
Tot am-
-ocr page 143-1 1 B E k V.
Totanijj in fit fa per art us tJAiens agitat molem, magno fe corpore mifeet.
Vniitaque, vt omnia intime alitamp;conferuat, fpiritusnomert dedit : vtverôomnià interne moucc,mentis,qua nihil habemüs Vel celerius vel fubtilius:quorum ad vtrum-quefignificandum vocaliS Iota accommodâtîffimà. Bona Pallas, quantafubtilitatc primi nomenclatorisingcnium adintimafapientifC penetralia pcruâfit, dümab -Cfn/ præpofitionem In,deriuaret J AnOftrisigitUr, apud qUos origo inUenitur, præpofitio hæc ad Latinos tranfiit: A qua Græci fuum quoque en fecerunt,deriuationis, quæ apud e». nos E in I mutauit, prorfus ignari. Hebræi i pro in dicunt, quod videtur confufione fignificâtionis ànoftrati23i fadu, quo Apud notatut: at höc,vt vtfit, id certenegari no poteft, potiore ratione dici In ab lt;2cn/ qiiam n ad banc notafionem.Noftras iJi/fit à 35c/ quod eft orO; prOpterea quôd per orationem nos proximèaccedàmus ad ilium quem Orare debemus, amp;nbsp;idcirco cum rogemus; vt ei infinueniur. Et quia ex hacinfinuatione cfTe noftrum dependet, 35in verbum eft nobis in eadem fignificacionc, in qua Latinis 2®«» tput fum; qUod alia dialedO, alia quoque ratione,'iSen pronuntiatur, ceu 35t—tn dicàs,id eftjapud Vnum . Sed de hoc alibi. Quiaverolblandiendiinfinuândique vim habet, non Iblum 3,c pró ego dicimus. fed W / pro Tu ; quod illi qui contemrim qüémpiam àlloquuntur,in W vertunt, ne blandirivel fe infinuare videantur : quam ruditätem imitati font Latini. Græci leniiis tvprofcrunt. ïDiigïtur dicenres, blandæ Vocis
vinculo nos ci qui cum loquimur, alligamus, ex natura lirterae D, ratione dedüâa. In plurali numero lt;25t dicimùs, vbi G facit, vc ad infinuationem tendcre videamur. Nec ‘®’-citra caufTam D in G mutatum ; quia nimirum vni facile fit nos Manditiis alligare-, lèd vt idem apud multos confèquamur, optare raagis poflumus;quàm aflequi. Tertian! perfonam per I fimilitcr eiferimüs, ï^i di’centes : vbi adfpirario docet nos ad infihüan- St dum adfpirare. amp;nbsp;quia natüra nos voluit ad ’earn ferri vehemeßtius, quàm Deüs hobis fociarn dédit; in femineo gènere cSidicimus, fibiloloco fimplïcisadfpiratiqnis accetfi-to, quôd illius, quàm buius, itiaior impetus fit. Nec ab bac vocali in primæ perfonæ plurali numéro reccdimus, dum î©i dicimus, pro Nos .• qüo denotamus, latiffimè infi- îôt nüâtiônem banc blandam proferri debere,omniumque nobisamorem conciliandum cffe.Iàm quia hæc omnium inter nos blanda amp;nbsp;arnicainfinuacio pçr rüütuüiî! amorem latiflimèper omnes homines patens nos Deo etiamconlccrat, îüt verbuni idem eft quod confecro. At de bocpoftiferilm. Porróficutipfum höc;I ipfi è^blanditur, vtfe infinuet;ita ^letiam pro verbo vlhrpatum ,vt idem fit quod Sum jblandiri vidctur,amp; Sgt;Ui-fum, fe infinuare ipfi illiquide/id eft, dicebat, amp;nbsp;dicendo omniafaciebat. Sed hie myfte-tium feie offert, quod latius alibi eiplicanditm, quo toka creatiönis via, Vfclut- Me'rcil-riali manu, indicator. A^t/infinitus modus ^in/ pro effejvocall produda: quæ durii corripitur, lènfum amp;nbsp;intelledum indicat: cuius ratio nqtigt;eft fimplex; efim amp;nbsp;à vi fibili, amp;nbsp;voce in, idem videatur effc , quod vehertienti fpiritu ad rcmhntrofpicien-dam delatum; amp;nbsp;rurfus ^tiii fignificet incrofpicio. Prætefea;^à^cn/quodcft,mittô, notationis caulTam ducit ; co quod hullusfit rtuntius fubtiliot, amp;nbsp;altius omnia pene^ trans,quàmfenfus,præfertim interiôr;amp; intêlligendi.facükasiln^amp;t/fubtilitetpronüri-' tiato, pro video,quis non videt quanta fubtilitatiS ratio habita firjamp; quàm fibilus egre-giè hic partes fuas in fignificando tueatur. Nullus enira fenfus exterior fubciliusliTïbet-obiedum,amp; quod citiüs' omnia loùgiftimèpenetret. Hinc^ipro intelligeit; vîùfpa-tur : amp;nbsp;quia Videndi facultate cselura intuemur, atque bine opificem eius coghofci-niusj per veftigia retro Icdilm, nosdöcèr, qûô per vifum amp;nbsp;îrttelligcntiâmhoftrartiquot; progredi debeamus, ad ipf’um videlicet qui èft^ijüod riôbi's nbsp;nbsp;dicitur. Verüm quiff in
.HO/Jl
•v.sU
.ïTr,;i;r
.TOi-,v ''lol,' a».'lil
his nullus exitüs reperitetu'r ? fatius eft htecareâna in ptSfefetiS obiter ihdicata. In aliud-tempus déferre:nein fingiilislitteris ingentia hobisvôIùminaexcrefcant.Perieti^âhdV ______ autem vis in I notata, in föin vocali l®ngai,iqpödolor fignificâtür, lucUlentùm-habet^'tn/ÿwà exemplum : co quôd nihil maiore vehementi'xcorpuàpenetfet, quàm dolor. Làfinî^sn dum pœnam indefaciunt,notationisrationem amittunt/In îamp;tl item profagitta, quis* candem litteræ poteftatem non agnofeit; à qua.voce, Pilum Romartorum. Infinitus fim , fi latitudincm buius litteræ perlêqui vehms hic.tarnen, dum infinitum dicö-, iiV mencem venir Latinos peflirae fccilfe, Scomniho contra nominuq! fabricändorum
„1.51
artcm,
-ocr page 144-mermathenæ
lOO
‘în.frîHittiua artcm, dum ex In priuantem compofitionis particulam fecerunt ; quod illis accidit ex fHd'Latinos. «oftro lt;©n/è quo perperam In fecerunt, nufta diferiminis barum in prima lingua vo-gt;©n. cularum habita ratione.
Cete R V M quia iam fatis exemplorum allatum, quo doceatur, cuius rei imagi-oiitterA jym nem vocalis Iota exprimât; ad O,quartam vocalem, tranfitus fiat. Rotundum hæc (b-habet, atque idcirco omnibus iis rebus çonucnit,quibus cum rotundo aliqua eft
«©Ot x/eZ lt;©tt.
'^Vnlvtl
■ÏOt.
^0£.
^oot.
fßar £!gt;''ƒ«« Jt'-ata.
jrnojt. Jiî^art.
®00t.
(O in.
Hoin,
affinicas vel cognacio. Hinc oot vel oit idem eft quod ab æterno, in quo, perinde arque in rotundo, neque principium cft, neque finis. Conuerià vox lt;oo veKoeduo fignat: Aliquando pro Ad præpofitione,aliquandQ pro claufo,poncndum. Pro Ad vfurpatum fignificationis banc habet rationem, vt ca audita, rnoncamur, vltimum finem, qüi æternuseft rotundus, perpetuô intuendum , amp;:ad eum omnes adiones nofixas amp;: omnia ftudia cfle referenda,quôd Tau vinciat cura æterno. Quarc pro clauib ponaturj erit apertum, fi fciamus, in O, fine æuo, fine mundi rotunditate , claudi oranias atquc inde lt;oo ad quæuis claufa tranfire. Hinc ^oo vel ®oe pro facio, de priore fignificatu, quo præcipitur, quicquid facimus,co fieri deberc,v£ ad æteinitatcm nobis viam ftruar, Si. cütii ea nos vinciat. Eadem de caufla mors boot dicitur,quia per eam ad ætcrnitatem tranfeamus. O fauftum mortis nomen, amp;: primüm prctiofifiîmæ morti Chrifti conue-niens, qua; fola ad æternam vitam mortales rransferre poteft. D amp;nbsp;T Platoni vinciendi rationem hâbenc J quibus düobus vinculis nomenclatorin hoc nomine ætcrnitatem conclufitjVtindicaret, æternitatem morti ardiflimèefledeuindam. Vtinam banc di-ùinam vocem illiexaminarent, quos non pudet profiteri, nullum nobis fènfum poft mortem efie. GrxciôetvaToç dicunc, ab 3liia/ quod perpetuum circuitum notât,quo ipfum illudfignificatur, quod ad æternitatem tendit, amp;nbsp;eovlque pertingit,ceu arficu-io integro dicas, ï^et-ana-to/ amp;nbsp;contrada voce, Tbanato. Hebræis mo mori notar, amp;nbsp;cum aliis pundis mortem; quod crcdiderim fadum à jiî)ojt/Vau pro Res fubftituto, vti in mo quoque videmus pro ißarrfi fine jlîarjj medtrllam fignificante. Nobis non quæ-uis mors |1®ojt dicitur, led violenta; quo fit, vt imperite Latini amp;nbsp;Græci hoc vocabuJo vti deprehendantur, etymologia prorfus répugnante, quæ à JDart/id eft, penitus con-fringit, dncenda. «©oot veto amp;: OavaroQ prifcam primorum parentum fidem de animo-rum immorcalttate pulcerrimedemonftranc, Eadem rationcl^oot rocundam litteram adfciuit; Vt cum rotunditaS capitis, turn primi omnium capitis æternitas lignificarctur. Hine 'Segootapud Ægypiiâs, præpofito articule, id eft, ipfum caput; de quo alibi plura. Ex Qrotundum fignificante, amp;; M rotundum ipfum in ft volutum notante, eo quod clauftmuglat'intus ore, v.cTerentiani verbis vtar, componitur vocula. lt;©m/ quæ cir-cum, vel in circuicu,vertitur Latine : lt;5aom/id eft, circum eo, «Omloop/ circularis curfiis I Latini in Am mUçarunt, quoin compofitislohs vtuntur. Græci hinc etiam a’jUip/ fuuni traxeruntjjnegleda rotunditatis fignificatione ; quia A reótum porius., amp;:
quod c redo fit,quamrotundum aut circulate fignet. Ab hac vocula «©m/ Äom fit, Ajij.quo id notatur, quod cito.fe circumagerfepditicft; vcl de natura litteræ caninæ, quæ va-
Xlioj.
ÂOEnt. naojt. Mors, îlRart. Miirs.
Mortarium.
lidani motionem fignat; vel de compofitioheex ÿla amp;nbsp;lt;©m/id eftjGXceleritate amp;nbsp;faci-lipate in oranem circumpaftqm;.quam qui habet, validus eft atque potens : quo fit, vt Ûom pro robufto valido ponâturr.iGpntratium eft jfôoj/ilJud videlicet, quod eft ad ftincircuitu vndique tuendumimbeaUe./Ab ilkli'ionufit,,pïo iad.mtia virium amp;nbsp;va-loris-jAb hoc j®ojt/ pro violenta cædc, ticcifioric amp;nbsp;inccrituo Ynde Latinis Mors. Hinc Jßort pro eo quod eft frangere amp;: conrerefe;à quo Mars, pro-E)eö,belli. Ex eodem fon.» tc Mortarium, quod nobis jiBojtter dicicuç Hinc JBocr pro terra mulli ad gtelfus fu» ftinendos infirma qua voce paluftnaamp; vliginolàlocà intelligimus;qüalia qui habita»
yup,!t.
rent Belgæ Morini à Latinis.; nobis JTÔqjtringen funt vofiaçi. lt;^oeirca ôom amp;nbsp;JBc?. con* uerfione fua làtis oftendunt,, fc noftræ lingnaroriginem debere, Hinc P'®*#«; hàic Re.» islignificatut,qubplt;3«ntiamhabetpopulituendi,ipfiuspo» i0«i. * puli futfragiis amp;nbsp;völuntate eonfirmatajôi;.cui iÿiannus opppnitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit ab l^ui-ed
iÿncoptôs, quod eftidemâciiidicas, nobilitacr«i;iüue euedus ad populicuftlt;x}iam tutelam ..Fratri ab codemSom/nomenfuitRomuSjVt Græci fcribuntjftd huius
robur ad populum tuendum.-nonfuicadmiftirra. -, .A ..i
Ex eadem analçgia conuerfionis in iamp;mtamp;î J®pïanimaduérlæ,liquct Hcbrços à nabis fuuni
-ocr page 145-L I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi
fuum Oh amp;nbsp;cognata vocabula habere, miiiimè verô contra, nos ab illis. Aurum item Lacini ab hac voce retinuerunt.quaii antiquum robur diceretur. Quamuis autem ûom in vfu cfledcûcric, in compofitis ramen amp;nbsp;deriiiatis lîgnificatio eins retinctur, vt in Öomind ßoinniflcr. Hincamp;: ^roinconftrudum^ quad fcc-rom/quo pulcer validus jfinm. notatur; ex qua voce Herodotus ric/g^^oç fecit, Græcc zaAor zetyaôovintcrpretatus, in quo pro J-n.’ zaAov ; pro ûoiiia^/aSsy pol'uit. ^cr enim pulcrum notât, Anghs Iiaélcnus notum, à quo ƒ ICC nos retinemus. De hac re alibi iätis. Allain fît ßain/ pro aiicte ,ob capitis ipfius robur: amp;nbsp;nobisilanunclcn/proeoquodeftvim maicUlam exerccre. Hinc nautnuUn. Öooni pro lade è quo cafeus amp;; butyrum non funt exprefla ; quia nutrimentum lit vali-dilfimum. Quamobrem quoque Roma,Cimbricum nomen, habetmaximam'potcn-tiam,abipliseiusprimordiisominaram. Ablt;0niitem fit Vol omna,ceuWol-oin dice- roiomn» retur,id eft, bene rotans, line rem bene circumuolucns : quæ fignificatio quid aliud in -dicat, quam dcam hanc Dei volûtatem efle, felici fuccelïu hominum adiones volucn-tem. Sic autem non Voltomnam fcribi oportcre , ex Volomniorum nomine mihi pcr-liiadeo. Fuit huius deæ fanum in Etruria, ad quod duodecim regionis populorii coini-tia non raro haberi folentjca videlicet de caulTajVt Dei voluntas omnia voluens,amp;: om-ne rotans fatum,confilia ad bonü amp;nbsp;vtilem Reip.fincm deduceret. î©ol idem c(i quod löoi bene, à vcrbo,WoI/id elRvellcni; quia omnis voluntas ad bonum aliquod, hue verum, fiueapparens,tcndit. Hocconuerfo,amp;duplicihacin f mutata, fit Uof/quad loto/pio laudcjquia quidquid bene fit, lit laudandum. Ell itaqueUcf ichnæum vocabulum.ex, ■JDol/aquo Latinifuura Volohabet,ScGra.’ci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îlcf fit Laus,vtmodôdidum.
Eadem mutatio w in f ell in Wil/id ell,Voloj amp;nbsp;Ulf/quod nunc Uiff pronunciamus per diphthongum, vt geminam habcatnotationis rationemj alteram, quia quidquid volu- lö’i-mus, amicum lit; amp;nbsp;è coUuerló,quidquid amicum, id nobis velimus : alteram , vt offi- -, cium amici ollendat, ccu lief fiat ex Ii-l)cf/ quod ell, moleftias amp;: dolores Icuare. Ami-corum enim index amp;nbsp;iudex ell aduerlitas, non Iccus atq. Lydius lapis auri. Volomnus itaqueamp;: Volomna præfidcnt profpero rerum fuccelTui-.cum quibus idem videtur Vor-tomnus fuifie; de quo fatis multa in Propertium fumus commentati. hiclatis clloj vertumnM. dixifle, Vortomnum dici à îBojt / quod ell profperare , liuc ad anteriora promouere, ©oj enim ell antc;10o;t line bojtnyamp;bo^öcr/vlterius: hinc Latinis per metathclim , amp;nbsp;mutatione Vin P, Pro. Ordo tarnen litterarum leruatus ell in Porro Latinis amp;nbsp;Græcis vfitato. Nositem|5o?rfiidicimus,pro eo quod ell aggredi, amp;nbsp;ad anteriora promoucre. Perra. Hincl^ojt nobis, amp;nbsp;Latinis portajqua voce monemur, neque domum,neq, ciuitatem egrediendam,nifi eo propofito, vt res nollras promoueamus vrgeamusque. hoc lym- perta. bolum Meflicani pro exordio anni in fuis calendariis pinxerunt, valde fanèaccommo-datè,ad vocis Porta originem, Ab eadem radice fit Porto Latinorum •, quia quod portatur,infignitcr promouctur. lt;,^uid V in ©oj fignificcc,ex Marciano Capella patet; qui oreconllrido , amp;; labris prominentibus.V proferendum tradit : ita vt©o? motum nocet ad anteriora tendentem ; cui additum indicat, omnia eo elfe promouenda vndc omnibus rebus elfe profluit. lt;0;ex O, quorotundum amp;: perpetuum; amp;nbsp;R , quo fluxus notatur, corapolitu,illud principium fignificat à quoomnia procedunc, quodq. ipfum ab aeterno pioceflîc,Sc procéder à pâtre. Hinc»©} pro filioetiam ponirur;Vt cùm dicimus,î)l lîccffonbcc»©}/id ell, moriebatur fine proie relida. Qua, rogo,voce æcernu æcerni patris filium,anteomne tempus ab æternogenitum, reóliüs notes, quàtn fi ro-tundofono litccram fluxus indicem addas.’ Quoniam autem filius hic omnia créât, omnibusque principium eflentiædar.faâiimcll ,vt»©o}proomni exordio ponatur,vc cùm dicimus, lt;©o}fp}oncamp; oo}facc ; à qua voce Latinorum Orior amp;nbsp;Origo. Ex codeni fonte Hcbræi “lipo habent, quo principium amp;; originem defignant. jlfôar-oo} enim ad Q^ior. verbum ellfacicdi exordium, à fDaf/quod ellfacio;ita vt nihil aliud lit flîac-oo} quàm origo return faciendarum : qua voce cùm alia, turn infinitiuum fuum nuncuparunt, quodexeoreliquos modos fieri exillimarint; quàm bene,ipfi viderinr, cùm radices in præterito perfedo indicatiui modiquærunt. Ab eadem voce»©}t fie, amp;nbsp;Ordo, amp;nbsp;©oo}t/ amp;nbsp;âgpç, cetera inde formata;de quibus antè. Vox verfa lüo concrarium indicat in :Êot; quod cil corrumpor,vel corrumpo; à quo militaris cohors Hot vocacur, quia ad dellruc- ' dum corrumpendumque omnia ferè comparetur. Ab «©oj originem amp;nbsp;æterni patris fi-
i 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liura
-ocr page 146-loi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATH E N Æ
lium notante,auditasorganum lt;©oj vocatur ;quia illud inprimis audienduamp;: difcen-dutn verbum, quod erat in principio; amp;nbsp;quidquid audimus, ad illud principium refe-. jiurii. rendum : hinc illud, Ipfum nudité. Latin! ex , aurem fecerunt; amp;nbsp;ex aure, audio;
quad aurio. Qui igituraures nollrasinftruit, amp;nbsp;earum vim omnemad Verbum xterni orp^eMvn patris,quoomniacreatafLmt,dirigit;islt;©ojfuetl)tvocatur, aquo GræciOrpheusfcce-runt, diphthongo tranfpohta in «y. ^uccilt autem fit à ©ncg /quod cfi compono, or-dino,accommodo, difpono: fic,lt;î5otfaltt)acgen/fiue fiiegcn/idefl:,Deusdil'poner. Hinc J^uftfiöow pro bonis 1'uperioris alicuius principis dil'pofitioni obnoxiis : è quo Latini reudam. nbsp;nbsp;Feudum fecerunt,mucatadiphthongoqua carent,in earn quam habent,lolo vocalium
ordine mutato. Iperenfes hadenus fupremum luum raagiftratum jfuecöt fiue ©oetamp;t ©o«!)t y?«e appellant, argumetoamp;indiciocertifiimo, hacvoceeum notari,pcnesquem lummum jFnwjit,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rerum ordine fuo difponendarum dirigendaiumque. Hinc amp;nbsp;illud cft,vt tuto-
resquoque pupillorüm,amp;:caufiarum patroni eadem voce denotentur. Quamuis vero fätis clara hæc nominis ratio fit, amp;nbsp;facile potuerit vel G vel Ch eximi dn earn tarnen partem pronior firm, vt Orpheus à jâguc, quod alij 19oc dicunt, deriuetur ,atqucis di-catur hoc nomine qui auribus nutriendis præeft. Neq. enim è (blo pane viuit homo, fed ex omni verbo quod procedit ex ore Dei.Quqniam verb non alio ad vltimum feli-citatisfinem dirigimur,quam Dei verbo jidep vnicum fit pabulum animorum;voluic -»at^tßue architeduslinguænoftræ primus Orpheus,vtî^Ofge fine IDutgeidem cflecquoddifpo-®u£ss. no,ordino,dirigo; quafidiceret,10oe-0C/ id eft,alimentumdo, fiuedovtalaris.Quadc re intclligitur,illam demum verameffe humanævitæ difpofitionem qua verum ani-morum pabulum, ipfum videlicet verbum Dei,nos ad vltimum bonorum finem diri-git. Nihil itaque, autperparum intercfl:,fiuea , fiue à j^fiutgeOrphei nomen ma-nafledicas. Hinc apud Grazcos Trsifdriy, quafi |âl)oii«andicas, no Iblfim ouium paftorcra, .Aurium fu. fed tcgem etiam Homero fignificat. Videmus itaque quod fupremu aurium officium
^i^bendum,illud nimirum,vt in primis audiamusverbum Dei, id eft, ipfum totius vniuerfitatis mundanæamp;: fupermundanæ creatorem , amp;nbsp;ad ilium femperarreclis auri-satyruquare bus tcndamus. Hac de caufl'a aures in acumen furfum arredæ Satyris, Bacchi audito-dantut;quo monemur,in omnibus verbis quæ audimus ,ipfam primamomniu rerum cauffam efle quærendam,eoque furfum aures in acumen erigendas. Ariftoteles in iis quæ de fenfu amp;nbsp;fenfato fcripfit, auditum magis neceflarium ad mentem amp;nbsp;intel-ledum ,quam vifum jcfle dicit; amp;: plurimdm conferread prudentiam amp;nbsp;fapientiara: quia omnisdodrina verbis amp;nbsp;nominibus conftet ; quæ funt notionum, quibus res apprehend imus,fymbola. Quod fi bonus hiemagifter nofter cognouiftet aure ab æterno æterni patris filio, verbo inquam ,quo omnia fadafunt, nomen ducerc; quantum pu-tamusvoluptatis perfenfiffet.quantislaudibus diuinum nomenclatorisingeniumex-tuliffet, quam auide furfum ad ens ipfum vnius filium euolafTet ! Quæ, rogo ,fatis magna fint præconiahuiuslinguæ,in qua auri,6ó ipfi Verbo, patris filio, amp;nbsp;primæomnium rerum originijvbique auribus hauriendæ atquequærendæ ,idem nomen datum videmus lam igitur tandem omnesSatyriamp;r Sileni aures arrigant.S«: Orpheum aurium paftorem, modcratorem amp;nbsp;diredorem aufcultent ;quô in omnibus nominibus, amp;nbsp;fa-bulis omnibus, femper id quærant quod cum auribus idem nomen habet ; per /id eft,aurem,ipfum lt;©oj/id eft,omnium caufTam amp;nbsp;exordium intelligentes. Audi,quæfo, in (©oiærernitatem genituræ fil ij à pâtre per O amp;nbsp;R fùmmo artificio ipfis elemétorum fonis depidam ; deinde audi illud, ab hoc æterno principio omnia defluere- quod tremulus vibrantis pledri fonus Platoniindicaret. Perge porrô amp;nbsp;illuc,vt humanac auris non quofuis fonos ,fèd verba notionum quibus res comprehendimus ,tefléras, obieda propria exiftimes -, atque inde cogites, ipfum lt;©o:/ id cft, primam cauflam, ncceflariô verbûei fuifle iudicatum,qui monuit hac primùm audiendam. Nifienim verbûefiet ,quî, rogo ,audireturcum intelledus vtilitate? Viden’ergo quorfum hæc tendât, quæ de comuni auris amp;:originisnomenclatura colliguntur:imo'porius,audifhe eidem origini amp;nbsp;verbi nome proprièconuenire, amp;nbsp;eide etiâ conuenire,vt æternus æter-3»oît. ni patris filius vocetur?Vcrbum Cimbris Wojt dicitur,.aWo;t verbo,quod fignificat Fio, Trinitatit Vel efte accipio, in medio fui Ooj comprehédens. quod fie cft litteris fuis compofitû,vt tnyßerium. maxima latitude per duplex Digamma notata Patris perfonaindicet,lt;fi)j filij æternara potefta-
-ocr page 147-LIBER V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105
poteftatem ad omnia creata maxima vi defcendentem, Tau, quæ vitima litcera, fpiri-tum fandum fignifîcat omnia amoris glutino deuincientem. Nihil enim fie,ad quod non très perfonæ concurrant. Sed hoc myfterium obiter hic tadum fuo loco latiùs ex-plicabimus. fi is cuius hypoftafes attingimus,id fieri permittee. Quemadmodum igi-tur filius perpetuum efle à perpetuo pâtre perpetuô accipiens reélè «0o;vocatur; Ica rurfusoptime vocatur Wojt/quoeadem generationisratio denotacur clarilfimè: quam return vocum congruentem affinitacem frullra in vocibus Græcis amp;nbsp;Latinis vena-reris. Sciucrunt quidem veteres illi Philoibphi, magna myfteria in verbis latêrc, vt ex laudaca modo Ariftotelis fèntentia, Si Platonis Cratylo quiuis animaduertit; ièd quæ lingua hæc verba conferuafiet, ignorarunt ad vnum omnes. Primüs iànè nofiræ linguæ architeôlus meritô Orpheus dicendus, cùm in omnibus ahis, turn in his maxime ver-bis amp;: Woojt/quorum hoc ichnæumeft, id conuerfum indicans, quodipfiverbo Partis debetur.lt;rotoenim idem efi: quod fido; vnde liquet omnem hominis fiduciam ^rotn. ad verbum tendere debere : nec fidere folum dénotât, ièd idem etiam efi: quod credo, indicans hoc fuogemino fignificacu, huic foli verbo credendum efle arque fidendum. Quamobrem Croin ex Woojtconuerfum, dum verbum eftjn agendi fignificatu idèm cft quod fido Sicredo; at dum nomen eft, fiduciam notât amp;nbsp;fidem. Sed de hoc alibi. Nuncitaque qui habet aures ad audiendum,audiat, qua voce Verbum Cimbris voce-tur ; quod vbi intellexeric, mox nouericfummum Chriftianæ religionis myfterium eo fignari,amp;: tamcopiosè, tam varie, tam dilucidè fignari; vtnihilqueathumana mens cogitatepræftantius,nihilfublimius,nihil adfalutem magisncceflarium. Ïï9oojtcnim prim um conuenit ipfi filio, quia is æterna generatione efle à pâtre accipit. Quemadmodum autem filius ex partis abyflb omnia créât, amp;nbsp;reapfè oftendit, quantum in eius tenebris delitefeat diuitiarum : ira ièrmo nofter mentis noftræ fècreta depromit, arque idcirco Wûojt verbum etiam noftrum fignificat. Cùm enim nomenclacor eadem voce in diuinis Srhumanis vtitur; turn earn fie facit,vt priore arque potiore iure conueniac diuinis, quàm humanis; quolùoartificiodefcenfum idearum ab archetypoimitatur.
Eodem modoeademque ratione, eadem vox conuerfa, prius filio æterni patrisattribu-ta eft ;quàm ei quod in nobis itanominatur. Filius enim fie omnem in fc continet ve-ritatem,vt{èipfè Veritatem appellet; quoniamabeoomnisrerum veritas dependec arque continetur. Quid enim aliud eft Veritas, quàm prima caufla, omne rerum efle, omnemque earum efTenriam euftodiens ? quam definitionem linguæ noftræ faber in-dicauit, dum eadem voce War/verum, amp;: cuftodio,notauit;quafi diceret,Ipfum verum omniaeuftodire atque conièruare. Sed de Croüi alibi quoque dicendum, nec id vno loco. Deus itaque, iuxta haneexquifitam vocum inueftigarionem,lt;roludicetur;quia omnem rerum veritatem continet: amp;nbsp;is qui ei credit, lt;roüJ item vocabiturjco quod ipfum vetum omnia in fuo quodq. efle euftodiat, nec fallere vllo modo poflit. Ichnæa ergo conuerfio docet, fbli verbo quod Wojt dicitur, credendum fidendumqueefle. lam lt;roto etiam idem notât quod matrimonio iungo j de qua notione illud intelligi-tur, Deum filium humanum genus fibi, tamquam fponfam fuam, coniugare. Sed de bac te aliàs. itaque amp;nbsp;Woojt filio eadem ratione tribuuncur,quia fcilicet ab æterno gignatur: quod nos licet vtraque voce æquè intelligamusj alia ramen in hac, alia in ilia myfteria panduntur.amp;: in hac quidemilludin primis admirandum,tam diuinumfuii-fenomenclatorem, vtad aurem denotandam ea voce vteretur,quamoneremur, quo omnis auditio tendere debeat j perinde atque dixiflet, non eft auris officio fuo functa, nifi fuum audiat creatorem . Audio porro dicitur, adfeita adfpiratione; quæ mo- S“®?-net itidem, aurem in audiendo furftim, adipfam omnium rerum originem, amp;nbsp;æterni partis filium,arrigendam. Verùm cùmlatiflîmèperfacras litrerashuiusfymbolivtili-tasfefediftendat, amp;nbsp;iis perpetuo adaudiendum Dominum moneamur amp;incitemur; non eft quo diutius Orpheus efle pergam in auris nomine explicando . Dftcant nunc faltcm hie Græci,difcant Latini, quis Orpheus fit, amp;nbsp;quorfum omnis fabularumcon-textuSjhuic audori tributarum , contendat quamque longé frequenter cùm poé'tæ, tum eorum interprétés, à verirate aberrarint. Nec me pofthac vel rideant, vel explodant; dum in Ogeniis figmentis enucleandis, ad Chriftum Dei filium quàm plurima referri, amp;nbsp;totam fere religionem iis contineri, demonftro: quod fi vmquam aliàs, nunc
i 4 certe
-ocr page 148-104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hermathenæ
certè maximam habet vtilitatem ad Ghriftianx fidei antiquitatem arguendam ; en quôd in tanta hærefeônvarietate Sgt;c perüicacia,in tam denfis ofFenlionum periculofiffi-marura laie bris, in tam crafTa mentium humanarum caligine,qnæ totæ carnis tcncbris funtfepnltæ,intamgelido pietatis Tamorisfrigore,verendum fit,ne multi/teligionc veradefcrta,foliscxternisritibus Chriftianos fe præftent; neillud qiiidem fadnri.nifi fîfcnm, faf’ces, fècurcs, ignés, Se fi quid grauius, timerent. Vides itaqne, quifqnis es, qnàm conueniens nomen fupremoTheologorum datum fit, vtaurium niraifum pallor, gnbernator moderatórue dicatnr. Sienim aliarumincommunihominumeonui-du rerum, qno iuflo ordine difponantur, præfedos efîe decet: quanto magis opus cric magiflro, ad eum fenfum gubernandum, qui ad difeiplinas capiendas,Peripateticis,ad ipfàm primam omnium caufTam , in omnibus verbisaudiendam, Cimbrico,quifqnis is fuerit, nomenclatori coraparatus videtur? Sicuc iter ignotum ingrefTuro opus eft vel manu McrcUriali, vel duce; ficut naui per immenfa Occani fpatia ventis vela daturæ opuseft perito gubernatore: ita amp;: in hocimmani verborum abyffiojSe latiflimc patente difciplinarum orbe , oportet infignem habere itineris præmonftratorem, cuius dudu, non lècusadipfam omnium rerum originem , quàm Magnetis tradu ferrum ad Se-ptentrionem, dirigamur. Et quia nullus in vita mortalium error periculolioreft arque capitalior,quàm à vero feopo in difeiplinis diuagari.-prudécifiimè nomenclator fie auré, ficauris moderatore vocauitjvt ipfo nominû monitu quiuis intelligeret.in omni verbo audiendo ad ipfam primam omnium rerum caufTam mentem fubuolarc dcbcrc; vt ni-nfirum illic pabulum fibi proprium carpac. Eô cnimomnisdireclioamp;: moderatio au-rium fpedat, vt alimentum verum amp;nbsp;lôlidum animo lùbminiftrent : vt etyraologia ipfius|ôî)uc3f/quodifponodenotatur,clariflîmè demonftrat. lam veto quo aures fùr-fum ad cibum fuum crigendas eflé , magis etiam amp;nbsp;luculentiùs doccret ; dum ipfura ' AudiovoceCimbricai)oojcxprimit,adfpirationemadiicir, ad aurem eleuandam.To-tusitaque,quàm latè patet, quoquo verfus fe extendit, quicquid ambitu fuo comple-dicur difciplinarum orbis; feudum eft, vt fie loauar, amp;nbsp;pabulum ipfius Orphei ; nec quifquam citra huius difpofitionem in illius pofiefiionem eft admittendus. Neque eft ftolidè cum vulgo credendum , vnum aliquem Orpheum fuifTc,certo tantum fêculo amp;nbsp;ætati concelTum . Tot fuere Orphei, Sc tot hadenus funt, quot aurium formanda-rum euehendarumep ad proprium nutrimentû,quod primum amp;nbsp;fummum rerum eft exordium, reperiuntur magiftri. Q^cmadmodum autem Ægyptij, tefte lamblicho, quicquid de rebus diuinis vel feriberetur, vel infèrmone hominum efiet, Mercurio ter maximo adfcripfèrunt: ita Thracesamp;cos imitati, prirai Græcorum Pocta; fabulas fa-crarum diuinarumque rerum lamas Orpheo cribuerunt;quamuis,fi quifquam primus mortales quærendus Orpheus, is ante diluuium Adam fuerit, amp;nbsp;port diluuium dam,}! iJdi- Nochus;quibus Omnia omnium facrorum , omnium difciplinarum meliorum princi-luuium No- pia debemus;amp; poll hos, Chrirtus ipfe veriffimus Orpheus, amp;nbsp;is folus, ad quern omnia Orpl^'ca referuntur. Eiufmodi virum Arirtotcles in Politicis fibi finxit j eiufmodi ali-»■/gt;ƒlt; fuit, quern fuifle, tradit non vno loco Socrates, quern vult non ab alio quopiam priore ho-mine, fed ab ipfo Deo omnem doólrinam de diuinis rebus accepiffe j qua confeflione, mundiexordium rtatuifl'c, vt antè dixi, conuincuntur. Quaeautem Orphei nomine cicantur,eadiuerforum fuilTeaudorumjin Suida licet vidcrc^quod hieprolixids doce-re non eft propofiti noftri, cui fufficit, fi intelligatur, Orpheum , aurium ad primam caufTam amp;nbsp;Verbum ipfum, à quo mentes efTe fuum accipiunt amp;nbsp;pabulum, dirigenda-rum,de nomine fuo ins habere. Ceteriim fat raodö explicataeft ea ratio,atquefub-duda ; ad quam nomina prima ex O formata , lint ad rerum notiones exigenda amp;: accommodanda.
Restât, vtdeV quoque vfu in vocabulorum compofitionedicamus; amp;idqui-tMi*. dem promifeue, fiuc vocalis fit, fiue confonans,fiue fimplex, fine geminata,fiue longa, fine breuis, fiuectiam fuo proprio, fiue Græcæ diphthongi fono profcratur. Vt cnim Iciam, hæc difcrimina no paruam cum ad huius, turn ad aliarum vocalium vteodarum modum adferre diuerfitatem ; nolo tamen tam curiofus hieefTe, vt hanc raihi putem perfcquendam infinitatem, in qua amp;nbsp;ingens labor res minutas vel nulla, vel exigua amp;: contemnenda vtilicate perfequeretur,öctædioledorcsenecaret. Non arduuinfuerit ex iis
-ocr page 149-I I B £ R V. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏÖj
'ex iis quæ ad typum priniüm confercmus, de reliquorum-monèca fimiliter exîftimare* amp;c cenfuram ferre : quam admonitionem licet non addidilfenius, ï'uceur'rere tamen cuiuisexiis quæpriusdidafuntjdebuiflet. Soniim igicurqninræ vocalisex.Oincipere, amp;nbsp;ex eins compreflîone labra ad anteriora porreda diduccrc, modo declaratum. Hac igitur è rotündo labiorum didudione, S£ ad anteriora porredione,latitudo, amp;nbsp;longitude, amp;: conlèquenter duratio exprimi videtur; propterea quôd eiul’modi figura angulus fit exterius nulle fine conclufus. Solum itaq. V pronuntiaium,quod quialongum efi, »v, dupliciferèferibimus figura, vt fitUî, datiuus eft, amp;accu(àtiuus,amp; ablatiuus pronom i-A“’?'**/’quot;; nis fècundæ perfonæ, vt, 5Î|C6 geef to / irlt leer to/ irlt leer bau to / id eft, do ti bi vel vobis, *' doceo te vel vos, doceer abs te vel à vobis. Eft tamen propriè pluralis numeri, mode- • r e ftiæ, velpotiusadulationisfœdæcaufla,adfingularem tranflatum . Significanter fané hic lônus à nobis ad fecundum exterius tranfit, apertiore via,quàm vt fit prolixius ofte- •»«. lt;gt;• -denda. Eandem vim habet V confonansîn©an. Cùm enim 3(n Ad fignificet inter ce^ tera,cui in hac notione ichnæum eft.non contrarium,ipfum Jüa, proeo quod eft pro- ©4,1. pinquum ,©an remouendi habet notationera non aliunde j quàm ex natura litteræ V conlbnantis. quod exemplis declarare vbique in omni fèrmonc obuiis, nihil aliud fit, quàm opcram perdere. lllud interim non indignumadmonitu, ex ©an elongante pet conuerfionem fieri jâau/quo id fignificatur quod proximè açccdit amp;nbsp;ftringit-iHinc Nauo Larinorum , pro eo quod eft rei cuipiam ita inftare, vt videaris vrgcreamp; con-ftringere. A ©an fit toan/quo fignificatur inftrumentum que omnia fuperflua, palex prælertim amp;nbsp;acus, à frumento procul euentilantur : qua de voce Latini Vanni nomen habent. Duplicamus nos confonantem, quo frequentia repulfionis indicaretur ; quam notationis vim Latini, quôd hoceleniento carerent, exprimerenequiucrunt. Ex hac vocis ratione Vanni Baçchicæ fymbolum facile redditurcxplicatu; qüoSileni jSatyri, chtc». Mænades, Mimalloncs,Tityri, ôô têtus reliquus Dionyfij comitatus monebatur, vt in . omni vita, in omni aiftione, in omni ftudio, in omnibus cærimoniis S^ritibusdiligentil-fimè inutilia, amp;nbsp;nihil ad Bacchum facientia, à veris fruótibus fccernerent, amp;nbsp;procul le-gregarent : cuius in làcris tante maior ratio habenda, vt nifi ritus externos diligenter excutias amp;euentilesj numquam fis ad veros lèlidæ rcligionis frudus peruenturus. lam quôd in facris fuis præeundo hac teflera eommonftrantfacerdotes, ad omnçsadionum ftudiorumque rationes pertrahendum , lengeque femper climinandæ amp;nbsp;proiiciendæ inanes paleæ amp;nbsp;glumæj quo finceris purisque turn facrorum, tum totius vitæ frudibus gaudeamus atque bacchemur. Hæcpotiusmyfticavannus Pieno,quàm grauis attrita dependens cantharus anfa, fuiftet explicanda. Sed fobrius,ne dicam ieiunus,Hierogly-phicorum interpres hos délicates vanni frudusneedum deguftauerat; tametfi à Mantuano poëtaadpurashasdapesfuiftetinuiutus. Varro'ineptus,quiVannum^quafi vallum, à volatu aceris, diciexiftimat: quandoquidem clariflima ratio docec ,à iècer-nendis remouendisquefuperfluisamp;inanibus,amp; nqméamp;lytnboli locum datumfuifte. Ne tamen in Vanne vanni monitionem negligamusyrelidiamp;que de Romaaorum anti-quitatum monumentishucadferrepoflimus , aliis operam noftram nauemus } amp;nbsp;eos fanèrideamus qui hoc verbum Naudànauibus dedueunt.. Jiau enim ab adftringcndi Naw. ardeq; adiungendi notatione ,quam per conuerfionem ex ©au çft adepium »afd eum NtiUM. tranfit, vt attentum fignificet, generatimque cum qui rei cuipiam cocus tptisviribtrs inhærefcit; vnde Nauo amp;nbsp;Nauus;necaliundè Nauisamp;: NaocGratcorum yerteruni.Magt;- ' gnaeft enim, amp;nbsp;termagna,caufta,vt Nauis à üau, S^iconfequenter aBaunomen acce-perit. In prirais enim quæ machina inter omnes quashominum, indoftriafi'brpararuitj ardius coniungi compingique poftulat: deindequa in replus cautionisqsilusdiligcntix, plus attentæcuræ ponendum,quàm in ea in qua fiquidncglïgatur,nori wnins, ièd plu-rimorum,amp;: facilitates amp;nbsp;vita non folüm periclicantur,lèd crebris excitif’hsfaioiftis exr ringui fciuntür. Qui ergo à jgflu naui nomen fecicnaeisnaniteroperarn fuamfiift; hoc ôfficij gencrenauauitiomnem curam âc follicitudinemad nautnx .ccaopingendaôi amp;nbsp;inftruendam requirens. Vbi pohô nauis icanaila lèdulicàtcomnibasrebas neceftariis eft inftruda ; hic eius eft vins, atque htoc eius facultas Vtipfà nullumadiumentu ma* gis îdoneum fit ad longé difeedendum’; quod per ©«x nota-batur. In hocigknr figoifi* catu ichnæum eft vocabulum, conucrûone vliimfuidefignans. lara nauisetiam cùm ànguftanl
-ocr page 150-fo'ïf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HBfcMXTÉBNÎ
angüftâm pïæbeat habîtâtionem,vcpote tota aquis cinda; turn hoc præterea proprium fibi amp;nbsp;peculiare habet, vt anguftias animi maximas amp;nbsp;frequentiflimas mortalibus ad-ferat -, vcdoribus quidem amp;nbsp;nautis^ ne pereant ; mercatoribus verb, ne mercinm iaélu-fàrfl fadant, merùentibns ; quibus fl principum amp;nbsp;duitatum timorés addas quibus te-nentur,cum clafles mari,amp;: vends, amp;nbsp;dubiis prœliorum cafibus commiferunt ,egregia âcccflîone, cauflarum ob quas à jfîan fit mvç amp;nbsp;Nauis, momenta auxerisjcoquôd hæc omniaexiguahac vocula^aufignificantiflimèexplicentur. Hincdeinde fit vatyAor, Latinis Naulum, pro veduræ naualis prctio; quod qui negabit à jßait loon noflrati voce , qua nauis merces fignatur ,deduci ; ci ncfcio quid poffit probari. Quamuis igitur hoc tempore nbsp;nbsp;nbsp;pro Naue vix fit in vfu ; licet tarnen de poftulatu meo vocem hanc
pöftliminij iure in duitatem Cimbricamreuocarejamp;videaturalioqui fiatfl à j^auderi-jfcrip fut uari, qu« vox ad Rhenum eft vfitatiffima. Nobis nunc vocabulum ^ciÿ pro eo eft in fctpptn/quod cftformare;amp; alianotione,aquam vel alium liquorem capere flue haurire; cflrn propterea quod nullx machinæ ab hominibus, quam naues fint^maiorcs fiant; tum quod ipfè omniuni creator, quem Stepper vocamus, primus fuerit naiiis ar-chitedusjdum Nocho arcam compingendam præciperet,omncm dus menfurarade-lineando amp;nbsp;præfcribendo. ^tq^pen enim eft create amp;; formate de rudi materia:quod vc primflm Deo conuenit, ita per excellentiam nauis fabricationi accommodatur ;idquc eo maximèjVt fèmper recordemur,quis primus fuerit nauis inuentor. Ex ^rip amp;: lt;âcfplt; pct perpetuô in mentem vcniat totius machinæ mundanæ creator j Se eius fingulare beneficiumin Naue maximaNochopræmonftranda,toties animoreuoluatur, quo-ties ^cep noftras nauis nomen audimus. Numquam dormit ,numquam ceipttatno-menciator : nos item aures habeamus ab Orpheo ad originem firrfum in acumen cre-0as,ne lutdi tanta vcrborum rayfteria; vclut Sirenum fcopiilos, ptæternauigemus-rxitfiM. AfcepSe feepenGræcicrxlt;/lt;poç retinent,Hebræi à vauç,njisio fccerunt,contrario ordine
litterarum, Se poftrcma redundante ; nifi nauis vocem è ^cip Se jiïarfl coaluifl'e velis. Videmus itàque quanta ratione^cep potius quàm ^au placcat ; quæ tanta eft, quanti refert jemper homines Se creatoris ,6e eius beneficiorum fingularium memores cfle. Fortaflis iraque Nochus Vocetn feep primus Se fecit, Se caris luis lanigenis dédit vten-dam ;quoperpetuôcreatoris6è cataclylmi recordarentur. Adde,fl placet,quôdnuP quam magis memores fimus creatoris,quàm vbi in affiduis pcriculis Se dubia filutis fpc verfamut; vt vel hac de iola caufla feep à fteppén did mereatur : quia videlicet in naue non aliusautlècuritatis,autfalutiscertusauâ;oreflepoffit,quàm isqui vt omnia elç-mentacreauit, ita perpetuo fuomutu Se ventos Se maria gubernat. Audin vt ne in ipfa quidem nâutea nobis défit,quo àdopificetri noftruminuocandum exciremur? Addin’ quibus de cauffis alia vocabula ahis poriora credantur, Se alia in defuetüdinem abeanc amp;oblôlelcant,aliavcl de nouo fiant, vel cX antiquaconfuetudineinfermonis præ!cn-tis partes vocentnr ? Satis iam nàuigatum, poftcaquam è lentîna rerum infima fecun-dus nos ventus tulit ad cpificem ôe archiieStum non primæ modo nauis,fed omnium corum quæ de infinito patris abylîo, infinita Verbi-lapientia fünt producta. At at,^nec dum làtis nauigatum. fentio me nouo numine ad intima Ifidis adyta rapi. Cuius liidis, ifs ihi 9«lt;rDgas?Eius, inquam,quædcfedicit, Plucarchocxeiusin Ægypto rempli pauimento
referente ,Égo fum, quidquid'fuitÿeft,6ecritinecmeum peplum quiiquà mortaüum retexit. Quæ ergo alia hæccft'.ffis ,quàm verbüm Dei ,ca ratione confideratum qua Deus de Deo,verumvnum de voravno, verum çnsde vero cnte;quod quid aliud eft, quàm opificis fàpientia, périquamex pâtre omnia creantur, quæ præter cetera quani-.plurimanorainajproprerqdtp ïvhyLiony.ma.quoq.ûe vocatur,hocetiam nomen haber, quo geminum Eft in Cimbricalingua continccmiciim Ifis idem fit quod Eft Eft. Quôd Sum verbum Deo conueniacgt;,-ipfemet Mofi-dedarauit : quod fi geminetur,non aliud fignificatur, quàm verusrDeus de vero Dca: ira vt SflS^rp / flue Eft Eft, dicatur de Dei verbo,cuiuspotentialapiehtiaqtte.binnetfie,jexpai;re.aceipiuntomniacrcata : cuius (àpientiæ peplum nemo reuclauiC vquia caput ipfittSi obfeuro ,caliginolóque , Se inuio mortalibus abyfiboccultatura Huius quidem numQn.VDÎcumcft, Se apud omnes orbis incolas in fumma veneratione, lèd,vi Appulciusm^ùic, multiformi fpccie, ritu vario, nomine multiiugo. Hane.infînitis moois iubjngiçprinorainum dmerfiwtc lativan-tem,
-ocr page 151-t I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IÓ7
Éem, Salomon Sapientiam vocauit : D. Paulius luce clariüs fententiam jicensyChri-'^#'^quot;’*quot;**' ftum Del virtutem fapientiarn pronunciauic . Audianius igitur ipfam Sapientiam de fè inter alia amp;nbsp;hæc loqucnté. (^lid ni illam arreélis auribus audiamus, quàm vt au- »«»• ribushauriamus,aures nobis datas elle, linguænoftræ princcps declarauir. Audiamus vtique iplàm Salomonis ore le prardicantem j vt tandem videamus quæ ût Ilîs Ægy-ptiorum. Menm^ inquit, cH confilium amp;nbsp;tnquitas , mcA eïtfrudentiA, rneA fortitudoi Ver me reges régnant, amp;nbsp;legum conditores iufia décernant : per me principes imperantj amp;nbsp;potentes décernant iuflitiam. Ego diligentes me diligo : amp;nbsp;qai man): vigilant ad me, inaenient me-, Meciim Çunt diuitix, ét“gloria, opes fuperhæ^ iaflitiai Et inox pau-cis encomiis interiedis : Dominas poffeditme in initio viariimÇaarum, antequam quid-qaam faceret à principio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æterno ordinata Çam, amp;nbsp;ex antiqais, antequam terra fie- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''
ret. Nondum erant abpfii, ego iam concept a eram , needum fontes aquarum erape-rant : Needum montes graai mole confiiterant, ante colles ego partariebar, adhuc ter-ram non fecerat amp;nbsp;filumina, dr cardines orbis terra. ,^ando praparabat calos ade-ram i qaando certalege gpro vallabat abpf^os. Hæc amp;nbsp;plura alia eôdem fpeôlantia Salomonis ore de Ce Sapientia decantât, quæ déclarant, omnia à pâtre per fapientiam creata, amp;certa lege dilpofita elfe. Vnde colligas neceflaria conclulîone,hanc eandem ' *”■ cura filio elle, quem partis virtutem 6^ fapientiam vocat D. Paulius, plenum gratià? Sitpientia fii diuinæ dolium. Geminatus certèin nomine 3!sf-tö elTentiæ adus, lecundam perlb-nam fiue hypoftafim indicat, cui totum mundi vifibilis inuilibilis opificiiun debc-tur, quod Ills fibi in fuo pauimento adlcribit. Nunc igitur ad nauem Illdi ab antiquif-fimis dedicatam. Tacitus apud Sueuos Ilîn cultamfuifleferibit,cuiusfimulacrum fuerit in modum Liburnæconformatum ;qua de figura lie ratiocinatur, vtreligionem aliunde inueólam putet. Lucianus item de nauigij forma colligit,numen eins na-uigationi præfuille. Appuleius Cymbium earn læuatenuilTe feribit, liburnicæ nimi-j rum fub poculo efiigicm. Nobis de nomine nauis amp;nbsp;creationis commun! perfpicuuni ert, vtquod maxime, liburnicam hànc fiue cymbam nihil aliud denotalTe, qtiàm lu b nomine Ilîdis fapientiam amp;nbsp;virtutem opificis, qua omniacreauit amp;nbsp;créât, principio ad-oratam fuilTe. Nam fccy idem eft quod creo;amp; vt nomen vfurpatum, nauis habet no-tationem. Hinc nobis fcqjpcc creator; qua-de voce in Hieroglyphicis latiùs. Bene ita^^ que Ifidem reginam cæli vocauit Appuleius,non ille quidem ea quam declaro,ratione duâuSjCÛm nihil minuscogitarit jlèd tarnen id honoris de vetullis ritibus mutuatus, fielocutus eft,vt quadam tenus, quiddiccret, intelligerevideretur. Quarc porrô pro Creo ponatur,quamuis poft iterum fit dicédum,hîc tarnen tribus verbis aperiam; ^cep idem eft quod ex vafe aliquo maiore haurio, valè quopiam minore, vt trulla, vel nafitèrna, vel cyathis, vcl etiam caua manus vola, Diogenis fcutella. Quia igitur fiiius ex infinito partis vafe hune mundum, amp;nbsp;quidquid in eo eft, haulir ; didus eft freppet; vocefibicum hauftore amp;nautacommun!. Exeadem litterà,amp; ïf?at vocula,fitîDat/ quod idem eft ac fi dicas, claudendo interius, amp;nbsp;aperiendoexterius teneo : fiue, latitu* dine mea comprehendo, amp;nbsp;interiore claufula, quæ compreftione foni prions in V no-tatur, lèruo. amp;: id quidem turn, cüm verbi locum fortitur : at fi nomen fit fubftanti-iium,vt Grammaticorum moreloquamur ,iplum illudfignificat,quodcontinet-qua de voce Latin! Vas fecerunt, pro Tau Sigma fubftituto. Eft autem ï^at/in hac compo- vas.vnfit. fitione, præteritum imperfedüm tertiæ perlbnæ ; à quo temporel petlbna nofter 1èr-mo lubenter nomina format, quo tempus præfens, præteritum ,amp;futurum vna vocetenu compledatur-, quod imperfedo præterito peculiare eire,redèconfideranti perlpicuum eft. Qrû cnim tabulæ fuæ adfcribereIblet, Pingebat ; fignificabat fe needum opus ab-foluilTejlèd adhuc in pingendo elfejîiecnonfuturolabor! aliquidreftarc. Ad naturam igitur re! ,amp; indolent, amp;nbsp;ipfam quoque eftentiam exprimendàm, non aliunde redius nominadeduci polfent jquamquara id nonlèmper oblèruetur. Inljau-baflcnim,quo firmum vinculum ad continendum lîgnificatur, prælèns tempus in compofitionenl
Venir, in quo l^au amp;nbsp;haut ! pro teneo amp;: tenet, dicuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îîa«.
î9at porrô vt verbum vfurpatum , proleruo arque contineo eonuertituf; vt fignifi-cetnotionctn quandara , latitudini quodam modo contrariam , lt;311 cnim idem vht'u quod premendo conftringendoque quicquam in le concraherci quod noftrates Intel
gunt CO-
-ocr page 152-io8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERM ATHENÆ
MentatP gunt coviarij, dum fc ïccrtaittoersi vocant. Hine lt;au-rui/ vnde Taurus mons, idem eft mons ^^od riuos facio, conrtringendo nimirum frigore fuo halitus cauitatibus fuis compre-vadt diaui. henios. Eft tarnen illud ex cognatione ipfius verbi ©atfumptunijquod nihil queat ad hunc modum præparari, nifi ftt ardc firmiterquecomprehenfum. Ex ©at præterea, vt Verbum eft,teneo comprehendóque notans, per conuerfionem fitlt;au/pro eo quo ali-quid tenetur amp;nbsp;alligatur; in quo,vt in plurimis rationum eft copia, alia adhuc amp;nbsp;alia fi-gnificandicauflareperitur J quialt;auincludere videaturCe—l)au/-id eft,ad tenendum amp;nbsp;conieruandum : cuiuscompolitionis fignificatio tarn late paret, quam multi modi i'unc vel tenendi vel conferuandi. Hine pro fune nautico ponitur, quo naues rctinen-tur, ne fludibus abripianturjiam amp;nbsp;pro aliis'vinculis,quibus quicquam alligatur: Tan-eetau. Jem generatira pro omni inftrumento lt;au/ flue getau/ proftheii fyllabica vfurpatur, quo monemur, iempcr inftrumentum manibus tenendum, ne cogamur otiofideiide-le. Qiiod ii nuncin huius artificijonomafticicontemplationead illud vlterius perga-mus, vt perueftigemus ,quidnam illud fit quod hancnomenclaturam præ ceteris omnibus maxima excellentiflimaque ratione meretur^ vereor ne randemad lt;auGalli-cum veniamus. Sit fane ita,veniamus ; quantumuis prima fronte videatur abominan-«auGaffi. dum. Sed quid dices, eft lt;au Gallicum ? Ipfiftima nempecruxfitaa Cimmeriis, quorum Galli, tefte lofepho, proles, nee paruanee vna de caufia nominata. Eft enim in-crux.mort'u ftrumcntum inftrumentorum quoillud opus peraftum eft,quonullum vel admirabi-lius, vel mains, vel felicius ab homine peraetum eft; ipfa videlicet collapfi hominis in muitu ratia'^ mortis tcuebras, ad perpetuam vitæ ærernæ lucem reftitutio. Num poteft quicquam cogirari aut maius,aut præftantius , aut beatius, hoc tain infigni amp;nbsp;vnico omnium fe-culorum operc ? Quod fi nihil excellentius : quid ni Sripia crux, per quam hoc opus Chriftusperegit, vt verus Hercules perveram clauam,vocetur inftrumentumjquando omnibus ca^teris inftrumentis præftantius, amp;nbsp;nomine communi digniusfit cenfen-dum,quod opus omnium perfediflimumabfoluit. Atque hæc vna fit ratio, Accedit altera. Crux, non Iblfim quiainftrumentum omnium optimum fit;led quod etiamad conleruandum ab omni malo deftinetur,nomen lt;au meretur; quodlt;cIjauincerpre-tamur. Cum enim quempiam faluum fignificare volunius, dicimus, Ijt isi beljautoeit, Quoniamitaque cruce , tamquam mortisChriftiinftrumento,feruatifaluatiquefu-mus; optima ratione Crux lt;au vocatur. Deinde lt;c-au/ id eft, ad vetus, lt;au interpre-tari licet: quod duplicirurfusdicitur ratione;altera,quod per crucem prifeo ftatui re-ftituimur,Chrifti morte à morte redempti, cui nospeccato noftro obftrinxeramus; al-««. nbsp;nbsp;nbsp;tera, quod fic in integrum reftituti ad ipfum 3€it/ id eft, ad ipfum antiquum tendamus.
Qjjis verb inter omnia antiquus optimedicetur?Pater baud dubie,ad quern nosChri-ftus morte fua per crucem illata reducit. lam porro cruce fua nos Chriftus,tamquani fune.fiueretinaculo potentiftimo, patri fuo alligauit.-quadecaufla Crux eleganrilfime 'Saudicetur. Quidquod à premendoconftringendóquecrebra roanuuminiedione,vc coria præparantur,lt;au eti.im dici hoc inftrumentum queat: quoniam corium adflixit corporis omnium nobiliflimi. Poftrema fit communis, amp;nbsp;in vulgus nota ratio: lt;a« crucem dici, quod homines in ea non dolore tantum immani premerentur ; fed qubd , ita etiam tenerentur, vt nullo modo folui ab ea ante Ibleant, quam morerentur.quæ fi-’ . gnificatio per conuerfionem innotefeit. Conuerla porro vox ©at ichnæam habet de-monftrationem ,camquegeminam: vnam, vt©atfitimperantis,pro Arripc; qua intelledum ratione, omnes hortatur, vt crucem arripiant, eaque le lenient, quod
V l^au/fiue lt;aunotat;atque ilia,tamquam fune firmiflimofefe in lalutisporru retineant atque figanr. Alteram ,vt©at fit tertiæ perlbnæ indicatiuimodi, pro comprehendic; qua via intelligemus crucem captu fuo omnia comprehendere,atque id non aliô,quàm vt omnia laluareddat;^ Patri fuo, qui 3tufupra omnia dicendus,ceu anchorario fune, deuinciat amp;nbsp;adftringat. Nolo hoc loco linguæ artificium,amp; arcana lacra laudibus meis euehere : quænediuinam eorum maieftatem deprefia orationis meæ humilitatecon-taminafle potius videar, quam pro eo ac merentur extulifle ; quod nulla vis ingenij comprehendere,nulla orationis fublimitas polfit, tantum abeft vt me vel parem huic - oneri exiftimem, vel fperem vmquam me parem futurum; breuitatem confuetam rc-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tinebo. Hoc faltera mihi Dei gratia præftitit,vt altiuspaullo mihi ad huius contemplai
tionis
-ocr page 153-LIBER V.
109
tionis culmen videar adfccndifle,amp;plus myfteriorum è fenebris,quibusha£l:enusfue-runcfepuka,erui(re;quàm quifquam vmquam mortaliunij non dico fecerit, fêdac-lentarit. Nihil tarnen mihi indcglohæ , nihil laudis debetur;fed illi fpiritiii, qui niihi hæcaliaquc id genui fingulari fuodonofuggcreredignatur ; quem oro, vtmihitanti-fpervitam prorogée atque gratiam , dum ea quæ infpirauit, aliqua filtern tenus, ad coramunem hominum vtilitatem fcriptis mandate polTim. In Hieroglyphicis de pida-ra lt;ait plura crunt in medium adferenda, vbi Crucis quoque nomen ad etymologiam Vt apertilliniam, ira ftupcndam,fi is qui in eapependit,conccflerir, vocabojin qua omnium rituum , omnium cærimoniarum, omnium denique facrorum vltimus finis, ac-quefumma perfcdiocernetur. Vidimus modo j quam admirabile nomen fitl3at/amp;: eins recrogiadus fonus: in quo plus adhuc miraculorum latet,quam breuitas huius libri ferre poifetj quæ tum luci fuæ prifeæ reddcmus,dum in nomine trilittero de Patre craclabimus. Hicobiterid fit admonitum , aliJat fubrtantiuo nomine fierilî)atet/pro ©atet. eoquiin vasindit; aquogenitor'Datcrvocatur, quialernen excellcntiirimumin præ-ftantilfimum vasconiiciat. Hine Latinorum amp;nbsp;Græcorum Pater; vox alibi fruftra ofi- Pattr. ginem quæfitura. A. Î5at verbo, fit batcr/ pro eo qui comprehendit ; de quo in eo quem promitto, libro. Ab hoc ©eter pro catena cum gencratim , tum primum pro illa qua ©ewn pater fupremus omnia tenet. Arrigite hicaures, ó panilci, amp;a©atamp;lt;auad pattem adfcendite,vt eins fapienriæ peplum exterius videatis,amp;cxtremascontingatis fimbrias.
Ad alia. Wat Latini in C^iod amp;nbsp;C^uid verterunt;quo interrogamus. Sicut ex Voie Quisvcl Quifecerunt. Latifiimè enim patetinterrogatio,eoque merito duplici di-duda fignanda . Necaqua fe ncc ventus angufiis fpariis cohibet. Hine toai pro ven-tum efflo dicitur,amp; Voaolim pro humedo; vnde Vuac humidum , amp;: lucecfacile cedens wat amp;:imbecille,amp;VoaîSlauo. Nunc Voatcr dicimus,quod lonat humedatoremjamp;Voaben pro eo quod efi: in aqua verfari; vnde Vadari Latinorum, amp;nbsp;Vadum. MutatoWinß fit ijgjae.' 25aigt;eiiamp;: ljaien/aVoabenamp;:iDaicn/pro Baineis ; vnde Baix Cimmeriorum intet Cumas leatcr. amp;nbsp;Putcolos : amp;nbsp;hadenus©aöen/ cum limitanea prxfeduraad Rhenum . ®a itaque, quafi late amp;nbsp;longé procedo ; quod optime conucnit humido. Quod fi Iota tenuis amp;nbsp;Vadum. fubtilis littera fuauem fuum fonum addat,fit Voai, quod fignificat ventum efflo; ab 2îi/ quo Ipiritus notatur, quafi procefiiim fubtilem dicas: vnde cuoÂoç, id clt, fpirituum an- cim^ trum. Went idem eit quod Vcrto;hinc Vuciit velVnijnt; è quo Latini ventum habent, fic miriorumv» avertendo didum,cùmqiiôdipfecrebrofe, tum quodaliaetiamvertat. Quid multis? y litrera lern per latitudinem aliquam amp;nbsp;didudionem notat, atque adeó hinc late Ion- »IoKk. geqtic patens Vui)tvocamus;amp; Vutt/ brcui vocali, album,quod vifum dilatet; à quo Vi-duaalbis induta , amp;inaiborum numeruin relato nupta. Hinc Videoquoque,quod vennu. nullus fenfusloneiùs latiulque feie extèndat;àquodigamma Grxei in «j'«amp;indede-riuatis ademerunt. Ab eodem vito ,quöd eumquem vitamus,Iongc latequeabelTe veliraus. Sic Vörttl«!dicimus,pro eo quod eil hue illuc inclinare lato amp;: inconftantigrcf- MuèUeni lu: «à quo Latinis Vacillo. At toat/ vocali longa, idem eft quod vigilo; quia vigilans late omnia lènfibus capit amp;nbsp;peragrat: quod Latinis dedit Vaco, pro diligenter inuigilare. loit. Vacuum item aUiat a breui, quia facile cuiuis cedit, vt fit in loco vacuo, in quo aé'r eil fubito cedens, latitudinem prxbens- è quo inrclligitur, locum non efl’e vacuum, led j,/«. Corpus imbecille in eo elTe cuiuislatitudinem prxbiturum . Waglurfum deorfum in-conllanter moucot; hinc Voag pro libra, amp;nbsp;pro curru longo quatuor rotarum; Vuagtn ab nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
incerto tremulo motu. Ab eodem motu fludusfe furfum deorfum librantes Vuagm iiaac. nobis dicuntur: inde Vagus amp;. Vagari. Walt vis eil amp;nbsp;potcllas, eo quöd tup ftalt/id eil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ä.
longé latequc tencat amp;nbsp;feruet;vnde Valeo. Hinc amp;nbsp;Vualt/ amp;nbsp;faltus,quorum hoc duplex wag. iü omifit.öc adfumpfit fibilum ex afpirationeüjiöalt. ©log/volabat, aWi-fiog, id cll,altè effugio, fiue fugio in altum; Latini tranfmutarunt in volo. Hinc©Io/pro pulice, quia u/mt’ nihil celcrius ad eftugiendum ; quod nomen Latini in Pulex mutarunt. War a breui eil intricare, quod longé lateque impediat; inde Varus apud Latinos is dicitur,qui cru-ra fic interius torta habet,vtgrelTum intricare videaturiHincfortè Varronum nomen, ©lo. Sin Vnar a longo pronuncietur,fignat diuturnam raoram cirentix;amp;:proverbo patum, eil cultodio, amp;nbsp;tueor; pro nomine, idem quod verum;quoniam veritas omnia infuo elTe cullodiat, iuxta illud Dauidici carminis : Domine Deus virtutum, quis â-k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mills
-ocr page 154-IIO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
wilis tibi? Potens es Domine, amp;nbsp;veritas tua in circuitu tuo. Nonne hic veritas loco cu-ftodia: ponitur? Cedo, qualem hune putas fiüfTc, qui veritati, à euftodia efTentiæ fuæ, melius ipfiusedejquod elTentiæeft officium , aâus nomen confecrauit ? Num Barbarum? Non motor quid refpondeas. Iptà ie veritas cótra vitilitigatores linguæ nollra: tuetur. Scuto circumdabit origines noftras ipfa veritas, vt ad aliura Dauidis verfum al-ludam. Magna vised in hac nominis fignificatione. C dm tear audio; vtintelligo verum omnium habere euftodiam , ita moncor vt amp;nbsp;ipfc veritatem euftodiam : qui lo-quendi modus Hebræis frequens eft ; non ille quidem de Hcbraico vocabulo, Ïèd de 3»««- fonte linguarum amp;nbsp;veritatis acceptus. Habemus aliud quoque nomen, WijS/ quod veritatem cuiufpiam reiexaggeranti conuenit; vtexempli gratia, dum dicimus.Ciiö toijS/ quod tantundem eit, aç d dicas, eit certiffiraum , à vi iplius tu amp;nbsp;idem notantis, quodElt; ita vt nihil aliud fit tub/quàm quod longé latcque extendit fuum elTc; quad tui-b. Ab hoc ChaldæiSc Hebraci habent eu-’p amp;nbsp;n^ç’ip mutato duplici W in Qu, raißijtt. quod frequens eit. WbÜrt cnim, àtuiö / certitudoamp;: veritatis firmitas clt; ficut àtuÿ^/ lt;^o làpicns fignatur, tuibôft/quod eit lapientia. Ex tuar itaque amp;: tub veritatis eflen ' tiæcognatio colligitur: co quod hociplum elfe lateinomnem partem patens fignifi-cetjillud cultodiam amp;nbsp;latifundia durationis amp;amplitudinisaddat. Nos procuflodio, amp;nbsp;vero, hodietuar dicimus, vocali longa, quod tempus producendum elfe, plcriqucfic notant,vtexvocalidiphthongum facianteprima amp;lecundavocali. Zclandi, Scalij 3©et. nbsp;nbsp;nonnulli,protuartuetdicunt. Nos, quo omnia, quam polTunt maxime, in loquendo
dillinda fint; pro vero, toar efferimus. amp;: tuet longa vocali, pro defendo vfurpamus.La-tini,perinde atque Zclandi, verum e barfccerunt;non maleilli quidem, quoniam veritas omnia contra omnia defendat ; led nos diftinótius, dum fonum nonnihil muta-mus. Atuarprocullodio, vetultiffimiGræcifeceruntapw, relictalittera, quacarebanr, Alongoin O magnum mutato;vnde OTAamp;poc,ianitor;amp;apud Homerum,wcerUv-vtç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctvA^. Ex eodem fonte fluxitfppoup«, perlitterarum meta-
thefim. Nelcio qua in voce tandem dicammylleriorum latere faltigium;cùm videam in omnibus contineri fumma. O veritas, veritas, quàm accurate primum fermonis no-flri fabrum docuilli veritatem ! O me beatum, cui dcdifti in lus corporel carccris tene-bris videre,fi non teiplàm , at làltcm imaginera tuiexcellentiffiroèdcpiétam* Adde, oblècro, quem hoc bcneficio amp;nbsp;hac gratia lîngulari reaplc loannem fecilti; vt cura ad perpetuatn perducas felidtatem, in qua te videat facie ad faciem ; amp;nbsp;quorum hic vm-bramlætiffimusampleélitur amp;olculatur,ea tandem coram, quoad ciusanimisfasell, liceat intueri. Verùm cnimuero, dieet quis, latitudinem amp;nbsp;amplitudinem in top agno-fcojfiue in ipfa littera duplicata ,citra vocalis adiedionem : atnon video, quid'î(r addat;cùm R. littera fit ad motionem amp;nbsp;celeritatem fignificandam idonea. Fatcot equidem, amp;nbsp;Platoni,amp; ceteris omnibus, vibrantis linguæ in hac littera canina cclcritaj-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem raotioni, quàm quieti.aptiorem videri: fed ilia eftlinguxnoftræanalogia,vtè pri-
mis vocibus non rarô fiant fecundæ, per folam conuerfioncm ; in quaformandorurn î*t. nominum régula, non eft litterarum in lécundis, fed in primis ratio habenda; 3trenira fit à ûa/ qua voce celeritas pulcerrimè notatur;eo quôd R, veluti hafta vibrata, perre-Rota. dam amp;nbsp;patulara ipfius A vocalis pronuntiationem feratur. A ûa fit liât/ vndc Latinis . Rota. Hinc.ô«: ßcct/ proparato,amp; quod in promptu cft; vnde Græcis P'«icAoi’,amp; cogna-’’’Dicimus autem ûa ôcrllat proceleri ; cuisit/ amp;nbsp;Tar,contraria; quorum hoc Anglis Tariitn,a,u. jn vfu, pro morot; vnde LatiniTardum fecerunt. Nos hodie metathefi vtimur in lt;ra
'^Tvag. 2lr igitur tardutnnotat;àquo flumen tardiffimum in Gallia, Arar vocatur; ad 'jirar. quod dum habitarcm, vixoculis primo irituitu animadueirere poteram,in vtram par-proreperet, A liât proccleri,fitilat-an/idcft,celerin progrelTu; vnde Rhodanono-
■ men,flumini rapidilînno. Cctcrùm quoipfiusîtrgemini,influminisnomine,vis fignifiçatio magis pcrlpiciatur;Cæfaris verba audiantur. Flumen eft, inquit, Arar,quod per fines Æduorum amp;nbsp;Sequanorum in Rhodanum influit incredibili Icnitatc , ira vc Mrtzy/«» oculis, in vtram partem fluat, iudicari non poffit. Ab hac voce fit ?trt pro terra, quod ««. plcrique in lt;ert detorquent, diftindionisgratia;eoquod vox etiam illud fignificat.quod cuiulque naturæ proprium eft ; nimirum, quia quod taie eft, diu, immo lemper, in ea ' jinar. re, cui pecuiiare cft, moretur. Hrac compofitum JBar/ vocali breui, qualî diccretur,*
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iBc-ar/
-ocr page 155-LIBER. VI.
jPßc-at/ id eft, cum tarditaté ; quo fignificamus idem quod quippiam non expedio no-taret: à quo Motor Latinorum. Hebræi ab38rferuarunt Sc ab artfiue ertpro ter- ^ofor. ra yh«. ab eadem origine eft «Cr/ per «to pronuntiatum, pro Terram profeindo per ful-cos;vnde Aro Latinorum, Sc Græcorum a/50®,vna cum totafobole. Hebræi longifis^^^'^'j^^^ recefterunt, inn dicentes, ceu diccrent, €0c-art/Sc per Sigmatifmum,«lU)c-arjEi/quo aratum nobisnotaretur. Ares, pro Marteapud Græcos,abiradicitur Sc impedimento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/”•»
Str enim Sc *er iratum nobis fignificat; vnde Ira Latinis : qUia Sc maxime impediat ra-tionem,Sc quam longiflîmè faciat aberrarej itavtgemina fit ratio. «iHrautem pro erra- «i?»-ré,cauflam habet clittcrarum naturajquia fluxus fit ab vno,cfim E Vnum. R fluxum fignet. Contrarium eft Üe/ pro ratione, quoniam progrefliis fit ad vnum. Dicimus au- ß«/ tem ße/ Sc làeôcn/ pro eodem- lt;i2r igitur Sc üe analogia formaturæ docent, ad cuius gen-Cis incudem fint referenda. Vide, vt cauflæ fimul incidant duæ, ad eandem notationem in «Sr Sc öt; quia vtrumque Sc eau flam habet è litterarum natura, Sc fimul ab ar Sc ra oppofitis. Allemanni,dum pro «Sr/^rre dicunt, abetymologia longids rccedunt. Sic Si6 dfiiiç ab impedimento Sc tarditaté rationis, Sc ab ira; Sc «£r/pro irato; quia Sc rationi «jw. fit in mora, Sc ab Vnorecedat. Minuta hæcin fpeciem, at diligenter tarnen annotanda iis qui accuratam volent cognationis vocum Sc rerum notitiam adipifei. Redeo ad 2tr/ quo Iftora Sc duratio indicatur,propterea quod fiaconuertat ad contrarium.vndeï^art/ pro quouis duro; Sc ï^aröen/ pro durare; Sc ï^crt/fiue ï^art/cor, cuius motioni perpetuæ vitæ duratio debetiir; Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;item ceruus, quoniam diutiflîmè in vita duree. Non po- ï^nt.
tuit itaque terræ conuenientius nomen dari, quam Art ; tum propter quictem,quæ omnem fuperat tarditatera, Sc à celeritate, per tóanotata,quam longiflïmèdiftat; tum quia inter elemenca fit duriflïma. Latini ab «2rtTer fecerunt;Sc hinc Terram. Nobis ter veltarbc/eft calco, Sc audaóler pedibusin terram impadis procedo,quafi gradu quo- -mer / 'treibt dam militari; vnde Spjoç Græcis pars ea pedis eft, qua terram calcamus. Hinc î©ar no-bis pro audeo; quod in dapptea Græci mutarunt. A ©ar Dardarius nomen accepit, quôd audax effet ad aggrediendum, ceu ©art-an/id eft,audètaggredi,diceretur. Si omnia quæ ex 3ïr Sc âa fluunt, exponerentur, ipfum Ararem oratio noftra tarditaté fuperaret.
Ex3lr itaque, Sc gemina latitudinis Sc expanfionis nota W, fit War/ pro euftodio, Sc vè-ro; quoniam verum omnem ipfius efle durationcm euftodiat. Bene verbum Sc nomen eodem fono fignantur ; quoniam in veritate omnia euftodiente, ipfum verum eufto-diens, Sc aâus euftodientis, nihil prorfus difterunt ; cùm Deus non fit alius à fuo adu. Expofui modó artificium nominis Cimbrici in vero notando; quo totum ferè veritatis A myfterium, totaque eius prima vis Sc poteftas cüm fit comprehenfa Sc explicata ; per-fpicuum fit, quæ fit collatio ipfius veri, ad primum efle; quamque eleganter veritas fcutoamp; fatellitioinfacriscomparetur. Vbi nobis in ,^cutamp;î©acelegantinîma eft allu- Sm / 28e» fio: quandoquidem ^rut amp;nbsp;befcut/ vnde Scuto Latinorum nomen, idem eft quod de- scafg^m fendo, malum amolior. Vetitas ergo, cum omnia cuftodiatSc defendatjOptimoJure Stutum, id eftjdefcnfio vocatur. Ex hac confideratione non parum lucisaccedit- hie- ofti-roglyphico Herculis figno, in quo pro fcuto Leonte eft fiue leonis o-xJtoç , qua voce co- ^^ûmv'oeatur. rium generatim dicitur -, quod animantis corpori fcutum ftt Sc'defenfio. Cut igitUr Uercuiu hit-truyTQç habèt.’Quia nempe fcuto fuo Hercules omnium malorum in curfum amolitur,^quot;^j^^^'Jquot;^ vnde dXî^tKeiKa nomen. Gur porro leonis cxuuium habet? Quia leoni cor fit gene- fiicatum, rofiffimum Sc fortiffimum, vnde Icto à Ituen/ quod eft viuere, nomen'habet» eo quod vor vitæ fit origo. Quoniam ergo Hercules, qui mafculam vim totius rerum vriiuerfi- Hcfcûiesvn. tatis nomine fuo ptofitetur,fcuto fuo vitàm omnium défendit aduerfus mortisalïélö- de rem ; leonisexüufo donatus eft ,quo fimul Sc* defenfio in a-Ko'ni, fortitudo iii lep-’ ne, amp;nbsp;vitæ præftantia in codera intelligerecur. Ceruis vc ex Hercule ad raafculanl Vim vniuerforumvenitur: quæiara quia iplîflîfna âc veritas,quænomineiùo defenfioncm, fine fcutum, præ fèferc ; notauernnc hancdcfenfionem 3-zv7ïrleonis,tuià vitanorfien
eft. Quicquid igitur Hercules agit, id ad perfediflïraara.excellèntiflïmam Sigénero-firtîmam vitara pertinere intelligatur, quam clauacrucis nobis parauit • HüC ipeôlat -Léo ille de tribu lelTæ venturus, diueriàrum gentium vaticinüs côdem tendcntibus, ta-1«»« nomi-medîperdiuerfas vias. Nobisvitæfymbolum exleonïsnomirteclariflîmume'ftJMe-brxi ab eadem voce, qua viuere nobis dicitur W aS deriuarunt, pro corde id vfurpan-
k 3.
tes;quo-
-ocr page 156-Ill
HERMATHENÆ
quoniam è corde vita procedat, qua de re alibi. Sic claux tefiera non ex re can-fienificet. lt;01f.
ƒ lot t ßue ifïwn.
PtSttx.
tumjfed ex nomine quoquc, notationis rationem ducic, eo quod €olf/ vnde claua,pec metathefim nobis indicctexpeditumauxilium, cuiquc nulla mora po flit ad fem. ƒ lot cnim, flue ƒ ïofjö / expeditum, promptum, cito ad deftinatum finem perueniens de-fignac, quaft IBoUucjS/id eft, plenum fortunati fuccelTus: qua rurfus vocis ratione fura-ma Felicitas, quam per Pollucem folumnancifcidatur, continetur. Aliena funt hæc à propolîtojlèd eóconducunt,vt clarè peruideamus,quanta fit veterum fabularum cum vocum originibus cognatio, quamquc nihil qneat làni cx ipfis elici, citra harum adiu-mcnta : turn etiam qua via de fabularum oblcuncace veritas eluceftat, quam hic m-uenimus eandem elfe cumHercule. Gùmenim apud antiquiflîmos Herculesculîos celeberrimus habeatur,atq. omnium conlènfîone celebretur ; monftrarimq. vel ipfàra euftodiam à veto, vel verum à euftodia nomen traxifle: quid vlterius dubitandum, vt non Herculem veritatislaruara elfe dicamusjcuius vis ciim in totarerum vniucrfitatc
£ul. lut.
maxima fit, meritô nomen habet, quo malcula vniuerlórum poteftas indicatur. Quid quôd€ul amp;nbsp;€olf cx eodem fonte deriuentur, amp;nbsp;reda procedunt adfucceflusfêlicita-tcm,cuftodira etiam quadam vtriulque inftrumenti fimilitudine,quam clauæ celehira «coipnagtw. noftroiuni quos «CoIfbjajjttjS / id eft, clauigerosvocamus, egregiè ob ocuios ponunt.
Mat».
Obruit me rerum copia: quam fi perfequerer pro eo ac meretur, quis tandem effet finis ? Cuftos Hercules, euftos veritas, Hercules louis è mortali femina filius. Chriftus iplà veritas fupremo patri è virgine nafeitur. Sed hæc in Hercule noftro. Rideant modo, qui volent, vel fabularum , vel primarum vocumorigines : quarum illas, Grarci lèrmonis noftri ignari, corrupcrunt,amp; fœdis erroribus,turpiflîmaque idolomania con-taminarunt : haslongiflîma amp;nbsp;profundiflîma à multis fcculorum voluminibus igno-rantiaita fupprefllc, vt lingua omnium excellentiflîma pro rudi amp;nbsp;contemnenda non apud alios modo,fed apud iplos etiam noftrates haberetur. Pergamus in War. Quan-do confiât vniuerlàm amp;nbsp;eflenti£eamp;: vitæcufiodiam à veritare pendere;conlequenseft| eum qui lèlè ab eafegregatgt; mox neceffariô perire , amp;nbsp;xcernæ morti l'ubiici; quod human© generi turn accidit, cùm delèrta veritate, Drac©ni mendaciorum patri creden, tes, vetiti p©mi venen© fcfe int©xicarunt. Quis erg©ad falutem reditus.» Nullus profe* dô, nifi ipfa te veritas reducat per culpæ agnitionem amp;nbsp;pœnitentiam . Agamusi^ituç pœnitentiam, amp;nbsp;per eius ianuam ad veritatem reuertamurjquo ipfius lconmoc©n©,amp;; claua, totius felicitatis infirumento, ab h©rrend© Caciantr© liberemur. HoceRjter qu©d War nobis demonfirat: eo quôd fi per vefiigia vocabulum retro legainus, mox fimus pœnitentiam audituri. Oadmirandam diuinæ bcnignitatis.nptampquæ volyiç jpfum veri nomen ita fieri, vt cum voce clamantisindelerto, PœnitenciamagitCjad vnguera conueniretJ Rideant nunciterum, fi audeant ,infani lingurç^fpæJ^oi^temptô* rcs, amp;nbsp;in nos ipfius veri demonfiratotes vel ludibria, vel venenataSj^quod quoldam fa* cere feimus, delpuant calumnias; lèd fie id faciant, vt tandem per pœnitentiam ad ve^ ritatis fontem reuertanturjqua pœna nullam ipfis imprecor maiorem ,.irnmocontri proipforum calumniisillud rependam,vt velinuitos per vefiigia retro compcllamad veritatem redire;nifi plane inuida Draconis, mendaciorum patris, peruicacia fic,Yerij tatem oderint^vt quam.nos face prælataofiendimus,ea,m videntes agnolcentelque.
neque videregt;neque agnolêere dignentur. Ethæcquidcm de veritate.qnanium eufto-degt; quæ Herculis figment© tegitur, làtis efio delibaffe. Magnam latitudinem dico duplici W defignari, quam vtin aliis^ita in WijiSetiamlaiiflimè cernas, §apiens enim id-circo Wgô v©catur,quialongiflîmc latiffimeque inomnem partem cûçumfpicitîquod *1^*^ lanusdiligentiffimè prasfiaret.didus eftgeminani facicm,amp; quaternos©culos ha-facii bete.'Wpftc/amp; per ap©c©pen in aliis'ctiam vocibus.vfitatam, Wrjsï dicetur,qui longç
iatelque videt. Inde mox verbum Wgö/jdem efi quod demonftr© : à quo (irutaijsi is
®tu-l»ijft Druiitts. Cru.
Vit ! Vltig.
crit, quiamp; ipfe veritattra per atnpla fpatia longe latçque intuetur, aliis dcmonlhat: quo offiçio^ui apud Gallos fungcbantur-, Druides luntaGracis nominati, duplici W, quo carenr, exempt©, amp;nbsp;tenuiliccetaiprmediam mutata. ^ruenim verum.notat^ ab ®rt/quod fignificat eleganter bcneque quippiam ago; à quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocatur,qni ad ôm^
niareâèexpeditéquepptagendainßgni^acultatepræditus eft. Origoeft ‘^j,/ q.uqj4 notatur, quod ingeneje quoqueexcelUtp propter V latitudinem no.taas, R vebegt;« 1 ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentiatn
-ocr page 157-L I B E R V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irj
mentiam motns exprimens. Qui enim late moucre potefl, isfortis cxcellenfque ha-bendus: qua de voce Sheins iubole, in litrera R agctur. Porrô nulla in voce clariiis buiusVlitceræviscernitur,quà{n in (j2cU)/quacxceniioipiius Vniusnocatur.quæ quid aliud cR,quam perpétua,amp;:ante amp;; poft omnia tetnporum curricula duratiojiue vnius vita; quænihil rurftis aliud, quam adus ipiiuseiîevitra omnes tcrminos porreäus. Hæc enim vnius eft latitudo, qua feie ftcut per omnes res, ita confequenter per omnia temporadiftendit. Ab lt;i2eu iiue CAo Latini habent Æuum, Græci d/ar, vocalilonga in Æuum , ó' diphthongum mutata. Dcfiniatur ergoÆuum de nomeclatoris noftri (ententiajpftus “ vnius extenfio;quæ tanta eft, vtomne tempus excédât, Quæautem hæceftextenfio vnius, fiue dilatatiü,quàm ipla vnius vita, per quam efl'e nbsp;nbsp;vitam dat omnibus, pro ftia
cuique portione. Per banc extenftonera ipftim Vnumièclarificat.quaderehæcChri-fti apud D- loannem verba audiantur ; Hæc locutus eft lefus, lubleuatis in cælum oculis dixit,Pater,venir hora, clarifica filium tuura.vt filius tuus clarificet te. Sicut de-difti ci poteftatem omnis carnis, vt omne quod dedifti ei, det eis vitam æternam. Hæc eft autem vita æterna, vt cognolcant te foluin Deum verum , quem mififti lefum Chriftum. Hæcipfeæternus æterni partis filius,qui per fpiritum fuum nomenclatori * infpirauit, vt æterni illud nomen faceret, quo exteniîo amp;nbsp;clarificatio ipfius Vnius fie contineretur, vt earn nouifte homini eft vtiliftimum; fie nimiium, vt intelligeremus, omne genus mifèriarum nobis imminere,nifi Vnum nos fie per claritatem extenfionis fuæ comprehendit, vt vitam æternam nobis ex æternitate fua communicet. Si enim «Setoconuertas, ïBceaudies, quæ vox vt inteiiedio vlùrpata idem valet quod Væ Lati-norum: at fi Wee nomen fit, dolorem notât, vt hinc facilèliqueat dolorem æternitati wcr. opponi. Vt autem multa funtin facrislitteris Væ, ita nullum latiùs patens quàm illud, Vævobisviriimpij:amp;:apud D. loanncm, Væ ciuitasilla magna: amp;nbsp;itcrum,Væciuitas ilia magna:amp; tertium, Væ ciuitas ilia magna. Magna eftæternitas, quam Deus dicitur apud Efàiam habitare ; quod idem eft cum magna vnius extenûone. Sc magnum rur-fus eft Væ magnæ illi ciuitati intentatum ,in qua régnât Afttichriftus, homines æternæ mords hæredesfaciens, non fecus atque Chriftus æternæ vitæ. VtigiturChriftus æternam vitam dans, amp;nbsp;Antichriftus mortem dans æternam, opponuntur: ita lt;ï£cüj amp;: Wee diuinus ille nomenclator voluit opponi; vt videlicet quoties 4£rtu audiremus, cogitare-mus fimul vtrumque, Sô vitæ æternæ felicitatem, amp;nbsp;doloris æterni acerbitatem . Hinc prifei Deum ïDi-edu vocarunt, quod Latinè verras, Ipfam æternitatem; quo nimirum audito hoc Dei nomine, ftatim in men rem veniret illius doloris Scillius Væ, quod pa-
ratum eft iis qui ipfi æcernitati aduerfantur, oppofita videlicet ipfi legentes veftigia. Dieu wcem Ex vOt—eelu/ Diew facit contraâio, quam vocem Galli de prilca i'ua Cimbrica lingua retinuerunt. Nos diceremus5î)’cdjj per ehfionem prioris vocalis, quam vocem Leo-„h. dienfes hatftenus vfurpant: vnde Latini Deus fecerunt, ôsoç Græci. Hanc vocem ©irtw maiores noftri ab Alauda didicerunt; qua de rc alibi latiùs, fi Deus, quem Galeritæ ca-nunt, permittee. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;
k 3 HERMA-
-ocr page 158-rr4
HERMATHE NÆ
LIBER VI.
E EXEMPLA carum rationum quibus c vocalibus fymbclaad rcs notandas petuntur, abeant ad quandam infinitatem ; tempus cfTc exifbmo,’vt ad confonantes fiat tranfgrclTus ; in quibus ne rur-fus nimia vcl curiofitatc,vcl prolixitate fiam odiofusjcum adbiben-dum modum cenlco,vt paucis vocibus ad caufi'as redudis,alias aliisrelinquamusad candem normam cxaminâdas. Quod fi aliter fa cere m , fingulis vocabulisexcutiendisinfiftens, integrum Lexi
con efictconficicndum ;quodnec eft huius mei propofiti, necoperævelgratiam vel pretium haberct. Pari item ratione vocalibus multodiutius fuifietinhærendum in iis non firaplices tantum ,fcd in diphthongos etiam coalefcentes ad notationis caulTas vocandæfuilfcntiquodnoncompendioi'æ dodrinçtantiim,lèd omnium artnim metas cxcederet,in quibus fatiseft return formas vno aut altcro cxemplo declarari. Vtautem Ibni vocalium Sz conlbnantium commilcentur j ira rationes etiam fignificationum mixtas elfe necefle; de quibus ex firaplicium natura iudicandum. Procedat igitur in medium ipfum Beta,cui cur fecunduslocu.s datus fit in littéral um rcgno,pôftluoloco cxplicabo. Capella hanc litteram ait cffici labris per fpiritus impetum reclufis : quod obfcurius eft, qu.àm vt multum videatur allaturum vtilitatis. Repetatur itaque quod Terentianus vetfibus fuis eXpreftius de hac muta prodidit:
B Uttera, 'vel P, quaf fyllaba 'videntur.
lungunt^ fbnos de gemina, fede prcfeófos: Nam muta iuhet port io comprimt labella: Vocalis at int tos locios exitmn miniflrat. Compreßio porrb cH: in 'vtraque diffonora: Nam prima per or as etiam labellafigit, Vélut int IOS agatur Çonus: ast altera contra fellitÇonitum de medid foras labellis.
(itliecfiii itt 'uerhorum frinei^iu.
s îitfers.pym Hîc vidctccft, quid conlônans, quid vocalis præftet. Illi labiorum comprelTîo ; huic cxitüs,comprefla tarnen inferius lingua,debetur. Quocirca idoncacrit liitera ad propinquit3tera,coniunâionem,compreflionem, amp;nbsp;biscognatadenotanda. Hinc fit vt apud noflrates lyllabica fit in verborû principiis adiedio ; vocabuli cui additur figni-ïîe fïUiibica ficationem reddens prefliorem. Sic ègatii, quo Irefignificatur, fit bcgacn/notans eutn quem curafollicitudocuiufpiam rci inuaditamp;prenait. Exempli caufla,2c beu ba« mebegacn/idcft,fum de reilialbllicitus,amp;: eius cura premor. tètoteugenerarim trudele fignificat ; bc-fîotcu cftinuadere, impetum in quempiatn lacéré. ï^au teneo jbtDau conièruo faluo.Uupeu currercjbelcprueft diligenti cura varie difcurrendoreicuipiam conficiendæinflare. iCopeneftemere ^bctcpeuelt culpa,fine multa,fiuemaloquopiatn rei cuiufpiam præteritæpremi; Szferèidem eft quod pœnas dare. lt;^ieneft videre fbefiat diligenterinfpiccre.l^oojtdecetjbeïltiojtvaldcdecct. ïDeuccogito jbcbciic diligenter co-
‘iî.x.
ORic.
giro. Similiter in muleis lignificationein dumtaxat reddit prelliorcmj in aliisetiam per cognaiionem quandam detorquet ad propinqua ; vt in bctopcii/ quod eft quempiam libi malum emiiTefuaquapiam culpa, sttiueneft fcriberejbeftriuciicft rem Icriptiono notarc. Plenafuntexcmplorum omnia quibuscompreffionis vis luculenta inelt^qure nibil attinet enumerate. Hine fit vt bi apudfignificct;amp;: btc ofiferofiue præbeo;amp;inde
quia plurima nobis oftcratjceram ad vulncra, dolores, vlcetacuranda J ad lu-quin men ciim in tenebris turn in lacris amp;: feftis alendum;ad lintea, ad coria aduerfusaquas rauniendajadinfinitosdenique vfus. Quid dicam de propoli,quàmmultis ilia medea-tut ? lam mellis,liquoris fccundum vinum diuiniftimi, qnantus vfus ad corporis vale-tudinem tuendam; Interrogatu,s quidam quibus remediis adtantam feneclurcm per-uenilfet ; reipondit, Inrus melle ,cxtctius oleo . Quid ? nonne ingens Europa: amp;nbsp;Afia: portiocx mellc vinum componit, Cretico viribusamp;: inebriandi facilitate quàm proxi-mum? Diesmeantè dcficiat, quàm falubcrrinium mellis vfum intègredefcribam.
Num
-ocr page 159-1 I B E R V r.
iî;
Num igiturimmerito diuinum hoc animalculum bic ab ofFercndo præbcndoque nomen diixic? Quamquam veto hæc maxima queunt beneficia viderijimr ramen ex eadem volucri longe adhuc maiora præftantioraqiic, dum refpublicarota, rorumque regnum,ab apibus præcepca amp;nbsp;inlHcuta optima deducit ; quibiisamp;: Regis erga popuîù, amp;: populi erga Regem, amp;ciuium inter fe officia quàm clariffimè docétur, fi qiiæexempla præbent, eaIludiose confequamur , amp;nbsp;omnibus atlionibus publicis priuatis ex-priraamus. Neque enim bic foldm fignificat offero, fed crebro ctiam pro impero vfiir-patur : quoniam eiufdem fùpremi numinis lit, amp;nbsp;omnia prabere iargii ique , omnibus imperarc. Quamobrem architedus vocabuloiû linguîari prudentia monarchiam certislimitibus inclufàmper Apis nomen nobis commendauit ;quam qui reget, is vc examinis regem imitetur necefïceft, qui fie le gerit, vt ab omnibus apibus ametur, amp;: fummacura euftodiatur, fidiffimo fempcrfàtellitio lèptus; amp;: interim tam abed procul à lædendo, vt nq aculeoquidem,quolædat,fitinll:ruôlus. Accedit amp;nbsp;altéra ratio nomi-nis de litterarum commutatione, dum vicina in vicinam tranlit,quam fcquendo bic ad bote alludit,quod fignificat purgare amp;nbsp;confècrare ; quorum vtiumq. Apis cgrcgic præ-betjdum mclle corpora purgantur,amp;: ad lætitiam mulfô perducuntur. lam cera cor-pus purgatjpcr occultos halitus digerendo,amp; lumine fuo mentem confccrat ;d.um cx~ ternofigno è tenebris mortalis corporis,ad ca?!os,amp;: ipfàm diuinitatem, amp;: lucem æter-nam inuitat amp;deducit. Vadumrerum Oceanumingrederer, fi hune locum perinde arque podularet,per omniafua latifundiaorationedimetiri tentarem. f^uôd auteæ bie offero fignificet, id in compofitione ctiam cernas : nam Uajß pro pâtre familias vfurpa-mus, co quôd is præbeat fuis alimenta. item vocali longa, fine bacn/ vc viilgo feri- îSaen, bunt, eft idem quod præbcns progreffum : qua voce lata via notatur, quad b:c-ait. Hine Græcis ßatya pro gradior amp;nbsp;co. A. bit Latini habent Apis, adicéio in principio ai ticulo /s««»-Cimbrico.ceu dicerct 'Äbic. Epitheton elcgans api datum ohm fuiffc videtur banbjar/ id eft, roris cuftos, hue rorem diligenter oblèruans amp;: reponens : qua de voce Hcbræi habent fuum nmtin,vbi Vau pro duplice w ponitur. Hine mel vocant, quad bau-toaiS/id eft,quod ex tore proucnit, vbi Vau eft omiffiim. Vcriim dum na'i pro eaula di-cuntjcorrumpunt b’oiUjar/ quod nobis hgnat iplam ouium cuftodiara,a verbo *157 b’ov boar/quod eft ones cuftodirc; quo Chaldæi pro minarc vtuntur. Crim “137 pro loqui po-nunr,ipfum Worb,id eft, verbum , pro bjo;t tranfponunt ;quod clarius eft in *177 pro iiaoa». verbo. At cum pro co quod fit, fine pro re quapiam, eandem vocem vf'urpant ; ad Xuojt alludunt, quod idem eft cum Latinorum Fit, hue elfe accipit. 737prointerfecit, eft à boot-bcr/id eft, adfero mortem, deriuatumjvndcamp;peftis quot;137 vocatur,quia mortem adfert. “1570 pro Iblitudinc amp;: eremo eft , à niit-bar/id eft, cum timoré ; quia deferta locaamp; folitudines non funt hne metu; iuxta illud, nbsp;nbsp;homini fol:. 357 procaufft amp;: or-
dine, fit à luait/quod eft cuftodio ; quoniam res per camTam euftodiatur. Vide, quæfô, wart qui vocum Hebraicarum inueftigari queant radices quanta confuhonc à linguæ primæ perfedione procédant. Per me tarnen licet, vt fencenriam meam rciiciant, amp;, quam volent, in etymologia viam fequantur. Huius digrelhonis,Apis, à præbédo apud nos amp;nbsp;Romanos, apud Hebrteos à roris cuftodia habens norncnclaturam , præbuic oc-cahonem. Hebræiexloi/quo Apud fignificatur nobis,amp; Ad,amp;:aliquando Per, vt ciim dicimus,bi lt;!5ot/id eft,per Deum,cam loquedi formulam duxerunt, vt 7 pro In, cum, 261. quando, ad, per, contra vfurparent. Nobis bc longa vocali, amp;:bff preces hgnar^ eo quod ibc/ 25et perças adipfum vnum amp;nbsp;ipfum caput ardiffimè coniungamur. 25r.iautcm voeäli breui idem eftquod Sum; propterea quod elfe noftroad vnum ipfum, quod eft cni/de-uinciamur. 23cfn vero vocali longa,olfa fignificat,quafi bicen ;quod ofla in vnum colligent corpus. Abc hue fact ficfaact hue boet; quorum hoc adiumentum amp;nbsp;rcraedium, 2i?ct/ 23aet/ illud lucrum Sc vtilitatem hgnat. ab eodem etiam fact «Só facîcr pro meliore ; propterea quôd preces noftræ quibus Deo aftringimur,maximum necefficatis hiimanæ remedium, amp;nbsp;fummam vtilitatem adferant,amp; perpetuô nos reddant mcliores, Sed dehac rcinHieroglyphicis. ExfaoctHcbræiconuerteruntaiu,quogeneratimquoduisbonû vocant; quia quod non iuuat,bonum non ht. Qiiiaautem panisad elfe maxime fpe-état, quod cft bc fine ben ; necelfario etiam nobis maxime rogandus. iScigigitur,amp; con- vanu-ltitilex, CISC beg panem notât; qui duplex eft,vti duplex vita;alter métis proprius,alccr corporis; t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo
-ocr page 160-IIlt;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
quo fie, vt il le prias, quàm hic, fit per preces à Deo petendus, quo mentis vita feruetur amp;nbsp;alatur. Fit autem à bt/brig/ pro precario; vt à tori/bîttrig/ id eft, à lege legitimum, Sc , fimilia plurimaab aliisad eandem formam. Vox. igitur Cimbrica beg ftatim oftendir, panera omnium prccarium efle. Orandus itaque Deus huius vocis monitu, quo illud nobis det quod ad efiè noftrum plurimùm confert. Confert autem plurimüm panis Ciçleftis quo animus nofter pal'citur. Necjue enim ex folo pane vitàt homo ,fed exomni , 'vei^o quodprocedit de ore Dei. Hinc redè Ilÿchius fecifte intelligitur, cùm panes cibos animarum fidelium interpretatur. Non parum igitur myfticæ intcliigcntiæ hæc vox côprehendit,imôtantum quantuvixingentivoluminequeatexplicari. lam quiaDeus àexit,Petite, df dabiturvobd-, iplc nomenclator eam vocis formulam inuenit quç panera prccarium efle fignaret,amp;radderet prætereaperconuerfionem ipfiim geb/quod eft dono;ceu diceretur, Peto panem : amp;mox àDeorefponderetur,gcb/ideft,do,fiuedo-
lt;Scb. no. lt;îamp;eb item ad petentem referri poteft.vt dicere intelligaturbeg-gcb/id eft,panem da. iuxta orationera conceptisà Chrifto verbis fadam . Non igitur etymologia tantum, fed vocis etiam conuerfio ,neceflaria colleôhone demonftrat ,bcg noftras efle à primis 25«{tcr. naraiibus vocabuliim. A beg fit beriîet/mutata media in tenuem geminatam ,pro eo qui panem facit. His rationibus Herodoti amp;nbsp;Ægyptiorum iacerdotum accedit auifto-ritas, qui beg Plirygium vocabulum efle docent. Hinc Becccfclana Ariftophani amp;nbsp;nobis, pro iis quæ ab vltimaamp;: prima omnium ætatum origine repetuntur. Ab hoc vo-cabuloHebræi mutuantur fuumjabag/ proquouis cibo. Huic præponunt nonnum-quamnè quo cibum volunt notari. Nosbet pro morfu dicimus,quia mordens ipfi cet/ quod eftcomedo, proximè accedit. 25ectbeg ergo eflet morfus panis, fine buccella paras ;ê quo nô per litterarum viciniam efteâum : nifi velimus batbegdici pro precario pane, cùm bat fit idem quod orabat. Sed hæc fatis eft indicafle . Noftrates è beg/toeg îôts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciunt, vt albumcandidioremquepanem è pollinefadura notent. 25egenim genera-
tira quemuis panem efle ,bec6er batbai déclarât; quorum hoc à beg dedudum , ad quamuis rem ad modum panis coquendum tranfiit: huius lueg/quo dclicatifTimus panis notatur, conuerfio apertè demonftrat optimi panis effedum,qui eft, vt ad æterna iæcula falui perduremus. lt;6e-öM/amp;: concisè grin/idem efle intelligatur quod dat æterni-tatem;à gc pro geet amp;nbsp;geeft/ id eft,dat : vel ge/ ad fignificet, vt fit ge-eto / ad æternitatem. Vtroque certè modo intelligitur, panerd cæleftem cùm delicatilfimum efle, amp;nbsp;omnis furfuris expertem , tum etiam cius aliraento ad æternam vitara dari vigorem. A beg itaque geb/pro donojquia huius panis donatio fit omnium præftantiflima. lt;6eb quafi gtbebjideft,ad habendumdicitur ; quiaeodaraus, vt ishabeatcui daraus. Sefortafle eadecauiTa fic verbum hoefadum eft,vtintelligamus eum qui dat,eo dare,vthabeat; amp;nbsp;nihil dandum efle , nifi ad eum finem vt habeamus: quod cùm in ceteris donis,tum in iis maximè cerniturquæ pauperibus conferuntur,quædamns ,vtcentuplum acci-«tf. piamus. Nose geb/gef facimus, quoamp;: altera etymologia indicetur ,qua gef indicée ge lief/id eft, ad eleuandum. Cùm enim omnia dona ad leuandos homines é vitæ ne-ceffitatibus l'pedent ;tum nullum eft quod altiusnos eleuet,quàm panis cælcftis qui de cælo defeendit, vt nosadcæloseleuaret,atquein vira attolleret Icmpiternam. Quanta, boni panis dator,hîc rerum eft Si vocum cognatio! quantum latet myfteriorum/quàm latè in omnem partem fefeextenditcontemplatiol quàm omnia fcripturisfacris con-fèntiunt ! *î5cf ficonuertatur, moxoftendet quidtibi donum Dei præftet,quodque /eg. nbsp;nbsp;fit donum excellentiflîmum. ƒegenim fignificat mundare;quo fit, vt qui gef dicit,non
fôlùm attolli velit, fed addat etiam rationem qua velit amp;nbsp;poflit attolii atque elcuari. Daenim,amp; munda, dicit, quigefpronùciat: prorfo ordineDa;ichnæoregreflri.Mura dadefignans. Nechîcgradum fiftit contemplatio. Vlterius indicatur quid mundatio atque depurgationobis efficiat. «6cf enim, pro nomine adieâiuo ,idcm eft quod Lati-nus omni ex parte purum nominaret. Sic enim à Deo mundari cupimus, vt nulla pror-fus macula reftet: amp;: lànè nullum ftruthium , nullum nitrum ,nullus làpotam puras lanas reddit, arq. Deus animos mortalium, quos fanguine fuolauat amp;;emûdat. Viden modo vocem hanc beg, per quam ad hæc arcana viam inuenimus, non indignam efle, cuius notatione lingua omnium antiquiflîma defignaretur ? Vt enim panis corpora alic atque firmat,ita fèrmonis primi diligens examinatio métem ad vitam pafeit æternam.
