-ocr page 1-

IOANNIS GOROPII

Ex officina Chriftophori Plantini Architypographi Regii.

Cl3. Io. L X X Xi

-ocr page 2-

-ocr page 3-

RIS’^IM O ’^V IRO I A C O B O -

, j V...; n T A^rj D. DR G O I C K E N, r I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• • 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I- V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j lt;nbsp;-

lt;c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•€quot;- 1, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Vod av’ctor^‘ipse FACT,yRvs erat credo, fi viueret : idem ego nuiie vfurpo, vir nobiliflime ,amp; hanc partem è clarifsimi illius ingenij mpniir mentis ad te mitto, Becanö ipfo pro-'pemodum iubente. Cognituni enini mihi quanti ille vir non folum amicitiam tuam fecerit, fed etiam exaéium iudicium amp;nbsp;doólrinam.Q^a idtçr paucos tui ordinis fic eluces, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;,

Vt^wanö^urnorenUet quot;

LtinajndriyGnidtïif^eGygc^. lt;nbsp;-

Virtutem omitto: quæ ita cum modeftia infita tibi j yt cüm laudanda omnia façias^æquis auribus laudem nó admittas. qua aböineo. Hunc tantum Becani quafi pofthumum fœtum, tibi trado amp;nbsp;commendo : nïo-inumentum amicitiæ,quæ tibi cum illo’monumentum etiam beniuolentiæftudiique mei, quod erga teper-petuumerit, Vale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

-ocr page 4-

J r N D E X RE RjV M

ET V E R BO R V M C ;i ä TH

G Ai L 'L I lt;nbsp;G tA.2 ; ;)


v4.



•^cherott fl.

^chertifia palm.


1 .. ' quot;^ypop.^S, etß. tÿ^braham Jùb ^uercttAfam~ revitulftm ob-tuhße, (jttid ß~ gwficet,

47 47 116


. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I j I

^d(tm ejU4miiuin fiat(tßlicita~ tùßi tntûi permanßrtt. i z j fMyivi-nttyfpolla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joÿ

»Ægidim ScftdM. Æ^jfptier/if» hierogljfphici, natx. '12.1


Ayâift@^ dillM A/ercurifu. ç)-j yfgoniftmAIttrtiale.

»I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151

lauda vnde dt^. i j

^^4l‘tl^daalticula dtcla (jalerita,

12,dr ß^aent,

jilauda dibla legio ^allica. i z \Alaudit hitrogljphtcumßgnii. i j t^ilaudt. libeüui ab aublare dedi-


izj

olt;/oj,dieu dieu.ö 2.

hhiioitz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12.

vilexiawbs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iz


^^iUemanni nomen qnando pri-

mnm in vßm venerit. 76 .AUemanni longißime recédant ab

«tymologia plurimaram vocnnt, jillemanni mstltießbilis voces ex

agérant, ii,amp; ßqnent.

«fp.

.Alphabetißue literarttmconßde-

ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6z,^‘ßquent,

a^lßtia.

«U.

3tltac.

.Altäre.

eyfmbigatt».

.Ambiorix.

Kp.iZ.ya,

K^imorcognatoram. 2^,z^ t^mor,creator rmnium, ^c.z^, efr ßt^uent.

tyimor,prtncipiam ^ finistotitts humanaßpientia.

.Amor^ßcopnt ßcrtßciorum vete-


rum.


101

IC9


-■ -

18

Afca feederss tePla alts Chertt-

e^naphanatu ./Apollo,

109

him.

•îî

.Ancona,

•51

Areeo,es,ere.

80

Anima hominis vitulo compara-

Archegenetes Apollo.

lO^

tur.

âtg.

Anntui Pßatiaberoßni repre-

Argephontes ßiäus A/erct(zius.

henduntttr.

48

•9^ƒ7..

Annta vnde di^lus.

109

Arges,Ar^Ples, Argus

vndédi-.

Annum Kvid^htrt» vocarunt I^ta-

taatisr.:

ci, ÏQ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Arges tfi^tts draco i^nem

eyfntonius Galatawreprehendi-

riusoccidit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

tur.

Argusiocesßs a Mercurio iamp;e-

Apollo vnde diblas.i 08. eins vocis

ichnAA ratio, ibid.^t^uare dicim ~

. Argißthnlaallegorici ioterpretii*'

morbos depeUere. tAfpollo K'uyivvTïtt,

Ariôütîllss'b^de diPint.

109

■ i9

Apollo Anaphanaus,

109

AriouiPh lingua versMcnla.6,io,

Apollo Archegenetes,

109

3trt.

IS

ApoKo Clarins.

Artemißaauare herba S.^oannis

Apollo Carneius,

HZ

. dicatur,^c,

Apollo Cynthins,

io^

Aßsaniß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;'. JJ f42.

Apollo, ehrt ft M, '

. 108

Atnaticornm primary

Antuer-

tA^pollo Cunnius,

IÖ9

piani. K

Apollo Daphnites,

10^

2£u. V

Apollo Delius,

109

Auaricùmop.

zz

»gt;

Apollo GallorumDeus.

Auaritia canfi idololatria. 8 J

ßcjuent.

Auonftodnnnm.

20

Apollo Genitiuus, ' ,

Î0Ç

tAnlon Macedonia vrhs, hodia

Apollo Z'jtznyivirnt,

ibid.

ZJallona nominata.

64,7 Î

Apollo Lycius.

ibid.

Aura,a.

110

Apollo Licoreue,

ibid.

Anris.

27

Apollo quot;I^omius.

toS

lt;iAnrora,a.

HO

Apollo Orus,

lO^

3£llt.

lOË^

oÀtpollo Pmu,

IIO

SCtuar.

Apollo Patrons,

109

T.

Apollo Phanaus.

»Z'/d.

eApollo Pythins.

III

Bacchus, Chrißns.

98,102

Apollo Sal dtblus.

I 'Î

Bacchtis,Nochns.

9S.99

Apollo F etonts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßq.

Baclriani,primi Magi.

27

eApolbnis cognomina varia

Baia,

epitheta, ex etymo (ßquot;

myilice

^ant.

lol

interpretata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10p,ßq,

25cc.

18

Apolhni ejuare tripus dedicatns.

Becus.

18

IO 8

X^tl.

ƒ4

copia in regione Septentrio-

23cl{r.

54, JÎ

nali.

138

Belga vnde di^i.

54

Acjuttanorum lingua.

4

Belga bellicoß.

54 ,

18j8o,ic6,i I j

Belgarnm lingua.

4

eAra vnde.

104

Belgarnm magna pars ynare ah

Ararßne Araris ß.

18

ext erts Plamen oivocentur. 16

Arbor vit A in paradiß.

151

TSellig.

54

Cß ßt^uent.

Bellouejus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

54,55

Arbor vit A tn paradißfi.

iI auer-

Be Hum.

54

Bellnm quo reßrendum.

55

3trc.

«0

Bcmbi tabula.

drca,A,

80

2âen, Tienne,

14


-ocr page 5-

quot;Senna,£.

®trg.

2Bjr5=l)ftnj,2SetS'lJont.

Sergomnm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9i7 8

95ie.

3Bgt;g^boet. Socchns Maurus,

35igt;î«e.

Bodtncus fl.

Soduognatus. \

IS09 vnde diEli,amp;ijui, ''jo,64,74 Boij gallis Çermanùpermiftt^ amp;c.

Sononia di^ Felflna.'

®ont.

BorbetomagM.

2Bou.

Breucomagus. ‘ quot;nbsp;^'''‘ 2 j Bria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6^,7x777

Britannorurn lingua.

Bitlga. •

Sulot Arabicum vocabulum vn-de,quid co denotetur. i^i

C.

lt;C.(i.i.malùs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7gt;9'^

Cadmus ditlsü Mercurios.

Caduceum.

Caduceoßrpentes aSlriSli quidfl~

gnificent,

Calum vnde diblam.

CalumGaium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31 »32

Cali tres in/acrâfcrspturâ. 164 Cafar in Cammentiiriia nomina ~ propria varie corrupit, (^c.14, ^ßquent.zz

Cafirodunum.

Cafiromague.

Clt;*bos.

Caius ^Caia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Otamp;ßq.

Caisis cur per eflirendum.

«Cat.

Calabria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Calb.Æalf.

Calenda, *

5^

Camboduntim. ! ■

Camulodunum.

Capedunum.

Capnémargos.

Capra ysiouißletimmoldri,^c.

•;ii6.

lt;at.

Carcer^eris.

xdlMi;a.fibrifi ' -iv.'c

Ckritatis extenflo.' ' O: go

-112

Cameia ßcra.

Càrneius sAbpolio. - i j

Carneius [upiter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j

CàrneiussnKÖ^arsf di^tu.'Vi 12'

Càrneius V er us ^efi (flhriilus^ iiz' Carnutum regio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2'

CarvChriJli 'verusefls cibus ani-’ morum.

IN GALLIC A.

Carrodunum.

lt;Cat. i. malus. Catena louis.

Celta.

(el tar urn lingua, Celtogalata. Celtogalatia, Celtori], Cera laudes.

Cereri ßem immola,

10

92-6z quot;^4,45 4J 44,4;

55 5-f

'■runt Veteres.

Cham patris frgiens conßeHum quamplurimas finxit ßibulas. lt;^8

Chameßnes diÜKsCham. 63 Chamifiis Semifiis inuififape-58 Chaon flue chon diblus Hercules.

^6,67 ,amp;ßq.i^ef

chaon diSlus T^chus. 66,la^,^ Chaonespop,

Chaonia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘66,67,144

(^herubim alls teihi area foederis.

ßhimara isp.

Chironiavlcera.

44

(hoanavrhs.

Choana in Media aquè atque in

Bailrianareperitur. 7 z (fhomara vrbs,primaGalatarum

ßdesconditad Çomaro. 64 (homaripop.

Chomarus ciuitas. v £77 chon.

(hone di^ Italia.

(fhonardus c7r Chonradui. 67

Chrtfius,crucifixus,gjans. 155 Chriflus ‘HeifiliuSfzA'pollo (ff

Phoebus diblus. 106,108

ChrifiuS vertu eÜ Carneius. i i z (hrillusDaphnis. nbsp;nbsp;97,98,104

ChrififssLiber pater.^8^100,loz

Chrtflus Mercurios.7i^^ßq ebquot; ßquent,

Chrijius quot;B(ochus. 98,100 Chr iflus pur US pan is. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izo

Chrtfli caro verus efl cibus ani-

morum.

Cimbri. Cimbricalingua. Cimera regio.

lOZ 4,47 iö,i 1,42,62 64 4,34,47

Cimmerijpop, Cimmerium promontorium. 47 «Clatr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11}

(larius Apollo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ii}

(faros opidum Colophoni vicinu. . . . \ .

Clarus,a,um. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj*

(naus curperGenuntiandum. 41

Coccusglandifir a arboris fiuSlus. ’ 139

Coccinus color quid deflgnet. 139

Cocinilla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i }8

Cognatio. 1 ßquent.

Cognatio parit carltatem. ij (fognationisprimum caput lie us.

Cognat or um amor, i^tijiti^ßq. Coleus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94

Columbas olimoracula reddidifle, quomodointelligendum. 14J Comer iflallorum pater. 3 3,34 pop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;46,47

Comarusportus.

lt;Con.^«fe'4toeh, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

Csspec.

Copula crucis chrifii animam noflram flrmo connubij nexuflUx ßflio deuincit.

Co?“««« 7»er»4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,130^’134

4tram» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' 80

Criophorus di^us Mercurtus. ^7 . 4tritcn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■. ‘^“quot;114

Crux Chrifti ex quo ligno fiierit fiibki. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t ^z,^ßquenf,

CrUx ChfiPt'i ePt ligntim 'vita.i z ’55

Crux chrifii eft Tau (fiallictsm. izi,^rßq.izs7 V . ■ lt;erpg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; quot;nbsp;'‘’22

lt;tuö.

.54

Culeus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■’ !94

Cumeriumpromontorisim, quot;Jr Cfinnidie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Cunnius Apollo. “ ' * ’ ’ ' 1 lt;Cnt.

Cpbele vnde diPki, C)quot; quid deno-

tet.

Cflbelaflue Magna ritatri quare immolata porca. tj6fl ^7 Cygnorum cantus.

Cyhenius vnde ditlus zJiUercu-

rius, 'amp;C. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94, (fißquent.

Cynefijpop.

Cyneflus mons.

Cynthiuslt;iA'pollo,

Cyripop.

±gt;.

quot;I)a.e.flDai,DauiflueJiaci pop.64

Ottati,.

Had flue Haul pop.10,6'4. eorum ßrmo.

Hadaluspoteft did 1(pchus. 2 Haphne'us Phoebus, 106 Haphiiites Apollo. *

Daphnis ChriPius. 97,98,(ÿ'ßq, lO^famp;flquent.ioG.

Haphnis Mercurijfllius quomo-

do dicat ur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98,106

‘HauiflucHaci pop’,

Hélius Apollo.

^én.i.piceamateria,

quot;Deucalion diPlus Nochus.

Crßquent.

HeticalionThefialus.

Deus.

Ç 3


-ocr page 6-

Fgt;eus efi prafiantifima voluptas.

Deus ipfi qua ratione dicatur

AFagus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28

Deusprtmum caput cognationis.

Déifiera nomina adidolomania dÿicinadetortti, S^,drfiquent. Deo cur multa nomina trtbuan-tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81

Diabolus diuinafiymbola dr ora-culafibi arrogat, dre. iïï,dr ßquent.

Dialebli varia, lingua Germani-


index HERVM et VERBORVM

Ela in Sichern. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4x. Galat arum dr Çermanorumide

Elah vocabuli ititerpretatio va-


ria,

4Jti,lt;ent,lt;ß»nt.».p««. 57^69,71, 7\

iretydi’t©^ diHusJlFercurius, ^y

£ns ^riftotelis.

Spilepfia quare Herculantu morbus cltcatur,

^poredia.

Squus naues allegoricefilgnificat.


'viuendi genus.



Çalatarum amp;nbsp;Senonum ex al fia in Furopammigrationts.

(jalataruminvariis orbis partibus monumenta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j i

GalatisF).Paulißntentia, 44


ca.

• SBten. J

Dies vnde diUus.


60

126

126


ipisnrwa.

Frjngium herba.

EJJedum.


88

45 »7


T)ies motionis finis perfi£liot


F.


^alatinus vicus.

Çalba quis dicatur. ^alba vermis.

Galbanum.

Galbeum ornamentum.

Galbtnus color.

Galbula auis. Galeritaauis. (yalgulusauis. Galla op.

ÇallafiuPlus qutrcuum.


18 B9

45

45

45

45



minus àquofit motus, nbsp;nbsp;nbsp;126

Diei noblem quare praponant (fialHd“ Çimmerij, ^o,dr fiq. Diem a noble aufiicari, natura maxime confintaneum, tzH Dieu, (yallis quid fit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61

Dieuydieu/podos alaudarum.Cz Diotima, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 3

Dis,ditis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

Disdiblus/apetus,drc. 49,121 tDÄf quare Deus infirorum finga-


F litttra firina exafierant Ade-maniplerafique voces a littera F incipientes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11

Fagus Lattnorumeft Oxy a ifJeo-phrafli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izq

Faficinumta^ercurij JlatU£af~


fixum quid denotee.


Gallipolis, Gallus fi.


Ji,^6,6o

41


tur.

*Diues diuitfs. Diuico, 'Igt;iuitiacsu, *Dius.

Dius fidius.


I)odanim.

5300. i. canis.

Dodona ciuitas.

Dodonaumoraculam. .


r^lt;),dr ßquent, 49 16 16 61 6z

• , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7


Fauni.

Felfirta.

Fides.


95 M7

5 54


7^,0'ßqueHt. '^7


^^’^57

Fides primùm habenda verbo Dei.


M4 144.159


F)ruida,afitaDruis^idis, 4,120

*I)ruis vnde dicaturfiFrc, nbsp;nbsp;nbsp;ßq,

119,^ßquent,

Druides qui, dre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßq.

iiq,drßq. tzQ.,it.s.,eorûau-Plor japetus fib Ditis nomine celebratus, , m. eorumdi-


ßquent.

JFiet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ty

Flamengi quare vocentur Eraba-ti, HoSandi^ cateri 'Belga, ’ ..

Francicusßrmovttdenatus. j Fronßcum op, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y z

Funiculus triplex,fideifipei dr ca~ rit at is. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i2j

Fur calquaßrui apud Tlpm. filent, reddi infimes , qualis fierit.


ficiplina, Drußmagus. Dryades, JpoS, Dumnorix, ^un.i.tenuis i


2-5

147


G.


ÏDunfine ^upn. i.cottis. 50un^feerc6.


» 5.’9

20


lt;Ôaf.

(yata.i.picavaria. ' Ôptia terra.

Çaia V'enui 'Oranca. '

lt;Satett.

Oatben.


4 I

3^-

5^.

5i


tI0wn rfrAwi«lt;*»fw opidorum no-ßqtsent.


......52

5°,Ö'ßq.4i.


mina.

Dunium op.

*Duniusfinsu. 50uptft,îBupeftn;, ^upn.


lo

20

91


Gaitts d^fiaia.

lt;5al. ».ƒ/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;43

«Ôal. i. alta dr vehemens vox, 42.


5/aA«.

Galailophagi.


57 ^^^amp;fiquent. 5^’5^


E: «5,«Bt,«?en. «Setlttl,«SttfttI. «StCamp;,«Stt]).


Çalata op.

Galata vnde dibli. 3 jjcÿ“ßquent.


Galatafiùnt Galti.^,amp; fiq. quart ficdiEli. 35. vbiprimasßdes


collocarint.

Çalatarum firm».


Gallus galUnaceus. t^tydrßq. GadiQbeles ficerdotesexfiech.^i ÇaUivnde dt£li. ^^.d'Jèqutnt. Galli (ùnt (yalata. s„drfiq. quart ßß Galat as nominarint.j^.vbi primasfides collocarint. jo. eu Cimmeriis in Jtalia venerist.^i Gallt 'veter es dr noutltrtliadifi^in..


lli.



Gadi qua lingua olim fint vfi,(^c. J{i0’ßq.(uso,amp;ßq,ii.j.

thalli in loquendo radicibtu Lati-nis verborum dr nominu vtwn-, tur, ciim ear urn déclinât io con^rublie prorfius fit gertna-


na.


fiqucnt.


(jallifiuntomnes homines per fi-lumFau, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;121,112

Gallorum amp;nbsp;Germanorum co^a-tiO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JO

Gallorum in ftaliam trafitus §i,0'/equent. ’


Gallorumiaus.


Gallorum numina. 79,80,^Jfj. 107. eorumreligto. 1^3.

gallorum paterCiomer,drc. J 3,54 Çallorumfiboles Vnfitri.' ..

GaUica lingua vnde nata. J,2tf, Galltca lingua antiqua eadem eu Cimbricafiit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tQ,ii

Galltcamltnguam antiquam no» efieGracam. ‘


Gallograci.

«Saint.

Gamba,Gambe, Garumnajl, ^audium. Gaz.z.a.

lt;àed,lt;Selutoe. Gelipop,, Genabumop, Genitiuus adpoüo, yivi'ii'mg .Apollo, «Sent.


~ 40HI ilt;$ 20 X13

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«


109

109

12.


-ocr page 7-

IN gALIIcA.

Çer^ottia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z

ij er man w vnde diHw.

Germanits non eß nationisßd tn-ßitnti vocaMttm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

Çermanorttm nbsp;nbsp;^Çalatnrnmßne

Gallarumcognatio. idem viuendt gensu.

Çermanoritm iactantia reprehen-ditur.

Germanica lin^tta tnßrtor ßpe— riore efi cafiigatior.

Ungua ^ua rations di-uerß à GalUca ßüße dicatur a-pndveteres.

Çermanicalingua diale^li varia.

, Çermania prima ßcunda ^ßue , ßpertor inßrior,

Çertrudis.

Çeta.io.. eorumlingua.

Glans vndediamp;t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ^z

Glans (jua rations dicatur primii hominispabulumyCÎrc.i^^^itfef. anti^uitùs hominss glandi-.. butvitamnonfifisntnjfe, 130 Glans chrtßus crucifixw. 153 Glandes laudes. ny ßt^usnt. G landt ^raarborss [oui fiera, iz-j, ([rßsjuent.

«Slinlïtrcn.

Gbfichromargos.

Glosgloris.

lt;5nact.

Gnaus,

Çomarus.

Gomer Gallorum pater, r^c. 33, 34. prius in tzAfita GaUos e-r ^ficanios condidit, quàm in

Europa.

lt;^ot.

Goiardusmons.

Gotini.

Gyi«clt;î lingua vnde natn. 61,89

GræcÂf littsris vfi Druida.

Gu pro W ficribunt popult Roma-nifintes.

Guardia.

Guj Gallivi/cumvocant. nbsp;nbsp;jz/

Sal.

Çalt.

Hamadrjfades, Hannibalts perc^lpet ßquent.

lïac.

Harpe, enfis Hercurij. Ôart.

San. l^aut. ïJect. îetn.

Heiaeericus,.

l'.V ■ t fl

gt; 151

. ■ ; . ' 147 r»7er.4j,clt;r

»’î

^7

151 il

16

40,4î Hendericus.

Stt.

getaut, fitue Serait. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88,106

Herba,a.

getùan.

gerbera.

Hercules ç^uidfignificst.

Hercules lt;tyilemanui exfihilatur, Hercules Chon^ueChaon^ Hercules Gallicusapud Lucianît.

iii,amp;ßlt;]uent.

Hercules 7i[^ochus.

Hercules Ogmtus.

Herculis columna,

Herculis çp- AEercurij compara-tto,

Herculanus morbus quare Epi-lepfia dicatur.

Herculanus nodus.

Herma amp;nbsp;Hermani,idem.

Hermain trtuiis quid moneant, ^^,amp;ßquent.

Her mar umfigura.

Hermarum violatorês ficrilegi habiti.

Jff

Hermanus,

HermesdiclusMercurius. 88,89 Hermes variis rebusprafidet. Herodoti locus quidam explica*

ttsr.

gertofl.

geiricl).

get. i.caput. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj

Hierogljphica Æ.gpptiorum nota.

izi,^ßquent,

T). Hieronymus vixit Treueris

cumD.Hslario,([rc.

Hircus apud Moßn immolatus quidfignificet.

gia.

gtflen.

git.

gittitlj, gitficj),gitttcii’!)ou. sj gol.

golb

gam.

Homo microcofimus.

Homo fiii, pecudi, iumento

tulocomparatur. 116,135,153, ^55

goj.

Hofiia magna,outs, 155

Hoßia emnes vnius mortem de-notabant.

Hofiiarum linguas no[le adolere lot

’5’ 7i 70 94

,7’

fiaient veteres. gott.

gout, gubet. gust Sul.

Hydruntum op.

3iaa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 t

Janus vnde diUus. f(gt;,6i,szy lantu Joannes idem nomen.

iil

Jam appellatio obliterauit Japeti memoriam.

^ani duJlus, Gertrudis amor, * bene precandi firmula itiners accinJHs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi

'Janigenagentes multis ante Chri-fit natalem ßculis vocata ad filutem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;122

^apetets Tfischi filists carifis. cum patrepermanfit in JUargiana amp;nbsp;BaJlriana, linguam in-tegram retinuit,^c. zy

quot;^apetus diJlus Francusfitte Vrd-

cus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I I 148

JapetusTJruidarumgeneris au* Jlor fib TJitis nomme celebra-tusdDruidis. 49,121 Japeti memoriam obliterauit Jani appellatio.

Japeti nauigatio in Jtaliam. 5 6 Japeti varta nomina. 48, drß*

quent.

Japetij inuifi chamifiis nbsp;nbsp;Semi-

fits.

Jupygiaprimùm dlanigenis,qua* rum pars Galli Senones fierut^

habttata.

5^i59

lapygia conditor Japetus. ßquent.

Japygiumpromontorium. jr,fZ

Japyx Dadali filius.

Jchnaa vocabula.

jUerus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

JUterias gemma.

Jdea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Jdolomania Judaorum.'^''-^'^ 147 Jdolomania caufi eJt fictificulo-gt; rum auaritia. 83,145 ni TO/w. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏI o,^ ßquent.

JmperßJlum prius est reperfiJki, tzG

3n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y-f

Jnalpinipop.

Infibres pop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yy

Jnfiubrium,

3\ts triumphe,io.

Joachimus Perionius. z,^ Joannes epquot; Janus,idem nomen, 127

Joannes Picardus,

Jobacebus.

jolijt.

Jofiuefilists Nunlàpidemfœderss fib quercu depofiit, e[rc. i4Zt ’45

3POU.

ioù.

Jouis nominatiuus cafis.

JouisT)eus pater eß.

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• louis


-ocr page 8-

inde lónii tty mon. 114,(ÿ-ßejuent. ^otiis vocabulum conuerfüm cjuid

X RERVM VT VERBORvM

101, fiquent.

lAbos, Ltbum, Ltbamen, Libona

iJALaiutmenßs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zq

AJamre quercM.t‘^^,^ßq. t 41

denotet,

lonk catena. 6j.. Z)ide reliqnatn

(Jy Libanum vnde dicantur.ioo

Libandi mos. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100

^an.i.vir.

.fSian.i.moneo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7,8.9,88

Jupiter,

Liebe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loi

lRan.i.Z/e»4.

'it. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114

Ligerit fl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zo

J^Hant.i.menßs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

Ifraëliticipopuli liberatio ex Æ.-gj/ptiaca firuituteifigura eflli-

Lignum vit£,cru.v Chrißi. lyz^ ^55

Ißat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74,80

Ißaw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80,81

berationij generic humani à.

Lignum vita quer eus. 13 3, CZ

'81

.peccati cacodamonü ßruitu-

158.141,143.149^

Lingua Jtalicai^ta i Latina

ALarchiones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 81

te. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

jiBatg. i. medulla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i

Jtaliavndedi£{ii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(i-/

Germanica-, Gallica e ^R^mana

“fttilia dibki Chone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cy

Italica lingua nara'e Latina

cjy Francica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16

Lingua Belgica dialeSi varia,

Afargiana regio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z'J

Manana queresu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

germanica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 16

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

AJaridunum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20

publia assure. 11 ßqttent.

Linguam Ç allicam antiquam non

ALars deus vnde di JI tu, 90.118

Ludaorumidolomania. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^

efieGracam. nbsp;nbsp;2.^ fiquent.

Ißatt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., 99

^uUomagui.

Lituuicus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16

Ißatrri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qÿ.

luntento comparaturhomo. 116,

Litt er ar um conßderatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6

jiXkacteau. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q

155.155

JJtterarum nomina duorum ge-

ALartiale.AgoniHm. q3,(Jyßßi

/«zjo vnde diifa. 96. eiuifiibula

■ nerum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85

Aiartiusmenßsvndedtdus, '99

allegoric'einterpretata. ibid.

Liuius vanitrttit arguitur. 54,5 j

Ißat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y, lÿ

lupiter Carneiue. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiz

Looamp;.i.callidus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

Afateriaprimanomina. 12^

Jupiter Gallorum Detu, 115

Lut.

,ja!ke,j®Eöc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

Jupiterßue Jouit, cjr ALercuritts

Lntijt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109

Media regio commigrationü Gal

idem Deus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114,116

ƒ,»« quare ad ßerißeia deleJH.

lorum è Chomarorum regione vefligiaßruat,

Jupiter ßue Jouit maior ALercu-

rio apudveteres. 114,116,117

Luciprincipioßlis quercetit con-

AJediolanumvnde diJJum'^ lÿ

lupiter terminalit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88,89

flabant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147

AJediolanummultis Iods inuentS.

■gt; I

Lugdunum. i'^,'i.o,(Jrßquent.

28,jy

.A- Au

Lugidunum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.0

ALedius fidius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 z

Lugodunum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo

Ißeiben.jißeten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28

ÎSariKV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149

Laitue Lie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33^69

/1/ëZ mellit vnde diJlurn. 40, eint

JC erme'^ gran'itm^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-^cf

Luna Man nbsp;nbsp;nbsp;d monendo, e^c.

laudes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s 5?

Kermeßnus color.

ßquent.

Ifôelcb, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

iätjUun, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148

Lupus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;110

Afelca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

*« . '

Luterius. w- * nbsp;nbsp;. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iii

(Afa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

L.

Luxlucis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109

Afelo dunum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20

Jjamp;tßuel^n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s^y

ÄyXsWJSf. . . r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ito

JlBen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

MjH». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IC9

Afens mentit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

lathee ƒ«e Itecfter, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j 8

t^Kryivitiu .ApoUo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10^

ißenfeö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131

l.ac laJtit vnde dtcatur, 3 9 iCÿ- j?-

Lycius .Apollo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toq

.#©er. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74,8i

quent.

fMsiZavm vocarunt Grad annum.

ALerboduus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ys^

Latle nominatittus apud Flau-

109 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

MulitiaS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 109

iRett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18

tum.

ALercor,aris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ig

lans quare Germaniab Jtalisvo-

Ly cor eus -.Apolla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i oq

Ißerft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81

centùr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

hvniQ--. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï10

VLercurius vnde diJlus.^o, 81, öquot;

lanf-ftnefl)ten.

toy. eius nominit defini-

Lapis fœderit/ùb querau depoßtus

AL.

tio.qi.ichnaavocis ratio, toy

(tJoßefilio‘Li(un, 141,145

Mat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!^5,i5

AJercuriusdyârt^diJlus. qy

lat.

ALercurius, K^Jrgephontes diJlus.

laten. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3j

ALaotid ÇermanicL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16

Latina lingua vnde exorta. 61,

Maent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

AJercurius Qidmus diJlus. • 9 t

89

Mag. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13,16,18

«J^ercurius Cyllenius diJltts. 94

Leb, Lef, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ 4

ALagus terminantia aliquot opi~

Afercurius Gallorum Deus, yq

huQa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lok

darum nomina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. t

ALercuritts Hermes diJlus. 88,(ÿ'

Leutoe^tft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j

^yiLagus quid^gnißcet, dlquot; quit

ßquent.

Lexpadagogusnofier. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïoi.

. ALagus dicendus. ij, e^ßq.

Mercurius (Jr lupiter idem deus.

Liber vnde diJlus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100, i oi

i8

'114.117 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ■' '

Ltber Detu amp;nbsp;Libera. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61

vJ^Lagtts qua ratione dicattsr

ALercurius f^nKnafótf^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qy

Liber pater chrïflus,lt;^iy\QQ ,i ox

. Deusipß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18

AJercurius Nomius diJius. 9 y

Liber pater, Nochus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iqq

Afagia cultus eJl Deoru, ßeun-

ALercurius Promachus diiHts,qy

Liberaliafißtt.c)2,^ßq, joz

dumPlat.

Mercurius TricephalusditJus. $q

Liberaliorum die togam virilem

AJagia apud JiaJlrianosorta.iy.

MercuriusLhoj/t ßue Theut di-

ßtmere filent Romani iuuenes.

et^ primtu inuetor Zoroafires .i.6

lt;i ; lifts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S6 ^(è'fiqquot;^quot;^-

ALer-

-ocr page 9-

-R O a f N

2AeYcuriui 7 rrfmegifius di£ius. 89 .

APercuriiis 7 ripmegtfiui ßlßs. ‘ 9-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ •

AP er curt tu ßlo nomine à Sapie»^ tiadijfert. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

APercurtus efi Verbum Dei inç^r- ' natum. 9t,amp;ßr].9nf.^:ßr^y,-, APercurlj varia nomina^epitheta .

Creoniminterpretatn. ü4,9j'-9-^197,amp;ßciacnt.

Afsrcafij nbsp;Herculis compara

tio.

APercurij fintua eiui ßp mbohea ftgnißicatio. 8.i,(S‘ßjuent.

APercurtj fiatua affixum ßßei-num. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 ßi^uent.

APercuriiartest^^ßcientia attri- ‘

buuntur.

Aferx mercii.

APeßpta regto._ APefipteus ßrmo.

Meßpionmons. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 g

APefipus Neptunifiliui,^c. ^8 ^9. vnde diblus. 5 g ijaare di-

?‘gt;95 81.

58^

. 5^gt;i

ilMesjuorumdomttor.^^. Hir-gili] carmen de Afeßpo expli-

catur.

Afeßmbria.

A/efipop.

APtcrocoßmui homo.

(aiMxsàiQ^ditliu Mcrcttritti.

59 ^9

69

93

ßiiv.

inerua qnidßgniftcet, vnde dtbla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii7-,amp; ß:]nent.

JMinerna Gallornm namen. 11 -f

APtnOyM.are, APodas. poi^it.

APoloJß di£li Chaones pop.

SiSitsn.t.Lana. itSiinst.t.menßs. APoneo.eSyCre.

■9

9

87

66

1 9,89

t-APontes quare ad ficrificia orationes deleÜi.

Alt;Ioralt;,a.APoror..aris.

APorbiußcer ßue caducus quare fie diilus. 140. qnare didui Herculanus.

^APorbi ßeri fiue caduci eum lap(ù Àdamicomparatio. 140

APorbo ßcro medetur vtfii,um.i.\Q

A/oß ft.

il

ibid.

Aloßs vnde diEltts.

40

APulgeo,es,ere.

APuiier Ujoto quare dicatur. i, ^ßquent.

N.

jftacljt. jaatijtegaï. J5am.

42,126

41

8,9

^eceßitoffiimulm nbsp;nbsp;ad Dettfa

^erandum. • , JÖet.

Ntt©--. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

iVitu:.; ■ UT, N eodunum.

Neomagus vudedicatur, Neomagui 'Britan.

Neomagus Luxubiorum. Ncomagus Nemetum.

l^eomagas ‘Tricafitnorum. \ Neoma^ui ÏJadtcajftorum.

^5-13

llZ^eomagtts ßue Noutomagtuad

Vialim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. r.

/liet.

JÜ'CU. -, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Tip^ochtis diPl^ts Hpbllo.

49

NocboidtblttsTiacchas. 49,100 ’Piochas diüus Chonßue Chaon.

^(gt;y^7,amp;ß(J.

Nochus ßhrtflißgura. 98,100 N ochus dicipoteJt‘Dlt;tdaltis. jz Nochusdivins Deucalion.iUfS^,^ ßcjuent.

T^ochus Spißopi ßn^us officio invniuerfi orbe.

lAßochus dtblus Hercules.

amp;ßejuent.

Nochus fndus^ex India deueclus area ad Septentrionis plagam^ amp;C.Z7 '

51fochus,dillus Liber pater. 100 2V ochus *di£lus Saturnuf.

Nomendnis.

Nomme T)ei, intelligitur filtus Det. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S,Qrße]uent.

Nomina propria vane corrupts.

I ßrjuent.

Nomiusdièlus-Apollo. ic8 omius diclus APtreurius. 9-]

j^oot, J5tis,j5orcl. jSOtt.

T^uiodxnf/t».

8i

2OjiX

Nouiomagus vnde dicatar.z 3 ßsjuent.

‘l^oHioma^s 'Piturigttm. quot;P^ottiomagus ad Klaltm.

N oaus.,a,um. 'H^oxnoclû.

ilt;£

Nox motus principium,ßue ter~ minusa^uofitmotusidiesmo-tionisfinisfßperftbiio. izö Nox ijuare dtet prafiraturà Cim-mertis Gallis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo

2\^ox (jiiare mater omnium voce-

tnr.

N uidunum.

Ißumtfimatti antiqua.

126 20

154 II2

o.

Obrincus, bos»


il

14


Si.

112 Ogèriusfioefbeeattf»,. v

H2 gt;nbsp;O^m'tus Hercules. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 118 ‘

112, oîrQh., 127

io Ômiri,'^icleZgt;mbrl. '

^3 ,.lt;©nnorel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ • *7^

Oracula edidiße dicuntut quercfss. ^efi-columba.

Orgeutorix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 y

Ordtor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj

Origo,i«ii- VT

Onor. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Orobij pop,. . Oromailßs,

.PI Orus -Apofto, aîtfs.i.bos.

O'tmarus,

ùi'i'3-,.77.

.1.77


ff?

' '

\i-Vgt;

Outdifverfis de îudîs liberalièus 5Ißochoattrtbuti. ' ,-100 Ouis hoßtd maxima. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 jf

Oxÿa Theophrafit^efi Fagus. îâtd

ttnorum.

«b\


'Padusß^

Tsan vndefirmetur.fielß^jeq^

Tisan Hnotlo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i rô

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-n .lUlV-v-'

Tanis put us Chrijtus. nbsp;nbsp;, ï

• . ibta.

iifaptßap, Paf, ‘2‘ar,paris.

Parcifvndedillit.

Pairimonium D. 'Petri AParci.

lßnt,i.via. ,, ,,, Patrons Apollo.

Pecort compaiatnrhomo, Pecuniavndedilbi.

PcfE.

peter.

Petoritum.

Th an sus t^Ppollo, çnyof.

87

*5 104 ‘i5y

^7

109 iP9. £lt;i.

Philoßphus, Philoßphia vera eß amoris cagsiß^

tio,ô‘C.

ThoebusvndediHus. lo^ Phœbus Daphnsus. loé-ThoebuS ÎDei filius relie Vocàtur^

106,10^. 'B^gliqua vide ûi ^poUti. _

Phrygumprifica lingua. 42, i li

P ica varia. quot;

Planarati dtilio pro pfosr.it, aptid Ptin.

Plinius cafitgatus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJ,iz

-roxiho-msdtéiusCarneiùs', . lii Torca quare immolata màgna matrt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;156,^ßquent.

Porcorumficundit as.

Perd.,


-ocr page 10-

index


Porcina carnis prafiauità.. ’ ' i 3 7 Principts (p-föbditi conditio ataß^ _________ . . * •


R E'à V E T


munm.


VERBORVM


Sigoueßr. ^in.i.ßnßs. Stngtdunum. ^aeporonrft. ^lit. ^lot. g)lupp. S»mart, ‘èstsi.i.filust


Kußceus color.

S.


Sâbini vndediili.


Prornachus di^^iu ^ffrCHrifts.^ S/(clt;eprimimaiores Saxonam. 64

J 1 r '. 1- '. Sacraporct. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154 *

^JeudoberoJus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veprê- quot;Sacrificia^^'' viilimaftif» atdef -


hènduntttr.


Pßftdötrtpnegiilu,^ lythä. '^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J'-

'■Pßihuts ./ipollo.


48

.7.'.tö;,f5y-O


ijuiddeßgnarittt,


Sacrifictorum veterum fioptts; a~


mor.


ïoi


Saerißciorum varia genera ad v- Sol,ßtis. numßicrißcium tn ara cruds'^ SoldillussApollo.


J^nlÄ:um fV irrepßt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

’S!*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Us;

Q^rcetis filis olim cinfiabani ;tuct.

perçus vnae dtda. qt fiq, 'ßsits varia nomina explieantur, 5^148, ^ßq. eius deßcriptio (p' zK * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ^9^ 57,.i 4i'

perçus cutus rei ßyrnbolUm. i zp, .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efi CKUcis Chrt-

■ ^ßl-143.:^*quercu crUx'Chtifii ^yd^i'amp;ßqueht,.^ ^^f^cus (frbot Vita in paradiß

• T33,ij8gt;43,Ï49’ perçus in medicina Vtilii, i profirt prafiantilßmu vißcü.140 ^^ercus louißcra, amp;c. 129, ßq-amp;quare. 150,133,1 U. ^ÖAeiißs )l^iimri. i^4,l|j, 141' l^ercus Ttfariana: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154


peratium tetenderunt. 15

Sacrtßculorum quaßus, idoloma -


• nia cauß. ^4i.i.ßlus,conßruatio. Salßlis. • ' ' ' Salentini,'

^»alirö.

Salijpop. Salus,utis.


145

6^9,108

69 ^9


69

69


Sapient iagenita unie ßcula,amp;c.

94.95 • quot;


Saßnainßla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Saßnespop. • l' y Siat.

SatuTUmflue Saturitem op.

Saturnus.

Satyrorum vere'tra arreSta.

s. ßquent, ■''*


64gt;73

70

' 70

70

gt;93,^


Solis pium encomium. èolö.


54,51 57,^ïo

20 loi 110 110 110 118 los 108

• »'5

57


Soldurij apud Caßrem qui ßnt.i j lt;rrrivSa,a-'^eiS'a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102

èpsfett. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102

Statuacollocata viris illuflribus.

9^ ■

Statuarum firma antiquißimis


temporihus.

Sgt;tfr. ägt;tram.

fgt;npueigt;w, Subrium. Sueuorum lingua.


87 ßqftent, ^7 itS 77 77 é,tO


Suis fœcundaoi. 154,1 j 5,156 Suis vßs inßcrißciis. i $ 4, i J 5, ' 1^6


ß^ercus in Sichern. 14i;c$“ ^Mrcus copioßa ßerunt oliM'ih ' jitdaa.

^^rcus qua de cauß Vrdcula è-

derèdiilâ^ ’

Cmetn.

Qyserna corona donari filet, qui etuis Rom.vttam firuajßet.i 30.

■' ^quid eo ritu indicatum.


Saxonum primi maiores Saca

'A -*ci - ■ *

- • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59/4

•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59»lt;54

lt;54


Sui,pecudiamp; iumento compara-tur homo.


IQuerquera pbris. Q^iritare,


134


148 ”4


Scorda pop.' ' Scordtfcipop, Scordonainßla.


Sfiobeni pop.


S cor dus pue Scordonis mo»s, 6^


èfOt.

Scytha.

Sedutti. ''

Segodunum.


141

36

78

20

69


Talajpus.

Cam.

Car.

T ardus,a,um.


Selymbria.

Sèmifiis amp;nbsp;Chamifiis inuißi la-


T arodanitm.


7

18 7Oiamp;ßqMent.

20


Tau litter a ad vinciendum ido-


Semnones,


58


^tn.ißnßs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57.lt;50

Sena à qutbus condita,^ vnde di-


Tau omnes homines ßallos ptcit. 121,122.

Galltcum quare diSlum.tii,


lia.


«Sa. fiac. fiam. âar.' Qato. Ütin.


18,82,106

112

8i

18,70


Sena vrbis in Hetruria laus. 6 o


multaßerunt, Senogatlia.

Senones vndedilli.


59-lt;^o

51 5^gt;57


Rheda. * l^obodtinuniy Rtgodunum.


21 ^quot;^^ßqttent.


Senones ^alli,qui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2

Senones vnde in '^apygiam vene-


rint.


Tau Gallicum,crux Chrißi. itt^ ßquent.

Cato vocabuli etymon (ÿ* ßgniß-càtio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124

Tauri pop. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59

Taurica Cherßneßs etiamnum hodie lingua Germania inß-


zo

20


Stnottum (jalatarum ex eyfpa in Europam migrationes.


riorû vtitur.


to

59


Robur pra caterts arboribus ^oui olimfaitfacrum. izZteyrßq. Rodanusß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig

13om. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;110


Pomans loquicUcuntw Galli. Gofct).


Sentio,is,ire.

Seprinumcafirum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jd

Serpentes caduceo ailrilli quidß~ gnißcent.


Tellofiges pop, Termmus vnde diclus,(^ quid ß^


(Su. ûnc.


43 ^3

’3

107


Seejuana p.

Sgt;i pue ^ie.i.video.


91 20


SibyUa carmen de Daphnide ex-plicatur. iQi,(l)'ßq.


tio


gnißcet. 89 ßquent.

TerminusTieus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8S

T erminalis fupiter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;88,89

Termo diUus Terminus apud En-


nium.

'Xi^y.av.

Terra Gaia.

Tetragonus homo.

Teutones.


89

88, ?9 3^ 85

Thernii


-ocr page 11-

IN gallic A,

Themh'dett,

Uercingentorix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16

I3gt;7d

86

Uerbum efi Dei ßlius patrem

Urancus fitte Iranern diblus Tape-

6ïà?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6x

ofiendensgt; amp;c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßq.

tut.

48

Qljopt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S6

V^rbo aublor libsHum dedicauit.

Vrania Venm,

3 b 87

Thojft Jtue Theut diStfU Mercu-

idcatD.

31

rtm. 86,90.

Vrrbo ‘Dei primùm fides haben-

©ri, ©tij^epf.

69

ThmizgrüiM ßtte verruca. 139

da. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tz^iGrßquent.

îEa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z6

Virgobretus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14,74

Vxellodunum.

20

TOga virilis Romanoruntt amp;nbsp;toga

o.ftico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16

Vxentum op.

70

Itbertatis Chri^ianorum. lqz

'UerWj a, um. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125

w.

f

iîoon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8i

Vetui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf

'TricephaluidiblusMercuritu 89

Vtblimarum cades quid defigna-

W evocabulisfiepe tellitur à La~

‘J' rtmarcißa Gallorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11

rint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ill

tints, mutatur in Gu. iz^

quot;Trip Ui iy^pglUnt qaare dedica-

Uindomagus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23

mutatur in

Î4S

tus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108

Vinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;127

l®acen.

I7gt;i4i

T’rifmegiftui diclus tJ^ercu-

Vtrgilij verfiui de mortuo Daphni-

Wagenftljot,

HI*.

rius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ’ gcf

_ de, Chrtfio attrtbuti c^c, 8

Wafc.

Trifmegifluifiilßts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90

drßquent. lo^,eîrfiquent.

3©att.

'Troia vndediSla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijj, jjy

Vtrtproprium (ß- pracipuum offi

3©at-Iantiet« fiue î©at-Itnûi^=

®toto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4,9,119,123

cium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

ü^tappellantur Cimbriab,Al~

3rttlt;y/«e ^rohJ .i. fidui ,^c.^,iiq

quot;^Uts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114

lemants

11

^Itußue ^rui .i.ßts. i lt;4,118

Uificum vnde diElum, amp;c. 127

}©ct)cwa(.

.v

' quot;amp;fiequent. i S

Jamp;tTCb.

^50

Uifciquercini cT Qtterctu Ma

Werf/Wer «e

St

'Udcomagus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' 2 3

re conUenientia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Wefen.

SS

T’ague^aUkeefißfi^ui. 142

Uificum prafianttffimum profiert

3©p.i. Uificum.

liS

©4.f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lij

querem, fingulare fiert morbi

3©p .1, longe fir late.

119,128

ffle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■•■’•’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116

alexipharmacui^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129

Wp .i. dilato.

128,140

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Î4

' Vifieaqueretno quidmjfiicedeno-

yUp .i, confiera.

I 28,140

Veiouii vndedicatur,! i è.amp;^a.

tetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140

î©p .i.noxiaexiiirpo.

127,140

Veiouis e^Tpollo. 11fequent. L rtßs exterior amp;nbsp;intfrior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;p

Won.

127

V’.iouk efi Deui filiui, 1 j 6

V^lia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

Vtterbumop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz

Wiafiue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.t.fiaptens. 4.111)

yùoui capra filet immClari ^c.

(p-ßquent.

116

Uitomarm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74

Wiefiue Wÿe .i. demonfiro,ibid.

'Uellaudunum.

Uitulo anima hominis compara-

WO}t vocabulietjhton.p,11^,11^

quot;Uelota.

turi

Veneti aquè atque Galli ad Qm-

UmbrivndediSli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;St, 61

r.

meriam fitrpempertinent,

Votbri gallorum fiboles nbsp;50, ƒ i

Zleneti in Gallia , amp;nbsp;ad ipßtm

Z7üc«xwj(7nz»orlt;///i ex qua lingua

z.

etiam mare Germanicuininue-^

fint petenda.

niuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

Uolfinafitte Volfitna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60,7 3

Zagrm mans.

l-i-

'Uenus V^ania Gaia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Voluptas fiùmmum bonum iiS-

Za.

^6

Urania dkki ‘^Parca. 87

amp;fi‘]-

Zoroafier vnde di3tts.

16

merii ftatua inpilam quadra-

Voluptas prafiantiffiima efi Deus.

Zoroafier prtmmMagia inuen-

tam dejtnens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.

tor, ^e.

3.6

FINIS.

-ocr page 12-

s V M M A P R I V I L E G I L

Regis Priuilegio fancitum eft, nequis Of era omnU Gorof^ Bec am far tim antehacimfrejfa^jed ah tffi emendata^far-tim^erononîmfre][a^i\\tc^r2.,NQÏ eorum partem aliquam, citra ChriftophoriPlantinivoluntatem, a die cuiufq. editionis abfolutæ intra decern annos, imprimât,aut alibi imprefla importet venaliaue habeat, fub pœna confifcationis librorum : vtlatiùs patet in literis datis BruxellispænultimaNouembns.m. d. lxxiiii.

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..«,v

' quot;nbsp;I. de Witte?

-ocr page 13-

IOAN. GOR Ó P IIV ß E C AN I '

G A t L I C A.

1

LIBER I.

I 'p R I s c'a s Ogenias Gallorurh origines, gentis ab omni Latinoiu memoria clariffimæ, clariflîmi Icri- ' ptoris verbis exordiatj licet cætera poft peccem,at hoc ramen mihi non fueritverendumjne inipfomagnç Si arduæ molitiohis limine impegifle dicar. lam cum nihil cordato viro magis optandum, quàm vt laudetur à laudato viro; cum nihil præclarius, quàm ab ipfîs etiam hoftibus laudàri, quorum nimirum prædicatio longiftîmè abeftab omni adulationis fufpicione. Infi-gnem' itaque Gallici nominis antiquitatem Cælàris '‘ ore mihi celebràndam duxi j qui præterquam quôd

Romanus fuit, amp;nbsp;tantus Gallorura,quantus nullus vnquà alius hoftis; hoc mihi etiam Verior auétor habendus, quôd harracionem fuam grauiflîmo teftimonio confirraaric. Atidiamus igitür hominem additu digniflimum. (74///, in quit,omn^sA Dite faire jfro^fratospredicant,ab Drttidibftsprodiium dtatnt. ob eam catt^fam ffatia omnis tem- ‘ férir,nun niirnero dier um, fed no^iumfniunt, amp;nbsp;dies natales amp;nbsp;menftum amp;nbsp;annorum ini-ilafc(lbfer(:ant,vtnoi}emdiesfubfeejuatur. Videor mihi mox denoc teftimonio audi-thriis: Quid dignum tanto dedit hie promiftor hiatu? Egregium veto gentis præco-âîiiVn,ab iplb Dite ihferorum Deo pecere initium claritatisjquafi tenebra: lumen aftiin-dànç' Hoe eft fciltcet à Cælàre laudäri,hoc nobilitari. Quod fi hos illuftres dicas, qui ab Orcó''generis fin principiaducuntjqnostandemVôcabis obfeuriflimos.? (^idvero eX‘ anilftms nugis manafle dices, nifi hoe fit vnum ex illis, quibus nulla anus proferret va-niora? Vis no'ÿctédeté Ditem pattern Gallorum, inde vitam duxifle, quo nifi mor-tuusncrao defeeridit? Si nos fabuîis pafeere vóles,referas potiüs primum Galloruni gcnuxvcl ad gâiIümaliquemPythagocæum,vel ad Atyn,primum Cybelesgallurh.Sed * tüôiftèquifqôisésjtjuihæcfermonis noftri primofdiis obiieis, ftlftirre, rogoj, paulifper lentôntiam, Sz ne iiitèDruides accufesftolidævanitatis,quàm ihtelligas quem Ditern fii’unî vocàrint.lhfiriica funt ea quæ prima ftatim ftonteîn abfurdiflîfnis Iiabenda vidert-thif, amp;nbsp;diligenter fâmeft'înfpcêiàVtquc examinàta', teriflîma efle'deprehenduntuf: ac fient in rebus ipfisripfi faro magna eft,obfeuritasf, qn^, demonftratione difcutitur' ita ré-âTàm de fermonë-lt;5[tÀ:^îam fertç lô'^fèhiiani frufträ ilt;conabitur,qùi vocum ineoipofita' rurii fignificatiônenri'ghorac. Qfiem avrteni Drùldes Ditem norïiitiârîrit, non antèpét-fjifcfemus,quâip (j^àmhguà Vfi^fmiéîltgatut.^ Qüoniam igitüf.nequè quis fit Dis, ttd-qdé^ùi fine Dïùidës/rtéque qu’a'rafiófifé totà gens Gallorum nomen fit fortita, fciri pb-tefVj'n'ifi ancé'brf/^là'dëycrnachflt;y'filbfum ferrrionfe'bônftiteri't,'quorum àudoritàterh Ciélàf citauit ; Vid^äfnus quid ideth dè DrrfidibuS «OTCt. Sie’ehim fortafte non difficile fiiç/jë/Jn eins ^ïfód'^rfiflfur,'véWrd ëqgrirtionemi*amp; rllàni quidébi' màîqrem, qüârri hâ-âiéfit/Zqüîfqifaiïf’ëotiith '^öi t^âdVâhïeÿ'Âiîngehiriamp;'cïuclitiôbii'ih é'âdem fè/fgt;àlaàftta êR^di/ctrinc,fitÿôhfëcirirùs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Öóiftiffim'örum'cïita GaftóRihr,ffinialteriüs‘liariö-'

Vj^dèmus,nôtn'p.Drâîdùm.Grïççu amp;nbsp;Græèôfct-Äi;bj4Pr^fös fL?aiR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ciirn Jgifurîn hot ^éifindè'arque ih pkirhïrîs

fif àbèRàiàim, amp;nbsp;tôtüm Gallîcx ifobilitadis fdffââffiehtuffi.lbih Wftidinn nitatöV a«â:ôritàte;-Mon'abfiïtdàiÿmi'hi^ vlarn amp;nbsp;fàtioïïéAi vlH^dr,’fi^pifes dfe’fefu'ffiV^Üàm'dô G'âftô^fn vetulVÿtiïqi.pàtfia,tüffilffi^a vctbàVbcctôl'Qùaffiôbfem totUniîflârn Gi-fariï.có'ffimëntariÓrdrW îôcum,qui ad fiaiic ifein ‘^Rinet^V^ôtCTÙ^î^dfërÂtodurn mîh'/ƒ türri^Ôd'lÂéêffiicfcnMîu'^, rîèc iJnsi.n-, ■. .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jhatiniüs'

-ocr page 14-

î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;______ G A L t ‘i C o R. V M

Latinius tantundem rerum qiicac explicaii,tuin quod totam gcntis coniplcdatur dif-thbutionem. In omnî, inquic, Galliaeorlihî hôminû qui in äliquöfunt numero arque „ honore genera funcduo.Nam plebs pænè fèruorum habetur loco^qiix per fe nihil au* det,amp;hulliadhibeturconfilio. Pleriquecùmautærcalieno,autmagnitudine tributo-„ rumjaut iniuriâpotentiorum premuntut, fefein feriiicuterti dicant nobilibus. Inhos eadem omnia funtiura,quædominis inferuos. Sed dehisduobus gcneribusakerû eft Druidum, alcerum equitum. Illi rebus diuinis interfùnt, facrificia publica ac priuata Ji procurant,religionesinterpretantur. Ad hos magnusadolefcentium numerus difcipli-») nîecaufla concurrit ,magnoque ij l'unt apud eos honore. Nam ferè de omnibus con-»» trouerfiis publicis priuatisque conftituunt,amp; fi quod eft admiflum facinus, ü cædes fa-w da gt;nbsp;fi de haireditate, de finibus controuerfîaert ; iidem dilcernunt, præmia poenasque ») conflituunt. Siquisautpriuatusautpopuluseorumdecretonon ftetitjiàchficiisinter-» dicunt. Hsecpœnaapudeoseftgrauiflima.Quibusitaeftinterdidum, ijnumeroim-pioruhi àc fceleratorum habentut,ab iis omnes decedunt, aditû eorum fermonemque « dilFugiuht,ne quid ex contagiohêTncommodi accipiant, Neque lis petcntibus ius red» » ditur, neque honosviluscommunicatur. Mis autem omnibus Druidibus prœeftvnus ,, qui fummâ inter eos habet aùdorirateth. Hoemortuo, fi quis ex roliquis excellk digni* it jatç, fuccedit: at fi funt plures pares, luffragio Druidum adlegitur. Nonnunquâ etianx J» deprincipatuarmis contendunt. Ij certo anni teOiporeinfinibus Carnutum,qua:re-j/giototiusGalliæ media habetur, ccnfidunt in locpconfecrato. Hue omnes vndique gt;t qui controuerfias habent.conlicniunt, eorumque iudiciis decretisque parent. Difcipli* 3i nain BritanniarepertaJatquG indein Galliam tranflata efleexiftimatur : amp;nbsp;nuncqui tt diligentius earn remcognolcere vokint, plcrumq. illô dilcendi caufla proficilcuntur. ,» Druides à belloabefte conûicuefiint,neque tributa vnà cum reliquis pendunt,militia: 3t vacationem omniumquererumhabentimmunitatem. Tantis excitipræmiis,amp;fu3 ,, fpontc mulriindilciplinamconucnnint,amp; à propinquisparentibusq. mittuntur. Ma* gnum ibinumerum veriuumcdifcerc dicuntur. Itaquenonnulliannos vicenosindi-» iciplinapermanent,nequelasefléexiftimancea litterismandate ,cùm in reliquis ferè « rebus publicis priiiatisque ratiombus Græcis litteris vtantur. Id mihi duabus de eaulfis a, inftituifte videnturjquôd neque in vulgus diieiplinam eflèrri velint, neque eos qui di-aj fcuntjlitterisconfifos, minus memonx ftudere: quod ferè plcrilque accidit vtpfæfidio aj littcr^rumdiligentiam in perdilcendoac memoriamremittant. In priniis hocvolunt a, perfuadere, non intçrire animas, led ab aliis poft mortem tranfire ad alios, atq. hoc raa-a,»ximèad virtutem cxcitari purant,metu mortis negleélo., Muka prxtcreadefidcribus a, atqueeorum motu, demundiacterrarum magnkudinc,de rcrum natura, de Deo-rum immortalium vi ac poteftace dilputanc, amp;:iuuentuti tradunt. Hæc Cælar de _pruidibus amp;: eorum difciplina. Inquibus vt plurima lunt diligenterannotanda,ita quod de Druidum origine Icripfit, amp;: Græcarum litterarum vfu, accurate expendatur ta»eh!mut necclTeeft. loachimus Perionius magna vir Græcæ Latinæquelinguæ çognitione cla-ruj^qiiatuorfcripfit dialogorumlibros, quibusGallicçGræcxquelinguç docetcogna-tionem. In iis ex eo quod Cælar dixit Druides in publicis priuatisquC rçbus extra luani. difciplinam Grxeis 1 itteris vti,conclufit lermonc item Græco vfos fuilTe.Eadem eft coU it/M.Pitt». ledioapud loannem Picardum,qui Celtopædiatn quinque librisconipleditunquoso-pinor hac in re alioru compluriutp.hinc pedaneos hine magiftros fuiftc, qui quot qua-Icsque fuerint,nihil /efert commemorarc,cdm rationum pondus,non eonlentientium. ®'‘^'””^'’’-jqumetus fitconfidetandus. Videamus itaquequàmjbene ratio cocluditur, cum littera-j^rurPfÇrçcarû vlusfermonem qubq, Grçcum lècûnccclTariôcrahGrle docetur.Êo videli-j cet rnódo'collig^, An tuer pianos omnes Latino fermone loqui, pfopterea quod litteris, ^Xatinis in omnibus amp;:,publicis amp;nbsp;priuatis raiionibus,ytantùr.Nêç ?Iitçr procedetis qui. jdicetTaVgum Çhali^arcû lèrmone Hebraico conftar^quoniâHebraicis charaderibus .,Çornpluti ad Fçnnaru fitexcuIüm Pudct me proamp;do,Yiros tarrti nominis tam turpiter , fci'ç darç inérrof^s rnân^ftiftîmbs,amp; ab ipfis puerisçwlodédos. Atqui hoc triariû orai-j. luum râtionu robut jêft,' qüibuVpçrijjnccre nituntur Gallis olini Græcu fermoncm It»;

ifu fuifle. Nec Videt fibi obftare ipîùra Ççîare, qui ad Ciceronem apud Neruios oblcf -■ium,Gr»câ dédit cpiftQUin,nç coufiiùfua liticii? côjjai^a àGallis-cognolcerentur.Scd ... , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcfpondent*

-ocr page 15-

LIBER,!? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

rel pondent,apud Celtas maxime Græcum fèrmonem vîguifle,minime verô apud Bel-gas.Bellafàne fuga.Quafi verô apud Belgas Britanniç proximosnüIliDruidesfuiffent. Aliter profedô Cælàris verba càpienda, vt neminem latere poteft ,qüi modo no pror-fus fit communis loquendi conlùetudinis ignarüs, Nunquam nec Gæfar,nec quifquam alius Gallicumfermonemcundemcum GræcoefTevel dixit, vel cogitauit. Sed hos dumtaxatannotauit, notis Gr±corum Gallos vti infermone fuofcribendojatquead hanenotionem litterarum nomen eoloco accipiendum efle,quode Druidibusagit,ex eoperfpicuumelt, quôd dicat Druides difcipliiiam füam feriptis committere nolle, propterea quôd feripturæ pra:fidium memoria remittat. Verùm dum fe dicit epiftolam Græcislitteris fcripfiire,necôfilia ab hoflibus cognofeerétur; clarû eft:,quÔdGræco etia (èrmonefit vlüs. Na nifi plures Galli linguæ Latinæfuiflent quàm Græcîe periti, vanus fuifiet Cælàris metus:amp; rurfus fi litteris Græcis Latinum lermonem fcripfiflet, facilius amp;nbsp;procliuius Druides epiftolam legiflentjVt qui charaderibus Grçcis ea que feriberent, Icribcrent omnia,no ilia quidem Græcoru fermonc, fèd vernacülo,amp; eoquo omnes ex æquo vtcrétur.Si enim peregrina aliqua lingua Druides fuatradidiflent,nihil erat me-tuend û ne in vulgus fpargeretur,amp;pallim eius notitia ab omnibus vfurparetür,fi fcrîpta fuiflet: non magis lànè quàm n une metuendu,nc omnes ex æqüo Germani intelligant Ciceronem vel Virgiliû,in quibus aüdoribus litteràs omnes cognofcûr.Tradebatur ergo dilciplina eo lèrmone,qui fi lcriptus fuilTetjà vulgo fuiflet intelligcdus. Ex quo amp;nbsp;il-lud probabileredditur,Britànos eos à quibus hçceruditio petebatur,eundé cum Gallis habuiflelèrmonc.Nos in GotodanicisdocuimuS.antiquam Britannorulingüam Cim-bricâ fuiflecôr fatetur Cælàr magna Britanniç parte habitatâfuifieà Belgis,eam prçfer-tim quæ mari vicinaelîéf.Hinc legimus Calfiuellaunû legatos ad Cçfarc per Comium Atrebatem mififle, quôdnimirumeodemfermone Atrebates amp;nbsp;Cafliuellaunilegati Vterentur. Cornelius Tacitus in ea item ópiriionc eft, Gallos Britanniam primos oc-cupafie, addens fermonem nonclTeadmodum diuerfum.Quôd fi Cælàr tradidiflet è MarfiliaDruidum primordia manafte; meritô poflemus fufpicari, Græco eosfermone vtilôlerernunc cûm lôgilfimè amp;nbsp;ex diametro inde Britannia dilfita fit, amp;multo etiam magis ab ipfa Græcià remota; non video quid cauflæ fît,vtde Græco fermOne Ibmnic-mus. Num pütamus Cælarcm taciturum fùifle, fi tantum linguæ Græcafe apud Gallos: vfiim cognouiffet, quancunï Perionius amp;nbsp;cæteri nobis obtrudunt? Quamùis verô id neglexilîet Cælàr , Vt rem tommemoratü indignam ; cæteri tarnen lcriptores nullo modo prætermifilTent, prælèrtim Plinius,qui non paucas voces Gallicas interpretaturj inter quas nulla eftqüæ vel minirriam hàbeatcum lingua Græca cognationem. Deinde fi Druides Græcis verfibus arcanà fua trädebant ; mifor qui non Plutonem potius quàm Ditem prinïum fiium’ vocaririt parenté: Cur item non cæteros quoq. Deos Græcis noméclaturis potius quàm Latinis nucuparint. Sedquidrnultis? Vel vnus lôlus Var-to inlànam hanc Græcifmi ambitionem fiipprimet, qui Maflîlienfestradidit trilingues eire,quôd Latine, Græcè Gallicè loquerentur. Quis hic non videt Gallicam linguam iuxtaàGræca atque Latina efte diuerlàm ? Eft ne opus adhuc aliis teftibus ? km fî Gallis lingua Græca vel vernaculà,vel tam communis, qùàm aduerlàrij opinronismeç volunt jfuilTec; an opinamur Diuîtiacum virum in fummo apud Ædüos magiftra-cu conftitutum, eius fibi in adolefccntia non comparaturum fuilTe facultatem ? Et certè fi eius peritus fuiflet , nihil opus fuifle Cæfari reieélis quotidianis interpretibus, Ç. Valerio Procillo vti ad res,' quas màximè occUltari volebat, cum cocommunican-das : quandoquidem fi Græcè fciuiflet Diuitiacus, Cæfar cum eo folo amotis omnibus interpretibus loqui potuiflet. Sed vidéo rurfus obiieî tabulas Græcis litteris Icriptas in caftris Heluetiorum inuentas fuiflê. Fateor idqüidem: Sed quid turn poftea? An vi-^ delicet ex eo efirciatur cas Grçco quoqu'e lèrmone perlcriptas fuifle? Non' magis fine, quàmdenocis adlèrmonem rationem trahi pofte dixi. Porrô dicat quis,ipfum nomen' Druidum prorfus efle Græcum, id^ue Plînij telfificatione conftare, qui à robore ducit appellationem. Scripfît hic quidem pofle videri Druides à robore apud GræcoS lôrti-tos efle nomen ,fed indicium lüum non interponit. Quis credatGallorum amp;nbsp;Britan-norum fapientes tanta domi fermonis vernaculi inopia laboraflcjVt procul terrarum ex' ipfa Græcia fibi nômenclaturam cmendicapda ex^imarint. Non ibo infitias apud eos

àa i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qucrcura

-ocr page 16-

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A.l I 1 G o R V M

quetcum infymbDlis fiiïfTc, at inde nomen accepiffe perncgo. Britanni crebro lin-guam mutarunCjóó hoe tempore è vario fermone miftara vfurpant illi quidem;vc-riïm nulla clades efficere potuit, vt nullas omnino vetuftilfimi amp;nbsp;primi fermonis rc-ï)ruidit vo- liquiæ haiäenus cönlcruarcntur. Inter quas amp;nbsp;ilia vox eft, à qua Druiduni nomencla-cabuit ttjf- manauit. *3^1 enim idem iphs adliuc notât jquod Latinis Verum; vocabulum -ijxu. nec à Romanis,nec à Normanis petitumjfed ab antiquiflimis temporibus perdu-rans. Minim fane ûi ipii veritatiftdiftimæ rerum omnium cuftodi cura: fucrit, neve-ri nomen tot mutationum proccllis periret. Noftratibus eadem vox in vluelt, di-Cioto. uerla paululum Icriptura Sc pronunciatione. 'SCrotu enim prolt;nifcribimus : Sc non tantdin pro vero, fed pro fido, amp;nbsp;fide ipfa vliirpamus; Venit etiam vt verbum in ora-cionem, Sc idrurfus duplici fignificatione ; altera vt idem valeat quod fidere Lati-nis; altera coniugium legitimum inire. Hine igitur troin lotöfaiftum ,adieda vocula geminæ notationis. Wijï enimvt nomen, I'apientem notât ; vt verbum, idem eft quod demonftro. Is ergo ttoto-toiö dicctur, qui amp;nbsp;veri fapiens eft, amp;nbsp;verum aliis monftrat. Sc prastereaoftendit tqm cuifitfidendum ,turn qui cum coniugij copula contrahen-da; ita vt is qui hoc fibi nomen funiit, lefe omnis veritatis Sc fidci tumerga Deum, turn erga homines profiteatur doólorem. Sed quo tandem modo ex trois toijS Druis cuafit? Mododieftum, Britannorum dialedo pro trois, tru dicijvnde truluijS, Aqua voce filitteram Latinis ignotam eximas. Sc priniam quæ tenuis eft, In mediam commutes; confeftira Druis habebis. Ex tenuiautctii mediam facere. Sc è media riiffus tenuem, eft vnum linguæ noftræ de frequentiffimis ; nec minus vfitatum Latinis, vt litteram hanc quam duplici v pingimus, è vocabulis tollant. Sic è JSricols.ic Brifa-cum j è ^ranölBflc Fronlàcum UansSlsac Lanfacum, amp;nbsp;fimilia quaraplurima c fî-jinilibusad formam fuàm accommodarunt. Eodemitaque modo Druis è îDru-lsiflt faélum videmus. Quod vocabulum deinde ad Græcorum normam à Latinis Si Græcisdeclinatum , Druidas dédit : Si hinc eo modo quo Virgilius dixit; attren '^ati Cafsida ex acculàriâi cafu faôto nominante vfurpari cœpit Druida Druida:, loco Druis Druidis. Conférât nunc qui volet hanc vocisinterpretatianem cum Cæ-lâris verbis,amp; cernât ecquid poflît conuenientius vniuerlam Druidarum explicate profeflîoncm atque difeiplinam, dequafuo loco latiûs agemus. Hic làtis modô fît intclligere,Druidum nomen è fermone Græco minime manafte, fed Cim bricum, per-inde atque cçteras Gallîcas voces, habere explicatum. Ne finamus itaque nos vel à Pc-lioniojvelabalioquopiamfeduci fallaci illaô^nimis putida conclufiuncula,quado notis elementorum eilHem eundem lèrmonemfuiffe docerenituntur. Nimiumfucs fimus, fl qücrnam illam admittamus philofophiara ad veram Druidarum nominis originem atque rationem, cûm deipfo Gallico amp;nbsp;Britannico lèrmonctam claradc-tur interpretatie, vt riec breuius nec copiofiùs totius veræ germanique iàpientiæ latitude queat delirieari. Veriim vt radicitùs cuellatur hic error, (èquamur dudum Cdlaufnat ipibrum Druidarum, ideft,eorumqui nobis praemofiftrant veritatem. Galatas cof-«»w. dem Græcis efle quos Làtini Gallos vocant, nemo eorum ignorât qui vel Dio-dorum Siculura legerit, vel Straboncm, vel Paufaniam, vt alios complûtesomit-tam. Galatarumautemoriginem,vtin Croniis docui, lolephus ad Gomcrumfc-fert,qui lèpoftCimmerios dixerunt, vt eodem locO meminitradidifle. Cimbros item Sc Cimmerios efle cofdem ibidem làtisoftendi ^quorura pofteritatis pars At-uatiei, quorum priraarij l'unt Antuerpiani, hadenus linguam fuam conlèruarnnt. De qua quisfueritGallorumferöiojlicet exiftimare.D. Hieronymusteftatur,Ga-iatasin Afia fuo tempore bilingues ftiiflejamp;præter fermonem Græcum ,quorotus Gattes olim otiens tum loquebatur, propriam linguam eandem pænc cum Trcueris habuiflè. An cam apertius quicquam dici potuit ? ancertius adferri argumentum, quo cernatur, qua olim lingua Galli vterencor ? Et ne quis credat leue hoc efle teftimonium amp;nbsp;de folo auditu profedum i addam amp;illud, D. Hierortymum tamdiuTreueris cum D. Hilario vixiffe, vt ci ingens Synodoruffl voilumen manu lùa defehpièrit. Vndcamp;illud liquet, hominem Latini, Græci Hebraicique fermonis ihfigniter peritum taciturum oiinimè fuiflè, fi hanc, quam noftrilceuli homines fibi coraminifcuntur^Græci Galli*

ci quo

-ocr page 17-

cidjnc fermonis aghouifTet cöghationcm. Quid? quèd vix dubitahdum videtdr^ qüiH lt;aallicælingu± füeric non imperitus, eoquod Galatasin Afia quxdam córrupiiTe annotant, quam ariimadiierfionetn haùd iritelligo qui àdhibere potuerit,iî Treue- . Torum iermoriis ignarüs fuifle dicatur. lam fi dc Græco fonte Gàllorüm lingua mäna/Tet, hon cörrüpturi earn Galatæ inter Graecbs, quitus cUm conuerßbantur^ fedpotiuSelcgantiorem originifùaé propinquiórem faduri fiiüTent» Cum porrö Gallogræci non è Belgiô ; fed è Tolofanorum amp;£. Volcârum finibus in Afiam commigrarint ' iateamdr rieceife eft, à Rheho ad quem Treüerorum dinö pertb nebat, dd Rhodahum vique Garümriam eühdem olim viguifle iérmonem: Quodnon e± hàc modo,icd cX Varronis etiam comprobàtür teibflcatione, quani modàcitaiih' Qubd autemCa:iàr dicic Aquitanbs, Celtasamp; Belgas lingua differ-tc ; id,4üidem de Aquitains non diifitemur ; qdorum alia lingda viâetur fuifle, quippe quos ScraBo amp;nbsp;lingda amp;nbsp;corpotum forma Hifpariii facit quàm Gallis fi-miliores: At in Ccltis amp;nbsp;Belgis àd proprietât« dumtaxat feferam loquendi, quaS dialedos Græcqrùnï grammatid nominant: qubquidemmodoetiamnum hodie alla linguaeft Zelandorutri, dlià Brabantordm,id eft, âllus quidam idiotifmus; Quo fit, vt vbi hi Apfoferunti'illîE fônerit; Sic alia eil lingua Colonia: Agrippina:, alia Gandaui ; qUarum tameri difcrimeri tahtum non eft, vt hominum inter fc Colloquia cömiïierciümque tollat . Hac itaque ratiohe latiflime patet lingua-rdm diuerfiras, àdeô vt figillatim cuiuis ferè ciuitati peculiaris qUidam fit modus cadem vocabttla proferendi. Porrô quatido Hietortymi ætate labentibus iam paula-tlniimpierij viribus hecdum Trederi locutioneiri iuam vernaculam Romahtorumi lingda corfuperant ,lt;jdofum tdinen pfinceps apud eos eral Cedesj dici nori poteft, |j0ft eoSaFrancis ,qui Belgiunrt deinde amp;nbsp;reliquam Galliam orçdparunt, hanc loquendi frirrriam accepifie qua nuricloqduntur. Quid/quod ipfi Fiarici, durai partes Gallix, Rotnano fermone vtcritcs,fibl acquifiuiflent, tantumabcft vthn-guamfuam indexefint dcriiäis gentibu’s ,v£ contra ipfi Romanam linguam addi-Icerè tentarint : qûx res feclt, vt apod Gallos plerxque bmnes verborurri nomi-hdmque radices lint Latinaé,eórüm tameridcclinatioamp;rconftrudioprorfus fitGer-mana. Præterita enim yerbOrum perfeda more riöftroformant,accerfito verbo, babeO; quo Clarèderiïonftrant, Romanurii apud ie iermoncm phrafibus noftratibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

fuiife corfuptura,‘amp;ficab anciqUo ilio quo Galii cum Romanis lóqucntes vteban-trir, degericrafte, vi ùcc à Latinis, nee ä Gêrmariïs intelligätüf. Vt autem contra Acgidi) Schudi amp;nbsp;Pcrioni) opinioncm harte Romanæ locutioriis törrupteläm nori Gallis olim Latinam linguam dicerc coadis, fed Francis adferibam;id propterea fa-cio ,quod feiam Gallos fic Latinam liriguam locritos fuifte, vteadequibufuis rebus diiTerefe pofTent, nori ibldm inter ic, ieU cum Romanis etiairi quibrifuis. Quor-ftm‘ eriirn Romanum fermonem didiciifent fi lîcdidiciftent, vt nulla ipfisefle poi-ferit cum Latiniscolloquia? Non ncgarîm tâmcn, foloêcif mos multos amp;nbsp;barbarrf. mos ab iis non irifrequeriter cómitti folere, fed eos tales, VC ièrmonis intelligentiam riori impediteric,quös poftea, Romanis eiedis, inditS magisatque magis inereuif-fe par ell, trim per incuriam óbliuionem, quia ri'ec caftigarentur nec docerentur amplius à Romaftis;tum quôd quiïqüelingriaölfuam ad Francorum locutïó’ncm accommodate quàm poftet maxime nitcrctur. Franc! interim quia numero longe eftèntquàm vidi p.mciores, iênfirii ctiatftobcö'mmerciorum neceflitatcrriêœpe-funt vocibuSvti Romanis: quod dum facerent, dicebantfelqqüï Romans tametfi de lirigua» Francicae ritu noriai'na amp;nbsp;verba infledercrit atque collocarent.Sic paulatim nouusfermonatus, quem alij Francicum,aH) Romanum, älij Gallicum vocafecon-fueuerunt: nec diflimilis otigo vef eins quö It^ivel illius quo Hifpani hodie vtun-tur. Quamobrém non poflumfatis demifari hotninum corum dementiam,’qui fe-fetorquentineo,quö priierttemGallorufnlinguamadG'ra:cairireducant. Verum riobis, vt dixi,quæftionondchäc huiusaitatislingua, fèddéillapriica,quavfi funt Galli ante Romanæ tyrannidis iugura fuCceptum, quam cum inuenerimus ean-dem fuiife cum TreueriCa, nec hxc vel poft vel ante Hieronymi ætatera vllam

a'a 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;füfcê*

-ocr page 18-

G À 'l t I C Ó R. V it

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. \

bithoriim vetertm, Srabanto. Tum lin~ guam ean~ iitm tjft.

Stjeieni.

Sutuorutn ÜMltdut,

fuïceperic comniutatiónem, acquc eâdcm hadenus fit cümnoftra Cimbricafiuc Saxonica , dicemus Gallos olim eadem vlos efle lingua, quani Brabanti hadenus in Ambiuaritorurn Taflandrorum vicirtorumque regioncferuarunt: qüadere vc alias non lèmel verba fcci ; ita nulquam latius quara in Saxonicis, in quibiiS docuij, Sacasamp;olim ïn Afiajamp; poft in Europa vnani oinnino canderaque lingdam cuta Gallis habuifte. Qüamuis autem quac cum inillis, turn iii aliisÀ me dida (unt, ea fa* tis habcanc êi argumentorum amp;nbsp;Jucis ad omnem huius quarflioni^difcutiendam obfcuricacem j quia tarnen pfopóliti huiqs mihl labötis ratio fïç poftulat, coinpeii^ dio quam potero maximo tótam harte lie exiraani dubitatiortcnigt; ytfimdl amp;!. gentis ofigo, lingua vctüftifÏima ex audóritacc magi$ recepta qüàtn fit.vclDruidarura vel Cxfaris^ ptobetur. illud quoque quod de Dite didum efty omrti falfitati^ ïufpicione libcretur. Quoniam lofephi teftis in primis grauiffirai/ctiptoylc^dnj-ftraui Gallos à Cótrteto genus ducere j afeque alibi declaraui , hünc non Gallorü^ tantum, fed omnium Cimmerlorüm patrenfieftc, inter quós Afcanij filij maxitüi natu pofteritas primum locuiri tenet,atque iqdé lingua fùâ ï©’outfcn,id eft, vetuftifti-mi vocantur; confitendum , candem efle Gernaanorum amp;nbsp;Gallorum originem^ ita vt nihil miri fit, fi lingux quoque eiufdem habuerint eommurtibnem. Venirh vi inter Græeos non parua fuit dialedórum varieras5 itaintet Gerraaqos qUoqUd Gallos: tanta tarnen rton fuit, vt Gerinanus Câlldm non Inlelligeret, Sed liiè obîi-eitur Cæfar,qui Ariouiftum feribitlongacohfiictüdlne Gallici fcrmonis fibi perl-tiam comparafie. Hie nobis fatendum iquód amp;alibi dixi,inter Afcanij pofteros qiiofdam fuifle qui fie il eæteris Gephanis dialedq differrenuvtih eis raagnddlF-ficultate vix tandein intelligetcntùr. Eo gcncre lèrmonis Sueuos valde olim vfos elTcjCtiam tum, cura adhüc eit Afi^ nori conimigrafienti luculcntum eft irtdir .dura ex Ptolemæo,qui hanegentemSuobenos inScydiicis vpk:àt,qudriôminé fc-fc ipfihadcnusin montibus Tridentinis appcllant,cùm noseos^uin^^aucn nominemus. Habet hxc dialectus pleraquc verba amp;nbsp;nomina cade ra cum tfèter is Germanis,fed fie fibilisamp;pronunciationis afperitàtcdeformata, vt vixitttelligan* cur. Aüdiohic Alleraanos vaftofpititüamp;validislateribusiriiiieJefönänteszf^id tu homuncio ex infima Teutonum genre pcrpetuôTauin ore habëntium, malcu-io Germanorum fermoni ftnbliginem linguae'tuæ Contemtirfimre audes præfeijre, nedum coraparareî Abi cumiftatuaimpudentiàinGallieum tav^quodignus es. Nemo erit noftratium taraabiedo animo, vt’ tibi vel vnum Gry reddere digne-tur. Ego veto neque vt refpondeatis peto, neque prolixum mihi fèrraonem hat in controuerfia habendum exiftimo. Hoc vnumdicam,quototaraquæftioneïn apüd æquos indices profligabo. Cùm ineadem lingua, id eft,ea in qtfa radices vocabü-Jorum flint eîtdem ,duæfunc vel plurcs fèrmonis proprietäres, pronunciatiortem arque formulas vocum variantes, tumfi quacdialeduscxterismelior fitquaeratùr, ei primam laudem cribuemus,quae vocum origines quàm optime confèruat. Exempli cauffa, Luna nobis jlfôanvocatur,vocali longa; eadem Allemanis Jßon dicitùr. Hiefirogetur, vtrurameliiis ; confulenda prima vocis ratio. Scimus obeam cauf-fam nomenclaturam jlBati lunædatamelfe,quôd ea perpétuafprrax fuæmutatio-ne admirationfcm in nobiseXcitarit j qua moniti lomus Sz impuïfi, vt cauflam qrtx-reremus quac faciat vt ctîm caetera fidera eandem fôrmam feruant, haec niinquafn in eadem facie perfiftat. Vt enim Luna infimo eft in orbe ; ita c propinqno prima nos monuit infigni fuà amp;nbsp;fibi præcipua v^rietate cæltftcs motiones diligenter efte quaerendas. Præterea dum totum Occanum ad motiohis fiia: momenta mo^ do attoIlic, modo deprimit, monuit nos maximo amp;nbsp;luculentifllmo figno corpora haec infetiora à cælorum motione gubernari amp;nbsp;temperari, arqué omnem inde prodire amp;pcndcre elementorum varietatem mifttonemque. lamcuni fabriligna-rij cernerenc magni referre, quo tempore materia quaeque cxla effet, viderentquc in ea reprimas partesLunam tenerc, moniti funt vt curfum ipfiusobferuarenr. Nafcendi item luxuriandique diuerfitas agricolam candem docuic, vc Lunx mo-

nitis

-ocr page 19-

V t bÈ M k 1 j;

riitis jjarcret. Qtii3 ego Iiic fcömmemorêhi vitiüm puéafofèS' ? quid pifcâtôres oftreorum? quidcaeteros oinncs qiiós oflÏcijfuiamp; temper móritiit amp;nbsp;tnönebit? Infinita funt qu±'hüiUs monitts Hómines didicerüric , iniéhc^Écrà hæclpià hn-mani órtüs vds totiim tempérâtac mödetatüri amp;; tempus latui nÓbilifTimo definit atqüe dettiohfirat) Irigtèiu/firribs fit bpörtct j qui ab hoè fidëré taril mùltis variiSqtie modis vfibiis hiimanis fèrüientè non möneatürad laudc'rrt: éteaton ca-nendam. Non pdtö eifé quériirj'uani, qui nóh plurimüni ièLdnæ debéfe intel-llgat; fed interömnès ilH ingratiilitni fünt,qui ad huius decurfum centefimis fc öbligariint, cüm tämen toc orbibus circuniadis cénties moniti fint, vt nomina fua cximerent liBris f’oénëratörum ; adcó qiiamuis omnia cæterrf mortita nulla è’ltent , tarnen ob tè’nteriam hänC Vfutarüni appéllationéfn nièritö fïófièt vide-ti notfiènâ morieridófibi vindicafle.' Quid rtidltis? magna o’fRciorùm volumina ‘ ïîrit confcribenda Infiniti de natiird rerüm omnium ex elcmentis cönftaritiörn libri, plures efiaral mdgnæ côrtrtrüftionés, qualé'rii Vtolèntàtüs réliquîÉ, fi ômnia figillatim huius fidéris monita effent velentinieranda veîdimetienda. Primus igi* cur noiTJinum afchitedus hatte fidefis vint lèiitiens, fine de ipib recentis mundi con-Îîderatione, fîüe de diuind inftinótd, fine, qiio'd rhaximè credo, de vtroque illud vocabuluth cdnirttetttüs eft quo admonitio hæc toc tantarumque rerum exprefla f»; aùdifctttt. Jfâàri cnim dum in verrtacùlo noltro fermone verbi locurtt pöffidec, iderai eft qtiod raortco dicunc Latini. Qudmobfem e^era vot eodetn fono amp;s tempore pronttnCiatta, tranfit tri âornën de pnmi homenclatoris voluntace illud aftrum fignificani, fn quoi monehdi cerriitur fumma amp;nbsp;præftancilfima poteftas. lam vid« quid hie faciàc Allcmannus. lt;^ô rotuhditts loquatur amp;nbsp;nottranl *irtcat nfedio'*-cn'taccriiiproman mon dicic. Aanan nos mant , folo Tau adiedo,forniamus,ad menietd aeffgnanduiii ; Allemanus monat prônünciàt. QUfefo itaque, vtra vox propius ad Ori^irtcm fuani dccedit, noftrane/an AHern'anicä ? Noftfacertèÿqflïè ibnutti recittet ennderât. Et rie Allemanièi fétmdnis imperitus cfédat, îheopro Moneo mon diet, axque indé LUn'ätrf n'óriien accepiffe, addatur amp;nbsp;hoc, ipfos æquè atqüe ttos man pto moneo pronunciare. Sed dieet Allemanus, hac in voce maius artificiùm effe lingux iüæ, propterea quôd mon amp;nbsp;originem lùam fatis declâtecgt; amp;prætcreâ â'ddac inter verbum amp;nbsp;nomen diftindfo'ncm, qua noscaremus.Pro— babilitef hoc dicèféttir,fivel diftinétio inter verbft'm St nOmerf effet nobis loquen* tibus ad vitattdam arribiguitätem ; pefinde atque alteriùs Hngùic lïOminibus ne-ceffaria, vt tton eft, vel hac raitiorié, qua ex man mon fît, non longé graüiflïmuis contra architedi völütttatem comrnitteretur error-, quémi vc omnés intelligant,bre-niter eum annotabo. Vt Lutta’ infin’itii^ monitis de totO homittum genere amp;vtti-uerfîrnamp; figillatim bene meretur/itæ reliqua omnia nihili fiint prse illo vno quod în Alleraattico fèrmoné hegleâum videmùs 02 pénitùs omîffunï. Docui in Her- ■ , macheria rriea, quædam rrqbis effe vocabu'la ichn'aia , qù^ feCfô leda id notant âuod maxirhè cpnducit ad flliihs cognitionem ,quod pfOtià vocis pronunciatione

cnotabatùr. Exhorum albo Therhidis ichnæænômen adGræcosvenir,de qûâ fàtismuîta in Amazonicis àmedi'da fünt, quorum ledionis quem pœniteret^ ha-denus andrui ireminém. Q^emadmoduni igitùrillic docui, ex mat fieri tàm, vocal! vtrobique fimihtef pfoduda; iWménfuram St modum, hoC dc'côrum rerum omnium notari,ica Vtaftéru alteriùs vttiuerfam naturam defcribat,mutuam de-monftrec conrïexionem, hóe ex illo naici declaret ; itahîCfciendum,man vocem éffe îchnæam, St inter ichnacas principem locùm fi'bî Vindicare. Infinitas eft vaftiß' fimàéorum omnium quoruni homines monerî pîurimi intereft; lédquicquid eft vfquatta vtilium prîeceptorùm,’fd totum nullam nobis adfertvtilitatem, nifi' cius dudi^veluti per veftigîa ad illud veniamus, quod verlb litterarum ordin'e in’nomine man denocatur. Atque hincilîud eft,quôd fie vocem conllruxeritoptimus’ ïlle amp;nbsp;di'uiniffimus nomenclator, vt illud primum monetec,atque adillud nos pet? veftigia fua litter is confignata dedüceret, quo omnia monitadiuina St. humanaj'

* ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;â‘» 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ómnh'

-ocr page 20-

JJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. G A L L I C o R V* M

omnia prophetarumbrâculaomnia mandata ipfiiis etiam Dei nos amp;nbsp;vocantquo-tidiejamp; lèmper vocauerunt. Teftis eft mihi Deus,ÇoIus animorum iudex,tanta reuc-icuria,tanta'religiône medç hoc myfterio cogitate, vt pigeât tam vencrando exéplo ad hanccontrouerfiam vti.lt;Guna tanieriex altera parte mecurà cogito,hoc tam præ-clarum Dei donnm primo vocum ponendaru artifici maxima bcnignitate concef-fum, àneminehatlcnus poft multos fcculorû dccurfus animaduerfum fuifte ; cogor quodam modojvbicumquelocus datur, arcanum hoc Dei in homines beneficium ,comraemorareamp;£aperire 5 ne quod Dei gràtia mihireuelaüic,inuidiaquadam fi-flam apud mçiepulturn iacere. Quod igitur hoc eft tam excelfum myfterium, vc præ eo omnia reliqua nihili fine habenda ; fintque omnià præcepia documenta, nullam allatura vtilitateiti 5 nifi ad hoc ipfum contendant, quod vocabulum man verfum fignificarc dico? Iplüm nem pe nam, quo nihil aliud, potatur, quàm id quod Lacini nomen yoearenti At 4uid illo nomine intelligere nos oporteat, dieet nobis £iàias de verbe» incarnahdo , piacula promens non ilia quidem ex fabulóió A-* ganippes fonte, led ex viuis fontibus Sàluatoris. Et dieet is, inquic, in ilia die : Con-ßtemini Domino inuocate nomen eiusi notas facite in populo adinuentiones eius, me-méntote quoniam exceirum efl nomen eins. Ari noh in his diuini vatis verbis audi-UamintTiti fous,nos mcmorcs elfedebere illiusnpminis excelfi? Hoc eft nomen illud quod calore atftuans amp;nbsp;fpiritus fan4li hauftu ebriUs celebrauit. Etexpellabo in-nomen tuum, quoniam bonum efl in éonÇpeElu flanilerum. Et iterum alibi: Erit nomen einsbenedi^ium in fecula, ante Solem permanet nomen eins-. Et paulo poft in , _ cadem ode •• EenediEium nomen maicEatis eins in aternum, amp;nbsp;replebitur maieflate eins omnis terra. In hoc ipfo hymno apercilfime declarauitdiuiniffimus vates, Ic nomen maieftatis eius non aliud intelligere,quàm Dei filium, qiiem dicit cum Sole quidem, id eft, cum patre amp;nbsp;ante Luriam manfilTe , S£. perpetuo manfurum, led tarnen delcenfurura in terram vt raiferos mortales faluos reddat, amp;: diabo-li fine calutnniatoris fupetbam premat poteftaterM, qua humanum genus habe* bat lubiugatum. Or/fr»r,inquit, in diebns eins iuflitia nbsp;nbsp;abundantiapacis, donee au-

feratur Luna, id eft ( vtequidem captusmeus fert) donee toti rufti redditi mot-tales, fic nomini eius adhxrebunc vnlentur,amp;fic facie ad faciemDeumintuc* buntur,vt nonamplius opus fit vlla Luria mouente vt ad hoc nomen toto animo Cendant. Ipfa enim caritas in futuro leculo, in quo folo iuftitia plena eftamp;: plc* na pax, ficnos Deo coniungec, vt turn omnes prophetiæ, omnes casrimonix^ omnia lacramenta, omnis dodorum admonitio fit futura fupctuacanca. Optimis cerce lymbolis vfus eft Dauid, dum Deum Soli comparai ; 54 omnia ea qux no’s nominis eius monent, Lunx. Namvt imperfedam quandam amp;nbsp;frequenciflimc mutilam Solis imaginem nodurno tempore in Luna videmus,atqaeex cacogno-leimus vbiamp;qua parte cxli Sol darum hominibusdiem oftendac ; itaperoracu-la, per ritus facrosper apoftolos,pcr lacramenta doccmur,vbi Sol verum clarum-que diem fuisoftendat,quö fimulatqueventumfucrit,celTabitomnis imagO;non diter atqueorto Sole Lunx lumen non amplius apparet. Videmns nunc, vt D. Pauli verbis noftram hanc expofitionem reddam probabiliorem, per fpeculum in xnigmate, tunc autem facie adfaciem. Quanta , bone Deus, eft donorum qux fpiritum tuum hominibus largiris,pcr omnia in omnibus quales qualcsillifint, ' coricordia. Propheta Lunam dixit, D. Paulus fpeculum amp;nbsp;xnigma nomtnanit res èas per quas hie Deum videmus. Quid autem eft Luna aliud, quàm riodurnum Solis Ipeculum ? Sermonis igitut noftri faber haud dubie eiuldem fpiritus inftin-du nomen hoc Lunxftruxit, qub ilium maximum eius vfum intelligeremus, vc eius mtynicu ad fupremi illius nominis quod eft omni alio nomine fuperius, omnia prxeepta, omnia noftra ftudia,omnes noftros laborcsatque conatus referiemus. Quocirca cjuotieslinguxnoftrx homines Lunam intuentur, nomen eius retro Ic-gant,qu0 nominis illius moneantur,in quo folo lalui elfe polTunt.Hoc eft nomen de quoD. loanrics: In principio eratyerbum, ^Verbum erat apud Deum. Ec mox: yerbum caro failum efl i Neque enim refert, fiue verbum fine nomen dicas in hoc

-ocr page 21-

L T B E R I.

hoc myftcriû. GræciS AÓyoc; in eadein dicitur nbtionc .iNofträ lingilä id e4dem fignifi-cationehabet toort ivoccm non minus quam manichuaeam j t^üæ pér littérarütn vér Wortwf.^ ftigia retro leâa fignificat veritatem iS^ ddcm, Si fiduciaql, Sc legitimüm Coniu-^ giumjVt'modo dixi. Quoftupendó vocum artificio docemtir, ipfünl üjort,quod Latinus verbum diceret, ipfam cfleveritatem; ipium toort illud eflé, ctii fbU,vt-poce ipfi veritati, credere debemus ;ipfum toort illud eiTe , cai foli , vi vcræcufto-diæ, fiderc debemus ; ipî'um toort illud cflc, cum quo legitimuni nobis eft cöniiigium contrahendum. Hoc eft arcanum illüd coniugium j cuius typum homindni inter fe connubia gerere D. Paulus dixit, magnum vocans facramenttim Cliriftl amp;: Ec-çlefiæj inter quos folös Icgitimumeft Sc verum connubium, nullo Vnqiiam feculö difloluendum. Sed hxc altiora Sc alterius loci. Vc igitur ad id quod ih qürèftione erat reuertamur ; videndum , an hoc linguæ myfterium , quo nullum riö cogiran-do quidem maius reperiatur, in Allemanica lingua confèrüetur. Sed quid videa-mus, ciim modö didum ftt, liane conuerfionem reciprocam apud eos corrumpi, co quôd jf®on minime nos deducat ad ; qua voce tarnen æque atque nos pro nomine vtuntur fed ad j^om nullius fignificationis vocabulum. Eadem ù’ft corru-ptela in lt;am Sc mat ab ipGs inneda , cum pro illo Zimpt, pro hoc jdQaff pronun-cient. Qua in voce illud obiter addam , diq Hebfæorum à noftrati jiBat deriua- , ri. Sc inde ctiam Modum apud Latinos dici, propterea quod Hate vocura péi coq-üerlionem formandàrum ratio, lingüæ noftræ lit pecùliariS. Ncc aliter pécca'nt in lt;2Croto Sc toort, pro quibus 'îTroto Sc toort lcribunt. Idem In âliis ferô omnibus corn-mittunt^ quo vcl Iblo indicio cuiuîs liquere poteft , arcanum illud linguæ artifî-cium ab ipfis corrumpi, amp;nbsp;idcirco lèrmonem noftrum multo habendumcaftiga-^ tiorem. Et quemadmodum hæc conuertendarum vocum analogia ab ipfis negligi-tur ; ita iongiflimè recedunt ab etymologia vocum plurimarum , vf amp;nbsp;in lus ipfis vocibus demonftrare poftem , vt interim omitcam ventofas ipforiim bnccas, qui-bus Atticum noftrum Tau vcluti anfetes quidam exfibilare nituntur. In nullam rationem agnofeas , nec item in J9am. Cûm enim conuerfionem illam reciprocam corrumpant,amp;hæc vox primariam fuæ formæ rationem ex ea ducat; fie-ti non poteft, vt non longius multo quàm nos ä genuino linguæ ortu abelfe dican-tur. Verùm hæc lacis hoc loco (unto , quibus dum dititius qUàm rebar me fadu-jum,fumimmoratus,aliam mihi remoram accerfiui. Dicent enim Latini me voces fermonis fui proprias in exemplum citaffe, Sc in iis Allemanos, dum tlton dicunc pro Luna, viueri ad Moneo Latinorura propiùs acceflilTe : Rurfum dum Sc Allemanns amp;nbsp;Germanus pronunciat, vtrumque pofte videri vocem hanc à Rom^ . nis emendicafte priore fyllaba ex voce Nomen nonnihil corrupea. Hic ego ad il-ludconfugioaxioma: Gommunem duarumpluriümvelinguarum vocemexea pri-mordia fua ducere , in qua ratio inuenitur ad naturam rei fignificatæ explicandara ?«««lt;«-plurimum adferens lucis. DicoitaqueMoncocnöftrolérmone , quo primümCim- „ nicrij in Italia vfi funt, remanfifte, propterea quod ntan tempore longo pronunçia- er». tum,deducaturàmanvocali breui dato, vt par eft, duo tempora natnræ ordiné vnä elfe pofteriora. JBan vçrô breue fit à men, quod fignificat ago Sc duco , à quo La-tini Mino fcruarunc. HuiuS præteritum imperfedum eft man, proeo quod Ladhis eft ducebam. Inde man ,codem accentu pro viro ponitur, eo quod Höé ptoprium »r». ’ ’ Sc præcipuum fit viri officium, vt amp;nbsp;le amp;nbsp;cætera omnia animalia ducat ac guber-net. Inquofi Adamus conftanterperfticiftet, nunquam genus huiflanùmin has mi-icrias præeipitaftet. Vide quælo, quanti momenti vocabulunl ; tiiius rationenî fi dueem fequamur nunquam nos nec à carne, nec à femina dtlci agique finémùs.' Porto quia primariæ ducendi partes ad hominum pertirieant dùdum voluit afehi-tedus, vt man longo tempore prodùdum , hoc ipfum ducendi genus ei^pn’mèret.' Gum enim homo præeeptis Sc admbnitione agi debeat, hoc ipfum voluit officium ea voce nuncupari, quæ ex viri nomine fieret, vna Iola temporis tnota adiedai* Breue icaque tempus in man, notât virum prius le quàm cæteros ducere debere,’ atque inde ad cæteros ducendos progtedi, ea videlicet via Sc rationey qua breüe tempuÿ

ptiùs/

-ocr page 22-

io

C A L L 1 COR V M

MtÀi.

Germaniciu ferma qu» Tutiane di-UerÇut à Gallicafuijfe dicaiurafud •detertt.

Q^eriM totibecMM,

Taurtca

C herfonefut ttinmnum ha^t lingua £ritbitntic» viitftr.

i3»Bica»nti-tju» lin^H» tuiiim cum Chnbric»

prius, longum pofterius videmus. Nomina veto qua: perpetuum quippiam (igni-ficantjConuenientilTimèfiunt à verbis temporis pra:ceritiimperfedi, propterea quod hoc tria tempora compledatur. Nam qui dicic faciebam 5 oftendic ie aliquid fecif-fe yamp;c adhuc aliquid facere, amp;nbsp;póft etiam aliquid efte operiie additurum. qua de re alibi. Quod item nomina deriuamus à verbis, id fummanititur ratione , qua: tota eft in philoibphiæprincipiopofita,qüo ftatüituraólus prior efte quam potentia. lam cum jigt;am pro Nomine fiat à jBan per conuerfionem, fateamur oportet. Nomen quoque apud Latinos vocabulum efte de Cimmeria lingua in Latio relidum. J®fn item non àiqinô, fed contra Mino à J®cn, quod ex reciproca conuerfîone nobis pcculiari liquet, cum veria, 3!®en prorfa vox ficjamp;: JBen iiiam apud nos habeat compofi-tionemex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dequafi nunc agerem, longiiis efleta propofito euagandura.

A Jdîen Latini etiam Mens ieruarUnt, co quôd Mens hominem ducat ncceftefit ,fi cauftam nominis fui volet tueri; Quia ergo vocabula eius primogenia funt lingux in qua veras fuas habent rationes; cogentur Græci fateri , ^z«vpro Luna nobis debe-h, quoniam vocis ratio veriifima apudnos reperiatur. Vendm redeamus ad id vnde digrefli fumus. Cum GerraanicuS fermoapud vetcresdiuerfus dicitur à Gallico fuif-fe,ficièrmo accipiendus jVt tum de Sucuica lingua loqui cenieantur, quæhodie di-cicur lingiia fuperior, eo quod fit eorum hominumqui partes habitant fuperiores amp;nbsp;à mari magis remotaSi Hane igitur edm vernaculam fibi Arioniftus haberec , non mirum videri debet, fi Gallicum fermbhem longa confuetudine dicatur didicific, ciim 0^ hodie plurimos Allemarios Antuerpiæ cernamus, qui ne longa quidera multorura annorum confuetudine fermonis fibi noftri comparant facultatem . Tacitus etiam ad hunc modum intelligendus, dum dicic Marfingos amp;nbsp;Burios fermone cultuque Sueuos referre, Gotinos verÔalteriusgentiseiTe de Gallicalingua doceri. Eft cnim amp;nbsp;femperfuic in ipia etiam Afia alius Sueuorum, alius Germanorum (er-mo; baudfecusatque alius Dorum;alius Atticorum, Et optimeprofeftoid à Taci-to animaduerftim , Gotinos Gallica lingUa locutos fuifle , cum Gotini à Gotis client oriundi , vc Beccelelana noftra tradunt; quorum fermo idem fuit cum Cim-merio ,quo hadenus quofdam Tauricæ Cherionefi indigenas ad Bofporum Cim-merium vti,in Francicis,de grauiflima illuftris viriOgerij Bocsbecani teftificatione, memini prodidifte. Proximi autem Cimbricæ huic Cheribnefo Gctæ fucrunt, qui inde ad Danubium vfque amp;nbsp;montes Carpathios latas quondam fedes tenebant, c quibus Hunnicærabiei cedentes,flumen funt tranfgreffi,primùm illud quidem pace Romanorum, at mox , eorum perfidia fie merentc , totum imperium cuerfuri. Quôd verô Goti perinde atque Cimmerij Tauricam Cherionefum habitantes lingua Germania: inferioris vfi lint,quam ego addiferimen Sueuicæ fiue Allemanica: Çimbricam ioleovocare, fatisqueat doceri exièrmonc Dacorum, qui hadenus integer in Tranifiluaniæquadam parte permanens, idem eft cum lingua Treuerorum. quod non ex aliis tantum didici, lèd ipièmet expertus fum,dûin Hifpania dodo quo-dam iuucne natione Daco à manibus vtercr : qui cum familiariter icrmone noftro citra omnem intelligentia: velmoram vel difficultatem baud fecus atque cum no-ftratibus colloquebar. Errare autem eos, qui banc linguam à Saxonibïis Caroli magni iuflu eô dedudis inuedam putant, in Gotodanicistradidijèquibus cui itavifum fuc-rit, dilèat licet, Dacos Getarum fiue Gotorum,quiiidem funt, partem fuifle, amp;nbsp;Ge-ticam linguam vfurpafle. Ciîm ergo Gotini à Gotis oriundi Getico fermonc loquc-rentur, Gallico fermone vtebantur, co quôd Dacorum idem fit cum Treuerico. In eo igitur Tacitus labitur,quôd ex lingux conuenieniia Gotinos Gallos putarit. Nec crtadmirationedignius,Geticifermonispuritarcm in Carpathiis montibusadhuem^a-Dere,quàmfic,inTaurica Cherfonefohadenus perdurare vctuftani Cimmeriorura linguam, qui primum illipæninfulæ vicinoque freto nomen dederunt. Quando igi-tut iam loièpi indiciô demonftraui, Gallos à Gomero genus ducere, amp;: Gomerios ob id pofle dici ; licet ipfi Ie, vtpôft docebo, Cimmerios vocarint; amp;nbsp;eandem ipfis quam Treueris linguam fuifle, D. Hicronymi fanxi audoritate ; amp;ex Tacito decla-raui, Geticam linguam eandem efle cum Gallica ;amp;rurfusGeticam eandem eflè cum noftra; neeeflariamihi conclofionc videorcollegifle,Gallicam antiquam eandem

-ocr page 23-

demcumnoftratiiiödicrna habtndam ede. Ideni mihi nünc aliquot exémpils è ve-tuftis icriptoribus peïitis declärandum putó i quö res variis multoruni contrqucrfiis agitata tandem extra omtiem adducatur dübitationemi'amp; deinde mihi liceat de om-niu conlènfu, Galiica nomina vera amp;nbsp;g^etmana interpretatiönedeclarare. In nono Bec-celêlanorum libro oftendi ,non male Metrodorum Scepfinrit pfodidiflc, Padtim à picea dici;fed non rede inde colligi ,*Padespiccam notate. «0m ^nim Galiica fine noftrati lingua picea materia vocatur, amp;nbsp;viam notât, vnde Patden ,* amp;nbsp;reiedo tau, Paden viam fignificat plceæ matcri2c,quarUtp'lurimam Padus vtrimqne c moUtibUs Ipat per varios amp;nbsp;multos fluminum cariales fuicipit i adepvt nuHiimin tota Europa flu-men norim , cui potius hæc nomenclaturæ ratio fit accommodanda. Eodem locO monftraui, Bodincum apud’Pliniunt amp;nbsp;eius magiftrum Metiodoron hoc flumén vocari,quod fignificatfundo carentern: Êc idquidem non citracauflam-,velquia pars eius ad inferos delabererur, vel quia picea dumtaxat materia non vado tranfiri poflet: Venim in hac voce vnius litteræ deliquium accidifle. Integram cnim efle Bodmincum à2amp;oî«nmmc, quod nobis id notât cui fundum deefl. (^oniarh tarnen hate lands illic funt explicatay non video quid eauflxfit, cur hie repetantut; vbi fa* tis fiiperque meiàtisfaékurum exilhimo, fi exempla dumtaxatindicauero. Reliquit amp;nbsp;luculentum nobis Gallicæ lingux monumenturn Paulanias in Pbocicis , vbi Tri- trimanißii marcifiam Gallorum defcribit ; qua voce nos cum intelligimus eqUimum ; in quo finguli tribus equis cenfencUr, vt in Gigantomaehia mea late dcclaraui j indicato criam Rhcnani Si aliorum in huius no'minis intcrpletatione errorc, ita! vt nihil opus fie idem hie rurlus inculcate. Interim hoc demirof tarn integram hanc vocem in Paoianixcodke manfilfejcdm apudRomanos adeo plerxque omnesfint corrapfx atquedeformacatjVtvixintclIigipolfiht; in quarum numéro eft Si ilia apud PKnium de aratri generibus feribentem, cuius hxefunt verba: Teriium in folo facilinec toto pofreduni dcntali i fed exigiia culpide in foftro, latior hxc quarto gerieri ,icd acu-tior in mucronem faftigiata ,codemquegladio Icindens folum , Só acielaterum ra- . . dices herbarum fecans. Id non pridem inuentijm in Rhxtia. Gallix duas addiderc tali rotulas, quod genus vocant Planaräti. riic.Planaratiprorlùs nihil dénotât ; iudi- 10105’rat, cium ramen facit nobis apcrtttm, quam voccm;germanamlocoiuombuerit. jaböcat cnim atxtri rotam notât, jôlog mttrat aratrum cum rota:qùofit, vtperfpicuum fit pofteriushoc vocabulum à Plinio iétiptum fuiife. Qu^ rion dubitabit is qui ilia viderit cxcmplaria in quibus non Planarati, fed Plometat legitur, vocabulum ex 1^100 met rat decurfatvrm. Cernas hie clariflîmè, Gallieani.Iinguam nec cum Allema-nica , nec cum Heluetica huius xtatis conUenifle fed protfus çùm ea qua ha-denus vtuntur Antuerpiani exterique Cimbri. Illienim pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fcribunt, r lîtttrâfi.

accerfita ftudiosè ea httera, quam ferinam vocauit Quintilianus, quo fcilicet à iét- rinâ exajft^ monis noftri lenitace,quam ftolidc nobis vitio veftKint, ftridenti fibilodrfcreparent.

Etverô ne quis putet foedam hanc pronunciationis çorrùptelamin hac fanttim vO* cc ab ipfis athari, velutt fuauem quandam cantilenam'j monettduna eft ƒ baric !ƒ pfamlingux ftribliglnem ƒ in quàmplnrimis vocilîus, quarum pfincipium’ littefa P “f“”***‘ ibrtitur , ab illis diligenter obleruari . Çùm cnijn nos ||d(anten pro plantarc dica-mus; illij^Iäntsm Si pronunciant amp;nbsp;fcribunt : Cum nos pro palo Sc. termina} illi jâfal : Cum nos^àôftc pro‘peffico ; illi fig? Çùm nos pro pituita ; illi Cum nos l^crt pto cquo; illi i cum nos î^iï pro Iàgitta ; illi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Quid multis ?

Hoc eft illis vocum cöndimlt;mtum', multis fibilis voCe^ exafperàfé : atque id tarn curiose in omnibus féquuntur j vt non alio nomirie vel ipfi fibi magis placearit, vcl noftrates contemnant. Quoniam efrirn nos Tau profigma lubentius vfurpa-mus , Si toat dicimus, vbi iili-4icunt toaÿ noftrates qmnes .toat-latóiftöen nomi-nanr jiid ûft , ftlius; xegionis homines in qua\i»at p)p. toa^î prqnunoiatùr : Ét dum QOS fie appellant;,^^magno eredimüFiab ipfis SÎC jinîwml coimicib vapulare , cum tarnen hoc ipfo fuoj tarn acuto iUdieiO non minus omntes Atticos , quam noftrates cottdemnenamp;i-iNon poflum^qiiidem’ faccrc} vt/de hac cenfiifa cogftans, non pro-rumpam in rifum^.- Confeftim cnim in meiitcm venit illius iudicij quo fertut Midas afininas fibi autes'prxmij loco, rctuUfi^ , qfim Apollini Panera prxtuliflet j ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;crafliorem

-ocr page 24-

iz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L I I c o R V M

Clifchra-murgos.

CapntHnar-gas‘

crafTidTcm ferons ïèntentiam, quam iprcTmolus. -Dici folet in homines rudi ingenib præditos, piftillo ip ids efle obtufiores.Ac hîc videmus Midam norrpiftillotantürajicd monte etiam, vaftum dorfum extollentc/uifiecraffiorem. Vidcant igitur ij qui|ôfiant# 3fnquàm lt;amp;iantni,^falquàm^al melius dulciusquecenfçnt, ne amp;nbsp;auribus afininisau-dire, amp;£. latismontium dorfis cfteobtufiores exiftimctur,cûm apud alioSjtum maxime apud Atticos, apiîdquos figma, ob magnamfibilandi vimquapaflim omnibusobftre-pebat, oftracilmo pulfüm eft è ciuitate. Sed fatis horum^quæ non dubito quin ab Allc-manis magnoflatu fintexlibilanda. Redeat oratio vnde dilceflic. Quemadmodum ^ßfoguiftrat à noftratibusæquè atqüe à prifeis Gallis incelligiturjitaamp;alterumvocabu-liim Marga à Plmio etiam inter Gallica relatum. Terram enim,inquit,terra emendari (vt aliqui præcipiunt) fuper tèriuem inieda, auc gracili bibulaque fuper humidam ac præpinguem, dementia opéræ eft. Quidenim poteft fperare qui talem colit? Alia eft ratio, quam Britannia amp;: Gallia inüenere alendicam ipfa, quod genus vocant Mar-gam. Spilftor vbertas in ca intelligicuh Eft autem quidam terra: adept ac velutglan-diain corporibusibi déniante le pinguitudinis nudeo. Ex his Plinij verbis duo nobis oftenduntur ; alterumj noftram linguam reuera eandem efie cum prifcaGallica.quan-doqnidem nunc non minus, quàm olim Matgam hoc genus terrx vocamus j alterum Gallicam amp;nbsp;Britannicam veleandem , Vel cognatas linguas fuifle .Terræ autem hoc genus hoc nomine dignamur propterea , qiiod-' generatim quoduis medullx genus Jïîarg nominemus. Plinius aliqdot interpbfitis verbis, Tertiura, inquic, genus caudas Glifehromargon vocant. Vbi eqiiidem fufpicor fhendum irrepfiire,amp; ex Glinftermar-go fadumefle Glilchromargum. Qua enimcauflaGraccam vocem vel Britanni vci Belgæ accerfiuiflent ad nomen peculiari Marga: gcncri componendum ? Nec vetà tenaciMs in creta fullonia quæritur, led pinguedo amp;nbsp;abfterfio tcnui naateriæ innata. Sed quid opus eft hie pluribus verbis î Plinius ipfe hanc margara candidam vocat, qua nos lt;î5Iin|ler-marg vocaremus ; cum idem fit gllnfîcren quod candcre.‘ Quo tarnen hac in re dubitena , facit nomen Gaphumargos , quod Græcogallicnni'omninovidc* tur,quafi fuliginofamargadiceretur. Audebo tarnen, omni reieda Epoche, dieeré hoc item nomen corrupturn fuifle, à quoniam videlicet Grxei fetmonisfibi'lcienr

Cojpn.

tiam arrogant!. Cüm cnim iCopcc-margojS rcripcuni inueniflcc, necqüidea vox no* tarée perlpiceret, ex Coper fecit Gapnu. Eft autera Coper nobis idem quod Græcis ^ahKoç, Latinis æs. Vnde Coper-marg eft marga æris referens colorera. Nam .amp;.ha-denus rufo colori /quo Pliniushancmargam àcæterisdiftinxic yab.œrpnomen mu-tuamur. Sufpicor itaqueipfas etiam terminationcs perpcram'ad Gratcam forraanj accomraodaras, amp;nbsp;à Plinio Icriptum fuilTe Copermarga Glinftcimarga. Sed hæc minons,quàm vt de iis fit contendendum. Tranfeamus ad aliud:vócabulurn, quod

Aiduda 4Mi- Qâ ipfum Plinij beneficio intelligemus. Ait Latinos earn auiculam quamà galcro ftuondam galeritam vocalTent, 1’ua ætaté alaudam nominate, voce Gallica, amp;: indc AiuuJadi- legioni quoque nomen efle. Suetonius narrat Cælarem legioncra eonferipfifle ex Tranfalpinis vocabulo Gallico alaïidam nuncupatam , quam vdifciplina cultuque Romano inftitucamatqueornatam,pöftea vnîuerlàrp ciuitate donarit, Conftac ergo amp;nbsp;legioni amp;aùiculæ Alaudæ nomen fuifleifi quhd'vt ad veramifuam origrccia Kuocetur, non iniitileftierit Ariftophanem audirc/âpud quçra'cain.AuibuSiCxpot jhuntur,èquibusadnominishuinScatfiàmfacile voniemus. Sûmtiàutemhxc: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iUi

4ÎÎ.' nbsp;nbsp;nbsp;■ A *S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ôrjzT’ Amn : ? r rrt


jS «(püÇ, KQV TToAv^Ç^/LlCâV OfeP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; : I nt(O

O'’çf(pae'x« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rau^ov ; ooH

tç$Tf$sty nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ei^oôfwx(iH'jilt;'dinmo ni Sîoii’n

li

r?»'J6 7rpo}e«^'lt;terlt;/z7z7œ?oi»i'r{h* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xjîf-OO zsjt 'f.on lav

TTraptw^iwa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« iurnijih U. '5* , zum

Quôtüm ha:c éft lènteritia; Aéïbptfriïfâbulamïfertipfiirejqua natrenrai alaudam ciîmi ca^teris, tum ipfâ etiamterra èflêâWttqûîoïenl. Vridé niortuopa«o yiam iquintu dicnr racente, non habuifle terram in quacüih lèpciitôt? pcUquis igiwi tonfiliis deftitutamj! patri tum-ulura’in cdpite fhó póftrhftï Ex hèfc O^d'^löco peKlpllt;xium-fit!, quodamp;:gt; Galcnus nofter annotauit, qua dé'caufla'xopt(^«'Ai^eti*»'«?^Z|0 jlt;rotgt;c-Thdöcritus^ppclr: ïatit, id eft, quarc galeritas di^eifftt/hibuhi'’10petidpitc geftaöe. du ;;r zxfjM ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hine

-ocr page 25-

t I B ï M b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h , nbsp;nbsp;nbsp;' i.:;-

Hinc tnodô quîuisnoftratium videbit, Alaudam dici ab 3CI-ûub, îd cfl, omnino antiqua jgt;?gt;-vel omnia veturtace præuertens.quod Arillophanes dixic TràvTavTrparfl, id cft,omnium prima,quaâ Alaudæ nomé voluifFet iriterprferari.Cçtcrû qua de cauià hçc ßbula à pi i-icis hominibusfiieric côfiâa, amp;nbsp;nôapiid.Graccos t3ntùm,{èd apudGallos criäcelcbrä-tä,vtipfum auiciilæ riomen patcfacit, à ricraine haftenusexplicatum eft. Nos bac de re in Hleroglyphicls copiofèiatis(vt noftri quicló ingcni] captuseft)difleruimus, ipfam laitieri myfterij amplitudinem deque dignitatem hulliiis vnquam oratio, fit licet Cicö-torieeloquentiorjaflcqrietur, tantum abeft vt id deme velirii polliceri. Summarei ,vc coiripendiocam hie compledar, hare eft: Galeritahÿmnorum Deo canendoium jdutrierum modum hicroglyphico fuolyraBolbdcmonftrat, vtcumexaliis,tumex antiquilftma ilia Ægyptiaca,quæapud Beinbos(eruatur,tabuladocebo.Nobisaliono-jnirie vocaturInttocrr lineIcf-totrcjid eft,vita:opus:quomonemur prihmm amp;antiquif- ii/utoeit ftmum yitæ opus elle debere in laudibus Deocanendis.atque hoc omnibus terrenis priusnobis habendurh.Sepeliamiis igitur patrem noftrura cæleftçm in capite noftroamp;: fupremo mentis vercite, vc verc de nobis dici poflit,nos viua Dei templa elfe, amp;nbsp;cum, quicquid agimus,fempef in animo circumferamus. Sed dehisfriolocoplura. Non du-bico, quin ft hæc Perionius cognouiftet^ mox fuiftet afterturus eX iiscetni, Gallos pluri-manon verba modo, led arcana etiam vecéris fapientiæ præceptade Græcorum fonti-bus haulilTe. Nos contià rùgamusæquos return aftimatorcs, An non veri fit fimilius', Græcos fabulam ab illis acccpifle,apud quos tanta cius eft antiquitaS, vt auiculæ etiam inde liium dcderinc nometij ciim nihil aliud fit Àlatida, quàm omnia vetuftate pra:ce-dens, NeC mirum hancfabrilam è noftro fermone ad Græcos venifie, cum rota fabu-lolæ theo|ogiæ conftruÛio ad Orpheum rcferàtür, holTninem, vt Græci lcribürit, apud ThraceS natumjapüd quos, Straborie tefte, Geticus lérmô ,quem cundem dixi cum Gailico,vernaculus habebatur, Gut potrô legio Gallicâ hócriömen fibi fumpferit,neminem poteft latere, qui feiat raodô quanto in honore amp;nbsp;auôloritate apud Romanos fucrint vcterani.Galli enim dura fie Alaudas vocâbant,fe norialiis modo militibu^Ro-manis,lêd ipfis etiam Veteranis præferebant. Cicero certè Alaudas cæterosq.' véteranos coniunxit, in quo plutium numéro hanc legionem ferè vocari ariimaduettijquod fane fît quamconueniêntiftîmè Gallico lèrmoni, in quo 3tïaiibfft nîhil à'iiud lbnat,quàm omnes veterani. Quam loquendi confuetydinem crediderim ci ab ipfis Gallis Latinè loquentibus traditam fuifte.Quamobrem vt Alaudæ fymbolo lè omnium primos 5ità alaudarum vocabulo fe omnes veteranos efleprofitebantur. Vide modo, quantum lu-cisexhuius vocisinrerpretatione nobis aft'ulfetit;quam qui parurfaciet,eifuadeo, vtin tenebris fuis perpetuô delitefcat ,amp; omnem veteris hiftoriæ cognitionem ex Pfeitdo-bcrofisamp; id genus nugiuendis'pérgat haun're. Sunt apud Câefarefn ctiarn Gâllicâ quae-dam vocabüla explicata,inter quæ Solduriorunï amp;nbsp;Artibactorum nomina-, qlioruiftud nbsp;nbsp;,

fie intcrpretatur,vtdeuotos dicat. Eorum hanc dicîr efle coriditioriem ,vt omnibus iri vitacommodisvnacumhisfruantur, quorumfeamicitiædedidcrunt. Si quid iis per . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vira accidat,-aut eundem cafum vnà ferant,aut fibi mortem conlcifcant. N ili Cæfari fi-dem habcrem,fingularequoddamêceledilfimum geno’scùftodiæ Soldurios fuifleafle- ß»t. renti,prochueefletdicere,vocem hanccompofitam éftéèJc fdïîiamp;ôurot; quorum’illud ftipendium, hoc conduterefignificat: quam rationem fequcndogt; non alij effent foldu-rij,quàm ftfpendiocondùdi.Verûm latiùs hæcinterpretatio patet,quàm Cæfarisdiârfs yideaturconucriire, Quamobrem dicam lolduriosà,éolb nomen accepiffe,'prö'- ^jon». pter magnam excellentiam qua ca:teris omnibus militibus amp;nbsp;corporis cuftodibùs ftp pendio conduisis anteftabant.îBj enim vox eft vria ilbrum quæ retro'lèftæ côtrafiûm, çius fignificant quod prorfæ denotabant. Q^emadmodum enirii fd’ fi^nificat quod in quoui.s reruru genere eft cxcellentilfimum , ita ûUiHud quod eft imper- luu fedum vocamus.; Hinc îB^-auti, fiue îamp;jaït fignificat eum qui lènio cæteris pra:ftat. BiOanexcellentilfimum illud Gallorum gcnùsquot;,qùod in filûis montibus verlàtur.Sic ©jOjS eft maximus bos:«©s enim nobis bos vocatur: Hin'C Latinis Vrus,amp; Gïicis ôüpèç proeodem animaliiquod à Cæfarcfie depidum eft.vt dicatur nori multo infra élephâ-torum magnitudinem confiftcre.Quain voce id dignum eftariimadueffiorie, SîGræ-fos ic Latinos c noftro fermonc,non c fuperiore nomen duxiffe,quoniam non lt;©si, fed

b b

-ocr page 26-

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALllCORVM

Éenndguid fit.

»tn. '

lt;©d)ä3 dicanr,cquol^2ov, nó î^jojS formaretur.Ericigitiir^cïö-u? exccllcntiflîmii Hipc-dium, amp;Soldurij qui calife ftipendioobligarunt. Quod enim præftantius ftipendium inucnias,co quo omnia vicæcommoda,inter eos qui lcruiunt,amp;: cum cui fèrinturjçqua ftatuüntür?^olbautem ftipendium nobis efle nemo eft qui ignorer. Quamobrem cui-uis nuneiiquebitjfic vocis huius compoiitæ vim amp;: notionem à Cæfàre expreflarn efle, nihil vt qtieat dici linguæ noftræ vernaculæ conuenientius ; amp;nbsp;vnà nobis occafionem daum efteilliusquoque vocabuliexplicandi jquoinfigneillud bourn genus vocatur, quod à Cælàre defcriptum habcmus eo loco quo de Germanorum feris agic,vbi quàtù reda ratione Vros bos hie vocetur,ab eximia praftantia,qua reliquos vincit, cognoicerc licebic;amp;: fimulillud videre,vetuftam Germanorum linguam in hac voce cum Galli-ca pcorfus conlenftfle,acque indead Latinos vfum eius venifle.De Ambadorum nomine nihil hie nobis dicendum,he,quæ fatis latè à me in Atuaticisexpolitafunt,hicmihi ctfL amp;cum meo amp;nbsp;ledoriS tædio lint remandenda.Lcgimus præterea amp;: aliam vocem Gal-rem,vndttit- licam in Cæfaris eommentariis Vergobretumjcuius lignificatioficexponitur ,vtmagi-ftratus efle dcfiniatutjVitæ necisque habens poteftatem ; qui apud Heduos annuus le-gebatur,ne videlicet in tyrannidem tranûret.Pafla eft hæc vox fortafte cladis nonnihil, at exiguæ,amp;talis,quam Roihanus lermoetiitare non pofl'et ; atque idcirco Cælàri con-donandæ.Cùm enim amp;nbsp;Hebræi,amp; Græci,amp; Latin! littera ea careant, quam nosdupli-ci V pingimus;fimplex v in hoc vocabuloduplicis locum potuitoccupafle.vt prototrso-Ij?ct,tjcrgofa;ft habeamus.Eft tarnen amp;nbsp;berg apud nos in vfti,pro eo quod eft propono ad confiderandum delibeiandumque : Sed ea notio necis poteftatem,quam Ca-far huic magiftratui adlcribit,non compleditur. ffiergobjet enim eum dénotât m agift rat û cuius eftea,quæ veht,in dehberationem vocate jquæcertèdignitas ad fupremam etiam fpe-dat in rep.poteftatem .Vetdm tocfgobjrteum nobis dénotât magiftraturn , cui poteftas eft ftrangulandi. quod genus fupplicij vt extremum cratamp;maximum apudvetuftos Gallosptahodiequoqueapud nosad turpiflimam infcelcribus morte puniendis per-tinet infamiam.Fortaflisergo magiftratus hie ab extremo fupplicio, cuius haberet po-teftÄcm,apud Heduos nominabatut; quod nifiplaceatvt Cælàris expofitionem con-firmans,licebicea,quamhabemus, retenta ledioneberg-ûbjet interpretari eum magi-ftratum,cui lumma fit poteftas amp;nbsp;fenatus habendi,amp; ea proponendi,quæ vifum fucrit ad præfentem rcip.ftatum pcrtinere:quanidignitatem ij nucin ciuitatibus noftris ha-bent,quos2oo?g£mee(lcrö,ideft,ciuium magiftros vocamus. «©bjrtautem concifum eft ex ober0rt,qua in voce agnofcas iam turn etiam apud Heduos B. pro V.poni Iblere, propter viciniam Allemanorum.quihadenusbbn: pro ti«n:dicunt,rantoduriulcurè,quanto V^conlbnans lenius quam B.lbnarefentitur.Vitat enim quam pofiuntmaximeom-nem lermonis fuauitatenijatque ideo in principiopro V. pronunciant F. vt.proïöjanc-rpt, /ronrrricöjpro Î0attai,/ancn. quod eft comprehenderc; probd, quo pellis notatur, fad aut fcl;amp;: Latine loquentes pro vino potant finum.In medio autem pro V. B.lbnant amp;lcribuntfrequentiftime';quos Hedui imitati,proouEetib(Tdixerut, à quo obcrgcttfiuc obcrörit(nam vtrumque dicitur) pro noftro oue^ect flue oberörit,quo magiftratum que-üiinotamus;ca loquendi conluetudine, quam barbarolatinus exprimcret,fi dicerct; fu-perioritatem. Ab cbrtgcct ob^cet, amp;nbsp;hinc bergcb|ct fiuc toergob^, Allcmanni hac ætatc duriusdicuhtobetbeit prooucrl)rit,quamformulam in fimilibusquoque vocum termi-nationibus feruanc.Iam hadenus Gerraanisfuperionbus in vfu eft frcquenti,vt toojgm pro octidere generatim dicant, quam confuetudincm Heduos olim habuifte, de Cæ-fàrisinterpretationeconiedo. Sunt amp;nbsp;apud Feftum Pompeium Gallicaaliquot voca-bula,interqua:Bennam vehiculigenus commemorat,quod nos taleintelligimus,vc corbem habuerit oblongum è viminibuscontextum. Hadenus enim 25cn vocamus oblongumcorbem,quo veftes lincæ,poftquam elotaefunt, adapricum campum dcuc-huntur, quo partim frequenti aquæ afperfione diftentae candefcant ; partim ventis amp;: lole deliccentur.Corbisetia is cui velobftetrices vel nutrices ad focuinfident, du puc-ros ad ignem in gremio fouent,.2ftna quibuldanominatur. Alij etiam vas vimincum, cquooues pabulücapiût,25fndicuDt. In noftris vehiculis Bennas habemus.in quibuföä quidempertotam currus longitudinem extenfas,inaliisverô,amp;iisquidemplurimis biparcitas, VC altera Bcnna partem currus anticam teneat, altera pofticam concludat.

Idem

-ocr page 27-

t t B É R f? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!ƒ

Idem Bulgatii vpcahulum dicit Gallicum,nobis nunc 25ufrf vocatufjM qua voce Roma-ni fecerunc Bul,eo quàd diphehongo ui non ferè vterctür,quam Grçci in àpTTbfai ói Ciquot; • ' milibus habenc.£x Bul deinde Bulga euaiit• hinc quo Latinaitt acciperet terminatio-nenij hinc quo lictefa G adieda, à Bulla diilingneretur.Huius Gallicæ vocis cam an-.tiquuseft apudLatinos vfus,vc LuciliuseaSatyram quandamlùamcondiueric,ho* quot;nbsp;•-mineraquendamdefcribensjcuifimijesquamplurimoscognouthisverbisî ’

Cut mqunumentumeft, nee feruui jtîec cornes'vüu4‘, Suivant cfr quicquidhabet nummoŸ'iimfeCum habet iffei Cumbulgacoenat jdermittlauit: ontnisinvnA

Sfeshaminibuiga jhaedeuinifa efl(iateravitai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■.- h . r lt;?'•:?

Refertur ©un inter Giallica vocabula, quo montera fignifîcari non facis memini, aii apud Plutarchumjan apud aliura legenmjvtut eft,nerao noftratium ignorât,fàbulofos quidßt. quofdam montes Oceano in HoUandia amp;nbsp;Flandria obiedos ©unen ab omnibus voca- ; ri.Ridcre mihilubet^ quad in Rheilicaniannocationibus, quas ad illuftrandos Cæfâ^ ris commentarios edidit jlegifle me recordor. Inter alia enim quibus maiorem in modum contendic Gallicum Icrraonem non eundem cum Germanico fuilïè,adr dit amp;nbsp;hoc vocabulura ©un, aiens id dodiilimorum hominum confenfumontera vetuftis Gallis notaire,amp; nunc Gerraanisnon montera,fed tenue ßgnificare; atq. inde liquerealiura Gallorura veterura, aliura Gerraanorum elTe ièrraonera. Scioequi* .dem ©un tenue denotare.acqueinihacfignificationenonapud Allemanos tantum,fed apud nos etiam in vluefle quotidiano: Verùm amp;nbsp;illud fcio, ad hanenotionem indicâ-dam vocali breui debere pronuncïari,quæ du ©un pro monte dicimus, longa ièntituri Idem ©ognegatcané apud iûosTigurinos nocare, amp;nbsp;clTe tarnen ieripeu, hoc vocabuld ring canem in eo fignificatu apud antiquos Gallos in vfu fuifie. Sed nefciit bonus vir, vel fe feire dilfiraulauit;multas voces paulacim in defuecudiné abire,atq. idcirco viciofe colligi, fi qua vox nuncin gente quapiâfit aboli ta, earn nuquam extitiire;©oja! tarnen nemo nlt;5-. ftratium non intelligit canem eflèj'verûm quia vox ca apud Britannos, quorum lingua cadem cura Gallica fuit,genàratim hadenus que muis canem notât,faótum eft Vtma* iores dûtaxat canes hoc noraihe dignemur.propterea quôd illosc Britânia generofîflî-mos Si maxinaos accipiamus.Dicimus enim vulgd «Snglifcöj bog,pro cane Anglico; Cç-terum quamùisnec vocabulum ©tni, nec©ogin vfti nunc eftet, vtert vtrumq.in fre-quentiiliraO; exeoxamen nihil aliud concludi.poflet..quàm multas voces in vulgi lo-;,quf!ndiconfuetudinevfurparideöifie ,quodinomnilingua xontiugere qui neïeit, is ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ad Grammaticotura fcholas amp;nbsp;prima vnibratllis litceraturç rudimenta ex hac hiftori-ça palæftra eft ablegandus. Sed quidago? Si omniütn hac in quajftionc vel errorcs ,-vcI ■ Ineptiasperlèqui yellemjnullus effet h^nis futurus, adeocurpicef nbsp;nbsp;German! fuperio-

.res,5c Galli fiuepotius Franci Roraanifantes ïèic dederunc in varia nugamenca ,'dum aliavocabulà adhoguam Græcam rcferunt.alia ad linguam Allemanicam detoifquêt*, , aliainihil fignificareafferuntjquorû tarnen pleraque, vt modô declaraui/ne puefis quh dem noftns.vernaculis quicquam habentobicuricatis.Quôd fi.qua fint ( vt funt corn* :plura) quorum fignificatio nos lateac,.id rairura viderinon defect,^tu-ób vim à Romai •nis adhibitâm,quoJLatinæ format rtonnihil reiponderent, Hteeris aliis exemptis, aliis iaddicis,aliis,'raütatis,pro eo acipfbrum auribus.lùaüior ionusefiîci videbatur; tum propter librarioruraculpam,qui parum piaculi in eo ponebat, fiBaffearara vocera,^quara ’joec intelligerentj nec à quoquam'intelledum trilt;putarent, vel hoc modo, vel äliö '.fctipfîffentxum etiam quôd non paucavocabula qua:aliquando infijmmo nicore fué-.runt,'tandem apud vulgus,noui lèmper appetens, oblbleicant. Ad primunï ge-^nusicùm alia quamplurima , tum .propria maxime vel virorum vel* vrbium çtnina fiint.referenda, in quibus corrumpendis mirum cft quantum fibi tuitî Ro^ .mani tum Græci permiferinLiIo his Cæfar nomina Gallica in Xi litteram Grat-tcotum adfpiratâexcuntia ,xdupliciLacinorij litcera terminauic.’Sic ex Satfxivp)^ fecit -DumnoriX;quonrm illud nobis frenorum diuitem*fignat,hocnullam offert nocionern. □ “7»”»7^'. -Orgencorix an feceritex fiptvTtQi^, quod fignificatdominum qui à multis manibus di-*uâseft,quénos i^tetl^enbencO Latinis eharaderibdsferiberemusjan vefôéx àpyiVTsf^^ ■quod natalium clegantia diuitenà notât, arbitrio alioru dilcutiendum relinquo, Cercç

bb Z

vtraquc

-ocr page 28-

G A T E I C b R. V M

vtraque vox, amp;l^eer^^tJWÏtïJ 8r lt;figt;o;gfiittitïgt; notilTîmæ iiobis eft fignificatiónis. Errant niimericM. tamco qui confundunc Heimcrici Sz Hcnderici notncn, cùjn hoc id quod dixi Hendtntu«. apertiffimè notctur,illolocuplcsdomohim, vclquido'midiueseft,dicatur ;quoruiti jtmbMx. ▼trumqucin fireqUaiti nobis eft vfu.AnabîOriX ab ^uWct-öa-rtt9 deriuatum magiftraiû ytrcinitiitt. notatmultaIbbolediuitem.Vercingenrorix ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proculdubio fadufn vi-

detur,quo is ifignificatur,qui diucs eft fabultate longelatcque omnia prbuidendi. At fi ©erfmratt^at-t^fcribasjeodem iilud quidem tendet.i’cdeum notabit, qui prom pro amp;nbsp;Ibllcrti ingenio ad quxuis excogkarida abûdat» Hoc cnim à ^mdUud à nbsp;nbsp;nbsp;fignificadi

DiMituKM. vim habcret.Nec minuscorruptu Diuitiacinome,qUodreorformatu exïDi-uiantiatôt, quo notatur is qui hoftes infugam verrit.Diuicoex^O’^uiteic-Doot,quo incclligimus ca-* put excubiaruiïl,quibus cuftodia commifla eft. Nec mirumex uî diphthógo i fadUm, ciim amp;nbsp;Harpy iam Latini,amp;: ipfi etiam Græci pro Harpuia proférant. Duplex autem w fimplex tranfircjVnum eft de frequentiffimis; cuiiis excm plum in Litauico quoque licet vidcre-, qUod nomen ex ILuit-UJk fadum eftè ricniini noftratium dubium eile pö-teft.Nobiliftîmu hadenusapud nos homen,amp; dignum quo omnes Reges Vocarentur, proptcreaquôd co lîgnificeturpopulirefugiü,iîue is qui propopuH falute excubiasagit. Bone Deus quanto aufpicatius hoediuinu nomen, quàm vel Cæfaium vel Auguftoru. Siue cnim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AaiÄ dicas,id eft,po‘puli paftorc,cum Homero, hue curn Gallis Huit-

Uiic-cuin, idem fignificàtipris: meretur fané hæc vox vt perpetuo Regibus'occinatür,5c /igillatim per omnes pro populo vigilandi excubaridiq.partes vis eius cxplicetuuScdoi rei nec hic locus eft,amp; tarn augufta huius nominis eft maieftas,vt alid fibi poftulet ora-toremjqui nimiru melius fit inftrudus,cdm à dicendi facultate,tu a'regiis officiis A: accurate perfpiciedis, amp;nbsp;dilucide ornateq. ei ad que fpedat probandis. Et verb nihil opus eft hoc nomen hic rurfuslatius cuolucre,proptercaquödin Francicis meis plura de eo^ quamquifquahadcnus intcllcxifTe vidctur,ctenebris piotraxi3amp; maximd amp;: illuftiifTw mum plurimai'um gentium deuidaru tnumphis Regem,qui primus Chriftianam teli-gioncm fiilcepit.à falfo Clodouçi nomine vindicaui.Hic obiter id monendum, in hoe nomine dare cerni,na me modô bene Diuiconis nomen interpretatuefle, fed amp;nbsp;iilud, candem prorfus linguam vetuftis Gallis Francis, qui à Dionyfio Mæotici Öérmarw dicunturjfuifle.Confirmât id amp;: âlterum nomen figno,fi quod eft aliudjluculêtiftîn'xx iuttriut. Vt cnim Litauicus apud Æduos in Cefaris comentariis nobilis eftjita amp;: Luterius apu4

Gadurcos.-de cuius nomine in Francicis itê fatis niihi videor egifTccopiofC.Diuicb Hcl-p- uetiys nominis fui formula mihiin memoria vocauit,Neruiu quendam Vertlcon6,qui quin al^ertitli^oot nomen duxcnt.mhil ambjgo,quo is nobisdenotatur,qui caput Im-XedHciMtut betprdpeum 5econfiliaexpedita.Neruiorûitédux fuit ßoduognatus,quo isintelligi-tut dici potiiiffe,vcl qui excelleret magna in famulosclementia, vel quifiimmè clcme-tem fc præftarc c in mandatis exeqüédis.2Soî?m enim nobis famuli dicuntur, amp;nbsp;gehcra-tim ij quibusmandamiis,amp;alia notionei5oben,amp;: cuaugmentolt;i5djolien funtmandata amp;:iufra fiucpubiicafiue priuata.fiuediuinafiue Humana, ^oogjjmat, amp;: fÿncoptôs gnat, cftexcelfaclemencia.'ïSölienhóOfPuitigitur excelfa dementia prxditus, vclin mandatis cxigcndiSjVel in famulis amp;nbsp;fubditis benignè tradadis:quam poftcriore interpretationc Boduognati nomen magis videtur approbate. In hoc itê nomine non fecns atq. in Li-tauico^ Lutcriöyideas lingua noftrara'amp;: Sueuicam fine German am fupcriorem non magis difterre/juamDoricoru amp;nbsp;Atticoru idiotifmos,ciim amp;olimjamp; nunc eafdc vocu (radicesintcrpretationesq.fuiflcnp pofiitnon agnofei. Superioribus enim €ermanis,ac no paucisitem infetioribu« nihilfrequentiuseftin ore,quam lt;0natfiue 4amp;nab;qua voce 4, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ytunturdum quenqua alloquunturcuiditioaliqua eft vclminima,in qua iUris dicendi

Mtui/ii imperandiqjtiabeat poteftate. Ariouifti nomen ad fiipçriorê linguam pertinerenemo rt/»»»». 4 nefcieatidê nomé non aliud nobis quam ipfisfignificat.^ecreucRenim,vnde Ariouiftus, isdititur,qui in omnibus amp;nbsp;agcndis amp;nbsp;dicendis honoris confer uantdi fe præftat tenace. Sed iam fatis amp;nbsp;plus fatis nominu;p.topfiorum à CxfareJccIebratorum, in quibus ciitn clariflima nobis amp;: vfitatiffi ma lint fignificata,quid poteft vitra dubitari de vetufto Gal-' lorûlèrmone?Nôpaucafuncqu£e olim infùmmo hônorecüm effenc,nücobfôlcta ia-eêtjqua: nobis vel ex cdpofitione vcl deriuatione,vcl alitgêtc eiuldê linguæfimt adno--tioné fua tcdigcnda.Sic Jâost pro nocu.mêto nobis no eft in vfu.fed ex copofita didionc . H J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inno-

-ocr page 29-

L 1 i B R r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ï7

. innotefclt lt;Bnnofe{eriiih dicimus î^ro innocête;ex qiio liquet jéofd hoccntê,amp; àoÿ riöxä fignificare.Sic ƒ et prb pulcro dici confüefîeihinc de Britaniibrü iingda,hihc ex derioa-^i iione fclmUs.Nam jriêr hominem notât pülchritudinis oftentatorê.eomodbâ/te ma-« nans,quo45icr à lt;0cr. Quamobrem licet hàc àtace nec Rheda,necPetontum,ncc Éfte-. dum vUura vehiculi geriüs vocetdrjeX origine täthen iuà cuiâtia ftrtc ; ftatim àgnô-^icuntUr. Nobïs lôllenne eft vocabulaà præteritoimpérfcdoderiuarejqUâ viaà Âibfît 'Beeb,id eft, aut cürrü,aüc cquö VehebarjVnde.Reda-vehiculiî dici quis riiitetüt’ibeptilt i Joannes Picardos in fua Geltopædia,Græcarri vocein efte dicens,cüm poft ex Quihdi-liano doccac GalHcam efle : cuius tametfi nobis perieric vf'us ^nön perlit tarnen ratio

J^O«.

‘äöintöpi. /er. dfUfc

Vitdikt i i

ftgnificationis. Hine darum fic.,Epörediam quoqüe Salafliorüm opiduth ab cqui- Sfitredid cando nomen fortiri, vt Plinius annotaüit. Petöritiim vehiculi gehtis füifTe ftrl-bunt', quo matronæ apud Belgas maxime ad rura fuburbana vèdati ióleant. No-'bispttm^nboftt diceretur,qóod notât vedatiönèm mättonatüm.Siedicirhus au-prt,prci .anuftuc proaua. In Ghriftiana religione dicitur qüæ ex facto fohte lufcipit vel . fufeipiturj amp;nbsp;Peter, is qui ad idetti facramentum teftis ädhibetur, amp;nbsp;onus teligió-;nis docendæjfufcipit. Ex quo certä mihi cóniedura Sc Jörtcr apud ptiïcos îâet£ fuifle noniina.ad fenedwtis. venerationem fpedantiaj coins ætatis eOs efle oportc-ïet, qui ad püeros fidei myfterüs imboeridos adhibentur. Quod de Latina lingua , docere poirem,in qUa ex eadeni origine Vetus iri vfu eft pro antiqüó. EfTedum fit ex l^lftrliîium. I^iflîcô.vel vox eft qua hodie etiamnum aurigæ rioftri vtori- * tur,dum çquos âd curfum incitant. Eft enim ï^ifFenidem quod incitare, ab ï|iitEue BifT««. lamp;ect, qUod'Cft calidumii jNoftri tarnen aurîgæ iphos Atàci Tau ftudioftóres quäni fuperiores.Germanti Wtidi diciintferè vel l^tfieg , alij 3^cttï^,vndc WtflScÖ per fi-gmatifmum ihoic voci conuénientem ,, ed quôd fibilus ad incicandum non fecüs videtur valere, quam follium ventus ad ignis calorem excitandum vehemetitio— tem. Hinef igitur l^efticgamp;oth petinde fit atqüe à Hpt ßpfbom , amp;nbsp;alia fimilia ûmili deriuationis formula. IfttttcO fiue , idem eft quod calidè amp;£ fcrùidè operi cui-piara inftanslt;iÂudinlus autem ab aurigis non cantiîm, fed eciam ^ttfitfifiou, quo celeumàte çeleritatem moderatam éqüis împerant,quafi dicerent,feftinalente : quodad verbu fiintcrpreteris,gt;feruidè tene,fiue feruidècurre,fuftine curfum, Lati-nus audiet,Eflcdum ergo ab^^efliefitiom formatùm adincùdem Romanam,vehiciilurri fignificactceferrimum, qUod currentibas equis ferè ageretur, atqùe idcirco flrican-nis in prœliis vfîtatom. Quàtm autem vocabulum hoc rei fignificataî fît eleganter accoramodatitm, clariffimunï fiecfîGæfaris verba ,Euius vehiculi vfum deferiben-tis,aüdiantur. Genus hoc eft, iuquit, ex effedispugnæ. Primé per omnes partespere-^quitant amp;nbsp;telaconiîciünt, atqüe ipfô terrore equorüni amp;nbsp;ftrcpîtu rotarum ,ordineS plerumq. perturbant,amp; eûm le inter equitiî turm'as infinüauere, ôC ex efledis defiliûr; ÓC pedites prœliantur:aurtgç intérim pauliîm è proeliO excedunt, atque ita fe cOllocant, vt fi illi à multitudine hoftium pfemantor, expeditum ad fobs receptom habéant. Ità * îiiobilicatem‘eqaitum,ftabilicatcm peditiim in proeliis prxftant ; ac tantüm vfü quoti-diano amp;£ exercicatione efRciurit,vt in decliui ac prxcipiti loco incitatos equos fuftincre, amp;nbsp;breui modefari ac ffetlerc, amp;i. per temonem percurrere,amp;: in iugo infiiterc,amp; in de fc nbsp;nbsp;nbsp;•

la curfüs citiiïîmèrecipere cóftieuerint. Hæc illc. Nû ÿîla vox iiiueniri queat, quæ raa-gis incoinparabilem banc celeritate quam ^cfftcööomexpriniat ? qua nihil aliud notatuf quam rapid us in agendofcruor? Vides vt lingua noftra vetere Gallorùm fèrmonem rcr éiè interprececur,qüamq.ad vngüem vöcabuloru ratio cum rebus fignifi'cacis quadrate cernacur. Facie fanèhaîcapud m’e conGderatio,vtcredanijBtitannosamp; Gallos olini code in in equisincitandis 1'uftinendisq. celeumàte vfos fuilTe, quo noftrates mrnc vtutuf aurigæ.Ceffauit iam olim efTedorum vfus,tum apud Britanos,tum apud noftrates,qui-busea Virgilius etiarn tribuit, dom Belgica effeda vocat; vein nr in eorum locum qua-di'iroti currus iuccefteruncjnon ifti quidem ad proeliorum vftim ,(ed ad itineru* commo-ditatemceleritatcmq;.comparati,qu’oslt;|'8flric9fiüeï^ttfidjüî^gOTvocamus,quairdicas,eP fedum tremens. Wagen enim currus hoC genus vocatut,quod inter duos axes longo’d u- wagen, tlu pendens quodamodo libretur atq. trematfub pondéré vedorum. Pænefuerâ ób-htusdwarum voeu, quas Suetonius Tcanquillusvc bene Gallican dixit,ica no fatis peritè

b b 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;éft itt-

-ocr page 30-

18

G A til C OK V M

CoZi«.

Calf/Calti.

Stracr.

intn. »t.

{1(L Aat.

eft interpretatiîs.Éarûm altera eft G al ba,altera ßecus.Galbam Gallis pfifpih^ietn no-tare fcribir.Nos vulgo hominem fimplicem amp;:pinguiulculo ingeniopi'aeditum,amp;: cud-culæ fuæ curandædumtaxat incentumiamp; idcirco corpore mollijamp; obelbjCntóftue €alf Vocamus,id eft,vitulüm,qui proprie nobis hac voce dcnotatur,eo quod amp;nbsp;Camp;rpore Su iàr-geniofimilisfit vitülo,qucm multoladeimpinguarausjvtfuaue menfiscarnft ïtpôhàc. Éft igitur Galba pinguis Si. corpore amp;nbsp;méte de more noftrO-vocâdusjàc id non propriè, (èd figuratè.Beciis verôvocabulû nôtni,eftfignificadoiiisi.25«ceni’m coiwloitfäuis rOltm -dicimos.dum vocali breui pronunciatur.Quariiobténîalèad lolius gallinacci roftrum à Traquilloeft relatU; quem erroré homini-Romanoin Galîico lcrmone côdonare'd«-bemusJmmo vcrogratias etiam habcre,quôd nobis cxemplo fuo derbonftratfifjTölo-lànis fua etiamnû ætate vctuftum Gallorû (èrmonera rcmanfifle;de qhibüS,vf ^Maffîlîk: proximiSjdubitari potuiflet ab iis quibïts Perionius pcalüaiic GrîEcâlinguâ Phocaioru ibcneficio in Gallia viguifle. Quonia non pauca indicia,Scilla quidél'üciiYefita; évetetu fcriptorum monumctis mod^eptömfi,videor mihi làtis viS apeniiflé ad vetufta queda fluminu nomina interpretlda,quçfi de Icrmonenoftro intelligarausinlt;3exignû momd-tum cæteris rationibüsaccefterit.Prodeat igitur prinium ^râr’in mediû »qoö nominîs fui cauftam nobiseffundat.Sed quia tarditate nimia-nos diutius fortàfie demoraretu^ jfràrisfiu. doquatur potiüs Cæfar,vir Si in àgehdo amp;nbsp;loquêdo ccieritacis:lcmper expcdîtaz.Fhimc wcabfiii tiy- eftjinqüit, Arar,quod per fines Æduoru Si ScquanoruiiVity Rlïodanû inftüic, incrcdibiÜ leniCâte,ita vtoculiSjinvtrâpartc fluatjiudicarinoipoflit; Videamus nûc an iplc nome-clâtor æquc atq.homo Roman’ naturâ ei’ perfpe£lâcôgrtitûlt;^.habuerit. Ç^id 3lt figni-ficet,eo(dé rogabo magiftros,qui me,quid effedû foiiâïCTjdiacuciût. Vttïiilii illis frequécct eft in orciita nÔ raro etiâ ex illis audiasîtr^tj ^ud td fe vti dicunt^ ààm equoS volunt tarde progcedii Atq.hic quidé huius vocis nünd vins eft om nibusthtfdaiiis SitQ fcdariisiuxtà frtqüefitatus: nec is quidécitraCauftam ex ipfiftimo feriiiöftls hoftri fonte promananté.Dixi nobis vocabula quædam fie fafta efle/Vt retro leâ^id nötet quod maxime facerevidetur ad eius notitiani,quod prorfo littefâru ordine flôtabaturftd cùm ahâsaliud eft,turn in plurimis eft Gontranû,co quôd Contraria contratiôriim cOllationê maxâmè felucelcant.SicCam vocali breui pronunciatftjcCirftrafiiim h5bei'j(Rat;^(l6 con^ trariû35Ia;©j contrariû ûu.Nec aliter ipfi Cia,quo citû notatur, opponittiriW. Éft Cnim Ûa Si ßat eiufdé notationis,amp; cauftam vtrumq.fignificàtionis habet exnathfa iplius li c-teræ R Si A.Cùm enim R.linguâ vibret,amp;: A progreftvimreClum note«/de prOnuncia-tionis forma Ra citum ccleremuc motum indicabic. Çelerrimo enim motu fertur pilfi quodantèfueric vibratQm,quàm manibusemift'ufn.Httic igitur opponiturfignificatd cius vocis quxcontrariapronunciatione ientitur de ilia quâ dixi,nomihûfabricandorû formuladuôtui naturçmaxime confentanea. NecdifFcrtßaamp;Äatjßcucnectfäamp;crat,

Cat.

TarHui.

nec SB 60 2Bn,amp;: alia non paucajqux nobis vel per confonantc,vcl vocale finiùntur, Qûâ-obrem idem notabit lt;ar quodstc. Et quamuis lt;ar nobis no fît in vfu frequenti, eft ramen Britânishadenus in vfu frequentiftîmo,du'«Tat dicûc pro Motor, Cerne nuc quàm aptâ vocem flumini dederit norainu Gallicoru archiceclus, quamq, diligenter infigne eius tarditate geminata voceSBr S(r notarit.Ab eadem voceStr pro tardo,ipfa terra nomé ÄttvKisß. fibi fumpfitSBrt, eo quôdnontardiftima modo fitomniu rerum, ièd qnôd in omnibus quibus admifcctur,fit mater tarditatis. Nemo igitur exiftimet «rt nos ab Hebræis, qui riK pro codé dicunt,mutuatos cfle;immè contràexpendat, an illi à nobis ftiâ voce acceperintjiuxta illud axioma: Vocem pltiribuslinguis cômunem,ex ilia primam ducc-re originem,in qua reda eius ratio reperitur.Eadem cenlura Latini conûinccntur,Voea-bulum à nobis accepifte,dura Tardû dicontiquod ratio fignificationis,6i vocûforman-darum pcculiaris fermoni noftro modus apertiflîmèmonftrant.Scd hxc idque genus alia ad Hermathena noftram tartinent. Araré excipit Rodanus^qui correda Si genuina pronûciatione Radanus dicéaus cfter.qua in voce a in o illi mutarût,qui proximi fonti-bus eins habitantes ad dialeftum eâ propiùsaccedcbant,qua; Jl^on pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pfo

9n.

^uabcn,alia fîmiliter eftert.Sed hoc parui momenti, Illud dignu notant,in hoc fluminc non raagisquàm in Arare dormitafle nomenclatorc. Cùm enim Ûat fit quod citum Si celere.tJBn auté progreiTum denotet,nihil aliud erit ôat-nn,fiue per media litteram, (qua hbenter pro tenuifubftituiinus inter duas vocales, quôd isfonusdulcior auribus aeci-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ■ ■ ......... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dat)

-ocr page 31-

L I B B R ik nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celer progreflljSjqMiquam huiç fluuioconuçriîac,illi lïotuCjqui vel p(çr

çum.^liqqaiiido defcendçrunt, vel fluxum çius rapidîfïimu lùnt confpicati. Mirum eft quàmMibx cofâm liinc Ararini,lt;hinc Rpdanuin eploco quo cpnftuunc,intuen^iyoiupe fuerit de HdtAnominû iqtçrprptasCiône cogicaf é;,eqî dû accedcrçç cogiçaÉio dGjUu,gd mai

. nomçnclatuc^jîa milqyidebaf çq eo verlari, qui primus yrbis àmpcuiflînip:fi.iri,damêBâ icciflct.Mihi cefÉel^ugdupd talefuit,quaie_vcomnibus elfeÇyisqqi ùomeij ptmiMsdû-diditjferuîdîRpîecibâs amp;nbsp;.bonis faufti orninis verbis videtur opta de. Çû çanqpÂçi? enim aliquQtpiloahnisiiia^'flîmè tantifpevdum illic.efTem yçci jhofpitio exGeprt^^inÿ4l(îs aedibuSjqufEtemplo con'tinentes irj ipfurn Arariin pôrriguncvu jisquosSaç|ift?y ydçâc deputatæ. Qmoiobremquamuisçredaïnmealfbietiam Lqgduni nomen e;:^qibid€; ' facit tarnen tum gtacagt;vicæ.in vibe perqitàm fuaûitera^ïæ rçcqçdatio,tnm præfens v'ihtA

^.negotid inquo nunc verfoVjVt coniitcere non pblfim.quin, yqçç^ hgt;nç ad lùos deduoû , natales,3d: ab inßnis qiiorundam libe^érn nugamentisjquîn'eiciQiquqm nobis Lugdum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;*

i.côminilcuncur, vtigrioraôtiÆ fuæmendàciflimum çonditoris; fi.gmentum pçætexiant. , nbsp;nbsp;nbsp;,-lt;4

GuiljelrausParadinusàB.fibènanomonicùsnçih hune mendaçij jfcopulutn. ich pin-

. gefef,aliüd inuenitcommenturiijconatus.perfüadqre Lugdunû à lugubri ineedioiquo non ièrtiel conflagrauit,noniê aceepifle. O follertéanciquicatis indagatorcm iFuiçiqi-licctipfeconditor tara læua mente præditus,vt ab infó'rtyniqöicxiponomery vrbii^- - nbsp;nbsp;nbsp;• •

rct?quaij nelciuerit veî in minimis qbibdfq; rébus exordfcndis,ncdum in vrbq çonfti-tuenda bene efle ominandum.Longe pfofeàô aliter res habcê,'amp; yefitas pirgtiat'çqfn haçfufpiciorie ex diametrojadeô vc bonorûm Verboru ratio vix ^lijbi inucniatqr.

fignlficantior obièruataiqüàm in huius vocis ftrUdura. Simul ac expofûcrq^ yidebis 'g littcranl mediam loco G irrepfiflejquod in compofitione frequens eft.DqpimiiÇQÙê notarefitie minorem monte,nemo eôiû qui linguæhô'ftrçperitU3;fît,ignorât,vtijnîodo diâfcum eft.?Lnc verô prolperitatem fortunatû iuccefluhi hbtare, multo clqtin^eli^-' pudômnes;vt côcràcûmdicimus,]^cten toiltnietlucften, omné'sfnèslligunt ré ipaJd-ÔiC-cedcrejnccadoptatûfinempoiTededuci.Lucdüiiüm igitur,3lt;cô'thp'olrt,ioiii,S'Gauifa/ quç litterâs medias facilius eorinedit,Lugdunû,forturia£um fiue t^Ucém colléni inter-pretamutjqualis vt femper effet,noméclator optaüit;amp; vt deinde perpetub fié/ nos bo-nis verbisacclamamus,hoe gratiæ pro hofpitio loci Genio fepöncntes. Vrbemolim. in ; ’=lt;4 colle fitamfuiffe,cûm alia mônümenta,tüm,aqüædù6luSjCuiusb-,tclenusforntlt;;es reh- ; quieernuntùrin faprerh-o vertice/clatinimè demonftrant. Gita'iur Snabonis jîïd'id . oocendum audobtasjfed meum exemplar pro ê7r),£/7ro haber,corruptum,ni fällor.per- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

uerfa cuiufpiam diligentia,volentis,vc Strabo prçfentern potius fitüm,quàm eùm que .

turn vrbshabebat,defctipûffevideretur.Nec mirum polteaincolasplanitiem fibi ma- - .k gis habitandam delcgiffc,quo vtrique flumini effent viciniorcs,propterea quad camp;nto- d.' fimo à Colonia Romana eó dedüda anno conflagrarit, vt Seneca cömmemorauic ƒ•amp;: ni.; d ' rurfus incendioabiumpta fit milicari,impetanceSetiero : quibuàeàlamitatihus nxoniti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-v '

fiintciues, inipfisfluminum ripis habitationem fore tutiocérri, amp;nbsp;ad flammas extin- • „./j guendaSjfiquatrurfüs forte inciderent, remediumab aquis pfomptius expeditiusque.

Adde pofierioribusleculis cum Galliavariis cladibusà Gotis, Vandaljs, Alanis, Burgu-' dionibusaliisquegen'tibusvafi:atäfuiffet,ädeampaupertatem.Lugdunum rèdadutn. nbsp;nbsp;nbsp;'

èffe, vtgrauiflîmasaqüæduâuumimp'enfasfufiinefenonpoffent jatqûe idciiico ad a-quot; nbsp;nbsp;q “

quas domos effe trafiatas,NÓnne amp;nbsp;Romx videmus,quæfeptem colliû fpatia folet oc- . €upare,vetuftis delèrtis fedibus-,adcampüm Marcîum totaraf ferè defeendiife! ciuica-tem,quo iàlubri Tiberis aqüafaciliüs perfruipoffeÉ? Quoniam igitur in Lugduni no- quot;nbsp;' minenuliaeftomninoo'bfcuïitasjfidenoftrofefmone prûhïatuc eins expliCatus. lubenter rogem vtru fatendam fit, L.Munatiûm Plancû prirnum fuiffè Lûgdutiicodi-torem,vci plerofque video cfedi'difieîEquidem minimèetediderim, hominem Roma-num vrbi,quant ipfe primus à fundamentisexorfus effet ,’nomipe Gallico fürße’nuh-cupaturum. Illi videlicet qui prouincias adduam linguara cogebant , nomenelàtu-XX ius arbitriumque Gallis in ciuitate aufpicanda dcculilffjnt kCTedant qui volent, ego in diûerfam partem difcedo,non îghbra'ns illud qüidem verum effé, Romanos Co-Joniam illuc deduxiffe, atque vrbem populo, opibus, legibus auxiffe, ornaffb!, fta-biliuiffe ; vetùm aio, multo à Gallis ptius ôf conditam amp;nbsp;nomine fyo celebtatam’.

b b 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuiffe/

-ocr page 32-

io

CAllfcORVM

fuiflejtametfi fortalîîs,vt fit,clâdes aliquaptolperos rerum rucceirus,qUos coriditor fau-ftusopcaueratjauertilTet.Extat Caieta: infcriptio,quæ teftàtnrL.Munatium L. F.L.N. L.P.aedem Saturni de manubiisfccilTe triumpho de Rhictisado , agros in Italîa Bene-üentidiuifilfe. In Galliacolonias deduxifle Lugdunum amp;nbsp;Rauricam. Séd hæevt plu-rimum ad vrbis ornamentum contulèruntjita nihil faciunt ad id quod nobis agendum. Mihi làtis eftjficonltet vrbem quonda m collófitam fuilTé, amp;nbsp;nomen accèprirc ex lèr-inonenoftro fauftillïmum ab eö,cui plaçaitvt felixcolliS vocaretur. Hijie modoliquec TtunurM- clarilfiniè,nofl:ram linguaeandem cum vetüfta Gallorum eire,eo quod^tón hæc tantu uvrbsà 5©un accepérit nomenclaturamj léd aliaquoque inhanc exeanttermiöatiönem, nammu. æ quibus Mclodunum à Cxfare in Sequana» inlula commemoratur; cuius nome vetu-Mtiadunum. ß jBd-tmpjColleni fignificat qui reuelat, quam Latinus fpeculam rn Golle pó-NöwW«»« vocaret.ApudeudeminSueiróhibüséft Nouioduftümiexjamp;ou-ïJött'pföcüldubio formatum,quo nouuS collis vocatur.Eodem nominedöltäS apud Diablinteres Venetis neodunum. vicinosà Ptolemæocollôcatur,fedquam NeodunûIcribit.apud quem amp;[G£efaroduni4

num.

Auguftodunu Romani patrociriij'fiue pot'iusiuginomihecûGallicoiudi,v’C'(tçlàfis * ** amp;Augufticollisinrelligeretur.Sût‘amp; in Belgis Gordunijdequibus in Atuaricis à nobis didum. Habet Flandrielarum hadenusihônâfterium,à Dunis, in quibuspofitum eft.

nüncüpatu: nee longe indeabeft *lBuh-Rereüpidum,qüod tempju Dunortim fiue colliu interpreteris. Quoniam igiturhæc vox nobis apertilfimæ fignificationis eit, in veteri Gallôrùm lèrtnonevaldefrequenslt;cuiùS’èfletii'npudentiæ,negarelèrmonem'nôftrura Ineius vfu proffusconuenire.’Verùm quoquiuis cernât quàm lacé quondam hüius lin-

ifuidunum itngidunum.

'JfloHietlunu. Cuftedunum Cambotiunä. Rhobedunum

vocabülum termihata reperiantur,quod non ad præfenstantùm negotium conducet, vetumetiarhluculcntaâpprobationedocebit j ab Oceano Celtico ad pontum vfquc Êuxinum eandem quondam viguilTe linguam:quo femel dato,minus abfurdum vide-biiütiamp;: Græcam,amp;' Latinam ex noftra elfe corruptâ.In Myfia inferiore inuenies Nui-dunum^in Myfîaluperioreiuxta Danubium Singidunum jSpud Scordilcos Capedu-numjln Pannonia Nouiodunum amp;Carrodunum;in Germania magna fiuevltrarena-na Cambodunum,quod quidam Monachium putauerunt,ego Campodunüm legere mallem.In eadem Rhobodunum,Tarodunu, Melodunum,Segodunu, Lugidunum.

quot;idtUdmiM nbsp;nbsp;GalliaBeIgicaLugodunum,Batauomm ad Ararimillud,quod dixi, Lugdunum ,à

stgadunum. quo tota prouincia nôminatur Lugduncnfîs, in qua Auguftodunum apud Æduos. In eadem Gallia Segodunum Velaunorum,Lugdunum Conuenarum adPyrenæum mo-^u^unum' tern,Nccrduni3 Diablintenî.CçfarodunûTurrupiorum, Vellaunodunû, Vxellodunu.

.AugufleiiM' num.

Stgodunnm Ve^auaarum. Neodunum.

C tfurodunu VeUuudunii. yxelladunum Duniuißnut Igt;unium ap. Muridunum. Cumulodunu Rigodunum .■ Ligerùflu, ttymon.

Gurumnu ß.

lam in Britannia ipfum Dunium finû amp;nbsp;vrbem Duniû. In eadem Maridunu^Camelo-dununi,cuiusamp;Tacitus meminit,amp; Rigodunum. Quid igiturcenfes i Kn non eâ lin-guam matricem elfe,in qua haólenus huius vetuftilïimæ vocis vfus in prifea fus fignifi-cationeconlèruâtur.^Quôdfi totexcmplisnon cédas ,flon video quis tibiin Peripàto locus fit relinquendu.s. Caîterùm quia ab Arare in collem lurrepfimus, defeendamus rurfus ad aliud flume.Ligeris ad duodecim circiter leugas à Lugduno diftans, nomen videtur accepilTe à fupino fuo amp;nbsp;breui vado,in quo flumen non tam,ftare,quàm iacerc dicas.Tam late enim lè*porrigit,vt paruâ videatur altitudinis fuæ habere rationé, quo fit vt plurimis locis moleftam habeat nauigationé,amp; infulis amp;nbsp;breuibus, quæ nos Icana vocamuSjfrequenterimpeditä.MeriröigiturUiSflec dicetur,quo is nobisdicitHr,quifç-pe multumque iacet.Garumna à lt;6acnunt deriuatur,quod idem eft ac Latinus diceret, omnino latû amp;nbsp;capaxjquæ notatio quàm optime in hoc flumen quadratjquo nèfcio an vllû latiùs in Europa lé diffundat antequam in Occanum euoluatur. Nec equidem ho-rum duofum fluminû nomenclaturasad reétas rationes fedigere vel voluilTem vel po-tuiflem.nifi per vtrumq.nauigando has,quasdixi,animaduertiirem proprietates. Nam quid haberet qua'fo momcti,aut potius qui non inlàniar fit infignis, ea adducere argumenta veritatisètenebriseruenda’jnquibusautnullaautoblcurafit nominum cum

rebus fignificatisconucnientiaJQuamobrcmquibusin nominibus non apparét Clara amp;nbsp;minime dubia originis veftigia,corum ne mentio quidem afitc facienda, quàm làtis luculentis inçlîciis amp;nbsp;exépliscoclufum fit, ènoRra lingua vetuflarû apud prifeos Gallos ianuunußtt. voeû otigisïés cflc promendas. Quamuis igituf Sequanaquafi îèfg-an mihi didus videatur,;

-ocr page 33-

h- i I B E R J î. A - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il ,

ttttiproptcr moderatüfluxüsprögrefliimieoquód ^gt;côlencmoderati1ni^,fighcijamp;: Ob-lincus quafi ahnulus fuperior,quódelt;gt;inferior Germania cis RHend terminetur; hèd-taim ramen horumnotninu in ratiónibus mcisj ntimcrati vehm. Scio item Mofamd-primo iurc à vagis Ibis âcindomttis i'hrfîSj quænuÜoalueo cotirirîëritùt.tlici potüiiTejVC ßobis vox fignincatjamp;: flüoiuipiümfcûm alias tcrèqtiocânnis, ttihi hocännö fe talis iri-dolis efle.maXimo âccblarû turn damnb tum pcriculo demonftraiTejMoliiti tarnen èids nomen haâcnusadprobâcionis partes vocarcjamp;idcircö minus etiamdë Motèllæ nd-mine fides adfiruenda» quoniam hoc non (ólum ea caufTa obfcuræ originis point videri» ^qudd non abomnibus quid ifiajSndhiüfignificetjintdligatur, fed propterea etia qiiod .ad diminucntiüm Latinorura nominüm fomiulam à Mofa fieri credariir ;cùm mihi .(^ntrà nonexigüaûtfüfpicidjMofeJlam dici copofitadididne à jHïoièî amp;^eï,quo Mof« :{bciu$denoracuf^.quód orrusfui habeàc fociétarém amp;nbsp;düd:u$,ac candefh etiam iri ,«undemcoé*utaJ.ueura.MorcllaquidcpriusrriültoàRenofufteptlis,Mofàvërôlôgè , • inferius Renö commücus.Clarior ratio eft in Renójquem à rciii, qtlo tilündüni àb oni-.ai macula notaturjUamen accepifTe facile tniiii illi airenrientur, qui nprunc eum iudi-;çem olim fuifTc vxori£ecaftitaris;qua de re in Aduaäcis nonnihil egi-vbi meer cietera ck -Nazianzcnohocdiftidibn Latinum facfebam:

i.; CerniturvtpttrttmprufUsn^dejfîibufaurum^^'quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;' .

Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Gitrgite ÇicÊ.iniptg)ibra Celtaprobat'.

igt;Addidi ibidem amp;nbsp;Roc de Græco epigram matei ’ ' '' • ‘

j;.;;., Ztlotfpoakiiàce^ CfUit fiiopignûr'a Jltü»

-n(n?ij ExpUrant, finit ante rAtißpa^l^eparenteip^.

Diei,attamvideAgt;Jtificaßo.flaniine'lota'/'^'y-' '

auctordixicrSc ficet tniAvh» 'è'diierafKÎHm amp;c inter alia diuinum fignf-hic tarnen pro caftö vfurpatur,quodnosdidmuS ßidn, vocula flla quide ad othneiù ftdît ,munditiemcomuni,lèdnonadaliàmrem fæpiüijqüàm ad puràra caftitaté deriotandä jycniente in verriaciiluTermonem. Gërmani fupèrio?e§ Ögei« pro flumîftc eu ddfpira-4ionelcribunt,amp; dum pürû diceré volqnt amp;nbsp;caftum,àf'p'Lratiôhêoraitcunt,ûciiilicbc prô lt;puro amp;nbsp;caftoamore dicéntcs.hîecdifïimilc veri fucrit,fî dfeamus non’ab fâc ino^à pü-jitateïoecltéab aquæ munditic tanta ,fed indeetiam noménclatùfâdata primo fuifle, ,Vçittdigena:cauerent,ne cxternoruhominüm Vis ftuttien terncratec:quodqUidë vt rio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

(*menclatori fortafle fuitin votisjita porteriras prjtftarc no pbtüir,qüô mintis amp;nbsp;Rënus ■. Danub.tusiàflgüinciscrcbro riais ftidarentur.Hoëtartibfi pdteftvidcri VaticinätüsefTc fjsgUiprimus hoc nqtnen dédit,nufquâ nec in Europa,necih Afià fîneera amp;i Germanam Japigeai Si Cimmerij generis ta iridoié tum'linguam,td moru amp;: totius vitç fîneeritate ^diutiüapermanfuiâ efle,quàm in huias,ftuminisripis: tQihil tâgentis cuiufquâ oftédft Si. genus amp;nbsp;generis perpétua propaginé ntiila peregriflitatè aut côfufàm aùt contamirtata, .quàm lingua,cura à primis amp;nbsp;fummis roaioribiiääCCfepta.tum in cade fètnpct p'uiitaic fCoâferuata.’T'otts tonus'propèmundi viribus Romaniadriixifunt,qu6amp;:gêiïtéamp;lin'-.guaGetmanâà Reno lummouerent,fed tantûabeft Vtidefficerepotuerint,vttandemit . • çVcllentnpllent GalUa Germanonrarmiffdcfcndeceic'ôgërentur, amp;permîtierc, vt tords! Jutçrjor.G.allix ad Renu waetus ab ipfis Alpibus ad Oceanû vfq.à Germanis tencrétùh

clara Romanoru tertificationé confiât,vtAaguf|u$ G^fâti fuccedamp; dfd-, ô/w«»« Germania agnoucrit:pfimâamp;: fècundii fîUc fdffetiôrcamp; inferiorem. C^äiid ö- fi-vt Jpfeaujftpritate fuaconftrmauitjita tió éft vérifimilé/ab ipfo primiim ip-jdult;^S/uifl'e:Gu»u$ réi indiciû rtiodÔ fécicQbrincUs,ab »©icr-tirtt nomen jvtVideturj'fbr- ferw. 4icu^.ui ne,montfallor,ab Augufto.namé daeû eftç äflcrcrc aüdcbit. Si îùtiusCxfar^a, jdHigdnsfuifTet in totafégiônedefcribcnda,cliflàni:fuitdih’^S in ea fübidg^ridaj auf Ph-jbÜ Miâ'fVide rebus Getmanicislrbrieitarcnt,minus nàfeiâôbfcuritarisôftunderetùŸ:?‘c jÎP quâtitauis caligine verfàmiir^hôc tarnen lucis exliiftorife accepimds, riut^^uâ Vel Xo--m^pptum vel alteriu s gentis arma tantum potuifTe, Vt ih eiterioré Rent fiM jmédy çb Vltpripregcntém Qermanieam oxfcindewnc, vel eiUs lioguam abbïerént.'Renuief^o fauftdmiëlixque nomen diuino rnftihdu accepifte dîcatur, quod ad cum‘, pérpen ,, «uô! primus(lanigenaruin fèrmo confèruandus effet ,' cuiüs femper indicio SZ qua^ c.mv .lt; manq Mercurraligt;primqs genexiünoftxi audotesfet^hofeeremus . 'Nam qu'amuis “ xup nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fûf^-

-ocr page 34-

luperior Iingtia^multis fibilis amp;£. conlônantibus- afpctiar fit ; noö' it» tamcn i prima lèrmonis nbsp;nbsp;(im plicicate amp;: lenitate degcncranic, vralra prorius lingua fit vocanda, tâ*

• A ctfî accurata ilia vocum formandarum ratio non vfqueqiiaqueivX pauloantè dcmo-ilrauijobferuetur. Quamuis itaque Renus poifit vrderi c fupcriorelingua nomen acc^-pifle, darum tarnen feci ûem pro puroamp;cafto non fQperioribuslt;tnagi$quam nobis in jfu efle quotidiano. Boi) item, qüosveteris hiftoriæfcriptores Gallos- ellevnoórc ora-nes confitentur, flumen in agrum fuum Bononienfçm per Iwirendas ingenris nipis (Saxu nucvocanc Itali)fauceseuolutu Renum nominaueruntinunquarn,Bi fallor, Üc fadurijOifi vera nominisrationéintellexiflenrJScd qcrid rcfeuGallicam ne voeêdic4«, ,an Germanicamjfi non vox modo , fed vocisetiara etymologiafitlvttrique gettti coffl-

. 7. »W

muais?amp; mihi fatis fit ad id quod quxrojquo^é otnnis hæc vocumioterpretâtiO tcÄ-idit,fi docuero Gallicanomina ad noflram linguana'jOïon ad Gratcam pertinere. lam flumina mitt3mus,confideremus,an ficut Lugdunonomcn de noftrofèrmone datum ^elTe demonftrauijita Sc aliaopida fint,quorum nomenclatureïion minus claris indiciis .origines fuas lingue npflre fcranc acceptas.Equidemminimedubito, 4^uin plurimad-.uitatum populorumquenomina intelledurieflèraus, nifi mifcris modisa Romàhis amp;nbsp;Grecisvelauda vel mutilat3,vclomninoafdnoldo vcrodetortafaiflent,amp; deinde

àlibrariiseciam mendofètranferipta. Iulius Gaelar Alexiam vOCatS quam Diodorus Ax^rm. Siculus AA«o-/a»’fcribit,amp;: ab Herculis errore didam eflevidetur indicate. Vtrum ergo fcquemur,hunc ne an ilium? Alexia certe ad Alexicaci nomen magl^lludit,amp;idciïc-o Fortafle Cefari magis placuitjfi tarnen tum,cum fua’feriberet, déhac fabula cogitauit. Quicquid huius Sc huic fimilium fab.ularumtCKtore$icomminflcnntur,id prorfuscon-temnojSd certôfcio,nihil veriab ipfisdici,figmentadumtaxatquæri,quibus prifearum rerum ignorantiam velcnt. 2U-ccjörwbis idem eft quod omnibt» aliöïenta fuppedito, non inaufpicatum certe nomen ciuitati,amp;: non male illi traduflconuqftiens ,quicruinic Aifttti». Alfatiavocatur,quafi 2U-fat,id,eft,omnium rerum fiitur. Alexia veroquidfibivelit, non facilè coniedes, nifi idem hie à Caefare fadum dieasquod in Ambiorix amp;nbsp;fimilibuseft

minif erijr».

deprehenfum,in quitus xduplicem Latin3m,proXi littera Grecórtim adfpitata fup-‘pofitam videmus, SU-erht nobjs idem eft quod Latinis omnesk^rifno rhoro-nâcifjqtia in voce Tau finale poft duplicem litteram ob foni duritiem eft omiflüm.'Vtfo«is «aq, _ modo pronuncies^iuius vrbisnoraen noftrasagnofcitur. McmmicCelar geminiGef-Boioruminfinibus.Æduorum, alteriusapud AuernosjquOdnomennö mi'ror placififlè in yrbe nuncu.panda. 45et enim idem efle quod’conquiro, in gt;Atüatfcis docui ,eamque vpeem dixiolirn perindebellumfignificaflc, atquepoftea Cipg/S: ab yilla lt;6tr-iuan,ab lioc fieri Crpgmmi in eodem fignificàtui pro vire» nimirum bello fibi juisque facultates congregante. «Oer-gdjou itaque, amp;fyncopc nObisifrequenctsadrAi^, lt;6n:-gougt;idem cricquod confprqatio eorum quæfuntcongregata : quod nomèfi firmis ^munitisque arcibus rediflimèconijenireclatiaseft, quàm vtfit monendamrNeo du-Tiumeft,quinJBoij abÆduis admitîijeadem'dbcaufiaqua priusA-uerni,amp;cTpidùm ne- ßßj commqniucrint, amp;nbsp;ab vfu quncuparint. Auaricum nomine fuo prefert maghafli eft-rcgnumlmaiorùm fiue regnum antiquiüs; àqiiô proximè aberat N.ouiodunum ,. qiiod colltrn noüura denotafe dixi j amp;-in Belgis 'apud Sucfliones^amp; ad Ligpfim in Æduiscoppidum eiufddin »nbminis fui'fic' le^ mus. Genabùm Gallus,m fflllo'r ,v:ocabat'lt;5entgeljou,quo elegans ftrudüràdcrtd-tatur. eümt enim elegans pft, idem cft quod œdifico ifiuö’ tondo. Vnde Vitef-

Longdbaidis in maio/apj ;vrbem quàm ahtea eflet rôdââum,l©itttïjôü vo-vndeâtéittei. xatiim eft,è qùo_ Italus VitcrbiLim.Cécit,magnom Annio Ibmniorum’materia füppèdl-taturum. Yerum ne nos etidm.in,f0mmnr«m regiohem abrrpiamutybis modàfbjjidè-ƒ um cxempiis,Slt;:.iis que in .Atuaqdsexplicaoi ,que his addi pofliint, fi qu’te eorimi 'defiderio tenetur,nunc contenti,fùdrcmws,mfi!nos Neomagiinomen inuitaflec j'tuifi lata ad plufima'opidahomonynvàicumetiamfclanffima fua otiginOyque vel fola dd-biqïiftret qu^, Ipngè latequeolimlinguæ noflreparucrit vfusj quaïnque npgâri’ noh i4)tgtutit- poJîît, Gallicum (êrroonem eundem cum nofttacifuiflec quod vt vel péruicaciffîmo ^ideumnù. /bphifte.velacademico femper/pfitentiam fuftinenti,vel ipfi etiam Pyrrhoni probarfc quetntmmt,. boffim^îdé fi^Faciam quodantèin l^uno feci,vt videlicet opidaaliquot cômenitwcnl, qn«

-ocr page 35-

1 I B R R I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

quæex bac voce formâtiir.In Germania itaq.fupraLycum Drufomagiis eft,vcl Kem- ^^*^”*^* pren opidum hodic vocarum.vel aliiid hiiic oüm vicinum. In Galba Næomagus T ri- Tricafitnoru. caftinoriim,nûcNion forte nominatum. Vindomagus in Voleis, Borbetomagusapiid Vangioncs,opidum quod nêlcioan fit \Vormatia;BreucomagusTribocorum,Næoma-gus Ncmetum. AdScquanæ dextramripam Rotomagus Sübançâ:orum,apud Bello- Srtucom»-uacos Cælàromagus,apud Vadicaffios Nçomagus,apud Andicanos Iuliomagus,in Ve- ^tomagus.

dicaftîis Rotomagus,amp; rurfus Nouiomagus apud Bicuriges,amp; Næomagus apud Lexu- Uemetum. bios,bue potiusvc Cælàrvocat Lexonios : In BritanniæitéCatio Næomagus,amp; apud Caledonios Vacomagus.Iam bis omnibus pofteriusà Francis ad Vaalim fiuefiniftrum Rheni cornu Næomagus,bue porius ad!forma Latinam Nouiomagusopidum coigt;-ditum:quod vc falfo quidam Cælàri tribuerunt ; ira vnicè Carolum Magnum deleda- lûhomasM. uii,ftcu longe amænilîimo.Quæramusergo quægens banc vocem fibi vernaculam ha- Nouiomagus demisagnolcac.In hacinueftigationchomines auc veteris hiftoriæ cognitione aliqua faltera tenusimbuti, aut primis fidei noftræ rudimentis inftrudi, ftatim de Perfarum magis cogirabunc.His oppedet Annius Viterbienfis,damans imperitè eos de rebus iu-dicareæô quôd Berofum vnicum antiquitatis alÿlum noncognouerinc. Eum namque vacomagM. prodidifte Comeri filium Magum fuid'e nominatum, eô quôd primus Gallosdocuerit Ntomagus domorum ftruduram,arque inde ab audore luo ædifîcia Magos vocari. Nilî hune im-pudentiflîmum nebulonem,cumipfoetiam omnium mendaciorum pâtre de nuganî vaalim. regno magnis copiis bellum gerentem in Croniis meis ftrangulaflem, cogérer hic car-nificis officio fungi,amp; hunciàcrileguin Gallico Tau affigere,ne veritatis fâcrariumole-tis fuis conlpurcare pergeret. Miffis igitur illius figmentiscitralogiorem orationis mo- Nouiomagi ram,quæconfutandis illis,qui buius (elè fabulis pafeunt, eftec impendenda jdico JIBag ** vocali longa pronunciatum pueris noftris quamuis rudibus banc oft'erre notionem, vt fiüaB.

idem intelligant quod Latini nomme cognari audito. Superiores Germani putant ad affiniratem pertinerejqua in refalluntur cgregie, quia ne inter Magos matrimonij copula cotrahatur, lege Chriftianacautû dicimus. Deriuaturautemvoxajißac,quodidc lîgnificatquodfaciojpro quo Germani biperioresvr validiusquodlentiunt efflentj Jfâacôcdicant.Illi igitur qui ab eodem fadi funr,flîagendicuntur, littera tenui,quæ in Jîîaceftjinraediam permutata,vtfitjOîag. Primaigitur cognatio eft inter fadorem amp;nbsp;Copsatù. fadum,pattern Su filium : qua in reid diligenter animaducrcendum,àfacicnte,non à fado tribui nomen cognationi,ciîm Latini ifimul natis, non à générante fuu fecerinc cognati vocabulum. Non vna enim neque leui id ratione fecit architedus, immo tanta, quantam mca ieiunitas vixverbis vliis (il aftecutura. Natura ebim iraicomparatum eft,vt maior fît amor ipfîus partis erga filiu,quàm filij erga pattern; fleur maior eftamor creatons,quàmomnisamorcrcaturarum.Heflodusprimùm pofuit Chaos,deinde ter- nbsp;nbsp;omuium.

ram,mox amorem,in prima return omnium generatione ; quod qui poffit commodè cxplicarijiion eft huius loci docere. Parmenides verb ante Deos omnes primùm pro-duxit Amorem.8lt;: bene hiequidem.Deus enim accenfus amore bonitatisfuæproduxic omnia. Non malè ergo dieet,qui alTeretAmorem omnium efle crearorem. Quiaverb quicquidboniinnobiseftjidabipfoflimmo bonoproficilcitur,nihilerit qnod Deo magis acceptum ferre debeamus,quàmipfum amorem, qui ad noseoordinedefeedit, quern creator in creatiscollocauit.Sumus igitur eft in prima amp;nbsp;fupremacreatura,qua flamanre Seraphici ordinisardoredeftgnamus;Iecundasindeordo lecundus;tertius ter-tiaSjSe itadeinceps quifque fuas amoris partes fortirur.Eodem modo in cognatione quæ refert imaginem quandam totius vniuerfltatis, principium amoris eft in patre, qui deinde ad filium,hincad nepotem,pbft ad pronepote,mox ad cæteros defcendit,pro fua cuiufque portione, Nec aliter dixit Alexandri Magni magifter,maximo quenque opens fui amore teneri,eb qubd huius aflertionis ratio ex eifdem principiis fit peteda. Qiu: ciim ita fint ,quid cenlcs defermonis noftri fabro? An non putabimus hæc ab eo prius bene accurateque fuifle perpenfa,quam nomen jiBagin hac fibi notatione forma-dum putaret?Ego verb nihil minusperfuafum habeo , quam nobisquicquam diuinaru vtiliumque return in mentem venire poftc,quodillenon perfpexerit Si annotarit ; nec vnquam mihi finam perluaderi, linguæ noftræ primordiafblislblius human! ingenij' viribus niti. Inditum nobis a natura cft,vi cognatorum rebus Si fucceffibus quam poL

fiimuS

-ocr page 36-

■a 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cil L I C o R V M

'fumus friaximam opcmfcïamus, éosque quoad eius ftudio diligetitiäq. ndftra'ficri po-‘ teft, fèmpcr ad éa qux nobis bcatiffima vidétur,promoueamuSjCuius occuki inihndus cauflanon cx alio pendet principio.quàm ex illa diurnæ ordinationis idea. Huius ergo amoris,cuius ab omnium rerumcrearore participes fadi fùmusgt;lt;aput à patre ad filios, 'amp;indc ad reliquos eqianac; quofit vc hæc creationiscommunio amorem hunc quoda quad fimilitudinis figillo Confirmée acque fanciat ; cohfequenier naturæ fit conuc-nientiflîmum,vtcognationisvocabülùm ab co quifäcitör procréât deriuetur, quoin-'tclligamus vnde hoc amorisamp; caritatis Vinculum inter cognatos öriaturiquod ciim ab ipfa natura nön hominibus tantum j fed ipfis ctiam brutis arfimantibus, ätque viterius ^antis ac rebus etiam non animaris ineffc cernamiiSj fateamur necefTe eftjab ipfo primo rerum omnium ppifice ipfum proficifei atque colligäri. Quam vefo inter homines vtilitatemha^cneceflitudoamp;innata caritas adferat , nemini dubium elTc potcft , qui modö huius ipfius non prorfus fit expcrs,id eft, qui no omPino naturam exuerit huma-ßam.Quis enim ignorare poteft,maximum in ea momentum cflead hominum cofer-uationem propagationemque. Atqüe ea de cäuffa cum apud onirtcs alias nationcs, tu 'maxime apud Ifraê'litâsdiligentifiimarn rationem habitam femper fuiflç cognationu, tum in connubiiscontiahcndiSitum bellisgcrcndis,tüm in ca:teris omnibus vel demi velforisneccffariisadgentisvniuetfiEconferuationem. Caviar de Gefmanis loquens hæc habet verba: Agricultüræ non ftudent, maiorque pars victus corum in lade amp;: ca-fep Sicarne confiftit.Neque quilquam agri modum certum aut fines proprios habet, led magiftrâtùs ac principes in annosïmgulos gentibus cognationibusque hominutn, qui vnacoierunt,quantum cis amp;nbsp;quo loco vifum eft, attribuunt agri, atque anno poll alio tranfire cogunt.Hæc ille de Germanis quidem 5 quorum viuendi ratio minus ad-hucrecefleratabantiquaScytharumconfuctudine, quorum plauftra vagas ferebanc dorrios quô pafeendi commoditas inuitaflèt. Verdm quôd illos dicat per gentes fiuc cognationes.quod idemeftdiabitafteiid non ita eoruK^fuitpropriu, vtnon Gallis quo-que amp;nbsp;exterisCimmeriis,penes quos eadem adhuc linguavigebat, in vki fuifle exifti-memus:quod licet non ex communi nationu fere omnium confuetudine, ex frequen-tiatarnen opidorum quibusa Magonomenindituni eft ,colligi poftet. Abeuntvoca-bula frequenter in deftietudinem,frequenter etiam àd vicinam quampiam rem detor-quenturjqux res non Germanismodôfuperioribusi apud quos JDagin hac fignifica» tione non vfurpatur,fcd inferioribus etiam,apud quos purior lingua reraanfit, vfu vc-nit ; amp;nbsp;crebrius profedo qUam huic meo antiquitatis inueftigandx ftudio conducat. Hoc autem dum fadumfufpicamur;vócum origines j deriuationes, amp;compofitioncs confulendx}Vel gens eainterroganda, apud quam voces id genus necdum perierunt, cuius prxeepti vberrimos frudus perciperemusifiquiseamprouinciam fibi fumerec ornandam,vcomnium vocum filuam,quibus diuerfi Cimmeriomm populi, quorum lingua hadenus necdum omninoeftcorrupta, vtutur,in vnurn volumen coaceruaret; qua via non copia modo lèrmoniSjled intelligentia ctiäm perditarû vocum vehementer iuuaretur.Dilcant ergo Germani fuperiores à nobis quid ißag denotet,videantquc quam redaeius vocis ratio nobis conftet; cüm nihil aliud JBag fit, quam jßafeinjj, ly n-coptós in il^aßconuerfum.Habemus itaquenuc clariftîmam rationem.ob quam.multa vrbium nomina in Magus finianturjquacontcnti ad cætera tranßuiftemus, nifi vidc-rentur mihi quidam adhuc obftrepere atque clamare fibi fatisfadum necdum efle, proptereaquodnonintelligantquidPerfarum Magis rei fuerit cum hac quam dico cognatione,atqueidcirco fibi Annij rationem raagis arridere. Hos cquidem in voca-bulo nobis apertilfimo vel contemner© poflcm,vcl reiicere facillimo refponfo; fi dicerd aliud Perfis Magi nomen, aliud Gallis notare. Verümtluia hxc nobis oblata occafio ’ eft,amp;: ipla veneranda lingux noftrx maieftas poftularc videtur, ne hoc fuum decus ce-Jemj faciam lubenter vt hoc loco omnibus fapientix ftudiofis gratiijccr, atque redum ad Palladisarcemitef de Magi nomine monftrem. DixiJl}ûgàjnDac,qùod facio Lati-nus-reddit, deriuari ; amp;nbsp;cognationi earn ab ipfa natura vim inefle ,vt neccflltudinem quandam inter homines gignat Si caritatem, atque cam figillo quodam à primo paré-tc pofteris impreflam videri.Rapimur igituromnes hoc ftimulo, vt maiorcs noftros co-gnofeamus, atque tandem ad primum geneis noftrx audorem petueniamus. Ät qux

tandem

-ocr page 37-

LIBERI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. if

tandem in hoc cftvtilitas,vt amp;nbsp;natura nobis hocoeftrum inquifitiónis addidcrit.amp;ipfè nominum architeâus banc lîbi in cognationis nomine fabricando racionem i'equen-dam efTe putaueric? Ingens,ira me Magia amet,atq. ad fummiim faólorêdeducat. Nam puis non vider hoc inueftigationisardorenospaulatim furfüm rapi, donee ad ptimum JÎominem perueniamus; amp;nbsp;ab illoadDeumprimi hominis creatoremdeduci,à quo iîcutfumma amp;nbsp;prima creandi ratio pendet; ira omnisetiamrerüm dependet cogna-tio. Quotiesitaque veldecognationeipfa, velde nomine cognationiscogitamus,ve-niât in mentem primu cognationis caput Deum efTe à quo non hominüm tantum,fed futneM. omnium rerûcognatioamp;vniofufpenfacft. Ariftoteles in prima philofophia non aliud facit, quàm vtvnum ensinueniat, in quo omnia quæfunt,elfe fùum habcant amp;:vnio- ‘ nem. Hxc autem rerum omnium in vno ente vnio, quid aliud eft quàm cognatiö , aut potius magia? Quifquisigiturinfingulis amp;: vniuerfisconfiderandis itaverlatur, vt pet omnium rerum diuerlicatem primüm ad fpecies, deinde ad genera, óó hinc ad ipfum ens perueniat, is profeâô fummam principem quaerit cognationem ; quam vbi fue-ritafTecutus.meritö poterit vocari cognationisperitus, quod Gimmerius diceret niag-toijSjideft,qui habet cognationisfcientiä,amp;rearn aliis poteftdemoftrare;Quidenim hgnificet, in Druidum nomine declaraui: Sgt;c vt cx tvu toijS fit Truis, ita ex mag-toijS fit Magus, reieda littera ea quam nec Grxeus, nec Latinus nec Hebræus habet. Quam-obrem Magus non malè à quibufdam fapiens vertitur ; fed vis nominis nec à Latihis; necà Græcis,necabHebræis eftintelleda. Magi enim nomen non folrimfapicntiam defignat,fed viam etiam ad earn ftruit rediftimam; amp;nbsp;illam quidem talem, vt eins in-grediendæ naturale omnibus infit defîderiiim. Cognataad cognataferri.mirificoquö-dam naturæ dudu feimus; apud Platone legimus,neminem poflecius reifeientiam conlequi, cum qua nulla habet cognationem. Quocirca admirandum fuit nomencla-toris acumen,quo hanccognationis vim omnem peruidit,amp; inde nomen duxit,redam viaadfapientia monftrans, dum mag^toi^ pro fapicnteamp; fapientix dodore vfürpandu nobis reliquit. Quamuis enim omni cognationi mag conuenit-, per cxcellentiæ tarnen figuram, duin foliim ponitur, extra collatione, pro fumm.a amp;nbsp;principe cognatione ac-cipiendum eife,ratio nominismonftratjqu^nimiruab eodependet,quifummuseft in faciendo creandoque. Nemo igitur Magus dicctur, qui non omne omnium rerum co- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

gnationem ad ipfiim creatorem dedncet.ac fibi ilium fupremum lapientiæ fiiæapicem çollocabit. Quamobrem bene Plato dixit, Magiam cultum eifedeoru. Nam qua ra- tuK tione vel angelos,vel homines in diuorum nurnerum cooptatos magis venereris, quàm fieorum cognationem fic fiipputes, vt eos cognatos facias fupremi rerum omnium çrcatoris? Poteft eflealiqua maior nobilitas, poteft aliquod maiuscogitarigenerisornä-mentu, quàm à Deo genus fiium ducere? ladet Achilles Thetideih matrem,Aeneas Venerem, alius alium deorum ; nos lie genus noftrum liipputemus, vt à'fummo loue nobilitarem noftram manaredoceamusi Cæterum ad quid conducit hajc fupremæ amp;nbsp;excellentilfimæcognationis notitia, aUt quæ tantæ hint eius vires,vtablblutam amp;nbsp;pcr-fedam omnibus nupaeris fapientiam eius nomine indigitemus’.Nempe'vt haturas d tt-dum lècuti, cognatanobis amemns, Gognatio enim parit caritatem-quod non ex Pla- CognMîS tone.pobis difeendnm,-led de fuo cuique animo æftimandum. Hue igitur omnis ten-datfapientia necefle eft;, nifi frudvi füQ yelit carercj vt amp;nbsp;cognatos noftros amcmus, Sc Veto fuper omnia ipfumamemus creatoremiVt aeterno amorisvincu'lo.ei yniamur öm-nes.Huncitaque oinhis làpientiæ Icopum vt dare npmenclator ob ■ocblos pone»ct,co yfus eft vocahulo, cuius notionemdtracaritatem hemo intclligerepofict ,modôéoiô-jnunem naturædudum fequeretur.O ftupedum in hominibus fabricandis artifidum!

Qpàm breuicompendioamp; làpienriam omnemr^amp;omnem fapieaQtïæ'früdum atqtTC 'L jipcm comprehçnfum videmu$,qhàm conlèntaûeàireligioni noftræ vocibus fubtexuit lt;locumenta,qu,anto breuiùs, quanto etia clariùs quàm Plato expreflît,;nùllam Iblidàm amp;nbsp;vtilem rerû dîuinarucognitionê.haberi poire,.quàm per cognatione mi Oblcurilfiinè enim de hac cognatione locutus eft, amp;nbsp;dicere vifus in quibuldam hanc cognatione ac-quirendæ lapientiæ neceflariam non inueniri r 'quodfifenfit,malèfenfit, 'quandóqui- ' dem omnibus cognatio ineftjSc huius cognationis ftimulis agûtur ad cognationis exordium .eognpfceadum,fed alij magis,alij minus, pro co ^cque fenfum'qüis habet vel öb-isncH' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tufiorem

-ocr page 38-

i.6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALLICDRVM

tufiorem vel fubtiliorc. Cætcrüm perpauci quo rapiantür innato hoe oeftro intclligucj' Sc idcirco iu carnali cognatione confiftunt, nee in ca quidem alcè progrediuntur, lon-giflimè terrarum amp;nbsp;cælorum ab eö fubfiftehtes, cui vera ratio nominis, quo mag vö-catur, queat proprièamp;; primo applicari. Ducimur enim vel inuiti omnes amore quö-dam amp;: caritâte cognatorum.Sed ad quem finem hic amor nobis infitus fit, hon omnes Videmus,quoniaplerifque vifum fit eü dumtaxat códucere ad generis amp;nbsp;fanguine pro-ximoru conlêruationem. Aiunt Pythagoram fapientis fibi nomen fümerenoluifie, amp;: fhiirfgfhw. de profefijonefuainterrogatum reipondüTe,PhilofophUm feefle,quofàpientiæ Itu-diofum Si. Platö j amp;nbsp;Cicero, Sc cæteri omnes, vt öpinor, intellcxcrunt. Nee male illi quidein. Verdm nee abfurdus milii videretur iriterpres, qui philofophu redderet ho-jimor,frin- Hiincm amoris cognitione fapientiaq. prazditum. Plato amorem philofophu elTe dixitj amp;fi. nos eüm Sc principiü Sc finém totius humanç fapientiæ eollocamus: principiu quidem, 4^'® cognationis amor à natura nobis datus, primus eft ilimulator, vt ad caput cogna-fii. tionis return omniu contendamus: Finis vetô, quiainutilis eft omnis cognitio, nifi per earn ad amorem adfpiremus, Sc eo taquafti glutino quodam ipfijqui omnia creauit, ad-hæreamus. Deus caritas eft,qui in cantate manet,in Deö manet: atque citra hanc nee fides nee fpes,nedum humanafapientia quiequa prodeft. Huius igitur amoris cognitie» Vera eft philofophiajad qua vt contendamus,cognationis amor nos incitat,amp; hoe ipftim ànornenclatoreinvocàbulo mageft declaratüm. Quamobrem mag inijs, 0.5 adincu-defcn Latiham vocatonominci Magus diccturfcognationisperitus; qualis nullus cft,uiiï norit amp;: reru omnium cognatiónc,amp;: pet éath ad ipfumcreatore non aliter ducatur,atq. vox mag ad mat,id eft^cögnatus ad faótorem;amp;: ei fic adhæreat amore deuinduSjVt iLim-mo cognationis auftori.Per hancitaq. via homoadfuprcmufelicitatis fuçfineducitur, amp;nbsp;hoe cognationis amore tanquam pedibus v ti debet in hoe itinere cóficiendo. Quem vfum cognätionis animaduertens nomenclator,nomen mag ficfecir,vtnon lóldm àfa-tdore tanquâà fontefuo detiuarctur^edetiä vt cóuerfum.pcdcm notaret,inftrumctum homiiii dâtia ad eiiridc; qüó videlicet moheremur nos cognatione ita vei débere, quo ea tanquapedibus ad vltimum noftrumfinem perueniremus. Obftùpefco referehs diui-nü artificiuiUj dignum certè diuino inftinólu, à quo ad nomenclatörem venifte fi quis «atn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubitet,isexpcriatur,an in vocibusfingendislê parem præftarepoflit. At dices,gam pro

pede in vfu non eft.Fateor equidê,fcd fuit. In Hermathena docui,voces ih matrice ali-quahngua aboliras, ex ea lingua reftitui pofte quae de matrice lingua manafte fcitur. ttngua itA- Quisignorer,lèrmonê eum quo nunc Itali vernaculo vtuntur, natum efte è Latina

Germanica lingua,qua God amp;nbsp;Langobardi vtebantufj ficut eu qüo Galli lïuhc vtutur, Germanicit; è Romano Sc Fracico.Promptu igitur fücritiùdicare,quævox è Latinolermone,quçcx ö» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur Galli Gambe dicûc, Itali Gamba^ Sc ambo in eadem fignifica-

rr^cicu. tionepro pedc; atq, eins vocabuli apud Latinos nulla fit origo, par eft credere,de Ger* öXl« niânico lèrmone,quc Goti Sc Franciloquebantur,id remanfifte.Iam etymologià idenï demoftratjpropterea quôd ga-mt, à quo gain per apocope, ficut à foj-mart fojm^ idem fic ac fi Latinus diccret,id quo itur. Pes ergo, quia eo itur, optimè gam fiue game diCécuri - ..Vnde Gambe Sc Gamba apud Gallos Sc Italos.Porto quia nominurn architedus fic'voca-bula formauitjVt primo primis in quoq. genere rebus côuenirent;videatnus,qüçfit itio homini primaria. Quæ alia rogo,quàm ea quç ad vltitnu fuum finem peftingit? At quo -pede:ad hue peruènietî Nó alio hand dubiè, quam èo qué dixi.lpfä hinilru cognatione, quæ riosdeddcitamp;: portât, veluci pesquida fiditfimus ad ipfum matorc Vniuerlbrum. Quo Vero clarius cernatur,ea quæ de Magiä dico,cu veritate conlcntire;quæramus quis frigt; pnnluSeins inuentorcelebretur. Plato,cuius aùâ'orirate libehtcfvtop, Zoroaftrem,’Vlt; eiuslaudatihagiftru, aienseura füifle Oroinaza: filiu; à quo nemo diffenrit cæte^ /•r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forum, qui dè Perfarû làpientias'principio quæ(îijerut.7Verûm,qûoidffbqüe'ntet mbriul

tn Orpheo amp;:Merctirio'rrifmégiftoeueniirc,vt i) homines quidâ ceiti fuifte credantur| cùm nihil minus fit exiftimandum j idem accidit in Zoroaftre? SiCiàt'cnim Orpheus queluuis auriummoderatoreni, Sc Mercurius’xjücmuis excellentein Coniideratorcitf ■undt diatts. fignificat jica.Zoroafter eum notât , qui citô ad omnium rerum origiôem mentis ocu^ los*dirigiti nbsp;nbsp;nbsp;enim idem eft quod :ad. Dicitmas cnirri 2o SC -, fiipcPiores German!

S' Ätt fetibunc.’ vocali longa priinum principjuiu yn’ic omnia manant, fignificati ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ration«?

-ocr page 39-

t I B Ë R i. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^7

ratiöne eaquam in Hetmathena cxplicaui • vndc Latinis oti^ô âc otdiölrrcitianfic. ori/î., J^afl idem c(l quod cito fiue vclociter ; amp;c düm vc vcrbüih vl'ur^atut, Ideni cjuod fefti-no. Hebræos inde fuum fi* mutuatosclTe, (ormulâ tonuerßönis vocum noftra: lihguæ propria déclarât, qua fit vti)aflamp;ßol) fine concrariài ^tb vèrô ûgnîficât inteiltis octi-: fis arque fixis inf picio. Xo-oj-8afl-(lttigiturcom podté Zootafter, is èft, qui ad prim um omnium rerum principiüm cito vclocique curfu mentis oculos dirigit ; qüod quid â-liudcfe, quàm celeri di(curfu percognationem rerüm ad ipfum contenderecreatô;, remî Hinc nemini dubium e(l« pdteft, optima ratione fadùm elTe, vt qui hos KàriÇfa-picntiam,qua omnia ad primuta opificem referurttur, docct, 2xgt;ôraftet, Vnde corru-ptum eft Zoroafter,vna littera tranfpofita^vôcetur. Fingunt Verb Orbmazafe filiüm fiiiC-(è,COquôd omnis prateeptorum auditio bac menfura cbntincfidebeäc, Vtqüiçqüid «uditurjd redaamp; itacim dirigatur ad creatotem. nbsp;nbsp;nbsp;vocali longa eft audio,ab óiqdolt;i

in Hcrmathctta docco mirifica quadamadmonitione duo nobis fignificare: prjmum *quot; videlicet omnium reru principiüm amp;nbsp;ipfum audiendi inftrumenCumi Qjiam hqm^ nymia propterea molitü^ eftarebiteftus vocabuloru, vt tios döccfct,äufes rtoBisadhoc pKcdpuè datas e(re,vtearum bénéficie origine rerutn obiniùm di feere mus. Äriftoteles auditum plurimö faccrcadrcrumömniüintelligentia óptimê quidem dixitj attmült^ tcdiüsnomenclatOTVba f^laba nos döcuit jaures primümad ömniüterüm o’riginetri ,, pcrtincre, à qüa fi aberrent ne nomen quidem (üiim polTc tueri. Ab Lätinis Auhs manfit,citra etymologiafecognirionem. SiUe igitur Horomazem fiue Oromazem dicä-mus,hodem notatio pertinent. Jßat menfura eft, à quo in fecundo cafu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuperio^

resmaffinreiftolcribuntfuo mbre fibilantes. i^etvocalilortgacäpbteft,Britantiüvfi-tatüm amp;nbsp;apudantiquosfrequencißimum. Hinc igitur 0|matjS-j^à,amp; compofitè opna^et,' capGteft eius menfuræ, qua aures fuftt regendx : quod û go;int^etdicäs, capUt ^ïgnifi-éàücrrs menfura: obièrUandæ in audiendo^ Oromazes itaque cerminatione Gr^i, âç difttcriedo ad fiiauitatem, princcps retuöi omnium moderandarum« quas audire dé-bctnuSjVocatus eft^à quo, velue à pâtre, fine qüod idem eftin b0çgënçre,àpr«Gçptotc proceflîcZoroafterJs nimirum qui ab illö didicit inomniconiideratione rerum men-, tisaciem ad originem citra moram efle dirigetidàm/ Ycrùiii audir^tnihi videor; C^i4 ynaldin tu nugarisé Ex Gallico l’ermone nobis Perfica vocäbüla.intcrpfetätis Ÿctà tibi, qtlifquis es qui hæc obiieis, de Pctfica lingua qihil refpondebö; fed tç aman^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dabo ad Indofcyrhica mea, quibus doceberis. Noch um Indüm fuifle, in ca regionc na-tum, in qua nec olim, nechae tetate vitis (ua (ponce natacernitur^a^ue inde atcädä- aTiJaMÄr* ttedüm ad Septéntfionis plagam, citra Paropanifum tandeni cönftitifle atquçdcfeeni-diffe ad Margianam i in qua cum tanta vitis fua (pontecrefcat ^iVt cam vix duQ .l|ppn(i-hes'cömpledi queant, quid miri illic primüm ab ip(b yjnum inuçntui^fÙiiTe^

tc tota EWönyfiacorum commenta produxerunt* Audo deinde generc hunQ^ö, tci- quot;^'^^^^^ rafft (icpartitum fuilTc, vtinhcrcifcundafarailiaSeni amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alias.jrcgionesqM^'tÇ*

äcbcrenc,8d Semoquidem A(iaextra ‘faurum, Chattto tota Afeiçâ daretur, Ada* pars feptentrionalis Tauri amp;nbsp;Caucaft iugis cotoprehcnfa ,ä)alt;ij^et jatque;itaf^ öurri clTcjVt Iapetus in Margiana.amp;: Badriana prinapiocum,patre Vci,filiüscar|flîmus p'ermanerct, nec vnà cürareliquis commigrarec ƒ d Ocampos Senpaajr, vbi4^ vefana Äibinftroiac turris ftrudurädiuino miraculo linguarurn fadatfecptijfe^q,‘Hine itaqflC «CorifigilTe, vt linguam integram retineret.atque (bJus!pätcrnzdodtli9?amp; jffentia’, iaminde àb Adamo vlquc per manustraditæpoifeflione/ruerecur : quaecdiri cx^cögnatjonc rcrufn orirctur, amp;nbsp;praciertim ea qua genus hii^p^dlt;^blt;3tW(Çft!£;pi!n fiióit^atoTeihori èft'admirandum, ßfcnpcuminueniamus,,,Ma^mc Badr jana qt* tdm ‘eire,atque inde à Zoroaftro Oromazæ filiô ,id cft«à lapcco Nôçhi fîiio çarijTiqiq, .^nitrers ha:c nomina in primîs,amp;S deinde eornm pófictis maxîQlQ çopuénfent^gd Ppri^ Verriße. Non eitergocur quifquam ablurdaitncUaderecIanaitefi/ûnptnenMagiatad ié^urfl rcfèràm fermojtcm.à duibusdilciplinaipromanauit- 4^i#cric niiiiciiôôxih ^irtft', qui tàrh plümheis ßt feniïbus, vt non conuniotfeatür amp;nbsp;fticifetur ad iôsptqn^ laùdé^Deoopcimomaximô agendas, turn quàd nobis linguam prinwÔiConfcruatàLt, tùmqüàd,quatfïursc fanguinc Ifraclitico carnenaairuöWrp’vclIc^'tÄinBcnignum^!»-mêq erga genus nofhu fcprat(hvericrVcmßngulartäe Matcipa$;^jOQaoi(cc^ indi^ ce i , ‘ ^moni-

;h(5gt;

-ocr page 40-

CÀii leoini

• ‘ quot;defhonftrarit,filiüïb fûfitti Deûm amp;nbsp;hominem in luàèa riatüm eflejjatque cam fidca^; cóceirerit,qua dönïs ‘Rrisithure, aüro 'amp; myrrlia Omnibus-hominibus oftendercnt Elçus dc Regem amp;nbsp;hominé in viliflimo tügurio à mor'tàli matte editû effe. O nos fclices, qui Se à linigenis düximùs génus, Silinguam conlèfüàuimus, qua ea tradita çft dodrina,^' diïus hiagiftrîs De us Inonfttare dignatus cft défîderàtum illud ab omni léculo tempuy tandem aduenilTe, q^O falus humatti generis nafeeretur. O felicifiinlp?, fi in e^ rçbgiq; ne,coius exordia tam benignè Magis oftendit,eam nobis gratiam concédât, vt per ç^tj^ néaffümptam hUmarto gcncri cognatâ,n'os in diùorû numerum aiTumat.NotatCjqtwc-^ ,,, , lt;j ÏQ,diligenter, quö hos Magi nomen deduxerit, quamalta prodiderifc myfteria. Duni Mägum definimus, qui èognàtiotiis amp;nbsp;peritus eil amp;: prarmonftratorjnüm diigpioq *urDtMt, bdc nomcnclatuta quiiqua videtür, quam ipfe Deus,qui Magis eam,çqgP4tipnqm,raQ-) éfààrt,qua nullä vnqua aut fuit aüt erit excellentior? Magnä fuit UJaiPfimä amp;: prxeipua quätdämhomWrs'amp;t Dei eogriatio,per quam homo fadus eftad.fimditudinem‘amp;;ilt;]f^-ginéth'Déi;fed infihîtô maior amp;nbsp;præftantior poftcrioriila eognatioj qpajDeys pjjcMi^ cögrhitionem foédifiîma noftra macula contaminaUm,norl lolutn fçjiauraüit amp;nbsp;priJbc«

^èdaiatfclhtégritàtl^ fed fie etiam auxit,vt miracttlo omnià mifacwl^i e^dente ç^ççi äfliittpferit huriiàhâiU,per quam ei nonmodataaqmtafaänrijfeiepaQltaiiqua ébgnati eflemui ' Laüdent alij nomen philoföfifii, nos dicimus nuU^jft yqçem.

pófle vera: fapicntiàe fignificandæ magis idoneam.quàm Magiacuo.mlt;?n. -Y ana eniin pÔ de fnütflis omnamp;^urtditotius fapientia,nifi nobisoftendat bac vlcimam'amp; fiiprcwjrf

*, J Côgriàôbne'm',qÜY^ola excellentiflimo prorfus modo,lt;ognationi5 nopw.merçtui;^jw nàm omnino (éntentiam Plato pronunciauit, amp;£. infinito quidé diùjpiorepî quàm^(q^ mètlri^llexeritjdumdixit,neminemeius rei cum quacognationeçippnhabçCJqçej gfära nôtitiamhabêrc'pôfie. Nam nifi hâncfupreniara cognatiopçjqu^pn. Magis i^qu| ipfé S^Tagorunî ftirfirii ns indicâuit,cum Deo haberemus; nunqua XqramrPei afiecuj^ fuifieraus cognitiond: O pater nofter,ô cognate nofter optime maximp,qui propter cp* gjfratOs tuos mortis laqueis irretitbs,morte m cruce fubiuifti, vt quoscrcuicr^s ad imat gihéhï tüam.ebs culpa fua perditos iüfticia tua liberares; fac nos Vttfeèuminreghótuöfémpiternojlèmpitemocognationis noftræ Çtuôlu pc^fruapiufl “Obfiupbreoamp;acfôhitüshæreo,dum banc diuinammecum cogitobopitate,qua tlosap • î- v 'A ‘^an'ei^xic dignitâfcem,vtDcicôgnatidiei quearaus, longé exceijçntiqs quàmyç|.ip$ Z» luk Serà|igt;bîcr fpiritüsipetpOtuis diuini amotis flamis ardentes. Vide qup.ty^ftw èuafqr|çlt;qj -1» wfAwA ïétnphirio,tiuà^'fnâ^rii’coscônüiA€at;efroris,qur-Magiænominç,np(Glç^quas ipfani^ itóiAïmjtodeïrfèAi^'flrm intelligendaspütâuerun«lt;Rcuerentius^ Magiscogit^7 .'■tgt; «'n dôfïi’quil^uirp'êlfs-mùiêôclarh.is'yqüàm vlli prophetarum,fi IoanpKîm3«^ftang,amp;:.^i-’^^^V^^j^ä'Öctilum defilOnftrauit ingens îlludmyfi:cpumi4lutisbuma,n^

-w wA?''. ■’Q^âfàôbrembë’nôsdriâra inbdclànâiffimoconfiderationisadytQqiJlPPi^P^cpepjujÿ *'*' ‘'iiuî quot;’^^‘^àmus liAgttà^fai tâdica veneratione de cogoationeomnid pçwçipç

*quot; 'A^Sakafiqiiarir p^bui^VtâfWôr id ftïprcmum febeitatis noftræ fineni,p,o»lèquéj^qm, M U w V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ïeôïàm,âdhôgt;rcatur. ieagïgitürcognatibftefe^npndqiqu^

-M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Vé(‘yèÔîuhi,:rt1idê àHiaïdéfiuatiilt;iwifsqftcofum dlL Hchræi VQcçinib^nçiqQnu^r/çtpi^

WM) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'HîtèÂiteSprÿ^ô^ufc,eO qti^popb;lusiècognaïi«tonrtGt,atquppcï,^ibi^.|^ç9gp4-

w A biîjitet! FkiHiôdîd^fiüflrttornipa'lnueniasiapud Hebræpsc^î^,periq«f^,^' -«a-o»rM?'èôn^arioopdihdht^fa9amp;‘legtint',SCpiugunc.Lntcrâautcm Hebrjqisdqcimaï^^f^ig.

‘ek4WgÜtÉdî^^rdnü^diaaïfiïnare,cum-^ibii)ttiHlÀ«î bier^y,pbici^“j^^i^ -n« ‘^Vidâhïdh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^maliiîgua gentiles vocatîjlri pft, bomÎPÇAq^jdé gepjq§,aç4*

.i-b, V -- *iijd^ßü$tit^,v^iiäfddpidotwiT]nomiaa bac vocç'miùriuaEeiitAi^ f Vfÿ,^^Uis 1)^

'^à^fiï'^letlbfrifltdf^ Hêbt^lverâiîmcnojïMWiSttaftione^dqp^innoftralingu^

-»»•,» qbl'AbHaBabykitttoaóótufiö màcÂRfjcôiis vfuBtéSdfbij»,muUp

h4(^‘.C^ethadiflâdamp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmtt'bsanag'imtlta a^dorûpuminaid^uaipj ^ca amp;nbsp;àjnacitiép

Mcdialani

'K^èdfoïöid'nitlftiiil^ il»'uenituriinföriiSnia:»jdeli€«|iie (^s^Uiap!^ f^ïPatonö^ïpqid Yaptótt^fetamp;3rllïSa»oinQrgt;oapaiitc qvæjnfiii«rë5Vcl^i^i^ypç^tur,amp; rurfqs tifAjdÂUehl^^rtbWQj^terô n otöre iAmfigaificqtglx

freien.

JîïiiWsn,

;lftfiSbÉ^^tëhk'|#li3^atôi'qwanhGorinamcèjlBlt;WaitŸlt;?(îamuSïidpft»rçgiQfupp^i^j^

' duna

-ocr page 41-

t I B E R » i ï? A

dum vt nomen in vftim venit,«iricjt,funt viridesramî pfæfeclî ad virorem amp;nbsp;vmbram parandam. Dicimusaute fine difcrimine mai amp;nbsp;niet. VndeLatinie piifca lahigcnarum MaiMmen-lingua nomen mcnfis Maij retinuerunt, eoquöd is virides ramos amp;vircntia prata ad A metenduidoneafuppeditet. Hine bioapud HebraeöS pro falce. Mediolanu monet me Bergomi,vrbisnonvaldeproculindediflitæ,cuiusnoideildomûmontanâfignificatjab ^-om,id eft, vndiqueeuftodio amp;nbsp;rueor ;qiia voce Angli hadenus vtüntur : liobis eiüs vfusextra compofitionê periic,qui guijSSgt;C ôetni,pronom dicimus; JSerg Ijcûn prôîSfrfl:- çjom. JoOT; quo nomine vicuseftinfignis in Antuerpiaefuburbano.Jöergmönseftiamp;qüiuislö- Qr“»-cusinquoquisièiètuetur. In Anglia quid ôuin fit, quiuisincelligit, Si nulquam hodie plura pagorum nomina in habe vocem excüntia,quàm apud Fri fi os reperiuntùr. Fuit amp;nbsp;lüp ad monté notandû in vfu. Seruiiis Alpeis pro altis montibüs GaÜicu vocabulüm cflelcripfit. NobisÂlp-iijS fiuealprijts fignificatglaciemmontiùjqüo fitvfc Alpeis propriè glaciales montes vocentur, 2Mp ex al-ûp, id eft omnino fupra,cômpôrii,in Saxonicismé-jminime tradidifle, Sed iam nimiu miiltis exemplisdocui, Gallicâ linguam cum Girn-meria eandem prorfus fuifle. atque id quidem cOnuenientiftîma contigifte râtione, eô quôdàGomero genus eosduceregrauiiîima loièpiconftet teftificatione. Hiric Dio dorus Siculusexeufandus,qui Gallos amp;nbsp;Germanos tam fuperiores quam inferiores communi nomine Galatas vocauit, aiens Danubium amp;nbsp;Reniim Rodanum per Ga-latiam fluere,Sd à Gaefare Reno trartfiniftb Galatas Tränlreftanos vidos fiiifle.

GALLICORVM

LlBER li.

1 - .

V o j A M modö illorum mihi lenteritiam fatisvideot ptofli-gaflcj quiGallörum linguam ad Graecas, non Germanicas origines pertinere li bris editis dOcuerunt; nihil amplius obftaculi rcftatjquo rriinusnunc GallorUm noméde vernaculo ipiorum lermone declarem,amp; öftendam vere Druides tradidiflc,vetu-ftifiîmufuum paren tem DitemfuifTe: quod dum facia pro eo ac debeo, mira gentis ahtiquitas;amp; qua'm Romani etiam fint veneraturijè tenebris Gimmeriis amp;nbsp;Plutonisveftibülo in cla-rä diem protrahetur ; ea quidem maiorê luCem Latihis ho-ininibusallatura,quäqüiiquähadenusexiftiraarit, Primfim famen eius in mente venire debet axiomatis, quo modo fiepius vfus Ium, Voces nimirß plüribtis lingUis corn-munes ei efle primogenias,in qua Optima earu ratio reperituti Quando itaque démo-* ftraturus fhm,Gallum à Caio nomen accepiffc; redödocédiordirt'é nön proceftero,nifi quid Caius fignificet,ac cuilirigüae debeatfir, prius explicafim. Quo'igitur de vOcis huius amp;: fono Si Icriptura côftet.à Quindiliani verbis ad hanc tçm propriè fpedantibus c.\Qïà\nï.,^id,mmït^tjuieferihu»turaUterlt;juàmenttntiantur?Nant éfquot; Caitti C lit ter a Kotatur,tjtilt;e inuerfa muUerem äeclarAt,efuia tarn Caios è^cVocitatoi qttàm Caiits,etiam ex jtuptialibtts facr^ apparet. Nec Cnouseam Utter am in pronominis nota^accipit, qua f»-ttat. Hæc ille. In quibus quæ fine nuptialia iäerä,' quorum teftimónio nicitur, Plutar-chus in quæftionibus quas de ritibus Romanorum difputauit, 'döcebi#. Interrogatur cnim apud cum, Cur fponfam introdücentes dicere iubent ; Vhi tu Caitts, ego Caia. Softemnis ergo haïe verborum formula, quibus prohùbæ mulieres fponfæ ptæibant,no-tiffima ilia quidem ftiit apud Römanos; fed quid ea fignificarctur, nec Plntarchus eft aflecutus,necquifquam eorumqnosinterrogaui ( amp;nbsp;interrogaui dodftfimu quemqüé Kumaniorislitteratufæ) quietjuam vlteriuS potüit iis qux C-hæronei diligentia in me*' diüm propofuit,adferrei Necihtecim cuiquam mearn hac de re'fententiam commli-Äicaui, qui non vehementer eäm probaret, atque omnibus mödis retinendam arbi* Karetur. Acquamuisad Ronianäsorigines in4uccmvocandas,prxcipuc propriequö facri huius apud prifcos ritus'fexplicatum ipedare Iciam ; coridonabit tarnen æquuÿ naf.i-'x- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ledor;

-ocr page 42-

« À I L ï C O R V M

iedor j/iadGallicinbiWinis illufttationem liane fuero cxRomànotû antiquiute fa-cem mutuatus: avic potius gratias niihi agac maximas,quöd Latinis hominibys p Gallico fine noftrati fermone viani fîm eommonftraturus; qua lî ingrediantur,ad veras voeû fuaru origines, quas nee Varro,nee Cicero,nee Cæiar, nee MeSallajiecquilquaui omninonouitcætcrorunijcerciffimo compcndio, rcdiffimaquefemitapoterunt per-uenirc. Gogorequidcm duiii varias Cimmerij generis nationes ad primos füos ortus vocarecontendo, frequenter in eadem ineidere argumenta, propterca quod ex iifdera initiis propagata, ad eadem initia debeant referri. Mulröfanè ficilius ab ipfo diluuiQ totuni lanigenarum genus in genees fuas partiri potuiiTcmjnifî amp;nbsp;prima his de rebu^ lèribendi occafio,amp; præiudicata multorum audoritasopinionem meam in reftituen-dis hiftoriis prorfus repcllcns, inûnuauonc longiffimè petita vti coegifTet: quæcùm alibi ih ordine præuaricari compulit , tum amp;nbsp;hoc fecic,vt prius de Francis quàm de Gallis feribendum niihi pucarim; iterum prius de his, quàm de Latinisjeoquod hos quàmillos diflScilius pertradum irjfciamad hanc, quam eruerecônor, ventatem. lam quid vetatjcurmihi non æquèliceat ad varias conclufiones eadem adferre prin^ cipia, arque Mathcmaticisexeifdem axiomatis varia Habilite problemata theo-lemara: quod nifi heret, non modo nulla effet vel cæh vel terræ dimetiendæ certa do^ drinajfcd nec omnino via amp;nbsp;ratio vlla.ad artem aliquam tradendara,inucniretur. Ha-bent fingulæ feientiæ præcipuos quofdam fuôs djîmonftrationum rcodpssquos qui non animaduertit atquc diligenter difringuit ,is inferiptis iudicandis nullam æquam po-teritferrecenfuram: quod nili mihi credatur, Peripatcticorummagiihumaduocabo, quo fententiam meam calcule fuo confirmet. Dionyfius Halicarnaffxus in antiquis gentium originibus è Lethæis vndis expifcandis,nonalium inuenithamum certiorem, quàmeum quem linguarum efca induiflet: quod qui nefeit, primum eius antiquita» tum Romanarum confulac librum.Cûm igitur amp;nbsp;nos Iano,amp; Comero,amp; Afeanio fuos veliniuspofterosè diuturna multorum feculorumcaligine vindicare; quid ni lingux Vefligia confèquamur,Sdeas optimas demonftrationes putemus, quas ex antiquilîiniis antiquifhmi fermonis reliquiis, diligentia veterum feriptörum confèruatis, eliciemus. Qu,araobrcm de Caij nomine duæ nobis inßgnes nota: ofFerentur, altera, qua ad Gallr-ci nominis ducarhur fignificationem ; altera, qua deraonftretur, linguam Latinam è Gallicamanaffe,atquc inde coniici,ad candem primam Hirpemvtramque gentem pertinere. Quod ciim viderem, diu multumt}ue dubitaui. An Romanx amp;nbsp;Gallica: antiquitates mihi coniungendæ effent,an hx ptius,deinde illx in lucem vocandx. Non facile profeéto fic poterunt diffociari, vt nohhx frequenter in illas, illx in has incur-rant. Scdquiapromptiusapertiusque docetur. Gallos ad Gomerum ,quam Romano« ad lapetum genus referre,cùmquotquot ante me de his rebus quiequam litteris pro» didcrunt,Ianumnpn bpetum,fed Nochum effe.exiflimarint,.à;Clariqribusmihia4 obfcuriora prpgrediendum putaui. Accellit amp;nbsp;altera ratio, adeónon€oniemnendagt; ,Vtfola plus habeat quàm exterx omnes momenti . Vetuftus Cihijûjiçriorum amp;nbsp;JanU genarumfermo apud Romanos torus ferc eft immutatus, cüm.isapud quofdam'ha, denus,Gallos puta Belgas teutonics loquentes integer fern atuSjclaram npbis. det intet» pretaiionem plunmarura vocum, non illarum modo'quxapud prificqs Gallos fue-runtinvfu, fed car urn ctiam quas haólenus Romanus f.èrmonpnfï^ïyariauit

Cniuf Gata, vnd» lieriuiitiur.

dices matricis lingux prorfus obfcuratit. Inter has Caius eft, vox vt Latinis frequenter vfurpata ;ite ad nullam lànam redaifta notionem; qpam de Gallicp hue Cimmc-rio fermonc interpretabor ,qui primus fuit in Italia^ppftdiluuium Lnigpnis amp;nbsp;Cim, meriis ab Homero celcbratus vcrnaculus , atquc idcirco.iuftifTuiiqsjprimogenio-rum apud Latinos nominum vindex amp;nbsp;aftertor^ ;,Çaiyj itaque jQ^rj/^^hagus, Ïé^pri^ fca in cnuntiandoconfuctudo demonfttantnon per C,dèd pcreana litterarn feribendum fuiffcÿcuius vis in pronuntiando fentitur. Hinq mox perfpjcunm fit, Gaius à

dici;amp;: hie camfcruaiidiphihongum , cuius apud Latinos, nullus alibirep,eji-( tur yfus: Tameîftdqvctete adhuclipgualixcapud ppci^teliifta fi,tgepiS tiuum cafhmnpminum primx dççlinationîsficfôluant, vt nonprima amp;nbsp;fccundayfçd prima Sdrercia,vocalism complexion^fuifle vidcatuix-Picun'tenimjAulaï amp;r Aqu4X# eon Aulae ôc Aquae j qux notiora funt, quàm vt cgcanc vlhus.admoinitionisH,Joului-tarnen

-ocr page 43-

£ I B E It I I..- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JI

tarnen id ncgligei'cj quó fcirentomnes ,hanc diphthongum intcgram nobis maricre,' atque cum ex hac, turn è cæteris omnibus, quas vt (cribimus, ita proferimus, iudica-rent ; vtrum vitium feccrit lingua noilra,an Latina. lt;l5ai vc pleræque aliæ voces ge-minam notationem habet; alteram vt verbum , alteram vt nomen; illam pro placeo, ‘ ■ hancproeo quod placet. Quo autcm modo quaque rationé nomen gai com pod-turn fitjamp;quæabeoderiuentur, quamuis fatisprolixe inHermathenä meâ explica-j rim, non grâuabor tarnen hoc locofummatim indicate miram huius vocis amp;nbsp;vim amp;-compofitionem. G littera perfedionem amp;nbsp;finem notât, A mbtionem ad quippiam, vnde ga idem dgnacquod Latin is eo. Motum enim entelechiara efle entis in poten-tia vtclt tale,de Peripatetica auditione difcimus ; quod ipfum quid aliud iib'ivuir,-quàm id quod de natura litterarum expreflit. Huie voci fi iota addas, quo non fubtilitastantdm ad omnia facilè penetrans, led iucunditas etiara quædam denota-turamp;voluptas,qua nihil eft fubtilius adle infiuuandum intimis penctralibus, non ho-minum modö,icd animantium omnium, led ipibrum etiam fpirituum corpore fenfi-busque carentium, fed fottaifis etiam corporum omnium inanimatorum, efficietur vocabulura gat, id notaturum, quod vi quapiam fua lie nos pénétrât amp;nbsp;efficit,vt fummoquodam adeundi eius potiundique deliderio trahamur. Deinde latet altera quoque ratioin hac voce, quæcognolcetur refolutionc eavt litgc-ôûi, id eft, ad habendum, qua videmus gal illud elle quod vt habeamus tenearausque, optamus. Hoc ,, fi conuertas, 3ag habcbis,geminænotationis vocabulum ; priorisquidem, vt idem ft-gnificct quoddcpello,contrario litterarum ordine contrarium lectun ducentCjalte-rius^vt idem fit quod magno deliderio pcrlequor ; quo quidem modo ad earum vo-ciim clalTem reiertur, quas ichna:as vocare confueui. Quod enim lua natura tale eft, vcomniaadlènahacjSiinuiteCjid primario iure gai dicetur: quod li retro per veftigia legas.doceberis hocftimmo ftudio lequendum lemperelTc. Pulchritudinem autem furamopere placeceomnibus, ciusque illicibus maximam attrahendi vim inclle,atquc bine Venerem Vraniam, perquam nobis mirifico illo Veneris die omnis pulchritudinii fplendoraffullit,propriè Gaiamdici pofle,ibidem tradidi; adiedoSi illo,’ catluin à Caio nominis lui partem mutuari, nec aliud ilia voce notari, quam amp;nbsp;corpus fummæ-pulcritudinis circular! motionedelatum, amp;nbsp;fummcpulcrum vndequaque. quod in-telligitur, li lt;irai-(jcl-otn, compofitionis partes conliderentur. Cælum porroeuerloor- Ctlumvude dine perleclum , vtlit Jîîu-Iaec, deraonftrare hoc corpus expers elTe omnis, defäCigä--tioms -quodvods aTtificiumqiii clarius cupiet intueri, Hermathenam adeat. Inter homines verô doeüi; viro lie placcre vxorem, vt matre atque patre deferiis, ad earn lolara totusanheletac’feratur. Indiditienim Deus occultillimas qualdam amp;nbsp;fubtilil-fimasr,'Vt ita dicam, iyngas mulieri, quibus incitamur amp;nbsp;rapimur, quo ea potiâmùf'.' quibusaviribiisWfltodicitur ,qualilj;D-Dato,id eft, lætitiam amp;nbsp;iucunditatem confer- »jata va~ uans; «cuius conucHione raaritusmonetur, vtfib'icaueatamp;reâè fe cuftodiat. Nam hiar-b.idem eft qubdcuftodite. Atli Vconlonantem/nonin vocalem,ledinF trans-lieras, quod nobis eft vnum de frcqiientiflimisin vocura tertiiinatione formahda -, per Veftigia vcrlÎK didiuncular cogilofccs feminam elfe id quod homo^ftatim ab initio li-mnl ac creatus clTet,vitra priores corporisamp; animi dotes acquifiuit,’ eo qUo'd toôrf idenf lÎLquodac)quirebam,àtoâf finetocntt.quo lighificatur toi cif,'ideft, polTellionem îiue î»wf-bærcditatem amplio. Mulicr itaque vt prima fuit polTellionis noftra: ampliatio jitav-nicuique diligentéecurandum, vc bjato lit toarßid eft, polTeflionrs augmentum amp;nbsp;di*-latatio.CiimigitutSpirituslamftushanc vocemlermonisarchitedoInfpirauit, multa fimul monuicturnprorlojtuniverfolitterarum ordine obferuandâ;illo qüidéiïï,vc iucunditatiscoületuatiohemincarciincreqhoc verójVtfe cuftodireC atque procura- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ret.vt bonoruiïtacceffio per mulicrem jiön detradfo fieret t. quæ li Adamuis, pïo- eoac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’’

dQhuft gt;accuratè(xKjnfiderafleC(!ac deinde perpetuö oblèruaftet, niinquam in éas qua-^ xuiycreliquib âfâigimùr.incidiftetcalaraitaies.5cd hæc alterius loei. Cüm igitur Deüÿ hame inter viEuttl amp;nbsp;mulicrem popiiUin princepsfanxerit; non poteft fieri,quin vir à na-* tuU (ha iflftigetur ad ad habendum quód opiféx ad iplius fociétatem iucUnditätem^'ue «reauic, M ulier icâquehac rationa platens, vt ei vir tanquam vjéori fuse ciipiat adli’æ-^ «ere^Gâiadicetur» atque ishadenus apud nos huius vocabuli vfus eft,nó modo dum de rr.bmp'j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;........ cc 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hotóf;

-ocr page 44-

galiicorvm

öAkn. nbsp;nbsp;hominibus, fed tum etiam cum de brutis animantibus lèrmo eft. Hine verbum 45mcn

ftc vfurpamus,vt idem fit quod marem feminxin quouisgenere ad generandum con-gregari. De auiculis autem loqueces hypocorifticos in re parua, voce vtimur diminuen-«Aihtn, te,lt;ï5aiftcn,prolöcioauc (dciadiccndo. Cum igitur terra omnem vim genitalem à cxlo accipiac, meritôà primis lanigenis eorum maioribus Gaia didaeft. quam vocem Grxei hadenus (eruarfic,ignari interim quid cauflx fit vt terra hoc nomine indigitetur. Ex hismodô liquere puto,quid fibi verba ilia in nuptiis follemnia vellent, St tu mihi Cm ttrra. Gaiits, ego tibi ero GAta. Qjuid enim aliud his noua nupta mariti domum intrans dicebat, quam, fi tu talcm te prxftabis, vt mihi placeas iucundusque fis ; ego viciflim me tibi placidam iucundamque vitx fociam prxftabo. Etoptimo lànè iure hac veC' borum formula vtebatur.eo quod ficut maricus vxorem ducit, ita eum cum in aliis ho-neftis officiiSjtum maxime in hac vitx communis iucunditate prxire par fit, amp;nbsp;fe hila-rem,alacrem, venuftum, atque in fumma omnibus modis placidumfiiauemque exhi-berc : quod nififaciac, non eft cur expoftulet cum quoquam fi vxor fe non gerat Gaiam. Non parui profedo raomenti conditionem fponfafponfoduabus vocibus fta-tuebat, qua fi flare nollct,fe Gaiam non futuram, claris verbis minabatur : atque adco fi rem probe expendamus, comperiemus hanc ipfiflimam apud maiores noflros matri-monij contrahendi formulam fuiire,quxpôfl manleritilla quidemde prifeo ritu,fed quid fibi vellet, aut quam legem prxfcriberec, deperditoiam Cimmerij lermonis vfu; prorfusfuerit ignoratum. Ocxlum Gaium,quam multos defuper intueris 1 O terra Gaia,quam multosfuflinesconiuges,huiusxquiflîmx conditionis, quam natura amp;nbsp;naturx opifexfanxit, proditores! Sedquorfum lamenta? quorum vt nulla eft vtili-tas, ita nulla vnquam tarn flebilibus modis canentur ,vt fpurcam mileri huius noftri feculi xquare poffint foeditatem, quo ftuprisamp;r adulteriisnon diuitix modo,fed fum-mx etiam nonraropetunturdignitates. Nos ad Gaias reuertamur,qualcs vt omnes fint vxores, partim eft in bonis moribusamp; dilciplina,cum publica, tum domefticaj partim eft in ipfis mantis ; qui fi Gaios potiuslè prxberent vxoribus quam fornicato-res, Iola tentigine connubij iusfe tueri pofte ratos, non totfortaftc monftra cerneremus. Prxtereafific in connubio ambiendo vcrlarctur iuuentus, vtpotius deingenij amp;: morumdotibus,quàm de fortunis cogitaretur, fxpiusquàm nunc fere facit, pro-nuba luno matrimonia profperaret. Quidicerepotes o proce, cam tibi placere omnibus modis, cuius dumtaxat formam amp;opes fecutus, nullam curam geffifti extero-rum,quxiftis multo magis neceftaria font ad iucündâ vitx focietatem vel incundam’ Vel conferuanda* lurifperitos veteres rifit Cicero/^uod omnes vxores,quç coêmptioné feciflentj Caias vocari putarent, quia fortafle id nomc eixepli caufta in libris cuiufpiam pofitum vidiflent :cgo veto non rideo Ciceronem,fed miror tam incurium rituum antiquöfüöï fuiftè, Vtamp; id quod recensnupta dicere confueuit lponfo,amp; iuris defini-tionem In Caia, crederet originem duxifte ab aliqua mu here qux Caia fuiftet vocatau Ègregium fcilicetcommentum,quafi ante Caiam Cxdliam ( ad hanc enim trahunt cxemplfi)nulla fuiftet velmaterfamilias,velformula matrimonij contrahendi.Quxro igitur, vnde Cxcilix Caix nomen datum fit, amp;nbsp;an prxnomen hoc apud Latinos non' antea fuerit vforpatu ? Sunt qui Caium diólum velint à gaudio parentum, formationis analogia minime vficata. Credcre equide,fi Gaudentiusno Caius diceretur. Quemadri mqdurn in hoc dequo agimus ritu,infignis ignorantia vetuftatis deprehenditur ; ita ôc inakcroquoTalalfiusinnuptiiscanebatur. quo nomine quofdam- lanificium, quoli dam iuucnem quendam, cui féliciter connubium ceflefit,accepifte Plutarchus fcribit} Ciim nobis clarfi fit ea acclamatione non aliud denotari, quam connubium cotrahi ea conditione,vtfocietaseflet omnium onerfiferendorum, quod nos'Salle-laft', fiuet’al--lafl vernacejo fermone dicercmus.^ Certe lurifconfulti rediftimè Caias eas vxores vo-carunt,quxcoëmptiancm fcciflent: Exenim matresfamilias propriedicebantur, amp;nbsp;in manuconuentione.,qux coëmptio Vocabatur, fiebantj cuiusfollemnitas hxcerat,vc virinterrogarec.An mulier fibimaterfamiliascflevellet,atq?ilia fe velle refponderec; Rurfusmulier. An vir fibi paterfamilias efte vellet i amp;: ille fimiliter fe veile diceret. Hx igitur vxores ardius multo amp;fandius mantis coniundx reóhffimè Caix dicebantur,c{gt; quod qux aliter cóiunlt;flx viris cflenc,non ex omni parte placere vidérétur.Ctcdiderint

-ocr page 45-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3.........'jr.

ccitiïdem ptifcïs.tcmporibiis nön^Uyd v.cri /ijacri^jç^ii^jgcriusjuiiïe^pàll verQraQ;;^b4?» cbrruptisi älkistoniugtj rationes jnHuâa^, quæ policy Binas, potjlis^gu^m

VidcçcritUr, êc idciicQ iibh male iiifis priidençeS; dcfiniiflb ;^ps mihi hunVipvIt^

vidcof de Cdiusamp; Caiacx Hcrihaihcnà notlfa^depropliite,qùibiigcochins fà^iyhBqj vnde Galli ftômçnrüraplcrinUutclUgctuh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;èfle,hpiitçj;9lt;^f/«r^OT/'Xlr;

aftcèdiditnij’iSE additum.huncmaxirtnim hatti4BWfJ.3pcd liBcrpsTviflc,. CCynÖ-f.

Cöniér gentisfnü inligniter augeii çferrietct^fic amp;nbsp;iiepotès dUlriBüi£,.vt qüidém ndmcndarctjlcd ira, ne nomhgt;a,hiliil-i)abej;eht inlignis alicpiüs moh^i^c^jjciJ qùoddignû eflecco^ninoncipoflerpcütn.Necçiçd^m.hacin requip^uam ip^^irfci^pa, patris amp;: aui conûlium fcciffej proco nbsp;nbsp;bonüijîjiJipid, aeccbat Aliis /jiique alijüx^Vf^h-’*

bufdam verà^ic its-quîdcni qdosf^grfigiè yeljet hohqiaFQSyhomen dc^it âb illa^d^.^»^ dihaiqiia Iapetus pothfuo inagis qnäm aècelji ßlij pJaçcb^t, rvteontecrationerqa tlatiflimùm.Quamobrem ficùtiVraiicüsàp^ipKibüsjatè prot^encjjs ï^^pçt npiT^a,-^, tusefljita Caios ab eô quôd maxime patri plaçjçi'et.Vinira itaquçÉ^t, Vt alij nbsp;nbsp;P^j'PSjC^

tuam Cônlècrationis mcniofiamFraiicij'aijj gàirl^jvp.c^rentnr. NiBil ephn aliqd iicaturbaccompolicionegal’Idii- quMm popqlus çaip^Jd cIlpUcè^i5j,q)aoniamI|U.nuç; fe popülus dicarur;vtiindolcytbica npltra dcçJawritnt; Liberum populoru patrcïp m-| terpretata. Infignis-profedä» ftomenelatdra,qy4;ßpipl ôi benigpß^ Çei l^ipczQ.çoiiç^^f ' fa declaraciïf),^cûnÛ4 y qui BtomèfiIbrçitj funt, ^nionç^^dr^^^^t Gàiôs turn cr^a^^ patrem,tumèrgi'omnes;homwpifefeprifi|;.çdt5,id,eft,talcs,ytamp;pam ompiürn.'j^j -deinde pactibtolüisjpott etiàrtiiQmnitîds hqmip|bus fcmpcr vb^q^e.(^deanppj3çeray .

Ex ôalt;4uiQaJla$'faâu6,|gt;crlabdà€rtmuj qüopats\dipkdiongi inïambda' tranfic pîopf(;^G^ff«lt;®»lt;/* lambda (èquöniimon^ecüsatqueQx periicio peyîç^iô; çx pcHuceq.pcfluceo éx li«îllibusilt;Tcrâiôgt;atioftcm Mqeis akl Latirtjiîï^apt, Çrçca for;^a fçan^fçrri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...--»A'*’

qo«rtôb»sdipb'Ébôrigmdbq4aWinH;4rpiiiàj(4î’is9®‘/^^PFuii‘^/*îii^?j‘}îrlt;^’P^iF^Jo4?yjj içemit^^ua carences LacinijpfQieai I gt;Ic^gum pptumt, quodjUj L.ibéri nomipe yi0à's; À-gnôamp;arit nunç -tandem G^l(i^wct9ierm.afty,m,|i?Piîien pum,jLl{i,pp{lpoqc.pdq;^^^^ 'Süe'antiquiEatemfpcdes.fiuejp^SçpUrdrit adQloniyone,, breuimmè pmnia yït^, çé^ ihftituenda: prikcèptâ GÔplexam.i AMj.àiias ßbi cbriasquærant^ i^^W;^kfua rïonjcçlatti^^^ dttioiu habenc frakcrtimam,qna.iamp;cwitrqua;geij,Gris, nqbiliras 4jp}f^ totius.vitat^tum pratieut^^um fmur^ pçifçài^^

iÉHittî veloptabiliusvcl beatiw^ qwaçtogitati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vita ^^^cre/qQmpafa^âm^^

î^dqamp;:lmminibusiplaccàtJa«y)ftpômuneiŸiÂp'diraÉionÇ|mêô^s^,.ÿn!d'^^ lt;3UidiiKyndihs-iquàmamii?^4blpUfiidisiplt;?F,ij3d?,.ÿiiemp^\^'^nç^r4^^^ ■pftcbere,cuiielinlt; omnçs C9ngiidgj|«t?çque,qqpju'figf.P^aïter4t^e^ ymiffimahanç,^ «(«tatiôné.yidcturiwc vox oï:gt;G«îiî nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quqddarp .èpfttinqrp/qçç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i^ap»

ddivcca-getisrinKipflafdlà Gallofuiflompu pcrnianfurû eÜct^iî^èfefs Gwos pr^Ji]^ , . , . rönt-C^os cnina hontines inocjtwas.yfquâ.^.mjpfli^mprjbu?m^^spl^idis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gmUm,

•Â.ighi^m3gisfaoiICS;adîuCùndaftwetatjîm.Hiertilî|at|l,qu^mpoÿqfe'g|llqSiypÂqsjf Æ)feô«mcigitmjnepciquidâ,-amp;tftaU^»qpadiMA^f^Rpi^HaÂa^ab^qn^^£Xiûjcr^'Vp^^ Sflrtèn'fuû è nunibra.Gallötum; y tiGqemani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,4^' ^^9(91^1} qp^toj p Iprip^

iôidWi0SiÔcgi}aiMiiSâGaÛum,quàmGfirmflm1m;jftnFW'iÇJ’0)ifigni/uiita.exfii^i^tyâ ïWAwgpari.Eftfqtriû}uhm-canaiCttdis/iimi bar^i;iîSjtîim dpuotppipiep^pia,’, 1«^ jq^ 4:iöJoagt;;vt.vk«ipgrog»ndiai5idds^UftniiYii9Wöik5Srßl^i5^^p^iy|j^iÜ4^^,/ft^^ _ quot;äd td«uiâaiimô£lt;ia«i^us,veidjeitàabc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qçt^^iji^çnep.yç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oertpantu

WOh foil} natpiÄ alibttiCribuMÖtfed ,gé«ddsdcdi{î^-fitaminmiflftguàibbe^^i^qs^a4rçc,i,q\i|i^fgG.çt|ûa,npSf^^e^ ' dSd iwaximègloriammnQ.BHl’' »eaf-^qnitDtoyifcfcipiîçuniîèqyjeçftuiéwftadd^}iÿjpj'j£yçl^^pj:j^(^’,4q(i^i^^^ ‘ in iP9liddsfmstFalt;^rfip„g^np}U^ö$y^jlt;,^'^,pie^;^^,d^t;tiEig^ .

'dpacwicuiniambii^àftdHdiirfrtÿt^mjViQra:! ï^.^}b'w^Â?dfttap4^^fit^ré,pçc Uul^iora elfe mfigjtaîi leones.vluposifiaidos, aqyda»V;8^Rbe^,amp;r/4^çflps jrap^p^.

namcô'deedilejmhÿçiÿff^fiis^ WW», jn»q W X’Mft.TO V-5bîft® E^.