Hinc, '
-ocr page 161-ç
Liber v i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117
HinCj Juin pueri Ægyptij 2Scc dicuntur popofcifle ; docemur ante omnia, rogandum efle eniïi pailum fine panem,queni Phrygia lingua fuppeditat iis qui redè norunt lit-terasamp;S lÿllabas enumsrare. Nihil enim eftin religione,nihilintoto philofophiæ regno quod non doceatur primi fcrmonis explicatu: atquc hæc vera caulTa eft ob quam pril ci homines tam curiosè quæfiuerint,quçnam primalingua elTetjVt nimirum ea intelledai perfpicerentj quid primus homo à Deo didicerit, quidque de vnaquaque re fuerit cdo-dus. Non exiguum,me hercules, præmium, non contemnendum operæ lêrmoni im-pendendæ pretium ; fi tota philofophia amp;: religio ipfius continetur inuolucris. Alij ad Brachmanes, alij ad Gymnolóphiilas, alij ad Chaldæos ,alij ad Perfas, alij alio currant fapientiæ comparäda: gratia; nos indies magis atq. magis in vernaculi fermonis facrariu penetremus.atq.inde in lucem proferamus difciplinam primo homini à Deo infulam cuius adminiculo omnia omnium reru nomina natura: earû quamoptimè accómoda-uic.Hocdemu eft patres amp;raaiores interrogate,primû omnium patru pattern interrogate,vtexipfo tamquâ prima fapientiæ diuinæ fcaturigihe,difcamus veritatem. Huius intelligente diuinitùs, non humanitùs, acceptæfigna,quâtomens noftraacutius perui-debit ; tanto rerû diuinarû dodior euadet. N ihil igitur miru, fi ta infîgnia làlutis huma-næ oracula vocibus fuis primus nomenclator confignarit : cûm non cxhomine, lèd ex ipfoopificis fonte fuam haulèricdodrinam.Hoceftquod perobfcuram famamin Aca-demiam Socrates inuexic : in rebus diuinis primam notitiam à Deo infpiratam ; minime veto vlla hiimani ingenij velinduftria, velratiocinatione, perueftigaram fuifle. In hac littera illud notandum,!! vocalis præponatur,comprelfionem in fe notari, vt in eb, quod eft maris fe in fe contrahentis, amp;nbsp;à terra recedcntis. Sic heb habeo, quod alij Çab lï'’’-dicunt: beconuerltim cb facit, quoniam femperrogandus Deus ,vtvndæ tentationum quibus pulfamur alfidnè, ceftent, amp;nbsp;veluti Oce3nus,ab aggere rationis noftræ recédât. :èet conuerfum eft tcb, quo notatur, vel ad ceflationem impetus vndarum, velad ha-bendum aliquid, fieri orationem. Sed hæc Hieroglyphicis relêruentur. In ben/ pro jisgu. Sum,infinitas quædam latitat myfteriorû; quibus quidquid Platonislôphifta,quidquid Parmenides obfcurè difputanit, uc exprelTum eft, vt non mente modo, fed manibus ctiam videatur teneri. Dixi antèquæ vis fitipfius vocalis qua fimpliciter pronun-ciata, vel vnum intelligimus, vel articulo præpofito quidquam notamus, Huic fi N ad-das litteram, tinnitii adfuperiora palatiita tendente, vt ipfis etiam naribus, tamquam tibiis biforibus, rcfonare videatur ; amp;nbsp;nomen poteftatis eiufdem cbnlbnantis proprium cxprimis, amp;nbsp;finem omnium das cogitandum,qui ficin omnium rerum natura tinnit, fie ab omnibus rebus auditur,vt nihil fit quod non obediat amp;: extemplô fequatur. Quia autem lt;i£ vnitatem notât jefficitur, nihil aliud vtdiciqueat,quàm vnu omnium finem lt;c. elfe, cuius dido, vti Ibnantilfimo, omnia patere cernuntur. Quia igitur in hoc fine fu-premo,quod vnum eft, omnia coniunguntur jtfEnapudnosproconiungendi particula lt;£«. vfurpatur. At quia coniundio vinculo videtur indigere, placuit fermonis audori, vt lt;nbsp;fiue nbsp;nbsp;aliquando adderetur,atque ent vel enb dicerctur : neque tarnen id citra vlterius eut ƒ««
arcanum, quod in trinitate confignanda, perfonis diftinguendis confiftit ,lignante lt;!£ pattern fundamentum omnium ; conlonante ü filium , qui non fonus tantiîm patris, arennum fed Verbum etiam dicitur;lt; Spiritum làndum,vtrumqueamoredeuincientem.Quid 42n igitur fit,fiue «Ent/hinc colligendum:quocognito,mox elucelcet quid fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B ad-
hæfionem, fiue preflam quandam coniundionem notarc, modo declaratum: quo fitjVC ben idem elTeintelligatur, ac fi dicas, fini ipfi omnium, qui non aliud eft, qu.im ipfum vnum per omnia tinniens, prefsè hæreo atque coniungor;quod primum conuenit ipfi filiopatris ærerni. Dum itaque bendico,fiemihicogitandum,me.mentiri,amp;pattern fequi mendaciorura, fi ipfi fini omnium non adhæream,amp; quod me elfe aflero,id non referam redilfimè ad hoc ipfum vnum finem omnium fupremum. Prætereaquidquid mihi tribuo per banc vocem, id intelligo per hoc ipfum tantum mihi adelTe, qiiod ipfi me fini conftringamj per quem,quidquid boni eft,acccdit; imraó nihil boni rationem alio, quam hoc folo quod ad hunc finem deftinetur, amp;: ei adhæreat,poteft tueri. Dum item isgt;cn dico,in animum venit, per eum me id dicere polTe, qui primüm amp;nbsp;propriè dicere poteft, tc ben/ id eft, ego fum. Quia autem hie filius Dei eft ; apud Hcbræos Ben pro filiogeneratim vl'urpatur, ratione prorfusignoratai tametfi ad nj; rationc nominis cosfeiara
-ocr page 162-118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ
eos fciam referre. Vcrùm confufîo tanta accidit, vt in id genus originibus pertinacius fententiæ cuiquam adhærere, hominis fit parum intelligcntis. Nos item pro ben cre-brôdiciaudimusbin/citranotationisdifcnmen, lubricolapfuEin I tranièunte. Vnde Hebræi pa habeant pro intelligere ; difficile item fit non tam inuentu,quàm compro-î3r)n. batu. ©ijn nos pro inueniredicimus,quod propriè amp;nbsp;primdm couenitintelleclui. Wcin verô idem eft quod opinari, quafi dicas, rem vertere modo in banc, modo in illam partem,nec omnino certum habere,qua ratione earn conllare oporteat.Vel ab hoc itaque vel ab illo fieri pa queat. At cum pa fignificat,inter,fit à biitncn voce nobis vfitata. Atq. hæcdebm. A biamp;ccnfitbtjnproligo,quafivnum apudvnum dicasjàcuius præterito imperfeólo bant vinculum defignat : pro quo Hebræi inter alia habent Sa3,quoda no-ftrati vocc lt;Cabeldcriuari videtur,rudentes notante.Sed cum rex Hiram per derifionem viginti opida à Salomone donata terram hiaa vocaret ; forcaffis ad lt;Cabuil allufit, quod frequens nobis eft , dum rem ita contemnimus, vt meliorem fieri non fore fperemus. lt;lt;taenim malum ,biitlfordes. Quid enim malis fordibus contemptius ? Hebræi quid Hiram dixerit, non facile de fua lingua aflequentur ; apud quos tarnen Cabuil ita fre-quenSjVt nufquam frequentius omnium gentium. Sed valeat lt;Ca-butI, nc nos contaminer. A 25ant/ Banda amp;nbsp;Bandophorus,amp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de quibus in Gigantomachia.
c Uttertfym Accedamvs modo ad C, in quo pronunciando, preffius quiddam Terentianus inuenit ; Martianus addidit extremas linguæ oras molaiibus apprimi : nobis confiât C amp;nbsp;K idem efie- atqueinde moxliquet', nomen huiuslitteræde poteftate fumptum, efledebere : qua vocula turn vtimur, cum quernpiam ita rogamus, vt blandiendo orandoque itapremamus.vt nifi impetremus, non videamurcefiaturi. Sic vfus habet, Häeboetbit/Jäeicbtbto: id eft ,Obnixè teoro,fachoc ^orote quam poffiimenixiffimè. Quis in id genus precibus no agnofeit preffuram ? quis non vehemens defiderium quo rei cupitæinftatur? quisnon videt,quam aptè litterarum naturæ lèrmo nofter vocabula concinnet?Contrarium ec,vtinuerfionelbni,itareipfa; quavoculavtimur dum quid-Wt- quamexliorrendum iudicamusjquodq. minime nobis cupimus. Hine bjec,quafi boj-cc, id eft, aquopenitusabhorremus,promerdanobisvfurpatur. A be amp;nbsp;ar, quomorari «Car. notatur,fitlt;îrar/proeoquodenixiffimècupimusapudnos morari. LatiniCarum hinc acceperunt,amp; exordio vocis amp;nbsp;fignificatione concordans ;quæ vox ichnæarum vna fic retrö legitur ,vt id intelligatut,quod in Caro maxime carum eft. ûaeenim vocal«, jSac. nbsp;nbsp;nbsp;perinde vt in Car eft,longa, idem eft nobis quod Latinis tango. Prorfa itaque vox con.
Hare ƒ«« uerfæ iunda barrat facit,amp; iÿncoptôsbart, pro templo, in quo hoc hominum proprium Herr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft officium, vtfe Deo, qui fummum eft omnium carorum, ita coniungant,vt mente
eumcontinu0tangant,necvlloièmodoabeo finantauelli. (.^ddfi bcrc,vt plerique pronunciant, dicas; videbitur ipfum templum nobis infonare be-rac, id eft,enixe vehe-menterque teoro, vt tangas. At quern ? Ilium nempe quern raatconuerfum demon-ftrat,quem caar per exochen diceredebemus.Omnescrgo rempli cærimonias,blandas preces nobis fundere putemus,vtcogitationenoftradeum «plum, omnium caroru api-cem fupremum, tangere continuo nitamur. Huius enim folius contadus omnia con-leruat, omnia cuftodit ,omniatuetur.. Vnde templum etiamlt;öom, amp;nbsp;media littera ssoin. î©oin dici confueuit, quafi bct-bu-oin,quo id notaturquod vndique tuetur atq. cuftodic.
Hoc vocabulum primiim conuenit ipfi cælo inuifibili, deinde vifibili, quo omnia vndi-, que in circuitucwftodiunturatque conleruanturjhocque fupremum templum eft amp;nbsp;maximum eorum qux videntur. Ciim ergo quoduis tern plu nos orct,vt Deum mente tangamus. tum nullum magis,amp; maioribusilledamentis ,quam totum cælum admi-randofuo artificioad opificem inuitans ,atque mentemattollcns,adeumcontingen-dum, cuiustam ftupendaoperaoculis cernuntur. Vtautem quoduis templum domus eft orationis, vt bert fatis luculenta notatione nobis infinuat : itaamp;: cælum quo omnes continemur;amp; animus nofter domus orationis maxime habeatur, vt vbique amp;nbsp;fem per orandum putemus,atqueadeôipfam hominis vitam nihil aliud efle,quàm orationem, intelligamus. î©oinitaque domus eftorationis propriè, quæfola nos vndique euftodk) tam varie vfurpanda vox,quam variè fèfehæc euftodiæratiodiftimdit. Sed haîciisqua: in Amazonicis feripfimus, adiunda fufficiant pro tempore, cum multo prolixiore,non dico fermone ,fed volumine opus effet,ad vim vocis tocfiucbarc intégré perfequendä, ExH,
-ocr page 163-i I B E R VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115
Ex H, quo fpiritiis inclicaturgt;amp; Ajquo progrefRisad anteriora dicitiir, C, quo enixa hæc indantiaintclligicur, fit ï!)aac/quod idem eftac fi dicam, maximo defiderio feror S®»*-ad aliquid. Huiuscrgotam ingcntis fpiritus, quo ira ferimur, finis eft ipfùm bonum, quod omnia æquèexpccunc. Reliôla ergoadipiratione, aacfignificat ipfum bonum,ad quod anhelatur,fine (iifpiraturjvbi adfpiracio rclinquitur,amp; prefTutaiplius C retinetut; vt intelligamus, ipl’o bono acquifito,arque iam preflè contado, nos non amplius fufpi-rare, lèd grata perfrui quicte . Eodem modo ï^fl altum fignat, eoquôd altaad Deum tendant,qui apexeft omnium:à quo fi adfpirationem demas,ipfum illud quod omnium lupremum cit, quodque ad nihil aliud lulpirat, intclligemus. îïccrgo bonum,ïgt;ac ad aliquid fub ratione boni fufpiro . Iam quia bonum omnia ex fe fulpcndit,amp; velut magnes ferrum, tenet affixa 5 fit vt î)aac pro vnco ponatur,amp; vt verbum etiam vfurpetur, pro retineo firmiter, velut vnco aut harpagone. 2tc pro bono, «îa contrarium habet pro malo: in quorum vtroquc quamuis vocalisnoftratibus producatur,Græci tarnen Mazoç priore breui dicunt, azoç ab at pro medicamento ponunc. Ab Kr fit^fiô/pro bonum reputo; vbi fibilus loco affirmationis eft, vt tota poteftatis nomenclatura ad compofi-tionem veniat,ceu diceretur,'?(f-eiS/quod redditurLatinis, bonum eft. Hui'ccontrarium ^ca/quafi dicas, lt;srf-ca/vel^o-ca; quorum illud, eft maluni; hoc, ad malum, âca. defignat. zaxoçautcm dicituràlt;Caac/voce compofitaexlt;£aamp;ï^aac/proeoqui flagran- «Caaci ti defiderio fertur ad malum; vt cùm dicimus, 'SCtô cni erg «üac. Latini rcétius in Caco fuo priorem lÿllabam produdam retinuerunt ; quo vocabulo malorum pater dénota- cncm, m»-tun qua vix vlla vox fignificantior queat efle,adeius naturam exprimendam, quam to-ram feimus veliementiffimoardoread mala præcipitem ferri,amp;:homines, vtferantur, maximonifuomnibulque machiniscontinuo puliàre. Beatos,amp;:ter beatos Romanos, apud quos fine Saturnus,fiue filius eius lanus fabulas huic totum falutis humanæ my-fterium intexuit, dum Caci antrum flamis amp;nbsp;tenebris hortens finxit, ad quod boues^ id eft, homines boum fimiles, retrorlum ad exitiura trahebat: Hune Hercules occidic clauafuaJmic ara maxima Romæ conlècrata, certum argumentum, Chriftum apud genres, quarum caput Roma, prædicandum, ludaica genre ob peruicaciam repudiata;
à qua lèculi legis in feculum gratiæ mutatione, Euander nomen accepit. Nemo mire- 'EuMier. tur, aut indigne ferat, me fæpiùs ad Chriftianæ religionis myfteria reuolui; cùm totius Herrnathenæ hic vnicus feopus fit, vt ex fapiente vocum interpretatione ad apicem fa-pientiæ veniamus; quem non alium, quàm Chriftum elfe feimus. Hune omnibus ex- chrifiat îpedandum, plurimis fuis vocibus nomenclator oftendit: amp;nbsp;vt aliis aliud de eo prædi-cat;ita in nomine Caci déclarât,quem is,qui mittcnduscratjoccifurus effet. Oremus ergo,dum Cacirecordamur,vtdcfidenum,quo ad malum nos ferri fentimus, Chri-ftusgratia fpiritus fànôliextinguat: qui verus Hercules, vt de Caco triumphum duxic ad capitolium fémpiternum ; itanos à’Caciveneno purgatos vnàfècumad epulum ducat ambrofium, huic vidoriæ præparatum. Nequeillud hîc omittendum, «ïTac fau-ces nobis dici, proptereaquöd amp;nbsp;primorum parentum fauces, amp;noftræ item,ad malum inclinent, dum fuauitatem potius fequiraur, quàm frugalem ,fobriam amp;nbsp;mode-ftam corporis refocillationem. Hinc Hebrxi fuum qn retinuerunt, Porto quia «Car di-citurquafi lt;lEa ï^aac/atqueid fie licet interpretari, vtidem fit quod malum detineo, tamquam vnco alligatum : obtinuit loquendi confuetudo,vt vox hæcpro columnaea diceretur, in qua ad publicam ignominiam flagitiofi homines fpeäandi deridendique exponuntur. Ab 3(c item fonte, aqua vider ur ad Latinos deriuata ; non alia de caulfa, Aqu» ■vndt} quàm quod ca plurimis rebus optima videretur. Quid fitientibus plantis pluuiæ; quid vel fobs, vel laboris, vel febris ardore toftis fontes fint amp;nbsp;gelidi riui;quid coquis,amp;: me-dicis, amp;nbsp;omnibus denique hominibus ad diuerfiftimos vfus aquæ prasftent, qui nefeit; isquidfeire poirit,ignoro. Quantum commoditatis flumina, quantum maria, quantum reduófi finus, quantum fréta, quantu ingentes lacus mortalibus vtilitatis apportent, qui cxpendere amp;nbsp;ad calculum vocare velit:
■------Libyci Tjclit itquoris idem
Difcere e/uam multx Zephyr o turbentiir Arenx\
vbi nauigiis 'violenttot 'ncidit Eurus^ Nojfe, tyuot lony 'vemAnt ad littora finciui.
-ocr page 164-IZO
HERMATHE NÆ
Ae/sBVü'Jhjp dixit Pindarus : Thales ó'c/lap omnium return principium collocauit:quod nos de ipfolummo bono,fiue omnium bonorum Oceano,intelligimusjqui vere3lccfi, amp;nbsp;vere id efi, vt in prima lingua Ibnat, euftodiæ origo. Sine igitur 31c ditas, fiue !hub-oo|ideeodem principioagere videberis:quandoquidem vt per iplum bonum omnia fiunt;itaomniaconleruantur,amp; in fua quæqueeirentiaamp; fiatu cuftodiuntur. Orphic! ergo ,amp;quotquotexeildem fontibus biberunt ,l)pbooj,fiue Aquam,principium omniu dixerunt; lymbolo tribuentes,quodei quod fignificaretur,conucnirct. Vtenim bom cft,ex alto ad omnia delcendere, amp;nbsp;exinfimo loco omnia furfum educere ,amp; generatim le omnibus communicate: ita inter elementa,aqua ex alto delcendir,amp;: rurlus per halitus attollitur,amp; congelata flumina cffundit,atque omnibus fele largillîmè com-munic3t,amp; animalibus, plantarum omni geneti fuppeditans alimenta : nec his tantum, fed ipfisetiam dementis, dum crafielcens terra fit,rarefcensaer, amp;in maiorem fubtilitate attenuata tranfitinignem.Cùm citra alimétaanimalia nulla viuerepolfinr.
îSker.
jlchtlou^.
omneque alimenti genus aquæ debeatur: cùm nec herbæ,nec radices, nec caul es, nec arbores,nec arborum frudus, nec feminum aliquodgenus citra aquam crclccrc pofiie aut nutriri: neceflariô colligimus,omnibuslè aquam communicare,amp; citraeius eufto-diam nihil conlèruari alique pofie. Quôd autem'3tc pro aqua,ipfius fummi boni tefle-ra,apud maioresetiam nofiros in vfu fuerit ,certiflîmum capias argumentum ex voce 3ïber,quo vas notatur quo aqua hauritur. Hincapud Græcos non a«lt;jçtantù,{èd etiam amp;àyLttmv nomen fortitur,ceu ac-hat,id efi,aquam tenens,diceretur: quia feapha inaquisamp;lé tencat amp;vedores; amp;:generatim omnia quæ per aquas portantur. Macro-bius amp;alij non paucidocent,Acheloi nomen generatimproquauisaqua poni: atcur id fiat, non aflequuntur.SeruiusOceani amp;Tethyos fihum facit. Etymologiarum lcriptor pro quauisaqua nomen vfurpari annotauit: verùmcauflàm vocisnonadiecit. Nobis fid-fiot fignificataltum aquæ caput,fiue excelfum aquarum principem. Quemad-modum ergo ^acchus pro vino,ita Achelous pro aqua dice tur, deo præfide, proeocui præfider, collocato. FlumenitaqueÆtoliam amp;nbsp;Acarnaniam dirimens Acheloi nomen accepit,non à fidicio rcge,vti plurimicommini(cuntur,fed ab eoquöd princeps efiet fluuiorum illiusterratum tradus, amp;nbsp;idcircoàpnfeisCimmeriisita vocatus. Hine illud Virgilij intelligitur.
n hngunt ir)»l!!gt;rumri' ucrü wmea
Pocula^^ inuentis Acheloia fntfcuit'vndü.
Nec alio fabula de cornu eius fpedat, quam vt intelligamus, aquæ beneficie amp;nbsp;irriga-tione magnam fruduum copiam è terra prouenire. Sed hac de re alibi plura. lam amp;nbsp;31 longum multis riuis apud nos nomen efi, propter redum amp;nbsp;apertum fluxum qui nobis hac littera notatur. Atqui hui quö,rogo,properant? ad originem nimirum fuam in qua cuique bcneefi,quæ.iucomnibusbonum afferjr. Cùm ergo riuus 31 vt'Ceturjnon miru 3lc dici id quo 3t contendit,ex litteræ C natura. lam Oceanus quem omnium deorum patrcmfecit Homerus, nedumeeterarum aquarum,eödem modolittora vndique ex alto ferit quo linguadentium radices in pronunciando.Ruifusigiturfluxusad omnem partem le prelfilllmèapplicans , bene per Aamp;: C exprimetur : quæ ratio vt in fiimmo bono primùm,itâ fub cælo in aqua fuam tuebitur veritate, quoad corpora amp;nbsp;elementa permittunt progreifum. Quodfi Arifioteles hæcintcllexifiet, non tarn crafie Thaletis fententiam fuilTet interpretatus ; quieodem quo Homerus modo audiendus. Ex hac contemplatione illud intelligi pofiet, Separauit^^ Dem aquttsab aquis. quod alias for-talfisexplicabo. Hoc iterum mirum eit in fiaat,quod amp;nbsp;alteram includat rationem.
^ee» Luu-rsattu.
Lthrentaîi».
Hercules eu
quam fieexpofiram cernes;i^a-tc, idem eft acfi dicas, fi haberem,quod propriumeius eil qui vehementer defiderat. Quôd fi circulare ex ac amp;nbsp;tavocabulum fiat,Acca Lau-rentia nominis lui origine agnolcet ; quæ qualis fuerit, fruftra Latinos interroges, apud quosridiculalunequædam,quædamfacrilegadehuiusnumineconfida ; quæ Macro-bins adducit. Confiât Laurentalia louisfeftum fuilTe ,amp;incodiis Manibus in velabro facrificari folere : prætereade veterum relatu accepimus, cum Hercule earn coiilTe. Q uis Hercules fic,modôfæpiusindicatum;cuiquid rei fuerit cum Acca,is clarè cernec qui norit hac voce medicinam mali denotari. Q^do veto Acca habuit rem cum Her-cuIc?Tum cùm in templo Olympicoclauæcrucis inniteretur.finem fadurus omnium veterum cærimoniarum, quarum ambagibus oblcuriffimis vera religio, religionis ablôluta
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl b‘ e‘ R V t! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit
abfoluta perfeuHo defîgnabàtur. Uaittr hobis’idem eft, quod óbftquiscnrftbus ventoslaun. in mari aut maiore flu mine capto; à Uaf-tocr/quod eft remiftîom curfus repugho: formula compofltionisëadéhïi'qbæ aniiötataeft à nobii in (ï5jàùcn/ pio lt;î5ar-aî;Ujfn. Prifci homines lubenter fyihbola ab'aqiiis amp;:'mari àd religionem rranftulerunt. Hine nomen 3(öani apud noftrates, pro primo liominé ; hinc ^rqjpnÿ pro crearore; hinc löatcr/ pro Deopatre. Nam veteresin hóe vitæ Oceanö numquam direâe amp;: fècundis venti's ad felicitatis portiim ferebahriir: fed obliquîs flèxibus, atque iis inftniris, omnibus tarnen perambageseodem tendeiiti'bus. Aliisritibus Iudæi,aIiisCimbri5;aIiisalij, velutob-Jiquis curfibus,vtebantur-,quo tandem per nitikos mœandros ad veram rcligionis me-tam deueherentur : Nec quifquam erat, qui redo amp;nbsp;explicaro orationis filo-, Chrifti in chriftHncrn cruce mortem aperiret: fed ómnes,quotquotdcea,diuin'o inftinctu,vclapud Hebræosquot;^quot;^^j^”'' funt vaticinati, vel apud lanigcnas; vel fabulis veritatem occultauerunt, vel obfeuris amp;nbsp;ctmbro^rum'. intricatis ambagibus, quæ vera hominis ialus eftet, coniedandum potius, quam intel- aUorum ligendum, dederunt. Huius obliquitaris non drite finis erat futiirus, quam is vérirrétj qui hos plus quàm Gordios nodos dilfolucrct ■ amp;nbsp;quid iis vares inuoluifl'ent, aperiret.ƒ/» »perutt. Chrifti ergo pretiofiflïma mors ob earn cauflrarri’'Acca dida cft, quôd omnem mâli' Vifia Acenet l»»-in nobis curatura eftet ; Laurentia verb, quôd obliquis huius vitæ curfibus amp;
allegoricæ fincm eftet impofitura : Hauer-cnt enim fincm notât omnis ilÜus difeurifts quo ventos captamus.Hæcautem mors cum Hercule concubuitin aperto quiderri cæ-]i templo; verùm ira occulté, vtdeitas apud vulgus laterct. Plutarchus inproblematis duas Accas Laurentias facit ; amp;: alteri in Aprili iàcrificari folere afterit: qilod è'qüidem ncc apud Latinos inuenio, nec vndeacccpcrit, coniedarcpoftum. Nec illud iàtis pen-fpicio,quî didum à Macrobio fit, decimo Calendas îanuariascelebrari Laurentaliaj cùm ea fextæ diei tribuat Varro. Magnam in faftis errorum varicrarem fuper Saturna- s»turn»li». libus fuifi'e, iatis à Macrobio indicatum; de quibus quod antiquiftîmis placuifte cerno, id puto veriflimum . Nonius itaque Atellanarum feriptor, poft hune Mummius, feptem dies Saturnalibus tribuerunr ad quorum ftipputarionetn referendum, quod à Varronc didum, fexto Saturnaliorum die loui Lauren^lia celebrari. Quid quôd pôft etiam, Macrobio teftc,3d feptem dies dilcurfus publicuS, iz lætitia religionis exténde- * •• batur, adiedis Sigillariorum fertis. Quamobrem vtut mcniem diuerfis temporibuss^'^'^''”'«’'«« Romani fuerint partiti; illud pcrfpicuum,amp;: olim , amp;nbsp;port, Macrobij adhuc ætate
ptem diesfeftos Saturnalibus dedicates fuifte,amp; in iis vltimum propriè Saturni nomine satumi diet fuifte infignitum, vt amp;nbsp;fabbatum eftet, quod Saturno dedicator, amp;nbsp;æternam tranquil-litatem meritis ièxtæ diei fuccedentem denotarct. Sextus igituv dies Accæ freer, quia J’*” \exiu* f exto die , amp;i. fèxta eius diei hora, Chriftus cruci erat aftigendus, amp;nbsp;curationem omnis dies freer. malicxorfurus,quam nona horaabfólucret, Præter autem ccterorum parentaliorum ritum, quæ atrà die peragi Pontificum decretis vetitum erat, feftus hic dies Arra dice-batur; quod in Varrone ledum, perperam corrédiim efte à M. Vertrannio Mauro ar-Jquot;'quot;“ bitramur. Credimus enim nec à M. Varrone, nec à’quopiam alio inrelledum,cur A-tradiceretur ; non magis fané, quàm curcodem die Diis manibusferuilibusfacerent Sacerdotes ; quod tarnen pollerius tanta conftantia in omnibusexemplaribus legitur, vt ne änderet quidem Maurus vocem Seruilibus eliminate, tametfi cam intelligcre ne-quiret. Nos vetere lecl:ionefàlua,amp; Atram diem dicimus,amp;: Manes férùiles vocamus;^^’'quot;«^«^'»’ amp;: non folum in his facris louis fuifte mentionem, quem aliis arris diebus nominate ne-fasducebant; léd totum etiam facrifii.ium ad loucm pattern dicimus pertincre;cui fi- lout ceUbra* lins Chrirtus oblatus ert , ad expiandos hominum animos, quiferuitutc perpétua ipfi
Maloétant adrtridi. Diis autem manibusferuilibus faciebantfàcerdotes,proptereap,7â„,^„,7,j,^ quôd omnes omnium hominum manes in Cacodæmonis vinculistantifper eftcntde-/«’«quot;''^ tinendi, donee ab Acca Laurentia liberarentur. Quàm veto Atra hæcdies fuerit, ex Euangelio notum ; équorenebras per vniuerfàm terrain medio die fadas docemur. Porto optimè in Vclabro facrificium hoc petagebatur ; vt Velabriamp;: nomine amp;nbsp;vfu moncremur, ad id làcta hæc fieri,quo cœnum amp;nbsp;lôrdcsomnes ex hominum animis perinde tollerentur, arque per hanc lacunam vtbisfordes effluébant. Velabrum enim velabrum, dicitur à ©uilfii bjun/quo cœnofa amp;nbsp;fœda aqua denotatur: qua in voce mirum non ert ui diphthongum in aliam fine vocalem fuie diphthongum efte mutatam, co quôd ilia
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latini
-ocr page 166-Ill nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATUB N Æ
Larininon fcrè vterentur, Nunc itaque (cimus linguæ Cimmeria: bcneficio» cuius vfusin Italia fuitantiquiHimus ,qua: lit Acca, cur diéla Laurentû, cur fexto die cuira, cur Atra eiusdies, cur item loui Laurentalia celebrarcnrur ,tum quadecaufla diis Acc»,Vennt. Manibus feruilibusin Vclabro lacrificium pcragi diceretur . Qjrod li Accaiu Venc'-rem vocem, nihil peccauero : quoniamamp; dies Veneris, dies Accæeiret;amp; quia om nis hominum in Tartarcum coenum demerforum venuitas foli Accac Laurentiæ debea-tur. Acceperant torrafie Romani à maioribus oblcuram aliquam opinionem , Accam Laurentiam ad Venerem Ipedare: quod ciirn non inteiligcrent, prolapli font m fahu-las de Icorto. quod Icorta Veneris propria elfe exilbmarent.Scd quid libi vult,quod Rona RomuU jimij ntitrix fuifle dicaturîld fccuta(æcula apertum fecernntidum Romani non folum mortis Cnrilti verbo lunt nutriti^amp; refocillati ; led co etiain dignitatis in rcligione ad* lcenderur,vt cetcræChriftianoril dioecclesad Romana, tarnqua ad caput,referrentur. Meritoitaq. Venus Romanorum maioribus lempcr fouine dicitur ; merito Acca Lau* rentia Romulum nutriifle; turn quia Deus populum Romanum perpetuo feruauic,amp; euexitjvtfub eins imperio mundusdiuino diuini verbi neäare recrearctur; turn quia Roma ex mortis Chridi prædicatione pra’cipuum fuum robur amp;: ærernitatem cfict ba-bitura: cjuæcùrafoita habere clarèvideamus; quid ni Accam Laurentiam RomuJi nutrice vocemus, èqua Romulidasomne lac,ÎVomne robot is amp;nbsp;durationis foa: nutri-Atc!^ Lufa mentu iam olim luxiire,^ haótenus lugere videmus. Eôdéamp; Lupa lignu Hierogly-quot;bocitt». phicu l'peÓlat.Sicenim Acca vocabatur; quod per ipl'am folam populis omnibus cuna
Deo patre pax aterna foncirctur: quod voceUu-pa,fine vt intègre îlui-paldicimus, nihil aliud lignihcetur,quam reddo populos Contentos .-quod fieri non potcH ,nifipax cum Deo patrecontingat. Nam à verbo I0ar, quod cftconicntum rcddo,ftt |MijS,quod Latinis Pax eft: quoniam nullius populi votis latisfieri polfit, nifi pax cum Patre noliro cxlefb intercédât. Quam hæc benequadrant cum Hercule,Accæamico,fomper dice-re folito, Pardomui: nbsp;nbsp;nbsp;Va.cemmeAmrdinciiio vohis, j)acem ?neam donjobn. Quani
paccm?Eam quam per Accam dedit mundo : quæidcirco JLiilpai vocata, fabulæ de Lupa Romuli nutrice confiâ:æ,amp; ligno nomini ipfi proximèrelpondenti dedit occafio-Lubt, fiortü nem: ncc aliunde fodum, vt P upa pro (corro publicocaperetur j quam quod meretrix fubiicuquari populum contcntum reddar,totius populi, non vnius fiitistacicns voluprati. Sed hæc propria erantantiquitatum Romanaiu.in quibusdeEuandro,dc Hercule, de Caco,de Ara maxima,quæ hadenus Romæeft,de Acca Laurentia,de Quirino,det]ue id genus ceteris, li tempusdetur, ex aduerfariis nolhisagcmus. Hicexempli dumtaxatcaullà tradanti neccirarium fuerit h.rc obiter difoutere, ad Icopum dirigere veritatis ; partim vt cudendarum vocum ratio tradatur ; partim vt omnes intclligant, quocognitio-nis vfq. per has litteraru minutiasadfpirare poflimus. lijar itaq. amp;nbsp;2ttco dif}'erunt,quôd illo,dura adus habet notionem, no^qtur Ipiratio ad bonumjhoc vcioiplum bonum ,a ïat. quo quia omnia pendent, ï)acitidem vneutn notât, quod ex bono, tanquam vneo amp;nbsp;capitc catenæ louialisomnia dcpendeant.Pofletquilquam mortalium ingenio fuo tantum valere, tantum intclligere,tantum inuelligando airequi,vi hocartificium quod in vocibus his,ï?ac/ac/radeprehenditur, æquarct.’ Quam verb propenaturam iplam no-menclator fit lecutus ideclarat ea particula orationis quam Grammatici Interiedio-Ach. nemvocant. Achenimdolcntis ell,ob bonum amiflum,lpiritu nimirum poftpoliro,vc lignificetur bonum antepræteriiire,quàm toto fpirituad iplum ferremur. Huicli Tan nota vinculiaddatur,fic verbum,quo fignificatur Bonum allirna quali quis ditat,illud tone,tibi alliga;quod li amiferis, dolcbis,amp;excl3mabis, Ach. Iam quia hæc littera ecD. C dentium inferiorum radices vndiquecontingit,fodumell, vt lit optantis;ccn ©ot. diceretur, in rotundorcrum curlu vellcm hoc contingere. Ooe porro idem eft quod
Etiam , rotundo videlicet rerum decurfui adiundum line contingens illud ,quod ell modo dcuo!utum,quod Latini couerterunt.proOac Qrioquediccntcs,tern pore etiam mutato,quod frequenter in vocum imitarione neglcCtum videmus, vt apud Græcos ^0«. in «MÜS ab “Jit/amp;: apud Latinos in aqua ab eodem. Hine item fit vt l^occ lit angulusj quia fupcrficies Icfo in angulo cótingant.Sicamp; Com pro Venio dicimus,ccu diceretur iplum Oin,id cll,reium circuitum attingo;à quo Hebræi D.o hibent,lignificatu nonnihd rnu-tato,pro Surgo. Sed in aperufl'imaeft huius litteræ notatio, lignificantc nimi'um iplum
-ocr page 167-:ii5
ipfujia;fupre;n1umvhdiquo e^medio eleuato,oontingcns ea quorum cfl fupremum. In domo»in templo tedum fupremum,inimundo cælum , in vcllibus veilem fupremara mp vocamus.jEll) igiciurirau quält coniundtum ipfi Ijap , quod ellapprehendo. Sed hac öap... - à de re itiEJieroglyphicis,: Ex tadera littera firdan pro poirumiamp;r.fciO; quorum vtrumqi lt;cait. in eoconfitlir, vt is qui potell vel feie, id quod^pored vel IcjiîappreJatndar , acque aide çompiedatur- Hinc Canisapud Latinos, à notiria,qur)dea'hoc'anitnalmax.mèvaleaC; canis. vt vel Iqlo VJyffis cane^queat-fonuinci. Hinc ran nobis pro poculu/quoniä pcfcula pluri-miim poffinE5amp;: hominés.rcddant omnium rcrum amp;: gnaros amp;nbsp;potentes. «Can verburtï in præterito imperfedo fiicir ron ; vnde zJw pro cane. Platorellis eil Phryges olim oa- »im-nein eiufraodi voce nominalfe ; cuius tcllificariqne fretus'nihil vereor alfererc, olim ca^ nein apud Cimbros catr fuilfc nominatum,aquibus Græci xwoç, amp;nbsp;Latini canis nomê lt;«»’• rctinuerunt: quarum vecura ncc hi,nec illi veram rationem affignare polfenr . I^os haôlenusdicimus vulgato prouerbio, «Ccoilrm onfen fient, è quo charientifmo clarû cfl, «Coen olim canem denoraflb. «Con apud nos idem eil quod poteram vcllciebat'u ; quat ?' VOX fi producatur,fortem amp;nbsp;animofiim notabit. Canis autem non Ibldm notiria pluri- ,d roirra valer, fed animaletiamell animofiffimum. Nonmirum igitur,fi Canisphilofö- Can'u.phUv-phi lymbolum fi it,ciim proprium philolophi fit,amp; plurimüm in refum caufiis cogno--^quot;^quot; feendis poffe, amp;nbsp;animum habere maximum. Non leue igiturfuit Socralis iufiurandüi dum per canem iurabat : amp;nbsp;quäuis Plato fortaffis huius etymologiæ elfer ignarus/dudU tarnen rerum amp;rationis eo peruenit, vtintclligeret, Remp, tum optime habere,ciïra vel philolophus regnarer, vel rex philolbpharetur ;quod apud nos régis nomine fignifi^-catur. «Con cnim earn habet, quam dixi, interpretationem, cui fiingquod eil omhfä'ex fe habere.fufpenla, adiundum, facit «Contng ; quo nomine rex vocari non merctur,'Uifi lt;Cannt3. rerum earum quas regit, Icientia polleat, SCpotentia plurimfim valear, amp;: pedus ad res gerendas habeat animofum, amp;;ralis prætereain regno fuo fit,vtomniacxiplo, nonex alio, pendeanr. Hebræi Melcch dicunt.quæ voxa«! primam lingua vocatacum ligni^ ficat qui docet arque aperit hominibus ip'um «Örfit fine «l^gt/ id efl, legitimuni quo omnia dcuinciunrur. «.^lidquid regis eil, JïM-erfitexplicabitjfi quis ab «C’rfit ad progre-diatur,quü iullam rerum omnium vnionem denotamus. Habent Latini Regis nomê; Rw -vnde , fed vnde deriuetur, parum intelligunt. Neque enfin Rex à rego fit, léd amp;; hoc amp;nbsp;iliud Cimbricos habet natales, ßc rationem fignat;.quia fluxus efl ad vnum : cui contraiiuin ef ft/vnde Erro Latinorum. Hinc ßerfitquafi ßefirrfit. Ellautem 9;’ffitanncdoamp;deuiiii cio: amp;vt nomen quo aliqnid firmiter tenetur. Êt ellalioquin aßtße-ig-, amp;hincßftgamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
ßrgt;ficurab«i2c,ce-ig;amp; hi nc eigen/amp;eegm/amp;;ccgt. Vel ergo com poli tarn vellimpli-......
cem diólionem intclligcrclicec^cicra fignificacionis murarioncm. Qiiid çuôd lirteræ f9amp; t adieérxipfiûenütanc,perÔcfï|tipfun'H5cadoniniapræ fe appeliiamp;aihgaii. K
fit Rex, quafi làccfiji prim um nomen fuiirec. A l^sitem fit ßcgctt, pro co quod eft ÿi^jcn. per redum duccre : vnde Rego Latinorum. Rex iraque is erit qui omnia ratione fieri curatj amp;nbsp;fie confiftcre ,vt non Colum earn tangant ; led turn ea etiam lint deuinda. A ßcgm fit ßcgrl / quæ menCura ell ad quam res quæpiam dirigitur ; à quo Regula. Vide- ncsci. mus itaqueex hac noltra lingua, non régis modo officium; led illud etiam quod omnia ad redam rationem fint dirigenda ; amp;nbsp;rectam rationem nihil aliud efie, quam fluxum ad vnum , per R amp;nbsp;E lignificatum : quarum litterarum Conus iplarum rerum limilitu-dincm gellat. Quis hîc non obdupclcatjimmo quis non è mentis ftupore,in quo hade-nus plerique iacucrunt, excitetur ;dum tantum videt reriim vna vocula contineri? Qtiàrn breui compendio Ethica. Oeconomica, Politica, arque adeô omnem Icientia-lum amp;nbsp;aitium balim complcxusefl, qui nomenßerfit primus inuenit? Sed dum de ball forte loquor, in mentem venir nominis Græci, quo Rex nominatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Balis elljs^siXsw.
populiiquo nomineindicatur,nullam humanam focietatem bene fundatam amp;nbsp;llabili-tam elfe, nifi ab vno capite regatur:
OùX ci.'^CL^V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;êP», id cd,
Multorttm imperiumprauum, rex vnm habetor.
23avsS autem liue25asi a longa,ell epitheton terræ,fadum aljic-ac?S,quo præbeoalimen~ îKatcjî«« tum lignificatur. Vnde fit vt J5a,ö non löliim infimumelementum noter,led quemuis^^*'®' cciam qui nobis alimenca præbec, Sic vulgo famuli amp;nbsp;domeltici omnes herum fuum
1 i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25acä
-ocr page 168-114
HERMATHENÆ
“Baßs.
^tUf, iie.
Kegis vert ijuittuor diquot;
23aesî vocantjquia videlicet omnibus fuis domeilicis alimenta præbeat. lam quià terra qu«i;ôài)S vocatur per excellcnti^m,omnia fuftinetatquefirmat;faói;um,vtl)a0 profnn-damenro ftabilimentoqu quarumuis rerumponerctur. Ajw? porro populus^Il: ,a 3Lie noftrati, vndeamp;Dxb Hebrxorum. Bafileus igitur non Ilabilimcntum tantrim c.i', atq, populi fui firmamentuj fed paftor etiam, amp;nbsp;is cuius eft offerre omnibus alimenta. Hine bene Homerus Regem Äaäv i vti modo dixi, «ocauit ; hac ratione Eafileos nomen, licet fortalTe ueiciretjinterpretacus. CredoequidéàPhrygibus loniæ viciniscùra plurima alia, tum hocetiam didiciiTc. Quodfi Baiileus eftquinonlolupopulum con-ftrmarjedetiam alir; quid de illo dicendum quem per duo pugnancia vocabula pocta ßtxffiÄsa vocauic i O quàm prouidus fuit rcrum omnium nomenclator' qui veritus, ne populus à Rege deuorareturjllud cognomen Regi dédit,quo monerctur,vc populum pafeeret. Sint igitur Reges populorum paftores,non dernouori, fi Bafilecs dici velint : (emper item fè, amp;nbsp;fua, arque omnes, amp;nbsp;omnia omnium ad rationem diri-•gant, in ratione cotineant,!! Reges, vt dicuntui^itaeife cupiant. Porto Goningi dici «wa don» in metentur, nifi plus ceteris Sc fciant,Sc poftint.ôc animosè gerant, atq. taies le prsC-namine dm lient, Vt CK ipfis omuia pendcant : quæ quatuor diuina dona ad Cimbricum regis no-iwoCaniiig implendum requiruntur. Sed quia à bass fumiis prolapfi,addamns8c illudbajS pro
infimo etiam dici, quod â Germanis Franco Romani,Sc Itaii, Sc Hilpani Gcrmanilân-rctinuerunt.Hinc Balfus apud Muficos pro infima voce,in qua quodammodo bafis pftipfiuscantus. Vidimus obiter quid fit Bafis,Sc vnde dicatnr;quod haétenus neminé puto animaduertilTe. Terra itaque prima omnium bafis , quia omnibus fuppeditat alimenta : hincad fuftentaculum tranfiit, quiaomnia tellus fuftinet : inde rurfus ad infi-mum,eoquôdelemétum ommaalensScfuftincnsfit infimum. Habemus nunc cxpli-r3tiones,ob quas Canis apud Græcos amp;nbsp;Latinos nomé fit adcprus,Sc qua de cauf-fa teflera fit philofophoruni; nimirum, quia noritiam optimam habcat,8c ignorantiam fummèoderit : quod fatis déclarât,dum eundem, cùm ignotus cft, latratibus Sc morfi-bus inuaditjScpoft,cùminnotuerir,adulacionedcmulcct. Nonenim hominéoderat, fedignorantiam;quadepullà,odium ceftat. Ex hoc hquet,quid fibi fabula vclit,qua fertur, à cane Cyrum maximum Perlârum regem fuiircenutritum: haudaliud nimi-reàcanecnii- tum,quàm Cytum omuibusrcgüsdotibus fuiircpræditum,quæ canis fÿmbolodcno-xn/«« tantur, Canis cnimab COquod notitiæfit excellentis,nomen habet,Sc ronolim diótus cft, quod non tantum notitiam habcat,fed quod potés etiam animal fit,Só animofum: Anubiequ»- quas virtutcs in rcgibuscfte dcberc, Cimbrico nomiiic docemut. Hinc Anubiscapire n/y/cMswff pingebatur,qui inHieroglyphicis teireram gcrebat eins qui nobis iter ad eufto-diam S-i tutelamnofiridcmonftrac,quem Hermanubin etiam vocarunt. Plutarchus hac de re ira : ó «Te Biva.(pttivu)v t« «gjerra tmv aveo lt;Diç$p!ivav avaßti; Aojpç , Jä on tpuctvaßi^ o'jofAoirï^. id eft , Ratio atque fêrmonobis cælcftiaScfuperiorumlationcs de-Hermanubis. clarans, Anubis eft, qui Sc Hermanubis vocatur. Credidit for tafle ab d'vco, quod furfum
îïn.
ÖU.
î©t)0
notât,vocatum Anubin. Prifcas,apud Ægyptios facerdotes,voces Phrygias fuifle,fabula de23fc oftendit. Än flue am nobis eft nota cuiuiuis ad antcriora progrefliis, vt oftenfum eft. HÎC itaque pro Ad ponirur. Quocirca Anubisinregre diceretur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id eft,
Anubia vndt ad cuftodiam monrtro. l?uifine f)u cuftodia. Wiiiödemonftro. Anubisigitur canis caput habet; vt moneat,neniincm,nifilagacem,itcradcuftodiam poife monftrare;Só de no-
mine Canis neminem redè hoc iter docere,nifi quod docet,ipic prins norit. Demóftrac præterea eum qui docer,animofum cife debere, amp;nbsp;andaâer latrare contra ignorantes. C4»«, Canem autem fymbolum doéloris elfe, nonde vetufto tantum nomine ,ied etiam ex Efjjadif^as.apndquemdicit Dominus: Spectilatores eitts azei omnes, ne [cieruüt'vfii-uerfly canesnon valentes latrare, videntes vana,dormientes amp;nbsp;amantes ^omnia : Et feoforum. cancs imptidentißsmi neÇcierunt ÇAturitatem ; ipÇi pafiores ignorAueriint intelligentiam.
Hîc videmus,populi fiue paftorcs,fine doctores,fine Epifeopos, cancs vocari : quoniam ipibrum fit turn (cire amp;: videre quid in omnibus fieri oporteat ; tum alta voceSc magno ■ animodocere vcritatem,amp;: luposomnes à grcge,quem ciiftodiendum acceperunt, arcerc.Acculât ergo cos Deus,quod non Iblum non doccant,amp; larrent contra ignorantes; fed ne ipfi quidem vide3nc,amp; feiant veritatcm.Tum etiam rantû abcifc.vtgrcgem paicenté contra lupos cuftodiantjvt ipfimetperpetuoprxdrs inhient, auaritia nuquam iatianda.
-ocr page 169-LIBER. VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ix;
fatianda. Non habere itaq. eos quxin bono cane laiidandafunt; fed eaquæin hocani-mali funtvituperandajvoracitate fciÜcec, amp;nbsp;inipudcntiam, amp;nbsp;pro vigilia altu foporem. Videturapud Hebræosetiam Cimbricum Canisnomenreftareah^aOiliclj/quoligni-ficacur noticiæamicusjadeô vrparum abfit à philofophi nocione,cdm idem efie videa-tur amicus nocitiæ, 8c amicus (apientiæ. Nil autem miri, Nun efle exeraptum ab He-bræis, vtpote trium litterarum , quam veræ rationis, amantioribus. Ex hi.s itaqiie 8c Anubis interpretatione liquet, cuftodiæ dodoribus Anubin præfideie : cui ii Hermx nomen præponas,idem fueritac fi diccretur, publicus monitoi ad cullodiam iter mon-Ilrans. Miror Picrium pro impudente hominem canino capite pinxific ; cum Anubis fic pingeretur, non pro impudente, fed,vti dico, pro numine cuftodiam tutelamque homini demonftrante: turn quia Canis cuftos, 8c nomine fuo (cientiam indicat; turn quod contra veritatis amp;nbsp;(àpientiæ delcrtores non dentes modo , fed animum ctiam 8c latratum habere oporteat. Prxterea cuftodiæ dodorem iagacem decet efte; partim in rerum cau.ftiis inueniendis 8c explicandis, partim in difcipulorum ingeniis agnoicendis arque tradandis; turn ctiam vigilem,nc quis error, ne quod pcccatum, ne qua fraus ir-repat. Quamobrem in facris Ifidi.s Anubis præcedebat, vti dodor 8c. præmonftrator Annb'uinfa-tutelæ omnium,cuius ritus cauftam nequicquam ab ahis interroges. Quod vero cufto-diam potiftimiim doceret ; palmæ ramo 8c caduccooftendebat, quorum hoc læua, ilium dextraportabatjindicium ie pacem demonftrare 8c vidoriam.-pacem quidera cum patre cælefti, vidoriam vcroaduerfusdraconem amp;;mortem;quibus rebus tota huma-ni generis tucelacontinetur. Eo enimomnis religio, omnes ritus, omnes cærimoniæ 1'pedant; vt difeamus, qua via, quo deprecatore, quo medio pax nobis cum æterno patre fit concilianda, 8c vidoria aduerlus cacodæmonis 8c carnis inftiltus confequenda, quo ab interitu æterno cuftodiamur. Liquet itaque vocem hanc primtim 8c proprie Chriftoconuenirc, qui nos ducit ad Ifidem, ipfius Pan is fapientiam amp;: veritatem, per quam ad pattern venies; quern t©nsiï?cer/id eft, Dominum noftrum vocamus, aquo corruptum Ofiridis nomen apud Ægyptios rcmanfit. Sed de his plura in Hieroglyphi- oßru. cis. Vide quam philofophum m'ereddiderit vetus canisapud Phryges nomenjà Plato-ne commeraoratum illud quidem , fed minime ad originem ftiam redudum . Can ti-anßm igitur fine ïîcnidem eft quod poftum 8c nofco. Nunc quid fumma noftra poteftas no- lîoi. bis, quid (umma notitia præftat ? Id fi icire veils , conuerte vocem , quæ J3ar/ fine facit,quodfignificacappropinquo. Sed quid eft,cui lumina mentis poteftate 8c fumma notitia euadimus propinqui? Ipfum illud,quó omnia defiderio ftipremo ferûturjipfum videlicet bonum, quod nobis Cott dicitur, à lt;i5ot/qua voce Deum vocamus ; quia bo-num à Deodefeendit, 8c ad Deum deducit, dum de Cimbrica nominis dehuatione cogitamus. De hac poteftate, qua Deo propinqui euadimus,locutus eft file qui dixit: Quotquot autem rcccperunt eum, dedit eis poteftatem filios Dei fieri. Per notinam item fic Dcoappropinquamus, vtin eo cognofeendo vita æternaamp; fumma félicitas confiftat. Optimè igitur (Canamp;|5ac voces hanc habent conuerfionem, vt prorlæ vtili-tatem veria proponat, Ab hoc vocabulo lt;Can/ Latini retinuerunt Vulcani nomen, vuIomu*. Idem enim eft ©ul-tan fine tool-tan quod plenum feientia 8c poteftate : quæ vis à Deo filio,quipatris fapientiaeft N: poteftas, ad omnes creaturas delcendit. Hine quia inter corpora maxima vis eft ipfius ignis, faâum vt ignis Vulcanus vocaretur. Calore enim ignis omnia amp;nbsp;fabricantur amp;viuunt. Calor igitur file cçleftis verè eft Vulcanus;verum dum in corpora 8c elementa frigida decidit,claudus efficitur. Quia autem caloris hu-iusbenefieio ferimur amp;:cleuamur;ïgt;epfi fiatfl vocatur,id eft,eleuansceleriter, vclele-uationis celeritas; vnde Græci retinuerunt Huie vxorem dant Venerem^quia caloris Vitalis eft'ciftuseft pulcritudo. Quod fiDeovoxapplicctur; vim eins opificem notabit, atque inde per ordines fuperiores ad inferiores delcendit, omnibus notitiæ 8c poteftatis particulas diftribuens, quas venuftas profuacuiulque portione comitatur.
Volcani igitur proprium eft, Icire 8c pofte, qua de caufta faber vocatur; 8c cui maxime alFulIèrit, ei plurimum notitiæ poteftatif(que ad faciendum agendumque largietur.
Perg amvs nunc ad D, quæ medium fonum facit inter T 8c Th- de quibus Tc-rentiani verfus repetantur :
1 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tßärtia
-ocr page 170-1X5
hermathenæ
port io de fit es quoties fuprema Ungute
Pulfduerit imos, modiceque fuwmos-, Tunc D Çonitum perficU , expUcdtque vocem, T qua. fuperis dentibus intima eU origo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JUv.
Summa fatis eU ad Çonitum jerire lingua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lonzu
cat 10.
Dlittertfym Plato huiclitteiæ vinciendi ligandicyue vim affignauit, fortafte non alia ratione, quam oheafignifi- prima eftet in cficr^oç.Nam quod de vi innixus amp;nbsp;compreffione dicit; non admo-dum mihi probatur. Hebræi linguæ litteras dicunt; quam aptè, ipfi viderint. Sulpicor lànè Platonem apud Ægyptios lacerdotes demyftcriis Tau leuem accepifie auditio-
Cau. Cant. 'Dens.
Ce.
^o.
■gtot.
^oe.
Cat.
C'oot. ‘aLoetit.
Cant.
Jiïiort,
nem , qualigandi ratio fuerit indicata. Nos Terentianuni amp;nbsp;Martianuni Capellam laudamus,qui linguæ ad dentes appuHù haslitteras formant. Dentes autem apud vc-tuftiffimos hominibus dati dicebantur, quo iis lingua coërccrctur. Hinc Homero fre-quensïpjcoç oJ'Ôvtw. Cum igitur inharum pronuntiationclinguæ exiremitasdentibus, quibus fonus eius ligatur, impellicur coërcetur eorum illilione ; fit vtiônus éarnm ad vinculi vim expriraendum corn modus videretur . Hinc Can funis nobis vocatur;
Cant dentes, quia ièrmonis progreirum per 2ln notatum dentes cocrcent -, vnde dens Latinorum. Ce apud nos,ad, amp;nbsp;in , fignificat ; quia lingua ad dentes appellitur. Sic,Ce Honen/ id eft, ad Louanium, vel in Louanio : Cc boen /te ijacn / idem quod ad faciendum, ad eundum. Co item amp;nbsp;''^ot/ ad etiam amp;nbsp;vlque notant, eadem ratione, quod lingua ad dentes vfque le extendat. Quia autem dentibus clauditur, Co etiam clau-1'uni apud nos fignat. A Co pro ad, fit ®oe pro ago^ quia quicquid agitur,ad aliquidre-fertur, tamquam luum finem ; quia in Co/T coniungitur ipfi O, indicatur, omnia quæ facimus,ad a’ternum finem efte deftinanda ; quoniam ærernitâs lotunditate cius notetur. Artificium vocis minime negligendum, à quo alias lingua-longé recelferunr. Cai fignificatid quodlentum eft,amp; difficile ad rumpendum-,quæ natura vincuiis apta eft. îEioot eft mors, quia nos æternitati alligat, Conn eft frenum, in quo aperta ligandi visccrnicur. Cain eft domitum , cuiopponitur jDat/proindomiro-ficutilli jßoet pro animo, quod animus freno maxime aduerletur: amp;nbsp;quia animo indomito,inquo luper-bia eft, in omnes ncccffitates Só moleftias incidimus^ fadum eft, vt J®oet pro moleftia, dum nomen eft,ponaturjdum verbum eft,idem fignificet quod necelfe eft. Nufquam. nomenclator à rcligione noftra aberrat : femper plus habet in recelfu, quam prima fronte promittat. Qiiod ft rcéfèconfideres, àfreni nomine, per conuerftonem , animi nomen fieri; quia ani mus freno fit contrarius; intelliges,qua de caulfa animus nofter figura equi in hieroglyphicis fignetur: qua de re in Venetieis, quo loco Diomedisequos ad fignificationemdeduce. AjlîoctGræci ôt/woçfecerunt, conuerfione litterarum, Ô5
ßgnum.
dfnubu hie- afpirata pto tcnui admifla. Huefpedat Anubis hieroglyphicumfignum , inquotria reglyfhicum capita, canis,hominis amp;equi, fignificanr, dodorem debcre non lolum feientiam habere, fed animum etiam . Facies igitur media Selenica eft, amp;nbsp;barbata, Dodoris lym-bolum gcrens, quæ media ponitur, vt in animo noriria huraana ratio in medio con-
JltïenrciJ.
Dome, i'itfi.âet. iankT^a.
tineat omnia, amp;: id faciat quod homo Cimbrico luo nomine facere iubetur : iBcnfcQi enim dicitur ajilgt;cn-firfi/quo fignatur,ducitfcipfurn. Quia igitur notitiaSc animus ratione in mediocontinentur, caput hominis inter equumSe canem medium locum Ibrtitur. Quæ a Plutarchode horizonre amp;: duobus hemilpheriisdicuntur,vana funt,amp;: nihilad Anubin. Ducamusitaquediligenter huncequum amp;nbsp;canem , adillud iplum, cui per notitiam amp;; poteftatem euadimus propinqui. Triceps lanè hæc imago cum propria fit eius quidocct ; turn etiam cuiufuis hominis reélærationi poteft accommo-dari; eoquod rcélaratio Dodons officio in homine fungatur. Equus ergo animi tefte-ram gerit, qui JÎJoct nobisdicitur, à jfôat quodindomitum fignat. Conn contrarium, frenum animinotatjà Cain/quod eft domitum: arque adeôàCain/ Domo Latiniler-uant, licet ad Cocnipropiusaccedat. Græci à Cam jï£Ataamp;',A'jAz^zaTô,amp;àCnn/quod idem eft, Sfxéa per metathefim retinuerunt: quas voces c Cimbrica lingua ad ipfos venire, quamuisconuerfio nobis peculiaris non clariffimèdoceret arque demonftraret: de voeum tarnen noftrarum breuitate amp;nbsp;fimplicitate latis pcrfpicuum efiet, primoge-nium ius penes Cimbros fuilTc: quandoquidem naruræ aptius fir paucis mediis,quam raultis,adeundem finem peruenire. Ncc eftalienum ab huiushtteræ natura,quod C articu-
-ocr page 171-L i E E R V I. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127
articulum W finiac ; propterca quod vekiti dentes linguam reprimunt, ira hæclittera fpiritum vagum continet, atqiiead certam rem coëreet. Vim autem maximam in hoe elementoeriej ipfiuslinguæ vins déclarât,dum breuitatis,quam vbiquequærimus,gratia, articulus cum eo cui audientis mentem adftringitjn vnam coit vocem.Turn enim reietlis I? amp;nbsp;^jfolum relinquitur,quafi fatis per Ie virium babes,vt inteliigentiam ad vnam rem coerceat. Exempli gratia: proïietjjotitdicimustöoot/quoipfumcaput nota-tur ; qua voce facerdotes Ægypti] Mercurium vocabant : quoniam niliil aliud Hermit üermt. apud prifcos Cimbros erant, quam quadratæpilæ, quibus luperne caput iraponebaturj quaru vfum Hipparchus primus,fi Platoni credimus,Athenicnfibusoftendit. Plurimis enim id genus columnis, turn in vrbe,tum agris, collocatis, lententiasgraues infcriplir, quibus homines ad probitatem fapientiamque excitaret. Quod autem quidam quidam Sïwrlcribuntjnde faclum, quod capitis diuerfa nomina lint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïycct
quorum prirniîm ab imperio amp;nbsp;caloreanimalium fpirituum deduâum jalterum ab l^co, quod altura eft, cui Tau adiicitur, quôd caput nos alligetaltißimo;terciumcll-ab ÿjoo. ïi?uc/quod idem eft cum ïjui, id eft, cuftodio amp;:defendo : propterea quod caput proui- ©«u dentiafuatotum hominem tueatur. Diphthongus autem ueàdræcistranfponitur, vt lit cu. qua de re prills. Hine tjjeut pro ftract, quo Campani Biabanti fere nomine caput appellant. Siue igiturôiï)T,liueô?t/Tdicatur,parum intereft. vtrumqueccrtè nomen iplum caput lignificat, Nec mirum, multa nomina capiti dari, ciim inuitælint eius di-gritates. Eft igitur amp;quartum nomen l^ooft/ quonon pauci vtuntur, quod compolitu 5ÿooft. eft ex ÔOÛamp;: Ijcft / quorum illud altum notât, hoc idem eft quod cleuat. qua nominis ratione monemur, nos femper à capite noftro ad fupreraaferri debcre . Hinc Thcuta- rheutatet tes.apud'Gallos amp;■ Germanos,Mercurius vocatusjquod nihil aliud eft,quàra caput ha-bens: ï?atcnim idem quod habet, Nam præter caput Hermis nulla membra erant,ex-ceptis Ichyphallis. Sed de his alibi. Q^uoniam porro D amp;nbsp;T vinciendi officio fungun-tur, be vtfrequeter à nortratibuseximantur, ceu fatis litteræ citra vinculum cohærcrct. Sic ex Dater amp;Daöcr, quod idem cft,Daer facimus ;atqueindc, li lubet, fyllabasduas in vnam contrahimus. Sic ex tticctcr,moet; ex b’oeter, bjoer ; amp;nbsp;limilia è limilibus for-mamus. Latini, dura duæ vocales nimis hiulco coitu viderentur cohxrerc , D fæpius d Utter» »-interpoliieiunr, vt ex Re-eo feccrunt Redeo.ex Re-amo Redamo , ex Re-emo Redi-mo, a Re agoRcdigo,amp; limiha e limihbus. Plauto trequens eft eadem cuphoniæam- ubtufife in. bitioin diucrlis vocabulis, quorum priusin vocalem delinit, polterius à vocalifumit ttrf^nitnr exordium. Sic in Alinariæ adu primo. Argyrippus. SôIm folitudine ego te .d. atejue ab egeftate abfltdi. In eadem fabula : Me .d. amantem dixit, pro meamantem. Idem in Epidico, H£c ædepolremorata me .d. eit. quibus plurima apud hunc audoré leges limilia,in quibus D vincitvocales, autpotiuscoercet,ncconcurrant. Verumenimuero quidquid huiuslit,id faltem conftat, in Tau nomenclatorem noftrum feruaffe, vteo in vocabulis vinciendis amp;nbsp;iufto fine claudendis vteretur ; quod tam frequenter in variis vocibus licet videre, vt fuperuacaneum videatur hac de re plus fundere verborum : 5^ erit alioquiin ligno lignorum fupremoin Hieroglyphicisaccuratè rurfusdeTau agendum . Quamobrem exempla plura hoc loco non putaui recenfenda ,ne, dum quam pofliim celerrimo curriculo ad metam Hermathenæ propero,inutilis me prolixitas demorctur.
SvcCEDAT F,de cuius ferina pronunciatione quæ fcripra funt, Romanis relin- p utterAfyM quamus , quos in loquendo durius os,quam noftrates habuiire, vel ex huius folius lit- boUcaji^nifi-teræfonoconiedes.qui nobis minime tabs eft.qualisapud iplbs habebatur. Suauicnim fpirituefllatur,labro luperioreleiiiteradinferiusdeprciro,amp;: inferiore intcrius ad fu-pcriores dentes retrado.Hinus liteeræ magna cognatio eft cum V con(cinanrc;ncccum ca limpliceIbldm,led cum eaetiam quæ duplex vocatur ,amp;duplicis V figur.i pingitur. Apud Græcos eins loco 0 habetur,quod duriufculum eft. Leniffiraumeft V limplex conlonans, deinde idem duplicatum, tertium locum habet F,quartum $. Haber item Iia’C litrcra nonmhil cognationis cum P ,lient amp;nbsp;V conlonans, Allcmani frequenter quo loco nos P effeiimus, poft P litrcram F ponunt ,pro (âfril/pro l^tprr Ißfcjfct/ pro p.a'pro?3frb probaatiamp;fauö/ pro p^ap^faft/amp; iimiliteraha multaper-mutant Ex vicinia iiac hidum, vt ex Üuer, quod eft porto , Latim facianr Fcro, pro Fer».’
1 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diphthoii;
-ocr page 172-118
HERMATHENÆ
jTaeiti.
Fama, çiftil.
ai3al.
JFal. ©at Jfael.
diphthongo, qua carent,poftchoie vocäli rcliÓla.Nomenclatorcognationem hancfe» cutus ellin deriuandisvocabulisjvcdum ex ©un: facit|amp;crtprocquo,vbi V in Pmnta-uicjcui Germani F addunt,vt mixtum quid audiatur. Idem in J^icuiF fecitex W. Eit cnim fann, üjat-ïjnu, id eit,vend vox,vnde Fama,amp;: lt;Ph^z«,cû rota propagine.Hinc fit vc varius huiusconfonantis vfus habeatur. In fine V conlonans,fiuc fimplcxjiue duplex crebro tranfit in F; vt è Unie lief/fionic fiotf/rooucnroof/Ieunilrf. In conuerfione nonnû-quam ex w fit f, vt ex Ind,quo vehementia notatur, Jaß quod in conuertendo nobis in
Jfaia. jFalfen. Falle.
Wal. Walt.
Wcl ßue Wael.
Wtl.
saoi. r«/o. Voluntiu. fituKifjatf, X©Öl.
leiel.
a©3/ aaijt.
ÿel.
lef.
JfeJ.
Feljfellit.
Feld ßut
lief.
Jfiel.
Vilit.
©eil.
Tor.faifu.
iMum.
V conibnans tranfit. Ex laf enim quo imbecille denotatur, fit fal, pro cado, quod nos Ual dicimus : Cafus enim Icquitur imbeeillitatem amp;nbsp;impotentiara . A fai fit fael pro erro.quodellcadercderedaratione. Ex eodem fal fit falsi, pro mendaci amp;impollore; amp;:falfai, pro corrumpere per fraudem . Ex hoc fonte Falloamp; o-cf a/Atü cum tota fobolc deriuantur. Radix igitur in eiufmodi examinanda , quæ eil Ujal, quo latitude roboris notatur; quafi dicas,late patens ad omnia. Hinctual in aqua bullio,toaU magnum ro-bur,üjal agger hofdbus oppofitus. Ex lual/hjfl,amp;: apud quoidam toad,pro bene amp;: bono; quoniam quæ bene habent, fint valida. Ex tod fit toil ,'pro volo ; quia omnes id volunc quo benehabeant,quodque ipfis bonum fir. Proprium enim voluntatis,fcopu ipfum bonum eire,non minusnomenclator.quam Arillotclcs perlpcxit. l©il in præterito im-perfedo habet tool ; vnde Latinorum Volo amp;nbsp;Voluntas, Græcorum ßotJÄofxa.1. Atoillm infinitiuo habent Veile,amp; Vellern. A toil fit toijl, pro temporis duratione,ad quam omnium prona ell voluntasj quamuis hoc à top-Iijt deduci queat,quod ell, late longcquc tranfit. Sed conueniunt dux rationes ad eandem vocem non infrcquetcr,amp;: id quidem noncitra artificis maximam laudem. Vtin told quoq. pro alto aquarura gurgirCjCaulTa fignificationis ex toelfiue toal,pro bullio,capi potell ; co quod gurgitcsebullircvidean-tur,amp;: in vortices conuolui. Eadem rurfus vox compofita videtur extoij, prolatèlon-gcque, amp;nbsp;fiel alto ; quæ compofitiogurgitis definitionem comprehendir, amp;nbsp;hoc fimul ollendit,fiel,perinde atquealtum apud Latinos,ad profundum etiam pertinere;dequo moxamplius. Ex toel pro bene,amp;r iterum pro bullio, fit conuerfio ad lef, w in f nnitato, quod elt viuo. Vita enim perpétuaquædam eft humorum bulhtio,caloiidebita,fcd ea tails, vt bene habeat, beneque corpus amp;nbsp;membra omnia difponat.
I AM præter boni bullitionilque rationem, acceditalia, non ex conuerfione, fed de compofitionerei naturam dcclarans. Hec-fiefenimUeffacit, quod efl, membra leuo; vitæ cnim efl omnia membra ferre atqueeleuare. Contranum inde ƒ el / procrudcli, amp;nbsp;eo quod vitæ aduerfatur: Vnde Fei Latinorum, prohumore in corporc admodum crudeli, amp;nbsp;crudelilTima fymptomata nonnumquam patiente. Potcrat feles liuc fclis à ƒ cl deriuari, fed non ita ell; eo quod aperta fit metathefis litterarum, qua fit ex Wefel/ W in f commutato: quodmoneo, vt dilcasquam multis vaiiifque modis vocum fit fa-lt;Sla confufio, amp;: qui ex ea ad veras primæ linguæ origines queat veniri. lam ex leffit fief/ proamico; quod citra amicitiam vira non fit; quam qui tollitex hominum focictate, Solem è mundo tollere videtur. Exilis litteræ adicclioneexprelTum videmus, quàm exiguo minoris amicitia, quàm vira, fit æflimanda. Hoc eil vocabula facere, fie vna litterulaad vitæ verbum adieôla, plusdocere, quàm multi multis de amicitia libris. Ex î.lt;ef Græcisfp/Âoç; è 3l.tcfconueilô, vbidiphthongus neglcdla,qua ferme Græcus caret. Nobis îtiefeonuerfum J'iel facit, pro eo qui non cfl ad amicitiam admittendus. Isenim J^iel ell, quem omnes contemnunt amicitia excludunt,fine is cuinemo tam efl amicus, vt eum vel domo excipiac, vel vitæ eius necelîitatibus fuccurrat. Ne cxilliracs tarnen Vilis Latinorum hinc ficri,quod dubio procul à©fflderiuatur, figni-ficante multuni; eo quod viliaea fint, quorum magna cil multitudo. HincIjcil apud. nos efl venale, quod copia rcs venum protrudat. Ridiculi hic funt Græci,dum ex ami-co eum fccerunc, cui nulluseflamicus. Non mirum, Scythas præ ceterisgentibusomnibus amicitiam maxime coluiire;quando videmus eosex iplo nomine fibi vernaculo intellcxifTe, amicitiam amp;nbsp;vitam minimo difcriminc fciungi, immo ne lèiungi quidem, fèd minimæ litteræ glutino in vnum nomen coire. Ciîm for, pro loquor, Latini dicunt; f, ex w,faciunt;à Wo;t/quod cfl verbum, for deriuantes. Non efl tarnen inde fati nomen, vei lîm à ©at : quia fatum il 1 ud efl quod omnia tenet atque comprehendit, ita vc manum ipfius nihil ctfugcrc queat. Loquor âutem verbum, pro for, ell ab Hebræis dedu-
-ocr page 173-1 1 BE R V I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129
dedudutn; apud quos eft Sip pro voce, quod Latinos coiiucrCens, Loq fecit, cui adiecir terminationcra . Sip porro noftratis eft originis lt;1 tfaï quod eft fuauiter Icrniocinor, de quo fuperids. Sicut ex Wog fecerunt for; ita è Wau-not/ faunos liue faunus. Want id-ua eft, aliter Walt; vnde Saltus, ßot neceft'arium, j^ut vtilis. Deus iraque falttbus fii- löau. uis ncceflarius, Wau~not dicitur; atfiluis vtilis gt;nbsp;Wau-tuit: quorum vtrumquefaunis conucnit, ciim filuarura numinacrederentur. Ex Wran/quodeftcalidum, Latini du- ' Xerunt fcrueo, for men turn.Uicnn-ment'' id eft, adducic calorem, formentum calore iJSmn. panem attollit. Ferns eluget mccathefim patitur.Wanapud nos iignificat vellcm: Inde ^JrZentum. Doant/pro fucceftu optato : HincUtantcren/eftexanimi lententiafucecdere: '^ctilutlngt Ferm. toanteren/idem eft , aclidicas, rem quampiam ex ani mi fen ten tia amp;; voto luccedere ^0”'^ nolle. Hine fitgelnant/pro boni lucceUus efficàcitate. lt;i5otDefaÖßrtuatrt/id eft,Deuseffi- vsmtifue-ciat vc res fticcedac proeo ac vellem . Cüm dicimus,lDatt’UjauttitjSÏgt;at/idem dicimus quod Latinis eft. Quid, bonuin, hoc eft ; 5quot; cto an to enim ad bonum optatum fincm iißantcmj. fpeclat; hinclt;!5ot t’toantO/ Deusfauftum reddac. Ex toanfofauftum fecerunt Latini. A '©eiu^tu. toau item , quod eft vellem, fit foueo, quod nihil aliud eft ,quam cuiquam bene vcllc, Sed quia loan amp;:Ujou citradilcrimcn dicitur • ex loon Voueo manauit, quod Latini ad rouee. facra traxerunt, eo quod ad voluntatem noftram explendam Deo promittamus donaria, aut viâimas, aut aliud quippiam, quod placiturum putamus. Atotpf fit frio, pro te-ro; à top rpt ef / ideft, laterumpo adæqualitatcm partium. Scdlongiiîsrccclîic,quicx lotgict fecitfutio-cùm hic duplex V vocalis fit longa, minime verb conlbnans. E priore igitur F fadum,e pofteriore V vocalis. Fur vocabulum retro pronuntiatum,c rcof/pro Fur-Ipolioj vndc Grascis . Fit autem roof à boog quod eft pro, amp;nbsp;cum ; quafi diceretur, contrarius ei qui nobifeum facit, amp;nbsp;noftra promouet atque propugnat. Frux amp;nbsp;fruâus Frûx^. à tBjnrfit fiunt: quod fit à Dgntljt: quod rurfus a l^erfientfit/ quod elEdeledat amp;nbsp;recreat. ï^cnefit pro lætitia fit ab fiotfi/quod eftaltum; quod animus lætitiacfferatur, triftitia de- lojnuijt. primatur. A frcucljt, fruor. Quod igitur maxime in quaque re dcledat, id frudus cius dici poteft, fi etymologiam fequaris : quo modo huius mei laboris amp;nbsp;inquifitionis, à ^ruar. ‘ plurimis haiftenusderifie , fruduseft inuentio antiquiratis, vaticiniorum ab exordio generis humani de Chrifti aduentu editorum : frudus cft,cernerc apertiftime fumma religionis noftræ, amp;nbsp;folius verlt;r, myfteria ; fruduscft,videre omnia omnis làpiétiæ præ-cepta, omnia omnium feientiarum arcana, totamejueadeo diuinorum amp;nbsp;humanorum vniuerfitatera mentis oculis perluftrare amp;nbsp;intueri, quoad eins fort captus mort.ilium: fruduseftetiam, amp;: illequidem iniigni gaudio amp;:incrcdibili voluptateomnes pedoris linusperfundens amp;nbsp;implens, confabulari cum primo illo vocabulorum opifice, atque ex eo audire, quas opiniones de rebus omnibus menti ipfius Deus indiderit, quas in-fculpferit lententias de incomprehenfo humanisanimismyfterio tiinicatis. Incompa-rabilis hæc eft mihi obledatio, omnibus deliciis, quantæ quanræ cogitari pofTuiit, fex-centis millibus Ichœnorum præuertens.Hæc me nuraquam deferit,adeft ftatim abfo-luto fomno, immo amp;nbsp;in ipfo lomno nonnumquam obuerfatur ; hæc à ftimmo mane frequenter ad ipfam nodem librisaffigit, nihil ncc cibi memorem neepotus: hæc arabulanti,cdenti,bibenri lemperaliquid noui fpedaculi præbct. Præ haediuitias, honores, fauorcs principum, ceteraqiie omnia, quæmundus inftipremis bonisducit, ni-hili facio;amp; vt femper nihili facereliceat,cft mihi fumma votorum . Neque porro in-uidus tanta mihi obledamenta fecreta feruo, atlubentiftimccommunico ; quid dico communico, obtrudo etiam inuitis: tanta eft cupiditas, tanta libido, tanta, vt ad Saty-rosamp;Herm.is Ithyphallosalludam,tencigo, ad ingenerandam aliorum animis hanc candem voluptatem . Hue omnis mea Icriptio, hucnegledus valetudinis, huccon-temptus vulgarium deliciarum Ipedat ; vt omnes huius nedaris, cuius vi debacchor, participes reddam. Sed excutiamus furorem, aut potius furere pergaraus. Quando laris modo vifum, F pro V amp;; W frequentiftimeponi, prælèrtim in vocum fine, in quo nec V confonans vcl fimplex vel duplex, nec F conlónans locum habet; tametfi quidam nimis crafle in diuerlam abiuerint Icnrentiara ; ignorari non poteft , quis cius in compofitione vocum fit vfus. Amplitudinem enim amp;: extenfionem, amp;nbsp;efficacitatem, adioncmque rerum notât: quoniam ineo pronuntiandolabrum vtrumque inligniter cxerectur,amp;: Ipintus vehemens inter dentes fentitur, amp;: interim ipfius V vicarias vices
gerit.
-ocr page 174-130 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W F. R M A T H E N Æ
ef. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gerit.«îfigitur nihil aliud de fono licterarum notât,quàm vnius vnatn æqu'abiîcmtp êï?-
ten!ioné,amp;S ratione vehctnentiorislpiritus fubleuationein. Nam inferiu-s labrum in cô pronunciandoattollitur vehementer ad lùperius, atque idtirco lt;ef,dum vt verbuûi vfurpaturgt;idem eft quod attollo atquecleuo. Huic verbo quomaior vis addciecur, lio^ I0cf. ftrates ferèadfpirationem præponunt dîcentes pro lam quia dUm inferiori lt;Cffcn. attolluntur, iuperionbus applicanturjSrquitas cxiftit, fadum eft vt tffm proæquabili ponatur atque pari. Inde iKlt;e conuerfùm eft id quod alccrius laceri apponitur. dêf enira illuddicimus quod planum eft, nufquam ab vniformitatedilcedens ; in quo vis vniiSS mlximè cernitur,quam per hoc elementum dixi notari. Quo tarnen hate vox à nonli^ lt;gucn. nc'litteræ diuerfa e.ftec,dilyllabam crebro facimus, vt pro ef, effen, vel enen dicamùs. Ab iPo Æquura Latinoru , mutato duplici ft' in qu. Crebro enim qu pro w Lat-tni poridti vt exîxîicfaciunt Qui,ex toan Quando. Cùm veroW amp;: F fuccedaneaftntunhilmirot pro duplici F, Qu inueniri. Diphthongus æ loco longæ vocaîis eft, ad quam lonuswïà proximè accedic, quem in euen gentiles mei lèruanr. Ipli cf/fc opponitur,qirod dum vc verbum in vfum venir,idem eft tpiod odhdum vt nomen vfurpatur, inimicitiam ligni-ficatjco quod quem odimus,cura deprimere ftudeamus. Hincfepro pccude,quod nos be dicimus. Antiqui |ggt;equoque pro pecore poiucrunt ;eo quod 'Pr aduerlctur ipii «CpV quod eft exilire. Porrôquia membrum virile nos maxime pecudes lacit ,feitem pro eo vfurpamusivndc Februæ nomen, vti alibi dcclaraui. Qmôd liridere lubet, conuerlio-nem confidercsè fe in cf/de quaintelliges,officium huius membri ablolui non poff'e,
ƒ«■
îOe.
igcffcn. nili lelè atcollat. Ab gef fit fieffen/ pro fermento ccreuifiario; finid pro fermentoquo-uis. Ab eadem vocula deriuatur arf, pro hæredirace , quafi ar firf, id eft, quod in leuaigt; dis neceffitatibusvitæ,maximam habet diuturnitatem atque moram ; quod proprium eft eorû quæhæreditario amp;nbsp;perperuo iure polfidcmus, Sed quiaagiis nulla firmiordiu-türniorqueeftpoircffiosfadum vtagriarua diccrentur}nonilla quidem ,vt Latini cre-diderunt.ab arando; fed ab eadem radice à qua Aro, lîmul coniundo agrorum vlu,qui conliftit in leuanda humanævitæneceffitate. Elegans per iplàm elegantiam cornpoffî-tio,qua fimul amp;: firmæ agrorum poff'cirionis,amp; iplius vins admonemur. Nos tamé tara anguftis terminis iplum atfnon côftringimus ftèd tam latè finimus patère, vt omnera firmam compledatur poffeflionc. Hinc arfrenten, redditirs lunt perpetui. Noftratcs lu-«ïrf. bentius nf dicunt,A,de frequenti confuctudine, in E mutato-quod amp;nbsp;vetenbus video Mineruava-.pïa.cmffe,apud quos Minciua, non Minarualcgimus. Fitautem Mineruaex lîîcn amp;nbsp;ente, fine ttf; ica vt Menerua, vti vetuftiores Latini vocem (crihere conlueuerunt, dica-^enfe!) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perpetuum iuseftducendi ;eo quod Jiî)cnidem fit quod duco; vnde Hîcnffjfi,
' qui fe ducit, ceu jî-ien-ficïj. Nec mirum , E in I mutari ;cùm id fit in creberrimo vlii.
■Wwo. .Hinc Latini ex jDcn feccre Mino, pro eo quod eft pecus agere fine duceie. Cui verô perpetuum eft ius rerum omnium ducendarum ? Ipfi nempe Vetitati, Si Verboæteri-no, amp;nbsp;eidem filio patris æterni, quem Deusconftituit ducem vniucrlorum. Exteegre'gt;^ Meturdux(j!Üregetlfrdcl,d\\iid\e-,dc\\ocd\.\ce intelligcns quidclcmine Dauid hu-fnanam camera erat aff umpturus. Homerus Ageleam vocauit, quod populi dux eiTec, eamque facie primam louis filiam , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dytAe-ln . Elæc eft origo ilia,
Veritas ex Iblo louis cerebro genica ante omnia frcula : hæc ilia fapientia quæ Ie dicic fabricæ mundanæ praifuilTe ; hæc non fapientia , led iapientix potius Dea,amp; fapicutia: cauffa lempiterna. Aingite aures Sacyri;audite fabularum amp;nbsp;Icripturæ facræ confen-fum. Ite ineptiffimi jitecralfiffimi cum veftro ftuporead ventrum Icholas,quibus antes non funt,amp;: dicite profano ore, non elfe (anctas fabularum origines. Corruptæhint, fateorfted ab eifdem ventribus magiftris ,qui idoloraaniam ad ventres Idos alendos, pccore farciendos,c lacris omnibus nominibus confinxerunc. Contra hos Chriltiani inuchuntur,non contra lanara amp;nbsp;primam fabularum intelligcntiam.Deaeft Minerua, ^fe^Dets’fi- nbsp;nbsp;veriihme Deus iple filius, qui Ie veritatem ,amp; lapicntiam , amp;nbsp;patris virtutem finit
but, vocari. Huic Deu.s dedit ducendorum omnium mundanorum amp;nbsp;(upermundanoruni poteftatem fempiternam: quam dignitatem quamdiu tencbic, tamdiu poccrit à Cim-bris Minerua nuncupari.Vel igitur illam ipfi filio adimite,vel mibi permitcite.vt filiuna vernacula lingua Mineruam appellera.Si mihi vel Pindari,vel Horaeri,vcl Virgilij,vel Horacij ad carminis ftiauitaicra vena viresque darencur-, quasego odas, quos hymnos
Mineru«
-ocr page 175-LIBER VT.
Mineruæ canerem,quas laudes detoharem.' Sed quid ftultusopto? Quad Deahçcnon omncm fuperec laudem ,omnem ingcnioium, quantumuisilluftrium ,captuniexce-dat.Subuolet mentis meæ apex,diuinitatis {cintilla,quàm poteftaltinimé/iipcromncs cælorurà orbes, fuperomnes omnium àngcJorum chorosdùperipfosfùpremoslpirica-Jesignes;amp;illic,fipotefl:,confifl:at;ac tuiiidemum aciemfutfum tollat,videacnum poirithuius Deæ peplum fibi interius reuclarc. Renettere mens mca,reuerterc,frudra^'”^^* contendis: (àc tibi fit,ex pepli parte exteriore, difccre varictatem,ordinern, pulcritudi-nem creaturarum ; amp;nbsp;de bac pidura conieduram facere deipià fapientia, quæ hæc pe-plo fuo intexuit tam infinita Ornamenta, tam infinitis modis variata. Huius galea kuvü Mineru» fiue lt;£iitt-ï)eet meritô vocatur, hoc vocabulum primum ipfius galeæ efi; aptatum .a fa-pientifilmo nomenclatore. Quidenim efi: aliudlt;Cun-ïicrt,quàm caput omnts fapientiæ amp;potefi:atis; cui Sphinx infidens, magnum nobisproponit ænigma ? Quod rogas æni-gma? Non illud ab Oedipode folutulil, non illud,inquam,fed infinito præftantiorcm abfcondens intelligentiam. QuæratquisquidSphingis forma fibi velit, quid gäleata Virgofignificet,curhartam teneat,curægidaportet,curMedufecaputofiendat, tur ad latus habeat oleam , cur eins dicatur inuentrix, cur denique vel Minerua vel Pallas dicatur. Hæc nobis Sphinx ænigmata proponit, quæ nullus hadcnus Oedipus fbluit, nec fortafie fôluturus quifpiam vmquam fuifiet ; nifi ipfa hæc Dca cxternam extremas fimbriæ in peplofuo particulam loanni Goropiovidendam dedifièt. Quainuisigitur alias Mineruæ luiim fortafie daturus fim libcllum , hoc tarnen tempore obiter indica-bo eorum folutionem. Sphinx itaque cono impoli ta denotabat cûm totuni Deæ ot- sphinx Mi-~ natum puris ænigmatisconftare,tum iplàm efie totius veræ religionis càpùt, cuius lym-bolu fuprema galeæ pars præferret. Qua de eau fia Sphinx veteribus religionem figna-rec, memini me in Gigantomachia tradidific. Érat autem Sphinx, non animal, cuius Diodorus Siculus amp;: alij meminerunt,in fimiarum generen fod hieroglyphicum religio- .....■■
nis fignum, templis maxime præponi confuetum : quoobfcurèiridicaretur quæcumq. in veterum rcligione fièrent, ænigmata efie, omnesque cærimonias amp;nbsp;ritus alia prorfus fignare,quàm prima fronte viderentur. In primis caftarum virginum faciem præfere-bant : quo monerent,in cultudiuino,virgineoquodam pudore omnia peragenda* Vit-tatæ erant, quo intelligcretur, religione nos Dco deuinciri, coque omnesritus fpcifiare debere. Corpus reliquum leoninum erat,quod vnguibus contraôHspIacidum iaccbae, denotans amp;nbsp;maxi mas vires religionis efie,Ôe ex hac vita exiftere præftantiffimam,quam Leo amp;nbsp;nomine ?Lccu, amp;nbsp;reapfe demonftrabat ; amp;nbsp;banc quidem totam eô referri ,quo magna vis Dei placaretur; quæ fi placata nonefiet,leoninosvngues amp;:robur ingens in eum ofienderet,qui non cafte cam tradafict. Quod fi patiantur profanæ aurcs, ad-dam amp;nbsp;illud , virginea facie amp;s leonino corporedenotari, fummum omnis religionis apicemineo conftare ,vt Leo de virgiile nafeatur ,atque idcirco in Palladis galea poni folere, vt eo fignificaretur, banc fummam efieomnium rituum fàcrorum , vt typum gererent illius religionis in qua de virgine Leo de tribu luda nafceretur,amp; banc quidem religionem fundariin ipfa Minerua. Efaiæ à Spiritu reuelatum eft, in capite redem-ptorisgaleam efie falutis. Placuit amp;nbsp;D. Paullo bac galeæ comparatione vti : nihil vt mirum fit ,fi galeam buic Deæ tribuerint. Sed de galea modo fatis . Haftam gerit; à/»’««»’«« quointelligamus, in huius Deæ manu totius falutis noftræ efie feipionem , amp;nbsp;omnem præterea defenfionem. Ægida habet, quia virtuseft patris amp;r:fcutumhumanæ falutis. Minerut Caput Medufæ imago eft illius capitis quod a femine mulieris eratconculcandum;
cuius ea vis erat, vt quibus Pallas id oftenderet, ij in fàxa conuerterentur. ludæi enim caput. quibus hoc trophæum Chriftus erat oft:enfurus,conuerfi funt in lapides,peruicacia plus quàm faxea hanc de fèrpentum omnium capite viôforiam prorfus refpuentcs,ciîm tarnen earn coràm intuerétur. Inuentrix oleæ dicituE,quia huius folius medio pax homi- Minerua in-^ nibuscû patreinira, àquo perpetuo bello eramus dirempti. Sed hæc latiùsfortafiefuo loco,fi Minerua fauore fuo vit.a nobis produxerit. Mineruam itaq. fie licet interpretari, vt à verbo €rue fiue nbsp;nbsp;nbsp;fiat copofitio, quo fignificatur hæreditario iure pofiefiîonem
accipere;de qua forma per præfens tem pus loquendi in Wo;t latiùs effet confiderandû.
Diuus Paulius nobis huius vocis vim aliis verbis cxplicans,7Vö»/yf/gt;»è,inquiE,^/c^Zi!5' ißä locuti^ eït nobis inßlio, quem eonßituit htamp;redem 'vniuerßortim, per quem fecit (ß ßecula,
Quis
-ocr page 176-' i^z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ . nbsp;.
Qriis hic noftri fermonis peritus Mineruam non agnofcit? Igt;atpater, accipttfiliia hte-reditatem . ^Quaili rogo hærcditatcm ? Vt nimirum exurgat aa regendasgentes,yt eft apud Prôphctam, amp;: D. PaLilluiTi;deqtioitcni vaticinium,£x te exibit Dux,quiregat 'poptilum tnenjn I(rdel. Quid porrô de (èipfa dixit (àpicntia ex Salomonis ore ? Per me ' reges regnant. Hæc igitur eft ilia hæreditas, quam à Pâtre fuo fàpientiâ accipic,.vt orn-
* nbsp;nbsp;nbsp;‘ nium regendorum dticendorumque ius habeat, quod vnico Mineruæ nomine vidé”
musexpreifum . Diftolutalùnt itaque ad hune modum Sphingis a^nigmata, quæno-sphinx vnde men inde vidctur habere, quod videntes capiat: à^ic p|jtnrtî/id eft, vilionem capiojeo »omt hfibettt. j homines figuras has videntes, nee intelligentes quid fibi vcllent, mentis oculos ' , captos haberent.Formula hæc eft nobis vernacula,vtdum quis quçftionem quampiam fiueænigma diftoluere non poteft,dicaturcaptus ,quafi nodis illigatus, enim fi-ueîJtncidem eft quod capiebam, video. Et profecto quotquot hadenus vel Sphin-‘gisvel Mineruæ hieroglyphica figna viderunt, captos fc amp;: irretitos mentis oculOs ha-buifte fateantXir. Eftamp;: altera huius nominis interpretatio,ex^pi/quodeftcxploro,amp; ïgt;ing/ quo denotatur Dei voluntas omnia fufpendens:qua monemur, vt in omnibus a:-'nigmatis iacris id exploremus, quod Deus prædeftinauit, amp;nbsp;quod ex ipfius æterna dc-pendet voluntate. Omnesenim ri tus fâcri ad arcanum illud magni confilij myfterium referebantur,lëd tam obfcuris gryphis tedi, vt nifi Chriftus ipic amp;nbsp;ciusfpiritus figni-ficationem eorum hominibusreicraflct,numquam intelligi potuiflent. Vtraque certa ratio à nomenclatore videtur confiderata, cuius tanta fuit diligentia in vocibus fabri-candis, vt non rarô plures in vno nomine condendo caulFas coniungat. Et hæc modo deMinerna, prima amp;nbsp;ante omnia fecula vniuerforum dudus hærede, cuius nomen jrßiii-frf«» CimbriCa norma pronuntiatum JDtn frf,ficonuertatur per rétrograda litterarum vefti-gia, illud nobis indicabit, quod vnumquemquefacere fie rcfcrt,vt nififaciat, adum fit de falute. Nam nifi paeem cum pâtre cælefti per Mineruam oleæ inuentrieem in-eamus, peiditi fùmus, vtqui perditùEmi, Rternisfiippliciisfceleranoftra luituri. Jrrf-niin/fiue Jrrc-nciti / idem eft quod paeem accipe : qui modus îoquendi hadenus nobis durât, pro eo quod Latini dicerent,facerepaeem. Veriim copiofa eft huius formula: fignificatio. Namjrre—ram/id eft,accipe paeem, fie intelligi poteft, vtipfi Mineruæ verba tribuantur: quo fenfu Dea diceret cuiuis nomen fuum audienti, Accipe paeem, accipe oleam , quam oft'ero ; accipe, quo nihil morralium vita vel maius, vel luauius, vel diuinius poteft habere. Quid aliud dixit ipfà veritas, amp;nbsp;fapientia, amp;nbsp;virtus paths incarnata: Pacem, ino^oit, meam do z'ohts. nbsp;nbsp;nbsp;Paxhuic domui. Sgt;e,Pax z’obis. Qiiisvoca-
tur Deus pacisan non ipfe filius, qui nobis cum patreæterno pacem confecit? Mi-nerua itaque amp;nbsp;Chriftus eandem dant pacem,non illam quidem,quarn mundusvel dat,vcldare poteft;fedæternam,cum patreæterno, vt ea in vita perfruamur fempi-terna. Audiatergoquifque Mineruam fibi dicentem,accipepacem. Videmusquanta fit vocum Cimbricarum, hieroglyphicorum facræ feripturæ, amp;nbsp;rerum ipfarum conue-nientia:videmus quanto artificio Mineruæ nomen fitconftitutum ;quam admirabili regreffu demonftret, ad quid nos vitro Deus inuitet. Hæc contcmnantfcioli,fi quid fimile in omnibus linguarum thefauris queant inuenire. Quis olcam pacis fignum cfTe nefeit? Qiiis illud Virgilij ignorât?
Paciferæ^ manu ramum prlt;amp;tendit oliux-,
amp; illud,
^uis procul nie autem ram is infignis oliua^
Multæ cauHæfunt,ob quas oliua Pacis fignum habeatur; quas, vti notas, prætermitto: illo tarnen non negledo, quod de claua Herculis è Theocrito amp;nbsp;aliis ex oleaftro fada oliua.pttciiß annotaui. Oliua enim Mineruæ amp;nbsp;claua Herculis in re fignificataconfentiunt,vtex fisquæde Hercule dixi,quiuis facile cernât. Veriîm illud operænon paruum pretium habebic, fi paullo penitius fymbolum amp;nbsp;ipfius nomen infpicientcs, demonftremus idem vtroque denotari. Elæon Græci oleum voc3nt,g%oç mifcricordiam: amp;illud qui-gß deriuari nonnulli, inter quos, fi redè meraini, Probuseft, crediderunt.