*»6insU»^ vuisas^fc-Vfcbotwttipl^jftpoiiffls

««oxïinh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lêrittonW

-ocr page 46-

^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A t X t fc o R V M

férmöiie terrorem ihïicere nitacur.Minimè tarnen quifquam hare ita capiat.quafi quie-quam Teutonicae nationi detradu vclim, vel nobilitatis vel digniiatisnd vnum ago, vt vocabula amp;nbsp;eorunl rtotioncs,qua2 in controuerfiam vocantur, inter fe conferam. quod dutti faciOjtnihipeH'uadere non poiTunijVt Germanici nominis profeffionc,quaE totajn acquirendo rtudioq; verfatur militari, anceponam commodçxplacidæ,aâabili,alacri,ii^o cundx in conuidu comitati : qüx nifi ipiiflïma üc humanitas, non video quos vel Grxci lt;f)tÂoivQpa)tar!aç,yel Latinihumanitatis nomine laudarc confucuerint. ludicio certèeo-rurn qui de hominis nomenclaturahanc virtuté huncupandam cenfuerune, conftarc cerno,non alia magis dote quemqua mortalium, quàm hac ipfa hominis nomine di-gnu videri.Bene illi qtiidem humaniuté amp;: ^/Aavamp;pagt;sritxf hac decauiTadixerunCjièd ar« Èficiüm vocis G ai nunquamfunt aflecuturi. in cuiüstcrnario, à lictera perfedionc notate ad iücunditaté,cuius I nota eft.progrciTus fit,lt;juem nobis A littera declarat. Nihil eniraabillo in quo nulla fît perfedio, ad alium manare poteft amœnitatis. Necdeeft Germanis gentile nomen,quo feie infinite magis,quàm vocabulo belli, reiq. bello au« gendacjtefleram præ le ferentc,non cîtraauaritia: rapacitatisq. opprobrium iadare po(-fint. Quôd fi maiores noftri hoc nomen laudis quicquâ habere aut nobiliutis credidil-lèntjhaud dublê Ipfi fefe eo vocalTcnt. quod non magis fecerunt quàm nunc fe dicunç ftenifinati»- Ctyg-manos.quæ voxcû Germalioeiuldécft notationis. Qui nûcGryg-manû que ves« nu.çainÇii- cat,nô magishacfuanoméclaturaTeutonéquàm Hifpanfîacfignat,eoquôdnôfitnar amp;w.***^*^*' tionis,lcd nome propofîti amp;inftituti.Similiter olim non quiuis AfcaniusfîueTeutolèlè

Gefmanu vocabat, fed is dumtaxat, qui nomen fuum idcirco militia: dedilTet, vt ex 0a diuitias fibi pararct. Dum quibus maioribus genus fuum eius^. nobilitatem acceptam ferrent, gcncili nomine exprimebant, fefe ö’oittfcn vocabant, quo hadenus vtuntur nationc fua infîgnicda, tametfî Latini id in Tüilconas vd Tcutonas comjenu-raiint. Hoc autem fîgnificabant, lèlc antiquiflîmos eflc; turn quôd àComero filio lar petimaximonatUjamp;rurfusab Afeanio Comeri filio maximo item natu genus, duçe-rent; tum quôd linguam antiquiffîmam conferuarent, quam omnes praster Cimme-rios perdidifTent. Ç^amobre fi bene rem æftimemus,Galli amp;Tcutooes ,;nec natione, neclingua, ncc nobilitate generis differunt, adeô vt reuera dici poffint Germani no-mendatura Latina, licet dum Germanosfè dicerent Tcutones,aliud, vt modo dixj, totcllexerint. Ceflentigitur pofthac inlànx illædônominibus amp;'nobilitate concerta-tiones,abeanc in maiam remiaâabunda ftolidôrumhominumverba^quibusidutn egregiùm le fibi dccus arrogare credunt, nugas agunt^nihil minus intelligentes, quàiU quid fignificetvcl Galli vel Germani nomenclaturà. Id opera dent vt fc dignos pra;« lient, alteri Comero amp;: Alcanio, à quorum in nafeendo primitiis b’outfen nuncupan.-turjalceri iplb lapeto, à cuius conlècratione 45aMi fiuéGalli dicuntur: à: quemadmoi-dfî tMaiorts iplorura amp;nbsp;lingua amp;: generis pnmoidiis Cottueniunt; it* mutua benemd^enr *' tiaamp;ahlöfeconfpirentmec aliate altcfósaltcrifuperare-cóntcndanti quàmiis vireuti-fcüiqUîisin primis fuisparentibus àdihirata eft ahtiquitas. Ineant, fi ccrcarevelint, ar morijhumanicatisqüecçrtarnen, in quo vidriX'pârrrbcritôpoteritdonobihcate fua gloriati, Bella non inter le,fed contra àlios gerant, quorûamp; origoamp;mhgio cum noûr^ |)ugnaC;Ô2in iis bon vile fibi amp;: fordîdüm rerum terrenarnm luCrum !peappnanti;fèd a4 nbCVriüm fpcâjcntomnéscofùrii'ràfiones , vt alias hationes ad'yerapilDei cognitior ’ftémirâhant. Hôcenimvcterum'Cimfiîeriorüm ftudiö fuit,.vt: co^quosivinecornt* à aS'i^nU*^ vnius Öcrenlturn rbuocat^ent, amp;nbsp;apudiomnes ver« rtfir Biuôls femîna rélrtiquérent, vç-irt AfùaZonicis nbsp;nbsp;Fraiicicis oftenditf Aiqoe t haæ yct?

fuitcaûfla,ob qùariï dufn A'fiam fôbiügâfent,fefe voeäuerint Gimraeriôis 1 pco fliSjVtinminim ij’penésqùos tutri' lift^a Hebtaicavi^bat,inteliigereptipfos non. VaftàndoSagtor,hon adëiûitates éùcrtchdas arma circumferre ^fe^vcinire vt omnia« Miv quoa4pofrent,pCTficeYcint,amp;rc9ia4 fihem dirigerentvera: félicitât«. Nam vt Gomer ■Jgt;erfedus^cft, JZ âl^ôluttis fîgm/îcât’,dtaGimmer'idemteft quod perfecit atquecon-fumifiàtfié. Ncq'tic enîm’dc'fuàfelîfi^âa Cimrrfeïios'yôcarunt,' feafêorum apud quös foûitaci foi finem conlrafe volcbâht: quod facillimè le confecucurds putarunt,fîCân^ 'natórum fine HèbraêÔrumlingtfâ fctàlcif hôminaflenc, co quôd’ha«: amp;nbsp;ciuscognatatla-lâUmè pór Afiani^Ss Atócun' patcftóti QùôCHca^ùf fefèhifce maiôrtbus digniffimQS quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;demon-

-ocr page 47-

L I B E R I I. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•,,. r:-3f

demohftràre volent , ij huic ftudio perpetuô inftentoportcti quo no raôdô ipfi pèrfeâi fine amp;nbsp;abfoluti, fèd vt aliosetiain perficiant, çüm in oinni difcipl,ina,rum gençre qui-bus reip. falus continetur, turn maxime in yera finceraque religione} citra quam totus artium feientiarumque ptbisrie hilum quidem facit ad humanana felicitatem . Apa-ge bellum inteftinum, apage bellum quo arces, agri amp;nbsp;fpolia dumtaxatquæruntur j û Cimmeriorum nomine vel Galli vel Teutones velint gloriari. Illis le ladenç bellis,qui-bus religio vel propagatur vel recinetur, quibusbarbaræhationcs advçrum Dei cul-tum trahuntur: amp;ha:cquidcm ea viaamp;rationegeranr,ncdum religioncm adftrucre ie veile dicunt,eamagis prauisexemplis deiiruerecernanturjquod vtina pöftra ætasnû-quam vel vidiflet vel hadenus vidcret.Et hçc quide obiter hoc loco,eoru oeçafione qui vcûnisrixisdenobilitatecontendentes , maximæ ignorantiæ, tum in vetufta cogna-tione,tum in antiquiflîmo fermone deprehenfe,fe ipfi coarguunt, tantum abeft vt lau-dem vllam apud antiquitatum verè peritos çqnlèqüantuv.Çùm ergo nuricclaram red-diderim Gallic! nominis origiriem; reliquû eft,vt addam, quid Galataiu vocàbulo de-notetur. In hoc prima fÿllàba eade eft cum eaqux Galli nomen exorditür,necaltcrius hic quàm illicfignificationis.-at Latæquid notet^explicandum. Hat gerainam nobis of- G^iaea^ fertnotionê; priorêvt idem lïtqüod Latinisgeroamp;geftus:alterani vt coldnu intelliga- nomink etji. inus,quifundûvilLâmuecôducic,àWtriiquodidemellquodhnercfiue peimittere, vt cum dicimus, it lat to to,id eft, ego tibi permitto. Is ergocui agrum noftrd colcndu per- lat««. mittimus,lat vocatur. Duplex itaque ratio huius ndminis Galata compofitioni inhæ-xetj altera de geftu,altera de fundi colendi modo pendens. Prior facit vt is gai-Iat, vndc Galata, vocetur, cui geftus eft Gaius,id eft,qui fegerit comemjblandumjfuauem amp;: iu-cundum,quales vel Galli funt,vel nulli raortalium. Pofterior complexæ yocis caufta fic cruenda, vtgat-IatdicaturGaij colonus,id eft is cui Caius agruih fuumpermilit ad colendum. Quis ergo hie intelligetur CaiuS, cuius permiiTu Gallus fatcatur fe fuos a-, gros poftidere i Quis alius, quam Iapetus, Caij meritus nomenclaturam, quôd patri fuo maxime placcret. Idem eqini Caius quiFraricusiuxtageminamconfidcrationem, vti mododiéfum. Galatac ergo ft rogatifuiflent,cuius fauorecuiufve iure,vel fuos agros - pofliderent.velalicnosinuaderent, dixiftentfe colonos ciTe lapeti hue Caij, cui pater . camconceffiiret prærogatiuam ,Vt pofteri ipfius habitarent in tabcrnaculis Sem , Chanaaneflet leruusiplbrurn. Deinde mosille Germanorum veteru, quo agrosin an-nos hngulos per cognationes hue raagos diftribu j Iblere legim us,maximè quacirat cu ra hae ctymologia, de qua colligas, cos fic cogitafle, lapeti pottionem, cuius ipfi poftefi eflent, perpetuo iurc äd lapeti pertiuere hæreditacemjueç vllo modo cam vel eiusparatem ptopriam alicuius fieri debere pofterotura . Quemadmodum igitur Potitijfiçes Romani totain fuam ditionem in regiones diuerfas ciuitates diftributam , Patrimb- vathmoniS nium D.Petti vocancjamp; Vcnetiquicquidhabent yclrcgnorumvclciqitatu, D. M.??“ D.Petri. co adferibunt ; itaamp; Galatæ nomine fuo profitebantut, le nullos agros fuos haber^ fed quos habereht, vtendos accepifle ab lapeto primo getieris audo're. Gefnas,.hiç maximum fundarheritum ciuitatis Platonics exftruendæ, èùm nçm'o Galat^irpni qujcquam fe propnj fundi polfidere diceret; vcriim terram quam,colcret,le Caijdumr ^taxat; habere permilTu. Ncc dubium eft, qilin hæcconfuctudoàCimiperiis in Afia, aç deinde etiam in Europa diutiftime fuerit confèrùaxa; adeo vt ad Cæ/àri5 quoquQVçni^ Jit nQtiüam,'quijeam, nobis in Germanorum möribus eleganter delineauit. Déjqu^ càlatarum jur.fus.intelligas,gt;pon aliud quondam GaJatarum ^quàm Germanorum,. viuendigeneis gp«»«-.amp;:inArcutuni fpiftci vtnimirum nemo agrum certuin •haberct, Icd ebcontentus elTet ^qupin/magiftratus ^ principes in annös fingulos concefliHeiit. Hino altiüs.quoque »m. ;^ypnmos genqS .ortus gradatim fieri pöterit progrclfps, in S,cythiam nos pgyUtfifi ,4çdudu,rus, axqpe inde ad Volgam, mox.fupcrius ad Ùaicem'i hinc ad laxa’^^md n.” V* gt;nbsp;/qq^mAlexandrimilitesfalso Tanaimcfedidetunt: quó vbi petuentufueritjlndolcyr • - • -•: ? jlûcagt;proxîma furie, amp;:Margiana, primae hominum poft diluuitttn fedcs',jquem totum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

terrarum tradum vtrimqué fecundum märis Cafpij fitoraad Jari^riTi ylq^e-j^ indé ad Gades lapeto füiftc à patre aflignatum, norifemel dixi. Quoeirea.Gallihanc por* jipnejn pnmo (üo parenti non tarri aflignatam tquam conlecratamflufle oltendere vQr ri»tCalatfKt lentes, l'efe Galatjs nominarnnÇi quafi terrarum quas Çaij pcrmiiru diabcrent, coloni.

lt;^emad-

-ocr page 48-

GALLICORVM

QuemadmodumigiturTedofacesèScythiaAfiatica adagrû Tolofanum venifTe Sâ-xonicâ noftra docuerunt; ita nihil fuerit abfurdi, fi cæteros quoque Galatas exea-dem rcgionc dicam in Europam commigralTc, atque id prins quam Teutones in eath vcnirenc; amp;nbsp;omnes hos amp;nbsp;illos non cognatos modo elTedèd eandem quoque principio stÿtkt, nbsp;nbsp;nbsp;viuendi confüetudinem habuifle. Scytharum aucem nomé nullam nobis defignat cer

tain regionem,lïcut nee Grçcis ToxoteSjCum qua voce eandem habet vim fignificatio-nis^ametfi eiusignari,exrremos Gcrmanorüamp; Sarmataru, quorum vel nulla velexi' guâ nocitia haberent,hoc nomine ccnfuilfe videantur.Sicuti ergo Cçfar Germanis hue lêdiûquotannis mutandarû more adicribitjta Horatius eum tribuit Getis amp;nbsp;Scythis:

Campeflres, inquic, meliw Scytha, plat(flra. 'uagas rite trahunt demoi, Viuuntyamp; rigidi Getx-,

Immetata. quibu^ iugem libéras truges Cererernferunt, Nee culturaplacet longior annua, Defunótdmcjue laboribus equali recreat forte 'uicarius. lllic matre carentibus

Priuignü mulier temperatinnocens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Nee dotata regit virum

Coniux, nee nitido fidit adulterot Dos eflmagnaparentium

'■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Virtin, nbsp;nbsp;nbsp;metuens alteritis'viri • '

Certo fœdere callitas:

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etpeccare nefas, aut pretium efi mori.

QuæVerofueiithæcapud Scytnas colcndi ratio , partim ex hocHoratij loco , partira ex Cafare de Sueuis loqucnte dilcere licebit; vbi non folüm agros ipfis nullos proprios gt;nbsp;fuifledcclarat,quod de Germanis icripfit,fcd hoe ctiam addidit^viciflitudinem agricul-turaeamp;i militiæefTcjVt qui mine agroscoluntjfequenti anno abeant militatumab lis -quorum tune cfl: opéri ruftico ihiudare alendi. Nihil ergo miri accidit, ü homines exte-h Teutones Germanos vocarint, proptcrca quod tune tantum eorum notitiam habé-rcnt,cüm ab ipfis bello impeterentur. Vt veró apüd Germanos iam olim tota hasc vita ratio ceiTauit ; ita priusmulto ceflauerat apud GalataSjatqueid tanto feculorura interuallOjVtalta obliuioneiacéacièpulta; nee eins alia extèt mémoriavelconicdufd, quàm hinc in gentis nomine,hinc in priïcis Teâtofacarum iedibus à Ptoleraâo in Scythia Afiatica collocatis . Nuncigitur liquet, non abfurdè fa0tiüii'äGrxcis,duih Germanos amp;nbsp;Gallos vno Galatarum nominecomplederentur.’lt;?iuó ta'ntum abeft.vt contumeliofi Germanis fuifle videri debeant, vccontra noii aliud-nomen potuerit.da-ri hohorificentius.' Prætereaquô minus quidam diftindè dbhisduabU’s geneibu5 égé-dntj'fecit non tnórum tantum amp;nbsp;férmonis fimilitud'o, -fed earum -ctiam permlftio. Quisenim nefcit,in 'medio laltu Hercinio Boios habitafle? Iam'amp; Gotinos Tàcitus Gallos credidit, ob lingua communionem. 'Acceditamp;alia ratio'V ob'iquam Galatas potiüs' quàm Germanos nomîharint, quoniàm-Galacâ GraciéSé vitihibres eflent, amp;nbsp;mtiltisprœliis'thagîs cbgniti. Quid notius direpcionc Delphica^fquid Galàtaftiin 'ih : ' -ƒ Afiàrtî comniigf'à'tiône'? Nec minus'Celebris Ptfolemæi Cera'ürii*Màëédonuni'regis turtî toto éxercitu cadés à Gallis perpetrata. Quid?-quod amp;nbsp;Gaîli Scbrdifci in Panno--«•' nia hàbitabant, nec kïngè à magna Gracia Galli Tbgati, quorum regio ab Anrbna Sel^arum txordium fumefeac. Quemadmodumîgitur Itali, Hifpani 8e Frahci/Brabantos,HöS fari^ lahdbscaterosqué Belgas Fl'eÂriîgbS^ nominare confueuerunt-/'profgt;t^eâ quôdïj bb tXFZamr theltcatumi qüi'auo’tnm méréforia^BrUgisfuit celeberrimus,fintriotiflrmi'itaamp;:-olim ii veuMur. pbtiiitaccidifTejdum’Germanos GraciGalatarum homine comprehenderént. C±te-rùrà nenimiùs ifi Gâllïciamp;Galatfci;nominisexplicatuvidear,féubcabogradu:nbCCxrr . ftinao fane vel pluribus opus efie ad interpretationê,vel quemquâ porto fore,prafertim ' noftralinguæpcrftu,quinon’videâtniaximâihternbmenclaturàamp;gentisindoléconj'

fenfiouc. Vt enimid quod de Caij -colbnis dixi, ad partes originàcionis non vocaretur;

Jin- ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cam

-ocr page 49-

L I B E R I îJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37

tara aperça caméeft amp;nbsp;in populo Gaio amp;nbsp;in Gaio geftu notationis ratio, vt de ea ne ob-ftinatilTimus quide fermonis no ft ri contêptor aut ambigere poflit, aut apud alios mo-uere controuerfia. Quamuis autem Græci iis quas indicaui,cauiîîs, Germanos etiâ hoc olim nomine complex! fuerint, optimo tarnen iure ij qui haäenus Galli vocantur ,id fibi tanquam fuum præcipua quadam prærogatiua moribus fuis aptum vindicaue-ïunt:quod qui negabit, is mihi gentem proférât magis in vitæconfuetudine Gaiam, id nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;.»

eft,ad omnem fuauem vitæfocietatem,amp;faciliorem de iucundiorem. Bonaigitur paeö Ladantij amp;;D. Hieronymi, negamusde Græcorum fèrmone Galatis nbmen daturÜ fuifteftd tarnen non negamus,magna eos verifimilitudinç deceptos. Nam hinc corpo-rum candorc,hinc Virgilij carmine, vt ftc iudicarent, pcriuafi videntur.\Hic enim ad huncmodumcecinit de Gallis.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

- ii': ■■ JnfummocnfiosTarùeilt;etJMafiliMarc^ ‘

. : Stabatpro templo, capitoliafuwmatenebuti quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'• ‘

■j : Romuleo^recenshorrebatregiacnlmo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.....

' \^t(jue hicauratis'uolitansargenteusanfetc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ; quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' / • ' '

RorticibtiSjGaUosinliwineaaelfecanebat.

Î Galliger dtirnas aderant ,arcem^tenebant '

'■ Defenfttenebr'is, amp;nbsp;dono namp;cfis'opacæ. '

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\_yiurea csfariesodis, atqueattreaveflisi

quot; n . Virgatis lucentfagulis : tumldcieacolla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

i^uroinneSiuntur^ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ • ■' ■

Ex poftrema herum claüfula dueünt argu'mentum, Gallos à Gala* * quo Græci i«ac vq-cant,nominatos efle. Quos ego contra'rógo,quónam‘tempore à Græcis jGalli emendf-Carint nomenclaturam, vel acceperint coaifti pefeg^iria'm ? Deinde quo ante nomine fueVintnuncupati, quam Græcishominibus pläteret fib hoftes fuos jndigetare ? Rur-lum'jóut non à Latinis potius,exiguo'prorfus'intetuaïlö.próximis,fuerint‘vocaci Laélei, quàm Galatæ à Græcis longius reriiotis^ Sed quàm àb.itirdè nominurn gentilium rationes ab^cxCerislinguis petanturmèC à me femel oftenfurh nec quenquam (anæ menas Gompocem poteft latêre^Quamobrem licet poé'ta eiùs'fuifiet fehtenti^ quam Laiftaq-tius ipfiadfchbitjde'dorriéftica tamén riominis origih'e hôbis clariflîma, ne ad latu qui-demculmumdifceddremus, proptefea quôd extfà façrofanclam feripturam «5c diuihà ofacùlâ',nulliuS apud oos tanti fit âüiftoritas, vt ea ré^ft^'tatiôrii velimUs præpondefarè:* amp;r-âlibqui Clègàns epitheton Gallormti' eft',quod dfe\ija(lt;ftc fumjtur,tametfi nihil dè Grseca etyrrtologiä cögitetur, tuïij'própter allùfiôncm,Vt‘fi qui^ äitat Verrem a vefrèhy do;tumprópcercandötem:qui qurfmUisin alia ré maidr éiTe poffitj^hullus tarnen æquè aftjüe4sqm irt lade cernitur,mqllem d'élicatainque^^cârhèm,vel m^iScqrtïmendat,veï pröpïüs‘ infitatür.’iQuód igicur.-Ladahtius ait-, à pó^ta dici potüîfie càrtdidacoll'a, Jd quidèm verum çft ;lèd minimè verü'm yid euih jidtijific facereparf àxït elegahtiä *âuç Idîhnftâce ,cûm illam: tàtiones modè didœ'in voCe laôtèa reddant nVàiprejn, hac laràbda. Cöiicilifetftpfi'alphäpiaefixumjquö fit.'vt color biclaófëusvideatur diCi àd eiüs corporis rnqu’deernituqUhiorem laâarél Quid fi dicam tóntdm abefle,Vt Galâtæ domenfùûin ^‘Q’tæcis fint mintLÏàtijVt cotitràGi'jdei hoc iplbiïi hbrnen G?la i'èpj;ï'fca' Gallorüm Iin-gt; ^ôbfttecepérihbi'Si’qifeadem’etia'm'Lâtihi totLim^fûutri'llàditixérint?.Eftillud qujiiièm quod’dicoinrcdfcô nomine GafefubobfcurUrn,atih’ôbnquispafibûsin‘È)iimisapcr‘tura. qfiis negâre^offic7,aA«»'ï-oi;'amp;')«agt;is{)tTi,lu'cUlêtis'ihdiciis praîfô/éi;rç,ortûfuô yqçç afccepifie à lt;!5aî-l»rt^fiue,vt alia pró'nuriciarur diâfélt;ftô,lt;!5ai-Icct ,,qd.b liötätur id tjqp^al; ic« licit ad lingcrtdùm;Uàc bnim,vcFrandri, fîue Ù^fvt citeri ,ideirieft quöd 'lmgo-: qua voed non hac modoætate omrtesGermàniamp;'fupcriores êcinferiofd^ vtundirjï^Gor rösdtiani vlös'olioïfuiflede Italotutti*(ètinönddïft^s,cjui prolingo Rftôdiçunt.'Çiini âùtc m ket enüneiamus.vocalém'fîd dffènmusj Vt autibus exile alpha obiiciatur,ad diP érimcii pró ftilló,qua in vocèfecundâ vocalic pteflîüs amp;nbsp;tertüiu's îonaùir,tametfi tc^ plis habeât longum,quod in Uêc pfo lingo brèfie àüditur. Non mirurh igitur fi’apud Gfàxos in Gâlàcios A fit propteflodi conuetiièntiatn^quem fiuè per  fine per ‘É icri-bâs.cimy haruth vocalium medius-'fit-j'iiarum aut hihi'1 fefert, cutfi nos diuerfos yoca-hum folios litteratum diuerfîtafcc -niimriïèaflb4û^fil^V*lt;i5ai-ïât^ii'giturillud erit qiîôd' ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;priri-

-ocr page 50-

38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L L I C o R V M

principatum inter omnia ea tenet, quæhomini à natura adlingendum proponuntur, fine quod omnium priraum eft in homme alliciendo ad iingendum. Quamobrcin cüm la£le nihil vel prius Vel magis placeat humanæ naturæ vt deguftec, an non oprimo iure Galaâos nomen de prifca lingua datum dices ? Uct enim nobis, amp;nbsp;lingo La-tinis propria funt linguæ obieda, lie tarnen vt his vocibus guftandi quadam aui-iecfceiy»« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denotetur. Hine ILetbet fine Itacßcr is dicitur,qui in laporibus magnum habet de-

ledum,huepotius,vtvocemplerumqueaccipimus,nimias in lingcndo iibi delicias quarit j vic ille qui

Ofirea callebat primo deprendere morfu. Et femel attaHi dicebat litttu echini'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Primus ergo hominis lindus lt;!5al-Iat merito dicetur; non tantum quia modo natis pla-ccat amp;nbsp;primdm amp;nbsp;plurimum, verumetiam quod nihil quçat inueniri j è quo folo plus paretur deliciarum t quod vt cùiùis clarius eft, quatn vt debeac doccri ; ica ladariorum varieras latius patet,quam vt hie lit ehumeranda. Vini vfus ante diliiuium nullus, ncc Nochojnec eius maioribiri fuit, vtpote Indiam tehentibus j, ih qua vitis nulla fua fponte nalceretur;atlachominibus ftatim à prirha omnium mätre fuit oblatum. Nec fas fuit aliud ex animalibus accipere nutrimentum, quàm quod lade conftaret, ita vc Omnesturn temporis Galadophagi potuerint voeäri : cbius antiquiflîmævitæ occafio-ïie^pud pofteros fortafle fabulanata, Galadophagos omnium hominum iuftillimos ^i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efle.qua deinde moti atidotes,Galadophagos itt Scythia amp;Thracia quæfiucrunc,quo-

niarainregionibuslibinotisiuftitiam Galadophagorum nufqtiam inuenirenc. Quod ficonieduram de fulpicione mea liceac proferre, non verear diccre Galadophagos fcf. nbsp;nbsp;Abioi quoqUe Hominatos fuiftciquo intelligeremus hos iam olim mortuos efle, nec in

ter viuos vlquam inueflirijtorum tarnen iuftitiam in illis lôlisquærendamcflè,qui vitç iplbrum genus cónferuaflent, quales rióh älibiquam in Iola Scythia reperiri. Hune 1er-monem qüum Homerus à Thracibus fortaffis accepiflec, Galadophagos apud Thra-cesamp; Mylos collocauic , circa Iftrum nimirum , vbi cunc Scythicus fiue Geticus vige-bat Icrmo.PofterioreSideprehenfo hos Iftri accolas nihil minus dici pofle quàm iuftifli-mos;nec vllis ibi repertis gentibus quibus eflec Abiorum nomenjad remotiffimas in Aquilonem Aßx partes Abiosremouerunt^fugiente videlicet lèmper Themide à potis hominibüs Sc proximis ad cos quosnerriö mortalium noflet.Hinc ArrianuSjhinc Ptqlemæus maximis terrarüm fpahis ab Momericis Abiis receflerunt, quorum ille Afix loco nullis certis terminis deferipto ,eos Sc fibi ÓÓ cæteris finxit^hic ad fexa-gefimum primum eleuati poli gradum Ardoo frigori expofuit,a MyfisEuropxis, apud quos à poeta fuerant conftituti, ad centum prope longitudinis gradusremo-uit. Strabo Homcrum in eorum fedibus feentus, apud Getaseos quxric ,amp;;dilpu-tatcur Abij vocentur,in eo tandem acquieleens, dßiovq dici,quöd duram vitam ägäiit. Apollodorus verö ,amp; ei prxiens Eratofthenes, Homerum ignorantix coat-. guic,aiens hos Abios nufquam efle terrarum. Ego Verb perquam lubenter tibi hoc aflentior Apollodore, Abios nec tua xtace^nec Homcri,néc multis item antcfc-culis vfquam vixifle, venim Homerum non tantum non accufo ignoùntix,fed vt di-iigentilflmum rerum omnium maxime peregrinarum inquifitorem j amp;nbsp;exolculor Sc admiror:quem credo apudOrphicæ theologiæ peritosaudiuifle,flngularemillâ,quam deflderarent,iuftitiam non alibi vnquam fuifle inuCntam, quàm apud Galadophagos AbióS,âtqueidcircoapud Græcosnonefle quxrendam. Quo fuo fermone ad vitam poftérorum Sethi ailudebant ,qui ante diluuiumladariis lolis amp;nbsp;herbis velcebantur, tamqüe cohftantes in Dei eultu manfèrunt , vc filiorum Dei nomen acceperinc» Non mirum igitur,fi Homerus hac allegoria fuum ornaric earmen,fingcndo lo-üem bellorum omnium eotùm qux in bellis iniquilTimè crudeliflimeque per-|)etrantur pertæfum , felè ad Galadophagos auertifle . Hoc eertc vt ad bellum Troianùm à poeta eft accommodatum ; ita veriflîmè accidit ante vniuerfam illam inundatioriem, cùm t)eus delcrcns Gigantes fceleribus fuis Sc fcclerum pœnis, benîgnos fuos dculos ad Nochum Sc ehis familiam conuertic, qui needum carni-bus,lêd Iblis frûgibus Sc herbis Sc ladariis edulii$viucbanc,Galadophagiobid pro-priç yocandi. Orphicienim volenccs denotare hbs tam iuftoshomines iam olim mor-t

-i.-]

-ocr page 51-

i i B É À t I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^9

tuoieflCjAbioScösGridshöminartlnt ;qùafidicerentî Siquifasvbiomnium morca- « lium iuftiffimi rcperiantur,prôficifccrfe àd Abios,nôh qüofuis illos quidem.fcdtoS qui pce carnium e{um,nec vlni potioncoihoUerârit.Eo riiôdo hûcquîérchti, vbiteip-èàiîc in qua omnia qüàm iüftiflîinc âdminiftraniut; refpohderet ’Thoma: Mori libellus^ cam in Vtopiahadenusiniienifi.GatterümquÔ pfópiustum àd veram hiftöriathrällu-dcrcnt,tum quà oflcndeietit,vbi reliqui^ àdhücaliquæ ciTenc ilioruiU; homihuip qui Abij liue mortui voearentur, dixerunt Àbios apüd iolos Getas.amp;' Scytllai: commorari: Nam reuera Nochüs cum fuis gcrniàni Abij in Scythia poft dildüium primùiii habi-tarunt,amp;in Scythia fola primüm fermodem tonièruarüntjqui dcihdé per fahigehas in Europam venic,àThcacibùs Si citeris Cimmcriisretentüs. Profùdôcopiofahæceft allegoria,non hiftoriam modôcomplexâ; fed cómpédiofiffiraam ctiam viam ad aügu-ftum iuftitiztemphlmdemonftrans. QuifquiSetiimGaladôphagoseftevolet, hæilli facillimum crit omnes fuas acHones ad iuftitiæ arauffira exadas habere. Sed nos à pro-pofitonoftro longiüs abripimürad ampliifimüm àmoeniflîmumqueaèquitatiscam-pum,in quo Abios fi Eratôfthehes,amp; Strabo;amp; cæteri quacfiüiflent, procliuc i jiiîs fuifiet adintelligendum, curGaladophagi Abij diceiefttur* amp;qüadecaufla ïùpitet ocùloi fuos amp;nbsp;benignum diuinicatis vulcüm à Grzeis pariter amp;nbsp;Troianis aUercerit.Nos ihceriin quàm poflumuSproximèhosGaladophagoS imitemur,quà Dcüs ôobis tandeth lu-minum fuorüm fplertdore aiFülgea«,- à quibUs fat fcio nunquamitaoi «^u vultüm fttum auertiflcr.nifiTroianos potiusomni luxtft genere diffluentcs,qüàm Hippemolgosimi-tari voluifièmus. Placeat igitùr nobis deinde Gaius iUe lihäüs,; cuius pcrpctuus;vfus iuftitiamconlcruatamp;:à:quitatemrlaüdemusireipipium vocis architedum ,qui iliud Galadi nomen dedit,lt;:uius interpretaiio nobis ’Themidis adyta refcrarct,ac certum iter deraonftraret ad,fclicitacem fempicernam. Latini pofteriorem dumtaxat fyiiabatn compofita: vocis ieruarunc,4ßat-toc Lac dicentcs.ac quemadmodum Græcôrum Grä-matieiannotatunt à fie obliquos fieri, vt Olim redus videathr fuiftè Plautus clarè oftendit ladedidutri fuifle, aiens iri Mcnæchiriis ,.Nèc,la^e lahi vfijuam fimilius efi. Vnde fit^vt in prima lingua 45ai lact didutri fhifle afteramus: quod fi 'Latine dicas,idem erit ac fi qUisiuberet,linge id quod hiaximc placet. Quo tjuideiri modo ièrmonis noftri faber videtut imperaffe i vt deliciàs natüræ noftræ gratiflîtnas fcquere* rourjquod fi fieret,omnisiniufticia procul faceflerctinec ca ibbi fed quiequid ctiàm eft infumptuofoviduquaerendo rooleftîarüm; Quid veto inter omnia ea quæ lingenda nobis Deris benigriitatefua concclïîc,, Iade vel gratiü's vel làlubrius,vèl magis varium, velfaciliusparatuîDoCüitnosPhilinüs exemplo fuo „folumlaehobkytrumquc ^r«-ftare poire,amp; cibum Si. potu.quodqui nieraoriæ prodidit, minus rairatusfu’iffet, fi plu-rimorumamp;in Hollandiaamp;Frifiavidum perfpedtira habuiflet»Difcant itaque tutri ,,-.„i Graîci tum Latini,quo in ièrmonc vocum fuarura ofigiries delitefcxUr» S(. quantum in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ t

iisfic partim voluptacis,partim vtiliu ra ad vitam præceptorüm, fi tenebris his Cimmcp- quot;nbsp;riis eruantur. Dilcantnoftratesqüa viaamp;raiionematrix noftra lingua de filiarum the- j fauris queatlocupletari. Difcant ftudiofi pOetarum lcdores, fruftra fabularù'm qoacri tationes,nifi lingua OrphicorUm intelligatur.Noninfrugiferurii riobis errorem Ladaa-' tiusôi D.Hieronymusobiecifie videncur,dumGalatasàGaladé. didos prodiderunc, quandoeiusoccafionenonmalura lac ,ex Momcro^GimmeriOqiieifermoöe-cmrilfi- A jmus} cuiusde lindu, magis quàm de Aganippes filanis furoreeotrejniad illfid facrariû irrupimus, vbi vidimus non quofüis GaladophagoS, fed eos qui amp;,vçt€ taies fuiftent, çarnibusnunquam per totam vitam deguftafis,amp; Abij etiam eirent»id.cÂgt;vit!E mOrta* lis experteSjin prilea hac fine fabula fine allegoria fuifle indicatOsxuins rci fueritnecd-^âus Homerus,nec nc,vt eqüidcm nefeio, ira non magni refett, cum Si. ipfe nbsp;nbsp;exteri

Grxciparumintellexerint qUibus de fontibus vel fabulai: mariartenti.velcaru'mVdritas cflet petenda.Eft enim amp;nbsp;fua fabulis veritas,non minus quàm alij coiüiS veto fermotri; fed eam iam olim demerfam videmus tam altis Gimmerij fefmonis tenclriis^amp;' tam crafla verx hiftori.'c ignorantia, vt vel nihil hadenus vel perparuïn lànx inecUigett-tix quifquam multo ftudio diuturnaque poëtarrim ledioric fit eonfecutus. H’nc. 6t vc fruftra Abios Geographi turn in Afia tum in Europa inUeftigaueriot j mcli.ùs cris in«enturi,ûquoda/3zoç Grxcisnotat,idfecuOiad primos Scychas.àquibusfcychiftrius ' dd 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prima ........

-ocr page 52-

4P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CA L.L I C*-O.'R'V M

pnma poflHiluwiiim ætàs nonicn habet, perrexrlTent. Apud 'hoscQinjjqui ia'ra öUm ex hac vita'commigrauerantjiuftitiam earn quam Homerus indicauit jinuenifföfff', non ülam quidem qmede armorum viriumquc humanarum iudicio pendet, dc qua inter Danaos amp;: Trbianosetac certamen jed earn, quam'louis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprobauit.

Dümenim OrphfcriabuIanturapiidThraces fiue ScythasThracum maiorcs eos Ga-ladophagos Omnium riiortalium cfleiuftiflimos;, qui reuera Abij Grxcisdici poflbnc, non aliud fignificabàtit quam primb'silloisScÿthasi qui per Dci benignitatem amp;nbsp;dé«-mentiam de Çigantibus in arca 'triumpharünt ,fumma inter hominesiuditiacxed^ luiÉfe.'Yerùmeqsi'amAbios efTejamp;c idcircofruftraiuftitiamillam,ad'quam Iftpiter luî-minis fui fplendotem cönucrtiCiintérviuosquicri. Idem fere Heliodus ceciniPadhunft modum,iieUmiLatinum reddam,,m --- ralnnm a irMicf' t iiirxii I'i i'utn^udor nbsp;nbsp;nbsp;^(m'eftiCJiiKtleKti'corf eirèv^fi'^i '^ nbsp;nbsp;nbsp;; rfi.'Jqn . niioi

Splehdidd'veîatacælufnpetwr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -Tunnib-d

-ïTi^^z'' ImfKarjale Deûm,mûrtalf{gt;iiikdgt;'cttdefh't'û lu. v. i 'it'C 2ur»ni ; Hoii o*t)otj trifieî'dit''6jqi damp;lorer^ ■’ '-•’i.id. ii zc-;. upnirCruo

solijoo 1 inuüittpnternnt 0p€ fvàldèpellere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' uêO inj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: ’2.l'Ojni bu

fiimiiitcr cnirri Homerus dixit îoùem eu m fplehdidos fuos oeulsdsâd Abios conuertif* fet'j'Dahais ScTToianiiinihil pricter ærumnas ÊeJâilîduas pœùas reliquifle: ex quo nir-fus vOhiit inteldigiyCos omnium cfle beatiflimos ad quos oculoÿ ihos conuertitj'tàHtum àbBftlt;vc'Abi)dic!ahfur à dura vita,quad vitam viUcrent non viuendamiquod qwidaftt ad Hominis-inccrprccationem attuleront,Straborîem ffecuti. Hicat fiObis d iuinus ilfe’ifii Rex amp;nbsp;;prophetaiâd'quos Deus oculos fuoscônuercat. Dieet nifn’MUmvtohmeeCii^ nitad citharam luaira; Oculi Dominiy?//gt;rrz«y?zi'/.Vidêh’ qüàrtiatxiqtiafabukt cum hud ins vans oraculoidonfentiat , qüàm apudomnésidem fit ièrmo vetitiris t Hie cantàr/ Oeuli Domini fuper im'flos: Orphici fahulantui, lou'emavanismortalibm cofifentiom*-* bus amp;inlànis laüôrüiüs,oeuloUuos conuerteread omnium hominnm iuftiifimos.Nec aliter apudËfâiam loua mihàtur,z^«err^w,inquit,lt;/cw/lt;9X7welt;?j'ân/Â^hrcSed qub rapiofÿi Vidaor mihi de hoc laflis potu magis quàm dè vliio Bacchati-ife prôpofitî mihi Jaboris prorfusobliuilcbK^iiarameniniacincidi, norSpoffum abeO difcedcrc, quiniiîlud ad-^ daminoin7,«^Aâ*modo Græcofumjamp; lac Latinoriim è Gimbricisiftîntibüs manaflfe,-lt;ed‘ Mtlca. êxitlderaetiam Melcâmadvtr«mquegenremefredetiüataftfyq(ipmuisfignifiC£(tièn€i

nommihil variante. JWdtcnim oöbi.^ quoduis lac fignat, Roman» cettum‘ genWiladix* acctofîjVatiis modis parari cdluctiide quo cûm apud Galenum}tum apud GÆo^ônîGO-nnq audOfe'C’ piura iegas licebit,lt;qUac vt hue tratisfetam, nihil habeo nccelfe. AflSifte quqd’nôbli'amp;/nomen eft pro lade,3e verbum pro làlt;^-cxtraho'èmammiSjGr«cTht^bôn^ «Alt;^A^ïamp;rqUi3ifqà6Aindâ dialéâus pßult vej J1îdc;prfe jTOricdiüityLatMUinde-fibl Mul^ jiRen:. geailêtuamritiiHrtcàfiftem eandem habetquâm^àlzif nomihis «rationem ,C0fflpôfitaf Mu gto,ts TOCc^’â^ateX UcCiquafi dicerCS Id 'CùiUSnoSlindüs plurirnumiuuatijjßeîe»ûft

jßmtomnisadStrm^nijihabetfigtiificationcjvnde^ïevocalilongcctüpótcpröfttmdacai* -Vream^GMtelinlSAiij^tfii» efFefrfegt;dèberént, fi ouiuttblSalatUm imitari vcHcnt^pmitm^ «»gt;bisiïgfttficaCi 'triellefcGnföétWm)quöd is nés infi^urrer iuuet,|um iàporé, cumfteilP ^te.Hmcàpjid Catillos Mel remanVit^Se apudGrjötOs/weA/j’Voeabultim compbßttöffi? -tftiijlte'3e8tfi'^bor»m hoe altum’ Srexeellés fignatïiHud quod modö dixi, ita vigüîP-VpV jfcctaWpöfibmiöppriMiGopäni böhléfcétCjlB'éïjldfir/quod vehemehciffimènôsiuuâft? ^icdtii^titr Jtïrt'eXoèfléhtîâaditjhiôtfdenotatj'iia j®elclinótumiuUantc,8e-ficiuuapté,’ VC vitra eiUs ädihmentd homo vixqüöat vita fuam tueri. Queakimpdum igitur Meka^ diwÉAfiw^rfi'UIgeösamp;’mBl è Gimmeriolèrmone derAbnturjita amp;Gàla èc Caciquotfiximd iHium óftgèiéS^öque ratiortes nequkquam a pudiG i ammaticosfuos quserant veIGlt;Kerf -VèhC'flfini.^^jfddlüJiüd fonat€'V»dètHt,quâmlt;ij$ai-Rb,nd eftiucundum atque gratxïni îVrdtÂîtkpîftB tôüis MtjöGaladöpbagöttPm vitaWetógattccr commendhe; Scas'igefbgrh-J igiUri^fe prtêft«i^tttmma£ichm,gt;diWtvfciliGcr AiiiUstóGiilsquo fiudus'Syritdicatur jddri-ï lt;atÿî^^fiô82phîto(iyfit.maci'ûS kthcistetichtidoAa'truß, Quo porrô mißus miruaiivi^ *4eiWüJ,Gàfe«ü«kiÿâ.';wà lt;5aifldftrati denuari p^moges ety moîogiarum dodprösiqw^ . idó ôÀdlàmaïiHfl’fiHt^'âhud Gr^?ebsj.aAö$/a!pujd ’Êaö'Uös glos vocetur?nifî fallorjltnagiit öiitf'qlt;lt;öhi!pdèe«ïlt;hMR«s2»«tebis. tlt;kgt;toi»pcompàwiatiô'cftgt;£Ûm ahai coniugem fignifiöet^ tmnq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 I lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocA-*

-ocr page 53-

LIBER i I.

41

vocabulum vtrique fèxui commune. Sororcnini vxoris càllidifTima eft ,quod nobis 9tO8i5 fignificat,ad coniugiiim reddendum taie , qiiale dicitur, id eft , vt:Gaius habeat ' •Gaiam.Hincenim vtibroregregiè callec marici indolem, quam diimv-xôricxpôîncj oftendit,quibus moribus amp;nbsp;quo aftu qucacmarito vel quàm maxime quot;^lacère i vel né difpliceat.cuitare.Ex altera rurliis parte,cùm amp;nbsp;ipfa eiiddem fit cum vxorc fèxüSfi-bâî bcatquc omnium muliebrium aftedionum cumea communionem, ptocliue ipfiquot; eftj vtfratrem monitisfuisadeum mod um corn parce acformct,quovxorifua: fitgratiffi- », mus.Excadem radice^-eeAjpoçapud Græcos hilaicm,la:tum,iucundum' gratumquei^ gnificat,nec aliunde 7,aÄ«R»deriuatur :Scaliger hanevoeem à Gai, quo fluédus notatiir, aeriuari fcribit, fludum cum tranquillitate confundens. Noftrates P’cas varias olim GaiasvocabantjvndeGazzas Italiqüidam,Goticum fermonem corrumpentesjVoca- -varia. runt.Eftenim auis non folüm eleganti plumarum varietate in primrs plaçons, lcd hu-maniedâfèrmonis imitatrixdexterrima.Hincfadum,vtpfittacusperegrina auisob * eafdenjdotes ^apert-gaiavocaretur;quia nimirum noncuiufuis,'léd.làcerdotum amp;nbsp;Ponrificum Gaia lîue pica varia ob pretij magnitudinem amp;nbsp;fingularem clegantiam vi-deretur.Eat nunc quifquis, amp;nbsp;peregrinitatis Galaticum nomen accüfet, cuiüs radici «»t» Cimmeriorum vcrnaculæ,cùm Græcitotdebent voces, tum Latin! fuum vocabulum ' Caius acceptum ferre cóguntunquod fi negent; proférant mihi rationem vel minimâ, cur vel Caias matrêsfamilias vocarint,vcl Caius in prænominibus vfurpent. Romanos à Iano,qui Iapetuseft,vt in Croniisdocui,amp; Cimmero genus duccrc,quamuis nó ali:s quam plurimisCertilTimis rationibus conftareqde hoe tarnen nuptiarum, quem expó-ftii,ricu,amp;prænominibus,cdm ahis tum his Caius amp;Cnæus conieduram valde pró“ babilemfacerepolTemus. Caiuscnimclarifttmam habet carumlapeti virtutumrnè-moriam quibus patri fuo præ ca:teris fratribus plurimum placuit, amp;nbsp;cum qui fie nomi-natur admonet,vtfeCaium iueundumtum patri tum cæteris omnibus pr^eften Dilcatergo Quindilianus ex noftra lingua cur Caius per G fit efferendum, cuius cauf-fam nunquam de Latino lermone depromct.Neefacilius vcl ipfi velVarroni fuilfet Cnms ct4rfer docere,qua ratione Cnxus per G'fimiliter effet enuntiandum. Nobis perfpicuum eft, 45nartclcmentiam notare,ynde LatiniGnaeumdixerunt, tametfi citra'diphthongum diciM. malèpingant.Nobisveldiphthongusferibitur vela logum. Germani fuperioresa fcri-buntjCxigua vocalis e figuradupernè incuinbête. C autem pro G in vfum venilfeapud Latinos credideritn de Vetuftisaliquibus marmornm noris,in quibus pars ipfius G po-fterior,veIera(àfuit,veltamexilis,vtà Gnon diftinguereturjquod faciliimein Tibur« tino lapide accidere polfetjin quo ea pars qua hxc littera ab altera differt, fortaflis incident in aliquam cauernarum,quibus hie lapis abundat. Atque hxc quidem de Gallo-rum nominis interpretatione fufficerent, nifi Galli,Cybeles facerdotcs,me reuocarent, quorum occafione Baptifta Pius, Gallos per conuicium Romanorum nomen adeptos fuifre,quafi exledorum hominum mollitiem haberent,alicubi, nifi memoria me fallit, txftch. literismandauit, hoc ipfofuocommente maximifc coargucnsftuporis amp;nbsp;barbaræ te-meritatis, Quis tarn vecors,tam communis fcnftis expers, vtfie cogitet,Gallos perpetuos Romanorum hoftes nomen fibi vel accipere vel retinere voluiffe, quod ho-ftiumcontumeliaimpofuiffet? Si quistarnen ita fentiat,eum profedo non tefticulis ego, fed cerebro carere dicam. Prxtcreavitiofe colligit quifquis ita colligit: Si Cybeles facerdotes Galli vocabantur.amp; erant caftrati, tcfticulorum priuationcm Gallinomen dénotât. Ouidius amp;nbsp;Feftus Gallos à Gallo fluuio didos putantj quoniam qui ex co bibifrent,in earn inciderentamentiam ,vt teftesfibi cximerenc. Galium fluuium in San^rium euolui nefeiusnon fum? at minime eredam, ram noxiam flumiois vim fuiffe,vthomines velfuribundosrcdderet,vcl enecaret. Quantum ferapcr virium habuerint ad homines dementandos vana: fuperftitiones ,qui nefeit ,isalienuseft ab omni non hiftoriarum modo ledione, fed vitæ etiam communis vfu. Quod alibi de Branchidarum oraculiexordiofcripfi,ei pcrfimilcquiddam ad Pefinuntem quondam accidiffc, vix arbitrer in ambiguisponcndum.Vt autem Gallos hie quondam, ficut flon procul inde terrarura Aicanios habitafle eredam, faciunt ipfx Huuiorum no-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dd J mencla-

-ocr page 54-

4i

'CALLIGORVKf

nipnclaturjE. A. Gallis itaque pnicis valde oliuï in Phrygia diatr'ibam inftitutam fuiflè, in qua non hunianarum tantiim rcrünijfcd diuinarum ctiamcognitio tradcretur. hirer alia igitur documenta facris ritibus peragendis necedaria, fuifle ölt;: illud præccprum gt;nbsp;vt i'acerdos le ciftraret, id eft,ab Vxore jquamdiu iacris operarctur, ablbncrcc,arque ab omni Ipurcâ cogitatione mentem cniundarct. Id hominum artimis cacodæmo-pisj fraude ad fœdam idolomaniam prolapfis cxlecandi libi tcfticulos dedifle oo ci\(ïonem,eó.minus âdmirandum,quôd iimilc quid homini ekccllentinimo in re-quot;ligionc noflfa legainus accidifle ; qui ob id quod in Euangclio Chriftus dixit Eu-' nuchos quofdam elfc qui fc ipfi callraucntnc propter regnum catlorum, fe re*

ftibus orbauit. Sedjhis amp;nbsp;id genus exteris fUperftitionum infaniis idc quibus alias

•• •-.»•-o

C »mtrtti

fortaïTe jmiflïs jhoc dignemur annotatione, Gomcrum prins in Afia Gallos amp;nbsp;fcanios pofteros l'uos, quàm in Europacondidiflc, amp;nbsp;idcirco bene à nobis alibi tradi-

Gaiiot turn efle,prilcAm Phrygum linguam noftrarcm fuilTe,cuius cùm aliævoces, tum primis nobis dédit argumentum. Quemadmodum itaque in EuropaGal-tnLuràfaâ- fl amp;nbsp;Gcrmaiii eadem olim hugua vtebantur jita muhis prius «tatibus Tcutoncs, ‘ ........

qui Alcanij funr , in Phrygia cundcm Icrmonem cum Gallis habuifle deprehen-duntur. Quamobrem dum .Galatx longo poil fcculörum inrcruailo ex Europa in minorcm Adam traiicerentiminime inualèlunt aliénas lîbi ièdes, quos vtinara

Hry'gufrifià lingua efi


C trnbricA.

Bel.

«Saint. jüafOt. Hgxnoiiit. »’l-/$ac{)ttgal.

noftrx ætatis Galli amp;: Germani imitati, Ogygiam illam parentum noitrorum poC fciîîoncm poftliminij fibi iurc vindicate porius ftuderent,quàm ciuilibus bellis or-bem lacerate Ghriftianura amp;nbsp;religionem noftram, immanibus barbaris non con-tèmnendam modô , ièd calcandam etiam atque extinguendam vitro propinarcw Uqüerc nunc puto,Gallico nomini nihil efle cum Eunuchis;tametd Cybelesia-cerdotes eo iè nuncuparint, ad maiorem fupcrilitioni iiiæ conciliandam vençratio-nem 3 dum non ibldm Galli Huminis aqua (èfc ablucrent amp;nbsp;expiarent, lcd Gallico etiam nomine, quo nihil in Phrygia vel antiquius vcl magis vencrandum ob iapcti mcmoriam t quam refricat, Icic venditarent. Cætcriîm poftquam nomen« elaturæ huius ratio ad Peiinuntem inuenta , fifmam eorum qliæ de Gallis amp;nbsp;Ger-manis dixi concordiam lTabiliuic,agDolcac Baptifta Pius felc conuicio hio noncon-temnendam nobis attulilTc vtilitatcm * arque adco non obfcuraiTc nobile Gallo-rum nomen,vt ipfum ctiam multo reddiderit illuilrius , licet imprudens amp;: inui-tus. At exiftet aliquis fortalTe i qui nos omnia vndiquaque ad minutias vfque examinantes interroger, vnde Galli nomen apud Latinos pro auc,nqdurno can-tu folis curium notante , vfurpatum dcriuetur ?Poirem dicere in caulTa fuilTe pu-gnacem eius animalis naturam qua Gallis conferenda viderctun Verdm quod ipfc non credo, id aliis obtrude're hon eft mei candoris;tametft maiorc idproba-bilitate diceretur quam quod dé Gallo Martis armigeropoetae confinxerunt. Veilem hic Varronem audire ,autqucnquam coriim qui in vocum rationibus expen-dendis non minoris funt follertiæ. quid fit, fatis cxplicatum. ï^d item ahum ftgnare , dixi jnomcn vt alia milita notatione fua complexum ; ita voci frequentif-fîiuè tributum , vt cum dieimus, pro aha voce, Sc l^^d-gduit pro altofono. lt;5ai-0d igitur, amp;nbsp;com^fite lt;i5al, altam vehementemque vocem, qux quidem eius naturx fitvt placcre debeat, fignabit. Hine lt;0aIm,adiclt;fta mugiente littera, fignat fbnum eum qui remanet poft primum idum qua fonus aures ferit . Ex fiargt, quo nox denotatur, vnde Latinis nox, amp;nbsp;Grxeis nobis non i 11 is nominis rationc conftante, atque lt;6al, componirur jüatlneßal yvocabulum lulciniæ hue philomelx proprium,propterea quod hxc aids nodurno maximè tempore altiiTima voce homines obledct. Ex eadem voce amp;nbsp;l^tn. qno cuftodio notatar , fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cam

lignificans auem,qux aha voce toti'us nodis cuftodiamferoat, amp;nbsp;hominibusindi-cat, vt leie cuftodiant, iufta temporum oblerucnt momenta : Vnde Gallus,ge-minata media ad altam vocem intendendam, qux quanta fit in Gallo , illi norunt, qui viatoribusiter per gallicantum metiuntur. Quàm veró rede à euftodia alta voce decantata nomenclaturam hxe auis Ibftiatur , Teutonihus caftra fequentibus ludi-

-ocr page 55-

L 1 njfe;R; I b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^45

iudicandum relmquamüs, ad ciüs Hoi-oiogibm notäavnaS’vjgilias partiunVür. Quamuis aucein lt;©»1l noftratibiis Iibc tempore hon ferc Ik in vCu in^ümplicium v^cüru niimero ; ex^compofitipnGqtanien eius nomihiSf:qUó' vpcalilîledà. auicuÎP tiioghla-rie filentis noais^ o^blçdâmentum nominatur ƒ,amp;: ex. dçriuation.e. vocabjàliM‘^541nt, perfpicuuni^ fit , oiim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftrq^ viurpaii fqUçe/.CEft, umôhnidiülbièr*

uatu dignum, in.^àal pro alu 3hçündalt;!îuc voce, yocaleni;produei-; qua?- 6. pottipiar tur.longc diùçrfæ fignificatlonis YocabqlunKeffàreturjfelimmifuto, (îgiiiâçachrühai colore flauo fipe,p311idb^qqijnobis çîgt;cd vel.^^clujae .(üpèriQribüs Germa'his,lt;5aclô dicitur. Ët quondam in hqç,n,o^hcn incidinii«%O.bitcr openife€amusIiiüchaUs:eo.ai? mentatoribus, iiç,,tnâ eciam^Tutnebo , Sé-â-quj abj funt, q.hi.bus; necdum.liqmh quis color Gall?inus vocctüCj., 5àfyrogtapbus. de iijs .thpUiSuj #htcr alia;hafc.làa.bati}

iuuie.

ronbôïxo


; jpi!laun

.■n, aiir/


■ ' ^ftho lihït^'ûî'e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' ■ƒ J'

kiHcttîùm^iowü'dur'âtÛmJn^eniiluiijnplet'i CAruleä. ihaiitus (iufüläta aui ^albäni riiCa.^-

..j3;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .cn'^Toiic'Pr.uioui-liLicl

CitlbMium, quiti lif ud ' Iuutn»ltm ß‘

on iii;rrt!fir il'i ?;in3cn,3yj

..tjHv ,ino-)l nu ;■') ^qi .îv

Ad hune locum joannes Bçitannieus: GalbanumgenùséftColorisâlbi,vcaîiquipth tant, fublucidii Turnebüs huit addits Vegeiio ini Veterinafia'florem'iEiyh^] £r^nsii bü^ cife galbinei coloris , quem cüm CK hérbario* doélifllmô , vct.aitrç cölórö^^caïfulei dilutioriselfe intellexiireCyittCoacquicuit. fc^psfflaüdrri colórCrtlGalbinütti’efïè'ftaK tüirausyamp;yegetijEryngiura flaurùtn,habcre;florcm;quc.m Âctiùsih inöhtaho Eryngid aureum dixjt.quod genus aiçeliquU.Eryngiis hac notafeparau-it «Vidhad-Valleftb'Dô'lh taiiam in aruis Ipînaî gcnus fatis-frequens),rq«od:amp;: Romæ intra,mœnrâ'Wçot;dor-4iditre, copioiô laite, düin fblU abruinperentur ,jnanans lo Sapor huic didôR;?'flôi aurêus,querii edere conlüeui extra ctiam acfcurium ;amp; feuera dum tenera adhue herba eft,totaeRyclca. Quanapbrcm non abiurdii$;mihi fuerit ciüs fèftnb .qùi^teat hoc genus ad Eryogium eciam'rctcrri pofïç tatneifi aliiiS fprt.'illc malleÈ^Scoly-ma apud T;hPôphraftum eqraprehendi ; Sed; hàrc preiriùs chnfîdcràre ,“hôft' ëft hiiiüs loci. Illud fatis efto , nonjpofle de vulgari Ëryngip:rllpd-V'^egetij intclligi J non magislànc quàm Acrijdocumiquo aureamcflprehi.monrano fuo ÉryngiPadi fcriplit. Debuerat Türnebüs lexicô luo Latino;Græcd. potius efedere , quod Gâl-» bum reddidit, qüàn»: de bomonymia hPminis Eryngij côlorum CPnfundc- a re' dilçrimen. lilerus morbusf, cj-nem auruginem Gcliiis.inrerprctatof, coloré ïuo îàcis déclarât quis fit color Galbys, co .quôd auis lôteruni folo ;.'Vt volunt, confpe-

ÖU curans, à colore Giilgulus didtur àpud Elinium , apud Mattialem Galbulx; GAlgniiua- , nobis î^cbe-to^l fiue iPrtDal ,yt perfpicuum fit ex Hildeghrdei widcVvaHum lâé« n'cis ,commendan|e . Huius itaque auis color irrfigniter lîauus,'oftendit quis co* lor fit galbino^;. Eandcra auem liiridam' voede Pluiiüs, aiens gemmara quac Jdc- latrituftm. rias vocacur,ei colore fimilcpià cfTc. qùo nomrne ftahas gàtnihasip’quas hodieper» m». peram hyaciiîchoi flaupsappctlaiit,compfehendir.’ 'üü r {- i !i;

Tercium huius apud euni genus qu'od vitidi folio fîmilc dicit, cos contihcrla* pillos quos Çhryfpîithps vrrides:-nünc voca.'nt....Arquacoruin igitur colof galbiuû# cru,quem Lucretius luridum dixit; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui' . n.

LuriJdpratereàfttni^'qtMbunqifei^niti^ '^'''

ï^inc Galbeùm ôrnamentum aurel coloris fuerit; Galbanjï'vcftes flauàè aùruïh rptçfences.atquc idcirco hottlinum dencatorum?,quibus'hic color proptet metalh pretioûflîrni ürailitudinem placuiflc videturVqui hac quoq'uetempcftate M fcricis ra-lis fplendidijliinuscft,^ quamplurimisgrathfimusLVox nollras nobiViCaté eins coloris déclarât. Eft cnini »öcd q4.iafi lt;l5e ed.idelt.dans nôbilicacem,vel ad eafft tendens. Eftau- ^sieeiv«*. tem ferula quardap pb coloré,nifallor, Galbani nomine donata,cuiusfuccuscolore b»ium-vnd» Aauoeftfaturato , ad Rufeeum acccdcns. qtUB vox item originis cft noftratis,à èôffj deriuati Vnde facies Rulcea qux ßc, lûceUigitur. Coluniella ihcef àfiiorüm Vitia ftofe».

d d 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galba«

-ocr page 56-

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GiALfïCORVM

Galbanacommemórat. Antonius Morlionns illud fefulæ genus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vöcaïlt

HUpani,ad Galbanum referebat,ne nomine prorfuscârcretmec malè profèûô,propter colörcm'flauum. Et eft baud dübîè aruorum vitium/propter feminis ebpiam fatamp; gtaflaturum. Vide quô nos rapuit lt;6al vocali breui, à lt;6fecl,fiuc ina-dis^ lt;^cai dedudum, vtfetnotatet. Alt;0alGr;eei acceperuntftium ;^oAgt;} ctnn‘totapr0^riic ; quod nifi fate-biintut jaffignentvocisrationem. AriftoteJesin Elcnchfefephiftici^mettijnit felle au-rcum^öölorcm adultefari î ita vt mérité ab eo nbm'cnapud rib^ fijrtiatur. Nihil ‘ hase quidem omniâ^ad Gallum ,ycl-bominem vel-aoem,fed talia tarnen, vt exiiS ’ nbsp;nbsp;nbsp;dötteamur,Gallico’fèrmoni fiue Gimbrico,plurïrha eüni Græcbruni^ türa Latino^

ruai v'ocabula deberi; quorum notàtîonés non fàtis-tlàræ funt,’nHi ad natales vo-centur.-tonge entm à gbrmana vocis ftgçjificatibhfe rebeffetu’nt /qttr Galli nômirfe exièdum notari putarunt: quo fit,vt ri dieu lu m etiam^ic reddiderit Ifidorus, dum aucm G^allum dici vult,quôd foleat frequenter„fi^ri çaîx). Ab euirata,,-!! diis pla-: cet,natura illi animali nomen dabitiiY,quo nulfum^.èft reperire,magismafculum;

adeô vt ipfi etiam leoni vifua folàri incutiât hórrórêm. Hoc fciliceteft nominum

«tuVM vv nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.fc*«*»** ivvMi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aiv'ii.vri v-ax«« a awv xvitawv v-xk

date! y ôtas rationes. Sed'de hac.aue prôHîiS virilf’Æ wßia, hedîÂri’ab emafculatrs


v4nbujr'npminan,dagt;plura in Gotodanids mcEniniiictirpfifre. Nunè itaque non Gal-r gt;nbsp;iiöj tantum nominis Galatici notatioriem aperuinnis , fed eius dudu eo etiara

peftienimus, vt non (olùm fauftatn gentis nomèfictaturam !£. moribus ipiîus ap-primè conuenientem elfe cognouerimus,amp; multas* voces Græcisamp;'Latinisde-claraücfimus,lèdhoc etiam videarauff,non male Bocèhum ïcripfifte Vmbros Itó-lia^ populos antiquiftîmos ibbolcm eile Galatarum^^cüm nihil ftc abfurdi, omnes JanigenaSjGalatasvtpote Gaij colonos, nuncupari-* Cauéant igitut^pofthac Latf-ni.,;'ne J Gallos Barbaros nominate p amp;nbsp;priicam cörum linguam'éontemnere au-deant,nifi lanum fuum afpemari,amp; exafperare contra‘4èYelint;amp;/p^giam ipiîus linguam j'c qua Latina amp;: Grxca corrupta cft, barbarafn vocare f'C-itra quam plu-rimas ipiôrum voces intelligi non poflojve modô in-paaieis oftehdfmïis,ita infini^ lis cxemplis docereipoiremus,amp; , iîtDeus cœptisiannuat m'oxlclariùs oftendc-mus.. Galatarum, tria in Aiîa genera amp;nbsp;nominum-caufTas in Saxohîcis erpircaui, addito cius quod D.Paulus dixit, O^nfènfati Galatjtytjttù •vosfa^inautfianioreex-D.f/tuUÂt plicatu ,quàm is fit quem apud D. Hicronymum legitaus . «Neque-enim eo loco c»iatufi9- Galatas ftuporis; arguit aut ingenij craffioris , quod bile’putat, ied cüm fummo fuiffenc, acumine, miratur diuus PauUxsS'cuitfs fafeino abt incantamento

-, V . priftinam fuam naturara ^perdidiifent. Verûm Ilia hib'nort remandemus, fatîs ar-y oitrati, monuüTe -, quo loco ca quæ hic omittimusyà nobis fint îîluftfata, amp;nbsp;qui il-luc recurrerc nolet, cius cquidem iegnitiem non cenfeo adiuùdndam. Hoccon-trà àulîm polliccri, non dudum iti laboris fui pocrtitencia eum',/qui Toliftobogo-

. rum , Troemorum amp;:'Tedofacarum nomina ,amp; in nominibus ârtiiîcioiîilîmas chrias ad eorum qua: illic icripii, normam examinabit. Vna enirri eademqueopéra cogrtofcet.cùm nihil minus quàm Galatis follers’amp; perfpicax Ingenium defuif* le,turn amp;: illud,quod.perpetup agimus,vc credatur c Scythia Aiîatica 8c linguam 8c gentera Galaticam in Europam veniiTcjncc quicquam omtiino diieriminiselle inter Saxones amp;nbsp;Gallos prifcos,fiue pqbili.tatera gepus vetuftiifimam .fiycièrmo-nem confideremus. Nihil igitur admifandum, GraJeos tam latè Galatarum exten-dilTc nomenclaturam^ vt ca Germanos etiam complederentur; quam.nc tamam-, •quot; ■* plis fpatiis euagàretur.Ptolcraaeus de'vctuftiflimis Geographofurù tabulis ficcoer-

cuit, vt quos Gallos fiue Galatas commun! loquendi confuètudihe vocamus.eos Celtogalatas nuncuparit. Herodotus Ceftas fcripfit vltimos ad occidentem populos cfleuneoquidem minime falfusilèdinillolapfusrquôd Iftri fontes in extremiseorum , nbsp;nbsp;nbsp;terminis ponat,nefcioquae de vrbe Pyrenc,amp; Cynefiis,amp; Herculis Cippis ceipitis.Nôs

Herculis columnas,extra quas Gades Herodotus iplepofuit,nouimus^at quos hic Cip-, posHcrculisdicatjCxtra quos Celtascollocet,non tam facilecerno.Suliîicor tarnen o-lumi». jjni in ca via qua: Herculca dicehatur^ cxltalia in Celticam ducens, duas columnas X. j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuifle.

-ocr page 57-

7 V l B E R EI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘4;

fuiffcjâutpotiiî^ duàs rupe^ .Hntçf qiwS iter per Alpes daretur...tf.üic vidnî-hqnidern . crediderim per niohcem Pyoefium duxifle, atque hinc mcntionenluCyocfiornm _ gentis apud Hcrqdotumjçlfç'.i Ell in liimmo monrîs Cyriefij iiigo planitieSjlaris cu7qu°idàm' magna , quam dnæ altilTima: rupcs niuibus obfîtæ defpiciunc. Eft in .ca ftabulurh exflicatnr. dilpofitorum vcredariis exfpiwmrt i.à quo non pröcul lâcus quidam,liinedcfccnlus ha-liam verfuj rtiaXiraè pra:cepsigt;V(t ij quifequuntur in præcedentium capiü cMuriiVi- cy„eßi}op. dcantur. Cettè parsquædànl hqiiiinum manibus cælà vidctur.ad Inodumilèalarum. Quamobrem rota Polybij; dfc'Hannibalis per Aloes itiiieris narratio , mulcO.magù cum hoc.monte quadrat!,, qü^m cum, monte Cenua?; tametli fciàm Drueritiam c Genuænwitç fundi ƒ pei quem T Liuiüs, amp;nbsp;cum fccutus Plutarchus / Hanni-balem deduçit'*qui foli obftant ,quà minus citraomnerafcrùpülumafleramiHan- tfrAifnitet nibalem :Lugddn,o,cuiu.5,pianjtieiti Araris amp;nbsp;Rhodani iam iani cOnfluxorum’al- , ueis amp;:'montium iAiacceiSs- rupibüs comprchcnl'am , infulam vocat Polybiùsjndû c^m redatqdpynçfiuni montem-perrexifte ,-arque in eius. defeenfu eas‘innenift'e praècipitiorumjdilEeultatcs,quas commemoraiit feriptores. Dum equidem Lngdii-n,9 prius per phnitiein jdçinde per montem.GabelIcciim , ac^mox Charilöriiiiii^ amp;nbsp;montera Mediolanum 5ßil'£ir4m flumcii tranfgreirus., in vâllem anguftara vie* pilTem , quara Tararus flnuius,flire(âè nominis mcraini;,ingeutia faxa VQliicris!,'amp;;

haram in ’döxy.iiqo vehemetStpr^^iC àtigehs^ amp;: âncitanSpjraediamjlccat.fri^nGhtet * HannibaliS;,J3bqrum recofdabanJter quiderii, qüod-Lugduno pèb thoraem Goi ppara ad T^^tMinos duck -, multö: facilius .eft gt;fcd hoc quöd dico^j raco qurdem »iuo d^io Polybijdplqtiptloni lik .fraudibus quasi jGalli quidentaitinefis ..diiftçsj ma* ciiinari fuißfeiidieuntUr y magisnccfponderc iVtdefchr. Hos igitnr. duos ittiGynelid iqgo vertiçQS/ ^«qulismiihiicoildrahas fingo {jcxcra quas.Herodotus Cêltaixoito»» ca.uit Cynçfes,fipfpXimos.N^thridî.de Hctchl« ôd Gades. coJumnis. capi: nrillo modo poteft .; ac deindequot;’Herculana via ähaArHlonclc'', mitithilium anditiohnpl audore i de^ript^i cura .lHamp;,iPip.piSjamp; Cynefiis co'llâta,, plànè (ùidetür hâricâucclb Ijgcntiam apfM’ob^to.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/antem. de vrbe PyrciK.adieót.jjdraulla rationcjoon..^

öftere potelli nid jquisi Hqgjgôiphfcra legioûcm.olim Pyrenen-iqtiîoqur nrahinacanÿ fi^fe eredag, qua;*,nvnc, re^Lfts^AiülcE atäbus fiue 23ÄgtniT«UDtqcè^ra-F. carçtUT', ciîm nqllura vfqljanjt ii«»iBarum.tjpilum:æquis\lt;pîajtis.*canœQtüinlt;3JKi(i^t iri.qqlt;?ijiot.)a^çfes nùmetiti-queant.-jScd quidtnos Hàodrafe mcdicas’ mqnuÜ

adhibere t«^Ta0hl?slt;^W)dd;^M.de Hlfo Icribicîpmrfiits âduecfenxVnvja:icati;xjpoàilfi Æçfjmagjs eq9doha»ndiimh’qupd-hc Pfl^ybia.qwdcinihiftoniöttn;'ferilawircylt;^^

qyqm liSiÿaîrçt.eoEhiîinqvafi IntC'r îtobonhm-ôd ïTatHiMjocmi-nereriijimlSai) tjj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nos ^îe^çfbdidiçiflersigeotein‘cam. y tfjû’æ.! vitra Cynefios. ad oeéide^mdîa»

b^a$otTriara;’tumi,Gcltar-uhQ!.j!Hgt;tninc/apuAiGf-a:oß^ifuiirc:nuncv^ata’raqTM^c»c21?tn« Iççiqjura deindqjCOinfçiumtjilquàm' laite Galatanwi^ i hohidniohraj parui (Km plCkftxw gji^t^ (djixftre €0$,^ quos Gailos Rjomani iM)ÉrihhbantbOh)oitnis.igicun,Gaboamp;)qo Alpes amp;nbsp;RheouthfhatwtinJhtb Geltarum ^naröWsfxommiiderqhdnli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

damffniAe cptqp /.quo 4HP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vefcrai', non.fsuéilè,mihi(.fit.lifepctirex;iNwîfquifàgt;

ffigiqribMs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JitAlt .ûi^ns ftgnificeii| aatâronQthajSîgiigittd

iqliçfttP lattwsjyqMi^indmïôkifdi^ ferae(ijM.'^fiteinnIcahgt;rhao iinnpclbnietlt;G«ßind»

vqpftntiy' hoo aUq,‘dö;ßaiafra^dnaWgt;iqpad(;pck.fijeqheät^t!':aodianoi^sbFU îaiu^qü^re dhm' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qii^t^Qhicn cdsnbpnapriktâ. get(t|ig«lt3Ü (jermanittb

tjjjcJ, IcdRoii)!?! çiuldfiin regiöqft’o3Éh'£oruÖQ:ïniodo'jCiiingt; Gidatœ pt^nanbrjnitxoïi lt;!aup(arent Jtf Iti^pod pft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq'gulai yc-hod’O clferiiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;■ fedb onpOm*« ,

.44^09 g6nfibq^pqlt;QÏd:liftQ3V,QCç..figftifiôarecuÉ! .igiwamibus .juRcHqf rinpjPPô^inf,Çi3j ftjqufti.Çôrkdntiôle- aneotpniagçns/y mgdthcntk- dsîlrnôtàhtMr P-Çft9§ wef*îijW?fe?lîô.£fiùii*{ri»iiyoCG .|taud:ifccps -âtqheiin JGàirrt fcriGjofféhtJÜ debçrc j.açqdî lîdPft ^k iid0(nfie^..çi(tm3 «^pft:j3mbcriaù^c4fcrcih,qt^ihlt;ih«éjôcaoh tajmultis^jvqiibhi’?l(SCfiÇafOtffBîi(prôçfofl.:Ulioqui-:C^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;draa’j^craetóih^wn

d(iAî,lt;Î^Çft.PE9n¥.ïH?Wit'4 ^awsn^tedJtlÂ;nïqdo.djn@ttæ jhoBpiïttbosii.rfodi । oxhflitórjenanri ves^culis s kaMçfçio iqusi 6fd§F.i5wiplt;mamp;5ïi.édgt;« ïitdtxxfonuiw aó®j}i,htolc i, ptaco^nJiaU fqit^einsqi^l^Wtgt;(ad»P‘amp;qnlt;fcieÂinheoppsrtfôdïreniœipoîtbi?iûguj^

gratia

-ocr page 58-

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAILICOXVM

gratia à Gallis prifei Cimmetiorum inftituti ïam olim oblitis plcraquc omnia bclla có-tra exteros fiilcipicbantur ; amp;nbsp;non contra exteros tantiim pugnabant pecunia: caufla, fed pro extetis etiam lubentiflimc llipendia faciebant. Quia ergo quocunq. veniflent. Ce dicerenc pecunix grmia venilTc.vel rapiendae vel militari feruitio promerendæ ;for-tafle à ver irate no aberrant,qui dixerithac caufla Keitas fuifle nominatos,qua via Ccl-tarum,amp; GrygmanorumjSóGermanorum nomen eiuldem fere profertionis habcrec notacionem,eofolo feruato dilcrimine;quôd hiàfolo nudoqucacquirendi ftudio, illi à pccunia,cuius gratia facerent om^ia,nuncuparentur. Mirum ni amp;nbsp;illud crebrô in ore habuerint,lt;5dt of licit, id ell, vel pecuniam det, vel eum iugula :quod celeuma non olim tancùm/èdhodieetiamhimisfrequenseftzatq. hinclubricus etiam lapfus fuite45clt in üteltjtamctö vocalis in lädt pro iugula,longa nobis fit,quæ in 45dt breuis auditur. Vi-denturitaque Galatæ non quouis tempore le Celtas nominafle, fed tom dumtaxat, dim pecuniam bello qujefitura exiiflcnt. Pôftverô nomen tefleram gefrens militarem eiusrei cuius cupidine duâi arma fumcrent,corpit nomen efle gentile, primum qui-dem totius nationis,tandem veró vnius partis,cui hæc appcllatio maximè pi a: cætcris placuilTe vidcretur.-quod fi fic accidcrit,idcm prorius in hoc quod in Gfctmani nomine vfu venifle cernitur. qua: conlènlîo confuetudinisin duo'bus populis æquè eadem de caufla bellortim auidis,non parumfacitadid, quo‘facilius base pofterior de pecunia ad nomen cranflataratio, à me probetur acquecredatur. Nee gratus firn Gallis amp;nbsp;odiofus Icdorijfi prolixede veterum vtriufque lingua: Ä!Giaecacamp;: Latinæ Icriptorum teftifi-catione repetam,quoties Galli quonda alias gentes inua(erintamp; depOpulati fint. Sciunt Gra:ci,(ciunt Romani,Iciunt Afiatici,quasciadcs quondam dederint,quancoque pecuniae amore flagrarintjquamquenulla parsorbisab eorumittcurfu fucrit immunis* Facit hoc Celtar urn nomen infignifuo cum gentis moribus conlenfionc vt in fufpicio-nem veniam, vocenlearn qua Hebrsei Gallos nominant, ex codem fonte manafle :

enim fl de Gallioo fermonc interpretcris, mox offert notionem non admo-dum à magno pecuniae faciendx ftudio diffidentem. Quamuis ehim Sarphat vulgus pronunciet,mihi ramen de matricis linguxcum cæteris qua: inde fluxéirünt extra du-biumeft,primam huius vocabuliIitteraaJiquando idem quod ft,atiquando quod tfvalere,^ p frequenter in locum b venire i quod fl ad hoc nomen admittamus, inucnied mas^tâtbatflue^tecbat,quonotaturisquiemiflîtiis quafloculisatque attetis lucrum femper intuetur. Huius fortafle nominis occafio turn data eft, cum Cimmerij tocam’ Aflam pecuadercnt/cle adefle dicentes,vcperfeâiora adderent omnia vkacinftituta; quod eorum lingua quos inuaderent profiterentutjcredo tarnen inter eos non defuifle, qui fimp'liciterquod haberent maximè in VQtis, id nomine fibi vernaculo deelararcnt, dictrcntque fenon tamCimmeriosefle lingua Hebracorum dicendos, qüâm fuaipfo-rum Stcrbatos,id eft,incencos oculos ad lucrum vtilitatcm^ue haben tes. Sed hxc tan-, turnvalcant,quantumdubiæin rebusalutemporumcaligine inuolutis cöniedura::' hoc lalccm côftat,hâc voce Hebracis Gallos nominari; cuiiis rei qui pîura certiota^.fibi defldcrabit argumenta, is dodilîîmadodiffimi vndiqtiaquc Bcnedidi Ariœ Montant coramentaiia in Abdiam prophetam diuino protfus inftindu fcripta confu—' latijin^uibus non hoc modô dilèet, vèrùm etiam iflgentes margaritaFuminuenÏct thefaurOs,ex intimis oraGulorura,quibus Humana: falutisi myfteria'Vatibus funt reuelaï^ - ta,dcplt;omptos abyfßs.Verüm quia apud Hebrços vocales non fcriburitur,pótcrat

hcgi/Vt fit^too?pat,.qaocomraodoruomnis4^ vtilitatli'pcrturbator notareturjqdar-füfitUrnm notio eadem eflet cum ea qua per vocem Commet in toll igim us.Cuinvliet ide nobis dice-' wffttrifa. retuf/juod tarn graue eft Simoleftum^vt vixlefri pofflt. de qua voce^in Croniis. Indc^ forcé à FcftoannocatumjÇimbros Gallis latronesnotarijdiphthohgouilni'mutata, VC quot;'^hodie in harpyia eft'erimus rquamquam credo id à Gallis noh tam ob pfopriam vbcai-^ bulinotationemdidumfuifle,quàm propterodiurnéotumGimbroi’umqui licet ean-demeum ipflsgeneris originem habcrent, totam tamew Galliamquot; Cfudeliflimc latro-nutp more vaftuflent. Quod fl Commet quis dicat,«fru comtnodarum vrilihmq. fignifi-catimpedimentum,aCom,quod inter alia fignificaccohucn« amp;: accidit,vti^et romt mp bul of qnaHt jd eft,bcne vel male rebus méiscóucnitfiue accidit. 'Hiuéïi jffôet addas,quo^ dcntoraii nocaturidem fucric Conimet,quod oorum queb euenire cti^imus, remora

'’inrg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obfta-

-ocr page 59-

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

t 1 B B R ï L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;47

obftaculuni.Præterillaniiiaque rationem,ob cjiiä Cimincrios porius le, quàin Gphie-rios norainari Cimbros voliiilt,modô de conieôluratradidi;accedit hçc vocis Com-mer fignificatio,qüam ob allulionem ad Gomer conuicij loco forcaire crebro ab iis qui candem lingudm idemt^ùe genus liaberent, audientes, non pucabant Ijbi pro gentili nomine retinendam Jcd loco cius Cimberfubfticdebanc. 45ûmcr iîuc lt;60 màr, in quo G perinde arque in Gaius in C tranfiuic, frequenter yt Çomarius pro Gomarius dice-letur,idem citquod homo bonæfamæ; cuius loco malignis procliue fuit, vc «îToin-nter pro Comer proriunciatent^notioilem contrariam proriùs obiieientes. Qüicquid autern cauiTæfuitjCur pro Gomaro Gimmer amp;nbsp;Cimmerius dicerecur, id làltem confiât ,hanc nominum iarri olim indudam fùifTe commutationem, quod clariflitrioindicio in iis cernitur, quæ Strabodclittoreqùodà Nicopoli Corcyram verfus EpirUm terniinat, comihemorauit, ihquibusad Acherontémfluuiüm mpnumenta.düo fiinc Gimmé- p- ’ ■ riorum;quorumaiterum Cimmerium eftpfomontbrium.alteruiü Corharus porrus quidam non magnus Ifthmum cdm finu Ambracioeniciens,ftadiorum Icxaginra ad comurtu ipûm vrbcm,à visoria Augufti contra Antonium Si Clebpatram Si nomen amp;nbsp;priplptr diafortitani.Cimmerij ferc vbicumquelocorumfubruntjinferoruffi aliquäpi mémo- ^icherenfi. riam reliquifle videntur, vt ad Nicopolim Acherontem flumen nominaruntex Ache- j^*’’*#*?* rufia pronueîis palude : qiiod quidein in Italia ad^ Cumas 8c Baias apertifîîmè fecilfe «icpieliendunturjVbi non Acherufia modo palus,fed Auernus ctiam cclebratur,norai- ' na Homerû de Vlylîîs ad inferos defeenfu fabulandi occalionem largita. Ex hoc anti^ quitatum Ci-mmeriarumconfeiifu mox perfpicuum fît,corruptum elfe Strabonis exé-piar, quod pro Cimmério Chimerium pofuit ; tametfî hoh ignorcm, fuiffe qui Cim-merios quaû Ch irrierinos di^os arbitrarenturj arque inde fortailis itrepièrit error , de peruerfà cuiufpiam ira îentiènris jeméndatiqne. Acherufia palus Cimmerios clâmarc videtur aîquè hic atgt;que in Italia.arque inde liquetiquis fuerit Comarus, cuiüS monu-mentum portusille 'cüferüaret, ad qhem principîum füiteius monarchie ifl qua Chri-âus nafci voluit.Viciniaitaque Cbmari porrus Si Cimmerij promontorij ,Coraari Ss Cirameriorum deôlarâr cognationern:^ ne hic vhus Joeds Comari dumtaxat memor liam feruafTe crçdatdr;confuk“ndus Ptolcmæus, qui Comaros fiiic Ghpraarqs populos in Badriànàcollacauit,amp; in eadeni Chomarum ciuitate,qua in regiqne,yti prima.pôfl diluüiurn lanigenarum fede,noinenclacura integra pcrmanfic,Chomaris needum 00 cafione data ob quain earn conîirauCarÂnt. Surit in Germania fuperiore Gimmeriorum rcliqüiæ quædam, eorum,vt opiner, qui valde olim äd Heluetiorum fines confedifTe narrantuf, Gitnbricæ illae quidem antiquiratis tirulo nobilesrat apud nos quampluti-mos inuenias Gomaros nuncupatos ; inter quos amp;nbsp;illc fuit, cuius Lir^ auguflum tenir plum vifitür. (^amqbremde .^rmone noflro vocisintegritaté examinernus jin quo ab ilia vfque aîtace qua in Badriana maidres noflri Gqmaroru fine Chomarorum nor mine cla'ri habitarunt,irftemeratapefmanfitjedsnotans qui boni'nominisfunr 4tque bonæ famae, fi quis vocem de lingua nofltra, cuius efl vernacula, interpretetdr, Atque hatequidem de Gallord nomirdbus,quibus generatim omnes appd prifeos font voeati.

ti' ■

.

JH. J ; Hi ■ 1 'zn'ii gt;1 gt;;! I

;'!IJ

1'37 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

- - ' -■ ■

. j,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut :

.i;

Z.i.w’ JI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . ■

MJ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' zno

J-:.. ■GAI.LXi.

7:'M ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .j?q

«''jt z

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■MU:- -li

''M:: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■•■■

Mfd -t :■ ..iU u i ■ ■ .-h.f r ,-’M

' ''MiïH.

■'I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 'vil'-u

. !f! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ..ii: ■ 1 ! u'jrH A

= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ A ■

■'ll '

3rr

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

• ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'

■ ' ' 1J J i ' / d i Î z ; h

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -J' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J • ■gt; ' '

■ ,ri ( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' MupiA

• • •

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J.*,

•. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1

^..1

.1 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

_■ .-oiKi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' j'l

■ .i . hi i . -

lO

'-ffriiM-'J-i!

:ir i ? = J. .

. .£3-,J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï -ijiM.;

■ Ji .'f...u oh :iu4 ...-jX!')/.!

-ocr page 60-

48

GALLICOR.VM

. r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• L I B E R I I I.

Ost cty a m nunc de Gallorum Sz vernaculo fermone, prifcis nomenclatuhs mihi videor fatis mülradixifre^ordiniconfentaneiim fueric,eaquæ Iulius Cçlârex Dniidum âuôloricate de generis iplôtu principe tradidit.examinare. Nifi cnim ilia præuertilTemus quæ dû prifcaeorumlingua (iôcuimus jnullömodo hanc qüxftionem pögt;-tuilTemusexplicàre. Quidenim fabulie dmiliu*!,quàni Ditêprimâ Gallôrum confUtuere parentcm?nilî'fortc quis fie genealogiam in-”, . terpretetur,vt ij qui fie tradidcrunt,dicùre voluifle diCantui jGallos obfcuro genere na*-tos;amp; non alium primum fiirpis àticlofem riouiflej i^lTà'm'velipfàm caliginem vel ter-famjCUiusimperioDisporitur.Equide'mnifiprifci'tó^nióhisCimmerij peritus efiem';

•* minimèabfurdam ëorum opinionèm qui fie afbitrardhëuf,exîftimâfleni • amp;nbsp;lubenter ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, iis côniènfifiemj Gallôs Gigantüm fratres eKDruiiiuin doârina fiaberi poiîe. Verùm

ciim Druides vèritâtis amp;nbsp;fapiêtes amp;; præTriôftratôTCSjde nomenclaturxintcrprctatione cfle dbcuerim;ablurdum circtcôfiteri, eos in fuô ipfenîgenere vel tanraßerrafie,vel ta veritatis fuifle négligentes, vc iiïmaioribus fuis enumerdhdis ad nulltnn principe potiW»-rillt peruenire. Pfeudoberofus Anniiis eiuS inaiigb Sajnöthèn'nóbis ne'fcio quefil commenti funt,qüi Dis quoque ftierit imncupacuiiL'égerat hie apud Dipgenem La^4 , tiu Druidas amp;nbsp;Samotheos apud Celtas amp;nbsp;Galaras'pfifcôs'fapîêtîçFtiiffd'dóóloresieöiü^ rei fidem ex Ariftotelis Magico^amp;S'otiônis vicefînio^Vét^iô.Sücc'érfionrïrt libro àdftrtil dam'vide mus. Œtertïm exemplar incum 'Bàfîlc^‘êxeûfciïp'’fiôfi S^motheôs\-fed ^e/uvoôéooç habet,v'óeéfii Graïca’ qùâmlGallicæformxfirrfilidrérn ƒ q^Jfii tarnen flt;Mîûÿ ‘pfeudobero- Pfcudôbcrofi amp;nbsp;Annij aUdoritatc'nbrt magiH^örri^er^Wni; quàiri,pro Mégaftiiefié legetb'Metaflhéiicrii,vtcumfeçi'ffîihOro'ninfmçisdeih‘ôftVcl.'Dbiiîirbihiiterim'fcbtne-i henduntur^ fariäm impudéritiàm^'liüius hùgâtfciHs^ 't^üa riichdad'/üo Berbfö'Wlvïöft tjddm • M61Î âd'hanxî tó f d üm ‘Saiiiothe n GörbèrFfratrém i^rlg’i t’quot;'Si^i A uirt ^altórilm paren tèb¥/ àrolèpliô,quivérôrnquot;Berofltrndègcïat;difcederei,^^di^ï‘ncldrifflliiFs^;vërbfs'ê'f!lp¥bà füfti'eftjGalacas-aGöhiaro genüsdüxilfe,'Vtrüni igSrur nieridaéïj'afcfcufabo, Annïiiài'J ftö éufft fiïo fidfeîb'BerbTo-, an tófehiiufh ct/rrf OMIoïb^ï^rcf GHàMàxiriî feèrôfo ? A’bfié vic tdm'fim veebrs^ 5nlanus,v6'défël-tiquot;s vèrçdhtiqtrifffi^âdtibri‘s;ëWclfttiBuic riiöriiflai ■eiöTö) textón' aééfe'd^, ^Ùt'eiùÿtcftiflcâtl'ôhé'tahrrfat'îâWjy t éâ veTifettiföfïeïöfèphö’ri'è-dujïïprrEferfe'tentenl.-Né vidc'l'ië'ct idëto'Cirnrilel^óïiiWiH Itifraamp;f öaïlia primus pal mfl?diCereriirjfinx:itrtbbis,fiuêAiiiiiüSÇ‘fifieîâFuâïvl^Bc!roRis,SaffiôtrT'ébrjGômcFifrâtrT^, qb'Afiabfur-dß‘'dret',dtfas has nàtlorf^ âdcüfidëfh‘gehèriÿprmcfpi?i^'famp;îfë‘ N üniiifeftiri diçiÿ éft Gbiriarhm'amp;Gâllos amp;L’ltÀlbs7^oàni'eï?MëHn^pcl{im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gcriteni eori*

dîdifre?(^id?^^^6J¥îQô'èhÜi'ôffiriWrn pafR^’^tïHiimpaVérfeft^AfB'èkïi'flretóëï'dèd lira fomnia, quibus cum Chartas amp;nbsp;bonas horas perderet, turn hominibus in ipfius li-brisnialè feriaturis illuderet. Rciedis igitur impudentiflîmi hominis mcndaciis, il-lûdiqÈddaion fèmcl modo dicendum fuit teneamus, Galatarum genus ad Comaruni pcrtinere,amp; fuperius ad ipfum Iaphctum,amp; fie Druidas intelligamus, vt lapctum pri-intfetivari/t BiumGallicægcntis audorem fuifle dicant,quemipfi Dite vocarintjnon aliadecaufla quam ca de qua Vrancus quoque fiue Francus, vtmalc plcrique fcribunt,indigctarur. Mirifica fuit ilia Nochi bcnedidio,qua laphetum amp;nbsp;eins gcnusornauic,in hanefenté-tiam; Dilata Datt laphet amp;nbsp;habitet in tahernaculis Sem nbsp;nbsp;nbsp;fit Chanaan fertitts eiu-s.

Atque idcirco digniflima poftens vifacommemoratione fempiterna. Hinc itaq- dura alij aliisnominibus laphetum honorarent, amp;nbsp;æternæpoftcrorum memoriæ confccra-rentjDruidæ Ditem quoque nomjnandum putauerunt. Vtenim Nochi primiomniu hominum poftdiluuiumnatorumparentis varia epitheta fuifle, Indofcythica noftra docuerunt;itaamp; lapheticomplurafucruntcognomina, àdotibus quibus eum diuina gratia ornauit,accepta.InFrancicisoftendi,Vrancum didum fuifle àpalmitibuslatiflî-mècxtenfiSjôd medô in hifcecommentariis tradidi Caium quoque fuifle nominatum, ob id

-ocr page 61-

i J B E R i I T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4J»

ob idquod patri fuo vnicc piacüiiïèc.Quam verôôb rem Ditïs nomeh mcruerit.ncmini dubinm pofthaceric, qui Nochi benediólionem cum vernaculo Druidàrum fine Gallorum fermone compararit, niliil aliud cft,quàm id quod l;atinisincrcicit,au-gecur amp;nbsp;res fuas promouet. Vridc formula terniinationis Larinorum Djs^in ciiius obli- Ä/i«. quis caûbus indicia extant originis priroarix lucuIcntifTinia. Nihil ergo fabiilofuni aut à veritate deuium Druides Gallos fuos dôcuçrunt,dum eos ad Ditem pattern genus re-ferre debereprodideruqtametn qiia decdulTa id tradididcnt,nec Cxlar, ncc quiTquani hadenus fciueric, non Latinorum modo, fed cord etiam qui fertnonis rioftri periciani habcrcnc. Latini ob linguæ ignorantiàm èxc ulàndi ; at nöftrates in re claridima ira ha-dcnuscxcutiuifle, ad mirabilis eftincurix rcrd doraçfticarum. Ismoseftj pelcgrinaad-miramur,nolkavilipcndimu$: Quid dico vilipendimus, ciim fle videamus qüidemj adcövcquxde Lamiis fabulx ferunt, eandftrishqmirtibus rciicra conuenirc vidcan-cur. Plurimos cnim cernas in Latinis amp;nbsp;Gtxeis amp;nbsp;Hebraiçis nihil tchnqucrc quod nori ad extremum vfquepuluilculum inucftigent^arqucca in rctâm cfTeoculatos, vteorni-cum ctiam aciem vihcerc videantur; ar in domelUcis verriaculi fdi (ermonis diuitiis tarn nullos oculos habere, vt non talpis modo, led quauis etiam leberide lint cxdorçs;cûm tarnen citra noljtrx lingux opem nemo mortalium vnqudm yel Metcurij,' vcl HermX ipliuslermonisprxlidisnomen litintclledurus. Çxterûm quöniam lapheCum Ditcni i. «hxi vocari,quxllioexiftet,cur Dis DeuS inferorum cflTe fingatur» Qux licet ad Orphi-cam pertineat theologiam, hoc tarnen loco lùccihâc explicabitur. Prilca virtutum, rum fiue poteftatura diüinarum nomina freqUentifliraè il lis rebus creatis^ in qilibus maxi- '*’’• me elucent,applicantur, non angelis modo, fed hominibus etiam fxpillimc tributa. Sic Nochura alij Saturnum, alij Apollinem,alij Bacchum,alij aliis nominibus bench-ciumaliquod diuinum Sc gratiam in eo fignificantibus ndcuparunt : qui vetcrum rnos male animaduerfus j raagnam dedit occafionem idolomanix, dum tot Dtos homines libi finxerunt, qUot diuinx dotés fuis nôminibus dillindaèinrienirentiirjaçjiuia hominibus ca videbant actributa,exftitit tandem inlana quxdam Deorum gcncalogia. Sï-curni igitur nomen , quo lêminis excellcntia denotatur, Nocho datum, propterca quód ex eius lèmine tot um genus hum«anum lumpferit primordia. Hac via amp;nbsp;ratione dudi, n Ditis nomc Dco,cuius proprium eft,applicemus,abditos diiiinxbonitatis the-fauros dcclarar,de quibusoccultiflimo duâu Omnium tcrUm prometio Sc increment« promanant;qux fie partitüramp;difpenfat,nihil vt magisfit öccultum, amp;abhumanx mentis captu reniotum.Hmc D. Paul ui, licet ad tertium cxlum,id eft.ad fUpremum, in quo Dei thronus eft, cum Cherubim amp;nbsp;Seraphim räptus fuifliet ; cûm tarnen qux-fiuilTeCjCüralioscitraomniaméritafuaadvitam perfidem promoucat,alios déférât, exclamaùit : Ö altitude diuitiarum fapientix (jr feientia Dti^ quà.m incowprehenft' iilia pint iudicia eius, amp;nbsp;inuefiigabiles vii eius\ Hxcigitusaltitudo diuitiarüm pro-fundilfima,equäomnis incrementi proraotionisquo ratio profluit, vîainulli morfä-lium confpicua, Ditis nomihe apud Orphicos fignatur. qiix qUoniam in mcditullio habitatterrxviuentium,fabula confida, Ditem in tenebris apud inferos imperare. ,• quot;ƒ' Quoniamveröafupremis caulfis ad inferiores fit progrcflus.id genus nomina pró fui ' ‘ ? î quxque portionç rebus inferipribris accommodantur. Dum îgitùnde clementorum natura loquimur amp;nbsp;rebus corpotatis, pitis nomcnclatura ca vis terrx rntclligitnr, qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ?

omnium rcrum augendarum vim polTidct. Occultis cxlorum viribus cam imprxgnari videmuSjamp;quodaraadmjrabiliconiugiofieri Caiam,acnonIblùmherbasamp;’arbores frudusomne genus produccrc, led metalla etiam amp;nbsp;gemmas proferre; quxorania

tam occulta rationeHunt, vt nullushadenus Lynceus artificiu hoc potuerit pcrttiderc; nedum Cui igiçur hoc numen omnia promoùcns Sc augens bénigniim foerit atque propitium,eum Pitem quoquevocaraus, propter beneficij concelfi communi-cationein. Latinideindcdigammaadiedo, voeemriOnnihilmutarunt,Diuespro Dis dicentes,-quointer numen Schominemditatum,dilcrimen aliquodeffet. Quôniam verô diuitiarum caulTa,quarum ius omne penes Ditem eft,quamplurima fcelera com-raittuntur, iuxta illud * i\^jdd»en rnortalia peffora cogis ^Jdtiri faera fawes} fadum eftjVt Dis ctiam animos itidiCandi iushabcrccrcdcretur;optimus nimirum cenlor fu-wrus,quo quifque modo in muncribus fuis vcrlatus fuiffet. Ncc hac tantum dé caufTa éé nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fie

-ocr page 62-

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G À t L I C o R V M

liecx’i,Bmarutn;fcdamp;ilia, quôd ànimi omnium mot'talium‘àDci fcde/upîcmaad terrain cacodaî±onis Fraudefuerint deicûi, perpeturnbimaniüri j nifi-Hercitles ada-maptinas firrriilïimï carceris feras claua fua pcrFregiiTct. Sed nimiümexcrefœret oratio', fi qCrae regni huius terreniSc eiüs opum cum Draconediutilàni gehens horte fit af* finiras,ß^Hatlm pcr capitafaacxplicarcm. ld vnum fatis fuerit ex ipfis ipfius veritatis verbisaddidifie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deo feruire amp;nbsp;Mamrr.of}^ ■ Quod fiediirtum intelli-

gacur,nemincm póïïefimal Deo leruirci Sc fimul Ditis mn nevi bus fe cotnm dedicate. Quamuisehim non alius fit diuitiarum pacer, quam ipfe Deus Inb Dkis nocione ; qui tarnen diuiciarûmfemancipium facie,iam non Deum ipfum,fed diuirias,amp; efc qux di-uitiis adiunda ïùnt,prd Deo colic amp;nbsp;adoracj non vlu card ad quern daeæ Func perfriiens, fed.cürpiidolomäniafefeiisdcuoüens,quarum contagionc ad cerram àcalocradus. Tarfaro candem denicrgicur. Videmus ergo quàm varie eodem vtamrir liomine; quod VC in'Dice fitjica ihoninibus poteftatum diuinârû nomenclacuris accidcreeogitemus: amp;nbsp;dum hxc vocabuladiuerfa Dei dona denotancia hominibus ob fingulatealiquam pras iogatiuamcribuuntur,idolomaniæmagnam d«ariOccafioncm;atque hmc-àpixl anti*-quos toe Deosexticifle,quoe vel ab Hefiodo, vel Varronc velaiiisenUmet^ntuF. Graîoi jcur Dicèm Plueum 8c Pluconcm vocent,alibi explicauiquod vt hie repctatt1,flihil Ira-beo neceflciNuc itaque flue lapheciim fiue DiteiP Gallipatrem fuum ce le bf éne, nihil ’ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lefertc feimüs,cum pro codem vtrumque nomen capiacur: Apud Græcos lapeci mo-

moria rion fuie obfcnra,led fic figmentis inuolura, nihil vt verieatis ex ea perfpiceretup-Audiuerahc illi quidem à maioribus lapcti amp;nbsp;Promethci cognationcm,fcd earn ita per-iiereerunc, vc qui pacer eflet, crim filium facercnc; nee feirent omnino quis lapeetis, aut ’ ’ quis Prometheus intclligcndus eflet. Verdm de his in BeccefelaniSi luiitis Cælàr quod de Dite expoFuit,beneillud quidciled quod addidir,Gallos hacdecaufanódes diet prç-fetrcjitä vtdicsnoólcm fublequatiir ,non rede dixid Nequecnim loli Galli, ledaliji quoque Cimrachj ita dierum Ipatia compucafle dcprehéndnntür, Vf nbx-diem prat-Hex quart ucrteiet, non 1'anc quia Ditem patrem haberent, led quodj Vt id fiercei ttatorar con* äteipraftra- lèncaneum putarent; quæ hune ferè omnibus ordinem comparauit,vt imperfeda per-tempore fine priera,in iis quidem quæ fuccefl'u quodara abfolüuncuri Pêflîem amp;nbsp;Câlin. nbsp;nbsp;nbsp;alteram adiicerccauflam, maximam illam quidem, lcd minime de natüraliüm-rcrüm

Icientia petendam.Prçuidcrac fortafle vel Adam,vcl Seth,vel Nochus',dluin’i inftindus gratia;, bümani generis falutem node nalcituram, arque ea de caulfa filt;M^çindieipræ-i ponendam putauitlquodflimirum in ea inicilim eflet futurum redemptiohis humanæj quæ port in iplôdic âbfolueretur. Fuifle verb hune modern apud cæceroS ttiàm Clm* mefkjs, Goti Italos docuerunt, apud quos hadenus ab occaiù Iblis primà'dlei natu-« ralisîioracomputatuc, 8C vicefimæ quarcæ horæ finis. SiduS' in hórizontc circulo fiftirt Poflquam modà declaratum, lapetum primum G ail ici generis audotem à Dfuidlbus fcelebratum fuiflç à lolcpo additum »Comarumpacrcm éfle G.ilâtarumjignôrarl ààiatijîüè soilpoteft, vbi;primas fibifèdes collocarinr. Quanfló ehim in Badciana aritiquilfi* Gaiif-bbipri- Gliomaros inucnimus, quis dubitafcôci quin inter èostGalataruth'qubqüe prb kZrtn”/quot;^' nbsp;nbsp;Fuerhît parcncesj qui deinde pauLnim in minorcm Afiam defeendenrifr ƒamp; in Phry

gia nominis fui'y cum in Gallo fluuio'. ttim'in làeerdotibus data feUquennt monu-GjJZtfr«« équot; .Mitafanefuie ab omni memoria Gallotum ôc GermanoCum tognationis vis,’ ilermaneri qua fadum cft, vt fient hodic vicini'fiifit,‘amp; alter« etiam’alceri immixdl ka olim quoqvielêmpef vicini pcrmilliqne futrinCjptimfim quldôm iii Badrian'æ.Choma-fia, deinde in Phrygia, in qua Gallos inücnimuiamp;Afcàrflos’/quos Germanos lu-* dæi liadenus interpretàntur, ab Alcanio Comart fllkniitiaximo natu genusducen-tes.iPoliea in Europa non finitimi ru(lastancunïçlèd'i«iiiïnineôddm terratumtrà-Teaefaitt. permifti. Tedoläges cnim vt olirn i« AfiivSaKoni^us amp;nbsp;Sueuis'# Vd Ptqleraæi ta-bulæ docent, vicini füeruric amp;nbsp;ferè peitnifti j Itaaaaaifem* in Germania Hcrciniuni lältum'/ querft »Eratoftbcncs Otcinium»vocauiry hatóthflcdicüntur.’' Quid; Eöij ? an non amp;nbsp;illi in meditullio eiüldem filuætam darf quondam’ fueruntq Vt‘ft^io ha-»«fwz«. denus nomen à.prilcis colonis Icruäfir ,s.dida Boicnü^i'^uafl di Joötet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id eft,

domus Boiorum ?.. Verum quandö, amp;nbsp;qmbus viisiGallFvekex.Afia iH'Ebfopam , vel in liac ex vnitregioae in aliam Venerint,' ddexiberc verts y infani fit’laboris, quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;proptcrca

-ocr page 63-

L I B E R I I i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yi

propcerca quod nihil prifcanicommigtanonu ddcriptum àvetéribiisrepenatur, qui-bus è Scythia primi amp;nbsp;Gctttiani amp;nbsp;Galli in Europam tranlieront. Non poflum tanicn lads admirari veterum Grxcoruminorbe deicribendo diligentiam ; cuius bencficio pnmarum gentis Gcrmanicïe amp;nbsp;Gallicæ fediuin faäi fumus ccrtiorcs^ è quibus deinde licet commigrationes venhmili coiligere conieäura. Verüm his miflls, quasê Scythia in Germaniam, amp;nbsp;exeain Galham fadas elfe de tabulis Geögiäphicis con* Hat,ad illam nonnihiloculos conuertamus , ad quam Bocdius Maurus viam ape- sicchus ruit, Vmbros Gallorum fobolem elTealTercns. Dubitarienim potcft,anGallia qui- j bus Vmbrosderiuat, trans Alpcis in Italiam venerint; an vero perinde atque lanüs nauigio appulerint ex Phrygia in Græciam, inde ad Italiaiti transportât!. Gimmc- in. riosy/nii cumlapetoin Italiam venilTe, de vetuftiflimis Citnmeriorum ad Mifenum cf^'^erTu Auernum 1'edibus probabile duco ; inter quos amp;nbsp;Gallos fuifle, nihil fit ablurdi li in Itnltani dicamus ; amp;nbsp;nefeio lane an Cales Itc à Gallis nomen duxerit, vta Gaius Latini Gaius retinuerunt. Quiequidhuiusfit, hoclaltem negari non poteft, infignia duomonü-menta nauigationis lapeti lié Comeri extarc i in co Italiælittore, quo Êpirum reli-quam Græciam tranfmarinam Ipedat, alterum lapygium à lapeto, altcrumCumc-rium à Comero didum, promontorium Anconæ poixum claudens. Cömerum autem cumertHm hunc olim portum intralTe, amp;nbsp;monti cuius in liUu lecura nauibus ftatio datur, nomeh fnntnttrHi. defuodediire, Galliæ Togatæ limes argumento eft,quam ab Anconaincipére Plinius teftatur. Quamobrem ft Vmbros Galloitim prolem cuid Boccho fitebimur, quibus è Gallis ortos dicemus, nift ex his ipfisquibuslunt proxime confines? Quam-uis vero Picenis Anconam Plihius exterique afftgnent, Cumeri tarnen nomen indicium præfert,huc pryniîm Comerum appulfum ledern luis pofuifte ; licet poft alia fit fada ditionum comnautatio, quam vel vis fornorum, vetereS' colonos ciieientium, vel nouarum fedium dcftdcrium induccre plerümque confueuit. Prius ergo Seno-galliam conditamcrediderim, amp;: Gallos hoclittus tenuilTc, atque ab iis Ombros pro-creatoselfequàm vlli Galli Tranfalpini in Italiam veniftent inde ad mediterra-nea tranftiiTe, vbî vndique tuti montium altiftîmorum obiedu, agros colefent : quod vox «©nttucr, vnde Vmber, dcftgnat • licetalij,ob gentis.anciquitatem' à pluuiis cata-clyfmi nomen duxifte exillimarint, vti Plinius annotauit. Sed quid ego hic de Vnabris ' hboro, aut loliusBocchi nitoraudoritatq,amp; Cumeri promontorij nomenclatura, vt doceam antiquilfimis Iralias populis Gallos annümerandos, aut potius eæreris oiri-nibus anteferendos.’ Quis nefeit, Cimmerios in ftnu Baiano habitafte, in quo np-men Baiarum balnea notans, certilTimum hadenus prxfert. Gallici fermonis nionu-mentum. Minime ramen eiuS fum fententiæ, vt omûes Cimmerios Gallorum fi-bi nomen vfurpalTe dicam-, hoc ago, vt vnà cum cæteris lanigenis, qui Cimmerij raa-ximè erant, conftet Gallos quoque aliquos venifle, riomenclatura multô anteaia Afta vel lùmta, vel ab lapeto^ fie volente quofdam nominari, accepta. .Quæ enim ttihoradpoftcros, autfalubrior memoria poterat tranlinitti, quàm ea,qua Iapetus totius generis audor femper teftatum relinqueret, fe perpctiro ad hoc incubuilTe ,yt Nocho patrifuo placeret ; atque ita perpetuo nominis monitU , vt idem amp;nbsp;filij, amp;nbsp;nepotcs, amp;nbsp;eorumpofteri facerent, hortaretur. .Quodfipfobabilia fequemur , quid ni fie colligamus, eos Cimmerios , quos hae blanda nomenclatura dignatus eft, ipft tuifle gratiftimos, coque nomen dedilTe, quo omnis earum quibus bonorum hominum animi,amp;ipftetiam Diui amp;Diuorum pater lummus conciliantur, virtû-tum complexio contineretur. Quis igiturncget/lum ex Aftain Italiamtraiieeret,cum alios turn amp;hos fibi comités dèlegiffê^^ à quibus Galli in Italia etiam propagarentur? Vetufta profedô locorum tum nominaquot;tumconfiniajhûic alTettioni luculentum füg-^^;crunc teftimonium.' Quàm longe, qoæfo jabfunt Calcsà Cumis,amp;: Baiis vetuftil- caiatnrum fimis Cimmeriorumfedibus? Quid Calicula, quid Calatia? An nóft aperte clamant Calatas hic olim confedifie ? fingunt nefcio quem Calaim Borex filiwm Galium fuif- f»rtib.m». fc condito'rem, vt eft apud Silium: • gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■.

i: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neeceâitßudio'vicinfis fanguine miles, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

,^^e}ngenuere Calcs neuparuit conditorvrbis,

cc i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtfama

-ocr page 64-

Ji nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L L I C o R V M

- ' ’ ' rtfaMä CaIaÎs Bore£, qucm ra^lti per auras Orithytairago Getiersnutriuit in àfitrls.

Agnofeo Silij fixbulæ originem. Acceperanc à maioribus per manus, Calium eines, lèlèciüïclem amp;:gcncrisamp;fcrmonis cuni Getis edei amp;inaximam partem cognations fuæ ad Boream habitare ; à qua ipibrum primorcs’diuulfi, vnà cum lano fine Caio ia Italiam venerint, atque in ea præter loca modo diiâa, Caietam quoque conltruxcrint; cuius nomen Caij promontoriüm fignificat, fi de Cimmeria lingua interpreteris. Cla-riora tarnen longé vefligia ad primam Italiæoram,quaCcràunia iuga amp;Græciam Ipe-,Stat,extarc ccrnùtur.C^id enim promontorio lapygîo illufirius? ad quod,quia primus ffßjJ lapçjo appuKhs, nomen ei datum SCapsiOeußt, id cd, lapeti hilaritas,laeti videlicet, quod terram cam attigifietjin qua diuino inftinélu præuidifict, ledern fore non imperij modoamplilfimi amp;: felicilfimi, led veræctiam religionis,qux Iola veram lanigcnarum generi paritlira elTet voluptatem. Fabulanturij qui veraeOriginisignafi func, lapygcm ftabfiitut. j5xdali filium huie regioni nomen dcdilTcjtamin ca re veri,quam iniisqUæ de volatu Dtdahtito- ciuscætcrisqjcomminifcuntut'. Siquisvnquam fuitDædalus qui per aërem volauic, dici Na. is fuit Nochus,qui area fua mediam acris regioncm fecuit. Huius filius laphet è Creta in Icaliam venit,atquehincfortaircfabulæcontexendæfucritoccafio. Ab Iapvgio,pro^ Galara af. montorio vltimo Italiæ ad hanc partem tcrmino,non longe abeft Galata.opiduni vetu-

Itiffimorum in Italia Galatarum monumentum, amp;nbsp;quinq. inde pauló plus minus paf-millibus Galatinus vicus,in quo nunc Sandus Petrus in Galatino. Galatæ natus ett aintanius auotum memotia Antonius Galatæus,Iapygiæ fuæ infignis præcoj qui bonis dilciplinis h'a/auMrt- Nchti initiatus,medicinam póft fecit Gallipoli. Hie dum de Galatis qua:rit,quibus orti maioribuseflent,miratut Plinium hanc oram Senonibus adlcripfifle; amp;: dum nihil mi-■vrbt. nusquàm Gallicum fert genus quod videtur prorfus odiflej-cThciraliaconditorcS gen-tisfuæ mutuatur jinuenta apud Liuium vrbe Galatana. Né tarnen Gallipolis nomen huic officerctopirrioni, contendit xaÄÄiTroÄiv, non Gallipolim dicendam elfe ; contra amp;nbsp;Plinij audoricatem, Galloshicagnolccntis, amp;nbsp;veterem excraplarium fidem. Mela perinde atque Plinius prlncipem vocislitteram G fecit, amp;nbsp;omnisomnium fcciilorum memoria, Gallipolim nobis, non Callipolim dedit audiehdam. Cæcütiuit ergo Gala^ tajus Galatici nominis odio, malens mendaejum fuæ credi audoritati, quàm PliniOj^ Pomponio,Melæ,amp;: omniomnium artatumpronunciationi confentire le videri ,ne vi-« delicet homo nâtioneGræcus ( quo fe nomine magnojfaftu iaditat ) in Gallica ciui-täte fc natum efle fatcri cogcretur. O cgregiam caiitionem 1 quanto melius ille, qui fe mundi ciuem dicebat, quam hic homuncio, quiamp; le mendacij coargui, amp;: primos patriæ prodcre pénates maluic, quàm videri natus efte in ca vrbe quam quondam Galli condidiftent. Galaræusi inquit, non à Morinis aut Lingonibüs, non ab Allobro-gibus aüt Syeambris, fed à Grœcis ducit genus. Sit lane ita Galatæe: nos Græcis eiuft modi hominem nó inuidemus, cui prius öd potius vifilm eft mentiri amp;nbsp;contraria: partis teftcscorrumpcre,quamnudam öd fimplicem agnofcerc vcritatem. Mca nihil inter-eft cuiatem me homines dicant, Galium anGermanum , Græcum an Barbarum, modovcfitasmeaciuitatefua nonexcludat ,autproditionis aeculet. Plinius optima fide ex vetuftis audoribus didicerat, hanc quondam regionis partem Gallorum, Seno-ntlm fedem fuilTc • atque ab its Gallipolim prius conditam fuillc, quàm àGra:cisfue-Mchabiiata. quôd tametfinonicripfîlTct, ipfum tarnen vrbis nomen faccret manife-ftum,qtio pofteriorcscoloniconfitentur, Gallorum fuilTeciuitatcm. Quod cum fit perfpicuum, cui dubitim efte poterit ,vnde.Galatä vrbs, öd Galatinus ager accepe-rintnomenclaturam? Etquaridorogoaccepefunt i Nchipe antemulto,quam Græci vel illuc commigraftent, vel Gallos ereciflcnt.quo fit,vt Galatiac nomen magnam Grç-ciam pfa:ucrccrit,amp; ante quàm Idomeneus poft Troiam captam eo vcniftet,Galli loca ilia polTederint. Qui jèió Galli fuerint, Plinius item docuit, aicns oram hanc Seno-num fuilTe ^hacta'meh fua nimisquàm Laeonicacommemorationcplusadferens dif-quot; nbsp;nbsp;nbsp;' ficultatis quàm lucis.Nam fi Latinos fcriptores,0d inter hos primarium T.Liuium con-

fulas,audics Senonas Gallos rcccntilfimos corum efle qui è Gallia in Italiam per Alpes translcenderunt,cdm tarnen primos Sigóuéfnm Sd Belloucfum, TarquinioPrilco régnante, multis póft fceulis, quàm Troiacuerfa ciret,tranfilfe Icribanc. Quaigitur

• nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rationc

-ocr page 65-

t 4 B E R ■ I I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73

r.-itione Gallos,non dico Senonas, fed quofiiis,dncèin lapygia collocabimus,quàfn vcl D.cdalifilins, vcl Idomenéus^hiC Graecäni gentem confticuifTet? Deinde quîconüe-nit his inter lé, Vmbros Gallomni pofteros efle, amp;nbsp;non ante Tarquinium Gallos in Italiam venifle? Quando/ri hancquæftiônem rneidimus, opetænon parinim aiit Icue pretium forefpeto, linon Liuij tantum-;fed Plutatchi etiam haein relententiam co-gnolcamus,quö, quod concrouerfiæ plenum amp;nbsp;âltis tenebns demerlbm latet, tandem CÄfipr««» m lucem emergat. Lîüîqsitaqamp;é, De tranfith , inquit, in Italiahi GallorUm, hæc acce- initaitum pimus, Prifeo Tarquinio Romæ régnante, Gekarum, quæ pars Gallia? tertia eft, fpènès *^‘*”^**'^' Biturigesfumma imperij fuit; Ij Regem ^Celticö'dab^nt. Ambigarus is fuitvirtute fortunaque, cum fua, turn publica præpollens, quod in impetio eitis Gallia adeô frii'-gumhominumque fertilisfuit, vt abundans multitudo vix regividcrctur pofiè. Hic magno natu iplè iam exonerate prægrauante turba regnum cUpiens, BelloUefum at Sigouefum fororis filios’inipigros iuuenesmiflurum leelTein qbas Dij dediffent au* guriis ledes, oftendicjquantum ipfi vellent hominu exciient, ne quagenS arcerc adue-nientes polfet.TumSigouefofortibusdati Hercinij faltusjBellouefo baud paulôlætio-remin Italiam viam Dij dabant. Is quod eis ex populis abundabat, Bituriges, Aruer-nos, Senones, Æduos, Ambarros, Carnutesi AulercOs exciuit. Profcclus ingentibuS peditum equitumque copiis,inTricaftinos venit. Alpes inde ôppofitæ erant, qua’s incxfuperabiles vilas hand equidem miror, nulla dufti via,( quod quidem continens memoria fit, nifi de Herculis fabulis credcre libct ) fupefatas. 1 bi ciirn velut lèptos montium altitudoteneret Gallos, circumfpeâarentque qninamperiunfta cælo iu-gain aliumorbem terrarum t ran lire nt, religio etiam tenuit ;'qdod allatum eft,adue-nas qu±rentes agrum abSalyutn gerite öppiugnari, Mafliltenlcs étant, hi nâuibus à Plioéidc profedi. Id Galli fortunæ fua: omen tati, adiuuere ƒ vt quern primumin ter- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ram ingrelli occupaucrant locum, patentibus filuis commUnirent, Ipli perTaurinos faltusquelulix Alpis translcenderunt jftilisque acie Tulcis , baud procul Ticino flumine ,ciirn, in quo confederant, agrum Inlubrium appellari aUdiflent, cognomine Infubribus pago Æduorum : ibi omen lequerttes loci, condidere vrbem , Mediolanum appellarunt. Aliafubindemanus Cenomanorum Elitouioduceveftigia priorurri {ccuta,eodem laltu,fauenteBellouelb,cum transfeendi/Tet Alpes, vbi riuncBrixia ac Verona vrbes funt, loca tenucre,Libui conlidunt.Polt bos Sabniij.qui prope anriquam gentem Leuos Ligures,incolerttescircaTicinum amnem peticre Apenninum. Deinde Boij, Lingonesque tranfgrelli, cum iam inter Padum acque Alpes omnia tenerentur, Padoratibus traiedoj non Hetrufeos modö , fed etiam Vrabros agro pellunt ; intra Apenninum tame lèlè tenuere. Turn Senones rcccntiflimi aduenariim ab Vfènte flumine vfque ad Athelim fines habuere. Harte gentem Clulium Romamque inde vc-nifle comperio: id parum certum eft, folam'ne, an ab omnibus Cilàlpinorum Gallo-tum populisadiutam. HæcTitusLiuius: nuncaudiamusPlutarchum. Gallos,inquit; Xylandri verbis Latinèloquens,rte Grâccisinlèrtislît prolixiorjtradunt Celtici generis? fuiire,quibuscum propter muititudinem hominum patriae lolum alendis nonluffice-rct, quæfitum nouam habitatiönem profedos : fuifle autem permulta millia virorum validæætatis amp;nbsp;bello vtilis : plura adhuc eos millialiberorum amp;nbsp;mulièrum fècum tra-xifle. Horum alios, fupcrato, qui eft ad Septentrionem, Oceano, adRiphæos montei perueniire,amp; in extremis Europa? finibus confedilTc: alios inter Pyrcnæos montes atque Alpes prope Senones amp;nbsp;Celtorios diu fedes fuas habuifle. Hosmultopoft tempore cum vinum guftaflent, turn primum ex Italia ad iplbs allatum, adeô omnes eius potus miraculoincognitaque prius voluptatcad furorcm compulfos, vt fublatis armis, acce-ptisque fccum patentibus, ad Alpes contenderint,‘terramqueillam, omnibus aliis pro ftcrilibus amp;nbsp;incultis habitis,quæfiùerunt,qaaîeum frudum proferret. Id quoque tradi-tum eft,ab Arunte Hetrulco primum ad eos allatum vinum, eoque prarlertim ad in-uadendam Italiam concitatos eos eflcjVironobili amp;nbsp;ingenij neutiquam raali ; cumq. ad hoc fadum hie cafus, vt aiunt, impulic. Tutelam geflerat LucumOniS, pueri pa-rentibus orbi, diuitikanter eines facilè primi, acfbrmæ præcipùaî.'Hic ab Arunte edu-catus, cüm adolelcentiam attigilfet, addomum 'eius ventitarenon omifit, fimuldnsf tutoris fui confuetudine le dcledäri: interhii vxorem eius corrumpebat, eumque vi

te j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cilTim'

-ocr page 66-

J4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G À L L I C O R V M

ciffim iplà deperibat. Diu admodum amor eorum clam fuiC,doricceoulqueadoIciut, vtcùmiamnequc deponerecum, neque occultare pofient lt;nbsp;Lucumo apertè conatus fit eâ àviro abftradam lècum habero.zXruns read indicesdclatajamicorû numerope-cumæque largitionc amp;nbsp;fumptibus à Lucumonevi(ftus,pattiaexccffit, cumque de Gal-lorumrébusaudituacccpiflct,adcoslècontulit,expeditionisqüe in Italiamdux eis fuit. Galli, faóla irruptione jftatim omnem earn regionem occupauerunt qüæ quondam Hetrulcorum fuit ; qua: nimirum ab Alpibus ad verumque marc pertinet. Qiiam • Hetrufeos obtinuifiejnomen etiam teftatur.mare enim quod ad Septentrioncm vergit, Adriaticum, ab vrbe Hctrulca Adria, dicirur. altenim qüodeft meridiei oppofitum, apertè Tyrrhenum(funcautenî Tyrrhcniiidem quiHetrufciJappellatur.Omnisea regio arborifera eft, amp;nbsp;pecori pafeendo apta, fluuiisque rigatur multis : fqcruntque in eavrbcsoâodecimmagnæac pulçræ ædificatæjita vc.amp; ad pccuniam parandâ commode, amp;nbsp;ad yiucndufplçndidè haberent. quas omnes Galli, Hetrulcis pülfis, obtinue-runt, Hæc Plutarchus longe fuperioribus temporibus aèla effe (cribit,quàm Clufium tiuîMivatii- inde Romam oppugnarent. Vt prius hic quæ Liuius feribit -confidercmus,de iis fie

St^Dutfuf.

BtUoutfut.

5»d. Sellum. leb.

lef.

fêntiic cogor, Vt fabulæ putcmcommodèaptcquc confidæ, quàm reigcftæfimi-liora. Nomina enim ad id cogitanduiq induçunt, quorum fignificatio rôti rcfpondct jimbigatuf, narrationi. Ambigatus enim exautt-toji-ßat jad Latinarrizincudcmfadum, magiftra-tinTi ßgnificac, longe latequeius füum extendentera. Sigouefus is dicitur, cuius tota vitæ ratio amp;nbsp;mores viâoriam promittunt,quam facile fibi parare poterat in filuisamp; locis incultis,quæne vitro quidem oblata quilquam vellet poffidere. Bcllouclùs verô nomen eft ci quadrans,cuius mores fie funt coiinpofiti, vt toti ad iram amp;nbsp;bellum fpeéfa-rc videantur, à üjcfni. Nam bel pro bello vernaciilum nobis olim fuiifc vocabulum, deconuerfionisanalogiaconfiât, per quamipfi Uc6, quod eft viuo, aduerl'atur. Quid enim magis vitæaduerlàtur, quàm pugnaamp;occidioi’ Qnaverô decaufiaà îcb potius, quod fuperiorislinguæ fcquitilr proprietatem , quàm à lef, qua voce ferè inferiores v-tuntur,deriuetur ; percücrfioncm obiter adiieiam, quofimul Belgarum nominis ratio cognofeatur. Crudelitatcm perpétué vitæ aduerfari, nec vnquam in hominis animo

/et

£t}lgt;

OâcUig. :S(ig. Selgtt vwit iticti.

beUl-tofi.

loci quicquam fibi tlebere vindicarc.cüm vocum aichiteâus fignificarc vellet,verbum, quo vino denotatur nobis communiore pronunci«'itione,ficfccit,vtcius veria vel leäio-ne,vel auditionc, crudelis lignificarctur. Idem oftenfuruSj licet bellum vitæ item con-trarium plcrumqueelîct,tempus tarnen incidete quo fit neceflarium ad res vitamque conlcruandam,vücabulum eins ca fecit forma, vt rétroleâum, prius amp;nbsp;pofterius o-ftenderet. SicutenimMipfilcüopponitui'iita belaliam quoquecauflam fignificationis includitjàbe ï)el, quod elt conferuo: Vnde bel concilumi Alcb igiturbelpro bello gemi-na dicirur fationc, vtraque apprime vt-ili ad demonftrandum, bine quid mali, indc quid bonibcllumapporter. Cæteriim dumàUffnobis communiorevoce fel forma-uitjoftendit trueulentiam non folùra vitæ inimicam perpecuôcflè, lèd etiam iniraici-tiarumamp;odij parentem, quod per fefj fjel intelligimus. ^eftcnimfiue iniraicitiam notât inter alia, contrarium ipfi fjef, quod eft elcuare. Odium enim inimicitia omnia deprimit. Ex eadem caufla beb fiue feft pecüs notât, quia ipfi bef quod elcuationem, conrrariam nacuram, fit Ibrtitum ; amp;: quia nihil magis nos deprimit amp;nbsp;pecudes reddit, quàm membrum libidinem cxplens,voluit fermonis noftri faber, vt feb id quoejue vo~ caretur : qua tarnen in remirifica arte alterius etiam rei dédit fignificationcm, nimi-rum vt^b in bac notationç, nonfolùm veræ mentis eleuationi aduerfaretur , lèd inter ichnæas etiam voces referri poflet. Nam fi retro legas, videberis virgam admonere vtlc eleuet,quafi citra eleuationem cam officio fuo fungi non pofle demonftrares. A bclformaturadieâiuumcommuni nobis inderiuatis régula bdlig, proeo quodLati-nus diceret,ad bellum pronus amp;nbsp;vtilis. A bellig bdg per lyncopen,nobis in primis frequentem, homo ad bellum procliuis. quod nomen quàm appofitum eorum fitnatu-IX quibus olim datum fuit, licet ex aliis non liqücret, Cæfar tarnen tam idoneus tc-fiiseft,vt ei vcl loli fie credendum; propterea quod non quac ab aliis auditu tantum accepiflctjléd quæ rcaple didicifiet, litteris mandarit- Nec deferuit haûcnus gentem natura, tametfipleræquc ciuitatesdiuitiisamp; luxu fint cneruatxamp; cmollitæ, vt Sardi-bus olim de Grœfi confilio Icgimus accidifîë.NulIa gens eft in orbe quam Belgis æquo

; ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marte

-ocr page 67-

C 1 3 E R I I i. ,

Maree opponas, fi ad milkiàm fub feueris amp;nbsp;ftrennuis magiftris exetceahtuK’Coius rd cxperimcntumclariflîiîiû vidimus,Albano vnam atq. alteram eorura Icgipneducentc, Vcriim quantum bacin relaudislit,deratione nominisbdcognouimus. Niâbnira.ad conleruacionempublicamque lalutem bellum referatur, nonhumanitati tantuniiled ipii ctiam vitæ cohtrarium elTe voce lua dcmonllrat, A bcllig ctiam fit verbutq.bdg pro irafcor, co quôd ira amp;r vita: perinde atque bcllum aducrletur j amp;: nori ad aliud condiK cat,quam ad res liias cuique lcruandas,vitamque, dum opus eftjtuendam: qqaiii vtili^ tatem vt Stoici reiiciunt llolidè;ita Peripatetici prudenter amplcótunrür. Bellouelus £f!iofieffe!s.^ jgitur nomine (uo profiteri videtiitj fêlé ad eos profeóboncm parare, à quibu^, nifi bel-lo,nullos agros excorlurus eflet. Bene (ànè appofitequc proccfllefigmcntumidum Bel- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ •»

louelüm in rcgionera populofiflimam mifTum legimus, in qua quicqùid ipfiüs eflet vel Vitium vel conlilijj ad bellûadhibcre oporteret, quod 23cl-töcfniclarèlignificaC,Gallici t fermonis non impericis, apud quosincfeiidum verbüra eft ,idem fignificat quod efle;

dum vt nomen vl'urpatur j proeo ponitur quod quifque vultu ; moribus amp;nbsp;gcftUpia: fe fertiQuamobrera Galli.vel Tito Liuio,'vei alij de iploru in Içaliam aduentu percon-tato,nihil aliud re{'póderunr,quam Icfequicquid agri Italici polTiderent.armis fibi quæ-fiuiirc;CÙm contra qui in Herciniu lälcüm profedi olim fuiflent, vidoriam certam fibi Ipondete poflcnt,vti loca vel laris vel nullis cultoribus occupa ta ,inuafuri. Qjaod autem tempusadiccitTarquini) Priici, id vanum eft, amp;nbsp;adiddumcaxat.accbmmodatum , vc laruæhiftoricæde tempore fimipta: prxtcxtu fabula velarctur . Et optime Gdllórum Regi,alienos agros tanquam fuosdiuidcnt),nomen indicuftr; quo tnagiftratus longe la— teque patens notaretur.Equidem nilrilo vel valde paulo recentius Mediolanum,quam Patauiumexiftimojcum videamcandem Venetorumolim fidGällorum linguam füif-fe,amp;: æquè illos atque hos ad Cimmeria ftirpem pertinere, nc,c vllo modo in vetnftis o-pidorum nominibus lermonis dilcrimenagnolci. Quemadmodu çnim Mediolanum Mtdiolants: in Gallia apudXantoires,amp;: rurfusapud Aulctcios; ita amp;nbsp;Veneti in Galliainueniuntur: nechicfolùm,fcdadipfumetiâmareGeimanicû. Neque inderedè colligas,Vehetos Italiæ è Gallia commigralTe,non melius ccrtè,quàm è Germania vel Paphlagonia ;fed hàîcvera fuerit conclufiö,ciuldc lingua: homines in diuerfislocis,vrbcs, quibusnomen de natura regionum dederint,condidifie »quando vocab.uli rationem, omnibus iis qui Veneti vocantur,commune videmus-atque idcirco dicrnequic,cafu id cotigifte. Qnod 11 Liuius ÿeneïotum, Patauij, Rauennæ, Bergomi; Mediolani, amp;nbsp;aliarum vrbiom nomina intellexiflet,fortalfisvltcrhjs origines in tieftigaftec« Plurarehus curiofior ,totum' Geltarum genus,extra oceanum ctiam nel'cio quo terrarum perfequitur, atque inde iri Europamdeducitjaliis inextremoeius xcrminorelidis, qnos,Germanosintelligi ne-ceirecft,aliisintraPyrenæos montes atque Alpes apud Senonas amp;nbsp;Celtorios conftitu-tis. HÎC nefcio quid primdm admirer. A quibus oris bona Tellus extra oceanum pofiiis Gallos dcducit? Deinde cur Germanis Geltarum nomen communicat, cum Diodorus Galataseosvocartt ,amp; Ptolemæus Gcltogalatiam Galliam nominarit, quo earn à celiûgaïi-teliqua Galatia, vt videtur, diftingtfecet? Sed fit hoc fine Vnum eorum nominum quæ da. ' ob ignorantiam mrris modis confunduntur.i lam cum de Senonibus, qui Romam op pugnarunc,quærator, quibus è lèdibus primùm venerintjGalli hoc loco à Pliitarcho di-cunturad Senones amp;nbsp;Geltorios veniife.Qupsverô hie dicit CcltoriosPQuoniam hæc celter^. omnia funt perturbata amp;nbsp;plena fignorum, magnam ignorantiam arguentium , nos de veritatis indicio conieólamus, eos qui fie Plutarcho retulcrunt, accepifie quondam ex çifdcm locis amp;nbsp;Germanos amp;: Gallos omnes venifie, amp;nbsp;corum antiquifliraos Senones fuific,ideo^e priusinGaliia, quàm ca:reros conledifie, omnemque late planitiem occupafle: Reliquos poftea Cekas eandem regionèm ingreflbs, montes incoluifle, atque idcirco Grseca: Vqcc Geltorios diélos. quo nomine cum ; quilquis ille fuit qui ficretulit, Sequanos', Æduos, Hcluctios, Allobroges, Meduallos, Cynæfios Aruer-nos intellexille arbitror. Eos autem Gallos qui amp;nbsp;planis amp;nbsp;montibus occupatisadue-, nerunt, Alpes transfeendifie, co quod nihil vacui in Gallia reliquum eflet. Ex his igi-tur parum lani elici poteft, præter id vnum, Senones Gallorum anti'qukfimos videri, cum cçteri Galli ad Senones amp;nbsp;Geltorios veniife dicantur,vtantiquiores regionis inco-las.' Nihil itaque hatlenuscerci haberirus de primis Senonum fedibus, nifi eos Gallic Xij . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ce 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciamiUt

-ocr page 68-

gallicorvM

faciamus indigenas, atque inde dicamus in Iraliam veniffe.Veriïha huic opinioni oón communis modo omnium gentium origo Margianæ dcbitajfcd Bocchus etiam amp;: Pii-nius, amp;nbsp;locorum in magna Græcia nomina aduetfantur. Si enim, {vt.reéUHîmè ratio-GilUpvlti. •' nera fuam conclufit Leander Boius, diligentkïïmusamp;optimus Italix pldor) Gallipo-,

iis à Graîeis , qui iam olim vel è Creta cum Idomeneo, velcum Mefapo Neptuni filio c Bœotia profecti,priores incolas expulerunt,nomen fuum fitTordtaj fatearaur.neoeT-TèeftGallospriusVIbemhanchabitaflejideoqj Gallorum vrbcmvocatamfuiftc. Vc autem haéc probaeftcolledio,iraamp;ifta,quaconcludo Galatam à Galatis conditami ditor'iapT-^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore , quo ad hanc oram cum lapeto appulerant, quia amp;nbsp;nomen pro«

tin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dat conditoris,amp;: vetus lapygix vocabulum ipium gentis oftendat audorem. quem Ta

petum fuifTe Nochi filium,longé Minoé,fîquis hoc nomine fuit nuncupatus,vecuftio« lapetifnitn- rem,dc laui nummo amp;vctahiftoda deduco, Italiaenimcum totareliqua Europa la-

gilio.

peri poitio fuitiin quarncdmcx Afia nauigarit,'prius in Creta amp;: Grxciam venit» quàm adprimum hoe Italiæ proinontorium appelleret, arque indeantiqua de Cretcnlibtts colonis fama. Quosautem potiusfociositineris hibuifle diceuu jquam Comctumiamp;S eins fobolem’cui rei fidem faciunt turn Cumerum proraontorkim, turnCimmerij ad linum Baianum,tumetiam nominaCimbricishominibus hadenus vernacula. Si La-

rimn oblite-

i-tiiiit lani apfcUntia.

Imtu vnile diclfts.

^nt. Gala-t£Ki repte-henditür.

Settones vnde in Ixpygium •vcnerint.

Senonum no-minif etymon.

tini amp;:ca;teri Itali Tapétum hoc fuonominc,quodapudGraecos leruatumeft,cogno-uiftent, num putamus quemquam dubitaturum fuiTTc , cui nomenclaturam primum iytpttimemo- hoc Italia? promontodum acceptam ferre deberet? Obliterauit lapetimemodam lani ” ™ appellatio, ab itineribusperpetuis, quibus fuos velut diligens quidamEpiTcopusvifi-tabat .inditajquam alibidocui ab eundo, quod Gimbridnandicuntjderiuari ; adieda etiam Cicetonis teftificationc. O magnam iupremi numinis benignitatem, qua in toe regnorum mutationibuSjin tot euerfionibus populorum ,in toties variatis locorum nomenclaturis, hoe Taped amp;: Galatarum monumentu integrum voluit manerc; tam-eth anemineha6Tenus(quodequidem fciam)vel agnitum vel explicatum. lamitaque tandem Romanarum antiquitatum (ludiofi intelligant id quod in Croniis docui, verif. limum effe, in Tani nimirum nummo, earn nauem confpici, qua Iapetus in Italix venic poTTenToncm. Ovenerandam lapygiæ antiquitatem ! quas ego laudes Deo canara do tam claro amp;nbsp;luculentoindicio veritatis? Gaiidcanc nunc Galara:,gaudeantiGalh\ gaudeant Itali Taped conditoris fui memerriam celebrent, longe, quàm hademis Iciuerunt, amp;: certioremórilluftriorem. Magnas equidem gràtias Plinio ago,quôd banc Qram Senonum mihi comraonftradt, ôe veram Gallipolis oftenderce origw nem. Contempfit Galatæus Galatas, eosque, tanquamfe, proie videlicet tam no-bili amp;nbsp;doéta j indignos , barbadei accuiàuit 5 minime eos rciedurus ,fi illuftdflimuni lapcti amp;nbsp;Comeri primorum totius Europæ parentuml’plendorê agnouiflet. Cæcutiuic vit bonus adhanc lucem, velut nodua ad Solis radios protrada ; amp;nbsp;dum TèGræeum iadat, credidit maiorem fibi,quàm GallorumeiretjarrogaflcnobiTitatem. Sed miffis nugis, id quodcœpimusagamus. Quærebatuf vnde Senonesin lapygiam venerint: Ex eadem , inquam regione , è qua Iaphfctus 'amp;: Comerus maximus natu filiusj Quamobrem ciim Galatas amp;nbsp;Gallipolim hîe inuenetim, procliue mihi fuerit often-dere, qui Cimmerij, amp;nbsp;qua caufTa Senones fuednt nuncupati,,Docui eosqùiGalli amp;nbsp;Galatæ vocabantur, nomine fuo, eins gratiæ,qua Taphet us patri fuo maxime pla-cuit, fempiternum gerere monumentum, Se verifimile elfe, laphetum honorifteo hoc nomine illos præcipuè dignatum fuiifejqui talcs (èfe erga jpfum ,qualem ipTè erga pattern geflit, prxftitiflent. Nunc igitur cüm alio alius magis placcrc queat, amp;nbsp;fintgradus quidam inter eos qui hanc dotem pofllderit; probabile eft , eos'qnt maxime omnium placuiflent , Senones fuifle nominatos, quafi ^m-toon infingu-lari numero Cimber dicerct, qiiod figmficac acquirebam ;;kicdfaciebam feniùmî cuius oradonis vel ea eft fententia quam Latinus exprimeret, fî gratiam le acqui-fiuifle amp;: conlecutum efte diceret , vel le fenftim amp;nbsp;intelligenriam fibi comparai Te. Exclufum eft apud Latinos amp;: Græcosiduplex nofttunr digamma , quôd co carerent. Quod enim facræ litteræ dicetent: Jnueni •uirum Çecundum cor meunn nos diceremus, 5Tramp; Ijeb cenen man göcnonamp;nt «a mpnen fenr’topro eo quod placer, communis phrafis habet, mpnen fen ; quod ad verbum fignificat, lie fenfiri vel

•: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentendaî

-ocr page 69-

i- I B É R r I i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

fcntentix mcævîfüm cfTe.ânî enim finefnijcnfùm iiobisdgnat,tàni extcriorcm quaiii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O”«

inceriotcrn; à fi, qiiod eft video, amp;: en, quo finis not.inir. Voluit cnimnomenclator il-Itldïcnfibu^ communeeiîe vocdbulum,quo moiicrcntür omries, quicquid feniuvllo id efî.-viâu, àpprehehdimus, id totùm ad vlcimümfinemeiretefcrÊhdumj amp;in omriibüsiisquæ lèrifibusôlïcrüntur,cùm aliis, turn maxime intcrióribus; omnè iddicium «a fine petio-portere,cüm idem fit quod fi-0J,id eft, videfinèm.^t atitem vocaliiri tenu! îbno produdai quem alij piiigeremalüntduabus vocalibus I amp;nbsp;E cOeuntibus, notatio-nis vim habet ex natura ipfius fibili amp;nbsp;vocalis I. Cùm enim vifiis oninitim fitcelerri- viftuexte-. muSjita vt moniento vno ad vltlmum tfqüe penctret cælum,magno fpiritu vis eiüs e:i-primi debebat. Sibilo igitur velociflinlo vbeis vchiculo I tenue addidic verbi faber, quö cclcrius omnia vis eiüs penetràrct: ac qüô lorigius eapçrtincre amp;nbsp;adfpirare intel-ligeretur, voluit vocem produci. igitur fine fie, idem èfi: qilod video. Porto præ-tcrfilmmunï hocartifitiuminvoccfabricanda,cui nefcioqüid poflitconfetti, adic-citamp;alterum myfterium in conuérfionc cetnendum. Nam quo'docefctqüô vifus cam exterior quàm interior nos ducere debeae, fie eins nOinen fecit, vt conuerfnm idem fignificatet quodeftLatirtorüm. Ciîm enim nihil citra lumen videri queat, fta-tim ad lumen hic lénfus nos vocat .• amp;nbsp;cumlùmniüm amp;nbsp;maximum lumen à Sole di-manetj adcælnmamp;SoIemadlcendimusjCuinsftnpendoafpedû Öc intoJcràbili ôcuiilt;t noftrisclaritate,quætotnmmunduiTi momento temporis complet, ad eius qui tanti fideris, tanta pulcritudinis amp;nbsp;potertatis infinicare præditi, audoreft, rapimur maie-ftatem, mentis ocülisintuendam. Nihil jîrofedo eftlènfibnshumanisobuium, quod plus virium habeat ad eins qui foins eft cogitdtionem iniieiendam, quàm Solare fidus, corporis oculos immcnfolno luminepulfans arque percèllens; amp;nbsp;tantara iniieiens, qüaritam nullis verbis exptimcre poftem , admiratiónem . Dies rhe ante deficiat.

quid aio dies? arirtus me ante deficiat, amp;nbsp;is qnidem magnus, quàm vef fcxcCntefi-mam partem explicate piolFem virium Solis ftnpendarum. Videtur ccrtè Deus corpo-ratain quandam b'onitatis amp;nbsp;pulchritudirift fuæ imaginem molitus, dtim Solem fa^ bricaretur. Dumigitut hunc videmus, atque eius beneficiisperfruimut; cogitemns de verboquodhuieferifui tribuit arehitcélus : amp;nbsp;noh hæreamusin coquod primùm fefe offert, lcd veftigiis retro leftis, perga'mus ad ipftim illiid de quo Iblo vcrc dici' pö^-tcftljS noftratc,amp; eft Latinorum.Etqüemàdmodum in voceprorfa commoranduni non eft audituij ita ncc in pulcfitudine amp;nbsp;poteftate Solis vifus acquiefcat, fed vitra pro-grediatur ad ipfumcreatorem ; quod fi perpetuo'homines fecilTcnt, nemo vnquam xnorcalinm Soleftn vt Dciim adoraffet. quarnquam funt infinito magis excufandi, qui in hunc errorem iacidcrunt, quam qui ftatüas , vilium fabrorum opérai, pro Diis coluerum. cnim vlla res corporata adoranda eflet, ccrtè pulcherrimus hie Solaris . . . orbis in geriere hoc primas mércretnr. Exfiigituramp;ffri, fit ^’cn vel ^’in, vndeLati-nis lentio; quo,vtdixi,monerriïft,omncmfenfuum facultatcm ad iplnm finem refer-rr debefe. Sennoriesigiturnpmiric fnomonentur, vt fcnlrim fibicompararent atqnc lucrifacerent, quo orrinis omnium rcfumintelligentia intclligeritfæ finis continc-tur ; amp;nbsp;gratiam inire apud omries, cvim C.vtéfos, tum parentes hand fecns ftudercnr, quàm Iapetus apud patrem orririium fecilTet. Ncc interim ncgo,immo pronior in earn fum lerrtentiam, cuipiam fOrtafic' primum nomeri^eit-ljjon datum efie, à quopo-fteri deinde fine fortrti appellatio'nem, quod in Galataquoqncpotuit accidille. Epitheta ccrtè fußt arque vni' nominaildo , atque multis apta. Quocirca an vni pri-fniim data fine,arque inde ad cætcros manarint ; anverô rôti àlicùï fàmiliæ amp;nbsp;cognation!, nihil intereft, modo conftet dèfignificatiorie. Nùric itaque firogemur, ybfScnones acceperirit hocdûürn nomen ; dîcemus eos in Afia fie coépifle nuneiib pari-, ftatim ab^ô' tempère quo G’alatarum domui opus elfer dïftïnCtione; arque deinde Ircut Galatarum, ièa amp;nbsp;Senonùfri nomen diuerfis diüerfàrùm rcgiomim in-colis manfrlîe,vt familiæ iri varia capita diftrahebàntur. Quor aütem Galatæ ,vcl quof Senones vna cum lapèfo amp;nbsp;Comero in Italiariï prinéipiô veôh fint; nec mi-Hi liquet, ncèafif fortalfe liquebit, riifi^ diuinus ahqüis inftinétus reuclcC. Vel vnus fblus genti Galaticar iri lapyglà originfs'pbtuit elfe princeps. Cæterf Verô' amp;: Gala-gencratim,‘amp; Senones eorum pars in Afia turn rclicli ; pôft variis migrationibus

diftraóh'

-ocr page 70-

yS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CALLICORVM

diftradirunt,ailijhüciâlijilluc,quô vclhäbitandi commodirasinuitaflet,vel vis ho-ftium pepuliflet. Plerique fanè videntur ex Alia in Europam per Tanaim cranfiiflc ; inter quos Tedol'aces fuiflé,amp; in 5axonicis,amp; paulo prius dixi. Alij fortaffis è Phrygia in Thraciam traieeerunt,acqueindc ad Danubium progreffï, futlumad fontes eius,Sgt;C hincrurfum trans Rhenum in Galliatn commigrarunt : alij etiam c Thraciaad Illyri-cum,amp; mox in Venetiam èc ad Adriæ littora- Quid enim vetat quo minus dicamus, per Hellcipontüm equèin Europam quoidam, atq. poil ex Europa in Aflam penetraf-ïè;cümvideamüsqdamplurimas,cumabaliis,tum à Cimmeriis maximereciprocatas commigrationeSjVtTedoiaces primiim ex Afia ad montes vique Pyrênæos, deinde ex Europa in Afiam legimus commigrafle? Quamuis igitur Galatas quofdam antiquifli-mosin Italia ftatuarous,quorum parsquçdam Vmbriacondiderit,fatemur tamé poftca multos èGalliaj Alpibus trans{cenfis,in Italiam venifle. Variæ funt cauflç commigratio-oü,quas nihil opus eft cnumcrare-, eo quod neminem,qui vel aliquem ialtem rerum v-fumhabeatjVcl paucoshiftoriæ ieriptoreseuoluerit, latere poflint. Quamobrem nihil miri,fi amp;nbsp;ante in Italia plurimç Gallorum genres füerlnt,amp;S multo poft alij rurfus aduc-nerint. Ex his certè, quæ modo annotauimus deSenonû in lapygialocis, de Galatæ amp;nbsp;Galliopolis antiquitate,deCümeropromontorio, amp;nbsp;non procul inde Senogallia; de Callbus amp;nbsp;Calatia,deGalIicano monte,de Caieta,colligimus muleis ante feculisquàm Tarquinius Prifeus rerum apud Romanos potiietur , Gallos in Italia fuifle, amp;nbsp;plurimas vrbes condidiflcjquibus pôftabItalis,idcft ,hominibusextern! fermonis fine eicâ:i, pars etiam obliterato prifeo nomine,viâoribus immifti.Iapygiam Melàpus videtur pri-îiitfafiM mus inualîfle. Is Neptuni filius dicitur. Coniicio Meiàpum ftrennuum aliquem fuiûc ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phatam,atquc valida claflecx Afiahinc Græciam, hinc Italiam vcxaifc; amp;nbsp;in ilia qui-

Mefapiôn. üem Meiàpion montem Bccotiamque ab eo vocatam ;in hac verb Mefapiam regio-^om. nbsp;nbsp;nbsp;jjemcam quæ Tarento amp;nbsp;Brundiiio interiâcens Cherronelùm Græciara verfusexten-

jit. (slonfuiffeautem Meflapum natione Gra:cum, Mefapiorum lingua déclarât,in qua Brundifium ccrui caput notare feribunt: verc'nean falsô, mea nihil refert. Hoc Mtfaf.cut (altem omnium confefllone certum eft, Mefyiicum fermonem alium à Graeco amp;nbsp;Ita-ftrme. }q fuiftb- quo fît,vt Soliiius dura Græcum fuifleferiberet, errarit. Qjjamobrem fufpi-cor querapiam inuiâa clafle per mare graflantem,felè iadâflc Neptuni filium, cùm de illuftri parentum genere gloriari nequiret ; quo modo terræ cæliquc filij dicuntur qui obfcuro loco nati (ünt. Scimus ProtarchiTralliani raonitu, Chamefem etiamin Italiam ex Africa nauigafle, non alio,vt opinor,propo(îto,quàm vtexinuidiafraternum regnum carpercc , quem Saturnus videtur expulifle. Eodem modo Semi pofteri-tas, amp;nbsp;in ea Phœnices maxime, totam Gtæciam, Italiam amp;: Hifpaniam variis cladi-bus afflixerunt jodio ex iifdcm fontibus deriuato. Aequè enim Chamiftæ atque Sc-lapetiis Nochi fauorem amp;: confecrationjs prærogatiuam inuidebant, atquç profe vtraque pars diligenter adlaborabat, ne lapheti pofteri veldorainioin Africa potirentur, vel in Semi tabernaculis habitareot. Contra potius nitebantur pro vi-rili,vttotamlapcti fobolem,non exAflatantumamp;r Africa,fed quoadcius poflent, ex Europa etiam profligarent. Hinc totam ferc Hifpaniam, quamân aditus effet, à Phœnicibus occupatam accepimus;amp; in Italia fie exteros, partim de Semi, partim de Chamifanguine procreates, omnia perturbaflè ; vt prifçus Aùfonum , Oeno-triorum, Galatarum, vniuerfim omnium lanigenarum fèrmo prorfus corrumpe-retur, tametfi prifea Deorum, amp;nbsp;aliquot regionum amp;nbsp;opidorum nomina , diuina quadam benignitate confçruata fàtis oftendant, qiiam primiolim in Italia coloni linguam vfurparint. Inter alios igitur lanigenarum hoftes fuit amp;nbsp;hic Mefàpus,tam va-lidam fecom manum trabens, vt ncc igni nec ferro lædi pofle vidcretur. Neque e-nirtî Græcidum Bocotiam occuparet, neque Galatx dum lapygiam inuaderet, vel ignibus iniedis claflem, vel gladiis focios perdere potuerunt, quo in fedibus fuis aui-, tis veteremlibertatem tueri pofTent. Videtur autem Hic perMesàScmo defeendifi-fe. Egrcgiè verb Neptuni filio nomen Mesconuenit, eo qubdin Hebraica Semige-idaftstinit narum lingua nvo idem fit quod emerfit exaquis: è qua radice Mofeh quoquenomen accepit,eoqubdexaquisliberatuseffet. Qui.senimroagisex aquisemerfit,quara is qui amp;nbsp;Neptuni fatu primùm in lucera vcnit,acdeinde nauibus egreffus terras aliorum, ccti

-ocr page 71-

19

ceu monftrum quoHdaöi marinum inuaßt,clepopüiatus efljSc óccupaiiic. Fïïiic Mcfap adiedo quo furor amp;nbsp;ira hotatur, Meßßgnifieabitfuroremjyirgilius aucem eqiiorum «iomitqrcrri Mefàpum dixit; eo quôd in allcgoriis per equum naues intelligantlir, qui-bus mukö quàrri equis celcrius, commo’dius, longiusque omniaonerà portantur. Qua de caufla Ncpcunoequi adicribitur inücntio;cùi dum oliiia Mincrux præferturjpaca* ta amp;:fecuraagricol3rumftudiorumque vita, mercatui^r ôû militi« aiitepouendadcß-gnaçür. Virgilij deMcûpo hifuntverfüs;

t nbsp;nbsp;nbsp;efaput equùm^ domitor; 7lt;(eptutita frôles^

neijue fas tgnt cuiquàm, nec ïiernere ferro-, Jam pridem rendes populos, de fie taf hello

gmina in arma vocAt fühlt Offer rumretraclai

• iJiFefcenninas acies,lt;tquos^Faltfcûs, '/fiSoraHd hahentarceSfFlauiniaf^.aruit,

- St Cymini cum monte lacum,lucosdCàpenos,

ihantaquitinumcroiregerndjCanebant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..riJ ;

Ceu quondam ïiiuei liquida inter nuhilacygni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Cumfefeepaftireferuntjfdr longacanoros nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' c gt;nbsp;-jb .

JDant pcrcollamodostfonat amnà dgt;quot; lt;gt;Jfialon^

f. Pul fa palits.

li

Mirificd Ic praeftitit hie pöêta, vbi (i quid fub figmentis latct veritatis, viderentur Mei lapij nop lapygiam foldm, verum etiam proxima Romæ loca occupaiTe ; quia fortafle intellexerant infatisefie vt Romani olim totius orbis impcrio potirentur. yeîa^itut inuidia ad tam felices rerum fuccefliis impediendos, vel cupiditatc eorrimuriiómdaê profperitatis, Romanos quondam agros Tibcrim fubuedi ,ai mis fibivindicafle vident-tur. Quodautem decygnisaddit,alliifionemhabctad Me(àpiosIapygiæ,àquibùÿEri'7 nius Latinoiurn cygnüs fegenus duxifle iadat : acqucmadmodiimi cygnum csthen^ tern nemo vnquamaùdiûit; qui umen de raoribundae vocis fuauitate celebratur ;ita indicat fieri potuifie, vt quamuis hi,quos enufneràt, fe Mclhpiosefle dieerenCyid fa-incn non plus haberet veritatis, quàm quod de cygnis canentibus apu'd poctas iàda* tuf. In Aflaitcinpalude Lydiæ;allulicadAfîænomen,quoconiiciendumfeIiAqUbret, ** *7; Melàpum ex Alia quondam in Iraliam appuliffe; Meiapns itaqUe Mcfi’fuforeiÜ koi minefuo præfèrens,Ncptunffilius bat^tnséftjéo quôd ilîafe ôccüpaflet.qùéï^iîgenei re Phœnieem fuific dicamuSjfortafTe non multum aberraûerimus,cüm nomén Syram prxferacorigtnem, ànvç^.vnde^Molè dicitûf Ùeriüatqfn. lapygiain igitür jïriitiüina lahigenis,quorum pars Galli Senones fu,erunc,habitaram fuiffe dicimus,amp;: eis^quidéin marraducàisiNcc ab aliis SenonibusSenogalïiamcôdnainlt;Gi^do,tâfnetfihïifgt;ftn‘è gern,alios poft c Gailiaeiufdem nominis.fêle prioribusconinriXiflc'. ‘ OrrineS tîertè lt;3aS edatarue, ïitx ex Afia in Europatn venerunc,fèd itineribus admodà diüerfis. Âlios 'Tàbà’is tranP mißt,alios Böfpliorus Ginbmerius,a}ius Bofplionis Thracius,alioS^Arare Aegeufn niura;,Pt!r Bolpborumnrbraciüra Scordifci ad Danubij ripani tfänfifle videtitur,-qùô* neribustù-rum maioféîSêordæinBîuftriaaavocabanxui'ià'quonomineGorninuni fiobis detiMa-tionisformula Scordifci/dcducuntùr.PcrBofphofünî CimmcriuttiTauroS efädideriftt sc^rdifcifof. venîfteÀquibuscadaiafornîprTaurtfciinParÂioniadidî^quorHm fórtalTc poftefi.sTaii-iHfumdcbèt ofigineiit Adâufcçnoduin de Senofiibös itemleogitanduin, ill varias eos otbiApwtóS’fiAflodiftiados. Pmlématusiin Saxonia SembOnes'^doMocauiC/do -qaibus frequenter dttbifïuijaû noÉl Sennönesdiceadi pbn'us eflei«? Dè ^na in Hetturia alios aliter videö fenßfle,amp; in'âls?Blondum turpiiTimè lapfum.Sttfitqùi Brerinuifi éi óS'fefelÖÉ conditofemiiiam à Roma'Cap^ regrcflnin vt itnea lènés Jétatê amp;: njilitia fefié's toîlo^ çaretlt;qHaiiQ'conîe(ftufa aIliiironem.nominüm (ècutî, Videqtùf putalfe SerlUm?fenp . *’ '* busfiîiÂirecoHftrudamL’Bûlybiüsaudo'refti^Rômanos,’deuîdis Gallis,qöloniära eó dfidflxifte^ncß-vrbis nomem; guàdà Galhsgt; quieamfprius h'abitä'ßent '^adeeperatjimy f^vndedi-* iautjgt;ß^.,quodqu‘idem aecidtfle dicic quinto póft anno; quàm fioBilem ilia ipnd ’Dek phös clqlt;fephGàIIi pafiifóiffcnt t quæjfi Paufaniæ erpdimus; in alteru eentefittiSB^ficbfi-mæjqqiôtst OlympfladisinciditicûrajRoma prius capta fuilfer à SenonibusÔlyrtipîàdis nqnag^lgn« ôda»« anno'priüw,gt;«xu Dionyfiy Halicainaftei füpputatiófi^; fMîûs'eïgo nu P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Brennus'

-ocr page 72-

lt;5O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALLICORVM

Brenùus füicqui exercitüm in Græciam duxit,aims qui ccntû odo præucrtcns annis Româ cepic. An verà Sertam hic condiderit,an non, incertum: hoccertum de Polybij certimonio, Senonescam antca, quàm Romanos tcnuiiîc. quo Sennam période arque Scnnegalliam à Schonibùs.non vero àfenibus, quod quidam videnturcredidif' fè, exiftime nuncupatam. Fuere amp;nbsp;in Aquicania populi Senates,à Sena haud dubiè nomen {ortici,non ilia quidê Tyrrhena,fcd à Senonibus in Aquitanorum finibus condita; itavaria: fueruntgentis expeditiones. Sufpicamur itaque banc Etrufeorum Senamà GallisTranfalpinis.nonillis vctuftfs VmbrorummaioribuSjConditamfuifle.Mirumcft quàm integris fenfibusjquàni redo iudiçio,quàm fauftis aufpiciis locum delegcrinc,in qüo ciuitatem, cui à (ènlü amp;nbsp;iis qua: ienfibus arriderent, nomen dandum effet, collo-^tntvriis carent. Qui ingénia Scnenfiüm, non virorum tantiîm, fèd mulicrum etiam noritj qui dexteritate amp;nbsp;elegànaa odas conxponanc choreis ducendis accomraoda-cas; qui vidèrit quàm amoeno veftitu amp;nbsp;totius corporis cul tu lêlc ornent, amp;nbsp;vt vno ver-bocompledar omnia, quàm totæ fint Veneres, omnibus leporum numeris abfblutæ, næ is mihi facile affenferic, nihil magis lènfibus amp;nbsp;externis amp;nbsp;internis placcre poffe, quàm eaquorum in hac vrbe amp;: fumraa eft copia, amp;nbsp;iucundiflima feftiuitas. Dignus profedô locus Gaiis, cuius naturam longusièculorumdeçurfus talem probauit,vt nemo non cernât, fi vim quidem vocis noftratis inrelligat,Sena: nomen ci rediffime con-uenire. lanusolim Mùlîs amp;:.bonarum artiu ftudiis vrbcm dedicaturus, locum dêlegit totius kaliæamœniffimum amp;: faluberrimu,cui neque colles vitiferi,ncque làltuofi mo-tes,ncquc lacus latiflîinus ôc pulcertimus, in quoinfula: etiam cmincrent, ncq. in lon-gum porreda plàniciesdeeffet;qui prçtcrea totius Iraliçcollationceum fitum haberer, vt inter fînutn Tarentinùm Si Al peis, extremos totius rcgionis terminos, ferc médius iaccret,quô «que ab his atq. ab illis poffer frequentari. Cum igitur huius vrbis conden-dæhuncfibi (copu propofitu haberct, vt in co irigenia cxcrccrcntur, amp;nbsp;plena eoru ha-bcrccur intelligentia,qu« vel externis vel intcrnisïènfibus percipi poffent,nomen exco-gitauic,quo propofitu fuum omnibus iis qui audituri crtcnt,explicaret. Quiacnim hoe in votis haberet vt rota ditionem fua bonis ingcniis replcret,atq.magna eoru hominum effet ybertas qui lêriftiüm acumine valcrenriquiq.fe hacdotc omnibusgratos redderet, ŸolfmafiMt Volfcnam fiue Volfina indigetauit, co quod ïöol-fmidc fignificarct quod plenum lèn-•’V«’«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;intelligétia:, vt neminé latere poteft,qui vel minima habeat Icrmonis noftri no-

titiam.Ncq. refert fine Vollènamfiuc VoHïnadicas,qiionia vtriulque foni pro eadem notionc vfusfit, tametfi nunc I fcrèproferamus,vocalcmad lénfuum amp;nbsp;mentis aciem fubtilirate fua denorandam aptiorem. Quifen dicunt, magis exprimunt fyncopes natura in Vocis conipofitionem admiffx.in qua prior potius quàm fequens pent vocalis. Ex ^x-cn naraque,vci dixi,fic nbsp;nbsp;nbsp;concifum-Rabbi Samuel Annianus Volfina veterem

afiefforiam reddidit, co quód Sina affefforiam interpretaretur , rediiis vetus 'odium quo ludæi Chriftianos pcrlèquuntur,expofiturus,eo quod «awodiffe figftificet. Quod fi nbsp;nbsp;nbsp;? fcriberetur, redius nomen loco conueniret, co quód vetus rubus hac voce no-

taretur,quonia amp;:mons Sinai arubo voeatur.Gæterùmineptiffimi hominis eft amp;nbsp;pror-fus omnisintelligentiæ communis expertis,nomcn à lanoinditum,de Semi lingua veile incerpretari. Etquamuis datemus lanum Semi fratris fui fermoncm longo vfu di* ' diciftc,quid faciemus Brennu hominem Galium Tranlalpinum ? Num fchunc dicerous Senam ludaico vdcabulo nüncupaffe?Iam Senogalliam,fi Mercurio placet,à Co-mero fdebraeo Gallica voce nominatam afferemusî Abife vechrdesiftf Ariniani ad ve-ftrum Samuelera,vt vos amaris Iannis deludat, amp;nbsp;affeffores foos amp;nbsp;confultorcs fpinas amp;nbsp;odia cffcftibindicctjdum pro fpinisamp;odiis rcdditaffefforèsrNos Senam amp;nbsp;VoMenani deprilcalaaigenarum Cimmeriorumq. linguaintclligamusiacquecadem rationcSe-nones antiquiflimos lapygiæ populos,quorum vrbcm Gneci póft Gallipolim vocarunr, - nomen accepiffe dicam US; frcti nonfalfis Bcrofis, non fidicioMctaftlienc,nonaIii$ti* mendacibus amp;nbsp;laruis,icd idoncoru prim± clalßs Icriptorum teftimoniis, amp;: clariP fimis pciicaru vrbifi amp;nbsp;regionum monumcntis,hadcnus etiamnum extantibus amp;nbsp;vete* res conlemantibus nomenclaturaSjquarfifignificatio claritxricft vel ipia luce hominibus Gimraerij lermonis non imperitis.Locutus eft lanus cade'olim in Badriana Sc finitimis loeislingua qua póft in lapygia ôcThulciatcandé lèruauit Gomer amp;nbsp;totaeius poftcritas,

/n'G.I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam

-ocr page 73-

Liber i i i. . , quam Semigenæ ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chamcfæni ex Africa, diuerfisclafîîbus inueûi, ftribligine

fùalicpaülatimcorruperunti vt aliaprorfusiingüâèvaria vocum ëommillionefit ex- Latihalîn-. orta,quæpôfl:in Icalia lóngövfümollira,amp; pbft cxâfciata, Latiha etiafit, Necaliàrâtio-ne nata ell Græca-van'is dialedisdiftinâa, magha àrtead fiiauitàtem amp;nbsp;copiamin- cncitiingu». genioiorum hominumftudiôexpolita. Noflra badcnus diuino quodam’ bénéficie amp;nbsp;lingLilari gratia integra manfit.quoexea tempore füö délliriato profunda fàpientiçmy-fteriaenucleentur,amp;labenripictatiadferantLirädiumenta,nihii triariiScefTürd.Höclo-, co earn capimus vtiiitatcm.vt lioudm lucetri Cirnmeriis veteris hiftoriæ tenebris infe-ramuSjVideamusque qiiibus initiis iiiter lanlgcnas Galataquot; extiterintjamp; quàm Verè Boc-chusfcripferitjVmbrosGallorum veterlim ptopagiriem efle.Et vcrôrediifimê inter ve-teres amp;nouosItaliæGalloSdiilinxit,proptereaquôd ab ipfomoxeJtôrdiohabitatæ re-gionis,Galli quidam ctiFii lapetoin lapygia appuliireriC;amp; Coniero deinde generis aurore vlteriusducenteiSeiiegalliam condidiflent, inearegione cuius iftitium eft pro-montorium illud'quod rtdmen ab eo àccepit qui ptimus eius portum à diluuio inue-dus eft. Alij Galli multo p'ôft c Tranfalpino tradu Italiam inträrunt, qui licet admodu olim multa loca circa Padum ocedpaflent jcollatiorie tarnen ïllorüm qui cùm làpctd venerunc,noui poifuntvdcari.Magnas gratias Bocchd debemus, magnas Plinio, nec paruas Solino de hàc rnenioria litteris con(ècrata,fed maximas omnium diuinæ boni-tati amp;locorumGeniiS,qüihæctam Ogenia nomina in prifeis vrbibds , promontoriis,’ regionibusquetam integra conferuarunt,vt ex iis qiiod veterUm (criptis deeft,- non cô-temnendum eâpiat fdppleracntum.Marcus Antonius Vmbrorum vetuftatisconfciu^* quo cam adrriirabiliorem fedderet,ab ombros,quo pluuia Græcis dicitur,nomen deri-uauit.quem vt degetisantiquitatebene animadderia amp;nbsp;tradita laudamus; ita peccaife dicimus.quôd dé Qrçca lingua Vmbrispercgrinanoméclaturçdederitinterpretationé.' lt;©in-lon:enim,vt dixi,Gallorüm lingua,idem eft quod vndique deferido. Galli cnim ymbrivadi pertæfiexternarum per mareïrtcürfionum,coloniamemi{èruntadea Idea in quibus Vndique àmoiïtibusdefcnfilaterent,quös inde OmbroSvocaruntrSitarnen Ömbriiri , plurali numero pdtiüs quam Omber ad etymoldgiam Voces,mox habebis vndique td- .'\i tos.(©in-üft en Uli illi dicuntur,qui omni e?! parte liberi funt atque fecuri.Éx Vmbris vc-terum Gallorum Idbolc orti funt Sabini,fi Zenodoto Trœzenio crcdimus,amp; locorum fequimur viciniam.His accedit Sabini nomcnclatura, faCerdotali maximé generi con-uenicns,adeô vt Sabini inter Ombros eas videätur habere partes,quas apud Hebræos rini. Leuitæ.Isenim qui primam nöbis alligat cadftam, aüt potiusnos canftæ primæ deuin-dt amp;conciliat,^ac-bin noftra lingua dicitûr. Primös ergo amp;nbsp;fupremüs poft diliiuiuni Saebinus fuit Nochus fiue Saturnus.Varro de cuiufpiaîm veterüm ledione dodus, Sa-binum à cultu Deorum diciferipfit,cuius rationem,tefte Fefto,àlt;®b? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;petiuit in

epte,ita me Sabinus verus amet, nifi forte fateri velir, citralinguæ Græcæ operp Sabi-tros nünquam nomeninuenturosfuifte,authonorificüm exiftimafte,nunquam fuum nomen audire pöfle,quin fefe obæratos efte fentirent Qrâ:cis,gentiperegrinæ, amp;; adeô .....-lt; nonamicæ,vtTrœzeniusdicat Vmbrosà Pclaigisauitis iedibus eredös Sabinis origi-nem dediflc.Accidithic Varroni qnod Ciceroni in lano, quem cum abedndd didura vel audiuiftctvel legiflet,putauicvocem ficfada:m,vtab eodicerctutEanus,ac deinde lanus.In fimilem erroïemalibiqnoque Varro impegit, dum nefeio vnde fubodoracus autedodus,Liberum amp;nbsp;Liberam generationipra:effe, nominis rationem in librandisin Venereoadu tefticuliiquajfiuefit^alfignaritjcumficut ïanusàlt;©an,ideft,eundo;ica unusvnJt’ Liber à Ut-bo:,quo fignificatur,populos vel gign'o Vel pario',dicatdr.Süauitas locutionis à Romanis quæfitaexSacbino fecit Sabinüm, m'utato etiäm longo’ tempore primæ et Libéra fyllabæin breue,contrafignificationisamp; origin is rationem : Licet verear he non tarn -vaiieJiea/itr hac cauira,quàm ignorantiapeccarinc,putantes nrmirum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vocabulum du

ct Poftet tarnen quis l'ufpicarijVeteribus Sabini nomen eÖ magis placuifte, quàm ßM-bint,quö gemina vocis origo in mente tri audientis veniretjalteraquam modö dixi,altera,vt Sabinus fit a^abin,quacompöfitione feminis alligatioriotaretur. At cur fernen vt naturamfuam tueri poffit,eftdeuinciendum?Cuialij,quàm ipfifatorirerum omniuiri creatarum,qui continué diuinæ liiæ poteftatis fernen adfpirac,tam in confèruandó ne-ccfratium,quam in primo fatu. Et placet profedô hæc gemina allufio in nominis ra-

f f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tióne

-ocr page 74-

'öAttlCOXVM

tionc reddenda,cüm vfraque cgregiam habeat cum fignificatiohém, tum admonitio-ncmjquadocemureitrahoc vinculum nihil prorfusrerum omnium vel in lucem venire,vel feruari integrum pofle.Et hçc quidem eft catena ilia qua lupitcr le dicit totam Catmg' nbsp;rerum omnium fufpélàm tenere vniuerfitatem.Vitra qüam eft Sc aliud vinculum quo

r»*»#. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piarum mentium Icminarium primas cauflæ alligatur, triplici conftans funiculo ; fidei

nimirum, fpci Sc caritatis. Huius autem contexendi torquendique initilim quia fides poflidet,Sabini Deum fidum fibi in primis colendum putaucrunt,quo eius gratia fides in^ipfis vera de Deo amp;nbsp;humani generis falute Sc excitarctur,amp; iufta caperct incremen-ta. O præclarum perennis amp;nbsp;fapiénfciæ Sc rcligionis fundamentum i Qiiis vos ó Sabini . , - his orgiis imbuit i Quis tarn congruentia docuit rcligioni Chriftianæ J Quis ? Iple ni-miru.lurhmUs Sc primariusSabinusNochus,amp;eiusfiliusIaphetus,amp;huiusfiliusGo-:

'' mcr pater Galatarum,à qujbus Vmbri maiores noftri Sc gentis duXerunrjamp; alligandi le primæcauflælufceppruntdifciplinam.'Sedlongiùs me rapit feries cognationis Sabinas, quamfi pe;il^querer,tocas cogerereuolucrc Romanorum ântiqùitates, quæ Gal-heis ita lunt annexa:vt diu rnultumqUe dubitarim, an Gallica' Sc Romana coniun-genda mihiefl’ent janlèparanda ; tandem tamch conclufehm iGallica Romanis efle prasuenenda ,propterea quod redo duduex Galatatum Sc Senonum monumentis ad Vmbros;amp;: abhisad Sabinos,amp;hide fubiedam Sabinorum niontibus Roma-

l)!us fidius. /Hcdiuifidiut Diui^

Dieu,CaiS ijuidjiti

ham planitiem defcehdendum videretur.Quæ igitur de herba Sabina Sabinis cogno-mini j.quæde Dio fidio, Sc in eo plurimorum errore, quas de Quirinoeius patre ,qua: dcEnyalio Græcorum,quæ de Hercule,quemeundemcum Deofidiofacimus,ex Hermathena noftra depromfi,in Romanis antiquitatibus candide communicabo, doceboque fidem', noftras,licet nuncobfolctum,,vocabulum efle, necex alia lingua quam Cnnmeria,quid propric amp;: primö fignificet,intèlligi pofieiEft enim fides de vera nominis ratione,illud in nobis diuinumdonu, quod amp;nbsp;eadedaratquælongiflîmèlunc remota ab hominis captu, Sc fimul hominem eonlêcrat, ac qüæ fit vera conlècratio, nobiis oftendit. Longé diuinior eft eius etymologia , quam Cicero pcrfpexcrit, vel quifquam alius Latinorum. Interim difcant, qui volent, ex Plauto, Dium fidium SC Deumfidium eundem efle ,amp; fic dici Médius fidiu$,vt me Hercules. Dius item Gallicum eft, amp;nbsp;idcircö Sabinlim vocabulum non aliud notans, qtiäm Dcum. Sicuc tnimabaliisdijci^indici, abaliis^cnjitaalijDium alij Deum cnunciant. cuius vo-cis ca eft notio, vtipfa æternitas intelligatur, ex articulo Sc tto, quo asternitas no-tatur/Vnde hadenus Galli Dzf» pronunciant,longe correftiüs quam vel ipfifcianr, Vel quifquam hadcnus annotarit. Ex namque Dieit vctuftiflimi dixerunt, vt asternum Dei efle,quod extra diuinam natUram intelliginequit ,fignificaretur. Hane autem Vocem éô lubentius vfurparunt, quod alaudarum epodos eflet, quas

Aiaudarufh poft aliquot ctflpantC voce verficulos decantatos, frequentiflimc Dieujdieuj dieu, tftdac.ditu, lenta in longum dtida voce , veluti epimonen quandam intercalarem cantare audiuntur i A Dieu Galatarum veterum vocabuloi Latini Deus , Grasci ôeàç reti-

Deut,

nuerunt. cüiüs nominis ràtionêm fruftra apud cos quæûueris. Sed de mirifico hoc nomine in hieroglyphico alaudæ figno ex tabula Bembi fumpto lätiüs ago , fa-cram ipfius Aleph phmæ litteræ figuram ad myfticum eius nomen applicando. Quemadmodum enim Alauda: caput fcipionibus in Ægyptiacis figurisimpoßtum, plenum eftarcanæfignificationiSjprincipcm vita: adionem complexxjita ôi. Alepli cæteræque litteræ hicroglyphicas habent figuras, quibus prifca Galatarum nomina ad amuflim refpondent, ita vt nomina figuras j Sc figuras nomina litteraruminter-prctentur,artificio tanto vt maius baud queat excogitari. Demiror.profedo quis Annium docuerit, primam litterarurn inucntionera Gallis deberi, quando quem

C imbricut Jirme,idem

ell cum lin-

fibi finxit Xenophontem , nihil fit nifi vanum ihanis tituli figmentum , cuius Ic-nocinio mendacia fua protrüderet atqiie vefiditaret. Nobis certilfimum eft,cûni CTi his quas tradimus antiquitatibus,tum ex conlenfione nominum Sc figurarum, qtiibus litteræ amp;nbsp;nominantur SC pin^unilUy Cimbricum fermoncm,qui cum lin-Nochi amp;nbsp;cæterorum vfqüe ad Adamum primum hominem lùperio-£u»imi,amp;e. rum idem prorfus,eft, figuras fibi amp;nbsp;nomina earum' luo iure vuidicare ; quando in co fi?lo pcrfcdiffimam amp;nbsp;ïândiflimam littcraruru cnumeratio abfoluat oratio—

nem,

-ocr page 75-

L 1 B E R t i t, neni;,'ncc:oii:^hc matâto » nee vel viio Iota norftiftibüs aiit addifcö aiit adempto. Etant tarnen nomina generum düoriim ; quorum altera- apïtd îl^at'iiios hai^enus -fcruantutjà poceflatibus earUm.vt volunt/irtdita ? altera abdHtebræls-öptirtJè’ptó;-: feruntuF. lila pueri'.difccbànt pritts qtlam (cribeFe'dGéerentürlfbrcmdi marri «inam prorfusexprimentia orandi forrriulamjquam'additio littela'-K Qjamp;-Xsâ 2i| Sc peruerfa ipfiusjC ptonunciatta'dumtaxatcorrilmpit.'quibüsrriblfHis Vitiisj riöri'fcöfli ^ruens tantum eü amp;nbsp;donueniens pueris difcere votenribus oratio ; lèd' 'maxima- etiahl çpjjipleditur riiyftcriai Hortatuseriim prtfcceptör'püerüm ad örandum Vpfedes fRJririne ipfiusillis verbis.concipitjVt prineipió vnum Deriin adörandum doceat ^eómq/'örefj •vtpuerum deieduriiin tenebrasignoran tiæ attoflat, amp;ï:'ex'rudi'amp;.-plebeïöïéddat‘lt;üb? çdematque nobiJem',amp;: ariimum ciysatque mentèm brutam, qualem adhbe nulla di^ rçtplina politus pölïïdct^ ad feipfum ivnumiDèüm'éxalÉeÈ.' Altera nônVfrià litteHrumi xvaiionem quoque cómplexa, pueri tum edilcebant’ edm pingere doGeTenïur?Qüö-L xjifcapauló.prölixior/èftiSd fecundiormyfteriorumil'du'os indé -cbntirienS’ vndëriaïftïSi quorum,vterque luam.quandam fignificat vitam.'Pfior exordium éapit à tribusïfitirii jri diuinis perforiàrura proprietatibüs ord irie füöeamp;llo'Gatis, tui lènàriom l’ubïidï/àb* fulutum abfokiti'opefis numerumjadditoad fincm'bmario, cuiuspartes funt,^c iffiüS priorii vic^ecxplicctifummamifölicitaTem.Ethtdc quidem vitaeftamp; öeatio tabs, vt Irö»-ininietjam nun laplô conueniat. Alter Vndenarius, vitara Gomple^itut’ poft lapftlttt gt;nbsp;inequa oratio à debilitatis 'Sc vulncru incipit confeffïone,humiliferfUpplieans'nehöïi bcutis, qüibuslinailes fadi furaus dum lèrpentiîctedidimus, eoniundös efte fîrtat;'fëd adempto majo in quod præcipitatilümusjnos exigat ex mundi phantal'matis ad’lè5id-que per crucemirinquatriavltimaitrominatrinitarcïTi iie indicant, vtin pâtre défii nanti à quo ptiot vndenarius incipiebat, arque itscirculus abloluaturquot;, in viginw du'dS partes diuifuSjquarura feptem integramfaciUnt circulidimetientem: quod dum'arti-fex alphabeti m(onuitiVtiiiflimum.lt;lpdit geomécriæ præçeptummeceo contentusjvö* iujclndicarehune nrlmeruminteruallis ïónorum eflè metam j eo quôd abinfimo ad fummum vox diumana^tres' tamiim capiat continuas per odonarium Icalas. Quam* obrem cum vtrumque norainum-genus, Sc eorum quæ pidùræ refpondent, amp;: prioi * ; - mm quæ poteftatesdümtaxacexponunt.noftratihüs diuiniftimàra-àpertifliraamqué çxb.ibçatorationem,.necihnilcquidaliægenresagnolcant,neeordiniS rationem ÿli- ; lam aut nominum fignificatiôn.em aflignarc poftint; curnondicamlinguænoftræproi- gt;'lt;«1 priàm lirterarum^efleinuentionem f Scio Èuièbium interpretationem nomïnum eo-tum dediire,qu?B'amp;: apud Hebræosiintegra Ictipta iriueniuntur,_tâmetfi malèpronu^ çientur,amp; adfacraslitterarum notasintelligendas lpeâant:athunc Caninius vir do-ôiirimus ab Hebratoquopiam deceptum dicitgt;Jpdè intérim nomina reétiùs, vt putat,* intexpretatus, nullam explicatfencentiam autcongruamorationèm J non magis fane quàm Eui'ebius vel eiüs magiftec:Yerûm contenditfiguras hieroglyphicas fuifle ; quod , çqpidemipfi afientior,fed volovt vlteriüsidoccat i quid vitulo cum figura Alèph, aut BeÈh cum domo,aut Gimel cû«amelO,amp; aliis cum aliis rebus quæ nominibus denotaft-tur. Idnifi mihiexpediuerit, nihilapudmeeflèceritl Nosdocemüsfiguras nominibus refpondere, amp;nbsp;eaficofle ordine fe eonfequentia, vt non folûm congruam fententiam exponant, vel à pueris noftratibùs intclligendam fed, oratiorieraf ctiam contincant,' c cui nulla, præ.ter .earn quam rpfciGbriftus nobis tradidit, fit comparanda, nedüm an-leponenda. Sed hase jn noftris Hierogly phicis accurate difeufta ob id hîc commemo-ramus, vt Cernantintelligantqufe omnes, has Gallorum antiquitates non foliîm cum Indofcythicis co,nfentire,fed iis etiam lucem amp;nbsp;robur adderej quæ de prima lingua dil-putaui. Videtup ergo Annius.per. fomnium à fpiritu aliquo monitus., dixiffe, Gallo-jura litteras Græcis elfe vetuftioresi quanquam video ex Cacfarc quodam îd modo cum collegilTe, Namxum diçat, Gallos G ræcis litteris vfos efie, atque eos à Dite procrea-(os, probabile videtur recentiorem efle GraEcorum’ cruditionem.. Deinde cura Boc-çhü$ Vmbros vetuftiifimos Italiaï popnlos i quotum ad diluuium referunt Sc nomen

.antiquitatem.', dixërit fobolcm eiTe SC propaginem Galatarum ; quid obftat,quö i,, minus Galatas faeiamusomöis Gfatcai Sc Latinat litteraturaî parentes ?Âdde quôd^ ; Gallos in Phrygia,poterat inuenire j^atque ita de Phrygum antiquïtate , qua cæte- ,.. 2 *, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f f 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ros

-ocr page 76-

lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G ;A, L L I Ö 0 R V M

TOS vincere-tnortaleSsab JEgyptiis produntury.GaUorumquoquc concrûderc vccufia-ççm.Cærcrum quid mearefcrtquibusc locis hicduxeric argunicnta/qiiando eiuskri-tcnuanon m4gisimdUeov,quani cuiufuis akerius dc.picbcia fecc balacronis.Nobisclaf-: .yr, ficorum teftiftm a«lt;^oiicasà Möfèfcriptis non abcrrans, 80 pctpccuvrs hiftoriü coiv pfdèæ geatiura antiquilîîmarum regionuinque nomcnclatursB.Vnàçum pc?-fpicuaeafum amp;; febüs'ipiïs conuenictivi interptetationc Jocum iiàbenc denionftratio-numkrwiriWijym,*GaJliTrardil,p,iniad Iapcttn»,qucmfuahngua, Ditem à patt^ con.f^rAtjonetnidôiCùpftruiJtjgcnus funm retct-untiiSenonesm ItaliaJGalatam Sc Gallic-ƒojini Si. aJia^ Ycbes Condidexunt* Si tovant regioncpi ab lapeti gaudio lapygiam itidii gçtaruqCfQujiddoHgkùr afiCerasn xiSf^yeteres CalaiwjixGaHosiamp;C'Galfos ih Gekioâ'îltâ-bkanices ad eUnd^'Cft.priraum pafenïeöi peainex cjü neciabud incisr coidikrimeh pdnci-pibfudre,qu(àm quod variis itineAibiUSüaiij'mai’ijalijtét^àd diuetüß-Europas par-ces-vet ni/TenV'Ew^rtadbQWeximeandemiGierinanorum Si'G al ! or um lingua m fuifle pamp; ¥*• lt;bij^pctqö£ Oonipio propagatam paulatim èMargiana.amp; Joçis-vû jsiaisadEuropam delcendiflejlAKdÏentum fuexic mdickim veritatis per omnia fibicQ^ çij^diSjprifea Ga/iofum 8c Gernlàborüm vel im ßacfccianäi vel çonÉialbui veftigia^cia«.

, fidjpxö deprefldidemönftrare {qùaïn ad rem inlignemjmihi opcram naüaüit Ptole* ipæusjyeiiukidintam Hegionem fekcaPanopanifiimiCelebratarumlox anciquis Gtïccöi rum auóloribusktppcditahs delCnpticxnera.Ex bac Indofcytliica mpa tradiderunCj la-pçtum cutn Gomerolt;^.poftexiskxß loca tepuide'jcætbrk ad campos Senaaf vetlhs cidentem progreffis ; in quibuscùm ßabylonicalinguarumiconfiifio eontigifle trada-t cur, non eft quocredamus Comeri polleros huius cladisç qiiam Dcus fcrmoni inflixirj participes fuilfex Quxranturigitur hic. amp;: Germanorum amp;: Gallorum prima naonua fl).çow,quç licecûnc magna côc IcculorumcdaciCacenoin parum hrrolàjCot tarnen (bnt 6c talia,vt cniuis perCpicuum reddant, hic Comerumicum luishabital!fejamp; cam j quant hadcnusnoftrates Gimbri linguam habent,vrurpa(fe.:Gernimusrjn primis hic Ghor fcnaros.vt cos Geographus vocac, qui foli fàtis habencargumenti’Iapetum in Baâriana Scordo foj). tionlcdiiTc. Infeadera videâsScordas^vt modo dixi,àq-uibus Scordifei, poptiliin Pan-scardijci nooia.inferiore infimi’,quividentur Scordo fiuc Scordoni monti Jniqtio forte prius rdiumSs Habitarant inccx Myfiamfuperiorera «Sô Dalmatiam nomen dediâe.Ab eifdem infula s cordon» Ulyridiobicda Scordona vocaca; quamuis ill hisvocibus quidam, A pro O pinxerint? infula. Vt autcm Scordxin Badrianaolim habitantes jDaisin Margianitcommoratis eranC nonmagno interuallo iïnitimi; itaad Danubiumconhnia cenuerunt* Daæ enim fine /»«e Dact ’ Daui fine Daci Myfiæfuperiori vitraIflrum obiedtifuncadSeptetrionem, cuiamp; Scot-?»?• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dana monsim minet, ScScordifci fiiperius vitra Saun m ad lacent. Dacorum hadenus

reliquiæineifdem*locisCimmeriamdinguam intcgfam conferuarünt,qua: oinnina eadem eft cumfermoneSaxfonum,quorum primi maioresSaca: .magiiam regionem frhnTm^o. ^otcr Imaum amp;nbsp;fiipcriorem Badrianæpartem olim tenuerunt.Ncc'miremur Scordos-r« sact. hicialùlamde nominefuonuncupafle, cum Saeflbnesetiam multo remotiûs ad Ipfa Acrocerauniainfulam Salbnem de nomine luo dixerinc jco forcé olim lécuto Corne*-rum quopiam SaCarum filio:quod vt faciliùs credas, cogita de Cimera regionc in conti nenti proxima,amp;: Chimera opidOjCimmeriorum claris monumentis. Eft autem Saf-sajfoniti»- Jôna AuloniMacedoniç opido propinqua,opportune Tureieç claffis ftarioni.Scordilcos item amp;nbsp;Boios olim pocentifllmasfuiirc genres, quamuispoft fuerint variis cladibus at-tritæ,Strabonicredimus. atque inde non abfnrdum eft, muftislocis eàrumin locorum nominibu.s apparcrc veftigia. Circa cadem Baclra, vel proximè vlciila loca habitarunt Cyrtfof. nbsp;nbsp;Cyri,adhucrEtaçequidam populi Germani.quod Herodoti diligentia nobis prodidir.

QuocircanihiLmirijü Daas,quos Daos Herodotus vocac,eum dicam fermonem, que hadenusin Dacia feruanc,olim loquifolcre,cum illic Germants amp;Sâcis cflenc quàm nunc funt viciniores.Tacconunc alias gcnces,qua: ex illis locis iri vicinam Scychiam cd^ -migrartinc, atque inde per Tanaim in Europam tranficrunt. Dequibus fatis multa in Becccfelanis. Quam igicur vclliabitacionem vel linguam inueniemus lt;intiquiorem, fi •vri'j./'nTO» ad-haec primüm loca homines Arcam fint egreifi, amp;nbsp;in ea lolus Iapetus cum poftcrita-filiüs non Chomarositanpum populos ad 3 comurt. -laxaccem condiditjied Chomaràm qUoquevibera in Margianæ amp;: ßadrian«coHfrnioj zû: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

-ocr page 77-

L I B fe R. I 1 i; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , ,

non procul ab ipfo loco in qücih primuni ex area defccnderunt;Hæc itàque prima fuit lèdcs Galatarum.hinc antiquiifimi gehtisexordia tepecenda: hoc iôlidum argümen-turri adfuprcraam antiqüitatispiimàriæcoronam CoinatiorUm ièrmoni viridicadam; cûrri liqüeat eos ïlatim à dildüio illic vrbeni übi ftruxüTe, quö ex Area primum priniæ lingiiæ puritatera attulèrunt.Vridfe Sera amp;nbsp;Chàm cuni fuis digreffijin earn iquam Icir rriùscônfufioncminçidcrurifciNoneftitaquecurmiremur, irilôla hoftra Üngua Sc Ä BcGe,amp;Âlef,,Bec,GimeI,curiireliqüisvtriufqiic generis litterarû nominibüs oratio-lierii àbfolüère,primi hôminis ingenio,follertia,làpicntia amp;nbsp;pietate dignam; dec in vllo alio icrrrionc.vcl o^acionis çonftare congruentiàm, vel ordinis littcrarum raciortem. At-iqiieh'içquidçîîi AnnianiXenophontisoccafiorte nati,fiifallôr.,èlagena vini monti^ Faliici fuauia fomnia gignereconiueri. Redeamus nuncèBaólrianacum Chomeriisiii Italiâm,viluri nîim amp;nbsp;àlios ,in ea rCpcriamüs Badrianum quippiam redolentes. Aicen« dô i^àucs amp;nbsp;cum.Æriéa

Lpi^ûere nunc fortui iubeé idr confiderttranilrû'.

' Certatim foey feriufittna.reamp;^eijuorà'verrunt.

' Profi»us dérias Ph£acumabp:onelimwarcesi

‘ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tiitÖrxl^ Èfirilegimui f fertu^ fuhimui

‘Chaoniô^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- , .

t^is hic portus ? Bene fperate, Nani

ProuehiwurfeUgo'vicina.Cerauîitaittxta,

P'KdettCf^ italiamcurfusq^breuißimus'vndif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Qüæramus qui fint GhaoneS amp;.vndc nomen fortiti. Secuti fumusÆneam è Greta iii Ifâliam properantem.nêc malis plofedàaufpiciis hominem Phrygium dumGallorura qUxrimüsantiqüitates.Non dubicoquinidem icerolim lanus amp;nbsp;Gomerustenuerint. ^Uódhic modô t’'.alinürus nobiscbmmonftratjiSc dim àGerauniis montibus, quorum èXtrema Aerdeeraunia dicuntur^proaediykaliam viderent,'idem pafli fine quod Virgi-husexpre/iit:

iam^rubefçebat fiê//ùattfbraftigatù, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u?

Cttmfroculobfcuroscodejhtiiiiileni^videmus \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;■! v , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ItAliam. îtaltam fgt;ritnui conclama.t •Achatesi italiam làitûfocy clamorefalutànt,

Dixîeriini paùloantc.ab iapeti.lïetiÈia iapygiumpromontoriurn,arque inde totam rc-gione'ni vocari,adcô vt Virgilius,nefcio quo poetiçofurore, non tam Æneæ fiôticiuniy quam veriim îapeti iterdeiçripfiflcvideatur.Qnod vt magis appareat,de Chaoniæ re-gionis nominequxramUs.Virgiliusfigmèntâ traâans,’ facile defnnâus efthoc labore^ fabula fabulam ornans. Occiditur Pyrrhus ab Orefte. Helehus ferùus PyrrhiAndro-nîaeham item fèruam à Pyrrho craditam habens vxorem, fit hæres Epiri. Quid hoc îïionftri?(^o ro^o teftamenco.auc quo fuccelïîonis iurc ieruus adit domini occifi hæ-fcditaterh, exclufisliberisamp; cognatis’Et quis feruus? Nempe Troiantis,eùerlà patriae' abieptus ad GræciRégis iètuitutem. Vt tarnen quid me ofiendat clarius paceaC,adicrt-bamverfus:

^osfdtriainceKfà{yet\33. funt Anidrorria.ches) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fer dquora.veâlt;ei

Stirfü t^ehiüeiefa.ßus^iuuenem^ßf€rbu)n

Seruitio enixatulifnui -^eiuî deinde fectitut

Ledxam Hermionen^LacedAmoniosdhjmeniiOs

Me famulam famulo^ Heleno tranpnifit habéndam: (^flidamereftamagnoinflamatusamore

Coniugis, eß fcelerumfuriü agitatui Oreßet

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Èxciftt incautum ,pätriasßjohtruncat ad aroff

Morte Neoftoiemi regnorum reddita ceßit Pars Heleno, ejui Chaonios cognominè camper, thaoniamß^ omnem Treiano à Chaone dixit.

Scio dici pófie, Eyrrhofinelegicimis liberis mortuo, qùcm Àndromacha’ci peperérap,’ hæredem reEdum fuiflè,atquccius tutclamvitricum geiïifie.qüod equidem no facile recepero.Epirôcæ iciheee ta étant nullius animi,vt hominem feruum hofte permit-ff 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;térenc

-ocr page 78-

GALLICORVM

terent riCgni ten ere habenas^Sed fint hæc quæ quifque volet,mihi certè hac cantidnc vç verba dari poflunt,ita nihil pcrfuadebitur.Præterea quis hic fuerit ’Chaon, qnem tanti fecerit Helcnus,vt eins mallet in Epiro,quàm fui memoria extare,nonexplicauit,tam-etfi ali] fratrem Heleni fuifie dicantSed quid hoc ad Epirotas? Quafi illi à fratre i’erui, Mok/pilisti quàm à MololTo Pyrrhi filio nomen accipere maluifient.Deinde cùm mox ab hoc adr chaanügen- ulto,amp; iam regni fui clauû tenentc Molofiî fint vocati,quanto logo tempore Chaonû tufrimardia appcllatiodurauit’Quamobrcm nosfabulisrelidis,aliamvi3m ingrediamur,cafdcni

•quàs iblemus Mercuriales manusiecuturi.Prolemæusin Badriaiia Chôanam vrBêni chaon»' ‘ commémorâtaliâeiiifdemnominisinParthia,DiodorusSiculus;ChôanâinÂ'fed^'â ckiioniit. conftituit.Hincleui metathçfi fieri pótuit Chaoha, atqueinde Chaonia. Facit Öoq^ hæum oraculum,omnium quæ Græciia habuitantiquifiimura,vtmeritôeiuslocii^uçr ftigem vetuftatem. Aiuntitaq.Deucalionem moj à diluuio,colledis his qui fupérerat, I^odonamcondidifleJequamoxplura.Chaon autem Nochi videtur epitheton fuif-f een. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J gje^p^i minis amp;nbsp;confilio adhibîta, omriia mala amp;nbsp;malorum

omnium patrem cacodæmoneminfigniprædadefraudarit. iCBa-ôûncnim fiue öTa got» tnetyneen. nihil aliud fignificat,quàm malum defraudo.Vnde qui fortiseft amp;rcohfi‘ans,eodem nomine dicitur. Omnia confilia amp;:omnesimpofturæ Draconis eötendunt, vt nos malis lt;011 ƒ«* nbsp;nbsp;perpetuis opprimât,quæ qui fortiter amp;nbsp;audader fupcrarit,€a-öon dicctür, amp;nbsp;contr^dc

Conperomagnu,aamp;ofono cofundcns.quod nomalè Caonper diphth'ogon fcribëré-tur. Omnis certè fortitudo amp;nbsp;omneanimi roburin eovcrfatutjvt non frangamur ma-loru impccu;quod du facimus,eludimus amp;nbsp;fruftramuripfius malorû omniû patris con-nacum.Quantûmalorucredibileeft Nochofuiifecacodæmonisinfidiis obiedum, nq pofiet errabûdos amp;nbsp;fuperbos amp;nbsp;atheos Gigates ad pœnitentia vocare atq.verû Dei cul-tumiquantumiterum, ne area ingens amp;nbsp;ipéomné perfedionis fuperans opus abfol-ueretjimpedimentorû putamus allatû?Verùm vir animofus amp;nbsp;Dei gratia plenus,om nés machinas,omncs fraudes, omnes malorû hominûderifiônes,conuicia,infultus conftan-tia fua eludcbac,dignus ob id vtCgon à lapigenis fuis nepocibus indigitaretur.Quî^ fà-tis multa virtutû elogiaqueahtinueniriad eius viri dotes exprimendas, que Deusiblû toti hominû generi iuperftité relinqüerè dignatUS efl:,vtex eo totum humanum genus tenafeeretur. Inter alias igitur dotcs,quarû nomine ab omnibus pofteris cèlebrari merc’ tur,cft amp;nbsp;hæc vnade maximis,qua omniû hominûicélcra amp;nbsp;enormia impiorû Gigan-* tû vitia vnusiôlusaufusefttaxarc; Quod fi quisfitcui paruahæc aut.côtemnendalaus, videtur,is hac nofira ætateidé tentet,non contra omnesquidé hominû ordincs,Ièd ço* tra paucosaliquotcapitecenfosjbréui ,ni fallor,experimentodifcct, non cuiufuiseflc animi nec vulgaris fortitudinis eos reprehendcre,qui vel fado.velcortfilio, vel calûhiis vitam adimerepofiiint.Ego profedô me longiflimèabefle fentio ab hac audacia amp;: co-fidentia: amp;nbsp;quamuis ipfe meam cöndemnem timiditaté,* hoc tarnen eius minus puder, k quôd earn mihi communem videam,non cum aliis modô,Ied cum multisetiä dodifii-mis viris,ad cas partes vôcatis,vt fi taceanr,canes muti fint vocandi.Bcne habet. Deun»' arcum fœderis fui in nubibus collocafic, quo de Cataclyfmo nû amplius metueremus; quoniam fi de vitiorum grauitate amp;nbsp;frequentia vindidædiuinæ ratio fubduccrctùr,'ne-Icio an vnquam ahâs magis fuerir, quàm hàc noftra tempeftate de diluuio timendum. Cotis igitur vice fungar,hortaborq.vt multi ad id incombant, vtcum NochoChonos Vocari mereantur,amp;; vti illein arcaclâriflîmum de Indis triumphum ad Margianâegic atque Nyfärn ƒ ta ipfi.abiedo omni mortis metu,fic vitiorû omnium fàtrapasoppugner, chaonisaliii vt iuflam habcant cælcftis triumphi materiam ac'eaufiara.Habet verô Chon aliam ad-hucoccultam fignificationisrationem,quæ cognofeitur fi vox refoluatur in €go an,ita vt ex litteraadfpirata, media intelligatur: iuxta quam rurfusduo nos monet, alterum, vt boni fimus ad aggredicndum,quod eft fortium;alterum,vt ad bona inftigemus,amp; in iis aggrediendis principesfimus: quorumvtrumque Nochusamp;: anteamp; poft diluuium cwT omnes mortales dote quadam fua ferè præcipua infigniter præftitit. Atque hinc

Chon,velvtex lt;Cga-goncompofitum fbluetur,amp;dabitChaoniam; vel vt contradutn ex €go-an diuidetur,atque ita Choana Badrianorum amp;Perfàrum nomcnclaturæ fux ■fationem habebit.Dialedorum varierasfaeit,vt âlij Chaon videantur,alij Choan pro-nunciare,nihil vtmirivideridebeat autabfurdi/i Chaonia fit apud Græcos,amp;: Choana apud

-ocr page 79-

i, I B E R i I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

apud Badrianos.Nos nünc€àonIcribimus, àlij€uon, alij lt;!tÖuón : Ètyinölogia Caon vel Coan cxîgere videtur. Chonemergo Nochû dicitnus,amp; Chonardvleum quinaturâamp; chonàrdtii. indolé habet animofàm.qiiod ïî CHotlradum dicas,animoficonfilij homihetn notaris. Sed vtrumhis ho mm breüitatis caüfla plerumqüe€Don vocàmüs, pofteriote cömpoß-TTonispartereieda.Hæccum vernisnölhisfintnotiflimajhoneft öbfcurum ,èqua lin-gua Chonis nome inanarit.Ægyptios vocabülaqüædam Phrygia in facris fuisvfurpaf- ckitonjiui fc,ciimalibi,tuminHieroglyphicrsjpatefeci. li Hetciilem Chonem etiam vocabant. Herculisautem nomine Nochumintelligendûefle,alibi docui, proptereaqUod abeius vïmaïèùla,totius humânigencrisproceflerit vniuerfitas, venomé iplùm nimis dilucidè apùd puellasaperiret.Quamobrem h Herculem Chonem vocarintÆgyptijjclarû eft, Noch'um Chonéfuiffe.amp;r fie ab audacia omni malorum impetü depulfo ac delufo nominatiim. Scribuntquidâ,vtannotaüitquoq. PhauorinUs,hunC Hercule Chonem Chlt;me,ità~ Com Ofiridein Italiam nauigafie,atqueinde faàum vt Italia ChoUevocaretür.Scrabo Ghadnum nomen,quàm MolofibrunijCÙm eiufdemefletgenris, vetuftius agnouit in Epirojôr idem Chonas in Italia,in ora ea quæ à Silaro fliiuio ad Zcphyriiim prom’ötó' rium'v'èVgit,antea habïtafledicitjquàm Lucaniâà Samnitumcolonis nominaretur.His à Laoflumine Metapontum vfque proximos fuifie OenotroS,quoseiüs regionis impe-frÔfclPexuerunt, arque hæclola ordqua: ad fietum Siculum vergit Oenotria olim,amp;: póft Italia dida eft,fi Antiocho vetufto Italiæ feripton fides habenda, qui lapygia e'xtrà IraliartiCollocauit.Exhorum collatione deprehendo Chonem Nochum füi(re,qui dd ad lanum in dextram tune Tiberis npam lcd en rem nauigaret, prætcrucâus lapygiam' Lacinium,Siculum fretum intraüit,quo deinde ad Tiberis oîtiacurfum teneret.Vi-detur igitur hic aliquos reliquifte colonos, dudus fortaffe fpe proximæ infulæ ex his loi-çisoccupandæ colendæque.Horum iraqüemaiorcm parte de fuo cognomine ChoneS d’ixifle videtur,reliquos veto,quosextremam Cherronefi partem teuere vellet, Oeno-trîos,ideft,do minos fiue heros perpetuô neceflarios, fine qui femper oriinium necefiïta-tib'tó füccurrere confueftent. Id autem ea de eaufia fecifte potuit, vt omnes quiadTyr-rfiériu'haarehabitarentjintelligerent hos fibi perpetuô in honore habendos, vt eos qui Itmper ad freri euftodiam neceftarij forent. lt;©it-noot-8ecr, idem eft quod dominus per-petuô necèflarius. Quod fi dicas ^^it noot ccr,honor notatür perpetuô neceftarius ; qua; fignificatio eôdém tédit.Nameos femper maxirne honorare oportet, qui limitibus cu-ftodiendis excubaht. Videbat annofus vates ab Africanis Chamefènis Sicilia maxime amp;^hanc extremam oram impetendam,qua de eaufia lanigenaS monebat,hosfociôs raies efie amp;nbsp;eolócö çonftîtutos,vt Sgt;c neceflarîj perpetuô fintfuturi,amp; fuinmis femper ho-noribusinamicitiaamp;diligentiscuftodiæ officio retinendi. Necfefellitcüm metus amp;nbsp;præfagafururorumprtidentia,qUiahæc primüm regioab externtù linguai hominibus, nec dubito quin ab Afris,eft amp;nbsp;fæpiüsimpetita tandé occupata;atq.idcirco Italici nù-minata,id eft, extern! fèrmonis regio-,pfopterea quôd uit-talidcm fit in GallorUm fiue Cimmeriorum lingua, quod extefnusfèrmo fiue peregrinalingua.qua in voce prior lÿl-laba diphthongum habet,quam Græci in Harpyia.qua decauffa in I.longû tranfiit, neC Vnquam àpoctis correpta fuiftct,nifi vocabulifignificationéprorfus ignoraflent, Cûm Veteres Latini inantiquisfortèOenotriorû Sc Chaonum amp;nbsp;Galatarum monumentis hoc nomen in principio perV Sgt;i. I feriptum vidiflent, neefeirent ex duabus vocalibus fiftce diphthongum coire,ftolidècrediderunt, apud prifeos Vitalia, confônante vocem éxordiente,nuncupatâ;cuius cùm nullam idoneam intienirét rationem, finXèrunt cör-ruptè Vitaliam proVituliâdicicœpifTe, atq.îdnome àVitnloinditum,fiuequôd vitulis optimisabundaretjfiuequôd Herculesvitulupertotam Italiam quæfiuiftet. Noamet meHercules,nifi hæc narratio tam frigidafit amp;nbsp;inepta, vt non modô non dcceat veri-tatis inueftigatoréjfed etiam indigna fit quæ bubalis vel afinis, nedrim hominibus reci-tetur.Sed talibus nugis opplentur aures ab iis,qui cum nihil habeant certi amp;: cxplorati; ad fabulas amp;: aniliadeliramenta confugere malunt,quàm nihil fcribere;quiduis potius cortfefruri,quàm fuam ignorantiamxùm longe fàtius efTet eu Horatio dicere,non omnia hominum feientiæatquecaptuiconcefta. Incido rurfusinRomana,nec,quô minuÿ incid3m,euitarequco,cùm itaGallica illis fintconnexa,vt principia iis quæexipfis de-ducuntur,autpotiusvt duo rami exeodem trunco progreffi. Certè Gallicae antiquita- '

ff 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcf

-ocr page 80-

G A L L I C o R V M

tes raultofacilius citra Romanas,quàm hæ titra illas luce accîpcrc pofTunt. qua in cauf-fam(ecucus,vcrurfus idem dica,Romanis Galliea præuerti. Nifi cnim Iciremus, Cim-mcrium fine Gallicum fermonem,piimdm in Iiac,de quaagimus,rcgionctuiflc, non video quî intelligi pollet vel illud quod de Icali nomine dixi,vel omnino quicquam corum qux ad pnlcas Ocnotriorum vel Sabinorum, vel Vmbrorum voces interpretadas fpedant.His modo explicatis,qui fuerint Chones amp;nbsp;qui Oenotrii liquere puto,ea qui-dem tenus,qua fe de caligine fuafpedanda præbent.Quod aucem Ægyptij de Chonc fabulatilunt,cum nimirum cum Ófiridein Italiam Rifccpiirccxpeditioncm,ex vapita-thamfatris tc Chami ptofeclumjqui ne Italia puHùsà patte apudpolleros cred-eretu^,qua^^pî^rJiT confinxit fabulas,ex diametro cum ventate pugnantes.Et liauid icio an amp;nbsp;in, Ægy-pto partis fugerit conlpcdumjveritus leuei am fcelerura fuorum caftigationc. Nec ab-x/r fubuiM, lurdus mihi lermo cius viderctilr^qui ex Africa etiä aliquando eum fugilTc dicerct,atq.

idcirco fîgmentû allu mcndaciorum patris exftitilTejSaturnura à loue pulfum,cüm res contra haberet,atq.Iupiter Hammon j qui lé Cham üiie Ham, vc Ægyptij proferunt, dicebat,vitiorû pudore amp;nbsp;metu cafligationis patris præfentiam declinallet. Quis dtó-f firiSjamp;J quid ea vocC fignificeEUtjhon ell huius loci inueftigare,in quo çata lèlè ofêrtrè-rum Gognitü necefl'ariarum copia, vt earum cxplicatiis contrahendus potius fit qiiam externisrebus ampliandus.Qiiandonuncollelum ex Strabone Si^Antiocho, vbi hes habitarint,amp; deÆgyptiorum relatu collegium,Nochum Chonc fuilTeprimu nominis auóloréjviterius lie omnem rem fupputó,vt concluda,amp;:olim in BaârianaChoa-ham fine Chaonam,vtraq.voce Iccta per diphthongu, quam cófuetudinis noltræignari diuiIerunt,Chonis,qui Hercules fuitjfuilTc monumentUi amp;nbsp;eiindcm in Epiro Chaonia condidifle,tum nimiru cum lanum vilitandd proficifccns, Comerios cos vifitatct quos i^echninv- Comctad Ambraciu Imum collocaflet. Nochusenimin vniuerfo orbe eofungebatuc ofEcio,quo per magnu poftea fcculorumdccurliim Epifcopiaptid Athenienfes }quoru Portes crantjtota prouinciamfibi comiflam, quam diocccfim no ipli çantûjled l^om»-j ni ctiavocabanr,circumire,atqan fingulisopidis vicisamp;c arcibus circumfpiccfç dili-genterjoummagiftratus reâcofficns(üisfungerêtur.Verùm£ratilluddifcrimcn;quôd, hi fupcriori fubcrat magillratui, Athehienfiû nimirum rcip.ille nullu in terrisagnofee-ret fupérioré,fummusipfe,non Rex tantii atq pa:er,(cd pôtifexetiâmaximus. Quam-obrê putemus par eft,in^eti cura amp;nbsp;Ibllicitudine per omnes Margianæ colonias eû cir-cûüolafte,nullis parcentelaboribus,iiullas invafto adhUc mudo itineris moleftias,qux no potcrant no elfe omni coniedura maiores.reformidante.Quoticsingcmuiflecu crc-dcm’,quoEies cana barbalacrymis rigafle.cu filios amp;: nepotes fuos,ia ftatim à renafeetis humani generis initiis,in prifcavitiaamp;slcclera rclabetcs videret?Quplc putamus Chami improbi filij lóbolê fuifte,quale Nebrodi regnu,qualcs in co mores, in quo Rcxiplc no Regé amp;nbsp;patré fe,qualiseire debuift’et,vcrùm bomitru venatoré prgftitilfcjdc vera hi-ftorlafcitur,ideft,horesvtifcrasjnonadipford falutc, fed ad luâlibidmêatq. voluptatc rexifle’Vndc non multo pôft,omnesferèamp; Chamigenæ amp;nbsp;Semigenæ Babylonico regno fubiedi, in foedäidolomaniäpertradi funt,àquane ipfi quidé Abrahami maiores ii-çmunes fuifte videntur,nediea,quoddicere poflem,non citraaudor,icate,fuiflcartifices idoloru. Sc fœdæimpietatis,acfàcrilcgæfoinicationis admimrtros. Quibushæc o-culis,quo hæc animo piû pâtre fpedaftedicemus,in quç turn eiî verbagt;in quas min^s,in quit iurgi3,inqueiuftûfurore prorupiflc?Duincrepat,dû caftigat, du Iccptrifui vtitur poteftate,dMm impios perfequitur,quo ab infania retrahat,hoc fibr lue ri facit, vt omnibus hîdibriis,conuiciis,calûniis à Chamigenisim probis improbi patris filiis proleinde-

' fctur.Hinc fabulæ de puHoSaturno,amp;aliaconuiciorû ad poétasftolidoS plauftra vene-runt.Hrncad Ægyptiosabipfô vlq.Mefraimo Chami fine Hainmonis filio totdcmen-tiû fuperftitionûmonrtra,totfalfæ de rebus diuinis fabulæ,tot portera cmanarûi turpiu mcndaciorû. Coniedura rtaq.cx nobis ipfi faciamus,quanta animi ægritudine, quantis angonbus,qu«ato cruciatu piiftfimus Rex amp;nbsp;pater fucritafflidùs,ciirn bistâtis mahs non polfct medcri.Et vetoquâto hæc in Chatiïigenisamp;r Scmrgcniserâc acerbiora, tâtoindies magisatq.magis lani amp;eius filiorûamore flagrabat.Quaobrédûr^feiftet Charnu, chamefents que ChamefcnéProtarchus appellat,in lani regnû nauigafle, veritus,quod reserac, ne amp;:illiccrroresfuosamp;:fœda fédéra feminarct,nibilpriusbabuit, licet ia ad extremu fc-fiium

-ocr page 81-

t. i iï î B E R i Igt;ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;,

P’0,P?riæPiÀ'etgt;qüàm^c eüeftigio: in Gretâ,amp;: hiuc adcosjîaomëi'îôs qtîi ad ÀmbMCfd fînum Jedesfîbi fixefântiprofietlëcretur,moxinde ad Latiüfoluturtls.'MiGïgitül'vbprk-dcntçmfîeect-hermdllamialiqupc'ejslius fociistéliqnic,!.vtJeguelïèat8£/rcligiôHisïî7tbc • ^,,Cimmqtiqslt;ulted«sr:dacadcftjO:cpi)Clieto nomeneld£iîra,qüo Vicia.amp;iiiperftlfib'ne àh-d^il^pjc(cnipçr,vbiq^oppugnaxe nôwbacùrivcnhnil'û ipfî leChaonu-fîtié Gîiô-^* }mum/quod;idéeft,norflmed»gfîoa pla31laré«;.Apud!Hcditaq.Gôdonæadlâtribà füitèrë-5;,da,^uàinica pracplir^d veru louiscokuhofqmesiinôructià perpétué darentutiÿflïKixi i pluq bqs ollendam.Hiiicdgiçut G lv?rtiàd fretûd«ü eci^rlsrSiculù oïdÓcit oeros amp;i:

ç»Jftdidit-.^a?/Môtit:in.Baâais.5ûapud;pcrfas;Glidaiia, qùîe r«EpïÂgt; *iCh^Qnia,quai adsFrçtiîSicuiû-.GUQÔwiquæregib^iinïttmj Icaliænonicn -fît •foriicâj q^Ùtc •Âkiqominu mprifea JanigénartVJingua rUti.QfîXîqU4'habcant fignifiCatione'amp;fcriptd-xam/quantus fir Qgpniæ vecqllaiiske'lligiQfuçonl’cnfus^efîfîi pnma Maigianora.'Sr.öfi-'«’' ‘âriaqorum IjqguftjXfipdo breuiqs^talEe quamtoîtpoftularet.j'eolpiicatfîjn.QuôdifîiW ' I his iatjus alas çxçpndetémüSjËfiQX'.fîj.Romandli' InfiolaremUs anfîqüitateSiqüibusfamp;^fdai l'ua porcrojamp;fiiuSloetiHUjfetuanduscTiraljfirem nuncadGalIosTranfat-lpino4,nifî meSçlionçs in lapygiam réfiocareEC.rog^niÊS ne lèaôtêdefer3ra,quàrti‘fîrtt in prilcanlSalentini4t[Galabriei nlt;gt;minispoireüSonßm poflliminfiiurercllitoti.Saktt-ünorura mentionemlëcitVirgi.liiisiiœ .;r.:;p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

'gt;h .b

'cniui

11- 'jl 37.11 ■ .JüVffjÓ

......

lt;131

Item T.Liijiuamp;npn Vsno lOiÇdJamp;ràborMcflapiä i'Græcîshanc Ciïèrron'cftni didàuâôf .ejl,j(ed in partesâb incolisdiftipgai-amp;jexnemâ quidcmi^oatad Jâpygiatn promoff(0fi€i Jact,%Salcntuni,fclk]üam parce^Galabfiâ vocariiDionyüus'HalicarnaEfljtôs amp;nbsp;Sèfàiü^ Sàlçntinum ipCnm prömohtorju hutupant. Saleniinos Feftus à^alo noiftinaröS pïifR^, ngiiifieo modö,dccept listed jn iUo’ etia,c]uôdGrctcnfes ôâ Illyribsètiatn pütarit,tÜiït anteiddtneneum Sakntiexftitcritilpniéjnecfidcdlgndni fît,'GrarcùfnantïllyÀdhôt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

xninerp Lacinpm rtom^nterrap^Vjlia; tcjç.çns arripuiflei, daturum; ftjilTc; Diximùsai)

petpiSç ComeroiiipScnones cpnfîituitos, excretnu prômoncorium ab lap'eti gaudiô StiieMmi»»-Jî^mçnaçcepiflfc4dQm iÊaq.eadô lingua vocatu cil ,éal-cnt,id cll,fînis.côleruati’ôliis Jîüê faluciSjCoquôdhic teçminusclTet.-fuptümusrcgioni'sIapetoipromiflac,: ad qucqu'itrlalî Uu^ peruciiifîècx^ pJacuiC vcboc.nQnune-felicis nauigacioiiis memotiacôlèruarctur. * noltrasefl voçab'ulum idemfîgôtficansqnodconlCruarioLannis,âbS^aI,quôdeftlèrù'ô; mutacaadfpifationcln fibilumtyndß amp;c Sal prôeondimentoednliaconlèruanteà côp-tupuQqejqUodiab iUo Iblo teportgt;,d.iireftgt;quod in illo logum eft,in hoebreue-, propteïéà lt;Juôdminaris,if^çi^a(£)alimétaà?pyf:Qre,côferuari,quàm homines nô pericc. A ;èalfftlKÏF’i jamp;ascij. pro fehce.Hinc Latinofurp Sal ^falUS.Ex cade voce nomen fibi formarunt Salyi,quos Strabo Salyas appeUatjpopUlus^alli£ç,in quorurofinibus Mafliliefllesfibi fedem armis quæÂUjerût.^^lT}gr,pUiilaliiidQftjquàm:popijlusfalutis,qüia1LuipopNlum nobisfîgnet.

VidêsncGaUigiuii/VCTcabulüm.ipfHtM.^al elfe ,cui fiMSnt, qua finis ifiobis notatùr,amp; tX jquæuisregioni? .cxcrema parsjad.daFur,ea regionis ora notabiturdh qui faluté fîbi GalH 'C”’'* innçneruni.Gaiabria autem paql,à, interius fîca,Galabria potius diceiida foïlFet.verâm jVoxid palTacft'quod CalatiajGailt;f.r^,iCales,amp;: in primis Gains amp;nbsp;Caia. Id autemita elle, jdemp’nllrac Galabriorum nompp.gjpud Dardanos, quorum vrbs, Scrabonc telle .ffiie .perquam vetulla j.y^itidefacildconiiciasà veteribos quoque Gallis quondam condî- ■ taipjFuiire.Eritdtaque’^alic-urlctidçni quod Gallorum libertasj in qua voeev con-(iqn^sdn B tranfîic, eommigracione!amp;; olim amp;: nunc etiam iioii infrcqüentï,cöm fîntquidamquibiberemalunt,qult;iniviLlerelt;©3 liberellivnde ©jtgicitvel ©jiijit .yd 30^ictIibertas:quævQxlicecgeneratim quamuisnotée lïbcrtatem,percxcellcntiætame

■ figuram ponitnr prpciuitatc.CuienimpagonUhdinarum amp;:iudiéior«m tam devità . nbsp;nbsp;' [

quàm de fprtunis à principe libcrtasconeedituFjisWittapud nos-vocatur : quiloqucdi * jmo^Çfmmerioruni populis tamellantiquus,vt olimëtiamapudThfacesviguilTcpfo- Stiymbri^ daîür.Teliiseiiim,eftzSErabo,abiis ciuitaté Briarri Vocari,atq.itaSclymbriâ Selios cini-tttei;idici;Mefçm,briam itaq.MefijCiuitateinterprctabörjamp;sindeconcIudäi, qiiodantc dicmditjuHti dixi, Iviclbs,noii,MyFQS.vocandos. Quodautédicitolim Mcnembriadicilólcre,CTcdö pqüidç^leu.tllt;?iî^,yc ’Menés aliquis cius fuericeonditor, lcd quôd liber tas fîue ciuitas habitué. '* '.-Jijpiir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cflc6

-ocr page 82-

gt;550 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A L L I COR VM

r,ç{rerjYirorû,quam Kies poftca in nomen fuû co'êgetit tranfire. Quocirca vt Meiembria ,Mclt;iorum,ica;Galabria Gallorum ciuiras diccriK; fiue gcneratim vocc accipere rtiatiis, •j,Gallorum libejftas..yidetisquàm altêfintimprefla-Iapygia: vetcfom-Gallofû'veftigià, .}Si q.uani vcrèfrebràdixcrimjGallorüm èc Thfacqm ei'cxteraruffi’Gimmerij'gene/is rxwrwOT»/. j^tiopuxn eundém.olim fuiiTe fermonem. Êft'priBterea jn ora Sênonom Vxentuiïi'/à

.GaUip-oli quinque paiFuummjUTHiis!djftansadïi©li|m‘lapygiumprómeHKGnurt),quod .egeprjmùm.tûxiuj;Salentinæ regionis opidumJfUïflè con!edojamp; lapetum hunCipcrtu Jngrdîù[n,ciuH'itUis.=lMc lætumDeofacrum feciift,ac-cJeinde hilaFia^iceiebraiTe. ’qtroid Romanipôflàd aqUihodiumivcmum 'Celebraàùs oâauo Galendas AphleS, -roe pQnarooöeiseiuiM: co ipfoteropofje Japetumittiboic liwuS qUOndàrtt'cxiifle, atqüc .GreîâiVelEpirohribernaire. Vt igiïQrAcra lapygiäagaodio lapetivocatur; itaâbèôaé rxrwrfcwin-^yxenïuna opmènaccepit.l^gtdnimYCioonfuiosiönüsffit u amp;nbsp;Oitcnülter pronunciart, gaudium amp;nbsp;hilaritatcno^à quo 3iap0^^iÔtgt;8C'rriedo è meditfcompofitid'ne’fl-

£bilo;.amp;: adfpiraiione ad mollioremlôoi coitionetn)amp;-ï*iSnali in S'roUtatOjfit JiOjiqsuod tancundem valetj^fapUîOpï'oIâpeti lætitia.Nècalitef abi^ttßtl^ugtsi‘fntyicitM-, 3pfO'fcftiuitatisamp;.hiiarioni orajamp;ibittcaipiratione’Â:Tau è rnediôtei^ôos-^gÿ rtà^VHdc -VjQCôtum Liacinis. Videormihivuà euf lapheto nunc Iiilaria celebfôréjadeô me fecreHc Eæc recordatiodiuinæ bonitatis, qua in totrcgnoi?fi amp;nbsp;nominû murarionibus amp;nbsp;cIadJ-bus voluictâ-dara hic conferuare amp;nbsp;lapctiamp; gaudij jqOo banc terra falutauit, monumé-ta,5lt;: nos poft ram profundas amp;nbsp;diuturnas Cimmerioru tenehras in hac tam liquida vç-pefÿihiftqriaîJuceeoUocare;qua nonïèru raódè'moxàidiluuiogeftafû^hicmoria rëdin-^Çgr^fetur/ed apertillîma ctiaraargumentafuppeditarentur ad demOnftrandum, quà;

lanigcnarû fuiflet lingua,akiflima fapiétix refigionisq. myftem’i^ reueIatuTa,qui jfeiè.ip ea exercerenon grauabuntur, vtpote BabylOnka eönfuikine'itiiriirtiècofi-wpra. Pörr^ non Salcncil modôamp;!, Vxentuab Cnt, quoora^deHotatur^-finèS-/nomina dtrxe-Tarenti vr^ tunt,(èd Tarcntum ctiam amp;nbsp;Hydientum. Qui Tarentiiitu confiderâbunr, nullo-mo-kùdtfcriftic, dojiegarc potcrunt,quin reuera id ßt quod Gallifóièrmone nofninätür. Sitaeftad irf-; timum finem eius finusqui hinç lapygio^hinc Lacinio promoncofioConrinetür.ätquc

' ' in hoc tarnen vkimorecciTu inter duo maria ièiè porrigit ceu magna'quædam amp;nbsp;çb-longa nauiseiferportum ingreffa.A puppe foifa munitur,quæ ad vtrnmque marc per-tinens,nauium longarum curfutnadmittit: eprora in continente per'pontes itur/qdói ^eftus interluit ràpidiflïmus.Pifcium fumma abundahtù, adiuta dutóbös Galeiî flumï-nisaquis.Nuiquâ auratarum maior vel copia vel mâghltudo.oftreOrum tanta vis, vtvéî vno quandoq. iéftertio plura quàm ducenta coparesi.taeéo reliqua.Rusfbburbarium îç-j pffimûjnc n frugibus modo Sc paicuis,fed vineisetiatti iK Oliuetisc» optîmb cerraturuï Quid hîccômcmorémamœniifimum profpcdu, qUî'velutiintheatroquodâNeptuÀ nio,amoeniflîmû littorum,colliû/axorum, câpofùftiamp;Vndaruki prarbet fpedacülum? Accedit his comodisIpci fecuritas,quar tantaeft,Cum «atura lociytüm'hominû opera, -nihil vt firmius vfquam queat inueniri.Eft in vicirtialocns beatiffimùs,omni fruiftutim genere fpedabilis:plurimas habet fonriuicaturiginesïomni gehcre'cïtriorû Iuxuriat,fi-cis,raalis punicis,amp;cæteris frudibus vrbem replet iolcraomnîs gêner«; amp;nbsp;filaTarétirïi .grajuiter redolêntia porri, Iaxis finibus effundit.amp;nfequidfertiliratiobirtjgraucamp;rvrens .bore« frigus excludir.Solis radiis totum fe pandit. Qnamobré vifüs eftdignus,quc ma-SMHTùmfiut iores Saturû,media produda,Vôcarent. quo accetitu tûm prônûctcturjatis liquet hioce (Janica nonLatinäeiFe,tametfi’h«eab ilia duxericoriginé.;Sgt;atquoduisnobis feniénoy

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tac.î^jjonga vocali, magnû amp;nbsp;cxcellcns in quoüis genere fignifîcare, crebrô dixi. 'Qüô •

jùaquot;'i (J nbsp;nbsp;nbsp;£t,vtiè«tur icminisexccllentiadeciàret.atq.hinc ctiâ Saturnus nomenfibi fumât,quali

^atumuf drceretur,idcft,vtihs’5cncc€ifariusexcellenti ièmini procrcando.In Saturnus SMtnrnin»-^ ,pfimà fyllaba tépocefuodemonftratGallicâ non Latina vocis origine eife quærcndam-w»»M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^jj janam Tarentinaob mollitie plurimôapud antiques laudishabuiife, ^^rbê

etiâpurpura:tindüràfuiifecelebratâ.Q^aliporrôcælolitatq. aêreiclahifimaciuiu in-

' genia quondâdeclararuntjamp;in'ptimis ArchytasTarentinus, Nicomaehus irï AricKi metica amp;nbsp;MufîcaCelebris audor;Ariftoxenusitem, cura iummusphïFôfophus,tu riqi bilis Muiîces antefignanus. Taceo Heraclidéamp;: cteteros,nelongiüsprocedatenurne-ratio. Quôd niii fatorurn ferics aliuddcftinaiTctihæc potcrac vrbs^raiperio totius ôrb’S digniili-

-ocr page 83-

• L î B Ê R i I t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, „ 71

lt;ligniJÎîmaVidèn;atq. idcircoveterumfabulisiaâattitjàncfcîoquo l'arafit'e Nèptuni filio conftrudâ fiiiflejCO quôd non alia Nepturto niagis plâcefe poife videretiir.Nobis de vocis fignificatioiiè confiât,à Gallis quondaconditâfüifTe.Quis rogonon opter in ta beato omnibus terræ marisq. loco dotibus cômorati.’At hoc iplüm te hômen,vt facias, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, „

monet.Cacenini moràri notac,contraiiûônt, quo eelere fignatür ,thàrâderc noftratiü Tarent! vocum clanlfimo.^ntoramjè quibus'3Ear-cnt,ea ora vocabitut, quç tdlis cftjvt cüiuisin ca fit comtporaridümiAn quicquam poteftnatüræ'loci,tantâamœnitatisamp;copiære- äb». rum omniû largiffimö cornu efFundenti,veI accômo'datius Vèlèönuèniehfiusdici?Bcné itaq.concordant Saturû ie TarentUialrero nomine fèminû cXcellchtiapolliceritejalrcro adhoftante né re finas ab hac ora diuelli. Qui Tarentü Sabinorulirigua tenerum aota.-ri dixerunt, faUuntur. '^ecr enim non ^ar apud Sabinos pró tèneró dicitiihEt licet nori ignoré hancvQcalem longa,quam duplicl co noftrates plerumq.fîghanQn äcÖuerti ä- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ '

pud LatinoJjVt cöm ex «Cercn-uell, Ariouiftu fecerunr,hic tarnen nihil talé fufpicädüm-^ tum quod prior ratio in Senonu lingua fit äpertiffinla'; tum quèda no fit product um in Tarento,fedçorreptu.Credo tarnen id à quopiafti cohuicij loco ipfis obieélu, ep quod imméfa opu vis,amp;: om nis deliciarum opportunitas fere ineuftabilis ânfà infigne mol-litudinéattulifret.atq,ita derifui gratiàm vocuth allufione quæfita, hand (éèusacq. Cicero Verre à verrendo diéiüm fififle iaclabat.Nclamç nos vrbis illicibus nominisad-monitionedeuindi in eius finibus cônfenefcamus,maturemus fugam ad oppofitum ex diametrototius Calabriç promontoriu.in qild prifei lanigenæHydrenru condidere.Siç autem nomen vrbis efferri abantiquiffîmisincolis folere Galatæus contendit, hûius fuæ opinionis firmamentu collocar in qüada antiquainferiptione nïarmofî infculpta, quæ Neapoli ad D.Maria: cognomine de Libera exftat,vbi forte Venefis ohm téplum fuit,quæ Libérafèrmone Cimmerioruvocabatur.IncaHudrentinorû apertîffimis lic-teris fit mentiojtanto pluris à me faciend3,quod Latinû V loco Græca: litteræ in prima lÿllaba fitcollocatiim. qua defecolligo, accurate dodicuiufpiâ viri,quicx vetuftismo-numentis id didicifTeQudicio fadu fuifre,vt contra comimiiné Gra:corum confuetudi-nem,£ontraetiamînfigniaciuitaris hydrum habentiayfcriptu'ra nominis mutaretur. Quamobrem vt non citra graué caulfam prima fyllaba aliam accepit vocaléjita magna fuerit ratio necefle eft,ob qua fecundæ etiä fyllabæ vocalis mutaretur.Quôd fi Galatæo hominide Græcisfuis parentibusgloriofo hæc p'iacuitfcripcura, miniirié Gnécïfe con-ueniens linguæjquato magis mihi placere debet. Gallos hie primos agnofcéticodîÉores-quos Galatçus,quâuisGalaticû nomen no dedignaretur,proculamouendospatabat.cà ctiâ caufTa Plinio minus £cquus,quôd Senones in Calabria collocalTet. Situs fané hüius vrbisfatis'ofi:endit,quâob caufTam Hudrentuab antiquis vocaretur:Cùm énîm èxtre-mos Calabriæfines occuper,è quibus amp;nbsp;breuifÏÏmus in oppofitum littus traiedus eft,amp;: Acroceraunia clarè cernuntur, totius Cherronefi cuflodiæ amp;nbsp;excubiis opportunifiîma merito videbatur.Hinc antiqui centu turribus,vt incola: ex reliquiis amp;: turre Cctenaria nomine colligunt ,vrbé cinxerunt. Nec citra caufTam prôfedô,vttriftiffimusauorum memoria docuitéuentus.Achamatus Maliometis claffi prçfcdusgt;annoàChrifti natali millcfimo quadringentefimo odogefimo ex Aülonis portu ducétas naües ciï Vaîido ex-ercitu Hudrentu duxitjamp; cùm fat æquis conditionibus, faluis videlicet omnibus qua: ciuesfècum ferre poffent, perfuaderededitionem ncquiret,vrbcrri expugnat,oCcidioné quantum viroru effet trucidât »facerdotes vnà eu archiepifeopo rebus dininis opérantes iugulat. Qui cladi vitam fubtraxerunt, autcapti, aut faucij,autçgroxiextravrbeni funt protradi,amp;: mnltisverbis amp;nbsp;blandimentis follicitati, vt Chriftiana: religioni renu-ciarentjciim adduci ad atheifmum nequirent ncc pollicitis,nec minis, nec verberibus, nemine ex odingentis,quot erât,fidédeferéte (mirabile didu) ad vnû omnes diris mo-dis conciduntur.Quicquiderat mulierû amp;îpueroru fèruitio idoneiî, Aulonenî auedm Vide nunc,an non diligenti euftodia ei vrbi opus fit, in quam ta breuis efï è Græcia tra-iedusyVt fretum adquinquagintadumtaxatmilliapafTuum pateat, amp;nbsp;Pyrrhus olim Varro Pompeiana: claffi præfedus naualiid ponte confternere cogitarint. Rex certè Alphonfùs nobili Chriftiahorum clade dodus,cùm longa amp;nbsp;difficrli obfidione vrbéreçu perafTetjarcem cxftruxitloco dignam,quamqui præfîdiotenent, verèfùntid quod dicuntut Hudrentiniyid cffiyfiniu cuftqdes.lt;âlî quid ficraodo'didumj ï^uïict auté idem efli

-ocr page 84-

CAILICORVM

eft quod cuftos.Quodigitur aptius huic vtbi nomen dari potuit,quam illud quo perpe-tuo pofteri monerenrur,vt in hac ora perpetuos ponerent cuftodes, ad totam Calabria in eo ftacu con(eruandam,quo taliscfletqualisdiccrctur, id eft, Gallorum libertas lëcuritas’Nam à quo Bria,vtrumqiie notat,liberum amp;nbsp;fecurum, eo quod qui (ccu-rus non cftjliberefle non poftit;nec contra fecurus,qui non eft liber.Eft itaque apertifti-ma nominis fatio;quæquamuisab eo,quivt fie nomen fcriberetur,fculptoriimperauir, nonfuerit fortafleperfpedajiam olim Cimmeriorum linguaJn illis locis abolira, vcri-limile ramen eft eum ex antiquiratis inquifitione diligentiorequam cçterorum fuifler, ad banc fententiam ab aliis dilceflifte. Magna ramen verifimilitudo eos m'ouit, qui ab aquisnomenopidodatumfuifteputauerunc,eoquodplurimis amp;nbsp;faluberrimis aquis fcaturiat tota vicinia :amp; fuit forte hçc etia altera eius caufta prilcis Cimmeriis,eo quod aquamétiam acuftodiendowcrwpnominarint.Cuftoditenimalimeto fuo natura,quam ignis cittaeius cuftodiam mox dcpafceret.Sed hac de re alibi lands. Sat eftomonuifle, Grrecum vocabulum à Cimbrico aquæ epithetomanaife, atqueidcirco nomen ciuita-tisgeminam apud lanigenas habuiiTe rationem-PolTem equidem amp;: alia non pauca hu-ius regionis nomina de Gallico (êtmone interpretarijèd hæc quæ modô expofita funr, non fuffîceieraihi tantum videntur ad Bocchi amp;:Plinij audoriratem confirmandam, fed pluraetiam font teftimonia,quàm 4Uifquamæquusiudex in tanta vetuftate, non dico poftularetjièdvel optaren Sunt no paUca apud vetcres tranftcribentium vitio cor-ruprajfuntaliaàgermano fuofOno ob fignificationis ighorantiam detorta, dum vetufta locorum nomina manentjgens verôicuiüs ea propria iunt amp;nbsp;vernacula,iam olim vel eft excifa,vel veterem linguam amifit,vel aliô commigrauit. Opidum quod in Aquitano-- rum finibus Carolus Magnusexftruxit nomine jprantsi-toaf,quisagnofcet in Fronfaco, ' quolbnohodieefïcrriaudimus4nfinitaid genus adduciqueant exempla,multo minore temporis fpatioingentem vocum commutationem fadam efle teftatura. Sed ad quid in re perfpicua operam perderemus.^Quæcûm ita fint, quid miri fi ab ilia Ogen ia ïEtate fimile, aut longè etiam maiüs nominum vel exitiura vel detrimentum accidifle dicamus? Quamobrem frequentiftimè conieduras valde probabiles omittcre malo, quam earum vel obfcuritate,vel dubia fide, cætcris, quæ clara font amp;nbsp;veterum nixa tc-cauérumcs- fti*^catione,labeculam aliquam aipergerc fufpicionis. Mine in Gallorum c Chomaroru miiratieau regione,Sô Chomara Badrianorum commigratione nihil dixi de Media:in qua tarnen extant quædam veftigia tam alte deprefla,vt ne hadenus quidem fintdeleta. Eft enim ^caUaof. in ea Galla ciuitas inter Zagrum montemamp; Stratonem flumen ,eftamp; Margiana regio apud Cafpioseiufdem tradus populos, Cyrofluuio finitima: de quaclariflîmum argumentum fumas,eos qui in Margianaad Badra primùm habitarunt,huic nomen dedif-fe.Confentit Zagrus mons,totam ferè Mediam complexusjcuià Zagreo,(quod vnum de Nochi cognominibus fuifie alibi trado) nomenclaturam obtigifle nonetteur nege-mus.Qui niigitur fufpicer Cimmerios iccundum mare Cafpiura è Badris amp;nbsp;Margia-na profedos,hæc illis locis reliquifie monumenta, præfertim cùm videam Gallam ciui-tatem ad Zagrum fitam:quænon ad horum modoprobabilitatemplurimum facit, (cd ^^^pi^innem etiam mihi iniieit, ex Gailis G élis nomen manfifle populo eiufdem regio-chonnaitt nis. An HOU in Media quoq.Choana reperituræquè atq.in Badriana,nunc Comdidaî qua pronunciatione id quod de Chonibus dixi, côfitmaturj cùm nihil facilius fit,quant Con, Corn fieri. Verùm hæc amp;nbsp;id genus quaplurima ne commemoräda quidc pu-ritur. taui,nequæpcrfefatisfuntperfpicua,hacnimiaincommigrationis itinerc quærcndo curiofitate obfulcarcnturpotiusquàm fièrent illuftriora. Sit illud fatisin tam remota tot feculorum antiquitate,aliquotfaltem ftationes commonftraflc infigniores, èâ è Badris alios in Scythiam,alios in Phrygiam deduxiire:amp; ex Phrygia alios per mare in Cre-tam,amp; hinein Epirum,exEpiroin Salentinäregionem;alios(inquibas Scordifei funt) è BadrianisScordisdefcendentes per Bofphorum Thracium in Europam traduxifle: Addidifle item Tedofages è Scythia per Tanaim venifie in Germaniam,atque inde ad montes PyrenæoSihinc rurfusin Germaniamalios,ahos in Græciam,amp; inde qoofdam in Afiam traiecifle ,in qua Galatas conftituerunt. An veto Senones Transalpini idem iter ieruarintquod Tedolàges,quæconiedura confoqueturŒquidem non repugnabo, ß Senones cum Safonibus, vt Ptolemæus hos vocat in Scythia, in Europam venifle di-cantur.

-ocr page 85-

LIBER 1 ? r; ,

cantur. Quos fcninl Semnones in Saxonia fçnbi videmüVequidemômriirioputo Se- Senenum tn nqnes dicendos ,vt in codera Pcolcmaro in Media Icgimns Amariacas pro Anariacis apud Scrabrfnera amp;nbsp;Plinium inucheis. qüos populos in exémplati quodain AuariacOS noininâtos vidi.Itaprocljùeeft in gentibtis ignotisaberrare. Vcaucem hæc raihi plà-'ceat conieôlura, Senones TranfâJpinos cura Safbriibiis ptius in Gerraaniam vehifie quàm in Gâlliam tranfirent, fàcit Safona infufa Cdiabriæ , qüàm ^çnoncs tenuerunt, safinainfu-'oppofitaad ré'giotièm Giraeram iinqUa eftAfiloh^hodie Vallônà norainata. Vnde col^ligocUm Gallis Sénonibiis lapygiæ qüempiahi ctiàm e Sacarüm filiis nauigaflci 'aé^uefimilltbr Sacaruiti filiis in Gcrmanràm proficifeentibus Senones etiam aliquot foVios fuifTejqui deinde Rènum tranfgrûflî, Senohc.s in Gallia condideiint-quorum rcliquiaiquxdam cxiguæSiidcnttir in Belgis tehianfiiTc, in quorum regione pofica Val-lis Senonumîôpiduni fitexftrui^am,pars maxima,in Çeltic'am conimigrailit:vnde non ’eitigud^ù'u'mèî-us Alpes ïransgreflus, varias Si: dédit amp;nbsp;accepit clades, quas enumerare nonefttiû'i'ôsînftitüti. Boi) lîmiliter GallisôcGermanisfieolimfuerüntpcrmifti,vtex (^‘’cermanii : vtrafe^ioqc'ih alteram vtóèrint’, diffrcilefuerit cognitu jhïû ad illam amuflim qtiae- /«»■»quot;A ‘ ftio e:^à41iqctu?, qua: dec^tnit ex Afia omnes amp;nbsp;Gallos amp;nbsp;Getmanos in Eùropam rai-' grafie, öuam lectiti in dèrradilià prius eds quàm in Gallia habitafiediccmôs,amp;inde ‘ per Héfucdoifum fines'GdHiafri, per Alpes Italian) petiuifiej in qua varia cum Roma-‘ nh bellàfgêiîeruht.quôrurri mbmoriam Bononia gcretet clafiorcm, fi Boiotiia dfcere-‘’tiiri Gajtehhrl'Romam coloniæfàuftiim nomendare, quàm hoftium fèüiirememoriæ %i.*ilueïuhdÉdiös equ'idem circa Hcluctiolum fines Reni accolas in hanc Italïæ partem *%li'ih ^aHfulftydenomifieReni colligo,cui nomen in honorem fluminis,èiifus'npas j^fçîiqliîfrà’ilê,ilididificcredo, PliniusFelfinamnuncupatam fuifiefcribif,èùmprinceps Benimiaiir ^‘^trditeefiet. Qixi niodÖqcfidlÏgnificet Volfinà;quointelledo,inpromptuefi: vidtre Jc|qid‘^tëVPcîfifia. Qndd'ehim in regione Hetruriæ Apennini montibusiScc.olhbiis

.c9ritinefe^itir,yVlflnam caputfiudioruradiiciplinarumque habebat. Alrer£vcr0rpars ’campionstota'vrbemFelfinamingeniisexerccndiscolcndisq;dcdicarat. Bónöhi^^è-nimcàmpôrum.Italiæjquivercquidemcampifintvocàndi, initiumefijqu’ohiamTibi

^pdaiii'tifc'jfe^’q'uam Padus mediam fecat,exordiumfumit. Quoniam igicurftftfiue voißtutt}gt; n’óhi|éam’óus vocatur ; jpdtjs-fin camporum ent fenfus, mens amp;:grah‘a,'dc figni- mon.

ficatiOniS fn'Itn laticudincmodô annotata. Videtur autem hoc nomen duplici ratione ’ placuifre«amp; hiJd'^uam indicaui, altera quôd eadem vox Fclfina ficintelligi queat, Vc ' vel camporhrfi Ihitium fignificctur,vel camporum finis. Nam frijS-in principium cfl . campoturh, friji-óit fiue mt,camporumfinis. Ab Alpibusenim Venienti camporum fi-' niseftad vii^uem: ex Apennino defeendenti primtim eft camporum çXôrdiùm. In - noftra iirtgualt;C, vocali longa, quam idcirco duplici ferefcribimusfigufa, fïue€m, ad' ^ditalittèra’fónora amp;nbsp;per nares tihniente,- quo audientis animvrs furfum feratùr viià ''cum Vode, vnum fignificat. Et quia omnia'in vno hint, Sc totius fui efiehabent fedem, arque omnia ad vnum finem vltimum ferunturin quoquicfcant, voluit nomcncFa-

«»M.

* torvt ab «lEmfieret «2nfiue«Ent vocalibreùi pro fini, amp;C 31n proèo quod eadem vox Latinis fignificat. Græciex prima lingua eV fèriiarunt rneodemaccentu. EtquiaEamp;I ^facilêfibiinuicem'fuccedünt, ab aliis in, ab aliis crafiius loquentibus enaudias. Q^'-quot;dam etiam pro fine dot pronunciant, vtriûfqùe vocalisfonomifto'. Sèd ha:c àpudcôr-datos Ieuiora,quam vt moneantur: morofos,aut potiuSomnis loquendiconfuetudinis *imperitos,planifiima etiam non minui quàm fàlebrofa demorantur. Quia ergo om-'niumrerum idem primum cft principinm, amp;nbsp;idem vltimus finis; amp;nbsp;quia in vno omnia funt vnùm,amp; finis, amp;nbsp;itiab eadem radice nomina fortiuntur. Sic dicimus ,Sct gat in, id

lt;ïtt. «nt. w CF.

emu

cftjincipit. ï)ftcnt,vel int, vel rintyprodiàerfitate pfonunciafttium vel tcnùius vel eraf-iîuSjid eft quod fînitur.ï^rtisîài, idem qtród Latinis,eflin aliqvro. Minutila haécin fpe-ciem videntuf; fed fi quis hate creatis amp;ipfi Vni apph'cet, prö eo ac nomenclatof his fuis fym bolis monuit, deprehendec nihrl tótfs primæ fapientiæ librîs apu'd Peripateticos do-ceri, qüodhacvocularum cognationenoh explicetur. Quamobrem camporum finis fclf-int J piincipium felf-in dicetur. At eft fènfus, mens,ingenium, placitüm, gra-tia camporum. Vides quantum duabus fyllabis intelligentiæ nobis oiTeratur; quantum

*:mcnte Qc fenfibùs valucrit^quiprimu'seft nomenfabricâtusjquantum plus præuiderir g g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuinó’

-ocr page 86-

5^4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L t î c o k V M

diuinoinftinâu, qnàm captus ferae humanus. Quis cumdocuit hanc vrbcmHc-trurix ahquado principem forc’ Quis prædixcrat muleis poft feculis apud Boios ceiam forc primariam ? Quis eam procul in fucurorum abyllos peneerauie, ve lcirec apud Chriftianos hanc fore meeropohm amp;: fccundiffimam matrem omnium difcipHna-rum’ O bcatam eiusmeneem quam Deus ficgraeia fua depurgauit aeque poliuir, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ve canquam limpidilïimum (peculum fatorum radios à eanto interuallo rcciperee,

ac rccepeos per eaïn imihanem eot xtacum decurfum ad nos rcpercutçrec ac refer-ret. Gaudeo lane maiorem in modum hunc radium ad cum anguliim*quot;cfle reper-cufliim, vedirede incideret in mcam meneçm jCamque dc illullrarec jntelligendj vi ac bonitate,vt kirnen iphus omnibus candidccommunicaree. Habeatergo Feliina Benigna amp;nbsp;largamcoium quondam pro tempore ftudiorum nutrix hoc fibi. nunc nutri-ciüium loco, quöd candide aperuerim admirabile illud nomcnelatorisqraculum, dua-busiyllabis confignatumiamp; casdocuerim tali compofitionpjÇoiuiiTe.vtnon vatiçinium modo, fed fitusetiam vibishabeant deferiptionem, add^nt prxtcreabiftoriam ve-tufti/Timam, qua conftet totius Hetrurixcampcflris fapieutiara in hac quondam vrbc maieftatis fux thronum collocafle . Adde amp;nbsp;illud ,hijius..notninis Bcncficiis, quod haudfccusatque VoKina clarè dcmonRret,candem olim flctriifcorum Gallorum fuifle linguam ,magnoindicio ab cildem eos parentibus,Iano ncmpq atqpc Gomero, ortos fuilTe;atqueidcircodelirare, nedicam furerc,Anniumamp;: ipüus.Jdialmudillam, dum prilcaTufcorum vocabulade lingua 5cmi interpretantur : quod dqtn faciiirit, perindc faciunt, atqued quis/3/vn Græcorum ,pcr bini Latinorum, aut fer Latinum per/fr ßritannicum jaut®-«» Aeolicumper gpmm Gcrmanicum, aut amp;emHebrxo-rum per ,êcfm noftras vertat. Quidam iulTus irc ad Stere um ( coghômçn hoc erat cuiuldam Senatui à lecrctis.idcm nobis quod robuftusâgnificanslputaùit lé amandari ad ftercus Latinorum. quo fané oplbnio digni funt, qui Gallica vocahura,ïîuç Çimbri* ca dcHcbræorum lingua intcrprctantur.Et ha:c quidem deFellina,vrbc quondam Hc* trulcorum,deinde Boiorum, àquibus Boi-wonia, amp;nbsp;dempto duplici'digamma Boi-onia jideft, Boij habitatio vocatacftipokrcmôRomanorum ,qui Bononiam felicj nomine cam indigetarunt. Quidporro Boij nomen fignificcr,vt facile dixcro,ita non procerto affirmauero, qua de caulfafibi nomen hoc gens fumplêrït.j ffùijtna nobis nomina fieri à verbis, eo quod adus prior fit potentia, fæpiusà me dictum; amp;nbsp;item fre-ioiefum qucntifiîmc à prætcritoimperfedo fierideriuationem. 25oi itaque prxtç’ritum imper-fedum cfl à liic j quo duo notantur ; altcrum, vt idem fit quod iubco unpcro, altc-asi». ' rum,vtfignificct idem quod oftéto. Voluit enim verbihuiusfaber ƒ neminem dcbc-reimperare, qui non fimul operæ mercedem ofFerret.^ Quid igiturjdices, ofRrunc Reges amp;:magirtratus iis quibusimperant?Permultum profedô. Nempe vita: amp;nbsp;omnium corum quxvitæ neccifitatibus feruiunt præfidium atquetutelanâ ; qiiam nifx prxftcnt.intelligantfelè de fententia cius qui verbum noftras fecit, ihiperionon cfic dignos. Audiant quotquotiubendi vfùrpant potefiatem ,omnes homines liberos na-Ici, amp;nbsp;nihil mandari cuipiam deberi, nifi iufto pretio fimul oblato. Jamp;oi idem cft quod imperabam,à quo Boi nomen, quo is ex analogic dudu diccrctur ,qui impcrat. quo fenki haudfeioequidem , an le Galli Boios vocarint : hoc fcio ,confiictLidincm, penes quam arbitrium cllamp; vis amp;: norma loquendi, obtinuifle, vt hot in patiendi notationc aßot/boör vfurpctur,pro eo cui imperatur, bot cnim famulum amp;nbsp;nuncium vocamus ; amp;nbsp;aliquan-do boöc,eo quod vtroque modo prxtcritum imperfedum cnuncicmus. Hine apud Cç-farem ßoduognatusaBobfgnact, quo is notatur,quiclemcnscrtcrgab»mulos;amp; Mar-gnificet. boduus apud Vclleium Paterculum: quod nomc fi à jl^cct bobcdcducas, idem eft quod ‘ famulus rem dominiaiigens; fin à Jl)er bob öu, idem crit quod magiftratus,fine domi-jiett/ * nbsp;nbsp;nbsp;nus famulorum curtos. Jliet enim hadenusapud Flandros honoris prarnomen eft^quod

XBar alij pronunciant, à jBor, quo fama notatur. Vndc Vitomarus latx famx homo. rtttmArut Otmarus fine Ottomarus ab ï^ot-mar, vir qui caput eft inter cos qui bonx famx lunt.

fQain etiammagiftratuseft fupremusin ciuitatibus,quern Vergobretum Ædui voca-bant: vndc fortaflis aliis videbitur JRer ad honoris tranfiilTc prafationcm. Mirificum, itame Mercutinsamet,rtomcnclatorisfuitingenium, ftupendain omnibusvigilantia. nunquamdormitauit. Quoniamintclligcrcc maiorem eius eftc leruitutem quiimpc-randi

-ocr page 87-

■« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R I I i.

faddi fungitur potcftatè,quàni eius qui iuffis obtempérât, voluit vt öcinon imperàto- PiiKrî/gt;ïsc-^, rem.fcdfamulLimnotlret. Sicreshabét i quialiis imperat,pèrpctüa prcmitur fèrui-tute.quacogiturcommodis eorum prolpicerein quos imperium exercer. Dantlub- „«j. diti décimas, rem folutu ficillimam; dant veébgalia, lèd quotam renim fuariinl por-tionem ? At iis obligatie principem fuum, vt perpetuôagat excubias ad vitam Sc ad omnia eatuenda quæ fubditi poflîdent. Vterhic liberior ; princeps an fübditus? Hic exiguo amp;nbsp;vili pretio (ècurum vit± Sgt;c omnium fortunarum comparât præfidium ; emit non fibi tantiîm, fèd vxoriamp;liberispcrpetüam tranquillitatem,tutum cibum,ruauem conuidum, liberum otium j quictasnödes i omnia dcniqueqüibushiiius vitæmeti— mur felicitatem : Illecontra ,totum le vendit, totum loin lèruitütem tradit^alfidui lùntlabores.nullaquiesà curis, petpetuæ IbllicitudineS, audiendæ querelæ, legendi Jibelli lupplices, lires componendæ, iniuriæ vindicandæ j annonæ angultia timetur ; li-’mitiim cuftodiendoriim ciira torquet^ finitimorum regum confilia explôranda,arma-'mentarium inlhuendtimiarces niüniédæ,pecuniæ faciendç rationes diicrucianc. Quid multis? Nullus finis fit ,fi omnia Regüm fuperiorumque magiftratuum tormentaenit-meraretentem. Notum eftillud:

* O’v Tmvtif^iov nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i'«Tpa

aÂaoilt;ri7riTiTplt;i(paTai}^'rôcraaùèp.HÂtf,iâeRi

2’ 'fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dormidfvtpernox fioneflfoijconfiliis qui

Commiffumpopulum tammultanegotia cttraf.