Equidem vt hoc ipfisdem • vlterius tarnen rogabo , vnde'gAeoç mifcricordiam noter. Nobis vtriufque vocis ratio eft ita pcrfpicua, vt amp;nbsp;nihil clarius,amp; habeat myftcria reli-gionis minime contemnenda. ï^ccï integrum amp;nbsp;fanum fignificat ; quod fi vt verbum in agendi
-ocr page 177-I I B E R V I.
agendi notationevfiirpetur,fdcm cft qiiod fanojamp;integritatircftituo. ï.é membra di- ** cuntur . ï^cd-Icicaque nihil aliud lónat nobis, qnàm fanomembra: vodegAeoeSeeAazorj pro mifericordiaamp;oleoj quoniamvtrumque membra lànctjüla quidem membra ec-clefiæjüne generis humanijhoc verb membra corporis. Corapofitionis lenitas, perpetuo nodris diligenter obferuata , principioadfpirationem ademit : quod nimis frequenter monere cogor,ob quorundam obftinacam in id genus miniitiis inicólandis peruicaciam, ne dicam inepdam, aut veianiam . Verdm vc id alibi fieri confucuic iolius Icnitaris caufla; ica hie aliam quoque habet rationem,ex eo profcâam, quod nomcnclatori non foldm ßudium fuit vocum è primis radicibus bene fabricandarum , ièd hoc ctiam ad^ iunxit, vtpræcer primariam nominis caufiam,adaliam etiam alludcret,vt gemina,non-numquam tergeminaetiam eiuidem vocis ratio videatur . lt;Celapud nos nobile fignifi-cat amp;: gencrofi-im : quod fi, vt verbum, in vfum trahas, idem ell quod nobilem gencro-fumque reddo. «Cel leigitur, amp;nbsp;gemina littera, vitandi labdacifmi caulfa, in iimplicem rcdaóta, non foldm notât membra lanitati rellituerc, led adiicit etiam nobilitatem, amp;: facit vt membra, quam anteafuilTent.reddanturgenerofiora. quæ quidem ratio milc-ricordiæ diuinæad amulTim conuenit, per quam membraeeelefiæ, non ad prioris mo-do naturæreducunturintegritatemjlèdredduntur etiam nobilioraamp;: diuiniora,quara in prima vitæ condirioneclient. «lîclc igitur potiore ratione, mifericordiæ clementiæ diuinæ conuenit,quamoleo , quod tefleram ipfiusdumtaxat habet, arque fimilitudi-nemjqualisex fupremacaulTa per idearum catenam ad infima hæc corpora delcendic. Verdm quamuisoleum membra,quæàdoloribuslcuatjamp;integrævaletudini relliruit, nonefficiat nobiliora ; ob eius tarnen natu ram, cuius hicroglyphicum lignum ell, ob vocis coramunionem , eius etiam nobilitati.s nottrm gerit, quam Deus bonitate gratia fua fingulari Sacerdotibus amp;: Regibus largiebatur : quæ, vc omnium luprema, conucnicntiirime quadrat ad lignificationem generolæ lublimitatis,quam in lt;ipdc inuc-nimus. Ell igitur amp;nbsp;regibus amp;nbsp;lacerdotibus hoc ligno præceptum, vc populura,amp; Ibcie-tatis humanæ membra, ipfi illi quieos ad hoc dignitatis falligiumfulluhiret,incegra Si. incolumia feruarent: qua in re nobilitatem fummi magillratus, Si populi falutem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
in vnius amp;i diâiunculæ Si lymboli rationem conuenire cernimusiita vt nefciam,an Vila vox à quoquam mortalium excogitari pollit, quæ melids,aptids,fignificantiulque vcl regum amp;nbsp;facerdotum turn dignitatem, turn officium; vel ca quæ populo ab his funt ex-^ fpedanda, explicarec. Difpeream , nili obllupelcam , dumaltitudinem mylleriorum contemplor,quæ vnica vocula nomenclator comprehendit : cui edmomnem lymboli rationem latitudinem video conlentirc; non polTum verbis eloqui, quantum animo concipiam hinc admiracionis, hinc volupeatis. Quod li oracionis velalecundis ventis expanderemus ,ad eorum quæ hue fpeâant, oceanum emetiendum. vix finera naui-gatiouis aut portum inueniremus : ita late in omnem partem vocis Sc lymboli conue-nientialele extendic. Summittamus igicurancemnam,amp; fatisello iterad immenfuin pelagusindicalTe: quod qui volet ingredi.facræ fcripturælocaconfiderct atqueexpen-dat, Sc lingula ad nominis Sc telTeræ conférât caulfam.Ex «Cclc nollri nunc «©lie fccerunt: quodliexamines,rurfusabibisad immania arcanorum latifundia : quandoquidem Sc pro fieri fioel plurimi Cimmerij dicant, in quibus funt Bricanni; amp;idem nomen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
î'ando vlurpent : qua conliderationis via non lànicacem modo, amp;nbsp;nobilitatem, Sc dolo-rum amuletum; fed lânditatem etiam notari videbis. Ab hac Cimmeriorum pronun-tiatione Græci ^Aoç fuum acceperunt, amp;nbsp;Latini ex «©fie oleum, ©lie autem non mem-brorum,vt«t5ele/ led populi lànitarem amp;: fanélitatem lîgnificat,rcm eodem tendentem. Quis mode) non videt, linguæ nolliæ vocabulum oliuæ fymbolum egregiè expreffilfe: quod hic indicatum pocius, quàm pro eo ac meretur dignitas Sc amplitudo explica-tum, déclarât, non alij diuinæ vllipotellati hanc arborem potius,quàm Mincruæ, de-dicandam. Det ergo Deus nobis pacem perfuam Mincruam,quæ veraamp;t fola Pallas ^1^4. ell, id ell, pöc fiallatit/ line l^allant/ quod Latinus dicerct, Conferuans regioncm . Vnde Pallanteum apud Prifeos, pro régis liue fummi magillratus domo, in qua illud potiffi-mum tradantium,quod ad regionis Sc populi fpeftat falutem: quod deinde in Palatium Palladis va-cll corruptura. Ab «Cric non ÏAcuor tantiîm,amp;;gÂêoçfccereGræci;fedPoê‘cæ etiam cogno-men Mincruæ Eleædederunt. Hinc in filuis Statij: AutEle^lucùvidit Te^^a. facerdos.l‘îg^
Nee
-ocr page 178-B 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HÉRMATHEÏIÆ
Ak»p»BM. Nec ego aliunde AI earn Palladcm didam crcdiderim, quàm ab cde/vocali E longa in ï.ii:fia Pal- A. niucara;tametfi Græci alias quærant huius cognominis rationes. Fuit amp;nbsp;Ellciîa voca-^Heiidtis Pal cd-le/agnofcas. Eadem Hellotis, quafi i^ecl-ïjotit/ id eft, curationisftue (anationis Im. caput:quia ipfiuslôlius beneficio lethale humanigeneris vulnuscftcuratum. Quoniani veto Mincrua è louis cerebro nata , eadcni fit cum veritate- à veteribiis Cimbrislt;ni-Trr/flo» Pal iiuitcupata, è qua voce Græci amp;c Latini Tritoon fecerunt. Eft autcm '«Trutocii lu,, idem quod veritatem oftendo apud Latinos. Minerua enim, terrarum Pallas, fine ler-Tritonif la- lutrix, vndcoTOTÉÎûa apud Græcos,veritatem nobisoftendit,quænatadiciturèlacuciuf-dem nominisj eoquôd nata fit ex vtero matris Virginis, fiueè carne, quam lacui,ob hu-Ji’b fine liif rnorem compararunt. Aiunt autem hune in Libya efte, eo quôd lib fine lifcorpus fit: Libya vnàt quo notabatut, ipiàm veritatem exeolacu naicituram , quieftetin corpore humano: „ nbsp;nbsp;nbsp;quo non intelledo, alij in Bœotia, alij in Aphrica Tritonis lacum quæfiuerunt. lam Li-
byæ nomen eo magis placuit,quôd non fol dm corporis includat notioncmjlèd fignificec ctiam corporiseuftodiam . ?Lib ï)uenim idem eft, quod corpus cuftodioamp;tucor. Hic enim lacus euftodiam protulit omnium corporum humanorum , quæ Pallas Iola ab in-teritu (èruat æterno . Prætereaeadem vox alludit ad Utrij—f)ui/quod eft amoris tutela. Amorem enim inter pattern amp;nbsp;genus humanum filius,pacis audor, conlèruat arque tu-tatur. Hæc fi conféras cum iis quæ variis fententiis apud vetuftos audores Græcos de Tritonia, delacu Libyoambigunturjclarc cernes, eos nihil vidifle veritatis eins quam Pallas Trui toonia mihi oleæ fuac ramufculo demonftrauit. Nominatur eadem de caufla
»r(vTii»iPal aTpvTamp;r«,qua in vocecdm redius Ypfilon eft conleruatum; pro «,tum alittera præpo-fita iTnnzTixai; adiicitur, vt indicetur , hanc præ ceteris omnibus veritatem hominibus oftendifte,ilio maxime tempore, quo veritas ex terra orta, amp;:verbum carofadum eft. Erant hæcquidem libello Mineruæ dedicato reieruanda: led quonominum ratiocla-rior fieret, amp;infignisvocum Sc fymbolorum concordia fidemfacerer, paradoxis meis
inuentis non aliéna vifafunt à Mineruæ nominis interpretatione ; quam tarnen ne hac quidem prolixitate totam abfolui. ^terf/ pro morior,ab eadem radice, à qua Minerua: nomen piillulauit, enatum videmus: quod primum ipfi Chrifto morienti adaprari poß n^cuntur. fe, perlpicuum erit omnibus qui intelligent compofitionem eius.' locum apud nos fignificat amp;firmitatcm. Hine ^trig/aftiduum Sc perpetuum: Sc flctgis.qui mouerinon
Ibtcig. äbtecg. jbteb fiut ^tab.
poteftjqua voceobftinatumamp;rpertinacemappeliamus. Ab eadem radice vox|leb/fiuc ' fïab/pullulauit, qua firma ciuitas denotatur : vnde Hebræi nwacceperunt præpofito
ÎJa)t.
Mem littera fuperuacanca. Nee aliunde (uum pnr habent, quo luftus fignificatur: quo-niam fblus iuftus fiabitfidici poteft , id eft firmus lt;54 inconculTus ,iuxta illud : luftus in æternum regnabit. ^te-erf itaque duo indicat, amp;; oerpetuam loci pofleftionem , amp;nbsp;fir-mam hærcditatem. Per mortem Chrifti perpetuam excellentilfimi loci, amp;nbsp;hoc nomine digniflimi, hæreditatem adimus; amp;nbsp;earn hærcditatem,quæ firmilfima eft. Si numquam auferenda : Sc idcirco fterf primum de Chrifto dicitur, ac deinde beneficio eius, de nobis, qui morientes, per mortem Chrifti, ftabilem Sc æternam accipimus hæreditatem ■ loci omnium amœnilfimi, cuique vox ftc priinum conuenit, co quod fie à fla dicatur, à quo Sto Latinorum, fignificationiseiuidem verbum. lt;ggt;tanoftras efte, conuerfio déclarât, quoniam fiafl velox Sc celere fignificat; in quo ipiritus additur, ad motionem indi-candam. Quæautcra maxime ftant ? Quæ alia,quam ea quæ in æternævitæ tranquil-litateipfi lummo fuo bono acquielcunt, nulla vi vmquam dimouenda. Beatorum ita-que ledes proprieflcvocatur, cuius hæreditatem per Chrifti mortem morientes adimus: ad quod fummum humanæ falutis myrterium indicandum , nomenclator nofter ex ^te Sc erf vocem com pofuit-, quo tota res ita auribus eft expofita, vt nihil clarius aut fignificantius dici poflit- Ducitigitur Minerua hæreditatéfuam,id eft,omncs homines ainore fibi vnitos,ad æternætranquillitatis pofteftionem, per mortem fuam,quam tunc fubiuit,cdm veritas fe incarne mortalibusoftenderet, id eft, dum Minerua vera eftet Trutoona. Queraadmodum autem Mineruæ nomen conuertitur, ita Sc fltrf-, Sc id quidem duabus rationibus: altera ad originem vocis explicatamj altera à voce vnius fyl-labæ ad vocem vnius fyllabæregrediendo. Poftcriore via ƒ rctfl/idem eft quod time. Qiiis autem timor eft,qui nobis imperatur? Non alius profeCfo.quarn cxcclientiflimus, vt cxcellentiflimum quodque primum nominibus denotatur. Intelligiraus itaque, ' nbsp;nbsp;1cm per
-ocr page 179-t I B E R V r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJf
fcmpertimendum efle, perinde atque is ’qui vèhementcrattiat, vehementer timer, ne eum ofFendat quem amat. Audiens itaque verbum nbsp;nbsp;nbsp;(îmul audit,Time. Quid?
num ipfum mori? Non illud quidem potiirimumycùm alius timor fit pfæfiantior, timor nimirum Domini Dei tuijquem fi rimes,mandata eius obferuare conaris, illud tibi comparas ;vt in eorum albo feribaris de quibus dictum • Bcati em»es qui timent Dominum, ^z^fjMifertM eït Dominui timentiutn fe. Rurfùs, Noneïtinopia timentibits turn. Iterum , Propettmentes eum falutare ipfjta. amp;nbsp;infinita eiufinodi verba , qüibus nulla poiTunt efie fauftiora. Quid quodinitiuin fapientiæ, cui Minerua præfidet,cft timor DominiBcneitaqueex^tc-nfincogicationem Mineruæ venitur, perradicis vocum communionem ; atque deinde conuerfa voce docctur, qua via ad (àpientiam perueniaturjcafcilicet, cuius exordium eil timor. Videas, quæfo, quanta arte vnius îÿllabævox tonfeóèafit; quantum fecum adferatvtilium præceptorum ; quàm bene explicet infignem illam fèntentiam ïàcræ feripturæ, Initium fapientix tïmorDominit Si hancvociilam Plato intellexifiet atqueconfidcrafi'et: nonne ex eius monitufcripfil-le viderctur,philolophiam nihil aliud efie,quàm mortis mcditationem?(.^iifquis enirn redè expendat banc vocem fînf/fiue ^tc-nf/Sé prorlam amp;: vcrfamjan non mox totius philofophiæ amp;nbsp;làpientiæ Chnllianas.quas lola vera fapientia efl, iecerit fundamenta? Jntclliget cnim llatim , firmam amp;: llabilcm hæreditatem homini per mortem contin-gèrepolTe: ex quo confefiim animorum immortalitas, amp;nbsp;bonorum hominum folidà ôcæterna felicitatis pofieffiodemonilratur. Deinde conuerfionedocemur, ad hanc fempiternæ beatitudinis hæreditatem nos pertimorem peruenire; necad eamaliam viam patere. lam quia hæreditas ftabilisin ea promittirur: necefiariô in earn venimus cogitationera, vtquifquam fit, qui nos hæredes inftituat,non bonorum mobilium jlédi firmorum , amp;nbsp;numquara perdendorum : quam reframenti lcriptionem amp;nbsp;conditio-nem, talem amp;nbsp;tancam cernimus, vt facile agnolcamus, nihil hos eins modi 'ihercri, qua via ad cum perucnimus, cuius medio amp;nbsp;meritoætcrnæ felicitatis pofiefiio nobis acquifita . Cum enim nos veri hæredes efie non raercamut ; ncccfl'ario cogitandum, quis fit verusæterni partis hæres.Quisaliusjquàm aîtérni partis æternus filius,qui amo-rc in nos fuo nos fecit cohæredes ? Sed nec hæres nec cohætes efi, nifi pér cüiufpiam mortem. Quisigitur moritur.’ Ipfcmct filius, vt morte fua hærcditàtem regni lui'pa-terni nobis grans communicer. Bene ergo vna vox mortem, amp;nbsp;Habilem hæreditatem coniunxit; quod hæc citra illam efie non pofiit: atque deinde per vefiigia retro Ieda o-ftendit, per Domini timorein .ad hanc hæreditatem perueniri:amp;; illud interim vna ad-monet,eandem originemefletimotis Domini, amp;nbsp;Sapienrix; eo quod nomen it'inerf amp;nbsp;verbum perf ex cadem radice nalcantur . Hæceftapud nos mortis mcditatio,ipfo verbo,quo morilignificatur, totaconfignata. Quo veto rem adeo necclTariam æternæ hominum vitæcmcacius teprçfcntarctnomenclator^noluit ex hoc nomine (înf/mor-ti nomen ponerc: fed aliud inuenit, quo apertè non Habilitas tantiim hæreditatis, led quo æternitas etiam contineretur. îCîctitenim quid aliud cH,quam ipfa æternitas,quafi ÎDc-oot dicatur : in qua voceTau æternitatem comprehendens amp;nbsp;colligans, oHendit^“®*^^*' hanc lempiternam vitam lola cruce contineri, amp;nbsp;totam vinculo ipfius Tau colligari. Ita me amet Minerua, itaipfum Hctf Dei timorem raihi inculcet, vt hæc cuolucns amp;nbsp;referens obHupefco. Quam deinde aliam quærimus philofophiam, quàm hanc, vno Vnius lyllabæ vetbo comprehenfam. Sc deinde aitificiofiflimo morris nomine abfolu-tam? Atque hæc quidem primæ fint fignificationis documenta, quibus naturalis quo-que accedit interpretatio ; quæ vocem conuerlam ob cam caulfam timorcm imperate iubet, quia omnia mortem naturaliterexhottelcant, atque hoc timorc inter homines fiat, vt quoticsoccurrit, admoncat quàm fit timenda mors ei fjui omnem fuam felici-tatem in lubncis huius vitædeliciiscollocauit. O mors, qusim amara cPi memoriatuaho-^ mini pacem hahenti tn fubliantits fuis ! vt il le Icripfit. Sed quotfum hie timor jquot; Ne videlicet habeamus hanc vanam in brcuilfima præfentis vitæ voluptate fiduciam,qua fiat, vrtimorisDei obliuifeamur. Hine idem làpicntiHîmus filius Sirachi, In omnibus, inquit, operibus tuis memorare nouifimatua, amp;nbsp;in aternum nonpeccabis, Qtiamobrem non paruus etiam vfusell eius timoris quo mortem naturæ impulfucxhorrefcere co-gimun nomcnclator tarnen adpræHantilfimum timorem præcipuè refpexic,id lemper
m X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in ora-
-ocr page 180-13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
in omnibus vocibus molitus, quod eflethomini adcognofcendum maxime necefla-rium. Clarum hums rei indicium, quod per folum Dei timorem ad llabilem amp;nbsp;fcni-piternam red cam us hæreditatem : ßcvc ex ^rfr|leamusad|îrcrf/amp;:ex|îccrfadîioct/ id elt, ex timoré ad ftabilem hæreditatem , cui æternitas eft funiculo ipfius Tau col J i-gata. Quo fit,vc ïÈioot propriè amp;nbsp;primo de morte Chrifti in crucedici dcbear,per quam Iblam humanum genus ad æternam vitam adfpirare poteft. Verûm quia hic campus infinita (paria complediturjnololongiusin eo progredi : cùm videam , quanto-plura dico, tanto mihi plura ofterri dicenda;nec vllum omnino fore finem, (î rcrum ampli-tudincm atquc dignitatem orationis meæ fîlo dimetiri vellem . Non pnftùm tarnen facerc, vt non id repetam, amp;nbsp;veluti rotins contemplationisclaufùlam addam , JDntcrf ftcrf fie inter le conuenirc, vt radicis fint eiuldem , ex voce intelligatur ipfius ftabilis hærcditatis , quæ per mortem hominicontingit, dBcemefteiplàm Mi-neruam : cùm vtrumquevotiscompofitiocomple»ftatur5amp; huic Dcæ æternam du-cendorum omnium hæreditatem elfe à pâtre conftitutam,amp; earn prærerea efie dueem hæreditatis,quam vox fierfpromittit. Sienim hæreditatem nobis addiicat, vtadduce-refignificatur: quam rogo hæreditatem, nifi ftabilem arque diuinam , qualem iplà .apud patrem eft lôrtita,mtcl]igemus, cuius nimirum nos fccit cohæredes? In bac mo-dô arena, qui volet, fèexerceat, habebit in quo mentisoculos, atque aciem,in quo to-tam fuam lollertiam amp;:fagacitatem,omnes deniq, vires ingeni) queatexperiri: amp;nbsp;inde illoslaboris fui frudus percipere.quibushaud exiftimem autfuauioresautfalubriorcs vllos alios apud pios animos pofte iudicari. Polfunt hæc itidem ad Platonicam, vti di-xi, philolophiam applicari,lèd modoquodam manco, vti omnis fapientia humana, licet ablblutiftima habeatur, religion! noftræ collata ,amp;iis vaticiniis quæ vocibus pri-mis nomenclator intexuit applicata, deprehenditur proilus claudicarc. Philo ludæus, Platonisin l'uislàcris littcris, vt videtur,imitator, Abrahæ propriam hæreditatem,fi rede meminijfapientiam interpretatur atque cara dicitex vtero Abrahæ ,citra raulieris membra,nalci : quo loco, vtnon malè ad noftras Mineruænomenalludir ; ira quid propriè Mineruæ tum fabula tum nomen nocaret,numquam de lingua fuainuenirc potuilfet. Certè propria illa quidem noftra maxime videntur, quæ ex cerebro noftro oriuntur : fed hærcditas noftra vera non ex cerebro noftro oritur, fed ex morte. Chrifti. Sed exeufandus Philo, qui non vlterius eft progre(rus,quàm lapientia ex cerebro ipfius nataadlpirare poftet. Nos Mincruamdueem veræhærcditatis fequimur, qu.æ ficut nobis pacem oftèrt, ita (tcvfquoque, fi fie conuertatur, vt origo per gerainam lÿllabam exponatur. Nam ex ,^te-crf fict /re-eft/id eft, Paxeft. Morsenim Chrifti, cui flnfpri' mum dixiconuenire , eftîeit, vt nobis pax fit cum pâtre. Ex timoré itaque Dei, initio fapientiæ, venimusad mortis cumnoftræ tum excellentilTimæ cogitationem : amp;pcr banc deinde peruenimus ad radices vocis fterf/quæ conuerlæ nobis oftendunt pacem cfte : Mox ex pace in mentem venir Mincruam nobis dicere, Accipe pacem: quod ^rc-iiemnobis fignificat; ita vtjlîüierf conuerfùm monerevidcatur, Accipe fterf/id eft Accipe mortem Chrifti, per quam pacem contingere, radicum vocis veftigia retro Ieda demonftranc. Cerniniusergo veram Mineruæ fapientiam nihil aliud cfte, quam mortis Chrifti meditationem , per quam pace per oleam ipfius denotata donamur. Audin quanto fimus vlterius, quam Philo, progrefti; quanto vlterius quam Plato; atque id foiarura vocum demonftratione,qux fe nobis manu Mercurialem præftiterunt.
HERMA-
-ocr page 181-137
HERMATHE NÆ
liber vil
»jy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xc R E s CE R E NT in fingulislitteriscxcmph,audu quodainîni-
menfo; fi per fingula vocabula eflct artificij ratio ducenda: quod fa-ccTc, cüm propofici nofiri miniinc cfie declaraucrimus ; ad fequen-cem litteram quæ G eft, progrediemnr : in qua nocationis tanta eft g litterA(ÿm maieftaSjVtcam ,ita me Hermathcna amer, vix aufimattreda-^’^’^^^quot;’quot; Hæcenim nobis demonftrac, quo perTau mottales trahantur, tandem ipfius T au vinculo colligétur, nexu non Gofdio, fed.
Herculano, nullavmquam vi veliolucndo vel fecando.’ Diximus,in C pronunciando, ipfum pleârum dentibus preffiiîs applicari : in haclônus C obtufior cil, amp;nbsp;rctrorfum ad ipfum palatum à Tcrentianocoire diciturrcui Capellaadiecitjpiritu quendam cum palato fentiri. Q uæcumque res vfquam funt, ad bonum fuum tendunt ; amp;nbsp;qùidqnid agunt,ad iè primurn referunt, amp;nbsp;fie aliis conlulut, vt id tandem ad le purent pertinere. Rcip.homines operam fuam nauant; quia intelligûr, nifi faluahæcfit/è faluos eflenorï pofie : deinde plerique externorura bonorum fummum in honoré 'collocant ; quem düm rebus pro communitatis, aut amicorum falutc egregiè geftis confequuntur ; tum creduntfibi maximeconfultumjatque in primisfupremum bonorum in fe redundare. Hinc Chrilhis,dum alios homines amandos elfe præcipitjeam amoris menfuram adie-citj’quam quifquedomifuæin lui amoreinueniret,certô feiens /abopinioneboni fin homines ad alios amandos tranfire : quodTheologi breui verborum fumma compre-hendere volontés, aiunt à feiplà incipere charitatem. lam quoniam cuiulque perfedio clt infui ipfius (âlutc amp;nbsp;conlèruatione ■. æquum eft, vt id tandem perfeâum putemus quodad fummumnoftrumbonumintüsreferrur;amp;idquidemà firrais fundamentis, quæ inferno inferioru dentium vallo denotantur. Deinde littera ipfa non Iblùm à den-tiumfèpto intus refertur ; led ad ipfum palatum fpirat : quo monemur, omne id quod Rropr'iè ad nos referimus, furfum ferri, amp;nbsp;anhelare debere* Venir igitur huius litteræ îônus adeum apud nomcnclatorem vfum , vt fummam eà indicaret petfedionetn. Primüm igitur amp;nbsp;ante omnia Deo patri conuenit, qui fe amando filium gignit, amp;nbsp;per hunc créât vniuerfa, à quo amoris huius fons amp;nbsp;origo : quo fit, vt amor fui ipfius adul-terinus fit,nifi adôrtum fuum fefe ftatim referar, pro co aclitterçG fonusmonet.Suus enim cuiq. amordiftat, lt;ï5c/idcft,da; qilod cui alij dicemus, quam illi,quilólus vitam, lanitatem corporis amp;nbsp;animi, atque carifliraa quæquedare poteft. Vt autem prior eft prima perlbna indicatiui modi apud Grammaticos,quam fecunda imperatiui: ira lt;^5c prius patri vniuerforum conuenit,quam nobis: eoquod is folusamp;: vnus fit, quiverèdi-cerepoteft,lt;ï!3e/id eft, do. Dat enim omnia. Sicitaque cuique cogitandum in fuis ne-45c. celfitatibus, ex noftro , quod eft Da, reftà eundum cfie ad cum qui lolus dat omnia.Hinc fit vtlt;6caliquadopro Ad Latinoru vfurpemus : quiais qui omnia dat, finis fit adquem tendunr vniuerfa: vt fi quisdicat,lt;î5c^Oî!cn/id eft,ad Louanium,vcl Louaniu verfus: quoindicaturtumiter perfectum fore ,ciim eofuerit peruentum. Quod filt;Sîglt;cg, conuerfo ordine dicas ,ad le cogitationem fuam tendere homo indicat, à quo Latinis ScGræcis Ego. Nos nunc 3^5 vcl it dicimus. Vnderigenapud nos pro eo qui immodicor^o. fui ftudio renetur, ira vt cum aliis exiguam habeat vita: communionem ; quæ ramen voxjfi rebus applicetur,nihil aliud eft,quam quod cuiufque proprium eft: vt 'Cigtnfiaet fuum cuiufq. lucrum dénotât. Exconuerfione itaqueamp;: dei'iuationeliquet,4£gamp;lt;lPC efleprimorumnat31iumiure,noftrælinguæ. Porroquoniam primum patri fupremo ipltim nbsp;nbsp;couenit, amp;nbsp;is fummum fit omnis perfedionis caput;lt;15c in verborum forma-
tione perfedionem notât : adeo vtomnia prsteritaverborum perfeda hac vocula for-menturjadiedoi^eb in fignificatione adiua, fine ï^ab/quod eft Habeo,amp; ipfius Habcoi^ch. fons amp;nbsp;origo. Exempli gratia : Óch 0e0tucn/Ego donaui. Hane loquendiformulam Goti,amp; Langobardi,amp; Franci, amp;nbsp;ceteri Germani, in totam Italiam,Galliam, Hifpa- öc in •verbó-niam, amp;nbsp;inftilas vicinas inuexerunt : cuius exempla cum in omni fermone obuia lint, »'«»’ forma-ipfisrelinquoexpendenda,quorumalfiduotnonituintelligunt,quibusaudoribus lin-m 3 guam
-ocr page 182-1^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ
guam fuam contaminarint : amp;nbsp;intérim tarnen ineptuli quidam contendere audcnt, Gallicura fèrmonem àGræcoJtalicum ab Etrufco defluxifle: atquecorruptelâ banc, amp;putidam linguarum confufioncm audentcum lingux noftræ puritate icaconferre, vtnon pudeatetiara pronunciare prxftantiorem. Verûm vtlinguaiplôrum cft corru-pta; ita hoc iplorum indicium velàna philautiaipfoetiam fermone reddidit corruptius, longe lateque à reôla veritatis rationisque via ièduâum. In padlua veto notione verbû fubftanriuûadiicitur-quod itidem oblèruatur in fignificatione neutra, vt,3!tbmgcfla-gcn/id eft, Sum percufTus:^cfaùiosccfen,Surrexi;amp;:ita in fimilibus,in quibus ge iémper pcrfedioncm notât. Additur eadem vocula in compoflrionc,ad perfediorem quoque ©otn. lîgnificationem , extra præteritum perfedum. Sic boen , eft agcre : gcboen, agendo fibi quidquam pcrficere. Eodem modo iwl amp;nbsp;geual, pro cafu,compofitione frequétiflîma, öcuai. in qua ge quiddam perfedius indicat,quam eflet in priorc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au tem caufla fit, vc
præteritum perfcdum hoc verborum ambitu maluerit defignarenomenclator, quara præteritum imperfcdum: in caiifta eftjcfim ipfius foni proprictasad perfedionis tefic-ram apta ; turn eriam illudjVt queries præteritum aliquod perfedum audiremus,totics rccordaremiir, nihil perfedum efle, quod non abiplbfummo patre proficifeatur, amp;ad. eiindem fuerit relatum . Porroinfigni amp;nbsp;admirando artificio nomenclatoripfum Dei nomen ficfecit, vtper G incipcret; cuius vocis tot ftint myfteria, amp;nbsp;ram late feexten-dentia; vt peculiarem rrilittero huic nomini libcllum dedicarim. Idem duplicem huius litterælbnum efic voluit: lenem quidenijfiin principio,vel medio, collocaretut; aipi-ratum verôeximo pedore,cùm finera vocisoccuparet; quodiferiraine indicauit,ad G finalem, id eft, ipfum omnium patrem,ex imopedore efleanhelandum. Sic «©ot condos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerfum, vt fit 'STog, G habet altè expedorandum : qua de re latiùs in Hieroglyphicis
litterarum fignis. G itaqueint®nag/alium fonum habet, quam in lt;15aab: quem quia non làtis hac littera exprimi pofte putant; fcribunt pleriq, tïj, vt fit ïDantlj. quod tarnen non bene habet, cum in t©ag, pro diem dico,vel ad certum diem vadiraonium antc-ftor ,audiamus G adipiratum eximopedoris finu ,ita vtîOagfipotius icribendû eftet, ©ag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro die raediam litteram in principio habet, quam pro tenui poni etymologia dc-
clarat, cûmlt;agàlt;î5atfiat, quodeft It : quoniam dies in eundo fummam habcat céleri tatem; propterea quod fit raeftira motionis omnium celerrimæ,qua inter viginti quatuor horarum fpatitim primuiti mobile totam cælorum molcm vnà Iccum rapit ab Oriente in Occidcntem,amp;: inde rurfus in Orientera. Merito itaque à gat, quod eft it, fiue progreditur,lt;agdicitur: qua in voce vocalis a magis raptira lónat,quam in gaat: tum vt ipfius gb expedorationi locus fit, turn quocelerrimus diei raptus Sc breuitas in-dicetur.lt;ag itaque,vt luperioresGermanipronuntiant, pro die vfurpaturgeneratim: led quia Solis,qui verus lanus eft,nodurnum iter non videtur; pro præfentis nobis fide-ris curfti frequentiftîmè vfurpatur: atque hacnotatione ,aliam etiam habecfignifica-tionisrationcm, vt fitquafi lt;.c-afÖ, id eft, adæftimanduin; quod prælêns Sohs lumen maxima in æftimatione fit habendum. Sed huiuscompofitionis adfpirationem media Jîiacîjt. littera G adfpirata includit. Huicopponitur jSat^t ,quafi jgie—atfit, id eft,nihili facias;
co quod diei collata noxnihili fit æftimanda. Hæc igitur nomina, pro eo ac debent, primdm iisattributa, in quibus rationum excellentiflima vis cernitur, ingentes nobis thefaurosexponunt. An non ilia maxime dies diei nomen merctur in qua Sol perpétué citra nodis tenebraslucet ? At quis Sol ? Is certequinoftras Solis nomen,quod eft Son. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folus fibi vere poteft vindicate. Ctim enira ^onidem fit quod pacem facio, Sc
etiam Sano figner, atque Ofculor ; fadum vt primdm primofilio fit tribuendura hoc nomen; quoniam folus eft cui excellentiftima pax,cxccllentiftîma fanitas, amp;nbsp;excel-lentiftlmumofculum primdm poteft conuenire : pax quidem inter pattern Sc genus humanum conciliata; fanitas veto animisnofttisSc primdm data,Sc poftquam amifta eftet, reftituta;ofoulum porro quo Sc ipfe pattern. Sc pater eum ofoulatur.-de quointcr-no ofoulo amor illc erumpit, qui omnia permeans, omnia rcpietdiuina liiauitate. Hoc Olculo dum homines olculatur, homines patri conciliar. Sc fpiritu ab vtroque progreftb. nosaccendit,ardentibusamorisflaramis quibuslurfum rapti, inclaritatediei Icrapi-,. terna,Solera noftriim raiera intucraur Scexpcrimur,qualis noftto nominedepingitur. Hæc igitur dies eft ilia quæ dignifliraa diei nomine iudicatut; quoniam nullas nodis tc ne bras
-ocr page 183-L I B I R. V I i; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13p
tenebras habeat admixtas, àüt intercedentes jed perpétua Solis præfentia illuftris,prac ceccris omnibus quæ hominiconcingere poffunt.plurimifacienda. Meritô igitur lt;ag due îDacI) vocatur ab ællimatione eximia amp;nbsp;lîngulari. Meritoetiam prima amp;nbsp;fuprema dies, quoniam in ea fupremus Sol luceat, omnibus iuftitiæamp;: milèricordiaj lumen af-fundens. lam hac via vox conlideraca,verlam vocem habet ; quæ vnumquemquefigil-latim monet, vt ad hancdiem eat. lt;!5at enim non Iblùm tertiæ perfonæ elt indicatiui, jfcdimperantisetiamlècundæperlbnæjitavc nihil aliud fit, quàm I, due progredere. Perpetuô itaquenoftratidiei nomine monemur, vtad cam diem eamus • ad quam nid pcruenerimus, ad tenebras æternas fumus piædpitandi. Huius diei comparatione hæc vita nox eft, quæ ob cam caulfam nihili facienda, vt ad lucem æternam adlpirare pof-dmus, contemptis amp;:reiedis omnibus iis quæ illuc tendentibus vel minimum queunt adfèrre impedimencum. I nunc, i, anime mi, ad diem illam ad quam te verfum no-ïlras ipdus diei vôcabulum ire iuberi 1 ad diem illam cm Sol,feruator omniû, amp;nbsp;æter-næ pacis audor, æternura lumen âffundit. I ad eius pacem, ad eius conferuationemi ad eius olculum; quo eum videas facie ad faciem. Olculare eum olculo fando; fandif-dmo, inquam, quia hoc ofcuio pax cum pâtre lancitur lèmpicerna. O , diuinum diei nomen.' ô ^on,diuinius longe Solis vôcabulum i quàm bene vos fecicTheodida-dus Onomatopœus, verus louis lummi Aorillys, verus etiam inter homines Minos, fi Jîîinoot nihil aliud fit,quàm caput ipfius dudus. Primus enim amp;nbsp;fummus dux eft inter mortales, omnibus iter co demonftrans, quo nomine lt;ag ire iubemur. Cag icaque dupliccm fignificationis habet rationem ; alteram àlt;!5at per conuerfionem, alteram à Ce-acO. His adde amp;nbsp;tertiam ex litreris ; quas fi interpretehs, Tau ligabic progrelTum u iplius A, ad fummam ipfius G perfedionem : fiuc crux aget ad illud ad quod ex imo pedore eft anhelandum. «I5at aurem eft à lt;ï5an, hoc à lt;0c, amp;nbsp;quo perfedio ipfius anterioris notatur. Itioenim eftentelechiafiueadusipfiusmobilis,vt taie;fineipfius perfedio cuius terminus eft .îtn. lanus igitur cuius nomen à lt;J5anderiuatur,mutatiônerlt;«gt;l«« -vnàe ipfius G in I confonantem , hanc habet cum die cognationem, vt ab eadem radice acceperit nomenclaturam. Quamobrem lani nomen Soli prius conuenit ,quàm hô-mini;quoniam in Sole potior nominis ratio inuenitur : cuius edm illu(Iris quædâ imago in lapeto cerneretur, eo quod ad hominum animos illuftrandos continuö vltrö ci-ttoque volitaret; Sol quidam terrenus videretur. Intellexerat Cicero, ab eundo lanum dici : fedcutjamp;qua in lingua ira vocaretur, ignorauic,vtmemini alibi tradidilfe. Eft enim, firedærationis dudum fequamur, lanus,'fpiritus ille qui omniavi fua promo-uet,acque ad progrelTum impellit. lanuisitaque atque portis huius numen præfidebat; quo euntibus amp;nbsp;redeuntibus profperum adeifet. Neque erat quifquamapud majores noftros qui quemquam à fe dimitteret ad iter aliquod aggrediendu , cui non antè lani poculum,quod 3|ansi ßdep, id eft lani du0tus,vocabatur, prxbibilfet: qui mosvth^c- aan« nusapud multos, ira me puero, apud omnes làcrofandds habebatur: quamquä Ghri-ftiani in hocritu, lani nomen ad diuum lehan tranftulcrunt, quem nos dicimus, piopterea quod lehan, excifis mediis litteris,larum prius vocabamus, quàm Chriftianam religionem accepiftemus. Id verum elfe, artemifiæ apüd nos no- , men teftatur,quam ob earn caulTam lani herbam nuncupàmus , quia nihil ea plus vi-rium habeat ad lalfitudinem exitinere contradam amoliendams adeö vt quidam eum non fatigandum dicat qui ipfam fecum geftarit : quod inde in vulgus iadari cœptum, quia fi cui ea ad manum fit, eius decodö pedeS lauare amp;nbsp;fouere poflit,cuius beneficio omnis tollitur lalfitudo ; atque hac de re alio nomine25iuoet vocatur, quafi dicas, præ- 2Biuo»t. ftns pedum adiumentum. Cüm itaque lanus itineribus pixfit, eaque plerumqUe pe-dibus confici confueuerint joptimoiure lanifibicognomenartemifiaiumpfit,quod nunc indiuilehani eftcommutatum ,qui tarnen adeo abitineribusfuit alienus,vc femper ad lordanem tarn certo loco moraretur, vt ab omnibus adiré cum volcntibus femper inueniretur ; ncc vmquam feribatur hanc pietatis fuæ, amp;concionum ad popu-lum vndiq. confluentem diatribam antè aut reliquifleaut commutalTe jquàm ab Hc-rode caperetur. Huie Iano,paullo ante melTem ,feftum diem agebant Cimmerij omnes, artemifia cindiamp;: coronatijquofauftum fibi iter precabantur: proptereaquöd expeditiones foas eo tempore adornarent, quibus nihil impedimenti adfefri, amp;nbsp;præ-
m 4 fertim
-ocr page 184-140
HER MATH E.U Æ
fertim nullum incidere Panicum terrorem, maxime dbiorandum lanum putabant. Inde adeô illud eft quod noftrates Slt;: alij, qui cundem ritum à Cimmeriis acceperunt, hodie etiamnum, ad diui Ioannis, artemida Si aids verbenis, d hæc dedt, lefe plerique obuincire foieant Si ornare, nec fe tantum,fed fores etiam Si portes: quoniam fummu hoc credant aduerlus omnia itincrum obftacula, præfertim aduerlus nodurnos Lemu-res,Sidæmonium,vtipdvocant, mcridianum,eucamuletum. Vtcumque Chrirtiani præfules veterem inlàniam furtulerinc, lani nomine Si ferto ad diuura loanncm tranf-lato ,manent tarnen hadenus apud pluriraos ciufdem veteris fuperftitionis vertigia;
D.Ioannem cólendum transferantur,apertè tarnen primara teftantur ori-D.ioamitm gincm. lanusccttè ptincipio nihil aliuderat quàm potcrtas diuina,itincrum,profedio--num, expeditionumque tutelaris; ex qua deinde dæmoniaca fraus. Si làcioru Curetes, non tam lucrifugæ, quàm lucifugi, fuam condnxerunt idolomaniam ; in quam quidquid reliquum inuenerunt làcrorum nominum, jam olim ante omnem poctarû Grat*-corum raemoriam pertraxiffedeprehendüntur ;tot diisdbi conrtrudis ,quot nomina
t)ii$ viidt äicatur.
2111(11.
4$ a.
lt;Oat
taim.
inuenilTent. Hincapud Romanos lani cemplum patebat ,quàm diu exercitus contra hoftes ducercntiir; ne fcilicct claufis foribusexitus ipfi Deo non daretur j ad expeditio-num obllaculaaraolienda. Hæc de lano, cuius nomen tanto lubencius ad 45a reduxi, * quôd in Vigilia D.Ioannis,anno fupra iefquimillefiraum vndeuicefimum, die louis, à matre Mechtilde verbenisvinda in luceni dm editus, amp;nbsp;quo faufta omnia natoeffent, Ioannis nomen acceperimjquod vt Dei gratia Hebræisnotat,itaoro,vt earn iemper amp;nbsp;in hociæculo,amp;: in futura vita iempiterna Deus Opt. Max. benignecócedat. Vidimus modo lani amp;nbsp;diei nomen apud noffrates eofdem habere natales. Latini Diem, vt vo-Juntjà Dio habent jquodan italic.}an non, difficile lit affirmatu : ciim ®l^n Girabris idem lit quod faccre vt res qu2épiam capiat incremettim Sgt;c promotioncni; à quo Dies forte, quod hie omnia opera promoueat, amp;nbsp;res hominum augeat. Vnde aucem dir catur Deus, in Alauda docebo, li Deus dies cam diu mihi felices currere permittee. A «15aitem,quod Eolignificat, fit45al,quo placidum, alacre amp;nbsp;hilarenotatur vt verbum,idem eftquod placeo^quali dicatur,tails fum,vt dignus videar ad quern catur. Eft amp;c altera cauffa quae priraaria merito habeatur. «15c-at enim idem eft quod do Ipiri-tum due vitara: quod proprium eft luprcmi «15alj, qui eft Chriftus, de quo Deus patera Hic est, iiiquit, ƒ///!«■ meus dileótus ifttjtio miht complacui.V['\c item fupremuseft fpon* fus Eccledæ fuæ,amp;idcirconomine€ag digniffimus:cùm fponlàe djæreuera vicam det, quam ecymologia pollicetut. Sed haec altiora, quam vt hic latids tradanda. Accedit;amp;: certia nominis ratio,quam reperies,d lt;15at Ibluatur in lt;15c-öai,quod effet aliquid tam effe perfedum,vt haberi optetur. l^aienim opcandi modus eft ,ab dueï^cbdta vt lt;l5ai effet, quod habere homines vellent Sc optarent: amp;nbsp;quoniam lt;15al id dgnificat, quod ita placet, vt co potiri velimus ; non malè venir in loquendi confuetudinem pro coniugegt; quam non in hominibusraodo, fed in brutis etiam obleruamus. In auibus hypocori-ftieds dirainuente voce vtimur pro lt;i5ai/«halben dicentes. Hine apud Latinos Caius quod Gaius fcribendum effet, d Icriptura pronunciacionem fequeretur. Perfedio ita-que^habere optantis per lt;15e,Schacexprell'a,optime coniugibus applicatur ; eo.quôd nihil æquè habere opjeraus, atque focietatem ad genus propagandum. Non optime iraque Ariftoteles dixit, habendi modum alieniffimum effe, quo vir vxorcm habet;
cûm nihil magis habeamus,quàm id quod duplicefuniculo habemus deuindum. Ne-quecnim vir amore tantum fuo vxorem dbi habet alligatam ; fed amore etiam vxoris mutuo; ita vt vinculo gemino ligentur, co modo quo funis funcm habet nodo Hercu-lanodbi alligatum. Ec hæcquidem ratio ob quam lt;©« includatlt;55c-ôat. Altera verô ßgnidcationis cauffa, quse lotalætitiæ dgnum ipd eundi adui adiicic, inde fumitur, quod nihil dt ad quod auidius Si lætiuseatur, quàm ad focietatem Si complexum ge» ncraiionis. Qua de re de Lucretius ad Venerem,
Nam fimul ac Ipecies pate facia eii verna diet. Et re fir at a •vigct genita.libM aura Fattotti-, ^^'éria primùm valuer es, te, diua, tuumf^ Significant tnitum percuffa corda tua vi: Jndefera pecudes per fuit ant pabula lata.
Et rapt-
-ocr page 185-t I B E R VI tà nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ht
Et rapidos trônant amneis. it a cApta Icpore
Te feqiütur cAptdc-, quo quAmque inducere pergtti Deniqucpcr wAriA, ac montes, ßuuiofque rapAces, FrondiferAfque domos Auium, CAmpôfque 'virentes, Omnihtis tncutiens hlAndtim perpeclorA Amorem, EfjiÉÎs 'vt cupide generotim fecU propAgent.
De cademingeoti adeundi fôcij animalis cupidine, prolixiusamp;: elegantius Vifgiîius Georg, libro cerrio,interquæ funtamp; hæc,
Omne Adeo gensss in terris homtnumip,jcrArum^i F.tgenus xquoreum,pecudesipicÎA^ volucres In furias ignemq^ ruunt\ Amor omnibus idem^
Q^id ego Poctarum hic vtortcftimoniisicüm adeô in ipfo rtatimfaerariim litterarura exordio iiclcgamus : Quamobrem relinquec homo patrem fuum, matrem, amp;nbsp;ad-ha:icbic vxori iùæ, amp;nbsp;eiLinc duo in carne vna. Bene itaque ab adeundi obleclamento «6aivxor vocatur.- nec peius à voco habendi, cùm vtrumque in coniugio fie excellât, vt neminem non vis eiusrapiat arque percellat. Hinc apud Romanos à'maioribus Cimbris Gaius amp;nbsp;Gaia nomina retenta, de quibus fie Quintilianus: Qriid quæ feri-buntur aliter, quàm enuntiantur? Nam amp;: Caius C littera notatur, quæinuerfa mulie^ rem déclarât; quia tam Caias elfe vocitatas , quàm Caios, etiam ex ntiptiallbus facris apparet. Plurarchus quærit,ob quam caufTam in nuptiiscontrahendis follemnis hic verborum ritus oblèruaretur^vbi turn Gaius ego Gaia: fed nihil inuenit, quod veram onginem explicaret. Nobis ratio clariflima ; quoniam non olim modo, fed hodie etiam, vel hac, vel limili verborum formula matrimonium contrahitur,dum dicit Sa-cerdos viro, Placet tibi hanc habere coniugem? amp;nbsp;mulieri, Placet tibi hunc habere » 'coniugem ? Quidenim aliud coniux, quàm Gaius apud Cimbrosjnifiquod hæcvox multo fit, quàm ilia , fignificantiorjmultóqueclariusaperiat, quanta fit vis huius fo-cietatisjquam voxverfanon minorem notationisargumentoexprimit.^Eagenim idem 3as-efi: quod vehemcnteramp;fummo impetu perfèquor, vt aflequar ; quod Latini dicunt Venari, rationeomnibusiuxtà Gramraaticisacoratoribus ignora,qui credunt Venari primum ad feras perfèquendas pernnere, arque inde ad alia venationum genera tranf-iifie. Venor enim dicirurà ôpn/ideft reperio , fine peruefligo . ©pnrurfusàlDen/quo pulcritudo notatur; quia late patens finis efb- lt;C« enim amp;nbsp;«Ênt finis; V, latè patentis no^ tioncm habet. Finis enim quærendi excellentifhmus, efl pulcritudo : quia nihil pul* eii/lt;ent. crins ducimus,quàm multa inuenilTe. lam quàmlatè rerum omnium fe porrigit vni-ueifitaSjtam latè videbisopificem, pulcritudinem in finibus ipfàrum collocafie; vtea Pulcritud*, , illeèh homines ad caufiarum inueutioncm duccrentur. Qiiamuis autem bonum non minus ample per omnia difiendatur; ipfius ramen fpeciem nontam cito, quàm ipfius pulcri,apprehendimus: quia antè pulcrum eficaliquidjquàm bonum,innotefeit. Vi-dcas erucas quafdam miro ornatu depidas, videas papiliop.es mirabili alarum varicta-tedillingui,videascantharides grato virore fplenderc , videas aconitum floribus fuis arridere,amp;: id genus infinita alia cernas, in quibus multo antcaadmirabilempulcri-tudinem,quàm vllam rationcm bonitatis agnofees. Hoc itaque finctam latè paten- ' te res omnes primum arripimus,amp;: admiramur; amp;nbsp;quia pulcritudo nos allicit, caufiam eius inuclligamus. Arripimusautem pulcritudinein non fôhîm vifu , amp;:auditu, amp;: mente, vt Mariilius in Platonem fcripfit; fed omnibusetiam ceteris fènfibus. Taétus enim, qui omnium infimus efl, amp;; maxime terrenus, fuam etiam pcrcipit pulcritudi-nem, vtin cæco noftro , Pneuraatici organi mufici pulfàtoreexcellentifiimo, videmus amp;admiramur;dum folo tadu optimeformofas mulieres à turpioribus difeernit. (.^id quifolo raèluomnes meiitis cogitationes amp;: exponunt, amp;nbsp;intelligunt, amp;nbsp;tangendi di-uerfitate pro litreris vtuntur ; qualcsin Hifpania Arias Montanusfêcognouiirejmihi cornmemorauit. De Venerea titillatione nihil dicam, quando eins pulcritudo notiot cft,quàm vtegeat vel cxemplis vel explicatu . Deguftaru nemo ignorât, quin pulcri-tudinem fàporum lcntiar,amp; ea plurimum obleèletur; quod licetalij non fèntiant, A-picius tarnen amp;nbsp;cereri gulæ minillri non negabunt. An non præceptor nofter Galenus e fàporum diuerfitate vires limplicium mcdicamencorum nosdocuit cxplorare;rem
in pri-
-ocr page 186-,141 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HEKMATHENÆ
in primis pi]lcerrimamjamp; non minus vcilem,quàm admirandam? Quid iam dicam de otfaâu, in quo vc canura ftupenda quædam fagacitas conlîftir, ita homines criam varia norunt difcrimina,amp; alios odoresaliisindicant pulcriores. Videtur profedô iplanatura nares fupraos {’ufpendiiTe,vtodoratu antède alimentis,quàm guilatu iudicaremus. Vidi Leonoram Franciæ Reginam,heram meamjauguftæ memoriæ,nullum vmquam bolum in os indere,quem non anteanaribus admouilfet. An non cinnamomo, Câiix, rods, violiSj 8c infinitis aliis due dmplitibiis, due compodtis,quibus vnguentorum thy-miamatumqueconfiâtofficina, mirabilis eft pulcritudinisdiucrdtas? Quis non Hilpa-nus 8c Italus Mo'cum, amp;c Ambarum, amp;nbsp;Ciuetorum lâniem , latc per plateas omnium naribusadrpirat,non citra periculum frequenter earum mulierum quibusvterus eiuf-modiodorum fcquax facilè (ùrfum rapitur, atque phrenes ita fùfpendit, vt refpiratio vel ægra dt, vcl tollatur. Hæc item omnia fenfuum obieâa ad interiorem imaginatio-tiem pulcritudinis fuæ fpcciem ttansferunt, amp;: varia fomniorum genera obiiciunt, qui-bus perinde fæpe J atque d rebus ipds piælentibus vigiles perfrueremur ,oblectaraur. CircumfcEitaque mentis oculos per omnia, amp;nbsp;cerne, d potes, an quidquam inuenias ad quodnonradijaliqui pulcritudinispertingant. Cùm ergo omnium rerum perfedio in pulcritudinem terrainetur, amp;nbsp;hoc dio fine nos ad fè prius trahat,quàm bonitatis vlla ratio nobis dt manifefta : indgnis oportet fuerit artifex qui parua vocula, amp;nbsp;ea quidem dumtaxat trium litterarum ,totam hanc rationem tam immanibus fpatiis per totam rerum latitudinem patentem ita concludt, vt fàtis apertè tarnen tota cerneretur. Erac mihi de Veneris nomine in littera V meritô agendum : fed non pofTuntdngulislitreris omnia'fua annumerari exempla, nid integra lexicaconferiberentur. Mihi Gaium fuit, rmtt» c»i». id eft, placuit, modo quodam dngulari Gaium Veneri copularc; amp;nbsp;doccre , non aliam efte Gaiam primam,quàm ipfam Venerem, quæ radiorum Ipecierumque fuarum terminis longé latcqueomnia, ceuhamis quibuidam fuaucmeicam habentibus,pcrtra-hens.cogitjVt optent omnia ipfà potiri ,amp;s vt potiantur adiré compellit ; quæ duæ res per lt;ipai notantur. Legas totum Platonis fympodum,lcgas Phædrurn de pulcro difpu-tantem , Icgas quotquot vmquam de pulcro (cripferunt ; 8c adfcr, d potes, quidquam quod tam nobis claré Veneris,amp; amoris,quoineam rapimur ,vim omnemamp; rationem exponat. Audimus inîBenomnium perfedionem terminari ; amp;nbsp;d de nomine ipdus V dgnificationem adiuuemus ,quam in Hieroglyphicis Vau efte dicemus, confeftim in-telligerentur omnia cælorum volumina ad hoced'c comparata , vt in pulcritudinem omnia dniantur. Sed hoc loco ratio hæc dgnidcationisadhuc præcox eft amp;nbsp;imraatura; vt (àtis dt cam indicaffe. Quoniam tarnen pulcritudo omnis corporum in cælo exor-whabet, amp;nbsp;inde ad terram fefé demittit ; faâum eft, vt terra vxor,cælum maritus
videretui jquôrefpexit Virgiliusdum dixit,
Tum fat er omnifotens fecundis imhrihtis A Ether Coniugis in gremium Leta defeendit, amp;nbsp;omnes Magntts alit magno commiß:^ corpore fetits.
Miror profedô, vt quod maxime, diuinum poêtæ ingenium cô peruenire petuifle, vt quod Græcum terræ nomen Cimbris denotaret, id verdbus fuis ira exprimeret, vt de vA» terr». nortralingua didicifle viderctur, -yua terradicitur; qua ratione, nemo Græcorum vcrc explicabit. Nobisnihil magis pcrfpicuum.nec clariùs eins rei caufTam, quàm d hosVir-gilij vcrfusadducamus,oftendcre poflemus. Cæli coniux eft terra, atque idcirco Gaia dicenda, perexcellentiam, ad quam genitalis vis cæli defeendit, vrpulcritudiné fuam ci communicet. Et quamuis terra non videatur habere pulcritudinem ;tantam tarnen pulcritudinem cælorurn volumina, quæ Ætheris nomine dgnantur.ex eins corpore eli-ciunt,vt huius fpecie numquam non rrahantur; 8c quo ca potigntur.numquam ceflenc terram mafcula fuaviadiré. O Gaiumnomenclatorera, qui terram Gaiam dixit/ Et certèd terra Gaiaeftjncccffariôde ritualibujnuptiarum verbis apud Cimbros concipi G4»»w eM. (ôlitis concluditur, Ætherem Caium ellé; cùm coniugium conllare non poflit, nid le-gitimo more dt contractum. Vide quæfo, quo paulatim nos manus Mcrcurialis dedii-ctium -unde cat.Caium cælum eft. Quo id nomine dgnidcatur? Non alio quàm hocipfôouod au-^'^^“^9“‘’ dis,dum Cælum dico, Antiqui pro G, C in Caius Caia feribunt:quod vnde origi-'dum. nem traxit,ahbifortafre;illudfcio, Cæluraditlumà«j5aii5el5^ pro G,C fçiïbi 8c pro-
-ocr page 187-L I B E R V I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4J
amp; pronunckri, amp;nbsp;caufTam cortipofitionis partim in fimplicibusintegris clTcj partim in Voce per tcnuem litteram pronunciatajquæconiierfioni hacin voceleruit: lt;5ai-0fl-win igitureftconiux motione fublimi coniugij adum perficiens. ï?d/vt moxdicam,amp; ali- ©ci. quotics dixi ,altum. lt;0m/line©m, vtCampani Brabantia: fónant, idem ell quod in circuitu. Aptiffima igiruramp;minime violenta ert compo(itio,Gaclum , in qua, more ©»«■ noftro, diphehongus integra efl pionuncianda , vt lt;6a öd gt;»£1 audiantur commixta amp;: I abiiciatur, velin a dclitelcar. Eant Grammatici Latini, öd quidquam fimile tentent. Cernimus in hac vocead natales luos vocata, Cælum per Æ diphthongum feribenduî cernimus Calum Gaium efTe iplius Gaia : cernimus denique Gaiam à Gain prægnan* tern reddi, perpétua in circulum motione ; acleo vt ipfe etiam adus quo cöniugalis co* pula pei ficitur,exprimatur. Maóle virtute tua Virgin. Quis tibi Deus, quæ tibi Mufà infpirauit tam confèntanea primo Cirabrici fermonis audori? Ipfà nimirum veritas, cxcuiufcumqueore prodeat,fempcr fibi confèntit. Huius igiturduélu eôdem venifti, quo nobis Hermathcna viam aperuit atque demonftrauit. H«tc ergo Cali nomencla-tura hanc habeat caufram,rcieâ:is frigidis vel de cælatura, vel de cauo,quod «a/Aordici-tur, conieduris Quôd fi quidquam in his affinitatis cfTet, certè hæc potius à Cælo, quàm hoc ab illis nome accepifîct; eo quod par fit credere.nomcnclatorem priuscælo, quàm vel cauo vel cælanti nomen dedifie, fi ralisquidem fuit, qualem primum hominem à Deo formatum öd inftitutum exiftimare debemus, Accedit huic rationi infignis allufioexeifdé radicibusenata,quafit, vt dum cælum audimus, non fblu de grioin, fèd de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;om quoque cogitem us, quo denotatur,placens, gratum, fine Gaiunr per
totum circuitum; quali diceretur,in tota rotunditate huius tam vafti corporis, nullam omninoefie particulam,quæ non fitGaia. Et quia aélus ordine naturæ præcedit poten-tiam ; nulli priuscorporiGaiumconuenit,quàm cælo ; cuiusnulla omninoparsed qua non continuo illud faciat,quô copulacoiugalis fpeôlat.Hmc pro verbo etiam vfur-pamuSjdum dicimus, îî^icüogclat ßatat, id cfl, aues venereoadu commifeentur : vnde Græci ^T^aaOTproeoponuilt quod cfl:, geniti fùnt. Quocirc^i Terra j^tZadida, non à verbo vetuflo^a®,pro gignojfed hoc potius verbum à cælo Ô*terra perpetuo adu Gaiis deriuatum dicemus. Porrô quo magis tlariusque cognofeas, noftratem hanc voce efl’e; vtereconuerfione nobis peculiari, qua euefligiô deprehendes, cælum perpétua fua in circulum motione, öd generationisadu numquam ccfliinte, nihil omnino defatigari; quod in prirais mirum videtur. jfôu fiuejlîc Lalîum fignat,ï.ac£idem eflquod deficit; jrEi«ßu ita vt Jfôiilaecidcm fit quod lafTitudinis öd defatigationis defeâus ; qui vt conuerfione notaretur,deriuatiotenuem litteram pro media fubftituit. Eli itaquecælum corpo-reum fpeculum diuini aclus, qui ab ipfa Dei eflentia nihil dirfert, immô Deus purus aôluscll, ad quem in corporibus nihil propius , quàm id quod perpetuo motu agitur, accedit. Qua deçaulTa nos illud cæli nomen retinuimus, quoipfùm nominamus ipfius capitis demonftratorem. i)nnrienira idem ell ac fi dicas, caput oftendo, fine declaro. Perpetuus enimmotionisöd generationisaéluspuri öd æterni adusfpeculum öd imago habetur ;cuifÿmboli ratiotanto maior adiunôla ell,quôdcælum perpetuo motionis generationisque aôlu numquam defatigetur; quæ res beneaccurateque expenfa,ma-gni cos erroris facit manifellos, qui feribere aufi funt, cælum öd terrain conlenefcere. Qui enim confènefeat quod numquam laflattir.’ Sed contra hos in Giganromachia difputaui ; quo loco hoc argumentum , quantumuis luculentum , de nominis ratione fumptum^fuifletadhucimmaturum .• quoniamineo declarando probandoque plus operæponendum fuiirct,quain in ipfà re ad quam docendurn ipftim protuliiremus. Nec porro hæ folæ funt hums nominis caufTæ, fed alia adhuc fefe ofFert; atq. ea quidem adeo in promptu pofica,vt prima öd maxima poflît videri. Nam lt;î5a-i)el-wn idem ell ac fi dicas,vehementilfirno motu cirtumeo: quod quàm cæloconueniat,nemoignorare potell,qtn modo cogitcr, quanta corporis moles, quantum fpatium intra viginti quatuor horasabfoluat. Quàm funt omnia rationum prægnantiffima ! quàm funt cauflx luctilentæ ! quàm nihil in iisprocul accerfendum 1 Cælum àlt;©at-ï)cl-inn deriuatur ,G in C tranfit, quia tenuis hic fuauior efl,quàm media, öd licet in deriuatione litteras ad cognatas transferri frequenter videamus, præfertim fi fólius afpirationis fit diferimen, quo vocum diuerfitas maior enafcatur ; tarnen hoc loco huius mutationis alia ratio re-
peritur.
-ocr page 188-. ■.I!’,
144
HERMATHEKÆ
3aa.
Fe»ar.
Venio.
Iautni0gt;
Î9cn. .fini. Nouut. Ns Of.
Jftu. Nunc, Nygt;.
peritur, in ea quam modo dixi conucrfione conßftens. Scd redeamus à Cælo ad ijpat Hoc fi conuertas, 3Saghabebis, gerainam notationis rationem allatuium -, alteram, vt contrarium fit priori, fignificans id quod Latini dicuntpellojvtcumdicimus, irtag ïjnnlued)/ id eft, depello eura à me: alteram maioris artificij, Sgt;c diuinions,amp;: nobis ma-gisnotandi, quafignihcatvebementi deliderio remquampiam perfequi, vt ea potia* mur, lam quid eft quod magis nos allicit ad perfequendum,quam pulcritudo, quæ Ve“ nus eft,cuius dcfiderio amp;nbsp;amore cuefti^io exardefcimus inflammamur?Vndeficut a ‘i5ai habcmus^,ag; itaà ISni Latini Venor fcccrunt,quod eft pcricqui: quia nihiJ magis, nihil prius, nihil ardcn'tius,quam pulcritudtnem, perfequimur, vt caquouis modo potiamur. Hinc Venio, quia ea omnia ad fc venire cogit;amp; Inuenio,quia nihil æquè atque Venerem aucamus inuenire. Necmirum, tempus in Venor longnmeficjcdm in deriuatis non rarô tempora mutentur, alioqui verbum hoc apud Latinos obfeurx fit originis. ©cn conuerlum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facit, quod eft bJouum: à quo Grarci viby retinuerunt.
Venut amnia inneuas Chri ßtu.
gt;pn.
Jfôn.
Nunc quidam ji^cu/ quidam jFiieu/ alij jiïou dicuntjquorum poftremum videtur compo-fitumaj^eu/fiuej^u/vtalijdicunt,amp;fiou-vt fitnouitatem conleruans. Hinc Nouum Latinis;amp;: nobis finepro præfenti^ vndc Latinis Nunc, Grarcis wp. Allemanni 33cUj per duplex fcribentes, impediunt conuerfionem genuinam atq. germanam ipfius î9en.Videmus vt omnia per Venerem innouari noftrateslentiant, dum nouum in Ve-nerisveftigiis retro ledisagnofeunt. Maximum hie latet myfierium,atque adeo omnium religionisnoftræ,amp; totius fapientiæ diuinæ, amp;nbsp;humanæ accanorum fupremum. Quænam Venus eftilla,quac omnia innouat ? Nempe virtus Sefapientia Dei,quæ die Veneris in cruce pendens torum genus humanum , amp;nbsp;vna totam machinam munda-nam morte fuainnouauit, amp;nbsp;nouis hominibus ftabilem amp;nbsp;æternam dédit hæredita-tem. Hæc eft ilia de qua Cumana Sibylla cecinit:
Vltima. Cum^i venit iam carminis Atas: CMagnus ab intégra Çeclorum naÇcitur ordo: lam noua progeÿics cala demittitur alto.
Cernifnein Venere nouitatem, quæ totum humanum genus non folum in integrum reftituit.iedvenuftius etiam amp;nbsp;diuinius,quàm anteafuiirer,rcddidit?Quodie.’ Veneris dic,amp;eius dici hora qua? Veneri dicata eft ;quo fiimma venuftatis perfedio notarctur. Quot fymbola mortis Chrifti fimul concurrere videmus, maximo coniênfu codera tendentiai l£)en/fi verras, nouum fignat,certoindicio, per Venerem horaini nouitatera contingere,amp; pet ipfiim J^cu/ quod nouum eft , ad iplàm Venerem recurfum patere. Î9fnnobis©pn facit, quod eft inuenio ; denotans, hoc lummum efie omnium inuc-niendortim,vtper Venereminnouemur, amp;pcrnouitatem cæleftem Venerem inue-niamus, omnia mundana amp;fupcrmundanailluftrantem,amp;: formofa rcddentem.Hanc itaque venemur Venerem ; quam nifi conièquamur, neevenufti efie, nccpofiiimus innouari. Quæritc, inquit hæc Venus, amp;nbsp;iniienietis, Eadem hæc Venus eft cum ilia fâpientia quæ de le dicit : Qui me inuenerit, inuenicc vitam, amp;nbsp;hauriet falutem à Domino. De hac item ; Viæ eius viæ pulcræ, amp;nbsp;omnes lèmitæ illius pacificæ. Quæra-mus ergo fapientiæ pulcritudincm,vtea pertrahamurad Venerem Zc pacem cçlcltcm, quam in Mineruainuenimus. A®cnitem habemus Jf'gn/quo id notatur, quod omnibus venuftatis numeris eft abfolutum. Hinc apud Latinos finis, pro termino^eo quôd terminus rerum pulcritudinem abfoluat, amp;nbsp;pulcritudo abfolini operis indicium fie apertiflîmum. Ç^’madmodum igiturà©2n Venor, quia Venus vera maxime venan-da: ita à lt;lt;5ai fit 5fiag per conuerfionem, quod idem eft quod Venor : quo clarè norari’ cernimus, nihil efie, quod magis lèqui debeamus, quàm vt nos cum eo quod fummè placercdebet,coniungamus. Sicut autem cælum lummè Gaium eft eorum quæcorporis oculis videntur: ita eorum quæ mentis acie cernuntur, illud maxime Gaium eft, ad quodomnia profuaquæque portione feruntur atquecontendunt. Ciimergo^Jag audimus, monerinosexiftimemus,vt fummam pulcritudinem in omnibus per omnia veftigia venemur, eoque rota animi contentione rapiamur; perinde atque Latinis fug-gererctur,vt Venerem venentur, fi reélas vocum rationes peruiderent. Quôd autera 3^8 amp;nbsp;Venor ad ferarum perfecutionem transferamus; id inde eft, quod plerique majore ferinæcarnis deuorandæ, ventrifquefarciendi ; quàm vcræpulcritudinis amorc ducantur:
-ocr page 189-LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T4f
ducantur: à quorum tarnen feruidiffimo ftudio, fummifquelaboribus, hoc nobis fu-mamus ad vitam emolumenti, vtcogitemus, quanta diligentia nobis mentis piilcritu-do fit venanda , æterna nos radiorum fuorum Juci illufiratura, fi tantum operæ carni-uori homines fumant ad aqualiculum fuum ferina faburra oncrandum. larn queraad-modum fumma Venus ea eit quæ nosfèxto die in cruce renouauitj ita amp;nbsp;iummus Gaius eft filius partis æterni, qui Gaiam fùam, id eft, ecclcfiam , fic dilexit, vt poft di-uortium humano adulterio commiiTunijeam fibi rurfus morte fua vindicarit. Reliquafiatris iterni, deinde vel Veneris vel Gaij nomine digna funt,pro eo atquead pulcritudinem amp;nbsp;centiam,vt fic dicam, fummam,ordine fuo referuntur. Nunc ergo de Venere 'Vrânia, nbsp;nbsp;nbsp;morte
amp; Amore ipfius filio, verius licebit philofophari, quam à Platonis conuiuis faiftum fit: fM fibi vin~ verius etiam de pulcro loqui, quam Socratis ingenium multo longoque dilputationis difcurlu fic aflecutum . Peromnes enira pulcritudinis fines tarn diu eft vagandum, dum tandem ad illud pulcrum ptrducamur , quod homini die Veneris per mortem Chrifti obcigit, per quam folam verèinnouamur amp;: renafeimur, veterefèrpentisleberi-deprorfus exuta atque reieda. Hoc igitur nobis venandum, hue omnibus votisamp;ani-rai viribus contendendum , vc perfummam Venerem, id eft, Dei pulcritudinem,in-nouemur amp;nbsp;renafcamur , amp;nbsp;inea fimusecclefia, quam Chr]ftus,verus Gaius, fibi fponlam amp;nbsp;Gaiam fecit. Hoc inquam illud cftlt;6ai/ hoc illud coniugium,hoc illud votum, amp;nbsp;habendi, amp;nbsp;adeundi, hac voce denotatum •, quo toto corde, toto animo, tota mente debemus anhelare^quod per3;ag fignificatur. Perlèquamur igitur, peiinde arque iubet, per veftigia ipfum lt;15ai/ citra quod nihil proficit, nihil iuuat, nihil bear vlkim venatorera^ tametfi omnes,quorqLiot vmquam fuere, capiat voluptates. Audia-musiuftitiæamp;fapientiæ Venerem dicentem : Qui me inueneric, vitam inuenerit, SZ haulêric falutem. Per ipfum igitur quod eft inuenio , ad©.j.vcniamus; quo per ipfum nouam vitam, quam turn in lacris litteris, turn in ipfa veria fui nominis Ie- -, öione pollicetur, afiequamur. Læti, hilares,alacres, verè denique Gaij venemur Veneris pulcritudinem .'vc non ipla tantum nobis Gaia fit;led nos etiam illi fimus Gaij, proeoac ritus nuptiales, apud vetuftiiTimos Cimbrosfollennes , audimuspoftulare. Docemur porró Veneris nomine, Venerem nihil aiiud efie , quam latitudinem ipfius Vnius;quia nimirum ipfum vnum latilfimèper pulcritudinem apprehenditurreoquod licet Vnum, bonum, amp;nbsp;pulcrum, æque latè pateant; prius tarnen Ie pulcritudo, quàra bonitaSjinfinuatjVti modódiclum.®cn itaque vel latitudo eft finis,vel latitude Vnius. qua de re rurfus noua exiftit contcmplatio , eö nos duccns,vtqtnvramus quid fit, per quod Vnum latiflïmè lè communicet. Alius aliud diccrct, Plato iplum bonum exemple pronuntiaret: At nos fcimus, nee boni, nee Vnius nos verè participes elfe pol-fe, nifi per Venerem in cruce pendentem , per quam mundati venufti redditiad oo-numamp; Vnum venimus.Venio, itaque amp;nbsp;Inuenio optimèderiuantur à ©cn/quod ad cam omnibus fit vcniendum,amp; per hancvitænouitâs, amp;: veralàlus, quæcftcommu-nicatiofiue latitudo Vnius,inuenienda. Hæcitem pulcritudo finis eft latiftimus, quod omnibus hominibus ad cam fit contendendum. Hare clamitat, Venire omnes qui la-boratisamp;oneratieftis. cgoreficiamvos, Reficietccrtè,quianouos reddit. Vox porto ©enad aftrorum naturam tranfiata, daturftcllæ pulcerrimæ, quæ earn diem erat dominie fuo nuncupatura , qua Chriftus humanum genus innouaret. Ad elcmenta au-tem dclcendens,ftagnis dari confueuit,co quodcicra aquæ beneficium nulla fit terræ vel fertilitas vel pulcritudo. Deinde Venus gencrationi præfidec, quod ea ab humore venue qu»rt procedat: vnde faclum , vt Venusè mari nata dicatur. Ex humore enim calentc terræ permixto, qualis maris eft, oranis fit generatio amp;nbsp;nutritio. Veneti itaque vocanturij, veneü. qui ad ftagna, amp;nbsp;paludcs,amp;æftu3riacümmorantur.HincVenæincorporibusvafafunc fanguinei humoris:eoquod exhiscanalibus membra continue alimento rcficiantur amp;nbsp;innouentur,pcrindeatque terræ innalcentia per dices aquarum. Quemadmodu à
Veneti dicuntur;ita à lt;s5atGaili,amp;: poft Galli, qua voce populi Gaij,id cft,læti, hilares, oaiii.
amp; in conuidu placidifacilelque denotantur:alio nomine illi quidem Galatæ didi,fed ab eadem radice; quoniam videlicet lt;15ai-Iat placid urn alacremque geftum promittat. Ethæcquidem ad prælènsde Venere amp;nbsp;Gain latfunto:de quibus, fi,quantum rei lati-ludopoftulat,diceremusj nec Gaij fortafle,nec venufti morofis ftomachis videremur.
n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Latini
-ocr page 190-14^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hermathenæ
Latini prænomc fauftiflîmû ahhac origine fibi icruarûtjficut ab alia Ciinbricavocê Cnæos no paucos dixerût,in qùorû numero Pom peius ad tier fus Caium infclicitcr publiât gnauir. lt;l5uai nobis cleméciam notât, rem toti humano generi maxime neceffaria. Per hancenim folâ Deo àquo receiîimus, appropinquamus. »Inc perfcûionis notationemi habet, jüa idem eft quod poil, amp;nbsp;ptope- cui lotaaccedcns, lætu quiddam adiicit: vt in «v.ûT' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiîimadueitas.. Poil peccatum eommiiTum nihil lætius accidere
. nbsp;nbsp;potelfcjà^uàm fi is qui peccauit.eum continuo fcquatur,contra quem pcccauiqvt nimi-
- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘l'-’æ P°^^fadtum (ccuta efi, amp;s ploracu veniam implorer, arqueconfè*
v.vm .MR'.\9'tiatuî'{ per hanc rurfus propinquus ei fiat, à quo fucrat culpa fua diremprus. Magna •WJ profeclô visefl: notatioms in hac vocula J^a: quandoquidem tria fimul ofFerat motionis ’ genera;quoTum vnum eft in iis quæ poft commiftum peccatum eueniunt ; akcrum in ço, quùd ci qui pcccarit, poft cum continuo fit eundum quem culpa iua ofFendcrit; tertiuraiquQd per hæcrurfus qucat ei in quern peccauit, euadere propinquus. Mcrito ^^‘'’A’-æpctFciftio corum quæ factum noftrum fcquuntur, dementia dicitur : qiiando nihileorum quæ nobis folis citra gratiædiuinæ adiumentum adferibi pofi'unt, tale eft, vt non vel dementia fbla nos feruet, vd culpa facti condemnemur atque pereamus. Nonne ipftun adco primum hominis faCtu eiufmodi fuit,\ t nifi per diuinam gratiani pœnitentia fuifFer con(ecuta,amp;r: ex pœnitentiaauxilij diuini imploratiOjSccx hac noua propinquitas ad Dcum, quem deferueramus, accefFifl’et ; æterna morte pœnas luifFe-inus ’.dementia ergo perfectioeft,nataexiis quæfaâum confcquuntur,nouamgene-rans propinquitatem :quæ notio primum quadrat in diuinam mil'cricordiam, quarur-ftisin filiorum numerum qui patri funt propinquifiimi, reuocamur. Quavero ratione ad h.inc Ixticiam fadi pofthumam queamus adfpirarc, vox verfa dedarat,in qua G 3laii£ /7«f in (2, vt in Cæli nomine vidimus,tranfit. ^aiic enim pro Slang fere pionunciamus,quo de- ploratus fignificatur, qui eft maximus præfènrilFimus dementiæ conciliatonquod vt cernas, Euangclij verba in memoriam reducam. Maria, ergo, inquit loanncs, cum've-fillet vbi er at Ießts,'vides eum,cecidit ad pedes eita,0’ dicit ei, Domitie,^ fuites hic, ko»’^ e^et mortutis frater meus. lefus vt ijidit earn plorantcm , amp;nbsp;ludtcos ejui uenerant cum ea plorantes,infremHitIpiritu, amp;nbsp;turbauit feipfum. Hoc loco audimus, ploratu Mariæ ccterorum,Chriftum commotum.Lazafummortuum ad vitam rcuocafFe.Num quic-quamergo cfficaciusad dementiam prodocandam cogitarc pofFimus ? Venite, inquic Pfalmifta,4£/i?rfz«z#f, amp;procidamus, ploremus ante Dominum qui fecit nos , Quare, Ô bone Vates, vis nos plorarc ? Nempe vt dementiam confequamur, veniamq. eorum quæ corrupta noftra natura afFiduè cernitur perpetrare. Sic idem alibi, Exaudi Domine •vocem fetus met. (^id raultis ? Totafacra fcriptura plena eft teftimonioruin,nihil ad defnentiam impetrandam plusvirium habere, quam ploratum ; quibus confenticns nomendatornofter, ficdementiam nuncupauit.vtad cam per flerumamp;seiulatum iter demonftraret. Non malcigitur Latini Imploro verbum vfurpant,quo vidcnturindica-rc,ploratum ad auxilium obtinendumin primis valere. Implorcmusitaquediuinam milcricordiam Sc dementiam, vt is nobis fit propitius, cuius folius ope poft peccatum commifFum pofFumus fcruari : fequamurcum fientes, appropinquemus vt nobis fiat propinquus. lt;^ppropinquate Deo, inquit lacob, amp;nbsp;appropinquabit vebis. Intelligifne hie quanta fit fignificationiscflicacitasinexigua hac vocula «ßnai ,qua omnis clcmcn-tiæconfèqucndæScviaScvtilitas cftcomprehcnfa . Manlit hoc prænomen apud Romanos, à Cimmeriis maioribus reliótum illud quidem ; fed a ncmine hadenus intelledum,nedum explicatum. Qiiamobrem mirum videri minimèdebet, fi genuinaquo-que fcriptura non fitobferuata, quædiphthongum, non fimpliccm vocalem, poftulat: qua in rctanto procliuius fuit errare; quod prænomen hoc duabits tantiim eófonanti-bus notaretur, in quo videri nequiret, vocalifne an diphthongus fbnanda effet, maxi-me quoniam diphthong! Si^ vocalis vnius fonus iam ohm fitconfufus. Cnæus ergo C4/M1. demens erit ; Caius placidus, comis,Scad fbcietatem vel ineundam vel conferuandam iucundus. A 45naf Hebræi acceperunt fan pro mifereri, qua in voce Chet ponitur pro Gimel,littera videlicet afpirata pro media. Adderem huiclittcræ alia exempla,nifi ex hisfatis perfpicuLimfadum putarem , G perfedionis fignificationem habere, «©artarnen ,vt cetera omnia omittantur,non prætereundum, quo moræ perfedio denotatur.
Idem
-ocr page 191-t î Ö E R y r li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147
Idem cnira cft quod maturum, Vel omninoperfeôlumjà G amp;nbsp;^r. Hine modo liquere cuiuis poicd, vûcabulum quo crux Gue Tau Gallicum fignatiir, perfedionem «ßais« omnium gemino funiculo, amp;: idcirco firmiffimo, colligare ; eo quod duo G ,ip(ùra 'ïtlj quod eftomnCjin medio cóprchendant. O myftcrium iGlorietur O. Paullusin cruce Domini, gloricturcciam nofter noracnclator,qui iliud cruci qpmen dedit,quo firmiffi-maomniu pcrfcdiolignificarctur;amp; fimul nocarctur, cruceralemcffc, vt per earn fola Deo tJbapeire pollimus. tôaîg cnira dicirur{yncoptôsàlt;î5atlig, viicato nobis vocabulo, quodà»ôa! comrauni formula dcr!U3cur,ad id fignificandum,quod talc eft ,vrplacere meriro debeat. Qjuod ergo D.PauHus ad Cololf. Icriplic, percrucem Ghrilti omnia incælis amp;in terris Dcorcconciliari,amp; pacem confequi ; id nominis huius opifex fic ex-preflit, vt crucem co nomine donaret ^quo iignificaretur, per cam omnia Deo Gaia cffici. Quodfi ^aîgconucrtas,lt;î5lag habebis, quo Ggnificatur lætitiaconuiuij, quam Chriftus nobis cruce fua comparauit. Conuiuium autem elf iliud in quo pane cælefti pafeemur,toti nedare inebriabimur.
N V N c AD H trar.lcamus, à cruce in altum adlcendendo. Afpiratioenirn altitu-dinera notât; co quod fpiricus (iiiliim feratur. igitur nobis altum Ggnificat, pro quo W-ïjogetiam dicimus,quo altitudinis æcernaperfediodenotetur. Ab fitötrt,quod vt nomen adieóliuum vfurpacum,calidum fignificaE;quia caloris fit proprium , in altum ferri. At fi vt verbum in vlum veniat, idem eft quod iubeo amp;nbsp;impero ; eo quod lubli-miorum lit imperarc infcrioribus.Hinc caput l^ectvocatur, quia in co imperium fitto-tiuscorporis. Indel^tmcl pro cælo ponitur;proptercaquôdca:!um altiflîmuslitaltiflîmi ïîttu.ei. capitis reuelator. îjelan verb galea eft caput tegens atque defendens. jïklamp;Hnncon-traria ; iliud aperio, hoc celo notât. Vnde dum phrafim , non nomen, Itali Gotifantes itm. retinent, Celada pro dicunt; quoniam ijclkm idem eft quod caput celans. Sçd de gentel plurain Gimel diccncur;amp; in Gotodanicis etia qpædam lunt annotata. ïjeitem ®c-aliquadoijoo dicimus;vndc i)ootcaput;amp;: Homo,qualîï)£io niort id cft,alcus animus:eo ®otj. quod animus homini lit altiflirous, amp;nbsp;lemper animus eins ad altiflima contendere de-beat; ad quæ dum ducem cacodatmoncm icqueretur, ex alto præcipitatus eft. Homo itaque ab officio,Sr à peccato nomc habet ; co quod l^oo-inoft non altum, Sr ad alta contendentem animum tantiim ; led luperbiam etiam noter, per quam, qui adalca contendit,prœcipitatur. Ab fit ?be(, quo altum item notatur ; contrarium ÎLeg, Ve- ©d. rum fuperuacaneum fit ,multisexemphsadfpirationis vim declarare: cum nemo nc-^'®' fciat,lpiritualtitudinem,vehementiamSrefficacitaremdenotari. Nobis in compofi-tionc frequenteromictitur, ad Icnitatcm verbisconciliandam.
De K nihil dicendum : proptcrea quôd in vocali rerum pidura idem quod C valeat.
L PARTEM cæli fupremam fcrit, arq. idcirco littera altitudini notandæ accom-modata. Hinclt;i2l/ fiue præpofita adfpiratione lgt;cl/eft in altum elcuo : Sr vocali nuiter produda, nobilem reddo: quorum iliud vt nomen, altum fignificaqhoc nobile. 3Lte huic oppofitum, vhirpatur pro molefto amp;c turpi; hinc ledit, turpis,5r Icet, moleftia. Ab lt;eeï fit fieri, quod eft integrum: quia quanto quæque res raagis integra eft,tantogra-tioreft Sr nobilior. Indelcerfi fiue lee, quodafpiratioin fine omittatur,pro membris per iiect. quæad integritatem peruenitur. In lingulari numeroT adiicitur ,vtfit Uet. Ex f y ^l fiue i)el fit Cel, pro numero; eoquod ad id omnis numeratio tcndcre debeat, vt ad j«. ipfum lt;eifiuefiel pcrueniatur: quamIblam vtilem efle arirhmcticam,PIato tradit,ex eó Horatius ad Mæccnatem. Cotrarium huic 1Let,pro impedio; eoquod quidquid 11«. huic arithmetica:,ad fupremam altitudinem ipfiusvniustendenti, contrarium eft; verum fit felicitatisimpcdimctum. lt;21 in corpore humano brachium fignificat; eoquod «ei. brachium perpetuà ad lt;21 fit elcuandum : hinc pro brachij menlura. qua de re in Hie-roglypbicis latius. Ex A Sr L fit^l, pro co quod omne dicunt Latini, eo quod omnia at ad iplurn altum tendant. A redum ad antcriora motum vnaque patens quiddam fi-gnat,cuius fupremum L adiicit. Contra igitur naturam litterarum 3tl, pro non , He-bræi ponunt; apud quosEl pro Domino fortiffimo pofitum , nobis debetur ;quibusfie!©ri. forte Sr altum lignât; vt fiel fient, vox fortis Sr alta : Sr fielt pro viro forti Sr ftrennuo. i)ri item proinferno: quiaaltiffimus locus eft ad inferiorajealoquendiconfuetudinequa
n z aleum
-ocr page 192-148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
10elcn.
©il.
Altut, ■ ©ceL
Heltce.
3@el.
1^910.
Irtu.
Lto.
altumprofunduindicimus. Addeamp; aircram cauflam, quod Tartara, quicquid femel accepcrint, contineant forciHimè . l^dt enim præter ftrennui amp;: fortis notationcm, idemetiam lignât quod continet. Infernusigiturdamnatorum locus öd vocatur, propter profunditatcm,amp;r vires in retinendo maximas. Et quia öd eriam profundum no^ ©cHcit. tatjljdlctialiquando vfuepamus pro eo quod eft ex alto defeendere. Aecedit alia ratio, ob quam ï)d pro inferno ponatur. Ab öd enim, vt aitum amp;: forte figniheat, iple Deus El vocatur; finis fcilicet, ad quern omnia alta anhclant . Et quia altilftmum hoc Del maximefe eclat; voluit nominum artifex, vtfidcnprocclareamp;occulerediceretur. Nihil enim æquèoccultum,atquefublimia diuinitatis myfteria.O altitudo diuitiarum làpientiæ amp;nbsp;Icientiæ Dei; quam incomprchenlibiiia func iudicia eins, amp;nbsp;non veftiga-biles viæeius/ Quod fiexclamauit vas illudcleóHonis,quod in tcrcium cælum adfeen-derat: quid nobis dicendum abieclis homunculis„in vitiorum luto ha:rentibus,amp;:ter-ræ perpetuo alfixis ? öd itaque pro alto polituin , öd verbum dat, pro occulo vlurpan-dum; in quo vocalis longa Ibnanda, ciim in priore corripiatur . Altillimus enim le occultât, amp;nbsp;nemini le dat dirciftèintuendum;tametfi per pofteriora,ob'lcura quadam no-titia, ad cum adfeendere mortales moliantur. ïjd ergo pro Tarraro hac ctiam de cauf-fii vfurpari diccmus; quod qui in co fiint, numquam in ærernum Dcum lint vifuri; fed perpetuo de fummo illo bono lintcelandi. ïMitaque, quod Græcis lirtciis «Ä Icribcre-tur, idem eft quod occulto: nee illud quidem ea fola de caulfa , quod altillimus Ie oc-cultet; led hac ctiam, vt quæ altiftima funt, mancant apud profanum vulgus arcana amp;nbsp;abdira, amp;nbsp;oblcuris aut verborum aut fabularum lymbolis inuoluta . Ex öd fitöïl/ pro colle Se monte, vox Anglis frequens. itaque amp;nbsp;lt;21 pro alto amp;nbsp;forti meritô ponun-tur, de natura littcræ L, quæ fie pronuntiatur, vt fuprema linguæ pars fupremam cælt partem pullet, arque id valide amp;nbsp;vehementer ,vc rcéfiflîmè à Terenrianoexplicatur. Abödtderiuarur Aitum Latinoru.îjecl, vtverbum acceptum, idem eftquodlano,amp; integritatireftituo : vndc «Azo; Sol Græcis, quod Sol omniain integrum reftituat, omniafanet. Aböd proalto, fit Hclice , pro Vrla cæltfti,quali öd-liröt/id eft,aitum lumen; eo quod in parte cæli lit altifliraa. Ex cl præterea amp;nbsp;to fit tort/ quafi iplius cl lati-tudo. Vnum cnim, vt altû amp;nbsp;forte,bonitate fua ad omnia delccndens, cflicit, vt omnia benchabeant. Id notauit Mofes ,dum dixit, Viditque Deus cunda quæ fecerat, crant valde bona. Quamobrern Deuscxalrovidcns,amp;:omniacomprehcndens,boni-tatisfuæ radios latiftimêomnibusdiîîiinditcrcaruris. Ex tort per conuerfioncm firicf/ tum ad diferimeniplius Levy,tum etiam vtalia accedat ctymologia,cxIc-Ôrf/qnod eft, membra leuo; quôd quid aliud eft quam vino? Ex Dei igicur potentis bonitate vita defluit: cui fcl/ quod lignificat crudcle, per conuerfioncm aduerfatur. A tod fit teil/pro voluntatc: amp;;volo;quoniam voluntatis Icopiis litipfum bene habere. Cum ergo tod ab dfiat;monemur deriuationisregrcftu, veile noftrum totum ad fummum bonum ten-dcre dcberc; amp;nbsp;fummum bonorum non alibi, quam in d/elfe quærendum . Videvt tota moralis difciplina tribus lit littcris comprehenfa ; dum «à tod fitted. lam todpri-miim conuenit fummo bono, à quo, amp;ad quod omnia raouentur, amp;nbsp;cuius poteftas latitudme fua vniuerfa comprehendit, vt Ariftotelcs duodecimo primæ philofophiac tradit.dntclligimus itaque in todaltiflimæ poteftatisamplitudincm per duplex W cla-rilTune depidam. Potell itaque icto/ per conuerlionem nominis fui,caullam habere ex amplilftma potentia, quam in hieroglyphicis aliquando lignât. Hine Leonini in Che
rubin vultus:hinc Leo gentium: hinc Leo de tribu luda.
Mlittertfym M L I T T E ilt; A M Tercntianus ait intus in ipló orc mugirc ; vnde aptum eric co-^tatie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lymbohim, quæ in nobis elfe volumus. itaqucdicimus, pro me amp;nbsp;mihi.
JfWcii. JîfâctifcJj. lAens I mentis.
Jlian. rn.w, Meme.
/m«. jmön. meum. Jïîmidcra quod ago amp;nbsp;duco; eo quod agcre amp;nbsp;ducerc omnia ad noftram com-moditatem cupiamus; vnde Jtïnifcö nobis pro hominc,amp;: Latinis Mens ;eo quod hominem menteducioporteat. Contra voxJeâalignificatcapereab aliquo,quod adle agenti opponitur. Hine Mineru3,vtdixi. A mnifitman/pro virojquoniameiusfitius ducendæ familiæ: Hineman vocali longa,promonco;co quod verbis amp;nbsp;fignis homines ducantur, proprium iplius man lir.monere adhortari: Latini inde Moneo habent. Græci Lunam man vocant; quia eius monitu plura dilcamus. Varietasenim eins, perpétua mutatio, hominem maxime adhortatur ad aftronomiam inueftigandam, . nbsp;nbsp;3 i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dura
-ocr page 193-LIBER VII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^
dum eins admiratione adcaufTarum trahituf inquifitionem. Deindeamp;agricolas, Sc nautaSj Sä medicos, amp;: totam denique humanam iociccatcm, officiprum gerendarum-que ferum tempora docetj adeo vt nullum fidus hoc nomen potius mereatur. lam S£ ipfa humidorum omnium dux eft amp;nbsp;moderattix , vtvel hcc etiam nomine mereatur Jßanvocari;quod elementajamp;caquæex eleraentisconftant.è vicinofuo locoducat. A man/wwnit Lunæ annus vocatur : à quo Menfis Latil r rum . Dum nomenclator à Mtnßs. ducendo virumnia» vocauit, hoc villis eftdicere, ad virumfolum omnium rerum agendarum gubcrnaculum S£ duélum pcrtinere; præpoftcrum elfe, fi mulierimpe-retatqueducat. Nec aliud dixit D. Paullus,dum mulieriscaput virum dixit:quando-quidem penes caput fit imperandi duccndiq. pocellas. A ntai item fit nitn pro amOiCO quod omnia amore ducantur.nihilq. fit ad duccndu potentius. Eiegancilîimè Virgilius cecinit, Illas ducit amor trans Gargara, tranÇ^ Çonantern
Çcamum, Çuj/erant mdntcs, amp;nbsp;jïumina tranantt
Videmusne hîc amorem ducem efle, amp;nbsp;eum quidem minimè vulgarem? D. Paulius Amtre »nt-caritatem finem ait omnium efle præceptorum : c quo liquet, amore, perinde atque fi- dututitr, ne, duci omnia. Quo autem nos ducit amor? Quo, nifi ad rem amatam Amor enira impetus eft è pulcri amp;nbsp;boni conj|)rchenfione ortus , quo ad iplum pulcrum amp;nbsp;bonum rapimur: cuius vt tanta varieras eft, quanta eft pulcricudinis apprehenfic diuerfitaS; ira ïllefummuseftamp; validilîimusjquiexfummaiùmmi boni pulcritudincortusnos æter^ no vinculo Deo coniungit. Quanto magis ingenium primi nomenclatoris intueor, tanto vehementifisipfum amare cogor. Scnlerat file procul dubio, intirais medullis ■ perlenferat, quanta vi amor rapiat ad eum «a quo proceflic; atque idcirco à dudu no-^ mendedit, in quo Iota ad fuauitatem amp;: dulccdinem dudusvnacum penetrandiad intima prxcordiaexcellentiadenotandam eleganter vl'urpauit. Quanto ergo quodque adducendum alia potentiuseftjtantoctiamexcellentiusamabiteaqua: ducic. Ipfum igiturfummum bonum vt omnia ducit atque mouetjita omnium eorum qnæ du-cit,erit amantiflimum; amp;nbsp;tanto fane amantius ceteris omnibus, quanto ceteris omnibus ducendi poteftatepræftat. Si verum eft quod Ariftotelcs dixit, bonos ,quo func prærtantiorcs, tanto magis amicorum gratia laborare. quid de bonoipfo omnium præ- . ftantifllmo dicendum? Deinde fivnufquifquc amanseft luorum operum,vt de poetis ' ■ Ariftotelcs amp;nbsp;Cicero fcripfcrunt: quoaraore putamus f uronium bonum opcrumfuo-rum flagrarc? Præterea fi vnufquifquefe ipfc amat; fibi quifque erit amabilis; atque idcirco, quanto quæquc res eft amabilior, tanto magis fcipla amabit. At quo quæque res melior,eoamabilior. Vnde fit vt idem fit optimum amp;nbsp;amabiliflimum5amp; vt Deusopti-mus, fè, vt amabililTimum , maxime amet. Hine itaque amp;nbsp;opera fua non poteft non amare, tamquam ex fe.vtoptiino amp;nbsp;amabiIiffimo,proRda.Bonum autem fupremuni ad fuam bonitatem reflexum gignit filium, amp;nbsp;per filiura totam rerum vniuerfitatem.
Quia autem propter fui amorem gignit, vt poé'ta facit v.erfus, bene didumeftapri-feis, Amorem antiquilhmum efle, propter quern Deus creauit omnia :amp; dum omnia qux creaflet, bona videret;omnia paterno araore eft profeet)tus, tamquam opera fua, ipfius qui bonus eft. Sicut porto pater diligit filium ,amp; per filium creaturas; ita filius amat pattern: amp;nbsp;quia filius fola hypoftafi, noneflentia, à patre difrert, amp;nbsp;adus vtriuf-que ab agente effentia non feparatur; neceflario confequitur, Amorem patris gt;nbsp;amp;nbsp;amorem filij vnum eundemque efle amorem, amp;nbsp;ab vtroque procedentem , nihil vel à patre, vel à filio eflenria dilferre; fed fola hypoftafi, quam Latini pei fonam vertcrunt, dif cerni.. Hie amor Spiritus fàndus eft,omnia virtute lùa permeans,amp; filio amp;nbsp;patri,vnde procelfitjcolligans. De hoc Amore Parmenides fomniauir,fama quapiam à maioribus ' accepta;quem fi ab Vno Ente putauit procedere,amp; Vnum quide patris,Ens vero filij notionehabcre;nan male profedo reru principiacollocauit.Hefiodus e fabulola Theo-gonia Amorem poft Chaos amp;nbsp;Terram producit: quod ficad veritatisregulam applica-dum,vt per Chaos infinitam patris infinitaté intelligamus; per Terra verlî fine Gaiam, intelligamus filiu,inquo pater fibi placuit,amp; per quern ex infinitateluafinitum hunc mundum,amp;ccrtis terminis inclufum,produxit. Sedde hac re alibi forcafle . Hie itaque Amor, vt omnis honefti amoris caufta eft; ita primiim nos ducit ad id quod eft araabiliffimura. Quid veto amabiliffimum, fi non id, quod omnium optimum?
n 3 Summum
-ocr page 194-I ÿo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E r' M A T « E N Æ
.i
Zrts.
3g«-îîP0t,
/nüin.
Amt. ïtomt.
Summum itaq. bonum prîmum amp;: fuper omnia amandu, amore nîmirum reciproco, fed tanto imbecilliore,quanto homines Deo funtinfirmiores. Qjaocirca hominû amor quo fummum bonorû amant, Anteros potius,quàm Eros,dicendusi Ab amorequo pattern noftrum cæleftcm bcneficio amp;nbsp;gratia fpiritus fandi redamamus, profluit amor in proximum :eo quod ipfius quem amamus, opus non poffimus non amarc. Quamob-remneceflariaeft colledio,eum quiproximum non amat, necDeum quidem amare, Hæc vera eft amoris generatio, amp;nbsp;eins ad homines defeenfus, à quo ad pattern reditus per fuos gradus aperitur. Socrates in Phædro Erota t«ç paf/rÎQ deducerc videtur; nos-,ex hac contemplatione in earn fententiam facile defeendemus, vtEros è Cimbrico lèrmone ttahat originem^ eo quod antiquiffimo Deo ex antiquiffiraa lingua nomen vi-deatur petendum. ÏJtr-hoot commune omnium caput notât. Atqui capitis proprium officium eft totum vt corpus ducat,amp; ceteris membris omnibus imperct: equo liquet, eadem de caufla , Jlîm apud nos. Sc Eros apud Græcos, amoris habere fignificationem. Nonffiego, validas vires amoris elfe ; atque ea decaufla non malè nomen a robore mc-reri :led qui ex pa/A fiat «5505, non perinde cerno. Si ludere luberet, poflemus Latinis hand laudem tribuere , vt à Romavocem Amor fecerint ,fi conuerfionis hoc genus in
Jlïfiin.
'Bhaneta A-
plurtbiisapud eos vocabulisreperiretur. Equidem Ani^ab311 Sc fadumfulpicot; quo animi in aliquem procliuitas notaretur : licut Homo ab ïjot-inoft fieri dixi. Quid enim aliud eft amor, quàm animi in aliquem propenfio ? Hebræi aan pro amo dicunt,' quod mihi videtur à lt;Cgt;0a-l)jafiJ pro lt;!5oti-toato'faclum,quod fignificat bonum optare fiuc veile. Eft enim Amor boni cupiditas ; qua quia cunéiaducuntur,j!lîlii apud nos idem eftquod Amo; Veteres poétæ Phaneta Araorcm nominarunt ; proprerea quod fit om-narunt -vete, nium antefignanus. 55ï|an enim fiue dranVexillum fignat,a25aii prærerito imperfcâo
res. ï^Dait. ;jran. ’Banda,
ipfius 25111,quod idem eft quod ligo. Alio nomine Banda dicitur,vndc Bandophorus amp;: :^|abant. Ad diferimen tarnen agnofeendum, J^nndicimus pro vcxillo;25ôRt verô pro
3Kan. 35ant. 3Saen.
vinculo Sc fafeia qua quippiam ligatur: Sc ban pro ligabam. 25an veto a longa,vel25acnZ publica, à 251e-afn, id eft,oftero progrediendi facultatcm. Ad ambiguitatem itaqUe euitandam Jraii dicimus pro vcxillo;co quod ij qui fub codem vexillo funr,intcr le col-
ligati fint, atque ad omnia pericula , commun! damno vtilitate fub'eunda, deuindi, ciim inter fe, turn cum eo,cuius dudum fequuntur. 15l)ait-ötrt itaque ad verbum idem Ihndtquod vexilli caput. Quodautem aliud eft caput vexilli,quàm caput vexillum du-
cens^ Âccipitur enim Vexillum æquè pro ii^ qui fub vexillofunt, atq. pro ipfo vcxillo. jBtian-jitet. ^(T-Ï)ootigitur amp;nbsp;^ÖIjan-ïïcct ciuldem ferè funt notationis ; hocquidé caput vexilli, illud
Wn.
iHM. /ittiit. JTÏuit. Idntui,
Jltiiiiten.
JVf««.