HæC cdm diligenter expendiflet fermonis noftri architediis Icgëm tülit, vt famulits! ab imperando vocaretur,eoquôd ferai c.uftodia amp;nbsp;tütela plura domino imperetac fa-'ceremandet,quàm dominus lèruo.Qupd non in principibus tantum locum habet; fed •in omnibusetiam iis qui famülorum opera vticoguntur. Trita apud nos fabula eftj qücndamj audita bcata illacæleftisparadifi vita,concionatorem interrogaflcjanamp; fa-mulis ibi opus elTet; quo negante, dixifie,iam deinde le operam daturum vt adillam beatitudinem adfpiref.at fi famulo illic vtédum fuiflet, paradilocariturum potiuà fuif-le,quàmvt famuli moleftiis perpetuo affligeretur. Cdm ergo Tooien famuli nobis di-cantur, crediderim equidem, olim inter Gallos mercenarios milites hoc nomine fuif-fe nuncupatosquot; quemadmodu nunc qui ftipendia faciunt,1Lanf-fenfc0tcn,id eft, region'is fiuepatrir famulidicuntur.itnccDteniniamp;25oi,idem nobisfignificant. Neceftcurin-dignè id ferant Boiorum amp;nbsp;Auarorum pofteri, Boiauari amp;nbsp;lyncoptôs Bauari vocati, fi maiores ipforum famulos dicam; cdm nemo ferè fit Germanorum, qui non hohoti fibi ducat,fi Uanf-fatetöt appelletur. Longé honorificentius eft fe Boium,id eft, vel patriæ 'ftixvelalteriusregionis famiilum diceregt;qüàm Gërmanüm aut Crygmanum ; pro-pteraquôd hominum làlutileruireregium fit amp;nbsp;imperatorium, vtraodà dixi: opurri verôaequirendarum ftüdio teneri, qüod Gërmanüm rcaplè præftàre dixi, vile amp;nbsp;ple-beiüm, fi Ariftoteli credimus amp;nbsp;veritati. Caiorum hominum , quales fe Galli nomine fuO pjofitentur, amp;nbsp;ingénia amp;nbsp;mores magis decet propugnare pro aliorum vita amp;nbsp;fortu-nisamp; honoribusjquàm alios oppugnarë^quo per iniuriam amp;nbsp;violentant tyrannidem tes alieno labore partæ haftis Üâ énfibus conUerraiitur. Quotquotfunt qui pUellatum amo-rem ambiunt, amp;nbsp;Caij elfe cupiunt, ij lëruitium fuum quantum quantum vîriu habent offerunCjSc nullum fibi nomen gratius habent, quàm fiferuiearum quas ambiunt vo-centur. Proprium igitür eft Caiorum hominum, feruitium profitcri;quod non alio no-minecommodiusdici queat,quàm fiBoij nüncupentur,eoquôdnonfamulum modo 25oi fignificet, fed indicet etiam ipfum,qüi fie dicitur y feofferte, propter duplicem ip-. fius 35tc fignificationem. Auentinus magnum le decus Boiis fuis peperilTe putat, dum cos ab Hercule Alemanodeducit: qua in re non femel peccat Primdm, qtiii vnqüam Herculis Alemanici nomen apud veterem inuenitauóforem? Tacitus diligensin pri-mis amp;nbsp;oculatus Germanise deferiptor, vt Herculem inter D'eos ipforitm ; ita nullurai ‘Alcmanum intermaîorcscommémorât,cdm tarnen Tuiftonemamp; eius fihumMan num , amp;nbsp;huius très filios Ingetionem, Hermiohem amp;nbsp;Iftæuonem enumerct ; amp;nbsp;hi s Marfos, Gambriuios,Sueuos, Vandales addat. Scio quid Man fignet , quidTüifton, quid ca£iera,amp;: quid hac in genealogia fit erroris,vt alibi trado. fi tarnen Vel in hac fabu- Jitmaniu la,velalia euiulpiam demeliorenotacommendati feriptoris AlcmanumHerculem txßbiituut.

g g i inuenilfem.

-ocr page 88-

7^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, CAltICORVM

innenifTemjferremxquo animo hoe dcliriûcumcæteris generiseiufdem.Vcrürti nunc non indoâum modo, led inepnim prorfusdico, Hcrciilcm nobis fingere Alcmanum. Excufennistarnen Auenrinum, co quod cum fua Icriberet, needum Annianis nugis Bcrofi larua detraóla eflet. In iis funt inter alia amp;: hçc verborum portcta.Eiufdem Man-calei temporibus apud Tuyfeones regnac Hercules Alemanus ,apud Cekas Lugdus, à quo prouincia amp;nbsp;homines cognomenta lùmièrunt. Certe Jfôanc-al nobis fignificac omnia vel dcficcrc vel claudicare, quod video no hic fôlüm,fed vbiqucfcrè Pfeudo-be-rofij accidifle. Quidenimeft veritatis,quod eum hoc loco non deficiatautclaudicet? Tuylcon proTuifione fcripfic ; vtrumquequidcm corrupeum ; lèd propius germano lôno,quod Tacitus reliquit, ÎDiùtffcH Gcrmani vocantur, Tau ipfi fîgma præpofito ; de cuiusvocisfignificatuamp;ratione Indofcythica conlidcnda. De Lugduni nomenclatu-raantè diôlum. dequahic nugator Lugdum finxic.perindeatqueillequifquis fuit qui Taciturn decepit, Manni nomen quo generatim vir notatur, gentis audori proprium dicens ; amp;nbsp;tres ei filios tribuens, nominibus de tripartita Germaniæ diuifione mucuô fùratis.Sollemnceft hoccùm apud veteres,tum apud recentiores,amp; ignorâtiæaiylum, amp;nbsp;erroris feminarium ,de regionum amp;nbsp;vrbium nominibus comminiici conditores. Quemadmodum igitur è Lugduno faóluscfl: Lugdus; ira ex Allemania Hercules Ale* manus, ièd hic minus commode quàm ille, eo quod Ällcinan omnis generis virum noter, nominis rationc non ex vno ad multos defeendente, fed ex multis omnis generis viriscongregatis ad fingulos pôftaccommodata. Mirorcurnon Herculem Boium fin-xerit AuentinuSjCdm Hercules Euryftheo reuera fuerit Boius,id cft,famulus, fed huius notationis fuit ignarus, amp;nbsp;idcirco coaôtus eft aliud fibi quærere commentum, ad nominis Boiorurn fignificationem amp;nbsp;fignificationis caufam cxplicandam. Aitcnim Boium à îScigni dici.quo infleétere fignificatur,eo quod Boij arcus infleélcrcnt, qui iSogen vo-cantur^Verüm ncc Alemanis nec nobis in vfu eft vt25oigmdicanturquiarcum tendue, cùm id fit Spannen, amp;nbsp;fuperioribus amp;nbsp;inferioribus.-nec gamma iè patitur è medio colli perinde arque Delta amp;nbsp;Tau ,quæ promptiflimècedunt. Porto nec illud video, quid Auentinum impulerit,vt Boios, quos omnes veteres Icriptores Gallos vno ore dicunt, AUemunni ^ccctit Alemanos;prxiçrtim cùm Alemani nomen,tefte Vopilco,.poft Proculi tandem iiomtntjiiM- ætatem in vfum venerit;amp; Afinius Quadratoseos Allemannos vocari dicat, quôdex omnisgenerishominum confluxerintcolluuione. Miiorfane,Auentinumvirum cx'

Kirit. teroqui diligcntiflîmum tanto veterno fuifie deprefrum,vt Boiis.qui amp;nbsp;Gallieftent, inter cos infigni antiquitatenobiles,altcrius nationisfecerit,amp;.ad Allemanum, qui nû-quam fuit,retulcricaudorem. Veriustamen fuit quoddixit,quàm exiftimarit, pro-ptcreaquôd Hercules publica vis mafcula dicatur ,quæ reuera omnibus hominibus, non modo Boiis dédit primordia:amp; cùm Bauariex Boiis amp;nbsp;Auaris olim per faltum Herciniumeofinibus amp;nbsp;Sueuisamp; Vindclicisamp; BreuciSjamp;aliis populisin vnum nomen amp;nbsp;vnù imperiù coiuerint,reiftc dicetur primus gentis author elle Hercules Allemanus, id eft, cômunisgenerandi vis hominù ex variis omnis generis nationibus collcdorum. Sed iam fat de Boiis, quos è Scythia Afiatica, vel per Bofphorum Cimmerium, ^Tel per Tanaim primùm in Sarmatiam, inde in Germaniæfaltus,pôft in Italiam amp;nbsp;Galliam tranfiifie credo. Eodem modo de aliis facienda coniethura, ne fingulis Gallorum po-pulis enumerandis fine fruge hæreamus. Verùm enimuerô antiqua Inlubhum nobili-tas ferè me cogit,vt le nonnihil illuflrê; idque eô magis luo poftulat iure, quod in Me-diolani nomine nullam fecerim Infubrium mentioncm, cùm hi tarnen vrbis eiusconditores, tum ab aliis, tum à T. Liuio paulo ante citato fuifle feribantur. qui hoc ctiam addidit, Inlubrcs pagumolim Æduorum tenuifle. Equidem de nominis interpretatio-ne ccrno,ex Artticaquapiamplagain hanc quondam oram veniire,amp;idcirco non è veteiibus in Italia Gallis propagatos efte. Mirum profetho neminem veterum vel no-minis cauflam dediire,vel vetus nobis Subrium commemoraiTe. Eft hathenus çaftrum seprium tfh Scpriumhinc longiusTicinum,hincpropius Oronamfluuiumfpedans,nonprocul à ßrum. nbsp;nbsp;nbsp;Buftalora, per quam Nouaria Mediolanum itur, diftitum, medio fercloco inter lacus

Larij amp;nbsp;lacus Maximi extremas oras,quibus hic in Ticinum,illein Abduam fefe exonérât: Del'picit è colle veluti Ipccula quædam patentes Mediolanenfis agri campos, itavtopportunumad eosexçurfionibusvexandos fuifle videatur. atq. à Vicccoraitibus non foquot;

-ocr page 89-

t i ä E à 1 i t. „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

âôh folùm eüë'rfiiöa eftjfeä lege etiam caiitum,vc Magiilratus Mcdiolanenfis iuretfèlë nunquâpermifliirû vtcôruduscoIonia detliicacur,infigniveteris odij mönumctorcdra camé primariai qüædam Mediolanenüuin gentes antiquum inde genus ducànt. Ih an-tiquis Frederici Barbaroflædiplomatis Subrium vocatur.nec aliter in publicis hadenus infirumentis ab incolis nuncupatur. cuius rei teflerfi habeo Bonauenturam Caftillio-neum\ perquàm iêdulum tocius InfubriUtn regionis exploratorctn. De Vctudo igitut nomine Subri) nibil ambigetidUm. Cxterum vt luculentius veritatis indicium proda-mus, conlulatur teftamencum Manicondæ, Rcginæ Longobardorum, in quo non Su-brium, fèd Infubrium dicitur -, addito eo loci litu , vt à Cariatis caibo ad duopaflüüm millïadiftarefcribatur, quodopidum eftin fupremo cuiufdam collistumulo ,nucibuS amp;-cadancis referti.Qüô verb de prifca Subrij magnicudine nillildubitccur, faciuncva-ftiffimæ vrbisruinsëi'tum etiam viginti qUatuor pagi habtenus Subrij ditioni fubiecli. Qüôdautem in Manicondæteftamento Infubrium vocetur, id curiofa cuiufpiam an-iiquitacis aiïeólatione credo accidÜTejqui quôd Infubres apud antiques fcriptores, non Subrioslegiflec, putauit Infubrium, non Subrium dicendum ; quamuis BonauCntura Subrij nomen non intelligens,credat prius Infubrium j ac deinde Subrium fUilTc nun-cupatum. Videamus ergoquid Subriunl in prifco Gallorum lètmonedenotarir, quan^ doquidcmèconditorumlinguaopidi nomen petendum.guiperdiphthongum,vel^u vocali longa,meridianamcæli plagam lîgnificat. qua voce hadenus vernaculi noilri émnes vtuntur, Si non vernaculi tantum,ièd omnes etiam illi, qui noftratem anemo-graphiâ trigintaduobusventisdiftindam viùrpant.Briaautem vrbemdiciapud Thra- «n». ces Strabo prodidit: Si nobis hadenus Djfót qiiod pér Beta Græcis figuris vtentem Icri^ here oportcrec, libéraciuitatem dcfignat, vti antè latius explicaui. Hincclaru.Subriam fîueSubriu, fine Gallica fortiiaôi Græcafcriptüra Sn/êpJnTjCiuitaté eße meridiem ver-fus collocatam, amp;nbsp;eos qui liberam hanC lîbihabitationê due padis fiüearmis fecerut, à Septentrionis plagain Italiam veniflei Quamobretti totâciuitasmultis pagis Si opidis conftans dida primùm videtur SubriUm jperindeacvox l^jtct nobis fonat- qua non libera’modo hominum focietas,Ièdquæuis etiam libcrcasdenotatur, fi generalis figmfi-cacidipedetur. Infubres igitur baud alia locutionisformula didi funt, quam ea qua Plinius Inalpinos populos nominauit, vt fictlt hosomnes eos intelligimus qui in Alpib. habitant,itaillos dicamus omnes eos qui in Aullralis ciUitatis libcrtate comorabantur. Magnam igitur hoc nomine regionis lacicudinera compledi potuerünt, Sieamqiii-dcm tantamquantam meridiana plagam verfus occupaflent Si liberam fibi feciflent. Nonablum longé ab ea fufpicione, quæ lùggerit principiô totum tradüm quem Septentrionales populi trans Alpeis meridiem vérins fibi vindicaflent, Subrium didum fuifle,acdeindelatiùs Gallis perillam Italiæ pattem imperij fui fines promouentibus Infubrium nomen in primaria parte manfilTe.quod póft Mcdiolani claritas oblcurarin Ex hacitaqueapeitiliimanominis Infubriurh interpretatione,deT. Liuij fide cogor dubitare.Quisemm ante Gallorum in îtaliamaduentum Infubres illa partecondidil-fet’Detur lànè Thulcos antiquilTimos illiüs regionis incolas eodem quondam lcrmone vlbsfuiflequo Galli loquebantur: At qui cogitate polfnmus, Vthancciuitatcm Meri-dianam vocarent,quæ cætcris Hetrulcorum fini bus corn parata,tota vergeret in Septen-trionem? Fieri poteft vtin Gallia apud Æduos Infubres fuerint aliqui; iis videlicet col-lati,quiineadcm ditione Ardo efl'cntviciniores. Verùm nihil opüseft hoc figmentOj amp;c apudThufcosôi apud Gallos prius Inlubresfuiire,quàm Galli cis Alpescommigra-rent. Mihi illud verifimillimum videtur,eosqui Heluetiorum olim loca Éenuerût,pau-latira terminosad caclum benignius prorulifle,actandem Alpibus in quibüshabita-, bantegreflbs, Auftralem planitiem occupafte, nomine mox dato de locorum ad qujé ex prifeis fèdibus defcenderant, collatione. quod ic Gallis Si Germanis non olim mo-do,fed hadenus etiam eft in vfu ftequentifïîmo;Vti in Selandia^tiithfUfïant Si j^ojtbcue-Ja«t, id eft, Aullralis Si Septentrionälis Bcuelandia. Cato Comum ad Orobios refert Orotypbp. conditoreSihomines fibi,yt fatetur, incognitos: de quorum origine quod dicam non a-liud habeo, quàm à Græcorum Geographis hæc loca perueftigantibus, id nominis datum olim fortaßjs iis fuifle, qui Heluetiorum Sedunenfiumque regionem tenerent; propterea quod non facile alibi terrarum tantam hominum frequentiam in montibus

g g î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;queas

-ocr page 90-

78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALIICORVM LIBER lib

qucas inuenire. Nec abfurdunij qusnquam eorum qui Grxcæ linguæ perituseffer, patriafuaficrefpondiiTe, vt diceret omnes in moncibiis vitara agitai'Cjquos Græçi ter^emum, Otobiosappellant.Horumcoloniæ nomen Bergomum,montanamdomum ilgnifi^çac,

Gallorum linguæ non funt imperiti; quo fir, vt cius incolæ optimo poflint Orobios vocare, non ex Catonis modô audoricate , fed ex ipdffima vibis nomenclarurajquam Annius Viterbienfis, Zl nefcioquis Ioan. Chryfoltomus Berglt;3-t mas ficexponunt, vt nufquamclariiis fefe delirarc monflrent, quorum,nugas rccenferi re,operæfueritnonmultominus dclinr. Memini mein Veneticisdoeuifle,varia Ajk pinarum gentium nomina de locorura fitu fada olim Fuifle: quorum plura integra ha-beremus.nili Græci amp;: Latini no pauca corrupifTent.vt ca ad locutionis fuçformatn co' gerent. Quamclademinfigniprofedó Mercurij benignitate Bergomu haólenus eua-1ÎC; adeo,vtfolaterminationis claufula LatinamlinguamimitctLir,dGprifca3li,0!lt;^ijii stdunorum JScTflom fiue 25crgóoi«efFerendum.Idem contingit in Sedunis; licet hoe nomen n^onri-tiuspotius ipfis, quam populisde fignificationis ratione conuenirer, quia (§gt;c-buncn ad verbum, Lacuum montes interpretamur. Prius ergo Alpes ipfk ^tónnen vocati funt, propter plurimos amp;: maxiraoslacuSj quos vtrimquc hincad Borcamjhincad Au* ftrum largiffimisfontibuserudant.Quænominisorigo facit,vtexiftiniem fummas D. Gotardi Alpes vnàcum appédicibus ,j§gt;c-öuncnolim fuifï’pnuncupatas; prpptcrea quod hinc ad Auftrum multoslacus,quorum Verbanusmaximuseft^efiundant; binc partim adSeptentrionem,partim ad occidentéinfignes rurfus lacus impleanc. quorum prêter Lemanum non paucifuntin Heluetia: qui vt incrementa habeant aliunde,primamta-

Gotardut men originem montis Gotardi appendicibus acceptam ferre debent. Annonmoxè fumma veluti arce tria nobiliflima flumina vna cum tribus lacubus nobiliflimis Go-tardus immanibus yrnis effundit? Rhenum cum lacu Veneto amp;nbsp;Acronio; in quibus amp;; nominandisamp; diftinguendis plerofque omnes erraffe alibi demonflraui, Rhodanum cum lacu Lemano, Ticinum cum lacu Lario, vt interim Heluetiorum lacus omitta-mus.Gotardum igitur caput Scdunorum flatucmus, tametii nomen m populis ill is re-manfcrit, per quos Rhodanus recens natus inlacum properat Lemanbm : nec illud quidem malo iure, quod ij nobililTimi fint eorum omniu qui in fumrois Alpibuscom-morantur: cuius rei qui certioreiu fe redderc volet, eos legatquide valle hac commentaria ediderunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

GALLI-

-ocr page 91-

7^


r , ■’■J'’' , ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER I I I 1.

'I .

O s T,c\y;A M pevetvstissimo Gallorum fèrmöncp

de ipforum nominibus, de tranfmigiadone primis in-Italia ,■^lt;‘gt;5/. fedibus iatis fuperque diólum eft; nee nobis propofuimus ligil*! latim cuiufque oiuicatis præcipuas res atque proprias inuerti-gare, nee ilia ad indplcm moresque Gentis fpc-ftantia »qua? in vulgus nota funt, ex iis fcriptoribus qui omnium ftudioibrum manibus teruntur, peilequi;multo etiam minusvarios bellor. rum „ quæ geftîfle quondam ^ud Latinos Græcos auä:o-res leguntur, explicate fucceftus : hoc vnura reliquuni vide-musjVt prifeam ipibrum rcligionem,cuiusCießrmentionem fecit,brcuiteraperianius*T Fateor equidera lubenter, res geftas Gallorum digniflimas efte ,amp; opera mea amp;:,alio:' rum lc(ftione;led quiamihi aiftum agere, amp;nbsp;alienis me plumis venditare non lubet,aliis Iiæcrclinquo,quilè non tarn return hadhenus incognicaruminuentione,(^uam Cicçro--nianaeloquentia, mihi fempermagislaudata, quara velminimoopere quæfîta, com-men dare poftunc. Nolimeum Maniliodicerc: l^lli 'ueterum debebitnttsorfa. licet id. multoquam illeverius iatftarepoftim: fed aufim profiteri, me de prifeorum fcriptis ca' in lucem protuhftc,quæ iam ohm per multa leculorum volumina in Cimmeriis tenet bris fepultaiacucrut;interquæ amp;: hæc Gallorumnumina aluliocommemoratahaótcrj nus delitelcunc,quantumuislêLatini eorum nominareólèintelligere amp;cxplicarc poÇ- numma. learbitrentur. Citraitaqne longiorcm inutilis præfationis raoram,ipfum Cçlàrcm aur. diamus. Dcum, inquit, maxime Mercurium colunt. Huius funt plurima fimulacra.

flunc omnium inuentorcm artiumferunt,hunc viarum atque itinerum duccm, hunc- ’ nbsp;nbsp;nbsp;'

ad quaftlus pccuniæ mctcaturasq. habere vim maximam arbitrantur. Poft hune Apol/; lincm,amp; Martem,Sd loucm, Mineruam. De hiscandem ferè,quam rcliquægenres,^ habentopinionem, Apollinem morbos dcpcllerc, Mineruam operum atque artificio' rum initia tradere,loucm imperium csleftiu teuere, Mai tem bella regere. Huic, cùm prœlio dimicareftatuerunt,ca quæ bello ceperunt, pkrumquedcuouentiquæ fupera-ucrint animalia capta,immolant,reliquasque res in vnum locum conferunt. Multis in ciuitatibus harura rerum cxftruiftos cumules locis confecratis confpicari licet : neque Iæpeaccidit,vt, neglcda quifpiam religionc, aut capta apud fe occu!tarc,aut pofica tql.’;

1ère auderet ; grauilfimumque ei rei fupplicium cum cruciatu couftitucum cft, Reîiqu^^ quæ de Dite adieda funt à Cælàrc, nihil attinct rurfus adfcribcre, eo quôd modo, quï^ ftntearationecapienda,explicarim. Percommodefanèaccidit,quôd ftatim in primoi factotum limine Mercurius occurrat. Cùm cnim hic Deorum fit ëc nuncius amp;: inter-, i^tercurîM près, rediftimè poterit, quid nominibus ipforum denotetur,enunciate. Die igitur Mercuri fupreme, non tu fabulofe nepos Atlantis, quid caulTa’ eft, vt te Mercurium non Latini tantum, fed Galli etiam vocarint? An fortalfeCxlarGallicumcuum nomen Latino permutauit, atque ita dixerit à Gallis Mercurium coli,vt non lub hoc no-., mine,fed alio id fieri inrclligendum fit? Quanijbonc Mercuri, te facilcm præbesj Audio te dicentem ( nifi me vigilantem fomnia de’udant ) tantum abefi'e vt fufpicari dc-beamus, Gallos alio quam Latinos nomine Mercurium amp;cætcros Deos hie nominates coluiiTe,vc contra potius fic fit ftatuendum de veritatis arcanis, Mercurij alioruraq. noincnclaturas Gallicisnatalibus ortus fuos debcre, atque de prifea veterum Gallorum lingua id genus nomina apud Italos remanfifte. Hosenim nihil fani de Mercurij nominis caulTa dicere pofte,nifi velint à mcrcibns deriuarc; quod fi faciant, rogandos eftcj, vndemerx apud Latinos dicatunat cùm hic hælèrint, Gallos elfe amp;nbsp;Mercis Mercurij nomen fibi vindicaturos ,clariflima, cur fic facerc iure fuo poftint, allata racione. y t igitur Mercuri, quæ te præmonftranic didici,ea aliis, pro eo ac bonitas tua poftular,

gg 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;communicem}

-ocr page 92-

GALLI C Ö R V M

i^crcUrij no-miftu txpli-catto, mon.

jTaatt. ÜBar.

3Cc. i^a.

Afflfor, 'Mit-rn.

«rt.

^rca,».

lt;tatn.

Carim it txttnji».

communicem jfüppeditamihijquæfô, verba, quibusquam clannirac nomen tuum,amp; deinde cætcrorumexponatiir. jÛavc,quævoxLatinis nihil figniheat,-Gallis veteribus amp;nbsp;nobis hodiernis kiculentam habet interprecatiofiem. Primdm ehiin vt verbum v« furpatur, quöniam adus rebus in ómnibus primas fibi fumat ; pró co quod Latini di-cerenc/attente confidero. Eius fignificationis hæc ratio eft: jlKac vocali breuiidemell “quod exfpeólo amp;nbsp;tempus duco, à mc-at, quod eft cum tarditate. 3Cc tardum fit à üa, quo cólere hotatur ; per conuerhonem ad oppofitam notionem. Nam ad diligentem cónlïdelationem opus eft vt cum tarditaterem traótes, ne quid celerem tranlitum la-teat amp;nbsp;fallat. A mar Latini Moror amp;nbsp;Moram retinuerünt, citta doraefticam cty-molögiam. Nuncàmaramp; rat quod fignificat tango,'fit mart, per concifionem bre-uitatiscaufla,nobis,vbieumqueea fieri potdt,gratifllmam ,quodidem notât quod accuf'â'tè expendo rem quam tango, amp;nbsp;in eiüs contadu diu moram traho, Quod c-nim èönfideramüs id aut fenfibus aut mente cofitingimus per fpeclra à rebus ad len-(üs','amp; hincadintelligcndi vim deftinata. Explicatum huius compofitionis intuere, amp;£. diii confidera;amp;: quantodiutiusconfideraueris,tanto admirabilius artificium iu-dicabis. Mora poftulatur,amp;eanonadquiduis,(ed ad tangendum. Confideramuse-nim res vc naturam earum artingamus. Tadus rurfum'non cuiuluis rei, fed eins,quam ïôlâm VC contingamus omnibus votis optare debemus. quod nos monet ipfius ßat conuerfio, quæ lt;Car profert. lt;£arautem , id eft, ex animo dicere deberaus; ïît-argt; id eft,ex toto corde teoro vt mancas. At quem ficcompellare oportet? Eum nempe qui manet in'ætcmum , cuiilli nobilesolim dixerunt viatores ; nôbifcum Domifie, guoniaimidnef'^craliit. In huiusigiturconfideratione,cuius Iblius perpetuam nobis præfentiam orare debemus, longa mora trahenda ; cætera quæ ad hune contingen-dum honconducuntjceleritcr tranfeunda.Sed, vt dixi.quâto diutius verbum hoc,quo eónfiderarenotatur, confîderabimus; tanto plUra lefè offerent myfteria. Suggerit enim hanc notionem,vt fit quafi Jlât-art,id eft, mihi concludo amp;nbsp;mecum fèruo. Ab 3(t e-nimamp;ûacfit3lrc,quod arcere dixerunt Latini,non agnita vocisratione ; Si hinc2trc pro cifta, quæ nimirüm cöntadum rerum conclufàrum demoratur. Quamobrem hac compofitionisviadocemür,perpetüam nobis arcamcircumferendam,inqua rerum omnium ideæ conferuentur, cum quibus externa omnia tanquam cum perfedis formis conferantur. Quid multa? M littera intus mugiens, amp;nbsp;'Är pro mora, amp;nbsp;nota-Cioipfius G ad feretrahens, aliam rurfus, licet eôdem tendentem ,ofterunt contem-plationem. Porrô vt cernas quo fis attenta hac confiderationeperuenturus,ichnæora conlùle Mcrcurium : is te per vocis veftigia retro Ieda ad €ram deducet, quo nos Ÿernaculi noftri pueri vocant, cum fibi exlt;£rnmcrepundiaempra volunt. Cramenim quamuis tabernam rerum venalium fignificat;cuiusnotationiscaufiam non fola ich-næa habet conuerfio ,fcd prorfa etiam ipfius cram auditio. Nam tram in lt;Car ramfo-rutum,reicaræ notâtextenfionem. cuius vocisetymologiam Hifpani exprimunt, dum pro tram Tenda dicunt. Cara res per exochen accepta, an non ilia eft quæ hoc no-hnnc cari eft digniflima ? Caritatem totam ex afle Deodeberi ,ipfum ipfius nos do-cuit Verbum. Porrô quis propriè Carus dicendus,vox ilia Patrisclamauit •• Hie efifi-litts ntCHS dileHtti , ille qui dixit : Dem caritas efi, qtä in caritate manet, in Deo manet^ amp;nbsp;Deus tneo. Verum quamintelligemus huius caritatis extenfionem? Extenfionem nimirum ipfius caritatis per totam rerum creatarum vniuerfitatem ,infinite latiuspa-tentera ,quam totusmundus vaftiffimis cælorum mcenibuscomprehendit. Verum in haclatitudine vnuseft hominibus propofitus extenfionisapcx,citra quern cætera omnia bonitatis diuinx latifundia nullam viam habent ad veram hominum falutem atque felicitatcm. Is in ea conftitutus eft extenfione, qua Chriftus verus Deus amp;nbsp;homo totum fuum corpus in cruce expandit, ad omnes mortales viuifica (iia morte com-pledendos. Hæcigifur,h£Ec tandem veriffimaeft reicariffimæextenfio,hate tabernain quahumani generis falus amp;nbsp;beatitudo proftat,non auro aut alio quopiam grauipre-tioemenda,fed fola fide, fpe amp;nbsp;caritate comparanda. Videmus quo nos duxerit confi-deratio. Ex marc venimus ad cram. In huius examine cernimus, vocem nulli rei magis propriè conuenire, quam Chrifto in crucis arh expanfb, Si pro omniu faluteimmolato. Quamobrem dum omnem confiderationis v^ ex marc ad cram referenda elTe ichnxa

vocum

-ocr page 93-

UBER I III, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8l

vocum monftret tlodrinajatqiic ipfius lt;tamconßderatio analytica nos doceatjeam fo-lam tabernam primdm maxime hoc nomine dignam efTe, qux nobis Deum ipfum incruccdemonftraEexîcnfumjintelligimus omnem animi noltri attentioncm in co verfaridcberejVtde caritatis in crnceexcenlione omnium latiflima,amp;: omnem comple-élence felicitacem , quam diligcntiflïmè femper Si vbique cogitemus; Sc hanc iudice-mus earn ehe conûderationemjad lt;juam refpcxit vocis architcdus i id in omnibus vo-cabulis molitus, vteorum ratio inf ummiseorum qua; fignificationis latitudinc com-prchcnduntur, prærtantiflîmafempercernerctur. Acq. hæc quidem dejDarc amp;nbsp;€vam, mirificis prorfus amp;nbsp;diuinis vocabulis, Sc non fine diuini numinis inftindu vel a primo fabroconcinnatis jVelàmeadcauflas fuasf'olutis. Quodfi quàm lace patet cxtenfio, quæ per Itiain denotatur, nobis fit explicandum, ante nos dies, quam ingcns Sc fpifTa rerum confideratione dignilTimarum deficeret filua. Hoc tarnen non cll filentio tranf-cundum, vocem hanc tóatn non fokim extendere notate, fed in frequenti etiam vfu efTe, pro eoquod cfl rem féliciter citra omnemculpam aut errorem deducere ad per-fedlionem. Quid cari extenfioni magis conucnit, quam hoc ipfiim? Quid magis déclarât, quam ob cauffam carus ille Dei filius fit extenfus An non ob id , vt huma-num genus ad vltimum fummæ perfedionis finem explicaret, atque, vt communem vocis vfum fequar jCrugaret? Quamuis verb hæc fit ipfius JliatcÔc veraamp; prima fabrication ttanfit tarnen ad alia , in quibusvt nonfit fummailla confiderationis caufTa; eft tarnen aliqua ad communem vitæ rationem vtilis Sc fæpc neceflaria, ne fuprema fupremæ tabernæ confideratio patiatur impedimentum . Ciirn enim citra pacem, quam Chriftus magifter nofter omni domui folet precari, n.equeas cum vllo frudu fu-premam illam tabernaintueriatque confiderare, neq. pax citra iuftitiam, fuum cuiquç tribuentemjConftarepoflit;diligenterfuu cuique fuit notandum ,Sc fignis certis di-ftinguendura,nccontrouerfia: quicquamcomunem curbarettranquillicatem. Signum igitur eiufmodi JBarc etiam vocarunt,propter ncceflariam eius confiderationem, quod jaüa«, in regionibus quidem limes eft, in aliis nota quæpiam propria fua cuiuf'que. I tali Sc Hi-Ipani à Gotis candem vocem funt mutuati,quæ perpétua, dum ipfis manebit, Marca crit,Latinam linguam Teutonum phrafibus Sc vocabulis in hanc formam, qua nuc ca quam Romanam vocant,amp; fchbitur Sc fonatur,redadam fuiffc. Hine Marca AnconiT tana,MareaTaruifana, amp;quamplurimialijlimices.Hinc Comitéslimitanei Marchio-nes vocati. Hine Marca apud cos pro quauis nota ad cognofeendum quid fuum cuique proprium fit,fada, Porto vt pro iKar noftrates plerumqueiucrdicuntpromororjitaamp; mere pro matt fere femper effcrunt; quod non noftrates modo, fed Germani etiam fa- jaae«. ciunc fuperiores. Necjalio modo veteres Gallos pronunciafTe Merx Sc Mercurius, fatis declarant vocabula à primis fine Cimmetiis fine Gallis retenta. Laciniitaque Merxex mertt noftratiivoce fpcerunt, qua forum notamus, cum ipfis res venalis fic vocetur. Fo- w. rumautemmcrrtdicitUr abimperatiuo,quafidiccres,Confideraquidemas aut vendas.

Neque eoim parua opus eft in emendo .vendendo confideratione: qua qui caret, ei forum non çenfèo ftequentandum. Merx amtrcderiuari,obliqui cafus declarant ;ac mox indé Mcrcor verbum cuua fobolç. Amcrcitcm fit mect-ut,pto eo qui perfedam habet confiderationisexecllentiamjquæ cum penes Deum tantum fit,nomé hoc Deo eft confecratiMjn-©? exefellchs in ynoquoq. gençm dici. Sc cotrarium eius efTe lâu, cum crc-brius dixi,çum paulo ante ihdicaui. Cæterùm quod dico Dei nomen eire,id non fic ca-piendu vt alius hie Deus,aliUs,verus Deuslt;^fupremus intcIligatur.Vnus eft Deus,non plilrcs;vn«s,inqua, vni^ ^nayariis tamcn nominibus inuocari poteft, quam varia f'unt vota moctalid,amp; quam vari^ poUcc cffipacitatç.Sic Druidu religio incelligatur,amp; nifi fic intelligatur, nop Druidum reJigio,id eft,yei:it^ti5 dodorum, fed mendacium, impieta-tisfabricatorum fuperftiçiq^Â^idoJQ-mapiadicetur.Siceoscogitafre,cum alia, turn ipfum Alphabets,quod Lacini recinuerunt.demonftrat.in quo oratio mox ab initio ad ipfum Vnum cleftm^tur..Ni931hi^ Iupiter,alius Mercurius,alius Mars,alius Apollo, alius Her-cules,alius Minerua, alitis/uno, alius Venus, fed vnus Deus omnia in omnibus, vtpote omniupouorum,quahaquah.aeafint, in omnibus principiu internum. Quamuisergo »gmin» alia bonaaliis exprinaatur nominibus,omnia tarnen vocabulafontecuiuflibet eoru no- tribtMntur. tamia,pro vno Deo acçipiuncur; nec aliud yocu indicat diuerficas,quam bonoru ex vno

fonte

-ocr page 94-

G A L L I C o R V M fonte manantiümdivicrfïtatemjquac cum infihica fit, nullis vnquam, quamuis multis, vocibus poteritæquari. Gdmenimrerum multitudovocabulorû mukitudinem lon-gilTimè cxcedaCj ói nulla rcrum forma (it, quatumuis exigua» cuius proprium amp;nbsp;præci-puum efle, quo ab ali is diftinguitur, à Deo non promanet ac dependeat; pauciora nomina inuenirij quam Deo tribui polfunt, fateamur neccfle eft. Quamobrem fi Deo-rum diuerfitas mulcitudo, nominum diuerfitatem amp;nbsp;multitiidinem , quæ verè vni Deodari pofluntjftqueretur.nec Varronisnec Hefiodinumerus omnem Deoru mul-. titudinem expleret Plato Ideas agnouit, quæ ali) ipfius fupremæ mentis (vc Anaxago-ræ moreloquamUr) exenlplaria dixerunt, ali) fubftantiis incorporels tribuerunt.qui-bus Deus in creando conferuandoque vtatur adminiftris. Quicquid vel hi vel illi dicant,quicquid etiam contra Ideas Ariftoteles difputct, quicquid earum nomine Plato ïntellexeritjhóc faltem apud omnes ciim Philofophos , turn Chriftianos extra dubita-tionem pofitum eft, nihil omnino quale quale fit, vel elTentiam vel efiealiquod habere,quod nonabipfo vno amp;fupremoente proficilcatur. Ipfum autem illudfupremum, à quo omnia pendent, non pofiiimus nouifie, nifi ex iis quæ in nobis deprehendimus; atque idcirco ne nomenquidem ei proprium aliquod fabricari. Ex Vnocnim nobis noto,ipfum Vnuravocamus, cum tarnen omnc Vnumj quod nos cogitacionccom-prehendimus, excedat modis infinitis. Ex noftro cfle, ipfius elle æftimamus; amp;nbsp;quam-iiis illud ad fummhm cogitationis apicem extollamus, longe tarnen fubfiftimus ab ipfius efic per feâione ac integritate. Ex noftra vita , quæ mentis aclio eft, de ipfius vita iudicamus, atque ita de fingulis return perfedillimarum, in notitiamnoftram venien-tium perfedionibus, ad ipfius alcendimus perfedionem. Hac via Ariftoteles duodecimo primæ fapientiælibroad Dei vnius venitcognitionem, progrclTus à perenni cæli motione ad primum motorem , à quocælum amp;nbsp;omnem naturam dicit pendere : eius deinde quærens vitam, vitam noftram examinât amp;i:diligenterexpendit,in qua ciini mentis adio fupremam occuper arcem , ad earn pergit, quæ fummæ coniunda eft Voluptati; qualem Vt perfediffimus homo perfentifeit aliquando , ita Deus habet lempiternam j fed tanto præftantiorem, quanto præftantior Deus eft creatura. Nec Vlterius nos prodire finit càptus humanus. Quicquid igitur de Dei eflentia, bo-nitatCj vita, voluptate, casteriS quæde ipfo dilTcrentibUs occurrunt j dicimus, id analogia quadam aut potius fcala, omnem intelligentiæ amp;nbsp;analogiæ terminum cxcedente, ad cum referre oportet: fie vt lèmper fuprefflis aliquid longiftimc fii-perius, amp;altifiimis altius cogitemns. Quando igitur Dei notitia quadam rcrum nor ftrarum comparatione amp;nbsp;acquiritur amp;nbsp;conftat , non mirum fi nomina quoque cx codem fonte deriuentur. Verdm ad hanc contemplationem-nunquamfortaftefve-jÀeetffiiM niflemus ,nifinccefficas viam aperuiflet, atque ad cam compuliflcrineundamA Turn demum vota concipimus 5ó cæli ianuam pulfamus, edm rebus noftris diffidi-trantium. mus;tum Dei implotamus auxilium ,cdm nos vires deficiunt humanæ. Ad ^famcm depellendam fementis neceflaria; at eacitra pluuiam, quae in noftra man« noq eft, nunquam lætam fegetem dabit. Atque ita de cæteris, quorum homincsindigent, iudicandum ; dicendumque inter frigidos mortales ad DcUm'orandum- plurimum lèmper ftimuli incitamentique fuifle inegeftate.- Hinc nobis amp;nbsp;veter i bus: Gallis nei ceflitas jüoot vocatur j eo quôd maximus eius vftis fit is, quôd nobis Deum oftendat. Quemadmodiim enim Jiootneceflïtatem^ ita eius lehnxum vöcabulüm per vefti-tatio. gia retrO ledum idem fignificat quod oftender Ä: monftró.lt; Omnia enim monftrac atque docet necefiitas j amp;nbsp;femper docuit amp;• docebit. Hihc fie vt ex iis nomina Deo fabricemus, quæ vt iple nobis'largiatur optamus frequenti'petimus 'orationc. Qiioniam igitur ante omnia nufquam maio’teopus cft'confidCTätione, qüàm in Deo rogando, quo tota religiocontinetur ; in pritdis’hoc orahdum’hiaiorescenfuerunt, vc c copiofiifimo pcrfediflimæ luæ intelligcntfiè' pehd-’ôientibus noftris’cam* gratiam adfpiret'fqua confiderate cum de cæteris rebus omnibus, turn d^ipfoife primis cogitate poifimus. Ex hoc igitur voto, quod 'mefftis noftrai'fardltäs- atque caHgo eonci* pere coegit, Deum vocauimus Mer'curiumjfimul fdmmattt ipfius in experidendis in-tuendisque rebus omnibus ipfo nomine' laudantes perfédîortém j fimul orantes, vt huius excellentiæ particulam alicpiam -ttoftris quoque méàtibus infundat, vc omnia

-ocr page 95-

t I B È R 1 i.

omnia amp;nbsp;diuina amp;nbsp;biMr.aha, cælcüia amp;:tcrrcftrià,fuflt;rc)T!«a, mctiiaamp;inßmi mm fîngulas turn partes rum propricrates accurate cxpcridcfc cjiieamus. Gùhrigi-u»r prilci illi hoHh maicrcs Deum Mèteurij domine huncüparürtt , Arirtôfcli mihl prxiiitfle viüentür, qui çontcmplationèhi Dei (empiteffiâiii, iém'ipitcniam Dét vïi tam elle dixic.QùoH lî ex%'cîlens hic vit ihtclieiiifet Mêrcüripidmc, nuriquartt Dèbni alio northne vocalTct, propteréâ quôd éius notation^ tomptchchfa fit amp;‘VitA'Dci fempiterna, Sgt;i, ipiè adeô Delis', qnéni riihit alitid elTe jqdàrîi p/iram fiiaiïl Ö^4ïni^li* çerh amp;C perpetuam adioHem, ipfe Ariftoteles definié. atqùè fca f^rteentia fiimmùri^ «a priniae/apientix capüt abiÔluit. Ö Mercuri fuptemé cbnteiriplarot, «Si hàcipfi(dôtgt; tcmplationeactctham tüani dimenfé feUcitàltcih, digriafcHoS Vcl Vna gütcùla hü'iui ' coniidcratTonis j vt eà fcriipiterh« tuæ beatitudihi dediheiimfiv ! Mabemlis mtétirii grarias quàm pofiumüs mâximàs, amp;nbsp;Vt malores hâbere pctifirhtis ,'tuà grâtia tirtBijr liifl giatur, detam benignècommuhicàfa hùius liolninii iiitefpfetâtione,qüà fcfertiÙii'ùS totius dodrinx Mctaphyficorüm , vt Vül^o vocânttir, fiimihdtó dóritineti. Cfiffn;

.perfectum notare dixerimus,amp;: JÖcricontcnVplatiönem ;tjuid féliqütïmj quàrti vtliÓè ^nominc Deus dicaciir perfeda contcmplatiöï'dt petfeda nuUa'éfTe poteft, t^uinbtifit jlèmpiteroa * quiaquodaliquando tion Ik, ei nldltum ad o’rnhes ^érfcdionisntïmefói àbfoluçndos deefle inteUigat'dr, vtegrcgiè.ab Arifiotelc traditUïh'Kabemus,. Si Deus igiturdcfinitiönc vllaekplicafi pollet, lixeciusélTcc veracx Peripdceticorum rerttérfgt; ’tü dçfitîjitiOj quam Klercürij nomenclatdfa vcfhaCuIo noftto fermone déclarât. E6^-denaî i'girür Ârillotclcs, quo primiii honiinurft hofirdtiurh‘*a'rch{tcdus, adfpifahit ;Sk ^haud jeid ah quicquam iti tota eius dodriha dignids fit .'idmïratióriö. Gtifh igitut Vtcrqde^vnum Dcum pr.tdiccf, atque cdnl .tccrn.lccfntémifiacioh?s-lÙ3ÜicafcdMclt;^-bat, num putandum vel ab vtrOque , vcl ab altefo horum p'lurbs DcöÄ nïcëpcdi’, vel Deo nafeeridi aliqilod prihcipiüm tfibutdih fuilTe? Mentis omnïno,-amp;'rfcdJc'fà'-“tioniSj 8«: communis adeölcnfüs mops fit öpörtet, qUi his qüx modö Je ambórutb fenrentia in medium artüli ,non dico confidératis, fed vèPicuitéf aü'ditis, fib'i',’.fid‘^k exiftimet, perfuaderi finen Iriiqüifiimi lànè Meredfio fdérilht,vtf,fi'^crrfrA Wd-rc vclim, ex ptofelTo hoftes, qui eum türpi lucrö pfxfidefè fidxcYdnt.^Nurc|iiaiiï ‘maior fuie Draconis amp;i4nuidia amp;nbsp;frans , qiiàm iri diüinis hominibüi: corftimp'rtX-dis,amp;J ebrum maiellate, à vero Deo ad fe detörqUenda. Vlus eft ïto'focriïêgfónóé'ini-quot;pilllimo, cùhi iîtis fùbfidi{s,tum auarifiâ ma'ximè, amp;nbsp;înfati.abifi opum quærcnda-füm furore;de quo Mahimona in Euangefiô Dcô' ex diarrîcttà repugnat^]Qÿ é-him , vt Ehnîus inquit, fui qüæftus caulia fidaS fdfcitâ'nc feriténtias, Ij Mère un) êc nomen amp;nbsp;honorem Vni Deo' vt debitum , ita à primo no'mc'ftcfatotc' ëbhl'ecrâ* jUm »ad mendaeem lupeflUtioncm franftulerunt : ci, qui reiferâ Mammó'irj efî, amp;nbsp;ante hominem creatuhi , Dei inimicus, dedicarunt . Tranfiit crgo”diiiinum perfeite amp;nbsp;fempiternx córitem'pIaCiönis riomen ad fordîdum âbicdiiljïïm‘ttlquot;b-pum per fas per nefas quxrendârum llüdiunl , à furomo fuprémx fclicî^atîs^à^ï-'cedetrufum, amp;nbsp;prxcipitaturn ad ihfîmum vîtiofum amp;nbsp;turpitildjnis bardthrum ; il-lOrüm màximè ptxfidio Draconis ve'nenUiri pro'moûehtC , qifi tîfulo'lacfo fc(c pO-pülo yenditantes, diuinorum omnii^nl totius f^erx' relîgiortïi n'ïafefidni''cdüpq-nantut ,yt lurfus Énniano vtar vocabuld, Sed quid dicocaüp’oriarttufî cù‘m in tó-dilfimis'fófnicibiis pröfiituant, amp;nbsp;pro larUa amp;nbsp;fuCo vtantuf, quo tufpilfimafn iriè-rctficem, omnium mendaciorum matrem, pró Verîfafe mllen'sadulteris fiipponaht. Hac via, hoc modo, hac fatione non Mercuri) tatttdm , fed oiifriia etiam alia'Dei v-nius nomina ad Draconis callfä traduxerunt. quorum ilfe prxfi'dioatq'Ue.fi^ho mile-riim rriortahum genus ad fc pelledum xternis carceribùS man'cîpafet. Traduxefuhe fhquarh illi,quifui quXftuscaulTa fit^as fulcirant lènterîtras, ift rebus diuihis nOn fordidos tantdmagunt catiponcs, led Icnonesetiam turpilfimos, omfni fcetermrigénère inquinatos. Hi faciles Corum omnium habuerunt aurcs, lt;^Ui Deum, ô^cxlurh, amp;nbsp;orrines c.'tloruminCelligc'nciaS prauis fuis eupiditatibus cupiunt fub'lefuire. Quis chim corum,qui lefc auaritixfotosdcuoueruht,rton cupiateumadorare DeUmqbcm ^audiat, cUiuis liiCro amp;£ honefto amp;nbsp;inhonefto prxfidere, quem manibnsvîdèac pfe-n.rm'pbrrigerccrunicnam,quem intclligath6mctcatoribustantiim/ed fufibusetiam

, . _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuefc.

-ocr page 96-

■« I' : 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ S

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*4i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A I- L ï.,c p,llt; V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? *•

fauere,.atque furamatirnörtihia pécupix/Éçiendæftùâîa, quaria qualiafint, Icnipcramp;r vbiqup, li adelTe velit »profperare? Eft quiTquatn quÏ forma ■cüiüfpia'!'ri'‘pu'cHa: càpüus; rioncnpiat Deuip. pulcritudinis præfideip vota fua.proinoucre? Irati amp;nbsp;éx^diitn ciii-piapaparantes ,nónne'iplum quoquc pèum vellentvitricés manu'i^liprti^u^.fu/s ini ferref _,ldis igitutßd id genus libidinibus ardentes, nihirjubentius adn^irtnnr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ct/-

rux^3o(3ïinam qiii Deos fingunc Êæc ftudia prómobenda , fi c/aîànïnf‘*iV4iatbs'. Dtifucr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:b3bcantppi diuçrps., qua^ jdu^erfa £uht yofa môrtâliiihi, ötdhia ŸàW^anéfà

fanff» nomi- Pei. popiina à^priicis: quondam patribjjsy/ejigiosè fat^^ merecîIfâS iH^^ornai ,ofïïcinarn detorferunç. Hiqc topPjj mendacijs exntétunf.^E^^^^ 7tnam deter- f^ccpjt çrumenam , cuips pccùniis veaperabile ipfiü^'nômcn pfodifb^^^ ia- /UQnæconfecratum. Hinc »epJ'amp;i^oçijb^j^c «lyÿroÀaZoç; hinVXAe^TTHj^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«p/öü*

yw^icicoepit: accrue àdeàab,iHo çontemplacionis diuinæ cülmfn(^‘^â3quot;4frffiHfi^t'uftîî'-.^f^omuadwum^äcs, noSçAlSm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^68

^|ijDC nomine,dUo ide' ç^teris otiinibus dj^lum if/teUigatur ne

tfçrânda. Èxfiqdia ijg'tpr pF.ç^rtus lioc modo vjra reîîg;iô;'^’àî^ôfÿ'dîùiTna popaina jquibus.ea'cqnfî^naô fuerâU/^icarodxmQBesjranffiKa : ^tfæ^pêftiyeo“tna^^^^ rj^^pepicvires;, qui^d, Çininaerij fermdnis'^fii pèr^co^^^uidlacris^V8eibâ|!‘^niïl^-^|i^^y^paucçoromnQj^eI nemp-(çj'rçt, jpua'mob,rern^i^cmo^Çbpftfeh4^ J^reij^çrunCj,.ypfc^»j^ma idolô^a'mâ'ficconfpûrcaM ..vtjic.vcl exlgHtffd^Öó^c^i ^.ntajti^ vcûigiutn indi^^ appareryt^.^ qüos,.ijâniçn* fo^^mus ne^x^rè‘'{cfitii‘x '^npï^i^t-ec^b^ oriÿnqm mon ftre m u,^ jamp;^dpèfiamu s(î ros ^a rénlc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tu

.^,lt;apr^tuni (^pfliuqi non, fuifîe tam'depentcs.vjj pfqVés^ôe^s vel cfiTdidéhbt^?-^q^^yel^nominibu^ indigiç^int. (^od d’Xnftô^cfè5^ ƒatybçÿftndô^ cq^^HPpj^’tó^ ‘^pytqpeum eiîenec.plures efle p^e .demonftrarit^ mini ^u’tabimus ,n^,apud ïapetun|^ Gomarum amp;nbsp;Afcanium', amp;’,cxte?^s^c'nrdenVfrn^a^?^ttó jpc^ros,minus valuifTe qnàm pliîlofophi fcntentiam ;ycr4ra illam qvndcm j afulnen ç^fq^Æcetnitatis nnjndanæprincipio colleâam? Ab'dt vt ram iniqin iimus iildlCes in litirooamp; nodros maiôve.s-^ Longe aliter Plato de Promèthep iyo fènlit; îongB^àïit'éf de i/^.q^primonjofwlinnji ortui fuerunt proximi. Liçeat igitur^ nobß Denb^‘tn!h.Trî, rjfie^Japetum^q,pqm peqs præ cæteris honorafle videtùr, a tara foedr/LiîjJiciJi^e 11-Jaerat^fLicp^tnotófilarèip.rofiteii quod ipfa nomina à maiofibus faiSfa cï'iiriïîitiiè'dc-^jqiionftrabt. ..Non, o^iïtpiæprimotura patrum doâfina: qüiftuolà amp;nbsp;inlanà^db'éend-Pqftentat^ idplbinania. Nemo fit ram barbai us, nerno tara obftïnâ'tqV ^pefht-.pax, çq^4æ ignor^ntiæ pa'trônüs ; nemo tara ingratus im'piiis erga opti^O;? tdofpa- .

cultorcs modo, lcd etiam oariliedsS.^'ànd^dtes ,'vc cps in^ulet:,tan,ti.iÛ4fpiis quanto illi ppd correpti funt,qui bôna'nofninajiclîîïni fide adj^gj^d«niflnü cyl^pifn trànftulerunt. Sit tandem fas'yeiïca'tem atam longöjp.iree’ü-Iqru^idjecurfu in'^norantiæ claullriscaptiuam, poftliminij nirc inprifçâjn 'rêftitue-fè pôUelEQnem_,,|,Np inuideamus,oblècro, vens veri Dei nominibusquot;“ ha^^vindiclas, qnmus genuini -ipibru|d natales à vêlants figmentis amp;nbsp;crallis errorum tehebns lifeerart-tiiq, ,(^emadmodunijddla amp;nbsp;mallgni corum fpiritus longilfime abrunç^*?p?ffe(îla lèmpitç.i;nælt;cqntcmplationis fuauicaiejita làcrofando titulo ,quo haec ablbTdta'diui-naeeontémplationis^perfeólio nuncupatur, çxuantur. Cognolcarnus tan^en(fur'liuura amp;nbsp;laerilegqm menaaciffimorum Ijrirituum ornatum atque. fucùm^qîfem ex’^cris veturtiilimorum p^tfum Icriniis fuppilarunc, vt feDei nomniibus milçris’amp;'cmaïtün-dis .roorjtalium animi? yenditarenc lam capiamtis ^j)iun,cffu€l;um ,'^uóyix2vfdeo mäiotelti lion^inupi ammis vel nunclabantibus, vel m'ódd ad irripietatem*?«?*^!!^!^ mum prolapfis,offerri ppffe, vtnimirum ante oculos policànî cernamus tabûTam,in qualicea^-videre depidfiim admirabilemquendam c,qncenfqm Teligiohis Cliriffiin^e, amp;€orum qux factis vetemra Cimmeyioium nomini{rdi,continçntuf. QûôdfiDeus Sibyilis extra Abraba: pofteritatem natis, lalutis humànà; mylïeria yolüic ielérare,quid ni'fateamur,.eum antiqullïîmis etiam illis quïbus in ,dilqu.io pepefcit, eadèin àrcana teuelaffe’ amp;nbsp;hosea Gcris nominibus Vel intcxuillé,vel àrnaiÔribusintextaacccptire, 8i pefmanus ad poftèrosmandaffe^Diligentiflimè itaqué cum cætera omnia Delnomina côfiderandà, tum hoe confiderandum amp;nbsp;expendcndumtUanï diligentius,quâra qua?

diligen-

-ocr page 97-

t I Ë E R I I 1 î* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'8f

diligentilîîmè ad trutinahî cxaminantür,quö ipfe confiderationis amp;contctnplationis perfedæ princeps denotatiir. Quamobrem ne commenciciam videar aut forttiitam yocis dedilTe lignificationemj videainus an ea piduræ qùoque amp;nbsp;facris veterum ägnis. quæ hicroglyphica dicuntur,ôû,reJiquis prætereaeiufdeni Dei nominibus ƒefponde,atj quae quidem non fint ab impoftonbus Sè. Mamnjçnæ difdpulis profe»2:a. Antiquilîiniu Mercurijfignünrjquadratampilamfuiflejfàtisliqüet.cùmexaliiSjtura ex Paufàniae teftificatione ;quiin MelÏenicisfcriptumrcIiquit, Athcnienfes Hermas quadrangula figiirafacere{blete,atque inde vt ab antiquiflîmis eandem for main adcçteros Graeços tranfiifie.Ethos quidem Mercuriosmutilos fuiflè,eiufdem cradunt Attica. Plutar-» chus in libello, Num iènigcrcnda fit reip.Mercuri) .ftatuas manibus pcdibusque ca-rere fcribit, quibus tarnen mem brum ercduraadditum fît. Quis hic non moxagnp-IdtjVçtuftiiTimosiUçs minimècrçdidiire,Mercurium vel hominem ali^quando fufîTe, yelexhominibus natum.’Non quxramusitaque modô quisfüerit Atlas,quæ Maia*amp;j fymbobtuß-quoc/uerint Mercurijiquodlongiorisefietamp;immaturæ adhuc diiquifitionis. Id quæ-ramus,quare fnerit mutilus Sigaleancon, id efî:,vtGalenusinterprctatur ,humeris . breuioribus8(: contraólis.Certèipfum mox.fîgnum prodit,fcnüllamhiftoriam aut ho* minis, raeraoriam indicate, fed efie purum putum fymboluna : necclfe tarnen huic priicoamp;veturtiifimo Mercurio quicquam cum quæfîuoljs hominibus commune, vt- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

pocc c.ui nec crumcna fit.nec manus ad pecuniam amp;: metces tradandas.nec pedes quit bus more mercatorum per omnes terras lucri caufia difcurrat. Quid? quôd earn habet formam qua ad corporis motionem nihil ineptius?Aliud igiturolim Mercury ôi nomi* ne amp;: ftatuadcnotatum cftjquam vel illi arbitrantur qui de parentibuJquaerunt in iis variis hallucinantur iententiisjvcl alij credunt.quibus placuit à mercibus nonicn ac-cepifle. Nemo nelcitquadratam figuram i’ummæfirmitatis habere prærogatiuam,haç tationelongiflîmèrcmotamabjOmnimotionc.Capite igiturcontemplatio conueniont lijlimè defîgnatur, propterea quôd hominis intelligcntiam oporteat phantafmatain--tueri, à fenfibus externis ad internos detiuata,fi vel minima rerum fit futura confidera- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tio.Horumquandocaputfedcscil propria,propriumqueinftrumentumjnullurafignU ' ' corporatum quidem inucniri poterie,quoreóhüsaptiusquecontemplationis vis intel* ligatur. Præterea quia humanum caput in parui mundi regno fupremu eft, fupremum fibi rerum omnium agendarum impcriu vindicans ; ratio iymbolica poftulac,vt contc-plationo quæuisjcdeius intelligatur,quiin magno mudofummus eft,fummamq.habet poteftacem. luuatur hæc fignificationis ratio ipfa humani capitis figura, qua efiici-tutjVt Deum perrotundam totius mundi vniuerfitatem omnia perinde adminiftrare intelligamus,acmcns noftraidquod capitis rotundi complexu continetur. Etquem' admodumhæc cerebrifpatiis non contenta, fefe infinitis difcurfibus.ad omnia con-templanda diftendit;fic Deum quoquemagni mundi mtenibus minime (èptum , ad infinitam fefe vlteriùs porrigere infinitatem. Caput ergo humanum diuinam defig-j natcontemplationem, multo magistotius mundi egreifam terminos, quam capitis noftri fpeculatiofedis luæ metas excedit. Suftentatur veto caput quadrata pila fine co-lumna,qua firmitas maxima amp;nbsp;ftabiliifimaindicatur. Hacigitur perfeólioea quæ per in Mercurij nomine fignatur,intelligenda,coquôd nihil fit perfc(ftum,quod no fta-bileSu perpetuo fibiconftans jatque adco ipfa Habilitas Scconftantiarerum omnium abfoluitperfcólionem.Ncque is qui femel cüique fuum reddidit, iuftusineq.quilêmel mortem contempfît,isfortis;(cdqui hæc conftanteramp;: perpetuôfacit, præclarum ho- Tctrttgontu rum nominum decusmeretur.HincAriftotcleshominem vocauit tetragonuni;cuius hom». videlicet omnia ita redis angulis includerentur,vt nihil de ipforumlapfu aut incoii-ftantiaeftctverendum.Sedciufmodi hominem, quireuerafit tetragonus,nufquam gentium inueniemus-.neefuitquidem vllusvnquam talis,vno foloexcepto Chriftoj cuiushumanitas diuinitatiinnixaatque vnita,tetragonuni illud quadrangula Mercurij bafîdefignatum extra omnem reprehenfionem fquod Peripateticus ex Simonide, adiccit) reuera præftitit.ôc perpetuo eft præftitura. Quamobrem fîcut Mercurij nomen , ita amp;ciusftatua diuinam contemplationcm fempirernaftabilitatefirmatam dc-fignat,auaStagiritaDeivitam defcripfît. Nulli itaque mortalium vel nomenclaturn vel ftatuaapphcanda,fi perpetuam fignificationis veritatem,pro eo ac oportet, in diui-

h h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis

-ocr page 98-

^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALLï'CokVM

hisfymbolistueri vclimus.Cuilibctitaquenunc liberum efto, cxiftimâre'qUîS fit,Vel Deus,vel homa,cui adamuilim quadrentea quæamp; prifciilli Mercurio luo Iribuilfe ccrnunturjamp; «1 mede Peripatecicorum lèntétia, non de triuialium (criptorum loiliniis luntexplicafca. Sed quid ego hre nicor cuiufpiam audoritate, vbi ipfà perpétua fin bilia. tas,amp;abfoluta contemplationisperfedio,luculentam (uppeditat demonftratiöhöm J hUlli hominumjpfætefqtiam illiqui'Ähomo litöi Deus,hæc fymboh polïè ïohiteh^-* reiß ad fummi iünsrigorem recenleantur amp;nbsp;examinentur ? Herodotus docet ab Ægyi ptiis Pelalgos,abhis Athenienles Deorum eiim nomina tum figuras âccepiflè, Mefcu-ri) tarnen fafeinum,non Ægyptiis, led Pelalgis deberi. Cicero eu'm'Mercurium(muP rösenim enumérat)quem Ægyptij cbluntjtam reucrentér haberidtéirjVt nefas fit éiimf nominari. Ab hóclliura facit,qiiem Thoyt dicunt,littcrarum amp;nbsp;legum in Ægyptoin-., uentOrem.Videhlus vt diuerfa nomina varios peperermt Deos; rurfus ignorantia ve-» fitarrsin vno nomine varios fibi Deos finxeritiNon licuiße Ægyptiis Mercurij nóhiert ‘ Cfiuheiarej credo ex eorum decrcto, qui nomen Dei vetuerunt profano ore terobrarp . atabeo nihil diuerliim ipfum Thoyt fuiflecontendo;apud illos,inquam,primosamp;äni tiquiirimospatres,peneSqüosadhücrcligio Veraàmüioribus accepta amp;nbsp;diuinis rooni* tis trädita pCrmanebat.CæteroS qui poft Gacodxmbhis fraude, amp;: quaftuolórum-return auaritiadecepti/fallós fibi D'eós fihxerunt,riihil'moramdr:id ab ipfis accepiift coiitenti, quod veteri memoriæaliquod adferat adinlhentum. Ægyptijà maioribus fuiÿGhamo amp;nbsp;Mifraimo Si. exteris vanaamp; dementi fuperftitione imbuti, prodigiola Deorummonrtracoluerunt.Tandera Cimmerij c Phrygia profefti j videntur regio-ncrâ omnem fibîfubiugaire,amp; totara immutafle religionemjatque hinc exritifie illud antiquum apud cos figmentum , cuius allegoria Phrygum lingua antiquilfima fignifi-carcturjquonimirumlempcrrecordarentur,diuinanomina delplbrum linguaefle in-tërprtcànda,àquibuseaprimdm accepilTcnt.HuiUsrei ciim alibi, turn in Hieroglyphic cis plura adfero argumenta:hie illud tantum,quod ad Mercurium facit,actingam.Ci-cerojfiexeraplaria quidem fint emendata,Thoyt Mercurium vöcaridicit : Plaroamp;in MtnuriM. Phaedro,amp; in Pbilcbo,eundem Thcut nominauit: Alij nbsp;nbsp;nbsp;Icribunt. Ladantius Carbi*

liüm laudat au(ftorem,qui quatuor dumtaxat Mercurios enumerans, primüm facit lo^ nis Si Madefilium.Nos diuerfitatem hanc.hinc ex idolomaniæ fontibus, hinc è figni-ficationis vetemm vocum ignorantia dcriuat«a negligentes,videamusquis hie fitTheuc fiue Thoyt,cui Ægyptij omnem amp;nbsp;legum Sdartium tribueruntinuentionem.Circum-ferunturlibri Mercurij Trifmegifti,qui tarnen fe nepotem Trifmegifti {atit,nonTrif-megiftumjquamuis malè diftinguentium,vt quidam volunt,crrorc, vterque amp;nbsp;auus amp;nbsp;nepos Trilmegiftus vocetur. lamblichusde Ægyptij lUi prxeeptoris lententia multa millialibrorum Trifmegifto inlcripta fuifle traditjatq. adeo illo titulo omnes infigniri folerc,quide rebus diuinis quicquam doccrent.Amo tclamblichedehoc tuoteftimo-nio.Magnam tenebris luccm intulifti,amp; maiorem forte,quam iple perlpicerequiuehs. Ex eoenim colligo, nullum vnquam hominem vixifle, cui vel Hermæ, vel Mercurij,* tel Thcut nomen principio fuerit tributum;fed libroS rerum facrarum fpeculatores amp;nbsp;ihtcrpretes,MercuriofiueHcrmxproptcrca inlcriptosfuiire,quôdàmaioribus acce-pi{rent,omnem omnium rertira diuinarum Icicntiam à Mercurij numine proficifci,at-queideireoci onlnia accepta ferridcbcrequxdediuinisdocentur; indignUmque efle augufta làcrorummaieftate,fiquis vel minimum eorum,hominumadfetibat inuentio-ni.Eahdem modeftiam in exteris artibus à Cimmehisobleruatam fuifle credo,fatenti-bus amp;littcrasamp; leges non hominis alicuius, fed ipfius Dei efle inuenta;cùiusnomé filt;* lentio lolo venerandum iudicantes ,alterius nominis fymbolica noiationem eius loco fuppofueruht.Quemadmodurn ehim Deum,cuius vita fempiterna eft fui ipfius con* tcmplatiOjCapitedefignarunt; ita amp;nbsp;Deum caput vocauerunt. quandoquidem lt;öot Si fi^nifuet, lt;jhott, amp;nbsp;dialed© Ambiuaritofu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idem eft ac fi Latinusdiccrct,ipfum caput.Vi-

dentur fane vetuftiflimi illi lanigcnx nomen Dci,qttod«(fiotcffcrimus ,in maxima ha-buifl’c reucrcntiajatque ideifeo licet qUamplUrima alia facra nomina ad alias genres e-nianarint,hoc tarnennunqUam aliispopulis fic fuifle communicatum,vt eiusvfusvc-ftigiumaliquodfui apud eos rcliquum fecifle cernatUr. Alij aliis nominibus Deum nominant, amp;nbsp;iisquidem è Cimmerio fcrmonefumptisiatnulla gens prxter Gimbri*-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cam

-ocr page 99-

L I B E R i I I K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 ƒ

cam trilitterum homenlt;l5otftupendoartifidoTrinitatemamp; pcrfonarS attiibiità defi-gnansjvfurpauic. Hoc itaque arbitror nomen fiiiiTc quod vetitum fucric vulgo proferrij amp;nbsp;loco eins Thcutfuccdfeflc, quo non Deus proprié,fed caput defignatur, externuni contemplationisfymbolum acquc fimiilacrum. lt;J5ot nomen eft lolius Defnec de vJla creatufapoteftdici,Trinitads,vcdixij myfteriamirabili explicansarte, ciiiexplicandæ iamolim librum dedicaui. Capitis verb nomen licet cgregiam tefteram gerat ;qüia tarnen foli Deo confecratum non eft, citra maieftatis cius læfionem in profanotum orc natare poteft, Sed vide quô prolapfa eft plurimorum ncftratium impietas ; amp;nbsp;audax fclein Orcum præcipitantium temeritas. Ad oinnemferèaftcrtionemfàcrolànâum hoc Dei nomen ofterunt, amp;nbsp;inuitum ad teftificationcm prouocant ; quafi ineptiflimæ nugæamp;fceleratafæpc verba digna fintquibns Deus teftimonium dicat. Tboit igitur fiue Thcutjfiueetiam Thot Mercurius diGebatiirjamp; folo capite defignabatur, quod in • quadratatncolumnamdefincbat.qua notareturtetragona eins firmitasnullam fubi-tura reprehenfionemjvnaque omnibus inhotclceret,fcnftis communis non prorfuis ex-pcrtibuSjfiguram no ad hiftoriam.lcd adfymbolicarationeill pcrtincre. Antiquiftimis enim illis temporibus licet ftaruçamp; imagines mortuorum apud Semigenosamp; Chami-gcnos in replis collocarenturjamp;eiusctiam, que Deu vocabant, ftatuæ monftrarentutj lanigenæ tame diu ab hac confuctudine abftinuerut: amp;: fi PJutarchocrcdimus,adcentum amp;(eptuaginta annos poft Romamconditam nulla ftatua in Romanorum templis vifebatur, eo quod Deum mente,non corporisoculisccrni poflecrederent. Id rd- Sf^tuarüm mcnficegointcrprctor;nullainquidcm,vtfic dicam,reâam ftatuam,amp;iad omnia cor-poris humani lineamenta informatam turn temporisfuifte ifuifle tarnen fymbolä amp;nbsp;fonbus. notasquafdäfacrasfic falt;ftas,vt nemoeas verafimulacr^ exiftimaret.In his fuit vetuftif-fimum Vortomni fignum,quod Propertius multoante Numam ad foriim collocatum fuifle,carmineqiiodam fuoproditjquod egoab Annij ibmniis, quibusferuirecogeba-tur,libcraui.Neveromemorixalicuius hominis èmortalium numero falfa perfuafid-ne in diuorum numerum cooptati videretilr, capita quadratisprincipiô columnis ini-ponebatur,eaferuataeorumdiuerfitate,quxde notationis varietate nafeeretur. Ciini cnim perfedam Dei contemplationem notare vellent;caput,additisalisamp;:galerOjlcuR pcbanticdm Dei venuftatem, quacxlum amp;nbsp;elementa amp;nbsp;cæterà omnia puîcefrimè ornauit,caput pulcerrimx mulierisponebatur. Hine ftatua Veneris in Hortis Athena-rum regione, in quadratam pilam definebat ; nihil aliud fignificans, quam perpetuam . nbsp;nbsp;, .,

amp;conftanrcm Dei venuftatem,quam rebus omnibus pro luavoluntate largitur. Erat autcmtantaîvetuftatishocfignum,vtquandoamp;quaratione pofîtum'eflèt,nemo A- ^»«drutiiira thenienfium fe feire profiteretur.Infcriptio Vraniam Venerem prxferebat-.quam efim vnam Parcarum quidam interpretantur, aliquid illi quidem dicunt, led quid di-

, cant, non intelligunt. Grxei faciliûs de lua voce,qua Parcam /zoZpai'dicUntjquæ fint Parcarum officia explicarent. Nihil cnim aliud Mœra fignificat,quam earn Dei ordinationem,qua fuæ cuique partes confiant. Latini Parcaffi dixerunt^ non etymon. à parcendo per Antithefin,vt Seruius credidit,quôd nemini parcat, led à vetufio Cim-mcriorum nomine. Parca enim noftris idem eft quod ordino amp;nbsp;ad xquabilcm parita-tem malum redigo. Par quamuis Latinum videatur, noftrastarnenelTeturn etymo- ïöar-giatumconuerfioichnæademonftrat. Naml^c-aridem eftacfi dieas fixum perduro, co quod paritas amp;nbsp;xquitas omnis ftabilitatis amp;: durationis, inæqualitas amp;nbsp;difpar rerum pwca. coitio omnis interitus cauflam adducit. lam O malum eft quod Plafo neceffitatem , ‘ vocauit;vndc Cahos quafi Ca-Öeot, id eft mali caput. Quidam igitur Parcas è Gahbna- nbsp;nbsp;nbsp;,

ta^lcribunt. Hefiodus lemcl Noâis filias, amp;nbsp;itcrum fui oblitus, Themidis filias fetit. * * “ quot;nbsp;Nodem Gahos intelligas. Plato dixit è neceffitate, quam materix tribiiit, geni-tas. Cxterdm Parca de noftra interpretationeCam fignificatdiuinam poteftacem qua: elemcntotum pugnantiuih inter fedifeordiam, qux mali nomine defignatur,xquita-tequadam ficcommilcet,vtadcertumtemporisfpatium cohxrelcantatquC fub vnat aliqua forma perdurent. Venus ergo VraniaPatca fueric,pulcritudini pro fuact/ique portionediftribendxconfcruandxque prxfidens;cuius xquabilitasnomen Parex per-petuaponftantiä quadratx pilx lymbolum merctur. Eodem modo Themidis figniira quadratafuicGolumna,adftabilcm diuinx iuftitixamp;xquitatis firmitatem defignan-

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hh i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;damj

-ocr page 100-

^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALlICeRVM

, datnjquam fi Parcam quoque dicasj nîhil contraetymologiam pccces,co quôd conue-nientifemper modo procedat. Dicitur autem hæc Eorarum mater, eo qiiôd totius cejnporis diuerûcas per horas anni diftributa, felè rebus omnibus æquiflimam matrem praîbcat-Sed de hac plura in noftris Amazonicis. Eodem modo antiquiifiroi illi Theo-îogi jCæteras Dei dotes conuenientibus ad denotandum capitibus in quadratas tra-besereâasdefinentibusindicabanti vt nimirum idem omnium eorum quæ fignifi-Terminidei catentut,fundamentum eflecognofeeretur. Latini oranesid genus ftatuas Termi-dtfiriptw. nos, propter fimilitudincm, vocant,eo quodquadratis faxis agrorum fines diftinguc-

rentq.r. NumaTerminum coniccrafic dicitur ,quod dura fecit jidem fecit,acfi Cim-brica voce Mercuriura collocafict. Ne tarnen quis lapidi diuinos honores tributes jutiter Ter. cxiftimet, louem Terminalem omnibus Terminis præfidem fccit;moncns Deoin rn^lù. primis curæ effe, vt iùum cuiquedefinitum maneat ,amp; certis terminis inclufum. Et ccrtèTêp^dwj'Græcorum , Terminus Latinorum ,amp; Hermes ciufdem funtamp;: origi-nis amp;fignificationis. Nequeenim aliud inter Herman, amp;nbsp;Ttp/uiava dilcrimen eft,quàm „ quôd hoc nomen articulum nofiratem habeat præfixum , quo illud carcat. Eft aurera Herman't/n- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i. r n • nbsp;nbsp;• rn i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o i- z*

lt;}er-nianvocabulum noltrasjquo, prodiuerlopoltenonslyUabæacccntu amp;nbsp;diucno prioris fyllabæfignificatu ,duo diuetlà, codera tarnen tendentia, notantun ïi?cr idem Blet. effe quod communeamp; publicum,in Hermathcna docui.atqiie inde nomen ad excrci-tum transferri ,eoquôdis publicam cauftamagat amp;nbsp;tueatur. jDan vocah brcui,vir eft , à ducendo nomen fortitus : vocali longa idem cft quod moneo. Vnde Herman diuerià poteft indicate ; femel, vt fit vir publicus, vel monitor communis: iterum, vt fit virexercitus.ideft ,dudor excrcitusvelexcrcitus monitor. Mercu-liusigitur pro Deo acceptus , Herman dicctur omnibus his modis ,amp; quia Deus eft fie publicus vt nemo inagisi omnibus ex æquo prouidens nccclfaria ; amp;nbsp;quia omnes communicer , tum interno mentisinftindu cum per cælorum exempla amp;c vates amp;do-étores eamonct quæ maxime faciunt ad communem omnium falutem amp;: félicita-tem ; ôzquia Deus item fit vir cxercicuum, ab Hebræis etiam fie vocatus, id cft, dux exercicuum ; amp;nbsp;poftremo, quoniam ficutcommuniter amp;nbsp;publiée monet omnes variis modis i ira amp;nbsp;exèreitum monet quid fit ex vfu reip. Ex ea itaque fignificatione qua publicus monitor Hermani nomine inteliigitur,fa»ftum eft, vtièrmo Hermæconiècra-retur, CO quod is quoque inter homines publicus fit amp;nbsp;communis monitor omnium MermànM. Gogitationum. Hinc tp!J.wiult;a pro interpretor, quia fermo interpres fit animi notio-num. quain voce Herman integrum (ci uatur, fi Dorum more ipf^etviveo dicas. Ex ca-dem fignificatione ratio pendet vt Hermæ pro illisquadtatisfaxis ponantur,quæ in publico pofitæ, fententiascertasinferipras habebant, quibus homines publice eorum monerentur quibus 'opus efTet ad vitara bene bcateque degendam. Hinc Hcrmæa-tneiteimt. pud Athenicnlcs rum antiquiores , tum recentiores ,qucs Hipparchum crexifte Plato tradit. in quorum vno fetiptum erat, Admonet Hipparchus iufta tenere vclis ; in alio, Admonet Hipparchus omni ex parte cauendum elfe, ne quis improbior amicum de-cipere au fit. Haçcamp;: id genus ali a Hennis admonebanturjita vtomnis eorum vfus in publica vtiliuu? rcrum adraonitione confifteret, vt vox l?er-mati,fyllaba pofteriorc longo accentu pronunciatadefignat. Fatcantur itaque Græci, fe hoc vocabulum ve-tuftoCimracrioruinlermoni ,quo hactenus noftrates vtuntur, debere. Nam^^rrha-Kerb/tn. «fteuuspublicumfignificat,,dum ijerbûi» pro publica viadicimus,amp; i^toçpro du-jîertoch. ce communitatis. Vilde apud Latinos Hetbas nomen remanfit. Eft enim Her-quafi Der-bnt, id eft, publica amp;nbsp;communis vtilitas, co quod amp;nbsp;lierbx commu-(utnr. niter profintomnibus,özpublicislociscitraomnemcultum pallim enafcantur,quo adiumenta earum velad medicinam , vel ad alimentura omnibus ex æquo commu-nicentur. Pro excrcitu verb accipi nemo ignorât, qua ex voce fit ï^cr-alt, id eft, excrcitus fenator jpro.caduceatcre. ïM'-berfl commune amp;nbsp;publicum hofpitiumfi-gniftcat: qua in voccitalis etiam nunc cognita clariffimaipfius fignificatio lèrua-tur. Quoniam igitur Herman tam varia fignificat,fic vtHermes variis rebusapud Græcos præfideret. Hinc caduccatorisfungitur parti bus, hinc {èrmoni, hinc nuneiis publicis præcft, hinc etiam in triuiis ad viam demonftrandum collocatur : quibus in omnibus qusedam forma public« monitionis auditur. Quocirca Herman, vt amp;

/ gt;-I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

a

-ocr page 101-

t I B E R I I I 1.

8^-

nôsdicimus haclenüs, il olim dici folere îpumûa deckrat, publicüm monitorcm li-gnificans,ad Mercurium tanquam ad finem tenderc vidcturjquia iddrco publitè mo-ncantur omnes/vc accédant ad cxcellentem confidcrationcm ,quôamp;; ipli eiusfauore acgfatia diligenter omnia confidcrare poflint. Alteriusitaque notatioad alteriusno-tationem viam monftrat,Hcrma publicè monentejamp; Mercurio perfedè confideran-tc.Porrôrtobis'Sr’j^cc-nwndiceretur.quodeftipfapublicaadmonitioia longo in « tranfèuntéjiuxta corn migrationis genus Germanis etiam vfîtatum, vt in J Dan antèmonuilTcmemini. amp;nbsp;ipfum Moneoajßan deriuatum docerct, nifitempus loh-gumin breue mutalTet. A T’hcrmon Latini Termini nomen retinuerunt. Eftitaque fignum-, quo agrorum amp;nbsp;regionum fines denotantur,T^p^zd»r Si. Terminus vocatus ,co quôd fit ipfum illudquod publicè monetomnes jcura locum inquo fixus eft, iuftum cflefinem.Etquoniamhæc publica monumentafiniumdefignandorumcaufia pone-bantur, nomen Termini pro fine cœpit vfurpari. Cernis ne nunc,quàm vocabulaamp; fymbola inter fe confentiant, amp;nbsp;quàm ad veritatis illuftrationem neceflaria fitorigi-num amp;nbsp;lèrmonisCimbrici non vulgaris cognitio? Qui non omnino hebes eft,amp; plum-bea intelligentia præditusjs ex his ôc aliis modo à me expofitis clarc cerner, nec Lati' gnifeet. nam,nec Græcam linguam accuratè vel intelligi,vcl ad primordia fua pofte deduci.nifî veterufiiGalatarumfiueCimmeriorumfermoradicitiisfuerit exploratus,amp; in prin-cipia fua vfquead indiuîduaelementa folutus. Liquee modo 5«:boc Ennium optime fecifte.nedum peccafte, dum Termonem pro Termino dixit, eo quod Termon Græ-corum vox minus ab origine fuadegcnerarir,quàm Terminus nomen Latinorum. Do-cui in Amazonicis, Athenas amp;nbsp;Spartam antiquiftîmas Græcias vrbesàCimmcriis olim conditas fui.fte,amp;: nomina earum citra Cimbrici lermonisopem-explicarincquire : vn-de efficitur,vt primos vtriufquelinguç natales ad eum pertinereexiftiraaredebeamus. Quoniam veiôdixi Termini nomine publicam notari monitionem, quæcommuniter omnibus pateret, rede ritualiaftatuerunt ,Tcrminum fubtedo non eftecolendura. Nuncitaquequiuisintelligct, eandem efle Hermarum amp;nbsp;Termini fignificationem, amp;nbsp;earn quidem ex eodem fonte deriuandam. Ex Nümæiccmdifciplina intelligimus to-gt;-tam venerationem totumque cultum qui Terminoexhibetur, ad louem pertinere, quem eadecauftalouem Terminalem vbcauit.-amp; quia Mercurius amp;: Hermes idem Deus eft'jColligimus reda conlècutione me bcnc fecifte,dum Mercurium Deum ipftim , qui vnus eft, interpretarer ; non ilium quidem quauis ratione, lèd ea, qua vita m fuam fem piternacontemplatione definit.ad quam contemplationem ,vt quàm poû'umusproximè adfpiremus, Hcrmæ nomen nos commoncfacit. Qinmobrem bene didus'eftHermesThfmcgiftus, id eft, ter maximus,quia nimirum vtpater ma-ximus,vtfilius maximus,vtSpiritusfiindus maximus; atque ira non tresmaximi, lcd ter maximus vnus in trina hypoftafi. O cxcellentem confiderationem, amp;nbsp;optimo iurceiattribuendam , qui vt Mercurius eft ter maximus ; irai fpiritu fuo cxcellcntiftî-inam quamquein hominum animis ablbluit coteniplationem/ Errant itaque toto cæ-Io(quod pacedodorum hominum dicere fas fit) qui Mercurij Trilmcgifti ætatem vel inquiruntveldefignantjnifi verbo incarnato, proeo ac optimo iure polTunt, Mercu-ri) tribuantnomen.QuaautemrationeTrifmcgiftusvocatur,eadem amp;nbsp;Thcephalus apud antiquiflimos diccbatur, amp;nbsp;tribus capitibus infigniebatur. Hinc in triuiis lu-bentereum collocabant, turn vtternarij ratio haberetur, turn vt ipfius Terminus Mercurtnt. fiuc ^gt;erman omnes publicè raoneret , quam viam quifque inire deberct. Eft e-nim Hermani proprium viam docere, fed non quamuis; nec eam quæ vel Romam, vel Antuerpiam, vel ad aliamvrbem ducat, fed earn qua perueniendum eftadexcel-lentiflîmam illam contcmplationem quam Mercurius folus poteft communicate. Hinc deinde à perfediftimo amp;nbsp;fummoad impcrfcdaamp; infima confideratione detra-d3,fadumcftvcHermæ ad communem viarum demonftrationem collocarentur : quonimirum inomnilocooccafiodaretur cogitandi deeo quôd Hermæ.ftatua pri-Inario fuo fymbolo monerct. Optime igitur ab iis vtilitatis communis ratio fubdu-da , quiquadratisHermisfententias inferibebant, quarum monituad verum amp;nbsp;pri-mum Mercurium perucnirctur. Mercurius ergo Tricephalus ,amp;Trifmegiftus, amp;nbsp;in trimis coli folitus, vnus idemque eft Deus ter maximus, amp;: trino capite fiue trina hy-

h h 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poftafi,

-ocr page 102-

jpo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L L I G O R V M

poftafi qiiara capitis nomine véteres intelligebant, omnia gubernans. Non bené ira-queilli, quifquisfuic, proceffit fabula , qui Pæraandrum nobis dédit, proptercaquôd Mercurij Trifmegifti auuin inortalem., amp;nbsp;mortalem filiuni fibi ledorique fin gat. Do-cuit nos lamblichus »omnesfacroslibros Mercurio Trifincgifto infcribi folere ; at hic nofleraudornoncontentusdodrinam fuam ad Mercurium referre, nomen Deiim-peritèhomini adicripfit : quem errorem cæteriomnes fecuti, de Mercurij Trifmegifti attate, natalibus amp;nbsp;maioribus quærunt. Fateor equidem ab eo qui impudenter, ne dicam fàcrilegè, hoc fibi Trilmegifti nomen fumfit, multa efiê congefta Hermis Sc itfeitJotrtf- Mercurij dodrina non indigna , led ea omnia confufa Sc male digefta,amp; tandem etiara in foejam detorta idolomaniam. Docct enim mirificus hic Hermes Alclcpium fuum, ftatuas duabus conftare naturis-j altera diuina, altera materiata ; Sc hac quidem parta horhinibus inferiores, ilia verb efle fuperiores. O portenta.' ô (celera ! ó impictatem i Eane de caufla plurimas de diuinis non malè didas lententias præmififti vtcarura illeccbris nos alledos , tandem ad impiæ ignorantiæ Sc iceleratiifimi furoris barathrum præcipitares ? Abi cum tua dodrina ad raendaciorum pattern, amp;nbsp;die nihil tibi falfàm Mercurij laruam profuifte, Quis Pæmandrum jquis cætetos libellos Icri-plcrit, Sc quando eos primiim hoc Mercurij titulo venditarit, nec legere raemini, nec certo ftatuerc poffum. Platonis certè ætate necdumfuifle,inde latis confiât, quod cum ipfius Theut faciat mentionem, nufquam meminerit Hermetis Trifmegifii, nec Afclepij huius ,ncc Tat: quamuis fucrint qui Tat eundcm cum Theut fuifie fufpicarentur, nulla omnino probabili occafione dudi. Mea nihil refert, quando tandem emerierit : id fatis efto demonfirafle, nebulonem ilium quilquis fuit,ido-lorum patrociniu fufeepiftejatqueidcireo me fufpicari, ab illo lamblichi magifiro,que Annebonem, fi rede memini,vocat ( neque enim liber ad manumefi) contra Chriftianos confidum fuifie. Hinc illæ lacrymæ. Linquetur, inquit Plcudomercu-riiis, iara vates repentè fadus,Ægyptus ,terraque quæ fuit diuinitatis fedcs, reli-gione viduata, numinum prxientia deftituetur. Fiet igitur pfeudotrifracgiftus de-^ iedionem fiatuarum Sc interitum idolomaniæ à Chriftianis profedum : Act item Alclepius, vterque videlicet cacodæmonum adminifier. Nee fient profedo immc-rito, fiperfonati illi hypocritae idolorum fucrunt lacrifici;eoquôddequæftu,qucm cauponando impiam liätuarum adorationem quotidie facere confueuerant vber-riraum , adum iam eflet atque conclamatum. Callidus tarnen fuit impoftor qui ne Mofc minus lapicns videretur, multa ex eins libris fuppilauit : Sc ne plagium agnolceretur, aliis phalcris ornata, in«publicum protrufit. Quo verb fraus magis celaretur, fiatim proxenetas fibi quæfiuit , qui confingerent ante Pharaonem, cui cum Mofi res fuit jhuius libelli audorem vixifle 4 qua in re quam impudenter mentiantur , facile cernet is qui lofephum legerit, fcribentem contra Appio-nem. Quæfiuit diligentifiimè Diogenes Laertius philolbphiæ apud Barbaros initia , amp;nbsp;cum eius alios apud alias genres profeflbres inucniflet, nullius meminic Mercurij Trifmegifii Ægyptij,imrao omnem Ægyptiorum làpientiam ad Vulca-num refert,Nilifilium. lllius ergo ætatis figmentum efle dico hunc librum Mercurio inferiptum ,qua Chriftianorum religio idolorum cultum in Ægypto Sc Græ-cia expugnare cœpic. Sed quid hunc pluribus oppugno machinis ? Ipfe lamblichus vnus de lummis Chriftianorum hoftibus Pythagoram Sc Platonem ex Mercurij non libris, fed columnis fapientiam fuam haufifle prodidit ; faflus interim facros libres Mercurio infcribi Iblere,nulla tarnen Pæmandri,quod equidem recorder,fa-da mentione. Redeo igitur eb vnde diicefli, Sc Hermas,fine,vt nos hadenuspro-/r^rOTÄÖ« ferimuSjHermanos aio nihil aliud, quam fymbola ipfius Theut fuifle, quibus gra-idemefi. uesjde rebus prælertim diuinis ,lententiæ incidebantur ;quæ idcircoad Theutvel-ut audorem refercbantur ; qubd omnis fana rerum diuinarum dodrinaab ipfoca-Hermurum pite,idcft,ab ipfo Mercurio,qui capitis figura notabatur,profeda eflet. Qiiam-mirum non eft,magnam olim Sc auguftam omnino id genus ftatuarum ve-nerationem fuifle,atque lacrilegos cos habitos , qui eas vel deieciflent vel muti-laflent. Hine Alcibiades in vitæ periculum addudus, eo ipfo tempore quo çlaffis Siciliam impetituræ vnà cum Nicia Lamacho prxfeduram gereret. Acçuià-

batur

-ocr page 103-

L I B È R. I H h, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il

batur cnim Kertnas mutilaffe ; qux res populo Athenienfi tam împia videbatur, vt morte effet expianda. Ët quamuis Imperator difcefliffec,abièns tarnen efteori-demnatus Si. multi qui conlcii eius criminis fuifle arguebantur j vltimo fuppli-cio funt afteçfi. qua de re latè PlutarChui in Alcibiadis vita. Faceti funt Phryni-chi Comici verfus , quibus Herman rogat ne corruat ; ne videlicet ruina fua ca-lumriiatoribus cuiufpiam aceufandi cuertendique prasbeat occafionem. Certc quif-^uis fiierit qui ftatuas Mercurij id temporis violauit ƒ hoc iàlcem conftac, hlultos inde ominatos fuiffe, Àthenieniium reip. exitium corum confiliis parari, qui belli contra Siculos gerendi auclores effent: quaii id quod tum fuadebatur , diuinis fententiis, qüarura caufta Hermæponi çortliieuerant, adueriäretuf. Èft illud quidem ita ;omnia paulatirti ih rep. in peius degenerate ; ied tarnen v^lde diu Hermarum vfus in prifcó fuo retentus eft honore : acque adeo Cimonis tahdem ternpore pef-miffum , vt eins vidoria quadraris Mercurij ftatuis incideretur, nufqüam tarnen Cimonis nomine expreffo, vt in ipfius vita Plutarchùs corhniemorauit. Poft repub. amp;nbsp;vetere diiciplina vnà cum religione feniîm corruente , paffirn quibuiüis viris, vel ab eruditione, vel à rebus præclarè geftis illuftribus, eiufmodi ftatux collocatXi membris tarnen virilibus non eredis : quarum plurimas Romæ vidi. Hine itaque hquec vfum eius generis ftatuarum fuiffe , vt publica effent rhonùrheiitâ princi-pio quidem diuinorum,deinde veto rerum quoque cæcerariim,pro có atque vox ipfa Herman , apud primos Athcnarum conditofes publicum liotabat monitó-rem. Optimæ aütem Sc iàlubcrrimæ admonftioni fummum c^ut præeffe qui ne-fcit, is ignorât omnem fanam dodrinam diutnitds infpirari. Dicuntur ehim om-nes artes Sc feientiæ, tam diuinæ quàni humanæ, à Mercurio proftciici, propterea Merturió quod flcucàDcibonitatëomnisbonitas, ab ipfiiiseffe omnis effentia ;ita à perfeda ipliusCöntemplatione,omniscontemplationisin hominum animis perfedio deriuctur. tw. Qucîmadmodum autem à Deo varia dona procedunt; ita varia donofum nomina frequenter hominibUs communicaritur; led tanto minus propriè accepta, qiianto ideæ iti thcrirediuinàhumanis omnibus funt perfediores. Sic Nochus varia norriina, de va-xiis dotibus diiiinitus fibi conceflis, accepit. Eodem rhddo Cadmus litterârüm iri-Uentor, Mercurij cognomen fortitus eft:qui quis fucrit,in Hieroglyphicis dÜpùtà- rim. ftius:at hie non verc MercUrius, fed per analogiam dumtaxat fuit vocatus,qudd cum Mercurius bènédcils fuis illuftraffet.Concludimusergo Mercuriurn nihil aliud effe, M^reurijiis; quàm mencem diuinam perfediftîmèfeipfamcontemplantom,àquaomniscôhfidera-tionis Sc intelligentiæperfedio defcendit.Ammianus Marcellinus occultæ atque re-conditx fciehtiaî cüriofîbTjquàmmilitarisferat vita,lcrutator,hahcmcainfententiarri cgregie confirmât, Mercuriuni äiens à theologis definifi, velociorem in mundo fenfilm, iriottim rtientium fufcitantem. A cjüo alio auterii hie riiotus eft, quam pri-mum ab ipiä Dei fapientia, quae cota concemplatione conftac ; deinde ab intelli-gentiis,diiiinæ fapieritiae adminiftris Sc dinbitoribus ; deinde ab iis quorum mentes ad Conteniplàtiohem perfediorem, quàm cæterorum effet, euexit ? Porrô quan-do fcimiis Dei fapientiàm Sc Dei verbum idem effe,amp;: vtrumque nomen Dcifi-lio tribui;non video quid obffet, quin Verbum quoque Merçurius Cimbrica lin-gua dici queat. Non fabula igitur effet, Mercuriurn louis filiüm effc,amp; cundem DiHoMr/ui louis rtuncinm, fed ipfîflîma veritas, tametfi pôft fit idolonianiac figmetitis inqüi-nata. Quariîobrem altîorem fâpit çruditionem quàm humanus captus ferat,illud quod de caduceo ipfius,deque ejus in ariinios mortuorum arbitrio,vetcres tradi-derunt. Verbüra ehim incarnatiim pacem inter Deum amp;nbsp;hominem compofuit, amp;: ca cauffa caduceum proprium eins eft ; quo non paceiïî mödö componit, ied alia «ciam non minora pra:ftat,vt eft apud Poetam:

SfatuÀ eètHi-cart virn il~ lußi-ibtiii

Tum 'vir^am capti hac Animas iÛe euocat Orco^ îàllenteisjj alias fub trifliu tartara mittit-, Tgt;At fomnosadimit^ , amp;nbsp;lumina morte refignat: Illa fr et US agit ventos, àquot; turbida t randt TiMa;

-ocr page 104-

ÿZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALLICORVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Quid Caduceum ßgnificet, de nominis ratione fruftra Latinos homines interrogabis. Nàm fi aliquid dicere volent,à Caduco Caduceum formabuntjquia nimirum bcllura cadere faciat. Bella proîedo notationis caufla, quæ pacis fignum illo nomine defignac quo cafus indicatur,res bcllo quàm paci accommodatior. Pax erigit,amp; omnia ad vigo-remfuum reducit:Bcllum, quæ longo tempore adoleuerunt,amp; ad fiatumaliquem fe^ licempcruenerunt,deiicit,amp;exiguo tempore promit arque conculcat.Vtri igitur,bcl-lonean paci cafus debetur ? Hic fi nemo dubitat, cuius eft impudentiæ, aut potius ftupotis,tam craftæ ignorantiæ aceufare nomenclatorem, vt pacis fignum à cadendo nuncupalTe dicatur? Accentus faltcm in prima fyllaba longus admonere debuiftet, nominis originem aliunde effe repetendam. A in caduco corripi, fi non ex deriuatio-nefeiremus, Virgilius nos docere potuiflet, amp;eodem loco docere, Caducum ad bellum,non ad pacem pertinere,apud quem libro Æneidos fexto hi funt verfus:

//ic iili occur rit Tjàe us, hic inclytus arm is Partheuopaus, dr Adrafli fallentis irtiago. Hic multumflett ad fuperos bello^ caduci Dardaftidæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Idem alibi:

St moraprafentis lethi tempus caduco Oratur iuueni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc it a pottere fent^^

Toile fuga Turrium atque infantibus eripefatis-, Hailenusindulfiffevacat. Sinaltiorifiis Subprecibus ojenia vlla latet, totumf^ moueri utariue put as bellum , fes pafeis inanes.

Viden’ hic quanta Caduci amp;nbsp;Belli fit cognatio, amp;nbsp;quàm ex diametro Caduci ratio cum pace pugnet ? Egregios verô nominum reditudinis ccnfôres,qui ex codera fonre, iætilumo pacis figno nbsp;nbsp;trifti cadaueri nomen tribuunt.In cadauere amp;nbsp;caduco prima

fyllaba primara in Cado fequitur,amp; id quidem reâiflîraè: verüm in Caduceo non lô-lûmfyllabahæclonga eft,fedtota etiam rerum naturaclamat,nihil autimperitius aut ineptius dici pofre,quàm Caduceum à Caducoderiuari.Ncque eft fpes vlla in Grç-cis,ad quos,cûm domeftica défunt,confôgere frequenter confueuerunt Latini,cùm a-pudilloéhxcvoxnonrcperiatur. Vt igicurTartaraiuftusaditfumptiscaducifer alisjica noseum ad Cimmerios vfqueconfèquamur,vteosrogcmus, Ecquid fani habéant clo-Calt;/««;e9- qui de Caduceo.Pacis fignum elfe Caduceum nemoGràmaticorumnegauit. Dilcant; mon, é'mu- igitut hac voce denoratiillud quo malum demergitur,tam clara nominis compofitio-ne,vt ne puerum quidem vllum noftratem eins fignificatio latêre poflit. lt;Ca fine

Cat. nbsp;nbsp;nbsp;vocali loinga,malum notât: îlDuitverô idem quod demerga, vnde mergus auis ÏDutcliEC

®mch« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicitur.Hinc €a-buft,id quod mala dcmergit,nec amplius finit videri.qua de vo

ce mutatio diphehongi ui in u longum Caduceum fecit,amp; caduceatores,accentuum ra-tionc nihil variata.Quisautem ipfum malum amp;nbsp;omnismali patrem dcmcrfit.’An non Chriftus verbumincarnatum,quicrucefiiaanimasmortuorum ex orco hberauic,amp;: malum ipfum in tenebrarurn abytTosdemerficæternos ? Nunc videte tandem, ó vos antiqu3rij,quidfignificcntfcrpentcsin caduceo,nodo Herculano conftriÓh. Serpen-^erfentesca- tcm mdfculum feminam elfe aiunt, amp;nbsp;bene quidem. Mafculus enim draconem il-fignificat,qui prauum malignitatis fuæ fernen in feminam dciecit, in ea ferpen-cent. linarh fufcitauit prolem,perpetuôcura fpiritu pugnantem^quartamardis vinculis no-biseftcolligata,vtnullahumanavisnodumexpeditequeat. Duoigiturlerpentcscaco-dæntonemcarnem,indiftblubili vinculocopulatos,defignant;quorum nodus Hec^ culanus ob id dicitur ,quódafólo Hercule diftbluipollit. Hos caduceo fuo præferc Mercuriustanquam trophxum, eoquodcaduceo fuolethiferumamborum venenura expugnaric. Quàmautem caroamp;: cacodæmon confpircnt duobuslèrpentibusfignifi-catijdeclarant ora contra le inuicem conuerlà,amp; caudæconnexæ,amp;: medios deuinciens nodusHerculanus.Quifciunthoftesin triumphumduci,amp; eorum figuras trophæis addi lôlere, iis nihil opuseft clariûs oftenderc,quàm eleganter hoc ferpentum in cru-cedeuiâorum lymbolum fitexcogitatum. Ç^iacnim vtrumque malum, amp;cacodæ-monis amp;nbsp;tamis,Mercurius demerfit, vtriulque malifignum præfert ; amp;nbsp;id quidé in Ice-ptro,proptcrea quoéà pâtre feeptrû vniuerforum acccpiirec,quo fupera regit,media A: infima.

-ocr page 105-

L I B E R î I i î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iSs»)

infima. Eins auteni alæ quæ manubrioadduncur, tum ad meads vèlocicatém, turn adcclercm pocefta'tisdiuinævim jmomenco temporis vbiuis locorum præfencis, re-feruntur. Non mirum igitur fi de poteftatc quam pat rem ei tradidifle facris littcris traditur,tuDvioç fit vocatus. Qua verôdecaufla di(âus fit Cylleniusgt; vix aufim ape-rire. Alij à Gyllenc nympha,alij àrtionte Arcadiægt; alijaliunde hoc nomen dcdu-cunt. Mihi placet fymbolorum amp;nbsp;vocum concordiai quam vbiqùe apud priicos diligenter oblèruatam fuifl'e deprehendoi Herodotus Pelafgis acceptum fcrt credura Mercurij falcinunj. Meanon magni refert,qui primi fuerinthuius ritus auólorcs, cum certiflîmismihiargumentisconfier,infignemeinsefle amp;nbsp;Ogygiam protlùsan-tiquitatcm , quam quiuis in Herculis nomine , amp;nbsp;in Bacchicis Phallis, amp;nbsp;Ity-phallis terminis agnolcet, nifi nullam ingenij follertiam à Mercurio acceperit. Quid moncut! aliud nos docent arredi Satyri ? Quis in eorum arredis veretris non agnolcat vehe-mens amp;nbsp;vrgcns gcnerandi defiderium i Atqui abfit vt tam effrontés prifeos illos facro-tum rituuin audores fuiffe credaraus, vt de corporis libidine hoc genus fignorum in-telligi vellent.Symbola fymbola non funt j fi fui ipforum dumtaxat habcantfignifica-tionem,vt allegoria dici nequit ea oratio quæ non aliud dénotât, quàm quod de redo amp;nbsp;fimplici verborum fignificatu intelligcntix ofi'ertur.Crafia profedo hæceffet amp;: bel-luina prorfus philofophiæratio, fi Ityphalli non aliud quàm hirquitallientem corporis naturam dcnotarent.Detrahc laruas poêfi amp;nbsp;fabulis,iam non poefim,fed infanas habe-bis nugas anicularum deliramenta. Quibus aurcs vcl tam flacca: vel tam craffæ func amp;nbsp;obtufæ,vtfcaphamfcapham intel!igantjamp; coles non aliud quàm coles Lanuinos effecredantjij ad veræ prifeorum poêleos,quæ ipforumfuit theologia, auditionémini* mèfunt admittendiiVereorautem ne taies fucrint plcriqueamnes Græcorum poctæ, propterea quôd fie fabulas videam ab ipfis confpurcatas.vt non acutis Satyrorum auri-bus,fedfurdispotius ventribusdignævidcanturiCcrtènificlaraprifc.arum vocumve-fiigiaamp;vetufta fymbolorum monumenta me aliud docuiflentjcquidemtotum hoc te-dum de facris loquendi genus è feholis ad fornices amandaffem. Qjuamobrem PlatO-iiemlaudojquiHomerura èrep.fuaexularc voluitjVti hominem non domi modôfuas (purcuin,fèd talemetiam,vttotum cælum turpi libidine amp;adulteriisfœdarit.Frufira nobis Satyros amp;nbsp;Silenosacutisauribus finxerunt prifei illi fitbularum audores j fruftra Mufis laruas addideruntjfi orania nudè,proeo ac primum fônant,audiantur.Tota Bac-chicafupeilexquid prærer ineptias habet,fi Vannus,vânus dutntâxat,quapalcæin area euétilanturjintelligatur?Qnidciftellajquidanguiserepens,quidPhalli,quidcætera.’An non ludibria funt mcra;amp;: ea quidem frigidiora,quàm viliUï ma puerorù crcpundia.^Sed ’ dumlaruas videsappen(as,dum Satyrorum aurcs vides acutas amp;nbsp;in cælum arredas,co-i gites oportet, non otiofè hæc nbsp;prima facie tantum tenus fpedanda elle,fed laruas de^

trahendaSjScaurcsà terrenis amp;nbsp;corporatis ad cælefiiaarrigendas, vt quæ in corporibus cernunturamp;audiuntur,caad mentem rransferantur. QuamobremeredUm corpcxris nacmbrurafymbolumeritfacultatiseius quamensad generationem diuinam incita-tur.Quæautem hæc fit generatio,quis eins mod us,quanto fit corporis gencratione prç-ftantior,Diotima Soctatem docuit,hac in re mafculç facultatis partibusegregiè perfun-da.Gcnuitenim Socratem,nonilium fimum amp;nbsp;cçtera minimepulcrum, fed Socratem ilium interiorem,cuius hadenuspulcritudinem in Platone agnofeimus amp;nbsp;exofcula-m ur, Nefeio vndc nomen habuerit Diotima:hoc feio earn vel de bac fola gencratione sùiOMii dignam fuiffe quæ Diotima vocaretur. Cûm enim diuinæfapicntiæ fit fapientes gi-gnercjcur non cam mulierem dicam diuinos honores confecutam ,■ quæ mafeulo mentisroboretam validum gcnuitvirum,vt is rurfus multahominum millia fimili facultaieprocrçarit, Slt;:tamdiu fit proercaturus ,• quàm Platonis libri à fiudiofis cura frudu ,qui confêqui debet ,lcgentur ? Vcl hæc, velSocrates eius filius magna elogt;-quenria exphcat,quæ mentis fecunditate turgentis fit tentigo, amp;nbsp;quam ca feîni-ham,amp;: quam eius pulcritudinem quærat , turn quid in ea progignere defiderec, •ac quanto hæc fit quàm corporis generatio cxccllentior, diuinior amp;nbsp;conuenien-tior ad immortalitatem eonfequendam , in qua finis eft vltimus omnis eius ap-petitfonis amp;nbsp;defiderij, quo homines ad gignendum veluti ftimulo quodam aur œ-ftro incirari feruntur. Qtîjamqbrera fi quis redé feirc volet, quis fit Gyllenius amp;:

........ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eut

-ocr page 106-

«gt;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GAL'LICORVM

cur iu didus qua de caufla à prifcis fit fadus infigniter mutoniatus/is Plaro-«is 1’ympofiutn adeat,amp;: illic prius Academico , aut potius Bacchico liquore probó inadefcat, quàm hæc noftra cognofcat. Vt cnim il|e ad fuam diatribam Gcornc-triæ impcricos non admittebat ;ita ego nihil meorum ab eo legi^vclim j qui non prius Platonis facris fit initiatusi Aiunc Agefilaum, cüm quifpiam eum fpedaficc cum pueris liiis in arundine longa equitantem, monuifle, ne cuiquam hoe prius referret ,quam iple quoque liberos procrcafl'et. Ac ego multo magis cos, fi qui e-runt qui hæc noftra legere volenc , monendos duco , ne ante iudicium ferant de i hoe mentis impetu ad generationem irritante, quam ipfi quoque lèntianc lè iam fecundos efle, amp;: femine turgidas venas habere. Qui corporis amoribus eft irreti-tus, qui pecuniæ ftudio totus diftrahitur, qui vefana ambitione feruct j's ad cælé-ftis amoris conuiuium non accedat, nee quis Cyllcnius fit , inquirat. Depurgatis oculis fymbolaconfpicienda, depurgatis auribus iacra nomina audienda, nediuina, immundis vafis indita , computrelcanc. Membrum itaque ereÓtum ,diuina: huius generationis, quam Diotima nobis defcripfit, fignificationem habet, indicans earn in Mercurio lummam efle amp;: perfecliifimara vrpote quadratæ bafi innixam : amp;nbsp;id-circo hunc Deum orandum efle, vt fapientiam amp;nbsp;omnes virrutes in nobis gi-gnat, amp;nbsp;facultatcm ctiam largiatur , qua amp;: nos vlterius aliam lobolcm gignere lt;«i, poflimus.In Heimathcna docui,€ul earn corporis partem notare, in qua fernen perficitur; idque non vna ratione. Primaria tarnen notationis caufla ex ïte gul pen-det, quod idem eft ac fi dicas ; Defidero vehementer vt me nobilites ca faculta-te,qua idoneus fiam ad tuitionem. Cupiunc omilia fe tueri, amp;nbsp;,quoad cius fieri poteft,reddere fempiterna. quod cum nequeant inleipfis, generate fibifimilefum-mo ftudio quxruntjatque in eo totum fuum decus collocant amp;nbsp;firmamfpemim-mortalitatiSifit ab i^u-cl,id eft, exalto liue nobilito ad id vt tueri atque cufto-dire polTis, lara dum fimpliciter tuitionem audimus , fummam intelligamus opor-quam fitam efle in generatione, eiusque finem efle pcrennem durationem, cuieui'. Diotima demonftrauit. A €ul, Latini Coleos Culeos retinuerunt. Porrô ciira generatio quæ in mente fit ,fit ea qux fit in corpore mulco excellcntior, fintquc vocabula in diuinis rebus omnia acutis amp;nbsp;arredis auribus, non flaccis,audienda; Cui ad vota generationis mentalis pertinebit. Cui Iren igitur idem erit,quod genc-rationis facultatem ,fiue mem bra comedo, fine vtenda concede. QuidUecn dénotée, in Hypcrboreis docui,dum quis Silenus dicendus fit,explicarem. Cyllenius igitur fine Cullcnus,Mercuriusdicitiir,quôdis in mentibus noftrisomnemgignaeperfedionem, Mercurim. Sgt;C niatculam fuam vim nobis commodet,qua amp;nbsp;nosgignamus primiim in nobis, deinde in exteris. Quid dutem Mercurius die I ummus gignit in nobis ? An non omnem in-telligentiara, omnem lapientiam, omnesvirtutes, cum exteras, turn fidem ,fpem amp;nbsp;caritatem’ Sed quis eft coleus quern nobis commodat amp;nbsp;concedit vtendum? Intcl-ligentia mafcula ,gratix ipfius vi ac fecunditate turgens; cuius vehementi dcfidc-rio ferimur ad generand urn eum in nobis amorem , cuius alis ad felicitatis cul-men fubuolemus ei adhxreamus,cuius perpétuacontemplario,xrcrnam peren-nis vitæ pcrficit fuauitatem. Bone Mercuri, quo nos vocac tuus Ithyphallus, quo nomen tuum voedt, quo à culcis Cullenius indigctaris ? Summum te generatorem « , nbsp;nbsp;.. elfejSt m«lfeulis mentis viribus plurimum poliere,his tefleris admoncmur; amp;nbsp;vna

Sapieutia genim a»te Jiicuia,cilt;c.

admonemur,vtcum vateleflxo dicamusiOr mundum créa in we Dern, amp;nbsp;[^iritum reiifiW tnnoua in 'uifccribus r^eis, Quid? quôd altius etiam attollimür , amp;nbsp;non de crcatione tantum » qua Deus in nobis gencrat lapientiam amp;nbsp;omnes animi dotes laude dignas ,reddimur hoc ligno certiores,■ fed vlterius etiam ad ipfum Verbum, •qu^ Paçercreauitomnia,vocamur?Sicnim Mcrcuriumperfedifl!mamcontempIario-nem jppo'coac vox nobis fonat, intelligamus ; non pofliimus non fateri.hanc efle ipfius lupremæfapien,tix amp;: ip'fius Verbi ^quo pater omniagenerauit, propriam. Perfe-da contemplatio non alibi'; quàm in perfeda làpientia reperitur ; quam Deus genuic ante fccüla , qua tanqüam vi mafcüla fua creauit vniueri'a, amp;nbsp;in cælis in terra. Qucmadmodûra 'Orphiti Mercurio omnium artium inuenrionemamp; totum mentis acumen adlcribunEj'ita Salomon quicquideft vfquam fcientiarum,$apicntia: ad-feribit:

-ocr page 107-

i 1 B E'R I’l 1 i.

fcHbit: Omnittni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doettit meSapientia. Efi enim in idaf^ijritus iMelUgen^

tiA ÇinSius vntcus multiplex i-'fubtilis , dijertus mobilis. Et mox fubdic:/quot;'a^lt;?reJ? 'virtut is Dei, amp;nbsp;emanat io quadam eft claritaiis oinnipótentis Det fincera-,!^ idea nihil in^ quinatu in ea ineurrtf ,CandoreîlenimlucissttirnA , amp;nbsp;f^eculd fine macula DeimaieflatH amp;nbsp;imago bönitatis lUiUs .Et cimi Çtt vnatomnia potefl^'ç^.in fe permanens omnia innouatp amp;nbsp;per nationes. in animas(ancljts fe transfert,sïmicós Dçp Gr prbphetas.cofituit'.Nemine enim diUgii Densiniß etim qui ettm fapientia inhabitàt’. QuisiniiisSalomonii verbis nd animaduercit vim Mcrcurialeni;iiiaxlmèiicartcra,quiE plurinia(ùnc,‘{àpientiæ encomia cohlidcrètdri qüibus amp;nbsp;illtid eft,liane efle quae doeçat Dcidifêiplinam liane (cirä yeflùtias lèrmonum ôe diftblutiöneiargilmcntorüra. Vel nön iiitclligo quid lit pelfe-' Merctirifis , öaContemplacio,Mcrctiri) nomihe lîgnificatàqYel càhuiüs fólius eft Sapiencia*;qux fiionominea. vaicacum iitimultipliccnilcpræbeceftîcacitatè/arqdcidcifco veluti Mcrcuriüs quiJ dam multaflomina mcrehir.' Mob dis eft lapicntix fpiritiis; aidcost pedes: ,'alàtum peta-fum. babet Merturius; Omnibitsdsne\xsizS?L\Qmonisnbbilibusmobtlioreßfapientia. T^c-fuit adfriefa hce,efâpientiA‘t).nè.ndtiont,(edper nationes'uim fua adjpirat fanllts-.,amp;-quos j'«/llt;rojy//r/r/A/«orlt;?^Z£'r,ç^‘uii««fjÿlt;/r.Quamobrcnômircmurfteadê Mefeurtofuo ' nbsp;nbsp;' *■

tribueriricIanigenXjquæ de làpienxixSalomonSemigcuacancatiit.idemeftlpïritusfa- ' pientiaq in omnibus iis. qui de v.eiifatc vera amp;: lentiunt «Sc dicunc.. Vt autem exterarum rcrUm omnium feientix ad SapicUtiam pertinentjita amp;nbsp;hoc ipfins donum eft, nouiftey veritatem ad branes nationes ab eafola prbdcifc'i, amp;nbsp;eara polTe in qoadis gente verbs dpiftoresamp; veros vatcsexcitare.Qùandoicaqueartium litterarumque omnium àpud branesinucrttlo Mercuriocribuitur;facisinrclligiraus, Mcrcuriuln Iblonoraine à Sa-

pientiadifterre.atquecadecauftanoh nin)Usaddluragt;’quàmad hanc omnera generä-tionem efte referendauljnon illara raodo qitara Diotiraadbcuit.led hanc cöara,'qu3m Verbum creauiCjCbtam rerun! omnium vniuei fttatcm.Gdm igicur hbmo niaioris mu-di cypum gerat, acqiie idcirco raicriocofmus vocctur ^aptiftfmum totius generarionii // :fyrabolum fuerit membrum in minofcmiindb ad igenerationcm à natura cohiparad turn. Pace itaqueHerodoti, Mcrciirij PhallUm nori Pelafgis;fed Giramcriis antiquioi içibusaccepcum feremus,acquc Hermx fib pofito nomen Gullenij dicimusf conüenirc-£odem fpedat nomen Herculis,qu!O GulcustotiuScommunitacis dcnotatur.Q^ndo çnimidem oranibusdiuinis nomiritbßs Deirs fignificacur,nihil rairi‘cft,fiin nominibus cet. quoq. diuerfis amp;nbsp;diuerfis fymbolis aliquado rhàfgria cóuenkntia reperiatur.Quod claua eft Herculi,Mercurio'yirgaeft finefce.ptrura .Gaducctim Wgt;caiumDraconum^quo.^ Hercules deuicic ac,deprcftrijinfignitura trbpharo* Quoniam verb dc hac modb conrieriientia fl-gnorum fccimus mentioneravnon jfricrit à propofito alienum ,rcddcre amp;: alteram. Hercules clauafua .hydram occidic.amp;draconem aurea mala cuftodientem. Mercu-rius Ar^phontei dicitur, co quod Argura inrerfeeeritr 5b ciim alij alia de Argo com-t luinilcantur, Paufaniam laudamus ,quöd eriridc'm Argephoritcm ik Ophiodonon di-çac.PÏêfychius Milefius A’pT-ur inteepretatrir, ferpentera occfdic,cö qubd Arges dracoriis fuerit cpithetbn. At qua de caufla Draco fit vocatus Arges, ncc iple dcclagt; raV »necquifquam exterorum ,quos mihi quidenl contigerit videre.Græci quæ fplen* dida firat amp;nbsp;clara ', hac voce nominarunt : atque idcirco quidam' non apyutpoyTn!', led dpyu^etifTHv MerCuvium djcuncyeb quod omnia illuftrct .•quodvniim fuit inter ef-t^g‘^?q“ibus,ex hac, difflcultate (efc fribducerc Gramm'axicr conantur. Quid Ga-driceum fit , quid Cyllenius indicet ƒ atqife adeb quid ipfe fibi Mercurius amp;nbsp;Hermes nomine fuo yelit ,fruftra Latini,fruftra GrXei branes' filos antiquarios littera-cores incerrogarent,. rice plus (è fperent. lucis in hriiris riominis obfeuritate conle-cutuços; Adcant igicur vecudiflima Gimnieiiorutn* oracula’, fcitaium ntmirum Arges, Ar-qua dc caüfTa Argcphontes Hermes vocecür j quæ refpondebanc, Draconem pro-prié dici cögnomine ^Icgor ab ^ïrgt, vocabulo nodratibus in prinïis vötaco,pro eti quod Cicero dixidet maliciofum. Qtó vcrè ni (ütptemo gradà mahtiofus Ire dicen-diis,ignorarefiori poterie, quifciacqua fraude,qua verfutia,qüa nfralitia Draco pri-fnam noftram matrem inefcauerit. Proprio’ igicur amp;:pra:cipuo iure Draco dicecur arg. quem fr voces WDot vel acg-öf«, ipfum ipfius malitiæ caput dedgnas. A qua pofteriorc vocq At^cs fojte deriuatum , Tau in figma mucato : quemad-

Ai-^éfihontet äiiiM Mer“-

cnrtui.