Mufa. ftSfOf. JjT^ou.
caput communitatis vel exercitusjita vt vtrumque iiixtacum Jï^ùiconlèntiat. In tarnen fine ƒ an ratio fymboli efficacior inuenitut; eo quöd ƒ an non fólüm nomine, led reaplèetiam habeatconigandinotationem,quod proprium eftarnorisofficium. Hine amp;Sanä:us Amor diciturjquia vinculum inter homines ôlt;:Deum lanciat. ,Addunturamp;: alæ, vtintclJigamuSjnos foloamoread Deum polie cuolarc. InHicroglyphicis penna: pinguntur,quo mentis noftræad fupremum volatus indicatur ;co quod ©et pro penna; à l^ucc, id eft, à portando deriuetur; deque fiat, vt nomen amp;nbsp;res iplà corn muni confenfu motionem ad fuperiora lignent.Sequamur itaque Phaneta,lèquamur,inquâ, ipl'um totius humani angeliciqueexcrcitus caput,quo ipllus pennis elati ad ipfum boni pulcritudinist]ue fontem adlpiremus. De amore corporeo amp;nbsp;cupiditate voluptatum abiplofummobonoaiiocantium nihil hîc agendum ;cûm non raagis amorhic lit di-cendus, quàmhomo piduseft homo,aut vmbra corporisipfum corpus: immô adeô amor non fit, vt verô amori ex diametro repugnet.
De natura litteræ M, Hh, vt verbum ,idem ell quod adfe itarcfpicerequemquam, vt omnia aduerfavitet. JißutfiueJilJuit conclufumin le • vndc apud Latinos Mutus; amp;: Mutire,obfcurèloqui» amp;nbsp;apud nos JButtenelt per clancularios fulurros excitare lèdi-tionem. Mus vocatur;eoquod clàm agatjamp;in abditislocis. Hincjl}uifcn,eaqu£e abdita funt, magno filentio inquirere. Hlnc Mufarum nomen ■ quarum^proprium eft in abditis locis magna animi tranquillitate inquirere latentes reru cauflas. jfôult itaq. quafi JlM-üit,vel claudensquippiam ne efferatur.Sicdicimusauescflc in jDiiit.dûin te-nebris clauduntur.Hincigitur M us, Mu fa,/zaua/ pro inquirere cû filentio,Mutus, Mu-tio. Apud nortrates pro manica ponitur; eo quod in ea abfcondi multa lôleant.
-ocr page 195-L I B È R VII.’
IJt
'LIT T E R A N' tinnitum edit à dentibus ad nares vfque efatum. Hi'nc in dneere- nUttertßm brô adiicitur, foni vehementioris caufla, vt ex «Se, «Sen ; ex % 5ln, due 3lcn. Infinitiui certe Omnes in hafic rerminantur,non alterius,quam euphoniæ gratia. Vertim quia lo-numiviolentia quadam elidit, vt pernaresferè pars eius erumpere videatur; placuit •• nomenclatori; litteram ad eum vfum vocare, vt quæ negamus, ea dgnidcaret. Hinc a«n. podtaante«Sedue«Scn/facit3’5een/veljSee, pro Nonjquad dicas, minime vnum : à quo Non Latinorum* eft aliquid ; jSiet, eft nihil. lt;©it, eft perpetuô ; jïoit/numquamlt; -©n. O rotundo’fuo fono videtur res perpetuo in lecirculo tenerej cui N adiedum res dil-foluit amp;nbsp;tollit.Sic jSut eft vtile; lt;©nnut,inutilis: jüofcbqui nocet; lt;0nnofel,qui citra noxam ôémiofei. eft: ûiip, maturum; lt;©nrfjp,immaturum. Hinc t^ooneft defraudoSeaufero. Latini on nij». permutarunt, proeolndicentesincompodtione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^óon.^'
P IMPRESSION EM in aliquid dgnidcat ; eo quôd prins labra comprimendo p intert. fym fonus è medio eorum propellatur, atquequodam modoernmpat. Et quia in terram corpora maxima vi impingunt, ferè in iis vfurpamus ,omne animalium rerreftrium genus rationis expers de vocantes : vnde Pecus Latinis. Pro eodem ©e nunc vtimut; Si ƒe ctiam prifei. Hinc i^at, quad j^e-ljat/ id eft, dcprelTionem tenens, pro lemita : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lôes.
due t^oet, Pes ; ab impreftione deorfum: Si ^oct, planta : iâe pro radicibus longé in ter- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;¥gt;».
ramdeprefTis dicitiir :amp;iMn,fiLie5amp;ean jpro gramincradices Jarè agente per terram; quæ «Seeft, due fundamentum amp;nbsp;firmitas. Sed plura in Hieroglyphicis. Id fuminatim conftet, P vehemenriuspremetequarn B, atqUe idcirco Allemanis creberrimè pro B pronunciarijquod iam olim clariuseft,quam vt vej explanandu dtexeplis,vcl pronouo
, crimine obiiciendum. Confitemur itaque banc littetam eundem vfum cum B,amp; Ph, tpu«.* amp;nbsp;F, amp;nbsp;V, habere; inter quas in deriuationibus frequenter trandt. Sic à 25ant, quod eft vinculum,dtlt;0ant,pro pignore;quia pignus vinculum dtddei : vel ^e-ïjant, id eft, im-
prefdo Se irruptio manuum ; quia pignori manus iniicitur. Eodem modo à tetter/quod Vnntßut eft fcro,dt^eit pro cquo, quodeoferamur. At IBert alteram cauftam habet, quod dt®*quot;' îamp;c-ljcrt/id eft, quôd vehementer imprimât pedes in terram . Vicinia littcrarum non raronumerumrationiim auger. Inde Latini à®uctfecerunt Porto, 6^ alia commigra-^“^^ tione Fero, in quo V in F,dcut in illoin P trandt. Quod autem Fero amp;nbsp;Porto noftrati- igoj. p,.„. bus debeantur,etymologia docet. 10nr enim,due ijucr/ilue üinyvt alij aliter pronuciant, ignis eft: amp;nbsp;quia in igne vires ferendidnt excellentidimæ; voluit nomenclator I’l'.cv pro Fero vfurpare. Porta Latinoru .a noftro item dicitut; amp;nbsp;huius’ratio eft in Toramen. quod dgnidcat ad anterius:quia nimiru per portam ad anteriora progrediamur.-vnde Portus,quia maris porta dt. Hine , quod eft ante;quod tranlpodtu Latinis amp;nbsp;Græ- ^trus. cis dédit Pro : hinc Fores amp;nbsp;Foras, Quia autem ianua mûri trandtus cft, dt vt Jôoj dt forameia facere, due terebram ipfam, quaquippiam perforatur : à quo iterum Forare, amp;nbsp;Foramen. A ÎDitcr dt î5cc pro penna; quôd eaauesferantur : amp;: Jrir pro pulcro ;quo- iiof. niam amp;nbsp;id homines ferae am orc fui incitatos : vnde fitt, qui pulcritudinem iaclat, at-que ob earn fe nimium amat: hinc amp;nbsp;Ferum Latinorum. Ex hac litterarum cognatio- rari». ne magna nafcitur*vocabulorum dlua. Sic exilât, quod latum planumque notât, dt 2amp;Iat pro folio. Folium autem à noftro dt,conuerdone. M.of enim folium eft, vt hoc obi- p^uio. ter annotetur. Ex F Græci lt;p faciunt, vt dum ex iptifxtt dicunr j 8^ ex Uief ,-per con-uerdonem cplAoçfaciunt: quorum rationes nobis vernaculæ,noftratia docent elle voca-bula. Latini habent à bat Pario, amp;nbsp;à bcufii Paueo: ex batet Pater,ex baut Pauio. A boet 5ÎCÜÇ Græcis,Latinis Pes. Pius à bic dit, id eft, offero cuftodiam Si. obleruantiam . A blac tit biac;ab hoc plat, amp;: plec;amp;: blet. îDïat Si blaiben in Placentam Latini vcrterunt:in plat, ‘ Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plain, Si Planum : pluim,amp;: Pluma: pin, amp;nbsp;Pinna: peu,amp;: Penna: piju,amp;: Pinus,
amp; Poena: pout, amp;:Pondo:pucpeI,amp;: Populus: part, amp;nbsp;Pars: pact,amp; Par:ratp, Si Rapum:?^’ pil, Si Pilum : put, amp;nbsp;Puteus : put, Si PurusSi multis aids eadem lit*er.a ieruatur ; quae vt omnia de Icrmone noftro funt deriuata,ita minutiarum plenos habent explicatus,p®'^quot;‘*^'^^^ quas perlequi, plus tædij, quam vtilitatis apporter. Si quis enim quxrat, vnde (srXamc, Rapum. dicatur, in promptu eft plat: led vnde nobis hoc venerit,non æquèapertum. Uatamp; conuertuntur. lt;ai itaq, prius pro numero, ex praeterito iraperfeóto : quod d vt epithc- Punu! ton capiatur,expeditum notabit: eo quôd omnia in numeratis habeat,amp; ad omnia dt paratus : vt dicimus, ccnlt;abiian pro homine idoneo ad omnia.- qua in voce a breue eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
amp; ratio-
/
-ocr page 196-Jfz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ
r amp;nbsp;ratianem alteram indicat, qua t’al dicacur quafi teal/ id eftad omnia. Verùm fi a vocalis producatur,primariam fignificat enumerationemj qua nimirura aniini notia’ nés per verba numerantur: vnde talman interprcsj amp;nbsp;tod ta tale/facundus eloquens. Hinc tot-tal externa lingua : à qua voce fit toal/exem pris duobus Tau: amp;nbsp;quia ali) tef-itaiitt. nuius toitfonantjVt I cum W diphthongum faciat;fa(âum eft vtltalus is dicatur,qui externæ linguæ eft. Scd de hoc alibi. rurfus vallem notât j quod tarnen nos tetè 3Dal dicimus, diftinâionis gratia; eo quôd in valle omnia otulis expofita font, amp;nbsp;nume-ratu facillima. Nuncàtalpcrconuerfionem fitlat/quoidnotatuijQuodleuigatumeft amp;exporrcclum , itavtomnes partesæqualiterad numcrandinn ofïerat: vnde latfub-ftantiuum, pro longa amp;nbsp;lata filîa pertica;quia ea intima quæque ofFcrat æquè intuenda éclat. atque tangenda. Hinc gelât/ pro eo quod lieleuigatum eft, vt lubricum fit, quafi perfe-dèexplicatum. Ex hoc,gelajï/pro vitro, fyncoptósglaö; à quo Glacies Lannis. lt;MajS GZ«X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicunt; indeglepbcrgni pro montibus glaciç perpétua concretis, quos Itali vi-
' tretas vocant: qualesamp; plurimos vidimus, amp;nbsp;vnum maximum afcendimus,èquo Minciusgeminofonte capit exordium. VidereturôcGeluhincoriri: ledcertiimeft .. deriuari àMt/ quo magnum frigusnotatur. Porto quia quæ fie Icuia font amp;lubrica, nihil retinent, fod dimittünt omnia ; fit vt tat Vocali longa idem fit quod dimitto, permicto, amp;: perinde atque leuigatus nihil adfero impedimenti. Siclaet gaen/laetjtacn; permitreire, permitteftare. Ex hoclaet/pro l'erô;quo nioneraür,ncficirercsfinamus, aggrediamur. Hinc Latum apud Latinosjco quod in lato nihil fitobrtaculi;, amp;ab hoc laetus, quia lato animo fit, amp;nbsp;nihil rebus, quo tninus eant vt velint,adfcrat obftaculi. Exlat fitüclat/adieâione lyllabica,fiue toc-lat/id eft, præbeo latum; in quo B , in Ptranfiens facitlamp;Iat/vnde'^rAatScamp;rehquaquxdiximus. Aplat plactö proloco;amp;:
’Ti'hclT^ia. Sz Platea^ Sé apud nospIactjS/ pro area, vel latifiîma in vrbe platea, Abea* rhttanm. dem radice Platanus pullulauit,quód late folia propager biat-an. Vide quantum nego-tij adferat vna diéliiincula. Sicblat àbal-lae/id eft, in quodccftcalusfiue occafioca-dendi. Quæ cnim in piano præcipitij caufia queat oftei riVei blac ab V latitudinem notante, amp;lat/rciedoTau,Vt fit tiIa/amp; indcblacamp;rtilaem Hinc7rZaJtoûç,quafitoa-fouc/ îâin. id eft, planun amp;nbsp;latum libum: amp;indc Placenta. jômapud nos id eft quod in acutum definit, fine extremum cacumen , àpcin/id eft, iinpriraoincus; quia quod acutum eft, facile quiduis incrat. Hinc paruum amp;nbsp;acutum epiftomium in vafispin vocatur;Se virga virilis,ob caufiam notam : Sô quia turresohm in acutum definebant, faClum vtpro fommitate murorura pinna ponatur. Ad lummam.quicquid acutum eft, pinvocatur: vnde pen/ pro Penna; quia velut pinna in corpore figitur. Latini minores pennas pinnas vocant. ^in itaque noftras eft,ob penetrandi intrandiue facultatera fic vocatum-A pin fit pijn/pro pœnajquia dolor maximè fiat ob penctrationem cuiufquam rei in ebr-pus. Iamp;ijn conuerfom facit / quod eft dolorem inforo conftringendo , vt pinna pe-netrando . «Apyn fit Pinus,quia nucem ferat.quæ p oftendtt vtilitatem . l^ijn-not pgn uöt. enim-nux eft difficillima apertu : igne enim , à quo fumma poena , rccludenda eft. i3i)n-nutveiö vtihtas eft pernæ,cuius nux pinça(ymbolum-.quoniam poftpocnam plu-rœ»«. rimum foppeditetfruiftum. Apijnetiam Poena, in quo diphthongus pro longa vocali Punio. adfcira-.Só hinePunio. Apiitetiam fit punt pro acumine,Slt;: co quod acuminelignatur; Vnde Pungo amp;nbsp;Pundum Latinorum . jßin item Pingodedit Latinis, apint/quod eft PuiauM. nbsp;nbsp;Pinna vtor, vcl primam concinno ; eo quod pictores amp;nbsp;pinnis vtantur, amp;é cas continuó
in acumen concinnent. Dicimus Sgt;c pint-oog/proeo quod eftoculis lemiclufis intueri, ^tne-oog- Vt radij per pinnam dumtaxat admittantur. A bie-in igitiir pin/Sc inde cetera. Sed ncc Ti»»x. illud omittendum , à pin fieri vocem Pinax , quafi pin-ßaeejr diccretur, quo notator id quod pinnam, fiuepennam.fiuepcnicdlum retinet : ita vt quaruis tabula, in qua vel ^ont, pingi,vel feribi folet, fic vocetur.de quo nom ine alia deriuantur. Pont pro Pondofic «aiit. .àbont;Slt;: hocàbon/id cft,colligabam,co quôd in præterito imperfedo promifeuebon oftont. jjjjij dicimus, vndebaut amp;é bont pro vinculo. Quia igitur rebus colligatis necefiarió grauirasaccedit;fit vt è bont pont pro pondéré dicatur. Quamobrem terra maximum pondus habet, eo quôd partes habeat maximè colligatas. Hinc Slt;: auro pondus, quia tam arde partes auri font vnitæ, vt vix vllo ingenio queant dilTolui. Intelligimus itaque, ea quas conftringunc SiC ligaut, pondus adderc : contrà, quæ difioluant, inducere leuica-
-ocr page 197-LIBER VIT.
leuicatem. Frigns ergo pondus, calor leuicatem facit. lam quia pondera ponderibus puuif. metionda, fit vt jjentpro libia ponatur, prxcipua videlicet raenfura. A yontfit Pendo, quod cft pondéré depriino. In his etvmologiadcclarac,arólis partium vinculis pondus iuum res debere, à contrario contrarium eiïïci ; quod vt afiequantur Latini interprétés, quis non videt longè abciTe Idiirpri à puppen/quod cft fonum edere confufum, amp;nbsp;nonintelligendum: vndcpnji-ficl/fonusvehementerconfufus: àquo populo nomen, Sicpapritndicimus, pro co quod cft verba non intelleda fund ere. |5arï à feit-avt/id cft, Popuitts. præbcns naturaæ;eo quod rerum natura è partibus exiftat; quamquam hic prior ratio à par deducatur; eo quod membra fie fintcomparata , vt paritatem inter fè in ofticiis euftodiant. ^ar/bù-ar/ id cft, præbens demonftrationcm; quoniam è rerum paritate Sz æquitate maxima duratio contingat: impar rerum congreflus veloccm interitum ad-fert iuxtà in ciuilibusatque naturalibus. Nomcnclatorergo dum par in hoc pof'uit û-gnificatu, optimam reipub. legem dédit, indicans, nullum violen tum, quod minime paritatem feruat, perpetuum cft’e pofl'c . Exigua vox, trilitteradumtaxat', fed talis tarnen, vt firmiffimum omnis durationis vinculum includat ; quod Latinus in ca ne-quicquam inueftiget. Apar/ quodpaer feribimus, fit ïiaqi/pro colligo: quo monemur, turn in focictatis humanææquitate facillimum cfteplurimas fibi quemque colligcre facilitates ; tum in colligcndis opibtis paritatem maxirneconferuandam cfle: qu.T quia à Tyrannis tollicur, Athcnienfês Oftracifmüm fänxerunt, ne quis tarn diues potens cuaderet, vt nemo ipfi par innenirctur : quæ lex vt ratione firma nitcbatur,ira per in-iiidiam crebrb fuit ad maximam detorta iniquitatem, A Öaqi fit Rapum,quiacibus fit Rapum. ad colligendum facillimus. l^ap vocali breui, longe aliud fignat : Cclcrrirausenim ira nap. vocatur, à lia op/id eft, velox ad rem quampiam inuadendara , occupandain amp;nbsp;fupe-randam.Hinc Rapio Latincrum. Hocautem maxime contrarium cft ipfi Pari,co quod Rapio. amp;nbsp;fyllabæ brcuitatc,amp; htterarum ordinc, durationi per Par oblatæprorfus aduerfetur.
O admirandum vocum artificemjvt nufquam operofa diligentia defideratur' Qj-am Paritatk breui vocula amp;nbsp;phyficam,amp; medicinam,amp; totam morum fbcictatifque humanæ difei-plinam conclufit;docense paritate durationem,amp;: ex imparitate contrarium euenire; quod principium qui per omnem latitudinem deducere vellet,næcitotaætasconfu-mendaefletin huiusfoliuscxplicatu . Par itaque, vt paritatis latifundia digito potius procLil oftendamus, quam in iis diutius cxfpacicmur ; hoc monuiffe conrenti, quod in cælis diutiffimc durent omnia, quia fic paria finit, vt nihil.alterius partes inuadat aut corrumpat: in aliis vero ita quodque minime durare, quo longius à paritatediicedir.
A par fit parai/id eft, duo velplura inter Iciuxta paritatem coniungerc, Hine Paro La-tinorum,amp;: Comparo,in quibus tempus mutatur. Nos aparpa?îfacimus,quo commo- campar». ditas notatur: HinepajSprocommodo progreflfi; vndc Paffiisapud Latinos. Quicquid 1^*®-. denique paritatem commoditatemquecuftodit,pas3dicitur. tn paft niet/non bene '*■quot;“**
quadrat, fine non bene accommodatum eft . Ponitur ctiam pro tempore opportuno. Apa.sfitpafrcr/procircino;eoquôd hoc inftrumentum adres inter feaccommodan- i^afrcr. das fit aptiftimum. |gt;iliaculum eft,à ïtep/id eft, currebat; amp;: reda prorfa: didionis ratio-nc, quod prxbeat fiel/ id eft, altum; quafi dicas birficl: in altum enim velociftime fertur. }9ut contrarium habet tup/quod vcrcicem fignat: illud abie-Vit/ quod præbcat haurien-di ex fccommoditatem.Purus fitabur/quo ignis denotaturjeoquod omnia per ignem purgentur. ©ur itaque purum, amp;:purgo, dat Latinis-nobis pur/a quo Purpur color pu- tiur. rèigncus, quafi pur-bur. Sic tarnen Latini vfi funt,vt purpur color fit puruspnrus. Sic dixit ille, quifquis nomen Virgilij fumpfic: Carmina,purpurea candidioranine. amp;nbsp;Valer. Flaccus; J-Jicfalepurpureo'viudcjuenitentialympha. Sic Horatius,
Purpur•
—---Tempefiinbts in domo
PaulU, purpurcis ales olerihsts Comelfabere Maximi.
Quo loco dcmirorintolerabilein Lambini audaciam ,qui ciim poctarelcgantiarn non intelligeret, propurpureis , pofuit marmorcis, operofa teftium denunciatione, docens marmoreum pro candido dici. Citantur Lucretij verfus, citantur Virgilij ,cirantur Ouidij, quo vetus fcriptura amp;nbsp;genuina ledio corrumpcretur. At non vidit Inc Lyn-ceus, cornicum oculos configere paratus, hanc ledionem non in omnibus modb
vctulUs
-ocr page 198-rj4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H £ R M A T H E N Æ
* vctufti'sexcmplaribus inuenirijfèd iam olimetiamà Seruio probatam germanamque habitam fiiirt'e, vt interim Acronis ei teftimonium contemnere permictam. Illc-enira '-»* hanc Virgibj locum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Nawque ipfe decorum Cicfariem nato gcnitrix lurrtend iiiuenttn Furpureum, dr l^tos oculis afflarat honores, fie intetpretatur, vt purpureum pulcruin amp;C. floridum vocari dicar : quod, vt ptobabilc reddat, hanc ipCam h’oratiani verlus pattern adducit, Ftt-rpureis ales olonbus. Vellcni equidem Lambinum interrogate , quid fibi Columella volucrit ,dum dixit, Frondes pur^urat attro. Sanè fi conlentire fibi Horatium emendanti vellet ; nccefie habcret,vel incptum audorcm diccre, vel locum cafbgare. Quisenim vmquam aurum vidit purpureum,fi purpureum fit rubrum ad atrum declinans ? Nefcio profedo quæ fir efirons corrumpendi impudentia dicenda.fi hæccorredioamp;cemendatio fit votanda. Nosigi-tur purpureum id dicemus quod floridum eft amp;: pulcrum, idque vocis origin!conue-nienter, qux nihil aliud fignificat, quam vcl purum ignem,vcl purum putum. In igne autem non tarn color, quàm lux amp;: fpicndotconfideratur.quo videtur Horatius relpe-xifle in Arte poëtica cane ns:
J nee pt is grautbits pie rum que nbsp;nbsp;magna profeßis,
Furpuretis late, qui l^lendeat'vnus nbsp;nbsp;alter
^Ifuiturpannus. Nec inde alienum eft illud Aufonij in Molclla, Fheehusd^ fereno
Luminepurpureum referat iam judus olympum.
Fecit itaque purpura- nomen ad redam ratiónem vocatum, ne purpuream niuem , nc purpureos olorcs,ne purpureum làlem admiraremurjnecabfurdum item putarcmus,fi quidquam auro purpurari diceretur. Furius apud A. Gellium fic legendus: rt fulica ip fa leuis lt;volitat fuper aquora clafis, Spiritus Fur or um 'v irides dum pur pur at vndas.
Exemplar meum habebat, Sicut fultea leuis-^ quod non placet,nifi ex fulica fulca facias; quod per me liberu efto. Hic purpurat fic intetpretatur Gellius, vt idem fit quod nite-feerefacit; quod non poteftdifplicere, maxime fi nitorem quenda fplcndiduamp; igneum intelligat,qualis in crifpanti mari videtur, adeo vtnodu ctiam luceat. Purpureum ita-queignis fplendoretn vbique indicat, qui quod in Oftro maximus fit amp;nbsp;excellentifli-mus,purpureum Oftro tindis potilTimfim applicatum. Eleganter Virgilius, ardebat muricc Una. Liuius in Laodamia, Ilie Afiatico ornatu affluens, aut Sardiano ae Lydio fulgens decore. Bene dixit fulgens, vt igneus purpuræ fulgor intelligeretur. Ad-damusamp;: Quintiliani locum infigniter corruptum ,ex libri duodecimi cap. decimo, amp;nbsp;in co corrigendofi minus placebo, Lambiniaudaciam dicar æmulatus. Sed euane-Icunt hæc,inquit, arque moriuntur comparatione mcliorum , vt lana tinda fuco citra purpuras placet: at fi contulcris etiam Tyri.T lacernæ , confpedu melioris obruatur, vç Ouidius ait. Si veto indicium iis corruptis acrius adhibeas,vt fucis purpuram ; iam illud quod fcfellerat,exuat mentitum colorem,amp; quadam vix enarrabili fœditatc pallelcat. Luceat igitur hæc citra Solem , amp;nbsp;vt quædam exigua animalia igniculi vi-dentur in tenebris. In his alia aliter corrupta fuerunt, vt liquebit conferenti. Quod autem dicit, vt Ouidius ait, nefcio an à quopiam fit adiedum. Eins certè alia eft compa-ratio. Tyrias enim Amyclæis confert. Eft autem locus in Rcmedio amoris,
Corffer Amycheis medicatum ‘vellus ahenis CMurice cum Tyrio, turpius illud erit.
Si mihicitraexemplarium fidem coniedandum fit,pro Lacernx,x\Qt\ Laconics,Çeà Ty-ri£ lacern£ legara ; vtalludat ad luuenalis illud, Tyri.ts humero reuocante lacernas -, illud, vt Ouidiusait, à quopiam fciolodicaci margin! adiedum, cui vifa fuerit cadem vtriulqueaudoriscollatio;cùm tarnen Horatius potiuscitandusfuiftet,apud quem eft:
Non qui Sidonio contendere callidus Ofiro Nefcit taquin at cm pot ant ia ‘vellerafucum, Certius accipiet damnum, propitifue medullis, ^mim qui non potent 'verum difinguerefalfo.
HÎC
-ocr page 199-Hïc enim fucum pürptirx, pcrindearqué àpud ,QuinEiIianum , comparafi vidimus. An vero Amyclisiüxcàac Aquini fuco pro purpura xiterentur; an purpura quidcm vte-» renturjcd pällidiore; quàna effet Tyriorum'jaHîsconieâandum lelinqüo, penes quns etiam eftocius,quam velint, Icâionisfequendæ poccftasveüm non vno modo ipeus in-telligi corrigiquepödit. Nobisfatisefti,*exéo intellexiffçi, ignéum fulgorçm.in.purpura maxime placuiffc, quo'irario nominis à me affgnata faeiUu^ inam cueacur probabilita-tem. Nônnüs purpüraÉinuentionemdefcribéhSi ; t.-v/H'’ j.-o •
■ quot;il ’ TUpf)jça-X07r/a^e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoiip nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;-
''7rvplt;pvpistiÇ:tzirJvôf!Q$ii;ct!iovT/?^ou^amp;u!\aax«lt;;^ y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et mox, 't lt;!lt;•■ nbsp;nbsp;nbsp;q-, i pje:ir:f qé ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- gt;nbsp;■ r: !•-. ;
1' ‘ ” XeiÂia lt;pûtv/^iiç cT/ipa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VideTne lue, femel, fcîntiilas rürfus ignctil
fpdus pufpuræ ? Num poffit quippiam ad etymologiara.effe aptius ? Sed fi quis dicat 'TÜp Gfîecum effe,€o^; ad Græcos vocem pertinerc; ei moxTefpondebo,dum oftenda^ abît)c lîur, Sc hinc yrup pur deriuari j ôc alioqui Græci nOn, purpuram , fed 'mplt;^vç^v dicent'esjlongiusquàm Larini recefferunr; Ad reliqua. l^hîini à UHcÿ-Uni, qüod ert, îâiuitn. circumuolo,quiaàiipfa circumuolct,amp;auescireumuolarefaciat. DePater,amp;:Parioj
amp; (pjÂoç alibi, l’iaga apud Latinos, amp;nbsp;çrA»^'Græcorum, à.noftro plag Hunt ; cuius origo P/aga. eft à f)ie-lag deriuatum. 9Lacg à lag , quod eft iacebam , deriuatumomrle id fignificat quod vel homines vel feras déficit, atque cogit iaccre. Vnde pro ccftó. ILacg itaq. xiiy». infidiæ,amp;: locus infidus. Quidquid ergo taleeft,vtnosimpellcre videaturad iacendû, placg dicctur. Hinc pcrcuffioamp;: quæuis affliâio plaga vocatiir. Quid quod amp;nbsp;retia, qUamuis alio accéntu, plagæ dicuntur, à üclag/ id eft, obfidebat. A. Hag, Pelagus illud Pelagm. mare dicitur, in quod fi pecusincidat,nô poffit enatare: fient Bofphorus mare tam an- Koflihoru^. guftum eftjVt bos traiieere poftît.hinceftmodu angufti marisaqtlacus exce-dere, ita vt quadrupèdes nequeant vel traiieere, vcl c medio ipfius ad terram perueni-re. Poteft Pelagus dici quafibic-lag, quoniara perpétuas infidias offèrat quibus quea-musperire. Abulltn Latini Pleo perlyncopen fecerunt.V in P tranflato. |ölantproIblo ffiuncn. pedis, à bclaut, quod eft terram tenens, vnde amp;nbsp;plant noftrum,amp; Planta Latinorû dida, „t. quôd terram teneat: hinc planten terrç committere,amp; Planto.Fit P ex F,vt in ttXiku, pimta. quod nos flrcljtcil dicimus, quafi üol-hetljtnt, id eft, plenè conneâere : amp;nbsp;quia in conne-dendo resplicantur, Latini Plico fuum ad vicinam fignificationem dctorlèrunt j amp;c à u‘ flcrljtfn fimiliter Fledo, non parua catachrefî voces ab origine detorquentes. Eft du ni ^uröteit W in P tranfit: OTSëJtócnim fit àftjijsfnjf,quod quid aliud nobiseft, quàm vel Icire fit-miter,vel notitiam cuiufpiam confirmo. Wifl firma nobis notitiaeftja 3î0i-cc}l/iquod reddas, longe lateQie veritas huius rei patet. Nobis iniftidem eftquadIciebam certô; vnde ïutfc pro certa notitia : hinc Triçtç, erffixoc., Latinis Pileus,à noftro bilt / quod fit à bult,quod eftrepleo; quoniam qui pileos faciuntamp;: id genus cetera, lanarn non texunt, fedinfarciunt. aut potius àbOfl,quodeft multum jquod bildicunt Àllcmani. ÎDtlt ita-que effet multiplico, quod ad eandem demum radicem veniret: hinc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di-
citur à bjeet-boo , quod idem eft quod feire facio ,fiue facio certiorem. pro dolio, à toit-fiou/quod eft latè contineo./rr/i'« àUJi)n,quod eft vinum; ttiv'cvcnim quod vêtuseft „1,^,. Æolum infinitum, nos tuijnatdiceremus, quod eft vinum bibere.
Q LiTTERAcxCamp;V compofita , vtriufque dementi vfum fbrtitur. Sic dici- Htten mus gt;!raetamp;»ûuaft pro eodem,nifi quôd V latioré reddat amp;: leniorem pronunciationé.ff'”^^'^* r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r/'ii r JJgnthcatt9t
AOuact Quatuor Latinorum,eoquod huius numen proprium lit ,vtlymbolum nac ignis, in quo principium cuftodiæà malo.quade re innumerisplura. A »îoin/quod fignificat Veniojfit «àuain pro Veniebam : Hebræi mp pro Surgo ponunt. A €ci«t fit bcfûint, id eft, conuenit ; hinc bcguain conueniebat : à qua voce bequaem, pro co quod asscqitacm« conuenit, amp;nbsp;aptum eft fine idoneü. Nobis olim 2tt pro Aqua in vlu fuit; eo quôd ad hiv midiim omnia, tamquam adnutrimentum, lummodefiderioferantur ,quod eft ï^ac, à qua voce 3lc-gcr/ amp;nbsp;lenius, Kamp;cr haclcnus pro vale quo aqua hauritur, frequenti apud Campanos Brabantos vfu tritum. Vnde Hcbrei nngt;;i? quod Queara nuncplerique pro-nuntiarcnt, quam vocem acetabulum in Bibliis vertunt. Videtur autem parum cum arger conucnire ; co quôd Hebræi vOcalcm confonanti in principio diiftionum num-quam præponant, 60 ipfum y non efferant genuino ftio fono, vt in hieroglyphicis do-
cebo.^
-ocr page 200-' lyiî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HE RMATIHEN Æ
ceho. Hauftoriiim igitur Vas ‘îïfgcr eft, quafi diçass-aquani congregans; eo quôd ger fie congrego, vel appeto; quorum vtrumquS' Qonuoait fignificationi. lôf? cadem gens di-cit pro Æapt / id eft, diftecat fine difcindiV} vfetmanfteftum Q^pro C peni. in nvjs pro «âiirtfl. concidere fine cædere hxclicteragt;naturaiîi fuamferuat. Nobis quctsi idem eft quod vul-notât amp;nbsp;læditjà quact quod eft malum, ceu dicatdt, malum infert. Vi? retrogradum eft Sgt;tacc. vocabulum à (laedt / quo palus nocatur,polkus Jogo iTermini x ftaerfeni enim eft termi-^»wecfteit. nare, à ftcfecn/ quod eft infigere ; co quod in hinbusnotandis palis infixis vti foleamus.
nxj'^item fignificat naufeare, quod dos_ ditimus iniîjSqiirtjS/id eft, naufea me tenet: ' Hincfeeit^ idem eft quod vomo,pro quo Allemanni hotsi dicunt.Apud Hcbræos non-numquam pro W noftrati ponitur,vt eifiptuijöóeit/id eft firma veritas: qua in voce Græ-cos dixi W in n mutafie. in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod’Capart ibnant- fine Capas, agnofccs fiato—itaftz' fi
vqcalem, pro co ac nos facimus, præponas coniónahti in exordio cum adipiratione.Eft ®aiM uaq. autem fiain-uaft firmitcr continco.-quo verbo Deutcronomij caput decimum quintum vtitur , vbi noshabcmus, Non contrabas manura tuarn,iedapcrias cam pauperi.
Sewin noftro toanconuenit,quod fignificat acquirebam , à icin/ quod inter cetera acqui-ecwiit tere notât. Inde liftciîi pofièflio fine villa cum agiisgeluînlucrum amp;nbsp;acquifitio, pp pro nidificare iponunt Hebræi, quod nobis generatimfignificat babitare, quod efttoûticn. fuiSp tiidens vocatur: nobis öctljrnö/ id eil mulcorum dentium. fip laraentari:Nos laten dicimus pro fleo. In «ippro vomere, tzade in alcpb tranfiit, profiotjö. In TZpconfulä eft tranfpofitio, in qua Nun reliäumi pro noftro bouefifr/ quo obicurum , obfcuroamp;ob-feuror notatur. bp proccrtamenlura ponitur-, nobisgeneratim bat vfurpatur pro vafe quouis.e quo comeditur vcl bibitur. rtix’p Bibliorum interpres Lcuitic. vndccimocap. Onocrotalum verrit, in Pfalmoccntcfimo primo Pclicanum , Efàiæ34. cap. Onocro-talum : Egopotius noduam verterem. Quid enim Ericio amp;: Onocrotalo commune, cfim Onocrotalus minime viuatin minis amp;cauernis, vt Ericius.led perpetuo ftagna amp;nbsp;mare icquatur, quo pifcibus fc ingurgirct. Sit igitur conicâuræ locus, nilt;p noduam cam efle, quæin turribus amp;nbsp;ædium defertislocis mufculos capit,cui nomen à€at/quo Cattus fiue felis notatur, cuius rationem mox cnucleabo, eo quod in venandi genere cum Catoconueniat, illud nimirum inter aues quod Carus inter quadrupèdes, on verô bubonem vertit idem interpres Leuitici cap. codem . Nos earn noduam bac voce defignari putamus, quam badenus Gcrmani iiutjs dicunt, tametfi Brabantieandem l^ubCitcnappellent, Galli boc tempore rfiouettc vocant, quod nomen æquè adpNp atque ad 013 alludit. Cfim autem oio pro fcypbo fine calice vlurpatur, deriuatur à lt;atocamp;/ exempta bttera canina, quo ternarius Hcbræis in litteris fcruarctur. Latini, vt antea monuijcx Witidem Q^fecerunt, vt in Quis,amp; Qtii pro tote/Qiiandoluan, Quercus toer-cou/quod eft defendo à frigore. Ex toer etiam Quirinus. Adde amp;nbsp;hoc, Allema-^irtuus. nosquoque ex W Q^V faccre, vt dum dicunt quellen/ pro tocllen/quod eft fcaturire, auc potius ebullire. Concludcndum itaque ex bis fimilibulquc exemplis, varium vfum ipfiusQefte, amp;nbsp;in fingulis indicium ex primisradicibus petendum. Nobis natura G amp;: «ainjt. y j,., littera feruatur, vt qinjt eft demitto amp;nbsp;aufero, quafi dicas toÿt/ab co quod per C notatur,quæ littera ad molares appreflarem quampiamretineri vel attrabidefignat. euiefun. lt;üutrlicn eft manibus pondus examinare, quafi dicas, latitudinem, quæ media eft in V, œttqiiicque. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprimerc ad certam mcnlùram. Hinc ber-quiramp;en/ eft corpus tremu-
lo adbuc motu ab ægritudinis cafu releuarc, amp;nbsp;vires quodammodo pedibus totoque eninckcn. corpoie trutinarc. Hinc qutnclîen vel çuinqueneft tremulo amp;: dubio motu paulatim eftu-^inque. gctc: Viidc Qlunque Latinorum,qui numerusea notât quæ lubrica funt, tremula amp;: inftabilia, tefieram materiæ amp;nbsp;humidoru gerens. A.qubic/ quant imperfedum præteri-wiaurhci. tum j à quo toanclicicft tremulus amp;nbsp;inconftans ; hinc toanctielbacr / eft is qui inconftan-demonftrat. Intelligitur itaque hinc, quid Quinque fignificetjquodoperæ non eiitutt. leue pretium habet illic peruidendum , vbi de numerisagetur. Hinequtntt eft error, fine trcmulus amp;nbsp;incertus in re quapiam motus.
fjîcafiswfi LITTERA fluxus, vibrationis, motionis afperioris ipfofuo nomine mox indi-fatio. catcrrorcni,eoquoablt;C/fiue Vno, tremulo motu vox feratur, quod non aliud eft, quàm Vnum deièrere, quod dum fit, erratur. In perturbationibus cr iratum notât, propterea quod hæc motio rationi, non minus quàm inlania, vel maximus error, ad-uerfetur.
-ocr page 201-L î B E R V I là nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ly/
ucrfètur. Contrarium cft Ûc/quo ratio fignificatur, quafi dicas rnotioncm ad ipfuin iTie.. Vnum . Hoc cuira propriura eft rationisofficiuin, vt omnia ad Vnura deducat,veliKi cauiTarura oraniura fuprcraara. Mox itaque ea vocura vis in Qr amp;i: lt;iSr ofFcrtur, vt defi-nitio vtriufquc nobis ob oculos ponatur, melior fane ilia, quàm vllara vraquam ipiè definiendi magiftcr Aiidoteles alîignarit. Cura enim homo jDenfrï) vocetiitj îd cil, Jïïniftp* feipiùm ducens; quo rogoièducct, amp;:cuius præmonilrationc fe ducct? Id llatim for-raæ,qLia à ceteris animantibusdiffert, noraen cuiuisindicabit. Qiiando cuira lola ra-tioneabaliis dillat, cetera communia habet; peripicuura fie homini, tum de nominC fuo, tum de nomcnclatura rationis, fc debere ducere per viam rationis. At quo ducic Via rationis? Id litrerarum naturadcclarat;quarum prior R motioncm indicat; fccunda lt;£/ Vnum, vcluti finem totius humauæ motionis oftendir. Qiiicquid igirur nos mouet, aut ducere molitur per aliara viara,quara earn cuius meta in ipio Vno eil conflituta ;id minime ièquendum, ecu id quod nos abripere tentet in errores. Porro interroges, quî poiTicintelligijan aliquid ad Vnum tendat; an veroaliorfum iter monilrct? Hoc Deus tabulis mentis noflræ , quanturauis prirai parentis fcclere corrupts?, tarn claris infcul-piitcharadcribus, vt ancmineignorari queat, qui modo rationisexpers nó fit. (^onia enim omnes iciuut, ic afeipfis nec efle, nec vitara , ucc quæ ad vitara neceflaria fnnr, . habere, ied ab ipib Vno; confeilira intelligtiut, ipfum Vnura, propter furama beneficia, fumme diligendum colendumque eile. lam quia videmusab Vno proficifei omnes æquè homines; mox cernimus, tantum in proximos efle conferendum amoris, quantum ab illis vicilTim nobis in fimili vcl re vcl caiu poftularemus. His duabus tabulis menti noflræ inicriptiSjtotam legem amp;nbsp;prophetas ipie ille dixit contincri,ad quera Vnura,vticrcatorera iSlt;:i'eruatorcm noftrû.conrenderedebcmus. Nemoigitur excu-Iabitur,fi rationis via delertaad ipfum Vnum uondcducatur;CLim domifuæ præmon-flratorem habeat in fummaarce præfidenrem, amp;nbsp;afllduo in omnibus vel agendis, vcl faciendis, vel tcrendis redum iter indicantera,idquc de tabulis luis Dei digito iculptis. Cum ergo hæc principia fint omnium adionum humanarum , atque in its ab interno præraonftratorc dirigamur; non potuit melius homini noraen excogitari,quàm illiid, quo i'etpfe ducere notarctut; nec rurfus aptiorcm nomenclaturam ipfi rcdærationi ' quifquam inueniat,quam cam qua fignificatur viscius amp;nbsp;facultas, qua ad Vnum iter demonftrat .-Excutiasquicquid vfquam eft librorum vcl in Academia, vcl in Lyceo, , . vcl in Stoa, vcl in ipfà Ægypto3amp; diligenter animaduertas,an tantum ad vitam bene inftituendam momentum inuenias in ra uitis paginis, quantum in his duabus voculjs continetur, quarum fignificatio omnia abioluit,quæ tota lapicntiæ lati-fij^dia ambitu ftto immenib complediintur, amp;nbsp;tam dare id faciunt, vt ipfa litrerarum pronuntiatio faluaefle non poifit, vtnonfimul id quodfignificant, intelligatur. Dura me JfôcnftI) vocari audio, dura lolo lic à ceteris animantibus dilferre ; quid obftat, vc non vna inrelligam, me dudum meum fcqui deberc, amp;: in co fic progredi, vt ad ipfiim Vnum redacontendam ? Hue ilia conclufio Socratica, quo lucem accipiat veritatis, referenda, Quiçquid à fe mouctur, fempcr mouetur : Anima hominis à fe raouctur: Ergo femper mouetur.in qua explicanda,maiorera in modum quofdam,cùm in Icho-lis Philofophorum verfarer, animaduerti hallucinari, dum non fatis,de qua motione ageretur, peruiderent. Magni banc colledionem fecit Cicero, nec minoris,quotquoc fuerunt Ciccronis fimij; fed nemo breuius,nemo clarius,ncmofignificantius, quid libi Vellet, aut quo tenderer, quàm nomcnclaror noftcr explicauit. Q^niam autem Mi- Minmutdu» ncruam dixi hæreditarium dudus vniuerfbrum ius habere; neceflarium eft, amp;nbsp;noftri ‘dudus cam principem efle: amp;: quia nos ratione noftraad ipfum Vnu m ducimur,ecuius çcrebro Pallas proditjVidcmus nos à nobis ipfis duci ad ipfum Palladis pattern nbsp;nbsp;quia
ilia dux eft v.niuerfbrum , nos etiam dudum noftrum prius in Palladcra terminamus, quàm ad Pattern eius peruenire pofTimus .• quod ira fieri debete,fi ad payera velimus adfpirare, ille nos docuit, qui amp;nbsp;hominem fui ipfius dudum regere notauit, amp;nbsp;prætcr-ea Mineruam dudui vniuerfbrum præfecit. Quocirca prius ad Mineruam, quàm ad pattern, reda ratione veniendu ; quæ ciira ipfa virtusfit fapientia partis, monet nos nomenclator huiusfolius medio ad Vnum ipfum iter patere. Porto quia hæreditatem flabilem, qualem Mineruæ efle oportet, per flcif/ id eft, raori, fignificauit acquiri; ne-
o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceflario
-ocr page 202-ÎJ5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E W JB
ceflario in earn nos pertraxit cogitationcm, hanc hæreditatem nobis non pofle contin-gere, nifi quilquam moriatur, cuius mors hæreditatis fitftabilimentum. Sed nihil fta-bile per mortem eiusacquiritur, quiamp;iple non fit ftabilis. Quisautem ftabilisamp; conftans per féiplùm, vt ab alio moueri non poflit, prater ipfum Deum? Tandem ergo fiue ratioa nomenclatore eodeducitur,vtil!e, cuius mors hæreditatem confirmât, moriatur, amp;nbsp;tarnen ftabilis,amp;: citra interitum perfiftat in conftanti amp;nbsp;æterna fua elTen-tia. Quamuis itaqueiplum read vnum ducat;nomenclator tarnen monuit,non pofle eo perueniri, nifi per Mineruam,amp;î mortem, iusipfius vnius hæreditarium nobiscon-firmantem amp;nbsp;ftabilientem.iîieitaque reda ratio ad Vnum mouens vocatur,quô tarnen A»b. adfpirari non pofle, diuinus amp;nbsp;vocabulorum amp;: fabularum aiidor nobis non oblcuris
indiciis,quæ vocibusPalladia arte intexuit.demonftrauit. Quoniam veto reperbreue nomen eft, placuitnominum artifici, vt d adderetur , quo amp;: ternarius, amp;nbsp;trinitatis imago in mente noftra à Deo,cum noscrearet, depida abloluerctur, amp;nbsp;vna indicare-tur, motionem hoc nomine fignificatam non fluxum modo ad vnu efle, fed ad ipfum etiam cet/ id eft iuramentum, quod firmamentum eft omnis veritatis: qua ex voce, SC
R præpofito, fit rcb/media litterain locum tenuis fuccedente, quodeclarctur,inratio-Äeöen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femper medium teneri. lam pro reö item rcben dicimus, adiedo en/ partim
vt finis omnium perninotatusindicarcturrationisfcopusefle; partim quo vox in auii-bus noftris per nomen litteræ N à poteftatefumptum magis tinniret, iplóquefononos Ätiienen. adipfum illud quo ratio nos ducere debet,inuitaret. Nobisàrcùni/rcbciicn fit;quo non ratiocinari tantdm, fed fermone etiam rationem explicate defignatur. Latini à r« jReor. ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
Ratui,/i,um.
Rati».
Ani.
Au.
Anis, id mier. RiHtu. ßit.
aet.
jüuiten. lâutiis. ç«»«.
Taurut mót. fietOt. flcgcl.
iTltg««-ßiJSC«-ûeseUii. Kfjc.
Reltui. Rese. Reluta. ÜÏOOC. i^eilc. fiiec. Pïf.
»j.
©5-0«. Frz«.
©! h^It. ©l U^eit-
SaturuM. Merenritn.
I Rcor fecerunt, lignificatione àquauis ratione, fiue bene Hue male diicente , fumpta. Seddum Ratum pro firmo poinint,iamadrcben propius accedunt. Ex hoc deinde Ra-tionis nomen deriiiant-,eo quodrationeomniaconfirmencur. Etquare confirmantm? Quia nimirum adipfumVnum applicantiir, in quo eftomneomnis elTentiæ firma-mentum jVt per re denotaturquod in nomine Ratio intehigi non poflet,ni(i hac,quam ineo, via, ad primum foneem,è quo deriuatur, reduceretur, Quoniam porro rc motio-nemad Vnum fignificat,amp;:hacmotioneomniacreataferridebeanr, vel àfe, vt homines ; vel ab aliis, vt cetera animantia-, fadum eft, vt P'/w apud Graccos pro quouis fluxu poneretur,nimirum quiaomnia ad eundem finerafluant. Nos accuratids proquouis fluxu aquarum rui ponimus,ani/quodeft im per fed um : quoniam motio fiat non ad vnum, léd ad latitudinem vagam , quæ per V denotatur,cui I adieda latitudinem ad aquas conftringit. Qiiod fi addatur fibilus vehementis Ipirationisinftar habens, fit nü?/ pro quouis maiore ventorum impetu. A rui nos facimusriutcr/Latini Riuum. Hinc amp;nbsp;rit canalis aquarum propriè terras rumpens- à qua infigni terras rumpendi vi, quam in aquis cernimus,qus:uis ruptura rijt vocatur, amp;nbsp;ret pro Rima dicitur. A rut item amp;nbsp;ru fit ruitm / quod eft omnia vaftare, moretorrentium, amp;nbsp;inundantium aquarum. A ru Latinis eft Rude, amp;nbsp;aruipouç Græcis. ab eodem Taurus mons, quôd primas teneat in fluxu aquarum generando. A pia Grxei plurimaderiuant, ita vt magnaIbboles à ru r. proficifcatur. Apud nos à re fit rctht/regel/regen/rijgen/rcgclcn: Ethincapud Latinos RcXjRedum, Rego, Regula;dequibusante,dum de«tToning/Regis,amp; Bainzéaç no-menclaturisdiflererctur. AbRamp; öoogficrooc/mutata media in tenuem,pro fumo-eo quod fit fluxus in altum. Hincroic fiue reut pro odorc; eo quod feratur in ahum, quern adfeendentemnarescauitatefua inferius patentesfulcipiunt Hincnrit fiuericc/eft odo-rari : vnde Gra’cis P?ç pro nare, amp;nbsp;Hebræis nn pro odorari. Hinc amp;nbsp;quemuis fpiritum nn appellant, quianimirumvelutifumus in altum feratur.- quæ ratio nobis, non aliis, debetur. tHu/ vt eo rcdeam,non prorfum modo,fed verfum etiam ,fuam habet fignifi-cationiscauflam . Ififenim potentiam fignificat latè fluentem,fiue idem quod latam mouendi habens poteftatem. Magna itaque, amp;nbsp;magnam vim habcntia,amp; perfeda, hac voce fignamus;quibus, quæ ru funt,opponuntur. Hinclaj-ojseft magnus amp;nbsp;vaftus boSjà qua Vrus apud Latinos,animal a]tum,amp; denfè iubatu,amp;: virium maximaru^qualo hoc anno Antwerpiæ vidi.Dj-alteft valde lénex. Î^J-öanl eft magnus Gallus, qui mon-tanuseft, amp;nbsp;infiluisagens. Ab hacvoce^at-urexcellcntiam maximamleminis notât, quafi dicasfummum latorem. Sic Jiï)erc-ur maximam vim notât confiderationis. Illud itaque nomen Deo conuenre ,vti lummo rerum omnium fatori; hoc veto ea ra-tionc
-ocr page 203-L î B Ë R V I t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!ƒP
ri one qua nobis indit accuratam terum omnium confideratioriem^qux quoniam amp;ce-leiitate mentis in cerebroiedem habcntis confiftic ^alas Mcrcurij capiti poëtæ affinxe- Mwcuri» runt. Talaria item alata pedibus addiderunt.quibus denotabant,omnem conlideratio-nem noftramjOmnesgrelTus noftros (urfum fubuolaredebereinccqucmquam omnino finxerintfoi-■Cui hie Deus fir benignus, fie pedes terra: habere affixes, vt non perpétué greflus in os adaltadirigat. Verumenimuerö admiranda eft huius vocis Jr)arc eompofitio.qux vt staart, tota videtur volatui in altum repugnare; ita nihil eft quod contemplationis ad excelfa contendentis uaturam redius aptiusque exprimere pofiit ; fi quæ de M tradidi, rede jntclligantur: cuius crim ea fir proprietas amp;nbsp;indoles, vt rem in (e mugitu ftio intcriorc retrain fignet; illud hacin voce pra:ftat,vt 3lr primum iu fc cobtincac.Quarauis icaque in A vocali, quid Jir fit, expofticrim : hie ramen idem,vt iiiic recepi ,paUcis rurfus cxpli-cabo, R vibrationem motionemque notât; A rcdumiteradaiitcrioraapcrit. Motus igitur vibra ns, amp;nbsp;apertis fpatiis per redum dccurrens, per ûa notabitur, qui quis alius cogitari poteft, quam is qui celer eftQuamobrem ûa celcritatis index contrarium Raber , quo tarditas rtotatur. Ab 3t« pluriraa fiunt: inter alia Lar, qui deus eft com-morantes conferuans, in qua voce L nomen poteftatis implct,quod eft lt;Cl, quo Akiffi-mus noratur. In cadem vocc^lrear includitur ;quo moleftiarnm dolorumque remora defignatur. Iain amp;'?tie-ticcognofcas,quo hominum moraamp; quies indicatur. Lar itaq. f ecundum rationum nomen fó: tirus, deus eft, rem domcfticam faciens diu integram ab omnibus aduerfis manere. Ex«aramp;5rac,quodcftattingo,haberaus3Er£,quafi3tc-rar, id eft remora attadus; vndc Area, Arcco, amp;nbsp;apud Græcos ipitaç. A ra fit rat, quod vt ad- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
iediuum idem eft quod til, pro quo raw quoque dicimus : inde paJ'iov Græcis pro facili lôi prompto: Sf.apud nosract, proconfilio ;eo quod ad res prompte expediteque geren-das confilio maxima: fint vires. Temeritas enim,amp;: ftibita ad res aggrediendasfeftinatio 'Citraconfilium , fucceflum non accélérât, fed impedit ,amp; frequentiffimc cogit priore futt. opera perdita, iecundos ftibire laborcs. Num potuitnomenclator nosefficaciusad deliberandum adhortari.quam fi per confilij nomen indicaftet, nihil celerius amp;facihus ad deftinaturn fincm pciucnirc,quàm id quod maturo confilio geratur? Ipfiratopponitur tar/ vnde Tardum apud Latinos : quæ vox tar vt verbum vfurpata, idem eft quod Ex-(pedofiuetardo, Anglis hadenusinfrequentiorc,quam nobis,vfti. Chalda:is ex tar remanfit , T in S mutato, pro manco, quod verbum eft Danielis fecundo. A tar permetathefim 6^ adietlioncm G gutturalis, fit tras vocalilonga, pro tardoamp;ncgli-cr.ia-genti. Gat veto lubftantiuum, eft circulare inftrumentum,ad rnotus ccleritatcm huili- nat. tatemquecomparatum ,quod Latini Rotam exigua mutationc dixerunt. Primarium Ret/». autem nataiium ins penes noftratesefle, conueriio vocum .är amp;nbsp;£ia/ Hat amp;nbsp;lt;ar dare dernonftrat. ^r igiturTardum exoppolitionisratione,perquam ipfi l^acx diametro répugnât. Tarditas ergo in fc retrada JDar erit.JlMr enim dicimus pro diu multumque sftai, exipedo, fiue moram traho; quod Motordedit, amp;nbsp;Moram Latinis. lam jUarc çompo-niturexmaramp;rac/ceu dicasjjßar-rac/quod fi verras, idem fucrit nobis quod Latinis eft,diuimmorandoatringo. Quienimconfideratrem quampianijcitantifperimmo-rari debet, dum totam eins naturam amp;nbsp;vftim mentis dilciirfu contingac. Videfne liîc contemplationistum rationemomnem, turn vtilitatem etiara indicatam ? Qtmrfum enim diu immoramurrei cuipiam intuendar Non aliorfum lànè ,quam vt cius natu-
- ram, omniaque caquæ naturam confequuntur, attingamus. Eft in hac confidcrationc inora quidem ,acquc ea in Ie rctrada ; eo quod mens in fc rccurrat : fed talis mora, vt quanta fieri poteft celeritate, ad totam rei indolem peruidendam perucniat. Neque €nira mens dum immoraiur, ceftat: fed celcrrime per rei naturam, per eius mareriam amp;formam , per magnitudinem, per numéros, per partes ,per qualitates omnes,per cauflas,per euenta, per cognata, per loca, per omnem vfuum varietatem , per omnia denique qua:in quauis re confiderare oportet,dilcurrit, atq. citatiflimis permisfertur. Quis crederet in mora tantum inueniri pernicis celeritatis ? Quamuis igitur contem-
, platio amp;nbsp;accurat.! inquifitio moram poftulet^eam tarnen poftulat moram, in qua inge-- nij dilcLirius fit velociflimus,ita vt merito alæ Mcrcurij amp;pctafoamp; talaribus adhibcan- RetAfiuMtf-- tur. Petafus autem datur,vt cerebrum, in quo mentis vis confiftiridiligentiffimè cufto-- diendum fignificctur ; cui fi noxa adferatur, mox id peric de quo homo Jfôniftïj nomi-
o i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natur.
-ocr page 204-'t6a
HÈRMATHENÆ
Cardinuli- natur ,co quod in ccrcbro vis fit fuiipfius ducendi. Petafus igitur Mcrcurij, Cardinali-bM'(!3gt;£pt- 5qsamp; Epilcopis impofitus, monet, ccrcbrii iisamp;mentem cfiedebereab omnibusper-Jcopts petalas i . ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x /■ nbsp;nbsp;nbsp;- n - i- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
curbanonibus tutam, nee vlla rc externa lie pcreelli, vta lams eonlilnsdimoucantur.
M’rcury im pvfitm qittd tmmcat.
Memerij ofpeiii.n.
Mercüritu exceüens limes.
Uernut.
i/larguma frofnit Mercury nomen.
Quid dieo, mentem iis fecuiamamp; munitamaduerlusomnesluperbiæ,libidinis, aua-ritiæi inuidiæ, iræ, ceterarumque id genus pcltium impetus elfe debere ? Id potius di-cendum fuit,iplbs pctafo fuo moneri, vt aliis hominibus omnibus Ie prællent Mercurios; nee petafo dignoselfc, nifi reuera Mcrcurij dotes in omni vita præ Ic fcrant. Quid verb facit Mcrcurius ? Interpresell voluntatisdiuinæ, amp;:eorum quæ lupircr impcrar, cclcrrimusamp;fidiffifnusnuncius. Pacem caduceo luoamp; pra:fertlt;Slt;: dcnuneiat,ccu dice-retj P/zx'; quæ nifi fit, voluntatem diuinam exlequi nequitis, ncc quidquam omninofani conlilij vobis ipfi,nedum aliis, dare pofértis. Pax au tern prima cil quæ nobis à dco datur,omnes pcrturbationcs, omnia interna bclla procul cxcludens ; quæ eux hon fueritjisnee Mcrcurij imitatorem, nec voluntatisdiuinæ, nee verbi paterni Interpretern le potcrit præberc. VidereergoEpifeopi, videre Cardinales,quid pctafiis ad-moncat. Vidctcnc pedum fine caduceum vertrum aliud nobis, quam pacem, denun-ciet atquederaonftret. Vidctc n,e mensvefira alas perdat. Videtó negrclTus veftri fine terreni : led fempcr ad fublimia fubuolctis. Videte'denique vt femper amp;nbsp;\bique fitis Mcrcurij,id clljamp; operc 5: verbo fidi interprétés diuinx voluntatis. Sed fatis de pctafo alato. Jlîart igitur vcl jî^rreidem ell quod confidero.qnod fi vt nomen vlurpctur,fignu notât amp;nbsp;limitera ; quod liracs amp;nbsp;terminus diligenter fit oblcruandus. (^amobrem Mercufiusexcellcnsquoque limes vocari potcrit: atqueinde adeo fadum , vt prilci quadratas pilas in viiscollocarint, non illasquidem ter minos agrorum , fed rcru agendarum quibus fententiæ ad vitam vtiles incidebantur, dicebanturque à capitequod termino imponcbatur, proficifei. Hi funt Hermæ illi èquibus librorum Mercurio ter niaxiraoadfcriptorum fadusefl contcxtus;5lt;:optimaillud quidem rationc,quôd in iis diuinx voluntatis interptetatiocontineretur; quo fit, nihil vt fit admirandum id quod apud lamblichum legimus, multa librorum millia Mercurio Trifmegiflo adlcripta fuifle. Collocabantur item Hermxin triuiis amp;nbsp;qtiadriuiis ,ad iter indicandum ; quid politi non cflcnt,loco earum lapides à viatoribuscongeri fólcnr,quo earum acerui vice Mcrcurij ftingercntur : vndc nomen duxerunt. Hine intelligiturlocus illc Prouer-biorum: Sicut ejui mittit Upidem inaccruum Mefeurif, ita (jui tribuit inßfienti honorem. Ciîm enim interprétés varia comminifeantur, alius dicat fundam , alius dicat pur-puram intclligi: optimèilli Icnferunt quiaccruum Mercurij ex Marguma reddidcrût, quos D. Hieronymuseftlècutus.Marguma itaque,meaquidem fentcntia,non deriua-tur à ern, vt nonnulli putarunt ; fed proprium ell Mcrcurij nomen,à JDarc-ïju-nxan, id cfl,monitor li mi tis cullodicndi, vel ji5at£-innn,limitis monitor. Hinc Marguman lapi-dum accruus ad iter dcmonflrandum,qua!cs in Hifpania in vfu hadenus manent,à me in ca prxcipuê via annotati quxex Lufitania Guadalupam ducit. Qu’l igitur fiultum honorât, tantundera facit atqueis qui lapide vno aut altcro Margumam auget.Qu^m-uis cnim is beneficium prællct, atquc acernum noua acceflione honorer ; is tarnen qui rccipit, nullum beneficium Icntit, necintelligit le honorari: atque idcirco beneficium collatum rcinihil lèntienti, nihiltp agnofccnti,fruflracollatum videtur : tametfi beneficium reuera ad eum veniat cui via monflratur. Non itaque vetatur, vt ftultus hono-rctur, lcdmonemur,neàflultogratumanimumcxfpcôlemus. Salomon cnim ipfc Prouerbiafuafcripfitomnibus,nonfapientibus modô,fèd etiamfluids;cùm tarnen apud hos nihil habeant honoris : eo ipfb monllras,bcnefiîcicdum omnibus,nccquem-quam eoabftcrreri dcberc,quod apud llultos amp;nbsp;ingrates nulla fit vcl honoris, vel benc-ficijjamp;agnitio amp;rccordatio. Imperatcnimiplànatura,amp;:fummum bonum ,naturx ipfiusfonsamp; origOjVt perpetuô boni omnibus fimus,licetcertô fciamus,cos quibus vel beneficium vel honorarium conferimus, aut cralTiores aut ingratiorcs fore, quàm vt fc quidquam acccpüTe cognofeant, vel lî cognofcantjle nouilTe fateantur. Qui ergo llulto exhiber honorera,tantundera facit, atquc fi lapidera coniieiat in aceruum Mercurij, qùofuo quidem fado humanitatis officium prxflat;lèd lie, vtàneminefit agnofeen-dus Sic amp;nbsp;Salomon Parabolas fuas omnibus xquèlcripfitamp; gratis amp;: ingratis, officio boni viri defundus illc quidem; at minime apud ftultoseas quas meretur,gratias con-fccuturus.
-ocr page 205-L I B E R V I T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
fccuturus.Quamuisigîtiirftultiamp;ingratibeneficia quibushonoranturjnónagnofeant; nobis tarnen ea de eau fia cefiandum non eft in iis præftandis qiiæ communis homi-num vtilitas poftulabit: cogitandLimquefèmper,numquam nobis negligendam bene de omnibus merendi occalionem, non fecus atque illi faciunt, quiJapidibiiç inacer-uum Maigumani coniedis iter viaroribns dcmonftrant. Excadem itaque radicé Mai-guman ôc Mercurius primam vocabuli fyllabam habent, quod apud Hebræos exprü ma lingua relióium elle, minus miraberjs,fi conlideres Rigman etiam apud eos in vfu elfe, cuius vocis notationcm ex lingua iplôrum difficile fit ad cauflam vocare. D. Hie-ronymus Rigma principes verrit plàlmo lexagefimo Icptimo , Principes luda. duces eo^ zz/w.qLiam vocera fi ad on reducas,quo lapidare notatur, non video, quid rationis in-ueninquear, vt principes à lapidationedicancur. Nobis ôigt-man vit diciturcui iuris dicundi poteftas eft.quæ fignificatio optime cum principis officio quadrat. Sed redea-mus ad Mercurium , nihil cerrius habentes, qu.am nos tantum gratiæ reportaturos apud Hebræos,quantum fi faxum Margumanoadieciflemus. Quoniara verô à magna perfedlaque conlideratione Mercurius nomen fortitus eft; non loi um ad res diuinas, • fed ad forum etiam, amp;nbsp;hominuro inter fe commercia numen cius aduocatur. Ementi-busenim amp;nbsp;vendcntibusobeamcauiram vel propitius vel iratusdiciturjquiadiligenti opus fit conlideratione ad rerum permutationem cum vtilitate faciendam; qua qui caret, Mercurio non fauenteamp;; emit vendit. An«rcigitur,quodeftconfidero,Latini w«r-nomen Mercis habent, amp;nbsp;inde Mercor, cognata vocabula. Hincfa(3:um,vt crume-na Mercurio in manu detur, quoniam vulgus præcipuum Mercurij donum in lucro Mercurio ponat;àquoUjOî»,ôbag/prodie Mercurij,à Inon/quod eft lucrabat;quod hicdiesfauftus rebus cum lucro vendendis amp;emendiscrederetur. Hacitidem de caulTa iQjLowfaQ hic detur.
Deus apud Græcos dicitut; quafi hominibus plurimum adferat vtilitatis. Nec nos alia »as. de re nicrtt forum dicimus, in quo qui cum lucro verlàri volet, ei opus eft acfcurata re- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
rum cmendarum vendendarumque conlideratione. Præeft itaque Mercurius cuiuis confiderationi oblèruationique, fine ca fit rerum diuinarum , fine forenfium, fine in-fernalium, Jlîarc porrôfi conuertas, «Cram redder,quo denotatur rerum venalium vel taberna, vel capfa hominibus ad conliderandum propofitajquæ vox tam artificiosè fada eft, vtnon per conuerfionem tantiim-liabeat notationis fuæeauiram;lcd per pror- ' ’ l'am etiam compofitionem: eo quod lt;£rain (Car-ram/fine (Car-raem includat, quod nihil aliud eft, quam’diftenlio rerum cararum,quamapud mercatoresfuavenum exponen-tes videmus. Quamobrem vero Mercurius ter maximus didus fit : ei obfeurdm non ctit,qui Iciet hanc vocem primüm Spiritui làniftoconuenire j vtpote toti hominum tertmu.imuf.
,confiderationi præfe(fto,quique omnibus ad contemplandum diuina; lumen accendit;
amp; £01 US dar humanæ menti veritatis intuendæ poteftatem ; Huius lolius alis in caelum attolliraur, huius talaribus omnia penetramus, huius caduceo pax nobis oftenditur. Nonne igitur benedicetur Spiritus fandus ter maximus ; cum idem fit cflentia cum patre amp;nbsp;filio? Maximus pater, maximus filius, maximus Spiritus faniftus : hic quia maximus ab vtroque procedit, ter maximus merito vocatur. Græci amp;nbsp;Latin! quid ' -t Mercurij nomen, quffi Hermae,quidlt;l)oot fignificaret ignari, hominem fomniarunt, qui ante Pharaonis vixeritætatem, litterarum amp;: omnium artiumhberalium inuentor, cui ter maximi nomen ob id datum fingunt, quöd primusaperuerit myfterium; trini-tatisj qua in opinione turpius errarunt quam in Orphei nomenclatura vnthomini ap-{dicanda. Hicigitur fiue Mercurius,fiueHermes, fiue Cfioot/reiftiffime dicetur Anu- Anubit.
ns , quoniam iter nobis ad noftri cuftodiam demonftrat ; co quod Spiritus landi do-.num litiplä fides, per quam Chriftus., Iblus hurnani generis cuftos atqueconleruator, demonftratur. Huie curcaninum caput fit,ante dieftum :eur caduceum .detur,vt omnesferè Poé'tarum interprétés fcriplerunt,pacis illud indicium facientes; ira veram nominis rationem nemini haeftenus perfpedam elfe exiftimo. (Ca malum notarc dc-claraui. »©uic idem eft quod caput demitto. Caduceum itaque virga dicetur,qua fit, vt Cttduceum. omne malum, amp;nbsp;omnis mali pater, iple draco caput dimittat. Huie duo ferpentesfunt fdcuindi, alter draco ille peftilentiffimus, alter quem hic in mulieris mente,amp; per hanc - in vniuerfis hominum animis generauit; dc quibus Chriftus in cruce triumphauit, pa--cem nobis cum patre cxlefti morte fua hxreditariam relinqucns. Caduceum igitur i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;03 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fymbo’
-ocr page 206-lift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HEKMAT HtE N Æ
fynrbolum eft crucis, præ fc ferens trophæiim duorum ferpentium dcuidorum. Hane virgam Spiritusfandus nobis oftendic, fidem nobis ôdfiduciam,S^ amorem infundens, Sc per hæc pacem {anciens fempiternam . Caduceum ergo demonftrat, àfemine mu-lieris (orpentis caput conculcatum irij quod Adamo poft lapfum fuir promiflum . Sine ianealiæ in ferpentibus notæ: at hsec tarnen vna tenet principatum, quam mirum non eft neminem hadenus animaduertifle, ciim figniftcatio vocisnon intel ligcrctur. Qui .«tMCT’C'. Caduceum àcadendo deriuant, co quod bellum per hanc virgam cadat j aliqua laltera tenusoftendunt, aliquideftequod percaduceum cadat. Quid quod amp;ip(uni Cado S)i. Caduceum ah eadem pullulant radice . Cado Latini pro Labor vlurpant; crim nos non quoduiS genus labendi per Cado intelligamus , Icdillud dumtaxat, quo ille ruit, qui maliiquippiam committit: Ca öo enim idem eft quod malum ago. €a-tnucipfum ipfius mail caput deprimii^ fummeigi lignât. Veriim Mercurius nouas perpetuo ob-'ièruationes liiggerenSjUimis me diu in lymbolisfuis detinerct, coque quod pace eins, qui pacem oftendit.fiat ; redibo ad ©j/ex quo , vt Satur «S.: Mcrcur nomina duxerunr; «{«»«»• jtaamp;Kè^wàç-.quomagnusamp;pcrfedusprogrclTor notatur ,ccu diceres, ©^aauquam-quam fulpicorl5’-an-i)ootdici dehere, vt perfedum amp;nbsp;magnum progrcirus omnis caput lignificeturjC quo Graeci fecerint terminatione libi vernacula. Conuenien-tiflimum^profedo Cxli nomeiijeo quod principium omnis motionis Cæloadfcnbat, -iv . amp;;idcirco primo mobili maxime dandum ;■ quod motu luo maximo amp;nbsp;potentiflimo . omnium çæterorum motuum præbet exordium, cælos rcliquos rapiens, amp;nbsp;omnia quae .. Tub cælis funt, cælorum varia motionc temperans. Quoniam verô quod lupremum .»«'Vefl., excellentiflimo motu cietur, qui per 2ln nobis notatur; fadum vt lt;zvugt; Græci pro eo * ' ■ ' ' dicantquod Latinis cft{urfum,qualî'ân-f)oot/id eft, progrcirus caput furfum efledeno-lt;î quot;nbsp;tare vcllenrjautpotiusindtcare,omncm progrefiumnoihum ad lupremum caputcon-tenderedebere. Extojnoftratesijut habent.proigncjcoquod ignis vis inter omnia ma-©uerew. xinia Ik amp;C cxeellentiflima: à qua voce Græcis Trap, rnutato V in P. Allcmani fair fcri-bunt. Hincijuercnnoftras,amp;: Fcro Latinorum. A bur Latinis eft Vro,amp; indccomburo, amp;:amhuro, amp;nbsp;Vftulo . HebræiTiN pro luce dicunt, quoniam ignis lucis eft fons Sd ori-go. Hine liccret Agenotis nomen cratcrem line fontem lucis intcrpretari,ft Phoeni-W cumiingiu2q, vtpoëtiseft-conlêntaneum,debcatur . Hine fit vt tn ponatur pro temporis opportunitate,eo quod nihil hac lit ad res agendas maiorrs momenri ; qua de voce Latinr amp;nbsp;Græci horam fumpferunt. Quia veto agendi rempeftiuitas brems eft la-niv.. bj-ieaç^cjvjfljfixiètranficnSjfadum vt nobisIj?/Graecis Sc Latinis Hora pro temporisea partepoheretur, qux totius.primi mobil s circuitus vicefimam quartam partem cora-plecbtur. lam quia quatundatri nobis rerum ad certum Scopportunum tempus copia neceftaria eft, I)ur poniedr pro conduco , quali ad horam fiueopportunum tempusdi-.cas. Noftraces item ïjur pro capitcapri vlurpant,en quod inlignisSd maxima vis lit apro in capite,cuius dentes ob earn caull'am fulraineos non maledicas. A Vùr fitfer pro pul-cro.eo quod pulcritudinis maximæ lintvires ad hominem adlcferendum. vcldicetur »i«en. fet birrai/ quod eft ignem faccre; eo quod pulcritudo amoris ignero accendat; quibus rationibusaccedit,'quod .iVt ignis omnia reddat pura,ita omnia ctiam facial pulcra. , Jf««- nbsp;nbsp;fed de hoc prius. Hine per pro eo qui pulcritudinem iaéiat. Græci pro præftanti amp;
valido olim videntur vlurpalfc; à quo (p/prspoc, (pgpra^ç, ipgexçsç. -A frt amp;nbsp;rom fit (‘rti. ’ roin/Sd fyncoptospmn/qua in voce f Herodotus in ttk mutauit, TivpMju. pro poinfcnbes.
honoribus,invfirhabemus-,eoquódeosquosliccelq-reri». bramus.ignibus accenlisvenercmur. Hine FeriaapudJLannos,pro fefto die: Sd ferior, pro otior; quia feftis diebus S' ignes accendebantur , Sé homines à laboribus vacabant. Chriftiaiu, quoniam omnes dies lacrosefte vellent, nec vllu tranfire line diuino cultu, pariter omnes ferias nominarunt.lolo numero faciente diftindioncidura feria primam, fenam feeundam, feriam tertiam. Si lie de rcliquisdicunt. Nobis igitur quotidie ignis iacccnxiendus,non tarn ille qui externusccrnitur,Ä:calefacit ,Silurlùm tendiGquàin ■’illc, qui hpcexterioie veluti fymbolo dcnotatur. Quis,inquam, ignis alius, quàm qui in métc noftradiuini amoris flammis inardelcir,Si rotos nos ad fuperna rapit, omnera noftram aclionera adeælum dirigens: qua in rc vera vita, vt in Hieroglyphicis do-cebo, CQUlrftit. Omnes itaque dics,autpoiiusomnes horæ nobisfetiæ lnt,lèmperque . ,i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;interuo
-ocr page 207-L ! B E R V r 1.- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kîj
inferno ignc flagremus, ilHiis (blius amore accenfi, qui Cc Colu ex röto corde vult amari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Hoe fibi ccreorum flamæ, hoc lychni iêmpcr ardentes in templis volunt ,hoc Eices, hoc ignes diebus fèftis fieri confueti raoncnr,vtnirriirum perpetuoilliusarriorcflagre-mus.amp;furfum feramur,qui omnislucisamp;cal »ris audoreft amp;:eonfcruator. HincFero- Fertuia nia dea, quafi ƒier-ron, ƒifc-Ô«» quia ad vtramquc alludkur nominis rationern ; il* lam quidem,quôd hjec Dea colatur per ignem currcudO;hanc vciô,quia ignem eft'edu fuo defrauder, dum pedes per primas ardentes currentium non læduntur. Magno in honore hanc fuifie apud Sabinos iuxta ac Latinos, HaJicarnafiæus feribit j addens ab aliis ay7gt;j!póe5(i',ab aliis (PMorl^xroPjab aliis (pepi7t?gt;ôi/àü vocari. Nos ex ignis in facris teflera intelligimuSjgeminum huius Dexignem fuifiej alrcrum,per quem numineipfius rapti currerent; alterum euro,Cui vires lædendi rollerer,amp; quem corriimpendi facultate de- ..... fraudaret.Quisaiitcm ignis eft per quem difeurrere Deogratumeft? Quisalius,quatn is qui ignibusaccenfisin templis denótatur,nimiium flagrans diuiniamoris ardor, per quem currere veriflimus eft Dei cultus? Per hunc cucurrerunr Apoftoli^per hunc cete-» ri martyres, per hunc omnescxlefti amore torrepci. lam veroqui per hue curruncom-nibus rerrenis calceamentiscxuti, ij ignem externum , amp;nbsp;cetera omnia tonnenta illæfî perferuncatque contemnunt. Secundo itaque igne tonnentadenotantur graujftima} co quod nihil crudelrtis queat excogitari, quam igne comburi. Duplicem hunc ignem D. Laurentius lènfit ; priorem internum diuinuin , quo ferihdus per omnw.Chnfti bcneficia diicurrebat ; pofteriorem corporeum amp;nbsp;externum, in corpus Ixtiientem) quem,dum viuus aflaretur, contempfir, citraomnem mentis, fine veiihominis ^qui ibla mente definitbr, Ixfioncm, ardorem perfcrens. Feronia ergo dea caritaseftiquam qui habet, feruidiflimè per omnia Dei beneficia diicurrit tantiiper,dum actipiat brar beion à Deo conftitutum , qux hanc habet potciLyiem , vt hominibus cas conférât vù res, quibus omnia cormenta, licet truculentiirima.contemnant. Porrà Caritas non Las modo prxftac,vcrùm amp;ipfum ignem tartarcum defraudat ; propterea quod icla caritas à flamis infernalibus nos queatlibcfare. Abhac libertate in quam à caritateafterimur, dum-prius ferui p inæeflemus, in earn venium eft confuetudinem, vt in Feronix/ano ferui pileum acciperent,quibusidcirco caput radebarur, vt notaretur, nen.inera libciu fore,nifiomnia terrena ,omnes curas fupeiuacancas, omnia denique quæ ad corporis inregritatem non pertinent,abiecerit,amp; nudus nudum Chriftum lequatur. Nihftia* cris antiquilfimorum ritibus cclcbratum cft,in quo non verx religionis iymbola conti-nerentur. Seruorum libertatem fignum eftc volucrunt eius libci tatis in quam à Fero* niavindicamur, cuius beneficio Tartareasîflâmascuadin us, ad quas peccatum nos co-demnarat. Præfidet ergo Fcr'onia Libertinis, id eft,omnibus hominibus qui à leruitutc per caritate amp;nbsp;Chrifti amp;nbsp;fuam funt liberari. Fruftra Scruius apud Latinos quxreicr,cur Libertis Feroniapræcfledicatur.tametfi prxelfe (ciucrit amp;fcripferit. Huiuslucû ohm '*•gt; exuftum fuifle, fabulantur, amp;nbsp;tnox contra narurx leges fubitù rcuiruiifc; quod nihil aliud ert,quàfn totam human! generis filuam fiamis xternis fuilTeadiudicatâ; lèdlubi-tô per caritatem diuinam.quæ vera Feronia eft per omnia difeurrens, in pnftinum ftar turn fuifie reftitutam : atque idcirco ignem infernalem à Feronia dicimus defxaudari, illis nimirum animisquosindeamorisvehiculoin cxleftem ducit libertatem. Elegah* ler itaque nomen fadum, vt amp;nbsp;ad j^icc-ron, quod eft celerhmus ignis curfus, amp;nbsp;ad ƒ ter-hooii, id eft , ignem defraudo, alludat; cjux ambx rationes eôdem tendere depic-hcnduntur. Bene itaque Virgilius:-----Ftridigaudens Feronia luco: amp;nbsp;multo mehus n'•
quam iplcmet intclligerequiuerit; eoquod caritas perpetuo Sc viridis fit, Si'cetera om-Çi^.yUidia reddatjquod non cuiiiisigni,fedfoli cxlefti Sddiuino conuenit ardoriq.Qui pluradp Feronia nouifle volet, is Strabonem coniulat ,apud quem ritum per ignem çurrcndi,licet videre. Quemadmodum autem Feronia à Jpicr dicitur, ita nbsp;Ferueo Firun.
inde deriuata j eo quod tcruor ignis lit erFcdus. Nosà ^ier, Werm dicimus pixjcahdojrwtnrt. epquod calor abignenalcatur;qua in voce F mW tranfiuit, Exeodcmfoncemananit Ferox »quafijriev-roitô dicerctur, id eft,ignisfumus ;eoquod fcroces igneo quodam Err«, futnqfprri ytdcantur. Nec ahunde dicitur herum;eo quod ignis ferilFimum fitelemen-Err«, tuoaf;Nps.3jiquando ^ficr in eadem dicimiis notationc pro Fcro,licet Ixpius ita accipia-FWr»iyamp;äj?erpropukrxj delccndat. De Puro,quod fitaWr, purgo. Sc purpura ,ante niur£*j il nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;04 drduniM
-ocr page 208-H E X M A T H E W Æ
ïsat. didftm. quot;Ex Dj’cui vinculi faœltatem dédit Plato, amp;nbsp;l^c , fit Wr y pro eo quod iprura pcrteâum !igat,atque in fe deuincit. ïDitt enim idem elt quod in robore amp;nbsp;pcrfcctione Dure. permanco : vndc Duro Latinorum: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i - -’li
.('..À 2i\i]itirat€ amp;nbsp;t’opnetrebiis fcruate feM»dû. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r;,'\auir.’ i - ’ ’
Id eft; Colligate totum veftrum robur, nedilabatur. Hine Dururh, quod itacölligätd tftj nc facile poHit diflolui. Nos 5©uv etiam dicimus nimis carum- eo quod fic fit domino alligatum,vt vix àb eo diftrahi poifit; pro quo 5Bicr etiam diGiniu's. Ab ’19r praterea-fiiir- fit nur / quod efi: Mouco ; co quod is qui'aliud mouet, ncceficeft vt magnam habcaC mouendi potertatem, vtpotequam non in ie modô, fed in aiiudetiam exerceat. Hine :ß.M,ruris. fortafle Rus, amp;nbsp;lura; quôâ rus maxime fit mouendum, vt frudus ferat. lam ex Dr fit Natur», etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo lignificatur humidi perfcdio;quæ nihil aliud efl, quam calor agens'
in humidum, ea latione,vt resgenerentur,crelcant atque confiftant, Idumoreenim calorc vita continetur, ficut ex eorum contrariis frigoreamp; fieeitate mors occupât,ipfius Nafcer. videlicet nature deftruóf io. ji5ats-ooj autem humidi origo eft, vnde Latinis Nafcor fa-dum. Naturae ergo nomen,citra longiorem verborum contextum,prima ftatim fronte demonftrat,tum quibus rebus vita conlcructur, turn quas res mors amp;r corruptio cohle-quatut; nec illaioldm,ied hoc etiam quod ignis,incuiusnoiitiamdeducimur,exDrin' lint'progrefti, vi fua humidum moueat atque perficiat. Non malè ergo quarto 'Meteo-rorum libro Ariftotelesnaturam, quafi formam quandam eflentiamqueefte dixit eq quod caloreignishumidum perficientcexoriaturatq. confiftat. Ciim verôhumidum materiæloco fit in quam ignis agitjconfeftim de naturae nomine in tel 1 igit u r vtrumqiie' amp;nbsp;res omnes naturales ex materia amp;nbsp;forma conftare, amp;nbsp;huic deberi ipfiuS materia: per-fedionem: atquepriusetiam illud apertum cft,ipfum humorçm matcriam efte,ignis autem vim fbrmandi facukatem habere. Prætercafcnij cprruptiönis mortisque' ratio cadem ex voce tarn dare cognofcitur,vt quod darilfimc’; cum contraria contrarias ha-^ beaut cft'eótiones. Vide quanti interfit veram huius vocis fabricam intueri, quam qui rede examinarit, is parum abfuerit à perfeda rcruih naturalium cognitione. Quis non rediusex hacetymologia,quid Naturafit,intelligat;quàm exeadefinitionequam A-rirtotêles fecundo Phylicorum libro traditpNaturam elfedicens principium alicuius amp;nbsp;cauftam motionisamp;quietiseius inquoeft,amp;:idpcrlc,nonlccundumaccidens. Bre-uiflamp;ma voce, duabus tantfim fyllabis conftante, nomenclator-totam totius naturæ ria' turamcxplicauit, in fumma breuitate nihil obfeurum relinqucns:'vbicontrà Ariftote-Ics pér multas diuifioncsiamp; eas quidem non omnes fatisaccuratas,per longam denique amp;nbsp;odiolam inucftigationem,vix tandem quidquam cerci condudit;amp;: quod concludit, tanra caliginetcgit amp;inuoluit, vtægerrimè ,quid fibi velit^vel adiligcntiftimoqueat peruideri. Porroa Dur fit Sulfur, quod nos hodie ;§gt;olfer dicimus,a ^ol vel ^'ul/quod eft Sulfur, conferuo ; quae manant à Sal. Hine iilccjs fultot eft carnes in muria conferuare. Sulfur jboiftr. itaque fiuc golfer idem eft quod conferuans ignem. Hebcxi nviâ; dicentes pró fulfure -nóftrati item vocc vtuntur, ciim lt;î5o pfiirr rtet nihil aliud fit, quäm bona ignis prompti-lt;udö , fine id quod bene promptum eft ad ignem parandum ,fiue potiusad verbum, bojiius ignis apparatus. Qtiidenim ad ignem accendendum lulfure promptius amp;nbsp;expe* xJitius? Nihilefte, magnomortalium malo, in puluere fulmineo ,autpotius tartareoi Icxpcrimur. Eft ergo fiilfur ignis quafi fale conditus, pcrpetuôad vfum promptilfirrius; -fivox proco acdebetdcvernaculo Cimlirorura fermone intelligatur. Littera C.ipfi lt;ut. nbsp;nbsp;nbsp;Dii’pracpofita,€ur facit, altiflimi myfterij vocabulum;quo fignificairius, nos per €uc ipft
Dj veile adbaerere.,Eftenim Æur ritus in facris obieruandus, per quern Deo blandnriuf Ä^lipplicamus;cuius îtenotationem habere dixi ,vt ipfi perfedopreftifiime vridiqne adkxtcamus. Ritus enim facri non alio {‘pedant, quam vt nos fic ad Deum rapianci vt ftui. loci ipfi coniungamur, perinde atque lingua extremis luis dentium exortus tàh'git. ßue .n..c icaq'ue, per velHgia retro ledum, demonftrat quid CTur, fine ritus {^cer, nobis præftet: läut enim idem eft quod vehementer amp;nbsp;valida vi traho; quod proprium eft cærimonia-runti Neque cniminritibusipfisconfiftendum, lediis trahiidebemus vöheftientiflÜ mc.Quö?Adipfumnempe illud perfedum amp;nbsp;magnuim.ad quod ïtc cótcndebat,dlmi existe XV €nî dicimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim quid aliud eft, quam.blanda precatio,vt magna pefi
fci^oconçedatur ? Ad hanci. ague perfçdionê vâlidifTimccæriraoniis trahi deberaiisi ,mußih nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiearum
-ocr page 209-t I B Ê R V-I T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!lt;?ƒ
fi earum vfu perfrui vclimüs. Frnfira cnim , fmftraomncs cæi imonix, pmnçs ritus in làcris follemncs fiunc, celebranrur, videntur ; nifi iis ad ipfum illud quod perfe-ûum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia perficit,magna vi traliamur.Bone Deus, quanta brcuirate nomcn-
clator omncm cærimoniarum vfum tribuslirrcrisinclufitrquantam rurfus contcmpla-tionislatitudinem aperuit,dum in lt;Cuc 3âe-î0j voluit intclligi.In omnibus cnim ritibus mens noftra banc orationis formula concipcrc debet,vt ipfi perfedo rantfiper per 3!îc©j blandiatur, donee ab ipfo impetret arque confequaturveram pcrfcâioncm. Exlt;uramp;; Uitf prori'overfo vocabulis componitur Cuï-nic/ baud fccus atq. ex 'itti amp;nbsp;fit ?lnna/
ûae fit 42ar-rac amp;nbsp;ex jêeramp;: tóciS ^cr-rcs.Ex «fur ntt fyncope reddit «Crut,quo feipio cum tranfuerfàrio ligno ad reôlos angulos impofito denotatur. Vnde mtr—toyft/ iÿncoprôs rvupgs/ amp;c Crux Latinorum, de cuius myficrio in Hicroglypbicis plura, A 'S’™?»«
lt;Cur fit lt;£ur-I)tCt, pro co qui cærimoniarum caput eft, fine is penes quern rituum facro-rum eft imperium.- à qua Curetés nomen (bum traxerunt. Cbm ergoapud Germanos cureut. «Curcet fupremus facerdos vocarctur ; faâû eft vt bæc vox in Cureetum,amp; pqft in Cura-tum,quô magis Latina videretur, euaferit. Si enira Curatus à Curando nomen fume-ret;non Curatus,(cd Curator vocaretunnifiquisofficium fàcrofàndum derifui habens diceret,Curatos idcirco potius quam Curatores nominari, quod magiscurenturquam curent ;quod vtinam in nullis veiumcfTetconuicium. Abfir tarnen, vt factotum anti-ftiti à conuicionomen in Catholica ecclcfia datu dicamus ;fcd id vt veriffimum renea-musèvernaculo CimUrorum fcrmonc,quo Goti amp;nbsp;Franci vtebantur, Curatosquafi Curetos didos eflcjE longu facillime in A Ion gum comigret, vtex Fama.Porto vc «Oj Sgt;c 13jdifFerunt,ita lt;Coj amp;nbsp;€ui\ cnim æternitatis circulus eft,à quo omnia fluunc. îtgt;jeft amplaamp;: magna latitude,vnde omnia fluunt.ita vt in illo æternitatis,in hocam-plæ poteftatis omnia perficientis ratio habeatur. lt;!Looj itaque vocali longa, vt eft in lt;Oo^/ eorum fignificat multitudinem veluti rorundo circulo coraprebendit, qui ritibus amp;: cantibus facris ipfi O02 blandiuntur, quafi ïte (©oj diccrctur. qua ratione fir, vt hoc nomen conueniatprimiim ordiniangclico,qui proximusipfilt;©cr fine omnium origini affiftitjiSó perpetuis blandimentis fupplicat. Græci bine amp;nbsp;Latini Chori nomen habent, chontt. quam vocem cirra afpirationcm fcripfiftent, fi veros ciusnouifTent natales, in quibiis apertiftimè verum Cori officium cótineri videra us. Si €002 verras, ûooc fier,quo fumus^ïooc. quiuis, vt modo docui,notatur. Eftenim Cori fuauiffimus Deo fumus. Ecclefiafticus dixit: Oblatio iufli irfipifjguat altare, amp;nbsp;odor fuauitatis est in conipelîft altißimi.^t ftatim poft diluuium odoratus eft Dominus odorem fuauitatis, Nocho fàcrificio fuo Deom propitium reddente. D. Paulius odorem notitiæ diuinæ fe dicit manifeflare ,fcq. dicic Chrifti odorem efte. Quemadmodum autem ipfe Chrifti odor eft Deo ;ira ipfi parti ætetno bonus odor opificisangeli funt,amp; piorum horrrinum mentes, qui fumo corn pa-rantut; eo quôd perinde atq. fumus ex aromatum foco gratus eft hominibus, ita animi amorisdiuiniigne fumigates fuauiffimum Deofpirant odotem. Externusenim fumus mentalis fumitefTeram habet, amp;:fruftraillccitra hune Deo ofteretur. Concentus itaque Angelorum amp;nbsp;piorum hominumeofit, vc fit fumus Deo alciffimogratusatque fuauis,qui fumo externo denotatur. Ad hocmyfteriura nomen Hebræum alludit, qui ex ûooc quo fumus dicitur,nnfecerunc pro fpiritu;quandoquidem fpiritus Deum lau-dantes perpetuoodore fuo diuinas nares replent. Sapientiaapud Ecclcfiafticum.inter alia fie dotes fuas prædicat : Sicut cinna.momum amp;nbsp;bsilÇamum aromatizAns odorem dédit qiiaft myrrha eleeta dediÇuAtiitAtem odorts,Sz cetera. Diuini itaque amoris ignis Deo cir-cumfiftenSjin quo Apollo Deum dixit habitare,Slt;:Seraphicum, id eft.ardentcm angelorum ordinem conftituens, optimum amp;nbsp;fuauiffimum fumum Deo fpirat, quem ab ipfa fàpientia,mundi totius opifice, benigna manu fufeepit. Poft hune alij amp;nbsp;alij ordi-ncs, quibus pij homines, duce Chrifto , fcfe focios addunt ; amp;nbsp;tandem ex muftis coris vnus corus efficitur, qui in æterna vira æterno Deo laudes canet æternas, amp;: fuauiffim ura odorem cicra omnem cefTationem affiduo fumo exhalabic. Ad hune co-rum oranis corus dirigendus, quo tandem omnis fpiritus amp;: omnis fpiritalis homo Deo fit fumus fummæ fuauitatfs. Viden quid €ooj/ quid ßooc fibi velint ,amp; quàin concinnè blandimenta cantuum hymnorum cum fuaui fuftumigio coniungancj turn etiam quàm eximiè doceant, fruftra omnciu cantum fieri , fruftra omnes
faccos
-ocr page 210-HERMATHENÆ^
facros ritus, quibus Deo blandiri volumus, fufcipif niß mens noftra- ardens gra-tum Deo fpiret odorem, amp;nbsp;perinde atque aromatüm rhymiama furfum feratun Rurfum conuerfo ordineex root adtootvenimus, quo iciamus, fruftra facrificiorum fieri fumos, niü accedat ïte oo|/id eft,blanda mentis noftræ ad iplâm omnium rerum originem fada oratio. Ccrnimus ergo amp;nbsp;cantum, amp;nbsp;ritum, amp;nbsp;fufliimigium,amp; vocabu-la horum notionem exprimentia mirabili conlènfione inter fc quadrarc; quam ii in Coris, amp;nbsp;fufFumigiis, amp;nbsp;ceteris ritibus diligenter expendamus, ftatim verum omnium cærimoniarum vfum intelligemus. Aïïeetiara amp;bjfitcciirproeligojeoquodelcctiolic jpfi eledo blandiri videarur,vt ipfum pcrfedilÏimum,quod perb,: fignificacur, arque vt fibi contingat orat. Hanc voccm alius aliter fcriberct : ca tarnen nobis eft pronunria-tio, vt lónus quidam ex E amp;nbsp;O,vel Eamp;V compofitus audiatur. Sine igitur ree?/ hue rtnr feribas, ahum fonum fèntias, quàm fi teer vel feurpronunties;eo quod in ccorfbnus in O definat,non in E . Latini hac diphthongocarentes,quam ne noftri quidam fàtis Cæremo»iA. obfct'uant, ex Eo faciunt Oe. Hine Cœremoniarum nomen , quod nihil ahud notât, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quàm id quod monet quid fit eligendum. Vt enim à man Moneo,fic è ccojman Cœrc-
moniæ fiunt. Explicaturitaque amp;nbsp;hac voce verifiimus cœremoniarum vins,qui torus in eo eft vt monitu earurn , id quod optimum eft,eligamus, Quemadmodum enim nomina no funt, ncc res ipfæ, nec rerum notiones; ita nec cœremoniæ ilhid fuht quod eft fignatumjed nos monent dumtaxat eius quod eft præ ceteris omnibuseligendura. Sic Chriftus : Martha, CMartha, fo/licita es, amp;nbsp;turbaris ergapiurinta: Vorrbmuw eïb mcc^arium. Maria optimampartem elegit, qult;e non aufereturab ea. Idem nobis occini putemusin omnibusritibus 5^cœremoniis,eafque omnesad illud Vnum referamus, quod eft neceftarium; quodque optimum efte maxime'que eligcndum, amp;nbsp;Chriftus, cœremoniarum docet nomen ,fi ad originem vocetur. Inepti funt hac parte Latini, quiaCærimoniarum nomen à Ca:reopido dcriuant ,quafianre illiusconditorem nul-li fui fier, t facri ritus hacnomcnclaturanuncupati. T. Liuiuscauffam eôdem refert, cam quidem L. Albino alligar , qui Romana facra Cœre co tempore inuexerit,quo vrhs à Gallis capta eftet. Bis hie pcccatum; feme!,quod male nomen per æ fcripfèrint, quod potius perœ fthbendiim fuiiret, in quofacilislapfusjrurfhs quod vetuftiftimam vocem,quales pleræque funt in facris, tarn finxerint recentem . Præterea quod de z«?-pi, quo Theflali pro vtuntur, fabulantur j id ego amp;nbsp;vanum opinor, amp;nbsp;indignum longa eonfutatione: ciim hie non difputem,cur opidum vel Agilla vel Cœ'te nominc-tuf; id vnum docerccorentus, cœremonias aliunde nomen aecepifte. «Cur ergo amp;nbsp;Cœremoniæ eandem rem fignant- diuerfa ilhm quidem ratione,{cd eodem tame tenden-c«»-». te. A fur Latini Curara amp;nbsp;Curo reriuuerunt profollicitudine, revtaliaà proprio figni-ficato, ita cam habente comparationcm , vr nihil ipfa magis neccflaiium fit in facris ritibus, quos turm dixi vocari, Sollicite enim omnia peragenda, amp;nbsp;ne minimum quidem Iota eorum omittendum , quæ parrum maiorunnque confuctudine amp;inftitucis funtin religione fancita Ab ea ergo follicitudine perquam anxia.qua in facris Curetes amp;nbsp;Corybantes verfarioportet, Latini quamuis folhcitudinem Curam vocarunt. Sed quia Corybantum mentio faóla,addamusamp; eorum r.omcnclaturæinterprerationem. Corylstts fa Sttabo Cutctas Corybantes eofdem credidit ; qui ramen, fi prima lingua conf ula-crwunxuflo- nonexiguodiferiminediftinguuntur. Curetas cœremoniarum capita efte, amp;nbsp;fa-
crorum quafi regulos, modo duftum; quos Eranci poft, Goti Romanifantes, Curatos dixerunt. Corybantes veto fiicrorum cuftodes erant,excubantes, ne qua turba irrum-pcret facrosritus impedituraj nc'nequid è fano fuppilaretur. «Cooj quid fit,modo expli-catum; quæ tarnen vox tempus in compofitioncmutauit, ï^ueuftodio lignât. Wauteft ***”*■ dcfenfôr, quafi diccrctur ïriïjaiit/amp;: hinc toant/ad diferimen bant/littera in vicinam com-mutata. quamuis amp;: alia caulfa dari poffit exbif-ftant/ quod eft manus late fe extendens. Quandoenim manus ad hominis dcfenfioncra coniparatas videmus, ncc alia arma, qualia funt ceteris animantibus diuerfa, corpori ipfius innafeijermonis artificinon malepotucrit placere, vtdefenfio,quæextrinfecus nobisaccedit, toiamp;atit/amp; indetoant «Mu-taaM» diceretur: Vnde trou—toantni fàrellites vocamus, qua voce fidi defenfores expiimun-
tor. Hinc amp;illud eft, vt toaut paries nominetur j co quod amp;nbsp;hie homini fit aduerfus iniuriasexcernus defcnfbr, turn aerisfcrarum, tuminimicorum,furura,amp; latro-
nura.
-ocr page 211-LIBER VII.
1^7
num. Nee alia ratione toant chirotheeam nominamus, quàm quo3 manui aduerfus externa,fiue frigora, fine fpinas, fiue calores, fiueaJia, præfidium fit. Galli corrupta Voce Gant vocant, duplex W in G mutantes, eo modo quocxtoigantfaäuseft Gigas. Quæ cum ita lint, cooj-9u-toanten/amp;: mutato W, quo Græcicarent, in Beta, xopoloayTîç defenfores erunt coro cuftodiendo præfeûi, in quo cum non aliud ageretur, quam vc lupiteromnium origo inanimis naiceretur ; fubiitin hominum vulgus fabula, Cory- coryi»Mti bantes cuftodiuilTe louem nafeentem,amp; ftrepitu cantus, amp;nbsp;armorum,amp; faltationum effecifle.ne Saturnus partus conlcius’fadus, louem deuoraret: id eft, lie cuftodiuilTe ritus facros amp;nbsp;cantus, vt Saturnus, cuius nomine hie vetus Adam intelligitur,nihil im-pedimenti loui nalccnti adferret. Vetus enim nofter Adam, totius generis human! Saturnus, facile animumnoftrum à piis cogitationibus diftraherct,atqueDeum in nobis nalcentem deuoraret, nili cærimoniis à rebus terrenis «Se carnis voluptatibus ad ex-leftia amp;diuina traheremur. In eifdem lacrisaderant j£a,0fipo/,quorum officium è vocis Cabtri. natalibus perfpicuum fiet. Apud Romanos in lacrisomnibus edicebatur, vt ij qui ad-eftent, linguis fauerent, id eft, ne facris mali ominis verbo obeflent j quod quo certius faciliufquecaueretur,lilentium omnesleruabant,ita vtfauere linguis idem elTet,quod tacere. Eodem modo de aliis aliarum gentium lacris cogitandum,maxime de vetuftil-limiSjin quibus anxia Ibllicitudine omnia peragebantur; amp;nbsp;aderant miniftri, qui-bus ea incumbebat cura, vt ne quid mali ominis aut fieret aut diceretur ; quos ea de re Kaßc-ipovi; vocabant. Nobis ca-Uiereiidicerentur, quo vocabulo eos intelligimus, qui defenduntôecauent,nequid malirebus,quæfiunt,intercédât;è quo Cabcri,W in
mutato. Verum neCabirona numerus nimis magnuselTe cogerttur,li in maxima hominum frequentia ligillatim eflent ipfis omnia obferuanda; pueris quibuldam vte-banturexploratoribus,quosab officio Cafmillos nominabant, id eft Mali reuelatores: Camillosalijdixerunc;fedilludelegantius,ficonftruóhonem in compolitionefpeóles. Camiüftt. Cajsfecundus cafuseftà ta/ita vtcaf-iiul idem fit quod malorum reuelator. Atra-mel idem eft quod malum reuclo, qua via ex verbo fieret compofitio. De mutatione E, quod eft in origine in I, eadem ratio eft quaexnicnfit Mino. Bœotij Cadmilon Mer-curiumvocarunt,quod idem eft cum Camillo;ciim citradifcnmenca/tat/amp; cab di-camus. Poftea ab horum diligenti in lacris difeurfu, quo omnia audirent amp;nbsp;diligenter cxplorarent, quofuis liberaliores miniftros minorisxcatis, Camillos, boni ominis caul-fa,vocarunt. Diu Ie fatigabunt Grammatici, nectarnen quicquaminuenientin hoc nominerationis. Fere oblituseram,quosalij Corybantesdicunr,eosabaliis Curban- carbantt». tes nominari; inter quos eft Pherecydes: quæ vox non Cori, fed Cærimoniarum amp;nbsp;ri-tuum facrorura defenfores notât, à rue amp;nbsp;toaiitducens compofitionem. Par autem eft, plurcs cuftodes fuifte, quàm Caberos; atque ita il los nouem, hos tres apud Prifeos nu-merari videmus. Strabo myftica nomina Caberorum amp;:Corybantum efleconfitetur, quæ 11 vel iple, vel Scepeius intellexilTctjnumquam eofdem efle Curetas amp;nbsp;Corybantes putairet,nec à xopvTtTM nominis rationem petiuilTet. luuat interpretationem noftram eorum teftimoniumqui Corybantes fuilTe armatos fcribunt; cum tales efle eos deccat, qui aliis cuftodiendis tuendifque præfunt. Poft, pro veterum religione,quæftuolà luperftitione amp;nbsp;idolomania ab auaris Curetibus induda, Corybantes non amplius rempli corique cuftodes, fed pars infanientium facerdotum fuerunt. A tooj item amp;nbsp;Ki chore», fit pf^opi'ia. Nam Ud apud nos eft celeriorfaltatio.quæalteritardiorifoletfucccdere, a^‘^
1, vtceleritascum iucunda quadam amp;nbsp;exili motionum concifionedenotetur; vbicxrai rd fieri, quæ finediferimine fignificationis apudnosdicuntur, nihil noui. Chorea ergo primum conuenit lacris choris, à quibus tarnen nunc funt penitus fubla-tæ faltationes. Sed horum fatis. Ex b; præterea bur habcr.:us pro vicino, vnde Buræ ve-tufto apud Achæos opido nomen, cui cognominis Bura non exiguæ apud nos digna- Sur». tionis, vt pote quæ præcipuænobilitatis domui titulum præbec. Ab eadem voce Ebn- sburenth rones apud Belgas, amp;nbsp;Eburum apud Quados ad Lunæ filuam. Eft autem «Ee-bur iura- sbunm.^ tusvicinus. JÖurquafi bi-ur/ quo notatur perfedio quædam expropinquores noftras réddens auöbores amp;: potentioreis. Quantum momenti in vicino fit, Hcliodus indica-tiit : amp;nbsp;il le qui domum venum exponens, per præconem adiici iuflit, cam bonum vi-cinum habere. Quid non vidic , quid non vocibusexpreffit, quid non docuit pruden-
ciffiinus
-ocr page 212-168 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
tiiïimus nomendator ? Detinueruc me paullo diutiuSjquàm mea ferat in his cffunden-disfeftinatio,î3jamp;Ûu: multo tarnen plus moræallatura, fi totameorum fobolein.pro eo ac mereretur,examinarem.Reuertorergo ad Ûe amp;lt;Cr,quæ. dixi oppoot-, amp;nbsp;erquidcm conuerfionis ratione norationcm hahere. Ab lt;Êr nos dicimus Der , pro co quod longe à ratione aberrat. lt;6cf eft dono, bergef toxicum do, quafi dicas, illud do quod longifti-mèà rc(fta ratione recedit. Sic ZDonteft facere, ücrôoctt eft ab{umere,perdere,occ!dere. «6afttire,ôcrganiperire. ^icneft videre ,ljcrficneftin videndo longèabcrrafte. At quia in quo longe crratur,id iterum emendandumeftj fit vt Der pro iterum ponatur ,quan-dam prioris fadi indicans compenlationcra, vtlicrftentamp;ni/üergieten/ ünöde»/ fccruaHen.
V9eet. Extra compoficioncm Weer pro rurfum dicimus. verùm quia quod iteratur, quodam-modo inualeicit; placuit nomcnclatori, vt Der in quibufdam vocibus augeudi vim lia-beret, vt ftoot trudo,t)er(îoot rcpello, abiicio,af pernor. Dul repleo, Verhullen omnino re-plcre. Dont vinculum, herbent ardum vinculum,ceu dicas iterum atque iterû ligatum:
Verbum, vnde Latiiiis Verbum;£o quod nullovinculo homo ardius,quàfn verbo fuo,obligetur: quæ nominis caulTa vt Latinis non eft nota, ita hoc tempore raagnam patitur calami* tatein , qua verbi vinculum apud plurimos magna humani generis ignominia, amp;nbsp;om-nis fidei exitio rumpi videmtis, non apud plcbeios modôhomines, led apud principes etiam magiftratus;(]uonihil poteft exfecrabilius cogitari: quoniam necpax componi, nec pacis firmamenta inueniri poftunt, vbi verbum,vnicum inter moitalcs vinculum, occafione pronihilo habetur, atque proculcatur. Olim mendacium intergene-rolbs viros tam abominandum habebatur, vr qui eins conuidus fuiftet, capite diminu-tuseftet,nec poft honeftorum conlortio dignusiudicarctur: quod præuidens fermonis noftriaitifex, fie teftem vocaui,t,vtei per cóuerfionemopponeret hominem omnium hominura abiediftimum, enim verbis fuis non ftarc dcprchenluseft,isteftimonij dicendi iurc atque potcftatc abdicandus, atque idcirco nomine (©uit vocandus, quod
^«'8- ex diametrovcritJtis tefti repugnet. lt;.uig enim Teftis , «©utt verô homo vilill'imus, Omni omnium proborum horoinum conuidu indignusiquæfignificationonlola conuerfionis eau ftam habet, léd de com pofitionc etiam vimfuam Ibrtitur. Quis enim cil lt;©uitahus, quàm is cui vbiquedici meritô debcat,lt;©a-uit/id eft, Excède extra. Si quis ergolt;uig amp;nbsp;*©uit cum verbi notatione corerat, næ is clarè cerner,nullo inter homines loco eum dignum elfe qui verbi fui vinculum lumpitjin cuius infamia exaggeranda nolo multus efte, ne ij qui nullo loco digni funt, me nullo loco elfe permittant ; amp;nbsp;eft ©«• nbsp;nbsp;nbsp;alioquiper fuum nomen res latis apci ta. Ex codem Dr ipfi ßc contrario fit ï^er / pro co
quod iterum fit, vtcorrigatur prior error. Sic i^erboeii eft de nouo agerefiue facere. ï^crganide nouo aggredi. Quando autem ita in rebus mortalium comparatum eft, vc communitpcomnes à vera ratione aberrent, neque quilquam poft Adami laplum , titra diuinam gratiam,fcopum vcritatisattingat; placuit riomencl3tori,vtï?cr hominum communitas vocaretur ; quod ea totaad errorem fpititu fuo, per alpirationcm fignato, cS- feratur. Ointauftum nomen .'ô pelfimumomenlô triftes minas ; ôexitiumfuneftû!
Adeóne tota hominum communitas contra rationcm coiilpirat, vt hac de nota tam fertur. indignahumanismentibus,qu3m lé rotas rationeduceredeberent, primushnguæfa-ber hornéclaturam dare volueric,non huic vel illi,fcd toti hominum vniuerfitati-* Pro-fedo itaeft : nulluseft mortalium,vno Chriftoe'xcepto,qui non erret ab vtero,atque redæ rationi aduerlctur, quem non conceperit in peccatis mater, vt Plàlmifta canit, Domtnus de ceelo prof^exit ptperßUos hominum, njt vi.deat,fi intelltgens esi aut inquirens Deum. Omnes decLinauerunt, ^imul inutiles fallt funt ; non ell ejuifaciat honum, non e^l 'ufque ad vntim. Ceterùm quamuis linguli peccent,ita vtiuftus etiam lèptics in die cadat-, ramen nulquam inlànus hominum error, amp;excorseffronsque dementiamagis elucelcit, quàra intota aliqua ciuitate. Sic Horatms cecinit:
i - O dues, ctues,iju£rendafgt;ectinia^mnùm, Virtits foît nummosï hac lanus^ummiii tih imo ferdocet, hacreetnunt puert didata fenesf.
Gommemorant Diogenem, iplius Alexandri magni teftificatione , fbli Alexandrolè-cundum, quodam die maximæ hominum multitudini exeunti magna vi obuiam iuif-fèitotis viribus contra nitentemj atque dum rogaretur, quid ageret, quid fruftra labo
rarc tj
-ocr page 213-t ï B Ê R VÎT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TO
rarct; refpondiflc, non aliud fètanto molimento agere, quàm vt vbiqUe kominum mukitudiniaduerfarivideretur:quippe quifciret, vulgus numquam redum icertene-re. Timotheus, fi redè eorum quæ Ælianus Icripfit, memini ; difcipulum quendam fuum non ob aliud , quàm quod ei canenti totus populus applaUliflet, verbet auit, di-cens, fieri non poire,quin in aliquo errafletjdum vniucrlo vulgô placeret. Vide itaquo quid illi agant,qui omnia lua Qudia,omnesfuascuras, omneslaboreseö conferunt, vc /e populo probare poffinc . Equidem non alia ratione ßecceielana meacafa habeo, quàm quod eavideam abheminum vulgo minime laudari;adeóqueca decauffa hoc nomen magis placuit,quod Ariftophani,cum ambitioibpubliciGræcorum applaalus amp;popularisauræcapcatori,tum Socratispræceptoris mei inimico,inter ludibria babi- * . tum fuiflet. Gaudeo interim in tot myriadibus duos mihi familiaritercognitosefTe, Læuinum Torrentium, Archidiaconum Brabantiæ ; amp;nbsp;Taium dominum Goicanum, fingulare Bruxellarum decusjqui abortum iilum mcum ita laudarint, vt vel fexcente-fima pars tarn honeftæ teftificationisingens præmium totius mei laboris queat iudicarij ab eo prælèrtim, qui quales, quantique illi viri haberi debeant, quantólque in fapicn-tiæ ftudiis progrelfus fccerint, non fit ignarus. Tritacft multorum laudibusilliusfcn^ tentia, qui vniusfapientÜfimi auditoris prxfentiam pluris fecit, quàm magnas multi^ tudinis applaufum. Scio equidem amp;nbsp;alios efle nonnullos, quibus meæ extempofancæ nugænondifplicuerunt: fed Torrentiusamp;î Taiusvtprimifueruntcenfores,itaamp; in-fignis eruditionis amp;nbsp;acris iudicij merito apud me plurimi fiunt. Sed nunc ad 0cr. quod mirabiliartificiofic eft faólum, vtconfeftim nobis indicct hominum vulgus perpetuA anhelare addeteriora, aduerfam redæ rationi viam toto ipiritu totifque viribus fem -per tenendo. Made igitur, anime mi, audaCia tua icdulo perge in his quæ totus populus ridet meditandis, quando ducem cum (equeris, qui primus mortalium incompara-bili fapientia aptiftlmas rebus pofuit nomenclaturas. Ab Ijcr non pauca deriuantur.
publica via eft: ficr-tog dux communitatis. Vfurpatur item proexercitujquàd ïîtrbntrt-is rempublicam debeat tucri,quo fignificatu gcrtogexercitus dux effet. Nefciocerte an communitatis dux elfe mcrcatur,quiexercitum ducerecum lande non poffit. Sed ipfi viderint,qui fic vocantur. Herba apud Latinos communem vtilitatem jfiue earn quæ Heib». omnibus ex æquo propofita eft animalibus, defignat nutrimenti medicinæque com-moditatem,ceuôcr-batdiceretur; quo nomine nefcio an quicquam queatconucnien-tius inueniri. 3^cr-alt publicus fenator,fiuc is qui communiterapud omnes eft veneran- 0« «it dus;vel,fi placet, exercitusfenator: quo nomine is vocatur, quern Latini dixeruntca-duceatorem; cui cum nemo, Catonis iudicio,nocere debeat, optimè nomen datum eft afenio, quod communiteromnibuseftvenetandum. Veriim amp;:alteramcauffamad-^ de, quam inde duxit nomenclator, quod monitos omnes vellet, eum mittcre oportere caduceatorem,qui per longam ætatem plurimamquc multarum rcrum experientiara optimè noftet, qui cum hoftibus fermo prudentereftetinftituendus. Homerus, vt oftenderet in nuntiis pcrferendisamp; legationibus nihil iuuenili temeritate eftecommu-tandum,autde fuo addendum, eadem fere verba iis datqui mittunt,amp;iis qui man^ data, quo iubentur,perferunt. Latini in bellis indicendisfœcialibusvtebantur, quos cur ita vocarint, non memini legiffe. Equidem boniominis nomen agnofco, quo in hoc officij gencre nullum poifet vel fauftius, vel aptiusinueniri. Nos vulgo dicimus, 'Sr’isi ccnni gotnt bocgal fine fbegaV quo notamus, quempiam effe virum talem, vt omnia in meliorem partem transférâtamp;pacifice componat. A foegal igitur Cimbrico voca-bulo fœcialis nomen apud Latinos remanfit, media littera in tenuem mutata, amp;nbsp;iota adiedo; quod hac de caufta per diphthongum pronuntiandum . Ex hac interpretatio-ne illius legisæquitasintelligetur,quæfic apud Ciceroncm diciturlata: fœcialesorato-res,indicesfoederum,pacis,belli,induciarumfunto. Apudeundem eft, belliæquita-tem làndiftîmè foeciali populi Romani iure perfcriptam clfej quod noftrates cxipfo focg-al vocabulo clahffime perfpicere poflunt,quo tantamæquitatisexccllcntiam vo-camuSjVtapud hominum vulgus nihil redum probansfocgalferè proludibrio aut con-uiciodicatur. Peflimuscerte præmonftrator adomniainmelioremparteminterpre-tandum,eftiuuenilisardor; itavtrcdilïîmè nomenclator noftermonuerit, oratorcs cos ad hoftes mittendos effe, qui per ætatem minus caloris, minufque biliofi humoris
p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reliquura
-ocr page 214-I^O’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
lui Her»Ui- rçUqoum haberent. Ex bac voce gérait, iusHcraldicum dicetur, quod Ciceroni ios eum liui [lt;x‘ feecialc y.ocatur, quo non lolum fœderum lanciendorum caduceoque vtendijfed in-fignium êtiam , fiuearmoruin, vtferèappellamus.deccrncndorum poteftascontine-tur...^ediVideo mihiobiici.pofle ,ab iis qui Latina à noftrisderiiiari inuiti admittnnr, fcctialem non à foeg-al/Ied à fœderibus icendisfœdicialem,amp;: inde fœcialem fnine no-njinatutnzquodquidem Iubenterfaterer,d analogiarcâa videretnr;amp;alioqui ne fie q^uidtm ejfugerit, quilquis hoc oppol'ueiit, quin partem vocis nortratem elle confiteri cogatiiîwjJBœdus enim quad fidusdici, vt Varroni placuit Enniüquc,fcripturæ prorlus adüelîIâtŸf 1 )amp; quamuis Cicero fidem djci pucer, quod dida fiant ; ego tarnen aldus SteiüFit fine originiem dXaminoî.à lutöcn/quod idem ell quod toien/ Latinis confccro, vocem de-Sâun. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim vc dicta omnia conlècrat amp;c làncit, fine fandla reddit ; ita amp;nbsp;ipih per-
petuQifaÆrôiàncIaert habenda iquam qui violât, facrilegusell iudicandus. Quanto fi-gnifâcaQd-ite, qoanto cfîîcacius, quanto luculentius, quàm Cicero, hacviaöc ratione intejprctaùonis n.omenclator nos adhortatur, diôlis ftandum cire, non ob id tantum i^ifij6idnd«m dicens, quia faciendum lit qtiod verbis eft conceptum ; fed quoniam viîrba fiddaominem obligent, vt fi hotum vinculum foluat, non contra hominem lô-lùm;,pcecarit,(cd contra Deum ctiam, cui fides eftconlecrata. Hincipfe lupiter Dius fidiusdiâusçftjquôd ipfi fides ita facra fit, vt quieam non feruet, is louem vitorcm fie Dim PidiM expertnrus. Idem enim eft dius, quod lupiterjcùm id quod aJij fub dio, Horatiusdixe-9«»« di3ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lone frigido.Ipuemautem fidci pca:cfte,T.Liuius declarat in foedere Romano-
' rum ÔC Albanorum deferibendo, vbi poft alia ïiç habet: Si prior deflexit publico con-filio,dolo malo, tuillo; dj.ej lopicer, populum Rom. fic ifcrito , vt ego hunc porcura hodic feriara; tanroque magis ferito quanto magis potes pollelque. Id vbi dixit, por-cum laxo filice percuflit^yirgilius cadem de re lie cantat:
SubdKt, amp;nbsp;cdfa iufigebant fœ4erflj porca.
, Quintilianuscum mai(?ftate quada.m-feminam porcam à poeta poni credit,quod ex ‘ Seruio intelligitur, qifi a.uótareft, fi porco marelitatum non eftet, fuccidaneam ho-ftiam feminam dari;ar fi'femina non litalTent, fuccidaneam vidlimam non adhiberi. Quamobrem fic VirgdiuiTi,audio, vtdixilfe videatur, fœdus inter Albanos amp;nbsp;Romanos vltimnm amp;nbsp;fupremutn fuiiTe,quo violato, nullafiiccidaneahoftiarem Albanam feruare polTct. A tuibni ergo, quod eft Gonfecrave, fides vocataiamp; ilia quidcmconlecra-ta, non aliçui rainorum gentium numini, fed ipfi Ioui,fupremo omnium regijidcoque merito Sanda nominata : quod Chriftianis bene confidcrandum,qui feiunt, cam fidem qua^ipcr excelleiitiam præ exteris^omnibus fidci nomen raeretur, non lôlùm Deo conlccratam efle, led etiam ipfos,in quibuseltjcfficcre fandos. Qiiiergo Cim-bricura nomen fidei alio nomine volet incerpretari, is lanftionem poterit vocare. Ri-dendus'.Scruius;, quÀfoed.usà porco focdècæfo crcdidcrit nominari; quafivero nulla rxdui, conuentio, nulla padiocitra vidimam iniri poflet. Fœduminnotafignificationcàfof Wf^oîen/ tlicitur, quo res quæpiam reiicienda abominandaque notatur . Vnde üerfoien cum au-ƒ»«» ©erfoi- gentc particula idem eft quod abominari fiue exlccrare: à qua origine fi foedus petatur, non à porcafœdècæfa dicetur;fed ab exfecrationc ,qua ij qui padum inibant,Iefc,nifi didis ftetiftent,deuouçbant. Quia igitut fele exIecrabant,quod nos foiöni diceremus, vcl ijerfotóen / foedus nomen accepit; quo fit vt non quod uis padum foedus fit dicen-dum, led illud , quod adillam formularn,concipitur, vt ij qui illud incunt,fcfediris deuoueant, nili didis mjinferint. Ab eadem itaque radicc ôc fœdum,amp;: foedcra nomina traxcrunt: tametfi necefle non fit,vt in fotdere iungendo poreus foedc cçdatur.Non iralcatur ergo foecialis populi Romani, fi nomen ipfi à maioribus fuis Cimbris dedu-camjcdm Sc iplàfoedera,amp;iplàadcôfides, foederum anima, ab cadem genre nomina fua acceperint: immo gratias potiusagatHcralto, cuius occafionc nominis fui habuic interpretationem. Et nunequidem dcHcralto fatis, qui vta Icnio nuncupatur,ita eins dignitas non lô'ùra conlènuit hoc tempore, led etiam prorlus décrépira eft, mox futura filicernium, nifi prilca fides è cælo ad homines, quos rcliquit, rurlùs deiccndat. ijFMiiatt. Ex fier amp;nbsp;mau vocali longa, fit ï^er-iuan/ pro publico monitorc; qua de voce Grxeis Ip-Hermettder- pro Mcrcurio,cuiusofficium cft,omnes officij fuireddercccrtiorcs. Huie lermo-uem ob id factura cfle dicunt,qudd Icrmo publicus monitor fit corura qux quifque lentic
-ocr page 215-t 1 B É R V I f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï7I
fèntit amp;r cogitât; vndc îp^nvaia idem eft quod interpretor, fine mentis cogitatä denun-tio. Hine Hermarhena iurerpretationem (àpientiæ fttpremæcopulat; quo coniugio ni- HermMkt^ hil poteft beatius abiisoptari, qui difeendi cauiTa vel fcbolas adeunt,vel mutosmagi-ftros confuliint. Qjiando autem hoc Hermathenæ numen neniini mortaJium largiore copiæ cornu omnes dotes flias eftudit, quàm noftii fermonis audori; merito libri, qm-bus artihcium vocabulorum exponitur, huicconfecrantur. Ab Ijcr item Hercules no-men duxit, quo communis tocius mundi orchys amp;i. mafculum robur denocatur; qui quis alius, quàm Chriftus,ætcrna æterni partis virtus, TKbeadem Heros is vocatur, qui caput eftcommunitatis, quad |)cc-J)oot/quo nomine claros viros dignamur-, quod capita lint rerum publicarum.-quorum animos, poft mortem, vrbibusgentiquelùæ præfi-dere, quidam crediderunt. Qriæ de Heroibusalij feribunt, ceterisetymologiæ Icripto-rum nugis’annumcrcntur.
Z?£gt;ç zpor/Jî,ç, inquir ille,$73/«cr6 JiKaiô'npov apuov
A.’vS'pwv ripaav Quov di KaÂiov^i
Hpi/diOh
RedifTimè diuinum hominum genus Heroas dixit;eoquôd omnis fuptemareip. gu-bernandæpoteftasà Dco profîci{catur;lîntque principes non folùm populi amp;:commu-nitatis totius capita, fed criam femidei quidam, quibus nimirum5 vti Diis,amp;: honor amp;î obedientia debetur, ipfo Chrifto, èâ D. Paullo fie fieri oportere dcmonftrate. Haec vera eft Heroici nominis dignitas amp;nbsp;interpretatio : à qua, vt à tota ferme reliqua Theo-logiaî pi ilcæ veritate, vana fupcrftitio amp;nbsp;fœdaidolomania longiftimè poetarum ingénia diftraxic.
H Æ c de ipfiiis (m- fobole fatis funto , in qua voce noftrates E breuc pronuntiant, quod non mirumeft Græcos non feruaftc'in «pwçamp;Mjoaz«?, ciim infinita aliamulto magis vel corruperint vcl confuderint. At fi Ijccc dicamus, vocali longa, vox ab lt;i2cr du-cctur , quod ab lt;2r contrario iplî Ût longiftimè diftat,quarnuis parum diftare videatur-quamuisJongcdiftet,ramen frequenter ex cct in et homines procliui admodum præ-cipitio labunrur. amp;nbsp;vnionem firmam legitimum notare coniugium , ex iis quæ de vocalis E111 nominum compolîtionevlu dixi, liquebit : cuilî Raddas,litteram fluxus indieem-, quid aliud (ignificabis, quàm id quod è légitima vnione manat ? Omnibus perlpicuum, voculam hanc pro honore vfurpari,re inter externa bona longé fumma, amp;plurimorum rotins viræ luprema felicitate , vt diligentereft ab Ariftotele in Ethicis annotatum . Proptei honorem enim diuitiæ maximisamp;corporis amp;: animi laboribus quætuncur: propter honorem poteftas amp;nbsp;magiftratus ambiuntur: propter honorem omnia bcllorum diferimina, omnes militates adeunturamp; feruntur ærumnæ. Sed an hi Honofwrut veri fint honores, an in Ibla hominum opinione confiftât, Cimbricum honoris nomen extraomnem controuerfiam ponet;quod Iblnm ilium honorem verum honorem efte definit, qui exlegitimo coniugio hominibusarfertur. Quod verb coniugium, quæco-pula, quæ vnio honorem nobis conciliât ? Num forte matrimonium ? Minime gen-tium; cùm id frequenter ingentem adferat infamiam, tantum abeft, vt in co folo perpetuum honoris amp;nbsp;gloriæ fontem Collocate poftimus. Quod igitur coniugium? Illud nempc, quod eft inter Dei filium amp;; Ecclefiam, vnicam Chriftifponfam, contraâum. Crim enim homo ex primo peccato abominabilis faftus fit, nedum capite diminutus; nullam lumoris in le reliqua habet occafioncm. Ante,cùm opifici fuo adhuc eflet con-iunclus, tanrum honoris habebat,quantum ei ex vnione, qua ex Dco pendebat, fplen-doflsamp; gloriæaft'undcbatur quod diuinus Odarum fcriptor ficcxpreft'ir , Minuiflt.
miiitis ab angelis, gloria amp;nbsp;honore eoronafli ettm, amp;nbsp;conjlituifli etim fuger opera manuum tuaritm. Sed cùm copiilam hanc culpa fua violaftet amp;foluiftct; adco nihil honoris ipfi rcmanfit, vt triam panno mcnfibus muliebribus infcdofœdior cualcrit. Hoc idem Pfalmifta lie dicerct. Homo cam tn honore effet, non intellexit-,comparatn^s eH iumentts infigientihtts, fimil^ faeftts eH illis. Soli Dco honorem gloriam efte,gen-tium dodortradjt,aquo primo fonte omnis honor cm anctnecefte eft. Qiiamobrcm nifi Chrifto in ipfi ecclefia fponfifua coniungamur, nullus ad nos honor defluct;quod vocabulum noftras duabus litteris, vt breuilfime, ita luculentiftîmc déclarât. Cùm igitur peradulterium ôi Ibrnicationem humanum genus legitinium coniugium violaG
P i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;let,,
-ocr page 216-172- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hermathenæ
fee, fimul in maximum dedecus amp;nbsp;fummam ignominiam eft prolapfiim, Äromnem ßbi viam ad fponfum zelotypum redeundi præclufic. At inifericordia immenfaex in-finito bonicatis abyflb emanans tanto amore fponiiim accendic, vc ipie morte lua , morte quidem f diflimaj folisque feriiorum iceleribus puniendis dertinata, turpitii-dinem nodram expiarit, rurfus plus honoris incompaiabiÜ (ua gratia largitus eil, quam ante diuortiiim haberemus. Hicell honor411e quem Iponlæ fnæabicâiflimæ, Sgt;c toti lordibus coeno viriorum obdtæ in cruce aftlauit, dum fpiritum luum redderec 1’uprcmum. Hæc venuftas illa qua nos Veneris die ad vitimum hora: Veneris momentum, ipla vcraamp;ralma Venusdecorauit. Hoc fuit tempus iliud quodenlam cali-ginem amp;nubem nullum lumen admittentem ,qua fepti, tamquam obfcuro carcere, eramus, Sol iullitiæ dil’culîît. luuat haec elegantidimis Mantuani verbis expolire, Deus amp;nbsp;homo fponfus noller in cruce pendens dixit, In 7na.ny4 tum Domint commend» (^iritum meum.
Vix e a fat us crat, cum circumfnfa repente Scindit j 'e nubes, ér in itthera. purgat apertumgt; Heflitit Adamus, daraf tn luce refulfit Os humerosf Deo fmilis. Namejue ip fa decorum Crefarion nato genitrix lumen f iuuentis Purpureum, amp;nbsp;lætos oculis afflarat honores.
En Adame, difeuflam iuftitiæradiis nubcm ,quam nemomortalium poterat penetra-re. En redditam iuuentam,amp;: terenatum , fingulariamp; vnicoomnium læculorum Veneris genitricis tuæfauore. En nos omnes rurfus Deolimiles. En honores quosalma y enus natis tuis afflas.
Grates per finer e dignas
Id on opis eli nofira: qua te tarn lata tuier unt Sacula, qtiitanti talem genuere parentes. In fréta dum fuuq current, dum montibus 'vmbra Lufirabunt conuexa, polus dumfidera ^afeet, Semper honos, nomen f tuum, laudesq^ manebunt.
Videte igitur, o mortales, nihil nobis honoris à nobis ipfis elTe : externus efl: omnis honor; amp;nbsp;non fle tantum externus, vt Arifloteles putauit, vt nimirum ab hominibus ho-mini tributus intelligatur ; led fic prorfus externus, vt amp;: aliunde aduen-at, ni.Ilam in nobis habcat fui occafionem : ira vt non noftris meritis,non vllisprxclarisnollris virtutibus, fed totus, quantus quantus ell, foli Chrifto debeatur, cm fit honor amp;nbsp;gloria in fæcula læculorum. l’eripateticus honorem externum alle quidem bonum elfe agno-uit, led putauit virtutis humanæ præ’mium;hoc interim vcriirimcdices,hoi.oreloluni bonum dignum elfe, fi lolum Deiim bonum elfe,nee quidquam boni de fuo mortales habere ,cognouiirct. CMihi abfitgloriart, inquit ille, nifi in cruce Domini nofiri left Chrilti. Hicenim lolus honornoller, hxclolanoftragloria,quam Chiillus alma Venus fponlæ fuæ alflar. Ntillæ naturæ nollræ dotes , nulla fortunæ bona honore digna lunt; quidquid honore dignum,id totum ex aile vni lôli Chrillo acceptum ferendum. Nenio itaquc.quantumtiis contendat,quantumuis currat, honoris brauium confeque-tur, nilà illud ChriflusalHaiit. Etquibusafflat fpiritu fuo diuino hune honorem ? Illis foils quos fi bi Jegitimo coniugio deuinxit. 111c fibi copulat quos vult ; ille fponfam eli-git,dütcm perfoluit. honores deniqueomnes largitur . Totum gratuitumell, totum coniugium amp;c coniugij honores ipfi loii debentur. Quid ergo fpei, vt ad hunc hdho-rem adfpircmus, cuius nullam ex nobis occalionem repcrimus ? Id nomcnclatonsin-dulltia, vti cetera omnia, demonflrat clarilTimCjdum vocem lt;Ccr fic fircit, vt liconuer-tatur, ollcndat coniugium , vndc honor dimanat, omnibus volcntibus paratum elfe, fite. Nam 11 (Crrretrorfum legas.ßcevidebis, quod paratum,amp;: id quod in promptu eil,notât ; à lüe/quo ratio notatur,deriuatur, quæ omnia parat amp;nbsp;expedit. Quid vltrà quæris? paratum cil coniugium; accede modô.amp;agnofce tantum te nihil pulcri ex te haberc,x léd amp;nbsp;coniugium amp;: honores inde Iccuturos prorfus tibi in promptu elfe, modo petas. Petite,dr da^biturajübis ^pnlfatc, dr aperictur. Quid quod iplèmet Iponfus flagrantilfi-moamorc accenfus nos ambit, nos ad fcvocat. Vcniteomnes qui laboratis df onerats
-ocr page 217-tiBERvîî. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r3
eyZzÿ, amp;nbsp;ego reßcid'fti'vos. Venice igiturvocati,vcnite,paratus Chri.îus eftad nos fibifo-ciandos, paratus ad nos honorandos*non vulgari honorcjfed illo qiio Rex eam honorât,quam legitimolibi matritnonio iungit, amp;: rcgni fui diadeinatccoronac. Audiuimus nio.O nomencJacorem dcmonftrantcm , omneni honorem è fcgitimo connubio pro-manare; amp;nbsp;cuiuis hocconnubtum S«: hune honorem paratum cfie,amp;:in medio confri-tutüm, vt QUI fponfum vocantem non reculée ,arripere polTit felicifTimam conditionéi Audiamus eadem de rc D. Paullum ; vt peiïpici queat, an vterque ex eodem fpiritli Verba l'ua depromat. Mulieres, inquit ad Ephefios feribens, viris fuis fubditæ fihtficut Domino ; quoniam 'vir caput ef muiter is, feut Chrifius caput est Ecclefæ : ipfe faluator corporis eins. Sed feut Ecclefa fubiecta eit Chrifio ; ita multeres viris fuis in omnibttSi. Viri diligtte vxores veftras, feut dr Chrifus dtlexit Ecclefam , amp;nbsp;feipfum tradidit pro ca, 'Vt illam' fanEtificaret,mundans eamlauacroaquÆ in Z'crbo, •vt exhtberct ipfe fbiglorio^ fam Ecclefam, non habentem maculam,aut rugam, aut aliquid hutufmodi-, fed •vt ft fanEla dr immaculata. Idem paullo poigne prolixiorfiam. fi omnia recitem ; Sacramentum hoc magnum eit. Ego autem dico in Chrifo dr Ecclefa. Vidcmushic D. Paullum pofi multas comparationes matrimonij tum co coiugio quod Chrifto eft cum fua Ecclelîà, tandem hoc epiphonema addidifl'e: magnum lacramentum , magnum myfterium cfTe in Chrifti amp;: Ecclefiæ coniugio ; qua in re totus cum fermonis noflri artifice confentit, qui, vt matrimonium facrum lignum eflet eins coniugij quo Chrifius E cd chain fuam libi iungit; vocem legitimiconnubij fic fecit,vt niß vnius cum vna vnio eflet,non poflet 42c, id eft,légitima amp;nbsp;firma vnio vocari. amp;nbsp;quod diäum eft, duos efle in carne Vna , id no-raenclator auribus oftendit, dum ex duabus breuibus litreris eiufdcm fbni vnam littc-ram longam pro legitimo coniugio fecit. Quid enim aliud eft nBc, quàm duo temporis fpatia in vnum tempus longum contrafta ea quidem in codem fbno, vt notaretur, cduobus vnum fieri, dum légitima matrimonij copula initur. Pluinbeus fit oportet, qui hîcnon adrairahiturfummum in minima voculaamp; vna vocali aitificium,dû fimul vniOjfimul vnionis firmitas, fimul duorum corporum in vnam carnem coeuntium vni-tas, vna vocali defignantur. quæ omnia dum Chrifto ôêEcclefiæapplicantur.immane eft, quanto fiant illuftriora. Quid, obfccro, vnioncm Chrifti Sc fponfæ fuæ aptiiîs queat fignare, quiira ipfa vnitas, per eam vocalem fignificata quæ duos breues fbnos in vnum commifcet,amp; firma linguædepreflione ad infériuspalatumamp;dentium radices, dénotât quot;vitæ huraanæ fundamentum clic, vt cum origine omn-is firmitatisnos coiiingamus amp;nbsp;vniaraus.Ex hoc itaque coniugio, legitimo ritu contraâo,42cr emanat, id eft,honor, Rhoclemcnto fluxum conuenientilfimo fono dénotante: quæ vox conuerfà nuncium adferc, quo nullus moitalibusaccidere lætiorpoteft. Quid enim lætiiis,quàm nobis dicijtam diuinum honorem , quo nullus maior ,atqueadeô qui foins amp;nbsp;vnicus honor eft mortalium,omnibus exæquo paratum efle? Non fpeétari formam,no*n diuitias,nd genus,non patronos, non clientes, non facundiam ,non aliud quidquam quod com-mendare poffit. Omnibus paratum efle citra diferimen. Accurrant pauperes, claudi, turpes, blæfi,quales quales tandem, fcabiolî, vlceribusfœdi, toti denique tabo obfiti, amp;nbsp;putrefeentes, atque fœtentes; omnibus æquè nuptiæ paratæ, omnibus idem honos exhibendus. Vide quàm immenfis fpatiis hic honor dilfideac ab honoribus illis ,qui ,quamuis veri honores non fint, pro fummis tarnen honoribus habentur.Num hi parati funt amp;nbsp;expofiti omnibus,perinde atqueille?Scilicet. Paucisconferuntur,«S«r id qUidem non vitro, aut gratis, vt illcj fed ingentibus laboribus ,noôte dieque corpus Siänimum affligentibus ;fummis molcftiis, maximis diftîcultatibus, longiffimotemporisdifpen-dio, intolerabili patientia funt emendi : amp;nbsp;quamuis hoc tam incomparabile pretium offeras, omniaq; præftesquæ humanis viribus fieri pofTunt ;non tarnen certus es, an fis confécuturus quod tantilicitaris: an potius,quod frequentilTimè acciderefolet, atque quotidianum eflfpeftaculum, omni impenfa curarum, amp;nbsp;laborum immanium pretio adnumerato , tantundem fis accepturus, ac fi nihil prorfus cgifles. Contemptis ergo falfis his honoribus, velut fucatis feortis, magno emcndis.ad verum honorem prope-remus, qui omnibus paratusex æquo, neminem vmquam mortalium féfellit. Nihil ergo dices in h^c vita honorandura. Nihil fane, quod quidem noftrum fit, amp;nbsp;pcnitiis humanum. At quantum in vnaquaque re, qualis qualis ca Sc quanta quanta, diuina;
P 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gratiae
-ocr page 218-174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
gratiæinueniturjtanturn in ea honorandum,ceterancgligenda,amp; pro nihilo ducenda. Hoc modo magilhatus honorandus, quia à Deo dacur, tamecfi fit improbus, iniquuSj amp;nbsp;tyrannicus. Sic Chrillus ip(e Pilaco dixit : Nonhaberes in mepotc^tatewv/hmy nifi ttbi data effet deÇuper. Eadem ratione fanélos viros honoramus, non ipios vtcrcaturas, autdiuitcs,aut poccntcsjfedquatenusgratiaDeiin iplïs cil honoredigna. Ethæcvera omnis honoris dil'pcniatio, vt fient ab vno Ddo omnis honor deriuatur in cos quos T». fibi coniugiodcuinxit ; itaad vnum Deum honor omnis rcfcratur,amp;; ne minima qui-dem parseius humanisrebuscommunicetur.Porrô vt vox ctr proprie Slt;. primo fie vlur-pandajtamcn vt ciuilictiam honori nomen tribuacur per analogiam iic loquemur,vc nomen hoc Cimbricum applicemusei potiffimum honori,qui ab vno profiuit,quod folfim verum,amp; pulcrum, amp;nbsp;bonurn. Quitquid igitur bonum,amp; pulcrum, amp;nbsp;verum ex ipfins vnius participatione ; id honoranduin dicemus. Vcl quemadmodum in vero Chriilianorum honore diclum, ilium folum honorem ciuilcm dicemus, qui ex aliqua cum ipio vno copula effluit. Coniungimurautemipfi vni per feôlam rationem'î quam Vt quiique prællantifiîmam habebit, itaerit maximishonoribus dignus. Hinc peripi-cuum, iolam virtutem honorandam,ceteris nihil gloria: ôé honoris tnbuendum; atque hoc limite tetum honoris regnum concludemus. Quamobrem vt verus Chriilianorum honor cujuis paratusjita ciuilisctiam honor, isinquam,qui veram primi honoris imaginem tuetur,cuiuisexpofituseft. Nam licet non omnibus (int diuitiæ, nonomni-■ bus gcncrofi natales, non omnibus potentia, omnibus tarnen honor tam paratus eft amp;: in promptu, quàm cniths eft expeditum, vt virtutem lequatur, vitia declinet; quod ne-niini mortalium, modo mentis compos fit, Deusncgauit. Honorcmusnuncdiuinam in nomenclatore noftro gratiam, cui magnus ille Ecclcfia: Iponlus tantam ingenij dex-teritatem dedit, vt nomen honori dederitillud, quo, licet breuiflimèjpretiofifiimi inyfteriorum thefauricomprehenduntur, quos explicate vix multislibiis vel iple Cicero poftet, tantum abeft vt nos id temerarioaufu velimus attentate. Satis efto, nos fores ipfiusfani,ceu Mcreurium quendam indicafte,in cuius adytishægazædelitclcunt. Qmimuis autem ter non tantum vt nomen, ledctiam vt verbum vlurpetui;dicimus tarnen nonnumquam err bo/ pro honorem exhibeo; quam vocem Hebræi videntue pcruertifte im“n j Græcicxgettr/id eft,exhibeo honorem, videntur ^épaçaccepilfe. Græcisitem Ver,«pvocatur, quod deinde in sap foluitutj quod ex noftro iermonedu-citoriginem, quia nimirum tempus vernum totius anni honor videatur. Hinc quæ Ver parit omnium (êculorum,virgo videlicet pariensChriftum, honorem, vt do-Ver. nbsp;nbsp;nbsp;Cui, totius genctis human!. Ver inde Latinis venifte facile credidilfcmjfolius Digam-
fif' maacceft'ione, nifiapud Iones (S«pvocari Varro annotaftet, quod à toeev noftro defeen-dere videtur, quo temperiem aeris indicamus, à bcr fine bar/ quod ell parère amp;nbsp;produ-cere^eo quod varia aëris rcmperics varia producat, quod pro prima parteaniii,qua nodes diebus fiunt breuiores, per cxccllcntiam dicitur: quoniam ea plurima pariat, amp;nbsp;in luccm proférât : quam non male beer / Iones nuncupabant. lam quia tempcries aëris Weer. Icmper rcdcat,WCfr pro iterum fine rurftim vliirpatur. Eft amp;nbsp;aliaetymologia in luccr/ quæ primam litteram nonex vicino Beta , quod eft in barr/fed ex origine lua petiuir. Congcruntur enim plures cauftasad vnius nominis fttuduram. Quia igitur luauis veris tcmperics non foliim ad pariendum , led ctiam adeuftodiendumquæ parta funt, idoneacll; nomen lueer itafadum, vtàüjacr fieri videatur,quocuft:odirefignamus. Adde Arietem ctiam, primum Veris fignum, tarer vocari, à üjcerverbo, quod fignificac defendojco quod hie Ic toto capitedefendat,lymbolurn obidgerens humanæ defen-fionis, non eius quæ manibus fit, led alterius, quæ in capitis amp;nbsp;cerebri viribus confiftif. Sed hæc alterius loci. Quod ft ipfi cer H præponamus, eum notabimus, cui honor eft alpiracus de ipfius litreræ natura; quamquam Ije amp;nbsp;err coniunda altum honorem expri-munt: quæ ratio eôdem tendit ; quia is cui bonos afflatur, honore exaltetur. Latini ab Herus. Iftet Herum feccrunt ; quo nomine quid dicant, partira intelligunt. Certe Herus de origine fua longo tempore pronuntiandum fuiftet,atque pioeoponcndum,quem ho-norandum puiamus. Primum iraque illi nomen hoc tribuendum,cui honor debetur omnis, qui eft Dominus nollcr lelus Chriftus . Hinc nosou^i^err dicimus, pro Deo, o/w. quafi Latinus dicerct, nofter Herus. Ex oitjS lifter Ofir fecerunt Ægyptij, vnde, quis
Ofiris
-ocr page 219-Liber v r i.
^75
Ofîris fie, darum euadit. Græciîi/îay Deam honoribus præfîdentem vocant, quam lu-nonem dixerunt Latini, quafiiun-ôoot/ideft, caput fauoris. Bcnefanc caput fauoris/quot;quot;quot;’ cùm inter omnia exqi'rna bona, honore nihil fit excelfiusaut præftantius. Latini non in Herus tantümjlcd in Hera etiam vocalem corripiunt,courra originis rarioncm,pccca-to non infrequenti. Sic Ennius à Cicerone laudatus, V'oÇne , an me regnare Hera iqiddueferat fors Virtitte expertamar. Cdm luno regnorum præles fit^non dubito,quin poé'ta earn hic Heram vocarit; louemjfi resita tuhfictj Herum vocaturus,à quoonmis honor profluit, Sein quem omnis honor referendus. Honorabile certc nomen, Se ma-gnificum,quod à Budæo eiiam video regi fuoattributum,crebioque reperitum,dum cum ipfo de philologia fuauiter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiue philologizat, vt ad colloquij titulum al-
ludam ; quem crcdiderim à Germanorum quopiam , in quorum ore vox hæcaflîduè verf'atur, ecyraologiam intellexifle, atque ob id lubenter ea vfum efle in rege appcl-lando . Domini nomen longèaliud notât, nccvllo modo ad Heri dignitatem aipirat. Sicut apud Cimbrosnon vnacapitisefl: nomenclatura:ira non vna ipfius domus,Angli
I -ni l I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'«inî- ncmtncla/u-
ïjtnndicunr, nosöiflö/ vtrumque tarnen ab ïju: iHud quidem abfiit Se oui/m elt,vndiquer*«/gt;«Jc«»-cuflodienSjSe defendens circura circa; hoC abIju-isS/quo fignificatureuftodiam efle at^ que tutelam. Vtroquecertè vocabulo vfiisipfius domus egrcgicexplicatur. ïgt;rinialiam lignât notionem,ab ci Se om cum adfpiratione, qua intelligimus domicilium vndique lêparatum ab aliisSe ioiitanum. «SiIblitanum, cui præpofita adfpiratio,Se M adieâum facit Jjcùnrquodfi vt verbum vfurpecur,eflidem quod circumfepire, Se reni propriam Seiblitariam fibi reddere : vbi afpiratiolaborem fiueaftionem, M rctraâioncm,qua res in le Iblam refcrtur,defignat. Quamobrem ficiinpro doraololitaria, quales Iblent efle Germanorura,Tacito telle, ponetur, lam ÖftÖom cum ai ticulocontraclum. Se ca-pite truncatum, more noflro , facit t^ont/ Se lenitatis caufla, media littera pofita pro aipirata, boin/qua voce noftrates perexcellentiam pro domo Epilcopi Se Canonicorum ®oin. vna circa templum habicantiura vtuntur; ad cam nimirum iormam , quaEpiieopus pro fummo Sacerdote , Se paflor pro concionatore vfurpatur. Græci ohm pro præcipua templi parte bflin dixifle credentur, ab eo qui fciat, 'ï^pcxh/j.Qv rempli partem vocari, quæ eft ante ledern ipfius numinis: oOTfS-oJ’owor alteram partem , quæ poll eandem cellam eft, vt Varro prodidit. Non minim itaque uec nouum,amp;oin pro primario templo nobis haSlenusin vfu efle : quæ vox tam eft antiqiia, quam Curetum, Se Cori ; ncc minus quam hæ,noftras. Hine Latinorum DomuJ, Se nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græcorum : vbirurfus aliud tem-
pus apud Latinos, aliud apud Græcos videtur. quodaddo, quo frequentia tandem eiulmodi Jeuium variationum omnem-tollat fcrupulum Se hæfitationem in originibus quærendis, Nunc ergo bom-mcnfiuehoni—niiti is erit, qui domum ducit fiue gubernati itavt idem fit Dominus, quod domus alicuius redlor Segubernator. vbi cernas, nihil®'””quot;’**' tyrannicum,nihilab humanitatealienum hacvoce lignari; rametfi tandem,dum lerui crudclius à dominis traiftari ccepiflent, ex libidine magis,quam reda domus gubernan-dæ rationc, læuientibns, faiftum eft, v£ Domini nomen inuifum redderetur, quafi nemo Dominum agnofeeret, nifi eiusleruuscflet: efirn tarnenliberiomnesæquè atque ferui dominorum duclum fequidebeant. Ignobilius profeélô eftjSe longiffimointcr-uallo nomen Domini ab Herr dignitate lêiunélum : ciirn hoc honor, fummum bonorum extrinlccusaducnientium, denotetur • illodumtaxat quæuis cuiufiiisdomus gu-bernatio . Veriim cum torus mundus magna quæJam domus fit; non eft abfiirdum, Deum Domini nomine vocare, tanto ceteris omnibus fuperiorcm, quanto torus mundus quauis aha domo maior eft Se præftantior. Græci dominum dicunt, quo domini in domo regenda fcopus indicatur, fi ad natalium rationem vox examinetur, bic-fpoctenim is eft,qui Se ipfe ad rcifamiliarisincrementa diligenter contcndit,Se alles, vt idem faciant, incitat. ÏBiencnim eftincrelcere, Sepromoueri ad meliora: ,§poct vero ©mißut eft dihgens Sematura rei expeditio ; vndeüüjfljO£texpeditusfucceflusinrebusomni-®J^^'“-bus. Alij fpuebenpronuntiant: equavoce,tranlpofitadiphthongo, ßZTfüö'ly Græcorum. i0ogt;rpoe». Accedit Se altera ratio ex biet/ pro opere Se re iplà quæ fit,qua vocula Angli vtuntur fre- «niiA«. quentiflîmè dicentes, tisS tru tn Diet/id eft, verum eft reapie,fiue vera eft oratio,ad ipfiim opus,fine id quo fit, examinata. Hac itaque notatione biet-fpoctis eflet, qui operi accelerando Se maturando inftaret. Dominus ergo fine familiæ gubernator tum demum
defpotx
-ocr page 220-lyö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆLIBERVII.
defpotæ nomine dignus eft, cura rei fa miliaris incrcmenta accélérât, amp;nbsp;facit vt opera omnia domcftica diligenter matürentur. Nec mireris, ex bic-fÿoet öc-fpot fieri, cùni Græcos diphchongis le Sc Oe(cias carere . Diu Grammatici omnes fuas fehedas euol-uent, dm omnia lùafcriniaexcuticnt, priufqiiam qnicquam fini de Defpota peruefti-gare pofîînt. Latinusin promptu haberec dicerc , Dorninum elfe, qui doraum minât, fine familiam gubernat ducir;quod fi Varro dixifiec, non potufifem non laudaredèd vltcriusquæfiuifiem, vnde Domus amp;nbsp;Minoin Romanam veniflent ciuitatem : quod interrogatus, refpondiflet, Domum à Græcis ,«Sô fortafie Mino ab Vmbris,'vel Etru-feis, vel Ofeis vcniflc; vlterius nihil liabiturus, quod ad cauiTasfignificationis pertine-xcipavoc eiuldem funt amp;nbsp;originis nbsp;nbsp;notationis, vt evim vtrumque à rcUfrtt
«fttucii ƒ»£ fine foîcn dicatur,quod cft eligerc; quo fit, vc magiftratum à populo eledum hæ voces' lt;oicn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;defignent. Apud Hebræos iTÿ n'i’t’ mihi fie fada ex ficer videntur, vti ex fiai fit fal/
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adfpiratione in fibilum mutata : quod non He bran tantum, fed vetufti etiam Galli fe-
cerunt, pro Hero maiorisdignationisfiredicentesiquod Angliapertius oftcndunt,duni pro pt-'r dicunt. Hinc Hebræos verbum iùum , quo dominari fignificatur,acce-pifle dicemus; nifi nobis caüflam reddant verifimiliorem: amp;nbsp;vt magna cft,nulla necef-fitate cOgente, confufio licterarum, per Saraech etiam pD pro ïjetratdicunt Chaldæi. Verùm tempus eft vt ex haecanina litteracommigremus.Sed pænulam retrahit voca-bulum, amp;nbsp;moram iniieit, de cuius fignificato maxima celeritas expedari debuifl'et. Di-xi quid ûc/ quid er/ quid fier/quid eer/quid Ijccr/quid ©j/quid i5u/quid alia his vel cognata vel contraria notarentinuncöirogat,ne fui obliuifcar.i'iij equito notât,fluxuni nimirum cum facilitate, amp;nbsp;cita amp;: facili ipfius Iota penetratione. Ab hoc ternarius nu-merus nomen eft fbrtitus, dumbip pro boj-rp/ quod eft celeriter penetrare, dicimus.
t»erM tit hic numcrusSpincuilanclo laccF jco quod cius vnitate ternarius terminetur acque tuif»nä0f»- formetur ; quæ tota confiftit in tanta penetrandi omnia celeritate, vt nulla mentis acies, nulla celeritas earn aftequi poftit. Ad huius vim Virgilius refpexit:
PrtKcifio Citium, amp;nbsp;terr^ts, cum^ôÇque Uquentes, Lucentem^^ glebum Luriit, PitaniAquen^irA Spiritui int Ui alit, totam^ infufa per artus eMem agitat molem, nbsp;nbsp;mugno fe corpore mifcet.
De hoe fpiritu locutuseft Mofès,dum dixit;Etppiritus Domini ferebatur fuper aquM, id eft, omnes aquæ,fiue abyfli, fiue materiæ minimas particulas amp;nbsp;atomos, vi i'ua pc-netrabatjquo eüentiam Sgt;i. vitam omnibus penitusinderetatque infinuaret.Sicutenim à patte omnia, amp;nbsp;per filium omnia; ita in Spiritu fando omnia, fi redè illud D. Paulli examinetur , quo omnia,per quem omnia, in quo omnia ; quibus verbis delcripfifle videtur Trinitatcm. Meritô igitur per omnia penitus ferri dicitur, in quo funt omnia.
HER-
-ocr page 221-'77
HERMATHE NÆ
LIBER. VIII.
LitteR A clt;intn*i ôâ. flvixvim notmirc jCrmifcuriclnm 3cl fîbiînm^ 5 ittfcfx '''■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lîmplici vchementiorelljca augetetiam notatio-
ncm. Hinc nomen lt;i20/potefl:atem ipHiis Vnius exprimens,idcm eft qiiod Eli: ;qiiod fibilus vni quad fpiricum vehementem add at, per cnim amp;nbsp;magna fpiratio per fibilum dgnificata,
-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’P*’ addic,amp; vitam,amp; quandam ingentctn Ipiracionem, per
qiiam omniacfle accipiunt. Ex Cö, 3!.ö alij taciunt: iilo Flandri,hoc 3«-nosvtimur kibentius. Hinc Ids, quad dicas,Eft Ell, Virtus Dei. Reftat hinc 7ç apud Græcos,pro veliementia: quam vocemHomeruselegantiflime ventis vehemcnti flatu dbilantibus atcribuic. Latini Digamma Æolicum addiderunt, quo latior adhuc vehe-mentiadgnidcarctur, Vis pro î'ç dicentes. Hinc fir vt S interiedum vehementiam quan-dam amp;nbsp;vim addar: vt Wtapprebendo,lDa|l eft idem quod firmicer retentum, quad di- ©at. cas magna vi comprchenlum. Subeft amp;: alia notacionis caufta in baft, vt dt à bcft, quod dgnatfirmare ,ceudicas. larc efieconcluditatq. connedit,Tauipd «Bjö vinculum inii-cientc, quot;V ipfius efiè latitudinem notante. Hinc Vefta dea, quæ rebus firmandis præ- äta. eft, quæque ipfam elfcntiæ latitudinem alligat,amp; conlcruat. HancGra:ci«V/av dicunt, Digamma in afpirationcm murato. Quia aurem ignis cæleftis perpetuo in orbem volu-mincomnia conlcruatjVeftam perpetuoignecoluerunt,roganteseoiymbolo,vt Deus perpetuum calorem in omnibus conleruarct, atque in iis firmiter ligaret. Templum ei rotundum tcccrunt,ad æternum calorem, quern rotundi cælorum orbes perpetuo fuo volumine conleruant.denotandtim. Deinde ad firmam rerum ftabilitatem, rotunda figura, in qua nullæ partes extant,vitraaliascftaccomraodatilTima.Senarius autem huic senariitsnu-facer, dicitur, duabus rationibusconcurrentibus : altera à,êct/quod eftpono amp;nbsp;colloco; quia rebus omnibus in eflentia locandis præfit: altera a fo-ejS/amp; hinc^éejS/quod-^^si.' eft idem quod ad eftentiam due ad ipfum efie. Senarius enim raareriam amp;nbsp;formam colligans, c duabus rebus vnum conftituit, quod ad efte per dbilum iuum refert ;qui quid aliud eft,quam fpiritus efte per omnçs perférens creaturas ipdus ternarij proxima imago.Et quia tota rcrum eftentia huiusnuraeri fpiritu quodammodoanimatur,amp;:,vc de dicam,aduatur ; reéliftimè geminus dbilus ipfum E, quod eft Vnius nota, compre-Iiendit. Præterca vt propius, auf potius adaraulfim Veftæ viresexprimeret jitanornen fadum eft, vt fit circulare, dnefonidiferimine, vel prorfum,vel verfum legendum. In angelicis ordinibustertius, poft primum ternarium ipd Deo per tres hypoftalès tribu-tum, Thronus dicitutjcuius vocis notio crim ledern Dei dgnificet, due vinculum ro- Thronw. tundum ; cgregie cum Vefta amp;nbsp;nomine fenarij quadrat, quod acollocando ficdicitur, vt idemdt quod thronusin vulgari loquendi confuetudine,pro quo alij ,§etcl befrei, dicunt. Deriuatur enim à quod eft colloco. QjJæ verb fummaeft, fuprema amp;nbsp;prima collocationis idea ? Illud ipfum quod in creaturis dipremam Dei imaginem ablbluir, quod munus amp;nbsp;Vcftæ,amp; Senario, amp;nbsp;Throno dico conuenirc. Addamus amp;nbsp;illud plurimi momenti ad multa inrelligenda futurum , huius primi ternarij varia fym-bola hieroglyphica fuill'e, pro co ac varix eins funt amp;: condderationes amp;nbsp;nomenclatu-ræ. Iplà certc notio, qua omnia in eftentia in hoc primiim collocantur amp;nbsp;ftabili'untur, Terra elemf-cftecitjVt inter clemcnta terra hierogiyphicum eius dgnum eftet, quod hxcinter elc-^quot;^”^'^'’'”'*'*’ menta fola ftabiliratcm amp;nbsp;firmitatem perpetuam feruct. Timxus Locrus, dodiftimus Pythagoræfe(ftator,Tcrram federn deorum efte dixit : quod d de hac terra in qua viui-mus,aut potius morimur,dixit,prorfus aberrauit,cdm nihil minus ci quadret,quàm vt Dei thronus dicatur. Audiuerat, Terram deorum Icdcmeftejlcd male id huicimmo-bili corpoiiaccommodauit.non intelligens, iddcillo omniseftentix firmamentodici, CUI lenarius dedicatur. Quia porro audiuerat ,Tcrram omnium efte antiquiftimam, nec vidcrct,qui nam id veritati conlentiret ; adiecit,antiquiftlmam efte non totiu.s vni-uerdtatis; led corporum dumtaxatquæ fub cxlo funtjquod Plato eft imitatus,fed vter-qucdeceptus. Pcrucnit etiam ad Platoncm cxleftis terrx cuiuldain nocitia,fed earn
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non
-ocr page 222-178 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
non aliud pucauic,quàm cælcile huius terræ exemplar :cûm terra ilia qua: fedes eft dco-rum,non terræ tantum,fed totius vniuerfitatis compledatur ideam. atq. idcirco eciarn à Pythagora 7ru(gt;y)ç appellatur, lt;pvÄaK»: quorum hoc primæ Iccundi terna-rij vnitati,illud lècundæconucnrt ; quas duas vnirates fènariiis notier connedit arque confirmât. Senariusigitur fine terra hieroglyphica tùmma cutlodiacthamp; turn ma louis arxinquatèdet, vetligio clarilfimoTrinitatisimpretTo. Videmus itaque , quanta arte tribus hislitteris S, E,T, vfus fit fermonisnoftriaudordnquibiisS vim patris omnia rinrn. cfflantis,E filij, pattis flatum opificio fuo fitmantis, T l'piritus tandi totum colligantis pertonam depingit tam viuis vocum coloribus, vt haudinueniasinomnilinguarû vni-uerfitare jquofignificantiusremquampiam reprætcntes. ergo num crus nomen à ^ïtfórtitus Vctlæ facer, quæ mutato Digammain adtpirationem,vtcx Felena fit Helena apud Græcos, amp;nbsp;cii Fablar HabUr apud Hifpanos, Hetlia dida etl. Qua porró de cautTaeèeörotundumcll vocabulum , amp;tenarius circularis perfeôlus numerus, amp;nbsp;Vetlæ rotundum templum datum ; eadem de caufi'a primus hic rer.um omnium crea-tarura ordoThronus etl vocatus,quod vocabulura tcio apud Athenæum àô/)«lt;ra£amp;3t, deriuari: fed nec formatura refpondct,nec fie Græcorum proprium etl,vt non amp;nbsp;apud nos in communi loquôndi confuctudine verfetur. Prima certe fignificationis ratio tôli folios Dci tcdiconuenit, quam ipfefibicælum efiedicit : cui Lyricus Hebræusdiuino intlindu concinit, dicens, Dominum fibi federn in cælo parafiè. amp;nbsp;alibi dicit, Dcuni filio fuo thronum paratTc in fæculum fæculi, vt D. Paulius interpretatur. Quid ? an 7“'’- Deo lede opus etl, vt fedeat Minime gentium. (^iomodo ergo federe ditirur ? Vti JfCMunquot;** Rex quilpiam terrenus ex altafede ius populofuodicit, nbsp;nbsp;hos honorât,alios punit,amp;
omnia contîlio iuffuque fuodifponit amp;nbsp;gu bernât .-ita Deus non cælostantiim amp;nbsp;ter-ram, têd omnes creaturas tam fpiritales quàm corporeas nutu tuo regens, in altitfima poreflatisfuæ arccdicitur tederciquàm cælura,quiaaltiffimum.vt tefiera quædam hieroglyphica in facris litteris defignat ; cui terra deinde, quia infima, præbet locum tca-belli ; eo quôd àcæli fupreraoad centrum terræ omnia amp;: fingula difponat atq. raode-ThmnMvn- tctur. Vcrùm is qui Throni nomen fecit,alrius afcendit,cùm lt;ron àlt;cc-ron,{ÿncoptôs
lt;rûii, dicatur ,quod etl calcationis rotundum : vbi exoche poftulat, vt tummus cal-cans,amp;:fummum calcatum ,amp;tummumetiam rotundum intelligatur. Num igituc cælum etltùmmum ? Nequaquam. Qjaid altius ? Spiritalcs orbes angelorum chorû Quid in his althEmum.’’ Primus eflentiæ ternarius primam Trinitatis fimilitudinem impreflam habens.Quis hunccalcat .^ipfe Deustrinus amp;nbsp;vnus jeo quôd totus hoc toto ita fuperior fic,vt homo calcans eo quod calcat,altior etl. Cùm cnim omniscreatio per ternarium defcendat.cunr vis hypotlatéon ad omnia crcandanecetTariô cocurrat, quia Sen^riM nu‘- ülæ rcaptc tèiungi minime potTunt ; firma colledione concludo ,tcnarium fupremani tèdem efie in qua Deus dicitur tedere ; propterea quôd nulla creatura fit inter hune « Deu-t ternarium quera fenariusabtôluir,amp;cum ternarium qui hypotlatès numerat, In tena-feiieredicitur. jjQ epim prima imago Dci elucet, ad hypotlaticum numerum exprefla amp;nbsp;pcrfeda,for-mam amp;; materiam colligans ,fiue potins aclura amp;: potentiam , Huius idcæ imago,fine, vtvulgatius dicatur, hums intelligentiævisamp; potetlas in fupremo cælo cernitur ; quôd. quia rotundum etl amp;: orbiculare, amp;: omnibus numeris perfedum abfolutum, oportet amp;nbsp;ipfam idcam huius rotunditatis in fe exemplar habere; atque inde confitendum, huic intelligcntiæ necetTario cum numcrum tribuendum qui amp;: iptêfit circularis atque perfedus. Hiinc videmus tenarium effe qui circulo in fe reducitur, amp;nbsp;totusex toris Kt. luis partibus abtóluitur, ita vt nihil vel défit vel fuperfit : quod admirationis incompa-‘ rabilis myfterium nomcnclator ita vnius tÿllabæ vocula expretfir, vt hand tciam, an ex
Dionytio Arcopagita amp;nbsp;omnibus antiquis fcriptoribus plus lucis,quara ex ea queat ad' ferri, ad,totum primum intclligentiarum ordmem rede Sc conuenienter pritcæThco-logiæ examinandum. Fatoor equidem me non parum aut ofcitanter in his arcanis ver-fatum etTojamp;adiifie plurimos turn viuos turn rautos magiflrosifedfecit velcrafia ingc-nij mei rudicas, vel illorum obteuritas, vt nihil certæ aut tolidæ eruditionis antè aftul-ferit.quara Cimbricos meos numéros amp;eorum nomina diligenter itcrum atq. iterum exculfiircm,.quorum monitu,quidquid inueni, me fateorinuenifie. Diuinum interim Areopagitæ rngenium demiror SC exotculor, Sc tanti facio,vt nó in alio,potl Apotlolos,
tantuo)
-ocr page 223-L I B E R V I r I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lyp
fanrnm enthufiafmi amp;nbsp;Palladiæfublimifatis eredam inueniri pofle. QuistejDionyfi, hos Angeloriim chores docuic’cjnavfuspræcepcore tam excelfa,amp; abomni cognitio-ne hu mana rçmota pcr f'p-ïxifh? quisan teætatem tuam tam accuratam cæleftis cxerci-tus difpónendi prodidit.dodrinam? Noji cercef-Icbra:i,apnd quos ne nomina quidem pluraordinum quàmduoinucniuntur;cûm reliqiia principum quidem hot Angelo-rum, at minime clafTinni dilHnólarum.Pfofcéló vix abea poirnm dinelli opinione qua hadcnusexiftiraojà D. PauIIoin tertium earlum rapto hos tres Angelornm ternarios fuilfei'cuelatosinonillosquiderü in;ynlgus,{èd apud (hos Apoftolicæ graciæ fymmyltas: atq. adeo ægrè quis mihi perfiialcrit, alind tres cælos apud fingulareelcdionis vas eHc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**
quàm hos tres ternarios ^per quoSi,velut per tres idearum fcalas in vnam fcalam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
vnius (calæ ardentem apieem definentes jadÏpfara Trinitatem tam propè perneniturj vc ne angelitæ quidem mentes fieri pofl'mtpropinquiores: q^uam inrelligentiam in nu; meris amp;nbsp;numerorum nominibusjuullius prreceptoris duólu, deprehendi: idcirco, fii quisipeliqra certioraque fciat, ab eo çùpio doceri.-Sed quovfum rapior? Alibi his locus dandus, quando coruni latirudincm amp;nbsp;profunditatem huius libii anguftia expludir. Quoniam ergo demonftratum , pnmum creaturarum typum à fenario abfolui ; reâiï-hmc nomenclator à ponendo collqcandoque ipfum. nuneupauit. Sedet enirn in ca Deus,vclut figillumquoïïgnamus,fedetin ipfa ceraimaginem recipïente, Quod fi comparatio quæratur, omnes ordines oculis (ubiicicns;adferatur typographiain qua Typo^raphi-chalybei Ryli extantes litteras habentes primas aliarum linqrarüra ideas»Xihdtaq, fi fas eft,conferantur. Hi valido nifu primara fuiimaginena imprimunt, foJido ferto, in ipio ferro fedentes, veluti mafculus infidet matrici ; à qua re matrices quoque litteraru no-minantur. E matricibusexcLintftanncæhtteræjabhislitteræchartis.imprjmuntur,in quibus chalcographicusordo finitur, angelicoccrnarioium procefiui comparatus: amp;nbsp;quemadmodum nos è litteris chai tæ impicflis omnem cognitioncm per oculosaccipi-mus;iraab angelicis ordinibus mens noftradiuina notitiainformauir. Scriaiius itaque matricem abfoluit, integra iam creantis trinitatis imag^inefufeepta ; atqtie indeThio-nus dicitur, in quoTiinitas primam fedcmcharaderis kii reruni formas imprimentis colJocauit. Hebræi pro Ses Sifà dicunt in maiculino gencre5 amp;nbsp;Ses infeminino. Chal-dxi pro Ses Set : in quibus Sifa amp;nbsp;Set circularem perdunt figuram , vt facile agnofcas hæc vocabula à noftro^ejS profluxifie, in quo genera non diltinguuntur, amp;nbsp;integra ro-tunditas conicruatur, vna cum Trinitatis imagine in numero litteramm . At diccrec quiSjHcbræos fuum Sila amp;nbsp;Ses à niw vcl nnuj haberejCoque hac pane in xre noftro non elTe. Contra dico,non illas modo voces,led hæc etiam verba c lingua noftra profluxifie, tamctfijVt pleraque omnia cetera, fint corrupta. ^et nobis pro collocoamp;r pono efl: in ôc*. vf«, quodprimiim Trinitati omnia in primo ternario collocanticonucnit ,a qua imago cöllocantis in fc!ö ,vt in fuprema crcatura manens, nominis deditcaufiam. Noftra-tem autem hanc vocem efic, analogia formaturæ conuincit,GO quod fit ichnæa,pcr ve-fbgia nos ad id ducensquod a^ctefiicitur- ^ct lt;esi facit,quo fignificaturaccepit efic. Sic enim dicimus,lt;cjß5enuett/tciö grtiacn/ amp;: reliquis omnibus præteritis perfedispafli-iiis. Conuerfio itaque in lt;^ct oftendit, quid Trinitas collocans præftiterit,iplâm videlicet primam, ipfius quodeficaccepit ,idcam, fiucipfum eficab alio’procedens : quam intclligentiam terriæ perlbnæ præteritorum perfedorum in verbis pafiluis ortend un t, quæomnia per lt;00 exordiraur. Iam præterea ipfumlt;f.jS fimplcx non ert, fed compofi-tum :atqueid rurfusgemino modo gemina confideratione. enim femel fol-uas in , quo fignificatur ad ipfum quod eft : quæ notatio demonftrar, per hanc idcam omnia alia ad ipfum Ensreterri atq. deduci, vti per lupremum apicem creaturarum. Rurfus ^e$iic incclligi poteft, vtfignificatio ciusoriatur ex natura litteræ T, amp;ipfiuslt;i2.ö : qua via relblutum,idem dieet quod vinculum cntis^ quod quid aliud eft, quam idea hac prima rerum omnium, fine omni medio à Deo imprefia, omnem reru eflentiam colligariamp; inter le amp;c«m Deo. /ftquehinccft ,vt huic numerohierogly- SenartMnu-phica figura fit vinculum , quod alibi cxplicabo. Ex hoc itaque caufia intelligitur,cur Icnaiius coniugio fit dedicatus;amp; hinc vlteriuscognolcas,cur Veneri facer. Cum enim docucrim,omnem honorem, amp;nbsp;perconfequens,omnem venuftatem noftram c coniu-^'’quot;’^* giolegitimomanarCjfitqueVenus pulcritudinisdea, ipfique etiam amori coniugali præfit}
-ocr page 224-jSo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h È 1 M a TB'ÉN a
præfic; quid.quæfb, aptius conuenientiusqüc, quàm'numerum coniugij hùic de^ccon-îècrare: qùippc per quam coniugium inter Deüm amp;nbsp;Eéclefiam eft redititegratü.Sextus igitur dies Veneris eft, quo die coniugiuM eft Gontraâû,^‘otn,nis honor amp;nbsp;pulcricudo mortalibus à Chrifto aftlata. Eat, qui voler,alio quæfitum eiufmodi'vocum rerû con-ccntu;amp; vbi multiim laboraric apud Cabaliftàs/âüdd expercüs clainet,pro thefauris {'ei' carbones inuenifte. Illi litteras numerat,amp;: verba varié Gonfcindunc',litteräs rranfponut/ nulla habita fignificationis vfitatæ ratione^nos ne tetd qùidé culmumab vfitata loquédi cófuetudine recedimus, nee quidqua cófideramusquód no fit apertifllrnœapud omnes noftrates notationis: amp;nbsp;in hoc taclaroexarninedrnniamyfteria veteris Theologia?,fiue fabulisea fit, fine numeris, fiiie hieroglyphicis fighis confignacajreuela'nfur. Demiror quis Pythagoram docuerit ,vt lenariurri fecündüm coniugium vocafet ; quodeum ta-rlien fecifte, Ariftobulus au'tftoreft, cum amp;nbsp;religioriis veræ, amp;nbsp;iérmonis noftri eftet igna-’ rus: nifi forte, quod(ufpicot,ex Abari Scythaid genus haulerit arcana. Cernitequanto fpatio Dei federn fupfa'omnëm eorpoream tiatüràrri nómenclatorcxtuleht ,dum à Deo dicitfupremum rotundorum calcari: quo aliud intelligcre non pofrumus,quam id cuius fenariusinter numéros fymbôlum eft. Dieet qtiis: Cur igitur Seraphin nondici-tur Dei (edes?Qüia hon intégr'âm'Dcifimilitudinem gcrereintelligiturjfed earn dum-taxatquas paternæ perfonæ refpondet, ficut Chérubin filij typum fefert. At fenarius vtramque vtriufque hypottâfèosperlônam colligans, totam Trinitatis fpeeiem acci-‘ piens,fUpremam rotundum eft, ex vniratis biharij ternarijque ideis vnum orbem con-ftituens ,id eft, fimilitudinem prirhara amp;abfólütam ferensipfius Trinitatis,fijb tribus perfonis diftindè in ipfo amp;:'adæquatècomprehenfis. Vnum enim,duo,amp; tria iènariuni i
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;integrum abfbldiint atque æquant. Hoc eft tertium cælum,ab infimo numerum eXör-
diendo,voce pro rotudo fiipremo,non corporeo,Ied fpiritali accepta.Thronus ergo fu--premueft ftipremæ calcationis'rotundu,quod duos inferiores cælos.fiueangelorû ordi-neSjCÓprehendcns,aliquädo dicitur Terra;quia Deus thronuhunc, perinde atq. homo terrâ.caléat; nbsp;nbsp;dicitur alioqui Terra etiä à lt;tt/quod eft calco ; ita vt Thronus Terra
abeade radice’pullularint. Hine nue perfpicuû,quæ terra antiquiflima fit deorudicen-da,amp; qua de caufla. Ad huneferè modu in Odis Dauidicis legimus: Credo ^'tdere bona. Homini in terrauiuentiu. Et alibi:^jwniam qui maUgnatur,exterminabuntur:ptflineft~ tes autem Bominu, ipß hareditabunt terra. Hie Terram procælefti patria intclligimus, cuius hæreditas ftabilis eft amp;: perennis,ad quam per eins mortem venimus;de quo ^terf propriè dicitur, vox ante cxphcata.Eodem modo rurfus terram pro cælo, fine beatoru Cede. ,^mabenedtcenteseihareditabuntterram, maledicentesautem éi dif^eribunt. Ite-rum: Portio mea in terra 'viuentiuin. In his tarnen magis ad ftabilitatem regni cæleftis, quam ad myfterium Throni coparatio Ipeétat : hoc faltem hinc effici videtur,vt abfur-dum minime fit, fi philofbphorum antiquiftimi terram primi rerum creatarum ordinis tefteram efie voluerint,tum propter iplam ftabilitatem,ob quam amp;nbsp;Vefta dicitur; tum quod Deus hoc rerum omnium faftigium pedibus fuis, perinde atque nos terram, cal-^on”*** nbsp;nbsp;c^î'et:de qua ratione Thronus nomen aecepir. Qua verb de caufta üon rotundu fignet,
ßi. addendum ßt fluo,equito, labor : vnde ßent quafi üi-cnt/quo fupremum finem in ce-lüe«. leri motione fignamus, vt in equitando ßnitde eodicatur, qui admiftîs habenis fertur. ÿjntu ^L. A ßni Renus,a velocefluxu,vni Germaniæ,amp; alteri agri Bononienfis flumini commune nomen. A ßen præteritum imperfeélum ûoji,id eft,celerrimè ferebar; à quo nomen ßoii, propter rationem alias oftenfam, quæ à tribus temporibus inclufis pendet, quo id notatur quod omnium eft celerrimum . Cum igitur rotundo corpore nihil fit celerius, faclum optima de caufta, vt Gon pro rotundo diceretur. Quamuis enim amp;aliæ fint rationes ob quas fupremum cælum rotundum fit ; vna tarnen de primariiseft,quod hæc figura aptiftîma fit à celeritate,quæ cùm fumma fit in fuprerao cælo, ipfum nomen à celeritate dii»ftum , inter corpora lupremo- cælo maxime quadrabit : amp;nbsp;ficuc hoc inter corporata omnia fummumeft; itaaptiftîmum fymbôlum eritadfummum
Äont orbem (piritalium denotandum . Ceterùm vt nomen à verbo dfterepet, Gont pro Gon dicimus: qualitterain compofitione ipfius «Tron non fuit opus, in quo o ptoducitur,vc alterum tempus accedens fonorum magis reddat vocabulum, amp;nbsp;ehfx lyllabæ tempus cópenfet: quoditidem in Croon faólum, quod ex code fonte manat: de quo priufquara plura
-ocr page 225-It J 8 * Vilt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8l
plura dica,aliudadferendulitculenntrimu eins quod aio, 'Surdon hoftras elTe, documen-tu. CroonDcifcdcm efle,demonftratu: cuiquidex diametroopponatur,fi nouerimus; ‘ Vna opera feiemus, quid jiJoajt vox verfa fignet: quæ vocum forraandarum ratio (i hie locum fuum habere deprehendatur, irapudentis pertinaciit fit, negate, voces nobis vernaculas cfTe. Si Deusfummum bonum fitjhecçfle vtfummum malum ei maxime repugnet: atque hincillic federn fedi Dei contrariam quærcndam, vnde malum promanat.,Hieremias autem, præter ceteros, auótor eft, ab Aquilone omne malum pan-dendum; c quo liquet, mali ledern in Aquilone collocari. Sed quid ego per mali ve-ftigia ad eius regiam pergo ; cum clariflimis verbis Ilaias earn demonftrarit ? ^omo-doy inquit, cecidifii de c.elo Lucifer, qut mane oricbarii: c6rruifli in terr am qui ‘vulne-‘ rabasgentes : qui dicebua in corde tuo, In calum confeendam, fupcr afira Dei exalta^ bo folium meum, fedebo in monte teflamenti ^in lateribus ^i^uilonù: i^feendam fu^ fer ältitudincm nubium, (îmilis er o lt;^ltifimo. Verumtamen in infer num detraherü, in profundum laci. Hac amp;i. plura ille de Luciferi lolio, qui póft Ates nomine dignus cuafit. Pjuriraa facræ feripturæ loca his coiifentiunt, quæ adducere opera fit fuperua-caneæ : efiin nihil iis quæ allatafunt.clariuselTe pollit. Prilcus fiderum nomenclator, vt perpetuum in cælo huius dæmoniacæ fuperbiæextaret monumentum , magnum ftellariim in Aquilonegyrum Draconem vocauitjquem fi totum cxaminarem,amp; cum ßdtu Vicinis fideribusconferrem; omnibus ad oculum patefacerem,totius religionis noftrae fymbolain cæloinueniri. Hic eft Draco iile magnus, rex Ægypti amp;omnis idoloma-
niæ, cuius infignis apud Ezechielem mentio. Hie ferpens, cuius caput eratconculcan- fin fymbol» dum à femine mulieris: quod infigni tellera in cælo defcripfit,qui ignotum hominem in aftris collocauit contra duos dracones pugnantem; alterum Ardicum, cuius caput pede protcrit; alterum ad Æquinodiorum circulum hominis corpus inuoluentem, cuius capiti,Tropicum Cancri verfus eleuato, amp;nbsp;vafto ridu hianti,clauam intentât iawi jBluam perculTurus, HuncGræcilr^opatnvocarunt, id eft,in genibusjdequo alijalia,vc fit, amp;nbsp;fieri necefleeft,vbi nulloveritatis fundaraentocollocato.quifque lomnia fuani-titur protrudercamp; probare. Eratofthenes tarnen optimè omnium de antiquorum re-latu illud liiteris prodidiq hunc Herculem efte, Draconem interficerenitentem. Ve-nimm reliquis accommodandis nihil certi potuitvidere,vtcui nullus effet radius gno- ‘ monicus, ctucisfimulacrum, quo non interuallaftellarum, led imaginum cæleftiura fignificata deprehenduntur. Duos certe Dracones in aftris habemus, præter hydrum, quorum maior is eft qui Vrfas inuoluit, qui fignum perpetuum in aftris gerit fuperbiae illius qua Lucifer elatus ledern fuamcotra Thronum Dei in Aquilone ponere temcra-rio aufu cogitauit.Deturbatus inde, amp;nbsp;in terram dclapfus, quæ æquinodiorum circulo defignatur, quod is médius fit inter polos, perinde atque terra, hominem inuafit, amp;c ipfi mala Hefperidum obtulit, alteram hie mcritus figuram,quibus illedum amp;nbsp;corum le-t hali veneno imbutum ica medium complexus eft, vt cius firmilfimos nexus nulla ma-nuumvi,nulla contentione euadere poffet. Hunc hominem Ophiouchum vocant, quod ferpentetotus médius teneatur ; aptiffiraum fymbolura hominis animiferpentis lethifero tabo infedi.Hunc filius louis milèratusècælo defcendit,ferpentem claua fua inteifedurus; cuius imago fic eft collocata, vt altero pede caput maioris Draconis pro-tcrat; quo indicatur Lucifer fine Ate , à Deo in cælo conculcata . Hacconculcata,fe-cundum initcertamen, magna viconnixusillo corporis pofitu, vt alte'rius lèrpentinæ imaginiscapiti clauam intenter,quo Ophiouchum mortalium genus liberaret. Propo-nitur autem ingens huius certaminis præmium, corona nimirum infignis, nouem cla-rilfimis ftcllis.velutinouem flagrantibuspyropisexornata, pofita inter Herculem,caput Draconis,amp;: Booten;ira vt huiusquidem humerum,illiusdextrum pedem, Draconis fauces ferècontingat.Hæcefi cororæ illius fupermundanæfiderea imago, ipfum omnium regem nouem choris ambiens. Hercules ergo finiftro pede caput Draconis prioris premit, amp;: dextro pede coronam attingit ' Pedesautem furfiim porrigit, vt le oftendat c cælo ad terram delcendcre , vt cum Dracone iam cælis eiedo, cuius notam Ophiouchi ferpens habet, lècundum ineat certamen; atque vt ante in cælo eum vicerat, ira rurfusregnumipfius in terra euertat. Certat ftrennuè Draco,vtcoronamglo-riæ amp;nbsp;regnum cælefte homo numquam confequatur . Certat contra furamis viribus
q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hereu-
-ocr page 226-181 nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMAtttENÆ
teettsfiiw Hercules,fimilis vehementer laboranti. Adftat certamen videns Bootes, imago cuhif-uis prophetæ, (èd maxime Ioannis Baptifta-, qui àcapitefurium toHitur,ad ta-lum videlicet è terra connitens, quemadmodum Hercules è cæload terram Ipcclat. Bubul-cusautem dieirur, quia homines j quos boucs feciclèrpentis venenum, verbodiuino palcir, videns Herculem, coronam Draconem iam iam concundendum-,arque homines cohorcans, vc ïè ad coronam vira?cæleftis préparent,quam propinquarn eflecla-'•*v .i- mat indelèrto. Quide(I aliudquoddixit : lt;^pprbpiKt^iiabitregnH}iiCiel6rum,(j^\j.!Lmi coronam cælcftcm ade(re,quam collilbcapitc Draconis, claua ciucis moxerat datura, cùm Hercules modo decæload pugnam defcendiiTec. Geniculatur autem Hercu-les,-o!lendcns (è venire in forma cius qui plané nihil elfe vidererur : qua de rc in hicro-glyphico iplius Bet lignoplufculum eritdicendum. Hic laris lir, hoc poliru amp;humili-tatem,amp;: oratronem ad Patrem dénota« jquibus rebus coronam nobis comparaturus elfer. Stat-Bootes füper Virginc,cuiusfruól:u in votre adhuclatitantcfretus,cœpit piç-dicare, mox generis humaniadfuturam làlutcm, ipfe etiamnum in ventre conftitu-truSj in quo marri ligna dcdit ipfius Chrifti præfentis, iam iam nafeituri. Vidcamus itaqueincælis imagines Virginis, Bootæ, geminam Draconis, Hcrculisè cælodclccn-dentis;^ contra lèrpentem,àquo homo médius tenctur.clauafuapugnantis: vidca-xi'r'; mus fpicam Virginis, conferamus cum his Chrilh natalem , cetera hue fpeéfantia;
amp; turn demum confideremus, quanto hæc omnia religioni noftræ magisconuenianc, vllisvel poctarum ligmentis,vei Grammaticorum conieduris. Piophetico fpiri-tu aftris nomina nuncupata, imagines depidæ non quarumuis illæ quidem rcruirij (ed 'quot;“■’ï earum, quæ dignilîima:crant,vt cælo inferiberentur : quas pod profanum Græcorum vulgus iis accommodauit, quævel obfcuris amp;non intclledis fabulis clfent inuolura, ■vel pôft multo contigerunt, quàm hæc aftris nomina fuillent. Vcriîm hæc minime hoc loco pcrlequéda: eo dumtaxat indicata lunt, vt clarè cernamus, quæ ledes Thro-^ no in cælis opponeretur, amp;nbsp;qua parte illius monumentum lidcrum nomenclator po-luiftet: quæ res vlterius ad id (pecîabatjVt apertè à quouis cetnerctur, quàm nom inuni rationes à me explicatæ inligniter concordent amp;nbsp;facris litteris, amp;nbsp;tabulæ cælefti hiero-'Àtftt'tle /ôZï« glyphicis litteris pulccrrimèdepidæ. Inticnimuscnim, Aquiloncm lolium Draconis^ ^oßt^i^hro elfe oppofitum omninoex diametroThrono Deijquod cùm feiret nominum archite-»0 Det. dus, lie Throni nomen fccit,vt couerfum ledern aducrlàrij indicaret. jgo|tcnim Aqui-lonem notât, vox prorfus contraria via adeunda quàm tron. Abeant itaquc in bonanl rem Græci cura lùo à quo Throni nomen deriuare moliunrur. Ceterùm quia non ratio modo nominisin trou ad croumededuxitjlèd ipleetiam fiderum pofitus, amp;: ceronnßdm rerum conuenientia-.non polTum cômittere,vt non de Corona quoq. nonnihil addam*
Vidimusenim in cælo Coronam politam nouem ftellis radiante, cæleftis vitæ lignum, quæ nouem Angelorum choris côtinétur,iplum fuum Regem trinumamp; Vnum tripli-ce ternariorum orbe ambientibus. Hæc autem propolîta eftpugnanti contra Draconem ,qucmêi'7/ôystcnvocatumvidemus. Aratus ignotum idolum vocauit, plus dicens quàm intelhgcret. Hic cnim Deus, cuius hoc in cælo eft Idolum .omnibus Græcis erat ignotus,amp;; eratcaulTaetiam laboris magni,quem eiadfcribic,ignota.Huic ara fuitapud Cure»*» Athcnicnles,ignoro Deo conlecrata,quern D. Paulluseis demonftrauit. Huicigstur primum corona tribuenda, cuius nunc noraen fufeepi interpretandum . €toon cnim quafi rar-ton/quo cari rotunditas notatur ; quæ quid aliud eft, quàm vitæ, quæ nobis cariftima ,æternitas. Croon itaque primùm vitara lignilîcat fempiternam; deindeea, quæanalogia quadam ad hancreferuntur. Q uia autem temporum pater æternæetiain cronut Hfff-vitæ audor cftjCronus Deorum antiquiftimum lignificat, quia is vitam præftetæter-. Hine pro tempore ponitur,vt Bacchus pro Vino,Venus pro pulcritudine, alij Dij pro ahis donis. Inde ad rotunda ferta capiti impofita tranfit, quorum notatione vitæ læ-titiæquc perpetuus vlus iis optatur, quibus imponuntur. Latiniex tar ron Coronam léruarunt. Demonftratigiturhæc etymologia, coronam illi priraùm debcri,qui aner-næ vitæ lîominibus audoreft, qui non alius cft, quàm Chriftus omnium opifex,amp; re-demptor, nos in vitam fempiternam morte lua vindicans; de quoD. Paulius illud Lyrici intelligendum docet : Gloria amp;nbsp;honore coronafli eum. Sic diuus lacobtis; Bea^ tiü Dir qiti fiiffert tentationem, ^tioniam cam probatuf fuerit,accipiet coronam vita ,e]uam ,. K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;promifn
-ocr page 227-L I B E R V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185
promt fit- De Ui diU^entihui fe. Eódem fpcólat illud ApocalypfèoS ; Efiô fidelß 'vfpuead mortem, (fr dabo tibi coromtm vitiX.. Sic Ecclefiafticus ; Ccrona. fapientix timor Dominii Rerum itaque cararum perpetuitasper Cronum amp;nbsp;Coronam aperriflimè notatur, fi primos natales intueh velimiis; quos ü Pierius cognouifTet» minime Coronam à Cornu denuaiTetjfententiacornutobouejquam Pieriis Mulis, digniore, Quando veio inter cara nihil vita ærerna carius; huius primum notationem turn coronæ nomen,tum lacra Iculptura habebic. Nunc quia vita æternanemini contingit,nifi per virtutem amp;lapicn-tiam Dei, Ilidem nominatam , prifcis Ægyptiorum litteris proditum eft ; telle Leone corona j^ieea Ægyptiojllîdem primam omnium le coronafle,atque id non quauis corona,led fpicea; qua lignificabatur, panem viuura, qui in fpica continetur,amp;comedendum efle,qui ve-lit coronari; atqueadeo nihil aliud vitam æcernam darc amp;nbsp;fullinere ,quàm panem vi-uum. Quisautem eft hie paniS)Viuus, quofc Kis coronauic? quænam fpicæ panem yiuum continences, quibus caput fuum obuoluit? Audi Chriftura deleloquentern: Non Mofes dedit 'vobis panem de cmlo, fed pater meus dat vobis panem de calo uerum. Panis enim Dei eii qui de cælo defeendit, (fr dat vitam mundo. Et mox: Ego fum pan is vitsa qui veniet ad me, non efuriet ; amp;nbsp;qui credit in me, non ftiet vmquam. Et iterum : Ego fum pan is vita. Patres vefri manducauerunt manna in deferto, (fr mortui pint. Hie ePi panis de calödefcendes,vt fquis exipfo manducauerit,non moriatur. Ego fumpanis viuuS qui de calo defeendi. Si quis manducauerit ex hoc pane, viuet tn aternum : (fr panis qudm ego daho,.caromeaePipro mundi vita. Mox deinde, ^gii manducat meam carnem , (fr bibit meum fanguinem, habet vitam aternam-, (fr ego re/ufettabo eum in nouifimodie. pluracodem capite,eôdem fpeäantia, perdiuinam Ioannis gratiam accepimus,quæ tam clarè l'piceam coronam exponunt, vt nihil videatur lucis addi pofte. Sapientia amp;nbsp;vfttus paths, amp;nbsp;ipfum ensab ente, quod eft Kîs dea, carné humanam aftlimplît, quam panem vitævocatjquia ad eum accedentes, amp;in eum crcdentcs,amp; hacrationecome-dentes quam fuis difeipulis expofuit, alimentum accipient, non corruptibile, fed quo viuantin æternum. Panis autem vitji lÿmbolum fpica :quôd panis in eocontincatur needum corruptus ,lèd talis, vt quamuis in terram iaciatur,amp; in ea corrumpatur, vitam tarnen non amittaC; led auétior rurfus amp;: pulcrior exfurgat. Sic Chrifti caro affliéla vfquead mortem , amp;nbsp;in terram conieôtaeft,vnderurfuslîclurrexit,vt credentesom-nesamp;cx cacomedentes à morte fufeitetad viram æternam. Spica itaq. panem viiium notât : corona regenerationis quæ per panem fit, æternam vitam lignât, quæ Ilidis ca-piti iiue làpientiæ diuinæ impolita eft, quia Verbum carofaHum eii-, vnde fc fpicea corona dicitur inuoluifte. Neque porrô vetullilTimi illinoftn maiores contenu fuerunt hoc inuolucro veritatem occultalTe ;lèd Ipicæetiam fymbolumin cælo pinxerunt,quam spicafymb»-Erigone virgo limul amp;nbsp;mater veris omnium fæculorum ad feminum regionum tenet, ium in cti». certo indicio, ex vterocius fpicam aliquando nafeituram ,atque id eo tempore quo fpica hæc Virginis cælcftisin Oriente confpicienda eftet. Hanc vt Græci Erigonen ab Erigonefiut Orphicis nominandam didicerût ; ita Latini lullitiam earn vocarunr, à maioribus baud lufluia. dubièCimmeriis acceptanomenclatura. Hanc libra, luftitiaslÿmbolum, comitarur, Liigt;raiufliti» certiftimo indicio, per virginem veris matrem, amp;nbsp;panera eius viuum , toti generi hu--^'’”^quot;^*'”’’ mano luftitiara aduenire , arqueadeô hanc luftitiæ marrera efte, per quara Ver fæcu-lorum omnium mundoexoriretur. De hacqui plura volet doceri,Cronianoftra con-fulat, amp;:fruausreportabitnon poenitendos. Quôd fi hucomniaquæad coronam Ipi-ccam pertinent, adferrem ; nullus eftet finis : ita omnia oracula, omnia fymbola,omnia hieroglyphica ligna,perpétua quadam catena inter lècohærent. Confer modô quæde Medufæcapitc in Mineruafcripli,quæ dedraconefubeius hafta colligi pof-funt; confer Kidis interpretationem, amp;nbsp;eius nauem , creationis tefteram cetera, quælongum lit enumerate : facilècernes, longé aÜud fubpoëtarura fabulisamp;: Ægyptiorum laruis occultari, quàm hadenus quifquam lit fufpicatus ; quod totum le prod-it redo iplius veræ vocum interpretationis dudu.Verbum Græcum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro corono, ç-élt;p».
perinde fadum. arque è ûoof , amp;: è Uoof folium, totius noftratis vocis metathelî, Hebræis maxime vlitata,vt à Uam nbsp;nbsp;nbsp;pro infirmus redditus fum, amp;nbsp;ab aliis alia quam -
pluhma. Stefo cnim,li terminationem Græcorum demas,/cfterit,quod idem eft quod©cfl,turn confinio liteerarum, turn lignificandi ratione. Eftautem ©efi nobis, tstp.
q Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod
-ocr page 228-184 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
quod Ldtinis deuîncio amp;nbsp;firmo : quo fit vt diadema ad verbum noflratibus fit, quod ab obligando nominatur, Venim tanto fignificantiusî^qi pro corona ponetur, quanto propiusexprimit,quam regi præftet poteftatcm ; cum non tantum vinciendi babeat notacionem ;fed præterea nobis fignificet quempiam in pofleflione cuiufpiam rei collocate. Corona enim ius regium confertatque confirmât,perinde atquediligcn-tibus Deum æternx vitæ ftabilit poffeffionera, cuius ciim fimus Cbrifto regi vniucrlo-rum cohæredes, omnes in regnum cooptamur. Rurfus ergo vidcmus nos ad Vefiam venire, de Stephani nomenclatura; atque porro eö deduci, vt (upremus intelligentiaru stefh»nw. orbis nonlolumThronus dicipoflit,ledStcphanus‘etiam ,amp; Vcfta,cumamp;: lenarius huicvtriqueconueniat, amp;nbsp;circularis forma æquè quadret in coronam , atque Veftarn: deinde hoc etiam Stephani vocabulum addat,vt fignificet non fbldm coronam Thro-no Dei conuenire ; led huic etiam pn'mum amp;nbsp;fupra omnia dari firmam vitæ Icmpiter-næ poirelfionem. Faufto ergo nomine, diuina prædeftinatione, is Stephani nomen accepit,qui primus fuit poft mortem Chrifti per martyrij coronam,fegnicælcftis,quod .libi adhuc viuus aperiri videbat, pofleftione firmilfima donatus. Primus enim hie inter martyres,hand fecus atque Thronus, primas tenet in regia pofteflione rerum omnium creatarum. Hine modo perfpicuamemergcre videas veriratem diuini illius Platonici pU £Enigmatis,Dionyfio Siculo Tyranno perfcripti,quo dixit:circa omnium regem omnia nyfiosicuîâ font j amp;nbsp;ftfius gratia omnia , illacaufta omnium pulcrorum eftjlecunda veto circa Tyranncfer- fccuuda, amp;nbsp;tcttia citca tcttia. Ill his obfeuritatis otigo ex collatione lecundorum fcri^tum. tertiorum oritur, quam'fic de mea quidem fententia explicabo , lecurus corum quæ , aliis meliora videantur. Circa omnium regem funt|omnia,id eft’, ipfum Deum trinum ■ amp;nbsp;vnum eft Thronus, omnium rcrum creatarum primas tencnsjatqticidcircovocatus
Omnia, quia videlicet omnium eflentiam compleditur. Circa ipla omnia , fine circa Thronum,fiue circahancVeftam,quam hicappellat Secunda,relpe6lu rcgis,quianul-lo mediofccundo ab ipfo loco ponuntur ; funt fecundaaltera , qùæ dicuntur lecunda, non refpedu Dei, à quo font tertia, led refpedu ipfius Throni, qui primas tenet rerum creatarum. Altera igitur hæc fccunda quæ circa priora fecunda efle dicuntur, font nobis nouenario numero confignata,qui explet lecundum intclligentiarura orbem.Porto circa tertia ab iplo rege computata, funt altera tertia, quæ non à rege, fed poft Veftam tertia deputantur,noftratibus duodenario numero denotata,qui abloluit tertium cho-rorum orbem . Nam nobis numeratio per diuerfa nomina procedit tantifper, dum duodecim abfoluat, à quo deinde ternarij nomen denarij nomini com ponit : quod no-mcnclator nofter ob earn cauftam fecit, vt dum hoc nobis peculiare videremus, adra-tionis quam lecutus eflet,veftigationem incitaremur ; amp;nbsp;tandem,vario mentis difciii fo, ad Dodecatheontemplum, fine Pantheon,venircmus, quod tribus ternariorum orbi-pr*tnamTriada omnium regem in medio penetrali amp;nbsp;veto adyto adorandum potius,quam videndum,proponit: quæ, ficut centri natura fola magnitudinis negatio-ne,ita folaomnium,quæcirca ipfum funt,rerum negationedefinitur. quod addo ,vt PJatonis mentem clarius intuearis ,dum intelliges ,templum conftruóhim rotundum, cuius extremus ambitus extremum chororum ternarium comprehendat, quem tertia circa tertia Plato nominauit. Interior peribolus fccundumrcrnariumintelligcntia-rumcompleclitur, qui vocatus eft Secunda circa fecunda. Intimus verb ambitus pri-mura omnium rerum creatarum ternarium continet, qui ,tamquam corona regium caput cingens,didiis eft Omnia. Intra huius intimi rempli ambitu prima trias rex omnium delitefcit,amp;in hoc Thronumfoum habet. Hoc templum Veftæ,imo hæc iplà Vella, hic Stephanus, hæc corona regis caput circumdat : non ilia quidem ornaquot; tum addens ,fed primum ornatum S^fiiprcmam pulcritudinem recipiens,quod deinde omnibus rebus pro fua cuique portione communicct. In hoc primum elucetvni-tatis imago, in hoc exprefta eft regij binarij fpecies, in hoc primi ternarij charaóter in-uenitur : è quibus in vnam coronam connexis, diuinus illc Senarius emergit, torus è rotis foi partibus conftans, amp;nbsp;in æternum orbem circumuoluendus: cuius prima pars Seraphicum, Iccunda Cherubicum ordinem , tertia Thronum abloluit.