■Arges diÜets Draco quem Mercstrtttf ociiitt.- *

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rnodmu

-ocr page 108-

^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tSALtICORVM

tnodum ab3€rg-]^oot Argosamp;: Argus, accentupofteriorisfyllabacncgledo:tamctß in 3trg per (è citra adieiäionem lacis fît ûgnificationiscxprelîuni,làtisquccaiifr2e vt draco vel Argus vel Arges nuncupetur.Nos ?trg-Qcc(l pro malitiofo fpiricu diceremus,amp; 'Xrg-fjextt vel 58rg-Öt«gt;t proiplb malitiæ capite fiue principe. Poceft quicqu.1 dici clarius,q«icj quaefficacius, quicquaconuenientius veritaii,quam û Argus is vöccrur, qui vt malitix omnis princeps eft, ita ea ipla genus perdidit humanu,amp; in tenebras deiecit fepitern.is? Significätius cértè Argus nuncupabitur,quam Greco nomine diabolus à calumniando amp;nbsp;criminando,eoquöd malitia calumnix mater elle vidcatur;amp; longiùs ilia,quam hicC fîmbrias fuas extendat. Argephontesergo Mcrcuriüs dïdusefî:,eo quôd draconc omnis . malitiæ in calisamp; in terris audoremoccident: cuius vidoriæ fîgnum ‘in cadüceo go-rcre.cernitur:ica femper priicaOrphicorum vocabula cum fymbolicis ftatuis conlèn-» b tiunt,amp;: advnguem concordant,iamp;r mutuas ad lignificationis interprotationem opérai tradunnD.Paulus Argi nomen infigniterexpreflit/duin ad Ephcfiosi inter alia amp;nbsp;lioc Icripfit.'Dc c^etero confortamini in Demine,(jr' inpotentiavirtutis àue:induiteomniA ma Dei^vt ^eßitis (iarc contra verfutias diaboli. Audin’ bic Argum,dum verïùtias audis^ Audisprofedo,fiCimbricamlinguam intelligis. Quando igiturhunc Argum occidic Mercurius.’Primdm dum cura oiympodeturbauit^pôftcùm le Verbum Dei in mu-licris corpore incarnatum in cruce obtulit : amp;nbsp;vt turn lèmel caput cius conculcauic ac4 quecontriuit,iuxtainudSibyllinumî3- ra' !”gt;’'•;! ’ gt;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Occidit df ferpem fallaxherha'veneni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - ■'-i

ita quotidic occidic,dum nos Dei virtuteconfirmati amp;nbsp;armis ciusmuniti, ipfius mali-tiamfuperamus,amp;gladio,idcft,Deiverboconcidimus.Deca:de ArgiOuidius: ■

^S^uaxoüe efi confine caput, faxo^ cruentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■. ‘ii i..-fi

Deiicit ,dr maculai praruptamfanguinerupem^

aarft,tn/it Harpenfalcatumenfem vocat;quem Mercurioproptereatributum arbitror,quôd ver-' jatreur^. nbsp;nbsp;bum Dei acutiflimum fit,non folùm Diabolo refiftcns,fed omnes quoq. veriutias eïus

cxicindens.In Apocalypfi audiuimus : Mitte falcem tuant acutifiimam mete •vineam tuant. Quemadmodumigitur gladius, quo Deus in puniendis impiis vtitur, propter fummum acumen faix vocatur,itaamp; Mercurij cnfisfalcatusfingitur, quo Argen carlo ciecit.Hac harpe Medufic caput decifum:quod ex alia fabula allegoricaad draconii quoque caput ferpentibus cindum eft rcfercndum.Macrobius amp;nbsp;alij item Argurn cæ-lura interpretantur, vnde üuidius Argum ftellatum fortafîe dixitils,inquit Macrobios, ambitus carli ftellarum lurainibusornatustuncexiftimaturcneiftüs à Mercurio, cùm fol diuino tempore obfcruâdo fidera veluti enecat,vi luminisluitonfpedum ep^ rum auferendo mortalibus.Lepidura profedôcommentum,fî Mercurioplacet.Q^li verô Solcælo odauo lumen fuum auferat ,cùm ftellac à nobis non videntur. QuidEoc ad Mercurium,quid ad Verbum,quid ad Sapientiam,quibusdicitur præfîderc/quidad Iunonem?quid ad odium inter lunonem ÔC lo? Scio fabulas priicas maiorc in modum efle corruptas crafîa pofteriorum poé'tarum ignorantia nbsp;nbsp;ideo non lèmper optime ad

lariciin- NecaliacauflaLuciferdiduseft,eo quod velut auroraquædareliqua:creationis diern pfçuertcrit.Hçc lunoob fuperbiam amp;nbsp;inuidiam carlo eft dcieda amp;nbsp;prorlus repudiatajin cuiuslocu anima humana maflæ corporeæ eft infpirata, amp;nbsp;in coniugédeleda.Huic lu-no repudiata inuidens, tcchnisfuisfccit vt in vaccam fiue pecudémutareturjiuxtailld diuini vatis cantum ’.Homo ciim in honore effet,non intellexit-, comparatm eft iumentii in-»UegarHi^in- fifitcrttibuifdf fimiUs faHui c/Z/äj.Idem alibi dicit, ie velut iumentumfadum eflè a-terfrttata. pud Dcum. Ill ipló ctiam Abecedario fatemur nos pecudesefie.Animaigitur hominis in vaccam mutata,a lunone tradita eft Argo,id eft,ipfi malitiæ diabolorum, qui infini-tis oculispcrpetuó eam obleruent,?«: lemper eiinfidicntur,ne Deus cum ea in grariara qucat redire. Legimus Satanatn totam terram circumveA diligenter omnia emiflitiis oculis

-ocr page 109-

L I B E ft. î I I r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

oculisobferuare, ne qüid boni ab horninibuS fieri pbflit. Hie Argtis nunqiiarti dormiß muka milliaoculorUni habet, vbiqueadefti omnia (crutâtur. Ad cum igitur occiden-dum mifFus ell Mercurinsjic vfiirus ingenio lllo,vc vcrfutifllmum hoftem vcluri' vc-terno preflum ante occidat, quam harpen Cernat vibratam. Ell antem anima dida Io, propterea quôd ad voluptatem crcàta, amp;nbsp;in hórro voluptatk eflet cOnftituta. qiia dé voce moxplnra. Qui ergo Sibylla; hunc prarcinnit verficuhim , Occidit amp;nbsp;ferpens, amp;nbsp;faUax herhameneni ■,\3 etidm prilcohuius fabulæ textori Ibggeflk nomen ipfius Argi, quern amp;nbsp;luno princeps htiius regni niundani ipfi Io euftodiendæ præfCcit Sc Mercu-rius falcc fua interefrtit. de qua viéioria diéluseft Argephontes. Petins Paulaniam ,irt lexico fcribentem, Argephontem didum elTe quod léfpentem occident, quiap^«^ vocaretutjderidet veiut nugas agentem, co quôd non adlctipfilTct qüómodo Sc quan-do hunc madalTet draconem. Nos cOntrà non polTumus fatis admirari infignem harte fèntcntiam.de qüa foîa quis Arges fuerit aperrifl’imo coJhgitur 3rgumenco,modô Cim-merius fertrio confulatur. Ex his nunc Sc ilkld perfpicuum fit, qüarc Hermes dldiis fit àyeôvtoç Sc h’etyténioii. MagnUm cbim , inimo maximum agonem Mercuriils fübiuit, atqueexeoVictordifcenit,cùmagnus dracöni efictobicd'JS• Hinc item Mercüriui Promachus didus eft, eô quôd geridris humani fuerit prôpugnàtor. Quanta ter ma- ' xime Sc ter optime MercUri huius epitheti viseft Sc claritas! An quilquam çft alius qui pugnetpro rtobisquàm tufôrtifiimc Promache’équidern nefcioqrtiq veriüsde prote-dore noftro cuius armis cuti fiimUs,amp; fubeuiUs clypcO latitamus, dicercpofiçmusi Quamuisvdrô huius rtominis ratio tam perl’picuacftomnibus Ghriliianis, nihil vt 0-'pus fit locis ad dam prObandame fâcrocôdiccaddllôtis; illud tamert qûod iàm nurtc addam, nihilo minus habet cùm religione nofttacôrtgruehtiaâj quàm Vt paülo latiùs liberiùsoboculos ponam, nouumlibclhim eXôrdiar,qüO Daphnipivhàcum Maroné akioracanentc,quàmintelldxerit, celcbremjàcdeirtderéliquaDei nomina à Gfefare Gallis adfcripta déclarera .^etetes illi Örphicörüm difcipuli Mcrciirium etiani No-mium vocauerunt, eo qUôd paftorum Deus habcretur.Pakoriis cfertè formara fibi fùm-fit, cdm Argo cædem pararet. lam cum Griophorus vdcatur, Sc in eius feftö is qui flte'reuriftpi-lbrmæprællantiflîmæert,agnum humcHs portafie nàrratürjvidèor mihi audirepara-bolamdcvna oueex centum pèrdita, amp;nbsp;humeris, poftquam inuenta eflet, domüm re-lata. Quid fibi vult fÀnÂoaxèoç cognomen, fcriiatorem oulumfignificans.’An non cla-riflîmè demonftrar, Mercurium cum cflc,qui lolus magnus pafior fit onium, fànguine fuocasèfaucibus lüpieripiehs? Sihtccnonclarafiintamp;luculencairtdicia fub Mcrcu-rij fabula Ghriftum tedumlatuifle ; nefeio quid darum queat àut dici aut haberi. Quid? quôd amp;: Bvlcolicort carmen ci eOnléctatutn legimus ? Lam Daphninformofil-fimrtm puerüm, amp;eum quidem paftorcmduiurri Mercurij filiurri fuifle fcribiint j qui . patri fuo ptimiis Bucöllcon carmen fuerit modulatrts. Hunc Virgilius ihagno totius tnundi'inærdre mortem ôppctiüifle cantatgt; amp;nbsp;maxima rurfus omnium la;titia'in cælurn adfcéndifle, vndeomnibus paftoribüs'perpetuô’dextdFatFülgeat . Nbn dnbito; « quin hanc'apotheofinexardânisSibÿllæGumanæ hbrisfuppilàritjexquacdtri eaqUat ad Chrifti natiuitatem pertinerent,in priorem edogam tranltuliflet,fcqucnti mortem Chrifl:iamp; eins âpotheofin, nefeiusquid agcret,delcripfltjquod vtramqüe êonfcrertti tlatiflimè liqucHt. NequêertimdübitOiquinæqlîceadé Sibylla* fôiiis cognorit qure âdrtibrtemChrifti^ciüstfefüttedioncm pértinerct/ atq. ilia qüæ prioreeclogaconlf plCïtüscft. Priorem EulebiusGraecam'fccit, comentariisfiils Ghrirtoaccômodaùitî c^ÖffftifeoleiliflecfequétemqüöqueadChriftum pWtinere,nihildübijeft, quinamp;'ea«l * Grafcilt;^fibus Gonftantinô Magnô legendàiti obtuliflet. Equidê cüra diligcrttifllmè qîi!Wbfiuiflem ecquis ante me’hüHéchefàurum indi’caflet,tandem contra omrté meàni exï^datiohe incido in Lüdouici Vrais annotationcsjCrti cdm bâclcntentiâ,qùameani Iblîus efle arbitrabarjplacuifld cernerê,maiofem in modu lùm gauilus de grauiflïmi viri fuffràgiozqùod licet nufquam extitiflet, egotamen nunqüam abopinione mda diuelK potuiflèm,iftqüâdidina Meréuiij mänurnededuddexiflimabam. Videbamériimne-i kiini vnqrtâ mottalium eaautconuenire aut affirtgi probabilitetpotuifle quç Maro fud Daphnidi adlèripfit, quàm vni Cjhrfllo vtro Grldphoroj Sc veto ouiu fuarum fciiiatorij id cft//x«Aoi3iTé9gt;. Gurverô GhriftusD.aphniS à SibyllaTücritvôcatusj darum ei-fuerit;

'i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quifeit

-ocr page 110-

îgt;8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L L I C G R V M

qui fcitïmpcntorcs triumpliantcslaurea coronarifolcre^ Quiseniiïi uncus.vnquam fuictriumphus, vt Chnfti tnumpho de dracone incapitoliumcæleReadocomparari poffit? Nullus profedô. Mcrico itaquevcl Græcis Daphnis vcl Latinis Laurea dicetur. Quod autem poëcæ Mercurij filium finxerint, polTet id quidem hoc modo ad verita-cem applrcarijû Mercurij nomen Deo patridemus, vti veredare potfumusjquia nimi-lum is rotinsconfiderationis diuinæfupremum culmeneft: Chriftus cnim partis filins cft ab æterno. Rurlùs idem fie intelligi queat ; Daphnidera vti hominem è virgine na-tnm filium elTe Mercurij,eo modo vt Mercurij nomen Spiritui fàndoapplicecur,quod minime ablurdum eft, co quôd toti conueniat diuinitati. Daphnidis ergo nomen ad hominem)Mercurij ad Deum in hac veterura gcnealogia refertur, ciîm interim idem Chrifius fine Daphnis fit Deus amp;nbsp;homo; nbsp;vt homo quidem mortuus eft,vt Deus

fôreliirrexit amp;nbsp;ad cælum adicendit humanamfuam naturam ab omni mortalitate li-beram cælo inferens. Quod igitur Daphnidi adfcribitur omnium paftorum Deo, id Mercurio quoque conuenit;quoniam Verbum , id cft, Hermes fiue Mercurius logics carnemaflumfîr humanam. Qiio autem restotaclariusincclligatur,Virgilij verfusad-l'cribamjamp;quàm potero breuifiîmc explicabo:

Extinct um Nymphe crudeli ftmtre Igt;aphnim

amp; fluming Nymphis-,.

iHoD^ni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cèmcumplexaffü corpus mifcmbilen^tiy

vocat CrùdelU mater

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vidcor mihi Chriftumcdm à erneerefixuseflet,in matris grcmioiaccntcmvidere,atq.

mulierumadftâtiumaudireploratum.quibnscumvnà totanaturaingcmilcebat. Qua; deinde fubdit, ad horribilem ilium elementorum ic ipfius Solis luâum in Euangeho nobis dcpiclum pertinent, quem poeta Bucolico ritui accommodauir:

Non 'vUi pa flos ill is egere diebus

Prigida Daphni boues adflumina-,nuÏÏa neque amneitt Libauit quadrupes^ necgraminrs attigitherbam^.

Neqüeenim homines lolos,fed iplas etiam pccudesad repcnCinasillas tenebrasquibus Sol contra omnem aftronomix rationem lumen fuum terris abftulit, obftupuifle ere-dendum: nec rurfus cicures modo beftias, led ferasetiam attonitas conftitiftc, vt quentesduo verfus oftendunts nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,■

Daphni, tuum Poenos etiam ingemuifje leones

i nteritum,monteserifilua^lbquuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Additdcindc:

Daphnis amp;nbsp;K^rmeniascurruflubiungere tigres nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u . . . i

Inflituiti Daphnis thia flos indueere Baccho^

Etfoliis lentasintexeremollibushaflas,

hæc ad Liberum patrem) qui in area triumphum duxit de Giganpbus, in quacumferarnm omnegenus,tum làeujflîmas etiam habuic,quasTigridum nomin« NachutfigH- defignat. Quemadmodum autem Nochus de Gigantibus triumphauitinarcaex In-V» chrißt. dia ad Paropanifum deuedus, amp;nbsp;fuos in Mero monte, luaui vitis inueutæ-liquorç lx-; tos,Deofeftos dies celebrate fccit;ita Chriftus in aracrucis de omnibus cacodxmoni-bus veris Gigantibus triumphauit,S«: triumpho perado,fuo$ non calore vini,fed flamis Spiritus landiinebriauit,amp; veros thialos l^tarc fecit jnon pedibus^ ledmentcdiuino furore xftuante amp;exfultante. Hine Liberalia inftitut^ljquibus gratig ab omnibus Deo agercntur,quôd Libero patri conccfliflct,vt genus mortalium.lètaincfuo cpnlcr» tiitrali» fe- uarctrVndepoft Chtiftum mortuummUlto magis Liberalia cclebrandai, propterrege-î ncrationem quam mors Chrifti nobis peperit. Vtenim Nochus vitx corporalis pater fuit mundo; itaChriftus vitx fpiticalis, duratUrxnonficucilla ad aliquot annos,fed du' raturx in xternum . lllius ergo Liberalia in Merôprimùm vino amp;nbsp;thiafis celebrata» typum dumtaxat geireruntLibcraliorum,quibus totigencrihumanoChriftus verus Liber, ideft,populorum genitor amp;nbsp;procrcator, languine fuo vitam contulitfcmpiter-nam. Hicautédiçs in Martio celebrabatur,eoquôdad illud tempus Chriftus elfcc hac regeneratione abfoluturus;amp;: quia erudeliftimo agone ad cam eflet pcruenturus.didus ^ionium eft à Pontificibus dies hie Agoniu Martialcj quod ex Mafurij Iccundo Faftorum libro conftat. Videtur igitur Sibylla Bacclrici huius triumphi meminifle, quô oftenderct

quotfuni

-ocr page 111-

t 1 B E R. t I I r. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^9

quorfumapud CiinmctioS Li b er al ia fpedafent; amp;nbsp;quo tempore Daphnistöórinwui elfte, paftot omniumpàftorum; qui nonturam modôdiligerttem amp;nbsp;cuftodiam,(cd vi-tairi ctiam fuam ouibus impendic. Macrobius hune Malürij locum adduxic, quo do-ccrec non Libetaliorum foldm in genitiüo dici, fed Liberàlium etlam exigua hac fui amp;Ieui occàlione maximum mihilargitüsbencficium*de qüoquantum ccpfcHm Void- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

pcacis, ipfe mihi Mefeurius teftis eft. Hoc igitur illud ell Agonium omnium certami-nunl maximum, quod quia GhriQusin MarciO cercaiiic, Martiale diâüm eQ, diuinO baud dubic inrtindu. Cùmigitur Liberaliorumfeftum Agonium fit vocarum Mat-tiale, multo antequàm Chrirtus vel nafeeretur vel mortem fubiret,eqüidem aficrere minime vererer menlèm hune vocatum fuifie Martiüm i propterea quôd in co Chri-ftuscumdraconeprOeliû illud éfietiniturus, quod à prifeiis omnibus maximodefiderio fuitexfpedatum, amp;i ab eis qui poft fecuti fuiu, memoria celebrandüm eft fempiterna. jlfôart idem nobis eft quod in minimas partes vi magna côfringoihincJBâttel pro mal-Icoferreohadenusin vfu, vnde Gallorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hincetiam JHartttptô tormëhtis

fæuiifittiiSiVt cura dicimuslt;6oli,ô marter prOtormentisDei. EtMarsapüd Latinos pro Deo omnia confringentejqui ne filio quidera fuo pepercit ,vt icclus hümanumex-piaretur.Oeusenim tormentisiniquos caftigans.Mars vocatur. Menfis igitur inquem eiftnt tormenca ilia cafura .qUibusififtitiaeSi NemefidlUinà: iagquS Dei totO corporO laccratusfatisfaduruseftct;atque malleisetiam ,quos Martellos Cimbridieuht, cruci affigchduSjConuenientiflimè Martius fuitdidus,amp; Marti diuino fcelerum vltori bel-lorumquepncfidi confecratus. O Martern horribilem, quiagnumcommifit draconi innoccntifiîmum amp;nbsp;mitiflimurafcelei-atiftîmoamp;truculentifflfno! 0 ruriüs fclicerii Martern, amp;nbsp;omnibus ièculis grata meraöriarccolcndum,quo ille humanifanguinis fi-ticntiftîmus hoftiseftclarifiima vidorià vidus amp;nbsp;in ttiümphumadus! Qiÿs Vos ddeuit Pontifices, hune dicm duobus nominibusnuncupandum fuiflcjaltero Agonium Martiale,altero Liberalia? Quistàra diuinus vates contigit Romanis, turpi idolomariiain-fanientibus, vt hunediem præuidetet,atquc aptiflimis vcritàtinôminibusinfigniret/ Neque enim vos Abrahæ pofteri, neque ab Ægyptica ieruitute ad hocanni tempUs o-lim liberàti fuiftis.Nullus maioribus veftris Molespræcepit,vt hunediem follemniritd quotânnis celebraretis. Nulla vobis notitia illius miraculi, quo ßeus ludxos illacibs tranfiensj primogenitos Ægyptiorû ad-vnum omnes vna node madauir. Ncc eftom-nino vllus inter Veftrosfcnpçores ,qui cauflam aliquam probabilem huius fefti diei amp;: gemini eius nominis aftignarit. Seruiusenimlongifsimcabcrrât, dum LiberiDei (àerd àC. Iiilio dæfare ex Armenia Romam primdm illata dicit. Signa ærea Liberi Libe-txqUe multo antea Romæ fuerunt, multo etiam antetemplum amborum.Iam quanta fitantiqüitas Liberahorum,cx eo cernas,quod hic dies Ibllemnis elfte toga: accipié-dæ^ritumukisantè feculisquàra Cælàrnatus efletvfitatOâ Nonne ante Iulium vixit Kacuius? Athic dixit: Libéra lingualoquemurludis Liberàlibus. Quamobrem amp;nbsp;nos libctalingua dicimus Seruium hoclocoinfigniter cæcutiilftatquccefpitalfti Quôdlî vel minimum Oefarr in Liberaliorum fcfto Nafo alTcntari potuilftt, nulla rationc hanc omififlet tara infignem occafionem,cdm cæteroqul diligentillimus fitvbiquc Caefatis buccinator ; amp;nbsp;hic potuerit facillimè, immo debuérit maxime eius rei^ fi quà fuilftc, tacere raentîonem,propterea quôd Liberaliorum commemoratio laudesCæ-fat^«: Augufti nullo medio fequeretur. Caium enim ih Diuorüm numerumidibuS WTtiis à Vefta relatum elft etîm cccinilftt, mox fubdit:

Tertia fgt;0fi idtts luxefieeleberrintaBaccho.

Reiedo igitur hoccommentoj accuratiüsrepetamus qu± fint Liberaliai amp;nbsp;Vnde didiii Liber geminam nominis fuicauflam habet; alteram à procreando populo ,quam amp;nbsp;LiiirvHiU modo expoliii, amp;nbsp;latiùs ex Varronc amp;nbsp;Auguftino Indofcythicâ mea déclarant, amp;nbsp;prar-tereapatris cognomen, perpetuo ferèaddiconfuetum,luceclariùsoftendit;quoniam nimirum Liber nihil aliud fit, qiiàm pater populorüral Alteram j qux ex altera peh-detetymologia,quîEquefecit,vt Latini Liberum diccrent,quifuiiUris eft;nullaakeriUs fetiiituteprefliis. SictitenimUieperdiphthongum Vel I longum teniiiUs.populi futiti ita Ui per I longum crafsius.quod nos gemina figura ferèferibimus Utt, idem eft qUod affligor amp;nbsp;afflidio« Hinc Uti-Uret, idem eft quod defendo ab afflidionc: amp;nbsp;quia Latini

gt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duphei

-ocr page 112-

tco

GALtlCOlVM

'Chrißm.

quot;daplicidigäirinia carrent,pcoeoB fubrtitutam;eft,atquedx ÎW6lBfrt.il)et fii£lum.'qti0 deracionecompofidonis ß nótatur ,qui défendit adaerfus afflidiönem, liueqüi fadC -néqnrdmali pauamuc. Hinefadumvt Cortex quoque libervocctur, tathetfiinca ■'''oetjraccentns fit immutatus. Nochirs ergo vtraque ratione Liber eft ; amp;nbsp;qtna’patei' omnitim populorum,amp; quia faniiliam fuam defenderit âtqueïcruàrit ab affiidioineea

•lU »Sv

ni,f

quanüHavnquammortalibu’saccidit maior. EgregiusergO Nochustypus Ghrifti'Cîfi propterea quod Chrirto tanquam ideaefiue primo exemplàri conucniac, vtamp; ^ter ' dicatur vniuerforum fit ctïam verus amp;: vnicusmiïlorum depuKór. Creautt die rre» ülios,a quibusomnesnationes exordia duxenrot.-at hiccrcauit totamreturntniucr' fitatem. Illcfuos ab vndis cataclyfmi libcrafuit:at hic tocum bumanum genus liberauie ab.infctnalibus amp;nbsp;tartareis abyflis. Libcraliutti ergo feftus dies ad Nochum ccufigói ram iad Chrillum tanquam verum Liberum pertinebit. Quia veto hæctantoruni dcpulfioîmalorum per maximum obtigitccrtamcn,cuinullum eft comparandum,néi-' dum æquandum ; bene admodum amp;r perquam conuenienrer faóbrm cft^ vt idem diei Agonium, 8c totus menfis à tam infigni nota Martius vocaretur. Nochirm autthi Bac^ ohumà Gmmeriisdidumfudre,amp;:Liberum pattem,licet Indolcythica mea non /àdk copiosc docuifient, poflem tarnen probabili id colledionecx hoc Ooidij lococonclur 'dei’CjCauflam cnim inquirens,cur Liberalibus anus Libero Ji ba oder ac,ûc cànlt

Juide lndif LihtralibM, Kujcho ap. ifltCüti.

i-quot;»!

!3

Lihttiium, Ul/amen,Li-hoaa, z^Li-taruim vnde ■àifimtitr.

î.’i;t.» 31 i^nte tuosortuiarxßnehonorefuerttnt I id i 103? / 'Liberf (ßquot; ingelidù herba rej/ërta foeù'.

i'lß

•h ;fiib -Remémorant Gangetotoß^ OrienteJuba^/o^ r!'*3-.jbl r^^'SriMithtsmagnofnßßofuijßeloui.ir -. . 'Cinnama tuprimi^ caßtiua^thuradedißi, j'ioh 'f. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trinmphato. •viÇcera toßa boue.

.1

AuditnUsbîc Liberura ex India triumphum duxiirCiaudimus eummagniffcùrii ïdui fiiCrificnmiobtolifle exeorumprimitiis quæcx India portaratcaùdiamusnûc Molêni ‘de Noacho atcam egreflb Xoopa.^v^tzm.K^cdißcauft antem No'èâltareloua^ amp;'toüensdè cun£tis pecoribui amp;nbsp;'volatiUbtes mundis, pbtulit holocaußunt fuper altare. Odoratitfijue efi. Jouaodoretn fuauitatd. Hic in fàcris iitteris videmus primum poft cataclyfmnnv fuiflb Nochu, qui aras exftruxcfit,amp;: noooignc cidefecerit,a’tq. Deum placàricdllie'au-'

diuimusßacchocandem landcm atcribtitaimquadeconuenientiafaciflè cernas/Lt-berum amp;nbsp;Nochum eiufdera viri nomen foifle. Addit Ouidius

itX

Nomine ab autoris ducunt libaminà fumen^

f.-

-i.i jf'X Libaßj,qu»dfan£iüpardaturindefottt. ■ r. H': Liba Igt;co.fiunt., fuccû quiadtdcibutidem Gaudet, dr'à'Baethomcffarepertafernnt.

T.

Mittocarcera, quibus fabellara demeilis inuentioncdefcribitjinlxis iilùd'ôbîtéVnotàb bojLibamina amp;nbsp;Liba nequaquaitrdici à Libero pâtre,tamctli id crediderin't LàWnidètî Ä ^cb-Uont,qao amorisvinculum denotatur,propterea nimird jqüfôdfacrificiîsâriïorô* Dco nos aliigcmusatque deuinciamus. Eo cnim ortïnis facrificij ratio fpeôtat, vt Déi amorc erga nos'excitemus,amp; ei amorc denindamur. Is igitur propt iè libate dtcicür,qnî^ ad htinc finem liquorcm aliquem aut effiindit aut deguftat h item Liburii dicerur of-* fei'fe,.quiruaüem panem amp;nbsp;mellicum cadem de cauftàdonate Pnlcra'itàquc allufio eft^ ineaVociscranflationc,quaVirgiliusvfûscftdum dixit, ofcula libàuit nata, eo qgèdquot; olculis amoris vinculum connecâatur.Ç^ia verô poftquam libaCumeft,Tnodicèli^^lt;^ rem deguftabanr,Libare etiam ad dcguftationem ciufmodi trattfiit. Sic idem;

rrujcacH w'n.»« oLvisH

f i'-.h •y^.-iaosportfcwur Jtexacapieoat tn amptu^ »Vri -»ii-x ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medio Itbabantpoeuht Bacch’i, rgt;

.Ub«. _ ^^mpofiti/aurodapibiespateras^tenebant.-

Ç^^^A.ÇiWi àtiamorc condliandu, tum Dei tu homînû libatro maxime referretur* idc-ppë^dec)arat,du Didoinduciturlibans loui Xcnio,quoamiciti3cÛTroianiÀâncirCd^ i\ .quot;\i\t, Iiicrtgtnagrantntgemmüanroß^popofeitj ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»mp,. jûb

il'. impleutt^mertpatcn^rrjuamBelttf dr^omnes ’.i 7ii.-!:3u ji?. .êuii-■’q j3U3!:-.3X ix'i’p ft A.B^tofólitt'. tum facia ftlentia tc£iis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; T- ;■ o '•m;?.''..)! I TJoijf ui

in s,J i dupiterjfofpitibftfnat^tedareiura loquuntnrf jvU «Jf jinU .oiv IftaaôaotjiHik


■ V KO .un !l /xo ôbotn


Nunc


-ocr page 113-

L t B E R. I ï r b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOJ . , , ,

IttwcUturn Tyriüij,diemTrou^^pro^cciis ..... ‘

EIfe 'velis, noßros^. hui'M mewi^iß'e minora, jldßs Uttti£ Bacckuf cidtor, dtquot; bonaluno^

Et^os o cœtum Eyrij celebrate faucntes.

Eiialt, amp;nbsp;inmenÇd. laticum Itbauit honorentf Primaß^ libatofummo tenue attigit ore, 7*ÄWZ Siti£ dedit tncrepitans : ille imgigerhaußt Sgumantempateramt amp;nbsp;pleno fepreluit auro-^ Poß alij proceres.

Hïelibandi morem defcriptum videmus ; cuius tântâ eft amplitudo amp;nbsp;antiquitas, vt cüm liæc ad Ogygios lit referenda, turn illa ad omnia fc rerum inter homines, vel pU' blicê, vel priuacim agendarum aufpiciadiftendac. Meque enim in iaciifïciis tantum vi-numlibari fólct, fed in omnium return principiis amp;nbsp;exordiis. In itinerc exordien-do ,in hofpiti) iurefanciendo, in ledoadeundo veteres libarcconfuenerant, vcEufta-thius annorauit. Quem prifcum laudatiftimum hominum ritiim noftrates tanta ha-demis diligentia obfèruant, vtàmaioribusnoftris eum defluxifle nihil du bitarc de-bcamus; atqueidcircó mirarinon oportct,fiquibus ipfius rei debetur inuendo, iis etiam vocis qua res ipfa denotatur etymologia feratur accepta. Habent Latini verbum Libo, habent Græci, fed neutrisratio confiât,Quamobrein ù Græciveram verbi ori-ginem nouifte volent, noftrates,à quorum maioribus confuctudo manauit, confùlanc necefîceft: à quibus mox accipient, amoris vinculum in libandi notationecontincri, cuius gratia omnis libatio, turn apud Græcos, turn apud Latinos, tum maxime apud pnfeos Cimmci'ios fieri confueuit. Libo itaqueaAsf.SMdcdudum, amp;:hocàUtcô-bont, xo/Sâ vel,fi fimplcx verbi notio raagis arridetjàîLfcbe, diphthongo iein u mutata, quôd illa Græci non vtantur. Eli autemUfcbc,vt modo fæpius indicatum,amor;23ont verô fine ikbe. 23a!it,vinculum . Hinc apud Hcbræos thus didum, quafiUtc-lJontdicererur} propterca quod eins fuffitus Dei amori conciliando dedicatuseftetiqua de voce plura in Vortomno memini dixifte. Quôd autem abalbedine thus fie dici vehnt,id vanum efTceodcmlocodemonftraui. Cûmigituramp;: Libo amp;nbsp;Libum amp;: Libonaamp;: Lib'anum S/Krifiner^ ciufdcm fintcLÎm originis, turn lignification is, lacis intelligimus omnia omnium vete- vtienimfca, rum fàcrificiaad amoremvt vltiraumfuum fcopumfpedafle; amp;nbsp;hoc vnum invotis fuilTe , vt Deus mifèros mortales amaret, arque in ipfis amoris vinculum quàm ar-dilfimè conllringeret, quo amp;omncs Deo,amp; ipfifibiipfis colligarentur. Sic Homerus primo Iliadoslibro,quôGræcisApolhnis amorcm conciliet,facrificiuminftituic} amp;nbsp;inter alia quibusfacros ritus deferibit,libationis hanc fecit mencionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Kâ£?È /’ÎTrîi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0 T'êp«!’)'; êTrî S’d/doTra o/vof

Quôd non in facris tantum hbare confueuerin t, fed poft cœnam etiam cdm dormi-lum effent ituri. Homerus déclarât tertio Odylfeas Iibro;

Tô?!7/cPê ;($£)/z5T««/Z!re ôêa^ÀaüXcS'Tr/Çûtâ«!')), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;’ ' 7’'^?’'^

£1 yipov, »TOi Tav ra nbsp;nbsp;juoTpav

O'^ç^tW0i7iiSdt»Vi d'cT^otç ctOxvaToiirt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^TreicrayTic y KOiTOià nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toZojS apti.

Hxc illc. amp;nbsp;incandem fententiam plura, quibus morem deferibit noftrisGcrmanis badenus follemncm; qui menfis remotis, Djont, id eft, fomni potationem cele-brant. Lingua.sautem hoftiarum ad hoc tempus veteres feruarunt,vt eas rum demum tatia, * t adolercnt.cum nodis filentium inftaretj monentes, rum nequis eorum quæ liberids didaeffent,recordaretur,rum nefomnûlinguisnonfauétibusinterrumperent. Videgt; mus vt antiquiffimi ritus apud eos maxime hadenus vigeant ,apud quos vetuftiffimi -vittrts. lermonis vfus remanfit ; amp;i quàm egregia fitconuenientiaipfius Ufebc ÔC Ätißa ,id eft, amoris amp;nbsp;libationis ad amorcm relatæ. Hinc ctiamnum hodie, dum quofpiam volu-mus fignificare ad compotationem incaluiffe, clicimus, ^ptrpgcnmaltanbcrcnlfcb, id eft, incipiunt inlet fe amaré. Hinc non minus apud Scythas olim , quàm hodierno tempore apud nos fbliemne ,omnem amicitiam poculo fancirc; quod proprie poftu-mus Libationis nomine vocare. quadcrcLucianusin Toxari fatis copiosc. Nos ad

ii 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iter

-ocr page 114-

IO a

tSALLICORVM

^^’^Gertr^ù acciiidis laui duS:um amp;nbsp;Gcrttudis amorem præbiberefolcmus^eo qr-od lani no-raeneuntibuspræfit, Gertrudiseam notec Deam ,quæfidamlepiæbccdcfidcriisno-frec^näifor- ftris,adfpiraus nimitum optatum luceefiiim rebuscupitis. Vinumautem maximead hunc libandi vfum Ibletadhibcri, propter diuinumipfius calorem ; in cuius dciedu aliafuccedunt. Sic Homerus:

O y /zéÔv tTS dsôo/AivosQtiç^^Jtv, b'i^art (siîffit^svnç fTru/srTavtyKa,^ TrdtTa.

HÎCcernas Aeißco Sca-TrèvS'a eiuldem elfe fignificationis : Sc a-TrtvS'a quidem fie ctyano-logiarura lcriptor interpretatur.vt dicat eo denotari,lâcrificiis Deo amp;: hominibus con-ciliari SC amore deuindri, aiens à trtasitij'û) fieri, nulla addita notationis ratione. Nobis ^o-priiS amp;o, idé eft quod facio ad pace, è quo concifum trTtbJ'œ; quæ verbi radix Euftathioplacet.Cùm igitur facimusadpacé conciliandam,proprièdicemur £rlt;ar«;J'gi?; XsrWiov»- vndeCrontenfiumdialedocr-argi/J’tii'deriuatur. Quæitaque pacis eft amp;nbsp;amoris mutui conuenientia,ea eft horum cognacio verborum ; quorum alcerum ab amore colligan-do,alcerum à pace procurandaoriginem ducit.Illud tarnen minime hîc omittendum, huius verbi geminam etymologiam nobis olferri ; alteram quam modo dixi, alteram quam futurum aTnieruv, vel, antiqua Aeolum dialcóto, o-TTS/jfi» nobis indicat. Eft cnim Jbptffcn. éèpifrn per I longum, idem quod cibum dare : quod quam conueniat cum facrificio in quoChrifti caro oblata eft, nemo corum ignorare poteft, quifeiunta Chriftodidura

ciXc'.Accip!tc comeditCfhoc efi corpus meum. Et: Caro mca. vere cibus efl. Iteriim.*

Cesre chrs- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnanducauerittncum CArnem. Riirfus; Hie efl: fanis qui de caIo defeet/dit. Quid mul-

•fis versts tß

■tthfts ttrùm»-

rstn..

tis? Hie folus veruscibuseftanimorum; ad quern cibum omnium facrificiorum carnes referebantur ;itavt mirum non fit, verbum o-TreTaai acibodudum fuifle, tameefi

^PÖÄ.

ZiieraUtru

ad hbationem notandam non intelligentium vitio tranliucrit. Qjjod fi luberet hie ar-gutius philofbphari, dicerem verbum ^pisi procibo ,duci à pdtS, quod fignificat ad pacem; vci petö,id eft, fit pax; adco vt nullus cibus vere ^bpitsdiciqueat, nifi ad pacemreferatur, Qjuaconfideratione fit,vtquotiescibumcapimi s.cius oporreat in mentem venire, fruftra nos capere corporis alimentum, nifi cæleftiquoque panevc-/eamur,quo folo inter Deum amp;nbsp;hominem pax æterna conciliatur. Vide quam manca fit vetuftorum turn rituum,tum vocabulorumcognitio,nifi fibi à Cimmeriis adiumen-taadlcilcat : quamque rurfus omnia data fint antiquitatis monumenta, fi noftrx l:n-guæ prxfidiis iuuentur. Et hæc quidem obiter de libandi turn fine turn notionc. Rc-deunuum nunc ad Liberum pattern, gemma ratione, vt dixi, hoc nomen Ibrtitum; quarum pofterior quæ à laborious, molertiis, poenisque profligandis ducitur, ad L'.be-raliorum feftiuitatem maxime fpeâat , eo quodficut Nochus mortale genus à di-luuio défendit-ita Chriftus verus Liber,omnes homines c foedo peccatoru barathro cripuerit atque feruarit. Quo verb pofteritas magis recordareturhuiuslibertatis, qua per Agonium Martiale donandi eflent mortales; inftituerunt primi illi Romanorum . maiores Cimmerij, vt Libcraliorum die toga virilis fumeretur, qua fieret vt deinde rtiem]»mtre fcn’lis amp;nbsp;vitgis Sc pxdagogicis legibus iuuentus liberaretur. L«x autem pædagogi-ßi,»t Ka- ca eft lex vêtus, ita vt hæc optime fignificaretur per pædagogicam educationcm. mitniiuuf t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;----...J....a... I..;.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...

Lexenim^ vt D. Paulus inquit,^^dfa^i7^»j nofler fuit in Chriflo, 'vt ex flde itiflificit-Lex feilag»- rcmtir : Afvbi ojenit fldes j iam non fitbp^dagogo fumus. Chriftus igitur morte liia cripuit è pædagogica legis veteris feruitute, Sc nos iuftitiæ fuæ toga indutos, fi-


»es.


T virilii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conftituic. .^icumque enim^ inquic Apoftolus, w Chriflo baßtizati eflü

Chriflum induiflis. Et alibi idem monuic.- Induite z/os Dominum Jefum Chriflum. amp;tigt;i»uber- Mirificum profedo fymbolpmfuitinhoc ritu Romanofum,quoin Libcralibus roga dabatur, quia eflet vdlis genus quod Sc totu corpus tegeret, Sc hoc ipfo luo vfu often-. V dcret,quàmrcdèàtegcndo vocarctur. Tale nimirum Chriftus indumentum eft,vc nos totos tegatamp; procegat ab omnibus aduerfitatibus. quod turn demum mortalium generi datum eft, cum Chriftus in cruce fmguincm fuu elFunderet, atque morte fua nosabæterna morte liberarct. Non pofTum fatis admirari hanc tantam fignorum Sc rerum ftgnatarum concordiam ; quam, qui cafuitribuet, cum eo mihi non magis dif-putandum puto,quamcum Marpefiacautc. Videmusconfenfumomnium, Winter tot figniftcantiflimas ciufdem rci tefleras diuino inftindu à prifeis Cimmeriis con-ftitutas,

-ocr page 115-

L I ö E k t ï t r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ió|

fticucasj ipfum adcó tempus rcfpondcrc, vc ad amülïïm conueniatcum eo die,quo Chriftusverus Liber vera nobis adduxit Libcraliâ) amp;:no5dc Äpodoli dodrinatoga induit libertatis, qua non (ôlùm è pacd agogie is IcgibusSe cærimoniis , fed è morris ternxlêruitute vindiciæ darentijr. Siuc enim dccimum quattum mciUis Niiandi* cas, fine decimum (èxtum Galend. Apriles, codem calculus euadit,ü Lunares qui* dem menlès, pro eo ac debes, cempûtes. Cum cnim önguli menles dies Iiabeanc vi-ginti nouemamp;dimidiatum, decimusquartus anouiiunioerit decimus fextus Galen-darum fequentis mends ; cuius drei prior pars menfèm ptæcedenterii finir ,poftcrior pars fequentem exorditur ; vndc fit vt meritô primus dies Aprilis, finis diearur mcnlis Martij. Id auterfl genus menfes invfu Cimmetiis fuifle ipfum nomen menlis de* clarat, quod à jBan, id eft, luna, jllàant vocatur. Ét quia finis mends prioris amp;nbsp;princi* pium fecundi in eundem caderent diem, voluerunt Vt is lt;Calc«amp; voCaretur, id eft, pulcer finis, vel finis Cui nihil fuperfit ; quia nimiriim menfem præcedentera finiiC fet. qua de voce in Hermathena. Decimus fextus igitur Calendas Apriles ,decfm us quartus fuit menfis Nifan; qui quotannis à Mole celebrari iubetur, ad memoriam benignitatis diuinæ , qua populum Ifraeliticum ex Ægyptiaca fèruitute iiberauit ifrA-éUtià Habuit autem ea liberatio figuram libcrationis ,qua nos Chriftus erat à peccati fer-uitute liberaturusarque idcirco apudCimbros ante celebratus, quam ludæi eura /«r-colendum eftc didiciflent ipropterea videlicet quod laiius antè frftos fuosin Italia tradidiftet, qu.^m Ifrael ita ex Ægypro commigraftcc. lanus ergo cui anni rnen* nisgeneru fiumque Romanorum diftributioncm acceptam ferri debere Gronia noftradocue-runt, amp;nbsp;ludaicarum legum lator in prrenocand.a hac die, qua fains generis huiliâni cra'texfpedanda ad vnguem concordarunt,infigni nobis documento,Deumapud lapcti quoque poftero aflumendx à Ie carnis liberandique generis huittani oracula reliquifle, tametfi hadenus à nemine fuerint velintelleda, vel ad veram fignificatio-nem relata. Quemadmodum enim omnia facrificia qux crefis hoftiis fieri Iblent, ty-pum geflerunt vnius hoftiæin cruds ara offerenda: ;ita libatio omnis, fanguinis viuifiei libationem figura fua pr£emonftrauit:amp;: vt liberatio à fer uitrite Ægyptiaca amp;iugo Pha-raonis, notabat liberationem totius generis humani à peceati amp;: cacodæmonisîeruitu« te; ica Liberaliorum dies eiufdem rei clariftimam habuic notationem ; quæ quo fe proderet manifeftiiis, diuinitusfuitinftitutum ,vteadem die togæfumerentUf.clarif’ fimum indicium libertatis, qit.i mdrtalium genus à Jcgepædagogica cximeretur, fubhlto Chrifti tegumento ab omni aduerfitate tuta delitcfceret. Nuncitaqnevide-musquorfiim Liberalioru in Daphnidis morte Sibylla fecerit mentionem ,quamque cgregic indicatum fit, figuram triumphi Bacchici turn fuiftc reaple completam , cum Daphnislaurcam incrucemeruiftet. Semper igitur nobis in mentem veniat Agonij Martialis,Liberaliorum, amp;nbsp;toga: à Romanis ea die fumi eonfuetæ: amp;quocies libatio* nis audimus mentionem, de libato fanguine cogitemus■ quoties etiamde Græco ver-bo a-TtcAcrAi cogitamus, toties veri cibi, quo folo animorum vita confirmatur, recorde* iniir. Nunc igitur Bacchico furore correpti cum Sibylla canamus;

Vaphnif Armentas ciirru fahiungere tigres nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Irerjuatn«U-

In^lituit i Daphnts thpafos inducerc Bacchi

Et foil IS lentM intexere moHihiis haflas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vide mytho-

Eft quifquam mQirahumqui adalrerius, quam Chrifti mortem hxc pertinetc de-monftrare pofiît ? Cerrè crim nihil fani Seruius inueniret, ignorantiam fuam manife-ftiffimo prodidit mendacio, aiens Cælarem primiim Liberi patrisfàcra Romätranf-tuliffe , amp;nbsp;inftituifle Liberalia : quo nullum pofte luculentius inueniri mendaciumi ex iis quxdixi, cuiuis liquêbit. Voluit nimirum diuina prouidentia tarn darum ex* ftarein carmine Sibyllino mortis Chrifti teftimonium,vt nulla omnino cuiufpiam peruerfitate ad alium poftet detorqueri. Vt enim in Liberaliorum die clariffimus eft Seruij lapfusjita ad Cæfaris mortem nullomodo referri poteft, quod dematrç, mifèrabilenati fui corpusconlplexa,prius cccinit vates. lamvt cætera mitcam,quî poteft in hominem bellorum auidiffimum quadrate illud : v^mat bonus otia Da» fhnis J Cx’far enim ciirn occideretur, iam in animo agitabat bellum contra Da* lt;nbsp;cos, amp;nbsp;inde contra Parchos ; tantum abeft vt otia amaret. (^id ? quod prxdixeraE '

' ii 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi forcé

Î

-ocr page 116-

104 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® AI-I- I C o R V M

pctïnfidias occidcretiir,fore vc refp. ciuilibus bellis vcxaretui? Hxc fcilicet ßM. liint amantis otia, haec pacis indicia, hæcquicdanimi ligna. Verus igitur Daphnis ell Chriftus,cuius tam anriquaapud Cimmerins fama,vtnon Sibyllinomodo carmine fuerit cclebratus, led Bucolicis ctiam carminibus decantatus ; amp;nbsp;lie dec3ntatus,vc pa-ftorum primus amp;nbsp;fupremushaberecur. In primis aucem illud apud prifeos iadatum ell, Daphnidem amorenymphæ cuiuldam cotabuilTc: quod licet Theocritus ad foedama-nimi retulerit ægritudinem , lie tarnen eft de veritatis arcanis interprctandum,vt intel-ligaturChriftus, fupremus reuera pallor amoreEcclcfiæ, nympha: libi dilccliffimæ, mortem oppctiuilTe. Nunc adreliqua:

ÿttis vt-arboribus decori eji, vt vidbiis viije, f^tgregibus tauri, fegetes vt fgt;i»gnibus amis-, T » decus omne tuis.

Reuera itaell, Chrillum totius generishumanivnicum clTeornamentum.ciîm om-nis noftra virtus tanquam pannus fit menllrua laaiedcfœdacus; necvllum nobis ex pobis ipfis decus elTe poflit. Quod additur,

----- Poflquam tefata tulerunt, I^faPalesagros,atqtie ip[e reliquit Afoffoj

, ad fobs deliquium fpedat, quod in morte Chrilli contra naturx ordincm accidit; quô reliqua etiam,quæ deinde pocta adiecir,referenda nil!forte vclimus, poll Chrilli mor-, tern ludæam prorfus natiua lua fecunditateorbatam fuilTe, arque pro vbertate ilia là-cris licreris celebrata, triflem lletilitatem induólam. çuius hæc lit deferiptio:

Grandia fæpe quibus wanda.uimus ordca fulcis^ Ififelix lolium, dr Pi eriles dominantur Auen^. Pro molli 'viola, pro purpureo nareiß^o, Carduus,dr l^inis furgitpaliurus acutis.

Quædcinde lèquutur,rurlùsad læritia pertinent,amp; dies fellos Daphnidi agendos,ccu fhorsciusnon lugendafit,fed gaudiomagnocolcnda,lèdlucis,fed heroodecoranda:

Spargite humum foliis, inducite fontibus t’mbras

PaHores-,mandat fieri fibi talia Daphnis.

Ettumulumfiacîte, dr tumulo fuperaddite carmen'.

Daphnis ego in filuis, hinc vfique adßdera notus, PormoÇipeco ris cuPios,fiormofior ipfe.

Dicit Ce in terris amp;nbsp;in cælis elle, turn quoniam notilTimus clTct patri, qui de co dixit: Hic ePi pilius meus dileclus , dre. eodem percinentia : addit deinde le elfe pallorem formol! pecoris jcoquôd animos palcatamp; formofosreddat : amp;tidcirco merirô fevo-cat formofiorcm, quia nimirum ab ipló vno amp;nbsp;lolo omnisnobis contingit pulchritu-do. Atque hæc quidem de morte amp;nbsp;fepultura. quibus mox alter pallor apochcofin Daphnidisfuccinitad hunemodum:

Candidus inÇuetum miraturUrnen Olpmpi, Sub pedibusq^'videtnubes dr fideraDaphnisi Ergoalacris filuas dr cater a rura ‘voluptas Pana^ pafloresfi^ tenet, Dryadasq^ puellas.

T^eclupus infidtaspecori,necretia ceruis

Ella dolummeditantur: amat bonus otia Daphnis. •

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jpfilatitiaz’ocesadpdcraiaPlant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

' ■ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;Inton fi montes, ipfia iam carmina rupes,

lt; - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ipfiaponantarbufia: Deus Deusille mPenalca.

■ ' ' ■ ' nbsp;nbsp;Sis bonus ofielix^ tuis, en quatuor aras,

*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecceduastibi Daphni,duodaltaria Phœbo.

Hîcadfcenfus Chrilli in cælum dcfcribiturl cuius limen primumfùpra omnia fîdcra collocatur : amp;nbsp;quia Deus in igné dicitur habitare amp;nbsp;Seraphico 'ordine lêptus cil ; à 'Thcologiscælum , cuius hic augullumintroitum vates delcribit,empyreum vocatur.

Græci ab integerrima amp;nbsp;ablólutilTima 1 jîlendoris perfeólione Olympum nominarunt.

'D: Paulus le raptum dicit in tertium catlum. cuius audoritatc moueor, vttrescxlos pur». - m lacris litteris aenofcara j primum in quo aues cxli comulemorantur , aëre

' ■- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igne

-ocr page 117-

t I 'S T K i I 1 ï. ■' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;loy

igrie conftans ,c lt;^ pluiüascadcre fepiusaudinius i altferrfïn ilUid'iH^^ae-p’ÎÂHète cætera fiddra, dequo Ibtyuicurlcriptura diuina, dum dïcitlMlasc±Iilt;'iyidöHói etiiiif caïlösdiuerfispianjctisathcnbere, amp;: odauum fixis (lclliS trtbdcre fatr^îîtfeéràf'non vi-dentiir. Tert!umca;Ium ed Empyreum in quo Deus lingularf quodàiW modo dicituè habitarc. Vnde orantes dicimus: Pater fjofler t^ui es in calis. atqUe id qiwderil'pr^fecipüó lïbi luie cælum vocacur, Daphnis ïgitur vitra piimiim csËlumdn quo nlibeà furtC5'amp; fe~ cundum cælum, inqti.ofideiacernUntur,elatUs,primus hôminumiîæ4ilim'éri intçauit: Inliietum profedo vocaturj quia nuquam anceaab homine fuetat vól Vifiim vel calca-tum.Ipfccnim primiisinfolitumltoclimenaperuit; amp;eiUSaüguftam maieftatem vti verushomo, miracus eft nunc homini patère j amp;nbsp;mortale corpus fùpra fldëtàad ipiâs Empyrei cæli due Olympifores cuolafTci Hæceft nimirüm fequies illà qiiam introiuit pontifex iliclâcerdos fadus in ætemum, qûem D. Paulus ait cælos penettafle.-'Hic li-raen Olympi primusaperuit, primus-intrauit, primusmortalibusàd illud viam'muni-uit. Hic eft Sandus amp;nbsp;Verus qui habet dauern Dauid jquioftiUm cæli aperbit, quod nemo alius vel claudere poteft velapetire,Hk: Candidas ille Daphnis,eUiiß capilhcan-didi erant velut lana ,'alba vt nix, Si facies eius lient Sol lucensjcirca quehi qui lèdent, amidi hint veftimentis albis. Hie eft primus Si nouiffimus, qui fuit mortuus amp;nbsp;viuit. cuius hæc flint verba : Ecce dedi cerdm te afliam apertum ,'quod newo petefi claa~ dere. Oremus ergo huhcpontificcm candidatUm ,vt nobis concédât hriien illud O-lympi vna lecum intrarcj amp;nbsp;ex eo ftellas amp;nbsp;fa'ubcs pedibus lubiedas videre; quod non tantiimfe conccfl'urum elTe pollicetUFj led vitrocciam-,vtoftlum apèrtum iheremus, inuitat. Placet itaqtiemihi ledio,quæ limen habet 'pro oftio $ Vtpotcfacræfcripruræ proi fus conlèn tança,amp; eandem conlèrunns cUm religionisnoftrædodoribüsloquendî conluctudinemitamctli nonignorem Nicplaum Erythræum abeorum Icntcniia notl abhorruiire,qui pro limine lume fubftitueruc. Verum nee is nee élus magiftri ahimad-uercerantjDaphnidem hune nortrum Ghriftimi elfe, qui primus mortalium infueturil humanænaturælirhen calcauitj omnibus (bis ouibusaperuibregni cæleftis iaribara; cuius ipfe (blus dauern fe habere dixit. Optimo igitur iure totüshic afpcdabiljsmun-dus de hominis domini fui felicitate gaudct atque exultât ;amp;2 de donoittcbm|iaräbilij quo öiipleinnouatus eft, Daphnidi grattas agit immörtales: ’ • ti,d.;:A.L

n; Ergo alacrisfduas dt“ Cieterarurn'VBiuptas ‘ ' ujfjquot; jcniiiq ccrinujfri; :■ inw/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pafteresq^ tenet Dryadasi^puetla^: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;• jrtu ‘ • u bmp hu

Faccra autem tranquiilitatem cxleftis quietis qüàm D. Paulus äd Héhttfcós'defcrP bitjâd'huncmodum Bucolica allegoriadepingitSibyllas'’' n nlt;--. n n ; lUinov

it j^eelHftisin[idMsfecori,necretia,ceruis i ■ ‘^f. 'n-u-iftniif gt;nbsp;-h.i_ Edadolumrneditantur.amatbentttetiaDaphnis, ' -■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■-? -i quot;

Subdicdeinde totuiri mundum lætiàa geftientem exclamare,Daphnidem'tever^ Ùcum elle; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;w):!.-; -ri-ruioo Joibntfii; nlnnjrintnir.

ii' ’tn ,v.ilpßlatitia'vocesadßderaiaifani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-a iin',! iiip lloï./noi»;-

’OUj.! ’.^'»Jntonfimontes yipja iamcarminavade^, iL^iit^qirn O'*'? ■'fnqSbC V.ci» ■ o - J Ipfapmantarbufla: Dens Deus ide Menalca. -nd iirn;' i[»,?inr.ijbjnco“u it''^'i‘i.\sia\Sis bonuS‘O felixq^tuis. en quatuor aPas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifO! à fiiuD .»îrr-oO'^'ioft

■•'u'‘-^\‘gt;'EcceduasttbiDaphniydueq^.ultariaPbeebo. '* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;' ' ».untn. n i taiun,-

Dauid loquehs dclibcralibus menlis Nilanpgt;/lt;»»/fr,inquir, iieultaiterahi^ikhe^et, ié* tides ficutagni ouiumÆt tMtfar.Montes exultaPiis vt arietes^ér eodes ftcut agmouittm'.'A facie Domini mota eßterra^ä facie Dei tiat:^; ^i conuertitpttra in ßagmi àtiudru^é* pes is fontes Idem alibi: lubiiatt Ùto-omSis terra,pßdhrif dicite noi^tni eius, date gloriam battdieius.'Lliterum: Omnis^vinrdaioret tè éPpfadatHibispfttlmum dilaihóminè tue. Eenite é*gt;'videte epera. Dei terribilii^in cifiliis fdperflioshoniihÜi^^^i cffuertitmare in aridamd” faminepertnaifibüipedeirbi {stabnnurinipfb'i Qü6d fi Hæt amp;nbsp;fimiliaquä-plurimä in facris httcriseanatut oeHberationècaqua'Dcüs pojiulS fud’cddxit cx.Ægy-pto,quibus modis vcra’Libecaliacélcbf3da.’ Quod autcdi'dtufiö«'«/ DeusrdeddPtenid-c«,mirificècóuenit cûâllqquod eft ifi'Eoâgcliô}(vÿ/«r/O'Æ0'/?,inqüic-Mattha’ùs,'éf qtü d eo crat enfiodietes Iefum,vifo tefritnt6tuamp;gt;hiS'qgt;M fiebat'itimubruntvaldefdicehtes’.Eerb fili/ts Dei erat ifie, A quibus ergo hi didifwfitiuamp;c Dei filiSa fur{fe,an nô ex ipfîs módbus t.Aï *,v.ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tremen-

-ocr page 118-

Io6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G À t L I C Ö R V M

trcmctibuSjamp;tupibus fciiris,amp; terra dehifccnte? Sanèex hisiphs. Quâmobrem rcdif-ümè cecinit Sibylla,ipfos montes amp;nbsp;rupes amp;nbsp;filuas cantaturas Daphnidem Deum efle. Porró quojd.Sibylla addwlit quatuor aras erigendas, id ficintelligipoteftj vt tres Deo trino amp;nbsp;vni,quarta Déó vtbómini dedicetur. quo flmile fit illi allegorico Veterum fig« mento, quo dicunt Hercülem imparem Dcorutn numerum ajquafie.Vcriim videtur Virgili) dïftribütia,quadiias afâs Dâphnidi, amp;nbsp;duo aitàriâ Phocbö coniccrat, ad myfte-rium perfonarum in diuinis pertinere ; vt mdicetur fecundac perfonæ carni vnitæ duas dandas àras,quo binariusfiliufighihcet.prior quidem filium incarnatum,alter,quo duo altaria Phóebo dicantur,(ècundæ rurfus peiiônæ tribuâtur; fed fie, vt iôla diuina, non humana natura cófideretur. Aras enim Seruius dixit Diis inferis amp;nbsp;fuperis dedicari, altaria vero folis fuperis. Verùmdum âras ad inferos refert j non videt eas Dâphnidi in Deorum fuperum numerûmcooptato minime conuenire. Varro aram ab ariditatc didam arbitrarur.* nos rei antiquiflimæ vocabulum ex ierrnoneantiquifilmo petitum conueuireexiftimamus. Nullum omninonegotiurn fie accelerandum efle prifei pu-tauerunt ,quin tantamora pra;mitteretur,quantafatisefletâdDeofàenfieandum ; amp;nbsp;quia hæe mora non tam ad retardandum negotium, quàm ad aeeelerandum perti* nere intelligeretut, vocem eam excogitarunt ,quo fimul moneretur amp;hanc moram omnibus rebus agendis pra:uertendam efle, amp;nbsp;ex ea fieri vt eeleriùs ad optatum finem pérueniatur. îtt amp;: âa eontraria efle; amp;nbsp;illo tarditatem,hoe celeritatem notari,eüra alibi,turn in Hermathena demonftraui. Ex 31rigitur amp;nbsp;ßa fit vox eireularis Ara: ficut ex 3tn Ana, media littera duarum vices tenente. Eftin tritonobisprouerbiOjOra-tionis ad Deum fufae moram,nulli vnquam negotio moram attulifle. quodeelaramus ipfius vocis Ara veram originem atq. rationem. Quia veto hoc vocabulum commune efl,amp;tandcinidolorumcultuquoque vfiirpatum.noftratesîlltarfine autar,quod idem eft,in vfii retinuerunt;quo amp;antiqua moraindicatur, amp;nbsp;commonemur antiquiflîmam AhKrt.u. omnibus in rebus efle deberc hane facrificij moram. Latinorum quidam ab alto,alij ab alendo altana dida credunt: nobis Cimbrica origo non poteft diiplicere, turn quôd ait awtpro venerâdocrebrô vfurpemus,vti durn dicimus,WtC'aItpro caduceatorcjtum quod fimpliciter elatum vocabulum, ei tribuendum videarur, quod eft omnium anti-quiflîmu. Arida,me Dius fi,dius,eft arx ctymologiaea,quam Latini fibi cominilcuntur, cüm contra à pinguedinc potius amp;nbsp;libatione vocem mereri videatur humoris indicem. Sed quid ego vanas Latinorû rationes in nominibus cxplicandis ad examen voco, cùm nihil illi^aridias queatexcogitari ? Longe fecus habet linguæ noftrxfecunditasjin qua vocum radices cùm rcrû naturamexponunt,tum præcepta cotinentad vitam bene re-ôeqjinftituendamapprimèneceflaria. Seddieet quis; Quid Daphnis Mcrcurij filius^^ flue potius Mercurius ipfe incarnatus cum Phœbo habetcómunionis.' Diuerfis nominibus vnum eundem^ Deum Jignari,iam non icmel annotatû.Quemadmodum itaq. Mercurius perfeöamindicat contemplationé,amp;: german publicam admonitionem;ita Phœbus IS eft,qui nutrimentu omnibus offert, à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiuc ï^oi, vt nos fcribimus, quod

rMut vn- eft alo;amp; 25ot praquot;terito imperfcdo,a iamp;ic, quod eft oftero. Quamobrem Deus ea ratio-^^»lt;?*** neconfidcratus,quaomnibus iufta fuppeditatalim’cnta,lt;poî€oçdicetur;atqueidcirco pallor vocatus. Cùm igitur Daphnispallor fit humanænaturæ vnitus, quis non intelligic diuina eius naturam Phoebi nomine defignari, propterca quod ea non homines modô paLat,fed pafcat etiâ vniuerfà’Quoniâ verôalimentu in humidoeft,fuerut qui aquanx diccrentiqua rurfus quia omnia lauätur,crcdiderunt ipoîêov idc efle quod xaóapó». ƒ6«« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;igitur filius qui benignitate fua pafcit vniuerfa,Phoebus rcólc vocabitur : amp;: quia

primariu amp;nbsp;puriflimum animpru pabulum eft verbi Dei enuclcatio, amp;nbsp;arcanoru rcuc-latiOjidem quoq. nominatus eft Apollo, Quo veto clarids cernas,quanta fit Phoebi amp;nbsp;Daphnidiscognatio,addcamp;fllud,PhcebuDaphnatumquoq.vocatumftiifle,Guirena-plu magnificum Antigonus Epiphanes confïruxiflecómemoratur. Syracufàni item vc Apaütb»' Daphnin paftorû caput ceIcbrarunt; itaSi Apolline EXaphnitc coluerut ,vtHelychius fhmttt. prodidit. Vocatur inde quoque ialt;j)voyn6iii in Aerollichidc Apollini dcdicata. Quauis porró fatis copiosc vates haólenus Ixtiiiam etiam explicarit,qua Daphnidisapotheofis amp;ad fupremi cælilimenadfcenfus homines exhilarauit,addit tarnen amp;nbsp;alia,quibusin-com parabile Daphnidis beneficium deootetur gt;nbsp;amp;nbsp;sternum eius regnum intelligatur.,

Saltantes

-ocr page 119-

i 1 B E R i i t i;

iü^

Salt Antti Saî))ros i)nitidgt;ititr jîlphefibœus: Ji£c tibi fem fer erunt^tf cinn faflemnia ^vOtA Redäemtis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cumlufrabimus agros^

inga mentis afer,fiuuios dumpifeis amabiti thy mo pafeentur apes, dttm rare cicada Semper bonos nomen^ tuum laudes^ manebunt. Vt Bacebo Cereri^i tibi fie-vota quotannû Agticola facient'. damnabis tu ejuoque'votû.

Ad (cirtpiternum Ghrifti alludit l’acrificium, eiusqüe feftos dies cum cültu Nyniphà* rum amp;i agrorum luftratione coniungit. Plt;Nymphas aquas baptifmi intelligere pol^ fumus; peragrorum luftrationem, kiftralemlauacriefficacitàtem. Quoddeindeaddi-tum de Baccho amp;nbsp;Gerere.non abfurdè referri queatad panis amp;nbsp;vini fàcramentum,qud corporis amp;nbsp;fanguinisDomini parnçipes efficimurjamp; ipfî Ghrifto vnimur.Verüm ne ni-mium fcrupulosc fingula diicuflîlTe videamur, his modô contenuerimüs in diuinum Sibylla: vaticiniu annotatiunculis ; quas qui fartidiet,eum proeul à noftrisferiptisamo-tum velimus.Nobis nihil nimium eft in hac palæftraiqua cotraatheos (îuè philofôphos (quofalfotituloquidamfibi placet)finebarbàros(quorûùraxima turba eftlcertamen proponiturjcoquôd clarè cernamushancpeftem indies magisatqùe magis Virus fuum in hominis animis propagate, cuifèdarum in religione noftra diuerfitas inûgnia fup-^ peditat alimenta. Nûc ergo de Hermx monitu didicimus,quàm verè à prikis traditum lît.Daphnin Mercurij filiu eflegt;amp; id quidé ea ratioUe, qua Criophorus eft amp;nbsp;M«Aoc»6oç à Grçcis nuncupatus.Sufficiât modô hçc quæ de Mercurio Gallorum ex Druidis,id cft, cxveritatis magiftris accepta, candide putaui communicanda; quo tandem Mercurius communis omnium Deus efte cernatur: qüa in re fi quis noftram acculèt prolixkatcm, is kiat infinico à me pauciora in medium allata ,quàm argUmenti lacitudo poftularct. Nihil enim hadenus dixi de vi Mercurij, qüa trahit non homines tantum, fed omnes cciam chorosangelorum. Primam Mercurij origineminnrart-uceftetradidizquam vo- Mtreutiai cem fi ichnæorum nominum ri tu examines, inuenies me ram, quo denotatur trahendi nbsp;nbsp;nbsp;diaitii

vis,quoadeins fieri poteft,explicata atqueextcnià.Monemuritaquc hoc nomine in co-fideratione perfeda j qua: non poteft efte nifi in materia perfeda, extremum efte fitura eorum ad quæ res vcl trahi vel extendi poftünt. Gdm ergo per cærimonias traJiimur, cùm perdodrinam trahimur,cümoccuitofupremibdniimpulfti trahimur, trahi nos intelligamus ad perfedam contemplationé ; amp;nbsp;earn efte menfurâ atq. modum trahen-tiumomnibus fuis numeriscxplicatû,vt cognofeamus Deum, cuius vifio,vt perfedam abfoluitcontemplationé;itafummamablôluitfelicitatem amp;nbsp;viiamfempitcrnam.Àut ‘ idemeft quod violento impetu traho.-qua voce rétro per veftigia leda, adreligionem cærimoniasdeucnimustàquavoeulaGuretcs religionis amp;cçrimoniarû capita dicûtur. Videmusergo dum Marcurconücrtimus,omniu violentoimpetu trahcntiuillunrcftc fupremum fine,vt ad perfedam pcrfediconÉempiationé adfpircmus. Nifi igiturcogi-tationem amp;nbsp;calamu cohiberem, nullus de hac perfedaconfideratione amp;nbsp;vi trahendi ad cam ferente confiderandi feribendique finis eftet. Pergamus ergo ad,reliqua quæ Gæiar de prifea Gallorum prodidit religione.Poft Mcrcurium,inquit,A pollinem,Martern, Iouem,amp;: Mineruam colunt.Dçhiseandem ferè quam reliqux genres habent opinidr nem: Apollinem morbos depellere, Mineruam operu atq. artificiorum initia traderc^ louem imperium cxleftium teuere’ Martern bclla regere. Huiecùm proslio dimiçarç

liacipta immolant, rcliquasquc res in vnum locum conferunt. Mukis in ciuitatibus liarum rerum cxftrué^os cumulos locis coniècratis confpicari licct. Neque üpe acqtdit, vcncgleda quifpiam religionc ,aut capta apndfcoccultare,autpofita tollere änderet, grauiflîmumq. ei rei fupplicium cum cruciatu conllitutum eft. Hxc de Diis Gallorum Caefar: in quibus nihileft vel difficultatis, vel obfcuritatis, fi nomina diuina intelligan^ tur. Ea apud prifcos varia vnius Dei dona c^rimebant, quorum fuprema vt inntilia amp;: minime adquxftum facientia à lucn'pctis Curctibus obleuratafunt : infima ad,plc-beiam vitam fpedantia, fola funtcommemorâta. Hinc Mcrcurium non hipremam perfedilfimana coiiccraplationcm funt interpretati, 1'ed viarum atque icincrum ducem

-ht

Ü'i

-ocr page 120-

fo8

jifollinu ttython, Uol.

ifo» iM AfoU».

JÏfoIlin'u va • cabuli inuir-Ji int erf Yf tati».

óueem dixé'ruiit, amp;nbsp;vim maximam habere ad pecuniam faciehda’m, propterea quoi his in rehiisvulgi ftudiaveriàri, atqùeomhein poni vidèrentcönteinplationem. Nee alia ratione Apollinem morbis depellendis præfecéruntjquôd Irac via pecumam fibi ampla donaria parata cernèrent. Apólló,vt modódiduin,filius eft patris œtffniis æter-ni ; lie vocatus, quod eX abditis infinitæ poteftatis in cerebro patris latentis abyflis to-tain protulerit vniuerfitatem ,amp; ptxterea gemis humanum libcraturuselFetex antro Tartareo. Didio com poll ta eft ex 'ïïf-ïjoï-loss, quod Latinis Ibnat, ab antro libero. lgt;ol antrum eft amp;fpelunca, in qua quae hint, in tenebris delitefcunt. Græcis itaq^uc a^oAAoç dicendus eflet, fed confuetudo ex al'pirata tenuem fecit. Quemadmoduni autem Apollos idem eft quod liberànsab aitrocaliginofo ; ita Nomius didus efta pa-feendo, atque idcirco Daphnidi,coniundus j turn quôdalatvniuer(â,tunrquôd carne humana aflTumpta , genus humânum verbo Dei pafcat. Odioftis ft in, ft quæ vci Plato vel cæteride Apollinis nomine tradunt, refellere contendam ;cum cuiuis liquerepof-fit, nihil altud quarn vana cæcæ ignorantia^efte dcliramenta. Macrobius fpeétabili Solis corpori oirtliia diuina nomina feruirecogit : nos iniaginem quidem in eo agnofei^-musfuprcmireuelatoris, fed Apollinis nomeii ad naturam teferimus infinitis fpatiis alciôrem , pro eoatque vocis poftuiat interpretatio. Miror maiorem in modura quam tquicquam ibleam return maximarum, infignern vbcis huiiis Apollos cômpôlîtionem: quippe qua limul exptelTum cerno, Dcum filium iron tantiiin omnia ex abditis patris abyifis foluifle,amp; omnium mentes ab àlta cah'gihe liberate,(èd nos ebam infcrni bara-thrf, antri horrendiftimi carceribus exemiftc; atque ita fimul declarari eundem totius return vniuerfitatisefle creatote, limul liberatorem generis à le creati,limul etiam eum

■ qui omnia occulta ex caligine amp;nbsp;ignotantia foluit amp;inluccm profère. lam li vefti-' giisverfis infiftas, duoofferentut intclligcnda-, altcrumvt dicercac precari monearis ad hanc formulam, Salus accurre ; alterum, vt animum tuum adhorteris ad hunc mo-

a

^.11 e^ibol ifuiii ßgnifi • cent.

dum : Age anima curre. Naméèol-loy^avttumqueindicat ei qui diuerfarum lingux

Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Cimbricædialcdorû non lit ignarus ; ratione geminæ lignificatidnis ex Sol petita. Do-

' * ’ . Cui antè,ain o frequenter tranlire, vt dum pro Jllan jDon dicuht Alleniani, amp;nbsp;ab eo-dem ifôan Moneo faciunt Latini. Nee aliter ex ^alt fit \^olt apud noftrates. vndc • Soldurios deriuari dixi. Ex^al igitur, quo falus denotatur^ ;amp;ol fit apudquofdam. atque ita^ol-Iop a, idem eft quod Agedum falus accurre. Quae conceptionis ver-borum formula,lion patribus modoChrifti natalem exlpetäantibus, led nobis etiam

Afétiiai qu»te tri-fut tieiiica-tm.

Afallinisca-

optime conuehit i rogantibus vtper Chriftum citö falutemconlèquamuf, quem vc-fum Apollihem’confitemur. In alia dialedo\0ol notât animamjccuea lit tdtius hominis conlcruàxio; in qua ttOtiorië Britanni vocêmvfurpant. Latini item corporatum Riminis amp;nbsp;calobs fontem eodem vocabuloiritelli'gunt;amp; quia hiefpedabilisquædam raundi anima cfle videatur, amp;nbsp;quia in eo falus rerum omnium quæfub lenlum ca-duntjConliftat. Quilquis ergo audit nomen Apollos, retro per veftigia recurrat, amp;nbsp;a« nimam fuam ad eum curfum inciter, quacufritur ad vetam amp;Iblidam Ijkitem.Nolof hîC monerc Latinos, àUojî Jfoluo habere, per COnuerfionem prolàlute, Sôli-dum,ficut à nbsp;nbsp;nbsp;nomen falutis.U'tq^ autem idem elTe quod curro èi curre,nemo noftra-

tium^ueroriliii* ignorât, à quo Uop-a, idem quod accurre. In coriuerfione autem tem* . pliSmütârinihil mitum ,cdm non eadcmvelocitate in eundoamp;redeundo lemper V* ' tamur q Et'hax quidem nobîÿ’ nemo mortalium j fed ipfemet Apollos reuclauiC;!qui •vtnôs ab antro amp;: caliginelibérer,ac làlutem feftinam accurrerefaciat,fetuidispre-dib.UsoramtisV Variâteius apud Veteres turnGraîcos-turn Latinds lune cognomina,' iuxta variaiti filij in diuina Trinitateconfiderationem. In ptimis, quiafic omnia ex trbdito pattft^bylTb produxit, vt irt omnibus diuihui ternarius agnofcatur ;neC qoio-quam in rcrumhbtura confifterepoltit, quod terbario non iuriitatur, Apollini tri-podem dedicarunt* Qudmadmodum cnim per'ternarium omhes ideas ab Vno Pfoclus, in* iis qua*in Platonis Parmenîdemfcfipfit, defcendere''dbcét; ita prilci illi, fnow»;« (ÿ omnia’ternariotamquam tergemino pedc ftare, cleganti facri tripodis lymbolo in-vtiria epitht- dicarunt. Quæ alij de tripocld fabulantur,*ea, vt pueris nota,lubenter practereo^ vnumfemper aâurus, quôéa Apollinis beneficio reuelem',quaî cæteri hadenus intnfrttntn. iguorarunt.-Thraccs Gtzcis'Apolliiiis nomen intcrpretacifunt,dum Dclion vocgt;

rune.

-ocr page 121-

h BB R T I t T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16^'

runt.Quartqüâ nön ignora,à Delo (ic'vocatù efle plerofq.cxiftimafTe j cüm ego contrà/r .infulæ potins nomen àb Apolliniscultu datufuirfè eredam. Nec aliter de Cynthij to-gnominccenfèo^quod Ijcct Fcftnsà Cyntho Deli monte duâû tradatjinihi tamen pla-■céc,Deu prillsCynthü vocatû,quàm mós ita diceretur; eo quôd €inittjo,ad verbß lighl-’ ficet,facereqiicnquâreicuiulpiâccrtiorê-,fiuevnoverboidemeftquoddoceo. Eius rci cunnim a-indiciâeftquôd alio nomine Gunnius quoq. fit vocatus.Cuiuteenim amp;nbsp;(Cnnt-ôo.pro eo-dem vfurpâtur.Hinc Cunnidæ apud Athenien(ès,tefte He(ychio,illi voeati'èquoru gê--teCunnij Apollirtisfaccrdoteslegebanrnr. Nfecaliâ caufla Phanäzus Sgt;c Anaphanreusj

quam quôd omniareuelct, nuncüpatus.Efleverôæternûæterni patris filiüjcognomeni Anafknntia déclarât.Allisplacuit vtArchegenetesdiceretur,eoquôd ipfiusgeneratio prç-

cédât vmüerià.Eft amp;nbsp;apud Ægyptios-vetuftiiTimum eius nomen Orus, ab Ooi jquo prima caufla rerum notatur,è qua Cimbrica Voce Latinis Originis vocabülum, Si Ver-* -drchtgenettt bum Orior remanfit,licet temporis ratio fit negleéta. Hanc vocem ij func interpretati,

qui ApolIinem‘j.«F»i(ïp«vocarurtt,cuiusata Deli fuit,nullehoftiarum iànguine tingen- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

da.M.Cato Genitiuum nuncupaint, eà vocabulideriuandi formula, quam faftidioiæ quorundam aures vix admitcerent.Placuit hUiusara Pythagoræj vti nulla mbrte viola-ta.Eadem racione PatrOus diclus eft,eo quôd omnia produxerit eJe areäno paternæ me-tis antro ; qua de re confule Orpheum in Macrobij Saturnalibus. Quoniam verô is qui omnia gignit,onmis etiam felicitatis audoreft ; voluerunt priici vt ab hac quoque no-

tionecognominahaberet. Lycium itaque amp;nbsp;Lycoreum nuncuparunt,à Uucquo bo- LyctutApoi-nam fortunam dixi notari. Lucius ergo fortUnator erit;iS£ Uuc-oo^,vnde Lycoreus apud Orphcum,prima felicitatis cauflat Ç^ia verô maxima felicitatis pars in fplendorc con-fiftit,maiores noftri Iplendoris vim lt;.utôt vocarunt, vnde Lux apud Latinos remahfit, eadem forma qua ex ûetgt Rex,ex Jfôcwt Merx fadum videmus;Quando enira in co-templatione Dei félicitas fumma ponitur.nequchæc citra diuinum iplendotem mentes noftras illuftrantem haberi poteft, benc reôlei^ue fadum ab iis; qui iplendori à felicitatis nomine nomen dederunt. Orpheus in hymno Apollini cantato:

E'ÄÜt fÀctKap Tivuav nTvoKTOVi ipoTßt ?lt;ux.cgt;)pi0.

Hine amp;nbsp;Avx„)-«péT«çdidus * eo quôd profperosgenetet fuccefTus-haud fecus atque'an-num vetufta voce hux.0ßavm vocarunt Græci. Annusenim vtiSolis circulus trecentös . fexaginta quinque dies ceu vinculum quoddam connedens boni omints caufla à Cirri- vocarunt bris Üue-tjant, id eft, profperorum füccefliium fiue felicitatis vinculum riuncüpatur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

qua: ratio vt clariilima eft,amp; prifeis ritibiisad vnguem confentienS; ita ridicüla funt amp;: dclira qux de Lupi amp;nbsp;Solis cognatione referc Ælianus. Nec minus ineptu quod Clcan-thes dixit. Lycium ob id vocari Apollinem , quöd vclüti lupi pecöra rapiunt, ita ipic quoq.radiis fuis rapiathumoré. Quàm verô prifeaeGimmeriorû in nominibus forma- dicfm. disconueniatrationi, vt annus fauftum profperitatis vinculum vocetur,fi nonaliundcj accertèexipfavoce Anna.quæ circulariseft præcedentis amp;fequehtis temporis nexus; de vernacula nobis interpretatione darum eft,eo quôd circulus in principio fini dc-uinciendis fummam habeat firmitatem. Gra:cos primam lucem quæ præcedit Solis cxortum,ÂbKw vocafle,tertiscft Macrobiusquod benequadratcum noftrainterpretatione.Par enim eft vt homines fumitto manèCxpcrredi Deuni precentur; vt diem fibi benc fottunet:amp; vtvotum hoc finguHs conuenit auroris,ita toti conuenir anno vt 5Luc-bantnominetur.quo vocabulo Deutriorarevidemur, Vt tot nobis dierum corinc-dat felicitatis vinculum,quot Sol vnofuocircuitu comprehendit. Ao)c«,aliis , hoKÔfiaifi cuius pofteriorisvocabulivfum non apud dodos modo viras, fed apud plebcios etiam amp;cmediovulgo homines tempore fuofuifleEuftathius fcripfit:qUi tamen mîrumeft, quàm feiè in vocis ratione iriueftiganda fruftra torqueat. Homeri verfus; cuius occafid-ne dehâcvoceverbafecitjfeptimoOdyfleælibrolegiturjamp;àMacrobiocitatür:

«jMûç J OVT âplt;sra riaç, er/S' àfÂipiAijKti vi!^.

Amphilycon quid dici debeat,ex riotatione vocis aÉ|Mlt;p} çdniedare quiuis poflît, modô quid Lyce fignificet non ignoret.Gum enim ipfa aurotafaufta nomenclatura Lyce vocetur, Sc alio nomine Lycophos,id eftjluxmatutinajnodis ed pars Amphilyca dicenda, quæ circa autoram ertjpfum videlicet primum diluculum proxime præcedens. Docct ergo poeta ante crepufculum matutinum in ipi'a poftremæ nodis parte, Græcosiam in k fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ördiné

-ocr page 122-

C A L L î C O R. V Ü

©rdinc fuo dtftünâds ad rogum conlUtifle. Quod auiem Euftathïus de colore lupi fotn»-niatjVt vanum eft nihil faciens ad vocis origine atacondonandi (unt id genus errores iis omnibus qui noftrifermonisfunt imperiti, Lucianus ÄvKaiuyf^ prima lucisicrepcrx ■XViMiiHxi'». initia vocauit,ita vt ïca apertâ auroram dicat,Âvji«y7'êlt; primam albelcencis cæli iucê.a Vc âutemprifci auroram à Uuc,quo profp€ritasnotatur,indigetarunt; ira amp;nbsp;louem Luce-vöcarunt,eoquod hic Uur-heet,id eft, prolperitatis öc bonaefortunæ caput fit amp;nbsp;»WW. * rigcH Latini'crcpulculumatutinum Auroram vocarunt, ab anriquo Cimbroiucpithe-to,quafi3ïu-rooî nomiriaTetur,quoanciqua amp;nbsp;vcncrada motio defignatur. Mouet cnim quot;nbsp;hominesad cófuctosfuosiaböres,nodurnalucisprimGrdiistumpensquieté:cuiusno-nu'ncinfignec0uneturd©cumentu,nonoportere nimirum homines diutiusquieicere, ' quamad prima vfq.creperç kreis momenta. Quamobré qui volet rebus (ècûdis amp;nbsp;be* nceuncibus (èmper frui,is perpetuô cogitet de vtroq.nomine amp;nbsp;Grçco LatinOiSe: illi credat in dubio lucis primordio fontem efleprofperitatis, huic non elfe diucius in ledo quielcendu,quàm Amphilyca nox primæ luci ceflerit. Ne verb quis putec ab aura Au-gt;lt;«’•lt;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coram dici, quafi aurx hoiâ,is ftiat Auram ité Gimbrica elTe vocemjamp; nihil aliud nöta-

quàm antiqua venerandam celcriiatem. quæ cûm primùha amp;nbsp;maxime in luminis difiLufioneccrnatur,fadu vt pro iplendorc vox vfurparetUr. Quoniâ verb aér limpidus nb turbidus, antiqua amp;nbsp;venerabili luminis fufcipiendi facultatepollet, isq.leui flatu plu-rimû iuuetur,prograto fpiritu aura cœpit vlurpari. Qubd Varro dixie ab auro auroram dici,qubd id ad tepus aér aurefcat,id vanu eft -, tametfi xpoxo'oriTr^ou epitheto vidcatur approbari.Eft quidem auru eiufdcm originis priore nominis fui parte,led pofterior pars facit vt antiquam potentiä fignet,ciufdem voculæ indicio iadantiâm potentix iunges.

ftow. fiomcnim idem eft quod validufiue valentia, Ibno produdiore iadantiam notatura. Virgilius vt alias alia Aurorae cognomina dedit, ita inter extera vnfi habet quo etymo-logiam proximcfecutusvideturt

Aurora interta. miferû mortalihu^ oirHutn Extuleratlucem, referees opera atejue laborer.

Sed hxc extra ré. Lupus autera cur Av'xoç vocetur, mea non plhris refert, quàm cur cx-tera pleraq.tum Latinoru turn Grxeorum vocabula longe à primx lingux puritate devait. generatunt.^Ioc apud nos ide eft quod deglutiendo deuoro; amp;nbsp;^lit idem quod deglu-tio.'cuiusicerupræteritumimperfedum eft ^li)c,idoneu verbum perpétua; luporû vo-racitati denotandæ. Hine fi pnncipio fibilus auferatur, origo vocis Ao» fiue AÓ» cxiftec, adieda Aoxor facin Eodé modo Latini à ^luq», id eft, occulto grelTu infi-dittut. ” nbsp;nbsp;diorfquodAriftotelesdicitcfleluporûferèpropriûlfcceruntvocabulumLupus,accen-

tus ratione negleda. Vide quam nihil agant qui citra Cimbricæ linguæ præfidia vetu-ftarum vocum origines quæruntjqUamq, turpitcr omnesamp; Grçci amp;nbsp;Latini in rebus no-PMnApeUa. bis clarilfimis hallucinetur. là quid dieet de voce Pæan?Fcftus a7ra«/rdcriuat,eo qubd Apollo fagittaruidibus feriremortales putctur.Egrcgiu verb vocis fabrum quiDeo be-neficentilfimo ànocendo nomentribuenduexiftimault. quodxque ablurduatq.illud, Apollinem à perdendonomenclaturam habere. Alij alialómnianc,quxrefcrre,nullLim

, operçhaberet pretiu.Hoc interim notandujprilcislöllenirituiadatumfuilTert 7ra/ar, {« a-*!«». quod alij yra/àv protulerunt :qua diuerfitatc lele non intelligere quid dicerent aut ro-garentjprodiderût.Frequés eft in facris noftris cantionibus Haleluia amp;: oÇanna^ fed quid iis voeibus notetur,pauciflimi norut. Ide quodam accidit,Græcis,lâcra nomina è prifca Cimmeriorû religione mutuatis. In Hermathena amp;nbsp;Abeccdario doceo I vocalem bla-dientiscire;eiusnimirum quilèlè in gratia cuitifpià infinuarenititur.Cum cnim preces iinit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ineiusqucrogamus prxcordia penetrate cupimuSjexililTima hacamp; ad penetna-

Pormttnr. nbsp;dum màximè idonca vocc vtimunEauteipfum Vnum notarc,omniü reril fund amen

tum,eodé ioco demonÛro,quod tarnen accentu longo pronunciamus; quo fit vt Giæci perfuum wTa,j»dixerint.na/ai'auté fit ex noftrol^ai-an, quod eft,incipe facere pacé,fî-uc,incipe latisfaccre.Eft igitur 1« wazar idé ac fi Latinè dicas : Blandiflimè noftras preces tibi infinuamuSjô ipfumVnu,vtincipiasfatisfacereamp;pacé nobis cóciliare. Quisniodb non audit,hanc orationê prifeorum patru propriam fuilfe.oblccrantiû filium ,vt paciscu pâtre ineundx myfteriu acceleraret.Quàuis verb idiam olim fit ablblutû, licet tamé nobis eadéprccationis formula vti,co qubd perpetub nobis opus fithac pacificatione.

Confi-

-ocr page 123-

L I B B R t t I 1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îlî

Confitcmur auccm hac oràtionejipfum ApollihemVnüm éflciequc atqüe patrefftju-Ego fater'vnufn fumus. Dicemusergo nos clariore vefborum intelligétia

31 ce, ^at-arij quàm olim Græcorum poétas; certô fcientes, eum noftrum cfle pâcifica-torcm.Câllimachüs in hymno huius antiquitàtis ignarus, quamuis in în frequenter ite* itet^putare tarnen videtur ab hanc vocfeth deducij vt hi Verfusoftendunti

Oii l’nin 5ro/)(ioygt;et’xoyo/u«i', ôuKxaTOVTB

- d'::^jâtfÂ(pèç'lt;ni‘iirf)eiiTiç-opilt;pt//uvJovîbpeTOÂaoç^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'..7 .

aai y rySioStô*tôi-X’â*n^V’na-SaifJcSvió^ótip, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.j. ..-lî.-iii

lîô''Azi'^çHtpzç. T^r^t^vcriixaTlirap«?, «ïAAot'ê»z«r’«AAtô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;

,7^''’. BaAA«» «»tir ôZç-6r. «TtnüTjitrer J« Aetoç, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'-o p- i'-

lt;» l’ètiiTm/îtoVfïn^éÂôç.îifôüerfpinifip -

rdfcor*aôao7iTgt;}^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .1 • 'î ■ ■■’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Hicvideasijjin primùm acelâmatufti fiiilTejCum fèrpentcm Apolîô oceUifTet, ac Tnttâ.^ i/i TTO/noi» à poetâ elfe mutatum non obaliacaufiTaM/quàm fignifîcationis igrtorâtiarh Jierfus coneirinitatc. Licet poé'caru fabulæ muleis modis à prima füafinceritatc degene- • jarinLnoneft tarnen in iis VeritasitaprotfüsVelobfcuratavclcxtinda,vtnullâciiisap-pareanc veftigia. Acceptu nimirûerat à prifcîs Cimmeriis, hànc acclamationê in mtav ad Apolline referenda,ea ratione qua obfecramus, vt ferpenterrl hoftis Iiumani generis .occidat,radiantibus flamei fui amoris fagittisjatq. id quidé faciat deicendens in PythOj id eft,ad putrediné huius mûdijaccepra videlicet humani corporiiscóditione.Efatcnim in afcanis oraculiSjDeu ad hanc Pytho,id ert,adcorrupreiâ defeènfuru,amp; in ca reiribi-lem illû draconé occifum irijamp;tum dernuomnern vaticinioruveritatem,in lucé ptodi- quot;nbsp;turâ,Diuinum hoc oraculû itacacodamoncorrupitamp;in rem fuâ véïtit,vtlc Âpollinê file mentiretur,amp; id quod futurû erat,fingeret prçteriiflejcommentoînter mileros ho-^ mines fparfo,nelcio qüem ferpente,Pythoum ab ipfoolim occifum fuifle.atqieodê lo-qo vaticiniotü vim fufcitafle.Sciuerat nimirû callidus draco,lefe a veto Apolline cocul-lt;andû, amp;nbsp;tu veradoélrinâ inter mortalesde vita æternaexoritutâjatq.huiusrei inmiif- dîMmM-tisoraculis exftare promiffioné-cuius fidé vteuerteret,mendaeia confinxit,quibùsvéïa vaticinioru inceiligentia corruperetur,amp;: tande in meras nugas amp;nbsp;velana comenta traf- biarrogat. iret. HincDelphicû fîue Pythiû oraculû, reuera Pythusnomine dignum, eo qùôd totû elTetpfeudapoHinisfraüdeadcorruptelâanimorum comparatû.'Hac via imrnânis fer-pensab Apollineoccidendus,perfonâfibiApollinisfumpfic, amp;nbsp;miferos mortales inea pertraxitdementia,vtipûaccinerenthymnûfiueephymniû Deifiliocanendumlt;Olim Qfgo pi) vates inftituerant,vt feftis carminibus fuccineretur an, 3 r-pai an; amp;nbsp;id quidemad eum finem,vt verus Apollo, amp;nbsp;verus magni conlîlij leuelàtor feftinaret vt patri cxlefti fatisfacerct,atq.gcnus mortaliû à dtacone Pythoo in iplà Pytho,ideft,mor-tali corpore liberaretlt;HancEpoden immanis draco beftia abotnihanda amp;nbsp;fatalis oill-nium malorum auôtorfibivnàcum nomine Apollinisarrogauit.Hçcinquâbellua, fîue, vt cum Callimacho loqtiar,«fazuôvzoç flnp A/ro? o?*/?, id eft, infelix beftia,horribilis draco, dum feoeddendum fcirct,fefe finxitoccifurû,amp;: fimul fàctilcga fraude fibi arripuit'di-irina nomina ditûnum^.cultû zamp;l cûm pater effet mendaciorû om niû, Veritaris vatiei-niorumqânduit laruârquà in profeffione vt faciliûs fallerer,im pofturis fuis aliqtiado ve-rjtatis nonnihil mifcereconfûeuit^tanietfinon dubité,quin nonnUnquam,diüinonutu lt;joa,ôlus,qua5dâ veraprotuleritoracula,vt eft illud de lao veto ludreorû Deo. Si qüis volet clariùsviderequibus technis diuinalîbi fÿmbola amp;Oracula Diabolus arrogarit,is légat Firmieum Maternû,vtex auâ:orc,quàm ego fîm,illuftriotecôdifcatfurtiualarüati dxmonis ornaméca veto pofTelTori vindicare.In eo in ueniet illud: ê» TVpTrctvM

SX. KvpißitÄotJ7tt7rü)xa,ytyova pivç-ix,oç, id eft ex tympattocomedi, ex cymbalo bibi'jfadus fummyfticus, cacodçmone fibi ex Dominica: cœnçmyfteriisfuppilaffe. Et rurfus iftud: y(_aîpivufÀlt;jgt;ii,;^aTpevtov (p(iî'ç,ideft,Auefi?onfè,aue nouum lumen,fèrpencéfibifuratû elfe ex vaticinhs de Chrifto apudvetuftilÊmos celebratis. lté aliud,ôeoçl« ^rêrpasç.id ert,DeuS ex petra,fùrieptüm effe cxoraculoquo prçdicebatur Chriftû forepetrâ qurc cæleftis Ic-rufalem effet ftindamentû. Quid multis.’apudhuncvidebis nequilTimum humani generis hoftem omnia profanæ luperftitionislÿmboladefanclis venerandisq. prophctaiû oraculis ad abpminanda furoris fui fcelera trâftuliffe; N ihil ergo noui dico, nihil piis âu-

Ek Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus

-ocr page 124-

Tix

C/trnn^a.

Carntut A.-foUo.

•Cat.

4ïalt;.

ribus indigni.duiu doceo Apollinis nomen ex diuïnis myfterioru fcriniis cacodxnronv libi luppilafTcjóó casfibi odas furto (umpfide,quas diuini vaxesdraconis vidofi dedica-rant.Idcm importprfcclçtbflîmus vcrii CbrilH cognomen fibi arrogauiCj dunr fc voliiic xapvijovvocari. MeminiinAmazonicisdeCarnaamp;: Garneoobiterqiiædâ annotaire,amp; inter alià,quæprifcis,j^omanis Garnavocaretur;eanimiru Dca fiuediuina poteftas,pór quam,quod nobis maxime carum cflc debet,fit propinquiibmü;quä ii Latino fei mone lapiencia diuinam,Gimb'iicó Mincrua dicas,fc€tó dixcriS.Atq,hinc quidé Apollo Car-ncusdicipofletjvciillic notaui: venim quia voce Kapt*î/oç fie interprecattir Macrobius, VC in ea innouationeagnofcac j lubeter cufequaT,amp; eum Kee^vaov vocabo,qùi Cimmeriis Kc^jO-vÉÎJd eft,amoré innouans dicercturXat enim illud cflcjcui ïîe-ar,id eft^veheméter órovtmaneasjdiceredcbemus, Hcrmathena tradie,quod vocabülu verfuni fiaefaeir, id eft,contingo;inquo finis eft amp;nbsp;pcrfedioomniscaritatis» Qui ergo facit vc amor quo Dcum cotingere debemus,rcdintcgrcturacq.rurfusnouus fiat,quod jßccfiuC'^^p ûgniû-

.catjis Garncius reóliflïmè diceiur:qüæ Vox nifi de Ghrifto intclligatur, hand cqnideih Tcio de quo intclligi poflje. Nihil itaq.magis cofonu dici queat, quam fi Garneio accina«-CarneiKt di mus,î«-w zra/w xa^'?«.CalIimachus rçcfiûs quàm intcllcxerit Gamciu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voc»‘

jn uu/;«e

'fim. uitrqua voceisnotatur,cui mulcisprecibus fiipplicandii.Huncenim cuefic aitjcuiarac perpétué calcre debcant citra omne ccffationédiuie perpetuum igné efle in ara cuftöi« diendu canit^quod quid aliud effe dicas, quam hucamoreperpetuoin arapcâoris rio* ftri colioportcre. Cui placebit hxccleganter expofita vide re, GyrençâadeatMufàm, à cuius oredilcet qudlàcrilcgè diabojica bcftiajfiue Ja/juôtuoç Ônpfinyoç olt;p/ç diuinos honores vfurparit.Garneius ergo à€aramp; jÇîci,quorum hoc in alia amp;nbsp;alia dialcdo aliter acq.alitef pronuciatur.jâd fine j^pÇapanis Brabantiscft,vndcvêAç terra modo recens arata,ftHe-fyclîiô credimus.Àl-ij jßcudicunt, ynderéoi;. Plurimi Ji5t)u,èquo Latini fuû Nouû Habenrt Brabati füperioresjßkUj,a quors/bç fieri poirct.Carneius igitur fummus'eft iûniç caritatil innouatoijfi voces quidé.iis primüm tribuédÇjquibüsearûratiocôgruit’maxim.è.Quai obrein Chriftus veruseft Garncius,cuiarænoftræ perenni amorisïoco calcre debentj' ' cqiq.pcrpctuô canendu^C-repai-an, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Variæ admodûdc Came» opiniones

jaim.

Ns»f.

Nüuitf.

Ciirneitn ve'

. fitteji Chri‘

Ji/is,carnefMS l-upiier.

fucrunt; quarû nulla magisad veritatéacceflit, quàm ea quæ Garneiû eundêcum loue fccic.taidànias^quàm nihil certi de Carneio apud Græcos conftaret.làtis oftendit ; que tarnen VarinusPhauorinus fingulari vicit diligentia,addudis dnicrfisTheöpópi, Pra-xil^jAlemanis amp;nbsp;Demctrij fcntcntiis:quoru primus prodidit Carneiù,Iouéamp;dudorc

ab Argiuis olim nominatufuifie.Bcnc illequidé,nifi eau (Tarn fal(àm,à nclcio quoGar-110cxcrcitusduce petiuiflet-.quia (ciliect Camusexercitû duxerit, Jupiter Carneius fie nuncupatus.Praxilasitéad loue hoc nomen àprifcisrplatû vidons, Carneium quêdana louis amp;nbsp;Europa: filium confinxitjtncliusdidurusdî leuis Sé Erigones filium dixiflet, vti Car«mgt;- jçugj-a fuific Cronia nollra docucrunt. Alij Carneia feftos Jouis dies fuifl'e fcripJcrunt^ caufia nullaidopca ad idprobandum allata. Ex hac tarnen diuerfirate opinionum illud-in pritnis darum,Ogygia prorfus facra Carneia fuific,quoniam ab omnibus inter vêtu* fiilfimacommeroorantundeindeexearum collationecernas,ad Jouis filium-ea pettî-huiirejamp; euquidem talcm,vc vcl Apollo potuerit,veJ Jupiter dici,quod in folo Chrifto/ qui amp;patris arçanorum reuelator ell,amp;: idem cû pâtre, Veritatt fuam* poteft tucri. Hic enim Joins amp;nbsp;vnicus Carneius,quia foins nimirû caritaté inter Dcum amp;nbsp;homines reno-uauit,amp;:idcirco Polyllitus optimoiureà Callimachovocatus jquoniâ multis precibus‘ hic vnusoranduSjVtpote per que Jblû àpatrenoftrocælcftiaudicmur.Quk'tnodônon’ pcrfpicit quantû momenti habcat vera prifearû vocum intclKgentia ad impiascacod«-monis fraudes dctegêdas:quas fi Ladatins,Arnobius,Tatianus Syrus, Athcnagorasju-Jlinus,EuJcbius,ca:teriipquicütra idolomaniam fcripfernnt,explicate potüi{Tcnt,bonc Dcns,quibus verboru fulrainibus eloquentes illi viri contra horribilé hanc amp;r immané Içrpcntis malitiâinucdi fuifîcnt! Vt ilia bcllnam pcftilentifiimadiuinistitulis amp;nbsp;hono-ribuscxuijfent atq .cxcoriafTenc ! Quàm fanaticis erroribus miferos mortalcs Pytbous hic draco demctauitlVt homines in Jùa cadra c caftris Dcipertraheret, omnés fibi Dei' nomcnclaturas,omnGs titulos,omnestejrerasmilitâtes Jùmpfit. O callidûfiratagema! Ipfe quicôcuicândus,qui côtercnduserat,Chrifii vidorisfigna prefercbat.IpJè dracoJc njétitur draconis hoftem :amp; ne quid eorum quæ vaticinia promiJeranr miferi mortalcs e.xfpedarcnt,Jîngit fe iam olim vidoria contra draconc potitum,amp;: vtillud 1« ad ' fc

-ocr page 125-

1 F B È R I t t t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irj

fc transferrer,opinioné {cuit,lt;lracon4 (agictis à lè confixfl.vtGrxci putarentÄ abîwdc-nuarijäc wa/fltp à wa/«i Quanquam aucc hæc fufficiuntad docendu, non Apollinis tantu oomç,{èd plurima etia cognomina eidêapiid prilcos attribiita, de Gallico (ermone eile ciariw a. interpretanda,no pofltrm tarnen facerc, vt non addi Apollincm ctiä Clarium didum £ulfle,non vt plcriq.jomnes aibitrantur à Claro vel opido velJnlùla.fèd ab eo quod huic omnisIplcndoramp; perlpicuitas,ciim'cacteraiu rcrum tumoraculoru debeatur. Quod û à.Latinishoc nomen priUS Apollirii datum fuilTet quàm àGraecis,apertiirimaeiusforet latiotnuncquiaQraecicius fibi vindicant origine,approbantibusetiä Latinis, nulla po-reft caulTa (ignificationisirnienih,nilîaddarum opidû cofugiacun quod Colophoni ta viemum. fuie Vicinû,vteiusnaualevidcaturftriirc:quodamp;Euftachiusfcripfitamp;Plinius indicauit, dû dicitColopbonein Apollinis Clarij fpecu lacunaefle, cuius potu mira reddatut ora» cula-Ppctum autchuncClarum vocaridi!ràTot/aAgt;{efü)eoquôd forte Apollini obtige- , jritiNearüs tradidicTheopopo platuit à quodam Heroë cul nomen Claro fucrit,nun-cupatafuilfe vatidnij lcdcm.Ego vlicriüsrogo.vnde Heroi nomen datum fit? Quod fi lielciant.quid adrem facithoccômentum?Latini Claru dicunt id quod (plendidû eft: .cuius vocis,quia nulla habenc etymologiam, fateantur neceflè eft aliunde eâ in Latiu venific. Ab ipfis igiturantiquiftîrais Italiæ incolis Gimmeriis voce retenta fuifle ex no- gt;£UKr. fttalinguadifcasdnquavt quoudianuscius eftvfiisiita ratio quoq. vaidc luculenta.CIar enimlplcndidû dietmus apcrtum.vt ex îlrcopoficum intelligatur.quarclblu-jionis via id claru crit,quod pulcritudinc,quç per lt;CaI nocacur,in rébus facit mancrc.In obfcurisenimnulla nobisapparctpulcritudo, proptercaquddea nihil aliud fit ,quàm idquod omnibus placet,à Cat al,vtamp; antea,amp; inHermathena traditû. Splendidû ita-que.citraquod nihil in rebus omnibus vel mentis vel corporis oculis cernitur,nedû pla-cerc porcIfClac vocatur.Latec amp;nbsp;altera in hac voce caufl'a, non minoris ferè, quàm ea quæ expofita eft,facienda. Cal vocali longa idem eft nobis quod caluû, à Cal verbo, quo dcficioveldiminuorfignificanir,amp;ï^arquopiliamp;tricaîfignificantur,abarquodelide- at. Fnorari;ita vtCal-Oaridéfit acüdicas.tarcns omnibus tricis remoris. Quamobrem Claru à prilcisCirameriisad Latinos venilfcjta eft darum, qüàmquod clanlfimû. Nc-minicrgocorû qui quid Apollinis voce denoteCur inCelligunt,dubiû elfe poteft,cur A-pollo Clarius vocotur.cû ille cuius partes fun t vt omnia reuclet,faciat vt omnia cia- . Fa protinuseuadant.Oracuiû igitur à Deicognomento cacodæmon Claru nuncupauitj in hoc iuxcà ac in cîcreris lacrilegij danaudus,eo quod aqua infanos reddens,non Ipiritu Dei,fcd afflatu diaboli homines irapleret.ac EngaftCrimâccs fiue Engaftiitasredderet* fanaticis vocibus milèro vulgo illufuros. Quàd vero Apolline morbos depcllere làcrifi-ci dixerint.eius haec eft caufia.Eft fane Apollo verus animorû medicus,vti Carncius,at- de^eUtrt. que hac rationc maxime inuocâdus.Verüm quia corporis valctudo plerilq. omnibusa-■iiiraorû lànitatc antiquior eft.auaritia làcnficulorû quæftui luo ftudés populo perluafit, Apolline morbos curare,fi facrificiisamp; donariis placaretur. Verfim quia plcntq. hetbæ idiuinarcuelatioaecognolcuntur,nômalètota medetidi arsad Apolliné eft relata. Ac- aam.' cedit amp;nbsp;ratio Phy ficorû.qui Apollinis nomine Solem iniclligûtcorporatû amp;nbsp;fpcclabile veri Apollinis fimulacrû.àquo cùm oïseorporu laniias,oïs vis amp;nbsp;elÈcacitas plantarû,amp;i .reliquorû,quib.morbi profligâtur,vires promanét.nÔmalè Apolline medicina: prxfidé )fecetut,tametfiaiteraillavis,quæinanimiscurâdiscernirür,infinitôfitpræftatior.Enu-merauitCæfar tertio loco Marté,bellipræfidé,qui cur Marsdicatur, paulo ante expli--caui.De loue porrô,que cæleftiû imperiûtenere,arque Druidæatq.cæteriTheologidi- hrnm Dtm. cût,ambigcndû videtut vnde nomenclaturafuafit Ibrtitus.Cùm enim lehouaHebrçis - ide fignificet quod Græcis Latinis ens; videri poteft louis vocabulû inde ad Latinos vcnifie.Lubenterequidé id cofitercr , nifilciré Italiâà Iapcti,nô àSemi aut Chami pofterisprincipiôoccupata fuiffe. gou vel 3|au,vtalij fonât.circûflexa vox Ixtitiamgaii-diûq.RP*^lt;^ nbsp;nbsp;nbsp;reftatur,cuius fi ftiudurâ examines,inucnics eâcoftare ex 3 ïjou fiue

Ï5au,quod idé eft ac fi dicas,Tene.Eftergo vox eius propria qui blade rogat.vt,quod pla-cetjtcneatur.Ex 3augt;niutato3 in 4B,fit 45au,vnde Gaudiû Latinorû. Græci hac voce i« •abutûtur.dûindignant! hanc vocula thbuûtiquod tame Grämatici ûc exculant, vt }w cû acuto toxio^i’rhtetçn^v i-rtppfjia dicant ; verum dû circûfleôtitur,gaudentiû voce elle iMbilt,M,4re fateantur. Launi ex3ou3«ieccrût in Iubilo: quod Feftusfic interpretatur,vt ideelle dtcac quod ruûica voce inclamareitió cxpreflaanimiaffedione.VarrOjnefcioanlèlatis

kk 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intçl-

-ocr page 126-

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. c A t L I G o; R y Al

intcllexetîc,à me fane no intclligiturjdü dicic,Vc Quiricate eft yrbarior5,fic lubHarc ru-Siÿtritâre. {];icoiu. Quiritare idé cfTe quod per lamenta tonqucri èâ àhxiliÛ inclamare flebili voccj ex T.Liuio dilcas,eo loco quo foeda Bacchanaüorû ftupradelcribit» Quirltateî^ Quiff-tes ad auxiiiu vocarCj Varroamp; Noniüs interprctantur: Nobis dé’vetullo Cimmeiiorü fermoncclaru.Quiritodici à €t(tcn,m«cato G in Qu.quod verbum idem eftquod eiu-lare.D. Anguft.rediûsquid lubilaro (ici,expreflialubilarc,inquit,propriè eft gandiu vet-gt;-bis no pofte exp]icare,à:tamé voce çeftari quod cordecoceptu oft amp;nbsp;verbis explioariJiÔ poceft. Quia verb ^iUcx 3ou Cimbricô faâu eft,lÿllaha ea tepus longu (ctqat.Sia Silin« latU'sfcopulis audiuîpinbjla Cyclopsi s. ùMé iîinoiitjd' -' .chu

Noftrates pro gjou 3,o frequenter dicût,vt aurigae ptoï^ui^ vel lt;® clamant 4 iqwi* met gj.vetuftus,militû Romanoru clamor,quo iniperatori'pervibéin CapitoiiÄeöiji ie bacchus. acclamarc folent.Io triûphe Io,làtis déclarât.NccaiiterdixeruntGrici LibcntjMuîfèr» Soipt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lobacchujà bacchantiû videlicet voce.Hinc^îoIptapud nos,proibmiiiaöblelt;ftatityrÏG]êC

imuttymm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hilari,Se 2foit pro hilaritate,coc 3(oigt cocifum.A Sfou fgicur,amp;.i^iiS,quolt;dÜJg^iß-

cat incito veheraéter,fic ^ou ijSalpiratione de medio l’ublata, quovehemiBS’^mcicaxÄ ' gaudiû denotatür. Quod ft à 2$cu amp;nbsp;J^iticu-it facias,,eôdétendèiiquoniâ,ad eânW5d« gaudij feruoré notaucris.Diximus modo Mcrcuriû nihil aliud eftc,quàm pcrfcéti'GOn’-templationé.atq.ea notaDeû ab AciftoteledefcnbLldédocuit voluptateniopcranoii' indiuiduaefle comité,atq.adeô ipftus operatiorris efle perfeóhonéquanda,veluti forma ftipremâ. lâ voluptaté tanto meliorêefle,quâto àmelioris facultatisoperationemanac; titMifijiri- amp;nbsp;eârurlùs tanto præft«antiorê,quanto id,in quo facultas lèlèexcrcct,pra;ftantius fucric jimtiffMm excellentius. Hinc effîcitur,vt cùm Deus perfediftima perfediirimiiftt côtetnplatio, ftt etiâ preftantiiTima voluptas,tû propter facultatis operands excellétiam,tum proptec materiâinqua verfatur.Sicutigitur à Fumma contcpladonetâquam ab vltimo bonoru fine omnis intelligendi visincitatutiita à proeftâtiffîma voluptatétanquâ àfummoom-niudcfideriorûjomne métisgaudiûincitatür.Eftigitur Deusnóperfedamodocótem-platio amp;c abfolutiflîma voluptas,lcd Vehemétiftimus étiam omnis gaudij ftimulus, quo multomagisanimi noftri,quàm equusœftroagitacuri. Qu.aobrem louis nomen tanto eft quàm Mercurij diuinius,qüâto operatione voluptasantiquioreftamp;; præftâtior.Quo fit vt quauis vnus fit amp;nbsp;idem Deus louis amp;nbsp;Mcrcurius.lùblimiore tarnen notione louis quàm Mercuriusintelligatur.HomerusZçâi'ï/xo/odixit,pro vend vehemétia. Apud La-dnos Visnotafignificationevfurpatur:quorûvtrumq. abï^iiS Cimmeda voce deriuat turjillud quidéIbla negledaafpiratione, hoc verb adîiîiratione in digàma Æolicû.mu-tata,vti ex Venctis Heneti,ex 6tamp;«ç veftis, ex Hefpctus Vefperus, amp;: fimilia ex ftmilibus formantur.Accipit auté ïJijS fignificandi rationé turn ab ^tt.quo feruor notatnr ; tu ex ai'piradonisamp; fibili natura: qui duoftatuselementû fubtiliftîmû, amp;nbsp;ad celeré pcnctra-tioné maxime idoneû deferentes, voce faciunt ad vehementiâ incitationis denotanda tam apta.vthaud videâquî poflisinuenire apdoré.Iouisitaq.vehementiflimûcftfum-mi gaudij incitamentu,quo omnia rapiuntur amp;nbsp;in cæÜs amp;nbsp;in terra^Vidcas quttlô,quàm cogrua duatû iÿllabarû copofidone nomenclatorcoplexusftt totius philolophiæd’um»-mâ:amp; videas iterû.an vllaomninoingcnij humani lollertia voce paris breuitads queat fabricari, qua æquè ftgnificanter hæc volu ptatis amp;nbsp;gaudij vis,ad lummû bonorû ferens, çxplicetur.Quaefiuit Ariftotcles diligentiflîmè,quod nam inter operatione beatiffima amp;nbsp;fum ma voluptaté,vel dilcrimen vel côiugiûftatui poftet,aevix tandem inucnit,qui-nam vtriulq.limitcscftcnt.Noftrifcrmonisarchitedusftatimanimaduertit,in volupta-te maxima quâdam latere vim incitädi ad aótioné,atq. caomnia rapi ad primu amp;nbsp;fum-mum gaudij omnis irdtamentu.totamq.hanc accurata luacogitationem duabusfigni-ficantiflimis fylJabiscóftgnauit öó incluüt.Vterigiturfe præftitcritadmirabftioré.iisiu-dicandûrclinquo,qui nee vllisprauisopinionibusfuntandcipad,amp; mediocrem linguç noftræ cognidoné philolophiæftudiis côiunxcrunt.Quçrilblet,ac magna fcholarûcon-ten done agitan,non olim modo,led noftra edamnû ætate,An lummû bonorum in vo-luntaceeftét,an in facilitate intclligendi. Ardua lanè qua:ftio ,amp; multis rationibusin vtramq. partem,cdm abaliis, tumàScotoamp;D. Thomæ dodrinam profeftis,dilputa-’ ta. Nobis denomenclatorisnoftri lcntentia,amp; eorum omnium qui Orphicam theo-logiam allcgoricisfabulisamp;: Cimbricis vtpludmum nominibus tedamlèquuntur,di-cendûcft'et,voluptatéfinem perficere bonorum quidé, non tarnen totum complcdi* Quemadmodûenim iuftam mébrorum omniû menfuram amp;nbsp;compofîdoné vnà cum ftorido

-ocr page 127-

L t É È B. t t I h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

•Äorido amp;nbsp;grato colore ncceflariô comitatur pulcritudo,itâ per^ed3 inteitigciitiîfe aöio-néjinqua Peripatetici vlrimam conftituunt felicitatem,noh poteftnon fequi voluptas omnibus nniTierisabfóIuta. Quamobré fi hæcab ilIafeiungidiuelliqucpôfTetjprofcâô^^^'^JÏ^g' :voliiptateipfiimentis adione^icéremusperfediorê.An nó ipfc ArillotelesdecimoE- dtr. thicorülibro'cópulfuseft fateri-operationéabipfa voluptate perfieiveluti forma qüa-dâ? Quod fi fie cfi,quid vltcriûs quærimus.qiiid ambigimus,qüid bæfitamüsJGtir no a-pertè confifemur id quod volétibus nolentibusipfà tainêextorquer veritas? J5. fiin vo^ hintatc princtpiu ûtjCÙm cçterarù mentis motiônûjtum eins nlaximècjüaadfummanl üarimurfeliöitfitóinó poffumusnobis quietêaut tianquillitacéaliqiiâimagi'nari.nifi^voi iâtas no{îïaM»coi,quo fcrcbatur,acquie(cat;atq.idcircodicamtis necefleeft, in quô pri^ -naum cflmouendi exordiû, in eoetiâfinéVlcimû cfieconftituendum. Qiiamuisigitur xcapicvolupfas ab operatione perfeâiflima hequeat l'eparafi yiatione tarnen pdteftdi* ueili:quod dufic,fatendû erit,vltimûamp; perfedum finem nonefiè in ipfànüdà Ôpera-tione,quippô cpr,iuxta An'ftotelis fèntentia,modus adhuc quidam formæ deert,fed in , . fljiavoluptateroperationé omnibus perfediOfiisUUmcrisabfoJuéte.Quid? ipfèChfirtuS •folus omniû;bonorû audor atqdargitor apértilfimè ipfâ felicitategaudio definit, aiês’, ■Engeférue fwne nbsp;nbsp;fid€lis,(juia fitigt;erpaucafuifiifidelis,fupèrmultatec0fiitHaiiniraigt;igak

dfîi dotnint ra/.Porróeft quiiqua ta alienus ab omni fenfugt;quinefciat ab omnib.'Iegifid-toribus dolores amp;: pœnaspfo extremis malis habitas fèm per fuifle,atq.idcircoharu mein àfiagitiij 8c (ccleribus malos coëfceti côfucuifle?Quôd fi rnala operatione aliùd ma-Immaïus eft.cucnô bonaadionealiud bonû prîeftantius iudicabitUr? Quod verôillud crit,fi rujn cricvoluptas,benc agcncibus velut præmiû in facris litteris proponi coîrfùe-ta?Qyis negatTartarea torméta lùramû elfe roaloru ? Quod fi màloriâ Ripremiim do-Jorcuefinicur,quid ni fummû bonorum ficin volupcate?Scio vitaæternâ in Deicofpc-du^b Apoftolo conftituM ertejvcrùm is nó negat,ex bac contêplacione fummam lèqui Voluptaté.Immo cacaufia Deum cognofcerecupimus ScintUerii Vt élus puîchritùdinc perfruamur:quod fi verc dicitur,nô ipfa Vira £Cterna,(èd vitæ æternæ voluptas,fiuc Dei ffuitio,quod idé eft,fumma erit bcatitudo. Licet enim vita in beatis ncqueat à gaudio lt;nbsp;feiungi, inaliistamédifcriméccrnitur.Rurfus nihil in omni vita amp;nbsp;omni officioru lati-tudrnc ipfo Dei culcu amp;nbsp;vera rcligionc praeftätius.Atqui lefuSjVnus ex probatilfimis VOUE {âpicntiaî dodoribus,tradie ipfius religiofæ vitse præmiu amp;nbsp;coronä efle iucürtd'ttateih îtCCj.gaudiû.Eiàiasfumma nobis præcinens felicitate quam Chriftüsfiiis daturasèrtet^ caridem mulioantè conürmaiiïtkntentiiif/aurietts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingaudio defohibus

lt;£aluatorü. Sed quid multis opus cft?Is eft no Chriftianoru tantum,fed omnis antiqui^« tatis cofenfusjficut impietatcTartaree pœnæ fequenturjita pictati cæleftiagâudia'mef-eedisloco propontNulloergo modo Stoiciaudiendi, qui virtutem ipiamfibi præmiÛ efle volueruntj ncc vllarationccómittendüm,vt toti Veterum Theologiç repugnemusi 'quod fiet,nifiin voluptate ea,quç vt palmariö ôc corona redis officiis promittitutjfqm-anam collocemus felicitaté.Qiiicquid igitur vcl Afiftoteles, vel alij diiputatfntjd no--biscum facrislitteris 8c Orphicatraditione,atq. adeo comuni omnium hominu fehfu îenendum,in gaudio amp;nbsp;læcitia fummu efle bonorujdicendumq. cum Salomonc ir'Exr--f^e^iatioiujloruwZ^rzrM.Cantemus ergo cum Dauide amp;nbsp;D. Petro 8c toca Chriftianoru ,ccclefia,airumpta nobis Meflias peribna;wihifecifli Tjioi '^vita, adimplebti me titia cum -vultu tuo,dele£tatie)nes in dexter a tua vftj.in finem. Quid ? nu quis adhUeftru-pulus?An nonaudimus ipfum Chriftura nobis clara voce per vatis fui os clamahtcmj iuminu bonoru efle in cadeledatione?quaex cófpeduVultüs diuiiliâccepturuseft pri-mùm quidem ipfè Chriftus, deinde cætcrioés qui gratia eiusfuturifunt bead. Quo et loco,fi quod de vita aeternaantè didû eft,explicetur,totaquçftio fueric profligata.Qiiâ,-do ergo in fr uitione,qu£e nihil aliud eft, quam delcdatio, qua capimus ex eins quod a-mamusprxiencia,{ummafclicitascontinetur jScad hanc Deusipfè tanqitam vltiinui omniufinisincicactumfetumvniuerfa,procaquxq.pordoncquam ferteord captus,’ lt;nbsp;* ncc hac fruitionc diuini vultusquicquam fuperiusqueatcogitari;confitcamur oportet louis nomenfummû bcatitudinis apicem expliGare,8didcirco non maloiureab iisqui ftolidèôcimpièexdiuerfis vnius Dei nominibus diuerfbsfibiDcoscôfinxerünt, fiipre-mo Deo tributuraeffe.Verum vt Gramaticorum edam pueris fads facia,obiter8c illud admonebo,louis in redo dici, nc quis iraperitc gcniciuura dumtaxac cafum in hac fibi » 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k k 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;voce

-ocr page 128-

ïï ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L L I C o R V M

voceîitiaginetur.Docüît id inter alios,nodium Atcicaru fci iptor,aicns ex louis amp;: Pater gemino vocabulo cópofitum lupStercoaluifle,période atq.ex Mars amp;nbsp;Pater Marfpitcr dicebatur. Quod aucc loue à iuuandoderiuet, facit hoe qui de de ex ter or u in omnium Icntentia; verdm quàm in eo no (it integram vim nominis aflécutus,(àtis mqdo liquerc credo. Non eoinfitias ab code 3(u luuoôd louis dici,fed nego nôaliuàin louis nomine quàmin luuo latere. Hoc enim fola adiedaverboiuterminacioneex3;oudcfcedit,Iouo futuru,nili o i^ v mutaffctjac diphthongd in vocale amp;nbsp;digâma refoluilTetàllud, vt dixi, duarû voeu habet cópolitionem.Ex louis altera vox gignitur,magna infignis erroris oc-calionem prxbens LatiniSkVeiouis xdes Romaeerat vnacu fimulacro/àgittàs tenente;: quçDeum fie didu idem exiftimacaudQr.vt Vefanus dicitur amp;nbsp;Vecors., quafi minime iuuaretjlèd côtrà noceretjcuius rei fignum (àgittædarent. Addit pleroPq- incafuilTe o-pioione,vt hunc Apolline dicerent. Nos (cimus Apolline Nomium amp;nbsp;paftotem vocarf, eiq.cwragregum amp;sarmentorum clTe.Quamobre fi quis cum dicat omni brutoru am-man'tiugenefi prsefidcreA ei quoq.fuosllimulos adderead voluptatc perfcquendaraj jj - video quid fit peccaturus. At hoc ipfum Veiouis in Cimmeriorufermone defignac, co quôd vocula hac 10e,totum brutoru genus intelligatur. Sagittæ veto minime fignifi-canc Vila Ixdendi facvlcate,(ed cfficacitate radioru, qua pénétrât vniucrïà, no homines ^tantfijed greges quoq.amp;armenta.HabetCupidofuuarcû,habet fagittas.,quibus ho-minu ferit prascordia vt radiis amoris inccndantur. Quid ni ergo codé modo in Solis ra-diis amp;nbsp;Apollinis fagittis id quærimus quod Dei propnu eft, vt nimiru eum dicamus ex Validd^mobonitatis fuæarcu perpétua tenfionênunquâ rémittente fagittas cmitteré amotisigneferuentesjiisq. vitale omnibus immitterecaloré,cuius viamp;: effîcacitate ad cam rapiantür lætitiâ,ad quam louis dicitur omnia prouocarc. Non eft tarnen ita cogi-tandu,quafi citra allcgoriâ amp;nbsp;myfticum fenlüm Deus Veiouis diceretur.Diuinus vates ^olim inter Ilraclitas cecinit,amp;: Chriftianorum chorus antiquâ eius quotidie repetit can-tionçm:Âe»zrgt;?w amp;nbsp;tumenta(aluabü Domine,^ueadmeduwi multiflicafii mifertcordiar» ,tuA Dem:fil^aute heminu in tegminealartt tuarttIferAbttntJnebriabttntuKobnjbertatedo-iurrnti-vtet,-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vvluftatü tuA,pûtabù eos. ,^finid. in te eitfons vit a, amp;nbsp;in lumine tuo

iiomints in- videbimm/umen.Hîcncmini oblcurumeïTc potcft,iumentorü nomineneq.equosneq.

boucs,nec alia bruta animalia intelligi, eo quôd hæc crus voluptatis fonte no pocctur, ,in quafummûconfiftit boporû;(cd hominesintelligi peccatis inuolutos, amp;nbsp;pecudum more terrenis (olismhiantesjdequibus alia ode: Homocum in honore e^et^iiinteUexit, 'comparatm eil iumentû infifientibus, amp;nbsp;fimilis fallus efl iüù. Pollicetur ergoPropheta fempirernâ cæleftis regni la titiâ ipfis etiâ lumentis, quæ infinita fua dementia ex antro _Ca^ilibcrabit.Quisergo dicereaufit,Ioucnóredè Veioue vocari.’ Quis nonvidet,non folumfimpliciterDcü VeioucelTcjquia brutaanimatiacorporei pabulivoluptate per* fundujlèd proptereaetia,atq.id quidélongèdiuiniore notione,quód hominesvitiorum fordibus impuros,quos vere pecudes amp;nbsp;iumenta voces,ad cxlu pcrducat,domünimirii fuâ,quô in ea lumen vidcantin lumine, amp;nbsp;gaudlo perfruantur (empiterno.’Dcusigituc ituutflvtut louisefticuiusfiliuscoaçternus rede Veiouis vocabitur,eoquod morte (ha omnia iumé-ta totius terræ à vitioruccenocxpurgata.ad cçleftcm impellat voluptatc. Inrnnolabatuf tMuiiTf r» at^tc Veiüui capra,cuius effigies eius fimulacro adftabat. Eius quæ prftèis Cimmeriis ra-feietimmeia- tio fuerit,difficile fortaffe.Succurrct tamé in obleuro palpantibus Moyfes, qui decimo quinto Leuitici capite præcçpit vt duo hirci in oftiotabernaculi fifterctutiquorii fortitio ca eilet,vt alter cuifors Domini obtigifTet,Deo pro peccatis populioft'cirttur : altenus capüâfaçerdos omniapopuli Iccleraimprecaretur,atq. ismox per expeditum hominc ccJerrimèinfolitudinc abripcretur,pro populo futurus a^-TrofZTrazo?, idcft.auerrun-eus,vh4 (ccum omnem lj?urcitiam populi ablaturus,auer(urusquc diuinam vindidam. Dicerous ergo capram cadem olim ratione imroolari conluefTe Veioui Dcojiumentis, rd efl^peqçatoribus nominefuo gaudium pollicenti,atque adco adillud inftiganti. Sic ^pnd,Mo|cm immolatus hircus loco capra:, fignificetque humanam animam Ic moiatuea- cacoîl^roqui lubiicientcm,qui non male hirco denotatur, propter tetrum libidinis vi-fudMo/em fus «5i pcffitntiro Rnimalis fdztorem. Hircus verb quem Hebrxi vocant ,Grxci videtur gereretypum, atqueidcircoinlohtudi-ntm procql abhominuro conlórtio depelli ,ne rurfus animos humanos veluti capras ineat,ficlcdeium lemine dcfocdcc. Veiouiiiaque capraimmoiabatur^humani ani^-mi

-ocr page 129-

■t t J i ï b * ï Pt i.' ' * ƒ

iDi in-pcctulenlcönuetfi præïefcrens Kgutä i quóc^ hoftialiircinû câcôdæthônis virus cxpurgarctur^pacatnsqiEtewsfreüéra éioiiê prçftaret,fd eft pc'Cüdé ad ga'udiûimpcl-leret„Vidim.usmodóqUïsVéiöüisamp;ïcnii^jSi'Iönisquidenömittc de gaudiucxpriiTii,vc f fummueft ad volu^tatêpttrftUcnda inciValttêhtu turh flb’i’ipïî, tu âiîis omnibus excius

abyflb per verum Âpdllinem edu(ftis;amp;ftimiilî hùius vi fiüe'phiîtro hoc diüiholèmpér ad gaudiûagendiS.Vbiüm quâuis hæc Vrtcis intcrprctâtio t'oUiVi veræ fàpiénciàf çoplc-j lt;ftatur,hlmmâi^amp;id qujdcttÿm-lucülerttàobtat{dnc,Vt nihîlÿiïqua vel à PIatone,vél ab . Ariftoieiccadéde te diti pótóerit fignificantiüsVtnaiustam'éÜ adhüc artificiü in eadein

vocedelicelcir.Vcenimék^omamp; côpodtio faéla fumhif^audij edrînec ifncaipen' tum,ad Omnes rescrèatas ôccùlto fpiritùsfândi imperu diftianâS;amp;: iHud ipfum àpcric beneftciû,quo nuUu maiusà Dco confcttur; icà fi nomêrt i'efoluàiür in 3!ou cicrà L\ adfpirationéjpcidccur vis Ipititus ilh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;riicdió tcsomnes ad lœtiriâincitari-

• turjarrwhilo tarnen minus iliud intelligcturjqito nc) poteft (^üicdü'a magis pi'opriq »^us Dci videri.^iSenim idé eftGimmcriix,’qübd Latinis fonat eft : 'quo'fit vt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit Deitmeffc

quqdgaudjûeft.Hacigitürvittipfuni Dtffeflb,qüodpurâcflcner^iàamp; ipcïaoperatic», definitur gaudiojperindeac fidicas,Deu fiihil àliud cfle,qnànîipfum ipfiuseflç nto liquera. per cJlqxprefl'um.Siçutitaqdëgicurin fàérlslirteris, Éflmillt'fne, ftue,vr Hebræo yçrbo vtat)« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;met, jcaalicérdici pötefttGaydiu eft,fille ipfühi gSudij cfTç mifîtJbc^Üu lupiterniai^

igitutjVcVePes loue MerâUriôfecerint nraîotéjinèdliigerenôsvolucrûciilâ Deinbticiné, quae per gaa-idij efte cxpHcamr,éffe præftanriorc,q'uàm ça qilaè in éótcmplaciom^ ttionee^nfiftitjtainetfi lupfterBir Mercühus vnusficidemq. Deus; nec poftî/ç perfeifta .efleçôqtepJatioijVtnonhŒ^bÇôeafpfùfn gaudiûamp;volitptasfuprehidjqùæÎQ^^çqgi-^H^^^^-tatiQncpvftiint.ièpxraritM^.fetëriii.Oddmirabilênomenclatôfisfoliertu/ôfunim^b«-xn.anaf iufeftjgéntiae perfddiohéin nomine Dei condcndö.' Duabils fyllabis éi'prç^urh .vjdGngt;usamp; ipfum cfleObl in’gaudio confiftere,amp;co fpfô gaudiq tanquâ furôîpo bpno-tum'/ÙK,bnaniavelueoâÂto qüodl vehcmêtirtîmo cieri.Scd véh'æc fintçoi-tçmplpncw abimu in nelcio (|bC fconiiciànt'ftüporç, reftat tarnen în eade VQCg^ihd ad« jxucarEi/Kiu.itKct prima mirandu.louisénitrt h’onien eft ichniûm conuep^ône.ftifin-diicaturujin-qiîo fit verd animord pabulum atq. alimcntiî. bîam dûr^trô IçgHJJusyoça-buli veftigiaphùenimüs 4n-Hoijquo fignificatur vifionis niiffimenbt eo qùqddt denatt. quod vidqo;î2gt;eiveto idêqnodalo ac nutriolqiinru vtrumq.rnirificahabetyirn copuçr-: lioniSjCum.'prioreintelligatur oninc vifum amp;:cörpöris amp;: àriiniij'àd ipfum çft ftueJvle-brxotû Hçic eftcrcferdndurpofteriore moneamür,omniu alimentorum lbprçp^û,fi^iem

ciTe ipfum gaudiû delecïatione.Dcficiunt me verba,quô violcntu ahimi.qiei aftçûu • ■'» çxprimâ,quO'rotusrapiorcumhæcconfidcro;vidcoq.berie Mcfcürijcducrftorienpçadr .-...«^1 moncrijniluleflcadtrahcndûomnibüsviriû ntimcrismagisabfolutu, quapi perfect^ conûderationé:atq.idcirco quamuis louis nomen füperiùs fit qiiàm Mcrcurij.pcrjouis tamcünomc retrô leôld,nos euéftigio ad id'venirc, Vtinteliigaraùs vifionis pabulu pro^ Jtimogradu pcxcedere ea,cuius defiderio cunéla rapiuntur,delcdationé. Sed fkifficianè modo hxc de iis,in quibusvt finis eft omnidjitacôtemplàtidi nullus finis inüenireturi ReftatmodoiolaMincruainter Gallorû DeosàGairarecômemoratos:dequa,quiaifà- GMor,,,» tismultaalibià medidafunt.hocvnû hic repctâ.Mineruæ nomen no minus quàm cç-tera veteru Galloru vernaculu fuifle; nec aliudeo fignificari,quàm hæreditariû ducédi quiàj,^Mfi~ »us,quod ætcrnofuo filio æternus pater addixit.Quoniâ ergo pater omnia fapietia'iux t«-dédit ducenda ex intimis ccrébrifùi abyifisjafq.ea totärerum vniuerfîtatéex iis dçprd-fit, amp;nbsp;quotidie depromitiuon male MineruafapienCiai, amp;nbsp;omnibus rebus rcôla via amp;: rationc facitdiSjdiciturpræcftc. Mirificaarteamp;ftupenda prorfusiàpieEiafapientiæ no- ,.. gt;nbsp;menclatura conftat.Vtcnim hæreditariû omnid rerum diidum prorfa defignatjita ver-fa ichnæarû vocum ritudoeet,cui ducendarûrefunl omniumgubernandarumq. hære-diras à Dco data eft,cius quoq. partes eflcvtpacd accipiat inter homines amp;nbsp;Deû, JÎ)in- mon. erfenim idê eft quod ducédi hæreditas,^rc-iniu idequod paciscofociatio.Si quàin lare huius vocabuli myfteria ièfeextendûCjOraçiO mihi diftundenda efiet,vix vllû volume, quâuis muftisîibris turgês,tori matertæ capicdç'fuftîccretiquippequæ ampliflirna yni; uerlæcùm philofopliiæ tu rcligionis latifundia limitibus fuis côprehcndat,vtcx ipfafta^ tint vocis interpretacione cuiuisliqucbic,fi modôcxpêdatquid fibi velitdnêlus ynjucr-forû iiçrcditariü iure filio cotributusjqnid rurfuspaciScôciliatio,amp; qùahçc riatuiæ lege

vei

-ocr page 130-

118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L L 1 C o K V . 1 1 B. 1 I 1 I.