Vidimus modo verum Pantheon , in cuius intimo penetrali igneo Deum ledere, ipfe Draco fob Apollinis nomine confclfos efle memoratur. Hoc verum dodecatheon , in quo
-ocr page 229-L t B E R V I 1 I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8ƒ
quo intimi numeri fine primi folis hypoftafibus non cflentià diiTeruntj à Platorie vnius régis nomine comprehenfi. In huius ternpli ftruäura cernas, qiia ratione Pythagoratti docuerit, quiiquisillefiicrit præceptof, omniaeiTe tria , nbsp;nbsp;in omnibus trja inueniri:
quod quamuisà Parmenidis Icntentia difl'idere videatur, dicentis, omnia efle Vnurn, amp;nbsp;Vnum elTe omnia; adamulîîm tarnen cum ea quadrat, d hie de eflentia, ille de by-portadbus intelhgatur. Ariftotcles in vtroque, amp;nbsp;Vno amp;nbsp;Terno, vel carpendo vcl ap-plicandonimium fuit profanus,ne dicam nefarius, impiusamp; facrilegus. Exhae Vetere amp;: prima Theologia fabulæde duodecim Diis maioribus craanarunt,in qnibuSvar riè amp;nbsp;infinitis modis erratum fuiflTe, adeo non miror; vt contra potius demirer, quî numerus hic integer in tanta caliginefuerit conlèruatus: cum in Iola noftra, nulla alia lingua,priica numerorum nomina, amp;nbsp;eorum rationes, ad duodecim vfque progredian-tur; amp;nbsp;hadenus non apud doclos tantiim, fed apud omnes iuxt«a infima:fccishomines conferuentur. qua iblade caufla, tametli nullæ aliæefl'ent, vt funtinfinitæ, omnibus ceteris linguis cftpræferenda -, quippequod inde totius prifeæ amp;nbsp;veræ Theologiæ my-fteria aperiantur. Dinina benignitate fadum videmus, vt ad antiques philofophos fen-tentiæ quædam à maioribus per manus acceptæ peruenerintded hadenus nulla norma in vllo iermone inuenta eft,quæcum religionc veraconueniens cas potuerit diiigere ad vcritatem.Optarcm Marfilium Ficinum linguchuius peritum fuiiTejamp;hæcmccum contemplatum; meliora profedo faniora ad Platonis anigma attuliflet : qüod ramen vereor ne ipfe Plato non fatis intellcxcrit, vt ego fateor, me in eo,ccu in obfeu-riflima ipccu, caligarc; nec plus quam ceteros fortallisvidcre; led hoc interim aliis minus errare me puto , quod in labyrintho hoc , velut Thcleus quidam , filum iequar, quod partim è primis linguæ noftræ rationibus^ partim ex Orphicis fabularum laruis, partim ex lîgnis hieroglyphicis, partim è philolophicis dcmonllrationibus, ipià mihi neuit Ariadne,quæ omnes omnium res, quantumuis intricatas amp;nbsp;difficiles, ad finem dcducir optatum, modô lentafeffinationeeas aggrediantur, Sgt;c aggrcfliJentarurlùs fe-ftinatione pergant. Eff: enim 3lr ri patent in Ariadne permutatum,quod nomen eam virrutem fignificat, quæ in rebus maturo confilio aggrediendis, lenta feftinatione conficiendisioffîcium luum exercer. Hæc (ummi Bacchi vxor eft,ac deinde illiusetiam Bacchi,qui Sabazius didus,arcam, difEcillimum opus,compcgk, Hæc filiafummi Mi-nois, id eft, fumrai capitis in omni dudu amp;nbsp;gubernatione; eo quod ex eins gratia omnis induftria noftra,omnis mediocritas, omnis Icopi attadus , «Só voti perfedio nafcatur. Hæc non Theieum tantiim, quifquisillefuerir, èfabulis male intellcdis natus, Athc-narum conditor, filo fuo dirigit; nec foli Nocho Sabazio Ie coniungit ! led omnibus filum fuum porrigit, omnibusoperam offert, omnes ad finem perducit, qui modô filum ipfius arripcreamp;fequinonrecufant. Agamusergo Ariadnæ gratias immortales, qua: iummiducis amp;fummi régis filia, nos in'labyrinthura'duxit,in cuius intima ædeignea rex ipfe thronum fuum collocauit^ c quo ius diceret toti refum^vniuerlitati. Sed vt annulus annulum in catena trahit, ira in mentem vitro I'uCcurrit, Dcum in Sole taber-naculum fuum pofuifferquod qui cum lioftris confentiat, addendum videturmon quia omnia hue fpedantia hoc loco perfequi velim ; fed quodvtdcam alihd^vocabuluin hie raihi off-erri examinandum, in quo litteræ quoque S natura non parunî'qîicat illuftra-ri. lt;00 nomen poteftatis in hoc elemento idem nobis fighifi||it, -cuius 'rationem, qua lt;Sè9. Græcusæquèin arque Latinus in Eft caret,hanc 'dedi ; quod vita’ fiue Efte ipfius Vnius, per c lignati, nulla vocis nota potius, quam magno fpiritu, queatexprimi ; qui ciirn in fibilo audiatur,ipfum E per S vehementer procedit•amp; magno flatu dilata-cur, quod nihil aliud eft, quam vnius effe. Idem igitur dénotât r0/ qUod Latinus diceret, Vnum difflatur. Off Plato hoc intellexiffct, quàm hanc voculamfuifl'etexofcula-tus.'in qua mox peruidiftct,fic fe Vnum ad Efte habere,vt Vnum quidem prius intelli-gatur, deinde accedat Vnius communicatio, per fibilum, qui gemini fpiritusinftar habet, fada. lt;0 enim Vnum eft; e0 nihil aliud, quam Vnum fe difflans fine vniens; cuius flatus Spiritus fandiis eft, omnia permeans: quibustnbus amp;Trinirasamp; exemplar omnium rerum creandarum explicatur. Vnum in lemanet; flans fiue fibilanscréât, amp;: Vnum communicat; flatus ipfe làndus Spiritus eft, pattern amp;nbsp;filium vniens, amp;nbsp;trinam imaginem peroipnia creata deferens. Abfjsfiue i$/ Ifis dicitur, Ens entis^ fiue fecunda q 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnius
-ocr page 230-18'6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHEKÆ
^Vnius hypóftafis. Nunc ergo, quia fibilus vehementem habet motionem, veluti ven-tus quidam ; fie vt hacnotain motionead aliquid vtamur: amp;quiaomnis motiofpiri-talis, qualis cd fibilus, contendere debet, vt ad omnium originem adlpiretjquærotun-dam le efle per imagine Throno imprelTam déclarât-, maxima rationeiph fibilo o poft-^0. ponimus, quafi eum ad Veftam ferri vclimus, vcillius diiclu ad originem adfpirec. ßo ergo dicimuspro Ad quavocula tantum.concludi myfterij,quis non miretur? Ex foamp;i Xgt;oen. ffii fit fem/ quod ell idem ac fi dicas, Ad Vnum fetor. Significatur igitur hac voce id quod Latin us diccret, pacera concilio . O ftupendam arcanorum altitudincm J Quo me rapis Hermathena? Non fum dignus,vt tantum myfteriorum profanisangullæ caliginofe mentis meæ oculis reueles. Sed lequar te ducem; qua præcuntc, nihil non audcndum,quo ad eius oblcuro hominum captuifas eftaudere. Qjiam mihi fummam pones, Ó Dea fapientiæ diuina: interpres, pacis conciliandæ rationem, ob quara hoc nomenfcceritnomcnclator' Sed meftupidum,raodo audiui. Earn nimiruraiummain (ummæ pacis eonciliationem dicis, qua ad ipfum Vnum adfpiramus. Veriïm qua de caulTaconeihatiopacis ficvocatur,nonipfa pax, quænosad Vnum ducit? Vtintcllige-resjamp;quoticshanc vocem audis, recordareris,opustibi eiTe, vt cura Vno rcconcilie-ris; è quo mox neceflario colligis, te ab Vno inimicitia quapiam autodiodiifiderc. Quaerendaïgiturhollilitas, amp;nbsp;quæeiuscaufiajvt cum Vno tihi fit pugna,àquoièpara-riipfîfiima mors cil. Interrogaigitur teipfum,amp; moxinuenies, te domi bcllumcum reda ratione alere ; amp;nbsp;à bono, quod Vnum cft, ad malum perpetuô cfie procliuem; ideôquete.Mali partes fcqui plerumque in omnibus,conicicntiaipià iudicium feren-tCjCXzDei tabulis, quas mentefcmpcrcircumfers. Malum Vnicon.trariiim agnolco, amp;nbsp;id abopifice amp;nbsp;auclore meo.qui iùmmum bonum eft, fat video non potuiiTe profi-ciiei: lêdvndc procefient, ratio nulla mihi didat. Quærit Plato, quæfiucrunt ante Pla-tonem plurimijlcd nihil folidi inuenerunt. Qui proximi fibi vifi funt veritatem atti-gific, corpusnoflrumcarcerem nobis elTeexifhmarunt, Sceianimum inclufum , propter cascam errorera, quo in amorcm corporum delapfus fit, delcrciscxleljibus amp;nbsp;di-uinis. Séd hi egregiè le decipiunt; non vident fi animi vmquara prorfus fine corpore fuîfient, amp;nbsp;furarai boni participes, vt finguntjnon pofieintclligi, quifequincrint à
' fummo bonoleparare. Verùm hæc difficultas multas ambages trahit errorum, fi de humanis philolbphorum rationibusexamineturraec quifquam intereosfie Ariadnam hâbuit propitiam, vt vllura difputationis fuæ exitum inuenerit. Plato ad Dionyfium feribens, candem mouit quællionem ; fed folutionem relèruauit Archidemo corain ' - indicandam.eoquôdfcriptis tantum■mydetiumcredcrc non änderet,ne nimirum in vulgus dilabcretur,apud quod non alios fermones magis ridiculos efic dicit, quàm eos, qui de id gpnus altilTimis rebus inter præftantes ingenio amp;: cruditione viros,fumma cum reuercntia,amp; diuina quadam voluptate, folent haberi. Nos quid Archidemo in aurem dixerit, non relpuimus- n.cc in,Phædro,nec alibi, jiobis làtisfccit: hoc mihi optime in Timæo amp;nbsp;alibi dixilTe vifus,ea quæ ad diuina attinent, ab iis dilcenda,qui prifeis Theo-didadis proximi fucre: quod cum alibi, turn hic raaximè locum habere luum videtur. Sunt ergo hæcà Mole petenda,qui maiorum de hominis creationelèntentiam partira per manus acceptam, partim diuinitùs rcuelatam, lcriptis tradidic . Vidcamus ergo nunc,an Mofi fermonisnpftri artifex conlcntiat. Conlcntit haud dubiè,dum nobis cura iplô Vnobellumefi^icit. Vndeautem bcllum fitexortum,cùm Ate, Adam,ficus, nomine fuoÿtum alia plurima,quænon ell huiusloci referre, nobis declarant. Hoc çertè Ipqo per verbum foeq indicatur, nos contra vnum pcccafic, amp;nbsp;ob id opus elfe rc-conciliatore,qui pacem inter nos Vnum componat.Quis autem hicerit? Hoc idem artifex hoc nomine demonfitraç, quodexiguo loni dilcrimine, vix feriptura aflequen-do, pro filio voluit vfurpari;quafi diccret, is paccra ellconciliaturus,qui filinsell.Quis riliuf Deica- fill US .lt; jiifi fijmmus , Ac hic ell filius vnius patris æterni. Dédit igitur nomen-h/MZor f'acii dacor filip nomen à Pace reconcilianda: vt intelligercmus, ilium, qui fummus fummi fiiius ell, pacem reconciliaturum nobis cum fuo pâtre. Vera ergo eius nominis mintt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratio,quo filius apud Germanos omnes tum lupçriorcsxum inferiores vocatur à recon-
ciliando , lumpta, nos docet, furnmam fummi filij propriam efle reconciliationem, quam Plato in Phxdro fuo nqu inpenic. Allenianni.fûnjcribunt, ipfi V O fuperponen-
tes, pro
-ocr page 231-• ri s E R V I I ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187
tes, pro filio; amp;nbsp;diferiminis Caufla, pro reconcilio, ^ûn, dimidiato o ipfi V fuperferipro} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3
quodquidem faciuntnon malèomnino .quando etiam pro fa fû dicant, vcl potiusju.
Noscam cxiguura(ônidifcrimenfloccifacienres,^ocnprovtroquefcribimus,ctymo-logiam fècuti,quæOamp;:Ecommifcet, vtconciliatis vocalibusin vnamdiphthongum, rcfonciliationis modus propriusexprimatuf,dum fo, quo motus, amp;: rciî,quovnum no-tatur, in vnum fonum cocunt ; vbi fa homo eft tendens ad Vnum. Vnum verb Deusj quo rurfus nomcnclator imitatus eft mo^im reconciliationis quæ futura crat, Deo amp;nbsp;horaine in vnum coeunte Chriftum, qui (blus effet fiJius Dei amp;nbsp;rcconciliator generis humant O ftupendam nomenclatoris gratiam 1 cui Spiritus lanäus ciufmodi fug-geflit vocem, vt ea filium, amp;nbsp;reconciliatorem, Sc reconciliationis modum demon-ftraret. ^0 autem notam hominis propriam in hocvocabulo effe,etymon dcclarar. Huicenim Idli conuenit ad originem fuam toto fpiritu anhelare, vt cetera animalia ad clcain terrenam. ^ociiergo hominem includit. led quern hominem? Nonquemuis ccrte,cum neminem inucnias ex virili Icmine natum ,qui toto fpiritu ad originem fuam anhelct ; fed contra, magna fui parte ad malum origin! contrarium pronus fera-tuf. Omnes enim declinauerunt : non est ejui faciat bonum , non est ne quot;vniis quidem. Homo ergo peccato Adæ corruptus, non poteft genus humanum rccociliare, nec vnus fieri Chriftus verushomo amp;: Deus. ^0 ergo foliChriftoconuenit,qui verus,purus, nulla labe infc(ftus,toto fpiritu ad Deum pattern , omnium originem yperpetub anhe-labat. Hie homo de fc folus diccre poterat: Ego amp;nbsp;Pater'unum fumtis. Hie ergo fblus reconciliator ; quia folus Dei amicus, folus perpetub pura mente ad originem conten-dens. Hie folus Deus amp;nbsp;homo ,amp; idcirco'Vcrus Dei amp;nbsp;naturæ humanæ conciliator. Hie ergo fblus filiusdignus eft, vr nomen habeatà reconciliando: quandoquidem folus fit qui reconciliationis liipremæ partes queat fubire, Sc ad felicem exitum promoucre. lam vocis huius architcejus, non contentus tanto artificio, illud ctiam addere voluitjVC ^oenconuerfum in fîoeÿ , culpam Sc oftenlam notaret ; quæ tota eft ex diametro cum filio Dei pug*ians. quo lignificauit, noxam amp;offcnfam humanamnulli magis aduer-fàri,quàm ipli filio Pattis fupremi. Hie enim peccatanoftra tulit, onus omnium one-rum innocenti homini grauillimumjhic pœnasdedir peccati,ci!m nihil peccaffetj huic mortem culpa Sc offenla no.Ira inflixit ; hic,ciim Dominus effet vniuerlbrum, non fb-liirn (cruus fabius eft ,fed crudelillimum etiam feruorum fupplicium fubiuit, quo nos draconis fcruos, Sc ad mortem feruili fcelete dignam iufto Dei iudicio condemnatos, à Icruitute Sc morte liberaret. Quid ergo magis aduerfarinm, quid magis contrarium, quid magis repugnans.quamoft'cnfa? Et quæ offenfa? Non certè ipfius filij qui cum Deo vnuscft,amp;: qui nomen à pacis conciliatione habet; tantum abeft vt offenderit aut læfètit. Cuius ergo ? Noftra, noftra ofteiifa eft,quæ ex diametro cum filio Dei pugnat, atqueideo cam accepitnomenclaturam quæ filij nomini protfUsopponcrerur.Quam-obrem vtrumqueindicauithacconucrfione nomcnclator pacein concilianda effe, 'i-’. propter noxam paci repugnantem ;amp;prætctca noxam filio maximècontrariam effe.
Cernim us hîc.oftenfàm amp;nbsp;peccàtum mali originem effe,amp;: eius diffidij quod nobis eft*' nbsp;nbsp;*
cum Vno: deinde videmus,non ilia via quam Plato indicauic,reconciliationem fieri poffe, Sc ad Vnum p'attem rediri, quern non deferuimus mqdbi fed etiam offendimus, æternocxilio ab eiusdomo, ob culpam noftram ,per fummam iuftitiam,damnati. Si ergo malum in nobisamp; ipfam oft'cnlhm'agnofcimus ,vt philolbphi agnouerunt-'eins principium ex Ateeffe fbiamus ,cufctim Deus contrarius fit, cogiremus ,medicinam-culp.æ noftræ, non aliunde, quam à Deo petendam ; quando contrariorum contraria* rcmcdiaeffcjtrito medicorum axiomate cclebratur. jfiofjS itaque contrariis veftigiis ledum ^nifacit, vocabulum filij finjnlamp; reconciliationis fuggerens notionem; ita vt ^“f** ipfius morbi nomen amp;nbsp;mèdlcum moriftföt^amp;'medendi modum , qui totus in reconci-' liationcconfiftit. Vix mill! lubet exi»octarn fublimicontemplationis faftigio ad minu-tiàsdclcçnderc : ne tarnen obftiRatisignorantiæpatronis quidquam occafionis ad o^b-’ ganniendum relinquatur;fcrupulum tollamquiiniicipoffetabco qui parum memor eft corum quæ anrcà feripfi. Quamuls Jïotö nec ab omnibus, nec pafiim hoc temporc vfurperur;analogia taméhæcconuerfiohis demonftrat, vcrnaculam effe nobis vocem, quam Galli adhuc in corrupto fuo fermone retinuerunf; certiffimo argumento, olim
i. .- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in com-
-ocr page 232-J 88 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
OnnocfeL
ïlacea. Naxa.
Jbailt fine ÔUllt.
Paiidort fyxiäeeula.
/Son/[ano, Sano.
Sarnes.
lt;5 «font.
/Son / Sot
in communi loquenJi confuetudine Cimbris fuifle. lam lt;©tinocfd vox pro innocente paflim omnibus in ore, fatis oftendit,quid jBocfel/ quid dclignet, à quibus oitnocfel duxitorcum. Latini à jFiocjS Noceo , amp;nbsp;Noxam duxcrunc, S in C mutato: quod in Ceres quoque fadum ,qux Seres dicendaeHct. Græcis rôcroç, cognata vocabula* aperças præferunt nacalium notas, tametflaliam quandam vicinam indicenc notio-nem ; de qua mox ; fi prius illud indicauero quod nequaquam negligendum . Scrmo-nisarchiteóiusvbiqueillud molitus in nom^^us fabricandis ,quod vtiliflîraum co-gnitu (ciret, ipii peccato per quod offendimuî, nomen dedit, quo perpctuo moncre-mur, nullum peccatum tarn magnum elTe , quin per reconciliationem purgccur ; nullum icerum tarn exiguum, quin nobis fit reconciliatio diligenter roganda. ^ont enim fine flint peccatum dicitur.monens vtreconciliemur. ^oent enim idcmeftquod Allc-manis funt, quo fignamus in modoimperandiillud quod Latinus dicerec, Réconcilia. Tocies ergo à nomenclatorc audimus Réconcilia,quocies peccati nomen audimus, in-fignem beneuolenciæaccipiencesfignificationem ,qua nulquam voluic luculenca nobis in lermone, quibus falucis noftræ rnoneremur, dcefiçpræcepta. lubec itaquefiim-musille louis oarilteus, cocius fermonis admirabilis magiiler, nec ob vllam vllius pec-caci magnitudinem aucenormitatem, defperandum; nec luifus tamexiguum auc nullius momenci peccatum efie,cui non opus fic reconciliacione. Si inutile aut contem-nendum id cuiquam videatur documentum.eius craffo ingenio condonandum,fiarti-ficium huiuSjde qua agimus,vocis nihili pendat. Nos iam ad vocem vôiroçreucrtamur. Ea Graeci morbum fignant, baud dubie à Cimbris memoria retenta: amp;nbsp;fi rede memor fis eiusquod inter pauca poftuUui, liccre voces in lingua matrice perditas è filia mu-tuari;non abfurdum fueric,fi rurfus pro morbo dicamus. Fuifl'e autem olim vocabulura hoc in comm um lermone, tum etymologia, tum conuerfionis analogia, tum etiam compofitio declarat. Etymologia,quia ex eo morbus vôcroç dicitur ;quod in omne morborum genus ex JBocsè, quo dixi notarioffenfam, fimus prolapfi : quod quia perfpicuum, non eget argumetis. Hefiodus morborum caufiam Pandoræ tribuit,quod nomen Ates epitheton eit, fumpta de falfa,eius pollicirationc caufia , dum dixit: Simules eritis Deo,lcicntes bonum amp;nbsp;malum. Huius ergo pyxidccula ab Epimetheo,id eft, ab Adamo improuidoamp; male cauto futurorum aperta, morborum oceanum in om-nem pofteritatem elFudit-, à qua tarnen ne vllum donum acciperct, prouidentia opifi-cis, verus Proraexheus, lub mortis pœna iulTerat. Quemadmodum itaque à ^oejs morbus originem traxit ;itaæquiim fuit, vt inde quoque nominaretur : quo eius monitii intelligeremuSjabcodera morbum ôéolFenlàm polfecurari. Conuerfio porröcxjßo^/
.K‘
facit, quod idem eft quod fano: immo ipfum Sano amp;nbsp;Sanus inde deriuacur. Huie fignificationi veritatisindicium præbet miniraèoblcurum vox compofita, gefont/quo perfecte fanus notatur. Dcfiit aute^oti pro Sano Si pro SanusclTein vfu, ad cuitadam ambiguicate quæ oriretur inter nomen Solis, Si nomen Sani. Et videntur fane homines hunc Soli honorem exhibere voluifte, vc lol us primum nomen fanitatis polfiderct: ij veroqui'fanieircnr,vtaSolefanitatem accipiunt, ira nomen quoque àSolis nomine deriuatum haberenc. Nunc tandem redimusad Solem, cuius occafione, qu.'ccumque de^{ic«SiJ^ûCsidiôtafunt,paulloanteà. dumexThrono in Solis tabernaculum feries nostraheret orationis,exordiebamur. Videte,quæfo ,quàra lèriôinhac homonymia paruolónorura diferimine diftinguenda, vocum lulèricarchiteótus. Reconciliationem filio intexuit, filio nomen ralededit,,vt ab eq Solis nomen dcriuari vidcretur, non alio dilcrepans, quam quod Solis nomen breue tempus habeat, ciim filius longo dicatur; atquë illud quidem tanta ratione, quanto latiusfilij ,quàmSolis vifibilis patet pote-rtas ; tametfi id non ita valere velim, quin diççre polfim, prius filio Sanantis notionem conuenirc ,quam ipfi Soli;Si cantoj prius-,quantq cius fanitas fanitatis conleruatio prior eft , larior Si cxcellentior. Ex filio enim ftcuc omnia eftc accipiunt, ita omnia accipiunt fiinitatem. Sine ergo Solis nomen pro Thiono capiatur, liue pro Sole vifihili fanitatis in corporibus datore; lemper tarnen altiùs mens attollenda ad primum fanitatis fontem , à quo Si Thron us Si Sol accipiunt omnia. Neque por-ro Thronus, neque Sol,horainis iniquitatem Si lethalem morbum , quern de pomi Hefperici efu contraxerunt, curare poflet^- folus file, qui hominem crcauit,homi-gt;
ncm
-ocr page 233-LI iî È ft. V 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8p
nem poteftreftieuere priftinæ intcgricaci : qua de caufTa immane quanto magis nomen huiu.s nocionis fignum Deo conueniatjquam velThrono, vel Soli,fi adcaufTam originis rcfcratur. Hie igiturlummus eft {anator,fummus laluatof, fummusfummæ lanitatisaudor, amp;nbsp;ob cam caufiaiTijVt in omnibus, ira in hoc nomine fibi vindicando primas femp'’r tenebir. Quid quod vna definitioamp;r filium, conciliationem,amp;fana-tionem comprehendir, qium nominis homonymiinterpreratiodeclarat. Nam amp;nbsp;fi-lius eft fo-ccn/cuod eft ad Vnum,quoniam rotam rcrum creatarum vniuerfitatem patri vint,ex patris infinico finu ipfarum fumens eftentiam , Szearn ad pattern reducens amp;: connedtens. lam reconciliatioexeoipfbpendet, quodopificisboni fit,idquodfecic adfuam fimilirudinem, id amarc;amp; patri,quoad eins fieri poreft.reconciliare. Quodfi non folum oft'enfa intcrcefterit,fedeaetiam graue vulnus amp;lethale inflixeric ;tum Bonitas ipfius fumma quodammodo cogcre videtur, vtquodadimaginem fuam forma-uit,id etiam, crim keium fucrit, priftinæ reftituat fanitati. Quid vero reconciliatio, quid fanatio præftat, quem (ibi fcopum præfigit alium, quam vt id quod reconciliatur, Vni rurfusconiungatur ; quod vulnere fœdatum eft, rurfus vnionem accipiat eorum quæquopiam dftceirerunt hiatu . Magnum vulnus efte fcio,quod homoaccipit; fed non tantum tarnen, vt fànari nequirerà filioiat fi qui vulneratus eft, fanari nolit, nec curationem diuinæ bonitatis admittcrc; eins vulnus tanto di(cedit hiatu, vt magnum chaos in Euangelio vocetur. Non (blùm oft'endimus pattern vniuerfôrum j fed fie ab eo receirimus,vnione longe lateque foluta, vt nullius medici ope, quàra cius qui nos compcgitjlànariqucamus. Et filins itaquead Vnum dicitur,amp; folusprimum, amp;to-,tus;ita vt nihil défit definirioni: amp;nbsp;reconciliatio redudioeft ad Vnum;amp; fanatio cura- _ /i tiocft Iblutæ vnionis ; quænihilahud eft ,quàm ea quæ didudtafiant,ad Vnumrur-fusredigcre,amp; Vnum facerecxdiuifis. Qtiôd fi hicanalogia quærcnda,amp;eiuscapuc exordiumqne aftlgnandum-, non videor mihi erratums,fi dixero, ex prima vnione duas reliquas vniones, tamquam ex cauft'a fua, dependere ,- amp;ex carmanare, tamquam ex fummiboni primo. Pater bonitatem fiiam , cuiuseftfecommunicare, confideran.s .(humano more.quando aliter non poftiimus , loquendum) filium gignic ; de quo diet •ncceft'arium , quod primum amp;nbsp;caput fit eorum,quæ ad Vnum pofltinc vocari, patrem -videlicet amp;nbsp;primum fontem omnium bonorum . Ex hoc igitur Ad Vnum fiuefo^cen primus hic font iiominandus ; cui deinde ex bonitateaccedit, vt nonfolùm opifexfic vniuerlbrum, fed ctiam humani generis reconciliator amp;c (anator. ira vt reconciliatio amp;nbsp;-fanatio lècundana fint ex illo primo pendentia,tametfi priusad fanationis amp;nbsp;reconci-'liationisnotitiam veniatur, quàm ipliusfilij ; vt liquet in Socrate , adfànationemqui-dem animorum amp;nbsp;reconciliationcm vel ratione, vel maiorum auditione dedudo ; ac ignorante , earn fieri debere per filium . Quantum boue opifex nomenclatorigratiæ infudifti.'cuius bencficio tantum luminiseft aftecutus, vt hæcviderir-amp; tantum bonitatis adeptus, V t ea pofteris clariflimo indicio (èrmoni.s voluerit communicarejatque id faccre potuerit vnicavocula, tribuslitterisTrinitatem referente; cunisvtvariæ funt efticientiæ , ira variæ funt notioncs. In ^on, S vis prima eft, Vnius omnem eftentiam efflans;quod nomen ipfiuslittcræ déclarât. Vocalis media, vtcumque pronuncie-tur,rotunditatem oftenditjquæ figura omnium eft potentiflima ad cuftodiendum,om-nium aptiflima ad perpetuam motionem,omnium conuenientifTima ad capacitatem; quæ filio conueniunt, vtpoteVeritati omnia euftodienti, vtpore è Patris finu omnia ad ' •perpetuam motionem cducenti ,vrpote'omnia Idearum genera mente fua complexo. Præterco cetera, quæ ex hac figura ad filium pertincre nemo poteft negarejquæ vt plu-rimalunt, ita illudomnium videturclarifliraum indicium,filium èPatreficgigni,vc primus Sc proximus orbis è centro : Sc quemadmodum centrum ad orbem, fiefè ha--bet pater ad filium. Scdhæc alibi. Tertia littera N eft, inter cetera Spiritui (ândoac-tribuenda; hoc notans,quôd omnia Spiritus fanótus ad radicem firmitatis fupremæ, per radicem dentium fuperiorem fignatæ, tam potenti (piritu ferat, vtfônuseius per naresctiam tinniat-, quod organum (pirituum intelligentiæexprimendæ, propter fpiri-ralem odorum naturam,maximèconuenit.Deinde tinnitus huiuslitterægratiam Spiritus làn £b egregic expnmit ; eo quôd is cauft'a fit omnium eorum quæ tinnitu oratio-nisôc laudis diuinæ, in qua fumraa vita eft, patris cæleftis aures feriunt : qui vt à Pâtre
Sc filio
-ocr page 234--190 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
amp; filio procedit, ita nos patri amp;nbsp;filio rurfus infinuat, amp;: mentes noftras furfum velociflî-mè rapitjôc raptos amoris glutino filio, amp;nbsp;medio filio, patri conneâit amp;nbsp;vnit, lam • alius tinnitus cd in facris litteris Mofis amp;nbsp;prophetarum, Spiritui fanclo adfcribendus: Sz rurfus multo maior Apoftolorum, quorum tinnitus exiuit in vniuerfum orbem tef-rarumj qui tum demum tinniit, cum Spiritus fanäi in fpecielinguarum flamearum dclapfi ardore flagrare, ac furerediuino amore coepiflent. Quis hic non agnofcit tinni-tum furfum elatum; quis non agnofcit claflicum ad Chriftianæ vitæ militiam: quis hic non Spiritum fanótum audit, diuinum illudamp; Bacchicum taratantara inflantem? Hoc tandem eil formate voces de fonorum imitatione, quas nemo,nifi auribus acutis, rede pcrcipere polfit. Hine denique perfpicuum , quodnon loquendi modo confuetu-dine my 11 cria hxc nobis indicentur; fed hoc etiam in vocabuli formaturaferuatum fit, vt amp;nbsp;Trinitas ea fit cxprefla,amp;: fingularum hypoftafeon attributa didinguantur. Ri-deant diligentiam noflram, quibus hæc ridicula videbuntur ; Si. ipfo fuo rifu doceant, quam nihilodiflèrantà profano vulgo,quodad Dionyfium feribensPlato, dediuinis arcanis, voluit celarc; certus, non magis iis facrofanda hæc balfama, quam fuibus vel rofas vel famfychum olere. Optarem certè me feriptis meis Cabiros potuifle adhibere, neid genus lutulenti fuesomniafœdarent atque proculcarent : atciim id in hominis manu non fit, mal ui hanccuram Deo rclinquere, quam ca quæ in fermone noftro mi-htprimo poftcomplurium leculorum memoriam fpiiitus infonuit, amp;: tinnitu fuoad aures, dum Satyros fequor, pcrtulit,occultare. Ante me vitadeficeret, quam omnia quæ hac voculafon confideranda proponuntur, explicarem . Græci Si. Latin! fanitati Apaüofmita Apollinem præfeccrunt, non malèilH quidem ; fed prorfus, cur ita faciendum cfTct, « rtje M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natuia Solis rationis fuppeditabat. Nobisdealia longefanitate
cogitatur, dum filium Dei fanitatis facimus audorem ; quæ tarnen Solis omnia corpora conferuantis tefferaredè notatur, fi corporalia ad mtntalia transferanrur . Stoli-daantiquorum infania,amp;inepta de diuinis fabularum exordiis cogitatio, dum nihil certi de vero Apolline amp;nbsp;vero fanitatis datore inueniret, multos Apollincs confinxit, nonfecus in hoc , atque in ceteris Düs, flultiffima amp;abfurdi(fimafomnia protrudens. '^nchrUiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apollo nobis foiidicitur, Dei filius, cuius corpoream imaginem Sol vifibilis ocu-
* lis repræfèntat.Chnflus itaque verus Sol iuflitiæ,amp; verus Apollo,manediluculo tranfit, vt Ifiüas dixit jatqueldcircoVer omnium feculorum, omnia noua luce, noua vita, noua pulcricudinecxornans; nee alia decauffa formofiffimus Si imberbis iuuenis A-pollq habitus, vt eo nimirum,quod Chriflus nobis præftitit, indicaretur. Hiccælo de-iedus, ab amore paterno, quohumanum genusdilexit; hic gregesamp;armenta pauk Admtti ƒ«; Admet!, fine integradidione, Adameti, quafignificatur Chnflus, verum caputge-
ncris human!. Deus enim filius decælo defcendens greges Si armenta pauit, id eft,ho-’minesprimo peccatoadbeflialemanimorum procliuiratemredados. Adametiautera pccusdicebatur; quia totusgrex humanus Chriflo datuseft, quipotius Adametus, id cfl:,hominum caput, quam Adam debebat vocari. Chriftusenim pafloreftvcriffi-mus, amp;nbsp;verè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aaw,paflor, inquam, fu! gregis, fine,quod idem efl, Admet!,quo
, , Adamicaputis!ntelliget,qu!quid ficeteiredixerim,recordatur. Hic Pythonem draco-nem maximum occidit fagittis fuis, id eft, amoris radiis. Hic in corpore humano inter mortalesapparens, vt omnia compleuit; itaomnia veteris feripturæ myfleria vera luce Afeüa vnde donauit, ea de caufTa nomen fórtitus, quod quiequid occultum effet aperiret, omnem rituum Si cærimoniarum obfcuritatem, non fecus atque Sol tenebras, tollens. Hue referri poteft illud Ouidij :
lupiter eïl genitor, per me, quod eritq^tfuitq,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;patet.------
Verfim dæmoniaca fraus perpetuis impofturis venena feiere rnoliens, hoe de vero Apolline vaticinium ad falfaoracula tranflulit, omnibus prifcæTheologiæ arcanis fa-bulis fibi mcndaciffimè atcributis. Verdm ne longidsin huius Dei facris euagemur; Sei vndedi- illud potius confidercmus, vndc Sol nomen fórtiatur, Si an hoe etiam Cimbricum fit, an verôcorruptumexfon; quod miniraèabfurdum videretur,nifinos id fèmpcr age-remus,quointegr!s norninibus ratio, fi fieri poteft,affignetur. Qiiid folidum fitapud Latinos, quid item folum, nemo ignorât : led vnde hæ voces emanent, non perinde credo liquere. Videndum itaque quid fit Sal, amp;: an ab hac voce commode queat tra-herc
-ocr page 235-1 I B E R. V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^1
here nomcnclaturam. ï^aïadfpiratio eft ad omnc,fiue pcrfedum, in quo videlicet He flint omnia, vt nihil defit. Vt verbum itaquehæç vox vfurpata, idem eft quod feruo; quo noftro aiftu curamus,ne quid nobis ad omnia quæ neeeftai ia fünf,defit. Olim ergo id notabat nomen Ijal, quod póft Sal dici cœpit ; vt in vetuftis locis ïjal apud Saxoncs. amp;: î?al apud Sueuos ad Oenum quiuis perfpexcrit, qui modô tam vecors non fit, vt à Græcis hæc loca nomen accepifle ciedat. Póft, dum mercatus vigerecoçpiflet,ï?ûl locus dici cœpit, in quo mcrccs leruantur: amp;nbsp;dilcriminis caulfa pro condimento cibi Sal sal/dist, vcnit in vfum, quo nocatur ^o-ïial, quod eft, ad conleruandum , qua notatione Salis vtilitascxplicatur» Inde rurfus^al, pro latapalatij domo, in qua confilia Reip. feruan-dæ capiebantur, quibus baud lecus, atque Sale, vtcndumeiret. Hine Salus apud Lari-nos;amp;apud nos fiducn pro vngere, vnde Latinoiu Saluo. Vtinam ptincipum aula? per- ^»aiucjr petuó^alc, proeo acdicuntur, eftent;amp;in iis non aliud ,quàra quod populilalutem ^‘*‘’**' continerct, ageretur. Sed de^aal alibi plura. Ex eadem radice.^olt pro ftipendio; eo jboit quódfalc comeftofides confirmaretur,optimo iuramenti fymbolo. Quicnim lale comeftoiuratjidem diccre videtur ,ac fidixiftet; Sic ego conleruer, atque hoc quod promitto, ftim (cruaturus. Porró quia etyraologiacxplicata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reddit,quod eft,adgt;
feruandum. faiftura eft, vt quæ quippiam leruantamp;; firmant, ^olrn dicantur ;;qna vóce jfeoun. pro plantis pedum quibus firmamur,amp;r pro coriis planta pedum ftibditis,vtimur.Hinc. ^clöffreneft firma coramifltira res connederej quod in auro Borace , genereqUodam JSoïUcm». (àlis nitri, quod inde Chrylocolla nominatin', eifici videmus ; ica vt hon'minus-hirjres, quam nomina,confpirent ; Græci Collam dixerunt.à^ûl, S in C mutato,vtiin Góreramp;cea«. item fadum. Hine Solum Laiinis amp;c Soliduin. Nobis item ^olötr pro tabulato greftiis firmantcjamp;^oïöutprocuiufuis mctallicolla ,quafi ^clt-l)j,quod eft continensamp;: fir-mans perfedc. Polfet alia quoque ratio nominis huius notari, in eo confiftens ,quó(iiboitiur.
idem fit quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft, ad integrum; quoniara colla duo vcl plura in vnul
integrum colligatur. Hine Soldurij,quorum apud Cælàrem mentio, quafii^oltfiufcrcn,ï^®^'^“’'*' quod fonat falariocondudos. Hine modó eernas,vnde Sal Latinis, amp;nbsp;«AçGræcis j qua-^*-rum vocum ncc his necillis caufta aliqua vernacula reperietur. A ^ol per conuerfione fit Hosi/pro eoquod non eft firmum aut colligatum : amp;nbsp;dum verbum eft, cum adionis fignificatu, idem eft quoddilligo,vel cuiuipiam rei tollo firmitatem. HicLatini pafli funt idem quod in folio. Nam vt pro îtof Folium dicunt præpoftercjita pro ILojS dicut Soluo; vnde Solus, qui eft lolutus ab omnibus. Quia igitur. maximum illud amp;nbsp;clarifli-i mum iubar, à quo cetera fidera lumen amp;nbsp;vitalem calorem accipiunc,omnia conleruat, soIm. omnia ftabilir, omnem formam amp;nbsp;materiam colligat, rediffime Sol nominatur : quas vox fi pcrinde atque lt;Sgt;on, ad litterarum quibus componitur, examen vocctur ; non minus,quam illa,demonftrabit amp;: Trinitatem amp;nbsp;perfonarumattributa. Nam quod in • ilia præftitit tinnitus,hoc hîccfficit Lambdajquælittera linguamfurfum ad iummum oiiscælum , hand aliter atque Spiritus fandus mortaliiim animos adi^æleftesangeloru • -orbes, attollit. Vide quanto diuinius Solis nomen fecerimus,quàmilli qui fie vocatuin putant, quôd lolus fit in cælo : quod falfum eft ; cùm perindc interdiu ftellæ in cælo fint,atque nodu; tametfi Solis lumine fie oculi noftri repleantur, vt ftellarum lumen prælèntia maioris oft'ulcetur. In eclipfi maxima vilæ funt aliquando , in puteo item ah tilfimo fortafic cerni pofteni ; lèd cùm Sole iam fub honzontem progreflti mox etiam illæ cernantur quæ poft Solis occafiim fuper finito rem non adfcenderunt; obtufi fit in-genij,exiftiinare,Solem interdiulolùm incæloverlari. Annon Lunam frequentiftime interdiu cernimus; vt ne hoc quidem le prætextu exculàre poftant, qui Solem ob id Solum diccrent,non quia foins fit,fedquia lolus cernatur? Sol profeôtô Sal mundi eft cor.^ , porati, perinde omnia conferuans, atque carnes amp;nbsp;cetera edulia lalis condimentum.
Deinde dicimus ï?ol pro creberrimè ; ita vt idem fit quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, id eft, ad ïjoi.
lcruandum fine tenendum. Sol ergo amp;nbsp;Sal nomina funt eiufdem originis, non raagis diftincla qii«àm ï)cl amp;nbsp;l)al verba. Corporcus ergo rcrum corpotatarum conlèruator, imago eft conlèruatoris omnium rerum, turn earum quæ magnitudine confiant, tum etiam omnium fpiritalium.Hæc fymboli ratio plnrimas genres ad idolomaniam traxit, quæ fignum pro fignato adorauerunt. Dum Solem intuemur, dû lumen eius immenlà cæli fpatia momenco rcplens oculisoftertur jtumde Deo atque eius infinito lumine,
quo
-ocr page 236-lÿi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hèrmathenæ
quo omnibus viram adfpirat, cogitemus quidem, fed non fie, vt creaturæ tribuamus, quod debetur creatori. Nulla Ilatua nulla imago fieri poteft,quæ oculis noftris Dci fi-Soi oeM militudiné meliusjquàm Sol,exprimât: nihil vc miri fit, fi Dcû Solem vocemus, voca-titur. bulo adeô non repugnance, vc racio eius prius in Dcum,vc archccypum conicruacionis, quàm in Solem quadrate cernatur. Addacur amp;nbsp;illud confideracionc digniflimumjSolis nomine noncpnièruacionem tancùra , firmamentum rcrum omnium notari ; fed illud etiam veftigiisrétro leôtis oltendi,eu cui primùm hçc conuenit ratio conferuandi, talem elfe, vt folus nos Iblucre poflit à catenis quibus fumus alligati. Conuercc Sol, X, habesïLo^; quafi de fediccret Deus: ego non conièruo modo,lêd etiam lüluo. A quo foluis Ó Sol fupreme?A vinculis,inquit, mortis æternç,quibus vos cacodæmon,fiue Atc, .. fraude fiia alligauit. Hac re perfpeéla, ignorari non poteft , Solis nomen fie a lermonis ■'» artificefofmacum elfe,vt primùm Se proprièfummoSolisexeraplarieonucniat,quàin ,,jc i'pfi imaginicorporatæ. Quamquam ergo diuerlà feint nomina,Sol, amp;^on/ amp;nbsp;,^onVôc ^iioujquoquo tarnen modo feribas, omnia tarnen primùm conueniunt DeifiliOjhcH ihanigenerisfcruatoriatque liberatori. Quodigitur D. loannes Lueem vocauic,aiens, erat lux homtKum, lux in tenebris lucet, amp;nbsp;tenebrts earn non comprehenderunt-^ .r /s Jd Solem primus vocabulorum architedus nominauit. Verum'enimuerô ,cùm dideur Deus in Sole pofuilfc tabernaculù fuum -, nomen accipiendù pro primo intclîigehriaiù jiiinij: catlo, de quo amp;nbsp;illud Lyriecn cantauit, Thronuseius ficut Sol j quibus verbis Thronum, qui'primara primi Solis imaginem gerit, amp;: idcirco Sol item vocatur, comparauit Soli .u^'ocælcllÙquem oculis noftris intuemur. A Solcergo vifibili, adThronum inuifibilem, à - ' -Thronoad primûSolem Deifiliumperuenimusj de quo Malachias : Et oneturzobü ti'/nenühw nomen meum,Sol iuflittæ, amp;Çanitasin pennls dM.Adoremus ergo hune Souths lem.per que Tartan vincula fbluunturjvtnominisveftigia retro lceladeclaiät:amp;: vifibi-lisSolis Iplcndoread fummùSolcm mens noftraducatur,in quolôlo tota mentis no-•: nbsp;nbsp;nbsp;ftrælànicas confiftit, vt alterum nomen Cimbricum ^on demonftrat. Quis non mire-
• tur fuauem hune nomenclatoris noftri Se facræ fcripturæconcentum quisnon admi-rabilemin vocibusfabricandis Ibllertiam obftupcfcat? Græciitcm voeem retinuerunc S\tH. noftratem,-«A/oy Solem vocantes; cuius cauftam Plato nimis frigidam mihi videtur de-dùTe, dum à perpétua vertigine, vel Doricôs à populo congregando nomen deriuar. Nihil nobis clarius,quàmï^cflidem efle quod.fano,5e integritati rcftituo,dum vc verbum vlùrpacur; vnde «A/oç idem erit quod fanacor;nihil notationis rationeà ^on diffè-•I rens. Quamobrem hoc nomen rurlùs conuenit Dei filio primùm, qui folus eft medicus omnia integritati fuse reddens. Solem boni filium vocauit Plato, non malè ad reli-gionem veram alludensfqui vtopifexeft omnium, itaomnium eft redintegrator. In habulis Hyperion pater,Theia Solis mater vocatur: quarum vocum rationes nobis func 59n ƒ«« nbsp;nbsp;vix ipfo Solis lumineobfcuriorcs. ÎDrt fiue »©ij eftaugefco, Se promoueo in maius fiue
melius: ©ber ionilfiue ©ber gon ,eft fuperniis fauor. Supernus ergo fauor ex infinita fua bonitate omnia in melius promouente Solem genuifle hacfabella defignatur : quidemnon male confiâa.proptereaquôdnulquam fu permis Dei fauor clariùs cernatur,quàm in Sole,lumen fuum æquè bonisatque malis communicante: cuiusexemplo Chriftus in Euangelio vlus eft, dicens : Diligite inimicos vefiros, benefacitc his qui ode-runt Tjos-, çbquot; orate pro perfequenttbus (b“ calumniantibm 'uos ; vtÇitii fdq patrü 'ueßri qui in cxlis eü, qui SolemÇuum oriri facit fuper bonos amp;nbsp;malos . Excellcntiirimus certè fauor , omnem fauorem alium fuperans efle cernitur, quo Deus omnibus lumen amp;: vitam impertitur, tametfi operibusfuis fe hoftes.non filios, patris æterni clfejclariflirae lt;iemonrtrent. Noftrateslt;©uer fere pronunciant pro ftipra amp;nbsp;vltra^ cuiusloco ©ber dicuc lirt.. Sueui;Græci'ùzj^',adiedaadfpirationc,quamLatini in fibilum mutarunt, Super pro eou Huper efterentes. lt;©on,fiue3on,vt Flandriloquuntur, præteritum imperfedumeftà 3oit. lt;î5an/fiueginn/pro faueo: vnde lunoöd luniusderiuahtur. Hac dereHefiodus:
«0)111 /i ami.
lunim.
©«« «sA/or 7Ï ybryav, AajUsyjam öïAiii'Ztü,
»«d 6' gt;) TrdvnNsiv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dtuclvei,
à^avee^tç te Seo?ç to) agjeror d/pbv ytUaô' Vr!î!-Oi^(atlQêÎT V^iOVûÇZJf tpJÄOTHT}-
’ quod ica, vt in buccam venir, Latine efiiindam :
The it
-ocr page 237-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t I B Ë R V I i f.
1^3
Theid parit magnum Solem, Lunam^ nitentem Nee non t^uroram, cunStis mortalibus almi
Ltiminis au£torem, ditpjue immortalibiu 'vna Peruinci Çuaiü fe paffa Hpperionis igne.
Homerus Theiæ Græcum nomendedic,à latoliimine lnpüjixiaxav vocans, Hypciionis nomine lcriiato; verum quid Dya notaret non incellexit. Hyperionera aucem vnum ex Tiranibus voluntfuifle, dequibusquid fentiendum, alibi docebo SelanaLunam ilgnificat; eo quod tempus per prius amp;nbsp;pollerius nuraerct, ab ana/dc quo prius • Sc fdselann, pro tri/ quod eil numero. Queraadmodum vero à fo amp;nbsp;cen/ fit facn Sc fcii; ita ex codem ■fo amp;nbsp;peer/ fitfoer/id eft, quæroj quafi diceres, ad angulos omnes curro; cum ßoec angu- §0«. Ium notet. Ab eodem fen pro mitto, vcluti fo-cn/ id eft, ad finem : Ad finem enim ali- jbe, qiftm mittimus,quiequid mittimus. Quoniam vero intellcdum Sc fenfus exteriores præcipuos nuntios rerum omnium habemus;afEgt;Vfinfaäum,mutato E in I,vtnunti) 5gt;in. fubtiiitas amp;:celcritas indicaretur. Latini Erctinuerunt, Senfum amp;: lentiodicentes, a \c\xi/ quod eft mittit. Qirid aurem aliud fenfus eft, quam nuntius mentis noftræ ad res sentiv. omnes explorandas deftinatus? Hine fit vt vocabulum commune fit ad fenfus intcrio-res Sc exteriores ; quam loquendi confuctudine Latini quoq. retinucrunt. Dum aute inteliigimus fin à fen fieri,amp; hoc à fo-cn/id eft.ad finc.-in mente venit,nihil à nobis fenfi-bus explorandura,quod non ad fummum bonorum finem deftinetur. Hebræiwin pro fenfu dicuntjà (uccf)/quod idem eft quod forc/id eft, quæro Sc inueftigo; quia fènfuû fie jnueftigarc. Quoniâ verb qui quxrunt,properat; fit vt ®in etiara pro feftinare ponatur. Hinc Græciàceleritate cùa-ddva dixerunt pro fèntio ; propterea quôd fenfibus nihil celerius.ü^aejï an ctenim nobis idem eft quod celeriter. Celcrrimi certè nuntij funt,ôé citiftîmi rerum inquifitores,ipfi fenfus. At huius rationis ciîm Hebræi, amp;Gra.’ci,amp; Latini fint ignari;nihil habent «à quo voces fuas deriuent. (^ia autem libilus celerrimum motum habet;architedus vocum noftrarum,fubtiliflîma diphthongoipfi Sigma poft-pofita,ffc fecit, pro Video; propterea quod vifione nihil fit cclerius aut fubtihus. Hinc fiel pro mente, ceu fie cl/quod eft, video altifTimum. Proprium enim mentis noftræ^jtj. opus eft, Deum videre ; quadccaufia brutis animantibus non eft fiel / nifipervocis abufum. Cogitent ergo, cogitent quotquot hoc nomen audient, quisfcopus fit propo-fitus menti noftræ, quoque femper interni oculi fint dirigendi. Huie vocabulo ex diametro répugnât licö/ quo perdo fignificatur. Quifquis enim Deum non videt,amp; men-tern perpetuo ad hunc fcopum dirigit ; is omnia perdit, tametfi omnia lucrari fibi vi-dcatur. Intextum itaque huic voci, nihil prodefte quicquam, nifi Deum vbique acies mentis noftræ intucatur. Huic illud Chrifti apud Matthæiim confentit : .^utdprodePt homini , ß 'uniuerÇum mundum lucrctur, anima verb fua detrimentum patiatur ? Sed Deus aliter adhuclufit in anima, dicens ; ^ui voluer it animampiamÇaluamfacer e, perdet cam : .^ut autem perdiderit animam fuampropter me, inueniet earn. Hæc verba fi ad linguam noftram examinentur, infinite plus gratiæ SC elegantiæ habebunt; vc ipfe Chriftusad primam linguam refpexifle videatur, in quaanimæ nomen ficefter-tur, vtfi retro per veftigialegatur, perderedefignet. Tam multa mihi rairabilia no-menclatorin omnibus vocabulis prciponit, vt tandem nihil admirer.Quis enim admi-retur,quod eft perpetuum in omnibus obuium ? Eximium profeûô animæ nomen dedit, Sc dignum quod in omnium hominum animis perpetuo verfaretur, quo officij fuinurnquam obliuifcerentur, quoque animam fuam rebus aliisintuendisnon perderent. Perdimus animas noftras, quoties Deum in omnibus cogitationibus , omnibus fermonibus , omnibus aâionibus non intuemut;quotiesad Deum mentis aciera non dirigimus; quoties alio, quam ad Deum, fpedamus. Quis tandem, ô mortales, finis perdendi; fi fere femper omnia ftudia noftra ad honores, ad diuitias, ad voluptates, ad nefcio qux alia tendant ? Veniat in meutern animi nomen: intelligamusipfum altiffi-mum animi noftri fcopum efle; amp;: quoties ab eodeflecbmus, nos Sc noftra omnia perdi, Dedit Ariftoteles animæ definitionem, generaliorem illam quidcm,quam fit hæc, quam nomenclatorfoli humanæanimæ accommodauir. Verum fi examines,vtra plus adferat folidæcognitionis; immani interuallo noftratem fcntics præftantiorem, vtpote qua fumma animæ félicitas fit exprefla. Quid enim aliud eft fiue beatitudo, fine vita
æ tern a.
-ocr page 238-1^4
KERM ATHE N Æ
xzcrnA, qulm Deum videre, vt apoRolica fententia fuinusedoóH ? Quamobrem qui hoc fine aniinam defcripfit, an non excellentiflîmam dédit definitionem? Omnes ita-
que adiones noftræ,omnia vitæ officia cô funt conferendajvt ipfum altiffimüm intuca-mur: quod fi non facimus, non magis dicemur fid habere, quàm habeant vcl boucSj Canenieerum vel lucs, vel mulæ,vcl fi quid his animam habeat craffiorem. Moris efte audio, amp;nbsp;vetu-^lanafterten rituapud Canonicos Monafterien(èsobfcruatum,vtiam iam morituro,amp; animam JifitnvetuflHS U ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r y
mo- modo agenti, caput luillum oftendatur; quo agnolcat, le non humanam, led porcinam 7'/quot; vitam egiflejeoq. moucaturad veram pœnitentiam. Si diuinam æifcricordiam in po-ui U 0j en- yjçæ articule implorandam. Non equidem fuilli capitis concioiiem derideo; fed
Sgt;it.
mallem, vt mox in principio, dum in Canonicorum collegium cooptantur, cum porcis ipfisprandium parari, vtdiligentercauerent, netam lutulenroamp;:immundoani-rnali perpetuo comparandi viderentur . Cogitent, dum bubulas amp;nbsp;fuillas carncs He-uorant, ne dum toti corporis in viuendodudum lequuntur, fiant amp;nbsp;ipfi boues arque porei capitibus femperin terrena defixis . Nemo profedo diutius fe fid habere dicat, quam mentis aciem ad altiflimum iplum dirigit ; quod dum facetenegligit, mox in-telligat fe brutis animantibus merito annumerari. Sed in hieroglyphica ipfius Pefigura eadem hæcadmonitiorcpctenda : qua decaufta breuior hiccro, quam rei poftulat latitude, ^icprætcrea pro bullioaccipitur, propter fubtilem bullicntium fibilum: qua: ratioadfidapplicata, non loldm animantibus earn , fed plantisetiam faceret commu-neiUj in quibus omnibus anima nihil aliud eft,quam calor quidam humidum perpétua agitans bullitione, vt merito altiftimum caput bullicntium vccari poftir. Ex fie fit fee/
Ciree.
propterea quod mare lemper bullire videatur : vnderirfee/quæ vox Circe Latinisé Græcis feribitur, S in C mutaro. Eft itaque Circe marisornamentum,quod reuera de Circæo promontorio dici pofte, nemo corum qui diligenter conliderabit, infitias ibit. fartTùia^^' b'^’^^ra f amp;nbsp;a, orationis fit particula, qua ad agendum incitamus,vtraque litter a motu m indit ante. Quod fi adfpirationem amp;nbsp;vocalem maximèidoneam ad penerrandum
ïâi3-jbta.
Sto. irite.
ItlaEp. Sefltno.
ipfi S præponas, facies Ijiö/quod fignificat incite. lam fi voculam fa vindas. Tau inter conlbnantem amp;nbsp;vocalem intcriedo, facies (la/quod eftmotuicontrarium. Exeritergo Tallin hoc verbo infigniquodam modoatqueluculcnto vim alligandi. Hine Latinorum Sto; Græcorum îç-aaiyamp;i'içnfjii, Si cetera cognata. Nobis porrovocem deberi, conuerfionis analogia demonftrat. ï^aafl enim contrarium defignat, cum idem fit quod Latinisfcftinojquod verbum ab fiacflen tradum videtur, mutata adfpiratione in
ï'ptiiEn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Æolicum • eo modo quo ex Helena fit Felena. Nos dum A longum nota-
.«f longumfie mus, fctc A amp;nbsp;E coniungimus;quo loco Sueui duplex anotarent. Quôd autem adfpi-æ conuerfioncfit adfcita, id rationem hanchabet, vt celeritasfpiritu præmiflo Cimhricaiin- adiuuarctUt. A. (la fit (laat fine (laet/pro fua cuique conditione ac dignitate: Latini hinc
Sueui- Statum dixeruut.' Abeodem ftatio; Nobis ftat/a breui, pro loco; qua voce etiam opida tlt;»;gt;er4.î». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;-
StIttIM. ÄJtano-iamp;at.
Stuttia. Jbtfttouc. 2Stlt.
nominamus, quod is locus fit exccllentiirimus ad tutam fecuramque vitam pcragen-dam. Statua fimulacrum é lapide, ære, vel alio métallo, in memonam cuiufquam ere-^ ótumjquafi Hat ïjou dicerctur, quo fignificatur id quod alterius locum tenet. Simula» ciumenim loco eins cuius fimulacrum eft ,collocatur. Nobis ftatouezquamuisnunc fere belt frequenrius fit in vlu, quæ vox fit afitfidt/id eft, conferuat. Vf us cnim ftatux imagmis in co eft, vt memoria cuiulpiam conleruetur. Hine Nembrot ftatuam auo
Sei titolum. Helm.
(uo poiuit,quam generica voce belt vocauit-,eo quod aui memoriam conferuaret; vn-de Bel apud Hcbræos, pro Idolo , quod Babylonij adorabant. Vt ficfulpicer, facie Diodorus Siculus, qui Belum Neptuni filium facit, id eft, Nochi, qui in diluuio vere Neptunits dici poterat. Quod autem matrem det Libyam,id fic intelligo, Chamo Li-byam patiis diftributionc obtigilfe, vel Chamum in Libya primum idolomaniam r«;i/frH4gt;»-crexi(re, fibi louis Hammonis fumpta nomenclatura. Bclus itaque Charnus eft, cui »H), charnue, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatuam erexit,per excellentiam beltfiue bd vocatam. Veriim quia in lingua
rum cófufione quid bdt proprie fignificaret, ignorari coeptum eft ; in earn ventum opi-nioncm,vt auum Nembrodicrederent Belfuilfe nominatum : cum tarnen haicvox
generatim cuiuis ftatuæ, memoriam cuiufpiam conlcruanti, communis eftet. Scio Si. alia hue afterri pofte,amp;: Bell nome ad bal referri,quo cor vocant Chaldæi, Hebræi contai. uerla voce veuntur pro codera . Nobis bal pilam notât, à bc^nl/ quod eft conl'cruo ; co quôd
-ocr page 239-L I B E R V I r î.
quod globi figura maximè idoneafit adconferuandum;quod Vt toca mundi machina, fie guctæ in pilulas contradæ, nbsp;nbsp;erinacei in globos fc cogenteî; apertis docent argu-
niencis. Fieri ergo potell, vt Solem , qui cor mundi eft, ôâ omnium rerum conferua-tor, antiquibalnominarcnt;qux vox cumôdtûriginederiuationisconucnic,cùm vtra* que à conièruando dicatur.'-Quemadmodumigicur Bel Bal ex eodem fonte deri-uantui'jdiuerfa licet rationejita in eadem ftatua, turn mortuus Hammon, turn Sol cæ-li, amp;: totius mundi cor,ablôluttlîîmusperfelt;âiffimulqueglobus, non le modo,led omnia etiam alia conleruans, intelligi poflet. Clialdæicnim Solem vt cor mundi, ita vilî-bilem Dei imaginem putabant: atque vt Sol in cælis Dei fimulacrum état,ira inter elc-mentaignis imaginem Deipræferebat, Colueruntergoij qui prudentioreserant, Solem amp;nbsp;ignem: non illos quidem vt Deum,fed vt Dei fimulacra,ipfius Dei manu fa-éfa; quod plebeij animi non intelligentes, in ipfisimaginibus conftiterünt, creaturam pro creatore ftultêadorando. Quamobrem fi phyficôs Bclum capiamus, Solem intel-ligemus, àbal/quo nobis globus, Chaldæis cor denotatur. At fi Itatuaad hiftoriam te--feratur, idem erit lupiter Hammon Libycorum, amp;nbsp;Belus Babyloniorum - qui Neptu-ni fine Nochi filins cùm elTet, matrem dicitur Libyam habuilTe; eoquôd ipfe amp;nbsp;eius pofteri ab ea regione alendi elTent, perinde arque à fua matre. Quando vetocacodx-mon ftatuis le poll: infinuauit, amp;nbsp;homines ad idolomaniam pertraxit ; dici cœpit bfl-bm-gal/ ideft, fcl ftatuarum ; quafi diceretur memoriam omnem mortuorum amarà bile corrupifleiVnde Bcligal manfit apud Hebrxos. hy.enim per G pronuntiari debere, alibi docendum. Cognomen ergo Ates eft Beiigal ex eo tributum, quod vfum ftatua-rum felle fuoamari(limoamp; plusquam vipereocorrupilTct, Cùm enim ferpens eflet} qnis potius lèrpens,quàm vipera dicctur,cuius cùm fel fit maximè lechale,rede fadum ab iis qui Draconern felftatuarum vocarunc ; eoquôd nullumcrudeliusamp;exitiofius fit vcnenum,quàm ftatuasadorare.Quiaautem Idololatria fuprema cft præuaricatio, non mirum quod pro præuaricatione ponatur. reexÆ?, inquit Nahum, gitans contra Dominum malttiam , mentepertraifans Beligal. Hinc filij Beligaldidi oranesimpij amp;nbsp;Idolorum cultores, quafi relie vipereoidolorum infedi. Nihil eninâ Deo magis aduerfatur, quàm Idolomania ; amp;nbsp;idcirco fumraus amp;: æternus Dei hoftis Beligal nominatur. Non eft igitur ftatuarum vfus prohibitus, lèd abufus hic adoratio-nis fel viperinum in ftatuis vocatur ; quo fi careant, lôli memorix rerum ablèntium conlèruandæ lèruientes, non erunt in vetitishabendæ, non magis lànèquàm velipli Cherubim arcam alis fuis tegentes,vel boues ænei æneum ftagnfi luftinentes. Âeclt ergo à bfôelt/quod eft conlèruat, rediflimè nominatur; quandoquidem in eo verusfic vfus ftatuarum, amp;nbsp;omnium fimulacrorum^à quo fi dilcedatur, mox viperæ fel præcor-dialethali inficit veneno ; à quo, perinde atque ab ipfiflima morte, diligentilfimèca-uendum. Ex fta fitftc/ pro loto, qui aliter ftebedicitur : vnde fîe-ur/ amp;: contradè ftut/ S»« idem eft quod guberno ; propterea quod is qui dirigit omnia amp;nbsp;gubernat, perfedio fit totius loci in quo gubernat. Hic fons eft, è quo ad Hebrxos voxmv fluxit,qua pro Deo vtuntut; nee malo fanèiure, cùm Deus omnium fitgubernator. Verum ipfi, dum omnia vocabula confundunt, crediderunt Dcum ita vocari, quiawetiam petram ipfis fignet: vbi dignum eft diligenti confideratione, vcexduabus vocibus noftratibus in-genei dilcriminc difiundis vnam fecerinc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis rupem amp;nbsp;(axum fignat, à violen-
tia nimirum ; quod vocabulum more fibi minimè raro retro pronuntiantes , in Stor mutarunt, quodniv cùm Icriberetur ,per errorem fadum,vtperSureclegatur. Apud prifcosenim Vau pro V amp;: O ponebatur. ConfuderuntergoroetjS amp;nbsp;Ihtrin eandem vocem,atqueinde fada homonymia. Sedilludineadero voceineptius,quod ex fnooj fccerinmy, cùm non ft fed fn hïc feribendum fuiflet,fioriginis ratio lèruaretur. Eft autem fnoojligamen, vndemvproligo vfurpatum. Hincparierrore Latinorum ReftisM*-per conuerfionem voce vlterius corrupta. lam quia ftojt idem nobis quod effundo, w etiamproelFundo dixerunt,Taufinaliadempto. ^tur porrôguberno fignificans,ich-naura eft vocabulum. Quienim gubernat,eo omnem operam fuam conferre debet, vt rebus quas gubernat, quies comparetur. quæ ratioprimùmfummoomnium gu-bernatori conuenire cernitur, qui fie gubernat, vt omnes tandem fimus in felicitate fumma requiem adepturi. Ad hanc ergo requiem omnis gubernatio nauis humanæ di-
r X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rigenda,
-ocr page 240-jpiS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R 'm A T H E N Æ
rigenda, vt in æterna Vita quiefcamus . ’Vt numquaïh fui obliuifcitur nomencla-tor j Vc fempcr nos horcatur ad perpetuàm animorunî lalutem , vt fcmpcr Humana ex Dco fuipendit, Sc ex primis exemplaribus nominum ducic rationes ! Ve-niat igiturin mentem, dum fhir audimüs.nos in mariiVcrfari,amp;ea naui vehi.in qua.Deus nobis clauum comraifitquern fie tenere debemus, vt ad requiem ve-niatnus (èmpiternam, Verùm quia noiii antè quiefeendum , quàm omnia fint abfo-Juta-, faótum , vt ûutlfii.aliquando pro.perficere ponatur. Quia præterea armati ani*-ftaftins- xno fint quietiore Sô minus perturbaioi, ßoftoig etiam' pro armatura vfurpatur.
Hinc apud Hebraeos ‘iiy aliquando idem ndtac.quod formo,quod quid aliud eft,quàm perfiçio; eo quod fe perfeâa in opéré ceftetur , à quo nw pro figura fine forma in qua fctoet. nbsp;nbsp;nbsp;rcs acquiefeit. At hîc rurfus voxeuerfa. Ceterùm vt ex flur fit rufr / ira ex rorfl fit fîoer
proimpedio, turbo,irrito, oft'endo,exafpcro; quod faxorum amp;: rupium proprium,cùni niliil magis itinera impediat gt;quàm rüpes, quæ non iôiùm viam exafperant ,1cdomni façioni amp;agricolarum laborfobftant. Ex hac voce‘ny-Hébræi pro tribulare, vt fie cum vulgqloquar, amp;C pro impugnarc pofuerunt. Hinc.T)ÿ hoftis St moleftiam exhibens: anguftia,moleftia, affliiftio, A fhit proguberno fit fhfr,iquodaliquando pro eodem ponitur^ aliquando pro dettinare vfurpaturr vndeniv apud HebræoslcgatusScnuncius quppiam deftinatus. Quid quod w item Tyrum fignificat j.vcl quia in rupe efl'erædi-^cata, veluti rotjS ; vel quia omnibus regionibus nauali bello infcftacftetjvelquiaiola mare gubernaret. Verùm illud maioris fuit apud Hebræos confufionis, quod niy etiam fcttot. pro collo ponuntjànoftro firot/ quo gul.am notamusj pro quo etiam nnxiy dicunt, vbi ffcpt.facilius agnofeas. Dicitur autem (Irot per metathefim à (to;t, quod cft fiindo ;quo-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niam pçrbanc partempmniacorpori.velut perclcp{ÿdram,mfundanrur;vnde fit vt
Égt;to5t-gat. quidam per derifionem (ïojt-sat dicant,nec defint qui (lojt pro ftrot eftèranc. Quoniam porrô lanua in cardine gubernatur,n’ï etiam procardinc pofitum inucnitur. Hic licet ■Vidercluculentam obfcuritatis amp;nbsp;corruptelæ in lingua Hebraicacaöfiam,dum toedi-.Werlærcs in vna voce confunduntur,quarum nomina apud nos non diftinCla modo /unt, fed myftcriorum etiam plena. Eo autem lubentius hoc exemplum adduxi, quod ex eo clarè perfpici queat vera ipfius r pronunciatio, quam huiusætatis Hebrad prorfus Égt;uf. .corrumpyr Eft amp;nbsp;ay; proftatucreamp; ftare, à noftroflaf/quod vt verbum,idem eftquod firmo amp;nbsp;conftituo ; vt nomen , defignat Icipionem quo fuftinemur, fine quo grefiura firm-'iiiius. Si vocem eonuertas ,confeftim vfus Icipionis in lucem venit : eo enim ba-,culp vtimu.r ,quo fimusfafl/id eft, firmiter confiftamus. Sed quoniam citra deledum, modo prorfâs, modo verfasdiiftioncs fibi fumunt ; fit vt nyio pro munimento amp;nbsp;vallo 4gt;«natur ; quod nos dâcftôutn fiue baftboiti dicere poftemus. Hinc perfpicua fiunt loca ça in qüibus huius vocis vfus eft : vt Hàiæ zz. ExfelUm te de flatione tua ; vbi vertere - licuifl'ct : Expellam te è caftris fiue munimentis tuis. Et in eiuldem capite vndetricefi-mo, Etfac 'iam contra te aggertm : quo loco, vallum caftrorum fiue aggeres intelligun--tur : nos ïöcjlnidiceremus. Sic apudZachariamcapite nono : Et ctreumdaho domum meamex his qui militant mihi. vbidicere poterat interpres : Ego domum meam vallo ©afi. ciruedabo. Eodem modopro veto fit à ijafljquodeft firmumjqua vocevtimur in re quapiam afleueranda. Ceterùm fatishorum. Quoniam verb flc non locum tantum Ibttt. fignificat, fed in compofitione conftantiæetiam habet notam: fitvtftcr continuam amp;: perpetuam vibrationemfignet,quæftellarum propria eft, earum maximèquæ ob lon-ginqua ipacia perpetuo micare cernuntur; atq. hæc ratio eft, vt flerrcn dicantur : à quo Stea». nbsp;nbsp;nomine Stellæ apud Latinos, Lambda pro httera canina adfeita: nifi quis à (lc-î)d,id eft,
alta ftatione Stellam diiftam velit. Vtriufquecerte ratio confiât; cum Latini nihil quod dicant, habere videantur. ^tcr cum articulo, ad confiietudinem Flandricam amp;: An-«‘'quot;f- ghcam, pronunciato,facit ajler ; vnde Græcis âçttp,Sâ eins cognata. Quoniam verb di-ligens infpeólio citra intermilfionem , micantibus quodammodoamp; trementibus fit oculisjfter proprie vibrantem oculorum obtutum defignat. Et reuera in oculis eft, non in ftclhs, alfidua ipfarum vibratioj nobis ilium quidem tremorem in ipfiseftexftiman-tibus, ar reapfe nihil minus, quàm id quodfacere videntur ,admittentibus. Tantum enim abeft vc fcmpiterna vibratione vacillent,vt nullam omnino corporis fui fufciperc queant mobilitacem,pra;ter eam qua cum caelo fuo aut orbe, cui infixa; funt,mouetur.
Verum*
-ocr page 241-LIBER V I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I5»7
Vcrumenimuero quod (litt vel Heur nos dicimus; id non raró Hier pronunciatur in eadê notatione ; vnde ftert pro call da nobis dicicür; propteréa quod caudæin auibus idé vfus fie,qui gubernaculo in auibus, Quid quôd amp;nbsp;canes in currendo cauda fua, vclucguber-nacLilo, vtuncurjininus ad curfum idonei futuri,fimembrum hoc prorfusamputecur. A lleprætereaamp;rgcficftfixproforriamp;robuftojquafi confiantiæamp;: firmitatis diuiceni jamp;tcrt. dicas : vndeGræcis ç^piov,^ Latiuis Stercora ,quæfic dicuntur,quôdrobur frumento amp;omnifèmini addanc,ccuflvrcgt;co;m vocarentur. Taurus item à fîoer/quod eft durum amp;iracundum, fîtecdicitur. Afiocr LatiniToruum habent, reieélo Sigma,in eadem Zitier, figpificacione. Si ipfi ftc/quolocus amp;c firmitas notatur, Lambda addas 5ftcl facies , quo collocofignificatur :quia is quicollocat,videtnr fupremamloci habere poteftatem: vnde ç-ïM« Græcorum; tameefi eins verbi fignificatio ad alia quædam tranfiuit. Afftri/ «-é»,®. ftijl, pro columnaquippiam fiiflinente: à qua voce çwAnjCum rota fua fobolcdeicendit. *“-’*• A ftel item ftccl, pro eo in quo quippiä tenetur, vt in porno pediculus, in feopis baculus cui Icopæ anneduntur.A ftijl item Stylus,amp; Epiftylion,quæ vox pro inftrumento etiam ponicur,quo feribitur; à ftd/ quod eft colloco; quoniam eo litreræ collocentur. Hiric fit ^piflyhon. vt pro tota ratione collocationis verborum accipiatur : cuius rei caufta non fam ex co-lumnæ fimilicudine, quàm cxderiuatione pendet. A ftd, quod eft loco amp;nbsp;compono,fic ftd, pro quieto ; quod quiefeens bene compofitus videatur, Quoniam autem quieta amp;nbsp;tranquilla vita hominem cautum amp;nbsp;prudentem reddit,voluit nomenclator, vt Uift ’ aftutiam amp;nbsp;(ubtilitatem notaretjco quod ad hanc vcniatur.fi ftilretrorfiim pronuncie-tur. A fttl, SileOjieliclo Tau, Latini tenuerunt. Eft in prouerbio, nOiftem confilia dare, sne,. non ob aliam cauftam.quàm quod du omnia filcnt,amp; lènfuum exteriorum inftrumêra ; mentis ddeurfum non perturbant, prudentlffima confilia capiantur. Omnis ergoaftu-tia amp;nbsp;callida machinatio quæ lift dicitur, in quiete inftruenda, um nihil eft quod va- lt;nbsp;gum animum ad diuerlà diftrahit, lèd id quod agit,totum agere permittit. Audienda itaqueomnis fapientia, omnis do(ftrina,omne cófilium fümmo filentio,amp; fumma quiete, li vtilitatem inde confequi velimus : atque hac de caufta Pythagorici Harpocratem ad quinquennium colere confueuerunt jquo ad ornnia agenda dicendatpe prudentes calhdique redderentur. Ex ife amp;nbsp;al fit ftal, pro loco in quo ab omni labore quiefeitur, quafi omnia in eo ftare diccremus : vnde ©trftal pagus diólus ab excrcitus ftatione, in ^gerpai. quo Pippinus, lecundus eius nominis Brabantixdux, natus, Hcrftallij cognomentum HerflaUiM. accepit, vt prior Landafius a Laudas vocabatur. Contrarium eft laft ,quo onus dénota- Ptpfin^dux tur,quod inftationequietis deponitur. Fuitautem ï^trftal principio Arborichorum exercitus ftatio;dequibus alias. At fi ftatf pronuncies,chalybem notabis,cui no-/«/, men à fta IjcI, id eft, à vehementi vi confiftendi,quia nulli métallo cedit. Sed fufficiant hxcexempla de littcrarum S amp;nbsp;T commixtione, quam Veteres pro vna littera, quam Hebrxi Sade vocant, acceperunt ; vnde fit vt in conuerfioneferuetur integra, vt vifum in fafl amp;nbsp;ftaf, in lift amp;nbsp;fttl/in laft amp;nbsp;ftal/fturamp;nift/inljacllamp; ftaeft. Sed hac dereinHie-roglyphicis. Eft amp;nbsp;altera complexio ex S amp;: C, quam pro eadem etiam littera vfurpa-runt vetuftiores, vt bofri) à frljob vel ffftop,quöd tegat. Quidquid enim tegit,frop voca- osoftij. mus, quafi ftai op, id eft, vmbram fuperne facio. ^caa pro damno, quafi fo taa, id eft, ƒ«« ad malum; cui opponiturac9jS,quod idem eft quod confiderationedignor. Hine fta^'^a^* pro vmbra, quæ ad malum amp;: mortis tenebras Ipeiftat, lumine contra vitam afferente. aeöB. Hinc fcaa-op amp;nbsp;frop, a quo cmiTTti pro tegmine amp;nbsp;vmbraculo, amp;nbsp;huic cognata. ^tau di- nbsp;nbsp;•
ligenter confidero, quafi fra-Qu, id eft, tueor à damno, quod fit diligenti cautione. Hine Caueo Latinis,relido Sigma. Quod fi vox ftaii vt nomen vfurpetur, pomtur proloco co in quo focus fit, ea fecuritate, vt muri ab incendio, canalis vna cum foramine à fu-mo defendat. Pro fcaii fco« frequenter pronunciamus : à quo Græcis otcotioq Sé crxiTT'm.
Hine nobis ©oft!)/ Alemanis©oc,ö/pro vulpe,per conuerfionem j quoniam animal fit lt;rx«w(^. cautiftîmû,amp; egregié circûlpicicns,ne quid capiat damni. Ex hacfignificationis ratione liquet, qua de caufta fcou pro vito ponatur. Quæ enim vitamus, ob id vitamus, ne quid 100«. noxæ ab iis accidat. Hebræi nati pro cuftodio amp;nbsp;caueo dicunt,a fraa-tttar,quod ad verbu nobis li^nificat Darnnii retardo liuc impedio. Hebræi item Vulpem vocant,quafi frou-lag/id eft, vitans infidias diceretur,vniuslittcræ metathefi. Nam y per G gutturale pronunciandum efte, fuo loco demonftrabo, amp;nbsp;modo memini monuifte. Nobis r 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ergo amp;:
-ocr page 242-1^8
H E R M AT HEN Æ
ergo ÔrHebræis abeadem deducitur origine vulpis nomenclâtura, in qua nos Sc pro , nbsp;nbsp;nbsp;vno habemuselemento, vt in conuerfione planum eft, dum ex ftou boft fit: vbi obfer-
uandum , hanclitteram nobis in fine adlpirari,vt fit bofrfi: ficutexfrop fit pofef) fine boftfi/ quo nomine filua dicitur, ab vfu tegendi, quern Virgilius agnouit, dum Tityrura ^»cijotn. fubtcgminefagicollocauit. ^tf)o«t/fiuc,vt Allemanni fcribunt, fefioen/ àfrfiou-rrn, per fyncopen ipfius u, amp;: contradionem in aliam diphthongum formatur, qua voce pulchriim notamus;eoquod pulchraomncm diligentem confiderationem fibi vniant, ' amp;nbsp;tarn aide concilient, vtipfisardiflîmè copulentur. Hinc Amor exoritur, qui eum qiui confiderat, amp;nbsp;id quod confideratur, coniungit amp;nbsp;vnit. Rediflime ergoftfioni pro pulchrodicitur,qua vocula amp;nbsp;tota vispulchriexplicatur,amp; præterea monetur,vtiplum J-. fcmpcrin omni rediligentiflîmèconfideremus : quod fi feccrimus, fecuriflîme nobis.
itfcD.
ibclJcJ.'
2bcee ! ßtu Sgt;up.
rxi^aÇàt,
Jbcçt. jamp;ccct. ' rxarif.
Â)tcâr fiut ibccit xiija. Sgt;tar0.
îgt;ccit. Axgit.
£)toon.
13 cep nt. £gt;cantt. ^tanftei.
Seandtilf-thrum.
Jbcat.
cautum fueric,ne vllum vmquam damnum incurramus. Viden’ totum hie pulcri amp;nbsp;conhdcfationis vftiro,'claiius, quam longis Platonis dialogis, depidum ? Quamuis lefd) alefwi deriuarim ; quia tarnen kfeft per Sch in fine fcribitur, videtur aliam quoque ifjcludfißfarioncm, vt inde dici videatur, quod dodrina, proqualtfcljdicimus, dilcri-minarcrurndiftinguac, à ffQel/quod eft diftcro. ^cljdiccm excorticare notât; amp;nbsp;ftljcl eortiecm, quafi die?clt;tur fccc fiue feep^d/id eft , feparatio vehemens. ^ctcenim fine kep/ idem eft quodfèpaiojà fca«!/ pro damno; quoniam diuifio ad malum amp;nbsp;defti udio-nem cotius pertinct : ’Vnionienim aduerfatur, qua nihil melius. Græci inde duxerunt. A fccc/ quod eft. feparo amp;nbsp;fegrego, fit fept/ quo caco notaturjco quod fit ex-crefticnti-diuifio ab alimento. Hine freet pro vçnti per anum expuifione; à quo o-xaràç ifterda,amp; ffxaScpajpçconuicium inÆfculapium ab Ariftophanefadum. A ftcefitfeeat protondeoamp; rado;ceufcec7Ôa£rdiceres','quodçftcrinemieparo. Grxei hinc retinue-runt ae/g^o.reiedo Sigma, vt in Caueo aftau fadum . A ftetr/fic enim ferèpronuntia-• tur, vel fceaiv fit fcarjs pro nouacula : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græcis: amp;nbsp;ttetr pro forfice . Munfterus
interpretatur vocem neftio de qua radice mutuatus, nifi force ludæis Germanis de-beatur. A fo amp;nbsp;ßni fit fcgji/ pro eo quod ad notitiam tendit fine fpedat. Hine bifariani voce vtimur. Vno modo pro lucere, quia lux rebus cognofcendis feruiat: Altero modo proapparere, vt dum dicimus, Ijet frijnt fbotcsrjn/ id elF, res videtur ita habere. Hine fcjjii pro nomine, idem eft quod opinio j qua de re in nomine, quo hæc litterarum S amp;nbsp;C complexio vocatur, latids agendum.. Poftet hinc fcoonderiuare is,cui minusetymoe logia, quam prius dedi, placcbit. A ferp amp;nbsp;cut fit ferpnt pro deftruo, quafi dicas quic-quam feparare à fuo fine : nifi malis à frai amp;: mt fieri. A freput/fit franbprodedccore;amp; fraiibel pro oft'enfa, qua cuiuipiam opus impeditur, quo minus ad finem fuum veniat. Sic dicimus; irbfn Dart in cefrepnt/ id eftjoftendiculum pafliis fum in ea re, quo minus rcdèadbonummeum finem, ad quern omnia dirigere debco, potuerim peruenire.
ScA»dtilum.
, Hinc intelligant Græci, non à Scandalon dici, quod D. Hieronymus fcripfit; fed à frrpnt/ quod eftimpedire propofitum alicui finem. Hinc paxilli qui in tendiculis infidias luftinent, Scandalaamp; Scandalethra dicuntur; eo quod animalia ad efcam pro-perantia offendant, amp;nbsp;à fine fuo auertant. Siue igitur frep-mt/ fine frai-mt dicas, iuxta damnum illud intelligctur, quo finis impeditur; vnde franb dedecus, amp;nbsp;franbcl pro co quodoftendit,ratione apertiifimadelcendunt. A fra pro damno, deriuatur frat vocali correpta , quo thefaurus pecuniarum dicitutj proptcrea quodmagnus nummoruin thefauruscitra damnum multorum vix queat parari : turn etiam, quodeiufmodi gaza non aliis modo damno fit,fed i pfi etiam poftidenti. Verftfimum enim illud eft iam olim à prifeis fcculis tricum prouerbium, diuitem autiniquum efte, aut iniquihæredem: cui Plato fic concinuitjVt admodum diuites dicat vulgo etiam malos iudicari. Nomen-
fxatting, txuUiorus trindlium,
clator itaque cauere volens, ne homines fermone fuo vfuri in earn aliquando venirenc opinionem, vt magnos thefauros in bonis ponerent,autad felicitatem putarent perti-ncrc; ingentem diuitiarum copiam frat vocauit, vel à ftaat/ quod eft nocet; vel à fraa— ïjat/id eft, damnum habet: quorum vtrumuis acceperis, idem intellexeris, magnas ni-mirum diuitias noxiasefte, idque non tolum in acquifitione,quæ magna fit iniquitate, fed etiam in pofteifionc, quæ plurimis malis, atqueiis maximis, præbetoccafiones. A , frat fit ftatring/ quo notatur exadio principum, ad pecuniam conficiendam è laboribus I amp;nbsp;fcriniis fubditorum , vitra tnbuta amp;nbsp;vedigalia ordinaria ; quæ quam fit æqua,ipft nonji’
-ocr page 243-” t t fi E R V r I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199
nominisnataIcsdcmonftranci’Hincfratvtverbumvfurpatum , idem nobis eft, quod pecuniam ad hune modum exigo. Quid non præuidit nomendator? cui malonon tra-didit amuleta ? Verum enimueroj ne pütetquifquamomnem exadionem ab eo con-demnaridd obicruauir, vc vocalem , quæin fraat pro eoquod Latini dicunt nocet, vel damnum dat, longa eft -, in ftatcorripiatur : quo intelligamus, damnofas quidem efle magnas exadiones, fed hunc in iis inodum efte feruandum, vt paruæ finr, amp;;parum ad-ferant damni rebus fubditorum, id eft, vt breui tempore iadura fentiatur. Jllam præ-terea in feat voluit fieri conuerfionem vt omnis exadrio ad bonum referretur totius communitatis, atque vnufquifque pro bonorum portione fóJuere cogcrctur, ne ditiori-bus exemptiSjOmneonus pauperum humerisincutnberet. CatjSenim compofitum eft àlt;eamp; acjö/quod eft ad bonum, quad diceretur bonorum intuitusamp; confideratio. Vel fi mauis, à ti amp;nbsp;at0/quorum illud idem eft quod imputó,a^!’/quod ad aliquid dénotât, non aliter quam à tcßeti fit tpgen ! dequibus mox. lt;t acjö igituridem eft quod bonum imputovel homini vel rei; quod nihil aliud eft, quam reftimo. cnioriginem debet vo-cabulum caxo, quod eft boni rationem in re quapiam æftimare. 5icj8 vt verbum,idem eft quod in bonis duco, fiue ad bonum anhelo : qua in voceac bonum, fibilusfpirirum noftrum,quo afficimuripfi bono, defignat. HincajSw« Grrscorum. lt;e-aftiigiturad bonum refero fignificat. Sed hacde re prius. ^rat ergo primum ad bonum fpiret, fiue fibilet;deinde fie fiat, vt fuacuique bonorum iufta ratio'.fupputetur, quorum vtrum-que intatjs intelligitur. Hine fadum vt fcat pro æftimareeriam vfurpemus;propterea quod in exadionibus non certa feientia requiratur, fed aeftimatio dumtaxat fiat bonorum: quo monemiir, in exadionibus non efie libros rationura excutiendos, nec iufiu-randum extorquendum, quo feientia certa bonorum acquiratutjfed fufficere æquabi-lera quandam opinionem. Ex free pro feparo amp;nbsp;diuido, fit faditfj/pro eo quod facile eft ad diuidendum fiue difeernendum. Hine fdjfirfiua eftdemere omnia impedimenta, ^cïjucïjt-Hine (tfilftfit fimplex ,fiue id in quo facile eft on -nia difeernere, Vnde pro co ctiam ho-mine ponitur, in quo nihil eft reconditædifeiplinsî. No5Pw5tfcribimus,ad molliorem fonum ; amp;nbsp;pro fcïfhtöten, flit^teii. lam quia free difeerno notât ; jeftetidem eft quod rem astft«-ratione difeerno amp;nbsp;expono: qua phrafi à Germanis in ferraoncm Latinum il la ca, Dtui-fer Galli dicunt, prodiflerere. Ex codem loquendi modo Diferetio venit in vfum, pro ascfceet. iudicio amp;: æftimationc; eo quod bfftret idem fonet quod diferetio, fiue feparatio, fiue difiundio: cum nobis fatfcect fit rerum cum ratione expofitio,quæ rerura diuifionecon- • ftat. Docemur itaque hac voce, totam Dialedices vim, omnemquedifterendi ratio-nem in eoconfirtere, vt res probè nouerimus diuidereatque partir!. Ncmoenim quicquam omninofeirepoteft, nifi per diuifioncm, in qua tota confiftit differendira-r««« »» 3»* tiocinandique difciplina, Dcfinitioenim cuiufuis rei perdiuifionem fit, cuius nomine partitionem ctiam compledor. Cicero definitioncm bifariam diftinxit : alteram di-uifionis faciens definitioncm , alteram partitionis : quod il’im^lè memoriæ manda-runt, qui eum in Officiorum libro primo reprehendunt, çî’èc. O:\;cij definitioncm pollicitus, non definitioncm, fed diuifioncm reddiderit; quafi verb cuilt;diuidit,non de-finiat. Sed hæc funt ftolida eorum indicia qui Dialedicat.x dn.E'axac didiccrunt ex frigidavulgarium præceptorum exercitationc; necPlatane, necCiec'fone, necipfo Ariftotcle ad veritatis cenfuram vocato. Confulant Parmenidem, confulant Sophi-ftam, confidant Phardrum, confulant alios fummi externæ fapientiæantefignani dialogos, amp;nbsp;inucnient, nihil definiri pofte, quindiuifio præcedatSc viara monftret. Sic hoc, vt cetera, latioris examinis : at hie tarnen vt indicium facerem, vox noftras coe-git, tametfi præcipiti curfii propcrarem. :J5efcect ergo accurata rerum eft diftiniftio} à qua loquendi confuetndine Diuifer èc Diferetio vocabula apud Gallos amp;: ceteros in vfum tradia efte, quis poterit negateDifcant ergo noftrates Dialedlicam è fua lingua, arque in omni propofita ad dicendnm materia intelligant, cam definiendi rationem,quæ return dinifioneamp;: diligentidifcretione confiât, optimam rationem efte, ad STaal, quamüiscontrouerfiam amp;qua:ftionern,velin hanc,vclin illam partem terminandam.
Addant prætereaex iis quæ à me didicerunt,'3Enal/quo lingua defignatur,a lt;cl nomenfartium cm'-accepifte; qua voce nos idem intelligimus,qnod in Numero Latini ; quo dare planeq. cernaut,omnemfermonisperfe(ftioncmnumcrationepartium, qualesquales iilæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;** '
r 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ablol- ,
-ocr page 244-2.00
HERMA TH E N Æ
ablblui. Angli hadenus de vetulù loquendi apud Cirnmcrios çonfiietiidine lt;d pro loquivfurpanc. Plato in eolibroquemLegumappendicem,fiueCorollarium,quod Epinonus lignificat,nuncupauit ; ica de fapientia (cripfic, vc earn totatn fola numera-tioncperfici concludat. lam in SQphill:a,quideipfo,quodeft,difler;itjquidaIiudfaçic, Arithmttict quàm numciare docec ? Idcjn Hbro De Repub.y.Arithmeticam fie laudat,vtearn di-eac primas vires habere ad animum ad cxcellà tollendum : quod nomendacor noltcr muleis ante fæculorûvoluminibus àfpiritu præcepcore fuoedoôlus ,paruula vocula ea quidc trilitceraconfignauitjfed tali tarnen,,vvexîea mox intclligatur,omnia fie nu-merandaefle, vc numeratione eotum adipfiim altiflimumducamur.Quidenim aliud eft €:el, quàm fiel, fiuc lt;e-el J de quo alibi pluraVidete itaque quid fit apud Cim-broslSefceet ; videte, inquain,diligenter, ne incidatis ip illud quod eadem voce, vt ver-«eftijtcn, bum fit, vfurpa^a denotatnr,^. Prætctitum enim imperfedum àl5efcijteti,quodcftcon-35efc«t- cacare, iScfcecî dicitur, quo vtimuc, ciim volumus denotare quemquam in ratione ftib-ducendà auc rébus difeernendis efie deceptum, nbsp;nbsp;bcfccetfient, id eft, hic cum concaca-
uic,dicimus, cum qujlquamà quoquam cft dcceptfisjoccafione locutionis acceptæ ex homonymiavoeis ièffccçt. Diligenter itaque inomni colloquio cauendum , ne fie re-rum fiaefupputatio atq, dftcretichvcdici merito pollît,i)etljeftcctljcfrecton,ô,ideft,ratio-nis explicatus noscocacauin Vc pulcerrimum præceptum huievoei 33cfccetnomcncla-tor.intexujf,atqueadeô vc in ea cotius humanæfapientixiecitfundamentum: itaruc-fus per homoiîymiam nos monitos voluit ,in hominum vita nihil turpius, nihil fœ-dius, nihil magis porcinum autfuillum efie, quàm decipiin rationefubducéda.Admi-rarediuinum Platonem ,adrairarePythagoreos numéros,admirare quolcumque voles, interim hocagnofee,fieapud Cimmerios noftrates loqucndihabcreconfuetudi-nem,ytquæii) illis maxime fulpicis,ea nobis clariflimcduabusvoculis25efccet amp;: lt;el denotentur jquarum vtraqueomnem totius humanæ fapientiæ latitudinem amp;nbsp;com-pleditur amp;nbsp;explanateiquicauftain eius expenditatque diligenter intuetur. Verum-enimuero cam multa func infignis artificij inhac S amp;nbsp;C liteerarû cornplexioneexempla, vc fi omnia perièqui velJem,vix multa volumina iis fuftecerint cxplicandis:qua de caufta ad ea reuertamurin quibus fimplex littera S inuenitur ,quam Samech vctercs nominarunt. Veriim cùm amp;nbsp;de hac fans modo mihi videar egiflcjvnoatque altero ex-emploaddito, fînem huiclibroimponam. In Saxfonicis memini mecaufiamnominis ^aacdediftcjqua Cauiradefignatur,à(o-arÔ/ideft,ad æftimandum.Hîc vbiaccuratiùs omnia examinanda, addatur,non id modo hac voculaindicari jfed hoc etiam,omnem caufiàm ad bonum ipfum referendam efle,quodeft aae/vtantèdcmonftraui. Deinde fummam omnium caufiàm omnia ad fe trahere, quod eft fo-fiaac / eadem vox faac de-çJarat. Qm ergoquid Wamp;ï^acvocali longa fignificent, norit jcum latere non poterie, quàm excellentem hæc voculafaac habeat rationem . Primiîm enim intelligitur ,eam primam caufiàm vocandam ,ad quam omnia toto fpiritu feruntur,quæque oraniaad fc rapit, non fècus atque harpago, quorum vtrumquein fo-fiaac auditin’. Deinde quia «at nbsp;nbsp;nbsp;aac bonum ipfum vocatur; darum eft, caufiàm nullam hac voce faac dignam cfi'e,nifi
ad bonum tendac. Hîc rurfus contemplationis ingentia latifundia aperiuntur, in qui-Citujfa m- bus côfcftim amp;nbsp;fil ptimo liminecernitur, ipfum bonum primam omnium caufiàm efie dicendâ,amp; ei propriè nomenfaacconuenire,amp; aliis caufiis,cafolùm tenus,quatenus ad »um. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonum ipfum reicruntur.Bonum igitur amp;nbsp;finis eft fupremus omniu, amp;nbsp;caufiàefticiens
totius rerum vniuerficaris. Bonum ergo lèiplum, vt bonum eft, infpicicns ,amp; fe ad fc referens,créât vniuerfa propter bonum,id eft,propter fcipfum. Vide quo nos ducat tres litteras in fac comprehenfe. Q^anto compcndiofiùs omniscreationis caufiàm in Cim-bricocauirænomine,quàm in quauiscuiufuis philofophi difputatione, quantumuis amp;nbsp;€aufiavndt luculenta prolixa,inuenimus. Latini fac inuertifie in Caus videntur, è longa vocali diphthongo. ^èae verb pro Sacco vocali breui pronunciatur, ab eadem origine deriuatunij vt prasceptum detur,quo iubeatur, lacco nihil indendum quod non ad bonum deftinetur atque referatur. Et non ociosè fadum , neque ad homonymiam tantum viiandam, quod tempore pronunciationis fie différant,vt^ac pro caulfa produca-tur, pro fàccobreuietur. Eo enim nobis oftenditur, longum temporis fpatium,caufià-rum inquifitioni breue, fàcco replendo oportere nos irapendere,fi hominis,non pecu-
diSjVitam
-ocr page 245-t i fl E R V r I b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioi
dis, vitam agere velimus. DumSaxfônicafcriberem, necdnnrtpfobabileredderepo-.tuiiTcm /ÄCapud veterts bonum dénotai t : id apiid orniics me facile obtinete polît vi- ait. ;'debam ,^cht idtm elîc quod in pretio habto. 3lcôt igitur ad 3t£ lèquitiif nomine amp;nbsp;rcapltj quoniamidinpretio habemusquod bono coniùndum putamusj toque quid-•lifmd boni ratfoiie ap'petitur, neceiîariô in pretio habetui* : quo fît vt ne illa quidem -ratioquarn tumdedi,vticomprobatufaciliorem,ab hac, quam nuncalTigno'jßt aliéna. O infignem^admirabilem induftriam,quæ tribuslitteris tantum inclufitamp; expreflîc myft-eriorum,v.tfimiil turnomilem totius humantevitæfelicitatem.tiim totam,quânî . lote patet ,amp;c fapientiam prudentiam auribus inftillarit. Omnia ex prima caufl'a . pendercjomnia ad primam cauflam elTe fummo fludio referenda, eamq. totam in ipfo bono continerijtum ctiam multum tempofisin cauflafum inueftigatione ponendumj vocabulum faac déclarât- At fat vocalicorrepta plane demonltrat, nihil nobis eflefac-cis recondendum,quod non ad ipfum bonum dirigatur,addens illud, brene tempus in iis quæ faccos rcplcntjeffe collocandum, ne làcci Itudium caulTarum officiât inquifi* tioni. Videmus itaque nec iniultè quidquam elït qusrendum , nec rurf'us diultias pa* iiandas,licet iuftiffimè, vitra eum terminum quem boni ratio prîcfigit. Rerum affluen-tiajVel luxui fumptii fuppeditatura, vel infatiabilem auaritiam auâura,vcl ad ambitio* nem amp;: luperbiam corn parata, vel iuftum caulTartim txattien, quo religio amp;nbsp;fapientia omnis abloliiitur,cxcludens,ipfo Sacci nomine vetatur. Dignum nomen apud omnes genres memoria lempiterna, 11 perinde omnes rationem cius intelligere polTent: hoc certèfatoànotnenclatore fadum,vtin confufione Babylonica,minusquam omnia cetera , fueric corruptum. Hebræi pVdicunt, Latini Saccum , Graeci traxxoç jtametlîs/»««/. omnes æquè ßgnificationis caulîam Ignorent j adeó vt luculentiffimum in hac Voce fit’^*'****' argumentum, cereras linguas à nofira originem traxilTe, nollram à nulla alia depende-re. (èaacan olim conuerlionem admilèrit,ftacuere non polTurajob exemplorum defe-ctumifufpicor tarnen «CaajS olim in vfu fuifie pro euentu,fiue co quod ex caufla depen- lt;caa«. def.atq. inde apud Latinos phrafim manfifle, vtCafum pro euentu ponerentcaulTæ, ca/ia. vt ficdicam .accidentaria: : propterea quod eiufmodi euentusnon ad hancvelillam caulTam , fedad cauflam iplam in genere videatur pertinere. Sicenim àÎ0ojt flue ƒ«• Fors retinuerunt,quod IDojtgeneratim adquemuis bonum fuccefl’um commune fit. Cum igitur aliquid eucnit nobis, non ex noflro confilio, aut deftinatione ; id dicimus fortecuenilîe.idcftjàcauflâ fuperiore amp;nbsp;communiore quam fit confilium amp;nbsp;operap„tt. noftrajquam idcirco commun! res promouentis nomine defignamus, non adiedo vel hoc vel illo . Ceitenihil accidie, cuius non fit caufla; eorum quidem, quæ ad bonum tenduntjDeus eiusadminifl:ri;eorum quæad malum fpedant, Ate amp;eiusitem mi-niftri amp;: pediflequi. Hæc igitur prærer deflinationem noltram euenientia, generico promouentis nomini flue ad bonum fine ad malum attribuimus .forte ea dicenres eue-nire. id eft,ab eo quod promouet. Sic amp;nbsp;ÆaajS illud erir inter euenta, quod cauflam quidem habet, led altiorem quam id quod operatur , ad alium refpiciens finem . Verdm lt;Caejö pro Caleo alterius eft originis,ab eo nomen duccns quod malum fit nutrimentu, «jfae«, fiad alteram laólis partem conferatur;ceu€a-aejEi diceretur,id eft,malum eduliumicui butvrum coraparatumdicitur25oter,al5£itt, quod fignificat adiumentum fanitatis, amp;nbsp;saut«. *5rer, quod eft, lumptum in edendo facere ; ita vt boettr falutis comeftio dicatur. Hine Latinis Cafeus amp;nbsp;Butyrum : tametfi pofterius Giæcum videatur, earn capiens inter-cafeM. pretationem , vt calcus bubulus dicatur ,bubula prorfus fententia. Quis enim ratio-niscapax Butyrum caleum elfe dixit? Det fane vaccinum lac plus butyri,quam lac ce-terotum animantium ;exco neefficietur, vt protinus butyrucafeus vaccinusfit dicen-dus? quail veto non aliud in vaccino laclc cafeus eflet,aliud butyrum. Pudet me id genus origin», in quibusadeo nihil fani inuenitur,vt prorfus cum rerum naturapugnent, nedum cius (ymbolum amp;;notionem déclarent. In omni lade butyrum eft, non modd bubalo ; in omni lade caleus ,in omni lade ferum. Butyrum ergo à boter, vel buetet, vt ali) pronunciant,deriuatur.-quod alimentum tanto melius nomenclator,quam caleum iudicauic, vt hunc .refpedu illius, prauum dicat præbere alimentum . Interrogenrur modo medici, vtri rcdiuscenfeant ;grammaticme, butyrum cafeum efledicentes ; an Cimmerij d'uisnotis quibus ad corpus humanum conferuntiir, hæc aliraeriti genera diftin-
-ocr page 246-±O1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
Tyrat. dirtinguentes. Tyros au tem Græcorum procafeo jàter dicîturjcoquod cafèùs ferc commune fueritprimorura hominura edulium, multoquàm butyrum probabilius. lam ad farredeamus, quod breui vocali elatum conuertitur illud quidem, fed fie, vc «Casiduobusmodisintelligatur: Vno, pro vacuo,vt dum locum pro vacuo capimus-vn-CaJfM. de CaflTus Latinorum: Altero, Vt fit receptaculum cuiufiiisrci. Quæuisenim arcaamp; quiuis loculus €asi vocatur. ^aac Angli amp;nbsp;Zeelandi fee pronuntianc, ^ae-gim igitur,fi-^’t3un. ye fee-gun/amp; fola media littera retenta fegun I idem eft quod cauflam omnium fupre-mam cuiquam opto;quade voce in Saxibnicis latislate,vbi etiam quid Saga, quid Sa?-Sagax,quid feggm/quid Sagmen noter, explicatum.A let/ quod fignificat po-no amp;nbsp;colloco, fit feöe fiue feeö pro moribus compofitis, modeftia, Vndefeöig/amp; con-cifione vfitatafeeg pro moderto amp;nbsp;compofitis moribus prædito: à qua vocefpg velfpgc Pæ viiftona, propterea quod ea demum vera fit vidoria, quæ homineseftrenes ad mo-ibpije. deftiam compellit. Primaitaque vidoria, vt quiique fe vincat,id eft, vt fe modtftum i/a- faciatj in omnibus temperatum. Altera, qua alios vincimus, ita vteos ad tem-perantiæ frena cogamus. Neque enim hoc vidor fpedare debet, vt pro fua voluntate atque hbidinequiduis vidisimperet ; led eum fibi terminum præfixum habet abeo qui fijgà fccgpro vidoria voluit vftnpari,vt amp;nbsp;le primûm præbeat temperantem,deinde vidos etiam ad eandem temperantiælegera inducat. Sic Strymon non aliud à fti-, peratis gentibusexegit, quàm vc eftcrosamp; belluinos mores exuentes ciuili modeftiæ afiuelcerent, vt alibi memini tradidifle,dum Francorum examinarem antiquitatem. H.tc regia vidoria eft digna principibus.qui auguftorum nomen volunt mereri: quæ fi lola viéloriænomen apud nomenclatorem nofttun fit adepta; quid illos dicemusage-re, qui non aliam fibi cauflam vincendi proponunt, quàm vtvidisomniaabripianc, Ipohatis pro iumentis vtantur,eorum vxores, filias, amp;nbsp;ancillasconftuprenc, cotam de-nique regionem ficfcelerum enormitate vexent, vt omnes mon, fi honefteliccrct,mal-lenc, quàm fub eiufmodi vidoribus in perpecuis duriflîmæ ftruitutis malisnon tam viuere,quàm lenris cruciatibus femperenecari. Tyraonorum hæclaniena eft,non vidoria, in ièrmone Cimbrorumjquam nequflquam m,ortalium experiatur,eum rogo, qui (blus poteft iugum tollere (èruitutis. A fpge Sygebertus dicitur is qui dignus eft vi-ygtjma us. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sygeftnondus, qui vidoriam ore præfert,vel qui ore ad vidoriam poteft inci-
tarc,veletiam oracionelua hoftes fuperare,amp; adlegum conuertereæquitatem: quod genus vidoriæ,quo minimum languinis etfundit, eo eft præftantifTiraum, amp;nbsp;tanto ho-mine dignius, quanto naturæipfiusconuenientius, cuiuseft ratione atque lcrmone, non gladiis amp;nbsp;rabie pugnare.Sufpicor Hebrçospny fuum amp;nbsp;pny hinc habere,perperam y pro Samedi admiflb, quo iuftus apud eos denotatur. Modeftiaenim omnes virtutes compleditur, perinde atque lufticia in lacrislicteris ; vtdum Nochus dicitur fuifle vir iuftus, quamquam à flaôicû poflet deriuari, lèruata vera pronuntiatione,quam Icriptu-fcMùirij. ra demonftrat, ^tabitfienim conftans nobis dicitur : qua rurfus nomenclatura totus Sfda.sss,/sre. virtutum chorus comprehenditur, A feeb vel frebe fit Sedo Latinorum, quod verbum ad aniini perturbationes pacandas propriè videtur pertinete, à quibus ad alia transfer-
I138C- tur. A lufit/quodenotatur Cedo,fit fUiijt/quafifo UJt)£/ideft,adcedendumiquodefi-^^at, gi’amus.fledi quicquam amp;nbsp;deorfum inclinare,amp; fe fubmittere: Vnde ftuat/pro eo quod facile fleditur amp;deprimitur; quod ad tempus applicatum , cæli conftitutionem mor-bis obnoxiam 80 infirmam defignac. A füjijt fit fwijg pro taceojeo quod filentium maxima fit iummiflîo, qua nos finimus ab aliis doceri; intérim du m racemus J infirm itatem Hnrpocrates aniiiii iioftriconfitcntes. Hinc Harpocrates puer fingitur infirmus,amp; omnino fummif-pedibus fèdensinter veftium finus contradis, amp;digito os corn primons: dequoCa-pella in Philologiænuptiis: Venîmquidam, inquit,rcdimicus puer, adoscompreflo digico falutari, filentium commonebat. Sed nos de huius hieroglyphico figno alias for-sriyia. calfc plura. A füîijgGræci habent tnyàai.^liteera, quacarent, reieda, Hebræipnv pro füjfigt dicunt.p pro digamma duplici quo carent, ponentes : amp;nbsp;quia metathefim frequenter admictunt, amp;nbsp;parui faciunt fi Thetpro Tau proferatur, in eadem fignifica-tione oper dicunt • in vtraque tarnen voce Gimel reiedum, ne confônantes ternarium • egrediantur. A fo amp;nbsp;Ijing/ fit fing/pro canto ; eoquôd omnis cancus ad eum referri de-ürifleniffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia dependent. l)tng enim amp;nbsp;ôinge amp;: ôi»Scniflc poteftatem earn
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notant.
-ocr page 247-L t fi E R V I T L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toj
notant, è qua fumma cuiufquam negotij pendct: acque l’deo propriè amp;nbsp;primé de diui-na poteftace, omiiia manu fuâ fufpendente, dicitur. Additur frequenter ge/ perfèdio- «îîfi nis nota, vc dum dicimus, «ïSotsî gdjing/ideft, diuinadifpoiîtio, Quamobrem omnis cantusad hanc diuinam Catenam omnia tenentcm , ipliufque (èmpitcrnum verbum orania difponcns, referendus, fi nomenclatori credere volemus. Hoc eft illud ; Senties nndm. indie pfaUamtibi. ^ang præteritum imperfedum facit fane nomen, pro can tu jvnde^^^J^-Cano Latinorum, mutato S in C. Vide ergo quid faciant, qui carmina amp;nbsp;odas fuas ad alia tranfiulcrunt; quamque grauiterpeccent,qui fpurcifiimas ipurciflimiscarminibus libidines celebrant, amp;nbsp;cantus fuauitace lumbosfcalpunt, vt Satyrico moreloquar; oleum ardentibus iuuenum animis afiiindunt. Semper Deus canendus,nec vlli alij rei (eruirc cantus debet, quam vt immenlàeius poteftas, qua omnia temperat,amp;: fua« Uiter difponic, laudetur,amp;: quoad eius humanis viribus fieri poteft, cclebretur amp;nbsp;extol* latur. qua de re in A lauda latids. Quoties Plalmifta nos adhortatur ad canendos Deo hyrnnos, quoties exclamar, Cantate Domino ;quam nobis in cantando diligenter præi-uit.' Atquinoftrarum vocumarchiteólus noluit nos vernaculum cantusnomen audire, vt non fimul cogitaremus, omneni cantum ad eum referri debere, de cuius nutu amp;; difpofitione dependet omnia amp;nbsp;in ca:lis amp;nbsp;In terra, Gloria igitur Patri, amp;nbsp;Filio, amp;nbsp;Spi* rituifanólo;quod Sc nunc, amp;nbsp;femper, amp;nbsp;per omnia leculorum feculacantemus, vtiis choris iungamur qui perpétué canunt, SanStm, Sanctum , San£{ui DominttsDetuSa-baoth. Proclus in Parmenidem fcribens, cum ofiendiflet nihil de Deo affirmando dici pofie. addidit: fi quid dicatur, id fic exponendum, vt id quod ipfi tribuiturj ab co pen-dereintelligatur. Exempli gratia: Deuseftfonsdiuinitatisjd eft,diuinitas pendetex Deo. Eodem raodo Deus eft caufta omnium, id eft, omnia ex Deo pendent j ita vÉ refpedus return ad Dcum folura aftirmetur, de iplo veto nihil dicatur. Quamobrem qui Ding canit, hoc ipfum canit quod in omnibus Deo attributiseft intelligendum, adeo vc nullum nomen potius videatur canendum, quam quo cetera omnia compre-henduntur. Sic Deus eft Deus, quia deitarisnotioexeopendet,quæip(âefta:terni-tas, fi Deus à vetufta Cimmeriorum didione tD'rcto dicatutjquam fiepius iterant A-laudæ. Quicquid enim mens noftra concipit, id à Deo fuperatuqtantum abeft vc quic-quam de eo propriè poflîmusaffirmare. Pendecex eo vnicas,eflencia, incegricas, æcer-nitas, diuinicas, fanditas, infinitas poteftacis. Quid raultis? orania quae de ipfo dicun-tur, ex ipfo pendent.
HER-
-ocr page 248-104
hermathenæ
LIBER IX.
O S T 0^ A M modo fatis multis exemplis docui, primas lingua? noftræ voces fignificationis fiiæ cauiTas ex ipfa elcmentorum dute-re natura, amp;nbsp;inde reliquasderiuari ; neceffirria collechonc efficitur, J nullam linguam nolha polïc dici priorem , nifi primis aliquid prius
magnalitin pluribus vocabulis communio amp;nbsp;cognatio ;diccmus, primas vocum,qua: communes funt, origines ncccfl'arioad noftram linguam pertinerc* nifi fortèquifquam pofthac repcrietur qui nos doceat, illas quoque linguas omnia fua nomina ad primas voces, Se has in elcmenta, vt primogenias cauflas, referre pofle. Nos interim, dum quifqua talis exiftet, qualis numquam ne eflequidem poflit,nedurn fitfuturus, tenebimus,nullam aliam linguam , quam noftram hanc ad-mittere in primaelcmenta Iblutionem;vt ex iis liquido conftent fignificationis vocabu-
lorum cauflæ: atque idcirco noftram in harum collatione (nam ceterasnon raoramur) primameflcdicendam. Quamobrem fi verælinguænon fint,quæveris vocibusnon. confiant, iuxta Socratisinuefiigationem,apud quem veræ voces fimt,quæ res,vt natura earum poftulat, fignificant,Tola noftra lingua veræ linguæ nomine fuerit dignanda. Quod fi ira cfi, reôlè dictum à Clemente Alexandrino, Barbarorum linguam propriè gloflam vocari; vtpotc, quæ Ibla primas dare poflit vocabulorum cauflas. Plato item aperte fatetur,Barbarorum fèrmonem,quàm Græcum,priorem efle. Qui veto Barbari fint, non puto cuiquam haâcnus liquêre. Socrates certc gencratim Barbarorû lèrmo-nem priorem confcfliis ,exempla quibus id doceret, c Phrygia fumpfit,quafi Phryges primarij Barbarorum efl'ent habendi. Plinius tradit, Phryges priraos inuenifle artetn veftium acu texcndaium -.Schinceos qui huius artis periti clfent, Phrygiones fuifle Barbaricarij. nuncupatos. At lurifconfulti Batbaricarios eoldcm vocant jcoquôd Barbaricas veftes faccrent ; quo fit vt Phryges peculiari quodam iuo iure Barbari dici debere videantur : origi- quod tarnen ad contemptum referri non potefi;proptereaquod Latinioriginem fuam —Phrygibus référant acceptani; aut faltem confiteantur,(èeoldem primos parentes ha-
buifle. Iam olim enim Homerus vaticinatuserat, Æneam amp;nbsp;eius pofieros perpetuô re-
Barbarorum lingua.
Barbari,
thryges.
Thrygianes.
Bhrygibut referunt ae-teftam.
Barbarie» ueflet.
gnaturos. Quidquod Plautus quæin Latinum fermonem conucrteratj'edicit vertifle Barbare'; non illud quidem , vt opinor, per Latinæ linguæcontemptum;fedde vetufta loquendi conl'uetudine, qua Gra?ci cùm ceteros,tum Phrygios maxime Barbaros voca-bant. Sic Lucretius pro Phrygiis velbbus Barbaricas dixit:
Jaw ttbi Barbaries vejhs, Melibæa^fulgens.
adqucm verliculum Adrianus Turnebus annotauit, Barbarum pro Phrygedici,clTc frequentiffimum.Quamuis autem non ignorera,non alios raodójèd Virgilium etiam Barbaricura procxternoaccipereamp;incultO;amp;;Scrabonem putare, Barbarinconditam exterorum vocera frequenter à Græcisauditara, in caufla fuifle, vt alterius lingux ho
mines Barbaros nominariiit;cx eo tarnen effici nego,hanc vocem non prius Phrygibus CowB/jrJxi-qviam ceteris tributam fuifle. Videtur taraen nobis Homerus aduerfari, qui Cares rophont diéii ___gt;
ab Homero, -barbarophonos VOCauit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Naçjjçav Kagjop
ßeipCaQytpavüiv oî
Vcrùm cùm nos feiamus tu è Geographo, turn ex aliis, totam Cariam amp;nbsp;vicina oram, vnàcum Ephefo, ab Amazonibus olim habitatam fuifle,amp;in fuburbano Mileflo Branchidarum templum amp;oraailum ad Xerxis vfque durafle expeditionem ,atque eundem Branchidasatque vetuflos Vrancos fermonem habuifle;non miramur,ab Homero Cares potiiflîmùm Barbaros fuifle nuncupatos ;eo quôd Amazonum pofleri eflcntjamp;corumfaccrdotesadhucprifcofermone vterentur. Et veto licet demus, iam inde ab Homeri ætate, Barbari nomen aliis, quam Phrygibus dari cœpifle; id ramen noflranon admodum rcfcrt,óóeft alioqui eadem in Caribus,quæ in Phrygibus, Barba-rflmi ratio ; propterea quod vtraque gens à lapero defeendat, cuius filius Ion Caris fuie pater, vt in Hflpanicis docebo. Pond fl ver urn eft, Amazones totam loniam poller iris
occu-
t I B E R î Xi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOƒ
occupafTc, vti Græci fcn’ptoresprodiderunr : gctninacâufïafueritotiqnam Câfes Bar-barophoni potiffimüm voccnturraltcra,quod ab Ione lapctifiliogenusducant: altera, quod Amazones Gotneri pofteri loniamquoque cam olim occuparint, vcpluiimas in eaciuicarescondidiffeicribantur. Epiphaniustotam illam mundiætatemquæ ab Adamo ad catadylinuin vfque computatiir, Barbarilraum vocat jamp; à cataclyfmo ad con fiiiionein Babylonicani, èé vfq. adSenichJn quo cœpit idololatria.Scythifmum: qua in icantiquos vidctui (ecutusaudores. Nam amp;: D. Paulins primiim Bai baros, deinde Scvthas, deinde Hellenes, deinde ludæosenumcrat ;teu cafuifletgentium amp;nbsp;viuendi rituLitn in orbe IûcccIÎjo, Nobis itaque, ciim hac, turn illaquæ de lingua noftra tradi-* dimus jConiideiantibus, iufpicio oboritur ; aliquid hie occukioris antiquitaris latere, quAm vulgus bominum hadeiiuscrediderit ; amp;aliud longe Barbari vocabulo ,quàm vcl Strabo, vel ceteri crediderint, denotari. Crim enim Phryges videam Barbaros po-tiflïmùm vocarijôc Ægyptioium teftifieationetóftet, Horum ièrmoncm omnium efle antiquißitnum ■,amp;c Plato fateatur, Græcam linguam non paucaab illisvocabula acte-piffe; amp;nbsp;Clemens dicac ,folum Barbarorum fermonem linguæ nomine vocarideberc} amp;; nos certô fciamusjcos lcrmone noftro gt;nbsp;qui idem eft cum Thracio amp;: Gecico , vlôs fuille ',amp; nolfrum modo docuerimus primum ciTe : cogor in hanc dclccndere Icrt-tenriara , vtBarbarum dicam nihil minus elfe,quàm quod Græcicredideiune. Frequenter raonui,amp;frequenter iterum in alii«erit monendum ,Græcos Digamma Lati* norum carcrejquod hi tarnen à vetuftis Æolibus videntur accepifte ,apud quos fucriC Vau nuncupattim : quod nomen noftrasefle,in Hicroglyphicisdocebo. Locoautem Vau fubftitucruntallasalias adfpirationem. Adde quod quamuis Latini Vau ha-bcant, duplex tarnen Vau non admittant. Nunc igiturad rem. War nobis idem efte quod Verum,dura pro nomine accipirur,tradidi jamp;stantundem valere accuftodio.dû pro verbo vfurpatur. HincigiturWar Warvocabulum compolîtiimè nomine amp;nbsp;bo.cum notabit qui verum euftodit. Hanc vocem nec Græci, nec Latini, nec Hcbræi Icriberc pod'ent charaderibus fibi vlitatis; Sz idcirco e War-Ujar ßa'pßap amp;nbsp;Barbar fadû; quod nomen ii inrerprctcrisiuxtarcclam rationem,Vehcatiscuftodiam verras oportet. Phryges igitur Barbaros feipfos vocabat, maxima quadam prærogatiua dignitatis;quip-pc qua libi folis fidam prilcæ veritatis euftodiam arrogarent. Græci,vocehacnon intel-Icifta, ôi. propter afpera; iyllabæ iterationera iudicata duriore, Barbaros dici putauerunc ab alperalocutione. Quam verô Phryges le iaiftabanrcufiodire veiitate! Quamaliarn quam veritatem primarum vocum ; quas lie Adamus rebus accommodauit, vt oranis vciicasin iiscerneretur?Hanc veritaté in vocibus noftratibiis hatten us efte,abûdè mihi cumulateque videor tradidifte.Nunc itaque videbimus,antiquiftima quæque proxime ‘ ad Barbarilraum accederejquia nimirurtgt;proxima ftnt veritati: amp;i. ideo primam mundi teratem optimo iurediâarn fuifte Barbarifmum;quoniam in ca veræ vocabulorum ra Barbarifmtii tiones fuerint conferuatæ.non in vna modo nacione, led in tota terrai vti de lcripruræ lacræ teftimonio fatti fumus certiores. At altera ætas, diluuium proximè fecuta , Scy- seythifmitt. thifraus nunciipatuscft îcoquôd hominesprimùmin Scythia habitarint;amp; lolaScythia veterem linguam amp;nbsp;ante poft confufionem Babylonicam conleruant. Poft Scy-thifmum fucccillt He!lenifrnus,in Alia Scythis ad luas terras digrelîis. Inter hns,Phry-* HtlUnîfmM, ges,Alcani) Gomeri pofteri,ftbi Barbarorum nomen præ ceteris arrogarunt;co quod piilca’veritatis in Alia eflent euftodes : quorum coloni quidam in Europam digrefti, îD’ùurftrnfe indigicaucrunt,quolîgnificanturantiquiftimiieo quod amp;nbsp;linguam antiqiiil- ' ftmam lèruarent, genus à Gomero Afeanio,duobus primogenitis,diicerent. Verum quia in veritatis euftodia corum maxime hominum rationem haberi oportet qui non vocabulis modo veris vrerentur, led totam quoq.vitamad veritatis normamqua-drarent : inætareillaquæBarbarilmusvocabatur, mentis acicsadcosdirigcndaqui dctuelcencienteseos reliqucrunt pofteros , per quos genus humanum rndiluuio eit ,ie(cen-conferuatum. Hosautem Setinos liera lcriptura filios Dci vocatiic : c quo fit, vt Bar- dëtes.fiHj Dei bara Phrygum lingua filiorum Dei lingua ; ßcconlequenti collectione,Lingua dcorum verè dici queat, auc poriusdici debeat, li res quæque clariftimo fiio nornine fit nuncu- phry^nmiiit-panda. Ex his modo agnolcas ,vnde Homerus acceperit linguæ deorum amp;nbsp;linguæho-rninura dilcrimcn : tametli prifeam veritatem ad fabulas fuas traduxerit. Totam fuam
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poéfiu
-ocr page 250-XO6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HÈRMATHENÆ
poëfin Orphrcis magiftris eum debuifTe, neminem hadenus vidi qui negarit. Atqni iis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;darum erat, fuam linguam primam fuifTe ; amp;nbsp;idcirco à Serinis olim Dei fîliis vfurpa-
tam,amp;: hac de caufla meriro deorum lingua vocari. Veriirn Homerusquamuisdifcri« men hoc vel aThracibus, vel, quodidem eft, à Phrygibus magiftrisaccepiflet ;ad lin-‘ guam tarnen Græcam accommodauit: amp;quia didiceratvocabula in deorum lingua ..uw ƒ rationibusoptimisamp; prærtatilfimisefleconftrudajea deorum nomina vocauit, quoru * cauflas rediflimas putarct ; hominibus veio illa tribuit, quorum deterior ratio videre-xmthfufi. tur. Hine cum duoeiufdem fluminisapud Troianos nomina videret,alterûXanthum, alterum Scamandrum;prius düs, pofterius hominibus adferipfit:
. ov xasAîfcfcn ^o},dv^piQ J's o’x.auxyJ'eji'.
Crediderim equidemipfum àquopiamdidicifle,Xanthinomen prifcorum Phrygum, amp;nbsp;idcirco deorum vocabulutri fuille; Scamandri verb nomen polierioribus ixeutis de-beri. Nobis arenam fignificat, maximè maris, à ^ce raut/ id eft maris margo ; eo quod maria fere margines fuos ex arena condituant : vnde littus arare, amp;nbsp;maris arenas numerate, comunibus prouerbiisiadarur. Ex Samp; C, accedentemetatheii, duplex lit-terafadaeftjatq. ita^antex^tc ranteuaht. Hine ^ant-toijjS eft illudquod arenæ (îmile •tMf. ' ert; quadevoce Grxei Çavôoçproflauo.co quod color hie arenam referai.Sic Virgilius;
tque hie AenCiU indentem ex lt;equore lucum
Prof^icit-,hinc interfluuio Tiberintts dmœno Tor tidbits rapidis amp;nbsp;multaßauus arena, In mare prorumpit.
Eodera modo Horatius:
Tidimtis flauttm Tibcrim retort is Littore Etrufeo 'utolenter 'undis Jre deiecium monumenta regis Templa^^ Tefia.
AptüÎJmum igitur nomen fuerit Xanthusci fluuio qui multas arenas (ccumtrahat. Habet amp;nbsp;aliam Xanthus apud nos interpretationem , fi vtraque fyllaba producatur. Nam ^Ean-t^uijSidem ertac fi dicas.fefiinansdomumjqux notio æquè flumini Troiano atque prior conuenit: eo quod ex Ida cru m pens moxin marepræcipitet. Eft ante mare fiuminum omnium domicilium.Porroquam violentuscrcbro voluacur,ex pugnaeius cum Achille dilcas 5 quam hie com memorare non lubet, quia verfus quibus cam de-fcribit Homerus,pluresfunt,quam vtrecitandi mihi videantur. Altcrum nomen,quod hominura eft,fi ad Barbaram quoque linguam interpretcris,idem eft ac fi damni dicas Se^mXdtrß. monitorem. ^ta-manbec enim ad verbum damni monitorcm defignat. Cur ergo,dices,hoc non æquè,atq. illud, deorum eft? Nempe quiaSetini fauftilTimaslemper no-• menclaturas dare confueuerunt, non eas quibus malum aliquod omen contineretur.
Pofterius ergo nomen,vtpoteà damnodatum,non eftfiliorum Dei, tametfi fit ab hominibus eiufdem lingux acceptum ; propterea quod à reóla régula dcclinet. Romani hadenus Tiberis inundationem in malis ominibus habent. Certe dum flu mina, vel imbribus vel niuibus liquefadis fubito auda, vel «à mari etiam amp;nbsp;ventis repuha atq. re-torta, vt Horatius dixit, alucos fuosegrediunrur Jemperaliquid mali fignificant : non illud quidem diu poft exfpedandum,ledeodcm tempore quo inundant^prxlcns futurum; de quo Scaraandcr rede potuerit nomen fuum Ibrtiri.Scamanderigitur idem eft: MMtit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fadvnçKaKav : atque adeô Mantis amp;nbsp;Scamander abeodem vcrbojjfôan ,quod eft:
moneo,de(cendunt.Ineptum eft quod Etymologie! fcriptor adduxit,amp;: indignum ferè confutatione. Ait Scamandronxa/zoradici, vel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quis
rogo hominum hunc fluuium fodit,quern Homerus ßa,ßvSivhn,dpyvQ$S'ivbjü
' ahis cognominibusappbllat; equibus dare conftat, maxima vi aquarum ex Ida præci-* pitancium eum crebio intumefeere, rapidum per campos ferri. Ne foflbr quidem ; vllustam deliras fcriberetnugas. lam quidx,a(€lt;5STo?cum Scamandro habet commune?
Sed tales lunt etymologiæGræcorum. Quid? annon Homerus J'Zoi' vocauic hunc fluuium? Profedo fi quis eum fodit,nemo virorum fodit, led ipfe lupiterpluuius,de cuius vrna maxima videlicet accipiebat incrctncta: amp;: quia plurimas tu arenas volueret,me-ritô Xanthus eft nominatus, apud eos qui redam nominu rationem à Setinis Dei filils oblerua-
-ocr page 251-LIBER. t 3f.
Î07 obfcruatam fequuntur. At ab aliis, hiiinano more,damna fna Diis imputântibuSjSca-tiKinder vocatur, tara contra omnem rationem , vt Pythagoras maliominis nomina mucandacenfcrct, nequippiam maliexeorum contagione eueniret. Quamobrem rcCtc ah codera vate fidiim habcmus,Heéloris filium à muliciibus Scamandriumjquia scamM^riui^ forralhs ad Scamandriira editus ciïer,nnnçupatum;vcriim à vins didura fuiffe tiadein. Videra us cnira quanto fauftius fit amp;nbsp;felicius cuipiam regnura portendi,quàm vicAruntHt-eum nomen ab admonitione malorum habere. Vultitaque poêta, vt nomina faufta^quot;'*/^*®’* fint amp;: boni ominis: quod muliercs inScamandrio cùm neglcxiflcnt, viri compenfà-runt, amp;nbsp;loco Scamandrij Aftyanacta , id efi ciuitatis regem norainarunt. Eodcm Ipe-élauic,dum hunecondidit verfum,
XatAx/dk xixÂrJKovm dio), Kv^piç d« xv/Mvcfiti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chAku «wii.
Ariftoteles tradit ab lonibus Cymindrn hanc auem vocari, Mihi ncc Ariftotelis ledio cymittiiit' m- , integra vidctur,nec video qui polfim ei mederi* Adieéla cnim funt verba quædam de**’ Kubiide öd Peyinge, quætarnen nec Eurtathius nec Plinius videtürlegifle. Hicetiara ÂiTTTW omifit, quod Gaza öd Eurtathius agnolcuntvt genuinum . Gazaquibuldam Ptyngen vocari addit ,fedHybridis nullam facit mentionem. Plinius nodurnum ac-cipitrem vocauit. Arirtophanesetiam inter accipitres enumerauit,amp;: prowimum aquilac recenfuit. Nobis hie non lubet accuratius de Cyminde perquirere.eoquod nodurna-rum auium valde obfeura hadenus fit nirtoiia,amp; nodurna- caligini coraparanda. Qui Hubrida etiam vocari volucrunt, vidcntur abl)ub-ur fibi nomen f’ecifle,quo maxfmus^*^^quot; ***' bubo denotatur : ödcertèhuic maxime Homeri fabulavidetur conucniie ; ncc male item in hanc auem quadrat Comicus auium exercitus. Nec cnim bubo velcorporis4««. magnitudine vcl viribus aquila inferior ert; öd fi inter has pugna ineatur,anccps eft cer-tamen . Deinde quemadmodum aquila interdiu lepores rapit, ita öd bubo noduino tempore. Venatur autem tam auide öddcxtrè.vtmagnaro vnanode prxdam frequenter conge.at. öd fi quis nidum eius in rupibus exploratuin habeat,0d àd eum clanculum pernodare velit ; ei facillimum fucrit, prædæ partem fubducerc; quod faroiliareift quendara mihi venatorcm non femel feciffe, de ipfius didici relatu. Ipfe cumrobufto cane pugnantem vidi, öd cùm femel vnguibus ci hæfilTet, difficillimè potuifie auelli, neccanem polfaggredi aufuni. Nec alibi lubentius, quàm in altiffimis rupibus nidu-lantur; adeô vt Idatum Ledon, quod altirtîmum eft promontorium, locus Videatur ei aptilfimus. Nec venfimile crt,Iunonem in exiguam aliquam fefe mutaffe auem; fed in cara potiu,s,quænodurno tempore omnium effet regina,haüd fècusatque aquila lo^ uifacra interdiu imperat. Certè Ariftotelcs tenuem admodum öd ieiunam bubonis dédit hirtoriam; vt ego verear,ne Cumindis lonum öd Phrygum nonfueiit tenuis ilia vlularum forma,quam in arborum cauis,non modo in montibus,habitarefcimus,ôd nodu columb.iria prædari, Hanc tarnen Ariftotelcs depingere videtur,öd bac parte ab aucupibus nollris diflidere. Sed liberum fit aliis quod Velint coniedarc, mihi Hubris ôd ßuas eadem auis ert, quæ alio nomine Ptynx ôd Cumindis vocetur * Atqui hæc ilia b«« ert, quæ eum aquila pugnare poreft: Öd non fine caufia, quando eandem prædam, licet ^V®***** diuerfo tempore, fèquuntur. Auem enim tenui corpore præditam non video qui pari marte eu m aquila committas. Arirtophanis interpres 7-Aaüxa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x/x-
xetßav eiufdem auis nomina elfe prodidit,öd xixxaß^v elfe noduæ propriam vocifcratio-ncm. Callimachus xixufxTifbç etiam meminit, xapr àyaôiixixvfxiç. PompeiusCicumam nodurnamauem facit, fed quænam fit non addit. Hefychius x/xK/xw/Jk^Aaexa inters pretatur-, öd xixuauTTav idem effe quod JbaßÄiTniv. Itali quidam Chiô vocant, nos ïjubehen/id crt,parua nodua. In hoc genere minima auribuseftinfignis,à quibus Otisozif*««. quoque vocatur. Gaza Cicumam pro nydicorace reddidit, non bene, mea quidem fententia; cùm nodurnus coruus nihil fimile habeat noduarum generi. Nos enim «flfÔt-r.iîtcadiuerlàm ab omni vlularum öd noduarum genere effefeimus, qua tarnen voce Nydicoraeem advnguem interpretamur. In tanta igiturobfcuritate quid miri accident, fi quifquam diceretur hallucinari;tamctfi vel ipfc effet Arirtoteles? Nos ergo vatis honoriconfulamus, öd Açirtophanem dicamus triarium robur poftremôenu-meraffe;in quocùm vultur, aquilæ ferè magnitudine par, Cumindem præcedat,ôlt;: longius ab aquila, quàm Cumindis, rccenfeaturjcogitemus neceffe eft, Cumindem
f Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vul-
-ocr page 252-io8
HERMATHENÆ
Chalc'n,
Cuaundii vn dt dicatur.
Î01.
Vluln. Vbilo. lyai y7«e tïwpl.
00.
■ffij-Öaii. ï»î alt. JÜ^crc-ur,
Virilit ßue ßarltitt.
Vulturemaioremefre amp;: validtorem. Siccrgo Aquila lupitcr, Cumindis fiue Hubris Iuno;amp; hæc quidcm noclu,ille intcrdiu regnet. Hine quibuldam Duc vocaturjquod Duces fecundi ßnta regions. Nunc igirurad nomina . Chalcidçm ab obfeuro æris colore dictam interpretorjquod nomen quia à natura fumptum,reâam habet fignifi-cationis caulTam. Cumindis vero Phrygium eit vocabulnrn, inditum à malo ominci cnim idem clt quod adueniens damnunij iiueadnentnsnocumentum, fiue ctiam quoduis impedimentum quod rei venturx obftat. Ojiamobrem Cumindis nomen eft ab hominibus faótum, peruerlàm vocum formandarum rationem lecutis. •Virgiiius Buboni trifie omen tribuit, quem nos eandem ancra cum bac Homerica facimus,
Serâ(jtte cnlminibns fccali carmine Bubo Vifa queri, longM in fleturn ducere vocef.
'Nobisàfictn VIvocatnr, vnde Latinorum Vlnla amp;c Vluîo.ïjuïcnim vocalilonga idem «ft quodfleocnmtiirtî voce, fine ploroiqucd abcadcmoriginedicitnrEinlo. Vtergo Scamandii,ira Cumindis nomen homimbusadfcribendum;eoqncd vrrnmque ab in-■fanfto'omineinditum fit, contiàac ratio fapicntnm amp;nbsp;Dcorum poflulat. Cumindis cerredamnurB adfcit.lcdlcpoiibns maxime,amp; vnlpibus,amp; muftelis,qnasnoóln rapir, amp;: ad nidnm congerit. .Qua; enim de anguriis^icnneur, vana liant amp;nbsp;aniha deîiramen-ta, amp;nbsp;idcircolàpientibns nominnm opi'ficibu^ indigna. EinlHem pcccatieft Ptyngem candera anem vocare à pôc-tîjiig/ quo fignificatur hoHilis vcl inimicæ ici nuntius. Ex pljc-tijng per concilïoncra fit Ptyng, Se addita littera Graccorum terminante, Peynx. Hubrisveiü ènofirofiub-ur/cen b]uburis,amp; lyncopeadmilLa, Hubris, cltmaximns bubo;vti©i-c,iS maximus bos, amp;nbsp;raaximusgallus,amp; l^j-taït/maximèfenex,amp;: maximus confiderator, amp;nbsp;^tat-urmaximum lèmcn finepra-ftantilfimus (ator. Hclÿchins Milefius noclurnam anem efl’cdixit,non adiccto quarnam efict. Ariltotclis cerrècontextus deCyminde aliquid inonfiriaÜc. Sufpicorabaliquoadditumfuilfc, Cumindem ab aliis Hnbrin,ab aliis Ptynga.vocari. At isquilquis fuit, non animadner-tiCjAriltotclem Cumindis nomen ad aliam auem dctorfillc. N obis intérim darum de-•dit indicium , Arifiophanisamp;. HomeriCumindtm , maximumcfle buboncm, longe quàm nodua fit maiorcm. Veiiîm nccum nodnis,amp; vlulis,Sd bubonibus, amp;nbsp;diuerlis liarum auinm formis,in tenebrisdiu vageraur,iàti.s habebimus,hæcindicafié;amp;ollcn-‘difie, cnr Chalcis Deorum , Cumindis liominum nomen dicatur. Erac in fuburbano Troianorum tumulus', quem homines jSawav,fiue /2aT/Hav, nominarunt : Dijveró monumentum Myrinæ.
Thf «70/ ßdriuav KtKÄYtaKoycnv^
J's Ti TrvAvjxctpQ^io /txvpmç.
Hic alij alia : nobis placet, ßdmav «à rubo tumulnra nominatum, quo fpinæ genere
abnndarct, velutinegleCtnsiDij vetoamp;: fapientes rcrum prifearum periti,icicntcscum Myrinnatym Mvrinnas Amazonis tymbum efie , amp;nbsp;virtutis mcmoriam perpetno efle venerandam, quo prælcntisæui homines ad fortitudinisamp; cetcraru virtutumin antiqniscclcbiataru æmulationem incitentur ; nullo modo locum hunc fcpnlcro confccratura à rubis pct incuriam enatisnominandum putauerunt. Quo veroluculcntior hæc mcacuadat ratio, qnam nec Enftathins, necqnifquam,quodfciam,ceterornm prodidiq addam quid Cicero de Archimedis fepulchroinTnlculanis fiiis quæftionibusfcriplcrit. Huiuslc-pulchrum,quod ipfimet Syracuiani ignorabant, ait fc in vepribus amp;: dumetis, qnibus icptnmerat, pcrueliigaÜc, ac locum iufiifle falcibns expnrgari. Vides igitur quanti Cicero huinsviri feccrit monumentum; quanto contra vitio vertat Sytacnianis, quod acutilnmi lui ciuis ignorarent iepulcrum.Ex hocigitnr,fimilitudinead vnguem propo-fito nolbo congruenti, de Myrinnæ Amazonis fepulcro terenda Icntcncia, quod vul-•— gus vepretum fiue rubetum vocabat,ob ignorantiam veteris hillorix. Dij verb éV la-pientcs, quibus antiquæ virtutis memoria curæerat, Myrinnæ fortifiimæ quondam Heroin.emonumentum nuncupabant. Taxatergopoeta occulte Troianos ,ceucos, apudqnosiam prilcæ virtuti nullus honor exhiberetur; quod vitium ciuitatura ferè fequi Iblent cuerfioncs. VidcTne quantum fententiarum pondus diuerlo Deorum amp;nbsp;hominutn nomine velaritj cpamqueparum, quidfibi volucrit, interprètes aiTe-quâiitur?
-ocr page 253-1 I B E R I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.09
quantur ? Habet alibi Homerus Briareiamp; Ægæonis nominum difcrimen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sriareut.
ezixToy^ei^v zetÄlma ic, oXyfJi.Tinv, Ov (Sg-eapewv zaAsovcn ^ïo/ a.vSp£ç J's tb Tra^îîç Aiyititov' Ô at?TB /5/gt;i 00 7mTÇ^Ç àjueivav.
Obfcurior profedo hæc nominum eft diuerfltas, propter inccrtam Ægæonis notatio-nem. Narrant quidam, amp;: inter alios Ælianus, Briareum exEuboia Ægæi maris infu-las fibi fubiugafle . Alij Ægæona tumulum quendam efle dicunt centum fontibus in-fignera . Nobis eoruin airidct fcntcntia ,qui Ægæona Solem interpretantur. Hunc Dij Briareum vocant, à /Seaagp?, quo grauis robuftus denotatur, Nefcio tarnen an nomen ad Phrygios potius iit referendum , apud quos ÏB^t-tonr-Öcut idem eft quod princepsin libertate leruanda cuftodiendaque ; quænotatio in fabulam Homericam redius quadrat. Diciturautem Sol louem liberate,quia per louem vita intelligatur,amp;: hæcàSole cuftodiatur.amp;afrigoriscarcereliberetur. Hieme enim à frigore tora vita adftringitur, amp;nbsp;vinculis quibufdam vidctur coerceri, ne libertate fua in germinando, florendo , fruduq. producendo perfruatur. Earn Sol è vinculis eximit, in libertärem afterit. Quamobrcm beneBriareusal^^i-luar-Deutnominatur. i)cut amp;f)ootamp;Ijrtcaput fignificant, diuerfis rationibus dialedis. In toiac duplex digamma eft omiflum, quod frequenseft . Homines verô Solem à perpetuo gaudio vocant Ægæona; qua in voce quia corporis potius gaudium fpedant, quam mentis ; à vera aberrant nominum fabricandorum via, qux, quod (ummi honoriseftSdfummæefficacitatis, in vocabulis ' potius quærit,quàm quod minus habet vel emolumenti vel neceflitatis. Quôd ft ftm-plicius placcat nodum foluere.dicas Briareum à Setinis Dei filiis didum;Ægæona veto à Græcis-amp;r ideirco hoc hominum, illud deorum nomenefle. Qriod fi ita eft. Homerus fabulara ab Orphicis acceperit, vti ceteras omnes, quæ quidem ad germanam pertinent antiquitatem. Quôd autem pro lætari accipiatur, ipfemet vatesoftendit, p«‘** dum dicit, KuJÏ'i•jaiav : qua appendice videtur Ægæonis etymologiam indicafle. veroànoftro lt;ôat elfe deriuatum,neminem putodubitaturum. Et hæc quidem de iis «5«». quorum duo nomina lunt, alterum deorum, alterum hominura,fàtisfunto. Ceterùm illud mirabiliuSjpoétametiam herbamdcfcripfilTe jcuius nullumapud homines, led apud folos deos nomen exftaret. Poft alia igitur quibus vim herbæ expofuit, fie canic; Molj htrt^
^l’c Aççf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Tr'ûpt t^ap/Jtetzov àpyeilt;pôvTttÇt
èz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipbOTO.!;, ZOà. phbl tpvaiv clutS
Pil^n ibtiv /usÂay iaKijyaÂxKTt iT« ^ziÂov aè’yôoç’ fj.n' xaA««?! deoi' ;^Aî7roP cTit’ ôpi/ixr«» Sbo) Sî TifsràvTa
Id eft ad verbum,
Sic Deus ejfatuSyCtefocui nomen ab lt;^rgo. De terra 'vtdÇum mihi dat medicamen, amp;nbsp;addü Natur am: radix nigra, erat flos laSl eus Uli-, tS^oly vocant fitperi ; mortalibus ardua res eïf^ Et dura efo(fu: fedpoffunt omnia Diaigt;
Ex hacallegorica Homeri herba,crediderim Moly Theophrafti manafle,qui ad Pô» neum amp;nbsp;Cyllcnem id inueniri feribit, amp;nbsp;radice rotundaefle,ad modum çepæ formata, quæ tarnen non difficulter euellatur ; qua nota ab Homero receflit, nifi fortafle ne-gatio in Theophrafti codice defideretur. Plinius quamuis Theophrafto in radicis de-Icriptione conlcntiat, in eo tarnen difeordat, quôd diffîcilem ad euellendum dicat, ne videlicet ab Homero recedat. Additetiam, Græcos luteum florem, contra poetæ au-âoritatem,herbæappinxifle. Poftremôomnino vacillans,amp;: àcepærotunditatelongè dilabens, de periti nelciocuius medici opinione , radicem ei dat pedibus triginta,amp; eo amplius, longam, quam è Campania fibiallatam dicit ;necfoliorum nec floris addita delineatione. Galenus nullum genus priuatim hoc nomine celebrauit, fed illius dum» taxat Moleos meminit.quod alij Rutam filueftrem nuncuparunt;amp;loco Moleos Theophrafti amp;nbsp;Diolcoridis ,herbam nobis inuexit Mylen vocatam,quam dicit paruo bulbo radicem fimilem habere,amp; conftringendi vi tanta præditam efle ,vt matri-cem hiantem cum farina lolij fuppofita curet jquod de Moly fuo Diofeorides refert:
f 5 ««Tê
-ocr page 254-ITO
H E R MAT HE N Æ
«Jê jinquit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ài/'r» a-yzGii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;àtaçojuaaciç ’n^ifjLpÂyvi
Ip/vou /Mjopv, Gaienusloco îp/rou habet ,eupyoy ctAiiu(^v, amp;: tarnen Dioftoridi luncadlcribit fenténtiam. Dubiura ell an Diofeorides earn valere dicat ad apertiones marricis procurandas,aninhibendas. Irinumcertèvngucntum non adllringendi, led recludendi facultatem habet, amp;nbsp;fi quid aliud Itrennuum ell ad matricis obllruéliones amoliendas. Quôdautcm Galenus lolij fatinam eiuslocolegerit, ne id quidem facie quidquam ad alhingendum eaquæ funt aperta ;cùm lolium acredme fua matrices aperiat, Sehac de caulîa ad fecunditatem facere feribatur. Quid quod iple Galenus fiitetur, hüius acrcdinem.quàm ireos, elfe maiorem ; amp;nbsp;calorcm eins ad tertium excal-facientium gradum adfcendere. Ruelliuslanè fie Diofeoridem intellexit, vt ad ape-licndas vuluas, non oecludendas, herbam valere dicat. Sed hæc alibi dilcutienda. Si faseflet fateri, equidem Galenum hîc dormitafledicerem. Vereor tarnen ne tota hæc rnedicorum de Moly difputatioad lanam caprinam referenda lit ; eo quôd Moly in Homeri amp;nbsp;antiquorum potiusfabulis,quàm in vllis montibus,natum fit. PauHus Ægineta amp;nbsp;Aè’cius præter Belàlàn fiue Ruram filuellrcm nullum Moly agnoucrunt, Nosintcrnriconcendimiis, Homericum Moly totum fyrabolicura efle, amp;nbsp;eius nomen cdeorumfiue Setinorum lèrmone deriuari. jHîoet nobis aniraum fignificat,à iDat, quod cil indomitum. Animus enira; quo nomine pars nollri, rationi aduerlària,intelli-gitur;pcrlè indomitusefl, rationc fiue mente ,veluti fera quæpiam doraandus, iuxta illud Horacianum,
nimum Yege ; qui niÇi paret, Imperat hune frenis,hune tu compejie catena.
Cotin.
iff.
Magna vis efl veritaris, omnibus fapientibus occulto quodam modo infpirata:. Vide, rogo,quàm aptèHoratiusdiuinis nominibus cecinerit ,dum animum dixit frenisefle compelcendum. Nobisenim j®oft ichnæa vox ell,fi.ii conuerfione frenum nobis de-monllr3ns,quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocamus. Docemur ergo à vocum architedo,animu m noftrum
perpetuofrenoeflecontinendum, Quoniam verb animus indomitus omnis humanæ neceffitatis in primo homine caulTam dédit, Se nos molelliisinuoluitinfinitisjplacuic fermonisopifici, vt necelTitasSe molelliajîiocthomonymiaquadam diceretur,vti vera ammiprrilnorura parentum foboles.Id adeb fecit,cùm quo hifloriæ veteris monumen-tum in nominibus exllaret fempiternum ;tum nequisDeum ærumnarum quibus hu-manum genus affligitur, crederet audorem ; turn etiam ,5e id quidem potilfimùm , vt animum lèmper freno compelcamus, ne in maiores molellias 5e nccelfitatesnos præ-cipitet. jl^ort-Iîjigituridem nobis ell,fi ly vt verbum capiatur, c]uod Anime fer fiue patere : fin ly vt nomen accipias, animi patientiam notaris. Porrb in alia ipfius Jlïoct
T litttra
i» iignificationcj JDcft-ïij erit moleftiarum necclfitatis paticntia. Ertautem noftro (èr-(ôllcmnc, vt fæpius dixi, Tau è medio tollere, quod fi fiat, Jîlîoclp habebis difÿl-toUi. Jabum vocabulum,in quo I longum duplici ferc I notarc confiieuimus, vnde Græci nonnumquam fecerunt, vt entnimmt Strymon alia ; quod hoc in nomine
tanto magis excufandum , quod hac via Græccrum terminationi accommodetur. Admirandæ igitur efficacitatis herba efi Moly , quo in primis animo patientia impera-tur, ilia quidem omnis moleftiæ amp;necefiitatis Iiumana:. O nigram radicem, amp;nbsp;dif-ficillimam euulfu , S€ profedo numquam euellendam à quoquam mortalium.ci-tra diuinum auxilium. Veriim hanc atram difficultatem flos ladeus compenfac. SuauitTimus enim frudus ex hac patientia enafeitur, quo nullum lac vel candi-dius.vel dulciusjvel robuftius ad alendum elle polfit.
ZMftthi her. Ell nobis Lapathi genus,delicatius teneiius ceteris, in hortis excultu, quod vul-Patientiam nominat. De hoc tritura eftomnium ore prouerbium, La^athum non in caiuÇuis horto frotienire ; quod Homerus dixiflet, Moly non à quouis vel cognitura veleuelli pofle. Duobus ergo nominibus hanc herbam Diislolisadfcribit;alrero, quod diuinituseius nobis gratia contingat; altero,quod nomen nihil Græcædialedi haberet, led rotaeius compofitio ad vetuftum Dcorum fermonem referenda elPet. Nulla verb ell prælentioraduerlus omnia omnium cupiditatum incantamenta medicina,quam fi animo nollroimperemus,vt patienter ferat rationis mentifque frenum; quod cametli printipio durum videatur, poll tarnen mcllitum euadic, iuxta illud prin-cipis
-ocr page 255-L I B E R I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;211
ci pis Sophorum diâum , Vita ni dclige optimam , fuauem redder confuetudo. Nuf-lt;}uam autem mains periculu eft ne animus redore, yelut Phaëthontequopiamexcuf-fo , per deuia fcratur , quàm in magna rcrum omnium affluentia , amp;: l'ummis deliciis, cum ceteris, tum ad ventris infima fpedantibus. Verum cnimucrô quia omnis rotins vicæ redè iufticuendæ ratio in Moly continctur,ncc quicquam tam durum eft, quod animi patientia non vincat,arque adeo ipfa veritas dixeric, J»pdtiefstia.'vcsirapoßidebi-tisammoi t'efiras •,vnx\\ti mihi codices fint feribendi, fiomnes huius herbæ facilitates figillatim fint rccenlcndæ. Illud in fumma fàtis efto dixifle ; cum cui Deus banc her-bam dederit, nihil vmquam tam grauis periculi aditurum , quod luperare non polTit; amp;lempcr tutiirimum fore ab omnibus mundi incantamentis. Circe émm nihil aliud eft,quàm mundi illecebra , potentiftimis philtris homines in porcos amp;nbsp;feras mutans. Prana tertiac apud Latinos litteræ pronuntiatioefFecit,vt vocis Circe ratio reda dari ne-queat, nifi genuina littera in locum fuum vocetur. Prilca cnim Sc vera hnins nominis gt;nbsp;Icriptura «Cfiir-fee eftet, quo fignificatur maris ornamentum, amp;c illecebra, omnis ratio , qua hofpites fuos rradare confueuit. Habet autem hoc vetuftilfimaSetinornm confuetudo, vt mnndum mari comparent, propter inconftantem Seinftabilem natu-ram , qua modo tranquillum arridet, amp;nbsp;cos albeit quos mox fit omnibus tormentis vcxaturuni; modo infana ventorum vi agitetur, modo hue modo illuc tencat curfum, amp;,Vtvnoverbodicam, numquam din in codem maneatftatu. Nulla profedoaptior queat fieri collatio, quàm fi mundnm vaftum pelagus vocemus, omni monftrornm, periculorum , infidiarum, blandimentorum, procellarnm,turbinnm,amp; omnium eo-rum quibushomines perire poirunt,pleniirimum. Hninsergotam infidi maris illecebra blandis carminibus luauibus poculis omnes mortalcs inuitatis, amp;nbsp;potentiflima ad incantandum voluptatum pronocans lynge , Circe fine lt;Cl)ir-fecà prifeiseft vocata. Nihil igitur miri, fi Vlyfiis 1'ocij fint decepti ; fed minim, ipfum Vlylfem tam blandas infidias euadere potuific. Quamobrem ingeniofè à Poéta fadum,quod hoc docueric non fine numine diuûm accidiirc;amp; eum Deum ad partes vocarir,qui louis volunta-tem morralibns Iblctnuntiare. Hunc Deum mente concipimus, dura accurate, quid reda ratio in fingnlis didet,confidcramus. Cum igitur huius monitu.ceufreno quo-dam,animura noftrum à cupiditatibus coércemus,ôc moleftiasomnes, Scea quæ vita-ri non poftunr, perferre condoccfacimusj turn dicimur Moly à Mercurio accepifle, SC eins dono ab omni incantaraentorum vcncficiorumqne gcncre perfruilecuritate. Pri-Ici lanigenæ, quid Circes nomine notaretur, nonignari, finxerunt hanc Deam in ^quot;''■**'**' promontorio quodam Italiæamœnifiimo quondam habitaficjatque illnd ea de caufta^’^“””*’” nbsp;nbsp;‘
Cireæum nuncuparunt. Ncc malequidem promontorium illud «CJjir—fee poteft voca-ri, proptcrea quod infigne fit marisornamentum . Variarum procrcationi herbarum aptiifimum videtur, hinc propter altitudinem, hinc propter mare amp;nbsp;paludes quibus cingitui'jhinc quia Solera toto die circumeuntcra aliqua lui parte fufeipiat, nullo raon-tium obijsdu iunfinibusofticiente. Mihi,dura ad Amafenum fluuiura in vetuftodiui Thoma: Aquinatis mufeo pntres chartaseuoluerem, magnaobortaeftcupidiras huius raontis adicendendi: verfim nemo Pipernatium,ob piratarum infidias,quas perpetuo fub rupibus eius latere metuunt, ducem fc voluit itincris præbcrc ; tamctfiliberali mcrccde, vt mex res fcrcbant,eos innicarem. In montibns proximo interuallodiftan-tibus, eftmediotris herbarum varieras,amp;in rupcTaracinaTithymallura dendroidem primum confpexi, led non dubito, quin Circæura longé fit fccundius.ob easquas modo dixi, caulTas. Minim eft,quantum aé'r marinusamp;; magnorum lacuum,tum ge-nerandi vim, turn calorcm augcatjquod quinefcit,littora Cantabricaamp; Gallaica cum intcriore regione conférât, Sc illud latus montis Baldi, quod Bcnacum refpicit, cum altero, quod ad Lagarinam vallem amp;nbsp;Athefinfpeäat, comparer. Illicenim Medica mala, Sc oliucta. Sc cctcræ id genus plantæ indicium facient, quantum maria valeanc ad terrarum fccunditatcm;docebuntque,quàm reâaratione Veteres finxerint, Vene- rentu îmMri rem è mari natam efiej quam rem non accuratius à Græcis confideratam notatamque fuifte mirarcr,nifi feirem , non longé à Græcia fua peregrinatos fuifte cos quorum Icri-ptes de plancis libros habemus. Sed hæc de Moly Sc Circe,quantum propofitum nobis exigit negotium, dida fufficiant; quæ fi ad fabulam Horacricam referentur, maiorera
fa in mo-
-ocr page 256-Hi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHEN Æ
In mocîum Vcterum figmentum iuuabunc,amp; veram Poctarum întclligendorum viam oftendentjqui titra Phrygij Thracij (êrmonis,qui idem fuitcum antiquiffimo Scn-noritm, amp;nbsp;nobis hadenus vernaculo, difficillimè queunt accipereliicem. At quid ego de poëfi dico? Quafi verô eâ fola fit, quæ de prilco (ermonc amp;nbsp;queat amp;nbsp;debeat illiirtra-ri? Generàtim dicere oportet, nullam prorfus linguam effe, quæ veras vocum fuariim rationes inuenirepoflit, nifi ad vernaculi nobis (èrmonisofficinam reducatur. Quid ago? Dum me corrige, rurfus longé infra veritatem fubfifto. Non folûm nullæ primte origines vocabulorum citralinguæ noftrælùbfidium dari poflunt j fed ne litteræ qui-dem ipfæ iufto ordine recenlèntur in Alphabete, nifi ratio de fermone noftio petatur.
Qy ONIAM ergo nunc fatis didum eft de diuinis amp;nbsp;humanis apud Poétam vo-* cabulis; ad Abecedarium, è quo Hermathena vocum depromit caulîas, reuertaniur; videamufqueprimum illud,quod Latini fcruarunt,vtifimplicius,amp;dc folalitterarum Mfhaletiß- potcftatc, vt vidctur, nominalùa fortitum. Poft in Hieroglyphicis de Alphabeto apud Hebræos retentolatiùsagemus, Æquumenim eft, vtprifco lanigenarum Alphabeto ôpitulemur,amp; illud à calumniis lulij Scaligeri ,amp;a!iorum qui nullum redum in co elementorum ordinem feruari criminantur, vindicemus. Sifola noftra vernacula lingua rede vtitur elementorum fonis in vocibusfabricandis, folaque veram habet ea-rum pronuntiationem; probabile etiam eft, litterarum ordinem ex ea petendum efic; idque tanto magis, qiiôd eius quem omnis Latinorum lcruauit antiquitas, veluri per nianusà maioribus acceptum , nullam prorfus rationem aftignarc pofiînt, immo fa-teantur difertis verbis, eum longiflîmè à reda ratione difiidere, Mirandum itaque vi-detur, tam fupinosomnes Veteres fuifte, vt non redum potius ordinem,quàm per-iierfum in dementis recenfendis fequerentur. Quid enim abfurdius, quàm pueros fùfcipere formandos,vt redo ordine omnia cùm dicant amp;feribât, turn ab aliis dida amp;nbsp;feripta intelligant; amp;nbsp;in ipfo ftatim limine omnem ordinem turbare? Egregium fcilicec auipicatumque principium , in ordine docendo,animifquc componendis, nullum ordinem tenere . Scaligernon redè fadum eftedicit, quod quem Latini à Græcis, auc Grasci à Syris accepiflent ordinem, retinucrunt ; quod quorfum dicat, amp;nbsp;quantum va-leatjhaud equidem fatis intelhgo. At illud fcio,nec Græcos,nec Hebræos,nec Syros, nec Chaldæos, nec Arabesordinisin Alphabeto fuo plusaflîgnare poirerationis.quàm poftint in fuo Abccedario Latini. Cùm enim eorum omnium Alphabetum abeo va-ria ratione defeendat,quo Hebræi vcuntur^amp;clariflîmisargumentisdcmonftraturi fi-mus in noftris Hieroglyphicis, nullam Hebræis ordinis in recenfendis dementis fuis , conftare rationem; non eft fpes vlla, vt vd Græci, vel Syri, vel Chaldæi, vel alij affi-nium linguarum homines nos doceant,cur poft Aleph Beth,amp; poft hoc Gimd,amp; cetera poft cetera elementa confequantur.His ergo pro tempore valere iuflîs, Romanorum Abecedariam aciem confideremus; videamufque,ccqua caufia ,quæ ceteros hadenus laruerit, queat inueniri, ob quam hæc,quam habemus,non alia, elementorum fériés fuerit inftruenda. Quôd fi Hefiodicum illud verum eft, non carere fua cauifa, quod plurimorum fama ac rumore iadatur- quanto minus credi poteft, Abecedariam Lari-norum aciem, quam nemo ab omni feculorum memoria rumpere aufuseft, tametfi aliquinon beneinftrudam effemurmurarint, nullam ftationisordinifq. habere cauf-fam. Nos itaque afterimus, luculenriftimam totius ordinis rationem in noftro fermone cerni, atque cam tam grauem, tam fóÜdo fundamento nixam, tam diuinam, vc non humanoingenio,fed Spiritus fandi inftindui tribuenda vidcatur. Quamuisergo non aliis.anteaargumentiseuicifrem,noftram linguam Latinæ matricem eflc; ex ordine tarnen litterarum euidentiflima exiftcret prifeæ veritatis demonftratio . Neque enim Latinisenumerationis litterarum inuentio tribui poteft, quando nulla apud eos ftruduræ ordinifque caufTareperitur:neque rurfusearn Hebræis vel affinibusnationi-busadferibere pofTumuSjquoniam nec ordoidem fit Latinis amp;nbsp;Hebræis,necHebræis caulfa vllaconftet, tantum abcftvt alios docuerint feriem elementorum. iluo nomina Reftatigitur,vt Latini litteras ab eis dicanturaccepifte,apud quos earum fcries certiffi-gener/, fue- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauffisamp; maximiscontinetur. Porto vt ordinis caufta perfpicua fiat, in primis nobis
litterm doct- annotandum, duo prifcts Sctinis nominum generafuiflc, qutbus litteras docerenc. In rwA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;litteræ definitione tradidi, litteræ nomen ipfis vocibus prius conuenire, ac deinde per
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;analo-
-ocr page 257-L I B E R I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213
analogicam homonymiamfcriptisquoque vocibus tribui folcre. Pn'fci igiruriîÜ viri alia nomina ipiis vocalibus elemcntis alia fignris elcineiâronirn dcdcrunc iamp;vocibus quidcm ca accommodarunc quibus poteftas fine lonus litteræ indicarctur : in piôlis vcrù lirtcris, non potclbatis ranrùm racioncm nomina habeban.r, (ed iplam etiam ima-giniscaium dclincanda’formam indicabanc. Duplex hincexfticir Alpbabctum: alte- j/tlpMetm» rum ,quod Latini alteriim ,quod Hebræi confinisqne fèrmonis nacioncs fibi ferua-runt. Qjîiaverüin pingcndobinælitccræconiungi polïunt;nihil miri, fi pliircs litteræ pidæ,quàm pronunciatæ rccenlèancur. Nam apud Latinos,qui vocalium clementorû nomma retinuerunt,non plureslunt fimpliccslittcrarura foni,quàm vndei)iginti,litet Littertß»!' hicompofitione Sgt;^ temporibusquoque varicntur.At (criptaelcmenta viginri duorum numéro eompreliendere prifeis vilum eft ; cuius caufias Hieroglyphica nollra déclara- dectm:jcrifti bunt. Quamuisautcm hic loquendi docendique vins apud antiquiflîmoslucrit obfer-uatus ; poltea tarnen Latini fiia nomina æquè icriptis arque pidtis littet is dederunt ;nec aliter Hcbræi nomina (ua ad fonos traduxerunt. Verum hæc analogia nihil habet ab-burdi, amp;: idcirco minime profcribenda.Quia verô naturæ ordine prior efl: vocalis (ermoj quàm pidusj nosque totis hiscomraentariis non defcripti,{èdde vocalis fermonis par-tibus egimns; rationi confentaneum eft,vt nomina quibus voces prifei defignarunt,hoc loco cxpliccmus,altcris illis ad Hieroglyphica, quorum numérocomprehenduntur, di-latis. Vt ergo rem aggrediamur,ea nobis hîc iumenda qnæ apud omnes Grammaticos extra omnem controueifiam pofita videmus.(^uis efteornm qui non fateatur htteram Ka fuperuacaneam eire,amp;: eins iónum tertia 1 it cc ra contineii amp;nbsp;abfolui.’ Q item nihilo k ii/tent fa. magiseife neccfi'ariam, vno ore clamant omnes litterarum magiftri ;quoniam eaciuf-dem cum C fit poteftatis. Porio X duplex ciim fit,reiicienda eft èfimplicium vocum feruacancit. numéro; nec rnagis hoc noftro vocalium elementorum cenfiidignanda, quàm St, aut Tr, aut Sc, aut aliæ id genus duos litterarum ionos complcxæ. (.^lod vcio Latinoium aliquiH adipirationem litterarum albo cxcmeiunt, id citra iuftam r.ationcm tentarut. h adßinnit Qiiamuis cnim confonantibus poftpofita pôteftatem non admodtim murarcvjdeatur-”^‘’^J'''®^’^' luam ramen vim ante vocales habet apcrtiftimam.Fateorequidcm,earn facillime eua- miiur. nelccrcjccu fpiritum quertdamjfcdnon citra manifeftum loni diicrimen. Quod fi clarain in pronunciationc faciat difterentiam, ita vt addita luculcnto (ono ab aliis conib-nantibus diftindoauresfeiiat; quid,rogo,iuris eft,vtc medio tollatur? At non eft apud Græcos.Fateor equidem,amp; hoc ipfo nomine eorum Alphabetum mutilum efte ecnie- Aiphabetum musjficut duplicium litterarum nomine amp;nbsp;vocalium longarum appendice redundans. Qiiæenim ainentia,adrpiratinnem remoucrc,quæclari{fimè vocalibusconfonatiSó ex redundans. breui amp;nbsp;longa vocaliduaslittcrascomminii'ci; amp;nbsp;id non facerc in omnibus,fed in dua-bus dumtaxar.^Quæruifus ftoliditas,duabus littcris coniundisnumerum augere licte-rarum,fi id non fiat æquè in omnibus geminatis ’ Vnde igitur hæc tam confufa amp;nbsp;per-turbata dodiina in fcholasirrepfit? Exeo,mihicrcdc,quod amp;nbsp;ordinis amp;: numeri litterarum nulla ipfis certa ratio conftaret ;ncc item diferimen inter fciiptaamp; pronunciata clcmcntaagno{ccrent;atque idcirco,vt cuique vifum fuilFct, litteræ velcxemtæ vel in-fcrtai. Nobis igitur folis, quibus amp;nbsp;ordo numerus certus litterarum vtriulq. generis cognitus eft, licebit de his rebus indicium ferre: ceteris nationibus quæfermonis noftri Flint imperitæ,tantundem credendum »quantum cæcodecoloribus dilputanti. Apud Latinos igitur quibus vocalis Abccedariæcnumerationis ratio remanfit. Kappa ab illis adlcitum credimus,quiadipirationem temerario oftracifmo ciuitate litterariaeiece-runt,quo videlicet vacuus locus expleretur. Eodem modo , quodexantiqua memoria à maioribus accepta didiciftent, inter P amp;; R litteram vnara interpofitam fuifle,cuius lonus ipfis periiftet; quo locum cius quo carcbant, fupplerent, Qcommenti fuut; tan-to tarnen id,quam priusillud, maiore ratione;quod Q^fiue Cu aiiquandoillius deper-» ditælitteræ locum in vocabulisapiifco lanigenarum iermone feruatis occuparet. Ex ÎDic cnim, Qyus vcl Qui ;exWan Quando retinuerunt, vt ante tradidi. Nobis ergo perfpiciium eft, banc litteram quam Digamma duplex crebro vocamus , quia per duo Vau pingatur,cx hoc loco deperditam olim fuilTc; propterea nimirum,quod citra hanc nec litterarum numerus quibus vtimur, fit cxpletus ;nec integer fit totius Abecedariæ orationis contexcus. His nunc prxmonitis,«: obiter delibatis ; ordiniseius quonouem-
decim
-ocr page 258-ai4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHfiNÆ
óecim fi m pl ices litterar, fiue prima vocum clementa,recehfentuf ,caufam apenamnsi iquam tanto ftudiofis omnibus, amp;: noftratibus præfertim, fpero foregratiorem,quanro pluribus fæculis in Cimmeriis cenebris iaciiit fepuka-,quantoq. minusfpei cfTe poruic, vt quifquam tandem eXikeret, qui poft tam illuftria Romanoium ingénia fruftra ill hac qua:thone fatigata, veram rationem inuenirec. Nemo eft tarn vecors, aut otnnis communis fenfus expers, vc nefeiat, interea quæ docentur,elcmenta primum libi lo-» cum vindicate. Quanta verb religione femper apud omnes mortales obferuatum fit* VC prima rerum initia faufta teliciaq. effent, fi muleis doceam vel Latinorum vel Græ-corum cxemplis; meritô dicar in re clariflima fuperuacaneam operam pofuiffe.aut po-tius pcrdidiffe. Quo verb folida ad felicitatem amp;profperos return propofitarum fuc* X)tM ittnt- ceffus fundamenta iaciantur ; Deus, citra cuius opem nihil poffumus, ante omnia in-uocandus; non in magnis modb,fcd in minimis etiam rebus aggrediendis; vt veriftimè ciim abaliis,tum à Platone in Timaco traditii habemus. Poeta: qui haâenus in homi-num manibusverfantur,licet Vetuftiflimorum vacum,qui primi fabulas condidcrunt, vix meteantur fimij nuncupari ;hoc tarnen diligenter fériiarunt, vt fando aurei fæculi ritu Deûm principioauxilium orarent. Optime igitur illequi poëma fuum (icaufpica-tur,C« cOoç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nee tnalè illc, Müv/vcteiJi ôiei. Et rürfus, fio} mm
Et alius, HT« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Au^vov îpumv. Virgilio placuit, vt prius quid adu*
rus eftët,proponeietjac deinde inuocaret. Quid quod Lucretius, Dei religionisq, om-ms contcmptor, Veneris auxilium in primo opens fui limine hynino fatis longo amp;nbsp;opc-rofb implorât? Nec mea nunc refert, quo nomine quifquc Deum inuocarit ; hoc fatis cft,omnes ab orationc opera fuainchoare. Sed quorfum meridiano Soli lychnum ac-cendo ? Qiibd fl omnium rerUm exordium preccs faciant, non apud Chriftianos tantum quibus prarcipitur vt continub orent • fed apud exteros etiam, amp;nbsp;veræ rcligionis ignaros : quid cenfembs in pueris crudiendis faciendum effe, in quorum fpe tota rel-publica confiftic ?.Nam fi verè dicitur,
fewel nbsp;nbsp;tmbuta recens,feruabit oeîorem
Tefla dtu :
nihil æquè in omni vita curandum,quam vt prima ^crasfblidisamp;ffirmisfündafticntis fulciatur,quibus deinde ad normam quadrata totius vitæ ftruólura fit fuftinenda ac ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colliganda. Vt quilque igitur ôe feipfe, amp;nbsp;domum fuam ,amp; totam ciuitatem laluam
effe vult ; ita pucros mox à teneris vuguiculis formaie debet, qui, veluti mollis adhuc cera, quocumque velis, facillimc fequentur. Qiiàmobrem fi nihilexordiendum citra orationcm præmiffam ; minime fuerint litteræ fine precibus docendaî. Præpofterx cnim fit Sc peftimæperuerfitatis, non illud in princlpiolitteraturæ facere, quod fum-mos Si maximos quoique non feciffe modbfcias; fèd vtfiat,primosetiam philofo-phorum fuis clarifîimè mandaffe. Si difcipulum tuum ad poëtarum Si reliquorum fàpientiæ dodorum ledionem deducere velis, Sôispôft intelligat, te in primo limine elementorum ab eorum præceptis declinaffe; an non te vel craffæ ignorantie, vel inuidie, qua id quod pnmarium erat in omni eruditione, celaueris , meritb accu-fet? Hac ratione ab ipfis nature principiis homini infita permoti ätque compulfi primi Abecedarijdodores,eâlitterarum fimplicium nomina excogitarunt,quorum /tmpiiaum luftaSócongrua inter fê conftrudione oratio pueris aptifïïmaabfolueretur,quo finiul
clementaSe falutarem precandi formulam memorie mandatent. Ne tarnen quid-rintpnmi quaiTi vel melius poffet excogitari vel compendiofius, omnia nomina monofyllaba f’^cerunt ; Se vocales quidem per fe ; confonantes verb, quia aliter audiri non poffene, vna adiecta vocali extulerunt. Nec aliis cönfortantibus aliam vocalem, fed omnibus vnameandemquefecundamtribuerunt; tum vt facilior litterarum traditio effet ac memoria; turn vt inomnibusconfonantibuscogitarcmus,nihilin return naturaefic polfc,quod non nitatur ipfi Vni,tamquam fundamento. Quamuisenim Haquofdam audiamus pronunciare* id tarnen vitiosefit,Se contra ceteraru confonantium rcgulam. Hebrei He feruarunt.procoac vera ratio poftulat. Quod autem E longo tempore pro-nuntiatnm Vnum fignificet; id antea fätis fupc'rque tnonftrauijquo fit,vt eadem hic repetenda non fine. Iota igicur Se nominum Se ordinis ratio pendet ex oracionis con* textu; quam quinonintelligit, isfrüftrade Abecedarioordinedifputabit. Eft autem
hæc
-ocr page 259-I IB ER I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' Îî/
hæc canti pondcris,quanti referc,nc primæætads difcipliflä à communi omnibus gen-tibnsreligione ilatim ab initio deuia feratut; qua qui maiorem grauioreraquereperiri polfe cfcdet, is à commuai fenfu longiiîîmè aberrabit, amp;nbsp;non folùm prudenti efudito-turn hominum colloquio gt;nbsp;fed indodoeciam plebeiæ fccisconfottio indignus haben-Guseft: tantum abcJl, vt eius,autci iimilisapprobationem vel lordidiirimogry putem compatandam. Nuilius ergo amplins fcntentiam raoratijpfam orationem Abeccda- Ctratiô ïiam cxponamus; in qua hoc cri mus fuccindiores, quôd cadem fcrè omnia in Hieto-glyphicis erunt remandendaj in quibus non noinenclaturas tantum litterarum, i'cd ipiàs imaginesnominibuscongruentes explicate,amp; ad veras cauflTasreducerecogc-mur.Inuocatoigitur Spiritus fandiauxiliOjipiàm precationem aufpiccmurjquampræ-ccptor fuis verbis pro difcipulo concipit, quem tim ul amp;nbsp;elemcnta pietatis èe Jitteratu-rx docet. Frimum igicur, vt animum addat puero adhuc tenello timido, amp;alacrem PrimafArt. reddatad rudimenta perddcenda, ab A incipit, cuius litterævim eamefledocui, vc horretur ad motum adionem redavia aggrediendam . Secundo loco monet, vt oret, quo Deus vires ad idquod agendum eft, dare dignetur. 35e enim idem eft nobis 25«, quod Ora, dum vc verbum imperans capitur; idem quod Oratio, dum nominis loco ponitur. Pro codem i5ct dicimus. Sed vocis huius myftcrium Hieroglyphica enuclea-bunt, amp;nbsp;vox eft alioqui nobis in vluquotidiano, nihil vtopus fitexplicatueius prolb xiore. Norunt noftratesomnes quid Principum JÖC vocecur,necignorant eorum Jin-cnii; àvctyzaç, tametfi Platonem perpauci legant. Tertioelemento orationem au-Ipicacur, quod vt Kappa proniintiandum, nonvt vulgus per S lenius profert. Neque enim nobis litterarum foni confundendi, fed diligcncifhme iuxta vetuftiifimorum patrum confuetudinem ieparandi. iicigiturvocula eft qua maximum defidcrium indr- st«. cacur,vti traditum eft. Hine dum vehementiusquempiara oramus, ea vticonfueui-mus-eo raodoquo Latini iis orationis particulis quas vocant inceriediones, Quam-obrem qui pieces à Äeexorditur , is ex toto corde, ex toto animo, ex tota mente felè orare demonftrat : atque cum ad modum Deus orandus, fi velimus audiri. Sequitur ÏOe/qua: vocula articuliapud nos vium habet. «CquiddefignetjCopiolêantèexpofui. ^t. 5332'Ccigitur idem eft ac fi dicasipfiim Vnum omnia vniens amp;continens.lt;Cfverbum eft imperantis.quod vel cumafpirationc , vtfitlj2f;vel citraeam licetefterre,pro eoquod eft IcLia . De hac voce plura in Hieroglyphicis. Eft autem I)2f propriè à terra fubleuare. «02 idem eft quod Latinus dicit verfus fine ad. l^c altum dénotât, quod aliteröo dicitur ïjoogt. ï?eAngli hadenus vfurpant. Ab tjcgntid/ideftcxlum.deriuatur, Sed plura de hac voce alibi. Tota igitur huius partis (èntentia eft, O ipfura Vnum omnia vniens continens, leua ad altum. Hxc prima pars eft orationis, qua nihil poteft elÏ'e con-gruentius, nihilaptius,nihil priusprxceptoripro difcipulofuoprecanti. Cümenim puer ad difcendas humaniores artes ad ludum litterarium veniac,atque ipfa dodrina 3Lccr vocetiir,vocabulo homonymo ad fcalas amp;nbsp;dodrinam j fitque huius etymologia i«*. taliSjVtquod hurnile eft, amp;nbsp;terræ hærens, cæterisprius honoratiuique reddat; conue-nientilfimc preces eas fundit, quibus, vt puer à terra furfum leuecur, rogatur. Plura hoe loco de voce Keee diccrcm.nifi Hieroglyphica adfpirationis figura hanc fibi mate-riam fuo iure vindicarec. Hoc loco lacis efto monuilTe, analogiam earn in Ueer à primo fermonis opifice lcruatam elfe, vc hinc fcalas, quibus in altum adfcenditur, hinc do-drinam denotaret. Cùm aucem cadem vox vt verbum vfurpatur,æquè pro doceo atque pro dilco accipicur ; amp;nbsp;notationis fuæ non vnam habet cauflam , eo quôd analyfis ' eius diuerfa efte pofiît. Vel cnimin licceræ primæ poteftatem ricerfoluicur.quo modo cxcclium honorem defignatjvel in le-ccr/ quo humilis ad honores adfeenfus fignifica-tut; vel in ILi-pcr,^ quod eft populi ad honores cxaltatio. Conuerfio autem eius ichnæa fit per Iblucioncm vocis in ßcc-ri/quo rationis in altum euediodenotatur. Cùm igitur hac noftrati voce defignetutjomnem dodrinam eôrcferri,vcisquidifcic,à terra liirfum Icuetur, amp;nbsp;ad honores eueharur, amp;nbsp;ratio iplà fine mens ad excella conlcendat: quid rogo huiclcopo aptius orariqucat,quàra id,quod prima Abecedariæ prccationis parsexponit? Verbum autem «îîf fine i?cf(vtrouisenim modo idem denotatur) idem lt;£!ƒ«« nobis eft quod à terra cleuo; vel/Vt fit fècundæ perlôna: verbum imperantis modi ,ele-ua.-quo nullum verbum ad primum gradumeius fcalæper quamadcælum adlccn-
ditur.
-ocr page 260-IJg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hermathekæ
dirur,dcfignandum,inueniri po Hic m agis proprium. Eins enim conucrfio in contrarium fi cranfit, quo pccus óc alia deiignantur, quibus humanus animus rerrcnis rebus affixus eh,'(]ua de voce fuo loco latius. Vervim quando nunc lcimusquid primum præcepror orct: vrdcamusamp;: illud, qucm oret; à quo tanto deliderio, quantum ïtcexpreilitjid qult; d rogac, cupiat impetrare. Non alium ianè quam iplum Deura orat ; tuiustiïrn ■*'’ - nullum lit nomen proprium, propriam eins formam delcribens, quippe quam nulla * njcntis cogicatio capcrequeat; illis vocabulis in co compcllando vti oportet,quibus do-na eins , quæ largo cornu per (piritum liium efliindit, dcnotentur. Alias igituraliisno-minibtis üeum vocamus,pro eorum quæab iplo petimus, diuerlitate. Hiiic ccrtcloco
•et- nullum nomen aptius elEe potuit, quam tecum articulo. Quando enim omnis oratio omnilque dodrina eo primum lit referenda,vt Deo rcconcilicmur vniamurjoptimc ab Vniônccum vocabimus, dum hocabipló petemus. «Ccveio non vnionem modo, ïcd legitimum ctiam firrnum coniugium dclignat, à quo per primum peccatum di-uortium factum eft. Cumitaque,nilï hoe coniugium ruifus inter htimanara menteni Sé Denm rcdintegretur, laluielfe nequeamus; maxima ratione Dcum in prima oratio-ne amp;nbsp;prima eius parte ipfum Vnum vocamus voce noftrati, cui nulla apiid Latmos, nullaapud Græcos, nulla apud Hebræos voxæquiparandarcperitur. Longiflimcenim omncsceterælinguæ ablunt ab hoc vocisce artilicio, vti (atis anrèdcclaratum. Neque porrô haclola caufla, tamctli ingens pondus habeat, Dcum hoc loto ipfum Vnuin nuncttpauit Abecedarius precator. Altéra accedit,amp; ea fane ciîm aliis, turn duobus no-minibus iiiuftriiriraa : fèmel, vt ftatim ab initio omnis Deorum multitudo per Vnius nomcnclaturam ext luderetur, omnilquc idolomaniæ amp;nbsp;occafio amp;é contagio à tcncila puen mente procul abarceretur,adquam cautioncm nihil cfficaciiis,quàm li moxeurn prirais htterarum nominibus imbiberet hoc axioma , quo nullum in religionc prius, Fjjwwor.«. Vnum folum Dcum elfeadorandum : Rurfus , vt in prirao clcmcncorum hminc viti-mus hominis finis proponerctur, de quoChnftus dixit, Vkhw csi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Finis
tur Den4. enim hominiseftipfius Vnius cognitio , amp;: per cognitioncm cum ipfo Vno vnio, qtiæ ab alio, quam ab ipfo Vno, fieri ncquit ; Sc idt irt o non ab alio, quam ab ipfo Vno, elt pctenda. Scdinfinittis fim, fi omnia qtiæ hue fp dant,in medium adducam confide-randa. Abundccumulatequc mihi videborlcCtoii promilïa perfbluific, fi per tranfen-namdtimtaxac cminus indicauero, quantum myftcrioium brcuifTima orarionc, mo-Orjifi»n‘n nolyllabasfolascomplcdcnte voculas, lit comprehenfum . Sccunda orationis parster-f^=i‘him pr^ccdentifenano adiungit, quific habet: l,rl/cm. Hie rurlus prima vocula 1 t»ie;-teih0 iuteticdio eft, ci conucmcns, qui feie altitisprofundiufquccuipiam inlinuare conten-dir-cuius vfiis nobis, non minusquàm ipliusitc/familiaris eft Sc quotidianus, Eftenim blandientis inlintiantilque proprius lonus , quo nullus aptior eft, vc in cius præcordia, cui placcrecupimus,penctretjpropter inlignem nempe 1'ubtiliratcm . »Clfi breue pro-nuntics, idem eft quod exalta; li lyllabam pioducas,nobi!ira:at dumfyllaba breuis eft, frcquentitis adfpirationctii præponimtis . i}elenim vt fjcfquoquc crebrius dicimus;eo lt;?!Ti dut nbsp;nbsp;quod fpiritus vim euehendi augcre vidcatur. lt;t:m/fiuefiaii/ quod nobis quoque vfita-
■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tins,idem fignificat quod Latini Eum dicuiit: ex ent enim Eu n fecerunt. Tota igitur
lentenria his tribus vocibus abfoluta Latine rcddcttir , I redde eum cxcelfurn, fiuc cuchc ipfum in lublimc . Paulatim igitur precator adfeendit, perindeatqiiein ^tcer/ i 1 eft, in fcala Sc doiftrina fieri debet. Qui quid cl fignificec,fcire volet, ca quæ ante orathnûA- tradita funt, conlulat. Neque enim mihi lubetcifdern rcpctendis fempcr immoiari. tjcediiriiter Sequitur nuuc tertia Sc vhima orationis pars, quæ parenthJiin complcditur, amp;nbsp;tota Latinisitareddi poteft,Ft exalta pccudem (vti ipfeeft) adte. »Cn nobis coniundioeft Ö0 dcuinciendi copulandiqucinddcans notionem . »0 fiue 1)0 idem quod exalta; proptcrea quod ærernafincaltiflima. Magna^itur lignificandi vis eft in »öfiueljo/dum pro exalto fiue in .dtum CLicho vftirpatur, Nam nonalcuin modô, fed ætcrrmm etiam inclu-dit,amp; proptercapro alto ponitur,quod fola æterna vercalca dici qiieant. Videmus ergo fcalam , pti quam ex f)ff ad f)el,/ ex fjel ad 1)0 perii'cnitur. Fruftra crebrius monc-rcm. me mhih faccrc; anadipiratas has voces, an citra adlpirationcm pro!ninties;quo-niam figuificandi ratio ex adlpirationc in his minimepcndcf. quemadtnodum contra aiutudo in Ijc c Iola pttitur adlpiraiione. i)a igitur de retla verbi notationeaternae , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuiufdain
-ocr page 261-LI BER J X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217
cuiufdam cxakationis rationem habet,qua precaturnon contehtus,fummum culmen oninisakicLidinisamp;fublimicatisadiecit,duindixiCjExalta ad Tc. Dicit vcrô,Exaka pecudem ad tc,qualcm difcipulum fuum efle confitetur. Inhgnis hæcekdoârinajqua ad orandum inftruimur. Vc enim à Deo exalteris, necefleeft vc te ipfe ad infimam hu- HumUitatlt tnilitateni déprimas. Diuina eft amp;aurcislitterisfcribendafentcntiafilij Syrach, Oratio hnmiliantis fenubespenetrabit. Sed quid ego alios cito telles ? Quin ipfam potius audi-mus vcritatem hæcorefuo proferentem , Omnisqui feexaltat, humiliabitur amp;nbsp;qui fe humiliât, exaltabitur. Hinc beata Virgo,amp; beatior mater, amp;nbsp;beatiflima ftmul mater amp;: Virgo , Deo hymnuni canit, quod refpexerit humilitatem anciJlæ fuæ. Ec Dauid mul-to ante cccinit, Cor contritum amp;nbsp;humiliatum Deus non delpicies. Et paullo antè ; Exul~ tabunt o^a humiliata. Quid mukis? Deus, iuxta diuæ Virginis oden , deponit potentes de fede,exaltat humiles-,8gt;c iuxta fuam ipfiusfententiam,j7'»»^/Z6’x exaltat. Maxima igi-tur Chriftianorum virtus eft humilitas, à qua quantum philofophi recefterunt, dum earn in vitiis numcrant; tantum à cognitione fuiipfius, amp;nbsp;à vera fapientia fuerunt vc-Suiipput ei^ moti. Nam accurata fuiipfius cognitiofummam gignic humilitatem ;Vti contra tanto^”quot;“’* quifque fuperbior eft, quanto ignorantior j adeo vt nulla firmior fit collcólio, quam ea qua concluditur, fuperbiftimum quemque efte ignorantiflimum. Non aberrauit ergo longé Socrates,dum fenihilIciredixithocfiio dido demonftrauic,fe luaximain fui notiriam habere. Abecedarius nofter magifier nos docet confiteri, nos non homines, fed pecudçs efle. Reueraenim pecudes effedi fumus cacodxmonis fraude; qui mendacio impudentiflimo parentibus noftris impofuit ,dum polliccretur, fivetitum^^^cp^^h»-malum comediflenc, Deofimiles futuros.Contra namqueres accidit,dum pro Diis«^«»». pecudes funt eft'edi ; quod vates hoc verficulo in odis fuis expreflit, Et homo cum in ho-nore effet, non intellexit ; comparatus eït iumentis inÇipientibus, ßmilis faPtus eii Ulis. Hoc illudeft quodomnes iuxta philofophi ignorarunt; nbsp;nbsp;ideo numquam adveram
fui ipforum notitiam adfpirare potuerunt; vnde eflicitur, vt ne fipientiæ quidem ve-ræ principium vmquam aut perfpexerint auc cogitarint, tantum abeft vt fapientes de-beant vocari. Rediflîmè igitur hæc confeffio Abecedaria omni non orationi modô,fed dodrina: etiam adhibebitur, quo Deus humilitate noftra ad auxiliandum prouocetuti Dicitur autemlt;ôe/t2gt;ïjc/î9camp; ƒ£ nobis pro eodem. Sueui 19ietljamp;10itl)dicunt, vnde Latinorum Pecus remanfit. Sed de hac voce alibi fatis multa . Ingens fané internal-lum eft inter pecudem amp;nbsp;Deum nbsp;nbsp;tarnen ex hac humilitate audet nos praeceptor fur- ƒ e'
fum euehere ad ipfum ilium fupremum apicem, fretus nimirum infinita ipfius boni-rate amp;nbsp;dementia. Dicit itaque, Exalta pecudem (vtipfe eft) ad te. In his nihil amplius eft obfeuritatis : Parenthefis enim claris vfitatisque vocabulis tota confiât ( Wie er exs) w«e. Wicenim Vc nobisfignificatvel Qualis:«(2r idemeftquod Ipfe ; vel 3^jS/ quorum vtrouisæquG vtimur, idem quod Eft Latinorü. Poftremæ litteræ, lt;e/îB, ad Te fignifi-cant. Atq. hæc eft tota oratio tribus partibus abfoluta, vt Trinitatis numerus indicare-tur; quam Latine ad verbu reddere non poffis, ob duas interiediones ; amp;: vt interprete-ris, numquä tarnen vim vocu æquipararis. Craffiufculè tame amp;nbsp;proximo fie vertemus: Age; Ora: Quod fummoanimi defideriocupio.O ipfum Vnii omnia legitime vniens, orat!e»û leua verfus altul Quam pofTum blandiffime te rogo,cuehi ipfum in excelfum.Et fub-limitate perenni exaltapecudem (vti ipfe eft) ad te. Nunc itaque totam precationem Abecedariam habemusexplicata, qua præceptor ipfum Vnum rogat,vtdifcipulu fuu ficpaullatim in fublimc tollat.vt tandem ad ipfum Vnum adfpiret; rftq. ita breuiffimo copendio, amp;nbsp;plus quam Laconico, totius vitæ noftræ amp;nbsp;miferiam amp;nbsp;felicitate fupremä compleditur ,fimullitterarum nominarccenfens,fimulorandirationem omnemex-plicanSjfimul etiamoftendens quodnam fithomini fummum bonorum, quo cum omnes totius vitæ rationes, tum litteratura maximè dirigenda eft. Eant nunc qui volent, amp;nbsp;adhuc rideant me,dum fermonem noftrum Latino antiquiorem efle conten-do. Acculent nunc prifeos ill os viros, quod litterarum nomina nullo ordine enumera-rint. Tentent, fi placet, ecquid fimile ipfi totis ingenij viribus in eifdem elementis præftare poffint. Equidem nullum mihi amplius in hac arena certamen reflate cerno, quandomodo mukis variisq. argumentis fatis conflare cxiftimo, noftrum fermonem primum mortalibus fuifle, amp;nbsp;ex eo ceteros miraculofa quadam cofufione in Babylonia
c extitifle.
-ocr page 262-SSabcleti.
gar.
[■ingtiarnm confu/io tirru^lela.
ii8
HERM A T H E N Æ
cxtitifTe, quibus vtentes nos îSabeïm dicimus.id eft, fie confuse loqui.vt non intclligan-tur ab iis qui primifermonis lune periti. Quôd fi mihiconieelura libera detur ,dicara ipfos etiam campos Babyloniens nypw vocari de primo fermone ; amp;: diéhonem banc fie eSerendam efie,vtâceûîgar audiatur,de proprio videlicet litterarum lono , qua fignifi-carur id quod omnino corrumpit. In planiticcnim terræ^cfingai’ om nis prilea veritas coirupta efi:, omnis vitæ ratio peruerfa.idolomania induda j immanis luperbia? lurris creda,omniadcniqueamp;diuinaamp;: humanaiura violata:amp;inde pœnæ vivionisqucloco linguarurn fadaconfufio , St Babylonifrausftupendo miraculo exortus. ^rring.ar eigo planities hæe vocata eft; co quod omnia in cafuerint corruptaatq. vitiata. Cetcrûqiua dien miraculofam banc fuilleconfufioncm , non fucrit abs re , laborcs bos mcosquos antiquævericatis ftudiolorum nomine iulcepi, mantifia bacrcddcrc gratioresjè qua cuiuis liceat portenta corruptelæ linguarum peruidere. Linguæ quæ paullatim vel de diucrfîïcrmonis bominum colluuie, vcl de veteris puritatis.obliuione corrumpuntur, vocabula quidem plurima habent mulcum ab integris detorta, lêd fie detorta, vt litte-rarum tarnen feries aliqua (altem tenus in corruptis vocibus (cruetur, tametfi vcl prin-cipium didionis vel finis nonnibil fit mutilatus.Sic Hifpanus ex Homo babet IlombrCf Gallus ex codem Homme, Italus H;tomo. Eodem modo ex Femina Gallus fccit Femme, Flifpanus Hiembra. Ex Lumen Hilpanus Z/^w^re,GalIus Lumiere-, ad hune modum alia ex aliis corrumpunt, fed fie vt facile cernas eognationem. At in eonfufione Eaby-lonica longe aliter res habet : nam præter hune communem 8c vulgarem (crmonis cor-ruinpcndi modum .accelnt 5c alter, qui voces retrorlura ire eompulic, baud fccus arq. Cacus boues Herculis in antrum (uum traxit. Nec hic (blus (atis vifus cft habere vi-rium ad confufioncm. Addituscrgo ôc abus,qui tabs cft, vt btccras voci.s abeuius intégré difioluat, amp;nbsp;cas deinde, velut talos quolHam , iadet, ac póft , vt quæque cecidcric, ira easin vnum congreget acdeuinciat. Hinc fadurn,vt inquibufdam vocibus redè, in quibufdam aliter tuei int collcdæ : vt verum fatcar, hie poftrcraus (ècundum comprchendit. Nam dum litteræfie,ceu tefTeræjiaciuntur. nonnumquarn contrarius, ac piius fucrat, oïdoexiftcrc poteft; aliquando abus enafei. Hanc rem exemplis aliquot aperiernus, de lingua præfcrtim Hebraica petitis .quæ (bla noftræ aflertioni obfiftere - videtur,cùm Græcaamp; Latina facile nobis de principatucclTura fit, non illis quidem muftis, ne totum Lexicon colIcgilTe vidcamur ,(èd tot faltcm, vt ex iis fïicilis dereîi-quisconicclura fiat. Fateor cquidem omnesferè Hcbraicarum vocum radices meexa-ininafi'e , amp;nbsp;maximam earum partem ad veras primi fermonis origines non fine lucu-lenra vo'uptate reduxiiTc, vcrtim amp;nbsp;meferiptionis, amp;c alios ledionis pigerer, fi quis, vt cas rrardèfibercm ,compclleicr . Ncccftvllo modo in artium traditionccommitten-durn.vt documentorum fimbrix minutifiîmaquaque complcdantur. Lubentcrbanc prouinciam iis rchnqueraus quibus tempus amp;nbsp;otium ftippetet ad omnes omnium vocum rationes(upputandas J quod vt promptiftîmè præftarc queant, rediflimâ viam
ritterwrn üs comtnonllrabimus,qua!Ti ingrcffis nulla oftcreturdifficultas. Primùm amp;antcoin« nia litt' Tarnm cognationes diligenter confidcrandæ, qiias è Græcisamp;: LacinisGram-
»ft,
Zabiutfi,
2lt;dino.
2/lmeru». Metior.
Themis.
lAone». ï.üc.
Lncio.
Mare. Metier. Metrum.
éXo:. teiQ,
maticis facilbmc dbcas. In vocabbus procliuis eft tranfitusex A in E;amp; ex E in I; rariorex A in O : frcqucntbrimus ex O in V ,amp;c contra. Ex facio pixteritum babes fccij ex capto cepi ; amp;nbsp;compofita efticio, perficio, 5c fimilia ex fimilibus ; nec aliter ex notiro Labium habent Latini. Sic nos lt;acrn 5c jSatt/fiue aEainS^ „Wat dici-mus : abj 'Sern Sc Wft/ vt Zclandi. Sueui ex Ceint Simpt faciunt. Sicut Latini ex Wnt Mino , ex Menerua Minerua , Sc alia. Latini ex Wet Metior habent, eiuidcm fignificationis verbum. Græci ex 'îremt Themis , quo decorum denota-tur. A in O mutant Sueui ,dum ex Wan pro Luna Won dicunt. Et Latini dum
ex Wan Monco faciunt, verbum ciufdera cum Wan fignificationis . Contr.à Latini ex O faciunt A, dum à Uoc Lacio, à quo allicio, formant. Græci ex Jfôan pro Luna fccerunt, fient ex SelanacTîA«!'«. lam breucs vocales in longas,amp; longsein breucs non rarocommigrant. Sic ex Wer fyHaba longa Mare faciunt Latini pro codera, ôc ex mdt iMetit verbum eiufdem nocationis. Græci ex Wft pro Metior, jusrpoc breui prio-refyilabadeducunt. Exï^sdpro roto Græci oAov dicunt. In confonantibus tenues in médias amp;: afpiratas tranfeunt, amp;: é diucrfo hæ in illas. Sic ex 25tt pro oro, fit Peto,tempore
i IBÉR IX.
porectiarn mutatojcx inagït fit Macer. Sed hæcnotiora, qnàm vt exemplisopus fit. Digamma,quod Van vocant, in altci umdigarnma,quodfèxto loco inter Latinas litce-ras reccnlètnr.tranfit : Sz noftrtim digamma, qiiod duplex vocamus,aliqüandotolli-tur è medio, aliquando in lïmplex abit, aliàs in Bctb, alias in Qu tranfit: quorum omnium ante polka fuut fuis locis exempla. Tau in Sigma amp;nbsp;Sigma in Tau mutari, lippis amp;; tonloribus notum . Ritem in L nonnumquam permutatur, vitiofcrèpronuntiare caninam litteram nequeuntium. lam adfpiratio in F, amp;nbsp;F in adfpirationem mutatur; quod Hilpanis frequens. Græci amp;nbsp;Latiniadfpirationem in Cnonraroverteruntjvccx ï^art/««pj'/av Cor; cx ije?«/ Cornu amp;nbsp;yJesiQ feccrunr. S in C quoque mutatur; vt ex
~ ^Uuï/ Claudo ; ex Ceres faciunt. De terminationibus linguarum peculiaribus ne mentionem quidera faciam,cdm ea resfitomnibus notiffima. Harum fimilium-que mutationum pafiim exempla in feriptis meisteperies ; quo fit vt fuperuacaneum ciaudt. txiftimem,bic magnam è Græcis Latinifque congerere filuam. Nunc adHebraicæ linguæ corruptclam hæc confetantur. In primis in darum eft, duplex noftrum di- HebmicA lin gamma in Betb rranfiific,?ttu cnim antiquum fignificat,amp; pro pâtre nobisfrequêtifiî-me ponirur. Hinc JtuUîCtîS maiores omnes vocamus: Si bni Sluüjni pro pâtre familias ‘ crebiô dicimus. Ex codem fonte Latini Auum habentjn quo geminum digamma darius agnofeitur. Rurfusinn^xquod cftdefiderauit,voluir,vidcmusaltcrum duplex digamma pcriifiè , altcrum in Bct mutatum . TûcUj cnim idem efi: quod volcbat. In naN quod pauor,conturbatio, fremitus, ab interprctibus redditur, nobis perlpicua eft origo à «Jbc-iuß/ quod rabiem fignificat; quod fi dicas, perturbatio crit. Verdm prius placet vt apud Ezecbielem rabies gladij intclligatur. Hic Chet pro Gimel habe-mus, amp;nbsp;litterarum ordinem præpoftcrum.vti Latini exlof Folium,elo0 SoluOjGræci è F«//«»»; fonu crsftpàp rctinuerunt. In bpjt fignificatio variata. lt;©htlcnim fine ©belquod-uis malum fignificat, vndc HebræibaN pro ludu ponunt, Si boNpro lugebat, quafi in ' luótu fummum eflet malorum. Certe quibus longa vita, vt fumraum pra^mium, pro- ƒ«• mittebatur ; iis non potcrat non luramura m.alum in morte collocarij nihil vt miri fit, vt bs« pro ludu dicant. At cum baK pro magna planitie ponitur,vt lud. Iêptimo,tum originem ducit cxijcit/quo cam pus nobis defignatur, Tau male reiedo, Sinihilome-©cit lius Aleph præfixo. validus dicitur amp;nbsp;potens. Nobis ober fuper fignificat; Si vt ver-bumjidera eft quod fupero . Nos dicimus decbn|lfiuccufrflprolupremo, vnde Hc-'©igt;fr)i. bræi T3N pro Deo quoque ponunt. In brx pro gutta conucrlio eft vocis, præpofito arti-culonoftió;'2.ctcenim idem cftquod guttatim ftillo, vnde bjxèketprogutra. Verum jtccr. Aleph frequcntiftnnè rcdundarjvti vides in nbsp;nbsp;nbsp;pro congrcgo,quod à noftro ger venir.
Eodem modo fuperfluum eft in tap« quo zona denotatur qua facerdos cingebatur.
Nobis bantdicitur quoduis cingulum amp;nbsp;vinculum . Vnde Banda pro vexillo, Si pro focdcre. Hinc de fymbolica ratione cogita. Redundat item in 05«, quod fignificat pinguem fccit,quod fadum eft ànoftro bet/murato Tauin Samech,more Sueuorum, quos in fibilis Hebræi libcntcriraitantur. Ncc magis neceftarium fuit in Chaldaico pq« pro tunc, quod clarilfimc cerniturnoftratisefte originis: Dicimus enim boen pro^aoea Tuncin præreritOjSib.an pro Tunc in futuro. oq« pro rubere ab codicitur, quo color ©an. ruber, baud Iccusacflamm.a Si pruna, oculos fatiget; ccu præpofteroordinedicas mat—cg/idcft,fatigansoculum. Quod fi ogbani lcgas;eodcm ferè res cadet- HincOq« lapis qucmcarbunculum vocamus, qui vibrantiflama oculos laflat. Nos Rubrum colorera ftcî vocamus, qua voce etiam Virga denotatur, quod Seruius in illo Virgilij an- ßo*-notauir, Firgdtis lucentpigtdis. Ruber enim color oculum flagellar Si conturbat. De Adami nomine alibi didum. pK Dominus dicitur,quain voce Aleph fuperuacaneum, quod Hifpani Gotiiàntcsfatisclarèdemonftrant, dum Don pro Domino quopiam ge- x»«», nerofiore dicunt. Noftratibus frequenseft loquendi formula, i^iijsnrtjnboonenniijnla* tell/id eft, eins apud me eftpoteftatis, vt ex co omnia mea dependeant;nccquicquam fiiciam ant omittam, nifiipfiusarbirratu. Hinc boon pro Domino , penes quem om- sbooh. nium eorum quæ facere nos oportet, arbitrium eft. Gotis olim in vfu fuit, nobis oblb-letum, nifi quod ratio eins non vna apud nos exftet. Nam non ad boon tantdra allufic nomcnclaror, fed ad been etiam flue bon/ quo norma ipfius cantus denotatur,quara qui feruat. Si in ca ceteris præit, Græciscoryphæus vocarur. nn«Hebræorum intcriedio
c 2, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft.