Vel inter (è,vel cum fapientia fint colligata.Perccllit anioau meum augufta rcrum ma-gnitudojduabusfyllabis ichnasîâclarilfiroéçxpicflatû totârcbgionem Chriftwnatn amp;eiiis vtilitaté Sc finem vltimficoplcäcniiuin. Singula Dei nomina diuerfitduppolï-tis amp;nbsp;attributis dedicataj tantu rationis artis myfteriorum nobis ofFeruCj Hit ncicias quid maximé fitadmirandu.Primùm vidcbatqrnihil fieri pofiepêr fumniû iiu.mani mgenij conatfi admirabiliuSjquàm Mercurij nomen efiet.MoxJ[ucceflit ApoIlo,nomenclatn-râaperiensiequèingenio(ànn,æquè mirifica,æquèmyfiieriisplcnam;qua:nonfi)lüm ad philofophiam facerent plurirau,lcd acGuratèetiaamp; perquam fignrficanterfummâreli-gionis enuclcarent. Qui porrq melius exprinai poflet Dciasexercicuuffl,omniäq!ü§ vclic ad püluiiculü vfq.comminiicns amp;nbsp;velut in moftariocontundens, quam fi Jï)4rt voeâ-\t»ftvnit retup.cuius nominis monoiyJlabieaeft copfoimatio,vtlöla vnkis vocaHsun vicinS có-éiiiia. mutatione,a J^artin J®ortveniatur,ideft3n violenta c«dcm^ Et quiahaïcfceletnmamp;: irapietàtis vindiâaéftreruaboæinandarqrp,noméclacoriçbn£çam conucrfioitó Ih hoc nomine tantifpercxclufit,dum redümancret,monens iic pçr, hanc viampond'squàm per'alia ad peu venircmus.Satius enip) eft arriore duciyqMam. coïmcncis trahi. Quô^tî-men oftenderet quæ fint Martis opera,geminà genitiu'icafq^GönuerfionémqlitUS'cftjVc ■ K nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;höcpfius didis açcedat audariû. Qjjæréti quid Mars gignaîjEoox occoireîlfiâfe^ômj*

niqrerûmuulatioamp;: irnbccillitas.hinc molcfiuflîma fûmj dçto/iamp;perlènfio'. G’^iôVnis jbtïAw. ergo à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftratibus iBattjS efi,qui retro ledus,^trattiiaciti,quo id nöpacufjt^itod fie

ell fätigatd Vel niorbo vel labore vel verberatione.vt lel^Ttiequeat mouere. Hancigitur ■ cladcipfiii’s Martis elle fe'répropriâ.nominisfaber oilendjCjducx^ Martis gcnitiübcafii rctrorlpin verfoper vcfiigiaqosduxitad^tram. QuqdfiEmPSc^^i'hseharadéîlftieâlit-jbmaxt. tefâpômiril redo praîponas^;amp;inart habcbis,quD vulneru dolores generatim rtptantùr, qui beilanunquânôiequutur.QuauisaütehiEciumma.poih.xinnomiirihds’fôbricâdis ars vidcrijCa tarne in louis nomine fupcratâcernimus,^ rpffysjin Minertia attifi’iiiö eft tutotiushominiSjtu eius partiû magisrtupendû.itaybiq.^qnutuaeft, vtcöfalios’lt;Scs, tu feipfeetia vinceret architcdus.Nûccrgo diuerla vniusPei nQmina.è quibus pöftentas cacodemonis fraude ledüda,plurcs Deósfibicómcnta cft,GallKahabêt mtefpretatió-né,amp;: éa qfiidc ex eorülingua,qüos primps oftendi ad Itafiaculapcto äeGpmefo'äppü-‘lïi'. ■ lilfe'. Poise eq indé in cçèeris.quoq.diuinis nominibusLatinos^lpccrc^quâJongddilceire-rint à veris lingua: fua£! primordiis,quamq/rufi:ra laborét^qui inter éos etyïnologiæ opè-ramimpcftdunt.Verdrti quianec hoe hiuuslocicft, nee Gæîàr plures Gallotiim Deot cóhlentanïi fpis prodidit.in aliüd amp;nbsp;tépus amp;nbsp;argumentum çâ interpretationédiffêram. ihreulei nbsp;nbsp;Ne tarnen vlteriûs progredîar,facit Herculesille Gallicus,. à Ppcianoad idceleb'ràtus»

Gatiitutafuil quô dcfnonftrarct feniles vires minime contemnendas ; non illas quidéin'rofeuftis coc-Hfianum. pp^jjinlôla linguæcxtrcmitatecôftitutas.Siucfabülafic,fiueveranarratio, quod Samofatenfis fophifta de hoc Hercule Gallico prodr,c,non admodû meâréfert.Id video, plcrolq.hanc pidurâ apud Çallos fuifie exifiimare, cuius eafucritdclineatio, vc fené reprarfentarct, caluû ilium quidem magna ex parte, led quod capillorû rèliqUum efletjValde canfijcute item admodûrugo{um,amp;: in atrû colorem adufta ; fimitlimûde-niq.decrcpitis nantis,vcl potins Charonti vcllapeto,nihilq. prorfus habenté Hctcula-num,præter clauâ amp;nbsp;leonis cxuuium. Ab hoc fene magna hominum turbam tradam fuifie catenulis ab extrema ipfius lingua perforata deuindâ,quae tantum abefi'vt Ïnuita lèquerctur,vi vitro accurrenslaxascatenulasrclinqucret. Vcriim qui tabulâ-hanc eie-gantiuscopiofiusq.depidävidcre volet,is vel ipfumcófulat Lucianum.vel ErafinûLu-ciani amp;nbsp;interpretem amp;nbsp;lèdatorcm.Nobis id vnum dignum vilum dihgenti confidera-Ktreuln tione,Herculem Ogmiu apud Gallosindigetarijquam voce nifiinterpretemur, ne pa-rum linguae Gallicç vidcamur periti,vcrendum. In copofitione adfpirationesfrequéter tollimficrebro monuifiemuSj hic monituoportuifiet.Nam cvocabulo Gallico l^oog-•imijetytia. ttiutt Ogmion Græcifcccrunt,qua Cimbricavocealtus animus denotatur,^ res nullius magis quam Herculis propria.Earn vocem fi retro legas, inuenies Herculcm bond efie ad hominesfrenis cohibendos. At quibus frcnfs?Illis ncmpe,quæcx ipfius ore procédé-tia,aurcs nollras modcrantur atque ducunt.Si hxc ad verum verbum referantur,nerao non videt quam apte lymbola fint rebus ipfis applicatajquæfigillatim cxaminare, nihil neceficitum quod per fe fint fatis aperta,tum quod altius nos ad Herculis mylteria ab-ripèrent,quàra breuitati nobis hic icquendx couuenirec.

-ocr page 131-

I.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

-ÖALLICORVM -

ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;r:: •:• ’[j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'lït; 'i'l!'; nbsp;nbsp;• . ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■•u«'*'

• :tn-gt;-n,.v,ilt;r£,j 8 È ft V. -.-«Irquot;--......

8rV A lt;ty A M de Druidis amp;nbsp;corüm homïnc primo 'Gallicord Kferd ea tradid)mus,è quibus fagacibus ingeniis procHue fitintelligeré| tocara fapicntiae laticwdinerii hdnim prófeifiöne contincri; operâè tarnen non exiginifn ptetium fore centèo, fi rürfuseifdcm brettiter repetiiis.iymbolorum,quibus vti (blere ferüntur,rationes addâmus; E Britannia eos in Galliam veniiTe, vtCæiàr docct, ita nominis compofitio deelarat. lt;ruenim, ex quo Î0JU, pro noftrati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Brii

tanni baäenus vtunturjdumquippiavcrum efledgnificarevolunt,'SftijStru, frequeh-ter itérantes. Quaraobrem fi quidlt;roto denotet iintelligamus, non ehtquod aTOpliui de 'ÏEtu dubitetur. Venit hxc vox in orationem alias vt verbumjaliàs vt nomen; amp;nbsp;dum 'Ctow. verbum eftinonnunqüamidem explicatquod fido,nonnunqüam poniturpróeoquod Latinusdlceretjconnubioiungoveliungor: Ardum nomen eft, aliqüahdo'adiicitür; aliquando per fè fubftat;amp; illo qüidcm mödoidcm fignificat quod veru amp;; fiduna-, boe vcró veritateni amp;: fidê. Èft auté vocabulum minime primogeriiumjfcd per conuei-fio^ nem ichnæam noftratibus pecuiiarem formatum ex Ujojt vocali longa gt;nbsp;quo Verbum denotatutiqüod nortietl deicendit ex toojt vocali correpta pronunciatö, quod idcni eif ac fi dicas.aceipit eiTc.quod non fatilè alia littgüa per vnam voccm cxprefl'eris: tainetiÏ Cbriil:iani,dumdeTrinitatéloquuncur,proeoQignitUr pönant. Rurfus toog compo-nitur ex tot amp;nbsp;o^:quorum ill nd latum,hoc cufpidem fignat. 4Djt ex lt;©j amp;nbsp;natura litter« Tjcui vinciendi vim tribuit Plato, (©j ex O Ô^R con datum,flux urn abætcrnodeflgnat) ©u. ita VC lt;®jt vinculum quo fluxus æterno coniungitur de natura elementorum non maid lt;‘1’ ÇX Hermathena interpreteris.Pater itaquefupremä terUm omnitim cufpis eft,quam Bus primdm dilatat, patris poteftatem prius in fe, deinde in omnibus rebus creatis ex-plicanSjatquc ita pyramis primacxiftit.Wojtitaque primUm conuenit filio,Slt;: ciUs medio omnibus rebus creatis qua: per ipiiim gignuntur. Quemadmodum autem mens hominis non cognofeitur nili (ermone declaretuq ita nec pater videtur, nifi per filium exprimatUr. Quia ergo filius pattern oftendit,haudfccusatque Verbum meUteth no- tremißt^ ftram declaraCjVoluit nûmenclatorivt ex toojtvocali bteui, fieret toojt vocali produda ad Verbum denorandumiCO quödcogitatione noftra,iuxta quam vocum fabrica diri-l^endajgigni prius fit qiiamloqui.Vtigiturbreue tempuslongoeft antiquius ;ita toojt vocali eorrepta,prius eft quam tooUiono produ(fto;tarnetfi litteræ in veroq. fint exdem: perinde atq.ille qui gigniturab çterno idé eft eu ipfo Verbo çterno. Deinde toottqd eft; gignitür,iólu gignentéamp; genitûcôferf.toott verb pro verbo,non fold profcrente Sr vocé prolatam indicatdcd id etiam quod fignificatur,amp;cum cui fignificatur : qua rurius ra-tione tempus longum poftulare videtur; Sicut igitUr gigniprimumconucnicfilio,*it3 cidem quoque primdm conuenic vt fit verbum: quorum vtrumque quatuor his iiccc-ristofljt exprimitur,lolobreuisamp;iongiaccentusdifcrimine cogitationisnoftracordi-nemprxicribente.Sed hislatius in eolibello quern ipfi Verbo dedicaui:hicobiter indi-eatum cfto,larèpatentemipfiusdigarama naturara ab lt;©jtregi, id eftjfummara cufpi-dem return omnium patria: poceftacislatitudinem in luccm proferri, vaftam eins abylfotum infinitatem certisSiordinatis formis veluti verbo explicari. Cognita igitut ipfiustoojt(ymbolicaratione;pcrvkimamin prima elementaanalyfim ad illud tranf-grçdiamutjquod conuerfio iclinæademonftratjqüodnimirum Sc ipfum iempercft,amp; I'emperefTeaccipic fiuegignitur,Theologico non Platonicoloqucndi modo : quodque patris mentem ceuverbum xternum (emper exponit.Sienim adfupremiomnium patris notitiam velimus adfpirare,ipfius toon veftigia retro legamus oportet, qua via mox ad veritatcm,fidem,fidtlciam coniugium deducemur,ex toon ad lt;roto progreiri;quô fi, vc Mercuriali manu dirigimur, itaSpiritusiandi gratia peruenertmus ;ad fummam pcruenerimushuius vitæfelicitatem. Quoniam itaque quid lt;rcüjfignificet,qua ratio-ne fignificet,quam redum iter ad beatam vitam oftcndat,intclligimusjvideamus quid lt;rato-toi}3 habeat notionis.toisivcl vt verbum,vcl vc nomen vfurpamus.illo modo idem ‘

eft

-ocr page 132-

U4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALLiCORVM

cft quod demonftro, hoe modo fapiqntéra defignat.-qubd ciïm géminam nobis ferat ï6if. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuerfionemjakeram ^t-to.id eft,vide ceipftim ; alteram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permutatione vnius di-

gam ma in altern m fada , vt idem denot^tur quod cribro ; geminam etiam intelligen-tiamdefignat:illam quidem,vt (apientis proprium cfle dicatur amp;nbsp;primum officium lé-ipftiffi' nouiflè; hanc vcro, vt oftendatuï lüud rcdüntcfle amp;nbsp;proximom adfapientiarii içer,fi quæcunqucnobisoft'eruntur vclinterius vel exterius,diligenter cribremus,amp;fu-'peruacanea omnia amp;nbsp;inutilia veluti paleas SZ acus,glumas ariftas,pulueremque om-fanufurui ucm eucntilemuSjquô tandem purû nobis grand,purum panem fuppeditet. Quis vero chrißM. nbsp;nbsp;pvKus panis eft/Ille baud du bic qui de cxlodefcêdcns nihil habet terrenijille,inquä,qui

içrefcit amp;nbsp;procedit ex orc Dei :ac quia nihil habet impuri,alimentum datanimisad fir-mitatem amp;nbsp;robur fempitcrnum;dequo didum eftrTer^««? Domini mantt in sternum. Moncmur itaque ipfius voculætoijï veftigüs retro ledis, primas lapientis elle partes, vt feipfe Bouerindeinde docemur neminem redè feipfum nouifle pofte,nift cribro vtatur*, - ’ quo luperuacanea omnia excutiantur, Iblis retentis ncceftariis. Sic Dominus nofter amp;nbsp;dux vnnietforum àï\xt:Martha Martha foliicitA es eircAßlurimA: Porr'o vnum nbsp;nbsp;neceffa^

rjum. Nïàcn vtfummus vesx fapieneixmagifter, cribratis omnibus,vnum dixerit efte neceftàrium,caetera qualia qualiaeftcnt ftjperuacanea? amp;nbsp;illud quidem fic defcripfériti VC partem earn quam Magdalena, reliquisabiedisomnibus, elegerac, dicat nunquam abea auferendam?At dic,quæfojquid illud eft quod nunquam auferetur.’Nempe caritas Sgt;C. amor,quo Deo indifl'olubiliivinculo colligamur. quo vinda Magdalena ad pedes Domini» negiedis atque cotemptis cundisaliis,immotadefidebat,lolole palcens ver-bo diuino»verifljmaambtofia,immortalemvitam datura.Breuiffima itaque fummato-tam verxfapicutixlatitudinem fola vnius voculx toisi ichnxa conuerfione compre-henfam videmus;quamft,perinde atque meretur,explicarenitercmur,vixipiftum ftif-- ficerec volumen. Quod ft etymologiam ipfius toijs in prima fuaelementa (blueremus, mox ad earn fapientiam rapercmur,quam Salomon nobis depinxit; cuius vim amp;nbsp;pote-tiaro tarn latcexcendit,vt amp;nbsp;per earn Deus omnia crearit.amp; antequam crearet, ei per-petuó fucrit vnita.toijS enim intoi-ip folutum idem fignificat quod Latinus diceret, late eft.quo intelligimus veram amp;nbsp;primam fapientiam illi foliconuenire,quifolus ipfum paths dilacat Efte,turn in le,tum in omnibus rebus creatis. Sicut enim iólus Deus eft, t itafolus Dei filius latè eft,ipfum efte patris per omnia dilatans. Sed quis hie fit vel modus vel finis contempIationis?Nos,fi Dei fapientia vite raentemq.noftram dilatet,bre-uilibello hanc vocem trilittcramenucleabimusffiicfiitisefto, per traniennam cminus indicafle myfteriorum copiamSc vbertatem jquæfigillatim in luccm proferre amp;euol-liere, nec huius loci eft, nec mei captus. ^roto-toijS igitur vox compofita, fi pertoijS, vc verbi notionem oftert,explicetur,eum denotauerit, quidemonftrat veritatem, fidem, fiduciam Sc fidum matrimonium:Atfitoiö,vt nomen, lapientem in hac compofitione fignificare intelligamus,eum habebimusexprefttim, qui làpienseftfiue peritus verita-tis,fidei,fiducixamp;vericonnubij. Pofterior autem hxc notioneceftariô præcedit alteram,eo quod nemo veritatem aut fidem demonftxare bene queat.qui non fit eins quod doccrevelit peritus.Vtrumque ergo in lt;roto torsi habemus, Sc vt iapicns quis fit, amp;nbsp;vc fapientiâ,quæ firma veritatis, fidci, fidueix Sc coiugij notitia cótinetur,31Ms tradat. Qua igitur late patent,veritas,fidcs, fiduciaamp; fidum coniugium ; tarn latèfelè extendit eius profeffio,qui hoc fibi nomen fumit. Ex lt;roto-toto autem decurtatumeft 'îTrototjS, amp;nbsp;Dr««./« « fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenui in mediam litteram mutata,amp; pro 'STroto lt;tu iuxta Britannam dialeólutn

À DruMi^}. fubrtituco,fic DtuiSjquxvox Grxei formula inflexu fecuta,Druidas dcditjamp;hinc in redo Druida Druidx,vc ex Caffis fit Caffidaapud Virgiliujamp; ex Hebdomas, Hebdoma-da hebdomadx. Videmus itaque qu.im ardua reis polliceatur,qui fe Druida profitetur: quàmoporteateumdodu efte veritatis,amp;: omnifi eorum qux veritas latiffimo fuo finu copleditur, quiDruidxofficiu poffit cxplere : quàm nullimortalium hoc poffit name applicari,qui religionis noftrxfcncqueatidoneum prxftare dodorem. Quamobrein 23r«Kwrè n^mo hic exfpedet totius Druidarum fapientix defcriptionem:Sufficit oftendifle, to-tfi tjuichri- tam tcligionisGhtiftianxdodtinam liorum profeiTionc contineri, ncc pofte vllo mo-fto eum vere Druidam dici, qui ncqueat Chriftiani dodoris officio fungi. Qux veto Cxlar iexto Commetariorum librode horum dodrina prodidit,pertinent iliaquidem

adfim-

-ocr page 133-

L I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jll

ad fiinbrias quafdam fäpiencixj at ver am fapientiam non magis expient,' quàrh quæuis alioriim,extra vetamreligionem , veldocumenta vel inftituta. Nec Socrates,ncc Plato,nec omninoquilquam philolbphorum tantum lîbi nadus crt: lolidié cruditionis, vt veritatisqueat dici dilcipulus fuiire,ncdum vel lapiens, vel làpientia; .vetitatem^fi-dem, fiduciam coniugium complcxæ , magifterîquas tes amp;nbsp;ante amp;nbsp;poft Verbum in‘ carnatumlóliilli amp;(cireamp;docerc poflimt, quibus Spiritus fandi gratia eas reuelauit. Quifuerintverfusdlijquorum mnlta'millia Druidarümpueri edifccbant,quid item tanto temporis fpatioaudixepotuerinti vt quidam ad vicenosannosin dilciplinaman-ïîfte prodantur,difficile fitcôiedatu.ptoptereaquôd nihil vnqua eorum quae docebaftf turlicuericivel in vulgus eft’erre vel htteris mandate. Nos lie arbitramur,amp; infinitis ar* gUtochtisdocere'poiTumus ,iam indcàgeneris humanilapfucertain lalutisreftauran* b dac fidem fpem diuina reuelatione traditam fuiftej amp;nbsp;eiusteióblöuramquandam Si , vmbrofam dodrinam ad omnes Adami porteros Si ante Si port diluuium:venilt;rc;cuius initium Si fundamentum in illiseft Dei verbis quip Moles ad hac lentcntiam prodiditi Juimicitiatpo»am inter te nbsp;nbsp;»»»//rw^/'^alloquitur ierpentem) d5* fexnentttuM amp;nbsp;fiwett

ipfum cDNteret caput tuum tu inlidiaberû calcanee etui. Haec eni m fir ma eft Dei promiffio, qua mox genus humahum con folat us, after uit draconem à femine miu lieris iuperandum conterendumqaeeftb. lam’q'uorrtim facrifieia ôi. vidimarum cx-des’An non hæcclarèdemonftrabant,omriem noftram(àlutéSi felicitatem ex vidima suetifiti« (i» cælà exfpedah debere?Mors itaque mortem erat vidura^Si per mortem vnius vidnnae -viciimtrum vera vitafperanda, cuiusimaginem Si vmbram omnes hoftix denotabant;Sica tan' tum tenusproderant oftcrentibus ,quatcnus ad illam vnamreferebantut/ Hincigitur religionis exordia apud mortales, fidei,qua primæ Dei promiftionifine dubitatione credideruntjinnixa, Huius varia documentaapud alios, aliis vel verboru velfigurarunl vmbris teda, permanus ad Adami Si Nochi porteros peruenifle nemo dubitabit, qiii modo credat Dcum nunquam fponfsefuacdefuiflc ;ôi tantamg’ratiam in Nochofuil-i'e, VC ambigere nemo poffitquin is maximo lemper rtudio per trecenros Si quinqua* gintaannos,quibus poft cataclyfmum vixit, labotarit, vt veras de diuinocultU opi* nioncs inter luos filios Si nepotes (eminarct. Quod fi fecifte cum apud CaCcroS fuOS j porteros credimus ; quanto maioremab eo curam putabimus adhibitam , quô lape- iitfetut tuSjCui præcæteris fcliciaoinniadiciturprecatus.filiisSincpotibusvcratradereC re-ligionisdocumenta? Quamobremcum Druidasfeiamusprimum gencris'fui audoreni lapctum fub Ditis nomine cclebrafte non poftumus negate, quin Si ad eos à maiori* bus fanx de DeoSi hominum lalute deriuatx fint traditiones. Qualcs autem tx fue-rint,ex diuinis nominibus Si fignis hieroglyphicis, allcgoricis veterum vatum fabui lis,quibus Orphica Si ptifea Gallorum theologia velatur, dilccrelicebit.Inhis vt mul-tafuntanobis cum in Gallicis turn alibi ex craffis antiquæ ignorantiætenebriseruta} itatota omnium ad religioncm pertinenrium lummaad vnum Tan Gallicum re-fertur. Perfolum cnimTau fieri poteft, vt homines Si Galli reuera fint. Si Galli dici mereantur,id eft,vt fint homines Deo place«tes, qui loli verè Gaij Si funt Si dicuntur. Quod fiica eft,Si quid ni fic,qi)andohçcgermanaeft Sigenuina vocum interpretatio? fateamur necefleeft:, Tau Gallicum illud vinculum efte,fiucc(rm funem , quo Gaius fibi Gaiam fuam,id eft, omnes Gallos alligauic. Meritöigiturcrüx Chrifti ab vltimo cum, eruU fuo fine Tau vocatur,eoquödcruce velutifunequodam fiirmiftimoecclefialjjonlb fuo conedatur.- Si quonia nihil aliud eft in fpofa quo fponlb fuo placere vllo modo poftic, quàm hoc ipfum Tau,optima lancratione Si fignificatiffima crux ChriftiTau Galhcu nominatur; non illud quidem cognomen à genteea qux fola fibi Gallorum nomen ' fumpfit.fed à Gallis generatim omnibus,id eft populis Deo placentibus adeptum. Nc-queenim fimpliciter Si citra omnem terminatam loquendi formam placentesSi pul-cri dici qneunt, qui non illi placent, cui fob placere, verum eft placere. Abfit cnim vt is pulcer dicatur aut Gaius,cui decor rile no eft.citra qucin nihil decoru, nihil pulcrfi in toto mortahu gencre inuenitur. Bene cnim D Paulus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inc^uit,gloriari in al/c,

quam in cruce Domini no flri Ie flu Chrifli. Si nulla alia re, quàm ea gratia quam crux no-ois conciliar, gloriari poftiimus, ne pulcritudinc quidem vllam,’qua placere queamus, bab.erepoflumus,nifi cam iplum Tau nobis irapertiatur. Quamobrem reuera Iola crux

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrifti

-ocr page 134-

121 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft À l.t ICO R yj4

.Chrifti Tau GaUîcum merctur vocari ; cametü nomen famno^ rnfiftiia^apiidfeftnries mortalcs fuerit^notatunKyerbum enim ci ucis péreuntibus fto-ickia eft.

|»^,.inquic nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qaxru»t; n»s /tutem fLrüÂtcawits Chrißäifirtfi

c't^KU’m^udig/i ei.ftidi.fçandatrii/ni^etib.usantem fbitUßiü.iiplh (utfi

cù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uirtute dr lgt;.ei fapije!nt.iar»^ tjtiia fidlMia Det «mftt'.hunfana fapdeb.tM-fir

ffetioreft,^DetinffrmitJ-i ^^dntleciUitaijpmttiïhumAnafortitftidtfiramp;'firjmtattiffiXttas , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firwdor, QuâuisigiriY.ipftun Tâücaîteris.’OfnnibvH infami/îimivf'vflct;oppri)b( iu,

' ■ nec quicquâ furckero abiea:ius;»pfis tamcn GalIré^idertiVocacisridülBttêjtanquamxDcp lan'ztntgi- pUeentibusiin fùmraatemperifuicvpneradon«. Si anim quos DdUjHtckauictailnHceW tes muitu vocauit jcurïion dicamiisgenté«;edâ.Ianigcnas7Mm olim mubij.anxfnCbnfliiioatalcx» »Z^u/e?uiu iecubs amp;nbsp;vocatas fuilTe, ScceitaaecepilTe tàlutis promiÆowfD/fRj^ibisTjfaw^iAww^ ■vocattaiißt. feapoftolugencimuà Deovocué didc vocacioue fanâa,nonpniio^effifua^fedpdigrk“ tiam.datamiiïjGhriftocrucifixoïj amp;idquidem;afltb6mniafeéiAlajU,é^0Htes«â6«ifpeM ratas facit âd coJiærcdcs eius grâtiie, qux per crucé jTJorainih»if!(rÛ3ml[Uxi.!qÙQ,Égt;C/Mijïnit flicHÎè.abfurdô'.iîc, apud JanigenasiiptiimTaù ex prika yatu traditio ne* pcrpMua^twÄ-fooneratioBC.- neplhüc magis'admirâdumquàm Sibylla Cumaiiaioxaeula^ ÇlMïft* natali^ôdraocoeiamp;ifcturredioneeeoniffe. Quwdocuwiat'MagasibQjnafiijcslongè^jîi ' raeliws rcruotôs^.amp; omniû vaciciniorû ludxis dat»i:vràa? ignaros Cboltóriatum tüiÔb;amp;t «i.. nbsp;nbsp;nbsp;- -. eundc Deumgt;Rpgéôdmortalécorifiteri? Quiamp;B«tatnotâpræclarafuggefficdcChfilli

regnooraculaf.Quisi'nonalius profoâd,quànMSfàiqiiio omne donû p'eiioiftam paterilu^ quot;nbsp;, minisvniuextôrû,qoi vbivultfpiuaCjamp;benignaiBam aurâafflatjnullaVllius mortalium mérita, tèd tolam tiiâgratiani Iceutus. Qirâiiiamp;igitut c poftcris Semi isnafèiturusoffcti lt;]uipef Tau omnesad tàlutc vooatos (eijuaretjiûiérqntitûmc apud alias etiam natiohes t’deiæ quædâ.Sd fyniböla,quibiis r.etbntograndi generislîuraaiii promiirro ôi. modus iûgtdficarcturcJnterbæG fuit .ip.iu'Tau,quod Galhcalmgua (îcad ongirré vocat,vt ipfius Vlum ad fcruandum deuinciendum^} fpcélarc cernas; ui quatTi nntioncnon alij,quaia quiGalIici(èrmonis.funt periti; venire poirunn Qttàm vcrôolim.hocTanfueritm yc-t Mierogiyjthi. jieratione, obeKtci'Ægyptij amp;i. Sphinges furaraatim omnia ligna hicrpglyphica det mohfl:rant,qüorum.anciquitasomnéveteruinhirtoriçlcriptorij meraoriamlungiflîma wane r^tei-, exccdic, Verùmdc his alibi. Hic obiter id annotabo,Tau vocabulû procrucc,nôalio in

Sermone,quàm Gimbrico fignificationrs fuæ rationé habcrc, atq. in eo fido intclligivl? ihrygta jir- timûeius fioc amp;nbsp;ad coferuandumrefcrri, amp;in contcruatione totuni prortus ablolui,^E tnme. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo illud cfficitur vt hieroglyphicas Ægyptiorumlittcras ad Ciinbrjcûlèrmonépercii

rhrygumiin- ncredicercdebcamusj amp;nbsp;idcirco redè abipfis faâu; vtPhryges, quorufacerdotes Galli x«t«, primn vocabantur,quia Deo placèrent,amp; populu Deo Gâiuni faccrét,dicerent lingua ha|icra fOT»;«OT. omniû primâjamp;C proptereapucros, qui loli regnu cælorum polïidebunt,panc P.hrygio

fermone petiuifleddeft,verum aniraorû pabulum in prima lingua inultis.duiiniS'YÓici.» bus amp;nbsp;làcris notis indicatum.Hinc liqucc.c Phrygû liueGallorû veterutètmoneomnes hieroglyphicas Ægy ptiorum notas etTe ad verà intelligentiâ vocandas;amp; fruttrd Grçeos 8c exteros omnes laboraflcjqui Ægyptium termoné luper iis côfuluerunt.Cùmcrgo in his Tau frequcntitTimiim videamus,nihil eft quod amplius dubitemus adqüàlinguam Tau GaUicS fignificationéeiusexaminarcopogKeat.QuamobregcminarationéTaucognonié Gai-* ^uarj dtau, lieu accepit} altera quôd lôjis Gallier fermonis peritis, amp;nbsp;ratio vocis ô«: finisfei lîgnifica-

tæ perfpicuus eftet,necvlliusalterius fermonis prælidio,quid Tau notaret intclligi poG fètraltcra quod perlôlumTauhomines Galli fièrent, id^eft, Deo giatiamp;omnino ph-. centcs.PolTct quis amp;nbsp;tertiâfufpicarijob earn nimirû cayflam GallicUm etiavocatûfuit» T4alittei'ti, le,quôd Galli omné falutis fuæ fiduciaineo collocarct. Sed de Tau in litieris hierogly-t *^squot;gm7s‘~ pl'licisplura.vbidocemuslitteraiûvigintiduanj,quasHebrainominjbusnihillanilèn-fsicit. lus apud fe côftruentibus énumérant, vlcimam Tau propterea pofitamfnominaramq.

fuifte,tum quôd omnia facra,omnes ritus,omnes cænmoniç,omnes veteris legis vmbrç ad Tau tanquâ ad vltimû fuum fine referri debeanr;tum quôd amp;c quamobié referri de-beantjipla voceexpliceruijquse demonftrat,crucis fine efiecon(cruationé.-amp;r limul quis modusconlèruationis eflet, ipfa figura lit.teræ denoretur. Sed de Tau fuoloco, vtdixi, copiofiusmuncipfum ad Druidarûdifciplinamaccômodemus. Hos denominis inter— ptetationc docui magrftros fuifle veritatisj fidei, fiduciîe,amp;: fidi coniugij.at cùm limpli-citer

-ocr page 135-

liber V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115

citer hæc efferanturjnuîlarcpræcipua, circa quam veritas fccTteMj qüörtlm âoôlores ciïc diGuntiir,verfentLir,determinata,necene ell vtomniaquéadmodum dicunturin-definitcjica ad illareferantutquæ lîtnplicicerdi liipremoquodâ modo talcs nomencla-tiiras merentur. Quamobré illud dumtaxat Verum intelligendum, quod in verorum genere lupremum cil; illudfidum,quod lummaveritattenixû; öieadem ratione fides amp;nbsp;fiducia, ad earn animi affcâroné applicanda,quæ amp;£. firma eftj in firmo fundamé-tocôftitura.Cæterûm quonia quadnfariam voce îEroUJ in vfum dicimus venire;(cmel dum'óTió’rciitrotoUjûjt,reddimus verû verbum’ rurfiis dum mpntroüj.per fidémeam iiotaredicimus; irerum dum cen troujman, fidum virum intelligimus: pofiremodunl troUJ,pio matrinionioiungo incerpretamur,vide3mus oportet quid ficin primaria,quid in fecundaria notatione. Id lùtim apcriet prima vocis formaturaj cuius tota ratione ex ichnæacüuerfionedixipetitam.Sienim extoo^tfittroto,neceflarium eft;illam primam Imiusvociscfie notatione,quæde vocistütJit velligiis rctrô leótis deprehêdetUr. Quam-obrc fient filiûgigni genituraçcerna in cogitacione noftra priusefijlt;]uàm infinitâ partis poteftatc declarari;atq. ita bjojtbreui vocali prius .quàmtoojt vocali loga proniinciaruj Verbo æterno infinitos æterni patris abyfl'os exponenti, primùm videtiir illud nccefia-riô adhærcrc, vtei fidé babèamus. Qjiisenim patrê iiouit nifi filius? Quod fi fie ell.fi- hahenda, des Verbo primfim debetUr certa fidiicia;quàm in veri veniaturcogitarioné. Quan-do enim prius nos nofiraq. omnia nouiire debemus,quàm qnicqua veræ iàpientiæ,quç in diuinis côfifiic.nanciici qucamus,vt Pyfhiooraculo,amp;^ multoclarilis vocula Uns,qua fapiêsnotacur,docetur;cxaminandü quomodo resin ns habeati(]uedecuiufpiâ alterius rclatudifcimus. Ccirèquæ demôfitationc per principiaamp; caufiàscognoiei nequetû,ea turndemnm vera ciTe ctedimus, fi fidem ei habeamus,à quo dicuntur: quo fit, vt veri-tatisin bis cognitio foin fidenitatur, Qiiocirca quonia nulla cauira,nullum principium prima caufla prius e(l, pt-rquam doccri demonfirariue pofilc; neceirano omnis iolida Dei notitia ex fide pendebir. Hinc Plato diUinorû (cienciam ab ipfis Diis ad homines primos venifie,amp;: mdc ad pofterosderiuatam cfie,nô vno.loco fatetur. Qiiia ergo Verbo Dei,vti ex ipla prima caufi'a lempiternoiàtu genito,fidemhabemus,code modo hic ordinéconfiituemus.quo in rebus,quas de auditn tantum icimus,fieri lôlerc môfiraui. Qjjamobrem quod Verbum Dei enunciat, ea de caufia verum efle credo, quia Verbe» Del fid m habeoratque inde cfficitur,vc prius in fidem amp;nbsp;fiduciam per ichnçam ipfius tuojt conuerfioncm veniendum iit,qu3min cognirioné veritatis ,quæ totaex fola fide pendet Primfim ergo Dfuidæ docent,Dei Verbo credendum;amp; etedendum quidemi quoniam per hoc folum omnia cfie iuum accipiuntj vt toojt vocali breui datum déclarât. Mox inde efficitur, Vt Verbum Dei verum fit. Sed quia ex Gallico fiue Cimbrico lcrmone Druid.irum dodrinacognoicenda-videasquî Verum in eoprimaria.non ana-logica voce dicatur. War vocali longa idem notare quod Verum, vt nemo Vernaculo- Vetiu,»,umi rum nofiratium ignoratjita Laiim Veri nomen exeorum rerinuerunt dialeóto,qni more Zclandoru n , amp;nbsp;quaiundam ctiam aliarum gentium protoartuerefferunt. Dicitur autem toar quai! toi ar,id cfi,longé lateque quippiam in fila natura tacio manere: quod quid alfud efi, quàm rem quampiam conleruare amp;nbsp;eufiodire’ War igitur vt verbum v- “ * lurpatum ,idem efi quod cufiodio tucortjue: à quo toar nomen idem cfi quod verum; propterca quod Verum omnium fupremum cundarum rcrum efic conicruct. Qciil-quisergo Deocredic.ôc quiàcrediteaquæ dicitjVeraefic iudicat, isnecefiariôcôfcruà-tur per vcritatem.Quamdiiiïtàque Adam Déo-fidem habebat,amp; vetba dus vera exifii-mabat,in fiatu felicitacis lut tutus permanebat.non alterius quàm veritatis præfidio ac fe.icitatitj'ui cufiodia. Hinctoart pro euftodiàamp; fatellitiodicimus,quod Italiin Guarda coriupcrut, digamma in-Gu mutato. Verum pofiqnam fidës dus à draconéamp; mulicre cfi labefa- ^art? ' data; veritatis præfidiuraconfefiim cum deferu!t,amp;; fe a'?dnini tutela nudum confpe- (Guarda. Xit. Incidit igitur mox in contraria omnia,magna cius, quod fidem Deo non habüifict, correptus poemtentia,in qii.tm ichnça toar coniierfionos d’educit.Et efi iànèhic primus ad veiitatèm omnia féruantem redire volentibus gradüs‘,-fi deiertæ veritatis pœ'niten-liaducantur ,ouæÛatoCimbricévocahir. Sedeanullo modofufiieit, nifilignum vitæ degufientjde quo needum agimus. làm quoniam ex fide ad Verum,exyerôad eu- uerfi. ftodiam vciitumefi; petgamus porroad id quod primfiîniïafcitur ex cuftodfà/Quis cfi

omniuoi

-ocr page 136-

i24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;galltcorvm

omnïnö,qui nort omnibus viribus, omnibus ncruis ad id eUeftigio contcndat, cuius (c præfidio fempcr tutum fore (ciat?Quis,cui earn Iciatclfc poceftaté vt omnia curtodiat, ci nó totum fe tradat, ei omnia (ua fidat’ Quaraobrem veritati,in cuius nocitiam cx de venimus, proraittcnti fèlèomnia ptaelidio 1'uoccnleruaturam, fidendum omnino citradubitationem:quo fit,vc tertio loco troUï idem fit quod vel fido vel fiducia. Ponó cuiomnemlalutênoftrarafidimus ,eipcrpetuócupimus adhærcrc,quô perpctuôad-Uerfus omnia teriiculamenta Sc omnia pericula tuti fimus,nec quicquam omnino me-tuamus. Innalciturcrgoex bac fiducia menti noltræ amor quidam coniugalis , quo copula indiuidua ei iungi cupimusjcui omnem làlucé noftram fidinius.-quodefim nomi-num architedus vidifTet, voluit vttroto quarto loco,idem elfer quod matrimonioiun-go. Hicenim finis eft fidei, vt mens noftra Deo indilTolubili coniugalisamoris vinculo perpetuô iungltur. Incrementa autehuiusamorisamp;: ftimuli magno fiduciae cxemplo nutriuntur ,dum credimUs firma fide Verbum carncm alTumfifl'e , quoad veritatem omniacuftodientem, quam deferueramus per incredulitatem noftram,itciurn nos re-duceret. Verbum igiturincarnatuni magniconfilij angelus in hunc mundum venir,vc ei fidem haberemus, ex fide veritatis cognitionem , hinc fiduciam fiuecertain falutis fpem,mox inde amoréôd caritatem, qua mens noftra cupiat le lempitcrna copula cum co ConiungerCiex quo folo omnem conferuationisamp;£ cuftodiæ luæ fufpendit fiduciam. ^ü^chriin Qdiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;copulaeft,quçanimam noftr.a firmo connubij nexu fponfo fuo deuin-

«nimitm n» cit?Id Gallicusitem lèrmo nos docebit,fi quæras voeem qua firmilfimum vinculû no-C)d9‘^*fiatur itaq.cerium genus vinciendi, quod maxima polJeat ad tenedum fir-xu/fonfafK» mitatc:quæratur is funiculus,quem Elaiasvt nûquamrumpcndûelfeiitaeum fore,quo denineu. nbsp;nbsp;Chriftus luâm fibifponlàm alligaturuselfer,iam multo ante, quàmtonnubium lànci*

retur.prædixerat.Hunc Ecclcfiafticus indicabit, aiens funiculum tripliccm difficillimc rumpi.Nunc itaque vidcamus qui Si. veceres olim Galli id funis genus vocantit,amp;: no-vocent hadenus. Firmiflimum profedo funem dicimus,amp; eo,ipla vocula tribus littens confiante ,triplicem nexum intelligimus. Plato nelcio vndedidicerir, Taulitteram ad vinciendum idoneam elfe : bene ceric habet, ßeipfäm littcram pri-mam hie effe in fune denotando, Sc ipfius nomen funis habere notationcm. lam vox in partes fijasfoluialt;e-0aii,demonftr3t ipfiim Tau adlioccomparatum clfe,vt teneat. Quamobrem non poterit non firmilfimum verbi Sc mentis noftrx connubium elfe, li hoc fune, quem Tau vocamus,deuinciatur. Verdm vt propius copulam infpiccremus, voluit architedus vt cadem voxcrucem denotarer, idque magis propriè Sc potiorera-tione,quam quemuis alium funem; propterea quod Iola cruce ccclefia fponfo luo elfer conneélcnda ; Sc fie connedenda, vt non folùmdetinereturfirmillimè, fed ctiam vc hac copula lernaretur quodeadem voculadenotatur. Funes quiuis ligant Sc retinene illi qüidcannexa ;verùm conferuare non polfunt; arqueidcirconon expient totam fi-gnificationis, quam Tau offert,laticudiné, quæ conlèruandi etiam fuggerit notionem : Sc illam quidem nec in fune quouis, nec quauis cruce repertam, lêd in ilia lôla , cui ChnfiusfuitafExus, Gruxergoquæuisalia .Taudicitur^atnon plenanotationisratio-ne, eo quod affixum teneat ilia quidem firmilfimè,verdm non lèruet. Iam in Tau alia adhuc crucis Chrifii vis indicatur, dum in 'îTc-flU lôluitur. Docet cnim crueem non fo-1dm idoneam elfe ad tenendum Sc feruandum, fed per earn etiam fieri, vt is qui eius vinculo Chrifto alligatur, ad patrem quoque perueniat,qui 3tu, id eft, antiquus per ex-cellentiæ figuram vocatur. (^ud? Eadcm vocisanalyfi intelligimus,crucis Chrifti vinculo in antiquum felicitatis ftatum reftitui vniuerfa, Cdra itaque omnes hæ fignifica-lionis caulfai in Tau reperta: loli cruci Chrifti conueniant, fateamur oporter, hanc vo-culam huiefoli omnibus modisconuenire ; cæteris crucibus prima rationedumtaxar. Sicigiturcogitemusjfolum Tau elfe,quo connubium verbi amp;nbsp;mentis colligatur, ex co folo omnemdcpendercfalute,eololoantiquoftatui reftitui omnia,eo nosfolo ad patrem vniuerlbrd peruenire. Omirabilevocabulum.'ô mirabiliorem nexum/ ó miiabi-lilfimam falutem/Sedcrelcet miraculu, fi trilitteram hancvoculam vlterids expenda-inus. Vidimus modô fupremi coniugij copulam,vi firmilfimam,ita beatilfimam prorfo vocis fono denotatam. que fi retro legamus,docebimur qua via eo peruenire poffimus, vt viaculohoc tarn falutariailigcmur Sc lcruemur,amp;: reliqua conlequamur qua: fignifir cationis

-ocr page 137-

t I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;izy

'cationis rationes pollicentur. Nam ©at idem nobis eft quod appréhendé. Moncmiir itaq. nihil nobis hoc vinculum profucurum, mb ipfum apprehendamus, amp;nbsp;firmo fune 'appréhendamus. quoddocemurdumex ©atrurfusinTauredimus progrefTuorbicu-lariQuo'ergo fune apprehendemus ipfum Tau vt ipfumfirmiter teneamus, vtinos ‘faceredebcre ichn.Taconuerfiodemonftrat? Quo alio,quam triplici,amp;eo quidem ex •iis connexo,quæ vox tcotoindicauit. fidem igixur ÇhrHlo crucifixo, tanqua verbo vero, habeamus; Sz dum veru per fidem agnoicimus, fiduciam certam fpem (âlutis ex eo 'manantis concipiamus; amp;nbsp;deinde ex fide amp;nbsp;certa fj5e,amp; confideratione eorum circa qûaî hæc duo verfanturamore inflamemur,qui nosrapiatferuenrifiimo ardoreadeius , cofliugium, a quo tantum accepimus ven cans promifliOnum amp;nbsp;beneficiorum. Hic 'Sgifureft funiculus triplex, fidei, (pei amp;caritatis nexu conftans, quo ipfum Tau nobis y?« d* fAH-eft apprehendendum forti manu rctinendum. Nequeenimnos ligabitautte-'riebir i'aut'feruabit, aut ad pattern deducet, nifi nos ipfum apprehendamus amp;nbsp;triplici ^hi^ funiculo nobis alligemus. Attamen quemadmodum lt;au priuseft quam©at, eo ’quôd hoc ex illo ichnæo parru generetur ; ita ipfum Tau nos prius apprehendet pet ' ipfum verbum ei affixum, quam nos ipfum apprchenderepoftimus.Mutuaigitur eft 'fponCtSi fponfæ apprehenfio, fed prior fponfi quàm fponfæ; prior verbi, quàm eins

■quiverbocredicamp;cönfidic. Sic Ghriftusapud D. loanriem dixit: Et egv fi exaltatits 'fitéra » terra, omnia traham ad meiffum. Illius ergo eft traherc eX ipfo Tau, amp;nbsp;per 'ipfum Tau;noftFum verb trahentem apprehendere , amp;nbsp;firmo funiculoretinere. Quod 'igftut ludæi ex Chrifti ore intellexertint, ipfum in cruce exaltandum , Si in ea om-* lt;niaad‘ferralt;fturum;hoc nos inipfo Tau expreffiim videmus. Tauenim prius appre-•hendit ac tenet,quod per ©at denotaturj dum verbum eft tertix perfbna:, quàm illud ‘cxfequi poffit homojquod ©at monet,dum verbum eft,fecundæ cuipiam perfonç im-perans. DiuinusergofandiSpiritus inftindus vocum architedo illud vocabulum ad -crucem denotandam fuggeflit, quo fimul infinita amp;nbsp;ftupenda myfteria lanigenisex-quot;poncrentur.qua:perfequi,quanta: operæ, quanta: pietatis,quantæ fiteruditionis cloquentia:, quia nemo Chriftianorum ignorât, non eft quod nos in ea viriu noftrarum 'tentemus imbccilhratem. Ex his faltem qua: de toort amp;nbsp;troto, tauiamp;: bat, amp;eorum mu-'tuqcomplcxu breuiter perftrinxi, conieduram facere licebit, quàm late verornnl quot;Druidarum profeflio inomnem religionis Chriftianæ amplitudmcm amp;nbsp;maximè ad intima eius pcrretraliaamp;fandafandorum porrigatur. Hine item dare cernetur, Tau à ■lanigcnis facerdotibusamp; lingua amp;nbsp;profeflione Gallis,quorum dodrinam apud Phrygas ohni viguifte plurima docent veterum monumenta , ad Ægyptios periienifle ; in quo-i*um hieroglyphicisvteftfrequentinimum,ita afolis hominibus fermonis noftri peritis inyfterium eius de vocis interpretatione poteft explicari. Tabulaapud Bembos con- seiubltà-léruataplurimas habetiàcras corn figuras, quiTau habentm.3nibusapprehenfum,pro eo ac vocis ichnaca conuerfîo faciendû efle demonftrat s quaru explicatus frigidiffimus ïît,autpotiusnùHusfuturus,nifi doceatur fÿmbolu cum voce, amp;nbsp;vocem cum fymbolo conuenire. Quando igitur ij,quifeipfiustroüj dodores profitentur ,bene partibusfuis defungi nequ.eut,nifi verbi amp;nbsp;mentis noftræ coniugium per folurh Tau dcuinciri pofte demonftrent; perfpicuû eft,hanc contemplacionem maximè ad cos peitinuifte; amp;nbsp;Tau meritô dici Gallicu,cûm quôd foh Galli, quid Tau fibi velitintelligant, turn quôd hoc Iblo vinculo cedefia verbo fuo,id eft,Gaia Gaio placere coniungiq. poftit.Vt auté Tau Gallicu Maro dixit; ita magnoomnes confenfu Alaudævoçabulûad Gallos refertur; ^laudtli-quo illud feniû auiculædenotatur,qnoomniu rerum ætas fupcreturatq. vincatur,vt in iibello ei dedicatolatiùs oftendi.Huius igitur caput tymbofiue cono,vita: fymbolo,in-fignitû,feptiesfupremû feipionum apicé in hieroglyphica Bembi tabula abfbluit. Q^â-obrem non Tau modô, led hæcetiâ hieroglyphica nota ad Gallorum facerdotes refe-taturnecefte eftjproptereaquod necallcgoricadealaudçfenio fabula,necfymboli làcri ratib ex alio,quàm ex Gallicolèrrnoncqueat habere interpretationé.Summatim quic-quid in primo fermone,qui apud Ianigenasmâfit,myfteriorûcôtinetur,id totiiad Drui-darum pertinet profeirioné,tantùm abeft vt earn exiguo hoc libello toram cdpledi aut Velim,aut poftim. Que verô apud I uliu Cçfarè funt eorû documenta, ea nec noftræ egét comemorationis, cùmcomentaria eius omniu manibus teranturjnec opus habent aut

il 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noftro.

-ocr page 138-

Î2.lt;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALtICORVM

ïiiemïinóae noftrojautaltcrius explicatu. Id vnû in Gallicis annotaui, noh cam ob caufTam qua lu-X«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cçlàr expofuitjGallos die à node exordiri. Æquè cnim Hebrei ac Diuidæ, ûc cça-

. ximi confen- fucrût dicrû naCLiralium,qui viginti quatuor horas copleduntur, incundâ r.'ftionçin, vc . eorum exordium nodes faciant ; tämeeß Dite primum, fuum pâtre nainimè i^darçqij.

tDAnominii. Seruatu eft hac in re idc quod in totius vniuerfi gencvationcj ih qua informe mât^ri^ priorem Forma omnes anciqui colloçarupt; cam^ue alij nodcgt;alij Clpiqs, ali) tçw|îr^, alij aby{rum,alij aiio nomine indigetarunt. Hefiodus nodem ex,Çbao procfçaç:,^ mox ex Node ÆtheraDiemzapud quem illud mihi audire ,videre,;quodà Mqfç eadé re craditum habemus; Et tenebra eratfuperfaciem abyfsi.l\.ïïùfi^c^çs materia velqc Chaos quoddam generatioui fubiieit, cui priuationem, ceu nodem quandamgt;a4ç^e pronunciac. Omnia aütenl hæc eôdem referenda) primam reru,m çrqationçmjûj^tim» nobisordincproponuntjqiü, quodimperfedumeft amp;formæ*mdigumj pGr£cd%gt;i'Ç;^ priusfacicamp;antiquius: quodverum quidemeftiniisomqit^qs,)ânquibn»per

quot; motionemaliquam adperfedionis finem peruenitur. Cùm igitur Sol generation^m temperet ac moderetur,amp;ingenerationcpriuatio prius raateriæadfîc, quài;nforpia priuationi contraria; meritô tenebra: lucé, amp;nbsp;nox diem prarcedit., Prqff nbsp;nbsp;9‘-’3Ec^^tu?

mouentur,ab eo motionishabent initium,in quo efleamp;acquielçcre nolunt-, minoris faciunt, quàna id ad quod niouentur arquecontendunt.-qtiqd nili ita p,/5[pç, motut non mouerentur, fed in cO) in quo funt, acquiefeerent. De vocis ergo ^gpifiqa^^«, ^ua Cimmerij nodem vocant,liquet, motus principium fiue.terminum à,quo fiÇrPKf-nufàquo fit tus,nodem efle ; amp;nbsp;diem id ad quod motiocontendit,yelutimotion;s finem (kpqr^-^ÔtTonufi- dionem. Äröt enim idé eft quodmagni facio fiue in preçio habeojà qu» nqmep »K amp;nbsp;ferfi- quafi Jiic-atôt, id eft,nihilifacio, ea formula qua-ex ^tirt,quod ^ft^iquid3fyjiürt,i4 e.(|[, nihil.Hincitaq. perfpicuu,ex eojquod nihili duçimus, nos moueriy^ magqo deßdprip ferri ad id quod in magno pretio habemüS. A jSargt igicur ferimut adjpaeô H id eft, à node ad diem.- amp;nbsp;Jiac^tqhidem id notât, vtdixi,quQlt;fn.dftlj,ducftiir^.j^jjqp)x Rw i/itinii voceGræcis vol;. SiLatinisNox. ï!IiatOverôdiesdicitur,quaûî5ï£-atBiÇ,;ide4,ip4AçqÂl-^ndh^beât. ludquodplurimi-æftimatur; quainvoculaT finale,quodeftin 3€cfttyomittittir^.p^ ïamp;acjj. nihil différât à ÏDacÔt,quod eft cogitabat. Scribitur àutem potips ger'Ç fiqa^ qu0 pronunciatio ex imo gutture dudaaugeatdieiæftimationem. jHjpfijppdö liqqej^.pl-hilo plus venerationis ipfi nodi à Cimbris tribui, quàm ab Ariftotcle priuationi; dççi-pique eos, qui ex hoc generationis ordine dignitatem raetiunturôi honores; cür^ çdif uerfb quæin generatione præcedunt,ea dignitate amp;nbsp;perfedionis Uudefîntpofteriora. Cùm ergo Orpheus nodem matrem omnium vocat; non aliud dicit,.quàm antçpm-Nexqu/irt^ nia tenebras fuiflcreodemmodo Hefiodusaudiéndus;quorum-vtcrqueàmaioribus accepit quod à Mofe traditur, Mundum videlicet ex nihilo crea.tum TuifTc, vt nodis nomine Nihil intelligatur. Quod fialtiiisacutiusque philofophari vclis, atquc id quod fimpliciter tuetur veritatcm,ad aliud detorquere; per nodem intelligere ppte^ ris infinitum patris abyftum; è quo verbum cunda inlucem produxit. Verùm hoc non quadratcum Cimbriconodisnominc,quod plané docet nodemnihili prorlùsfieri debere ƒvti luci amp;nbsp;dici, rebus in fummo pretio habendis, contrariam. Diei enfqi fiç nomen pofitumeft, vtnonplurimi tantum æftimanda indicetut, fediplà etiam re? rumæftimatio efle dicatur, quod »Dc-arfit ad verbum exprimit. Poflemhic multa dç priuationeS^ forma,multa de ignorantia amp;nbsp;fcientia,quarum ilia nodi,hçc diei refpon« detj multade nodis ac diei operibusdifputare,de vocum Cimbricarummtçrpet^ipr ne, fed nobis breuitas intantarerum copia ftudiosèquærenda; in quam, licet non ali^ qüàm fumma dumtaxat capitaeminus oftenderentur, magnum tarnen yolumenponf ferendumeflet. Ridere interim lubetGræcoium Grammaticos, qui pL^àvo'ar« derj; liant, cûm claro clarius fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si nox ex eadem radice pullulafle: Sc fl.ç ex jaarfit No«»

ficut ex föetïjt Rex, Si ex Jlkrrt Merx deriuari debuifle: at vocale a, apqd Græcos in u» apud Latinos in o tranfiifle. Dici autem nomen abeodem dedudnra.cft fonte à quo

MM- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enim eft promouere,à quo Diesdicitur, eo quodomnia promoucat. Quam-

bulum xinde obrem fi Cimmerij ad generis audorem in nodium Si dierum partitione refpcxiflent, habeantLn’ à die potius, quàm à uodc numetationis fumpfifleUt cxordium. Quando igitur,vti modo fiepiusdixi, mihi propofîtum noneft, towm Druidarumdodripam djfcutcFGjSi ftunc

-ocr page 139-

L I B E R Vi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiÿ

mine fàtisindîcani adiimbrata quædam totiusreligionis apuâ éos fuiidamentà exfti-nÛéj illulhilîimis vcvbisamp;: arcanorum pleniflimis Coraprehenla ; hoc vnum mihi reli-qirum videoiVt.quam potero breui(ï5mè déclarera , quid qüercus vifeUra Celebcrri-ma corura fymbola’defignent. Adlcriberausitaqüe Plini) verba ƒ hominis in Galliä non ci tra curioïàm. inueftigandarum reruradiligentiara verfad. Hic de vifeo agens: Nlt;îgt;n cft,inquiryomittenda in ea reamp;: Galliarum adrairatio; Nihil habcncDruidæ(ita fuos appellant Magos) vifeo,Si arbore, in qua gignaeuf-j fi modo fittobur,facratius. lara peHe roborum eliguntlucosracc vlla fàcra fine ëa fronde conficiunt, vt inde appellat! qöoquc inforprejca^iooae (aræça poflînt Dmidæ vocari. Enimuerô quicquid adnafeatur illij,^ cælo iïiifriitopjutantjfigaùraque ëfTe eledæ ab ipfo Deo arboris, Efi: aucera id ra-jruniiadnjodâ iniientu, amp;nbsp;repercuniraagna religione petitur, ante omnia fèxta Lu-naiqiiasprinpipia menfiunl annorumql his facit, Scfeculi poft tricefimum annum; quia '' iam virium abundehabcat, nec fit fut dimidid. Omnia fanantem appellantes fuo vo-cabulo,4ôcrifîciis epulisque rite fub arbore præparatis, duos admouentcandidi coloris tauros; quorum, cornua turn' piriraùm vinciantur, Sacefdos candida vefte cultus, arbo-remlcanditifalcë aaréa demerit candido id excipitür fago. turn deinde viófimas.im-inolantiprecantGs,vcfuum donum-Dcusprofperumfaciat his quibusdederit. Fecun-ditatem eo potO daxi cuicuraque aniraali fterili arbitrantur,contraque venena omnid ßfretemedio.fTMitajgentium in rebus friuolis plerumque religio eft. Hæc Plinius, in, lt;mibusamp;: mitor amp;doleQy Gairicum vifcinomen, cuius interprecationeiii dëdif,abeô quare ru-expreflum non-fuifle.i'cûm cætefoqui f'oleat Gallicas voces lubenter indicate, in rebu3 »miferit, çtiara iis in quibus easfeiri non magni faciendum videri qUeac. Veriim video quid ob-ßitcrit.Non habebatlittcram.qu« confonan tem earn qu:ç nomen exordicbatür.inte’-gro fônorcferret;p.roptërc3 qilôd eius poteftäte in auribusferiedis prorfuscarerënçLa-tjnicEquidem partim ex hac conieélura,partim ex Pliniana interpretacione, partim ex voce,-qua hadenus Galliæ incolæ vtuntur .ipfillimum nomeninueni ,quod Plinius necferiptum reliquic,nec Latinis litteris feribere potuiflet. Ec certe fi fonum exprime-xequiuiflet,null» modofilentio prseteriuiflet tarn infignevenerabilisrei nomen,vt omnium promitteret fanationem.. Cum ergo hodie apud Gallös pro vifeo ar-f Ga^,Gaüi borürainvfuefTe commun!fciamus,citraömnem dubitationem amp;nbsp;fcrupulümaficrU inusgt; hoc nomen ex illo, quod Plinius non exprefTitjeflecorriiptum. Antiquiffimam ' autem eius vocis originem cfre,mos in Gallia haifenils obferuacus argumento eft luculentiffimo. Difcurrunc iuuenes ipfo anni exordio per vicos oftiatim vociférantes^ Gz/»eft, ad vifeum jannus nouus. Vc autemeonfüetudo hæcvetUT »euf^^nde ftiffiraaapud omnes fereGallosin hodiernum.vfqüedieni perdurât ;itaPicardi huie inerte celeumatiacolamarc folent, Pilante Planté^ id eft, Vbertas vbertas. bono ominé vidë-licecac bonisjrorainibus felicem omnium rerum copiam precantes.Cdm igitur id to* ta ferè.fieri Gallia confueuerit, neccur fiatj ab üs ipfis, qui ad vifclim conclamarit, intelligacur;dubium efle nemini debet y quin hie mosà prifeis vfquc j Gallis ad hæç temporafic retentus - vti paffim multa veterum rituum veftigia,quorum caufTa» iarri oliritdefierunt., apudplutimas genres videmus tetehta, Attemifia nobis S. Ioannis Ähemip» iierba vocatufi 5e; huius diui vigiliisamp; fefto die omnesea fefecinguntamp; coronant; nec non limina prætexunc. Cuius rationem fijogentur, nefeioquas nugas de Laruis amp;: dudtur, amp;nbsp;.Lerauribusexponuntscumnobiscertumfit, Artemifiam lano fatramolimfuiflb,ep huitu^iM quod pedibus robur ad icionem j eui lanus prstfldebac, adderet: qua; res deinde ad p. loannem tranflata eft propter nominis fimilitudirlem;quoniamnimirumeosquosalij .Ioannis nomine vocant.nos lanos dicamus. lanusenimnobis à «î5a«dicitur,CinI jConfonantem . propter cognationcm, mutata. Ec Attemifia 25p-öoctvocatur,eoquód lantuvnd» pedibus præfidio fit nbsp;adiumento.Qjjando itaque antique conf uetudinis ratio cos la-

tens aquibusobferuatur;perfpicuum eft amp;nbsp;luculentum indicium infignis vetuftatis, herbaquan dieemus Guy certum efle prifex vocis veftigium; qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;fikdiHai

jSdvifcum Druidre, Druids cltimarepflehant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

non efle tarnen ipfaragermanam vocem; eO quod hanc Latinis litteris Plinius facile fcribcre potuiflet. Quæ autem vera amp;nbsp;incegra^vox fuerit.cuiuisnoftratiii procliue fit ad €onie(ftandu,cfim nemo ignoret nobis digamma illud efle frequetiflimu, quodgemina

11 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V confa-

-ocr page 140-

128

GALLICORVM

Cu fro Fr fcribunt »o-füll Homa-ff i/antes.

^uum veeabulum.

Ï©p VBdt-buli 'vfu!, ßgnificlUie.

Ww. yi »um Lati ■

Graci,vniie dicmt.

Gltindiftri »rbartt Uni

V confonanti, digamma etiam vocaco notamus, amp;£. eo Græcos, Latinos amp;nbsp;Hebrxos iu. xrà omnes carere. Quotquoc igitur Romanifant populijpro hac littera Gu ferè fcribuo, ita vcex Wü Drimnoitrati ,GuiIielmum faciant ; Û extoart Guardam. Eodem igitur modo fi Guy ad prifcam Gallorum linguam reducas, pro Guy,top habemus. Et bene quidem hæc proceffit coniedura : fed videndum modo, an top fiue. toi vocali longa; cui^’S duplrcem litteram pingimus.id fignihcet, quod Pliniusex voce Gallicä'La-tinis hoir?inibus interpretatur. Admirandaïànèeft huiusvoculaenotatiojamp;plurümià rebus commüit’s » analogia quada eodem ferè tendentibus; quas vt omnes quam brej uiffimè Latinis expöPas, non alia diäiorte promptids conlequaris, quam fi omniafa^ nantem reddas. ï^ienim ptimôamp;propnè nobisillud fignificat, quodlongèlateq’. La^ tinis, fîue quod late patet:ex natura littera: diiplicis V duda ratione. Sic dicimus, ttjS UÄ ban ôter,id eft,magnum hinc adilludeftinteruallum.Attoi vt verbum vfurpatum idem eft quod dilato. lam quia nihil latids longiusque le extendit, quam vis diuina bmniä conferuans, amp;nbsp;vnumquodque in fuo genere beans amp;: plurimuraipromouens ; voluit voculæfaber, vt toi in facris idem elfer quod conlecrarc. Quæenim confecrantur,ad vfum latiflimum difponuntur, vtnimirum quamplurimis profin£, amp;omnium fclid-tatem quam maxime dilatent. Hic enim propnus eft facrarum liuererum fiue perfo-narum finis, vt pereas omnia bona mortalibus dilatentur. luuenalisdum breuifum* ma omnium precum amp;nbsp;votorum latitudinem includere vellet, hoc vhum optandum dixit, quot;Vt fit mens fana incorpore fano. BreuilTimam ille quidem fecit orationem^at multo breuiorem is indicauit, qui cólècrare fie exprefiit.vt ea dilatatio comprehende-rerur. Voluitenimintelligi,omnium bonorumamplicudinem perlâcranobiscontin-gere.quæ cum omnia noftra mala,qualia qualia fint,curet,rede Plinio didum eft hané plantam eo nomine vocari,qua omnium fanatio comprehenderetur.Prçterea quoniam lolium amp;nbsp;cæteræ noxia: herbæ crefeendi latitudinem frugibus impediunt, voluit kt' monis audor,vt toietiam poneretur proeo quod eft, noxia amp;: fuperflua exftirpo. Quid verb eft lanare,nifi hoc fit (anaref Et fané hoceftfacerdotum proprium munus, vt bona dilatent Se noxia eradicent: hoc item medicorum officiu , vt benignos corporis hu-moresaugeant, noxios expurgent. Nec aliter de magiftratu exiftimandum, cuius partes vniuerla: hocvno continentur, fi bonorum numerum latiorem reddant, amp;nbsp;malos è reip. pellant. Quoniam itaque toi verbum tria ha:c fignificet, dilato, conlccro Se noxia cxpurgo;amp; inde nomenfadum fit eiufdem foni ad Vifcum denotandum ; profedó Plinio interroganti quid toi fignificaret, optime refponfum eft,eavocula plantam no* tari omniafanantem. Quid enim vlteriùsadlànitatem vniuerforum defideraretur, li per facra pietas dilataretur, 8e omnes cum corporis, turn animi morbi expurgarentur? Ex eadem radice toin nomen accepit.quod Latiniin Vinum , Graeci in oZroccommu-tatuntjeo quod hie liquor non Iblum hominis Sebenignum languinem Se fpiritus vitæ necelfariosexcellentilfimo quodam modo dilater,ac noxios turn fumos rum humores expurger; led quod mentem etiam quadam tenus conlècretac diuinam reddat;eamq. talem praeftare videatur,qualis eorum eft, qui diuino Spiritus fandi afflatu accendun— tur.HincillaApoftolorumcreditaebrietas,dum flamisSpirituslandiincaluilfent. Vi-Icum itaq. toi nominabant, ceu eo omnia confecrarctur, ac modis omnibus Sd corporis amp;nbsp;animi Só fortunarum fanaredderentur, arque latilfima felicitatis caperent incré-menta. Neque igitur mirum quod Pliniusdicit, creditum fuilfehocdiuinum munus è cæloin roburdemitti,atque aurea falce relecari folere. Hoc cnimucro diligentijn-quifitione dignum,quid caulfæ fuerit, vt rem, quam Plinius friuolam vocat, tanta co-luerint religione, amp;eo fint nomine dignati, quo nullum ferè magis fit facrolandum, quoque omnes felicitatis humanæ numeri contineantur. Veriim quando non quoduis vifeura, fed illud tantum quod inquercucrefeeret, vencratiftintjprius examineturo•-.po^tet,qua: ratio robur præ caeteris arboribus colendum elfe perluaferit. In primis cOn-ftare video glandiferasarbores non apud Druidas rantdm,fed apud cæreras etiam genres in antiquilTima fuifle veneratione;ac venerationis caulfam earn ferè alfignari ab omnibus, quod glande prius raortales vefeerentur, quam Ceres fruges demonftralfet. Sic Virgilius;

Liber amp;nbsp;alma Ceres vefiroßmttnere te/lfts

Chaonia?n

-ocr page 141-

K. J U t I\ V.

Chaoniam pingtiigiandem mManit Pocitlaj^ inucfitû Achelûiamifcuit 'vuis.

Ncc eft profedô ciirin re omnibus pcifpicua mükisrcftimoriiisvtàrj cd ncmoncfciâc Grxcorû docbllimos quoique tradidifle ,iilud quercus genus quod glandera maxime foyk. cdulem proferr,lt;pgt;r)/op idcirco vocari, quôd prilci homines eius fruôtu vitam fuftetarint Sciut præcercaomnes.queicû lonilàcram ab omnilkterarum memoriafemperfuilTei vt ex illo liquet Homericot

O/ fÀv dp àtridiof SapiZFnSövst o'îbt

ETmv àiytô^oio oû)ç

In quocerniturantiquillîraos fuiHe liuius arboris höriófès. Nèc qUiiquam arbitrctur Giæcorum amp;nbsp;EignmLatinorumeandem clTearborem , proptereaquôdnomen tatt-idem vidcatur,Alibi harum arborum difcrimc docuijamp; fagum Latinorum Theôphra-Hi oxyam clic dcmonflraui; quam alij SciUimam, in quibus Gaza, âlij Fagolcilfimam, vtStrabonis intcrpreSjnominarunt,cùm limpliciter fagum interpretaridebuilTent.

Virgilius de fagi vmbralocutusjmox inferius ad Dodona:as Græeoruraphagos alluditj ateasnonfagos.fed quercusappellat:

S.ipe malum heC fiübis fl jnem tteit Iteua fuijfetf De c^tlo ta^tMmeminiprtedieere quercusi Verùm id clarius alibi:

—'— atijne habitué Gratis or acuta querètiii

L»iit idem G ram maticos ,d um Faginiisaxis dixit,quo illud Homeri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ihteiquot;-

pretari voluilFe vidcretur,eoquôdlciretex oxyaetiam axes fieri,non modo ex quercu: amp;cit alioquinoninelegansad vocem Homericam allufio , licet materies fit diueilà. Nollratcs hodiefagi vmbra non minus quàm Virgilius deleâantur.è qua fornicati la-byrinthi Bruxcllis in Palatij paradilô cernuntur. Verùm Græcorum Phagi glandibus ctiamnum hodie vefcuntur,cùmc£cter;cgentcSjtumHil'pani amp;nbsp;Neapolitanijquorum hi, fi memoria non fallat ,querciam gentilem Phagum appellant. Nobis lâtis cfto, quoduisglandiferi rôboris genus Joui factura olim fuilTe, id fcrè communi quercus nomine apud Latinosdicifolere. Nam P,obur ad quarauis duram materiam rcfettur; Hinc Palladius: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Robora Pa/ladÿ décorâtfiluefiria yami, Tetcircum frmo flua fe robere tollunt.

De quercu verôgcneratim fie OuidiUsi

Lucanusitcm: •

îterum alibi J

Sacra loui (juercus de femine Dodanao.

Virgilius item quoduisglandiferi roboris genus loui làcrum feiens ficcecinit.*

Parsautempefto furguut de femine, ‘vtalta Cafanea^nemerum^ loui ^ua maxima frondet efcului-.ateiue habita Graits oracula cfuercust Nunc igitur videmus, non Druidis tantum,fed omnibus çqüè Grçcisac Latihisin vaL deprifea veneratione quercus habitas fuill'e -, atque idcirco minime cura Plinio, velE-plcureo vel atheo dicendum res friuolas apud Gallos religiose cUltas f«ilfe,nifi vna dica omnemacculàreaudeamusantiquitatera. Quodpluribiis gétibus piacuit,amp;abomni omnis æui memoria placuit, eius maximam elle rationem debere, non Hefiodus tan-tumped Ariftotelcs etiâ amp;nbsp;Plato, amp;nbsp;hos fecutus Cicero in Tulculanis in principiis habet,ad fidc faciendam firmiffimis.vtpote quibus perinde atq. comuni gétium iure llan-dum fit. Quarauis igitur huius leges ab omnibus Icitæ atque perlatæ raine nulla ratio extare videatuti idcirco tarnen nó eft reiicienda aut abroganda, fed potius magnam Sc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

diligente opera adhibere oportct,quo difpiciamus ecqua latentis cauflç veftigia depre-hedantur. loué ab omnibus fummu haberi Dcorum nemo dubitat,nc idoloru quidem cultof: Nos,quibus veritas iIluxit,louis nomine lummam vitç fuauitatc feimus indicari, amp;nbsp;ab vno Deo amp;nbsp;vitam lcmpicerna,amp;icmpiterna vitae dulcedinc tribui polie. Quaob* rem lumptoeo,quod neminé nodaturû putaraus,arboresduni Diis attribUUntur,lym-bola cfic earum rerum quas nobis ab ipfis cocedi ac donari maxime opfamus;credimus quercû telTeraeiusinunerispraîfe ferre,quo nuUû maiusà louenobis dari pofle veteres^^^[^.

omnes

-ocr page 142-

Ï^Ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALIICOÄVM

omnesexiftimarnnt. Quid autemidfit, ex nobis ipfis faciîè difcemus, ü expenda-mus,nihil nobis vel triftius Sc duhus morte accidere poflc; vel contra quicquam magis omnium votis expcti.quàm vt perpétua vita contingat. Quod ii ita fit de ftabili naturç iudicio fl;atuendum,nec vllum omnino animal reperiatur, quod morrénon in fummo collocet malorujnó videormihireprehédcndus,fi dicam nullu beneficiümaiuscuiqua cóferri pofTe^quam fiàcerta morteliberetur.Quid fiergoquercus huius beneficij fym-bolu ponatur,amp; quia tanto munere nihil maius queat cogitari,ad eum propric primoq^ fpedaredicatiir,quifolus poteft à morte liberare?Nó malefic procéder colledboji proprium quidccuiufq. Deilymbolum fummû ipfiusdonum exprimcre debet. Quercus ergo fit vitæ fiueliberationisà morte fignum,qua quia foins lupiter pra ftare potcfi,Ioui fuit à prifcis confecrata. Qua veto dccaulfa vitæ fymbolum fit,poll explicaboud modó conftet,quôdadvitæconleruationemrefcratur. Maximus Tyriusprodidit, apud Cei-tas altifiimam quercum dcligi (ólere, vt louis fignum cfiet. Quoniam vero Uipitei' quicquidert, vita eftiamp;: vitaquidem ea,quæ tota incontcmplationeconfiftit, fi quercus louis fignumeft vitam quoque quercus denotabit, amp;;quicquid ad vitæconferua-tionem pertinebit. Quod autemdevitæ conferuarionedico, clarius cuadet exprifca Romanorum confuetudine, à veteribus Gallis hauddubièacccpta.quæhabebat id loi-lemne, vt qui ciuis vitam (èruaflct, is querna corona donaretur. Multa hadenusexfiac numifmata querna corona infignita, in quibuslitteræadiedæ ob C S apcrtifiimè do-cent,ea (ôladccaufla dari lolere j quôd quis ciuis Romani vitam fêruaflet: cuius tantus erat honos.vt nullus ne Impefatoribus quidem maiorà P.R.tribuereturjadeo vtcùm ^adonari ^*^^^^0 totam ciuitatcm Romanam feruafiet, amp;nbsp;tot rtiillia ciuiüm à mortis difcrimi-fiiet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne eripuifletjquerna corona donandus L.Gellio videretur; quafi tanti beneficij magni-

quercus (ymbolu æquarct. Poflem equidc multos id genus nummos proferre; »»ffet. R'd quorfum prolixus fim in rc omnibus notiffimaPHocpotius inueftigandum, qua de caufla vita ciuis conferuata quercu notaretur. Sed amp;nbsp;illud modo dcclaratû, quia nimi-rum loui vitx datori facra clTet. Attamen bene illud quidem diôlum amp;nbsp;rationc colfe-dumjedrurfum quæflioexilbt,cur quercus loui confècretur. Dicunt quidamea de caufia id fadum,quôd principiô homines glädibus vefcerentur ; quos Plutarchus vide-GiandibM tur lècutus, Atcùm antiquifiîmû hominu genus Saturno régnante dicaturfuifie,miror kTmnésvit^ Sarumo potius quàm loui glandis efiim adfcribant. Deinde rogatos velim hos non fusîtn- autiquitatu inquifitoreSjCur ante frugesinuentas,vti vol une, no malis potius,pyris,ficis, cerafisjfiliquisjcaiyotisjuucibus, id genus alüsfuauioribus longé,quàm glandibus vitam luftinerent? vt interim deomni bulborù gencre, amp;nbsp;cucurbitis amp;nbsp;peponibusfpontc natis nihildicam.Faciunticilicet hi curiofacauflarû inueftigatione, vt homines primos quibufuis belluisfaciàt rudiores,cùm nullu pecus fit tam obtulb palati lénfu.vt no ficis potiusamp; dadylis,quàm querna glàde vefeatur.Deindequod vnquà têpusfiu't, quo terra non æquèfruges atq. cæteras plantas produxerit?Atqui,dicent, iddamus vel fabulis, vel antiquçhirtoriç.vt quia fie traditû inuenimus,ita eredamus,amp; eius,quodcredimiis, fidênôadducamus in queflioné.O magnam pietateamp;fandam vetuftatisvenerationei Enimuerocgoamp; antiquitatc pto eo ac debeofacio plurimi,amp; quçin eius video exftare monumentiSjtatione carere non putojèd pleraq. fie capiedacerno.vt ea no ad hiftorîa, fed ad allegoriâamp; fymbolicû dicêdi gen’referreoporteat; quod nifi facias,quaplurima vefanis anicularudeliramentis vaniora pro veris narrationibus ampleclaris neceficell; quod in hoc,de quo agimus,vetufl:oglandis efu video ferè omnibus (criptoribus accidib le,licet elTent alioquicçterarû rerûcenlorcs in primis grauesamp;’fèueri.Qiiâdoigiturab-furdiushocefteorûfigmentu.quàm vt vel ab afinis Arcadicisadmittatur,ncdû vlli ho-mini vel débeat vel poflit probari; alia ratioquæratur oportet, curglandifcra potius arbor loui, quàm alia dedicetur. Na fi vitæquam ipfe amp;dàt coferuat confideres dura-tionem amp;nbsp;perennitatem,cypreflus potius aut cedrus aut thuiaad (ÿmbolicà rationem conueniat.quàm qucrcuszSin vitæalimentafpedes.ficû potius,aut palmà,autpomû ad tcfreram,quàm glandiférum robur aptaris. Qtiamobrctn cüm nec ex hiftoria de prifeo glâdis viéhi prodità‘ ncé exarborû natura facilè inuenire qucas,cur prifei homines mi-ràbili co'nfenlù ,tû loui, turn cuiuis virç coferuatori quercu cofécrarintjdefperata verita-tisperuclHgationeex iisquihadenus facri huius fymbedi cau£fasquçüuerunt,adaltiora *■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adfcenda-

-ocr page 143-

*•’. ts î'B't'Ri -v; ■ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î j t

àdfcendiniiisprjncipicijS^cM^ïahirtoria VeritatisargurrtcraffeprÔi'Üàhtür-

icaq- hic de facris veteriam nörisägitn us,amp;: f:s ijiiideni non quîl5«hrisVlt;èd iis d imUxirtj x^ax'cxarbonbusluniuncur^par.ert -, vr ex primis arhorö fymh/jlis apiid äntiquiflitftufh -ürrprorem föpeitii exordianaüç/ccrnamusqitecc-qiiid indé kilHÿàdféHfponic ad iïiiiUs iquaftionis tenpbras dhcurièndà^. Àccedainusiraque ad paradihiiT)Vamp;in c^di/qbirâ-fnHS , an fymbolicas aliquasatborcSrepeFire portiniOT , Nec'eftlôhgè'progrediéndhmj

'‘Gum'ftatiin diiæicfc arboresö^^erant;alte^a.aIbor viræ, altera aVbÓr Icict ae boni amp;:mali -nuncnpatavDjfc'arbore fcientiçbqniS^ rnalicopiosè Indofcythica nf)ïlra traâ:ant,amp; clâ--tlâiméortendnnt.eam ficumene Indicam. At arbotvitæqult;ihsb.ierk ,necà raie,het *ab afl'ioexpIiitamp;'cuhiijßreuit’Gf'igrtLrrjSt iiimraatijh'dc degt;Mofis hiftöffa déecpimü4/hdfh i--Tiôni hberufncreatô tïiifTe, atq. eî geminam propohram condUiÀïTe-.alterarti thX)ttis,àlt;-trcïaim vitat.Vira?qMidc/fi,quoûîXusfaciendniti'pri^ceperar.obfctüaffäb Moitis verè, fî’vGtitû arbôris fdentiæ bontamp; fnali fruödcöMbdiflbt. In hominis igitür arbitrât« Fuit îvic feipFe môdeirâretur,atq. qhb vellet ducerec;qiiade libcrtatejttfiifffj Gimmeriis VOr îl'.titfrb, ^cacus eiljccu rtirn fîrl), id eft,ducens feipFum. Licuit ergoilli in vrtaihah'ebe}amp; mbrtale 'pi»mum declinateSedqutrar nibritôqiiiFqifdi Si Vnutn tatiîrn arbonS genus fuit,ciîfüs litum. 'TPudus morte adfc-rret,amp;ca-terarum omniô fidiftibus V)t«i fuftinörehomini JiccrctjCur

*vnu dumtaxât viræ lignum cômemoraci'ir,tùm æt^Ué ex omnrb«s,vna fbla excepta,vi--tara-ftbi perpetuô prorogate poftet?PrlmuS haneviam ingrediobamp; fi quid forte peccein ' autcelpitem.ignoiccndû primoeKperimcto.Q^üitquid auré veMhc-vcl alibi noiii ad-

fcio, id iudicio Ecclefiæ CathoUcæ Rofnanæ fubieduraelio.- Oko itàqi cum DiPaulô, anteomnia (ècula Deum præüidifle Adamum ei^ Ibgis tranfgrefliohe mortis pœnam

gt; luitutum, S)é idcirco prædeftinâfte filium iuUm hurnanigenerislibcfatorcni. Qnaob-•rem-ficut mortis lignû in Paradifd plantauerat; itâ'vôlüit vt vitæ quoque lignunj in eo cfcfcerctjquo qui mortiferi mali veneno periturus eftet, is vita lignô'à morte poftet ad •vita-ih reiiocari. Qupmadmodû igitur in terra noxfatuili herbat’um ipfà natura profert alcxipharmacâ •.itanaruræaufior Deus ante omnia fecula prædeftinauerat ié in Pàra-dftô 'plantatutum arborera vitæjCUiuK fruclu mors ab arbore icientiæ boni amp;nbsp;mali illara cùrfttetur. Sed cùrrt illud in natura fieri non poftit, vt medicina vlla mortuutn in vitara teftitüatjièmperqueverèdicatür: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.w.. v\.

■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sperandum efl'viuü,noK efl jpesvf/a. nbsp;nbsp;nbsp;.

amp; idt^üod Homeruscecinit, Nullo modo animaihdemeldentihm vallurri cgreftanl, -nteWi, vel aliomodo rctrahi polîé; cogitate debemus altius aliquod arcanum in arbore vitæ latuiire. Neq. enim Adam ièipie-eius fruéluin vitara reuocare potuiflet, cùm «xtemplo ipiàra Icgera tranfgreftiis, nullam arUplius habucntvitæ poteftatem, nee x^uicquam iuris irt ParadiibjVti totus'mortuus amp;;ôranibusfuis viribus deftitutus. Qub“ ■circa Deus ironiaviuseft amariftimâ .dura draeónis mendaeiüm repetens dixit : Ecce ^^damquafi'vnus nobis fa£iuseflflCiens bonnin rhdlitm. 'N^unc ergo ^ne forte wri-fat manum fliam^ (fl- fluwat etiam de ligno 'uitx df errmedat df ’vinat in xiernum. Quera-admodilra enim Adam ex efu fici Deofimilis faéhisnon erat, föd diflfmillimus, cum Deuslolum bonura , Adam folum malum poft peccacumleitet ;iéa poft peccatum ne veile quidem potuiftet aliquid boni aut ætcrni deftfts viribus, tantum abeft vt vel fru-£lum arboris vitæ tune eontingere , vel exeius el’u niortcm dcpcllere-quiuiflet, cùm omniseius vita amp;nbsp;vitæ partes æterna niorte depreftæ amp;nbsp;fepulræiacctent. Qjiis ergo vlus hùius arboris vitæ ? Num fi Adam ante Fruétum eins comcdiftet,quàm vetiti fruâus venenum caperct, prælcruari Vchit Galene qüapiam Andromachi potuiftèt? Certècùmeinsefu interdidum non fuilfet, non minus illi pomumex arbore vira* decerpere ,quàm ex quauisalia non Vêtira fas fuiftet. Quid igitur? ACculàbimuscius impeririam amp;nbsp;otaftam rerum naturahum ignorantiam ’ Id rainimè polfumus, cùm làcraleripturateftctur, abfülutam eum totiuSnaturæ fcicntîarh habuiire,dura lîngulis rebus notncnelaturas rediffitna ratione architedaretur. Aliter itaque lub-ducenda ratio» Vt arbor icientiæ-boni amp;nbsp;mali de natura fiia noxia non erat , auÊ veneni fuccoimbuta, led lola Icgb tranlgrelTione mortem attulitjtàarbor vitæ noni plusvirium ad vitam perennandam habebat, quàmquæuis alia arbor fruélum pro-terens edulem j fed lola diuina gratia ad hoc erat prædcftinata j-vt licut per ficum

mors^

-ocr page 144-

151 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c A L L I lt;nbsp;O R V' M

mors, ira per hanc morcuorum vita caperet exordiû. Qua veto ratione 6c via mortuis vita per arborem vitæ rcftituenda eflet, nemo mortalium daté prius Iciuit, quàm angelus magni confilij Chriftus Verbum incarnatum id reapfe monftrarer» Erat illud quidem in multis vaticiniis,fed non ante intelligçndis,quàm mors vida deiedaque,ve-rum vitæ lignum mortalibus adoculumdemonftraftet. Hieremias in perlbna Chrifti ad hune modum fua de hocligno promit oracula; Tu autem Domina demonflrafli mihi, amp;nbsp;cpgnoui-, tu oflendifli mtht Jludia eorum, amp;nbsp;ego. ^uafiagnits manÇuetm (jui port at ur ad ’vi£iimam, amp;nbsp;non cognoui ejui fuper me cogitauerunt confilia. 'JMittamw lignum inpanem eiusconteramus eum de terra'viuentium, ne memoretur nomen eius ampltus. Hax autem deCbrifto intelligenda eftepcrfpicuum eft ex eo,quôd lôkis Chriftus verus pa-niseft,cuiusefuvitadatur fempiterna. Non habuit lignum ex natura fua vitæ confe-rendæfacultatem,lèdextcrius abipfo pane vero Vitædatore hanc vim accepit; haud lècus arque lignum feientiæ boni 6c malinon exlè,verùmex hominis peccatoinfe-

tt , crux Chrißi.

dum eft mortifero veneno. Crux ergo verum fuit lignum vitæ, de quoin Apocalyplî aperte legimus; ^u^i habet aurCjaudiat quiddicat Spiritus ecclefiis: T incent i dabo edere de ligno uit A epuod efi in paradifo Dei mei.- Et iterû : Et oflendit mihi fludiu aquA uIua f^len-didiimt tanquam procedentem de fide Dei amp;nbsp;Agni. In medio platCA eins, ex utraque parte fuminis lignum uitA afferensfruSlus duodecim per menfes fingulos reddens frulf tint fuum,folialigniadfanitatem gentium. Etpaulo poft: Beatiqui latiatflolasfttasjUtfit potefias eorum in ligno uitA. Cum hie audiamus omnem Sandoru poteftate ligno vita* acceptam ferenda, dixeritque D. Paulus, lefe non in alio, quàm in cruce gloriari poftc; darum eft, crucem ôc lignum vitæ vnam eandemque rem eftc, proptereaquodomnis gloriario circa ca quæpræftare poflumuSjVerfetur. Quamobrein li de cruce Domioi noftri lelu Chrifti gloiiabatur palam, amp;nbsp;agnofcebat Sc prædicabat Iclè nullas vires habere,quas non crucis beneficie nadus efletjnum putamos eum negaturum fuilTcjCru-cem Chrifti lignum vitæ elfe? Vc tarnen clariiîs cernas, D. loanncm paradifi terreftris adcæleftem accommodaflefymbolajVidequidaddidcht: Etomne, i'üoßxxz^maledtchim-nun ent a}nßliui,(^' fedes Dei amp;nbsp;Âgnii» iUa.erHnt.,amp; ferui eius feruient iiU,i^ videbunt facietn eittSfijt' nomen eius in front thus eorum: £t nox %gt;ltrà non ent, nbsp;nbsp;non egebunt lu-

Crux Chii-fli tx 1‘Snefxtrit fada.

minelucernA nequelumine Solts,ejuoniam Dominus Deus illuminât Ulo s amp;nbsp;regnabunt i» fccula feculorum.'^^'ihü ergo hxfitandum exiftimo,quin crux fit lignum vita:,Sc lignum quidem hoc in paradiló plantatum fuifte; veriim nó attulifte frudum fuum antequam eipanis viuus affigerctur. Cuftoditum autem fuit lignum vitæ per Cherubim,nevia homini vlli ad illud daretur j quia nimirum abfconditum infinitæ bonitatis diuinæ có-filium fub alis Chérubin occulebatur ; Sc iufta æte'rnæ Themidis ira, quæ gladio flameo denotabatur,omniex parte obfiftebat, ne homini ad vitamadituspateret, donee tandem nube alarum Cherubim remota, pacata^uc diuina partis ira, cæleftis paradifus, quem lèdem Dci Sc agni vocat D.Ioânes,aperiretur,ôc in ea verus vjtæ ligni frudus toc feculisexpedatus, ôc tandem plenitudinetemporum maturuselfundcretur.Quarauis ergo vitæ lignum diu cuftoditum manferit, ne vitam hominibus mortuis reddere pof' lètjcxpleto tarnen eo tempore quod pater ab æternopræfcripfèrat, vita omnibus mor-talibus attuht. hinc veteris legis Sc cærimoniaru caligine, quæ per Cherubim denota-lur, dilcuftaj hinc pâtre, per Verbum incarnatum, placatojôc flameo gladio, quo parce pcccata noftra in filiofuo puniuit, in vaginam fuam recondito; 6c maledidione coucr-lain benedidionem, iuxtagladij verlàtilisnomenjdataque omnibus per vitælignum poteftate, vt in cælefti paradilô vita perfruantur fempiterna. Demonftrato itaq. nunc eo,Crucem fine Tau vitæ lignum eire,facilèdocere poftemus, quodnam arboris genus ab æternohac prærogatiua datum fuiftet ,vt tandem vitæfrudum ferret, fi conttaret quoex ligno crux Chrifti fueritfada. Scio nondefuilfequiexdiuerfislignis cruccra compofuerint, 6c alios quidem tria, alios quatuorgenera coniunxilfcjnon illos quidem vllolôlido dudos argumente aut idonei lcriptoris audoritate, fed metis 6c inanibus conieduris,quas vel referrc,vel confutare, operæ nullum pretium haberet. Quôd fi di-uerfitasmateriæ admittcretur,eain folidacruceduobus generibus contincrctut;quorum altcrum ad eredam trabem,alterum ad tranfuerfarium lignum poftet accommo-dari. Qualiscnim crucisfuerit figura,ipfumTaudemonftrat,tories in Hieroglyphicis repertum.

-ocr page 145-

■L I B É R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïjj

repcrtum, vt impiidentisperuicaciædici debercc,fî quisdecaàinpliüsdubitarct,anta-bam nobis obtruderec formam. Qua tarnen de requi plura nouüTc voletJàcramTau figiiramjuoà nobisloco dcpiclam,confnlat;inquavidebitjindicem à Pilato adfixüm, crucis parte non fuiffe.Romani in feruiscaftigandisextremoq.fùppliciopuniendis,fur- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7«»

ca rcddcbant infames: quam PJutarchus in vita Coriolanieam currus parte definit,cui P’’quot;' temoimmittitur ,quamfirmiflîmarobuftiflîmamq. cfleoportet. AtPliuius quercui robuftæmateriælaudé tribuit.-qua de re colligo,è quercu ca fieri folerCjquæ vt firmifli- »»fs, ma effent amp;;tenaci{îïma,vi'uspofiulabat. Nobis cettèhadenus ad banccurrus partem robur deligitur quernumj cuius vbi copia datur, illic vecordis fit hominis, deteriorem materia præferre meliori. In ludæa autéqucrcus copiofas fuiffe, frequensearû in facris Jittcris mcntio demonftrat.Quinctiaid obfèruarelicet^ valles quafdâ àquercu nomen ohm in Iti-accepilfe,eo quôd in vallibus vt plurimum quercus luxuriarét. Hinc quoloco quercus “*'*• Aîamre eft apud Hebræos, nos in vulgata interpretatione vallé Märe habemus: amp;nbsp;capita Gcnefèos duodecimo, vbi Grçca vulgata editiojpwhabet, Latinusinterpres vaU Jem,cx eadévoccvertit, Sed hacdere moxlatids. Quefceta itaq. circa Hierofôlyma frequcntia; amp;nbsp;inter alia Bethel qucrcum fletusnobiliflimâhabcbat. Quid dicam mô-tcm Samaria:, Bafam nomine,qucrcctisceleberrimû. Nihilitaq. dubitandu,quin Romani carnificesHierofblymis materia fîntvfieadem ad crucis conftruâuram,qua Ro-mæ vti confueucrant ad furcasè plauftris ad fèruile flagitioru fupplicium vocatas.quod eoredditur verifimilius,quôd ad crucifigendos homines materia opùs effet,quæclauos firmiffimonexureneret.At hoc nulla arbor melius quàm quernû robur pra-’ftare poffiç. Quando igirur in Paradifo terieftri lignu vitæ veluti certum quodda arboris genus có-memoratur, «Só id ad materiâ crucis refertur, non videor mihi veritati cofona didurus* nifiex vno arboris généré crucêconftitiffedicâ, âd quodea,qU£ëde arbore vitæ in Pa- éperon,»lîf-radifb plantatadicuntur,pertinere intelligantur. Paceigitur alioru, qui nullofolidæ ra-tionis fundameto varia ligna ad crucem conftrüendam cogcfferunt, mihifas fitdiccrc, fuit. quercu gcneratira pro glandifera arbore accepta, vitæ arbore in Paradifo fuiffe, amp;nbsp;cam nubealæ Cherubicæ tâtifper cuftodita,dum téporefuo vitæ frudu ferret, lefum Ghri-llù crucifi’xum i Hinc area foederis alis etiam Cherubim tegebatur, quo intelligeretur omniafacra legis Mofaicæ ad lignum vitçrefcrrimecantc vitçfrudû abhominibus dé-guflari poffe,quàm Deus ipfè Cherubim rcmoueret,oranemq cærimoniarû vmbram Verbi incarnati luce difeuteret atq. profligaret. Sed de Cherubim alibi fottaffcjVbi do-cebo veram eiusvocis notationê aliunde qua Hebræi putent.petcndä, amp;:adea propriè*-fpedarc, in quibus Dci virtus occultatadelitefcit: atq. hincfieri, vt proregerc etiam amp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

occultare Chërubim dicatur. Verüm vt Cherub diuinaoccultât accelât,humanapro-tegic 8: aUs fuis expanfis tuetutifta Hebræisvox hæc pofticafüi parté,neagnofcarureius myflcriô.oflenditjtamctfiCimbriàfiniftris addextranaturædudu progreffi, ipfam an-tica Cherub patte mox primo occurfô inter legendu intueantur. Sed hæc alterius lod.

Vel u nôïantè Cherubicæ alæ foederis tabcrnaculû regere deficrunt,quàm Deoplacuif^ fccrlamcu gladium côuertere in fiîrum fuû;acdeinde cum recondcrejacoftédere irarh in miféricôrdiâ'trànfiiffc.vere^ gladium effe vérfatilem.Nunc tépusefivt expliccmus, quam rerû (yrîibolorumq. conuenientiafecuti fimus,dum quercu vitæ arboréeffeno-bis jpfî perfuadetemusjquidqi ex hacinaudita hadehusopinionevtilitatisornamcnti4* emanet ad pietaÉiSftudia promouendît. Infàni enim hominis effe iudicé amp;nbsp;peffimè fe-ïiati, muhû opcrS’fctnporisq, conferre ad id docend û quod cüm ab omniû hominum cOgitatione fitalienüih)tum nihil habeat,licetconccdatur,cmolumenti ad Chriftianos gt;nbsp;vtili quapiâamp; piaco^tiitione inftrucdos. Primûm igitur Mathematicos amp;nbsp;Platonena imitati,cernamüsquidadhanehy‘pôthefim,vt fie conieâuramnofhâvocemusifitcô-iècuturum. Dumquæritur eutlouiqucrcus potius(cuiusnomineæfculumquoq. ców prehendo)quàm quæuis alia arbor fit cofccrata; refpoderià plurimisaudimuSjidca fieri ‘dé caiiffa,quod hic primus fueVit homini cibus. Atid abfurdiffimû effe,fî fimplicirereV tra tropum omnêcâpiatur,pâulô anrcdixi;prop'terea quôd homines quouis pccorellai-tuatobtufiores, amp;nbsp;minus fenfibus ad niitritionc datis inftruClos,quàm velafini fint vel mures. Experiamur igiturecquidmelioris refponfi exhypothefi noftraqueatexperiri.

■Almi'docui Alaudiomnibus cçtetis rebus,atq. adeô ipfi terrçvetuftatis laude prçfcrrij nbsp;nbsp;ƒ '■

i ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non

-ocr page 146-

134 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L L I C o R. V M

non aliadecauiTa, quam quod orationis hymnerum Deo quotidie (cpticscanendo-rum fymbolum eflec.Eodémododequercu dicam,primüm ipfi hominis alimentû ab omnibus antiquis magnocóienfuacceptu referri, proptercaquodqucrcus fymbolum eifet crucis;qu£e vc è quercu fierce,ante omnialècula fuit prçdcllinatû.Sicut ergo ante cbw qua Recula vocati iümus ad vitäjita ante fecula prima homini eïea prædeftinata fuit ea, qux rntiont di~ vitam in cruce hominibus cflet datura ; cuius teflerâ glandes ferebant. Primum igitur pabulum glanSjUÓ ilia quidc vitam dans perituram,fed earn qua in cælcfti pa-»iisfahulum. radifö fumus vióluri.Vt igitur quercus in paradiib terreftri lignû vitç dicebatur,quia ex eius materia lignum vitæ erat cóllrucndumjita glansceleflis panis,quc crux erat latura, iymboluhabebat, amp;nbsp;idcircoprimu hominisalimentû vocabatur, Quamobre meritó loui có/ecrata,quód lupiter vitx dator magnu fuu cófilium per hanc elfetexfecuturus\ omnib’ mortalibus in hac arbore à morte liberatis,amp;in melioré lu.iuioréqj vita, quam antea quam mortui effent, fuilfentjreftitutis. Quoautéhuius myfterij, reliqua arcana omnia multis parafangaru myriadibus fuperatis,apud Romanos perpetuu exrtaret mo-numentujdiuino apud cosinftindueftftatutu,vt coronaquernea eidaretur qui einem Romanum feruaffetjatq. id quide magna,vt Plinius exponit,religione.Indicabat hie ritus tam fóllieica veneratione perpetuô obferuatus,fbre aliquando vt populus Romanus vitam fua quercus beneficio tueretur,nec alio modofaluus eftc pofTet, quamfi quercus ci vita attuliffet: quod in Agonio accidit Martiali; in quo prœlio agnus morte fua in al-tari crucis occidit dracone,perpetuum no Romani tatiim ciuis,fed totius etiâ humani generis hofte. Qua in vidoria id feruatum, quod in querna corona dada lex iubebat, vc nimiru ciuis feruacus,hoftis occifus effet. Nec raagis miremut huncritu diuinitus infti-tutu fuiffe.quam aut feftum Liberalioru dié faftis illatum,aut aram Maximam Roma: cüftitutam,autclarilïîmade Chrifti natali,mortc,refurredioneamp;in cxlu adfeenfione oraculaSibyllæ infpiratazquæ omnia amp;nbsp;quaplurimâ alia ab eo fpiricu proficifcuntur,qui .nullo vnquam tempore mortalium generi fic voluitdeeflê,vc no aliquibus monitis homines ad redum vitæ iter vocaret. Vt autem ciuica corona aptiflima fuit veræ ciuium cófcruationis nota per Chriftum in quereu perficiendçûta glans fymbolu m fuit elegan-tifftmu illius panis qui primus homini cibus effet; no illequidc ad vitahanccaducam ' cxiguo teporc proroganda, fed ad vitam in regno Dei amp;nbsp;Agni fempiterna lætitia pera-genda,robur datums. Quispofthac no pluris faciatquahadenusfecerit eos Romano-rum nummos quibus querna corona finuofis foliis amp;glandibus infignisdelineatur,ad-iJumifmata■ dita infcriptionc, obdues feruatos^. Sunt quibus numifmata rara placeant,amp; tanto plu-«»«3«/». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiant,quato pauciora repcriuntur. Per me licet vt quifq. qua velit lance antiquanani

fua fupelledilcappendat,mihinihilæquècarum cft,atq. illud,equovetuftareligionis noftræ monuméta lucis aliquid amp;nbsp;nobilitatis hadenus incognita? fibi vindicate poffut. Vnius Romani cruis vita feruata, in memoriam mihi reuocatomnes totius mudi cities inquernoroboreferuatos: Sicumeafummi honoriselfetacfummareligione donarc-tur, dubitare no poffum quin diuino inftindu ritus hic, vei pletiq. alij, apud lanigenas fuerit inftitutus. Audebo igitur quercum vitç arboré nominate ;amp; vt vitæ arbor eftc fei-tetur,vitçferuatori ex ea coronam fieri folere dicam:nec alia de cauffa loui facram efte, quam quôdineamagnæfuæ vrbisciucsa morte in vitam reuocatuiUs effet. RcfertD. Hieronymus magna reuerentia Abrahæ quercum in Mamre cultam fuiffe,atquceam ad Conftantij vfquc imperium ftudiosèvifi folere. Audiamus itaque tantæ reuerentia: caufam,vt contra quam communis arborum natura ferret,in Mamre qucrcus totfccu-lisdurafle dicerctur. Memini quid dequereu Mariana dicat Cicero ; earn nimirum id(,riana. duraturam dum Latinè loquentur litteræ; addens, multa multis locis diutius comme-morationemancte ,quàm natura ftarcpotucruntè Nec vanum fuit Ciccronis vatici-nium. Nam quamuis illam antiquam Marianam, ex qua olim cuolauic । i

Nunda fulua louù wiranda vifa figura^

totfeculorum vetuftas abfumpferitj vidi tarnen amp;nbsp;ego quercum in Arpinati fubur-« bano,quam Marianam vocabant, firaili perpetuæ commcmorationis beneficio qucrcus in Mamre fiue Hebron, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Canefeet feclis innuinerabilibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;-.•

quidem, quod ex ea nuncia fulua louis Ciccronis figmento euolarit, fed ..... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......... qued

-ocr page 147-

: -t I B E a. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij; ,

quod ipfe Deusverus îupicerfub pa quondam requicucrit ,5^ Abrahamum eafobôlq bcaucrit,in qua benedieendje effent omnes getes. Qua de rc luculcntiffimuin Gencii exilât teftimonium ,ab omnibus icripturam iacram icrutantibus diligenter ruminan-dum.Equidcm nihil mihi videor à pietatis régula diieeffurus, li in ea arbore benedi-dionem coniècrationem totius generis humani cogitem abfoliiram, iùb qua Abraham accepit facroiàndam eins promiffioncm. O bone Deus; i'ub qua te arbore alia di-camconièdide , quàm fub arbore vitæ? amp;nbsp;iùb qua alia te promiliifc Chriilum tuum, omnesgenres iàndiiîcaturum,quàmiubea,èqualànguiscius adomnes gentes llu-xuruseffet, veriffimus aquæviuæHuuiusà D. loannecclebratiis.’Vt cnim Abraham fub quercu Mamre Deum hofpitio accepit; itaomhes, ad quos benediclioiùb quercu fada tranüitjDeum hofpitioexcipiunc iùb cruce: itavt nihil queat cogitari lymbolica: rationi conuenientius, quàmiï crueem dicamus quernam fuiffe ; vteadem arborcon-feio teftisque effet,hinc promiffi qüo Deus lè obligauit, hiric oblati muneris iàndii-lîmi,quopromiffum exioluit. lam vt Abraham fub quercu Màmre Deo vitulumob-ƒ„J’^quot;ƒ,^,^ tulit; ira amp;nbsp;nos iub cruce DcO vitulum offerte debemus, id eil, anilnam noliram fine Mambre nofipios, Vt D. Hieronymus in quinquageiîmopfalmo vitulum interpretatur. Hebra:i filium vaccæ pro vitulo dicuiit ipa amp;nbsp;D’?!??. pecora dédit Latinis. Nobis lec teurelcdû gnificet. armentum notât. Et dum Abecedarium Latinorû more ordinc rccitamus, fatemur nos pecora elfe, quia nimirum homo cüm in honore effet non intellexit, vnde hono-rem accepiffet.- atqueidcirco cotaparatusciliumentis ,vt Hebraus poëtaconiîtetur. cem^nnaur. Cüm igitur pccorum numero nos eximere nos poiîimus ; id iàltem fumma ope adnira-muVjVt vitulidici mereamurinCimmcriorülinguajin quavituiusà grarajhilari îætaqj vita nominatur, quod Latini voce ciufdem ferê fignificatioüis imitati lùnt. Id fiet, li * •paruulos nos amp;nbsp;hilares Deo præilcmus, amp;nbsp;cor contritû amp;nbsp;humiliatum loco Vituli te-nelli amp;nbsp;codi,qualis illefuit Àbrahami,offcramùs. Öeyus igitur feilinemus cum Abra-

hamo,amp; anima noftram ex primi peccaticócagione vaccæfiliâjRib vera quercu Màmi-xe,id cft.crucc immolcmtisjà: cam quidé quam pofliimüs tehcrrimamjamp; flamanti eari-tadsigne optime percoólam. Vefiim hoede vitulol'ub vera quercu Mamre cüm Magdalena amp;nbsp;cæterisardenci amove dagtantibus nobis offerendo fulhciat,cüius afcaniorcm iignificationem ,quam àexterisviderim animadtier/am,non potuino obitcrindicare, .quo in facris litcerisamp; Ogygiis veterum lanigenarum fymbolis maior conlenfus ccr-nerccur. Quod fr Hebraicum loci nomc, in quo quercus hæc dicitur fuiffc,de radicis (i-gnificadoneintcrpreterisjintlehies quercu Mamre,quercu amaritudinis amp;nbsp;doloriseffe. .Cuiusquidegemina ratiovidecurjalterajquod hæc arborconiciaerat futüraeiuSaïna-litudinis doloris,cui nullus ab orbe condito par potuit cogitari; alte ra, quod quercus •Verum effet om nium dolorum alexiphatraacu, amp;nbsp;vnicum ab omni æuo malorum om-.nium medicamentum: quaquidem pofteriore intelligcntia pcrindequercum amaro-lis dixeris, ac fi pharmaeum ciusdicas amp;nbsp;amuletu. Vidé quàm rcétè Cimbricum vifei .quercini nomcncum quercu Mamre quadret, quàm codé fpiritu Hebræui feriptor JDruida in hoc yitaî Oceano ferantur, quàm redo ciirfu in eundé poi tUm proram diri-ganc.Verdm quâlibet bonis aufpiciis ad vite lignum contendamus,obnuncianrê ramen .mihinefeio quem videor audite. Clamat me rebus nunquam auditis,ncdum icriptis ea fadhibere argumenta, quæamp;ipfa plena funtcontrouerliæ. Namvbi quercum Gra.cus .fuacxprimîtvoçe,Latinus interpresVallem vertit:amp;quo magiscernas,quàm nihil hic certi ftatui poflit, D.Hieronymus grauis Hebraicæ locutioniscenibr tam vacillanti pc-.dein hoc loco, verfacus eft, vtinter quercum terebinthum nullum difcriinen agno-•tiiffo videatur. quod vt credas,ilium ipfum audias fuis vcrbisloquencem.Diiiat,inquit, ad meridianà plagam abÆliâ millibus circiter viginti duobus quercus Abraham, qua:

n/ci tftiercl-ni,^(jucr-Cft} Manibri coaumsentm.

jf^amre, vfque ad Conilanti) Regis imperium monilrabatur, amp;nbsp;mauibleum eins vi-,qqe in præ'fentiarumcerniEur- Cumque à nobislam ibidem ccclcfia ædificata fit,à cü-.dis încircuitu gentibus terebinthus lùperfiitiosè colitur,eo quod lùbea angelos Abraham quondam hofpitio fufccperat.Hæc ille.Quid nuncdices?Fuit'nc quercus, an terebinthus arbor ilia fubquaquiçuit Dominus in Mamre? Prius quercum dicit,lt;5c eaqui-xlçmad Conftantij vfq. regnum duraffe: moxqualièfomniocxpcrrcôlus,eodcm loco xcrçbinthü magna füpcrliitione coin Q^idergocertillatucs in rctamambigua,vE D. .in’r,; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiero-

-ocr page 148-

Ijd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gallicorvm

Hicronÿmum etianî Proteum reddat? Quid ? An non Genefeos capîte triccfiino quinto nSÿ cerebinthusredditür, vbi Iacob dicitur idola defodifTe fubter terebinthu, qua: eft poft vrbcm Sichern ? Quo loco non Latinus tantum,led Græcusetiam inter-pres Terebinthiim ex Elah fecit.Et vt cognofcas nihil inter nSx quod hoc loco legitur, amp;nbsp;ijSs quod duodecimo capite fcribitur.dilcriminiseftejnon D. Hieronymi tantum Verba,led eorum etiä monftratconfenfus,quiTerebinthum in Mamre coluift'e dicun-tur.Breuiter hic refpondebo, me non multum hoc loco eins audoritate permoueri, tâ-etli in ea magnumilluftrisamp;:nominisamp;:eruditionisponduslîc,quilîbiinveibisp.ni-ciflimis non videtur conftitilTe. ApudHoleam Elon amp;Elaincademlcntcnti.idiftin-guuntur,amp; pro illo quidéquercû, pro hoc fubftituut terebinthu. qui locus facit vt nSi« |ibK non qneant dici eiuide arboris habere notationem. Deinde nec ph« conftanter quercum verterunt,vt liquet ex eorum fuperftitione,qui terebinthum in Mamre, non quercUm coluifledicuntur. Libro Regum primo capitedecimofeptimo vbi Latinus Vallem tCfebinthi habet,Grxcus vertit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Tpt/àç, idque femelatqne iterum. Itent

rdtii.

libro Regum tertio Vir Dei dicitur fedilTe lub Elahjvbi rurfus Græcus cTpJi', Latinus te-tebinthumfupponit.Genefeositerumcapitetricefimoquinto nhs tercbinthusamp; pS« quercilsredditur Latinis. Nefeio igitur qua: caulTafuerithuiusinconftantiæ, niii quod cogor liifpicari,magna hirtori:;^rerum naturalium obliuionc apud Hebræos irrcpljfle, atq. inde falt;ftum elle, vt nec Grxeos nec Latinosconftanter docere poftent quæ voca-bulorum apudprilcos fignificatiofuilTet. Neq. cnim velgemmarum,vel arborum.vel herbarum certaapud cos repcrias diftindionem,eoqi minus mirum eft, interprétés nihil Iblidi ex iplis difeere potUifte.Nobisnihilomnino placet nStt terebinthu transferri, amp;nbsp;eo minuspSttin Mamre pro eadem arbore capi. Scimusenim,in mcdica noftra offi-cina Albotin fiue Albotim refinam terebitithinam ab Arabibus vocari, arque idcirco terebinth! nomen apud Hebrxos fuilfe credimus. Confirmât id Genelcos caput quadragefimum tertium, in quo darum eft owa ea denotarc ,quæcxTcrebinthoad mercatum feruntur. Interprétés item Terebinthum vertunr,atq. hacfua tcftificatione efficiunt,vt nht« Terebinthi nomen minime polTit videri. Conlcnlum igirur Arabi'i amp;: Jibri Gcneleos lecutus ad Terebinthum dicam pcrtincre, amp;nbsp;nS« aliter eife ver-tendum.Exhacmea alTertione memorabilis Socratis hiftoriæ ecclefiafticx Icriptoris locus luccmaccipictjamp;vicilfim noftram lentcntiam inligniteradiuuabic. Isenim vice-fimo lecundo libri primi capite narrat, fuilTe quenda nomine Terebinthumqui fe póft vocarit Guddam. Hic no dubium eft quin fr twa (e nuncuparit,quo nomen in Chaldço-tumadquosimpoftorhic commigrarat, lingua intelligeretur. HifpaninoignariTe-rebinthinamaliarum arborum gummi adulterari ,veram Tercbinthinam nominant Terebinthinam de Veta; qua in voce vidcmus Arabicæ linguæ reliquias perinde atque in VelotisremanfilTe: vnde liquet nihil amplius dubitandum elTe de Chaldaico, Arabien, Syroamp;i Hcbraico Terebinthi nomine,tamctli omnes Rabbini amp;nbsp;commentatores turpilïîmishicfelèerroribusintricarint. Necaudiendl illi, qui Koçiacaftaneam inter-prctàntur, vno oretota medicorum Arabumfchola reclamante. pS« itaq. de plurimo-rum cOnlenfu quercum interpretabor,eumq. laudabo Rabbinum qui pçih3,id cft,glan-dcs in eadefeere alTerit. toihn enim Arabes qucrcUm vocant, à quibus Hifpanifuas ha-bencVeIotas,id eft glandes.Eft ergoScrapionis codex emendadus, in quo pro oiSa quifquam legit,amp; Cullot Latinis litteris fcripfic. quod eomagis annoto ,quôd Hiero-nymum Tragum vidcam ctroteni huncin commentaria fua tranftulifte. Elon igitur citra controuerfiam querctis fueritj led an Symmachus amp;: alij nStj bene quercum ver-tcrinc,ampliiîsconfiderandum.Antlotâtum eft à nobis,apud Hebrxos inter dilcrimeneire,amp;: eorum fignificata, vt ditierfas res, in eadem orationis parte numcrari. Quamobremelocorura collatione idmihi videot afteucrarepofte, nh« quoduisdurum lignu, quod Latinirobur dicunt, fignificare: amp;:nifi meconiedura fallit, voccni hanc ita è primo fermone corruptam efte, vt idem quod i^alt denotet, quo lignum gc-ncratim nobis exponitiir. At ciim de ligno ftmpliciterloquimur, merito quercum vi-debimur indicafte; quoniam ca in vfiiuerlb lignorum genere facilè primas fibi vendi-cet. Non malè igitur Symmachus pro nhtt quercum pofuit: at qui Terebinthum hoc nomine intelligunt, cuius arboris aliud apud Hebrxos voeabulum eft,longe à veritate difcedunt.

-ocr page 149-

’ L I B E k V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J37

difcedunt. At diim amp;: didingimncur, vti apixl Ofeam cap.4. dicemüs pro i^üct'cu,amp;: nSx pro quouislignigencrecollocari. Idc igitiir dixic Ofeas dum dixit, tta ^iterctimpopnlum ó- dlahy àcfi dixiflct, (iib quercupopuloamp;onn'iialioJigno,quod nosi^àltdicimus. Aleph prins Cnpcrdnum He loco Tau fnbllitutu reliquum vocis concr-'/ïöriec6ftat,pSÿ querens eftjCuiüs päülopolt ratio tradetur.In primis,vti mododiólum» ‘Âbfahamus lub Alone i 1 litis accepit feminis prorailTionc, in quo benedicédæ lànélift-’ifih’dx^.effent omnes gentespd e{t,pef quod cùâris.totius orbis nationibus vita clTct re** ftitucdaX^üid ni igitur vitx arboré dicamus.fub qua vita æterna eit promilTajSó deinde ih ea lÓluta quæ fuerat promilla, vt riimiru arboreadcfolutionis edet teftis, qnæfucràc ‘hÏiVtt promilTiönis’ Enimneró li qtjercus natura amp;nbsp;eu promillione conferaSiamp; cum pro-■^niifno'ftis fohicionèjmiraberisqüam amice ad eadé omnia cófpirent.Multa Sc freqiiens ’fadlttllidxafolujfed tofa Alia amp;nbsp;Europa quercus,amp;: eaquidéquàm plurimisgeneribus ’dlftihéta quæ Theophraftus amp;: Plinius énumérant: multa ilia quidé,Vt apud eos videre • licétj^erùm tantunà abeft vtómnesglandiftrascóprehenderint,vt nos fólius ilicis plura *^en^rain Hifpania obferuatierimus,qua illi repererincin tota roboru vniuerfitate.Nul-lürh lanè arborum gemis ei cöferendum,nedü aequandum,fiue formaru Sc materiæ di-' uerlîtatéjliue cqpiam vbiq. terrarum luxuriahtêjfiue vtilitaté turn ad fabricamjum ad . • ignés vitæ necelîatiosjfpeéles. Alias arbores inlignis commêdat altitudo, vt abietesjalias midus, vt malos amp;nbsp;pyrosjalias materiæ duritia,vt buxuamp; ebènûjaliasincorruptamul-torum feculorum duratio, vt cedros amp;nbsp;cupreflbs; alias varia per brulcos amp;nbsp;mollulcos brarum piûura.vt citrumamp;acetjaJiasaliæ naturædotes:atqücrcus ( liceat modo mihi hac voce generis loco vti) vincitomnes omnibus rebus. N ullû genus frudu ptofert vel màgis varium, vel vberioré,velvtiliorc ad vfus humanos.Dilcurreprimùm per glandis ciàniOi^À»-* diuerlîfatéjamp; côlidera quantum lit vedigal in fuccidia,quanta fuccidiæ turn diuerfitas «i«.

turn fuauitas, vtinterim recentiscarnisefum omittâ. Profedà lircdomefticam bene fuppiiteSjinuenies terga,pernas,petalônesq. familiæ l'uftentandæ,alteram fundamenti

* parte elTejalteram fiefrugibus côtineri,vt li delînt,panis tamé è glandibus fuauiôribus, quas in deliciis habent Hifpanæ mulieres,fieri polTit. AppendaS in altera lance, lî vclis, ■‘omnes cçterarum arborum fruôtus,alterifolas glandes immittas.videbis hanc illis loge .

* præponderare. Roges Caroné,vtrum malit, pomifne amp;C pyris domtim habere inltrùââ, an carnarium multa fuccidia diftentum? Riliiret,làtlcio,fîquiseura viuum hoc inter-rogairet;amp;: ridèrent nunc omnes,qui norunt laridum columen elfe agricolarum pafto-rumque menlis. Quid? an nutrimentum vllumefthumanæcarnialendævel limilius vel robuftius?Si dubitas,fi palato ipfc tuo no credis.fi huius alimenti robür non fenlifti, confule Galenum medicorum præftantilïimûjamp;audies adeô inter humana Sc fuillam liihil intereire,vtquidâ deprehenfi fuerint illam pro hac vendidifle. Quid multis.’ fi arbor eft vllavnafolafatis ad hominis vitamfuftinendam,hæciplà cftquercus. Hæc,fi veliSjpané dabit,hæc carnem; amp;nbsp;earn quidé non Iblidam modo atq. robuftam, fed omnium etiam delicatillîmam.quodequidénon tam ration! à fimili aliméto petitæ,quàm meæiplîuslinguæcredo.Accedit amp;nbsp;iliaglandibuslaus,quôd poreiquercetorum alum--ni, prodigacopiofæfobolis fecunditate omniacætera quadiupedum generalogillimè vincantjidque taminligniexceflujVthincmoti prifcifymbolorumfiguli,fuem fecerint fecunditatis telTcram. quod Virgilius inter cætera poéfeos fuæ ornamenta no poftre-mum collocauit.lam non adeulinam tantûm faciunt glandes,amp; firmos corporis toros folidacarne farciédos,fed medicam etiam inftruuntofïicinam,maximèeorum quipri-Icorum hominum more vel agros colunt, vel greges amp;nbsp;armenta pafeunt. His vt morbi v-autnulliaut rarijita amp;nbsp;vulnerum frequensoccafio, amp;: magnum à venenatis animalibuS

' periculum. Benignusitaq. naturæopifexeam vimglandibus dedit,vtamp; lànguinem fî-ftere,amp; vulnera conglutinare poffint,amp;: præterea optimum fint aduerlùs omnia venena amuletum. Porrôquoniam firmo ventriculo amp;nbsp;valido bona corporis valetudo potifli-mfim retinetur,adiclt;fta amp;c ilia ipfis facultas, vt nihil æquèimbecillum amp;flaccidumfto-machum roboretjtametfi fint,qui glande non exfpedata,quernisfoliisadhüc recétibus ad eundem finem quotannis aliquot Veris diebus vtantur. quo fado, confidunt fe toto anno validis ventriculi viribus nixos, nullo morbo de redo lànitatis ftatu pofte depelli. lam ad fordida vlcera amp;nbsp;ehironia, vel foliorum velcorticum vel calycum farina efficax ’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm } nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftreme—

-ocr page 150-

»38 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L L 1 C Ö R V M

CtUarnm i/ins.

p^trctte » morte liht-

rtt.

cft refnedium, amp;: omnem ofis, gingiLurum,dentiumq. puticdineni nihil æqtiê curat. Inflamationum item principiis vtilillima ex his mcdicamenta fiunt. Quibufuisalui ßi vteri fluxibus quïuisarboris pars medetur. Qucniadmodum autem glandes quouis modo fumptæ venenis refiftunt; ita lurobricos quoq, necant amp;nbsp;cxpelluuc. Quid? quôd amp;: vrinas mouent,amp; calculorum generation! reüftuntî Quôd fi pergam figillatirn.viæs recenfère,quis tandem finis erit? Quafi verô hxc parum haberenc momenti, qux yel ex arbore,vel cortice, vel foliis, vel glandibus, vel carum calycibus fumuntur incd.içà-menta-ita prætereatam multasopifcx addidicdotes, vt nufqua in vlla arbore ambitio-fiùsleiadafle videatur. Quid egoconimemorem Gallas? quid multiplicem earqtn y-fuin,tum in artibus mechanicis,tum inoperibus medicorû? Quanti fint,fciunt inexç;^-torû crumena:,quicas per marc mediterrancum in Oceanû dcuehunt,vt tandélon^ êc pcriculofâ nauigatione ad Belgas amp;nbsp;cæteros Gallos deferantur. Certè carum tnqlti-plici vfui explicando vix integer liber fufîicerec, tantum abeft vteum perlcqui hóe ràj-hi tempore fit opportunû. Et licct nec pannis tingendis,ncc coriis apparandis fcjuircc, eflec tarnen hoc vno nomine maxime cuehendus ,quôd carum heneficio littcra: pin-gantur.Vide quis fe/è campus aperiat laudu roaximaru, quæ filua prçconiorû. Quid de Gallislitteris non prodamus, quarum bencficio litteras omnes habemus? Quôd fi hi-ftoria clanfiîmos quofq. mundiciues à morte libérai; ,amp; æterna: memorix vitx donat; curnô Gallis exfua ipfarum arbore nedarnuscoronamfDctur vtprçterca nihil honfi-nibus prxftec; cric tarnen qucrcusde hoc Cuomunere arbor vitævocandajquâdovitam dac,non illam quidem momentaneam, ob quam ciuica dabatur corona,fcd illam,qux nunquameft peritura, quamdiuGallasqucrcus fuppeditabunt. Prxtereafilibroruni vel leâio velauditioanimos immortali cibo palcit, ij quercui debeant quod legun-iuramp; audiunturjan non retlèdicemus ,immortalem vitamquercus bencficio ßddari ßcfuftincri’Taceonuncdecxccrisquercus frudibus »quorum nec paruaeft, nec con-temnendavtilitas.mittoonicicidas, mitto cachryas, mittofquamolbs flofculos fpem futuræ vbertatis : nec dico quantum nollratibus coriariis cortex arboris adferatcmo-Iumenti,non paucis aurcorum millibus xfiimandi. Verdm vthxc multaque alia fi-lentiotranlcojitanonpolTum nonmeminifle Hcfiodi.qui quercum in pacata iufto-rumregione primariam laudem ferre canit,quaü à maiotibusper manus accepilTei^ hancprincipcm paradifiarborem fuiflcà

To7a‘i(p^pi//üeif‘yaJit7ramp;Äuvßioif,ovfiiri^iif'pt!‘( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Axpü/zjmipïp»/)8«Aaronç,jM«ftj-» j'tjiztAzïnyaç.ideft) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, ,

His multuw 'uiHum tellus fert\ jnentibtù abus

^uernus apex glandes ,medium dat robnr apum 'vint.