-ocr page 264-210 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHEN Æ
eft,quam Ahapronuntiantquidam: Noftrates Äcljatl)dicunt,itavtHefic pro Chet, quod eft ficquentiflimum. ar« pro amo eft à noftroIjog-fsaW id eft, alro loco habeo, line plurimi facio. Eieâa eftlitcera , amp;eam quamdicociedamefte,de Græco verbodi-lcasgt;quod ex hac radice eft corruprum:a5xX7ra!'enim idem ftgnificatjquo in verbo Gamma ccinis,amp; ex Beth tenuem littcram fadam ; quæ rario originis c cognatis linguis in-ueftigandi magno nobis frequenter eft vftii. Nifi enim Græci habcrent, vix mihi crederetur quod de Gimel adempto dixi. Et quiaid hie perfpicuiim eft, non dcbcc abfurdum videri,quocl paullo priusdecnxdixi. ijnN tabcrnaculum interpretatur. Nos ftaJ. öaldicimus pro laxiore loco ad res abiniuriacæli (eruandasaccommodato. Aleph au-tem lupcrftuiim effe, iplictiam fatentur Hebiæi, quia nonnumquam vox haclittera citrcz. Arabesab gal Magal fccerunc,quo coramums cognatorum habitatio denota-
. tur ; qua de voce alibi for'tafte. In ixquis noftratum non agnofeitof/quo Veldcnota-' tur. Hine Latinis Aut. Notes hie Vau pro f creberrimó effe in vfu. KineSueuipro noftroVau frcquentifilme f ponunt. Nos enim‘aranv/illi franc dicunt ,amp; alia limili €iucr. formula . Pro zelo nos ciucr/ illi dfer dicunt, vnde Elabra’i mn pro vehementer cu-•Auea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfurpant, vbi Aleph pro E ponitur. Latini inde Aueo habent, quod in nin pro
defiderio clarius apparet. In ‘'ix pro Ve Aleph fhperfluum eft , Vau locum dupli-cis digamma tcnct,eo quod nos tofcdicamus, pN verbum varie vfurpatur. Alias cnini fortitudorcddituramp; virtus, cuius rario ex obfn/quoftipcrnum denotatur.petend.neo quod virtiitcceteris fimus fuperiores. Proprie igiturcbmcxcellcntia vertcretur. Alias pro fletu ponitur,rc adnaodum diucrfa;qua in fignincationeextt)fmcftcorruptum,lt;jm'-plici Vau pro duphei collocato . Eft vbi iniquitatem fraudem interprétés reddunt, vt Pfal, triceli mo quinto , J^erba orü ehs iniijuit is amp;nbsp;dolus . Vbi icriptum eftpn. Hie Won. Aleph eft loco He,quod apud Hebræos freqUentiffimum eft. Nos enim gcu pro fraudo dicimus. Punéfaigituriupcrfluafunt,vtfuperduafunc frequentiftimè. Inhacvoce diligenter notes, qua via amp;nbsp;ratione fiat, vtcadem verba apud-Hebrxos cam diucrla figni-ficent. Confufio qnoque fimilis eft in f N, led quæ faciat notationem non ita diucrlam. litato. Ciini enim pro cogere ponitur, fit à fîalu/quod eft impclload progrcdiendurujlitteris nimirum cranfpofitis. Ac crim profeftinarc vfurpatur,radiccm habet gafl/qua in iigni-ficatione Vauluperfiuum eft. Vide, quælo, quam pcdpicua fitin his corruptcla.Quod autemhttcra, quam Hebrari perpcram Sade vel Sadie vocant,amp;: per Sigma pronuntiant, lemper pro diiplici Sigma videlicet ac Tau ponaturj in Hieroglyphicis doccbo. »ur. 11« illuminate vertitur.Nos îîiitcdicimus.quæ vox vt verbum vfurpaca.iignificat ignein 9i!{. facere- vt nomen, idem eft quod ignis. Hine «rtZp Græcorum. Hebræi ad rem vicinara
amp; de neceftitatc confêquentem voeem detorlèrunr. Pro ignc «mo Chaldad dicunt, vbi • Nun (uperuacaneum Aleph terminatio. Hebraii vciona lucernam vocanr amp;nbsp;ignem nonnx tantum , fed amp;nbsp;tyx dicunt, voce diduéla anoftro gcct/quo calidum denotatur, in qua Tau Sueuico more in Samech tranfiit, loco Samcch Sin pofitum cft, quas litterasHebræi turpiterconfundût. Animaduerce hic qui à verisvocum notarionibus ad res vicinas fignificandas vocabula per confufioneni comraigrent. InUKigicur pro hur Aleph inaniseft littera,cuius loco alterum Vau fuifletcollocandum, amp;ni pro n« rrim amp;nbsp;T»- icribeudum. Quid aurem fit Vrim amp;Tumim in läccrdotis peäorali,nenio hacienus Dauid in libro nadicum ab tn deriuar, addens li jit. interim non liquere ludxis, quid Vrim amp;nbsp;Tumim fignificent;amp; aliud tarnen fuhfe, qu.am lapides pedoralis ? Rabbi Selomoh Icripturam nominiscxpofiti,id cft, Dei,fuil-{'c tradit, per quam luccre faciebat amp;: perficiebat verba fua. Veriim amp;nbsp;huius alioruni illa tandem eft concliifio, veram huiu.s vocis Vrim amp;nbsp;fignificationem Sé rationeni ignorari. Conlului fuper eadem re doäilTtmum virum, amp;nbsp;linguarum omnium peritifti-murn, Bcncdiflum Ariam Montanum ; qui relicftaamp;delperatavocurn interprccatio-ne, ad cxlum confugit, vt Deus, more Tragico, in partes tabulæ vocarctur, Air cnim h.TC verba, non aliter atque manna, de cælo à Deo Mofi fuifte demifia,vt rationali fiuc pcclorali includercntur. Laudanda (ànèmihi fingularis huius viri prêtas amp;nbsp;crudicio; fed petfugium hoc nec mihi, nec aliis eruditiftrmis ctiam Hebraiex, Chaldaicæ, Ara-bicæque linguæ viris vel placuit vel fatisfecic. Nam iircsaliqua diopetesfuiftet, vti manna Sé flores virgæ Aaron, quorum'monumenta in Siclo videntur; nonequidem vllam
-ocr page 265-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 1 B E R I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12t
Vila tn innen io cauflam obquam Moic.s tantum miraculum tacerct, amp;nbsp;non æquè Vnm Tu mim Deo adfcnberet atque tabulas Dei digito dixit exaratas. In Hieroglyphi-cis expono quid verba ilia dénotent, quibus Moies tradit Pharaonem vlum efle ,dum lofepum inauguratoad fummuin Ægypti euexitinagiftratum : quæà neminc hadte-nus vel Hebrçorum velalterius nationis kotninumfuerunt intcllcélajquamquam func quiÆgyptium fennonem efle fatcantur. Quemadmodum igitur Moles verba ilia à ferecitata noneftpublicèintcrpretatus Hebraeisjita crediderim Si Vrim amp;Tumim ex eodem fermone dcriuata, amp;nbsp;idcirco no apcruifle vulgo eorum notationem, fed earn facerdotibus fortafle inter myftcriatradidifle, quo plus haberent venerationis. Fuie Mofes perituspmnis feientiæ Ægyptiorum?, quo fit vt nihil dubirem ,quin arcanain quoque Tacerdotum linguam didicerir,amp;: ex eahæc verba petiuerit, hand lecus atque ilia,quibus Pharaonem vfum dicit in lolepoinaugurando. Quærcntiergo mihi ecquid è facris Ægyptiorum riribus emulgerc poflem, quod ad harum vocum faceret interpre-tationem Harpocratis natalis mihi in mentem venir,qui ad brumam natusefle kribi-tur; quern dum diligentiusconfidcro,inuenio Ifidem,dum in vtcro hunc foetum gere-ret, phylactcrium fibi appendifle, quo felix faurtusque partus eflet : illud autem amu* letum non aliud fuiflc,quàm fcriptuiam qua veravox notaretur,quod Plutarchinobis aperuit diligentia,qm fi facrum è facroamp;; arcanolermone nomen expreflîflet,à magna nos dubitatione hberaflet. Cauflam ramen cur non adlcripferit, ciirn ccreroquin in aliis vocibus facerdotum exponendis laris fuerit curiolus,cam efle exiftimo ,quôd Gracis littcris läcramdiiäionem ,qua vera fignificarctur vox, notarenon poflet. Wat cniin Græcis charaderibus non magisferibere potuiflet,quam Plinius B-quot;/ Gallorum nomen,quo vifeum denotatur, litteris Latinis. Vterque igitur amp;nbsp;hie amp;: ille facrum no- ' men miflum faciens.folameius pofuitinterpretationem.Nos igiturde collationetum rerum turn illurtrium audorum hanc facimus conieduram , Molen pedorah fuo phy-laderium illud inclufilfe, quod veræ vocis habcret fignificationem ; idq. cum eiuldem /piritus inftindu fecifle , quo D. loannes fcripfit, In frincipio erat verbum , (ß- verbum erat apudDeum , amp;nbsp;cetera quæ aquilinis mentis oculis perfpeda mortalibus prodidir. Habemus enim apud Molem,Igt;/xzr df fabba funt\c quo liquet,æque Moli atque diuo loanni rcuelatum fuifle ,Deum veiboluo amp;nbsp;vera voce totam rcrum creafle vniuerfi-tatem, amp;:cius löliusamuleto omnia in ca.’lis amp;nbsp;in terra cuflodiri,atque ab omni perieu-loamp;interiru pofle leruari. Needubium eft, quin Mofes, quid Ifidis nomine (acerdores intelligerenr, inter cetera fucrit edoólus, atqueira optime cognorit, eo fecundam in Trinitatcperlönam flue hypoftafin denotari, vti nos fuo loco docemus. Quamobrem, dum Ifis humanam naturam aflumerer, veram vocem, amp;nbsp;verbi per quod omnia crcata eranc,naturam non depofuit,fed fibi pro phyladerioccrtiflimo leruauit: quo nimirura fccit,vt amp;nbsp;carnem luam à morte fufeitaret, amp;nbsp;totum genus mortalium abæterna tnor-te feruatum fecum adfuprcmumca^lum leuaret. O potentiflimum amuletum' ô præ-fentiflîmam amp;nbsp;certiflimam phyladerij formam Moles itaquc diuini fpiritus inflindu duduSjCdm fciret pontificé fuum illiusveri pontificis typum gcrere,qui fimül Deus amp;nbsp;homoeflet;voluit vtin pedore eodem quoIfis,phyladerio vteretur,id eft,codem quo Chrirtus verus Pontifexlclè aduerfus draconis venenum muniuit, amp;nbsp;oronia in cæ-lis in terris æterna euftodia tuetur. Neque enim,fi linguae facerdotum erat peritus.vt’ hand dubic fuit, ignorare potuit, prima rituum facrorum apud Ægyptiosinftituta non aliud quàm typum fuiflefuturorum, amp;idcirco verum eorum vlum àreligione minime reiici oportere^tametfi apud vulgus in idolomaniam omnia raperentur. lolèpus làcer-dotibus omnium onerum amp;nbsp;vedigalium immunitatem conceflit ; quodeum non credo fadurum fuifle,fi eoscacodæmonum miniftrosefle fciuiflct. Quid verô colerent,-ignorare non potuitjquandodclàcræfcripturæ teftificatione confiât, eum tamfamiliärem amp;amicum iisfuifle,vtvnius lâcerdotum filiamfibi matrimonio copularit.Vt ergo abulus amp;nbsp;demens fuperfiitio abominanda; ira prima amp;nbsp;vera cari imoniai um intelligcn-tiafuit piè amplcdcnda. Nunc igitur, his pro tempore breuiier indieatiSj nomma,qua; vocata iunt in quæfiionem , rebus iplis applicemus. Quoniam igitur darum eft in ntf Aleph loco Vau pofitum efle ,amp; pro Vur Aur Icriptum ( nihil enim pundorum diferi-mina in hoc examine moramur ) dicemus idem in oni» contigifle. Quamobrem PIu-
t 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarchi
-ocr page 266-he rmathenæ
tarchi aiiétoritatem ad Mofisinterpretationem adhibentes,aflerercnonvercmur,hanc vocein ex Wt-cm fodam cHc, quo fimul amp;nbsp;vera vox, vo:ä! euftodiens denotatur. ïjcinƒ«lt; nbsp;nbsp;ï^nuenim fiue «Cm fimpliciflîmam voceYn fignificare, ante docui : quo fit, vt de verbo
qnod pnmum eil amp;: omnium hmpliciflimum, optime dicatur. War autem verum ii-gnificare;amp;: dum verbum eft, euftodire, fuo quoque loco explicatum. llîdis igitur phy-laâerium War-nn fuit, quo ilia videlicet omnia amp;nbsp;fecic prjraùm , nbsp;Temper euftodit.
Videmus hîc quàm eleganter phylaélerij euftodia tota vis in War fit exprefla ,ita vc nihil fit ambigendum ,quin War-cuiilia diâio fit quam Plutarchus veram vocem in-terpretatur: quam citradubium fcripfifictjfi Græcislittcris eiusfonumgermanumat-Tumim. que genuinum exprimere quiuiflet. Et hæc quidem de Warcni: nunc ad Tumim.
Hebræi, vt id primum annotem , lùum Tau perperam per Thec efferunt, atque hinc fie vt pro lt;am fine lt;acni, quod idem eft , Tham cum adfpiratione dicant. Vtuntur autem hoc vocabulo ad hune modum, vt interprètes alias perfedum alias immacula-' * tum,alias innocentem, alias fimplicem,alias integrum reddant. Vcrùm vc Hebrxi vocis lùæ fignificationcm Dçn petunt; ita in facerdotum lingua Cann plus includit my-fteriorura. Decorum cnim bac voce intelligitur,quod confirtere non poreft eitra accu-ratam omnium rerum aóhonumque menluram, vti ichnæa conuerfione manifeftode-clararur. Qiiod igitur omnibus rebus modifquejntra iuftitiæ terminos continecur, Canndicitur,quod conuerlumtnact/ideft, menluramdefignac. Hincapud Græcos trhimisDen. Themis Dca, adfpiratione Hebræorum moreacccrfita,quafitcnntdiceretur,id eft dc-cet. Themidem autem apud Græcos Venerem etiam Vraniam dici ,amp;:omncs iuftitiæ numéros in cælis amp;nbsp;terris abloluerCi in Amazonicis tradidi: quæ, qui volet plura nouif-fCjConfulat.Quoniam igitur oranis facerdotij ratio,totumquePontificismunuseo re-ferebatur, vt toti iufti decorique fieremus, neque id mileri mortales fuis viribus aflèqui poflent : voluere prifei nobis verum pontificem, ideft,foederis purgatorem indicate, cuiusceceripontifices.quotquotamp;quales quales effent, non aliudquàm perlónamamp;: laruam gerebant. Hune igitür per phyladerium fignificarunt, eo quod is Iblus omnes ab omnibus malis euftodire poffet, atque idcirco verum effet amp;nbsp;vnicum phylatfterium, non ceterorum modo hominumjfed amp;nbsp;iplbrum Pontificum, qui veri pontificis typum præ fe ferebant. Tota igitur phyladerij fententia fie eftexplicanda, War-rm/ Cain-nn/ id eft, vox vera amp;nbsp;euftodiens, iuftum amp;nbsp;decorum cum redde. Vel, Vox vera amp;nbsp;eufto-Jïnn. diens, vox iuftum amp;nbsp;decorum reddens. l^nn enim vt vocem fimplicem fignificac, ita
amp; ipfum dénotât; qua de re in hieroglyphico Mem figno latius. Vtrouis tarnen modo tinn in pofteriore loco capias, res eôdem pertinet, atque clarèfignificatur, nos nee de-coros neciuftoscffepoffc,nifi per vocem verara. Dum alterum fiftnve pronomen acci-pitur,ad eum referturcui phyladerium appenditur. Vt ergo Ifidi Vera vox appende-batur, ita facerdoti amp;nbsp;altera erac adiungenda, qua iuftitia amp;nbsp;pulcritudo ipfi per folam veram vocem contingere poffe notaretur. Altero tarnen modo, quo vtrobique per Sein idem denotatur,quod per fimplicem vocem,phylaifterium ad llidem æquèatquc ad Pontificem fpeäat. Et hæcquidera homonymia nullam adfert oblcuricatcm; fed contra ad idquæfitacft, vtcopiofior effet fignificatio, qualis frequens eft in vocura noftracium compofitione,ad eandem rem pluribus notis indicandam. Interea tarnen Hebræis permittimus, vtdum extra pedoralis mentionem Thumim vel Thamle-gunt, luomoreinterpretcntur; at in pedorali phyladcrium pace ipforum intellige-anus, quod Mofes de lacro fermone fumpfit, amp;nbsp;inter abdita myfteria leruauic ; amp;: id quidem fummo iure ,ciïm nihil hoe arcano Dei confilio, quo mortalium genus per veram vocem à morteliberauit, fit arcanius, amp;nbsp;maiore venerationeamp; filentio di-gnum. Tota enimfacerdotijrituumlàcrorura,cærimoniarum, facrificiorum,luftra-tionu vita ex hoephyladerio pendebat;Sc cadecauffa fuper corde proprio vitalis caloris fonte vtportaretuf,Molès iuflit,ccu citraillud nulla vita conftare poftet, non facerdoti modo, léd toti populo Ifraëlitarû. Hineduodeeim tribun nomina laprdibusduodecim inlcribebantur,vc totius populi vita lêruaretur.Hebræusloco pedoris aS habetiquocor intclligit,cuius vocabuli ratio nobis eft clarilfima, cu Icb/fiue lef/fiuelcnen vita fignificec. Quia verb vitalis facultas, quæ Iblis calori fertur accepta, leoni eftinfignis ; fadum vt I«. à leb leawn flue leeto pro Leone pofuerit nomenclacor, vnde Hebræi ttah fecerunt, A:
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Græci
-ocr page 267-LIBER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2x3
Græci Ätav, Latini Lcojquibus vt voxnobifcuin communis, ita nulla eftcognita figni-ficationiscauffa : decjualatius in hieroglyphicaipfius Alef figura. Non caret itaque caufia recondita ac fingulari, quôd peâ:ushic:iS vocatum fic.Quamuis cnim alio vo-cabulo vti Moles potuiiret magis propriojvoluit tarnen cordis nomen vitæ notationcm in prima radice Habens hoc loco poncre, quo ratio phylacterij magis indicarctur. Porro pcâoris hoc ornamentum phylaftcrium fuifl'ejdeforma latis liquetjquæ quadrata crar, amp;nbsp;quatuor lapidum vcrfibus inlcripta, totumque fic comparatum , vc ipfi Vrim amp;nbsp;Tumim includerentur. Quatuor autein Vitæ habere lymbolum, vcl ex Tctraâi Py-thagorica difcas, vel lermoni noftro crcdas, in quo quatuor amp;nbsp;ignis codem nomine di-cuncur. qua de re in Hieroglyphicis. Quemadmodumautem quatuor vitæfontem de-lignant; ita duodecim duas nobis vitas nomine fuo in nolfrati lingua pollicentur- alte-ram,quam Adam primiim Ibrtitus eft; alteram,quam in palingencfia, non Pythagori-ca, fed Chriftiana, credenies accipiunt. Sicut ergo tria in le duda nouem producunt,, ita dudain quaternarium vitæ fymbolum, duodecim reddunt,amp; alteram vitam ablbl-uunt, quæ proprium Chrilb donum eft. Ternarius autem dudus eil in quaternarium, dum Deus lèlè naturæ humanæ copulauit. qua de re alibi plura, fi trinus amp;nbsp;vnus qua-tcrnariiira nortrum tantifper in mortali corpore linet manerc. Satis hic efto,duodena-rio vitam denotari,quam per Chrillum natura accipit humana, qui folus vera vox cil, amp;:folus iullum decorumque hominem in iudicio coram pâtre fillit, Cûm igiturhuius Ibliusveræ vocis iullitia amp;nbsp;venullate nos Deo probate polTimus, necalia ratione lèrua-n queamus;fupremum vitæ cordifquephyladerium vera vox erit, quæ quadratæ thecæ duodecim lapidibus ornatæincludi iubetur ; cuius myllcrium vix multis hbris qui!-quam alîèquatur, fit licet làcrorum rituum in primis pcritusamp; déxter interpres. Porto thecam,cuiveravox vnàcumThemideincludcbatur, Hebræippnnuncupant,cuius . ■ -, vocis nec alibi vfus cil vllus, nec vlla exilât apud Hebræos etymologia . Græci verterunt; quod nomen fi indiderunt, quia verbum , quod AójptD. Joannes appellat, contineret;optima fané ratione mihi dudi videntur. Veriim Latini, qui rationale verterunt, alio videntur refpexilTe. D. Hieronymus ad dodrinam putat pertinere, amp;: à 1èr-mocinando fic vocari, atque hinc Vrim dodrinam,amp; Tumim veritatem interpretatur. Quod fi mihi coniedare licet, dicam hoc nomen è làcro Ægyptiorum làccrdotum lèrmone, MofemelTe mutuatum. Cdmenim verævoci, amp;nbsp;voci iullum omnibus modis decorum reddenti, veluti làcellum quoddam Iplendidiflimum confecrarer,no-menillud indidit ,quoeiusquodinipfius adytolateret,lîgnificatio indicaretur. Nam quid rogoaliud ell veravox, quàmpatris fplcndoramp;: imago, iuxtaD. Paullum,qui fic Chrillum nuncupauit ? Atqui illud ipfum fignificat, fi de nollrati lingua interpre-teris. «üJio-fcctn enim fine lt;î5a-fnjn idem ell ac fi dicas Boni fplendor amp;nbsp;imago, Chctc Gimcl frequenter faciunt; atque adeô apudnosetiam,dum imperando vehementiam locutioniadderemolimur. Ch pro G ponimus: vt àgict prælènti, fit djict pro fundc, vtifuolocodeclarabo,amp; in nn« provnoDeo,«CDob pro»!5ob/amp; hoc progotponitur, vc alia taceam fexcenta , In hieroglyphico litteræ p^‘ ligno quid frijn defignce, latins ape-riarn, fi hic ipfius Boni fplendor benignus affulgeat. Pollet etiam non abfurdéreddi Dei fplendor; eo quod loco ipfius «î5ot/quo Dcusfignificatur,frequenter go dicïmus: nec veto inter Deum amp;nbsp;Bonum diferimen vllum,requidem tenus,inuenitur.Quoties enim25ilt;5o/amp;,îDe^ongatte »ïba/Campani nollri Brabantidicunt: quorumillud ell per Deum iurantis, hoc fignificat Solem ad Deum abire, id eil occidere, lt;Cfio-ffpn igi-tur vel Boni vel Dei fplendorem amp;nbsp;imaginera fignificat, quæ attributa proprio iure Chrillo veræ Dei voci debentur. Hinc modo pcrlpici potell, cur Gclcyn fine iu-dicij habeat cognomen. Chriftus enim boni fplendor elf, cum femper alias, tum ve-rô multo maxime in iudicio, quod à Pâtre accepit. ludicat enim homines iullos de-coros, non quia talcs fua iplôrum fponte funt, lèd quia iplc nos meritis fuis iullos amp;nbsp;de-coroscoram Pâtre fillat, ablutos nimirum illius agni lànguine, qui mundi peccata tol-lic. In iudicio igitur iIlo,fupremæThemidis pulcri iullique appareraus, non de vlla nollra virtute peculiari.fcd de folo ipfius boni fplendore, foedum pcccatorum cœnum lullranteatque expurgante. Nam fi de prauæ nollræ naturæ meritis, quæfola nollra proprièdici potell, humanum genus iudicatet; omnes ad vnuin condemnaremur.
t 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quic-
-ocr page 268-2.14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hermathenæ
Quicquid îgîtur mereri dicimur bonorum, id iplius gratix amp;nbsp;bonitatis fplendorî acce-pcum teramus neceffe eit, arque ira, dum nos iudicio fenipiternæ The midis fiftic,tocos auralurainis fui vcftit, quæ albæ (lolæ fymbolo dcngnantur. Hune ipfius Boni fplen-dorem, qui Chrütus elt, lefaias célébrât ad hune modum : Prepter Sion nontacebo^ amp;nbsp;propter leruj^alem non ßlebo , donee egrediatitr quemadmodum fplendor itifittiaeim, amp;nbsp;fal»s eii/i vt UmpM fulgeat. Quid conueniencius diei po.tuit noftræ interprccatio-ni i“ Nempe folus hic locus fàtis oflendit, quorlum hoc pcôtoris Pontificij ornamen-tum fpectarit, cuius gelferit fîguram , quid varius gemmarum fulgor denorarit, quid in fe conclufèrit ôc myfticis ignotifque apud Hebræos verbis celarit. Externus fplendor internum iuftitiæ per Ghriftum,qui Verum verbum eft fiue Vera vox, comparandæ, fplendorem denotabat, qui longo diucurnóque filencio in arcanis Dei conlihis erat oc-cultandus. Qiiamobrem puluinus ille pedoralis, fine theca fuper vitæfede Se peceati origine fufpenfa ac duodenario fulgentium gemmarum infignita,optimèamp; apcilfimè Ö0-ffIjnnnuncupatur,qu3 voce non folum Dei fine boni fplendor imago denotacurj fed ctiam illud exprimitur, nos coram Deo in iudicio bonos apparituros, non altcrius, quam vocisftuc verbi Veri, eosquosilluftrat,decorosiuftófquereddentis,bcneficioamp;: I gratuito dono : ad quod continendum, hæc fine theca fine arcula in pediore fu/'penfa comparatur. Quemadmodum igitur non vna ratione peólorale Sacerdotis ornamen-tum go-ftöetit vocatur ; ica maxima de caufla amp;nbsp;abditiftima cognomen accepit a iudicio,in quo perfolum ipfius Boni Iplendorem boniapparebimus. Diciturautem ludi-cium Hebraice oitya quod vocabulum radicem prirnam cnoftra lingua ducit.inqua fcq^ idem eft ac fi dicas, rudi materia: formam indo, vnde frcpfcl proexemplaii amp;nbsp;forma collocatur. Qciia verb ludiciseftR.erapub. ordinäre, amp;quæinea impoJitalunc,ad ilceptn, bonam redigere formam j qua fola conleruantur ciuitates ; fccpni procodicimus,qui in Repub. rebus rede conftituendisamp;: coniroueriiis tollendispraecft. Ethæcquidem feep in prima peribna, amp;:fceptin tertia perftma, vndeHebræi fuum verbum habent tjöü, in fermone noftro defignac: cuius fi vlteriusrationem quaerasjad fummum crcato-rem,atqueomnium rerum formatorem afeendasoportet, qui friper nominatur, co quod totam mundi raachinam, amp;nbsp;omnium return, cum corporacarum, cum non corporacarum vniuerlicacem , ex infinitis pacris fui abyflis hau(]C,amp; in idealem ,vc fic dicam, matricem fuam infodic, atque hac via amp;nbsp;ratione formauit. Quod igitur eft fummusopifexin toco mundo; hoceum qui fcqjen vocatur, eftedecet infuaciuicate formandaordinandaque, Hinefadum,vt apud Hebræos verbum eûit? non iolùm iudi-carc, fod præe(reamp; ordinäre etiam fignificare deprehendatur . Vnde intelligas non male eum didurum, qui üôw ordinationem amp;nbsp;indicium interpretecur, quo videlicet vtrumque denotetur, amp;nbsp;iplum lt;î5ofrpn ad diuinam ordinationem,qua mundum erat reparaturus; amp;nbsp;ad indicium extremum pertinere. Habemus itaque nunc quid go frDnn ftuejm in prima fignificet lingua,è qua à Molcacceptumefte credo, vtpote earn apud rfyuatriii. Sacerdocescdodo . Non male igitur Græciphyladerium hoc ornamenti genus nomi-narunCjà fine videlicet accepta nomenclatura . Eo cnim referebatur, vc nos in iudicio aduerfus diabolum adDei tribunal tuerctur. Qiiamuisaucem phyladerij nomen nil habeat fimilitudinis cum IBaC; eiufdem tarnen eft fignificationis cum cuftodia, quatu phylaccn nominant Græci, cuius vna cum cognatis ratio de lermone noftro pendet, vtamp;: illud obiter annotemus, ©odenim fine ©cdmulcum fignificac.a ©ol/quod eft plenum. Stcfitidem eft quod exiftimo fiueæftirno;vnde©cd aefit/aquo idem eft quod plurimi facio. Nam illa fola cuftodimus quæ plurimi facimus. Et quia pericu-la etiam plurimi fàcimus,non ad illa quidem foruanda, fedeuitanda atquefugienda; f»x«T7». fit vt tpuÂaTTii) æquè pro canco atque cuftodio vfurpetur.tp autem in digamma noftrum fCA«, tranfire, quis ignorât ? Sic 40 Aa pro gente, à noftro ©olt deriuacut; amp;nbsp;«pu aaov , à loof/ per fconuerläs litteras, vnde Lacinis folium, eiufdem notationis vocabulum. Sufficianc hæc modo de pedoris Pontificij ornamentOj amp;nbsp;veri verbi humanum genus iuftum dcco-rumque facicntisarca; cuius duodecimgemmæ, nonduodecim tantum Veræ vocis nuncios fiue Apoftolos defignant,fcd totius eciam generis humani amp;: machinæ mun-danæ perfodionem, quæ dodecade continetur. Tocius autem generis humani duode* cimtribus Ifraclis typum ö«: firaulacrum gerebanc, quibusquæ faiftæfuncpromiflio-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes.
-ocr page 269-liber IX.
nes in Cliridianis fùntperfolutæ.cum antea in vmbradumtaxat latnifTenr, amp;: obfcuris imaginu qnaiunda inuoliiciis. Cetervim ad ea qiiæ hue fpeâatjomnia Gxplicartda,noii vno libro aut vno codice opus edet ; de quibiis a!i.às fortafïe lacius agam , (i veræ vocis phyladerin tantifper in hac vita manebo. N une ad alia. niN pro ligno vlurpant.vox ell rétrograda,in qua Aleph rurfus fuperuacaneum in alterius litteræ locum irrcplit. lt;cg cniin idem ell:quod ollcndebat ; nifi mauis à tcflicu eiTe præcilum,quo lignum notarur. aix pro Ifopo,fitabï}?c?s-Ï5cvquoraucorumfpesdenotatiir. Q_uôd liigt;ecjS-fûpdicas,lue-eus iuerit raucornm. Vtrouis cerce modo propria herbæ facultas exprimitur. Adfpira-tionem pcriiflc nihil imri; nec magis mirumjitteram quam Zain vocant, proSamech ponij ciim hæc clciTictorum confulio Hehnris admodum fit familiaris. Sic amp;nbsp;in fN pro Samech ponicur,qua vocula Tune lignificatur. Nos dicimus, ÄljSic tpißin/fo gcittiji Jd eft, quandoego veniebam , tune ille difccdebat. Hic pro Tune vfurpari videmus; amp;:perS,nonpcrdupliccmlitteram 'cribi. Sedde veraZain pronunciationein Hicro-glyphicis. Veivim nqnnumquam gencratim ponitur proquauis hcrba,in quanota-tionc fit à noftro quo quæuis planta defignatur ,atquc ita intelligendu ell quôd «©ftoa«. Salomon die ictir àil pu tafle à Cedro Libaniad liopura, quæcrcfcit in parictejquo nihil aliud lignificatur, qu.àm cum omne genus plantarum nouilïcj à maximis qva; lunt Ce-dri Libani, ad minimas quæcrcfcunt in parictibus. Nec proprius Ibnus ipfius Zain in
rctentus cfl,quodcnotatur recedere. Nos Uat dicimus, Sucui 3LajS pro relinquo ;amp; ï«t. compolita voce, îTftr-lajs. nbsp;nbsp;laîônii/ id eft,Ego delcro cum,line recedo ab eo.Ccteriîm
inSw pro lapide viam notante, proprium hæc littera vlum leruauit. Eftcnim vox Exel à Wfg-fclderiuata, .à principio digammaduplicifeieflo, amp;nbsp;Gimclamp;Samech in dupli-eem litteram coëuntibiis ^quadielicne viæ numerator denotater. Solentenim vi.r la-pidibus notari, amp;nbsp;per cos interualla numerari. Hinc apud Romanos ad primû lapidera, ad. fccundum lapidera, amp;:centelimum lapidera ,ôéitainaliis. In px focdilfima corru-ptioeft; videniurenim voeem qu.a Nalus noratur, pro aurc poluille. Ji5aj6 fiuejSai’iS na-fum lignificatjèquo vocabulotranlpoficislitteris nomen fccerunt,quo auris notaretur. Eodem vitio nx'^pro videre dixerunt : ciîm l^ooj contrario ordincidem lit quod audio, ©ooj. Græci à nxq opd fccerunt,pro video ; vbi apertiflimum cftquod dico ; vocabulum vide- ««*• licet auditionis proprium, ad videndi partes tranliift’c. Bellafeilicet locutio.dum video pro audio ptoauredicunt. pix catena reddicur. Hic iterum præpofterus litre-rarum ordo,amp;: Zain rurfus loco Sanici h lcriptum,amp; pro Tau, Allcmanico fiue Sueuico ritu,v(iirpatum, amp;: litterædecila;,quæ betten nobis finiunt,quarunt loco Aleph feriptû; quod vt luperfluum omittitur Nahum tertio capitc,vbicip‘n legitur,non mpiixa,vnde plane betten agnofcas. In nrx quod accingcre 5c: præcingcrc vert tint, Zain pro Sade fur-repfit; amp;nbsp;Aleph vcl fuperuacaneum eft, vel loco E ponitur. Nos Ûuft» dicimus, pro eo üupe. quod eft parat le,amp; armis inftruit ad bellum,quod cingendo maxime fiebat,vt vetu-ftæ Romanorum pifluiæ amp;nbsp;antiquus mosloquendi fatis aperte demonftrat.Hinc apud lurifpcritos Cingendus habetur pro CimSlo, Hinc item,In procinflu efie. Quod li à «iöo^tccorruptuin eftet, Gimel defideraretur. Certe tam varia 5C incerta Hcbræoruin eft forruptcla.vtnon mirum videridcbcret, fi quis à «öoitcfine «0ci;amp;c discret elfe præ-ciftim; rautatoTau vcl Delta in Zain loco Samech. Dura nxprofratredicunt.ab honore videntur voeem mutiiati. Nam fioefi altum fignificat ; vnde paullo antè Ôog-Dnbi, ôocij, quod amp;nbsp;bofh-bûlu dici poftet ,oftendi pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vfurpari. Propter caritatem itaque
ï)Ofl)diccretur:aIiis forte placcrct ab 'Äcib fieri,quoæftimatiodenotatur.Mihi prins ma- îCfiit-gisaiTiderct,nifi aliud quod reflius cft, habercmddquc eo raagis, quod eadem voce al-tarcdcnotctur,vt Hicremiætricefimo Icxtocap. bis vfurpatur. Altäre autemcitra du-bium abï/ctfi, id eft ,ab alto nomen hoc Ibrtitur. Verùm vt de altari non répugnera, dum tamen rx pro fratre dicitur; aftererc nihil dubito,nomen corruptum elfe ab amp;ï}t/ quo nobis gerraanum denotatur, Sc ita coniunflum naturæ lege , vt propè vniatur. Ab tîscnim «Ccitij, amp;nbsp;hinc itêtfitdicitur.'Hinede vxorecriam,amp;: liberis,amp;: aliis ad hune rao-dum legitimoiure nobisconiunflis vfurpatur,adieflo tamen eo cui tribuirur : vt lt;ï2cÔt lîJtîf/fdjt bîut/id cft, légitima vxor, légitima proies. Quemadmodum igitur vox ger-raanus pro fratre, ita »Ctfit ctiam optime ponetur. Punfli fubfcripti nulla ratio habenda , fteut nec Tau reiefli, quod Hebræi crebrô vel abüciunt vcl adiiciunt,
titra
-ocr page 270-115 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HÈRMATHENÆ
citra neccflîratem ab origine pendentem, nnx Vnum fignifîcat, vox baud dubiè comporta in primo fêrmone. Nobis frequens e(i, dum numeramus,vc princi-e«. piôdicamus,lt;£îeinftgot/idefl:,Vnumcum Deo, ceu dicas,Vnum profperante Deo.
Diuinafànè prouidentia factum videtur,vt hæc diôtio apud eos rcmanferit, quibus nulli magis morrales ad idolomaniam fuerunt proniores. lt;î2elt;ôotergo , id cft,Vnus DeuSj pro Vnodixerunc.minimè tarnen,quid dicerent,intelligentes.Mofes tarnen qui primi lèrmonis notitiam apud Ægyptiosfacerdotesiîbicompararat, videtur hocquod dicojDcuteronomij cap. fexto his verbis indicaffe : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Id eit,
Ifrael, lehoua Domintts nojter lehoua -vnus : vbi lî dicas Ichoua lt;iîe-got Irue «2c-djob, vti î-Iebræi,quibus Chet Gimcl confunduntur,(cribût; an non elegantiflîmam feceris fententiam, Ichoua Dominus nofterell, lehoua vnus Deus ? Nec mirari debe-mus, Gin nyx èTau Dalethfecerinc .cùm idnoftratcs quoquenon rarôcommittanr. Hebræi ramen in Dalcth maximum dicunt latere myftcrium credentes calittcra imperium Dci notari quod in quatuor raundiplagas exercer ;denumero, ni fallor, duôta opinione iuxraltolidam Cabaliltarum fupputationem, Tantam verovim horum ver-borum elfe credunt, vteorum prolatione omnia aduerfa fugari opinentur ; G ramen in loco veltiruquenullis fordibusinquinaro pronunticntur.Scd in haclèntenria id obiter notes, you? pro audio pon i, codem modo quo nbsp;nbsp;nbsp;pro video, illoexcepto quod in yo'cr
4kntat. rectius litterarum ordo lernetur. ^mac cnim idem eft quodgufto. Tranllatum igitur ad auditionem verbumguftandi habenslignificationcm.nnxfine in^quid proprièdc-lignat,interprétés videntnr ignofarc. Nam Gcncleos cap. quadrageßmo primo vcrtc-runt Loca paluftria. In lobi capite oótauo Carectum reddunt neutrum bene , mca quidem fententia. Nobisi^nirlj Vccfignificat pecoris lætitiam,quænon alibi maior eft quam in lætis pafeuis, quæamp; prata Latini vocant,amp;: irrigari debent. Qu'^ cnim ad fru-étum paratiora I’unr quamarua, quæ multo coli debent laborc; prata ceu parata di-cuntur. Virgilius:
Claudite nunc riuos pueri^pitprata biberunt.
Hine modo cernes,nonaptèverl'um efleillud. EtpaCccbant inlocis paluflribus. Dicen-dum fuiftet, PaÇcebant in Utü pratts Cwicpafcitis. lob itaque dicit prata læta fine aqua amp;nbsp;irrigationc elle non pofte, rnx apprehendere dicunr. Vox eft euerlà,in qua Zain pro lt;a€. Tau pofttum,amp;: Cap in Chet mutatum. lt;at cnim dicimus pro apprehendo. Atciim pro Tego popitur, darum eft quod fit .à lt;Dcc. ihnfi! vtinam vertunt corruptumex lt;ä?fÖ-ecöBeet. Ôril, id eft, Vtinam ô falus vel Icruator. Hoc tempore dicimus,lt;Cr9-ï?ecrj id eft, Vtinam Ó Domine; quod ciufdem eft fignificationis, nifi quod prins aptius eft optanti, eo quod «£i)«r. omne votum tendat ad falurcm. “inN difterre ,tardare. omiftaeft littera Tan. Stcïjtcr enim idem eft quod tardare amp;nbsp;moram adferre. îDatarïjtctt nip,id eft,hoc me retardât. nohoN quidam Amcthyftum vertunt, alij Cryftallum. Ego his accedo ; propterca quod cryftallus vitreos nobis oculosoptimos præbeat,quibusoculos corporis tnetur. lt;Öcö-Iflincnim fine «^og-Iain idem eft quod oculum conferuans atque defendens. Mira eft Hebræorum interpretum in vocabulis lapidum plantarumquc ignorantia ; vt nihil mirer, fi modo hoc, modoilludcx codem nomine faciant. oijö'n'nOTN Satrapas princi-1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pesque dicunt, qua in voce Chaldæi Aleph in fine loco Mem fno more ponunt. Equi
dem antiqnam Medornm Perl'arumquclinguam,quia lanigenæfucrunt.candcm cum noftra fnifteexiftimo; atque inde non pauca magiftratnum vocabula .à Cyro in Babylo-niam inncól.i ginter quæ Sc hoc vnum eft. Quid quod ex Herodoti tcftificationc, Gcr-mani apud reges Perlarum rtipendia fccerunt. Qjiam verb familiaris ipfis fuerit Saca-rum vfus, non ex Herodoto tantum Scaliis, fed ex Xenophonteetiam difeas. Vel ergo de fua ipforum lingua,vel de Germanica, multa noftratia vocabula in régis aula potne-runt relinqui. Hine “li’ho pro architriclino, quern nos j^tial-ftrcr dicercmus ,id eft,euni qui conuiuioordinandogubcrnandoque præeft : qua in voce fruftra laborant Hebræi, dum alius aliud interpretatur : quod non tam miror, quam miror quemquam extitifte qui tarn bene collimarit vtarchitriclinum verterit. Eodemlcrmonelupremi exercitus duces C’jiiT’.OT.s vocabantur, quod nobis fonaret, i)otljsi-ber bninai, ideft,fupremi ordi-num equeftrium, fiuc turmarum duces. Nos pro ordinario. Eodem modo , cy;nOTjt idem fignificac, ac fi dicas,lupremi veredariosiquod quid aliud cft,quàm Regis fu-
-ocr page 271-LIEER IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÎI7
gisfiipremi capitiscurfbrcSjVt fievulgatomore löquar. ï^ofïjfïenim fnpremum figni- öntöfï« ficat.ü;nidcm eil quod vclociflîmocqui turfii feror. Punóloium racionem nullam ha- fun. bendam efle crebrius rnonere cofior. Dux claudeieamp;robturare vertunt, vti Prouerbio-rum vicelimo primo , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obtm'at a.urem fuam, neaudiatpartperem. nbsp;nbsp;Eiàiæ tricefimo
tertio, obturât anrem [itam, neaudiat fauguinem. Plalino item quinquagcfimo iè-ptimo , Sicut a^^idis furdji amp;nbsp;obturwtii aurem fuant. Ex bis fatis liqiict cxemplis , hoe verbum ad auics obturatas pröpriè percinerc: vnde rurlhs peilpicuum fit,vel quàm nulla nccefiicate Aleph lit præfixum , vel quàm male loco alterius vocalisfit lubititu-tum. 'Srijunr/ vel ïDiiin per mediam littcram, figmbcac furdum aut furdaftrum : jBut fi-gnificat nullum Ibnum cdcre : lt;iutr nullum fonum audire. Quæ vero hæc fit cornier-farum vocum cognatio, non eft opus hie latius explicate. Hoc interim addam , ïDuin lt;«!»• proftupidoetiam poni,propterea quod ij qui tardi funt ad intclligendum Jurdaftri vi-deantur. Hincauris crairaamp;: Batauain prouerbium abiuit. ^iiinergo fiuelt;0tnn tla-riffimèapud noftrarcs turn originis eft , turn ligniUcationiS;amp;ideolcdulo videndura, quæ in vocLila hac corrumpendi via leruata fit ab Hcbt.xis, quo pereandem alia quo-que verba examinentur, ad primosfuos fontes reducantur. Nequecniminferiori-bus tant lira Geimanis,icd fuperioribusetiam hadenus ha’c vox«©mnin vfueft quoti* diano,tamctfi hi contra redam rationem ÏDunun icribantilitrera mugientegeminata;
*1« Inlulaab lt;j2e/quod fit ab lt;Ce/quafi fingulare fblitarium dicas. Hodie ferclt;K-fa«t dicimus, quafi iblitariam regioncm nominaremus. Hine pi à nofiro lt;-itecn/id eft, In-fulæhabirator. Primus ergo lonura pater in infula habitauit. Suntenim Iones inlula-rum maris mediterranei habitatores. Hcbræi, qui punda addidcruiit, ex Ion, lauan fecerunt;amp; id quidem ineptifiime, cum vocabulum ita pronuntiatum nee originem priraam referat, nee vllam habeat fignificationem; quæ in ‘Êi-Uwneft apertiftima,vnde diphthongo in I longum mutata, amp;nbsp;duplici digamma reiedo, Ion fit, formula nobis in primis vlitara . Quod cum ira fit, onmesillorumnugæprofiigantur, qui varia ionium mart. commenta de lonij mans nomine fibi finxerut.Stephanus Ionium Apoliinisêe: Creu/æ filiu ad Eponymiam vocat. Didy m us ab lonio Dyrrachij filio nominis caull’am petit, quern Hercules imprudenter occiderir,amp;: in marc proieccrit,amp;r ab co mare nominatie Ionium . Lycophron lûs errorem cauliam nominis facit. Alij ab lone Adtiæ pâtre di-dum putant. Solinus ab Ionia regiuncula Italiæ Ionium marc vocari cxiftimat. Noftra etymologiaclarèdocet, lonem primum cum vocatum fuific, cui Infula; inter lanigc-nas forte obtigerunt; inde amp;nbsp;ipfum marc vocatum , tranfmigraticnes fadas ad continentem fuifte. filij enim lonis niyibs oin? : quorum Elila EHdcm ad Alpheum Peloponefi regioncm condidit ,amp; ciuldem nominis ciuitatem . Pundum enim poftremum amp;c He fuperftua funt, vti pundain p', Tharfis pro Tharlees didus.
lod enim æquè per E atque I pronuntiatur. Sunt autem à lt;]^arfcc^ omnes illi conditi, Th/trßt. qui Aliæ minotis littora habitatunt, amp;: inde in Grxeiam traicccrunt;quorum primus parens fie didus, quod audacia magna ad maria omnia peruadendaeflet; cuius pofte-rosvcrifimilc eft plura maritima Europx loca occupafle. lt;j)ai7line^ar/vt nine po-tius proferimus, idem eft quod audco ; vndc apud Gratcos öappiircum tota Ibbole re-manfit. autem marc eft, cuius patriuscafus^èeejö ; atque ira Tharfccs idem eft, ac fi Latinusdiccrer,audax maris. Ab hoc credo Tartefiiim in Hrfpaniaeonditam.quæ vrbs mercatu amp;nbsp;diuitiis nobililfima oIimfuit.lt;ar|W enim amp;nbsp;lt;ar teti feejs ide fignificat.
Nos nunc diccrcmus®ar bcjS fecjö/id eft, audax ipfius maris. Tartcfirisigitur lólo arti-culo à Tarfees diftert. Alpiratam littcram in mediam Setenuem commigrare, nihil mi-ri. Hie tarnen obiter monendum, à lolepo inTharfisafpiratam littcram agnolci,quam in Tarfusopidi nomine in tenuem mutatam dicit; èquocolligitur, iam rum ip/um Tau male lonoipfiusThct coepifte pronuntiari. Interim illud ab eo funiimus.adfpira-tionis paruam aut nullam habendam effc rationem, amp;nbsp;aliis feculis aliter cade vocabu-la efferri folere; ctirn videamus Tau non aliter ac Thet turn fonuifle. Primum igitur ex Afia minorc in proximas Infula.s ab lonecoloniaï dedudæ, deinde ab Elilà ad Pelopo-nefum,pôft à Tarfes fine Tartefib ad iplas vfq. vltimas Hifpaniæ oras, Per Citim ante «Caict^fiin/id eft, domus placidi lætique promontorij defignatur, Dodonanim ï^oöon-Öenu/id eft,Dodonæ domus eftiHic Epirü vicinaq. loca,ille Caietam amp;: proxima httora
occupauic.
-ocr page 272-ilS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E'N Æ
occupauit. Cùm igitur videamus primos condicores nominibûs regionum vocarîj fa-tcamornecefiecrtjea vcl fpiritu facidico indira fuidcj vel poftceu cognomina quædam acceffiiTe; perinde arque Scipio vocatus eil Africanus. Sed miiTa hac qua:ftionc,ad Tar-tcHum rcuertar ; quo, quæ contra omnium dicoopinionem, caprobabilia reddam au-élorum vererum amp;nbsp;facræ fcripturæcollatione. TartelTus, tefte Strabonc, tota Bætica ohm nuncupabatur,atqueadeôipfe Bætis principio Tarteflus àTarfo cft indigitarus. Srefichorus enim fluminis Tarrefli fontes commémorât, amp;: cos àpyvppîi^ouç vocac.Stra-bo montem cquo Ba:cis profluit, Argenteumnominatumfuiflefcribic, ob raaximam argenci copiam, quam contincret. Tota certè ilia amp;nbsp;proxima Hilpaniæ ora plurimoar-genco antiquitiisabundauit;ira vtPolybius teftisfit,quatuor hominum myriadas circa nouam Carthaginem in argentifodinis laborafle. Pofidonius ingentem auriamp;ar-genti in Hifpania copiam fie célébrât, vt in ca credat filuis quondam cxullis aurum amp;nbsp;argentum erferbuiffe. Tarteflusautemciuitas influminis, eodemnomine vocati,in-fula quondam fuit,cuius Rex Arganthonius admodum longæuus cclebratur ab anti-quis. Hinc Anacreon dicit fè neque Amaltheæ cornu veile, neque centum quin-quaginta annosTartefla imperium rcncre. Argent! Tartcfliaci facræetiam litteræ me-raincrunt; Argentum, inquit Hicremias, de Tharfis affereturin laminas extcniùm. Quod enim inuolutum Verterunr, Hebraicæ ledioni non confonat.quæ voeem habet Ccrcct. è radice yp quod efl: extendit, formatam; cuius apud nos origo cft à lt;6frfrt/id eft, ex-tenfum jlirteravna tranfpofita.' ûcrextendo fignificat: amp;nbsp;rertia littera veilùperflua eft, vt alias frequenter; vel ex augmenro præteriti gevett adieda. Ezechielis cap. vicefi-mo feptimo clarüTimè mercatus diuitiæque TartelTi demonftrantur,vbihabcmusiux-Ihtirfeßi. ta Hcbraicam veritatem , Tharfefij negotiatores tui à multitudine cundarum diuitia-rum,argento , ferro, ftanno, plumbôque repleueruntnundinas tuas. Vulgata noftra interpretatio habet, Carthaginienfes.-vcrfim raalè. NamTarfefij, lanigenierant, non Phœnices,ab lone genus ducentes. Melius Carteienlès dicerentur,co quod TartelTus pôft Carteiafuerit nominata. Mentionem fecit amp;nbsp;Efaias,Sidonis excidium prædicens: Vlulate , inqtiit, na.ues Tharßs ; id eft, vlulate mercatores TartelTiaci, quia ciuitas ilia peribit, ad quam mcrces portare maximo veftrolucro Ibletis. Caietaniitem eo nauiga-bant, vt mox idem addidit, mox coniungcns eosqui Infulas habitant. Et vt intellige-rentur omnes ifti vitra mare habitare, ftatim fubiunxit,Tranlmarinisrcpletam fuifle Sidonem. Nihil ergo hicopusfuit,Naues maris vertere, pronauibusTharfis; cùm Ce-thim ipfi Tharfis mox addatur vti gens genti. Quamobrem non eredam D. Hierony-mo, Tharfis apud Hcbræos propriè mare vocari; quandohoc loco, cuius teftimonio maxime nititur, gentis , non maris, fieri mentionem cuiuis vcl mcdiocriterattentoli-'' quebit. Quod fi ex Homero conieduram cum Strabonc facere licebit, dicemus tan-tam olim in occidental! Hifpaniælittorebenignitatemcæli fuifle,vt Elyfios in eo catn-^tal^HißaniA finxciit Poëta. Hic enim in Protei vaticinio fie canit;
l-ttore finxe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hyKda'’ êç «Ât/cnor TTiSioV Tniççf.'m yetinç
runt poétt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AQdfd^t'7TifÂ-^ovaiv,oQi ^avôoç pxS'dfJtavQvÇ
7np pn'l'çtt Qioryi àvôpd'^iatVy
Ov vaptjog, st dp ttoâÛç , OL/deTiVT ouCpoçt dtdi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XtyVTTVilQVmÇ ««TKÇ
LlKixvoq dvtnaii/, àvctyl-d^e-tv àvdpcaTTOvç.
Ideft, vt ex tempore deGræcis Latinos faciam verfus, Elyßum vero in camßum poßrewaque terra Te Dq tranßmittent, -vbi ßceptra tenet Rhadamanthys, tque homines facili ojitA ßuAuique ßruuntur: non nix, non fauit hiems, non largior irnher^ Semper at Occanus Zephyr os exhalat,Amœno Frigore toUentes nimium mortalibns aßum.
Ex hisal!ifque,quæcùm exStraboncamp; cæteris feriptoribus, tum è pra:lènti illiustra-d:usfelicitatecolligi poflùnt,ineam veni opinionem, vtquæ deElyfiis carapis apud Græcoscanuntur.ea accepta fuifle ex omnium rerum affluentia, amp;nbsp;beatilfima copia, qua extremæ hæ turn Bæticæ turn Lufitaniæ partes abundabant. Nam occidentales
terra:
-ocr page 273-LIBER IX.
tcrræ fines,quos Homerus defcribit,non alibi reperiuntur: amp;baôlenus Ncrium extremum Gallæci liccoris promontorium caput finis terræ vocatur. Lif bonam igitur non ab VlyfTe vel diLhun vel conditam fuifle cxilHino; (cd multo cfFe antiquioreni; tametfi Græcbamp; Strabo inter piimos ad Vly dis err o res earn putet referrioportere. Nobis è fa-cra billorialiquct, Elifà fratrem Taifis fuific ; quo fit vt eredam, Tarfêfium quidem priusTarteflum condidifie, atque inde ElifTam, partim fratris viejnia, partim locorum dementia alledum, ad oflium Tagi vtbem fiatuifle, de nomine fuo aêhf-ÏUûnvocai'-fe,vnde Elif bon, ac deinde Lif bon fuerit nuncupata, duplici digamma in Betacom-mutato. Quis non videt,quanto hæc nomenclatura propius aceedat ad vibis nomen, quod hadenus fibi feruauit,licet Graci ambitiosè illud conati fint ad Vlyffipolin decor- • quere? Elis au tern diótus videcur,quafi IJcd-lufiS/ id eft, totus fapicns, exemto duplici digamma, eadem clade, quam Ion patris nomenclatura pafia eft. Quod fi integrum vocabulum-efte velis, idem erit lt;2disi qrmd'Crl-fjtc/id eft.incitansad nobilitatera Sc gencrofas adiones. Ncc ablurdum eft , in Afia ctiam Tarfum ad Cygnum flumen in-ueniti, non raagis fané quam in Phrygia Sc Latio Afcanios ,amp; eefdem rurfus in tota Germania recenferi. Prius enim quam gentium capita ad infulas Sc Europam cola-nias dcducercnt ,fui memoriam in Alla reliquerunt, vt de prima origine conftaret. Nonne Gomaros, Sc Daas, Sc Sacas, ad Paropanifum videmus; quorum ramen nomina in Europa póftclarifl'imafuerunt? Ert igitur quod merito Lifbona fefede antiquita-te iaélet, quandonon folum ab Elilâ, lonis filio, lapcti nepote acccpir priroam vrbis Sc nominisoriginem ; fed occafionem etiam Poêtisdedit de Elyfiiscarapisfabulandi. Habemus itaque duarum vrbium TartefTi Sc Lilbonat primos ortus, qua: piifcisillis temponbusomnjgenere deliciarum maximecxcellucrunt. Regesigitur Tharfis reges funtBæticæ, vel totiusHifpaniæ,vt tota frequenter regio à paree nobiliore nuncupa-tur.Cüm igitur diuinus Vates Chriftianæ dodrinæ laticudinem defcribere vellet,dixit, Heges Tharfis infula munerA efferent, Heges f^rabum amp;nbsp;Saba dona adducent, ceu dicerctjà mari Perfico Sc Indico,quod Arabesattingunt,ad vltima vfque Oceani lirto-ra occidentera verfus porredla. Reges feie Chrifto lubmittenc. Ponô cùm Moles filios laphet recenfuifiet, addidit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;his ditiife funt infulxgentiumquamuisad om*
nés filios queat referri (quod Sc à. plcrifque fieri videmus,) propiüs tarnen videtur ad filios lonis pertincre, qui per mare ad omnes infulas, non maris modo mediterranci, fed Oceani ctiam occidcntalis penetrarunt. Fueruntaurem tempore Prophetarum in Ira- diui/irunt. lia CaietaninobililFimi mercatores, Sc infulas etiam poftederunc. Sicenim in Hieremia Icgimus: Ite ad infuhis Cethim-,e[\inï\.\m nomine intelligo Italian!, Siciliam,Sardiniam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;gt;»•
Corficam, Sc ceteris Italiæ adiacentes. Ferèenim tota Europa maritima infularum nO'** mine vocabatur,quod per pxninfulas longé in maria partes c’us procurrerent, Ethæc quidem ob cam caulTam à me prolixius funt enarrata, quo clarè quituscerncret,lt;ei/ amp;: «Ciiuon/ Sc Tharfis, amp;nbsp;Elilà, 5e Cethim, noftratis originis efle voces, Sc longé aberra-re, qui de his alia fibi commenta quærunt. aïKconutrfum eftvcrfum à noftrati quo inimicitia denctatur ; amp;nbsp;dum verbum eft, idem fignificat quod odio habco, vel cuipiam fum inimicus. Ira alia rccla, alia verfàpronuntiant. Nunciterum rcdlum ex* ponemus.b’'^ fortitudinem vertunt, amp;eain remagnoperefibiplacent. Hinein pfàl- . mi vicefimi prirai verfu illo , Tuautem Domine, ne elongaucrû atiKilium tuumàme-^ad defenfonem meamconffice-, iuxta Hcbraicam vocem quæ loco defenfionis pofita eft, transferri oportere putanc , Tuautem Domine, ne longe fias: fortitudo mea in auxilinm meumfcflina. Etrurlus pfalrao oâogefimofèptimobiffpisn^ja D. Hieronymus verrit, Sicut hemo inuahdus-, vbi communis interpretatio habet, Sicuthomo fine adiutorio. Eodem mcdo'7.^'7 vertunt forcitudinem,vt Deuceronomij vicefimo odauo inter ccte-ras diras ponitur: Et hacim^recatio fil^tui dr filia tua,tradantur alteripopulo'videnttbus cculû tuis, nbsp;nbsp;dcficientibus ad con(fcclum eorum tota die, amp;nbsp;non fit fortitudo in manu tua.
Sic Laban manum fuam SvS vocat,quod forcitudinem reddunt. Nos omnibus his locis propriam vocis noftræïjril fignificationem, qua faîus denotatur, retinendam putamus, ©lt;*’• qua feruata, mirum eftquanro clegantior in omnibus fiat fèntcntia: explicatus . Sic in Plàlrao,pro,addefenfionem meam-, vel,fortitudomea,diccndum efléc,Salus mea.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôi in
-ocr page 274-130' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HERMATHENÆ
amp;inaltero, vbiD. Hieronymus habet, Steut hon/o inuAlidiu-, vera erit interpretatio. Stent hento nullam hebensfalutem. In diris item Deuteronomij reddemus, zVz»«ßtßalut in manu tua., id eft, nee manu tua filiostuos (eruare poftîs . Ncc aliter Laban manum lùam lgt;ciï vocat, eo quodomnem iàlutem in manu fua collocabat , quafi dicciet,ia manu mea, cx qua cota conicruatio amp;nbsp;meiamp;: meorum dependet, fuumeft vtteinrer-ficiam. VerùmenimueroquiaSx pro Deo frequenter v{urpatur,atque hoc nomen do-âilîîmus qudque ad fortitndineni refert, amp;e. inter alios Ben. Arias Mont, vir mihi ami-ciirunus; non facile ent mihi huius airertionis meæ probabilitarcm tuen, nilî limuldo-cuero,ipfuni ^4 etiam à noftro ï?cil/ qqo laïusdenotatur, deriuan. Scio raagnos ticulos Sâ lùmmam audoritatem luminibus meisoftîcere; conabor ramen ftruduratn meain ï**’- altius attolierc, quàm vt feneftris meis Solem veritatis prorfus excludant. i/tl amp;: 4?I/ dum vocalis corripitur, verbi loco vox vfurpatur, idem eft quod cxalto,vel cxcellens facio,dum nomen eft,excelfum notât, idquedc vi pronuntiationis.qur fumraum lin-guæapiccm fummocæliverticiapplicat. Sicï)flftnnaka voxjlMItrbtexceUcnslumen, Ärörit vir præftans, Se. limilia . Hinc ÖU pro monte, vox Anglis hadicnus frequens. Ab eadem radice ödp pro auxilio pullulât, vocabulum vel ex vel ex compofÏ-èeiL tum, de quo alibi. Ab^dbreui, fit |)rilvclöfd;quod rurfus vel vt verbum,vel vtnomen vfurpaturj Se illo quidem modo idem eft quod feruare, lanare, Se quod vulgo dicimus^ failure, amp;nbsp;quouis modo in integrum reftituerc; at dum nomen eft,ï^cil idem eft quod ïf^fiïanö. faills, non noftris modo, led Sueuis etiam in communi loquendi vfu; vnde Dnlanö ler-®«i. uator. ïjccï veto integrum lignificat Se fanatumjquod dum vtlubftantiuum vfurpatur, integritatem Se fanationem,Se vno verbofalutem etiam delignat. Qiiamobrcm cum Deus non Ibldm feruator lit, fed ipliifima etiam noftra lalus; quoties.hanc notionem vna voculadenotare volemus, Ijril dicemuSjVt modo dixi: ©rlj-ï^dl/id eft, Vtinam ô falus Deusergovt de variis fuis donis alia amp;nbsp;alia apud homines nomina fortiturjita li jjileum voces, vocah breui.altiftimum denotarisjlin Bol nomines, ipfum dixeris ipfif-ftmam elfecura rerum omnium turn generis humani lalutcm. Nunc igiturad veritatis cenfuram, facræ lcripturæ locajin qribusSÿnomep vocali longa pronuntiatum in-ucnitur,examincmus. Elaiæcap. tricelimo primo, quod incipit.r^^/« de/cendunt in
Egj/ptum ad auxtltum, in equis ^^erantes ; habemus: ^^Egyptns komo amp;nbsp;non Dcui, 07.^ , quod alij ad fortitudinem referunt. Nobis clara lententia elLÆgyptus homo eft, non lalus.Homo enim liuc Adam exrcrnæ lalutis femper indiget,tantum abeft: vt iple quemquam feruare poftit, auralterius falus haberi. Dicitenim Deus per Vatern, .^ta DOS ah i^Ery^tils Dobis falutem tju^^fiuifils, teß putaflis eorum dos armis fer~ uari pofe-, ego non dos tantum , fed illos etiam ferdam-, Dt intell'tgatis me folum effe ^ui feruare foffum , (ß- in me folo omnem conf fere hominum falutem . Nolo hie pro-lixa contentic.’ie meam roborare lententiam. Qjii veritatiserit,quam anticipataropi-nionis, ftudiolior, ipla contextus totius verbaexpendat,amp;: ex iis, quod vilum fuerit,fta-tuat. Confulamus etiam Oleam Prophetam. Is cap. vndecimo fic habet: Non conuer-tar Dt dijperdam Ephraim , ejuia Deus ego , amp;nbsp;non homo ; vbi Hebrarus legit Sn ’5 V’N iiSi id elt, quia falus ego, amp;nbsp;non vir. Dicit itaque Deus lelc non elTe virum vindi-öxeupidura, qualis vir fortisferèeft, pro quo«/« poni lolet ; nec le furorem irx fua: oftenfurum elTe, nec perditurum omnino Ephraim, quali more viri fortisin prœlium contra hoftem delccndcrct; led contra fefe Ephraim ferLiaturum,amp; fe ipfi fore falutem loco occidionis . Quis hie non videt totam iententix vim eneruari, ft Deus dicat. Ego non faciam furorem iræ mext Non conuertar vtdilperdam Epb^mjquia fortisego, Se non vir.vel quia fortitudo ego, Se non vir fortis, Atliillorumaftcrtionem Icquamur, qui S.j ad fortitudinem propriç Ipetftare dicunt, lie client verba Latinis interpretanda. Fatcorequidem me tarn ftupidum efte, amp;:aures ita habere craftaSjVtquid hxcftbi vc-lint, non inteihgam ; ctim è diuerlo ftgnificantilTima lit lententia : Ego non perdam Ephraim, quia ego fum lalus, Se non vir fortis : Vel ego fum leruator, non vir fortis,pa-rarus ad iniurias vleifccndas, Vidcamus Se ahum locum Genefcos cap. tricelimo tertio, dim lacobusfratri fuo Efau cum quadringentis viris obuiam venienti occurreret, ac magno io timorc verfarctur, nc à fraire ob iniuriam beiietji^fionisfurreptx occide-
tetur,
-ocr page 275-Z I ,B,E R ,I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;231
rctiir, caque de caufla munera ad eum paeândum præmififlet, Deo propitio contigic, vt gratusipfius aduencusefferjac laluus à fratre dilcederet. Qüarriobrcm Deo Serua-tori (uo aliare crexit in pcrpetLiam ïàlutis fuæ mefnoriam. Etere^o, inqiiit Moles, zZ'/ alun-, inuocAHit l'uper tUud ’0^*5. Sn idell Seruatorem Deum Iraé'I. Hîc vertunc fortilUmu m Deum Ifraél; quo Ht v t iccla lignifiçacio pcieat, vera altaris creâi cauf-fa obltLirctuu Oraueracenim antca Deuni aejhunc modum : Erifgt;e me de wanu fratr:s met E('dn,(ji4td valdè eum tim.eo-,Sgt;ccctcïA }2,cap,riârrata. Qua de caulTa Deo Soteria de-bebat, quæ pciloluit alcari Deo Seruatori erçâq . Vide, rogo, quàm frigidè tradenrur, ne dicara peidantur, myftcria, proptcr'praôani^ynÂus voculæ interpretationem • Ncc melius tiicelimo Iccundo Deuteronomy capitc eandem voculam intelJigunt, dum Deus dicit, Ipß meprouocauertint eo qui non érat ïgt;eM. bç? efl apud Hcbræos, quod ad fortitudincm referunt. At nos lie capimqs, vt D'eus dicat,iplôs pro Deo ilium habuil-le, qui lcruare nullo modo cos polïet ; quod déclarât addens^ Ët irritauerunt metn -va-■ nttatihia fuis, vbi in Hcbræo eft, in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod fórtè fimulacra fit reddendum. Ve
rum vt vt iilud fit, illud darum, nihil vanius clTe,, quam vel fiàtuas,vel illos adorare, à quibus nulla potelt Iperarifalns. Quorfum enim adoramus, quàm vclcrucmur? N.im fi per nos iplos lèruari polTemus, non eilet opus adoratione. . Deus igitur confideratus vt ^os ab omni aduerfitate Içruat,fini vocatur,quod ea de caulla nos propriè Chrillo at-tribuimus, co quod is vera Iola totius mudi fakis amp;nbsp;fit amp;’vocari debeat. Romani lutem Dcam colucrunt; led nelcicrunteam Sapientiam,Vcritatcm,amp; Verbum Patris„w. efle. Et hæc quidem.de *?x vocula à noftro fieri / fiuçficcl/vt alij elFerunt,dcriuata;quani nemo haclenus Hebræorû radicitus intellexit. Huiiis occafione co pertrahor,vt amp;nbsp;alte-rum Dei nomen apud Hebra^os vfurpatu ad veros natales rcducam, in quo arque acin hallucinantur. gt;3^ enim Dcum vocant, quod oranipotens D. Hieronymus vertit: All) anniy dcducunt , quod eft vallare, à nolliq Wocft digamma videlicet duplitifeie-do,amp;:vocali de more Hebræorum portpofitaiquodita efie factum, Va (Io Larinorum declarat. Hebræi enim à vocali, vr crebro monui, vocabulafua exordiri nefas arbi* trantur. Deus ergo liac via Vaftator dicercturjquod equidem non fanius iudico,qu3m quod quidam Apollinem aperdendo nominatunt. Sed omnium doóbfTimèilli, qui di-äioncmcompofitam faciuntètt? amp;nbsp;^quorum illud idem ell quod (^i ; hoc veto ab-undantiam lulficientemdefignat, ita vt idem fit ac fi dicai' Qiillufficientiaell, vt fic loquar. Græci èwTctfiKua,v fignificanriùs yocarent. Huius léntèntijE ell Rabbi Moles Ægyptius,Sddai Deum vocari diccns,co quod non egeat aliQ ad clTèntiæ fuæ firmitaté. Videamus modôecquidconuenicntiusfactislitterisdenollropdlfit lêrmone depromi. Profeólo nemo nobis cil vernaculorum , qui non intelligat, qüid fignificet. ^at ^»at. enim lemendicitur. TDt vcrôidem ell quod augeo,incremcntumfacio,amp;:quouismo-531. do ad amphora promoueo. ^atöi igitur Deus dicctur, cûm fernen cuiulpiam auget,ac magnis prolperat incrementis ; in quo nihil miri, li tennis in mediam mutetur,quo vi-cinæ luas litteræac cognatæ fono refpondeät. Hinc Hebræi Saddi Ictibuntjnecnollra répugnâtconfuetudo, fi fabi pro eodem dicatur; quia nimirum Tau facile è medio tol-lamus, amp;:a!ioquin in media littera tennis commode quiefeat. A bl verbo, facimus big/ vt ex fia fioog/ è Icc Icrg in eadem fignificatione : vnde nomen bftg/à præterito imperfe-fto, pro augmento Sgt;c protpotionc vcnit in vfum . Hinc Hcbræis n relido littera y quod fufficiens amp;: latis interpretantur. A fat nobis Saturnus dicitur, pro Deo qui ietnini excellenti perfedoque reddendo præell.,êatur enim excellentiam maximam feminis notât,adeô vt ^abbiamp; Saturnus eadem ratione Deo conuenire videantur. Nuncergo ' loca ea in quibus huius voculæ vfus ell, expendamus, quo veritas ab exemplis raani-i fella fiat. Genelèos cap. dccimo Icptimo Deus ita Abrahamum alloquitur w . idell,vt D. Hieronymus interpretatur , Ego Detaomnipotens , vtalij vocem deriuant à nyi’ Ego Deu4 'uaflator ; vri alij tradunt. Ego fortü fufficientia. Nos ex cildem verbis intelligimus,Ego Sains lèmen magno promouens augmentojquo Deu.s tantundem di-Xiflevide3tur,acfi dixifict: Egofum isqui non folùra Icruo, fed Icmenetiamamp;ge-nus mnlta lobole augeo amp;: promoueo . Andiainus ergo quæ'mox addat : ^mbula^ iaquic,eoram me, amp;nbsp;efio ferfeefui: Pandm^fœdtumeum interene amp;nbsp;te, multiplicaho
V 2 tevehe^
-ocr page 276-I • '
I3X -r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r HERMATHENÆ
te -vehewenter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rurfus. Ego fiitn, inquit, nbsp;nbsp;ponawpd^um meum tecum, ertftjM
pater multarum gentium : Nec 'vitrà'uocabitur nomen tuum ^^hram, fed appeà'aberâ braham, quia patrem mult arum gentium confitui te: faciamq^ te crefcere vehementert amp;nbsp;ponam te tn gentib^s, Regefque ex te egredtentur. VidtTne hîc duo Dei nomina ex-plicaia; prius quidem Deilfiue ï?edipoftcnus ßaiibi^ Nam ciîm dicit le padii cum Abra-hamo imcurum, (c dicit feruatorein i^fmsTuriirum. Homines ehim omnes de piimo peccato Dei (unt hlt;)fles, amp;: perpctiio diiiortio reiedi. Nifi igirur Deus ex Iola dementia fua pacis lœdus nobilcum de nouo fcriat, falui elTe nullo raodo pofl'umus. Om-,ncm igitur falutem noftiani huic fedcri debemus ; quod fi violamus, perimus. Huic Peittifex. tarnen refarcicndo Pônci'fex dcftiqatuf, qiAquot; bônt-fcrijt/ id eft, fcederis purgator,ex eo . nomen acccpic. Solus igitur Chriftus, qui ex Abrahami femine nalcitur,verus Pontifex .dicipote.1; cuius teteii Póntificés quot;rypii'm' dümtaxat quondam amp;nbsp;laruam babucrunt. .Deus ergo primiim leS.K ypcat, id elt/^cïuatbrem: quia (alutis noftræ fœderc le Ipon-^te luaobligauit. Deinde addit ó-^^/i/z, iiJeft'ihiagnum lcminisincrementum,dequola-lusnoftraChnlhiserat carnem fuam lumturus. Eandem vocèm rurluslegimiv^ Genc-fèos cap. vicelimo octauo', vbi legituf ; Dedi'adtemomnifotens benedicattibi, amp;nbsp;crefcc-retefaciatf atque multiplicet, ft fs'in turbóspoptilorum . Hi'ó loco Deus omnipotens, .»’.o ‘ ' Hebræus habet nbsp;nbsp;’pit id eft,Scruatör lemen promóuen'samp;magnöincremenco äugens.
Quod autem S.y praemfttat^'ad illud quod modo expofui arcanum lalutis humante ton-filiunifpedac. Propter falutcra ehïm generis humani lemen Abraham,llàac amp;: Iacob erat^ogpndum, quod Chrillus tandem, vcluti omnis incrcmenti Icopus, ablóluitjdc quo Sibylla cecinit:
magnos, aderit iani tempu-s,'honores,
’ , chard Deiim foboles , magnum loud incrementum,
, Maximum itaque in co mylterium later, quôd Sit ipli 'lü præponatur, quippc quo in-.dicctur.vltimus Huis,ad quern totiusfobohs angmentum referebatur. Addaturamp; ahud exemplum c cap. Gencl. quadfagelïmo'ódauo, in quo Icgimus: Deusomnipotensappa-ruit mihi in Luza, qu:e^ eEi tn terra Cbanaan, benedixitque mihi, dr ait, E.go te augebo, dr multiplicabo, dr faciam te in turbos populorum . Hie itcrum habemus, adeo vc nihil clanus elTc queat quam nomine Saddi leminis angmentum denotari , amp;Sif{ea, quamdixi.ratione prteponi. lam amp;nbsp;illudßalaamiquorlumfpcdataliö.qnain ad Ilrae-litici generis incrementum,dum dixit, ^li •vifionem omnipotentis intuitus eEt. Ait cnim le vid I iTe quod Saddi, qua voce vtitur, populo ludaicodaturus elTet magnum le-miuisamp;pofteritaiisaugracntum,vti mox déclarât, dum oraculo fuo intcxuit : Fluet aqua deptula ei/ss, dr fernen illius erit tn aquas multas. Apud lob item cap vicclimo lecundojdum dicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicehant Deo, recede a nobis,dr quafi nihil pofit facere omni
potens, afimabant eum, cum ille impief rt domos eorum bonis. Rurlus; Si reuerfus fueris * ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ad omnipotentem , adificaberis. Et paullopoft; Eritq^ omnipotens contra hofes.tuos, dr
argentum coaceruabitur tibi. Func fuper omnipotentem delictis afflues ; Saddi legitur. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Agitur cnim contra lob, ccu is Deum,qui fernen ipfius anxerat amp;nbsp;Iccundis rebus filios
fiiiafty.ue. profperauerat, defcruill'et, atque cuiuis potins, quàm Deo, lobolis fuæ incrementum amp;nbsp;felicitatem acceptam tulilTet, atqueidcirco in eas, quas ferre cogebatur, incidilTet ærumnas. Apud Elàiam cap. 13. elegansell lîmilinmvocum contraria lîgni-ficantium allufio, dum dicitur ttio] nüo Ti??, id ell, quali vaftitas ab co veniet,cuius proprium efl, fernen augere ac profperare • Perinde igitur Varis verba capienda, ac li dixifTetjDcus non erit Saddi,led Sod,id ell,Dens non dabitleminis incrementum,led locoincrcmenti vallitatem.Ezechiel item,dum capite primo vaticinij lui hac Saddi vtitur, ad ctymologiam verba accommodauit: Etaudiebam, inquit ,fonum alarum, quafl fonum aquarum multarum, quafl fonum fublimis Dei. Hie loco Inblimis Dei iltt;' legitur, amp;nbsp;quidemelegantifiima collationc, lircólcproco ac debet cxplicetur. Dicit feaudi-uifle fonum alarum nmilemfono mulrarum aqnarum , qui tails erat, quail Ibnns clfec Dei ^aööt'id ell,lemen augentis. Quando veto fonus iplius âaûbi auditor? Quando? Nempe turn
Cum pater omnipotens faeciindis imbribus other
Ceniu*
-ocr page 277-I I B E I J X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23}
Coniugù in grtmium hu defcendit, nbsp;nbsp;imnes
C^iagnus a.ltt magno commifiitf corpore
Imbres enim fcminiim qmniiim terræ cöinminbrüm faciiint incrcmcntum,amp; maxi-mo Ibno in terrain à Deo ^abbi præcipitantur. Sic En mus in notlibus Atticis citatus dixit: Humidfts vndeoriturintbcr, fonitufjtuû amp;ßregitw. Sonum igiturâlarum comparât Ezechiel magno vehementis imbris Iquo , quem Deus ^nbbi ad feminum incre-mentapromouenda in tcrram demittit. Cedonunc,an quidquam polEt elegantius dici, autad veram nominis ^atibt rationem accommodatius. Nemo igitur ignorare poteft, qiiis fit ibnus ^èabbl jqui modo largioris imbris ftrepitum aliqnando audinerin Aliud Dei nomen clbnSN vel , quod non raro Angelis ctiam cribuitur iis qui Dij falsô putantur.Dicitur amp;nbsp;Chaldaicè nShtvel «nbçt,cuius ratio fi ab n^ÿpe-tatur, quod maledicere amp;nbsp;imprecari diras fignificat,peflîmi ominis nomenclaturâ Deó affinxeris;necefttaraenalia etymologia apud Hebraros. Nobis ï^d-ï)oi altam cuftai diamdcfignatjVndefitvtDeus hoe nomme euftodiam rerum omnium luprcmanl habere defignetur.Ncmo autem redè euftodire poteft id cuius ordinem amp;nbsp;totum per-fedionisartificium ignorât. Hinedum Latinidicunt ,/»ƒr/z?^•zƒz^? creauit Detts cjilum ^^Érz'dzwjHebræusoiri^ÿlegit, quafidiccretur ,idcm ille Deus qui omnia euftodit amp;nbsp;tuetur, in principio ipfa illa quæ euftodit ,creauit. Quoniam autem Deus non iplc modoujmniaeuftodit ac tuetur,fed angelisetiam cuftodiendi partes diftnbuijc: frequenter amp;nbsp;hi D'inb« dicuntur, id eft aki curtodes, quos nos ï^cf fjotm, vel Flandrico modo, «Êi-öoten vocaremus. Perfpicuum itaquc,cur hoepotiusnomen,quamcetera, ad fpiritus creatos transferatur ; amp;nbsp;cur per Segol prima iyllaba fcribatur. Nobis enirn, vti paullo ante dixi, in ï^rl amp;nbsp;lt;ei pro alto amp;nbsp;excelló vocalis breuis eft, qux in hf? produci-turjcoquódabïjcdvel ödl deriuetur. Quando igitur nihil communius à Deo peti-tur,quam vt nosnoftraque omnia cuftodiat;non mirum eft,hoe vocabulum D’riSgfrc-quentilTimum facris litteris efte. Porto quia id quod in re quaque excellit,notat,fa-dum vt aries lt;©i-d, id eft,Ollis excellens vocaretur,cquoHebræi fecerunt. Cur veto ceruum b;« vocarint, cquidem coniedare potius poflum,quani alTerere. nobis idem eflequod fpiro , ante tradidi; vnde Græcis «7«, amp;nbsp;alia. 3{i-ïjd igitur fine 2tJ-d illud erit cui (pirandi excellens fit facultas. Cerui certè diutiflimc viuunt, amp;nbsp;diligenter fibi fpirandiauxilium quaerunt; quod clarè cernitur,dum auidiflÏmè vel Solis ardore, vel • curfu excalfadi aquas expetunt. Hinc Vates, Sicut ceruta defiderat ad fontes aquarum, ita defiderat anima mea ad te Deus. In vnjb« quo Hebrad dicunt grandinem deno-tarijinetathefisvidetur'efle exöagd-bisi,quograndinistempeftasdefignatur. D.Hie- ©astl-kp*. ronymus prægrandes verrit in Ezechiele, vbi legitur, Erit ei imber inundans, df dabo lapides pr^grandes. Mihi nihil dubij eft,quin grandinis tempeftatem hoe loco fignificet, vt fit fententia : Immittam lapides per tempeftatem grandinis. Eodem modo alter locus'intelligendus cap. tricefimo odauo, vbi imber vehemensamp;lapides immenfi leguntur. Nam amp;hïc grandinis tem peftas fignificatur, quam nos (utgd-bt^ vocamus. Vndecernerelicet,quàmneceftariafit primæ linguæ cognitio ad Hebrai-cum fermonera rede interpretandura j in quo quia plurimæ voces funt raro vfurpatar, necradicum certè cauftæexftant, magnas crebrô tenebras exiftere necefteeft: in qui-busfacile efietad primes fontes reuocare cenfuram,nifi tanta eflet in confufione. hincvocum mutilatio,amp;: fupcruacancorum charaderum appendix; hinc foediflima ordiniselementorum perturbatio; vt cetera interim,quæ plurima funt, milTafacia--mus. Quid turpius amp;: rationi magis aduerfarium ,quam exvel , quod ein fonat,facere? Certè nonaliter hic peccatur ,quàm fiquis ex Vnoomnium principio omnia dicat in nihilum redadumiri.Nobis’l2enamp;iaeccontrariafunt,vcfatisclarè,ad-ditisrationibus,oftcndi, amp;nbsp;Jiîeequidem negationis vim habet in fermonenoftro.quod Hebræi in eenconuerterunt, metamorphofi qua nullam habet Ouidius portentofio-rem. In quibufdam procliueeftoriginera exeiufmodiconuerfione agnofcere,led con-cifioamp;fuperflua lictcrarumadditio voces ànatalibusquamlongiftîmèaliénai. Quisin
mi/quodfignificat vito ,agnofceret? Atquifi vocemcitrapundalegas, ftatimnit inucnies,cui Aleph fupcruacancum accclllt. Vcriim fignificatio à vitandinocionead
V ) horro-
-ocr page 278-134 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H E R M A T H E N Æ
horrorcm amp;nbsp;terrorern cranfîit. Lacini à trat/id cft,vic.ir,Timco fecerunt;amp;: formula rc-éla ex mit/Mccuo. Quia veto littcra He in fine in Tau mutatur in fennninis, ex lt;Cc-5^atnj'gt;v fcccrunr , quod alicer bö'j;’ dicitur , vt Primi Regum cap. dccimo (cprimo, vbi'Datiid in raandatislt;à pâtre accipic, vt Ephat polentæ tratnbus ferrer. Equidctn ci^édo nnftrum articiikim in cäUfTacrcbrô fuiife, v.tAlcph printipiis votum adderctun
fine'Dat géneràtim vas, amp;nbsp;peculiari viu ccrtam nobis'fignificac mcniuram , non lltjórdóriim môdôjied etiam andoruin. Geteïurn ßcut'hoc recLtni fèruat lericnijic^ conCrarium habet littcrarum fitum , quo inimiciriam cum aliquo .dicui elle deno-tarrius. NösenimDe dicim.us , quæ vox vt verbum vfurpata, idem notât quod inimi-bUsfüin: dum vtnrtmcn in orationem venic, idem fignificat quod hofiilitasamp;inin.i-n'Ha.'In'àtiisdifficultas cfEquôd ranônominis è diueffislocispcti polîîc. Cümeninx
0cct/ id eft imperÓ,hft dicamus ; amp;c Htbræi, haud (ecus ac Suent, fibilos aftèdent, St^p'ro’virrt vïurparur , propterea quod cius fit imperare . Eiuldem vocis ratio ab Ijit pro calorederiuari non incommode poftet. Cum veto win pro alîqiKgt; ponitur, deri* li'àtiir àb et fine ict/quo aliquid fignificatur, qua voce nos in ncuiro dumtaxat gonerc vti iolçrnus. Eftautem Sein in hac voce jVti in plurimis aliiSjproSamech collocata. 0u2edametiam voces metaphoricam habentratroriem , vtin jmN videnius. Nobis enim fiêçtvhanpro viro valdè candor forti ponitur ;propterea quod maxima vis lolariS ini gjfllipacco, quem fian vocaraus, reperiatur. HinC Alani nomen fibi l'umierun«. i^et-'Öónigirnr gallinaceum fignificat,amp;calidum , amp;nbsp;aliis imperantemiqüando J)eetvtrum-’^ucdéfîgnad Atïjcct-anfinc adipiratione, idem eft quodcalide amp;nbsp;magnoimpetit alU 'dnid-aggrediens. Siefiumina celeriter currenria’ïîfet-andici poftuut-, amp;nbsp;veliemctesitem -dôlorês” j^fft-'anliccbit vocari. Et hacquidem de îCun,' t Nun radicaliseft littcra, vti vult Rabbi Dauid. Verùm fi n:« radix fit, dicemûs à cat noftro fieri per conuerfionem, •quo fignificatur id quod difficillimèrunipitur atquelupetatur. Ad hanc rationcm per-tmet iilud Numçrorum vicefimo quarto tap. Jiobuftum cH habitaculum tuum. amp;nbsp;illud Deuteron, vndt uicefimo cap. vallcm duram amp;nbsp;cultu inpiperabdem , Item illud VtQucv\^yQr\iva: Via contstTitarum dura. Turn etiam illud Micba'æ,quo terræfnnda-niénïa Erhan dicuntur. Dignura igirur diligenti animaduerfionc, eanoem voeem diuerlas habere norationes, pro eo ac radices diuerfe (une ; quibus ignuratis, null.a po-'tcfthômonvmiæcauirâ reperiri. ■]{lt; varie apud Hebfæos in vfiim venir. NobisOocil-hidfignificai quod Adhuc, etiam ; vr fitnin.iiiimlt;copulæfignum . Sicapud Molèni duodeuicêfimo (achèfeos cap. SV loquar adhuc femel. Clarior hæc eft huius vocis notatie, dum pro eo ponitur quod Item Latini diceie folcnt. Sic vicefimo tertio Leuiti-ci cap. vbi d\c\t\ix-.'Becimo diemenf^s huiits [eptimi dies exfiationum erit celeberrimuf. Hebræus orationem abqK incipit. Veitcndum igirur erat, Item die decimo Sgt;cc. Fxodi item viceftmo pi imo, Aquot;/ autem-vnodie 'velduobus fupcruixertt-, dici Latine poiret,Si augt;-tem'VKOatquealtere[uperuixerit. Eodem fnodoin Odes Dauidisccntefimætricefimac oélauæ parce ilîa , Si dtxi forte tenebr/e afgt;prehendent «zc; vera ratio poftul it vt dicatur, ~Et -dixi etiam tenebræ apprehendefit me. Nec aliter in Genelcos cap. vnderricefimo, vbieft , Os meumes O' care mea-, verridebuiftet, v^dh^c os meum es amp;c. vt fir copula - fentéhtiæ cum pra’cedeuti colloquio. Expendas hacrarione loca omnia, amp;: videbis interprétés non fàtis huius coniunôbonisvim cognouifte . Latini pro noftro «Dot/more Hcbræorum , Acdiçunt; vbi vera veteris pronuntiationis in Cappa manfit veftigium, quod apud Hebraros male per (bnum Chet enuntiatur. Mira eft apud Hcbræos in litrerîs quibuldam effèrendis corruptela . Nam vt Cappa litterara tenuem loco adlpi-ratæ pontint-, ira adipiratam abiurdiftimè per nudam adipirationem geminatarn eft'erre conantur. Nec recens hæc eftaut heri aut nudiuftertius natacontufio, fed iam indcab eo tempore quo lofèpus Hiftoriæ ludaicæ lcriptor, amp;nbsp;D. Hieronymus vixir. Qiiemadmodum enim lolepus perueriàm prodidit ipfius Tau in Tharlés pronuntiationem ; ira Hieronymus tradit on per Ham denfius, quàm fi per He feri-bcretnr,eft.rri,atquc He quidem fimplicem illam duplicem eft'e adipirationem. Eodem modo Ibnum Sadecorrumpunt.quæ littcra per S T pioferridebuiftct. Nec aliter Sein pro Samcch ponunt, idquc cam prftca confuetudinc,vc Saba modo per Sein, mo-
‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;do per
-ocr page 279-L I B E R I X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^^
dô pèr Samech fcribant. Sed hac de re in Hieroglyphicîs latiùs. id modô obiter fie an* notatum ; iuftam german^mque litterarum diftinâionem iam olim apiid ludæoscor-ruptam fuifle. Hoc loco in 1« Latinorum nosiuuat locutio, qiræ Ac habet non Ach. Quod fl D. Hieronymoamp;aliiscrederemus, Ahh ceulari hianteseircrredeberemus, quod tam abfiirdum elt, vt nefimplcx quidem adfpiratio fatis commodèin finequeac pronuntiari. Ab 1« addito Nun fitfgtjeiufdem notationis. HincGenefcos cap, fecun-do, vbi legitur, ^jwmedo palam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eH ’verbum tßud -, verti potnit, Utiam palam fa- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
{turn eft. Eodem modoplalmooólogelhno fècundo, vbi \c^ïm\\s^Ego dixi, dy efiiit amp;nbsp;fily excelfi omrfcs-, t'os ergo quafi nbsp;nbsp;nbsp;dam monemini-, dici potuilîer,t^/-^//f feut Adam
fue homo moriemini. NecaliterEfàiæ quadragefirno nono, vbi vulgolegitur , Erzo tudicittm meum cum Domino ; vcrtenduin, ^tque ludicium meum cum Domino. Dicic cnim Propheta in petlona Chrifti, fc in vanum apud Ifraelitas laborafle, amp;nbsp;id ipfo Dei iudicio probat,qui Ibluspotcftarcana filij viderc. Minuta funthæc in fpeciem,facçor: fed taliatarnen, vttotum Dialcdiicorum acumen in his plcrumque verfetur. qst^’per conuerlionem à primogeniodegenerauit, amp;c Aleph fuperuacaneum accerfiuit. Hoc '-f-x verbum fledere impellere vertunt. Prouerbiorum decimo fexto , ,^iacompuUtad illudos fuum. NobisÎê'ojîeft tentare,amp;aggredi,amp; adaggrediendum impellere..IJcrT ^09. indcigitur q5«fônandum, ac fi|5ofö per adfpiratam litceram fcriptum efletjJoco cuius G ponitur,alciusexpedoratum. Huiuscertum eft argumentumquod idem figni-ficat formula ea qua Hebræi nonnullas voces in variis ordinibuscff'crunc. Hie Aleph rclidum eft,quod in prima noftra radice non inuenitur. Quod fi JSoorfjdicas.idem eft aaooeji quodincuruare. nss agricola, ab loÿ Rabbi Dauid dicic fieri ana quo fignificeturageti
amp; Aleph efle Nofephet. Nobis perfpicuum ab 3(t6n! fierijVnde Latinis Agri nomen. Agtr, Eftautem 2ttamp;ec nobis amp;nbsp;norainis amp;nbsp;verbi loco , pro terra culta, amp;nbsp;terram colere : ceu îfich«'-dicas, 3(c-frt/id eft, bona terra,vel terram bonam facio. Aleph igitur ad vocis pertinet integritatem , centra ac magiftei' nofter fenfit. At ciinr Hebræin;« pro agricola po-nunt.idem faciunc,ac fiagrum Latinus pro agricola diceret. NosÄrfemnan dicimusjsdcftntnart. vnde liquet, Mem amp;nbsp;Nun cum vocali fua reieda eflé ad triiim conlónantium legem conferuandara ,qua nihil pocuit aptius cogitari tori linguæmifcris modis corrumpen-dæ. Turpiftimè verb in Sÿ îègcflerunt.quo pro Non vtuntur. Vocem enim citra notationis diferimen vertunt, nS fimiliter diccntes,tametfi in hoc alio pundo vtantur. Hie cnim jBictomilcrunr, hand fecus atquein quot;lax jUan. Dicimusenim Stl-mct/id eftomni-no nihil. ExÄl-met igitur, ad negandi vfum venir,ciim apud nos Omne amp;nbsp;Omni-jej. nodefignet. Sihinc rurfus inani metathefi amp;nbsp;citra cauflam indudx isSpro non. Eodem modolitteram omiferunt in *721$ quo deuorarc fignificatur. Aleph enim, quod fuper-fluum eft, locum Samech occupauit,vtnimirum e^locUocfiatiamp;hincboK. V?i$lamen-tarijvlulare Chaldçis,à noftro ï^inlni.nSÿ malcdicere,imprec3ri.Hoc verbum infignem cladem paftiim eft, nos ©loot ditimus. Vau igitur perperam in Aleph tranfiit, amp;nbsp;He ffiioofc loco Chet vel Caph pofitum. Vtrouisenim modo dicimus ©loot amp;nbsp;©locti). nHj? inti tilem efle vertunt. Nobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ideft,omnino nihil agens,ôd defidiofinn.^h’*?«
idolum.idalij aliunde ducunt. Noftratcsijril-iclid vocant, quod nullam poreftdare falutcm: 3lid enim amp;nbsp;3bcl inane amp;nbsp;vacuum fignificat,vtpote illud quod prorfus lohta~3:A riumeft, nec quicquam habet quod comitetur autadfit. Qiiid verb elegantius dici queat, quam fi Idolum amp;nbsp;ftatualgt;ril-pel vocerur ,ideftomnis falutisdandacpotcftate Carens. Hacratione diuinatio Plcudoprophetarum apud Hiercnnam cap H-S’S^^dici-tur,id eft,omnis falutis expers, fine nihil habensfalurare. facere manipulos. Hie rurfus vocula rclid.i eft. fialni culmum fignificat fiue calamuni; amp;nbsp;Latina quidem voxanoftratidclccndit, murata adlpiratione in C, quod Latinis amp;nbsp;Græcis frequens^ Sic ex öo;jV Cornu Latini, Græci Kipaç dicunt : Ex Ijart KupS’ia Græcij Latini Corda; amp;nbsp;aha quam plurima. i)alniigitur calamus,Ijahtiscr/culmos colligo. nbsp;nbsp;nbsp;mutus,ab3:ri-f«n/Wra.
id eft, vocis expers, fiue voce carens j ficuc carens Ihhite. dSn pro vtique vfurpant; fed quia ignotæ fignificationis eft,interprétés ferè vti fuperfluam vocem omittunt.De-riuatura noilrn Wei-an / quod eft vlceriiisfermonem fauftoominecontinuantis. Hine Wti-an. pro Velbbulo ponicur,quia illud primuiu fit templorum exordium, ad quod intrantes
V 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcrito
-ocr page 280-HERMATHENÆ
ir/«-Veft». iri».
meritô diccrc debcnt, 1©d-an/id eft, felix fic amp;nbsp;fauftus progrefTus amp;: introïtus. Alij Germani 1©oI-anefFerunt, quo ad aufpicatam opcris aggrcfTionem liortantur; quæ vox propiùs accedicad d4{J fine dSjk cum Wri-an O’ob« in pluriiim numero propius referai. Scurecaiitem locoduplicisdigamma poni raodôdiâum inon.i«. Latini Vefti* bulum vocantjcuius vocisinnodibus Atticisdubiam videbis interpretationem. Oui-dius à Vefta dcduxit, quôd cius nomen in omnibus facris primum inuocaretiir. Hinc Atp’«5-/04 apudGræcosin prouerbiiim abiit, quoniam facrorum primitiæ huic debe-bantut. VeftænomcnàVi fto Nafodcducit; alijab «ç-/a. Nos feimus Vertam à l^cfi dici, quo firmitasdenotatur : vnde mœnia ciuitatisl^eflcndicuntur. A VeRafit tç-Mt vcà Veneto Henetus,à SusiJç. Plurimaenim vocabulain lingua Latina quàm in Græ-caorigini (ùnt propinquiora, tametli contrà ferèipfîcrediderint Latini. A î^efl fine
TtßituluM.
Sam.
(nam vtrumque iuxtà in vfueft) fitÎ0eftc-tool / id eft , firmitacis felix fuccefTusjlîuc bene firma, amp;nbsp;ftabile redde : quod votum cius eft qui Deum precatur, vt propofitum fuum confirmer arque ftabiliat. Hoc cnim à primolimine rogare folcmus, vt id quod volumus, Deusfirmum nobisreddat. Aî9cfte-tool igitur Veftibulum apud Romanos manfit,porcicus ante tcmpla ftrui confuetæ; vndead palatiorum prothyratiar.fiit. Ladern igiturratio nominis Hcbraici amp;nbsp;nominis Latini, licet diuerfæ fint, Sgt;c diucrfôs ha-bcantnatalesduæipforum partes. IWenimambobuscornmune;quod inBulmuta-tum eft apud Latinos;quia facilisfitèdig.vnmanoftro duplici in Bcommigratio.Cuin vero fo’;'« per Nun feribitur,apud HebræosViduum fignificat; quænotatio rationcin ducit ë noftroCc-Iatn/quo fignificaturis qui Icgitimoconiugio mutilatuseft. Connu-bium cnim Icgitimiim èduobus vnura facit, Ù idcirco ab Vno ec nomen habet, ceu Vnioncm dicas;quo fit, vt dura alter moritur, alter mutilatus dimidia fui parte relin-quatur. 3tam/ a breui, mutilum fignat. Hîcccrncrc licct, vt c variis origiuibus homo-nymia Hebraicarura vocumexiftat, cuius ramen Rabbini nullam norunt caufTam.
B9on. Win.
*b«el. Weel.
«n.
Sap.
fVut. Jinei.
/!%e.
littntJjt. lïWagt.
n^at.
XAaet.
Quercus. Huiiis vocis vt pluresqueantdari radices,ea tarnen mihi maxime arri-det, quæ ï)nl-üjon nobis vocatur, vox rurfusgeminam Habens interpretationem; alteram, vtîDonvocalem longam habeat, qua rationelalutisdoraicilium denotatur;alteram , vt vocalis breuis fit, amp;nbsp;vox compofita ex öril præterito imperfeâo ipfius torn/ quod fignificat Lucror, vinco, obtineo ; qua via Quercusïjciltocn/dicitur, qupdpcr cam falurcm mortalium genus acquirat amp;nbsp;lucretur ; vel quia quercus ipfius falutis, id cftjCurifti fitvidoria. Vicitenimdraconcminquernacruce,quæverafuit arborvi-ræ, vt in Druidarum religione dcclarabo. Quôd fi nullam admittas litteræ in bac voce iaduram , «ee-ïoon exponam ; quo quidem modo Qucrcus «Cc-locndicctur, quoniam connubij legitimi mcrccs fit. Per crucemcnim Chriftus raercedem fponfæfuæ perfôl-iiit, quafi donum quoddam matutinuin, quod mariti nuptisdare confucuerunt. Fran-ci Teutonico vocabulo jiDojgcngab dicunt, cuius Epifeopus Turonenfis in hiftoria fiia fecitmentioncm. Vcriim, vt dixi, mihipriusillud placet magis, de quo qui plurano-uifie volet, Gallicanoftraconfulat. mille. Nosfineproraultisdicimus. Hebræuscrgo generis nomen procerta numeri forma pofuit. yS?? molefto. Nobis dicitur pro oncre amp;nbsp;molcftia,dum vox vti nomen vfurpatur ; at dum verbi locum tenet, idem eft quod onero amp;nbsp;molefto. Vides hîc veram ipfius Sade pronunriationem, amp;nbsp;quàm inanis fitlittcra Aleph turn in hac,tum in vocefupcriore; nifi vcliscftc meta-thefim. 0« Si vertunt. Fit anoftroen/qua; vocula non fôlùmcopulandivim habet, fed frequenter ctiam pro fi vfurpatur. Hie clarè cernitur, Mem loco Nun pofitum cfTe, quemadmodum amp;nbsp;ante in dHk vocabulo ex Wol-an. on pro raatre, fit à noftro jIDec/ qua mater ctiam notatur^ vnde J!Bd fiue jfBat matertera. Fit autem Jl)ce à Jlie/quod eft adiuuo, quoniam primarium hominis auxilium mater fit, patris videlicet fernen fic adiuuanSjVt amp;: foueat Sc nutriat; ac deindefoctum lade fuo poft partum tantifpcralar, dura vidu fblido vefei poffit. no« famula. Nobis jü'arôt vel raagt virginem fignificat, amp;nbsp;pro famulaetiam ponitur, quiavirgines ferè locoancillarum habeantur. (.foramen inter virginem amp;nbsp;ancillam diferimen agnofcatur, hodie ferè Jîlîat proj3)agt dicunt , dum famulam noftrates dénotant. He igitur hie pro Chet pofitum eft, Sc hoc rurfus pro G, quod eft creberrimum . At dum noNpro cubito pouitur,alUaftpro
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnenfura
-ocr page 281-r I B E R IX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157
menfura deriuaturj eo quôd cubitus princeps fit amp;r primaria botninis tnenfuia. Quadrat cnim hominem, duraquater acceptus totam hominis abioluit longirudincm. SoNdeficerejimbecillcm fieri. Fit à Uanr/quo mutilum amp;nbsp;infirmumdciiotatur, amp;:ali- lam. quando etiam mutilare. credere ftabilem elle, ab ee-mnn id eft verum amp;nbsp;Jegiti-mum puto {ON pro artifice, quis non vider abfiant-niaii fieri.quo vir manualis.vc fie di-cam,amp; mechanicus notatur? yoN firmare,roborare, pra;ualerc,à jDcfft,'quo maximum fignifitatiUivnde Jiïîceftft pro doólore, co quod in fumrrio amp;: maximo honore fit haben-dus, Jiîcfl/ J!ï)»ift/vt ahj loquuncur,eft pinguem amp;robuftum facio, poNfortis. ilierfî/ nobis maximus. oon dicere, loqui. Jilîar famam nobis figniftcat,fiue quod vuilgo homi-nes loquuntur. Hine 5tîarni ©emuren eft loqui de aliquo, à quo iONh, quod D. Hie- martn. ronymustranftulit, vulgodicitur. Abutunturergo voce hac Hebræi, dum pro quauis Jocutioneponiint. Venimdiim pro cogitate vfurpatur, vocabulum verfum eftdßam/ quod nobis inter alia fignificat rem mente noftra fupputare, confiderare, cogitare. “ION lingua Chaldaicafignificat arietem,quæ vox conueifaeft ènoftraÛam/quæ, dum breuiseft vocalis, arietem defignat. noNdicunt pro veritate. Nobis lt;enndecorum iuftumque fignificat,quod à veritate nequit leiungi. Quod igitur Dauid cccinit, Ke-ritMde terra orta eit-, id fabularum textores fignificarunt, dum Themidem èterra ortamdicunt. Sed nunefatis eft exemplorum, quæfumtafuntèdiraîdiopauloplus minus eorumquæ àlittera Alephfumuntexordium. Quid igitur futurum, fitotum Lexicon Hebraicum ad huncmodum à nobis examinatumadderemus?
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Î I
FINIS. ■ *
. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' r
-ocr page 282-''' ..* ? ■ gt;■gt; ■ ?
ï lüh.'Goro^'^pia memorù niffamca Francica ^Gattica^ ‘ Veriünihùs^ Herw^hénaÇ^ Ffü^ö^lyphica ^iuldem funt^
erudttionù cum lU operitus quA 'viuuFedidit. h! eCquicquam in his lihri^ à me ^aut ah aliis eji animaduerfum quodfidem aut morumintegritatemlamp;dat,* '2^j)Sdxtilis,
loh. Molanus, Apoftolicus ÔC Regius cenfor.
-ocr page 283- -ocr page 284-