^pum copi» in regione Septentno-n»li.

MeU'ut^ eert l/utäts.

Vndecumqüe hanc iüflorum hominum vitam Hefiodus acceperit,non difputOjid fal-temfcio, neminem ncgaturum,illa, quæ iuftorum piorumquehominum regioni tribuit,adamufiîm cum paradilô quadrate. Quo fit, vt fufpicer in antiquorum lèrmoni-busiacfatumfuific, quercum primas in piorum filuisfibi vindicafie. Quod autem di-cit de apibuSjid adeô verum eft,vt certô feiamus totum Septétrionis traâ;um,in quem vaftislaciniisHcrcinius(altusperimmcnfa,camporumfpatia fefe dift'undit, taminfi-nitis apum examinibus in quercubus abundare, vt no opfoniû modo delieatu amp;s in Fri -gida regionc (àluberrimû inde fuppeditctur,lèd totæ etiaillç regiones fuauifiimo mul-fo loco vini vrantur,amp; præter domefticum vium ingétes pecuniascùm ècæteris,tum c cera faciant. quodnufquam gentium clariùs,quàm Antuerpix cernipofieexiftimo, quô veriûsdicas ccreos montes,quàm formas apportari,c quibusin difeos minores red-adis vtcomodèferri poflînt.totaferèHifpania lumen fuumtum in templis, tum extra téplanutrit.Iâfi melamp;cera quercubus ceudomiciliisfuisprçcipuisad{cribâtur,imméfo diuitiarû audu earum regnû locupletatû dicamus necefle elt, amp;nbsp;cius terminos tam pro-cul ad omnes vitæ comoditates pertinere,quàm felè latè horum vtilitas extendic. Quid melle amp;nbsp;cera in medicina vel prxftantius vel crebrius ? quorû fi multiplicé vfum per-icquivelim, integra mihifint volumina eonferibenda. Mcl vitâintcriusvariismodis variisq. nominibuscôleru3t,alit,amp;£ vinofo fpiritu cxhilarat, vt interim quæ foris præftat omittamiccraextcriusquot malis medeatur,nc ipfe HippocrateSiquidc fie pofletenu-merarcjVi non multa oraififle tandem deprehendatur. Mellis ôi ceræ munera multa videmus.

-ocr page 151-

1 I B È s. . V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

VlJcmus, Sum illud cictcrius oculos abftergità mucoamp; læmis hscc lurhen ad vidert-dum (ùbminiftiac;(ed cam multâ viderenô pofliimus,vt eorum quorum betrcficio vi-

dcmus.totû regnüra perüiderepoirimus.Sedmifirshis,quorumvtiIitasnulialibri me- . diocritateGxplicânqueàC;midisctiamaliisquibufdam,qüæ Theopbraftiisin hacarbore nafciannotauit, propiùsadea vcniamus,quoru cOnfiderafio Drüidismaxime vi-deiur placuifTe.In bis cft inel aériumj quod no alterius arboris frondibits lùbentius iri-fidçre, vt idem prodidit plantarû icriptor, ita neminem fcrè latet eonî qui in filuis diü multumque lùnt ycrfaii. Hoc manna cçlefte,amp;pané viuum qui decatlisdefccdit,qùis cft qui no intelligat denotari; amp;nbsp;idcirco non ex apum modô fauis amp;nbsp;cæterisjed ex hoc ctiâ cælefti dulcore cüiuis liqücre,hanCmérité vita: arborépofle nominari ; quôd qiiia clariflîniû eft,nôeftcur pluribiisdocere nitar.ScquiturCoccüS hobililfimusglandifçrç arboris frudus,quo nihil cft ad fymbolicam arcanotu fignificationem accommoHatius, sisfru^tsts. tum ûb viuum cius flamqumcolorcm, tum ob mirificam cofdis amp;: fpirituum yit^-lium recreandorum facultatera : quæ amboiîmulconcurrenfia, vel fola per fë^fatîs ^cauffç habent.vtglandifera arbor hgnuvitçvocetur.Hcgefippusprimariüm peripebaß Dîàiis fiue vcli,quod in templo Salomonis pédebat,colorem coccinumfuifieteftatur, a*iêHs co.igneum cçlû denotari. Enimuero quid igneûcælum efl’e dicemus aliud,qüam æ’crnam beatorum vitam,cùm ignis vitam,cçlum rotunda iua forma amp;orbtculan mo-tione aptifiimé fignificet xternitatem? Et vt fummis fummacôùeniunt, amp;nbsp;pergndtis quoldam fummorum communicatio ad inferiora dekehdit jîta ardens cocci color,Sc Yifum vibrante quadam dama feiiens, primùm ordini cohüenit ScraphicO, qiii amoris igné proxiiTius Dco adhæret.cuiquc tanto cuiufquevita propiùs accêdit,qüanto vehe-mentiore amoris incendio flagrat.Coccum Hebiæi yhn vocant. quo nofiline verinicu-lusgcncratira denotatur, vndeapud Latinos Galba: forte vocabulum, per littcrafum * duarum jnuer(ioncm,pro verme æltulum, vt ferunt, erodenre. Nobis hic propofituni non cil, vc de Cocci vermiculo difputemus ; id fatis fucrit vno verbo dixifle, non ex vcrmiculo, (ed çx ipio coccofieri tindurâ, tametfi ex cocco vcrmiculus frequenter'na-featur, xVfirum enim eft quàm varia glandifcra aibos producat, inter quæ funi Galla- ' xum arancijformicæ, mufeæ. qux animalcula ctiam in pilulis folio querno innaicenfi- • • businueniuntur. Sic excocco vermiculus nailt;?itur,fcdilleadcolorcminduccnduadeè non ncceflariuSjVt cria non parum obfit,coloris materia erofa.Ventu autem cil in bunc loquendi morcm,vtvermiculi color vocaretur, proprer ambiguam vocis ySn fignifica-tionem.modô vermem,modô ilicis granum denorantis:aut quod magis fu/picor,id prî-feishominibus ingrani iligninomineaccidit,quod nollratibusinThunç vcrrùçis,quas Thunt idcirco Hifpani Cocinillas vocant,id cft, fuculas,quoniamin id genus vermiculos trâf-cant, quos nos D. Virginis Gallos iermone noftro r.uncupamus, ciim tarnen ipfæ ver--- cewwfl«. rucæ fiuegrana Thunæ non vermiculi tinduræ ieruiant. Eorû enim generatiô Iiumo-rc colori inducendo aptum abfumit amp;nbsp;prorius dcpopulaturzqüam vt impediat mercatores, velcalcem velcinercsinfpergütitantü abeft vt fuculæ, vtfîc Hifpanoru more lo-3uamur, colorem rubrû oculos gratifiîmo igné ferientc inducanc. Ide in Grano quon-

tits.

am reor accidifie,quod Arabes /Terwex vocant:vndcEuropæis, ni fallor, omnibus co-lor Kermefinus appellatur.purpureo lucidior amp;nbsp;ad flameum ruborem multo magis ac- xermefinua cedens.quanquam nufquarn hodicèpurpurispanni tinguntur.Quoniam itaquecolor Kermefinus fine Coccinusvibranti rubetardore, optimû fuerit flagrantis amorisivm-bolum,quo folo tota vita.quæ vira verc dicenda, confiât. Verùm enimuero licecardens amor ad Deum nos euchac, nilî tarnen (èmel euedi ci conglutincraur,æternam vitam habere non poffumus j quandoquidem i$ folus feruatur qui perfcucrat vique ad fînem, ad quem peruenire nemo pocert, nifi amato fuo ad eum modum vniatur, vt ab co dif-trahi nulla vi pofiit. Glutinoigituropusefi, cuius nexufirmifiîrao ci à quo vita ma-nat,perpctuö hærcamus amp;nbsp;vniamur, ita vt nulla vis nos c bcato ftatu queat dimouere.

Quocirca ftupendo dimnxprouidcntiæ artificio fie quercum videmus comparatara, f'ifeumprtj .vtvifeum in ea crefeat omnium praefiat?tiflimum ; cui longifiîmè quoduis cuiufuis al-

teriusarboris vifeum tanto pofihabendum intcruallo, quanto caput noftrum rcliquis em jin^uUrt mcmbrisamp;: fupcrius cfi, amp;nbsp;excellentius,amp;: diuinius. Pratter cnim vim illâconglutinâdi fummaqua pollet, à raedicis dcprchcfumcft habere quoq. facultacé,vtmorboomniû mucum.

m ra 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fæuifiîmo

-ocr page 152-

14® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GALtlCÓRVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

fxuifïitno St maximo.amp; idcircofàcro vocatovalidiflîmum fit acpræfèntiflîmum amu-Morbmfaeir letUm.Inuadit lîoc malum principemhominis federn,amp; ncruorum principio,vndevcî-/»ae c»ducuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grce ad omnia membra fenciendi mouendiquc vis emanat ,occupato, confeftîrti

amp;eueftigio hominem deficit,omni mentis,fenfuura,amp;£ rotins corporis orbatutn fâcul-tate.-amp; quafiparum id effet, hominem infra omnem brutorum naturam momento temporisé vnooculi niélu præcipita(fe,illam præterea additfœditatem Si tyrânidem, vttoturh corpus dihs tormentis dillrahat atquc vexèt, os diftorqnciàt, acfpumeotabb oppleat,dentes liofribili ftridore collidat, oculos hue il lue ferribiti fpedaculo diuellar, duà^cum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;denique membra vel diftrahat.vcl contrahat,vel furfùm deörfuidladet-Nortra-

z-i^/;’» Ada- tes à cafu,quo eos quos inuadit mox précipitât, ©allentjc fiect, id eft,caducum morbum «j cnfnpa- appcllant.Cui fl primum Adami cafum amp;nbsp;omnia eiusfymptomata cÓfcras,non otium ouo fimilius effedicas. Confeftim enifn à porno mortiferodeguftàtô, liberum mentis ieCe feruâdi arbitriû amifrum,amp;: diræ totius animi diuexationes fubfecutæ, amp;nbsp;corpus ex iminortali fuo ftatu in mortis barathrum deiedû.- quo fit, vt vel nUlIu fit malum qüod • à cadçhdo nomen habere mereatur, velhoc vnum fit de maximis‘,atq. acfûô ipfum mâ-ximum inter maxima. Quamobrem cùm primi noftri maiores huius mali,qüo toTurfi mdrtaliu genus præcipitatum eft,fimilitudiné cum epilepfia viderent;Voluerunt,vt h^c quafî teffera quædam illius,amp; huius remedia remediorum ilhus haberetur.Hincigitür morbum caducum amp;làcrum vocarunt : amp;nbsp;quia primis parentibusiam mox à generis Èpiieffia nbsp;nbsp;exordioreuclatum effet,mortiferum noftrum càfum no âb alioqfiàm àb Hercule poffe

ÇÛrari,epilepfiam morbum Herculanum vocarunq hand alia loquendiformula,qûàm but dtcatur. eà qua Chironia vlcera ea nominamus, ad quoru curationé Chirone aliquo opus effet; cèirosMi-/- quanquâ de his aliter alij ex veterum poëtarura fabuhs non bene dé Ôrphicorû tradi-done confutis, prodiderunt.Nos Herculanum morbum dicimus, non quod Hercules CO laborarit.vtvefani quidam fbmniarunt; fedquôdis à folo Hercule queatcurari. non illé quidem quem epilepticum vocamus ,fed is qui per ilium denotatur ,amp; quemfb-rifeajutrei- lus Chriftus verusHercules amp;verus medicus fanat. Quemadmodumigitur human! gei^e^'^prçcipitium perfàcrum morbum fignificatutiita pcrvifcumquercinum fingulä-fi. ré facri morbi alexipharmacum, verus nobis Hercules, id cft Chriftus denotabitur, fi fymbolicérationisdudum fcquemur, Quamobrem quicquid Chrifiofummo medi-corüm acceptum ferre debemus, id vifeo quercitjo tanquam aptiffimæ tefferæ tri-büçmus:ex qua mox cogitatio fubibit, huncfic inter nos amp;nbsp;Deum medium effe, vti vifeum inter eaquæ conglutinantur. Verûm enimuero non fatfucrit,vifcumin arbore . ’ nbsp;nbsp;, vitæcrcfcere,id eft,ChriftumHcrculani morbivnicumauerruncumcruci,qué arbor

Vitécft.afïigiinifî glutinûquoq. nobis è vifeoaccedat,amp;:eoipfi Chriftd coglutinemur. 'Quid auté aliud eft glutinum quàm ipfe amor quo Chrifto foli caducum noftrû mor-bum fanare potend adhærere amp;nbsp;vniri debemus?Amor cnim que Spidtus fanôlus nobis ■flàmeo fuo ardoreinfundit, verû eft amp;nbsp;vnicum glutinu,quofblo,vt Chrifto,vniri ; ita co Iblo cofecrari amp;nbsp;fandi efficipoffumus.Quoniâitaq.'quôtquotdiuino Chriftigludno,id cft,Spiritu fàndo Deofuntcôiundijabomni amp;corporis amp;nbsp;métis morbo ,abomniad-uerfiefortunæ impetu,abomnifraudeamp;fæuitia draconis,abomnideniq. periculoatq. metu funt libetati,amp; in fandorû numerû cooptati; meritô Druidç vifeum quercinu tót vocarunt,id eft,omnia tum corporis,turn mentis, tum return externarû mala perfanâs, lïfienim vt dilatationem indicat,ab omnibus libérât ahguftiisj vt purgationé fignificat, ab omnibus noxiis ac fupcruacaneis amp;nbsp;mente amp;nbsp;corpus emûdatjvt deniq. cofecrationfs habet notam,cos quos purgauit,quos dilatauit.fandos reddit,id ert,Deo perpetuô con-, iundos amp;: vnitos. Viden’modô, quàm Pliniû Druidæ non deluferint,fcd pro co accoru profeffio poftulabat, bona fide ipfi refponderint, ea voce qua vifeu quercinu fua lingua nuncupabant,fignificationé habercomnia fanâdi? Quauis igitur amp;nbsp;aha multa quercus ferat,ob quæ maximo in honore effc debeat,amp; arbor vitæqueat vocari.omniû tame primö eftamp;fummû ipfum vifeu amp;:frudusvifci quoDeocóglutinamur.Quocircacüm ca demû veta fit vita,à qua omnis mortis timor,omne mortis periculfi,omnis malorii oc-curfus lógiflïmè fèmper abeft,nec ea vlli mortaliu cotingere poffir,nifi is per vifei acinos, cquibusglutinfific, vitédacoricóglutinetur, id eft, perSpiritu fandu Chrifto vniatut; tediJfime fadu à Druidis,vt licet quercu quide honorarent, vd arboré in qua vita ftarcc

ac ere-

-ocr page 153-

L I B E K ÿ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

accrelccret; at vifcum tâmcrt tanto arbore facerent magis Veheràndütii, qiiahto Chri' ftusamp; SpiritusfandusChriftonosamorevniens, prxftantiorcftamp;diuinior quàm ip(à crux,qua: arborevitædenotatur. Nefcioquî fiat,vtmefymbolorû ratio tranfuerfum ra-piat, ac prius milita dicere cogaCjquàmcadiceredeliberafTem.Propofuerâmihi qücrcâ confiderandam,vt ex eius natura docerem ,nullâ arborera aptiorera inueniri ad veram vitaradenotandara. Piimùm igiturdefrudibüselüs, deindedeadnafcentibus amp;nbsp;con-iundis,poftremô materia roboris amp;nbsp;raultipliçi eins v(ü breueS quafdam notas aüt po-tius notarura indices tradere decreueram,atq. tandera.his percürßsj ligna rebus figniH-catisapplicare. Verùra procliuisamp;: proraptusfyraboloriira explicatus, ^arnfliraaeö-rumcum rebus cognatiocrebroordinémeum turbatamp; interrurapitjamp;mülta, quia vitro volenti nolenti fele ingerunt, prias effluunt,quàm ea, quæ iplis præuertenda erant; fint annotata. Quid’quod hocetjafecilTe raihi videanttir,Vtreliquaquæpropofucrara fbrtalTe luperuaçanea (inthàbcndaj proptereaquôd luculentis amp;nbsp;firrais arguraêcis nûc cfFedura lit, vt à ncraihc quarauis obftinato Vel negari polfit ,vel in dubiura adducij quinquercui maximèconueniat vt lignum vitæ hominetur. Addamus tarnen materia,non quia lit nccclTariumilèd ne neglcda bæc confideratio, velut ad tem noii faâu-ravideatur. Difcurras itaque primüm peromnes arbores, amp;dilcjüiras, an vlla lit quæ cunâisfimuldotibusadtotrerumfabricamaccommodata lit. Suntaliæquidédurio-res,lèd quanto duriores,tanto breuiores nbsp;nbsp;ftagiliores in pondcribtis ferendis.vt buxus,

vt corn us,Vt ebenus. Quascnim trabes nbsp;nbsp;his in magnisædibüs tabulate cuipiam am-

plofuftinendbpararepolTis’Aiiislongitüdocft, at duritiesdeefl:, vtabictiamp; limilibus; in aliis denique alia delîderantur; vna quercUs eft qua: omnes bona: probæque materiæ numéros expier. In mari nihil firmius, in terra nihil perennius; Quæ rogo materia ad naucmfccuramconfttuendara aptior? Inardibusha^c Jongiilimè cætcris omnibus ar-boribus antefertiir, cûm exteris dôtibus,tUm cçdehdi etiam celandiquc facilitate. Ac-cedit illud in querci genere, tantàm crifpi fibrarura difehrfus elegantiam in quibuf-dam regionibns inueniri ,vteitis copia acerisdefideriuln lolari qücamus. Nos hoc genus I©agcnf(Otvocamus,id eft, lignum eicrefeens in modumvndarufefp crilpantium; iètotquamuis crelccndi rationem indlcat: IBagcn verb fludus fignificat ventoriim irai- Rfot-pulfu crifpatos. qua de voce Galli ca:teriq. Romanifantes nomen fuum ,quo pro co-dem vtuntur,mutuati fùnt,duplici littera quacareiit, in fimplexdigamma commuta- I Cal-ta. Cûm ergo querno robore nihil fit aptius ad domos conftrucndaS; rem vitæ necefla-riam, coqj domicilia non folùraceuoflîbusquibufdam cornponuntur, fed apud pluri* mas etiam genres,in qüibus amp;nbsp;noftrates funt,haud lèciis ac citriislaminisornantur; po-terit hac ratione,éàqj non nl31a,vita: lignum vöcari,id eft,ad commode viuendu maximum adferensadiumentuth;Quid de ignédicam,qni non ad vitam tantiîm benea-gendam eft neceflarius, fed apud hieroglyphicOrum etiam magiftros vitæ lymbo-lum fuifle feitur? Certèfi nullum lignum iglnbus alcndis melius lit « quid ni amp;nbsp;hoc nomine vitæ lignum vocetur ? lam vtcyprelfus extra tei’ram ætcrnx mortuoruiii vitæ tefleramgeritjobeam,qùaminhieroglyphica iplîus Alcphfiguratrâdo,caulfam ;ita quercus intra rerram poterit aptilîîmc eandem denotaie, quandoquidem certum fit, quernuin robur lub terra in ebeni rum duiiticm tum colore tranfire, nec vllo vnquam tempore corrümpi.Poflcm amp;nbsp;alia ni vulgus iadata hucadfcrre, fèd hæcmihi fufficcrei bedicam nimioplura eire,videntlir,ad hoc demOnftrandumj nullam arbore elfe vitæ humanæaut vtiliorem aut magis nccelfatia ; atq. tdcitco nullam fuilfe lùagis idonearri ad ea quç ad verath vira pertinentfymbolis denotanda^ iis quidê no cohgruis môdÔ amp;nbsp;apertisjfcd magna etiam rcrüm vbcrtatecopiofis.His igiturde natura arboris fuccin-ûèannotatis.videamus quàm reifte ea conUenîantquætuminfacriS litterisitum in ve-tere poëlide quetcudicuntur; Si qiiia nunc de iplîus vrabraculo Mamrico,fub qùo rotins generis humahi falus Abrahamo qudnda fuit promilfa, diximus ; quæramus ccquà aliaferipturælocàadeandemfymboli rationé fintexarainanda.Occurritextéplô lolùe filiüs Nun, alteràMofc Ifraclitarum duxamp;S Imperator. Hiccùmpopùlumfuum in terram promilfam poft varias multorum annorum ærumnas induxillèt,atqüe cam iplî per tribus ô^cOgnationeshabitandam colendamque partitas eflet ,comitiaindixitad Sicherhiin quibuS commemoratts omnibus Dci bencficiis amp;nbsp;ftupendis miraculis, qui-

-ocr page 154-

T^Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G ALL 1.« O R M

pus populum Il^aeliticutn ex infinit is periculislibcrarac, tandem eofttam dcducit pra-tionp, vtiuferrogct, Vtrum deinde Deolùo amp;: eins promiißs adhærcrc veîlcnt,an ver« qd iclola gentium, quibusmaiores ipibrumin Cbaldæaamp;Ægyptolèruiifienc, reuerti. ■cui cvini refpondificnt,fe Deum Iblùm culcuros ôâ adoraturos eirejpa'ólüra de nouo in-tej Dctim homines e!l fàncitu amp;nbsp;redintegratumjquod vc firmiim maueret,atq. tandem ad vicam fempicernarn,patribus fub myftcriorû inuolucris promifianijdeduccrcc, bonq omine initû cft fub qucrcu,fub qua multisantea ætatibus Abraha accepcrac ge-PffiimîJe nevisfuiomniumq. gentium coniècrationem. Qjuod fidicasnon referre, quercus ne arbos;refpondebo,te pefiimc de facris litteris fentire,fi in iis quicquâfru-^uzeguafn ftradici exiftimas. Quorfum opus fuifTet arboris nomen exprimere, fi nihil in arboris âicf'utat commemorationelatuilfet arcani’Aliafcriptacafu cemercq. contextadicasjat vtid de clafiicis facræ lcripturæ libhs vel cogites vel proloqui àudcaSjDeus auertac. la vt.piacu-.lum hoc alibi fortafl'e Jarua aliqua amp;c quæfiro prætextu fcïè pofiet profanLs hominihus iptobare^hoc taméloco omniscalumniæeccafio facrilegis præclufa eft. Quid enim cla-iius,quid grauius,quid cofiaiïtius aut dici aut feribi queat ; Cjuid redderc ledorcm atte-tiorem ad fingula verba diligenter Si accurate ponderanda, quàm ea narratio, qua in-ftrumentum huius fœderis inter Deum Si populum iclicxponiturî cuius tandêhæccfi:

... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CQi\c.\\x{xQ:Vercufstt ergo lofue in die iüofœdt.^S:,(jr propofuit populo præcepuatque indicia.

rii%b^ue'r- Stchem. Scripfit quoquè omnia verba hçc in volumine legis Domini,Si tulit lapidera f« dspofittit pcrgrandem,pofuitqj eumfubter quercum quæ erat in lancluario Domini, Si dixit adl omnem populum: Jî» lapü ifi-e eritvobü in tefiimoniurn (^nbdandierit omnia verba Domini qua locutw e fl vobû ■,nefogt;i'tèpofleanegare velitis (y mentiri Domino Deoveflr.o.^ Eli quifquam adhuc tam impudens facrofan^ti voluminis bibliorum cauillator,vt hic heget fingulas didiones expendchdasene,5i perquam lludioscconfideTandas? bJolim profedà tam finiftram dequoquam concipere fufpicioncm. Exaihinctur ergo quid a-gaturjcitur fœdus. Cum quo’cum Deo. Ad quid? Vc popuîus mancat in cultu Dei S,i vera religione. Quishuiusfinis? Quis alius,quàm is qui finis eft omnium mortalium, in ço conftitutus, vt Si hic vitæ fuppetant neceftaria, Si poft mortem vita contingat ia Enu Abrahæ omnibus promt (là? Quamobrembenefaâam,quod lapis huius foederis vqrba cotincns,fu b queren deponcretur, turn quo memoria ritu quçrcus diu code locó V , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perennaret, tum quoperfœduseapopuluscôfequereturomnia,quiequercusfymbolo

denotantur.Placuit mihi maiorc in modum hæctcftificatio,cùm ob id quod interprètes omnes hic quercum vno confenfu expreflerinhcum quôd Cimbticum quercus nomen, de quo mox plura,cum fœdere Si légitima vnione,quæ priraùm Deo côuenit,Si çcclefiæ eins fponlæ infigniter conuenire cernatur. Alioquin enim ^rius eius quercus fc.ciftcm mentioncm.fub qua Iacob idolalegiturfcpehuiflejpropcefea quod quæ.tem-pore pra.’cedunc,ea in com mem oratio ne quoque priora efle debere videatur. Sed bene accidie, bene Deus manum noftram direxit. Dum nosinterpres Latinus Si Griécus tc-rebinthi larua deterruit, hoc effecit, vt vitro in ipfam ducercmur veritatem. DefolTuç eft lapis,teftimonium fœderisincifum habens, fub Ela, quæ eft in Sichern« Si lacob dir citur fub Ela quæ in Sichern eft,idola defodilfe. Rogo jgicur,quæcauira mtcrptetes'imç 'pulcric,vt cum vtrobiq. de Ela Sichemica verba fianc,vno loco querçu, alteio térebin-ï?«»» Si. thum reddant’Vidcoequidem,dieet aliquis,Iacobum fimulacraon^neenq. eotum or-^ihern. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hatum defodilfe Ihb Ela, fed earn non in Sichern,ver^m poft Sichern, conftitui,, Eft la

ne itain Larinaverfionc, fed inHebræotextu oylegifur. quod ciimalibi quoque idem /it quod in, turn hoc loco à Gjjæco interprété fie redditum haberaus, ^yt in Çichcm Ela fuilïedicatur. Ela autem lub qua foederis lapis à lofua eft etedus,hq t^tfi in Siche*fed in iplb etiam teplo fine loco facro,id eft,v.’3j?op dicitur ftcriire.Çôficio itaque, ab co vfq. tempore quo lacobus illic fimulacra terra obruerat, locüm huncfacrum fuiire,atque idcirco lofuam in eo voluilTc exftare foederis, quo îudæi idola abiurarunt, monumen-tum,vtrurlus in mente veniret,quondam à Patriarefia lacobo hie omnem idolomaniç apparatum defolTumobrutumquefuifle. Confer nuncmihi lacobi Si lofuæfadum, confer fallbs Deos Siinlana fimulacra fub altahumo depreira,Si perpetuis tenebris co-dcmnata,cum Iffaelitis follemni rituiurantibus,fenunquam ad firnufacrorum cultum defeenfuros, confer locum loco , confer quercum quercui jdilces tandem fni velcgo

— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' fallor.

-ocr page 155-

fdllor, vcl tu âdmodu liebeS !îs )ob cam caüfTam ouercû iri fiartcs Vôcàtahi,vt:ciüs fym-bolo moncamur jOmneni ncftram vitam conftaie in abiurandisidolis. Mortem l'ub-iuichumanum gcnüs,quiadraconis fuaiù vetitiim fcientiæ boniamp; maliarbôiisfrilgt; ôum primus parens dcguftäirer. Primus ergo grad us ad Deum rcgrcfTüs füerit, ß omnia draconisconülia Si: macliinamcnta reiiciamus, defpuamus,conculcemus,vnumqj Dcüm folum colamus amp;:adoremus. qliod ièfadiirù cue popülüs Hiaëliticusad quer-cumSichcmicarn fpopondit, pro co atquemultoanteaad eandcm arborem cändcnl rem Iacob Deo voucrat,ip(o mox facto dCmonftrans, quàm faKbrum Deorüm amp;nbsp;dra-eonis corum patris hoftis eflet. Q^amobrem vifus eft Deus, cuius inftinctu Sc aufpiciiä hæcgellaefle nemo diifitcbitur,luculcntiSlndiCiis ttim in Mamre tüm in Sichern mo-nuiue,qüercüm vitç arbore eflcjôcex diametrOcum lethiferovetiti ficiveneno pugna-re. Adde his infignem illam amp;nbsp;nobilem Daüidis vi6tona,qua Goliath môftrofæ magni-tudinis Gigante in vallequcrcus deuicit. O nobile perpetuo futurum qücteetum nort tarn ob ilium Dauidem pccoris paftorem de Giganteouahte, quam ob eius vidoriami qui Dauidis typo denotatur. ChriftuS eiiim per Dauidem voluit lignificari, qui de dra-cone primo omnium anguipedum Gigantum patre,cuius Goliath typum gcflit,lplen-didiflmuim in qucrcu adurus erat triumphum. Quamobrem cum omniaamp;legis Si hiftoriæ arcana ad cruccmac vidoriam Ghrifti pertineant,quî poflimusinficiari,quef-cus vmbram adcruccm Chriftile difFundcre,5cquicquid eius célébrât prçconiaiid to-tumfpedareadctucis honores? Obriita funtidolalub quercu: cogita pâtre idolorum iub crucc perpetuis cenebris fepeliri. Initum feedus de veto Dei cultu obfcruando, non ante eritabfolutum, non antèperfedum, quàm tcllimonium cius aderueem legatur. Neq. porroantè ad omnes genres benedidio amp;nbsp;landa Dei nominisinüôcatio,amp;: exhac inuocatione vita peruentura cratfempiternaiquàm quercus Mamre promiflum femeil cxaltaffet. Quando igitur qücîrcus veteris legis, lignum fuit crucis Chrifti, amp;nbsp;hæc vera ïîc arbor vicæjquid eftabfurdi,flquercus arbor vitædicatut; immo quid abfurdius, qua ft“ ex hac naturaliufti amp;facrarumrcrumconuenichtia, non perfpicefevitælignum noil lum. aliud quàm quercumefteî Qiioniam verb Chriftus incrucededràcorte triumphû omnium ftipremura erat adurus; ex qua quælo arbore alia,quàm ex quercu contra draco-rêôc cius idolacoriftiruidebuiflet trophxum?Trophæum fuit quercus Sichern gemina tationCialteraex Iacobo,altcra ex loftia tributa.Tropha.um fuit quercus in valleea quç Goliath viditoccidi.Trophæum fuit quercus Mamre propter fernen promiflumjà quo vt draco erat conculcanduSiita totum genus mortaliiim à morte liberandum. Quid re-feram plura quereds præconiajquid plura ex hac arboretrophæa,càm hæc lint clarifR-ma?Attamcn hæ quercus co menioràta: non altcrius quàm crucis cauira,quam denota-bant trophæa, dici polfuntjatq. idcircofoldm trophæadicimcrentur,quia veri trophæi fignum fcrebant.Quamobré cûm quercus crucis lit (ÿmbolum,quid dici queat proba-bilius,quàm ctucé ipfam quernam fuilTçîVerùrn quo hz noftre glandesmagis magisq; infuctû hadenüs palatisadlubc leant, difeantq. omnes non apud Ifraelitas tantum,fed Äpudprifcos etiam lanigenas quandam religionis Ghriftianæ vmbram fuilfe ;videa-mus quam maximam arborem dedicate foleant trophæis. Ne tarnen omnes rogemus; ne^ve ab antiquitatis împeritisdecipiamur, Maronem ceu Delphicum quoddam poè’-tarum oraculum adeamus. Is vndecimum Æneidos librura ad hune modû exorditun

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oceanumintereü furgens aurora reli^uit.

lt;^eneas^(quanquam (ir fociû daretentfui humandis

.. nbsp;nbsp;JPracif/itant curæ ,turbata^. funtre mens efl)

r ■ Vota Heùmprimo 'vieforfoluebat Eoo.

.. J , ; Jngentem qiiercum,dec!fis indique ramts,

i.’io;. nbsp;nbsp;nbsp;Oytez,entiducis exuuias (tibimagne trophaun»

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BeUipotens)aptat roranteslahgaine crifioff

i, U .i - r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viri, bis fex thoraca pet it un»

; ; nbsp;nbsp;nbsp;_ Eerfo(f 'tmq^ lecù, clppettm^ ex are Çtniflra

• i * SubUgat,atque enfem collo fufpendir eburnunf.

Videof mihi hic quercum videre Sxcltcmicam ,exqua îacob amp;nbsp;lofüa trophæum de i :« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îdohs

-ocr page 156-

144

GALLI CORVM

idolisconftinierunt. Cdni cnim qucrcus Sichern dicitur,qiiercusEoafiue niatutinadi-cinir,eoquöd o?» idem fit quod (umma luce (hrgcre; quo nomine monemur nihil ma-tutino temporepriuselTe, quàmvcde vidoria concradraconccogitemus;ncc alia ra* tionc aut via contra eum pofle trophæum cofhruij ni(i mox in iplh primo diluculo cam curam('u(cipiamus,amp; cum Deofoedus renouemus.abiurando quicquid nobisnogotij vel fuit vel cfTc pollit cum dracone amp;idolis:quorum ciirn varia genera lint,turn philau» tia principem fibi locum (umplit ; cuius comités fuperbiaamp; auaritia, amp;cætera horum germinaamp;rcognata.Quoticsigiturquerciim Virgilianam audiemus,exquaprimodiluculo trophæum fibi fccit,dequercu Sichemica amp;: eius notatione cogitemus;amp; quoci-diematutino tempore idolà defodiamus, amp;nbsp;padum cum Deorenouemus,vtea nobis fruduofa (it promiflio, quam Deus fub quercu Mamre legitur fanxifTe. Profedo non polTum Virgilij cum cæteras infignes dotes, turn maxime cognitionem antiquaria (atis admirari. Vide quam conuenienter (àcris litteris quercum trophæo dedicarit.quàm e-grcgiè pri(ci Hebræorumamp; lanigenarum maiorcs in hoc (ymbolocofenl'erintjnon illi quide vlla dudademonllrationehumana(atisefficaci,fed folius Spiritus fandi impul-fu ea obferuare coadi,quorum rationes nullas certas haberent.Omnia itaque trophæa apud antiquilTimos lapeti pofteros ex quercu fuerunt aptata, quo in omni vidoria il-lius vidoriæ cxltaret monumentum, quam agnusinquercu obtenturuselTet.- Mira fané eft congruentia nominis Sichern amp;nbsp;trophçi matutini.Chriftusenim verus iufti-tiæ Sol mane furrexit, amp;veru nobis diluculum attulit ; adeo vt hincErigonediua Virgo vocari quear.quæ hoc nobis diluculum tenebras non diurn as, (ed æternas depellens peperit qua de voce in Croniisplura. Verum quia latum hie contemplationis pelagus aperitur,contrahenda nobis vela,amp;: è Syria ad aliud littus obuerteda prora. Aueo enim videre antiquiflimumillud Dodonæumquercetu,5t (cifeitariquæ in illo oraculareddi confueuerint; quæquefuerint Ghaoniæ glandes,quibus homines primdm viditarunt. DeDodonæo loue, deque eius vaticiniorumantiquitateamp;:fabulofoexordio,ciimalijj turn Herodotus amp;nbsp;Strabo confulendus. Nos in Gallicis docemus, Chaoniam ab Her-

tM.

sDodonAum »ruculnm.

culeChone,idcft,a NochonomeaccepilTe. quo fit, vc illi optime (cnlèrint,qui Dodö-nen à Deucalione conditam fcribunt, quandoquidem is idé fit cum Nocho,vt in Cro-' niis oftendi. Nomen aliis Dodone,aliis Dodon quondam pronunciatum fuilTe, Eufta-thius tradit.Oraculum aurem ex Phoenicia venilTe, vti Herodotus prodic,ex eoliquet, quod Nochus,quem vel Chaonem Herculem,vel Deucalionem voccsiè Phoeniciain illam Græciæ partem prius appulerit, quam in Italiam nauigarit. Hyginus à Theftalo, quo nomine Deiicalionem vocarevidetur, Dodonam conditam dicit. Alij columbas^ alij anus quaidam , alij quercus oraculæceciniiTe (cribunt. Homerus omnium Græciac (criptorum antiquilTimushacde re fie canit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Tov J’h ^''üi^avnv t^etTO Çlt;ttp.iiicti of^pci Qîo7o Ex Jptgt;oç û-yl/né/uoio «P/oç ßovÄriy êTraxot/crji.

'.4

Id ed, vt nidi vertam didione:

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J Hum ad Dodonam dtcebat abifferogatuw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

Con fl It um louis ex quercu altafronde ßi^erba.

Clundibtu

I nare homines frimùm faftidicnn-tur.

Quia igitur extra omne controuerfiam eft, lucumhuneomnifi elTe antiquiflïmiimï probabile eft multo Pelafgis elTe Vetuftioré; amp;nbsp;tanto quide, quanto Gallos vetefes Pcgt; 1 afgis fuifTe priores,ex iis quç de lapygia amp;nbsp;Epiro tradidi, quiuis colligere po/fit. Quado igitur omnis Ogeniorum hominum religio ad virç lignu refcrebatur,nó poteft efle ob-fcuru.cur Nochus,fiue Chaon,fiue Deucalion,fiueThe(ralus quercetulouicolecrarit, Ciim enim totiusorbis pontifex maximus effet, diligent! Audio vbiq. terraru curabat, vtvetufta Sethinoru de religioneinftituta amp;(acri ritusdiuinitds.accepti docerenturj atque ad earn rem collegia amp;nbsp;diatribas plurimis locis erigebat,quarum nulli Dodonæa aut venerationisnomine celfiffevideturjautantiquitatis opinione.Dicebanturautem ineaoraculapromi,propterea quodquæinfacris effent, velritibus veltraditionibus Sethinorum,quibus religio tota debebatur,ea omnia vera de venturo Chrifto vaticinia oblcLiris ambagibusindicarent. Hineiadatum,homineshieprimdm glandibuspaftos, eoquod omnis diuini cultus amp;pietatisdodrinafruduseftqucrcusjideft,crucis Cbri-fti: quoniamnimiru omniseius vtilitasé fola cruçedcpêdet.Omnesenim cærim'ôftia/, omnes

-ocr page 157-

t I B È R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;É4y

omnes ritus, omnis traditio, oinncs preces, omncs hytnni fterilcs inanci nullius frugi cùm nunc funt, tum olim fuerunt,nifi ad crucem rcfcrantur. Hinc Tau due crux in manibusearumimaginum quas hieroglyphicanobisdemonftrantmonumenta ,vc Videlicet intelligamus, omnes làcras litteras figuras ad Tau pertinere. Cumâgitur T au quernum elfe dixcrimus,reliquum ell,vt eius frudus glans allegoricâs nominctur. quæ non olim modô primus homini cibus fuit,lèd nunc ctiam elfe debet,id eft, primo loco abhomine fumendus. P rim um, inquit làlus noftra, (juartte regnwn Dei. quod fymbolorum magiftri dixiflent, Primdm velcimini glandibus. Vnde igitur,dices,pro-uerbio omnium ore trito monemur,nepöft fruges inuentasglandibus velcamur? Bena profcâô monemur,fed vereor vt quilquam hadenus,cuius rei moneamur.mtellexeric. fuit olim figuris amp;nbsp;fymbolis locus,led poftquam Chriftus in mundum venir, ad quem omnis figuraru fignificatiofpedabat,fuit res ipfa pro figuris amplededa. Quemadmo-dum igitur poft Chrifti morte Mofaicæ legis cærimonlæ celTarunt ; ita ncc glandibus ampliuseratvefcendû, lèdiplà fruge Chriftianaperglandéôlim denotata. Sit ergonûc ita,vt glandes non edamusjat edamus tamen cibum ilium, cuius glans habuit fignifica-tionê.Non ponimus nunc prjeputia,led ponenda funt ea quæ præputia defignabât.Ve-feimur itaque nûc frugibus,dum ea comedimùs quæ glandibus notabantur, quæ tanto funt prçftantiora,quanto viuus homo hömlne pido. Hue (pedant quæ de Sole amp;nbsp;Luna alibi dixijvbi Lunæ nomine cærimoniasamp;: veterem legem càpi debere monftraui,quæ Sole exortolumenfuum amitterevidecur. Quæresfortaire,qua decaulfaipfæquercus oracula ederedicerétur.^Ea baud dubiè ratione, qua homo viuus fui iplius fundit ima- eracuia ideré ginem,quampidorintabulam refert coloribus expreflam. Eodem enim quercus, id eft, crux Chrifti ex fe fimulacra fui edebat, quæ Curetes cærimoniis amp;nbsp;ritibus exprelTa populo fpedanda præbebant. nunquam ilia quidem intelligenda, nifi Chriftus in rau-dum veniens, amp;fe hoftiam ad lordes noftras eluendas in crucisaltarioftcrens, omnem obfeurarum imaginum amp;nbsp;figurarum caliginem clara luce difcuffilTet. Quod autem de Ceitttnbiti columbis fabulati funt, quô fit referendum vt coniedare poflum, ita alTerere nolim. eUmoracuht Appulitfortalfe Nochus in Epirum duabus nauibus, quas bonoomine columbaspo-tuit nominate,tum ob Volatusceleritatem, tum quô memoriam refricarent eius quod in magna ilia naue acciderat in geminacolumbæemiflione. Ex vera enira hiftoria ina-nes frequenter fabulæ apud Græcos natæ funt de rebus vetuftis non bene cognitis, vno quoquefibi(omniacomminilcente. SicPlutarchtis colümbæexarcaà Deucalionee-milfæmeminitjinfîgneteftimonio fuo fuggerensarguniêtum, Deucalionenonalium quam Nochu intelligi debere. fed in emilTioniS eauffa à vero aberrauit. Nec aliter hîc accidilTe reor,dum colubæ è Phœnicia dicühtùr elnilTæiè quibus ali) quod vifum fuerit fibi fingant:mihi certè naues lubetfufpicari. idq. eô magis, quôd hæc auis Veneri dedi-cctur,ad quam terris omnibus inducédam Nochus potiflîmu nauigabat, Holcadi ma-ximæ,quagenerofiinmæ quæque Reginæ Hungariç ancillæ amp;nbsp;pediflequç vna cum Oc-conomo amp;nbsp;aliis, inter quos amp;nbsp;ego fui,in Hifpaniam è Belgio vehebantur, nomen erat Mons Veneris,vt amp;nbsp;ingens moles,amp; formofarum mulierüm vedura notaretur.- cui ego potiuscolumbæ nomendedilTem, maiorem eorum quorum columbatelferam habet, quàm molisrationem habiturus; tametfi fciam,eum qui nomenclaturam dederaci, ad fabulofum Veneris In Apennino montera alludere voluilTe.Non fuit itaque falfiun co-lumbasolim oracula reddidilTc, fi naues pro vedoribus capiantur,eo quôdij qui cura Deucalioneex Phœnicura littore appuliflent,primi (âcrorum dodrinam in Epiro plâ-talTent; amp;quorfum ea tenderer, nobili queteeto (ollertibus ingeniisintelligendum de-dilTent. Atq. hoc quidem primum Dodonæ fuilfe videtur inftitutum:à quo pofteri ira-manibus fpatiis digrelfijVaniflimu aperuerunt mercatum mendaciorum, quæ ceü vera saerificuio-vaticinia protrulà, ingentemquæftum fallacibus facrificulisattulerut^qui vt perpetuus effetjomnera non veritatem raodô, (êdveritatisetiam memoriara frigidilïimis amp;nbsp;exe^ ctwffit. «tandisidolomaniæ portentis obruerut.Hoceftilludprælcnsomnis pietatis venenum, hoc vfitatu religionis exitiû,cûm quç diligens patrum cura ad frigidos hominu aniraos accendendoscomparauit,eaad(brdidulucrum detrahuntur. Hoceft illud præcipitiu, quo quæ Deo funt con(ccrata amp;nbsp;pietatis ftudiis promouendis inuenta, eaad Mammo-nara redilfimo lapfu deuoluuntur,ruinafua non rarô tocara (ecum traheniia religionc;

n n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod

-ocr page 158-

:4lt;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L L I G o R V M

quod vtiftSnunquäm.cogeremur vidcre. Vt vc rcsnunciiabeat, id faltem vnum cd de; certidimiSjOmnêpriieamfacroru apud lanigenas difciplinahac via fic corrupra quondam fuifle,v£ tandem Deus non abufum modoj'ed res etiam ipfas ad piuin viuin olim inftitutasjtolli raandauerit.Quamuis enim non temerc vetude leges anciqui licus Óó iara olim receptæconfuetudines tollenda»,ciim tarnen plus damni è re quapiam oblcr-uata, quàm abrogata oriricernitur,tum baud dubiecommutatio, qux exteroqui pcri-culolaedjfi Aridotcli remp.condituenti credimusj dift'erenda. Hine excel forum luco-rum, amp;aliorum quorundam à prifeis hominibusad pietatem inflammandam optimis radonibus dedinatorum , vehemens amp;nbsp;crebra in facris littcris detedatio 5 qux non ad primam rituum cauflam amp;nbsp;conditutionem, fed ad defpucndam corum corruptionem referenda ed,quæ tanta nimirum eualèrat, vt nulla redi vdis fpes relinqueretur. Primi illi venerandi patres animaduertentes, amp;nbsp;in ieipfis etiam expert!, hominis animum pod Adami lapfum tarn prono gradu corporis fenlum lequi, vt frequentiusmulto ra-piatur, quàm ducat, exidimarunt quamplurimaeflequxrenda adminicula externa, quibus adresdiuinasàcerreniserigatur. Quoniam itaq. inomniorationc primarium ed,vc mens nodrafurfum ad cæledia lèlè attollatj vtiliflhnum forecxidimaifit, fl cor-porismotione amp;nbsp;aliis externis fignis homines ad earn cogitationcm mipellcrentur. K^amobrem optimum crediderunt, fi Deum oraturi ad montes adfeenderent, turn vt laboriofus corporis ad fupcrioranixusanimu moneret, quo his inferioribus rchetis, totusad cxlum cumalaudiseuolaret,atque fefo ei, queoraturus eflet, quàm proxime poflet,cóiungeret; tu vthocfcandendilabore ac morainterpofit3,diutiusdiuina medi-paratior ad prccespod diuturnam multarnq^cogitationem vcnirct. Addc amp;: motium folitudinc, qux raaiotem in modum nos à turbis abdrahit, amp;nbsp;conteplationem tiones dele- ^omouet. Deindc cælum à nobis propius quàm an tea didans, magis inuitat ad archi-teâi fui admirationem, qua prouocatis cogitatio lubit, tantam machinam nodra caufla à Deo faidam elfe, amp;nbsp;tot fideiibus amp;nbsp;variis corum curdbus ornatam, Hine in a--morem rapimur amp;nbsp;omni dudionitimur, ncingratosnosei prxbeamus, qui tam in-comparabili tot bcneficiorum copia noscumulauit. Quôd ü montiuin aditus Sc ad-feenfusad liane iuuac cogitationis fublimitatem, non pofliimus non fateri reôliflima €orum fuifle indituta,qui montes ad facrificia amp;nbsp;orationes delegerunt. Iam videtur mo-(bis amp;: ipfà natura diâare,ea Dco adorando locaefleçonuenicntiflïma, qux quàm ma-ximèad cælumDeidomiciliumaccedunt. Chridusorationem, quamnos docuit,flç exorditur, vt mox cæli faciat mentionem, amp;nbsp;in eo patrém nodrum dicat habitare; quodamp;illiprifeirituumfacrorum magidri externoadfcenfuslabore monucrunt,vç nimitum in raentemveniret, omnia nodra vota ad cælcdem vitam contendere de-bere. Vt verb quod dicimusilludri doceamus exemplo', recordemur quo primuni loco poddiluuium facrificarit Nochus pater omnium gentium. Sed dici poteft id ncccflîta-tis fuilTe, vt in montibus Ararath quando in illis area quieuiffet, immohuct: audiamvis -quid Abrahamo Dcuspræccperit. inquit; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'vni^cntTifm quem diUgis

lt;7faac, quot;vade in terram 'uifionis^atejue ibi efferes eurn in helocauflaw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tnantitirn

quem mon^rauero Vide,rogo,quali làcrificio qualis locus præfcribatAft. Quid^sn in monte Oreb Deus Mofi apparuitîan non in eodem iuflus efl lacrihc3(ŸXj)iiuI ftÇjpor pulum ex Ægypto edùxiflct? lam quis locus Dei' amp;nbsp;Mofis colfoqiuo ad/ôligion^jrp'^ remp.Ifraêlitarum codituendam eleftus ed?nônnc mons Ofeb flub SinjU?Qii,ocûta vt Deo colloquamur,quod inter orandum facimus,montera adfccndaïttts,qiiô çorpori? adlcenlù animus ad adfcendendum ad patrcm,qui in cadis ed, incifetùr. Pluriruji jsplf lèm exempla adferre,quibus hanc prifeam confuetudincm docefemsled l'n re claraîrüT dra pluribus agerem.Ex vno Michçç loco apertiffimè difcas,nô folùm irt rabtibus;oh«i homines Deo facrificare confueuifle, verùm etiam abliac prilca confoetudine montes

gt; prolàcrificiis aliquandoin orationem venire. Eterit, dicit vateS, inin^iffimo/iieirurn mons-demtu Tiomini, præfaratusin-'uertice montium, amp;nbsp;fubltmis(îip-er f^oßes, amp;ßuent adeumpûpuli,amp; properabuntgentes maltadicent^Eenite adfcenÂAmfif

mini^ Hæc il le, amp;nbsp;alia eôdem fpedantia. quibus docct Deum obhttmuKblioftiarnfqara in monte Sion, amp;nbsp;illud làcrificium fore apicem amp;nbsp;ïummam omnium ifoeri/iciorum, quo nimirura tanquam ad verticem fuum furamum'omnia priléottUi^d^cra referc-bancur.

-ocr page 159-

t 1 3 E R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147

bantur. Siue igitur hic montem in vertice montium,Chriftum immolatüm intelligas, due fegnû eins in monte Sion per iàcrificiû fupremum cóftitutum,eódé res pertinebit. Cùm enimlàhiatio elTcte^itura è monte Sion,vt Kaias vaticinatus eft, omnia facrificia ad montem Sion tendebant, id eft, ad illam hoftiam,cuius fanguis fluuius vitæ voca-tur.Ex his modô cuiuis liquebit,quàm multis amp;nbsp;folidis rationibus Ogygij patres in mô-tibus orarint amp;nbsp;viâimas madauerint. Quæ igitur cauflafuiflediceturjVt Deus exçcKà deteftatusfit,atqucid nec vno loco, nec paruis minis ? Nempequia loco lacrifîcij, vni Deo fieri conluctijidoliscœptum eft in montibus immolari. quæ exccrandaiacrorum corruptio fic omnes genres amp;nbsp;inuafit amp;nbsp;occupauit, Vt Deus fimpliciter omnia excella vnafententiacódemnaret. quod dum facit, non fic capienda fuut eius verba, vt prohi-bere exiftimetur, nequis in monte ipfi Deo vel preces ofterat vel hoftiasmadet. Nam Sioiiin mótcerat,in qua non aliæmodô hoftiae intemplo Salomonis Deofuntoblatæ, fed tande iple etia Chriftus eft immolatus. Eode modo de lucis exiftimandum. Primi • mortales efirn diuinitiis acccpiftcnt, vita æternam amp;nbsp;lùmmam faluté ex arbore peten- 'deieai.'^

dam efle,arboresconfccrarunc, vt earum monitu promifli ligni perpetuô recordaren-tur. In hoc autem honoris geneie quercus primas tenebat, nec principio lucialns filuis quàm quercçtis conftabât:cuius clarû indicium in nomine Dryadû videmusjquæ licet ^uercetn tS-quarumuis arborû Deæ crederentur,à quercubus tarnen nomen fefebant;eo quôd illæ folæ apud prinnos homines in veneratione fuiflentj in arborû regno ci tra omné pri-feorum horninum controiierûamprincipatumtenerent.Verùm fymbolicahçc ratio ab antiquiflîmis Sethinorû patribus ante diluuium accepta,ac inde ad Nochi porterosde-riuata,inidolomaniam degcneraiiit; atq. inde quercubus quas vt friture iàlutis teiTeras

À- t

des.

TnuüK

habere debuiflent.numina adfcripta,amp;: ab iis ad alias arbores fuperftitionis veiania pro- ^jamadrya-pagata,cœpcrünt Dryades amp;nbsp;Hamadryades quarûuis arborû Deç haben: Quibus mox ' Faunorum nomenadditum,quo ncceflariafaltuû tuteJadenotatur,maioré in modum impias defalfis Diis opiniones auxit.Quid multis.’tandem eö ventum eft dementiç,vc quot falfa Déorünumina exdiuerfis Dei nominibus ftolidi fibi fingerent mortales, tot ferèluci eófecrarentur. QuamobrêDeus populo Ifraëlitico,èquo noméipfiuscarnem erat airumpturû,præcepic,ne excelfa amp;nbsp;lucos more gentium haberent,nç rurfus in idq-lomani3,èqua Abrahamü ad verum fuiipfius cultü vocauerat, relaberétuf. SubuerMCi \î\(\vât;6mf3ia locain ijtühftt colueruntgentes, cf 'uaseflis , Dees fues fuger nientès excelfbi amp;\ollest amp;ptbter omne Ugniif rondoÇum. Difsigatearas ear»)confringitefia^ ^tu,ts-,l'tices i^ne cowburitet dt“ idolacomminuite i Difperdite nomina, cara de loc is iliis^ Non facietüdtdDomino Deo veAro. Hæcamp;alia Deuceronomij capite duodecimo, quibüs plurima alïalocaeófcntiuntlï^eq.fanè fine maxima caufialudçishâc legefanxit Deus, nc'èxcélfis lucis fta'tuis fc colerét, quod fciret quàm proni fèmper ó^fuiflent amp;nbsp;eflent ad idolomaniä;amp; ne hoc quidc tam graui edido, omnibus ferelocis, non fine maximis minis amp;nbsp;fieua eorum qui tranfgrelTi eflent punitione,repetito, demente idolorum cul-

tum potuit excludere. Omnes totius facra: fcripturfe libri pleni funt obiurgationû, ca-ftigaitóriumj'éxprobratiónüjVltionü de horrûda ludæorum idolomaniajquæ tanta fuît ■amp; tam'pronis ftmperanimisarfepta,vt poft tot miracula,tot oftenta terra mariai édita, taminfiüita beneficia, tot hoftesinauditovidoriægenere luperatos,cælôs,pullos; poft, inquiijterrç pfomifiç pöflelTionü nûc adita,poft loca eius omnia per cognationcs delcri-■pta amp;nbsp;diftributa,Iolùe nouû inter ipfos amp;nbsp;Deû fœdus làncicdû putarit: quod fic propo-îuiti’vtrnaifîftiisqQibufq. amp;nbsp;illuftrilfimis beneficiis comemoratis, dixerit,fe vereriiplos nunquapadö ftàturosjatq: idcirco fore,vt ad idolorû cultum relapfos Deus diris modis afflîgê#îtâG'|)ferderet;vtôfebrô pôft Icgimus accidifle. No mirû igitur,Deû omnéâpfis idqlom»nias;fgt;rçùidifte’ôccàfione;vetitis etiâiisquibuspij viri ad diuinascogitationesamp;: cxcicûftdas,amp; alendâs vti potuilTent.Neq. id fblis credamus vlü venifle ludçisjimmo fib pot1usifcftimemus,omnia prilea diuinorû fymbola,omnes ritus,omnes cçrimonias,ongt; nia Deihortiina, omnes angelorû poteftatum^j diftindiones, quibus admin iftris'Deus totius mûdi vniuerfitatégubernat,adidola amp;nbsp;falfa Deorû figmentaia tum olim trâfiif-le,amp;in'fingulisgentibüsvixpaucos aliquosreliquosfuifie.qui huhe idolorû mercarum peruiderét. Vefûm quauis tota ilia facrorû ratio ad draconiseaftra,auarorû antiftitüreli- ~ giônc'caUponantiûadiiuTiéto,pcrfugifrec,0bid caménondefiit Deus eifdéamp;: fymbolis - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;un X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;:allegoiiis

idfflûManiii

-ocr page 160-

148 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G A L L I C o R V M

amp; allegoriis in arcanis prædëftinaci fui regni cófiliis vti. La quefcus iii Dryades degene-rarunt,iam luci falfis diisconfecrabantur,iam olim aiæin excelfis montibusexftruj có-fuetæjDci mandato prohibitæ fuerant : nibilo tamé minus Deus lignu dixit in panem mictendü,dixit monté in vertice montiûpræpararijamp;alia id genus permnltajqua: cum prifeis lymbolis adamudîmquadrabant.Quisprætereaclarius aperuit,quæ paradifi arbor lignu vitæ vocarecur,quam D.Ioaniies in lua apocalypli,quade ChriJftipedore.cui incubuit, fuxic?Liceat igicur amp;: nobis in hacfymbolotu veterum ûlua lie verfarii vt om-nem idolorum concagioné proculfugientes.prifcx veritatis veftigia, quoad eins angu-fto pulilliingenij nortricaptu fieripotert,diligenter obferuemus, ß^quo nosadmirabili fuoconfenfu vocantatq.ducunt, eofequamur. quodfi fecerimus,mult3 idolomaniac propugnacula,multa præfidia,multaarmamentacmanibus hortiu eripiemus. Qu«ado igitur quà quercüs referenda fic,taquam ad prima venerationis, in qua habita elL cauf-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lam oftcndijdocuiq. huic maximèarbori conuenire,vt arbor vitx vocetur; reliquu efl:,

.vt nunc ex ipfis prilcislÿmbolorûnominibusjquorûquidé memoria exftat/demonrtré, me non aliud in lucceruifle,quànj id quod primo vocabulorum architedo diuinus in-ftinófeus fuggeflit.Videamusergo quidquercus Lacinoru,Jpt)ç Græcorum,pSK Hebræo-nortras,rationis habeant, vt arboré glandiferam dcfignent.Nifi enim nomina, qux rerumlymbolafunc.cum veturtisfacrarurerum tefleris cdueniant,nolira quicqua brake nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mihl fidci adhibcri:ac fi clarc demonrtré, eódem nominum rationes tendere, quo tum

cóieóluraSjtum per veteris poéfeos amp;nbsp;fcriptiiræ teftimonia perucni jhaud equidem é'ijuki ƒ- intclligo,cur hanc noftram inueftigationé quifquam debeatacculare vel vanitatis vel ^mficent. etroris.Vt igitur modô declaraui, Gallicumvifci nomen cum eo ad vnguem quadrare fignificatu,quem Plinius à Druidisacceperatj ira nunc patefaciam amp;nbsp;Græcum amp;nbsp;Latinum glandiferæ arboris nomen talc elfcjVt nihil magis queat velcû vitæ ligno,velcura crucGCouucnirc.In AbecedarioLatinorum,amp;inlitterarum enumerationeab Hcbrçis ^lrr^ vfurpata.doceo litteram Qin locum duplicis noftridigâma.quodduplex V vocamus, amp;duplicis V pingimus figura, iam olim irrepfifle ; atque inde fadum vt djuplici hoc digamma cæteræ nationes careant, amp;: alias aliam litteram ipfius loco fubftituanc, alias etiam prorlusomittant.vt in Druida videmus accidifle. Latinicertè amp;: Hebræi non-nunquam Q^Ioco cius ponunt; cuius eorum fadi,cùm quodixiloco,tum in Vortum-noquoquémcmini aliquot me exempla protulifle.Latihi, inquibus Feflus Pompeiux non vltinios ordines ducic, querciim diciexiftimant, quod id genus arboris querque-rum fîcpd eft,graue. Aliisplacuit querquerum frigidum efle,amp; indc febré querquerara ^erquera Luciüofcbrem frigidam dici, addito etiam illo Kapxwgje frigidam cum tremore vocari: atqücinde.iCarcerem à frigido nomen fortiri. Hic nihil lani video, nec quid nominent, lacis intelligo,licet Iciam Kapxa^p«apud Homerüm legi pro fragorc jcuius lônigenus Euftathius ad nominis attulit caulfam:

i ' i f i Tav t^mviTTÂtidn ^iS'iOV,}yiÂâfji7ri5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

’ .'jiiC '.Av^pavyi^quot;i'rr7raif,x,âpKaipè^iyaTitesrôS(K5'iv. : ’ ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Urafcfrt. ; Nobis Îîaraamp;m amp;nbsp;ïtraamp;cn dicitur à fragore quem edunt rcs dum viojentq iélu véî puî-fantur,vcl rumpuntur. Et Eurtathius alibi annotauit, feeundüm Rho lnv.^rbçiGræco redundare, quod fermonorter non recepit. Quamobrem fi febris vlla |Ç*ipx»eji vo-cetur, ilia fie vocabitur, quæ tanto horroreinuadit ,vt dentium ftridqrqm çdaÇuVe-euwit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;querquerafebris dicetur à 4Sucr, quodeft idem quod dentibus ftridjeojVdçb.nm à

fono fimilitcr ac €rat fadum« A quo «làufrn mola eft vocata,propcef fimilem ftrjdorçm« Hebræi pin dicunt, quod ad «ITrac propius accedit. Allemani^iïtm dicufii^ialij etiam Serrât Melius igitur ab antique verbo Cimbrico «ûuet Qûerqueram febra» nomir natam diccmus,eo quôdaflîduo denciumftridoreinuadat,quàm à Kapjt^oü»xq“® fragorcm edo,denotatur. Hinc Lucilius lucom capiet, dum dicit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confe-

quitur febris capitis^ dfflûres. Et alibi.* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'bt febrü quersjuera^ Plaütus bilis-

quctqueratum dixit, indicans à bile hanc in febribus fieri dentium çonculfioncra. Vidcn’quàm vetuftæ Græcorum Latinorumquc voces ægrè cicra linguænoftra?lhb-fidium intelligi polfint , quamque nihil quercui cum febre querquera, amp;nbsp;querque-*’■*' ruw nihil minus quàm-magnum denotareï.Quod veto carcerem à frigore.didum fcribantjid æqucaccætcrafalfum eft;: cùm career Latinum vocabulumab antiquo

- r; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cimbrico

-ocr page 161-

t t n i K ■»

Ci m bf i co fiat. HatSer chim locus eft quo hcuxunes conclyft eenen,tiif; (ic vlt;KatiJS,quôd Äarb» omniacâquæhominïgrata'iÙDt, in quibus priinaslux tenet, auertat. Eat nunccuhj fuo frigore Feftus, frigidas luas nugas tisobtrudat qui primas linguæ- LatiöXöris-gines ignorant. Poterat Career à çoamp;eendodiélusvideri, vtVarroni placüir, nift îtât-ftcc Ctmbrisamp; vfitatum efiet Î amp;nbsp;certain apwd cos babcret ftgnificationis icauflaini Porró^ tt darctur querqucrtitn frigidutn'eflèj num inde-ptobabile fieret-, öuercum à querquerö deriuari? Nihil eft queren efficaeiüs ad frigus Varüs modis propellenduinj calorei»^ue huinanisvEbus ftibminiftrandum, tantum abeft vxeiquiequjamiitGlim frigoré commune. Nos duplicem in voicis compofitione rarionemagnoicißius, pîôcô ac duobus médis ipfiusanalyfisfierinonimodö poteft, fedetiain debet; Prip'r.eftjfi foluacurin toer-tout; qua via id notatu r,qood à ftigore défendit.- pofteriorftfîc voeem diuidàsr,Ÿt toerc gout inteUigatür ;quibUs p4rabus Jignum ijlud exprimirar^-quödap-tum eft ad quæuis opera conficienda. Vtr^que-analyfis prima ièfe fronte offert i vtra-quelignicüm naturamium vfumexplicat,vtraquefymbalic® rationi ficeomienit,Vt nefeiasquid maxime debeas in vocis artißeio fufpicete atqifé admirari. Vt ergoprioi rem diflblutionem prius confideremus ; quod rogo lignum inuenias magis idoneum ad frigus depellendum,fiue foci fpeäes neceffitatem, fiue mateham ad ardes cömpiigt; gendas, quibusfrigusamoHafisf Quöd fi cüi vtrumuishorum obfcürum effe çredç^ rem ,pluribu$ verbis in co döcendo verfater: at ciim nemo fit mortalium tarn hebes, vtnonquerno ligno hac parte primas déférât, nolo in re perfpiciia inutilem fumere laborem. Accedit hisdotibusglandis naturajqua: cunt potcos nutriat, amp;nbsp;fuiHa: car

ne plurimus fanguisgeneretur, nbsp;plurimus fanguis plurimum temperati habeat calo-

ris,amp; is maxime à frigore corpus lueatutiquid ni dicam quercumoptimoiure nomen accepiffe à frigoris defeniwne J Sed bis miffs vti notiffimis ,ad fymbolicam rationem banc analyûmapplicemùs.CùtaquercUsvita? lignum fit,vitâverôcaloreS£CGnftet feruetur,quod aptius ci nomen inuenias, quàmfi fie nuncüpetur vt à frigore defende-re intelligatur?Si enim calor vitæ principium, mors à frigore proficifeetur nbsp;nbsp;id quod à

quartdiia-^ turlignûnt viu.

morte defenditi merité dicetur à frigore defendere, cùm àmortc defendere nequeat, nificauffam mortis excludat. Infacrislitteris in certiffimorum numero id primum locum habet acfuprcmumjcitraamoris ignem neminivitam pofteconftàre jamp; tantum vnicuiq. mortis adefte principiû,quantûdeeftcaritatis. yteniniDe/iscaritM

in caritatewanetiin Dee manet,amp; Detn in Wjita Deus quoq. vita eft,amp;: per vitam fuam iurat; F tue ego, crebro dicchs; turn etiam fe vita effe expreffis verbis afferens. Quo fit vt is qui in caritate trlanet, in vita maneat,amp; Vita in co:qui à caritate difcedit,tâtüm à vita difeedat, quantum à caritate difcedit. Atqui aliud non eft à vita difcederci quamad mortem ire. lam veto fi calor amoris cuftos eft, vita: quoque cuftos fit neceffe eft, amp;nbsp;bine rocxefficitur, vt à contrario frigore mors Vitae contraria indueatur. Quocirca fi contrariorum amoliticne omnis medendi ratio conftet, nihil vitam aut pra:fentcm po-^ terit conferuare,autamiffam reftituere, nififrigusmortis cauffam auertat,Plongé lateque propulfet. Cernimus itaque perquam conuenienter amp;: return naturae amp;nbsp;medicina: nomen vïtæ ligno poiuiffe , qui à frigore amoliendo depellendo^ue iplùm nuncupauit* Vtbeneilledixit;

rirtui eflvitium fugere-,amp;fapientiafriwat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ri-

Stultitiacarifijfe-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

itanonmalènosfuccincremüS^

frigtts de^elli calor efi, •vitam^ tuetuf depeUit ftigMs reßeit^ calerenti

■. .'gt;7

Pergamus modó amp;nbsp;inuefligemus.quisilie fit qui frigus mortiJ Cduffam amolitüf .' Cef-i tc non alius, quàm is qui immenfo amoris igne flagrans, feipfe'tradidit pro amata fua Iponfacrucifigendfi.atq. letbale frigus,animis noftris ab arbore vitae profligaiis,amp;’ iafflt olim mortuis expulit ardentiffima lua flama. Quemadmodum igitur lignum crucis to-tum id quôd arbor vitæ amp;nbsp;fit amp;nbsp;vocetur,Chrifto debet; ita amp;nbsp;illud quoq. debebit,tum quôd dicatur frigus propulfare, tum quod quercus nuncupetur. Quanto verô vita per Cbriftu in arbore pendentem accepta longe praîftantior eft amp;nbsp;ditHnior ; tanto ratio frigoris amoliendi potioreiure qucrcui inde conuenit, quod Chriftus in ca ardentiffmis

nn 3

amoris

-ocr page 162-

tƒÓ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A li 1 C o 4 V M

amoris ftii' öamis frigus cxpugnaric, quàm quod qucrna ligna corpus à frigöre hibcrno tucantur. Vide quarló quanta fit diuinæ benignitatis follicitudo^ quara flagrans falutis xiollræ defideriu,quàm nufquam nobis velit deefle docuincta, quibus return nobis ad vitam ætcrnara iter demonftretur.Noluithomines quercusarboris vt vbique ferèob-üia:,jtam3ximè neceflarixjnomcn audire^vt non fimul commonerentur,frigüs animis hoftris eflèexpellendunl,fi vitam nobis reddi velimus.Et fint hacc quidem in materia ad infinitatem quandam fclc diftendente indicia piopofita : quæ qui fequi voletj lia: ei abunde fuppetet cöntemplationisiamp; eiusquidem contéplationiSiqua nihil fit ad amo« ris ^iculumcxcitandumpræientius.Nunc ad alteram vOcisin membra fuà partition nem, qvu in quercu 29tw*ï)ôut inuenimus. Eft fanèjVt dixi modo fæpius, quernum ro-bur omnium præftantiffima materies ad opera lolidaamp;diü duraturaconficienda: vc-lùm fi inter omnia opera quæ vnquam in ligno vel fada funt vel fieri pofiunt’excellen-tiffiraum quæratur: cuiquenomenî©crc, quoopus amp;nbsp;operattodenotatur, primo iurc amp;fummodaridebeat;num aliud poft multam diututnamque inueftigationem repc-riemus,quam illud quo Chriftus Verbum incarnatum, verus Deus amp;nbsp;homo mortem in crucc fubiuit,vt nos à morte liberaret?Hoc opus omnium operum maxime ftupen-dum. MinusrairoràDeototam mundi machinam, ingentia cælorum volumina^Sc quiequid vfquam cft.creatum efte ; quàm Dcum hominem fadum ; pro nollra lalute mortem fubiuifle.Hoc tandéillud opus eft,à quoqucrcuseam nadaeft prçrogatiuam, Vtfóla Wert-Dont, id eft,opcris lignum dici mereretur.Sed quo rapior? videor mihi trahi ad iànda fandorum, amp;: nefcicfquid longé diuiniùsintueri, quàm virgam Aaron exari* da mox frudibus citra omnia naturæ fubfidia indutam atque ornatam.Dum opus omnium maximè ftupendum diligentiüs confidero,ccce vox ip(à Wert mihi demóftrat, le non aliunde quàm ab hoc opere fupremo fignificationis fua:accepifle rationem. Quid enim aliud eft Werf,quàm Wer-rcf, id eft,defenfionis extenfio? Vide nunequæ res proprio amp;nbsp;praecipuc ho iurc dici queat vel defenfio vel defenfionis extenfio.Vel Chrifti in cruce extenfio defenfio longe latcqj extenfa dici meretur, vel nihil eft quod vlla voce bene apteque polfit denotari. Obftupclco,ita melllcamet qui in cruce defenfionetu fuam petvniuerfum mundum, per omnia l€ciila,peromnes mortalescxtendit,dum de vocum architedura cogitolt; Adeónecólultum elfe vbique rebus eorum qui noftra lingua vterentur,vt ne vlliüs qüidemoperis audire queantmentionem, vt non fimul mo-neanturomnium operum illud fuifle fummum,quo defenfio 6c tutela in ligno fuit ex-tcnla, Quàm,bone Deus,diligenter in omnibus vocibus obferuatum eft,vtetymologia femper in eo,quod nouilTe plurimi referret.omnibus fuis numeris aWblueretur, amp;nbsp;in a-liistanto minuslèfeoftenderct, quanto longitis à fummoabelTcnt. Eft illud quidem ift Omni opfere in primis cuique fpedandum, vt quod facit, id pettineat ad lui tuitioncm, quàm potert maximè,proferenda. Verûm nulla eft tutela quæ lèlè latiûs extèdat,quàni eajquam Chriftus toto corpore in crucediftenfo peregit.O mirabilem exigua: vocis co-pofitionem.'ô làlutarera omniû operum aggrediendorû conditioné atq. legem / Quôd ■fi quifquam eorû qui apud Græcosfapientcs fuiftcdicunturjChriam quampià vitx vti-lem tam paucis elementis conclufiflet, quantu in eum cffufum cflet prçconiorum. Po* teraclànèoptimu hoefummæ cuiuldam prudentiævideripræceptum ,fididum tantum fuilTetjOmne nobis opus fie inftituendu elfe, vt eo tuitionc noftri quàm longilTîmc extendamusj vtpote quo figni ficaretur 6c omné noftram felicitatem operatione conti-neri,Sc fie demum operationertl Cimbricû operationis nomen mereri, fi apta fît ad tui-« tionem operantisquàm fieri poteft longilfimc protrahendam.Verùmlongèclariùshac voce exprimiturid,cui fuprema eft tutelæmortalium extendenda: poteftas j 6c eius co-gnitio longilfimo fuperat intcruallo omnem aliam mortalium cognitionem. Cdm igi-tur tocrchabeat fignificationis formam ,vt iplàm tutela: exprimât extcnfîonem, atque hæc Chriftiih crucependentis propriaefle cernatur; quod quxlbconuenientius erucis ligno excogitari queat nome, quàm illud quo non hæc tantû fumma fummi operispet-fedio continetur,fed modus etiam ÔC forma perfedilfimi operis explicatur.f’Ét hçc quidc de üjecc fatis fît indicafla cuius vocis vim fî totara perfequi velis, omné vitæ amp;nbsp;ciuilis 6c Chriftianæ rationc perçurrasoportet, proptcreaquôd redilfimâomniu, quales qua-Ifes fint operationû, contineat normam. N uuc deinde vidcamus,ccquid 6c altéra huius

fecunda;

-ocr page 163-

L î É È R V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifi

lècundxanalyieos particuIa,qtiæ5^outfuit,contineacarcani.Vefifimiîeenim eft,in nomine tant« rei non dormitafle nomenclacorem- eoq. minus fufpicâdum, cura vfquam in hoc nomine quercus ab eofuifteremiflam,quôd tâtam eiusin cæterisccrnamus di-iigenciam,vtmihiaccuratiijseamintuenti mentis aciem perftringat. 5^outdiclmusamp; l^olt,nec non pro eadé re Baut amp;nbsp;Balt- In his tarnen vt loqüendi confuetudo amp;nbsp;diäledus variatjita nominis ratio in omnibus amp;: certa,8i rei fignificatæ apta iriuenitiir. nbsp;nbsp;nbsp;idem

Bout, ï) ant j Jjolt é- liait, ■vnde iKÀ»~

tur.

Ml.

eft quod feruo,ab 3Hquod eft oûine,amp; ipiritii ad id quod omne eft fercte.Id enim quod rcnl fertadomniajtemconieruat-SeddcÄlin Hermathena;inqUadoceo,3Mfieri ex natura Alpha amp;nbsp;natura Lambda jamp;eo denotari omnia ftirfuiri fetri ad id quod omnium eftruprcmumjamp; quareô non feruntur,nulla cfTe. Quamobrerti l^al idem erit ac ft dicas,(urfum fero ad fupremum, eo quôd adfpiratio furiuni leuet, Alpha fono fuo promoueatjLambda cæli fu premfi linguae fummitate tangac. Qüôd ft B«« diGas,afpira-tioquidemincitabit, Apromouebit,V verb latitudinem indicabitjita vt rürfüs id hà- çaii. keasjquodproprium eft conferuationis. Sicutenim i^alad fupremum nos eleuac ; ita lgt;anadSH*id eft, antiquum nos impellit. Porrb quae cundis aîtern« durationis ineft tupiditas,eafccitvtlibcntcrlt;®äpro3lu, lgt;oupro î^au cfteramusjquo nimirUm A tootioniselemencum in O rotunditate ftta orbiculari perennitatem indicans,miiteiur. Eôdemigiturloquendi confuetudo,litteratum natura, amp;nbsp;mörtaliUm vota tendunt. Ex Bal fit Balt pro ligno, amp;nbsp;Bau Bant pro eodem ; qu« in Balt amp;nbsp;Bout citra ftgnificatio-nis difcrimcn,ea,quam dixi,ratione tranieunt.Sedquid hoc ftbi vult,vt lignum à con-(eruando dicatur? Quafi verb non millealiæ res ftntcóièruationfs nomine digniorcsil Fateorûnèjfidc nacurali ligni faculcate loquamur, aliaefle lignopotiora ädicruan*-dum :vcrdmvocum faberaliud quiddam longe diuiniusfpcdauit,nonillud quidem fuo, fcd'fpiritus illius lumine, qui àudor eft omnium vaticiniorum, quique iblus conicius eft eorum qu« Deus ab aeterno pracdeftinauit * Nomen itaque ligtio in-ditum non tarn ab ilia conferuatione , qua frudibus amp;nbsp;materia niortalium vitam fuftinet, quàm ab ca falutc, quam tum daturum erat, cüm in panem cæleftem im-inittcretur,amp;: generis humani tutela in lignoextenia penderct. VideTnemodof quam apte lamp;etc amp;nbsp;$out conueniant, quàm inftgnem duabus fyllabis abfoluant fenten-tiam? Quid enim aliud eftlB'aK'Bont, quàm ft dicas tutelar extenfio feruat? Quo-ties igitur de Wert, quoties de Bü«t cogitamus , quoties Wetc-Bnut in mentem venir, totiesChrifti in cruce extenfi rccordemur, amp;cüm fupplices obfcctemüs, vt pri-mum à nobis frigidum Draconis vcncnumcxpellat-.quodamp;quercus natura vene-nis refiftens, amp;nbsp;quercus nomen priore fui analyfi monet.' ac mox frigorc depullb, pet tutelam vniuerforum in ligno extenfam nos fèruare dignetüt. Sed quia nullis verbis, hullaorationis copia vocis huius qucrcus myftcria alTcqui poftemus j reliqua pia ma-tumus cogitatione ruminare,quàm ieiunanoftradidionceftîcere, vt minus vidcantur habere,quàm reuera habent augufta: maieftatis. Tranicamus modö ad .JjBCt»,vocem qua Crrciqucrcum appellant. Quàm vbiquefui ftmilis eft bencficcntiffima diuinae bo-nitatis ptouidentia; qua: quamuis lingu« diuiderentur amp;nbsp;confunderentur , tarnen qüamplurima voluit vocum icruati veftigia è quibus amp;nbsp;prima antiquiifimorum pa^ rentum lingua agnofeeretur, amp;nbsp;phirima myfteria rcuelarentur. In his eft haec ctiä vox Ghccorft,qua generatim quäuis arborem glandiferam appellant. Quid ttûto ftgnificct,’ ÄCqua inde dialcdo tr«amp; Druidç extitcrint,modb dcclaratum.Hincigitur mox dctc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

getur ûpvçcx eoderw fonte deriuari,amp; nihil aliud denotarc,quàm ca qua: vocis trato ft£ gnificatu dixi comprehendi. £toptima fane rationcqucrcus à trota nomcnclatura ha-s oct,eoqubdomnis fides noftra,omnisfiducianoftra ad qücrcü tcndcredcbeat,amp; qubd haec ipfiflima arbor matrimonij .quod Deus cu iponfa iüa contraxit,pronuba fitj amp;nbsp;verè decadiciqueat,qubdEcclcftam cum Chrifto ndo coniugio copularit. Eft quicqüam quod hic deftderes äd tcrum amp;nbsp;vocum ad candé iymbolicam tationem fpcâantiû cön-renfum reddendum arâioré.^ Sed quoniam ex iisqu« prius dióta funt, hatc quae ad faciunt dilucMèpe^ici poflünr,nó eft cur diutius nîc möremur. Addamusiam voccm^ àuainhodietrtu vtóucdicmGimmerij qucrcum indigetant. eic noftratcs, CttB Sucui giandiferamärbörevöcartt,vndeCiferffiuclt;CtBcfglansdlcitur: cuius claruapudGrçcos eeftei’nfctj’ exftat veftigidjdûra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro glande dieunt: tametfi fint qui vocabùlû ad folam Ilic is äxoxo--

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;an 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;giandem

-ocr page 164-

Call i c o r v M

^ßn{ lt;e«. glandein vclintreferri. fic auté »Öc ab gt;e vocalilonga,qua nobis vnù,amp;: vnïo,amp; legicimû coniugium denotacur. Forma deriuationis pluribus vocibus eft communis, dum è pri-mis vocibus adiecioic veltcgfacimus adiecliuajvt exlt;Ceto, quo æuum denotacur, fie wtotrf) vel ertöte pro æterno; è lue, quo bona Fortuna dicitur, lufitrfij è iiotu tcotoitö gt;nbsp;fi-milia è fimilibus. Eodem modo ex »ec (Ceicfi liue «2etcgt; contradc citït fiue etc. Vt in nomine quercus ÔC nomine äpC« nulla fuilTenc arcanorum lymbola, hicfcamcn rayftc-num ingens denotart,non poffumus inficiasire. Quid cnim virium quercui, vel ad v-nionem, vel ad conngbium legitimum, fi nudam naturalium façultatum habea-mus rationem? Aliud igitur latere dicamus necetTeeft, nili vocis vel nullam vel frn gidam rationem efledicamus.Atquiid facere non polTurauSjVt non finlulobtufam in* genij noftri vecordtam prodamus. Nam quis non ftatim animaduertat, iymboli hiC pociorem, quam naturae fuifte c»nfide‘rationem? Porcis aliud in quercu placet, aliud placet cælefte pabulum efurieniibus. Hoçnoftratis vocabuli faber fecutus eft; illud îèquerenturEpicuræi. Quodigitiuf-jlludVnumeft ,a qqo vniendi nai;uram quercux mutgatur? Nen)p.e non aliud quamiplc Deus, qui (blus ipfum Vnumjdici pqtelljeuint quo quia mortaliumgennsquercus vnic,dllud notiieo merctur ,4110' vniendi faculta* tem ipfi tributanij yidqmus : amp;nbsp;quia non foldm vnit, fed legitimo etiam matrimonio iuqgit, gemina rationeab Ce nominari debet., Qmndo igitur hie fupremus eft hm naanae dignitatis apex, vtcum Cheifto legitimo conuigio Jbeiemur amp;vniamur, ipfimj nomen etc digniftîmum eritfummâvcneracione. Quemadmodum autem tria diuer-làapuddiueiïôs lanigenas nomina demonftrauiruus modo ad amulïlm cumfymbo-licarcrumnotatirtnc conucnircjita^in Hebraico (ertnone facercmus,nifi pertinacern amp;nbsp;odiofam quorundarn Vèteremùrtnorofitatem^ Quamuis enim pS« apud Fïebræos prirnùin natuni videri queat ab V« gt;nbsp;quo robùftû Sc forte potari credunc, qua de re nos in nomine hjt, quod- Hermathema noftta exponit, quid fentiamus declarauimusî eft t^en eius pulclierrima in primo fermonc etymologia illud reiedîs punôlis ex-primcns,quôd Latinus diceret omniummerçedem,,quod Äl lüa« nobis denotaÇa ^Quicquid enitp^merçedjs à D.eo recipimus, id nulli noftro merito^ fedtotum ex .aüe cruci ChriftiacceptumFerre dpbemus. amp;nbsp;eft tarnen feripeumj copipfàm nobis rii .ça:lis:propofitamcfte mercede.ni, Gcqx igitur fiuex^te^ccus mercedera omnibus perfol-, uit.in quaiôlaquinon^loriatur„euniD. Paulus iudicat abominandurai Niû enini qi;nnia opera nofha çruçt Crhrifti ajfîïgantur, amp;nbsp;nos cum Chrifto vniamur, ita vt ipfîus PpuS/omnibus-opcribnjgt;.noftris perfidem noftratn,Scipiîusgratiam.Çtvnitum bene mercndFfiicnltaiotn impartiatur,Fruftra merçedem aut meredltatem aCu,'u5pro“ tnifiloncrn Abralia^fidcsaccepit,expe(ftamus. Opetaitaquenoftr^firrniifiina fidei.Fi^« niculoexcruccfuTpendenda,li certaFpe amp;nbsp;fiducia.adporum mercede^ pertinger^jje» Jimus; atque ideirço quercus optime ^tl-Ioondicctur, id eft, omniiifia mctcedepK‘.p^£^ ïolucns.Cæccrùm licet hæcinterpretatioobuialîtgt;amp;,iplîs litterisad,vnguem rcfpq^ . -• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dçnSjtnihi tarnen magisarriderct^ quis dicerccvocemçxl^rilUjoncbrrûptameflç.apej

vel ialutisdomicilium denotatufjvclfitoonatoin denues,id fignlfidabitu^,,,quödi^-rpn^iViiftoEi^ fuapepqrifjjQuid hac cjcymologiaclariu^igt; quxelarictf fXù^n.Çifa.^^jt^ ^é/mjithena difeas,'??? jHebrxoruin ^nqftro ï^cfiqcduci, quo Falt^jÇ^i^ifiçatur.

i,cum va*»- Arabiqumrßulotïquo^nifiçoiruptum fit,ex,üwl Hot,qnq,nu^.iàiljfdum iuium,-vnde, catUTjSc à q^uo.Balanos 40uàtor,i^ orlç quodîéul ôot,quoplenicudinUic,4pntdè^pta-interptexauo. jflfigne/n j^betjconuenientiâm ciwcruç'^.quæ reuera

° * Fuit omnis plenitq4^gt;;tum,tqi^'poçnm.à Deo pr«4,eü’nacojum ,,tu^^çgis Moi^c« amp;nbsp;allegoriarnm,.«;u|n^jpnii^pnu^ dq ge^l^Srhnm.apt rp^ç^^jionc prodtti^ xqin.Hinc infißitanpudQeivs«ates, i5i.illu^,apud Klaro,qe|jî(^^'j.jj^

hoc hgno.aMidPrHvR nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;extr^j^} ^tctmepipnpppmPgt;,GqIumn^urogt;

quidabfur^fi û gji^us^*^quot;'PRîîPWPiqi^rnipne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;^to,.y,tij

midta.paihniyqçal^feçoti{ç^q^BôtW^us?Veri^-flç'iffQS Faeiam^t^ Ar^;^ i^SiiÜuftquxrâcm,Çn)Çquercn{\feu^ij^ÿan.'^,vp^çxp5,‘ÏBterxP^4ÆmfdçlûbenteF^^ S’ VitfrwcTO, aut PçÛumjP.pm^iii^î^i«.qwenqv^ÿi©xura,qü,^^^âeÿ€’IuF^ quot;Li^^nna;cogrûtionqÿja^^^it*ninfoftenîomnempf^ojer^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neç eft çt^

.......... nn ...... ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ quot;nbsp;cuiquam

-ocr page 165-

t I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

cuiqüim petdontändö molcfti finius,cùmftatim prima fronte Glandes prodatnc Ccre à lt;0ai4ant nomen accepifle. lt;ï5ai quid fit fatis eft in Gallorum nomine explicatum. HatiÉ verôterram fiueregionem fignat. Quamobrem id lt;6at-Iant dicetutjquod facit vc regio placeatjiucunda fit, amp;vnoverbojvt fit Gaia. Hinchadenus «Raflant eum voca-mus,quitam Gaius eftvt vcl totam regionem iucundara hilaremque reddat. Cete-rùm quid hoc ad glandes porcorum pabulum? Delicaca potiuspomahoc nomen me-fcrencur; quàm ligneae filuarum nuces, Si. fi quid eflec in omni ff uduum genere quod hac voce ob præcipuam aliquam dotcm dignura effet ^certè vuæhanc fibifuoiure prærogatiuam vindicarent. Non aufim profedà negate, rem ita habere; amp;: interim ta- : men n.unquam fatebor, quicquam à nomenclatore fadum citra maximam cauffam, quam crebrônon tamipfî, quàm Spiritui fando fuggerenti notam fuiffe exiftimoj,^^^^^ quod fi vfquam alibi, hîc maxime crediderim eontigiffe. Si enim crux arbor vitæ eft, .ßut crudfi^-quis alius eius erit frudus, quàm Chriftus crueifixus.’ Quercus ergo vt arbor vitæ con-fiderata, hune frudum ferre dicctur ; quem qui coraederit, viuet m æternum : atque, huius fblius gratia amp;nbsp;benefîcio arbor ipfa vitæ nomenclaturam meretur, Quainobrem arboris vitæ frudiis iuftifilma de caufiàlt;0aHantindigetatur,quippe qui foins facere fôlcatamp; poflît.vt regio ea in quà crefcit,iucunda fitSc Gaia i amp;: Gaia quide non cüiuis, fed illi, cui placerc gaudiu eft in vita fèmpitcrna fempiternum. Hic^giturfrudus fôlus eft verè^at-Iant, omnem tetram patri reddens placcntem atq. iucundam ; qui de hoc frudu dixit; Htceßfiliut meusdtleltits ji» ejuo mihi cómplaeuL fowitaque terra per hune folum patri cælefti Gaia eft. Hiceftille primus homini panis, non olim modo,, vt imperiti amp;C rudes fabularum interprétés opinantur,fêd hadenusetiam in primis co-, medendus. Hie eft panis angelorum, hie eft panis qui deçælo defeeudit, amp;: hie ipfe paniseft vefurn corpus Chrifti^quod nifi comedefimus,non liabebimus vitam in nobis^ Meritoigitur arbor, quæ mortalibus draconis veneno exftindis hunc frudumerac pfolatura, vt arbor vitæ vocata eft iam mot à mundi exordia ; ita ante omnia fecula ad hunc frudu ferendum fuit prædeftinata, px «JBailantigitnr,ablaut pç|fvnGopen ha* bpimus, quod vocabulum in glans mutatut, fi Latinorum, more terminetnr‘)amp;euni frudum figni ficat,cuius fblo folius efu vniuerfa terrà p^ri cælefti póÉeft placeré,fi teffe-ra qüidem pro re ea cuius tefferaeft,poni intelligatur.porro quoniara hadenus mirum in modum omnia, ÔC inter ipfa ad veritatem quadranit ; videamus ah yltcrius etiara hîEcfymphonia procedat. Diximusquernumroburomnium effe vtiliffimura ad fbli-. dam domu firmis trabibus colligandara. Eode modo crux Chrifti taliseft, vt ex ea foli Deos vojuerit fponfæ fuæ domum ædificarpjin quànifî habitemus, à dracone difeerpe-, munManendum itaquenobis perpetuôfubquercu ,extracuias vmbramamp; latiflima tabulata fruftra vel^uæramus vel fperemusfalutc. Quod cum Deuspræuidiffet, huic arbori prætermâteriæfirrriitatem,eumdeditfrudum,vtaly^adcm arbore nufquam aa viduqa^rendu aberratedebeamus,Quid igiturslices,fi Glitiftus corpusfuu glandibus C0parauit,num'ne nos fues voluit effe?CeEtè,fi rede cócinept omnia,vtgladibusvefcà-turmortales,files fiant oportet. Atqui,boneyir,nihilopuseffh’Ç magna uretamorphofi. ta camfn-lam enim olim ab Adami lapfu in pecudunattiram Éranûuimu's, intêr quas »ullas nia-gis cognatas quàm fues habenüüs,eo quodin pefpetuo vuipruin coenq volutemur,amp; o$ iemper in terta defixum teneamus,npn aliis quàtn terrenisfordibus inbiantes. Cfebrà tepeterc cogor iliud diuini vatis didura, hoipine fc è dignita^e fua adbru^ iumentorü deieciffcnaturam. atqUeindeabeodem czniïoc^oi Hämines nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falttabit

Homine. Deindeipfalitterarumreccnfio^ omnimeXhoria apudlatinos conferuatä, licet ne minima qüidem patte tenuamp;ijuç^lU^,honiinçm pexudem efie7te^ificatione tarnen fua perquam luculenta confirrna^._,ïam ûullî,pçch4¥ihi' » v« mpdp^dixi, fumüs fimiliores, quàmlutulentö fui, gapdeqdd(iquouis.)qtQ-yiqjuta^^^^ æ latiiisin Hieroglyphi'cis noftiis. Quamobrem^pqfçj.finuiSjjhpttmdèprofedô^billisprimis patribus glandes nobis prapofitæ l^M'^d;^lt;^QnoedendWtiH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;glandi

bus vefcamur, nec verç vitæ reftitui poffuniusmec rcft^ptiijiQea perm^pei^- Videamus itaque quando fues amp;nbsp;dicimur fqmu^ h^àp^, qp^^yqçe pçifti arcappru d.o(ignacores fuem nominarinc. Memini libellum iegere,nefcio cuijU^, fhulq Çameriytenus Meffalæ Coruinijin quoillud eftnotatu djâmfi?^hrÏKgt;^ab qndqqiflunis pruiuo diel folete,

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nh ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acqusf

-ocr page 166-

t ƒ4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L t Ï C O k 0 it

acque indc Ilio nomen datu fuilTe.Id quidem vnde acccpcrit nefcio ; hoc fcio vcritlîmcgt; ««« ƒ«« id ab ipfo dici, tamcefi non vfqucquaquc vocis integritas fit conferuaca. Cm fine Cmi fucin quidâ vocant,amp; ab omnibus quondam noftri (èrmonis peritis ira vocari folerc, Gallorum fermo teftatur, apud quos in hodiernum vfque diem non alio nomine fus nuncupatur. Quemadmodum itaque Gui vêtus vifci nomen abipfisefi rcten-tum;fic in hac quoque voce ab antiquiute Druidarum non rcceflerunc. Quid verô Cm dénotée, non fcmel modo diâum. Quia ergo nullum animated quod maiorefidc vile fuurn pabulum compenfac, à fide mcrito nomen accepic. Vt cnim fiiccidiam amp;nbsp;lautifiima exeo obfonia, vel fola totam lurconum ganeam cxplecura, omittam ; quod

!uùfig!un • äitM.

Suit vfm in fitcrifieiu.

rogo pecus tot foetus vno pareu enititurJquod totfetibus vbera pracbet?Nccfatisvno hominem ditafic partu, bis anno maximum hoc amp;nbsp;immane foenus recurrit. Profedd nulla mea oratio earn qucaeeffèfœcunda,vtfuis zquet foecunditacem -, nulla earn iua-uis, vt cius fiiauitatcm aflequatur. Graeci yXvxéiuv, Galeno nottro tefie, ab bac dote vocarurit.non vt quidam peflimè intcrpretantur,quod nihil minus dulce fit, quibus c-quidem nec lingam fuilTc credo nec palatum: frequens (uis in prifeo lacrificioru rieu vfus,amp; turn praelcrtim cum Cerercm fibivellcnt benignam. Eius rci veram caufiara omnes iuxtà vidétur ignorairc,amp; ij maxime,quipropterea ab Athenienfibus huic Dex cam pccudem feribunt immolari confueuific, quödfrugibus recens (àtis effet inimica. Egregium verb Cercricpulum apponunt,qui inimicumanimal apponut. Idem facianc videlicet, fi ludxo ad conuiuium vocato lolam fuillam dent comedendam. Pcrucrlà eft corum omnium opinio, immô pcruerfilfima, amp;nbsp;omnium fapientiorum fibilis cx-plodenda,qui ab odio graci (acrificij petunt cauffas. Hoc fcilicet illud eff quod de Nochi facrificio legitur: Odoratus elileheua odoremfuauitatie.hoc illud eft fcilicet pri-mum prseceptum in hoftiis immolandis, vt fint fine omni macula amp;nbsp;vitio.Quqd fi prç-poftera illorum iudicia (equeremur,quigracam ob id Ccreri fuem putant quód cam o-diohabeatjconfitercmurncccffceftmaculasamp;viuaDeoplaccrc; di^Ucercverb mff-difiuna quxq. amp;nbsp;intcgcrrima.Sed vt noftra mittamus,quid cauffx afferent, cur Venus fere vbiqueiuem répudiant,cum tarnen nullu animal maioreodio pcrlequcrctur;amp; tato quidem odio,quanto Adonidis amorc flagrarat?Quid?quod iidem cofitentur, Ccreri (picas gratu olim facrificium fuiffc?OdcritcrgO'Ccres fpicas, an non? Latini omnes pu-ras effe hoftias volunt?Qiia rogo cauffa? Nurn quia pura Deus odio profequacur? Por-culu antcdecimum diem nefas erat immolate,quia decimo tandem die primum purus haberctur,ob id-,vt Varro audor eft,tum Sacres vocacus.Impuros itaq. Deos omnes fa^ ciamus oportet, fi ab odio (acrificiorum gratia petenda. Ouidius primum farre 8c herbis Deos placari (blcrc doce t,quia fcilicet ilia fua dona odio habeient.Sed audiamus in; fignem hunc (acrorum interpretem de (acrificiorum initiis agencem:

^nte Deos hemini quod coneiliare vtderet

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Ear erat, (ir puri lucida micapdù.

fer étqwtrtM hal^itaftauâ aqttat, Thurét^ nee Enfhratet^ nee miferat India eoflum^ ‘ Neefuerant rubri edgnita fila ereei»

ra dabat fumes herbis contenta Sabinis, Et non exiguo laurus adufia fono.

Si quit erat, fadfis frati de flore eoronis ^dere, diues erat.

Hie qui nunc aperit percufli vifeera tauri^

■' InfacrisnuUumculterhabebatofiitsi''''' Prima Ceres atsidxgauifa efi fanguind gorea,

Kita fuas mérita cade nocentu oges. — nbsp;nbsp;nbsp;\ '

Pt am fata vere houo teneris latfentia ftdeeis , quot;Ef^ta fitigera comgerit ore fuis, nbsp;nbsp;• '

^Susdederat f anas: exemple terrieûs huixs ' , Palmite debueras abffinuife caper, f ' ‘'^J^fpetians aliquit dextet inyitepfementexof

-ocr page 167-

i I B E R - Vi

^aiia Nin täiito di£fa dolore refert;

Rode caper 'u'tteni, tarnen hinc cum Si ah is ad ar anti

IntuaqHed^argicornuapofstt,erif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Verbafidesfeijuittirinoxaejltlbideditiishofisi . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -, nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .’-u.--

Spargit drefftifo cornua Bacche meroi

Culpa fui nocuit ,nocu'tquoejue culpa capedai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. “ r,

^^id bos? quidpiaeida commeruiflis oues?

Quid multis?inuenitetiamcauflas ob quas bos, ob quasouisc2CÏà ßt.'haccquideni quôd verbenas carpfiflec} ille verb quo madatus apes gigncrct, Jnjcrim l^inicu aliter ccniètdeequOjSoli aPetßsimmolariconfueto: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

flacatequo Perfs radiis Hpperiona cinSfiinti , . quot;Sdtj,: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ _-i . , . '

T^edeturceleriviliima tardaDeok, ''.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' gt;,1-*! ja '

En incônftântiatn i certifliraum crroris argumeiltufti. Veritas pct omnia in omnibus Vndiquaquc fibi confonat,amp; fuauiflimam abfoluit cantilenam .• falfa inxquabilia func amp;nbsp;falebrarum plena,nccvnquam diureótumcurfum tencre poflunt. Hepulfis igitpj vaniflimishis nügis,confentancà cùm ipfi ipfius Sçythifmiamp;vIteriusBarbariiini antir s/tcrifidoTÜ quitati, turn religioni noftræ proferamus iàçrorum exordia* Omnia quotquot amp;nbsp;qualia qualia vnqua fuerunt facrificioru genera,ad vnumiäcrificium tetcndifle icinius; quod landéeo.qiiód pater æternus deftinauit,tempore,in aracrticiseft peraâû. Nó phisergo «r« rationis qua Deo placerent habuerut,quam tantu, quantum in iis erat fimilitudinisad hoftiä in crUce maétandam* Quocirca vt pidura tantum vitæ habet quantu cum rebus Viuishabet fimilitudinis^ ita prifcis illis iacrificiis tantum erat efficicntiæ,quantu habe-bant cil facrificio Crucis cogruentia:. Quxcunq. ergo ad hoc non refcrebantur,ea vana crane idolomaniæ plenajad morte, no ad vitam coparata. In prim is itaq. quia Ghri-ftus pLita ciat hoftia amp;nbsp;line otnni maculajd in omnibus hoftiis nion à ludæis tatùn?gt;(ed àprifcisdtiam lahlgenis eftdiligénter obferuatum,vtomnes hoftiae pura: eflcnt, amp;nbsp;purls verbis ôi fauftis oniinibus oHèrrétur. Vidima enim ipfumGhriftumj pccudis rnada-tiOjChrirti madatlone; vidlmçpuritasi immaculataffi Chrifti puritatem; languinis al-perfio,langui né Ghrilli nobis afpcrgendum denotabat* Nunc vt multa in Chrifto con-riderantur,amp;: de mortiseius elficaeitatc vanis modis loqüi poflumusj ita multa fuerunt amp;nbsp;varia I'actificiorum genera, Omnia ilia quidem ad eundcm fcopum relata,fed diuerfis quot;Viis côdem tendentla. Quainobrem fi illoruni fada fuilTetcollatio, illud optimuni fuiiTethabendum j quod maximam haberet fimihtudinem cum Chrifto immolando: quandoquide illxoprimxfunt amp;: laudatiflima: imagines,quærei, cuius imagines furie, quani maxima ftmilicudiriem oculis offerunt. Hane rationein prifei lànigenarû ponti- maxim». ftces fecutijOuem hoftiam maximam diceruntjrron illampfqfedo corpore maximam,, fed maxiraam fimilitudinc ea, qtiam haberetcum illociiiusfimulaçrum gcrebat: qua-quairi nihil dubitOj quin, cur maximam diccrent, ignorarent. Et fitita plcrumque, vt quorum ratio non exrtat, ea diutius perdurent, quam ilia quorum cauftas cognit^ ha-bemuSiNunquamillis dixerät D. loanncs Baptifta:£ccfagnus Dei,eccequi toUitpeccar ta mundi: neque audiuerunt Efaiam oraeula d iuino ore dctonantem,amp;: poft alia hçc de Chrifto vaticinantem : oblatus efl,quia ipfe voluit nbsp;nbsp;nbsp;non aperuit osfuuin t ficut ouis ad

iccifionem ducetur, ejuafi agnus coram iondente fe obmutefeet: attamen à maioribus fuis acceperant,ouem hoftiam maximam efte,tametfi corporis mole longea Muro fu- • pcrarctur. Quisergo tam ingratUs^tam iniurius,tam impiuscotra lanum amp;nbsp;Comerura amp;:ca:teros paren tes noftroseftcvelitjVteosneget quicquam vera: religionisapatrc fuo Nocho difeere potuifte’immo quis tam abfurdas,aut potibs infanas opiniones amet, vt tam lachlega de illis fufpicarivelit, quibufeum Nochus poftreraam fuamperegicæta-tcmi’Nos nihil dubitamus, quin conftans prilcorum rituura confuetudo, ab ómnió fe-culorum memoria femper obieruata,ad Nochi amp;nbsp;fuperiorum dodrinamdebeatrefer-ri. idqueeo minus in dubiis ponimus,quô magisabfurda ab illis dicuntur,qui veteram facrificiorüm cauftas hadenus expIicarurit.Ccrcriergo fuem immolabat,eo quod Dea: sutm Cerm ©mnis omnium fatorum vbertatis prx'fidi nihil aut fimiliusautgratius putarent. Nam immtiaruni fl Deus fibi fimilesdiligit maximè, nihilque eftporca fecundinsj cur negemus hoc àni-mal ipü feeunditatis Dex plurimu placcreiNcc eft profedo è quo certiusdiuini amoris

fumas

-ocr page 168-

GALLÏdORVM

fumas argumentum , quam ft cernas quampturima Dei in quempia beneficia exftare. Cdm igitur fus plurimos alat amp;: educCt fetus, non poteft non iudicari amp;: Cereri ftmilli-torcÄ quart ma eifc , amp;nbsp;plurima à fecunditatis Dea beneficia accepifle. Ncc aliacaufla porca Ma-«■/»wcZar« gnæ matri ofterebatur,quam quod ipfa Veluti porca quaeda maxima amp;nbsp;plurimios ederct

^quot;^tus, amp;nbsp;editos largis vberibus educarct. Quo verèmaiotefrechofti£camp;Deæftmili-tri. tudo,fuem prägnantem vetuftiilimi immolare eoiuenerunti propterca quôdcerræ vis, quæ Cybele voçatur,perpetuô prægnânsficjatq. adcöïèm’pcramp;: pariatalia, amp;alia par-turiätj-höfto vtiqua partu,hunó vnquafüjftüèxhaurienda, Quôd ft vetuftä Phrygû lin-gâà‘mclt;5ftllâs,deprdwrd}ôsfuem Magnâé math tamgratâgt;füiife,vt inde nome Cybeles *éutó»4ruigt; acceperit.Cut enim proferimus,dum porcôS'tôuoeamiW qua eadé voce membrd mu-''uUfignifi- Siebte denotatur,amp; ab hoc quidé,nôméadpOrcostrânfiifte videtur/Quaeverônominis twA fit caufla, quæq, eius ichnæa conuerfto,coniici à lingu»noftræ peritis, quàm explicate rfiaki.Ä Outfit €nft,^tölgfegej quodAllemani feutticribunt; propterea quôd nullù anigt; ihäl tèiériüs qtiàm poreus gregê compleatj vtpote cuius genus vno partu vicenos ali-quahdo féttis darC OÓfiióUetk. Coftdefàtâ igitur ratione, tum vtilitatis\quafuillacaro ■ 'ou' quot;familia fuftihetjtum (arga copia, quam geminus amp;nbsp;numetoïds quotannis partus adfertj . '‘.y viftim feitprifcis,VtiAgcnStefræ vis, qua mortaliumgefiïrt immenfo rerum omniucu-V f quot;nbsp;nbsp;nbsp;miilo qüótidie beat,titimen ab hac voce-Cilt acciperet j ac Cybele à gregec'ópiendo vo-

rquot;? .S^ætur.Cuô-uelcenimîdécft acfidicasjgregêmultiplicoamp;numcrofumreddo. èquibus

^°^bus èxépta ealittera,quacrebró fermonoftereximit, Guueleexiftit: quod, ft Gra:-cïslittehsfcribas,Gybelefiet.Ex ï^alier ®acr,ex JBoöct jlBoa.amp;' fimiliainfinitaèftmiIi-*^'’‘quot;quot;• bus formamdsîâtqüc ita nihil miri, ft propter compofttionis lenitaté €ubd«r dicamus, pró èa didina behigriitäte, qua Deus greges auget ac numetofa fobole promouet» Hoe itaq. Dese nomehjHoc (acrorum ricuu, quibus pccudum incrementa petebantur, exor-diuni^hoé ptincipium foedat fuperftitïonis, qua Berecyritia matercolebatur. Quando enim prilcis illis (èculis' arinentis amp;nbsp;gregibus nomine Cub eóprehenfts, omnis diuitiaru cenfusconftabat,atq-.Ïfsfhdmcrofis reddendis Cybele præfidere dicebatut; cô ventö eit infaniXjVt hæc Dea non alia modôàlùmmo Ioue,amp; mater brutorum animantium,fcd rtiatèrquoqué Deoruracredèretur. Quaenim in revota mortaliû fummam collocabâc fclieicateih, ih ea omnes Deos contineti arbitraban tur.Hinc Epicureus Lucretius :

C^fagna, Dettm mater,materfer arum

■ ‘•'^■''''xEtnofri'generdsha'cdiifaeficorforisvna.

Optimèime Diusfidius,dixîfti Lucreti.noftri corporis banc matrem elle ; quandoqui-t •;/- L dem noh aliud quàhi ïiriîîQeorpUs habemus,tum quia carohumana carni porcinæ fic ■‘s-v nbsp;nbsp;nbsp;firhîlis eft, vthon fi miîiüS Ouum ouojtum quia haud lecus ac fus perpetuô in luto mor-

taltó Vôlutantur.Nam qüid àlîud eft diuitiis accumulandis, vanis hotioribus ambiédis.

ficuni» vn-lieiiiliii.

Ml«;

ventri amp;nbsp;gul^ pàcandie^aliisq. vitiis herum fœditati vel famulantibus vel annexjs per-pctuóftndere.tjuamintcrrefïisfordibus demerfum fepukumq. ièmper iacere? Nóta-lïie« Mifitiâsibo, horfeftam reidomefticae multis gregibus amp;armentisaijgcndæ racio-nêrh amp;: nuhc iniri po{re,amp; olim ab Abrahamojlfaacoamp; lacobo, cæterisq. vetuftiscûm aliorfi, tum ïfraëlitarum pa cri arc his initam fuifle: verdm id aio atq. contendo, nos re^ uera'peciide's fieri,duth in diuitiis terrenis icopum viræ noftræ collocamus.atque idcir-comihi eóruttiopinioncm nonplaCere , qui pecuniæ nometi vel abeo ducunt,quôd nuTOi primurn pecu nöcarêtur,vel quôd in pecudum locum, quibus ohm rerum neeeß fâriarum etnptio fiebatjfueceflefit; cum egoeam potius cauiTam veram exiftime,quod pèrpecriniaî ftiidiu homines pecudibus vniatur. In diuitiis enimcoaceruandislubricus adrnodonidöcttseft,amp;:’tam lubricusamp;procliuis adruinam, vtnufquam videa praecipi-tiu,pct quod humana ratio redids in natura labatur belluina. Quid ego hue Euagelij adüöccïëftimonia,quid eicêfda,quid alia veritatis argumcta,quaii3o nihil hac re clarius eft, namp;apüdlt;jhriftianos’mo'dô,'Ièd apud exteros etiä? inter quos Maro fic cxclaraauic:

^uidnon jnertaliaperfora facrafames?

Noh mirum igiturè diuina igregum magno numero augendorum gratia, quam Cybe-lenïntërpretamur, homines prolapiôs eue in fœdani idolomaniâ,amp;adcorruptuanimi ftrifenfam id Mamonç applicuiire,quodà maiorib’ Deofuerattributu. Vt ante Cybele gregibus

-ocr page 169-

t I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îjÿ

grcgibüs armchtisque præeratjita Ceres omnibusfatis promouentîis, quöd tarnen,no-men per S fcribcndumeflcc ,quoniamexlt;èriamp; rceiôcomponitur ^eircf0,quod idem^quot;'^'’' eftac fi dicas, fementem exfurgere faciens. Ex düobusigitur Deinominibus,quorum alteropaftores, alceroagricolæin votis concipieildis vtebantur ,duæ fâUæDea: çàco-^ dæmonisfraudeex(btcriint;quarumpra:textu raifèrosmortalesàDeo vcroadfua(cèlera variis infimorum rituura inodis colenda amp;nbsp;adoranda pertraxit. Quo tarnen aliquA ratio (übelTe videreeuFj cam (cuir apud homines fahb fibi fapientix nomine placenteS opinionem j Gybclen ipfam terram e(re,atque idcirco velut omniûanimaliû matrem acnutricéfanólcpieq; coli oportere^quafi verb vis aliqua diuinaipfiseirctattribuen-daelementisj non ci qui elementa creauit ,conferuat, amp;nbsp;quicquid in iis fit, fpiritu fuo omnia permeate, (ólusoperatur.Eius enim folius inomnibusvolutasamp;efficaciras adoranda. amp;nbsp;vt fintlpiritus quidam eorum quæ in elemeritis fiericernuntur,adminilbi; iis tarnen non alius exhibendus honor,quam qualis creatis à Deo poteftatibusdebetur; qui longé ab eo diftar, vt vllo modo diuino cultui foli Deo tribuendo fit conferendus; Hinc illud eft quod D. Paulus in eosinuehitur, qui in dementis mundi illud fibi nu-men fingerentqüodadorandum putarent. Infanam profeClo ex co fabularumtclam contextarti videmus, quod Cybelcn homines Jinguæ Phrygiæ imperiti, terram fint interprétât!,amp; multo deinde iniàniora ex eorum accefterunt dementiaj qui nd'cio quatn fibi in terra diuinitatem fomniarunt. quç quia ncc huiusloci funr,amp;: prolixum alioqiiin examen poftularent, nune mifia faciemus: alias fortaflis, fi tcmpüs fupererit, latiûs eai perf'equemur: non quôdiniisaliquid fit aut vtilitatis,autcum Cybeles nomineconue- ' nientiæ.lèd v t perlpicuum fiat, ab aliis nomina diuina,ab aliis ea proceflific, quæ pofte-riorafecula de Cybele,de Gerere,amp;r aliis id genus non intelledis nominibus, ad demé-tem idolomaniam velexftruendam vel confirmandam fomniarunt. Noftro propofito' fufîicit,Cybclesnomine non aliud in Deo vocari, quàm earn benignitatem quagreges amp;nbsp;armentanumerofaredduutur, quam fine Hebraica,fiue Cimbrica,fine Latina,fiuc Græca indigites vocc,parui,aut potius nihil refertjid modo tencas, nullum falfum nu-rnen è diuina gratia fingi oportere. Quando igitur non alia Iniius nominis Cybeles vis eft,quàm vt Dcigratiam, qua pecoris numerum auget;dcfignetjnon male vetuftilfimi illi Cy belæ fuemobculeruntjquo nimirum de vielimæ tuni natura,tum prifeo nomine T)cum blande monerenc, vtperinde arque hoc animal numerofo fétu paftores ,bear; ita ôt iplè (e(e in omnibus amp;: gregibus amp;nbsp;armentis benignum præberet multiplicis fc-unditatis auclorem. Nee aliter lacrifidj ratio fubducendaj cûm Cereri, quæ (àtis eri-gendis priçfidebat, fus immolabatur, quàm fi Deus rogatus füilTetj vt feminum omnium tetra: commiftorum refürreâionemamp;vbei tàtem promouerçt. Nec verb alia de caulTa Phryges vrbi fux Troiæ nomen dederunt, amp;nbsp;dum earn coherent lt;nbsp;fuem fortaf-fis immolaruntj quàm vt faufto Vocis amp;nbsp;facrificij omine,Vrbi à Ueo omnium rerirm vbertatem impetrarent. Nunc itaquead propofitum noftrum rcuerfi , examinemus quàm rede GimbriGum fuisnomccum glandisefuqüadret. Diximus Chriftum quer-cus falutiferæ frudum dfejS.: idcirco glandi nomen datum, qubd conuiuam Deo patri gratum reddat. addamus nune fues ea de cauifa rede nomen à fide accépi(fe,qubd nifi cum fidcglandem comedamus, nullam ex ea vitam fimus cönfècuturi.. Qnaraobrem vtqucrcushomini arborvitæfit, amp;ciusfrudus reuera glans, id eft^régionem gratarß Deo reddens} necelfe eft felc talem praeftet, vt Cimbricum fuis nomen,quod e(llt;ni(,-luereatur-qiiod non fict, nifi amp;nbsp;ipfe fidus fit, amp;nbsp;quemadmodum fus, ebpiofom proférât frudum. Èidesenim non eft lt;roto vocanda, nifi fida fit,amp;: prolêmine diuinitus aq-cepto vberem frudum reponat. cuius rei elarius eftin.voce apudLatinos vfurpata ac-gumentum.fifrigidaCiceronis negleda etymologia,diuiniorem eius agnofcamusor-tumjquem cernes, ü quid loi-bit fignificet,cx partium,è quibus componitur,notarione diligenterexpendas.Deprehédesenimomnisdilationisiomnisexpiationis,omnisfaiï^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i

dificationis incrementu ac felicem progrefTum fidei nomine defignati : amp;nbsp;altera item ciusrationc admoneri,illa nobis per fidem exponi, quxlongèlatcque a cognitióne no-ftradiftanC;ita vtnonfuerit exigui momenti ,Dium à vetuftiflimis Sabinis, fidij no-mcnclaturainuocarifo!ere,fitantaquidera in fidcicömpofitionc vis latct myfteriq-tum. Verum non eft nobis equus in hunc eampum admiffis habenis .agendus,inquem g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi lernet

-ocr page 170-

KyS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A L E I C o R V «M

. Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ititieiSli fucrinivKiVix video qUado tandem gradum reuocare poflimüs.tam im-;

méfrfm fdcingentiüm fpatiorum âft^ubr dçulis offert. Quamobrclàtiusf'uerit Truiaï ftôfiîÇfté cóntentos, è quo Troiani Giteci fecerunt, illud vnum annotate ,qüód dum liribüs amp;nbsp;in nominis Si glandis edendæ cómunione coparamur, opera daredebeamus, néih'frifélu pro glandibus feponendo,triiîiusquàm fues fidi limus. Mirum profedo

^fâhdffcræ arbÔrî,abcade voce Cru nomen conrigdTc:verum in tanraly mboloru onTfhiuiti^óönïènfionevix.video quidvltcridsadmiraridebeamus, cùmomniaferè im xtààb fîngula ftupendicuiufdam artificij effevideantur. Diximus modo de quercus norrifriibus', quibus Latinum glandis nomen adiedum, omnia reddidit ciim inter iè ardiiîi déilindaj tuni fyrtibolicæ rationi aptiora. Verûm quamuis hæc vel diuiniflîma queant videri, longé tarnen omnia cxcedit ipi'um viieum, lî tefferæ rationes dilcutianJ-tür,in quibus cdm ilia fint, quôd nec è terra procreetur, nec alatur, nec vlia va frigoris vcl foliavel virorem deponat, nec non principem hominis partem à morbo caduco amp;nbsp;lîbóret S£' iêruetjtüm hoc Omnium eft fupremnm, quôd nos frudus vifei Deo conglu* tinte, cuius dotis ratione optime Spiritus fandi amorem quo Chrifto amp;nbsp;niedio Patri copulartiur,exprimit: quo folo tanquam tcnaciflïmo viicoDeoconglutinamur Si vni-rtiub ad quam vnîonem dilatatio,expiatio,amp; iàndifica'tio perGallicnm Vilei nomen denqtata neceffariô confequitur. Vidcamus ergo,an Latinu quoq. nomen àliquid celec »rc^nî. Ncminc vel audire,vei legere memini,quirationé huius vocis autexplicct,aut feXpIicàrenitatur. Nobis ipfa rerum confecutio redum ad veram originem iter demo-ïîfuetymtn. Iffat. Gcminatnim fcfe mox nominis cauffa patefacit;altera , vt Vilcum extDiejS-ron fiät,qKjo ilhid intelligitur, quod dilatationis,cxpiationis Si coniècrationis nota præfert.-Cou enim Si Couamp;c,idem eft quod notum reddo; Altéra, vt Vifeum fiat IDiO cou, quod idemaefi dicas fapientisnotam. VerusenimfapienseftipfeChriftus, quilôlusiàpitamp; fdt patrem,atque inde Sapientia vocarur. Quamuis autem prima ftatim fronte aliud pfiOTialiud pofterior expofitio reddere videatur 5 vtraque tarnen Si côdem tendit, amp;nbsp;in eodemterminatur. Nam nemo mortalium fapiens eft, nifi ab ipfà fapientia, quæeft Ghtiftus,expietur atque confecretur. Non eft igitur aliud inter lui vêtus Gallorum nomen, amp;'Vifcum diCcrimen in fignificando, quàm quôd prius confccrationem, pofterius 'lt;xgt;nfecrationis tefferam nobis exprimat.in quo duplex digamma in firnplex mutari,ni-

. hilömägis'mirüm,quamex XOerg-ofijet fieri Vergobretum. Cùm igiturVifcumquer-■oinürn'mprcmârtî verîerationis dignitatem apud Druidas fortiretur ; neceffariô nobis fatôfidùm, ipfam fapiéntiam reuera vitam elfe, atque arborem vitæ, arborem fapien-_ tiït allô nominedicî poffe.-fapientiæ quidem non cuiufuis,fed illius, quam lôlus Chrî-“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, ffusdilatando,expürgando,Iàndificandoqueconfert. Hincperfpicuumjfoliusvilcibe-

neficïójoccultitlïnyi^uxque nobis reuelari. Si ea patefieri, quæ nerno citra eius opem ■videre poffet. Dodffiraèergo Virgilius aureum Æncæ ramum vifeo compafauit,amp;i,iTamp; me fallojàd hafic Druidarum Si religionem Si (àpientiam àlludit, dum quicapud infè-‘rosgeruntur,expönit. Ex his modo liquerc puto,cur Viffum ad fecunditatetti valereySC cur.vènenîs refiftere diceretur. Qüidenim fecundiusin-nobis, quam Chtiftus.^ quod irurfus aliud aduerfus draconis venenuni alexipharmacurn, quàm Glwiftus.^ Quôd aü^ Cem fextam lurtam Obiêruant in vifco delecando,id non'tam ad Lunç curfum referen*-fdümiqüàmad.hümerùm Venereüin,quiin mâgnototiusdurationis mundànac anàô fex'tam ætatcrrt , vti ih hebdomada fextumdiem , 8«:in hoc lèxtam horam defignaéj verüfrt nimiriUîi ttmpus, quo diuinum illud germen ècælo delapftim ,Lih. arbore viftè itî fiirtittrô effet futurum vigore, id eft, quo temporis momento Clrriftus effet in crucé -lufpGftdendusJ Habemusigiturnuncarborem vitæ.amp;:cuius vitæ?Eiu$neihpe,quæirl -fepietitià totaabfôilüitur. de qua Chriftus,ipfa nimirum fapientia,efii inquit, 'vti'a, pgt;lu}n 'verü.mDéum, ^‘ùèni,lefum'^Chrifl'ùfn. Huius tàp5entiæ,qU± fôla fanâificat,quælt;!]j Ipfam facit vitam çternam, vifeum tefferam gerir, amp;-feHffèràmfcffe Latirto Vöcabulö'pföfitetur. Porrô quando quere us arbor vitæ èft, vn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uptiffimè ea vocabiturfilua,quç tota quercubus côftat’Dôdonam amp;

ütdiiia. nbsp;nbsp;'üelebenimarn Si antiquiflîmarn órnnes-vetufti feriptores cofitentuf ,nêc,vnde hoc nó^

men lóititafit,nouerunt.Suntqui Dödöncn nymphamfuiffcfcribant,vehim nullam, îpfôbabilemadferunt'vel hiftoriam-iVelfabulam,vel nöininisrationem'. lt;E)tiot fionidehi ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft quod

-ocr page 171-

L I B E R V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

eft quod mortem fi uftror. vnde per litteram niediam Dodona filua ea fuit nominataj quae illud arborum genus haberet, quo mors aliquando fruftranda eflet. Quæ, togo, nomenclatura aptiùseum exprimât lucum,qui totusvitæarboribusfit confitus,quàm ea qua fore dcnotetur,vt mors fincm fuum non aftequatur? Nihil itaque aliud funt o-racula Dodonça,quàmoraculaChriftiana,quibus vita promittiturfempiterna. Siquç-ramus igiturantiquiftimum Druidarura j adipfum vlque Nochum critadlccnden-dum J amp;nbsp;deinde per Sethinos ad ipfum Adamum perueniemus, tandem origo ve-nerationis, quaquercusamp; vifcumcolebatur ,adiplam arborem vitae pertinebit : qux vt arbor vitae erat praedeftinata ab æternoj ita non ante vitam homini crat datura,quara Chriftus Cherubim amp;: vcrlatilem gladium à Paradifo remouiflec.

FINIS.

loh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mcmoYÏA Hi^antca PrancUa ^GaUica^

VertumriMs, Herwathena Pfieroglyph^t:,', eiu/deM fuwLt erudition^ curn iii operibus ^iuus edtdit, Nec o^uicquam in his libns à me aut ab ahis efi animadaerfum quodßdem aut morum integritatem Udat, 2/. Sextilis,

loh. Molanus, Apoftolicus ÔC Regius cenfor.

-ocr page 172-

z^tipiöJ 4..gt;i «iUCiO kj;

f.ï'’: Lllj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J .'ip J .•’ ■ ■' loltT’-i-

lJCgt;’ics»riz'ihi:j- ; .■ijCiriüC'.rî i ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

niniï ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t t m. i-f d jfï. ; Yq ti;; nh/.

,. tUj.uj TjlZljq?) ;:iu ■ r f . ' : , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii'zirï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’till-,. '

C:; lt;i ■. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. liDXt.'ti'f.L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IIJC'U . 1'iJJI UfHt lij' ■ .

» .'i;. .... ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iX*t»LiUj3r .-nn’dn. ,

(1; .K s: T- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;:ui; iJ-rpCtCf ’ nbsp;nbsp;gt;0

c:- :.: ; ; : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.i.r:;' Oi.' be- .'cccr'ii; .'r r

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

nipC’ i ■■ Jfilin: ;■ Y gt;r'IVi'r{lt'-lUJ

' t''« /.in ..fnh.p::; »J-tc

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’(y.]/niu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y-?c:;q/.tT-

, ‘tui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J’r7=''blG . ;r

■.pl, ;qi«'j|nuro- v»*

. . :! p-jifif'P O/hrtn’’- ’n fl«} I ''üii 'tK} jfqj i '■ i 'lo'f?-''

: upric -